* نام كتاب: سيرى در الغدير

* مؤلف محمد امينى نجفى

* ناشر: مؤلف

* چاپ: اول / 1370

* تيراژ: 10000

* چاپ: مهر - قم

* حق هر گونه تكثير ونشر متعلق به مؤلف است.

ص: 1

سيرى در الغدير

تأليف: محمد امينى نجفى

ص: 2

ص: 3

بسم الله الرحمن الرحيم

اين نوشتار پرتوى است از كتاب شريف الغدير (تأليف علامه امينى ره) كه به ياد آن مرحوم وبه مناسبت هزار و چهار صدمين سالروز عيد خجسته غدير نگارش يافته است.

ص: 4

ص: 5

* علامه شيخ عبد الحسين احمد امينى نجفى به سال 1320 هجرى قمرى در شهر تبريز ديده به جهان گشود.

* تحصيلات مقدماتى ودوره سطح علوم دينى را نزد افاضل تبريز از جمله پدر بزرگوارش فرا گرفت.

* در عنفوان جوانى به نجف اشرف عزيمت كرد وپس از اتمام مرحله ديگرى از تحصيل، مجددا به تبريز بازگشت.

* چند سالى را در موطن خويش به تدريس وتحقيق پرداخت، ولى ديرى نپاييد كه جذبه ديار ملكوتى نجف اشرف، ديگر بار او را به سوى آن سامان كشانيد.

* علامه به نجف رفت وبراى هميشه در آن سرزمين مقدس رحل اقامت افكند.

* اساتيد وآيات عظام بزرگوارى چون: ميرزا على شيرازى، ميرزاى نائينى، سيد ابو الحسن اصفهانى، شيخ محمد حسين كاشف الغطا وشيخ محمد حسين غروى اصفهانى از جمله اساتيد مهم علامه در نجف بودند.

* جديت وتلاش خستگى ناپذير علامه - به مدد توفيقات الهى - خيلى زود او را به مقام والاى اجتهاد رسانيد. از ان پس بود كه امر تحقيقات شبانه روزى وتأليفات گسترده، تمامى اوقات حيات آن مرحوم را اشغال نمود.

* كتبى چون تفسير فاتحة الكتاب، شهداء الفضيلة، سيرتنا وسنتنا، ثمرات الاسفار، رياض الانس والغدير از جمله آثار جاويدان اوست.

* علامه براى تأليف كتاب الغدير، منابع مورد نياز موجود در كتابخانه هاى عمومى و

ص: 6

خصوصى نجف اشرف را به دقت بررسى نمود وسپس براى تكميل تحقيقات خويش به ايران، هند، سوريه وتركيه سفر كرد ومصادر مربوطه موجود در كتابخانه ها را با تلاشى تحسين برانگيز ودر عين حال حيرت آور مطالعه واحيانا استنساخ نمود.

* مجاهد بزرگوار ما كه در آخرين سالهاى حيات خود - از فرط مطالعات بى وقفه و پيگير - اسير بستر بيمارى گرديده بود، در روز جمعه (28 ربيع الثانى 1390 هجرى قمرى مطابق با 12 تيرماه 1349 شمسى) هنگام اذان ظهر در تهران دار فانى را بدرود گفت. او آنگاه كه چشم از دنيا فرو مى بست زير لب اين عبارت را با خود زمزمه مى كرد: " اللهم إن هذه سكرات الموت قد حلت، فأقبل إلى بوجهك الكريم... ".

* جنازه شريفش پس از انتقال به نجف اشرف در كتابخانه عمومى امير المؤمنين - كه در حقيقت بوستان معرفتى بود كه اساس ان را خود ان مرحوم پى ريخته بود - به خاك سپرده شد. روح پرفتوحش شاد وغريق رحمت الهى باد.

ص: 7

ص: 8

ص: 9

ص: 10

ص: 11

ص: 12

ص: 13

ص: 14

ص: 16

فروغ حيات دنيوى پيامبر (صلی الله علیه و آله) در روز دوشنبه 28 صفر (1) سال دهم هجرت خاموش شد وپس از سه روز (2) بدن مباركش مظلومانه در دل شب (3) دفن گرديد. به روايت تاريخ، در اين سه روز گوركنى (4) ابو عبيده نام به مدد دلالى كه چارپا مى فروخت (5) همت كردند ومردى را به بهانه اينكه از همه پيرتر است (6) خليفه مسلمين نمودند. (7) آن شب كه پيامبر (صلی الله علیه و آله) را به خاك مى سپردند، مرم در خانه هاى خود از فرط خستگى در خوابى سنگين غنوده بودند. (8) تنها، دخترى بر سر گور با دو كودك خردسالش5.

ص: 17

اشكريزان زمزمه ها بر لب داشت: يا ابت، يا رسول الله! ماذا لقينا بعدك من فلان وفلان. (1) مردم خسته، سه روز است كه فرياد كشيده اند. سه روز است كه دستشان مشت وپايشان لگد به مخالفان خليفه حواله كرده. نه پايشان ياراى آن دارد كه لطفى كرده تا بقيع بيايند ونه دستشان ناى كندن قبرى براى عزيز از دست رفته را دارد. حتى شيخين هم فرصت حضور در مراسم تدفين را نيافته اند. (2) مردم آنقدر در دهان مخالفين خليفه خاك پر كرده اند (3) كه لزومى ندارد ماتم ريختن خاك بر قبر پيامبر (صلی الله علیه و آله) را داشته باشند.

حنجره ها آنقدر در كشتن مخالفين " اقتلوا فلانا " (12) ويا " قاتلوهم " يا " نضرب عنفك " (4) گفته اند كه ديگر طمع نوحه سرايى براى پيامبر (صلی الله علیه و آله) را نبايد از آنها داشت.

بدنها خسته است وچشمها از دود آتش خانه وحى (5) افسرده. اى كلنگهايى كه قبر پيامبر (صلی الله علیه و آله) را حفر مى كنيد، بى صدا باشيد! بى صدا، كه دخت خليفه - در سايه خلافت پدر - در خواب ناز خفته است. (6) اى كلنگها بى صدا باشيد كه مردم خفته اند و فردا وفرداهاى ديگر بسى مشغله ها دارند.

فردا روز غارت اموال مردم است. فردا در نماز، خليفه با خالد قرار ترور دارد. (7) فردا بر منبر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خليفه سنت فحاشى به نواميس پيامبر را بدعت مى گذارد. (8)].

ص: 18

فردا بقيع، دوباره شاهد دفنى شبانه است. (1) فردا بايد از فاطمة پوزش طلبيد. (2) از فردا كسى را حق آن نيست كه بر فرزندش نام " محمد " گذارد (3) ويا از محمد (صلی الله علیه و آله) روايت برخواند. (4) فردا شجره رضوان را بايد از ريشه بركند (5) كه ياد آور بيعت مردم با پيامبر است. فردا سر مالك بن نويره ها را بايد به تيغ سپرده، ناموس آنها را به كابين در آورد. (6) فردا سگان حوئب (7) بر شترى پارس مى كنند. (25) فردا براى اعتلاى دين اسلام، على را با تيغ اجتهاد (8) سر مى زنند. فردا حسن (علیه السلام) آزرده از خنجر كينه توزان ماهها در بستر از.

ص: 19

درد مى نالد. (1) فردا سبط نبى، با جگر پاره پاره خويش نجوا دارد. (2) فردا سر حسين (علیه السلام) در طشت طلا، (3) از خليفه ضربت عصا مى خورد. (4) فردا فرداى خزان باغ نبى است. فردا فرداى خالدها ومروانهاست. فردا روز سلطه شجره ملعونه وفرزندان طلقاست. فردا وفرداهاى ديگر روز كشتار حجر بن عدى ها (5) و محمد بن ابى بكرهاست. (6) فردا دنده هاى عبد الله بن مسعودها خرد مى شود. (7) فردا روز تدارك ربذه هاست. (8) فردا وفرداهاى ديگر عمارها را بايد زير مشت ولگد گرفت. (9) فردا مسجد كوفه انباشته از دستهاى قطع شده است. (10) فردا در دار الاماره براى هر سر بريده 500 درهم جايزه مى دهند. (11) فردا درخت زيبا، بدن مثله شده ميثم را در آغوش.

ص: 20

مى كشد. (1) فردا بر سر قبر پيامبر (صلی الله علیه و آله)، سر از تن جداى زيد را نصب مى كنند. (2) فردا به مدت شش سال بدن بى سر (3) يحيى را به دار مى كشند.(4) فردا فرداى غربت دين پيمبر است. (5) فردا وفرداهاى ديگر وليدها - مست و مخمور - در نماز جماعت، امامت مى كنند. (6) فردا مغيرة بن شعبه ها پس از زنا با امثال ام جميل (7) به محراب مسجد آمده، اظهار تقدس مى كنند.

فردا روز تلاش افسانه پردازان است. (8) فردا معاوية روات را براى ساخت اكاذيب، به كاخ خضراء فرا مى خواند. (9) فردا خليفه سوگند ياد مى كند كه نام پيامبر را نيز دفن كند. (10).

فردا....

الغدير الغدير، تاريخ اين فرداهاست.

الغدير، زبان سيلى خوردگان اسلام است كه از نيام خاموشى برآهيخته است.

الغدير، شكوائيه آن عزيزى است كه خارى در چشم واستخوانى در گلو داشت.

الغدير، پالايش داستان اسلام از جعليات قصه گويان است..

ص: 21

حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى " (1) است.

مرحوم علامه امينى بمنظور اعتلاى اسلام، ايمان آورندگان به اين دين حنيف را به سوى حبل الهى مى خواند وكتاب الغدير را با حديث شريف " عنوان صحيفة المؤمن حب على بن ابى طالب " آغاز مى نمايد.

جويندگان جاه وقدرت وپويندگان مال وثروت، پس از فوت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) - با اين كه در زمان حيات پيامبر (صلی الله علیه و آله) با على (علیه السلام) بعنوان جانشنين وى بيعت كرده بودند - اين ريسمان الهى را رها كردند وپيشگامان طريق تفرق واضمحلال اتحاد مسلمين گشتند. بعدها ما پول معاويه وامثال او، تاريخ زندگانى وسنت پيامبر (صلی الله علیه و آله) دستخوش تحريف گرديد، احاديث ساختگى ودروغين در منقبت خلفا ساخته شد وحتى روايات بسيارى در خصوص موضوع خلافت از زبان پيامبر (صلی الله علیه و آله) جعل گرديد.

در پى تغيير احكام الهى وجعل احاديث، كتب بسيارى در زمينه هاى مختلف از جمله حديث، تاريخ، تفسير، فقه و... تدوين شد كه اساس آنها بيشتر بر پايه همين روايات ساختگى استوار بود. رفته رفته مذاهب - كه سنگ بناى آنها در دوره حكومت خلفاى اوليه گذاشته شده بود - يكى پس از ديگرى ظهور يافت ومسلمين را بيش از پيش دچار تشتت وتفرق نمود.

راه دستيابى مجدد به اتحاد مسلمين - يعنى همان اتحاد واتفاقى كه در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حاكم بود - تنها از طريق شناخت دقيق وقايع مذكور ميسر است و تحصيل اين حقايق مستلزم تلاشى گسترده وپيگير مى باشد تا با تحقيق وتفحص در درياى بيكران كتب، مرواريدهاى حقيقت صيد گردد. از اينروست كه مرحوم علامه خود مى فرمايد: " كتاب الغدير كوششى است براى كشف حقيقت ".

در نشريه كتابخانه امير المؤمنين (علیه السلام) - كه تحت اشراف علامه امينى تنظيم مى شد - آمده است كه: " وحدت اسلامى بر مبناى اظهار حقايق در بين امت مى باشد (حقايق قرآنى وسنت پيامبر)، نه وحدت سياسى كه استعمارگران به دست عمال خود آن را علم مى كنند ووقتى نتيجه مطلوب را گرفتند آن را بهم مى زنند ". (2)3.

ص: 23

كه عرض خود را از طولش باز نمى شناخت، وآن اسير آزاده شده تازه كار ونادان بى دادگر و غاصب، (1) وآن شرابخوار باده پيما، (2) وآن آزمند آشوبگر بى پروا، (3) همگى چشم خود را به منصب فرمانروايى بر مسلمانان دوختند. بله، همينان بودند كه بندگان خدا را بردگان خويش قرار داده واموال بيت المال را جزء دارايى خود شمرده وكتاب خدا (قرآن) را وسيله نيرنگ ودغلكارى قرار دادند ودين خدا را دستاويز تبهكاريهاى خويش ساختند ". (4) مبناى تحقيقى مرحوم علامه امينى حدود چهل سال است كه از تاريخ تدوين كتاب الغدير مى گذرد وبه جرأت مى توان گفت كه در دنياى تحقيقات اسلامى كسى نيست كه با نام الغدير وبا نام علامه امينى ناآشنا باشد، اين كتاب در 20 جلد به زبان عربى، با نثر بسيار پخته وادبى نگارش يافته كه تاكنون (11) جلد آن به طبع رسيده است. آية الله العظمى سيد محسن حكيم و آية الله سيد حسين حمامى درباره اين كتاب گفته اند: " لا يأتيه البالطل من بين يديه "(5) و آيات عظام سيد عبد الهادى شيرازى وشيخ محمد رضا آل ياسين وعلامه اردوبارى گفته اند: " لا ريب فيه هدى للمتقين ". (6) با آن كه مطالب الغدير به مذاق بسيارى خوشايند نيست، از آنجائيكه با اتكاء به منابع ومآخذ متقن نوشته شده است تا كنون ظرف اين مدت چهل سال كسى يا گروهى نتواسته نقدى يا ردى بر كتاب الغدير ويا حتى نقدى بر صفحه اى از الغدير بنگارد. مرحوم علامه خود مى فرمود: " من براى نوشتن الغدير، 10 هزار كتاب را (كه ممكن است هر كتاب در چندين مجلد باشد) از باى بسم الله تا تاى تمت خوانده ام (7) وبه 100 هزار.

ص: 25

كتاب مراجعات مكرر داشته ام ".

مصادر ومنابعى كه در كتاب الغدير مورد استناد قرار گرفته همگى از منابع علماى اهل سنت است، واين بدين معنا نيست كه كتب اهل سنت در نظر علامه امينى داراى اعتبار، ويا كتب علماى مذهب شيعه غير قابل اعتماد است. يكى از قواعد اساسى منطقى در جدل، احتجاج از طريق ارائه مسلمات طرف مقابل است. مرحوم علامه با عنايت به همين قاعده منطقى، مطالب الغدير را با استناد به اقوال وآراء اهل سنت استوار ساخته اند وخود مى فرمايند: " مطالبى كه ما در الغدير گفته ايم مذهبى نيست بلكه اسلامى است "، يعنى مسائلى نيست كه فقط مذهب شيعه بدان معتقد باشد بلكه مطالبى است كه در ميان جميع مذاهب اسلامى متفق عليه است.

