بسم الله الرحمن الرحيم

هو

کرد روزی نظری بر من بیچاره زلطف

آنچه من یافته ام جمله از آن یافته ام

كريما ، منعها، چگونه شکر این نعمت گذارم که میان این اکرام و اندام توفیق طبع و نشر این بضاعت مزجاة که بهترین آرزو بود به بنده ناچیز عطا فرمودی خداوندا گواهی که عرض ایمان و عذر گناه و ابراز ارادت نسبت بخاندان رسالت را جز این وسیله ای ندانسته و نیافتم - اينك منظومه شمش را بملازمان در گاه آسمان جاه حضرت ولی اله اعظم حجة ابن الحسن (عج) تقدیم میدارم که نیاکان پاکم صدوق اول و صدوق ثانی بدعای آن امام روحانی دیده بدنیا گشوده و با صدق و محبت در آستانه ولایت تا کنون خدمت نموده و تا قیام موعود فداکاران و ثناگویان و جیره خواریم اثر طبع این عبد روسیاه در دوران پادشاهی شاهنشاه آریامهر محمدرضا شاه پهلوی دوم انتشار یافت که کشور ایران تحت رهبری و خردمندیش از تمام شئون سرآمد عالم و عالیمان بود و نیز همت مردانی نيك انديش خاصه جوانمردی جلیل القدر که رئیس یکی از بانکهای استان فارس بوده و فعالیتهای چاپخانه جهان نما چاپ و نشر کتاب وادارم کرد که سپاس گزار باشم و اجر آنان را باولیا حق حوالت کنم امید که غزلیات داستانها مراثی و مواعظ بزودی منتشر گردد .

در سخن پنهان شدم مانند بو در برگ گل

هرکه دیدن میل دارد در سخن بیند مرا

ص: 2

این کتاب در 1500 جلد در چاپخانه جهان نما شیراز تحت شماره 62 مورخ : 49/6/30 بچاپ رسیده و در بنگاه صحافی لوکس جلد و منتشر گردید.

