بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ اَلْرَحیمْ

به تو ای يوسف زهراء مهدی جان

چرا که می دانم تو می آیی و خوب می دانم که روزی از همین دریچه که سال ها ست بسته

مانده است، جوانه ای خواهد رویید

با جوانه ای سبز که از خیال همیشه منتظر من به سمت آسمان ها ی آبی حضور تو سر بر خواهد آورد.

پس ای آقا ! نیم نگاهی !!!

به نام یگانه هستی بخش

این کتاب شریف در مرحله چاپ اول با اهداف ترویج آموزه های جاودانی اسلام وسیره آسمانی ائمه اطهار A وبه یاد بود چهره ماندگار معرفت واخلاق اسلامی مرحوم مغفور آقای حسن منصوری که خود از نمونه های پیروی از دستورات انسان سازآیین تشیع و مصداق گفتار و عمل صالح و پیشگامی در امور خیر بود چاپ گردید. امید است مطالعه این کتاب وعمل به دستورات نورانی مندرج در آن، رحمت وغفران الهی را بر روح پیشگامان اخلاق و ادب اسلامی، نازل و ما رادر جمله ادامه دهندگان راه و روح حیات بخش ایشان قرار دهد. دلنوشته علی منصوری زمان آبادی

ص: 2

چرا باران نمی بارد

مجتبی عطائی کچوئی

ص: 3

عنوان و نام پدیدآور :چرا باران نمی بارد/ مجتبی عطایی کچوئی.

مشخصات نشر :اصفهان: مجتبی عطائی کچوئی، 1397.

مشخصات ظاهری :228 ص.؛ 14/5 × 21/5 س م.

شابک :150000 ریال:978-622-00-1869-8

وضعیت فهرست نویسی :فیپا

یادداشت :کتابنامه

موضوع :باران و بارندگی -- جنبه های مذهبی -- اسلام

موضوع :Rain and rainfall -- Religious aspects -- Islam

موضوع :باران و بارندگی -- جنبه های قرآنی

موضوع :Rain and rainfall -- Qur'anic teaching

رده بندی کنگره :BP230/155/ع6چ4 1397

رده بندی دیویی :297/372

شماره کتابشناسی ملی :5549145

ویراستار دیجیتالی:محمد منصوری

ص: 4

فصل دوم

باران ؛ نعمت یا نقمت.................................................36

امکانات مالی وسیله عذاب.........................................37

امتحان الهی...............................................................38

استدراج...................................................................39

سخن حضرت زینب..................................................41

هرکه دراین بزم مقرب تر است ..................................42

تسلیت نامه امام صادق (علیه السلام)...........................................44

فصل سوم

چرا باران نمی بارد....................................................54

انجام گناه.................................................................55

ظلم وستم و دروغگوئی حاکمان و کارگزاران نالایق....58

بی اعتقادی نسبت به سرمایه وحی و أئمه....................60

بی احترامی به مهمان.................................................66

نفوذ عقائد خرافی......................................................67

اعتراض به مقدرات خدا.............................................67

نمامی و سخن چینی..................................................68

ص: 6

قضاوت نابجا ، شهادت نابجا ، کتمان شهادت و ظلم.....72

نمونه ای از قضاوت نابجا.....................73

قضاوت قاضی.....................................77

امتحان الهی...............................................................79

کم فروشی................................................................80

خشم خداوند............................................................81

زکات ندادن..............................................................84

بغض حضرت علی (علیه السلام)...............................................86

فصل چهارم

چکار کنیم تا باران ببارد............................................87

خواندن نماز..............................................................89

زکات اموال را بپردازیم..............................................90

امام سجاد (علیه السلام) وربط زکات به باران.........91

اثر زکات.............................................91

محبوب خدا شدن......................................................94

سخن امام سجاد (علیه السلام)و محبوبیت..............94

حضرت موسی (علیه السلام) و محبوبیت................96

موعظه حضرت عیسی (علیه السلام) و محبوبیت.....97

ص: 7

دعا کردن.............................................................100

اگر ابری را در آسمان دیدی بگو...........102

هنگام وزش باد بگو.............................103

دعا برای نجات از ضرر باران................103

دعا برای وقتی که آب برای مسافر ........107

استغفارکنیم..........................................................108

امام صادق (علیه السلام) و استغفار.......................109

توسل به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و أئمه اطهار و امام زمان (علیهم السلام).....111

تأثیروجود أئمه (علیهم السلام) وانبیاء در نزول باران112

معجزه باران از خاتم پیغمبران(صلی الله علیه و آله و سلم).........113

داستان حضرت ادریس........................116

نگهداری مرغ و خروس وکبوتر.............................129

آهو و باران.........................................131

حضرت سلیمان ودعا مورچه برای باران132

توکل به خدا.........................................................134

فرمانبرداری خدا...................................................134

به تدبیر الهی راضی باشیم......................................135

ص: 8

آیا هرموقعی ما باران خواستیم باید ......136

یقین به خدا............................................................137

تلاوت قرآن............................................................139

گرامی داشتن نان.....................................................140

زمین ها را آماده کشت کنیم.....................................143

کمك به برادران دینی..............................................145

مهمان نوازی...........................................................150

فصل پنجم

ریشه نماز و استسقاء...............................................152

زمان خواندن نماز باران...........................................154

امام صادق (علیه السلام) و روز دوشنبه................156

مکان نماز باران......................................................157

چگونه نماز باران بخوانیم........................................158

طریقه خواندن نماز استسقاء و امام صادق.................159

آداب نماز استسقاء..................................................161

خضوع و خشوع..................................161

استغفار و توبه......................................161

احکام خواندن نماز باران........................................163

ص: 9

چگونه دعا کنیم و چه بخواهیم................................167

دعا هنگام وزش باد ، رعد وبرق .........168

طریقه دعای امام علی (علیه السلام)......................169

دعای باران توسط پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)...............173

دعای امام سجاد (علیه السلام) برای باران............173

خطبه حضرت علی (علیه السلام) پیرامون باران....176

نماز باران آیة الله خوانساری (رحمة الله علیه) ...........................180

فصل ششم

آگاهی از زمان بارش مخصوص خداست.................192

زمان استجابت دعا.................................................193

انواع باران.............................................................195

باران به صورت قطره ای وپی در پی مفید است........198

نشانه قدرت خدا در رابطه باران و نمک...................200

زمین از باران سیر نمی شود....................................202

باران و برداشتن کام نوزاد.......................................202

فضیلت آب باران ، نیسان و کیفیت گرفتن..................203

زمان بارش باران نیسان...........................................209

منابع..............................................................................210

ص: 10

امروزه دانشمندان به ما می گویند : هزاران هزار کهکشان در عالم بالا وجود دارد که منظومه ما یکي ازاین کهکشان هاست.

2-آمدوشد، شب وروز و روشنایی وتاریکی با آن نظم خاص وتدریجی اش که باعث بوجودآمدن فصول چهار گانه می شود

3- کشتیهایی که، در دریاها به سود مردم، به حرکت در می آیند وسبب سود آوری می شوند.

4-حرکت دادن و وزش منظم بادها، که باعث حرکت کشتی ها، بلکه گاهی گرده های نر را بر قسمت های ماده گیاهان می افشاند وبا تلقیح وباروری آنها کمك می کنند، بذرهای گوناگون را می گستراند و میوه ها را به ما هدیه می کند. و زمانی با جابه جا کردن هوای مسموم وفاقد اکسیژن شهرها به بیابانها و جنگلها،وسائل تصفیه وتهویه رابرای بشر، فراهم می سازد.

5- ابرهایی که در میان زمین و آسمان معلق هستند.

این ابرهای متراکم که بالای سر ما در گردشند ! و میلیاردها تن آب را بر خلاف قانون جاذبه درمیان زمین وآسمان، معلق نگاه داشته اند ! خودنشانه ای از عظمت ذات باری تعالی است.

6- آبی که خدا از آسمان فرو فرستاده و به وسیله آن زمینهای مرده را، زنده کرده وانواع جنبندگان درآن گسترده است. دانه های حیاتبخش باران

ص: 2

و قطرات پر طراوت وبابرکت که با نظام خاصی ریزش می کند و آن همه موجودات و جنبندگانی که از این مایع بی جان؛ جان؛ می گیرند.

در حکمت نزول باران می بایست تأمل بسیار نمود، بانزول باران زمین زنده می شود، دشتها و دامنه کوه ها کشتزار می گردد. و غلّه فراوان به بار می نشیند.

از طرفی نزول باران دشواری، انتقال آب از جایی دیگر را، از دوش مردم برداشته است وهمچنین دعوا و درگیری و مشاجره و ستم پیش نمی آید.

چه زیبا تدبیر بر آن قرار گرفت که، باران از بالا بر زمین سرازیر شود؛ اندک اندک و دانه دانه؛ فرو ریزد تا در زمین نیز فرو رود و آن را سیراب سازد. وحال آنکه اگر به یکباره بر زمین می ریخت ! در زمین نفوذ نمی کرد وکشتزارهای روینده و ایستاده را نابود می کرد.

همه اینها ! پیام آور قدرت و عظمت وذات پاک ذات اقدس احدیّت (جل جلاله) هستند؛ برای مردمی که عقل و هوش دارند و می اندیشند! ونه برای بی خردان وبی خبران سبک مغز و چشم داران بی بصیرت و گوش داران کر؛ چرا که اینها برای موضوعات بی ارزش دعواها می کنند و ناسزاها می گویند، در حالی که ارزش باران ! از تمام طلاها و نقره های زمین افزون تراست و خیر مردم، در این موضوع است. اما چه سود که آنها از شناخت نعمت های بزرگ محروم شده اند.

مجتبی عطائی کچوئی

شب21 ماه مبارک رمضان. سال 1439 ه. ق

اصفهان. مصادف با 15خرداد. سال 1397

ص: 3

ص: 4

گفتارشان باطل است. اما حق مطلب طبق آموزه های دینی این است که باران به دو صورت ایجاد می شود : هم از بخار شدن آب ها در زمین و هم از آسمان و به امر خدا است.

آسمان و از دریای زیر عرش الهی وبه دستور خدا است. بیشتر جلب توجه می کند.

امام محمدباقر (علیه السلام)می فرماید که : شیوه امام على (علیه السلام) این بود که: در زیر نخستین باران سال(1)

می ایستاد. تا سر و ریش و جامه اش تر می شد، به او گفته می شد، الکنّ، الکنّ،(2)

می فرمودند: این آبی است که تازه از عرش آمده، سپس شروع می کردند به گفتن حدیث، می فرمودند: به راستى که زیر عرش الهی دریائى است و در آن آبى که رزق وروزى جانوران از آن می روید، و چون خدا خواهد براى آنها از رحمت خود برویاند، خدا وحى فرستد و ببارد از آن هر چه خواهد لذا این مقدار آب جدا شده از آن دریا پایین می آید از آسمان بالاتر به آسمان پایین تر تا برسد به آسمان دنیا و آن را به ابر تبدیل می کند و ابر مثل غربال است.سپس خدا به او وحى کند که آن را بفشار و آب کن مانند نمک در آب و آن را در فلان جا ببر

ص: 8

* یکباره یا چند باره و ببارد بر آنها آن چنان که خدا دستورفرماید، و قطره اى نبارد جز اینکه با آن فرشته ایست تا آن را بجاى خود رساند. و از آسمان قطره اى فرو نریزد جز به شماره و وزن معین جز آنچه در زمان طوفان عهد نوح (علیه السلام) بارید که در آن بارانى سیل آسا بى شماره وبدون حساب وزن بارید.(1)

از این بیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) معلوم می شود که باران از آسمان و به امر الهی است.