برخى تصور باطلى از الغدير دارند ومى پندارند الغدير باعث تفرقه وجدايى مذاهب اسلامى از يكديگر مى گردد، كسانى كه اين تصور را دارند نه تنها الغدير را مطالعه نكرده اند بلكه از تأثير الغدير در ممالك اسلامى بى اطلاع هستند. اولا هر كس كه الغدير را بخواند در مى يابد كه مؤلف كتاب از حسن نيت كاملى برخوردار است ومنظور وى از تدوين اين كتاب تنها اظهار حقايق تاريخ اسلام مى باشد. ثانيا مطالب الغدير چيزى نيست كه نظرات شخصى مرحوم امينى باشد وكثرت منابعى كه در الغدير بدانها اشاره شده است شاهد اين مدعاست. تقريبا مى توان گفت جمله اى بدون دليل وبدون مأخذ در الغدير نوشته نشده است. لذا اگر كسى بخواهد ادعا كند كه كتاب داراى تأثير تفرقه كلمه مى باشد، بايد بپذيرد تمامى كتابهايى كه در الغدير به آنها ارجاع شده است ريشه هاى اصلى اين تأثير است وما مى دانيم كه مآخذ الغدير عبارت است از امهات كتب اسلامى غير شيعى از جمله صحاح سته. ثالثا پس از انتشار الغدير، مقالات متعددى در مجلات فرهنگى مصر وسوريه وعراق و... در تجليل از اين كتاب درج گرديد (1) وسيل نامه هاى تقدير از سراسر ممالك اسلام جارى شد. اكثر نويسندگان اين نامه ها از علماى بزرگ اهل سنت هستند از ملوك ووزراى كشورهاى اسلامى گرفته تا ائمه جمعه وجماعات واساتيد دانشگاهها براى الغدير تقريظ نوشتند وبه قدردانى از زحمات مؤلف آن پرداختند. از ميان اين نامه ها واين تقاريظ، نزديك به 50 نمونه در مقدمه مجلدات.

ص: 26

الغدير درج گرديده است. اين نامه ها واين مقالات همگى بيانگر اين مطلب است كه الغدير كتابى است كه كليه فرق اسلامى بر مطالب مستند آن اتفاق نظر دارند.

اينك براى آشنايى اجمالى با اين كتاب، به معرفى اهم عناوين آن مى پردازيم.

اين عناوين فقط ذكر جلوه هايى از كتاب الغدير مى باشد وبه اين معنا نيست كه به كل موضوعات آن اشاره شده است. همچنين بايد توجه داشت ارجاعاتى كه در اين نوشتار به الغدير داده ايم، به متن عربى كتاب است ونه ترجمه هاى فارسى. شايان ذكر است كه كليه مطالبى كه پس از اين بيان مى گردد مبتنى بر مصادر ومنابع علماى اهل سنت مى باشد كه تفصيل آن در الغدير آمده است. (1) ذيحجة سال 1410 هجرى قمرى مطابق با تيرماه 1369 شمسى ممحمد امينى نجفى.

ص: 27

ص: 28

ص: 30

كه در اين جا حضور دارند بايد اين خبر را (اين ولايت على را) به غائبين ابلاغ كنند. پس از آنكه حضرت خطبه خويش را تمام كرد جبرئيل از جانب خدا وحى آورد " أليوم أكملت لكم دينكم وأتممت عليكم نعمتى ورضيت لكم الإسلام دينا " [امروز دين شما را كامل نمودم ونعمتم را بر شما تمام كردم]. (1) بعد پيامبر فرمودند. " الولاية لعلى بعدى (بعد از من ولايت با على است). پس از ايراد خطبه پيامبر، مردم آمدند ويك يك به على (علیه السلام) تهنيت گفتند وبيعت نمودند، از جمله ابو بكر وعمر آمده وگفتند: " اى پسر ابوطالب! مبارك باد، از امروز تو مولاى ما و مولاى تمامى مؤمنين ومؤمنات گشتى ".

واقعه غدير خم كه اجمالا ذكر گرديد يكى از برجسته ترين حوادث تاريخ اسلام مى باشد وبنابر اعتقاد جميع مذاهب عيد غدير از مهمترين اعياد اسلامى است. (2) با اينحال بسيارى از افراد در طول تاريخ براى تحريف اين واقعه نهايت تلاش خويش را نمودند.

برخى نوشتند: " اصلا على (علیه السلام) در آن سال به حج نرفته بود ". (3) برخى ديگر مانند ابن تيميه گفتند: " حديث الولايه غدير بدون شك دروغ است ". (4) برخى هم مانند ابن حزم گفتند:

" هيچ فرد موثقى، حديث غدير را روايت نكرده است ". (5) عاقبت كار به جائى رسيد - كه براى تحريف جريان غدير خم - فردى چون " دكتر ملحم ابراهيم اسود " در تعليقه خود بر " ديوان ابى تمام " ادعا كرد كه: " واقعه غدير يكى از جنگهاى معروف است "! (6)

را اثبات كرد وسپس در مرحله دوم بايد ديد الفاظى كه پيامبر (صلی الله علیه و آله) در غدير فرموده اند بر چه موضوعى دلالت دارد. به عبارت ديگر حديث غدير بايد از حيث سند ودلالت مورد مطالعه قرار گيرد.

اسناد حديث غدير به گونه اى است كه افزون از حد تواتر است وبه قول ضياء الدين مقبلى (متوفى 1108): " اگر بنا باشد حديث غدير را (با اينهمه مدارك) محرز ومسلم ندانيم، بايد قبول كنيم كه هيچ واقعه اى در دين اسلام قابل اثبات نيست ". (1) حديث غدير را 110 نفر از صحابه نقل كرده اند. در ميان اين 110 نفر، افرادى وجود دارند كه با على (علیه السلام) چنان درگيريهايى داشتند كه حتى با وى وارد جنگ شدند. اگر اين حديث ساخته برخى از صحابه بود، لا اقل معاندين على (علیه السلام) نبايد آن را روايت مى كردند. در ميان اين 110 تن به اسامى افرادى چون: ابوبكر، عمر، عايشه، خالد بن وليد، سعد بن ابى وقاص، عبد الله بن عمر، طلحه وزبير برمى خوريم. تابعينى كه حديث غدير را نقل نموده اند 85 نفر مى باشند. يعنى سند حديث غدير در حلقه دوم، 195 نفر را وى از صحابه وتابعين دارد.

حضرات علماى عامه، از جمله برخى از صاحبان صحاح، حديث غدير را در كتب خويش نقل كرده اند وآن را تا ابد بر پهنه تاريخ اسلامى جاودانه نموده اند. تعداد اين علماء 360 نفر مى باشد كه اسامى آنها با مصادر مربوطه در جلد اول كتاب الغدير درج است.

بسيارى از علماى طراز اول اهل سنت از جمله ترمذى (صاحب جامع الصحيح)، طحاوى، حاكم نيسابورى وچهل تن ديگر پس از نقل حديث غدير، آن را از احاديث صحيحه دانسته اند وراويان آن را توثيق نموده اند. شمس الدين جزرى منكران حديث غدير را بى اطلاع قلمداد مى كند. (2) حافظ عاصمى مىگويد: " حديث غدير را تمامى فرق اسلامى پذيرفته اند ". (3) ابن مغازلى از قول استادش (ابو القاسم فضل بن محمد اصفهانى) مىگويد: " حديث صحيح غدير را حدود يكصد نفر از صحابه، از جمله تمامى عشره مبشره روايت كرده اند. لذا صحت اين حديث مسلم ومحرز است ومن هيچ ضعفى در استوارى.

ص: 33

آن نمى بينم ". (1) نور الدين حلبى نيز سخنان شبهه كنندگان در صحت حديث غدير را غير قابل اعتنا مى داند. (2) شايان ذكر است كه تعداد بسيارى از محدثين برجسته قرن سوم - كه از راويان مورد اعتماد بخارى ومسلم محسوب مى شوند - حديث غدير را نقل كرده اند. نام برخى از اين محدثين از اين قرار است:

يحيى بن آدم (متوفى 203)، شبابة بن سوار (متوفى 206)، اسود بن عامر (متوفى 208)، عبد الرزاق بن همام (متوفى 211)، عبد الله بن يزيد (متوفى 212)، عبيد الله بن موسى (متوفى 213)، حجاج بن منهال (متوفى 217)، فضل بن دكين (متوفى 218)، عفان بن مسلم (متوفى 219)، على بن عياش (متوفى 219)، محمد بن كثير (متوفى 223)، موسى بن اسماعيل (متوفى 223)، قيس بن حفص (متوفى 227)، هدبة بن خالد (متوفى 235)، عبد الله بن ابى شيبه (متوفى 235)، عبيد الله بن عمر (متوفى 235)، ابراهيم بن المنذر (متوفى 236)، ابن راهويه بن اسحاق (متوفى 237)، عثمان بن ابى شيبة (متوفى 239)، قتيبة بن سعيد (متوفى 240)، حسين بن حريث (متوفى 244)، ابو الجوزاء احمد (متوفى 246)، ابو كريب محمد (متوفى 248)، يوسف بن عيسى (متوفى 249)، نصر بن على (متوفى 251)، محمد بن بشار (متوفى 252)، محمد بن المثنى (متوفى 252)، يوسف بن موسى (متوفى 253)، محمد صاعقه (متوفى 255)، وديگران. (3) براى اثبات واقعه غدير وهمچنين اثبات امامت وخلافت بلا فصل حضرت امير سلام.

ص: 34

الله عليه مطلب ديگرى نيز قابل توجه است وآن اينكه: حضرت امير المؤمنين، حضرت زهرا، امام حسن وامام حسين عليهم السلام وبرخى از ديگر صحابه همواره در مقابل مخالفان به حديث غدير استناد واحتجاج نموده اند. (1)

شهادت مىدهيد "؟ گفتند: " به يگانگى خدا و رسالت پيامبرش ". حضرت پرسيدند:

" ولى شما كيست "؟ همه گفتند: " خدا و رسول او ". پيامبر (صلی الله علیه و آله) بازوى على (علیه السلام) را گرفتند و او را بلند كردند - و در حالى كه على ايستاده بود - پيامبر فرمودند: " هر كسى كه خدا و رسولش مولاى اوست، على نيز مولاى او مىباشد.

قرينه سوم: پيامبر (صلی الله علیه و آله) پس از ايراد خطبه فرمودند: " اى مردم به من تبريك بگوييد، چرا كه خداوند مرا به نبوت و اهل بيت مرا به امامت مخصوص گردانيد ".

از همه اينها گذشته، پس از ايراد خطبه پيامبر (صلی الله علیه و آله)، تمامى حاضرين از جمله شيخين آمدند و به دستور پيامبر (صلی الله علیه و آله) با على بيعت نمودند.

ص: 37

ص: 38

ص: 40

نديده اى.

- پيامبر به على فرمود: اى على برخيز! من از اينكه تو امام و هادى پس از من باشى خرسندم.

حسان در اشاره به غزوه خيبر مىگويد:

... فقال سأعطى الراية اليوم ضاربا * كميا محبا للرسول مواليا يحب الهى و الا له يحبه * به يفتح الله الحصون الأوابيا...

-... پيامبر (در روز خيبر) فرمود: امروز درفش (نبرد) را به شمشير زنى دلاور خواهم سپرد كه دوست رسول خداست.

- او (= على) خداى مرا دوست دارد و خدا نيز دوستدار اوست. به دست اوست كه خداوند دژهاى نفوذ ناپذير را فتح مىكند.

- به زودى وليد به جزاى خويش كه خوارى و آتش (دوزخ) است خواهد رسيد و ترديدى نيست كه پاداش على بهشت است.

حقايقى اشاره شده است كه هر مسلمان آزاده و با شرافتى از خواندن آن متأثر مىگردد.

مضمون ترجمه برخى از ابيات قصيده جلجليه از اين قرار است:

عمروعاص مىگويد: " اى معاويه، قضايا را فراموش مكن... اين من بودم كه به مردم گفتم نمازشان بدون وجود تو قبول نيست... اين من بودم كه آنها را برانگيختم تا با سيد اوصياء على (علیه السلام) به بهانه خونخواهى آن مرد احمق [= عثمان] جنگ كنند... و اين من بودم كه به لشكريانت ياد دادم كه هر گاه ديديد على (علیه السلام) چون شير براى كشتن شما به سويتان مىآيد شلوارتان را در بياوريد و پشت به او كنيد تا او از شرم از كشتن شما منصرف شود... اى معاويه، مگر گفت و گوى من و ابوموسى اشعرى را فراموش كرده اى؟... مگر يادت رفته كه در آن روز چطور جامه خلافت را از قامت على (علیه السلام) در آوردم، بقدرى راحت اين كار را كردم كه انگار دمپايى از پاى در مىآورم... و مگر يادت رفته كه جامه خلافت را - مانند انگشترى كه به انگشت مىكنند - بر تو پوشانيدم... اى معاويه اين من بودم كه تو را بدون جنگ و دعوا بر فراز منبر نشاندم، گر چه به خدا لياقت آن را نداشتى و ندارى... اين من بودم كه تو را در شرق و غرب پرآوازه نموده... اگر من نبودم، تو مانند زنها در خانه نشسته بودى و بيرون نمىآمدى.... اى پسر هند، ما - از روى نادانى - تو را عليه على يارى نموديم وعلى كسى بود كه خدا از او به عنوان نبأ عظيم ياد نموده است... وقتى تو را بر سر مسلمين بالا برديم به اسفل سافلين فرو افتاديم... اى معاويه، يادت هست كه چقدر پيامبر مصطفى درباره على وصيت مىكرد، يادت هست كه پيامبر در غدير خم بر منبر رفت و در حالى كه دست على در دست او بود به امر خداوند گفت:

" اى مردم، آيا من بر شما از خودتان سزاوارتر نيستم [آيا من بر شما ولايت ندارم؟] ". همه گفتند: " تو بر ما ولايت دارى ". آنگاه پيامبر گفت: " پس هر كسى كه من مولا و ولى او هستم، على نيز ولى اوست ". يادت مىآيد پيامبر در آن روز دعا كرد كه " خدايا، على (علیه السلام) برادر پيامبر و فرستاده توست، پس دوست او را دوست بدار و دشمنش را دشمن باش "... در آن روز وقتى استاد تو [ابو بكر] ديد ديگر گردنبند خلافت على پاره شدنى نيست، آمد و به على تبريك گفت... اى معاويه ما جايمان در آتش، در درك اسفل جهنم خواهد بود...

و در فرداى قيامت - كه روز شرمندگى ماست - خون عثمان ما را نجات نخواهد داد...

ص: 45

فردا خصم ما على است و او نزد خدا و رسولش عزيز است... در آن روز كه پرده (از كارهاى ما) برافتد، عذر ما چيست؟!... پس واى بر تو و واى بر من... اى معاويه چه نسبتى مىتواند ميان تو وعلى باشد؟!... على چون شمشيرى (بران) است و تو بمانند داسى (كند)... على كه چون ستاره آسمانست كجا و تو كه چون ريگى بيش نيستى كجا؟!... اى معاويه آگاه باش كه در گردن من زنگوله اى است كه اگر گردنم را تكان بدهم، زنگوله به صدا در خواهد آمد ".

اينك ابياتى از متن قصيده جلجليه:

معاوية الحال لا تجهل * وعن سبل الحق لا تعدل نسيت احتيالى في جلق * على اهلها يوم لبس الحلبى؟ .. وقولى لهم: إن فرض الصلاة * بغير وجودك لم تقبل ... فبى حاربوا سيد الأوصياء * بقولى: دم طل من نعثل ... وعلمتهم كشف سوءاتهم * لرد الغضنفرة المقبل ... نسيت محاورة الأشعرى * ونحن على دومة الجندل ... خلعت الخلافة من حيدر * كخلع النعال من الأرجل ... والبستها فيك بعد الاياس * كلبس الخواتيم بالأنمل ورقيتك المنبر المشمخر * بلا حد سيف ولا منصل ولو لم تكن انت من اهله * ورب المقام ولم تكمل ... ولو لاى كنت كمثل النساء * تعاف الخروج من المنزل نصرناك من جهلنا يا بن هند * على النبأ الأعظم الأفضل وحيث رفعناك فوق الرؤوس * نزلنا إلى اسفل الأسفل وكم قد سمعنا من المصطفى * وصايا مخصصة في على؟ وفى يوم خم رقى منبرا * يبلغ والركب لم يرحل وفى كفه كفه معلنا * ينادى بامر العزيز العلى الست بكم منكم في النفوس * باولى؟ فقالوا: بلى فافعل ... فقال: ومن كنت مولى له * فهذا له اليوم نعم الولى فوال مواليه يا ذا الجلال * وعاد معادى اخ المرسل ... فبخبخ شيخك لما رأى * غرى عقد حيدر لم تحلل

ص: 46

... وإنا وما كان من فعلنا * لفى النار في الدرك الأسفل ومادم عثمان منج لنا * من الله في الموقف المخجل وإن عليا غدا خصمنا * ويعتز بالله والمرسل ... فما عذرنا يوم كشف الغطا * لك الويل منه غدا ثم لى ... فان كان بينكما نسبه * فأين الحسام من المنجل؟ واين الحصامن نجوم السما؟ * واين معاوية من على؟ فان كنت فيها بلغت المنى * ففى عنقى علق الجلجل بيش از 50 صفحه از مطالب جلد دوم الغدير به معرفى شخصيت عمروعاص اختصاص دارد.

