مؤلف: طيبه مروت

اعتلاي شريعت مقدس اسلام و مكتب تشيع و ادامه نهضت اصلاحي پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم)، مهمترين دغدغه و محور مبارزات فكري و فرهنگي و جهاد و انقلاب ائمه معصومين (عليهم السلام) بوده است. انحرافهاي به وجود آمده در جريانهاي فكري موجود، ظهور و بروز جريانهاي كلامي منحرف با تكيه بر علوم وارداتي از جهان بيگانه، بخصوص مسيحيت و تلاش حكام و خلفاي جامعه اسلامي در دامن زدن به اين اتفاقها، نتايج ناخوشايندي براي جهان اسلام - اعم از طبقه نخبه و توده مردم - به همراه داشت. بر اين اساس و بنا به حكم الهي در اثبات و تثبيت وظيفه امامان (عليهم السلام) در قبال جامعه و لزوم هدايت فكري آنان، هر يك از آن بزرگواران بنا به مصلحتهاي موجود و شرايط زماني، دست به اقدامهاي سازنده اي در جامعه مي زدند. نگاهي گذرا به زندگي امامان شيعه (عليهم السلام) و بررسي حيات آنان، مبين اين مطلب خواهد بود كه هر يك از ايشان، بنا به دلايل كاملا منطقي و در راستاي مصلحت دين خدا و مسلمانان قدم برداشته اند و لذا تفاوتهاي موجود در شيوه مبارزاتي آنان، در اصل قضيه كه همان هدايت افكار عمومي و به دست گرفتن و رهنمون شدن طبقه نخبه جامعه است، تاثيري نخواهد گذاشت. چنانچه سكوت 25 ساله اميرالمومنين (عليه السلام) به همان دليلي صورت گرفت كه قبول خلافت از ناحيه ايشان محقق شد. اين مفهوم، در صلح مصلحتي امام حسن (عليه السلام) نيز مصداق عيني يافت و جهاد و مبارزه امام حسين (عليه السلام) براي احياي دوباره شريعت مقدس اسلام، با همان هدفي شكل گرفت كه كلاسهاي درس امام سجاد (عليه السلام) برگزار گرديد و دعاهاي ايشان كه بعد معرفتي آن تنها بخشي از ويژگيهاي آن ادعيه است، از ايشان صادر شد. بي شك، هر يك از اقدامهاي مذكور از ناحيه ائمه معصومين (عليهم السلام)، با همان هدف اصلاح گرانه و در مسير حركت پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم)، انجام گرفت. امام باقر (عليه السلام)، پس از يك دوره اختناق شديد كه پيشواي چهارم (عليه السلام) آن را تجربه كرده بودند، در شرايطي به امامت رسيدند كه زمزمه هاي اختلاف در دربار امويان به گوش مي رسيد و سيل نارضايتي مردم از حكومت آنان، زمينه انحطاط و سقوط خلافت آنان را مهيا مي ساخت. در چنين شرايطي و نيز به دليل گسترش مرزهاي جغرافيايي جهان اسلام و همسايگي با كشورهايي كه پيرو ساير اديان بودند، زمينه ورود افكار التقاطي از ماوراي مرزهاي اسلامي فراهم شده بود. موج گسترده اين تفكرات كه گهگاه با جاذبه هايي چون جديد بودن و ايجاد تحرك فكري در جامعه همراه بود، باعث شد تا شبهه ها و شبهه افكني ها به فضاي فرهنگي و فكري جامعه وارد شود. خلفاي وقت نيز كه اين انحراف فكري را در راستاي دستيابي به اهداف خود و دور ماندن مردم از اصل دين مي ديدند، از ورود اين تفكرات استقبال مي كردند. حمايت دولت از انحراف فكري جامعه، اولين افقهاي شكل گيري فرق كلامي منبعث از فلسفه يونان را در بين مسلمانان گشود. با توجه به دو مقدمه ياد شده، شرايط عصر امام باقر (عليه السلام) تا حدودي روشن مي شود و با توجه به همان اصل مذكور در خصوص وظيفه امام مسلمين، باقر العلوم (عليه السلام) وظيفه خطير خويش را در قبال پديده هاي علمي و فرهنگي جامعه ترسيم نمودند. نكته قابل توجه اينكه، بررسي، تحليل و پاسخگويي به شبهه هاي فرق كلامي منحط، هيچ گاه به معناي مقابله با ورود افكار و آراي جديد به فضاي فكري جامعه نيست و اقدامهاي ائمه معصومين (عليهم السلام) - بخصوص صادقين (عليهم السلام) - اقدام حذفي در قبال اين شبهات نبوده است، بلكه بررسي مناظرات آن بزرگواران، اثباتي عمل كردن ايشان را در برابر اين شبهه ها و شبهه افكنان اثبات مي نمايد. مساله ديگري كه در دوران امامت باقرالعلوم (عليه السلام) قابل توجه است، رقابت فرق كلامي منحط با مكتب اهل بيت (عليهم السلام) است. اين رقابت، در بيرون مرزهاي معرفتي اسلام، شكل گرفته بود و مقابله با آن در جهت پاسخگويي به شبهه هاي وارده، به يك انسجام فكري دروني و رهبري مقتدرانه فرهنگي نياز داشت كه وجود پنجمين امام شيعه كه نويد حضورش در اين برهه زماني توسط پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) داده شده بود، توانست خلا فكري - فرهنگي جامعه را در اين عرصه پر كند. از طرف ديگر، جريانهاي انحرافي كه در حوزه تشيع رخ مي داد، آسيب و مانع جدي در درون مكتب اهل بيت (عليهم السلام) محسوب مي شد. گر چه برخي از اين جريانها با تدابير امامان