* شیخ بهایی (رحمة الله علیه) در کتاب مفتاح الفلاح روایت کرده که: مأمون روزى براى شکار سوار شد و به یکى از کوچه هاى بغداد به دسته ای کودک رسید، همه کودکان ترسیدند و گریختند ولی يکى از آنها فرار نکرد و سر جاى خود ماند.

مامون پیش او آمد و گفت: چرا مانند بچه های دیگر نگریختى؟ گفت: چون راه تنگ نبود تا با رفتن خود آن را باز کنم، و گناهى نداشتم تا براى آن از تو بترسم پس چرا باید بگریزم؟

ص: 9

مأمون از سخنان او خوشش آمد.

مأمون حرکت کرد چون بیرون بغداد رسید بازش را فرستاد، و بزمین بازنگشت تا یک ماهى کوچکی را بانوک خودگرفت و آورد، مأمون از آن تعجب کرد، و از همان راه که رفته بود برگشت باز همه کودکان گریختند جز همان کودک كه سر جاى خود ایستاد.

مأمون آن ماهى را میان دست خود پنهان کرد و نزد او رفت و به او گفت: بگو بدانم میان دست من چیست؟

کودک در پاسخ او فرمود: راستش چون ابر از آب دریا درست می شود و ماهیان کوچک به درونش درآیند و از آن بیفتند و پادشاهان آن را شکار کنند و با آن نژاد نبوت را بیازمایند.

مأمون ازغیب گفتن او ترسید.

به اوگفت:توکیستى؟گفت محمّدبن على ابن موسی الرضا (علیهم السلام) هستم.(1)

از گفته امام هادی (علیه السلام) این مطلب معلوم می شود که ابر از بخار آب در زمین به وجود می آید.

ص: 10

دانشمندان فعلی نیز به این اعجاز وعظمت باری تعالی (جل جلاله) دست پیدا کرده اند. و با اندکی تفاوت در بیان؛ آنرا اینگونه تشریح می کنند:

وقتی هوای گرم به بالای آسمان صعود می کند، بخار آب را هم همراه خودش به بالا و به داخل آسمان می برد.

در بالای آسمان، بخار آب سرد می شود وقطره های آب دور ذرّات ریز گرد وغبار موجود در هوا تشکیل می شود که قطرات آب سرد شده را جذب می کند.

قطرات به شکل کریستال های يخ منجمد می شود و کریستال های بزرگ تر را تشکیل می دهد که ما آنها را برف ریزه می نامیم.

موقعی که برف ریزه ها سنگین می شوند، پائین می افتند. برف ریزه ها در مسیرشان رو به پائین با هوای گرم تر برخورد می کنند و ذوب می شوند و به صورت قطرات باران در می آیند.(1)

حال که معلوم گردید باران هم از بخار آب و هم از دریای زیر عرش الهی تشکیل می شود؛ شایسته و بایسته است که ذهنها، معطوف به یک مطلب بسیار مهم شود و آن این است که:

{در هر صورت باران به امرذات اقدس احدیّت (جل جلاله) می بارد.}

ص: 11

ببین ابرى در آسمان هست؟». على (علیه السلام) بیرون آمدند. وبه اندازه زرهى، ابر در آسمان دیدند. اما چیزى نگذشت که ابر سیاهى، آسمان را گرفت و چنان بارید که مردم به ناله در آمدند.(1)

تکذیب کردند و چسان بود عذاب کردن و بیم دادن من، و طوفانى سخت در روز شومى سراسر (شوم) بر آنها فرستادیم»(1)

و نیز (در جاى دیگر) «باد عقیم (و نازاد)»وزید.(2) وهمچنین فرموده: «بادى که در آن عذابى الم انگیز بود.» (3)

و در جاى دیگر فرمود «گردبادى آتش زا بدان رسید و بسوخت» (4) و همچنین بادهائى را که خداوند ذکر فرموده که به وسیله آنها نافرمانانش را عذاب کرده است.

سپس حضرت فرمودند: و خداى عز و جل را بادهاى رحمتى است که آبستن کننده است و بادهاى دیگرى دارد که آنها را از پیشگاه رحمت خویش گسترش داده و پهن می کند:

یک قسمت از آنها بادهائى است که ابرها را براى باران تحریک كند، قسمت دیگر بادهائى است که ابرها را میان آسمان و زمین نگاه دارند، و قسمت سوم بادهائى است که ابرها را بفشارد تا باذن خدا

ص: 16

باران بریزند، و قسمت چهارم بادهائى است که آنها را در قرآن نام برده است.

و اما بادهاى چهارگانه: شمال، جنوب، صبا، دبور

این چهار نام، نام فرشتگانى است که بر این بادها گماشته شده اند. هر گاه خداوند اراده فرماید که: باد شمال بوزد به فرشته ای که نامش شمال است دستور دهد و آن فرشته به خانه کعبه فرود آید و بالاى رکن شامى بایستد و بال خود را به هم زند در این وقت باد شمال به هر سو که خدا اراده فرموده از خشکى و دریا پراکنده شود، هرگاه خدا اراده کند که باد جنوب را بفرستد به فرشته اى که نامش جنوب است فرمان دهد و او به خانه کعبه فرود آید و بر رکن شامى بایستد و بال خود را به هم بزند، پس باد جنوب در خشکى و دریا وبه هر جا که خدا خواهد بوزد.

هرگاه اراده فرماید که: باد صبا را بفرستد به فرشته ای که نامش صبا است دستور دهد تا بر خانه کعبه فرود آید و بر رکن شامى بایستد و بال خود را به هم زند پس باد صبا پراکنده شود در خشکى و دریا وبه هر جا که خداى عز و جل خواهد بوزد.

ص: 17

هرگاه اراده فرماید که: باد دبور را بفرستد به فرشته ای که نامش دبور است دستور دهد و آن فرشته به خانه کعبه فرود آید و بر رکن شامى بایستد و بال زند پس باد دبور به هر جا که خدا خواهد در خشکى و دریا بوزد.

سپس امام باقر (علیه السلام) فرمودند:

مگر نشنیدى که گویند: باد شمال، و باد جنوب، و باد صبا، و باد دبور، و در همه آنها باد را به نام فرشته مأمور بدان نسبت می دهند.(1)

معروف بن خربوذ از امام باقر (علیه السلام) روایت می کند:

که آن حضرت فرمودند: همانا خداى عز و جل را بادهاى رحمت و بادهاى عذابى است، پس اگر خدا بخواهد عذاب بادها را رحمت گرداند می کند.

ولى هرگز ! باد رحمت را عذاب نگرداند.

ص: 18

فرمودند: و این به خاطر آن است که تاکنون نشده است خداوند مردمى که فرمان برداریش کرده اند، را مورد رحمت خویش قرار دهد و آن فرمانبردارى موجب وبال و بدبختى آنها شده باشد. مگر پس از اینکه از فرمانبردارى او به یکسو رفته باشند.

امام فرمودند: و این چنین رفتار کرد با قوم یونس که چون ایمان آوردند خداوند مورد مهر خویش قرارشان داد پس از آنى که عذاب را بر ایشان مقرر و حکم فرموده بود، سپس به وسیله رحمتش وضع آنان را جبران فرمود و عذابى را که بر ایشان مقدر شده بود را به رحمت تبدیل نمود، و عذاب از آنان بگرداند در صورتى که عذاب را بر ایشان فرستاده بود و آنها را فرا گرفته بود، و این پس از آنى بود که به او ایمان آوردند و به درگاهش زارى کردند.

سپس امام فرمودند: و اما باد عقیم؛ باد عذابى است که ! چون بوزد هیچ رَحِمى به واسطه آن بچه در خود نگه ندارد و هیچ گیاهى به وسیله آن گرد افشانی نگردد.

این باد عقیم از زیر هفت طبقه زمین بیرون آید، و تاکنون اززیرهفت طبقه زمین، بادى خارج نگشته، جز بر قوم عاد هنگامى که، خدا بر آنها خشم کرد و به نگهبانان آن باد، دستور داد که به اندازه گشادى

ص: 19

حلقه انگشترى از آن باد رها کنند و آن باد از روى خشمى که بر قوم عاد داشت از دستور نگهبانان سرپیچى کرد و به اندازه گشادى؛ سوراخ بینى گاوى؛ بیرون آمد. نگهبانان از این وضع به درگاه خداى عز و جل شیون و فریاد کرده و گفتند: پروردگارا باد، از دستور ما سرپیچى کرد. (و بیش از اندازه خارج شد) و ما بیم آن داریم، کسانى که نافرمانى تو نکرده و شهرهاى تو را آباد می کنندرا نابود کند!

امام فرمودند: پس خداى عز و جل جبرئیل (علیه السلام) را به سوى آن باد فرستاد و جبرئیل با دو بال خود جلوى آن را گرفت و به جایگاه اصلیش بازگرداند و به او دستور داد، به همان اندازه، که دستورش داده اند بیرون آید، و او نیز، به همان مقدار، بیرون آمد. و قوم عاد و هر که را با آنها بود نابود کرد.(1)

ص: 20

پروردگارت پروردگار عزت از آنچه (مشرکان) توصیفش کنند» (1)

و اوآفریننده پیش از آفریده بود، و اگر نخستین چیزى را که از خلق خویش آفرید چیزى بود که از چیز دیگر گرفته بود هرگز دنباله اش قطع نمی شد و با این وضع پیوسته چیزى با خدا بود و هیچ گاه نمی شد که خدا مقدم بر آن چیز باشد، ولى خدا بود در وقتى که چیزى جز او نبود(2).

واما نخستین چیزى را که آفرید؛ که همه چیزها از آن است؛

آن « آب » است که همه چیزها از آن است، و هر چیز را به آب منسوب ساخت ولى آب را به چیزى نسبت نداد که بدان منسوب گردد، و باد را نیز از آب آفرید سپس باد را بر آب مسلط کرد و باد، شکم آب را شکافت تا اینکه از آب کفى پدید آمد به اندازه اى که می خواست پدید آید، سپس از آن کف زمینى سفید و پاک آفرید که در آن شکاف و سوراخ و بلندى و پستى و درختى نبود، پس از آن؛

ص: 22

آن را بر هم پیچید و بر زیر آب نهاد، سپس خداوند آتش را از آب آفرید پس آتش دل آب را شکافت تا از آب دودى برخاست به اندازه ای که خدا می خواست، و خدا از آن دود آسمانى صاف و پاکیزه خلق فرمود که نه در آن شکافى بود و نه سوراخى و این است گفتار او که می فرماید:

«...آسمان که خدایش ساخت، و سقف آن را بالا برده و پرداخت، و شبش را تاریک و روزش را برون آورد»(1).

سپس فرمودند: در آن وقت نه خورشیدى بود نه ماهى و نه اختران و نه ابرى، سپس آن را در هم پیچید و بر زیر زمینش نهاد، آنگاه این دو آفریده خود را، مرتب ساخت و آسمانها را پیش از زمین برافراشت، و این است گفتار خداوند (جل جلاله) که (دنبال آیات فوق است) می فرماید: « و زمین را پس از آن گسترش داد »(2) یعنى آن را پهن کرد.

