نذرهاي هزارگي

مشخصات كتاب

سرشناسه:كتابخانه مجازي افغانستان ،1392

عنوان و نام پديدآور:نذرهاي هزارگي/ دكتر حفيظ الله شريعتي.

مشخصات نشر ديجيتالي:اصفهان:مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان، 1392.

مشخصات ظاهري:نرم افزار تلفن همراه و رايانه

موضوع: فرهنگ

اشاره

هزارستان با بيش از هزاران سال قدمت مملو از پتانسيل هاي سنتي است. مردم اين ديار پس از گذشت هزاران سال هنوز جذب مدرنيزه به شكل ويرانگر آن نشده اند، به همين خاطر است كه همچنان نذرها، جشن ها، عادات و رسم هاي اجتماعي و سنتي در اين سرزمين به قوت خود باقي اند. هزاره ها براي مراسم و آئين هاي بومي سرزمينشان ارزش خاصي قائل هستند.

نذر مراسم ويژه سنتي و محلي در هزارستان است. نمادها و نشانه هاي كه شايد پلي بين مردم شناسي و مطالعات فرهنگي باشد. در مجموع، مراسم نذر و نذري دادن در هزارستان تداعي كننده ارزش هاي اجتماعي نظير: برابري، تعاون، اتحاد، نظم، تعادل و توازن است.همكاري مردان و زنان در كنار هم در وقت پزيدن نذر نشانه مساوات و برابري نسبي زنان و مردان در عرصه زندگي است. مراسم نذري دادن مجموعه اي از ارزش هاي انساني و اسلامي و پيش از اسلامي در كنار همياري و دوستي است كه نشان دهندي فرهنگ و آداب و رسوم و عقايد و سنت هاي كهن هزاره ها است. اين مراسم نشان از عواطف و خلقيات و - در معنايي كامل - هويت انساني آنان دارد. ديرينگي هزارستان و پايبندي مردم منطقه به اعتقادات ديني و ملي باعث شده كه هنوز آنان آداب و سنت هاي كهن خويش را حفظ نمايند و اين ميراث ها را به يادگار داشته باشند. اگر چند اين آيين ها نيز چونان ساير امور در گذر زمان كاركرد راستين

خود را از دست داده اند و تنها به نوعي رسم مُبَدّل گرديده اند اما كاركرد اجتماعي آنان همچنان پا بر جاست. با اين حال چون آداب و رسوم نذري دادن ريشه در قدمت و ديرينگي هزاره ها دارند؛ لذا مي توان تجلي روح فرهنگ معنوي هزاره را در آن ديد. از اين رو بررسي فرهنگ و آداب و رسوم مانند نذر و نذري دادن، ما را در شناخت تاريخي و بومي بودن هزاره ها ياري مي رساند.

باري از ويژگي هاي شاخصي كه در فرهنگ و رسوم مردم هزاره به چشم مي آيد، جايگاه اعتقادات و باورهاي مذهبي در بسياري از آداب و رسوم آنان است. چنانچه هزاره ها مراسم مذهبي را با شكوه تمام برپا مي نمايند و به سفرهاي زيارتي علاقمند بوده و به زيارت امامزاده ها و حضور در اماكن مذهبي توجه خاصي دارند. آداب و رسوم و اعتقادات بومي مانند نذر و نذري دادن در ميان هزاره ها جايگاه خاصي دارند.

نذرهاي هزارگي

نذر بي بي تشكي

اين نذر مخصوص زنان است و مردان را در آن راه نيست. زنان در مراسم ويژه نذر بي بي تشكي گردهم مي آيند و حلوا مي پزند. وقتي حلوا پزيده شد. مادر خانه نخست وضو مي گيرد و دو ركعت نماز مي خواند و سپس دعاي مخصوص براي سلامتي اهالي خانه و دوستان و مردم مي كند و در پايان در حضور زنان همرا با صلوات سر ديگ را بر مي دارد. زنان دور از چشم مردان حلواي نذري را بين خود و فقراي روستا قسمت مي كنند. مردان نبايد از اين حلوا بخورد. مي گويند اگر مردان بخورد بيمار

مي شود. در وقت پزيدن اين نذر مردان نبايد بر بام بر آيد، چون دود اين نذر مردان را كور مي كند.

