آينه آثار( فهرست آثار منتشر شده بعثه)

مشخصات كتاب

نام كتاب: آينه آثار( فهرست آثار منتشر شده بعثه)

نويسنده: مركز تحقيقات حج

موضوع: مرجع

زبان: فارسى

تعداد جلد: 1

ناشر: نشر مشعر

مكان چاپ: تهران

سال چاپ: زمستان 1387

نوبت چاپ: 1

ص:1

اشاره

ص:2

:ص:2

ص:3

ص:4

ص:5

ص:6

ص:7

پيشگفتار

به كعبه رفتم و آنجا هواى كوى تو كردم جمال كعبه تماشا به ياد روى تو كردم

چو حلقه در كعبه به صد نياز گرفتم دعاى حلقه گيسوى مشكبوى تو كردم

به موقف عرفات ايستاده، خلق دعاخوان من از دعا و لب خود بسته گفتگوى تو كردم

مرا به هيچ مقامى نبود، قدرت گام طواف سعى و حرم را به جستجوى تو كردم

عبدالرحمن جامى

زائران خانه خدا و عتبات عاليات و مشاهد مشرفه و اماكن متبركه، لازم است كه پيش از سفر، آگاهى هاى لازم را كسب كنند، از آداب سفر گرفته تا موقعيت جغرافيايى، تاريخى، آداب زيارت، فلسفه و اسرار

ص: 8

حج، اطلاع از مبانى اعتقادى مذاهب مختلف، پاسخ يابى به پرسش هايى كه احياناً در سفر با آن مواجه مى شوند و بالاخره شناخت احكام و مناسك حج و غيره.

نظر به اهميت و ضرورت آگاهى هاى يادشده، يكى از فعاليت هاى مستمر و ارزشمند بعثه مقام معظم رهبرى، چاپ و نشر و پخش آثارى درباره حج و ابعاد گوناگون فقهى، تاريخى، عرفانى، سياسى و اجتماعى آن و عتبات عاليات و نيز تنقيح و بازكاوى و بازچاپ آثار پيشين است. كار آماده سازى و توليد اين آثار را كه با احتساب ميقات ها به حدود 400 عنوان مى رسد، نشر مشعر با همكارى و هميارى محققان «مركز تحقيقات حج» در قم بر عهده دارد.

مجموعه حاضر، فهرستى از آثار منتشر شده اين مركز توسط نشر مشعر است كه در آن معرفى كوتاهى از كتاب ها نيز آمده است.

اما چند نكته درباره تدوين اين كتابشناخت:

1- كتاب حاضر در يازده فصل، تدوين شده است:

فصل اول: قرآن و تفسير.

فصل دوم: آداب، اخلاق، اسرار و معارف حج.

فصل سوم: احكام و مناسك.

فصل چهارم: اعتقادات.

فصل پنجم: آثار تاريخى.

فصل ششم: ادعيه و زيارات.

فصل هفتم: سفرنامه ها و خاطرات.

فصل هشتم: حج در آينه شعر و ادب.

ص: 9

فصل نهم: نشرياتِ امور اجرايى حج.

فصل دهم: آثار متفرقه.

فصل يازدهم: كتب و نشريات به زبان هاى خارجى

قابل ذكر است كه موضوع بندى فقط در بخش آثار فارسى انجام گرفته است و آثار غير فارسى، از جمله عربى در فصل «كتب و نشريات به زبان هاى خارجى» آمده است كه موضوع بندى آن ها مدّنظر نبوده است.

2- در بدو امر و در نگرش اوليه ممكن است برخى از عناوين، خارج از موضوعِ كتابشناخت حج به نظر رسد مثل عنوان «آيين وهابيت» ولى بر اهل فن پوشيده نيست كه هر زائرى كه به حرمين شريفين بار مى يابد، با مسائلى روبرو مى گردد كه پاسخ برخى از پرسش ها و شگفتى ها و ابهاماتش را بايد در لابه لاى آثارى از اين دست بيابد.

3- منبع عمده و اصلى و مستقيم در معرفى توصيفى كتاب ها، مقدمه آثارِ ارائه شده است.

4- انگيزه تدوين كتابشناخت حاضر، براى زمينه سازى جهت دستيابى به اهداف والاى حج است تا در گام اول، روحانيون و معين ها و معينه هاى كاروان هاى حج براى آگاهى خود در اين زمينه بيفزايند و آنگاه آن را به زائران حج و عمره منتقل نمايند.

5- براى مزيد فايده، كتابشناخت عتبات عاليات عراق و اماكن متبركه سوريه نيز در اين مجموعه معرفى شده است.

در پايان، از خداوند سبحان توفيق تشرف به بيت عتيقش را براى

ص: 10

همه آرزومندان نيل به كوى دوست، مسألت و آرزو مى كنيم.

در خصوص تدوين اين اثر و در مراحل مختلف چاپ آن نيز برخى از دوستان، همت گماردند از جمله: حجج اسلام محمدرضا نعمتى، غلامحسين خدادادى و سيد حسن مطلبى در معرفى بخشى از كتاب ها، حجةالاسلام والمسلمين سيد عباس حسينى كتابدار محترم و برادر گرامى جناب آقاى موسوى و همكاران ارجمندشان كه كار تايپ و مراحل پس از آن را برعهده داشتند؛ شكراللَّه مساعيهم.

والسلام عليكم

معاونت آموزش و تحقيقات

بعثه مقام معظم رهبرى

ص: 11

فصل اول: قرآن و تفسير

اشاره

ص:12

ص: 13

1- القرآن الكريم

قم، نشر مشعر، 1372، 1375، 610 صفحه، (خط عثمان طه)، وزيرى.

2- با قرآن در سرزمين وحى

محسن قرائتى، قم، نشر مشعر، 1387، 228 صفحه، پالتويى.

مؤلف كه از چهره هاى قرآنى و كارشناسى كارآمد در تفسير قرآن به شمار مى روند، از اثر «تفسير نور» خود برخى از آيات را براى زائران و روحانيون محترم گزينش كرده و اين اثر را سامان داده اند.

نمودارى از مباحث كتاب، اين عناوين است: قبل از سفر، اهميت و ضرورت حج، اخلاص، حكمت هاى حج، مدينه، اهل بيت عليهم السلام مسجدالنبى و مساجد ديگر، ميقات و احرام، مكه، مسجدالحرام و كعبه، مقام ابراهيم، سعى صفا و مروه، عرفات و مشعر، منى و قربانى و حلق، بازگشت به مكه، پايان حج.

3- حج در قرآن

محمد علوى مقدّم، قم، نشر مشعر، 1381، 183 صفحه، رقعى.

در اين كتاب، آيات مربوط به حج گرد آمده و نظريه برخى از قدماى مفسران در ذيل آن آورده شده است.

ص: 14

4- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه

سيدعلى قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1382، 728 صفحه، وزيرى.

در تفسير نمونه، تمام لطايف و ظرايف مربوط به حج و اعمال آن و بناى كعبه توسط حضرت ابراهيم و مراسم قربانى فرزند و مانند آن آمده است، ولى به طور پراكنده- به تناسب آيات- در مجلدات مختلف.

گردآورى و تهذيب و تنقيح اين مباحث سبب مى شود خوانندگان احاطه كاملى بر مسائل حج از ديدگاه قرآن مجيد پيدا كنند.

مباحث اين كتاب بدين قرار است:

1- زندگانى حضرت ابراهيم عليه السلام بنيانگذار حج ابراهيمى.

2- حج و مسائل مربوط به آن.

3- مكه و رويدادها و موضوعات مرتبط به آن.

4- مدينه، رويدادها، جنگ ها و حوادثى كه در آن رخ داده است.

5- تحريف ناپذيرى قرآن

فتح اللَّه نجّارزادگان (محمدى)، تهران، نشر مشعر، 1384، 256 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر در دو بخش و به صورت پرسش و پاسخ سامان يافته است. بخش اول مشتمل بر يك مقدمه و 47 پرسش در سه گفتار و بخش دوم تحت عنوان «بررسى و نقد ترديدها و افتراها» در دو گفتار تنظيم شده است. مطالعه اين كتاب براى جواب به اشكال تحريف قرآن اطلاعات خوبى به خواننده مى دهد.

ص: 15

6- پديده قرآنى

مالك بن نبى، مترجم: على حجّتى كرمانى، قم، نشر مشعر، 1371، 417 صفحه، وزيرى.

«الظاهرة القرآنيه» نوشته مالك بن نبى، محقّق شهير الجزائرى است كه با عنوان «پديده قرآنى» به فارسى برگردانده شده است. مؤلّف در اين كتاب اين موضوعات را نقد و بررسى كرده است: تحقيقى مقدّماتى پيرامون پديده قرآنى، پديده دينى، حركت نبوى، مبدأ نبوّت، اصول اسلام، كيفيت وحى، موقعيّت و شخصيت محمّد صلى الله عليه و آله، در پرتو پديده وحى، ويژگى هاى وحى، ارتباط ميان قرآن و كتاب مقدّس و ...

مقايسه ميان داستان يوسف در قرآن و كتاب مقدّس و بررسى نتايج اين مقايسه.

مقدّمه دكتر محمّد عبداللَّه و «فصلى در اعجاز قرآن» از استاد محمود محمّد شاكر در آغاز، زينت بخش كتاب است. همچنين فهرست هاى فنّى در آخر كتاب نيز بهره ورى از آن را آسان ساخته است.

7- پيمان پارسايى

ابوالفضل بهرام پور، قم، نشر مشعر، 1387، 125 صفحه، رقعى.

انسان بايد همواره قرآن را امام و راهنماى فكرى و عملى خود قرار دهد. انسان مؤمن، خود را بر قرآن عرضه مى كند و اعمال و رفتار خود را با آن مطابقت مى دهد. يكى از موضوعاتى كه قرآن براى آن اهميّت خاصّى قائل شده، حج است كه مؤلف محترم در اين نوشتار،

ص: 16

سعى نموده تا با استفاده از آيات قرآنىِ مرتبط با حج، نكات زيبا، قابل استفاده و بعضاً تازه اى را در اختيار مشتاقان معارف اسلامى قرار دهد.

از آنجايى كه قدم به قدمِ اعمال حج، پيمان خاصّى با خداوند است، كتاب، «پيمان پارسايى» نام گرفت.

ص: 17

فصل دوم: آداب، اخلاق، اسرار و معارف حج

اشاره

ص: 19

8- آداب سفر حج

سيد على قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1382، 91 صفحه، پالتويى.

راهيان سفر حرم كبريايى، پيش از آن بايد خود را براى راهيابى به حريم محبوب آماده كنند تا زمينه برگزارى حجّى مقبول و تحوّلى شگرف در روح و جانشان مهيّا شود.

اين كتاب با استفاده از آيات و روايات مى تواند، كسانى را كه به چنين حجّى مى انديشند، در اين سفر روحانى يارى رساند.

9- آشنايى با اسرار عمره، ويژه دانشجويان

نجف نجفى روحانى، قم، نشر مشعر، 1382، 96 صفحه، جيبى.

حضور در كاروان عمره كه «حج اصغر» به شمار مى آيد براى همگان به ويژه دانشجويان، فرصت مغتنمى است براى تعمّق در آيين اسلام و فرايض و مناسك مختلف آن و نيز براى آشنايى بيشتر و پيوندى محكم تر و ايمانى راسخ تر و قوى تر نسبت به آن.

كتاب حاضر- كه به سفارش ستاد عمره دانشجويى نگاشته شده- تلاشى است براى آشنايى اين نوسفران گرانقدر به لطائف، دقايق، اسرار، رموز عرفانى و معنوى عمره مفرده.

ص: 20

10- ابعاد سياسى و اجتماعى حج

محمدتقى رهبر، قم، نشر مشعر، 1377، 264 صفحه، رقعى.

حج، الگوى جامعه اى به دور از رذائل مادّى و معنوى و داراى تمام ابعاد سياسى و اجتماعى است. اين اثر نگرشى است نو، به ابعاد گوناگون اين فريضه الهى كه به طور محقّقانه مورد بحث قرار گرفته است.

11- اخلاق و آداب در حج و زيارت

محمدتقى رهبر، قم، نشر مشعر، 1382، 159 صفحه، رقعى.

رسيدن به كمال انسانى، تزكيه نفس، تخلّق به اخلاق فاضله و تأدّب به آداب حسنه از آموزه هاى حجّ و بلكه روح حج است. در اين زمينه منابع روايى، رهنمودهاى بسيار ارزنده اى را ارائه داده اند كه اين كتاب با استناد به آنها مى تواند راهنماى خوبى براى زائران بيت اللَّه الحرام باشد.

12- بركات سرزمين وحى

محمد محمدى رى شهرى، قم، نشر مشعر، 1383، 144 صفحه، جيبى.

سرزمين وحى، نقطه مركزى و اصلى نزول بركات الهى است.

مسافران و زائران آن ديار، خاطرات شيرين و مشاهدات جالب و آموزنده اى از بركات و كرامات اين سرزمين دارند.

مؤلف ارجمند به دليل مسؤوليت خويش (نمايندگى محترم ولى فقيه در امور حج و زيارت) و ارتباط با زائران خانه خدا به گزارش هاى

ص: 21

فراوانى از كرامات سرزمين وحى دست يافته و بخشى از آن را در اين مجموعه گرد آورده است. در اين مجموعه خاطراتى آورده شده كه براى شخص گزارشگر اتفاق افتاده، يا او شاهد داستان بوده و يا شخص مورد وثوق و اطمينانى آن را براى مؤلف نقل كرده است.

كتاب حاضر، زائران خانه خدا را با بركات سرزمين وحى آشنا مى سازد و راه و روش دستيابى به بركات اين سرزمين را نشان مى دهد.

نشر اين كرامات مى تواند در تقويت مبانى اعتقادى جامعه، به خصوص نسل جوان مفيد و مؤثر و سازنده باشد.

13- جرعه اى از بيكران زمزم

عبداللَّه جوادى آملى، مترجم: على حجّتى كرمانى، تهران، نشر مشعر، 1371، 177 صفحه، رقعى.

تمام عبادات- و از جمله حج- را باطن و سرّى است، ظاهر حج را مردم مى شناسند و مى دانند، امّا به باطن آن، تنها عارفان نايل مى شوند.

انسان، ظاهر عبادات را با قالبِ خود مى يابد و باطن آن را با قلب خويش. براى بحث از هركدام، دانشى ويژه است. ظاهر را فقه درست مى كند و باطن را عرفان.

كتاب حاضر، گوشه اى از اسرار حج را نمايانده و مقدارى از لذايذ معنوى حج را تقديم خوانندگان كرده است.

14- جرعه اى از صهباى حج

عبداللَّه جوادى آملى، قم، نشر مشعر، 1383، 287 صفحه، وزيرى.

پرسش هاى برخى معرفت پژوهان و مراجعان به كتاب «صهباى

ص: 22

حج» حضرت استاد، چنين مى نمود كه بعضى از مطالب آن نيازمند تبيين و توضيح بيشتر است. از اين رو آن موارد به حضرت استاد ارائه و از ايشان درباره آن استفسار شد. پاسخ هاى كتبى معظم له به آن پرسش ها، همچنين نكات بديع و لطيفى كه در بازنگرى نهايى مباحث تفسيرى آيات 125 و 126 سوره بقره مرقوم داشته اند با تحفظ بر اصول معارف موجود در اصل اثر، به تلخيص آن اقدام و با نام «جرعه اى از صهباى حج» در چهار بخش تدوين و چاپ شد.

15- حج، نماز بزرگ

غلامعلى حداد عادل، قم، نشر مشعر، 1382، 112 صفحه، پالتويى.

نويسنده در اين كتاب پا به پاى مناسك پيش رفته و در حدّ توان سعى كرده باطن حج و رمز آن را بشناساند و بگشايد. در اين كتاب حج به نمازى بزرگ تشبيه شده كه حج گزار بايد آن نماز بزرگ را الگوى نمازهاى واجب روزانه خود قرار دهد.

16- چهل حديث حج

حسين انصاريان، قم، نشر مشعر، 1374، 140 صفحه، رقعى.

پيشوايان معصومين عليهم السلام و اولياى دين راهنمايى ها و سفارش هاى فراوانى را در كيفيت مناسك، ثواب اعمال اين سفر معنوى، ارائه داده اند. براى بيان شمه اى از اين رهنمودها و احاديث و در راستاى عمل به سنت حسنه نگارشِ «چهل حديث»، كتاب حاضر به رشته تحرير در آمده و با توضيحاتى ساده و روان امكان استفاده عموم حاجيان از آن را فراهم آورده است.

ص: 23

17- چهل حديث حج

جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1375، 94 صفحه، پالتويى.

در اين كتاب از دل درياى روايات نغز و زيباى معصومان: چهل روايت، گزيده شده و براى هر حديث، توضيحى آمده است كه خواننده را با اسرار و معارف نهفته حج آشنا مى سازد.

18- حج

محسن قرائتى، قم، نشر مشعر، 1371، 288 صفحه، رقعى.

نويسنده كتاب، خواننده را به اهميت حج و اعمال آن و معناى شرك آگاه مى كند، وى با خواننده كتاب، به قبرستان بقيع و شهداى احد سر مى زند.

در دو بخش پايانى، به بحث «لزوم هدايا» و «چند نكته مهم» مى پردازد.

19- حج در انديشه اسلامى

سيدعلى قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1375، 376 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر براى دستيابى به معرفت و شناخت اسرار حج و اماكن و ويژگى هاى سرزمين وحى تحرير شده و در آن مباحثى چون: حج در انديشه اسلامى، آداب سفر حج و اسرار و معارف آن، طواف و پيشينه و اهميت آن، مقام ابراهيم، صفا و مروه، عرفات و مزدلفه بحث و بررسى شده است. اين كتاب پيشتر به صورت مقالاتى در فصلنامه «ميقات حج» منتشر شده بود.

ص: 24

20- حجّ عارفان

رحيم كارگر، قم، نشر مشعر، 1377، 199 صفحه، رقعى.

اين اثر سرگذشت ها، دستورالعمل ها و نكته هاى باريك تر از مو را در قالبى عرفانى و دلپسند و آميخته با شهد آيات و روايات و اشعار، در فصل هاى ذيل عرضه مى كند:

در ره عشق، عزم كوى دوست، در ميقات، در مسجدالحرام، در مشاعر مقدس و زيارت عارفان.

21- حجّ مقبول

سيد ابوالحسن حسينى اديانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 215 صفحه، رقعى.

در روايات اسلامى، ضمن تأكيد فراوان بر شناخت اسرار و شگفتى هاى حج، از مردم خواسته شده است كه اين فريضه بزرگ الهى را با توجه به اسرار و آثار آن انجام دهند.

كتاب حاضر، گوشه اى از اسرار و رموز بى شمار اين سفر معنوى را نشان مى دهد.

22- در بارگاه نور

حسين انصاريان، قم، نشر مشعر، 1375، 104 صفحه، وزيرى.

بعثه مقام معظّم رهبرى در سال 1375 در مراسم حج، پرسش هاى گوناگونى درباره مناسك حج و ابعاد مختلف اين برنامه عبادى، سياسى و معنوى در اختيار مؤلّف مى گذارد و اين كتاب پاسخ به پرسش هاى ياد شده است كه عمدتاً با بهره گيرى از آيات و روايات انجام گرفته است.

ص: 25

23- در حريم كعبه

سيد محمدباقر حجّتى، قم، نشر مشعر، 1377، 224 صفحه، رقعى.

حجّاج با احرام و لبيك گفتن، خويش را موظّف مى سازند تا از حريم محرمات احرام دور باشند و در نتيجه بتوانند به دنبال پاسخ مثبت خود، با گفتن لبّيك به حضرت بارى تعالى، تأييد اين پاسخ را دريافت كنند و بدين وسيله خويش را شايسته چنين ضيافتى سازند.

كتاب حاضر گامى در جهت آشنا ساختن اين ميهمانان الهى با وظايف و اعمالى است كه در خور حريم كبريايى او است.

24- در راه برپايى حجّ ابراهيمى

عباسعلى عميد زنجانى، قم، نشر مشعر، 1375، 223 صفحه، رقعى.

در ميان مراسم عبادى- سياسى اسلام، حج از جمله كانون هاى قدرت زا و اهرم هاى انتقال نيرو است كه مى تواند قدرت لازم را براى جهانى كردن رسالت اسلام و رها نمودن مسلمانان از سلطه استكبار جهانى به وجود آورد. البته وقتى كه روح حج، حاكم بر مراسم حج باشد.

كتاب حاضر، گامى است در جهت تحقق اهداف حج و شناخت راهكارهاى نيل به آن هدف.

مباحث اين كتاب از اين قرار است: بررسى فلسفه حج، بازگرداندن حج به شيوه ابراهيمى، فلسفه سياسى برائت از مشركان، تحقيقى درباره جدال ممنوع در حج و حرم و آينده آن و ...

اين كتاب پيشتر به صورت مقالاتى در سمينارهاى گوناگون ارائه شده بود.

ص: 26

25- راهنماى حجّاج بيت اللَّه الحرام

حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت، قم، نشر مشعر، بى تا، 75 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر، علاوه بر رهنمودهاى حضرت امام قدس سره، و مقام معظم رهبرى (دام ظلّه)، شامل تذكرات بعثه مقام معظم رهبرى و سازمان حج و زيارت در مورد نحوه رفتار حجاج در ايّام حج و بعضى از مسائل مورد نياز آنان است.

26- ره توشه حج

[جمعى از نويسندگان] قم، نشر مشعر، 1378، سه مجلد (160+/ 333+/ 263 صفحه)، وزيرى.

حج فريضه اى است مهم و داراى ويژگى ها و ابعاد گوناگون فردى، اجتماعى، سياسى، فرهنگى واقتصادى كه اگر حج گزاران با آگاهى و بصيرت در اين راه قدم بگذارند، به يقين دست آوردهاى فراوانى براى آنها در پى خواهد بود. ره توشه در مجموعه اى سه جلدى، جهت رسيدن به اهداف فوق تهيه گرديده است.

27- ره توشه زائر

محمود كارآموزيان و سيد جواد ورعى، تهران، نشر مشعر، 1379، 72 صفحه، پالتويى.

سفر حج، ايجاب مى كند كه راهيان اين سفر معنوى از جهات

ص: 27

مختلف خود را آماده كنند و زاد و توشه اى مناسب با آن برگيرند. در اين كتاب به پاره اى از موارد كه حجّاج محترم را در اين سفر يارى مى رساند، اشاره شده است.

28- رهنمودهاى حضرت امام خمينى قدس سره به زائرين بيت اللَّه الحرام

محمود كارآموزيان، قم، نشر مشعر، 1382، 107 صفحه، پالتويى.

مجموعه حاضر گزيده اى از پيام هاى ارزشمند و گرانسنگ امام راحل رحمه الله به ميهمانان خانه خداست.

29- سوژه هاى سخن (در مكه و مدينه)

قم، نشر مشعر، 1372، 115 صفحه، وزيرى.

انتخاب سوژه هايى در يك موضوع و شرح و تفسير آنها مى تواند مقدمه اى براى آشنايى وسيع تر و عميق تر باشد. شرح و بيان سيماى مكه و مدينه، سيماى ابراهيم، پيامبر اسلام، ابو طالب و ائمه معصومين عليهم السلام، نوشتن از توبه، دعا، عبادت و ارزش ها و ضد ارزش ها و ... همه سوژه هايى هستند كه در «سوژه هاى سخن» مورد مطالعه و تفسير قرار گرفته است.

30- صهباى صفا

عبداللَّه جوادى آملى، قم، نشر مشعر، 1371، 243 صفحه، رقعى.

اين اثر از دو نوشتار و چند گفتار مؤلف فراهم گشته و سرشار از آيات قرآن و احاديث معصومان عليهم السلام است. تأمل در درياى ژرف اين

ص: 28

اثر، خواننده را با دستى پر و جانى سيراب از نكات نابِ اسرارِ حج به ساحل معرفت مى رساند.

31- صحيفه حج

معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، تهران، نشر مشعر، 1382، 2 مجلد (360+/ 351 صفحه)، وزيرى

مجموعه حاضر در راستاى نيل به بخشى از اهداف بزرگ حج است كه به همت معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى در دو مجلد فراهم آمده است؛ جلد نخست، مجموعه سخنان و پيام هاى رهبر كبير انقلاب اسلامى امام خمينى قدس سره است و جلد دوم، مجموعه سخنان و پيام هاى مقام معظم رهبرى مدّ ظله العالى است.

آخرين پيام چاپ شده در اين مجلد، پيام به حجاج بيت اللَّه الحرام در تاريخ 18/ 11/ 1381 هجرى شمسى است.

نمايه هاى چاپ شده در آخر هر جلد بر كارآمدى و سهولت استفاده از آن افزوده است.

32- عرفان حج

عبداللَّه جوادى آملى، قم، نشر مشعر، 1378، 108 صفحه، رقعى.

غير از اعمال و مناسك ظاهرى حج، آن را حقيقتى است كه دستيابى به آن، تنها با بُعد عرفانى حج امكان پذير است و اين كتاب با نگاهى محقّقانه به اين بُعد حج، راهيان اين سفر را در رسيدن به اين هدف يارى مى رساند.

ص: 29

33- عرفان عمره

عبداللَّه جوادى آملى، قم، نشر مشعر، 1384، 199 صفحه، رقعى.

اين كتاب برگرفته از كتاب «جرعه اى از صهباى حج» است كه به لحاظ اصلاحات و اضافات صورت گرفته در آن و گاه اضافه نكاتى بديع از حضرت استاد تنظيم شده كه از آغاز تا انجام سفر عمره را در برمى گيرد و در آن جايگاه، فضيلت عمره، معارف، اسرار، شرايط، اوصاف و مراتب عمره گزاران بيان شده است.

34- عمره

محسن قرائتى، قم، نشر مشعر، 1376، 153 صفحه، پالتويى.

مؤلف محترم، قبل از اين كتابى در مورد حج نوشته بود كه چاپ شد و بعدها قسمت هايى كه مخصوص اعمال حج بود از كتاب حذف كرده و قمست هاى مربوط به عمره را با افزودن نكاتى جديد در اين كتاب آورده تا زائران خانه خدا كه براى عمره مشرف مى شوند با گوشه اى از آداب و اسرار و بركات اين سفر معنوى آشنا شوند.

35- قداست و امنيت حرم

عبداللَّه جوادى آملى، قم، نشر مشعر، 1367، 49 صفحه، وزيرى.

اين كتابِ كم حجم و پرمحتوا، در سال 1407 ق. مصادف با 1366 ش. همزمان با پرواز ملكوتى و شهادت احرام پوشان تدوين شده و آخرين بخش هاى آن، حال و هواى همان فضاى خونين را دارد.

ص: 30

اين اثر درباره فرق انسان با فرشته و حيوان، اساس وحدت، چگونگى وحدت، اوصاف موحدان وحدت طلب، اهتمام به حرم و ...

بحث مى كند.

36- همراه با زائران خانه خدا

محمدتقى رهبر، قم، نشر مشعر، 1375، 144 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر، مرورى بر اخلاق و آداب معاشرت، معيشت در سفر و نگاه اجمالى بر پاره اى از اسرار معنوى حج و اشاراتى درباره مناسك و اماكن زيارتى مكّه و مدينه دارد.

37- مبانى دينى و سياسى برائت از مشركان

سيد جواد ورعى، قم، نشر مشعر، 1379، 166 صفحه، پالتويى.

برائت از مشركان از اجزاى انفكاك ناپذير مراسم عبادى- سياسى حجّ ابراهيمى است. كتاب حاضر تلاشى ارزشمند در جهت تبيين مبانى دينى و سياسى اين اصل مسلّم است.

38- مصباح الحرمين

عبدالجباربن زين العابدين شكويى، تهران، نشر مشعر، 1384، 459 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر كه در نيمه اول قرن چهاردهم هجرى تأليف و چاپ سنگى شده، با همت و تصحيح و ... سيد جواد طباطبايى تجديد چاپ شده است. اين كتاب را مى توان تاريخ نگار حرمين دانست. مطالب كتاب در قالب سه بخش مرتب شده است؛ بخش اول: درباره

ص: 31

مكه مكرمه و زيارتگاه ها و عبادت هاى مخصوص به آن. بخش دوم: مدينه منوره و زيارتگاه هاى آن و مختصرى از زيارتگاه هاى شام و فلسطين و تاريخ آن ديار. بخش سوم: تطبيق مقايسه اى بين مكه مكرمه و اعمال حج با امام حسين عليه السلام و وقايع عاشورا. اين كتاب به لحاظ مطالب متنوعى كه دارد براى روحانيون كاروان ها مفيد است.

39- راهنماى حرمين شريفين (جلد اول)

ابراهيم غفارى، انتشارات اسوه، 1370، 398 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر جلد اول از مجموعه 5 جلدى راهنماى حرمين شريفين مى باشد. مؤلف در اين كتاب كه در 14 بخش تنظيم شده است در مورد اهميت حج، اسرار و حكمت ها، عظمت كعبه و شرافت آن، مشاعر و اماكن، امتيازات مكه و آغاز آبادانى آن، نقش اجداد پيامبر گرامى اسلام، آيين هاى جاهليت و گوشه اى از زندگى پيامبر اسلام بحث شده است.

40- راهنماى حرمين شريفين (جلد دوم)

ابراهيم غفارى، انتشارات اسوه، 1370، 226 صفحه، وزيرى.

در اين جلد كه مشتمل بر 14 بخش است مؤلف بحث هاى مفصلى درباره مسافرت از نظر اسلام، وظائف معنوى، شرعى و اخلاقى حاجى، جغرافياى عربستان، تاريخ آل سعود و فرقه وهابيت و آشنايى با واژگان عربى را آورده است.

ص: 32

41- راهنماى حرمين شريفين (جلد سوم)

ابراهيم غفارى، انتشارات اسوه، 1370، 248 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر مشتمل بر 14 بخش است. مؤلف، مسائل و احكام وجوب حج معناى استطاعت، ميقات، نيت، محرمات احرام، احكام مصدود و محصور آداب ورود به حرم و مكه و مسجدالحرام، طواف تا پايان اعمال عمره تمتع را به طور مبسوط مورد بحث قرار داده است.

42- راهنماى حرمين شريفين (جلد چهارم)

ابراهيم غفارى، انتشارات اسوه، 1370، 184 صفحه، وزيرى.

اين كتاب جلد چهارم از مجموعه پنج جلدى راهنماى حرمين شريفين مى باشد كه مرحله دوم حج تمتع را توضيح مى دهد و در 14 بخش تنظيم شده است كه با بحث درباره «يوم الترويه» شروع و احكام حج تمتع، وقوف در عرفات، مشعر، منى، رمى، قربانى، تقصير و حلق، طواف حج همراه با فلسفه و مستحبات مورد توجه قرار گرفته است.

43- راهنماى حرمين شريفين (جلد پنجم)

ابراهيم غفارى، انتشارات اسوه، 1370، 344 صفحه، وزيرى.

اين جلد كه آخرين مجلد از اين مجموعه است، اختصاص به مدينة النبى صلى الله عليه و آله دارد و 14 بخش دارد كه درباره فضيلت زيارت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام، شرافت مدينه منوره، جغرافياى مدينه، مسجدالنبى و حرم شريف، وظائف زائرين و آداب زيارت، بقيع، اماكن مقدسه مدينه، ادعيه و زيارات مى باشد.

ص: 33

44- حج از ميقات تا ميعاد

احمد صادقى اردستانى، تهران، نشر مشعر، 1385، 304 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر اسرار احكام و مسائل حج را از نيت و احرام در ميقات تا پايان اعمال در 15 فصل بررسى مى كند و توضيحات نسبتاً خوبى مى دهد. زائر با مطالعه آن اطلاعات مناسبى به دست مى آورد.

45- حج در آيينه عرفان

حسين انصاريان، قم، نشرمشعر، 1386، 223 صفحه، رقعى.

هدف از آفرينش و خلق انسان، شناخت خداوند و رسيدن به مرتبه دوستى و قرب به اوست. يكى از راه هاى آن، مناسك و اعمال مربوط به حج است. حجّاج و زائرين گرامى در اين راستا، بايد به فلسفه اصلى اعمال آشنا گردند. اين كتاب، توسط مؤلف، با هدف ياد شده تأليف گرديده است.

46- فرهنگ زيارت

جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1386، 360 صفحه، وزيرى.