ص: 23

مرد شامى عرض کرد: اى ابا جعفر (علیه السلام) (پس معناى این آیه چیست که) خداى تعالى (جل جلاله) می فرماید:

أَأَنْتُمْ أَشَدُّخَلْقاًأَمِ السَّماءُبَناها*رَفَعَ سَمْكَها فَسَوَّاها*وَأَغْطَشَ لَيْلَهاوَأَخْرَجَ ضُحاها

«آیا ننگرند کسانى که کافرندکه آسمانهاوزمین پیوسته بودند و از هم بازشان کردیم»(1)

امام باقر (علیه السلام) به او فرمودند: شاید تو پندارى که آنها به هم بسته و چسبیده بودند و آنگاه یکى از آنها از دیگرى جدا شد؟ عرض کرد: آرى !

حضرت به او فرمودند: از پروردگار خویش آمرزش بخواه، زیرا گفتار خداى عز و جل که می فرماید: «به هم پیوسته بود» یعنى آسمان بود و باران نمى بارید، و زمین بسته بود و دانه نمی رویانید، و چون خداى تبارک و تعالى خلق را آفرید و از هر جاندارى در آن جای گیر فرمود، آسمان با آمدن باران از هم گشوده شد و زمین با رویاندن دانه گشوده شد.

شامى گفت: گواهى می دهم که: به راستى تو، از فرزندان پیمبرانى و همانا علم و دانش تو، از علم و دانش آنها است.(2)

ص: 24

در روایتی دیگرمحمد بن مسلم گوید:

همه چیز (در ابتداى خلقت) آب بود و عرش خدا نیز بر آب قرار داشت، پس خداى (جل جلاله) آب را فرمان داد به صورت آتشى برافروخته شد، پس به آتش دستور داد خموش گشت و از خموشى آن دودى برخاست، و خدا از آن دود آسمانها را آفرید، و از خاکسترش زمین را خلق فرمود، پس میان آب و آتش و باد نزاع در گرفت.

آب گفت: منم بزرگترین لشکر خدا، و باد گفت: منم بزرگترین لشکر خدا، و آتش گفت: منم بزرگترین لشکر خدا، پس خداوند به باد وحى کرد که لشکر بزرگ من تو هستی. (1)

ص: 25

«آن خدائى که بادها را فرستد تا، ابر را برانگیزد و ما آن را، به بلدى مرده برانیم. و آن زمین را پس از مرگش زندگی بخشیدیم... تا آخر آیه» (1)

و نام آن فرشته (که ابر را براند) رعد است.(2)

واز آسمان، آبی به اندازه نازل کردیم و آن را در زمین جای دادیم، و بی تردید به از بین بردن آن کاملاً توانمندیم.

ابو حمزه ثمالى (رحمة الله علیه) از امام محمد باقر (علیه السلام) روایت کرده است که فرمود: هیچ سالى پر بارانتر از سالى دیگر نیست، و خداوند در هر کجا که خواهد، باران مى بارد، و چون مردم (دیارى) خود را به گناه آلوده کنند خداوند مقدار بارانى که در آن سال براى آن مردم مقرر کرده بود، را به بیابانها و دریاها و کوههاى دیگرى می بردو در آنجا ببارد و خداوند (جل جلاله) جعل (1)

را به خاطر گناهان مردم آن دیار با نباریدن باران عذاب مى دهد چرا که خداوند راه بیرون رفتن از دیار گناهکاران را براى او هموار ساخته است.

سپس امام فرمود: اى صاحبان بینش عبرت بگیرید.(2)

از ابن عباس روایت شده که :

باران سالی کمتر از سال دیگر نیست؛ ولی خدا آن را به هر جا بخواهد مصرف می نماید.

ص: 30

و ابر چونان غربال است. سپس خداوند به باد وحى مى فرماید که: ابر را بکوب و آبش بساز همچون آبهاى دیگر و سپس به فلان جا ببر و بر آنها ببار تا سیل و جز آن جریان یابد. او نیز، بر اساس دستورات الهى بر آن جا که به او، دستور داده شده ببارد. و هیچ قطره بارانى نیست، مگر آنکه فرشته اى همراه آن است تا آن را در جایگاهش بنشاند. و هیچ قطره بارانى فرو نریزد مگر، به تعداد معین و اندازه مشخص ! جز بارانى که در روز طوفان نوح (علیه السلام) باریدن گرفت که سیل آسا بریخت بى هیچ اندازه و شمارى.(1)

پس از آیه و روایت فوق معلوم می شود عدد قطره های باران و ریگ های بیابان و برگ های درختان و امثال آن بر او پوشیده نیست.

ص: 32

اگر دید بنده او تکبر و طغیان می کند! او را به خود واگذار می کند وهر آنچه می خواهد به پایش می ریزد. در این زمان، به خاطر گناهان زیاد کور می شود. و مصداق آیه شریفه قرآن که می فرماید : وَجَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أيْدِيِهِمْ سَدًّا و مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا می شود که نه می تواند گذشته را ببیند، که چقدر گناه انجام داده ! و نه می تواند آینده را ببیند وراه وچاره را بشناسد لذا طغیان می کند و حتی چه بسا ادعای خدایی می کند در این هنگام است که عذاب دردناک براو وارد می شود واورانابود می کند.

حال اگر در کشوری که کافرهستند باران بیاید چه بسا که این همان قانون استدراج باشد و سبب عذاب دردناک برای آنهاشود..

ص: 40

بنابراین؛ به میزان بیشتر شدن محبوبیّت و دوستی، سختگیری از طرف خدا نیز بیشتر می شود.

درمتن تسلیت نامه امام صادق (علیه السلام) به عموزاده های خود، که تحت فشار دشمنان قرارگرفته بودند. به همین مطلب اشاره شده است :

«اى پیغمبر ما! تو بر انکار و آزارشان براى حکم خداى خود صبر کن و مانند یونس مباش که از خشم در عذاب امت تعجیل کرد.»

و نیز هنگامى که پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بدن مُثْلِه(1)

شده، عمویش حمزه را در؛ جنگ احد؛ مشاهده کرد بسیار متأثّر شد و گریست و ازشدت ناراحتى گفت: اگر خداوند مرا به قریش غالب کند، هفتاد نفر از آنها را به عوض حمزه مثله خواهم کرد؛ در آن وقت جبرئیل از طرف خدا براى پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) این آیه را آورد: وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابِرِينَ.(2) «اگر مى خواهید عقاب کنید مثل آنچه را که عقاب شدید عقاب کنید (نه بیشتر) و اگر صبر پیشه کنید البته که صبر براى صابران بهتر است.» و پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) صبر کرده است و عقاب نکرده (وقتى که در فتح مکه پیروز و مسلط شد فرمان عمومى صادر کرد، و از انتقام چشم پوشى کرد. در بعضى روایات آمده است که جمله «اگر بر قریش غالب شوم هفتاد نفر از

ص: 44

آنها را مثله خواهم کرد» را پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نگفته است بلکه گروهى از مسلمانان گفتند).

نیز هنگامى که به پیغمبرش فرمود:

« وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها لا نَسْئَلُكَ رِزْقاً نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَ الْعاقِبَةُ لِلتَّقْوى.» (1)

و خانواده خود را به نماز دستور داده و خود نیز بر انجام آن شکیبا و پر استقامت باش؛ ما از تو روزى نمى خواهیم بلکه ما به تو روزى مى دهیم و عاقبت نیک براى تقوا است.

و هنگامى که فرمود:

الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ. (2)

آنهایى که وقتى مصیبتى به آنها برسد مى گویند: ما از آن خدا هستیم و به سوى او بازمى گردیم. اینها همان ها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حال آنان شده و آنها هستند هدایت یافتگان.

نیز خداوند متعال (جل جلاله) فرمود:

ص: 45

إِنَّما يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ. (1)

همانا خداوند صابران را به حد کمال و بدون حساب پاداش خواهد داد.

و هنگامى که، خداوند متعال (جل جلاله) از قول لقمان (علیه السلام) به فرزندش فرمود:

وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (2)

فرزندم در مصیبت ها صبر کن که این از عزم ثابت و استوارترین امور است.

و هنگامى که، خداوند از قول حضرت موسى (علیه السلام)گفته است:

قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُها مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ(3)

موسى (علیه السلام) به قوم خود گفت: از خدا یارى جویید و صبر کنید، که زمین ملک خدا است و او به هر کس از بندگان که بخواهد آن را وامى گذارد. و حسن عاقبت و پیروزى، مخصوص اهل تقوى است.

و هنگامى که خداوند متعال (جل جلاله) فرمود:

ص: 46

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ.(1)

قسم به عصر که، تمام انسانها در خسارت و زیانند؛ مگر آنان که ایمان آورده اند. و اعمال صالح انجام داده اند. و به یکدیگر سفارش به حق و سفارش به صبر کرده اند.

و هنگامى که خداوند متعال (جل جلاله) فرمود:

« وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ. »(2)

«حتما شما را با اندکى از ترس، گرسنگى و آفت در مالها و جانها و میوه ها مى آزماییم، و مردان صبور با استقامت را مژده بده. (یعنى بلاها و گرفتاریها براى کسانى که مقاومت مى کنند و ایستادگى نشان مى دهند، سودمند است و اثرات نیکى در آنان به وجود مى آورد، لذا در چنین وضعى باید به آنان مژده داد.)»

و نیز خداوند متعال (جل جلاله) فرمود:

«...وَ الصَّابِرِينَ وَ الصَّابِراتِ... أَجْراً عَظیماً »(3)

ص: 47

«خداوند مغفرت و پاداش بزرگى براى مردان و زنان صبرکننده مهیا ساخته است.»

و نیز فرمود: وَ اصْبِرْ حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ وَ هُوَ خَيْرُ الْحاكِمِينَ. (1)

پیغمبرم صبر پیشه کن تا وقتى که خدا (میان تو و مخالفانت) حکم کند که او بهترین حاکم است.

امثال این آیات در مورد صبر و استقامت در برابر مصیبت ها و مشکلات در قرآن کریم بسیار است.

بدان اى عمو و عموزاده!

خداوند (جل جلاله) هرگز لحظه اى بلا و سختى دنیا را از دوستش جدا نمى کند و هیچ چیز نزد خدا از صبر و مقاومت در برابر مصایب محبوب تر نیست.

نیز خداوند متعال (جل جلاله) هیچ گاه دشمنش را لحظه اى از نعمت مادى محروم نمى کند (یعنى خداوند همواره به دوستانش در دنیا سختى و بلا مى دهد و به دشمنانش راحتى و نعمت).

ص: 48

و اگر این چنین نبود دشمنان خدا (جل جلاله) هرگز دوستانش را نمى کشتند و ظلم و ستم بر آنها روا نمى داشتند و از حق خودشان منعشان نمى کردند و بر دوستانش غالب و چیره نمى شدند.

اگر این چنین نبود هرگز حضرت زکریا (علیه السلام) و حضرت یحیى (علیه السلام) بر اثر توطئه ناپاکان بنى اسرائیل کشته نمى شدند (و سر حضرت یحیى (علیه السلام) براى یکى از زنهاى نابکار بنى اسرائیل به هدیه برده نمى شد).