مردم مي گويند ريشه اين نذر به دوران پيامبر اسلام و جنگ احد بر مي گردد. آنان مي گويند كه وقتي خبر شهادت پيامبر به مدينه رسيد، زنان آشفته و ناراحت شدند. عايشه زن پيامبر نذر كرد و در آن پيروزي مشركين را خواست و ظاهرا از شهادت پيامبر ناراحت نشد. اما حضرت زهرا (س) در پنهان نذر كرد و سلامتي پدر را خواست و پيروزي مسلمانان را بر كافران دعا كرد. زنان پنهان اين نذر را بر پا مي كنند و در آن براي پيروزي اسلام و مسلمانها دعا مي كنند.

اين نذر اكنون به خاطر وحدت مسلمانها در افغانستان و مشكوك بودن سند آن گرفته نمي شود. اين نذر ممكن است به سنت هاي كهن هزاره ها به دوران پيش از اسلام برگردد كه نشان از ديرينگي و بومي بودن هزاره ها دارد. زيرا هزاره ها نذر چهارشنبه سوري را همچنان برپا مي دارند.

نذر مردا (زيارت اهل قبور)

حمل يا فروردين از آنِ ارواح درگذشتگان و نياكان است؛ و در آن، روان هاي نياكان مورد ستايش قرار مي گيرد و كار ويژه هاي گوناگوني به آن ها نسبت داده مي شود. بدين مناسبت مردم هزاره هرسال يك بار در فصل بهار به صورت جمعي سر قبرستان ها مي روند و يادي از درگذشتگان و خيل رفتگان شان مي كنند. در اين روز زنان و مردان به صورت جمعي غذا مي پزند و ديدار رفتگان شان مي شتابند. برخي حلوا مي پزند برخي برنج، برخي دلده و برخي شير روغو. اما اصل

بر شيرروغو و غذاي شيرگون است. زيرا در اين فصل حيوان هاي شيرده، شير مي دهند و به شكرانه آن هزاره ها يادي از رفتگان شان مي كنند. هزاره ها در اين روز سر قبرستان ها مي روند و از غذاي نذري مي خورند، به مسافران و روندگان راه مي دهند. نذري هاي خورده نشده را به خانه هاي فقراي منطقه مي فرستند. با سوادان دعاي فاتحه مي خوانند و مردم آمين مي گويند. در پايان مردم يگان يگان و چندتايي روي قبري مي نشينند و با رفتگان شان خلوت مي كنند و دعا و فاتحه مي خوانند. برخي مردم با تازه درگذشتگان شان درد دل مي كنند و حرف مي زنند.

نذر چهار شنبه سوري

هزاره ها چهارشنبه آخر سال را چهارشنبه سوري مي گويند و مراسم ويژه آن در شب چهارشنبه صورت مي گيرد. عدد چهار، در چهارشنبه به عدد رمزي چهار اشاره دارد. فيثاغورث عدد چهار را اصل و ريشه طبيعت جاودان مي داند. چهار طبع انساني، چهار عنصر حيات، نشان از وجهي مهم و مثبت دارند كه اگر چه به تدريج شكل گرفته، اما امر واحدي است. بنابراين عدد چهار، حكايت از چهار وجه طبيعت دارد كه به تدريج عنصري واحد يعني طبيعت، سال، مكان يا هر پديده چهار وجهي را مي سازند. به اين ترتيب كه اولين چهارشنبه منسوب به باد است و در آن نيز باد مي آيد. دومي خاك، سومي آتش و سرانجام آب كه در اين زمان از يخ بستن خاك كاسته مي شود و زمين نفس مي كشد. اگر آب را نماد باروري بدانيم، آخرين چهارشنبه حوت(اسفند) با باروري طبيعت

همراه است. مراسم ويژه ي آخرين چهارشنيه سال با پزيدن حلوا در هزارستان همراست. هزاره ها معتقدند هر كس در اين روز حلوا بپزد بلاها نيز از خانه ي آنان دور مي شوند. درگذشته مردان روستا در اين روز به تير اندازي مي پرداختند و زنان در خانه حلوا مي پزيدند. بر اساس رسم هزاره ها شب چهارشنبه سوري نبايد نفريني صورت گيرد. زيرا آنان بر اين باورند كه در روزهاي آخر سال؛ قضا و بلا نازل مي شوند كه با دعا و نيايش و نذر مي توان از آن دوري جست.