معصوم (عليهم السلام) در همان ابتداي شكل گيري، از ادامه راه باز ماندند؛ اما حركتهاي منفعلانه آنان در مقابله با تشيع راستين و ناب، در همان مقاطع كوتاه زماني باعث ايجاد خللها و ضربه هايي به بدنه فكري جامعه شيعي شد كه حضور به موقع امام باقر (عليه السلام) و امام صادق (عليه السلام) مانع گسترش و استحكام پايه هاي فكري و اجتماعي آن فرق شد. علاوه بر جريانهاي فكري و معرفتي مذكور كه حذف يا اصلاح آن، نيروي فراواني را مي طلبيد؛ وجود جريان قدرتمند سياسي كه به انحرافهاي فكري مذكور دامن مي زد، در برابر ايشان قرار گرفت. بني اميه گرچه در دوران امام باقر (عليه السلام) از قدرت سياسي چنداني برخوردار نبود، اما از يك طرف با دامن زدن به انحرافهاي عقيدتي و از طرف ديگر با سختگيري هاي سياسي عليه ايشان، عرصه را بر انجام فعاليتهاي امام (عليه السلام) تنگ كرده بود. با توجه به آنچه بيان شد، عرصه فعاليت علمي و مبارزات سياسي - فرهنگي امام باقر (عليه السلام) بر ما روشن مي گردد. شرايط زماني امامت باقرالعلوم (عليه السلام) و اقدامهاي بي نظير ايشان، مبين اين نكته است كه ايشان نقطه عطفي در تحول تاريخ تشيع است. اين امام همام، علاوه بر مبارزات فكري با انحرافهاي موجود، منشا بسياري از علوم و مبدع بسياري از حركتهاي موثر علمي در جامعه شيعي پس از خود است. آنچه بر اهميت تلاشهاي پيشواي پنجم شيعيان مي افزايد، استفاده بهينه از فطرت سياسي به وجود آمده در آستانه انتقال قدرت و تبديل جريان سياسي كشور اسلامي است. ايشان با بهره گيري از فرصت به وجود آمده، توانستند فضاي تشكيل اولين هسته هاي علمي شيعه را ترسيم و زمينه تاسيس اولين دانشگاه شيعي را فراهم آورند كه در دوره امام صادق (عليه السلام) به اوج خود رسيد و ثمرات بي شماري براي جهان اسلام بر جاي گذاشت. شايان ذكر است، آنچه به عنوان فطرت سياسي در دوره امامت امام باقر (عليه السلام) و امام صادق (عليه السلام) عنوان مي شود، به معناي آسودگي مطلق ايشان از خفقان سياسي عصر خويش نبوده است. امام باقر (عليه السلام) براي سپردن ميراث غني مكتب اهل بيت (عليهم السلام) به نسلهاي پس از خود، با دو رويكرد به مبارزه پرداختند؛ اولين مبارزه ايشان، مقاومت در برابر موج خزنده افكار وارداتي و عقايد منحط داخلي و اثبات حقانيت تفكر ناب شيعي و تثبيت آن در جامعه بوده است و مرحله بعدي كه به نوعي زنجيره همان مرحله اول مبارزات ايشان است، ايستادگي در برابر مروجان اصلي اين تفكرات بود كه اين جريانهاي سياسي و فكري را هدايت مي كردند، مقاومت در برابر دستگاه خلافت بايد عالمانه و انديشمندانه مي بود كه اين خواسته به خوبي در آن زمان محقق شد. فراهم آوردن مقدمات تاسيس اولين دانشگاه بزرگ اسلامي، تشكيل اولين كرسيهاي نظريه پردازي، تربيت شاگرداني كه هر يك به نوبه خود از چهره هاي علمي جهان اسلام به شمار مي روند، نقل بيشترين روايت و حديث از ايشان توسط راويان حديث و تشكيل جلسات مناظره كلامي با صاحبان فكر و اصحاب معرفت و تدريس علوم جديد به همراه علوم اسلامي، از جمله اقدامهايي است كه در تبيين حركتهاي علمي - فرهنگي و سياسي امام باقر (عليه السلام) مي توان از آنها نام برد. وجود نوراني امام باقر (عليه السلام) و حركت در دو مسير سرنوشت ساز با يك هدف مشخص، و به تصوير كشيدن چهره واقعي اسلام در برابر تهاجمهاي فرهنگي و سياسي دشمنان، زمينه ساز شهادت ايشان شد، حال آن كه جريان نويني كه ايشان در حوزه فكر و معرفت اسلامي به روي جهانيان گشود، چون چشمه اي جوشان تاكنون ادامه داشته و هر روز بر لزوم بهره گيري از سيره باقرالعلوم (عليه السلام) در مبارزه با تهاجمهاي گسترده فرهنگي غرب عليه اسلام و شبهه افكني هاي معاندان و مخالفان، افزوده مي شود.

بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده‌اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او می‌فرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمت‌ها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوست‌تر می‌داری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش می‌رَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچه‌ای [از علم] را بر او می‌گشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه می‌دارد و با حجّت‌های خدای متعال، خصم خویش را ساکت می‌سازد و او را می‌شکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بی‌گمان، خدای متعال می‌فرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».