اگر چنین نبود هرگز جدّت على بن ابى طالب (علیه السلام) به خاطر قیام به امر خدا مظلومانه کشته نمى شد و نیز عمویت حسین پسر فاطمه (علیهما السلام) مغلوب نمى شد و به وضع دلخراشى مظلوم وار کشته نمى شد و اگر چنین نبود خداوند (جل جلاله) در قرآن کریم نمى فرمود:

وَ لَوْ لا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَيْها يَظْهَرُونَ وَ لِبُيُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَيْها يَتَّكِؤُنَ. (1)

«و اگر نه این بود که مردم همه یک نوع امتند ما (از پستى و بى قدرى دنیا) آنان که کافر به خدا مى شوند (به مال فراوان) سقف خانه هایشان را از نقره خام قرار مى دادیم و چندین طبقه که بر سقف

ص: 49

با نردبان بالا روند و نیز بر منزلهایشان (از بزرگى و وسعت) درهاى بسیار و تختهاى «زرنگار» که بر آن تکیه زنند قرار مى دادیم (و عمارتشان را به زر و زیور مى آراستیم و اینها همه متاع دنیاست و آخرت ابدى نزد خدا مخصوص اهل تقواست» و اگر نه این بود هرگز در حدیث وارد نمى شد:

« لو لا ان یحزن المؤمن لجعلت للکافر عصابة من حدید فلا یتصدّع رأسه ابدا.»

اگر مؤمن محزون نمى شد، کاسه سر کافران را از آهن قرار مى دادیم تا هرگز دردسر نبیند.

و اگر چنین نبود در حدیث وارد نمى شد که:

اذااحبّ اللَّه قومااو احبّ عبدا صبّ علیه البلاء صبّا فلا یخرج من غمّ

«هر گاه خداوند گروهى یا بنده اى را دوست بدارد مانند باران بر او بلا فرو مى ریزد و هیچ گاه او از غم و محنت بیرون نمى رود.»

و اگر نه این بود هرگز در حدیث نمى آمد که:

«ما من جرعتین احبّ الى اللَّه تعالى ان یجرعهما عبده المؤمن فی الدّنیا من جرعة غیظ کظم علیها و جرعة حزن عند مصیبة صبر علیها بحسن عزاء و احتساب.»

ص: 50

«هیچ جرعه اى نزد خدا محبوب تر از دو جرعه نیست؛ یکى جرعه خشمى که مؤمن آن را فرو برد و دیگر شربت مصیبتى که با شکیبایى بنوشد و براى خدا صبر کند.»

و اگر چنین نبود! اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) براى کسى که به آنها ظلم و ستم روا مى داشت،دعا نمى کردند که عمرش طولانى گردد. و بدنش سلامت باشد. و مال و فرزندش زیاد شود.

(یعنى اگر عمر طولانى و سلامت بدن و کثرت مال و فرزند خوب بود. اصحاب رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله و سلم)براى دشمن خویش طلب نمى کردند)

و اگر این چنین نبود به ما نمى رسید که، هر گاه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مردى را مخصوصا ترحم مى نمود و طلب مغفرت براى او مى کرد، شهید مى شد.!!!

پس اى عمو و پسر عمو و عموزاده ها و برادرانم!

بر شما باد به صبر و رضا و تسلیم و به شما توصیه مى کنم که امر مشکلات را به خداوند (جل جلاله) واگذار نمایید و از قضا و قدر او راضى و خرسند شوید و صبر و بردبارى پیشه کنید و به دستورهایى که به هنگام مصیبت و بلا داده است تمسک جویید و امر او را اطاعت کنید (و درمورد وعده هایى که به صابران و مصیبت دیده ها داده است

ص: 51

فکر و مطالعه نمایید) امید است خداوند براى ما و شما صبر فرو ریزد و عاقبت امر ما و شما را به خیر و سعادت ختم فرماید و ما و شما را به حول و قوّت خویش از هر هلاکتى نجات دهد.

ص: 52

سمت مسجد و إقامه نماز مشغول خرید و فروش و امورات دنیایي هستند. و یا در ماه مبارک رمضان، به جای اطاعت از امر الهی برای گرفتن روزه ومسائل مربوط به آن، بعضی با تکبر و نخوّت، به سرکشی و روزه خواری مشغول می شوند.

ویاسالیانی است مسئله مهم امر به معروف و نهی از منکر تعطیل شده است و حتی بعضی سعی می کنند؛ با لطایف الحیلی؛ با این حکم مسلّم خدا مخالفت کرده واحکامی بر اساس عقائد دشمنان صادر کنند.

حال اگر کسی، قلب سلیم و عقل سالم داشته باشد، می فهمد!

این خشکسالی و زلزله و أمثالهم همه از عملکردخود ما است.

ما به خود ستم کرده ایم. همانطور که در ضرب المثلی که ورد زبان بسیاری از مردم است که «از ماست که برماست.»

ولذا لازم است که از اعمال بد خود استغفار کنیم.

از أبو جنید بغدادى نقل شده است که:

مردم در زمان کم آبى و قلّت باران، از شیخ طوسی (رحمة الله علیه) خواهش کردند که نماز استسقا بخوانند.

ص: 56

شیخ (رحمة الله علیه) فرمود: که شما منتظر بارانید و متوقّع رحمت خدا هستید، و من نگاه به افعال و اعمال خود دارم، که چطور مستحقّ سنگ بارانم.

بلافاصله بعداز پیدا شدن حالت توبه، یا خضوع مرحوم شیخ؛ ابری پیدا شد و شروع به باریدن کرد.

این به معنای آن است که ای مردم نگاهی بکنید به اعمال خود ببینید آیا گناه نکرده اید!!! (1)

ص: 57

محرّمات کم شود. محرمات مباح شمرده شود. همانا گناه به جاى ثواب و ثواب به جاى گناه قرار گیرد.

بعد اندیشه کنند پس از فکر و اندیشه پشیمانى و بازگشت است.(1)

امام رضا (علیه السلام) فرمودند:

✓ چون زمامداران به دروغ پردازند باران قطع مى شود.

✓ چون سلطان ستم کند پایه هاى دولتش سست مى گردد (و دولتش از چشم مردم مى افتد).

✓ چون زکات داده نشود چهار پایان مى میرند.(2)

ص: 59

اى جابر اینان پیشوایان مسلمین می باشند که پس از من خواهند آمد اول آنها على بن ابى طالب (علیه السلام) است، پس از وى حسن و بعد از او حسین سپس على بن الحسین، و محمد بن على که در تورات به باقر معروف است و تو او را درک خواهى کرد و هر گاه وى را ملاقات نمودى سلام مرا به او برسان، بعد ازاو جعفربن محمد، و موسى بن جعفر و على بن موسى، و محمد بن على، وعلى بن محمد، و حسن بن على (علیهم السلام) امام هستند. پس از اینها همنام وصاحب کنیه من که حجت پروردگار و نشانه اودرزمین است و نام محمد بن حسن(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد. که از شیعیان و پیروان و دوستان خود غیبت خواهد کرد، و جز افرادى که در ایمان امتحان داده باشند کسى در امامت او باقى نخواهد ماند، به خداوندى که مرا به راستى برانگیخته شیعیان از غیبت او استفاده خواهند کرد و از تابش انوار او مستفیض خواهند شد همان طور که از خورشید استضائه میکنند و لو در زیر ابر باشد. اى جابر این مطالب از اسرار خداوند است که در گنجینه هاى علم محفوظ مانده و آنها را جز به اهلش اطلاع نده (1)

ص: 61

روایت شده ازاصبغ بن نباته که گوید: یکى از روزها امیر المؤمنین دست حسن (علیهم السلام) را در دست گرفته و به طرف ما آمدند و فرمودند: روزى حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) همین طور دست مرا گرفتند و به طرف مردم آوردند.

فرمودند: بهترین مردم بعد از من و سید آنها این برادرم می باشد، و او امام هر مسلمان و امیر هر مؤمن بعد از وفات من خواهد بود. اکنون من هم میگویم: بهترین مردم پس از من و سید آنها این پسرم می باشد، و او امام هر مسلمان و ولى هر مؤمن بعد از وفات من خواهد بود، وى بعد از من مظلوم خواهد بود همان طور که بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به من ظلم کردند، و بهترین مخلوقات و سرور آنها بعد ازحسن فرزندم حسین (علیهما السلام) است که وى رادرزمین کربلاشهید می کنند حسین و اصحاب او روز قیامت از بزرگان شهداء هستند.

پس ازحسین نه نفرازصلب اوخواهندآمد که خلفاى خداوند در زمین و حجت هاى پروردگاربر مردم و امناى وى بر خزائنش خواهند بود.

این نه نفر امام مسلمین و مقتداى مؤمنین و سید متقین می باشند، نهمین از آنها «قائم» (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آنان است که دنیا را بعد از تاریکى روشن

ص: 62

خواهد کرد، و جهان را پس از ظلم و ستم پر از عدل و داد می کند، و به جاى جهل و نادانى علم و فضیلت مى آورد.

به خداوندى که محمد برادرم را به راستى به نبوت برگزید و مرا به امامت انتخاب کرد، از طرف خداوند (جل جلاله) در باره این مطالب وحى شده و جبرئیل این ها را از آسمان فرود آورده است، یکى از روزها که در خدمت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) بودم از امامان بعد از وى پرسیدند. حضرت در جواب سؤال کننده فرمودند: به آسمان صاحب بروج سوگند که عدد امامان پس از من به شماره همین بروج است، و به پروردگار؛ شب و روز و شهور؛ قسم که عدد امامان به اندازه شهور است.

سؤال کننده پرسید: آنها کیانند؟

حضرت دست خود را روى سر من نهاد و فرمودند: اول آنان این است و آخرشان هم «مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشریف)» است، هر کس آنان را دوست بدارد مرا دوست داشته، و هر کس آنان را دشمن بدارد مرا دشمن داشته، و هر که به آنان احسان کند به من احسان کرده، و هر که آن ها را مورد بغض قرار دهد مرا مورد بغض قرار داده است، هر کس آنان را منکر گردد مرا انکار کرده است، و هر که معرفت به حال آنان داشته باشد به حال من اعتراف حاصل کرده است.

ص: 63

خداوند به وسیله آنان دین خود را حفظ می کند، و شهرها را آباد می نماید، و بندگان خود را روزى می دهد، و از آسمان باران می فرستد، و برکات زمین را بیرون می دهد، اینان اوصیاء و فرزندان من هستند، و امامان مسلمین و اولیاء مؤمنین مى باشند.(1)

1- خیثمه جعفى ازحضرت ابى جعفر (علیه السلام)روایت کرده است که گفت:

شنیدم که می فرمودند: ما جنب اللَّه هستیم ما اختیارشدگان و برگزیدگان خدائیم ما کانون ارثهاى پیامبرانیم، ما امین هاى خداى تبارک و تعالى و حجت هاى اوئیم، ما پایه هاى ایمانیم، ما تکیه گاه هاى اسلامیم، ما رحمت خدا بر آفریدگان او هستیم، به واسطه ى ما خدا گشایش دهد و به ما سرانجام و پایان دهد.

ما امامان هدایت کننده ایم، ما چراغهاى تاریکى باشیم، و ما روشنگران هدایتیم، ما پیش از همه بودیم، ما آخر همه هستیم، ما نشانه هاى بلند شده براى آفریدگانیم، هر کس به دامن ما چنگ زند به ما پیوندد، هر کس از ما دورى کند غرق شود، ما جلوداران چهره سفید هستیم، ما برگزیدگان خدائیم، ما راه روشن باشیم.

ص: 64

ما راه راستیم به سوى خداى عز و جل، ما آن نعمت ها هستیم که خدا به آفریدگانش ارزانى داشته، ما کان نبوتیم، محل رفت و آمد فرشتگانیم، جایگاه رسالتیم، دین مائیم، خبر بزرگ مائیم، چراغى که کسب نور کنند مائیم، ما راهى باشیم براى کسى که به ما اقتدا کند ما رهنمایان به سوى بهشت باشیم، ما عزت اسلامیم. ما پلها و جسرهائیم هر کسى که از طرف ما بگذرد، عقب نمی ماند و هر کس سرپیچى کند نابود شود، بلند مرتبه هاى بزرگیم، آنانیم که خدا رحمتش را به واسطه ما فرو می فرستد و باران مى بارد، آنانیم که خدا به واسطه ما عذابش را برمی دارد.

