مشخصات کتاب

الف با، تا خدا

مقطع ابتدایی

ناشر: معاونت فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه

چاپ: اسوه

نوبت چاپ: اول/ خرداد 91

شمارگان: 10/000 نسخه

آدرس: تهران، خ نوفل لوشاتو، سازمان اوقاف و امور خیریه ، معاونت فرهنگی

تلفن 66706030-021 نمابر: 66704332-021

سایت سازمان: www.awqaf.ir

سایت معاونت: www.mfso.ir

خیراندیش دیجیتالی: کانون فرهنگی اندیشه اصفهان

ویراستار کتاب: مریم محققیان

ص: 1

اشاره

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُوراً مُبينا﴾ (نساء/174)

و ما به سوی شما نوری روشنگر فرو فرستاده ایم.

﴿وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ﴾ (ق/38)

و قطعا ما، آسمان ها و زمین و آن چه در میانشان است را در شش روز آفریدیم.

﴿وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ﴾ (اسراء /24)

و از سر مهربانی، بال فروتنی بر پدر و مادر خود قرار ده

﴿كُلُوا وَاشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا﴾ (اعراف/31)

بخورید و بیاشامید ولی زیاده روی نکنید.

ص: 6

آشنایی با کلمات

نايلئون

ناپلئون روزی درباره مسلمین فکر کرد و پرسید: مرکز آنان کجاست؟ گفتند: مصر. وقتی با یک مترجم به کشور مصر مسافرت کرد، و به کتابخانه وارد شد. مترجم قرآن را باز کرد و این آیه آمد: (براستی که قرآن هدایت می کند بآن چه درست و محکم تر است و به مؤمنان بشارت می دهد)، وقتی مترجم این آیه را برای او خواند و ترجمه کرد؛ از کتابخانه بیرون بیرون آمد و شب تا صبح به فکر این آیه بود. صبح باز به کتابخانه آمد و مترجم آیاتی دیگر از قرآن را برایش ترجمه کرد.

روز سوم هم مترجم از قرآن برای او ترجمه کرد و خواند. ناپلئون از قرآن سؤال کرد. گفت: اینان معتقدند که خداوند قرآن را بر پیامبر آخر الزمان محمّد صلی الله علیه و الله نازل کرده است و تا قیامت کتاب هدایت آنان است.

ناپلئون گفت: آن چه من از این کتاب استفاده کردم این طور احساس نمودم که (اول) اگر مسلمین از دستورات جامع این کتاب استفاده کنند روی ذلت نخواهند دید (دوم) تا زمانی که قرآن بین آن ها حکومت کند، مسلمانان تسلیم ما غربی ها نخواهند شد.

مگر این که ما بین آن ها و قرآن جدائی بیفکنیم.

ص: 9

آداب زندگی: آداب قرائت قرآن

1. با دهان پاکیزه قرآن قرائت کنیم.

امام صادق علیه السلام می فرماید: راه و مسیر قرآن را پاکیزه نمایید، عرض کردند: راه قرآن چیست؟ فرمود: دهانتان. عرض کردند: با چه چیزی پاکیزه کنیم؟ فرمود: به وسیله مسواک.

2. مستحب است برای قرائت قرآن وضو بگیریم.

3. از روی قرآن قرائت کنیم حتی اگر حفظ باشیم.

4. در قرار گرفتن در برابر قرآن ادب را رعایت کنیم.

5. قبل از شروع قرآن از شر شیطان به خدا پناه ببریم (اعوذ بالله من الشيطان الرجيم).

6. هنگام تماس دست با کلمات قرآن، واجب است وضو داشته باشیم.

ص: 11

عمودی

1- سوره بیستم قرآن که نام دیگر آن سوره «کلیم» است - خواندن و قرائت کردن قرآن - علم درست خواندن قرآن 2- حالتی بین دراز کشیدن و نشستن - سوره 113 قرآن کریم که مکی است و 5 آیه دارد- حرف فراری - نوای درد 3- در معنی زکات است و نام سوره 107 قرآن مجید - از ادات تشبیه 4- چین و چروک پوست - پسوند نسبیت 5 - بنده و غلام - جشنواره معتبر سینمائی 6- زینت رو - شهر حضرت معصومه علیها السلام 7- سوره فاتحه الکتاب - عدالت خواه 8- جلوگیری کردن و ممانعت به عمل آوردن - تلخ - بچه آوردن 9- چاره درد و بیماری - جایی میان دوزخ و بهشت و نام سوره هفتم قرآن 10- ضمیر اول شخص غایب در عربی 11- سزاوارتر و راست تر - پیشوای مذهبی زرتشتیان 12- سوره روشنایی - حرف ندا 13- از نام های قرآن مجید - شب روستایی 14- زیارت خانه خدا - سمت و جهت - خط قرآن - از حروف دیگر مقطعه قرآن 15- نفس خسته - گل سرسبد خلقت - از سوره های مکی قرآن که هجدهمین سوره است و 110 آیه دارد.

ص: 12

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ أَعْتَدْنَا لِلْكافِرِينَ عَذَاباً مُهينا﴾ (نساء/37)

و ما برای کافران بدترین عذاب را آماده کرده ایم.

﴿وَ اللهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾ (مائده/74)

همانا خدا آمرزنده مهربانست

﴿وَ اعْبُدُوا اللَّهَ﴾ (نساء/36)

و خدا را بپرستید

﴿وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا﴾ (طه/114)

و بگو: «پروردگارا، بر دانشم بیفزای».

ص: 14

آشنایی با کلمات

نتيجه علم

یکی از معلمان معروف می گفت: در ایامی که من تحصیل می کردم و روزگارم ب-ه فقر می گذشت هر صبح که برای تحصیل از خانه بیرون می رفتم بقال سر گذر که مرد نادان و فضولی بود از من سوال می کرد: به کجا می روی؟ می گفتم: نزد فلان معلم. وقتی برمی گشتم باز همین سوال را می کرد و به من می گفت: تو داری عمر خود را از بین می بری چرا به دنبال شغلی نمی روی که زندگیت به خوبی بگذرد؟! از این کاغذ که سیاه می کنی چه سودی می بری؟ تمام آن ها را به من بده تا در خمره ای بریزم و آبش کنم. خلاصه هر روز به این شکل مرا سرزنش می کرد و من از او ناراحت می شدم. یک روز سرگردان بر در خانه ایستاده بودم، نوکری از طرف حاکم آمد، گفت حاکم تو را خواسته اند. گفتم حاکم مرا از کجا می شناسد؟ ناگهان گفتم من لباسم پاره و کثیف است چطور با این لباس پاره خدمت حاکم بروم؟ خادم فوراً بر گشت و حال مرا به او گفت: و بعد از ساعتی با صد سکه و چند دست لباس نو به نزدم آمد. گفت: زود لباست را عوض کن تا پیش حاکم برویم. وقتی پیش حاکم رفتیم، حاکم بسیار به من احترام گذاشت و گفت: من تو را برای آموزش فرزند سلطان انتخاب کرده ام. باید فوراً به پایتخت بروی و به این کار مشغول شوی، من به پایتخت رفتم و به حضور سلطان رسیدم. پادشاه گفت: از تو می خواهم که در آموزش فرزندم دقیقه ای غفلت نکنی به او بیاموزی در عوض ماهی هزار درهم بیشتر حقوق می دهم.

هر پولی که جمع می کردم آن را به شهر خود می فرستادم تا بستگانم برایم زمین و خانه بخرند. چون چندین سال گذشت سلطان خواست فرزندش را امتحان کند تا ببیند در این مدت چه آموخته؛ وقتی که دید او از هر جهت تمام است و آن چه را که شایسته ی یک شاهزاده است یاد گرفته، رو به من کرد و گفت: چه آرزویی داری؟ گفتم اگر مقام سلطنت اجازه می فرمایند به شهر خود برگردم و بقیه عمر را در آن جا بگذرانم. پس از احترام و بخشش زیاد با خواسته ام موافقت نمود. سلطان به حاکم شهرم دستور داد که هنگام ورودم به شهر با تمام بزرگان از من استقبال کنند. با این احترامات به خانه خودم وارد شدم و در ناز و نعمت غوطه ور بودم. روزی از روزها همان بقال فضول که در جوانی مرا سرزنش می کرد با گروهی پیش من آمد تا چشمم به او افتاد به او گفتم: دیدی آن کاغذهایی را که می گفتی به من بده تا در خمره آبش کنم چه فایده ایی برایم داشت!؟ بیچاره کلی معذرت خواهی کرد و گفت : هر چه گفته ام از روی نادانی بود. حالا می فهمم که علم اگر چه دیر نتیجه بدهد اما نتیجه هایش خیلی زیاد است و او را به مقامات بالا می رساند.

ص: 17

آداب زندگی: چند پیشنهاد برای موفقیت بیشتر در درس خواندن

1. درس هایتان را به خاطر رضایت خدا بخوانید و ثواب آن را به پدر و مادر خوبتان هدیه کنید تا مقداری از زحمت های آن ها جبران شود.

2. قبل از شروع درس و خواندن کتاب ها و نوشتن درس ها بسم الله بگویید.

3. اگر بهتر از دوستانتان درس ها را یاد می گیرید با دل سوزی به دوستان دیگر خود نیز کمک کنید تا پیشرفت کنند.

4. اگر دانش آموز ممتازی هستید نباید مغرور شوید و خود را از دوستانتان برتر بدانید.

5. اگر چیزی را یاد نگرفتید بدون این که خجالت بکشید از معلّم و یا دیگران بپرسید، سوال کردن کلید یادگیری است.

6. شب ها زود بخوابید تا صبح زود با نشاط کامل مشغول تحصیل و مطالعه شوید.

ص: 19

عمودی

1. سودمند و بهره رسان - جای پای سوارکار 2. حیا و آزرم - خوراکی از تخم مرغ 3. غم و اندوه - مذهب و آئین - چاشنی سالاد 4. کنایه از جهان زود گذر 5. سلاح مار و عقرب - یک صد و یازده 6. کودک یتیم است 7. مرکز ایتالیا - کلام تعجب شدید - گریز ناگهانی حیوان 8. همیشه درخدمت - خلق خدا 9. بسیار باهوش و زرنگ - بسیار سپاس گزار.

ص: 20

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآتٍ﴾ (انعام /134)

قطعاً آن چه به شما وعده داده می شود، خواهد آمد.

﴿مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَة فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا﴾ (انعام/160)

هر کس کار نیکی بیاورد، ده برابر آن [پاداش] خواهد داشت.

﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتَى﴾ (مائده /3)

امروز (روز غدیر) دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم.

﴿قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ﴾ (ص/82)

[شیطان] گفت: پس به عزّت تو سوگند که همگی را گمراه می کنم.

ص: 22

آشنایی با کلمات

آشنای همه

شخصی به نام عبدالله می گوید: با رفیقم نشسته بودم که امام رضا علیه السلام وارد شد. نزدیکش رفتم و درباره امامت او بحث کردم، چون به امامت امام رضا علیه السلام اعتقاد نداشتم.

پس از مدتی امام رضا علیه السلام بلند شد که برود من و دوستم یعقوب هم به دنبال امام رضا علیه السلام راه افتادیم. امام رضا علیه السلام آن قدر رفت تا به بیابانی رسید.

دسته آهویی در حال عبور بودند. امام رضا علیه السلام اشاره ای کرد و یکی از آهوها پیش او آمد. امام علیه السلام این دستی به سر آهو کشید.

آهو می ترسید داشت. امام رضا علیه السلام چیزی به او گفت که ما نفهمیدیم. پس از حرف امام آن آهو آرام شد. امام به ما نگاه کرد و گفت: هنوز هم ایمان نمی آورید؟ گفتیم چرا مولای ما! شما حجت خدا بر مردم هستید. ما به شما ایمان آوردیم. بعد با اشاره امام علیه السلام آهو آماده رفتن شد، اما از چشمانش اشک جاری بود و دائم خود را به امام علیه السلام می مالید. امام علیه السلام به ما نگاه کرد و فرمود: فهمیدید این حیوان چه گفت؟

گفتیم: نمی دانیم. فرمود: آهو گفت وقتی مرا صدا کردید امیدوار شدم که از گوشتم بخورید، ولی حالا که مرا مرخص می کنید غمگین و ناراحتم که شایسته شما نبودم

ص: 25

آداب زندگی: زيارت

زیارت اولیای خدا و بزرگان دین آدابی دارد که مراعات آن ها ثواب زیارت را افزون کرده و سبب تاثیر بیشتر آن. بر شخص زائر می گردد. اکنون با برخی از آن ها آشنا می شویم:

1. مستحب است انسان قبل از مشرف شدن به حرم غسل کند.

2. برای تشرف به حرم پاکیزه ترین لباس ها را بپوشد و خود را خوش بو کند. (به جز در حرم امام حسین علیه السلام که خوش بو کردن مستحب نیست).

3. مستحب است با وضو به حرم مشرف شود.

4. هنگام تشرف به حرم گام ها را کوتاه بردارد و با وقار و به آرامی حرکت کند.

5. در راه به ذکر الهی مشغول باشد.

6. هنگام ورود به حرم اذن دخول بخواند.

7. هنگام دیدن قبر تکبیر بگوید.

8. اگر مزاحم دیگران نیست، به ضریح حضرت نزدیک شود، بطوری که بتواند خود را به آن بچسباند.

9. هنگام خواندن زیارت رو به قبله بایستد.

10. پس از زیارت دو رکعت نماز زیارت بخواند.

11. پس از نماز برای خود و دیگران دعا کند؛ بویژه دعا برای ستمدیدگان و علیه ستمگران.

12. از گناهان خود توبه و استغفار کند.

13. خواندن قرآن و هدیه کردن آن به صاحب مزار مستحب است بویژه سوره قدر.

