براي شما رخ مي دهد و (حكم اسلامي آن را مي جوئيد)، به بازگو كنندگان احاديث ما رجوع نمائيد، زيرا آنان حجت من بر شما و من حجت خدا ميباشم و در روايت ديگر چنين آمده است؟ از فقها آنكس كه لگام نفس خود را باز داشته و دين خود را نگهداشته وبا هوسهاي خويش مخالفت ورزيده و فرمان مولا و سرور خود را فرمانبردار بوده باشد، بر عوام مردم است كه از او پيروي و تقليد نمايند.

در نتيجه … علما مركز مراجعات جهانيان و جانشينان ائمه اطهار (صلوات الله عليهم) مي باشند و با داشتن اين سمت مسئوليتهاي دين و دنيا بر گردن آنان افتاده است و وكلا و نمايندگان علما در شهرها و دهات كساني هستند كه از طرف آنان براي نشر تعاليم اسلام و بر پا داشتن احكام قرآن و راهنمائي مردم و نگهداري شهرها و رسيدگي به بندگان خدا و پيشبرد زندگي آنان گمارده مي شوند. و لذا بر علما و مراجع و نمايندگان ايشان واجب است رعايت مقام خود و خواسته هاي بيشمار آن را بنمايد و در انجام وظيفه اي كه بر عهدة آنان است، بي توقف كوشش نمايند و در راه آن از هيچ نيرو و نشاط و فعاليتي دريغ نكنند؛ زيرا اگر چنين نباشد كار مسلمانان به گمراهي و وضع مردم به تباهي خواهد كشيد.

و چونكه خداوند متعال با لطف بي پايان خود، نه به استحقاق من از او؛ بلكه چنانكه در دعاي كميل آمده است كه (چه بسا سپاس نيكوئي را كه من اهل آن نبوده ام منتشر نموده اي) ما را محل اطمينان مردم قرار داده و برخي از

امور مسلمانان را در دستمان گذارده است. بسيار انديشيدم و دربارة مسائل بيشمار زندگي و اراده كارهاي شهرها و مردم با بسياري مشورت نمودم كه چگونه بر ما سزاوار است خداي متعال را براي سپاس اين نعمت بزرگي كه وي به كرم محض و لطف بي دريغش بر ما ارزاني داشته است شكر گزار باشيم؟ و چه سان بر ما لازم است كه بار اين مسئوليت بزرگ را تحمل كنيم و وظيفة خود را ادا نمائيم؟

و در نتيجة تفكر فراوان و مشورت بسيار، اين كتابچه (پيام به نمايندگان مذهبي) را نگاشتم، تا خود و نمايندگانم در پرتو اين اساسنامه در راهي كه در پيش داريم واقعبينانه تر سير كنيم، شايد خداي متعال كوشش ما را نيكو بپذيرد و ما را براي خدمت باسلام و مسلمين توفيق روز افزوني عنايت فرمايد.

و من درست نميدانم كه نقصها و كمبودهاي اين كتاب نسبت به آنچه مي بايستي بنگارم چه اندازه مي باشد؟ بلكه هرفم از اين جزوه آن بوده است كه روزنه اي بر بعضي از جنبه هائي كه پس از تفكر و مشورت بسيار دستگيرم شده است بگشايم و خواستة من از نمايندگانم كه خداوند عزت آنان را در دنيا و آخرت بيافزايد اين استكه بمواد اين كتاب بي دريغ عمل كنند و خواهش بيافزايد اين استكه بمواد اين كتاب بي دريغ عمل كنند و خواهش ديگرم اينست كه مرا بنقاط ضعف آن آگاه ساخته و سپس مرا به نقاط ضعف شخصي خودم كه مي انديشند لايق اين سمت نيست مطلع نموده تا شايد خداي بزرگ ما را براي تدارك كمبودها توفيق دهد و ضعف را به نيرو و نقص

را به كمال مبدل سازد، و بر خاي توانا سخت و دشوار نيست.

و ما بايد بدانيم كه اين بحراني كه گريبانگير كشورهاي اسلامي شده است و اين عقب گرد و ركوردي كه مسلمانان دچار آن گشته اند، و اين ناداني و جهلي كه بر گروههاي بزرگي از گروندگان دور پرچم (لا اله الا الله محمد رسول الله) سايه افكنده است، كه در نتيجة آن مسلمانان در دنبالة قافله قرار گرفتند پس از آنكه پيش از اين به فضل تعاليم اسلام و تمسكشان به قرآن در پيشاپيش آن و بر تخت سروري مطلق تكيه زده بودند، آري … تمام اينها به ما هشدار ميدهد تا كوششها و تلاش و بي خوابيهاي دايم و فعاليتهاي پي گير و نشاطهاي خستگي ناپذير را ديگر بار به كار اندازيم تا امور بر سر جاي خود قرار گيرند و آبها در مسير خود جاري شوند.

و من بي شك مطمئن و عقيده مندم كه روزي فرا خواهد رسيد و آن روز به اميد خدا نزديك است كه پرچم اسلام را بر افراشته مي بينيم و احكام آن را برپا داشته ميا بيم … روزي كه همگان از اسلام فرمان مي برند و فرمانهاي آن را به كار مي بندند. روزي كه اسلام آغاز و پايان زندگيهاي مردم در كشورهاي اسلامي و در كشورهائي كه در آينده دور پرچم دين گرد خواهند آمد، ميگردد انشاءالله تعالي.

و مهم انست كه ما با كوششي بي درنگ در راه تحقيق بخشيدن به اين آرمان بزرگ تلاش كنيم زيرا بوسيلة آن عزت دنيا و پاداش آخرت نصيبمان خواهد گرديد، و خدا توفيق دهنده و ياري كننده ما است.

محمد بن

المهدي الحسيني الشيرازي

كربلاء المقدسه

را برايش مهيا ميسازد تا نتيجة مطلوب و دلخواهش برآورده شود. و اما اگر بر خداوند توكل ننمود، نتيجة كار در صورت تحقق بي خير و بركت خواهد بود و چه بسا نتيجه و ثمره اي هم ببار نيايد.

بعنوان مثال: براي ايجاد خرما اسباب و علل آشكاري در ميان است. نخست بايد آن را غرس كنند و سپس هر سال شاخه هاي اضافي آن را ببرند و به آبياري و نگهداري آن توجه كنند. و در عين حال، اسباب و علل پنهاني در بوجود آمدن آن دست اندر كار است. سرماي شديدي رخ ندهد و گرماي زيان آوري پيش نيايد و ملخ و كرمهاي ديگر زياني نرسانند و خرما در اثر بادهاي سوزان مسموم نگردد. در اين امور انساني بايد بر خداي توانا توكل كند و از او ياري خواهد.

و مبلغ و نمايندة مذهبي، به اقتضاي سمت بزرگ خود كه همانا پياده كردن فرمانهاي خداوند مي باشد بايد بيش از مردم ديگر بر خداوند توكل نمايد، و بيش از هر فرد ديگر از او كمك بخواهد زيرا نماينده يك دولت بيش از مردم ديگر بايد به نظم و قانون مملكت احترام قائل شود.

كتاب جامع السعادات مثلا نگاشته شده است 8 آداب اسلامي مانند مباحثي كه در كتاب مرآت الكمال مثلا آمده است 9 مقارنة دين اسلام يا اديان و مذاهب و مرامهاي ديگر 10 تطبيق و پياده كردن اسلام بر تمام جنبه هاي نوين جهان مانند بانك و بيمه و فضانوردي و غيره.

و كافي است بدانيد كه تنها يكي از اين ده شعبه يعني فقه اسلامي شامل بيش از صد هزار مسئله و قانون مي باشد، و در اين باره دانشمند بزرگ مرحوم صاحب جواهر در كتاب پر ارج خود (جواهر) بيش از شصت هزار مسئله را ذكر نموده است، و همچنين ميتوان شمارة مواضيع و حوادث تاريخ اسلام از پگاه پيامبري تا امروز را به بيش از صد هزار موضوع رساند؛ زيرا تاريخ زندگي پيامبر و ائمْة اطهار و فتوحات و تمدنهاي اسلامي و شرح حال شخصيتهاي بزرگ اسلام و غير آن را در بر مي گيرد.

لذا بر مبليغن و نمايندگان مذهبي لازم است كه در دروس و مطالعة كتابهاي مختلف دمي نايستند و پيوسته از اين سرچشمه اي كه عمرها پايان مي يابند ولي آن تمام نمي شود بهره گيرند، واصولا انسان هر چه بر علم و معرفت خود بيافزايد در حقيقت بر رفعت و توانائي خويش براي خدمت به اسلام و ارشاد مسلمانان و راهنمائي غير مسلمين افزوده است.

در تمام مراحل علم و عمل گذارده است و صحيفه سجاديه يا دريايي علوم و معارفي كه در قالب دعاهاي روان و زيبا با معاني رسا و سبك جالب ريخته شده است. و بر تمام اهل علم ضروري است كه از اين سه كتاب و يا سه سرچشمة هستي اسلام بهره گيري كنند و در حفظ و مطالعه و فهم و نشر آنها در اجتماع و تطبيق و پياده كردن آنها برخود و ديگران و وا داشتن مردم بر تمسك و پيروي از آنها كوتاهي ننمايند.

همچنانكه لازم است كوششي نمود تا نهج البلاغه و صحيفة سجاديه را در دستگاههاي سخن پراكني وارد نمود و همانگونه كه قرآن سهمي بسيار كم در راديو و تلويزيون دارد، اين دو كتاب نيز در آنها با روش نيكوئي نه آنگونه كه قرآن تلاوت ميشود خوانده شوند و همچنين بايد روزنامه ها و مجلات قطعه هاي حكيمانه و زيباي اين دو كتاب را گر چه همه قطعات آن دو زيبا و حكيمند نشر دهند تا بدين وسيله راه خوشبختي و سعادت دنيا و آخرت را براي مردم نمايان ساخته و آنان را راهنمائي كرده باشد.

خواهد گرديد، و اسلام بر اجتماع حكومت خواهد نمود، … زيرا اين حقيقت ثابت است كه اجتماع هميشه پيرو كسي است كه احتياجات و كارهاي او را انجام دهد، بعلاوه، هر چه مؤسسه هاي اسلامي گسترش پيدا كند، به همان نسبت مؤسسه ها و سازمانهائي كه واقعا ضد اسلامي هستند مانند سازمانهاي تبليغي خارجي و چه آنها كه بي طرف هستند و فقط براي بدست آوردن سود بنا شده اند و بالاخره با اين نهضت، اسلام در همه امور جاي پا باز خواهد كرد و به پيشرفت خود ادامه خواهد داد.

و ترغيب نمايد، و از آنان سربازان فداكاري براي امام زمان حجة بن الحسن العسكري (عجل الله تعالي فرجه الشريف) بسازد.

