دلائل اثبات رجعت در اسلام
نويسنده: عباس سليمي سيرجاني
منبع مقاله: مجله ديدار آشنا شماره 17– آبان 80

در بسياري از اخبار و رواياتي كه در رابطه با حضرت ولي عصر ارواحنا فداه وارد شده است، به احاديثي برمي‌خوريم كه حكايت از زنده شدن و بازگشت‌بعضي از مردگان - در زمان حضرت مهدي (عج) يا پس از شهادت ايشان - به اين دنيا دارد. مجموعه اين اخبار و روايات بحث رجعت را به عنوان يكي از مسائل ضروري و انكارناپذير مذهب تشيع، تشكيل مي‌دهند. به لحاظ اين‌كه اعتقاد به رجعت، از مختصات شيعه بوده و ديگر فرق اسلامي و حتي گروه اندكي از شيعيان، شديدا آن را انكار كرده يا مورد ترديد قرار داده‌اند؛ بحث از رجعت، از حساسيت قابل ملاحظه‌اي برخوردار بوده و در حقيقت، هر كسي به نوعي نسبت به آن، اظهارنظر كرده و به شكلي آن را قبول يا رد نموده است. ما در اين مختصر، مفهوم رجعت و ادله قرآني و روايي آن، همين‌طور نظريه علماي بزرگ شيعه در اين رابطه، را به صورت فشرده، ارائه مي‌دهيم.

رجعت در لغت‌به معناي برگشتن و بازگشت مي‌باشد. [1] در اصطلاح عبارت است از اين‌كه خداوند برخي از شيعيان و دوستان حضرت مهدي (عج) را، كه قبل از ظهور آن حضرت، از دنيا رفته‌اند، زنده مي‌كند و به دنيا برمي‌گرداند تا اين‌كه به ثواب ياري آن حضرت و مشاهده دولت كريمه‌اش نائل شوند. همچنين گروهي از دشمنان ايشان را نيز برمي‌گرداند تا از آنان در همين دنيا، انتقام كشيده، به ايشان طعم ذلت را بچشاند. [2] .

براي اثبات رجعت، ابتدا، به سراغ قطعي‌ترين و مستندترين دليل و راهنما نزد مسلمانان، يعني قرآن، مي‌رويم تا ببينيم آيا قرآن نسبت‌به زنده شدن مردگان در اين دنيا، نظري دارد و آيا آن را ممكن مي‌داند يا خير؟ و اگر آن را ممكن مي‌داند، آيا به وقوع آن در امت‌هاي گذشته هم، اشاره‌اي دارد يا نه؟ قرآن مساله رجعت را كاملا ممكن دانسته و جاي هيچ شك و ترديدي در زنده شدن مردگان نمي‌بيند. از تمامي آياتي كه بر زنده شدن مردگان در قيامت دلالت دارد، مي‌توان به عنوان دليل براي زنده شدن مردگان در همين دنيا نيز استفاده كرد؛ چرا كه همان خدايي كه قادر به زنده كردن مردگان در آخرت، مي‌باشد، مي‌تواند مردگان را در همين دنيا نيز، دوباره خلعت‌حيات و زندگي بخشيده و آنان را زنده كند. قرآن براي اثبات امكان زنده شدن مردگان و در پاسخ به شبهات منكرين معاد، آنان را به فطرتشان ارجاع داده و با تعابير متعدد، قادر بودن خود بر احياء مردگان را، دليل بر امكان وقوع آن ذكر كرده است. «آيا نمي‌بينيد آن خدايي كه آسمان‌ها و زمين را آفريد و هرگز در خلقت آن‌ها دچار ناتواني نشد، قدرت دارد مردگان را دوباره زنده كند؛ آري البته او بر هر چيزي قادر و تواناست.» [3] و آيه «همانا فرمان خداوند به گونه‌اي است كه همين‌كه چيزي را اراده كند و به آن بگويد موجود شو، بلافاصله موجود مي‌شود»، [4] مؤيد اين مطلب مي‌باشند. البته قرآن تنها به اين پاسخ‌گويي و ارجاع به فطرت اكتفاء نكرده، بلكه با ارائه و بيان نمونه‌ها و مثال‌هاي متعدد، امكان تحقق زنده شدن مردگان در اين دنيا را متذكر شده است. اينك به بيان برخي از از آن موارد مي‌پردازيم.

