مشخصات کتاب

شماره بازیابی : 5-17969 سرشناسه : حافظ، شمس الدین محمد، - 792ق عنوان و نام پدیدآور : غزلیات حافظ[نسخه خطی]/شمس الد ین محمد حافظ شیرازی (لسان الغیب -) آغاز ، انجام ، انجامه : آغاز:افتاده: ... بر آن عزمم که گر خود میرود سر ¤ که سر پوش از [طبق بردارم امشب] ¤ کشد نقش انالحق بر زمین خون ¤ چو منص[ور ار کشی بر دارم امشب] ¤ تو صاحب دولتی [نعمتی] من مست_ح_ق_م ¤ [زکات حسن ده خوش دارم امشب] ¤ همی ترسم [که حافظ محو گردد ¤ از این شوری که در سر دارم امشب]

انجام:افتاده: ... بیا که خرقه من گر چو وقف میکده هاست ¤ ز مال وقف نه بینی بنام من درمی ¤ حدیث چون و چرا درد سر دهد ایدل ¤ پیاله گیر و بیاسا ز عمر خویش دمی ... مشخصات ظاهری : 108گ، 11س؛قطع:138×188 یادداشت مشخصات ظاهری : نوع و درجه خط:نستعلیق مایل به شکسته متوسط

تزئینات متن: __

نوع و تز ئینات جلد:تیماج مشکی، مقوایی، بسیار فرسوده، حاوی لت رو خصوصیات نسخه موجود : حواشی اوراق:در حاشیه اندکی تصحیح شده و افتادگی ابیات نوشته شده است. معرفی نسخه : غزلیات حافظ به ترتیب الفبایی قافیه هاست. به سب افتادگی در آغاز و پایان، شامل بخشی از قافیه (ب) تا بخشی از قافیه (ی) است. یاداشت تملک و سجع مهر : شکل و سجع مهر:دو مهر بیضوی با نشان نیمه خوانای «.. عبده عبدالحسین..» در ص 4 ب و 32ب دیده می شود. توضیحات نسخه : نسخه بررسی شده .در آغاز و انجام افتادگی دارد.پارگی اوراق، وصالی، رطوبت دیدگی، خمیدگی لبه اوراق، نوشته های ابتدایی مالکان، لکه های گوناگون به نسخه بسیار آسیب

غزل شماره 1: الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها

الا یا ایها الساقی ادر کاسا و ناولها****که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها

به بوی نافه ای کاخر صبا زان طره بگشاید****ز تاب جعد مشکینش چه خون افتاد در دل ها

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم****جرس فریاد می دارد که بربندید محمل ها

به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید****که سالک بی خبر نبود ز راه و رسم منزل ها

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل****کجا دانند حال ما سبکباران ساحل ها

همه کارم ز خود کامی به بدنامی کشید آخر****نهان کی ماند آن رازی کز او سازند محفل ها

حضوری گر همی خواهی از او غایب مشو حافظ****متی ما تلق من تهوی دع الدنیا و اهملها

غزل شماره 2: صلاح کار کجا و من خراب کجا

صلاح کار کجا و من خراب کجا****ببین تفاوت ره کز کجاست تا به کجا

دلم ز صومعه بگرفت و خرقه سالوس****کجاست دیر مغان و شراب ناب کجا

چه نسبت است به رندی صلاح و تقوا را****سماع وعظ کجا نغمه رباب کجا

ز روی دوست دل دشمنان چه دریابد****چراغ مرده کجا شمع آفتاب کجا

چو کحل بینش ما خاک آستان شماست****کجا رویم بفرما از این جناب کجا

مبین به سیب زنخدان که چاه در راه است****کجا همی روی ای دل بدین شتاب کجا

بشد که یاد خوشش باد روزگار وصال****خود آن کرشمه کجا رفت و آن عتاب کجا

قرار و خواب ز حافظ طمع مدار ای دوست****قرار چیست صبوری کدام و خواب کجا

غزل شماره 3: اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را

اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را****به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را

بده ساقی می باقی که در جنت نخواهی یافت****کنار آب رکن آباد و گلگشت مصلا را

فغان کاین لولیان شوخ شیرین کار شهرآشوب****چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را

ز عشق ناتمام ما جمال یار مستغنی است****به آب و رنگ و خال و خط چه حاجت روی زیبا را

من از آن حسن روزافزون که یوسف داشت دانستم****که عشق از پرده عصمت برون آرد زلیخا را

اگر دشنام فرمایی و گر نفرین دعا گویم****جواب تلخ می زیبد لب لعل شکرخا را

نصیحت گوش کن جانا که از جان دوست تر دارند****جوانان سعادتمند پند پیر دانا را

حدیث از مطرب و می گو و راز دهر کمتر جو****که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را

غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ****که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را

غزل شماره 4: صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را

صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را****که سر به کوه و بیابان تو داده ای ما را