اين كتاب، «زيارت» رامورد مطالعه، بررسى و تحليل قرار داده است تا براى اهلش، نسيمى باشد جان فزا و چشمه اى باشد زلال و گوارا و براى منتقدان اين عرصه نيز دليل و حجّتى محكم. خواننده محترم در اين كتاب با مباحث زير آشنا مى شود:

- زيارت و فلسفه تربيتى آن؛

ص: 34

- زيارت و ابعاد اجتماعى، سياسى و تاريخى آن؛

- زيارت و محتواى اعتقادى آن؛

- زيارت و موقعيّت زائر و مكانتِ مكان هاى زيارتى؛

- زيارت و آداب آن.

47- پلى به سوى ملكوت (راهنماى معنوى زائران)

فاطمه كريمى، تهران، نشر مشعر، 1386، 210 صفحه، پالتويى.

خواننده در اين كتاب با اهمّ آداب و برنامه هاى روزانه حج به طور مفصّل آشنا مى شود. مقدّمات معنوى و مادّى سفر حج، تقويم حج، تصحيح و بازشناسى وضو و غسل، تصحيح قرائت نماز، اعمال و آداب در مدينه و مكه مكرمه و دعاهاى وارده در اماكن و زمان هاى خاص، از جمله مواردى هستند كه نويسنده محترم به آنها اهتمام ورزيده و خواننده را در هرچه بهتر انجام دادن اعمال حج يارى مى كند.

48- روح حج

جواد محدثى، قم، نشر مشعر، 1383، 126 صفحه، رقعى.

اين اثر با قلمى شيوا و روان و جذاب و به روز نگاشته شده و همان طور كه از نام آن پيداست به روح حج و شمه اى از آداب باطنى آن پرداخته و برخى از عناوين آن عبارتند از: روح زيارت، در حريم حرم، بقيع خاموش، عرفات خلوت با خويش، مشعر وادى شعور، پيوند حج و رهبرى، بعد درونى مناسك، از «حرا» تا «ثور» و حفظ ره آوردهاى معنوى حرم.

ص: 35

49- مجموعه مقالات هم انديشى زيارت

جمعى از نويسندگان، قم، نشر مشعر، 1387، 2 مجلد (1160 صفحه)، وزيرى.

معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، با همكارى سازمان اوقاف و امور خيريه و دفتر امور حج و زيارت سازمان صدا و سيما، با انگيزه اشاعه فرهنگ زيارت ء تصميم به برگزارى هم انديشى «زيارت» گرفت، تا صاحب نظران و محققان بتوانند ابعاد اعتقادى، اجتماعى و اخلاقى زيارت را بعد از پژوهش، و ارائه نمايند.

نتيجه اين فراخوان، 49 مقاله برگزيده بود كه در دو جلد به نام «مجموعه مقالات هم انديشى زيارت» به چاپ رسيد و در اختيار همگان قرار گرفت. مقالات در هفت محور: كليات؛ مبانى فكرى و اعتقادى؛ آداب؛ آثار؛ آسيب شناسى، آثار هنرى و مباحث مرتبط به زيارت است.

50- اسرار عرفانى حج

محمدتقى فعالى، قم، نشر مشعر، 1386، 536 صفحه، وزيرى.

حج دو گونه است، حجّى كه به قصد رفتن به كوى دوست انجام مى گيرد و حجّى كه تنها به خاطر دوست انجام مى گيرد. افراد با توجّه به فراخور روحى شان، به يكى از اين دو حج مى روند. افرادى كه فقط به خاطر محبوب به ديار حجاز مى روند در پى عمل به اسرار عرفانى حج

ص: 36

هستند و در پسِ عمل به مناسك ظاهرى حج، با شهد شيرينِ اسرار حج روح و جان شان را سيراب مى كنند.

نوشته حاضر در اين راستا نگاشته شده كه در سه بخش اسرار حرم امن الهى، اسرار معنوى و عرفانى مناسك و مباحثى پيرامون فضائل شهر پيامبر صلى الله عليه و آله، مسجدالحرام و بقيع، تدوين شده است.

ص: 37

فصل سوم: احكام و مناسك

اشاره

ص:38

ص: 39

51- احكام فقهى- اجرايى حج

محمد حسين فلاح زاده، تهران، نشر مشعر، 1386، 120 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر اختصاص به كارگزاران حج دارد و در چهار بخش گردآورى شده است؛ بخش اول، ويژه روحانيون كاروان هاست. بخش دوم، ويژه عوامل اجرايى كاروان ها. بخش سوم، نكات فقهى عمره و حج و بخش چهارم، احكام كلى در حج مى باشد.

52- احكام عمره مفرده (مطابق با فتاواى حضرت آية اللَّه العظمى فاضل لنكرانى)

قم، نشر مشعر، بى تا، 256 صفحه، رقعى.

اين رساله شامل 13 فصل است:

1. آيات و روايات فضيلت عمره و عمره هاى پيغمبر صلى الله عليه و آله. 2. اقسام، مسائل و صورت عمره مفرده. 3. واجبات و مكروهات و مسائل متفرقه احرام. 4. محرّمات و مستحبّات احرام. 5. طواف. 6. نماز طواف واجب. 7. سعى. 8. تقصير. 9. طواف نساء و طواف وداع. 10. مسائل

ص: 40

زنان در احرام عمره مفرده 11. مسائل متفرّقه 12. حكم مصدود و محصور. 13. احرام اطفال و كودكان و زيارات.

53- احكام ويژه بانوان در حج

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1371، 86 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر مطابق با فتاواى امام خمينى قدس سره بوده و در موارد اختلاف فتوا، فتاواى مراجع و آيات عظام: اراكى، گلپايگانى و خوئى نيز ذكر شده است. اين كتاب، احكام بانوان در مكه، مدينه، منا، عرفات، مشعر و همچنين مقدمات حج را بيان كرده است.

54- استفتاآت ويژه حج

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى، قم، نشر مشعر، 1375، 156 صفحه، رقعى.

به جهت اهميت فراگيرى مسائل حج و سهولت دسترسى زائران به فتاواى مراجع عظام تقليد و اختلاف نظرها در برخى از فروع مناسك حج، از محضر مراجع عظام گلپايگانى و اراكى قدس سرهم سؤال هايى در باره برخى از مهمترين مسائل حج صورت گرفت و فتاواى حضرت امام قدس سره هم به آنها ضميمه شد. بار ديگر همان مجموعه با افزودن سؤالات جديد و فتاواى مراجع موجود تكميل شده، در اختيار زائران عزيز قرار گرفت.

همزمان با فراهم آمدن اين مجموعه، تعداد 122 مسأله درباره حج كه از محضر مقام معظم رهبرى حضرت آيةالله خامنه اى- مد ظله

ص: 41

العالى- استفتا و معظم له به آنها پاسخ داده بودند، براى اولين بار در آغاز اين كتاب چاپ شد. اين مجموعه كوچك و سهل الوصول براى زائران و روحانيان بسيار كارساز است.

55- استفتاآت ويژه حج

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى، قم، نشر مشعر، 34 صفحه، پالتويى.

اين اثر حاوى اهم مسائل عمره و حج است كه از محضر مراجع عظام استفتا شده و واجد فتاواى مراجع معظم: امام راحل، آيةاللَّه گلپايگانى، آيةاللَّه خويى و اراكى قدس سرهم است.

اين كتابچه كم حجم و پرمحتوا، پيش از نشر مناسك محشّى، با حواشى متعدد منتشر شده و در آن زمان يكى از نيازهاى ضرورى به حساب مى آمده است.

56- حج از ديدگاه مذاهب اسلامى

محمدابراهيم جناتى، مترجم: حسينعلى محمدى نژاد، قم، نشر مشعر، بى تا، 224 صفحه، وزيرى.

بعضى از عالمان براى آشنايى مسلمانان از آراى فقهى مذاهب يكديگر، كتاب هايى را با عنوان «فقه مقارن» نوشته اند؛ از جمله آنها، كتاب «دروس فى الفقه المقارن» تأليف آيةالله جناتى است.

از آن جا كه در حج ارتباط و مراوده بين مسلمانان- از مذاهب مختلف- بيشتر و تنگاتنگ است، جهت آشنايى حجاج، بخش حج

ص: 42

كتاب مزبور ترجمه شد كه در آن نظريات فقهى مذاهب مختلف: شيعى، حنفى، مالكى، حنبلى، شافعى و ... درباره مناسك حج بيان شده است.

در اين كتاب بيشتر نظريات فقهى علماى مشهور سنى و شيعه آمده است.

57- حج بانوان (مطابق با فتاواى حضرت آية اللَّه العظمى امام خمينى قدس سره با حواشى مراجع عظام تقليد)

حمزه اسفنديارى شيرازى، نشر مشعر، 1371، شوميز، 171 صفحه، رقعى.

در اين مجموعه، كليه احكام ويژه بانوان جمع آورى و تنظيم شده كه مى تواند راهنماى بانوان محترم و نيز روحانيون بزرگوار كاروان هاى حج باشد. اين مجموعه دو ويژگى مهم دارد:

1- طرح مسائل به صورت پرسش و پاسخ.

2- آوردن فتاواى مراجع عظامِ كنونى كه تا به حال نظرات ايشان مطرح نشده است.

58- راهنماى مصور حجاج

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1375، 120 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر، دفتر مصورى است كه اعمال و مناسك حج را بيان مى كند تا راهنماى زائران حرمين شريفين باشد. اين كتاب در چهار بخش، همراه با تصوير به شرح اعمال عمره، حج و محرمات احرام و آداب و مستحبات اين سفر مى پردازد. متن اين نوشته مطابق با فتاواى امام خمينى قدس سره تنظيم گرديده و در موارد اختلاف

ص: 43

فتوا، فتاواى مراجع عظام: اراكى، گلپايگانى و خوئى قدس سرهم نيز در پانوشت آمده است.

59- احكام دين (مطابق با فتاواى مراجع بزرگ تقليد)

محمد حسين فلاح زاده، تهران، نشر مشعر، 1372، 228 صفحه، رقعى.

ضرورت شناخت احكام و دسترسى آسان مكلّفان بدانها، تدوين رساله اى به زبان ساده و روان را كه حاوى فتاواى مراجع باشد، مى طلبيد، بدين منظور «احكام دين» تدوين شده و هدف آن دستيابى آسان حجاج بيت اللَّه الحرام به احكام ضرورى و كلّى است.

كتاب حاضر مطابق با فتاواى امام خمينى قدس سره بوده و در موارد اختلاف فتوا، فتاواى مراجع بزرگ و آيات عظام: اراكى، گلپايگانى و خوئى در حاشيه ذكر شده است.

60- جشن تكليف

محمد محمدى رى شهرى، تهران، نشر مشعر، 1373، 211 صفحه، رقعى.

بلوغ، نشانه رشد آدمى است و انسان آگاه از اين موقعيت، به نحو نيكو بهره مى برد. اين كتاب كه آگاهى هاى ارزشمندى را به خوانندگان، به خصوص جوانان مى دهد در شش بخش فراهم آمده است. عناوين بخش ها چنين است: فلسفه جشن تكليف، مراسم جشن تكليف؛ هديه هاى جشن تكليف؛ شرايط تكليف؛ ويژگى هاى تكليف؛ دانستنى هاى تكليف.

ص: 44

61- زيارت خانه خدا

محمدحسين فلاح زاده، تصويرگر: كمال محمدى مجد (ملقّن)، قم، نشر مشعر، 1382، 24 صفحه، خشتى.

اين كتاب به قلمى ساده و روان و همراه با تصاوير رنگى براى آشنايى كودكان با عمره مفرده تدوين شده است.

62- مناسك حج (مطابق با فتاواى حضرت آية اللَّه العظمى امام خمينى قدس سره با حواشى مراجع معظّم تقليد)

گروه فقه مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1378، 543 صفحه، وزيرى.

از نيازهاى مهم و جدّى روحانيون محترم كاروان هاى حج، آگاهى يافتن آنها از مسائل و فروع مناسك حج و اختلاف فتاواى مراجع عظام تقليد است و از آنجا كه زائران محترم از مراجع مختلف تقليد مى كنند و روحانيون بايد پاسخ گوى سؤالات زائران باشند، در اين مناسك نظرات حضرت امام خمينى قدس سره به صورت متن و آراى مراجع عظام ديگر به صورت حواشى، در پاورقى درج شده است.

63- مناسك حج (مطابق با فتاواى مقام معظم رهبرى دامت بركاته)

دفتر مقام معظم رهبرى، قم، نشر مشعر، 1385، 168 صفحه، جيبى.

در اين كتاب كه در نه فصل تنظيم شده است مسائل مورد نياز حجاج محترم، طبق فتاواى رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آية اللَّه العظمى خامنه اى آورده شده است.

ص: 45

64- مناسك حج (ويژه بانوان)

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1379، 142 صفحه، پالتويى.

در سال هاى اخير گام هاى ارزشمندى در زمينه تبيين مناسك و معارف حج و عمره برداشته شده، ليكن در اين ميان جاى مناسك ويژه بانوان كه آموزش اعمال را براى آنان تسهيل كند، خالى بود، از اين رو اين كتاب به مناسك مخصوص بانوان اختصاص يافت.

65- مناسك عمره مفرده

محمد حسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1377، 246 صفحه، رقعى.

پيشتر مناسكى مطابق با فتاواى دوازده تن از مراجع براى حجّ تمتع تهيه شد. با توجه به ضرورت آن در عمره مفرده، كتاب حاضر نيز تدوين گرديد كه مطابق با فتاواى امام خمينى قدس سره است و موارد اختلاف فتاواى آيات عظام: خامنه اى، خوئى، بهجت وسيستانى درپانوشت، ذكر شده است.

اين كتاب، در قطع پالتويى به زبان اردو هم منتشر شده است.

66- مناسك عمره مفرده ويژه بانوان (مطابق با فتاواى حضرت آيةاللَّه العظمى امام خمينى قدس سره با حواشى مراجع معظم تقليد)

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1382، 142 صفحه، پالتويى.

اين نوشته شامل سه بخش است: 1- اعمال عمره مفرده.

2- محرمات احرام. 3- عمره كودكان و برخى مسائل مورد نياز ديگر

ص: 46

كه براى استفاده بانوان نگاشته شده و دربردارنده مسائلى است كه غالباً بانوان در عمره مفرده به آنها نياز دارند.

67- مناسك مختصر حج

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1378، 128 صفحه، جيبى.

از آنجا كه حفظ و آموزش همه مطالب كتاب هاى مناسك پر حجم، براى همگان ميسّر نيست، در اين مناسك، فشرده اى از مطالب مورد نياز، گردآورى شده است.

68- مناسك مصوّر حج

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1377، 151 صفحه، پالتويى.

اين مجموعه كوچك با ارائه تصوير صحيح اعمال حج و بيان احكام آن، آموزش هاى لازم را در اين زمينه به زائران محترم ارائه مى دهد.

69- مناسك مصوّر عمره مفرده

محمدحسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1379، 128 صفحه، پالتويى.

اين كتاب احكام عمره را همراه با تصاوير گويا آورده است.

70- مناسك نوين (مطابق با فتاواى مراجع معظّم تقليد)

عبدالرحيم انصارى و مصطفى آخوندى، قم، نشر مشعر، 1376، 200 صفحه، رقعى.

مسائل فراوان حج و تعدد مراجع عظام تقليد وعدم دسترسى

ص: 47

روحانيون محترم كاروان ها به تمام فتاواى آنان، انگيزه تدوين اين مناسك شده است كه در آن مناسك حج حضرت امام خمينى قدس سره به عنوان متن و فتاواى 14 تن از مراجع تقليد در حاشيه تنظيم شده است.

71- منتخب مناسك حج (مطابق با فتاواى حضرت آيةاللَّه العظمى امام خمينى قدس سره با حواشى مراجع معظم تقليد)

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1380، 312 صفحه، رقعى.

اين مناسك در پاسخ به نياز مهم و اساسى روحانيون محترم كاروان هاى حج، تدوين شده كه متن آن مطابق با فتاواى حضرت امام خمينى قدس سره و با حواشى حضرات آيات عظام: بهجت، تبريزى، خامنه اى، سيستانى، شبيرى زنجانى، صافى، صانعى، مكارم شيرازى و نورى همدانى دامت بركاتهم است.

72- جامع الفتاوى (مناسك حج)

سيد مرتضى موسوى شاهرودى، قم، نشر مشعر، 1385، 267 صفحه، وزيرى.

با توجّه به ويژگى هاى خاصِّ مناسكِ حج براى عموم مسلمانان، محققين محترم در مجموعه هاى مختلف، آراى مراجع را جمع آورى و در اختيار حجّاج و به خصوص روحانيون محترم قرار داده اند.

امّا از آنجايى كه حجم بيش از حدّ كتاب بيشتر به خاطر ثبت احتياطات و آوردن فتاواى مراجع به صورت مجزا بود؛ مؤلف محترم، با تدوين اين مجموعه، تلاش نموده است تا در هر مسأله اى فتواى مشهور

ص: 48

را بيان كرده و از نقل احتياط واجب يا مستحب صرف نظر كند؛ مگر در جايى كه غالبِ در مسأله احتياط بوده است كه اين كار جهت كاربردى تر شدن مسأله و نيز آسان تر شدن كار حجّاج و روحانيون محترم است.

73- عمره مفرده (بروشور)

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى، تهران، نشرمعشر، بروشور.

آداب سفر، محرمات احرام، آموزش اعمال مفرده به صورت تصويرى و تذكرات لازم براى حجاج، از مطالب اين بروشور مى باشد.

74- عمره مفرده (بروشور)

حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشرمشعر، بروشور.

در اين بروشور حجّاج با اعمال عمره مفرده به صورت تصويرى و اجمال، آشنايى پيدا مى كنند؛ البته در پايان، توصيه هاى مفيدى نيز شده است.

75- عمره تمتّع (بروشور)

حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشرمشعر، بروشور.

در اين بروشور، حاجى با اعمالى كه قبل از نهم ذى حجّه و پس از عمره تمتّع بايد انجام دهد، به صورت تصويرى و اجمال، آشنا مى شود.

در پايان، محرّمات احرام نيز ذكر شده است.

76- دروس احكام و مناسك حج

محمد حسين فلاح زاده، قم، نشرمشعر، 1386، 216 صفحه، رقعى.

يكى از مباحث مورد نياز زائران بيت اللَّه الحرام، احكام دين و

ص: 49

مناسك عمره و حج است. نوشته حاضر يكى از متون آموزشى حج تمتع است كه به احكام عمومى و مناسك حج پرداخته و در دو بخش تدوين شده است:

بخش اول، حاوى احكام عمومى مورد نياز زائران محترم.

بخش دوم، احكام اختصاصى و مناسك حج.

اين كتاب مى تواند مخاطب عمومى داشته باشد؛ روحانيون محترم كاروان ها نيز مى توانند با مطالعه و با استفاده از تدوين و دسته بندى آن، به پاسخگويى سؤالات حجّاج محترم بپردازند.

77- مناسك مختصر عمره مفرده

محمد حسين فلاح زاده، قم، نشرمشعر، 1383، 96 صفحه، نيم جيبى.

از آن جا كه همراه داشتن كتاب هاى پرحجم و حفظ همه مطالب آن براى زائر مشكل است، مؤلف محترم فشرده اى از مطالب مورد نياز زائران را در اين مجموعه گردآورى كرده است؛ تا در مراحل عمره، راحت تر بتوانند اعمال و آداب را بجاى آورند.

78- آراء المراجع فى الحج

على افتخارى، قم، نشرمشعر، 1428 ق، دو مجلد (312+/ 663 صفحه)، وزيرى.

به منظور دسترسى روحانيون محترم كاروانها و زائران حج و عمره، به فروع و مسائل گوناگون مناسك و فتاواى مراجع عظام تقليد، اين اثر تدوين شده است.

ص: 50

از ويژگى هاى اين اثر، عنوان بندى مفصل و مشروح ريز مسائل حج و مناسك عمره است. مؤلف ارجمند اين كتاب، خود از علماى متخصص فقه حج است و تعداد تشرف حج و عمره صاحب اثر از رقم 50 گذشته است، لذا شرح و تفصيل و تبويب آن، كاربردى و قابل استفاده زائرين، به ويژه روحانيون كاروانها مى باشد. زبان اكثر مسائل مندرج در جلد اول عربى و در جلد دوم بيشتر فارسى است. دليل يكسان نكردن زبان اين اثر، وفادارى به اصل و متن فتاوا و استفتاءات موجود بوده است.

79- مناسك عمره مفرده

محمدرضا محمودى خمينى، قم، نشر مشعر، 1387، 180 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر، مجموعه مناسك عمره مفرده است كه سعى شده به گونه اى نگاشته شود كه براى همگان قابل استفاده باشد. احكام شرعى عمره گذاران از قبيل: تقليد، نحوه اصلاح حمد و سوره، وضو، نماز مسافر و غسل در اين مجموعه آمده است.

در بخش مناسك نيز، محرّمات و واجبات احرام به طور تفصيلى، حكم عمره بانوان معذور و احرام و عمره كودكان آمده است.

در بخش پايانى نيز برخى از زيارات، ادعيه و نمازهاى مربوط به مكّه و مدينه را آورده است كه قابل استفاده است.

ص: 51

فصل چهارم: اعتقادات

اشاره

ص:52

ص: 53

80- آيين وهابيت

جعفر سبحانى، ويراستار: على ورسه اى، قم، نشر مشعر، 1375، 367 صفحه، رقعى.

محمد بن عبدالوهاب، با توجه به عقايد و فتاواى ابن تيميّه و شاگرد معروفش ابن قيّم، آيين وهابيت را بنيان نهاد و با هر مسلمانى كه تفكّر و عقايد او را قبول نمى كرد، معامله كافر حربى مى كرد و تاكنون بر اثر آن، كشتارها و غارت هايى صورت گرفته است. با گسترش و نشر آيين وهابيت، علماى اهل سنّت و تشيّع به مخالفت با او برخاستند و وى را بدعت گذار و فاسق و كافر ناميدند.

كتاب حاضر، پاسخ به شبهاتى است كه از ناحيه او و شاگردانش به شيعه نسبت داده شده است.

«وهابيان و تعمير قبور اولياى خدا»، «زيارت قبور مؤمنان از نظر كتاب و سنّت» و «توسّل به اولياى الهى» از فصول اين كتاب است.

81- الحياة البرزخية

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 100 صفحه، رقعى.

پژوهشى است در زندگانى پس از مرگ، كه با بهره گيرى از قرآن و

ص: 54

حديث صورت گرفته است. كتاب داراى هشت فصل است كه عبارتند از:

1- روح يا حقيقت انسان. 2- بقاى روح پس از مرگ. 3- رابطه حيات دنيوى و اخروى. 4- زندگانى در عالم برزخ. 5- حيات برزخى در كلمات علما. 6- بهره گيرى اموات از اعمال خير زندگان. 7- در عالم برزخ. 8- اشكالات مطرح شده.

82- بحث هايى از فقه تطبيقى

مهدى پيشوايى و حسين گودرزى، قم، نشر مشعر، 1376، 124 صفحه، رقعى.

اختلاف ميان مذاهب اسلامى در مسائل و مناسك فرعى و جزئى حج، زمينه رنجش و سوء تفاهم بين پيروان مذاهب مختلف را فراهم مى كند. تبيين وجوه اختلاف و ديدگاه هاى فقهى علماى شيعه و سنى، مى تواند اين سوء تفاهم ها را كم كند، براى دستيابى بدين منظور، كتاب حاضر نگاشته شده است.

بررسى مقايسه اى فتاوا و نگرش هاى مختلف علماى شيعه و سنى در مسائلى چون: اذان و اقامه، نماز جماعت، گفتن آمين، قنوت، سلام نماز، طواف و رمى جمره، از مباحث اين كتاب است.

83- بزرگداشت اولياى خدا

يعقوب جعفرى، قم، نشر مشعر، 1372، 124 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر گامى است در جهت روشن شدن اذهان عموم مسلمانان نسبت به زيارت قبور اولياى دين و توسل به ايشان و ....

ص: 55

84- پاسخ هاى ما

(پاسخ به چند پرسش فقهى و اعتقادى)

على عطايى اصفهانى، قم، نشر مشعر، 1383، 276 صفحه، جيبى.

مؤلف محترم كه توفيق مكرّر تشرف به حج و عمره را جهت پاسخگويى به مسائل شرعى داشته در اين كتاب، مسائل محل خلاف بين شيعه و سنى را كه چشمگير و مورد توجه عموم است، بررسى كرده است.

85- تاريخ وهّابيان

ايّوب صبرى، مترجم: على اكبر مهدى پور، قم، نشر مشعر، 1377، 160 صفحه، رقعى.

مؤلّف از چهره هاى برجسته سياسى و مذهبى اهل سنّت در عهد خلافت عثمانى است. او در اين تأليف، گوشه اى از جنايات دَدْمنشانه وهابى ها را گزارش و آمار وحشتناكى از قتل زنان وكودكان بى پناه و غارت حرمين شريفين را ارائه كرده است.

86- تجلّى وحدت (تبيين حكم امام قدس سره بر حضور شيعيان در نمازهاى حرمين شريفين)

محمّدصادق نجمى، قم، نشر مشعر، 1379، 80 صفحه، پالتويى.

نماز، ستون دين و ركنى از اركان اسلام است، زائر پيامبر و امامان معصوم عليهم السلام با خروج نابهنگام خويش به هنگام نماز از مسجدالحرام يا مسجدالنبى، سبب مى شود بدخواهان، مكتب حقّ «تشيّع» را زير سؤال ببرند. در اين راستا، مؤلّف محترم با تكيه بر روايات و نيز فتواهاى حضرت امام قدس سره، رهنمودهايى را به زائران ارائه مى دهد.

ص: 56

87- در ساحل تقريب

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، 1379، 99 صفحه، پالتويى.

نقدهاى دلسوزانه، سيماى حقيقت را چنانكه هست نشان مى دهد و غبار ابهام را از اصول عقيدتى برطرف مى نمايد. اين رساله كوچك كه حاصل دو سخنرانى است، به مشتركات ميان مذاهب ارج نهاده و ويژگى هاى عقيدتى شيعه را با برهان و دليل روشن مى سازد.

88- شيعه پاسخ مى دهد

سيد رضا حسينى نسب، ويراستار: على ورسه اى، قم، نشر مشعر، 1379، 248 صفحه، جيبى.

در موسم حج، بسيارى از زائران خانه خدا كه از يك سو با انقلاب اسلامى آشنا گرديده و از سوى ديگر تبليغات سوء دشمنان، ذهن آن ها را مشوب كرده، به هنگام ملاقات با حجّاج ايرانى، پرسش هايى را مطرح مى كنند. به منظور پاسخگويى به اين نياز، قسمت اعظم اين پرسش ها- كه غالباً جنبه دينى و فرهنگى دارد- در اين كتاب جمع آورى و پاسخ داده شده است.

89- شيعه شناسى و پاسخ به شبهات

على اصغر رضوانى، قم، نشر مشعر، 1382، 2 مجلد (696+/ 656 صفحه)، وزيرى.

مؤلف براى خنثى سازى توطئه هاى دشمنان و پاسخگويى به

ص: 57

شبهات شبهه افكنان كوشيده است با بهره گيرى از منابع شيعه و سنى، به برخى از اتهامات مطرح شده به شيعيان پاسخ گويد.

فهرست اجمالى جلد اول و دوم به ترتيب بدين شرح است:

جلد اول: شيعه شناسى، اعتقادات، صفات الهى، نبوت، قرآن، امامت، صفات امام و امام على عليه السلام.

جلد دوم: اهل بيت عليهم السلام، مهدويت، مرگ و معاد، احكام اذان، احكام نماز و مقدمات آن، متعه حج تمتع- متعه زنان، وهابيت، حكمت ها، متفرقات كه شامل مبحث سنت و بدعت، حصر اجتهاد، برپايى مراسم جشن و تقيه در اسلام است.

90- فتنه وهابيت

سيد احمد زينى دحلان، مترجم: همايون همّتى، قم، نشر مشعر، بى تا، 71 صفحه، جيبى.

مؤلف اين كتاب كه مفتى مكه است، از آن گروه عالمانى مى باشد كه مصيبت بزرگ وهابيّت را به درستى درك كردند و به ردّ و نقد اين بدعت پرداختند. دحلان در اين كتاب به اختصار به بررسى برخى از انديشه هاى بنيانگذار وهابيت پرداخته و آنها را در بوته نقد گذارده است.

91- مجموعه گفتمان هاى مذاهب اسلامى

محمدتقى فخلعى، قم، نشر مشعر، 1383، 360 صفحه، وزيرى.

نوشته حاضر، دفتر اول از مجموعه گفتمان هاى مذاهب اسلامى است كه در دو فصل گفتمان تقريب و گفتمان عقيده تدوين شده است.

ص: 58

عناوين كلى كتاب عبارتند از: گفتمان تقريب، گفتمان امامت و خلافت، ويژگى هاى امام، اهل البيت محل تلاقى است، گفتمان اثناعشريت، گفتمان مهدويت، گفتمان عدالت صحابه و تحريف ناپذيرى قرآن.

92- مرزهاى توحيد و شرك در قرآن

جعفر سبحانى، مترجم: مهدى عزيزيان، قم، نشر مشعر، 1380، 237 صفحه، رقعى.

مسأله توحيد و شرك از مسائل مهم عصر ما به شمار مى رود، اين كتاب شامل مباحث فشرده اى درباره توحيد و شرك در قرآن كريم و گامى است كه در زمينه وحدت برداشته شده و از جهت جامعيت مطالب، اتقان استدلال ها با استفاده از منابع شيعى و سنى و نيز اختصار و حجم كم، پيراسته بودن از نيش و طعن و استخفاف و آراسته بودن به زبان شيرين آيات و روايات، نويسنده را در رسيدن به هدفش كه رفع سوءتفاهم ها و نزديك ساختن دل هاى مسلمانان به يكديگر است كامرواتر ساخته است.

93- منتخب احاديث حج

سيدعلى قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1382، 96 صفحه، پالتويى.

روايات رسول خدا صلى الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام كه مفسران راستين آموزه هاى وحى اند، همچون گهرهاى درخشان بر تارك اعصار مى درخشند.

مجموعه حاضر، جرعه هايى از آن آموزه هاست كه معصومان عليهم السلام به عنوان راهنمايى زائران خانه خدا بيان فرموده اند.

ص: 59

94- منتخب احاديث عمره

سيدعلى قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1382، 84 صفحه، پالتويى.

اين اثر، گزيده اى از روايات درباره عمره است. مضمون برخى از معارفى كه با مرورى بر كتاب مى توان از آن بهره جست عبارتند از:

عمره، حج اصغر است؛ عمره كفاره هر گناهى است، عمره كسى كه پول آن را از راه حرام، فريب، ربا و خيانت به ديگرى به دست آورد پذيرفته نيست، بهترين عمره در ماه رجب است، پاداش عمره در ماه رمضان پاداش حج است، عمره و حج كامل به اين است كه انسان زبانش را جز به نيكى نگشايد و ....

95- نقد كتاب وحدت و شفقت صحابه و اهل بيت عليهم السلام با يكديگر

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، 1385، 188 صفحه، جيبى.

اين كتاب در نقد كتاب آقاى شيخ صالح درويش است كه از ايشان چاپ و منتشر شده و شخصى با نام عبداللَّه حيدرى آن را با ضميمه مقدمه اى به فارسى برگردانده و با نام وحدت و شفقت صحابه و اهل بيت چاپ و در حرمين شريفين بين زائران توزيع كرده است.

96- وهابيت در ترازوى نقد

على محمدى آشنانى، قم، نشر مشعر، 1380، 103 صفحه، جيبى.

شناخت مسلك وهابيت اگرچه براى همه به ويژه نسل پرسشگر دانشجو يك ضرورت است، براى دانشجويانى كه به سرزمين وحى سفر مى كنند بدان جهت كه بنيان نظام فكرى، مذهبى و سياسى

ص: 60

عربستان بر آيين وهابيت پى ريزى شده است اهميتى افزون تر دارد؛ اين اثر كه با همكارى ستاد عمره دانشجويى سامان يافته در پاسخ به اين ضرورت است.

97- بهائيان

سيد محمد باقر نجفى، تهران، نشر مشعر، 1383، 826 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر بررسى محققانه و عالمانه اى است در مورد بهائيت و بهائيان و مؤلف گرانقدر مسأله بهائيت را به صورت ريشه اى بررسى نموده و تأثير اين فرقه ضاله را در فرهنگ اسلامى و ايرانى به اتكاى منافع خارجى و استعمارگران مورد تحقيق و دقت قرار داده است.