به اين داستان، در قرآن كريم فقط اشاره شده است. اجمال اين داستان اين است كه در زمان حضرت موسي‌عليه السلام در بني‌اسرائيل قتلي صورت مي‌گيرد و قاتل شناخته نمي‌شود. براي پيدا كردن قاتل، حضرت موسي دستور مي‌دهد كه اولياء دم گاوي بكشند و قسمتي از بدن گاو را به مقتول بزنند تا مقتول زنده شود آنان را از حقيقت مطلب آگاه كند. ابتدا بني‌اسرائيل در برابر چنين دستوري تعجب كرده، آن را به مسخره و شوخي گرفتند. اما سرانجام پس از آن‌كه مثل هميشه در انجام امر الهي تعلل ورزيدند و با بهانه‌هاي مختلف از خصوصيات و رنگ گاو سؤال كردند، فرمان حضرت موسي‌عليه السلام را انجام دادند و مقداري از بدن گاو را به بدن مقتول زدند، مقتول بلافاصله به اذن خداوند زنده شد و قاتل را معرفي كرد. قرآن كريم در اين ارتباط مي‌فرمايد: پس گفتيم با قسمتي از آن گاو به او بزنيد. خداوند مردگان را اين‌گونه زنده مي‌سازد و نشانه‌هاي خود را به شما مي‌نماياند؛ شايد عقل خود را به كار گيريد!» [5] . اين آيه شريفه، به روشني بر وقوع رجعت و زنده شدن مرده‌اي، در يك رويداد خاص دلالت دارد.

نمونه ديگري كه قرآن كريم در مورد زنده شدن مردگان در همين دنيا ذكر مي‌كند داستان «عزير»، پيامبري از پيامبران بني اسرائيل است. مي‌فرمايد: «يا به مانند آن كس (عزير) كه از دهكده‌اي عبور كرد كه خراب و ويران شده بود. (با خود) گفت: خداوند چگونه اين مردگان را دوباره زنده خواهد كرد؟! پس خدا او را صد سال ميراند سپس او را زنده نمود و به او گفت: چه مدت در اين‌جا درنگ كردي؟ جواب داد: يك روز و يا قسمتي از يك روز! خداوند فرمود: بلكه صد سال است كه در اين‌جا مانده‌اي! به خوراكي و نوشيدني خود نظر كن كه هيچ تغيير نكرده و به الاغت‌بنگر (كه چگونه متلاشي گشته است) و ما تو را براي مردم حجت و دليل قرار خواهيم داد. و به استخوان‌هاي (الاغت) بنگر كه چگونه آن‌ها را به هم پيوسته و گوشت‌بر آن‌ها مي‌پوشانيم. پس هنگامي كه اين كار برايش روشن و واضح گرديد گفت: يقين دارم كه خداوند بر هر كاري تواناست.» [6] . اين آيه نيز، همچون آيه پيشين، حجتي روشن و برهاني قاطع بر وقوع رجعت در دنيا مي‌باشد.

بنا به نقل قرآن كريم، اصحاب كهف مدت سيصد سال در يك غار به خواب رفتند و پس از بيداري وقتي كه براي تامين غذا به شهر آمدند، همه چيز را متحول يافتند و مردم نيز بدين‌وسيله از آن حادثه عجيب مطلع شدند. «و اين‌گونه ما مردم را بر احوال آن‌ها (اصحاب كهف) مطلع ساختيم تا بدانند وعده الهي حق است و در وقوع قيامت هيچ شكي نيست.» [7] بي شك بر اساس قوانين معمولي عالم طبيعت، خواب سيصد ساله ممكن نيست و لذا بايد عاملي غيرطبيعي در اين حادثه دخالت داشته باشد. معلوم است كه فقط قدرت خداوند است كه مي‌تواند چنين حوادثي را بيافريند، چرا كه قدرت و توان او محدود به امور مادي و قوانين طبيعت نيست. لذا هيچ بعدي ندارد، آن خدايي كه مي‌تواند آدمي را به مدت سيصد سال در خواب فرو ببرد و سپس دوباره آنان را بيدار كنيد، در قيامت و دنيا نيز مي‌تواند انسان‌ها را از قبرها برانگيزد و مردگان را زنده كند.

گوياترين و بارزترين شاهد قرآني بر زنده شدن مردگان در دنيا، زنده ساختن مردگان توسط حضرت عيسي‌عليه السلام مي‌باشد. قرآن در آيات متعدد، زنده شدن مردگان، توسط عيسي مسيح‌عليه السلام را به مخاطبين خود گوشزد مي‌كند. تا هم قدرت خود را به آنان تفهيم كند و هم شك و ريب مخاطبين در خصوص زنده شدن مردگان در قيامت را از دل آنان بزدايد. قرآن در اين‌باره مي‌فرمايد: «و (خداوند) او (عيسي) را به سوي بني اسرائيل فرستاد (كه به آنان بگويد) من از طرف خداوند براي شما نشانه و آيتي آورده‌ام... و من به اذن خداوند، مرده‌ها را زنده مي‌كنم...» [8] همچنين مي‌فرمايد: «آن هنگام كه خداوند به عيسي بن مريم فرمود: به ياد آور نعمتم را كه به تو و مادرت عطا كردم... و اين‌كه به تو قدرت داديم كه مردگان را با اجازه ما از قبرها بيرون آوري و زنده‌شان سازي.» [9] . بنابراين آيات فوق به روشني دلالت‌بر وقوع رجعت در امت‌هاي پيشين دارند. [10] .

