تأسی امام خمینی به قیام امام حسین (ع)

مشخصات کتاب

نویسنده : راضیه مهرابی

ناشر : راضیه مهرابی

مقدمه

آن دسته از قیام هایی که در راه فضایل انسانی قرار گرفته اند محدود به زمان خاصی نبوده و پایدارترند و شکست در آنها معنا ندارد. شعاع قیام امام حسین علی رغم سرکوب شدن در محرم سال 61 عالم را درنوردید واز فردای عاشورا صدای عاشورائیان کاخ بیدادگری را لرزاند. یک از این فریادها که بعد از نزدیک به چهارده قرن از حنجره بزرگ مردی برخاست فریاد حق طلبی ملت ایران در پانزدهم خرداد سال 42 بود که نهایتاً در سال 57 کاخ فساد و طاغوت را ویران کرد. در این مقاله سعی شده میزان تأثیرپذیری قیام مردم ایران به رهبری امام (ره) از نهضت امام حسین از زمان شروع قیام پانزدهم خرداد 42 تا بهمن 57 بررسی شود. هدف از انتخاب این موضوع آشنایی بیشتر با کلام و اندیشه امام خمینی و تأثیر قیام عاشورا در افکار و آرمان های امام خمینی که در انقلاب ایران متجلی شده می باشد. شاید این مقاله بتواند سؤالاتی که ذهن نسل دوم (از جمله نویسنده و سوّم را در این رابطه پاسخگو باشد. سؤالاتی که مقاله در پی پاسخ دادن بدان است این است که چگونه امام از فرهنگ منحنی و متعالی عاشورا در به ثمر رساندن نهال انقلاب استفاده کرد. به نظر می رسد امام با استفاده از مناسبت های مذهبی مانند اربعین و دهه اوّل محرم و عناصر فرهنگی که از قیام عاشورا در فرهنگ مردم ایران ریشه دوانده مانند حق طلبی و لعن و نفرین ستمگران و روحیه شهادت طلبی و مراسم سوگواری امام حسین (ع) به مبارزه با حکومت شاه پرداختند. ضمن تعریف فرهنگ در این

مقاله به هریک از این عناصر پرداخته می شود، در آخر با تحلیلی تاریخی نحوه استفاده امام از آن بازگو می شود و در آخر نتیجه گیری آورده می شود.

تعریف فرهنگ

تعریف کامل از فرهنگ کار بسیار دشواری است تابلور فرهنگ را این گونه تعریف می کند: «کل پیچیده ای است که دانش اعتقاد، هنر، اخلاق قانون رسم و هر نوع قابلیت و عادت دیگری را که انسان به صورت عضوی از جامعه کسب می کند، در بر می گیرد». از نظر بروس کوئن (جامعه شناس «به مجموع رفتار اکتسابی و ویژگی اعتقادی اعضای یک جامعه معین فرهنگ می گویند. با توجه به آنچه گذشت می توان گفت فرهنگ عبارت است از مجموعه بینش ها و باورها و گرایش ها و رفتار و آداب و رسوم و اخلاقیات یک جامعه که دارای ثبات است این ارزش ها و باورها همان احساسات ریشه دارِ عمیقی است که اعضای جامعه در آن شریکند اعمال و رفتار جامعه را تعیین می کند. ریشه در دین و ایدئولوژی آن جامعه دارد. در واقع این مذهب است که ارزش های یک جامعه را معین می کند. از این رو مذهب و دین بخشی از فرهنگ به حساب می آید. کن براون می گوید: «یکی از کارکردهای مذهب همبستگی ِ اجتماعی است به عقیده او در مراسم دینی می تواند به معتقدان احساس ِ اتحاد و همانندی هویت امنیت و احساس تعلق به گروهی که به آنها علاقمند است بدهد وآنها را حول اصول اخلاقی و رفتار مشترک به هم وصل کند. این بخشی از فرهنگ یا روش زندگی یک جامعه است و کمک می کند تا سنّت های جامعه حفظ شود». دورکهیم دین را نوعی چسب اجتماعی وپیوند