درگذشته عصرروز چهارشنبه آخرسال اين سنت بدينگونه اجرا مي شد كه هرخانواده مقداري هيزم گرد مي كردند و ديك بر پا مي داشتند. حلوا مي پزيدند و در دوران حلوا پزي صلوات مي فرستادند. وقتي حلوا پزيده مي شد. مادر خانه نماز مي خواند و سر ديك را با صلوات بر مي داشت. آن گاه همه گرد هم مي آمدند و از حلواي شيرين دست پخت مادر صرف مي كردند. شب كه از راه مي رسيد دور دسترخوان پر از مهمان چارشنبه سوري مي شد. در پايان خاكستر آن را در جاي دور از زير پا شدن مي ريختند. اين مراسم را گويا نذر بي بي(فاطمه دخت پيامبر"س") هم مي گفتند.

كانگيشو مراسمي بود كه در آن مقداري فتيله را با روغن حلوا مي زدند و به صورت شمع آتش مي افروختند. شمع ها را دور سر اهالي خانه مي چرخاندند و دعا مي كردند. اين كار گونه اي ديگر از پريدن روي آتش بود كه در خراسان و ايران رايج است.

نذر امام

مردم هزاره براي بزرگداشت و ياد و خاطره امام حسين (ع) و روز عاشورا هر سال مراسم

عزاداري برپا مي دارند. مراسم عزاداري براي سيد و سالار شهيدان حضرت اباعبدا ... الحسين (ع) و خاندان و ياران پاكش در روستاهاي هزارستان از اهميتي زيادي برخوردار است. بدين مناسبت هزاره ها گوسپندي را در نوزادي نذر مي كنند و آن را در شب هاي محرم ذبح مي كنند و براي شركت كنندگان مراسم عزاداري امام حسين (ع) آب گوشت مي پزند. چوپان و ديگران حق ندارند اين گوسپند را بزنند و يا به آن فحش بدهند. در شب هاي محرم به ويژه تاسوعا و عاشوراي حسيني عاشقان و ارادتمندان حضرت اباعبدا ... الحسين (ع) خصوصا جوانان و نوجوانان و كودكان پس از صرف غذاي نذري به ياد آن امام همام و فرزندان و اصحاب پاكش به عزاداري مي پردازند.

نذري عيد قربان

هزاره ها گوسپندي را نذر مي كنند كه در عيد قربان به فقيران بدهند و آنان را شاد نگه دارند تا درشتي فقر و ناداري غبار غم به چهرۀ آنان ننشاند. اين نذر غير از گوسپند قرباني است. اما براي قرباني، در اين روز معمولا هزاره ها چند خانوار با هم گاوي را قرباني مي كنند و گوشت آن را به فقرا و مستمندان احسان مي كنند. برخي ديگر به ويژه حاجي هاي هزاره گوسپندي را قرباني مي كنند و به بين مردم، دوستان و مستحقان و فقيران قسمت مي كنند. پس از ختم مراسم قرباني ديد و بازديد شروع مي شود و به خانه دوستان و اقوام و آشنايان مي روند و پس از عيد مباركي حلاليت مي طلبند. مراسم ديد و بازديد اين عيد تا سه روز ادامه مي يابد.برخي از هزاره ها

با نوارهايي از پارچه هايي رنگارنگ و مُهره هاي الوان و چيزهاي ديگرگوسپند نذري را تزيين مي كنند، پيشانه، دست و پا و ساير قسمت هاي بدنش را با رنگ ايلنگ سرخ رنگ مي كنند. در برخي روستاها وقتي گوسفندان نذري ذبح شدند، بدن آن را قطعه قطعه مي كنند و به دوستان و اقوام و افراد فقير مي دهند و هيچ چيز از آن را براي خود و بچه هاي خود نگاه نمي دارند.

نذر شب احيا

درشب هاي نوزدهم، بيستم و بيست و سوم ماه مبارك رمضان هزاره ها احيا مي گيرند. در اين شبها پس از خوردن افطاري مؤمنين به مساجد رفته تا وقت سحر به دعا خواندن و راز و نياز با پروردگار مي پردازند. در شب احيا هزاره ها دعاهاي مخصوصي مي خوانند و قرائت قرآن در اين شب ها انجام مي شود. برخي از هزاره ها در اين شب ها گوسپندي را نذر مي كنند و به احياگران مي دهند .روز شهادت مولا علي (ع) هزاره ها به قبرستان رفته ضمن فاتحه براي مردگان خود به مردم غذاي نذري مي دهند. در شب نوزدهم ماه رمضان كه شب ضربت خوردن حضرت علي (ع) است، مردم هزاره برا ي برآورده شدن حاجات خود شير نذر مي كنند، زيرا بر اين اعتقاد بودند كه شمشير ابن ملجم زهر آلود بوده و يتيمان براي درمان امام (ع) براي ايشان شير آورده بودند و بر اين اساس پخش شير در اين شب امري مرسوم است.

