نویسنده :سید مرتضی عسکری
ناشر : مشعر

معتقدان به محبوبیت بزرگداشت یاد انبیاء استدلال می کنند که بیشتر مناسک حج بزرگداشت یاد انبیاء و اولیاء(ع) است. چنانکه به نمونه هایی از آن اشاره می کنیم:

خداوند متعال می فرماید:
وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهیمَ مُصَلًّی؛ [1] .
نمازگاه خود را از مقام ابراهیم برگیرید.
در صحیح بخاری روایتی است که فشرده آن چنین است: ابراهیم و اسماعیل هنگامی که خانه کعبه را بنا می کردند، اسماعیل سنگ می آورد و ابراهیم بنا می کرد تا آنکه دیوار بلندی یافت و اسماعیل این سنگ را [2] . آورد [3] .
ابراهیم(ع) بر روی آن ایستاد و به ادامه بنا پرداخت و اسماعیل نیز سنگها را به دست او می داد [4] .
در روایت بعد از آن آمده است:
دیواربلندی یافت و ابراهیم از جابجایی سنگهاناتوان گردید، بدین خاطر، بر روی سنگ مقام ایستاد و اسماعیل سنگها را به دست او می داد.
خداوند سبحان - چنانکه روشن است - مردمان را فرمان داده تا از قدمگاه ابراهیم در بیت اللَّه الحرام تبرک جویند و از آن نمازگاه برگیرند تا یاد ابراهیم(ع) زنده و جاوید گردد، و هیچ اثری از شرکِ به خدا هم در آن نیست.

خداوند سبحان می فرماید:
إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَه مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما؛ [5] .
به راستی که صفا و مروه از شعائر الهی است. پس کسی که حج بگذارد یا عمره، هیچ باکی بر او نیست که آنها را طواف نماید.
بخاری در این باره روایتی دارد که فشرده آن چنین است:
هنگامی که ابراهیم(ع) هاجر را با پسرش اسماعیل در مکه رها کرد و آب آشامیدنی آنها تمام شد و او و فرزندش دچار تشنگی شدند و اسماعیل از شدت تشنگی به خود می پیچید، هاجر (از شدت اندوه)به سوی صفا رفت تا شاهد آن حالت نباشد. سپس بر بلندای آن شد و به اطراف نگریست تا شاید کسی را ببیند، و چون کسی را نیافت، از صفا فرود آمد و به زمین هموار که رسید، همانند انسانی تلاشگر، به «سعی» و کوشش پرداخت تا همواری را پیمود و به مروه رسید. سپس بر بلندای آن شد و به اطراف نگریست تا شاید کسی را ببیند، و چون در آنجا نیز کسی را نیافت، این رفت و آمد را هفت بار ادامه داد.
ابن عباس گوید: رسول خدا(ص) فرمود: این سعی مردمان در میان صفا و مروه، (یادآور) همان سعی هاجر است [6] .
خداوند «سعی» میان «صفا و مروه» را نیز، بخشی از مناسک حج قرار داد تا یادآور «سعی» هاجر و بزرگداشتی برای کار بزرگ او باشد. استحباب هروله و تند رفتن حاجیان در فاصله هموار میان «صفا و مروه» نیز، زنده کردن یاد هروله و تند رفتن های تلاشگرانه او در آنجاست.

امام احمد بن حنبل و طیالسی در مسندهای خود از رسول خدا(ص) روایت کنند که فرمود:
جبرئیل ابراهیم(ع) را به سوی «جمره عقبه» [7] برد و شیطان را به او نشان داد، ابراهیم(ع) با هفت عدد سنگ او را رمی کرد که ناپدید شد. سپس او را به سوی «جمره وسطی» [8] برد و - باز هم - شیطان را به او نمایاند و ابراهیم نیز با هفت عدد سنگ او را راند تا ناپدید شد. سپس به «جَمَره قُصوی» [9] آمد و شیطان را به وی نشان داد و او با هفت سنگ شیطان را راند تا ناپدید شد. [10] .
خداوند سبحان، بدین گونه رمی شیطان از سوی ابراهیم(ع) را گرامی داشت و برای زنده نگه داشتن یاد او، «رمی جمرات» را بخشی از مناسک حج قرار داد.