شکرفروش که عمرش دراز باد چرا****تفقدی نکند طوطی شکرخا را

غرور حسنت اجازت مگر نداد ای گل****که پرسشی نکنی عندلیب شیدا را

به خلق و لطف توان کرد صید اهل نظر****به بند و دام نگیرند مرغ دانا را

ندانم از چه سبب رنگ آشنایی نیست****سهی قدان سیه چشم ماه سیما را

چو با حبیب نشینی و باده پیمایی****به یاد دار محبان بادپیما را

جز این قدر نتوان گفت در جمال تو عیب****که وضع مهر و وفا نیست روی زیبا را

در آسمان نه عجب گر به گفته حافظ****سرود زهره به رقص آورد مسیحا را

غزل شماره 5: دل می رود ز دستم صاحب دلان خدا را

دل می رود ز دستم صاحب دلان خدا را****دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا

کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز****باشد که بازبینیم دیدار آشنا را

ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون****نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا

در حلقه گل و مل خوش خواند دوش بلبل****هات الصبوح هبوا یا ایها السکارا

ای صاحب کرامت شکرانه سلامت****روزی تفقدی کن درویش بی نوا را

آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است****با دوستان مروت با دشمنان مدارا

در کوی نیک نامی ما را گذر ندادند****گر تو نمی پسندی تغییر کن قضا را

آن تلخ وش که صوفی ام الخبائثش خواند****اشهی لنا و احلی من قبله العذارا

هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی****کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را

سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد****دلبر که در کف او موم است سنگ خارا

آیینه سکندر جام می است بنگر****تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا

خوبان پارسی گو بخشندگان عمرند****ساقی بده بشارت رندان پارسا را

حافظ به خود نپوشید این خرقه می

غزل شماره 7: صوفی بیا که آینه صافیست جام را

صوفی بیا که آینه صافیست جام را****تا بنگری صفای می لعل فام را

راز درون پرده ز رندان مست پرس****کاین حال نیست زاهد عالی مقام را

عنقا شکار کس نشود دام بازچین****کان جا همیشه باد به دست است دام را

در بزم دور یک دو قدح درکش و برو****یعنی طمع مدار وصال دوام را

ای دل شباب رفت و نچیدی گلی ز عیش****پیرانه سر مکن هنری ننگ و نام را

در عیش نقد کوش که چون آبخور نماند****آدم بهشت روضه دارالسلام را

ما را بر آستان تو بس حق خدمت است****ای خواجه بازبین به ترحم غلام را

حافظ مرید جام می است ای صبا برو****وز بنده بندگی برسان شیخ جام را

غزل شماره 13: می دمد صبح و کله بست سحاب

می دمد صبح و کله بست سحاب****الصبوح الصبوح یا اصحاب

می چکد ژاله بر رخ لاله****المدام المدام یا احباب

می وزد از چمن نسیم بهشت****هان بنوشید دم به دم می ناب

تخت زمرد زده است گل به چمن****راح چون لعل آتشین دریاب

در میخانه بسته اند دگر****افتتح یا مفتح الابواب

لب و دندانت را حقوق نمک****هست بر جان و سینه های کباب

این چنین موسمی عجب باشد****که ببندند میکده به شتاب

بر رخ ساقی پری پیکر****همچو حافظ بنوش باده ناب

غزل شماره 14: گفتم ای سلطان خوبان رحم کن بر این غریب

گفتم ای سلطان خوبان رحم کن بر این غریب****گفت در دنبال دل ره گم کند مسکین غریب

گفتمش مگذر زمانی گفت معذورم بدار****خانه پروردی چه تاب آرد غم چندین غریب

خفته بر سنجاب شاهی نازنینی را چه غم****گر ز خار و خاره سازد بستر و بالین غریب

ای که در زنجیر زلفت جای چندین آشناست****خوش فتاد آن خال مشکین بر رخ رنگین غریب

می نماید عکس می در رنگ روی مه وشت****همچو برگ ارغوان بر صفحه نسرین غریب

بس غریب افتاده است آن مور خط گرد رخت****گر چه نبود در نگارستان خط مشکین غریب

گفتم ای شام غریبان طره شبرنگ تو****در سحرگاهان حذر کن چون بنالد این غریب

گفت حافظ آشنایان در مقام حیرتند****دور نبود گر نشیند خسته و مسکین غریب

غزل شماره 18: ساقیا آمدن عید مبارک بادت

ساقیا آمدن عید مبارک بادت****وان مواعید که کردی مرواد از یادت

در شگفتم که در این مدت ایام فراق****برگرفتی ز حریفان دل و دل می دادت

برسان بندگی دختر رز گو به درآی****که دم و همت ما کرد ز بند آزادت

شادی مجلسیان در قدم و مقدم توست****جای غم باد مر آن دل که نخواهد شادت

شکر ایزد که ز تاراج خزان رخنه نیافت****بوستان سمن و سرو و گل و شمشادت

چشم بد دور کز آن تفرقه ات بازآورد****طالع نامور و دولت مادرزادت

حافظ از دست مده دولت این کشتی نوح****ور نه طوفان حوادث ببرد بنیادت

غزل شماره 36: تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست

تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست****دل سودازده از غصه دو نیم افتادست

