سرشناسه : آستانه مقدسه قم كتابخانه عنوان و نام پديدآور : فهرست نسخه هاي خطي كتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه سلام الله علیها / نگارش و تحقيق حسن نقيبي مشخصات نشر : قم زائر، - 1375.
مشخصات ظاهري : ج نمونه (بخشي رنگي
وضعيت فهرست نويسي : فهرستنويسي قبلي يادداشت : پديد آور جلد دوم علي صدرائي خويي است.
يادداشت : كتابنامه موضوع : نسخه هاي خطي -- ايران -- قم -- فهرستها
موضوع : نسخه هاي خطي فارسي -- فهرستها
موضوع : نسخه هاي خطي عربي -- فهرستها
شناسه افزوده : نقيبي حسن 1315 - ، گردآورنده رده بندي كنگره : Z6621 /آ55ف 93
رده بندي ديويي : 011/31
شماره كتابشناسي ملي : 75-11133
ص:1
ص:2
فهرست نسخه های خطی کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه علیها السلام
جلد سوم
1026-765
نگارش و تحقيق: سید حسن نقیبی
ص:3
ابن عباس قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم : لَو أَنَّ الرِّياضَ أقلامٌ؛ وَ البَحرَ مِدادٌ؛ وَ الجِنَّ حُسّابٌ؛ وَ الإنسَ كَتّابٌ؛ ما أحصَوا فَضائِلَ عَلىِّ بنَ أبيطالبٍ علیه السلام(1)
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: اگر همه درختان (عالم) قلم گردد؛ و دریاها مركب شود؛ و پریان حسابگر باشند؛ و انسان(ها) نویسنده، فضائل علی بن ابیطالب علیه السلام را شمارش نتوانند نمود.
ص:4
بنام آنکه جان را فکرت آموخت
چراغ دل به نور جان برافروخت
الحمدلله، و لا اله الا الله، و لا حول و لا قوة الا بالله، و الصلاة و السلام على محمد خير خلق الله، و آله المنتجبين.
عَن أبي عَبدِاللهِ قالَ: اِحتَفِظُوا بِکُتُبِکُم، فَاِنَّکُم سَوفَ تَحتاجُونَ إِلَيها.(1) نوشته های خودتان را نگهدارید، زیرا که به زودی به آنها نیازمند خواهید شد.
یکی از ابزارهای بسیار مهم پیشرفت و تعالی جوامع بشری در عرصه های مختلف علوم فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... و... کتاب و رسائل و نوشته ها و دفاتر و دواوین آن جامعه است، آری کتاب وسیله انتقال نتیجه اندیشه های تابناک دانشمندان و بزرگان ادوار مختلف به نسلهای جدید می باشد، فرهیختگان اندیشمند سالها تلاش و کوشش نموده و محصول فکری خود را به رایگان به وسیله نوشتار به عصرها و نسلهای بعدی به ارمغان می گذارند.
امامان معصوم علیهم السلام به یاران و هواداران خود اکیداً سفارش می نمودند که علوم و معارف را بنویسید زیرا که بدون نوشتار قادر به حفظ آن نخواهید شد.(2)
ص:5
و نیز حضرت صادق علیه السلام به مفضل بن عمر فرمود: بنویس و دانش خود را میان برادرانت منتشر کن، که اگر مردی کتابهایت را برای فرزندانت به ارث گذار.(1)
بسیار جای خرسندی است که علمای هر عصر و زمان به حفظ و حراست کتاب همت گماشته و در این راه رنج های فراوان بردند - با همه فراز و فرود - کتابهای بسیاری را استنساخ نموده و به عنوان میراث گرانسنگ به یادگار باقی گذاشتند.
همانگونه که بزرگان علم و دانش در راه تولید علم و نشان دادن صراط مستقیم الهی زحمتهای طاقت فرسایی را پذیرفتند.
به عنوان نمونه به گوشه ای از فداکاری و پذیرا شدن تلخی های دو نفر از دانشمندان شیفته ولایت در راستای حفظ آثار اشاره می کنیم:
1- امیر سید حامد حسین هندی (1246-1306) مؤلف کتاب گرانسنگ «عبقات الأنوار فی مناقب الأئمة الأطهار». این بزرگوار برای نگارش این کتاب رنج فراوان کشید تا گنجی ماندگار به ارمغان گذاشت.
خدمتکاری میر حامد حسین
داستان ذیل را از مرحوم شیخ ذبیح الله محلاتی که بدون واسطه از آیت الله آقا نجفی مرعشي (قدس الله سره) نقل می کند بشنویم که می فرماید: به بنده فرمودند: میرحامد حسین به کتابی نیازمند شد که دسترسی به آن نداشت. به وی گفتند: این کتاب نزد فلان عالم قريه رابوق (رابغ) که بین مکّه و مدینه است موجود می باشد، میر
ص:6
حامد حسین - به وسیله پیکی - از او خواست کتاب را یا بفروشد و یا امانت دهد. آن عالم سنّی هیچ یک از دو پیشنهاد را نپذیرفت. میر حامد حسین ناگزیر راه چاره ای اندیشید به مکّه مشرف شد. مناسک حج را به جای آورد، سپس رهسپار روستای رابغ شده به گونه ناشناس بر آن عالم وارد شد. وانمود کرد که مسافر است و چند روزی می خواهد در رابغ بماند. عالم سنّی از جریان توقف سید آگاه شده خرسند گردیده و نسبت به وی اظهار مهر و محبت کرده نزد خود نگهداشت. شب فرا رسید، میر حامد حسین گفت: من خیلی علاقه مندم پیش از خوابیدن مطالعه کنم تا به خواب روم، و قرآنی نیز بالای سر گذارم تا خوابهای آشفته و پریشان نبینم. آن عالم گفت: مانعی ندارد، این کتابخانه هر کتابی می خواهی بردار و مطالعه کن و قرآن هم بالای سر خود بگذار.
میرحامد حسین پس از آنکه چشمان اهل خانه را خواب ربود با خاطری آسوده وارد کتابخانه شد، و کتاب مورد نظر را یافت، پس از مطالعه بخشی از آن؛ لازم دید که همه کتاب را نسخه برداری کند، و همین کار را تا پایان کتاب انجام داد.
میر بزرگوار در خانه عالم روزها به خدمتکاری مشغول می شد، حتی کودک شیرخواره عالم را در بغل می گرفت، و گاهی کودک لباسهای سید بزرگوار را نجس می نمود، بدینگونه استنساخ کتاب را - شبها - به فرجام رسانید.
آن عالم شیفته کمالات علمی و ادبی و اخلاقی و عبادت سید شده بود. چون هدف فراهم شد میر حامد اجازه مرخصی خواست، عالم افسرده خاطر شد، از طرفی هم نمی خواست و نمی توانست اجازه ندهد، ناگزير مقدمات سفر را فراهم نموده و رخصتش داد.
ص:7
میر حامد حسین به هندوستان بازگشت و نامه تشکری به آن عالم سنی نگاشت و نسخه برداری کتاب را گزارش نمود، عالم سنّی از فداکاری و تحمل رنج و شکیبایی و همت والای میر حامد شگفت زده شد.(1)
2- علامه بزرگوار شیخ عبدالحسین امینی مؤلف کتاب ارزشمند الغدیر، همان شخصیت ولایی و شیفته مقام والای مولایش امير المؤمنين عليه السلام که هم اکنون که این سطور را می نگارم گویی قامت رسا و بلندش را با چشمانی نافذ و درشت و پر اشک می بینم که روبروی ضریح مقدس سرور و آقایش - امیرمؤمنان علی علیه السلام - ایستاده با دلی سرشار از ارادت و اخلاص به مولی، آرام آرام اشک می بارد، که چرا جهان بشریت از این اقیانوس ژرف بی ساحل دانش و معرفت آن چنانکه باید بهره نبردند؟ چرا باید بیست و پنج سال باب مدینه علم رسول خدا و خانه نشین شود؟ بارها علامه را در حرم این چنین دیدم، نمی دانم در دلش چه می گذشت؟ ولی میدیدم دستها در بغل کرده، با قامتی بلند چون سرو ایستاده چشمان درشت و روشنش چون ابر بهاری می بارد. به قول حافظ: شمع این مسئله را بر همه گان روشن کرد که توان تا به سحر گریه بی شیون کرد رحمت حضرت حق و فرشتگان و همه بندگان هدیه روانش باد. آری در تاریخ 1382/6/29روز شنبه پیش از ظهر علامه بزرگوار نویسنده توانا و ارادتمند خاندان رسول خدا جناب آقای حاج شیخ باقر شریف قرشی مؤلف کتاب حياة الحسن و دهها کتاب دیگر - به کتابخانه آستان مقدس
ص:8
حضرت فاطمه معصومه علیها السلام بخش فرهنگی تشریف آوردند. جلسه انسی برگزار شد، در ضمن؛ سخن از علامه امینی به میان آمد، فرمودند علامه امینی اگر پاک و تزکیه شده نبود به چنین توفیق بزرگی (نگارش الغدیر) دست نمی یافت، وی از طرف خدا و امامان از تأیید می شد، برای نمونه من مطالبی را که از خود علامه امینی شنیده ام، برای شما بازگو می کنم:
کتابی در بغداد نزد حاکم بود که بخشی از رسوائی های برخی از دشمنان اهل بیت در آن بود و من می خواستم در نگارش الغدير از آن بهره ببرم.
به عنوان تمهید مقدمات و ایجاد رابطه بین خود و حاکم؛ بعضی از تألیفات خود چون کتاب «شهداء الفضيله» و جز آن را برای او فرستادم، پس از مدتی به در خانه اش رفتم، او پس از آگاهی از آمدنم، به در خانه آمد، و گفت: «من میدانم تو این کتابها را برای من هدیه می فرستادی به خاطر همین کتاب بود، نه به جهت محبت به من، و من این کتاب را به شما نمی دهم و این سخن را گفت و آهنگ رفتن کرد، به قدری ناراحت شد که مرا به خانه خود هم راه نداد. با اینکه عربها در پذیرایی مهمان شهره آفاقند) در این هنگام مادر پیر حاکم بیرون آمده رو به حاکم نموده گفت: «تو خجالت نمی کشی که عالمی از نجف حرکت کرده به در خانه ات آمده، او را به خانه ات راه نمی دهی و حاجت وی را برآورده نمی کنی؟! سپس در را باز کرد و مرا به کتابخانه برده کتاب را نشان داد و گفت: بردار ببرد. این کتاب از آن خودت باشد.
ص:9
و نیز از علامه امینی نقل فرمودند: که اطلاع پیدا کردم کتابی (مربوط به موضوع الغدیر) در کاظمین نزد شخصی بخیل است، برای بهره وری از آن به کاظمین مسافرت نموده از آن شخص کتاب را مطالبه نمودم. او نگاهی به من کرده گفت: آقای امینی! مرا می شناسی؟ من بخیل ترین فرد هستم، به احدی چیزی نمی دهم! ولی در تو نوری دیدم که ترا احاطه کرده بود و من این کتاب را به تو می دهم، و این هم کرایه برگشتن به نجف. و پول کرایه بازگشت به نجف را نیز پرداخت.
ج) داستان کتاب «الصراط المستقیم»
و همو فرمودند که علامه امینی فرمود: کتابی به نام «الصراط المستقيم» (1)نزد شخصی در کاظمین بود و من می خواستم از آن بهره گیرم، در کاظمین نزد صاحب کتاب رفتم، او حاضر نشد کتاب را به امانت بدهد، یا اجازه دهد در منزل وی از آن نسخه برداری کنم، به هیچ وجه راضی نشد، من با دلی شکسته و حالی پریشان به مولای متقیان توسل جستم که آقا جان باید اینجا شما یاریم فرمائید.
جهت زیارت به سوی حرم حضرت موسی بن جعفر علیه السلام روانه شدم. به مجرد ورود به صحن مقدس به شخصی برخوردم به نام آقای شیخ حسن ابوالحب، او تا مرا دید، گفت: فلانی من کتابی دارم آغاز و انجامش افتاده و خطی است، شما به منزل تشریف بیاورید و ببینید چه کتابی است؟ همراه او به منزلش رفتم اولین کتابی را که برداشتم
ص:10
دیدم همان کتاب الصراط المستقیم است که از آن آقا خواستم و او نداد. با خوشحالی کتاب را زیر بغل گذاشتم، از من پرسید: چه کتابی است؟ من جریان را به وی گفتم. او با خرسندی گفت: کتاب را بر و استفاده کن، کتاب هم از آن خودت باشد. کتاب را به نجف آوردم.
از این رو یکی از ارزشمندترین مواریث فرهنگی هر ملت، کتاب و فرآورده های علمی و ذخایر گرانبهای دانش آن ملت است.
بدین جهت از دیرباز دانشمندان بویژه علمای اسلام به این امر مهم همت گماشته و در تألیف و تصنیف و جمع آوری و استنساخ و استكتاب كتب و رسائل تلاش فراوان نموده و گنجینه های سودمندی فراهم آورده اند که از آن همه، اندکی به زیور طبع آراسته شده و بسیاری به صورت خطی باقی مانده است.
بهره برداری از این بخش، نیازمند فهرست نویسی دقیق و مفیدی است تا محققان را در پژوهش بکار آید.
کتابخانه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه علی (با همه تحولات و صدمه هایی که در طول تاریخ دیده) از این قاعده مستثنی نیست.
اواخر نیمه قرن حاضر فهرستی از نسخ خطی موجود به کوشش استاد محمد تقی دانش پژوه نگارش یافته و چاپ شده است.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به رهبری قائد اعظم امام راحل قدس سره الشریف
ص:11
كتب جدید خطی و چاپی دیگری خریداری شد که قهراً نیاز به شناسایی و فهرست نویسی داشت.
آستان مقدس قم افتخار تدوین فهرست نسخه های خطی خریداری شده اخیر را به نگارنده ارزانی داشت و اینجانب نیز در انجام این خدمت نخست چندین فهرست کتب خطی را به دقت مورد مطالعه قرار داده و با یکدیگر سنجیدم تا بهترین و مفیدترین روش را از میان آنها برگزینم.
سرانجام شیوه «فهرست نسخه های خطی کتابخانه عمومی مرحوم آية الله نجفی مرعشی» به نظر سودمندتر آمد و همان اسلوب را بکار گرفتم که در ذیل توضیح داده می شود:
مشخصات هر کتاب در دو بخش خواهد آمد: بخش اول کتابشناسی با حروف درشت، بخش دوم نسخه شناسی با حروف ریز و سطرهای کوتاه تر، بدین تفصيل:
بخش اول
1- شماره کتاب وسط سطر که با همین شماره می توان کتاب را از کتابخانه دریافت نمود.
2- نام کامل کتاب و لغت و موضوع آن. 3- نام کامل مؤلف و لقب مشهور وی با تاریخ درگذشت یا عصر وی با رمز حرف
4- خصوصیات کتاب و اینکه در چند فصل یا باب می باشد و به کدام شخصیت اهداء شده و جز اینها که در شناخت کتاب اهمیت دارد.
ص:12
5- مختصری از آغاز و انجام کتاب.
6- چنانچه کتابی در فهرست معرفی شده، از تکرار توصیف خودداری و به شماره پیشین ارجاع شده است.
7- روی برگ با رمز «ر».
8- پشت برگ با رمز «پ» .
1- نوع خط نسخ(نستعلیق، شکسته نستعلیق و غیره).
2- نام كاتب.
3- تاریخ کتابت.
4- آرایش کتاب، حواشی، بلاغ، تملک و جز آنها که در نسخه دیده می شود.
5- نوع جلد و رنگ آن.
6- شماره برگها به رمز «گ» و شماره سطرها به رمز «س»و درازا و پهنای صفحه کتاب به رمز «سم».
در پایان، فهرست مفصل کتابهای توصیف شده، مؤلفان، کاتبان، جای ها با شماره صفحه ها آمده است.
طبیعت کار بگونه ای است که از لغزش و خطا گزیری نیست، از بزرگان علم و ادب و پژوهشگران و محققان پیشاپیش پوزش خواسته و انتظار داریم با بزرگواری اشتباهاتمان را یاد آور شوند.
این نکته را یاد آور می شوم که این فهرست جلد سوم می باشد و 262 نسخه را
ص:13
شامل و 364 کتاب و رساله را در بر دارد. جلد اول دربرگیرنده 400 نسخه به وسیله اینجانب نگارش یافته و چاپ و منتشر شد.
جلد دوم: توسط برادران گرامی آقایان صدرائی خوئی و ابوالفضل حافظیان در برگیرنده 364 نسخه نگارش یافته منتشر شد.
در خاتمه بحكم آنکه: نشان ناشناسی ناسپاسی است شناسائی حق در حق شناسی است
لازم می دانم از بزرگوارانی که بگونه ای در پدید آمدن این اثر سهمی داشتند تشکر نموده و امتنان قلبی خود را تقدیم دارم.
بویژه استاد دکتر احمد عابدی مدیریت پژوهشی آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه علیها السلام و جناب آقای محسن زند که در تنظیم فهرست این اثر تلاش فراوان نمودند».
وما توفيقي الا بالله عليه توكلت
و هو حسبي و نعم الوكيل
سیّد حسن نقیبی همدانی
اسفند 1388
ص:14
(فقه - عربی)
از: شهید دوم زین الدین بن على عاملی (996) به شماره (4) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد اول می باشد.
نستعلیق، محمد بن محمد رحیم بن محمد بن محمد علی طالقانی، روز
پنجشنبه، بیستم ربیع الثانی، 1262، در شهر طالقان روستای مرجان،
عنوان و نشان شنگرف، وقف خاص حاج على افضل تاجر رشتی در تاریخ ربیع الاول 1266، به تولیت آخوند ملا معین و اولاد، مهر مربع یا معین و دو
مهر ناخوانای دیگر بر پشت برگ آغازین دیده می شود، حاشیه نویسی دارد،
اهدائی آقای عباس مدرسی تهرانی به کتابخانه آستانه در 1357، جلد تیماج حنائی سیر.
132 ، 29 س، 22 *35 سم.
ص:15
(تفسير - عربی) از: ملا محسن، محمد بن مرتضی، فیض کاشانی (1091)
به شماره (454) مراجعه کنید. نسخه حاضر جلد اول و تا پایان سوره نحل می باشد.
نستعلیق و نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان مشگی و شنگرف، مهر بیضی «قال انّی عبدالله» در حاشیه برگ 343 دیده می شود، وقف ماه جمادی الاول 1273 با کتاب های دیگری که پشت برگ اول نامشان آمده است، جلد تیماج ضربی سوختهای.
347 گ، سطرها مختلف، 20 *30 سم.
(تاریخ - فارسی) از: ملا محمد باقر ابن محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (133) مراجعه کنید.
نسخه حاضر از فصل دوم باب پنجم در بیان فضائل و مناقب حضرت امام حسین عليه السلام تا فصل دوم از باب 13 در تاریخ شهادت امام حسن علیه السلام می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، آغاز و انجام افتاده، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج مشگی یک لنگه فرسوده.
346گ، 21 س، 19 *30 سم.
ص:16
(تاریخ - فارسی) از: ملا عبدالله بن على بن مهدی بروجردی.
زندگانی و فضائل و معجزات و شهادت چهارده معصوم علیه السلام و ستمگران زمان آنان را در یک مقدمه و چهارده باب که هر باب چند فصل را در بر دارد گزارش نموده و در پایان خاتمه ای در معاد و عالم برزخ و دمیدن صور آورده است. ذریعه نام مؤلف را ملا عبدالله بن ملکه جهان آورده است.
آغاز: «بسمله، حمد و ثنای بیحد و بیعدد معبودی را سزد که به افاضه انوار وجود مکنونات ظلمات عدم را به عرصه ظهور آورده». . انجام: «نگه دار از من بیر روزگار زهر بد که باشد مرا دور دار.
نستعلیق، عربی نسخ خوش، محمد علی بن محمد جعفر لواناتی، 1271، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج قهوه ای روشن، مالکیت میرزا حسن کاشانی في شهر جمادی الثانی 1310 پشت برگ اول دیده می شود.
282گ، 29 س، 31621 سم. آقا نجفی ج 18 ص 216، ذريعه ج 12، ص 174.
(حدیث - عربی)
از: شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی (381)
ص:17
به شماره (70) مراجعه شود.
نسخه حاضر از آغاز طهارت تا پایان کتاب (باب نوادر) می باشد، مشيخه را نیز
دارد.
نسخ، محمد علی اسفراینی بن حسن علی، روز دوشنبه، صفر، 1066، در اسفراین
بخش مشيخه: به خط محمد نبی بن حسن على استرآبادی، آخر ذیقعده سال 1094، عنوان و نشان شنگرف، حاشیه نویسی دارد، اهدایی حمید رضا یاسری به کتابخانه آستانه در 1359، مالکیت محمد مهدی واعظ کرمانی بن حسین کاتب کرمانی با مهر مربع «هذا من المهدی 44» روی برگ اول و تاریخ تولد چند نفر پشت برگ پایانی (پیش از مشيخه) آمده است، بلاغ مقابله و تصحیح همان جا از محمد رضا بن علی بافقی سال 1090 در مشهد رضوی دیده می شود، جلد: تیماج مشگی، ضربی.
390گ، 24 س، 19/5
316 سم.
(حدیث - عربی)
از: سید شریف رضی، محمد بن حسین موسوی (406) به شماره (543) مراجعه شود.
ص:18
نسخ معرّب، علاء بن حسین بن علی، حافظ سبزواری، روز سه شنبه،14 جمادی الثانی، سال 871، در مدت هیجده روز کتابت کرده، عنوان و نشان زرین یا درشت صفحات مجدول به مشگی و زرین، دارای سر صفحه آراسته به لاجورد، زر و قهوه ای و شنگرف، حاشیه صفحه دوم آبی تیره طلا پاش، وقف عباس میرزا نواب به توسط جمشید خان متولی و قوللر آغاسی (رئیس غلامان) در ماه جمادی 1077 با کتاب های دیگر بر طلبه های قم - جلد تیماج مشگی، ضربی، مهرهای بیضی «محمد امین الله» و «حسین الطباطبایی» و دائره ای «الله، محمد علی» و چند مهر ناخوانای دیگر پیرامون وقفنامه دیده میشود.
198 ، 15 س، 30621 سم
(بلاغت - عربی) از: محی الدین، حسن بن محمد، چلبی، فناری (886) به شماره (285) مراجعه کنید.
(معانی و بیان - عربی)
از: شیخ حسین بن شهاب الدین حسین بن محمد بن حیدر عاملی کرکی (1076)
ص:19
همان گونه که خود در دیباچه گفته در بیشتر ابیات نخست شاهد را می آورد، سپس گوینده شعر و پس و پیش آن را، و بعد از آن لغت و اعراب و معنی و محل شاهد و در پایان برخی از ویژگی های بلاغت بیت را بیان میکند.
آغاز: «یا من اطلع في سماء بيان بديع البراعة اهلّة المعانی، و قرن دلائل الاعجاز باسرار البلاغة من آيات المعانی».
انجام نا تمام مانده: «والشاهد فيه الاحتراس (كذا) بقوله غير مفسدها، قال ألاهل أتاها و الحوادث جمّة».
نسخ، نام کاتب با حروف ابجد نا منظم آمده، تاریخ ماه شعبان، 1229، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج مشگی، اهدائی آیة الله نجفی به کتابخانه آستانه سال 1377.
1790 ، 25 س، 30921 سم.
ذریعه ج 15، ص 302. آقا نجفی، ج 23، ص 178. دانش پژوه، ص 192.
(اصول - عربی)
از: میرزا ابو القاسم بن حسن گیلانی (1231)
به شماره (385) مراجعه شود.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، عنوان و نشان شنگرف، جلد
ص:20
تیماج سوختهای یک لنگه، اهدائی آية الله نجفی به کتابخانه آستانه،
حاشیه نویسی دارد.
239 ، 23 س، 20 30 سم.
(اصول - عربی)
از: سید مرتضی ضیاء الدین عبدالله بن مجد الدين ابي الفوارس محمد بن علی بن الأعرج حسینی حلی (ق 8)
به شماره (539) مراجعه کنید.
نسخه حاضر هر دو جلد اول و دوم را در بر دارد.
آغاز: «اللهمّ انّي احمدک حمداً لا يقدر حصره و لا تحصى (كذا) قدره و لا ينسی ذكره».
انجام: «انجام همان شماره).
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج - قهوه ای روشن، ضربی،عطف و گوشه ها مرمت شده.
172 گ، 23 س، 30920/5سم.
آقا نجفی: ج 1، ص 231؛ ذریعه: ج 23، ص 207.
ص:21
(تاریخ - فارسی)
از: ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (189) مراجعه شود: نسخه حاضر جلد اول می باشد.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، جلد: تیماج قهوه ای ضربی،
تک لنگه.
230 گ، 19 س،29/5*20سم.
(فقه - عربی)
از: علامه حلی، حسن بن یوسف بن المطهر (726)
به شماره (192) مراجعه شود.
نسخه حاضر از اوائل کتاب نکاح است تا پایان دیات.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد. جلد: ندارد، نشان شنگرف،
عنوان درشت تر، برخی برگها وصالی.
174 گ، سطور مختلف، 29*20سم.
ص:22
(تاریخ - فارسی)
از: سید میرزا محمد باقر بن سید محمد موسوی ملا باشی شیرازی (1240)
زندگانی چهارده معصوم علیهم السلام را با عباراتی شیوا و شیرین و ادیبانه و مسجع در سه جلد، و چهارده مقصد و هر مقصدی در سه منهج و هر منهج دارای انواری نگاشته است.
جلد اول: در زندگانی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و حضرت علی علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام و امام حسن علیه السلام .
جلد دوم: در زندگانی امام حسین علیه السلام و حادثه جانسوز کربلا و زندگانی امام سجاد علیه السلام و امام محمد باقر علیه السلام.
جلد سوم (که مقصد هشتم تا چهاردهم را در بر دارد): در زندگانی امام جعفر صادق عليه السلام و بقية امامان علیه السلام. نسخه حاضر جلد دوم است.
آغاز افتاده: «و مذمت نمایم علی را بر حق خواهم بود، نه و الله؛ چه می توانم گفت در حق او، و از مثل من کسی قباحت ندارد که سخن بی پایی بگویم، و خود را رسوا کنم».
انجام: «در معجزات آن حضرت هر چند بسیار و از حد شمار بیرون بود به جهت اختصار بهمین قدر اکتفا نمود».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، اهدائی
ص:23
آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه مقدسه، مهر مربع: «عبده سید محمد الموسوی» روی، برگ آخر دیده می شود، جلد تیماج مشگی.
180 گ، 26 س،30*20 سم.
ذریعه: ج 2، ص 438، کتاب های چاپی مشار، ج 1، ص 585.
(حدیث عربی) از: شیخ محمد بن الحسن حرعاملی (1104)
به شماره (74) مراجعه شود.
نسخه حاضر فهرست جزء اول و دوم می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد ندارد، اهدائی مرحوم سید مصطفی خوانساری به کتابخانه آستانه مقدسه. عناوین نانوشته.
63گ، 35 س، 30*21/5سم.
(فقه عربی)
از : میر سید علی بن محمد علی طباطبائی (1231)
به شماره (42) مراجعه شود.
نسخه حاضر کتاب زکوة و خمس و صوم و اعتکاف می باشد. که آن را شب دوشنبه، 26 ربیع الاول سال 1196 هجری قمری، به پایان برده است.
ص:24
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، مهر مستطیل نما (کثیر الاضلاع 6 ضلعی) «قد وقف الكتاب عزيز الله الحسینی» در چند جای کتاب دیده می شود. کتابت به جهت ... آقا سید عزیز الله، جلد: ندارد، عنوان و نشان شنگرف، اهدائی آقا سید مصطفی صفائی خوانساری به کتابخانه آستانه مقدسه.
86 گ، 27 س،
29/5*20
سم.
(فقه عربی) از: شهید دوم زين الدين بن على عاملی (966) به شماره (4) مراجعه کنید. نسخه حاضر جلد اول می باشد.
نسخ، يونس بن محمد بن يحيى بن عسكر عسکری حسینی، روز پنجشنبه، آخر ربیع الاول، 1261، جلد ندارد، مالکیت صفائی خوانساری در ماه رمضان 1285 و مهر بیضوی (مصطفى الحسینی) روی برگ اول دیده
می شود.
148 گ، 26 س، 30*21/5سم.
ص:25
(فقه عربی)
از: شیخ یوسف بن احمد بن ابراهیم درازی بحرانی (1186)
فقه استدلالی گسترده ای است در چندین جلد، با این که بیش از کتاب وصیت را ننوشته در 6 جلد بزرگ آمده است 1. طهارت 2. صلاة 3. زكاة 4. حج 5. متاجر 6. نکاح.
نسخه حاضر جلد پنجم می باشد و کتاب های تجارت، دین، رهن، شفعه، حجر و... تا وقف و صدقات را در بر دارد.
آغاز این جلد: «بسمله حمد له....... و فيه مقاصد، اعلم انه قد استفاضت الاخبار بالحث على طلب الرزق و الكسب الحلال، ولا سيما بطريق التجاره).
انجام: «فالاقتصار على ما ذكروه ليس بجيد؛ و عموم الأدلة متناول للجميع، و خصوصها خال من جميع ما ذكروه: أنتهی».
نسخ، نستعلیق؛ 26 محرم سال 1200، بدون نام کاتب عنوان مشگی یا نانوشته، جلد تیماج مشگی، اهدائی علی کاشانی در 1350، به کتابخانه آستانه مقدسه.
264 گ، 35 س، 19/5*30سم.
ذریعه، ج 6 ص 289؛ دانش پژوه، آستانه، ص 110.
ص:26
(نحو عربی)
از: جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی (911)
به شماره (528) مراجعه شود.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، مالکیت محمد تقی فرزند علینقی اولیاء تاجر قزوینی روز شنبه 26 محرم 1249 پشت برگ پیش از کتاب، مهر مربع (محمد تقی) و مالکیت وی در 1247 و مهر مربع دیگری (العبد صفر على...) در پایان دیده میشود، جلد تیماج مشگی، حاشیه نویسی دارد.
141 ، 12 س،
29/5*20 سم.
(حدیث عربی)
از: ثقة الاسلام، محمد بن یعقوب کلینی (328)
به شماره (141) مراجعه کنید. نسخه حاضر جلد اول می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد. جلد ندارد. اهدایی سید مطفي خوانساری به کتابخانه آستانه مقدسه، 1345، عنوان نانوشته. 105 گ، 29
س، 20*30 سم.
ص:27
(اخلاق فارسی)
از: میزا رفیع الدین، محمد بن فتح الله واعظ قزوینی (1089)
به شماره (181) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد اول می باشد.
نستعلیق خوش، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد ندارد، اهدایی زائری، ناشناس به کتابخانه آستانه، صفحات مجدول به مشگی و زر و شنگرف، عربی نسخ معرب.
225 گ، 21 س، 19* 29 سم
(تاریخ فارسی)
از: میر خواند، محمد بن خاوند شاه بن محمود خوارزمشاه (903)
به شماره (5) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد اول می باشد.
نستعلیق تحریری، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، عنوان و نشان شنگرف، جلد ندارد، اهدایی آقا نجفی به کتابخانه آستانه، برخی برگها وصالی عربی نسخ معرب.
209گ،34،33س،28*19سم.
ص:28
(دعا فارسی)
از: ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (107) مراجعه شود.
نسخ خوش، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، صفحه ها مجدول به شنگرف، عربی معرب، جلد: تک لنگه، تیماج مشگی، وقف فرج الله تبریزی، معروف به امیر خیابانی در 14 صفر 1349 کتاب را بر آستانه و مهر مربع
یوسف بن فتاح الحسینی» و اهدایی آية الله نجفی به کتابخانه آستانه روی برگ اول دیده می شود، در حاشیه برگ های پایانی نام: تألیفات مجلسی دوم آمده است.
331 گ، 16 س، 18 *28 سم.
(دعا فارسی)
از: میر محمد ابراهيم بن میر محمد معصوم بن میر فصیح بن میر اولیاء حسینی تبریزی (1149)
کتاب دعائی بوده در ادعیه و آیات و حرزها و تعويذهای مجرب ولی نا مرتب که فرزند وی احمد حسینی آن را فهرست نویسی و مرتب نموده بر یک مقدمه و دو قسم به قرار ذیل:
ص:29
مقدمه در: شرایط استجابت دعا و آداب آن.
قسم اول: دوازده باب را در بر دارد:
باب 1 در ادعیه استجابت دعا
باب 2 در قضای حوائج
باب 3 و آن چهار فصل دارد.
فصل اول در: حفظ از شر اشرار و ایمنی از مخاوف و بلیات عموما.
فصل دوم در: حفظ از بأس سلطان خصوصا.
فصل سوم در: حفظ از دزدان خصوصا.
فصل چهارم در: تعویذ از شر اعادی و حفظ از بلیات
باب 4 عدم تأثير شمشیر و نجات یافتن از قتل.
باب 5 و آن مشتمل است بر سه فصل:
فصل اول در: دفع مکاره و آفات و انواع شدائد و بلیات
فصل دوم در: دفع هم و غم و امراض و تب و تسکین اوجاع.
فصل سوم در: دفع ظلم ظلمه و کید اعداء و خلاصی از زندان.
باب 6 در: دفع مظالم و تکفیر سیئات و حصول سعادات.
باب 7 در: دعاهایی که در وقت نزول بلا و شداید باید خواند.
باب 8 در: فتح مهمات و کفایت آن و حصول فرج.
باب 9 در: وسعت رزق و ادای دین.
باب 10 در: شکستن و پراکنده نمودن دشمنان و ظفر یافتن بر آنها.
ص:30
باب 11 در: احتجاب از چشم دشمنان و هلاک کردن و مستأصل ساختن و انتقام کشیدن از ایشان.
باب 12 در: ظهور عجایب و خضوع متمدين.
قسم دوم: مشتمل است بر آیات و ادعیه مشهورة الفوائد که مسمّی می باشد هر یک به اسمی.
آغاز پس از تنظیم: «الحمد لله وحده و الصلاة و السلام على من لا نبي بعده... و بعد چون کتاب سلاح المؤمنين از جمله مجموعات و مولفات.... والد این فقیر».
آغاز اصل: «بسمله، الحمد لله رب العالمين... اما مقدمه بعرض برادران دینی می رساند محمد ابراهيم بن محمد معصوم الحسینی که شرایط استجابت دعا بسیار و آداب آن بیشمار است».
انجام: «و اذا مرضت شفيتني، و اذا دعوت اجبتنی، یا سیدی ارض عني فقد
ارضیتنی».
نسخ زیبا، عربی معرب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، صفحات مجدول به زر و مشگی و لاجورد، عنوان و نشان شنگرف، دارای سر صفحه آراسته به زر و لاجورد و نارنجی، و زرد و سرخ. وقف سید احمد پروین چی به کتابخانه آستانه. جلد: شمیز دو رو روغنی رو قهوه ای روشن دارای گل و بوته، پشت حنائی دارای گل و بوته، عطف تیماج. مقابله و تصحیح شده پس از پایان: چند دعا و ختم آمده است.
145 گ، 14 س، 18*27/5 سم
الذريعة، ج 12، ص 209
ص:31
(فقه عربی)
از: علامه حلی، حسن بن يوسف بن مطهر (726)
به شماره (356) مراجعه شود.
نسخه حاضر از المطلب الثاني في زكاة الغلات است تا «البحث الثاني فيما يثبت به الدعوى» از کتاب حدود می باشد.
نسخ، آغاز و انجام افتاده، عنوان و نشان شنگرف، ملکیت صفائی خوانساری در سال 1385 بر فراز برگ اول با مهر بیضوی «مصطفی الحسینی» و مهر در آخرین صفحه دیده می شود، حاشیه نویسی دارد، اهدایی سید مصطفی صفائی خوانساری. جلد گالینگور قهوه ای.
175 گ، 15 س، 19* 27 سم
(فقه عربی)
از: علامه حلی، حسن بن يوسف بن مطهر (726)
به شماره (356) مراجعه شود.
نسخه حاضر جز قطعه کوچکی از برگ پایانی کامل است.
نسخ، نام کاتب افتاده، شوال 1068، ملکیت حسن الرضوی و ملکیت و مهر بیضوی صفائی خوانساری و اهداء وی دیده می شود، عنوان و نشان
ص:32
شنگرف، جلد ندارد، حاشیه نویسی دارد.
135 گ، سطور مختلف، 17*17/5سم
(کلام عربی)
از:؟
حاشیه ای است گسترده بر شرح تجرید علاء الدین علی بن محمد قوشچی (789)
و حاشیه های ملا جلال الدین دوانی با عنوان های «قوله و قال المحقق و قال الشارح و قوله في الحاشیه و قال المصنف» گاهی بر متن تجرید الاعتقاد نیز نظر دارد.
آغاز افتاده: «حديث الجزم و الشک لا يساعده، فانهم كما يجزمون بثبوت الشيء
على صفة يجزمون بعدم ثبوت الموصوف في نفسه، كما هو الظاهر من حالهم».
انجام افتاده: «و كيف يقول به عاقل ولو فرض ان المراد كان إدراكها مع ادراک
الوجود الخارجی».
نستعلیق تحریری، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان
شنگرف یا نانوشته، جلد ندارد.
270 گ، 27 س، 26/5*16سم.
ص:33
(فقه عربی)
از: شهید دوم، زين الدين بن علی عاملی (1966)
به شماره (4) مراجعه شود. نسخه حاضر هر دو جلد را دارد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد. عنوان و نشان شنگرف، مهر مربع العبد المذنب محمد جعفر» و «واقف هذا الكتاب محمد جعفر» در چند جای کتاب دیده میشود، جلد یک لنگه، تیماج سوختهای فرسوده.
498 گ، 22 س، 18 *27 سم.
(فقه عربی)
از: شهید اول، محمد بن مگی عاملی (786)
فقه مختصر فتوائی است که گاهی اشاره به معنی ادله و اقوال نیز می کند، و عناوینش «درس، درس» و از کتاب طهارت شروع نموده و به رهن ختم می شود. بقیه کتابهای فقهی را تألیف نکرده است، در ذریعه 145/8
گوید: بنا به گفته صاحب ریاض در سال 780 شروع به تألیف این کتاب شده و جلد اول آن اخر روز چهارشنبه، 12 ربیع الاول 784 به پایان رسیده است.
ولی به گفته خود در مقدمه مؤلف این کتاب را پس از دو کتابش ذکری» و «بیان» بنا به خواهش فرزندانش ابو طالب محمد و ابوالقاسم علی نگاشته است. و ذریعه
ص:34
40/10نگارش ذکری را در 21 صفر 784 میداند.
آغاز: «الحمد لله الذي انطق الستنا بحمده و الهم قلوبنا بشكر رفده، و اطلق جوارحنا للقيام بورده».
انجام: «و لو اختلفا في تقديم العيب حلف الراهن الا مع قرينة الحال بتقدمه فلا يمين عليه، او مع قرينة الحال بتاخيره، فيحكم به من غير يمين الراهن، و هذان الفرعان مع اشتراط الرهن في البيع». .
نسخ، رجبعلی بن عزیز، روز سه شنبه، 29 رجب، سال 1326 در مدرسه چهار باغ به نام شاه سلطان حسین، در اصفهان، عنوان و نشان شنگرف صفحه آغازین و دو برگ پایانی نو نویسی شده. حاشیه دارد، جلد تیماج مشگی، فرسوده، اهدایی علی کاشانی در 1350 به کتابخانه آستانه قم.
318 گ، 19 سطر، 19 * 25/5سم.
آقا نجفی، ج 2، ص 104.
(بلاغت عربی) از: سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793) به شماره (3) مراجعه شود.
نستعلیق تحریری، 14 جمادی الثانی، 1260 برای ملا مسيح طالقانی. نام کاتب نیامده، عنوان و نشان شنگرف، فراز متنها خط مشگی یا
ص:35
شنگرف، حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج قهوه ای، ضربی، روغنی
258 گ، 20 س، 14 *26 سم.
(فقه عربی)
از: شیخ علی بن ابی جعفر، محمد بن الحسن بن زين الدين شهید دوم (1104)
حاشیه مختصر و مفیدی است بر مسالک الافهام جدش، شهید دوم زین الدین بن على (966) که آن هم شرحی است بر شرایع الاحکام محقق حلی، ابوالقاسم جعفر بن سعید (676).
شیخ علی این حواشی را بنا به تقاضای برخی از برادران، جهت شرح مطالب مشکل و مبهم مسالک نگاشته است. و به گفته ذریعه 107/6یک جلد بزرگ تا پایان صلاة المسافرین بیرون آمده است. نسخه حاضر جزء اول تا مقداری از صلاة العيدين را دارد.
آغاز: «الحمد لله المحمود لألائه، المشکور لنعمائه، المعبود لكماله..... و بعد فان احق الفضائل بالتعظيم، و احراها باستحقاق التقديم.. هو العلم بالاحكام الشرعيه و الوظائف الدينيه».
انجام: «لكن الراوی و هو ابوبصیر مشترک بین الثقة و الضعيف... اما الخروج قبل
الفجر فقال في التذكرة أنه جایز اجماعا».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت را ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تک النگه، تیماج سوخته ای، اهدایی علی کاشانی به کتابخانه آستانه قم در سال
ص:36
1350، حاشیه نویسی دارد.
203 گ، 25 س، 18*25 سم.
(نحو عربی)
از: جمال الدین عبدالله بن يوسف معروف به ابن هشام انصاری نحوی (762)
به شماره (6) مراجعه فرمایید. نسخه حاضر اول و آخرش افتاده است.
نسخ، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد. موریانه به کتاب آسیب رسانده، جلد: تک لنگه تیماج مشگی، فرسوده.
362 گ، 20 س، 11*24 سم.
(حدیث عربی)
از: شیخ صدوق، محمد بن على بن بابویه قمی (381)
به شماره (70) مراجعه شود.
نسخه حاضر یک دوره کامل است. جز این که بخشی از مشایخ پایانی افتاده است.
نسخ، عنوان و نشان شنگرف، وقف آقا شیخ محمد اولیایی، کناره برگها آسیب دیده و خطها سالم است.
653 گ، 17 س، 19 *24 سم
ص:37
(حدیث عربی)
از: شيخ الطائفه محمد بن الحسن بن علی طوسی (460)
روایت هایی را که ظاهرا با یکدیگر اختلاف دارند و بین آنها منافات دیده می شود گرد آورده و چگونگی جمع بین آنها را نشان می دهد.
استبصار یکی از کتاب های چهار گانه ای است که شیعه به آنها اهمیت می دهد، و در اصل دارای سه بخش است: اول و دوم در عبادات و بخش سوم در بقیه ابواب فقه، و روی هم رفته 925 باب و مجموع حدیث های آن بنا به گفته مؤلف 5511 و بنا به گفته بعضی دیگر 6531 حدیث می باشد.
آغاز: «الحمد لله ولى الحمد و مستحقه، و الصلاة على خيرته من خلقه محمد و آله الطاهرين من عترته و سلم تسليما». .
انجام: «يشتمل على خمسة آلاف و خمس مأة و أحد عشر حديثا، حصرتها لئلا يقع فيه زياده أو نقصان، و الله اعلم بالصواب». .
نسخه حاضر کتابهای: طهارت، صلاة، صوم، زکوة، خمس، نکاح و طلاق را در بر دارد و همه آنها افتاده دارند.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا نا نوشته، جلد ندارد، اهدایی سید مصطفی صفائی خوانساری به کتابخانه آستانه قم، به سال 1345 خورشیدی.
161گ، سطور مختلف، 19*25 سم.
آقا نجفی، ج 2، ص 158؛ ذریعه، ج 2، ص 14.
ص:38
(حدیث عربی)
از: ثقة الاسلام محمد بن یعقوب کلینی (328)
به شماره (141) مراجعه شود.
نسخه حاضر بخش اصول و از آغاز تا پایان کاب العشرة می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، بلاغ قرائت چندین جای کتاب دیده می شود، حاشیه نویسی دارد، جلد: گالینگور جدید قهوه ای، اهدایی آقای عباس مدرسی تهرانی، در سال 1357 خورشیدی. پیش از کتاب پنج صفحه آیات و روایات و مطالبی در موضوع حق والدین از افادات مولا محمد باقر سبزواری آمده است.
419 ، 19 س، 19 * 25/5سم.
(حدیث عربی)
از: شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی (381)
به شماره (566) مراجعه شود. نسخه حاضر کامل است.
نسخ، نام کاتب را پاک کرده اند، تاریخ کتابت ظهر چهارشنبه، هفتم جمادی الاول، سال 1082. عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای با لب گردان، وقفنامه میرزا محمد علی فرزند حاج ملا محمد رضا محرّر در
ص:39
سال 1335 با مهر بیضوی «محمد علی معین الاسلام» بر صفحه آغازین و مهر مربع «محمد الطباطبایی» و یادگاری وی در روز سه شنبه بیستم رجب 1227 روی برگ پایانی دیده می شود. مهر اهدایی به کتابخانه آستانه به
سال 1349 خورشیدی) و بلاغ تصحیح و عرض در چند جای کتاب رؤیت
میشود. 191 ، 21 س، 19*24/5 سم.
(حدیث عربی)
از: ثقة الاسلام، محمد بن یعقوب کلینی (328)
به شماره (141) مراجعه شود.
نسخه حاضر بخش فروع کافی است و کتابهای طهارت، صلوة، زکوة را در بر دارد.
نسخ محمد کاظم بن عباس قلی، روز یکشنبه، 8 محرم سال 771، وقف: گل افشان خانم زوجه حاج عباس خیام، بدون تاریخ، اهدایی آقا فخری برقعی کتاب فروش حکمت قم به کتابخانه آستانه در سال 1350 خورشیدی، جلد: تیماج قهوه ای روشن فرسوده.
312گ، 17 س، 19 *25 سم.
ص:40
(فقه عربی)
از: علامه حلی، حسن بن يوسف بن مطهر (726)
به شماره (356) مراجعه شود.
نسخه حاضر از اول کتاب صوم است تا پایان دیات.
نسخ، شمس الدین بن سید محمد بن هاشم حسینی جبل عاملی، ظهر شنبه، هفدهم ذیقعده، 980، وقف آقا نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه، جلد: یک لنگه، تیماج، مشگی.
199 ، 14 س، 18/5*25 سم.
(حدیث عربی)
از: محمد صادق بن ابی الحسن بن محمد (ق 14)
آیات و احادیث و حکایات اخلاقی است که از قرآن و کتاب های کافی، مجالس مفید و ارشاد دیلمی و مصباح الشریعه، و مجمع البحرین و جز آنها گرد آورده با توضیحات مطالبی در هر باب با عنوان های «و اعلم ايها الطالب لسبیل الهداية و الرشاد» و جز آن، در چند جلد نگاشته و گاهی مطالب را به فارسی آورده است.
آغاز: «بسمله، الحمد لله غير مقنوط من رحمته، ولا مخلو من نعمته، و لا مأيوس من مغفرته، و لا مستنکف عن عبادته».
ص:41
انجام: «و انّ شاهد الرور يدلع لسانه كما يدلع الكلب لسانه في الاناء».
نستعلیق تحریری، به خط مؤلف، ذیحجه 1304، جلد: تیماج، نارنجی روشن، پیش و پس از کتاب برگ های سفید، اهدایی عباس مدرسی تهرانی به کتابخانه آستانه مقدسه قم به سال 1350 خورشیدی.
265 گ، 18 س، 17/5*22 سم.
(حدیث عربی)
از: محمد صادق بن ابی الحسن بن محمد (ق 14)
به شماره (801) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد دیگری است.
نستعلیق تحریری، به خط و اسلوب شماره پیشین، جلد: تیماج حنایی
294گ، 18 س، 18 *23 سم.
(حدیث عربی)
از: محمد صادق بن ابی الحسن بن محمد (ق 14)
به شماره (801) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد سوم می باشد.