دهنده اجتماعی می داند که با تشویق افراد برای پذیرفتن ارزش های اسلامی جامعه افرادِ جامعه را به همدیگر پیوند زده و یکپارچه می کند. همچنین عبارت دسته جمعی را به عنوان شیوه تقویت احساس همبستگی در گروه اجتماعی می بیند.برای این که بفهمیم چگونه این مذهب در مردم ایران ایجاد همبستگی کرده ابتدا به میان علل واهداف قیام عاشورا می پردازیم سپس عناصری را که از مذهب شیعه وارد فرهنگ ایران شده ومنجر به تقویت احساس همبستگی گردیده بررسی خواهیم کرد.همان طور که می دانیم اکثر مردم ایران شیعه هستند و تفکر شیعه جدای از تفکر عاشورا نبوده است و این فرهنگ عاشوراست که باعث انسجام شیعیان در نزدیک به چهارده قرن و سر منشأ قیام های شیعی در طول تاریخ بوده است از جمله می توان به قیام های ذیل اشاره نمود:1_ قیام مدینه علیه حکومت ستمکار بنی امیه 2_ قیام توابین در کوفه 3_ قیام مختار؛4_ قیام مطرف بن مغیره علیه حجاج بن یوسف 5_ قیام ابن اشعث علیه حجاج بن یوسف 6_ قیام زیدبن علی و بالاخره انقلاب ایران است و همه این حرکت ها و قیام ها از قیام حسین بن علی (ع) سرمشق گرفته بودند.

علل و اهداف قیام عاشورا

اشاره

آنچه از روایات بر می آید این است که علت قیام امام حسین (ع) مقابله با سلطان جائر، زیر پا نهادن عدالت سلطنت یزید به نام اسلام وارونه جلوه دادن اسلام و... است خود می فرمایند:«ای مردم همانا پیامبر خدا (ص) گفت هرکس سلطان ستمگری را ببیند که حرام های خدا را حلال می شمرد وپیمان خدا را می شکند و با سنّت پیامبر خدا مخالفت می ورزد وبا گناه ودشمنی در میان بندگان خدا حکم می راند؛ اگر

او را با کردار وگفتار انکارکند، بر خدا لازم است که او را به جایی که آن سلطان را برده است ببرد.»از دیگر اهداف امام براندازی حکومت فاسد اموی و اصلاح امت پیامبر (ص) و قیام علیه ظالم و برپایی حکومت عدل و از بین بردن حکومت جور بود، امام می فرمایند «مرگ را جز به خوشبختی وزندگی در کنار ستمگران را جز ملامت نمی بینم . از دیگر اهداف قیام عاشورا اصلاح جامعه اسلامی واحیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر است چنانچه امام حسین (ع) می فرماید «من از روی طغیانگری و فساد و ظلم قیام نکردم بلکه برای اصلاح امت ّ جدّم رسول اللّه برخاسته و خواستار امر به معروف و نهی از منکر هستم ..».حال سؤال این است که فرهنگ عاشورا از چه طریق این انسجام و همبستگی رادر مردم ایران ایجاد کرد که امام (ع) با استفاده از آن توانست رهبری قیام را در دست بگیرد و در بهمن 1357 به پیروزی برساند.

معرفی باطل و رسوا کردن چهره نفاق

یکی از آثار فرهنگی قیام عاشورا، معرفی باطل و رسوا کردن چهره نفاق بود. همان طور که واقعه کربلا چهره واقعی حکومت دروغین معاویه را برای مردم روشن کردامام خمینی (ره) نیز با افشاگری خود در سخنرانی ها چهره زشت وننگین حکومت شاه را که تا آن زمان با عوام فریبی مردم را فریب می داد به مردم نشان داد و مردم دانستند که بدبختی های ملّت از کجا سرچشمه می گیرد. در واقع قیام عاشورا چراغ هدایتی در اختیار امام (ع) قرار داد تا بتواند در پرتو آن اسلام ناب را بشناسد و آن را از دست نااهلان نجات دهد.