ص: 3

هر چه نداد از تو نشان نامه نیست *** و آن چه نکرد از تو رقم خامه نیست

خانه دل روشن و آباد تست *** مایه آرامش جان یاد تست

عشقی اگر هست جمالش توئی *** حسنی اگر هست کمالش توئی

دلشده را غیر تو دلدار کو *** غمزده را جز تو دگر یار کو

لطف تو تا بوی گلستان شده است *** بلبل شوریده غزلخوان شده است

حسن تو تا جلوه گری می کند *** عشق نهان پرده دری می کند

دل که بعشق تو نه پابند بود *** هیچ ندانم بچه خورسند بود

دیده بنور تو جهان بین بود *** کام دل از ذوق تو شیرین بود

نغمه بجز ساز و نوای تو نیست *** زمزمه ای غیر صدای تو نیست

عقل بود طالب و جویای تو *** عشق بود مرحله پیمای تو

آتش دل از تو بود شعله خیز *** حسن تو انگیزه عشق است نیز

كون ومكان عکس جمال تو شد *** خشتی از ایوان جلال تو شد

حلقه عشاق خموش تواند *** تاجوران حلقه بگوش تو اند

عالم و این کوکبه معظمه *** صورت اسماء تواند این همه

خامه پی حمد تو باسر شتافت *** در قدم اولش از سر شکافت

دید نه این جاست مجال سخن *** گفت خموشی است کمال سخن

گه که ترا وقت مشیت رسید *** عالم امر از تو بخلقت رسید

كن فيكون پایه ایجاد بود *** ماده خلقت و بنیاد بود

عاقبت آن ماده شد سلسله *** تربیت آموخت بهر مرحله

نور شد و نار شد و خاک شد *** جسم شد و جان شد و افلاك شد

مه شد و اختر شد و خورشید شد *** يك بیكش آیت توحید شد

ص: 2

گشت ز هر سلسله بی چون و چند *** ذكر تبارك و تعالى بلند

نقشه زیبای تو بود از نخست *** کاین همه آثار عجب شد درست

زیر و زبر از تو فراهم شده است *** پایه اش از حکم تو محکم شده است

ورنه بدین قاعده استاد چون *** خیمه این دستگه بی ستون

هستی عالم بتو دارد قرار *** عالم هستی ز تو شد پایدار

جان جهان گشتی و جانان شدی *** از در و دیوار نمایان شدی

هستی تو موجب بود همه *** بود تو شاهد بوجود همه

مشت گلی را تو روان داده ای *** چشم و دل و گوش و زبان داده ای

صورت او را که تو می خواستی *** با قلم صنع بیاراستی

کردی از آن پس به بساط زمین *** مشت گلی را بخلافت گزین

جلوه گر از کالبد گل شدی *** عشق شدی حسن شدی دل شدی

خاك چنين قدر و کمال از تو یافت *** صورت او زیب و جمال از تو یافت

ور نه گل مرده کجا دل کجا *** نور کجا عشق کجا گل کجا

بر تن خاکی زده مکرمت *** رنگ کرامت زدی و معرفت

موجد هر ذره و هر ممکنی *** خالق و روزی ده مرد و زنی

نام تو شد سکه بازار عشق *** حسن تو شد باز خریدار عشق

مالك و مختار و قدیم از الست *** نیست کن و هست کن هر چه هست

از شجر خشك بسازی بهار *** نوش ز نیش آوری و گل زخار

شهد ز نحل آری و شیر از گیاه *** آب سفید از دل سنگ سیاه

عاشق شوریده طلبکار تست *** با همه افلاس خریدار تست

پائی اگر هست شتابان تر است *** دستی اگر هست بدامان تر است

ص: 3

همت تو رهبر گم کرده راه *** هم کرمت عذر پذیر گناه

یار شب زاری و سوز و گداز *** چاره کن و چاره ده و چاره ساز

آن چه کنند اهل سخن انجمن *** تا ز تو آرند بمجلس سخن

بحث در اطراف جلالت کنند *** یا سخن از ذات و کمالت کنند

هر چه بافكار مصور شود *** آن چه سخن از تو مکرر شود

آن همه بحث و جدل و قيل و قال *** نیست جز اندیشه و وهم و خیال

از تو و از ذات تو دم می زنند *** بر سر تو بر سر هم سر هم می زنند

مركب فکر از همه سو تاختند *** ذات ترا آن همه نشناختند

خسته از آن وادی دور آمدند *** معترف عجز و قصور آمدند

عقل هر آن قدر که باید شتافت *** ره بجلال و جبروتت نیافت

رفت بصد چشم و نگه کرد و دید *** نیست در این مرحله مقصد پدید

چاره در آن عجز و قصورش نبود *** جز که سر بندگی آرد فرود

لاجرم او بنده و تسلیم شد *** پیش تو در سجده و تعظیم شد

وهم خطا کار در این راه نیز *** آمد و با عقل شد اندر ستیز

خواست مگر تا که شناسا شود *** آگه ازین راز و معما شود

چون نبد آن ورطه دگر جای او *** لنك در آن مرحله شد پای او

سستیش آخر تزلزل فکند *** در خطر دور و تسلسل فکند

عقل که خود گوهر سرمد شده ست *** جوهره پاك مجرد شده است

واهمه را رانده و مقهور ساخت *** از در خود تا ابدش دور ساخت

بست سرا پاش بزنجیر تو *** کرد ورا حبس به تدبیر تو

حكم تو یک سر ز صلوة و صيام *** سجده و تعظیم و قعود و قیام

ص: 4

یک سره زنجیر سر واهمه است *** فلسفه متقنه محکمه است

تا نرسد پاش بد گاه عقل *** تا نتواند که زند راه عقل

هر که ز فرمان تو دور است دور *** هر که زند تکیه بفسق و فجور

شاهد عقلش به پس پرده است *** وهم جفاجو ز رهش برده است

گر نبرد باز بسویت پناه *** وهم برد عاقبت او را ز راه

تا که در آن ظلمت تاريك دور *** و آن ظلماتی که ندیده است نور

گم شود از رسم و ره بندگی *** تا فتد از شأن و برازندگی

نیست در آن مغز چو عقل سليم *** می رود او از ره پر خوف و بیم

داروی غفلت خورد و بی هشی *** تابع شهوت شود و سرکشی

تا رسد آن روز که نمرودسان *** سوی تو تیر افکند از آسمان

یا که چو فرعون شود خیره سر *** لاف خدائی زند آن بد سیر

عقل که با منطق انسان نبود *** یا بدلش پرتو ایمان نبود

از خطر نفس کجا ایمن است *** کشته و مغلوب چنان دشمن است

آنکه شود بی خرد و عقل و فهم *** سوخته نفس و گرفتار و هم

کی دگر از نفس گراید بعقل *** تا به ابد باز نیاید بعقل

نفس بسی فتنه بپا کرده است *** دشمن عقل است و خطا کرده است

او چه کسان را که زره دور برد *** آبروی بلعم باعور برد

امر تو و نهی تو بی چند و چون *** هست همه رایض این نفس دون

تا شود او کشته و مغلوب عقل *** تا شود او عاجز و منكوب عقل

عقل شود غالب و سلطان شود *** امر تو را بنده فرمان شود

آن که نبسته است ورا چشم و گوش *** وان که بود رهبر او عقل و هوش

ص: 5

هست بتوحید تو اقرار او *** هم بعبودیتت اصرار او

تا بخداوندی تو قائل است *** فیض و عنایات تو اش شامل است

آن که بتوحید تو مؤمن شده است *** رفته بحسنت متحسن شده است

در کنف و همّت آسوده حال *** بگذرد از او بخوشی ما دو سال

جامعه ای کاو بودش اعتقاد *** هم بتو هم خيل رسل هم معاد

در زد و خورد غلط پیچ پیچ *** دست خوش فتنه نباشند هیچ

کیفرشان مسخ ومكافات نیست *** قحط و غلامرگ مفاجات نیست

گاهی اگر راه کنند اشتباه *** باز بیایند ز لطفت براه

روزی اگر بینی از آنان گناه *** باز کنی روزنه انتباه

تا گروند از همه جا سوی تو *** باز بیایند سر کوی تو

یعنی اگر از در تو سر زنند *** از ره غفلت در دیگر زنند

گوهر عقل است در آن ها رسول *** تا که کنند امرترا خود قبول

سلسله توبه و شرمندگی *** می کشدش باز سوی بندگی

عقل سلیمی که در آن قالب است *** باز بر آن وهم و هوا غالب است

بر سر کوی تو شود خاکسار *** بنده شود نزد تو پروردگار

عاقبت او روح عبادت شود *** در دو سرا اهل سعادت شود

وان که تن خود بمناهی فروخت *** روشنی خود بسیاهی فروخت

نفس در آن قالب زشت پلید *** می زندش نعره هل من يزيد

پادشهی می کند اندر تنش *** فوج مفاسد همه پیرامنش

بخل و حسد کینه وحرس و هوا *** این همه شد لشکر نفس دغا

لاجرم از موج فضای جهان *** جامعه فاسدی آید عیان

ص: 6

مادی بی خرد بی خرد زشت بين *** پیر و مغز فلج داروین

کور شد و جز ظلماتی ندید *** در ظلمات آب حیاتی ندید

چون که در عقل بر او نیست باز *** رفته از او ذائقه امتیاز

در همه جا پشتك و وا و زند *** پیش مرام همه زانو زدند

گاه شود عبد مرام فلان *** گاه شود جبره خود این و آن

این دغلان بنده اهریمند *** با تو و با بنده تو دشمنند

گه که شود راه بر این توده تنك *** با تو و يا دین تو دارند جنگ

چون که در عیش بر آن هاست باز *** فتنه و آشوب نمایند ساز

کرده بس ایراد بقانون هم *** ریخته در جنگ و جدل خون هم

خوب در آیند بجنگ و ستیز *** تا که شود پیکرشان ریزریز

سخت بهم دست درازی کنند *** با همه کس سفسطه بازی کنند

ظلم و جفا ایده و آمالشان *** نقشه آدم کشی افعالشان

دعوى آنان همه باطل بود *** مقصدشان باطل و عاطل بود

کرده آن قوم عذابی شود *** سیل منا آتش و آبی شود

فعل بد آتش زند آن توده را *** توده لامذهب یهوده را

زان که یکی حرف حسابی نداشت *** مذهب و آئین و کتابی نداشت

دانش و سرمایه این ناکسان *** علم و کمال و هنر این خسان

گفتن الفاظ پراکنده ای ست *** نشریه زشت فریبنده ای است

بلکه ز بدبختی خود هر زمان *** لاف زند از هنر این و آن

هیچ ندانند ز بی دانشی *** بلکه ز بی عقلی و از بی هشی

کاین همه صنعت که در این عالم ست *** گرچه از افکار بنی آدم است

ص: 7

خالق افکار بشر هم توئی *** مخترع علم و هنر هم توئی

آدمی از کرد بصنعت هوس *** فكرت تنهاش نمی بود بس

آلت و اسباب تو دادی باو *** دادی و منت ننهادی باو

آتش و آب و فلز و برق و نور *** فکرت و تصویر و بروز و ظهور

جمله بعلم تو مهیا شده است *** وز تو عیان صورت و معنا شده است

او نه بخود لایق و ارزنده است *** صنعت او از تو برازنده است

آن همه ابزار و وسائل ز تست *** و آن همه اسباب و عوامل ز تست

گاه که در صنعت خود چیره شد *** چشم و دلش کور شد و خیره شد

حق تو نشناخت و مغرور شد *** وز روش بندگیت دور شد

خوب که شد مدعی فهم خویش *** قوه مجهوله اش آری به پیش

تا که بداند که ندانسته بود *** با همه دعوی نتوانسته بود

تا که بداند که منیت خطاست *** دست تو بالای همه دست هاست

قدرت و نیروی اتم کار تست *** شیئی عجاب است وز اسرار تست

هر چه ازین نوع شود آشکار*** هست ز علم تو يك از صد هزار

علم بهر قدر رود پیش تر *** قدر خدائیت شود بیش تر

از تک دریا و دل كوه و سنك *** هر چه بر آيد صور رنك رنك

آن که درو هست فروغ خرد *** ره بجلال تو فزون تر برد

فكر بشر هر چه قوی تر شود *** آن چه درین مغز مصور شود

معترف عجز و قصوریم ما *** باز درین ده کر و کوریم ما

چون گذرد سال و مهی بی حساب *** در همه عا عالم فكني انقلاب

فرضیه ها را همه وارون کنی *** مبتدیان را همه بیرون کنی

ص: 8

تا رود از مکتب مادی غرور *** تا کند اقرار بعجز و قصور

( هر دمش از باغ بری می دهی) *** تازه تر از تازه تری می دهی

وای بآنان که ز تو غافلند *** ظلمت و در قالب آب و گلند

وای بآن قوم که منکر شدند *** بر تو و آثار تو کافر شدند

مغرض اگر واضع قانون شود *** عالمی از مفسده وارون شود

غیر تو قانون مسلم که داد *** نقشه آرامش عالم که داد

رأی تو داری که منزه توئی *** وز بد و نيك همه آگه توئی

روزی اگر هیئت قانون گذار *** با تو و با عدل تو اش بود کار

آن چه از حکم تو کنند اقتباس *** پاك و درست است که دارد اساس

حکم تو گر مأخذ دنیا شود *** در همه جا امر تو اجرا شود

ظلم ز اقطار جهان گم شود *** راست روی پیشه مردم شود

بنده آئین تو و دین تو *** تابع دین تو و آئین تو

فکرت او شاخص شر است و خیر *** جز بتو عقلش نگراید بغیر

و آن که ندارد بتو ایمان پاک *** گر شود او رهبر يك آب و خاك

آن چه بگوید همگی نارواست *** و آن چه نویسد همه زشت و خطاست

روزی اگر چرب زبان می شود *** مدعى صلح جهان می شود

حقه و نیرنگ دگر می زند *** گول بابناء بشر می زند

چشم و دل كور كفور عنود *** مادی جاهل پست حسود

فرق بدو نيك نداند كه چيست *** گر کند ایراد بتو باك نيست

عدل ترا لایق و ارزنده است *** دادگری از تو برازند است

عدل تو شوید همه افکار شوم *** کامده در ملت هر مرز و بوم

سال و مه و روز و شب و صبح و شام *** یافته از عدل تو بس انتظام

کیست که این قاعده برهم زند *** یا که از این نظم و نسق دم زند

مصلحت آن است که بارای تست *** حکم همان است که انشای تست

حکم ترا هر که نداند مناط *** قطع از آن بنده کنی ارتباط

ص: 10

بنده چو پیش تو دهد عرض حال *** اسم و سجلش ننمائی سؤال

نامه ناخوانده دهی پاسخش *** ماده قانون نکشی بر رخش

بین تو با بنده اگر راز بود *** یا نه اگر نامه سر باز بود

منشی دزد دغل حیله باز *** نیست در آن جا که کند نامه باز

خلوت خاص تو و آن بندگان *** هست تهی از همه نامحرمان

نیست کسی واسطه جز حال او *** جز تو نداند کسی احوال او

نامه بدست تو رسد مستقیم *** حاجت مخلوق نماند عقیم

هر که گذارد بمیان با تو راز *** هر که بباب تو برآرد نیاز

حاجت او زود روا می کنی *** رحم بآن سوز و دعا می کنی

هر دغلي را بدرت راه نیست *** محرم تو جز دل آگاه نیست

بار گهت بید رود و بان بود *** نزد تو ره یافتن آسان هست

هست دل خسته و عذر گناه *** شرط بلد بودن آن پیشگاه

تشنه آداب و ادب نیستی *** عاشق عنوان و لقب نیستی

ناله ای از قلب فگاریت بس *** سوزشی از سینه زادیت بس

پرچم شاهنشهیت بی نشان *** بلکه نوشته است بر آن لامکان

بر دل هر بنده نشیمن کنی *** خانه اش از راهزن ایمن کنی

مهر و وفا عادت دیرینه ات *** عدل و کرم هیئت کابینه ات

با نظر عدل و توانائیت *** پیش توانائی و بینائیت

کیست که بی ربط گذارش کند *** یا که درو غیت نگارش کند

دولت تو معرض آفات نیست *** دین تو اوهام و خرافات نیست

وعده تو نیست دروغ و خیال *** حق کسی را نکنی پایمال

ص: 11

کیفر و پاداش که دادی قرار *** هست باندازه و میزان کار

بیهده گاهی نکنی زجر کس *** پیش تو ضایع نبود اجر کس

هر که نکو كار شد و نيك خواه *** نزد تو آن بنده بود مرد راه

و آن كه بدو نيك ز هم ناشناخت *** آتش آن جهل روانش گداخت

مزد رسان عمل خادمی *** عذر پذیر گنه نادمی

گر علم صلح بر افراشتی *** تا بگنه کار کنی آشتی

بر درت آید چو تضرع کنان *** می دهیش راه تقرب نشان

منفعلان را تو نوازش کنی *** با بد و با نيك تو سازش کنی

چون همه پرورده و مخلوق تست *** خوب شناسی همه را خود درست

نیست ز غوغا و هیاهو غمت *** واهمه ای نیست ز بیش و کمت

فقر و غنا پیش تو یکسان بود *** دادن و بگرفتنش آسان بود

بانگ رسولانت رسا و فصیح *** نامه و امضات درست و صحیح

از فقرا وا نزنی اعتبار *** هم ندهی وعده نا پایدار

هر که پی حاجتی آن جا شود *** درد دلش زود مداوا شود

مخزن الطاف تو در بحر و بر *** سود دهد سود بنوع بشر

هر چه شود مصرف مخلوق ازان *** باز بود لطف تو اش پشتوان

بنده چو شکرانه جودت کند *** شکر ز سرمایه و سودت کند

بر فقرا نیز دری باز کرد *** نیکوئی و مردمی آغاز کرد

باز تو افزوده بر آن کان کنی *** سیم و زر و مال فراوان کنی

ور نه که تعطیل و معطل کنی *** معدن و كان را همه مختل کنی

جيره هر روزه دهی بی کوپن *** نی کنی ایراد سجل نی به سن

ص: 12

روزی روزانه فراوان دهی *** منت نعمت ننهی زان دهی

نیست بانبار تو در خواربار *** سنگ کم و دزدی انبار دار

گرسنه گان را کرم از سوی تست *** این همه ارزاق ز سیاوی تست

محتکرنان فقیران نه ای *** غافل از احوال اسیران نه ای

ذات تو از گرسنه گان سیر نیست *** بر در رزق تو جلو گیر نیست

دور کشی می نکنی از فقیر *** قطع روابط نکنی از اسیر

بلکه کسی گر بچنین مردمان *** خشم بگیرد پی يك لقمه نان

پی قطع از او نعمت و احسان شود *** دستگهش در هم و ویران شود

فقر و غنا و مرض و سخت و سیست *** چون تو پسندی همه باشد درست

در نظر قومی اگر بد بود *** چون نظر تست همان حد بود

میل تو با مفت خوری جور نیست *** لطف تو با جابر پرزور نیست

ذات تو باشد ز تظاهر بری *** منزجر از حزبی و هوچی گری

حزب و مرام و سخنان دروغ *** توده بی خاصیت بی فروغ

چون نبود قول و مرامش درست *** نیست قبول تو و مردود تست

آن که بزور و ستم و جبر و هو *** آمده گاهی ز رقیبان جلو

شاخص و سر کرده و رهبر شده است *** صاحب یک دولت و کشور شده است

که از مساوات دروغ و حیال *** گاه بکشتار و بجنك و جدال

بانگ بمرد و زن دنیا زده است *** دست تهی باز بلف ها زده است

دین ترا مسخره پنداشته است *** بيرق لا مذهبی افراشته است

داده همی قول پي اشتراك *** بذر طمع ریخته در آب و خاك

هیچ نداند که اگر دین نبود *** در بشر از مذهب و آئین نبود

ص: 13

گر که از این بیش تر و سخت تر *** کوشد و تسخیر کند بحر و بر

چون نه بدین تو و فرمان تست *** چون نه بنام تو عنوان تست

عاقبت الامر شود زیر و رو *** در جگر خاک رود او فرو

پیر و او نیز زبون می شود *** پرچم کفر است نگون می شود

قائدی ار عاقل و عادل بود *** دوست حق دشمن باطل بود

هم در بر فرمان تو خاضع بود *** پیش خدائی تو خاشع بود

حفظ و نگه داری مردم کند *** هم بعباد تو ترحم کند

بلکه بشکرانه آن سلطنت *** باز کند بارگه معدلت

پایه اصلاح اساسی نهد *** حق رعیت برعیت دهد

راحت ملت همه تضمین کند *** آمد و شد را همه تأمین کند

دوزد و دغل را زند از ره کنار *** بد گهران را نگمارد بکار

دور کند مردم بیگانه را *** امن کند مملکت و خانه را

هم چو شهی را تو حمایت کنی *** سلطنتش را تو عنایت کنی

کشور ما را که شهی عادل است *** پهلوی دوم صاحب دلست

چون ز حقایق دل او آگه است *** دست تو با سلطنتش همره است

پادشهی مشفق و شایسته است *** نیت خیرش بتو وابسته است

چون همه جا حافظ ناموس تست *** مملکتش محکم و محروس تو است

هر که بباب تو شود معتکف *** تا بصفات تو شود متصف

راحت و عیشی بفقیران دهد *** برك و نوائی باسیران دهد

رحم بيك سوخته اختر کند *** تشنه لبی را دهنی تر کند

بیوه زنان را نبرد نان و آب *** مال یتیمان نخورد بی حساب

ص: 14

خانه بیچاره نگیرد بزور *** هم نخورد حق شل و لنك و كور

مال کسان را نخورد بی شمار *** هم نکند رزق عموم احتکار

با حیل و مکر عجیب و غریب *** ساده دلان را ندهد او فریب

دزدی و نيرنك و دغل نا کند *** هیچ از این گونه عمل نا کند

چون تو پسندیش در آن بارگاه *** در دو سرا می دهیش عز و جاه

آن که ره جور و ستم می رود *** وز پی دینار و درم می رود

بنده بود پیش مرامی سیاه *** نیست مرا و را بحریم تو راه

نیست بشر جانوری بیش نیست *** جانوری بی هنری بیش نیست

جنگ که این مردم عالم کنند *** فتنه و آشوب فراهم کنند

علمی از مفسده وارون کنند *** بعد پی صلح کمیسون کند

فقر وغنا علت این دشمنی است *** خصصی از آن بین فقیر و غنی است

در همه جا صحبت فقر و غناست *** ز آن که تفاوت ز زمین تا سماست

ملتی از نان جوین بی خبر *** مردمی از ثروت دولت پکر

جامعه ای عود سرا سرگدا *** مملکتی از همه سو اغنیا

این همه بی نظمی و فرق عجیب *** کامده افراد بشر را نصیب

زاده بید بنی این مردم است *** علت اصلی ز همین مردم است

حق گدا خورده غنی پلید *** باز زند نعره هل من مزيد

مردم مفلوك فتمير و ضعيف *** آمده منكوب غنى كثيف

گه که در آید بخروش و ستوه *** می زند از فقر بدریا و کوه

می شود از فقر باو عرصه تنگ *** می زند از گرسنگی كوس جنگ

زین سبب اوضاع همه آب و خاك *** پر شود از فتنه و آشوب پاك

ص: 15

تاره صلح از تو نگیرند یاد *** باز نیایند ز جنگ و فساد

یعنی اگر مردم هر مرز و بوم *** در عوض آن همه افکار شوم

دم ز یکی فکر مقدس زنند *** حرص و طمع را همه وا پس زنند

حکم ترا يك بيك اجرا كنند *** دفع ز خود شورش و غوغا کنند

خاصه قانون بزرگ زكوة *** آن که ردیف است بحكم صلوة

ز آن که بهر جامعه بیمار هاست *** مفلس و مفلوك و گرفتار هاست

عاجزو بی پا و سرو ورشکست *** پیرو زمین خورده و بی پا و دست

ناقص ومعيوب وشل ولنگ و كور *** سست و سفیه و فلج و بی شعور

در همه ملکی است فزون از هزار *** بیشتر از حد و برون از شمار

کارگرو کار گشا نیستند *** عضو سرو پیکر ما نیستند

باید از آن سیم و وز آن زر خورند *** سهمی از اموال غنی برخورند

خاصه که آن سیم و زر و آب و نان *** مزرعه و معدن و محصول كان

سبزه و بستان و سیاه و سفید *** و آن چه که آید ز طبیعت پدید

حاصل لطف تو و احسان تست *** زاده ابر تو و باران تست

این همه نعمت که بخوان زمین *** چیده ای ای منعم رزق آفرین

هم تو خوری منعم و هم میزبان *** قاطبه خلق ترا میهمان

صاحب ومالك توئى و نيست كس *** وارث این ملك تو هستی وبس

هر که گفت این همه مال منست *** آب و زمین مال و منال من است

کشته وهم است چنین خیره ای *** زان که ندارد بجز از جیره ای

مال خودش نیست که او نادهد *** یا که بصد منت بیجاه دهد

هم فقرای تو بباشند سیر *** نی که بسختی و فلاکت اسیر

ص: 16

بیند اگر گرسنه بینوا *** داد و دهش از طرف اغنيا

هم نشود چهره بچهر غنی *** هم بفتد در دل او دشمنی

جنگ و جدل بين عموم ملل *** فتنه و آشوب میان دول

کار زکوة است که تأمین دهد *** راحت و تسكين بمساکین دهد

دادی از این امر بزرگ خطير *** رابطه مابین غنی با فقیر

بستی و بگشودی از این التفات *** راه تهی دستی و باب نجات

تا نه فلان بد روش بد گهر *** تا نه فلان مفت خود بد سیر

تا نه فلان فاسد دنیا پرست *** نه فلان غافل سر سخت مست

جمع کند ثروت و تنها خورد *** حق ضعيفان همه یک جا خورد

تا که نه خود را ز هوا گم کند *** با نگه تند بمردم کند

تا نه غرورش ز حد افزون کند *** تا نه که پر زور چو قارون شود

پشت سرش هست پلیس ذكوة *** تا فقرا را بدهد مالیات

تا که سهامی ز زر و سیم و مال *** قسمتی از آن همه مال و منال

بهر فقيران بحساب آورد *** بلکه در این راه شتاب آورد

جاری اگر بود حساب ذکوة *** گرسنه گان را همه بودی ثبات

جاری اگر بود خیالی نبود *** کش مکش و جنگ وجدالي نبود

گر که بقانون تو مؤمن شوند *** عالی و دانی همه ایمن شوند

ملتی از خود نرود این نمط *** هر چه کشد نقشه چپ است و غلط

بازی اگر صاحب مال و غرور *** از فقرا مرحله ها گشت دور

در حق این طایفه تأخیر کرد *** زود نپرداخت و تقصیر کرد

مدتی از لطف مجالش دهی *** بلکه فزونی بمنالش دهی

ص: 17

خوب باو لطف و مدارا شود *** باب تفضل برخش وا شود

خیر گیش چون که ز حد در گذشت *** آب فراموشیش از سر گذشت

خشم طبیعت شرد آرد برون *** تا ز ستمگر پدر آرد برون

می کشدش جانب توقیف گاه *** کوه که باشد کندش پر کاه

قهر طبیعت زندش دست بند *** پای بیندازدش اندر کمند

جلب کند عاقبت او را چنان *** کز پی یک حرف نیاید امان

او که بحكم تو همی داشت جنگ *** شیر که باشد شود او مور لنگ

قطع شود سیم و زر و زور او *** خورد شود کله مغرور او

اشك شب گرسنه گان فقیر *** آه دل غمزدگان اسیر

خون دل کارگر رنج بر *** ناله و نفرین ضعيفان سحر

جمله در آیند به پیرامنش *** سخت بگیرند همه دامانش

موجر و مستأجر و ارباب و ده *** برزگر و جیره خور و حیره ده

خرمن و انباره درخت و خوید *** خشك و تر و سبز و سیاه و سفید

پاك فنا گردد و ویران شود *** دولت او بی بن و بنیان شود

عدلی اگر هست همین است و بس *** ما حصل عدل چنین است و بس

عدل تو ای دادگر دادور *** گر نبدی جامعه را پشت سر

سوختی از آتش بیداد و زور *** یک سره این عالم پر شر و شور

حکم تو با این که چنین محکم است *** بند سراپای بنی آدمست

این روش مردم جاهل بود *** سیرت این توده غافل بود

وای اگر عدل و حسابی نبود *** دفتر و دیوان و کتابی نبود

کور و کران را همه برد است خواب *** عدل تو نارند گهی در حساب

ص: 18

جاهل دل مرده که چپ کرده راه *** پیش خودش کرده بسی اشتباه

گاه بگرد بنو ایرادها *** گاه زد بیهده فریاد ها

کز چه مرا نیست مقام و جلال *** وز چه مرا نيست بسى ملك و مال

الغرض آن عنصر زشت سیاه *** بر تو و بر مذهب و بر پادشاه

بیهده ایراد ترا شد مدام *** در هوس سفسطه باشد مدام

ساده دلان بنده تبلیغ او *** داده سرو دست دم تیغ او

هیچ نداند که مر او را مقام *** منصب و عنوان و بلندی نام

موجب خسران و جهنم شود *** بلکه صلاح است کز و کم شود

هیچ نداند که چنین فرد شوم *** روزی اگر گشت رئیس عموم

در همه جا شورش و غوغا کند *** دست جفا همه کس وا کند

ریشه مردم ز زمین بر کند *** بلکه ز بن ریشه دین بر کند

در حق خلق آن چه نباید کند *** بیشتر از آن چه نشاید کند

چون بحقیقت بصرش کور شد *** مصلحت آن بود که کم زور شد

بار خدا یا تو اگر اختیار *** می یدهی بر دغل نابکار

مملکت و ملت ما را تمام *** راه زند آن سیه بد مرام

عرصه کند بر زن و بر مرد تنگ *** با تو و با شاه در آید بجنگ

وان عدوی بد گهر خانگی *** و آن که ز بی مغزی و دیوانگی

آن که بود تنگ بر او جای او *** وان که مقام است تمنای او

یارب اگر جاه و جلالش دهی *** قدرت و افزونی مالش دهی

دست در اوضاع سیاست کند *** زمزمه ای بهر ریاست کند

پای جلو دست بالا کند *** میل سوی کرسی شورا کند

ص: 19

وای اگر جاش شود پشت میز *** با همه آید بجدال و ستیز

گر که قضاوت کند آن کج نهاد *** ارزش قانون همه بدهد بباد

گر از قضاوت بامارت رسد *** یا ز امارت بصدارت رسد

می شود از شومی آن بد سیر *** دولت و ملت همه زیر و زبر

بهر نمونه همه را دیده ایم *** عهد گذشته همه سنجیده ایم

خوب نمودی همه را امتحان *** گشت عیان باطن بد سیرتان

هر که بعدل تو نگفت آفرین *** هر که ندارد بتو صدق و يقين

روز و شب از رحمت تو دور باد *** در دو سرا چشم و دلش کور باد

بلکه شود نامش از آفاق گم *** لعن بأن عنصر بی شاخ و دم

کار تو و عدل تو بر حق بود *** معنی آزادی مطلق بود

هر که عدل تو ندارد قبول *** باد باو لعن خدا و رسول

ص: 20

عالم بالا و كرات عجیب *** روشنی اندر ظلمات عجیب

موت و حیات همه کاینات *** در همه گان از حیوان تا نبات

خورد و درشت و زبر و زیر را *** ماده و نیرو و تأثیر را

منظره دیده حق بین کند *** جمله بحق بیند و تحسین کند

صنع تو بشمارد و آثار تو *** پس متحیر شود از کار تو

با سر پر شور عبادت کند *** امر تورا خوب اطاعت کند

روز و شب از عجز بکوبد درت *** ور تو برانی نرود از درت

محنت و آلام تحمل کند *** آن چه تو گفتیش تقبل کند

گر ندهی خانه اش و زندگی *** شکر گذاری کند و بندگی

گرسنه و تشنه اگر سر کند *** شکر عطای تو فزون تر کند

در عقب وصل تو با سر رود *** گر بدل شعله آذر رود

ترك جنان گوید و با معذرت *** خواهد از آن لغزش خود مغفرت

تو به کن و ناله كن و اشك بار *** سوی سراندیب شود رهسپار

تا که پس از مدتی آدم شود *** هم پدر و هم سر عالم شود

با پی ابلاغ پیامت بخلق *** با شکم گرسنه و کهنه دلق

رنج برد رنج بعمری طویل *** صبر کند صبر بقوتي قليل

زجر کنندش نخورد هیچ غم *** سنگ زنندش نزند هیچ دم

تا که شود شیخ همه انبیاء *** نوح نجی گردد و نور هدا

یا که پیاده ز نشیب و فراز *** بسپرد از مصر طريق حجاز

بر تو سپارد زن و فرزند خویش *** خود نبود بسته و پا بند خویش

بچه خود را بمنا آورد *** تا همه امر تو بجا آورد

ص: 22

تا که براه تو فدائی کند *** جاری از آن امر خدائی کند

پس وسط شعله آتش رود *** در جگر آتش سر کش رود

بر سر کوی تو گذارد نماز *** بر در نمرود نیارد نیاز

دل نبرد از تو خدای جلیل *** هم نکند خواهشی از جبرئیل

چون بخدائیت نیابد شريك *** پس تو خلیلش بنهي نام نيك

یا سوی فرعون رود بي درنگ *** هیچ نبیندیشد از او وز جنك

حکم و پیام تو بخواند بر او *** توسن همت بدواند بر او

بر سر او تا زد و بیرق زند *** گر همه او کوس انا الحق زند

بر احدی خشم نگیرد گهی *** در پی بزغال بپوید رهی

در جبل طور تو خاشع بود *** در بر مخلوق تو خاضع بود

بعد چنان خدمت خلق و کریم *** می دهیش شهرت و منصب کلیم

با مدد تو يدو بيضا كند *** سامريان را همه رسوا کند

یا شود از زهد بعالم *** ترك لذائذ کند و خواب و خور

نه بودش خانه و نه مسکنی *** وز همه اشیاء سر سوزنی

تارك دنیای بددون شود *** تا ز عبادت جگرش خون شود

تا که سرانجام مسیحا شود *** شهره بروح الله و عیسی شود

از دم او زنده برآری ز گور *** روشن از آن دست کنی چشم کور

یا که از طفلی شود او رهسپار *** از پی تحقیق سوی کوهسار

عشق تو اش واله و شیدا کند *** تا که ترا جوید و پیدا کند

مام و پدر گر بروندش ز دست *** باك ندارد که دلش با تو هست

درد یتیمی کشد و بی کسی *** جود و جفاها برد از هر خسی

ص: 23

باز بود عاشق و جویای تو *** بار بود مرحله پیمای تو

گه پی بشناختن درد خلق *** آمده هم درد و هم آورد خلق

گاه پی دارو و درمان شود *** سوی تو در کوه و بیابان شود

گه همه را ناظر عادت شود *** گه بحرابهر عبادت شود

چشم و دل او ز نهان و عیان *** گه بزمین باشد و گه آسمان

گه بقبائل شود او روبرو *** گاه رود در دل حیرت فرو

گاه شود با همه مردم رفیق *** گه بکواکب نگرد بس عمیق

گه سفر شام کند که بغار *** گاه بود حاضر و که در فرار

گه بتجارت شده با کاروان *** خواند همه معنی سود و زیان

گه بخدیجه شود اوشوى و زوج *** گه ز حرامیل کند سوی اوج

سیر چو کرد او ز زمین تا سما *** با تو و با خلق چو شد آشنا

شد چو پس از کوشش و رنج مدام *** جنبۀ حق وجهه خلقش تمام

بهر چنین عنصر كامل عیار *** مهر نمائی سند اعتبار

نام حبیبش ز محبت کنی *** ختم باو مهر نبوت کنی

مر نبوت شده پاگون او *** ماه و ستاره شده مقتون او

باز رسانی تو بگوش دلش *** مژده مدثر و مز ملش

معجز قرآن بدهانش دهی *** روح بآن نطق و بیانش دهی

دعوت قرآن کند او بر ملا *** واهمه اش نیست ز رنج و بلا

با کرم فطری و خلق عظیم *** با کف پر همت و لطف عميم

با فقرا لطف و عنایت کند *** وز همه بیمار عیادت کند

عقل جهان جان مجرد شود *** احمد و محمود و محمد شود

ص: 24

ملك دل خلق مسخر کند *** روی زمین گیرد و محشر کند

هم تو باو قوه بازو دهی *** سلطنت و قدرت و نیرو دهی

روح بآن معجز قرآن دهی *** شهرت و آوازه و عنوان دهی

منصب او ختم رسالت شود *** کار خدائیش حوالت شود

بر سر او تاج لعمرك نهى *** افسر شاهیش بتارك نهى

مدرك وی معجز قرآن شود *** مذهب او شاخص ادیان شود

نغمه او یک سره آوای تست *** گفته او قول تو و رای تست

آن چه که اسرار و دقایق تر است *** و آن چه که عرفان و حقایق تر است

او به بیان تو مترجم شود *** در همه اخلاق متهم شود

حرف ترا حالی مردم کند *** اسم جهالت ز جهان گم کند

گفت و بیانش همه گی پرفروغ *** نیست چو مجموعه مردم دروغ

نامه ارسالیت از آسمان *** نیست چو گفتار بد این و آن

سنت تو مکتب روحانی است *** تربیت بودر و سلمانی است

لطف تو داده است همی رایگان *** منصب ارشاد به پیغمبران

کز تو بمخلوق پیام آورند *** بر همه خاص و عام آورند

امر تو ابلاغ بعالم کنند *** راحت جاوید فراهم کنند

حکم ترا در بشر اجراء کنند *** مرده دلان را همه احیا کنند

حکمت و عرفان همه گفتارشان *** خارق عادت همه کردارشان

آن چه که گفتند رموز و نکات *** داده بدست همه چتر نجات

با همه مخلوق محبت کنند *** محکم و بی شایبه صحبت کنند

گفته و آیات تو اعلان کنند *** تا همه را صاحب ایمان کنند

ص: 25

نامه و پیغمبرو وحی و پیام *** کرده بمخلوق تو حجت تمام

گر نبدی در بشر این مسئله *** تا بابد لنگ بد این قافله

تا که بنی آدم پر مدعا *** عذر نیارند بروز جزا

کز تو که آمد بسوی خاص و عام *** تا برساند ز تو ما را پیام

تا که پذیریم و کنیم انقیاد *** تا که بترسیم ز حشر و معاد

تا که بیابیم بسوی تو راه *** عذر نیاریم بتر از گناه

پس بفرستادی ازین رو بما *** سلسله محترم انبیاء

کار نبوت نبدی سرسری *** هست مهم مبحث پیغمبری

ور نه ازین داعیه بسیار هست *** بر سر هر کوچه و بازار هست

خود چه رموزی که در این کار بود *** بلکه سراسر همه اسرار بود

ص: 26

غير رجالی ملکوتی صفات *** کامده اند آن همه مرآت ذات

روشتش از ظاهر و باطن کنند *** هم باصولی متیقن کنند

نیست چو این دسته در این آب و خاک *** بعد نبی اعلم و معصوم و پاك

علم ارادی نظر پاکشان *** آینه علم تو ادراکشان

گفت ترا کاشف و مستنبطند *** بین تو و خلق جهان رابطند

در فلك رحمت تو انجمند *** واسطه فیض تو بر مردمند

دین تو ز آن عده مبرهن شده *** فلسفه اش بر همه روشن شده

عالم هر علم خفی و جلی *** منصبشان شاه و امام و ولی

آمده این سلسله با صفا *** مورد تأیید تو و انبيا

مظهر و مرآت جمال تواند *** واجد اوصاف و کمال تواند

بعد پیمبر خلفای تواند *** آینه ذات نمای تواند

علم و عمل مكتب آنان بود *** گفت تواندر لب آنان بود

هم ز کتاب تو مفسر همه *** هم ز معمای تو مخبر همه

زین همه اسلام مدلل شده *** هم سند شیعه مسجل شده

تزکیه جامعه را ضامنند *** هم بنجات دو سرا ضامنند

راهنمایان طریقت شدند *** پیشرو راه حقیقت شدند

نور تو خورشید و امامان بروج *** گه بنزولند و گهی در غروج

هر يك از آن عده اثنی عشر *** دور زمانی بدر آرند سر

در همه ادوار بسان فصول *** کرده بخود مقتضیاتی قبول

گاه بصلحند و گهی در جدال *** تا چه بود مقتضی ماه و سال

روش و نورانی و سیاره اند *** شمع ره مردم بیچاره اند

ص: 28

در دل این کارشناسان صاف *** ساخته ای رادیو و تلگراف

زین سبب از غیب خبر می دهند *** آگهی از قلب بشر می دهند

عالم و دانا و رجال رهند *** بی تلفن از همه جا آگهند

رسته و فارغ ز علایق همه *** نور جهان میر خلایق همه

پا بسر هستی دنیا زنند *** سکه مهر تو بدل ها زنند

چون ز سر صدق ترا بنده اند *** تا بابد زنده و پاینده اند

عشق و فداکاری و مردانگی *** جود و سخا همت و فرزانگی

جمله باین چند تن ارزانی است *** همتشان روح مسلمانی است

علم بآنان تو روا داشتی *** پس بولاشان علم افراشتی

حب و ولاشان بخفا و علن *** فرض نمودی بهمه مرد و زن

نیروی تو سر صف آن ها بود *** پرچم تو در کف آن ها بود

قدرت تو اسلحه در مشتشان *** خاتم تو زینت انگشتشان

کوه بدان مشت ز جا بر کنند *** در بدو انگشت ز خیبر کنند

رفع زهر جامعه علت کنند *** تزکیه باطن ملت کنند

بر همه آفاق نظارت کنند *** در همه افلاك امارت کنند

روح تو در قالب آدم دمند *** جان بتن عيسى مريم دمند

ای که تو از یمن همین مردمان *** داده ای آرامش کون و مکان

ارض و سماوا به بقاشان ثبات *** زیر لواشان همه کائنات

مورد تصدیق و قبول تواند *** وآن همه کاندیده رسول تواند

آمده این جمع ترا خود ولی *** مظهر تو آخری و اولی

خالی ازین مردم اگر شد زمین *** بگسلد از بدن مأوطين

ص: 29

آن که ولی است و کنون قائم است *** حافظ ارکان همه عالمست

زنده و پاینده در این روزگار *** اوست که دنیا کشدش انتظار

اوست که اصلاح جهان کار اوست *** اوست که این امر سزاوار اوست

چون که بشر با همه زرق و برق *** آن چه که هست از ملل غرب و شرق

با همه فرهنگ و تمدن که هست *** با همه دعوی و تفرعن که هست

با همه صنعت و کشف و شهور *** با همه نقشه و علم و نمود

رفع نکردند ز خود اختلاف *** هیچ نکردند بهم ائتلاف

زین مدینت که جهان را گرفت *** هست بسی جای فسوس و شگفت

هیچ ندیدیم جز آدم کشی *** محنت و ذلت نه رفاه خوشی

آن که فزون تر بودش ادعا *** بیش تر از حد بودش انتها

تا كه تملك كند اين آب و خاك *** تا ضعفا را بنماید هلاك

یا ز ره ملعبه و مسخره *** نقشه کشد از پی مستعمره

گاه زند لاف که هم چون کنم *** جامعه را پیر و قانون کنم

الغرض او يا بحيل يا بجنك *** از ضعفا كشوري آرد بچنگ

مردم از این توده نبستند طرف *** کان همه توپ است و دروغ است و حرف

زین همه دزدان و حریفان راه *** هیچ نبردیم بجز اشک و آه

جز تو که بی شایبه و شك و ريب *** جلوه دهی از پس استار غیب

منتظری را که میهن داور است *** منتقمی را که جهان مظهر است

معتمدی را که پسندیده ای *** جان جهانی که تو بگزیده ای

آن که يعمريش بپرورده ای *** باید خود تربیتش کرده ای

تا که طرفدار ضعیقان شود *** قاتل سر سخت حریقان شود

ص: 30

تا که بجبران همه عهد و دور *** عدل بیارد پس از آن ظلم و جور

ملکه زمین پر کند از عدل و داد *** تا که کند ریشه ظلم و فساد

صلح دهد صالح ميان بشر *** قصه کند در همه جا مختصر

جنك براندازد ازین بی هشان *** محو کند نقشه آدم کشان

سیر دهد دهر بيك محوری *** كل ممالك كند او کشوری

کار جهان را کند او یک سره *** نظم عمومی بدهد در کره

هست در آن جبهه تابان نشان *** نور تو و معجز پیغمبران

ارتش او نیروی سر سخت تست *** شوکت او تاج و تو تخت تست

هست در آن نیروی مرموز گم *** قدرت هر اسلحه و هر اتم

خاصه که از بعد رسول کرام *** مردم بد نفس لعين عوام

دین تو پنداشته خود سرسری *** رفته بر شعبده و سامری

داده ز کف مقصد و مقصود دین *** آمده با کفر رفیق و قرین

هر که ز هر گوشه نمود ادعا *** رفت پی خواهش نفس و هوا

شیخ و خلیفه شده عنوان او *** سكه دین دکه و دکان او

هر که که او زودتر از خواب جست *** رفت با و رنگ خلافت نشست

دم ز خلافت زد و تدلیس کرد *** پیروی مكتب ابلیس کرد

گفت منم مجری احکام حق *** ليك زدى دین ترا طعن و دق

گفت با جماع خليفه منم *** منتخب شود سقيفه منم

لیك همه سفسطه و مکر بود *** مكر عمر بود و ابوبکر بود

گر چه بد این داعیه ها آزمون *** بهر همان مردم غداردون

تا که بطون همه ظاهر شود *** فاصله مؤمن و کافر شود

ص: 31

باز از آن نقشه و آن دستگاه *** باز شدی باز در اشتباه

امر بجهال شدى مشتبه *** سخت درین رشته فتادی گره

وآن که ندانست خطا رفت *** دین تو با کفر نمود اشتباه

و آن که درین بین بدی نفع جو *** برد درین مجمع آشفته بو

اهل ریاست بدو دنیا پرست *** فرصت زیقیمتش آمد بدست

آمد و شد معرکه گردان کار *** شد بچنین مردم عامی سوار

کسوت دین بر تن خود راست کرد *** در حق خلق آن چه می خواست کرد

گاه چو عثمان سر تاراج داشت *** گه صفت و سیرت حجاج داشت

زهد ریا در نظر خلق بود *** سجه و سجاده ای و دلق بود

بعضی ار آن قوم امیری شدند *** صاحب اورنگ و سریری شدند

ظاهراً از دین تو دم می زدند *** در ره اسلام قدم می زدند

لیک بسی فتنه برانگیختند *** خون عزیزان جهان ریختند

باز در این بازی وجوش و خروش *** زمزمه ها خورد بشر را بگوش

مفت خوران سر زده از هر کنار *** راهزنان آمده از هر دیار

مردم خر سینه برایش زدنند *** بوسه بدست و سر و پایش زدند

گرم شد این قدر دم و دستگاه *** تا بخودش نیز شدی اشتباه

منبع این سفسطه ها و دروغ *** منشاء این داعيه بي فروغ

جز هوس و حب ریاست نبود *** غير دغل غیر سیاست نبود

آن که ترا بود حقیقت ولی *** کامده منصوص بنص جلى

ساکت و صامت بدو بنشسته بود *** در ز همه آمد و شد بسته بود

تا نرود اصل مسلم زکف *** تا نشود مقصد اصلی تلف

ص: 32

تا همه را آن چه بود در بطون *** خوب شود کشف در این آزمون

تا همه مردان خدا جوی صاف *** با خبر آیند از آن اختلاف

فرق حق از مسلك باطل کنند *** رو بدر مرشد کامل کنند

آری اگر کیش و حقیقت یکی است *** مذهب و آئین و طریقت یکی است

چیست دعاوی و چنین اختلاف *** از چه زند هر که بهر گوشه لاف

بر سر يك مسئله غوغا چراست *** در همه جا خصمی و دعوا چراست

باز اگر صاحب امرت نبود *** هر دغلى مفسده ای می نمود

صد ره از این بیش تر و زشت تر *** بود دعاوی سر هر رهگذر

هر که بباطل علمی می فراشت *** هر که خودش مسند و اورنگ داشت

بسکه اقلیت و حزب و مرام *** سر زده از هر طرفی صبح و شام

دین حقیقی شده در انحطاط *** رو بخرابی است بناو بساط

حکم خدائی تو و دین تو *** سنت پیغمبر و آئین تو

رفته به قانون و لباس دگر *** دین شده در وهم و قیاسی دگر

باز تو از قاعده لطف خویش *** طرح اساسی دگر آری به پیش

پرده ببالا فکنی ناگهان *** جلوه خود باز نمائی عیان

دست تو و نور تو پیدا شود *** قائم امر تو هویدا شود

دین تو و دین رسول آورد *** مقصد اصلی بحصول آورد

مدعیان را همه رسوا کند *** مشت ریاست طلبان وا کند

بر همه دزدان بزند دور باش *** هر چه نهان است کند فاش و لاش

جامعه را زنده سرمد کند *** پیرو آئین محمد کند

دفتر و اوراق بشوید تمام *** آن چه اساسی است بگوید تمام

ص: 33

كل خلایق همه یک دین شوند *** با تو و با حکم توخوش بین شود

مقدمش آفاق گلستان کند *** دین خزان دیده چو بستان کند

قوم خرو ملت دجال را *** طایفه شوم بد آمال را

باب و بها و ازلی را تمام *** بفکند اندر شرر انتقام

سوزد و بدهد همه از عدل و داد *** یک سره خاکستر شان را بباد

باز دهد در همه شهر و دیار *** نام تو و نام محمد شعار

وحدت فکر آورد و اتحاد *** او بدهد رسم مساوات یاد

سر زند از کعبه و صحبت کند *** خانه تو مرکز مرکز نهضت کند

پرچم توحید بیامت زند *** تا باید سکه بنامت زند

جای همه شرك و نفاق و شقاق *** آورد او دوستی و اتفاق

بیهده گویان همه خاموش او *** خيل ملايك همه چاووش او

مردی اگر دم ز من و ما زند *** فردی اگر لاف بدعوا زند

قومی اگر سد ره او شوند *** منحرف از دستگه او شدند

توده ای ار منکر او آمدند *** منكران ذات نکو آمدند

می دهد آن شاه بجنگ و ستیز *** پاسخشان بادم شمشیر تیز

پادشه روی زمین اوست اوست *** میر جهان سرور دین اوست اوست

آن همه سختی که همه انبیاء *** و آن همه محنت که همه اولیاء

در ره دین تو کشیدند باز *** وز پی کار تو دویدندند باز

و آن همه امید در آن سال ها *** آرزو و ایده و آمال ها

آن همه تأخير و همه انتظار *** وعده تو از پی اصلاح کار

زنده کند در همه نوع بشر *** گلشن توحید بر آرد ثمر

ص: 34

بار خدایا بجلالت قسم *** بار خدایا بکمالت قسم

بار خدا یا بدل راستان *** هم بعزیزان همان آستان

بار خدایا بدل اهل راز *** کامده لب ریز ز سوز و گداز

بار خدایا برجال عزیز *** هم بدل عاشق خونابه ریز

هم بشهیدان سر از تن جدا *** هم باسیران دیار بلا

زودتر او را بنمایان ز غیب *** تا رود از قلب بشر شك و ريب

بار خدايا فرجش كن قريب *** تا رود از خلق ریا و فریب

پرده غیبت فکن از روی او *** باز نما طره کیسوی او

تا که ز نورش همه روشن شوند *** تا بظهورش همه ایمن شوند

تا ز کفش حل مسائل شود *** غم ز دل جامعه زایل شود

اذن بتعجیل ظهورش بده *** پرچمی از آیه نورش بده

زود ببندش بكمر ذوالفقار *** زود بفرما که شود آشکار

تا که جهان مجمع خوبان شود *** تا که بشر پیرو قرآن شود

تا نکنند این همه جنگ و جدال *** تا نشوند این ضعفا پایمال

تا نشود صحنه عالم خراب *** تا نشود دستخوش انقلاب

تا که تطاول نشود بیش از این *** تا نشود مفسده ها در زمین

منتظران چند کشند انتظار *** یاربش از پرده غیبت برآر

تا که سر از خانه تو بر کند *** راست کند قامت و محشر کند

ص: 35

زلزله ساعت و شیئی عظیم *** مسئله خلق بهشت و جحیم

بودن میزان و صراط و حساب *** قبر و نکیرین و سئوال و جواب

نعمت فردوس و ثواب و عقاب *** عدل درست است و صحیح و صواب

ز آن که جهان از پی پاداش کار *** هست بسي كوچك و ناپایدار

بنده اگر خوب کند بندگی *** بایدش از لطف تو پایندگی

راحت و عیش و نعم جاودان *** هست زالطاف تو پاداش آن

عرصد دنیا که ندارد مجال *** جانش در در آن اوج زند پر و بال

کافر اگر با تو رود در عناد *** منكر ذاتت شود آن بدنهاد

کفر وی اسباب مفاسد شود *** وز بدیش دین تو کاسد شود

کیفرش این است که روزی دگر *** جان کنی اندر تن آن بد سیر

جمع کنی خاکش و جانش دهی *** تا لمن الملك نشانش دهی

نیست جهان جای مکافات او *** ز آن که شدید است مجارات او

تا باید جای سفر بایدش *** بلکه از آن جای بتر بایدش

دیده چو بر قالب خود وا کند *** خوب نگاهی بسرا پا کند

خوب کند در تن خود جستجو *** خوب رود در دل حیرت فرو

معترفت آید بخط و گناه *** روشنش آید که خطا رفته راه

آن چه که خود وسوسه زندیق داشت *** یا بخدائیت نه تصدیق داشت

خیمه چو در ملك قیامت زند *** بر سر خود دست ندامت زند

لک در آن عرصه ندامت چه سود *** جز که تو بخشی چه تواند نمود

راز نهان را همه افشا کنی *** دزد و دغل را همه رسوا کنی

صدق بود آن چه ترا مدعاست *** گر لمن الملك بگوئی رواست

ص: 37

راست چو میزان عدالت کنی *** جامعه را غرق خجالت کنی

عدل تو چون شاخص میزان شود *** کیست کزان صحنه گریزان شود

باز کنی نامه اعمال ما *** وزن کنی کرده و افعال ما

نيك و بد خلق کنی آشکار *** ذره و مثقال بری در شمار

کیفر و پاداش خلایق تمام *** کرده هر فرد چه خاص و چه عام

روز قیامت همه روشن کنی *** جایگه خلق معین کنی

مدعیان را تو بدوزی دهان *** مهر ز نیشان بدهان و زبان

تا که گواهی دهد اعضایشان *** چشم و دل و دست و سر و پایشان

از دل کفار برآید خروش *** مغز گنه کار بیاید بجوش

هول قیامت به نهینی عظیم *** آتش عصیان بعذابی الیم

آب کند معصت آلوده را *** کافر جز راه تو پیموده را

دزد و ربا خوار و طمع کار را *** خون ضعیفان خوده جبار را

مظلمه مردم فرعون کیش *** مفسده ها كان ز شما راست بیش

وان همه آزاد به پیغمبران *** کامد از آن مردم و آن کافران

معصیت و حق تو نشناختن *** بر ضعفا است جفا تاختن

تیغ ستم بر همه کس آختن *** سر ز تن خلق جدا ساختن

دین ترا ملعبه پنداشتن *** کاخ جفا تا فلك افراشتن

مردم بد سیرت و چنگیزها *** توده بد نقشه و خونریزها

ظلم و جفا جور و ستم این همه *** کز خلفا شد به بنی فاطمه

هتك حريم نبی محترم *** و آن همه آزار و جفا و ستم

با که به پیغمبر پاک رؤف *** با که بآن روح سراسر عطوف

ص: 38

در عوض نصرت و یاری او *** ریختن خون دواری او

آن همه زندان بلا و فشار *** کان خلفا در همه شهر و دیار

بهر بنی فاطمه بی گناه *** کرده فراهم ز پی حب و جاه

پیش تو دارد همه يك يك حساب *** کرده آن مردم خسران مآب

روز جزا گر نبودی در میان *** پس که دهد کیفر این مردمان

چاره همان روز حساب است و بس *** كيفر كفار عذاب است و بس

سخت دلان را تو بکیفر کشی *** رگ ز تن مرد ستمگر کشی

آن که مرامش بخطا بوده است *** ایده او جور و جفا بوده است

آن که حقوق دگران برده است *** و آن که نصیب فقرا خورده است

در شرر ناز بر اندازیش *** پیکر پر مفسده بگدازیش

می دهیش در ته دوزخ مکان *** تا بابد می کنیش بایگان

جورو جفا یک سره منكوب تو *** ظالم بد سابقه مغلوب تو

گر تو بسوزی همه را از گناه *** رأى تو داری که توئی پادشاه

کیست که با رای تو رائی زند *** یا که دم از چون و چرائی زند

یا که نسوزانی و منت نهی *** آگهی عفو عمومی دهی

کیست که ایراد در آن جا کند *** یا بتكلم دهنی وا کند

آن که بود واسطه کاندید تست *** و آن که شفیع است بتائید تست

کیست در آن واقعه هول ناك *** تا که کند رحم بيك مشت خاك

جز تو که بر جامعه منت نهی *** حکم شفاعت به محمد دهی

ص: 39

خلق خطا کار و تو پوشی خطا *** عفو تو امید ببخشد بما

با کرمت حسرت و افسوس نیست *** بنده زالطاف تو مأیوس نیست

بسته اگر باب جهنم شود *** قدر خدائیت کجا کم شود

جرم بشر نیست ز عفوت فزون *** بخشش تو هست ز احصا برون

گر که بساط کرمت بر نهند *** حكم شفاعت بمحمد دهند

پرده فتد روی گناه همه *** بلکه بطومار سیاه همه

ما همه در بندگیت بوده سست *** سوختن ما بر عدات درست

مشتری رحمت سرشار کیست *** غیر گنه کار خریدار کیست

بنده همان عاصی آلوده ام *** مجرم بیچاره و فرسوده ام

گشته مرا عمر بغفلت تلف *** رفته مرا نعمت فرصت ز کف

بوده مرا حاصل عهد شباب *** غفلت و بد بختی و مستی و خواب

آه که در مرحله زندگی *** نامده از من روش بندگی

منحرف از خطه فرمان شدم *** مانده و مستغرق عصیان شدم

سر نتوانم که بالا کنم *** تا بدرت ناله و آوا کنم

جرم می از حد و حساب است بیش *** از قلم و گفت و کتاب است بیش

توشه راه سفر رستخیز *** غیر گنه نیست مرا هیچ چیز

از تو و از کرده خویشم خجل *** نادم و شرمنده ام و منفعل

گر که بدستم بدهی نامه ام *** از حسنات است تهی نامه ام

ليك مرا چشم باحسان تست *** دیده بان بخشش و احسان تست

در گذر از جرم که بخشنده ای *** بر سر آن عهد تو پاینده ای

گر تو بگیری بخطاهای من *** وای من و وای من و وای من

ص: 41

وعده لطف تو همه صادق است *** بنده نوازی تو از سابق است

خجلت لطفی که ترا با من است *** بیش تر از شرم گنه کردن است

ص: 42

ورنه جنایات و خطا از حساب *** بود برون از من خسران مآب

فارغم از محنت و درد سری *** زور ندارم که ندارم زری

محنت و الام و تب و درد و و رنج *** هست مرا به ز زر و سیم و گنج

ز آن که بلاها و شدائد تمام *** می کشدم سوی تو هر صبح و شام

شور طلبکار و جفای زمان *** آوردم پیش تو زاری کنان

داده ای آزادی جان و تنم *** رسته زهر گونه علایق تنم

غفلت اگر آمد و هوشم ربود *** چشم و دل وفکرت و هوشم ربود

مسئلت از تست که نگذاریم *** وز خطر نفس نگهداریم

وا مگذارم بخود ای کردگار *** از ره جرم و غلطم باز دار

آه اگر لطف تو ننوازدم *** رانده و مردود و بهل سازدم

حال که جای درم و دستگاه *** در عوض منصب و عنوان و جاه

منت بسیار نهادی بمن *** لطف و عطا کردی و دادی بمن

منصب مداحی آل رسول *** کردیم این گونه بخدمت قبول

قطع ز من این همه عزت مكن *** سلب ز من این همه نعمت مکن

کان چه مرا هست از این منصب است *** عشق من و مقصدم این مطلب است

من از آن ساحت عالی مقام *** بلکه شوم در دو سرا نيك نام

تا که مرا کار ثنا خوانی است *** مغفرت تو بمن ارزانی است

آن همه مولا و شفیع منند *** روشنی طبع بدیع منند

أيكرمت همره آوارگان *** وی همه جا حامی بیچارگان

ای به پناهت تن و جان همه *** وی بثنای تو زبان همه

ای تو انیس سحر مقبلان *** وی تو رفیق شب روشن دلان

ص: 44

ای تو نگهدار گرفتارها *** وی تو دوای دل بیمارها

ای تو مراد همه شیخ و شاب *** ناله دل سوختگان را جواب

سینه ماتم زده مطلوب تو *** عاشق سودا زده محبوب تو

ای تو شفای تن بیمار خلق *** ذکر تو بی شبهه پرستار خلق

تا ابد از (شمس) مگیر این مقام *** تا که از این راه رود صبح و شام

منقبت آل پیمبر کند *** مدح و ثنا تا صف محشر کند

ص: 45

مصطفا آن که در شب معراج *** بكرامت گرفت از حق تاج

آسمان داد رفر فشرا باج *** نورش از مهر و مه گرفت خراج

سکه دین بنام اوست رواج *** درد عالم بدست اوست علاج

شش جهة هفت باب و چار مزاج *** همه هستند بر درش محتاج

دلش از علم قلزمی مواج *** هست قرآنش اولین منهاج

شده از او حقایق استخراج *** کرده خرگاه کفر را تاراج

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

آن رسولی که در ظهور و قیام *** بكرامات و با خجسته پیام

عالمی را ز تیرگی ظلام *** کرد آزاد با نفوذ کلام

دین کلی کامل اسلام *** بهمه بندگان خاص و ز عام

با صدای رسا نمود اعلام *** داد امری عظیم را انجام

وه ز خلق عظیم و حسن تمام *** مرحبا زان جلال و آن اکرام

کیست این قائد بلند مقام *** احمدش منصب و محمد نام

بشهنشاه انبياء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 47

صلوات و درود بی حد و فر *** از خداوند خالق اکبر

وز سموات و قدسیان یک سر *** وز جهان بزرك و نسل بشر

بروان شه ملايك فر *** اصل تقوا اساس علم و هنر

حاکم و منشی قضا و قدر *** قاتل عمر و فاتح خیبر

قاسم رزق و ساقی کوثر *** كفو زهرا آب شبیر و شبر

شاه مردان وصی پیغمبر *** اسد الله حیدر صفدر

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

معنی عدل و مظهر انصاف *** چشمه فیض و منبع الطاف

صافی و با صفا و صادق و صاف *** رهنمای صراط در اعراف

آن که تیغش چو سر زدی غلاف *** فلك از بیم بر زمین زد ناف

متزلزل از قاف شد تا قاف *** بسته شد باب فتنه و اجحاف

در همه نه رواق و هفت کلاف *** نکند کس ز امرش استنکاف

حرمش قبله آستانش مطاف *** عاجزا ز مدح و وصف او وصاف

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 48

ذکر او صاف او در افواه است *** حب او در قلوب آگاه است

عالم و آدمش هوا خواه است *** بر همه اولیاء شهنشاه است

هر که را در ولاش اکراه است *** رود از هر طریق گمراه است

و آن که او را غلام در گاه است *** صاحب عز و رفعت و جاه است

پنجه قدرتش يدالله است *** کوه با هیبتش پر کاه است

آسمان جلال را ماه است *** هر بیان در ثناش کوتاه است

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

عالم و عارف است و ربانی *** زبده ناس و شیر یزدانی

روح تقوا یگانه روحانی *** علم را پایه فضل را بانی

کاشف رازهای پنهانی *** نور بخش روان انسانی

عرشی و جنتی و رحمانی *** پای تا سر بذات حق فانی

عالمش می کند ثنا خوانی *** ملکش مفتخر بدربانی

اصل دین مبقی مسلمانی *** ولى حق علی عمرانی

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 49

صد هزاران سلام و نعت و ثنا *** از خدای بزرگ و هم از ما

بتن وجان پاك خير نسأ *** آفتاب زمین عروس سما

عالم عصمت و جهان حيا *** دره بحر صبر و صدق و صفا

دختر پادشاه هر دو سرا *** همسر و بانوی امام هدا

زینت اهل بیت و آل عبا *** هم پرستار نائمون كسا

یعنی ام الائمة النجباء *** نام خوش فاطمه لقب زهراء

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ماه را مهر و شاه را بانو *** مصطفا باب و مرتضایش شو