نستعلیق تحریری، به خط و روش همان شماره، در میان برگها سفید
ص:42
دارد، جلد تیماج حنایی
160گ، 18 س، 18 *23 سم.
(1پ 49 پ)
(حدیث عربی)
از: سید نعمت الله بن عبد الله بن محمد جزائری موسوی حسینی (1112)
در سال 1902 در عراق و پیرامون آن وبائی آمد که عده زیادی از علما و نیکان را از دست گرفت، گروهی فرار از وبا را تجویز نموده و عده زیادی آن را ممنوع دانستند، و دسته دیگری توقف نموده فتوایی بر جایز بودن و نبودن ندادند.
سید جزائری در همان سال این اثر را در تحقیق این مسئله نگاشته و در شوشتر روز جمعه 17 رجب 1103 آن را به پایان برده است، که پنج باب و یک خاتمه دارد: الباب الأول: في الكشف عن الموت و بیان جملة من عجايبه.
الباب الثاني: في مبادي الطاعون و اسبابه.
الباب الثالث: في حكم الفرار منه. الباب الرابع: في تحقيق الاجل.
الباب الخامس: في واجب الحكام و العلماء و امثالهم عند نزول هذه البلايا.
الخاتمة: في نوادر متفرقه و احادیث و حكم فائقه.
ص:43
فهرست نسخه های خطی
آغاز: «بسمله، الحمد لله الذي جعل الموت سعادة للمؤمنين يتوصل بها الى اعالی الجنان، و عذابا معج" للكافر بوروده النيران». .
انجام: «فقال: یا علی! دعني و اعدائک، فانه ما ابغضک احد الأ و قد شركته في ماله و اهله و ولده، و اما محبوک و شیعتک فليس لى عليهم سبيل، قال (ع) فضحكت و قمت من فوق صدره».
(50 پ 229 ر)
(تاریخ عربی)
از: ملا رضی الدین بن نبی قزوینی (1127)(1)
در زندگانی و حالات و سوگواری حضرت امام حسین ع و شرح مانندی است بر کتاب «اللّهوف» سید بن طاووس، به همان ترتیب در سه مقدمه و سه مسلک و یک خاتمه بدین قرار:
المقدمة الأولى: في نبذة من معجزاته و کراماته و جمیل اخلاقه و احتجاجاته.
المقدمة الثانية: في نبذة مما ورد في فضل البكاء و التباکی علیه و عليهم، صلوات الله
عليهم.
المقدمة الثالثة: في نبذة من احاديث فيها آداب الماتم سيما في الاسوعا و العاشوراء، و فيها فضل النفقه في محبته عليه السلام، و أن مصيبته أعظم المصائب.
المسلک الأول: في الأمور المتقدمة على القتال و فيه ستة مجالس.
المسلك الثاني: في وصف القتال و ما يقرب من تلك الحال، و فيه اربعة مجالس.
المسلك الثالث: في ما ورد على البقيه المستخلفه الى ان ورد وا الكوفة و شامات و فيه اربعة مجالس.
ص:44
خاتمة فيها: خمسة مجالس و اثنتا عشر فائدة.
و بنا به گفته مؤلف در پایان به سال یک هزار و یک صد و اندی شرح را نگاشته بود تا نسخه ای از بحار و منتخب المراثی به دستش آمد و در تکمیل شرح از آنها بهره جست و سال 1918 به پایانش برد.
آغاز: «یا من لا يخفى عليه أنباء المتظلّمين و يا من لا يحتاج في قصصهم الى شهادات الشاهدين». .
انجام: «و على آله الغرّ الكرام التحيّة و الاكرام، صلاتا متتابعة على مرّ الكرور و الأعوام، ما ناح القمری و صاح الحمام».
نسخ، محمد مهدی اصفهانی بن ملا محمد کاظم خوانساری، کتاب اول در سوم محرم 1301، و دوم در اول شوال سال 1299 در زنجان هنگام تبعید، عنوان و نشان شنگرف یا نانوشته، جلد تک لنگه مرمت شده، اهدایی سید احمد پروین چی به کتابخانه آستانه در 1358 خورشیدی.
299 گ، 21 س، 11 229 سم.
آقا نجفی 228/9 و ذریعه 19/21 (کتاب اول) آقا نجفی 20/13و دائرة المعارف تشیع 424/4 و ذریعه 204/4(کتاب دوم)
از: ملا محسن، محمد بن مرتضی فیض کاشانی (1091)
(عرفان عربی)
ص:45
یکصد کلمه از کلمه های عرفانی است در اصول اعتقادی و اخلاق و آداب اسلامی که با دید عرفان توضیح داده و با حدیث و روایاتی از معصومان و اشعاری از خود و دیگران مطالب را آمیخته.
و بیشتر این روایات در کتاب های روایی صحیح نیامده است و بیشترین آنها در کتابهای ابن ابی جمهور احسائی و مشارق انوار اليقين حافظ رجب برسی آمده است.
این کتاب را مولف به سال 1057 برابر نام آن «کلمات مكنونه» به پایان برده است.
آغاز: «الحمد لله الأول في آخريته، الآخر في اؤ ليته، الباطن في ظاهريته، الظاهر في باطنيته، عرف بجمعه بین الاضداد، منه المبدأ و اليه المعاد». .
انجام: «يقولون: ربنا أتمم لنا نورنا و اغفر لنا انك على كل شيء قدير».
انجام نسخه افتاده: اگر چه کر و بیان ملأ اعلی در مقام لودنوت متوقفند، و مقربان حضرت علیا به قصور ما عرفناک معترف، و کریمه لا تدركه الأبصار هر بیننده را شامل است».
نستعلیق، محمد رضایی، 16 محرم سال 123؟ (1123)
عنوان و نشان شنگرف، جلد ندارد، اهدایی آية الله نجفی به کتابخانه آستانه قم در سال 1343 خورشیدی.
82گ، 21 س، 15 *21 سم.
آقا نجفی ج 15، ص 209.
ص:46
(فقه عربی) از: میر سید علی بن محمد على الطباطبایی حائری (1231)
به شماره (123) مراجعه شود.
نسخه حاضر جلد اول می باشد و تا پایان کتاب شهادات را در بر دارد.
نسخ، غلامعلی بن علی رضا ابرقوئی، روز دوشنبه 9 جمادی الاول، سال 1215، عنوان و نشان شنگرف یا نا نوشته، در برگ پایانی مهر بیضوی، کاتب المتوكل على الله عبده غلامعلی» و مهر مربع مالک کتاب «یا امام حسین» دیده می شود، جلد ندارد.
326 گ، 24 س، 15 *21 سم.
(فقه عربی)
از : میر سید علی بن محمد علی طباطبایی (1231)
به شماره (42) مراجعه شود.
جلد حاضر جلد اول و از کتاب صلواة تا صلاة المسافر می باشد و در اواخر دهه سوم صفر 1994 آن را به پایان برده است.
نستعلیق تحریری، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد. نشان: خط مشگی بر فراز متن، اهدایی حمید رضا یاسری به سال
ص:47
1400ق به کتابخانه آستانه مقدسه جلد تیماج، قهوه ای ضربی، روغنی
166 گ، 23س، 17*21/5سم.
(لغت عربی)
از:؟
بخشی است از گزیده «مصباح المنير في غريب الشرح الكبير» احمد بن محمد بن على مقری فیومی (770) به همان اسلوب، و تا کتاب الثاء مع الميم وما يثلّثهما می باشد.
آغاز: «بسمله، الحمد لله رب العالمين، و الصلاة و السلام على محمد و آله الطاهرين، هذا زبدة منتخب من کتاب مصباح المنير (كذا) في غريب الشرح الكبير للشيخ المحقق». .
انجام نا تمام: «و الاستثناء استفعال من ثنّيت الشي أثنيه ثنيا من باب رمي اذا عطفته ورددته، و ثنيته مراده اذا صرفته».
(منطق عربی)
از: ملا محسن بن طاهر قزوینی (زنده در 1128)
به شماره (270) مراجعه شود.
(اصول عربی)
ص:48
از: ملا میرزا محمد بن حسن شیروانی (1098)
به شماره (272) مراجعه شود، نسخه کامل است.
(نحو عربی)
از: محمد هاشم بن محمد حسین بن محمد رضا حسینی شطاینی (؟)
حاشیه ای است متوسط بر البهجة المرضيه جلال الدین سیوطی (910) که به گفته خود در دیباچه. برای حل مشکلات آن این تعلیقات را نگاشته است، و به مناسبت احکام را نیز آورده است. نسخه حاضر دیباچه ابن مالک را هم به پایان نبرده است.
آغاز: «تحمد اللهم يا من تنه عن النحو و البدل و المثال، و نشکرک یا من يتمسك باسمائه المتنافيه (كذا) في مبادی الاقوال». .
انجام افتاده: «و متعلق اصلی محذوف لدلالة المذكور عليه و لا يرد الاشكال في تعديته».
(معانی بیان عربی)
از: ملا عبدالله بن شهاب الدين حسين يزدی (981)
حاشیه ای است بر حاشیه نظام الدین عثمان بن عبدالله خطائی (901) بر مختصر المعانی که خطائی تا مسند الیه به ضمیر را نگاشته است).
این حاشیه با عنوان های «قوله، قوله» می باشد، و در مدرسه منصوریه شیراز در هفدهم ذیحجه، سال (926) آن را به پایان رسانده است.(1)
ص:49
آغاز: «حمداً لمن خلق الانسان و علّمه البيان و شكراً لمن علّمه بدائع المعاني في روائع البنيان».
انجام: «و الحمد لله على الاتمام، و السلام على سيد الأنام، و آله و عترته الغرّ الكرام».
(اصول عربی)
از: شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1031)
به شماره (55) مراجعه شود.
کتاب اول نسخ و نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، چهارم نستعلیق،بدون تاریخ و نام کاتب، دوم و پنجم: نستعلیق، ششم: نسخ، هر سه به خط حیدر بن علی در روستای طرزک رامند قزوین، رمضان 1250، پنجم:
عناوین نانوشته، ششم: عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج حنائی بدون مقوا تملک و مهر مستطیل و مهر دیگری بیضوی «یا على 1252» چند جای کتاب دیده میشود.
234 گ، سطرها مختلف، 15*21/5سم.
(طب عربی) از: شیخ برهان الدين، نفیس بن عوض بن حکیم کرمانی (842) شرحی است مزجی و مهم بر کتاب «الاسباب و العلامات» نجیب الدین محمد بن
ص:50
على عمر سمرقندی (618)
این شرح را در سمرقند اواخر صفر به سال 827 و به نام سلطان الغ بیگ بن شاهرخ
گورکان نگاشته است.
آغاز: «الحمد لله رب العالمين.... قال المصنف رحمه الله... الصداع الم وهو خروج من حالة طبيعية».
انجام: «فانها تشد العضو و تنشف الرطوبات، و الله اعلم، و الحمد لله بجميع محامده، ما علمنا منه و ما لا نعلم...».
آغاز نسخه افتاده: «و هي انه بارد منضح للأخلاط، مستفرغ للمتحرقه منها، منق للمعده، سهل النفوذ الى جميع البدن».
انجام نسخه افتاده: «و لانه عند انعصاره وانقباضه يرجع جزء يسير من الدم و الروح منه الى القلب».
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا نانوشته، فراز متن خط مشکی مهر بیضوی «الراجی اسد الله بن الحسین» بر صفحه آغازین و پایانی دیده می شود، اهدائی حمید رضا یاسری به کتابخانه آستانه در سال 1400 ق 1359 ش جلد تیماج مشگی ضربی، بعضأ حاشیه نویسی دارد.
262 گ، سطرها مختلف، 15/5*21 سم.
ذریعه: 13 / 82، آقا نجفی: 3/ 237، کشف الظنون: 77/1.
ص:51
(اصول عربی)
از:؟
قاعده های اصولی را با عناوین «قاعدة، تنبيه، الباب» و جز آنها آورده است، در هر موضوع احتمالات و گفته های دیگران را می آورد و با نقض و ایراد و بیان گزیده خود با استدلال، نسبتا بحث را به گونه گسترده ادامه می دهد.
نسخه حاضر از بحث اخبار تا تعارض مرحجات را دارد.
آغاز افتاده: «الباب الثاني في الأخبار، و فيه مقدمه و قواعد، أما المقدمه فيذكر فيها معاني بعض الالفاظ و هو السنة و الحديث و الحديث القدسي و القرآن»..
انجام افتاده: «و ان كان احدهما معلوم التاريخ و الأخر مجهول التاريخ، فنعمل بمجهول التاريخ، لمامر من الحكم بكونه ناسخا لاصالة تأخر الحادث».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، اهدائی آية الله صفائی خوانساری، عنوان و نشان مشگی، گاهی شنگرف، جلد تیماج قهوه ای روشن بدون مقوا.
190گ، 26 سطر، 16 *22 سم.
(فقه عربی)
از: محقق حلی، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد (676) به شماره (172) مراجعه شود. آغاز نسخه حاضر افتاده است.
ص:52
نسخ، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نام مالک را پاک نموده اند، تاریخ تملک 1232، جلد تیماج مشگی خشک، اهدائی حمید رضا یاسری به سال 1400 ق، 1359 ش، سه برگ پایانی نو نویسی شده است، گاهی حاشیه نویسی دارد.
214 گ، 11 س، 15 *21 سم
منطق عربی) از: ملا قطب الدین محمد بن محمد بویهی رازی (766)
شرح مشهور و مهمی است بر بخش منطق کتاب «مطالع الانوار» قاضی سراج الدين محمود بن ابوبکر ارموی (682) با عنوان های «قوله اقول» که به نام غیاث الدین امیر محمد وزیر نگاشته است.
این شرح اهمیت بسیار دارد و دانشمندان منطق بر آن حاشیه های فراوانی نوشته اند، نسخه حاضر از آغاز کتاب تا پایان القسم الاول في التصورات را دارد.
آغاز: «الحمد لله فیاض ذوارف العوارف، و ملهم حقایق المعارف، و اهب حياة العالمين، و رافع درجات العالمين، و الصلواة على خير بريته».
انجام: «و كل ميسر لما خلق له و لنقنع بهذا القدر من الكلام حامدين لله على الاتمام موجهين الى الحضرة النبويه افضل الصلاة و السلام».
انجام نسخه: «و الاعرف واجب التقديم في نظر التعليم، و فيه ما عرفت، و لنقتصر
ص:53
على هذا القدر من الكلام في قسم التصورات، حامدين لمفيض الكمالات».
نستعلیق خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت نیامده است، عناوین نانوشته،حاشیه نویسی دارد، مهر بیضوی «نیر طالع ارشد صالح طلوع کرد» در آغاز و انجام کتاب دیده می شود، پیش از کتاب مناجاتی فارسی مانند مناجات خواجه عبدالله انصاری آمده است، اهدایی آقای علی کاشانی در سال 1350 ش به کتابخانه آستانه، جلد تیماج مشگی خشک، فرسوده.
130 گ، سطرها مختلف، 13 *24 سم
آقا نجفی: ج 5، ص 206، ذريعه 359/18
(تاریخ فارسی)
از:؟
موضوعاتی اخلاقی و تاریخی و مطالبی در فضائل و مناقب و سوگواری معصومین علیهم السلام به ویژه حضرت ابی عبد الله و شهداء کربلا را به گونه مجالسی کوتاه گرد آورده، با اشعاری مناسب در سوگ شهیدان آمیخته، با عباراتی نسبتا ادیبانه نگاشته است ولی مطالب سست نیز دارد.
آغاز: «اول (مجلس ظاهر )) مصیبتی که بر پا شد آن است که وحی شد به قلم: اكتب على اللوح ان الحسين، يقتل، قال القلم: و من يقتله؟ قال الله: يزيد لعنه الله، فجرى القلم على اللوح بلعنه».
ص:54
انجام: «سهل می گوید: نفرین کردم آن قصر خراب شد، و آن پنج زن به جهنم واصل شدند، به روایتی ام كلثوم لا نفرین کرد چنان شد».
نستعلیق، نام مؤلف و تاریخ ندارد، اهدایی آية الله نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه، جلد مقوا روکش پارچه، عطف تیماج.
125 گ، سطور مختلف، 17 *22 سم.
(فقه عربی)
از: سید محمد بن سید علی طباطبایی معروف به مجاهد (1242)
به شماره (188) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد طهارت از منهل جواز غسل الأعضاء في الغسل الترتیبی تا منهل تنجس الاناء بموت الجرز فيه می باشد.
نستعلیق خوش، سید محمد باقر بن محمد حسین حسینی نشابه لاری، روز شنبه، نیمه ربيع الاخر سال 1265، عنوان و نشان شنگرف، جلد ندارد.
252 گ، 21 س، 15/5*21/5سم.
منطق عربی) از: قطب الدین محمد بن محمد رازی (766)
به شماره (236) مراجعه شود. نسخه حاضر کامل می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی،
ص:55
حاشیه نویسی دارد، جلد تیماج مشگی فرسوده، کوتاهتر از برگها، تاریخ امر خیری در شب جمعه پنجم رمضان 1232 پشت برگ پایانی آمده است.
123 گ، 15 س، 12 *22 سم.
(اصول عربی)
از: ملا احمد بن ملا مهدی بن ابی ذر نراقی (1245)
شرح گسترده ای است در هفت جلد که همه مباحث اصول را در بر دارد. بر تجرید الاصول پدر و استادش ملا مهدی نراقی (1209).
نسخه حاضر جلد اول و در مبادی لغویه اصول از آغاز تا پایان مباحث مشتق می باشد، و آن را ظهر روز نهم محرم 1216 به انجام رسانده است.
آغاز: «بسمله، خير الكلام حمد الملک العلام، الذي خلق الانام، و شرع لهم الشرايع و الأحكام، و بين لهم مسائل الحلال و الحرام، ثم الصلاة على رسوله ...».
انجام: «و هذا قرينة و اضحة على انهم يفهمون منها الحصر، و ذلك يوضح ثبوت التبادر عندهم ايضاً».
نستعلیق، محمد تقی بن علی محمد محلاتی، شب یکشنبه، ششم ربيع الأول، 1234، در روستای نیمور، عنوان نانوشته، نشان مشگی، مهر بیضوی اسد الله بن الحسین» در آغاز و انجام رؤیت می شود. اهدایی آقای حمید
ص:56
رضا یاسری در سال 1359 ش به کتابخانه آستانه. جلد دو رو تیماج روغنی،
رو مشگی و زرین، ضربی، پشت نارنجی زر ریز.
226 گ، 21 س، 14/5*21 سم.
(فقه عربی)
از:؟
رساله کوتاهی است با عنوان های «اصل، فصل» و جز آن دو، که در آغاز اصول پنجگانه ایمان «توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد» را به گونه فشرده آورده است و سپس عبادات و از جمله نماز و مقدمات هفتگانه آن: وضوء، غسل، تیمم، تطهیر، نجاسات، ستر عورت، وقت، مکان، ما يصح السجود عليه، قبله، و افعال هشتگانه نماز، و اقسام نماز را توضیح داده است.(1)
آغاز: «بسمله، حمدله، يجب على كل مكلف حر و عبد، ذکرو انثى ان يعرف الاصول الخمسة التي هي اركان الإيمان، و هي التوحيد و العدل و النبؤة و الامامة و المعاد بالدليل لابا التقليد».
انجام: «و من أخل بشيء منه استحق العقاب في الدارين، و الحمد لله رب العالمين
ص:57
اولا و آخرا و ظاهر و باطنة».
(رجال عربی)
از: شهید دوم، زين الدين بن علی عاملی (966)
شرح مزجی مختصری است بر متنی که خود شهید دوم در درایه حدیث به نام بداية الدرایه» نگاشته است. در برخی از نسخه ها شرح را شب سه شنبه 5 ذیحجه
959 به پایان برده است.
آغاز: «نحمدک اللهم على حسن توفيق البدايه في علم الدرایه و الرواية، و نسئلک حسن الرعایه في جميع الأحوال الى النهاية».
انجام: «فانه قد بلغ ذلک الغاية، وفق الله تعالى لاكماله، بمحمد و آله، و الله تعالی الموفق للشداد، و الهادي إلى سبيل الرشاد، و هو حسبنا و نعم الوليل».
(عرفان عربی)
از:؟
سی و یک بیت شعر است که به گفته مؤلف ابن عباس آن را از زبان سریانی به عربی برگردانده است، و شاعری (یا همان مؤلف) مضامین آن را به شعر فارسی برگردانده است.
آغاز: «انا المطلوب فاطلبني تجدني***فان تطلب سوائی لم تجدني ***منم مطلوب ای طالب کجائی؟***چرا در حضرت ما می نیائی
ص:58
انجام: أحببت كل وقت یا حبیبی***من الألطاف فاطلبني تجدني
کتاب اول: نسخ خوب، ناصرالدین احد بن محمد بن حسن بن محمود امامی، صفر 918، دوم نسخ و نستعليق محمد علی، به سال 1246، سوم عربی نسخ به شنگرف فارسی نستعلیق تحریری شکسته، عنوان و نشان شنگرف جلد تیماج مشگی، بی مقوا، وقفنامه حاج ملا اسماعیل ترک کتاب را به آقا شیخ محمد صادق و اولاد او، در ماه ربیع الاول 1298 روی برگ 7 دیده می شود، بعضی از برگها وصالی، اهدائی عباس مدرسی تهرانی به کتابخانه آستانه در سال 1357 ش. 57 گ، سطرها مختلف، 15/5*21 سم
آقا نجفی: 1/ 143 و ذریعه:124/13کتاب دوم.
(اصول عربی)
از: شیخ مرتضی ابن محمد امین انصاری شوشتری (1281)
در صورتی که مکلف تکلیف واقعی خود را نداند، و به ندانستن نیز توجه داشته باشد وظیفه او از نظر ادله شرعی و قواعد اصولی چیست؟
شیخ در این رساله به طور گسترده این بحث را پی گرفته است. آغاز: «بسمله، حمد له، و بعد فيقول العبد الرّاجي رحمة ربه الباری مرتضی بن
ص:59
محمد امین انصاری: هذه رسالة مفرده في البرائة و الاحتياط».
انجام نا تمام: «فعلیک بمراجعتها و مراجعة الفروع المذكورة سابقا فيها، ثمّ اجرائها في هذا المقام، مستمداً للتوفيق من الملک العلام. المقام السادس فيما اذا دار الامر بين المتباينين».
نسخ نستعلیق مانند، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد مقوا، آبی،کوچکتر از کتاب، عطف پارچه، اهدای محمد موسوی جزائري.
55 ، 16 س، 21*16 سم.
(عرفان فارسی)
از: نورالدين عبدالرحمن بن احمد جامی (898)
به شماره (350) مراجعه کنید.
نستعلیق خوب، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد.
وقف حاج میرزا باقر حکمت کتاب را بر کتابخانه آستانه مقدسه، به سال
1358 ش برابر با 1400 ق، جلد: مقوا روکش پارچه.
145 گ، 14 س، 13/5*20/5 سم.
ص:60
(اصول عربی)
از: محقق خوانساری، آقا جمال الدين محمد بن حسین بن جمال الدين (1125)
ابن حاجب، عثمان بن عمر (646) کتابی در اصول فقه به نام «منتهى السوال و الأمل في علمى الأصول و الجدل» نگاشت، و سپس خود آن را خلاصه نمود و به مختصر الاصول» مشهور شد و چون کتاب مختصر و مفیدی بود گروهی از بزرگان دانش آن را شرح کردند، به کشف الظنون 2/ 1853 مراجعه شود.
از جمله شارحان قاضی عضد الدين عبد الرحمن بن احمد ایجی (756) می باشد، و آقا جمال بر شرح عضدی حاشیه های سودمندی به عنوان: «قال الشارح» در چند جلد نگاشت. نسخه حاضر مبحث اجماع و خبر را در بر دارد.
آغاز: «الشارح استدل الشافعي على حجية الاجماع بقوله تعالى و من يشاقق الرسول من بعد ما تبين له الهدی، الشقاق: الخلاف مع العداوة، وشق العصا ای فارق الجماعة». .
انجام افتاده: «وثانية بان المراد بامته (كذا) في التعريف على ما يشمله على سبيل التغليب وح فلا يصدق الا على الاتفاق المذكور». .
نستعلیق تحریری خوب، عبدالرسول ساروی مازندرانی، سال 1224 در اصفهان، هنگام درس و بحث کتاب (52 ر) عناوین نا نوشته، بعضأ حاشیه منه دارد. اهدایی آية الله نجفی مرعشی به کتابخانه در 17 محرم 1372، جلد تیماج قهوه ای بی مقوا، عطف فرسوده.
ص:61
61گ، سطرها مختلف، 14/5*5/ 20 سم
آقا نجفی، ج 3، ص 24، ذریعه، ج 6، ص 130.
(فقه عربی)
از: محقّق حلی، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد (676) به شماره (172) مراجعه شود. آغاز و انجام نسخه حاضر افتاده است.
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، فرسوده.
219 گ، 15 س، 14/5*20 سم.
(اعتقادات فارسی)
از: شیخ مهدی بن میرزا علی رضا بن کاظم اشعری، قمی، طباطبایی (ق 14)
مطالبی متفرقه از اصول دین و مدح و اخلاقیات و معما به نظم و نثر از خود و دیگران گرد آورده و آن را روز دوشنبه، دوم ذیقعده سال 1319 به پایان برده است.
شیخ مهدی تاریخ تولد خود را در چند جای کتاب به نظم و نثر روز جمعه بیستم جمادی الثانی 1295 قمری برابر بیستم ماه سرطان (تیر) 1257 شمسی آورده است.
ص:62
آغاز: بسم الله تعالى شأنه العزيز.... چون در این اوان ماه شعبان 1315 وقت مراجعت از دارالخلافه طهران صانها الله عن الحدثان اول ريعان شباب و خلطه با شیخ و شاب).
انجام: «سال نظم این کتاب مستطاب***گفت مهدی بید ماغ و دل کباب
بعد هجرت سال ظلم بیحد است***نوزده بعد از هزار و سیصد است
(متفرقه فارسی)
از: شیخ مهدی بن میرزا علیرضا بن كاظم اشعری قمی طباطبایی (ق 14)| حکایات، دعا، معما، مطالب ادبی، فکاهیات، اندرز، جفر و جز اینها، کشکول مانند فراهم نموده و بدون نظم و ترتیب نگاشته است.
آغاز: «بسمله، الحمد لله الكبير المتعال، و الشكر للمتصف بصفات الجمال و الكمال الذي لا يدرک ذاته اهل الزمان، و لا يعرب حقيقة صفاته الاذهان بقیل و قال».
انجام: «بلی اشتغال به شغل و هنری که موجب سرور نفس و موافق طاقت بدن باشد کاملا مفید و باعث انصراف از غم خواهد بود».
نسخ خوب در شب پنجشنبه، 7 ذیحجه به آن آغاز، و تا 1356 ادامه یافته است، تاریخ تولدهایی که گویا از فرزندان و نوادگان مؤلف باشد روی برگ اول آمده است، جلد شمیز سفید، عطف پارچه.
80گ، سطرها مختلف، 18*22/5 سم.
ص:63
(صرف فارسی) از: میر سید شریف علی بن محمد گرگانی (816)
مهمترین مسائل علم صرف را آورده و توضیح داده است، سومین کتاب جامع المقدمات می باشد که در گذشته جزو برنامه درسی طالبان علوم حوزوی بود.
آغاز: «بدان ایدک الله تعالى في الدارین که کلمات لغت عرب بر سه قسم است، اسم است و فعل است و حرف» .
انجام: «بدانكه الف فاعل و سین استفعل گاه باشد که فعل لازم را متعدی کنند چون سارزید و سایر ته، و خرج زید و استخرجته.
(صرف عربی)
از: عزّالدين ابراهيم بن عبد الوهاب بن ابراهیم زنجانی (655)
مختصری است مشهور: به نام «التصريف» معروف، چهارمین کتاب جامع المقدمات که در سابق جزو برنامه درسی دانشجویان علوم دینی قرار داشت».
آغاز: «اعلم ان التصريف في اللغة التغيير، و في الصناعة تحويل الأصل الواحد الى امثلة مختلفه»..
انجام: «و الفعلة بالكسر لنوع من الفعل، تقول هو حسن الطعمة و الجلسة».
(صرف عربی)
از: سعد الدين، مسعود بن عمر تفتازانی (793)
ص:64
شرح مزجی مشهوری است بر رساله العزّي في التصريف» زنجانی که معروف است به کتاب «التصريف». .
آغاز: أنّ اروی زهر تخرج في رياض الأكمام، و ابھی خبرتحاک ببنان البيان و اسنان الاقسلام، حمد لله سبحانه).
انجام: «و انطلاقة واحدة للمره، و حسنة او قبيحة أو غيرهما للنوع، و کذلک البواقي»..
نسخ، اول در روز دوشنبه شانزدهم جمای الاول اول و دوم در سال 1234، عنوان و نشان شنگرف، سوم: نسخ و نستعلیق، على محمد بن کربلایی کریم، روز دوشنبه، نهم ذیحجه 1164، گاهی حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج مشگی تک لنگه، اهدایی علی کاشانی.
142 گ، سطرها مختلف، 16 *21 سم.
آقا نجفی29/1 و 136 (دوم و سوم) ذریعه 40/15(اول)
از: سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793)
به شماره (476) مراجعه فرمایید. انجام نسخه حاضر افتاده است.
نسخ خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج مشگی بی مقوا، اهدایی آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه به
ص:65
تاریخ چهارم جمادی الاول سال 1373 قمری.
91گ، سطرها مختلف، 14/5*20 سم.
(اصول عربی)
از: شيخ حسن بن زین الدین شهید ثانی (1011)
به شماره (56) مراجعه شود. نسخه حاضر ناقص است.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی، جلد تیماج مشگی بدون مقوا، اهدایی آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه مقدسه در تاریخ چهارم جمادی الاول سال 1373 قمری. 91گ، سطور مختلف، 14/5*20 سم.
(اصول عربی) از: شیخ حسن بن زین الدین شهید دوم (1011)
به شماره (56) مراجعه کنید. آغاز نسخه افتاده است.
نسخ، نام کاتب ندارد، روز جمعه، ربیع الثانی، سال 1242، جلد تیماج مشگی بی مقوا، اهدایی آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه مقدسه، در سال 1378، گاهی حاشیه نویسی دارد.
88گ، 13 س، 16 - *21 سم.
ص:66
(اصول عربی)
از: شیخ حسن بن زین الدین شهید دوم (1011) به شماره (56) مراجعه شود. آغاز و انجام نسخه افتاده است.
نسخ خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، اهدایی آية الله صفایی خوانساری به کتابخانه آستانه به سال 1342ش، جلد تیماج قهوه ای بدون مقوا.
76گ، 20 س، 15*21 سم.
(فقه عربی) از: سید محمد جواد بن محمد بن محمد حسنی حسینی عاملی (1226)
شرحی است بسیار مهم و علمی با عنوان های «قوله قوله» بر قواعد الأحكام. علامه حلی (726)
این شرح نا تمام مانده و در مدت نزدیک سی سال به پایان آمده، و در نگارش آن ترتیب کتابهای فقهی رعایت نشده است.
نسخه حاضر کتاب شفعه را در بر دارد، و شب جمعه 28 ربیع الثانی سال 1223 آن را به انجام رسانده است، سالی که ماه جمادی الاخر آن سعود بن عبدالعزيز وهابی از نجد با بیست هزار یا بیشتر جنگجو به نجف و حله آمده، چون ساکنان این دو شهر
ص:67
هشیار و آماده بوده اند، بدون پیکار برگشته، و روز روشن کربلا را محاصره نموده و کشتاری بی امان به راه انداخته است.
آغاز: الحمد لله، كما هو اهله رب العالمين... المقصد الثاني في الشفعه، و هی استحقاق الشريک انتزاع حصة شریکه». .
انجام: «اما الأول فلانه اذا نفى الملک عنه فقد نفى البيع فلا شفعة، و اما الثاني فلحصول المقتضي لثبوتها، و الحمد لله كما هو اهله، و الشكر لله و الشكر طوله».
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، از مولف به ابوالقاسم بن حسن (میرزای قمی) منتقل شده، و پس از مرگ وی به ابوطالب حسینی قمی طاهری، و او هم آن را وقف نموده است، جلد: مقوا روکش کاغذ کادویی مشگی، عطف تیماج حنایی
101گ، 21 س، 16*21/5 سم
(معانی بیان عربی)
از: سید میر شریف علی بن محمد (816)
به شماره (361) مراجعه شود. انجام نسخه افتاده است.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی، جلد مقوا نازک، سفید، اهدایی آية الله مرعشی نجفی در 1342 ش به کتابخانه آستانه مقدسه. 84
گ، 15 س، 17/5*22 سم.
ص:68
منطق عربی) از: میر سید شریف علی بن محمد کرگانی ( 816)
به شماره (231) مراجعه شود. نسخه حاضر کامل است.
نستعلیق، کاظم بن حسن گیلانی از محال فومن کلید کوری، اول ماه مبارک سال 1233، عنوان و نشان مشگی، جلد تیماج مشگی، ضربی بدون مقوا حاشیه نویسی دارد.
97 گ، 17 س، 15/5*21/5 سم.
منطق عربی)
از: نجم الدين عبد الله بن حسين يزدی (981) | به شماره (945) مراجعه شود. آغاز نسخه افتاده است.
نسخ خوانا، محمد علی بن کربلای قربان على خبوشانی (قوچائی)، عصر روز یکشنبه، هشتم رجب، سال 1260، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، ضربی، اهدایی آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه در سال
1342 ش.
44 ، 15 س، 12 * 21/5سم.
ص:69
(کلام عربی)
از:؟
حدود هشت برگ از کتابی است در مسائل فلسفی که گویا اثبات الواجب محمد بن سعد الدین اسعد دوانی (908) باشد.
عنوانها چنین است: بحث تفصیلی، تحقیق عرشی، حكمة مشرقيه، الاشراق الثاني في الواحد و الكثير، الاشراق الثالث في التقابل، حكمة مشرقيه، الوحدة ليست عرضا من الاعراض اللاحقه.
آغاز افتاده: «و قد استشكل هذا بان اجزاء الزمان لا تصاله متشابهة الحقيقه، فكيف يكون بعضها لذاته متقدما، و بعضها لذاته متأخرة؟». .
انجام افتاده: «و اجود من هذين، ما ذكره استادنا الشريف، سید اکابر المحققين ادیمت ظلاله: من أنه لما كان نفس قوام المهيه».
(منطق عربی)
از:؟
حاشیه ای است با عنوان های «قوله اقول» بر حاشية ملا عبدالله یزدی (981) بر تهذيب المنطق تفتازانی.
آغاز افتاده: «نسبة الافتتاح على التسميه في نظر الطلاب اجلی و اظهر من نسبته على التحميد، أفاد المحشى اولا ما خفى، اعراضا عما...».
انجام: «هذا بالمقاصد اشبه، و الا فهی مقاصد للمنطقى، هذا آخر ما اوردناه، و لله
ص:70
الحمد اولاً و آخرا، و الصلاة على رسول الله و الميامين من آله...».
کتاب اول نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، دوم نستعلیق، نشان متن مشگی، 29 شعبان، سید مهدی بن آقا میر قاسم موسوی گیلانی، وقف شیخ محمد وحید خورگامی رشتی در سال 1318، جلد: مقوا.
116 گ، سطرها مختلف، 17 *22 سم.
(نحو عربی)
از : سید صدرالدین علی بن نظام الدین احمد دشتکی شیرازی معروف به سید علی خان مدنی (1120)
شرح مزجی است بر «القوائد الصمدیه» شیخ بهاء الدین عاملی (1031)
مدنی شرح گسترده دیگری را به نام «الحدائق النديه في شرح الفوائد الصمدیه» و شرح سومی متوسط بر همان دارد.
آغاز: «بسمله، احسن كلمة يبتدء بها الكلام... و تشمل على خمس (كذا) حدایق اولها في تعريف الفن و بیان موضوعه و فائدته و غيرها مما يقرب من المقدمه).
انجام: «و نقول كما قال المصنف رہ: اللهم اشرح صدورنا بانوار المعارف، و نور قلوبنا بحقایق اللطائف، و اجعل ما أوردناه في هذه الوريقات خالصا لوجهك الكريم».
انجام نسخه افتاده: «و من هنا جاز لم يكن زيد في العام الماضي بمسافر ثم سافر، ولا يجوز في لما، لعدم اتصال التفي بالحال».
ص:71
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نشان متن شنگرف یابی نشان،گاهی حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج قهوه ای، ضربی، روغنی
157 گ، 12 س، 13 *22 سم
(طب عربی)
از: شیخ الرئيس، ابو علی حسین بن عبدالله بن سينا (428)
مهمترین کتابی است در طب قدیم که به طور گسترده نگاشته شده و انواع بیماری ها و داروها و تشخيصها و چگونگی توانبخشی را تشریح نموده است.
این کتاب بر پنج بخش تقسیم شده است:
1.در کلیات طب 2
. در ادویه مفرده 3
. در بیماری های ظاهری و باطنی هر یک از اعضاء بدن از سر تا پا
4. در بیماریهای جزئی بدن که به عضوی اختصاص ندارند
5. چگونگی ترکیب داروها.
کتاب قانون مورد توجه دانشمندان پزشکی قرار گرفته، و بر آن شروح و حواشی و تلخیص و ترجمه های فراوانی نگاشته اند، و بارها به چاپ رسیده است.
قانون تا اواخر قرن سیزدهم و اوائل قرن چهاردهم هجری قمری، در دانشگاههای مهم کشورهای غربی مهمترین کتاب درسی طبی سنتی بود.
ص:72
نسخه حاضر مقاله اول از فن اول از کتاب چهارم در حمیات «تبها» تا في عضّ الكلب می باشد.
آغاز: «الحمد لله حمد ایستحق بعلوّ شأنه و سبوغ احسانه، و الصلوة على نبيّه المصطفى محمد و آله الطيبين الطاهرين». .
آغاز نسخه: «بسمله، حمد له، المقالة الأولى من الفن الأول من الكتاب الرابع من کتاب القانون في الحميات، کلام کلی في الحمّيات». .
انجام: «القوا بوسين ثلاث اواق، ثمانيه او بولو اربعة و عشرين قيراطاً، تمّ کتاب الاقرابادین من كتاب القانون».
انجام نسخه: «و يتناول البصل و القودنج في عضة القرديجدف سميته أولا، ثمّ يضمد برماد و خلّ و بصل و عسل، و يسكن ورمه بمردار سنج»..
نسخ خوش، نام کاتب نیامده است، نشان فیروزه ای یا نا نوشته، ظهر روز چهارشنبه، ششم ربیع الثانی سال 1284، جلد تیماج مشگی، بخشی از برگها وصالی.
326 گ، 21 س، 13*21 سم.
کشف الظنون 1311/2، ذريعه 17 / 24، آقا نجفی 4/ 131
(اصول عربی)
از: شیخ محمد حسین بن محمد رحیم اصفهانی (1255)
ص:73
به شماره (254) مراجعه شود.
نسخه حاضر تا اواخر فصل: «اذا قال العدل حدثني فلان او قال فلان أو فلان عن
فلان می باشد».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان مشگی یا نانوشته،اهدائی آقای حمید رضا یاسری، سال 1359 خورشیدی برابر 1400 قمری به کتابخانه آستانه مقدسه قم، جلد: تیماج مشگی، ضربی، مهر بیضوی «الراجی اسد الله بن الحسین» در چند جای کتاب دیده میشود.
270 گ، 23 س، 15*21/5 سم.
(نحو عربی)
از: جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی (911)
به شماره (528) مراجعه شود. آغاز نسخه حاضر افتاده است.
نسخ، نام کاتب نیامده است، سال 1127، عنوان و نشان شنگرف، حاشیه
نویسی دارد، جلد ندارد.
178 گ، 14 س، 17 *21 سم
ص:74
(اصول عربی)
از: ملا احمد بن محمد مهدی ابن ابی ذر نراقی کاشانی (1245)
در بیان قواعد استنباط احکام شرعی است و 88 عائده را در بر دارد که عائده پایانی آن در تراجم و ضبط راویان حدیث است بر حسب حروف الفباء.
آغاز کتاب: «الحمد لله على ما أنعم، والشكر على ما الهم، و الصلاة على باعث ایجاد العالم، محمد سيد العرب و العجم، و على المعصومين من اهل بیته سادات
الأمم».
.
آغاز نسخه افتاده: «عائدة قد اشتهر بين الأصحاب أن الأحكام تابعة للاسماء قيل: معناه انه ينتفى الحكم من جهة الاسم بانتفاء الاسم». .
انجام: «الشلمغانی بالشين و الغين المعجمتين، يعرف بابن العزاقر بالعين المهلة و الزاء المعجمة و الراء».
(اصول عربی)
از: سید صدرالدین محمد بن میر باقر رضوی قمی همدانی (1160)
شرحی است با عنوان «قوله قوله» بر «الوافيه في أصول الفقه» ملا عبد الله بن محمد بشروی تونی (1071)
آغاز: «بسمله، و الاستیفاق منک یا عزیز (كذا) يا عليم، الحمد لله الذي اوضح لنا منهاج الدين، بمصباح الحق، بمشکات اليقين» .
ص:75
آغاز نسخه افتاده: «المعلوم أنه لا يكون الحق في جهتين اذا کان صادرا من خبرین مختلفين».
انجام نسخه افتاده: «قال السيد رہ: اقول يدل كلامه على أن القبيح من حيث هو اليس محظورة، بل بشرط...».
نسخه حاضر بحث دوم (حجتیه خبر واحد) از فصل سوم در سنت تا قسم چهارم از باب چهارم از بحث چهارم است.
نستعلیق محمد مهدی الازمنی، استرآبادی، در مدرسه میرزا جعفر جنب صحن شریف رضوی، جمادی الاخر سال 1126، عنوان نانوشته، اهدای آقا نجفی به کتابخانه آستانه در سال 1342 خورشیدی، جلد: مقوا.
204گ، 22 18 س، 16 *22 سم
ذریعه 354/15 و آقا نجفی 291/18(عوائد)
ذریعه 166/14(شرح الوافيه)
(صرف عربی)
از: حسن بن علاء الدين اسود( 1025)
به شماره (381) مراجعه شود. آغاز و انجام نسخه افتاده است.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده است، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی، جلد: تیماج مشگی، دو عدد مهر بیضوی «یأتی من بعدي اسمه
ص:76
احمد» بر فراز صفحه آغازین رؤیت می شود، اهدائی آقا نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه در 1343 خورشیدی.
102 گ، 19 س، 20*14 سم
(عرفان عربی)
از: شیخ عبدالکریم بن ابراهیم جیلی صوفی (832)
در مبدأ و معاد شناسی به روش کشف و شهود و با اصطلاحات عرفا و صوفیان و مطالبی راجع به قرآن و کتاب های آسمانی، عرش، کرسی، قلم اعلا، لوح محفوظ، سدرة المنتهى، روح القدس، روح، قلب، فکر، نفس، موت، برزخ، میزان، صراط، جنت، نار، اعراف، زمین، آسمان، عناصر، کواکب، فرشتگان، معنی عبادت و اسرار آن، ادیان و مذاهب بزرگ و جز اینها در یک مقدمه و شصت و سه باب آمده است.
آغاز: «الحمد لمن قام بحمده اسم الله، فتجلى في كل كمال استحقه و اقتضاه، و حصر بنقطة خال جلاله حروف الجمال و استوفاه».
انجام: «و لانه له كان البدء في الوجود، فلا بد أن يكون له الختام عليه الف الصلاة و
السلام».
نسخ خوش، نام کاتب ندارد. 23 ذیحجه سال ؟134، عنوان و نشان شنگرف، بیشترین برگها نونویسی شده است. برخی دیگر وصالی، جلد: مقوا، عطف و گوشه ها تیماج، اهدای آقای حمید رضا یاسری به کتابخانه
ص:77
آستانه مقدسه در 1400 قمری برابر 1359 خورشیدی، در حاشیه تصحیح شده است.
160 گ، 21 س، 15 *21 سم.
آقا نجفی 18 / 127
(اصول عربی)
از: ملا محمد باقر بن محمد اکمل مشهور به وحید بهبهانی (1206)
به شماره (116) مراجعه شود.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی یا نا نوشته، حاشیه نویسی و بلاغ تصحیح و مقابله دارد. مهر بیضوی على مع الحق و الحق مع علی» روی برگ اول دیده میشود، جلد تیماج قهوه ای.
34 گ، 21 س، 17 *21 سم
(منطق عربی)
از : قطب الدین محمد بن محمد رازی (766)
به شماره (236) مراجعه شود.
ص:78
خطبه کتاب از نسخه حاضر نانوشته است.
آغاز نسخه: «قال و رتبته على مقدمة و ثلاث مقالات و خاتمه، اما المقدمه فيفها بحثان».
نسخ، شعبان بن خليل، شب هفتم صفر، سال 1093، عنوان و نشان شنگرف، جلد: مقوا عطف تیماج، حاشیه نویسی دارد، مالکیت مصطفى ابن محمد صادق از میری در 1226 روی برگ اول و مالکیت و مهر بیضوی عبده عبدالجبار» در برگ آغازین و پایانی دیده می شود، صفحات مجدول
به شنگرف، در حاشیه تصحیح شده است.
215گ، 13 س، 12/5*12 سم.
(تاریخ عربی)
از: شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان بغدادی (413)
به شماره (299) مراجعه شود. آغاز نسخه افتاده است.
آغاز: الحمد على ما الهم من معرفته، و هدى اليه من سبيل طاعته، و صلواته على خيرته من بريته، محمد سيد انبیاء و صفوته).
انجام: «و فيما رسمناه من موجز الاحتجاج على امامة الأئمة عليهم السلام و مختصر من أخبارهم كفاية فيما قصدناه، و الله ولي التوفيق، و هو حسبنا و نعم الوكيل».
ص:79
نسخ، نام كاتب محو شده، ظهر روز یکشنبه 17 رمضان، سال 958،مالکیت محمد طاهر بن محمد اسماعیل و مهر بیضوی «محمد طاهر» روی برگ آخر دیده میشود، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج مشکی، خشک و فرسوده، و کوچکتر از کتاب، پس از کتاب چهار صفحه از مولوی آمده است.
200گ، 23 س، 11/5* 5/ 20 سم
(تاریخ عربی)
از: رضی الدین علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن طاووسی حسینی (664)
به شماره (299) مراجعه شود. نسخه حاضر کامل می باشد و در آن نام کتاب «الملهوف» به جای اللهوف آمده
است.
نسخ علی یحیی علی حدید حسینی؟، صفر 1096، ملکیت محمد رضا بن حاج حمزه کاظمی در 1226 و مهر بیضوی «محمد رضا» پس از پایان کتاب، و مهر بیضوی «الراجی اسد الله بن الحسین» در آغاز و پایان دیده می شود، برخی برگها نونویسی شده و برخی دیگر وصالی، جلد تیماج مشگی روغنی، و با تیماج حنائی مرمت شده است، اهدائی آقای حمید رضا یاسری در سال 1359 خورشیدی.
79گ، سطرها مختلف، 13*20/5 سم.
ص:80
(اصول عربی) از: شيخ حسن بن جعفر نجفی کاشف الغطاء (1262)
به شماره (552) مراجعه فرمائید. آغاز و انجام نسخه حاضر افتاده است.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده است، عنوان و نشان متن شنگرف، جلد ندارد، و در حاشیه تصحیح شده است.
86گ، 25 س، 15 *21 سم.
(نحو عربی)
از: ابن مالک، محمد بن عبد الله جیانی طائی (672)
به شماره (408) مراجعه فرمایید.