توجه

سجده کردن برای صاحب قبر جایز نیست. ولی اگر سجده شکر به خاطر توفیق زیارت باشد، اشکال ندارد.

ص: 27

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ﴾ (نساء / 128)

و آشتی بهتر است.

﴿أنَّ الْأَرْضِ يَرثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ﴾ (انبياء /105)

زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد.

﴿إنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ﴾ (اسراء /27)

همانا که اسراف کاران برادران شیاطین هستند

﴿وَ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُوراً مُبيناً﴾ (نساء/174)

و ما به سوی شما نوری روشنگر فرو فرستاده ایم.

ص: 30

آشنایی با کلمات

توصیه امام زمان

عالم بزرگ یعنی مرحوم مجلسی می فرماید: «در ابتدای جوانی دوست داشتم نماز شب بخوانم اما نماز قضا بر گردنم بود و به همین دلیل نمی توانستم بخوانم. مشکلم را به شیخ بهائی رحمه الله گفتم: فرمود: «نماز قضا بخوان.» اما من با خود می گفتم نماز شب خصوصیات خاص خود را دارد و با نمازهای واجب فرق می کند. یک شب بالای پشت بام خانه ام در خواب و بیداری بودم که امام زمان علیه السلام را دیدم. خوشحالی پیش او رفتم و در مورد مشکلم از او پرسیدم. فرمود: بخوان! عرض کردم: «یا بن رسول الله، همیشه دستم به شما نمی رسد کتابی به من بدهید که به آن عمل کنم. «فرمود: «برو از آقا محمد تاج کتاب بگیر!» در خواب گویا او را می شناختم؛ رفتم کتاب را از او گرفتم و مشغول خواندن بودم و گریه می کردم که از خواب بیدار شدم. از ذهنم گذشت که شاید محمد تاج همان شیخ بهائی است و منظور امام از تاج، این است که شیخ بهایی ریاست شریعت را در آن دوره به عهده دارد.

نماز صبح را خواندم و خدمت ایشان رفتم دیدم شیخ با سید گلپایگانی مشغول مباحثه ی صحیفه سجادیه است. از دو نشانه دیگر مطمئن شدم که توصیه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خواندن کتاب صحیفه سجادیه است.

ص: 33

آداب زندگی

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ َانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُوراً﴾ (اسراء/27)

شیطان همیشه نسبت به خدایش ناسپاس بوده است.

﴿إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا﴾ (نحل/128)

همانا خدا با کسانی است که با تقوایند.

﴿وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِله﴾ (جن/108)

و مساجد فقط برای خداست.

﴿فَوَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ﴾ (مرسلات/15)

در روز قیامت وای به حال دروغ گویان.

ص: 38

آشنایی با کلمات

نماز در مسجد

پدر و دایی عباس می خواستند برای نماز به مسجد بروند. گفتم: چرا در خانه نماز نمی خوانید و به مسجد می روید؟ پدرم گفت: مسجد خانه خداست. خدا دوست دارد همه مردم با هم دوست و مهربان باشند. وقتی همه به مسجد می آیند و در کنار هم نماز می خوانند خدا خیلی خوشحال می شود. گفتم: مرا هم به مسجد می برید؟ پدرم به حسین که کنار من ایستاده بود نگاهی انداخت و گفت: اگر قول بدهید ساکت و آرام باشید و بازی گوشی نکنید هر دوی شما را با خود می بریم. من و حسین قول دادیم و همراه پدر و دایی عباس به مسجد رفتیم. ما خوشحال بودیم چون می دانستیم خدا از دیدن ما در مسجد خوشحال است.

ص: 41

آداب زندگی: احكام و دستورات مسجد

وقت نماز که می رسد صدای اذان از گلدسته ها و بلندگوهای مسجد محلّه مان به گوش می رسد و ما را به سوی خود می خواند. آیا مایلید به مسجد برویم. در صف های منظم بایستیم و نماز جماعت بخوانیم؟ مسجد بهترین مکان برای نماز است و نزد ما مسلمانان احترام زیادی دارد.

1. خوب است زودتر از همه به مسجد برویم و دیرتر از همه بیرون بیاییم. چون هر قدر که بیشتر در مسجد باشیم ثواب بیشتری دارد.

2. وقتی که می خواهیم به مسجد برویم، مستحب است بهترین لباس ها را بپوشیم و عطر بزنیم و خود را خوش بو کنیم.

3. بهتر است با وضو به مسجد برویم. هر چند نخواهیم نماز بخوانیم؛ مثلاً برای شرکت در جلسه ای به مسجد می رویم.

4. مکروه و ناپسند است که از مسجد عبور کنیم و در آن نماز نخوانیم.

5. تعمیر کردن و تمیز کردن مسجد ثواب بسیار دارد و نجس کردن آن حرام و آب کشیدن و پاک کردن جایی که نجس شده واجب است.

ص: 43

عمودی

1. نجس نیست

2. چلچله

3. حرف هشتم الفبای فارسی - رئیس زنبورهای عسل

4. خودنمایی - «آتن» درهم ریخته

5. دستور توقف کردن - یکی از طایفه های بزرگ کشور ما

6. به دیدار بارگاه امامان رفتن

7. بچه گوسفند

ص: 44

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً﴾ (الشرح /6)

همراه با سختی، آسانی است.

﴿وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ﴾ (نساء /128)

و آشتی بهتر است.

﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾ (اخلاص /1)

بگو او خدایی است یکتا.

﴿إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ﴾ (مطففين/22)

نیکوکاران در نعمت های [الهی] خواهند بود.

ص: 46

آشنایی با کلمات

بت شكن

همه، لباس های زیبای خود را پوشیده بودند و آماده می شدند که برای انجام مراسم عید از شهر خارج شوند. ابراهیم را هم دعوت کردند که در مراسمشان شرکت کند، اما او در شهر باقی ماند. ابراهیم علیه السلام پس از این که مطمئن شد همه رفته اند و هیچ کس در شهر نیست، آهسته به بتخانه رفت.

سکوت سنگینی فضای بتخانه را فرا گرفته بود. در اولین نگاه ظرف های غذایی که پیش بت ها گذاشته بودند نظرش را جلب کرد. با لحنی تمسخر آمیز به بت ها گفت: پس چرا غذا نمی خورید؟! چرا حرفی نمی زنید؟! و بعد با تبر افتاد به جان بت ها. خدایان ساختگی را در هم شکست. همه بت ها را شکست جز یک بت که از همه بزرگ تر بود، فقط آن را سالم گذاشت و در آخر، تبر خود را به گردن آن آویزان کرد، تا وانمود کند که این کار بت بزرگ است. اما در واقع قصدش آگاه کردن مردم بود تا به خود آیند و بدانند که از بت ها هیچ کاری ساخته نیست و آن ها حتی قادر به دفاع از خود نیستند.

شب شد، مردم به شهر برگشتند. همه برای احترام به بت ها به بتخانه رفتند اما با بت های درهم شکسته مواجه شدند. در کمال تعجب با خود گفتند: چه کسی این بلا را سر خدایان ما آورده؟! عده ای فریاد زدند که: کار ابراهیم است که همیشه از خدایان ما بد می گوید.

دادگاه عمومی در میدان مرکزی شهر تشکیل شد. همه آمده بودند. ابراهیم را هم آوردند. قاضی گفت: آیا تو این کار را با خدایان ما انجام داده ای؟

ابراهیم علیه السلام گفت: بت بزرگ این کار را انجام داده است. اگر باور نمی کنید از خودش سؤال کنید؟ البته اگر توان سخن گفتن دارد.

سکوت بر جمعیت حاکم شد همه ساکت شدند...

قاضی گفت: تو می دانی که آن ها هرگز سخن نمی گویند. بت های ما همیشه ساکت هستند و شکوه سکوت خویش را نمی شکنند!!!

ابراهیم گفت: وای بر شما که غیر از خداوند یکتا این خدایان را انتخاب کرده اید!

جمعیت گمراه تحت تاثیر این سخنان قرار نگرفته و فریاد زدند: او را بسوزانید... .

ص: 49

اشاره

تصویر

دوست عزیز خوب به تصویر نگاه کن و پیام آن را در جای خالی بنویس

ص: 50

آداب زندگی: احكام توحيد

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ لَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى﴾ (انعام/164)

و هیچ باربری بار [گناه] دیگری را برنمی دارد،

﴿و أن لَيْسَ لِلْإِنسان إلا ما سعى﴾ (نجم /39)

و برای انسان جز نتیجه تلاش او نیست.

﴿إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْ صادِ﴾ (فجر /14)

پروردگار تو سخت در کمین (ستمکاران) است.

﴿إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآت﴾ (انعام /134)

قطعاً آن چه به شما وعده داده می شود، خواهد آمد.

ص: 54

آشنایی با کلمات

پیله و پروانه

روزی سوراخ کوچکی در یک پیله ظاهر شد، شخصی نشست و ساعت ها تلاش پروانه برای بیرون آمدن از سوراخ کوچک پیله را تماشا کرد، آن گاه که تلاش پروانه متوقّف شد و به نظر رسید که خسته شده و دیگر نمی تواند به تلاشش ادامه دهد آن شخص تصمیم گرفت شد به پروانه کمک کند و با برش قیچی سوراخ پیله را گشاد کرد. پروانه به راحتی از پیله خارج شد، امّا جثه اش ضعیف و بال هایش چروکیده بودند. آن شخص به تماشای پروانه ادامه داد، او انتظار داشت پر پروانه بزرگ و قوی شود تا از جثه او محافظت کند، اما چنین نشد! در واقع پروانه ناچار شد همه عمر را روی زمین بخزد و هرگز نتوانست با بال هایش پرواز کند!

آن شخص مهربان نفهمید که محدودیّت پیله و تلاش برای خارج شدن از سوراخ ریز چیزی بود که آن را خدا برای پروانه قرار داده تا به آن وسیله مایعی از بدنش ترشّح شود و پس از خروج از پیله به او امکان پرواز دهد.

گاهی اوقات در زندگی فقط به تلاش نیاز داریم، اگر خداوند مقرّر می کرد بدون هیچ مشکلی زندگی کنیم فلج می شدیم، به اندازه کافی قوی نمی شدیم و هرگز نمی توانستیم پرواز کنیم!

ص: 57

آداب زندگی

دزدی حرام و گناه است. آن ها که دزدی می کنند می خواهند بدون تلاش به آن چه که ندارند برسند.

اذیت کردن پدر و مادر حرام و گناه است آن ها که پدر و مادرشان را اذیت می کنند تمرین و تلاش نکرده اند تا به پدر و مادر محبت کرده و دستشان را ببوسند.

بسیاری از اوقات گفتن اسرار دیگران حرام و گناه است اگر تلاش نکنیم رازدار باشیم، نمی توانیم اسرار دیگران را در سینه نگه داریم.

نماز اول وقت مستحب است، اگر تلاش نکنیم کارهایمان را به موقع انجام دهیم موفق نمی شویم اول وقت نماز بخوانیم.

ساختن مسجد، صدقه دادن، قرض دادن، زیارت رفتن، همه و همه مستحب هستند اگر تلاش نکنیم که مال حلال جمع کنیم پول اضافی نخواهیم داشت تا با آن این مستحبات را انجام دهیم.

ص: 59

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا لاَعِبين﴾ (دخان/38)

و آسمان ها و زمین و آن چه بینشان است را بیهوده نیافریده ایم.

﴿وَ جَعَلْنا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيَّ﴾ (انبياء /30)

و هر چیز زنده ای را از آب به وجود آوردیم.

﴿فيهما فاكِهَةٌ وَ نَخْلٌ وَ رُمَّان﴾ (الرحمن/ 38)

در آن دو باغ بهشتی میوه و خرما و انار است.

﴿وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ﴾ (ضحى/10)

و نیازمند را از خود دور مکن.

ص: 62

آشنایی با کلمات

توبه با تخم مرغ

ابو شاکر مردی کافر بود. روزی نزد امام صادق علیه السلام رفت و گفت: ای فرزند رسول خدا مرا به پروردگارت راهنمایی کن.

حضرت به او فرمود: بنشین. ابو شاکر نشست. بچه ای در آن نزدیکی با تخم مرغی بازی می کرد. امام او را صدا زد و به او فرمود تخم مرغ را به من بده. بچه تخم مرغ را به امام داد. امام به ابوشاکر فرمود: به این تخم مرغ نگاه کن مانند قلعه ای محکم می باشد پوستی ضخیم و محکم آن را پوشانیده است. در زیر آن پوسته ی نازکی قرار دارد و داخل آن سفیده ی روانی است که مانند نقره می باشد و در وسط، مایع زرد رنگی قرار دارد که چون طلا می درخشد. نه زرده داخل سفیده می شود و نه سفیده با زرده مخلوط می گردد نه چیزی وارد تخم مرغ می شود و نه چیزی از آن خارج می گردد. وقتی این تخم مرغ شکافته شود، جوجه ای با رنگ های گوناگون از آن بیرون می آید. ای ابو شاکر، آیا برای پیدایش تخم مرغی با این خصوصیات و بیرون آمدن جوجه از آن تدبیر کننده ای دانا و آفریننده ای توانا و جود داشته است یا این که خود به خود پیدا شده است؟

ابو شاکر سرش را پایین انداخت و چند دقیقه فکر کرد: ناگهان سر را بلند کرد و گفت: شهادت می دهم که خداوندی جز خدای یگانه نیست خدایی که بی شریک و بی همتاست و گواهی می دهم که حضرت محمد صلی الله علیه و آله بنده و آخرین فرستاده ی اوست و شهادت می دهم که شما و پدران بزرگوارتان پیشوا و امام و حجت خداوند بر مردم هستید و من از فکری که داشتم توبه می کنم.