- او در طول زندگانى من تا هنگام مرگم وزير من است و پس از من خليفه و امير خواهد بود.

- از ميان شما (مردم) هر كس كه على را دوست دارد، خداوند او را دوست باشد و هنگام مرگ شادمانى و سرور بر او باد.

- و از ميان شما هر كس كه با على دشمن است، خدا دشمن او باشد و در زمان مرگ با خسران و خوارى مواجه گردد * * * اقامه من بين اصحابه * وهم حواليه فسماه : هذا على بن ابى طالب * مولى لمن قد كنت مولاه فوال من والاه يا ذا العلا * وعاد من قد كان عاداه (1) * * * ... أوصى النبى له بخير وصية * يوم الغدير بأبين الافصاح : من كنت مولاه فهذا واعلموا * مولاه قوال إشاعة وصراح (2) * * * ...: أيها المسلمون هذا خليلى * ووزيرى ووارثى وعهودى وابن عمى الا فمن كنت مولا * ه فهذا مولاه فارعوا عهودى (3) * * *.

ص: 48

آل النبى محمد * اهل الفضايل والمناقب ... الصادقون الناطقون * السابقون إلى الرغائب فولاهم فرض من ال * رحمان في القرآن واجب وهم الصراط فمستقيم * فوقه ناج وناكب صديقه خلقت لصديق * شريف في المناسب إختاره واختارها * طهرين من دنس المعايب عبدى در ابيات فوق به چند منقبت از مناقب امير المؤمنين (علیه السلام) اشاره نموده كه جميع مذاهب اسلامى اتفاق دارند كه اين مناقب مخصوص على (علیه السلام) است. كليه مصادر مربوطه در الغدير آمده است.

ص: 52

ص: 54

گفت: " من آن كسانى را كه در ميان شما هستند و در روز غدير حاضر بودند به خدا قسم مىدهم آنچه را كه خودشان در روز غدير از پيامبر شنيده اند شهادت دهند، مگر پيامبر نفرمود: " من كنت مولاه فعلى مولاه، أللهم وال من والاه وعاد من عاداه ". (1) دوازده نفر از ميان جمعيت برخاستند و گفتند: ما شهادت مىدهيم كه در روز غدير با گوش خود اين سخنان را از پيامبر (صلی الله علیه و آله) شنيديم. در ميان جمعيت انس بن مالك نيز حضور داشت. وى با آنكه در روز غدير فرمايشات پيامبر (صلی الله علیه و آله) را شنيده بود از شهادت دادن امتناع ورزيد. على (علیه السلام) به انس گفت: تو مگر كلام پيامبر (صلی الله علیه و آله) را در غدير نشنيدى، چرا شهادت نمىدهى؟ انس گفت: اى امير مؤمنان، من پير شده ام و چنين چيزى را به خاطر نمىآورم. على (علیه السلام) فرمود:

خدايا اگر انس دروغ مىگويد (پيسى و) سپيده اى در چهره اش نمايان ساز كه حتى با عمامه نتواند آن را بپوشاند. در اثر همين نفرين انس بن مالك مبتلا به مرض پيسى شد و تا زمان مرگ اين بيمارى با وى بود.

بدون ترديد احاديثى كه در اين خصوص روايت شده است خارج از حد تواتر بوده واحدى توانائى رد علمى آنها را ندارد. پيامبر (صلی الله علیه و آله) در مواقف متعددى به كرات فرموده اند كه: " على اولين كسى است كه اسلام آورده است ". حفاظ عامه نيز اين احاديث را معتبر دانسته و رجال اسناد آنها را توثيق نموده اند. تفصيل اين احاديث با مصادر مربوطه در الغدير درج است. (1) علاوه بر اين بسيارى از صحابه پيامبر از جمله انس بن مالك (2)، زيد بن ارقم، (3) بريده، (4) عبد الله بن عباس، (5) عمر بن خطاب (6) و... اعتراف نموده اند كه على نخستين فردى است كه مسلمان شده است. آنچه كه ذيلا آورده ايم برخى از احاديث پيامبر (صلی الله علیه و آله) در اين خصوص مىباشد:

1 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: " اولين كسى كه از ميان شما در حوض (كوثر) بر من وارد خواهد شد، همان كسى است كه - بعنوان اولين فرد - ايمان آورد و او على بن ابى طالب (علیه السلام) است ". (7) 2 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) به فاطمه (علیه السلام) فرمود: " من تو را به ازدواج كسى در خواهم آورد كه پيش از همه اسلام آورده است. او در علم، اعلم از سايرين و در بردبارى برتر از همه مىباشد ". (8) 3 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) دست على (علیه السلام) را گرفت و فرمود: " على اولين كسى است كه به من ايمان آورده و نخستين فردى خواهد بود كه روز قيامت با من مصافحه مىكند... و اوست كه صديق اكبر است ". (9) 4 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) به فاطمة (علیه السلام) فرمود: " در ميان صحابه من، على نخستين فردى است كه اسلام آورد ". (10)5.

ص: 59

5 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: " هفت سال فرشتگان بر من وعلى درود مىفرستاند، زيرا ما دو نفر نماز مىخوانديم در حالى كه احدى با ما نبود ". (1) 6 - پيامبر فرمود: " على نخستين فردى بود كه با من نماز گزارد ". (2) 7 - پيامبر فرمود: " اى على!... تو با هفت امتياز در مقابل مردم قرار دارى و كسى از قريش نمىتواند آن فضائل را انكار كند. تو اولين كسى هستى كه به خدا ايمان آورده اى و... ". (3)

بى اختيار از جناياتى كه نويسنده اين كتاب به نام شريف ادب نموده است شكوه مىنمايد. بسيارى از مطالب ادبى مذهبى اين كتاب توهينى است به عالم ادب و مذهب.

عبارات ذيل نمونه اى از تراوشات طبع بيمار مؤلف آن است:

1 - " يكى از رؤساى تجار مىگفت: پير مردى بد اخلاق در كشتى با ما بود كه هر گاه اسم شيعه مىآمد عصبانى مىشد - و با چهره اى برافروخته - ابرو در هم مىكشيد. به او گفتم: هر دفعه كه اسم شيعه آمده عصبانى شده اى، تو از چه چيز شيعه بد ت مىآيد؟ گفت: من از " شين " كه در اول اسم " شيعه " است نفرت دارم، چون من " شين " را جز در ابتداى كلمات زشت نديده ام، از قبيل شر، شوم، شيطان، شغب (فتنه و فساد)، شقاء (بدبختى)، شفار (نقص)، شرور، شين (عيب)، شوك (خار)، شكوى، شهره (رسوايى و افتضاح)، شتم (دشنام)، شح (بخل).

ابو عثمان بحر الجاحظ كه اين داستان را نقل مىكرد گفت: " به اين ترتيب پايه و اساسى براى حقانيت شيعه وجود نخواهد داشت ". (1) 2 - " رافضيان (= شيعيان) يهود امت اسلام هستند و همانطور كه يهود دشمن مسيحيت است شيعيان هم دشمن اسلام مىباشند ".

3 - " رافضيان مانند يهوديان ريختن خون مسلمين را مباح مىدانند ".

4 - " يهوديان تورات را تحريف كردند و شيعيان قران را " 5 - " شيعيان مانند يهوديان گوشت شتر را نمىخورند ".(2) ....

چه بسيار خونهايى كه با همين افتراءها بر زمين ريخته شد و چه بسيار خانه هايى كه به وسيله اين تهمتها ويران گرديد. اى كاش " ابن عبد ربه " قدرى از مزاح و قصه گويى پا را فراتر مىگذاشت و قلم خويش را با اين گونه تهمتهاى ناروا ملوث نمىنمود، هر كسى كه مختصرترين اطلاعى درباره مذهب تشيع داشته باشد، به خوبى مىتواند نسبت به اين سخنان " ابن عبد ربه " قضاوت نمايد و ميزان انصاف و ارزش علمى كتاب او را در يابد..

ص: 61

2 - الفصل في الملل والأهواء والنحل (تاليف ابن حزم) عبارتهائى كه در زير مىخوانيد برخى از ناسزاها و نسبتهاى نارواى ابن حزم به شيعه است:

1 - شيعيان، مسلمان نيستند ". (1) 2 - " شيعيان معتقدند آيات بسيارى از قرآن كاسته شده و آيات بسيارى به قرآن اضافه گرديده است ". (2) 3 - " اماميه ازدواج دائم به 9 زن را جائز مىدانند ". (3) 4 - " جمهور متكلمين شيعه مانند هشام بن حكم قائلند به اينكه علم خدا حادث است و اين كفر است. هشام مىگويد خدا هفت وجب است به وجبهاى خود خدا. داود جوازى كه از بزرگان متكلمين شيعه مىباشد مىگويد خدا مانند انسان گوشت و خون دارد " (4) ....

در هيچ يك از كتب مخطوط ومطبوع شيعه - چه كتابهائى كه قبل از زمان ابن حزم نوشته شده و چه بعد او - كلمه اى از اين ياوه ها ديده نمىشود. نويسنده اراجيف فوق كسى است كه در كتاب المحلى به امام حسن (علیه السلام) حمله مىكند و مىگويد:

حسن بن على (علیه السلام) حق كشتن ابن ملجم را - تحت عنوان قصاص خون على (علیه السلام) - نداشته، به دليل اينكه ابن ملجم اجتهاد كرده بود كه بايد على (علیه السلام) را كشت. ابن حزم مىگويد: اگر ابن ملجم در اجتهاد خود اشتباه كرده باشد نزد خدا يك اجر دارد و اگر اشتباه نكرده باشد دو اجر. (5) با يك بررسى دقيق مىبينيم اكثر تهمتهائى كه به شيعه زده شده ناشى از دشمنى با على عليه السلام بوده و شيعيان - همانند پيشوايان مظلوم خود - پيوسته قربانيان اين كينه توزى گرديده اند..

ص: 62

3 - افترائات شهرستانى در " الملل والنحل " كسى كه درباره مذاهب مىنويسد، بيش از هر كس ديگر بايد مراقب باشد كه مطالب نادرست و خلاف واقع در نوشته هايش راه نيابد، چرا كه با نوشتن يك سخن عارى از حقيقت، آبروى ملتى بىگناه را مىتوان بر باد داد. شهرستانى نه تنها به اين وظيفه بى توجه است بلكه در نوشته هاى خود دقيقا رفتارى ضد اين رويه را دارد.

نمونه هايى از امانتدارى شهرستانى را در ذيل مىخوانيم! شهرستانى مىگويد:

1 - " متكلم شيعى، هشام بن حكم مىگويد: على خدايى است واجب الاطاعه ".

2 - " هشام بن سالم (شيعى) مىگويد: خدا به صورت انسانى است كه قسمت بالايش تو خالى ومجوف، و قسمت پائينش تو پر است... خدا داراى حواس پنجگانه است و دست و پا و گوش و چشم و دهان دارد ".

3 - زرارة بن اعين (شيعى) مىگويد: خداوند قبل از خلق صفات نه عالم بوده و نه قادر، نه حى بوده و نه بصير، نه مريد بوده و نه متكلم ".

4 - " ابو جعفر محمد بن نعمان (شيعى) مىگويد: خدا نورى است به شكل انسان اما جسم نيست ".

5 - " يونس بن عبد الرحمن قمى (شيعى) فرشتگان را حامل عرش و عرش را حامل پروردگار مىداند ". (1) ....

اعتقادات شيعه در كتب آنها درج است و اين سؤال مطرح است كه چرا شهرستانى اين اقوال را به يكى از اين كتابها ارجاع نمىدهد. كار سترگ علمى شهرستانى در اين خلاصه مىشود كه دروغى را بسازد، سپس به فردى از جمله متكلمين شيعى نسبت بدهد، و عاقبت مانند يك دلقك، فرقه هشاميه وزراريه ويونسيه و غيره بسازد. اين فرقه ها تا زمان شهرستانى كجا بودند؟! هشام بن حكم تقريبا در سال 190 هجرى وفات يافته وشهرستانى كتاب " الملل والنحل " خود را بعد از سال 500 هجرى.

ص: 63

نوشته است. ظرف اين 310 سال جهان اسلام از فرقه اى به نام هشاميه و يا امثال آن اطلاعى نداشت! نه كسى نام اين فرقه را شنيده بود و نه كسى از باطن و حقيقت آن چيزى مىدانست. حتى شيعيان كه لا اقل از احوال مذهب خود بيش از ديگران با اطلاعند اسمى از اين فرقه نشنيده بودند.

شهرستانى درباره اعتقادات شيعه مىگويد: " از مختصات شيعه، عقيده به تناسخ وحلول وتشبيه است "، و حال آن كه علماى شيعه در كتب خود پيوسته معتقدين به تناسخ و حلول و تشبيه را كافر دانسته اند.

ابو محمد خوارزمى كه معاصر با شهرستانى بوده، سخنانى درباره وى دارد كه ما را از اطاله بحث پيرامون شهرستانى و كتابش بى نياز مىسازد.

خوارزمى مىگويد: " اگر شهرستانى در اعتقاداتش سر در گمى نداشت و به الحاد و بى دينى متمايل نبود امام مىشد. بسيارى از اوقات ما كثرت فضل و كمال عقل او را مىديديم و از تمايلش به چيزهاى بى پايه و اساس... - كه نه دليل عقلى داشت و نه نقلى - شگفت زده مىشديم، ونعوذ بالله من الخذلان... من در بسيارى از سخنرانى هاى عمومى او (ومجالش وعظش) حاضر شدم، در ميان گفته هايش نه يك جمله " قال الله " بود و نه يك جمله " قال رسول الله " [يعنى در ميان حرفهايش نه حرف خدا بود و نه حرف پيامبر (صلی الله علیه و آله)]. (1) 4 - كتاب الانتصار (تأليف ابو الحسن خياط معتزلى) ابو الحسن خياط چنين مىنويسد:

1 - " شيعيان مىگويند خدايشان جسمى است داراى شكل و صورت، گاهى حركت مىكند و گاهى در يك جا قرار مىگيرد، زوال مىپذيرد و نقل مكان مىكند ". (2) 2 - " شيعه اى روى زمين پيدا نمىشود كه قائل به جسم بودن خدا نباشد ". (3) 3 - " شيعيان معتقدند كه حتى صد مرد مىتواند با يك زن در يك روز آميزش.

ص: 64

كند، بدون اينكه آن زن پاك شود وعده نگهدارد. (1) ....

عبارات فوق كه از كتاب الانتصار نقل گرديد، مشتى از خروارها افترائى است كه مؤلف آن از خود بر بافته است.

پيامدهاى كتب افتراء بزرگترين خطرى كه جامعه اسلامى را تهديد مىكند نوشتن واشاعه تهمتهايى است كه فوقا به نمونه هايى از آن اشاره شد. همين دستها بود كه بذر نفاق و روح نفرت را در سرزمينهاى اسلامى پراكند، وهمين اكاذيب است كه پيام دوستى ومهربانى و شفقت را در گلوى مسلمين خفه مى كند. اين برگردن آحاد مسلمانان است كه ريشه هاى دروغ وافتراء وتهمت وناسزا را از بيخ بر كنند ونگذارند شيطان صفتان به قلم مسموم خود (كه چون دندان گرگ بيشه است) اتحاد امت پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله)، را از هم بدرند.