انجام نسخه افتاده است.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، عنوان و نشان شنگرف، مهر بیضوی «الواثق بالله الغني عبده محمد علی» بر فراز برگ دوم و مهر بیضوی دیگری «جواد الموسوی» و مهر مربع «شرف بر انبیاء دارد محمد» در میان برگها دیده میشود، اهدائی آية الله نجفی مرعشی بر کتابخانه آستانه مقدسه در سال 1343، گاهی حاشیه نویسی دارد، جلد تیماج مشگی.
43 گ، سطرها مختلف، 16 *20 سم.
ص:81
(منطق فارسی)
از: ملا علی رضا بن کمال الدین حسین اردکانی شیرازی (تجلی) (1085)
حاشیه ای است سودمند بر حاشیه ملا عبدالله یزدی بر تهذیب المنطق تفتازانی با عناوین «قوله، قوله» که هنگام تدریس شاگردش میرزا ابراهیم خان آن را نگاشته است.
آغاز: «بسمله، حمد له، این قيودی است سودمند از باب تعلیم و تعلم را که حین مذاکره... بر زبان خامه حقیر جاری گشت». . انجام: «اما حق این است که حينيه مطلقه است».
انجام نسخه نا تمام: «و حکم به فعلیه نسبت محمول از برای موضوع شده است، و هرگاه حکم به فعلیت) صادق باشد، البته صادق».
(منطق عربی) از: میر سید شریف
علی بن محمد گرگانی (816)
به شماره (231) مراجعه شود.
(لغت فارسی)
از: بدیعی (ق 10)
منظومه ای است در بحر رمل و حدود 95 بیت که پایان هر بیت به حرف نون نونيه» ختم می شود، و لغات های عربی را که با فتح و کسر و ضم نخستین حرف آن معنی ویژه ای دارد گرد آورده و با معنی فارسی آن به نظم در آورده است.
ص:82
آغاز: «پس از حمد خداوند زمین و آسمان***در لغت نظمی کنم همچون لئالى عمان
انجام: «عشر شین ساکنه ده عشر اشتر کو خورد***بعد ده روز آب، عشر است ده یكی آید ز کان
(فقه فارسی)
بیست و سه بیت است در احکام شکیات صحیح نماز که در آغاز حکم شکهای باطل را نیز - چون شک مسافر و شک در نماز صبح و مغرب و نماز چهار رکعتی که پای یک در میان باشد. آورده است.
آغاز: «گر شکی واقع شود بهر مسافر در سفر***هرنمازش باطل آمد نیست هرگز معتبر
انجام: غیر این شقين شقوق دیگر باطل بدان***حکم او ظاهر شده از قول خلاق جهان
نستعلیق، عناوین نسخ یا نانوشته، کتاب اول در مدرسه حاج ملا صالح، روز دوشنبه هفتم جمادی الثانی، بعد از ظهر، بی نام کاتب و سال، دوم رضا بن علی محمد اسکوری (چنین از روستاهای دسکوولایت. سوم: حسن على مدى؟ حاشیه نویسی دارد، وقف ابوالقاسم بن هادی مشهور به آقا جان، سال 1332 ق، مهر دایره ای «الواثق ابوالقاسم بن هادی» روی برگ اول دیده می شود.
جلد: تیماج مشگی، روغنی
164گ، سطرها مختلف، 16 *21 سم
ص:83
(نحو عربی)
از: ملا محسن بن محمد طاهر قزوینی (ق 12)
به شماره (229) مراجعه شود.
نسخ زیبا، سعادت قلی رضا آبادی، ششم رمضان سال 1288، حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج مشگی، بی مقوا، مهر بیضوی «احمد» پشت برگ پایانی دیده میشود.
35گ، 7 س، 16 *21/5سم.
از: ابن مالک، محمد بن عبدالله جیانی، طائی (672)
به شماره (480) مراجعه شود.
(منطق فارسی)
از: میر سید شریف علی بن محمد گرگانی (825)
به شماره (226) مراجعه شود.
(نحو عربی)
از: محمد علی کاشانی (ق 13)
ص:84
حاشیه ای است به گونه شرح مزجی بر شرح العوامل في النحو که شرح العوامل المأة شیخ عبدالقاهر جرجانی (471) می باشد.
کاشانی این حاشیه را برای محصلين مبتدی که رساله معروف العوامل را می خوانند نگاشته است. تا درک مطالبش بر آنان آسان گردد.
آغاز: «نحمد لله على عظمة جلاله، و نصلی علی محمد و آله على وجه کماله». انجام: «قال الكوفيون: العامل فيه خلوه عن العوامل الناصبه و الجازمه، امر معنوی و كذا».
(نحو عربی)
از: ابو عبدالله محمد بن محمد بن داود صنهاجي معروف به ابن آجروم (723)
متن مختصر و مفیدی است در نحو که ابن آجروم آن را برای مبتدیان در مکه مکرمه نگاشته است، و دانشمندان نحو اهمیت فراوانی به آن داده و شرح بسیاری نگاشته اند.
آغاز: «اما بعد بسم الله الرحمن الرحيم، الكلام هو اللفظ المركب المفيد بالوضع، و اقسامه ثلاثة، اسم و فعل و حرف جاء لمعنی».
آغاز نسخه افتاده از باب معرفة علامات الاعراب): «مواضع في الاسم المفرد مطلقا، و جمع التكسير مطلقا، و جمع المؤنث السالم، و الفعل المضارع الذي لم يتصل بآخره شی ء».
انجام: «و القسم الثاني نحو قولك ثوب حریر و باب ساج و خاتم حديد و ما اشبه ذلک».
ص:85
نسخ، عنوان و نشان شنگرف یا نا نوشته، نام کاتب نیامده است. کتاب اول معرب، روز شنبه 18 ذیقعده، دوم: روز چهار شنبه 22 ذیقعده، سوم: 12 ذیحجه به سال 1273، چهارم: روز سه شنبه 7 ربیع الاول 1274، حاج مهدی حداد کتاب را روز 7 ربیع الثانی 1335 در اصطهبانات به بخشیده است. جلد: تیماج مشگی، روغنی، ضربی، فرسوده.
84گ، سطور مختلف، 15 *22 سم.
(نحو عربی)
از: ابو عمرو، عثمان بن عمر معروف به ابن حاجب (684)
به شماره (226) مراجعه کنید. نسخه آغاز و انجام دارد.
(نحو عربی)
از: ؟
گزیده هایی است ادبی و مختصر پیرامون برخی از آیات قرآن از مجمع البحرین طریحی و جز آن با عنوان های «قوله تعالى، قوله تعالی»
نخست پاره ای از آیه را می آورد، و سپس جهت ادبی آن را بیان می کند.
آغاز: «بسمله، و في المجمع قولهم لم افعله اصلا ای قط، و في قوله تعالى: و امرآته حمالة الحطب، حمالة منصوب على قطعة الصفتيه).
ص:86
انجام: «قوله تعالی یا ابت انّي قد جائني من العلم مالم يأتک فاتّبعنی اهدک، قوله اهد: متکلّم وحده من المضارع، اصله اهدى، انما وقع في جواب ما لم يأتك التي يكون جحدا، فمجزوم بان الشرطيه المضمره».
نسخ و نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، کتاب اول: محمد نصیر بن محمد کاظم محلاتی، 15 رجب 1260، دوم: در 1262 مهر بیضوی «نعم المولی و نعم النصیر» و بیضوی دیگری «محمد نصیر» در چند جای کتاب دیده می شود، حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج، نارنجی سیر، بدون مقوا، اهدایی آقای حمید رضا یاسری به کتابخانه آستان مقدس قم در سال 1359 خورشیدی
66 گ، 23 س، 11 *20 سم.
(نحو عربی) از: ركن الدين حسن بن محمد بن شرفشاه استر آبادی (717)
به شماره (632) مراجعه شود. آغاز نسخه افتاده است.
نسخ زیبا، امت بن مرحمت؟ ماه رجب سال 933، عنوان و نشان شنگرف، جلد: ندارد، اهدائی آقا نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه مقدسه، حاشیه نویسی فراوان دارد، پس از پایان کتاب به «الكلمة لفظ وضع لمعنی مفرد» ده اشکال وارد کرده است.
135 گ، 17 س، 15/5*21 سم
ص:87
(کلام عربی)
از: علاء الدین علی بن محمد قوشچی (879)
به شماره (121) مراجعه کنید. نسخه حاضر بخش الهيات را در بر دارد.
(کلام عربی)
از:؟
حاشیه ای است نسبتا مبسوط بر بخش الهيات شرح تجرید قوشچی با عناوین قوله، قوله».
آغاز: «قال الشارح: المقصد الثالث اه، لما كان علم الكلام هو العلم بامور يقتدر معه على اثبات العقائد الدينيه بايراد الحجج و دفع الشبه».
انجام افتاده: «و اجيب بان مع مخالفته الظاهراه، المخالفة للظاهر كثير في القرآن
العزيز لا يدفع بها الاعتراض».
نسخ، احمد بن يوسف عبادی، روز دوشنبه، هفتم رجب سال 1021،عنوان و نشان شنگرف یا نانوشته، حاشیه نویسی دارد، جلد تیماج مشگی فرسوده، وقف آقا شیخ محمد خورگامی رشتی در 1381 قمری.
77گ، 23 س، 15*20/5سم
ص:88
(نحو عربی)
از: نورالدين عبدالرحمن بن احمد جامی (898)
به شماره (209) مراجعه شود.
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نشان متن مشگی، جلد: تیماج مشگی فرسوده، حاشیه نویسی دارد، اهدایی آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه.
145 گ، 21 س، 15 *20 سم.
(نحو عربی)
از: نورالدين عبدالرحمن بن احمد جامی (898)
به شماره (209) مراجعه شود.
نسخه حاضر بخش پایانی و کمتر از یک سوم اصل کتاب می باشد.
نسخ خوب، نام کاتب ندارد، چهارم محرم 1258، اهدایی آقا نجفی به کتابخانه آستانه در سال 1342 شمسی، نشان متن مشگی، جلد تیماج مشگی بی مقوا
52 گ، 16، 15*5.19 سم.
ص:89
(فلسفه عربی)
از: کمال الدین حسین بن معین الدین منطقی، میبدی (911)
به شماره (658) مراجعه شود. نسخه کامل است.
نستعلیق، محمد بن شاه نظر، ظهر روز جمعه سال 1039، عنوان و نشان شنگرف، حاشیه نویسی دارد، حاشیه برخی صفحات بریده شده، جلد: تیماج مشگی، بی مقوا، پس از پایان کتاب در هفت صفحه مقدمات هفتگانه ای در شناخت قوس قزح به زبان عربی آمده است. مهر بیضوی «عبده الراجی کاظم» در صفحه پایانی و بیضوی دیگر «افوض امرى الى الله عبده محمد علی» در برخی صفحه ها دیده می شود. 124 گ، 12 س، 16/5*19 سم.
(دعا فارسی)
از: ؟
دعاها و احضار پریان و فالنامه و مطالب دیگری این گونه شست و واهی را بدون بیان مأخذ و منبعی گرد آورده و به زبان فارسی و گاهی به آذری نگاشته است.
و ما جهت امانت در بازگویی و آوردن محتوی، مهمترین عناوین آن را در چند بخش و برای هر بخش عنوانی داده و آغاز و انجام آن را نیز نگاشته و بقیه را به دنبال آن می آوریم.
ص:90
تفأل به قرآن، معرفت جهت رجال الغيب، کشف قلوب، دعاهایی جهت بیماریها، دانستن ستاره نحس سگز اولدوز، طالع بینی، اسامی سال ها به نام حیوانات، معایب زنانی که نازایند، دیونامه، طالع بینی.
آغاز: «فصل هر کس که خواهد اجنه را احضار کند بیارد (چنین) گربه سیاه».
انجام: «و جعلنا من بين ايديهم سدا و من خلفهم سدا».
ویژگی هایی برای خواندن سوره یس در نیازمندیها و گرفتاری ها و آمال و آرزوها بیان داشته، و به دنبال آن: باب دیونامه، سبب نازائی زنان و عزیمت آنان، جن نامه، دعاهای مختلف برای حوائج و بیماریها آورده است.
آغاز: «بدانکه این رساله ای است در شرح سورة يس و القرآن الكريم».
انجام: «و برای هر کسی که دهان یا چشم او كج شود؛ نوشته بر گردن او آویزند» .
باب گروه پریان، کتاب طاس، برخی دعاها، حرز ابی دجانه، دعای مصروع، دعای دیوانه، ابطال سحر، دعاهایی برای بعضی از بیماری ها، دعای امامان عالی ، عزائم دعا جهت حاملگی زنان، معجونها.
آغاز: «کتاب جن نامه حضرت سلیمان علی، یا عبد الرحمن پادشاه جنیان و دیوان و
پریان حاضر گردان».
انجام: «یا دیان ذالجلال و الاكرام».
ص:91
دعای نور، حرز ابی دجانه، ابطال سحر، دعای جند، دعاهایی جهت دردهای اعضاء، دعای امان، مطالبی در موضوع طب سنتی با عنوان های «بخیه، بخیه» و معجونهای مختلف.
آغاز: «در شرح دعای تیغ بند است، بسند معتبر روایت شده که شخصی را شاه سلطان محمود حکم به قتل آن نموده بود».
انجام: «در خاتمه کار و انجام کلام تعریف این انجمن که بهر سطر رنگینش گلدسته باغ خاصان را چراغ».
نسخ و نستعلیق، عربیها معرب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای روغنی، ضربی.
144 گ، سطرها مختلف، 14*19/5 سم
(فقه عربی)
مختصری است در طهارت های سه گانه (وضوء، غسل، تیمم) در یک مقدمه و چندین مسئله، مطالب فقهی را فشرده و گذرا آورده و سپس گفته های بزرگان را از کتاب هایی چون: ذکری، بیان، نهایه، معتبر، مهذب، دروس، سر ائر، مختلف، قواعد،
ص:92
شرح ارشاد و جز آنها بیان کرده و سپس گزیده خود با استادش را با اشاره به دلیل ذکر کرده است.
آغاز افتاده: «بلطفه الخفی و کرمه السني، و قد بينتها على مقدمة و مسائل اما المقدمة ففي بيان أقسام المياه و أحكامها، و الاقسام ثلاثة: مطلق و مضاف و سؤر».
انجام: «و الوجه الاستیناف مع التمكن من التحفظ و الاستمرار، لامعه، و لا فرق بين الغائط و الريح في ذلك، و المستحاضة كصاحب السلس».
نسخ خوب، خلیفه نجفی ابن يوسف، 12 ذیحجه سال 1106، عنوان و نشان شنگرف، ملکیت سید مصطفی حسینی خوانساری در صفحه پایانی و مهر بیضوی «مصطفى الحسینی» در آغاز دیده می شود، گاهی حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج مشگی، اهدایی سید مصطفی حسینی در سال
1340 ش.
71گ، 19 س، 13*19 سم.
(دعا عربی)
از: حضرت سجاد، علی بن الحسين بن علی بن ابیطالب عالی (شهادت 95)
به شماره (115) مراجعه شود.
آغاز این نسخه در رجال روایت با شماره مزبور تفاوت دارد.
انجام افتاده: «و کان من دعائه عليه السلام في يوم الاضحى و يوم الجمعه... یا
ص:93
عظیم یا عظیم یا کریم یا کریم صل على محمد و آل محمد و عد على برحمتک».
نسخ، عربی معزب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، چند برگ آغازین نو نویس، ترجمه زیر نویس نستعلیق شنگرف، عنوان و نشان شنگرف، وقف حاج لشکر علی فرزند حاج غلامعلی اشتهاردی بر همه شیعیان امیر مؤمنان عليه السلام در صفر 1266، جلد: تیماج، ضربی روغنی، اهدایی آقای آقا فخری برقعی کتابفروشی حکمت قم به کتابخانه آستانه مقدسه قم، در سال1350.
171 گ، 18 س، 11/5* 18/5سم
(نحو عربی)
از: نورالدین، عبد الرحمن بن احمد جامی (898)
به شماره (209) مراجعه فرمایید.
انجام افتاده: «فطلب التخفيف لفظا بحذف التنوين من موصوفه، و خطا بحذف الف ابن و كذلک».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج مشگی بی مقوا، متن گاهی به حاشیه رفته است، اهدایی آقای آقا شیخ محمد خورکامی به کتابخانه آستانه مقدسه قم، مهر بیضوی «رفيع بن سعید...» در برگ 51 دیده می شود.
209گ، 15 س، 14*21/5سم
ص:94
(معانی بیان عربی)
از: سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793)
به شماره (476) مراجعه شود.
انجام افتاده: «واورد للاتفاق معنی فقط مثلا واحدا، اشارت الى انه يمكن تطبيقه على قسمين».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نشان شنگرف، جلد: تیماج سوخته ای و یک لنگه، مالکیت و اهدایی سید مصطفی صفایی خوانساری و مهر بیضوی «مصطفی الحسینی» و مهر بیضوی دیگری: «عبده.» بر صفحه آغازین کتاب، و نیز مهر مربع «حسین منی و انا من حسین» روی برگ 45دیده می شود.
96 گ، 17 س، 16 *23 سم
(نحو عربی)
از: جلال الدين عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی (911)
ص:95
به شماره (528) مراجعه شود.
نسخ، محمد فرزند ملک حسین دامغانی، روز جمعه 21 شهر محرم الحرام، سال 1255، جلد تیماج سوخته ای، چند مهر مستطیل «شرف شمس شد قمر سلطان بزرگ 1269» پیش از کتاب و مهر بیضوی «الراجی محمد» در پایان دیده می شود. عنوان و نشان شنگرف، اهدایی آقای عباس مدرسی تهرانی به کتابخانه آستانه مقدسه قم به سال 1357.
141 ، 14 س، 15*20/5 سم.
(منطق عربی)
از: قطب الدین محمد بن محمد رازی (766)
به شماره (236) مراجعه شود.
نستعلیق، نام کاتب پاک شده، محرم الحرام سال 1202، کاغذ سفید و آبی، پیش و بعد از کتاب اشعار و یادداشتهایی آمده است. مهر مربع کلید گنج سعادت بود عبدالله» و مهر بیضوی «عبده الراجی محمد مهدی» بر فراز صفحه آغازین و برخی از جاهای دیگر آمده است. جلد تیماج سوختهای ضربی، اوائل حاشیه نویسی دارد.
120 گ، 15 س، 15 *21 سم
ص:96
(نحو عربی)
از: جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی (911)
به شماره (528) مراجعه شود.
آغاز نسخه افتاده: «و الواقع قبل فعل معرب او قبل مبتدا اعرب وجوبا عند البصريين».
نسخ خوب، محمد بیرجندی قائنی، در روز سوم رمضان 1225، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای روشن، اهدایی آية الله نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه مقدسه قم در سال 1343 شمسی.
90 گ، 17 س، 13 *21 سم
(اصول عربی)
از: علامه حلی، حسن بن يوسف بن المطهر (726)
به شماره (95) مراجعه کنید.
آغاز افتاده: «و لا يدل على التكرار لا قول الطبيب لا تاكل الرمان و قول لا تشتر اللحم لا يقتضيه». .
انجام افتاده: «البحث الثالث في أن الشبه لیس دالا على الوصف (كذا) الذي لا يناسب عليه الحكم».
ص:97
نسخ، عنوان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، جلد تیماج سوخته ای، حاشیه نویسی دارد، اهدایی آية الله مرعشی نجفی در سال 1343 شمسی
101 گ، 8 س، 15 *20 سم
(فقه عربی)
از: علامه حلی حسن بن يوسف بن المطهر (726)
به شماره (356) مراجعه کنید.
انجام افتاده: «و مع تعدد الجنايات يتعدد الديات و ان اتحد الجانی، فلو سرت جنایاته».
نسخ، عنوان شنگرف، جلد: تیماج حنائی ضربی، حاشیه نویسی دارد،اهدایی آية الله مرعشی به کتابخانه مقدسه حضرت معصومه علیها السلام در سوم جمادی الثانی 1372، بر فراز برگ چهارم چنین آمده است: «واقف حاجی میرزا محمد موقوف علیهم طلاب مدرسه عراق، تولیت با حضرت مستطاب حجة الاسلام سر کار آقای آقا نورالدین».
255 گ، 17 س، 15/5*20 سم
ص:98
(نحو عربی)
از: جلال الدين عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی (911)
به شماره (528) مراجعه شود.
(منطق فارسی)
از: میر سید شریف علی بن محمد جرجانی (825)
به شماره (226) مراجعه کنید.
(منطق عربی)
از: نجم الدين عبد الله بن حسين يزدی (981)
به شماره (495) مراجعه فرمایید.
انجام افتاده: «و ان لم يكن واسطة في الثبوت ايضا، لم يكن علة للنسبة في نفس الأمر، فالبرهان (ح) يسمّى برهان الانّ».
نسخ، نام کاتب ندارد، دوم در 24 ربیع الثانی، سال 1236، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی، اهدایی آية الله نجفی مرعشی در 1343 شمسی، جلد: مقوا پارچه پوش سبز.
130 گ، سطور مختلف، 17*20/5 سم
ص:99
(بلاغت عربی)
از: سید میر شریف علی بن محمد گرگانی (825)
به شماره (361) مراجعه فرمایید.
آغاز افتاده: «قوله و بهذا يظهر أن ما ذهب إليه من أن اللام في الحمد لتعريف الجنس دون الاستغراق. اقول يريد ان اختصاص جنس الحمد بالله تعالى».
انجام افتاده: «و الفرق ظاهر فصح ما ادعاه ذلک البعض، و اما قوله و انه كان الخطاب.... فانما يرد عليه».
(اصول عربی)
از: ؟
حاشیه ای است مختصر، با عنوانهای «قوله، قوله» بر شرح قاضی عضدالدین ایجی بر «مختصر منتهى السؤول» ابن حاجب.
آغاز: «قوله الحمد لله اردف التسميه بالتحميد في مفتتح الكلام، إقتفاء لماورد في الأخبار، و اقتداء بطريقة الاخيار».
انجام: «ورد اما بان يعمل شرط من شروط الانتاج، كما تقدم بيانه و الله اعلم بالصواب».
ص:100
انجام افتاده: «و الى هذه النكتة اشار، حيث قال لا قوم رسول، و لم يقل لا رسول قوم، كما يتبادر اليه الوهم و يفهم من كلام غيره».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان نا نوشته، جلد: گالینگور، عطف و گوشه ها تیماج، وقف میرزا ابوطالب قمی، مالکیت محمد على ولد ملا حسن بن نظر علی در سال 1162، و ابوالقاسم و پس از آن ابوطالب حسینی قمی روی برگ اول آمده است.
190 ، 21 س،12/54*20 سم
آقا نجفی، ج 11، ص 215
(نحو- فارسی)
از: سید ابوالقاسم قاری (زنده تا 1083)
حدود دویست بیت است که مهمترین مسائل نحو را بیان کرده است.
آغاز: «این رساله نظمه نحو است و سهل اندر مرام*** بر سماعیه است بیتش یا قیاسیه تمام
ناظمش سید ابوالقاسم به قاری مشتهر ***أعطه اللهم مایعطاه عبدا مفتقر
ص:101
انجام: «ساز در تاکید نونین مؤكد را سبب***فعل مستقبل چو باشد دال بر نفي و طلب
ایکه بر لؤلؤ شدن کوشی...***اور خطا بینی در آن به اصلاح از کرم در کش قلم
(لغت فارسی)
از: ابونصر مسعود بن ابی بکر فراهي (640)
به شماره (28 مراجعه کنید.
(صرف فارسی)
از: ؟
همان شرح امثله سید میر شریف علی بن محمد گرگانی (816) است که با تغییراتی اندک در عبارات و مطالب آورده است.
شرح امثله سید میر شریف پس از تعریف مصدر، اصل، کلام، ماضی، مضارع، اسم فاعل، اسم مفعول، امر، نهی، نفی، جحد، استفهام از نظر معنی لغوی و اصطلاحی همه صیغه های ماضی، مضارع، و غیره را تا پایان بیان کرده است.
این رساله دومین «کتاب جامع المقدمات» نخستین کتاب درسی دانشجویان دینی در گذشته است.
آغاز: «قال رسول الله صلى الله علیه و اله و سلم: اول العلم معرفة الجبار و آخر العلم تفويض الامر اليه».
انجام: «هل نضرب شد یعنی آیا می زنیم ما دو مردان با دو زنان یا جماعت مردان یا جماعت زنان در زمان آینده).
ص:102
(لغت فارسی)
از: بدیعی (ق 10)
به شماره (846) مراجعه شود.
این کتاب در حاشیه شرح امثله آمده است.
(فقه فارسی) از: عبدالحمید بن ملا محمد رضا تفریشی (1265)
رساله ای است فشرده در بیان شرائط تکلیف و اصول دین و احکام و نماز و...از فتواهای حاج سید محمد باقر فرزند محمد نقی معروف به حجة الاسلام شفتی (1260)
آغاز: «بسمله، حمد له اما بعد مکلف کسی را گویند که چهار چیز در او باشد، اول بلوغ، دویم عقل، سیم علم چهارم قدرت».
انجام: «این چند کلمه در مقدمات ومقارنات و شکیات و سهويات و صوم و صلاة و خمس و زکوة به فرموده سر کار شریعتمدار... اللهم طول عمره بمحمد و آله» .
(اخلاق فارسی)
از: ملا عبد الحميد بن ملا محمد رضا تفریشی
رساله مختصری است در اخلاق، زمانی که مؤلف در تهران بوده آن را در یک مقدمه و هشت باب و یک خاتمه نگاشته است. بدین قرار:
مقدمه در: غرض از خلقت بندگان.
باب اول در: اثبات صانع عالم.
ص:103
باب دوم در: بيان صفات واجب.
باب سوم در: عدل.
باب چهارم در: نبوت.
باب پنجم در: امامت.
باب ششم در: معاد.
باب هفتم در: ترقی نفس و طریقه ریاضت.
باب هشتم در: بیان اهل حق و باطل و تمییز عالم و جاهل.
خاتمه در: رجعت.
آغاز: «بسمله، و حمد له، و بعد عبد الحميد بن محمد رضا تفریشی چنین یافت که اکثر ناس از جاده صواب خارج و سالک مسالک باطل گشته، تنبیه و تذكر آنها لازم است».
انجام: «و باقی می مانند مردم چهل روز در هرج و مرج، و بعد اسرافیل صور میدمد نفحه صعق كذا) اللهم احينی حیات محمد و آل محمد و امتنى مماتهم بمحمد و آل محمد الكا».
(تجوید فارسی) از: عبد الحميد بن محمد رضا تفریشی
رساله ای را که شیخ احمد احسائی در تجوید به عربی نگاشته به زبان فارسی ترجمه نموده است و آن بر شش فصل و یک خاتمه می باشد.
آغاز: «بسمله، جناب شیخ احمد احسائی اعلى الله مقامه رساله ای در علم قرائت
ص:104
نوشته بودند حقير عبد الحميد بن محمد رضا آن را ترجمه نمود، تا اغلب ناس از آن انتفاع یابند».
انجام: «پس زبانش تلفظ می کند و قلبش غافل است، افلایتد برون القرآن أم على قلوب اقفالها... و اغفر لنا ما اسلفنا و اعصمنا فيما استقبلنا انك على كل شيء قدير».
(اعتقادات عربی)
از: منسوب به امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام (شهادت 203)
مأمون خلیفه عباسی فضل بن سهل ذور الرياستین را به خدمت حضرت امام رضا عليه السلام فرستاده آن حضرت را به حضور طلبید، و از وی خواست که همه اصول دین و حلال و حرام و فرائض و سنن را جمع آوری کند، حضرت قلم و کاغذ خواسته این رساله را نوشت.
آغاز: «بسمله، اول الفرایض شهادة أن لا اله الا الله وحده لا شریک له، الها و احدا».
انجام: «و كتمان الشهاده و الاستحقار لاولياء الله و الاشتغال بالملاهي التي تصد عن ذكر الله، و الاصرار على الصغائر من الذنوب».
نسخ، کتاب اول خط سید عبدالله حسینی ابن میر ابوالمفاخر در سال 1827؟ چهارم در حاشیه ناتمام، کتاب پنجم و ششم و هفتم به خط عبدالحمید بن محمد رضا تقریشی در بروجرد، ربیع الاول سال 1254، هشتم در چهارم ذیقعده 1271، که دو مهر بیضوی «ابوالقاسم در پایان آن دیده می شود که گویا کاتب باشد، در حاشیه ششم گزیده هایی از مثنوی،
ص:105
دفتر اول، و پس از کتاب عقدنامه ها و مصالحه نامه و یادداشتهای شعری و جز آن آمده است.
جلد تیماج قهوه ای، ضربی
135 گ، سطور مختلف، 16 *21 سم.
(صرف عربی)
از: احمد بن علی بن مسعود (ق 7)
به شماره (381) مراجعه فرمایید.
انجام افتاده: «و هو مشتق من يضرب لمناسبة بينهما فادخل الميم مقام الزواید التعذر حروف العله، فصار مضروب».
نسخ، عنوان و نشان شنگرف، اول رجب 1123، نام کاتب ندارد، مهر بیضوی «محمد رفیع» روی برگ 19 دیده می شود، اهدایی آقای علی کاشانی در سال 1350 ش به کتابخانه آستانه مقدسه، حاشیه نویسی دارد، جلد:گالینگور، عطف و اطراف تیماج.
33 ، 9 س، 16*21/5سم.
ص:106
(تاریخ فارسی)
از؟
احادیث و تاريخ و اخلاقیات و مطالبی را که در مجالس سوگواری بیان می شود درزندگانی امامان پاک طلا و برخی پیامبران گذشته از کتاب های مختلف فراهم آورده وآنها را در زیر عنوان های کوچک نگاشته است. بسیاری از مطالب را به شعر آورده است. گویا 63 منبر می باشد.
آغاز: «بسمله، الحمد لله الذي جعلنا من اولياء امام (كذا) الذي حبه حب الله، و بغضه بغض الله، سعد من والاه، و شقی من عاداه» .
انجام: «یعنی ای خواهر بیاور نزد من طفل شیرخوار مرا تا او را وداع کنم، و ببوسم قنداقه علی اصغر را گرفته به نزد برادر آورد او را، پس جناب عليا مكرمه زینب ای الخ».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج مشگی. عنوان و نشان شنگرف، در پایان اشعاری در مصیبت و سینه زنی دارد، اهدایی آية الله نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه.
116 گ، 18 س، 21*14 سم.
ص:107
(نحو عربی)
از: تاج الدین محمد بن محمد اسفراینی (684)
المصباح از کتابهای نحوی مهم و مشهوری است که آن را ناصرالدین بن عبدالسيد مطرزی (610) نگاشته است. در پنج باب بدین قرار:
الباب الأولى في الاصطلاحات النحويه.
الباب الثاني في: العوامل اللفظية القياسيه.
الباب الثالث في: العوامل اللفظية السماعية.
الباب الرابع في: العوامل المعنويه.
الباب الخامس في: فصول من العربيه.
شارح چون بر این کتاب شرحی نوشته بود طولانی به نام «المفتاح في شرح المصباح» به دستور استادش برهان الدین نسفی آن را در این کتاب تلخيص نمود.
آغاز اصل: «ان احق ما يتوشح بذكره صدور الكتب و الدفاتر، و يتوفر على نشره البادي و الحاضر».
آغاز نسخه افتاده: «و خبراً، و انشد غيره و بعد غدٍ يا لهف نفسي من غد * اذا راح اصحابی و لست بر ایح».
انجام اصل: «نحو عندی راقود خلا، فالابهام هنا في الراقود لا غير، فارتفع بقولک خلّاً ما يرفع الإبهام عن احدطر في النسبة».
انجام نسخه افتاده: «ثم انّ اللهم قد يكون مرفوعا بفعل مضمر يفسّره الظاهر، و قد يكون منصوبا ایضا، امّا المرفوع».
ص:108
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده، جلد تیماج قهوه ای، عنوان و نشان شنگرف، اهدایی آية الله سید مصطفی صفایی خوانساری به کتابخانه آستانه مقدسه در 23 رمضان سال 1374 ق، مهر بیضوی «مصطفی الحسینی» روی برگ اول و مهر مربع «المتوكل على الله عبده عبد الصمد» و مهر بیضوی «ابراهیم الحسینی 1273» پیش از کتاب دیده می شود، حاشیه نویسی دارد.
123 گ، 13 س، 15/5*21 سم
(فقه فارسی) از: شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1030)
کتابی است فقهى فتوایی که بیشتر مسائل مهم مورد نیاز مردم را با عباراتی ساده و قابل درک همه به دستور شاه عباس صفوی گرد آورده است.
این کتاب بنا بر تقسیم مؤلف دارای بیست باب می باشد که شیخ بهاء پنج باب اول را فقط در طهارت و نمازها و زكات و روزه و حج نگاشت و در گذشت.
پس از مرگ وی شاگردش نظام الدين ساوجی باقی بابها را به پایان آورد. این نسخه همان پنج باب نخستین است که از خود شیخ بهاء الدين می باشد.
آغاز: «الحمد لله رب العالمين... اما بعد چون توجه خاطر ملکوت، ناظر اشرف اقدس کلب آستان علی بن ابیطالب علیه السلام شاه عباس الحسینی الموسوی الصفوى».
ص:109
انجام: «و اگر فوت بعد از احرام و داخل شدن حرم باشد در باقی افعال چیزی به جا نیاورده و آن چه به فعل آورده کافی است و احتیاج به نایب دیگر نیست» .
نسخ و نستعلیق، برگها آبی و کاهی و کمی در هم ریخته و صحافی شده، جلد تیماج مشگی، نام کاتب نیامده، در روز پنجشنبه 23 شهر جمادی الثانی، سال 1241، اهدایی آقا نجفی مرعشی.
234 گ، سطرها مختلف، 16/5*19 سم
آقا نجفی، ج 13، ص 256.
(منطق عربی)
از: نجم الدين عبد الله بن حسين يزدی (981)
به شماره (495) مراجعه کنید.
انجام نسخه افتاده: «و في ذكر الاستاذ في بعض رسائله انه ينبغي تأخره في زماننا هذا عن تعلم قدر صالح من العلوم».
(منطق عربی) از: حسام الدين حسن کاتی (760) به شماره (73) مراجعه شود.
نستعلیق، گاهی نسخ محمد قلی ساوجی، روز جمعه، ششم جمادی
ص:110
الاول سال 1228، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی بی مقوا،
اهدایی علی جهانبانی به کتابخانه آستانه مقدسه، حاشیه نویسی دارد.
88گ، 15 س، 16/5*20 سم
(دعا عربی)
از:؟
کتاب متوسطی است در زیارات معصومین علیهم السلام و اعمال برخی مساجد شریف، در دو باب، و هر بابی در چند فصل و خاتمه، بدین ترتیب:
باب اول در: زیارت معصومین لیهم السلام در هشت فصل و یک تتمه و یک خاتمه.
الفصل الأول في: زيارة النبي صلی الله علیه و آله و سلم و فاطمة الزهرا علیه السلام .
الفصل الثاني في: زيارة الأئمة الأربع بالبقيع.
الفصل الثالث في: زيارة امير المؤمنين علیه السلام.
الفصل الرابع في: زيارة ابي عبدالله الحسین علیه السلام.
الفصل الخامس في: زيارة موسی بن جعفر الكاظم عله السلام.
الفصل السادس في: زيارة مولانا ابي جعفر محمد بن على الجواد عله السلام.
الفصل السابع في: زيارة ثامن الائمة الاطهار.
الفصل الثامن في :زيارة السيدين الامامين ابي الحسن علی بن محمد الهادي وابی محمد الحسن بن على العسکری علیهم السلام.
ص:111
تتمة: في زيارة سيدنا و مولانا حجة الله الخلف الصالح.
الخاتمه ففيها فصول:
الفصل الأول في: زيارة مختصرة جامعه.
الفصل الثاني في: زيارة سلمان رحمة الله عليه.
الفصل الثالث في: زيارة قبور الشيعه.
الفصل الرابع في: ما يقول الزائر عن غيره، و ما يقوله عن اخيه تطوعاً.
الباب الثاني ففيه: فصول سبعة و خاتمة.
الفصل الأول في العمل عند ورود الكوفه.
الفصل الثاني في: ذكر العمل بالمسجد الجامع بالكوفه.
الفصل الثالث في: فضل مسجد السهله.
الفصل الرابع في: فضل مسجد صعصعة.
الفصل الخامس في: فضل مسجد غنی و الصلاة فيه.
الفصل السادس في: فضل مسجد جعفی
الفصل السابع في: فضل مسجد بنی کاهل و يعرف بمسجد امیر المؤمنین علیه السلام.
الخاتمه ففيها فصول:
الفصل الأول في: زيارة مسلم بن عقيل.
الفصل الثاني في: زيارة هانی بن عروة.
الفصل الثالث في: زيارة المختار رضي الله عنه.
آغاز افتاده: «و اشهد ان محمدا عبده و رسوله، و انه سید الاولین و الاخرين و انه سید الانبياء و المرسلين».
ص:112
انجام افتاده: «یا من رضى عنه النبي المختار، و قسيم الجنة و النار، و کاشف الكرب و الغّمه قائما مقاما لم يصل اليه احد من الناس».
این کتاب گویا المزار شیخ مفید (413) باشد که در ذریعه 325/20و آقا نجفی 100/2گزارش شده است.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج حنائی، ضربی، اهدایی آقای عباس مدرسی تهرانی در سال 1357 به کتابخانه آستانه دستورها به فارسی در حاشیه ترجمه شده است.
178 گ، 12 س، 12*19 سم.
(حدیث عربی)
از: شیخ تاج الدين محمد بن محمد الشعیری (ق 6)
به شماره (292) مراجعه شود.
(حدیث عربی)
از: منسوب به حضرت امیر المؤمنین علیه السلام
(شهادت 40 ق) چهل سوره است از تورات در پند و اندرز که به زبان عبری بوده، و به گفته عبدالله بن عباس آنها را حضرت امیر المؤمنان علیه السلام برگزیده و به زبان عربی برگردانده است. و به نام های «صحايف اربعون» و «الاحاديث القدسيه» نیز نامیده می شود.
ص:113
آغاز: «عجبت لمن ايقن بالموت كيف يفرح، و عجبت لمن أيقن بالحساب كيف يجمع».
انجام سوره چهلم در این نسخه: «فلا تعنكم الحياة الدنيا و يغرنكم بالله الغرور».
نسخه حاضر دارای مقدمه ای اینچنین: «بسمله، هذه فائدة جليله، و موعظة بليغه، و هي اربعون سورة منتخبة من التوراة».
نسخ، نام کاتب نیامده، روز پنجشنبه سال 1236، عنوان و نشان شنگرف، بین دو کتاب حدیث تفسیر ناقوس و سخن گفتن مرده ای با حضرت سلمان و مواقف واهوال قیامت و جز آن آمده است.
جلد تیماج قهوه ای سیر فرسوده. 146
گ، 16 س، 13 *19 سم.
آقا نجفی 20/1، ذریعه 278/1.
(فقه عربی)
از: ملا محسن بن مرتضی فیض کاشانی (1091)
مختصری است در مسائل مهم طهارت، صلاة، صوم، احکامی که دلیل آنها روشن و از ظن و رأی خالی است و در واقع رد بر اصوليين) و تنها از کتاب و سنت استفاده شده است.
ص:114
این رساله مقدمه ای دارد در نكوهش از فتوى برأي، و در سال 1050 برابر جمله ختمی تمام» پایان یافته است، و به آن نخبة العلوم نیز گفته شده است.
آغاز: «الحمد لله الذي اوضح بأئمة الهدی من اهل بيت النبوة عن دينه القويم، و ابلج بانوارهم بانوار آثارهم في ظلمات البدع و...).
انجام: «و ذو الرأسين بالانتباه و العلم عند الله، هذا آخر ما اردنا ذكره في هذا الكتاب».
نسخ، ملا یار احمد فرزند استاد حسن طباخ قمی، تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج حنائی، روغنی، ضربی، عنوان و نشان شنگرف، اهدایی زائری ناشناس به کتابخانه آستانه در سال 1353 شمسی، روی برگ اول مهر بیضوی «مهدی بن محمد باقر الحسینی» و چند مهر دیگر دیده می شود، این یک جلد از جمله یکصد و شصت جلد کتابی است که در سال 1230 به طلاب علوم دینیه دارالسلطنه اصفهان وقف شده است، و صورت وقفنامه روی برگ اول آمده است.
122 گ، 14 س، 12/5*19 سم
آقا نجفی 201/15 ، الذریعه 96/24
(فلسفه عربی)
از: ملا میرزا محمد بن حسین شیروانی (1098)
اصل حكمة العين در فلسفه الهی و طبیعی است که ابوالحسن علی بن عمر مشهور
ص:115
به دبیران کاتبی قزوینی (675) شاگرد خواجه نصیرالدین طوسی آن را نگاشته است،و میرک بخاری آن را شرح کرده است. و این حاشیه ای است استدلالی با عنوانهای قوله، قال الشارح و اقول، رد بر شارح و گاهی بر اصل کتاب.
آغاز اصل: «قال الشارح: الحكمة استكمال الخ الاستكمال مصدر و المصادر قد يطلق و يراد بها معانيها الحديثه، و قد يطلق و يراد بها الاسم الحاصل بالمصدر».
انجام اصل: «هذا آخر ما تيسر لي في الأبحاث المتعلقه بمباحث الأمور العامه، و الحمد لله مفيض الخير و الكرامة».
آغاز نسخه افتاده: «و هي كلها من جانب الشرع، و بعض المسائل التي خالفت الشریعه انما زادت بتلاحق افكار المتفلسفه».
انجام نسخه افتاده: «و اما قول الشيخ فليكن الموجود السابق، او ولیکن المعاد الذي حدث فلم يحمل على انه قليل مستقل لان».
نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، در حاشیه تصحیح شده است، جلد تیماج قهوه ای کم رنگ، اهدایی آية الله نجفی به کتابخانه آستانه مقدسه، مهر بیضوی «محمد حسین بود ختم نور 1230» در آغاز و انجام دیده میشود، حاشیه نویسی دارد.
72گ، 21 س، 10/5*19 سم
آقا نجفی 14/14، ذريعه 122/6
ص:116
(صرف عربی)
از: حسن بن علاء الدين اسود (1025)
به شماره (381) مراجعه شود. از آغاز یک صفحه افتاده است.
نسخ خوانا، عنوان و نشان شنگرف، روز چهار شنبه ربیع الاول؟، نام کاتب ندارد، جلد تیماج قهوه ای سیر متمایل به سرخی، بی مقوا، اوائل در حاشیه تصحیح شده است.
130 گ ، سطرها مختلف، 13*18/5سم
ذريعة 359/2
(دعا عربی)
از: حضرت سجاد علی بن الحسين بن علی بن ابیطالب علیه السلام (شهادت 95)
به شماره (115) مراجعه شود.
این نسخه ملحقات را نیز دارد.
نسخ زیبا، اسد الله قراجه داغی فرزند کربلایی مهدی خان، صفر 1243، عنوان و نشان شنگرف، خطوط مجدول، ترجمه زیر نویس به شنگرف، جلد تیماج بی مقوا، تک لنگه، قهوه ای، مهرهای بیضوی «عبده الراجی عباسعلی»
ص:117
و «غلام شاه مردانست عباس» بر صفحه آغازین و جاهای دیگر کتاب دیده می شود. صفحات مجدول به مشگی و زرین.
235 گ، 16 س، 12/5*17/5 سم
(منطق عربی)
از: میر سید شریف علی بن محمد گرگانی (816)
اصل مطالع در منطق و فلسفه است که سراج الدین محمود بن ابی بکرار موی (489) آن را نگاشته، و ملا قطب الدین محمد بن محمد رازی (766)، شاگرد علامه حلى و شهید اول بخش منطق آن را به نام غیاث الدین وزیر شرح نموده و لوامع الاسرار نامیده است.
این نسخه حاشیه ای است بیشتر با عناوین «قوله، قوله» بر آن شرح.
آغاز: «قال وحید زمانه تغمد الله بغفرانه الحمد لله فیاض ذوارف العوارف، الفياض: الوهاب، من فاض الماء فيضا و فیوضة اذا كثر حتى سال».
انجام: «و فيضانه المترتب على الاستعداد الحاصل من الاحساسات المتعلقة بجزئياته اقرب فيكون اعرف، و هذا جار في الذاتي و العرضي اذا كان افراده محسوسة».
نستعلیق، سال 876، در مدرسه لرمیان، جلد: تیماج قهوه ای روشن، روغنی، ضربی، نشان شنگرف، چند برگ اول بازنویسی شده است، اهدائی
ص:118
حمید رضا یاسری به کتابخانه آستانه در سال 1359 شمسی.
188 گ، 23 س، 12/5*18/5سم
آقا نجفی 32/4 ، ذريعه 133/6
(اصول عربی)
از: شيخ حسن بن زین الدین شهید ثانی (1011)
به شماره (56) مراجعه شود.
آغاز افتاده: «و المرسل بالارشاد و الهدایه رحمة للعالمین صلی الله علیه و آله الهداة المهديين، و عترته الكرام الطيبين).
نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج قهوه ای، بی مقوا، اهدایی آية الله مرعشی نجفی به کتابخانه آستانه مقدسه، حاشیه نویسی دارد، مهر مربع «العبد عبدالوهاب بن محمد علی» پشت برگ پایانی دیده میشود.
125 گ، 15 س، 17*10 سم
از: ملا محسن محمد بن مرتضی فیض کاشانی (1091)
(فقه عربی)
ص:119
به شماره (50) مراجعه شود.
نسخه حاضر جلد دوم است.
انجام افتاده: «مفتاح، المشهور انه لا تقدير في قيمة شيء من اعضاء الدابه، بل يرجع الى الارش تضعيفا للاخبار المقدره و قول الشيخ».
نسخ، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج مشگی، فرسوده، اهدایی آقای علی کاشانی در سال 1350 به کتابخانه آستانه مقدسه، برگها وصالی، در حاشیه تصحیح شده. 119 گ، 21 س، 12*17/5 سم.
(دعا فارسی) از: خواجه عبدالله فرزند ابی منصور هروی انصاری (481)
دو صفحه از این کتاب که در راز و نیاز با خدای بی نیاز است به زبان فارسی با الفاظی موزون و شیرین به خط زیبای نستعلیق آقای رضا قلی ادیب، ظاهرا تبریزی در سال 1318 در دارالسلطنه اصفهان نوشته شده و هر دو صفحه مجدول به مشگی و زرین و لاجوردی می باشد، صفحه آغازین به سر صفحه ظریف و زیبا آراسته شده است، جلد تیماج مشگی، اهدایی آقای حمید رضا یاسری در سال 1400 ق به کتابخانه آستانه مقدسه. دو صفحه مجموعا 8 سطر، 10/5*16/5 سم.
ص:120
(تاریخ فارسی)
از: عبدالحسین فرزند عباس تبریزی (ق 14)
مطالب تاریخی در موضوع سوگواری حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام و اشعار ترکی مصیبت را از منابع گوناگون گرد آوری نموده، و آنها را در این دفتر از دو طرف بر عکس یکدیگر بین سالهای 1317 و 1331 هجری قمری نوشته است.
آغاز: «بسمله، هو العزيز و به نستعين و عليه التكلان، پیش واقعه عباس:
فریاد او وقتدن که هجوم ایتدی اهل شام ***عباس نامدار دن السونلار انتقام
انجام: «فسمع الديراني ذلک و قال: أني وجدت في الكتاب أن في آخر الأنبياء من يفسر ما يقول الناقوس».
نستعلیق و گاهی نسخ، در تاریخ های مختلف و در تهران و کوک چای و بادکوبه نوشته شده است، کاتب همان گردآورنده است، یادگار آقا میرزا حسن خوئی در 14 ذیحجه 1328 و در کوک چای پشت برگ 32 آمده است، جلد: تیماج قهوه ای مجدول، اهدایی مرحوم آية الله نجفی مرعشی در 4 جمادی الثانی 1372 به کتابخانه آستانه مقدسه قم، در میان؛ برگهای سفیدی دارد.