نذر ماه صفر

در ماه صفر مردم هزاره در قالب هئيت هاي عزاداري ضمن انجام مراسم ويژه به تهيه و پخت غذا كه اغلب آب گوشت نذري است مبادرت مي ورزند. در اين روز علم ها را از مساجد بيرون مي آورند. پس از گرد آمدن به صورت دسته جمعي به سوي امامزاده ي(مزار) روستا روانه مي شوند. پس از مراجعت از مزار، مردم، به صرف غذاي نذري فراخوانده مي شوند. عده اي از زنان صبح زود دلده يا حلواي نذري را كه از شب قبل آماده كرده اند بين همسايه ها و آشنايان تقسيم مي كنند. هزاره ها ماه

صفر را ماه نيكو نمي دانند و به اين سبب مبادرت به دادن حلواي نذري مي كنند.

نذرختنه سوران(سنت كردن)

از مراسم معمول و متداول درهزارستان مراسم ختنه سوران پسران در سنين 4 يا 5 سالگي است. در اغلب روستاها روز ختنه سوران پسر را حمام مي برند. چشم هايش را سرمه مي كشند و لباس نو بر تنش مي پوشانند و در خانه اي كه همه جمع اند اسپند دود مي كنند و دهل وسرنا مي زنند و پسر را به تيغ سلماني مي سپارند. هنگام ختنه، دهان پسر را كه از درد داد مي كشد از شيريني و نقل و نبات پر مي كنند و پسر را هديه هاي زياد نثار مي كنند.خانواده هاي هزاره براي اين كه پسرشان زود خوب شود و خداي نكرده آسيب نبيند نذري به گردن مي گيرد و پس از مراسم ختنه سوران ادا مي كنند. نذر را به آشنايان و دوستان و به ويژه فقيران مي دهند.

نذر درختان

هزاره ها در اول فصل بهار پس از نوروز كه درختان گل مي آورند، نذري مي دهند كه آن نذر درختان مي گويند. غذاي نذري درختان(كوچه) است كه از آب، گوشت و گندم درست مي شود. هزاره ها اين نذر را بدان جهت مي دهند كه سرما و باران گل ها و شكوفه هاي درختان را خراب نكنند و درختان بار سالم بدهند و سال پر بركت داشته باشند.

نذر براي آزادي زندانيان

هزاره ها براي آزادي زندانيان بي گناه شان سه روز روزه مي گيرند. و براي برآورده شدن آن نذر ختم انعام مي كنند و براي اين كار از كساني كه در قرائت قرآن تبحر دارند دعوت مي كنند و به هنگام خواندن قرآن مقداري نمك، چند قرص نان و چند ظرف آب در سيني بزرگي مي گذارند و در مجلس قرار مي دهند. پس از خواندن قرآن غذاهايي نذري را به قرآن خوانان و مردم و به ويژه فقيران مي دهند.

نذر سليماني (ملنگ مالا)

كشاورزان هزاره هر يك بسته به توانائي خود چند گاو وگوسفند و بز دارند كه خود به نگاهداري و پرورش آنها مي پردازند مگر آنكه شماره دامها زياد باشد كه در اينصورت چوپان مي گيرند. چوپان در سر هر سال از دامدار خود چند خروار گندم و يك يا دو بره و مقداري روغن و گاهي هم پول نقد(بر طبق قراردادي كه در آغاز كار مي بندند) دريافت مي دارد و اينها رويهم رفته مزد سالانه او شمرده مي شود. چوپان از ميان رمه بزي را به عنوان نذر حضرت سليمان بر مي گزيند. كسي به اين بز كاري ندارد. او سرخود هركجا مي رود و هركجا كه خواست مي چرد. چوپان او را فحش نمي دهد، نمي زند و بر سر او فرياد نمي كشد. صاحب بز موي آن را كوتا نمي كند، به اين سبب آن را ملنگ(درويش) مي گويند. اين نذر بدان سبب است كه رمه را گرگ نزند، گم نشود و نميرد.

نذر خرمن

نذرخرمن زماني برگزار مي شود كه محصولات در حال برداشت است. در اين زمان با برداشت محصولات معمولا جوانان و بچه ها شادماني خاصي دارند و با اين شادماني به محل خرمن جا مي روند و از صاحب خرمن مي پرسند كه نذر كرده است يا نه. صاحب خرمن نان(پتير روغني نذري) را از سفره برون مي آورد و بين مردم حاضر قسمت مي كنند و سهم فقيران را هم مي دهند. در برخي جاها از گندم آماده مقداري را نذر مي كنند و به فقيران مي دهند.