مطالعه آن براى محققان و مبلغان بسيار سودمند خواهد بود.

98- پاسخ هاى ما

على عطايى اصفهانى، تهران، نشر مشعر، 1385، 276 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر پاسخ به پرسشهاى فقهى و اعتقادى و بعضى از مناظرات مؤلف محترم را با اهل سنت در بر دارد و توانسته است جواب بسيارى از اشكالات رايج اهل سنت و به خصوص وهابيون را با زبانى ساده بدهد.

99- افشاى يك توطئه

على آل محسن، مترجم: حميد رضا آژير، تهران، نشر مشعر، 1385، 357 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر ترجمه الرد الوجيز على كتاب (للَّه ثم للتاريخ) كه به

ص: 61

فارسى برگردانده شده به عنوان (اهل بيت از خود دفاع مى كند).

مؤلف محترم علاوه بر اين كه اصل كتاب را مفصلًا پاسخ داده و به نام (للَّه للحقيقه) چاپ شده پاسخ خلاصه اى هم داده كه به نام (افشاى يك توطئه) ترجمه شده است و كتابى مستدل و خواندنى مى باشد.

100- شيعه و پاسخ به چند پرسش

رضا استادى، تهران، نشر مشعر، 1385، 164 صفحه، رقعى.

در اين كتاب به بيش از 20 اشكال كه از طرف وهابى ها بر مكتب تشيع و بر اذهان شيعيان وارد كرده اند پاسخ داده شده است. آشنا بودن زائرين با اينگونه مطالب قبل از سفر حج و عمره، بسيار مناسب است.

101- سيماى عقايد شيعه

جعفر سبحانى، مترجم: جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1386، 456 صفحه، وزيرى.

حضرت آيةاللَّه سبحانى با توجه به اين كه امروزه، يكى از اساسى ترين نيازهاى مسلمانان جهان، همدلى و وحدت است كتابِ «دليل المرشدين إلى الحق اليقين» را نگاشته است كه در آن به بعضى از ابهامات مهمّى كه مسلمانان ديگر مذاهب درباره شيعه داشته اند پرداخته است. امّا از آنجايى كه اين كتاب به زبان عربى بود، جناب حجة الاسلام و المسلمين استاد جواد محدثى به سفارش مركز تحقيقات حج، آن را به زبان فارسى ترجمه كرده است، تا مورد استفاده حجّاج و عموم مشتاقان به معارف اسلامى قرار گيرد.

ص: 62

102- كنگره عبادى سياسى حج

مركز تحقيقات حج، قم، نشر معشر، 1405 ق، 2 مجلد (175+/ 207 صفحه)، وزيرى.

تحولّات اخير حج، دستاورد عظيم انقلاب اسلامى است كه با رهبرى امام راحل آغاز شد. امام راحل، طىّ ساليانى دراز با سخنرانى ها و پيام هاى بسيار مهم، رهنمودهاى ارزشمند خود را در زمينه هاى مختلف بيان نمودند كه در اين مجموعه گرد آورى شده است.

پيام هاى امام به حجاج ايرانى، ديدار با روحانيون كاروان ها، سخنرانى هاى امام در عيد قربان و ... در اين مجموعه آمده است.

103- راهنماى حقيقت

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، 1385، 659 صفحه، وزيرى.

پرسش ها و پاسخ ها، مثل برخورد دو فكر مثبت و منفى است كه از لابه لاى آن، برق روشنى توليد مى شود و دل و جان آدمى را روشنى مى بخشد. سؤال ها و پرسش هايى كه دراين مجموعه آمده است، توسط برخى از مسلمانان و زائران بيت اللَّه الحرام، پيرامون مذهب تشيع مطرح گرديد. معاونت آموزش و پژوهش بعثه حجّ مقام معظم رهبرى، پس از جمع آورى، آن ها را در اختيار مؤلف محترم قرار داده و ايشان به پاسخ آن ها پرداخته است.

ص: 63

104- گزيده راهنماى حقيقت

جعفر سبحانى، قم، نشرمشعر، 1386، 271 صفحه، رقعى.

مركز تحقيقات حج با توجه به اهمّيت بعضى پرسش ها و براى سهولت و دستيابى آسان تر به آن ها، بعضى از پرسش و پاسخ ها را از كتاب راهنماى حقيقت گزينش نموده و در اختيار علاقه مندان قرار داده است.

105- ملكوت اخلاق

سيّد حسين اسحاقى، قم، نشرمشعر، 1385، 327 صفحه، رقعى.

يكى از منابع شناخت اسلام، سيره و روش زندگانى حضرت محمد صلى الله عليه و آله است كه قرآن مجيد او را اسوه و الگوى كامل براى جهانيان معرفى كرده است.

اين كتاب در دو بخش تدوين شده است: بخش اول به روزشمار زندگى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله پرداخته است و بخش دوم نيز 114 سخن و سيره پيامبر صلى الله عليه و آله را بر شمرده است.

106- حج و عمره در قرآن و حديث

محمد محمدى رى شهرى، مترجم: جواد محدّثى، تهران، نشرمشعر، 1386، 420 صفحه، وزيرى.

حج از جمله موضوعات مهمّ اسلامى است كه درباره آداب و اسرار آن كتاب هايى نوشته شده است.

ص: 64

نويسنده محترم، با بهره گيرى از آيات قرآن كريم و احاديثى كه محدّثان شيعه و سنّى نقل كرده اند بخشى از مهم ترين مسائل حج را با شيوه اى نو در اختيار امّت اسلامى قرار داده است. اين كتاب از پانزده فصل و سه بخش: مكّه مكرمه، حج و عمره و مدينه منوره، تشكيل شده است.

107- شيعه و سابقه تاريخى آن

محمد حسين مظفّر، مترجم: سيّدمحمد باقر حجتى، قم، نشرمشعر، 1387، 32 صفحه، پالتويى.

اين كتاب در چند بخش به سابقه تاريخى شيعه پرداخته است:

- سابقه اختصاص عنوان «شيعه» به پيروان ائمه عليهم السلام؛

- دعوت به تشيع از چه زمانى آغاز شد؟

- انتشار تشيع؛

- علنى شدنِ دعوتِ به تشيع.

108- پاسخ به شبهات در شبهاى پيشاور

نيره سادات صانعى و سيد حسن صانعى، تهران، نشرمشعر، 1385، 248 صفحه، وزيرى.

نوشتار حاضر با بهره گيرى و تأثيرپذيرى از كتاب ارزشمند «شبهاى پيشاور» گرد آورى شده و ضمن پاسخگويى مستند به پاره اى از سؤالات و شبهات مطرح شده، تلاش شده است تا تحريف ها و برداشت هاى نادرستِ دشمنان اسلام و تشيع، براى همگان روشن شود تا با مطالعه چنين كتاب هايى، اين اختلاف را به قضاوت بنشينند.

ص: 65

109- خمس

جعفر سبحانى، قم، نشرمعشر، 1387، 138 صفحه، پالتويى.

وهّابيت به عنوان دشمن همه مسلمانان، اعمّ از شيعه و سنّى و مهمترين عامل تفرقه ميان مسلمانان به جنگ با همه مذاهب اسلامى رفته و در اين راستا، دست به تأليفاتى در رد و نقد آنان زده است.

از جمله كتابى به نام «الخمس بين الفريضة الشرعية و الضريبة المالية» كه به قلم يك مبلّغ وهابى در رياض منتشر شده كه در آن «خمس» كه يكى از فرائض الهى است را زير سؤال برده است. مؤلف محترم، كتاب «خمس» را جهت روشنگرى افكار مسلمانان و در ردّ بر آن كتاب نگاشته است.

110- تأملى در معناى مناسك حج

محمد نقى زاده، قم، نشر مشعر، 1386، 232 صفحه، رقعى.

مؤلف محترم، آنچه در طول سفر روحانى حج، به ذهنش رسيده و يا با آن برخورد نموده را در اين نوشتار، با قلمى شيوا و ادبى به رشته تحرير درآورده است. مطالب به پنج بخش اصلى تقسيم شده اند:

- كلّيّاتى درباره مكان و زمانى خاص و سابقه آن؛

- معرفى اجمالى مكان هايى كه حاجى در آن ها حاضر مى شود؛

- شناخت اجمالى مناسكِ حج؛

- مختصرى درمورد مدينه؛

- ذكر ويژگى هاى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و زيبايى آن حضرت.

ص: 66

111- شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام

تقى الدين الفاسى المكّى، مترجم: محمد مقدّس، تهران، نشر معشر، 2 مجلد (664+/ 455 صفحه)، وزيرى.

اين كتاب از معتبرترين كتاب ها در تاريخ مكّه مكّرمه است كه براى نخستين بار به صورتى نو و در قالبى آراسته، چاپ شده و در اختيار محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. اخبار مكّه با تفصيل بسيار و فراگير و دقّت نظر فراوان در آن گردآورى شده به طورى كه پس از كتاب «ازرقى» و «فاكهى»- كه درباره اخبار مكّه نگاشته اند- از منابع مهم، درموضوع خود به شمار مى آيد. دراين كتاب موضوعات ارزشمندى چون:

- حجر الأسود و وقايع مربوط به آن؛

- بررسى مقام ابراهيم خليل عليه السلام؛

- جرهمى ها و تاريخچه و نسب آنان؛

- خاندان حضرت اسماعيل عليه السلام؛

- شرح حال قريش در عصر جاهليت و آغاز ولايت آنان بر كعبه؛

- تاريخچه حج گزارى پس از اسلام؛

- بت ها و بازارهاى مكه درجاهليت واسلام و ... به چشم مى خورد.

112- عطر عفاف (بروشور)

حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشرمعشر، بروشور.

اين بروشور حاوى نوشته اى زيبا از حجةالاسلام و المسلمين

ص: 67

استاد جواد محدّثى، درباره مسأله حجاب است كه با قلمى شيوا و ادبى به رشته تحرير درآمده است.

113- جرعه هاى رسالت

سيد حسين اسحاقى، قم، نشرمشعر، 1385، 200 صفحه، رقعى.

سخنان گهربار پيامبراكرم اسلام صلى الله عليه و آله درآداب و سنن الهى به صورت زيبايى در اين كتاب آورده شده كه به صورت الفبايى موضوع بندى شده است. موضوعات كتاب تقريباً جامع مى باشد.

114- پاسخ جوان شيعى به پرسش هاى وهابيون

محمد طبرى، قم، نشرمشعر، 1386، 378 صفحه، رقعى.

دشمنان اسلام و استعمارگران كه غالباً انسان هاى بى منطق و زورگويى هستند، چشم ديدنِ دينى را ندارند كه با منطق و عدالت محورى، قدرت و ثروت نا مشروع آن ها را از آن ها سلب كند؛ لذا با پرورش اسلام و مسلمانان دروغين، سعى در بى اساس نشان دادن دين مبين اسلام دارند.

بعضى از اين اديانِ دروغين با شبهه افكنى، جدل و مغالطه تلاش مى كنند اذهان مسلمانان را مشوش و شيعه را تضعيف نمايند. مؤلف محترم در اين مجموعه به بسيارى از شبهات اصلى آن ها پاسخ داده است.

115- اتحاد ملى و انسجام اسلامى

(در سپهر فكرى امام قدس سره و رهبرى)

سيد حسين اسحاقى، تهران، نشرمشعر، 1386، 216 صفحه، رقعى.

اهمّيت و جايگاه وحدت و اتحاد مسلمانان به عنوان يكى از

ص: 68

سياست هاى راهبردى بركسى پوشيده نيست. در شرايط كنونى كه جهان كفر هجوم گسترده اى را عليه اسلام و مسلمانان آغاز كرده است؛ اتحاد اسلامى از اهمّيت ويژه اى برخوردار است. مؤلف محترم، به سفارش معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، انديشه ها و ديدگاه هاى حضرت امام رحمه الله و مقام معظم رهبرى، در مقوله اتحاد اسلامى را- بويژه در موسم حج- در اين مجموعه گردآورى كرده است.

116- توسل و رابطه آن با توحيد

حسين رجبى، قم، نشر مشعر، 1387، 47 صفحه، پالتويى.

صاحب اين اثر، كوشيده است باتوجه به آرا و نظرات فرقه هاى مختلف، عقلى و شرعى بودن توسل را ثابت بداند. در اين راستا بعضى از شبهات و سؤالات را نيز مطرح نموده است كه انتظار دارد شبه افكنان پاسخگوى آن باشند.

117- نقدى بر افكار ابن تيميّه

على اصغر رضوانى، تلخيص: مرتضى معلّم، قم، نشر مشعر، 1386، 99 صفحه، پالتويى.

در اين كتاب، نويسنده، شبهاتى را كه ابن تيميّه بر شيعه و پيروان اهل بيت وارد كرده با استناد به روايات و تاريخ- سنى وشيعه- به خوبى پاسخ داده است.

ص: 69

118- وهابيت و بازنگرى از درون

سيد محمد بن علوى المالكى، مترجم: انسيه خزعلى، قم، نشرمشعر، 1386، 168 صفحه، پالتويى.

در اين كتاب آرا و عقايد وهابيت به طور دقيق مورد بررسى قرار گرفته است و با كمك آيات و روايات، عقايد وهابيت را تخطئه نموده و مسائل مهمّى چون توسل به غير خدا، تكفير مسلمان، تبرك جستن به پيامبر و مباحثى در حيات پس از مرگ، تحقيق شده است.

119- خمس فريضه اى الهى

محمد مهدى نجف، مترجم: عبّاس جلالى، قم، نشر مشعر، 1386، 83 صفحه، پالتويى.

آينه آثار (فهرست آثار منتشر شده بعثه) ؛ ؛ ص69

خمس، يكى ازفرائض واجب مالى- عبادى است كه خداى سبحان آن را بر بندگان خود واجب ساخته است. مؤلف محترم در اين كتاب، خمس را از ديدگاه قرآن و روايات مورد بررسى قرار داده است.

120- پژوهشى درباره خمس و پاسخ به شبهات آن

حسين رجبى، قم، نشر مشعر، 1386، 47 صفحه، پالتويى.

بعضى شبهاتى كه از طرف دشمنان اسلام وارد شده، درباره خمس اموال است، نويسنده محترم، دراين كتاب تلاش نموده است تا به صورت مستدل و از طريق منابع سنّى و شيعه، آن شبهات را دفع و تصريح نمايد كه خمس يكى از فرائض الهى است.

ص: 70

121- گزيده سيماى عقايد شيعه

جعفر سبحانى، مترجم: جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1387، 272 صفحه، رقعى.

ضرورت و اهميّت آشنايى با مبانى اعتقادى تشيع و آمادگى پاسخگويى به شبهات و سؤالاتى كه از سوى ديگران مطرح مى شود، بر كسى پوشيده نيست؛ مخصوصا"، اتهاماتى كه از سوى وهّابيت، بر ضدّ شيعه و پيروان اهل بيت وارد مى شود، اين نياز و ضرورت را دو چندان مى كند. كتاب حاضر، خلاصه كتاب «سيماى عقايد شيعه» است كه در آن به مهمترين شبهات وارده از سوى وهابيون پاسخ داده است.

122- غدير در پرتو كتاب و سنّت

مجيد معارف، قم، نشر مشعر، 1387، 84 صفحه، پالتويى

از شواهد قطعى كه در آن بر امامت امير مؤمنان على عليه السلام تأكيد شده است، واقعه غدير خم است. كتاب حاضر بر آن است تا با تكيه بر شواهد قرآنى و روايى، به بررسى واقعه پرداخته و امامتِ حضرت على عليه السلام را از اين منظر، بر همگان آشكار سازد.

123- در پرتو شريعت

عباسعلى زارعى سبزوارى، قم، نشر مشعر، 1386، 384 صفحه، وزيرى.

از زمان هاى قديم، دانشمندان و علماى علوم مختلف به تبادل آرا و نقد و بررسى نظرات يكديگر مى پرداختند كه اين قاعده در علوم

ص: 71

مذهبى و اعتقادى نيز جارى بود. با ظهور فرقه وهابيّت، اين قاعده درهم شكست و پرسشگرى معقول، جاى خود را به شبهه افكنى مغرضانه داد. با اين حال، هميشه روش انسان هاى آزاده اين بوده كه با آرامش و سعه صدر، پاسخگوى اين گونه افراد باشند.

مؤلف محترم در اين نوشتار، با بررسى دقيق در شبهات وهّابيت، اهمّ آن ها را گزينش كرده و با استفاده از منابع اهل سنت به آن ها پاسخ داده است. عناوين بعضى از شبهات بدين شرح است:

اسناد خيانت به جبرئيل، استفاده از مُهر در سجده، لعن و دشنام به صحابه، توسّل به اولياى الهى، تحريف قرآن كريم، نبودن نام امامان در قرآن.

124- الخمس مشروعية و أحكامه فى الشريعة الإسلامية

محمّدمهدى نجف، بى جا، نشر مشعر، 1429 ق، 69 صفحه، جيبى.

مؤلف محترم در اين كتاب، به تبيين و تشريح خمس از ديدگاه قرآن و سنت پرداخته است. در بخش ديگرى به چيزهايى كه خمس به آن تعلق مى گيرد و همچنين موارد مصرف آن را نام برده است.

125- شيعه در حجاز

محمدحسين مظفر، مترجم: سيّد محمدباقر حجّتى، قم، نشر مشعر، 1387، 24 صفحه، پالتويى.

مؤلف محترم در اين جزوه، ابتدا به ظهور شيعه در حجاز اشاره مى كند و در ادامه به وضعيّت فعلى شيعه در حجاز و شيوه برخورد آل سعود با آن ها مى پردازد.

ص: 72

126- زيارت در نگاه شريعت

عباسعلى زارعى سبزوارى، قم، نشر مشعر، 1387، 167 صفحه، پالتويى.

زيارت قبور، همواره محور شبهه افكنى و تبليغات سوء وهابيّون، عليه شيعه مى باشد. آن ها در راستاى تبليغ عقايد باطل خويش، دائماً پيروان اهل بيت عليهم السلام را به شرك و كفر متّهم مى كنند.

مؤلف محترم در كتاب حاضر، به اهمّ شبهاتى كه پيرامون زيارت، بر شيعه وارد شده است را پاسخ داده است.

127- وهابى كيست و چه مى گويد؟

مرتضى فهيم كرمانى، قم، نشر مشعر، 1387، 144 صفحه، پالتويى.

جزوه حاضر، سير كوتاه و فشرده اى است درباره برخى از مسائل مهمى كه اخيراً وهابى ها در مكّه و مدينه به راه انداخته اند؛ آن ها با پخش جزوه و كتابچه هايى كه حاوى شبهات بى اساس است، سعى در منحرف كردن اذهان مسلمانان و ايجاد شكاف بين آن ها و بزرگان دينى شان را دارند. مؤلف محترم ضمن توجّه دادن مسلمانان به اين امر مهم، سعى كرده است بخشى از اين شبهات را پاسخ دهد.

ص: 73

فصل پنجم: آثار تاريخى

اشاره

ص: 75

آثار تاريخى و مذهبى و اماكن حج

128- آثار اسلامى مكه و مدينه

رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1371، 110 صفحه، رقعى.

حجّ واقعى هنگامى برگزار مى شود كه فلسفه و ابعاد و آثار و بركات آن شناسايى شود و حاجى با آگاهى كامل از راز و رمز آن مواقف كريمه گام نهد. براى دستيابى به اين هدف، كتاب هايى تدوين شده است كه هر كدام زاويه اى از آثار مشاهد يا اسرار حج را بازگو مى كنند.

اين اثر آشنايى و اطلاعات فشرده اى را در باره جزيرةالعرب، آثار مكه و مسجدالحرام، مسجدالنبى، بقيع و آثار و مساجد مهم مدينه و برخى از دانستنى هايى را كه زائر به آن نياز دارد، در اختيار جويندگان قرار مى دهد. بخش آخر كتاب نقشه ها و تصاوير مفيدى را ارائه مى دهد كه بر جذابيت آن افزوده است.

اين كتاب در سال 1379 با تجديد نظر و اضافات، در 312 صفحه به طور كامل ترى به چاپ رسيده است.

129- آثار اسلامى مكه و مدينه

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 35 صفحه+/ نقشه، جيبى.

ص: 76

اين كتاب، وضع جغرافيايى و تاريخى شبه جزيره عربستان و اماكن متعددى را كه در مكه و مدينه است مى شناساند و خواننده با مسجدالحرام، كعبه، اركان كعبه، صفا و مروه، غار حِرا، شعب ابى طالب و ... در مكه و مسجدالنبى صلى الله عليه و آله، صُفّه، بقيع و مساجد مدينه آشنا مى شود.

نقشه هاى متعدد، فايده كتاب را دوچندان كرده است.

130- احد

قم، نشر مشعر، 16 صفحه، پالتويى.

احد نام مجموعه اى از كوه هاى بزرگ و كوچك در شمال مدينه است كه دومين جنگ بزرگ ميان مسلمانان و مشركان در كنار آن، در سال سوم هجرى رخ داد.

كتاب حاضر به معرفى موقعيت اين كوه و شهداى اين جنگ و زيارت آنان اختصاص يافته است.

131- اخبار مدينه

(ترجمه خلاصة الوفاء بأخبار دار المصطفى)

نورالدين سمهودى، مترجم: سيد كمال حاج سيد جوادى، قم، نشر مشعر، 1376، 597 صفحه، وزيرى.

اين كتاب از كتاب هاى مهم و معتبر اهل سنّت است كه به عنوان مرجع نخست و اوّل مدينه شناسى، شناخته شده و در عين حال مورد توجه علماى معظم شيعه نيز قرار گرفته است و مطالب مندرج در آن عبارت است از: اسامى مدينه، فضيلت زيارت و فضل مسجد نبوى، اخبار ساكنان مدينه تا زمان ورود پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به آن شهر، معمارى

ص: 77

مسجد نبوى، مساجدى كه پيامبر در آنها نماز خوانده، اسامى چاه ها، مساجدى كه بين راه مكه در راه غزوات بود و پيامبر در آنها نماز خواند و جغرافياى مدينه كه در هشت باب تنظيم شده است.

132- عرشيان

سيد جعفر شهيدى، قم، نشر مشعر، 1371، 136 صفحه، رقعى.

در اين كتاب موقعيت عربستان، مذهب مردمان آن سامان و اماكن متبركه مكه و مدينه، همراه با تصاويرى از آنها بيان شده است.

133- بقيع

حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشر مشعر، 1376، 26 صفحه، پالتويى.

بقيع، مزار مطهّر چهارتن از پيشوايان معصوم شيعه، آرامگاه جمعى از صحابه و همسران و فرزندان پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است و از اين جهت شيفتگان مقام ولايت پس از زيارت پيامبر صلى الله عليه و آله به سوى بقيع براى زيارت پيشوايان خويش مى شتابند.

اين كتاب به منظور آشنايى زائران محترم با دفن شدگان در بقيع، به صورت مختصر تدوين گرديده است.

134- تاريخ حرم ائمه بقيع عليهم السلام و آثار ديگر در مدينه منوره

محمدصادق نجمى، قم، نشر مشعر، 1383، 375 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر پيش از اين به صورت مقالات متعدد از سال 1371 تا

ص: 78

1379 در مجله ميقات حج چاپ و منتشر شده است.

فهرست كلى مباحث مطرح شده در اين اثر بدين شرح است:

وهابيت و انگيزه تخريب حرم ها، تاريخ حرم ائمه بقيع، بيت الاحزان، حرم جناب ابراهيم و عثمان بن مظعون، حرم همسران و دختران رسول خدا، بقاع پيشوايان اهل سنت در بقيع، بقعه اسماعيل فرزند امام صادق عليه السلام، بقعه جناب عبداللَّه پدر گرامى رسول خدا صلى الله عليه و آله، حرم حضرت حمزه عليه السلام.

135- تاريخ مدينه منوره

ابوزيد عمر بن شبّه نميرى، تحقيق على محمد دندل و ياسين سعدالدين بيان، مترجم: حسين صابرى، قم، نشر مشعر، 1380، 676 صفحه، وزيرى.

عمر بن شبّه نميرى محدث و مورّخ به سال 173 در بصره به دنيا آمد و در سال 262 ق. از دنيا رفت. وى آگاه از اخبار و آثار، راوى پركار، اديب و فقيه، داراى تصنيف ها و تأليف ها و خبره سير و مغازى و تاريخ و احوال مردم بود.

«تاريخ المدينة المنوره» يكى از آثار اوست كه در چند نوبت و با تحقيق هايى چند چاپ شده و شامل سه بخش است: بخش نخست به مدينه در روزگار پيامبر صلى الله عليه و آله اختصاص دارد؛ بخش دوم مربوط به مدينه در عصر خلافت عمر بن خطاب است؛ سومين بخش درباره مدينه در عصر خلافت عثمان بن عفان است و تصويرى از رخدادهاى اين دوره را فراروى مى نهد.

نظر به اهميت بخش نخست كتاب و اين كه تاريخ ابن شبّه از كهن ترين آثار درباره مدينه است؛ اين بخش به فارسى ترجمه شده

ص: 79

است. نسخه ترجمه شده، با تحقيق و پاورقى هاى آقايان على محمد دندل و ياسين سعدالدين بيان، به سال 1417 ق. از سوى انتشارات دارالكتب العلميه در بيروت منتشر شده است.

136- تاريخ و آثار اسلامى مكه مكرمه و مدينه منوره

اصغر قائدان، قم، نشر مشعر، 1372، 377 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر، پژوهش و بررسى اى كامل و مستند براى شناسايى هويت تاريخى دو شهر مكه مكرمه و مدينه منوره است.

چاپ مجدد اين كتاب در سال 1377، با تجديد نظر و اضافاتى مفيد در 448 صفحه در اختيار عموم قرار گرفته است.

137- تعمير و توسعه مسجد شريف نبوى در طول تاريخ

ناجى محمدحسن الانصارى، مترجم: عبدالمحمد آيتى، قم، نشر مشعر، 1378، 223 صفحه، رقعى.

مسجدالنبى پس از بناى آغازين، پيوسته دستخوش تغييرات و تعميرات واقع شده است. تفصيل توسعه و تعميرات آن در فصل هاى ششگانه كتاب، به صورت مستند بيان شده است.

138- حجاز در صدر اسلام

صالح احمدالعلى، مترجم: عبدالمحمد آيتى، قم، نشر مشعر، 1375، 608 صفحه.

حجاز، در تاريخ اسلام و دولت اسلامى، مكانتى ممتاز دارد. در

ص: 80

شناساندن سرزمين حجاز، تلاش هاى زيادى صورت گرفته و تأليفات گوناگونى در قالب سيره و انساب و تراجم و سفرنامه و ... پديد آمده است. كتاب حاضر، اثرى محققانه و كم نظير است. مؤلف، در تأليف آن، رنج فراوان برده و كوشيده، از منابع كهن تاريخى بهره برد، لذا اكثر منابع او مربوط به پيش از قرن چهارم است.

اين كتاب، در شانزده فصل، به موضوعاتى مانند: حدود حجاز و راه هاى آن و آداب و رسوم مردم حجاز و نظام ادارى آن سرزمين و ...

پرداخته است.

139- زمزم

محمدتقى رهبر، قم، نشر مشعر، 1382، 179 صفحه، پالتويى.

در گستره زمان چه تحولاتى بر زمزم گذشته است، آيا آنچه امروزه به نام آب زمزم در مكّه عرضه مى شود برآمده از همان چشمه اسماعيل است يا منابع ديگرى آن را تقويت مى كند؟

نگارنده كتاب با مراجعه به روايات و متون تاريخى به نكته هاى جالب و شنيدنى و پاسخ هاى دلپذير همراه نكته هايى عرفانى درباره زمزم دست يافته كه پيشتر در فصلنامه «ميقات حج» عرضه شده است.

140- ساختمان حرم نبوى، مدينه منوره

سلمى سمر دملوجى، مترجم: محمد رضا مرواريد و بنياد پژوهش هاى اسلامى، قم، نشر مشعر، 1377، 63 صفحه، رقعى.

بخش اول اين كتاب به صورتى گزيده، تحوّلات تاريخى

ص: 81

مسجدالنبى را در عهد پيامبر صلى الله عليه و آله، خلفاى نخستين، امويان، عباسيان، مملوكيان، عثمانى و سعودى تشريح مى كند و در بخش دوم به آموزه ها و عناصر طرح توسعه جديد، طرح معمارى و زيبايى هاى هنرى و ...

معرفى زوايا و اطراف مسجد مى پردازد. حجم كم و تصاوير متعدد و زيباى اين اثر، بر جاذبه اش افزوده و خواننده را دلداده حرم پيامبر مى سازد. نقص اين اثر نپرداختن به مزار رسول خدا صلى الله عليه و آله و نقاط متبرك مسجد است، اميد آن كه در چاپ هاى بعد تكميل گردد.

141- ساختمان مسجد الحرام، مكه مكرّمه

سليم سمر دملوجى، مترجم: محمدرضا مرواريد، قم، نشر مشعر، 1377، 63 صفحه.

شهر مكه مكرّمه در دل مجموعه اى از درّه ها و رشته كوه هاى حجاز و مسجد الحرام در ميان درّه ابراهيم واقع است. در عهد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اطراف مسجد الحرام ديوارى نداشت و از هر سو خانه هاى مكّيان آن را دربرگرفته بود، آنچه در اين كتاب مى خوانيد، تاريخچه مختصرى است از اين دو كه خواننده را در شناخت آنها يارى مى رساند.

142- سرزمين يادها و نشانه ها

محمّد فرقانى، قم، نشر مشعر، 1379، 191 صفحه، پالتويى.

راهيان كعبه و ميهمانان حضرت حق بايد شيوه حضور در محضر يار را فراگيرند و رسم آن را بياموزند و اين كتاب، ضمن معرّفى اماكن و آثار اين سرزمين مقدّس و شرحى كوتاه از رويدادهاى تاريخى و

ص: 82

فضايل و آداب و رسوم آن، زائران گرامى را در اين راستا يارى مى رساند.

143- سيرى در اماكن سرزمين وحى

على اكبر حسنى، قم، نشر مشعر، 1371، 136 صفحه، رقعى.

اين اثر براى آشنايى زائران ايرانى با كشور عربستان و مسائل حج و مواقف و مشاهد مشرفه و اماكن متبركه تهيه شده، با حجم كوچكش پاسخ مناسبى است به بسيارى از سؤال ها و ابهام هاى زائران عزيز و در دو بخش مدينه و مكه تنظيم گشته است.

فهرست منابع و مآخذ كتاب، گوياى اعتبار كتاب و استفاده مؤلف پرتلاش آن از منابع موثق و دست اول است.

144- شناخت عربستان

على محمدى آشنانى، تهران، نشر مشعر، 1382، 151 صفحه، رقعى.

اين كتاب در سه فصل به شناسايى عربستان سعودى، مى پردازد:

فصل اول: درباره جغرافياى طبيعى، جغرافياى انسانى، جغرافياى سياسى، جغرافياى اجتماعى و جغرافياى آموزشى و فرهنگى.

فصل دوم: تاريخ فراز و فرود حاكمان آن سامان از سال هاى 1140 تا عصر حاضر. مؤلف بيشتر از منابع وهابيان استفاده كرده و در بيان تاريخ نقلى است نه تحليلى. ساختار سياسى و اركان حاكميت عربستان و قواى حكومتى، اهرم هاى قدرت، قوه مجريه، مقننه و قوه قضائيه در اين فصل آمده است.

ص: 83

فصل سوم: مذهب اهل حديث (مذهب حاكم) و پيشينه وهابيت و همكارى رجال دين و دولت. در چاپ جديد اين كتاب، تغييرات اصلاحاتى صورت گرفته است.

145- حمزه سيد الشهداء عليه السلام

محمد صادق نجمى، قم، نشر مشعر، 1383، 215 صفحه پالتويى.

مؤلف در اين كتاب به معرفى شخصيت والاى حضرت حمزه عموى پيامبر پرداخته و كتاب را در پنج موضوع تنظيم نموده است:

1- حضرت حمزه در ديدگاه قرآن.

2- حضرت حمزه در كلام رسول خدا صلى الله عليه و آله و ائمه هدى عليهم السلام.

3- حضرت حمزه در جنگ ها.

4- تلاش فرهنگى در مخدوش كردن شخصيت آن حضرت.