والضحايش عذار و ليلش مو *** فجر والشمس آیتی ز آن رو

هشت جنت شمیمی از آن بو *** روضه خلد نکهتی ز آن بو

آب کوثر چکیده ای زآن جو *** خلق او نيك و خلقتش نيكو

زهد و تقواش حلقه بازو *** حب او درد دهر را دارو

قهر او در حساب نار عدو *** عرشیانش مدام مدحت گو

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 50

دخت احمد شفیعه عرصات *** پای تا سر رسول را مرآت

چشم اسلام و جان موجودات *** صاحب شأن و رتبه و درجات

نود حق آشکارش از وجنات *** دست جان پرورش کلید نجات

شیر پستان او آب حیات *** مهد و دامانش منبع بركات

مام سبطين وجده سادات *** آمد از حق بشأن او آیات

هل اتی و تحیت و بركات *** هست در شأن بابش این کلمات

بشهنشاه انبيا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

صلوات و درود سر و علن *** از خداوند منعم ذوالمن

بسرا پای مقتدای زمن *** فخر بطحا و يثربي مسكن

گیسوان مشك و لب عقيق يمن *** عارضش رشك دلبران ختن

روح در نطق و معجزش بسخن *** حرمش ملجأ و درش مأمن

باشد از مدحتش زبان الکن *** با ولایش گناه کار ایمن

حسن و مجتبی و مستحسن *** ولی دومی امام حسن

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 51

حسن آن زاده بشیر و نذیر *** که نبودش بروزگار نظیر

نسل پاک امیر کل امیر *** صفحه عارضش چو بدر منیر

خط رخساره اش چوکان عبیر *** صیت آن روی و موی عالم گیر

ملك دل ها بمهر او تسخیر *** شهسوار و غیور و مرد و دلیر

سینه اش لوح عالم تقدیر *** پیش احسان او زمانه فقیر

حلم معجز نماش نقش ضمير *** حسن مجتبای عرش سریر

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

رحمت و تهنیت برون ز عدد *** هدیه باد از خدای فرد احد

بسر و جان سید امجد *** سر حق شبل باب آیت جد

محیی دین و سنت احمد *** شهره دهر و زنده سرمد

آن که افراشت در شهامت قد *** کرد ابواب کفر را منسد

داد او امتیاز نيك از بد *** رونق شرع خواست تا بابد

کرد کاری که مات گشت خرد *** نعت ذاتش مرا نباشد حد

بشهنشاه انبيا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 52

سید و سرور و شباب جنان *** ناصر دین و حامی قرآن

ماه عترت امام عالمیان *** یکه محبوب عالم امکان

جنگ جوو مبارز میدان *** شاه خوبان و نامی دوران

عاشق وجان فداش پیرو جوان *** چاکر آستانش پادشهان

شرق و غرب جهان و خلق جهان *** عارف ذات او بنام و نشان

زائر و خادمش زمین و زمان *** آرزومند قبر او دل و جان

بشهنشاه انبيا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

مفخر جد و سید کونین *** مظهر باب و سرور ثقلین

جان زهرا و و دوم سبطين *** روح امکان و ثانی و حسنین

سومین ماه و زاده شمسین *** خامس پنج تن ضیاء دوعين

عالمی را از و بگردن دین *** عاصيان را شفيع في الدارين

اصل ایجاد و صاحب حرمین *** پسر پادشاه بدر و حنين

کشته راه حق بتيغ سنين *** ولى سومی امام حسین

بشنهشاه انبيا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 53

صلوات و تهانی بسیار *** بي حد و وافر و فزون ز شمار

دم بدم ز آسمان کنند نثار *** بسرا پای قائد اخيار

سر اسرار و مطلع انوار *** قمر ليل قوم شب بیدار

شمس تابان اهل استغفار *** مفخر خلق دهر و لیل و نهار

زین عباد و سرور احرار *** آن که دین و شعائر و آثار

همه را از دعای اوست قرار *** مرحبا ز آن بیان گوهر بار

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

آن که جان دعا روانش بود *** روح تحقيق در بیانش بود

سوز و آه و اثر زبانش بود *** ذکر حق در لب و دهانش بود

نور عرفان عجین جانش بود *** با خدا خلوتی نهانش بود

چه دعا ها که در لسانش بود *** باب تحقیق آستانش بود

راز عالم بدل عیانش بود *** ورع و زهدهم عنانش بود

صفره خاص و عام خوانش بود *** ای خوش آن کس که در زمانش بود

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 54

بنده خاص و عابد و منقاد *** دلش از هر تملقی آزاد

آن که چون کرد ذکر حق بنیاد *** هم صدا شد با و نبات و جماد

آن همه ذکر و آن همه اوراد *** ماسوا را نمی رود از یاد

الحق او داد علم و عرفان داد *** کیست این سید فرشته نهاد

که بود نام او کلید مراد *** سمی جدو در در لقب سجاد

ولی چارمین شفیع شفيع معاد *** على بن الحسين زين عباد

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

صلوات و تهانی وافر *** گردد از عرش ایزدی صادر

بامام محمد باقر ***راز دان نهان و صاحب سر

آگه از قلب مؤمن و کافر *** قائم ليل و صائم و صابر

مرکز دین بعلم او دائر *** آن که تا نام اوست در خاطر

دل و جان در ثنای اوست مصر *** مرده و زنده را بود ناظر

باشد اندر مدیحه اش قاصر *** قلم و نطق غایب و حاضر

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 55

آفتاب سپهر عزت و جاه *** فرو گیتیش خیمه و خرگاه

مهر مشتتاق و جان فدایش ماه *** رحمت امت و شفیع گناه

جلوه علم ظاهرش ز نگاه *** روشن از علم او سپید و سیاه

علم وی گر نبود مشعل راه *** کس نمی دید راه را از چاه

آستانش بمستمند پناه *** با تولاش لطف حق همراه

هر که را در ولاش هست اکراه *** فعل او زشت و دین اوست تباه

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ذات او پنجمین امام بود *** عرشه عزتش مقام بود

پیش قدرش قضا غلام بود *** خوان علمش بخلق عام بود

کار دین ز آن بیان تمام بود *** جان معنیش در کلام بود

وارث وحی و هم پیام بود *** مظهر قدر و احترام بود

پیش او عرش در قیام بود *** در کفش امر صبح و شام بود

باب او ملجا انام بود *** چون محمد ستوده نام بود

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 56

صلوات و ثنا بحد كمال *** از خدای مهیمن متعال

بروان شریف صادق آل *** اعلم دهر و مصدر اجلاال

آن امامی که از کمال و جمال *** پی تعظیم اوست بدر هلال

طاير علم او چو زد پر و بال *** رفت دوران جهل رو بزوال

بجز از علم دین ز صدر و نعال *** زد بهر دفتری خط ابطال

تا بشمسیر علم کرد جدال *** ساخت خرگاه جهل را پامال

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

همه جا خاص دوستان شفیق *** جاری از کاس فضل اوست رحیق

دلش از دانش است فج عمیق *** کرده آن سان حقایقی تحقیق

که نموده است ملحدش تصدیق *** بلکه مؤمن شد از دمش زندیق

مدرس فحص و مكتب تلفيق *** ناطق حق و نکته دان و وثیق

روشن از منطفش نکات دقیق *** دشمن او با نفعال غریق

دل سخت از بیان اوست رقیق *** صادق و عادل و رفیق و صدیق

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 57

هم از آینده و هم از اسبق *** داده بازار علم را رونق

هست در موج دانش او زورق *** کرده آسان مسائل مغلق

تیرگی ها شکافت هم چو فلق *** کافه ملت و عموم فوق

در معانی بیانش مستغرق *** بلکه این آسمان هفت طبق

در قبال کتاب اوست ورق *** کرده دين را بمعرفت ملحق

ششمین حجت و شه مطلق *** جعفر الصادق آن امام بحق

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

صلوات برون ز حد و حساب *** با هزاران مراسم و آداب

بروان خلاصه اطباب *** زنده دهر و برگزیده جناب

آن سمی کلیم و جان کتاب *** که بحق بودیش سؤال و جواب

سخنش دلنشین و گفته صواب *** زيب افلاك و زينت محراب

نور قدوسیش بفرق حباب *** خادمش کوه و دشت و بحر و سحاب

گر فکندی زچهره خوب نقاب *** خور ز خجلت نهان شدی به حجاب

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 58

مرکز شرع و و نقطه توحید *** منطق و معنى كتاب مجيد

چاکرش زهره بنده اش ناهید *** شمسه باب همتش خورشید

هست از خاك آن امام سعيد *** حرم کاظمین باب امید

مرقدش جان فزا وصالش عيد *** نام او بر حوائج است کلید

هر که بشناسدش قریب و بعید *** شودش جان فدا و عبد و عبيد

معجزاتش برون ز گفت و شنید *** عقل دارد بحب او تأكيد

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

نجل زهرا و نسل پیغمبر *** نور افلاك و زیب هفت اختر

عارضش ازهر و جبین اظهر *** روضه اش نور و مرقدش انور

خاك او مشك و تربتش عنبر *** مسلم و شیعه مانده و مضطر

می برد حاجتش بآن سرور *** قبله حاجت است او را در

آستانش پناه هر مضطر *** کیست این پادشاه یزدان فر

ولی هفتمی امام بشر *** کاظم عظ و موسی جعفر

بشهنشاه انبیاء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 59

صلوات و درود نامعلوم *** با صد آداب و احترام و رسوم

از خداوند قادر قیوم *** بامام مقدس معصوم

عالم علم ظاهر و مكتوم *** پایه معرفت اساس علوم

آن که قبرش بود مطاف عموم *** از دیار فرنك و ساحت روم

مردمش خادمند او مخدوم *** تربتش روح بخش هر مغموم

وز شمیمش جوان شود مهموم *** گنبدش چرخ و مهر و ماه نجوم

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

لقبش در زمین انیس نفوس *** شهره در آسمان بشمس شموس

دل پاکش ز دانش اقیانوس *** مدفنش باغ خلد خطه طوس

خاک ایران ز قرب او محروس *** عرشیان با رواق او مأنوس

تا زد او مشت قهر بر سر روس *** خصم بی مایه شد ازو مأیوس

داده روح القدس بپایش بوس *** آسمان می زند بنامش کوس

دین حقر است حافظ ناموس *** چاکرش مشتری و اورانوس

بشنهشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 60

اوست کهف تقی و غوث وری *** اوست شمش ضحی و بدر دجی

اسم او زیب بخش ارض و سما *** ابرویش قبله است قبله نما

ماه گیتی و شاه هر دو سرا از *** مشك ببر دمش نسیم صبا

کوثر و سلسبیل و آب بقا *** قطره ای ز آن لب حیات افزا

يثربي مولد و فلك ماوا *** قبله هفتم و ولی خدا

نام سلطان دین سمت مولا *** ولی هشتمین امام رضا

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

صلوات و درود و فیض زیاد *** از خداوند تا بیوم تناد

بقدو قامت امام جواد *** کشور معرفت از و آباد

داده او راه و رسم احسان یاد *** مرقدش نور ساخت بغداد

تن او روح و ماسوا اجساد *** زن و مرد همه دیار و بلاد

بودش عبد و خاشع و منقاد *** شمع اعلام و مشعل ارشاد

اصل و بنیان جودو منبع داد *** آن امام نهم شفیع معاد

بشهنشاه انبياء صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 61

ولی کردگار معبود است *** پایگاهش مقام محمود است

خادم اوست هر چه موجود است *** کارش احسان و عادتش جود است

كف او بحر وجود او رود است *** در تولاش صالح و هود است

ز اشتیاقش به نغمه داود است *** هر که دارد ولاش مسعود است

و آن که را بغض اوست مردود است *** منکر او هلاك و نابود است

از محبش خدای خوشنود است *** شافع شیعه روز موعود است

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

بفصاحت چو لب گشود زهم *** در گفتار آن امام امم

بود روشن چو نیر اعظم *** زد چو یحی بن اکثم آن جا دم

منفعل گشت و قدر او شد کم *** سر نهادش ز شرم خود بقدم

کرد تصدیق آن شه اعلم *** شهره گشت این قضیه در عالم

کیست این مفخر بنی آدم *** که بود نام نامیش توام

با محمد پیمبر خانم *** تقی آن شهریار جود و کرم

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 62

هم درود و تهانی و آمین *** هر دمی صد هزار باد قرین

از خدا بر روان خسرو دین *** آن امام بحق شه دهمین

حضرت هادی آن اساس يقين *** هم على هم نقیش نقش نگین

شاه مسند نشین با تمکین *** ماه جنت سریر عرش مكين

اسم او شهره در سما و زمین *** خشتی از قبه اش بهشت برین

جان فدایش ز پیر تا بجنين *** آن که در سر من رآی است دفین

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

سینه او از علم دریائی *** دل پر فیض او چو صحرائی

لب شیرین و نطق شیوائی *** نفسش پيك عرش پیمائی

وه چه آبائی و چه ابنائی *** در خط مهرش او نهی پائی

نکنی از عذاب پروائی *** آن که را هست هم چو مولائی

سر فرو ناورد بهر جائی *** دیده واکن اگر که بینائی

سر بپایش نه از که دانائی *** بگو ار باشدت تولائی

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 63

مکی آثار و یثربی وطن است *** نجل طه خلاصه زمن است

دهمین شاخسار این چمن است *** مومن و مقتدا و موتمن است

حب او فرض جمله مردوزن است *** اسم او حرز مرده در کفن است

تا زبان در دهان و جان بتن است *** نعت او روز و شب مرا سخن است

وز ثنایش پر از شکر دهن است *** بندگیش مدام کار من است

وصف او در دهان شکر شکن است *** عليش نام و کنیه بوالحسن است

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

صلوات از خدا و هم مردم *** وز گروه ملايك و انجم

از زمین تا فراز نه طارم *** بروان امام یازدهم

سمی مجتبی امام دوم *** آن که قلبش از علم بد قلزم

توسنش بر سپهر ساید سم ***و آن که عیسی ز گنبد چارم

پر کند از می و لایش خم *** لطف او زهر گیرد از کژ دم

نام خصمش بود ز عالم گم *** جای اعداش دوزخ هفتم

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 64

ولی امر حضرت باری *** حكم والای اوست سالاری

دهر را کرده او نگهداری *** نهر حکمت ز بحر او جاری

نور از مرقدش بود ساری *** خاك سامره مشك تاتاری

گرد راهش شفای بیماری *** خلق را کرده او پرستاری

حب او دافع گنه کاری *** بغض او جرم و ذلت و خواری

دوستش نور و دشمنش ناری *** کرده آئین شرع را یاری

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ذات پاکش مدار روز و شب است *** صاحب اقتدار و ذی حسب است

او امام است و پاک و منتخب است *** مستطاب و عزیز و منتجب است

دل بوصلش همیشه ملتهب است *** ماسوا را و جود او سبب است

معجزاتش حکایتی عجب است *** دشمنش همنشین بولهب است

آب خضرش میان لعل لب است *** حیدری نسل و فاطمی نسب است

محفل آرای دانش و ادب است *** حسنش نام و عسکری لقب است

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 65

صلوات و ثنا درود و سلام *** رحمت و تهنیت تمام تمام

از عنایات ایزد علام *** بسرا پای مقتدای انام

ماه ثانی عشر امام همام *** زاده احمد و سلیل امام

قائم امر و صاحب ايام *** مقصد کل انبیای عظام

غرض جمله اولیای کرام *** مسندش عرش و کبریاش مقام

محکم از حكم او صلواة و صيام *** روشن از امر او حلال و حرام

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

آن که امروز جان امکان است *** گیتش در سیاق فرمان است

او نهگدار عصر و دوران است *** آخرین در زبحر شاهان است

عارضش آفتاب تابان است *** حب او فرض هر مسلمان است

کشور آراى ملك ایمان است *** وارث جمله شیر مردان است

این بنا را اساس و بنیان است *** صاحب دين شريك قرآن است

ملک و ملتش ثنا خوان است *** مهدیش اسم و رسم و عنوان است

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 66

تاجدار جهان و سرور اوست *** وارث ملك و تخت و افسر اوست

حامل ذو الفقار حیدر اوست *** انبیا را یگانه مظهر اوست

باغ دین را گل و صنوبر اوست *** معدلت خواه و دادگستر اوست

در امور زمانه داور اوست *** مصلحت بین و عدل پرور اوست

ماسوا مشتقند و مصدر اوست *** بی کسان را پناه و یاور اوست

حامی مستمند و مضطر اوست *** مالك مسند پیمبر اوست

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

لب معجز نماش كان سرور *** جعد گیسوی اوشب دیجور

خط پیشانیش تجلی طور *** خال مشکین وعارض پر نور

چشم بد خواه زان شمایل دور *** جان قرآن و افتخار زبور

مرده شیر افکن و شجاع و غيور *** او سلیمان و خلق عالم مور

گرچه در پرده است او مستور *** ليك در حفظ اوست کل امور

ای خوش آن دم که آیدش بحضور *** جبرئیل از پی قیام و ظهور

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 67

آیه نور چهر تابانش *** آفرین بر جبین رخشانش

بح بح از قامت خرامانش *** (زینهار از دهان خندانش)

(واتشين لعل و آب دندانش) *** آن که پرورده خود بدامانش

شهد بوده است شیر پستانش *** گر بخندد لب نمکدانش

مرده از نو بتن رسد جانش *** خضر و الياس عبده دربانش

کنیه و اسم و رسم و عنوانش *** هست مانند جد ذی شانش

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

بار رحمت ز کردگار جلیل *** بهمه انبیا بصد تجلیل

آدم و شیث و حضرت هابیل *** نوح و ادريس و هم شعيب و خليل

هم باسحاق و هم باسمعيل *** هم بداود و هم باسرائيل

هم بايوب و صالح و خرقیل *** هم بموسی و خضر پاك سليل

هم بعیسی مسیح روح نبیل *** هم بپاکان بی شبیه و عدیل

هم باحمد همان یگانه دلیل *** هم بجبريل هم بميكائيل

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 68

صلوات و درود لیل و نهار *** بتمام مهاجر و انصار

بشهیدان پاك نيك شعار *** که بیدر واحد نموده نثار

سرو جان با علاقه سرشار *** در ره دین سید ابرار

حضرت حمزه سرور احرار *** مرد مردانه حضرت عمار

طاير عرش جعفر طیار *** زبده ناس میثم و تمار

هم باقطاب و هم شيوخ كبار *** چار نواب پاک ذی مقدار

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

رحمت وافر فزون ز شمر *** بشهیدان کربلا یک سر

بعزیزان غرق خون پیکر *** کشته گان ز تن جدا شده سر

یاوران حسین تشنه جگر *** آن ابوالفضل میر نام آور

عون عبدالله و دگر جعفر *** حضرت قاسم و على اكبر

نازنینان ز اکبر و اصغر *** که در آن دشت پر بلا و خطر

شده در راه دینت ای داور *** هدف تیر و نیزه و خنجر

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 69

ای خداوند قادر يكتا *** وی ترا اختیار منع و عطا

بگذر از آن همه گناه و خطا *** عفو فرمای جرم و کرده ما

راز پنهان ما مكن افشا *** بحق نائمون تحت کسا

بمقام رفیع آل عبا *** هم بسكان عالم بالا

بدل سوزناك اهل دعا *** بعزیزان بر گزیده بلا

که بما رحم کن تو در دنیا *** هم تو ما را ببخش در فردا

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

بار الها براستان زمان *** به نیاز و دعای خسته دلان

بدل اهل حکمت و عرفان *** بخلوص موحدین جهان

بصفای درونی آنان *** برجال مقدس دوران

بعزیزان بی سرو سامان *** باسیران مانده در زندان

بولاي على شه مردان *** هم بابدال نيك پاك روان

که صفاده بمحفل خوبان *** دل ما زنده دار از ایمان

بشهنشاه انبیا صلوات

بامامان جدا جدا صلوات

ص: 70

برجان تو و سلیل پاکت *** آمین و دعای آفرینش

محتاج تواند بی کم و بیش *** از شاه و گدای آفرینش

تو رحمت کلی الهی

بر قاطبه بشر تو شاهی

ای چشمه فیض کردگاری *** وی مظهر التفات باری

دریای کرامت است هر سو *** ز انگشت مبارك تو جاری

تعلیم تو داده رنگ تطهیر *** بر نیم خور سگ شکاری

بستان معارف و حقایق *** با دست تو گشته آبیاری

پیچیده صدای دل نوازت *** در کوه و صحاری و براری

منكوب تو گشت جاهلیت *** مغلوب تو شد تباه کاری

در مملکت وجود خلاق *** داده است ترا زمامداری

می بود ترا بدست تنها *** بر دعوت خلق پا فشاری

در اول بعثت از که معدود **** بودند ترا بدست یاری

امروز بشرق و غرب آفاق *** احکام تو جاری است و ساری

در عرصه دانش و تمدن *** بردی تو نشان شهسواری

با گردش چشم مست شوخت *** شد بسته در شراب خواری

شد سنت تو عروس ادیان *** عقل آمدیش بخواستگاری

ص: 72

سر خیل بشر شدى مسجل *** بر نام تو روز سرشماری

سر لوحه خلقت است نامت

مخلوق طفیلیت و غلامت

ای موت عبير و بوت عنبر *** وی نکهت تو دماغ پرور

تو پاک دل و ستوده القاب *** تو آینه و لطیف پیکر

تو نور خدا و رهبر خلق *** تو برحق و خاتم و پیمبر

ناظر برخ تو دیده و دل *** حاضر ببر تو رمز و مضمر

در کون و مکان ز دور و نزديك *** جز باب تو نیست ملجا و در

با دلشده گان یگانه دل جو *** با خیره سران مهین دلاور

در پرچم تو طلیعه و الفجر *** بر افسر تو کتیبه کوثر

از چون تو پدر بعدل و انصاف *** ماندی پسران دادگستر

از دامن بضعه تو زهرا *** وز باب مدینه تو حیدر

نور از پی نور گشت طالع *** تا عالم تیره شد منور

با آن که نماند دختری بیش *** بعد از تو عفیف و پاك و اطهر

بستان ترا نمود پر بار *** پستان همان یگانه دختر

روزی که زند بقیه الله *** با پرچم عدل از حرم سر

تسخیر کند جهان بشمشیر *** با شورش و انقلاب اکبر

آفاق همه شود گلستان *** آباد شود جهان سراسر

آن نیز ز آستانه تست

وز دخترك یگانه تست

ص: 73

ایداد رس گناهکاران *** وارام دل امیدواران

از گفت تو ناودان حکمت *** بر تشنه لبان علم باران

يك پرتوی از فروغ عقلت *** شمع ده عقل هوشیاران

خاك قدم پیاده گانت *** كحل بصر فلك سواران

هستند گرسنگان تحقیق *** ز آن خوان کمال ریزه خواران

احصاء فضائل تو دور است *** از حوصله عدد شماران

گر خود نبود درود بر تو *** در ضمن دعای شب گزاران

مقبول خدا نخواهد افتاد *** زان سوز و دعا يك از هزاران

رشك ملكوت ملکوت آسمانند *** در قرب تو جمع دوستداران

جبريل بشكل دحيه آمد *** تا بشمریش ز خیل یاران

تو راحت روح خسته جانان *** تو داروی درد دل فگاران

سر سبزی جان ز خنده تست *** چون گریه ابر در بهاران

از کوه هرا شدی سرازیر *** چون رحمت حق زکوهساران

عهد تو بتو شدی سر افراز *** این است سزای هم جواران

پیش از تو زمانه بود تاريك *** با روی تو شد بنور نزديك

ص: 74

شاها تو شه فلك مقامی *** ماهی و مه خجسته نامی

تو قطب بروج آسمانی *** خورشید دوازده امامی

معنای سجودی و رکوعی *** مبنای قعودی و قیامی

بنیان نه منطق و بیانی *** استاد بحکمت و کلامی

از بهر ثبات قلب پاکت *** می داشت خدای اهتمامی

ز آن روی به بجبرئیل می داد *** بهر تو پیامی و سلامی

ورنه نبدی دل تو با حق *** محتاج به پیکی و پیامی

در طالع خلق نيك فالى *** در عالم امر نيك نامی

بر تخت شرف شه کمالی ***در اوج صفامه تمامی

داعی زکواتی و جهادی *** مدعو صلواتی و صیامی

روز از رخ تو سپید روئی *** شب در بر موی تو غلامی

بی عقل تو عقل طفل گنگی *** بی رأى تو هوش شیی خامی

منظومه شمش و آسمان را *** تو پایه نظم و انتظامی

دریا دریا می ولایت *** از خم غدیر تست جامی

آن می که کف علیش ساقی است *** آن نشأه که تا بحشر باقی است

ص: 75

اى عالم امر از تو آباد *** وی خانه خل قرا تو بنیاد

گیتی ز مهندسیت قائم *** از زاویه و جهات و ابعاد

قانون تو ساخت بندگان را *** از کش مکش زمانه آزاد

حکمت چو لوای عدل افراشت *** شد همسر خاك كاخ بیداد

این کهنه جهان جوانی آورد *** از مقدم چون تو طفل نوزاد

با قامت اعتدال بخشت *** در باغ خمید سرو و شمشاد

بوی تو وزید ورنه عالم *** خود یک سره رفته بود بر باد

تاریخ تو کرد محو و منسوخ *** هر دوره و عهد و قرن و میلاد

تصویر صفا تو کرده ای رسم *** آئین وفا تو داده ای یاد

با یاد تو وقت عارفان خوش *** با ذکر تو قلب عاشقان شاد

در حسن تو عقل دهر مجنون *** در عشق تو خسروان چو فرهاد

آن کس که بیات سر نبازد *** افکند، سرش بتیغ جلاد

چون تاج شفاعت است مخصوص *** بر فرق تو در جزا و میعاد

زین موهبت امتان نخواهند *** نی حسن عمل نه توشه نه زاد

آنی تو كه افسر لعمرك

بنهاده خدا ترا بتارك

ص: 76

ای روشنی روان عالم *** طيب نفس تو جان عالم

بر حرمت چون تو میهمانی *** گسترده خدای خوان عالم

از خنده غنچه لب تو *** خندان شده بوستان عالم

کرده است ولای اهل بیتت *** حق مايه امتحان عالم

قرآن مبین روشن تست *** شمع ره کاروان عالم

تا روز جزاست در همه خلق *** قانون تو پاسبان عالم

گر تربیت تو نامدی پیش *** بگسسته بدی عنان عالم

بر مائده کمال و دانش *** تو آمده میزبان عالم

قرآن تو با چنین فصاحت *** قفلی زده بر دهان عالم

امضای تو نیز شرط روزی است *** در دفتر آب و نان عالم

روشن تر از آفتاب و ماه است *** دین تو در آسمان عالم

هنگامه گرم بعثت تست *** سر لوحه داستان عالم

بگزیده خدا برای مردم *** آئین تو از میان عالم

دین تو بهار بود و رحمت *** کامد ز پی خزان عالم

جز سکه تو که پایدار است *** هر نقد که هست کم عیار است

ص: 77

ای شفته تو صد زلیخا *** مجنون تو صد هزار لیلا

تو یوسف مصر خوبروئی *** با عارض ماه و قد رعنا

در خورد خرید تار مویت *** جز لطف خدای نیست کالا

جز دست خدا کدام دست است *** بالای سرت بزیر و بالا

تو والى ملك و شاه هستی *** نسل بشريت از تو والا

در محضر تو مقام قربی *** جبریل امین شده است جویا

دستور زمانه پیر و کهنه است *** آئین تو تازه است و برنا

رفتار تو ملح خوان گیتی *** گفتار تو شهد و قند و خرما

در قبله دین تو خمیدند *** هم پشت کنشت هم كليسا

جز بحث نو نیست حرف و گفتار *** جز راه تو نیست شور و آوا

گر تو نبدی سلیل آدم *** نی آدمی آمد و نه حوا

می بود فروغ چون تو فرزند *** در طینت امهات و آبا

كان ها همه نور پاک گشتند *** هم نور جهان شدند این ها

در نعت تو نا رساست افکار *** کوتاه و کم است عمر دنیا

در وصف تو ای سپهر روشن *** گردیده زبان (شمس) الكن

ص: 78

اي مركب عزت تو دهوار *** وی موکب شوکت تو سیار

قصر همه پیش تونگون پشت *** کاخ همه پیش تو نگون سار

مخلوق ز بعثت تو خوشنود *** آن سان که توئی بخلق غمخوار

ز آن روز که خفته گان عالم *** از دعوت تو شدند بیدار

هر چشم و دلی نشسته در ره *** تا روز پسین بشوق دیدار

در سلسله بشر نمودی *** بهتر روش و نکو تر آثار

این قافله بزرگ سنگین *** با همت تو شدی سبک بار

علم و هنرت جهانیان را *** شد تا بابد رواج بازار

باید گذرد ز هستی خود *** هر کس که شود ترا خریدار

نام تو شهان نموده زینت *** بر تاج و نگین چو در شهوار

لطف نگهت چو بوی نرگس *** گشته است دوای مغز بیمار

هم بزم خدا بليل معراج *** هم رزم علی بیوم پیکار

جود و کرم از کفت هویدا *** مجد و شرف از رخت پدیدار

در معجز نطقت اي سخن سنج *** وز منطقت ای فصیح گفتار

ملك و ملکوت مات و مبهوت

حیرت زده دستگاه ناسوت

ص: 79

ای نامه رسان کبریائی *** وی پيك دیار آشنائی

هرگز نرسد لباس تعریف *** بر قامت تو بدان رسائی

در خلقت خلق و خلق و خویت *** کرده است خدای خود نمائی

گر نامدی آفتاب هر شب *** در خاک درت بچهره سائی

نه داشت مدار و نه سرانجام *** نه داشت صفا نه روشنائی

گفتار تو در بیان الهی *** رفتار تو در جهان خدایی

آموخته اند اهل منطق *** از مکتب تو سخن سرائی

تدوین شده مدينه تست *** قانون حقوقی و جزائی

سلمان تو می دهد جهان را *** تعليم اساس پارسائی

شد بین خدا و بندگانش *** با واسطه تو آشنائی

دل ها همه را نموده تسخیر *** جعد سیهت بدل ربائی

جان همه را ز قید اندوه *** دادی به تبسمی رهائی

نزديك بقرب قاب قوسین *** جبریل امین ز بینوائی

با سیر تواش نبود یارا *** کرد از تو بمعذرت جدائی

غیر از تو خدا نخواست مهمان

جز دست علی که بود بر خوان

ص: 80

ای نام تو زیب سطر و اوراق *** وی شور تو در نوای عشاق

گلبانك محمدیت ازان روز *** پیچید چنان بکل آفاق

کامروز کمال دین غرات *** بگرفته جهان ز صدر تا ساق

آئین تو همت است و احسان *** قانون تو بخشش است و انفاق

روز ازل از پی شفاعت *** بستی بخدای عهد و میثاق

از بس که بدی برای یک شب *** معراج ترا خدای مشتاق

از مشعل ماه و خود چراغی *** در رهگذرت نهاد بر طاق

ای عاشق تو کلیم و عیسی *** وی چاکر تو خلیل و اسحاق

تا در ملکوت عالم قدس *** از بعث تو مژده داد خلاق

در راه عبورت ای بسا دل *** کامد سر ره برای ارفاق

آن سان که خداست فرد و واحد *** تو نیز بخاتمیتی طاق

جائی که کتاب آسمانی *** در مدح و ثنای تست نطاق

مخلوق زمین هر آن چه گویند *** در منقبت تو نیست اغراق

برسلسلة شرايع تو *** ایزد طلبان نهاده اعناق

تو پای نفاق و شرك بستی

با دست علیت بت شکستی

ص: 81

ای زبده ترین وجود ذی جود *** مرهون تو هر وجود و موجود

مشهور به مصطفی محمد *** موصوف باحمدی و محمود

هر جامعه با تو هست سرمد *** هر قاطبه بی تو هست نابود

از روی تو بود حسن یوسف *** و زنای تو بود صوت داود

دوران تو بر جهانیان عید *** میلاد تو بر زمانه مسعود

عفریت بامر تست محبوس *** ابلیس بحكم تست مردود

خاموش شد از تو آتش کفر *** ورنه ز جهان بر آمدی دود

نور تو فروغ زد ز بطحا *** شد صاف زمانه مه آلود

از سنت تو عموم راضی *** وز امت تو خدای خشنود

از علم دل تو بود دریا *** جاری شد از آن هزارها رود

زایشگه فضل و دانش تو *** مفتوح بود نه سد و مسدود

هر روز که علم تازه زاید *** آن روز بود چو عید مولود

تجار معارف الهی *** بردند ز دانشت بسی سود

گر تو نبدی بعلم نساج *** منسوج نشد نه تار و نه پود

در کارگه بلند و پستی ***

جز دست تو نیست هیچ دستی

ص: 82

ای خوابگه تو باغ رضوان *** و آرامگه تو عرش رحمان

خاک تو بهشت و روضه ات عرش *** آن جا که بمرده می دهد جان

جاروب کشی و خاک روبیش *** افتاده بنام حور و غلمان

آن جا که بود قرار گاهت *** دل هاست در آن سرای دربان

دین تو به پیکر جهان جان *** شرع تو بجان دهر جانان

لعل تو بروی خلق خندان *** چشم تو بحال خلق گریان

عهد تو شکست قوم بد عهد *** ز آن قوم نخواستی تو تاوان

بل خواستی از خدا که بخشد *** جرم و گنه گروه نادان

در گلشن خرم نبوت *** نامد چو تو عندلیب خوشخوان

هر نغمه که آمد از گلویت *** آن نغمه شدی هزار دستان

بر دعوی تو خدا گواهست *** هم شاهد تست نطق قرآن

سلمان تو تا محمدی شد *** شد فارس بیمن او مسلمان

از بعثت تو باهل ایمان **** منت دارد خدای متان

فخر عرب است با وجودت *** بر روم و فرنگ و ترك و ايران

ای نام تو در سپهر احمد

وی وصف تو در زمین محمد

ص: 83

ای آن که عزیز تر جنابی *** پاکیزه روان و مستطابی

مير و ملك الملوك و فردى *** هم و هم مالك رقابی

انجم سپه و فلك نوردی *** خورشید عنان و مه کتابی

موصوف هزارها زبانی *** ممدوح هزارها کتابی

در خاک پیاده حق نوردی *** بر چرخ سوار آفتابی

نزديك نسیم نو بهاری *** از دور صفای ماهتابی

تو بانی دستگاه فیضی *** تو موجب رزق و نان و آبی

توخاتم و با تو بسته شد باب *** هر چند تو خود کلید بابی

تو آب حيات و عمر خضری *** تو پایه و مایه شبابی

تو صولت نهضت و قیامی ***تو روح كبير انقلابی

تو خرقه گشای پیر و قطبی *** تو راهنمای شیخ و شابی

روشن کن مبدا و معادی *** ثابت کن محشر و حسابی

آن جا که سؤال پیش آید *** از جانب ما تو خود جوابی

حق سایه تو بخاك نفكند *** چون سایه فرق بو ترابی

آن سایه بوتراب افتاد

از خاك بافتاب افتاد

ص: 84

تو تاج کرامتی که با منت *** بنهاده خدا بفرق انسانی

گفت تو دمید روح و ریحانی *** در کالبد رجال روحانی

تا خلق عظیم اعظمت یزدان *** بستود در آن بیان یزدانی

تا دین خدای در جهان باقی است *** فخر است بامتت مسلمانی

حل کرده دو صد هزارها مشکل *** دست تو در این جهان بآسانی

از عرش خدای بدره آوردت *** رحمت ز تفضلات رحمانی

آزادی عدل و داد شد از تو *** شد جور و جفا و ظلم زندانی

شد بدر فلك هلال تا دیدت *** بهتر ز هزار ماه کنعانی

در باغ جهان ز بار و برافتاد *** چون دید قد تو سرو بستانی

جبریل مکلفت بهمراهی *** میکال موظفت بدربانی

ریحانه جان پاک تو زهرا *** آرام دلت علی عمرانی

دستور تو هست مدرسی عالی *** در تربیت رجال ربانی

شد رحمت واسع خداوندی *** با ارزش تو بخلق ارزانی

روحانیتی بچرخ بچرخ بخشیدی *** در نیمه شبان بسیر جسمانی

با حکم شفاعت آمدی از عرش *** این بود غرض ز هم چو مهمانی

تا بنت و هب سحرگهان زادت *** شد دامن او جهان نورانی

در رزم تو چرخ را رجز گوئی *** در بزم تو شمس را ثنا خوانی

ص: 86

می رحمت از جام او شمس نوشد *** که دریاست قلب رحیم محمد

کارگاه عدل را امروز میزانی بپا شد *** یعنی آمد منقسم عدل از ترازوی محمد

سحرها روتی و ماروتی ز بابل بر طرف شد *** تا ز بطحا جلوه گر شد چشم جادوی محمد

تیغ ابروی کجش بر داشت از عالم کجی را *** راست شد بنیان صدق از قد دل جوی محمد

زنگ بار و روم و هند از بت پرستی شد خدا جو *** تا عیان شد موی و روی و خال هندوی محمد