احیای روحیه شهادت طلبی

هر انسانی از مرگ می ترسد و از آن رویگردان است وبرخی آن را فنای ابدی می دانند، ولی شهادت در فرهنگ شیعی یعنی جاودانگی و بهترین راه رسیدن به معشوق و ذات حق واین مطابق با انسان کمال جو وطالب زندگی ابدی است این موهبت را شیعه از حسین (ع) و خون سرخش دارد که راه جاودانگی را به بشر آموخت از این رو مسلمان شیعه با اقتدا به آن امام همام در مقابل ظلم می ایستد و مرگ سرخ را برمی گزیند تا هم خود ماندگار بماند و هم جامعه را از آلودگی وظلم وفساد پاک سازد. امام حسین (ع) در این باره می فرمایند «...بشتابید به سوی مرگی که راه فراری از آن نیست این تیرها سفیران دشمن به سوی شمایند. به خدا قسم که هیچ فاصله ای بین شما و بهشت و جهنم غیر ازمرگ وجود ندارد که شما را به بهشت می رساند و دشمنانتان را به آتش جهنّم واصل می کند». به برکت این خون ها بود که انقلاب آبیاری شد و به

برکت احیای روحیه شهادت طلبی شجاعانه به جنگ با ظلم و فساد رفت تا این که در سال 57 این نهال به بار نشست 3_ شعار و لعن و نفرین در قرآن کریم آمده است که «آگاه باشید که لعن و نفرین خدا بر ستمگران جاری است » در بسیاری از زیارت ها به خصوص زیارت عاشورا لعن بر ستمگران و منافقان به مثابه اعلان برائت از آنهاست که در مقابل حق ایستاده اند. و این یکی از ابعاد مفاهیم زیارتی است که مؤمن مسلمان بدان تمسّک می جوید و همان چیزی است که از خودآگاهی سیاسی مؤمن و کیاست مطلوب او در رویارویی با نیروهای باطل وتشخیص آن و هوشیاری و فریب نخوردن از باطل در چهره های گوناگون سرچشمه می گیرد.امام خمینی (ره) در این رابطه می فرماید: آنچه لعن و نفرین بر ستمگران آل بیت است تمام فریاد قهرمانانه ملت ها است بر سردمداران ستم پیشه در طول تاریخ الی الابد.

مراسم عزاداری

پیکر خونین حسین (ع) و جوانانش برای همه قرن ها و برای همه ملت ها تا ابد وسیله تحریک است تا بدان بهانه حقوق از دست رفته خود را باز یابند. امام رضا (ع) می فرمایند «اگر می خواهی برای چیزی گریه کنی برای حسین (ع) گریه کن زیرا او را به بدترین وضع شهید کردند. آری گریه برای امام حسین (ع) یعنی حمایت از مظلوم و اعلام کنید به ظالم این گریه یک احساس ذلّت فردی نیست بلکه اعلام جهاد عمومی علیه ظلم ها و ناروایی هاست ».نیک ار. کدی درباره تأثیر مراسم عزاداری امام حسین (ع) در نهضت امام (ع) می نویسد: «تعزیه و روضه خوانی ها بیشتر به صورت یک تریبون سیاسی به منظور