در جلد سوم الغدير، 16 كتاب كه در آنها به شيعه افتراهاى نامربوط زده اند معرفى شده ومورد نقد وبررسى قرار گرفته است..

ص: 65

ص: 66

ص: 68

- گفت: بگو كه چه كسى در روز غدير به سيادت وسرورى نائل آمد؟ گفتم: همان كسى كه در اسلام بهترين ولى است.

- گفت: اين فرد چه كسى است؟ نام او را آشكار كن! - گفتم: او امير مؤمنان على (بن ابى طالب) است.

: هذا اخى مولاكم وإمامكم * وهو الخليفة إن لقيت حماما؟! - خداوند على را به جامه هيبت و خردمندى بسيار است و او را از عبادت بت ها حفظ فرمود.

... پيامبر به جز او درباره چه كسى در روز غدير و روزهاى ديگر فرمود كه:

- اين برادر من، مولا و امام شماست و هنگامى كه مرگ به سراغ من آمد او خليفه (و جانشين من) خواهد بود.

... حديث براءة وغدير خم * وراية خيبر فصل الخطاب - آيا بر روى زمين جوانمرد و امام پاكى چون بو تراب وجود دارد؟ - آنگاه كه چشمان مرا درد فرا گيرد، خاك پاى بو تراب توتياى ديدگان من خواهد بود.

- حديث برائت و (روايت) غدير خم ورايت خيبر، پايان سخن است.

توضيح، طى مطالب جلد پنجم سخنى در اين باره خواهيم داشت.(1).

ص: 74

ص: 76

إن كان احمد خير المرسلين؟ فذا * خير الوصيين اوكل الحديث هبا - تو شبى را كه وصى پيامبر (صلی الله علیه و آله) به مدائن طى الارض نمود انكار كردى. همان شبى كه در مدائن به وجود على (علیه السلام) نياز بود.

- على بدن پاك سلمان را در مدائن غسل داد و قبل از سپيده دم به سرزمين يثرب بازگشت.

- تو گفتى: اين حرفها، از گفته هاى غلات است، ولى غلات چه گناهى كرده اند اگر اين خبر دروغ نباشد.

- (از طرفى هم اعتقاد دارى كه) آصف برخيا در كمتر از يك چشم بر هم زدن طى الارض نموده و تخت بلقيس را از سرزمين سبا (به بيت المقدس) آورده است.

- عجيب است كه تو درباره آصف برخيا غلو نكرده اى، ولى من درباره حيدر غلو كرده ام.

- اگر احمد بهترين رسول خداست، على نيز بهترين اوصيا مىباشد مگر اينكه بگوئى همه اخبار دروغ است.

مايه شگفتى اين است كه برخى از علماى عامه اين منقبت را براى على عليه السلام غير قابل قبول مىدانند و حال آنكه مورخين اهل تسنن نظير آن را حتى براى افرادى گمنام قائل شده اند. به عنوان نمونه:

ابن عساكر مى گويد: " حبيب بن محمد عجمى روز ترويه (هشتم ذى الحجه) در بصره بود و روز عرفه در عرفات ". (1) ابن كثير مىگويد: " شيخ عبد الله يونينى از طريق هوا (طى الارض كرده) و به حج رفته ". (2) يافعى نيز طى الارضى را نقل نموده است. (3) صاحب " شذرات الذهب " نقل مىكند كه شيخ سلطان بعلبكى 13 بار طى الارض كرده و به حج رفته است. (4) همچنين " در شذرات الذهب " آمده كه يك روز جلال الدين سيوطى خادم خود را (كه محمد حباك نام داشت) يك روزه از مصر به مكه برد و بازگرداند. (5).

ص: 78

علت واقعى انكار منقبت " طى الارض " و نظاير آن در خصوص على بن ابى طالب (علیه السلام) چيست و چرا اين مناقب براى افراد ديگر ساخته شده است؟ با كمى تأمل و دقت دلايل عمده اين جريان را مىتوان در " پيشبرد مقاصد سياسى " و " جريانات انحرافى مذهبى " و همچنين " غرض ورزيهاى شخصى " خلاصه كرد. فضايل ديگرى كه به سرنوشت منقبت " طى الارض " دچار شده اند زياد است. قضيه " رد الشمس " و " محدث بودن امام " نيز از جمله آنهاست. همچنين شايان ذكر است كه تمامى احاديثى را كه پيامبر درباره خلافت على بن ابى طالب (علیه السلام) فرموده براى ابو بكر و عمر و عثمان جعل كرده اند.

اينك بطور مختصر به بررسى موارد فوق (يعنى: " رد الشمس " و " محدث بودن امام " و " احاديثى چند درباره خلافت ") مىپردازيم:

ماجراى بازگشت خورشيد براى على عليه السلام از وقايع قطعى و مسلم تاريخ اسلام است. با اين حال عده اى نظير ابن حزم - كه حتى قاتل على را مجتهد ومأجور مىدانند (1) - به نفى آن پرداخته اند. (2) برخى هم سعى كرده اند كه اين منقبت را براى افراد ديگرى نظير " حضرمى " (متوفى 676) اثبات كنند. گروه اخير مىگويند: " روزى حضرمى به هنگام مسافرت - در ميان راه - به خادمش گفت: به خورشيد بگو سر جايش باشد تا ما به منزل برسيم. خادم به خورشيد رو كرد و گفت: " قال لك الفقيه اسماعيل قفى " [= اى خورشيد، اسماعيل فقيه مىگويد سر جايت توقف كن]، خورشيد نيز در سر جايش ايستاد تا حضرمى با خادمش به منزل رسيدند ". (3)

نقل حديث) تصريح نموده كه " عمر بن ابراهيم " فرد كذابى است. (1) متأسفانه دستهاى خيانتكار ناشرين " تاريخ بغداد " عبارت خطيب بغدادى را [= مبنى بر اينكه عمر بن ابراهيم كذاب است] حذف كرده اند، غافل از اين كه سيوطى اين حديث را قبلا از قول خطيب بغدادى در كتاب اللئالى نقل نموده و عبارت اخير وى را نيز [= عمر بن ابراهيم كذاب است] در كتاب خود ثبت كرده است.

در خصوص حديث فوق، تذكر يك نكته ديگر نيز ضرورى است و آن اينكه خود عباس نيز بعدها از بيعت با ابوبكر خوددارى نمود. (2) 2 - پيامبر مىفرمايد: " على وليى في كل مؤمن بعدى " (بر تمامى مومنين - بعد از من - على ولى من خواهد بود). (3) از جمله روايات كه در مقابل اين حديث ساخته اند اين است كه، زنى نزد پيامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و مطلبى را پرسيد. پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: بعدا بيا! زن گفت: اى پيامبر اگر من بعدا آمدم و شما فوت كرده بوديد چه كنم؟ پيامبر گفت: اگر آمدى و مرا نيافتى نزد ابو بكر برو چون او خليفه پس از من است " فانه الخليفة من بعدى ". (4) گويا سند حديث فوق چنان مخدوش و غير قابل اعتنا بوده كه حتى ابن حجر خجالت كشيده سند روايت را در " صواعق " نقل كند.

3 - عايشه مىگويد: " على، فاطمه را [= دختر رسول خدا] شبانه دفن كرد و ابو بكر از آن مطلع نشد و اين على بود كه بر فاطمه نماز خواند ". (5) براى تحريف اين ماجراى تاريخى و همچنين جهت جعل صحت خلافت ابو بكر روايتى بدين ترتيب نقل كرده اند: " شبى كه فاطمه فوت نمود، ابو بكر وعمر و جماعتى كثير آمدند وابو بكر به على گفت: اى على جلو بايست تا ما با تو اقتدا كنيم و بر فاطمه نماز بخوانيم. على گفت: به خدا قسم من جلو نمىايستم و حال آن كه تو خليفه رسول.

ص: 83

خدا هستى. ابو بكر پس از اين كلام على جلو ايستاد و نماز ميت را با چهار تكبير خواند ". (1) ذهبى درباره حديث فوق مىگويد: " اين از دروغهايى است كه عبد الله بن محمد مقدامى آن را ساخته است ". ابن عدى مىگويد: " هيچ يك از احاديث عبد الله مقدامى از ديگران شنيده نشده است ". ابن حبان مىگويد: " عبد الله مقدامى اخبار را واژگونه مىكند و مىتوان گفت 150 حديث فقط از طريق مالك بدين گونه جعل كرده است ". حاكم و نقاش مىگويند: " عبد الله مقدامى احاديث ساختگى از مالك نقل مىكند ". سمعانى نيز در انساب الاشراف مىگويد: " عبد الله مقدامى در اخبار تدليس مىكرده و نمىشود به احادث وى استدلال نمود ". (2)

- هيثم طائى (متوفى 207) تمام شب را نماز مىخواند و چون صبح مىشد مىنشست و دروغ مىگفت. (1) - حافظ عبد المغيث حنبلى (متوفى 583) كه از زهاد بوده و به ديانت و امانت و اجتهاد موصوف مىباشد، يك كتاب پر از احاديث جعلى در فضايل يزيد بن معاويه نوشته است. (2) - احمد بن محمد باهلى (متوفى 275) از بزرگان زهاد بود و در عين حال فردى بود كذاب و حديث ساز. (3) - وهب بن حفص از افراد زاهد بود. بيست سال با احدى سخن نگفت، با اين وجود نام وى را در زمره دروغگويان ذكر كرده اند. (4)

3 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: " مردى پس از من در ميان امتم مىآيد كه نعمان نام دارد و كنيه اش ابو حنيفه است، خداوند به دست او سنت مرا احياء مىكند ". ابن عدى مىگويد: " اين حديث از جعليات احمد جويبارى كذاب است ". (1) 4 - پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: " اگر در امت موسى و عيسى فردى مانند ابو حنيفه بود ديگر امتشان يهودى و مسيحى نمىشدند ": عجلونى حديث فوق را از جمله احاديث مجعول شناخته است. (2) بطلان احاديثى كه درباره ابو حنيفه از زبان پيامبر (صلی الله علیه و آله) جعل گرديده، امرى بين و آشكار است. احمد بن حنبل (امام حنابله) مىگويد: " خود ابو حنيفه هم دروغ مىگفت (3)... و سزاوار نيست كه روايتى از طريق اصحاب ابو حنيفه نقل شود ". (4) همچنين از قول احمد بن حنبل آورده اند كه مىگفت: " در نظر من حرفهاى ابو حنيفه فرقى با پشكل ندارد ". (5) مالك بن انس (امام مالكيه) مىگويد: " ابو حنيفه در دين خدعه و نيرنگ نمود و كسى كه در دين خدعه نمايد (اعتقادى به) دين ندارد ". وليد بن مسلم مىگويد: " روزى مالك بن انس به من گفت: آيا در شهر شما از ابو حنيفه هم ياد مىكنند؟ گفتم: بلى.

مالك گفت: پس شهر شما سزاوار سكونت كردن نيست ". (6) اوزاعى حافظ مشهور مىگويد: " ابو حنيفه به سوى ريسمان اسلام شتافت و آن را پاره پاره كرد و در حقيقت زيانباتر از ابو حنيفه مولودى در اسلام متولد نشده است ". (7).

ص: 86

مقدارى از آنها را در كتاب حلية الاولياء مىتوان يافت. (1) درباره احمد بن حنبل نيز جعليات زياد است. احمد بن محمد يازودى مىگويد:

" پيامبر (صلی الله علیه و آله) را در خواب ديدم كه در خانه خدا به كعبه تكيه داده وشافعى و احمد بن حنبل - در حالى كه پيامبر به آنها تبسم مىكند - سمت راست وى نشسته اند.... پس پيامبر به شافعى و احمد بن حنبل اشاره كرد و گفت: اولئك الذين اتيناهم الكتاب والحكمة والنبوة [= اينها كسانى هستند كه ما كتاب خدا و حكمت و نبوت را به آنان داديم] ". (2)

كبيره است " (1)

عمر سعد را نشنيده باشد. وى قاتل سيد الشهداء امام حسين سلام الله عليه است. او همان كسى است كه به سپاهيان خود دستور داد تا با اسبهاى خود بر بدن مطهر فرزند پيامبر (صلی الله علیه و آله) تاخت كنند و آن را زير سم ستورهاى خود له نمايند. (1) با اين حال عجلى مىگويد: " عمر بن سعد فرد موثق و قابل اعتمادى است ". (2) 3 - اسماعيل بن اوسط بجلى (متوفى 117). وى از ياران حجاج بن يوسف سفاك بود و امارت كوفه را در دست داشت. اسماعيل بجلى از عاملين قتل سعيد بن جبير است، با اين وجود ابن معين وابن حبان وى را توثيق كرده اند. (3) 4 - عمران بن حطان كسى است كه اشعار معروفى در مدح ابن ملجم سروده و وى را به دليل كشتن امير المؤمنين على (علیه السلام) ستوده است. عمران بن حطان از رؤساى خوارج مىباشد، با اين وجود عجلى مىگويد وى موثق است و بخارى نيز در كتاب " صحيح " از او روايت نقل مىكند.

است ". در دوره اخير نيز محمد بن عبد الوهاب نجدى حنبلى (مؤسس فرقه وهابيه) بدعتها و ضلالتهاى ابن تيميه را احياء نمود. بسيارى از علماى بزرگ اهل سنت - كه در قرون مختلفه مىزيسته اند - ابن تيميه را به دليل چنين نظرياتى تكفير نموده اند. برخى از معاصرين ابن تيميه، وى را كافر خوانده اند و برخى فتوا به حبس او داده اند. همچنين كتب بسيارى در رد نظرات ابن تيميه نوشته شد كه از ميان آنها كتابهاى " كشف السقام في زيارة خير الانام "، " الدرة المضية في الرد على ابن تيميه " (تأليفات سبكى)، " المقالة المرضية " (تأليف قاضى اختائى) و " دفع الشبه " (تأليف حصنى) را مىتوان نام برد.

صاحبان صحاح سته و همچنين ديگر محدثين اهل سنت احاديث صحيحه بسيارى در فضيلت زيارت قبر پيامبر (صلی الله علیه و آله) نقل نموده اند (1) كه نمونه اى از آنها را در اينجا مى خوانيد:

پيامبر (صلی الله علیه و آله) مىفرمايد: من زار قبرى وجبت له شفاعتى [= هر كس قبر مرا زيارت كند شفاعت من برايش واجب مىشود]. (2) پيامبر (صلی الله علیه و آله) مىفرمايد: من حج فزار قبرى بعد وفاتى كان كمن زارنى في حياتى " [= هر كس به حج برود و به زيارت قبر من پس از وفاتم بيايد مانند كسى است كه مرا در زمان حياتم ملاقات نموده است.] (3) پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده است: " من حج البيت و لم يزرنى فقد جفانى " [= هر كس به حج برود و به زيارت من نيايد به من جفا نموده است]. (4) پيامبر (صلی الله علیه و آله) مىفرمايد: " من لم يزر قبرى فقد جفانى " [= كسى كه قبر مرا زيارت نكند به من جفا كرده است]. (5).

ص: 91

استحباب زيارت قبر پيامبر (صلی الله علیه و آله) بقدرى مؤكد است كه برخى از فقهاى عامه گفته اند: " كسانى كه به حج مىروند بهتر است ابتدا به مدينه رفته و قبر پيامبر (صلی الله علیه و آله) را زيارت كنند و پس از آن عازم خانه خدا گردند ". (1) همچنين شايان ذكر است كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در زمان حيات خويش همواره مسلمانان را به زيارت اهل قبور سفارش مىنمودند تا بدين طريق در اين دنيا عبرت گيرند و در آخرت خويش انديشه نمايند. (2) تحقيقى گسترده پيرامون زيارت مسألة زيارت حدود 150 صفحه از جلد پنجم الغدير را به خود اختصاص داده است.