باب اعظم لطف كامل منبع فیض الهی *** هر که را باید بباید رو کند سوی محمد

نیست در آفاق شوری جز نوای یا محمد *** نیست در افلاك بانگی جز هیاهوی محمد

آدم از يك ترك اولی از جنان بیرون نمی شد *** خواست شاید تا زند پهلو بپهلوی محمد

کعبه ابرویش صفا رویش مقام و رکن کویش *** کوثر و تسنيم و زمزم آبی از جوی محمد

خاك يثرب با شمیمش تا ابد شد رشك جنت *** هر کجا او پا نهاد ان جاست مینوی محمد

تازه شد جان های خلق عالم از خلق محمد *** زنده شد دل های نسل آدم از خوی محمد

ص: 89

بر کمیت عزتش ننگ است صحن آفرینش *** عالمی دیگر بباید بر تکاپوی محمد

تا شدی چوگان گیسویش بگردن گرم بازی *** هر سر و هر گردن آمد در جهان گوی محمد

شمس را در روز میلادش روان رخشنده آمد *** تا بطبع روشن آمد تهنیت گوی محمد

در دل سنگی اگر لعلی بد اکنون گشت کامل *** مشک مشکین بوی تر در ناف آهوی خطا شد

بر سر رقص است جانم تازه می گردد روانم *** عاجز و الكن زبانم گشته تا گویم چها شد

این قدر دانم که این تغییر کلی وین تجلی *** مردگان را زندگی بخشید و هر دردی دوا شد

شاید امروز احمد و محمود ابوالقاسم محمد *** از پی امر عظیمی عازم کوه حرا شد

آری او از خانه بیرون شد بسوی طور سینا *** کاین چنین باب تجلی بر همه آفاق وا شد

می خرامیدی چنان نازان بقرب حق که الحق *** جای پایش در شرافت هم چو عرش کبریا شد

این زمان بهر تماشای رخش کروبیان را *** هر طرف ابواب رحمت باز تا هفتم سما شد

جانب غار حرا می رفت آن ماه دو هفته *** گفت امروز از پس چل سال روز وصل ما شد

چون رسید آن جا که بودش و عده گاه وصل جانان *** با سری پر شور سرگرم مناجات و دعا شد

بعد از آن لختی بیارامید آن آرام جان ها *** عشق یارش بستر و لطف خدایش متکا شد

ص: 91

مقصد از آن آرمیدن خواب و آرامی نبودش *** خواست فرماید جهان آرام از آرام ما شد

سورة يا ايها المزمل و فرمان بعثت *** ز آسمان بر خواجه لولاك نازل از خدا شد

پس امین وحی با پیغام یزدانی شتابان *** در کنار خوابگاه پادشاه انبیا شد

داد مالش پاو دو شش خواند مزمل بگوشش *** عاشق سر گرم مدهوش پیام آشنا شد

جان عالم پس بپاس احترام پيك جانان *** سر بر آورد از گلیم و و چهره بنمود و بپا شد

گفت جبریلش که هم مبعوث و هم خاتم شدستی *** خیز کز روز ازل این خانه بهر تو بنا شد

تو نبی خاتمی بر خیز و بنمامد عایت *** بعد صدها قرن هنگام ثبوت مدعا شد

چهره از ابر گلیم ای شمس مه رویان بر آور *** زان که عالم بی فروغ تو بظلمت مبتلا شد

ای چراغ اهل عالم وی دو چشم نسل آدم *** خیز کاین دنیا براهت چشم برده سال ها شد

خواب ناز از سر بدر کن پای از منزل برون نه *** ز آن که گیتی بی وجودت منقلب شد ماجرا شد

ص: 92

راست کن قامت بنظم دهر ای سلطان عادل *** كاين جهان از کجروی ها مرکز جور و جفا شد

چون گرفت از پيك يزدان مهر و عنوان نبوت *** با خدای کار ساز اندر دعا و التجا شد

زان که سنگین بود بار از حق مدد می خواست آن جا *** آری این بار گران مخصوص دوش مصطفا شد

بود یکتا قهرمانی حمل این بار گران را *** عرش اعظم گر کشید این بار پشت او دو تا شد

داد اقرأ باسم ربك جبرئیل اندر زبانش *** خواند و اندر وجد جانش زان کلام جان فزا شد

خلعت پیغبری پوشید و در رفتار آمد *** قامت موزون او بس دل ربا تر ز آن قبا شد

هم نبوت بود اندر حکم او هم خاتمیت *** آن یکی عمامه و آن دیگرش بر تن ردا شد

از سر کوه حرا آوازه توحید آن سان *** ز آن گلوبر شد که موجودات عالم پر صدا شد

شد بلند آوازه الله اکبر تا محمد *** کرد از بطحا قیام و صاحب تاج و لوا شد

کوفت طبل پادشاهی راند از مه تا بماهی *** راستی تا دامن محشر صدای او رسا شد

ص: 93

از وجودش رحمت آمد راحت آمد نعمت آمد *** عافیت با صحت آمد جانشین هر بلا شد

بر همه موجود و ممکن گشت مبعوث و شهنشه *** مقتدر شد مقتدی شد پیشرو شد پیشوا شد

دستگیر بی نوا شد سر پرست بی کسان شد *** اهل دل را نور جان شد گمرهان را رهنما شد

کشتگان وصل حق را روی او دادی تسلی *** تشنه گان فیض را ز آن خنده کام جان روا شد

قدسیان را خضر ره شد خاکیان را تاج سر شد *** عقل را مشكوة جان شد سید آل عبا شد

هم کفش بهتر ز موسی برید و بیضا نشان شد *** هم دمش بالاتر از عیسی بهر کوری شفا شد

هم مربی دست لطفش بر حسین و برحسن شد *** هم معلم علم او بر پادشاه اولیا شد

هم نگهدار همه مرد و زن روی زمین شد *** هم پدر بر بانوی ارض و سما خيرالسنا شد

هم سلیلش را مقر کاخ رفیع اصطفا شد *** هم نژادش را مکان فوق سرير اجتبا شد

هم يريد الله ليذهب شد شعار اهل بيتش *** هم نشان صدر دیوانش ز قرآن انما شد

ص: 94

تا بقولو لا الله الا الله امدا و منادى *** شرك و كفر و بت پرستی ریشه کن از آن ندا شد

پا بفرق عمر و مرحب کوفت بیم و سطرت وی *** از همان روزی که دست حیدرش خیبر گشا شد

علم و دانش عقل و بینش مشنقی ز آن مصدر آمد *** تا که صادر نطق قرآن ز آن لب معجر نما شد