ومن شخصا چنين حدس ميزنم گر چه اين حدس و تخمين بر تجربه و مشورت استوار نيست كه هر دويست خانواده نيازمند يك مبلغ و نمايندة مذهبي مي باشد تا به تمام كارها و نيازمنديهاي آنان مانند داوري و قضاوت و ازدواج و طلاق و بر پاداشتن نماز جماعت و بيان مسائل و احكام ديني و شركت در امور اجتماعي مانند تشييع جنازه و ديدار مسافرين و كمك به نيازمندان و و غيره رسيدگي كند … و بي شك لازم است هر خانواده اي يك صدم در آمد خود را براي ادارة كارهاي آن نماينده تخصيص دهد تا وي از نظر معاش و گذراندن امور زندگي در كفايت و آسايش آنگونه كه خود هستند باشد و از نظر ادارة كارهاي اجتماعي خود نيز راحت گردد.

براي مثال: اگر مخارج هر خانواده اي در ماه دوهزار تومان باشد در آمد نمايندة مذهبي چهار هزار تومان خواهد گرديد كه نيمي از آن براي امرار معاش خود و خوانواده اش و نمي براي كارهاي اجتماعي و رسيدگي به امور ديني مردم مي باشد البته اين فقط يك تخمين ابتدائي بود. و تنها هدف من از اين مثال اين است كه بگويم: وظيفة دقيق روحانيون در هر محل دربارة نيازمنديهاي آن محل و حومة آن چگونه است، و چه سان يك نمايندة مذهبي بايد عميقانه براي آيندة شهرها و نيازمنديهاي ديني آنها بيانديشند و با كوششي فراوان تراوشهاي فكري خود را پياده كند. البته براي اينكه آمار و حدس ما با حقيقت بيشتري

توأم باشد بايد در اين باره آزمايش نمود …

اين موضوع از نظر مقدار و شمارة لازم و ضروري روحانيون و نياز ديني و اجتماعي يك شهر و حومه آن بود، ليكن اگر بخواهيم نيازمنديهاي تمام كشورهاي اسلامي و غيراسلامي را در نظر آوريم، بايد بيش از اين طرح به شمارة سربازان امام زمان (عج) بيافزائيم.

دهها بار براي يك مبلغ پيش خواهد آمد و او بايد حكيمانه و پيروزمندانه از تمام آنها بگذرد.

كاهش خود گناه و ديگري لااقل جلوگيري از گسترش بي حد آن.

خود نيكي براي خويشتن بيافزايند شرتوشه ميكنند، و بجاي آنكه برتري ومقامي براي خود بياندوزند پستي و خواري ذخيره مي نمايد.

خداوند ما و ديگر مؤمنان را از اينگونه حالات پست بدور دارد.

نمايندة مذهبي هر شهر و دهي لازم است كه به اين مسئله صنعت اهميت بسزائي دهد، و براي پيشرفت آن كوشش نمايد. خداوند متعال در قرآن كريم ميفرمايد: (و ما آهن را كه در آن هم سختي و كارزار و هم منافع بسياري براي مردم است بيافريديم). و در جاي ديگر ميفرمايد: (و براي مقابلة با آنان (دشمنان) هر چه ميتواند نيرو آماده سازيد).

و اما زراعت و كشاورزي … هنگاميكه امير مؤمنان علي (عليه السلام) مالك اشتر را بر مصر گمارد، به او فرمان داد تا به امر كشاورزي اهميت زيادي قائل شود. و در اين باره روايات و دستورات زيادي را در كتاب هاي تفسير و حديث و فقه ميتوان يافت.

و از جهتي ديگر … توسعه و ترويج صنعت و كشاورزي در شهرها و دشتها و حتي بيابانها و كويرها واجب زفع نيازمنديهاي ساكنين و كاهش بي كاري خواهد شد و اين دو بدون شك در سعادت و رفاه مسلمانان تأثير فراواني دارد، مبلغ ديني مسئول پيشرفت و سعادت آنان مي باشد.

با او به نيكوئي بر خورد مي نمايند و لذا متكلمان گفته اند كه واجب است پيامبر و امام از كمبودهاي اخلاقي و خلقتي منزه باشند زيرا اين كمبودها موجب نفرت و انزجار مردم ميشود و اين نقض غرض از گماردن آنان است.

پس بر مبلغ ديني لازم است كه وقار و سنگيني را پيشة خود كند، البته اين وقار نبايد از روي تكبر و برتري جستن باشد بلكه از خرد و استواري و نرمي سرچشمه گرفته باشد.

گشت.

و بي شك بي اعتنا بودن بحساب و كتاب خرج و دخل را اسلام نمي پذيرد و از آن خوشنود نيست، اضافه بر اينكه اين امر موجب كاهش توليد و نتيجه گيري از كوششهاي اسلامي ميگردد و چه بسا شكست آفرين هم باشد.

در حديث آمده است كه: بهترين كمك و همكاري دين دارائي و بي نيازي است. و در حديث ديگري است كه كسيكه بفكر گذران زندگي و اقتصاد خود نباشد معاد و قيامت ندارد و از حق لازم روحاني است كه خود و خانواده اش زندگي مرفه و ميانه روي بدون افراط يا تفريط داشته باشند و من گمان ميكنم كه اگر هر شهر يا دهي براي مخارج نمايندة مذهبي خود بودجة مناسبي تهيه ميكرد، هيچيك از شهرها و قريه ها و دهكده ها از مسئله كمبود مبلغين و راهنمايان مذهبي شكايت نمي كردند. زيرا دليل كمبود نمايندگان مذهبي و علت خالي بودن اكثر دهات از مبلغين اينست كه مخارج و هزينه هاي زندگي سنگين گشته و مرا و خوزهاي علمي نمي تواند آن هزينه هاي سنگين را تأمين كنند و بيشتر ساكنين و اهالي محل در اين باره بعلت افزايش مخارج اقدام نمي كنند و نتيجة دردناك و حتمي آن چنين ميشود كه بيشتر شهرها و دهات از مبلغين ديني و نمايندگان مذهبي خالي است. و اين بزرگترين ضرر را به اسلام و مسلمين وارد ميكند.

فرسودگي و شكست خواهد انجاميد.

مثلا عراق منطق خاصي دارد و لبنان منطق ويژه اي و زمان الاغ سواري منطق مخصوصي داشت و عصر هواپيما سواري منطق ديگري دارد اعراب منطق مخصوص خود و فارسها منطق ديگري دارند. و لذا مبلغ بايد منطق مناسب محل خدمت خود را نيكو بداند تا بهتر بتواند برنامه هاي خويش را پياده كند.

خداوند ميفرمايد: هيچ فرستاده و رسولي را نفرستاديم مگر به زبان قوم خودش. و در حديث نبوي آمده است: ما گروه پيامبران دستور يافته ايم كه با مردم به اندازة عقل آنان سخن گوئيم.

مثلا: اگر مبلغ ديني مسائل اقتصاد اسلامي را آنگونه كه در كتابها شرايع شرح لمعه و مكاسب آمده است نيكو بداند لكن هيچگونه آگاهي نسبت به فعاليتهاي اقتصادي اين قرن نداشته باشد و توجهي به مسائل اقتصادي بانك و بيمه و بورس و غيره نكند، چگونه خواهد توانست صدها سئوال و پرسش را كه متوجه او ميشود پاسخ گويد؛ و چه جواب آن پرسشها را نگويد و چه اينكه پاسخهائي كه با اين زمان تناسب ندارد بدهد، نتيجه كار شكست حتمي او ميباشد.

و شكي نيست كه شناسائي منطق روز تا اندازه اي مشكل است؛ زيرا اين كار نيازمند تطبيق اسلام بر عصر حاضر مي باشد و چونكه هنوز كتابهاي تطبيقي براي مسائل گوناگون فلسفه و اقتصاد و بحث و مناظره تهيه نشده است، مبلغ ديني كه خود را مانند پرچمي براي خدمت به اسلام ميان مردم برپا داشته است، با مشكلات و سختيهاي بيشماري روبرو مي گردد، لكن چاره اي نيست و در هر صورت بايد آستين همت را بالا زد وارد ميدان شد.

كه در اجتماع ابراز وجود نمايد، چه عالم ومبلغ و چه بازرگان و نويسنده، دشمنان و حسوداني ظهور ميكنند. و اين افراد نخست با عداوت كمي آغاز دشمني مي كنند و سپس گرد هم جمع مي شوند و زياد ميگردند و در بيشتر اوقات براي خو حزب و جبهه هاي متحد ميسازند و غالباً نيرومند ترين سد را جلوي انسان كار كن و فعال برپا مي كنند تا او را از فعاليت و كوشش باز دارند و چه بسا مانع زيستن و ماندن وي در آن محل گردند.

و لذا بر مبلغ و نمايندة مذهبي لازم است كه در اين باره بسيار دقت كند و با تمام نيروها و امكانات خود براي كاهش نشاط دشمنان و تخفيف شدت وحدت دشمني آنان و تقليل شماره آ نها با هر وسيله و روش حكيمانه اي كه شده است فعاليت نمايد.

و شما مي دانيد كه اسلام يك هشتم زكات را مخصوص (المؤ لفة قلوبهم) يا كساني كه بوسيله پول قلبشان به اسلام روي مي آورد قرار داده است و در آيه شريفه چنين آمده است: به آنچه كه نيكوتر است دفاع كن … و ناگهان مي بيني آنكه با تو دشمن بود گوئي دوستدار و خويشاوند تو گرديده است … و اين صفت والا را كسي بر خوردار نيست مگر آنان كه صبر نمودند و آنان كه بهرة عظيمي (از ايمان و دين)برده اند.

و در دعاي حضرت سجاد (عليه السلام) آمده است كه: مرا استوار بخش تا با آنكس كه به من نيرنگ زده است با نصيحت روبرو گردم و با آنكس كه مرا ترك كرده است به نيكي تلافي كنم و به آنكس كه

مرا محروم كرده است با بخشش پاداش دهم و به آنكس كه از من قطع نموده است با صله و رسيدگي مكافات كنم و با آنكس كه غيبت مرا كرده است با نيك ياد كردن مخالفت نمايم و در برابر نيكي شكر گذار باشم و از بدي در گذرم.

و از حضرت مسيح (عليه السلام) روايت شده است؛ دشمنان را دوست بداريد. و بديهي است كه دوستداري دشمنان سبب ميشود كه دشمن نيز دوستي را بگزيند زيرا قلب، آئينة قلب است.

مبلغ نيز بايد ذهنها و مغزها و افكار و انديشه ها را در نظر آورد، و چه بسا يك كلمه مردي را مي راند و چه بسا كلمه اي ديگر را جلب ميكند و چه بسا يك جمله گناهكاري را از گناه باز ميدارد و چه بسا جمله اي، ديگري را به فسق و حرام روانه ميسازد.