مباحثى كه در ذيل عنوان زيارت مورد تفحص ومداقه قرار گرفته است عبارتند از: * بررسى احاديثى كه درباره زيارت قبر شريف پيامبر (صلی الله علیه و آله) مأثور است.

* نظرات 42 تن از ائمه مذاهب اربعه در خصوص استحباب زيارت قبر مطهر پيامبر (صلی الله علیه و آله).

* تحقيقى پيرامون نظرات علماى عامه درباره نحوه زيارت اهل قبور خصوصا زيارت قبر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و آدابى كه زائر موظف به مراعات آن است.

* استحباب نماز گزاردن و دعا خواندن در كنار مزار پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله).

* نحوه توسل و تبرك جستن به قبر رسول خدا (صلی الله علیه و آله).

* نظر فقهاى عامه در خصوص زيارت مزار ائمه بقيع و قبرهاى ديگر.

* احاديث پيامبر (صلی الله علیه و آله) درباره زيارت اهل قبور. * * قبرهائى كه نزد علماى عامه زيارت آنها مستحب است، و موضوعات ديگر..

ص: 92

ص: 94

وقال: هما ريحانتاى أحب من * احبهما فاصد فهما الحب تسعد - على پيوسته روزه داشت و به ياد خدايش بود. قائم به حق بود و همواره در حال عبادت به سر مىبرد.

- او به بهره خويش از اين دنيا قناعت مىكرد و آنگاه كه مال دنيا به سويش سرازير مىشد از آن احتراز مىجست.

- على دنيا را سه طلاقه كرده بود و هرگاه مىديد كه دنيا به سوى او مىآيد، ندا مىكرد كه: اى دنيا (از على) دور شو.

- من در روز قيامت آنگاه كه تنها شوم، به سرورانم حسنين و همچنين به جد آن دو بزرگوار توسل مىجويم.

- حسنين نور چشمان رسول خدا و سروران جوانان فردوس جاودانه اند.

- پيامبر (صلی الله علیه و آله) مىفرمود: " حسن و حسين رياحين زندگانى من هستند، من كسى كه اين دو را دوست بدارد دوست دارم ". لذا حب و دوستى آنان را بپذيريد تا به سعادت نائل گرديد.

- از راز نهانى خود براى ما آشكار ساز كه براى اين طفل چه نامى برمىگزينى.

پس از اين سخن، ابو طالب صداى هاتفى را شنيد كه مىگويد:

يا اهل بيت المصطفى النبى * خصصتم بالولد الزكى إن اسمه من شامخ العلى * على اشتق من العلى - اى اهل بيت پيامبر مصطفى! شما به فرزندى پاك (از ديگران) ممتاز شده ايد.

- نام او از جانب خداى بزرگ على تعيين شده، و اين نام از لفظ على (كه يكى از صفات الهى است) مشتق گرديده است ". (1) حال كه سخن از منقبت على عليه السلام پيش آمد لازم است به تذكر نكته اى بپردازيم. در ذيل مطالب جلد پنجم گفتيم روات كذاب در مقابل احاديثى كه درباره خلافت امير المؤمنين (علیه السلام) موجود است رواياتى را در خصوص خلافت خلفاى غاصب جعل نموده اند. با مناقب حضرت امير نيز همين كار را كرده اند. يكى از فضايل مسلم مولا على (علیه السلام)، اعلميت اوست. در اينجا سخنى در مورد علم امير المؤمنين (علیه السلام) خواهيم داشت و پس از آن به بررسى مطالبى كه در مقابل آن جعل كرده اند مىپردازيم:

عايشه مىگويد: " على (علیه السلام) اعلم مردم به سنت پيامبر است ".

معاويه مىگويد: " وقتى عمر به مسألة مشكلى برخورد مىكرد از على (جواب را) مىپرسيد ".

حتى زمانى كه خبر شهادت على (علیه السلام) را به معاويه دادند وى گفت: " با مرگ پسر ابو طالب فقه و علم نيز رخت بر بست ". (1) علاوه بر اين، حديث متواتر و معروف " انا مدينة العلم وعلى بابها " (من شهر علم هستم وعلى دروازه آن است) از جمله احاديثى است كه حفاظى نظير صاحبان صحاح آن را نقل كرده اند و بسيارى به " صحيح بودن " آن تصريح نموده اند. در جلد ششم الغدير نام 143 نفر از علمائى كه اين حديث را نقل كرده اند آمده است.

روات كذاب در مقابل حديث " انا مدينة العم... " احاديثى جعل كرده اند كه دو نمونه آن را در ذيل مىخوانيم:

ابن حجر هيتمى در كتاب " الصواعق المحرقه " صفحه 20 اين حديث را اينطور تحريف كرده است: " انا مدينة العلم وابو بكر اساسها وعمر حيطانها وعثمان سقفها وعلى بابها " (من شهر علم هستم وابو بكر اساس آن، و عمر ديوار آن، و عثمان سقف آن وعلى در آن).

ابن حجر اين روايت را از فردوس الاخبار ديلمى نقل مىكند. (2) اين حديث در فردوس الاخبار و " صواعق " بدون سند ذكر شده است. در فردوس الاخبار اين حديث مجعول به نحو ديگرى هم نقل شده، به اين ترتيب كه در آخر حديث، معاويه را هم اضافه كرده اند و گفته اند: " ومعاوية حلقتها " [= ومعاويه حلقه (در) آن]. (3) خود ابن حجر با اينكه روايت را در " صواعق " آورده در كتاب ديگرش " الفتاوى الحديثيه " صفحه 197 آن را ضعيف دانسته است.

سيد محمد درويش الحوت در اسنى المطالب صفحه 73 مىگويد: " شايسته نيست حديث " أنا مدينة العلم وأبو بكر أساسها وعمر حيطانها " در كتب علمى ذكر شود و نقل اين حديث براى امثال ابن حجر هيتمى - كه آنرا در " صواعق " و " زواجر " نقل نموده -.

ص: 98

مناسب نيست ". عجلونى نيز در كشف الخفاء اين حديث را ضعيف دانسته و مىگويد اكثر الفاظ آن سخيف وقبيح است ". (1) ما طى معرفى مجلدات بعدى از علم و سيره ابو بكر و عثمان و معاويه سخن خواهيم گفت، ولى از آن جائى كه درباره اعلميت عمر جعليات زياد است شايسته است در اينجا به وضعيت علمى عمر بن خطاب اشاره اى داشته باشيم.

حديث سازان حديثى با اين عبارت جعل كرده اند كه پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده:

" لو وضع علم عمر في كفة وعلم اهل الأرض في كفة لرحج علم عمر " (اگر علم عمر در يك كفه [ترازو] قرار گيرد و علم تمامى مردم روى زمين در كفه ديگر، علم عمر سنگين تر خواهد بود).

بطور كلى جعل اعلميت عمر بن خطاب (و يا ابو بكر) جهت توجيه غصب خلافت آنها صورت گرفت است، چرا كه تقديم مفضول بر افضل عقلا قبيح است و معقول نيست خليفه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اعلم نباشد.

ابن حزم در كتاب الفصل كسانى را كه قائل به اعلميت على (علیه السلام) هستند دروغگو خوانده و مىگويد: " علمى كه عمر بن خطاب داشت چندين برابر علم على بود... ولذا قول اين جاهلان وقيح (كه قائل به اعلميت على مىباشد) باطل است و كسى كه در اين مسألة با ما مخالفت كند يا جاهل است يا بىحيائى است كه دروغگويى وجهلش آشكار مىباشد ". (2) همچنين قبيصة بن جابر مىگويد: " من در دين خدا فقيهى مانند عمر نديده ام ". (3) از متأخرين نيز موسى جار الله در " الوشيعه " مىگويد: " همه متفقند كه عمر افقه و اعلم صحابه زمانش بوده، و در سنت پيامبر و قرآن كريم از همه فقها داناتر است. عمر بن خطاب در تمام عمرش در كليه امور به قرآن و سنت عمل مىكرد و او بود كه سنت پيامبر را مىدانست و معانى قرآن را مىفهميد ". (4).

ص: 99

آنچه كه پس از اين مىخوانيد نشان مىدهد كه تا چه حد گفته هاى فوق بىپايه است:

شده است، كه عبارات ذيل نمونه اى از آنها است:

" كل احد افقه من عمر ". (1) " كل احد اعلم من عمر " (2) " كل الناس افقه من عمر " (3) " كل الناس افقه من عمر حتى ربات الحجال ". (4) " كل الناس افقه منك يا عمر ". (5) " كل الناس افقه منك يا عمر حتى النساء ". (6) " كل الناس افقه من عمر حتى المخدرات في البيوت ". (7) " كل إنسان افقه من عمر ". (8) " كل احد افقه منك حتى العجائز يا عمر ". (23) 4 - " يك بار عمر بن خطاب هنگام نماز مغرب، در ركعت اول، حمد و سوره نخواند و در ركعت دوم دو بار حمد و سوره خواند و پس از اتمام نماز دو سجده سهو بجا آورد. به او گفتند: چرا در ركعت اول، حمد و سوره نخواندى؟ عمر گفت: ركوع و سجود نماز من چطور بود؟ گفتند: ركوع و سجودت خوب بود. عمر گفت: پس اشكالى ندارد ". (9) 5 - روزى عمر اين آيات را - بر فراز منبر - خواند: " فأنبتنا فيها حبا وعنبا وقضبا وزيتونا ونخلا وحدائق غلبا وفاكهة وابا ". (10) سپس گفت: ما معنى تمامى آيه را بجزم.

ص: 101

كلمه ابا (= چراگاه) مىدانيم. بعد (با عصبانيت) عصاى خود را از فراز منبر پرت كرد و گفت: به خدا قسم اين (كلمه) مشكل است، مگر چه مىشود كه معنى " أبا " را هم ندانيم. سپس گفت: اى مردم! آنچه را كه از قرآن براى شما معلوم است به آن عمل كنيد، و آنچه را كه نفهميديد (به حال خود) رها سازيد ". (1) 6 - " مردى را به جرم دزدى نزد عمر آوردند. سارق قبلا دستها و يكى از پاهايش قطع شده بود. عمر دستور داد كه پاى ديگر آن مرد را نيز قطع كنند.

على عليه السلام گفت: خدا مىفرمايد: " إنما جزاء الذين يحاربون الله ورسوله... " [= اين فقط جزاى كسانى كه با خدا و رسول او جنگ مىكنند...]، (2) اين مرد دستها و يكى از پاهايش قطع شده و سزاوار نيست كه پاى ديگرش را قطع كنى چون در اين صورت ديگر نمىتواند به پا خيزد، يا تعزيرش كن يا او را به زندان بيفكن. عمر نيز وى را به زندان انداخت ". (3) 7 - " شبى عمر در كوچه ها مشغول تجسس از كارهاى مردم بود كه صدايى از خانه اى شنيد. از ديوار خانه بالا رفت و ديد مردى با زنى نشسته و در حال شراب خوردن است. عمر گفت: اى دشمن خدا فكر كردى اگر معصيت كنى خدا معصيت تو را مىپوشاند. آن مرد گفت: اى امير المؤمنين (در مجازات من) عجله نكن، اگر من يك خطا كردم تو سه خطا كردى، خدا در قرآن مىفرمايد: " ولا تجسسوا " [= تجسس نكنيد] (4) و تو تجسس كردى، خدا مىفرمايد: " وأتو البيوت من ابوابها " [= از در منازل وارد خانه ها بشويد] (5) و تو از ديوار آمدى، خداوند مىفرمايد: " إذا دخلتم بيوتا فسلموا " [= هنگامى كه داخل خانه اى مىشويد سلام كنيد] (6) و تو سلام نكردى. عمر وقتى اين جواب را شنيد از.

ص: 102

مجازات آن مرد منصرف شد ". (1) 8 - " چند نفر را با مقدارى شراب دستگير كردند و نزد عمر آوردند. فردى روزه دار نيز در ميان آنان بود كه شراب نخورده بود. عمر دستور داد همه را حد بزنند. به عمر گفتند، اين فرد اصلا روزه بوده و شراب نخورده. عمر گفت، چرا با اين مشروبخواران نشسته بود؟ " (2) عمر بن خطاب ذره اى احتمال نداده كه شايد اين فرد بخت برگشته روزه دار، از ناچارى بن آنها نشسته، يا خواسته آنها را نصيحت كند و يا دليل خاصى وجود داشته كه در آن مجلس بوده است. البته اگر عمر مشروبخواران را حد مىزند - و حتى گاهى زياده روى هم مىنمايد - براى آن نيست كه مىخواهد حدود الهى را اجراء نمايد بلكه به دليل اغراض ديگرى است كه وى در سر دارد. او مىخواهد با اين كار، خود را پاسدار اسلام جلوه دهد تا شايد از اين راه به خلافت نا مشروع خويش وجهه شرعى بخشد.

بسيارى از حفاظ نقل كرده اند كه خود عمر بن خطاب از مشروبخواران بوده و حتى در زمان خلافت خود شرب خمر مىكرده است. مطالبى كه ذيلا مىخوانيد نمونه هايى از شرابخوارى خليفه ثانى است:

9 - " در راه مدينه، يك اعرابى به خيال اين كه در كوزه عمر آب هست، كوزه وى را برداشت و از آن نوشيد غافل از آن كه در كوزه جناب خليفه، شراب است نه آب. اعرابى پس از خوردن شراب مست شد. عمر دستور داد وى را 80 ضربه شلاق بزنند. اعرابى پس از آن كه حد درباره او جارى شد به عمر گفت: اى امير المؤمنين! من از شرابى كه تو مىخورى خوردم. عمر مقدارى آب در شراب ريخت و خورد، و گفت: [من تو را به دليل شراب خوردن نزدم بلكه به دليل مست كردن زدم]، اگر مىترسيد شراب شما را مست كند، تندى آن را با آب بشكنيد ". (3).

ص: 103

همچنين عمر در زمان پيامبر (صلی الله علیه و آله) با آن كه دو آيه (از سه آيه) تحريم خمر نازل شده بود شراب بسيار تندى مىخورد و مىگفت: " إنا نشرب هذا الشراب الشديد لنقطع به لحوم الابل في بطوننا أن تؤذينا، فمن رابه من شرابه شئ فليمزجه بالماء " [= ما اين شراب تند را به اين دليل مىخوريم كه گوشتهاى شتر را - كه در شكمهاى ما، ما را آزار مىدهد - هضم كنيم، هر كس كه شراب او را مست مىكند، شراب خود را با آب مخلوط نمايد]. (1) اين سنت خليفه ثانى مخالف صريح فرمايشات پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) است. براى نمونه حديث صحيحى از پيامبر (صلی الله علیه و آله) منقول است كه فرموده اند (صلی الله علیه و آله): " چيزى كه زيادش مستى آور باشد، كم آن نيز حرام است ". (2) 10 - عمر بن خطاب نهى كرده بود كه كسى از پيامبر (صلی الله علیه و آله) حديث نقل نمايد و مىگفت: اگر به حديث بپردازيد قرآن را رها خواهيد نمود. (3) به همين دليل، عمر در زمان خلافت خود عبد الله بن مسعود وابو الدرداء وابو ذر (و يا ابو مسعود انصارى) را - به دليل كثرت نقل احاديث پيامبر (صلی الله علیه و آله) - در مدينه زندانى نمود ". (4) مطالبى كه فوقا ذكر گرديد ده نمونه از موارد علم عمر بن خطاب نسبت به سنت پيامبر و قرآن كريم بود! تعداد 200 نمونه از اين شواهد در كتاب الغدير ثبت شده، كه يكصد مورد آن در جلد ششم درج گرديده است..