شافع موعود شد بخشنده شد شاه رسل شد *** این مناصب ليله معراج از حقش عطا شد

شمس را شستند طومار گنه از آب فیضش *** کی همان روزی که طبعش روشن از مدح و ثنا شد

یعنی ظهور اسلام در آخر رجب شد *** احمد نبی خاتم بر رغم بولهب شد

بر ما سوا محمد مبعوث و منتخب شد *** با وحی آسمانی جبریل گشت نازل

طبع زمانه گردید از هر بدی مبرا *** ز آلایش طبیعت ارواح شد معرا

بأساً از میان رفت معدوم گشت ضرا *** آئین کهنه بگذشت شد رسم دین مطرا

خيل ملك رسيدند در پای کوه حرا *** خواندند بر محمد قرآن بصوت غرا

اعلام گشت آیات در دشت و کوه و صحرا *** مزمل آمد از حق با وحی و با رسائل

نزديك معبدش برد جبریل با ادب گام *** بر مقدمش بمالید رخ با سلام و اکرام

آورد سر بپایش بوسید دستش آرام *** ازن از جناب او خواست و آن گه رساند پیغام

وحی خدا درین وقت بر خواجه نکونام *** جانش بجنبش آورد سنگین نمودش اندام

ص: 96

در بیم رفت از آغاز ترسید از سر انجام *** با آن که بار حق را جز او نبود حامل

***

این بار بار عشق است آثار او چنین است *** سنگین و سخت و سرکش خونین و آتشین است

نی طاقت سموات نی قوه زمین است *** گه در لباس عرفان گه در لباس دین است

عشقی که سوی معشوق ده می نماید این است *** خاصان کبریا را این عشق در کمین است

این عشق روح دین است با مصطفی قرین است *** بار امانت است این کاو برد خوش بمنزل

***

زان می که داده بودند در عالم الستش *** و آن سوز کرده بودند از يك پياله مستش

آثار او عیان بود از چشم می پرستش *** این جا دوباره دادند جامی دگر بدستش

نوشید و شد فراموش یکباره بود و هستش *** کردند در ره دوست سر گرم و پای بستش

ص: 97

دادند بر در یار ز آن جای گه نشستش *** آن سان که از حرابست تا فوق عرش محمل

***

برداشت باز جبریل پیشانی از زمینش *** در بر گرفت آرام اندام نازنینشن

می کرد باز از هم گیسوی عنبرینش *** می زد ز مهر بوسه بر عارض و جبینش

ز آن عشق و شور و مستی می کرد آفرینش *** می کرد پاک ژاله از برگ یاسمینش

تا بر گشود کم کم چشمان پاك بنيش *** گفتا بخاتمیت کس نیست جز تو قابل

بنهاد بر زبانش پس سوره علق را *** گفتش که سجده می کن دریاب قرب حق را

از جلوه ای بیارای افلاك نه طبق را *** از خلق دور کن دور اشرار ما خلق را

بر کن اساس و بنیان اوضاع ما سبق را *** می پیچ هر کتابی می شوی هر ورق را

می گیر دست مسکین می جوی مستحق را *** ای سر پرست ایتام وی ملجا ارامل

ص: 98

چون خواند تا بآخر اقرا باسم ربك *** گفتش شدی تو مبعوث بر خلق بعد ذالك

سر رشته جهان راست انگشت تو محرك *** منسوخ كن مذاهب تاراج كن مالك

تفسیر کن حقایق تسخير كن ممالك *** گمراه را تو باید برهانی از مهالك

ایجاد را تو باعث این خانه را تو مالك *** تو خسرو طوایف تو رهبر قبایل

***

من خود امین وحیم از جانب خدایت *** فرمان خاتمیت آورده ام برایت

از جای خیز و بنمای اثبات مدعایت *** تا بگذرد ز افلاک ای مصطفی صدایت

بر زن باوج گیتی با دست حق لوایت *** سرها بود نثارت جان ها شود فدایت

شاهنشهان ایام باشند چون گدایت *** دین ترا بهر حال لطف خداست شامل

***

ای پیر عقل امروز شد نوبت جوانی *** در بوستان توحید بنمای نغمه خوانی

ص: 99

و آن باغ را کن ایمن از آفت خزانی *** سیرآب می کنش باز از فیض آسمانی

وز منطق بیانت تعليم كن معانی *** قرآن بخوان بر این خلق با لحن آن چنانی

گاهی بیا بمعراج از بیت ام هانی *** گه با علی پی رزم شمشیر کن حمايل

***

فرش تو زیب عرش است باشد که خود گلیم است *** دربان باب علمت صد موسی کلیم است

يك نكهت از شمیمت صد جنته النعيم است *** دین تو استوار است شرع تو مستقیم است

نامت در آسمان ها مشهور از قدیم است *** خلق تو بس جمیل است خلق تو بس عظیم است

فرق احد ز احمد در این میانه میم است *** و آن گاه ما سوی الله زین میم گشته حاصل

***

در بارگاه قدوس در پیشگاه سبوح *** کردار تست مطلوب رفتار تست ممدوح

خالت مسخر جان زلفت طلسم بدوح *** هر باب مغلقی شد با این طلسم مفتوح

ص: 100

دست سخات مبسوط وصف لقات مشروح *** دارو بده به بیمار مرهم بنه بمجروح

ای چاکر تو آدم وی بنده درت نوح *** عالم گرفت طوفان کشتی ببر بساحل

***

مهر نبوتش باز کردند زیب شانه *** گفتند داده یزدان این مهر را نشانه

یعنی که این نشانه ما راست در میانه *** هستی ز جانب من پیغمبر زمانه

حالی ز جای بر خیز رو کن بسوی خانه *** تا ما شویم همراه پشت سرت روانه

سازیم این ترنم خوانیم این ترانه *** به به تبارك الله زین قد و این شمایل

***

سر و ریاض توحید آمد سپس برفتار *** اطراف و جانب او بودی فرشته بسیار

یک دسته ای قراول یک عده ای علمدار *** جمعی همی نمودند راهش تهی ز اغیار

يك فوج از چپ و راست کردند این خبردار *** کای خفتگان عالم آگه شوید و بیدار

ص: 101

کامروز گشته مبعوث از پیشگاه دادار *** مردی که می دهد فرق ما بين حق و باطل

***

ای مردم خداجو جوئید اگر خدا را *** از خانه ها در آئید بینید مصطفی را

سر حلقه خلایق محبوب انبیا را *** هم کعبه و منا را هم زمزم و صفا را

مرآت ذات حق را خيل ما سوا را *** عذری دگر نمانده است بیرون نهید پا را

ای بت پرست مردم این است کا و شما را *** در کعبه بشکند بت هم يكسلد سلاسل

***

چشم خدیجه می بود اندر ره جنابش *** ناگه بگوش آمد آواز دق بابش

آورد شوق دیدار مستانه در شتابش *** بشتافت سوی دهلیز داد از شعف جوابش

دید از شکاف درگه رخشان چو آفتابش *** دریافت هیئتی را چون بنده در رکابش

ص: 102

از آن جلال و شوکت بگرفت اضطرابش *** عقلش پرید از سر هوشش بگشت ذایل

***

بر خویشتن بلغزید آن بانوی شهنشاه *** آمد که در گشاید شرم و ادب زدش راه

از نور مهر بطحا شد خیره چشم آن ماه *** ناچار در قدومش سر بر نهاد ناگاه

شه گفتش ای خدیجه بر خیز و باش آگاه *** كز حكم آسمانی گشتم رسول الله

برگو شهادتین را بنمای قصه کوتاه *** شد بر نبوت شاه بانوی مکه قائل

***

پس وارد حرم شد آن پادشاه محشر *** عزمش نشست بر دل شورش فتاد بر سر

تابیده رنگ سازد اجرای حکم داور *** تازد بباختر رخش آرد بچنگ خاور

کوبد بساط پرویز راند بملك قيصر *** با همت یدالله میر زمانه حیدر

مولی علی والی جان و دل پیمبر *** آن کس که بی وجودش هر کار هست مشکل

ص: 103

می بود گاه بعثت با خاتم رسولان *** سر خدای بی چون صاحب لوای امکان

اصل و اساس تقوا سالار شیر مردان *** هر چند او شريك است زین انتخاب و عنوان

کرد او قبول اسلام تجدید کرد ایمان *** ده ساله طفل گردید مولای هر مسلمان

امر ولایتش کرد کار نبوت آسان *** دلدارش آمد از در رفتش ملال از دل

آری چو حکم بعثت آمد ز آسمانش *** زد کوس خاتمیت تسخیر شد جهانش

آباد گشت ملکش معمور شد زمانش *** قرآن که معجزش بود دادند بر زبانش

مه شد در آستینش بوسید آستانش *** دادند بس کرامات بر رغم دشمنانش

افشاند بس معانی از منطق بیانش *** بر بست ره بمنکر با منطق و دلائل

تیغ کجش چو شد راست از خون خصم آغشت *** تا بشکند بتان را آمد بکعبه زد پشت

هم بت شکست و افکند هم بت پرست را کشت *** بر مغز جاهلیت مردانه زد همی مشت

ص: 104

تسلیم شد بدینش کیش یهود و زردشت *** مه را دو نیم فرمود با قدرت يك انگشت

خم خانه را نگون ساخت برچید رسم چرخشت *** با دست علم بر کند بنیان جهل از گل

***

کام جهانيان را از علم خود روا کرد *** شد عالمیش مدیون تا دین حق ادا کرد

مخلوق را بخالق نزديك و آشنا کرد *** بس قرن ها براهش دنیا دو دیده وا کرد

بعد مفارقت ها خوش آمد و صفا کرد *** بیمار عالمی را آزاد از بلا کرد

بر بام حق لوائی از معرفت بپا کرد *** ظلم از جهان برانداخت آن پادشاه عادل

***

ای بوستان خلقت باغ بهشت ایجاد *** و آن باغ با صفا را قد تو سرو آزاد

در این بنا تو معمار بر این فضا تو استاد *** کشاف را ز مبدأ صراف روز میعاد

خلقت مراد از تست باقی طفیل و مازاد *** آدم به تست زیبا عالم ز تست آباد

ص: 105

بر قامتت مبارک این خدمت خدا داد *** اى موت مشك مجلس وی روت شمع محفل

***

تا باب حق گشودی ابواب کفر بستند *** اوراق در نوشتند اقلام را شکستند

اهل نظر بعلمت از قید جهل رستند *** آنان که از جهالت این رشته را گسستند

در نزد خلق خوارند پیش خدای پستند *** و آن می کشان سرگرم کز این پیاله مستند

عشاق پاك بازند درد کش الستند *** پیش خدای مقبول در نزد خلق مقبل

***

نام تو روز اول تا عقل اول آمد *** در هر کتاب ازین فصل بحثی مفصل آمد

هر مختصر نوشتند شرحی مطول آمد *** از عقل كل عالم عقل تو اعقل آمد

عقل توکل عقل است این خود مدلل آمد *** زین رو هدایت عقل بر تو محول آمد

ص: 106

هر عقل پیش عقلت ناچیز و مجمل آمد *** ای جاهل از تو دانا وی عقل از تو عاقل

شاها بهشت بوید خاك مدينه ات را *** صد آفرین کند عرش کوه سکینه ات را

کرده خدا ز دانش آئینه سینه ات را *** بسیار گنج دانش باشد دفینه ات را

دست علی کلید است قفل خزینه ات را *** عالم غریق جرم است بنما سفینه ات را

بدبخت آن که در دل بنهفته کینه ات را *** بیچاره آن دلی کاو می باشد از تو غافل

***

خرم شبی که تا عرش راندی بشوق رفرف *** در اقتدات بودند خيل ملك موظف

وندر قفات بودند قدوسيان مكلف *** گفتند خیر مقدم بستند هر طرف صف

از هر طرف منادی وز هر کنار هاتف *** هم زهره می زدی چنگ هم ماه می زدی دف

در قرب قاب قوسین چون آمدی مشرف *** بین تو با خداوند يك ميم بود حائل

ص: 107

پیشانی تو مشکوة رويت سراج وهاج *** جیب تو هست مفتاح صدر تو هست منهاج

عرش برین ترا تخت لطف خدا ترا تاج *** این تخت و تاج شاهی آورده ای ز معراج

علم تو هست دریا دریای تست مواج *** هستند اهل دانش بر مدرس تو محتاج

خاك درت ستاند از هفت آسمان باج *** هر علم و هر کتابی است يك نكته زان فضايل

***

راز نهان مکتوم اسرار رمز مغلق *** بر دانشت مبین بر حضرتت محقق

بودی ز عهد سابق هم در جهان اسبق *** بازار معرفت را از مکتب تو رونق

و آن قرن ها تو بودی صاحب قرآن مطلق *** هم تا قیام محشر تو خاتمی و بر حق

آنان كه شك نمایند هستند شوم و احمق *** و آنان که خورده گیرند هستند زشت و جاهل

***

جولانگه تو نبود این ارض و این سموات *** تنگ است عرصه دهر بر چون تو نازنین ذات

ص: 108

شاهنشهان عقلند در پیش فکرتت مات *** نام تو در تعالی است در روز و ماه و ساعات

دین حنیفت ایمن از دستبرد آفات *** ذات قديم حق را قلب تو هست مرآت

قرآن و سوده و جزو متن و حروف و آیات *** در نعت آن فضایل در وصف آن خصایل

***

ای نام دل پذیرت بر انبیا مقدم *** خلوت سرای حق را کس جز تو نیست محرم

در آسمان مکرم وندر زمین معظم *** نور تو گر نمی بود اندر جبین آدم

آن دم ملك نمی زد هیچ از اطاعتش دم *** با همت تو گردید هر ادعا مسلم

دستور تست متقن آئین تست محکم *** قانون تست رایج قرآن تست کامل

***

گر علم را کتابی است قرآن و دفتر تست *** گر مسندی است بر حق محراب و منبر تست

گر شرع را امیری است ساقی کوثر تست *** ورد هر را رجالی است سلمان و بوذر تست

ص: 109

بعد از تو گر امامی است فرزند دختر تست *** خواهی اگر بسوزی آتش مسخر تست

ور خواهی آن شفاعت آن هم میسر تست *** تا خاطر تو باشد خود بر کدام مایل

***

ای خاتم رسولان جان ها فدای نامت *** سر بنده پیش خالت جان رام پیش دامت

دل زنده از پیامت گفتار حق کلامت *** آب خضر بیانت روح روان پیامت

بوئیده عرش خاکت بوسیده فرش گامت *** شمس است حلقه بر در چون کمترین غلامت

وصاف سال و ماهت مداح صبح و شامت *** امید آن که گیری دستش تو در مقابل

ص: 110

هر آن دل را که سوزی هست و داغی *** بشب روشن بود هم چون چراغی

هر آن چشمی که باشد روزن دل *** بشب بر بستنش کاری است مشکل

ز سوز دل شرر بار است آن چشم *** وز آن دریا در ربار است آن چشم

بشب در ناله عاشق اثر هاست *** بشب در سینه سوزان شررهاست

کسی کاندر سحر چون مرغ حق گو *** ز دل یارب زند و ز سینه یاهو

بارزش قطره اشکيش دریاست *** در آن دریاچه گوهرهای والاست

خنك آن دل که شب نالان تر آید *** خوشا چشمی که شب گریان تر آید

کند تیر دعا در شب اصابت *** که شب باشد دعاها را اجابت

خدا خوانان همه نمه شب آیند *** سحر در ذكر يارب يارب آیند

چو شب شد عارفان آماده باشند *** سر کویش بخاك افتاده باشند

ص: 112

بجز شب در رواغی نیست دل را *** بغیر از شب فراغی نیست دل را

شب تیره بود آمال عاشق *** تماشائی است در شب حال عاشق

چو شب شد عاشق هجران کشیده *** بکنجی پای در دامان کشیده

چنان از سینه می نالد که افلاك *** شوند از سوز او محزون و غمناك

شبانگه جلوه رخسار خوبان *** بچشم عاشقان باشد دو چندان

بود دل را بحق گفتار در شب *** تجلی در شت و دیدار در شب

براق عقل در شب ها رونده است *** سحر که رفرف عاشق پرنده است

بزرگان را سحر معراج باشد *** عزیزان را بشب منهاج باشد

خدا را جلوه های آن چنانی *** شدی شب در سرای ام هانی

بدان مقصد که بنهد راز در بین *** بصاحب سر خود در قاب قوسین

ص: 113

شب آن شب که فیض عام دادند *** محمد را بسی اکرام دادند

چه شب آن شب که عالم در طرب رفت *** به مهمانی حق شاه عرب رفت

چه شب آن شب که عیش ما سوا بود *** شب معراج ختم انبیا بود

چه شب آن شب که بودی صبح امید *** چه شب آن شب که امت را بدی عید

شب از بحر سراسر موج رحمت *** بدست ساقیان فوج رحمت

خدایش جرعه ای در جام فرمود *** بشر را شاد و شیرین کام فرمود

اگر تنها خدا خواندی بخوانش *** بدى عالم طفیل میهمانش

شبی کاندر سیاهی روشنی بود *** خلايق را ز هر بیم ایمنی بود

شبی کز عرش با تعظیم و تجلیل *** فرود آمد پیام و وحی و تنزيل

بصدر اعظم دیوان اعلا *** خديو يثرب و سلطان بطحا

ص: 114

محمد شاه تخت و صاحب تاج *** که امشب از زمین بر شو بمعراج

که در خلوت در از اغیار بندیم *** رقیبان را لب از گفتار بندیم

تو چون محرم باسرار الهی *** بیا آن جا که کسرا نیست راهی

ازین بیت محقر چون خیالی *** بزن تا آشان قدس بالی

بير تا ذروه ایوان تجلیل *** که ره نبود بميكال و بجبريل

اگر چه در دل عشق آفرینت *** دل مهر آزمای نازنینت

مرا باشد مکان بی چند و بی چون *** وز آن دل نيستم يك لحظه بيرون

نباشد بين ما و تو جدائی *** ولی رسم است کاندر آشنائی

بلد باشند یاران خانه هم *** فرود آیند در کاشانه هم

بدان سان کآمدم در منزل تو *** گزیدم جای خود اندر دل تو

ص: 115

تو هم باید شبی در عرش آئی *** چنین باشد طریق آشنائی

بهر دیدن که بعدش بازدید است *** محبان را محبت ها مزيد است

رها کن عالم صد رنگ ناسوت *** بیا در خلوت بیرنگ لاهوت

وزین کثرت اگر داری ملالی *** سوی وحدت دمی بگشای بالی

و گر رنجیدی از غوغای عالم *** قدم بگذار بر بالای عالم

ز جا خیز ای فروغ آسمانی *** مخسب اندر سرای ام هانی

در نگت خسته کرده است اندرین خاك *** برون از خاک شو در سیر افلاک

همی زیبد ترا ای جان جان ها *** خرامیدن بطرف آسمان ها

ترا شاید که از این خانه ننگ *** ازین خاک و ازین کوه و ازین سنگ

بر آری سر از آن ملکی تو ایشاه *** که عقل و وهم نبود در آن راه

ص: 116

بدان قسمی که جانت پاك و والاست *** محيط و با خبر از زیر و بالاست

تن بی سایه ات را نیز شاید *** که خود از زیر بالا واقف آید

که سیر صورتت گردد چو معنا *** بچشم سر به بینی ملك بالا

به تشریفات چون تو میهمانی *** ز رحمت هر طرف گسترده خوانی

تن و جان را چو یکسان آید این سیر *** نشان خاتمیت هست و لا غير

چراغ عرشیان نور افکن از دور *** بساط قدستان نور على نور

سپس جبریل گفت کای شاه لولاك *** بدان کاعلام شد امشب بافلاك

بعنوان تو جشن آسمانی است *** خروس عرش در گلدسته خوانی است

که دعوت داری اندر عرش رحمان *** خدایت میزبان است و تو مهمان

ملايك محفل آرایند امشب *** به پیش پات بر پایند امشب

ص: 117

همه افلاکیان هستند مأمور *** که گرد آیند اندر بیت معمود

بیارایند خاص احترامت *** بهر طاقیش بنویسند نامت

همه لاهوتیان بر دوش پرحم *** دهند امشب شعار خیر مقدم

زمین در جنبش و آفاق مسرور *** جهان غرق شعف مخلوق مغرور

که امشب مصطفی شاهنشه خلق *** چراغ روشن و شمع ره خلق

خدای آسمان را میهمان است *** در آن مجلس سخن از عاصیان است

ترا باشد بصد امید و آمال *** هزاران کاروان دل بدنبال

دعای امتت پشت سر تست *** نگاه پر گناهان بر در تست

که اندر بازگشتت ارمغان هاست *** ره آوردت تسلی بخش جان هاست

که بحت عاصیان در پیش آری *** عطا و مغفرت با خویش آری

ص: 118

بیا بگذار امشب بار منت *** بفرق نه رواق و هشت جنت

ملك بیرون در باب ایستاده *** فلك بر شوق دیدارت ستاده

منازل امن و ره بی اغتشاش است *** سپاه چرخ را آماده باش است

تو خود از پیشگاه لایزالی *** نخواهی باز گشتن دست خالی

در امشب چون که با رحمت قرینی *** بفردا رحمة للعالميني

براق ماه پیکر مه آسا *** بهشتی مرتع و فردوس سیما

عنانش بسته ام بر حلقه در *** مرصع زين مجلل تاج و پیکر

که از این خانه چون اندیشه پاک *** رساند مر ترا تا اوج افلاك

مخسب ای جان جان بشتاب بشتاب *** بیا مستقبلين را زود دریاب

که از آغاز شب در آن مراحل *** کشیده صف بصف منزل بمنزل

ص: 119

بامیدی که دیدار تو بینند *** قد رعنا و رخسار تو بینند

ز حقش چون رسید ای مژده در گوش *** شدش دریای عشق و شوق پر جوش

به پيك يار آن ماه دلا آرا *** نگاهی گرم کرد و جست از جا

حیب حق بصد عشق و محبت *** که بود آمیخته با خوف و خشیت

در آن هنگامه سر از پای نشناخت *** به پیش پا جهان پشت سر انداخت

خرامیدن گرفت آن سر و آزاد *** لبش خندان تنش ارزان دلش شاد

ز پیشاپیش او جبریل و میکال *** سرافيل و سیاتیلش بدنبال

رکابش با تواضع بر گرفتند *** بهمراهش در آن ره پر گرفتند

گرفتی جای چون در خانه زین *** نثارش شد درود و مدح و تحسين

براقش ره نورد و تند و آرام *** سپهرش رام بد در زیر هر گام

ص: 120

بدریای فلک گشتی شناور *** خیال آسا ببالا پر زدی پر

منازل را بلد چون هوش هشیار *** ز هر جا با خبر چون فکر سرشار

ز مسجد تا سپهر هفتمینش *** رهی روشن بچشم تیز بینش

رکابش پای گاه پای امید *** رکیبش مظهر و معنای امید

عنانش رشته امید عالم *** عنان دارش امید نسل آدم

جهانی منزلت بر صدر زینش *** گلی از شان و شوکت در جبینش

بزير سم ندیدی کس غبارش *** که بود آئینه یزدان سوارش

بزیر نعل آن رهوار دلکش *** هزاران نعل بودی زیر آتش

فراست گشته زان زیبا فرس مات *** که چون ره می برد سوی سموات

پر و بالش ز همت یالش از جود *** عنانش در کف زیجود محمود

ص: 121

ز تعلیمات شیرین گشته شب خیز *** شده بر خسرو آفاق شبدیز

بهر منزل که گشتی از زمین دور *** نهاد از راکب خود پشت سر نور

اگر چه بود سنگین بارش آن شب *** ولی نیروی حق بد یارش آن شب

نفرسود از چه بار او وزین بود *** طریق برد باری خود همین بود

فضا و جو و افلاك و كواكب *** بنظمی خاص با حفظ مراتب

باستقبال مهمان ایستادند *** همه در تحت فرمان ایستادند

بهشت از مقدمش بوئی شنیدی *** بساط عيش را بیرون کشیدی

فلك را کام از او حاصل آمد *** زمین را دوری از وی مشکل آمد

ملايك بهر دیدار محمد *** که تا بینند رخسار محمد

برون آورده سرها از حجابات *** فکنده غلغلی اندر سموات

ص: 122

شب آهنگان این گردنده طارم ***ز ماه و مهر تا رخشنده انحم

ستاده بر سر راه عبورش *** که تا بینند از نزديك و دورش

قراول مهر رخشان پیش راهش *** ز حل مبهوت از طرز نگاهش

دو پیکر دست اندر گردن هم *** فکنده پای اندر دامن هم

که اندر پیش پایش پای کوبند *** بمژگان گرد راهش را بر و بند

قمر بر طلعتش مدح و ثنا گفت *** هزاران آفرین گفت و بجا گفت

عطارد می زدی دف مشتری چنگ *** همی شد زهره با آنان هم آهنگ

شدی میزان بعدلش هم ترازو *** که آید ز اعتدالش معدلت جو

حمل با ثور قربانی راهش *** اسد مرعوب از طرز نگاهش

ز خرمن سنبله شد خوشه چینش *** بشكل خوشه چینان شد رهنیش

ص: 123

شدی نقاش حق با رنگ مقبول *** برنگ آمیزی فردوس مشغول

که امشب بهترین نقش الهی *** محمد با جلال پادشاهی

ازین ده در بهشت آید زمانی *** پسندد رنگ و بگزیند مکانی

لبش بر چهره گل ها بخندد *** گلی شاید ازین گل ها پسندد

چو آمد در بهشت آن آن فخر آدم *** بهشت از بوی او گردید خرم

ز قصر و کاخ و ایوان نهر و اشجار *** ز نقش و رنگ و طیر و باغ و اشجار

پسندید از میانه بی کم و بیش *** همان نقش قبول امت خویش

درختان بهشتی دوش بر دوش *** فوا که خوشه خوشه گوش در گوش

فرود آورده هر يك شاخ و كاكل *** که شاید میوه فرماید تناول

نخورد و رو بسوى باغبان کرد *** ذخیره از برای دوستان کرد

ص: 124

در و باغ و قصور و حور و غلمان *** همه گشتند بر چمش نمایان

که از نظاره اش مسرور گردد *** غم وانده ز جانش دور گردد

همی بود از میان هشت جنت *** نگاه او بمنزلگاه امت

نهاده حور بر کف جام بلور *** ز آب کوثر و تسنیم و کافور

که شاها هر چه خواهی نوش جان کن *** چو از ره آمدی شیرین دهان کن

ننوشید او که ما را دوستانی است *** میان دوستان لب تشنه گانی است

نباید آب خوش بی دوستان خورد *** نشاید تشنه گان را از نظر برد

برضوان از کرم فرمود پیغام *** که از امت کند تشریف و اکرام

بآتش گفت بردی و سلامی *** بمالك داد از رحمت پیامی

چنان دوزخ بلطفش گشت خاموش *** که شد هنگامه قهرش فراموش

ص: 125

غرض کاندر تمام آن مراحل *** خیال امتش می بود در دل

طلوعش انبیا دیدند از دور *** که ماهی آمد و غرق است در نور

صفی با نظم خاص آسمانی *** همه بسته به تبريك و تهانی

صفی الله ستاده بر سر صف *** شد اول بر رکابش او مشرف

زبان بگشود کای نسل گرامی *** تو چون در تربیت تام و تمامی

بجای من به نسل من پدر باش *** منم آدم ولی تو بوالبشر باش

نجی الله ز شوقش بی کم و کم و بیش *** بطوفان داد یک جا هستی خویش

چنان بهر نجاتش دید استاد *** که کشتی بانی خود را با و داد

رکات رفعتش بوسد ادریس *** به تجليل و بتمجید و بتقديس

طلسمی بست بر بازوی آن شاه *** که چشم بد نیابد بر رخش راه

ص: 126

خلیل الله به پیش مرکب شاه *** ذبیح الله را آورد همراه

که این فرزند اگر روزی امان یافت *** چو در صلبش تو بودی باز جان یافت

چو هستیم از چنین منت رهینت *** همی بوسیم دست نازنینت

كليم الله زفرط اشتیاقش *** ید و بیضا ببستی بر براقش

جنیبت کش به پیشش صالح و هود *** بچار و شیش اندر نغمه داود

سلیمان با ادب بنمود تعظيم *** بساط و حشمت خود کرد تقدیم

بگفت ای شه مرا از یمن خاتم *** شد آن لا ینبغی دولت فراهم

در آن تاج و نگین نام تو می بود *** همه احسان و انعام تو می بود

سپس روح الله آمد دست بر سر *** سپند مریمش بودى بمجمر

بدور قامتش گرداند شادان *** که ایمن باشد از چشم حسودان

ص: 127

همه قدوسیان با صد اشارت *** همی دادی بیکدیگر بشارت

که امشب مصطفی از مرکز خاك *** همی آید بسوى ملك افلاك

در امشب عرش را او میهمان است *** محمد میهمان خود میزبان است

شود کز ما زند حرفی در آن جا *** ببندیم از دمش طرفی در آن جا

چنان شد رفرف شه گرم رفتار *** که پای همرهانش ماند از کار

چو او را اذن رفتن پیش تر شد *** ز همراهان شتابش بیش تر شد

اگر چه خواستی در طی آن راه *** رفیقی هم زبان بر وفق دلخواه

ولی در پیش گه تنهاش خواندند *** رفیقان را ز نیم ره براندند

رسید آن جا که عقل و وهم شد گم *** بدی بحر تجلی در تلاطم

چنان مقصد بچشم عقل شد دور *** که جبریل از رقابت گشت معذور

ص: 128

بساط خویش را بر چید و بر گشت *** رکاب شاه را بوسید و برگشت

بدان درگه رسید آن تازه مهمان *** که استقبال کردش نور یزدان

چو نور میزبانش راهبر شد *** شرار ناز شوقش تیزتر شد

چنان شد محو و مست وصل جانان *** که جسم او نمی گنجید در جان

نه در خاطر جهان و نه زمینش *** نه نقشی در خیال پاک بینش

نه احساس تن و جان نه لباسی *** نه اندر فکرتش وهم و قیاسی

نه در قلبش ازین هستی نشانی *** نه یادش از زمین نی آسمانی

شدی جان و تنش عشق مجرد *** حجابش با احد شد میم احمد

بقرب قاب قوسین او علم زد *** ادب فرمود و پشت در قدم زد

ندا آمد که این جا نیست دربان *** تو اهل خانه می باشی نه مهمان

ص: 129

تو بهتر ممکنی در ملك واجب *** برای چون تو مهمان نیست حاجب

در ما بر تو باز است ای محمد *** ز دربان بی نیاز است ای محمد

برویت تا ابد بگشوده باب است *** حساب ما جدا از هر حساب است

کشیدندش حجابی در مقابل *** که نی ره دید و نی خود را نه منزل

حبیبی در حریم دوست بنشست *** لب از گفتار و چشم از نظره بر بست

وصال دوست آن سان کرد ماتش *** که از خاطر برون شد کائناتش

ز بزم عشق چندان گشت مدهوش *** که جز حق ماسوا گشتش فراموش

دل از عالم برید و بست با دوست *** سرا پا جان شد و پیوست با دوست

چنان شد غرق وصل آن جان عاشق *** که گوئی دست شستی از علائق

ولی ز آن جا که کار خلق عالم *** بدست او شدن باید فراهم

ص: 130

یکی دست از حجاب جان بر آمد *** به پشت آن نبی داور آمد

که از مستی بخود آید دگر بار *** وگرنه کار يك عالم بدى زار

خوشا دستی که قلبش را خنك ساخت *** ز لطف حق بکار خلق پرداخت

چو از دستش بدل دادند حالی *** مزاجش را در آمد اعتدالی

بشد آرام قلب نازنینش *** عرق شد پاک از چهر و جبینش

بفرمودش خدا از دوستداری *** که صوغات سفر ما را چه داری

شدش با ذات حق گفت و شنودی *** زبان بهر تكلم بر گشودی

بگفت از قول امت عذر خواهم *** ز خلقی قاصد عذر گناهم

که اندر محضر عفو الهی *** نشاید ارمغان جز عذر خواهی

ندا آمد که جرم عاصیان را *** وگر خود مایلی جرم جهان را

ص: 131

ببخشیدیم بر تشریف گامت *** به تحلیل و بپاس احترامت

رسالت از منت بر خلق ازان است *** که قلبت مهربان با بندگان است

ترا با خلق دیدم با محبت *** که بنوشتم ترا حکم نبوت

کنون بر خوان رحمت میهمان باش *** نمک می خور نمکدان جهان باش

چو بر خوان رفت دست نازنینش *** یکی دست آمدی هم آستینش

بخوان عشق و رحمت هم غذا بود *** بچشم شاه آن دست آشنا بود

چنین دستی بجز دست علی نیست *** که همدست نبی غیر از ولی نیست

ص: 132

سمن خیز و لاله ریز همه کوه و سنگ شد *** در و دشت و باغ و راغ ظریف و قشنگ شد

چمن از سپاه گل چوروم و فرنگ شد *** از آن کوه رحمتی که شب گشت منفجر

***

وزید از جنان نسیم بسی چابك و دلیر *** نمود از دمن عبور زد اندر چمن عبیر

برقص آمد از دمش کهن سال سرو پیر *** شدندی بنات باغ ازو تربیت پذیر

همه پیش او شدند به تسلیم سر بزیر *** بگل غنچه رضيع بسر سبزه صغير

هم آن ابر داد آب هم آن آب گشت شیر *** که بعد مهی شدند همه شوخ و پرده در

***

چراغان بود بشب در و دشت و باغ و راغ *** مگر آمده بباغ گل سرخ چون چراغ

که اندر سیاهی است چراغی به پر زاغ *** فروغش بچهر شب چو زنگی بکف ایاغ

که بر کف نهاده است زمستان کند سراغ *** ز بس رنگ و بوی او همی پرورد دماغ

ص: 134

رسد مغز خسته را ازو راحت و فراغ *** کجا رفت آن که او زدی بود منزجر

***

شقایق کشیده است چرا خویش را کنار *** چو دوشیزه ای که او بود تازه می گسار

پناهی گزیده است با طراف جویبار *** چنان باده خورده است که سرخ است و گلعذار

بمستی شده است سخت بسرمای شب دچار *** گهی افتد از یمین گهی جنبد از یسار

چرا با یکی دو جام بود مست و بی قرار *** مگر تازه کار را زیادش بود مضر

***

چرا لاله را درون ز خون است سرخ تر *** مگر زیر پای او بگل بر نهاده سر

شهیدی به تیغ عشق دل افکار وخون جگر *** که خون دلش هنوز روان است از بصر

هنوزش جگر کباب هنوزش دو دیده تر *** دهد چاک دامنش ز خون جگر خبر

نه تنها بلاله ماند ز خونین دلی اثر *** بهر گل که بنگری ضمیری است مستتر

ص: 135

شبی طرف جویبار بنی شوخ و گلعذار *** بدست آرزنده دل بگیر از کسان کنار

نگه کن در آن میان بآثار کرد گار *** ببین صنع ایزدی ببین حسن ابتکار

ببین کز کجا شده است گل و سبزه آشکار *** چه گل ها چه سبزه ها یکی مست و يك خمار

یکی زرد و عنبرین یکی سبز و مشکبار *** همه خورده اند آب ز سر چشمه خضر

***

چه دستی چنین خواص بابر بهار داد *** بباران رحمتش چه کس اعتبار داد

بعنوان دایگی که او را قرار داد *** که پستانش شیر لطف بهر شیر خوار داد

چه شیری که قطره ایش دو صد رنگ بار داد *** دو صد رنگ بیشتر هزاران هزار داد

بدان ریزشش که بود که این اختیار داد *** چو بذال بی دریغ نه افراد محتگر

***

شب و طرف جویبار ببين لطف ماهتاب *** بگلین نظاره کن که بلبل بصد شتاب

ص: 136

چو لب تشنه ای که او بیابد ز دور آب *** بود در کنار گل زند نعره بی حساب

سحر که رود از هوش چو مستان که از شراب *** بر آرد سپیده دم سر از بوی گل ز خواب

بمانند مردگان زمیلاد بوتراب *** که خیزند از تراب بفرمان قدقدر

***

چو مولود آن که هست حرم زادگاه وی *** از آن شد مطاف خلق که بد در پناه وی

بنان خود شکن شدند بطرف کلاه وی *** صفا را صفا رسید ز رخسار ماه وی

حرم شد مقام امن ز نظم نگاه وی *** حجر شد سیاه فام ز خاک سیاه وی

بدی چشم انتظار نبی را براه وی *** خدایش بامر دین همی بود منتظر

***

ابو طالبش چو دید دل و دیده شاد شد *** چو دیدش رسول حق بعزم جهاد شد

مباهات خاندان زیاد از زیاد شد *** بروی زمانه باز در عدل و داد شد

ص: 137

ملال و فسردگی نبی را زیاد شد *** همی جشن مولدش بعرش انعقاد شد

که حق را پسر نبود علی خانه زاد شد *** که در خانه زادی است علی فرد منحصر

***

امير فلك سرير علی گوهر وجود *** على قطب دایره على محور وجود

سموات سبع را على اختر وجود *** على مركز حيات على مصدر وجود

على مرجع عموم على مفخر وجود *** على صاحب اختیار بسرتاسر وجود

على باء بسمله بسر دفتر وجود *** که در نقطه اش بود هزاران هزار سر

***

علی گوهر صفا على جوهر يقين *** علی شیر کردگار علی شهسوار دین

على روح ما سوا على جان ماء وطين *** على علم را اساس على عدل را قرین

على عرش را شكوه على فرش را مكين *** على قاسم جنان على حافظ جنين

ص: 138

على شرط نعبد على رسم نستعين *** علی مرد عدل و داد علی فرد مقتدر

***

علوم جهانیان شعاعی ز علم اوست *** که او مغز دانش است علوم زمانه پوست

بشر طفل مکتبش چه دشمن بود چه دوست *** بیانش معانی است ز بس منطقش نکوست

ز بستان لطف اوست گلی را که رنگ و بوست *** ز بحر کمال او روان صد هزار جوست

ز هر علم و هر هنر کز او بحث و گفتگوست *** علی هست مطلع على علی هست مبتکر

***

پی نظم روزگار برای رواج دین *** خراطيم خصم را زد او تیغ آتشین

گرا کاخ کفر را نمی کوفت بر زمین *** نه مومن وجود داشت نه یک تن بدی امین

بشر بد اسیر جهل عدو بد بحق ظنين *** هم آتش زد او بكفر هم آورد او يقين

از آن عزم مستقيم ملك گفتش آفرین *** که زد تیغ منحنى باعناق منكسر

ص: 139

بنازم بذو الفقار که چون سر زد از غلاف *** هیولای سر کشی نهادی بخاك ناف

اگر عمرو مرحبی به پیشش زدند لاف *** همه سر نگون شدند بيك ضربه در مصاف

همان ذو الفقار بود که شد حل اختلاف *** میان موحدين هم او او داد ائتلاف

هم او از زمین بکند بن و بيخ اعتساف *** به آئین حق علی نصیر است و منتصر

***

کمیتش شراره خوار حسامش شراره بیز *** یکی صرصری است سخت یکی برق و شعله خیز

يكى پيك انقلاب یکی هول رستخیز *** یکی گیرد از بدن سر حضم بی تمیز

یکی پیکر عدو کند نرم و ریز ریز *** نه مرحب دل فرار نه عمروش ره گریز

چه عمر و چه مرحبی که با تیغ شعله ریز *** فتادند بر زمین چو آن نخل منقعر

على هادى طريق علی پیر شیخ و شاب *** على میر كائنات على مالك الرقاب

ص: 140

على معنى كتب على حاصل كتاب *** علی راز دان غيب على پاك و مستطاب

علی نور بخش ماه علی چشم آفتاب *** على جنت و صراط علی دفتر و حساب

على منتخب و جود علی زبده تر جناب *** على شاه مستقل على ماه مستقر

***

سرایش بهشت عدن تحصن در او نجات *** که آن جا بود دفین همه مظهر صفات

رواقش حریم امن شمیمی از او حیات *** وز آن آستان دهند بدرماندگان برات

که محتاج آن درند شش ارکان و شش جهات *** خصالش ستوده حق بآيات بينات

بود کاخ شرع را از آن پایگه ثبات *** شود رحمت خدای از آن خانه منتشر

***

شد از یمن مدفنش نجف كعبه مراد *** بشر را بگردن است از او طوق انقیاد

که علم و کمال و فضل كرامات و اجتهاد *** اصول و فروع دین دگر مبدأ و معاد

ص: 141

مبادی شرع و عقل مبانی عدل و داد *** ریاضات و کف نفس جوانمردی و وداد

ز آثار قبر اوست که آن هادی عباد *** به نشر معارف است بسی جاهد و مصر

***

قضا بنده درش که در اختیار اوست *** قدر نیز چاکرش که فرمان گذار اوست

قلم را فضیلتی است که دفتر نگار اوست *** مدینه است شهر عشق که شهر و دیار اوست

نجف عرش اعظم است که آن جا مزار اوست *** بشر مهمان اوست جهان ریزه خوار اوست

کرم در سرشت اوست کرامت شعار اوست *** که ریزند از کفش چو باران منهمر

***

غلامی او شرف ثنا خوانیش مقام *** عزیز است هر که هست بدرگاه او غلام

بنامش زند فلك کوس صبح و شام *** درودش شود نثار ز فوج ملك مدام

هم او باء افتتاح هم اوسین اختتام *** جهان و جهانیان دور دشت و کوه و بام

ص: 142

سموات و جن و انس زمین و زمان تمام *** بشاهیش معترف بمولائيش مقر

***

به نعتش بیان قصير بوصفش خجل قلم *** ازین مبحث خطیر زبان در کشید دم

درین راه بیکران دگر خسته شد قدم *** پر است از مدیحه اش کتاب همه امم

چه ابیات در ثناش عرب گفت و هم عجم *** کم است آن چه گفته اند همه بی زیاد و کم

جهان گر ثنا کنند بود قطره نزدیم *** ز تحرير ما رقم ز تفصيل ما ذكر

***

شها در مدار عمر شود شمس را گاه *** مرا سر بسر عمل خطا هست و اشتباه

نظر کن ز مکرمت باين عبد رو سیاه *** که باشد ولای تو در آن ورطه عذر خواه

من از کرده منفعل تو درحشر پادشاه *** دم مرگ باشد همی دیدگان براه

که چون تشنه گان وصل کنم بر رخت نگاه *** که لطف و کرم ترا شعاری است مستمر

ص: 143

از حالت افلاکیان احوال من حاکی بود *** کاندر نشاط استاده اند خیل ملايك صف بصف

***

در تن نمی گنجد روان از عشرت و شادی دمی *** گوئی نهانی دلبری معجز لبى عيسى دمی

از نو روانی می دمد در قالب هر آدمی *** وز لعل دلکش می نهد بر زخم دل ها مرهمی

یا غیر ازین عالم خدا کرده است خلقت عالمی *** پر نعمتی پر وسعتی باغی بهشتی خرمی

کآن جا نیابی خسته ای افسرده رنج و غمی *** یا ناله ای یا حسرتی یا آه و آوخ یا اسف

***

برگرد مه ریزش کنان ابری تفرج خير بين *** عقدی ز مروارید تر برگردنش آویز بین

بوی بهارستان او در باغ عنبر بیز بين *** مه در دلش چون گوی زر اندر کف پرویز بین

رفتار شیرین سیر او چون سرعت شبدیز بین *** چون بارگاه خسروی بویش عبیر آمیز بین

ص: 145

جامش زمی لب ریز بین رنگش نشاط انگیز بین *** دریای فیض و رحمت است کآرد بلب هر لحظه کف

***

من خود ندانم کیستم هشیار یا دیوانه ام *** گشته است جنت مسکنم باغی بود ویروانه ام

در مسجدم یا صومعه در دیر یا بتخانه ام *** خورشیدی از هر روزنی تابیده در کاشانه ام

من کز گدائی کمترم بر مسندی شاهانه ام *** با دل بری هم صحبتم كاو شمع و من پروانه ام

هر دم ز زلف و خال خود آرد بدام و دانه ام *** وزيك تبسم مي برد عقلم ز سر هوشم ز کف

***

گاهی خیالات درون سیر جهانم می دهد *** گاهی تماشای برون طبعی روانم می دهد

و آن طبع سحر آسای من سحر بیانم می دهد *** گه پیر روشن منظری خود را نشانم می دهد

حرفی ز فردا می زند ذوق بجانم می دهد *** تبريك عيد و تهنیت اندر زبانم می دهد

گه هاتفی بر جان ندا از آسمانم می دهد *** شد عبد مولود علی شیر خدا شاه نجف

ص: 146

فردا زمین غوغا شود تا آسمان هفتمین *** از بس كه از اوج فلك آيد ملك سوى زمين

بر دست هر يك دسته گل منشور سبز اندر جبین *** آن دسته گل ها چیده اند از باغ رب العالمین

منشور سبز آورده اند عیدی برای مسلمین *** بر هر ورق بنوشته است با خط روشن این چنین

بشری که آمد در وجود مولا امیرالمومنین *** میر عرب فحز عجم معجز نمای لو کشف

***

چون صبح فردا آفتاب از کوه بطحا سر زند *** روح القدس بهر خبر الله اكبر بر زند

اول حصار کعبه را پیراهن دیگر زند *** و آن گه درون خانه را آئین زیباتر زند

لوحي بشكل یا علی بر بام و بر سردر زند *** نقشی برای جای پا بر دوش پیغمبر زند

بر مشركان چشمك زند لبخند بر خیبر زند *** یعنی رسید آن کوه کزو نسل عدو گردد تلف

ص: 147

یعنی تو غیر از مریمی بازا و زین درگه مرم *** خاص تو و فرزند تست رکن و مقام و مزد لف

***

این خانه را باید خدا یک روز معماری کند *** آدم بنایش بر نهد نوحش پرستاری کند

وانگه خلیلش با پسر تا سقف حجاری کند *** آن يك در و بامش نهد و آن نقش و گچ کاری کند

هر يك ز آباء رسول پس خانه سالاری کند *** کامروز اندر خانه اش يك ميهمان داری کند

وز این گرامی میهمان امری عجب جاری کند *** پس نقشه های ما سلف بد بهر این زیبا خلف

***

چون دید صاحبخانه را از میهمان اکراه نه *** شد با اجارت در درون آن جا که کسرا راه نه

جز هییت یزدان کسی دربان آن در گاه نه *** غیر از عنایات خدا با او کسی همراه نه

وز آن پذیرائی کسی غیر از خدا آگاه نه *** حرفی در آن محرم سرا جزباء بسم الله نه

جز طفلك تسبیح خوان هم صحبتش دلخواه نه *** آن میزبان این میهمان نازم باین مجد و شرف

ص: 149

چون آرمید آن میهمان باب حرم مسدود شد *** آثار هر نامحرمی هرجا که بد نابود شد

بر عقل و وهم و چشم و جان ره بسته و مسدود شد *** از بس جهان شد بی صدا گفتی جهان مفقود شد

هرخوان که میهمان خواستی با لطف حق موجود شد *** پس نور باران دامنش ز انوار آن مولود شد

مولود او مشهود شد میلاد او مسعود شد *** از شرم خود شد منکسف وز بیم شد مه در خسف

***

تا خانه زاد کبریا بنهاد اندر خانه پا *** هم بیت و هم رکن و مقام هم مروه هم کوه صفا

هم دامن بنت اسد هم چاه زمزم هم منی *** شد قبله اهل زمین شد بر تر از هفتم سما

معنای تکبیر آشکار شد از حریم کبریا *** هم خانه زاد است این پسر هم خانه هم خانه خدا

کامروز والا مقدمش شد فخر این عالی سرا *** زین خانه زاد آمد قلم در وصف و در تحریر جف

***

غوغا شد از میلاد او کس دیده مولودی چنین *** شد تازه سیر آسمان جنبش در آمد بر زمین

ص: 150

تلخی برفت از آب و گل شهد و شکر شد ماء و طين *** گفت آسمان هفتمین کآمد امام اولین

کاسد بشد كالاى شك شد گرم باز ار یقین *** كان معنى حق اليقن از کعبه بنمودی جبین

شد بیرق احمد بلند برنده شد شمشير دين *** اوضاع شد وضعی دگر از ما وقع تا ما وقت

***

در عفیف پاك جان ماه زمين مهر زمان *** مام على بنت اسد كان شرف شاه زنان

در منتهای عافیت در مرکز امن و امان *** در مخزن اسرار حق بنهاد آن بارگران

هم دایه هم مادر شدی بر خانه زاد میزبان *** بعد از سه روز آمد برون می رفت شکرش برزبان

شاه ولایت در کفش چو ز ماه بر سر و روان *** حور از جلو غلمان ز پی می ریخت گل می کوفت دف

***

چشم زمین و آسمان بر روی طفلش وا شدى *** گوئی تنی بی جان بدی کز دیدنش احیا شدی

بر احترامش آفتاب سر تا قدم بر پا شدی *** در آفرینش هر چه هست نهضت شدی غوغا شدی

ص: 151

ابلیس و دیو و اهر من ترسان شدی رسوا شدی *** بعد هزاران قرن ها راز نهان افشا شدی

از طفل نوزادی عجب راز کهن پیدا شدی *** بهر تماشای علی سرها در آمد از غرف

***

می رفت و می آمد در و داز کوی و بام و بر زنش *** گشتی ز حل آئینه اش بودی عطارد دف زنش

خوبان جنت بنده وار پروانه پیرامنش *** آن يك كشيده معجرش و آن يك گرفته دامنش

گوید یکی با دیگری بگزار یک دم بامنش *** تا همتی گیرم مگر از بچه شیر افکنش

یا پودی از قنداقه اش یا تاری از پیراهنش *** با خود برم سوی بهشت جای هدایا و تحف

***

این کوکب عالم فروز خود از چه مشرق سر زده *** كاو هاله ای از باختر تا دامن خاور زده

و آن هاله از تا بندگی صد طعنه بر اختر زده *** آیا که بد مشاطه اش کاو شانه اش بر سر زده

کاینسان جهان را نکهتش يك سر بمشك تر زده *** این طایر قدسی خرام خود در چه اوجی پر زده

ص: 152

آیا که بر قنداقه اش چندین زرو زیور زده *** این طفل الفت را چرا با هر دلی شد مؤتلف

***

از صیت شاهنشاهیش آن دم جهان آگاه شد *** کاندر كف بنت اسد ظاهر ز باب الله شد

با جلوه حق از حرم پیدا شد و در راه شد *** کوه اربدی در راه او كوچك چو پر کاه شد

از شرم او هر یوسفی پنهان بقعر چاه شد *** خورشید رویش آینه پیش عذار ماه شد

با صد جلال و منزلت وارد بمنزلگاه شد *** در جبهه بوطالبش پیدا شد آثار شعف

***

چون دید دیدارش پدر رخشنده شد چون قرص خور *** فرمود تا بر صدقه اش کردند قربانی شتر

کردی نثار موی او هم سیم و زر هم لعل و در *** درماندگان را داد او اسباب عيش وخواب وخور

القصه شد روی زمین از صیت این مولود پر *** شمشیر دین ز آن روز شد خصم افکن و پولاد بر

شد تلخ ازو عيش عدو حق است او الحق مر *** کافر ز بیمش برد سر صبح محشر در سجف

ص: 153

آمد طرفدار بشر آمد نگهدار جهان *** آمد خدیو عدل و داد با پرچم امن و امان

آمد معانی و حکم آمد خداوند بیان *** آمد ولی کردگار آمد امام انس و جان

آمد صفای اهل دل آمد فروغ چشم و جان *** شد رسم تحلیفی ادا بین زمین و آسمان

تا کجروی یک سو نهد نیکی کند با راستان *** نام على شرط يمين عنوان او رسم حلف

***

چون دید شاه انبیا هم روی او هم موی او *** لبخند زد بر روی او اورد دستی سوی او

می گشت بازویش قوی می دید چون بازوی او *** می داد دلجوئی بخود از نرگس دلجوی او

بران شدی شمشیر او می دید چون ابروی او *** گفتی که ایامی قدیم بوده است در پهلوی او

کامروز بعد از سال ها دیده است از نو روی او *** بوسیدیش بوئیدیش بر یاد عهد ما سلف

طفلی که در ذکر و دعا روز الست این کاره شد *** امروز از قنداقه هم دستش برون یک باره شد

ص: 154

این است دست حق کز اوچون موم سنگ خاره شد *** از نیروی سر پنجه اش قنداق محکم پاره شد

دستی که چون گرم جدال با مرحب مكاه شد *** خیبر از او در لرزه شد در پیش او بیچاره شد

خلق زمین و آسمان آن دست را نظاره شد *** دستی که می شستی بدو از چهره ایمان کلف

***

طفلى كه كوچك پیش او میدان آفاق آمدی *** جولان که جان و تنش کی مهد و قنداق آمدی

بدرید اگر قنداقه را طاقتش طاق آمدی *** از بهر درگاه خدا آن دست مشتاق آمدی

در خود فرو رفتی گهی در سیر اعماق آمدی *** وز روز طفلی حیرتش در صنع خلاق آمدی

هر چند خود هر نکته را مفهوم و مصداق آمدی *** بگشود در طفلی زبان با خود بقول من عرف

***

ای در عبودیت دلت آئینه ذات آمده *** اسرار نا معلوم را آن سینه مرآت آمده

قرآن بوصف یا علی امثال و آیات آمده *** جود و سخایت در کتاب ارض و سموات آمده

ص: 155

تشبیه جسم و جان تو مصباح و مشکوة آمده *** در ذاتت ای انسان کل عقل بشر مات آمده

حب ترا هر مجرمی جبران مافات آمده *** قلب موحد را بود جای ولایت در شغف

شاهنشها قرآن توئی منطق توئی معنا توئی *** والی توئی عالی توئی اعلا توئی والا توئی

امروز را مالك توئی مختار در فردا توئی *** هم لافتی الا على هم لا و هم الا توئی

دانش توئی بینش توئی دانا توئی بینا توئی *** فرمانده مطلق توئی بالای هر بالا توئی

عالم توئی عارف توئی پنهان توئی پیدا توئی *** از خلقت عالم توئی ایزد تعالی را هدف

***

خوانده است مادر حیدرت بستوده حق وجه الهت *** داند فرشته مرشدت خواند بشر شاهنشهت

چاکر ملايك بر درت عالم غلام درگهت *** ذکر جهان نعت رخت چشم کسان خاك رهت

ثبت است علم ایزدی بر لوح قلب آگهت *** مهر جهان تاب آینه در پیش رخسار مهت

ص: 156

يعقوب چشم اندر رهت یوسف اسیر اندر چهت *** ای انبیا روز جزا در سایه تو مكتنف

***

سلطان قدر و قدرتت گر بار که بیرون زند *** صدها قفا از معدلت بر گردن گردون زند

ور آتش قهرت شود در کوه و در هامون زند *** سیحون همه دودی شود آتش سر از جیحون زند

ور نیمه شب اردوی تو در آسمان شبخون زند *** تا صبح نسر طایرش از بیم پر در خون زند

با چون تو ذی قدرت کسی کوس عداوت چون زند *** جز آن که نشناسد ز جهل گاهی الف را از علف