ص: 65

آداب زندگی: احکام غذا خوردن

خدای مهربان، درختان سرسبز، حیوان ها، پرندگان قشنگ، میوه ها و سبزی های رنگارنگ را برای ما انسان ها آفرید تا از آن ها خوراک و پوشاک تهیّه کنیم. به خوردنی ها و نوشیدنی هایی که از نظر اسلام ممنوع نیست. «حلال» می گویند و به آن دسته از خوردنی ها و آشامیدنی ها که مصرف آن در اسلام ممنوع است. «حرام» گفته می شود.

اکنون ببینیم چه چیزهایی حلال و چه چیزهایی حرام است؟

1. حفظ سلامتی بدن لازم است و خوردن و آشامیدن چیزی که برای انسان ضرر دارد حرام است.

2. خوردن و آشامیدن چیزهای آلوده و نجس، حرام است.

3. تمام میوه ها و سبزی ها، حلال است مگر آن ها که برای بدن ضرر داشته باشد.

4. آب و تمام نوشیدنی ها حلال است. مگر آن ها که برای سلامتی بدن ضرر دارد یا عقل انسان را از بین می برد.

5. تمام حیوان های درنده مانند گرگ و روباه حرام گوشت هستند.

6. گاو، گوسفند، شتر، مرغ، کبوتر، کبک و ... حلال گوشت هستند و کلاغ، عقاب وخرگوش و.... حرام گوشت می باشند.

7. حیوان های حلال گوشت اگر به دستور اسلام کشته نشوند، گوشت آن ها نجس و حرام است.

ص: 67

دانستنی های بدن انسان

انسان در هر سال بیش از 6 میلیون بار پلک می زند.

شما نمی توانید خودتان را قلقلک بدهید چون مغز می داند که می خواهید به بدن خود دست بزنید بنابراین بر خلاف وقتی که چیز دیگری به بدن شما برخورد می کند عکس العمل نشان می دهد.

فشاری که قلب انسان تولید می کند میتواند خون را تا بیش از 10 متر بپاشد.

عضلات تمرکز کننده چشم ها روزی 100 هزار بار حرکت می کنند. اگر قرار باشد عضلات پاها هم به همین میزان تحرک داشته باشند انسان باید روزی 80 کیلومتر راه برود. طول روده کوچک حدوداً 4 برابر قد یک انسان معمولی است. با 5 تا 7 متر طول، اگر روده کوچک پیچ نخورده بود درون حفره شکمی جا نمی شد.

ص: 68

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ لِلَّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ﴾ (فتح /7)

و سپاهیان آسمان ها و زمین مال خداست.

﴿اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ﴾ (انفال /46)

و صبر کنید که خدا با صبر کنندگان است.

﴿إِنَّ فِى السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ لَآيَاتِ لِلْمُؤْمِنِينَ﴾ (جاثيه /3)

همانا در آسمان ها و زمین، برای مؤمنان نشانه هایی است.

﴿إنِّى لَكُمْ رَسُولٌ أمين﴾ (شعراء /107)

من برای شما فرستاده ای امانت دارم.

ص: 70

آشنایی با کلمات

چوپان و گوسفندان یهودیان

سال هفتم هجری پیامبر صلی الله علیه و آله همراه هزار و شش صد نفر سرباز برای فتح قلعه خیبر که در 32 فرسخی مدینه قرار داشت روانه شدند. مسلمانان مدتی در بیابان های اطراف خیبر ماندند و نتوانستند قلعه های خیبر را فتح کنند به همین خاطر از نظر غذائی در فشار سختی قرار داشتند به طوری که بر اثر شدت گرسنگی، از گوشت حیوانات مکروه مانند قاطر و اسب استفاده می کردند.

در این شرایط، چوپان سیاه چهره ای که گوسفندان یهودیان را می چرانید، به حضور پیامبر صلی الله علیه و آله راه آمد و مسلمان شد، و سپس گفت: این گوسفندان مال یهودیان است من آن ها را به شما می دهم.

پیامبر صلی الله علیه و آله با کمال صراحت در پاسخ او فرمود: این گوسفندان نزد تو امانت هستند، و در آئین ما خیانت به امانت جایز نیست، بر تو لازم است که همه گوسفندان را به در قلعه ببری و به صاحبانشان برگردانی.

او فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله را اطاعت کرد و گوسفندان را به صاحبانشان رساند و به جبهه مسلمین بازگشت.

ص: 73

آداب زندگی

عمودی

2- پدر و مادر که نیکی به آنان در اسلام سفارش شده است 3- به چشم سؤظن در همه امور نگریستن 4- حیوان وفادار 5- دانش و معرفت که کسب آن از گهواره تا گور توصیه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می باشد 6- شب سرنوشت ساز که عبادت در آن برابر با هزار شب است 8- مقابل راست 9- رنگ قهوه ای مات 11- ثروتمند و مال دار 13- وزارت فرهنگ 17- اهل شهر ساری 27- ناخوش احوال 29- موسسه امور آبزیان و صنعت ماهی گیری 30- نیم تنه آستین دار مردانه 31- فرمانده کشتی 33- خسته ندارد 34- پدر مردگان 35- مفید و ثمربخش 36- جهان پس از مرگ 37- ممنوع شرعی و در مقابل حلال 38- خاک صنعتی 41- پایه و مبنا 42- شکاف و سوراخ 43- سفید به زبان ترکی 46- خوراک جراید 48- امر به رفتن 50- پیشوند نفی 53- ورزش مادر

ص: 76

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرى﴾ (طه/14)

و به یاد من نماز را برپا دار.

﴿وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾ (آل عمران /189)

و خداوند بر هر چیزی تواناست.

﴿فَقِنا عَذابَ النَّارِ﴾ (آل عمران /191)

پس ما را از عذاب آتش جهنم در امان بدار.

﴿و كُلُّ نَفْس ذائِقَةُ الْمَوْتِ﴾ (آل عمران/ 185)

هر موجودی طعم مرگ را می چشد.

ص: 78

آشنایی با کلمات

نماز اول وقت

شهید عباس بابایی پس از گذراندن دوره آموزش مقدماتی برای تکمیل دوره خلبانی در سال 1349 به آمریکا اعزام شد. او می گوید:

«دوره خلبانی ما در آمریکا تمام شده بود، اما به خاطر گزارشاتی که در پرونده خدمتم نوشته شده بود، تکلیفم روشن نبود و به من گواهینامه نمی دادند، تا این که روزی به دفتر مسئول دانشکده، که یک ژنرال آمریکایی بود، احضار شدم ژنرال آخرین فردی بود که می بایستی نسبت به قبول و یا رد شدنم اظهار نظر می کرد. این ملاقات ارتباط مستقیمی با آبرو و حیثیت من داشت، زیرا احساس می کردم که رنج دو سال دوری از خانواده همه در یک لحظه در حال محو و نابودی است و باید دست خالی و بدون دریافت گواهینامه خلبانی به ایران برگردم. در همین فکر بودم که شخصی از ژنرال خواست تا به خارج از اتاق برود. با رفتن ژنرال، من لحظاتی را در اتاق تنها ماندم. به ساعتم نگاه کردم. وقت نماز ظهر بود. با خود گفتم که هیچ کار مهمی، بالاتر از نماز نیست. همین جا نماز را می خوانم. ان شاء الله تا نمازم تمام شود، او نخواهد آمد. به گوشه ای از اتاق رفتم و روزنامه ای را که همراه داشتم به زمین انداختم و مشغول نماز شدم. در حال خواندن نماز بودم که متوجه شدم ژنرال وارد اتاق شده است. با خود گفتم چه کنم؟ نماز را ادامه بدهم یا بشکنم؟ بالاخره گفتم، نمازم را ادامه می دهم، هر چه خدا بخواهد همان خواهد شد. سرانجام نماز را تمام کردم و در حالی که بر روی صندلی می نشستم از ژنرال معذرت خواهی کردم. ژنرال پس از چند لحظه سکوت گفت: چه می کردی؟ گفتم: عبادت می کردم. گفت: بیشتر توضیح بده. گفتم: در دین ما دستور بر این است که در ساعت های معین از شبانه روز باید با خداوند به نیایش بپردازیم. ژنرال با توضيحات من سری تکان داد و گفت: همه این مطالبی که در پرونده تو آمده مثل این که راجع به همین کارهاست. این طور نیست؟ پاسخ دادم: آری همین طور است. او لبخندی زد و خود نویس را از جیبش بیرون آورد و پرونده ام را امضا کرد. سپس با حالتی احترام آمیز از جا برخاست و دستش را به سوی من دراز کرد و گفت: به شما تبریک می گویم. شما قبول شدید. برای شما آرزوی موفقیت دارم.

ص: 81

آداب زندگی

1. نمازهای واجب 6 تاست: یومیه (روزانه) آیات - میت - نماز طواف نمازی که با نذر و عهد و قسم واجب می شود - نماز قضای پدر

2. در هر شبانه روز 5 نماز واجب است که به آن ها یومیه می گویند و عبارتند از نماز صبح و ظهر و عصر و مغرب و عشاء.

چند کار قبل از نماز باید انجام داد:

1. توجه به وقت نماز 2. توجه به مکان نماز 3. توجه به بدن و لباس 4. پیدا کردن و رعایت قبله.

5. برای هر نوع نمازی چه واجب. چه مستحب، چه ادا و چه قضا باید با وضو و طهارت باشیم.

* کسی که نمی تواند وضو بگیرد مثلا آب نیست یا نماز در حال قضا شدن است می تواند به جای وضو تیمم کند. اگر کسی بدون وضو یا با وضوی باطل نماز بخواند نمازش باطل است و باید آن را دوباره بخواند هر چند بعد از چند سال متوجه این مطلب شده باشد.

نماز خواندن باید الفاظ واجب نماز را به عربی تلفظ کند یعنی نحوه اداء حروف ص، ض، ط، ظ، ذ، ح، ع و غ را یاد گرفته و در نماز رعایت کند.

اگر نمازگزار به هر دلیلی نتواند نماز را در وقتش بخواند نمازش قضا می شود و هر وقت که توانست باید آن را بخواند.

ص: 83

سوالات سمت چپ

1. مثل امام زمان علیه السلام در زمان غیبت چون خورشید پست..... است

2. مادر امام زمان علیه السلام

3. یکی از واجبات وضو.

4. سایه عربی.

5. از هر گونه ادعای رسمی آن در زمان غیبت با امام زمان علیه السلام منع شده است.

.6 یکی از ویژگی های منتظر امام عصر علیه السلام به معنای صادق.

ص: 84

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿یَا وَيْلَتَا لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً﴾ (فرقان/ 28)

ای وای، کاش فلانی را دوست [خود] انتخاب نکرده بودم.

﴿إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَاد﴾ (فجر/14)

پروردگار تو سخت در کمین (ستمکاران) است.

﴿فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ﴾ (زلزال/7)

پس هر کس به وزن ذره ای نیکی کرده باشد آن را می بیند.

﴿إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَيْب السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ﴾ (فاطر/38)

همانا خدا دانای نهان آسمان ها و زمین است.

ص: 86

آشنایی با کلمات

نکته ها و گفته ها

عدل به معنای هر چیزی در جای خود قرار دادن و یا انجام دادن هر کاری به نحو شایسته است خداوند عادل است یعنی دستورات او در جای خود و به نحو شایسته است و در آخر هم پاداش یا مجازات به اندازه می دهد.

خداوند دستور داده است که عدالت را رعایت کنیم.

ص: 87

اجراى حد الهي

در فتح مکه زنی دزدی کرده بود و جرمش ثابت شد، فامیل آن زن که از بزرگان قریش بودند، تنبیه شدن زن به خاطر دزدی را توهینی به خود می دانستند. خیلی تلاش کردن تا رسول خدا را از اجرای تنبیه منصرف کنند. ولی وقتی رسول خدا این مطالب را از آنان شنید و تلاش ایشان را برای متوقف شدن تنبیه الهی دید، ناراحت شد و گفت: مگر قانون خدا را می توان به خاطر افراد تعطیل کرد.

عصر آن روز در میان مردم سخنرانی کرد و فرمود: اقوام گذشته سقوط کردند چون در اجرای قانون خدا تبعیض می کردند، هر وقت یکی از ثروتمندان مرتکب جرم می شد بخشیده می شد و اگر آدم ضعیفی مرتکب جرم می شد مجازات شد مجازات می گشت؛ سوگند به خدایی که جانم در دست اوست. در اجرای (عدل) درباره هیچ کس کوتاهی نمی کنم، هر چند از نزدیک ترین خویشاوندان خودم باشد.

این قاطعیت از همان پیامبری است که در رحمت و عطوفت نظیر ندارد تا جایی که در همان فتح مکه پس از پیروزی بر قریش، تمام بدی هایی که قریش در طول بیست سال نسبت به آن حضرت مرتکب شده بودند، نادیده گرفت و همه را یک جا بخشید و توبه قاتل عموی محبوبش حمزه را پذیرفت.

ص: 89

آداب زندگی

بسیاری از بلاها و سختی هایی که مسلمانان دچار آن می شوند به خاطر گناهان و ظلم هایی است که در حق یک دیگر مرتکب می شوند. نذر کردن برای رفع بلا مستحب است. همچنین صدقه دادن و دعا کردن برای مبتلا نشدن و برطرف شدن بلا مستحب است.

حضرت علی علیه السلام در دعای کمیل به ما یاد می دهد که از خداوند بخواهیم گناهانی که باعث نزول بلا و سختی می شود را بر ما ببخشد.