ص: 104

ص: 106

وتوفيت غصصا وبعد وفاتها * قتل الحسين وذبحت اولادها...

- پيامبر (صلی الله علیه و آله) در آخرين حج خود - در روز غدير - ولايت را به على (علیه السلام) واگذار نمود، و تمامى مردم شاهد اين واقعه بودند.

- روز غدير - با بركتها پايان ناپذيرش - از على (علیه السلام) (و ولايت او) برترى يافته، - گروهى (در روز غدير به ظاهر) وصيت پيامبر (صلی الله علیه و آله) را قبول نمودند ولى در سينه كينه هائى كه نسبت به اهل بيت پيامبر داشتند مخفى كردند.

- (عاقبت) در آن روزى كه پيامبر فوت شد گماشتگان آن گروه كينه هاى خود را با ظلم و ستم (به آل پيامبر) آشكار ساختند.

- آنها كوردلانه و از روى گمراهى خلافت الهى و خلافت ولى او را نپذيرفتند.

- گرد هم آمدند و حق فاطمه را از وى گرفتند و زندگى او را با اندوه در آميختند.

- فاطمه با غصه از دنيا رفت، و بعد از وفات او بود كه حسين را كشتند و فرزندانش را سر بريدند.

نبايد دفن شود ". (1) جملات تهديد آميز در فضاى مدينه مىپيچيد و قطرات اشك را بر رخساره عزاداران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مىخشكاند. تهديد كنندگان بى اعتنا به گفته هاى خويش مىرفتند تا در گوشه ديگرى از شهر جمع شوند. آنان در انديشه تعيين خليفه اى براى مسلمانان بودند! گويى با اين كار خود مىخواستند خانواده سوگوار پيامبر را به باد تمسخر گيرند. عموى پيامبر (عباس) پى در پى از آنان در خواست مىكرد كه پيامبر را دفن كنند. (2) ولى در آن هياهو ديگر كسى صداى امثال او را نمىشنيد. سقيفه در ميان فحاشى ها و نعره هاى صحابه غرق شده بود. (7) عده اى از انصار مىگفتند: " يك امير از ما و يك امير از قريش ". (3) عمر با دهان كف كرده (4) - پرخاشگرانه - سخنى ديگر مىگفت. او وابو عبيده مردم را به بيعت با ابو بكر فرا مىخواندند. (5) ابو بكر به مخالفين خود مىگفت: " امارت با ما، وزارت با شما ". (6) از هر گوشه اى صدائى بلند بود. يكى ابو بكر را تهديد مىكرد و مىگفت: " به خدا قسم تيرهايم را به سوى شما هدف خواهم رفت و نيزه ام را از خونتان رنگين خواهم نمود ".(7)

ص: 109

ديگرى (زبير) تيغ از نيام بر كشيده بود و مىگفت: " تا زمانى كه با على (علیه السلام) بيعت نكنيد شمشيرم را در غلاف نخواهم كرد ". (1) رزم آور بدر (حباب بن منذر) با شمشير برهنه خود ابو بكر را تهديد مىكرد. (2) سعد بن عباده، بدن ناتوان و مريض خود را به سقيفه رسانيده بود و با صدائى رنجور به عمر مىگفت: "... اگر توانى در بدن داشتم، چنان فرياد مرا در همه جا مىشنيدى، كه با يارانت (از ترس) در سوراخى مىخزيدى ". (3) ...

چنين مىنمود كه مخالفين ابو بكر با زبان خوش به راه نمىآيند! بايد شروع كرد! عمر به عصبانيت 16 فرياد كشيد: " سعد منافق است، او را بكشيد ". (4) با اين فرياد عمر، وقت تصفيه حسابهاى شخصى فرا رسيد:

گروهى حباب بن منذر را به زير لگد گرفتند، دهانش را از خاك پر نمودند(5) و بينى او را خرد كردند. (6) گروهى هم مقداد را مىزدند. (7) سعد بن عباده نيز نزديك بود زير مشتها و لگدهايى كه بطرفش حواله مىشد. (8)8.

ص: 110

جان ببازد. (1) يكى (2) از آنها به سعد مىگفت: " آنقدر تو را خواهم زد تا استخوانهايت بشكند، [يا چشمانت از حدقه در بيايد] ". (3) گرداننده اصلى اين صحنه هاى دلخراش عمر بن خطاب بود.

پرچمدار انصار (قيس بن سعد) ريش عمر را گرفته بود و مىگفت: " اگر يك مو از سر پدرم كم بشود، تا دندانهايت را خرد نكنم باز نمىگردم ". (25) ....

در اثر ضرب و شتمها و تهديدها، صداى اعتراض مخالفين ابو بكر رفته رفته خاموش گفت. ولى كار هنوز ناتمام بود.

اكنون نوبت على (علیه السلام) است: ابو بكر به عمر گفت: " برويد سراغ على، و چنانچه بيعت نكرد به او حمله كنيد ". (4) در پى اين سخن، عمر با جماعتى به سوى خانه على به راه افتادند، حرمت دخت پيامبر را شكستند، آتش برافروختند و.... (5) ساعتى بعد على (علیه السلام) را - مانند شترى كه چوپ در بينى اش كرده اند تا مهار شود - از خانه بيرون كشيدند (6) و او را به قتل تهديد كردند... (7).

ص: 111

ابن عربى مالكى كه يكى از ائمه فرقه مالكيه است مىگويد: " در عقد بيعت با امام، لازم نيست كه همه مردم حضور داشته باشند، بلكه براى بيعت با امام، حضور دو يا يك تن كافى است ". (33) قرطبى (مفسر معروف) مىگويد: " اگر يك تن از اهل حل و عقد، عقد بيعت امامت را ببندد، آن عقد امامت ثابت مىباشد و بر ديگران لازم است كه صحت آن امامت را بپذيرند. اين گفته ما با نظر برخى از مردم سازگار نيست، بدين جهت كه آنان مىگويند:

پيمان امامت، فقط هنگامى منعقد مىشود كه جماعتى از اهل حل و عقد با امام بيعت كنند، و حال آن كه اين قول درست نيست و نظر صحيح همان است كه ما گفتيم (يعنى امامت با بيعت يك نفر ثابت مىشود). دليل ما اين است كه: عمر به تنهايى با ابو بكر عقد بيعت بست و هيچ يك از اصحاب پيامبر و هيچ يك از اصحاب پيامبر هم اين كار او را ناپسند نشمرد... ". (34) لازم به تذكر است كه تمامى انصار به جز دو نفر و بسيارى از مهاجرين و همه بنىهاشم و نيز زبير و عمار و مقداد و ابوذر وسلمان از بيعت با ابو بكر خوددارى كردند و وى را شايسته مقام امامت ندانستند. به هر حال شايسته يك نفر مفسر قرآن (نظير قرطبى) نيست كه چنين دروغ فاحشى را به صحابه پيامبر نسبت بدهد.

(با تازيانه) بر پشت تو زند و اموال تو را به غارت برد. تو (به فرمان او) گوش بده و (از آن) اطاعت كن ". (1) 2 - " سلمة بن يزيد جحفى از پيامبر پرسيد: اگر اميرانى بر ما حاكم شدند كه حق ما را از ما گرفتند و ما را از حقوقمان باز داشتند چه كنيم؟ پيامبر (صلی الله علیه و آله) روى خود را از سلمه برگرداند. سلمه مجددا سؤال خود را مطرح كرد. پيامبر پاسخ داد:

(فرمان آن اميران را) بشنويد و اطاعت كنيد، همانا آنان مسئول كارهاى خود هستند و شما هم مسئول كارهاى خود [= إسمعوا واطيعوا فإنما عليهم ما حملوا وعليكم ما حملتم] ". (2) 3 - " پيامبر (صلی الله علیه و آله) به عوف بن مالك گفت:... بدترين امامان شما كسانى هستند كه شما دشمن آنان هستند و آنان را لعن مىكنيد، آنها نيز با شما دشمنى مىكنند و شما را لعن مىنمايند. عوف پرسيد: اى رسول خدا، اگر چنين وضعى پيش آمد، با اين اميران مخالفت نكنيم؟ پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: نه، تا زمانى كه آنان در ميان شما نماز مىخوانند (با آنان مخالفت نكنيد) و اگر ديديد حاكمى كه بر شما حكومت مىكند معصيتى را انجام مىدهد از معصيت وى ناخرسند باشيد ولى دست از اطاعت او برنداريد "... الا و من ولى عليه وال فراه يأتى شيئا من معصية الله فليكره ما يأتى من معصية الله ولا تنزعن يدا من طاعة ". (3) 4 - " رسول خدا مىفرمايد: اگر به شما بر طبق آنچه كه من به شما گفته ام دستور دادند، در اين صورت هم ايشان از امرى كه كرده اند اجر مىبرند و هم شما به سبب اطاعتتان پاداش خواهيد داشت. ولى اگر به شما دستورى دادند كه من شما را به آن امر نكرده بوده، در اين صورت گناه اين دستور بر عهده خود آنان است وذمه شما از آن برى مىباشد (وعقابى نخواهيد داشت). زيرا هنگامى كه شما خدا را ملاقات كرديد خواهيد گفت: خداوندا! پيامبرانى را به سوى ما فرستادى، ما نيز به اذن تو از ايشان اطاعت كرديم، جانشينانى براى آن پيامبران بر ما برگزيدى باز به دستور تو از ايشان نيز.

ص: 114

اطاعت كرديم، همچنين فرمانروايانى را بر ما امير قرار دادى كه ما از آنها هم فرمان برديم.

پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: سپس خدا مىفرمايد: راست گفتيد، گناه (وعقاب اوامر خلاف حكم الهى) بر عهده آنان است و شما گناهى نداريد ". (1) * * * بر اساس همين احاديث جعلى بود كه افراد تبهكار زمام امور مسلمين را به دست گرفتند و به قتل وغارت، و ظلم و جنايت - تحت عنوان امام و خليفه مسلمين - پرداختند، تا جائى كه حتى فرزندان پيامبر (صلی الله علیه و آله) نيز قربانيان همين بنياد شوم شدند. ابو اسحاق مىگويد: " بعد از واقعه كربلا داشتم نماز (جماعت) مىخواندم، شمر بن ذى الجوشن [= قاتل امام حسين (علیه السلام)] نيز همانجا مشغول نماز بود. شمر پس از نماز گفت: خدايا، به راستى كه تو شريفى و شرف را دوست مىدارى، و تحقيقا مىدانى كه من فرد شريفى هستم، پس مرا بيامرز! به او گفتم: چطور خداوند تو را بيامرزد، در حالى كه تو در قتل فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دست داشته اى؟ شمر گفت: واى بر تو، ما چه كنيم؟ (به ما چه مربوط است)، فرمانروايان ما، ما را به كارى امر كردند و ما نيز از امر آنان سرپيچى نكرديم.

اگر با آنها مخالفت مىنموديم از اين الاغهاى بدبخت نيز بدتر بوديم ". (2) احاديثى كه به دروغ به پيامبر نسبت داده شده و در آنها پيامبر امامان فاسق و ستمكار را تأييد نموده اند زياد است. اين احاديث جعلى موجب صدور احكامى گرديده كه ذيلا نمونه هائى از آن را مىخوانيم:

باقلانى مىگويد: "... اصحاب حديث معتقدند كه امام، به سبب ارتكاب گناه و ظلم، و به سبب غصب اموال و ضرب و شتم مردم و كشتن كسانى كه حفظ جان آنها واجب است، و به سبب ضايع كردن حقوق مردم، و تعطيل نمودن حدود و احكام الهى از مقام خود بر كنار نمىشود، و خروج بر چنين امام فاسق و ظالمى واجب نيست بلكه واجب است كه او را نصيحت و موعظه كنند و از عذاب الهى بترسانند... " (1) تفتازانى مىگويد: "... اگر خليفه فاسق يا جاهل باشد، بنا بر اظهر، امر خلافت براى او ثابت است... ". (2)

افراد گردد. (1) - چه اشكالى دارد كه كارگزار خليفه (خالد بن وليد) - بدون دليل - سر از تن " مالك بن نويره " ها جدا كند و به زن آنها تجاوز نمايد. (2) - چه اشكالى دارد كه همين خالد از سوى ابو بكر به سوى قبيله بنى سليم برود و مردان بنى سليم را زنده در آتش بسوزاند. (3) به هر حال ابو بكر خليفه است، چرا كه او " دو رأى لازم " را براى خليفه شدن به دست آورده است!

شرابخوارى نيز از ملكات بارز اولين خليفه است. فاكهى در كتاب " تاريخ مكه " روايت مسندى را از ابو القموص با عبارت زير نقل مىكند:

" يكبار ابو بكر - در زمان جاهليت - شراب خورد و اين شعر را خواند:

تحيى أم بكر بالسلام * وهل لى بعد قومك من سلام؟ (الى آخر - اى مادر بكر! درودى توأم با صلح و آرامش بر تو باد. آيا (مىپندارى) پس از (كشته شدن) بستگان تو براى من آسايشى مانده است؟ زمانى كه اين خبر به گوش پيامبر (صلی الله علیه و آله)، حضرت در حالى كه جامه اش به زمين كشيده مىشد نزد ابو بكر رفت و او را با عمر يافت. پيامبر (صلی الله علیه و آله) با چهره برافروخته و سرخ شده به ابو بكر نگاه كردند. ابو بكر گفت: از غضب رسول خدا به خداوند پناه مىبريم ". (1) روايت فوق به قدر ناشيانه تحريف شده است كه هر كس آن را بخواند، به راحتى مىتواند موارد تحريف را در آن تشخيص دهد. در اين روايت ابو بكر پيامبر (صلی الله علیه و آله) را با عنوان " رسول خدا " مورد خطاب قرار مىدهد، چطور ممكن است كه اين واقعه در زمان جاهليت اتفاق افتاده باشد. ثانيا فاكهى از نقل بقيه شعر خوددارى نموده است. در اين شعر ابو بكر براى مشركينى كه در جنگ بدر كشته شده اند مرثيه سرائى كرده است. بقيه اين شعر در تفسير طبرى بدين گونه آمده است:

... ذرينى اصطبح بكر أفانى * رايت الموت نقب عن هشام وود بنو المغيرة لوفدوه * بألف من رجال او سوام كأنى بالطوى طوى بدر * من الشيزى تكلل بالسنام كأنى بالطوى طوى بدر * من الفتيان والحلل الكرام - مرا فرصتى ده تا بامدادان را با " بكر " بسر آورم، چرا كه ديدم مرگ به تعقيب هشام برخاست (و او را از چنگ ما در ربود).

- فرزندان مغيره (و بستگان او) آرزو مىكردند كه اى كاش مىشد با دادن هزاران نفر از.

ص: 118

مردان و يا چهار پايان (با ارزش خود) جان مغير را بخرند.

- (اما افسوس)! چه بسيار مىبينم (اشرافى را كه دارنده) ظروف پر از گوشتهاى لذيذ (شتران) بودند و اينك (جسدشان) در چاه بدر افتاده است.

- چه بسيار مىبينم جوانانى را كه با جامه هاى فاخر خود در چاه بدر سرنگون گشته اند. (1) مفسرين ومحدثين هر يك به نحوى در نقل واقعه شرب خمر ابو بكر تحريف كرده اند كه در " الغدير " بطور كامل به آنها اشاره شده است. (2) * * * درباره معلومات ابو بكر نيز كافى است بدانيم كه هيچ مطلب قابل توجهى از وى در كتابهاى تفسير وحديث نقل نشده است. برخى از مفسرين (نظير قرطبى) دليل اين نكته را احتياط بيش از حد ابو بكر در تفسير قرآن ذكر كرده اند، (3) و حال آنكه ابو بكر گاهى با آنكه معنى كلمات قرآن را نمىدانسته اظهار نظر مىكرده است. كلمات " اب " (4) و " كلاله " (5) از جمله آنها مىباشد.