142 گ، سطور مختلف، 11 *18 سم.
ص:121
(فقه و اصول فارسی)
از: ؟
رساله ای است به گفته مؤلف سهل و آسان برای مبتدیان که نخست در مقاصد ثلاثه فقه (موضوع، غایت، تعریف) بحث کرده و سپس به همان مقاصد سه گانه اصول پرداخته است.
پس از آن قواعد فقهی را با استدلال های متوسط بیان کرده است.
آغاز: «بسمله، و له الحمد، و على خير خلقه محمد و آله افضل الصلوات و التحيات الزاكيات. اما بعد چون علم فقه اشرف و اعلا از جمیع علوم است».
انجام: «بعتك الامه بشرط أن تكون باکرتا او نحو ذلك، فيقال له ثبوت و صف ملحوظ است، مقصود بالاصاله ثبوت خیار است».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت نیامده است.
در آغاز و انجام مهر بیضوی «محمد جعفر» دیده می شود که گویا همان مؤلف و کاتب باشد، جلد تیماج قهوه ای سیر، اهدایی آقا نجفی مرعشی در سال 1344 ش.
218 گ، سطور مختلف، 12 *18 سم
ص:122
(حدیث عربی)
از:؟
روایات و احادیثی در موضوع اخلاق، برخی گناهان، برتری دانش، نماز، کیفر آزار رساندن به مؤمن، و موضوعات مختلف دیگر را گرد آوری کرده، و بدون عنوان و نظم و ترتیب آنها را در این مجموعه آورده است.
عنوانی که آورده شد بر فراز برگ 16 آمده است. آغاز: «بسمله، قال رسول الله : انا مدينة العلم و على بابها. فلمّا سمع الخوارج
هذا الحديث حسدوا على علي عليه السلام».
انجام: «و عجبت لمن يعلم انه يموت و يدخل في القبر وحده، و يحاسب وحده، كيف يستانس بالناس ، و يقول الله تعالى: لا اله الا الله حقا حقا محمد عبدی و رسولی».
نسخ، بدون عنوان، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج مشگی بدون مقوا کوچکتر از کتاب، اهدایی مرحوم آية الله نجفی مرعشی به کتابخانه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در جمادی الثانی 1372، چهار برگ نانوشته، در پایین آخرین برگ پس از کتاب، مهر مربع «عبده المتوكل على الله» دیده می شود.
148 ، 10 ، 11 *18 سم
ص:123
(فقه عربی)
از: محقق حلی، جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد (676)
به شماره (172) مراجعه فرمایید.
آغاز و انجام دارد.
نسخ، موسی ناصر بن هادف قطیفی، عصر روز چهار شنبه 13 ربیع الاخر 981، ملکیت محمد ابراهیم فرزند محمد علی در حاشیه برگ پایانی و تاریخ وفات آخوند ملا اسماعیل فرزند حاج محمد حاج مختار بنارانی روز دوشنبه 23 شعبان سال 1291 و کشته شدن طالب مهری و رضا سلیم زاده به دستور ظل السلطان پسر ناصرالدین شاه در اصفهان در تاریخ دوشنبه 25 رجب همان سال پس از کتاب آمده است. و مهر بیضوی «عبده الراجی اسماعیل» دیده می شود. کتاب را موریانه خورده ولی خطوط سالم است.
جلد: تیماج، مشگی، خشک فرسوده، عناوین شنگرف یا نانوشته اهدایی مرحوم آقا نجفی مرعشی به آستانه، مهر بیضوی دیگری «عبده محمد سلیم» پشت آخرن برگ دیده می شود.
210گ، سطرها 13 - 15، 13 *18 سم
ص:124
(فلسفه عربی)
از: کمال الدین حسین بن معین الدین میبدی (911)
به شماره (658) مراجعه شود.
آغاز و انجام دارد. در برخی نسخه ها تاریخ پایان آن شوال 880 آمده است.
نسخ خوانا، محمد معصوم، در دهه آخر ربیع الثانی سال 1086، عنوان و نشان متن شنگرف یا مشگی در حاشیه، جلد: تیماج، مشگی، بی مقوا، حاشیه نویسی دارد، تصحیح شده و دارای بلاغ نیز می باشد.
123 ، 14 س، 11/5*18/5سم
(حدیث عربی)
از: ملا محسن محمد بن مرتضی، فیض کاشانی (1091)
به شماره (71) مراجعه شود.
نسخه حاضر جزء 14 و روضه می باشد. که ابواب خطب و رسائل و مواعظ و قصص و نوادر و جز اینها را در بر دارد.
آغاز و انجام دارد و گویا اواخر افتادگی در میان دارد.
آغاز: «بسمله، الحمد لله و الصلاة و السلام على رسول الله ثم على اهل بیت رسول الله، ثم على رواة احكام الله، ثم على من انتفع بمواعظ الله».
ص:125
انجام: «ثم ارى في قلبه من حب الدنيا ذرة، او سمعتها او رياستها او حليها او زينتها، لا يجاورني في داری، و لانز عين من قلبه محبتی، و علیک سلامی و رحمتی و الصلاة و السلام على...».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، برگ های سفیدی در میان دارد، عنوان و نشان شنگرف یا نانوشته، جلد: تیماج حنائی سیر، روغنی، مرمت شده، روی برگ اول أمده: «كتبه عبدالله الخوانساری فی سنه 1310» و نیز همان جا ملکیت مهدی بن علی رضا بن کاظم اشعری شریف رضوی طبائی در 5 رجب سال 1364 دیده می شود، اهدایی آقای علی جهانبانی در سال 1340 خورشیدی، در اول فهرست ابواب دارد.
133 ، 17 س، 12/5*19 سم
(منطق فارسی) از:؟
چند مسأله مختصری است در موضوعات منطق با عنوان های «فصل، فصل» که بسیار فشرده مطرح شده است.
آغاز: «بسم الله الرحمن الرحيم و به نستعين. بدان که هر چه در ذهن در آید اگر خالی از حکم باشد آن را تصور خوانند، چون انسان، و اگر با حکم باشد آن را تصدیق خوانند».
ص:126
انجام: «هذا العدد اما زوج و اما فرد. لكنه فرد، فليس بزوج، لكنه زوج فليس بفرد، لكنه ليس بزوج فهو فرد، لكنه ليس بفرد فهو زوج).
(نحو عربی)
از: ؟
شرحی است مزجی بر کتاب عوامل ملا محسن بن محمد طاهر قزوینی (ق 13) با آوردن مثال و شرح و توضیح بعضی فروعات مسائل نحوی، تا اواخر اسم التفضيل می باشد، و در پایان چند جمله به فارسی آمده است.
آغاز افتاده: «و قد يستشهد لا بن جنی بقول امير المؤمنين عليه السلام في الخطبة المشهورة حيث قال فان لم يحلّ أن الله سبحانه في الأشياء فيقال هو فيها كائن حيث ذكر المتعلق».
انجام نا تمام: «بلکه مراد این است که سرمه چشم رجل بهتر از سرمه چشم زید نیست پس احسن بحسب معنی سرمه است. و چون سرمه در این مقام هم مفضل».
(نحو عربی)
از: ابو حيان محمد بن يوسف نحوی اندلسی (745)
قواعد نحوی را به روش کتاب (الكافيه) ابن حاجب به طور مختصر در یک مقدمه و سه مقاله و یک خاتمه تنظیم نموده است، و هر یک از آنها دارای فصولی می باشند. نسبت این کتاب به ابوحیان مورد تردید است.
آغاز: «بسمله، الحمد لله رب العالمين، و العاقبة للمتقين، و الصلاة و السلام على خير خلقه محمد و آله اجمعین. اما بعد فهذا مختصر مظبوط في علم النحو جمعت فيها مهمّات النحو).
ص:127
انجام: «فلم یک على الاصل و ان ابقوها ساكنة، فيلزم التقاء الساكنين على غير حده فهو غير حسن». .
کتاب اول و دوم نستعلیق، سوم نسخ عنوان و نشان مشگی یا نانوشته، اول به خط مهدی اشعری، سال 1311، دوم و سوم کاتب و تاریخ کتابت ندارد. سوم در حاشیه تصحیح شده است، جلد: مقوا سیمانی.
79 گ، سطور مختلف، 11/5*17 سم
آقا نجفی 125/2 ، الذريعه 165/25
(منطق فارسی) از: میر سید شریف علی بن محمد گرگانی (825) به شماره (226) مراجعه شود. چند سطر از آخر ناتمام است.
(نحو - عربی)
از: شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1030)
قواعد علم نحو را به طور مختصر و با روشی زیبا در پنج حديقه جهت برادرش عبد الصمد عاملی نگاشته است. این کتاب آخرین بخش جامع المقدمات معروف می باشد.
ص:128
آغاز: «احسن كلمة يبتدةء بها الكلام، و خیر خبر يختتم به المرام حمدک اللهم على جزيل الأنعام، و الصلاة و السلام على سيد الأنام و آله البررة الكرام».
انجام: «اللهم اشرح صدورنا بانوار المعارف، و نور قلوبنا بحقایق اللطائف، و اجعل ما أوردناه في هذه الورقات خالصا لوجهك الكريم...».
کتاب اول نستعلیق دوم نسخ محمد مهدی فرزند حاجی محمد خليل، 24 ذیقعده الحرام، سال 1246، عنوان و نشان شنگرف، حاشیه نویسی دارد، جلد تیماج قهوه ای ضربی، روغنی، پس از کتاب 16 برگ به خط نستعلیق حسن در سال 1315 در موضوع های تاریخی چون وفات سلمان مسائل قیصر از عمر، فضائل و سوگواری و جز آنها آمده است.
68گ، 14 - 7 س، 11/5*18/5سم.
(نجوم فارسی)
از:؟
جدول هایی است در خواص بودن ماه در بروج دوازده گانه و اختلاجات اعضاء. خوابنامه از قول امام جعفر صادق، رؤیت هلال، زلزله، رعد، خواب در ماه های عربی، احکام حجامت از گفتار حکماء در ماه های ترکی و جز آنها که از کتابهای ستاره شناسی برگزیده و در این مجموعه نوشته است.
ص:129
آغاز: «جدول معرفة الاختيارات على كون القمر في البروج اثنا عشر (كذا)، الحمل، الثور، الجوزا، السرطان، الأسد، السنبله، الميزان، العقرب، القوس، الجدى، الدّلو، الحوت».
انجام:
«هر که خواند پنج سوره وقت پنج هر چه خواهد جمله یابد غير رنج
صبح يس، ظهر عم، عصر نوح واقعه مغرب، عشا الملک گنج».
(دعا عربی)
از:؟
سوره هایی چون: الصافات، يس، الدخان، الفتح، الرحمن، الواقعة، الجمعة، و جز آنها را و همچنین دعاهایی چون: دعای صباح، مناجات حضرت امیر المؤمنین علیه السلام دعاء رؤية الأهله، شرح زیارة المعصومين الا في ايام الاسبوع، دعای عدیله، و جز آنها را برگزیده و با ترجمه زیر نویس فارسی در این مجموعه آورده است.
آغاز: «بسمله، سورة الصافات: و الصافات صفا، فالزاجرات زجرة، سوگند فرشتگان صف زدگان صف زدنی، پس به حرمت منع کنندگان منع کردنی».
انجام: «طلب روزی: الحمد لله الذي عرفني نفسه، و لم يتركني عميا القلب... و معدن لطفه محمد و آله المعصومين الاجمعين». .
کتاب اول نستعلیق، دوم نسخ، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای سیر، عطف پارچه، روغنی، مجدول و دعائی به خط زیبا نسخ بر حاشیه آن نوشته شده است، اهدایی زائر ناشناس در سال 1356 شمسی به کتابخانه حضرت، ترجمه کتاب دوم به
ص:130
خط نستعلیق و شنگرف می باشد. دو عدد مهر بیضوی «عبده الواثق بالله الغني» و «افوض امرى الى الله» در برگ های آخری دیده می شود. پس از کتاب نیز جدول هایی در صورت اقالیم هفت گانه با ستارگان هفتگانه و اختیارات ساعات و جز آنها آمده است. و در پایان وصیتنامه ابراهیم بیک فرزند احمد بیک آمده است، و مورخ به غره ربیع الثانی 1265 می باشد.
119 گ، سطور مختلف، 10/5*17 سم.
(تفسیر فارسی)
از: میرزا محمد تقی، مظفر علی شاه نعمة اللهی کرمانی فرزند محمد کاظم طبيب(1215)
مؤلف چون «بحر الاسرار» را در تفسیر به نظم در آورد به مناسبت مقام و مقال مطالبی آورده بود که برای مبتدیان ضرورتی نداشت، همان تفسير منظوم را در این رساله به نثر نگاشت و مطالبی را که لازم نبود انداخت.
این رساله که در تفسیر سوره فاتحه به روش عرفانی است در تاریخ شب یکشنبه 15 رجب 1208 به پایان آمده است و یک مقدمه و دو مقصد و یک خاتمه را در بر دارد.
بدین تفصیل: مقدمه در: شرح امهات بحار وجودی.
ص:131
مقصد اول در: کیفیت انشعاب بحور دهگانه.
مقصد دوم در: تقسيم بحور اکوان.
خاتمه در: شرح حديث «انا نقطة تحت الباء».
آغاز: «الحمد لله رب العالمين، الرحمن الرحيم، مالک یوم الدين، و الصلاة من آتاه الله (كذا) سبعا من المثائی و القرآن العظيم، و على اخيه المرتضى المشار اليه بقوله و انّه في ام الکتاب لدينا لعلیّ حکیم». انجام: «و الحمد لله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا، یا على وفقنی».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، از روی نسخه مؤلف نوشته شده است، جلد: تیماج قهوه ای روشن، بی مقوا، اهدایی آقای حمید رضا یاسری به کتابخانه آستانه مقدسه در سال 1400 قمری برابر با 1359 شمسی، مهر بیضوی «یا امام موسی کاظم» روی برگ اول دیده می شود.
92 گ، سطور مختلف، 11 *17 سم
آقا نجفی 23/14، ذریعه ج 20 ص 21.
(حساب و هندسه فارسی)
از: ابراهیم بن ابراهیم کرمانی (ق 13)
مؤلف چون دید که بسیاری از علوم و معاملات محتاج به علم حساب می باشد برای فارسی زبانان این رساله را نگاشت و آن را بر یک فاتحه و چهار باب و یک خاتمه مرتب ساخت، ولی در عمل به ده باب رسیده است، بدین صورت:
ص:132
فاتحه: در تعریف حساب به طریق صواب، و در بیان موضوع علم حساب.
باب اول: در بیان حساب عددهای صحیح.
باب دوم: در حساب کسور.
باب سوم: در استخراجات مجهولات باربعة مناسبات او ثلاثه.
باب چهارم: در استخراجات مجهولات بحساب الخطائين.
باب پنجم: در استخراجات مجهولات به عکس.
باب ششم: در مساحت
باب هفتم: در آن چه تابع مساحت است.
باب هشتم: در استخراجات مجهولات به طرق جبر و مقابله.
باب نهم: در قواعد شریفه و فوائد لطيفه.
باب دهم: در مسائل متفرقه به طريقهای مختلفه.
خاتمه: در مسائل مشکل.
آغاز: «بسمله، سپاس خداوندی را سزاست که نمی داند نسبت قطر را به محیط و جذر عدد اصم را مگر او و احاطه نمی نماید به جمع کردن نعمت های او عددی».
انجام : «هفتم مجذوری است که هرگاه زیاد کنی بر آن جذر آن را و دو درهم را، یا کم کنی از آن جذر آن را و دو درهم را، خواهد بود از برای مجتمع در صورت اول یا از برای باقی در صورت دوم جذر این».
نسخ شبیه نستعلیق، نام کاتب ندارد، احتمالا به خط مؤلف باشد، و روز جمعه دوم شعبان 1247 در مسجد جامع محلات، جلد: تیماج حنائی،
ص:133
ضربی، روغنی، بی مقوا، اهدایی آقای حمید رضا یاسری به کتابخانه آستانه مقدسه، در سال 1400 قی برابر با 1359 شمسی.
65گ، سطور مختلف، 18*11/5 سم.
(منطق عربی)
از: میر سید شریف علی بن محمد گرگانی (816)
به شماره (231) مراجعه شود.
انجام افتاده است.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی، یک لنگه،ضربی، عنوان و نشان مشگی، حاشیه نویسی دارد، روی برگ اول دو عدد مهر بیضوی «یا اشرف من كل شریف» دیده می شود.
وقف: آقای شیخ محمد وحید خورگامی رشتی سال 1381 ق.
157 گ، 13 س، 11/5*18 سم.
از:؟
شرحی است متوسط با عنوان های «قوله، قوله» بر رساله «الكافيه» ابن حاجب
ص:134
نحوی (646) که پس از قوله مقداری از متن را آورده و سپس آن را شرح و توضیح داده است.
آغاز افتاده: «فتعرض له بقوله لم يشبه مبني الأصل. و لقائل أن يورد عليه النقض بنفس مبنى الأصل، لا متناع مشابهة الشيء بنفسه».
انجام: «لم يعلم أنه يدل على اللون او المحذوف المردود، و ليكن هذا آخر الكلام في هذا الكتاب، و الحمد لواجب الوجود و التنكير لمفيض الخير و الجود المستحق للعبادة و السجود».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف یا نانوشته،جلد: تیماج حنائی سیر، روغنی ضربی، دارای لب گردان حنائی روشن تر، اهدایی مرحوم آیت الله صفائی خوانساری به کتابخانه حضرت در 23 رمضان 1374 ق برابر 2/25/ 1334 شمسی در پایان دو عدد مهر مستطیل یا امام النقی» و «علی نقی بغیر خدا التجاء نبرد» دیده می شود که گویا کاتب باشد. 226
برگ، سطور مختلف 12/5*18 سم.
(تاریخ فارسی)
از: میرزا رضا صدیق الدوله نوری مازندرانی، لله باشی مظفرالدین میرزا (حدود
ص:135
1251 در نیمه اول قرن سیزدهم).
مؤلف پس از تحصیل فلسفه و عرفان و اندیشه در آن احساس می کند که جز اصطلاحات چیزی نفهمیده، به فکر راه نجات می افتد، و زندگانی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را بهترین راه می داند، و برای معرفی؛ اقدام به نگارش زندگانی آن حضرت از ولادت تا ورود به مدینه و جنگ بدر می نماید.
آغاز: «بسمله، خدمت ارباب عقل و دانش، که به مقتضای عقل در امور آفرینش، تأمل و تفکر و تعقل می فرمایند، معروض می دارد که نگارنده این اوراق». .
انجام: «و باقی قریش از برق و باد سرعت سير عاریت گرفته به جانب مكه گریختند، و السلام علی من اتبع الهدی».
(اخلاق فارسی)
از: میرزا رضا صدیق الدوله نوری مازندرانی، لله باشی مظفرالدین میرزا
در موضوع پند و اندرز، برگرفته از آیات و روایات و مطالبی عرفانی خطاب به مسئولین کشور و بر حذر داشتن از رشوه گیری و غیره این رساله را نگاشته است، و نیز برای برخورد با کشورهای همسایه راهنمایی هایی دارد. آغاز: «بسمله، در جهان شاهدی و ما غافل ***درقدح جرعه ای و ماهوشیار سرمایه عمر عزیز را بسی به تلف دادیم، و زمان فرصت را بسیاری به تیر بطالت هدف نمودیم».
انجام: «و برای این که چرا باید دیر شد صدمات از مأمورین انجام این کار ببینند، والسلام علی من اتبع الهدی».
نستعلیق زیبا، به خط مؤلف، کتاب اول در 25 شهر جمادی الثانی
ص:136
1301، دوم در اول ماه رجب سال 1301 نامهایی که بر دو کتاب آوردیم از ما بود، و مؤلف مطالب هر دو کتاب را بدون نام و عنوان باب یا فصل یا چیز دیگر آورده است، از برگ 67 به بعد در شناخت مؤلف و نام کتاب دوم بهره بردیم. جلد: تیماج قهوه ای روشن، بدون مقوا، بر فراز برگ اول مهر فشرده غلام حسین 1290 و مهر بیضوی دیگری «رضا صدیق...» دیده می شود.
اهدایی آقای حسن ارجمندی خالدی در سال 1358 به کتابخانه حضرت، مولف در سال 1370 به نگارش آن پرداخته (پشت برگ 7)، پس از پایان باز مطلب را یک صفحه و نیم ادامه داده است.
119گ ، 11 س، 11*17/5 سم.
با مداد: شرح حال رجال ایران 9/2
(لغت فارسی)
از:؟
شرحی است نسبتا مبسوط برنصاب الصبيان ابو نصر فراهی (640) که کلمات عربی را از نظر حرکات و وزن و معنی توضیح داده است، گاهی به توضیح قواعد نحوی نیز پرداخته است، اول اشعار اصلی را آورده و شرح نموده و پس از آن ملحق را بیان کرده است.
چون آغاز کتاب افتاده است، شارح شناخته نشد، بنگرید به فهرست نسخه های خطی فارسی 1993٫3.
ص:137
آغاز افتاده: «و سکون میم، و تاء تأنیث عربی است به معنی زمین بلند و مرتفع، و جمعش امات به همزه و الف، و اموت به ضم است، خبار به فتح خاء ثخّذ، و تخفیف باء ابجد».
انجام: «تعال به فتح تاء قرشت، و تخفیف عین سعفص و فتح لام عربی است به معنی بیا و آن فعل امر است از تعالی از باب تفاعل به معنی بیامدن، و سکون لامش از جهة وزن شعر است».
عنوانها و اشعار نصاب نسخ، شرح: نستعلیق زیبا، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده است، جلد ندارد، اهدایی آقای ابوالقاسم سحاب به کتابخانه حضرت، مهر بیضوی زیبا «ابوالقاسم در برگ آخر دیده می شود، نشان شنگرف یا مشگی»
192گ، 9 ، 11/5*189 سم.
(منطق فارسی)
از: شیخ موسی یکاولنگی، هزارهای (؟)
حاشیه ای است بر حاشية تهذیب المنطق ملا عبد الله یزدی (981) با عنوان های قوله، قوله» هر جا نیاز به توضیح بوده است توضیح داده است. و در برخی جاها اشکال هم نموده، در بعضی جاها که به عربی آورده از نظر ادبی اشتباه روشنی دیده می شود. این حاشیه تا بخشی از قضایا را دارد.
آغاز: «بسمله، الباء في بسم الله اما متعلق بمتلبس او بأستعين، و این باء بسم الله
ص:138
اختلاف است بر این که بعض علماء قائل است که این ظرف لغو است متعلق است باستعين».
انجام نا تمام: «پس نقیضان متساويان باطل، وقتی که این باطل شد پس ثابت می شود مدعای ما که کلما صدق عليه نقيض الاخص صدق عليه نقيض الاعم).
نستعلیق، غلام عباس ساکن قلبا قوف قره باغ غزنی، روز جمعه، در تابه خانه معلم اسماعیل در سال 1326 شمسی برابر 1366 قمری، جلد تیماج، ضربی روغنی
65گ، 21 - 19 ، 11 *17 سم.
(اعتقادات عربی)
از: شیخ محمد باقر فرزند جعفر بهاری همدانی (1333)
مؤلف در موضوع حضرت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) روایات و گفته هایی را که در کتابهای اهل سنت بوده در این اثر گرد آورده، و چگونگی دلالت و استدلال را بیان کرده، و ثابت نموده که مهدی موعود همان دوازدهمین امام از امامان شیعه علیهم السلام است.
آن مرحوم پیش از این در همان موضوع دو اثر به نام های «ابهى الدرر» و «عقد الدرر» را به طور مختصر نگاشته بود.
این اثر گرانقدر در یک مقدمه و چندین باب و خاتمه و ملحق آن در نجف اشرف نگارش یافته و در دوم صفر 1316 به پایان آمده است.
ص:139
آغاز: «بسمله، حمد له، و بعد فيقول العبد الفاقر الى ربه الغافر محمد المدعوّ بباقر ابن الراجي عفو ربه الأكبر محمد المدعوّ بجعفر ابن الواصل إلى رحمة ربه الوافی محمد المدعوّ بكافی».
انجام: «لهذا الكتاب متمم في الجواب عن الاشكالات على استدلال كذا) بحديث فدک، جمعناه على انفراده فليعلم».
نسخ، به خط مؤلف در دوم صفر 1316، در نجف اشرف (ص 504) پیش از کتاب تقریظی شیرین و جالب از مرحوم آیت الله سید حسن صدر (1354) فرزند مرحوم سید هادی، به تاریخ اول رمضان 1317 آمده است که کتاب را بسیار ستوده است. عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج حنائی، حاشیه نویسی دارد.
254 گ، 17 س، 11*17/5 سم .
نقباء البشر 201/1
(دعاء فارسی)
دعاهایی را که به گفته گرد آورنده برای مرضهای مختلف در کتاب بوده، چون تب لرز، آسانی وضع حمل، رها شدن از گرفتاری، فروش متاع، دفع موش، سرفه، گشودن بسته، برکت کیسه، سر درد، آفت مزرعه، عقرب گزیدگی، وبا، گریه کودکان و زیاد شدن شیر گاو و گوسفند، و احکام حجامت، ناخن گرفتن، بانگ کردن مرغ، ساعات
ص:140
استخاره، دعای جن و پری، طالع بینی و امثال آنها را از جاهایی، بدون ذکر منبع جمع آوری کرده و در این کتابچه نوشته است.
آغاز: «جهت تب لرز ذکر کرده اند که به خط شریف امام رضا دیدم که بنویس از جهت تب لرز بر سه پارچه کاغذ».
انجام: «دعاء ماه شعبان، بسم الله الرحمن الرحیم، ما شاء الله توجها الى الله. ما شاء الله استكانتا لله،...، لا حول و لا قوة الا بالله».
نستعلیق، نام کاتب نیامده، به تاریخ روز شنبه، ربيع الآخر 2131، عنوان و نشان مشگی، جلد تیماج مشگی کوتاهتر از کتاب، اهدایی آیت الله آقا نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه.
69گ، سطرها مختلف، 12*17/5سم.
(فقه عربی)
از: محقق حلی، جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید (676)
به شماره (33) مراجعه شود.
نسخه حاضر کتاب الطهاره تا کتاب الصوم می باشد.
انجام: «الرابعة: اذا أفطر زمانا نذر صومه على التعين كان عليه القضاء و كفارة كبری مخیره، و قيل كفارة يمين و الاول اظهر، الخامسة الكذب على الله و رسوله».
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد
ص:141
تیماج مشگی، بدون مقوا، اهدایی مرحوم آیت الله نجفی مرعشی به کتابخانه حضرت در 27 جمادی الثانی سال 1372، در پشت برگ پایانی مهر بیضوی «محمد رسول الله» و بیضوی دیگری «محمد رسول الله و علی ولی الله» دیده می شود.
76گ، 15 س، 12/5*18
(اصول عربی)
از: خلیفه سلطان سید حسین بن محمد مرعشی آملی (1064)
به شماره (119) مراجعه فرمایید.
انجام نسخه: «اعترض عليه بان ورود هذا النقل بعد حكم الاصل ليس نسخ.. انتهائه و الفسخ هو رفع الحكم الشرعي، و ايضا لو جعلنا المقرر».
نسخ و نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان مشگی، یا نانوشته، جلد: تیماج قهوه ای، اهدایی مرحوم آیت الله نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه در سال 1343 خورشیدی، مهر بیضوی ناخوانا در چند جا دیده می شود.
70گ، سطور مختلف، 11/5*17 سم
ص:142
(کلام عربی)
از: علاء الدین علی بن محمد قرشچی (879)
به شماره (121) مراجعه شود.
نسخه حاضر مقصد اول را که در امور عامه است در بر دارد، و از آغاز قسمت بیشتر مقدمه افتاده است.
نستعلیق،، متن گاهی نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نشان شنگرف یا مشگی، از آن مهدی بن علی رضا بن کاظم قمی اشعری در سال يد شع غشل، جلد: مقوا، عطف و گوشه ها تیماج قهوه ای، اهدایی آقای جهانبانی به کتابخانه آستانه مقدسه در سال 1340 شمسی، در میان کتاب
برگ های سفید نانوشته موجود است.
159 گ، سطرها مختلف، 11 *17 سم.
(فقه عربی)
از: شيخ بهاء الدين محمد بن الحسين العاملی (1030)
به شماره (89) مراجعه کنید.
(تجوید فارسی)
ص:143
از: مختار اعمی اصفهانی معروف به «قاری صغیر» «مختار القراء» (زنده در 949)
به شماره (416) مراجعه شود.
(تجوید فارسی)
از: ابن عماد (ق 9)
در حدود یک صد و چند بیت است در احکام تجوید که پس از حمد و سپاس خدای متعال به بیان نعت پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم پرداخته، و پس از آن در بیان ترتیل و تعریف حروف سروده است، مخارج حروف و قسمت دندان ها را به دنبال آنها آورده است.(1)
آغاز: «ای به نام تو افتتاح کلام ***در ثنایت زبان رسیده به کام»
انجام: «در بیان مخارج این ابیات ***گفته شد با صفات مشهورات
که غریق بحار رحمت باد*** ناظم این رساله ابن عماد».
(تجوید فارسی)
از: محمد علی بن عبدالعظیم (؟)
احکام تجوید را در یک مقدمه و سه باب و یک خاتمه بدین ترتیب نگاشته است:
مقدمه در: بیان مخارج حروف.
باب اول در : بیان مد و قصر.
باب دوم در: بیان نون ساکن و تنوین و میم ساکن.
باب سوم در: بيان راءات و لامات و ألفات و تفخیم و ترقیق و تلفظ آنها.
خاتمه در: بیان رموزی که در مصحف وضع کرده اند.
ص:144
آغاز: «بسم الله وخير الأسماء، الحمد لله على كل حال و شکر و نعمة الرزاق. لم یزل ولا يزال، الملك اليوم لله الواحد القهار، و الصلاة و السلام....... و على وصيّه و وزیره و ابن عمّه على قامع الكفار». .
انجام: «و چون در آیه ای در میان کوفی و بصری اختلاف واقع شود، تب علامت بصری است و لب علامت غیر بصری است».
(23 پ 28 پ)
(تجویدفارسی)
از: سید ابوالقاسم قاری (ق 10)
به مشاره (416) مراجعه شود.
(تجوید فارسی)
از: ابن عماد (ق 9)
در همین مجموعه به شماره (3) توصیف شد.
(تجوید فارسی)
از:؟
احکام تجوید را در یک فاتحه و چهارده باب و یک خاتمه به نگارش در آورده است .
آغاز: «بسمله، حمد له، و الصلاة و السلام على سيد الأولين و الآخرين محمد و آله الطاهرين اما بعد این رسالت در تجوید کلام الله ربانی».
انجام: «در شماره حروف جمل نیست، زیرا که الف و لام هر دو را شمرده اند، و مراد از استعفال اماله نمودن حرف است».
ص:145
کتاب اول و دوم نسخ، عنوان و نشان شنگرف، سوم نستعلیق در حاشیه دوم، چهارم نسخ به خط مؤلف در شب پنجشنبه سال 1202، پنجم و ششم نستعلیق، هفتم نسخ، چند عدد مهر ناخوانا در صفحات دیده می شود. جلد: تیماج قهوه ای سیر، وقف سید احمد پروین چی به کتابخانه آستانه مقدسه
حضرت در 58/9/19شمسی.
49 گ، سطرها مختلف، 11*17 سم.
(دعا عربی)
از: یحیی بن محمد شفیع اصفهانی (1325)
اصفهانی در سال 1383 به زیارت حضرت ثامن الائمه علیه السلام مشرف می شود، و زیارت مخصوص آن حضرت را که معلوم الاسناد به ائمه علیهم السلام باشد نمی یابد، جز زیارت امین الله و زیارت جامعه کبیره و صغیره. از این رو این زیارت نامه را از کلمات امامان و آیاتی که در فضیلت اهل بیت علیهم السلام بوده فراهم آورده است که مجموع آیات حدود یک صد و ده آیه است.
آغاز: «این بنده رو سیاه یحیی بن محمد شفیع اصفهانی به عرض برادران دینی می رساند که چون در سال 1303 هجری به زیارت حضرت ثامن الائمه علیه و على آبائه».
انجام: «یا در بالای سر مطهر دو رکعت یا چهار رکعت یا شش رکعت نماز کنی،
ص:146
چنانچه در روایت وارد شده است، و بعد از آن هر دعا که خواهی کن، و ادعیه بالای سر بسیار است».
نسخ خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج حنائی بدون مقوا، اهدایی مرحوم آیت الله مرعشی نجفی به کتابخانه حضرت معصومه علیها السلام در سوم جمادی الثانی سال 1372.
24 گ، 12 س، 11 * 17/5سم.
(نحو عربی)
از: جمال الدين عبدالله بن يوسف بن هشام نحوی (761)
به شماره (27) مراجعه فرمایید.
نسخ، علی اکبر در مدرسه فاضل خان در تاریخ دهه دوم جمادی الاول سال 1235، جلد: تیماج قهوهای فرسوده، اهدایی مرحوم آیت الله مرعشی به کتابخانه آستانه در سال 1342 خورشیدی، برخی عنوانها و نشانها شنگرف، حاشیه نویسی دارد.
144 گ، سطرها مختلف، 10/5*16/5
(نحو عربی)
از: شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1031)
ص:147
قواعد علم نحو را به طور بسیار مختصر و با روش زیبایی در پنج حديقه به جهت برادرش عبدالصمد عاملی گرد آوری کرده است. و این آخرین کتاب جامع المقدمات (کتاب درسی) طلاب می باشد.
آغاز: «بسمله، احسن كلمة يبتدء بها الكلام. و خیر خبر يختم به المرام، حمدک اللهم على جزيل الأنعام».
انجام: «اللهم اشرح صدورنا بانوار المعارف، و نور قلوبنا بحقائق اللطايف، و اجعل ما أوردناه في هذه الوريقات خالصا لوجهك الكريم...».
نسخ خوانا، احمد بن شیخ سلمان در ظهر 22 ذیحجه الحرام سال 22226، عنوان و نشان شنگرف جلد: تیماج مشگی، بدون مقوا، اهدایی مرحوم آية الله مرعشی در سال 1343 شمسی به کتابخانه آستانه مقدسه، پس از کتاب مطالبی در خداشناسی و پیامبر شناسی و آداب نماز شب آمده است. در اوائل حاشیه نویسی دارد.
58 ، 8، 11/5*16/5 سم.
(معانی بیان عربی)
از: نظام الدین عثمان بن عبدالله خطائی (ق 10)
به شماره (639) مراجعه شود. | آغاز و انجام نسخه حاضر افتاده است.
ص:148
بعضی عقیده دارند که این حاشیه از جلال الدين او بھی شاگرد تفتازانی است. که این سخن با تاریح کتابت نسخه شماره 1969 کتابخانه آقا نجفی سازگارتر می باشد .(1)
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج قهوه ای، جلد و قسمتی از برگها را موریانه خورده است، اهدایی مرحوم آية الله آقانجفی به کتابخانه آستانه در سال 1343 خورشیدی، گاهی حاشیه نویسی دارد، برگها وصالی شده است، تصحیح شده و دارای بلاغ
می باشد.
74گ، 21 س، 11*17 سم
(دعا عربی)
از: حضرت سجاد، علی بن الحسين بن على ابیطالب علیه السلام (شهادت 95)
به شماره (115) مراجعه فرمایید.
از آغاز و انجام مقداری افتاده است.
نسخ، معرب، محمد رفیع قاینی، روز دوم شوال 1072، صفحه اول طلا کاری شده، همه صفحات مجدول به طلائی و لاجورد و مشگی، در حاشیه تصحیح شده و دارای بلاغ سماع می باشد. عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای روشن، روغنی، ضربی، اهدایی آقا حمید رضا یاسری در سال 1400 قمری برابر 1359 شمسی به کتابخانه آستانه.
195 گ، 11 س، 10*16/5سم
ص:149
(اخبار عربی)
از: ؟
روایات و مطالبی را درباره امام زمان (عج) و علامت های ظهور آن حضرت با عنوان های «المطلع، المطلع» گرد آورده است. بخش زیادی از مطالب به کتاب های شیخیه و یا بابيها بیشتر شباهت دارد.
آغاز: «الناحية المقدسة، ذكر للموحدین و نقمة للمفترين الذين يدعون الحكم بغير حق و اولئک هم الكافرون، و هو هذا، بسمله، اتانی كتابک ابقاك الله». .
انجام افتاده: «و ای مال يعدل بشأن علم باطن القرآن، الله يعلم حقّ ذلک ولكن...».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد ندارد، وقف اقای شیخ محمد وحید خورگامی رشتی سال 1381 قمری.
176 گ، 10 ، 11 *17 سم.
(نحو عربی)
از: ابن مالک، محمد بن عبدالله طائی جبائی (672)
به شماره (408) مراجعه شود.
انجام افتاده است.
ص:150
حواشی توضیحی بسیاری پیوست اشعار یا در برگ های جداگانه به فارسی آمده است.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، توضیحات نستعلیق، جلد تیماج مشگی خشک، اهدایی آقای اسدالله، مالکیت و مهر مربع «لا اله الا الله الملک الحق المبين، عبده محمد قاسم» بر روی برگ اول دیده میشود.
61گ، سطرها مختلف، 10/5*16/5سم.
(دعا عربی) از: حضرت سجاد، علی بن الحسين بن علی بن ابیطالب علیه السلام (شهادت 95)
به شماره (115) مراجعه فرمایید.
آغاز و انجام دارد.
نسخ خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت نیامده است. عنوان و نشان زرین، دارای سرلوحه لاجورد و زر و شنگرف و گل و بوته زیبا، دو صفحه آغازین دارای گل های طلائی، همه صفحات کتاب مجدول به شنگرف و لاجورد و زرین و مشگی، جلد: تیماج مشگی، در حاشیه تصحیح شده است، داخل جلد: روغنی، قهوه ای روشن، وقف کسی که نام و مشخصات آن را پاک کرده اند، در تاریخ هیجدهم شعبان سال 1263، اهدایی زائر ناشناس به کتابخانه آستانه مقدسه در فروردین 1348.
214گ، 9 س، 10*16/5سم
ص:151
(نحو عربی)
از: شیخ جبرائيل؟
شرحي مزجی است بر رساله معروف به «الآجرومیه» ابو عبد الله محمد بن محمد صنهاجي معروف به ابن الآجروم (723)
آغاز «بسمله، الحمد لله الذي هدانا لمعرفة الأدب و فهمنا اسرار لسان العرب، و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له بشهادة ادخرها ليوم الحشر».
انجام افتاده: «و قد مثله... غلام زید ای غلام لزيد، واللام في... و كذلک باب الدار و جل الفرس ای باب...
در فهرست نسخه های خطی آقا نجفی 270/11 نسخه ای را که آغاز آن اندک اختلافی با آغاز نسخه حاضر دارد از: ابو زید عبدالرحمن بن علی بن صالح مکودی فاسی (807) می داند، ولی در آغاز این نسخه نام شیخ جبرائیل آمده است.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نشان متن مشگی و گاهی شنگرف، برگ آخر وصالی شده، رطوبت بر حاشیه صفحات اثر گذاشته است، جلد تیماج مشگی خشک، ضربی، مهر ضربی دائره «یا حافظ» روی هر دو لنگه جلد دیده می شود.
اهدایی آقا نجفی به کتابخانه آستانه مقدسه در سال 1343 شمسی
118 گ، 17 س، 11 *16 سم
ص:152
(فقه فارسی)
از: شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1031)
به شماره (109) مراجعه شود.
این نسخه گزیده بسیار اندکی است از جلد اول کتاب که به بخشی از چیزهایی که به شخص جنب مکروه است آغاز گشته و در شکیات خاتمه یافته است.
آغاز افتاده: «خواندن و بعضی از مجتهدین مطلق قرآن خواندن را بر جنب حرام می دانند. سیم مصحف بر داشتن خواه در دست خواه در بغل و خواه در گردن».
انجام افتاده: «و آن چه در نظر حقیر دور نیست این است که در صورت موافقت نماز احتیاط یا نقص نماز به نحوی که در شرع وارد شده حکم به صحت کنیم، و بگوئیم که نماز احتیاط را تمام کند».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی، بدون مقوا، فرسوده. عنوان و نشان شنگرف. اهدایی مرحوم آیت الله آقانجفی به کتابخانه آستانه مقدسه در سال 1342 شمسی. عربی معرب.
69 گ، 12 س، 16 *12 سم.
(عقائد عربی)
از: شیخ صدوق، ابو جعفر محمد بن على بن بابویه قمی (381)
ص:153
به شماره (227) مراجعه شود.
نستعلیق تحریری، مهدی بن علی رضا بن کاظم قمی اشعری، شب شنبه 25 رجب سال 1324 قمری، عناوین نسخ، مشگی، اهدایی آقای علی جهانبانی به کتابخانه آستانه مقدسه، بدون جلد. 48 گ، سطور مختلف، 11*15/5 سم.
(دعاء فارسی)
از:؟
مختصری است در دعاء که از کتاب ها برگزیده شده است، و دعاهای روزهای هفته و تعقیبات نمازها، و عديله كبری و صغری و عشرات و دیگر دعاها را در بر دارد، و در آغاز سوره مبارک یس را آورده است.
آغاز: «پس * و القرآن الحكيم * الخ». انجام: «هر کس خواب پریشان ببیند، این دعا را بخواند، اعوذ برب موسی و عیسی....... و سألت من خيرها و خير ما فيها». .
دعا، نسخ و معرب تزئینی نستعلیق، محمد ابراهیم حسینی، در 18 ذیحجه 1357، صفحات مجدول به مشگی، صفحه اول و دوم گل و بوته آراسته به اکلیل، جلد: تیماج حنائی سیر، ضربی روغنی، اهدایی زائر ناشناس به کتابخانه آستانه در سال 1350 شمسی، عنوان و نشان مجدول
ص:154
به مشگی۔
93 گ، 7 س، 10 *17 سم.
(دعاء فارسی)
از: ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی (1111)
رساله ای است در فضیلت قرآن و سوره های آن، و آداب تلاوت و شرایط قلبی و فضیلت بعضی از ذکرها و دعاها و تعقیبات که در چند کوکب و باب و فصل و تنویر قرار گرفته و به نام سلطان سلیمان موسوی صفوی نگارش یافته است.
آغاز: «حمدی بسان نعمتهای بخشنده وجود و حیات بی انتها و سپاسی چون رحمتهای مفیض جميع خیرات و کمالات بیرون از حد و احصاء او را معبود نیاز».
انجام: «دیگر نمازها و دعاها و اعمال بسیار است از کتب مبسوط (چنين) علماء طلب می باید نمود، تا اینجا ختم می کنم این رساله را، و الحمد الله و...».
(عقاید فارسی)
از: میرزا حسن بن عبدالرزاق لاهیجی (1121)
مختصری است در اصول اعتقادات در پنج فصل اصلی و چند اصل و پنج مطلب فرعی بدین قرار:
فصل اول: در توحید
ص:155
فصل دوم: در عدل
فصل سوم: در نبوت
فصل چهارم: در امامت فصل پنجم:در ذكر تفصيل دوازده امام
آغاز: «بسمله، حمد له، بدان که اصول یعنی چیزهایی که دین بر آنها است. که اگر یکی از آنها نباشد، یا رخنه و قصوری در آن به هم رسد دین باطل و زایل می شود».
انجام: «اما چون مرتبه او قابلیت آن ندارد و لذت و شوق آن مرتبه را ندارد...» .
(عقائد فارسی)
از: محمد حسینی، صالح (ق 13)
در حدود پانصد و پنجاه بیت است که در موضوع معراج رفتن حضرت رسول گرامی اسلام به سروده است، و در جاهای مناسب به صورت مناجات و نیایش و راز و نیاز به درگاه حضرت حق جل و على بيان کرده، و تخلص شعری خود را صالح آورده است.
آغاز: «ای خدا نطق بسته ام وا کن در ثنای رسول گویا کن دل ش وریده را صفائی ده صیقل سینه را صفائی ده) انجام: نویسنده را ای خدای کریم رهایی به محشر زهول جحيم تو خواننده را نیز رحمت کنی مقامش به فردوس جنت کنی»
کتاب اول و دوم نسخ و نستعلیق، سوم نستعلیق، عنوان و نشان
ص:156
شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای روغنی، مقوا، در پایان اول تاریخ تولد ام لقمان دختر میرزا محمد فندرسکی، روز یکشنبه 11 شوال 1265، و تولد ام کلثوم در شب چهارشنبه اول جمادی الاول 1335، و پس از دوم تاریخ تولد میرزا محمد هادی فرزند میرزا فتاح معمار باشی مریخ شاه طلوع صبح دوشنبه، سوم جمادی الثانی سال 1243 آمده است.
227 گ، 15 س، 11*15 سم.
(منطق فارسی)
از: میر سید شریف علی بن محمد جرجانی (825)
به شماره (226) مراجعه فرمایید.
آغاز افتاده: «نیز بر دو قسم است، یکی ضروری که آن را احتیاج به نظر و فکر نباشد چون تصديق به آن که آفتاب روشن است و آتش گرم است».
(اخلاق عربی)
از: «خواجه نصیر الدین، محمد بن محمد بن حسن طوسی (672)
به شماره (493) مراجعه شود.
(صرف فارسی)
از :؟
ص:157
رساله کوتاهی است در بیان برخی صیغه های مشکل صرفی و طرز ساختن آنها.
آغاز: «بسمله، حمد له، أما بعد بدان که این مسوده ای است در حل بعضی از صیغ مشكله به جهت یادگار چنین نوشته شد، تخ امر است از باب رباعی مزید فیه و باب تفعلل».
انجام نا تمام: «فعل ماضی موضوع از برای مفرد مذکر غائب از باب افعنلال، مجردوی ولول، نقل به باب افعنلال کردیم او لنول شد، فتحه و او را نقل کردند بما قبل که نون است».
(فقه عربی)
از: شهید اول، محمد بن مگی عاملی (شهادت 786)
به شماره (226) مراجعه شود.
آغاز افتاده: «تحقيقا او تقديرا و المزيل للعقل و الحيض و الاستحاضه و النفساء كذا) مسّ ميت الآدمی نجساً و تیقّن الحدث و الشك في الوضوء».
(صرف عربی)
از: ابو عمرو، عثمان بن عمر مشهور به ابن حاجب (646)
به شماره (224) مراجعه فرمایید.
نسخ، عنوان و نشان شنگرف یا نانوشته، کتاب اول و دوم محمد ابراهیم بن محمد علی روز سه شنبه، چهاردهم جمادی الثانی 1273، چهارم به خط همو در روز سه شنبه، چهارم ربیع الثانی 1273 جلد: تیماج قهوه ای، مهر بیضوی «المتوكل على الله عبده محمد ابراهیم» روی برگ 46 دیده
ص:158
می شود، اهدایی مرحوم آقا نجفی به کتابخانه آستانه در سال 1343 شمسی
74گ، 14 س، 11*16 سم.
(صرف فارسی)
از:؟
گویا همان امثله على بن محمد میر شریف گرگانی (ق 9) است که با تعریب برخی قسمتها و توضیح دادن صیغهها آن را به فارسی آورده است.
آغاز: «اعلم أن المصدر اصل الكلام، و يصدر منه تسعة اوجه، الماضي و المستقبل و اسم الفاعل».
انجام نا تمام: «و في نهى الحاضر لا تضرب لا تضربا لا تضربوا، لا تضربي لا تضربا لا يضربن».
(نحو عربی)
از:؟
عوامل را بر همان ترتیب شیخ عبدالقاهر گرگانی (471) پی ریزی نموده و شرح کرده است.
آغاز: «بسمله، العوامل في النحو على ما ألّفه الشيخ الفاضل عبد القاهر بن عبد الرحمن.... و جعل الجنّة مثواه مأة عامل، لفظيّة و معنوّية).