5- حرم حضرت حمزه در بستر تاريخ.

146- فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، 1376، 536 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر، دوره اى كامل و گويا از زندگى پيامبر اسلام است كه با استناد به معتبرترين مدارك تاريخى تهيه شده و با قلمى روان و شيوا نگارش يافته است.

يكى از مزاياى مهمّ اين كتاب، سعى نويسنده محترم بر تجزيه و تحليل لازم درباره حوادث گوناگون است تا تاريخى آموزنده، تقديم جامعه بشرى شود.

ص: 84

147- كعبه و جامه آن از آغاز تاكنون

محمد الدّقن، ترجمه و تحقيق: دكتر هادى انصارى، قم، نشر مشعر، 1383، 303 صفحه، وزيرى.

مؤلف كتاب، نخستين كسى است كه به تحقيق ارزنده درباره «جامه كعبه در طول تاريخ» پرداخته و چگونگى و تغييرات آن از زمان حضرت ابراهيم عليه السلام تاكنون را نگاشته است. او خود از كارگاه جامه بافى قديم، كه در خرنفش قاهره بوده، بازديد كرده و قسمت هاى جالب توجهى از آن را به قلم آورده است. سپس در پايان، چگونگى بافت آن در كارگاه جامه بافى كنونى در مكه را كه به نام «امّ الجود» است شرح مى دهد.

اين ترجمه پيش از اين با عنوان «جامه كعبه در طول تاريخ» در فصلنامه «ميقات حج» چاپ شده است. بيش از شصت صفحه از ابتداى كتاب درباره چگونگى ساخت و بناى كعبه است كه در ترجمه، به اصل كتاب افزوده شده است.

148- كعبه و مسجد الحرام در گذر تاريخ

(گزيده التاريخ القويم بمكّة و بيت اللَّه الكريم)

محمدطاهر كردى مكى، مترجم: هادى انصارى، قم، نشر مشعر، 1378، 236 صفحه، رقعى.

اين كتاب زواياى تاريخ كهن كعبه و مسجد الحرام و شهر مكه را به صورتى جالب بيان مى كند و شامل پاره اى اطلاعات تاريخى است كه در ديگر كتاب هاى تاريخ اين سرزمين مقدّس نيامده است.

ص: 85

149- مسجد النبى صلى الله عليه و آله

نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، قم، نشر مشعر، 24 صفحه، پالتويى.

شريف ترين مسجد پس از مسجد الحرام، مسجد النبى صلى الله عليه و آله در مدينه است. اين مسجد با افزايش جمعيت مسلمانان، مراحل مختلفى از توسعه و تحوّل را، تا عصر كنونى پشت سر گذاشته است. اين كتاب به طور فشرده، آگاهى هاى مفيدى درباره تاريخچه بنا و سير گسترش آن تا زمان حاضر، در اختيار خوانندگان محترم قرار مى دهد.

150- مسجد شريف نبوى

ناجى محمدحسن عبدالقادر الأنصارى، مترجم: عبدالمحمد آيتى، تلخيص: رضا مختارى، تهران، نشر مشعر، 1379، 215 صفحه، جيبى.

درباره مسجد شريف نبوى و توسعه آن در طول تاريخ، تاكنون آثار بسيارى نگاشته شده است كه از جمله جديدترين و كامل ترين آنها كتاب «عمارة و توسعة المسجد الشريف النبوى عبر التاريخ» نگاشته ناجى محمدحسن عبدالقادر الأنصارى است. مؤلف، متولد مدينه به سال 1363 قمرى است و كتاب را در سال 1415 ق. در يك مقدمه، شش فصل و يك خاتمه، همراه با فهرست مآخذ و جدول ها و تصاوير زيبايى از مدينه و مسجدالنبى به پايان برده است.

بخش مهمى از اين كتاب به توسعه مسجد شريف نبوى در عهد سعودى اختصاص يافته، ولى از نابود شدن بخشى از آثار مهم تاريخى مدينه منوره بر اثر توسعه مسجد، همچنين درباره بقيع سخنى در ميان نيست.

ص: 86

با توجه به اهميت موضوع و كتاب، توسّط استاد عبدالمحمد آيتى- به جز حدود يك سوم آن كه براى خواننده فارسى زبان لازم نبوده- به فارسى ترجمه شده و با عنوان «تعمير و توسعه مسجد شريف نبوى در طول تاريخ» منتشر شده است.

از آنجا كه مطالبى ويژه اهل فن و متخصّصان دارد و عموم زائران را به كار نمى آيد به منظور عام تر شدن فايده آن و استفاده بيشتر فارسى زبانان، فاضل ارجمند جناب آقاى رضا مختارى آن را تلخيص كرده اند و از جمله مطالب محذوف، عمده مآخذ مطالب در پاورقى ها و فهرست مآخذ است.

151- مكه و مدينه

حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشر مشعر، بى تا، 36 صفحه، پالتويى.

مكه، امّ القرى و مركز ظهور دين اسلام است و مدينه هجرتگاه پيامبرخدا صلى الله عليه و آله و مركز تأسيس حكومت اسلامى. كتاب حاضر به معرفى اين دو شهر مقدّس و آثار و اماكن آنها به صورت اختصار مى پردازد.

152- فرهنگ اعلام جغرافيايى- تاريخى، در حديث و سيره نبوى

محمّد محمّد حسن شُرّاب، مترجم: حميدرضا شيخى، تحقيق:

محمدرضا نعمتى، قم، نشرمشعر، 1386، 435 صفحه، وزيرى.

محققان و پژوهشگران در حديث و سيره نبوى صلى الله عليه و آله گاهى به مواردى از أعلام تاريخى و يا جغرافيايى برخورد مى كنند كه از معنا و مفهوم آن

ص: 87

آگاهى كامل ندارند، از اين رو نويسندگان و محققانى، با تلاش و سعى فراوان، از نزديك به شناسايى و بررسى موقعيت ها و مكان هاى تاريخى و جغرافيايى مى پردازند تا راه بر ديگر طالبان و پژوهشگران هموار سازند. كتاب حاضر با پى بردن و درك اهميّت اين موضوع، سعى كرده است به اين نياز و ضرورت پاسخ دهد.

153- مدينه شناسى

سيد محمد باقر نجفى، تهران، نشرمشعر، 1386، دو مجلد (512+/ 640 صفحه)، وزيرى.

مدينه شناسى، شناخت بافت اصلى شهر مدينه است كه نويسنده محترم با حضور در جاى جاى مدينه و با تحقيق و پژوهش در آثار مشابهِ قدما، آن را نگاشته است. از آنجا كه مدينه شهر پيامبر اكرم اسلام مى باشد، شناخت صحيح از تاريخچه، اماكن و اطراف و اكناف آن مى تواند ما را در مطالعه و پژوهشِ درست، درحوزه اسلامى مدينه كمك كند. بعضى از موضوعاتى كه مؤلف محترم به آن پرداخته، چنين است:

مسجدهاى مدينه، خانه هاى مدينه، چاه هاى مدينه، جنگ هاى پيامبر در مدينه و اطراف آن.

154- رقابت عباسيان و فاطميان در سيادت بر حرمين شريفين

سليمان الخرابشه، مترجم: رسول جعفريان، تهران، نشرمشعر، 1385، 144 صفحه، رقعى.

ص: 88

سرزمين حجاز، به علّت نزول وحى، ظهور رسالت نبوى و وجود كعبه در آن، اهمّيت ويژه اى براى عامّه مسلمانان دارد. اين امر باعث مى شد تا قبايل، سلسله ها و حكومت ها براى سيادت آن با هم اختلاف پيدا كرده و گاهى به نزاع بپردازند. پژوهش حاضر در صدد بيان اين مطلب است كه دو دولت عباسى و فاطمى، چگونه تلاش مى كردند تا نفوذ و سيادت خود را در حرمين شريفين حفظ كرده و از مزاياى معنوى و سياسى آن بهره مند شوند.

155- قبرستان ابوطالب (بروشور)

حوزه نمايندگى ولى فقيه درامور حج و زيارت، تهران، نشرمشعر، بروشور.

حجّاج محترم در اين بروشور با گزيده اى از تاريخ قبرستان ابوطالب و همچنين بزرگانى كه در اين قبرستان مدفون اند آشنا مى شوند.

156- اطلس اماكن مكه مكرمه و مدينه منوره

معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، تهران، نشر مشعر، 1382، 42 صفحه، خشتى.

در اين كتاب، خواننده به صورت تصويرى با اماكن مكه و مدينه آشنا مى شود، نقشه هاى شهر مكه و مدينه، مسجد الحرام و مسجد النبى، كعبه معظمه و گاهى نقشه هاى مراحل توسعه را نيز به تصوير كشيده است.

157- موزه و پرده بافى مكّه مكرّمه

عمار ابوطالبى، قم، نشرمشعر، 1387، 144 صفحه، خشتى كوچك.

ص: 89

اين كتاب به معرفى موزه مكّه مكرمه، كه در راستاى حفظ اشياى قديمى كعبه و مسجدالحرام بنا شده مى پردازد كه به شكل مصوّر و زيبايى طراحى شده است. در بخشى ديگرى به خصوص به پرده كعبه پرداخته و با معرفى كارگاه پرده بافى، آيات نوشته شده روى آن را هم مشخص نموده است. كتاب حاضر در سال 85 با قطع پالتويى، به چاپ رسيده بود كه در چاپ جديد، مطالب مفيدى به آن اضافه شده است.

ص: 90

اماكن متبركه سوريه

158- تاريخ و اماكن سياحتى و زيارتى سوريه

اصغر قائدان، قم، نشر مشعر، 1383، 390 صفحه، وزيرى.

براى آشنايى ايرانيان و زائران مرقد حضرت زينب عليها السلام با اوضاع تاريخى و جغرافيايى سوريه، كتاب حاضر در دو بخش نگارش يافته است:

بخش اول به تاريخ و اماكن زيارتى و سياحتى استان دمشق اختصاص يافته و اوضاع جغرافيايى، مقابر زيارتى و تاريخى، مساجد و مدارس و دارالقرآن هاى تاريخى را توصيف مى كند.

در بخش دوم، تاريخ و اماكن ساير استان هاى سوريه: حلب، صفين، حمص، حماة و سويدا شرح داده مى شود.

159- اماكن سياحتى و زيارتى دمشق

اصغر قائدان، قم، نشر مشعر، 1376، 64 صفحه، پالتويى.

دمشق، از قديمى ترين شهرهاى آباد جهان و از مهمترين پايتخت هاى تمدّن قديم محسوب مى شود؛ از اين رو از ابنيه و آثار تاريخى در خور اهميتى برخوردار است كه بخشى از آنها به اماكن و آثار بازمانده از دوره اسلامى اختصاص دارد.

آنچه در اين كتاب مى خوانيد، نگاهى است گذرا به اين آثار كه از دو بُعد زيارتى و سياحتى، مورد توجه قرار گرفته است.

ص: 91

160- زينب عقيله بنى هاشم

سيد هاشم رسولى محلّاتى، نشر مشعر، بى تا، 115 صفحه، پالتويى.

مؤلّف در اين كتاب بخش هايى از زندگى اين بانوى بزرگ را به صورت فشرده و گويا نگاشته است.

161- شيرزن كربلا يا زينب دختر على عليه السلام

عايشه بنت الشاطى، مترجم: سيد جعفر شهيدى، قم، نشر مشعر، 1372، 127 صفحه، رقعى.

مؤلف كتاب، كه اهل سنّت است، با تحقيق و تتبّعى نيكو مطالب گرانبهايى را فراهم آورده، هرچند اگر از ديدگاه معتقدات شيعى بخواهيم بدين كتاب بنگريم آن را بدون نقص نخواهيم يافت، ولى جاى كتابى چنين در شرح حال آن بانوى بزرگوار خالى است.

مرحوم دكتر شهيدى به زبانى پخته و استوار آن را ترجمه كرده است.

162- شام سرزمين خاطره ها

مهدى پيشوايى، تهران، نشر مشعر، 1369، 231 صفحه، وزيرى.

اين كتاب براى آگاهى بخشى به راهنمايان و روحانيون كاروان ها تهيه شده و در مباحث ذيل با شما سخن مى گويد:

1- معرفى سرزمين شام. 2- شام در مسير تاريخ. 3- پيدايش نُصيريه. 4- جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل. 5- آثار تربيتى زيارت

ص: 92

و معرفى مزارهاى بزرگانى چون سر يحياى شهيد، بلال بن رباح، عبدالله بن جعفر، ام سلمه، ام حبيبه، اسماء همسر جعفر طيّار، ام كلثوم، حضرت سكينه، حضرت رقيّه، عبدالله فرزند حضرت امام زين العابدين عليه السلام، فضّه و محل سرهاى شهداى كربلا.

در آخرين بخش به مبارزات تبليغاتى امام سجاد عليه السلام و ذكر مقابر مقداد، حجر بن عدى، حضرت زينب (سلام اللَّه عليهم) پرداخته است.

ص: 93

عتبات عاليات عراق

163- اماكن زيارتى و سياحتى عراق

محمد رضا قمى، قم، نشر مشعر، 1380، 96 صفحه، پالتويى.

اين اثر پس از مقدمه در هفت فصل، شهرهاى زيارتى عراق را در بخش هاى متعدد و گوناگون معرفى مى نمايد ابتدا نجف اشرف، سپس كوفه، كاظمين، بغداد و سامرا. بخش دوم و آخرين قسمت كتاب آثار باستانى عراق و برخى از تصاوير است. عراق داراى پيشينه تاريخى بسيار كهن و در جاى جاى آن آثار تاريخى و باستانى متعلق به دوره هاى گوناگون از هزاران سال پيش از تولد حضرت مسيح عليه السلام تا پس از ظهور اسلام را مى توان ديد.

164- ره توشه عتبات عاليات

جمعى از نويسندگان، قم، نشر مشعر، 1383، 503 صفحه، وزيرى.

اين اثر با همكارى پانزده تن از فضلاى حوزه علميه قم تدوين شده تا روحانيون كاروان هاى زيارتى و عموم زائران را در شناخت سرزمين عراق، كربلاى معلى، نجف اشرف، كاظمين، سامرا، مراقد و آستان هاى مقدس امامزادگان و عارفان و عالمان بزرگ و مجاهدان تاريخ اسلام يارى دهد.

پس از صفحات آغازين كتاب كه به عناوين «زيارت، تجديد عهد با خط امامت»، «احكام فقهى سفر زيارتى عتبات» و «سيرى در تاريخ

ص: 94

و جغرافياى عراق» پرداخته شده، ادامه كتاب در شش فصل سامان يافته است: 1- نجف اشرف 2- كوفه 3- كربلا 4- كاظمين 5- سامراء 6- مدائن.

در زيرفصل هاى كتاب به شرح حال شش تن از ائمه معصومين به خاك سپرده شده در آن اماكن متبركه پرداخته شده و درباره ديگر خفتگان در آن ديار مقدس از امامزادگان و عالمان بزرگ نيز اين شيوه اعمال شده و به مختصرى از شرح احوال آنان اشاره شده است.

165- عتبات عاليات

اصغر قائدان، قم، نشر مشعر، 1383، 280 صفحه، وزيرى.

در اين نوشتار، آثار و مكان هاى مقدس عراق كه در اصطلاح از آن به «عتبات عاليات» ياد مى شود ارائه و بررسى شده است. مجموعه عتبات شامل چهار منطقه است كه در چهار فصل از آن سخن رفته است:

فصل اول: نجف اشرف شامل حرم اميرالمؤمنين عليه السلام و ساير آثار آن.

فصل دوم: شامل مسجد كوفه و مقابر و مقام هاى صحابه و ياران حضرت على عليه السلام.

فصل سوم: كربلا، شامل حرم و مرقد مطهر امام حسين عليه السلام، شهيدان كربلا و نيز حضرت ابوالفضل عليه السلام.

فصل چهارم: كاظمين، شامل مرقد مطهر امام كاظم و امام جواد عليهما السلام و نيز بغداد و مدائن.

فصل پنجم: سامرا، شامل مرقد مطهر امام هادى و امام عسكرى عليهما السلام و سرداب غيبت.

ص: 95

166- كربلا

جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1378، 120 صفحه، پالتويى.

زيارت عتبات عاليات، حق آن امامان معصوم عليهم السلام برگردن شيعيان است، شناخت جايگاه زيارت، بويژه زيارت قبر امام حسين عليه السلام و آثار سازنده آن، فضاى دل را براى پذيرش رحمت الهى و فيض علوى و حسينى آماده تر مى سازد. كتاب حاضر به همين منظور نگاشته شده است.

167- كربلا كعبه دل ها

جواد محدثى، قم، نشر مشعر، 1375، 216 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر در پنج فصل به تحليل و بررسى زيارت ائمه عراق و معرفى شهرهاى مقدس آن كشور مى پردازد: مكتب زيارت، كربلا قبله عشق، نجف كوى ولايت، كاظمين و سامرا، تحليل محتوايى زيارتنامه ها، عناوين كتاب به شمار مى آيند.

168- كربلا و حرمهاى مطهّر

سلمان هادى آل طعمه، مترجم: حسين صابرى، نشر مشعر، 1378، 360 صفحه، وزيرى.

كربلا گهواره دو زيارتگاه پر اهميّت است و مطالعه اين كتاب مى تواند صفحاتى درخشان از تاريخچه اين دو مرقد شكوه مند و اطلاعات پيرامون آن را در اختيار خواننده محترم قرار دهد.

ص: 96

169- تخريب و بازسازى بقيع به روايت اسناد

سيد على قاضى عسكر، تهران، نشر مشعر، 1385، 168 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر ابتدا شرح حال مختصرى از مدفون شدگان معروف در بقيع دارد و سپس به تاريخ تخريب بقيع و بقاع متبركه مدينه و مكه مى پردازد و آن ها را به روايت اسناد تاريخى گزارش مى كند.

170- سرزمين پيامبران

سيد ابراهيم علوى، تهران، نشر مشعر، 1385، 264 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر كه در 12 فصل تدوين شده است خواننده را با سرزمين شام و كشور سوريه و ساختار اعتقادى مردم آن ديار و شهرهاى تاريخى آن سرزمين و زادگاه پيامبران الهى كه در آنجا مبعوث شده و همچنين آثار تاريخى قبل و بعد از اسلام و حوادث پيرامون ورود اهل بيت عليهم السلام پس از واقعه عاشورا به آن سرزمين و قبور شهدا و اصحابى كه در آن ديار واقع است به طور خلاصه و مفيد آشنا مى سازد.

171- ابوطالب يزدى، شهيد مروه

سيد على قاضى عسكر، تهران، نشر مشعر، 1384، 143 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر ماجراى به شهادت رسيدن زائر جوان ايرانى به واسطه جنجال آفرينى افراد نادان كه پيشينه ذهنى اشتباه و خرافى نسبت به شيعه داشته اند را گزارش مى كند و اسناد تاريخى اين ماجرا را نيز منعكس كرده است.

ص: 97

ص:98

172- تاريخ مكه

احمد السباعى، محقق و مترجم: رسول جعفريان، تهران، نشر مشعر، 1385، 799 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر كه تاريخ مكه مكرمه را از آغاز تا پايان حكومت اشراف و ورود وهابيان به مكه يعنى آغاز دهه پنجم قرن چهاردهم هجرى- 1350 ق- در فصل هاى متعددى به بررسى نسبتاً جامع پرداخته است و مسائل و قضاياى هر دوران را مطرح كرده است.

مترجم محترم هم با توضيحات لازم دسترسى و استفاده از كتاب را آسان نموده است.

173- احكام فقهى سفر زيارتى عتبات

محمد حسين فلاح زاده، قم، نشر مشعر، 1386، 60 صفحه، پالتويى.

مؤلف محترم، آنچه از مسائل فقهى كه ممكن است زائر عتبات عاليات در طول سفر با آن مواجه باشد در اين كتاب گرد آورى كرده است؛ از جمله: نماز مسافر، نماز جماعت، احكام عزادارى، آداب مسجد و ...

ص: 99

ص:100

فصل ششم: ادعيه و زيارات

اشاره

ص: 101

174- ادعيه و آداب حرمين

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظّم رهبرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 448 صفحه، جيبى.

حج، سفرى است الهى و زائران خانه خدا در اين سفر بيش از هر زمان ديگر دل به دعا مى سپارند. در اين كتاب سعى شده است كه اكثر دعاهاى لازم در حرمين شريفين، به صورت دسته بندى شده و مرتّب تدوين شود و در هر مورد، اماكن متبرّكه به طور اختصار معرّفى گردد.

175- ادعيه و زيارات مدينه منوّره

على حبيب اللهى، قم، نشر مشعر، بى تا، 176 صفحه، جيبى.

دعا و ارتباط با خداوند، پالايش روح از تيرگى ها و زيارت، عرض ادب و توسّل به اولياى بزرگ الهى است. مدينه منوّره و حرم مطهّر پيامبر خدا و قبور پاك ائمّه بقيع عليهم السلام بهترين مكان براى اين ارتباط و زيارت است. كتاب حاضر مجموعه دعاها و زياراتى است كه زائران محترم در اين اماكن متبرّكه به آن نياز دارند.

ص: 102

176- ادعيه سعى

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، جيبى.

كتابچه هاى دعاهاى هفت دور طواف خانه خدا و سعى بين صفا و مروه، با ترجمه فارسى در مجموعه هاى كوچك چاپ شده كه مى تواند در حال احرام همراه زائر باشد.

177- اعمال و آداب مكّه مكرّمه

على حبيب اللهى، قم، نشر مشعر، 1379، 208 صفحه، جيبى.

ادعيه و اذكار در حج نقش مهمى دارد. گزيده اى از آن با نام «اعمال و آداب مكّه مكرّمه» جمع آورى گرديده است.

178- در طواف دل

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1379، 160 صفحه، نيم جيبى.

در اين كتاب، زيارات مربوط به مكه و مدينه و ادعيه مورد نياز زائران محترم گردآورى شده است.

179- دعاى امام حسين عليه السلام در روز عرفه

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1376، 66 صفحه، جيبى.

دعاى عرفه، دعاى حضرت سيدالشهدا عليه السلام است كه هر سال، روز عرفه، در عرفات و در ديگر نقاط خوانده مى شود. اين دعا، با ترجمه فارسى چند بار چاپ شده است.

ص: 103

180- زيارات حضرت رسول صلى الله عليه و آله و حضرت فاطمه عليها السلام و ائمه بقيع عليهم السلام

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى، قم، نشر مشعر، 1371، 40 صفحه، جيبى.

جزوه حاضر، شامل سه زيارت نامه حضرت رسول، حضرت فاطمه و ائمه بقيع عليهم السلام است كه همراه با ترجمه ى آن ها، براى سهولت كار زائران به چاپ رسيده است.

181- زيارت

جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1371، 168 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر، با قلمى شيوا و دلنشين، مطالبى متنوع و آموزنده درباره سازندگى ها و آداب زيارت و نكات لازم در زيارت خانه خدا و حرم حضرت رسول و نمونه هايى از زيارت علما و اسوه هاى دين بيان كرده است.

182- منتخب الادعيه

على حبيب اللهى، قم، نشر مشعر، 1425 ق، 360 صفحه، جيبى.

اين اثر در يك مقدمه و 6 فصل تدوين شده است. مقدمه درباره ماهيت دعا، اهتمام به آن و شرايط استجابت است. فصل اول در تعقيبات نمازهاى يوميه، فصل دوم دعاى ايام هفته، فصل سوم در خصوص اعمال شب و روز جمعه، فصل چهارم درباره اقسام نمازهاى واجب و برخى از نمازهاى مستحبى، فصل پنجم در مناجات است و فصل ششم دربردارنده چند دعاست.

ص: 104

183- ادعيه و زيارات شام

على حبيب اللهى، قم، نشر مشعر، 1377، 280 صفحه، جيبى.

اين كتاب براى شيفتگان زيارت حضرت زينب كبرى عليها السلام در دو بخش و يك خاتمه تدوين گرديده است. بخش اوّل شامل بعضى دعاهاى شب و روز جمعه و زيارت هاى معصومين عليهم السلام و بخش دوّم آن مخصوص زيارات قبور مقدّسه شام و خاتمه آن به زيارت پيامبران، امامزادگان و علما اختصاص يافته است و توضيحات مختصرى نيز در مورد بعضى از شخصيت هاى مدفون در آنجا آمده است.

184- زيارات شام

على حبيب اللّهى، قم، نشر مشعر، بى تا، 64 صفحه، جيبى.

يكى از فرمان هاى انسان ساز اسلام، زيارت است. اولياى الهى، نه تنها در زمان حيات دنيوى خود، منشأ خير و بركت و هدايتند، بلكه پس از مرگ نيز اين ويژگى را دارند. از اين رو درباره زيارت و آداب و سنن و ادعيه و زيارت نامه ها، روايات فراوانى از حضرت رسول و اهل بيت عليهم السلام به دست ما رسيده است.

يكى از مزارهاى شيعه، زينبيه عقيله بنى هاشم عليها السلام است.

كتاب حاضر، مجموعه اى از آداب و زيارت نامه هاى حضرت زينب و حضرت رقيه عليهما السلام و چند دعا و زيارت نامه ديگر است.

ص: 105

185- زيارتنامه حضرت رقيّه عليها السلام

على حبيب اللهى، قم، نشر مشعر، 1378، 32 صفحه، جيبى.

زيارت، كمترين حقى است كه اولياى الهى بر شيفتگان مقام ولايت دارند و زيارتنامه ها، با محتواى ارزشمند خويش، شناخت و عرفان بسزايى نسبت به آنان مى بخشد و از جمله آنها زيارتنامه حضرت رقيه، آن پيام رسان عاشوراى حسينى است كه با ترجمه شيواى فارسى در اختيار زائران شام قرار گرفته است. آينه آثار (فهرست آثار منتشر شده بعثه) ؛ ؛ ص105

186- زيارتنامه حضرت زينب عليها السلام

على حبيب اللهى، قم، نشر مشعر، بى تا، 47 صفحه، جيبى.

زيارت زينب كبرى عليها السلام، دختر بزرگوار امير مؤمنان عليه السلام آرزوى همه علاقه مندان به خاندان ولايت عليهم السلام است و اين زيارتنامه با ترجمه روان فارسى به اين منظور تهيه و تدوين گرديده است.

187- ادعيه و زيارات عتبات عاليات

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1377، 424 صفحه، جيبى.

اثر حاضر مجموعه زيارت ها و دعاهاى مورد نياز زائران است، در مجموعه حاضر كوشش شده تا از كتب ادعيه معروف مثل مفاتيح برگرفته و تصحيح و منتشر گردد تا ره توشه اى معنوى همراه زائران كوى عشق و ايثار باشد و زيارت همراه معرفت و ارادت همراه شور و عشق و شعور و آگاهى تحقق پذيرد.

ص: 106

در اين اثر علاوه بر آداب زيارت، متن زيارات نجف اشرف، كوفه و سهله، كربلاى معلّى، كاظمين و مدائن و بغداد و سامرا و دعاهاى مورد نياز مثل دعاى كميل، ندبه، توسل و سمات نيز فراهم آمده است.

188- ادعيه و زيارات عتبات عاليات

(با ترجمه فارسى)

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1379، 526 صفحه، رقعى.

اين كتاب مجموعه اى است از زيارات و ادعيه فراهم آمده از مفاتيح الجنان و ديگر كتب معتبر كه مى تواند حجّاج را از اين فيض بزرگ بهره مند سازد.

189- دعاى كميل

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، بى تا، 32 صفحه، جيبى.

اين دعا با خطّى خوانا و ترجمه اى روان به چاپ رسيده است كه در آخر آن، آداب دعا نيز به طور اختصار آمده است.

190- دعاى مشلول

حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشر مشعر، بى تا، 42 صفحه، جيبى.

دعاى مشلول دعايى است كه حضرت على عليه السلام آن را به جوانى تعليم فرمود كه به واسطه گناه و ستم در حقّ پدر خويش، شَل شده بود.

اين كتاب با ترجمه اى روان به چاپ رسيده است.

ص: 107

191- ادعيه طواف و سعى

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى، قم، نشرمشعر، 1383، 67 صفحه، جيبى.

در اين كتاب حجّاج با دعاها و مستحباتى كه در حين طواف و سعى وارد شده آشنا مى شوند. اين كتاب با خطى زيبا، نگارش شده است.

192- دعاهاى طواف و سعى

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1386، جيبى.

اين مجموعه، با خطّ خوب و إعراب گذارى به رنگ قرمز مى باشد كه با تفكيك دعاهاى وارده در دورهاى هفتگانه صفا و مروه، دورهاى هفتگانه طواف و آوردن ترجمه اى روان، سير اعمال حجّ تمتع و عمره و آداب و مستحبات ديگر، كمك شايانى به حجّاج نموده است.

193- دعاى ندبه

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1384، 40 صفحه، جيبى.

دعا و زيارت به منزله دوبالى است كه انسان به وسيله آن به سوى كمال پرواز مى كند. از اين روست كه دعا، بخشى از آموزه هاى پيامبران الهى و امامان معصوم را تشكيل مى دهد.

دعاى ندبه، زمزمه اى عاشقانه با خورشيد عالمتاب جهان هستى، حضرت مهدى عليه السلام مى باشد كه در سحرهاى جمعه، مخصوصاً در مكه و مدينه، صفا و جلابخش سينه هاى مؤمنين خواهد بود.

ص: 108

194- نگاهى به دعاهاى قرآنى

جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1386، 40 صفحه، جيبى.

مؤلف محترم، براى دستيابى آسان به دعاهاى قرآنى، در اين كتاب دعاهايى را كه به صورت پراكنده در قرآن مجيد است جمع آورى و به صورت موضوع بندى در اختيار علاقه مندان قرار داده است.

195- ادعيه و آداب مكه مكرمه (با ترجمه فارسى)

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1386، 214 صفحه، جيبى.

از جمله چيزهايى كه زائر خانه خدا بايد به آن اهتمام ورزد، دعا ومناجات در اماكن مختلف مكه است. اين مركز با توجّه به نياز زائر و با تتبّع در منابع اسلامى، دعاها و آداب خاص مكّه مكرمه را استخراج و دراختيار زائرين محترم قرار داده است. اين كتاب در چهار بخش ذيل تدوين شده است:

بخش اول: اعمال و آداب حج؛

بخش دوم: زيارت مزارهاى متبرّك؛

بخش سوم: اماكن متبركه مكّه؛

بخش چهارم: اماكن مقدّسه بين راه مكّه و مدينه.

ص: 109

ص:110

فصل هفتم: سفرنامه ها و خاطرات

اشاره

ص: 111

196- سيماى حج در سال 70

مرتضى سرهنگى، عبداللَّه گيويان و هدايت اللَّه بهبودى، قم، نشر مشعر، 1371، 396 صفحه، وزيرى.

حج سال 1370 براى مسلمانان ايرانى در وضعيتى غير منتظره تحقّق يافت، چون نخستين حج پس از ارتحال حضرت امام قدس سره، و پس از سه سال ممنوعيت ورود زائران ايرانى به مراسم حج بود. كتاب حاضر، گزارشى از فعّاليّت بعثه مقام معظم رهبرى است كه به صورت روزانه تدوين شده است.

اين مجموعه، از حكم مقام معظّم رهبرى- حفظه الله- به مرحوم حاج احمد آقا، براى سرپرستى حجاج ايرانى آغاز و به ارائه گزارش جناب آقاى رى شهرى به مقام معظّم رهبرى، پس از بازگشت از حج، پايان مى پذيرد. پيام مقام معظّم رهبرى درباره مراسم برائت از مشركان، ضميمه كتاب است.

197- با كاروان ابراهيم

رسول جعفريان و محمدعلى خسروى، قم، نشر مشعر، 1371، 357 صفحه، وزيرى.

ص: 112

اين كتاب گزارشى از فعاليت هاى بعثه مقام معظّم رهبرى و سازمان حج و زيارت در سال 1371 است كه در هشت فصل و با عناوين:

آهنگ راه، راويان حضور، ميعاد با عشق، با ياد ياران، رنگ بى رنگى، در حرم دوست، در حاشيه حج، ميقات در آينه و ... تدوين شده است.

198- با كاروان عشق

محمدعلى مهدوى راد و رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1372، 452 صفحه، وزيرى.