همانطور كه قبلا اشاره شد: كلمه " اب " به معنى " چراگاه " است و معنى آن را هر عرب رگ و ريشه دارى مىداند. مفسرين نوشته اند كه ابو بكر نيز مانند عمر از معنى كلمه " أب " بى اطلاع بوده است. (6) ابن حجر مىگويد: " كله اب (= چراگاه)، يك واژه عربى نيست، و اين كه ابو بكر و عمر معنى آن را نمىدانسته اند مؤيد آن است ". (7).

ص: 119

پاسخ ابن حجر اين است كه تمامى اهل لغت كله اب (= چراگاه) را در فرهنگهاى لغت آورده اند و هيچ اشاره اى به اين ادعاى ابن حجر ننموده اند.

همچنين هنگامى كه از ابوبكر معنى كلمه كلاله (= برادر و خواهر تنى يا برادر و خواهر پدرى) را پرسيدند، گفت: "... من به رأى خودم سخن مىگويم، اگر درست بود كه از خداست، و اگر اشتباه بود از من و از شيطان است و خدواند و رسول او از شيطان بيزارند، به گمانم به " بستگان هر شخص به جز پدر و مادر او " كلاله مىگويند ". (1) مفسرين و محدثين نوشته اند كه عمر وقتى به حكومت رسيد درباره كلمه كلاله گفت: " من شرم دارم چيزى را كه ابو بكر گفته رد كنم ". (2) از مطالبى كه فوقا به آنها اشاره شد به خوبى مىتوان دريافت كه ابو بكر به چه ميزان در تفسير قرآن احتياط بخرج مىداده است! * * * چهارمين مشخصه بارز ابو بكر ترسو بودن اوست. ابو بكر با آنكه در بسيارى از غزوات شركت داشته، ولى تاريخ هيچ داستانى از شهامت و دلاورى وى سراغ ندارد، در اين جنگها حتى يك بار هم نشده كه وى شخصا كوچكترين جراحتى به دشمنان وارد سازد. ميادين نبرد نه تنها شجاعتى از وى به خاصر ندارد بلكه فرار او را در جنگ از ياد نبرده است. بلى، در جنگ خيبر او بود كه - از ميدان كارزار - گريخت. (3) آنچه را كه فوقا به اختصار مطرح نموديم چهار مورد از ملكات نفسانى ابو بكر بود.

در جلد هفتم الغدير (صفحه 95 - 236) بطور مفصل در اين باره تحقيق شده است. (4).

ص: 120

ص: 122

عثمان نيز (ابوبكر وعمر) در مسافرت نماز خود را شكسته بجاى مىآوردند، ولى عثمان اين سنت پيامبر (صلی الله علیه و آله) را تغيير داد و در مسافرت نماز را كامل بجا آورد. (1) عبد الله بن عمر در اين خصوص مىگويد: نماز مسافر دو ركعتى است و هر كس كه سنت پيامبر (صلی الله علیه و آله) را ترك كند [و يا با آن مخالفت نمايد] كافر است. (2) 4 - يك بار عثمان در نماز عشاء، - در ركعت اول و دوم - حمد و سوره نخواند و قضاى آن را در ركعت سوم و چهارم بجاى آورد. (3) عثمان و پايه گذارى حكومت اموى به عبارتى مىتوان حكومت عثمان را سر آغاز حكومت بنى اميه نام گذارد. در قرآن از بنى اميه به عنوان " شجره ملعونه " ياد شده است. (4) پيامبر (صلی الله علیه و آله) نيز مىفرمود: " بنى اميه وبنى حنيفه وبنى ثقيف، شر عرب هستند ". (5) عثمان فرزندان اميه وابوسفيان را بر جان و مال و ناموس مسلمانان مسلط نمود (6) و بيت المال مسلمين را در اختيار آنان قرار داد. عثمان خود مىگويد: " اگر كليدهاى بهشت در دست من بود، آنها را به بنى اميه مىدادم تا اينكه آخرين نفر آنها نيز وارد بهشت گردد "، (7) گويا عثمان سوگند خورده بود كه كاملا به وصاياى ابو سفيان عمل نمايد. يك بار ابوسفيان به عثمان گفت: "... حال كه خلافت به دست تو رسيده، " همچون گوى " (= توپ) با آن بازى كن وبنى اميه را ميخها (و.

ص: 125

ستونهاى استوار) خلافت گردان، اين خلافت چيزى جز پادشاهى نيست و من چيزى از بهشت و دوزخ نمىدانم... ". (1) ابو سفيان در اواخر عمر خود كور شده بود، در آن ايام نيز نزد عثمان آمد و از وى پرسيد: آيا كسى (به جز من و تو) در اينجا هست؟ عثمان گفت:

نه. ابو سفيان گفت: " خدايا كار را به همان وضع جاهليت برگردان... "، (2) و عثمان در حكومت خود چنان كرد كه از اسلام چيزى جز نام آن باقى نماند. چپاول بيت المال، ضرب و شتم مخالفين، اعطاى امارت بلاد به بنى اميه و بدعتهاى او كار را به جائى رساند كه برادرش وليد - در محراب نماز مسجد كوفه - شراب استفراغ مىكرد. (3) عثمان داماد خود مروان بن حكم را امير مدينه نمود. مروان اذيت و آزار مردم را از حد گذراند. هم او بود كه سنت فحاشى به امير المومنين على بن ابى طالب (صلی الله علیه و آله) را بر منابر سنت كرد. (4) پيامبر (صلی الله علیه و آله) وقتى حكم (پدر مروان) را مىديد مىفرمود: " واى بر امت من از آنچه كه در صلب اين (مرد) است "، (5) مروان فردى بود بد دهن، فحاشى (6) وقسى القلب. دقيقا يك چنين فردى مورد احتياج عثمان بود تا پايتخت حكومت خود (مدينه) را كنترل كند! عثمان چنان مروان را به خود نزديك كرده بود كه در حقيقت مروان پس از عثمان، شخص اول حكومت محسوب مىشد.

صلحاى كوفه نيز گرفتار دست سعيد بن عاص شده بودند.

عاص بن سعيد يكى از مشركينى است كه در جنگ بدر كشته شده است. (7) عثمان اينك فرزند وى (سعيد بن عاص) را - براى انتقام گرفتن از مسلمين - امير كوفه نموده است. امارت سعيد بن عاص يعنى زدن افراد و تبعيد آنها.

عبد الله بن ابى سرح نيز بر امارت مصر گمارده شده است. وى برادر رضاعى (شيرى) عثمان مىباشد. فرياد مصريان از دست ظلمهاى او بلند شده بود. (8) يك بار6.

ص: 126

مردم نامه اى به عثمان نوشتند و از تعديات وى شكايت كردند، ولى عثمان به شكايت آنها توجهى ننمود، در عوض عبد الله بن ابى سرح يكى از شكايت كنندگان را آنقدر زد تا وى را كشت. (1) سياست مالى عثمان پيامبر (صلی الله علیه و آله) بنى شمس وبنى نوفل را سزاوار خمس نمىدانست و حتى هنگامى كه عثمان بن عفان وجبير بن مطعم اندكى از خمس را مطالبه نمودند پيامبر (صلی الله علیه و آله) چيزى به آنها نداد. (2) زمانى كه عثمان به حكومت رسيد نه تنها خمس را بلكه بيشتر بيت المال را در آباد كردن املاك و خانه هاى خود به مصرف رسانيد و اموال مسلمين را ميان بنى اميه و خاندان خودش تقسيم نمود. (3) اقلام زير نمونه اى از بذل و بخششهاى خليفه از بيت المال مسلمين است:

1 - عثمان 200 هزار درهم به ابو سفيان بخشيد. (4) 2 - 100 هزار درهم به عموى خود (حكم بن ابى العاص) داد (5) و تمامى صدقات قبيله قضاعه را از آن وى ساخت. (6) 3 - عثمان خمس غنائم آفريقا را - كه بالغ بر 500 هزار دينار بود - (7) به داماد خود (مروان بن حكم) داد. (8) همچنين هنگامى كه دختر خود را به ازدواج مروان در آورد 1008.

ص: 127

هزار دينار به وى بخشيد (1) 4 - حارث بن حكم نيز پسر عمو و داماد عثمان بود. وى برادر مروان مىباشد. عثمان 300 هزار درهم به حارث بخشيد، شترانى را كه بابت صدقه بودند به وى داد (2) و بازارى را كه پيامبر (صلی الله علیه و آله) صدقه جاريه قرار داده بود به تيول حارث در آورد. (3) 5 - عثمان 100 هزار درهم به سعيد بن عاص داد، وقتى به وى اعتراض شد كه چرا اين كار را كردى، او گفت: من با سعيد بن عاص خويشاوندى دارم. (4) 6 - عثمان به برادر مادرى خود (وليد بن عقبه) 100 هزار درهم از بيت المال كوفه داد. (5) 7 - عثمان كليه غنائمى مرا كه در مغرب آفريقا [از طرابلس غرب تا طنجه] گرفته شده بود به عبد الله بن ابى سرح بخشيد و حتى يك مسلمان را در آن شريك نكرد. (6) همچنين در جنگ اول آفريقا نيز غنيمت هنگفتى نصيب مسلمانان شد كه عثمان خمس خمس آن را (1 / 25) كه 100 هزار دينار بود به وى داد. (7) 8 - عبد الله بن خالد از نوادگان اميه مىباشد. او داماد ديگر عثمان است، عثمان 300 هزار (و به قولى 400 هزار) درهم به وى داد و همچنين به هر يك از خويشاوندان او 10 هزار درهم (يا به قول بلاذرى 100 هزار درهم) بخشيد (8) همچنين هنگامى كه عثمان دختر خود را به ازدواج عبد الله بن خالد در آورد دستور داد كه 600 هزار درهم از بيت المال بصره به وى بدهند. (9) 9 - در بيت المال صندوقى پر از جواهرات وجود داشت كه عثمان مقدارى از آن را برداشت و به نزديكانش داد. مردم به عثمان اعتراض كردند. عثمان5

ص: 128

گفت: اين (جواهرات) مال خداست و من به هر كس كه بخواهم آن را مىدهم و به هر كس كه بخواهم نمىدهم (... هذا مال الله أعطيه من شئت وأمنعه من شئت) (1) 10 - يك بار ابو موسى پيمانه اى از طلا و نقره نزد عثمان آورد، عثمان تمامى آنها را در ميان زنان و دختران خود تقسيم نمود. (2) * * * برخى از خزانه داران بيت المال - كه نمىتوانستند چپاولهاى عثمان را تحمل كنند - يكى پس از ديگرى از شغلهاى خود كناره مىگرفتند. عبد الله بن مسعود خزانه دار بيت المال در كوفه بود. يك روز كليدهاى بيت المال را به زمين انداخت و به مردم گفت: " من تا امروز فكر مىكردم خزانه دار مسلمين هستم، اگر قرار باشد خزانه دار عثمان و خاندانش باشم حاجتى به اين شغل ندارم ". (3) در يكى از روزهاى جمعه در حالى كه عثمان نماز جمعه را مىخواند، مسئول صدقات بازار مدينه با كليدهاى خزانه آمد و فرياد زد: " اى مسلمانان! عثمان گمان كرده كه من خزانه دار او و خويشاوندان او هستم، ولى من خزانه دار مسلمين بودم. بگيريد اين هم كليدهاى بيت المال شما "، سپس كليدها را به طرف عثمان انداخت. (4) همچنين پس از آنكه عثمان 100 هزار درهم از بيت المال به مروان داد، زيد بن ارقم با كليدهاى بيت المال نزد عثمان آمد و گفت:... اگر 10 درهم به مروان مىدادى زياد بود چه برسد به 100 هزار درهم. عثمان گفت: اى " ابن ارقم " كليدهاى بيت المال را (همين جا) بگذار، ما كس ديگرى را (براى خزانه دارى) پيدا خواهيم كرد. (5).

ص: 129

4 - اموال سعد بن ابى وقاص: وى قصر مجللى در وادى عقيق براى خود بنا كرده بود كه در همان قصر درگذشت. سعد بن ابى وقاص هنگام مرگ 250 هزار درهم از خود باقى گذاشت. (1) 5 - يعلى بن اميه. نقدينه وى 500 هزار دينار طلا و اموال غير نقدى وى 100 هزار دينار بود. (2) 6 - زيد بن ثابت (= مدافع نمونه عثمان). وى آنقدر طلا و نقره از خود به جاى گذارد كه آنها را با تبر مىشكستند. قيمت زمينها و اموال ديگر وى 100 هزار دينار بود. (3) بلاذرى مىگويد: عثمان يك بار 100 هزار درهم به زيد بن ثابت بخشيد. (4) لازم به تذكر است كه زبير وطلحه وعبد الرحمن بن عوف وسعد بن ابى وقاص كسانى بودند كه عثمان را به خلافت رسانيدند.

اموال عثمان: ابن سعد در كتاب طبقات مىگويد: دارائى عثمان هنگام مرگ عبارت بود از: 000 / 500 / 30 درهم، 150 هزار دينار طلا، هزار شتر، صدقاتى در خيبر و براديس ووادى القرى به ارزش 200 هزار دينار. (5) ذهبى مىگويد: " عثمان هزار بنده داشت ". (6) مسعودى نيز مىگويد: " عثمان ساختمانى در مدينه براى خود بنا نمود كه ديوارهاى آن از سنگ وساروج و درهاى آن از درخت ساج وسرو ساخته شده بود، عثمان وقتى كشته شد تعداد بسيارى است و شتر از خود به جاى گذارد ". (7).

ص: 131

ص: 134

نيز ابوذر را - كه مردى سالخورده بود - بر شترى بدون جهاز (يا شترى كه پالانش خشك بود) سوار كرد و به افرادش دستور داد كه شتر وى را شب و روز پى كنند تا به مدينه برسد. وقتى ابوذر به مدينه رسيد پوستهاى ران پايش كنده شده بود و نزديك بود تلف گردد.

عثمان ابوذر را به اتفاق همسر (و دخترش) به بيابان خشك ربذه تبعيد نمود و ابوذر همان جا بود تا از دنيا رفت. (1) عثمان 40 تازيانه به ابن مسعود جهت دفن ابوذر زد. (2)

وليد هنگام ركوع و سجود نعره مىزد: إشرب واسقنى [= مى را بنوش و به ما نيز بنوشان]. (1) پس از اتمام چهار ركعت نماز، با تمسخر به مردم گفت: " اگر مىخواهيد باز هم برايتان بخوانم "؟ (2) در آخر هم تمامى شرابهائى را كه خورده بود در محراب مسجد كوفه بالا آورد. (3) بعدها هنگامى كه سعيد بن عاص والى كوفه شد دستور داد منبر ومحراب مسجد كوفه را بشويند. (4) عثمان امر كرد كه 100 هزار درهم از بيت المال كوفه به وليد بدهند. عبد الله بن مسعود كه در كوفه بود اعتراض كرد و گفت: عثمان سنت پيامبر را تغيير داده است.

وليد طى نامه اى سخنان عبد الله بن مسعود را به اطلاع عثمان رسانيد. به دنبال اين نامه عثمان دستور داد ابن مسعود را از كوفه به مدينه تبعيد كنند. زمانى كه وى را از كوفه خارج مىكردند، كوفيان به مشايعت او آمدند.