از كتابها و مجلات ادبي استفاده كند. و هر روز تمرين نمايد و نخست (وصفيات) بنويسد مانند وصف مدرسه يا خيابان يا انسان و يا محفل و مجلس و غيره … و تعمد ورزد كه ريزه كاريهاي يك موضوع را وصف نمايد و سپس آنچه را كه نوشته است بدور اندازد و همينطور اين كار را تا شش ماه ادامه دهد و پس از آن خود خواهد يافت كه در نويسندگي تا چه اندازه زيادي پيشرفت كرده است. و چه بسا نويسندة توانا و زبر دستي گردد..

اين: پولها است كه مؤسسات و بنيادهاي خيريه ساخته ميشود و حوائج و نيازمنديهاي مردم تأمين ميگردد و جشنها برپا ميشوند و بينوايان به توائي ميرسند در حاليكه هيچ تحميلي هم بر كسي نخواهد داشت لازم است كه خود مبلغ متكفل خرج و صرف پولهاي جمع آوري شده نگردد بلكه هيئت امنائي از نيكو كاران شهر بر آن صندوقها و جمع و صرف آنها بگمارد تا مردم نيز بي طمعي او را دريابند و بدانند كه اموال آنان حتما در موارد مناسب و بدست خود آنان صرف مي گردد و تا خود را هدف تهمتهاي مغرضين نسازد و محل شبهه ديگران واقع نگردد.

مبارزه با امراض متعددي ميباشد و در عين حال كه درمان مي باشد پيشگيري نيز هست.

و اگر مبلغ و نمايندة انجمني براي پياده نمودن اين طرح بزرگ تأسيس نمايد كه وظيفة آن تشويق جوانان و جمع آوري پول براي قرض دادن به نيازمندان و كمك به فقرائي كه توانائي ازدواج ندارند باشد؛ در كار خود پيشرفت بيشتري خواهد نمود. و من چنين فكر مي كنم كه اگر مبلغين هر شهر يا دهي موضوع ازدواج را يكي از برنامه هاي حتمي خود قرار دهند بي شك مي توانند آمار تجربه را دست كم به نصف برسانند، و اين خود خدمتي است بزرگ به اسلام و مسلمانان.

و همكاري فكري و مادي ببينند با علاقه فطري خود به اسلام روانة اين گونه مدارس خواهند شد و در زمرة دانشجويان اين كانونهاي فرهنگي خواهند گرديد.

و اين سخن ادعاي بي دليل و از روي خيالپردازي نيست بلكه حقيقتي است روشن و ثابت و حتي يكي از علما و مراجع اين برنامه بزرگ را پياده نمود و در كمتر از ده سال بيش از صد مدرسة ديني در مناطق گوناگون يك كشور بنا نمود.

و فائدة ديگري در ساختن مدرسه و سازمان دهي طلاب عائد خود عالم و مبلغ ديني ميشود، زيرا دانشجويان و طلاب آن مدارس كمك و همكاري او در راهنمائي و ارشاد مردم خواهند شد، و با كوشش آنان مردم بيشتر گرد اسلام جمع ميشوند و در آن خير دنيا و آخرت براي مبلغ و مردم خواهند بود.

توجه نخواهند نمود و در نتيجه توانائي ارشاد و هدايت از او سلب مي گردد، و لذا بر مبلغين و نمايندگان مذهبي واجب است كه از نظر كيفي و كمي هر چه بيشتر اعتماد مردم را نسبت به خود جلب نمايند تا بدين وسيله افراد بيشتري را گرد خود جمع كنند، و همچنان بكوشد تا اعتماد آنان را بيشتر كنند چونكه هر چه همكاران مبلغ بيشتر شوند و اعتماد آنان به او فزون تر گردد؛ بيشتر خواهد توانست به اسلام ومسلمين خدمت كند.

و جلب اعتماد مردم كاري است بس دشوار كه كوشش بي دريغ و فعاليت هميشگي و پيگيري از آنسان ميخواهد. و ما در اين جا به برخي از اصول آن اشاره ميكنيم:

1 ¬ اخلاصي براي خداي متعال. زيرا اگر خدا كسي را دوست بدارد بي شك مردم هم او را دوست خواهند داشت همانگونه كه در برخي از احاديث وارد است.

2 همساني ظاهر و باطن يا برابري پنهان و آشكار. و اين يكي از سخت ترين امور مي باشد.

3 قطع طمع از مردم.

4 ادامه و استمرار در كار و فعاليت چون مردم هميشه گرد علماي عامل و فعال جمع مشوند و به آنان اعتماد مي روزند.

5 اخلاق نيكو كه از آن جمله: شجاعت و شهامت و كرم ونگهداري زبان و صفات بسيار ديگر ميباشد.

6 عدم تكبر و فخر ورزي حتي در نوشتن يا به اشاره و كنايه.

7 ميانه روي در تمام كارها.

8 مراقبت و مواظبت بر عكس العمل كارهاي خود. چون در مقابل تمام كارهاي انسان واكنشهائي نيكو يابد در اجتماع رخ مي دهد. و برخي از مردم فقط به هدف خود نظر دارند و بدون توجه

به عكس العمل مردم كه آيا آنان كار او را مي پسندند يا نه، به سير خود ادامه ميدهند. و چنين افرادي سزاوار است كه بهدف خود نرسند و برخي ديگر گامهاي خود را با فكر و توجه بر مي دارند و در هر قدم انعكاس آن را بررسي مي كنند. اگر انعكاس نيكوئي داشت آن را ادامه داده و فعاليت خود را گسترش ميدهند و اگر انعكاس بدي از كار خويش يافتند آن را اصلاح مي كنند تا نقص روي نقص ديگري نيافزايند، و در پايان مردم از گرد او پراكنده شوند و خود به هدف نرسد.

و مفهوم اين موضوع اين نيست كه انسان به باطل عمل كند و كارهاي نيك را رها سازد، بلكه معني آن چنين است كه كارهاي نيك را با روشي كه با ذوق مردم نيز سازگار باشد انجام دهد تا از گرد او پراكنده نشوند.

به اين آيه شريفه توجه نما: ما و شما بر هدايت يا در گمراهي آشكاري مي باشيم … جمله اي است كه طرف مقابل هرگز از آن آزرده نخواهد شد رنجش خاطري برايش پيش نخواهد آمد و در عين حال سخن راست و صحيح مي باشد و اگر ميگفت: شما بر باطل هستيد اي كافران فاجر … باز هم سخن راست و صحيح را عنوان كرده بود ليكن بي شك غضب و رنجش آنان را سبب مي گرديد.

و با اين كار مردم راوا دارد تا گردم شمع هدايت امامان (عليهم السلام) جمع شوند و از پرتو تعليمات آنان فيض برند و به آنان اقتدا كنند. و اين گامي است بسوي هدف و در عين حال موجب جمع شدن مردم گرد مبلغين ميشود و او را براي نشر اسلام و هدايت مردم و ترويج احكام كمك و ياري خواهد كرد.

وخوش زبوني و مراقبت و توجه به همه اشياء و افراد و صفات بيشمار ديگري كه همگي در جرگة اخلاق جمع مي باشد.

آنچه عالم و مبلغ ميگويد راست ميباشد پس چرا فرزندان خود را نصيحت نمي كند؛ و چرا به نزديكان خويش هشدار نمي دهد، و چرا عيال خود را نهي نمي كند.

و چه بسيار اتفاق افتاده است كه كردار بستگان مبلغ از نظر شرعي مجاز بوده است، ليكن لائق شأن او نبوده و لذا بايد آنان را از انجام چنين كارهائي بدور دارد.

ميتوان اركان گمراهي و بي ديني را ويران ساخت؟

5 و به چه كسي ميتوان اعتماد كند،

6 وچگونه با مردم رفتار كند و با آنان معاشرت ورزد؟

و هميشه بايد برنامه ريزي و طرحهاي مبلغ وسيع و بلند پايه باشد، گرچه پياده كردن برنامه ها هميشه از زاويه هاي كوچك و تنگي آغاز ميگردد، بعنوان مثال. مهندس براي ساختمان آپارتمان بيست طبقه اي روي زمين بمساحت ده هزار متر مربع و در مدت چند سال طرح ريزي ميكند ولي در آغاز، كار خود را از ده متر شروع ميكند و در نخست، تنها طبقه اول را بنا مي كند.

و بهمين گونه اگر مبلغ و نمايندة مذهبي در محلي زندگي مي كند كه جمعيتش صد هزار نفر باشد، حكيمانه است كه برنامه كار خود را چنين طرح ريزي كند:

صد نفر مبلغ، ده مدرسه، صد مسجد، پنج بيمارستان يا درمانگاه، ده كتابخانه، هدايت و رهبري ده هزار نفر از جوانان، و فراهم نمودن وسائل ازدواج دو هزار دختر و پسر جوان و امثال اين كارهاي اجتماعي و سازنده. و سپس واقعبينانه بيانديشد كه در چه مدت و با چه وسائلي اين برنامه را مي توان عملي ساخت؟ و به چه چيزهائي نيازمند ميباشد؟ و سپس بكار شروع كند.

اگر مبلغين براي خود برنامه اي تعيين كنند و بيدريغ كوشش نمايند، بي شك به مقدار زيادي از اهداف خود خواهند رسيد و در مقابل اگر برنامه و طرح آنان منظم نباشد و ندانند چه ميخواهند بكنند و يا طرح كامل باشد ولي به اندازه لزوم فعاليت وكوشش نكنند، هرگز به جزئي از هدفهاي خود هم نخواهند رسيد و پيروزي نصيب آنان نخواهد گشت.

و روحاني لازم است براي نشر فرهنگ اسلامي با تمام وسائل ممكن فعاليت كند و يكي از عوامل فعال پخش و توزيع كتاب مي باشد. به اين ترتيب كه مقدار زيادي كتاب بخرد و نسبت سطح فرهنگ افراد در دسترس آنان قرار دهد، چون اسلام را غباري از افكار بيگانه پوشانده است و لذا بسياري از روشنفكران هم گمان برده اند كه اسلام داراي سيستم اقتصادي و سياسي و نظام و قوانين اجتماعي و جنائي و مانند آن نيست.

و اين غبار آلوده را بايد بوسيلة نشر كتابهائي كه تمام جوانب اسلام را بيان مي كند از مغز جوانان زدود.

و ديگر اينكه بد نيست مبلغين و نمايندگان مذهبي را نسبت به نشر كتاب، چنين دسته بندي كنيم:

1 گروهي كه بايد روزانه دست كم ده جلد كتاب در دسترس مردم قرار دهند.

2 گروهي كه بايد روزانه شش جلد كتاب در دسترس مردم بگذارند.

3 گروهي كه بايد روزانه دست كم چهار جلد كتاب در دسترس مردم قرار دهند.

و اگر بداند كه تنها يكي از مجلات در يكي از كشورهاي اسلامي تيراژ پخشش به بيش از 25 هزار نسخه ميرسد؛ و اگر بدانيد كه مسيحيان در يكي از كشورهاي (اسلامي) كه بيش از 25 ميليون جمعيت ندارد در هر سال بيش از 60 ميليون جلد كتاب پخش مي كنند؛ آري اگر به اين آمار توجه داشته باشيد هرگز تعجب نخواهيد كرد هنگاميكه ميگوئيم مبلغ و نمايندة مذهبي بايد روزانه بيش از ده كتاب پخش كند.