برگزارى حجّ مطلوب و پرشكوه، تشكيلاتى منسجم و نظارت يك دستگاه معتبر و نيرومند را مى طلبد، از اين رو سازمان حج و زيارت با رهنمودهاى نماينده محترم مقام معظّم رهبرى، اين مسؤوليت عظيم را به عهده گرفته است. گزارشى كه به همين عنوان تدوين شده، شامل نُه فصل است كه هر فصل آن به بخشى از فعاليت هاى مربوط اختصاص پيدا مى كند.

199- به سوى امّ القرى

رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1373، 343 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر شامل خاطرات شيرين و خواندنى و بعضى از مطالب تاريخى، جغرافيايى و سياسى مؤلّف از حج سال 1373 شمسى است.

در اين كتاب سفرنامه حج ميرزا على اصفهانى (1331 ه. ق.) و سفرنامه حج محمد ولى ميرزاى قاجار (1260) و «الوجيزة فى تعريف المدينة» از ميرزا محمد مهندس (1294 ه. ق.) تصحيح و ضميمه كتاب شده است.

ص: 113

200- با كاروان صفا

رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1383، 600 صفحه، وزيرى.

نوشته حاضر گزارش نسبتاً جامعى است براى نشان دادن بخشى از تلاش ها و كوشش هايى كه براى رفاه حال حجاج صورت گرفته است. شالوده كتاب كه گزارش عمومى از حج سال 1382 شمسى است بر پايه گزارش هاى تهيه شده واحدهاى مختلف بعثه و تلاش نويسنده محترم، استوار است.

برخى از منابع تدوين كتاب، مصاحبه و شمارى برگرفته از روزنامه هاى عربستان و بخشى هم مشاهدات و تحليل هاى شخصى نويسنده است.

201- حجّ 25

رضا مختارى، تهران، نشرمشعر، 1425 ق، 696 صفحه، وزيرى.

اين نوشتار، گزارشى است از مراسم سياسى- عبادىِ حجّ 1425 ق. كه نويسنده محترم با حضور در مدينه منوره و مكه معظمه، از لحظه- لحظه وقايع، گزارش تهيه و آن را به ثبت رسانده است. اهمّ گزارش ها به شرح ذيل است:

- ويژگى هاى حج 25 در گفتگو با سرپرست حجاج ايرانى؛

- انفجارهاى رياض و جدّه؛

- ديدارهاى نماينده ولىّ فقيه؛

- سمينار «آينده تاريخ و ظهور حضرت مهدى عليه السلام از نگاه قرآن»؛

ص: 114

- برگزارى مراسم برائت از مشركين درعرفات؛

- ملاقات با مقام معظم رهبرى و ...

202- حجّ 26

محمد حسين رجبى، تهران، نشر مشعر، 1385، 529 صفحه، وزيرى.

گزارشى است از حجّ سال 1426 ق. كه نگارنده محترم با حضور در اماكن زيارتى و مراحل مختلف حج، آن را به رشته تحرير در آورده است. نويسنده در اين امر از حضور در برنامه هاى مختلف، ستاد خبرى بعثه، نشريات بعثه مقام معظم رهبرى، برخى روزنامه هاى سعودى و اسناد و مدارك و گزارش عملكرد بخش هاى مختلف بعثه، استعانت جسته و مجموعه اى كامل از تمام مراحل و وقايع حج؛ اعم از مقدّمات حج، مدينه منوره، مكه معظمه و برگشت از حج را به ثبت رسانده است.

203- حجّ 27

حسن مهدويان، تهران، نشرمشعر، 1386، 588 صفحه، وزيرى.

ثبت وقايع و رخدادهاى حج، چه به صورت سفرنامه و يا گزارش و چه در قالب كتاب، از جمله كارهايى است كه مى تواند تأثيرگذارى حج را ماندگارتر كند و به نسل هاى آينده منتقل سازد.

كتاب حاضر گزارشى است از آنچه در موسم عبادى سياسى حج در سال 1427 ق. اتفاق افتاده است. بعضى از مقدّمات حج، قبل عزيمت و بعضى بعد از اعمال حج، مثل ديدار كارگزاران حج با مقام معظم رهبرى نيز در اين كتاب آمده است. در پايان كتاب نيز

ص: 115

گزارش هايى تصويرى از بعضى مراسم و ديدارها، زيبايى خاصّى به كتاب داده است.

204- حجّ 28

رضا بابايى و على اكبر جوانفكر، قم، نشر مشعر، 1387، 464 صفحه، وزيرى.

حضور جهانى مسلمانان در حج، چنان اثرگذار است كه هيچ عبادت و برنامه ديگرى را نمى توان جايگزين آن كرد. مسلمانان جهان ضمن رايزنى درباره وضعيت جهان اسلام، از معارف و ميراث معنوى اين حركت بهره مند مى شوند. نگارش فعاليّت ها و گزارش هاى مرتبط با مناسك حج براى كسانى كه در جمع حضور نداشته اند و هم چنين آيندگان، اطلاع رسانى مفيدى است و مى تواند در آينده يك منبع مهم تاريخى باشد و به بهبود حج هاى آينده كمك شايانى كند.

مؤلفين محترم با اين نگاه، كتاب را در چند بخش تدوين نموده اند:

- بخشى درباره ويژگى هاى مهم و برجسته حجّ 86.

- بخشى درباره فعاليّت ها و برنامه هاى پيش از حج.

- بخشى درباره آمار حجّ 86.

- بخشى در زمينه روزشمار حجّ 86.

و بخشى هم مربوط به خواندنى ها و اخبار پراكنده است.

در پايان كتاب، تصاوير مربوط به حجّ 86 ضميمه شده است.

205- به سوى خدا مى رويم

سيد محمود طالقانى، قم، نشر مشعر، 1376، 295 صفحه، رقعى.

يكى از ثمرات و دستاوردهاى سفر پر بركت حج، آشنايى با تاريخ

ص: 116

اسلام و اماكن و آثار اسلامى مكّه و مدينه است، آنها كه سعادت اين سفر را يافته و يافته خود را به صورت سفر نامه در اختيار ديگران قرار داده اند، زمينه اين آشنايى را براى خوانندگان سفر نامه شان نيز فراهم ساخته اند و كتاب حاضر يكى از اين رحله ها و سفرنامه ها است.

206- داستان باريافتگان

ميرسيد احمد هدايتى، به كوشش سيد على قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1378، 300 صفحه، رقعى.

مؤلّف كه از رجال علمى و سياسى عصر قاجار است، در سال 1338 ق. عازم حج مى شود و پس از ده ماه و نيم، به زادگاه خويش «شهر رى» باز مى گردد و سپس گزارشى جامع و مفيد، از آغاز تا پايان اين سفر را به رشته تحرير درمى آورد.

207- در حريم حرم

جواد محدّثى، قم، نشر مشعر، 1375، 180 صفحه، رقعى.

اين كتاب در جستجوى اهداف و حكمت هاى مراسم و اسرار حج و اماكن تاريخى آن است و در قالب سفرنامه است و بيشتر به رخدادهاى اجتماعى و بايدهاى اين سفر عبادى، اجتماعى، سياسى و تربيتى پرداخته است و گزارشى از حج اين سال نيز به شمار مى رود.

208- در راه خانه خدا

عز الدين قلوز، محقق و مترجم: سيد جعفر شهيدى، قم، نشر مشعر، 1383، 144 صفحه، پالتويى.

سفرنامه حاضر با مقدمه اى از مترجم است كه در آن مبحث،

ص: 117

خواننده با علت وجوب حج بر مسلمان مستطيع و اين كه استطاعت چيست، آشنا مى شود. مترجم در اين مقدمه هر جا كه مناسب دانسته از اشعار فارسى و هر جا كه واجب دانسته از احاديث اهل البيت عليهم السلام افزوده و كتاب را در حقيقت مطابق ذوق و سليقه زائران فارسى زبان آراسته است. عناوين فصول كتاب عبارت است از احرام تا بازگشت (جده، مكه، عرفات، منا، مدينه) و در انتها، منابع مؤلف و مترجم آورده شده است.

209- سرزمين نور (خاطرات دانشجويان از سفر حج)

جمعى از دانشجويان، قم، نشر مشعر، 1381، 204 صفحه، جيبى.

به حج و عمره بايد با اين نگرش نگريست تا منشأ تحوّل روحى و اخلاقى گردد. نسل جوان و دانشجويان عزيز چند سالى است كه اين توفيق رفيقشان گرديده تا در سن جوانى، به عمره مشرف شوند و از بركات زيارت مكه و مدينه بهره مند گردند.

مجموعه حاضر كه به همت جمعى از اين عزيزان فراهم آمده بيانگر گوشه اى از اين بركات است.

210- سفر عشق (خاطرات دانشجويى از سفر عمره)

جمعى از دانشجويان، قم، نشر مشعر، 1380، 115 صفحه، پالتويى.

بيان خاطرات معنوى از زبان و قلم دانشجويان زائر، بيانگر اين حقيقت است كه در فضاى ملكوتى و عرفانى مكه و مدينه، اين جوانان پرشور و شعور، حقايق درونى خود و رمز و راز پنهانى اين سفر را از راه بينش و شهود، دريافته و ابراز نموده اند.

ص: 118

اين كتاب كه با همكارى ستاد عمره دانشجويى سامان يافته، لحظه هاى حضور دانشجويانى را كه ايمان آميخته با بينش و بصيرت را منش خود قرار داده اند در اختيار تمامى ره پويان و مشتاقان سفر عشق قرار مى دهد.

211- سفرنامه مكه

سلطان مراد حسام السلطنه، به كوشش رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1374، 360 صفحه، وزيرى.

ادبيات سفرنامه نويسى در دوره قاجار رشد چشمگيرى يافت.

يكى از زمينه هاى سفرنامه نويسىِ اين دوره، سفرهاى حج است.

حسام السلطنه فرزند عباس ميرزا از جمله كسانى است كه در سفر حج به سال 1297، وقايع و حوادث سفر خود را تقرير و يكى از ملازمانش آن را تحرير كرده است. وى كمابيش اوضاع اجتماعى و سياسى شهرها و اماكنى چون مكه، مدينه، استانبول، سوريه، فلسطين و مصر را توصيف مى كند. هر چند ثبت وقايع شخصى شاهزاده- كه معمول بين درباريان در سفرنامه نويسى بوده- حجم بيشتر كتاب را به خود اختصاص داده است.

212- سفرنامه حاج عليخان، اعتماد السلطنه

اعتماد السلطنه على بن حسين، به كوشش سيّدعلى قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1379، 184 صفحه، وزيرى.

سنّت سفرنامه نويسى از ديرباز، به شكل محدود، در بين اقوام و

ص: 119

ملل دنيا مرسوم بوده، ليكن در دو قرن اخير توسعه و رواج قابل توجّهى يافته است. در اين ميان سفرنامه تنظيمى «حاج عليخان اعتماد السلطنه» حاوى اطلاعات تاريخى، جغرافيايى، علمى و دينى فراوان است كه مى تواند براى دانش پژوهان و به ويژه مورّخان مفيد باشد.

213- سفرنامه حجاز

محمد لبيب البتنونى، مترجم: هادى انصارى، قم، نشر مشعر، 1381، 472 صفحه، وزيرى.

مؤلف كتاب، چنانكه از سفرنامه هاى او آشكار مى گردد، در ديوان دربار خديوىِ مصر «عباس پاشا حلمى دوم» مشغول خدمت بوده است، هنگامى كه عباس پاشا در 29 ذى القعده 1327 هجرى عزم سفر حج نمود، بتنونى را طى فرمانى به همراه ساير رجال دربارى خود به سفر بُرد. پس از مراجعت كاروان، بتنونى سفرنامه ارزشمند و پرمحتواى خود را به نام «الرحلة الحجازيه» نگاشت كه تاكنون چند بار چاپ شده و نگارش آن پيش از تأليف «مرآة الحرمين» ابراهيم رفعت پاشا بوده؛ زيرا نامبرده در كتاب خود بارها از سفرنامه بتنونى ياد كرده است.

بتنونى دو سفرنامه ديگر به نام «رحلة الاندلسى» و «الرحلة الى امريكا» دارد. از تاريخ تولد و يا وفات او آگاهى درستى در دست نيست.

ليكن به نظر مى رسد كه پس از سال 1350 هجرى وفات كرده است.

در اين سفرنامه، اطلاعات سودمندى از حرمين شريفين، تاريخ قوم عرب و جغرافياى جزيرة العرب، منعكس است.

ص: 120

214- سفرنامه منظوم حج

بانويى اصفهانى از دوره صفوى، به كوشش رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1374، 160 صفحه، رقعى.

«سفر نامه منظوم حج» 1200 بيت مثنوىِ روان و زيبايى است، كه بانويى فرهيخته و دانشمند در دوره صفوى سروده است. وى نكته ها و آگاهى هاى جالبى از شهرها و بلاد، مردم آن سامان و خُلق و خوى شان بيان و تصويرى از چگونگى حج گزارى مسلمانان، به ويژه شيعيان در قرن دوازدهم ارائه مى دهد. سراينده اين منظوم، تحت تأثير شاعر بلند آوازه حكيم نظامى اين اشعار را سروده است.

215- سفرنامه ميرزا داود وزير وظايف

داود بن علينقى، به كوشش سيّدعلى قاضى عسكر، قم، نشر مشعر، 1379، 264 صفحه، وزيرى.

در اين سفرنامه تلاش شده است تا چگونگى حج گزارى مسلمانان، كمبود و يا نبود امكانات و ويژگى هاى هر يك از اماكن دينى و مذهبى و به ويژه حرمين شريفين تشريح و ترسيم شود.

216- مرآةالحرمين

ابراهيم رفعت پاشا، مترجم: هادى انصارى، قم، نشر مشعر، 568 صفحه، وزيرى.

يكى از سفرنامه هاى منحصر به فرد، همين كتابى است كه سرلشكر ابراهيم رفعت پاشا- فرمانده پاسداران محمل مصرى و اميرالحاج

ص: 121

مصر- به رشته تحرير در آورده است.

وى، جزئيات مسير كاروان هاى حج و شهر مكه و ويژگى هاى مسجدالحرام و خصوصياتى دقيق از حرم شريف نبوى و شهر مدينه و وضع فرهنگى و ديگر خصوصيات مردم آن شهر را به دقّت و تفصيل فراوان بيان كرده و ميراث گرانبهايى را به ارث گذاشته است.

217- مكه و مدينه از ديدگاه جهانگردان اروپايى

جعفر خليلى، مترجم: محمدرضا فرهنگ، قم، نشر مشعر، 1376، 193 صفحه، رقعى.

اين كتاب مجموعه اى است از سرگذشت هاى جالب و خواندنى جهانگردان اروپايى كه از مناطق دور، خود را به مكه و مدينه رسانده و اطلاعات شيرين و شنيدنى را از اين سرزمين وحى، در دسترس مردمان بعد از خود قرار داده اند.

218- دلباختگان ديار نور

سمانه تقوى ميلانى، تهران، نشر مشعر، 1385، 54 صفحه، پالتويى.

اين نوشتار سفرنامه عمره مفرده مى باشد كه به طور خلاصه ديدار مدينه و مكه را روايت كرده است.

219- همراه با خليل

سيد على قاضى عسكر، تهران، نشر مشعر، 1384، 102 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر گزارشى از سفر حج مرحوم آيت اللَّه كاشانى در سال

ص: 122

1331 شمسى مى باشد كه مؤلف با استفاده از خاطرات همسفران مرحوم آيت اللَّه كاشانى و اسناد تاريخى، آن را تهيه كرده است.

220- او و ديگر هيچ

سعيد طاهريان، تهران، نشر مشعر، 1385، 120 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر به صورت سفرنامه نويسى با سبك داستانى، گزارشى از سفر به مدينه و مكه دارد و نسبتاً با قلمى روان و جذاب نگارش يافته است شايد بتوان گفت نويسنده از روش خسى در ميقات جلال آل احمد سرمشق گرفته است.

221- صفا در صفا

سيد منصور گتميرى، تهران، نشر مشعر، 1385، 166 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر خاطرات سفر حج به همراه هيأت پزشكى است و نويسنده علاوه بر اين كه پزشك بوده در كار روزنامه نگارى هم نيز دستى داشته و اين وظيفه را هم انجام داده است و به همين سبك هم خاطره نويسى كرده است.

222- صبح انديشه

حسين رمضانى فرخانى، تهران، نشر مشعر، 1384، 240 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر كه در دو فصل تدوين شده است خاطره نويسى مؤلف است از سفر عمره و حج كه با قلمى روان و احساسى نوشته شده و خواننده را همراه خود به سفر مى برد و از مطالب مفيدى برخوردار

ص: 123

مى باشد. در اين كتاب نويسنده خاطرات جالب و خواندنى از ديگر زائرين نيز آورده است كه خواندنى مى باشد.

223- معبد ايمان

احمد عابدينى، قم، نشر مشعر، 1386، 407 صفحه، رقعى.

مجموعه حاضر، در قالب داستان، مناسك حج و امور تاريخى، اخلاقى و اجتماعى را در حدّ و اندازه اى كه يك حاجى بايد بداند، آموزش مى دهد. اين داستان به صورت گفتگو در يك خانواده صورت گرفته است. يكى از شخصيتهاى داستان روحانى كاروان است كه در طىّ مراحل داستان به آيات و روايات فروانى درباره حج اشاره مى كند.

224- حج

يوسف رضائى، تهران، نشرمشعر، 1385، 192 صفحه، پالتويى.

سفرنامه اى است كه مؤلف محترم آن را با آيات، روايات و اشعارى زيبا مزين نموده و با قلمى شيوا به رشته تحرير در آورده است.

225- خاطرات سفر

سيّد على قاضى عسكر، تهران، نشرمشعر، 1386، 288 صفحه، رقعى.

در قرآن و روايات، نسبت به گردش و سيروسفر بر روى زمين تأكيد شده است تا دراين راستا از محضرآيات و نشانه هاى الهى، درس ها وعبرت هاى خوبى را آموخت و به ديگران انتقال داد.

نويسنده محترم كه خود همراه و همگام با آيةاللَّه رى شهرى در سفر

ص: 124

به عربستان، كنيا و سودان حضور داشتند، تمامِ مراحل و وقايع اين سفر را با قلم شيوا و رساى خود به رشته تحرير در آورده اند.

بعضى از ديدارها و وقايع مهم، به شرح ذيل است:

- ديدار با آقاى عمرى، پيشواى روحانى شيعيان مدينه؛

- ديدار با قاضى القضاة و جمعيت علماى مومباسا؛

- بازديد از دانشگاه جامعة القرآن الكريم و العلوم الإسلامية در سودان؛

- شركت در همايش مهدويت در سودان.

در پايان، گزارش تصويرى زيبايى نيز ارائه شده است.

ص: 125

ص:126

فصل هشتم: حج در آينه شعر و ادب

اشاره

ص: 127

226- چلچراغ اشك

رحيم كارگر، قم، نشر مشعر، 1378، 342 صفحه، رقعى.

مؤلّف در اين كتاب با گردآورى اشعارى برگزيده در سه بخش:

عرفانى، مراثى و مدايح، مداحان محترم خاندان نبوّت و مرثيه خوانان را در اين امر مهم يارى مى كند.

227- حج در آينه شعر فارسى

محمد شجاعى، قم، نشر مشعر، بى تا، 384 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر، شامل اشعار پارسى گويان از قرن سوم تا قرن دهم است كه به صورت موضوعى گردآورى شده است.

گردآورنده، از زواياى گوناگون و تازه، به منظره زيبا و تماشايى حج نگريسته و از مناظر دلشگا و دل انگيز آن بهره مند گشته است.

در متن و پاورقى ها به عنوان مثال، به بُعد تاريخى حج نظر افكنده و هم به جغرافياى آن نگاه انداخته و نيز يك دوره آداب و اسرار حج را بررسى و تحقيق كرده و به نكات نگفته و نهفته بسيارى رسيده است.

ص: 128

228- حج در ادب فارسى

خليل اللَّه يزدانى، قم، نشر مشعر، 1379، 407 صفحه، وزيرى.

حج، عشق و تعبّد و بسيج توحيدى براى ايجاد ارزش هاى انسانى الهى در حج گزار و محو اخلاق شيطانى از او است. در اين باره در حديث و سنّت سخن بسيار است. اديبان با دستمايه قرار دادن آنها، در شعر و ادب فارسى، آثار ادبى ارزشمندى آفريده و در اين زمينه ميراث گرانبهايى از خود به جاى گذارده اند. كتاب حاضر گزيده اى از آنها را ارائه مى دهد.

229- داستان ها و حكايت هاى حج

رحيم كارگر، قم، نشر مشعر، 1376، 224 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر، بيان داستان ها و حكايت هايى است كه براى حاجيان در سفر حج رخ داده و در نه بخش تنظيم گرديده است.

داستان هايى درباره حج خاندان وحى، حج عارفان، حج عالمان، ديدار با صاحب الأمر، جوانان حج گزار، بانوان و حج و ...

230- صفاى مدينه

محمود تارى، قم، نشر مشعر، 1383، 48 صفحه، جيبى.

كتاب حاضر مجموعه اشعارى است كه در ارتباط با مدينه تدوين شده است.

ص: 129

231- گلچين شعر حج

سعيد سمنانيان و الهه منفرد، قم، نشر مشعر، 1381، 337 صفحه، وزيرى.

ناصرخسرو، الهى قمشه اى، مولوى، جامى، حلاج، سعدى، سنايى غزنوى، فرخى سيستانى، خوشدل تهرانى، فياض لاهيجى، پروين اعتصامى، امام خمينى، از جمله شاعرانى هستند كه گلچينى از اشعار آن ها همراه با مختصرى از شرح حالشان در اين كتاب آمده است.

232- شبنم احساس

محمد شجاعى، تهران، نشر مشعر، 1384، 448 صفحه، وزيرى.

گردآورنده مجموعه اى از اشعار شعراى گذشته و معاصر را كه از نظر سبك و قالب وزين و روان بوده است با موضوع مدينه منوره و گوهرهاى ششگانه آن به ترتيب قرنهايى كه شاعران در آن زندگى مى كرده اند جمع آورى كرده است كه مجموعه خواندنى و قابل استفاده در دسترس عموم قرار داده است.

233- زمزم ياد

مركز تحقيقات حج، قم، نشر مشعر، 1384، 204 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر مجموعه اشعار جمعى از شعرا مى باشد كه به مناسبت مسابقه بزرگ شعر حج چاپ شده است و اشعار گوناگون در موضوعات مرتبط با مدينه منوره و مكه معظمه و سفر حج جمع آورى شده كه اشعار جالب و خواندنى را در خود جاى دارد.

ص:130

ص: 131

ص:132

فصل نهم: نشرياتِ امور اجرايى حج

اشاره

ص: 133

234- آتش نشانى، ويژه كاروان هاى حج

[جمعى از محققان]، قم، نشر مشعر، بى تا، 40 صفحه، رقعى.

آتش سوزى، از حوادث تلخى است كه گاهى در اين سفر عبادى، سياسى و اجتماعى رخ مى دهد. خدمتگزاران حج بايد روش فرونشاندن آن را بياموزند و با به كار بردن اصول علمى، بتوانند آتش را خاموش و يا از بروز آن جلوگيرى كنند. به همين منظور اين كتاب با استفاده از تجارب كارى و روش هاى تخصّصى نوشته شده است.

235- آشنايى با مقرّرات عربستان

سيد عبدالوهاب طالقانى، قم، نشر مشعر، 1375، 96 صفحه، رقعى.

اين كتاب در شش فصل، اطلاعات لازم را در مورد مقررات كشور عربستان و مواردى از قبيل آشنايى با مؤسسه هاى حج عربستان، وظايف ستادها و هيأت پزشكى و ... در اختيار مديران و معاونان محترم كاروان ها قرار مى دهد.

236- پرسش و پاسخ ويژه آزمون هاى حج

سازمان حجّ و زيارت، تهران، نشر مشعر، 1375، 388 صفحه، وزيرى.

مجموعه حاضر براى آموزش مديران و عوامل خدماتى كاروان ها

ص: 134

تهيّه شده است تا براى آنان در زمينه كاربردى و عملى مفيد واقع شود و حدّاقل بر اطلاعات عمومى آنان بيفزايد.

237- شرح وظايف و دستور العمل هاى مديران و عوامل خدماتى

حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، قم، نشر مشعر، 1375، 123 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر با اين هدف تحرير شده، تا بدين وسيله مديران و عوامل خدماتى، از وظايف و دستورالعمل هاى اجرايى سازمان مطلع شوند و در جهت رفع نواقص برنامه ريزى و خدماتى كاروان ها بكوشند.

از مباحث كتاب مى توان به موارد زير اشاره كرد: آشنايى با بخش هاى مختلف سازمان حج و زيارت، ضوابط و شرايط گزينش عوامل خدماتى، مسائل پزشكى و حوادث، تأمين و حفظ سلامت حجاج ...

238- كمك هاى اوّليه، ويژه حجّ كاروان هاى خدماتى

حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، قم، نشر مشعر، 1375، 127 صفحه، رقعى.

اين كتاب آگاهى هاى مفيدى در چهار فصل براى يارى رساندن به حجّاج آسيب ديده ارائه داده است كه به ترتيب عبارتند از: علائم حياتى، گرمازدگى، مسموميّت، خفگى و ايست قلبى و در هر فصل، راه كمك هاى اوليه را تا رسانيدن بيمار به مراكز درمانى به صورتى مفيد بيان مى كند.

ص: 135

239- مديريت در كاروان هاى حج

حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت، قم، نشر مشعر، 1375، 88 صفحه، رقعى.

در عصر حاضر، به دليل افزونى نيازهاى انسان و پيچيدگى امور، مديريت صحيح، از ضرورت هاى زندگى اجتماعى است. مديريت كارآمد مى تواند كار مجموعه را ارتقا بخشد و زمينه اجراى صحيح امور را فراهم گرداند و اين امور حاصل نمى آيد مگر با آموزش مديريت و اين كتاب، چنين هدفى را پى مى گيرد.

كتاب در اين چهار فصل فراهم آمده: مديريت علمى، مديريت بحران، اخلاق مديريت و مباحث تكميلى.

240- توصيه ها و رهنمودها (بروشور)

حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت، تهران، نشر مشعر، بروشور.

اين نوشتار بخشى از مهمترين توصيه ها، راهنمايى و تجربيات ارزشمند سفر حج است.

ص:136

ص: 137

ص:138

فصل دهم: آثار متفرقه

اشاره

ص: 139

241- ميقات حج (فارسى)

فصلنامه فرهنگى، هنرى، سياسى و اجتماعى

صاحب امتياز: حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت.

مدير مسؤول: سيد على قاضى عسكر.

مدير داخلى و ويراستار: على ورسه اى.

ميقات حج، كه به صورت فصلنامه منتشر مى شود، كوششى است در جهت شناخت دقيق و همه جانبه تاريخ، فرهنگ و آيين حج و هر آنچه به گونه اى به حج و سرزمين مكّه و مدينه پيوستگى داشته باشد.

در حوزه نشريات و مطبوعات دينى جاى خالىِ نشريه و مجله اى در زمينه حرمين شريفين و بررسى هاى تاريخ كعبه، مسجد الحرام و مسجدالنبى و تحوّلات و حوادث سرزمين وحى احساس مى شد تا به نگرش ها، باورها، آيين هاى مختلف در باب حج، زيارت خانه خدا در ميان ملت ها، قوم ها و نژادهاى گوناگون بپردازد، فصلنامه «ميقات حج» با يارى خداوند توفيق يافت در ابعاد گوناگونِ عرفانى، سياسى، اجتماعى، فرهنگى و فقهى گام هاى بلندى بردارد و مقالات ارزشمندى در اين راستا ارائه كند.

فصلنامه حاضر، نخستين شماره خود را در پاييز 1371

ص: 140

خورشيدى با كاستى هايش، كه لازمه گام هاى آغازين هر تلاش و حركتى است، با مقالاتى مانند: «استطاعت چيست؟»، «حج در قلمرو فرهنگ جامعه»، «جايگاه حج در انديشه اسلامى»، «اسامى كعبه در قرآن» و ... آغاز كرد و از سومين شماره به بعد، مقالات خود را در عناوين: «اسرار و معارف حج»، «فقه حج»، «تاريخ و رجال»، «اماكن و 14 آثار»، حج در آينه ادب فارسى»، «گفتگو»، «خاطرات»، «نقد و معرفى كتاب»، «جارى هاى حج»، «بهداشت در حج»، «از نگاهى ديگر» و «اخبار حج» جاى داد.

در هر شماره، گزيده اى از سخنان يا پيام هاى حضرت امام راحل قدس سره و مقام معظم رهبرى- مدّ ظلّه العالى- آمده است.

و اين همه، با صاحب امتيازى «حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت» و مدير مسؤولى حضرت حجةالاسلام و المسلمين سيد على قاضى عسكر و همكارى و همراهى بى دريغ اعضاى هيأت تحريريه، حضرات آقايان: رسول جعفريان، جواد محدثى، رضا مختارى و سيد جواد ورعى و با ويرايش آقاى على ورسه اى سامان يافته و به زيور چاپ آراسته شده است.

گفتنى است، امروزه با انتشار 64 شماره از اين فصلنامه، احساس مى كنيم همچنان در آغاز راهيم ونيازمند راهنمايى ها، پيشنهادها و همراهى هاى پژوهشگران در رسيدن به مقصود، در ابعادى گسترده و محتوايى غنى هستيم و دست يارى تمامى پژوهشگران و اصحاب قلم را مى فشاريم. به جهت پيش گيرى از تكرار و موازى كارى پژوهشگران محترم، فهرست مقالات از

ص: 141

آغازين شماره تا شماره چهل در شماره چهلم و فهرست مقالات شماره 41 تا 50 را در شماره 50 و از شماره 51 تا شماره 60 در شماره 60 آمده است.

242- اطلس مدينه منوّره

محمّد شوقى بن ابراهيم مكّى، مترجم: پرويز اذكايى، نشر مشعر، 1375، 46 صفحه، رحلى.

مؤلّف در اين اطلس، عناوين زير را با شرحى كوتاه، همراه با نقشه هايش آورده است:

مكان شناسى، آب و هوا، خاكشناسى، زمين شهرى، وضع طبيعى، زمين شناسى، املاك وقفى، كوى هاى مدينه، مدينه و مناطق آن، رشد جمعيت، نمودار جمعيت، تراكم جمعيت، رشد عمرانى مدينه منوّره، توسعه مدنى مدينه منوره، بازارها، مكان هاى بارز اسلامى در مدينه، صنعت ها و پيشه ها و رشد منطقه مركزى.

243- پازل مكّه معظّمه

قطع 35* 25.

پازل مكّه، نقشه اى است كامل از مسجدالحرام و كعبه كه با جايگزين ساختن هر يك از مربّع هاى مختلف آن در جايگاه خاصّ خود، نقشه تكميل مى گردد و بدين ترتيب، نوجوانان وكودكان، ضمن سرگرمى وبازى با آنها، تا حدودى با اين دو مكان مقدّس آشنا مى گردند.

ص: 142

244- مكه و مدينه، تصويرى از توسعه و نوسازى

عبيداللَّه محمدامين كردى، مترجم: حسين صابرى. قم، نشر مشعر، 1380، 312 صفحه، وزيرى.

اين كتاب، برگردانى از دو اثر عربى به نام «الكعبة المعظمة والحَرَمان الشريفان عمارةً و تاريخاً» و «قصّة التوسعة الكبرى» است كه به ترتيب به قلم «عبيداللَّه محمد امين كردى» و «حامد عباس» تأليف شده است. محتواى كتاب در چهار بخش، آگاهى هايى روزآمد درباره عربستان سعودى، مكه، مدينه، مسجدالحرام و مسجدالنبى به دست مى دهد و در واقع، گزارش جامعى از نوسازى ها و توسعه هاى حرم هاى مكه و مدينه در طول تاريخ و به ويژه در دهه هاى اخير است.

برخى از عناوين و فصل هاى كتاب چنين است: چند نكته خواندنى درباره كعبه، فهرست برخى از حوادث تاريخى كه بر كعبه گذشته است، تاريخچه زمزم، تأمين برق حرم نبوى و ...

كتاب حاضر به تصويرهايى چند نيز آراسته شده و اطلاعاتى از كتاب «قصة التوسعه» در پاورقى هاى كتاب آمده است.

245- آيينه رمضان، مناسبت ها، احكام، آداب

[جمعى از محققان]، قم، نشر مشعر، 1377، 280 صفحه، رقعى.