پس کسى که ما را بشناسد و بیناى ما باشد و حق ما را بشناسد فرمان ما را اطاعت کند او از ماست و برگشتنش به سوى ما خواهد بود.(1)

ص: 65

نمام و سخن چین؛ بیشتر به کسى گفته می شود که به شخصی بگوید{با اشاره یا با نوشتن و یا با کنایه وکلًا هر چیزی که کشف حقیقت نماید} که فلانی پشت سر تو چنین و چنان می گفت. در حالی که طرف مقابل بدش می آید.

اگر کسی سخن چینی ونمامی کند؛ برای اینکه او از این کار منع شود؛ شنونده شش وظیفه پیدا می کند:

1. طبق نظر قرآن صحبت اورا باور نکند زیرا سخن چین فاسق است و خبر او پذیرفته نیست.

دلیل این مطلب هم آیه قرآن است که می فرماید:

یا أیُّهَا الّذيِنَ آمَنُوا إنْ جاءَكُمْ فاسقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُواْ أنْ تُصِيبُواْ قَوْمَا بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَي مَا فَعَلْتُمْ نادِمِينَ (1)

« ای اهل ایمان اگر بد کار بی تقوایی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب رسانیدوبر کرده خود پشیمان شوید.»

ص: 69

2. طبق نظر قرآن او را از این کار باز دارد و نصیحت کند و کارش را زشت شمارد.

دلیل این مطلب هم آیه قرآن است که می فرماید:

یا بُنَيَّ أقِمِ الصَّلَواةَ وأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ(1)

«فرزندم ! نماز را برپا دار و مردم را به کار پسندیده وادارواز کار زشت باز دار»

3. اینکه براى خدا او را دشمن دارد زیرا مبغوض خداست و دشمنى با دشمن خدا واجب است.(2)

4. اینکه طبق نظر قرآن به مجرد گفته او به برادرش بدبین نشود. دلیل این مطلب هم آیه قرآن است که می فرماید:

یاأيُهَا الّذِينَ ءَامَنُوااجْتَنِبُواكَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إنَّ الظَّنِّ إثْمٌ

« ای اهل ایمان ! از بسیاری از گمان ها (در حق مردم)بپرهیزید، زیرا برخی از گمان ها گناه است»

ص: 70

5. اینکه طبق نظر قرآن حکایت او؛ تو را وادار به بازرسى و تجسس نکند.

دلیل این مطلب هم آیه قرآن است که می فرماید:

ولاَ تَجَسَسُوا «تجسس و بازرسى نکنید.»

6. اینکه بر خود نپسندد آنچه را که نمام را از آن نهى می کرد.

سخن چینى او را به دیگرى حکایت نکند که فلانى برایم چنین حکایت کرده و خود سخن چین و نمام شود و کارى کند که از آن نهى می کرد.

ص: 71

رفتیم نزد ابو حنیفه من جریان خود را گفتم، صاحب الاغ نیز شرح حکایت خود را داد.

ابو حنیفه پرسید: قاطر را چه کردى؟

گفتم: سالم به صاحبش تحویل دادم.

صاحب الاغ گفت: بلى تحویل داد ولى پس از پانزده روز!

ابوحنیفه گفت:حالاچه می خواهى از این مرد. گفت: کرایه پانزده روز قاطرم را!!

ابو حنیفه گفت : دیگر حقى بر او ندارى. زیرا او، قاطر را تا قصر ابن هبیره کرایه کرده، بعد رفته به نیل و از آنجا به بغداد رفته است. از آنجایی که این مدت جزءاجاره اش نبوده، فقط ضامن قیمت قاطر است. وکرایه از بین می رود. وقتى قاطر را سالم به تو برگرداند، دیگر کرایه بدهکار نیست.

هر دو از پیش ابو حنیفه خارج شدیم، ولی صاحب قاطر پیوسته با خود کلمه استرجاع « إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ » می گفت: دلم به حال او سوخت از فتوائى که ابو حنیفه برایش داده بود. لذا مقدارى به او پول دادم و از او حلالیّت طلب کردم.

ص: 74

آن سال به حج رفتم. جریان را خدمت امام صادق (علیه السلام) عرض کردم. فتواى ابو حنیفه را نیز گفتم.

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: به واسطه همین قضاوت ها و کارهاى شبیه به آن است که باران از آسمان نمى بارد و جلو برکت هاى زمین گرفته مى شود.

عرض کردم شما چه می فرمائید؟

فرمودند : باید کرایه قاطر را به اندازه اى که تا نیل رفتى و از آنجا تا بغداد و برگشتن تا کوفه را بدهى.

عرض کردم: فدایت شوم من در این مدت او را خوراک داده ام، آیا پول علوفه را طلبکارم؟ فرمودند: نه ! چون تو قاطر او را غصب کرده اى.

گفتم: اگر قاطر می مرد باید پولش را می دادم؟

فرمودند: بله ! باید معادل قیمت روزى که بر خلاف قرار داد عمل کرده اى را می دادی. گفتم اگر قاطر عیبى پیدا می کرد؛ از قبیل شکستن دست و پا یا زخمی پیدا می کرد یا لنگ می شد؛ فرمودند: معادل تفاوت قیمت صحیح و معیوب آن را در تاریخى که به او برگرداندی باید بدهى.

ص: 75

عرض کردم: آقا چه کسی می تواندآن را تعیین کند؟

فرمودند: تو و او.

{ یا او قسم می خورد براى قیمت، باید بپردازى و اگر قسم را به تو بر گرداند و قسم خوردى او باید قبول کند}

و یا صاحب قاطر، شاهد مى آورد که :گواهى می دهد روزى که الاغ را به تو تسلیم نموده فلان مبلغ ارزش داشته باز باید قبول کنى.

عرض کردم: من اگر مقدارى به او پول داده باشم و از من راضى شده باشد چه اشکالى دارد؟

فرمودند: به آن مبلغ راضى شده و حلالت کرده، به واسطه آن قضاوت ظالمانه اى که، ابو حنیفه کرده بود. حالا برگرد پیش او و آنچه من فتوى داده ام را بگو؛ اگر حلال کرد بعد از اینکه فهمید چقدر طلبکار است اشکالى ندارد؛ و چیزى نباید بپردازى.

ابو ولاد گفت: بعد از آن که ازحج بر گشتم، آن مرد را دیدم و فتوای امام صادق (علیه السلام) را برایش توضیح دادم. به او گفتم هر چه کرایه ات می شود را بگو تا بدهم.

ص: 76

گفت: چه محبتى از امام صادق (علیه السلام) در دل من انداختى. فهمیدم آن آقا! بر اینها فضیلت دارد. ترا حلال کردم. اگر بخواهى، همان پولی را هم که قبلاً از تو گرفته ام بر گردانم.!!!(1)

شب او را در خواب دید ، همسرش گفت: آیا از مشاهده آن امر وحشت کردى؟ زن گفت: آرى، قاضى گفت: به خدا سوگند این امر از جهت برادر تواست.

روزى برادرت با مردى مرافعه داشت و براى قضاوت به نزد من آمدند، من در دل خود دعا کردم و خواستم خداوند حقّ را از آن برادرت قرار دهد، وقتى دلایل خود را گفتند، من دیدم حقّ با برادر توست و بسیار خوشحال شدم و آنچه تو دیدى در اثر هواى نفس من در موافقت با برادر تو بود، اگر چه حقّ هم از آن او بود.(1)

ص: 78

** چون حکم کنند، به خلاف آنچه خدا فرستاده است، خدا دشمن ایشان را بر ایشان مسلّط سازد

** چون بشکنند عهد خدا را مبتلا کند ایشان را خدا بکشتن.

** چون کم کنند کیل را بگیرد ایشان را خدا بقحطى بعد از آن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)این آیه را تلاوت فرمود:

ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ

«ظاهر شد تباهى در صحرا و دریا به آنچه کرده است دستهاى آدمیان تا آنکه بچشاند ایشان را بعضى از جزاى آنچه کرده اند شاید که ایشان باز گردند از بدى»(1)

2. اصبغ بن نباته از امیرمؤمنان على (علیه السلام) نقل کرده است که فرمودند:

زمانى که خداوند بر (ساکنان) شهرى خشم مى گیرد ولى عذاب (خود) را بر آنان فرود نیاورد:

** نرخها (بهاى کالاها و مواد اولیه) گران می شود.

ص: 82

** عمرها کوتاه مى شود.

** بازرگانان(با آنکه اجناس را گران مى فروشند) سودى نمى برند.

** میوه ها شاداب و سالم نیستند.

** آب رودها و رودخانه افزونى نمى یابد.

** (نعمت) باران (از ساکنان آن شهر) گرفته مى شود.

** زمام امور آنان در دست مردم شرور و پست قرار مى گیرد(1)

ص: 83

5. به غیر آنچه خدا (جل جلاله) نازل کرده حکم نکنند! جز اینکه خداوند کشمکش و ستیزه میان آنها قرار دهد.(1)

ص: 85

طبق روایات و آیات جهت بارش باران و رحمت الهی اعمال زیر سفارش شده است:

پس به اتفاق ایشان و مرحوم بنان الملک و چند نفر دیگر از شیراز حرکت کردیم. وچون به مزرعه های قوام رسیدیم. دیدیم تماماً خوراک ملخ گردیده به طوری که یک خوشه سالم ندیدیم !!!

همینطوری که می رفتیم و تماشا می کردیم، به قطعه زمینی رسیدیم که تقریباً وسط مزرعه بود. در کمال تعجب دیدیم که محصول آن سالم است و حتی يک خوشه از گندم ها هم دست نخورده است.

در حالی که محصول زمینهای چهار طرف آن، بکلّی از بین رفته بود.

قوام پرسید اینجا چه کسی بذر پاشیده است و متعلق به چه کسی است؟

گفتند : فلان شخصی که در بازار فسا پاره دوزی می کند.

گفت : می خواهم او راببینم به من گفتند: اورا بیاور.

رفتم اورا دیدم و گفتم آقای قوام تو را طلبیده است.

گفت : من با آقای قوام کاری ندارم،اگر او با من کار دارد اینجا بیاید.

هر طوری بود با خواهش و التماس او را نزد قوام آوردیم.

قوام از او پرسید : فلان مزرعه بذرش از تو است و تو کاشته ای؟

گفت بلی!

قوام پرسید: چه شده که ملخ همه زراعت ها را خورده جزمال تورا؟

ص: 92

گفت اولاً من مال کسی را نخورده ام تا ملخ مال مرا بخورد، وثانیاً من همیشه زکات آن را سر خرمن خارج می کنم و به مستحقین می رسانم و مابقی را به خانه ام می برم.

قوام الملک او را آفرین گفت واز حالش سخت در شگفت شد.(1)

ص: 93

مردم متوسل به ما شدند! و تقاضاى طلب باران نمودند.

ما که از شدّت رنج مردم ناراحت بودیم؛ به نیت دعای باران؛ به جانب کعبه رفتیم. پس از طواف با تضرّع و زارى از خدا درخواست باران نمودیم، ولى دعاى ما اجابت نشد؟!

در همین میان جوانى که اندوه، ناراحتى و غم در چهره اش آشکارا دیده می شد وارد شد. و طوافى نمود، سپس به سمت ما آمد.