چشم جادوی تو خود عین سواد سحر است****لیکن این هست که این نسخه سقیم افتادست

در خم زلف تو آن خال سیه دانی چیست****نقطه دوده که در حلقه جیم افتادست

زلف مشکین تو در گلشن فردوس عذار****چیست طاووس که در باغ نعیم افتادست

دل من در هوس روی تو ای مونس جان****خاک راهیست که در دست نسیم افتادست

همچو گرد این تن خاکی نتواند برخاست****از سر کوی تو زان رو که عظیم افتادست

سایه قد تو بر قالبم ای عیسی دم****عکس روحیست که بر عظم رمیم افتادست

آن که جز کعبه مقامش نبد از یاد لبت****بر در میکده دیدم که مقیم افتادست

حافظ گمشده را با غمت ای یار عزیز****اتحادیست که در عهد قدیم افتادست

غزل شماره 39: باغ مرا چه حاجت سرو و صنوبر است

باغ مرا چه حاجت سرو و صنوبر است****شمشاد خانه پرور ما از که کمتر است

ای نازنین پسر تو چه مذهب گرفته ای****کت خون ما حلالتر از شیر مادر است

چون نقش غم ز دور ببینی شراب خواه****تشخیص کرده ایم و مداوا مقرر است

از آستان پیر مغان سر چرا کشیم****دولت در آن سرا و گشایش در آن در است

یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب****کز هر زبان که می شنوم نامکرر است

دی وعده داد وصلم و در سر شراب داشت****امروز تا چه گوید و بازش چه در سر است

شیراز و آب رکنی و این باد خوش نسیم****عیبش مکن که خال رخ هفت کشور است

فرق است از آب خضر که ظلمات جای او است****تا آب ما که منبعش الله اکبر است

ما آبروی فقر و قناعت نمی بریم****با پادشه بگوی که روزی مقدر است

حافظ چه طرفه شاخ نباتیست کلک تو****کش میوه دلپذیرتر از شهد و شکر است

غزل شماره 42: حال دل با تو گفتنم هوس است

حال دل با تو گفتنم هوس است****خبر دل شنفتنم هوس است

طمع خام بین که قصه فاش****از رقیبان نهفتنم هوس است

شب قدری چنین عزیز و شریف****با تو تا روز خفتنم هوس است

وه که دردانه ای چنین نازک****در شب تار سفتنم هوس است

ای صبا امشبم مدد فرمای****که سحرگه شکفتنم هوس است

از برای شرف به نوک مژه****خاک راه تو رفتنم هوس است

همچو حافظ به رغم مدعیان****شعر رندانه گفتنم هوس است

غزل شماره 48: صوفی از پرتو می راز نهانی دانست

صوفی از پرتو می راز نهانی دانست****گوهر هر کس از این لعل توانی دانست

قدر مجموعه گل مرغ سحر داند و بس****که نه هر کو ورقی خواند معانی دانست

عرضه کردم دو جهان بر دل کارافتاده****بجز از عشق تو باقی همه فانی دانست

آن شد اکنون که ز ابنای عوام اندیشم****محتسب نیز در این عیش نهانی دانست

دلبر آسایش ما مصلحت وقت ندید****ور نه از جانب ما دل نگرانی دانست

سنگ و گل را کند از یمن نظر لعل و عقیق****هر که قدر نفس باد یمانی دانست

ای که از دفتر عقل آیت عشق آموزی****ترسم این نکته به تحقیق ندانی دانست

می بیاور که ننازد به گل باغ جهان****هر که غارتگری باد خزانی دانست

حافظ این گوهر منظوم که از طبع انگیخت****ز اثر تربیت آصف ثانی دانست

غزل شماره 51: لعل سیراب به خون تشنه لب یار من است

لعل سیراب به خون تشنه لب یار من است****وز پی دیدن او دادن جان کار من است

شرم از آن چشم سیه بادش و مژگان دراز****هر که دل بردن او دید و در انکار من است

ساروان رخت به دروازه مبر کان سر کو****شاهراهیست که منزلگه دلدار من است

بنده طالع خویشم که در این قحط وفا****عشق آن لولی سرمست خریدار من است

طبله عطر گل و زلف عبیرافشانش****فیض یک شمه ز بوی خوش عطار من است

باغبان همچو نسیمم ز در خویش مران****کآب گلزار تو از اشک چو گلنار من است

شربت قند و گلاب از لب یارم فرمود****نرگس او که طبیب دل بیمار من است

آن که در طرز غزل نکته به حافظ آموخت****یار شیرین سخن نادره گفتار من است

غزل شماره 71: زاهد ظاهرپرست از حال ما آگاه نیست

زاهد ظاهرپرست از حال ما آگاه نیست****در حق ما هر چه گوید جای هیچ اکراه نیست

در طریقت هر چه پیش سالک آید خیر اوست****در صراط مستقیم ای دل کسی گمراه نیست

تا چه بازی رخ نماید بیدقی خواهیم راند****عرصه شطرنج رندان را مجال شاه نیست

چیست این سقف بلند ساده بسیارنقش****زین معما هیچ دانا در جهان آگاه نیست

این چه استغناست یا رب وین چه قادر حکمت است****کاین همه زخم نهان هست و مجال آه نیست