كتابى است شامل اطّلاعات مفيد كه در چهار بخش تدوين شده و خوانندگان را با اهميّت و عظمت ماه ضيافة اللَّه، مناسبت ها، احكام ودعاها و آداب اين ماه بزرگ آشنا مى سازد.

ص: 143

246- تاريخ گسترش تشيع در رى

رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1371، 126 صفحه، رقعى.

تحوّل مذهبى در شهر «رى» يك تحول تدريجى بوده كه هفت قرن به درازا كشيده است. اين تحول از ناصبى گرى آغاز و به تشيع امامى خاتمه يافته است.

توجه به تقابل اساسى اين دو نگرش و در نظر گرفتن اين كه اين تحول براثر شرايط درونى و علل طبيعى بوده، مى تواند به عنوان يك تجربه باارزش در بررسى تحولات مذهبى مطرح باشد. در اين نوشتار تحوّلات مذهبى شهر رى، گسترش تشيع و دلايل آن و گوشه اى از تلاش هاى فرهنگى شيعيان رى در ادوار مختلف تاريخى ارائه مى شود.

247- سيماى تقواپيشگان

حسين اوسطى، قم، نشر مشعر، 1376، 294 صفحه، رقعى.

مؤلّف در اين كتاب، درس هايى را كه از خطبه همام، درباره تقوا مى توان گرفت در 28 درس، تبيين كرده است و بدين ترتيب تقواجويان را در اين جهاد نفس يارى مى دهد.

248- عاشورا حماسه جاويدان

سيد محمد شفيعى مازندرانى، قم، نشر مشعر، 1381، 391 صفحه، وزيرى.

تاريخ سازان عاشورا و رهبر آن نهضت و حاميان و ياورانش را بايد بهتر شناخت و ياد و خاطره آن عزيزان را گرامى داشت و پيامشان را به نسل هاى بعد انتقال داد. با اين اهتمام و انگيزه و در عناوين كلى زير، اين كتاب تدوين شده است:

ص: 144

تاريخ سازان عاشورا، حوادث پس از عاشورا، پرسش ها و پاسخ ها درباره قيام عاشورا.

249- فاطمه عليها السلام دختر محمّد صلى الله عليه و آله

سيدجعفر شهيدى، قم، نشر مشعر، 1382، 132 صفحه، جيبى.

زندگانى حضرت زهرا عليها السلام از اين رو بايد مورد بحث و مطالعه قرار گيرد كه براى بانوان اجتماع امروز ما درس هاى پرفايده اى دارد. تحليل شخصيت آن بانوى بانوان، ما را از اثرِ شگفت انگيز تعليمات اسلام در عصر اول اين دين مطلع مى سازد. اين كتاب، گوشه هايى از زندگانى و مظلوميت اين بانوى بزرگ را ترسيم نموده است.

250- فاطمه زهرا عليها السلام

محمد عبده يمانى، مترجم: محمدتقى رهبر، قم، نشر مشعر، 1378، 280 صفحه، وزيرى.

زندگى فاطمه زهرا عليها السلام، الگوى زنان و سرور بانوان دو جهان، كه در تأسيس بزرگترين مكتب حيات بخش يعنى اسلام نقش آفرين بود، در اين كتاب به گونه اى جالب به تصوير كشيده شده است.

251- كتابنامه حج

محمد حسن بكائى، قم، نشر مشعر، 1374، 392 صفحه، رقعى.

شناخت آثار منتشر شده در باره حج، دستيابى به پژوهش و تحقيق ژرف را هموار مى سازد. «كتابنامه حج» فهرست و مشخصات كتاب ها و نشرياتى كه درموضوع حج به زبان هاى عربى، فارسى و اردو

ص: 145

نگاشته شده را به ترتيب حروف الفبا ارائه مى دهد. فهرست موضوعى اين آثار نيز در پايان كتاب آمده است.

252- مرواريد حكمت از درياى عصمت

محمدباقر بن محمد كمره اى، قم، نشر مشعر، 1372، 171 صفحه، رقعى.

سخنان و كلمات حكمت آميز حضرت على عليه السلام كه در غايت بلاغت و فصاحت از ضمير پاك ايشان برخاسته، بهترين دستمايه زندگى است.

و به دليل عربى بودن اين متون، امكان دسترسى همه شيعيان فارسى زبان بدانها وجود ندارد. براى ايجاد زمينه آشنايى فارسى زبانان با كلمات و حكمت هاى حضرت امير عليه السلام، گزيده كلمات قصارِ آن حضرت ترجمه شده و به صورت كتاب حاضر در آمده است. در اين كتاب 455 حكمت توضيح و تفسير شده است.

253- هم نفس با كربلا

محمود تارى (ياسر)، تهران، نشر مشعر، 1385، 279 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر مجموعه شعر عاشورايى است كه سروده هاى شاعر را در وقايع مختلف حركت امام حسين عليه السلام و ياران و اصحابش جمع آورى كرده است.

254- اخلاق نبوى

جواد محدثى، تهران، نشر مشعر، 1386، 96 صفحه، پالتويى.

كتاب حاضر در يازده بخش تنظيم شده كه اخلاق و سيره پيامبر

ص: 146

گرامى اسلام را در ابعاد مختلف مورد بررسى قرار داده و در هر بخش از جنبه هاى گوناگون از روش پيامبر گرامى اسلام درس هاى اخلاقى و روش زندگى برداشت شده است. با اين كه كتاب مختصر است ولى خواننده و زائر مدينه مى تواند با خواندن آن با اخلاق و روش پيامبر اسلام به طور اجمالى آشنا شود و الگو بردارى نمايد.

255- ره توشه مبلغ

محمد تقى رهبر، تهران، نشر مشعر، 1384، 204 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر كه در هشت فصل تدوين شده است در حقيقت بحث اساسى آن تبيين تبليغ و محتواى آن و شناخت مخاطب و راهبردهاى تبليغ و ابزار آن و ... مى باشد و اشاره اى هم به مسأله ارتباط حج و كار تبليغ در موسم حج را دارد، كتاب براى آشنايى مبلغين و روحانيون كاروان ها با مسائل تبليغى مناسب به نظر مى رسد.

256- مشق عشق

احمد ناطقى، تهران، نشرمشعر، 1384، 240 صفحه، خشتى بزرگ.

امروزه نقش عكاسى در گستره زندگى بشر، غير قابل انكار است.

عكس ها در مقابل چشمان حيرت زده ما خاطرات تلخ و شيرين را زنده مى كنند. زيبايى يك دورنما، سنگدلى و عطوفت بشر و عجايب آشكار و پنهانِ عالم هستى، همه و همه از دريچه دوربين قابل مشاهده و انتقال است. عكّاس و مؤلف اين مجموعه، با هنرمندى واستادى خاصّى، بهترين عكس ها را، از معنوى ترين مكان هاى دنيا به تصوير

ص: 147

كشيده است كه كبوتر دل هر بيننده را با تك تك عكس ها به مدينه منوره و مكّه مكرمه پرواز مى دهد.

257- چگونه زيستن

سيد حسين اسحاقى، قم، نشرمشعر، 1386، 192 صفحه، رقعى.

از آنجا كه حس كمال جويى و ويژگى الگو پذيرى، امرى فطرى و ذاتى است، معمولًا انسان براى رسيدن به سر منزل مقصود، در جستجوى اسوه هاى مطلوب است. مؤلف محترم، با نقل درسهايى از چشمه سار حكمت و دانايى امام على عليه السلام كه از منابع شيعه و سنى آورده است، سعى در معرفى الگويى بى بديل براى خوانندگان محترم نموده است.

258- دوازده گفتار

(درباره دوازدهمين حجّت خدا حضرت مهدى عليه السلام)

حسين اوسطى، تهران، نشر مشعر، 1386، 295 صفحه، وزيرى.

خداوند متعال، بعد از پيامبر اكرم اسلام كه آخرين رسول وحى بود به جهت اينكه حجت كاملًا بر بشريت تمام گردد و دين مبين اسلام نيز كامل شود؛ دوازده امام پاك و معصوم را براى هدايت بشريت معرفى كرد. در كتاب حاضر اجمالى از زندگى حضرت مهدى عليه السلام، با رويكرد بحث اعتقادى، آمده است. از اهمّ مباحث است:

- اثبات وجود حضرت مهدى از ديدگاه عقل؛

- استغاثه و توسل به خاندان عصمت و طهارت عليهم السلام؛

- پيرامون طول عمر حضرت مهدى عليه السلام؛

- وقايع قبل از ظهور؛

- ويژگى هاى حكومت حضرت مهدى عليه السلام؛

ص: 148

259- آشنايى با كشورهاى اسلامى

حسن روحانى، قم، نشر مشعر، 1387، 268 صفحه، رقعى.

جهان اسلام با داشتن بيش از يك پنجم جمعيت جهان، پنجاه و هفت كشور و سرزمين هاى وسيع كه از شرق آسيا تا غرب آفريقا را دربرگرفته است، مجموعه متنوع و توانمندى را تشكيل مى دهد كه شناخت اجمالى جاى جاى آن، كه همراه با فرهنگ و آداب خاصّى است، مفيد است.

مجموعه حاضر، كوششى در جهت فراهم ساختن زمينه هاى آشنايى هر چه بيشتر، با مسلمانان برخى از كشورهاى مهمّ جهان اسلام است.

260- كتابشناسى زيارت

سيّد رضا باقريان موحّد، قم، نشر مشعر، 1387، 400 صفحه، رقعى.

تمام انبيا و اولياى الهى، در انجام و آموزش آموزه دينى «زيارت» كوشا بودند و پيروان خود را به انجام آن تشويق و ترغيب مى كردند.

در ميان علما و محققين شيعه نيز، نشر فرهنگ زيارت و زيارتنامه نويسى، مورد توجّه و عنايت بوده و هست. به طورى كه ما امروزه ميراث دار صدها اثر گرانبها در اين زمينه هستيم. امروزه با توجّه به شبهات ايجاد شده و دشمنى هاى مخالفانِ انديشه هاى اهل بيتى، اشاعه فرهنگ زيارت، ضرورى تر به نظر مى رسد.

مؤلف محترم در اين كتاب، تمامى نوشته ها و كتبى كه از گذشته تا حال، در راستاى موضوع «زيارت» نوشته شده را فهرست كرده و در بعضى مواقع با توضيحاتى نافع، در اختيار علاقه مندان قرار داده است.

ص: 149

ص:150

فصل يازدهم: كتب و نشريات به زبان هاى خارجى (غير فارسى)

اشاره

اين كتب در چند بخش مى باشد:

كتابهاى اردو

كتابهاى انگليسى

كتابهاى تركى

كتابهاى عربى

ص: 151

كتاب هاى اردو

261- احد

ترجمه اردوى بروشور «احد»، قم، نشر مشعر، بى تا، 24 صفحه، پالتويى.

262- حاجيون كى ليى مصور رهنما

ترجمه اردوى راهنماى مصور حجّاج، قم، نشر مشعر، 1413، 110 صفحه، رقعى.

263- عمره مفرده كى تصويرى مناسك

قم، نشر مشعر، 1414، 128 صفحه، جيبى.

درباره عمره مفرده، به صورت مصوّر است.

264- مكه اور مدينه كى مقدس مقامات

رسول جعفريان، ترجمه اردوى آثار اسلامى مكه و مدينه، قم، نشر مشعر، بى تا، 188 صفحه، رقعى.

265- مناسك حج (اردو)

سيّد على خامنه اى، مترجم: قلبى حسين رضوى، تهران، نشرمشعر، 1386، 220 صفحه، وزيرى. آينه آثار (فهرست آثار منتشر شده بعثه) ؛ ؛ ص

152

ص: 152

با گسترش دين مبين اسلام به جاى جاى دنياى امروزى، يكى از نيازهاى ضرورى مسلمانان ترجمه متون اسلامى است. كتاب حاضر ترجمه مناسك حجّ مقام معظم رهبرى است به زبان اردو، تا مقلّدان ايشان كه اردو زبان هستند، بتوانند به راحتى به فتواهاى ايشان دسترسى پيدا كنند.

266- شيعه قرآن و سنت كى روشنى مين

(اردو)

سيدذاكر حسين جعفرى، تهران، نشرمعشر، 2006 ميلادى، 233 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر كه به زبان اردو (پاكستانى) نوشته شده است، پيرامون شيعه بحث مى كند.

- چگونگى پيدايش شيعه، با استفاده از آيات و روايات؛

- پيروان حضرت على عليه السلام و شيعه بودن آن ها؛

- اذيت و آزار شيعه و مظلوميّت هاى آن ها از بدو پيدايش؛

- حوادث و اتفاقات صدر اسلام؛ مانند آتش زدن درب خانه على عليه السلام، از مباحث عمده اين كتاب مى باشد.

ص: 153

كتاب هاى انگليسى

267- دعا

(خ) قم، نشر مشعر، بى تا، 63 صفحه، پالتويى.

اين كتاب شامل دعاهاى صباح، كميل و مشلول مى باشد.

268- مناسك حج

)jjah eht fo slautir ehT(

محمدحسين فلاح زاده، مترجم: احمد حنيف، قم، نشر مشعر، 155 صفحه، رقعى.

269- بركات سرزمين وحى

)noitaleaeR of dnal eht fo sgnisselB(

محمد محمدى رى شهرى، مترجم: مصطفى اوجى، قم، نشرمشعر، 1382، 102 صفحه، رقعى.

خاطراتى كه از بركات سرزمين وحى در اين مجموعه آمده است، حاصل گزارش هايى است كه در مكّه يا مدينه، بى واسطه براى مؤلف محترم نقل شده و ايشان آن را به رشته تحرير درآورده اند.

كرامات سرزمين وحى، در واقع دلايل تجربى توحيد است كه نشر آن مى تواند موجب پيش رفت دينى افراد جامعه به خصوص جوانان شود. اين اثر كه به انگليسى ترجمه شده است جهت نشر معارف اسلامى به خارج از مرزهاى جهان اسلام است.

ص: 154

270- دعاى مكارم الأخلاق (انگليسى- عربى)

)stiarT laroM elboN on noitacilppuS(

مركز تحقيقات حج، مترجم: ويليام چيتيك، قم، نشرمشعر، 1384، 41 صفحه، پالتويى.

271- دعاى عرفه

)HAFARA AUD(

مركز تحقيقات حج، مترجم: ويليام چيتيك، قم، نشرمشعر، 1384، 95 صفحه، پالتويى.

272- دعاى كميل (انگليسى- عربى).

( The supplication of Kamail ).

مركز تحقيقات حج، مترجم: ويليام چيتيك، قم، نشر مشعر، 1384، 51 صفحه، پالتويى.

273- مناسك مصور حج

)JJAH EHT FO slautiR EHT(

محمد حسين فلاح زاده، مترجم: احمد حنيف، تهران، نشرمشعر، 155 صفحه، پالتويى.

مؤلف محترم جهت استفاده مسلمانان انگليسى زبان، مناسك حج را تدوين كرده است كه جهت فهم درست و صحيح، آن را به تصاوير ضميمه كرده است.

اين كتاب ترجمه، مناسك مصور حج است كه با سبكى جديد و

ص: 155

نثرى روان همراه با تصاوير كمكى براى آموزش بهتر احكام حج تدوين شده است افزون بر اينكه داراى دسته بندى هاى مفيد و منظّمى كه زائران را براى فراگيرى مسائل مورد نيازشان كمك مى كند. متن فارسى اين كتاب مورد استقبال فراوان زائران قرار گرفته است و اكنون به چندين زبان از جمله انگليسى، ترجمه شده است.

ترجمه اين كتاب توسط دانشمند محترم جناب آقاى احمد حنيف انجام شده است.

ص: 156

كتاب هاى تركى

274- آيه تطهير

)ITEYA RIHTET(

علّامه عسكرى، مترجم: شادمان اراوغلو، نشر مشعر، 54 صفحه، جيبى.

275- مصحف

)FAHSUM(

علّامه عسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 32 صفحه، جيبى.

276- بداء

)ADEB(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 31 صفحه، جيبى.

277- حج رساله سى

)ISELASIR CAH(

مترجم: ميرزا رسول اسماعيل زاده، قم، نشر مشعر، 1371، 56 صفحه، رقعى.

رساله اى است درباره احكام حج كه در آن فتاواى مراجع شيعه به تركى استامبولى بازگردانيده شده و براى ترك زبانان آن سامان قابل استفاده است.

ص: 157

278- حيات ائمه

)TMAMI IKINO NITEMM(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 51 صفحه، جيبى.

279- سنّت صلوات بر محمد صلى الله عليه و آله و آل او.

( HZ, MUHAMMED) S. A. A )Ve AL'INE- SOYUNA- SALAVAT GETIRME SNNETI (.

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 24 صفحه، جيبى.

280- عدالت صحابه

)ITELADA NINEBAHHAS(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 47 صفحه، جيبى.

281- قضا و قدر

)REDAK EV AZAK(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 39 صفحه، جيبى.

ص: 158

282- مكه و مدينه

)ENIDEM EV EKKEM(

ترجمه تركى استانبولى بروشور مكّه و مدينه، قم، نشر مشعر، بى تا، 32 صفحه، پالتويى.

283- مسجدالنبي

)V. A. S( iben-/ nu-/ dicseM

ترجمه تركى استانبولى مسجدالنبى صلى الله عليه و آله، قم، نشر مشعر، بى تا، 21 صفحه، پالتويى.

284- احُد

)duhU(

ترجمه تركى استانبولى بروشور احد، قم، نشر مشعر، بى تا، 18 صفحه، پالتويى.

285- بقيع

)yikaB(

ترجمه تركى استانبولى بقيع، قم، نشر مشعر، بى تا، 28 صفحه، پالتويى.

286- نعمت پيامبر

)ITEMIN REBMAGYEP(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 112 صفحه، جيبى.

در مورد عصمت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و ديگر انبيا عليهم السلام مى باشد.

ص: 159

287- نكاح متعه

)IHAKIN ATUM ICIEC(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 102 صفحه، پالتويى.

288- گريه بر مرده در اسلام

)KAMALGA EYL ad malsI(

علّامه عسكرى، مترجم: اسماعيل بنددريا، نشر مشعر، 33 صفحه، جيبى.

ص: 160

كتاب هاى عربى

289- آل البيت عليهم السلام و حقوقهم الشرعية

جعفر سبحانى، قم، نشرمشعر، 1386، 110 صفحه، جيبى.

نويسنده و محقق گرامى حضرت آيةاللَّه سبحانى، با توجّه به مطالعه كتابى با نام اهل بيت عليهم السلام و حقوقهم الشرعية، پى به نواقص و كاستى هاى آن مى برد. با تأليف اين كتاب سعى در رفع نواقص و روشنگرى افكار در رابطه با اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام دارد.

290- آية التطهير في مصادر الفريقين

السيد مرتضى العسكري، قم، نشر مشعر، بى تا، 56 صفحه، جيبى.

عصمت، والاترين مقامى است كه آيه شريفه تطهير، براى اثبات آن نازل شده و اصحاب كساء هنگام نزول آيه، مصاديق آن بوده اند. اين كتاب با نقل روايات مختلف، از منابع معتبر شيعه و سنى به اين مسأله مهم مى پردازد.

291- احد

ترجمه عربى بروشور احد، قم، نشر مشعر، بى تا، 22 صفحه، پالتويى.

292- ادعيه و آداب الحرمين

معاونت آموزش و تحقيقات بعثه مقام معظم رهبرى، تعريب: دكتر محمدحسن تبرّائيان، قم، نشر مشعر، 1413 ق، 432 صفحه، جيبى.

ص: 161

يكى از اعمال مهم در حج، استفاده از محيط معنوى مكه و مدينه، از طريق دعا و زيارت است. كتاب حاضر، مجموعه اى از دعاهاى مأثور است كه براى سهولت كار زائران حرم كبريايى چاپ شده و زبان آن عربى است و براى زائران كشورهاى عربى قابل استفاده است.

در ضمن اين كتاب در قطع رقعى نيز به چاپ رسيده است.

293- ادعية وآداب الحرمين فى العمرة المفردة

مركز تحقيقات حج، تعريب: محمد حسن تبرائيان، قم، نشرمشعر، 1383، 399 صفحه، جيبى.

با توجّه به اهمّيت دعا و رعايت آداب در حرمين شريفين، مركز تحقيقات حج، كتابى را با عنوان «ادعيه و آداب حرمين درعمره مفرده» به چاپ رسانده است، كه در حركت بعدى، براى استفاده ديگر مسلمانان- كه عرب زبان هستند- به زبان عربى ترجمه شده است.

294- استقصاء النظر فى البحث عن القضاء والقدر

العلّامة الحلّى، تحقيق: فارس تبريزيان، قم، نشر مشعر، بى تا، 63 صفحه، جيبى.

مسأله جبر و اختيار انسان، از مسائلى است كه از قديم مورد بحث علما بوده است. گروهى، انسان را در اعمال خود مجبور مى دانند و برخى آزاد. شيعه، در اين موضوع به چيزى بين اين دو معتقد است؛ يعنى انسان را نه مختار كامل مى داند و نه مجبور دائم. از اين مسأله، سوء استفاده هاى فراوانى شده و با توسّل به آن، ظلم ها و جنايات

ص: 162

فراوانى در طول تاريخ رخ داده است.

علماى بزرگوار شيعه، در تبيين صحيح اين موضوع، از ديد كلام و فلسفه و عرفان و ... كتاب هاى زيادى را تأليف كرده اند. كتاب حاضر، يكى از آن كتاب ها است كه با وجود كم حجمى، به دليل جامعيّت مؤلّف آن شامل مهم ترين و دقيق ترين دليل هاى اين مسأله است.

295- الأئمّة الإثنا عشر

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، 1413 ق، 176 صفحه، رقعى.

پژوهشى است مختصر و در عين حال جامع درباره زندگانى و شخصيت ائمه دوازده گانه شيعه.

296- الاحتفال بذكرى الأنبياء و عباده الصالحين

السيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 16 صفحه، جيبى.

بزرگداشت ياد و خاطره پيامبران و بندگان شايسته الهى، در حقيقت اظهار محبّت و گرايش به سيره و شيوه اى است كه آنان در مسير سير إلى اللَّه پيموده اند و تبرّك جستن به آثار آنان، نشانه اى است از اين محبّت و احترام، چنانكه عمده اعمال مناسك حج، همان تكرار سيره و اعمال ابراهيم خليل عليه السلام و هاجر است و نيز تبرّك جستن به قدمگاه ابراهيم (مقام ابراهيم) و نمازگزاردن در آن نيز از آن جمله است. كتاب حاضر، با تكيه بر آيات و روايات، به تبيين و اثبات اين مسأله مى پردازد.

ص: 163

297- الأخوة الإسلامية في منظار أئمة أهلِ البيت عليهم السلام

باقر شريف القرشى، تهران، نشرمشعر، 1386، 56 صفحه، جيبى.

در اين مجموعه سعى شده است حقوق برادران مسلمان را با استفاده از آيات و روايات مورد ارزيابى قرار داد واين مهمّ اساسى را به مسلمانان جهان گوشزد كند كه ما بايد با وحدت و انسجام اسلامى، در همه عرصه ها يار و ياور يكديگر باشيم.

298- الأدعية والزّيارات

[جمعى از محققان]، قم، نشر مشعر، 1407 ق، 502 صفحه، جيبى.

حج سفرى است الهى و دعا و زيارت بهترين ره توشه اين سفر معنوى است. اين مجموعه، ادعيه و زيارات لازم براى زائران محترمى است كه سعادت و توفيق چنين سفرى را پيدا مى كنند.

299- البداء

السيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 24 صفحه، جيبى.

بداء، در اصطلاح، دگرگونى مسير طبيعى سرنوشت يك انسان در پرتو رفتار صالح و پسنديده وى است. مسأله بداء يكى از فرازهاى بلند مكتب پوياى تشيع است.

از ديدگاه قرآن، انسان در برابر سرنوشت خود، هيچ گاه دست بسته نيست، بلكه راه سعادت براى او باز است و مى تواند بارفتار شايسته، مسير فرجام زندگى خود را دگرگون سازد.

اين حقيقت، برخاسته از منطق وحى و سنّت پيامبر وكاوش عقل

ص: 164

سليم است. متأسّفانه، گروهى از غير شيعيان، از بداء برداشت نادرستى كرده و به شيعه تهمت زده اند كه آنها قائل به جهل خدا هستند!

كتاب حاضر، مسأله بداء را از ديدگاه قرآن، روايات اهل سنّت و شيعه بررسى كرده است.

300- البدعة و آثارها الموبقة

جعفر السبحاني، قم، نشر مشعر، بى تا، 135 صفحه، رقعى.

اين اثر كه به زبان عربى تدوين شده بحث گسترده اى درباره بدعت و پاسخى به بد انديشان و دشمنان است. اين اثر در ده فصل در معناى بدعت، نصوص كتاب و سنت، تحديد مفهوم و مقوّمات بدعت، بدعت هاى جديد در تفسير بدعت، اسباب نشو و نماهاى بدعت ها، انواع بدعت ها و ترسيم خطوط و معيارهايى براى پيشگيرى از بدعت ها و راه مبارزه با آنهاست.

301- البقيع

ترجمه عربى بروشور بقيع، قم، نشر مشعر، بى تا، 31 صفحه، پالتويى.

302- البكاء على الميّت على ضوء السنّة والسيرة

محمّدجواد الطبسى، قم، نشر مشعر، بى تا، 103 صفحه، جيبى.

أدلّة جواز البكاءِ على الميّت، شبهات و ردود حول البكاء، فضيلة البكاء على آل الرسول، موارد البكاء على النبيّ والشهداء والصالحين فصل هاى چهارگانه اين كتاب اند كه مؤلفّ طى اين فصول، مسأله

ص: 165

مشروعيّت گريه بر ميّت را با ارائه دلايلى از حديث و سيره به اثبات رسانده است.

303- البناء على القبور واتّخاذها مساجد وأماكن للعبادة

السيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 45 صفحه، جيبى.

همانگونه كه زيارت قبور اولياى الهى، نوعى اظهار محبّت و تعظيم آنها است، ساختن بنا بر قبور آنان نيز نوعى احترام و ارج نهادن به مقام والاى آن بزرگواران است و نماز و عبادت در آنها، عبادت الهى است و هيچ گونه شائبه شرك در آن نيست. مؤلّف محترم در اين كتاب، اين مسأله را به استناد قرآن و سنّت اثبات مى كند.

304- التبرّك

على الأحمدى الميانجى، تهران، نشر مشعر، 1422 ق، 388 صفحه، وزيرى.

«تبرك» اثر گرانسنگ مرحوم آيت اللَّه احمدى ميانجى در پاسخ به پندار باطل كسانى است كه تبرك جستن به آثار انبيا و صُلَحا را، منافى و مباين با توحيد پنداشته اند و آن را كفر و شرك و عبادت غيرخدا انگاشته اند. كتاب حاضر در دو فصل سامان يافته است:

فصل اول: تبرك الصحابة والتابعين بآثار النبى صلى الله عليه و آله والصالحين،

هل هو شرك فى الدين أو دليل ايمان ويقين؟

فصل دوم: بحث حول مسألة التقبيل شرعاً «جوازاً او منعاً».

305- التبرك والتوسل و الصلح مع العدوالصهيونى

فتح اللَّه بن نقى النجار، تهران، نشر مشعر، 1428 ق، 215 صفحه، جيبى.

ص: 166

كتاب حاضر مباحثه علمى در دو مسئله اساسى بين آيةاللَّه شيخ محمد واعظ زاده خراسانى رياست سابق مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى و شيخ عبدالعزيز بن عبداللَّه بن باز، مفتى سابق عربستان سعودى مى باشد كه قبلًا در مجله مجمع جهانى تقريب بين مذاهب اسلامى چاپ شده است و آقاى سيد حسن بن على سقاف از علماى شافعيه اردن نقدى بر نظريات شيخ بن باز داشته و در آن مجله چاپ شده و دكتر نجار اين مباحثه علمى را همراه با نقد و حاشيه آقاى سقاف و اضافه كردن نظريات آيت اللَّه جعفر سبحانى به صورت يك كتاب جداگانه جمع آورى نموده است. در حقيقت جوابى بر يكى از اصلى ترين اعتراضات وهابيون بر شيعيان و ديگر مذاهب مى باشد.

306- التقيّة، مفهومها، حدّها، دليلها

جعفر السبحانى، تهران، نشر مشعر، بى تا، 92 صفحه، جيبى.

«تقيه» از مفاهيم اصيل اسلامى است كه با حكم عقل و روح اسلام و شريعت هماهنگ است و مشروعيت آن را مى توان از قرآن كريم و سنت شريف نبوى احراز كرد.

از آنجا كه در فهم درست اين واژه و مراد از آن افراط و تفريطهايى شده شناخت درست آن از ابعاد مختلف لغوى، اصطلاحى، تاريخى و حد و حدود و دليل و انگيزه آن، يك ضرورت است؛ رساله حاضر به همين منظور تدوين شده است.

برخى از اهم عناوين رساله عبارتند از: تقيه در لغت، اصطلاح و تاريخ، تقيه در عصر رسول خدا صلى الله عليه و آله هدف از تشريع تقيه در اسلام، تقيه

ص: 167

در قرآن، تقيه در سنت نبوى، تقيه در كلمات علما، شبهاتى پيرامون تقيه و پاسخ به آنها، تقيه و حفظ وحدت امت اسلامى.

307- التوسّل مفهومه و أقسامه و حكمه في الشريعة الغرّاء

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 120 صفحه، رقعى.

التوسّل بأسمائه و صفاته، التوسّل بالقرآن الكريم، التوسّل بدعاء الرسول الأكرم في حياته، التوسّل بدعاء الأخ المؤمن، التوسّل بدعاء النبيّ في حياته البرزخية، التوسّل بالأنبياء والصالحين أنفسهم، التوسّل بحقّ الصالحين وحرمتهم ومنزلتهم، التوسّل بمقام النبي و منزلته عند اللَّه، والتوسّل بالنبي متواتراً اجمالًا، بحث هايى است كه در اين كتاب مطرح شده و بررسى گرديده است.

308- الحج عَبْر الحضارات والأمم (دراسة مقارنة بين الحج فى الإسلام وطقوس الديانات الأخرى)

ماجدة آل مرتضى المؤمن، محسن الأسدي، تهران، نشر مشعر، 1422 ق، 288 صفحه، وزيرى.

موضوع كتاب، نگرشى است مقايسه اى بين حج در اسلام و حج در فرهنگ ها، ملت ها و ديگر اديان در گذر تاريخ كه در ده فصل بدين ترتيب تدوين شده است:

1- معنا و مفهوم و مقصود حج، 2- تاريخ حج، 3- ابراهيم خليل عليه السلام نخستين آموزگار حج، 4- حج در ديانت يهود، 5- حج در آيين مسيح، 6- قدس در تاريخ انبيا، 7- حج در اسلام، 8- اهميت و افضليت حج در

ص: 168

اسلام، 9- حج در نگرش و تطبيق كه به مشتركات و اختلافات موجود بين حج آسمانى و غيره پرداخته است.

309- الحجّ فى السنّة

[جمعى از محققان] قم، نشر مشعر، 1417 ق، 412 صفحه، وزيرى.

خداوند در قرآن نوعاً به بيان اصول و كلّيات احكام اكتفا كرده و تعيين حدود و شرايط و فروع هر واجب شرعى را به پيامبر وانهاده است. از اين رو احاديث پيامبر و اهل بيت عليهم السلام داراى ارزش والايى براى شناخت اسلامند. بدين سبب، علماى بزرگوار اسلام، در جمع و تدوين احاديث سعى وافر كرده اند. كتاب حاضر- در 25 فصل- تلاشى است نو براى تنظيم موضوعى احاديث مربوط به حج.

310- الحجّ فى القرآن

[جمعى از محققان] قم، نشر مشعر، 1414 ق، 616 صفحه، وزيرى.

اين كتاب گردآمده احاديثى است كه در ذيل آيات حج وارد شده است. تنظيم آن بر اساس سوره ها از بقره تا نصر است.

311- الحج في الكتاب و السنة

مركز تحقيقات حج، قم، نشرمشعر، 1407 ق، 496 صفحه، وزيرى.

اجراى صحيح و دقيق اعمال و عبادات، نيازمند آشنايى با علوم و معارف دينى است. منبع اصلى اين شناخت قرآن و احاديث است. محققين محترم در اين كتاب ضمن تحقيق در آيات حج، در

ص: 169

يازده فصل، مراتب مختلف حج را در روايات، مورد بررسى قرار داده اند.