رجعت از موضوعاتي است كه امامان بزرگوار شيعه، همواره بر آن به عنوان يك اعتقاد اصيل تاكيد مي‌كردند. در ادعيه و زيارات ماثوره هم، رجعت‌به عنوان يكي از امور خدشه‌ناپذير و اعتقاد راسخ مطرح شده است. به عنوان مثال، مي‌توان از زيارت جامعه كبيره، كه به تعبير مرحوم علامه مجلسي، صحيح‌ترين و فصيح‌ترين و بليغ‌ترين زيارت‌ها مي‌باشد [11] ، نام برد. در فرازي از اين زيارت مي‌خوانيم: «من به شما ايمان دارم و بازگشتتان را باور دارم، رجعت‌شما را تصديق مي‌كنم، امر شما را انتظار مي‌كشم و دولت‌شما را چشم به راهم». [12] همچنين در فرازي از دعاي عهد، كه امام صادق‌عليه السلام درباره آن فرمودند: هر كس آن را در زمان غيبت، چهل روز صبح بخواند از ياران حضرت مهدي (عج) مي‌شود و اگر پيش از ظهور ايشان از دنيا برود، خداوند او را به هنگام ظهور، زنده كرده و باز مي‌گرداند، مي‌خوانيم «خدايا اگر مرگ - كه آن را بر همه بندگانت قطعي و مسلم كرده‌اي - ميان من و ظهور مولايم جدايي بياندازد، مرا از قبر بيرون آور در حالي‌كه كفنم را به خود پيچيده، شمشيرم را از غلاف درآورده، نيزه‌ام را به دست گرفته، و دعوت دعوتگري را كه در شهر و صحرا بانگ برمي‌آورد، لبيك بگويم.» [13] . اين دو مورد به عنوان نمونه، اعتقاد و باور به رجعت را به عنوان يكي از مهم‌ترين امتيازات يك شيعه محب و مطيع و منتظر ظهور حضرت مهدي (عج) مطرح مي‌سازد.