صاحب دیوان ما گویی نمی داند حساب****کاندر این طغرا نشان حسبه لله نیست

هر که خواهد گو بیا و هر چه خواهد گو بگو****کبر و ناز و حاجب و دربان بدین درگاه نیست

بر در میخانه رفتن کار یک رنگان بود****خودفروشان را به کوی می فروشان راه نیست

هر چه هست از قامت ناساز بی اندام ماست****ور نه تشریف تو بر بالای کس کوتاه

غزل شماره 73: روشن از پرتو رویت نظری نیست که نیست

روشن از پرتو رویت نظری نیست که نیست****منت خاک درت بر بصری نیست که نیست

ناظر روی تو صاحب نظرانند آری****سر گیسوی تو در هیچ سری نیست که نیست

اشک غماز من ار سرخ برآمد چه عجب****خجل از کرده خود پرده دری نیست که نیست

تا به دامن ننشیند ز نسیمش گردی****سیل خیز از نظرم رهگذری نیست که نیست

تا دم از شام سر زلف تو هر جا نزنند****با صبا گفت و شنیدم سحری نیست که نیست

من از این طالع شوریده برنجم ور نی****بهره مند از سر کویت دگری نیست که نیست

از حیای لب شیرین تو ای چشمه نوش****غرق آب و عرق اکنون شکری نیست که نیست

مصلحت نیست که از پرده برون افتد راز****ور نه در مجلس رندان خبری نیست که نیست

شیر در بادیه عشق تو روباه شود****آه از این راه که در وی خطری نیست که نیست

آب چشمم که بر او منت خاک در توست****زیر صد منت او خاک دری نیست که نیست

از وجودم قدری نام

غزل شماره 75: خواب آن نرگس فتان تو بی چیزی نیست

خواب آن نرگس فتان تو بی چیزی نیست****تاب آن زلف پریشان تو بی چیزی نیست

از لبت شیر روان بود که من می گفتم****این شکر گرد نمکدان تو بی چیزی نیست

جان درازی تو بادا که یقین می دانم****در کمان ناوک مژگان تو بی چیزی نیست

مبتلایی به غم محنت و اندوه فراق****ای دل این ناله و افغان تو بی چیزی نیست

دوش باد از سر کویش به گلستان بگذشت****ای گل این چاک گریبان تو بی چیزی نیست

درد عشق ار چه دل از خلق نهان می دارد****حافظ این دیده گریان تو بی چیزی نیست

غزل شماره 90: ای هدهد صبا به سبا می فرستمت

ای هدهد صبا به سبا می فرستمت****بنگر که از کجا به کجا می فرستمت

حیف است طایری چو تو در خاکدان غم****زین جا به آشیان وفا می فرستمت

در راه عشق مرحله قرب و بعد نیست****می بینمت عیان و دعا می فرستمت

هر صبح و شام قافله ای از دعای خیر****در صحبت شمال و صبا می فرستمت

تا لشکر غمت نکند ملک دل خراب****جان عزیز خود به نوا می فرستمت

ای غایب از نظر که شدی همنشین دل****می گویمت دعا و ثنا می فرستمت

در روی خود تفرج صنع خدای کن****کآیینهٔ خدای نما می فرستمت

تا مطربان ز شوق منت آگهی دهند****قول و غزل به ساز و نوا می فرستمت

ساقی بیا که هاتف غیبم به مژده گفت****با درد صبر کن که دوا می فرستمت

حافظ سرود مجلس ما ذکر خیر توست****بشتاب هان که اسب و قبا می فرستمت

غزل شماره 113: بنفشه دوش به گل گفت و خوش نشانی داد

بنفشه دوش به گل گفت و خوش نشانی داد****که تاب من به جهان طره فلانی داد

دلم خزانه اسرار بود و دست قضا****درش ببست و کلیدش به دلستانی داد

شکسته وار به درگاهت آمدم که طبیب****به مومیایی لطف توام نشانی داد

تنش درست و دلش شاد باد و خاطر خوش****که دست دادش و یاری ناتوانی داد

برو معالجه خود کن ای نصیحتگو****شراب و شاهد شیرین که را زیانی داد

گذشت بر من مسکین و با رقیبان گفت****دریغ حافظ مسکین من چه جانی داد

غزل شماره 122: هر آن که جانب اهل خدا نگه دارد

هر آن که جانب اهل خدا نگه دارد****خداش در همه حال از بلا نگه دارد

حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست****که آشنا سخن آشنا نگه دارد

دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای****فرشته ات به دو دست دعا نگه دارد

گرت هواست که معشوق نگسلد پیمان****نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

صبا بر آن سر زلف ار دل مرا بینی****ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد

چو گفتمش که دلم را نگاه دار چه گفت****ز دست بنده چه خیزد خدا نگه دارد

سر و زر و دل و جانم فدای آن یاری****که حق صحبت مهر و وفا نگه دارد

غبار راه راهگذارت کجاست تا حافظ****به یادگار نسیم صبا نگه دارد

غزل شماره 146: صبا وقت سحر بویی ز زلف یار می آورد

صبا وقت سحر بویی ز زلف یار می آورد****دل شوریده ما را به بو در کار می آورد

من آن شکل صنوبر را ز باغ دیده برکندم****که هر گل کز غمش بشکفت محنت بار می آورد

فروغ ماه می دیدم ز بام قصر او روشن****که رو از شرم آن خورشید در دیوار می آورد

ز بیم غارت عشقش دل پرخون رها کردم****ولی می ریخت خون و ره بدان هنجار می آورد

به قول مطرب و ساقی برون رفتم گه و بی گه****کز آن راه گران قاصد خبر دشوار می آورد

سراسر بخشش جانان طریق لطف و احسان بود****اگر تسبیح می فرمود اگر زنار می آورد

عفاالله چین ابرویش اگر چه ناتوانم کرد****به عشوه هم پیامی بر سر بیمار می آورد

عجب می داشتم دیشب ز حافظ جام و پیمانه****ولی منعش نمی کردم که صوفی وار می آورد

غزل شماره 152: در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد

در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد****عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد

جلوه ای کرد رخت دید ملک عشق نداشت****عین آتش شد از این غیرت و بر آدم زد

عقل می خواست کز آن شعله چراغ افروزد****برق غیرت بدرخشید و جهان برهم زد

مدعی خواست که آید به تماشاگه راز****دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد

دیگران قرعه قسمت همه بر عیش زدند****دل غمدیده ما بود که هم بر غم زد

جان علوی هوس چاه زنخدان تو داشت****دست در حلقه آن زلف خم اندر خم زد

حافظ آن روز طربنامه عشق تو نوشت****که قلم بر سر اسباب دل خرم زد

غزل شماره 155: اگر روم ز پی اش فتنه ها برانگیزد

اگر روم ز پی اش فتنه ها برانگیزد****ور از طلب بنشینم به کینه برخیزد

و گر به رهگذری یک دم از وفاداری****چو گرد در پی اش افتم چو باد بگریزد

و گر کنم طلب نیم بوسه صد افسوس****ز حقه دهنش چون شکر فروریزد

من آن فریب که در نرگس تو می بینم****بس آب روی که با خاک ره برآمیزد

فراز و شیب بیابان عشق دام بلاست****کجاست شیردلی کز بلا نپرهیزد

تو عمر خواه و صبوری که چرخ شعبده باز****هزار بازی از این طرفه تر برانگیزد

بر آستانه تسلیم سر بنه حافظ****که گر ستیزه کنی روزگار بستیزد

غزل شماره 170: زاهد خلوت نشین دوش به میخانه شد

زاهد خلوت نشین دوش به میخانه شد****از سر پیمان برفت با سر پیمانه شد

صوفی مجلس که دی جام و قدح می شکست****باز به یک جرعه می عاقل و فرزانه شد

شاهد عهد شباب آمده بودش به خواب****باز به پیرانه سر عاشق و دیوانه شد

مغبچه ای می گذشت راه زن دین و دل****در پی آن آشنا از همه بیگانه شد

آتش رخسار گل خرمن بلبل بسوخت****چهره خندان شمع آفت پروانه شد

گریه شام و سحر شکر که ضایع نگشت****قطره باران ما گوهر یک دانه شد

نرگس ساقی بخواند آیت افسونگری****حلقه اوراد ما مجلس افسانه شد

منزل حافظ کنون بارگه پادشاست****دل بر دلدار رفت جان بر جانانه شد

غزل شماره 180: ای پسته تو خنده زده بر حدیث قند

ای پسته تو خنده زده بر حدیث قند****مشتاقم از برای خدا یک شکر بخند

طوبی ز قامت تو نیارد که دم زند****زین قصه بگذرم که سخن می شود بلند

خواهی که برنخیزدت از دیده رود خون****دل در وفای صحبت رود کسان مبند

گر جلوه می نمایی و گر طعنه می زنی****ما نیستیم معتقد شیخ خودپسند

ز آشفتگی حال من آگاه کی شود****آن را که دل نگشت گرفتار این کمند

بازار شوق گرم شد آن سروقد کجاست****تا جان خود بر آتش رویش کنم سپند

جایی که یار ما به شکرخنده دم زند****ای پسته کیستی تو خدا را به خود مخند

حافظ چو ترک غمزه ترکان نمی کنی****دانی کجاست جای تو خوارزم یا خجند

غزل شماره 194: سمن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند

سمن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند****پری رویان قرار از دل چو بستیزند بستانند

به فتراک جفا دل ها چو بربندند بربندند****ز زلف عنبرین جان ها چو بگشایند بفشانند

به عمری یک نفس با ما چو بنشینند برخیزند****نهال شوق در خاطر چو برخیزند بنشانند

سرشک گوشه گیران را چو دریابند در یابند****رخ مهر از سحرخیزان نگردانند اگر دانند

ز چشمم لعل رمانی چو می خندند می بارند****ز رویم راز پنهانی چو می بینند می خوانند

دوای درد عاشق را کسی کو سهل پندارد****ز فکر آنان که در تدبیر درمانند در مانند

چو منصور از مراد آنان که بردارند بر دارند****بدین درگاه حافظ را چو می خوانند می رانند

در این حضرت چو مشتاقان نیاز آرند ناز آرند****که با این درد اگر دربند درمانند درمانند