بیان مفاسد اجتماعی و بی عدالتی و ضرورت مبارزه علیه آنها درآمد».امام خمینی (ره) می فرمایند «باید بدانید که اگر می خواهید نهضت شما محفوظ بماند، باید این سنّت ها [عزاداری و سوگواری را حفظ کنید».مراسم عزاداری امام حسین (ع) علاوه بر زنده نگاه داشتن یاد و خاطره شهدای کربلا باعث احیای فرهنگ عاشورا در طول این چهارده قرن ونیز باعث انسجام و همبستگی بیشتر شیعیان و منشأ قیام های شیعی در طول تاریخ بوده است امری که محققان غربی نیز بر آن تأکید دارند. نیکلسن در این رابطه می گوید «حادثه کربلا حتی باعث پشیمانی و تأسف امویان شد، زیرا این واقعه شیعیان را متحد کرد و برای انتقام حسین هم صدا شدند و صدای آنان در همه جا به ویژه عراق و میان ایرانیان انعکاس یافت . در این بخش با تحلیلی تاریخی قصد داریم میزان به کارگیری امام از فرهنگ مخفی عاشورا در جریان نهضت تا پیروزی آن را بررسی کنیم

نقاط عطف انقلاب اسلامی ایران

تظاهرات دهم محرم هشتاد و سه و قیام پانزده خرداد چهل و دو

اشاره

حسین همواره مشعل فروزانی است برای نهضت های اسلامی جامعه شیعه درطی قرن ها به یاد حسین (ع) می گرید و خون او را حیات بخش نهال آزادی و حق و عدالت می داند. فرارسیدن محرم 83 و پابرجا ماندن حوزه علمیه قم با وجود تلاش دولت در تعطیل کردن آن معنای بسیار داشت معنای حضور حسین در مبارزه ای بزرگ به همین جهت رژیم حاکم می بایست تدابیر لازم را کرده باشد تا به هر ترتیب از محرم بگذرد امام (ع) تمام قوا را به کار گرفت تا محرم صورت واقعی خود را باز یابد، به همین جهت در پیام خود وعاظ را به افشاگری ترغیب می کند. از این

جهت است که در آن دهه وعاظ نه تنها و اظهار انزجار از یزید می کنند بلکه با نوحه سرایی و اشعار انقلابی برای کشتگان فیضیه به یاری حسین (ع) می شتابند. در دهم محرم است که مردم علی رغم تهدیدات مکرر رژیم به خیابان ها می آیند و با شعار «خمینی بت شکن خدا نگهدار تو»، «مرگ بر دیکتاتور» مراسم سیاسی خود را به مجلس عزاداری امام حسین (ع) متصل می کنند.تظاهرات مردم نشان داد که امام از چه موقعیت مردمی با ارزشی برخوردار است سخنرانی امام در عصر عاشورا در میان جمعیت بی سابقه ای که به قم آمده بودند پرده ها را بالا زد، شاه را خرد کرد، سلطنت را در انظار خوار ساخت و نوید آینده دیگر را به مردم مسلمان داد و در عین حال تظاهرات وسیع دهم و یازدهم محرم چهره مبارزات را درشکل مذهبی انداخت و مستقیماً شاه و رژیم سلطنت را در معرض تهاجم قرار داد.ثمره این سخنرانی در پانزدهم خرداد 42 به بار نشست و هزاران زن و مرد با فریاد«یا مرگ یا خمینی با تأسی به مکتب جهاد و انقلاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند و نهال نوپای نهضت را با خون خود آبیاری کردند. در این باره امام (ره) در سال 56 فرمود:«محرم چه ماه مصیبت زا وچه ماه سازنده و کوبنده ای است محرم نهضت بزرگ سیّد شهیدان و سرور اولیای خداست که با قیام خود در مقابل طاغوت تعلیم سازندگی و کوبندگی را به بشر داد و راه فنای ظالم و شکستن ستمکار را راه فدایی دادن و فدایی شدن دانست و این خود سر لوحه تعلیمات اسلام است برای ملت ها

تا آخر دهر. نهضت دوازده محرم و پانزده خرداد در مقابل کاخ ظلم شاه و اجانب به پیروی از نهضت مقدس حسین چنان سازنده و کوبنده بود که مردانی مجاهد و فداکار تحویل جامعه داد که با تحرک و فداکاری روزگار را بر ستمکاران و خائنان سیاه نمودند...».در جای دیگر می فرمایند «رمز پیروزی اسلام بر کفر جهانی را در این قرن که پانزدهم خرداد سرآغاز آن بود دوازده محرم حسینی جستجو کنید که انقلاب اسلامی ایران پرتوی از عاشورا و انقلاب عظیم الهی آن است .