ص:159
انجام نا تمام: «و استفهاما نحو این کنت، والفرق بين متی و این انّ متى سؤال من السؤال (كذا، الظاهر من الزمان) و این من المكان، و حيثما و اذما على ما قبلها من اخواتها».
(لغت فارسی)
از: ابو نصر مسعود بن ابی بکر فراهی (640)
به شماره (28) مراجعه فرمایید.
آغاز افتاده: «به بحر تقارب نهی پا درون ***به تقطيع وزنش چنین کن برون ***فعول، فعول،فعول فعول ***زهی دولتت را فلک رهنمون
نسخ، عنوان و نشان شنگرف یا مشگی، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی بی مقوا، مهر بیضوی «یا امام حسن ادرکنی» در چند جای کتاب سوم دیده می شود، پیش از کتاب مهر بیضوی ناخوانا و در برگ 25 مالکیت شیح احمد فرزند شیخ حسن شیخ سلمان مورخ سال 1265 و چند تاریخ وفات رؤیت می شود، در میان؛ 35 برگ نانوشته وجود دارد، اهدایی مرحوم آقا نجفی در سال 1343. 45 گ (جز نانوشته ها)، سطور مختلف، 10*15 سم.
(متفرقه عربی)
از :؟
مطالبی گوناگون: عرفانی، اخلاقی، سوگواری، اصولی گری، اخباری گری و جز
ص:160
اینها را از کتاب های مختلف چون: الانسان الكامل في معرفة الأواخر و الاوائل شیخ عبدالکریم بن ابراهیم صوفی جیلی (832) و کتاب های دیگر بر حسب ذوق و سلیقه خود برگزیده و با خط بسیار زیبا نوشته است، برخی مطالب را به فارسی نگاشته است.
آغاز: «الحمد لمن قام بحمده اسم الله فتجلى في كل كمال استحقه و اقتضاه، و حصر بنقطة خال جلاله حروف الجمال».
انجام: «كما قال سلطان العارفين على الرضاعلیه السلام و روحی له الفدا کنهه تفريق بينه و بين خلقه و... اقول فعموم رحمته الواسعة المحيطه الباهرة و القاهرة انما هو».
نستعلیق، عناوین نسخ، نام کاتب نیامده است، برگ 33 - 36 به انشاء و خط محمد جواد فرزند محمد طاهر قزوینی جلد شميز سبز، عطف تیماج، برگهای نانوشته در میان وجود دارد.
55 گ، سطور مختلف، 11*15/5 سم.
(دعا عربی)
از:؟
دعاهایی را چون ادعيه (1) السرّ که بخشی از احادیث قدسی است که خداوند متعال در شب معراج به پیامبر خطاب فرموده است. دعوات هفته که برای هر روز از
ص:161
ایام هفته چهار بخش دعاء با عنوان های دعاء، تسبیح، ورد و عوذه آورده است، و نیز دعای مشلول و اعتصام و اختتام الحزب دعاهایی از صحیفه سجادیه و جز آنها را در این جنگ گردآوری کرده است.
آغاز افتاده: «و يقين المتوکلین بک، و توكل المؤمنين عليک، اللهم اجعل رغبتی في مسئلتی مثل رغبة اوليائک فی مسائلهم».
انجام: «و احصي عدد الأحياء و الأموات، صل علی محمد و آل محمد خير البريات، و افعل بي كذا و كذا، صل على محمد و آله اجمعين الطيبين الطاهرين».
نسخ معرب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، روغنی، آراسته به حنائی، اهدایی مرحوم آیت الله آقا نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه در سال 1342 شمسی، در برخی جاها توضیح دعا به فارسی آمده است.
75گ، 12 س، 10*15 سم.
(دعاء فارسی)
از:؟
دعاها و زیارتنامه های معروفی است که در بیشتر کتاب های ادعیه آنها را آورده اند
چون دعای کمیل، عدیله، زیارت مطلقه (حضرت علی در نجف اشرف)، روز مبعث، کیفیت بستن چله مولودی، زیارت حضرت امیرعلیه السلام در روز غدیر، امین الله، زیارت
ص:162
مولود پیغمبرانصلی الله علیه و آله و سلم ، زیارت حضرت امیر در ایام شریفه، روز شهادت، اعمال مسجد کوفه، اعمال مسجد سهله، زیارت اول رجب، نیمه شعبان و...
آغاز: «هذا دعاء عظيم الشأن كميل رحمه الله، بسمله، اللهم انّی اسئلک برحمتک الّتي وسعت كل شيء».
انجام افتاده: «و در حدیث معتبر دیگر منقول است که حضرت محمد باقر علیه السلام این دو شب را احیاء می کرد، و در نصف اول شب مشغول دعا».
نسخ معرب، گاهی توضیحات فارسی و نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی، ضربی یک النگه، برگ پایانی به احتمال زیاد کنده شده است، در صفحه آغازین «وقف اولاد ذكور حاج ملا اسماعیل ترک» آمده است. اهدایی آقای عباس مدرسی تهرانی در سال 1357 شمسی به کتابخانه آستانه مقدسه قم، مهر مربع ضربی «یا علی 1231» پشت برگ 174 و مهر بیضوی «المتوكل على الله عبده خان محمد 1204» بر فراز برگ 188 دیده میشود.
188 گ ، 11 س، 15*8 سم.
(اصول عربی)
از:؟
ص:163
مختصری است در سه عنوان فوق که هر عنوان مورد بحث را نخست از نظر لغت معنی کرده، و سپس معنی اصطلاحی آن را توضیح داده و گفته های دیگران نیز می آورد، و پس از آن نظریه خود را بیان می کند.
مؤلف در اول محرم سال 1245 به نگارش آن پرداخته، و در روز 16 صفر همان سال آن را به پایان رسانده است.
آغاز: «بسمله، اعلم أنّ العلماء قد اختلفوا في دلالة النّهی على الفساد على اقوال شتی سیجیء... يستدعي تمهید مقدمات. الاولى».
انجام: «الاول انّه يجوز أن لا يكون المقصود بالذات من عقد هذا المبحث حکم المثبتين (كذا) من المطلق و المقيد، و يكون ذکر ما عدا هما من الأقسام الثلاثة الآ كذا من باب الاستطراد».
نستعلیق، عناوین نسخ مشگی، نام کاتب نیامده است و ظاهراً به خط مولف باشد، 16 صفر 1245، جلد: تیماج مشگی ، بی مقوا، اهدایی مرحوم آية الله نجفی مرعشی به کتابخانه آستانه در سال 1342 شمسی
184 گ، 12 س، 10/5*15 سم.
(طب فارسی)
از: محمد مهدی بن علی نقی شریف طبيب (ق 12)
ص:164
شخصی به نام میرزا محمد اسماعیل که در اثر فتنه ها و گرفتاری ها (از جمله فتنه افغان) مسافرت های زیاد می نمود از مؤلف در خواست نمود کتابی در طب برای مسافران بنگارد که بدون مراجعه به پزشک بتوانند از آن بهره مند شوند، او نیز این کتاب را در دو مطلب نگاشت:
مطلب اول در تدبیر مسافر و قوانین حفظ صحت ایشان، و تدابیر اموری که مسافر را غالبا اتفاق می افتد.
مطلب دوم در معالجه صنفی چند از بعضی امراض که بدون مراجعه به طبیب توان معالجه نمود.
آغاز: «سپاس افزون از خواهش بیماران به شفاء و ستایش متجاوز از شوق درد مندان به لقاء، نثار بارگاه طبیبی است مهربان که زبان حال خسته دلان را به مقال و اذا مرضت فهو يشفين گویا».
انجام: «و با خود داشتن تریاقات که مذکور شد این اثر دارد، و مار از دارنده زمرد و عقرب از دود کردن گوگرد می گریزد، والله اعلم بحقایق الامور...».
(طب عربی)
از:؟
رساله مختصری است در بیان مسائل مربوط به نفس و نبض و قلب و کبد و معده و جز آنها، و داروهایی که جهت درمان بیماریها به ویژه بیماری قلب و معده سودمند است.
ص:165
عنوان یاد شده در آغاز رساله آمده است، ولی در منابع اثری به نام مجالس النظر برای شیخ الرئيس نيافتيم.
آغاز: «فصل في منفعة النفس و النبض. قال: خلق القلب و ما ينبعث منه من العروق الضوارب و عاء للروح (كذا) و مکان تواردها».
انجام: «التنبط الكرنب الأيرسا اصل السوسن الاسمانجوني العرطينتا الأوزیون الدوقو بذر الجزر البرّي السينالیوس بذر السّداب الجیلی».
(طب سنتی عربی)
از: ابوبکر محمد بن زکریا رازی (311)
رساله ای است در خواص داروها و درمان ها و پزشکی اعضاء و شناخت زهرهایی که در خوراک و پوشاک و نوشیدنی وجود دارد و از راه دست زدن و نگاه کردن و خوردن و پوشیدن و نوشیدن و چشیدن و جز آنها انسان مسموم می شود. و نیز درمان زهر مارها و عقرب ها و دفع حشرات موذی و دانش فراست و کشاورزی و طرز کاشتن حبوبات و گل ها و شکار حیوانات صحرایی و دریایی و جز آنها.
نسخه حاضر جزء دوم کتاب می باشد، و در آن چنین آمده که رازی آن را برای پادشاه مازندران نگاشته است.
آغاز: «و هو كتاب جلیل القدر، کثیر المنفعة... صفت بخور يهرب منه الحيات و العقارب و الذّباب و الطيار (كذا) و الجراده و الزنابيرو الرتيلا و جميع الهوام و كل دابة الهاسّم».
انجام: «فافتح الكوى قليلا و يكون قد عملت الخلايا و هيئة و وضعها (كذا) في مكان قريب من البيت فافتح الكوی کلها و باب البيت».
ص:166
(طب سنتی عربی)
از: شیخ الرئيس ابو على حسين بن عبدالله بن سينا (428)
مباحثی است در چند فصل آمیخته از طب و فلسفه در موضوع روح و رابطه جسد با قلب، و منشأ لذتها و دردها و سلامت قلب، که به درخواست شريف ابو الحسين على بن الحسین حسینی نگاشته شده است.
آغاز: «ان الله سبحانه خلق التجويف الأيسر من تجويفى القلب خزانة للروح، و مقدما لتواردها، و خلق الروح مطيّة للقوى النفسانية». .
انجام: «فهذا ما اختصرنا من الكلام في الأدوية القلبية على اقصى ما يمكن من الاختصار و قد حان لنا أن نتمم المقال، حامدين لواهب العقل على تنميها، و له الحمد و الشكر بلا نهاية».
(طب سنتی عربی)
از: منسوب به جالینوس پزشک یونانی (حدود 210 میلادی)
رساله مختصری است در موضوع رحم زن و حالات و عوارض مختلف آن، که بنا به درخواست ملکه قيلاقوس آن را نگاشته است.
آغاز افتاده: «الهدهد محرقه. اصل شجرة الجواشير، قثاء الحمار سوس یابس تاخذ
من ایّها ما شئت وزن درهم يسحق ان لم يكن محرقا، يعجن بنصف وزنه زنبق خالص».
انجام: «قال جالینوس قبلت ذلك على أن لا تفشي امر كتاب الملكه الى احد، فكان
هذا سبب عمل جالینوس هذا الكتاب. تم کتاب اسرار الرجال بعون الله و حسن
توفيقه».
ص:167
کتاب اول نسخ و نستعلیق، در اول ذیحجه سال 1199 نام کاتب نیامده است. بقیه کتابها نستعلیق، عنوان و نشان شنگرف، دوم و پنجم بی تاریخ و بدون نام کاتب، سوم در دهم جمادی الثانی سال 1058 در اصفهان، چهارم نیز همان سال و در همان جا، جلد: تیماج مشگی، ضربی، فرسوده، کتاب اول دارای فهرست.
264 گ، سطرها مختلف، 11*14/5 سم
ذریعه 10/12و 372/21و 403/1
آقا نجفی 53/5و 145/13
(اصول عربی)
از:؟
گروهی از یاران به طور مکرر از مؤلف درخواست نمودند در علم اصول کتابی مختصر که مطالب مهم آن علم را در برگیرد بنگارد، او نیز خواسته آنان را پاسخ گفته، و این رساله را در ده باب نگاشته و آن را روز شنبه هفتم ذیقعده سال 1248 به پایان برد.
آغاز: «بسمله، احمد الله على سابغ نعمه و سایغ عطيته، كما اشكره على جليل هبته و جمیل هدايته، حمد معترف بكمال قدرته).
ص:168
انجام: «و مع وجود النص لا اعتبار بغيره، فعلى هذا النهج يكون احتجاجک ما يرد علیک من هذا الباب، و الله العاصم...».
(اصول عربی)
از: شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1031)
به شماره (55) مراجعه کنید.
کتاب اول نستعلیق، دوم نسخ، كاتب هر دو سید محمد علی فرزند محمد اسماعیل حسینی، اولی را در روز شنبه هفتم ذیقعده سال 1248، و دومی را در روز جمعه 22 ماه شوال همان سال در مدت دو روز برای خود نوشته است، عنوان و نشان شنگرف، دومی حاشیه نویسی دارد، جلد:ندارد، مهر بیضوی «عبده محمد علی بن محمد اسماعيل الحسینی» در پایان اول و دوم و مهر بیضوی دیگری «الراجی اسد الله بن الحسین» در صفحه آغازین و پایانی مجموعه دیده می شود. احتمال دارد مؤلف کتاب اول همان کاتب باشد، اهدایی آقای حمید رضا یاسری به کتابخانه آستانه در سال 1400 قمری برابر سال 1359 ش.
146 ، 14 س و 7 س، 10/5*15 سم
ص:169
(منطق عربی)
از: میر سید شریف علی بن محمد گرگانی (816)
به شماره (231) مراجعه کنید.
نستعلیق، حاجی محمد فرزند کربلای ابراهیم خان گیلانی، عنوان و نشان شنگرف، در روز پنجشنبه ماه شعبان در مشهد مقدس، سال و روز و ماه ندارد، جلد: تیماج قهوه ای، ضربی، روغنی.
حاشیه از سید علی و مطهر و دیگران دارد. از کتب موقوفه مرحوم شیخ محمد وحید خورگامی رشتی، سال 1381، پس از کتاب در یک صفحه فرق بین جزء و جزئی و کل و کلی آمده است. برگ های سفید پیش و پس از کتاب دارد. اهدایی مرحوم آیت الله نجفی به آستانه در سال 1343 خورشیدی، مهر مربع «محمد بن محمد» بر فراز برگ دوم دیده میشود.
111گ، سطرها مختلف، 11*15/5 سم
(صرف عربی)
از: سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793)
به شماره (823) مراجعه فرمایید.
ص:170
انجام نسخه حاضر افتاده است.
نسخ، نام کاتب افتاده است، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، بی مقوا، اهدایی آیت الله نجفی به کتابخانه آستانه در سال 1343 شمسی، در حاشیه تصحیح شده، از آن حاج يحیی فرزند حاج محمد زمان کوشککی آباده ای و غلام رضا فرزند ملا احمد رئیس آباده ای، مهر بیضوی «انّا نبشّرک بغلام اسمه یحیی» در چند جای کتاب دیده میشود.
66 گ، 17 س، 11 *15 سم
(حدیث فارسی)
ترجمه روایات و احادیث اخلاقی و تربیتی و مستحبات و مکروهات را از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امامان پاک علیهم السلام بیشتر بدون عنوان آورده است.
آغاز افتاده: «و امّا آن گناهانی که به شکم است: خوردن مال یتیم است از روی ظلم، و خوردن ربا و اما آن گناهانی که بفرج است: زنا و لواط است».
انجام افتاده: «هزار ساله طاعت در دیوان اعمال او نویسند، و هزار ساله گناهانش محو کنند، چون از گور برخیزد رویش چون ماه تابان باشد».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، (عنوان در یکی دو مورد) و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، روغنی، ضربی، بی مقوا، نام محمد
ص:171
ابراهیم فرزند اسد الله بختیاری از طایفه کزی و قیمت گندم در برگ 25 به تاریخ سال 1287 و نام محمد باقر فرزند اسد الله در برگ 84 به تاریخ چهار شنبه چهارم ربیع الثانی سال 1336 و گرانی گندم آمده است. اهدایی آقا نجفی به کتابخانه آستانه.
142 گ، 12، 14 گ، 12*15/5سم
(دعا فارسی)
از:؟
سوره هایی چند از قرآن مجید چون: كهف، يس، فتح، جمعه، ملک، نبأ، رحمن، نوح، مدّثر، دخان و غیره را با دعاهایی که بیشتر مورد بهره برداری واقع می شوند، چون دعای دوازده امام به نثر و نظم، و گشایش کارها و رزق و دعاهای ایام هفته و سدرة المنتهى و صاحب الزمان (عج) و رفع جميع بلاها، و جهت ادای وام و جز آنها را گرد آوری نموده است.
آغاز افتاده: «حسنا * ماكثين فيه ابداً * و ينذر الذين قالوا اتخذ الله ولداً». انجام افتاده: «اللهم انّی اسئلک باللّعنة عليهم، و بالبرائة منهم في الدنيا و الاخرة».
عربی نسخ و معرب، فارسی نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت افتاده است، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، فرسوده، روکش کاغذ.
169 ، 10س، 15*9 سم
ص:172
(دعا فارسی)
از:؟
برای هر یک از روزهای هفته از جمعه تا پنجشنبه به طور جداگانه دعاء و ورد و تسبیح و عوذه و زیارت یک یا چند نفر از معصومین علیهم السلام را آورده است، که جمعه را به زیارت امام زمان علیه السلام آغاز نموده، و روز پنجشنبه را به زیارت امام حسن عسکری به پایان رسانده است.
پس از آن دعاهای: اعتصام، صباح حضرت امیرمؤمنان علیه السلام، علی بن موسی الرضا عليه السلام دعاء عشرات و شرح ثواب آن، دوازده امام خواجه نصیر طوسی، دعاهای ساعت های روز از مفتاح الفلاح شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1031) و دعاهای سودمند دیگر را در این جنگ گرد آورده است.
آغاز: «هذا دعای يوم الجمعة، بسمله مرحبا بخلق الله الجديد... و شاهدين رحمكم الله.... و لا اله الا الله وحده لا شریک اله».
انجام افتاده: «هذا دعاء سحر.... اللهم انی اسئلک بجلالک کله، اللهم».
نسخ، معرب توضيح دعاها نستعلیق، برخی ادعیه ترجمه زیر نویس به شنگرف دارد، کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف جلد: تیماج حنائی سیر، ضربی، بی مقوا، صفحه ها مجدول به شنگرف و سبز و زرد و احیانا طلائی
124 ، 11 ، 9/5 *15 سم
ص:173
(دعا -)
از:؟
دعاهایی است چون: دعای کمیل، علقمه، جوشن کبیر، جوشن صغیر، سمات، صنمی قریش، عديله، صباح، مشلول، رؤیت هلال، سحر و دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان و جز اینها و نیز زیارتهایی است چون: زیارت امیرمؤمنان علیه السلام و جامعه كبيره و امام رضا علیه السلام و صاحب الامر (عج) و... که در این بیاض گردآوری شده است.
آغاز: «دعای خضر عليه السلام مشهور به کمیل، بسمله، اللهم انی اسئلک برحمتک التي وسعت كل شيء». .
انجام: «دعای بزرگوار حضرت صاحب الامر(عج)... حتى ألين به كلّ صعب و اذلل به كل منیع، بقوّ تک یا ذالقوّة المتين».
نسخ خوب، عربی معرب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، صفحات مجدول به مشکی و طلائی، عنوانها گاهی شنگرف، روی برگ اول ملکیت محمد باقر الحسنی در 21 رمضان 1336، جلد تیماج قهوه ای سیر، دارای لب گردان و دگمه نر و ماده (که ماده آن افتاده است) کتاب: به صورت بیاض
325گ، 10 ، 15 *7 سم
ص:174
(تجوید فارسی)
از: محمد سعید فرزند شاه محمد کرمانی (ق 12)
رساله کوتاهی است در تجوید که آن را در پانزده باب به قرار ذیل نگاشته است:
باب اول در: فضیلت قرآن و قاری آن و ثواب قرآن (خواندن).
باب دوم در: آداب قرآن خواندن.
باب سوم در: نام دندانها.
باب چهارم در: مخارج حروف.
باب پنجم در: صفات حروف.
باب ششم در: رعایت حروف.
باب هفتم در: نام قرّاء سبعه و مولد ایشان.
باب هشتم در: بيان مدّ و قصر.
باب نهم در: بیان وقف و وصل.
باب دهم در: اقسام ادغام.
باب یازدهم در: احکام نون ساکنه و تنوین.
باب دوازدهم در: احکام میم ساکنه.
باب سیزدهم در: را آت.
باب چهاردهم در: احكام ألفات.
باب پانزدهم در: هاء کنایه.
ص:175
آغاز: «بسمله، حمد له، أما بعد چنین گوید مؤلف این رساله ابن شاه محمد کرمانی محمد سعید که این مختصری است در علم تجوید کلام الله مجيد».
انجام: «مگر در فيه مهانا در سوره فرقان که به قرائت عاصم اشباع است، و در يرضه لكم که در سوره زمر به قرائت عاصم اختلاص است.
نستعلیق خوب، نام کاتب ندارد، شاید به خط مؤلف باشد، ماه جمادی الثانی 137؟ (ظاهرة 1137) پشت برگها سطرها چلیپا نوشته شده است. جلد: تیماج مشگی، ضربی (در کارگاه هنری آستانه مقدسه ساخته شده است).
6گ، سطور مختلف، 13*20/5 سم
(سوگواری ترکی)
از: محمد باقر خلخالی قرا بلاغی
اشعاری است در موضوع سوگواری امامان پاک عليهم السلام به ویژه شهدای والا مقام کربلا به صورت نوحه، سینه زنی و مرثیه خوانی و زبان حال و غیره.
احتمال می رود که صاحب دیوان همان ناظم ثعلبيه مشهور باشد که در سال 1316در گذشته است. آغاز افتاده: گوزی قالب بولو میزده خدیجه با جیمزون***ایدو بدی هجری غمی قامتین کمان حارث
ص:176
قول ادینه بزی سات آه کسمه باشمیزی***سنه و یرورق وارنه قدر جان حارث».
انجام:
نولدی علی اکبرون***او خلاندي غنچه اصغرون
يكسر داغولدی لشگرون ***گیتدی الیندن باورون
نستعلیق، عنوانها مشگی، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، بیشتر برگها مرمت شده به طوری که خطها نیز آسیب دیده، جلد: شميز، عطف تیماج قهوه ای، در پایان لغزی است که آقای خلخالی به اسم آقا سید صالح به زبان عربی در سه صفحه ساخته است.
88گ، سطور مختلف، 16 *22سم
حدیث عربی) از: سید علی اکبر بن سید محمد بن سید دلدار على نقوى لكنهوی (1326)؟
کتابی است اخلاقی که از آغاز خلقت انسان و فرشتگان تا مرگ و برزخ و رستاخیز و بهشت و دوزخ و احوالات و عوارضی که پیش می آید، همه را بر مبنای احادیث از ابن عباس و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است و... با عناوین باب، باب بیان کرده است.
عنوان آغازین بدین قرار است:
ص:177
باب في تخلیق آدم، باب في تخليق الملائکه، باب في تخليق الموت، باب فی ذکر ملک الموت انه كيف يأخذ الأرواح، باب فی ذکر جواب الروح.
آغاز افتاده:«ان الله تعالی خلق شجرتاً و لها اربعة اعضان، فسماها شجرة اليقين، ثم خلق نور محمد صلی الله علیه و آله و سلم في حجاب من درّة بيضاء).
انجام افتاده: «قد جئت من عند عصاة امتک الذين يعذبون بالنار، و هم يقرؤن علیک السلام، و يقولون اعلم ما اسوأ حالنا». .
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج حنائی فرسوده، روکش کاغذ سیمانی، کتاب با ترجمه فارسی و
زیرنویس
126 گ، بدون ترجمه، 9 س، 16 *22 سم
(اعتقادات عربی)
از: شیخ محمد جرار حسین فرزند شیخ محمد مصطفی حسین طاهر (1305 - 1369 ق)
مؤلف چون کتاب «الألفين» علامه حلی حسن بن یوسف (726) را دید که در موضوع امامت است، و از آیات قرآن برای امامت امیرمؤمنان علیه السلام دلیل آورده است او نیز به پیروی علامه در همان موضوع از آیات قرآن بهره گرفت و در بیستم صفر 1361 نگارش آن را به پایان برده است.
ص:178
ولی روش استدلال وی جز روش استدلال علامه می باشد.
آغاز: «بسمله، الحمد لله الذي دلّ على وجوب وجوده كل موجودات (كذا) و على از لیته بدء كل مخلوقات، و على ابدیته نهاية كل محدثات، الذي كتب على نفسه الرحمة». .
انجام: «و اذا ثبت بهذه السورة وجود المعصومين، ولا نعلمهم فيجب عليه تعالی أن يجعل منهم امامة و هو الصواب، و الحمد لله رب العالمين و... محمد و آله الطاهرين». .
نستعلیق، سید صابر حسین کاظمی موسوی، الله آبادی، پسر خواهر مصنف، دریوپی هندوستان، سال 1400 قمری، جلد: نایلون جدید، اهدایی آقا سید ضیاء فرزند سید صابر حسین از کراجی پاکستان در 6 جمادی الثانی، 1420 به آستانه مقدسه حضرت معصومه علیه السلام دارای فهرست مطالب کتاب در دو نسخه نوشته شده و به وسیله شیخ محمد نجفی به پیوست نامه ای خدمت مرحوم آیت الله مرعشی فرستاده می شود، و چون آن مرحوم از دنیا رفته کتاب را به آستانه هدیه میدهند.
201 گ، سطور مختلف، 15*19 سم تشکر و قدردانی
چون مرحوم آقای حاج محمد علی کو کرم معروف به خوشدل چند هزار جلد کتاب چاپی خود را در زمان حیات به کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه ای اهداء کرده اند، و در میان آنها چند جلد دفتر و
ص:179
امثال آن خطی بود، جهت قدردانی و یادبود آن بزرگوار خطی ها را اینجا می آوریم.
(ادب فارسی) از: شمس اصطهباناتی، شیدا؟
قصیده ای است در میلاد با سعادت حضرت امیرمؤمنان علیه السلام در 30 بند چهار بیتی، که مجموعا 120 بیت می باشد و قصیده دیگری مخمس در 27 بیت در ولادت مبارک حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام.
آغاز میلادیه اول: «امشب که چهر آسمان دارد صفای دیگری***آورده باخود قرص مه الحق نکوتر منظری».
انجام آن: «امیدوارم از کرم شاها بگیری داد من***زانانکه از پستی تمیز ندهند گوهر از خزف
آغاز میلادیه دوم: «دوش از فراق دلبری نیکو ادا شیرین زبان***مانند هر شب داشتم زاینده رود از دیدگان
انجام آن: «جایی که باشد نام تو مصباح عرش کبریا***جایی که باشد نام تو سی جزو قرآن خدا
شیدا بدین بی مایگی گوید مدیحت را چه سان؟».
نستعلیق، تاریخ کتابت ندارد، ظاهرا به خط خوشدل باشد، جلد: شمیز
ص:180
آبی، عطف پارچه، بیشتر برگها سفید، اهدایی مرحوم خوشدل، جدول 15
156 سوره حمد: سبع المثانی به خط نستعلیق محمد علی قمی در تاریخ 22/10/23
پیوست می باشد.
7گ، 18 س، 18*22 سم.
(ادب فارسی)
از: شرر (؟)
حدود یکصد و نود و شش بیت غزل است در مطالب عرفانی. (و به ظاهر بیان عشق و شیدایی)
آغاز افتاده:
«قاصر بود از دامن اوتات که دستی است***کوته بود از درگه اوتات که پایی است
دردا که بر هر کس از این قصه سرودیم***گوید که شرر شاعر بیهوده سرائی است
انجام افتاده: «جز مدح ملک زاده اعظم که زبانش***بر هر چه بود گنج هنر آمده مفتاح
کاوس شدی دل عالم که ز خاطر***او مهر هنر آمد و عالم همه اشباح» .
نستعلیق تحریری، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: ندارد، در آخر هر بند تخلص به شرر را گنجانده است.
ص:181
گویا غزلها در مدح شخصیتی است به نام ملک زاده.
8گ، 12 س، 13 *21 سم.
(ادب فارسی)
اشعاری را از شاعران مختلف در مدح و مصیبت و ولادت امامان معصوم علیهم السلام و در پند و اندرز به صورت غزل و غیره جمع آوری نموده است. گویا این دفتر چک نویس بوده و آنها را در جای دیگر پاکنویس می نموده است.
آغاز: «در توسل به حضرت ثامن امام رضا عليه السلام
نسیم قدسی دمی گذر کن *بار گاهی که لرزد آنجا *خلیل را دست ذبیح را دل *مسیح رالب کلیم را پا».
انجام: «سر من باد خاک پای شما***دست من دامن ولای شما».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، در پشت برگ 34 نام: على کلباسی آمده است. جلد تیماج روغنی، قهوه ای، بیشتر اشعار از صفا می باشد.
71گ، سطور مختلف، 11*18 سم
ص:182
(ادب فارسی)
از: محمد علی قمی مداح (؟)
اشعاری است در مدح معصومین علیهم السلام از شاعرانی چون: شيخ بهاء الدين عاملی، عارف، رسا، صبا، واعظ، شریف الواعظین، منصوری، شمس اصطهباناتی.
آغاز: «اوراق ما به صفحه گیتی نشان ماست***از بعد ما نگاه به آثار ما کنید».
انجام: «منصور یا طريق طلب پیشه کن که پیر***سازد مس وجود تو را کیمیای عشق».
نستعلیق خوانا، محمد على قمی، تاریخ کتابت ندارد. برگ های سفید پس از اشعار دارد، جلد: گالینگور، عطف پارچه. وگ، سطور مختلف، 11*17/5 سم
(ادب فارسی)
از: گرد آورنده محمد علی خوشدل قمي (؟)
در حدود 75 بیت غزلیات و 7 رباعی از یغما، هزلیات و مضحکاتی چند از سعدی است که در این جزوه گرد آورده است بیشتر هزلیات از دائره ادب و عفت خارج می باشد.
ص:183
آغاز: «منم آن مرغ که در باغ سر کوی بتان***خارها بر جگر از غارت گلچین دارد
کی شود مرحم زخم جگر دلریشان***آنکه صد کان نمک در لب شیرین دارد».
انجام: «هر جور جفا که بینم آنگاه***بارت بکشم که نازنینی
شک نیست که من ترا نسیمم***گرخود همه کوه آهنینی».
نستعلیق خوانا، حاج شیخ محمد علی خوشدل قمی، سال 1302 هجری قمری، جلد: مقوا سفید.
9گ، سطور مختلف، 13/5*17 سم
(ادب فارسی)
از: گرد آورنده محمد على قمی (؟)
اشعاری است چند از شاعران معاصر و غیره در مدح معصومين عليهم السلام و توسل به آن مقربان درگاه حضرت حق و گاهی به صورت مولودنامه.
ص:184
آغاز:
«بعد اصحاب، حیدر کرار ***گشت بر دین مصطفی سالار
ای سنائی بقوت ایمان***مدح حیدر بگو پس از عثمان».
انجام:
«لیکن تو ای شمس شموس ***هستی انیس هر نفوس
ای پادشاه ارض طوس، ***سلطان عشاقان رضا).
نستعلیق خوانا، کاتب گردآورنده، تاریخ کتابت ندارد، بیشتر خطوط در اثر گذشت زمان کمرنگ شده است، جلد: ندارد. 16گ، سطرها مختلف، 9/5*15/5سم.
(ادب فارسی)
اشعار در نوحه و سینه زنی به وزنهای مختلف و لحنهای گوناگون در موضوع عزاداری امامان معصوم علیهم السلام به ویژه شهدای کربلا سلام الله عليهم اجمعين. آغاز: نوحه آتش زدن خیام، دو طفل، دو نور چشم حضرت زهرا به پای داری رفته از دنیا»
انجام:
چشم ملایک رود رود،*** افلاک لرزانست شام غریبانست
ص:185
نستعلیق، محمد علامه یا علامی، تاریخ کتابت ندارد، جلد پارچه، شعرها همانند سایر بیاضها به صورت چلیپا، برخی به رنگ آبی و برخی به رنگ مشگی نوشته شده است.
160 گ، سطرها مختلف، 12 *22 سم
(مختلف فارسی)
موضوعاتی را که برای خود لازم دیده و به آنها نیاز داشته در این بیاض گرد آورده است چون: دعای سحر، زیارت حضرت امام حسین علیه السلام (عاشورا)، زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام، وارث و نوحه سینه زنی و اشعاری سوگواری.
آغاز افتاده: «بالقدرة التي استطلت بها على كلّ شيء و كلّ قدرتک مستطيله».
انجام: «ای شیر بیا یاری ما تشنه لبان کن***یک چاره به احوال دل غمزدگان کن».
عربی نسخ، فارسی نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج بی مقوا، قهوه ای، اهدایی مرحوم آقای حاج شیخ محمد علی کوکرم، خوشدل به کتابخانه آستانه.
33گ، سطور مختلف، 11*16 سم
ص:186
(ادب فارسی)
از:؟
اشعاری در سوگواری معصومین علیهم السلام را که به صورت نوحه و مرثیه و پیش واقعه و زبان حال و مولود نامه و مدایح و غیره بوده گرد آوری نموده است.
آغاز افتاده: «... گاه گردی تیشه و کشتی بسازی بهر نوح***گه شوی اره ببری مقفر پیغمبری»
انجام: «...تمام فکر ابوالفضل آب برد*** برای اهل حرم باشتاب و آه برد»
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی، کوتاه تر از کتاب ، بی مقوا، بیاض از دو طرف نوشته شده است.
98 گ، سطور مختلف، 10/5*21/5 سم
(ادب فارسی)
از: گرد آورنده، يحيى ابوطالبی (ق 14)
بیاض کوچکی است در نوحه و سینه زنی برای شهدای کربلا، چون حضرت علی اکبر، حضرت قاسم و غیره. و همچنین زبان حال حضرت رقیه و زینب و ام كلثوم و غيره سلام الله عليهم و عليهنّ.
ص:187
آغاز: «اندر میان دشت کين چون شاه مظلومان***نعش جوانش را بدید در خاک و خون غلطان»
انجام: «اشرف به سر دست عزا میزند از غم***گوید بسوزد دفترم آمنّا یا زهرا»
نستعلیق، یحیی ابوطالبی، 20 ذیحجه 1351، مطابق 1312/1/27 شمسی. برخی صفحات به صورت چلیپا نوشته شده است. جلد: مقوا سفید، یک لنگه، فرسوده
32 گ، سطور مختلف، 6/5 *11 سم
(ادب فارسی)
از: گرد آورنده محمد فرزند حسن نوری ناجحی (زنده در 1318 ق) این نیز نوحه و سینه زنی هایی را در مصیبت کربلا در بر گرفته است.
آغاز: «وقت جدایی آمد ای غم پرورم زینب***ای خواهرم زینب، ای مادرم زینب»
انجام: «الهی تو فقیران راغنی کن***شفيع جمله ایشان را علی کن»
نستعلیق، محمد بن الحسن نوری ناجحی، در محرم الحرام، سال 1318، جلد: تیماج، قهوه ای، بی مقوا، گویا برای شخصی به نام شیخ لطف الله
ص:188
کتابت شده است. برخی جا به خط عبدالحسین در سال 1316 نوشته شده است. مهرهایی بیضوی شکل «عبده علی اصغر» و «محمد صادق» و مهر دیگری مربع «یا ابا عبدالله» در وسط برگها دیده می شود.
87گ، سطور مختلف، 10/5*17/5 سم
(ادب فارسی)
از: گرد آورنده محمد على (ق 14) نوحه و سینه زنی های گوناگون را برای مصیبت های مختلف حادثه جانسوز کربلا گرد آوری نموده است.
آغاز: «زینب محزونه به غم مبتلا، گشت چو وارد به صف کربلا***قافله غمزدگان بلا، شدند وارد به صف کربلا»
انجام: «گمانم آن که جان دادند با خواری بن خاری ***به زیرخارگلهای نبوت راتماشاکن»
نستعلیق، محمد على، 8 شهریور 1338، دوشنبه مطابق 25 صفر، جلد: تیماج قهوه ای روشن. بی مقوا، اهدایی مرحوم خوشدل به کتابخانه آستانه.
79 گ، سطور مختلف، 8/5*18/5 سم
(ادب فارسی)
ص:189
از: گرد آورنده محمد علی عسکری قمی (ق 14)
بیاضی است کوچک که بر حسب ذوق و سلیقه خود نوحه سینه زنی هایی را برگزیده و در آن با دقت نوشته است. آغاز: «بهشت اگرطلبی گریه کن به شاه شهیدان***که غیر گریه کسی در بهشت راه ندارد»
عزای خسرو لب تشنه کی رود از یاد؟***هنوز اشک محبان به فکر طوفان است»
انجام: «عزادارت گروهی شیعیانند***خوف خصمت اکنون در نهانند
چو طاهر حاضر اندر بذل جانند***ای غریبم ای تقى جان»
نستعلیق خوب، محمد علی عسکری قمی، جلد: تیماج، نارنجی، مقوا، با جوهر آبی کمرنگ نوشته شده است، اهدایی مرحوم شیخ محمد علی کوکرم خوشدل تهرانی به کتابخانه آستانه.
45 گ، سطور مختلف، 15*9 سم
از: گردآورنده محمد علی عسکری قمی
(ادب فارسی)
ص:190
نوحه و سینه زنی های دیگری است که در این بیاض گرد آورده است.
آغاز: «نوحه حضرت ابو الفضل علیه السلام
وا اسفا بی کس و یاور شدم، بی برادر شدم***یکه و بیچاره و مضطر شدم، بی برادر شدم»
انجام: «نادبا آن که بود از ره احسان به قیام***شافع جمله گنه کار جواد است جواد» .
نستعلیق، محمد علی عسکری قمی، روز پنجشنبه، 5 بهمن، 1326، جلد: تیماج مشگی، بدون مقوا، اهدایی مرحوم شیخ محمد على خوشدل تهرانی به کتابخانه آستانه.
58گ، سطور مختلف، 8/5 * 14/5 سم
پایان خطی های خوشدل
(اعتقادات فارسی)
از: فراهم کننده آقای سید اشرف الدین کیائی طالقانی (ق 14)
کلاسهای که 5 پوشه را در بر دارد. و نسبتا مطالب فقهی و اعتقادی را به قرار ذیل مشتمل است.
1- استفتاءهایی از آیات عظام: گلپایگانی، اراکی، مدنی کاشانی در موضوعات
ص:191
مختلف فقهی و فتوکپی وقفنامه سه هزار جلد کتاب حاج هاشم مجتبی کشباف تهرانی به کتابخانه مدرسه فیضیه قم.
2- علل اعراض مردم کوفه از امام حسین علیه السلام و پاسخ مرحوم شهید دستغیب شیرازی، تغزیه خوانی و نظر مرحوم امام راحل، چند استفتاء از مرحوم آیت الله میلانی و پاسخهای وی.
3- پرسش و پاسخ و مطالبی درباره روح، خواب دیدن، و شجره نامه سادات طالقان و جز آنها.
4- پرسش هایی چند در موضوع ولایت تشریعی و تکوینی معصومین علیهم السلام از آیات عظام: میرزا باقر آشتیانی و کمره ای و علامه طباطبایی و میلانی و پاسخ هر یک و مسائل دیگری چون سنی بودن غزالی به نظر مرحوم طباطبایی و سؤالاتی از مرحوم شهید دستغیب و طباطبایی و پاسخ های آنها.
5- استفتاءهایی از آیات بزرگوار: خوئی، گلپایگانی، مدنی کاشانی و از آیت الله ناصر مکارم شیرازی، فرمایش مرحوم آیت الله نجفی مرعشی درباره امامزاده حسین بن علی بن موسی الرضا علیه السلام و پرسش در موضوع برخی امامزادگان و پاسخ بعضی از بزرگان و پرسش و پاسخ هایی از این قبیل.
6- به نظر آیات بزرگ: مدنی کاشانی، سید مصطفی خوانساری، گلپایگانی، مرعشی نجفی، دعای عدیله از امامان علیهم السلام وارد نشده است.
ص:192
(کلام اردو) از: سید کلب باقر فرزند سید کلب حسین انصاری (ق 14)
اصل کتاب از مؤلفات سید کلب حسین انصاری است در عقائد کلامی به ویژه مباحث شیعه و سنی که فرزند وی آن را از زبان اردو به فارسی برگردانده است در ردّ اشکالات وهابیان بر شیعه.
(گاه شماری اردو)
مربوط به سال 1905 میلادی می باشد.
(تاریخ اردو)
از: ؟
تاریخ مختصری است از سلاطین عثمانی و جز آنها
(عقائد فارسی و اردو)
این چهار شماره چاپی می باشند که بدین جهت به گزارش مختصری از آنها بسنده کردیم.
(کلام فارسی)
از: لسان العلماء محمد باقر فرزند حاج محمد اسماعیل یزدی کرمانی (ق 14)
مباحث کلامی را با عناوین: جوهر، جوهر و بیان، و اعلان، اعلان به رشته تحریر در آورده، و آن را در مولد خاتم الاوصیاء عجل الله تعالی فرجه سال 1343 به جهت
ص:193
اشتغال به تأليف جواهر اللسان و جواهر المناسک به عنوان جلد اول به پایان برده است.
آغاز: «حمد و ستایش خداوند مالک الملوک یگانه منفرد قدیم ازلی ابدی با قدرتی را سزاست».
انجام: «هزارها كفار داخل در اسلام و ایمان شوند، الحمد لله اولا و آخرا، و ظاهرا و باطنا».
نسخ، به خط مؤلف، نیمه شعبان 1343 ق، جلد تیماج ضربی، مشگی.
127 گ، 23 - 26 س، 16*26 سم
(کلام فارسی)
از: محتشم بن عميد بن محمد شهنشاه درخجي (؟؟؟)
مؤلف گوید: که مدت مدیدی در بلاد عجم و دیار عرب و بعضی مضافات ولايات روم و ماوراء النهر و ترکستان گردیدم و با اعالی و اهالی طوایف صحبت داشتم...».
بالاخره برای تعیین فرقه ناجیه از هفتاد و سه فرقه امت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم این کتاب را با عناوین فصل، فصل نگاشته است.
آغاز: «بسمله، سپاس بی قیاس واجب الوجودی را که اصناف امم را دلالت به صراط مستقیم و دین قویم به دلائل واضحه و براهين لايحه نمود».
ص:194
انجام: «اگر دعوتم رد کنی ور قبول***من و دست و دامان آل رسول
اللهم احشرنا مع الأئمة المعصومين... يا ارحم الراحمین».
نستعلیق زیبا، عنوان و نشان شنگرف، تاریخ کتابت و نام کاتب نیامده است، جلد تیماج مشگی، ضربی، تملک و مهر مستطیل با سجع «لا اله الا الله الملک الحق المبين محمد على الشريف» با تاریخ 1249 در اول و آخر آمده است. در ذريعة ج 16، ص 240 رقم 954 فرماید: «که در انساب النواصب که در 1076 تألیف شده از فصول الحق نقل شده».
آیا این همان است؟ و الله العالم. در پایان مناظره فضال بن حسن با ابوحنیفه در سه صفحه آمده است.
113 گ، 18 *23 سم
(کلام فارسی) از: لسان العلماء ابو جعفر حاج شیخ محمد باقر بن حاج محمد اسماعیل یزدی، کرمانی (ق 14)
مؤلف گوید: «چون بحول و قوه الهی چند اسم از اسماء لفظی حق تعالی را با تطبيق به اسماء مرآتی او جل شأنه و عظم برهانه - بر محمد و آل محمد الخ». .
در جلد دوم که نسخه حاضر است چند جوهر دیگر را در بیست منبر به رشته تحریر در می آورد.
ص:195
از صفحه 239 به بعد حدود 26 خواب از خود و بستگانش نقل می کند و نتیجه های مختلف می گیرد.
این جلد را سال 1341 آغاز نموده و در 12 ربیع الاول چند سال پس از آن به پایان برده است در صفحه 262 خواب سال 1345 را نقل می کند که مسلما پایان رسیدن کتاب پس از آن بوده است).
او در پایان چهارده زیارت کوتاه که لعن بر دشمنان اهل بیت را در بر دارد نگاشته است.
آغاز: «الحمد لله الذي جعل معرفته مفتاحة لجنته، و النجاة من نار جحيمه في محبته».
انجام: «و صلّى الله على محمد و آل محمد صلاة كثيرة، دائمة، باقية، ازلّية، ابدية».
نسخ به خط مؤلف، جلد تیماج، مشگی، ضربی، 12 ربیع الاول، سال ندارد.
222 گ، سطور مختلف، 19 - 22، 17*21/5 سم
(کلام فارسی) از: لسان العلماء محمد باقر فرزند حاج محمد اسماعیل یزدی، کرمانی (ق 14) چند منبر دیگری است در شرح اسماء حسنای خداوند و تطبيق آنها بر
ص:196
امیرمؤمنان علیه السلام و شرح فضائل و مناقب آن بزرگوار که از دو اسم مقدس کریم و اکرم شروع نموده، و به اسم اعظم بودن الف پایان رسانده است.
نسخه حاضر جلد سوم و ظاهرا نا تمام می باشد.
آغاز: «الحمد لله الذي يدرك الأبصار، و لا تدركه الأبصار، و یدرک الاوهام و لا تدرکه الأوهام».
انجام افتاده: «اول قبول قرآن مجید که کلام ربّ مجید است. دوم قبول ولایت و نبوت و رسالت و امامت و خاتمیت اسم اعظم خدا محمد بن عبدالله».
نسخ، خط مؤلف، بی جلد، عناوین و حاشیه مشگی، تاریخ کتابت ندارد .
93 گ، سطور 23، 17/5*23 سم
(ادبیات فارسی)
از : شمس الدين محمد شیرین بن عزّالدين بن يوسف مغربی (809 ق)| مشتمل بر غزلیات و رباعیات وی می باشد.
آغاز: خورشید رخش چو گشت پيدا ***ذرات دو کون شدهویدا
نور رخ او چه سایه افکند***زان س ایه پدید گشت اشیاء» .
ص:197
198
انجام: «ای حسن تو در کل مظاهر ظاهر***وی جسم تو در جمله مظاهر ظاهر
از نور رخ و ظلمت زلفت دایم***قومی همه مؤمنند و قومی کافر
نستعلیق زیبا، 13 صفر 1290، نام کاتب نیامده است، کاغذ: رنگهای مختلف: آبی کمرنگ، سبز کمرنگ، سفید، زرد، سرخ کم رنگ، صورتی، نارنجی، جلد: تیماج بی مقوا، حنائی، ضربی، جلد مال تجوید بوده است. از آن محمد رضا اصولی فقیه میرزایی فرزند لسان العلماء حاج شیخ محمد باقر در سال 1346.
102گ، سطور مختلف، 12 - 8، 13*20 سم
(عرفان فارسی)
از :؟
برخی از اشعار گلشن راز محمود شبستری را با عباراتی عرفانی و ذوقی شرح نموده، و منظور وی راهنمایی ناظران و مطالعه کنندگان به توحید نظری و عملی بوده است.
آغاز افتاده: «به انواع صنایع و بدایع و از سایر مصنفات این صاحب کمال و
ص:198
خوب تر و مشهورتر و مقبول تر واقع شده است».
انجام: «الهى جمال آن شاهدان را از دیده نامحرمان مصون دار، الهی ناظران را توفیق خواندن و عمل کردن عطا فرما، که آنها هم به فيض مقامات جان فزا برسند.