﴿اللَّهُمَّ اغفِر لِيَ الذُّنوبَ الَّتى تُنزِلُ البَلاء﴾

یکی از گناهان کبیره در دین ما این است که شخص گناهکار و ظالم خود را از عذاب و عقوبت خدا خاطر جمع و ایمن بداند اگر خدا عادل است چگونه می توان اطمینان کرد که انسان را به خاطر گناهان و ظلم هایش عقوبت نکند؟

یکی دیگر از گناهان این است که انسان از رحمت و بخشش خدا مأیوس شود و اجازه دهد این حالت یأس در او ماندگار شود. انسان اگر بالاترین گناه ها را هم کرده باشد باید هم چنان به رحمت خداوند امیدوار باشد چرا که خداوند دلسوزترین دلسوزهاست.

ص: 91

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ ثِيَابَكَ فَطَهِّرْ﴾ (مدثر/ 14)

و لباس خود را پاک کن.

﴿وَ إِذَا قُرئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ﴾ (اعراف/204)

و چون قرآن خوانده شود، به آن گوش دهید.

﴿فَلا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنَ﴾ (مائده/44)

پس از مردم نترسید و از من (خدا) بترسید.

﴿يُريدُ اللهُ بكُمُ اليُسر﴾ (بقره /185)

خدا برای شما آسانی می خواهد.

ص: 94

آشنایی با کلمات

قاشق برای ماست، هست

بچّه که بودم، نانم را داخل کاسه ماست زدم و خوردم. همین که می خواستم نانم را توی ماست بزنم، انگشتم به ماست خورد.

آقا (امام خمینی (رحمه الله)) زدند روی دست من. خیلی کوچک بودم 6-5 سالم بود.

متوجه شدند که من ناراحت شدم و دستم را کشیدم کنار، دست مرا گذاشتند توی دهانشان و گفتند: من از دست تو بدم نمی آید، اما باید سر سفره ای که جمع نشسته اند دقت داشته باشیم که قاشق برای ماست هست».

در نظافت، ضرب المثل بودند

امام خمینی (رحمه الله) خیلی پاکیزه بودند. یکی از خصوصیات بارز ایشان، نظافت زیادشان بود.

از سنین جوانی شان ما یادمان است که در تمیزی و نظافت ضرب المثل دوستانشان بودند. آن ایام که ما بچه بودیم این کوچه ها گل بود به طوری که تمام طلبه ها تا زانو و عبایشان گلی بود. ولی آقا آن قدر آرام توی کوچه راه می رفتند و قدم بر می داشتند که گاهی مثلاً حدود ده لکه گل پشت عبایشان بود. عبا را می آورند تو اتاق، جلوی بخاری گذاشتند که خشک شود و بعد ما این لکه ها را پاک می کردیم.

ص: 97

آداب زندگی: احکام خون

1. خون انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است مانند مرغ و گوسفند.

2. خون حیوانی که خون جهنده ندارد پاک است، مانند ماهی و پشه

3. خونی که گاهی در تخم مرغ یافت می شود نجس نیست، ولی بنابر احتیاط واجب باید از خوردن آن اجتناب کرد و اگر خون را با زرده تخم مرغ به حدی به هم بزنند که از بین برود، خوردن خون در تخم مرغ نجس نیست ولی خوردن آن حرام است.

4. خونی که از لای دندان (لثه) می آید، اگر با آب دهان مخلوط شده و از بین برود پاک است و در آن صورت فرو بردن آب دهان هم اشکال ندارد.

مسأله:

1. زردابه ای که در حال بهبودی زخم در اطراف آن پیدا می شود، اگر معلوم نباشد که با خون مخلوط است، پاک می باشد.

2. اگر بر اثر خراش برداشتن بدن، رطوبتی از آن بیرون آید که معلوم نیست خون است یا نه، پاک می باشد.

ص: 99

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلاً﴾ (مزمل /4)

و قرآن را شمرده شمرده بخوان

﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةً﴾ (حجرات/10)

در حقیقت مؤمنان با هم برادرند

﴿وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَديثاً﴾ (نساء /87)

و راست گوتر از خدا در سخن کیست؟

﴿وَ لَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ﴾ (فصلت/34)

و نیکی با بدی یکسان نیست

ص: 102

آشنایی با کلمات

جايزه ی بچه های راست گو

یک روز، من و حسین در حیاط خانه ی مادر بزرگ بازی می کردیم که توپمان به گلدان کنار باغچه خورد و آن را شکست. گلدان شکسته را جمع کردیم و آن را پشت درخت گذاشتیم. دیگر حوصله ی بازی نداشتیم. آمدیم توی اتاق و من ماجرا را برای مادر تعریف کردم. مادر گفت: بهتر است تو و حسین، همه چیز را به مادر بزرگ بگویید.

گفتم: حسین که نمی تواند حرف بزند. خیلی ترسیده است. مادرم گفت: امام محمد باقر علیه السلام گفته اند که پیش از این که حرف زدن را یاد بگیرید، راست گویی را یاد بگیرید. تو باید به حسین یاد بدهی که راست گو باشد. دست حسین را گرفتم و پیش مادر بزرگ رفتیم. من همه چیز را برای او تعریف کردم. مادربزرگ گفت: بچه های راستگو را همه دوست دارند. بعد من و حسین را بوسید و گفت: یک روز نوه ی امام (امام خمینی رحمه الله) یک نقاشی خیلی قشنگ به ایشان داد. امام پرسیدند که این نقاشی را خودت کشیده ای؟ نوه ی امام گفت: نه من فقط آن را رنگ کرده ام. امام گفتند: من هم برای تو دختر خوب و راست گو جایزه خریده ام. بعد یک کتاب قشنگ به او هدیه دادند.

مادربزرگ گفت: حالا جایزه ی شما نوه های راست گوی من هم این است که گل گلدان شکسته را با کمک هم در باغچه بکارید من و حسین گل را در باغچه کاشتیم و تکه های شکسته گلدان را هم دور انداختیم. آن وقت هر دو با هم به گل آب دادیم و خندیدیم.

ص: 105

آداب زندگی

زبان وسیله راست گویی و دروغ گویی است.

با زبان می شود از کسی تعریف و یا بدگویی کرد.

زبان وسیله سپاس گزاری و ناسزا گویی است.

عده ای با زبان تشکر می کنند و بعضی هم فحش می دهند.

با زبان است که اذان می گوییم و نماز می خوانیم.

و با همین زبان پرسشی را پاسخ می دهیم و گمشده ای را راهنمایی می کنیم.

یکی از گناه های زبان، دروغ است. دروغ گویی زشت ترین کاری است که زبان آن را انجام می دهد. همیشه گفته اند، دروغ گو دشمن خداست. حضرت علی علیه السلام می فرماید: «انسان زمانی مزه ایمان را می چشد که دروغ نگوید، چه شوخی و چه جدّی» دروغ گفتن اگر از روی شوخی هم باشد کار ناپسندی است.

ص: 107

عمودی:

1- به معنای مال و روزی است و کفران آن از گناهان بزرگ محسوب می شود 2- پیروان یک دین 3- ضمیر اول شخص جمع 4- ابر رقیق نزدیک به زمین 5- اتومبیل کرایه ای مسافربر 6- والدین 7- تشک موس 8- نوای درد 9- نخست وزیر شهید در دوران ریاست جمهوری شهد رجایی 11- شهر بابا طاهر 14- فحش و ناسزا گفتن 17- پاداش قهرمانی 19- حرف پوست کنده 24- پاسخ سر بالا 27- حرف پیروزی 28- جای گناهکاران در قیامت 29- سوپ ایرانی 30- مانند یک دیگر 31- تو و او 32- خودکار معروف 33- سنگ ریزه 35- جهان فانی که در آن زندگی می کنیم 37- نان لوله ای شکل ساندویچی 38- رنگ آسمان 40- کلام و گفتار 43- گام است و برداشتنی با پا 45- ماه اول زمستان 49- اتاق مدرسه 52-راز 53- از اجزای ویدئو 55- زمینه موسیقی 56- الفت و انس گرفتن 57- تپه کوچک 58- نشانه جمع پارسی 59- مایع حیات 60- همگی 61- چه کسی؟ 62- یادداشت مختصر

ص: 108

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ لا تَكُنْ لِلْخائِنِينَ خَصيماً﴾ (نساء/ 105)

و هرگز مدافع خیانت کاران مباش.

﴿وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلاً﴾ (نساء/122)

کیست که در گفتار از خدا راست گوتر باشد؟

﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُم﴾ (حجرات/10)

همانا مؤمنان با هم برادرند، پس میان برادرانتان را سازش دهید.

﴿وَ أنْ أقِيمُوا الصَّلاة﴾ (انعام /72)

و نماز را بر پا دارید.

ص: 110

آشنایی با کلمات

صلح و آشتى

روزی پادشاهی اعلام کرد به کسی که بهترین نقاشی صلح را بکشد، جایزه بزرگی خواهد داد.

هنرمندان زیادی نقاشی هایشان را برای پادشاه فرستادند. پادشاه به تمام نقاشی ها نگاه کرد ولی فقط به دو تا از نقاشی ها علاقمند شد.

در نقاشی اول دریاچه ای آرام با کوه های صاف و بلند بود. بالای کوه ها هم آسمان آبی با ابرهای سفید کشیده شده بود. همه گفتند: این بهترین نقاشی صلح است.

در نقاشی دوم هم کوه بود ولی کوهی ناهموار و خشن. در بالای کوه هم آسمانی خشمگین رعد و برق می زد و باران تندی می بارید و در پایین کوه آبشاری با آبی خروشان کشیده شده بود.

وقتی پادشاه از نزدیک به نقاشی نگاه کرد دید که پشت آبشار روی سنگ ترک برداشته بوته ای روییده و روی بوته هم پرندهای لانه ای ساخته و روی تخم هایش آرام نشسته. پادشاه نقاشی دوم را انتخاب کرد.

همه اعتراض کردند ولی پادشاه گفت: صلح در جایی که مشکل و سختی نیست معنی ندارد. صلح واقعی وقتی است که قلب شما با وجود همه مشکلات آرام و مطمئن است. این، معنی صلح واقعی است.

ص: 113

آداب زندگی: چه وقت هایی سلام کنیم؟

سلام کردن وقت مخصوص ندارد، در هر زمان می شود سلام کرد؛ در ابتدای روز، صبح که از خواب بیدار می شویم وقتی که به جایی؛ مانند خانه، مدرسه، کلاس، تاکسی یا مغازه وارد می شویم. آن هم قبل از این که سخنی بگوییم و حرفی بزنیم.

جواب سلام چه کسی را باید داد؟

هر وقت کسی به ما سلام کرد باید جواب سلامش را بدهیم؛ چون سلام کردن مستحب است ولی جواب دادن به سلام واجب است.

چه وقت و به چه کسی سلام ندهیم؟

وقتی که نماز می خوانیم به کسی سلام نمی دهیم.

و به کسی که دشمن ما است سلام نمی دهیم.

و بهتر است به کسی که در حال خواندن نماز است سلام ندهیم.

ص: 115

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾ (آل عمران/ 31)

و خداوند آمرزنده مهربان است.

﴿الأخلاءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْض عَدُوٌّ إِلّا الْمُتَّقِينَ﴾ (زخرف/ 67)

در روز قیامت، دوستان دشمن یک دیگر می شوند، مگر افراد با تقوا.

﴿وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُم﴾ (بقره /184)

و روزه گرفتن برای شما بهتر است.

﴿ربَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةٌ﴾ (بقره /201)

پروردگارا! در این دنیا به ما نیکی عطا کن.

ص: 118

آشنایی با کلمات

اولین روزه

یک روز حوالی ظهر ماه مبارک رمضان آقای خامنه ای فرمودند: که آماده شوید تا برویم بیرون گفتیم کجا؟ گفتند: همین اطراف، کیلومتر را تنظیم کنید تا از شهر خارج شویم. گفتیم خارج شویم؟ آقا مگر روزه... آقا گفتند حالا برویم.

دختر خانمشون را هم آورده بودند همراه با یک بقچه کوچک. از شهر خارج شدیم.

آقا گفتند یک جایی همین کنارها نگه دارید و ما کنار جاده ایستادیم. چند قدم آن طرف تر آقا و دختر کوچکشان بقچه شان را باز کردند و سفره ای پهن کردند و ما همچنان متعجب دیدیم که آقا شروع به افطار روزه شان نمودند و فرزندشان نیز هم چنین روزه را در وسط روز افطار کردند.

ما کنجکاوانه دلیل این رفتار را پرسیدیم و آقا گفتند: او سال اولش است که روزه می گیرد (9 ساله است) و سحری نخورده و گرسنه هم بوده و ما هم برای اینکه اولاً نسبت به دین بد بین نشود و ثانیاً او را از افطار کردن با گناه (به خاطر شدت گرسنگی) دور کرده باشیم او را از شهر خارج کردیم که بتواند روزه اش را بخورد و گناهی هم مرتکب نشده باشد.

ص: 121

آداب زندگی: چگونه روزه بگیریم؟

شب های ماه رمضان وقتی بزرگ ترها برای خوردن سحری از خواب برمی خیزند ما هم با آنان بیدار می شویم.

قبل از اذان صبح همراه آنان سحری می خوریم.

هنگامی که صدای اذان صبح را شنیدیم دست از غذا خوردن می کشیم.

وقتی روزه هستیم در طول روز هیچ نوشیدنی و خوراکی نمی خوریم پس در تمام روز، هیچ چیز نمی خوریم و نمی نوشیم. حتی اگر یک قطره آب هم عمداً بخوریم روزه ما باطل می شود.

هنگامی که صدای اذان مغرب را شنیدیم افطار می کنیم؛ یعنی با خوردن غذا یا نوشیدن آب، روزه را به پایان می بریم.

اگر در حال روزه به شنا رفتیم، مواظب باشیم که تمام سرمان را در آب فرو نبریم چون فرو بردن تمام سر در آب هم روزه را باطل می کند.

در جاهایی که گرد و غبار زیاد است باید مواظب باشیم که گرد و غبار زیاد به دهانمان نرود، چون اگر گرد و غبار به حلق برسد، روزه باطل می شود.