غزل شماره 198: گفتم کی ام دهان و لبت کامران کنند

گفتم کی ام دهان و لبت کامران کنند****گفتا به چشم هر چه تو گویی چنان کنند

گفتم خراج مصر طلب می کند لبت****گفتا در این معامله کمتر زیان کنند

گفتم به نقطه دهنت خود که برد راه****گفت این حکایتیست که با نکته دان کنند

گفتم صنم پرست مشو با صمد نشین****گفتا به کوی عشق هم این و هم آن کنند

گفتم هوای میکده غم می برد ز دل****گفتا خوش آن کسان که دلی شادمان کنند

گفتم شراب و خرقه نه آیین مذهب است****گفت این عمل به مذهب پیر مغان کنند

گفتم ز لعل نوش لبان پیر را چه سود****گفتا به بوسه شکرینش جوان کنند

گفتم که خواجه کی به سر حجله می رود****گفت آن زمان که مشتری و مه قران کنند

گفتم دعای دولت او ورد حافظ است****گفت این دعا ملایک هفت آسمان کنند

غزل شماره 206: پیش از اینت بیش از این اندیشه عشاق بود

پیش از اینت بیش از این اندیشه عشاق بود****مهرورزی تو با ما شهره آفاق بود

یاد باد آن صحبت شب ها که با نوشین لبان****بحث سر عشق و ذکر حلقه عشاق بود

پیش از این کاین سقف سبز و طاق مینا برکشند****منظر چشم مرا ابروی جانان طاق بود

از دم صبح ازل تا آخر شام ابد****دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود

سایه معشوق اگر افتاد بر عاشق چه شد****ما به او محتاج بودیم او به ما مشتاق بود

حسن مه رویان مجلس گر چه دل می برد و دین****بحث ما در لطف طبع و خوبی اخلاق بود

بر در شاهم گدایی نکته ای در کار کرد****گفت بر هر خوان که بنشستم خدا رزاق بود

رشته تسبیح اگر بگسست معذورم بدار****دستم اندر دامن ساقی سیمین ساق بود

در شب قدر ار صبوحی کرده ام عیبم مکن****سرخوش آمد یار و جامی بر کنار طاق بود

شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد****دفتر نسرین و گل را زینت اوراق بود