اعلامیه امام به مناسبت جشن های دو هزار و پانصد ساله

امام به مناسبت این روز نکبت بار اعلامیه ای صادر کرد که در بخشی از آن آمده است «امام حسین با قیام علیه یزید بزدلی این شخص را بر جهانیان آشکار می کند. این جنگ همیشه ادامه داشته است علمای بزرگ اسلام همواره علیه مستبدان و افراد بی عقلی که ملت را به زنجیر می کشیده اند و ثروت های کشور را به هدر داده اند تا هوس ها و امیال خود را فرو بنشانند مبارزه کرده اند...».

اربعین سال یکهزار و سیصد و پنجاه و شش

همان طور که می دانیم اربعین سال 56 نقش بسیاری در پیروزی انقلاب داشت که این خود برگرفته از مکتب حسین (ع) وشهادت آن حضرت و اربعین آن بوده است ده ها شهر اربعین را تبدیل به تظاهرات وسیع ضد رژیم می نمایند و شعار «استقلال آزادی حکومت اسلامی چون یک سرود همگانی به نهضت اوج می داد.

هفدهم شهریور

امام به مناسبت جمعه سیاه و به خاک وخون کشیده شدن هزاران زن و مرد در میدان ژاله سابق یا شهدای امروز اعلامیه ای صادر نمود، در قسمتی از آن می خوانیم چهره ایران امروز گلگون است ودلاوری ونشان در تمام اماکن به چشم می خورد، آری چنین است راه امیرمؤمنان (ع) وسرور شهیدان امام حسین (ع).» همچنین در سخنرانی سال 58 امام شهدای هفدهم شهریور را در شمار شهدای کربلا آوردند: در هفده شهریور مکرر عاشورا و میدان شهدا مکرر کربلا و شهدای ما مکرر شهدای کربلا و مخالفان ملت ما مکرر یزید و وابستگان او هستند».

امواج خروشان تاسوعا وعاشورا یکهزار و سیصد و پنجاه و هفت

همیشه حکومت های جائر وظالم در این دو روز احساس خطر می کردند و نام یزید را بر خود تطبیق می دادند و خود به خود از کسانی که روی عنوان یزید اتکا می کردند تنفرداشتند وآنها را به عقوبت می رساندند. تاسوعا و عاشورا که به جای سوگواری به یک نمایش بزرگ مذهبی ویک رفراندوم بدون شمارش رأی تبدیل گردید محبوبیت امام و رهبری قاطع او را عملاً اثبات و تکرار کرد. تصویر او در دست امواج خروشان جمعیتی بود که لاینقطع به خیابان انقلاب می پیوست و قیام امام حسین بن علی (ع) را از قرن ها به نمایش می گذاشت در بند پانزدهم قطعنامه این راهپیمایی آمده است «ما به روان پاک و پر افتخار شهدای جنبش اسلامی ایران و به خصوص شهدای مبارزه پانزده ساله که سهم شایانی در پیشبرد اهداف مبارزه دارند و با الهام از مکتب حسین بن علی (ع) بی دریغ خون خود را نثار کرده اند...». امام در جواب این تظاهرات عظیم اعلامیه ای صادر کردند که «شما در راهپیمایی های بزرگ سراسری ایران در

روزهای تاسوعا و عاشورا [با] سیّد مظلومان و امام فداکاران (ع) تجدید عهد نمودید».

