وداع به حضور آن حضرت رفت و بگريست و گفت: دوست دارم من به جاي تو بودم. فرمود: آيا گمان مي بري اين مرا سخت آيد، اگر بخواهم نيست، چيزي هست آن است كه [ صفحه 161] عذاب خداي را فرا ياد من مي دهد، سپس پاهاي خود را از زنجير و دستهاي خود از غل بيرون آورد، آنگاه فرمود و روز از مدينه با آنها مي روم. روز سوم كه آمد هنگام طلوع فجر از آنها ناپيدا گشت مستحفظين او را هرچند جويا شدند نيافتند. زهري گفت نزد عبدالملك رفتم، مرا از وي بپرسيد او را آگاه ساختم گفت روز ناپيدائيش از مستحفظين نزد من آمد بر من وارد شد، پس گفت: من و تو چه كاره ئيم، گفتم پيش من بمان. گفت: دوست ندارم. آنگاه از نزد من خارج شد، قسم به خداي دل من پر شد از ترس او. و از همان دم عبدالملك نامه يي به حجاج نوشت كه از ريختن خون اولاد عبدالمطلب خودداري كند او را نيز امر كرد كه اين موضوع پوشيده باشد. امام زين العابدين عليه السلام اين راز را كشف كرد و نامه به عبدالملك نوشت كه تو در فلان روزنامه ي سري درباره ي ما اولاد عبدالمطلب به حجاج نوشتي و چنان و چنين دستور دادي و خداي تعالي را اين كار تو خوش آمد. و اين نامه را براي عبدالملك فرستاد. وي ديد درست تاريخش مطابق تاريخ نامه اي است كه خود به حجاج نوشته. و رفتن غلام آن حضرت نزد او، و رفتن رسول او نزد حجاج موافق بود. عبدالملك دانست كه امام زين العابدين عليه السلام به نور مكاشفه نامه ي او را دانسته، و

اين موضوع را پوشيده مي داشت. عبدالملك بار شتر آن حضرت درهم را با مقداري كالا همراه غلامش تقديم [ صفحه 162] كرد و از آن حضرت مسئلت دعاي خير نمود. [3] . به روايت ابونعيم و سلفي، چون هشام بن عبدالملك (يا وليد) به حج رفت او را ممكن نبود كه به حجر برسد به واسطه ي ازدحام مردم. منبري در جانب زمزم براي او نهاده بودند و مردم را تماشا مي كرد و جمعي از اعيان شام بر گردش نشسته بودند، در اين بين كه وي نشسته بود امام زين العابدين سلام الله عليه بيامد. چون رو به حجر رفت مردم براي او كوچه كردند تا حجر او را ببوسيد. اهل شام هشام را گفتند اين كيست؟ گفت او را نمي شناسم، از ترس اينكه مبادا اهل شام به امام زين العابدين سلام الله عليه راغب شوند. فرزدق گفت من او را مي شناسم و قصيده ي مشهوره ي خود را بالبداهه به اين مطلع برخواند: هذا الذي تعرف البطحاء و طاءته والبيت يعرفه والحل و الحرم چون هشام اين قصيده را بشنيد در خشم شد و فرزدق را در عسقان زنداني كرد. امام زين العابدين عليه السلام بفرمود تا او را دوازده هزار درهم بعنوان صله ي قصيده ي موصوفه بردند، و فرمود: عذر مي خواهم، اگر بيشتر ممكن بود او را بيشتر مي فرستادم. فرزدق گفت: او را براي خدا مدح گفته ام، نه براي عطاء امام زين العابدين سلام الله عليه فرمود: ما اهل بيت چون چيزي را بخشيديم آن را بازپس نگيريم، فرزدق آن را قبول كرد و هجو هشام را شروع نمود. [ صفحه 163] هشام كس فرستاد و او را از حبس خارج ساخت. [4]

. امام زين العابدين سلام الله تعالي عليه مردي بزرگ بخشايش و با حيا و سخا و كرم و بزرگي و عفو و اغماض بود، تا آنجا كه مردي او را بد گفت، امام از وي تغافل فرمود، آن مرد گفت: ترا مي گويم. امام فرمود و از تو اعراض مي كنم، اشاره به آيه ي كريمه ي خذ العفو و امر بالعرف و اعرض عن الجاهلين. [5] فرمود شتران سرخ موي مرا به اندازه ي نصيب من از ذلت مسرور نمي سازد. [6] آن حضرت در سن پنجاه و هفت يا هشت سالي به سال نود و نه و به قولي دوازدهم محرم سال نود و چهار وفات يافت. از عمر شريفش دو سال در خدمت جدش علي ده سال با عمش حسن و يازده سال را با پدر بزرگوارش حسين برگذار فرموده بود صلوات الله و سلامه عليهم اجمعين. [7] . گويند آن حضرت را وليد بن عبدالملك سم داد، و در بقيع پيش عمش حسن دفن گرديد. از حضرتش يازده پسر و چهار دختر بماند. [8] . صواعق صفحه 123/122 و نورالابصار 139 / 140

سوره الاعراف، آيه 199.

[6] الطبقات الكبري1 / 27. الصواعق المحرقة ص 201. نورالابصار ص 283.

[7] الصواعق المحرقة، ص 201. نورالابصار، ص 282.

[8] الصواعق المحرقة، ص 201. نورالابصار، ص 286.