غزل شماره 209: قتل این خسته به شمشیر تو تقدیر نبود

قتل این خسته به شمشیر تو تقدیر نبود****ور نه هیچ از دل بی رحم تو تقصیر نبود

من دیوانه چو زلف تو رها می کردم****هیچ لایقترم از حلقه زنجیر نبود

یا رب این آینه حسن چه جوهر دارد****که در او آه مرا قوت تاثیر نبود

سر ز حسرت به در میکده ها برکردم****چون شناسای تو در صومعه یک پیر نبود

نازنینتر ز قدت در چمن ناز نرست****خوشتر از نقش تو در عالم تصویر نبود

تا مگر همچو صبا باز به کوی تو رسم****حاصلم دوش بجز ناله شبگیر نبود

آن کشیدم ز تو ای آتش هجران که چو شمع****جز فنای خودم از دست تو تدبیر نبود

آیتی بود عذاب انده حافظ بی تو****که بر هیچ کسش حاجت تفسیر نبود

غزل شماره 221: چو دست بر سر زلفش زنم به تاب رود

چو دست بر سر زلفش زنم به تاب رود****ور آشتی طلبم با سر عتاب رود

چو ماه نو ره بیچارگان نظاره****زند به گوشه ابرو و در نقاب رود

شب شراب خرابم کند به بیداری****وگر به روز شکایت کنم به خواب رود

طریق عشق پرآشوب و فتنه است ای دل****بیفتد آن که در این راه با شتاب رود

گدایی در جانان به سلطنت مفروش****کسی ز سایه این در به آفتاب رود

سواد نامه موی سیاه چون طی شد****بیاض کم نشود گر صد انتخاب رود

حباب را چو فتد باد نخوت اندر سر****کلاه داریش اندر سر شراب رود

حجاب راه تویی حافظ از میان برخیز****خوشا کسی که در این راه بی حجاب رود

حرف ر

غزل شماره 248: ای صبا نکهتی از کوی فلانی به من آر

ای صبا نکهتی از کوی فلانی به من آر****زار و بیمار غمم راحت جانی به من آر

قلب بی حاصل ما را بزن اکسیر مراد****یعنی از خاک در دوست نشانی به من آر

در کمینگاه نظر با دل خویشم جنگ است****ز ابرو و غمزه او تیر و کمانی به من آر

در غریبی و فراق و غم دل پیر شدم****ساغر می ز کف تازه جوانی به من آر

منکران را هم از این می دو سه ساغر بچشان****وگر ایشان نستانند روانی به من آر

ساقیا عشرت امروز به فردا مفکن****یا ز دیوان قضا خط امانی به من آر

دلم از دست بشد دوش چو حافظ می گفت****کای صبا نکهتی از کوی فلانی به من آر

حرف ز

غزل شماره 260: ای سرو ناز حسن که خوش می روی به ناز

ای سرو ناز حسن که خوش می روی به ناز****عشاق را به ناز تو هر لحظه صد نیاز

فرخنده باد طلعت خوبت که در ازل****ببریده اند بر قد سروت قبای ناز

آن را که بوی عنبر زلف تو آرزوست****چون عود گو بر آتش سودا بسوز و ساز

پروانه را ز شمع بود سوز دل ولی****بی شمع عارض تو دلم را بود گداز

صوفی که بی تو توبه ز می کرده بود دوش****بشکست عهد چون در میخانه دید باز

از طعنه رقیب نگردد عیار من****چون زر اگر برند مرا در دهان گاز

دل کز طواف کعبه کویت وقوف یافت****از شوق آن حریم ندارد سر حجاز

هر دم به خون دیده چه حاجت وضو چو نیست****بی طاق ابروی تو نماز مرا جواز

چون باده باز بر سر خم رفت کف زنان****حافظ که دوش از لب ساقی شنید راز

غزل شماره 295: سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ

سحر به بوی گلستان دمی شدم در باغ****که تا چو بلبل بی دل کنم علاج دماغ

به جلوه گل سوری نگاه می کردم****که بود در شب تیره به روشنی چو چراغ

چنان به حسن و جوانی خویشتن مغرور****که داشت از دل بلبل هزار گونه فراغ

گشاده نرگس رعنا ز حسرت آب از چشم****نهاده لاله ز سودا به جان و دل صد داغ

زبان کشیده چو تیغی به سرزنش سوسن****دهان گشاده شقایق چو مردم ایغاغ

یکی چو باده پرستان صراحی اندر دست****یکی چو ساقی مستان به کف گرفته ایاغ

نشاط و عیش و جوانی چو گل غنیمت دان****که حافظا نبود بر رسول غیر بلاغ

حرف ک

غزل شماره 321: هر چند پیر و خسته دل و ناتوان شدم

هر چند پیر و خسته دل و ناتوان شدم****هر گه که یاد روی تو کردم جوان شدم

شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدا****بر منتهای همت خود کامران شدم

