برتر (نظام مدني حقيقي و يقيني كه «مراد نظام فاضلي مهدوي» است). مدينه فاضله - به خصوص مدينه فاضله مهدوي - بسان هر پديده سياسي و مدني ديگري، داراي سه مرتبه وجودي بوده و بر اين اساس داراي سه مرتبه شناختي، معرفتي و نظري سياسي است:يكم. حقيقت يا هستي و چرايي مدينه فاضله و هستي مدينه ي فاضله مهدوي؛دوم. ماهيت يا چيستي مدينه فاضله و چيستي مدينه ي فاضله مهدوي؛سوم. واقعيت يا چگونگي مدينه فاضله و واقعيت مدينه فاضله مهدوي.«هستي شناسي سياسي» مدينه فاضله و مدينه فاضله مهدوي، به بررسي مبادي آنها مي پردازد. مبادي مدينه فاضله عبارت است از:1. اصل ضرورت يا عدم ضرورت و امكان يا عدم امكان،2. علل و عوامل وجود و ايجاد در سياست و نظريه سياسي؛ اعم از:الف) علت فاعلي يا سبب و انگيزه ايجاد و گرايش به آن،ب) علت غايي و غايت يا هدف مطلوب گرايش و ايجاد آن.3. منشأ نظري و منبع علمي نظريه و نظام فاضلي، به ويژه نظام فاضلي مهدوي؛ اعم از:الف) عقل يا حكمت و فلسفه سياسي،ب) وحي يا شريعت و دين سياسي،ج) تجربه يا عرف و علم سياسي.4. «نقش، كار ويژه، كاركرد و كارآمدي»؛ همچنين «اصالت، شأن و اثربخشي» و سرانجام «بهره وري نظري و عملي سياسي» مدينه فاضله، به ويژه مدينه فاضله مهدوي و نيز مهدويت (يعني آيا اين نظريه مدني و مهدوي و نظام فاضلي مدني و مهدوي، مفيد، مثبت و سازنده است؟ مثبت و سازنده به چه معنا و با چه حدود و چگونه؟). در اينجا:الف) عقل و حكمت يا فلسفه سياسي (عقلي)؛ به بررسي و تعيين مبادي مدينه فاضله و بويژه نظام مدني فاضلي مي پردازد.ب)

وحي و شريعت يا دين؛ مباني (مفاهيم، حدود و بنيان هاي) نظام مدني فاضلي و مهدوي را تذكر داده و تحليل و تعريف يا تبيين مي كند.ج) تجربه و عرف يا علم (تجربي و عرفي) سياسي؛ به توصيف چگونگي؛ (سازكارها و راهبردهاي) مدينه فاضله، حتي نظام مدني فاضلي مهدوي كمك مي كند.

و سياسي ب) جايگاهي ويژه و برتر در نظام هستي و از جمله در عالم طبيعت دارد.خاستگاه، جايگاه و نقشي كه از آن تعبير به مقام «خلافت اللهي»، «قائم مقامي» و «جانشيني خدا» و نيز «حاكم»، سياست گذار و «سياست مدار» يا «كارگزار زمين و زمان و بويژه خود و جامعه و نظام سياسي» خويش مي شود؛ يعني، انسان تنها موجودي است كه هم سياست گذار و سياست مدار يا عامل طرّاحي و برنامه ريزي سياسي و نيز كارگزار جاري و اجرايي سياست خود، زمين و جامعه سياسي و نظام سياسي خويش بوده و هم سياست پذير، سازمان پذير و نظام پذير است.همچنين انسان تنها موجودي است كه به اصطلاح عالماً و عامداً اين سياست را تبيين و تبعيت مي كند. او هر چند در گستره طبيعت زيست مي كند؛ لكن تابع جبر و دترمينيسم طبيعي و تك خطي نيست؛ بلكه اين سياست و سير ضروري و اجتناب ناپذير را تنظيم و طي مي كند.بنابراين عقل و حكمت سياسي حكم مي كند كه: اولاً، «مطلق نظام مدني فاضلي» و نيز «نظام مدني فاضلي مطلق»، به عنوان كمال نهايي، غايت و مطلوب انسان ها وجود داشته باشد.ثانياً، نظريه «نظام مدني فاضلي» و نيز نظريه «نظام فاضلي مدني»، به عنوان علت غايي تبيين و ترسيم گردد.تنها در اين صورت است كه افراد، گروه ها و اجتماعات انساني و سياسي، جهت گيري درست نموده، هدف را گم نمي كنند و اميد را از دست نمي دهند. نظريه و اميد، بسان نمونه اي متعالي، از سويي مانع گمراهي و كجروي سياسي شده و ضمن نپذيرفتن هر گونه نظريه و نظام سياسي غير متعالي و نهايي، باعدم قناعت و يا عدم رضايت - حتي دربدترين شرايط - اميد خود

را از دست نمي دهد و با تدبير و اراده نستوه، پويايي و پايداري خويش را تا تحقّق نظريه «مدينه فاضله» و دستيابي به «نظام مدني فاضلي»، حفظ مي كند.

