عليه وآله؛ نيازهاي مادّي و معنوي مردم را كاملاً تشخيص داده و به وسيله ي احكام واقعي الهي آنها را بر طرف سازد تا بتواند راه تكامل واقعي و سعادت همه جانبه ي انسان ها را هموار سازد.

اينك انگيزه ي واقعي نياز به جانشين پيامبر اسلام از ديدگاه تشيّع توضيح داده مي شود تا اين مسأله روشنتر گردد.

و ضرورت پيدايش افرادي را به عنوان امام و جانشين پيامبر به ثبوت مي رساند كه پيكره ي دست نخورده ي اين برنامه را حفظ كنند و بدون كم و زياد آن را به مردم تعليم دهند و با كردار و رفتار صحيح خويش مردم را به سوي كمال و سعادت واقعي سوق دهند، زيرا بدون اين كار بشر به كمال واقعي خود نمي رسد و نمي تواند از استعدادهاي نهفته و خداداد خود بطور كامل بهره برداري نمايد و سرانجام، اين استعدادها كه مورداستفاده قرار نمي گيرد، لغو و بيهوده مي گردد و خداوند چنين نخواهد كرد، زيرا صحيح نيست استعداد ترقّي و تكامل را در انسانها بيافريند ولي وسايل بهره برداري از آن را فراهم نسازد.

بوعلي سينا در كتاب شفا مي گويد: خدايي كه از ابروان و گودي كف پا هم كه به نظر مي رسد در زندگي انسان چندان ضرورتي ندارد دريغ نداشته، ممكن نيست جامعه را بدون راهنما و راهبر قرار دهد كه نتوانند به سعادت واقعي خود برسند [1].

اين است كه شيعه مي گويد: كمك هاي غيبي پيوسته ادامه دارد و بين عالم ربويي و عالم انساني هميشه ارتباط برقرار است.

و همين دليل به خوبي روشن مي كند كه جانشين پيامبر بايد برگزيده ي خدا و از هرگونه گناه و اشتباه پاك و معصوم باشد چه آنكه كسي كه برگزيده ي خدا نباشد، مجهولات بيشماري خواهد داشت و نيز از اشتباه و خطا مصونيت ندارد و در نتيجه نمي تواند سعادت همه جانبه ي بشر را تشخيص دهد و دين واقعي و دست نخورده را به مردم بياموزد تا در اثر به كار بستن آن مردم به سعادت واقعي خود برسند و تكامل يابند [2].

لذا، خداوند بزرگ در قرآن مي فرمايد:

مسلمانان وظيفه دارند كه در تمام مسايل زندگي از برگزيدگان او پيروي كنند.

«يا ايّهاالذين آمنوا اطعيوا اللّه و اطعيوا الرسول و اولي الامرمنكم» [3].

اي كساني كه ايمان آورده ايد خدا را اطاعت و فرمانبرداري كنيد و از رسول خدا و اولي الامر پيروي و اطاعت كنيد.

بديهي است كه مقصود از اولي الامر كه خداوند اطاعت و پيروي آنان را همانند پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله لازم و واجب مي شمارد و به طور كلي دستور مي دهد در تمام مسايل زندگي از آنها پيروي كنيد، همان افراد برگزيده ي الهي هستند كه اشتباه و اغراض شخصي در وجودشان راه ندارد و پيوسته بشر را به واقعيات راهنمايي مي كنند نه افرادي كه در گفتار و كردار خود هزاران خطا دارند و پيرويشان موجب هدايت و تكامل واقعي انسان نمي گردد [4].

من در ميان شما خواهد بود و بايد از او پيروي كنيد [9].

2 - دانشمندان شيعه و سني نقل كرده اند كه پيامبر اسلام در مجامع عمومي آن هم در چند مورد فرمود: من دو چيز گرانبها بين شما مي گذارم چنانچه از آنها پيروي كنيد هرگز گمراه نمي شويد.

1- قرآن كتاب خدا 2- عترت واهل بيت خودم

مبادا از آنان فاصله بگيريد و يا جلو بيافتيد كه منحرف مي شويد [6]. منظور از اهل بيت كانون وحي و الهام است كه علي عليه السلام و دودمان پاك او باشند. زيرا آنان را پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله معرّفي كرد و آنان بودند كه هيچگونه خطا و اشتباهي نداشتند و پيرويشان هرگز به گمراهي كشيده نمي شود.

3 - احمدبن حنبل كه از علماي بزرگ اهل تسنن است مي نويسد: پيامبر اسلام به علي عليه السلام فرمود: تو پس از من از جانب من بر هر مؤمني ولايت داري [7].

4 - دانشمندان و علماي حديث عموماً ذكر كرده اند كه پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله در آخرين سال زندگي خود پس از انجام حج در غدير خم مقابل ده ها هزار نفر ايستاده و فرمود: مرگ من نزديك شده و طولي نمي كشد كه از ميان شما مي روم آنگاه دست علي عليه السلام را افراشت و گفت: هر كه من ولي و سرپرست او هستم علي مولي و سرپرست او خواهد بود [8].

5 - روايات زيادي در دست است كه پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله فرمود: جانشينان من از قريش و 12 نفر هستند و حتي در برخي از آنها خصوصيات ائمه اطهار و نام مبارك آنها را ذكر نموده است [9].

نمونه هاي فوق كه برخي از آنها هنگام مرگ و

سال آخر عمر آن حضرت به مردم ابلاغ شده است، به خوبي روشن مي كند كه پس از پيامبر گرامي چه شخصي بايد زمام امور مسلمانان را به دست بگيرد.

… آن گرامي فرمود:

امر خلافت به دست خداست و آن را هر كجا كه بخواهد مي گذارد …

«الامر الي اللَّه يضعه حيث يشاء … » [10].

شيعه بر اساس نمونه هاي فوق، معتقد است كه جانشينان پيامبر كه وي ايشان را معرفي كرده است همه برگزيده ي خدا هستند، و نيز لازم مي داند كه در تمام مسايل زندگي از آنان كه دين واقعي و دست نخورده در اختيار دارند، پيروي كند.

و خوشبختانه در اثر اين عقيده و گرايش ذخاير علمي و حقايق و معارف زيادي از امامان و پيشوايان معصوم خود جمع آوري كرده است كه مي تواند در تمام مسايل زندگي جوابگو باشد و از اين نظر غني ترين مكتب مذهبي به شمار مي آيد.