***

ای آن که با مهرت شود خار مغیلان رشک گل *** در بر و بحر و آسمان معمار حکمت بسته پل

عفریت ظلم وجود را عدلت بغل بسته بغل *** انا هديناه السبیل از تست مقصد نی سبل

مقصود از انزال کتب منظور از ارسال رسل *** خواهم قدم بر تر نهم در وصفت ای مولای کل

سد است عقل نارسا در ده بقول لا تقل *** لیکن مرا عشقت کند گویا بگفت لا تخف

ص: 157

جائی که قرآن مجید ناطق بود در شان تو *** من کیستم تا بشمرم اوصاف بی پایان تو

گاهی که با شرمندگی باشم مدیحت خوان تو *** بخشی توام نطق و بیان این نیز هست احسان تو

جز این نباشد دعویم شاها بحق جان تو *** من شرمسارم از گنه دست من و دامان تو

خوان شفاعت مر تر است ما عاصیان مهمان تو *** زد سوز عصیان شمس را در دل شور در سینه نف

***

من شمسم و تاريك دل نور تو کود ارشاد من *** مداح ذاتت بوده اند آباء من اجداد من

نبود سوای مدحتت اذکار من او را دمن *** هر نکته غیر از یاد تو خواهم رود از یاد من

اعطا کن ای شاها فروغ بر طبع گوهر زاد من *** خواهم بفریادم رسی چون بشنوی فریاد من

امیدوارم کز کرم شاها بگیری داد من *** ز آنان که از پستی تمیزند هند گوهر از خزف

ص: 158

چه گلی که تازه زده است سر چه گلی که خفته بپرده در *** جلوات سوری و ارغوان قطرات شبنم چون گهر

سر زلف سنبل مشکبو رخ زرد نرگس و جام زر *** شيم بنفشه عنبرین لب لعل لاله سیم بر

گل زرد و اطلس و ضیمران که دمیده از شجر و حجر *** پی کسب را بحه جنان كه شوند رشك عبير تر

زده بوسه اینهمه يك بيك سر جای پای تو یا علی

***

ز بیان طوطی قند خا که زبان گشوده بذکر هو *** ز نواى كبك دری که او همه دم زند زنی گلو

ز سرود صلصل و فاخته بمیان سرو و کنار جو *** ز خروس صبح و ز مرغ شیز سخن سر از ترانه گو

ز خروش بلبل خوش نوا که بروی گل شده رو برو *** ز پیام رحمت ایزدی که کند ز دل شده جستجو

ز کبوتران خدای خوان ز نماز مردم نيك خو *** همه تا محافل اهل دل که نشسته اند بذکر او

ز کنار و گوشه این جهان شده هم صدای تو یا علی

***

فلق و سپیده و صبحدم افق مشعشع بيكران *** گل و سبزه باغ و بها رومه چمن و طراوت و بوستان

ص: 160

ختن وصبا عدن و هوا يمن و عقیق و جبال و كان *** مغ و مغبچه خم و جام می نی و نغمه چنگی و نغمه خوان

شجر و حجر همه خشك و تر همه زمین همه زمان *** سپه شب وصف کو کب و زن و مرد قاطبه جهان

چه رجال عارف زنده دل چه گروه عالم نکته دان *** چه بشر بدائره زمین چه ملك بقبه آسمان

شده اند عاشق و جان فدا همه در لقای تو یا علی

***

نه گزاف گفته ام این سخن که عزیز کون و مکان توئی *** نه خطاست گفته نغز من که جهان چو پیکر و جان توئی

ثمر درخت بقا توئی شجر همیشه جوان توئی *** بریاض دانش و معرفت گل تازه سرو روان توئی

على اسم اعظم و مظهرش بهزار نام و نشان توئی *** دم روح بخش صبا توئى نمك زمين و زمان توئی

چه زبان ثنای تو بشمرد که بکام دهر زبان توئی *** چه بیان مدیح ترا سزد که خدای نطق و بیان توئی

بخدا که آمده منفعل قلم از ثنای تو يا على

***

تو امان عالم و آدمی تو امین سر محمدی *** تو طلوع جلوه اولی تو مکین مسند سرمدی

ص: 161

تو سر ملوك ممالکی تو ممجدی و مسددی *** تو ز شك و ريب منزهی که تو جوهری و مجردی

تو عزیز و زبده مردمی تو مجللی و سرآمدی *** تو مفخمی و معظمی تو مظفری و مؤیدی

تو بلیغ منبر و خطبه ای تو اساس معبد و مسجدی *** تو بباء بسمله نقطه ای تو حروف و معنی ابجدی

چه شهى بود كه بملك خود نبود گدای تو يا على

***

تو ولید قبله و کعبه ای تو بشرع قبله نماستی *** تو مطاف مروه و زمزمی تو مقامی تو مناستی

تو محیط و مرکز وحدتی تو خبیر ارض و سماستی *** تو رئیس مکتب دانشی تو شفیع هر دو سراستی

تو امیر جبهه و لشکری تو نصیر دین خداستی *** علم شریعت احمدی از حمایت تو بپاستی

تو رکيب مرکب شوکتی تو خواص آب بقاستی *** تو جهان همت و بخششی تو مثل بجود و سخاستی

که کند کریمه انما سخن از سخای تو یا علی

***

بصفات و ذات و کمال حق تو معرفی و معرفی *** بحضور حضرت کبریا تو مقربی و مشرفی

ص: 162

بشروع شرع محمدی تو مبلغی و موظفی *** بجهاد اول مسلمین تو امیر لشکر و سر صفی

تو پیام عشقی و ذوق جان توز لطف جاذبه الطفى *** برکاب دلدل رهروت نه براق ماند و نه رفرفی

كلمات محکم وحی را توحفيظ و منشى و مصحفى

بصف نماز موحدین تو مکبری و تو هاتفی

که هنوز در دو جهان طنین فکند صدای تو یا علی

***

پدر حسین و حسن توئی که تو کان حسینی و احسنی *** شب تار اهل نیاز را تو همان ستاره روشنی

تو بلای مردم کافری تو دوای ملت مؤمنی *** بفقیر همدم و مونسى بغريب ملجأ و مأمنى

به یتیم گمشده مشفقی به اسیر مانده فروتنی *** بخسان ظالم خیره سر تو همیشه بد دل و دشمنی

تو وجود پاک مقدسی تو خجسته جامه و دامنی *** چو نماند در صف مشرکین زدم حسام تو دم زنی

زده حق كتيبه لافتی بسر لوای تو یا علی

***

افق کمال ترا همی شده نه رواق ستاره ای

بکنار بحر فضائلت صفحات علم کناره ای

ص: 163

بسر قوائم مسجدت مه و آفتاب مناره ای *** سخنان رمز کتاب حق ز مکارم تو اشاره ای

زده ذوالفقار کجت شرر بمخالفین از شراره ای *** تو بدرد جامعه داروئی تو بحال قاطبه چاره ای

بنمای رخ که جهانیان بکنند در تو نظاره ای *** که بود مظاهر حسن حق رخ حق نمای تو یا علی

***

تو بصیر کل زمانه ای تو علیم سابق و لا حقی *** تو امام كل مغاربی تو شموس كل مشارقی

همه صوامع قد سرا تو چراغ و شمع سرادقی *** تو رقیمه ای ز بدایعی تو کتیبه ای ز حقایقی

تو ولی مطلق بر حقی تو امیر کل خلایقی *** تو سفینه ای ز عجایبی تو صحیفه ای ز دقایقی

تو کتاب حکمت و منطقی تو زمام دار مناطقی *** ز خدا مدیحه ترا سزد که تو قابلی و تو لایقی

همه جا بیان خصائلت شده از خدای تو یا علی

***

بقبال حادثه جهان تو جهان حوصله آمدی *** ز اوان کودکی آشنا به بیان مسئله آمدی

ص: 164

به نبی نیامده با خبر از کتاب منزله آمدی *** ز میان این همه کاروان تو امیر قافله آمدی

سر سروران و دلاوران بصف مقاتله آمدی *** بعلوم مخفیه مطلع ز نکات مشکله آمدی

بسليل پاك خليل حق تو رئیس سلسله آمدی *** تو بقول انفسنا همی غرض از مباهله آمدی

شده هر تجمع و مجمعی همه از برای تو یا علی

***

تو سحاب رحمت واسعی تو شهاب روشن اعظمی *** پدر اعمه بر حقی پسر مکرم آدمی

بسما قرین فرشته ای بغزا مثابه ضیغمی *** بجراحت دل سالکان تو دو او دارو مرهمی

بمثل تو تاج ولایتی بسر پیمبر خاتمی *** بحساب ناظر دفتری بکتاب آیت محکمی

تو کلیم طور تجلئی تو شفای عیسی مریمی *** ز مقدمین و مؤخرین بمقام و رتبه مقدمی

همه سر نهاده بچاکری بر کبریای تو یا علی

***

تب و تاب و سوز درون تو همه شب بشوق جمال حق *** اثری نهاده بما سوا شرری فتاده بنه طبق

ص: 165

بشدی بجذبه چنان فرو که شدی چو پیکر بی رمق *** شده سنگ خاره شب سیه ز دعای گرم تو محترق

نه بآب چشم تو شسته شد ز گناه شیعه ورق ورق *** كه خدا بحرمت اشك تو گذرد ز مردم ما سبق

چو تو باخدای احد کسی سخنی نگفته بدین نسق *** مه و آفتاب و ستارگان فلك و ملك شفق و فلق

همه مستمع همه بي صدا بشب دعای تو یا علی

***

تو شهیر نشأه اولی تو مدیر عالم آخری *** بمقدرات عباد حق تو وکیل و حاکم و داوری

تو امام اول شیعه ای تو وزیر و سحر پیمبری *** تو چو خانه زاد خدا شدی ز نژاد از همه برتری

تو ز زهره ازهر و انوری به بتول همسر و شوهری *** بقريش سید و مفخری بتمام سلسله سرودی

تو روان روشن خلقتی تو حیات خضر و سکندری *** تو نگاه دار نبوتی برسول جای برادری

سزد ار شود سر و جان فدا بره بقای تو یا علی

***

رخ تست آینه جهان که سکندرش شده مشتری *** کف تست جام جهان نما که بجم نموده برابری

ص: 166

زده اقتدار تو طعنه ها بشکوه و شوکت قیصری *** زده خسروان و سر آوران بدر تو حلقه چاکری

سر سروران .بدر تو خم که تر است بر همه سروری *** پدرت خلیل خدا اگر بشکست آن بت آذری

زده او به پیکر بی رمق تو زدی بمرحب خیبری *** که کسی نبوده حریف او که نبوده شوخی و سرسری

بفتوح جبهه دلاوری نبود سوای تو یا علی

***

دل و جان فدای گذر گهی که در آن فتاده عبور تو *** شده کعبه قبله مسلمین که بود محل ظهور تو

قمر و ز حل شده مقتبس ز شعاع پرتو نور تو *** چه خوش آن قلندر عاشقی که سپرده جان بحضور تو

بجفا گران زده آتشی حملات طبع غيور تو *** به یهودیان شده اژدها فرس دلیر جسور تو

ره هشت خلد برین بود ز رواق پر ز سرور تو *** چو بود خزانه جود حق دل پاک باز صبور تو

کرم خدا شده منعکس ز کف عطای تو یا علی

***

به ثبوت علم و کمال حق تو همان عدل دلائلی

بصفات بارز انبیا تو همان نمونه کاملی

ص: 167

عرب و عجم بتو متکی که تو پادشاه قبائلی *** تو مدیر مدرس عفتی تو دبیر نشر فضائلی

توشه ستوده محامدی تومه خجسته خصائلی *** تو بخلق قبله حاجتی تو مراد و مطلب سائلی

تو درخت مهر و مودتی تو فرشته روی و شمائلی *** تو ز هر حکایتی آگهی که تو اولی و تو آخری

شده علم و عدل و عمل قبا بقد رسای تو يا على

***

جبروت عالم قدس را تو جلال و زینت و زیوری *** ملکوت حامل عرش را تو فروغ عقلی و شهیری

بسماویان و مقربان تو دلیل راهی و رهبری *** بسران کشور و مملکت تو بزرگ و قائد و سروری

تو دلاوری و تو صفدری تو مفسری و سخنوری *** به نجات غرقه بحرغم تو طناب و کشتی و لنگری

بقيام عيد غدير خم دست و دوش پیمبری *** ز بیان خطبه آتشین تو مراد ناطق و منبری

که در آن میانه بیان شود سخن از ولای تو یا علی

***

ز میان مجمع کاروان چو خود از میانه اختران *** تو شدی گزیده و منتخب بمقام و رتبه زدیگران

ص: 168

بفراز عرشه منبری بجهاز و محمل اشتران *** سر دست و پنجه مصطفی تو شدی سرهمه سروران

زن و مرد و پیر و جوان همه ناطقان همه شاعران *** فصحا همه، بلغا همه، همه عارفان و سخنوران

چه کسی که شد بتو جان فدا چه کسی که شد بتو سرگران *** همه گفته یک سره تهنیت بتو و بختم پیمبران

زده بوسه این همه يك بيك بكف صفاى تو يا على

***

تو همان شهی که ولایتت بخدای متصل است و بس *** ز ازل فروغ محبتت بقلوب اهل دل است و بس

دل اگر ز حب تو شد تهی نه دل است آب و گل است و بس *** بجز از مرام مقدست همه نقشه مضمحل است و بس

بخدا که خصم تو در جز از خدای خود خجل است و بس *** ز تو هر که قطع و لا کند زمقام منفصل است و بس

زره تو هر که خطا رود بصراط منفعل است و بس *** بشفاعت تو نجات ما ز عذاب محتمل است و بس

چه خوش آن که در همه موقفی بود آشنای تو یاعلی

***

بسرادقات جلال حق تو امین و محرم در گهی

بسراغ چشمه زندگی تو بخضر رهبر و همرهی

ص: 169

تو بآسمان بقا مهی تو بملك فقر و فنا شهى *** همه جا بطی طریق حق تو دلیل راه که و مهی

بسلوك مسلك عارفان تو ز هفت منزلش آگهی *** بطريقت از همه اعرفی بشریعت از همه افقهی

نه به تابش تو بود خودی نه بعارض تو بود مهی *** تو برتبه فوق مراتبی تو عفیفی و تو منزهی

سرو جان اهل و لا بكف همه در هوای تو یا علی

***

ضربات بازوی قدرتت همه سخت و محکم و آهنین *** كلمات نغز مواعظت همه آتشین همه دلنشین

زده خاك بيرق بر تری بفراز گنبد هفتمین *** که نهاده پای تو منتی زعبور تو بسر زمین

دل و چشم عاشق حق بود بره وصال تو راه بین *** نفست شمیمه فیض رب که روان دمد بتن جنین

تو بخلق عید مبارکی کرم تو عیدی مسلمین *** به نثار عید غدیر تو ز خدای احسن و آفرین

که بغیر مدح و ثنای حق نبود سزای تو یا علی

***

ید علم لم يزل از ازل چو بلوح و صفحه قلم زده *** خط اول از پی میمنت بولایت تو رقم زده

ص: 170

بشعار نام تو دست حق بسر زمانه علم زده *** عرب از وجود تو پرچمش بسر دیار عجم زده

به پناه قدرت و شوکت بسپاه قیصر و جم زده *** شده خلد جای محب تو که دمی زحب تو دم زده

سر دوش خاتم انبیا چه کسی بجز تو قدم زده *** نبود عجب که مقام حق بدهند جای تو یا علی

***

بکجا بروز غدیر خم که امیر اهل ولا شدی *** خلف و خلیفه مصطفی ز نزول امر خدا شدی

تو ولی سر خدا بدی که بخلق چهره نما شدی *** بخدا و خلق و پیمبرش تو ولی شدی و بجا شدی

بفراز دوش نبی شدی ز زمین بفوق سما شدی *** سر دست خاتم انبیا تو نگین قدر و بها شدی

بجز از نبوت خاص او چه بود بهای تو یا علی

***

چو خدا برای مدیحه ات بکسی زبان و بیان دهد *** سمت مدیحه سرائیت بخدا اگر بجهان دهد

نه بدستگاه سکندری نه بتاج و تخت کیان دهد *** نه بعیش و نوش ابد دهد نه بهشت باغ جنان دهد

ص: 171

ملك آرزو بودش همی که خداش طبع روان دهد *** که چو من بذکر مناقبت شب و روز داد بیان دهد

چه خوش آن که عاشق روی تو بگه وصال تو جان دهد *** که خدا ز هول مواقفش بشفاعت تو امان دهد

من و عشق تربت اطهرت من و اتکای تو یا علی

***

منم آن سگی که ز سفره ات خودم استخوانی و شاکرم *** که سگ معلم درگهم که رهین منت حیدرم

چو مراست پیشه ثنای تو همه وقت شادم و ذاکرم *** ز شعاع نور مدایحت بزمانه شمسم و انورم

منم آن که بار گناه من شده کوه وخم شده پیکرم *** سیه است نامه من ولی نشود بجان تو باورم

که خدا بسوزدم از گنه چو ترا محبم و چاکرم *** و گرم نبخشد و افکند بجزای کرده در آذرم

شود آن شراره چو گلشنی بسخن سرای تو یا علی

ص: 172

برون از نفس سرکش رو چو مردان گرم و سرخوش رو *** میان آب و آتش رو کلیم آسا خلیل آسا

زبان در کش ز گفت شر بر آر از خواب غفلت سر *** بکن با اهل حق یکسر بكهف خامشی ماوا

شش ارکان را بهل و ز هفت آبا نیز بر کن دل *** بسوزان چار طبع و بر شو از نه گنبد خضرا

بحق مي باش مستغرق نشین با نوح درز و رق *** بفرق موج زن بیرق ز طوفانش مکن پروا

اگر خواهی شوی سالك مدان خود را بخود مالك *** وگرنه عاقبت هالك شوى چون پير برصيصا

غرور و نخوت و مستی که باشد آخرش پستی *** زند آتش بر این هستی بسوزد دین و هم دنیا

مخور گاهی غم روزی که هست این جیره هر روزی *** بمال و مکنت اندوزی فزون از حد مشو کوشا

مدار الفت ببد خواهان سیه کاران و گمراهان *** که چون آن رانده درگاهان تو هم روزی شوی رسوا

الا تا چند هم چون خس روی بر باد هر ناکس *** دو تا کن قامت از این پس به پیش ایزد یکتا

در آ از لانه ویران مشو پنهان چو خفاشان *** تو خود یک روز شو تابان نه در نظاره چون هر با

ص: 174

اسیر و عده دونان مشو با خوردن یکنان *** که این بی عاطفت ترکان نخواهندت گه یغما

بسیم و زر مشو مایل مزن این سکه را بردل *** که زر در پیش اهل دل بود چون سنگ استنجا

سر انجام جهان بنگر و زین شهد و شکر بگذر *** ز خوان تلخ او بگذر که حنظل باشد این حلوا

فناى ملك و دولت بین زوال مال و مکنت بین *** جهان بی مروت بین که بر کس ناکند ابقا

نه قارون ماند و نه قیصر نه کسری نه ترنج زر *** نه دارائی اسکندر نه فرو شوکت دارا

نه اورنگ سلیمانی نه تخت و تاج ساسانی *** نه تزئینات سلطانی نه آن مفلس نه آن دارا

بمهر گیتی گردون بود چشم امیدت چون *** که گشت از جور او دل خون بسی پیرو بسی برنا

مرام زشت کمتر جو مشو مفتون رنگ و بو *** سخن از این و آن کم گو بهر دکان مکن سودا

بوحدت باش مردانه مشو مسحور بیگانه *** که هر سو هست بتخانه چه از هند و چه از بودا

گریز از کید اهریمن مشو از مکر او ایمن *** که این بی چشم و رو دشمن فریبش هست نا پیدا

ص: 175

بهر پستی مکن خدمت بهر دستی مکن بیعت *** مباش از بهردون همت روان خسته بدن فرسا

مکن خود را بمستی گم مخور می از کف مردم *** بیا تا از غدیر خم بریزم بر لبت صهبا

از آن می کز کمال وی شود عمر جهالت طی *** بتاج و تخت و ملك كى كند نیروی او دعوا

از آن می کز یکی ساغر دماغ عقل گردد تر *** بدست ساقی کوثر درخشد چون یدو بیضا

خوش آن خم و خوش آن باده خوش آن مردان آزاده *** خوش آن عیش خدا داده خوش آن جشن و خوش آن صحرا

علمداران بیت الله هوا خواهان شاهنشه *** رسیده گرم سیر از ده بدان گرمی در آن گرما

دلیران و جهان گیران سواران چابکان شیران *** جوانان بخردان پیران فلك سير آسمان پیما

پیمبر را همه بنده بخاك او سر افکنده *** همه عارف همه زنده همه مست و همه شیدا

همه یک قول در ایمان همه دل داده با قرآن *** بهستی جمله دست افشان بمردی جمله پا برجا

به پیرامون شاه دین بالای جهاز و زین *** مثال خوشه پروین بگرد شارق بیضا

ص: 176

که جبریل امین آمد شتابان بر زمین آمد *** حضور شاه دین آمد بامر ایزد دانا

باعزاز و باکرامی با کمال و با تمامی *** سلام آورد و پیغامی از حق بر سید بطحا

که ای پیغمبر مرسل ز ماضی و ز مستقبل *** بكن ابلاغ ما انزل که سویت آمده از ما

بدل ها مهر بهتر زن صلای مهر حیدر زن *** ولایت را لوا بر زن مترس از شورش و غوغا

حقایق متجلی فرما على بر خود ولی فرما *** بیانی از علی فرما بزن زود آستین بالا

که گر ناگفته بگذاری نکردی امر ما جاری *** کند حقت نگه داری ز کید و کینه اعدا

بخوان اليوم اكلمت لکم در گوش این مردم *** ز اتممت علیکم نعمتی بر خلق زن آوا

بامر شه در ان وادی منادی خوش ندا دادی *** بصوت وصیت آزادی شد آن جا راز حق افشا

ز خیل رفتگان و همرهان و ماندگان یک سر *** شده نزديك پيغمبر که امر حق شود اجرا

جهاز بختیان منیر شد از فرمان آن سرور *** بشد بر عرشه پیغمبر چو خود بر گنبد مینا

ص: 177

بهمراهش ولی الله بعرش و عرشه اش همره *** نهاده پا بدوش شه چو دست اندر شب اسرا

نبی بر عرشه تمکین چو بر صدر نبی یاسین *** على طاووس عليين الف شد در کف طه

عیان از جیب خود ماهی بدست شه یدالهی *** ولایت آشکارا هشته بر دوش نبوت پا

جهاز اشتران از دور چون طور و نبی نورش *** علی تا سینه زد بر سینه اش شد وادی سینا

بخلقش چون نمایاندی ز حمد حق سخن راندی *** وز آن پس شکر افشاندی ز شیرین خطبه شیوا

بفرمودی که هر کس را منم مولا منم سرور *** علی ابن عمم باشد و را سرور و را مولا

دعای وال من والاه و طعن عاد من عاداه *** باحباب و باعدا خوانده بر بینا و بر اعمی

ولای او ولای من لوای او لوای من *** ثنای او ثنای من بهر و بهر لفظ و بهر نشا

بیان ها در سرود امد زبان ها در درود آمد *** شه از منبر فرود آمد چو فیض از مبدء اعلی

به بیعت دست ها وا شد بیا جشن تولی شد *** علی بر خلق مولی شد یا مرحی بی همتا

ص: 178

ز نیدای عشق بازان کف بگوگردون نواز دف *** سلیمان شه وزیر آصف الا ای عارفان بشرى

سخن دانان سخن رانان ثنا خوانان سخن سازان *** بمدح و تهنیت آنان شده شاعر شده گویا

بسی واجب شد این بیعت درین نهضت در آن ملت *** که امروز این چنین بیعت بباشد شاهد فردا

و گرنه تا خدا بوده علی اصل ولا بوده *** دلیل و رهنما بوده زبد و نشأ اولی

شه ذی فر مه انور مهین داور جهان سرور *** خدا مظهر نبى محضر فلك قدر و ملك سيما

علی جان و جهان قالب هژبر سالب و غالب *** علی ابن ابی طالب علی ارشد على اولى

سر مردان پدر عمران حسن چشم و حسینش جان *** پدر بر اوصیا بالا تر از جد بهتر از آبا

محمد را وصی و ابن عم و صهر و صاحب سر *** رفيق ليله معراج و همدوش صف هیجا

درش حلال هر مشکل بدان در عالمی سائل *** به بیتش زهره را منزل سرایش روشن از زهرا

بياض صجدم رویش سواد شهر دل مویش *** بهشت جاودان کویش حریم و روضه اش ملجا

ص: 179

نجف با تربتش جنت غری از مدفنش تبت *** از آن خاك و از آن طینت شد ارزان عنبر سارا

بمهرش جان و دل شادان زقهرش کور دل لرزان *** وصالش عمر جاویدان فراقش ليله يلدا

دلیر و شیر گیر و میر و سالار و غضنفر فر *** جهان گیر و جهان بخش و جهان دار و جهان آرا

توکل باشدش توسن عنایات حقش جوشن *** بمشتی سخت چون آهن بکوبد خیبری او تنها

ملك در جذبه اش خیره حسامش بر عدو چیره *** سمندش در شب تیره پرد در کام اژدر رها

اگر دلدل انگیزد که خون مشرکان ریزد *** بيك جولانش بر خیزد غبار از توده غبرا

بدستش چوب شد آهن که سازد تیغ خصم افکن *** ملك گفتش بسی احسن سرودش لافتی الا

ز بازو و سر انگشتش از ضرب آهنین مشتش *** هبل بشکسته لات افتاده و بی پر پا و سر عزی

از آن قامت و زان هیبت از آن شوکت از آن صولت *** از آن عارض وزآن گونه وزآن قدو وزآن بالا

جهان عاشق ملك شايق عدو ترسان فلك خائف *** روان خندان خرد حیران جوان دین بوستان دنیا

ص: 180

جلالش حلقه درگه کمالش از قلوب آگه *** جمالش نقش وجه الله خصالش زبده و والا

ز علمش گشته جیحون ها از فضلش گشته سیهون ها *** بدشت و کوه و هامون ها روان چون لولو لالا

بیانش نور و تابنده روانش مهر و رخشنده *** به پیش تابشش بنده ضياء چرخ و مافيها

سرشتش عصمت و عفت عجین با رفعت و عزت *** نژادش غیرت و همت نهادش پاك و گوهر زا

گهی بر قدسیان رهبر گهی در غزوه اژدر در *** گهی همراه پیغمبر بمهمانی او ادنی

فروغ طور بر موسی انیس چرخ با عیسی *** رفیق خضر در صحرا شفیق نوح در دریا

خلیل ار بت شکن بودی در آن در بار نمرودی *** یدالله یاورش بودی و گرنه کی بدش یارا

از آن رو و ازآن ابرو از آن دست و ازآن بازو *** جهان روشن حرم قبله حجر محفوظ و دین احیا

تبارك قدفتحنا خد قمر طلعت ضحی صولت *** اساس هل اتی معنای کوثر روح اعطينا

مراد خلق درگاهش در امید خرگاهش *** کسی کاو شد هوا خواهش نداند خاره از خارا

ص: 181

چه دل ها از شمار افزون که شد بر حسن او مفتون *** به شقش کشته صد مجنون برویش چشم صد لیلا

بهار از بوی او مشکین وزو خوش بو گل و نسرین *** نبود از آن لب شیرین نه شهدی بود نی خرما

شمیمش چون بباغ آید نسیمش چون براغ آید *** فرو ریزد ز گلبن خار و داغ از لاله حمرا

مسیحا از دم او بی پدر می زاید از مادر *** که روزی با چنان پاکی ابا بنماید از آبا

در آن صلب و رحم آن پاک طینت بد که روزی حق *** برای گندمی جنت گرفت از آدم و حوا

مشارق زیر فرمانش مغارب ثبت دیوانش *** خلایق عيد احسانش ز جابلقا و جابلسا

انيس عاجز و کوران اب ایتام و مهجوران *** جلیس از وطن دوران اسیران را هم او جویا

کریم و منعم و مشفق سخی و عادل و صادق *** ولی و مرشد از سابق قوی وار شد و اقوا

بنازم آن چنان مکتب که ابجد دادیش بر لب *** گه صدره به ز جد و آب بخواندی خطبه غرا

با قطار جهان حاکم بملك بحر و بر ناظم *** ولایش دهر را لازم قبولش شرط هر ياسا

ص: 182

نبودی نظمش از ضامن نبودی لحظه ای ایمن *** روان در تن دل اندر سینه و خون در رگ و اعضا

جهان زیر نگین او دو عالم خوشه چین او *** سمواتی رهین او بهر مقصد بهر مبنی

از آن نیروی ربانی وزان فیاض روحانی *** رسد بر عالی و دانی ز علم او بسی کالا

امیر کل مشر كل دبیر كل سفير كل *** مدیر كل وزير كل من و ما و همه اجزا

علی ایمان علی اركان على قرآن على فرقان *** على عالى على والى على مصحف على انشا

على حاضر على ناظر على قائم على دائم *** على عارف على عالم على صابر على بكا

نبودی باغ عال مرا صفائی گر نبود این گل *** ازان قد رسا و جعد موو نرگس شهلا

بمدحش عاجز و خسته به نعتش سست و بشکسته *** زبان از گفت و طبع از شعر و نوک خامه از املا

بود کام دلم شیرین ازین کیش و ازین آئین *** که در مدح امام دین شدم طوطی شکرخا

خوشم وز خویش خوش بینم علی را از محبینم *** درین کیشم درین دینم مسلمانم نیم ترسا

ص: 183

ترا شاها ثنا گویم دری دیگر نمی جویم *** ره کوی تو می پویم چه در دنیا چه در عقبا

شها در وقت جان دادن بشمس خود نظر افکن *** که لختی گیرد و دامن کند جان بر رخت اهدا

ص: 184

ایضاً در توصیف صبح روز میلاد ولایت بنیاد حضرت شاه اولیا اسدالله الغالب جناب علی ابن ابیطالب (علیه السلام)