دل مردم زنده كنند. البته عزتي استوار كه از روي تكبر نباشد و اميدي راستين كه بر پايه هاي لزران توهم و خيال بنا نشده باشد؛ بلكه عزتي كه خداوند متعال درباره آن ميفرمايد: (و عزت از آن خدا و رسول و مؤمنان مي باشد) و اميدي كه توأم با عمل و كوشش باشد.

زيرا عزتي كه از روي تكبر و برتري جوئي باشد سزاوار سقوط و عقب گرد است و اميد بي پشتوانه اي كه از خيال پردازي انسان تراوش كند، آرزوي بيهوده اي بيش نخواهد بود و خداوند فرموده است: كارها به آرزوهاي شما و آرزوهاي اهل كتاب وابسته نيست، كسيكه كار بدي انجام دهد جزايش را خواهد ديد..

پس آرزو و اميد دروغين هرگز باعث پيشرفت نخواهد شد بلكه روح بلند پايه اي كه همواره با عمل مناسب توأم باشد پيشرفت و پيروزي را سبب ميگردد.

و در اين روزگار كه مسلمانان در مقابل زرق و برقهاي شرق و غرب عقب نشيني نموده اند و فريبندگيهاي تمدن نوين دلها و عقول آنان را ربوده است، و سوگمندانه احساس حقارت و خواري مي كنند و يأس و نا اميدي بر آنان مستولي شده است … آري، در اين موقعيت. اين كوشش اهميت بيشتري پيدا كرده است. و پر واضح است انساني كه احساس ذلت و خواري نمايد و انساني كه نا اميد از پيشروي و تقدم باشد، به اندازة يك مورچه هم نخواهد توانست جلو رود زيرا در مقدمة هر پيشرفت عزت نفس و اميد فراواني قرار گرفته است.

صالحي كه او را در رسيدن به اهداف اسلاميش كمك كنند تهيه نمايد، البته اطرافيان بايد منظم باشند و از روي برنامه وظائف خويش را انجام دهند. مثلا عالمي كه در شهر بزرگي زندگي ميكند، اطرافيان خود را از ده نفر نيكوكار و فعال تشكيل مي دهد و براي هر كدام از آنان چهار نفر كمك مي گمارد و براي هر كدام از آنان وظيفه اي معين تنظيم مي كند … گروهي را براي امور اقتصادي و گروهي را براي امور فرهنگي و گروهي را براي امور ساختماني و تشكيلاتي و گروهي را براي امور اجتماعي و كارها را چنان منظم ميكند كه هر كس وظيفة خود را بداند و به آن عمل كند.

وظيفة گروه اقتصادي جمع حقوق شرعي. و وظيفة گروه فرهنگي نشر فرهنگ اسلام بوسيلة چاپ و نشر و پخش كتاب و مجله و غيره. وظيفه گروه ساختماني و تشكيلاتي ساختن مدارس و مساجد و كتابخانه هاي اسلامي وظيفه گروه اجتماعي برپا داشتن جشنها و رسيدگي به كارهاي مردم خواهد بود و همچنين كارهاي ديگر …

البته بايد هر ماه براي برنامه ريزي و حل مشكلات و راه يابي و تفكر با اطرافيان خود اجتماع كند و همه با هم مسائل را مورد بررسي قرار دهند اي تقسيم كار عامل فعالي است براي براه انداختن كارها و رسيدگي به هدف.

و به عقيدة من اگر نمايندگان محترم در تمام شهرها اين روش را بكار بندند، بي شك همه شهرها و دهات گامهاي سريعي بسوي اسلام بر خواهند داشت و در كمتر از پنج سال مردم به اسلام عزيز باز خواهند گشت.

كه همواره خود را مقصر بداند و چنين عقيده داشته باشد كه در برابر خدا و اسلام و مسلمانان هنوز آنطور كه بايد عمل نكرده است چون انتقاد از خويشتن و عقيده به تقصير و كوتاهي يكي از عوامل سوق دهنده و وادار كنندة انسان به پيشروي است و همچنين اين حالت آدمي را وا مي دارد تا اشتباهات خود را اصلاح و جبران كند و براي مشورت با مردم و پذيرفتن عقايد آنان آماده شود و لذا در دعا وارد است كه: پروردگارا هيچگاه مرا از تقصير و كوتاهي جدا مكن … يعني هميشه چنان باشم كه خود را مقصر بدانم تا بيش از پيش در راه تو خدمت كنم.

پاك و منزه سازد و همچنين در امور ديني و دنيوي ديگر.

و بهتر است كه براي كسب اطلاعات و معلومات لازم افراد آگاه و درستي را انتخاب كند و هر روز اخبار و احوال را برايش گزارش كنند. و اين وظيفة مهم را به اطراف شهر يا ده خود نيز گسترش دهد تا بر تمام ريزه كاري هاي محل آگاه گردد و واقعبينانه براي اصلاح امور بپا خيزد.

صرف در اين بيهودگيها گردد، و شكي نيست كه صرف نيرو در ساختن بهتر از صرف در ويرانگري است.

و چه بسيار افراد روحاني نما را مي بييم كه هرگز آمادة همكاري و تعاون نيستند، بلكه هميشه دنبال خرده گيري و توهين به ديگران مي باشند و لذا بر مبلغ حكيم و منزه واجب استكه زبان خود را از اين گونه گناهها باز دارد و خود را مشغول دشمني و عداوت و جدال ننمايند و گمان نبرد كه اگر كسي را كوچك شمرد، موجب خواهد شد كه او شكست بخورد بلكه بايد هميشه بداند كه اگر از خرده گيري و بيهوده گري دست بر دارد بي شك دردل مردم جاي خواهد گرفت و باعث شكست طرف مقابل اگر او بدشمني ادامه دهد خواهد شد.

و در دعاي مكارم الاخلاق از حضرت سجاد(عليه السلام) چنين آمده است: پروردگارا … و مرا وادار تا به كسيكه غيبت مرا ميكند بنكوئي ياد كنم.

ليكن اين صفت والا را كسي دارا نخواد شد مگر آن كسي كه بهرة عظيمي از ايمان برده باشد.

كرد. وحتي معاند و لجباز هم اگر حق را بشناسد در برابر آن تواضع مي كنند گرچه در زمرة حقيقت پرستان نمي رود.

و تاريخ بهترين گواه اين حقيقت است كه بسياري از علما براي راهنمائي گمراهان كوشش كردند و پيروزيهاي بزرگي نصيبشان گشت.

و لذا بر مبلغ و نمايندة مذهبي لازم است كه آستين همت بالا زند و با كوشش بي دريغ خود در راه هدايت گروههاي منحرف از مسلمان و غير مسلمان فعاليت نمايد.

ديگران گوي سبقت را از ديگران بر ده باشند، و چنين انتظار دارند كه مبلغ و نمايندة مذهبي در صفات برتر و ملكات نيكو خليفه و جانشين رسول اكرم وائمه طاهرين (عليهم السلام) باشد.

و لذا بر مبلغ لازم است كه هر اندازه برخوردهاي ديگران بي ادبانه باشد، تصميم جدي بگيرد كه هرگز خشمگين نگردد وهيچوقت بستوه نيايد. و هميشه انسان اگر صفتي را مدتي تمرين نمايد و به آن عادت ميكند و بدين وسيله تحمل بر او آسان ميشود وخشونت و بدرفتاري مردم بر او سهل و آسان مي گردد.

و در نتيجه با اين كار مردم هرگز از گرد او پراكنده نمي شوند و در نتيجه از هدف خويش دور نخواهد گشت.

مردم نسبت به دين مي باشد زيرا كسيكه حقوق شرعي خود را ميپردازد، در حقيقت علاقه ويژه اي به دين پيدا ميكند، چون انسان وقتي براي كاري پولي بپردازد خود را نزديك و مربوط به آن كار خواهد دانست و در اين صورت از آن كار دفاع خواهد كرد و خود را مسئول آن خواهد يافت، گوئي ولي آن گرديده است.

بعنوان مثال كسيكه چند توماني براي ساختمان حسينيه يا مسجد يا مدرسه اي داه است، در خود لزومي مي بيند تا از آن بيناد دفاع كند و محاسن و نيكيهاي آن را به رخ مردم بكشد، و در اطراف مقابل كسيكه اقدامي براي آن نكرده است، گوئي خود را در برابر آن بيگانه ميداند و برايش اهميتي نخواهد داشت اگر بد گوئي آن را كردند، و فرقي نخواهد داشت اگر خوبيهاي آن را بر شمردندو اين بدان جهت استكه طبيعت انسان هميشه او را وا دار ميكند تا از خود و ويژگيهاي مربوط به خويش دفاع كند، هر چند آن ويژه گيها ضعيف و كوچك باشند و يكي از انواع احداث ويژگي پرداخت پول است.

نسبت به اهميت و قداست آن برپا دارند و بكوشند تا اطراف و جوانب آنها را از منكرات و گناهها و آنچه كه لايق شأن و منزلت آنان نيست پاك و منزه سازند، زيرا اين اماكن از خانه هائي است كه: (خداوند اذن فرموده است كه برپا گردد و نام او در آنها ياد شود … ) و در اغلب شهرها قبر يكي از بزرگان مسلمانان يا مسجدي وجود دارد كه بايد به همة آنها رسيدگي شود.

و من خود از نزديك مي بينم كه چه سان ويراني مسجد حضرت امر المؤمنين (عليه السلام) نزديك شهر بصره و مسجد جمجمه منسوب به آن حضرت نزديك شهر حله در عراق موجب آزردگي بعضي از مؤمنين گشته و آنان را به سئوال وا داشته است كه چرا اين دو اثر بزرگ خراب و ويران مي باشد (و شايد عذري در اين ميان باشد و تو ملامت ميكني) زيرا عذرهاي موجهي براي كساني كه ميخواهند اين دو مسجد بزرگ را بسازند وجود دارد، ليكن در هر صورت اين عذرها در برابر ملامت و آزردگي مردم نميتواند پايدار ماند و بر همه لازم است هر طور شده در اين باره اقدام كنند حتي اگر عذر موجهي در ميان باشد.

فلان عالمي كه پيش از يك قرن مي زيسته و اكنون زير خاك آرميده است، مرد خوبي بوده است يا نه؟ و يا اينكه فلان محل در فلان شهر بهتر است يا فلان محل … و در اينجاست كه تعصبات ظهور ميكنند.

و بر مبلغ و نمايندة مذهبي لازمست كه در اين گونه اختلافات هيچ دخالتي نكند زيرا بوسيلة مداخلة او مردم نيز دراين راه تفرقه آميز بيشتر سير مي كنند و در اين ميان هيچ نفعي هم به او نرسيده بلكه ضررش بيش از نغمش ميباشد.