(ادبیات فارسی)
از: میرزا محمد آصفی شیرازی (ق 13) اشعار مصیبتی است به همان سبک دوازده بند محتشم کاشانی که در جواب محتشم سروده است، و پس از دوازده بند، قصیده ای از همو در آفرینش پس از آن دوازده ترجیع بند از میرزا محمد حیرت و رباعیاتی در غدیر و جز آن.
آغاز دوازده بند: «ای آسمان چه شد که حسین قد خمیده***برگو بدوش باز چه محنت کشیده» .
انجام دوازده بند: «مگرخدای بود صاحب عزای کنون***اساس تعزیه در عرش کبریا برپاست» .
آغاز قصيده: «چو مشیت راز جیب عیب سر بر کرده اند***بزم عشق از شمع نور آن منور کرده اند».
انجام قصيده: «باد این دولت چنان باقی که گوید چرخ سبز***عطف دامانش يقين دامان محشر کرده اند». آغاز دوازده ترجیع بند: «از فروغ تجلی اول***شد چو روشن جهان به صبح ازل
ص:199
نفس کلی ز پرده رخ بنمود***عقل اول چو رخ نمود اول
انجام: «معدوم ز خودم گشتم و موجود به حق***تانیست شدم ز خود شدم هست علی».
محمد علی، تاریخ کتابت نیامده، جلد تیماج، مشگی، ضربی، بدون مقوا،
81گ، سطور مختلف، 20 - 12، 12*17/5 سم
(احکام فارسی)
از: ؟
مختصری است در آداب و سنت های اسلامی و ادعیه و وظایف مستحبی یک مسلمان در مناسبتهای مختلف، در چهارده باب بدین قرار:
باب اول: در آن چه تعلق به پوشیدن دارد.
باب دوم: در آن چه تعلق به گرمابه رفتن دارد.
باب سوم: در آن چه تعلق به شانه کردن دارد.
باب چهارم: در آن چه تعلق به موی گرفتن و ناخن چیدن دارد.
باب پنجم: در آن چه تعلق به دیدن (نگریستن به آئینه) دارد.
باب ششم: در آن چه تعلق به شنیدن دارد.
ص:200
باب هفتم: در آن چه تعلق به اکل و شرب (خوردن و آشامیدن) دارد.
باب هشتم: در آن چه تعلق به تجارت و بيع و شراء دارد.
باب نهم: در آن چه تعلق به مناکحت و مباشرت دارد.
باب دهم: در آن چه تعلق به مولود و ولادت دارد.
باب یازدهم: در آن چه تعلق به خفتن و بیدار شدن دارد.
باب دوازدهم: در آن چه تعلق به حال سفر دارد.
باب سیزدهم: در انواع فوائد و آداب متفرقه.
باب چهاردهم: در چیزهای جامع که کتاب بدان ختم کرده شود.
آغاز: «الحمد لله رب العالمين و الصلاة على خير خلقه محمد و آله اجمعين الطيبين الطاهرين». .
انجام: «و اسانید آن بیفکندم تا به تطویل نینجامد، و خواننده را ملال نگیرد، و السلام علی من اتبع الهدی».
(عرفان فارسی)
از: آقا نجفی شیخ محمد تقی فرزند حاج شیخ محمد باقر مسجد شاهی (1332)
ترجمه ای است از کتاب مصباح الشریعه منسوب به حضرت صادق علیه السلام در صد باب، باب اول در معنى اسرار عارفين. باب دوم در بیان تقسیم دلها، باب سوم در رعایت دل، باب چهارم در نیت. باب پنجم در ذکر الخ و این کتاب چاپ سنگی است، و تا آغاز باب 86 دارد.
(کلام فارسی)
از: محمد تقی ابن محمد باقر
ص:201
مختصری در اصول دین و ایمان و اصول اخلاق لازمه اهل ایقان، و مشتمل است بر دو مقصد، مقصد اول در اصول دین، مقصد دوم در اخلاق و هر کدام دارای چند فصل، مقصد، بحث و جز آنها از عناوین این کتاب نیز چاپ سنگی است.
کتاب اول: نسخ و نستعلیق، عناوین شنگرف، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد. دوم چاپ سنگی تا باب هشتاد و ششم، نستعلیق، سوم نیز چاپی نسخ به خط احمد بن محمد علی اصفهانی، سال 1293، جلد تیماج، مشگی، بی مقوا، در پایان مالکیت حاج آقا شیخ محمد باقر لسان العلماء.
152 گ، سطور مختلف 11 *27 سم
(دعا عربی)
از: امام سجاد حضرت علی بن الحسين علیه السلام
به شماره (140) مراجعه کنید.
نسخ، معرب زیبا، به خط على فرزند ملا محمد کرمانی، روز سه شنبه، پنجم جمادی الثانی، 1267، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج قهوه ای روشن، ضربی، بی مقوا، دارای سر صفحه استخاره،
94 گ، سطور 14، 11*17/5 سم
ص:202
(فارسی)
از: ملا یحیی بن سیبک نیشابوری متخلص به فتاحی (852)
در اصول اخلاق با نثری پر استعاره و حکایاتی شیوا و ابیاتی از شعر، و عناوین «نكتة، نكتة» در هشت باب و هر کدام دارای چند فصل بدین تفصيل:
باب اول: در ایمان.
باب دوم: در ذکر ملوک و اعوان آنان.
باب سوم: در علم و تعلیم و تعلم.
باب چهارم: در زهد و عبادت
باب پنجم: در اطباق اخلاق و اجناس مردم.
باب ششم: در مستلدات.
باب هفتم: در مشتهيات.
باب هشتم: در اسنان عمر.
آغاز: «حمد خدای را که چشمه میم حمدش دریایی است در حد کمال. و دائره میم نعمتش سفرهای است در نعت نوال قدم».
انجام: شب ظلمت از روی او دور دار ***استان آنگهش از قبول نظر».
نستعلیق خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی، مقوا، صفحات مجدول به طلائی، عناوین: طلایی، دارای سر صفحه بوده از بین رفته است.
62گ، سطور 15، 15/5 *10 سم
ص:203
(کلام فارسی)
از: کریم ابن ابراهیم کرمانی (1285 ق)
رساله مختصری است در رد سید علی محمد باب که خود را باب امام زمان و سپس پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و سرانجام ادعای خدایی نمود، و در نتیجه این خدای بدبخت اعدام شد محمد کریم خان این رساله را به خواهش آقا محمد شریف کرمانی اناری در یک مقدمه و چند فصل و در تاریخ 12 ربیع الاول 1262 به رشته تحریر در آورده است.
آغاز: «ستایش خداوندی را سزاست که پروردگار عالميان است، و درود پیغمبری را رواست که مهتر جهانیان است».
انجام: «قد فرغ من تسویده العبد الأثيم کریم بن ابراهيم في الساعة الثالثه...حامدا مصليا مستغفرا مستقيلا».
(عقائد فارسی)
از: محمد اسماعیل فرزند محمد ابراهیم اصفهانی
مطالبی است از کریم خان فرزند ابراهیم خان کرمانی که اصفهانی در سنه 1286 در آن سامان بوده و آنها را در مجالس نامبرده از وی شنیده و به رشته تحریر در آورده است.
ص:204
آغاز: «الحمد لله رب العالمين... و چون فرمایشی که مولای معظم و مقتدای مکرم روحی له الفداء و مدّ الله ظله على رؤوس من والاه در مجالس محض صحبت فرمایش می فرمایند».
انجام افتاده: «و جميع كتاب تکوینی را قرائت کرده، و همچنین چون حضرت سلمان».
کتاب اول نسخ، محمد الحسینی، ذی القعده الحرام سنه 1273، دوم نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عناوین نانوشته، جلد: تیماج قهوه ای روشن، بی مقوا، ضربی، اهدایی فقیه میرزایی به آستان مقدس. 95 گ، سطور مختلف، 13، 14، 10 *16/5 سم
(نجوم فارسی)
از: محمد باقر بن محمد تقی مجلسی (1111)
رساله ای است در سعادت و نحوست ایام هفته و ماه و نوروز که از احادیث معتبره معصومین علیهم السلام در چهل و دو فصل و چند خاتمه گرد آورده است و این اختیارات ایام جز اختیارات ایامی است که مجلسی آن را در همین موضوع در سه فصل گرد آوری نموده است.
آغاز: «الحمد لله رب العالمين، و الصلاة و السلام على سيد المرسلین و آله الطاهرین و بعد چنین گوید: احقر عباد الله الغني محمد باقر بن محمد تقی».
ص:205
انجام: «و یکی بر نام آن معصوم باید گذاشت و کشید تا هر دو به هم رسند، پس به درستی که آن خانه غرّه آن ماه است، باقی و الله يعلم». .
نستعلیق، علی بن محمد، بیست و ششم ربیع الثانی سنه 1268، عنوان ها و نشانها شنگرف، جلد: تیماج، مشگی مرمت شده، ضربی فرسوده، 132 گ، سطور 15، 11 *15/5
سم الذریعه، ج 1، ص 367، فهرست کتاب های فارسی 190/1
(عقائد فارسی)
از: بعضی از شاگردان فاضل ملا محمد جعفر اسد آبادی (1263)
اصول پنجگانه دین و مذهب را که استاد به نثر به رشته تحریر در آورده است، شاگردش به نظم کشیده است. آغاز: «هر که را بر سر هوای لؤلؤ لا لا بود***باید این سلک گهر را طالب و جویا بود
انجام: «نسخه آب حیات این است اگر جوئی به کام ***رشحهای از قلزم تألیف مولانا بود
از جلال علم و فضل و رأفت حق نام وی***چار حرف آمد که جیم و عین و فاو را بود
ص:206
اشاره به نام استادش: جعفر می باشد قاریا چون زین مراتب بهره ور گردی به گوی
جای قاری در ریاض جنت مأوا بود
از: ملا محمد جعفر بن بن سيف الدين شریعتمدار استر آبادی (1263)
رساله مختصری در اصول دین که اول به گونه فشرده اصول دین و مذهب پنجگانه را آورده، سپس مقداری بیشتر هر یک را توضیح داده است.
آغاز: «الحمد لله على نواله... اما بعد چنین گوید خادم بساتين مذهب جعفری از مذاهب شرع محمد محمد جعفر استر آبادی».
انجام: «و با تقصیر مخلّد در آتش جهنم است، چون جماعتی از حکماء قاصرين.
شریعتمدار این رساله را روز پنجشنه، هفتم محرم الحرام سنه 1261 به پایان برده است.
برخی فهرستها این رساله را: وصل الفصول نامیده است.
(فقه عربی) از : گویا از ملا محمد جعفر شریعتمدار باشد.
الفاظی را که هنگام اجرای عقد یا ایقاع باید خوانده شود به گونه فشرده و با تعریف فقهی هر یک در این رساله گرد آورده است.
آغاز: «صيغه بيع: يقول البايع: بعتك هذا المتاع او الشيء المعلوم بهذا المبلغ المعلوم او بالمبلغ المعلوم».
ص:207
انجام افتاده: «و اما الجعاله فهى عقد جائز من الطرفين، و ثمرتها استحقاق المال المجعول و المقدر شرعة او عرفا».
(اعتقادات فارسی) از: ملا محسن بن مرتضی فیض کاشانی (1091) رساله مختصری است در بیان اعتقادات حقه شیعه که از قرآن کریم و گفته های اهل
بيت عليهم السلام بهره گرفته است، نه از روش متکلمان.
این رساله در هشت باب می باشد چون باب ها و درهای بهشت بدین قرار:
. در وجود واجب 2. در وحدانیت واجب 3. در صفات واجب 4. در نبوت 5. در امامت 6. در حشر 7. در احوال محشر 8 در بهشت و دوزخ
آغاز: «حمد بی حد و ثنای بی عد خداوند جهان آرای دل گشای را که صوامع قدس آسمان را مزین ساخت». . انجام: «گر تو ز شراب می شوی مست
س اقی من زار زار باید از دست»
(عربی عقائد)
از: ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی (1111 ق)
اعتقادات شیعه دوازده امامی را به گونه فشرده در این رساله در دو باب گرد آورده است و صوفیان را بسیار نکوهش کرده، و پدر خود را از آنها جدا می نماید.
آغاز: «الحمد لله الذي سهل لنا سلوک شرایع الدين و اوضح اعلامه، و بين لنا مناهج اليقين، فأكمل بذلک علينا أنعامه».
ص:208
انجام افتاده: «ان لكل عبادة روحا و جسدا، و ظاهرا و باطنا، فظاهرها و جسدها الحركات المخصوصة، و باطنها الاسرار المقصودة منها و الثمرات المترتبة عليها».
چون مجلسی این رساله را در یک شب اواخر محرم سال 1086 در مشهد مقدس نگاشته است آن را لیلیه نیز گویند.
(عربی حدیث)
احادیثی که در رابطه با مرگ، عالم برزخ، فرشتگان حفظه، حقوق مؤمنین و جز آنها را از امامان معصوم علیهم السلام و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم گرد آورده و به طور پراکنده نگاشته است.
آغاز: «قال الرضاعلیه السلام : ما من عبد زار قبر مؤمن فقرء نا انزلناه في ليلة القدر سبّع مرات الا غفر الله له و لصاحب القبر». .
انجام نا تمام: «قال العلامة المجلسی قدس السره الشریف : لعلّه تعالى خلق صورتيهما في جهنم التعيين مكانهما، و تصویر شقاوتهما للملأ الأعلى و لمن سمع الخبر من غيرهم» .
نستلعیق، کتاب دوم در یوم پنجشنبه بیست و هفتم شهر محرم الحرام سنه 1261، کتاب چهارم: تاریخ تصنيفه: «ترجمة بالتائبين، تاریخ تحریره سنه 1261 بین پنجم و ششم اشعاری از خیام و جز او در یک صفحه پس از کتاب ششم حدیث پرسش های سه نفر یهودی از خلیفه دوم و ارجاع وی آنها را به حضرت علی علی سرانجام اسلام آوردن آنان آمده است.
جلد تیماج سرخ سیر بی مقوا، ضربی. 196
گ، سطور مختلف 1417، 11*15/5 سم.
ص:209
عربی (بلاغت)
از: سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793 ق)
به شماره 476 مراجعه فرمایید.
نسخ، نام کاتب ندارد، ذی الحجه سنه 1192 کتابت به پایان رسیده، جلد تیماج مشگی بی مقوا، وقف شهید محمد باقر حبیبی، عنوان و نشان شنگرف، حاشیه نویسی دارد. 261 گ، سطور 17، 10/5*14 سم
و 994
(فارسی عربی دعاء)
دعاهای مختلفی است از جمله دعای کمیل، حاجت، شکیات نماز، تعقیبات و احکام نماز از مقدمات، مقارنات و جز آنها را در این بیاض گرد آورده است. آغاز افتاده: «صلّ یا ربّ على شمس الضحی ***احمد المختار نور الثقلين
وعلى نجم العلي بدر الدّجی*** من اليه الشمس ردّت مّرتين»
انجام افتاده: «انگشت بر آن گذاشته، و قرار چنین است جوف پائینی پائین نویسند و بالائيها بالا».
ص:210
نسخ و نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد تیماج مشگی بدون مقوا فرسوده
44گ، سطور مختلف، 10 *17 سم
(فارسی عربی دعاء)
از:؟
دعاهای مختلفی است از جمله: دعای حاجت (الحمد لله الذي علا فقهر)
دعای سمات، مرجان، کمیل، عدیله، زیارت دوازده امام خواجه نصیر طوسی قدس السرّه الشریف ،توسل و دعاهایی از صحیفه سجادیه طلا و جز آنها را در این بیاض نوشته است.
آغاز افتاده: «یعنی حاجت خرد هم در دست خدا است، چنان که حاجت بزرگ در يد قدرت او است».
انجام افتاده: «و على مرضى المؤمنين و المؤمنات بالشفاء و الصّحة».
نسخ زیبا، جلد و کاتب و تایخ کتابت ندارد، صفحات مجدول به شنگرف و مشگی، برخی از دعاها و مناجات صحیفه ترجمه و زیرنویس به شنگرف دیده می شود.
140گ، سطور 12، 7/5 *18 سم
ص:211
(فقه فارسی)
از: محمد ابراهیم اصفهانی فرزند محمد حسین خراسانی (ق 13)
رساله مختصری است در چند مقصد و هر مقصد دارای چند مبحث در مسائل فقهی به گونه رساله عملیه، بدون اشاره به دلیل یا ادلّه.
مقصد اول در طهارت که آن را در یوم پنجشنبه دوم ماه رمضان سنه 1248 به پایان برده است.
آغاز: «بسمله، حمد و ثنای بی حد و احصاء مخصوص بارگاه کبریایی است که جوهر بحار معرفتش کنز الفوائد آمال و امانی را جامع و...» .
انجام: «و در مابين آنها به قدر هشت فرسخ می نباشد باید تمام نماید، علاوه نمودن قصر است».
نستعلیق، جلد: تیماج قهوه ای، بی مقوا، برخی صفحه ها وصالی شده با کاغذ نا همگون، برخی عناوین شنگرف
101گ، سطور 16، 11*16 سم
از: ؟
مطالب مختلف روایت، شعر، نسب رسول خدا، سياق قدیم، عقد نامه، صلح نامه،
ص:212
اصطلاحات فقهاء در کتب فقهی چون: الاشهر، الاظهر، الأشبه، الأصلح، الأحوط، الاكثر، الأنسب، الأولى، التردد، المشهور و مطالب گوناگون دیگر در این دفترچه نگاشته شده است.
آغاز: «در کتاب جلاء العيون مسطور است آقای مجلسی طاب ثراه در بیان نسب شریف حضرت خاتم الانبیاء محمد مصطفی علیه آلاف التحیه و الثناء».
انجام: «...».
چون جنگ از هر دو طرف نوشته شده است آغاز و انجام واقعی معلوم نگشت.
نسخ، نستعلیق خوب، گاهی تحریری، بدون نام کاتب، حدود سال 1227، جلد تیماج، حنائی، بی مقوا، دارای عطف، مالکیت محمد الخراسانی، به تاریخ شهر جمادى الأولى 1369 و نیز مالکیت محمد بن ابوطالب در 1328 داخل جلد رؤیت می شود.
80 گ، سطور مختلف، 11/5*17/5سم
(عقائد فارسی)
از: نور الدين بن شفیع بن احمد الحسيني (ق 14)
رساله مختصری است چاپ سنگی در اعتقادات شیعه دوازده امامی که از آیات و روایات بهره گرفته است.
ص:213
این رساله در 112 صفحه در دار الطباعه آقا میرزا محمد حسین، ذی قعده 319 ق چاپ شده است. به قطع جیبی.
(ادبیات فارسی)
از:؟
رساله مختصری است در داستانهای کوتاه خنده دار، و گاهی خارج از نزاکت و ادب که بدون ذکر منبع آنها را گرد آوری نموده و با عناوین: حکایت، حکایت، یا حکایت دیگر به رشته تحریر در آورده است.
آغاز افتاده: «مهر و نفقه و کسوه چند ساله مرا بدهد تا من به طلاق از او راضی شوم، و نمی بخشم اینها را».
انجام افتاده: «و آن آقا خوند بسیار غمگین می شد، روزی به کسی مسلط بر سر او بود شکایت او را کرد، و او نماینده کشک را اذیت...».
نستلعیق خوب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای.
43 گ، سطور 15، 10 *16 سم.
گوناگون فارسی) از:؟
دفتری است از دو جانب مطالب گوناگون در آن نگاشته شده است، آیات روایات، اشعاری در پند و اندرز و سوگواری و جز آنها از مطالبی که برای بهره گرفتن در منبر و غيره سودمند است گرد آوری شده است.
ص:214
آغاز: «تیغ دادن بر کف زنگی مست***به که آرد علم را ناکس به دست
انجام: «از خدا خواهیم توفیق ادب***بی ادب محروم ماند از فيض رب
بی ادب تنها نه خود را داشت بد***بلکه آتش بر همه آفاق زد»
نسخ و نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای سیر، مهر بیضوی «الحق مع العلى و العلي مع الحق» و همچنین وقف شهید محمد باقر (ظاهرة) حبیبی در پایان دیده میشود.
146 گ، سطور مختلف، 11*17/5 سم
(علوم غریبه فارسی)
از :؟
فالنامه ای است ویژه بانوان که بر طبق برجهای: حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، جدی، قوس، دلو، حوت، طالع زنان را دیده و اطلاعاتی برای آنان گویند.
پیوست این اوراق برگ های دیگری در احضار کسی، محبوبیت بین دو نفر و صفحه ای از جفر جامع و جز آنها آمده است.
ص:215
آغاز: «در بیان جفر جامع و چگونگی درج 28 حرف ابجد، جامع هر جفر را ابجد نیز می گویند. اوائل کتابت الألف مع الجفر، از جزو اول الف».
انجام: «تیغ بند همراه با خود دارد.... حمعسق، کاملا، حادیا، باسر أ. فاصلا، صادق، برحمتک یا ارحم الراحمين».
نستعلیق، جلد: تیماج، حنائی سیر، فرسوده، بزرگتر از برگها، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، برگها در دو بخش بزرگتر و کوچکتر. 22گ، سطور مختلف، جلد 15*19/5 سم
(هیئت فارسی)
از:؟
نسخه حاضر در حدود یازده باب است در تشریح هیئت که در اوائل از مباحث هندسی آغاز نموده است، و برخی از عناوین بدین قرار است:
بیان حرکت بسيطه، معدل النهار، منطقة البروج، اربعة دائرة مارة باقطاب، دائره میل، دائره عرض، دائره افق، دائرة نصف النهار، دائره مشرق و مغرب، دائره وسط السماء، دائره ارتفاع...
باب یازدهم: در معرفت خط نصف النهار و سمت قبله زمین.
آغاز افتاده: «خطهای مستقیم را نصف قطر خوانند، و هر خط مستقیم که دائره را به دو پاره کند آن را وتر خوانند».
ص:216
انجام افتاده: «هزار کر، و هر کری سی و دو اصبع، و هر اصبعی به مقدار عرض شش جو».
نسخ خوانا، دارای اشکال هندسی و خطوط، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، بسیار فرسوده، حاشیه نویسی دارد، عناوین و نشانها شنگرف، جلد تیماج مشگی یک لنگه.
26 گ، سطور مختلف 21 18، 15/5*21 سم
(دعا فارسی)
مجموعه ای که در آن دعاهای گوناگون از جمله خواص چهل گانه نادعلیا مظهر العجائب و فالنامه، دعای محبت، بیمار نامه، و جز آنها آمده است.
آغاز افتاده: «باب هفتم در بعضی از خاصیات مجرب و اسرار کلمات تامات که از... صادر شده که ناد علیا مظهر العجائب».
انجام: «قل يحييها الذي انشأها اول مرّة و هو بكل شيء عليم».
نسخ و نستعلیق، محمد حسن ذاکر فرزند آخوند ملا على، چهار شنبه 19 جمادی الاول 1358، خطها مختلف از کاتبان متعدد وقف سید محسن مرتضوی به آستانه مقدسه حضرت معصومه ای، جلد گالینگور فرسوده، برگ ها مختلف 136 گ، سطور مختلف، 11/5*18 سم
ص:ک217
(اعتقادات عربی)
از: ملا محسن بن مرتضی فیض کاشانی (1091)
کتاب مختصری است در اصول دین و اقسام عبادات، و بیان راه رستگاری در رستاخیز، مشتمل بر یک مقدمه و دو مقصد و هر مقصد دارای 5 باب می باشد.
مقدمه در: تعیین بهترین هدایت کننده رسول خدا و امامان و قرآن. مقصد اول در ارکان: «توحید، نبوت، عدل، امامت و معاد.
مقصد دوم در اعمال: یعنی طاعات جوارح و گناهان آنها و طاعات قلب و گناهانش، و آداب معاشرت با مردم و دستورات اخلاقی، و عناوین کتاب: «هداية،هداية» می باشد.
این کتاب در سال 1042 موافق جمله «انتهى منهاج النجاة» پایان یافته است.
آغاز: «بسمله، الحمد لله الذي هدانا للدّين القويم، و النهج المستقيم، و الصلاة و السلام على من بعثه بالملّة البيضاء »
انجام: «و ایاک ثم اياك ان تكون من الفريق الثالث، فتهلک هلاكاً لا يرجی فلاحک، و لا ينتظر اصلاحک».
(اخلاق فارسی) از: خواجه نصیرالدین محمد بن محمد بن حسن طوسی (672) رساله ای است در اخلاق و فلسفه علمی آمیخته با عرفان در شش باب به نام
ص:218
شمس الدین محمد بن محمد جوینی (مقتول 683) که آن را از اخلاق ناصری نگاشته است.
فهرست بابها بدین قرار است: باب اول: مبدأ حرکت. باب دوم: ازالت عوائق. باب سوم: سیر و سلوک. باب چهارم: احوالی که مقارن سلوک حاصل می شود. باب پنجم: احوال وصول پس از سلوک. باب ششم: نهایت حرکت و عدم انقطاع سلوک. آغاز: «سپاس بی قیاس بار خدایی را که به سبب آن که هیچ عقلی را قوت اطلاع بر حقیقت او نیست».
انجام: «این است آن چه در این مختصر خواستیم که ایراد کنیم، و این جا سخن منقطع شد، و السلام علی من اتبع الهدی».
(اخلاق عربی)
از: شهید دوم زین الدين بن على عاملی (966)
اصل کتاب در موضوع آدابی است که باید آنها را استاد و شاگرد و هر دانشمند اسلامی و قاضی رعایت نمایند، و این آداب از آیات قرآن و احادیث استفاده شده و در یک مقدمه و چهار باب و یک خاتمه روز پنجشنبه بیستم ربیع الاول سال 954 به
پایان رسیده است.
ص:219
و این چند برگ خاتمه آن کتاب است.
آغاز: «هذه خاتمه کتاب منية المريد.... قال قدس سره: و اما الخاتمة فتشتمل على مطالب مهمة، المطلب الأول في اقسام العلوم الشرعية». .
انجام: «تقبلها الله برحمته، و تلقا هابید کرمه و رحمته، انه جواد کریم، و الحمدلله وحده، و صلى الله على محمد و آله الطاهرين».
(حدیث عربی)
از:؟
رساله مختصری است در تحقیق معنی فرمایش رسول خدا است که فرمود: الدنيا مزرعة الاخره که زراعتکاری آخرت را به زراعتکاری دنیا تشبیه نموده و بذر پاک و خالی از ناخالصی و زمین صالح و کاشت و داشت و برداشت در زمان مناسب را شرط بهره برداری و بهره وری در زراعتکاری می داند همچنین در زراعتکاری برای آخرت نیز همه آن شرایط لازم است.
آغاز: «بسمله، الحمد لله حق حمده، و صلى الله على محمد نبیه و عبده و على آله و صحبه و جنده، و التابعين لهم باحسان من بعده و سلم تسليما». .
انجام: «و رتب اورادک من صباح الى مسائک، فاصنع إلى ما يلقى اليک من اوامر الله انح».
(اعتقادات فارسی)
از: ملا عبدالرزاق بن علی بن حسین فیاض لاهیجی (1072) اصول دین پنجگانه را به روش کلامی و فلسفی و برخی اصطلاحات منطقی در
ص:220
یک مقدمه و پنج باب، و هر بابی دارای چند فصل نگاشته است.
این کتاب مختصری است از «گوهر مراد» خود وی که برای یکی از اخلاء تلخيص
نموده است.
آغاز: «بسمله، حمد له، و بعد چنین گوید العبد الملتجی عبد الرزاق الهجي كذا) تجاوز الله عنه که یکی از اجلای اخلای عظام و اعاظم احبای کرام».
انجام: «و حق وجوب آن است بر هر که عالم باشد به حسن معروف و قبح منکر و تجویز بر تأثیر و انتفای مفسده و هذا آخر ما اردنا ایراده).
کتاب اول نسخ، محمد حسن بن محمد ابراهیم، دوم نسخ و نستعلیق محرم الحرام سنه 1233، سوم نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، نستعلیق، چهارم محرم الحرام سال 1233، کتاب پنجم نستعلیق حسن بن محمد بن ابراهيم الخوانساری محرم الحرام سنه 1234، پس از کتاب دوم سؤال از خواجه نصیر از معنی اتحاد وحدت و توحید و فرق بین آنها و پاسخ وی، عناوین و نشانها شنگرف، به نظر می رسد همه مجموعه به خط یک نفر باشد. جلد تیماج قهوه ای سیر مایل به سرخی، بی مقوا، پیش و پس از کتابها اشعار و روایات حکمت آمیزی هست به زبان عربی
170 گ، سطوور 17، 11 *15 سم
(نحو عربی)
ص:221
از: ابو عمر و عثمان بن عمر معروف به ابن حاجب (646 ق)
متن بسیار فشرده مشهوری است که دانشمندان علم نحو بر آن شروح و حواشی فراوانی نوشته اند. این متن با شرح جامی به نام «الفوائد الضیائیه» جزو کتب درسی نظام قدیم حوزه های علمیه بود.
آغاز افتاده: «او في فعل و اسم، الاسم ماڈل على معنى في نفسه غير مقترن باحد الأزمنة الثلاثه».
انجام: «و المخففة يحذف للساكن، و تحذف في الوقف، فيرد ما حذف، و المفتوحة ما قبلها تقلب الفا».
(نحو عربی) از: شيخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1031)
قواعد علم نحو را بسیار مختصر و گویا و به روش جذاب و شیوا در پنج حديقه برای برادرش عبدالصمد گرد آورده است.
آغاز: «بسمله، احسن كلمة يبتدء بها الكلام، و خیر خبر يختتم به المرام ؛ حمدک اللهم على جزيل الانعام، و الصلاة و السلام.... و آله البررة الكرام». .
انجام: «اللهم اشرح صدورنا بانوار المعارف.... و آله الائمة المعصومین».
(منطق فارسی)
از: میر سید شریف علی بن محمد جرجانی (825) به شماره (226) مراجعه کنید.
(منطق عربی)
ص:222
از: نجم الدين عبد الله بن حسين يزدی (981)
حاشیه مختصر مهمی است با عنوان های «قوله، قوله» بر بخش منطق «تهذيب المنطق و الكلام» سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (792) این کتاب مورد توجه دانشمندان بوده و در نظام قدیم حوزه های علمیه از کتاب های درسی به شمار می آمد.
آغاز: «قوله الحمد لله افتتح بحمد الله بعد البسمله؟ ابتداء بخير الكلام، و اقتداء بحديث خير الانام». .
انجام: «قيل: هذا اشارة الى العمل به گونه اشبه بالمقصود ظاهرا، بل المقصود من العلم العمل به، جعلنا و ایاکم من الراسخين في الامرين». .
کتاب های اول تا چهارم نسخ، چهارم نستعلیق، همه به خط حسین علی فرزند حاج محمد، اول: شهر رجب 1247، دوم پنجشنبه 26 جمادی الثانی همان سال، سوم نیز همان سال، چهارم دوم شهر ربيع الاول 1248، جلد: تیماج قهوه ای سیر حاشیه نویسی دارد. وقف محمد فراهانی سال 1368. 161گ، سطور 12، 10/5*15 سم
(پزشکی فارسی)
از:؟
رساله ای است کوتاه که از کتاب جامع الفوائد (طب یوسفی) برگزیده که اصل
ص:223
کتاب از یوسف بن محمد بن يوسف
طبيب هروی می باشد که مسائل پزشکی را به
شعر سروده و آن را در هیجده ماه رمضان به سال 917 هجری قمری در هرات به پایان برده است. انتخاب کننده گرچه می گوید منتخبی از باب اول است، ولی ظاهرا از همه کتاب برگزیده است.
آغاز: «بسمله، حمد له، بدان که این مختصری است و منتخبی از باب اول از جلد بیست و هفت باب کتاب جامع الفوائد».
انجام: «و دو درم روغن زیتون یا روغن گل اضافه کرده با نیم گرم بیاشامند و غذا شیر گاو بخورند نافع بود بسیار، تمام شد طب یوسفی».
(تعبير خواب فارسی)
سه برگ تعبیر خوابی است که از کتاب های تعبیر خواب برگزیده است.
آغاز افتاده: «در تعبیر خواب که علمی شریف است، و حضرت یوسف عليه السلام و حکما و علماء در این باب رنج بسیار برده اند».
انجام افتاده: «هر که راحت و عیش در خواب بیند، قدری ناخوشی و عذاب به او برسد صدقه دهد تا خلاص شود باذن الله تعالى».
(پزشکی فارسی)
برخی از سروده های فوائد تأليف يوسف بن محمد بن يوسف را با توضیحاتی و علاج امراضی گرد آورده است.
ص:224
آغاز: «هر کس علاج موی سفیدش هوس بود
و گو خوش بیا که یوسفیش رو بره بود) انجام: «و آن چه اول از آب براید لاجورد باشد، دویم شمدیز و ظرف آخر هم بد نباشد».
(گوهرشناسی فارسی)
از:؟
رساله مختصری است در شناختن سنگ ها و معدنی های گرانبها که مؤلف آن را از تأليفات افلاطون حکیم می داند که عربی بوده و به فارسی ترجمه شده است این رساله در چهار باب به قرار ذیل است:
باب اول: در جواهرات و در آن چند فصل (40 فصل) است.
باب دوم: در روغن بلسان و ماهی سقنقور و دندان ماهی و عاج و آبنوس و مهره سیاه و مهره خویروک.
باب سوم: در مشک و کافور و عنبر و لادن و صندل و زعفران و عود و باد و غیره.
باب چهارم: در معدنیات از طلا و نقره و مس و قلع و سرب و آهن و حار حتى و سیماب سفید روی و برنج.
آغاز: «شکر و سپاس بی قیاس پادشاهی را سزاست که به جواهر قدرت این چرخ مینا را برافراشته، و جميع كواكب را برا و نگاه داشته».
انجام افتاده: «و اگر به رنگ یاقوت سرخ بود به غایت نیکو است، و بهای لعل میانه بخرند، و شاید که با لعل مشابه باشد».
نستلعیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جز این که کتاب دوم بعد از
ص:225
ظهر دو شنبه 12 صفر، 1161 نگاشته شده است. جلد: تیماج قهوه ای در پایان قصیده ای در مدح حضت امیر مؤمنان علی آمده است: «بریز ساقرا مرا مدام می به ساقرا». . 93 گ، سطور 15، 11*15/5 سم
(جنگ فارسی)
از:؟
مطالبی است منبری مواعظ، آیات، روایات، سوگواری امامان عليهم السلام به ویژه مصيبت جانگداز شهدای طف با اشعاری به عنوان پیش واقعه و وقایع تاریخی و گریز به مصیبت شهدای کربلا و سپس اشعاری مناسب و زبان حال از جاهای مختلف و احيانا اشعاری عربی را که منبریان را سود دهد گرد آورده و در این جنگ نگاشته است.
نستعلیق تحریری، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای فرسوده، بی مقوا، در برگ 129 سه عدد مهر بیضوی «الراجي بالله الغني ابو طالب بن علی» دیده می شود، وقف محمد فراهانی در 1368 در پایان دیده می شود که نام انیس الواعظین نیز از آنجا گرفته شده.
170 گ، سطور مختلف 16 20، 10 *19 سم
ص:226
(رمل فارسی)
از: ؟
رساله بسیار مختصری است در علم رمل و قواعد آن که به طور رمز و اشاره از حضرت دانیال و غیره نقل کرده است. آغاز: «این لفظها خارج است***. این لفظها داخلی است
انجام: «خانه های دوستی مسئول این است و 5 و 3 و 11 و 9 و خانه های دشمنی سائل و مسئول این است: 4 و 7 و 15 و 12».
نستلعیق، نام کاتب و تاریخ ندارد، جلد: کاغذ، برخی برگها سفید. 35 گ، سطور مختلف، 10*17/5 سم
(دعا فارسی)
از :؟
کتابچه ای که در آن طالع بینی بر حسب ماه های دوازده گانه قدیم: حمل و ثور و جوزالى آخره و دیونامه که حدود هفتاد و دو دیو و دعای برخی دردها و مرضها همراه مطالب خرافی و بی مدرک نگاشته شده است .
آغاز افتاده: «و خرابه ها و خانه کهنه یا در زیر... بدان که در روز یکشنبه به او رسیده و نام خدا با او نباشد».
ص:227
انجام افتاده: «و از روزها روز پنجشنبه و از ماهها ماه رجب، چون ماه نو بیند».
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: ندارد، پیوست آن هشت برگ اشعار مصیبت از صامت و جز او می باشد.
80 گ، سطور 14، 11 *18 سم
(نحو عربی)
از : ابن مالک محمد بن عبدالله طائی (672)
به شماره (408) مراجعه شود.
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، آغاز و انجام افتاده است، جلد: تیماج مشگی، فرسوده، بی مقوا کوچک تر از کتاب، برگها آبی. 56 گ، سطور 9، 11 *15 سم
(ادبیات فارسی)
از: ملا پریشان (ق 13)
در حدود هزار و هفتصد بیت شعر است در موضوع اخلاقیات، مناجات، مدح و ثنای معصومین علیهم السلام و احيانا مصیبت حضرت امام حسين عليه السلام، و در برگ 33 و 34 شعری از میرزا نادر هرسینی، این اشعار به زبان فارسی آمیخته به برخی کلمات کردی می باشد.
ص:228
آغاز: «من ژ بسم الله، من ژ بسم الله***ابتداه میکنم من ژ بسم الله
پریشان نامه ذکر مكم الله***نه برای هر کس پی فناء في الله».
انجام: «دور کن از خانه تار عنکبوت***باشد اندر ماندنش نقصان نكوت
خرج را بیرون ز اندازه مکن***ریش حوشک خویش را تازه کن».
نستعلیق 24، 25 صفر المظفر سنه 1353 نام کاتب ندارد، بدون جلد، در پایان نرخ اجناس در سال های 1320 الی 1324 دوره جنگ اروپا در دو برگ آمده است. در آخرین برگ امضای علیرضا پور ابوالحسن (ظاهر ) به تاریخ 19/12/30
آمده است. 63 گ، سطور مختلف 1316، 11*17 سم
(نحو عربی)
از:؟
شرحی است مزجی از الفوائد الصمدیه بهاء الدين محمد بن حسین عاملی (1030). این شرح الحدائق النديه سید علی خان کبیر نیست و نیز الفوائد الشمسيه جمال الدین احمد بن محمد لاهیجی شاگرد شیخ بهاء الدین نیست.
ص:229
آغاز افتاده: «کاد و کرب تجده عن ان الناصبة المصدريه نحو قوله تعالی و ما کاد وا يفعلون و قل اقترانه بها، و يغلب في المضارع». .
انجام افتاده: «نحو من قبل أن يأتي يوم لا بيع فيه و لا خلة، لا ريب فيه مجرورة المحل نعت اليوم، و نحو قولك ان يقم زید فبكر قائم و بشر حاضر».
نستعلیق، متن نسخ، کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: ندارد، حاشیه
نویسی دارد، نشان شنگرف
99 گ، سطور 15، 17/5*22 سم
(اصول عربی)
از: شیخ حسن بن زین الدین شهید ثانی (1011)
به شماره (56) مراجعه کنید.
(حدیث (عربی)
از: شیخ تاج الدین محمد بن محمد الشعیری (ق 6)
روایات و احادیث اخلاقی را در حدود یکصد و چهل و یک فصل با حذف سند بیان کرده است.
وی می فرماید: از آغاز بیست سالگی اشتیاق داشتم کتابی فراهم کنم که روایات زهد، موعظه، و ترغیب و ترهیب را که از امامان پاک و آثار راویان نیکو کار رسیده در
ص:230
بر بگیرد و در عین حال به قرآن مستدل و به برهان مؤید گردد، تا سنم به پنجاه رسید الخ.
آغاز: «الحمد لله الأول بلا اول كان قبله، و الاخر بلا آخر يكون بعده، الذى قصرت عن رؤيته ابصار الناظرين».
انجام: «و قال (ع): بشّر المستضعفين المقهورين من بعدي بالجنّة، و قال (ع): بشر المشّائين في الظلم بالمساجد بنور تام يوم القيامه».
(اخلاق فارسی)
از: حسین علی فرزند حاج محمد (ق 13)
از علامات آخر الزمان، و ویژگی های ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشريف را از اخبار و احادیث در عناوینی که نانوشته مانده تا شاید بعدا با شنگرف بنویسد) برگزیده است. سر آغاز گزینش می گوید از گلشن ایمان تأليف محمد تقی بن داود دیلمی ساکن قزوین این جزوه ها نوشته شد.
آغاز: «در ذكر بعضی از علامات آخر الزمان به شهادت آیات و روایات از آن جمله نبذه ای از کلام حضرت امام جعفر صادق علیه السلام مذکور می شود».
انجام: «و می گویند: يا ليتني كنت ترابا: ای کاش من خاک می بودم، و هر که اطلاع بر تفاصيل دلائل و اشارات طلبد رجوع بر کتب مبسوطه نماید».
(مختلف فارسی، عربی)
از : ؟ مطالبی مختلف از بحار الانوار، مجمع البحرین، کتب طبی، جدول چهارده
ص:231
معصوم علیهم السلام در برگیرنده اسامی کنیه ها، القاب، و سایر ویژگی های آن بزرگواران احادیث، فقه، مسائل قضا و قدر، استصحاب و جز آنها در این برگها آمده است.
آغاز: «من كتاب البحار: العقل هو تعقّل الاشياء و فهمها في اصل اللّغة، و اصطلح اطلاقه على امور: الأول هو قوة ادراك الامور»..
انجام: «عن بعض العارفين: الممكن المجرد عن الجسميه أن احتاج في كمالاته الى البدن فهو النّفس و الا فهو العقل».
نستعلیق، حسین علی فرزند حاج محمد، کتاب اول در روز شنبه 19 رجب سال 1258، کتاب دوم: شنبه، اول جمادی الاول 1258، بین کتاب دوم و سوم مطالب مختلفی از احادیث و تاریخ و جز آنها به عربی و فارسی آمده است، کتاب سوم: سال 1258 وقف شهید محمد فراهانی، ظاهرا همه مجموعه به خط یک نفر است، جلد: تیماج ضربی، دارای ترنج، مرمت شده در کارگاه آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه ای در خرداد 1385 158 گ، سطور 21، 15/5*21 سم .
(نحو عربی) از : جمال الدين محمد بن عبد الغني اردبیلی (647) شرحی است توضیحی و گویا با عناوین: «قال، اقول» بر رساله «الانموذج في
ص:232
النحو» جار الله محمود بن عمر زمخشری (538) که جزو کتب درسی حوزه های علمیه بود.
آغاز: «الحمد لله الذي جعل العربيه مفتاح البيان، و صیرها آلة يحترز بها عن الخطا في اللسان». .
انجام: «عصمنا الله من شرورهم، و رد عليهم بلطفه کید نحورهم، و الصلاة و السلام على محمد و آله اجمعين».
(فقه فارسی) از : علی بن شیخ حسین کربلائی (ق 11)
انواع و اقسام مختلف عقود و ایقاعات را با توضیحات کامل و صیفه های عربی آنها در یک مقدمه و دو باب و یک خاتمه نگاشته است.
مقدمه در: صيغ ایقاع و تقسیم عقد به لازم و جایز و بیان عقد لازم و عقد جایز، و بیان معنی قبض و اقباض و تقسیم ایقاع به لازم و غير لازم
باب اول: در بيان صيغ عقود و در آن چهار مطلب است.
آغاز: «بسمله، حمد له، چنین گوید: اقل العباد علما و اكثرهم زللا المفتقر الى الله الغني على بن شیخ حسین کربلائی که: افعال مشروعه مكلفين».
انجام: «بلی اگر ضامن تسلیم کند مبلغ را به مضمون له، و محال عليه دفع کند مال خود را به محال له و مضمون له، و محال قبض کند مبلغ را بعد از تراضي اظهر آن است در آن وقت حکم آن معاملات باشد».
ص:233
مؤلف کتاب دیگری در نیت برای سلیمان شاه صفوی نگاشته است به نام: الجواهر السليمانية».
(فقه فارسی) از: محمد باقر بن محمد تقی؟
رساله بسیار کوتاهی است در بیان وجوه صیغه های عقد دائم و موقت با رعایت جانب احتیاط که برای عقد دائم سیزده صورت بیان می نماید.
در کتابشناسی مجلسی که تألیفات آن علامه بزرگوار را نگارش نموده نامی از این رساله نیافتم، آری رساله ای به نام عقود النكاح دارد که آغاز و انجام آن با این رساله مطابقت ندارد، ر. ک: ص 268 همان.
آغاز: «بسمله الحمد لله الذي العالمين (كذا؟)، و العاقبة للمتقين، و الصلاة و السلام على خير خلقه محمد و آله اجمعين، بباید دانست که ظاهر اخبار».|
انجام: «وکیل مرد می گوید: هي على ذالک طالق، تمت مؤلفه العبد المذنب محمد باقر ابن محمد تقی عفى الله عنهما».
کتال اول نسخ خوب، روز شنبه، شعبان المعظم سال 1267، مهدی حسینی، عناوین و نشانها شنگرف، پس از پایان صورت عقد نامه با عباراتی شیوا. دوم: نستعلیق و نسخ، همان تاریخ، کتاب سوم: نستعلیق و نسخ، ظاهرا به خط مؤلف، جلد: تیماج قهوه ای روشن، مرمت شده، پس از پایان: کتاب الحسبة که امر به معروف و نهی از منکر را مورد بحث قرار داده، پس و پیش از کتاب اشعار و احادیث؛ و تاریخ تولد افراد زیادی در پایان مجموعه آمده است. 104 گ، سطور 15 14، 17/5*21/5سم
ص:234
(فقه عربی)
از: محقق حلی جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید (676)
به شماره 33 مراجعه کنید.
نسخه حاضر جلد اول از کتاب طهارت تا پایان کتاب الوصایا می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، برخی نشانها شنگرف، گاهی تصحیح دارد، جلد: تیماج، مشگی، ساغری بی مقوا، محکم.
204گ، سطور 16، 16 *22 سم.
(علوم غریبه فارسی)
از؟
در این رساله از مسائل جفر و رمل و کشف ضمایر و مسائلی از این گونه بسیار مبهم و سر بسته بحث شده است، گویا دفتر یادداشت شخصی است که در این قبیل مسائل کار می کرده است.
آغاز: «بسمله، بطرس اعظم ب ت ث و متعلق به کورس ج ح خ و متعلق به زحل دذ و متعلق به مشتری رز».
ص:235
انجام: «پس تحمل کن که در این جدول بیان شده است. این است بعون الله الملک المنان» که پس از آن جدولی در 16 * 9 خانه نگاشته است.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: شمیز قهوه ای روشن، برگهایی در همان موضوع پیوست رساله می باشد که گویا یادداشتهای همان شخص است. 84 گ، سطور مختلف، 18/5*23 سم.
(اخلاق فارسی)
از: میرزا رفیع الدین، محمد بن فتح الله واعظ قزوینی (1089)
به شماره (181) مراجعه فرمایید.
نسخه حاضر جلد اول و دارای چهارده مجلس است.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج حنائی، ضربی، عنوان ها و نشانها شنگرف، مالکیت محمد جعفر حاج غلامحسین در سال 1296 در پایان رؤیت میشود.
264 گ، سطور: 23، 17 *29 سم
(نحو عربی)
از: نورالدين عبد الرحمن بن احمد جامی (989)
ص:236
به شماره (209) مراجعه شود.
نسخ خوب، محمد رضا در مدرسه صدر میرزا شفیع درب مسجد شاه،تاریخ کتابت ندارد، حاشیه نویسی دارد، عناوین شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای، فرسوده.
89گ، سطور مختلف، 21*32 سم
(تاریخ فارسی)
از: ملا محمد باقر بن محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (189) مراجعه کنید.
نسخه حاضر جلد سوم در امامت می باشد.