چه صبحی است این صبح افلاك منظر *** چه روزی است این روز فردوس محضر

چه عیدی است این عید آفاق شهرت *** که از عرش تا فرش زیب است و زیور

چه کوکب با قبال اسلام تابد *** که شادی همی ریزد از بام و از در

چه شوری است در آفرینش چه عشرت *** كه در يك دلی جای غم نیست دیگر

که داده است روح جدیدی بعالم *** که جانی نمانده است در تن مکدر

که آورده این میمنت را ز بالا *** که هر جا بشر پا گذارد ملك پر

يقينم بود عید مولود شاهی *** که هم چون مه امروز از کعبه زد سر

ص: 185

زنی مركز عصمت و كان عفت *** درون حرم زاده یک دانه گوهر

گران گوهری کز بزرگی نداند *** بهایش کسی جز خداوند اکبر

نگینی است بر حلقه آفرینش *** همین گوهر عالم افروز انور

علی گوهر و فاطمه شد گهرزا *** عیان است خورشید از جیب اختر

زهی سر بلندی که بنت اسد را *** رسیده است ز آبا و ابناء و شوهر

سه رعنا پسر داشت آن مهد عليا *** اول طالب و دو عقیل و سه جعفر

که او را خدا خواند در خانه خود *** برایش فرستاد بالین و بستر

ورا حوریان قابله در مقابل *** طعام بهشتیش اندر برابر

که چارم پسر زاید آن شاه بانو *** شود مفخر باب و مام و برادر

که بهر چنین خانه زاد گرامی *** ندیدی خدا جائی از کعبه بهتر

ص: 186

بمام و پسر بیت حق زادگه شد *** دهم داد مدح پسر یا که مادر

گر از وصف مادر زنم دم چه بانو *** که دارد پدر فحر از این شاه دختر

جهان حيا روح حجب و نبالت *** مه پردگی رشك خورشید خاور

چه شیری بکام پسر ریخت شیری *** که بارد ز گفتار او شهد و شکر

سزد کآفرینش کشد ناز طفلش *** که شد خانه زاد خداناز پرور

همان خانه زادی که شد اسم اعظم *** ورا نام نیکو ز خلاق داور

خدا نامش از نام خود کرد مشتق *** که وحدت بود بین مشتق و مصدر

على اسم حق است و مافوق اسما *** که اسماء حسنی در آن هست مضمر

چه اسمی که عرش خدای جهان را *** نوشتند از آن روز طاق و پیکر

چه اسمی که با ذکر او عهد اول *** همان طینت بوالبشر شد مخمر

ص: 187

همین اسم بودی که در موج و طوفان *** شدی کشتی نوح را حرز و لنگر

همین اسم بودی که با نیروی او *** فرو ریخت اصنام را پور آذر

همین اسم بودی که موسی ز یمنش *** شد آن روز غالب بفرعون و لشكر

همین اسم بودی که عیسی دمیدی *** بهر مرده جان باز کشتش به پیکر

همین اسم زیباست نقش ولایت *** که شد در شهوار تاج پیمبر

بیا ساقی ای جشن عیدت مبارك *** شراب بهشتی مرا كن بساغر

ز تسنیم و کافور و وز سلسیلم *** بده می بشادی ساقی کوثر

که شد از ظهور ولیعهد یزدان *** زمین و زمان دین حق را مسنحر

که بنت اسد شیر بانوی گیتی *** بزاده است شیر خدا میر صفدر

چو جای ولایش دل اهل حق شد *** بود کعبه بر صورت دل مصور

ص: 188

على جان خلقت علی چشم هستی *** على ما سوا را مباهات و مفخر

علی پایه محکم عدل و ایمان *** علی یار مظلوم و خصم ستمگر

على محفل آرای اسلام و سنت *** علی اصل و بنیان محراب و منبر

علی نام ور بین اقوام و ملت *** على مشتهر در دواوین و دفتر

علی در غزا قامع عمر و مرحب *** على فاتح بدر و احزاب و خیبر

بمیزان اعمال در حشر شاخص *** شناسای اشخاص در شور محشر

علی آسمانی علی جاودانی *** علی مرد اول علی فرد آخر

باحكام حق جز على كيست حاكم *** بقانون حق جز علی کیست داور

علی از ازل رهنمای طریقت *** علی تا ابد پیرو هادی و رهبر

علی بیت عرفان علی باب حکمت *** على بحر علم خدا را شناور

ص: 189

اگر ما سوى الله بدين شكل و صورت *** شود زیر و رو باز آید مکرر

نزاد و نزاید دگر چون علی کس *** نه این مام گیتی نه این چرخ خضرا

ز سر چشمه فیض او جرعه نوشان *** دو صد همچو الياس و خضر و سکندر

وصال حقیقت جمال طريقت *** نباشد بدون ولايش میسر

کجا شمس را خوف باشد ز فردا *** که امروز دارد بدل مهر حیدر

ص: 190

كف زنان بهمراهش ماه و زهره و ناهید *** این نسیم رحمت بار وین شمامه امید

زنده را بوجد آورد مرده نیز کرد احساس

***

نهضت غدیر آمد خیز و احترامش کن ***در طرب قیامت کرد شادی از قیامش کن

بی می و طرب منشین جان فدای نامش کن *** لحظه ای بخود بازا سیر در مقامش کن

مل بعشق رویش خود گل نثار گامش کن *** مژده دارد از یزدان گوش بر پیامش کن

دارد او بشارت ها از شهی نکو انفاس

***

بر شمایل این عید آسمان کند احسن *** جشن نور بر نور است عرش خالق ذوالمن

زیر طاق او بسته است زرنگار پیراهن *** بر فراز هر طاقی است صد هزار نور افکن

از فروغ نور افکن روشن است در روشن *** دل برا درين عشرت شاد شو تو هم چون من

مهره های غم بر چین زن نبرد شادی طاس

ص: 192

نهضت غدير خم نعمتی خدا داد است *** دوزخی بشکرانه از عذاب آزاد است

از سر جهان کوتاه دست ظلم و بیداد است *** فتنه را چراغ عمر در گذرگه باد است

کوه و دشت در رقص است خشک و تر دلش شاد است *** روز اخذ میثاق است وقت عهد و میعاد است

که قدر او نشناخت باشد او نمک نشناس

***

روز بیعت حق استای جهان وای مردم *** از زمین چراغانی است تا فراز نه طارم

هر چه هست شادان است عرش و فرش و هم انجم *** شد فسردگی امروز از گیاه صحرا گم

آن که را طراوت نیست هست فی المثل هیزم *** جام دهر لبریز است از می غدیر خم

می خورد زمین با طشت می خورد فلك بالطاس

***

محفلی دگر بر پا در بهشت رضوان است *** در قصور و در جنت نقل و می فراوان است

جام در کف خود است گل بدست غلمان است *** مرغ گشته رامش گر شاخ گل غزل خوان است

ص: 193

شاخ و برگ طوبی نیز لعل و گوهر افشان است *** چون غدیر خم کوثر مست و شاد و خندان است

می دهد بمی خواران باده با بلورین کاس

***

روز اخذ میثاق است گاه عهد معهود است *** طالع بشر سعد است بخت دهر مسعود است

باب فيض مفتوح است راه فتنه مسدود است *** بحر لطف سرشار است جای بخشش وجود است

چشم باز بینا را شاه راه مشهود است *** هر که سر زد از این راه راستی که مردود است

یا دد است یا دیو است یا سفید یا نسناس

***

شعله در چنین روزی بر خلیل شد صحرا *** يوشع ابن نون امروز شد خلیفه موسی

هم بسحر غالب شد معجزید و بیضا *** آصف سلیمانی زد بتخت حشمت پا

هم بحضرت شمعون داد جای خود عیسی *** هم على عالی شد بر جهانیان مولا

آن زمان که منبر کرد با رسول اجلاس

ص: 194

کی همان دمی کآورد پیک ایزد علام *** در غدیر خم ناگاه سوی مصطفی پیغام

کای خلاصه ایجاد وی شهنشه و ایام *** خواهی ار رسالت را نيك تر دهی انجام

خيز و كن ولایت را بر جهانیان اعلام *** کامل است دین امروز نعمت است خود اتمام

گر کی ولایت را نقش در قلوب ناس

***

بیدرنگ شاهنشه آستین بيالا زد *** پس جهاز اشتر خواست منبری در آن جا زد

با علی بمنبر رفت بر خلایق آوا زد روی *** روی سر در توحید پرچم تولا زد

نقش وال من والاه بر دل احبا زد *** سنگ عاد من عاداه بر جبين اعدا زد

گفت قصه بی پرده ني بشك و نی وسواس

***

بودی اندرین هنگام دوش مصطفی جایش *** تا بدست شه ماند نقشی از کف پایش

گفت این که می بینید سر و قد بالایش *** هر که او منم مولایش این علی است مولایش

ص: 195

شاد جان احبابش کور چشم اعدایش *** هیچ طاعتی مقبول نیست بی تولایش

دوستش بود مؤمن دشمنش بود خناس

***

خوب دیده بگشائید این علی عمرانی است *** هم ولی ربانی هم امام روحانی است

هم باوليا اول هم مرا خود او ثانی است *** هم بدین بساط استاد هم برین بنابانی است

خلق را ولای وی پایه مسلمانی است *** شد وجود او واجب گرچه شکلش امکانی است

اوست جان اهل البیت پاك و دسته از ارجاس

***

صد هزارها اسرار اندرین حکایت بود *** ورنه از ازل مولی مصدر ولایت بود

بلکه شاهد فردا خود همین روایت بود *** منصبی که امروزش از خدا عنایت بود

منکران فضلش را خود بزرگ آیت بود *** یا تميز نيك از بد خود ورا نهایت بود

کامتحان مردم را بیعتش شود مقياس

***

ص: 196

یعنی آن که بخ بخ گفت و در ثنا پرداخت *** پیش رفت و با تدلیس عهد عقد و بیعت ساخت

ظاهرا در آن حضرت نرد جان فدائی باخت *** روز امتحان بشکست عهد و تیغ خصمی آخت

با مخالفت ناگاه سر نهاد و بیرون تاخت *** گرنه آن حقیقت بود کس حقیقتش نشناخت

آن که از حسد آن روز کرد سینه اش آماس

***

ورنه تا جهان بوده او شه ولا بوده *** محرم حریم حق در حرم سرا بوده

شمع لامکان بوده خاص كبريا بوده *** در هدایت مردم یار انبیا بوده

بر خلیل و بر آدم میر و مقتدا بوده *** هم بليله معراج یار مصطفی بوده

چاکر درش بودند خضر و موسی و الیاس

***

او خصال ایزد را مظهر است مرآت است *** پادشاه موجودات رهبر سماوات است

علم احمدی نوراست قلب او چو مشکوة است *** باب لطف او قبله بهر عرض حاجات است

ص: 197

در سیاق فرمانش لوح محو و اثبات است *** عالمش بود خادم چون طفیل آن ذات است

آن که نزد کاخ اوست هفت آسمان کرباس

***

گنج دانش عالم در نهاد او مكتوم *** پیش قلب بیدارش هر حقیقتی معلوم

حکم خاتم دوران شد بمهر او مختوم *** دین حق از و معمول عدل و داد از و مرسوم

هر خیال و اندیشه جز ولای او موهوم *** در جهان و بحر و بر در جمال و مرز و بوم

می دهد باستمرار پاسبان عدلش پاس

***

گر فرشته در بالاست قصه از علی گوید *** و آدمی است در آفاق درگه علی پوید

ور نسیم جان بخشی است خاک روضه اش بوید *** ور گلی است جان افزا زان شمیم جان روید

عقل جز کتاب او هر ورق همی شوید *** پادشه بدان قدرت همت از علی جوید

تا همان عجوز زار کاو کند بشب دست آس

***

ص: 198

شیر زن بدش مادر بنت شیر بد نامش *** کز شجاعت و غیرت ریخت شیر در کامش

زان سبب بدان صولت رام بود ضرغامش *** بلکه شیر می بوسید خاك موزه و گامش

در غزاست شیر حق اژدهاست صمصامش *** کی دگر مخالف را باشد عرض اندامش

شیر حق همی دارد شیر بچه چون عباس

***

دلداش بزیر ران حمله بر پلنگ آرد *** بلکه مهر و مه را نیز تنگ زیر تنگ آرد

از نهیب خود لرزه بر تن نهنگ آرد *** چون بجست و خیز آید شیر را بچنگ آرد

بس شراره کز جولان از درون سنگ آرد *** آن زمان که در هیجا رو بسوی جنگ آرد

بر درد مخالف را سینه هم چنان کرباس

***

نازم آن مشعشع تیغ آن که ذوالفقار آمد *** سخت و محکم و برا تلخ و پر شرار آمد

بر هلاك خصم دون چون شرار نار آمد *** آن کبود الماسی گه ز خون نگار آمد

ص: 199

دیو از آن گریزان شد خصم در فرار آمد *** تا بقبضه شه رفت قدرتش هزار آمد

هم چو در کف حصار درگه درودن داس

***

ای که شرع احمد راست با وجود تو رونق *** در ممالك آفاق تو شهنشه مطلق

کاشف همه اسرار معنی کتاب حق *** تو درین جهان مصدر ماسوا همه مشتق

دست قدرتت افراشت روی بام دین بیرق *** خاتم رسولان کرد مه بدست تو منشق

تو زدی بفرق كفر تیغ تیز چون الماس

***

ملك دين و دانش را مالکی و دارائی *** باغ علم و منطق را سبزه ای و صحرائی

معجز و عجایب را مخزنی و دریائی *** دفتر غرایب را رمزی و معمائی

آسمان عرفان را ماهی و دلارائی *** عدل و جود و احسان را حاصلی و معنائی

در ترازوی خلقت حکم تست چون قسطاس

***

ص: 200

فرش مسندت نبود فوق عرش جای تست *** این بنا و این خلقت جمله از برای تست

طوطیای چشم خلق گر نه خاك پاى تست *** پس چرا همه چشمی باز در قفای تست

غم ز هول محشر نيست تا بپا لوای تست *** شمس را چو اندر دل سکه ولای تست

نی گریزد از الام نی هر اسد از افلاس

***

ص: 201

دین خدا فاتح و پیروز شد *** دل طرب اندوز شد

***

جانب گلزار نگه کن که چون *** یک سره شد لاله گون

دشت و دمن ریخته یک جا برون *** هر چه بدش در مکون

غنچه سر سبز و گل زرد فام *** نرگس زرینه جام

زنده نمایند روان را مشام *** روز و شب و صبح و شام

دیده نگردد از تماشاش سیر *** مشك عجين با عبير

***

مژده ای از مبدأ اعلی رسید *** عيد تولا رسید

موکب نوروز بصحرا رسید *** روز تماشا رسید

عيد عرب جشن عجم با هم است *** سنت و دین توام است

ص: 203

شادى عیدين جهان خرم است *** هر دو مبارك دم است

روز چنین دست دهد دیر دیر *** ساقی روشن ضمیر

***

لطف صبا داروی آبستنی است *** در نفسش ایمنی است

زاده او مریمی و سوسنی است *** اطلسی و لادنی است

دست طبیعت چمن آرا شده است *** روح مسیحا شده است

شبنم تر لو لو لا لا شده است *** باغ مصفا شده است

کوه و در و دشت بود دل پذیر *** غرقه چمن در حریر

رایت نوروز و ساط چمن *** سبزه و دشت و دمن

بلبل و قمری سمن و نسترن *** سرو و گل و یاسمن

زمزمه بلبل و سرخاب و سار *** همهمه آب شار

ص: 204

جلوه شمشاد و لب جویبار *** شور و نوای هزار

خوب نمایند بچشم بصير *** صحنه عيد غدير

***

عيد ولا آمده با فرودین *** شادی اکمال دین

آن ز سما آمد و این از زمین *** شمس و قمر شد قرین

ذلک تقدير العزيز الحكيم *** باده بریز ای ندیم

می چه می داروی مغز سقيم *** نیست ز اغیار بیم

***

جشن ولایت همه را را عید باد *** مایه امید باد

محکم از او پایه توحید باد *** زنده و جاوید باد

قاصد حق داد باحمد نوید *** کامده عبدی جدید

ص: 205

بر همگان لطف خدا شد مزید *** روز ولایت رسید

آصف ایام امیر كبير *** روز ولایت رسید

***

قافله مکه ز بيت الحرام *** کرد فرائض تمام

شاه رسل را همه در التزام *** پیر و جوان خاص و عام

جمله بصحرای غدیر اندرند *** خدمت پیغمبرند

ملتزم موکب آن سرورند *** بنده و فرمان برند

آمده جبریل زره چون بشیر *** نزد بشیر و نذیر

***

از طرف ایزد علام بود *** پيك دلارام بود

بلغ ما انزل پیغام بود *** نيك سر انجام بود

ص: 206

گفت که ای قافله سالار دین *** قبله اهل يقين

دست برون آر کنون ز آستین *** با نظر پاك بين

باش مهیا پی امری خطر *** ای تو خدا را سفیر

***

زود صلا زن بهمه کاروان *** گو به کهان و مهان

آمده فرمان خدا ز آسمان *** بر سر ما ناگهان

کو که علی بر همه مولا بود *** والى والا بود

منصبش از نزد حق اعطا بود *** عالی و اعلا بود

مبقى دین است و ولایت سریر *** بر همه عالم امیر

***

یافت چو فرمان الهی صدور *** خلق ز نزديك و دور

ص: 207

آمده شه را همگی در حضور *** ذره صفت گرد نور

ساقی عشاق بمستان خم *** گفت که بشرى لكم

اليوم اکلمت لكم دينكم *** درد و الم گشت گم

دست علی شد همه را دستگیر *** ذالك خيره كثير

***

ختم رسل جای بمنبر گرفت *** بازوی حیدر گرفت

منبر از آن منظره زیور گرفت *** جلوۀ دیگر گرفت

خواند سپس خطبه عالم رسا *** بعد ثنای خدا

حكم خدا کامده بود از سما *** با لب معجز نما

خواند در آن جا بغنی و فقیر *** هم بصغير و كسر

ص: 208

هم سفران را ز مهین و کهین *** جامعه مسلمین

گفت علی هست مرا جانشین *** امر خدایست این

او که مرا هست وصی این علی است *** بر من و یزدان ولی است

بیعت او فرض بنص جلی است *** این علی است این علمی است

دین خدا راست مشار و مشیر *** این علی است این علی است

***

زنده دلان دست به بیعت زدند *** نقش طریقت زدند

نوبتیان کوس ولایت زدند *** دم ز محبت زدند

مژده که از پرده برون راز شد *** باب ولا باز شد

زمزمه یا علی آغاز شد *** راستی اعجاز شد

دست حق آمد بشریعت نصیر *** هم بطريقت ظهير

ص: 209

حق توانا احد لم يزل *** خالق علم و عمل

سکه بنامش زده بود از ازل *** مستند و مستدل

منزلت از عهد الستش عطاست *** موهبتی از خداست

در كتب حق همه جازو ثناست *** شاهد او هلاتی است

جاه و جلالش شده آفاق گیر *** شهره چو مهر منیر

***

کیست علی چشمه جوشان علم *** بحر خروشان علم

هر نفسش باغ و گلستان علم *** منشی دیوان علم

علم لدنيش بطى لسان *** خالق نطق و بیان

مهر نبی پادشه انس و جان *** شهره بهفت آسمان

نامور دهرو علم و بصير *** مرد و غیور و دلیر

ص: 210

کیست علی صاحب رد و قبول *** چشم و چراغ رسول

حامی قرآن و قرين بتول *** اصل فروغ و اصول

پایگه عدل و امیر بشر *** باب شبیر و شبر

فاتح خيبر ملك دادگر *** با خبر از بحر و بر

دفتر دیوان قضا را دبیر *** نظم فلك را مدیر

***

قلب بشر را همگي يك بيك *** بغض و ولايش محك

حلقه انگشتر او نه فلك *** حاجب بابش ملك

سینه او دجله و دریای عدل *** حاصل و معنای عدل

حرفی از آن لب شده دنیای عدل *** آگه و بینای عدل

داور دین بی بدل و بی نظیر *** خسرو عزت سریر

ص: 211

جان سخن کاشف و آیات حق *** مظهر و مرآت حق

فانی مطلق شده در ذات حق *** منطقش اثبات حق

وز دم تیغش شده دین پایدار *** سنت از و برقرار

منبر و محراب بدو استوار *** با دل غمدیده یار

در همه جا يار يتيم و اسير *** دشمن دزد و شریر

***

مدح و ثنایش نه دور از من است *** كل بشر الكن است

نعت وی از بارگه ذوالمن است *** بر همه کس روشن است

گفت من و شعر من و صد چو من *** بر سر هر انجمن

هر چه برانند بوصفش سخن *** شاه و گدا مرد و زن

هست ببالای کمالش قصير *** در بر قدرش حقیر

عید غدیر آمد و نوروز شد *** باغ دل افروز شد

ص: 212

دين خدا فاتح و پیروز شد *** شمس گل اندوز شد

ز شوق گل شد بدان قدر مست *** که بی خبر شد ز بود و از هست

کشید فرياد نمود آوا

نسیم بندد بزلف سنبل *** قبای سوری تن قرنفل

بضيمران بین که زیر کاکل *** نهاده لانه برای صلصل

بباغبان بین که چون قراول *** شبانه روز است مراقب گل

که کس میادا كند تطاول *** بافسر گل بتخت بلبل

که ماه اردی است جلوس آن ها

بهار بادام سفید و گلگون *** در است و یاقوت که گشته معجون

مگر شبانه زده است شبخون *** بشاخ سرسخت که گشته پر خون

و یا طبیعت حریر ژاپون *** نموده انبار بکوه و هامون

چه کارگاهی است که داده بیرون *** تبارك الله ز صنع بی چون

که بافد از چوب حریر و دیبا

سحاب چون تاک شرابی افشرد *** شراب بی غش شراب بي درد

سقیم نرگس چو کودک خرد *** بد آن قدر خورد که روحش آزرد

قرار و آرام ز مغز او برد *** فتاد مخمور که رنگش افسرد

چنان شد از دست که گفتی او مرد *** سحر نسیمی بمغز او خورد

دوباره سر زد بچشم شهلا

بداغ لاله دو صد نشان است *** رموز بسیار در آن نهان است

دل فگاری است که خون چکان است *** لب نگاری است که لعل سان است

سفید و سرخیش رخ بتان است *** و یا چون فانوس چراغ دان است

ص: 214

که از برونش درون عیان است *** بشب چراغش چو دیده بان است

که هشته بر سر ستاده بر پا

بساحت دشت بطرف گلشن *** لطیف نسرین ظریف سوسن

يكيش سایه یکیش روشن *** یکی لب جو زده است خرمن

یکیش در آب گزیده مسکن *** یکی دریده است قبا و دامن

ز فرط حیرت بصنع ذوالمن *** یکی بدان شکر که نیست الکن

بده زبان است بذکر یکتا

بنقشه شب ها بزلف پرتاب *** ز سردی شب ز لطف مهتاب

ز غرش ابر ز ریزش آب *** ز نغمه ساز ز شورا صحاب

نشسته بیدار نمی رود خواب *** چه تربیت یافت زرب ارباب

که شد شمیمش چو عنبر ناب *** که شد خواصش بحد اعجاب

دوای مجنون علاج سودا

شقایق آمد بطرف گلزار *** بفر نعمان برنگ گلنار

متاع او شد رواج بازار *** شکوه او گشت فروغ کهسار

ز سرخ روئیش بود پدیدار *** که بوده مستى بدير خمار

چنان که رنگش بود شب تار *** ز دور و نزديك چو شعله نار

هنوز بر کف نهاده صهبا

سحر گه آید همی ز هر سو *** ز دشت و صحرا ز گلبن وجو

نسیم رضوان شمیم مینو *** ز جعد سنبل ز زلف شب بو

قرار گیرد ز كبك و تیهو *** کبوتر مست بذكر ياهو

ص: 215

خروش قمری است در آن هیاهو *** نه سارو سرخاب نه مرغ حق کو

خراب و مستند که وحش صحرا

تذرو مسکین بسرو آزاد *** آزاد کشیده از دل فغان و فریاد

عجول و گستاخ چو طفل نوزاد *** پرد دمادم بسرو و شمشاد

نه هم چو بلبل بشور استاد *** نه بو عطایش چو فاخته یاد

نه چون چكاوك حريف بيدار *** نه مثل شهباز دلیر و صیاد

که نبودش باز ر هیچ پروا

خجسته ابری سفید پیکر *** که هست از دور حریر منظر

چو طاق نصرت زر است و زیور *** چو موج مخمل لطیف و دلبر

برونش زیبا درونش بهتر *** ز آبدادی است چو لولو تو

بر آن سر است او که در و گوهر *** کند چمن را نثار بر سر

چو شاخ طوبی بعقد رهوا

جمیله دهر جليله پاك *** زکیه عرش رضیه خاك

منزه از رجس عفیف و چالاك *** عروس دنیا عزيز افلاك

عذار فردوس بدو شعفناك *** من و ثنایش بعيد و حاشاك

فزون ز گفتار برون ز ادراك *** رسیده مدحش ز شاه لولاك

شريف و مستور بنیل و زیبا

رسید جبريل بکاخ احمد *** رسول بر حق نبی امجد

مه ممجد شه مسدد *** موید خلق ز حق موید

از و مجلل بدو مشد *** اساس مسجد بنای معبد

ص: 216

حقیقت عقل حيات سرحد *** مقام محمود ثنا محمد

چراغ يثرب ضياء بطحا

پس از تهانی بگفت جبریل *** که در سموات شده است تشکیل

خجسته عقدي فرو تجليل *** ز ماه و خورشید بشرح و تفضيل

زبان گشوده است بخطبه راحیل *** سرود تکبر ترانه تهلیل

بساط محفل تمام و تكميل *** هم از قناديل هم از مشاعیل

شد آسمان نورز زیر و بالا

سرود و خطبه چو یافت اتمام *** عموم حضار جميع خدام

نموده شيرين بذكر حق كام *** در و بر تو بلند و آرام

بریخت از عرش چو نقل و بادام *** قبول و ایجاب بصورتی تام

ز جانب حق گرفت انجام *** بدی ز زهرا هم از علی نام

بلفظ ایجاب بقصد انشا

شدم زافلاك بباغ رضوان *** نمودمش امر بدیر بندان

پس او بیاد است جمال حوران *** بدستشان داد گلاب و گلدان

عبیر آمیخت بزلف غلمان *** بساز دلکش نی خوش الحان

نمود همراه نوای مرغان *** بهشت و رضوان همه غزلخوان

بدست ساغر بفرق مينا

درخت طوبی کنار کوثر *** که ریشه اش هست بكاخ حيدر

کشید برگش بدر و گوهر *** نمود غرقش بلؤلؤ تر

کشید لؤلؤ برشته زر *** زبرجد سبز عقیق احمر

ص: 217

نشاند آن را ز پای تا سر *** حریر و سندس سپید و اخضر

نسبت او را بجمله اعضا

بطل طوبی تجمع خود *** سرود خوانان بسیم و مسور

بشادی آن که نور با نور *** نموده تزویج ببیت معمور

درخت طوبی چورق منشور *** فشاند بر خود بساط مزبور

ز لعل منظوم ز در منشور *** بر آن شجر شد تجلی طور

که سایه اش شد چو طور سینا

چو شاخ طوبی نمود ایثار *** هر آن چه می داشت از آن بر و بار

چه لؤلؤ تر چه در شهوار *** تمام حوران بسعی و اصرار

نثار او را ربوده یک بار *** گرفته سبقت بهم در این کار

بشوق وافر يحرص سرشار *** یکیش اندك يكيش بسيار

چو بی نوایان بقحط کالا

نه بهر حوا نه بهر آدم *** نه بهر هاجر نه بهر مریم

چنین بساطی نشد فراهم *** که عقد زهرا بعرش اعظم

تو ای گرامی رسول اکرم *** برو بمنبر بخطبه زن دم

بگو که یزدان بحكم محكم *** نموده تزویج نموده توام

بشاه مردان بتول عذرا

علی بد آن روز بآب یاری *** بشور اصحاب برسم جاری

شتافت آن جا بخواستگاری *** نمود مطلب بشرمساری

زمین ببوسید ز دوستداری *** شهش بفرمود علی چه داری

ص: 218

در آن میان شد رسول باری *** شکفته هم چون گل بهاری

که شد ثنایاش چو در هویدا

پس از تبسم ز بعد لب خند *** بگفت باشد دل تو خورسند

که نور با نور گرفته پیوند *** خبر فرستاد مرا خداوند

شده است ماهی بشاه دلبند *** ندیده یزدان چو تو برومند

قرین زهرا یگانه فرزند *** سزد که بارد ز آسمان قند

جهان چو طوطی شود شکرخا

قبول و ایجاب عروس و داماد *** وجوب و امکان وجود و ایجاد

کتاب و دفتر گروه و افراد *** رجال و اقطاب ولی و اوتاد

ملوك و مملوك عبيد و آزاد *** عهود و میثاق حساب و میعاد

زمین و افلاك جهات و ابعاد *** شریعت و دین اساس و بنیاد

مر اين قباله نموده امضا

زنی که افراد زهر قبایل *** بخواستگاریش بدند مایل

چو غیر مولا نبود قائل *** همان شبش شد برغم باطل

نزول زهره بام منزل *** چو لطف یزدان و راست شامل

سزد مرا و را بد آن شمایل *** چو مه بخورشید شود مقابل

بكوری خصم بر غم اعدا

بسوی زهرا شد پیمبر *** عزیز فرزند یگانه دختر

که ای مرا جان نه بلکه بهتر *** چهل صباح است که حی داود

در آسمان ها بزیب و زیور *** ترا در آورد بعقد حيدر

ص: 219

شد ای دلت شاد علیت همسر *** شد ای سرت سبز ولیت شوهر

شده است این عقد بعرش اعلا

خدای دادت کنیز و کابین *** ز حشمت و جاه زفر و تمكين

دو گوشوارت چو ماه و پروین *** وجود سبطین ثمین و سنگین

شفاعتت مهر شده است تعیین *** مدينه حجله بهشت آئین

ز هفت و چارت بسینه تزئین *** مديحه طه قصيده يسين

تباركت تاج گلت فتحنا

عروس اسلام ز مژده باب *** کمی بلرزید چو ماه در آب

چکیدش از گل گلاب سقلاب *** گشود لب را چو لؤلؤ ناب

که چون ز حق است قبول و ایجاب *** تو نیز هستی رضا در این باب

بشهر علمت علیست چون باب *** بدین شرف نیز منم شرفیاب

زهی شرافت زهی تمنا

بصدر مجلس نبی بصد جاه *** عليش همدوش چو ماه با شاه

جمال زهرا بجلوه چون ماه *** همه ملايك بباب درگاه

نموده مسدود بیکدگر راه *** بدستشان گل بشكل الله

جهان بکام است بوفق دلخواه *** فضای گردون مگر شد آگاه

که شد معطر که شد مصفا

برقص آمد همه روان ها *** صدای دف دف بآسمان ها

همه زن و مرد همه جوان ها *** سرود خوانان قصیده خوان ها

ز اهل دانش از نکته دان ها *** بنظم و هم نثر بداستان ها

ص: 220

بشان زوجين بمدح آن ها *** عرب لسان ها عجم زبان ها

شدند و صاف بطبع غرا

که بسته حجله برای زوجین *** خدای بی چون بقاب قوسین

بهم بر آمد شعاع شمین *** بهم در آمیخت فروغ نورین

ز هر دو پیداست جبین سبطین *** عوض شد از اصل بساط کوسین

نمود تغییر اساس دارین *** نشاطی آمد ز موج بحرین

که گشت آفاق ز عیش دریا

که نو عروس است که هست داماد *** که انده و غم شده است ازیاد

زمین گل اندود زمانه دلشاد *** رسید نزهت بسرو و شمشاد

فتاده بهجت بسرو آزاد *** بود منظم وزیدن باد

مگر چه مولود مگر چه نوزاد *** از این دو همسر شوند ایجاد

که آفرینش شده است غوغا

علی شهنشه بتول بانو *** علی است خاذن بتول مینو

علی بود چشم بتول ابرو *** علی است عارض بتول گیسو

علی بود مهر بتول مه رو *** علی خوش انفاس بتول خشبو

علی است درمان بتول دارو *** علی است تعویذ بتول بازو

باهل عالم بخلق دنيا

على و زهرا قرین و همسر *** عروس در است علی است گوهر

نکوترین زن عزیز شوهر *** مهین جوانمرد یگانه دختر

از آسمانشان دو تاج بر سر *** يك از خداوند يك از پیمبر

ص: 221

يكيش خورشيد يكيش انور *** یکی بود باب یکیش مادر

بیازده نور امام و مولی

يكيش زهره یکیش خورشید *** یکی عطارد یکیش ناهید

يكيش تحسين يكيش تمجيد *** يكيش دولت یکیش جاوید

يكيش مقصود يكيش امید *** یکی نبوت يكيش توحید

یکی ولایت یکیش تایید *** يكيش احكام يكيش تاكيد

يكى فلك سیر یکی ثریا

يكيش اسلام یکیش ایمان *** يكيش مشرق یکیش تابان

يكيش واجب بشكل امكان *** يكيش حورا برنگ انسان

يكى جهانتاب یکی درخشان *** يكيش حكمت يكيش عرفان

یکیش آیات یکیش قرآن *** یکیش جان است یکیش جانان

يكيش گوهر یکی گهرزا

على خدا راست ولی امکان *** بتول زهراست بمصطفی جان

على بشر راست امیر و سلطان *** جمال مولی ستوده قرآن

جلال زهراست ضیاء دوران *** يكيش مشهور بشاه مردان

یکیش را علم بشیر پستان *** يكيش معروف بشیر یزدان

یكیش كوثر يكيش طوبی

چو هر دو با هم شدند مأنوس *** فلك فرو كوفت بنامشان كوس

فرشته آمد به عزم پابوس *** شد از تطاول زمانه محروس

بخاك قيصر بملك سيروس *** ز خاك مغرب ز خطه طوس

ص: 222

ز عرش تا فرش مدینه تا طوس *** شدند محفوظ کتاب و ناموس

حقیقت دین بشد هویدا

بنازم این جشن چو گشت تاسیس *** شکستی آمد بکار ابلیس

که زد حقیقت قفا بتدليس *** بطبع روشن بنظم و تجنيس

مغان و رهبان کشیش وقيس *** از این عروسی نمود تقدیس

بچرخ زهره باوج برجيس *** فر سلیمان شکوه بلقيس

جمال يوسف رخ زليخا

زمانه و دهر جهان و گردون *** درخت و صحرا جمال و هامون

حجاز و يثرب درون و بیرون *** بهشت كوثر فرات و جيحون

گدا و سلطان سفیه و مجنون *** چو ملك ساكن چه ربع مسكون

به عیش و عشرت قرین و مقرون *** چه گویمی من که از طرب چون

همه برقصد ز پیر و برنا

چو این عروسی گرفت رونق *** سهیل رقصید بچرخ ارزق

همه حقایق شدی محقق *** همه دقایق شدی مصدق

از آن زن و شوی شده است ملحق *** وزین دو مصدر شده است مشتق

به یازده نور تجلی حق *** خصوص مهدی ولی مطلق

امام قائم بزرگ و والا

زمانه شادان از این عروسی *** کسی ندیده است چنین عروسی

اساس دین است همین عروسی *** بهشت آئین زمین عروسی

بشرع نهضت بدین عروسی *** بزرگ عشرت مهین عروسی

ص: 223

نگر تجمل ببین عروسی *** که دیده دهر درین عروسی

همیشه باز است پی تماشا

ازین عروسی شده است نزديك *** که روشن آید جهان تاريك

که حق از باطل کنند تفكيك *** شوند یكدين همه بدو نيك

بدل بتوحيد كنند تشريك *** مر این نویدم نمود تحريك

که خامه برگير بفكر باريك *** باهل عالم بگوى تبريك

فسرده تا کی بر آر آوا

چه در دل روز چه نیمه شب *** بذكر ياهو بذكر يارب

مدیح آن هاست همیشه بر لب *** که ذکر آن هاست اصول مذهب

کزین دو آمد جهان مرتب *** ولای آن هاست ز هر چه اوجب

بیان آن هاست کتاب و مکتب *** که هست زهر ازکی و اطیب

که هست مولی خبیر و مینا

بمدح زهرا شدم قلم زن *** فرشته کسوت خجسته دامن

ورا نزیبد که خوانمش زن *** چه زن چه بانو که شیر اوزن

بهل آتایش ستوده ذوالمن *** ز شیر پستان ز فکر روشن

بپرورانید دو گل بگشن *** حسن باحسان حسینش احسن

هم او هم آن دو شفيع فردا

ز حل کینزش قمر علامش *** زمین بساطش سما مقامش

ستوده بانش خدیجه مامش *** طلوع نور است از صحن و بامش

امین درگه کند سلامش *** ملك ملازم بصبح و شامش

ص: 224

بهشت و حور است همیشه رامش *** که حلقه چو بر در مه تمامش

که بسته عقدش خدای دانا

شها مها شمس مديح در گه *** بطبع خسته بفکر کوته

اگر چه هستید شما منزه *** ز وصف و تعریف خداست آگه

اگر بگویم مدیحه گه گه *** همی بروبم غباری از ره

ز موزه مه ز مقدم شه *** که هست اعمی که هست اکمه

همیشه چشمش براه عیسی

ص: 225

جشن ولا بپا کنم شعله بجان غم زنم *** بر سر کاخ خرمی بر پرم و علم زنم

بر بط و چنگ و نی شوم نغمه از برویم از نم *** با ملکوتیان شوم محفلشان بهم زنم

(ساز کنیم در فلك مدحت مرتضى على)