ای گلبن جوان بر دولت بخور که من****در سایه تو بلبل باغ جهان شدم

اول ز تحت و فوق وجودم خبر نبود****در مکتب غم تو چنین نکته دان شدم

قسمت حوالتم به خرابات می کند****هر چند کاین چنین شدم و آن چنان شدم

آن روز بر دلم در معنی گشوده شد****کز ساکنان درگه پیر مغان شدم

در شاهراه دولت سرمد به تخت بخت****با جام می به کام دل دوستان شدم

از آن زمان که فتنه چشمت به من رسید****ایمن ز شر فتنه آخرزمان شدم

من پیر سال و ماه نیم یار بی وفاست****بر من چو عمر می گذرد پیر از آن شدم

دوشم نوید داد عنایت که حافظا****بازآ که من به عفو گناهت ضمان شدم

غزل شماره 324: گر چه افتاد ز زلفش گرهی در کارم

گر چه افتاد ز زلفش گرهی در کارم****همچنان چشم گشاد از کرمش می دارم

به طرب حمل مکن سرخی رویم که چو جام****خون دل عکس برون می دهد از رخسارم

پرده مطربم از دست برون خواهد برد****آه اگر زان که در این پرده نباشد بارم

پاسبان حرم دل شده ام شب همه شب****تا در این پرده جز اندیشه او نگذارم

منم آن شاعر ساحر که به افسون سخن****از نی کلک همه قند و شکر می بارم

دیده بخت به افسانه او شد در خواب****کو نسیمی ز عنایت که کند بیدارم

چون تو را در گذر ای یار نمی یارم دید****با که گویم که بگوید سخنی با یارم

دوش می گفت که حافظ همه روی است و ریا****بجز از خاک درش با که بود بازارم

غزل شماره 331: به تیغم گر کشد دستش نگیرم

غزل شماره 348: دیده دریا کنم و صبر به صحرا فکنم

دیده دریا کنم و صبر به صحرا فکنم****و اندر این کار دل خویش به دریا فکنم

از دل تنگ گنهکار برآرم آهی****کآتش اندر گنه آدم و حوا فکنم

مایه خوشدلی آن جاست که دلدار آن جاست****می کنم جهد که خود را مگر آن جا فکنم

بگشا بند قبا ای مه خورشیدکلاه****تا چو زلفت سر سودازده در پا فکنم

خورده ام تیر فلک باده بده تا سرمست****عقده دربند کمر ترکش جوزا فکنم

جرعه جام بر این تخت روان افشانم****غلغل چنگ در این گنبد مینا فکنم

حافظا تکیه بر ایام چو سهو است و خطا****من چرا عشرت امروز به فردا فکنم

غزل شماره 358: غم زمانه که هیچش کران نمی بینم

غم زمانه که هیچش کران نمی بینم****دواش جز می چون ارغوان نمی بینم

به ترک خدمت پیر مغان نخواهم گفت****چرا که مصلحت خود در آن نمی بینم

ز آفتاب قدح ارتفاع عیش بگیر****چرا که طالع وقت آن چنان نمی بینم

نشان اهل خدا عاشقیست با خود دار****که در مشایخ شهر این نشان نمی بینم

بدین دو دیده حیران من هزار افسوس****که با دو آینه رویش عیان نمی بینم

قد تو تا بشد از جویبار دیده من****به جای سرو جز آب روان نمی بینم

در این خمار کسم جرعه ای نمی بخشد****ببین که اهل دلی در میان نمی بینم

نشان موی میانش که دل در او بستم****ز من مپرس که خود در میان نمی بینم

من و سفینه حافظ که جز در این دریا****بضاعت سخن درفشان نمی بینم

غزل شماره 364: ما بی غمان مست دل از دست داده ایم

ما بی غمان مست دل از دست داده ایم****همراز عشق و همنفس جام باده ایم

بر ما بسی کمان ملامت کشیده اند****تا کار خود ز ابروی جانان گشاده ایم

ای گل تو دوش داغ صبوحی کشیده ای****ما آن شقایقیم که با داغ زاده ایم

پیر مغان ز توبه ما گر ملول شد****گو باده صاف کن که به عذر ایستاده ایم

کار از تو می رود مددی ای دلیل راه****کانصاف می دهیم و ز راه اوفتاده ایم

چون لاله می مبین و قدح در میان کار****این داغ بین که بر دل خونین نهاده ایم

گفتی که حافظ این همه رنگ و خیال چیست****نقش غلط مبین که همان لوح ساده ایم

غزل شماره 370: صلاح از ما چه می جویی که مستان را صلا گفتیم

صلاح از ما چه می جویی که مستان را صلا گفتیم****به دور نرگس مستت سلامت را دعا گفتیم

در میخانه ام بگشا که هیچ از خانقه نگشود****گرت باور بود ور نه سخن این بود و ما گفتیم

من از چشم تو ای ساقی خراب افتاده ام لیکن****بلایی کز حبیب آید هزارش مرحبا گفتیم

اگر بر من نبخشایی پشیمانی خوری آخر****به خاطر دار این معنی که در خدمت کجا گفتیم

قدت گفتم که شمشاد است بس خجلت به بار آورد****که این نسبت چرا کردیم و این بهتان چرا گفتیم

جگر چون نافه ام خون گشت کم زینم نمی باید****جزای آن که با زلفت سخن از چین خطا گفتیم

تو آتش گشتی ای حافظ ولی با یار درنگرفت****ز بدعهدی گل گویی حکایت با صبا گفتیم

غزل شماره 375: صوفی بیا که خرقه سالوس برکشیم

صوفی بیا که خرقه سالوس برکشیم****وین نقش زرق را خط بطلان به سر کشیم

نذر و فتوح صومعه در وجه می نهیم****دلق ریا به آب خرابات برکشیم

فردا اگر نه روضه رضوان به ما دهند****غلمان ز روضه حور ز جنت به درکشیم

بیرون جهیم سرخوش و از بزم صوفیان****غارت کنیم باده و شاهد به بر کشیم

عشرت کنیم ور نه به حسرت کشندمان****روزی که رخت جان به جهانی دگر کشیم

سر خدا که در تتق غیب منزویست****مستانه اش نقاب ز رخسار برکشیم

کو جلوه ای ز ابروی او تا چو ماه نو****گوی سپهر در خم چوگان زر کشیم

حافظ نه حد ماست چنین لاف ها زدن****پای از گلیم خویش چرا بیشتر کشیم

غزل شماره 392: دانی که چیست دولت دیدار یار دیدن

دانی که چیست دولت دیدار یار دیدن****در کوی او گدایی بر خسروی گزیدن

از جان طمع بریدن آسان بود ولیکن****از دوستان جانی مشکل توان بریدن

خواهم شدن به بستان چون غنچه با دل تنگ****وان جا به نیک نامی پیراهنی دریدن

گه چون نسیم با گل راز نهفته گفتن****گه سر عشقبازی از بلبلان شنیدن

بوسیدن لب یار اول ز دست مگذار****کآخر ملول گردی از دست و لب گزیدن

فرصت شمار صحبت کز این دوراهه منزل****چون بگذریم دیگر نتوان به هم رسیدن

گویی برفت حافظ از یاد شاه یحیی****یا رب به یادش آور درویش پروریدن

غزل شماره 400: بالابلند عشوه گر نقش باز من

بالابلند عشوه گر نقش باز من****کوتاه کرد قصه زهد دراز من

دیدی دلا که آخر پیری و زهد و علم****با من چه کرد دیده معشوقه باز من

می ترسم از خرابی ایمان که می برد****محراب ابروی تو حضور نماز من

گفتم به دلق زرق بپوشم نشان عشق****غماز بود اشک و عیان کرد راز من

مست است یار و یاد حریفان نمی کند****ذکرش به خیر ساقی مسکین نواز من

یا رب کی آن صبا بوزد کز نسیم آن****گردد شمامه کرمش کارساز من

نقشی بر آب می زنم از گریه حالیا****تا کی شود قرین حقیقت مجاز من

بر خود چو شمع خنده زنان گریه می کنم****تا با تو سنگ دل چه کند سوز و ساز من

زاهد چو از نماز تو کاری نمی رود****هم مستی شبانه و راز و نیاز من

حافظ ز گریه سوخت بگو حالش ای صبا****با شاه دوست پرور دشمن گداز من