کودکانی که نمی توانند روزه کامل بگیرند و طاقت ندارند از اذان صبح تا اذان مغرب گرسنه یا تشنه بمانند، هر مقدار از روز را که می توانند روزه بگیرند. امام صادق علیه السلام سحرهای ماه رمضان کودکان را بیدار می کرد تا با بزرگ ترها سحری بخورند و می فرمود: هر مقدار که می توانید روزه باشید و پس از آن غذا بخورید.

ص: 123

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿و أنِ اعْبُدُونِى هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمَ﴾ (يس/ 61)

و این که مرا (خدا) بپرستید این است راه راست!

﴿وَ لِكُلِّ أُمَّة رَسُولٌ﴾ (يونس/ 47)

و هر امّتی را پیامبری است.

﴿وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمِ﴾ (انفطار/ 14)

و بی شکّ، بدکاران در دوزخند.

﴿وَ لاَ تَزرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى﴾ (انعام/ 164)

و هیچ باربری بار [گناه] دیگری را بر نمی دارد.

ص: 126

آشنایی با کلمات

معجزه پيامبر

شبی یکی از بت پرستان مکه به نام ابوجهل و یک یهودی از دور پیامبر صلی الله علیه و آله را دیدند و پیش ایشان رفتند. ابوجهل به آن حضرت گفت: اگر راست می گویی و پیامبر خدا هستی، معجزه ای که من می گویم انجام بده. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر آن چه گفتی انجام دهم، به خدای یکتا ایمان می آورید؟ ابوجهل و یهودی گفتند: بله ایمان می آوریم.

آن دو با هم مشورت کردند و به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: اگر راست می گویی این ماه کامل را نصف کن.

پیامبر صلی الله علیه و آله بار دیگر فرمودند: اگر این کار را بکنم، ایمان می آورید؟ آن دو گفتند: بله ایمان می آوریم. پیامبر صلی الله علیه و آله دعا کرد و با انگشت به ماه اشاره نمود. به امر خداوند متعال، ماه به دو نیم شد ابوجهل و یهودی تعجب کرده و گفتند: حالا این دو نیمه را به هم وصل کن و ماه را به حالت اول برگردان.

پیامبر صلی الله علیه و آله اشاره کرد و نیمه جدا شده سر جایش برگشت.

مرد یهودی همان موقع با این معجزه ایمان آورد اما ابوجهل که فرد لج بازی بود این کار پیامبر صلی الله علیه و آله را جادو پنداشت و بر کفر خود باقی ماند.

ص: 129

آداب زندگی:

پیامبر گرامی اسلام آخرین پیامبر خدا بود اگر کسی بعد از ایشان ادعای پیامبری کند دروغ گو و کافر است و به دستور دین مبین اسلام کشته خواهد شد.

مستحب است هر گاه انسان نام پیامبر را به زبان آورد و یا از کسی شنید بر حضرت صلوات بفرستد حتی اگر انسان در حال نماز خواندن باشد و از کسی نام پیامبر را بشنود مستحب است در همان حال یعنی در بین نماز صلوات بفرستد.

از آداب دعا کردن این است که انسان به پیامبر توسل بجوید و در ابتدا، وسط و پایان دعایش صلوات بفرستد.

صلوات بر پیامبر در روز جمعه ثواب بسیاری دارد و در احادیث سفارش شده که در این روز بسیار بر پیامبر و آل او صلوات بفرستیم.

ما مسلمان ها در طول روز بارها در بین نماز و در اذان و اقامه به رسالت حضرت محمد صلی الله علی و آله شهادت می دهیم (أشهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله).

ص: 131

عمودی

1- صدای درد - جوهر قهوه 2- تندرست مال آدم های پر حرف چن کیلومتر است 3- مال همتش را باید بست - درون رگ ها جاری است 4- سودای ناله- قیمت دلخواه خردار 5- نصف معدل - اشاره به دور 6- بخشی از مملکت شامل چند شهرستان - فلز سرخرنگ 7- کم ترین - تفاله عسل 8- حق کسی را تمام دادن و وفا کردن به عهد - هم گل است و هم پرنده سخن گو 9- نوعی ماهی کنسرو شده - صحنه نمایش و بازی هنرپیشگان در تئاتر.

ص: 132

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ اللهُ يُريدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُم﴾ (نساء /27)

خدا می خواهد تا شما را ببخشد.

﴿يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ﴾ (حجرات /11)

ای کسانی که ایمان آورده اید، نباید گروهی گروه دیگر را مسخره کند.

﴿فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ﴾ (غافر/77)

پس صبر کن که وعده خدا راست است.

﴿و الصَّلْحُ خَيْرٌ﴾ (نساء /128)

و آشتی بهتر است.

ص: 134

آشنایی با کلمات

روباه و لك لك

در جنگلی سر سبز، حیوانات زیادی در کنار هم با خوبی و خوشی زندگی می کردند. در میان آن ها روباهی زندگی می کرد که عادت داشت همه را مسخره کند. در همسایگی روباه لک لکی هم زندگی می کرد که تا آن روز روباه نتوانسته بود از او اشتباه ببیند تا بتواند او را هم مسخره کند. یک روز روباه تصمیم گرفت خودش کار می کند تا لک لک را مسخره کند. و بخندد. بنابراین به نزد همسایه اش رفت و بعد از سلام و احوال پرسی به او گفت: ما مدتی است که در همسایگی هم زندگی می کنیم اما تا به حال تو به خانه من نیامده ای برای فردا ظهر به خانه من بیا می خواهم فرنی مخصوص روباه ها را برایت بپزم.

لک لک با وجودی که روباه را خوب می شناخت و می دانست او همه را اذیت می کند، دعوت او را پذیرفت.

فردا ظهر لک لک به خانه روباه رفت. بوی فرنی در همه جا پیچیده بود و دهان لک لک حسابی آب افتاده بود و از گرسنگی دلش ضعف می رفت. وقتی غذا آماده شد روباه بد جنس عمداً فرنی را در دو بشقاب پهن کشید و سر سفره آورد و به لک لک تعارف کرد. اما لک لک بیچاره با آن نوک بلندش هر کاری کرد نتوانست حتی ذره ای از آن بخورد و در این میان روباه غذای خودش را تمام کرد و شروع کرد به خوردن غذای لک لک و در تمام این مدت به لک لک می خندید. لک لک بیچاره گرسنه به خانه برگشت و از این که مورد تمسخر روباه قرار گرفته بود بسیار ناراحت و دلشکسته بود.

از فردای آن روز روباه در همه جا سایر حیوانات را دور خود جمع می کرد و از لک لک و این که نتوانست غذایش را بخورد تعریف می کرد و می خندید و بقیه هم با او شروع به خندیدن می کردند.

مدتی گذشت لک لک تصمیم گرفت تا به روباه درس عبرتی بدهد. پس روباه را برای ناهار به خانه خود دعوت کرد. روباه فکر می کرد لک لک با این کار می خواهد تا او را سکوت کند. پذیرفت و فردا ظهر به خانه لک لک رفت.

لک لک غذای خوشمزه ای پخت و آن را در یک ظرف لوله ای که بلند و باریک بود، ریخت. و فقط نوک لک لک می توانست داخل آن برود و از غذای داخلش بخورد. روباه هر کاری کرد نتوانست چیزی بخورد و خجالت زده نشست. اما لک لک غذایش را خورد و به روباه گفت که او هم حالا می تواند همه جا روباه را مسخره کند اما او هرگز این کار را نمی کند چون روباه همسایه اوست و او دوست ندارد تا همسایهاش مورد تمسخر دیگران قرار گیرد.

روباه از شرمندگی سرش را پایین انداخت و از لک لک معذرت خواهی کرد و قول داد دیگر هیچ وقت هیچ کس را مسخره نکند و هیچ کس را نارحت نکند.

ص: 137

آداب زندگی: تمسخر

مسخره کردن مومنین جایز نیست و فرقی نمی کند که تمسخر زبانی باشد یا با رفتار مثل شکلک در آوردن یا با نوشتن و نقاشی کردن.

کشیدن کاریکاتور، تعریف کردن جوک ها و لطیفه هایی که باعث تمسخر دیگران باشد جایز نیست.

اگر مؤمنی در برنامه ای مورد تمسخر قرار گیرد یا تحقیر شود یا مورد تهمت و غیبت قرار گیرد جایز نیست و دیدن این برنامه هم اگر موجب شنیدن غیبت یا ترویج باطل گردد، جایز نمی باشد.

ص: 139

اشاره

ص: 141

آشنایی با کلمات

شب قدر، شب آشتی

کرم ابریشم دلش از دنیا گرفته بود هر طرف که نگاه می کرد آدم هایی رو می دید که دارن گناه می کنن، دروغ می گن، هم دیگه رو فریب می دن، اسم های بدی روی هم می ذارن و هم دیگه رو مسخره می کنن.

از دود و سیاهی گناهای آدما مزرعه سر سبز کوچیکی که کرم ابریشم توش زندگی می کرد تیره و تار شده بود.

کرم ابریشم دیگه دلش نمی خواست تو دنیایی به این زشتی و تاریکی نفس بکشه با یه دل شکسته شروع کرد به یافتن یه پیله دور خودش و کم کم خودشو توی پیله مخفی کرد.

دیگه از توی پیله، دنیای آدما پیدا نبود. کرم ابریشم توی پیله، به مناجات با خدا مشغول شد. با هر تسبیحی که می گفت چهرش قشنگ تر، و پیلش پر از نور و صفا می شد. کرم ابریشم، زیباتر و زیباتر شد، آن قدر زیبا شد که دیگه از اون کرم، اثری دیده نمی شد اون تبدیل به یه پروانه خیلی خیلی قشنگ شده بود. حالا وقتش رسیده بود که پیله اطراف خودشو پاره کنه و بیرون بیاد و پر بزنه تو آسمون. اما کرم ابریشم هیچ علاقه ای به این کار نداشت. با خودش فکر می کرد اگه بیاد تو دنیایی که همه توش گناه می کنن و حرفای بد می زنن و کارای بد می کنن، زشت و سیاه می شه و همه زیبایی هاش از بین می ره. به خاطر همین توی پیلش موند و بیرون نیومد.

سنجاقکی که نزدیک پیله زندگی می کرد و منتظر تولد پروانه از پیله ابریشم بود، دیگه حسابی خسته شده بود اومد جلو و می خواست با دستای خودش پیله رو باز کنه. فکر کرد شاید پروانه توی پیلش مشکلی داره که بیرون نمی یاد. سنجاقک با انگشتش زد به پیله ابریشم و گفت: پروانه خانم پروانه خانم .

پروانه با تعجب گفت بله، شما کی هستید؟ سنجاقک گفت من همسایه شما هستم الان وقتشه که شما از پیلتون بیرون بیایید. من خیلی وقته که منتظرتون هستم. پروانه گفت ولی من دوست ندارم دنیای آدمای گناهکار رو ببینم. دلم می خواد همین جا بمونم.

سنجاقک گفت اتفاقا همین حالا باید بیایی بیرون و ببینی که دنیای آدما چقدر قشنگ شده. پروانه گفت مگه چه اتفاقی افتاده؟

سنجاقک گفت مگه خبر نداری دیشب شب قدر بود. زمین و آسمون نور بارون بود. دیشب خیلی از آدما توبه کردن. خیلی ها به خاطر گناهاشون گریه کردن و قول دادن که جبران کنن.

خدا هزاران هزار نفر رو بخشید. دعای خیلی ها رو قبول کرد و برای خیلی ها جایزه های خوب گذاشت تا توی طول سال بهشون بده. تازه دیشب اثری از شیطون و لشکر خراب کارش نبود. گمونم شیطون توی زندون فرشته هاست و راه فراری نداره. وای دیشب چه شبی بود. خیلی جات خالی بود.

پروانه با عجله پیلشو پاره کرد و سرشو از پیله بیرون کرد نور خورشید توی صورت پروانه تابید. پروانه لبخندی زیبا زد و گفت: چقدر دنیا امروز قشنگه ولی حیف که من دیشب نبودم.

ص: 145

آداب زندگی: شب قدر

بچه ها! ما مسلمان ها شب قدر را بهترین شب در طول سال می دانیم. چون که ثواب عبادت در این شب به اندازه سی هزار شب است.

بچه ها! خدای ما خیلی مهربان است. او می داند که ممکن است برخی اوقات گول شیطان را بخوریم و کارهای حرام انجام دهیم. به همین خاطر در این شب به ما فرصت داده است تا توبه کنیم و دیگر مراقب باشیم که گول شیطان را نخوریم.

در این شب مسلمانان تا صبح بیدار هستند و به شب زنده داری مشغولند. در طول شب کارهای عبادی زیادی انجام می دهند و نمازها و دعاهای مختلفی می خوانند که ما در این جا چند تا از آن کارها را برایتان توضیح می دهیم.

اول. یک نماز دو رکعتی که بعد از حمد هفت مرتبه سوره توحید خوانده می شود.

دوم. هفتاد مرتبه ذكر «أستَغفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ» را بگوید.

سوم. خواندن زیارت عاشورا

چهارم. خواندن صد رکعت نماز

پنجم. خواندن دعای جوشن کبیر

ششم. بعد از تمام شدن دعای جوشن کبیر قرآن ها را به سر می گذاریم و خدای مهربان را به قرآن بزرگ و همچنین به پیامبر و فاطمه و 12 امام علیهم السلام قسم می دهیم که گناهان ما را ببخشد.

از او می خواهیم که ما را وارد بهشت کند تا در آن جا در کنار امامان پاکمان از نعمت های بهشتی بهره مند شویم.

ص: 147

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ﴾ (غافر /77)

پس صبر کن که وعده خدا راست است.