ابن مسعود به آنها گفت: " تقوا پيشه كنيد و از قرآن جدا مشويد ". كوفيان گفتند:

" اى ابن مسعود! خدا تو را جزاى خير بدهد، تو جاهلان ما را علم آموختى و عالمان ما را استوار ساختى، اين تو بودى كه ما را با قرآن و دين خدا آشنا كردى، تو برادر و دوست مسلمان خوب ما بودى ". هنگامى كه ابن مسعود به مدينه رسيد عثمان بر فراز منبر بود و خطبه مىكرد. وى به مجرد اينكه چشمش به ابن مسعود افتاد از همان بالاى منبر به او ناسزا گفت. سپس دستور داد او را بزنند. گماشتگان عثمان چنان عبد الله بن مسعود را زدند كه دنده هاى او خرد شد. (5) وى هنگام مردن مىگفت: " از خدا مىخواهم كه حق مرا از عثمان بگيرد ". همچنين وصيت كرد كه عثمان بر او نماز نخواند و لذا وقتى عمار ياسر، ابن مسعود را در بقيع دفن كرد عثمان از آن بى اطلاع بود ". (6).

ص: 137

عمار ياسر به عثمان گفت كه: " چرا جواهرات بيت المال را در ميان خانواده ات تقسيم مىكنى "؟ در پى اين اعتراض به دستور عثمان آنقدر عمار را زدند تا وى بيهوش شد و به عارضه فتق مبتلا گرديد. (1) در اين واقعه نيز يكى از دنده هاى عمار شكست. (2) در جلد نهم الغدير به اقوال صحابه عليه عثمان و همچنين به ماجراى كشته شدن او اشاره شده است. بحث مبسوط ديگرى كه در اين جلد عنوان شده است مناقب و فضائلى است كه راويان كذاب براى عثمان جعل كرده اند. (3)

3 - عبد الله بن مسعود درباره كارهاى عثمان ووليد مىگويد: " بدترين كارها نوآورى (در دين) است، و هر نوآورى بدعت مىباشد. هر بدعتى ضلالت است، و (جايگاه) هر ضلالتى در آتش ". (1) 4 - مقداد بن اسود (رزم آور بدر) درباره كسانى كه عثمان را خليفه كردند مىگويد: " به خدا قسم، آنان صلاح امت و درستى در دين را نخواستند، آنها دنيا را بر آخرت ترجيح دادند ". (2) 5 - عمار بن ياسر. باقلانى مىگويد: " روايت شده كه عمار، عثمان را كافر مىدانسته است ". (3) * * * آنچه را كه درباره مطالب اين چهار جلد (= 6، 7، 8، 9) خوانديد مختصر سخنى درباره سيره ابو بكر و عمر و عثمان بود. ما در اينجا قصد جمع بندى مطالب گفته شده را نداريم فقط بىمناسبت نيست اكنون روايتى را از كتاب صحيح بخارى نقل نماييم. روايت دروغى كه به حديث مفاضله مشهور گشته است:

بخارى نقل مىكند كه: " محمد بن حنفيه از پدرش (= على بن ابى طالب) پرسيد: بهترين فرد پس از رسول خدا كيست؟ على گفت: ابو بكر. پرسيد: پس از او كيست؟ على گفت: عمر. محمد بن حنفيه ترسيد از اينكه على بگويد بعد از عمر، عثمان بهتر از همه است، لذا گفت: بعد از عمر تو افضلى؟ على گفت: نه، من تنها يك فرد (عادى) از مسلمانان هستم ". (4) بخارى در كتاب خود از اين روايتهاى جعلى زياد دارد. آنان كه نظر على (علیه السلام) را درباره سه خليفه مىدانند ترديدى برايشان نمىماند كه اين روايت ساختگى است. سخن در اين نيست كه على را بهترين ندانستند، بلكه حقيقت درد آور اين است كه با على (علیه السلام) حتى به مانند يك مسلمان عادى نيز رفتار نكردند. اى كاش لا اقل حرمت يك مسلمان را.

ص: 140

براى او قائل مىشدند:

- اگر على مسلمان است، چرا در نماز جمعه ها همه موظفند به على فحاشى كرده و او را لعن نمايند؟ - كار امارت مروان (= والى عثمان) با ناسزا گفتن به كدام مسلمان سواى على (علیه السلام) استوار گرديد؟ (1) = مگر مىشود خليفه مسلمين (معاويه) بيزارى از يك مسلمان را شرط بيعت خود قرار دهد! (2) - كدام مسلمان بى گناهى مانند على (علیه السلام) كشته شده كه علماى اسلامى براى قاتلش اجر اخروى در نظر گرفته باشند. (3) - اگر دشنام دهندگان به صحابه پيامبر دجال و ملعونند. (4) چرا بخارى از دشنام دهندگان به على (علیه السلام) (نظير حريز بن عثمان وعمران بن حطان و 60 ناصبى ديگر) روايت نقل مىكند؟.

ص: 141

ص: 142

ص: 144

كتاب الغدير درج شده است. (1) ذكر كشتارها و جناياتى كه معاويه در طول سلطنت خويش نمود از حوصله اين ارواق خارج است. علت اصلى دشمنى معاويه با على اين بود كه على عليه السلام وى را مانند عثمان والى شام ننمود. على (علیه السلام) در اوايل خلافت خود جرير را نزد معاويه فرستاد تا او موضع معاويه درباره خلافت خودش آگاه شود. معاويه به جرير گفت: " من نظرى دارم... (و آن اينكه) به على بنويسى كه خراج شام و مصر را از آن من سازد و هنگام مرگش بيعت (با كسى را) بر گردن من تحميل ننمايد. (در اين صورت) من خلافت را به تسليم مىكنم و به او خواهم نوشت كه خليفه است... ". (2) اما امير المؤمنين على عليه السلام فردى نبود كه زمام امورش را به دست فرد تبهكارى چون معاويه بدهد. هنگامى كه معاويه از جواب مثبت على (علیه السلام) مأيوس شد، پيراهن عثمان را علم نمود و به معاندت با على (علیه السلام) پرداخت. وى همه جا مىگفت على (علیه السلام) در قتل عثمان دست داشته است و حال آنكه در زمان كشته شدن عثمان، على (علیه السلام) در خارج از مدينه بود. (3) معاويه در ستيز به على (علیه السلام)، جناياتى مرتكب شد كه قلم از بيان آن عاجز است. طبرى و ديگران مىگويند: " بنى اميه هنگامى كه مىشنيدند بر نوزادى نام " على " را گذارده اند، آن نوزاد را بى درنگ مىكشتند ". (4) معاويه هميشه در آخر خطبه نماز جمعه مىگفت: " خدايا! ابوتراب (= على) در دين تو ملحد شده است و (مردم را) از راه تو باز داشته. خدايا! او را به شدت لعن نما و به عذابى دردناك عذابش كن (اللهم إن ابا تراب الحد في دينك وصد عن سبيلك، فالعنة لعنا وبيلا وعذبه عذابا اليما). معاويه براى تمامى عمالش نوشته بود كه اين جملات را بالاى منبرها بگويند. (5) سپاهيان معاويه در جنگ صفين 25 هزار نفر از اصحاب على (علیه السلام) را كشتند. (6) جمعى از اين كشته شدگان، از صحابه باوفاى پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) بودند. يك بار9.

ص: 147

يكى از سپاهيان معاويه به هاشم مرقال گفت: ".. جنگ ما با شما به اين دليل است كه دوست شما (على) نماز نمىخواند! خود شما هم نماز نمىخوانيد. خليفه ما را (= عثمان را) همين رفيق شما كشت و خود شما هم او را كمك كرديد... " (1) نحوه تهديد نمودن معاويه در خصوص مخالفينش، به خوبى نمايانگر شدت جنون بىپرواى اوست. وى درباره عمير بن قره (كه از صحابه پيامبر است) مىگويد: " آنگاه كه دستم به عمير رسيد بايد در گوشهايش سرب گداخته ريخته شود ". (2) و بالاخره همين عمير مانند هزاران تن ديگر به دست عمال معاويه مظلومانه كشته شد. عمرو بن حمق خزاعى نيز از كسانى است كه فقط به جرم شيعه بودن سر از بدنش جدا شد. معاويه دستور داد سر عمرو بن حمق را در بازار شهر نصب كنند تا مايه عبرت ديگران باشد. (3) معاويه ويزيد مجتهد هستند! ابن حجر هيتمى در دفاع از جنايات و خلافت معاويه مىگويد: " معاويه مجتهد بوده و به اجتهاد خود عمل كرده است ". (4) بلى، لفظ اجتهاد را بدين گونه مبررى براى تبهكاريها كرده اند. ابن حزم نيز مىگويد: " قاتل على (علیه السلام) مجتهد است (5) وعمار نيز به دست يك مجتهد به قتل رسيد ". (6) ابن كثير نقل كرده كه: " يزيد امامى است مجتهد ". (7).

ص: 148

ص: 150

مردم و كشتن اطفال معصوم را به امير المؤمنين على عليه السلام دادند، سخت گريست و " بسر " را نفرين نمود. (1) همچنين سفيان بن عوف به 6 هزار سپاهى، ضحاك بن قيس با 3 هزار وعبدالله بن سعد به 1700 نفر، از طرف معاويه مأمور شدند كه در تمامى بلاد بگردند ومواليان على (علیه السلام) را به فجيع ترين شكل به قتل برسانند. (2) صلح امام حسن (علیه السلام) هنگامى كه مولاى متقيان على عليه السلام به شهادت رسيد، معاويه كشتارهاى خود را تشديد كرد. امام حسن (علیه السلام) براى آنكه خون مردم بىگنام پيش از اين ريخته نشود معاهده اى را با معاويه امضاء نمود. در اين معاهده معاويه تعهد كرده بود كه مال و جان شيعيان على و همچنين زنان و كودكان آنها را محترم بدارد و عليه امام حسن امام حسين و خاندان پيامبر توطئه اى - آشكارا يا پنهانى - نداشته باشد. معاويه التزام نمود كه مردم در شام، عراق، حجاز و ساير بلاد در امنيت بسر برند، كشتار مواليان على متوقف شود و بر منابر پس از آن به على (علیه السلام) ناسزا نگويند. (3) در ارتباط به معاهده فوق، معاويه براى امام حسن (علیه السلام) نوشت: " پس از من تو خليفه خواهى بود و تو براى خليفه شدن بهتر از همه مردم هستى " [= ثم الخلافة لك من بعدى وانت اولى الناس بها]. معاويه تعهد نمود كه كسى را براى بعد از خود به عنوان جانشين منصوب نكند. (4).

ص: 152

خليفه مسلمين! دستور مثله كردن شيعيان سيد اوصياء على مرتضى (علیه السلام) را صادر نمايد.

زياد بن ابيه كوفيان را در مسجد جمع مىكرد و از آنان مىخواست به على عليه السلام لعن كنند. (1) هر كس كه از اين كار خوددارى مىكرد گردنش زده مىشد، (2) و خانه اش ويران مىگرديد. (3) يك بار " زياد بن ابيه " دستهاى 80 نفر را در مسجد قطع نمود. (4) نقل كرده اند كه زياد بن ابيه بن دنباس كسى به نام سعد به سرح مىگشت تا وى را به قتل برساند. امام حسن (علیه السلام) طى نامه به زيد نوشت كه "... سعد بن سرح مسلمانى است بى گناه... ". زياد بن ابيه در پاسخ به امام حسن (علیه السلام) نوشت: "... من بالاخره دستم به سعد خواهد رسيد... و او را به دليل اينكه پدر فاسق تو را دوست داشته خواهم كشت... ". (5) از جنايات ديگر زياد بن ابيه اين است كه سمرة بن جندب را جانشين خود در كوفه وبصره كرده بود و پس از مرگ زياد بن ابيه، معاويه نيز " سمره " را در امارت كوفه ابقاء كرد. سمره در يكى از قتل عامهاى خويش 80 هزار نفر را با خونخوارى تمام به قتل رسانيد. (6) ابو سوار عدوى مىگويد " سمره يك روز صبح، 47 تن از قوم مرا - كه همه از حافظان قرآن بودند - بىرحمانه كشت ". (7)

جلالت و شايستگى امام حسن (علیه السلام) شده اند. لذا معاويه بر آن شد كه هر طور شده امام را به قتل برساند. معاويه چندين بار به امام حسن (علیه السلام) زهر خورانيد ولى در اين كار موفق نبود. (1) عاقبت به وسيله جعده، حضرت را به شهادت رسانيد. (2) معاويه به جعده (همسر امام حسن) قول داد كه اگر شوهر خود را با زهر بكشد 100 هزار درهم به او داده و وى را به ازدواج پسرش يزيد در آورد. (3) زهرى كه آخرين بار به امام دادند آن چنان مهلك بود كه اما سلام الله عليه 40 بار لخته هاى خون را بالا آورد و در حالى كه آن را در طشت مىريخت (4) فرمود: " بارها به من زهر دادند ولى در هيچ كدام مثل اين بار صدمه نديدم (ديگر) جگرم پاره پاره شده است ". (5) حسين بن على - در حالى كه مىگريست (6) - به برادر مىگفت: " برادر جان، من قتل تو را قبل از دفن تو خواهم كشت و اگر نتوانم به سرزمين او بروم كسانى را براى كشتنش خواهم فرستاد ". امام حسن گفت: " اى برادر من، اين دنيا شبهائى است كه از بين مىرود، قاتل مرا (به حال خود) بگذار تا روزى كه من و او در مقابل خدا قرار گيريم... " (7) پس از شهادت امام حسن (علیه السلام)، معاويه 100 درهم به جعده داد ولى او را به ازدواج يزيد در نياورد. معاويه به جعده گفت: " مىترسم همان بلائى كه بر سر فرزند رسول خدا آوردى بر سر فرزند من نيز بياورى "! (8) هنگامى كه خبر شهادت آن امام مظلوم را به معاويه دادند، وى از خوشحالى سجده شكرى نمود (9) و گفت: " (اكنون) دلم آرام.

ص: 155

گرفت ".(1) در جلد 11 الغدير به طور مبسوط از كشتارها و جنايات معاويه سخن رفته، و جريان قتل بزرگانى چون حجر بن عدى، عمرو بن حمق، مالك اشتر، محمد بن ابى بكر و... مفصلا ذكر شده است.

موضوع ديگرى كه در اين جلد مورد بررسى دقيق قرار گرفته عبارت است از طرح يكصد نمونه از غلوها و قصه هاى خرافى كه در طول تاريخ اسلام براى برخى از صحابه، تابعين، ائمه مذاهب، علما وعرفا جعل شده است..

ص: 156

عربى] تحت نظارت خود مرحوم علامه امينى انجام شده، ولى از جلد چهارم [= ترجمه نيمه دوم جلد دوم عربى] به بعد، اين ناشر بوده كه مترجمين هر جلد را انتخاب نموده است. برخى از مترجمين عبارات مشكل متن - خصوصا برخى از اشعار - را ترجمه نكرده اند [مانند ترجمه هاى جلد 16 تا 20]، برخى ديگر از آن جائى كه به اصطلاحات مذهبى آشنا نبوده اند ترجمه اى ناقض را ارائه داده اند [مانند ترجمه هاى جلد 21 و 22]، برخى هم مانند مترجم جلد 13 تا 16 كه به قول خود در ترجمه الغدير گاهى به استاد خود مراجعه مىكرده، ميدان را از اين فراختر ديده - ضمن توهين و جسارت به مؤلف كتاب - به اظهار نظرهاى بيجاى خود پرداخته اند. ايشان از طرفى عبارتهاى عربى الغدير را نفهميده اند و از طرف ديگر به قول خودشان به لغزشهاى علامه امينى اشاره كرده اند.

ناگفته نماند كه جواب بسيارى از اشكالات ايشان در مجلدات ديگر الغدير موجود است.

در خاتمه لازم به تذكر است كه ترجمه جديد بسيارى از مجلدات الغدير بطور شايسته انجام گرفته است كه اميدواريم پس از تكميل، به زيور طبع نيز آراسته گردد.

ص: 158