بوده و خاستگاه گذار به «حيات جاوداني» و «جاودانگي حيات مطلوب» است.در اين راستا تاريخ مدني و سياسي بشر - به ويژه به صورت اجتماعي و با پيدايي و پايداري نهاد دولت - حداكثر از بيست هزار سال بيشتر تجاوز نمي كند. آنچه مسلّم است، سير زندگي جمعي، اجتماعي و سياسي و مدني - حتي طبيعي آن - بسيار كوتاه بوده و از اين حيث بسيار نوپا و نوبنياد است؛ چرا كه در مقايسه با تاريخ چندين ميلياردي زمين يا حيات در زمين، چند صدهزار سال تاريخ بشري و چند ده هزار سال تاريخ مدني، نسبت به يك روز، بيشتر از چند ثانيه نگذشته است.امام صادق (عليه السّلام) مي فرمايد: «پيروان حق هميشه در ناراحتي به سر مي برده اند؛ آگاه باشيد كه؛ ناراحتي اندك و زمان دولت قائم طولاني خواهد بود». [6] .سير زندگي و سياست مدني بشر - اعم از اين كه از پيشا تاريخ و عصر تاريخ نانويسا آغاز شده يا كم و بيش با دوران تاريخي و نويسايي هم زمان باشد - قطعاً تاكنون دو مرحله را از سرگذرانده است:1. مرحله پيشا مدني و حتي چه بسا پيشا جمعي و به ويژه پيشا اجتماعي؛ مهم ترين شاخصه هاي اين مرحله، «فقدان قانون و دولت» بود.2. مرحله جمعي و حتي اجتماعي و به ويژه در مرحله مدني يا سياسي؛ مهم ترين شاخص هاي اين مرحله، «ايجاد و وجود قانون و دولت» است.آنچه مسلم است در اين مرحله، بسياري از خصلت هاي طبيعي، همچنان رايج و حتي چه بسا غالب مي باشد. اما در نظريه و نظام سياسي فاضله (مهدوي)، تمامي شاخصه هاي مثبت ياد شده را دارد و از كليه شاخصه هاي منفي، عاري است.به نظر مي رسد

اگر زندگي و روابط جمعي و اجتماعي و نيز قانون مداري و دولت مندي را شاخصه هاي «مدنيّت» بدانيم؛ سير تاريخ و سامانه سياسي بشر را، بايستي به ترتيب زير ترسيم و تنظيم كنيم:نخست. مرحله ي طبيعي پيشا مدني،دوم. مرحله ي مدني طبيعي پيشا انساني،سوم. مرحله ي مدني انساني، متعالي و فاضله.در غير اين صورت؛ يعني، در حالتي كه عدالت - به معناي توسعه ي مادي توأمان با تعالي معنوي - در تمامي گستره ها تا سطح جهاني و عرصه ها و بردهاي پيش گفته، شاخص مدنيت باشد، مي توان قائل به دو دوره گرديد:1. دوره طبيعي،2. دوره مدني؛ يعني، حالت انساني مدني و مدني انساني و در حقيقت نظريه و نظام فاضلي، مطلق، الهي، اسلامي و مهدوي.در اين صورت، دوره طبيعي، خود به دو دوره سياسي تقسيم گشته يا از دو دوره تشكيل مي شود:1. مرحله طبيعي پيشا اجتماعي، يا پيشا قانون و پيشا دولت؛2. مرحله طبيعي اجتماعي، يا قانون و دولت.در اين مرحله اگر چه روابط اجتماعي، قانون و دولت پديدار شده و پايدار گرديده است؛ لكن حاكميت و يا غلبه، با نظريه و نظام سياسي جمعي، اجتماعي و قانون و دولت طبيعي و حيواني است؛ يعني، به اصطلاح فارابي آميزه اي از آموزه هاي بهيمي و سبعي (ددگي و درندگي) سياسي و سياسي جاهله، ضاله پنداري وفاسقه متوهمه را است. به تعبير ابن سينا نيز چرندگي و درندگي؛ به تعبير خواجه نصير، سياست ناقصه و تغلّب و به بيان امام خميني(ره) سياست حيواني و سياست شيطاني است.در دوره طبيعي سياسي و سياست طبيعي، به تعبير امام صادق (عليه السّلام): «دولة الحق قصيرة و دولت الباطل كثيرة»؛ يعني، دولت و قدرت، حاكميت و حكومت و نظام سياسي

و سياست حق، محدود بوده و در تنگنا و در فشار قرار دارد؛ حال اينكه دولت باطل و سلطه گر، بر عكس اين است. از اين دوره مي توان تعبير به مدني طبيعي، شبه مدني و پيشينه مدني (فاضلي)، انساني و متعالي ياد كرد.در دوره ي مدني انساني و انسان مدني، حاكميت و يااقتدار با نظريه و نظام سياسي جمعي، اجتماعي و قانون و دولت انساني و متعالي است؛ يعني، به اصطلاح فارابي، آموزه هاي فاضله يا سعيده و برتر (اعم از: خير، زيبايي و فضايل سياسي) و نيز سياست عقلي و حكمي؛ حقيقي و يقيني است. به تعبير خواجه نصير نيز «سياست كامله»؛ به بيان امام خميني(ره) «سياست انساني، الهي و اسلامي» و به تعبير علامه جعفري، «حيات معقول و طيبه» است.در دوره انسان سياسي و سياست انساني، در واقع: «دولة الحق كثيرة»؛ دولت و قدرت، حاكميت و حكومت و نظام سياسي و سياست حق نامحدود بوده و در تنگنا و در فشار قرار ندارد؛ بلكه حق گسترده و مقتدر است. حال اينكه دولت باطل و سلطه گري، يا نابود و ريشه كن شده يا كاهش يافته و كاملاً تحت كنترل قرار مي گيرد.