و لذا بر مبلغ و روحاني لازمست كه از اين گونه نزاعها با هوشمندي و لطافت دوري گزيند و سپس اگر توانست بايد آن اختلاف را كاهش دهد و جلوي گسترش آنها را بگيرد و مردم را بسوي راه راست هدايت نمايد و در اينراه از نرمي و نيك رفتاري فرو گذار ننمايد.

و چه بسيار ميبينيم كه در يك اجتماع مردم دسته دسته گرد افرادي بنا به عللي جمع ميگردد و هر كدام جبهه اي تشكيل ميدهند … بعضي مخالفت ميكنند و بعضي ديگر طرفداري ميكنند و در اين مواقع بر روحاني لازمست كه بدون سر و صدا از آنان كناره گيري كند و زبان و حركات خود را از اظهار مخالفت يا موافقت باز دارد، زيرا اين مخالفتها و موافقتهاي بيجا در بر نخواهد داشت.

با شجاعت آغاز گشتند و با ترس و جبن پايان پذيرفتند ليكن مهم اينست كه شجاعت با حكمت و آگاهي كامل توام بوده و از تهور بدور باشد.

و چه بسا فردي به طبيعت خود ترسو باشد ولي اگر براي كسب خصلت شجاعت اقدام كند و مغز خود را بكار اندازد و در بدترين احتمالات ممكن عاقبت و فرجام كار را در نظر آورد و خويشتن را به شجاعت تلقين كند و بنيانگذارد كه واقعا به اين صفت والا برسد، بي شك شجاعت در وجود او بروز خواهد كرد.

و روحاني در سخنگوئي و برخورد با باطل و اصلاح مفاسد و امر به معروف و نهي از منكر و تأسيس و بنيانگزاري و خوض در مشكلات و داد و ستد به شجاعت بسيار نيازمند مي باشد. پس بايد هر طور شده اين خصلت را در خود بوجود آورد.

و از همه كمك بخواهد حتماً براي از بين بردن منكرات يا كاهش آنها موفق خواهد شد.

و اين وظيفة مقدس يكي از واجب ترين خدمتهائي است كه بر روحاني لازم است هر چه زودتر به آن قيام كند زيرا زدودن منكرات پيش از هر چيز خدمتي است اسلامي و پس از آن هيبت عظيمي از روحاني در دل مردم جاي گزين مينمايد و موجب توجه بيشتر به او و راهنمائي هاي او ميشود و در نتيجه اجتماع را از كجروي و لغزش در امان خواهد داشت.

علماء ميباشند: ولذا بر روحاني لازم است كه با نيت پاك در اين راه مقدس از رهبران خود پيروي كند.

آنجا كه حتي تاريخ هم يادي از آن نخواهد كرد.

مسلمانان از هنگام بعثت تا قريب يك قرن داراي چنين روحيه اي بودند و پس از گذشت زمان، غرب بكمك حكمرانان نادان مسلمان بي دريغ كوشش كرد تا بالاخره اين روح پر خروش را خاموش ساخت، بحدي كه اكنون جزو عدمها و نيستها شمرده ميشود.

و لذا يكي از ضروري ترين كارهاي روحاني اينست كه در محل سكونت و تبليغ خود بوسيلة سخنراني و نوشتن و ارشاد و راهنمائي و كردار خود و هر وسيلة ديگر اينروح بزرگ را در مردم تازه كند و آنان را با روح جهاد پرورش دهد.

و منظور ما از جهاد همان معني وسيع آن است كه نخست با ارشاد و موعظه و امر بمعروف آغاز مي گردد و بميدانهاي مبارزه جنگ پايان مي پذيرد. خداوند متعال مي فرمايد: چه شده است كه شما در راه خدا و براي نجات ستمديدگان و ضعفا نميجنگيد؟؟

آري … مبارزه و جهاد اسلامي براي تحقق بخشيدن به اين دو هدف بزرگ است:

نخست: بر پا داشتن حكم خداي متعال در روي زمين

و ديگر: نجات و رهائي بخشيدن درماندگان و ضعفا از دست جباران ستمگر و مستعمرين استثمارگر …

كمكهاي گوناگون يا تحريك و تشويق نيروهاي محل خود براي كمك بمسلمانان مصيبت زده و ستمديده و بالاخره با تمام وسائل در غم و شادي با آنان شريك باشد.

او بايد هميشه با جهان و بويژه با مسلمانان هر كشور در تماس دائم باشد تا در وقت لزوم و بهر وسيله اي براي كمك و پشتيباني آنان كوشش نمايد و اگر چه اين كوششها نسبت به جهان بزرگ كوچك مي نمايد ليكن حتماً فوائد ارزشمندي براي ستمديدگان ومصيبت زدگان خواهد داشت.

و رسيدن به هدف كه همانا ترويج دين و نشر شريعت مقدس و جاي گزين نمودن اسلام در دل مردم خواهد گرديد.

اسلام و نشر احكام دين خواهد بود، و در ضمن بدين وسيله مبلغ ديني نزد مردم محبوب مي گردد و توجه همگان را به خود جلب ميكند، و اين كمك شاياني براي تحقق بخشيدن به هدف و مقصد وي يعني نشر تعاليم اسلام خواهد كرد.

بعلاوه؛ با توجه مردم سختي هاي كار مبلغ ديني كاهش مي يابد و نيروي دستگاه تبليغي و ارشادي وي در مقابل دشمنان دين و در هنگام بروز حوادث ناگوار و ناگهاني قوي تر خواهد شد.

است اين نيروي پراكنده و متلاشي را جمع كنند و آن را بسوي راه صحيح سوق داده و از نظر عقيده و اخلاق و كردار پاك گردانند.

براي تحقق بخشيدن به اين هدف بايد جوانان را گروه گروه در مساجد و مدارس و كتابخانه ها و حسينيه ها جمع آوري نمود و در جسله هاي معين و مرتبي آنان را با فرهنگ اسلام آشنا ساخت و از گرداب هولناك فساد و بيكاري و ولگردي و بي هدفي نجات بخشيد.

و پر واضح است كه تنها تأسيس هيئت هاي ديني كافي نيست بلكه بايد عملا وارد ميدان شد: عزبهاي پسر را زن و دوشيزگان را شوهر دهن، براي بيكاران كار تهيه نمايند، به مستمندان آنان رسيدگي نمايند؛ و بالاخره اوقات فراغ آنان را با وسائل تفريحي مشروع پر كنند.

كما اينكه بر روحانيون لازم است كه به دوشيزگان توجه شاياني نمايند و آنان را به عفت و پاكدامني و حجاب بازگردانند و از انحراف و فساد و لامبالاتي و بي قيدي برهانند در اين راه بايد از برنامه هاي ويژه اي مانند تأسيس جلسه هاي زنانه و نشر مجلات ديني و پخش كتابهاي سودمند و غيره كمك گرفت.

وسائل براي خدمت به اسلام استفاده كرد. اين گروه ادعا مي كنند كه اگر برنامه هاي اسلامي دراين وسائل نفوذ كند، مردم از آنها روگردان خواهند شد، ولي اين گمان هرگز درست نيست، زيرا منظور ما اين نيست كه اين وسائل مخصوص برنامه هاي ديني گردد بلكه بايد دين هم سهمي وسيع از آنها داشته باشد، و بقية سهام را به امور زنده و سازنده تخصيص دهند: مانند كشاورزي، تجارت، صنعت، آباداني، فرهنگ، اقتصاد، مسائل اجتماعي، اخلاق، تعليم و تربيت، ارتش، اختراعات و اكتشافات، فضا و علوم ديگر از قبيل هندسه و طب و نظم و غيره.

هدف اينست كه اين وسائل ارزشمند از محرمات و فساد پاك گردد و بجاي ويرانگري سازندگي يابد و از آنها براي دنيا و آخرت استفاده شود.

مذهبي كه داراي افراد پاك و فداكار باشد.

و در حديث آمده است كه براي انسان، فقيه دانشمندي لازم است كه او را راهنمائي كند و براي وي سفيه بي باكي ضروري است تا از او پشتيباني كند.

با اين مقدمه كوتاه، ضروري به نظر ميرسد كه انسان فعال؛ اين گروهها را براي رضاي خدا آماده نمايد. زيرا هدف و انگيزة او از تمام اين نيروها خدمت به اسلام و زدودن فساد و آلودگيهاي اجتماعي است، البته در اين باره بايد توجه داشته باشد كه موجب مفاسد اجتماعي يا زيانهائي نگردد.

بخرد و هر سال همان دو هزار تومان را بدست آورد.

3 وقف را گونه اي تأسيس نمايد كه بتواند آن را به مؤسسه هاي ديگري تغيير دهد وطوري باشد كه از ربح آن بشود در كارهاي مختلف استفاده كرد.

و چه بسا موقوفات در نظر بسياري از مبلغين چيز بي اهميتي جلوه كند ليكن اگر آن را بعنوان يك كل در نظر آوريم خواهيم دريافت كه فوائد فراواني بر آن مترتب است.

براي مثال: اگر فرض كنيم صد نمايندة مذهبي هر كدام در عرض ده سال پنج خانه براي كارهاي اسلامي وقف نمودند و چنين فرض كنيم كه هر كدام از آن خانه ها خرج در رفته و پس از مخارج تعمير و غيره سالانه سه هزار تومان سود داشته باشد، نتيجه چنين خواهد شد كه اين گروه صد نفري براي طرحهاي اسلامي و مخارج فقرا و غيره سالانه يك ميليون و پانصد هزار تومان خواهد داشت و اين مبلغ بزرگي است.

البته ما در اين محاسبة فرضي خود حداقل امكان را درنظر آورديم، در صورتيكه نمايندگان مذهبي هر كشوري خيلي بيشتر از صد نفر مي باشد و امكانات و نيروهاي آنان بمراتب بيشتر از وقف نمودن پنج خانه مي باشد. بخصوص اگر نمايندگان بانشاط و فعال باشند و اطمينان مردم را نسبت بخود جلب كنند. مردم موقوفات بسياري براي آنان تأسيس خواهند نمود.

و نبايد نمايندة مذهبي در اين باره بيانديشد كه ممكن است وقف خورده پايمال شود، بلكه به گفتار خداي بزرگ توجه نمايد كه:

(و كسيكه آن (قف) را پس از آنكه شنيد تبديل نمايد پس گناهش بر كساني است كه آن را دستخوش تغيير قرار ميدهند) و بيشتر بايد

به اين حقيقت توجه داشته باشد كه تاكنون چه فوائد بزرگي حتي پس از خورده شدن مقدار زيادي از اوقاف عائد گرديده است و چه بسيار مسجد و مدرسه و حسينيه ومؤسسات مذهبي و كتابخانه و خانة وقفي وجود دارد كه مسلمانان در كشورهاي اسلامي از آنها بهره برده و ميبرند.