خداوند سبحان درباره ابراهیم و اسماعیل می فرماید:
فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلیم- فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْیَ قالَ یا بُنَیَّ إِنِّی أَری فِی الْمَنامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ ما ذا تَری قالَ یا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنی إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرین- فَلَمَّا أَسْلَما وَ تَلَّهُ لِلْجَبین- وَ نادَیْناهُ أَنْ یا إِبْراهیمُ- قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْیا إِنَّا کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ- إِنَّ هذا لَهُوَ الْبَلاءُ الْمُبینُ- وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظیم؛ [11] پس او را به پسری بردبار، مژده دادیم و چون به رشد رسید و با پدر کوشید (ابراهیم به او)گفت: پسرم! من در خواب می بینم که باید تو را قربانی کنم، تو چه نظر می دهی؟ (اسماعیل)گفت: پدر جان! هرچه مأموری انجام ده که به زودی - اگر خدا بخواهد - مرا از بردباران می یابی. پس چون تسلیم شدند و او را به روی افکند، ندایش دادیم که، ای ابراهیم! به راستی که آن خواب را راست گردانیدی، ما نیکوکاران را اینگونه پاداش می دهیم. به راستی که این همان امتحان روشن است و او را به ذبح عظیمی فدا دادیم.
و بدین گونه، خداوند برای زنده نگه داشتن یاد و خاطره این قربانی، و فرستادن آن گوسفند در فدای اسماعیل، قربانی کردن گوسفند و بزرگداشت آن خاطره را بخشی از مناسک حج قرار داد، و حاجیان را فرمود تا همواره در «مِنی» قربانی کنند، و با این قربانی یاد و خاطره تسلیم شدن ابراهیم در برابر خدای متعال را بزرگ و گرامی بدارند.
آری، در مقام ابراهیم(ع)، برکت و فرخندگی از قدوم ابراهیم(ع) به جای پای آن حضرت گسترش یافت، و خداوند فرمان داد تا آن محل در «بیت اللَّه الحرام» نمازگاه شده و زنده کننده یاد و خاطره آن حضرت باشد.
در بخش آینده، به گسترش برکت و فرخندگی از آدم ابوالبشر(ع) می پردازیم.

در برخی روایات آمده است که: خداوند ذوالجلال بعد از ظهر نهم ماه ذی الحجه در عرفات آدم(ع) را مورد بخشایش قرار داد. سپس جبرئیل به هنگام غروب او را به سوی مشعر الحرام حرکت داد. آدم(ع) در شب دهم ذی الحجه در آنجا با بیتوته و شب زنده داری به دعا و تشکر از خداوند در قبول توبه اش پرداخت. سپس صبح که شد به سوی «منی» حرکت کرد و در روز دهم سر خود را تراشید تا نشانه قبول توبه و آزادی او از گناهان باشد.
خداوند نیز، این روز را برای آدم(ع) و فرزندان او عید قرار داد، و هر چه را آدم(ع) انجام داده بود، برای همیشه تاریخ، از مناسک حج فرزندان او گردانید: در عصر روز نهم در عرفات توبه آنان را می پذیرد و در شب دهم در «مشعر الحرام» به دعا و یاد خدا می پردازند و روز دهم که می شود در «منی» سرهای خود را می تراشند. سپس بر این مناسک و اعمال، آنچه ابراهیم و اسماعیل و هاجر نیز انجام داده بودند، افزوده شده و مناسک حج با آنها کامل گردید.
بنابراین، اعمال حج همگی، برکت جویی از آن زمانها و مکانهایی است که آن بندگان صالح و شایسته خداوند در آنها زیستند، و همه این مناسک بزرگداشت یاد و خاطره آنان در همیشه تاریخ است.
در بخش بعد، نمونه ای از گسترش و سرایت شومی و نحوست از مکان به واردشوندگان در آن را می آوریم.

بخاری و مسلم و احمد بن حنبل روایت کنند که: رسول خدا(ص) در سالی که به غزوه تبوک می رفتند، با سپاه در سرزمین حِجر، نزدیک خانه های قوم ثمود پیاده شدند. همراهان آن حضرت از چاههای آبی که قوم ثمود از آن می نوشیدند، آب کشیدند و خمیر نان ساختند و دیگ های پخت گوشت را بر پا داشتند. رسول خدا(ص) فرمانشان داد تا غذای دیگها را دور بریزند و خمیرها را به شتران بدهند. سپس آنان را حرکت داد تا بر سر چاهی که ناقه صالح از آن می نوشید، فرود آمدند، و آنان را از ورود بر جایگاه قومی که عذاب شده اند بر حذر داشت و فرمود:
إنّی أَخشی أنْ یُصیبکُم مِثل ما أَصابَهُم فَلا تَدخُلوا عَلیهم؛ من می ترسم بر شما نیز، همان برسد که بر آنها رسید، پس بر جایگاه آنان وارد نشوید! [12] .
عبارت صحیح مسلم چنین است:
وَ لا َتَدخُلوا مَساکِن الَّذینَ ظَلمُوا أَنفسهُم الاّ أنْ تَکونُوا باکین، حَذرَاً أنْ یُصیبَکُم مِثلِ ما أَصابَهُم. ثمَّ زَجَرَ وَ أَسرع حتّی خَلَّفَها؛ در خانه های کسانی که بر خویشتن ستم کرده اند، داخل نشوید مگر آنکه گریان باشید تا از مانند آنچه بر آنها رسیده در امان بمانید. سپس حرکت داد و سرعت گرفت تا آنجا را پشت سر گذاشت.
و در عبارت صحیح بخاری آمده است:
(رسول خدا(ص)) پس از آن، سر خود را پوشانید و بر سرعت افزود تا از آن وادی گذشت.
در روایت دیگری در مسند احمد آمده است:
(رسول خدا(ص))در حالی که سوار بر مرکب بود، بار دای خویش، سر خود را پوشانید [13] .