نستعلیق و نسخ خوانا، محمد هاشم نوری ابوكرنجی بن محمد بن محمد رفیع، روز چهار شنبه، 21 ربيع الاخر سال 1330 قمری، عنوان و نشان شنگرف، مهر مربع «العبد هاشم نوری» و تاریخ تولد نورچشمی عباسعلی 25
صفر در روز جمعه 3 ساعت از روز گذشته سنه 1255 در پایان دیده می شود. جلد تیماج قهوه ای، ضربی.
138 گ، سطور 23، 20/5 *33 سم
ص:237
(فقه عربی)
از: محقق حلی جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید (676)
به شماره (33) مراجعه فرمایید.
نسخه حاضر جلد اول تا اواخر كتاب الوصایا می باشد.
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد.
جلد: تیماج، ضربی حنائی سیر، مرمت شده، حاشیه نویسی دارد، عناوین شنگرف، وقف، مالکیت خیرالدین و بيع: ملا محمد کاظم ملا على نقی مؤدب در آغاز رؤیت می شود. 200گ، سطور 14، 21/5*28 سم
(تفسیر فارسی)
از: ملا فتح الله بن شکر الله کاشانی (988)
به شماره (179) مراجعه کنید.
نسخه حاضر جلد اول می باشد که از سوره حمد شروع شده و تا اواسط سوره یوسف پایان یافته است.
آغاز: «حمدی چون کلمات ربانی شایسته لطیفی است که از محض لطف ابدی». انجام نا تمام: «برادران یوسف را بر دوش گرفته و روی به راه آوردند، يعقوب».
ص:238
نسخ و نستعلیق خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای سیر، ضربی مرمت شده، وقف محمد الفراهانی در تاریخ شهر جمادی الثانی 1368، سپس وقف شهید محمد باقر حبیبی
317گ، سطور 23، 20/5*29/5سم
( فقه عربی)
از: شهید دوم زین الدين بن على عاملی (966 ق)
به شماره (4) مراجعه شود.
نسخه حاضر جلد دوم می باشد. نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: گالینگور، گوشه ها و ته: تیماج
قهوه ای وقف محمد باقر حبیبی، عناوین شنگرف کم رنگ.
224گ، سطور 23، 22 *30 سم
(فقه عربی)
از : شیخ یوسف بن احمد بن ابراهيم البحراني (1986)
فقه استدلالی گسترده ای است در 6 مجلد بزرگ (با این که تا کتاب وصیت بیشتر نگاشته نشده است)
ص:239
در آغاز دوازده مقدمه در مبانی احکام آورده است که آخرین مقدمه آن در بیان فرق بين اخباری و اصولی است.
آغاز: «الحمد لله الذي هدانا بواضح الدليل الى سبيل معادن العلم و التأويل».
آغاز نسخه افتاده: «حتى لقد اصبحت عرصات العلم دارسة الآثار، و منازله منظلمة الأقطار، و عفت اطلاله و معالمه».
انجام افتاده: «و من تأمل في مضامين الأخبار التي قدمناها؛ لا يخفى قوة ما ذكرناه مثل قوله (ع) في صحيحه محمد بن مسلم: و برید اذا وقع الكسوف». .
نسخه حاضر جلد اول از کتاب الطهارة تا بخشی از: الفصل الثالث في صلاة الآيات وما يتعلق به است».
نستعلیق خوب، به خط سید علی بن سید میرزا، پنجم جمادی الاولی سال 1230 جلد: تیماج قهوه ای سیر، ضربی، وقف شهید محمد باقر حبیبی، عنوان و نشان شنگرف، سپس وقف محمد فراهانی در محرم الحرام سال 1368، حاشیه نویسی دارد.
208گ، سطور 27، 30*21 سم
(اخلاق فارسی)
از: ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (184) مراجعه کنید.
ص:240
نسخ و نستعلیق، ابوطالب بن ملا محمد طاهر رودکی، روز دوشنبه، 14رمضان سال 1243 قمری، جلد: تیماج مشگی فرسوده، وقف مهری خانم بنت مرحوم یوز باشی بابا برکافه مؤمنین و شیعیان ائمة اثنا عشر و تولیت آن با ملا محمد جعفر فرزند ملا طالب سال 1270، عنوان و نشان شنگرف،اوراق به هم ریخته.
303 گ، سطور 22، 30*21 سم
(بلاغت عربی)
از : سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793)
به شماره (3) مراجعه فرمایید.
نسخ سید حسن حسنی خراسانی بن سید محمد، صبح روز جمعه 21 ربیع الاول سال 1326 در اصفهان، جلد: تیماج مشگی مرمت شده، حاشیه نویسی دارد، پیش از کتاب قصیده مولانا جامی و اشعار و معما به نامهای مختلف و بحر طویل و سایر فوائد پیش و پس از کتاب آمده است، در پایان دو عدد مهر بیضوی: «صاحب خلق حسینی حسن» که درست خوانده نمی شود.
نشان شنگرف
185 گ، سطور 23، 30*21 سم
ص:241
(تاریخ فارسی)
از: ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (189) مراجعه شود. نسخه حاضر جلد اول می باشد.
آغاز: «حيات قلوب مرده دلان به وادی ضلالت و حرمان به حمد خداوندی مانندی است که مقربان درگاه احدیتش به زبان بی زبانی».
انجام نا تمام: «موسی بر سر قبر هارون آمد، و او را ندا کرد، هارون به امر خدا از قبر بیرون آمد و گفت: موسی مرا نکشته است».
نسخ، عربی معرب، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی کوچکتر از کتاب وقف کربلای عبدالصمد بن کربلای عبدالحمید بر کافه شیعیان اثنا عشریه که قابلیت فهم احادیث داشته باشد در 11 شهر جمادى الأخر سنه 1261، در صفحه آغازین مهر بیضوی «عبدالوهاب قزوینی» رؤیت می شود.
137 گ، سطور 25، 20 *29 سم
(فقه عربی)
از: شهید ثانی، زین الدین بن على عاملی(966)
ص:ک242
به شماره (4) مراجعه کنید.
نسخه حاضر جلد دوم می باشد.
نسخ، نام کاتب ندارد، چهار شنبه 26 ربیع الثانی سال 1235 هق، جلد: تیماج مشگی، نشان شنگرف، حاشیه نویسی دارد.
194 گ، سطور مختلف 23 21، 21 *20 سم
(اخلاق فارسی)
از: ابوسعید حسن بن حسین شیعی سبزواری (ق 8)
به شماره (427) مراجعه کنید.
آغاز و انجام این نسخه افتاده است.
نسخ و نستلعیق خوش، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج مشگی فرسوده، تک لنگه، عناوین شنگرف
85 گ، سطور 25، 19 *27 سم
(اخلاق فارسی)
از: ؟
رساله ای است که در چهل باب در موضوع اخلاق و سیاست کشور داری که آن را
ص:243
برای یکی از شاهزادگان نگارش نموده است. در نگارش این رساله از اشعار شاعران و روایات امامان علیهم السلام
و آیات قرآن بهره فراوان برده شده است، و به راستی در موضوع خود جالب و شیوا و از نظر عبارت پردازی نیز زیبا می باشد.
نسخه حاضر کمی پیش از باب دهم آغاز شده، عنوان مزبور در فراز صفحه آغازین آمده است، و این رساله را در هیچ منبعی نیافتم. از محتوای رساله بر می آید که در حدود سال 995 قمری و برای شاهزاده ای به نام معین الملک و الدوله ابوالحسن (گ 46پ و 68 پ) نگارش یافته است. پشت برگ 19 کتاب مراجعه فرمایید.
آغاز: «بسمله، بعد الحمد و الصلاة :
از ملائک بهره داری از بهایم نیز هم***بگذر از حظّ بهایم کز ملایک بگذری
.... باب دهم در ادب صیانت نفس است از قول ناپسند وفعل ناستوده».
انجام: «و نه در هیچ کار اندیشه به کار برد، و نه در هیچ مهم شرط نگاه دارد، و اصل در بندگان حیا و زیرکی است، و این همه از صفتها مستحکم تر است، و السلام...» .
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد.
جلد: تیماج قهوه ای سیر، ضربی، فرسوده.
71گ، سطور 19، 18*22/5 سم
ص:244
(ادب فارسی)
از: شیخ مصلح الدين بن عبدالله سعدی شیرازی (691)
به شماره (178) مراجعه شود.
نستعلیق، عزیز الدین، سنه 1207 درام تسر پنجاب گاهی عنوانها شنگرف، بدون جلد، صفحات مجدول به رنگ آبی دو خطه. 121 گ، سطور 12، 18*27/5سم
(نحو عربی)
از: نورالدين عبدالرحمن بن احمد جامی (898)
به شماره (209) مراجعه کنید.|
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج مشگی، ضربی تک لنگه.
160 گ، سطور مختلف، 18 - 15، 14 *21 سم
(اصول فقه عربی)
از: سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی (793)
ص:245
ابن حاجب عثمان بن عمر (746) کتابی به نام «منتهى السؤل و الأمل في علمی الأصول و الجدل» نگاشت، سپس آن را تلخيص نموده مختصر الاصول نامید.
دانشمندانی به شرح آن همت گاشتند از جمله قاضی عضد الدين عبد الرحمان بن احمد ایجی (756) نسخه حاضر حاشیه مفصلی است به عنوان «قوله قوله» بر شرح ایجی یاد شده.
تفتازانی آن را در 26 شعبان سال 734 به پایان برده است.
آغاز: «الحمد لله الذي وفقنا للوصول إلى منتهی اصول الشريعة الغرّاء و شرح صدورنا بنور الاهتداء الى سلوك المحجّة البيضاء........ قوله في صدر الكتاب: و ينحصر المختصر، ذهب الجمهور».
انجام: «ارشدنا و اياكم لما ينفعنا في الدنيا و الاخرة.... صلّى الله على محمد و على آله و أصحابه و ازواجه».
نسخ، محمد بن محمد مؤمن بن علی قلی، سال 1228، حاشیه نویسی دارد، جلد: تیماج حنائی سیر ضربی مرمت شده، نشانها شنگرف، بر فرود صفحه آغازین مهر مربع: «افوض امرى الى الله عبده لطف الله» و بر فراز آن:
لطف الله في شهر محرم الحرام 1276 رؤیت می شود.
238 گ، سطور 26 - 25، 15/5*21/5 سم
آقا نجفی، ج 1، ص 89، ج 3، ص 24.
246
(فقه عربی)
از: ملا محمد تقی بن مقصود على مجلسی (1070)
احکام فقهی عبادات را به اختصار و فتوائی در یک مقدمه و پنج باب و یک خاتمه نگاشته است. بدین قرار:
مقدمه: در فضیلت نماز.
باب اول: در احکام طهارت.
باب دوم: در احکام نماز.
باب سوم: در احکام خمس و زکات.
باب چهارم: در احکام روزه.
باب پنجم: در احکام حج و زیارت
خاتمه: در احکام غیر عبادات که دانستن آنها ضروری است.
آغاز: «الحمد لله رب العالمين، و الصلاة و السلام على اشرف المطهرين محمد و عترته المعصومين، أما بعد چنین گوید:... این رساله ای است در بیان عبادات».
انجام افتاده: «و همچنین کثیر السهو اگر سهوی کرده باشد که موجب سجده سهو باشد سجده سهو را به جا نمی آورد».
نسخه حاضر تا اواخر باب دوم است.
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، بدون جلد، عنوان و نشان شنگرف
106گ، سطور 19، 16*21/5 سم
ص:247
(سوگواری فارسی)
از:؟
مقتل نسبتاً مفصلی است در سوگواری شهدای کربلا عليهم السلام، در صد و پنج باب و هر باب دارای چندین مجلس که معمولا در آغاز هر مجلس خطبه ای به زبان عربی آورده و در هر مناسبتی چند بیت شعر به فارسی در سوگواری نگاشته است.
نسخه حاضر در آغاز به روایات رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم درباره حضرت امام حسین علیه السلام پرداخته است و به فرمایشات آن بزرگوار درباره اهل بیت خود به پایان برده است.
برخی از عنوانها از این قرار است: در ذکر وفات جناب ابوطالب، مصیبت حضرت ابر اهيم، مصیبت حمزه، ذکر وفات خدیجه کبری، در ذکر واقعه جان گداز اشرف کائنات.
آغاز افتاده:
«ما سوى الله در ره عشق آفتاب***جمله ذرات از وی کامیاب
ظاهر دانائی و ادراک اوست ***باطن شاهنشه لولاک اوست»
انجام افتاده: «ای پادشاهی که هفت دوزخ یک شراره از نيران غضب تو است، و هشت بهشت یک شمه ای از دریای رحمت تو، رخت خلیل را از آتش کشیدی، و گلیم کلیم را از آب قهرت كليم قبطيان».
ص:248
نستعلیق و نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف و بیشتر نانوشته، جلد: تیماج مشگی، تک لنگه.
255 گ، سطور 17 - 21، 15 *21 سم
(فقه عربی)
از: مولا محمد باقر ابن محمد اکمل وحید بهبهانی (1206)
شرح بسیار مفصلی است در هشت جلد به عنوان «قوله قوله» بر کتاب «مفاتیح الشرایع» ملا محسن فیض کاشانی (1091) و این شرح جز حاشیه مختصری است که وحید بر مفاتيح نگاشته است. و آن را «مصابيح الظّلام» نیز می گویند.
نسخه حاضر از اول طهارت است تا پایان منزوحات بئر، و خطبه کتاب را ننوشته اند.
آغاز: «قوله: فمن كان اه اعلم أنّ الأحكام الشرعيه باسرها توقيفيّة موقوفة على الثبوت من الشرع بالبديهة».
انجام: «و ان كان تجاهاً بحذاء القبله و هما مستويان في مهب الشمال فسبعة أذرع، و هذه الرواية تنادي بما ذكرنا من فوقيّة الشمال»..
نسخ، مهدی بن محمد طاهر، عصر روز پنجشنبه، ششم ماه رمضان 1231 در قصبه خوانسار، جلد: تیماج مشگی، عناوین شنگرف
258گ، سطور: 31، 20 *31 سم الذریعه، ج 14، ص 75؛
آقا نجفی، ج 3، ص 280
ص:249
(حدیث عربی)
از: محمد بن یعقوب کلینی (328)
به شماره (141) مراجعه شود.
نسخه حاضر فروع کافی کتاب الصيام تا اواخر باب اصناف الحج می باشد.
آغاز: «بسمله، کتاب الصيام، باب ما جاء في فضل الصوم و الصّائم، علی بن ابر اهيم........ عن أبي جعفر عليه السلام: بنى الاسلام على خمس».
انجام افتاده: «فقلت: اصلحك الله سألتک فامرتني بالتمتع، و اراک قدافردت الحج العام؟ فقال: اما و الله انّ الفضل لفي الذي امرتک به ولكني».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان مشگی و درشت، خط خوانا، دارای عرضهای متعدد در صفحه آغازین و سوم، مالکیت محمد حکیم المصری و عرض سنه 997 مهر دائره ای: «الواثق بالله الكريم محمد بن حسن الحكيم المصری» و دائره ای دیگر: «امانت خان شاه جهانی سنه 1032» و مهر دائره ای: «ابوالفتح فتح الله و الله اکبر 11 خرداد سنه دیده شد، و عرض دیده شد ماه دی الهی سنه، و 22 تیر ماه الهی 16 عرض دیده شد. قیمت مال سی روپیه و مهرهای دیگر و عرض های دیگر در بخش هنری آستانه مقدسه وصالی و مرمت شده است، برخی تصحیحات را دارد، جلد: مقوا.
93 گ، سطور 17، 19/5*26 سم اصل کتاب
خطوط 1316/56 سم، مرمت شده، 30 *38 سم
ص:250
(سوگواری فارسی)
از: محمد علی بن حاج خانعلی بن شکر على بن زلفعلی بن حبیب الله زنده در 1320 ق)
مطالبی حدیثی، تاریخی، اشعاری پند آموز، حکمت آمیز، سوگواری به عربی، فارسی و گاهی ترکی از کتابهای مختلف و گاهی از منابع ضعيف چون سحاب الدموع و امثال آن گرد آورده و در این کتابچه نگاشته است.
آغاز افتاده: «زمین ها در نزد خدا مکه است، خاکی در نزد خدا بهتر از خاک آن نیست و سنگی در نزد خدا بهتر از سنگ آن نیست».
انجام: «خداوند وحی فرمود به ابراهيم عليه السلام: که از برای تو و ساره اسحاق متولد خواهد شد....».
نسخ و نستعلیق، به خط محمد علی بن حاج خانعلی در 1320 ق و زمان های مختلف، مهر مستطیل «لا اله الا الله الملک الحق المبين عبده محمد علی» و مهرهای مختلف دیگری در جاهای مختلف دیده می شود.
عناوین و ترجمه ها شنگرف، وقف مدرسه فیضیه در تاریخ 51/5/25، واقف:محمد حسین رشاد، جلد تیماج مشگی، تک لنگه
377گ، سطور مختلف، 14 *21 سم
ص:251
(کلام عربی)
حاشیه مختصر و موجزی است توضیح گونه و گاهی انتقادی بر کتابی کلامی با عناوین: «قوله، قوله»
آغاز نسخه: «اهل السنة، و آن خص بقوله: «حقایق الاشيا ثابتة» فالمراد اهل الحق في هذه المسأله و هم ما عدى سوفسطائيه».
انجام: «قوله اشق و ادخل في الاخلاص، فيكون افضل... قلت: هذا الادعاء مما لا يقبل في حق الأنبياء، و به يظهر أن هذا الوجه ايضا يفيد تفضيلكم فقط، أن الفضل... انه ذو الفضل العظيم».
(لغز فارسی)
شرح و توضیحی است بر لغزهای اسمی که با شعر اسم هایی را در نظر گرفته، و برای هر یک معمولا مصرعی آورده است که به طرز کنایه آن اسم در آن مصرع یک بیت آمده است. و دو بیت اول به ترتیب به نام های منوچهر، فانی، اوحد، امان سروده شده است و بیتها چنین است :
جبين ماه ملک دانی از چه پر نور است***به پیش فرش حریم تو سوده پیشانی
ص:252
مکان پست تو بالای آسمان آمد***از آن مکان رفیعی که نبودش ثانی
آغاز: «ابتداء از اسم منوچهر کرده، و گفته: از جبين ماه میم اراده کرده و ظرف نور را ظرف چه دانسته منوچهر حصول یافته».
انجام افتاده: «گفته: بماحی له نماید، ما حی زلف بود، و از اولام مراد است، چون بلام له نماید؛ سیف الله حاصل آید، کمان تحلیل یافته گفته: كمان بر تیر کثیر شود، کثیر پیر بود، و تیر بر کمان».
نسخ نام کاتب ندارد، پایان رساله اول: في سنه 983، عناوین رساله اول: شنگرف و دوم نانوشته، جلد: ندارد. 103گ، سطور 14، 10*18/5 سم
(ادبیات فارسی)
از: سید محمد فرزند سید علی نقی فرزند سید ابراهیم (زنده در 1321 ق)
عمدتاً اشعاری متفرقه ادبی، عرفانی، اخلاقی و جز آن را در این دفتر گرد آورده است، در میان یادداشتها وصیتنامه سید علی نقی در سال 1327 و شجره نامه سید محمد در 12 ربیع الثانی سنه 1321 آمده است.
آغاز: «الف قامتت ای مغبچه سرو است بلند***حاجبت این همه آفاق گرفته بکمند»
ص:253
انجام: «يوم پنجشنبه سیزدهم شهر ربيع الثانی سنه 1321 از دارالخلافة تهران حرکت کردیم به طرف مشهد مقدس ... و روز یکشنبه هیجدهم شهر مذکور (شعبان) قبل از ظهر وارد طهران شدیم».
نستعلیق تحریری بیشتر به خط سید محمد مزبور، در تاریخهای مختلف، بیشتر برگها سفید، جلد: تیماج قهوهای مایل به سرخی بی مقوا، در پایین اولین صفحه وصیتنامه مهر مربع «العبد المذنب علی نقی الحسینی» رؤیت می شود. |
وصیتنامه در تاریخ روز سه شنبه 24 محرم الحرام 1327 تحریر یافته است.
23گ نوشته شده، سطور مختلف، 16 *20 سم
(فقه عربی)
به شماره (172) مراجعه شود.
از: محقق حلی جعفر بن حسن بن يحيى بن سعيد (676)
به شماره (172) مراجعه شود.
این همان مختصر النافع است، نهایت آغاز نسخه حاضر با آغاز آن متفاوت است.
نسخ، حسن بن جعفر معروف به حاجی آقا بن سید علی نقی طباطبایی، اواخر شوال المکرم سنه 1205 ظاهرة، عناوین شنگرف، در آغاز و انجام مهر
ص:254
مربع «حسن بن جعفر الطباطبایی» رؤیت می شود، جلد: گالینگور، شیرازه و
گوشه ها تیماج.
175 گ، سطور 16 15، 14/5*20 سم
(اصول عربی)
از: عبد النبي الموسوي الكازرونی (ق 14)
تقریرات درس اصول آقا ضیاء الدین عراقی (1361) فرزند محمد می باشد، که به طور مختصر از بحث مفاهیم تا اواخر اجتهاد و اوائل تقلید را در بر دارد.
نسخ، به خط مقرر مزبور، روز جمعه، غرۂ جمادی الثانی، سنه 1349، جلد: گالینگور آبی مشبک به سفید. 242 گ، سطور مختلف، 13/5*21 سم
(تعبير خواب فارسی)
از:؟
رساله بسیار کوتاهی است در خواب گزاری که بدون دلیل و مستندی تعبیر خواب دیدن انسان و حیوان و سایر اشیاء را با تعبیر آنها آورده است.
آغاز: «بسمله، حمد له، أما بعد بدان که علم شریعت معجزه حضرت يوسف علیه السلام و
ص:255
جمله پیغمبران در این رنج برده اند (چنین از برای فائده خلق».
انجام افتاده: «و اگر خواب بیند سرچشم راست جهد روزی باشد، و اگر در خواب
بیند سرچشم چپ او جهد غم بر وی رسد...» .
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج فرسوده، قهوه ای سیر بدون مقوا، کوچکتر از رساله. 14
گ، سطور 9، 11/5*17 سم.
(تعبیر خواب فارسی) از:؟ رساله مختصری است در خوابگزاری در دوازده فصل، بدین قرار: فصل اول: در حقیقت خواب، و اسباب رؤیت، و شرایط صحت آن و آداب معبر.
فصل دوم: در دیدن تجلی نور ایزدی و روحانیت و انبیاء و اولیاء و سلاطین و ملوک و جن و شیاطین و قیامت و حساب و کتاب و بهشت و دوزخ
فصل سوم: در دیدن انسان و اعضاء او و آن چه از او بیرون آید.
فصل چهارم: در تصرفاتی که انسان کند در اعضاء خود و غیر آن، و اعراض و احوالی که بر او طاری شود.
فصل پنجم: در جانوران
ص:256
فصل ششم: در آثار علوی و آسمان و ستارگان. فصل هفتم: در آثار سفلی و بناها. فصل هشتم: در باغ بوستان و درختان و میوه ها و مانند آن. فصل نهم: در معدنیات و آن چه از آن سازند. فصل دهم: در آلات صناعات و آلات خانه و حرب و ملاهی. فصل یازدهم: در طعام و شراب و عطر و لباس و نان. فصل دوازدهم: در خواب های بدیع.
آغاز: «بدان که علم تعبیر که آن عبارت است از معرفت احوال خوابها، و کیفیت احوال رؤيا، و این علمی شریف است».
انجام: «دیگر شخصی به خواب دید که از ماه چراغ می گرفت، نابینا شد».
(قیافه شناسی فارسی)
از: ؟
رساله مختصری است در قیافه شناسی در دو باب: باب اول: در دریافتن اخلاق مردم سبب چگونگی صورت و رنگ و شکل و باب دوم: ترجیح بعضی از این علامات بر بعضی.
آغاز: «این مقاله در علم فراست که آن عبارت است از معرفت اخلاق درونی، و صفات باطن انسانی».
انجام: «معلم نجوم نیک داند تا تأثیرات کواکب و طبایع و منسوبات بهر یکی از آن شناسد. و الله اعلم و احكم».
ص:257
(طبیعی فارسی)
از :؟
در پنج، شش حرفه که نیازمند آموختن و مهارت یافتن می باشد تا از عهده تصدی آن به خوبی بر آید در 6 فصل بدین قرار
فصل اول: در بیطره یا فرسنامه که بخشی از دامپزشکی کهن می باشد، پرورش اسب، بهداشت و تیمار و خوراک و طرز نگهداری آن را در بر می گیرد.
فصل دوم: در احوال مرغان شکاری.
فصل سوم: در قلع آثار جامه سپید بر هر چه بيالايد.
فصل چهارم: در فلاحت.
فصل پنجم: در اکتاف، گویند بعضی از اهل طبایع در وقت افزونی ماه گوسفندی میشینه را بکشند و از شانه او استدلال بر وقایع امور و احوال سال کردندی.
فصل ششم: در احکام اختلاج. آغاز: «مقاله علم الحراف الطبيعت (چنین!) که آن شعب و اقسام بسیار دارد، و به حقیقت بیشترین صفت ها به او راجع». . انجام: «اگر ساق چپ بجهد چشمش به محنت دشمنان روشن گردد».
(علوم غریبه فارسی)
از:؟
این مقاله در دو فصل است:
فصل اول: در علم دم (انفاس)
فصل دوم: در علم وهم.
ص:258
آغاز: «مقاله ای در علم دم و علم وهم، که اول عبارت است از معرفت انفاس، و دلالات آن، و دوم از معرفت (جنين) تسخیر اوهام، و تدبیر ریاضت آن.
انجام: «و هر یکی از این احکام بسیار ثابت کنند، اما چون در ذکر آن زیادت فائده متصور نمی شود به همین اکتفا رفت».
(متفرقه فارسی)
از:؟
به شماره (25) مراجعه کنید.
(احکام فارسی)
از:؟
رساله بسیار کوتاهی است در آداب مسافرت که در آغاز شش چیز را در ابتدای سفر بد می داند: دیدن کلاغ، گرگ، آهو، بوم، زن سلیطه، ماده خرگوش، و برای هر یک شرطی قرار داده است. سپس تفالات بد و آداب رفاقت و سفر را تا 45 عدد می شمارد، و دستور می دهد که در همه حالات از یاد خدای تعالی غافل نباشد.
آغاز: «بدان که مسافر باید از خدا غافل نباشد، با یاد حق سبحانه و تعالی دائم بوده
باشد».
انجام: «و چون راه را گم کنی؛ دو رکعت نماز بگزار و بگو: یا صالح! یا ابا صالحا ارشدونا الى الطريق رحمكم الله، انشاء الله که از خدای تعالی غافل نشوند».
(متفرقه فارسی)
ص:259
در این بخش مطالب متفرقه را به نگارش در آورده است. بدین قرار:
الف. در احکام سگزيولدوز
ب. در خلاصه ایام و خوب و بد آن.
ج. در بیان فصد و حجامت
د. در اوقاتی که جماع کردن در آن مکروه است.
ه در بیان اعمالی که سبب فقر می شود.
و. در دیدن ماه.
ز. در بیان استخاره در ساعات روز، استخاره به قرآن.
ح. استخاره ذات الرقاع.
ط. کیفیت ختم سوره انعام.
ی. در پر کردن لوح از مولا محمد علی یزدی.
(اخلاق - فارسی)
از :؟
رساله مختصری است در موضوع اخلاق که برخی از عنوانها بدین قرار است:
فصل في خلافت آدم.
در علاج خوف مرگ.
در صحت نفس و سلوک با ارباب دهر.
در علاج حزن.
ص:260
در علاج حسد.
در علاج غضب.
وصایای ارسطاليس.
المعه در فضیلت محبت.
گویا برگرفته از لوامع الاشراق جلال الدین محمد بن اسعد دوانی (908) باشد.
آغاز: «فصل في خلافت آدم، قال الله تعالى: ما خلقنا السماوات و الارض و ما بينهما لا عبين».
انجام: «حجاب چهره جان می شود غبار تنم***خوشا دمیکه از این چهره پرده بر فکنم
(اخلاق فارسی)
بخش کوچکی از آغاز (پس از حمد و سپاس و درود) کتاب کیمیای سعادت ابوحامد محمد بن محمد غزالی (505) است، که غزالی آن را از کتاب احیاء علوم الدین خود برگرفته و به زبان فارسی نگاشته است.
آغاز: «فصلی است که از کیمیای سعادت که از تصانیف محمد غزالی، بدان که آدمی را به هرزه و بازی نیافریده اند، بلکه کار وی عظیم و خطر وی بزرگ است). |
انجام: «و او منزه است از آن که او را به جایی خاص اضافه کنند، و تمامی این نوع از تقدس در آن آشکار شود».
ص:261
(اخلاق فارسی)
چند حدیث کوتاه از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در توحید و معاد و اخلاق آورده ومختصری شرح داده و اشعاری چند از ملای رومی و غیره همراه حکایت کوتاهی برای هر حديث نگاشته است، گویا در نظر داشته که چهل حدیث بنگارد.
آغاز:« بسمله، فضیلت شرح چهل حدیث، حضرت رسالت پناه صلی الله علیه و آله و سلم، فصل في توحید (چنین) بر دو قسم است».
انجام: «ره دو راست در پیشت عزیز از اد راهت کو***در این ره گریه شام و نیاز صبگاهت کو؟
چو در صفه طاعت دعوی صفا داری***دم اخلاص بر تحقیق این دعوا گواهت کو؟
(اخلاق فارسی) از: ابوالفضل محمد حامد شوشتری تفسير برخی آیات از سوره يوسف ال است به روش عرفانی، دارای حکایتهای
کوتاه از عرفاء و اشعاری مناسب.
آغاز: عبدالله سهل شوشتری روح الله تعالی روحه فرماید: که حق تعالی اگر بنده را بعدد هر حرف از قرآن فهم عطا فرماید، به هزار یک از دقائق قرآن و نکات آن نرسد».
ص:262
انجام: «همه کس به عشق یاری، همه کس به فکر کاری***من و دل ز بی کسی ها به در دعا نشسته».
(پزشکی و شیمی فارسی)
از: یادداشت های کوتاهی است در سه بخش یا سه فصل بدین قرار:
فصل اول: در حفظ صحت
فصل دوم: در ساختن لئالی.
فصل سوم: در اشارت به بعضی از اصطلاحات.
آغاز: «فصل اول در حفظ صحت، بدان که حفظ صحت از اهم اشیاء است، خصوصا در این زمان که طبيبی که اعتماد به تدبیر او توان کرد متعذر است».
انجام: «و آب نقره را ماء البياض خوانند، و آب زیبق را ماء الفر، و العلم عند الله تعالی».
کتاب اول تا نهم نستعلیق نسخ گونه، پایان اول: حاج تقی فرزند حاج عبدالله، غزه شعبان 1135 هجری، در قریه آسنجان در خانه مولا عبدالله، پایان سوم: حاج تقی فرزند حاج عبدالله شربت دار، شعبان 1135، پس از کتاب ششم، احکام مریض، در احکام بیماری در ایام ماه کتاب دهم، یازدهم، دوازدهم، نستعلیق، در همه کتابها: عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج سوختهای سیر، فرسوده. همه مجموعه به یک قلم با فراز و فرود
143 گ، سطور 19، 11 *16 س
ص:263
(تاریخ فارسی)
از: میرزا محمد هادی بن ابو الحسن شريف نائینی (پیش از 1265 ق)
به شماره (120) مراجعه شود.
نسخه حاضر جلد اول و دوم تا بخشی از مجلس شهادت امام جواد را در بر دارد.
نسخ خوب و خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوان و نشان شنگرف، برخی عناوین نانوشته، جلد: مقوا، آبی. 438 گ، سطور 17، 31*21/5سم
(تفسير فارسی)
از: ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانی (ق 10)
تفسیر گسترده و مهمی است بر قرآن کریم با استناد به اخبار و احادیث امامان معصوم علیهم السلام، دارای مقدمه ای در هفت فصل.
بنا به گفته مرحوم استاد محدث ارموی اساس این تفسیر؛ «روض الجنان و روح الجنان» ابوالفتوح رازی می باشد که به تفسیر ابوالفتوح رازی مشهور شده است.
نسخه حاضر با اینکه در آغاز به عنوان جلد اول نگاشته شده از سوره انعام: 6 تا پایان سوره کهف: 18 می باشد.
آغاز: «رضي الله عنهم و رضوا عنه ذلک الفوز العظيم ... خدای تعالی گفت یعنی گوید در آن روز که این نیست که سود کند».
ص:264
انجام: «خدای تعالی همه را توفیق طاعت بمايحبه و يرضاه کرامت کناد بمحمد و آله الامجاد، و صلى الله على خير خلقه محمد و آله و عترته الطاهرين».
آیات نسخ، و شرح نستعلیق، کیاهند فرزند شاه نظر در سیف نانلی از محال دیلمان، برای برادر اعز ارشد ارفع اجل امجد رمضان، روز دوشنبه 17 شهر جمادی الاول برابر 25 شهریور قدیم، سنه 1064، عنوان و نشان شنگرف، جلد تیماج مشگی، اطراف برگها موریانه خورده، خطوط سالم، خط خوب خوانا.
435 گ، سطور 20، 18 *30 سم
(دعا عربی)
از:؟
کتاب دعاء گسترده ای است که در آغاز آن روایات دعاء برای برادران دینی در غیبت آنان و آداب دعاء و کسانی که دعاء آنان به اجابت نمی رسد.
برخی از عناوین آغازین از این قرار است:
الباب الأول: في ما يتعلق من الادعية بالصلاة الخمس اليوميه و تعقيباتها و شروطها و في ادعية الساعات و الليالي و الأيام، و فيه فصول.
و لنبدأ بذكر ادعية تتعلق بمقدمات الصلاة.
الفصل الثاني: في التعقيب.
ص:265
الفصل الثالث: في سجدتي الشكر و صفتها.
الفصل الرابع: في ادعية الصلاح و المساء.
الفصل الخامس: في ادعية كل يوم.
الفصل السادس: فيما يعمل ليلا و في النوافل الليلية.
الفصل السابع: في التوافل اليوميه.
الفصل الثامن: في ادعية الساعات.
و پس از آن مطالب با عناوین حرز و حجاب آمده است.
آغاز افتاده: «غير الله سبحانه و الدعا المقدم قبل نزول البلاء، و الامام المقسط و المعمم بدعائه، فعن هشام بن سالم عن أبي عبد الله قال: من قدم اربعین من المؤمنن، ثم دعا استجيب له».
انجام افتاده: «قاله الشيخ ابن فهد رحمه الله في عدته، فهذه... قولا غير ما ذكر من الأدعية التي فيها الاسم الاعظم، كدعاء الجوشن، و دعاء المشلول، و دعاء الصحيفه، و دعاء المجير».
نسخ، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: گالینگور مشگی، ضربی ، فرسوده، صفحات مجدول به مشگی و صورتی، و طلائی عنوان و نشان شنگرف
319 گ، سطور 19، 29*21 سم
ص:266
(اصول فقه عربی)
یکدوره اصول فقه گسترده ای است که از بحث ظن آغاز گشته و به مباحث اجتهاد و تقلید پایان یافته است، گویا تقریرات بحث یکی از اساتید این فن باشد، و به وسیله یکی از شاگردانش، به رشته تحریر در آمده است.
آغاز: «بسمله، في المظنة و اعتبارها، و تفصيل الكلام على وجه يكشف اللثام عن وجه المرام يستدعی رسم مقدمة».
انجام: «هذا آخرما اوردنا (كذا) ایراده في هذه المسألة المهمة على ما افاده الاستاذ المحقق المدقق العليم العلامة مد الله ظله على روس ارباب العلم و العمل، و الحمد لله».
نسخ خوانا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: گالینگور، عطف و لبه ها مرمت شده با تیماج سبز کم رنگ، فرسوده، عناوین مشگی یا نانوشته،
230 گ، سطور 26، 21*30/5 سم
(تفسیر عربی)
از: ابو على الفضل بن الحسن بن الفضل طبرسی (548)
تفسیری است بسیار مشهور که بیشترین مطالب آن از کتاب «التبيان» شیخ طوسی
ص:267
گرفته شده است، ولی با نظمی زیبا و مرتب و با روشی علمی و ساده، پس از انتخاب قطعه ای از آیات مباحث مختلف را با عناوین:
الحجة، اللغة، الاعراب، القرائة، النزول، المعنی» می آورد.
در اول کتاب هفت فن آورده است در موضوعاتی که تعلق دارد به تفسیر و مفسران.
کتاب به ده جزء تقسیم شده است، و در روز پنجشنبه نیمه ذي العقده 536 به پایان رسیده است.
نسخه حاضر ازاول سوره اسراء است تا پایان قرآن کریم، یعنی از سوره 17 و اول جزء 15، در حقیقت با این خط كل تفسیر در دو جلد واقع شده است.
آغاز کتاب: «الحمد لله الذي ارتفعت عن مطارح الفكر جلالته، و جلت عن مطامح الهمم عزته».
آغاز نسخه: «بسمله، سورة سبحان، مكية، و قيل: مكية الأخمس آيات: و لا تقتلوا النفس الآيه، و لا تقربوا الزنا الآيه، أقم الصلاة الآية».
انجام: «و الحمد لله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا على تسهيله و تيسيره ... انک ولی الانعام ذوالجلال و الاكرام، و حسبنا الله و نعم الوكيل».
نسخ، محمد تقی فرزند ملک محمد، دوازدهم رمضان المبارک، سال 1163 جلد: تیماج مشگی، روکش تک لنگه سفید، عنوان و نشان شنگرف، بر صفحه آغازین ملکیت محمد بن نور الدين، و مهر مربع «عبده محمد الحسینی» رؤیت می شود.
495گ، سطور 30، 30*21 سم
ص:268
(فلسفه عربی)
از: شمس الدين محمد بن محمود شهرزوری (ق 6و 7)
رساله هایی است در فلسفه که اقوال فلاسفه کهن را نقل کرده و در نقد یا پذیرش آنها استدلال می نماید.
ظاهراً مطالب در پنج رساله آمده است، بدین قرار:
الرسالة الأولى: في المقدمات و تقاسيم الوجود، و هو يشمل على فصول.
الرسالة الثانية: في تقاسيم العلوم و وجه تفاريقها.
الرسالة الثالثة: في الاخلاق و التدابير و السياسات.
الرسالة الرابعة: في؟
الرسالة الخامسة: في العلوم الالهيه و الاسرار الربانية.
آغاز: «الحمد لله على سوابع نعمه، و مواهب حكمه، و شمول احسانه، و نیر برهانه، حمدا لا يبلغ نهاية، و لا ينال غايه... و بعد فهذه رسائل موسومه برسائل الشجرة الالهيه».
انجام افتاده: «بل الأجرام الفلكية تكون مظاهر للنفوس الناطقه المتوسطة في السعادة و مراما تظهر نسبتها في بعض طبقات عالم المثال، و يحضر عندها جميع اللذات و الراحات».
تذکر: این کتاب در ص 128 مرحوم دانش پژوه با عنوان «الشجرة الالهيه» آمده است.
ص:269
نستعلیق، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، جلد: تیماج قهوه ای (حنائی سیر) ضربی، ترنجی، روی برگ آغازین: وقف شاه عباس صفوی حسینی کتاب را با یکصد و نه جلد دیگر در غره ذی قعدة الحرام سنه 1037 بر روضه مقدسه منوره فاطمیه کاظمية موسویه و مدرسه آستانه مزبوره برای طلاب به شرطی که از آن بیرون نبرند، با عرض 20 شهر محرم الحرام 1172 و تحویل کتابدار و مهر مربع محمد رحيم بن محمد مهدی و مهر دائره ای: الواثق بالله الغني رفیع الدین محمد الحسینی الموسوی» دیده می شود.
و عرض هایی بر صفحه اول و دوم کتاب چون: 26 شهر ذی حجة الحرام سنه 1111 با مهر بیضوی «الواثق بالله الغني ابوطالب بن محمد معصوم قمی» و 23 شهر ذی قعدة الحرام 1125 با همان مهر و 6 شهر ربيع الثانی 1130 با مهر مربع: «محمد مهدی بن محمد معصوم قمی» و روز دوشنبه 21 شهر جمادى الأول 1245 مطابق سیچقان ئیل با مهر بیضوی: «محمد رحیم بن محمد مهدی حسینی» و غره شهر ربيع الثانی مطابق سنه یونت ئیل 1163 ملاحظه و تحویل کتابدار شد، رؤیت می شود.
306گ، سطور 25 22، 17*26 سم
(فلسفه عربی)
از: امام فخر الدین رازی محمد بن عمر بن حسین (606 ق)
ص:270
همه آراء و نظریات فلاسفه و نتایج گفته های آنان را با جواب هایشان آورده است، مؤلف آن را به اسم سهل بن عبدالعزیز یا سهيل بن عبدالعزيز مستوفی نگاشته است، مباحث در سه کتاب واقع شده است:
1. الوجود و خواصه و احكامه.
2. اقسام الممکنات.
3. الالهيات.
آغاز افتاده: «تشهد انّه الممحد من... احدتیه، و تعالی صمدّیته، ممّا يليق تعظیم مجده و جلاله، و كنه كبريائه و كماله و علوّ شأنه، و باهر برهانه، و قدیم احسانه).
انجام افتاده: «الفصل الثامن عشر في أنّ منى الذكر هل فيه قوّة منعقده حتى تصير جزء من الجنين او ليس لذلك... انّ البيض الذي يكون من الريح اذا عرض عليه».
تذکر: این کتاب در ص160 فهرست مرحوم استاد دانش پژوه آمده است. و این همان نسخه است.
نسخ، احمد بن محمود بن محمد شروانی، روز جمعه 17 صفر سنه 687 (پایان اعراض) روی برگ اول: به تاریخ غره شهر ذی قعدة الحرام سنه 1037 وقف شاه عباس صفوی موسوی این کتاب را با یکصد و نه کتاب دیگر بر روضه مقدسه منوره فاطمیه کاظمیه موسویه و مدرسه آستانه در قم به شرطی که بیرون نبرند با مهر دائره ای: «افوض امرى الى الله الغنی رفیع الدین محمد الحسینی الموسوی» دیده می شود. با عرضهای :
26 شهر رمضان 1102 مطابق لوى ئیل در خزانه سرکار ملاحظه و عرض
ص:271
شد و 20 شهر ربيع الاول 1172 مطابق با بارس ئیل ملاحظه و تحویل کتابدار شد، و 26 ذی حجة الحرام 1111 در خزانه سرکار ملاحظه و عرض شد و 23 ذی قعدة الحرام 1152 مطابق ئیلان ئیل در خزانه سرکار ملاحظه و عرض شد و 21 جمای الاول سنه 1145 مطابق سیچقان ئیل ملاحظه و تحویل کتابدار سرکار شد.
با مهرهای مربع: «محمد رحیم بن محمد مهدی حسینی» و «ابوطالب بن محمد معصوم حسینی» و مهرهای ناخوانای دیگر دیده می شود.
همچنین تملک محمد قاسم بن محمود گیلی لاهیجی در سنه 994 و امیر منصور شیرازی بن سید محمد ثانی روی برگ اول دیده می شود. جلد: ندارد، عنوان و نشان شنگرف کم رنگ، عطف: تیماج قهوه ای روشن.
252 گ، سطور 27، 17*25 سم
الذريعة: ج 19، ص 39.
(لغت فارسی)
از: عبد الرشید بن عبد الغفور حسینی مدنی تتوی (1077)
فرهنگ کلمات عربی است به فارسی که آنها را از: «الصحاح» و «القاموس» و الصراح» برگزیده و آن را به نام ابوالمظفر شهاب الدين شاه جهان (1068) نگاشته است. و به ترتیب حروف آغاز کلمات در ابواب و رعایت آخر کلمات در فصل ها قرار
ص:272
داده است. و به سال 1046 برابر جمله: «منتخب بی بدیل» به پایان رسانده.
آغاز: «ستایش و سپاس مالک الملکی را که تذکار آلای بی احصا و نعمای منتهایش بعد از سوابق فیض و لواحق عطایش در دائره حصر نگنجد».
انجام: از پی تاریخش بی قیل و قال***گفت خرد «منتخب بی بدیل»
نستعلیق، نام کاتب ندارد، 1234، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج مشگی، دارای ترنج، روی برگ اول تملک علی اکبرالحسینی المدعو به شمس العلماء در غره شهر شعبان المعظم سنه 1339 با مهر بیضوی شمس العلماء دیده می شود.
218 گ، سطور 24، 19*31 سم
(تاریخ فارسی)
از: ملا محمد باقر بن محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (133) مراجعه فرمایید.
برگ نخستین ناقص و پایان کتاب کامل است.
نسخ، میر اسماعیل ابرندابادی، در روز جمعه 18 شهر شوال المکرم سال 1254، بیشتر عناوین نانوشته، جلد: تیماج ساغری دارای ترنج، مشگی، مرمت شده.
305گ، سطور 25، 30*21 سم
ص:273
(دعاء فارسی)
از: ملا محمد باقر بن محمد تقی مجلسی (1111)
به شماره (107) مراجعه شود.
نسخ زیبا، عربی معرب، برخی دعاها دارای ترجمه به نستعلیق زیبا و شنگرف، عنوان و نشان شنگرف، دارای سر لوحه زیبا به شنگرف، لاجوردی . طلا، صفحات مجدول به طلا و لاجورد و مشگی، خط محمد اسماعيل اصفهانی در صفر سال 1316 به دستور ملا امیر خان نوشته شده است. جلد: گالینگور حنائی، صیقلی و براق مجدول به طلا، دارای ترنج، داخل جلد: سبز سیر مجدول به طلائی، مهر بیضوی: «حسین گل بوستان محمد» در آغاز و پایان کتاب دیده می شود.
293گ، سطور 18، 10/5*15/5 سم
(تفسیر عربی)
از: ابو على الفضل بن الحسن بن الفضل طبرسی (548)
به شماره (1017) مراجعه شود.
نسخه حاضر بخش اول و از آغاز سوره حمد: 1 تا آیه 135 سوره آل عمران: 3 می باشد.
ص:274
آغاز کتاب: «الحمد لله الذي ارتفعت عن مطارح الفكر جلالته، و جلّت عن مطامع الهمم عزّته».
آغاز نسخه افتاده: «و بهما و لم يشرك فيها أحداً من الأنبياء ما خلا سليمان، فانه اعطاه منها، بسم الله الرحمن الرحيم، الا تراه و يحكي عن بلقيس حين قالت».
انجام افتاده: «کمن تزوج امه من الرضاع، عن الضحاک، اولئک اشارة الى ما تقدم وصفهم من المتقين الذين ينفقون في السّرّاء و الضّرّاع الخ». .
نسخ (به قرینه جلد بعدی) محمد یوسف بن غیاث الدین پنجهراری، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای، دارای ترنج، ضربی مرمت شده در کارگاه هنری آستانه مقدسه، بیتا.
341گ، 25س، 23*30/5 سم
(تفسیر عربی)
از: ابو على الفضل بن الحسن بن الفضل طبرسی (548)
به شماره پیشین مراجعه شود.
نسخه حاضر بخش دوم کتاب و از آیه 137 سوره آل عمران: 3 تا آیه 111 سوره يوسف: 12 می باشد.
آغاز نسخه دنباله بخش اول: «مغفرة من ربهم، ای ستر ذنوبهم، جنات تجری من تحتها الأنهار خالدين فيها. قدر تفسيرها في سورة البقره».
ص:275
انجام نسخه: «ای نعمة ينتفع بها المؤمنون علما و عملاً، لقوم يؤمنون انما خصّهم بذلک لانهم المنتفعون به دون غيرهم».