﴿وَ ثِيَابَكَ فَطَهِّرْ﴾ (مدثر/14)

و لباس خود را پاک کن.

﴿وَ لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبيل اللهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاء عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ﴾

کسانی را که در راه خدا کشته شده اند مرده مپندار، بلکه زنده اند نزد پروردگارشان به ایشان روزی می دهند. (آل عمران/169)

﴿وَ جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَىٍ﴾ (انبياء/30)

و هر چیز زنده ای را از آب به وجود آوردیم.

ص: 150

آشنایی با کلمات

پهلوان كوچك كشور

سعید هنگامی که کوچک بود به همراه پدرش در مجالس مذهبی و مجامع ورزشی شرکت می کرد. پدر سعید میان دار گود زورخانه از ورزشکاران پیشکسوت ورزش باستانی بود. سعید نیز در کودکی با این ورزش آشنا شد و به عنوان پهلوان کوچک کشور معرفی شد. این خبر خیلی زود در سراسر کشور پیچیده و عکس پهلوانی سعید به عنوان نماد برجسته کودک ایرانی، در بیش تر باشگاه های ورزشی نصب شد.

سال های 56 و 57 همراه پدر در تظاهرات شرکت کرد. سعید پس از انقلاب با گروهی از ورزشکاران به حضور امام خمینی(رحمه الله) رسید. در سال 62 برادر بزرگ ترش «محمد» در جبهه فکه به شهادت رسید.

سعید نیز اولین بار به همراه پدرش به جبهه رفت و در آن جا نیز گود زور خانه راه انداختند. آوازه چرخش او زبان زد رزمندگان در جبهه ها شد و در آن روزها تلوزیون نیز هنر نمایی او در جبهه را به نمایش گذاشت.

سعید در سال 63 برای چندمین بار تصمیم گرفت به جبهه برود اما خانواده اش مانع می شدند. پدرش گفت: اگر می خواهی بروی با برادر بزرگترت برو.

اما سعید که آماده پرواز شده بود عاقبت در سحرگاه پایانی فصل پاییز سال 1363 در حالی که اهل خانه در خواب بودند، کوله بار سفرش را بست و در برگه ی کوچک یادداشتی نوشت:

بسمه تعالی

برادر حمید من رفتم منطقه جنگی لطفاً دنبال من نگردید. طوقانی سعید 1363/9/29

و سرانجام

زمستان 1363، عملیات بدر. گردان میثم لشکر محمد رسول الله صلی الله علیه و آله سعید در جمع نیروهای اسلام در شبی تاریک به سمت خاک ریز دشمن پیش رفت. ناگهان صدای چند گلوله دوشکای دشمن، گروهان را زمین گیر کرد پس از لحظه ای همه راه افتادیم.

چند قدم نگذشته بودیم که دیدم سعید از نیروها جدا شد، من دنبالش رفتم در یک لحظه دیدم که سرش را به سمت آسمان گرفت و روی زانو خم شد. گفت نمی خواهم بچه ها بفهمند که من تیر خورده ام. ممکن است در روحیه آن ها تاثیر بگذارد. آخر همه بچه ها او را دوست داشتند. سعید هم از آن می ترسید که گردان از حرکت بیفتد. فقط دیدم که روی زانو چرخی زد و با صورت روی زمین نقش بست.

این آخرین چرخ پهلوان سعید بود که تا بام آسمان، روحش را به پرواز در آورد؛ ولی جسم مطهرش در منطقه باقی ماند و سال ها بعد (دوازده سال پس از حادثه 22 اسفند 1363) گروه تفحص، پلاک و استخوان او را یافتند.

نام سعید نام خانوادگی طوقانی تاریخ تولد: 1348/1/10 محل تولد: تهران تحصیلات: دوم راهنمایی مسئولیت: تک تیر انداز گردان میثم لشکر 27

تاریخ شهادت: 1364/12/22 محل شهادت: جزیره مجنون مزار: کاشان - ورزشگاه شهدای طوقانی

ص: 153

آداب زندگی: احکام شهيد

1. کسی که به امر معصوم علیه السلام یا نایب او به جبهه جهاد برود و در میدان نبرد کشته شود شهید است و غسل و حنوط و کفن از او ساقط است، بلکه با لباس خودش دفن می شود.

2. این حکم اختصاص به شهیدی دارد که در معرکه جان داده باشد، ولی اگر در میدان نبرد مجروح شود و پشت جبهه به شهادت برسد، غسل و حنوط و کفن از او ساقط نیست.

3. اگر شهید لباس بر تن نداشته باشد، باید او را کفن کنند.

ص: 155

عمودی

1.سبزی سالاد - همنشین 2. روایت می کند 3. همنشین صندلی - پارچه طلائی 4. بسته نیست - فقیر 5. داخل بدنه درخت وجود دارد - فرزند فرزند 6. درمان کردن - مرطوب 7. پایه و ستون - درخت همیشه سبز 8. خدا را قبول ندارد 9. غذای محبوب خرگوش - دینداری.

ص: 156

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿و إذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً﴾ (فرقان/63)

و چون جاهلان بخواهند با آنان صحبت کنند با نرمی جواب می دهند.

﴿إنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ﴾ (نساء /48)

خدا هرگز مشرک را نمی بخشد.

﴿إنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَن الَّذِينَ آمَنُوا﴾ (حج/38)

همانا خداوند مدافع و پشتیبان مؤمنین است.

﴿كَفَى بِجَهَنَّمَ سَعِيراً﴾ (نساء/55)

و آتش سوزان دوزخ، برای آنان کافیست.

ص: 158

آشنایی با کلمات

سيره امام سجاد علیه السلام

یکی از فامیل های امام سجاد علیه السلام، پیش امام آمد و شروع به ناسزا گفتن به امام کرد. حضرت در جواب او چیزی نفرمودند. وقتی آن مرد رفت، حضرت به اهل مجلس خود فرمود: شنیدید آن چه را که این شخص گفت؟ الان دوست دارم که با من بیایید و برویم پیش او تا جواب مرا از دشنام او بشنوید.

آنان گفتند: ما همراه شما می آییم و دوست داشتیم که جواب او را می دادی. حضرت حرکت کردند و این آیه شریفه را می خواندند: «آنان که خشم خود را فرو نشانند و از بدی مردم در گذرند (نیکو کارند) (و خدا دوستدار نیکوکاران است).

وقتی امام این آیه را خواند ما از خواندن این آیه فهمیدیم که حضرت به او خوبی خواهد کرد.

وقتی امام پیش آن شخص رفتند و او را صدا زدند و فرمودند به او بگویند علی بن الحسین علیه السلام است.

چون آن شخص شنید که حضرت آمده، گمان کرد حضرت برای جواب دادن ناسزا آمده است!

حضرت تا او را دیدند فرمودند: ای برادر تو پیشم آمدی و مطالب و بدی گفتی، اگر آن چه گفتی از بدی در من است از خداوند می خواهم که مرا ببخشید و اگر آن چه گفتی در من نیست، خدوند تو را ببخشد.

آن شخص چون چنین شنید، پیشانی حضرت را بوسید و گفت: آن چه من گفتم در تو نیست، و من به این بدی ها سزاوارترم.

ص: 161

آداب زندگی

بچه ها بد زبانی کردن و فحش دادن کار بسیار بدی است که نتیجه های خیلی بدی در دنیا و آخرت دارد.

اول. بدزبانی کردن باعث می شود که بقیه مردم هم از آدم بدزبان یاد بگیرند و مثل او صحبت کنند. یعنی بعد از مدتی همه بدزبان می شوند.

دوم. بد زبانی باعث می شود که دیگران از آدم بدزبان بدشان بیاید و بعد از مدتی دیگر هیچ دوستی برای ما نمی ماند و همه با ما دشمن می شوند.

سوم. یکی دیگر از نتیجه های بد زبانی این است که باعث می شود که دیگر خدای مهربان دعای ما را اجابت نکند.

چهارم. شخص بدزبان از وارد شدن به بهشت محروم است و هیچ راهی به سوی آن ندارد مگر این که توبه کند.

پنجم. یکی دیگر از نتیجه های بدزبانی این است که بدزبان را وارد آتش جهنم می کنند و در آن جا به عذاب خدا گرفتار می شود. این به خاطر این است که خدای مهربان از آدم بد زبان متنفر است.

ص: 163

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَيْرُ الرَّازقين﴾ (سبأ /39)

و هر چه را انفاق کردید خدا عوضش را می دهد و او بهترین روزی دهندگان است.

﴿وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلاً﴾ (مزمل/4)

و قرآن را شمرده شمرده بخوان.

﴿هُوَ الَّذِى خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً﴾ (بقره /29)

خداوند همان کسی است که هر چه در زمین است را برای شما آفرید.

﴿وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً﴾ (حجرات/12)

و بعضی از شما غیبت دیگران را نکنند.

ص: 166

آشنایی با کلمات

كمك به مستمندان

شب عروسی امام علی علیه السلام با فاطمه زهرا علیها السلام بود که ناگهان فقیری به در خانه ی آن حضرت آمد و تقاضای کمک کرد. حضرت زهرا علیها السلام دو لباس داشت که یکی نو بود و دیگری کهنه. اما ایشان لباس نو را به آن فقیر داد.

صبح روز بعد وقتی پدرشان پیامبر صلی الله علیه و آله را به خانه شان رفت و حضرت زهرا علیها السلام را با لباس کهنه دید به دخترش فرمود: « دخترم چرا لباس نو را نپوشیدی؟».

حضرت زهرا علیها السلام فرمود: مگر شما نفرموده اید هر چه انسان به فقیران کمک کند برای خود ذخیره کرده است؟ من نیز دیشب لباس نوی خود را به فقیر دادم».

پیامبر صلى الله علیه و آله فرمود: «اگر لباس نو را می پوشیدی و کهنه را به فقیر می دادی برای شوهرت بهتر بود و فقیر نیز به لباس می رسید».

حضرت زهرا فرمود: «من این کار را از شما یاد گرفتم زیرا مادرم خدیجه علیها السلام وقتی با شما ازدواج کرد تمام دارایی خود را به شما داد و شما همه ی آن را در راه خدا مصرف کردید تا آن جا که وقتی فقیری از شما پیراهنی خواست، لباس خود را در آوردید و به او دادید و خود را در حصیری پیچیدید و به خانه آمدید و البته کسی مثل شما نمی شود».

پیامبر صلی الله علیه و آله با شنیدن این سخنان به گریه افتاد و دخترش را در آغوش گرفت و فرمود: «جبرئیل هم اکنون بر من نازل شد و از جانب پروردگار به تو سلام رساند و گفت به فاطمه بگو به خاطر این عملش هر آن چه از ما درخواست کند به او عطا خواهیم کرد».

حضرت زهرا علیه السلام فرمود: «پدر من خواسته ای جز ملاقات پروردگار خویش در حال رضایت او از خویش را ندارم».

پیامبر صلی الله علیه و اله دست ها را برای دعا بالا برد و فرمود: «خدایا امت من را بیامرز».

آن گاه دوباره جبرئیل نازل شد و عرض کرد: «خداوند می فرماید کسانی از امت تو که محبت فاطمه و شوهر و فرزندان او را داشته باشند آمرزیدم».

ص: 169

آداب زندگی: صدقه و انفاق

یکی دیگر از موارد انفاق قرض دادن به انان است/

احکام قرض

1. قرض دادن به دیگران مستحب است، اما قرض گرفتن از دیگران مکروه است.

2. کسی که پولی را قرض گرفته، واجب است در وقت معین شده بپردازد.

3. اگر طلبکار بیشتر از آن چه قرض داده از بدهکار بگیرد؛ مثلاً صد تومان بدهد و صد و بیست تومان بگیرد حرام است.

ص: 171

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْناً﴾ (عنكبوت/8)

و به انسان سفارش کردیم که به پدر و مادر خود نیکی کند.

﴿إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِى نَعِيمٍ﴾ (مطففين/22)

نیکوکاران در نعمت های [الهی] خواهند بود.

﴿وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِله﴾ (جن/ 18)

و مساجد فقط برای خداست.

﴿إنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً﴾ (الشرح/6)

همراه با سختی، آسانی است.

ص: 174

آشنایی با کلمات

همنشين موسى

روزی حضرت موسی علیه السلام در ضمن مناجات به پروردگار فرمود: خدایا می خواهم بدانم همنشین من در بهشت چگونه شخصی است!

جبرئیل بر او نازل شد و گفت: ای موسی علیه السلام قصابی که در فلان محل است همنشین تو است.

حضرت موسی به درب دکان قصاب رفت و دید جوانی مشغول فروختن گوشت است.

شب که شد جوان مقداری گوشت برداشت و به سمت منزل رفت.

موسی علیه السلام به دنبال او تا درب منزلش آمد و به او گفت: مهمان نمی خواهی؟

جوان گفت: بفرمائید و موسی علیه السلام را به درون خانه برد. حضرت دید جوان غذائی تهیه نمود، آن گاه زنبیلی از طبقه بالا به پایین آورد، پیرزنی کهنسال را از درون زنبیل بیرون آورد و او را شستشو داده و با دست خود به او غذا داد.

وقتی جوان، خواست زنبیل را به جای اول ببرد پیرزن کلماتی نا مفهوم را به زبان آورد. بعد جوان برای حضرت موسی علیه السلام غذا آورد و با هم مشغول به خوردن شدند.

موسی علیه السلام سوال کرد حکایت تو با این پیرزن چیست؟ جوان گفت: این پیرزن، مادر من است، چون زیاد پول ندارم و نمی توانم برایش خدمتکار بگیرم به همین خاطر خودم او را خدمت می کنم.

حضرت موسی پرسید به تو چه گفت؟ جوان گفت: هر وقت به مادرم غذا می دهم و او را شستشو می دهم، می گوید: خدا تو را ببخشد و همنشین حضرت موسی در بهشت کند.