را عملي سازد … زيرا ما در تاريخ گذشته و معاصر افرادي را مي يابيم كه پيشرفت شگرفي كرده و بهدفهاي دور دست خود رسيدند گو اينكه در آغاز كار رسيدن به آن اهداف براي آنان غير ممكن مي نمود و پيشرفت آنان بعلت حزم و آگاهي كامل آنان بوده است.

و همچنين افراد ديگري را مي بينيم كه بعلت دارا نبودن اين صفت سازنده شكست نصيبشان گشت و از صحنه كار عقب نشيني كردند.

و بدين وسيله مكه را محاصره اقتصادي شديدي قرار مي دهد و پيمان شكني آنان را جواب ميدهد.

ولي در عين حال … او را در فتح مكه با قلبي آكنده از مهر و انسانيت مي يابيم كه سخترين دشمنان يعني اهل مكه را مشمول عفو عمومي قرار ميدهد و همين كار ثمره هاي نيكوئي براي اسلام و پيامبر ببار مي آورد. و هزاران مثال تعليمي و ارشادي ديگر …

و بايد بدانيم كه كتابخانه اسلامي نياز مبرمي به تاليف كتابهائي دارد تا موارد عبرت و راهنمائي زندگي رسول اكرم (صلي الله عليه و آله) را بيان كند و آنچه را كه در عصر حاضر بلكه در هر عصر و زماني، ميتوان از آن استفاده كرد بيان نمايد.

صرف نمايد … براي مثال: اگر زماني را براي درس ومطالعه قرار داد، بايد ببيند كدام درس و كدام كتاب را بهتر است بخواند؟ وسپس مشغول آن شود. و اگر وقتي را براي ديد و بازديد تعين نمود، بايد بيانديشد كه مهمترين افرادي كه اگر به ديدار آنان رود در برنامه هايش مفيدتر خواهد بود كدام هستند؟ و همچنين نسبت به كارهاي ديگري كه اوقات معيني را براي آنها قرار داده است.

مورد جمع آوري اعانه براي كمك به يك مؤسسه خير به بكار برد، نخواهد توانست بيش از دو هزار تومان جمع كند، ولي اگر تشويق قرآن يعني استفاده از حقيقت بهشت و جهنم را به ميان آورد، بي شك خواهد توانست بيست هزار تومان هم جمع آوري كند.

و اگر زيانهاي مادي و دنيوي مشروبات الكلي را مثلا براي مردم بازگو كند، بيش از پنج نفر از عادت نوشيدن شراب دست بر نخواهد داشت، ليكن اگر همراه آن كيفر و عذاب جهنم با زنجيرهاي آتشين آن را ياد آور شود، صد نفر از اين فساد دوري خواهند جست.

و لذا بر مبلغ و نماينده مذهبي لازم است تمرين كند و مقدار زيادي از آيات و روايات را در اين باره حفظ كند و بر اصول روانشناسي آگاهي يابد تا بتواند بر دلها اثر گذارد و تا اعماق قلوب و عواطف نفوذ كند، و سپس آنها را در راه حق و نيكي سير دهد و به انجام كارهاي نيك و بزرگ وادار سازد.

با كارهاي او چه اندازه به پيش رفته است؟

محاسبه و بازخواست يكي از امور تشويق كننده و سوق دهندة انسان بسوي پيشرفت مي باشد … و اگر انسان بتواند در پايان هر محاسبه، گزارشي براي خود بنويسد و چنين نزد خود بينديشد كه بايد اين گزارش را حضور امام زمان حضرت مهدي (عليه السلام) كه او را از طرفش نماينده شده است تسليم كند؛ بهتر و سازنده تر خواهد گرديد.

و راستي اگر انسان اين گزارشها را با دقت تهيه كند خودش از خويشتن خجالت خواهد كشيد كه چه اندازه كم كوشش كرده و چه مقدار كمي بهره برده است. و شايد همين باز خواست ها او را بيش از پيش به كار و كوشش در راه اسلام وادار سازد.

كرده اند.

نماينده مذهبي و مبلغي كه ميخواهد براي اسلا م خدمت كند و به تمام جنبه هاي يك شهر يا ده كار داشته باشد، براي آنكه بتواند شعائر دين را برپا كند و با پليديها و فساد مبارزه كند، بايد خود را با چنين افراد پر نفوذ آشنا سازد و با آن نيك رفتاري كند و بوسيلة پول و هديه و بازديد و درستي و رفاقت با آنان پيوندي ببندد. و اگر اين كار را نكنند بي شك خود ميماند و گروهي از پيرمرداني كه از آنان نه براي پيشرفت دين و نه براي پيشرفت دنيا نفعي نخواهد برد.

و در زيارت جامعه آمده است.

(درود بر شما باد … اي سياستمداران و اراده كنندگان عباد و بندگان خدا). و حقيقت چنين است كه ائمه (عليهم السلام) رهبر ما هستند همانگونه كه قرآن حكيم ميفرمايد:

(و براي شما به رسول خدا تأسي و پيروي نيكوئي مي باشد)

و آنچه كه از حالات مراجع بزرگ و نمايندگان مذهبي و مبلغين كه سهم بزرگي در ادارة شهرهاي خود و پيشبرد دين و اهل آن در محل خوددارند نمايان و آشكار است هيمن روش (نزديكي با ريشه هاي اجتماع) است آنان همانگونه كه به شاخه هاي مربوط اند با ريشه هاي جامعه نيز در تماس دائم مي باشند.

البته … نبايد مبلغ دين كاملا بسوي آنان ميل و توجه كند و شاخه ها و برگ ها را رها سازد، بلكه لازم است همانند آب فراوان ريشه ها را سيراب كند و شاخه ها و برگها را نيز آبياري نمايد.

دين چون ميخواهد دنيا را آباد كند و مردم را به سعادت و آخرت راهنمائي نمايد، به اين مراكز حساس نياز فراواني دارد. و لذا لازم است به اين مراكز توجه شود و آنها را از مردان نيك و خير انديش كه به دنيا و آخرت مردم خدمت مي كنند پر كند.

مثلاً: مدير مدرسه مركزيت حساسي دارد كه ميتواند بوسيلة آن خدمت بزرگي نمايد. و اگر اين مركز حساس رها شد و در نتيجه شخص ملحد يا فرصت طلب و منحرف يا سودپرستي آن را اشغال كرد، خدمتي كه از اين مركز انتظار ميرفت ديگر بدست نخواهد آمد. بلكه چه بسا ويرانگري و انحراف آن فزون تر گردد.

در صورتيكه اگر مبلغ دين توجه كاملي به اين مسئله داشته باشد و همت ورزد تا اين پست حساس در دست فرد مناسبي كه ببندگان خدا و شهر آنان خدمت مي كند برسد نتيجه هاي نيكوئي در بر خواهد داشت. و همچنين نسبت به پست ها و خدمات دولتي و مراكز اجتماع ديگر مانند رئيس قبيله هنگامي كه امر دائر شود كه نيكو يا نيكوتر زمام را در دست گيرد يا در موقعي كه نيكو با پليد رقابت نمايد.

به پيش اندازد، بي شك خير و نفعي براي همه در پيش خواهد بود.

ولي اگر نمايندة مذهبي اوضاع و احوال را طوري يافت كه اميدي براي پيشبرد مقاصد خويش در ميان نديد، و پديده هائي به او هشدار دادند كه پليدان و پستان در راه پيشرفت مي باشند اينجا ديگر مصلحت اقتضا ميكند كه از فرصت استفاده كند نخست به آنان سلام و تعارف كند و تا حدودي كه به دين يا دنياي او زيان نرساند با آنان مجامله كند تا هنگامي كه به موقعيت دلخواه و بلند پايه خود برسد و زمام امور را بدست گيرد.

سپس با آنان دشمني نورزد يا اگر با آنان دشمن بود عداوت خود را نمايان نسازد. زيرا غالبا مجامله با دشمنان ا زحدت وشدت عداوت ميكاهد يكي از حكما گفته است هنگاميكه ميبيني دشمن نفاق و دوروئي نشان ميدهد؛ دشمنيت را نمايان مساز زيرا او منافق و دورو بماند و در ظاهر دوست تو باشد بهتر است از اينكه آشكارا با او اظهار عداوت كني تا او نيز هم در ظاهر و هم در باطن با تو به مبارزه بايستد.

كند اثري نخواهد داشت، در اين جا برخورد با آن منكر و گناه روشي زيان آور مي باشد.

ليكن اگر كمي فكر كرد و دانست كه اگردوست آن گناهكار را واسطه اي براي هدايت او قرار دهد از آن گناه دست بر خواهد داشت ولي با مبلغين دين سر دشمني خواهد گزارد اين روش خوبي خواهد بود ليكن اگر كمي دقت بيشتري كند و باين نتيجه رسد كه اگر بدون اطلاع ديگران با بعضي از مقامات تماس بگيرد و از آنان بخواهد كه آن منكر را برچيند، آنان اجابت خواهند كرد و در اين ميان غافل آن منكر هم به محرك و مسبب امر پي نخواهد برد. اين روش بهتر و خوب تر خواهد بود و لازم است كه مبلغ از آن پيروي كند.

و همچنين نسبت بكارهاي ديگر مثلا … اگر مبلغ و نمايندة مذهبي بخواهد وساطتي كند تا زنداني بي گناهي را آزاد كنند ولي بداند كه اين وساطت موجب خواهد شد كه مقامات از او چيزي را توقع مي نمايد كه بعلت ضرر دنيوي يا اخروي نخواهد توانست آن را انجام دهد، بيشك وساطت او به صلاح نيست ليكن اگر بداند كه ميانجيگري يكي از محترمين شهر مؤثر و اقع خواهد شد و در مقابل توقعي از شخص مبلغ نخواهند داشت در اينجا راه و روش بهتر همين خواهد گرديد و همچنين در كارها و فعاليتهاي ديگر.

بي طرف ديگر و از بنيادهاي دشمن مؤسسات مسيحي و خارجي و درمانگاههاي تبليغي و تبشيري آنان را ميتوان نام برد.

در اين مورد بر مبلغ و نمايندة مذهبي لازم است كه بكوشد تا اسلام در تمام سطحهاي اجتماعي بر تمام گروهها و سطح هاي ديگر برتري يابد … هنگاميكه مدرسه اي ميسازد سعي كند به بهترين طرز و با نيكو ترين وسائل و بهترين آموزگار باشد. و همچنين در تأسيس درمانگاه يا مؤسسات خيريه ديگر.

اين كار گرچه سعي و كوشش فراواني از انسان مي خواهد، ليكن در پايان فوائد چشمگيري براي اسلام و مسلمانان در بر خواهد داشت و نتيجه چنين خواهد شد: مدارس او دانش آموزاني به جامعه تحويل خواهد داد كه با بهترين وجه ممكن در نظم و فرهنگ تربيت شده اند و فائده ديگر آن اينست كه مردم برتري اسلام و قدرتش را بر آنچه ديگران نمي توانند از نزديك خواهند يافت و توجه بيشتري بمراكز ديني خواهند نمود.