نسخ، محمد یوسف بن غیاث الدین پنجهراری، پنجم شهر ذي الحجه سنه 1039، عنوان و نشان شنگرف، جلد: تیماج قهوه ای ضربی، ترنجی. مرمت شده کارگاه هنری آستانه مقدسه پشت آخرین برگ: بیع امیر تاج الدین حسن کتاب را با یک جلد دیگر به امیر سید محمد درایت ئیل سنه 1130 دیده می شود. مهر بیضوی «عبده الراجي الغنى الوهاب» همان جا
رؤیت می شود.
344گ، س 25، 23 * 5/ 30 سم
(حدیث عربی)
کتابی است که روایات و احادیث را از صحاح اهل سنت با حذف سند درهشت جزء آورده است و گاهی پس از حديث حروف معجمی از قبیل: س، م، ن، و، ن، د و امثال آنها را می آورد. گویا رمز منابع روایات باشد مثل سنن ابی داود، نسائی، ترمذی صحیح مسلم، بخاری و امثال آن ها عناوین اجزاء بدین قرار است:
1.؟
2. باب کتاب الجمعه.
ص:276
3. کتاب الصوم.
4. الجهاد
5. مناقب عبدالله بن مسعود
6. تفسير سورة النساء.
7. كتاب الاطعمه.
8 كتاب الايمان و النذور.
هر یک از کتاب ها دارای ابوابی است.
آغاز افتاده: «استكمل الإيمان، عن عبدالله بن عمر قال: قال رسول الله صلى الله عليه و سلم: بنی الاسلام على خمس: شهادة أن لا اله الا الله».
انجام: «كلمتان خفيفتان على اللسان ثقيلتان في الميزان، حبيبتان إلى الرحمان:
سبحان الله و بحمده ، سبحان العظيم، و به تمّ الصّحاح».
نسخ زیبا، نام کاتب و تاریخ کتابت ندارد، عنوانها شنگرف، صفحات مجدول به زر و لاجورد و مشکی، (جز جلد اول) همه اجزاء دارای سر لوحه زر و لاجورد و گل و بوته، جلد ندارد، فقط عطف تیماج حنائی مانده است.
662 گ، س 17، 16/5*34 سم
(تفسیر فارسی)
از: ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی (ق 10)
ص:277
به شماره (1014) مراجعه شود.
نسخه حاضر از آغاز جلد اول تا آیه 40 سوره احزاب: 33 می باشد.
نسخ خوانا، حیدر بن عبدالحمید قاینی، نیمه شهر ذی قعدة الحرام سنه 69 (9) (پایان جلد اول، برگ 330) آغاز جلد دوم دارای سر لوحه زر و لاجورد به صورت گل های ریز، صفحات مجدول به زر و لاجورد و شنگرف و مشگی، جلد: ندارد، عناوین نانوشته.
752 گ، س 21، 23/5*30 سم
تذکر: این نسخه در ص 101 فهرست مرحوم دانش پژوه آمده است. اوراق نسخه پراکنده می باشد.
الحمد لله أولاً و آخراً و ظاهراً و باطناً
ص:278
1- نسخه های گزارش شده
2- پدیدآورندگان (مؤلفان، مصّنفان) و سایر اعلام
3- کاتبان نسخه ها
4- واقفان و اهداء کنندگان
5- جای ها
تذکر: چون در بخش نخست نمایه ها (نسخه های گزارش شده) اجزاء مجموعه ها پراکنده می شد در این قسمت به ترتیب صفحات؛ و در چهار بخش دیگر به ترتیب الفباء تنظیم گردید.
ص:279
ص:280
الرّوضة البهيّة في شرح اللمعة الدّمشقیه: ...15
الصّافی: ...16
جلاء العيون:..16
سرور الشيعه: ...17
من لا يحضره الفقیه: ...17
نهج البلاغه: ...18
مجموعه: ...19
1- حاشية المطول:...19
2- عقود الدرر فی حل ابيات المطول والمختصر:...19
القوانين المحكمة: ...20
منية اللّبيب في شرح التهذيب:... 21
حياة القلوب:...22
قواعد الاحکام في معرفة الحلال و الحرام: 22
انوار القلوب:... 23
تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه: ... 24
الشرح الكبير): ... 24
الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقيه:....25
الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهره:..26
البهجة المرضية في شرح الألفيه:..27
الكافي (اصول): ...27
ابواب الجنان:...28
روضة الصفا في سيرة الانبياء و الملوک و الخلفاء:...28
زاد المعاد...29
ص:281
سلاح المؤمنين: ...29
ارشاد الاذهان الى احكام الايمان:...32
حاشية الشرح الجديد للتجرید و حواشى الدوانی:...33
الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقية: ... 34
الدروس الشرعية في فقه الاماميه: ... 34
المطول في شرح تلخیص المفتاح: ... 35
حاشية شرح الشرایع: ... 36
مغني اللبيب عن كتب الأعاريب: ...37
من لا يحضره الفقيه:...37
الاستبصار فيما اختلف من الاخبار: ...38
الکافی:...39
اكمال الدین و تمام النعمه: ...39
الکافی:... 40
ارشاد الأذهان الى احكام الايمان:...41
جنگ؟:...41
جنگ؟:... 42
جنگ: ...42
مجموعه: ...43
1- مسكن الشجون في حكم الفرار من الوباء و الطاعون: ...43
2- تظلم الزهراء من اهراق دماء آل العباء:... 44
كلمات مكنونه:...45
شرح المختصر النافع (الشرح الصغير):.....47
ریاض المسائل في تحقيق الأحكام بالدلائل (الشرح الكبير): ...47
مجموعه: ...48
1- زبدة منتخب مصباح المنير: ...48
2- حاشیه حاشية اليزدي على تهذیب المنطق: ...48
3- حاشية معالم الأصول (99پ 162پ):...48
4- حاشية البهجة المرضيه: ...49
5- حاشية حاشية مختصر المعانی: ...49
6- زبدة الأصول: ... 50
شرح الاسباب و العلامات:...50
قواعد الأصول؟:...52
المختصر النافع : ...52
لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار...53
ص:282
جنگ:..54
المناهل في الفقه: ... 55
تحرير القواعد المنطقية في شرح الشمسيه:... 55
شرح تجرید الاصول: ... 56
مجموعه: ... 57
1- رساله جعفریه صغيره:...57
2- الرعايه في شرح بداية الدرایه: ...58
3- شرح سورة زبور: ...58
رسالة مفرده في البرائة و الاحتياط: ...59
يوسف و زلیخا:...60
حاشية شرح مختصر الاصول: ... 61
المختصر النافع:... 62
مجموعه: ...62
1- خزينة الحقایق: ... 62
2- خزينة الفنون:... 63
مجموعه: ... 64
1- صرف میر (1پ 41 ر): ... 64
2- العزي في التصريف:... 64
3- شرح التصريف: ... 64
المختصر فی شرح التلخيص»: ...65
معالم الأصول: ... 66
معالم الأصول: ...67
مفتاح الكرامه في شرح قواعد العلامه:......67
حاشيه المطول:...68
حاشية تحرير القواعد المنطقيه:..69
حاشية تهذیب المنطق: ...69
مجموعه: ...70
1- اثبات الواجب: ...70
2- حاشية حاشية تهذيب الكلام اليزديه: ...70
شرح الفوائد الصمديه (الصغير): ... 71
القانون: ...72
الفصول الغرویه في الأصول الفقهية: ... 73
البهجة المرضية في شرح الألفيه: ... 74
مجموعه: ... 75
1- عوائد الايام من مهمات ادلة الأحكام: ... 75
2- شرح الوافيه: ... 75
شرح مراح الارواح: ... 76
الانسان الكامل في معرفة الأواخر و الاوائل: 770
ص:283
الفوائد الحائريه القديمه:...78
تحرير القواعد المنطقية في شرح الشمسيه:...78
الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد: ... 79
اللهوف على قتلي الطفوف: ...80
شرح اصول کشف الغطاء:... 81
الفية بن مالک (الخلاضة في النحو):...81
مجموعه: ...82
1- حاشیه حاشیه تهذیب یزدی:...82
2- حاشية تحرير القواعد المنطقية:...82
3- مثلثات منطوم (لغات مثلثه): ...82
4- نظم شکیات: ... 83
العوامل: ...84
مجموعه: ... 84
1- الفية بن مالک (الخلاصة في النحو):... 84
2- الكبرى في المنطق: ...84
3- حاشية شرح العوامل: ... 84
4-الآجرومیه:...85
مجموعه...86
1-الکافیه:...86
2- نکاتی زبده: ...86
الوافيه في شرح الكافيه:...87
مجموعه: ...88
1- شرح تجريد الكلام الجديد...88
2- حاشیه شرح تجريد الكلام الجديد: ...88
الفوائد الضيائيه في شرح الكافيه:...89
شرح هداية الحكمة: ...90
جامع الادعيه:...90
1- احضار اجنه: ...91
2- رساله ای در شرح سوره یس: ...91
3- کتاب جن نامه حضرت سلیمان:...91
4- تیغ بند: ...92
رسالة في الطهاره:...92
صحیفه سجادیه: ...93
الفوائد الضيائية في شرح الكافيه:...94
المختصر فی الشرح التلخیص...95
البهجت المرضیه فی شرخ الالفیه...95
تحریز القواعد المنطقیه فی شرح الشمسیه...96
البهجة المرضیه فی شرح الالفیه...97
ص:284
تهذيب الوصول الى علم الأصول...97
ارشاد الأذهان الى احكام الایمان: ...98
مجموعه: ...99
1- البهجة المرضية في شرح الألفيه:...99
2- الكبرى في المنطق: ...99
3- حاشية تهذیب المنطق: ...99
مجموعه: ...100
1- حاشية المطول: ...100
2- حاشية شرح العضدي على مختصر ابن الحاجب: ...100
مجموعه...101
1- نظمه نحو: ...101
2- نصاب الصبیان: ... 102
3- شرح امثله: ...102
4- مثلثات منظوم (لغت مثلثه»: ...103
5- رساله مختصری در اصول و فروغ: ... 1
6- رسالة تنبیهیه؟:.. 103
7- ترجمه رساله ای در علم قرائت:... 104
8- رسالة الفرائض و السنن؟:..105
مراح الارواح...62
جنگ منبری: ...107
ضوء المصباح (شرح المصباح): ....108
جامع عباسی: ...109
مجموعه: ...110
1- حاشية تهذیب المنطق: ...110
2- شرح إيساغوجي: ...110
3- المزار:... 111
مجموعه: ...113
1- جامع الاخبار...113
2- اربعون سورة من التوارة:... 113
النخبة...114
حاشية شرح حكمة العين:...115
المفراح في شرح مراح الارواح...117
صحیفه سجادیه:...117
حاشية لوامع الأسرار في شرح مطالع الأنوار: ...118
معالم الدین و ملاذ المجتهدين: ...119
مفاتیح الشرایع: ...119
ص:285
مناجات:و..120
جنگ منبری: ... 121
مختصر العبادی: ...122
مجموعة في الأحاديث المتفرقه: ...123
المختصر النافع: ... 124
شرح هداية الحكمة:...125
الوافي:...125
مجموعه: ...126
1- مسائلی از منطق؟:..126
2- شرح عوامل ملا محسن: ...127
3- الهداية: ...127
مجموعه: ...128
1- الكبرى في المنطق: ...128
2- الفوائد الصمدیه: ...128
مجموعه: ...129
1- الجداول؟:...129
2- منتخب السور و الادعيه: ...130
مجمع البحار: ... 131
قواعد الحساب:... 132
حاشية تحرير القواعد المنطقيه: ... 134
شرح الكافيه... 134
مجموعه: ...135
1- زندگانی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم...135
2- پولتیک به دولتیان؟:... 136
شرح نصاب الصبیان: ...137
الأبحاث على الحاشیه: ...138
کتاب النور في الامام المستور:...139
ادعیه و حرزها؟:..140
شرایع الاسلام:... 141
حاشية معالم الاصول: ...142
شرح تجريد الكلام (الجديد): ... 143
مجموعه: ... 143
1- اثنا عشریه صلاتيه:... 143
2- رساله درج المضامين: ...143
3- مختار حروف: ...144
4- رساله تجوید: ... 144
5- نظم اللئالی في تجوید کلام المتعالی یا لؤلؤيه:...145
ص:286
6- مخارج حروف:...145
7- رساله تجوید کلام الله ربانی: ... 145
زیارتنامه حضرت امام رضا علی:... 146
شرح قطر النداوبل الصدا: ...147
الفوائد الصمديه: ...147
حاشية مختصر المعانی:...148
صحیفه سجادیه:...149
المطالع؟:...150
الفنية بن مالک، الخلاصة في النحو: ... 150
صحیفه سجادیه:...151
شرح الآجرومیه: ...153
جامع عباسی: ... 153
الاعتقادات: ...153
مجلة الدعوات؟:...154
مجموعه: ... 155
1- مشكواة الأنوار: ... 155
2- اصول دین: ...155
3- معراجنامه:... 156
مجموعه: ... 157
1- الكبرى المنطق: ... 157
2- آداب المتعلمين:... 157
3- صيغ مشكله: ... 157
4- الالفيه:...158
5- الشافية:...158
مجموعه: ...159
1- امثله: ... 159
2- شرح العوامل في النحو:...159
3- نصاب الصبیان: ...160
جنگ:... 160
جنگ دعا: ...161
ادعیه و زیارات: ... 162
رسالة في دلالة النهي على الفساد و في العام و الخاص و المطلق و المقيد:... 163
مجموعه: ... 164
1- زاد المسافرين: ... 164
2- فصول مستفاده من مجالس النظر للشيخ الرئيس:...165
3- المفيد الخاص في علم الخواص:... 166
ص:287
4- الأدوية القلبيه:...167
5- اسرار الرجال: ...167
مجموعه: .............................168
1- مختصر في الأصول: ...186
2- زبدة الاصول:... 169
حاشية تحرير القواعد المنطقيه: ...170
شرح التصريف:...170
جنگ آداب و سنن؟: ... 171
جنگ ادعیه:...173
بیاض ادعیه و زیارات؟:.. 174
زبده تجوید: ...175
دیوان: ...176
اسرار الحكمة في بيان الخلقه؟:...177
مستدرک الالفين:...178
قصیده میلادیه: ...180
غزلیات شرر:... 181
جنگ اشعار:...182
دفتر بوستان دانش: ... 183
جزوه ای از اشعار میرزا ابوالحسن: یغمای جندقی: ... 183
اشعار متفرقه: ...184
بیاض نوحه؟:...185
بیاض گزیده؟:... 186
بیاض سوگواری و شادی؟...187
بیاض نوحه و سینه زنی؟:...187
بیاض نوحه و سینه زنی؟...188
دفتر نوحه و سینه زنی: ...189
بیاض نوحه و سینه زنی: ...190
نظريات علما؟: ... 191
مجموعه: ...193
1- القول الأسد در ترجمه یا علی مدد: ... 193
2- تقویم: ...193
3- تاریخ روم: ...193
4- مجله معالم:...193
5- جواهر الانصاف:...193
فصول الحق: ...194
جواهر الانصاف في شرح اسماء الرحمن لفظا ومرآتاً :...195
ص:288
جواهر اللسان در شرح اسماء حسنای حضرت رحمان: ...196
گزیده ای از دیوان شمس مغربی:..197
مجموعه: ...198
1- ش رخ بخشی از اشعار گلشن راز شبستری: ...198
2- دوازده بند:...199
مجموعه: ...200
1- مختصر السنن: ...200
2- آداب العارفين...201
3- هداية الطالبين فی اصول الاخلاق والدین: ...212
صحیفه سجادیه:...202
شبستان نکات و گلستان لغات: ...203
مجموعه: ...204
1- تیر شهاب در راندن باب خسران مآب:... 204
2- رساله ای در نصایح و دروس کریم خان کرمانی:... 204
اختیارات ایام: ...205
1- آب حیات: ... 206
2- اصل الاصول (یا شاخه نبات): ...207
3- صيغ العقود و الايقاعات: ...207
4- ترجمة العقائد:...208
5- الاعتقادات: ...208
6- الأحاديث المنبهة من الغفلة؟: ...209
المختصر في شرح التلخیص: ...210
بیاض دعاء؟: ...210
بیاض دعاء؟: ...211
رساله جنه:...212
جنگ:...212
مجموعه: ...212
1- نور الايمان الذي ساعد في اتمامها نظر سید الانس و الجان:... 213
2- مضحکات: ... 214
جنگ؟:... 214
فالنامه: ...215
مجموعه: ...206
یازده باب؟:... 216
ص:289
جامع الدعوات: ...217
مجموعه: ...218
1- منهاج النجاة:...218
2- اوصاف الاشراف: ...218
3- خاتمة منية المرید فی آداب المفيد و المستفید:...219
4- معنى قول النبي ان الدنيا مزرعة الاخره:...220
5- سرمایه ایمان: ...220
مجموعه: ...221
1- الكافيه: ...221
2- الفوائد التمدية: ...222
3- الكبرى في المنطق: ...222
4- حاشية تهذیب المنطق: ....222
مجموعه: ...223
1- مختصر و منتخب جامع الفوائد:...223
2- خواب نما؟:... 224
3- گزیده ای از فوائد: ... 224
4- رساله جواهر نامه:...225
جنگ منبری یا انیس الواعظين... 226
رساله رمل: ...227
طالع بینی: ...227
الخلاصة في النحو و الفنية بن مالک:...228
دیوان ملا پریشان یا پریشان نامه: ...228
شرح الفوائد الصمديه:...229
مجموعه: ...230
1- معالم الأصول:...230
2- جامع الاخبار:...230
3- گزیده ای از گلشن ایمان: ...231
4- فوائد:...231
مجموعه: ...232
1- شرح الانموذج:...232
2- رساله الدرر المنضود في معرفة الصيغ و العقود: ...233
3- صیفه های نکاح؟:... 234
شرایع الاسلام:...235
رساله ای در رمل و جفر: ...235
ابواب الجنان: ... 236
ص:290
الفوائد الضّيائية في شرح الكافيه: ... 236
حياة القلوب:...237
شرایع الاسلام في معرفة الحلال و الحرام: ...238
خلاصة منهج الصادقین:...238
الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقية: ...239
الحدائق الناضرة في احكام العترة الطاهرة: ...239
عين الحيات (اخلاق فارسی): ...240
المطول (في شرح تلخیص المفتاح): ...241
حیات القلوب:... 242
الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية: ...242
مصابيح القلوب: ... 243
اصلاح المؤمنين: ...243
گلستان: ...245
الفوائد الضيائيه في شرح الكافيه: ... 245
حاشية شرح العضدي على مختصر ابن الحاجب: ...245
حديقة المتقين في معرفة أحكام الدين: ...247
مقتل؟: ...248
شرح مفاتیح الشرایع:...249
الكافي: ...250
جنگ منبری؟:..251
مجموعه: ... 252
1- حاشية الكلام؟:...252
2- حل لغاز؟:...252
دفتر یادداشت؟:...253
مختصر الشرایع...254
تقریرات الدرس: ...255
دوازده باب: ... 255
مجموعه: ...256
1- تعبیر خواب یا دوازده فصل: ... 256
2- مقاله ای در علم فراست: ...257
3- حرف الطبيعة: ...258
4- مقاله ای در علم دم و علم وهم: ...258
5- رساله ای در بیان علم اختلاجات:...259
6- آداب سفر کردن:...259
7- در بیان سگزیولدوز:...259
8- اخلاق عارف سبحانی جلال الدين محمد دوانی: ...260
ص:291
9- فصلی از کیمیای سعادت:... 261
10- فضیلت شرح چهل حدیث:...262
11- فضیلت شرح سوره يوسف: ...262
12- حفظ صحت: ... 263
لسان الذاکرین: ... 264
تفسیر جلاء الاذهان و جلاء الاحزان:... 264
کتاب الدعا؟:...265
تقریرات الأصول؟:...267
مجمع البيان في علوم القرآن: ....267
رسائل الشجرة الالهيه في العلوم و الحقائق الربانيه: ...269
المباحث المشرقيه: ... 270
منتخب اللغات شاه جهانی یا (فرهنگ رشیدی): ...272
جلاء العيون:... 273
زاد المعاد: ... 274
مجمع البيان لعلوم القرآن...
مجمع البيان لعلوم القرآن...275
جامع الصحاح:.... 276
تفسیر جلاء الاذهان و جلاء الاحزان (یا تفسيرگازر):...277
تذکر: این نسخه در ص 101 فهرست مرحوم دانش پژوه آمده است...278
ص:292
آخوند ملا اسماعیل فرزند حاج محمد حاج مختاربنارانی: ...124
آخوند ملا معين:...15
آقا جمال: ... 61
آقاسید صالح: ...177
آقا ضیاء الدین عراقی: ...255
آقا محمد شریف کرمانی اناری: ...204
آقا نجفی شیخ محمد تقی فرزند حاج شیخ محمد باقر مسجد شاهی: ...201
آقانجفی مرعشی: ...6
آقا نور الدين: ...98
ابراهیم بن ابراهیم کرمانی: ...132
ابن الفراتر الشلمغانی...750
ابن حاجب: ...127، 134
ابن حاجب، عثمان بن عمر:... 61، 246
ابن شاہ محمد کرمانی محمد سعید: ...176
ابن عماد:... 144، 145
ابن فهد: ...266
ابن مالک، محمد بن عبدالله جیانی طائی: ...228 ،150 ،84 ،81
ابوالحسن علی بن عمر مشهور به دبیران کاتبی قزوینی:...115
ابوالفضل حافظیان: ...14
ابوالفضل محمد حامد شوشتری: ...262
ابوالقاسم بن حسن میرزای قمی: ...68
ابوالقاسم جعفر بن سعيد: ...36
ابوالقاسم علی... 34
ص:293
294
ابوالمحاسن حسین بن حسن جرجانی: ...277 ،264
ابوبکر محمد بن زکریا رازی: ... 166
ابوحامد محمد بن محمد غزالی: ...261
ابو حيان محمد بن يوسف نحوی اندلسی: 1270
ابو زید عبدالرحمن بن على بن صالح مکودی فاسی:..152
ابوسعید حسن بن حسین شیعی سبزواری: 243
ابوطالب محمد: ... 34
ابو عبدالله محمد بن محمد بن داود صنهاجي معروف به ابن آجروم:... 85، 152
ابوعلى الفضل بن الحسن بن الفضل طبرسی:...267، 274، 275
ابو عمرو، عثمان بن عمر مشهور به ابن حاجب:... 158
ابو عمرو، عثمان بن عمر معروف به ابنحاجب: ... 86، 158، 222
ابونصر مسعود بن ابی بکر فراهی: ...160 ،137 ،102
ابی عبدالله الحسين عليه السلام :...180
احمد بن علی بن مسعود: ...106
احمد بن محمد بن على مقری فیومی: ...48
احمد حسینی:...29
اراکی: ...191
اسد الله بن الحسين: ... 56،61
امام جعفر صادق علیه السلام:...23
امام حسن علیه السلام:...16،23
امام حسین علیه السلام: ... 16، 23
امام رضا علیه السلام... 141
امام سجاد علیه السلام... 23، 202
امام فخر الدین رازی محمد بن عمر بن حسين: ... 270
امام محمد باقر علیه السلام:... 23
امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام:....105
ام لقمان دختر میرزا محمد فندرسکی: ... 157
امیرالمؤمنین علی علیه السلام:...8، 113، 180
امیر سید حامد حسین هندی:...6
ص:294
بدیعی:...82، 103
بهاء الدين محمد بن حسین عاملی: ...229
پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم : ...23
تاج الدین محمد بن محمد اسفراینی:...108
تفتازانی: ...149
ثقة الاسلام، محمد بن یعقوب کلینی:...40 ،39 ،27
جالینوس پزشک یونانی: ...167
جلال الدین اوبهی :...149
جلال الدین سیوطی: ...49
جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی: ...27، 49، 74، 95، 97، 99
جمال الدین عبدالله بن يوسف بن هشام نحوی: ... 37، 147
جمال الدین محمد بن عبدالغنی اردبیلی: ...232
جمال الدین احمد بن محمد لاهیجی: ...229
جمشید خان متولی و قوللر آغاسی: ...19
چهارده معصوم علیه السلام ...23
حاج آقا شیخ محمد باقر لسان العلماء: ... 202
حاج هاشم مجتبی کشباف تهرانی: ...1920
حاج يحيى فرزند حاج زمان کوشککی آبادهای:...171
حجة الاسلام شفتی:..103
حسام الدین حسن کاتی: ...110
حسن الرضوی: ...32
حسن بن علاء الدين اسود:...76، 117
حسين الطباطبایی: ...19
حسین علی فرزند حاج محمد: ...231
حضرت آیت الله مسعودی خمینی: ...14
حضرت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم : ... 156
حضرت سجاد، علی بن الحسین بن علی بن ابیطالب اول : ...930، 117، 149، 151
حضرت سلیمان: ...91، 114
حضرت علی علیه السلام:... 23
حضرت فاطمه معصومه علیها السلام : ...9
ص:295
296
خلیفه سلطان سید حسین بن محمد مرعشی آملی:...142
خواجه عبدالله فرزند ابی منصور هروی انصاری: ... 54، 120
خواجه نصیر الدین طوسی: ...221 ،218 ،158 ،116
دانش پژوه: ...269
دکتر احمد عابدی: ...14
ذبیح الله محلاتی: ...6
رسا...183
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم...8
رضا سلیم زاده: ... 124
رضی الدین علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن طاووسی حسینی:...80
رکن الدین حسن بن محمد بن شرفشاه استرآبادی:...87
زنجانی:..65
سراج الدين محمود بن ابی بکرار موی: ...118
سعد الدین مسعود بن عمر تفتازانی:... 35، 36، 245 ،241 ،223 ،210 ،170 ،95 ،65 ،64
سعود بن العزيز:...67
سلطان الغ بیگ بن شاهرخ گورکان: ...51
سلمان: ...129
سید ابوالقاسم قاری...101، 145
سید اشرف الدین کیائی طالقانی: ...191
سید حسن صدر:...140
سید حسن نقیبی همدانی: ...14
سید شریف رضی، محمد بن حسین موسوی:... 18
سید صدرالدین علی بن نظام الدین احمد دشتکی شیرازی معروف به سید علی خان مدنی:... 71
سید صدر الدین محمد بن میر باقر رضوی قمی همدانی: ...75
سید علی:...170
سید علی اکبر بن سید محمد بن سید دلدار على نقوی لکنھوی:...177
سید علی خان کبیر: ...229
ص:296
سید علی محمد باب:..................204
سید کلب باقر فرزند سید کلب حسین انصاری: ... 193
سید کلب حسین انصاری: .............1930
سید محمد الموسوی:...................24
سید محمد باقر فرزند محمد نقی: ....... 103
سید محمد بن سید علی طباطبایی معروف به مجاهد:...55
شمس الدين محمد بن محمود شهرزوری: 269
سید محمد جواد بن محمد بن محمد حسنی حسینی عاملی:...67
سید محمد فرزند سید علی نقی فرزند سید ابراهیم: ... 253
سید مرتضی ضیاء الدين عبد الله بن مجد الدين ابي الفوارس محمد بن على بن الأعرج حسینی حلى:...21
سید میرزا محمد باقر بن سید محمد موسوی ملاباشی شیرازی:... 23
سید میر شریف علی بن محمد گرگانی: ...68، 100
سید نعمت الله بن عبدالله بن محمد جزائری
موسوی حسینی:...43
سید هادی: ...140
شاه سلطان حسین:...35
شرر: ...181
شریف الواعظين: ...1830
شمس اصطهباناتی، شیدا: ...180، 183
شمس الدین محمد بن محمد جوینی: ...218
شمس الدین محمد شیرین بن عز الدين بن یوسف مغربی:...197
شهید اول، محمد بن مکی عاملی:...158 ،118 ،34
شهید دوم زین الدين بن على عاملی:...242 ،239 ،219 ،58 ،34 ،25 ،15
شیخ احمد احسائی:...104
شیخ الرئيس، ابو علی حسین بن عبدالله بن سينا: ... 72، 167
شيخ الطائفه محمد بن الحسن بن علی طوسی:...28
ص:297
شیخ باقر شریف قرشی: ...8
شیخ برهان الدين، نفیس بن عوض بن حکیم کرمانی: ...50
شیخ بهاء الدين محمد بن حسین عاملی:...،153 ،147 ،143 ،128 ،109 ،71 ،50 ،222 ،183 ،172 ،169
شیخ تاج الدین محمد بن محمد الشعیری: ..230 ،113
شیخ جبرائيل: ...152
شيخ حسن ابوالحب:... 10
شیخ حسن بن جعفر نجفی کاشف الغطاء:...81
شیخ حسن بن زین الدین شهید ثانی: ...230 ،119 ،67 ،66
شیخ حسین بن شهاب الدین حسین بن محمد بن حیدر عاملی کرکی: ...19
شیخ حسین کربلائی: ... 233
شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی:...153 ،39 ،37 ،17
شیخ طوسی: ...267
شیخ عبدالحسین امینی:...8
شیخ عبدالکریم بن ابراهیم جیلی صوفی: ...77
شیخ على: ... 36
شیخ علی بن ابی جعفر، محمد بن الحسن بن زین الدین شهید دوم: ... 36
شیخ لطف الله:...188
شیخ محمد باقر فرزند جعفر بهاری همدانی:...139
شیخ محمد بن الحسن حر عاملی: ... 24
شيخ محمد جرار حسین فرزند شیخ محمد مصطفی حسین طاهر: ...178
شیخ محمد حسین بن محمد رحیم اصفهانی: ...73
شیخ محمد صادق:... 59
شیخ محمد نجفی:...179
شیخ مرتضی ابن محمد امین انصاری شوشتری: ...59
شیخ مصلح الدین بن عبدالله سعدی شیرازی: ... 245
ص:298
شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان بغدادی: ...79
شیخ موسی یکاولنگی، هزاره ای:...138
شیخ مهدی بن میرزا علی رضا بن کاظم اشعری،قمی، طباطبایی: ... 62، 63
شیخ یوسف بن احمد بن ابراهیم درازی بحرانی: ... 26، 239
صاحب ریاض:... 34
صبا:...183
صدرائی خوئی...14
صفائی خوانساری ...320
طالب مهری:... 124
ظل السلطان پسر ناصر الدین شاه: ... 124
عارف: ... 183
عبدالحسین فرزند عباس تبریزی: ... 121
عبدالحمید بن ملا محمد رضا تفریشی: ...103، 104، 105
عبدالرحمن : ...91
عبد الرشيد بن عبد الغفور حسینی مدنی تتوی:...272
عبدالقاهر بن عبدالرحمن: ...159
عبدالقاهر گرگانی: ... 159
عبدالنبي الموسوي الكازرونی:..255
عز الدين ابراهيم بن عبدالوهاب بن ابراهيم زنجانی: ... 64
عضد الدين عبدالرحمن بن احمد ایجی:... 61
علامه امینی: ...9، 118
علامه حلی، حسن بن یوسف بن المطهر:...178 ،118 ،98 ،97 ،41 ،32 ،22
علاء الدین علی بن محمد قوشچی: ...143 ،88 ،33
على علیه السلام...23
على اكبر الحسینی: ... 273
على الرضا علیه السلام: ...161
على بن شیخ حسین کربلائی: ...233
على بن محمد میر شریف گرگانی: ... 159
علی کلباسی: ...1820
ص:299
غلامرضا فرزند ملا احمد رئیس آباده ای: ...171
غیاث الدین: ...118
فاطمه زهرا علیها السلام....23
قاضی سراج الدین محمود بن ابوبکر ارموی:... 53
قاضی عضدالدین ایجی: ...100
قطب الدین محمد بن محمد رازی:... 55، 78، 96
کاشانی : ...85
کریم خان فرزند ابراهیم خان کرمانی: ...204
کمال الدین حسین بن معین الدین منطقی،میبدی: ...125 ،90
گلپایگانی: ...191
لسان العلماء محمد باقر فرزند حاج محمد اسماعیل یزدی کرمانی:... 193، 195، 196
مأمون خلیفه عباسی فضل بن سهل ذور الرياستين: ...105
محتشم بن عميد بن محمد شهنشاه درخجی:... 194
محقق حلی، جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید:... 254 ،238 ،235 ،141 ،124 ،62 ،52
محقق خوانساری، آقا جمال الدین محمد بن حسین بن جمال الدين:... 61
محقق کرکی: علی بن عبدالعال عاملی: ...57
محمد: ...140 ،122
محمد ابراهیم اصفهانی فرزند محمد حسین خراسانی: ...212
محمد ابراهیم فرزند اسد الله بختیاری از طایفه کزی:... 171
محمد ابراهیم فرزند محمد على:... 124
محمد اسماعیل اصفهانی: ...274
محمد اسماعیل فرزند محمد ابراهیم اصفهانی:... 204
محمد الطباطبایی: ...40
محمد امین الله: ...19
محمد باقر بن محمد تقی مجلسی:..205، 234
محمد باقر خلخالی قرا بلاغی: ...176
محمد باقر فرزند اسد الله: ...172
محمد بن سعد الدین اسعد دوانی: ...70
ص:300
محمد بن یعقوب کلینی:...250
محمد تقی:...27
محمد تقی ابن محمد باقر: ...2020
محمد تقی دانش پژوه:...11
محمد تقی فرزند علینقی اولیاء تاجر قزوینی:... 27
محمد جعفر:...32، 122
محمد حسینی، صالح: ... 156
محمد رضا اصولی فقیه میرزایی فرزند لسان العلماء حاج شیخ محمد باقر:...1980
محمد رضابن حاج حمزه کاظمی:...80
محمد رضا بن علی بافقی: ...18
محمد سعید فرزند شاه محمد کرمانی:... 175
محمد صادق بن ابی الحسن بن محمد:... 41، 42
محمد طاهر بن محمد اسماعيل: ...80
محمد على: ...189
محمد علی بن حاج خانعلی بن شکر علی بن زلفعلی بن حبيب الله: ...251
محمد علی بن عبدالعظیم... 144
محمد علی خوشدل قمی: ...1830
محمد علی عسکری قمی:...190
محمد علی قمی مداح:.... 183، 184
محمد علی کاشانی: ... 84
محمد علی معین الاسلام: ...40
محمد على ولد ملاحسن بن نظر على: ...101
محمد کریم خان: ...204
محمد مهدی بن علی نقی شریف طبیب:... 164
محمد مهدی واعظ کرمانی بن حسین کاتب کرمانی: ...18
محمد هاشم بن محمد حسین بن محمد رضاحسینی شطاینی:...49
محی الدین، حسن بن محمد، چلبی، فناری:...190
مختار اعمی اصفهانی معروف به «قاری صغیر»مختار القراء»: ... 144
مدنی کاشانی: ...191
مرتضی بن محمد امین انصاری: ...59
مرعشی: ...179
مصطفى ابن محمد صادق از میری...79
مطهر: ...170
ص:301
ملا احمد بن محمد مهدی ابن ابی ذر نراقی کاشانی: ................................. 75، 56
ملا امیر خان: ...274
ملا پریشان: ...228
ملا جلال الدين دوانی:...32
ملا رضی الدین بن نبی قزوینی:..44
ملا عبدالرزاق بن علی بن حسین فیاض لاهیجی:...220
ملا عبدالله بن شهاب الدین حسین یزدی...49
ملا عبدالله بن على بن مهدی بروجردی.....17
ملا عبدالله بن ملکه جهان: ...17
ملا علی رضا بن كمال الدین حسین اردکانی شیرازی (تجلی): ...82
ملا فتح الله بن شكر الله کاشانی: ...2380
ملا قطب الدین محمد بن محمد بویهی رازی: ...118 ،53
ملا محسن بن طاهر قزوینی:...48، 84، 127
ملا محسن، محمد بن مرتضی، فیض کاشانی:. 16، 45، 114، 119، 125، 208، 218
ملا محمد باقر ابن محمد تقی مجلسی:...16
ملا محمد باقر بن محمد اکمل مشهور به وحیدبهبهانی:... 78
ملا محمد باقر بن ملا محمد تقی مجلسی:.. 22،273 ،242 ،240 ،237 ،208 ،155 ،29
ملا محمد تقی بن مقصود على مجلسی: ...247
ملا محمد جعفر اسد آبادی:... 206
ملا محمد جعفر بن بن سيف الدين شریعتمدار استر آبادی: ...207
ملا محمد کاظم ملا علی نقی مؤدب: ...238
ملا مسيح طالقانی:...35
ملا مهدی نراقی: ... 56
ملا میرزا محمد بن حسن شیروانی:...49، 115
ملا یحیی بن سیبک نیشابوری متخلص به فتاحی:...203
منصوری:...182
مولا محمد باقر ابن محمد اکمل وحید بهبهانی: ...249
ص:302
مهدی بن علی رضا بن کاظم اشعری شریف رضوی طبائي: ... 126، 143
مهدی موعود: ...139
میر حامد حسین: ...7
میر خواند، محمد بن خاوند شاه بن محمود خوارزمشاه: ...28
میرزا ابوالقاسم بن حسن گیلانی: ...20
میرزا حسن بن عبدالرزاق لاهیجی: ... 155
میرزا حسن خوئی:....121
میرزا حسن کاشانی: ...17
میرزا رضا صدیق الدوله نوری مازندران، لله باشی مظفر الدین میرزا: ... 135، 136
میرزا رفیع الدین، محمد بن فتح الله واعظ قزوینی:.... 236
میرزا شفیع: ...237
میرزا فتاح معمار باشی مریخ شاہ: ... 157
میرزا محمد آصفی شیرازی:...199
میرزا محمد اسماعيل: ... 165
میرزا محمد تقی، مظفر علی شاه نعمة اللهی کرمانی فرزند محمد کاظم طبیب:...131
میرزا محمد هادی:... 157
میرزا محمد هادی بن ابوالحسن شریف نائینی: ... 264
میرزا نادر هرسینی: ...228
میر سید شریف علی بن محمد گرگانی:64، 69،70، 82، 84، 99، 118، 128، 134، 157، 222
میر سید علی بن محمد علی طباطبائی: 240، 47
میر محمد ابراهيم بن میر محمد معصوم بن میر فصیح بن میر اولیاء حسینی تبریزی:...29
میرزا رفیع الدین، محمد بن فتح الله واعظ قزوینی: ...28
ناصر الدين بن عبد السيد مطرزی:...1080
نجم الدین عبدالله بن حسین یزدی:...223 ،110 ،99 ،69
نجیب الدین محمد بن على عمر سمرقندی: 51
نظام الدین عثمان بن عبدالله خطائی: 49، 148
نور الدين بن شفیع بن احمد الحسینی: ... 213
ص:303
نور الدين عبدالرحمن بن احمد جامی...245 ،236 ،94 ،89 ،60
واعظ:...183
یحیی ابوطالبی: ...187
یحیی بن محمد شفیع اصفهانی: ...146
یزید:... 54
يوسف بن محمد بن يوسف طبيب هروی:.. 224
ص:304
حرف الف
ابوطالب بن ملا محمد طاهر رودکی: ...241
احمد بن شیخ سلمان:...148
احمد بن محمد علی اصفهانی: ...202
احمد بن محمود بن محمد شروانی: ...271
احمد بن يوسف عبادی: ...88
اسد الله قراجه داغی فرزند کربلایی مهدی خان :...117
امت بن مرحمت: ...87
حاج تقی فرزند حاج عبدالله: ...263
ح، خ، ر
حاج شیخ محمد علی خوشدل قمی: ...184
حاج محمد فرزند کربلای ابراهیم خان گیلانی: ...170
حسن بن جعفر معروف به حاجی آقا بن سید علی
نقی طباطبایی:...254
حسن بن محمد بن ابراهيم الخوانساری:...221
حسن حسنی خراسانی بن سید محمد: ...241
حسن علی مدی: ... 83
حسین علی فرزند حاج محمد: ... 223، 232
حیدر بن عبدالحمید قاینی: ...278
حیدر بن على: ... 50
خلیفه نجفی ابن يوسف: ...93
رجبعلی بن عزيز: ...35
رضابن علی محمد اسکوری: ... 83
رضا قلی ادیب: ...120
ص:305
سعادت قلی رضا آبادی:...84
سید صابر حسین کاظمی موسوی، الله آبادی: ...179
سید عبدالله حسینی ابن میر ابوالمفاخر:... 105
سید علی بن سید میرزا: ... 240
سید محمد: ... 254
سید محمد باقر بن محمد حسین حسینی نشابه لاری: ... 55
سید محمد علی فرزند محمد اسماعيل حسینی:...169
سید مهدی بن آقا میر قاسم موسوی گیلانی:. 71
شعبان بن خليل: ...79
شمس الدین بن سید محمد بن هاشم حسین جبل عاملی: ... 41
عبدالحسین: ....189
عبدالرسول ساروی مازندرانی: ...61
عبدالله الخوانساری: ....126
علاء بن حسین بن علی، حافظ سبزواری ...19
علی اکبر:...147
على بن محمد: ...206
على فرزند ملا محمد کرمانی: ...202
على محمد بن کربلایی کریم: ... 65
علی یحیی علی حدید حسینی: .... 80
غلامعلی بن علی رضا ابرقوئی: ...47
کاظم بن حسن گیلانی: ...69
کیاهند فرزند شاه نظر: ...265
محمد ابراهيم بن محمد على: ...158
محمد ابراهیم حسینی:... 154
محمد اسماعیل اصفهانی: ...274
محمد الحسینی: ...205
محمد بن الحسن نوری ناجحی:...188
محمد بن شاه نظر: ...90
ص:306
محمد بن محمد رحيم بن محمد بن محمد على طالقانی:... 15
محمد بن محمد مؤمن بن علی قلی: ...246
محمد بیرجندی قائنی: ...97
محمد تقی بن علی محمد محالاتي: ... 56
محمد تقی فرزند ملک محمد:...268
محمد حسن بن محمد ابراهیم:...221
محمد حسن ذاکر فرزند آخوند ملا علی:...217
محمد رضا: ... 237
محمد رضایی: ...46
محمد رفیع قاینی...149
محمد علامه یا علامی: ...185
محمد على:...59، 189
محمد علی اسفراینی بن حسن على: ...18
محمد علی بن حاج خانعلی: ...251
محمد علی بن کربلای قربان علی خبوشانی (قوچائی): ...69
محمد علی بن محمد جعفر لواناتی:...17
محمد علی عسکری قمی:...190، 191
محمد على قمی: ...181
محمد فرزند ملک حسین دامغانی: ...96
محمد قلی ساوجی: ...110
محمد کاظم بن عباس قلی:...40
محمد معصوم:... 125
محمد مهدی اصفهانی بن ملا محمد کاظم خوانساری:... 45
محمد مهدی فرزند حاجی محمد خليل:...129
محمد نبی بن حسن على استرآبادی: ...18
محمد نصیر بن محمد کاظم محلاتی: ...87
محمد هاشم نوری ابوكرنجی بن محمد بن محمد رفيع: ...237
محمد یوسف بن غیاث الدین پنجهراری:...276 ،275
ملا یار احمد فرزند استاد حسن طباخ قمی:... 115
موسی ناصر بن هادف قطیفی: ... 124
مهدی اشعری: ...128
ص:307
مهدی الازمنی، استر آبادی:...76
مهدی بن علی رضا بن کاظم قمی اشعری: ...154
مهدی بن محمد طاهر: ...249
مهدی حسینی: ...234
میر اسماعيل ابرندابادی:... 273
ناصر الدين احد بن محمد بن حسن بن محمود امامی:...59
یحیی ابوطالبی: ...1880
یونس بن محمد بن يحيى بن عسكر عسکری حسینی: ...25
ص:308
آقا سید عزیزالله:...25
آقا شیخ محمد اولیایی: ...37
آقا نجفی:..28، 89، 152، 153، 159، 172
آقانجفی مرعشی:...162 ،141 ،122 ،107 ،87 ،77 ،41
آية الله صفایی خوانساری: ...52، 67
آية الله مرعشی نجفی: ...148 ،147 ،142 ،98 ،68 ،66 ،65 ،24
آية الله نجفی: ...171 ،170 ،116 ،55 ،46 ،29 ،21 ،20
آية الله نجفی مرعشی:.. 61، 81، 99، 121
ابوالقاسم بن هادی مشهور به آقا جان: ...83
ابوالقاسم سحاب:...138
ابوطالب حسینی قمی طاهری:...68
اسدالله:...151
جهانبانی: ... 143
حاج على افضل تاجر رشتی: ...15
حاج لشکرعلی فرزند حاج غلامعلی اشتهاردی:... 94
حاج محمد علی کوکرم معروف به خوشدل:...186 ،179
حاج ملا اسماعیل ترک: ... 59
حاج مهدی حداد:...86
حاج میرزا باقر حکمت: ... 60
حاج میرزا محمد: ...98
حسن ارجمندی خالدی: ... 137
ص:309
حمید رضا یاسری:..18، 47، 51، 53، 56، 74،169 ،149 ،134 ،132 ،120 ،119 ،87 ،80 ،77
خوشدل: ... 181
زائر ناشناس: ... 115، 130، 151، 154
سید احمد پروین چی: ... 31، 45، 146
سید مصطفی حسینی خوانساری: ...93
سید مصطفی خوانساری: ... 24، 27
سید مصطفی صفایی خوانساری:.. 25، 32، 38،109 ،95
شاه عباس صفوی حسینی: ... 270، 271
شهید محمد باقر حبیبی: ...210، 240
شهید محمد فراهانی: ...232
شیخ محمد خورکامی:... 94
شیخ محمد علی کوکرم خوشدل تهرانی: ...191 ،190
شیخ محمد وحيد خورگامی رشتی: ...170 ،150 ،134 ،71
صفائی خوانساری:... 25، 135
عباس مدرسی تهرانی: ...163 ،113 ،96 ،59 ،42 ،39 ،15
عباس میرزا نواب:...19
عزیزالله الحسینی: ...25
على جهانبانی:...111، 126، 154
علی کاشانی: ... 26، 36، 54، 106، 120
فخری برقعی: ... 40، 94
فرج الله تبریزی معروف به امیر خیابانی:...29
فقیه میرزایی: ...205
کربلای عبدالصمد بن کربلای عبدالحمید:...242
محمد جعفر: ... 34
محمد خورگامی رشتی:...88
محمد فراهانی: ...240، 226
مرعشی نجفی: ...119
مصطفى الحسینی: ...25
مهری خانم بنت مرحوم يوزباشی بابا: ...241
میرزا ابوطالب قمی:...101
ص:310
میرزا محمد علی فرزند حاج ملا محمد رضا محرّر: ...39
نجفی مرعشی...97، 110، 123
ص:311
ص:312
آستانه مقدس قم: ...12
اصفهان: ... 35، 61، 120، 124، 168
ام تسر پنجاب:...245
بادکوبه: ...121
بغداد: ...9
پاکستان:...179
تهران:... 121
حرم حضرت موسی بن جعفر علیه السلام ...10
حکمت قم:...40
حکمت قم:... 94
حله: ...670
خوانسار: ...249
دسکو ولایت: ...830
دیلمان: ...265
رابغ:...7،6
روستای مرجان:... 15
سمرقند: ...51
سیف نانلی: ...265
صحن شریف رضوی: ...76
صحن مقدس:...10
ضریح مقدس:...8
طالقان: ...15
طرزک رامند قزوین: ...50
فومن کلید کوری: ...69
قریه آسنجان:... 263
ص:313
قم:...19
کاظمین:... 10
کتابخانه:...7
کتابخانه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه علیها السلام :... 11
کتابخانه عمومی مرحوم آیة الله نجفی مرعشی: ...12
کراچی: ...179
کربلا:...23، 54، 68
کوک چای: ...121
مدرسه چهار باغ:...35
مدرسه حاج ملا صالح:... 83
مدرسه صدر:...237
مدرسه فاضل خان: ...147
مدرسه لرمیان: ...118
مدرسه منصوریه شیراز:...49
مدرسه میرزا جعفر: ...76
مدینه: ... 6، 8
مسجد شاه:...237
مشهد مقدس:...170
مکه: ...6
نجف اشرف: ...9، 10، 11، 67، 139، 140
یوپی هندوستان...179
ص:314