موسی علیه السلام فرمود، ای جوان، تو را بشارت می دهم که خداوند دعای او را درباره ات مستجاب کرده است، جبرئیل به من خبر داد که در بهشت تو همنشین من هستی.

ص: 177

آداب زندگی: اطاعت از پدر و مادر

س. اطاعت از پدر و مادر تا چه حد بر فرزند لازم است و آیا پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها هم حکم پدر و مادر را دارند؟

ج. در اموری که انجام آن موجب ناراحتی آن ها است از حیث شفقت پدر و مادری اطاعت شود و فرقی بین پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ نیست.

ص: 179

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿إِنَّ إلى رَبِّكَ الرُّجعي﴾ (علق/8)

همانا، بازگشت به سوی پروردگار توست.

﴿فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّحِيم﴾ (نحل/98)

پس چون قرآن می خوانی از شیطان رانده شده به خدا پناه ببر.

﴿وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيراً﴾ (اسراء/24)

و بگو: «پروردگارا آن دو را رحمت کن چنان که مرا در کودکی پروراندند.»

﴿إنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ﴾ (اسراء/27)

همانا که اسرافکاران برادران شیطان هایند.

ص: 182

آشنایی با کلمات

حق الناس

روزی رسول اکرم صلی الله علیه و آله به اصحاب خود فرمودند: فقیر و بینوا کیست؟

اصحاب جواب دادند: کسی که پول نداشته باشد. پیامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

آن که شما می گویید فقیر نیست. بینوا کسی است که در قیامت بیاید و حق اشخاصی به گردن او باشد. به این طریق که یک نفر را زده و دیگری را ناسزا گفته و حق کسی را ضایع نموده و یا غصب کرده است، اگر و کار خوبی داشته باشد در عوض حق مردم از او می گیرند و می دهند به صاحبان حقوق و چنان چه حسناتی نداشته باشد از گناهان آنان برداشته می شود و آن گناهان را به او می دهند.

بینوا و فقیر او است.

ص: 185

آداب زندگی

خوب نیست انسان مرگ را از خودش خیلی دور بداند مستحب است انسان زیاد به یاد مرگ باشد اما مکروه است که آرزوی مرگ کند حتی اگر در سختی و مشکلات فراوانی گیر افتاده باشد. امامان به ما یاد داده اند که دعا کنیم خدا به ما طول عمر بدهد تا توشه بیشتری برای آخرتمان جمع کنیم.

خودکشی از گناهان کبیره است.

شهادت در راه خدا و اسلام از بهترین مرگ هاست، دعای بسیاری از انسان های مؤمن و خوب این است که مرگ آن ها شهادت در راه خدا باشد.

اگر کسی احساس کرد که در حال مرگ است این کارها را باید انجام دهد.

اگر تا آن موقع از گناهانش توبه نکرده سریع توبه کند بلکه خدا به واسطه رحمتش او را ببخشد.

اگر حق الناس به گردن دارد همه را پرداخت کند و اگر دسترسی ندارد وصیت کند تا از اموالش پرداخت کنند.

اگر نماز و روزه قضا دارد و تا آن موقع انجام نداده واجب است وصیت کند تا از طرف او انجام دهند.

مستحب است انسان کفنش را آماده کند و در خانه اش بگذارد. در حدیث آمده است: هر گاه به کفنش نگاه کند برای او اجر در نظر می گیرند.

ص: 187

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ﴾ (ضحى/10)

و نیازمند را از خود دور مکن.

﴿وَ لا تَسْتَوَى الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ﴾ (فصلت/32)

و نیکی با بدی یکسان نیست. [بدی را] به آن چه که بهتر است جواب بده

﴿وَ أنْ أقِيمُوا الصَّلاة﴾ (انعام/72)

و نماز را بر پا دارید.

﴿مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ﴾ (فصلت/46)

هر که کار شایسته کند، به نفع خودش است.

ص: 190

آشنایی با کلمات

برخورد امام

یکی از اقوام امام سجاد علیه السلام نزد حضرتش آمد و شروع به ناسزا گفتن کرد. حضرت در جواب او چیزی نفرمودند پس از رفتن آن مرد، حضرت به اهل مجلس فرمود: آن چه را این شخص گفت شنیدید الان دوست دارم که با من بیایید و برویم نزد او تا جواب مرا از دشنام او بشنوید.

آنان گفتند: ما همراه شما می آییم و دوست داشتیم که جواب او را می دادید. حضرت حرکت کردند و این آیه شریفه را می خواندند آنان که خشم خود را فرو نشانند و از بدی مردم در گذرند) نیکو کارند و خدا دوستدار نکوکاران است.

راوی این قضیه گفت: ما از خواندن این آیه فهمیدیم که حضرت به او خوبی خواهد کرد.

پس حضرت آمدند تا منزل آن شخص و او را صدا زدند و فرمودند که به او بگویند علی بن الحسين علیه السلام است.

چون آن شخص شنید که حضرت آمده، گمان کرد حضرت برای جواب گوئی دشنام آمده است!

حضرت تا او را دیدند فرمودند: ای برادر تو نزدم آمدی و مطالبی ناگوار و بد گفتی، اگر آن چه گفتی از بدی در من است از خداوند می خواهم که مرا بیامرزد، و اگر آن چه گفتی در من نیست، خداوند ترا بیامرزد.

آن شخص چون چنین شنید میان دیدگان حضرت را بوسید و گفت: آن چه من گفتم در تو نیست، و من به این بدی ها سزاوارترم.

ص: 193

آداب زندگی: برخورد نيك

دین اسلام تلاش زیادی کرده است تا مسلمانان در کنار هم به خوبی زندگی می کنند.

در دین ما فحش دادن و اهانت کردن گناه و حرام است.

در دین ما تهمت زدن به دیگران گناه و حرام است.

در دین ما مسخره کردن - اسم بد گذاشتن روی دیگران - شوخی های زشت و اذیت و آزار کردن دیگران ممنوع است.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله سفارش کرده اند که ما با مسلمان ها مهربان باشیم، اگر مریض شدند به عیادت آن ها برویم به همسایه ها سلام کرده و به آن ها نیکی کنیم اگر دو نفر با هم قهر کردند آن ها را باهم آتشی دهیم به نیازمندان پول قرض بدهیم و مومنان غمگین را شاد کنیم.

اگر هم ما در خانواده - محلّه - آپارتمان و شهرمان به این حرف ها گوش کنیم از زندگی کردن در کنار یکدیگر لذت می بریم.

چه دین خوبی داریم آیا به دستوراتش عمل می کنیم؟

ص: 195

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً﴾ (حجرات/12)

و بعضی از شما غیبت برخی دیگر را نکند.

﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتَى﴾ (مائده/3)

امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم.

﴿ثمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِيمِ﴾ (دخان/48)

(در جنهم می گویند) آن گاه از آب جوشان بر سرش بریزید.

﴿إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً﴾ (انشراح/6 )

همانا، همراه سختی آسانی است.

ص: 198

آشنایی با کلمات

هزار تازیانه

برای هارون الرشید لباس های گران قیمتی آورده بودند. آن را به علی بن یقطین وزیر (شیعه) خود بخشید. از جمله آن لباس ها، لباسی از طلا بود که به لباس پادشاهان شباهت داشت.

على بن يقطين آن لباس ها را به همراه اموال بسیار دیگری برای امام علیه السلام فرستاد.

حضرت علیه السلام لباس را توسط شخص دیگری برای وزیر پس فرستادند. او شک کرد که علت چیست؟ حضرت در نامه ای نوشتند آن را نگهدار و از منزل خارج مکن که یک وقت احتیاج می شود.

پس از چند روز از یکی از غلامان خود عصبانی شد و او را از خدمت عزل کرد. همان غلام پیش هارون الرشید سخن چینی کرد که علی بن یقطین می گوید موسی بن جعفر علیه السلام امام است و خمس اموال خود را در هر سال برای او می فرستد و همان لباس طلایی که شما به او بخشیدید، برای موسی بن جعفر علیه السلام در فلان روز فرستاده است!

هارون بسیار عصبانی شده و گفت: باید این راز را کشف کنم. همان لحظه علی بن یقطین را خواست؛ هنگامی که حاضر شد گفت: آن لباسی که به تو دادم را چه کردی؟ گفت: در خانه است و آن را در پارچه ای پیچیده ام و هر صبح و شب آن را باز می کنم و تبرک می کنم.

هارون گفت: هم اکنون آن را بياور. على بن يقطين يكی از خدام خود را فرستاد و گفت: لباس در فلان اتاق داخل فلان صندوق و در پارچه ای پیچیده است برو زود بیاور. غلام رفت و آن را آورد.

هارون دید لباس در میان پارچه گذاشته شده و معطر است. خشمش فرو نشست و گفت: آن را به منزل خود برگردان. دیگر سخن کسی را درباره تو قبول نمی کنم و جایزه زیادی به او بخشید.

هارون دستور داد تا غلامی را که سخن چینی کرده بود هزار شلاق بزنند، هنوز بیش از پانصد شلاق نزده بودند که مرد.

ص: 201

آداب زندگی: غیبت

از گناهان دیگری که بعضی ها با زبان انجام می دهند غیبت و پشت سر کسی حرف زدن است. وقتی یکی از دوستانمان در جمع ما نیست و ما درباره او سخنی بگوییم که اگر او بشنود ناراحت می شود. این کار را غیبت می گویند مثلاً بگوییم امروز معلم از او درس پرسید و او بلد نبود.

ص: 203

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ لَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَاب﴾ (حجرات/11)

و به هم دیگر لقب های زشت مدهید.

﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾ (حمد/2)

تشکر و ستایش برای خداست که پروردگار جهانیان است.

﴿وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُم﴾ (غافر/30)

و پروردگارتان فرمود مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم.

﴿مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ﴾ (فصلت/46)

هر که کار شایسته کند، به نفع خودش است.

ص: 206

آشنایی با کلمات

دعای مضطر

شخصی نقل می کند که به قصد حج مسافرت می کردم، در بیابان کلاغی را دیدم که در منقارش تکه نانی بود. با خودم گفتم: "یعنی چه؟ حتما حادثه ای پیش آمده که تکه نانی در منقار کلاغ است." دنبال کلاغ رفتم، دیدم کلاغ وارد غاری شد. من هم وارد غار شدم. دیدم دست و پای مردی را بسته اند و به پشت انداخته اند. کلاغ برای او نان آورده و لقمه لقمه می کند و به او می دهد. به محض ورود من کلاغ رفت و دیگر برنگشت. به آن مرد گفتم: "تو کی هستی و از کجا می آیی؟"

گفت: "من به قصد حج بیرون آمدم و در این بیابان دزدها مرا گرفتند و تمام اموالم را دزدیدند. دست و پای را محکم بستند و مرا به این مکان انداختند، پنج روز گرسنگی را تحمل کردم تا این که دعا کردم.

ای خدایی که در قرآن می فرمایی ﴿آمَن يُجِيبُ المَضطَرَّ إِذا دَعاه﴾ (سوره نمل آیه 62)

ای کسی که دعای بیچاره را جواب می دهد و گرفتاری را برطرف می کند، من بیچاره ام. به من رحم کن.

تا این که خداوند این کلاغ را به من رساند و هر روز مرا از غذا و آب سیر می کند.

ص: 209

آداب زندگی: چطور دعا كنيم

اول. باید وضو بگیریم. وضو گرفتن برای دعا کردن مستحب است.

دوم. صدقه دادن و خوبی کردن به دیگران. بچه ها برای قبول شدن دعایمان باید قبل از دعا کردن به اندازه ای که می توانیم به دیگران خوبی کنیم مثلا می توانیم قبل از دعا کردن به اندازه ای که می توانیم به فقیر صدقه بدهیم. چون پیامبر ما صلی الله علیه و اله می فرماید: همان طور که غذا به نمک نیاز دارد دعا کردن هم به خوبی کردن به دیگران نیاز دارد. پس نمی شود بدون صدقه دادن و خوبی کردن به دیگران دعا کرد.

سوم. دعایمان را با نام خدا شروع کنیم. باید دعایمان را با نام خدا شروع کنیم چون بدون بردن نام خدا دعا مستجاب نمی شود.

چهارم. از نعمت هایی که خدای بزرگ به ما داده تشکر کنیم.

پنجم. صلوات بفرستیم و از امامان خوبمان کمک بخواهیم.

ششم. رو به قبله دعا کنیم.

نکته. بچه های عزیز باید دقت کنید که برخی اوقات ممکن است خدای مهربان دعایمان را مستجاب نکند.

اما نباید نگران باشیم چون ممکن است آن ها برای ما مفید نباشد. خدای مهربان چون می داند که آن خواسته برایمان مفید نیست خواسته ی ما را برآورده نمی کند و به جای آن برای ما ثواب می نویسد.

ص: 211

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾ (توبه/40)

و خدا شکست ناپذیر حکیم است.

﴿وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلا لِيَعْبُدُونِ﴾ (ذاریات/56)

و جن و انس را نیافریدم جز برای آن که مرا بپرستند.

﴿إنَّ الْمُتَّقِينَ في جَنَّاتٍ وَ عُيُون﴾ (ذاریات/15)

افراد با تقوا در بهشت در باغ ها و کنار چشمه ها هستند.

﴿هُوَ يُحْيِي وَ يُميت﴾ (يونس/56)

او زنده می کند و می میراند.

ص: 214

آشنایی با کلمات

عبادت با عشق

سعدی می گوید: در یکی از سفرهای مکه، گروهی از جوانان با صفا همراه من بودند. آنان خیلی زیبا دعا می کردند و شعرهای زیبایی می خواندند و به عبادت می پرداختند.