312- الحج والعمرة ومعرفة الحرمين الشريفين

على الافتخارى الگلپايگانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 280 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر براى شناخت حج و عمره از ديدگاه هاى مختلف به تحقيق و بررسى پرداخته و احكام، فضائل، تاريخ، اماكن و آثار آن دو را تبيين كرده است.

313- الحقيقة كماهى

جعفرالهادى، 64 صفحه، جيبى.

در كتاب حاضر حقايقى از عقائد شيعه به صورت اجمال آمده است كه هدف از آن روشنگرى و رفع شبهات وارده است.

314- الخاتميّة في الكتاب والسنّة والعقل الصريح

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 94 صفحه، جيبى.

امّت اسلامى از همان ابتدا تا كنون، بر اين اعتقادند كه پيامبرشان، آخرين پيامبر و دين آنان خاتم اديان الهى است و براى تمام زمان ها و مكان هاست.

درباره اين اعتقاد، شبهاتى از سوى مستشرقان مطرح شده است.

اين شبهات برخى اصل مسأله را انكار مى كنند و بعضى ديگر اعتراض شان به شيعه است كه با وجود كتاب على و مصحف فاطمه عليهما السلام

ص: 170

و روايات ائمه اطهار عليهم السلام چگونه تشيّع ادّعاى ختم نبوت مى كند؟ كتاب حاضر، هر دو نوع شبهه را با كتاب و سنّت و عقل، جواب كافى داده است.

315- الرّدالوجيز على كتاب «للَّه ثم للتاريخ»

الشيخ على آل محسن، رقعى.

كتاب حاضر جوابيه اى مختصر بر كتاب «للَّه ثم للتاريخ» مى باشد.

مؤلف پس از تأليف كتاب مفصلى با نام (للَّه وللحقيقه) پاسخ به اراجيف آن مؤلف ساختگى و دروغ پرداز داده است و اين كتاب را به درخواست دوستانش به طور خلاصه نوشته است.

316- الرد على الفتاوى المتطرفة فى خطبة الجمعة للشيخ صلاح البدير فى المسجد النبوى الشريف لموسم الحج- سنة 1422 هجرية

على الكوراني، بى جا، نشر مشعر، بى تا، 160 صفحه، رقعى.

اين اثر در رد تُرّهاتى است كه در خطبه هاى نماز جمعه مسجدالنبى در موسم حج سال 1422 قمرى مطرح شده و خطيب، شيعيان را به شرك و گمراهى متهم نموده و برخلاف برخى از احكامى كه همه مسلمانان بر آن اجماع و اتفاق دارند سخن رانده است.

مؤلف رساله ابتدا متن خطبه ها را آورده آنگاه به نقد آن پرداخته است. عناوين دهگانه رساله به ترتيب عبارت است از:

1- معنى الاحداث فى المدينة المنورة.

2- زعم الخطيب ان زيارة قبر النبى صلى الله عليه و آله غير مستحبة.

ص: 171

3- زعمه ان المشي لزيارة النبى صلى الله عليه و آله حرام.

4- زعمه ان تكرار زيارة قبر النبى صلى الله عليه و آله حرام.

5- زعمه ان التوسل بالنبى صلى الله عليه و آله شرك باللَّه.

6- زعمه ان الدعاء عند قبر النبى صلى الله عليه و آله وسيلة للشرك.

7- زعمه ان مراسم احترام قبر النبى صلى الله عليه و آله بدعة.

8- زعم [ابن تيمية] ان القبة النبوية الشريفه بدعة يجب هدمها ويجب اخراج قبر النبى صلى الله عليه و آله من المسجد.

9- تحريمهم التبرك باماكن النبى وآله وآثارهم.

10- الرد على نهى البديرى عن زيارة عالم المدينة المنورة.

317- الرُّدود المحكمة

على آل محسن، تهران، نشر مشعر، 1427 ق، 132 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر جوابيه اى است متقن از طرف محقق وارسته شيخ على آل محسن در ردّ مقالاتى مانند: تقيه چيست، ناصبى كيست، تحريف قرآن و ... كه به عنوان ويژه نامه همراه با روزنامه المدينه چاپ عربستان سعودى در سال 1425 منتشر شده است و جواب هايى متين و مستدل به اين شبهات داده است كه قابل استفاده مى باشد.

318- الزواج المؤقّت في الإسلام

مرتضى عسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 79 صفحه، جيبى.

اين كتاب نهمين شماره از سلسله «على مائدة الكتاب والسنّة» به زبان عربى و با استناد به معتبرترين كتاب هاى اهل سنت است. اين اثر

ص: 172

در موضوعات: متعه در مصادر مكتب خلفا، ازدواج موقت در فقه اماميه، نكاح متعه در قرآن كريم، در سنت پيامبر صلى الله عليه و آله، مسأله حرام كردن متعه در عهد خلفا و كسانى كه به حرمت آن قائلند، مسأله نسخ حكم جواز و اتباع خلفا و ... بحث مى كند و پاسخ مناسبى به شايعات دشمنان اسلام بر ضدّ تشيّع و اسلام راستين است.

319- الزيارة

عبدالحسين الأميني، تهيه: محمّد الحسّون، قم، نشر مشعر، بى تا، 263 صفحه، رقعى.

زيارت اهل بيت عليهم السلام و اصحاب و تابعين پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و نيز انتقال جنازه أموات به اماكن غير از محلّ وفات از جمله مسائلى است كه مرحوم علامه امينى، به بررسى استدلال مخالفان و اثبات نظر شيعه پرداخته است. تهيه كننده اين مجموعه، اين دو مسأله را به خاطر اهميّت آنها، از «الغدير» تفكيك و به صورت مستقل ارائه نموده است.

320- السجود على الأرض

على الأحمدى، قم، نشر مشعر، بى تا، 145 صفحه، جيبى.

سجده يكى از اركان نماز، از نظر تمام مذاهب اسلامى است ولى نقطه مورد اختلاف ميان آنان، چيزى است كه مى توان بر آن سجده كرد؛ از نظر شيعه سجده بر خاك، سنگ و آنچه از زمين مى رويد، به شرط آنكه مأكول و ملبوس نباشد، صحيح است، ولى در ديگر مذاهب، سجده بر هر چيز جايز است. مؤلّف محترم در اين كتاب به اثبات نظر اهل بيت عليهم السلام در اين زمينه پرداخته است.

ص: 173

321- الشفاعة في الكتاب والسنّة

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 110 صفحه، رقعى.

شفاعت به استناد آيات و روايات، از ضروريات مكتب تشيّع شمرده مى شود، ولى چنين نيست كه هركس بتواند با اتّكاى به آن، از عمل به مسؤوليت هاى مذهبى سرباززند، بلكه داراى حدود و شرايطى است كه با توجّه به آنها، آثار سازنده اش آشكار مى گردد و همين مطلب موضوع اين كتاب ارزشمند است.

322- الشيعة في موكب التأريخ

جعفر السبحاني، قم، نشر مشعر، 1413 ق، 140 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر، تلاشى است مستند براى اثبات اين كه تشيع جز استمرار رهبرى رسول اللَّه صلى الله عليه و آله نيست. بنا بر اين براى تشيع، تاريخى پيدا نمى كنيم مگر تاريخ صدر اسلام و منشأيى نمى يابيم جز فرمايش جناب رسول اللَّه صلى الله عليه و آله.

323- الصحابي وعدالته

السيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 31 صفحه، جيبى.

«صحابى»، از ديدگاه اهل سنّت و شيعه، از دو تعريف جداگانه برخوردار است و نيز معيار عدالت در اين دو مذهب متفاوت است، ولى آيا كدام يك از اين دو ديدگاه مى تواند با ملاك هاى قرآنى و روايى منطبق باشد؟ سؤالى است كه اين كتاب با بيانى فشرده و در عين حال رسا به پاسخ آن مى پردازد.

ص: 174

324- الصحيفة السجادية للإمام علي بن الحسين عليهما السلام

نعمان النصرى، قم، نشر مشعر، 1419 ق، 319 صفحه، جيبى.

صحيفه سجاديه كه از آن با تعابيرى چون «اخْت القرآن» و «زبور آل محمد» ياد شده است، مجموعه دعاهايى است كه از امام سجاد عليه السلام وارد شده است و آية اللَّه شهيد سيد محمدباقر صدر در مقدّمه كتاب، از آن به عنوان تجسّم روح عبوديّت و اخلاص، مشعل هدايت انسان ها در گذر زمان و ميراث بى رقيب خاندان علوى ياد كرده است.

325- الصلاة على محمد و آل محمد

سيد مرتضى عسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 22 صفحه، جيبى.

اين جزوه سومين سلسله از سرىِ «على مائدة الكتاب والسنة» از علامه عسكرى است كه از مآخذ و مصادر اهل سنت فراهم آمده تا گامى در مسير وحدت فرهنگى، ملى و اسلامى باشد. اين جزوه درباره صلوات، دو نكته را مدّ نظر دارد:

الف) فضل الصلاة على النبى صلى الله عليه و آله،

ب) كيفية الصلاة على النبى صلى الله عليه و آله.

326- الصّوارم المهرقة فى نقد الصّواعق المحرقة

قاضى نوراللَّه تسترى، تهران، نشر مشعر، 1427 ق، 587 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر يك كتاب كلامى مى باشد كه در موضوع امامت و خلافت بحث مى كند كه مؤلف آنرا در جواب كتاب (الصواعق المحرقه)

ص: 175

تأليف ابن حجر هيتمى نگاشته است هر چند به تمام آنچه در آن كتاب آمده است جواب نداده بلكه به يك مسئله اساسى كه مبحث خلافت ابابكر است پرداخته كه در حقيقت ردّ بر كل كتاب مى باشد. و در اول كتاب رساله فيض الاله فى ترجمة القاضى نوراللَّه رحمه الله آورده شده كه قابل استفاده مى باشد.

327- العبادة حدّها و مفهومها

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، 1416 ق، 64 صفحه، جيبى.

عبادت، عملى است كه بايد از روى خلوص و براى تقرّب به پروردگار جهانيان انجام پذيرد، ولى گاهى بعضى اعمال مانند بوسيدن ضريح پيامبران و امامان عليهم السلام كه شيعه از روى علاقه انجام مى دهد از سوى بعضى از مسلمانان عبادت غير خدا و شرك تلقّى مى شود.

كتاب حاضر با بيان مفهوم و حدود عبادت، به ردّ اين اتّهام بى اساس مى پردازد.

328- العربية المعاصرة في التحدّث والمحادثة

محمد الحيدري، قم، نشر مشعر، 1374، 559 صفحه، وزيرى.

كتاب هاى بسيارى در آموزش زبان عربى به نگارش در آمده است. كتاب حاضر، تلاشى ديگر در اين زمينه است.

اين كتاب از چهار بخش اصلى و ده درس تشكيل شده است.

بخش سوم اين كتاب، در باره مسائل عقلى و اعتقادى است. بيش تر اين

ص: 176

مباحث، مطالبى است كه هر فرد مسلمان در سفر حج، به هنگام معاشرت با برادران دينى اش نياز دارد.

329- الفوائد الثمينة

(من كتاب اخبار المدينة)

سيّدمحمدرضا حسينى جلالى، تحقيق: عبداللَّه غفرانى، تهران، نشرمشعر، 1386، 152 صفحه، رقعى.

يكى از چيزهايى كه برهرامتى لازم است، حفظ آثار و تاريخ گذشتگان است و هم ثبت وقايع زمان خويش براى استفاده ملّت هاى آينده؛ زيرا تاريخ هميشه درس ها و عبرت هاى خوبى براى بشر داشته است. كتاب حاضر نكات قابل ملاحظه اى را از صدر اسلام، به رشته تحرير در آورده كه براى محققين در خور دقت و توجّه است. از موضوعات مهمّ مطرح شده دراين كتاب، تاريخ خلفا مى باشد.

330- المحاورات اليومية في موسم الحج

خادمعلى سالاريان و سيدجواد رجائى، قم، نشر مشعر، 1376، 96 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر، گفت وگوهاى لازم براى يك حاجى در ايام حج را در بردارد. مضامين اين گفت وگوها، معمولى و اعتقادى و سياسى است كه به دو صورت عربى فصيح و لهجه عاميانه تدوين شده است.

331- المساجد والأماكن الأثريّة، المجهولة لزائر المدينة المنوّرة

عبدالرحمن خويلد، قم، نشر مشعر، 1420 ق، 96 ص، رقعى.

ص: 177

كتاب حاضر به معرّفى مجموعه اى از مساجد و اماكن تاريخى اين شهر مقدّس مى پردازد.

332- المصحَف في الروايات والآثار

السيّد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 24 صفحه، جيبى.

مُصْحَف، همان قرآن كريم است، يا قرآن به ضميمه شأن نزول و تفسير آن؟ و آيا مصحف فاطمه زهرا عليها السلام يكى از اين دو بوده؟ اين ها پرسش هايى است كه پاسخ آنها در اين كتاب، به طور مستدل داده شده است.

333- المناسك المصوّرة للعمرة المفردة

مناسك مصوّر عمره مفرده، تعريب: محمّد عبدالمنعم الخاقانى، قم، نشر مشعر، 1372، 132 صفحه، پالتويى.

334- الوهابيون والبيوت المرفوعة

محمد على بن حسن الهمداني السنقري، تحقيق: لجنة من العلماء، قم، نشر مشعر، بى تا، 128 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر در سه بخش، با مطالبى مستدل، عقيده غير اسلامى وهابى ها را تبيين كرده است. ابتدا ثابت مى كند كه دعا و استعانت از غير، شرك نيست. آن گاه نشان مى دهد كه اولياى الهى داراى مقام شفاعت اند، چه در اين دنيا باشند و چه نباشند و سپس دلايل گوناگونى از كتاب و سنّت و اجماع مسلمانان بر وقوع استشفاع وتوسل مى آورد.

ص: 178

335- الوهابية دعاوي و ردود

نجم الدين الطبسي، قم، نشر مشعر، 1420 ق، 271 صفحه، وزيرى.

تبليغات وهابى گرى، كه جهان اسلام و به ويژه بلاد شام از سال 698 ق. دچار آن شد، علماى اسلام را به مقابله و پاسخ گويى در قالب سخنرانى ها و تأليفات ارزشمندى واداشت و اين كتاب كه مجموعه سخنرانى مؤلّف است به نوبه خويش اقدامى در اين جهت به حساب مى آيد.

336- الوهابية وأصول الاعتقاد

محمدجواد بلاغى، تهيه: محمد على حكيم، قم، نشر مشعر، بى تا، 74 صفحه، جيبى.

كتاب حاضر پاسخى است مستند به آيات و روايات، به «عبداللَّه بن بلهيد» قاضى القضاة حجاز كه بعضى مسائل مورد اعتقاد و عمل شيعه را زير سؤال برده و بر اساس آن فتوا داده است.

فصل هاى پنجگانه اين كتاب به ترتيب عبارتند از: توحيد اللَّه في العباده، توحيد اللَّه في الأفعال، البناء على القبور، الصلاة عند القبور و إيقاد السُرج عليها، في الذبائح والنذور.

337- أسرار الحج في حوار بين الإمام زين العابدين عليه السلام والشّبلي

[جمعى از نويسندگان] قم، نشر مشعر، بى تا، 15 صفحه، جيبى.

كتاب حاضر كه تبيين اسرار حج در بيان حضرت سيد الساجدين عليه السلام

ص: 179

است، براى فراگيرى و آشنايى با همين اسرار و معارف تدوين گرديده است.

338- أضواء على عقائد الشيعة الإماميّة وتاريخهم

جعفر السبحاني، قم، نشر مشعر، 1421 ق. 774 صفحه، وزيرى.

بسيارى از نويسندگان قديم و جديد بر اين باورند كه: تشيع مانند ساير مذاهب اسلامى ساخته و پرداخته درگيرى هاى سياسى است. و حال آنكه گروه ديگرى معتقدند كه مذهب تشيع نتيجه بحث كلامى و فكرى است. مطالعه كننده كتاب، اين حقيقت را به روشنى در مى يابد كه پايه و اساس تشيع همان امتداد حقيقى تفكر و عقيده اصيل اسلامى است.

339- أُكذوبة تحريف القرآن بين الشيعة والسنّة

رسول جعفريان، قم، نشر مشعر، 1413 ق، 139 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر، به طور مستند، روايات و اقوال تحريف قرآن را آورده و عالمانه نقد و بررسى كرده و تحريف ناپذيرى قرآن را به اثبات رسانده است.

340- بركات ارض الوحى

محمد محمدى رى شهرى، تعريب: جواد على كسّار، تهران، نشر مشعر، 1423، 166 صفحه، پالتويى.

«بَركات أرض الوحى» مجموعه اى از خاطرات شيرين و

ص: 180

مشاهدات جالب و آموزنده اى از بركات و كرامات سرزمين وحى است.

مؤلف ارجمند كتاب به دليل مسؤوليت خود و ارتباط با زائران خانه خدا به گزارش هاى فراوانى از كرامات اين سرزمين مقدس دست يافته كه بخشى از آن را در اين مجموعه گرد آورده است. اين اثر در بخش كتب فارسى با تفصيل بيشترى معرفى شد.

341- بقيع الغرقد فى دراسة شاملة

محمد أمين الأمينى، تهران، نشرمشعر، 1386، 480 صفحه، وزيرى.

طبيعى است هر جامعه اى نسبت به حفظ آثار و تمدن گذشتگان خود حسّاس مى باشد. در صورتى كه اين آثار و تمدن به عقايد و مذهب آن ها برگردد، سعى و تلاش آن ها در حفظ ونگهدارى آن چند برابر مى گردد. بقيع نيز از جمله مكان هايى است كه يادآور تاريخ و تمدن اسلامى است. مؤلف محترم با بررسى تاريخ بقيع و افرادى كه در آن دفن شده اند، سعى در زنده نگه داشتن اين ميراث غنى و تمدّن اسلامى- شيعى دارد.

342- تحفة الكرام فى تاريخ مكة و بيت اللَّه الحرام

سيد محمد مهدى بحرالعلوم، تهران، نشر مشعر، 1425 ق، 344 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر شرح تاريخ بناى كعبه و اماكن مسجدالحرام و مكه مكرمه و مواقف مى باشد كه علامه بحرالعلوم اين كتاب را احتمالًا در آن دو سالى كه در مكه معظمه اقامت كرده براى تعيين حدود مواقف حج به رشته تحرير در آورده است.

ص: 181

343- ثلاث رسائل في الحج والعمرة

الشهيد الثاني، زين الدين بن علي العاملي، تحقيق: رضا مختارى، قم، نشر مشعر، 1378، 87 صفحه، رقعى.

شهيد ثانى از معدود عالمان موفّقى است كه در مدّت كوتاه عمر پر بارش، آثار ارزنده اى از خود به يادگار گذاشت، شمار تأليفات اين عالم فرزانه به حدود 70 كتاب و چهل رساله در موضوعات مختلف مى رسد؛ از جمله آنها، اين اثر ارزشمند است كه در آن ابعاد فقهى و عرفانى حج و عمره، به صورت مختصر و رسا مطرح گرديده است.

344- حجّ الأنبياء والأئمّة

[جمعى از نويسندگان] قم، نشر مشعر، 1416 ق، 544 صفحه، وزيرى.

كعبه در طول تاريخ، زيارتگاه خدا باوران و در پيشاپيش آنها، پيامبران و سپس امامان معصوم عليهم السلام بوده است و اين كتاب شامل مجموعه اخبار و احاديثى است كه در مورد حج اين پيشوايان به حق، وارد شده و از كتب و مصادر شيعه و سنى بهره گرفته است.

345- حواراتٌ حول شؤون الحج خاصّ لمسؤولى قوافل الحج والعمرة ومساعديهم

خادمعلى سالاريان و سيد جواد رجائى، قم، نشر مشعر، 1375، 90 صفحه، پالتويى.

آشنايى با زبان و گفتگوى عربى، موفقيّت مديران كاروان ها و ديگر

ص: 182

عوامل اجرايى و خدماتى را به ميزان بسيارى افزايش مى دهد. در اين باره كلاس هاى آموزش زبان عربى، براى مديران و معاونان حج، در سال 73 در دفتر حج خراسان برگزار گرديد و كتاب حاضر دروس تدريس شده اين كلاس ها است.

346- دراسة حول الجبر والتفويض والقضاء والقدر

سيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 24 صفحه، جيبى.

در اين كتاب، مسأله قضا و قدر، تجزيه و تحليل شده و حقّانيت نظر شيعه (أمرٌ بين الأمرين) به اثبات رسيده است.

347- دفاع عن الحقيقة

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 84 صفحه، جيبى.

در اين رساله كوتاه به برخى از فتاواى «ابن جبرين» اشاره و پاسخ گفته شده است و در حقيقت نمونه اى از ستمى كه بر شيعه رفته است ارائه گرديده است. برخى از عناوين كتاب عبارتند از: ما هو ميزان التوحيد والشرك؟ العلم بالغيب فى الكتاب العزيز، عدالة الصحابة فى الذكر الحكيم، الصحابة فى السنة النبوية.

348- دفع الشبهة عن الرسول صلى الله عليه و آله والرسالة

الحُصيني الدّمشقي، ابو بكر بن محمّد، تحقيق: جماعة من العلماء، قم، نشر مشعر، 1418 ق، 256 صفحه، وزيرى.

تبليغات گسترده اى كه تحت پوشش طرفدارى از مذهب حنبلى،

ص: 183

از عقايد خرافى «ابن تيميّه» در عصر مؤلّف رواج داشته و مردم عوام و احياناً طيفى از افراد كم مايه را تحت تأثير قرار مى داده، انگيزه تأليف اين كتاب است. مؤلّف در اين كتاب با دلايلى متّكى بر قرآن و سنّت، به نقد نقطه نظرهاى گمراه كننده او پرداخته است.

349- دليل الحجّاج المصوّر

راهنماى مصوّر حجّاج، تعريب: محمّد حسن تبرائيان، قم، نشر مشعر، 1416 ق، 108 صفحه رقعى.

اين كتاب راهنماى خوبى براى زائران عرب زبان مى باشد.

350- دليل المرشدين إلى الحقّ اليقين

جعفر سبحانى، قم، نشر مشعر، 1426 ق، 563 صفحه، وزيرى.

نويسنده محترم كه خود از علما و محققين طراز اول شيعه به شمار مى آيد، جهت تقريب مذاهب، وحدت هر چه بيشتر بين مذاهب اسلامى و روشن شدن افكار عمومى مسلمانان، بعضى از موضوعات مهمّى كه موجب اختلاف و تفرقه بين مسلمين بود را مورد بررسى محققانه قرار داده است. اين كتاب به فارسى نيز ترجمه شده است (ر. ك: سيماى شيعه).

اهمّ موضوعات به شرح ذيل است:

- شيعه و چگونگى پيدايش آن؛

- معيار توحيد و شرك در پرستش؛

- زيارت قبور؛

- امامت نزد شيعه و اهل سنت و ...

ص: 184

351- دور الشيعة في بناء الحضارة الإسلامية

جعفرالسبحاني، قم، نشر مشعر، 1413 ق. 144 صفحه، رقعى.

زندگى بشر، تمدن هاى بسيارى را به چشم ديده است، تمدن چين و مصر و بابل و يونان و روم و ايران و ... از تمدن هاى بزرگ بشرند، اما هيچ تمدّنى به پاى تمدّن اسلامى نمى رسد؛ زيرا، اين تمدن، در گسترش علوم و فنون و ... اهتمام فراوان كرده است.

كتاب حاضر، به طور مستدل، نقش شيعه و دانشمندان آن را در پيشرفت فرهنگ و ادب و علوم و فنون تمدن اسلامى بيان كرده است.

352- رسالة في ردّ مذهب الوهابيّة

السيد محمد العصّار، تحقيق: الشيخ نُعمان النّصرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 1420 ق، 190 صفحه، رقعى.

مؤلّف در اين رساله با بيانى علمى و با استفاده از آيات و روايات، به ردّ مذهب وهابيّت مى پردازد و در اين راستا برداشت هاى خاص وهابيون را از مفاهيمى چون توحيد، شرك و شفاعت به نقد و بررسى مى نشيند و سرانجام ديدگاه واقعى اسلام را درباره آنها بيان مى كند.

353- رؤية اللَّه فى ضوء الكتاب والسنة والعقل الصريح

جعفر السبحانى، بى جا، نشر مشعر، بى تا، 136 صفحه، رقعى.

رؤيت خداوند، هماره معركه آراء بوده و هست؛ در تفسير و توضيح مفهوم رؤيت خداوند، اين كتاب با استفاده و استناد به قرآن

ص: 185

كريم و سنت و عقل فراهم آمده و اهم عناوين آن عبارتند از:

1- حقيقة التجسيم والتشبيه والجهة والرؤية.

2- الرؤية فى منطق الطم والعقل.

3- موقف ذكر الحكيم من امر الرؤية.

4- دراسة أدلة النافين.

5- دراسة ادلة المثبتين.

6- رؤية اللَّه فى الأحاديث النبوية.

7- الرؤية القلبية.

مؤلف محترم در پايان رساله نتيجه مى گيرد كه نفى رؤيت، شعار ائمه اهل بيت عليهم السلام است.

354- سبع مسائل فقهيّة

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 128 صفحه، رقعى.

مؤلّف با تحقيق و پژوهش در مورد هفت مسأله اختلافى ميان شيعه و اهل سنّت، كوشيده است تا به كشف احكام واقعى آنها نزديك شود و به اين اختلاف نظريه ها پايان دهد.

355- سلامة القرآن من التحريف وتفنيد الإفتراءات على الشيعة الإمامية

فتح اللَّه المحمدى (نجارزادگان)، قم، نشر مشعر، 1424 ق، 758 صفحه، وزيرى.

اين كتاب در دو بخش تنظيم شده است:

در بخش اول، با بررسى آيات و روايات و اقوال علماء شيعه اثبات مى كند كه قرآن به هيچ وجه تحريف نشده است و در بخش دوم آراى

ص: 186

دكتر ناصر بن على قفارى، احسان الهى ظهير، محمد مال اللَّه و ديگران و كتاب هاى آنان را نقدى عالمانه مى كند.

356- شفاء السِّقام في زيارة خير الأنام

السُّبكى، تقى الدين، قم، نشر مشعر، 1419 ق، 432 صفحه، وزيرى.

اين كتاب در ابواب ده گانه زير، شبهه عدم مشروعيّت زيارت را پاسخ گفته است:

1- احاديثى كه درباره زيارت آمده است.

2- احاديثى كه دلالت بر زيارت دارد، گرچه لفظ زيارت در آنها به صراحت نيامده است.

3- آنچه درباره سفرهاى زيارتى آمده است.

4- سخنان دانشمندان درباره استحباب زيارت.

5- اثبات اينكه زيارت موجب تقرب الى اللَّه است.

6- سفر به خاطر زيارت، موجب تقرب الى اللَّه است.

7- دفاع از شبهات.

8- در توسل و استغاثه.

9- زندگى ائمه.

10- در شفاعت.

357- صحبة الرسول صلى الله عليه و آله بين المنقول و المعقول

محمد على نجفى، تهران، نشر معشر، 1383، 144 صفحه، پالتويى.

نويسنده محترم اين كتاب را در جواب كسانى كه عليه صحابه

ص: 187

مطالب نوشته بودند، نگاشته است. وى كوشيده تا اهمّ شبهات درباره صحابه را پاسخ دهد. همچنين، صحابه و افعال آن ها در مقاطع مختلف زندگانى پيامبر صلى الله عليه و آله مورد ارزيابى قرار گرفته است.

358- صيانة الآثار الإسلامية

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 87 صفحه، رقعى.

آثار اسلامى، نشانگر هويّت پر افتخار گذشته ماست و هرگونه ترديدى را در مورد اصالت و قدمت تمدّن اسلامى، تخريب آنها، نتيجه معكوس به بار خواهد آورد. كتاب حاضر، در فصل هاى چهار گانه خود به مسائل مهمّى در اين راستا پرداخته است.

359- ظاهرة الافتراء على الشيعة عبر التاريخ

جعفر السبحانى. بى جا، نشر مشعر، بى تا، 80 صفحه، جيبى.

كتاب حاضر به برخى از افترائاتى كه در طول تاريخ به شيعه نسبت داده شده پاسخ گفته است. عمده مباحث كتاب در پاسخ به كسانى است كه يهود را با شيعه مقايسه كرده اند و معتقدات شيعه و يهود را همانند هم دانسته اند!

360- ظاهرة التحريف فى التراث الإسلامى

جعفر السبحانى. بى جا، نشر مشعر، بى تا، 80 صفحه، جيبى.

اثر حاضر، نمونه هايى از تحريف در كتب حديث و تاريخ و غيره را

ص: 188

با مقايسه چاپ هاى قديم و جديد آنها ارائه كرده است.

فهرست برخى از عناوين آن تحريفات عبارتند از:

تفسير طبرى و تحريف حديث «يوم الدار»، كتاب «حياة محمد» و تحريف حديث «يوم الدار»، فتوحات مكيه و حذف نام هاى ائمه اطهار عليهم السلام از آن، صحيح بخارى و تحريف حديث «وهو وليكم بعدى»، صحيح مسلم و تحريف حديث «خير نساء العالمين أربع»، صحيح مسلم وتحريف حديث «المهدى وهو من ولد فاطمة»، و ...

361- عصمة الأنبياء والرسل

سيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 80 صفحه، جيبى.

از ديد شيعه، تمامى انبيا، از آدم تا خاتم عليهم السلام معصوم بوده اند. بر اين مطلب، آيات و روايات بسيارى دلالت مى كند. با اين وجود، در قرآن آياتى مشاهده مى شود كه ظاهر آنها، لغزش انبياست. در جوامع روايى نيز، رواياتى بر معصوم نبودن انبيا و اوصيا وجود دارد.

كتاب حاضر، به بررسى آيات و روايات پرداخته و با پژوهشى منتقدانه، ضعف آن روايات و معناى حقيقى آيات را روشن كرده است.

362- عمدة عيون صحاح الأخبار

حافظ ابن البطرق، تحقيق: الشيخ مالك المحمودى والشيخ ابراهيم البهادرى، قم، نشر مشعر، 1412 ه. ق، 570 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر، اخبار صحيح اهل سنت مبنى بر مكانت و والايى

ص: 189

حضرت على عليه السلام را از صحاح و سنن و مسانيد آن ها به طور بديعى جمع آورى كرده است و منبع جامعى در اين باره است.

363- عيد الغدير في الإسلام والتتويج والقُرُبات يوم الغدير

عبدالحسين الأميني، تهيه: فارس تبريزيان، قم، نشر مشعر، بى تا، 128 صفحه، جيبى.

روز غدير خم كه شيعه آن را عيدى بزرگ تلقّى مى كند، از جمله مسائلى است كه تحت تأثير تعصّبات مذهبى از سوى مخالفان بدعت شمرده شده و گروهى پا فراتر نهاده و به مباح بودن خون شيعه، به خاطر اين عقيده، فتوا داده اند. از اين رو مرحوم علامه در اين زمينه به دفاع از شيعه پرداخته و اين اتّهامات، از «الغدير» تفكيك و به خاطر اهميّت آن، جداگانه چاپ شده است.

364- غديريّات

عبدالحسين الأمينى، قم، نشر مشعر، بى تا، 175 صفحه، جيبى.

بازتاب مسأله ولايت امير مؤمنان عليه السلام در اشعار عرب، از همان لحظه طرح آن در غدير توسّط پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و ادامه آن تا قرن يازدهم به وسيله 105 شاعر عرب، مطلبى است كه بخش غديريات كتاب ارزشمند «الغدير» را تشكيل مى دهد و اينك در اين مجموعه به صورت مستقل ارائه شده است.

ص: 190

365- فصل الخطاب من كتاب اللَّه وحديث الرسول وكلام العلماء فى مذهب ابن عبدالوهّاب

سليمان بن عبدالوهاب، تحقيق: لجنة من العلماء، قم، نشر مشعر، 176 صفحه، وزيرى.

پس از ظهور فرقه وهابيت، نخستين كسانى كه به ردّ اين مذهب ساختگى پرداختند، پدر و برادر خود بنيانگذار وهابيت بودند. آنان، قبل از ظهور و گسترش وهابيت، به مخالفت شديد با آن پرداختند و سستى و نادرستى تفكرات و عقايد محمّد بن عبدالوهاب را نماياندند.