نذر بچه دار شدن

زنان بي فرزند كه آرزوي داشتن فرزند دارند، گهواره كوچك درست مي كنند و يك عروسك قنداق كرده داخل آن مي گذارند و با خود به مسجد مي آورند و درگوشه اي مي بندند و چند مرتبه گهواره را مي جنبانند و نيت مي كنند اگر تا سال بعد صاحب فرزندي شوند، حلواي نذري بپزند و خيرات كنند. بسياري از زنان عقيده دارند اگر گهواره را پشت منبر امام حسن(ع) ببندند اثرش بيشتر است.

نذر بچه بدنيا آوردن

به دنيا آوردن بچه و زايش در روستاهايي هزارستان، از چنان اهميت و جايگاهي برخوردار است كه بي شك مراسم و اعتقادات گسترده اي، چه در زمان بارداري، چه در زمان زايمان و حتي پس از آن را در پي دارد. در هر منطقه اي از هزارستان كه پاي بگذاريم به مراسم و آداب و رسوم متنوعي در خصوص اين دوران برمي خوريم. به طور نمونه گردن آويزي(تعويذ) همراه با دعا و آرزوي سلامت براي مادر و نوزاد به گردن مادر آويزان مي شود. وي در تمامي مدت بارداري، زايمان و حتي تا مدت ها پس از زايمان نيز آن را به همراه دارد. بودن آن در گردن هر زني نشان از باردار بودن اوست. نذر كردن مادر چند روز پيش از به دنيا آمدن نوزاد نيز رسم ديگري از اين گونه است. مادر در اين روز دلده يا حلوا مي پزد و زنان ديگر را دعوت مي كند. زنان پس از صرف غذاي نذري براي سلامتي مادر و كودك دعا مي كنند. برخي از زنان اين نذر را پس از آگاه شدن از بارداري به گردن مي گيرد و چند روز مانده به زايمان ادا مي

كنند. برخي از زنان نيت مي كنند كه اگر فرزند شان پسر باشد، اين نذر را هرسال تكرار كند.

نذر از شير گرفتن بچه

مادراني كه مي خواهند بچه از شير بگيرند روز جمعه دلده يا حلوا مي پزد و به مردم و فقيران مي دهند. برخي از زنان نان پتير آماده مي كنند و براي فقير روستا مي فرستند. مادر ظهر جمعه درمنزل رو به قبله مي نشيند و بچه را كاملاً شيرداده سير مي كند، آنگاه نان روغني پتير را از سر تپه اي هل مي دهند و اگر دو و چند تكه شد، خوشحال مي شود و مي گويد كه بچه به خوبي و خوشي از شير گرفته مي شود. پس از آن نان نذري را به فقير روستا مي دهد. از آن ساعت شيردادن به بچه را قطع مي كند. تا سه روز از نان دعا كرده كه با خود به مسجد برده و ملاي مكتب بر آن دعا خوانده است؛ به بچه مي دهد.

نذر بلا بدور

علاوه بر آروزي پسردار شدن، طبق اين رسم، بعضي ازخانواده ها براي آنكه كودكشان از قضا و بلا دور باشند گوسفندي را ذبح مي كنند. اين گوسفند بايد شرايط خاصي داشته باشد. سنش از دو سال بيشتر نباشد. همچنين نبايد آسيب ديده، لاغر وكور باشد! سپس با گوشت اين گوسفند آبگوشتي مي پزند، تمام همسايه ها از كوچك و بزرگ دعوت مي شوند و با آبگوشت از آن ها پذيرايي مي گردند. دربعضي مواقع، اين آبگوشت را بدون ميهماني دادن بين همسايه ها، توزيع مي كنند و سهم فقيران را به خانه هاي آن ها مي فرستند.

نذر سليمان پيامبر

اين نذر را اول سال وقتي براي نخستين بار رمه را به كوه مي فرستند، اجرا مي كنند. مادر نان پتيري را روي سر بهترين گوسپند و يا شاخ نيكوترين بز مي شكند و از خدا مي خواهد كه تا پايان سال از هر نوع بلا و خطر، رمه در امان خدا باشد. وقتي رمه حركت كرد مادر با صداي بلند مي گويد: يا حضرت شاه سليمان دهن مور و ملخ و گرگ و بلا را كور بياوري و رمه را پناه باشي.