در طول راه، عابدی خشک دل با ما همراه شد. او حالت جوانان را دوست نداشت. چون از سوز دل آن جوانان بی خبر بود، می گفت روش آن ها اشتباه است.

به همین ترتیب حرکت می کردیم تا به منزلگاه (بنی هلال) رسیدیم در آن جا کودکی سیاه چهره از نسل عرب جلو آمد و آن چنان آواز قشنگی خواند که زیبایی آواز او پرنده هوا را پایین می آورد.

شتر عابد به رقص در آمد به طوری که عابد را بر زمین انداخت و دیوانه وار سر به بیابان نهاد.

به عابد گفتم: ای عابد پیر! دیدی که زیبایی آواز مناجات در حیوان این گونه اثر کرد ولی هم چنان تو بی تفاوت هستی.

این به خاطر این است که تو خیلی سطحی دعا می کنی و به معنی و عمق دعا توجه نداری.

ص: 217

آداب زندگی

ما از راه های گوناگون می توانیم خدا را عبادت کنیم.

بعضی از عبادت ها واجب هستند یعنی: کسی که بالغ است حتماً باید آن ها را انجام دهد و اگر انجام ندهد گناهکار است مثل: نمازهای روزانه - روزه ماه رمضان - خمس و ...

بعضی از عبادتها مستحب هستند مثل قرآن خواندن - عزاداری امام حسین علیه السلام - دعا کردن - صدقه دادن.

اگر می خواهیم خداوند در این دنیا و آن دنیا نعمت های بیشتری به ما بدهد خوب است که خود را یواش یواش به عبادت های مستحب عادت بدهیم.

بعضی از آدم ها اشتباه بزرگی می کنند آن ها در انجام عبادت های واجب تنبلی می کنند و به عبادت های مستحب اهمیت بیشتری می دهند.

ص: 219

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿إنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ﴾ (نحل/90)

همانا خدا به عدل دستور می دهد.

﴿إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَ زِدْنَاهُمْ هُدى﴾ (كهف /13)

آنان جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان آورده بودند و بر هدایتشان افزودیم.

﴿مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَة فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا﴾ (انعام/160)

کس کار نیکی بیاورد، ده برابر آن [پاداش] خواهد داشت.

﴿وَ لِكُلِّ أُمَّة رَسُولٌ﴾ (يونس/47)

و برای هر امّتی، پیامبری است.

ص: 222

آشنایی با کلمات

نکته ها و گفته ها

داستان اصحاب کهف (غار) یکی از داستان های آموزنده قرآن است.

اصحاب کهف گروهی از مؤمنان بودند که خداوند را پرستش می کردند ولی مردم آن زمان حاکمان و پادشاهان خودشان را خدا می دانستند و آن ها را می پرستیدند. آن ها برای حفظ دینشان از پست و مقام و پول دست برداشتند و به غاری پناه بردند به همین خاطر به آن ها اصحاب کهف (غار) می گویند.

ایمان بنده ای کامل نمی شود مگر آن که آن چه را خداوند دوست دارد او نیز دوست داشته باشد و آن چه را خداوند دشمن دارد او نیز دشمن بدارد.

ص: 223

ایمان واقعی

روزی تاجر موفقی از مسافرت برگشت و متوجه شد خانه و مغازه اش آتش گرفته و کالاهای گران بهایش همه سوخته و خاکستر شده اند و خسارت زیادی به او وارد شده است.

فکر می کنید آن مرد چه کرد؟

خدا را مقصر شمرد و یا اشک ریخت؟

او با لبخندی بر لبان و نوری بر دیدگان سر به سوی آسمان بلند کرد و گفت: خدایا می خواهی که اکنون چه کنم؟

مرد تاجر پس از نابودی کسب پر رونق خود، تابلویی بر ویرانه های خانه و مغازه اش آویزان کرد که روی آن نوشته بود:

مغازه ام سوخت! اما ایمانم نسوخته است فردا شروع به کار خواهم کرد.

ص: 225

آداب زندگی

1. نمازهای واجب 6 تاست. یومیه (روزانه) آیات - میت - نماز طواف نمازی که با نذر و عهد و قسم واجب می شود - نماز قضای پدر

2. در هر شبانه روز 5 نماز واجب است که به آن ها یومیه می گویند و عبارتند از نماز صبح و ظهر و عصر و مغرب و عشاء.

چند کار قبل از نماز باید انجام داد:

3. توجه به وقت نماز: 2. توجه به مکان نماز 3. توجبه به بدن و لباس؛ 4. پیدا کردن و رعایت قبله.

4. برای هر نوع نمازی چه واجب، چه مستحب، چه ادا و چه قضا باید با وضو و طهارت باشیم.

5. کسی که نمی تواند وضو بگیرد مثلا آب نیست یا نماز در حال قضا شدن است می تواند به جای وضو تیمم کند.

اگر کسی بدون وضو یا با وضوی باطل نماز بخواند نمازش باطل است و باید آن را دوباره بخواند هر چند بعد از چند سال متوجه این مطلب شده باشد.

6. نماز خواندن باید الفاظ واجب نماز را به عربی تلفظ کند یعنی نحوه اداء حروف ص، ض، ط، ظ، ذ، ح، ع و غ را یاد گرفته و در نماز رعایت کند.

7. اگر نمازگزار به هر دلیلی نتواند نماز را در وقتش بخواند نمازش قضا می شود و هر وقت که توانست باید آن را بخواند.

ص: 227

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ﴾ (ق/16)

و ما از رگ گردن هم به آدم نزدیک تریم.

﴿ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ﴾ (فصلت/34)

[بدی را] با خوبی جواب بده.

﴿وَاشْكُرُوا لى وَ لا تَكْفُرُونَ﴾ (بقره/152)

و شکر مرا به جای آرید و با من ناسپاسی نکنید.

﴿فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ﴾ (حجرات/10)

بین برادرانتان آشتی دهید.

ص: 230

آشنایی با کلمات

شکر گزاری

عبدالملک مروان، خلیفه اموی خلیفه ای ستمگر بود. روزی او امام سجاد علیه السلام را نزد خود خواند. وقتی امام سجاد علیه السلام وارد قصر شد، عبد الملک مردی را دید که از زیادی عبادت، بدنش ضعیف شده و مانند چوبی خشکیده، به نظر می رسد.

عبدالملک به حضرت گفت: ای فرزند رسول خدا، چرا خودت را در رنج عبادت انداخته ای در حالی که جای شما در بهشت است و پیامبر اکرم برای ما شفاعت می کند.

امام در پاسخ او فرمود: به خدا سوگند اگر در اثر زیادی عبادت و سجده، اعضای بدنم قطعه قطعه شود از عهده ی شکر یک هزارم یکی از نعمت های بی شمار خداوند برنیامده ام.

از دست و زبان که بر آید *** کز عهده شکرش به در آید

بنده همان به که ز تقصیر خویش *** عذر به درگاه خدای آورد

ورنه سزاوار خداوندیش *** کس نتواند که به جای آورد

ص: 233

آداب زندگی

هر وقت خواستید نعمت های خداوند را شکر کنید یکی از راه های آن سجده کردن است: نام این سجده «سجده شکر» است. اگر نعمت تازه ای از طرف خداوند به شما رسید، یا از یک بلا و سختی نجات پیدا کردید مستحب است به سجده افتاده و با این کار خدا را شکر کنید.

انجام سجده شکر خیلی راحت است همین که برای تشکر از خدا یک بار پیشانی را به زمین بگذارید کافی است. برای انجام این عبادت آسان لازم نیست رو به قبله باشید هم چنین لازم نیست وضو داشته باشید و یا در سجده ذکری بگویند.

اگر دوست داشتید می توانید در سجده بگویید شکراً.

چه خوب است هر یک از ما پس از موارد زیر سجده شکر به جا آوریم.

پس از آن که با سلامتی و صحت از سفر برگشتیم.

پس از بهبودی از بیماری خودمان یا پدر و مادر.

پس از آن که توانستیم یکی از کارهای زشتی را که قبلاً انجام می دادیم ترک کنیم.

پس از آن که توانستیم دشمنان و کفار را شکست دهیم.

ص: 235

اشاره

بچه های عزیز کدام یک از آیه های زیر درباره درس امروز است؟

﴿وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِى﴾ (طه/14)

و به یاد من نماز را برپا دار.

﴿وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللهِ﴾ (ابراهيم/5)

و روزهای خدا را به آنان یادآوری کن.

﴿وَ لَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ﴾ (حجرات/11)

و به هم دیگر لقب های زشت مدهید.

﴿إذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ﴾ (اعراف/204)

و چون قرآن خوانده شود، به آن گوش دهید.

ص: 238

آشنایی با کلمات

نماز عيد فطر

امام رضا علیه السلام، وليعهد مامون بود. عید فرا رسید. مامون با اصرار زیاد از امام (علیه السلام) خواست تا او نماز را بخواند.

امام رضا علیه السلام به فرستاده مامون فرمود: شروطی را که میان من و تو در پذیرفتن امر ولایتعهدی بود، خودت می دانی. [بنا بر این بود که من از این گونه امور معاف باشم] مامون پیغام داد که: من می خواهم با این عمل دل مردم آرامش یابد و فضیلت شما را بشناسند. پیغام ها از سوی مامون و قبول نکردن امام رضا علیه السلام پیوسته ادامه داشت تا آن که امام رضا علیه السلام در اثر اصرار خلیفه فرمود: دوست دارم مرا از این امر معاف داری و اگر معاف نمی داری، من هم چنان که پیامبر صلی الله علیه و آله و امیرالمؤمنین علیه السلام برای نماز عید بیرون می آمدند، خواهم آمد. مامون گفت: هر طور که دوست داری بیرون بیا و مراسم عید را به انجام برسان. آن گاه دستور داد سرداران و تمام مردم. صبح زود در مقابل منزل امام رضا علیه السلام جمع شوند. با انتشار این خبر مردم مرو مشتاقانه برای شرکت در مراسم و بهره گیری از وجود امام رضا علیه السلام خود را آماده کردند. هنگامی که خورشید طلوع کرد، امام علیه السلام غسل کرد و عمامه سفیدی را که از پنبه تهیه شده بود بر سر گذاشت و یک سر آن را روی سینه و سر دیگر را میان دو شانه انداخت. دامن را به کمر زد و به همه پیروان و دوستدارانش دستور داد چنان کنند. آن گاه عصای پیکان داری به دست گرفت و از منزل بیرون آمد. آن حضرت در حالی که پا برهنه بود و پیراهن و سایر لباس هایش را به کمر زده بود به همراه غلامان و یاران نزدیک خویش - که آنان نیز چنین کرده بودند - به همین شکل از منزل به سوی مصلا حرکت کردند. موقع خروج از منزل، امام رضا علیه السلام به سوی آسمان بلند کرد و چهار تکبیر گفت، این تکبیرها آن چنان با صلابت و روحانیت خاصی ادا می شد که گویی آسمان و در و دیوار با نوای حضرتش هم آواز هستند. سرداران و نظامیان و سایر مردم که با آمادگی و آراستگی تمام در بیرون منزل صف کشیده بودند هنگامی که امام رضا علیه السلام و یارانش را به آن صورت مشاهده کردند به پیروی از امام رضا علیه السلام و هماهنگ با او فریاد تکبیر سر دادند. شهر م-رو یکپارچه فریاد تکبیر سر داد و به دنبال آن از گریه و ناله هزاران زن و مرد مشتاق اهل بیت علیهم السلام به لرزه در آمد، سرداران هنگامی که حضرت را با آن حال دیدند از مرکب های خود پیاده شدند و کفش های خود را در آورده و کنار گذاشتند و به دنبال امام علیه السلام به راه افتادند. حضرت رضا علیه السلام پیاده راه می رفت و هر ده قدم یک بار می ایستاد و سه تکبیر می گفت. یاسر خادم می گوید: در این حال ما خیال می کردیم که آسمان و زمین و کوه با او هم آواز گشته است، شهر مرو یکپارچه گریه و شیون بود، فضل بن سهل با مشاهده این اوضاع به مامون گفت: اگر [امام] رضا علیه السلام با این وضع به مصلا برسد، مردم مجذوب او خواهند شد [و ممکن است با یک اشاره طومار حکومت را در هم پیچند] به نظر من بهتر است که از او بخواهی تا برگردد. مامون هم فورا کسی را فرستاد و از حضرت رضا علیه السلام در خواست نمود تا از میانه راه برگردد . امام رضا علیه السلام هم کفش های خود را طلبید و سوار اسب شده و به منزل برگشتند.

ص: 241

آداب زندگی: عيد فطر

زمان عید فطر اولین روز بعد از تمام شدن ماه مبارک رمضان است. «عید» در لغت به معنای برگشتن است. به خاطر این که مردم در طول ماه رمضان روزه می گیرند و فرمان های خدا را اطاعت می کنند و بیشتر کارهای خوب انجام می دهند بعد از تمام شدن ماه، مردم از گناهان پاک می شوند.

به این خاطر که از گناهان پاک شده اند نوعی شادی و خوشحالی به آن ها دست می دهد و ما آن را روز را عید می گیریم.

حکم نماز عید فطر:

نماز عید فطر در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و باید به جماعت خوانده شود امام الآن که امام زمان ما غائب است این نماز مستحب است و می توان هم به صورت جماعت و هم به صورت فرادا آن را بخوانیم.

شیوه خواندن نماز عید فطر:

نماز عید دو رکعت است.

رکعت اول: بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم یک تکبیر دیگر بگوید و به رکوع رود، بعد دو سجده را بیاورد و بلند شود.

رکعت دوم: بعد از خواندن حمد و سوره باید چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و بعد از قنوت چهارم یک تکبیر بگوید و به رکوع برود، بعد دو سجده را بخواند و بعد نماز را بعد از تشهد با سلام تمام کند.

ص: 243