خطاب به ما کرد و ما را صدا زد.فرمود: مالک بن دینار و ثابت بنانى و ایوب سجستانى و صالح مرى و عتبه الغلام و حبیب فارسى و یا سعد یا عمر یا صالح اعمى، رابعه، سعدانه، یا جعفر بن سلیمان

عرض کردیم بله. اى جوان!

فرمود: یک نفر از شما را « خدا » دوست نمی داشت که : دعای شما را مستجاب کند؟

گفتیم ما دعا کردیم، بر خداست که اجابت نماید.دیدیم او روى به جانب کعبه نموده و در آن جا به سجده رفت.

در سجده می گفت: الهى ترا به علاقه اى که به من دارى!

ص: 95

اینها را از باران سیراب کن، هنوز دعایش تمام نشده بود که: باران چون دهانه مشک باریدن گرفت، گفتم جوان از کجا فهمیدى تو را دوست دارد؟

جواب داد: اگر مرا دوست نمی داشت، به خانه اش دعوت نمی کرد. چون دعوت کرده فهمیدم مرا دوست دارد.

به همین جهت او را به علاقه اش قسم دادم و بعد از پیش ما رفت.

از مردم مکه پرسیدم این جوان کیست؟ گفتند او على بن الحسین بن على ابن ابى طالب (علیهم السلام) است.(1)

* حضرت موسی ودعای باران وسفارش به محبوبیّت نزدخدا

شهید ثانى(رحمة الله علیه) در کتاب مسکن الفؤادگفته که روایت شده :

هفت سال قحطى، بنى اسرائیل را، فرا گرفت. پس موسى با هفتاد هزار نفر جمعیت، براى طلب باران به مناجات رفت. خطاب آمد: اى موسى، من چگونه دعاى اینها را قبول کنم. در حالى که! گناهان، بر روى آنان سایه افکنده و باطن آنان خبیث است. مرا دعا مى کنند،

ص: 96

ولى یقین ندارند و خود را از مکر من در امان مى دانند. برگرد به سوى یکى از بندگان من به نام برخ ( که محبوب خدا بوده است) به او بگو: او بیاید دعا کند، من قبول مى کنم. (1)

شهید ثانی (رحمة الله علیه) در همان کتاب گفته است که : موسى (علیه السلام) در یکى از مناجاتش عرض کرد:

خداوندا ! کدام بنده در نزد تو بیشتر محبوب است؟

خداوند (جل جلاله) فرمود: کسى که وقتى من دوستش را از وى بگیرم، در برابر اراده من تسلیم مى شود شکایت نمى کند.

موسى (علیه السلام) عرض کرد: خداوندا ! به کدام بنده ات بیشتر خشمناک مى شوى؟ خداوند (جل جلاله) فرمود: از بنده اى که در امرى با من استخاره مى کند. وقتى که انجام کارى را به وى دادم خشمناک مى شود. (2)

درجلدپنجم کتاب بحارالانوار: (کتاب نبوت) باب «مواعظ عیسى (علیه السلام)» (از کتاب تحف العقول) نقل نموده است که حضرت عیسی (علیه السلام) به اصحاب خود فرمود:

من شما را مى آموزم و تعلیم مى نمایم، به جهت آنکه، یاد گیرید و عمل کنید، و نمى آموزم به شما براى آنکه به واسطه علم خودتان، خود بین شوید و عجب را به خود راه دهید، همانا شما نمی رسید ! و نائل نمی گردید! به آنچه که می خواهید و قصد دارید (از تقرب و محبوب گشتن نزد خدا)(1) مگر؛

1- به واسطه رها کردن و واگذاشتن آنچه را که به آن میل و رغبت دارید. (یعنى دورى نمودن از خواسته هاى نفس)

2- پیروز نخواهید شد به چیزى که آرزو می برید مگر به شکیبائى بر آنچه خوش ندارید (یعنى تحمل کردن آنچه دشوار و سخت است بر شما)

3- بپرهیزید از نگاه نمودن (یعنى به آنچه مرضى خداوند نمی باشد) پس همانا آن نظر نمودن (یعنى به صورتهاى اجنبیات) تخم شهوت را می افشاند، در جان و دلها و بس

ص: 98

است این نظرنمودن براى صاحبش در آلوده شدن به گرفتارى (یعنى مبتلا گشتن به گناهان و عقوبت آنها)

4- خوشا به حال، کسى که بینائى و توجه خود را در قلبش قرار دهد. (یعنى با ایمان و علم و عمل، چشم و بینائى باطنى براى خود تهیه نماید و حق و باطل را باآن تمیز دهد که شرافت آدمى به آن است.)

5- نظر نکنید در عیوب مردم مانند مولائى که نظر به عیوب بنده خود نماید، بلکه نظر کنید و بنگرید در عیبهاى مردم مانند غلامان (که اگر در موالى و مالکین خود عیبى را می دیدند از نظر خیر خواهى نسبت به آقا و مالک خویش، در پنهانى و با مهربانى و تواضع آن عیب را به آنان می گفتند.(1)

ازاین روایات و بسیاری از آیات و روایات دیگر کاشف به عمل می آیدکه انسان باید با اعمال و رفتار و گفتار و نگاه نظر خالق خود را جلب نماید، تا نظر رحمت الهی شامل حال بندگان خویش شود.

ص: 99

خاص صادر شده و زمان ها و مکان های مناسبی نیز برای دعا کردن سفارش شده است.

البته یک نکته بسیار مهم این است که:

استجابت دعا در آیات و روایات مشروط به رعایت برخی از شروط و ایجاد اسباب آن شده است.

بعضی از شروط آن عبارت است از :

همسویی دل و زبان، انقطاع از غیرخدا و رو کردن با تمام وجود به سوی خدا دعا همراه با شناخت خدا، خضوع و خشوع، دعا همراه با عمل صالح، دعا همراه با استغفار، دعا در جمع مؤمنین و دعا همراه با توسل به اهل بیت (علیهم السلام) از جمله شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است.

حال وظیفه ما، دعا کردن برای نزول باران است. به هر طریق یا با زبان و یا با گذراندن از قلب؛ ولی بهتراست اقتداء کنیم به أئمه (علیهم السلام) و این گونه دعا کنیم:

ص: 101

در مسافرتى که حضرت امام هشتم (علیه السلام) به قصد سرکشى به بعضى از اموال خود مى رفت، من همراه ایشان بودم.

هنگام حرکت به یکى از غلامانش دستور داد، قبایى را برایش بردارد! شگفت زده شدم و (با خود) گفتم: مى خواهد آن را چه کند!!

هنگامى که قسمتى از راه را پیمودیم، جهت خواندن نماز توقّف کردیم. ابرهایى در آسمان پیدا شد و شروع به باریدن کرد. قبا را به روى من و خودش افکند و به سجده افتاد.

من هم با وى به سجده رفتم. سپس سر بلند کردم. آن حضرت هنوز در حالت سجده بود. شنیدم که پیوسته مى گفت:

«اى رسول خدا! اى رسول خدا!» پس باران ایستاد. (1)

یعنی امام رضا (علیه السلام) با توسل به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) باعث دفع ضرر باران گردیدند. این درس بزرگی است برای ما که دعا و توسل به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)أئمه اطهار (علیهم السلام) در زندگی کار گشا می باشد.

ص: 104

حکایت دوم

سید ابن طاووس (رحمة الله علیه) می گوید :در سفرى که از بغداد، از راه مدین، به حلّه مى آمدیم، چون به جایى رسیدیم که از روستاها دور بود؛ ابرهایى در آسمان پدید آمد و غرّید و مهیّاى بارش شد؛ ما آمادگى آن را نداشتیم ولی بارش باران شروع شد.

خداوند به من الهام کرد که بگویم:

یا من یمسک السّماوات و الأرض أن تزولا، أمسک عنّا مطره و خطره و کدره و ضرره، بقدرتک القاهرة و قوّتک الباهرة.

«اى آن که ! آسمان ها و زمین را از زوال نگاه داشتى! به قدرت آشکار و نیروى شگفت آمیزت، باران و خطر و آسیب و زیانش را از ما بازدار.» اینگونه، این کلمات و مانند آن را مکرّر بر زبان راندم؛ به قدرت خداوند باران قطع شد، تا به روستایى رسیدیم که مسجدى داشت، داخل مسجد شدیم.

در همان لحظه که داخل شدیم، باران سیل آسایى آمد و ما از خطر آن در امان ماندیم.(1)

ص: 105

حکایت سوم

همچنین نقل می کند: یک بار در زمستان با خانواده ام از کربلا، به بغداد مى رفتیم. ابر همه جا را فرا گرفت و آسمان غرّید و شروع به باریدن کرد. به من الهام شد کلماتى را بدین مضمون به زبان آورم:

اللّهمّ إنّ هذا المطر تنزله بمصلحة العباد و ما یحتاجون إلیه من عمارة البلاد، فهو کالعبد فی خدمتنا و مصلحتنا، و نحن الآن قد سافرنا بأمرک راجین لإحسانک و برّک، فلا تسلّط علینا ما هو کالعبد لنا أن یضرّ بنا و أجرنا على عوائد العنایة الإلهیّة و الرّعایة الرّبّانیّة و أجر المطر على عوائد العبودیّة و اصرفه عنّا إلى المواضع النّافعة لعبادک و عمارة بلادک؛ برحمتک یا أرحم الرّاحمین.

پروردگارا ! این باران را براى مصلحت بندگان و برآوردن نیاز آنان، از جهت آبادانى سرزمین ها فرو مى فرستى. پس آن همانند بنده در خدمت ما و در جهت مصالح ماست ! و ما هم اینک به فرمان تو و به امید بخشش و نیکى تو مسافرت کرده ایم. بنابراین چیزى را که هم چون بنده اى در مقابل ماست، بر ما چیره نگردان؛ تا به ما زیان رساند. و بهره ى عنایت خداوندى و نوازش بزرگوارانه را بر ما روان ساز و باران را به سود بندگى فرو ریز ! و از ما باز

ص: 106

گردان و به جاهایى ببر که براى بندگان و آباد گشتن سرزمین هایت مفید است! به رحمتت، اى مهربان ترین مهربانان.(1)

(پس از گفتن این کلمات) باران فورا ایستاد.

فریب می دهد و مرگش از او پنهان است. نمی داند کى اجلش می رسد. و از طرفی شیطان او را وسوسه می کند.که توبه اش را به تأخیر اندازد تا هلاکش کند و گناه را در نظرش جلوه می دهد، تا انجام دهد. تاشیطان به آرزوى خویش برسد. و او بى خبرترین بی خبران می باشد. پس افسوس! بر بی خبرى که، تمام عمرش بر او حسرت و پشیمانى است! و تمام روزگارش را، به سوى بدبختى کشیده است.

پس از خداى تعالى (جل جلاله) می خواهیم که، ما را از کسانى که، نعمتهاى خدا را بیهوده مصرف می کنند، قرار ندهد.! و بدین سبب کوتاهى در فرمانبردارى پروردگار نکنیم.!

هر گاه نعمتی، به تو داده شد و دوست داری باقی بماند، حمد و شکر خدا بسیار نما، خداوند با عزت و جلال، در کتاب عزیز خود فرمود: « لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ » (هر گاه سپاسگزارى نمودید نعمتها را البته براى شما افزون می کنم) و هر گاه روزى تو دیر رسید، پس بسیار استغفار و طلب آمرزش بنما.