و اين نتايج شكوهمند باعث مي شود و مردم به اسلام با نظر بزرگداشت و احترام بنگرند و بيش از پيش گرد آن جمع شوند تا هم آخرتشان معمور و آباد گردد.

بگيرد و مطالعه كند و اگر كتابي نيافت محفوظات خود را بخواند و تكرار كند تا ملكه حفظ او نيرومند شود و اگر محفوظاتي هم به خاطرش نيامد، مغز خود را بكار اندازد و براي بدست آوردن روشهاي نوين و بهتر در راه ساختن آينده اي زيباتر براي اسلام و مسلمين به فكر فرو رود …

آري … روحاني بايد مانند پنكه اي باشد كه شب و روز روشن است و بدون خستگي و توقف مشغول فعاليت و چرخيدن مي باشد.

و بايد دانست كه اگر كسي مدتي بر اين حالت ادامه دهد ملكه او خواهد گشت تا آنجا كه اگر بخواهد آن را ترك و رها كند بوحشت خواهد افتاد … زيرا در صورت بوجود آمدن آن ملكة والا خدمت وكار براي انسان فعاليتي خود كار خواهد شد و هيچ زحمت و خستگي و آزردگي و ملالي برايش بوجود نخواهد آورد، و چنين افرادي هستند كه كارهايشان پر توليد و پر نتيجه خواهد گرديد.

ميگويند علامة حلي (رحمة الله) در حال خوردن غذا هم تأليف مي كرد زيرا بعضي از خدمتگذارن او در دهانش لقمه هاي غذا ميگذارد و او خود مشغول تأليف و نوشتن ميشد و لقمه ها را با دستش نمي گرفت تا او را از گرفتن قلم و نوشتن باز دارد! و نيز او بوده است كه در سفر روي الاغ خود هم مينگاشته است و لذا تاليفات علامة حلي را كه مي شمردند به بيش از هزار جلد كتاب ميرسانند و اين عددي است بسيار بزرگ و شگفت آور!

نفرت و انزجار مردم ميگردد، حتي اگر نفرت و آزردگي كمي را موجب شود، خود را پاك سازند زيرا نفرت و آزردگي مردم از مبلغ باعث شكست وي و نرسيدنش بهدف و مقصد خواهد شد.

او نبايد در وقتيكه سير يا تره يا پياز خورده است ميان مردم رود و نبايد لباس و بدن و فرش خانه اش كثيف و چركين باشند و يا بعلت عرق كردن يا استفاده از صابون بدبوئي بوي كريهي داشته باشد. او بايد هميشه مواظب نظافت و پاكيزگي دندانها و شانه كردن ريش و عطر زدن باشد عمامه اش معتدل باشد نه خيلي بزرگ و نه بسيار كوچك.

هنگاميكه چيزي مخرد و يا اگر بخواهد چيزي را بفروشد زياد از اندازه در معامله و چانه زدن دقت نكند تا از هيبت و وقارش كاسته شود با مردم در نزاع و جدال گر چه حق با او باشد وارد نشود و به زيبائي خود و اشيائي كه به او وابسته اند توجه كند.

در حديث شريفي آمده است كه: خداوند زيباست (يعني اعمالش زيبا و نيكو هستد) و زيبائي را دوست دارد اما متأسفانه در اثر غفلت بعضي از روحانيون از اين امور برخي از مردم درباره روحانيت گمانها برده اند و چنين پنداشته اند كه دين براي مرگ آفريده شده است نه براي زندگي.

و اگر ما زندگي سراسر افتخار حضرت رسول اكرم(صلي الله عليه و آله) را بخوانيم خواهيم دانست كه تا چه اندازه آن رهبر بزرگ در پاكيزگي و ظرافت و زيبائي خود دقت ميكرد و آنگاه خواهيم يافت كه كردار بعضي از اهل علم، نيكو و پسنديده نيست.

و بطور خلاصه: روحاني

بايد دقت هر چه تمامتر بنمايد تا در نظافت و زيبائي نمونة برتري براي مردم باشد تا بدين وسيله مردم از او پراكنده نشوند و گمان نبرند كه اسلام به اين جنبه هاي زندگي توجهي ندارد يا ببيند كه در افراد غير مسلمان و علماي آنان نظافت و زيبائي و نظم بيشتري به چشم ميخورد و بهمين علت بسوي آنان ميل كنند و وبال اين انحراف بر مسلمانان بماند.

و پس از خود، روحاني بايد به نظافت مسلمانان و زيبائي و نظم آنان اهميت ورزد، نظافت شهر يا ده، زيبائي آن با ساختن پاركها و عمارتهاي مرتب و خيابانهاي اسفالت شده و پهن و امور بسيار ديگر … تا بدين وسيله مظاهر بلاد اسلامي و بخصوص مظاهر مسلمانان آنگونه كه اسلام فرمان داده است باشد، اين دقتها و سفارشها در روايات متواتري كه در كتابهاي طهارت و احياء اموات و كتابهاي ديگري كه دربارة آداب اسلامي ميباشد ذكر شده است.

و چونكه مردم از مبلغ و نمايندة مذهبي اطاعت ميكنند و به سخنان او گوش فرا ميدهند، بيش از ديگران خواهد توانست اثر بزرگي در اين جنبه از زندگي مردم بگذارد، بخصوص اگر خود نيز با آنان دربارة اين امور پرسش و مشورت كند.

گير دعوت كند، تا ملت اسلام فهميده و روشن و وظيفه شناس بار آيد و هرگز از سازندگي و كار و فعاليت و تأسيس و كوشش خسته نشود.

در دعاهاي ماه مبارك رمضان از خداوند ميخواهيم كه نشاط و شادابي نصيبمان كند، و در دعاي مكارم الاخلاق امام سجاد(عليه السلام) ميفرمايد:

«خداوندا هنگامي كه خسته و معلول ميشوم نيرومند ترين قوتهاي خود را در من قرار ده».

و نشاط و همت هميشگي ميتواند مسلمانان را مستحق پيشرفت سازد ليكن اگر وضع به همين منوال بماند و كفار با اين كوشش پيگرد و هولناك خود كه تمام ميدانهاي عمل فعاليت ميكنند اگر مسلمانان بر تنبلي و ركورد خود بمانند، هرگز نخواهد توانست پيشرفتي نموده يا سعادت گذشتة خود را ديگر بار بدست آورند.

مرگ ساخته ميشود نه براي زندگي و پس از چند روز بدني كه اين سنگها بترتيب دقيق روي آن چيده شده اند پوسيده خواهد شد … پس چه رسد به آنچه كه به زندگي مربوط است از قبيل ساختمان و پيشرفت و عمران؟

و اتقان ومحكم كاري حالتي است كه اگر فردي مدتي بر آن مداومت ورزد ملكه خود كاري خواهد گرديد كه انسان با طبيعت خود و بدون نياز به زحمت و مشقت آن را عملي مي سازد، و لذا يكي از وظائف روحاني اينست كه خود را به اين صفت عادت دهد و پيروان خويش را بر آن پرورش دهد تا از كساني باشد كه در پيشبرد كشورهاي اسلامي و بازگرداندن سروري مسلمانان سهمي داشته است.

را مرتفع سازند.

و اگر شهر محل سكونتش به كارگاه يا كارخانه يا چاپخانه و يا مؤسسات ديگر نياز دارد از دولت بخواهد كه در تهية آنها كوشش نمايد و همچنين هر چيز ديگري كه يك شهر يا ده به آن نياز دارد، زيرا اسلام دين زندگي و رفاه است.

خداوند در قرآن حكيم ميفرمايد:

(اي گروهي كه ايمان آورده ايد! دعوت خدا و رسولش را استجابت كنيد … آنگاه كه شما را به چيزي ميخواند كه زنده تان ميگرداند).

علاوه بر اين، درخواست اين امور و انجام آنها موجب توجه بيشتر مردم به اسلام ميشود؛ زيرا مردم گرد كسي جمع ميشوند كه نيازمنديهاي آنان را بر طرف كند و پيشرفت و ترقي را براي شهرشان بخواهد. و اگر در اسلام چنين ديني را يافتند دور پرچم آن جمع ميشوند … و اين خود در پيشبرد هدف مبلغي كه خود را وقف خدمت به اسلام ومسلمين كرده است كمك شاياني مي نمايد.

را روشن و بيدار ميسازد و مردم را به خدا نزديك مينمايد.

و صبح روزهاي جمعه دعاي ندبه و عصر آن دعاي سمات و شب آن دعاي كميل و دعاهاي مخصوص ماهها بخصوص دعا هاي ماه مبارك رمضان را بخواند، و توجه داشته باشد كه هر مسجدي هيئتها و مجالس (زنانه و مردانه) براي تعليم قرآن و تدريس مسائل ديني و اخلاق و آداب اسلامي داشته باشد. و كارهاي تبليغي ديگري كه در صفحات قبل نيز اشاره اي بآنها شد.

يافت و اگر اشتباه باشد، آنانكه راي داده اند سنگيني مسئوليت آن را به دوش خواهند كشيد.

بزرگ محروم خواهند شد، و نيروهاي خود را در جاي ديگري صرف خواهند كرد. و واضح است كه استفاده و بهره گيري از نيروها نيازمند شناسائي افراد و موقعيتها و فن مديريت مي باشد. و بر مبلغ و نمايندة مذهبي است كه اين مقدمات را براي رسيدن به هدف آماده سازد تا بتواند بيشتر به اسلام و مسلمانان خدمت نمايد.

و حل كنيم، سؤال از اين قرار است. اگر راستي براي اين اموري كه ذكر شد اثري هست، پس چرا مسلمانان عقب ماندند و كساني كه عقيده اي به اين كارها ندارند مانند غرب و شرق پيشرفت كردند؟

جوابش بسيار ساده و آسان است: هم ملتهاي مسلمان و هم ملتهاي غير مسلمان در اين زمان در مشكلات پيچيده و سختي فرو رفته اند. آيا سه جنگ جهاني در كمتر از يك قرن دو تاي آن سپري گشته و سومي جهان را با جنگهاي موضعي وحشتناكي ميلرزاند از سخت ترين و شديد ترين مشكلات كه سابقه نداشته است نيست؟ آيا مرض هاي روز افزون و پراكندگيها و آشفتگيها و بهرانهاي دائم يكي از سهمگين ترين گرفتاريهائي نيستند كه بشر در اين قرن دچار آن گشته است پس، آنان نيز به مشگلاتي سخت تر دچار شده اند.

و اما عقب ماندگي و تاخر مسلمانان در حاليكه دعا و صدقه و توجه از ايشان است؟ جوابش چنين است … مسلمانان يا برخي از آنان تنها به اين جزء چسپيده اند، در صورتيكه اين سه عامل جزئي از كار مي باشد، و جزء ديگر يعني فعاليت و كوشش را مسلمانان رها كرده اند. و پر واضح است كه نتيجه هر كاري هميشه بر تمام اجزاء سازنده آن مترتب است.