آن که ولای او بود مایه عیش سرمدی *** و آن که لوای او بود پرچم دین احمدی

و آن که مشد است از و بارگه محمدی *** وان که مرام اقدسش هست خصال ایزدی

(سایه لطف حق علی پایه این بنا علی)

چهره علم را علی دیده پاک بین بود *** چشم کمال را علی روشنی مبین بود

پیکر عدل را علی جان بود و چنین بود *** مبحث ذات را علی آینه یقین بود

(پرده سرای غیب را لو كشف القطا على)

پست به پیش رقعتش هیمنه قیاصره

خار بباب عزتش طنطنه اكاسره

ص: 227

مات ز شهسواریش شاه و وزیر یک سره *** چون که بعرصه بر زند میمنه را بمیسره

(بر سر عالمی زند از عظمت لوا على)

صنع خدا برا علی آمده آیتی میین *** عنصری این چنین اگر زاده همی زماء وطين

حق بود ار بنه طبق فخر نماید این زمین *** کعبه و مکه نیز خود ناز کنند این چنین

(برد و جهان که زاده است از دل خاک ها علی)

حلقه عارفان حق آمده پای بست وی *** تشنه وصل حق همی در جذبات مست وی

روی خداست روی وی دست خداست دست وی *** باده کشان و عاشقان جرعه کش الست وی

(قطب على ولى على جذبه على صفا على)

مشعل آفتاب و مه مقتبسی ز نور او *** یافته خانه خدا میمنت از ظهور او

جان سپرند دوستان یک سره با حضور او *** هست کلیم بی سخن بر سر کوه طور او

ص: 228

(جلوه على شجر على نور على صدا على)

فکر پر از حمایتش دادگری ثمر دهد *** قلب پر از عنایتش میوه فیض بر دهد

دست پر از کرامتش درهم و سیم و زر دهد *** محكمه امامتش حکم بی حر و بر دهد

(عدل على كرم على جود على سخا على)

مجتمعند سائلان جمله بر آستان او *** جیره خودند منعمان گرد بسیط خوان او

يك بيك سماويان طایر آشیان او *** کان سخن وری بود لعل گهر فشان او

(سيد اوصيا على سرور اصيفا على)

شد ز شعاع علم او دیده عقل راه بین *** گر نبدی فروغ او عقل چه بود ره نشین

تیغ دو سر بقبضه اش یک سره کرد کار دین *** گشت ملقب از خدا او باميرمؤمنين

(رهبر راستان علی میر جهان گشا علی)

ص: 229

منطق او بعالمی پایگه علوم شد *** در همه شهر و کشوری شهره مرز و بوم شد

از گه طفلی آشنا با فلك و نجوم شد *** قطب رجال غیب شد پیشرو عموم شد

(مشفق و مهربان علی با همه آشنا علی)

مشکل دهر راهمی پنجه او کلیدها *** خیل گناه کار را باشد از او امیدها

شیعه ز حب او بسی داده بخود نویدها *** واقف جمله راز ها عالم ناپدیدها

غيب على نهان على عفو على رجا على

مادر روزگار کی هم چو پسر بزایدی *** هیچ مکان بمولدش نه سزد و نه شایدی

زادگهش بدون شك خانه حق ببايدى *** نبود و نیست مثل او تا مه و خود بر آیدی

خاصه خدا على محرم كبريا على

ساقی بزم عارفان نرگس چشم روشتش *** شمع سرای عاشقان نور بیاض گردنش

ص: 230

سجده که فرشتگان جیب و قبا و دامنش *** حامی شرع بی گمان بازوی شیرافکنش

(چشمه زندگی علی خاصیت بقا على)

غیب و شهود را علی مطلع است و با خبر *** منشی دفتر فضا حاكم لوحه قدر

آینه روانش را علم خدای جلوه گر *** هست عزیز انس و جان پیش ملك عزيزتر

(بوده همیشه در خفا مرشد انبیا علی)

خيل رسل بمقدمش داشته انتظارها *** بسته خدا بمهر او با دل و جان قرارها

کرده بآشنائیش هر یکی افتخارها *** در کتب سما از و ذکر شده است بارها

(شمس على قمر علی کوثر و هل اتی علی)

ص: 231

خروش رعد و لطف مه صفیر مرغ و بانگ نی *** رخ بنفشه بوی گل صفای باغ و طعم می

زیاد می برد الم ز دل ز دوده رنج دی *** شمیم عطر یاسمین که ارزد او بملك رى

بچهر لاله ژاله ها چو بر عذار یار خوی *** نه دستگاه خسروی نه تاج و تخت و بخت کی

رسد بفر فرودین نمی رسد کجا و کی *** شده است عمر خامشی درین گل و بهار طی

کسی که نیست زنده دل مخوانش جز مجسمه *** ز لابلای ابرها زند ستاره یک طرف

هوای صاف جان فزا ز يك كناره يك طرف *** بجلوه غنچه دختران چو ماه پاره یک طرف

جوان و پیر و اهل دل پی نظاره يك طرف *** پیاده سر و یک طرف سمن سواده يك طرف

زند شراب سرخ گون بجان شراره یک طرف *** نوای چنگ یک طرف شراب خواره یک طرف

تجمعی ز سبزه ها بسنگ خاره یک طرف *** زده است عالمی بهم چنین غریو و همهمه

ص: 233

رسید بلبل از کجا بسوی گل بيوى گل *** نداد باغیان اگر اجازتش بسوی گل

گرفت هم چو مدعی بعاشقی گلوی گل *** سپس بمعذرت سرود ترانه ای بروی گل

بیافت قدر و منزلت نواش ز آبروی گل *** گرفت رنگ تربیت ز بوی گل ز خوی گل

ز آب دیدگان خود نمود شستشوی گل *** شراب عشق و معرفت چشید از سبوی گل

که اوستاد باغ شد بسوز و ساز و زمزمه

در این بهار زنده او که پا بهشت و بود زد *** ز آتش درون شرر بخرمن وجود زد

هزار طعن و خنده ها بمردم خمود زد *** پی فراغ خیمه ای کنار جوی و رود زد

خجسته تر کسی بود که پنجه ای بعود زد *** روان ستوده تر کسی که خسروی سرود زد

کسی که فصل باغ و گل دم از زیان و سود زد *** بعمر خویش آتشی ز مغز پر ز دود زد

ببایدش بسنگ و گل فشرد مغز و جمجمه

ص: 234

بیام بر نگر که چون نموده ساز چنبری *** که شایدش رسد همی بچرخ پیر همسری

بضيمران ببین که چون کند بزلف دلبری *** بمستی بنفشه که می خورد سکندری

میان آب می کند شقایقی شناوری *** بیا که شاخ گل چنان ز حس طفل پروری

گرفته غنچه را بغل ز التفات مادری *** کند مراقبت و را ز تند باد صرصری

که نایدش بجان الم ز حادثات مؤلمه

اگر که طفل غنچه دل ز هول رعد یاخته

فتاده شبنمی بر او برحمتش نواخته *** بسر و پیر رعد شب اگر دو اسبه تاخته

ز رستگی و بی بری بآن نهیب ساخته *** ببارد ابر بر سرش چو نقره گداخته

ولی نترسد او چرا که لطف او شناخته *** برهنه تيغ شاخ را بروی باد آخته

فاخته بحفظ آشیانه ای که ساخت بهر فاخته

که نغمه سر کند کند سحر بدون ترس و واهمه

ص: 235

چو غنچه صبح گه شود ز خواب شامگه بیا *** نسیم دور سازدش لباس خواب متكا

چنان که روی او شود عیان و فاش و برملا *** صدا گذر کند از آن شود لطیف و جان فزا

چنان که مست او شود دماغ هدهد سبا *** بچهر غنچه نور خود فتد بنرمى و صفا

گشایدش لب و دهن دهد بغنچه رو نما *** چو جلوه محمدی جناب ختم انبيا

سپیده دم گشا ده رو بنو رسیده فاطمه

که در جماد ثانیش خدیجه زاد دختری *** ز گلبن محمدی دمید شاخ نوبری

دری کلی مهی خوری نه زین چهار بهتری *** ز باغ احمدی گلی زباغ دین صنوبری

بشاه و ماه مادوی بآفتاب همسری *** چه دختری چه بضعه ای چه دایه ای چه مادری

نتیجه خدیجه ای سلاله پیمبری *** قرین و كفو حیدری زن خجسته شوهری

جلال وی مجلله کمال وی معظمه

ص: 236

مه جماد ثانوی بخلق دهر عید شد *** ز سلسبیل باده ده که عید ما سعيد شد

جمال پرده دار حق طلیعه امید شد *** بمشكلات عالمی ولادتش كليد شد

خدای را به بندگان عنایتی جدید شد *** بهشت مستفیض شد قصور مستفید شد

ز فیض مقدمش جهان عزیز و رو سپید *** که یازده مه شرف ز جیب او پدید شد

چو آفتاب کاو بود کواکبش ملازمه

بهشت و حور و نهر و جو طفیلی جمال او *** رجال و فضل و معرفت فدائی کمال او

سر سران مملکت بدرگه حلال او *** رسیده بر ز رادیش محمدی خصال او

شفاعت همه امم سرشته با خیال او *** خدیجه با شرف قرین ز حمل او فصال او

درخت علم پر ثمر ز حسن اعتدال او *** چشیده زادگان او علوم ار زلال او

که نیستند هيچ يك معلم و معلمه

ص: 237

زمین شده است مفتخر زباب تاجدار وی *** زمان بود مدیحه گو بشوی شهسوار وی

بطاق عرش زینتی بود دو گوشوار وی *** مدينه رشك آسمان ز جلوه عذار وی

بود ز مکتب پدر مرام وی شعار وی *** شده است جلوه ازل بشهر وی دیار وی

رواج دین و معرفت ز مهد وی کنار وی *** نهاده اند در جزا همه باختیار وی

صراط و دفتر و عمل شفاعت و محاکمه

در یتیم و بی بدل عدیم مثل و نادره *** عفیفه و فرشته جان جميله و مخدره

زکیه و رضیه رضیه و بتول و پاك و طاهره *** نبیله و جلیله و کريمه طبع و صابره

برخ نجوم زاهره بجلوه نور ظاهره *** شهیر همچو باب و شو بمعجزات باهره

نه در عرب نه در عجم در فلك نه در کره *** نظیر او زنی مدان شجاع در مناظره

عدیل او کسی مبین دلیر در مکالمه

ص: 238

خدیجه را از این گهر شرف فراهم آمده *** بزادگاه او ملك ز صدر عالم آمده

بخنده مام بوالبشر باذن آدم آمده *** پی تهانی از جنان شبانه مریم آمده

نه هاجر آمد از جنان نه ساره خرم آمده *** درود و مرحبا بسی ز عرش اعظم آمده

نوید فتح و سلطنت بشخص خاتم آمده *** که تا ابد بقای دین ترا مسلم آمده

بکوری جبابره برغم بو مسیلمه

خدای داده دختری عجب بسید عرب *** نکو پدر نكو پسر نكو حسب نکو نسب

بزرگوار و ذی شریف ملك مقام و ذيحسب *** عليه و علی قرین عزیز و پاك و منختب

رشیده و حمیده و پدر مرام و منتجب *** ولادتش بهشت را بود بخرمی سبب

رسیده بر جهانیان نشاط و شادی و طرب *** جماد ثانیش مخوان که هست نیمی از رجب

چو بعثت محمدی ظهور این مکرمه

ص: 239

گره زده لبت حبل دین خدا ببند چادرش *** لباس شرع خوش نما ز تار و پود معجرش

منظم است امر دین ز شیر شیر پرورش *** حسن بدوش ایمنش حسین صفای ایسرش

از آن جلال و رتبه اش وزین شکوه و منظرش *** خدای کرده لوحه ای بطاق عرش اکبرش

نبوتش بود پدر ولایت است شوهرش *** کتاب و وحی آمدی ز پیشگاه داورش

ورا مثال انبیا صحیفه ای است ملهمه

بمنطق است عالمه بدانش است فاضله *** بدرس دین مدرسه بتربيت مكمله

بدرد و رنج صابره بغم بزرگ حوصله *** بشرع نور طالعه بدین چراغ قافله

زبانش شرح معجزه بیانش رمز و مشکله *** بصحن خاك فاطمه دو آسمان مجلله

بنقل نور واسطه بشوی و باب فاصله *** شريك در مجاهده اصیل در مباهله

یعفت است تبصره بعصمت است ترجمه

ص: 240

زنی جز او بدین شرف ز شوی و پور و باب کو *** بباغ خلد بانوئی بغیر از این جناب کو

گه سؤال از خدا زنی جز او مجاب کو *** مهی ز حسن طعنه زن جز او بآفتاب کو

بپرده پوشیش زنی بچادر و نقاب کو *** سوای او شفیعه ای بمحشر و حساب کو

بخاك غير از و زنی قرین بوتراب کو *** در آن کسا که خفته او ملك مجاز خواب كو

که خدمتش کنند چون بتول گشته نائمه

ایا تو بضعة النبي ایا بضاعت پدر *** تو آن زنی که زان پدر تراست افسری بسر

تو آن زنی که مادری بآن دو نازنین پسر *** تو آن زنی که دامنت بزاده یازده گهر

تو آن زنی که شوهرت علی است شاه بحر و بر *** تو آن یگانه گوهری که رسته ای ز سیم و زر

آن بزرگ آیتی که قدرتست بی شمر *** تو آن عفیفه بانوئی که مادر جهان دگر

نیاورد بمثل تو جلیله و مفخمه

ص: 241

بجان باب نامیت بهمسر کرام تو *** بجان آن خدیجه ای که بد ستوده مام تو

بزادگان پاک تو بعز و احترام تو *** بآن ملك كه از فلك بیامدی سلام تو

بدان نفس بدان اثر که هست در کلام تو *** بحق آن صلوة تو بحق آن صیام تو

بحرمت قعود تو بسجده و قیام تو *** بآه و زاری شبت باشك صبح و شام تو

که التفات کن همی بشمس حسن خاتمه

ص: 242

قبول اوست درین شب عبادت و طاعات *** که نشر رحمت و فیض است و بخشش و خیرات

بمستمند ز دیوان حق دهند برات *** رسد باحمد و آلش تحیت و صلوات

درین میانه که گیتی است غرق در برکات *** فزوده روی حسن بر میامن و حسنات

چرا که آینه عرش کبریا حسن است

***

مبارك است چنین شب که نور از پی نور *** رسد به بیت نبی با سرور پشت سرور

بمهد فاطمه روح القدس بود مامور *** بقصد خدمت او از بهشت آمده حور

که مجتبی حسنش را رسیده گاه ظهور *** سرای فاطمه روشن دو چشم حاسد کور

که شادمان دل و جانش زمه لقا حسن است

***

آن چه مجتبی حسن آن دومین امام مبین *** چه مجتبی حسن ان زیب عرش و ماه زمین

چه مجتبی حسن آن چشم و جان امت و دین *** چه مجتبی حسن آن اصل عزت و تمكين

ص: 244

چه مجتبی حسن آن شاه باز علیین *** چه مجتبی حسن آن صدر دین و صدر نشین

چو اسم خود حسن از فرق تا بپا حسن

چه نور بود که تابید از مناره صبح *** دو چشم زهرا چون زهره در نظاره صبح

که سر زند بسحر گاه ماه پاره صبح *** که مجتباش کند جلوه از کناره صبح

کجا توانمش آورد در شماره صبح *** ندانم این شب قدر است یا ستاره صبح

زده است وقت سحر آفتاب یا حسن است

***

ز گلین نبوی اولین گل آمده بار *** ز مطلع علوی دومی ز هشت و چهار

نمود چهره زیبا بجلوه دادار *** ز مهد فاطمه فرزند احمد مختار

گرفت پایه دین چون دل بتول قرار *** بمقدمش صلوات و ثنا کنید نثار

که فوق منقبت و مدحت و ثنا حسن است

ص: 245

جلال روز و شب نیم دوم رمضان *** چرا شده است فزون تر ز نیم اول آن

مسلم است که برختم انبیا قرآن *** شده است نازل و صادر در آن نکو دوران

دگر که فاطمه را گشت زینت دامان *** جمال ماه حسن ثانی شه مردان

که خود امام پس از شاه اولیا حسن است

به پیشگاه رسول خدا ز مرد و ز زن *** دو صد هزار تهانی دو صد هزار احسن

علی و فاطمه را چشم و جان و دل روشن *** که زاده مام ولایت پسر بنام حسن

گلی ز باغ نبوت شکفت و شد گلشن *** گرفت غنچه صفت باغبانش در دامن

که این یگانه گل باغ مصطفا حسن است

***

نزاده مادر ایام این چنین پسری *** ندیده همچو پسر زیر آسمان پدری

نداشت چرخ مثال جمال او قمری *** نه در مخازن آفاق این چنین گهری

ص: 246

نه بوستان جهان راست این چنین ثمری *** نه هشت باغ جنان هم چو شاخ باروری

الا که در خور تحسین و مرحبا حسن است

بحسن یوسف زهرا چه یوسفان مفتون *** چه عاقلان که از جادوی چشم او مجنون

چه نغمه ها که بعشقش ز پردهاست برون *** چه جذبه هاست در آن جلوه های روز افزون

عطای اوست چو جیحون و بخشش صيحون *** شده است از کرمش مات دیده گردون

شه کرم حسن و میر اسخيا حسن است

لب مسیح دمش گاه گفتگو اعجاز *** کنار لعل لبش خال مشکبو اعجاز

بگرد چهره چون ماه جعد مو اعجاز *** کفش کریم و دگر خلق و خلق و خو اعجاز

قدش قیامت و آن عارض نكو اعجار *** میان این همه اوصاف حلم او اعجاز

ز حلم پیشتر از خیل انبیا حسن است

بباب زاده ز هر است زهره حلقه بگوش *** بروى نيك تر از ماه او قمر مدهوش

ص: 247

به پیش محمل او که کشان بود چاووش *** بخدمتش همه عمال چرخ دوش بدوش

که سخن فصحا در قبال او خاموش *** بگوش می رسد از عرش این ندا ز سروش

که افتخار زمین زینت سما حسن است

گذشت و همت و احسان او زبان زد دهر *** فروغ طلعت زیبای اوست شهره شهر

بدل کند لب شیرین او بشكر زهر *** بروز معرکه تیغش بخصم مظهر قهر

عدوی اوست ز لطف خدای او بی بهر *** كفش بوقت عطا رشك بحر و دجله و نهر

حيات سرمد و سر چشمه بقا حسن است *** امام دوم وسیط رسول و فخر امم

بجلوه معجز موسى بلب مسیحا دم *** به آرزوی کنیزی مادرش مريم

سرادقات جلال خدای را محرم *** چراغ محفل جان مخفر بني آدم

جراحت دل بیمار عشق را مرهم *** بدرد عاشق افسرده جان دوا حسن است

ص: 248

در آسمان و زمین صاحب عناوین است *** زکی و بر و تقی شبل و طور و سینین است

حسن بگوی که بالاترین مضامین است *** که الحق او حسن است و سزای تحسین است

حسن شده است که احسانش رسم و آئین است *** چراغ عترت طه و شمع یاسین است

عزیز و چارمی خسمه کسا حسن است

ولی دوم خلاف ذوالمنن حسن است *** ببزم آل عبا ماه انجمن حسن است

چو لب بخنده گشاید شکر شکن حسن است *** ابو محمد و مولا و مؤتمن حسن است

حليم و صابر و مظلوم ممتحن حسن است *** سليل ختم رسل نسل بوالحسن حسن است

حسب ببین و نسب کانچه هست با حسن است ***

عزیز تر خلف آدم است و شیث و خليل *** سليل عبد مناف است و نجل خير سليل

پدر علی ولی اوستاد جبرائیل

ص: 249

بتول طاهره بانوی بی شبیه و عدیل *** و راست مادر والا زهی ازین تجلیل

زهی جلالت و شوکت زهی جمال جميل *** بگو که آینه ایزدی نما حسن است

ریاض حسن قد و قامت دل آرایش *** فکند سايه بخورشید قد و بالایش

بهشت نکهتی از گیسوی سمن سایش *** بهار غنچه ای از بوی روح افزایش

زمین بساطش و بر فرق آسمان جایش *** بیا ز دست مده دامن تولایش

که با قلوب محبانش آشا حسن است

شها ببنده نظر کن که در پناه توام *** بعمر خویش ثنا خوان پیشگاه توام

اگر قبول نداری گدای راه توام *** گدای راهم و مفتون عز و جاه توام

اگر چه شمسم مسجود روی ماه توام *** بجان سپردن مشتاق يك نگاه توام

مکارم تو حسن چهر مه لقا حسن است

ص: 250

گفت میلاد امام سومین فخر بشر شد *** ماه شعبان خوش خبر شد

مرحیا ای قاصد عشاق پیغامت بنازم

مطلع انوار عشق است این حلال بدر محور *** با شکوه آن چنانی

حامل منشور آزادی است اين پيك سيك سر *** از رجال آسمانی

شاهد دوران مسعودی است این قامت خمیده *** در زمین و در زمان ها

نام مولودی که اندر سینه او آرمیده *** آمده ورد زبان ها

خود چه مولودی که رویش جلوه شمس و قمر شد *** تا قیامت جلوه گر شد

ای هلال با تمام آن و جلوه تامت بنازم

باده نوشان بلا را چهر ساقی شد نمایان *** با جلال کبریائی

با فروغ عشق کز روز ازل بوده است تابان *** در کمال روشنائی

آن که شد ارکان توحید از قیام او مشید *** هم مصون از هر تزلزل

ص: 252

تا ابد آسوده از تشویش شد دین محمد *** کرد ابقایش تقبل

شهره آفاق شد نامش حسین شد مشتهر شد *** پادشاه بحر و بر شد

ای خدا مظهر مرام نيك فرجامت بناز

ای صبا از کوی او بوئی بمشتاقان بیاور *** تاکنی تسخیر دل ها

بوئی از گیسوی مولود مه شعبان بياور *** از پی تعمیر دل ها

نکهتی از خال و زلفش کام بخش جان و دل کن *** زنده جان شو از بساطش

وز شهیم کربلایش ناف اهو را خجل کن *** بلکه از مهد و قماطش

آن نسیم روح افزائى كه رشك مشك ترشد *** زنده عالم سر شد

ای جهان پا بست عشقت دانه و دامت بنازم

موج رحمت در تکاپو بحر فیض اندر تلاطم *** درد و غم را خواب برده

ص: 253

مرغ جنت در ترنم لعل لعیا در تبسم *** آتش دوزخ فسرده

عرشی و فرشی و کروبي بهم تبريك گويان *** در چنین میلاد اعظم

جانب يثرب بتبريك و تهانی راه پویان *** سوى بيت فخر عالم

کای محمد دیده ات روشن ازین زیبا پسر شد *** باغ دیتت پر ثمر شد

یا رسول الله پرچم دار اسلامت بنازم

بعد شش مه حمل زهرا ماه شعبان آمد آری *** روز میلاد حسین شد

در شب سیم سحرگاهان بفر کردگاری *** رخ نمود و نور عین شد

دامن دخت نبی کانون عشق سرمد آمد *** مصطفی در انتظارش

سر نوشت عشق در دولت سرای احمد آمد *** من حسيتم بد شعارش

هم چو تأثیر دعا این جلوه هنگام سحر شد *** در سحرگه این اثر شد

ص: 254

اي سحر ای روشنی بخش جهان شامت بنازم

هان عزیزی زاده از زهرا که بی شک می تواند *** در حساب و هول محشر

آتش دوزخ بيك برد و سلاما بر نشاند *** بس بود محبوب داو

کاروان عفو و بخشش آمد از شهر مدینه *** کاروان سالار آمد

بر نجات غرقه دریای جرم آمد سفینه *** خلق را غم خوار آمد

برزخ و دوزخ ازین پس خالی از خوف و خطر شد *** لطف حق بی حد و مرشد

ای که منکر می شوی اندیشه خامت بنازم

مطر با شوری که اندر پرده داری بر ملا زن *** راز بگشا صبر تا کی

ساز آهنگ حسینی کن جها نیز اصلا زن *** مه بزیر ابر تا کی

از حجازی و عراقی مجلس ما كربلا كن *** سیم شعبدان رسیده

ص: 255

مرهمی ز آن زخمه بر زخم دل خم مبتلا کن *** بهر جان جانان رسیده

کز نوای یا حسین عشا قرالحنی دگر شد *** روز خاموشی بسر شد

از فراتم ساقيا يك جرعه ده جامت بنازم

نوگل زهرا رسید و گلبنش شد رشك گلشن *** مصطفا بوئید او را

خواند نامش را حسین و مرحبا فرمود و احسن *** بعد از آن بوسید او را

پس شجاعت داد از ارث نبوت رو نمایش *** با همان فر الهی

با لب معجز نما بوسید از سرتا بپایش *** چون نسیم صبح گاهی

گفت ازین نو رسته گل باغ امیدم پر ثمر شد *** این پسر بر من پدر شد

کام او برداشت گفت ای شه پسر گامت بنازم

چون شنید آوازه حسنش در آن هنگامه فطرس *** شد باستدعا مصمم

ص: 256

کرد از جبریل سر شور و غوغا را تجسس *** تاکه شد او را مسلم

همچو آن پروانه بی بال و پر افتان و خیزان *** قدسیان را شد ملازم

رفت با صد آرزو نالان بدربار عزیزان *** شد بطوف مهد عازم

در پر و بال حسین از نو عطایش بال و پر شد *** با ملايك همسفر شد

گفت با بشکسته بالان لطف و اکرامت بنازم

زد پر و بال بخود باليد و گفتا من همانم *** کز حسین دیدم کرامت

هر که گوید یا حسین زین پس سلامش می رسانم *** بر مزارش تا قیامت

خادم درگاه اویم چاکر زوار اویم *** چون مرا آزاد کرده

چون شفیع شد رهین منت و انعام اویم *** خاطرم را شاد کرده

پیش از این نام من از طومار افلاکی بدر شد *** بلکه زندانم مقر شد

ص: 257

یا حسین با توبه کاران فضل و انعامت بنازم

شاه مردان را جهانی زین شد تهنیت گو *** يا علی چشم تو روشن

کاین پسر شد مر ترا اندر ولایت دست و بازو *** کور بادا چشم دشمن

بو الحسن بودی کنون باب حسینی ناز می کن *** ای ضیا اهل بینش

حاليا باب ولایت بر محبان باز می کن *** ای فروغ آفرینش

ز آن که بنیان امامت در سرایت مستقر شد *** جهل و ظلمت پی سپر شد

یا علی آن خانه و صحن و در و بامت بنازم

یا حسین ای آن که درس عشق را تعلیم دادی *** مرحبا بر مكتب تو

عشق بازی کردی و توحید را تعمیم دادی *** آفرین بر مذهب تو

در گذشت جان و مال و سر تو اول راد مردی *** عشق را خود شاهکاری

ص: 258

در سجایای جوانمردانه ممتازی و فردی *** عاشق كامل عيارى

قصه عشق تو در آفاق مشهور و سمر شد *** صیّت از آفاق بر شد

ای سر مردان عالم نهضت عامت بنازم

انقلابی در زمین کربلا ایجاد کردی *** ای حسین انقلابی

انقلابی کردی و بنیان دین آباد کردی *** بعد دوران ها خرابی

دین حق از حلقه باطل رها کردی تو کردی *** خدمت شاهانه ای را

پا بهر صحرا نهادی کر بلا کردی تو کردی *** همت مردانه ای را

دین و قرآن مبین از نام نیکت نامور شد *** نامور شد مفتخر شد

تو ابا عبدالهی آن کنیه و نامت بنازم

ای قتل گریه آرام بخش جان و دل ها *** قلب مشتاقان مزارت

ص: 259

ای شهیم تربتت جان پرور بشکسته دل ها *** در دل عاشق قرارت

روز میلادت چرا از گریه بی آرام بودی *** شايد از روز ولادت

در خیال زینب و كلثوم و شهر شام بودی *** یا که از شوق شهادت

گوهر اشکت بیاد دوست جاری از بصر شد *** مهد نارت پر گهر شد

ای شفیع چشم گریان اشك در قامت بنازم

ای شهید روز عاشورا ولید ماه شعبان *** ای صف آرای قیامت

ای زهر آلایشی جان و تنت گردیده عریان *** ای بخون آغشته قامت

عارت آمد از لباس هستی دنیای فانی *** چشم پوشیدی ز هستی

هستی ننگ آوری داری بملك جاودانی *** با هزاران عشق و مستی

بی کفن جسمت میان لجه خون غوطه ور شد *** سینه زین غم پر شرر شد

ص: 260

جامة عریانی ای شاها بر اندامت بنازم

گر سه روز از تشنگی در کربلا بی تاب بودی *** ای بدستت آب کوثر

از سبوی عشق حق ای تشنه لب سیراب بودی *** ای توهم صهبا و ساغر

تشنگی های بشر از آن تشنگی خاموش کردی *** آتش دل ها فشاندی

لا ابالی جام لبریز شهادت نوش کردی *** آب بر آتش مشاندی

با لب خشك تو هر لب تشنه ای را کام تر شد *** بلکه پر شهد و شکر شد

ای حریف عشق طعم باده در کامت بنازم

نازم آن غوغای عاشورا و آن عشاق کویت *** عارفان و راز دانان

باده نوشان از سبویت کشته گان پیش رویت *** پیر مردان نوجوانان

آن بریر و آن زهیر و آن حبیب و قامت خم *** بنده و حر پیر برنا

ص: 261

مسلم و نصرانی و ترك و عرب هند و ديلم *** هم ز کعبه هم کلیسا

پای کوبان جان و سردادند و عالم را خبر شد *** نور حقشان راه بر شد

ساقیا رندان مست دردی آشامت بنازم

بر سر دوش رسول الله چندی جا گرفتی *** اي عزیز شهریاران

در کف دست یداله مدتی مأوا گرفتی *** ای قرار بی قراران

روزگاری خفتی اندر دامن و آغوش زهرا *** چون بهار نو شکفته

روزی افتادی تن صدپاره در دامان صحرا *** چون گل بر باد رفته

کی همان ساعت که از پیکر ترا ببریده سر شد *** ماسوا زیر و زبر شد

ای شهید ناز پرور عهد و ایامت بنازم

سر براه دوست بی چون و چرا ایثار کردی *** از سر و پیکر گذشتی

ص: 262

جمله باران را در آن میدان فدای یارکردی *** ز اکبر و اصغر گذشتی

قاسم و عباس و عون و جعفر ترا کشته دیدی *** صبر کردی شکر گفتی

نعش اكبر حلق اصغر را بخون آغشته دیدی *** غنچه آسا بر شکفتی

هر چه ره نزديك تر شد نار شوقت تیزتر شد *** التهابت در جگر شد

ای سر آغاز کتاب عشق انجامت بنازم

عیش قاسم را عزا دیدی تحمل پیشه کردی *** در حساب عهد و پیمان

کی ز افسوس عروس خسته دل اندیشه کردی *** بر ثبات عشق جانان

ناله زینب شیندی زاری کلثوم دیدی *** هر دو را آرام کردی

گریه بیمار را از گوشه میدان شنیدی *** شربتش در کام کردی

کی ترا از اهل بیت در بدر قطع نظر شد *** تا سرت زیب شجر شد

ص: 263

ای خداوند تحمل قلب آرامت بنازم