اين كتاب، در روشنى اذهان مسلمانان، تأثير زيادى داشته و بسيارى را از وهابيت روى گردان كرده است. وهابى ها، خود را پيرو مذهب حنبلى مى دانند و چون نويسنده اين كتاب يكى از بزرگان حنابله است، اهميت آن دو چندان مى شود.

مؤلّف، از ديد يك فقيه حنبلى، مسائلى مانند تكفير و توسّل و شرك را تبيين كرده و جواب شبهات ابن تيميه و ابن قيم و برادرش محمّد بن عبدالوهاب را داده است.

آينه آثار (فهرست آثار منتشر شده بعثه) ؛ ؛ ص190

366- في ظلال التوحيد، دراسة مُبسّطة حول التوحيد والشرك وتحديد معالمهما

جعفر السبحاني، قم، نشر مشعر، 1421 ق. 712 صفحه، وزيرى.

مؤلف محترم، بحث جامع و كاملى در رابطه با توحيد و شرك در اين كتاب ارائه داده و با توجه به اهميت دادن مسلمانان به مسأله توحيد

ص: 191

از صدر اسلام تاكنون حدود و ثغور شرك و مصاديق آنها را در اين كتاب به نحو شايسته و بايسته پياده كرده است.

367- قاموس الحرمين الشريفين

محمد رضا نعمتى، قم، نشر مشعر، 1418 ق. 291 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر براى شرح و توضيح اعمال و مناسك و اماكن واقع در مدينه و مكه به نگارش در آمده تا هرنوع آگاهى را در باره سفر حج به آسانى در اختيار خواننده قرار دهد.

در اين كتاب اصطلاحات و اسامى به ترتيب الفبا نوشته شده تا دسترسى به آنها آسان باشد. در پايان، فهرست آيات، روايات، منابع و موضوعات كتاب نيز به دست داده شده است.

368- قدسية الحرم وامنه

عبداللَّه جوادى آملى، قم، نشرمشعر، 1408 ه. ق، 44 صفحه، رقعى.

در اين كتاب با توجه به اهمّيت وحدت اسلامى، اين موضوع با آيات مربوط به آن و به طور مستدل، مورد بررسى قرار گرفته است و در بخش ديگرى ازكتاب، درباره قداست كعبه و امنيّت حرم سخن به ميان آمده است. اين كتاب بعد از واقعه خونين 1366 شمسى كه در آن عدّه اى از حجّاج به خاك و خون كشيده شدند، نگاشته شده است.

369- كنت أميريّاً

محمّد عبدالمحسن آل الشيخ، قم، نشرمشعر، 1386، 64 صفحه، جيبى.

ص: 192

اين كتاب ارزشمند، داستان مردى است كه بعد از اين كه در دوران جوانى، درسايه ظلمت و نادانى و دورى از حق، مدّتى را سپرى كرد، خداوند متعال با نعمت هدايت، راه حق و حقيقت را بر روى وى گشود.

370- للَّه و للحقيقة، ردّ على كتاب «للَّه ثمّ للتاريخ»

على آل محسن، تهران، نشر مشعر، 1424 ق، 717 صفحه، وزيرى.

كتابى كه چند سال پيش با عنوان «للَّه ثم للتاريخ»: كشف الاسرار وتبرئة الأئمة الأطهار» از نويسنده اى با نام مستعار سيدحسين موسوى چاپ شده و در آن برخى شبهات و شكوك در خصوص تاريخ شيعه و عقايد و احكام از نظر آنان مطرح شده است، نويسنده ضمن بررسى دقيق و موشكافانه مدعيات مطرح شده در كتاب، با مراجعه به متون و منابع اصيل و مورد وثوق، حقيقت را در باب هريك از آنها مطرح مى كند.

اتقان در تحليل عميق مطالب و استنتاج منطقى و يكدستى ارجاعات، از ويژگى هاى اين كتاب است. در اين اثر كه به عنوان كتاب سال شناخته شد به پندارهاى نويسنده كتاب «للَّه ثم للتاريخ» درباره انتساب شيعه به اهل بيت عليهم السلام و نقش عناصر بيگانه در تكون تشيع و مسأله انتظار پاسخ داده شده است.

371- لماذا الاختلاف فى الوضوء

سيد على شهرستانى، تهران، نشر مشعر، 1426 ق، 102 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر بحث نسبتاً مبسوطى درباره وضو و سرّ اختلاف بين مسلمين در چگونگى وضوى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله را در بر دارد.

ص: 193

372- مرجعية أهل البيت عليهم السلام

ابراهيم امينى، قم، نشر مشعر، بى تا، 32 صفحه، جيبى.

پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله براى هدايت و رهبرى امّت در تمام زمينه هاى سياسى، اجتماعى و دينى، برانگيخته شد و او به خاطر نياز دائمى جامعه به رهبر، در همه زمان ها و زمينه ها، اهل بيت خويش را كه شايستگى كامل داشتند، به عنوان پيشوايان پس از خويش، به جامعه شناساند. از آنجا كه انگيزه مؤلّف، بررسى مرجعيت و رهبرى دينى اهل بيت عليهم السلام بوده، در اين كتاب تنها به تبيين اين مسأله پرداخته است.

373- مسائل خلافية والرأى الحق فيها

على آل محسن، تهران، نشر مشعر، 1424 ق، 308 صفحه، وزيرى.

وجود مسائل اختلافى بين شيعه و سنى جاى انكار نيست و همه كسانى كه به دور از تعصب در پى يافتن رأى درست و مذهب حق اند، مشتاقانه جوياى پاسخ هاى درستى هستند كه حقيقت را براى آنان كشف كند. كتاب حاضر با اين رويكرد در هفت فصل و با اين عناوين تدوين شده است:

1- پيشوايان دوازده گانه كيانند؟

2- چه چيزى صحت خلافت ابى بكر را توجيه مى كند؟

3- چرا اهل سنت به اهل بيت عليهم السلام تمسك نمى جويند؟

4- چرا مذاهب اهل سنت چهار تاست؟

5- نزد اهل سنّت كداميك از شعائر اسلامى صحيح باقى مانده است؟

ص: 194

6- پيشواى مسلمانان در عصر حاضر كيست؟

7- فرقه ناجيه كدام فرقه است؟

374- مع الدكتور السّالوس في آية التطهير

السيد على الحسيني الميلاني، قم، نشر مشعر، بى تا، 132 صفحه، رقعى.

دلالت آيه 133 سوره احزاب بر عصمت اصحاب كساء و عدم شمول آن نسبت به همسران پيامبر خدا صلى الله عليه و آله، موضوعى است كه مورد نقد و مناقشه «دكتر سالوس» و هم فكران او قرار گرفته و مؤلّف اين كتاب با دلايل محكم به اثبات نظريه شيعه و ردّ دكتر مى پردازد.

375- مع الشيعة الإماميّة في عقائدهم

جعفر السبحانى، قم، نشر مشعر، 1413 ق. 216 صفحه، رقعى.

براى آگاهى از اعتقادات پيروان هر مذهب، بايد به جاى اعتماد به نوشتار و گفتار مخالفان آنها كه موجب بى اعتمادى و اختلافات مذهبى است، به كتاب ها و منابع اعتقادى آنان مراجعه كرد و اين كتاب كه آن را يكى از عالمان بزرگ شيعه نگاشته مى تواند منبع مطمئنّى براى اطلاع از عقايد شيعه اماميه به حساب آيد.

376- معجمُ ما كتِبَ فى الحج والزيارة والمعالم المشرفة فى الحجاز

عبدالجبار الرّفاعى، تهران، نشر مشعر، 1385، 376 صفحه، وزيرى.

كتاب حاضر فهرستى از آثار فارسى و عربى است كه در رابطه با حج و مكه مكرمه و مدينه منوره و اماكن متبركه و زيارتى حجاز

ص: 195

مى باشد كه (3222) عنوان كتاب را نام برده است و فقط اسم كتاب و نام نويسنده و سال و محل نشر را ذكر كرده است.

377- مفاد حديث الغدير

عبدالحسين الأمينى، تهيه: نعمان النصرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 174 صفحه، جيبى.

واژه «مولى» كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله، در پيام غدير براى اعلام ولايت امير مؤمنان على عليه السلام مطرح كرد، چيزى نبود كه بتوان به انكار آن پرداخت، از اين رو به تحريف مفهوم آن پرداختند.

مؤلّف بزرگوار در اين بخش از كتاب ارزشمند «الغدير» كه داراى اهمّيت فراوان است و اخيراً به صورت جداگانه چاپ گرديده، به اثبات معنى و مفهوم مورد نظر آن مى پردازد.

378- مفرّحة الانام فى تأسيس بيت اللَّه الحرام

زين العابدين حسينى كاشانى، قم، نشر مشعر، 1386، 136 صفحه، رقعى.

اين كتاب رساله اى است درباره تأسيس كعبه كه در سال 1039 در اثر سيل ويران شده بود. مؤلف كه در بناى مسجد خانه كعبه خود بعنوان يك كارگر فعاليت داشته شرحى از اين بازسازى به دست داده است.

متن فارسى اين رساله كه آن هم به قلم خود زين العابدين كاشانى بود در مجله ميقات فارسى و متن عربى نيز در الميقات عربى چاپ و منتشر شد. أخيراً متن عربى تحقيق شده آن با توجه به اهميت آن به طور مستقل نيز چاپ شده است.

ص: 196

379- مكالمه عربى

(ويژه سفرهاى زيارتى)

يحيى معروف، قم، نشرمشعر، 1386، 280 صفحه، رقعى.

امروزه اهمّيت سفر به اماكن زيارتى، مثل مكه، مدينه و عتبات عاليات بركسى پوشيده نيست. از آن جايى كه مردم اين كشورها عرب زبان هستند آموختن مكالمات روزمره عربى براى زائرين ضرورى به نظر مى رسد. اين كتاب زائرين محترم و حتّى كسانى را كه به كشورهاى عربى سفر مى كنند، كمك مى كند تا بتوانند نيازهاى ضرورى خود را با استفاده ازآن برطرف سازند. ضمناً تصاوير كتاب حاضر، دستاورد سفر مؤلف به كشورهاى عربى است.

380- مكّة والمدينة

تعريب بروشور مكّه و مدينه، قم، نشرمشعر، بى تا، 22 صفحه، پالتويى.

381- مناسك الحج (لسماحة ولى امر المسلمين آية اللَّه العظمى السيد على الحسيني الخامنئي)

سيد على حسينى خامنه اى، قم، نشر مشعر، 1426 ق، 204 صفحه، جيبى.

شامل يك مقدّمه و دو باب است، باب اوّل: در حجّةالإسلام و حج نيابى است كه طى دو فصل آمده. باب دوّم: در اعمال حج و عمره است كه در دو بخش تنظيم گرديده: بخش اوّل در اعمال عمره و بخش دوّم در اعمال حج.

ص: 197

382- من حديث النبى صلى الله عليه و آله يكون لهذه الأمّة إثنا عشر قيماً

السيّد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 40 صفحه، جيبى.

حضرت رسول صلى الله عليه و آله در هر زمان و مكانى كه مناسبت ايجاب مى كرد، درباره پس از خودش، سخن به ميان آورده و وظيفه امّت اسلامى را مشخص كرده است. يكى از سخنان حضرت، بيان عدد امامان و خلفاى خويش است. در حديثى آمده است كه جانشينان رسول اللَّه دوازده تن هستند كه همگى از قريش اند.

اين حديث، مورد مناقشه بعضى از علماى اهل سنّت قرار گرفته است. كتاب حاضر، بحثى است جامع و مختصر درباره صحّت اين حديث و معناى آن.

383- من سنن النبى صلى الله عليه و آله البكاء على الميّت

السيد مرتضى العسكرى، قم، نشر مشعر، بى تا، 24 صفحه، رقعى.

گريه بر مرده به نظر بعضى از مذاهب اسلامى جايز نيست، مؤلّف در اين اثر، با استفاده از روايات وارده از منابع معتبر اهل سنّت، جواز آن را به اثبات رسانده و سيره پيامبر خدا صلى الله عليه و آله را در اين مورد بيان كرده است.

384- من هو خليفة المسلمين فى هذا العصر؟

على آل محسن، قم، نشر مشعر، بى تا، 150 صفحه، رقعى.

از مسلّمات مسلمانان جهان، اعمّ از شيعه و سنّى داشتن امام و رهبرى است كه اطاعت از او شرعاً واجب و لازم است كه به اين مطلب

ص: 198

در روايات عامّه و خاصه اشاره شده است. مؤلف محترم در اين كتاب به بررسى عللِ اختلافِ نظر، درمورد لزومِ بودن امام در هر عصرى و چگونگى انتخاب وى پرداخته است. بديهى است كه يكى از موضوعات كتاب درباره حيات، ظهور، قيام و حكومت عدل حضرت مهدى عليه السلام مى باشد.

385- ميقات الحج

دو فصلنامه فرهنگى، فقهى، سياسى و اجتماعى، صاحب امتياز و مدير مسؤول: آيةاللَّه محمدى رى شهرى، رييس هيأت تحريريه: سيد على قاضى عسكر، مدير داخلى: محمدعلى مقدادى.

موضوع حج و موضوعات پيرامون آن يكى از مطالب پر جاذبه و گرانسنگ در حوزه منشورات و مطبوعات دينى به شمار مى آيد.

از آن جا كه مخاطبين حج و عمره و زيارت در ايران اسلامى و كشورهاى عربى، بسيارند و نياز به نشر مجله اى تخصصى در حوزه حج و زيارت كاملًا مشهود بود، معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى تصميم گرفت تا پاسخ مناسبى به اين نياز مبرم داده شود.

از سوى ديگر عدم آشنايى برادران اهل سنت، با فقه اهل بيت عليهم السلام و نيز آثار مكتوب شيعه اماميه در زمينه ابعاد مختلف حج، از قبيل:

مفاهيم سياسى حج، فقه حج، جغرافياى حج، عرفان حج، اماكن مقدسه در حرمين شريفين، و ...، تمامى اين نكات باعث شد تا دو فصلنامه عربى «ميقات الحج» در سال 1415 هجرى قمرى با انتشار اولين شماره خود، پا به ميدان تلاش و كوشش مستمر در اين امر خطير و ميدان واسع بگذارد، و با ارائه مقالاتى مفيد و سودمند، به جايگاه خوبى

ص: 199

در حوزه مطبوعات دينى دست يابد.

اكنون پس از سيزده سال تلاش و نشر بيش از 7000 صفحه مطالب علمى و پژوهشى در حوزه حج و زيارت و همكارى مستمر نويسندگان و پژوهشگران، هنوز فضاهاى خالى براى تحقيق و پژوهش در اين حوزه مشاهده مى شود. شماره 29 اين دو فصلنامه، اخيراً چاپ و منتشر شد؛ اميد است محققان و فرزانگان با ارائه مقالات و پژوهش هاى ارزشمند در اين راستا ما را در ارائه خدمت هر چه بهتر يارى رسانند.

هر شماره از مجله مزين به سخنان و يا پيام هاى حضرت امام خمينى قدس سره و مقام معظم رهبرى مدّظله العالى بوده است. توجه كافى و مستمر به ايجاد وحدت اسلامى و پرهيز از نشر مسائل احساسى و تنش زا يكى از اهداف اين مجله بوده و همچنان اين راه مقدس را ادامه مى دهد. فهرست مقالات اين دو فصلنامه ها تا شماره 20 در شماره بيستم به تفصيل آمده است.

386- نظرة في كتاب البداية والنهاية

عبدالحسين امينى، تهيه: احمد الكنانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 136 صفحه، جيبى.

اين اثر كوچك و پرمحتوا، نقد عالمانه علّامه امينى رحمه الله بر بخشى از كتاب «البدايه والنهايه» ابن كثير است. احاديثى كه معمولًا ابن كثير تحريف و يا تضعيف كرده و به تحريف تاريخ پرداخته: حديث مؤاخات، حديث الطير، حديث الساقى على الحوض، حديث أوّل من أسلم، مأة كلمة فى انّ الامام على اوّل من اسلم؛ نصوص النبويه، كلمات

ص: 200

الامام على و ... است.

387- نظرة في كتاب الصراع بين الإسلام والوثنيّة

عبدالحسين الأمينى، تهيه: محمّد الحسون، قم، نشر مشعر، بى تا، 123 صفحه، جيبى.

عبداللَّه قصيمى براى ردّ شيعه، به خرافات و مطالب پوچ و بى اساس تمسّك كرده و كتابى به نام الصراع بين الإسلام والوثنيّة نوشته است.

كتاب حاضر، پاسخ علّامه امينى رحمه الله به مطالب آن كتاب است.

388- نظرة في كتاب الفصل في الملل و الأهواء و النّحل لابن حَزْم الظاهرى

عبدالحسين الأميني، تهيه: محمّد الحسّون، قم، نشر مشعر، بى تا، 152 صفحه، جيبى.

ابن حَزْم از نويسندگان بى تعهّدى است كه نوشتار او از صداقت و امانت در نقل تهى است، چنانكه در كتاب «الفصل من الملل والأهواء والنِّحَل» شيعه را فرقه اى غير اسلامى و پديده سال بيست و پنجم پس از رحلت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله معرفى مى كند. مرحوم علامه امينى در كتاب «الغدير» به نقد نظريات او پرداخته و آن، در اين مجموعه به صورت جداگانه در اختيار خوانندگان قرار گرفته است.

389- نظرة في كتاب الوشيعة لموسى جار اللَّه

عبدالحسين الأمينى، تهيه: احمد الكنانى، قم، نشر مشعر، بى تا،

ص: 201

119 صفحه، جيبى.

مرحوم علامه امينى در اين كتاب دو اشكال مطرح شده از سوى «موسى جار اللَّه» در مورد نياز جامعه به امام معصوم و نيز ازدواج موقّت، به صورتى مستدل، پاسخ گفته است.

390- نظرة في كتاب منهاج السنّة النبوية

عبدالحسين الأمينى، تهيه: أحمد الكناني، قم، نشر مشعر، بى تا، 200 صفحه، جيبى.

كتاب منهاج السنّة النبوية از تأليفات ابن تيميّه در ردّ شيعه است. اين كتاب، از همان ايّام تأليف، مورد نقد و اعتراض علماى همه مذاهب قرار گرفته است. كتاب حاضر، پاسخ علّامه امينى به آن كتاب است.

391- نظرة فى كتاب السُّنّة والشيعة، لمحمّد رشيد رضا

عبدالحسين الأمينى، تهيه: احمد الكنانى، قم، نشر مشعر، 1417 ق، 64 صفحه، جيبى.

«السنّة والشيعه» كتابى است كه محمّد رشيد رضا، صاحب تفسير «المنار» در آن به تكرار اتّهاماتى بى پايه كه از گذشته هاى دور بر شيعه وارد مى كردند، پرداخته است، گر چه از سوى علماى شيعه بارها به آنها پاسخ داده شده ولى مرحوم علامه امينى با تعهّدى كه براى دفاع از حريم تشيّع احساس مى كرده، با نگاهى تازه در «الغدير» به نقد آن پرداخته است.

ص: 202

392- نقد الحديث بين الاجتهاد والتقليد، المهدى في أحاديث المسلمين حقيقة ثابتة

السيد محمدرضا الحسينى الجلالى، قم، نشر مشعر، 1417 ق، 155 صفحه، جيبى.

عقيده به حضرت مهدى عليه السلام مورد اجماع و اتفاق همه فرقه هاى مسلمانان و مشهور بين روايات فريقين است. حجم وسيعى از روايات از مهدى آخرالزمان و اين كه خروج او دنيا را پر از عدل و داد مى كند، سخن گفته است، ليكن اخيراً گروه اندكى از غرب زدگان و خود باختگان در برابر بيگانگان مى كوشند شبهه پراكنى كنند و با نام و عناوينى فريبنده چون نقد عقلى حديث، سمپاشى و تفرقه افكنى كنند.

مؤلّف در اين كتاب به طور منطقى و مستدل به بررسى نقد حديث و ظهور حضرت مهدى آل محمد (عج) و ارائه ديدگاه صحيح در اين زمينه مى پردازد.

393- نهاية الدراية، شرح الوجيزة للشيخ البهائي

السيد حسن الصدر العاملى الكاظمى، تحقيق: الشيخ مجيد الغرباوى، قم، نشر مشعر، بى تا، 712 صفحه، وزيرى.

وجيزه شيخ بهايى از معدود كتاب هاى ارزشمندى است كه به صورت مختصر و به شيوه اى نوين درباره «علم درايه» به رشته تحرير درآمده و شرح آن به وسيله محقّق دانشمند، مرحوم سيد حسن صدر، بر

ص: 203

ارزش علمى آن افزوده است.

394- وضوء النبي صلى الله عليه و آله من خلال ملابسات التشريع

على الشهرستانى، قم، نشر مشعر، بى تا، 399 صفحه، رقعى.

كيفيّت وضوى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از مسائل اختلافى ميان شيعه و اهل سنّت است، مؤلّف در اين زمينه كتابى نگاشته كه داراى يك مقدّمه و سه بخش است و از آنجا كه مقدّمه آن از بحث هاى مهمّ تاريخى برخوردار بوده، به صورت كتابى مستقل چاپ شده است و شامل سه باب است:

باب اوّل: وضو در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله و خلفا.

باب دوّم: وضو در عصر اموى.

باب سوّم: وضو در عصر نخست عباسى.

395- وضوء عبداللَّه بن عباس و دورالسياسة فى اختلاف النقل عنه

سيد على شهرستانى، تهران، نشر مشعر، 1426 ق، 152 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر كه با مناقشه در اسناد رواياتى كه چگونگى وضو را از ابن عباس نقل مى كند، شروع مى شود و بعد به مسائل اختلافى ديگرى مانند: متعه، صلاة التراويح، الصلاة بين الطلوعين و قبل المغرب، المسح على الخفين و ... مى پردازد. مطالعه اين كتاب خواننده را با بسيارى از بدعت هايى كه وارد اسلام شده و در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله وجود نداشته آشنا مى كند.

ص: 204

396- وضوء عثمان بن عفّان من النّشأة الى الانتشار

سيد على شهرستانى، تهران، نشر مشعر، 1426 ق، 257 صفحه، رقعى.

كتاب حاضر يك بررسى تحقيقى درباره اسناد رواياتى است كه وضوى بر مذهب اهل سنت، از زمان عثمان مرسوم شده را نقل و آن را نقد عالمانه مى كند. اين كتاب براى محققين، كتاب مفيدى مى باشد.

ص: 205

فهرست كتابها

(به صورت الفبايى)

1- القرآن الكريم 13

295- الائمّة الإثنا عشر 162

234- آتش نشانى، ويژه كاروان هاى حج 133

128- آثار اسلامى مكه و مدينه 75

129- آثار اسلامى مكه و مدينه 75

8- آداب سفر حج 19

78- آراء المراجع فى الحج 49

9- آشنايى با اسرار عمره، ويژه دانشجويان 19

259- آشنايى با كشورهاى اسلامى 148

235- آشنايى با مقرّرات عربستان 133

289- آل البيت عليهم السلام و حقوقهم الشرعية 160

274- آيه تطهير (تركى) 156

290- آية التطهير في مصادر الفريقين 160

80- آيين وهابيت 53

245- آيينه رمضان، مناسبت ها، احكام، آداب 142

ص: 206

10- ابعاد سياسى و اجتماعى حج 20

171- ابوطالب يزدى، شهيد مروه 96

115- اتحاد ملى و انسجام اسلامى (در سپهر فكرى امام قدس سره و رهبرى) 67

130- احد 76

261- احد (اردو) 151

284- احُد (تركى) 158

291- احد (عربى) 160

59- احكام دين (مطابق با فتاواى مراجع بزرگ تقليد) 43

52- احكام عمره مفرده (مطابق با فتاواى حضرت آية اللَّه العظمى فاضل لنكرانى) 39

51- احكام فقهى- اجرايى حج 39

173- احكام فقهى سفر زيارتى عتبات 97

53- احكام ويژه بانوان در حج 40

131- اخبار مدينه (ترجمه خلاصة الوفاء بأخبار دار المصطفى) 76

254- اخلاق نبوى 145

11- اخلاق و آداب در حج و زيارت 20

292- ادعيه و آداب الحرمين (عربى) 160

174- ادعيه و آداب حرمين 101

195- ادعيه و آداب مكه مكرمه (با ترجمه فارسى) 108

183- ادعيه و زيارات شام 104

187- ادعيه و زيارات عتبات عاليات 105

188- ادعيه و زيارات عتبات عاليات (با ترجمه فارسى) 106

175- ادعيه و زيارات مدينه منوّره 101

ص: 207

176- ادعيه سعى 102

191- ادعيه طواف و سعى 107

293- ادعية وآداب الحرمين فى العمرة المفردة 161

54- استفتاآت ويژه حج 40

55- استفتاآت ويژه حج 41

294- استقصاء النظر فى البحث عن القضاء والقدر 161

50- اسرار عرفانى حج 35

156- اطلس اماكن مكه مكرمه و مدينه منوره 88

242- اطلس مدينه منوّره 141

177- اعمال و آداب مكّه مكرّمه 102

99- افشاى يك توطئه 60

81- الحياة البرزخية 53

124- الخمس مشروعية و أحكامه فى الشريعة الإسلامية 71

163- اماكن زيارتى و سياحتى عراق 93

159- اماكن سياحتى و زيارتى دمشق 90

220- او و ديگر هيچ 122

337- أسرار الحج في حوار بين الإمام زين العابدين عليه السلام والشّبلي 178

338- أضواء على عقائد الشيعة الإماميّة وتاريخهم 179

339- أُكذوبة تحريف القرآن بين الشيعة والسنّة 179

2- با قرآن در سرزمين وحى 13

197- با كاروان ابراهيم 111

200- با كاروان صفا 113

ص: 208

198- با كاروان عشق 112

82- بحث هايى از فقه تطبيقى 54

276- بداء (تركى) 156

299- البداء 163

300- البدعة و آثارها الموبقة 164

340- بركات ارض الوحى 179

12- بركات سرزمين وحى 20

269- بركات سرزمين وحى (انگليسى) 153

83- بزرگداشت اولياى خدا 54

133- بقيع 77

285- بقيع (تركى) 158

301- البقيع (عربى) 164

341- بقيع الغرقد فى دراسة شاملة 180

302- البكاء على الميّت على ضوء السنّة والسيرة 164

303- البناء على القبور واتّخاذها مساجد وأماكن للعبادة 165

97- بهائيان 60

199- به سوى امّ القرى 112

205- به سوى خدا مى رويم 115

243- پازل مكّه معظّمه 141

108- پاسخ به شبهات در شبهاى پيشاور 64

114- پاسخ جوان شيعى به پرسش هاى وهابيون 67

98- پاسخ هاى ما 60

ص: 209

84- پاسخ هاى ما (پاسخ به چند پرسش فقهى و اعتقادى) 55

6- پديده قرآنى 15

236- پرسش و پاسخ ويژه آزمون هاى حج 133

120- پژوهشى درباره خمس و پاسخ به شبهات آن 69

47- پلى به سوى ملكوت (راهنماى معنوى زائران) 34

7- پيمان پارسايى 15

134- تاريخ حرم ائمه بقيع عليهم السلام و آثار ديگر در مدينه منوره 77

246- تاريخ گسترش تشيع در رى 143

135- تاريخ مدينه منوره 78

172- تاريخ مكه 97

136- تاريخ و آثار اسلامى مكه مكرمه و مدينه منوره 79

158- تاريخ و اماكن سياحتى و زيارتى سوريه 90

85- تاريخ وهّابيان 55

110- تأملى در معناى مناسك حج 65

304- التبرّك 165

305- التبرك والتوسل و الصلح مع العدوالصهيونى 165

86- تجلّى وحدت (تبيين حكم امام قدس سره بر حضور شيعيان در نمازهاى حرمين شريفين) 55

5- تحريف ناپذيرى قرآن 14

342- تحفة الكرام فى تاريخ مكة و بيت اللَّه الحرام 180

169- تخريب و بازسازى بقيع به روايت اسناد 96

137- تعمير و توسعه مسجد شريف نبوى در طول تاريخ 79

306- التقيّة، مفهومها، حدّها، دليلها 166

ص: 210

307- التوسّل مفهومه و أقسامه و حكمه في الشريعة الغرّاء 167

116- توسل و رابطه آن با توحيد 68

240- توصيه ها و رهنمودها (بروشور) 135

343- ثلاث رسائل في الحج والعمرة 181

72- جامع الفتاوى (مناسك حج) 47

13- جرعه اى از بيكران زمزم 21

14- جرعه اى از صهباى حج 21

113- جرعه هاى رسالت 67

60- جشن تكليف 43

257- چگونه زيستن 147

226- چلچراغ اشك 127

16- چهل حديث حج 22

17- چهل حديث حج 23

262- حاجيون كى ليى مصور رهنما 151

296- الاحتفال بذكرى الأنبياء و عباده الصالحين 162

18- حج 23

201- حجّ 11325

202- حجّ 11426

203- حجّ 11427

204- حجّ 11528

224- حج 123

138- حجاز در صدر اسلام 79

ص: 211

56- حج از ديدگاه مذاهب اسلامى 41

44- حج از ميقات تا ميعاد 33

344- حجّ الأنبياء والأئمّة 181

57- حج بانوان (مطابق با فتاواى حضرت آية اللَّه العظمى امام خمينى قدس سره با حواشى مراجع عظام تقليد) 42

227- حج در آينه شعر فارسى 127

45- حج در آيينه عرفان 33

228- حج در ادب فارسى 128

19- حج در انديشه اسلامى 23

3- حج در قرآن 13

277- حج رساله سى (تركى) 156

20- حجّ عارفان 24

308- الحج عَبْر الحضارات والأمم (دراسة مقارنة بين الحج فى الإسلام وطقوس الديانات الأخرى) 167

309- الحجّ فى السنّة 168

310- الحجّ فى القرآن 168

311- الحج في الكتاب و السنة 168

21- حجّ مقبول 24

15- حج، نماز بزرگ 22

312- الحج والعمرة ومعرفة الحرمين الشريفين 169

4- حج و حرمين شريفين در تفسير نمونه 14

106- حج و عمره در قرآن و حديث 63

ص: 212

313- الحقيقة كماهى 169

145- حمزه سيد الشهداء عليه السلام 83

345- حواراتٌ حول شؤون الحج خاصّ لمسؤولى قوافل الحج والعمرة ومساعديهم 181

278- حيات ائمه (تركى) 157

314- الخاتميّة في الكتاب والسنّة والعقل الصريح 169

225- خاطرات سفر 123

109- خمس 65

119- خمس فريضه اى الهى 69

297- الأخوة الإسلامية في منظار أئمة أهلِ البيت عليهم السلام 163

206- داستان باريافتگان 116

229- داستان ها و حكايت هاى حج 128

346- دراسة حول الجبر والتفويض والقضاء والقدر 182

22- در بارگاه نور 24

123- در پرتو شريعت 70

207- در حريم حرم 116

23- در حريم كعبه 25

24- در راه برپايى حجّ ابراهيمى 25

208- در راه خانه خدا 116

87- در ساحل تقريب 56

178- در طواف دل 102

76- دروس احكام و مناسك حج 48

ص: 213

267- دعا (تركى) 153

192- دعاهاى طواف و سعى 107

179- دعاى امام حسين عليه السلام در روز عرفه 102

271- دعاى عرفه (انگليسى) 154

189- دعاى كميل 106

272- دعاى كميل (انگليسى- عربى) 154

190- دعاى مشلول 106

270- دعاى مكارم الأخلاق (انگليسى- عربى) 154

193- دعاى ندبه 107

298- الادعية والزّيارات 163

347- دفاع عن الحقيقة 182

348- دفع الشبهة عن الرسول صلى الله عليه و آله والرسالة 182

218- دلباختگان ديار نور 121

349- دليل الحجّاج المصوّر 183

350- دليل المرشدين إلى الحقّ اليقين 183

258- دوازده گفتار (درباره دوازدهمين حجّت خدا حضرت مهدى عليه السلام) 147

351- دور الشيعة في بناء الحضارة الإسلامية 184

25- راهنماى حجّاج بيت اللَّه الحرام 26

39- راهنماى حرمين شريفين (جلد اول) 31

43- راهنماى حرمين شريفين (جلد پنجم) 32

42- راهنماى حرمين شريفين (جلد چهارم) 32

40- راهنماى حرمين شريفين (جلد دوم) 31

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109