شومی سرزمین و چاههای آب قوم ثمود [14] . چیزی نبود جز آنچه که از این قوم سر زد و از آنها به سرزمین و چاههای آب شان سرایت کرد و تا عصر خاتم انبیا(ص) و تا هر گاه که خدا بخواهد، باقی است.
برکت و فرخندگی آبشخور ناقه صالح نیز، چیزی نبود جز آنکه، ناقه صالح از آن نوشیده بود و فضیلت و برکتش به آن چاه سرایت کرد و تا زمان خاتم انبیا(ص) و تإ؛غ غ أظهر چه خدا بخواهد باقی است.
و بدیهی است که ناقه صالح و آبشخور آن، نزد خدا از اسماعیل و چاه زمزم او، گرامی تر نیست؛ بلکه خداوند از برکت اسماعیل(ع)، برای همیشه تاریخ، زمزم را مبارک قرار داده است.
همچنین است سرایت و گسترش برکت از چیزهایی که خداوند بر بندگان صالح و شایسته خود، در زمانهای ویژه همانند روز جمعه، قرار داده است.

در صحیح مسلم روایتی است که می گوید:
إنَّ اللَّه خلَق آدمَ یومَ الجُمُعه و أدْخَلَه الجنَّه یومَ الجُمُعه؛ خداوند آدم را در روز جمعه آفرید و در روز جمعه نیز، او را وارد آن بهشت گردانید. [15] .
این شرافت و برتری، و غیر آن، از مواهبی است که خداوند، در روز جمعه، بر بندگان خویش ارزانی فرموده و برکت روز جمعه را دائمی و همیشگی قرار داده است.

همچنین است حال برکت در ماه رمضان که خداوند سبحان فرموده:
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقان؛ [16] .
ماه رمضان، ماهی که قرآن در آن نازل شد برای هدایت مردمان و نشانه هایی از راهنمایی و جدایی (حق و باطل).
و نیز فرموده:
إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَه الْقَدْرِ وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَه الْقَدْرِ لَیْلَه الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر [17] ...؛ ما این (قرآن) را در شب قدر نازل کردیم. و چه می دانی شب قدر چیست. شب قدر بهتر از هزار ماه است....
بنابراین، برکت و فرخندگی از شب قدری که قرآن بر خاتم انبیا(ص) در آن نازل شد، به همه روزها و شبهای ماه رمضان سرایت و گسترش یافت و همین برکت در این ماه از این شب، تا همیشه تاریخ ماندگار و ابدی گردید.
پس از اشاره به فضیلت بزرگداشت یاد و خاطره برگزیدگان خدا، تأکید می کنیم که مقصود ما از بزرگداشت یاد و خاطره آنان -مثلاً-: خواندن سیره و روش صحیح ودرست و تحریف نشده رسول خدا(ص) در شب تولد آن حضرت می باشد، و نیز، طعام دادن در راه خدا و هدیه کردن ثواب آن برای رسول الله(ص) است. با این شرط که از اقدام بر بدعتها و خلاف شرع های اختراعی برخی صوفیه شدیداً اجتناب گردد.

[1] سوره بقره، آیه 125.
[2] برای زیر پای پدر.
[3] سنگ مقام ابراهیم(ع.
[4] صحیح بخاری، کتاب الانبیاء، ج 2، ص 159-158.
[5] سوره بقره، آیه 158.
[6] همان، ص 158. و نیز معجم البلدان ماده زمزم، درباره تاریخ اسماعیل از تاریخ طبری و ابن اثیر.
[7] جمره عقبه یعنی: پرتاب گاه اولین.
[8] جمره وسطی یعنی: پرتاب گاه میانی.
[9] جمره قصوی یعنی:پرتاب گاه آخرین.
[10] مسند احمد، ج 1، ص 306 و نزدیک به آن در ص 127. مسند طیالی، حدیث 2697 و نیز مراجعه کنید: معجم البلدان، ماده کعبه و تاریخ طبری و ابن اثیر، در شرح حال ابراهیم(ع).
[11] سوره صافات، آیات 101 - 107.
[12] مسند احمد، ج 2، ص 117، عبارت متن از مسند است؛ صحیح بخاری، کتاب المغازی، باب نزول النبی(ص) الحجر؛ صحیح مسلم، کتاب الزهد و الرقائق، باب لا تدخلوا مساکن الذین ظلموا انفسهم...، حدیث 40. روایت مسلم فشرده و مختصر است.
[13] مسند احمد، ج 2، ص 66.
[14] قوم ثمود، قوم صالح پیامبر بودند که دعوتش را رد نموده و ناقه صالح، معجزه آن حضرت را پی کردند.
[15] صحیح مسلم، کتاب الجمعه، باب فضل الجمعه، حدیث 17-18.
[16] سوره بقره، آیه 185.
[17] سوره قدر، آیات 1 - 3.

بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده‌اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او می‌فرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمت‌ها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوست‌تر می‌داری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش می‌رَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچه‌ای [از علم] را بر او می‌گشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه می‌دارد و با حجّت‌های خدای متعال، خصم خویش را ساکت می‌سازد و او را می‌شکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بی‌گمان، خدای متعال می‌فرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».