نذر اول ماه

از عقايد مردم در مورد ديدن ماه نو آن است كه به محض رؤيت ماه چشمشان را مي بندند و سعي مي كنند روي قرآن يا نام خدا يا ظرف آب يا سبزه و يا روي زيبا بگشايند و صلوات بفرستند. همچنين عقيده دارند در لحظه ديدن ماه نو هر حاجتي از خداوند طلب كنند برآورده خواهد شد. بدين سبب مادر نان پتير روغني را رو به ماه اول ماه مي شكند و به خانه فقيري مي فرستد تا خداوند ماه نو را ماه خوشي و سلامتي گرداند.

نذر سر زمستان (سه ماه زمستان)

زمستان در وطن هزاره ها سخت و طولاني است. به سبب سرماي طولاني و برف و بوران راه بسياري از روستاها به شهرها بسته مي شوند. مادر با وارد شدن زمستان نان نذري پتير روغني را آماده مي كند و براي فقيري روستا مي فرستد تا خداوند در فصل سخت زمستان از بيماري، سرما و سنگي برف خانواده و همسايه ها و دوستانش را حفظ كند.

نذر مسافر

وقتي مسافري قصد سفر مي كند، مادر و پدر مسافر يا يكي از نزديكانش گوسپندي را مي آورد و مسافر روي سر آن دست مي كشد و از خدا مي خواهد كه سفرش بي خطر گردد. اهالي خانه نيز دست به دعا بر مي دارند و دعا مي خوانند و سفر بي خطري را براي مسافر آرزو مي كنند. در اين وقت مادر مقداري آرد مي آورد و مسافر دست روي آن مي كشد. مسافر از زير قرآن رد مي شود و روي آن مقدار پول نذري مي گذارد. مادر پول نذري و آرد را به فقيري مي دهد و گوسپند نذري را در فرصت مناسب ذبح مي كنند و گوشت آن را بين فقيران و همسايگان قسمت مي كنند.

نذر پواكه

اهالي قريه در روزهاي زمستان مقدار نذري كه به گردن گرفته اند از روغن و آرد گندم غذاي دلده مي پزند كه آن نذر پواكه مي گويند. چون مقدار آرد و روغن به پاو است، اسم نذر را پواكه گذاشته اند. در روز معين زنان و مردان ده گردهم مي آيند و با روغن و آرد پاوكي غذاي خوش مزه اي- دلده مي پزند. نذر پواكه بين باشندگان و ميهمانان حاضر سرو مي شود.

نذر قلبه

اين نذر كه از كهن ترين نذر رايج در هزارستان است، در فصل پاييز، هنگامي كه وقت قلبه كردن فرا مي رسد، اجرا مي گردد. كشاورزان يا افراد خانه دسته جمعي به محل قلبه مي روند. افراد دور گاو قلبي حلقه مي زنند. يكي از ريش سفيدان يا پدر خانه پس از ذكر اسماء الله و خواندن صلوات نان پتير روغني را كه بدين مناسبت تهيه شده است، روي ييغ قلبه مي شكند و از خداوند مي خواند كه به كيشت و كار او و آنان بركت بدهد. سپس مرد ريش سفيد يا پدر خانه نان نذري را در ميان ميهمانان تقسيم مي كنند.

نذر چبچوركو

اين نذر مانند نذر قلبه اجرا مي شود. تفاوت آن با نذر قلبه در اين است كه نان نذري را روي چبچور مي شكنند.

نذر جوي كر

اين نذر كه بيشتر نان پتير روغني است، پس از دعا و صلوات روي بيل جوي كر شكسته مي شود. پس از آن، اهالي قريه كه به جوي كري دعوت شده اند به صورت آشار شروع به كردن، پاك كردن و زدودن علف هاي هرز از داخل جوي مي كنند. در برخي مناطق هزارستان كه جوي عمومي است و به آن شاه جوي مي گويند، گوسپند نذري را ذبح مي كنند.

نذر نوروزي

در بامداد روز نوروز يا پيش از آن مادر نان پتيري روغني را آماده مي كند و پس از دعا براي سال نو مي شكند و بين فقرا قسمت مي كند و يا براي فقير ده مي فرستد تا خداوند سال نو را سال پر بركت و سرشار از اميد و خوشي گرداند. غروب همان روز مقداري آرد گندم يا جو را براي فقير روستا مي فرستد و از وي مي خواهد كه براي اهالي خانه، دوستان، اقارب و سلامتي مسافر او دعا كند.