زیرا ! خداوند با عزت و جلال در کتاب خود فرمود: از خداى خود طلب آمرزش کنید زیرا، خداوند بسیار آمرزنده (گناهان) است، تا بفرستد برای شما از آسمان باران بسیار و کمك دهد شما را به مالها و پسرها؛ یعنى در دنیا؛ و براى شما بوستان و باغاتى را؛ یعنى در آخرت؛ قرار دهد.

اى سفیان! هر گاه تورا، چیزى از طرف سلطان یا غیر او محزون نمود، پس

« لا حول و لا قوة الا باللَّه »زیاد بگو،

زیرا این کلام، کلید فرج و گشایش است و گنجى است از گنجهاى بهشت.(1)

ص: 110

ما فوق العاده ساخت.) و ما را صورتگرى کرد و نیکو صورتگرى کرد. (اخلاق حمیده و صفات فاضله را در سرشت ما گذاشت.) و ما را در میان بندگان خویش قرار داد. (تا کردار آنها را بنگریم و نزد او گواهى دهیم.) و در میان خلقش زبان گویا قرار داد. (تا معارف و حلال و حرام او را براى آنها بیان کنیم.) و دست مهر و رحمت گشوده بر سر بندگانش ساخت. و وجه خود قرار داد که، از آن سوى به او گرایند و ما را درى که او را نشان دهد قرار داد. (پس هر که از این در وارد شود بمعرفت و اطاعت او رسد.) و گنجینه دار میان آسمان و زمینش نمود. (تا معارف و بلکه تمام خیرات او از برکت ما به مردم رسد.) و از برکت وجود ما درختان بارور گردند. و میوه ها برسند. و نهرها جارى شوند. و از برکت ما باران از آسمان ببارد. و گیاه از زمین بروید. (زیرا شناختن و پرستش خداى یکتا و ظهور کمالات نفسانى مخلوق میوه ای است که، از درخت وجود انسان مطلوب است و بدست آمدن این میوه شرایط و معداتى لازم دارد که در اثر تبلیغات فرستادگان و برگزیدگان خدا حاصل آید.) و به وسیله عبادت ما خدا پرستش شد و اگر ما نبودیم، خدا پرستش نمی

ص: 112

گشت. (زیرا پرستش کامل و واجد تمام شرایطى که خدا می خواهد، ما می دانیم و می گوئیم و انجام می دهیم).(1)

رسید خداى عز و جل بادى فرستاد، و آن باد ابرى را با خودآوردو آسمان را پوشانید و دهنه خودرا رها کرد (کنایه از شدت باران است).

همان افراد خودشان به نزد پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم)آمده گفتند: اى رسول خدا ! از خدا بخواه، تا جلوى باران را بگیرد. که ما نزدیک است غرق شویم! همه مردم جمع شدند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دوباره دست به دعا برداشت و به مردم نیز فرمان داد آمین بگویند. مردى (از میان جمعیت) صدا زد: اى رسول خدا دعا را بلند بخوان، که ما هم بشنویم. زیرا همه دعائى را که تو می خوانى ما نمى شنویم.

فرمود: بگوئید: خدایا! باران اطراف ما ببارد نه بر ما، خدایا ! این باران را، بر شکم دشت ها بریز و در پاى درخت ها و مرتع هائى که، گله داران رمه هاى خود را می چرانند. خدایا ! آن را رحمت قرارش ده و عذاب قرارش مده.(1)

ص: 114

ص: 115

نامیده شد. یعنى کسى که کتاب خدا و احکام او را مى نویسد. و او اوّلین کسى است که؛ به وسیله قلم نوشته است. و نیز اوّلین کسى است که خیاطى نموده و لباس دوخته است. و گفته شده که خداى سبحان به او علم نجوم و حساب و هیأت را تعلیم داده و همین امر معجزه او بود.

در(علل الشرائع) با اسناد به وهب آورده است :

ادریس (علیه السلام) مردى با شکم بزرگ، تنومند و با سینه اى گشاده بوده که هنگام قدم برداشتن قدم ها را نزدیک و کوتاه بر مى داشت. او در باره عظمت خداوند و جلال او تفکّر مى نمود، که این آسمان ها و زمین و این خلق عظیم محققا پروردگارى دارد که، امر آن را تدبیر و اصلاح مى کند.

پس من باید این پروردگار را بشناسم! و حقّ بندگى او را به جا آورم. لذا به سوى طائفه اى از قوم خود رفت و با موعظه و تذکّر آنان را به عبادت خداوند خالق اشیاء دعوت نمود.

هزار نفر دعوت او را اجابت کردند. و او از میان آنها هفت نفر را برگزید. آن هفت نفر به هم گفتند: بیایید ما هفت نفر خدا را بخوانیم، تا ما را به عبادت خود رهنمون شود. آنها دستان خود را بر خاک

ص: 117

نهادند و بسیار دعا کردند. امّا چیزى برایشان آشکار نشد. لذا دستان خود را به سوى آسمان دراز کردند، پس از آن خداوند عزّ و جلّ به ادریس (علیه السلام) وحى فرستاد و او را آگاه نمود. و آنها را به بندگى خویش هدایت کرد. و همه کسانى که همراه او ایمان آورده بودند به هدایت الهى راه یافتند. و همواره خداوند تعالى را عبادت کرده و چیزى را شریک او نمى ساختند.

تا اینکه خداوند ادریس را به آسمان بالا برد و کسانى که تابع دین او بودند، به جز عدّه کمى همگى منقرض شدند و به اختلاف پرداختند و بدعتها و نو آوری هایى از خود جعل کردند. تا آنکه زمان نوح (علیه السلام) فرا رسید.

در کتاب (کافى) با اسناد به امام باقر (علیه السلام) مى فرمایند:

ابتداى نبوّت حضرت ادریس مصادف با زمان پادشاه ستمگری بود. روزى آن پادشاه در هنگام سوارى در دشتى؛ از زمینى سرسبز و شاداب، که متعلّق به مردى مؤمن و مخالف او بود، عبور کرد. به آن مرد گفت: این زمین خود را در اختیار من قرار بده.!

ص: 118

آن مرد گفت: خانواده من به این زمین محتاج تر از تو هستند.! پادشاه گفت: پس آن را به من بفروش، ولى او امتناع کرد. پادشاه خشمگین شد و با حالت غمگین و متفکّر به قصر بازگشت.

همسر پادشاه زنى از فرقه ازارقه بود،

که غیر خودشان خون همه را روا مى شمارند. لذا وقتى خشم و غضب را در چهره شوهر خود دید، ماجرا را از او پرسید. به او گفت: اگر تو از اینکه او را بى جهت به قتل برسانى؛ کراهت دارى؛ من تو را کفایت مى کنم. و زمین او را ملک تو مى گردانم. آن زن یارانى از فرقه خود داشت که، قتل مؤمنان مخالف پادشاه را جایز مى دانستند. به دنبال آنها فرستاد و به آنها دستور داد که، شهادت بدهند که آن مرد مؤمن از مخالفان پادشاه است. و از دین او تبرّى مى جوید. آن افراد به این مطلب شهادت دادند، پادشاه هم او را کشت و زمین وى را غصب کرد.!

خداوند؛ از کشته شدن بنده مؤمنش ناراحت شده و به ادریس (علیه السلام) وحى نمود: به نزد این بنده ستمگر من برو و به او بگو: آیا راضى شدى که، بنده مؤمن مرا به قتل برسانى، تا زمین او را غصب کرده و خانواده او را بى سرپرست کنى!؟ حال که چنین است، به عزّتم سوگند به زودى انتقام او را، از تو مى گیرم. و حکومت و ملک را از

ص: 119

تو مى ستانم. و شهر تو را ویران مى سازم. و سگ ها را از گوشت همسرت اطعام مى کنم. که همانا ! حلم و بردبارى من باعث غرور تو شده و پنداشته اى دست انتقام ما به تو نمى رسد.

پس ادریس با رسالت پروردگارش، به نزد پادشاه آمد و پیغام الهى را به او ابلاغ کرد. امّا پادشاه ستمگر به او گفت: اى ادریس بیرون برو، وگرنه تو را به قتل مى رسانم!

همسرش به او گفت: مبادا از پیغام خداى ادریس بترسى! من کسى را مى فرستم که او را بکشد و رسالتش را نابود سازد. پادشاه گفت: این امر را به انجام برسان.

از طرف دیگر ادریس (علیه السلام) داراى یارانى مؤمن و مخالف پادشاه بود که، با آنها مؤانست داشت. و به همین جهت، ماجراى تبلیغ رسالت خود براى پادشاه را به آنها بازگو نمود. آنها که آن پادشاه ستمگر را مى شناختند از بابت جان ادریس نگران شدند.

همزمان همسر پادشاه چهل مرد از ازارقه را فرستاد، تا ادریس را بکشند. آنها در جستجوى ادریس به اطراف پراکنده شدند، ولى او را نیافتند.

ص: 120

یاران ادریس آن افراد را مشاهده کردند و دانستند که در جستجوى ادریس هستند. پس در طلب او روان شده و وقتى او را ملاقات کردند، گفتند: اى ادریس از این شهر بیرون برو! و بر جان خود بیمناک باش! چون این پادشاه ستمگر تو را خواهد کشت.

ادریس از آن قریه بیرون آمد؛ در حالى که جمعى از یارانش همراه او بودند، در هنگام سحر ادریس با پروردگارش مناجات کرد و گفت: پروردگارا ! تو به من وعده دادى که، آن جبّار را به قتل مى رسانى، پس چه شد؟ خداوند به او، وحى کرد که از این قریه بیرون برو و کار او را به من واگذار کن. پس قسم به عزّتم امر خود را در باره او اجرا مى کنم.

ادریس گفت: پروردگارا من درخواستى دارم.

پروردگار فرمود: بخواه تا آن را به تو بدهم. ادریس گفت: از تو مى خواهم که باران بر این شهر و اطراف آن نبارد؛ تا وقتى که من از تو درخواست کنم. خداوند عزّ و جلّ فرمود: در این صورت این شهر ویران مى شود؛ اهل آن دچار قحطى و گرسنگى مى شوند. ادریس به این عذاب رضایت داد و خداوند درخواست او را اجابت کرد.

ص: 121

ادریس یاران خود را خبردار کرد و آنها همراه ادریس از شهر خارج شدند. عدّه آنها بیست نفر بود، که در شهرهاى مختلف پراکنده شدند. و ماجراى رسالت ادریس را، در آن شهرها بیان می نمودند. و خود ادریس به غارى در دل کوه پناه برد و خداوند فرشته اى را مأمور کرد تا، در هر عصر طعام او را برایش ببرد.

در این زمان خداوندمتعال (جل جلاله) پادشاهى آن ستمگر را سلب نمود، دیار او را ویران کرد و او به قتل رسید. و سگان شهر از گوشت همسرش ارتزاق کردند و همه اینها به جهت قتل آن مؤمن و غصب اموال او بود! پس از آن در شهر، ستمگر دیگرى به فرمانروایى رسید.

نیامدن باران پس از خروج ادریس بیست سال طول کشید. بنا بر این احوال ساکنین آن شهر به وخامت رسید. به طورى که به سختى طعام خود را از شهرهاى مجاور تهیّه مى کردند. مردم می گفتند: هر آینه ما به دعاى ادریس دچار این مصیبت شده ایم و آسمان بر ما نخواهد بارید، تا وقتى که او از خدایش درخواست کند. ولی از مکان ادریس بى اطلاع بودند که از او طلب عفو نمایند.