نتیجه گیری

آنچه بدان پرداخته شد، نشان داد در هر لحظه و گام از شروع نهضت تا پیروزی انقلاب سخن از شهید و شهادت و امام حسین (ع) و پیروزی خون بر شمشیر بود، چه در شعارها و سخنرانی ها و چه در اعلامیه ها به ویژه در سخنان و اعلامیه های امام خمینی همچون سکان دار و رهبر این نهضت

درباره مركز

بسمه تعالی
هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ
آیا کسانى که مى‏دانند و کسانى که نمى‏دانند یکسانند ؟
سوره زمر/ 9

مقدمه:
موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان، از سال 1385 هـ .ش تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی (قدس سره الشریف)، با فعالیت خالصانه و شبانه روزی گروهی از نخبگان و فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.

مرامنامه:
موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان در راستای تسهیل و تسریع دسترسی محققین به آثار و ابزار تحقیقاتی در حوزه علوم اسلامی، و با توجه به تعدد و پراکندگی مراکز فعال در این عرصه و منابع متعدد و صعب الوصول، و با نگاهی صرفا علمی و به دور از تعصبات و جریانات اجتماعی، سیاسی، قومی و فردی، بر مبنای اجرای طرحی در قالب « مدیریت آثار تولید شده و انتشار یافته از سوی تمامی مراکز شیعه» تلاش می نماید تا مجموعه ای غنی و سرشار از کتب و مقالات پژوهشی برای متخصصین، و مطالب و مباحثی راهگشا برای فرهیختگان و عموم طبقات مردمی به زبان های مختلف و با فرمت های گوناگون تولید و در فضای مجازی به صورت رایگان در اختیار علاقمندان قرار دهد.

اهداف:
1.بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام)
2.تقویت انگیزه عامه مردم بخصوص جوانان نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی
3.جایگزین کردن محتوای سودمند به جای مطالب بی محتوا در تلفن های همراه ، تبلت ها، رایانه ها و ...
4.سرویس دهی به محققین طلاب و دانشجو
5.گسترش فرهنگ عمومی مطالعه
6.زمینه سازی جهت تشویق انتشارات و مؤلفین برای دیجیتالی نمودن آثار خود.

سیاست ها:
1.عمل بر مبنای مجوز های قانونی
2.ارتباط با مراکز هم سو
3.پرهیز از موازی کاری
4.صرفا ارائه محتوای علمی
5.ذکر منابع نشر
بدیهی است مسئولیت تمامی آثار به عهده ی نویسنده ی آن می باشد .

فعالیت های موسسه :
1.چاپ و نشر کتاب، جزوه و ماهنامه
2.برگزاری مسابقات کتابخوانی
3.تولید نمایشگاه های مجازی: سه بعدی، پانوراما در اماکن مذهبی، گردشگری و...
4.تولید انیمیشن، بازی های رایانه ای و ...
5.ایجاد سایت اینترنتی قائمیه به آدرس: www.ghaemiyeh.com
6.تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و...
7.راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی
8.طراحی سیستم های حسابداری، رسانه ساز، موبایل ساز، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک، SMS و...
9.برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم (مجازی)
10.برگزاری دوره های تربیت مربی (مجازی)
11. تولید هزاران نرم افزار تحقیقاتی قابل اجرا در انواع رایانه، تبلت، تلفن همراه و... در 8 فرمت جهانی:
1.JAVA
2.ANDROID
3.EPUB
4.CHM
5.PDF
6.HTML
7.CHM
8.GHB
و 4 عدد مارکت با نام بازار کتاب قائمیه نسخه :
1.ANDROID
2.IOS
3.WINDOWS PHONE
4.WINDOWS
به سه زبان فارسی ، عربی و انگلیسی و قرار دادن بر روی وب سایت موسسه به صورت رایگان .
درپایان :
از مراکز و نهادهایی همچون دفاتر مراجع معظم تقلید و همچنین سازمان ها، نهادها، انتشارات، موسسات، مؤلفین و همه بزرگوارانی که ما را در دستیابی به این هدف یاری نموده و یا دیتا های خود را در اختیار ما قرار دادند تقدیر و تشکر می نماییم.

آدرس دفتر مرکزی:

اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109