نذر بارش

در روستاي هزارستان رسم بر اين است كه هر سال وقتي باران باران كم ببارد يا بارندگي هاي فصل بهار شروع شود زن هاي روستا با همكاري و كمك همديگر وسايل مورد نياز جهت پخت حلوا را تهيه كرده كه به نيت زياد شدن آب كريز و يا كم نشدن آب آن مي پزند و چنين نيت مي كنند كه سال پر بركتي براي ده آنها باشد .

نذر پاي مازار(خاك سيد)

هزاره ها به اولاد پيامبر گرامي اسلام احترام زيادي دارند. از اين رو هر زمان به مشكلي برخوردند، به نزديك ترين مزار مي روند. مزار بزرگان دين و اولياي خدا در بيشتر جاهاي هزارستان پراكنده اند. مردان و زنان هزاره با پزيدن نان نذري پاي مزار مي روند و طالب حاجت مي شوند. برخي از مزارهاي بزرگان ديني هزاره بسيار مشهورند و زايراني زيادي را از سراسر هزارستان به خود مي خوانند. مزار شاه طوس در مالستان، زيارت كادو و زيارت تاك در جاغوري چنين جايگاهي دارند. هزاره ها براي برآورده شدن حاجت هاي شان از جاهاي دور دست به اين جاها مي روند. گوسپند، گاو و مرغ نذر مي كنند و با خود مي برند و در پاي مزار ذبح مي كنند و بين فقيران قسمت مي نمايند. امروزه به سبب خردگرايي و عقلانيت جديد كه جاي عواطف و احساسات را گرفته و از دست دادن سادات جايگاه مردمي خود را، اين گونه نذرها نيز كمرنگ شده اند.

نذر زيارت بقاع و اماكن متبركه

يكي از بارزترين آرزوهاي مردم هزاره درگذشته و اكنون، زيارت بقاع و اماكن متبركه در كشورهاي مانند ايران، عراق، سوريه و عربستان است. هزاره ها براي رسيدن به اين زيارت نذر مي كنند و از خدا و بزرگان دين و امامان معصوم مي خواهند كه پيش از مرگ زيارت آنان را نصيب وي گردانند. برخي نذر مي كنند و با اداي نذر طالب رسيدن به زيارت بزرگان خدا مي شوند و برخي ديگر پس از رسيدن به آرزوي شان اداي نذر مي كنند.

نذر براي برآورده شدن حاجات

مردم هزاره، براي بر آورده شدن حاجت هاي خود، نذر مي كنند و نذر رايج در اين موارد نان روغني پتير همراه با صلوات است. برخي ديگر گاو و گوسپند نذر مي كنند و فقيران را براي قسمت كردن گوشت نذري فرا مي خوانند. در برخي موارد، فرد حاجتمند براي بر آورده شدن حاجت خود يا پس از اينكه مشكلش گشوده شد، اداي نذر مي كنند و مردم را خوردن غذاي نذري دعوت مي كنند.

نذر بادام براي مسجد

برخي از باغداران و كشاورزان هزاره براي اينكه سال پر بركت داشته باشند و درختان بادام شان خوب حاصل بدهند و خراب نشوند، نذر مي كنند كه چند سير از حاصل بادام را براي تعمير و نگهداري مسجد ده شان بدهند. آنان در صورتي كه حاصل بادام شان خوب شود اداي نذر مي كنند و به مقدار تعيين شده بادام به ملاي مسجد مي دهند كه در راه آباداني مسجد مصرف شود.

نذر سرمشكي

زنان هزاره در فصل بهار وقتي حيوانات اهلي شيرده آنان شير داد و اولين مشك شير را زد، نذر مي كنند. اين نذر مي تواند نان روغني پتير باشد و يا مقدار روغن نخستين مشك. نان و روغن نذري به فقير ده داده مي شوند.

نذر سر ديوالي

وقتي مردان هزاره نخستين سنگ تهداب خانه نو را گذاشت، نان نذري پتير روغني آماده را روي سنگ تهداب مي شكند و از خداوند مي خواهند كه خانه جديد آنان پر از خير بركت كند و بدون كدام حادثۀ ساخته شود.

نذر سر شلنگي يا سر شلنغي

در برخي از مناطق هزارستان مردم در بهار و تابستان ايلاق و قشلاق مي روند. رفتن به ايلاق و قشلاق همواره با نان نذري همراه است. در برخي مناطق ديگر وقتي خانواده هزاره از ديوال و آبادي به كوته- روي زمين اسباب كشي مي كنند يا با سرد شدن سال و فصل خزان به ديوال بر مي گردند، نان نذري مي دهند كه آن سرشلنگي يا سرشلنغي مي گويند.