در قرآن حكيم آمده است: (و اگر دعاهاي شما نبود و شما بدعا توجه نميكرديد، خدا چه توجهي ممكن بود به شما بنمايد؟)

و نيز ميفرمايد: (براي مقابله با دشمن هر آنچه نيرو ميتوانيد ذخيره كنيد).

و نيز فرموده است: بگو اي پيامبر كوشش و عمل كنيد)

و نيز فرموده است: (كسيكه مثقال ذره اي كار خوب

انجام دهد نتيجه آن را خواهد ديد و كسيكه مثقال ذره اي كار بد انجام دهد حاصل آن را خواهد يافت)

و سپس … همان گونه كه مبلغ دين خود را بايد بدعا و صدقه و توجه وا دارد؛ بايد مردم را نيز با اينوسيله ها با جديت و اهمتام راهنمائي كند.

و لذا بر انسان واجب است كه هر چه بيشتر بر اين امور مواظبت كند.

در حديثي روايت شده است كه حضرت اميرمؤمنان (عليه السلام) حاضر نشده جيب پيراهن او را بدوزند و چنين فرمود: (وقت و زمان شتابان تر از آن است)

و در حديث ديگري حلاق به اميرمؤمنان (عليه السلام) عرض مي كند: (لبهايتان را رويهم بگذاريد تا شارب را بچينم. امام (عليه السلام) مي فرمايد: آنچه را كه امكان دارد بچين زيرا من ذكر خدا را بر اين كار رها نميكنم)

اينك ببين چگونه امام (عليه السلام) براي لحظه هاي عمر و ثانيه هاي آن ارزش قائل است؛ چه رسد به، دقيقه ها و ساعت هاي آن.

2 و ديگر اينكه تلف كردن وقت ويران گريست، زيرا بطالت و بيكاري بهر نوعي كه باشد ويران گري است و ويران كردن فضيلت و ارزش معنوي كمتر از ويران نمودن ساختمان و عمارت نيست و اگر مثال گذشته را در نظر آوريم و فرض كنيم كه هر ساعت دو تومان ارزش دارد؛ نتيجه نيز بدو ميليون تومان ضرر خواهد رسيد.

و علاوه بر تمام اين مقدمات غيبت شرعاً حرام است و بطالت و بيكاري باعث انحطاط و سقوط درجات انسان در آخرت مي شود و موجب نفرت مردم از آن مجلس و تحقير كردن مبلغ بيهوده گر مي شود.

و (پس از آن بايد متذكر شويم كه اگر عبرتها و راهنمائيها و برنامه ريزي و انديشه و تفكر مجلسي را تشكيل دهد مردم نيز بسراغ آن مي آيند و اين خود خدمت شاياني بهدف مي نمايد در صورتيكه در فرض مقابل مبلغ با آن مجلس بيهوده هيچ خدمتي كه سزاوار باشد نخواهد انجام داد.

مبلغ ونماينده مذهبي هر شهر كه مردم را بسوي مراجع تقليد راهنمائي كند و آنان را وادارد تا گرد مراجع جمع شوند و با آنان داد و ستد داشته باشند و در مناسبتهاي اسلامي از آنان ديدن كنند و از آنان راه حل براي مشكلات خود بخواهند.

و همچنين بر او لازم است كه مردم را به مؤسسات ديني مانند مساجد و مدارس و كتابخانه ها و حسينيه ها و باشگاههاي اسلامي و غيره راهنمائي كند.

زيرا گرويدن مردم به مراجع تقليد و مؤسسات اسلامي گامي بزرگ بسوي زنده كردن اسلام و فضيلت مي باشد و در مقابل ويرانگر مفاسد اخلاقي و انحراف در عقيده و كردار ميباشد. زيرا انسان رنگ همان مجلس و محفلي را بخود ميگيرد كه در آن رفت و آمد دارد و رنگ انساني را بخود ميگيرد كه بزيارت او رود و اگر اين رفت و آمدها و زيارتها ادامه يابند، آن رنگ مخصوص ملكة انسان ميشود و اگر هم ادامه نيابد بالاخره خاطره هائي زيبا از آن درانسان باقي خواهد ماند شاعر عرب ميگويد:

(طبيعت انسان) مانند باد است كه از آنچه بر آن جريان يابد بو خواهد گرفت.

(بوي بد از لاشه و مردار و بوي خوش از عطر و ريحان)

بعلاوه … ثواب آخرتي هم در بردارد:

(در حديث است: كسيكه نزد عالمي دو لحظه بنشيند و از او دو مسئله بياموزد خداوند براي او دو بهشت مي آفريند هر بهشتي دو بار از دنيا بزرگتر باشد) و در حديث ديگر است (نگاه كردن بصورت عالم عبادت است)

ائمه طاهرين(عليه السلام) و مساجد مهم مثل مسجد رسول اكرم(صلي الله عليه و آله) ومسجد بيت المقدس و مسجد كوفه و مسجد بصره و قبور انبياء و قبور عبرت آميز مؤمنين راهنمائي كند.

و نيز سزاوار است كه مردم را بزمانهاي عبادت مانند ماه مبارك رمضان و مواسم ديني مانند ماه محرم و صفر و غيره راهنمائي كند، زيرا توجه و گرويدن مردم گرد اين مراكز و در اين زمانهاي شريف فوائد بيشماري براي آنان در بر خواهد داشت:

فائدة تطهير و تزكية خود، و فائدة نيرو و اتحاد مسلمانان بأضافة ثوابي كه خداوند متعال براي حجاج و زائرين و روزه داران و غير هم قرار داده است.

و از حد خود تجاوز ننمايد)

و لذا اگر مبلغ به جائي رفت و ديد كه لياقت آنجا را ندارد يا محل لياقت او را ندارد، بي درنگ بايد به محل مناسبي انتقال يابد … كما اينكه مرجع تقليد نيز بايد طبق اين ميزان نمايندگان خود را بگمارد.

احترام لازم دارند.

البته شناختن مردم و شناختن ارزشهاي متفاوت آنان و آنچه كه لايق آنان است كار سختي مي باشد كه با كوشش و مراعات و توجه و تفكر و مشورت عملي ميشود. و بر روحاني است احترام بمردم را يكي از برنامه هاي عملي خود قرار دهد تا بتواند هر چه بيشتر به مردم و اسلام خدمت كند.

اينها نكاتي بود كه با تجربه و مشورت و مطالعة كتابهاي مختلف و با توجه به احوال مراجع و نمايندگان مذهبي و با مقايسه و برابري و ارزش گيري بدست آورده ام و برتمام نمايندگان مذهبي سزاوار است كه آنها را هر چه دقيقتر و كاملتر بكار بندند.

و از خداوند متعال توفيق روز افزوني براي نمايندگان و براي ما و سائر اهل علم و تبليغ خواهانيم و از او لطف و عنايت و رعايت را مسئلت داريم … اوياري كننده است.

كربلاء مقدسه محمد شيرازي

فاذا الذين بينك و بينه عداوة كانه ولي حميم، و لا يلقاها الا الذين صبروا، و لا يلقاها الاذوحظ عظيم» آية 35 سوره 41.

بنظر ما بهترين راه براي تمرين نويسندگي آنست كه انسان قبلا مدتي آثار و نوشته هاي نويسندگان خوش قلم را مطالعه كند و دقت كند كه سبك جمله بندي نوشته ها را بذهن بسپارد؟ قهرا پس از مدتي كه شروع بنويسندگي كرد ميتواند بهمان سبك كه

ميخواهد بنويسد: علي كاظمي

«و انا او اياكم لعلي هدي او في ظلال مبين» آيه24 سوره 34.

لله العزة و لرسوله و للمؤمنين آيه8 سوره 63.

ليس با امانيكم و لا اماني اهل الكتاب من يعمل سوءاً يجزيه (آيه 123 سوره 4)

و ما يلقا ها الا ذوحظ عظيم، آيه 35 سوره 41.

الخمس عوننا لديننا (وسائل الشيعه)

في بيوت اذن الله ان ترفع و يذكر فيها اسمه. آيه 36 سوره نور24.

نيم بيت شعر عربي است … و لعل له عذراً و انت تلوم مترجم.

ومن قال سا نزل مثل من انزل الله. آيه 93 سوره انعام 6.

و ما لكم لا تقاتلون في سبيل الله و المستضعفين.آيه 75 سوره نساء 4.

اعملوا آل داود شكراً. آيه 13 سوره سبأ 34.

فمن بدله بعد ما سمعه فانما علي الذين يبدلونه آيه 181 سوره بقره.

امؤمن كيس.

و احزم الناس من لم يرتكب عملا حتي يفكر ما تجني عواقه

وساسة العباد.

و لكم في رسول الله آسوة حسنة آيه 21 سوره احزاب 33.

اما براي اينكه در معامله مغبون نشود و هم چانة بسيار نزند بهتر آنستكه چندين مورد قبلا جنس مورد نظر خود را قيمت كند تا قيمت آنرا بدست بياورد سپس با تكلم مختصري اقدام بخريد نمايد علي كاظمي

(و اجعل اقوي قوتك في

اذا نصبت)

رحم الله احرءأ عمل عملا فا تقنه.

(يا ايها الذين آمنوا استجيبوا لله و الرسول اذا دعاكم لما يحييكم) آيه 24 سورة انفال 8.

ان ابراهيم … اواه.. آية 75 سورة هود11.

ان الله يحب الدعاء الملح.

(ان الصدقة ترد البلاء و قدا برم ابراماً).

قل ما يعبأبكم ربي لولا دعاؤكم آية 77 سوره فرقان 25.

واعدوالهم ما استطعتم من قوه. آيه60 سوره انفال 8.

و قل اعملو … آيه 105 سوره توبه 9

فمن يعمل مثقال ذرة خيراً يره ومن يعمل مثقال ذرة شراً يره آيه 7-8 سورة زلزله 99.

اشاره بجمله اي است در دعاي ابوحمزه كه مي فرمايد: (اولعلك رأيتني آلف مجالس البطالين فبيني و بينهم خليتني). (يعني بار خدايا نكند مرا ديده اي كه بامجلس بيهودگان انس مي گيرم از اينرو مرا بحال خود گذاشته اي؟.) (مترجم)

(ان الوقت اسرع من ذلك).

قص مايمكن، فاني لا اترك الذكر لاجل ذلك.

كالريح آخذه مما تمر به نتنا من النتن او طيبا من الطيب

من جلس عند العالم لظتين و تعلم منه مسالتين بني الله له جنتين كل جنة اكبر من الدنيا مرتين.

النظر الي وجه العالم عبادة.

(اذا لم تستطع شيئا فدعه و جاوزه الي ما تستطيع)

(رحم الله امراءاً عرف قدره و لم يتعد طوره)