درباره رجعت، روايات فراواني از ناحيه معصومين‌عليهم السلام به دست ما رسيده است. اين روايات به اندازه‌اي است كه هر پژوهشگر با انصافي، كه اين روايات را مورد دقت و بررسي قرار دهد، بي‌شك به متواتر بودن احاديث مربوط به رجعت معتقد مي‌شود و هرگز نمي‌تواند تواتر آن‌ها را مورد تشكيك قرار دهد. مرحوم علامه مجلسي مي‌فرمايد: «چگونه ممكن است‌شخص با ايماني كه حقانيت اهل‌بيت‌عليهم السلام را باور دارد، در مورد رجعت ترديد به خود راه دهد در حالي كه قريب به دويست‌حديث صريح از معصومين‌عليهم السلام به طور متواتر به ما رسيده و بيش از چهل تن از بزرگان شيعه از قبيل شيخ طوسي، شيخ مفيد، سيد مرتضي علم‌الهدي، شيخ صدوق و كليني و امثال ايشان در آثار پر ارج خود گرد آورده‌اند... اگر بنا باشد، احاديث مربوط به رجعت - با اين كثرتي كه ذكر شد - متواتر نباشد، ديگر در هيچ موردي نمي‌توان ادعاي تواتر نمود. [14] اينك براي نمونه به برخي از اين احاديث اشاره مي‌شود: 1. امام صادق‌عليه السلام مي‌فرمايند: «ايام الله سه روز است، يكي، روز قيام مهدي (عج)، ديگري، روز رجعت است و سومي، روز قيامت.» [15] . 2. از امام صادق‌عليه السلام در مورد آيه «و يوم نحشر من كل امة فوجا» [16] سؤال شد؛ ايشان فرمودند: «مردم درباره معناي اين آيه چه مي‌گويند؟» عرض شد: «آنان مي‌گويند اين آيه درباره قيامت است.» امام فرمودند: «آيا در قيامت از هر امتي تنها يك گروه محشور مي‌شوند و ديگران محشور نمي‌شوند؟! هرگز، اين آيه در مورد رجعت است.» [17] . 3. از امام صادق‌عليه السلام در مورد رجعت‌سؤال شد كه آيا امري است‌حقيقي و يا باطل و دور از حقيقت؟ فرمودند: «رجعت‌حق است» سؤال شد: «اولين كسي كه به دنيا باز خواهد گشت كيست؟» فرمودند: «حسين‌عليه السلام كه پس از قائم (عج) به دنيا باز مي‌گردد.» سؤال شد: «آيا همه مردم با او به دنيا باز خواهند گشت؟» امام فرمودند: «نه مردم گروهي پس از گروهي ديگر خواهند آمد.» [18] در جاي ديگر از حضرت نقل شده كه فرمودند: «حسين‌عليه السلام با يارانش كه به همراه او به شهادت رسيده‌اند و نيز هفتاد نفر از پيامبران به دنيا باز مي‌گردند و قائم (عج) انگشتر را به او مي‌دهد. حسين‌عليه السلام است كه او را غسل داده و كفن كرده و در قبر قرار مي‌دهد». [19] . 4. امام رضاعليه السلام در پاسخ سؤال مامون در مورد رجعت فرمودند: «همانا رجعت‌حق است، در امت‌هاي گذشته بوده است و قرآن نيز در مورد آن سخن گفته است و رسول خداصلي الله عليه وآله فرمودند: آنچه براي امت‌هاي گذشته اتفاق افتاده است‌براي امت من نيز بدون كم و كاست واقع خواهد شد.» [20] در برخي روايات، رجعت لازمه ايمان تلقي شده است: امام صادق‌عليه السلام فرمودند: «هركس به رجعت ايمان نداشته باشد و متعه را جايز نداند از ما نيست.» [21] . اين‌ها نمونه‌هايي از احاديثي بود كه پيرامون رجعت‌به دست ما رسيده است. همان‌طور كه بيان شد، اصل اين مساله مورد قبول همه شيعيان مي‌باشد و هيچ اختلافي در آن وجود ندارد، و اما فروعات و مسائل جانبي آن مورد اختلاف است. به عنوان مثال، در رابطه با اين‌كه چه كساني رجعت‌خواهند داشت؟ پاسخ روشني در دست نيست. همچنين درباره اين‌كه آيا پس از رجعت تكليف وجود دارد يا نه؟ وهمچنين اولين كسي كه به دنيا برمي‌گردد كيست؟ پاسخ قاطعي از روايات به دست نمي‌آيد. آنچه بر ما لازم است اعتقاد به اصل مساله رجعت و بازگشت ائمه‌عليهم السلام و گروهي از مردم به اين دنيا، در زمان حكومت‌حضرت مهدي (عج) و پس از انقضاء امامت‌حضرت مهدي (عج) مي‌باشد. كه اين نكته از مجموع آيات و روايات ماثوره از اهل‌بيت‌عليهم السلام استفاده شده و به صورت مساله‌اي قطعي و غيرقابل ترديد درآمده است. علاوه بر اين‌كه، علماي شيعه بر صحت رجعت نيز اجماع كرده‌اند.

[1] المصباح المنير، 266، الرائد 1، 845.
[2] رسائل الشريف المرتضي، 1، ص 125 و 303.
[3] سوره احقاف، آيه 33.
[4] سوره يس، آيه 82.
[5] سوره بقره، آيه 73.
[6] سوره بقره، آيه 259.
[7] سوره كهف، آيه 21.
[8] سوره آل عمران، آيه 49.
[9] سوره مائده، آيه 110. [
[10] الايقاظ من الهجعة، 72 الي 98، شيعه و رجعت، 37 الي 188.
[11] بحارالانوار، ج 102، ص 144.
[12] بحارالانوار، ج 102، ص 131.
[13] مصباح كفعمي، 551، بحارالانوار، ج 53، ص 96.
[14] بحارالانوار، ج 53، ص 122 - 123.
[15] بحارالانوار، 53، ص 63، حديث 53، الايقاظ من الهجعة، 235، حديث 3.
[16] سوره نمل، آيه 83: «روزي كه از هر امتي گروهي را برمي‌انگيزيم.».
[17] بحارالانوار، 53، ص 51، حديث 27، الايقاظ من الهجعة، 257، حديث 43.
[18] بحارالانوار، ج 53، 103، حديث 130.
[19] بحارالانوار، ج 53، ص 103، حديث 130.
[20] بحارالانوار، ج 53، ص 59، حديث 45.
[21] الايقاظ من الهجعة، 300، حديث 1.

بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده‌اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او می‌فرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمت‌ها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوست‌تر می‌داری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش می‌رَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچه‌ای [از علم] را بر او می‌گشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه می‌دارد و با حجّت‌های خدای متعال، خصم خویش را ساکت می‌سازد و او را می‌شکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بی‌گمان، خدای متعال می‌فرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».