نذر بيماري

بهبود يافتن بيمار و سلامتي وي در هزارستان همواره با نان نذري همراه است. خانواده هاي بيمار گاو، گوسپند و... نذر مي كنند و از خداوند مي خواهند كه هرچه زودتر بيمارشان را شفا ببخشد.

نذر سال گيره

نان و غذاي نذري است كه در روز سال تولد يكي از اعضاي خانواده داده مي شود. مادران نذر مي كنند كه هرسال كه مي گذرد و فرزند شان در سرسال صحيح و سالم است، نذري را به گردن مي گيرد و در سرسال وي اداي نذر مي كنند. مادران پس از اداي نذر خداوند را سپاس مي گويند كه يك سال گذشت و او فرزندش را از بلاياي آسماني و زميني حفظ كرده است. لذا به شكرانه ي اين نعمت نذري به گردن وي باشد.

نذر نو(نويانه)

اين نذر در آخير سال، آخير ماه رمضان و 9 ماه كه فرداي آن عيد قربان است، داده مي شود. در 29 ماه كه فرداي ديگر آن نوروز است و عيد رمضان را در پي دارد، خانواده هاي هزاره نذر سلامتي و خوشي سال جديد و عيد نو مي كنند و مردم را براي صرف نان نذري دعوت مي كنند. اگر چند در ظاهر كسي آن را نان نذري نمي گويند اما در باطن همواره با نذر و درخواست حاجت و طلب سلامتي و خوشي در سال نو و ماه هاي آتي است.

نذر سركندويي

با نزديك شدن زمستان هزاره ها خوراك زمستاني گرد مي آورند و آرد يك سال را در كندوها مي ريزند. وقتي نخستين آرد زمستاني به كندو ريخته شد، مادر نان نذري پتير روغني را روي كندو مي شكند و براي خير و بركت كندو و آرد آن دعا مي كند و از خدا مي خواهد كه خير و بركتش را نصيب خانواده و خوراك زمستاني وي بكند.

نذرمكتب رفتو (مدرسه)

در نخستين روز مكتب رفتن بچه، مادر نان نذري روغني تهيه مي كند و بدست همراه بچه مي دهد كه در بين شاگردان مكتب قسمت كند. مادر نذر مي كند كه فرزندش خوب درس بخواند، در درس هايش موفق باشد و آرزوهاي وي را برآورده كند.

نذر نيامدن اوغو (پشتون)

هزاره ها همواره از ناحيۀ آمدن لشكر اوغو(پشتون) و كوچي ها در آزار بوده اند. آمدن لشكر اوغو همواره با ويرانگري، آتش زدن و خرابي همراه بوده است. در فصل بهار زمزمه آمدن كوچي ها هزاره ها وا مي داشتند كه گاو و گوسپندي را نذر كنند تا با كمك خداوندي از آسيب و ويرانگري لشكر اوغو و كوچي ها در امان باشند. اين نذر بيشتر در مناطق هم مرز با اوغو رواج داشته است. بنظر مي رسد ريشه اين نذر به دوران امير عبدالرحمان ظالم برسد. در اين روز هزاره در پاي مزار و يا مسجد گرد مي آمدند و حيوانات نذري را ذبح مي كردند و بين فقرا قسمت مي كردند. بزرگان ديني، ملاي ده دست به دعا بر مي داشت و از خداوند بزرگ مي خواست كه آنان را از شر بلاياي زميني و لشكر اوغو و كوچي ها در امان دارد. مردم با اشكي در چشم به دنبال دعاگو آمين مي گفتند.

نذر نيامدن طالبان

اين نذر از نذرهاي جديد هزاره هاست. آوازه ويران گري، بيرحمي، خرابي، آتش زدن ها، شيعه كشي و كشتار گسترده طالبان هزاره ها را واداشت كه نذر كنند و از خداي بزرگ بخواهند كه شر طالبان را از آنان دور دارد و شر آنان را به خود آنان بر گرداند. اين نذر مانند نذر نيامدن اوغو اجرا مي شد. بنابر گفتار مردم در دوران طالبان، وقتي آوازه آمدن طالبان به جاغوري جدي شده بود، هزاره هاي قريه سايه خانه در پيدگه جاغوري 9 گاو و گوسپند را در پاي مزار سيد شينيه ذبح كردند و بين فقراي منطقه قسمت

نمودند كه خداوند بزرگ شر طالبان را از قريه و منطقه آنان دور دارد.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109