ص: 122

در این زمان، همگى تصمیم گرفتند که به سوى خدا توبه و رجوع نمایند. و از او بخواهند که نزولات آسمانى را بر ایشان فرو فرستد.لذا برای استجابت دعای خود، با لباسهاى خشن بر خاکستر نشستند، و خاک بر سر ریختند و از خدا طلب عفو نمودند. خداوند مهربان به ادریس (علیه السلام) وحى کرد که، هر آینه قوم تو توبه کرده اند. و من خداى بخشنده و مهربان و توبه پذیرم. پس به آنها نظررحمت کرده ام، و هیچ چیز مانع از فرستادن باران نیست؛ جز درخواستى که تو از من نموده اى که، من برای آنها باران نبارم تا وقتى که تو درخواست کنى؛ پس اى ادریس ! تو نیز از من بخواه که بر آنها باران فرو فرستم.(1)

ادریس گفت: خدایا من از تو درخواست نمى کنم!(2) لذا خداوند (جل جلاله) به ملکى که، مأمور رساندن غذاى ادریس بود؛ وحى کرد که به او غذا نرساند. آن روز تا شب غذایى به ادریس نرسید. پس گرسنه و

ص: 123

غمگین شد و وقتى روز دوّم هم غذایش نرسید، گرسنگى او شدّت گرفت. لذا به مناجات پرداخت و گفت: پروردگارا ! قبل از اینکه مرا قبض روح کنى، روزى مرا قطع نموده اى؟! خداوند (جل جلاله) به او وحى کرد که: اى ادریس ! تو از اینکه، غذایت سه روز قطع شده به جزع افتاده اى، امّا چون از گرسنگى اهل قریه ات بى خبرى! و نمى دانى که در این بیست سال بر آنها چه گذشته است. از بابت احوال آنان جزع نمى کنى، و وقتى هم که من تو را از توبه و کوشش آنان در، جلب رحمت خود خبردار نمودم و به تو امر کردم که از من درخواست نزول باران نمایى، دریغ ورزیدى!!! و بر آنها بخل نمودى، و وقتى که گرسنگى را چشیدى صبر تو به انتها رسید و جزع و فزعت آشکار شد. پس حالا از جاى خود برخیز و خودت معاش خود را مهیّا کن، هر آینه من روزى تو را به چاره اندیشى خودت واگذار کردم.

لذا ادریس از جاى خود برخاست و براى طلب طعامى که سدّ جوع کند به جانب غیر رهسپار شد.

وقتى که وارد روستایی شد، دید از بعضى خانه ها دود برخاسته، گویا که غذا می پزند. به سوى آن شتافت. دید پیرزنى دو قرص نان را، در تنور طبخ مى کند.

به او گفت: اى پیر زن ! اندکى طعام به من

ص: 124

ببخش، که از گرسنگى بى رمق شده ام. آن پیر زن به او گفت: اى بنده خدا نفرین ادریس براى ما طعام اضافه اى باقى نگذاشته، که آن را به غیر خود اختصاص دهیم، برخیز و روزى خود را در غیر این شهر جستجو کن. ادریس گفت: اى زن من از گرسنگى در حال مرگم و قدرت ایستادن بر پاى خود را ندارم، لا اقل اندکى از طعام خود را به من بده. پیر زن گفت: این دو قرص نان، یکى از آن من است و دیگرى متعلق به پسرم است و اگر رزق خود یا پسرم را به تو بدهم، ما خودمان از گرسنگى خواهیم مرد.ادریس گفت: نصف قرص نان، فرزندت را کفایت می کند و او را زنده نگاه مى دارد. و نصف دیگر هم مرا کفایت مى کند و باعث نجات من از مرگ مى شود.

پیر زن نان خود را خورد و نان فرزندش را تقسیم کرد، تا نصف آن را به پسر و نصف دیگر را به ادریس بدهد. وقتى آن کودک دید که، مادرش نان او را نصف کرده تا نیم آن را به دیگرى بدهد، از شدّت اضطراب و اندوه دقّ کرد و فوت کرد. آن زن به ادریس گفت: اى بنده خدا تو باعث، مرگ فرزندم شدى! ادریس گفت: جزع و بیتابى مکن، من به اذن خداى متعال او را زنده مى سازم، لذا بازوى آن پسر را گرفت و گفت: اى روحى که به اذن خدا از بدن این پسر

ص: 125

خارج شده اى، من ادریس نبى هستم، اکنون به اذن خدا به بدن این پسر بازگرد، آن وقت روح آن پسر به اذن الهى به بدن او بازگشت.

وقتى آن پیر زن این سخن را شنید و زنده شدن فرزند خود را مشاهده کرد. گفت: شهادت مى دهم که تو ادریس نبى هستى، آن وقت بیرون رفت و با صداى بلند مردم را خبردار کرد و گفت: بشارت باد بر شما که به زودى فرج و گشایش فرا مى رسد، چون ادریس به شهر شما وارد شده است.

ادریس رفت تا در جایگاه آن پادشاه جبّار که بر بالاى تپّه اى بود، قرار گرفت.

مردم اهل قریه به دور او اجتماع کردند و به او گفتند: اى ادریس در این بیست سال گرسنگى و مشقّت فراوان بردیم، اکنون تو از خداوند درخواست کن تا آسمان بر ما ببارد.

ادریس گفت: هرگز! مگر اینکه پادشاه ستمگرتان و جمیع اهل این شهر با پاى پیاده به اینجا بیایند و از من درخواست نمایند.(1)

ص: 126

این سخن به گوش پادشاه رسید. لذا او چهل نفر را فرستاد تا ادریس را به نزد او بیاورند.

ادریس وقتى سرکشى آن پادشاه را مشاهده کرد، آنها را نفرین نمود و آن چهل نفر هلاک شدند. این مطلب به گوش پادشاه رسید، این بار پانصد مرد به نزد ادریس فرستاد تا او را به نزد وى ببرند. وقتى آن پانصد مرد ادریس را یافتند.

ادریس گفت: به مردانى که قبل از شما براى بردن من آمده اند، نگاه کنید و سرنوشت خود را حدس بزنید.

آنها گفتند: اى ادریس ! بیست سال است که ما را به بلاى گرسنگى مبتلا کرده اى و اکنون نفرین مى کنى تا ما هلاک شویم، به ما رحم کن. ادریس مجددا تکرار کرد، من براى بارش باران دعا نمى کنم، مگر اینکه، پادشاه شما و همه مردم با سر و پاى برهنه به نزد من بیایند.!

ص: 127

مردم به نزد پادشاه رفتند و او را از گفتار ادریس باخبر کردند و از او خواستند که همراه ایشان به نزد ادریس روانه شود. آن جبّار هم مجبور به اطاعت شد.

همگى با حالت خضوع و خشوع به نزد ادریس رفته و از او درخواست کردند که براى بارش باران دعا کند. ادریس به آنان جواب مثبت داد و به درگاه الهى دعا کرد که آسمان بر آن شهر و اطراف آن ببارد.

ناگهان ! ابرها نمودار شدند و رعد و برق در گرفت و آن قدر باران بارید که مردم، پنداشتند غرق خواهند شد و هر یک از آنها در حالى به خانه خود بازمى گشتند که مهم ترین مقصدشان نجات ازسیل بود.(1)

ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَيْها أَتاها أَمْرُنا لَيْلًا أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصِيداً كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ(1)

« جز این نیست که، زندگانى دنیا شبیه به آبى ماند که از آسمان فرو می فرستیم تا با آن باران، انواع مختلف گیاه زمین از آنچه آدمیان و حیوانات تغذیه کنند بروید، تا آنگاه که زمین از خرمى و سبزى به خود زیور بسته و آرایش کرده و مردمش خود را بر آن قادر و متصرف پندارند، ناگهان فرمان ما به شب یا روز در رسد و آن همه زیور زمین را درو کند و چنان خشک شود که گوئى دیروز در آن هیچ نبوده (این حقیقت حال فناى دنیا است) این گونه خدا آیاتش را روشن بر اهل تفکر بیان میفرماید.»(2)

طبق آیه شریفه این مسئله که خداوند باران را برای تغذیه انسان و حیوانات نازل می کند؛ یکي از بدیهیات است. طبق این آیه و روایاتی که امربر نگهداری حیوانات و یا پرندگان در منزل وارد شده است؛ به این نتیجه می رسیم که : یکي از فوائد نگهداری آنها، نزول باران می باشد.

ص: 129

* رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:

اى گروه مهاجران، پنج خصلت است مبادا ! به آنها دچار و گرفتار شوید، پناه بر خدا اگر به آنها دچار شوید:

✓ چون قومى آشکارا، مرتکب کارهاى زشت شوند! به بلا و بیماری هایى گرفتار مى شوند که در گذشتگانشان سابقه نداشته است.

✓ چون از پیمانه و ترازو بکاهند ! به قحط سالى و مشکلات زندگى و ستم سران خویش گرفتار مى آیند.

✓ اگر زکات اموال خویش را نپردازند ! از باران آسمان محروم مى مانند. اگر حیوانات نباشند هرگز برایشان باران نمى بارد.

✓ چون با خدا و رسولش عهدشکنى کنند! دشمنى از قومى دیگر بر آنان چیره مى شود. و بخشى از اموال و قدرت آنان را مى ستاند.

ص: 130

✓ اگر پیشوایانشان به کتاب خدا حکم نکنند و حکم نازل شده از جانب خدا را برنگزینند! خداوند متعال آنان را دچار فتنه درونى مى کند.(1)

آنها روى نموده و گفت: این طور نیست چون شبها را به استراحت مى پردازید.

سلیمان که متوجه گفتگوى آنها شده بود، دستور داد تا پریان را صبح و شب به کار وادارند. و این وضعیت تا زمان رحلت سلیمان ادامه داشت.

مى گویند روزى سلیمان همراه سپاهیانش مرکب از آدمیان و پریان براى استسقاء و طلب باران به بیرون شهر رفتند. در این هنگام مورچه اى که بالهایش را گشوده و دستانش را به آسمان بلند کرده بود(1) لنگان از کنار سلیمان گذشت.

او در دعایش مى گفت: خداوندا ! من یکى از مخلوقات تو هستم و از روزى بى بهره ام، ما را به خاطر گناهان انسانها مؤاخذه مفرما ! و باران رحمتت را نازل فرما.

در این لحظه سلیمان به همراهانش رو نموده و گفت: باز گردید که کسى غیر از جنس شما، شفاعتتان را نموده است.(2)

ص: 133

اینجا درس بزرگی که یاد می گیریم این است که : همان طور که آن مرد قضاوتى نکرد و کار هر دو دخترش را به خدا واگذار کرد ما هم، امورات خود را به خدا واگذار کنیم. ودر آمدن ویا نیامدن باران اظهار نظر نکنیم و ایمان به خدا داشته باشیم، چرا که کار خدا بی حکمت نیست.

«پس اگر چیزى از این مطالب بر تو مشکل آمد، آن را بر نادانى خود حمل کن. زیرا تو در ابتداى آفرینشت نادان بودى و سپس دانش آموختى. چه بسیار از امورى را که تو نمی دانى و نسبت به آن سرگردان و گمراهى و سپس بینا و آگاه می شوى».(1)

امام (علیه السلام) در این جمله شریف، بزرگترین رمز حلّ این مشکل را بیان کرده است! و آن موضوع جهالت و نادانى انسان است.

بشر از مادر متولد مى شود، در حالى که از علم و سواد هیچ بهره اى ندارد، و وقتی بزرگ مى شود، هر مطلبى را که می شنود، برایش تازگى دارد و عجیب و غریب است. زیرا به واسطه سابقه جهلش آن را ناآشنا و غیر مأنوس می يابد، بسا ممکن است انسان مطلبى را بشنود که آن را محال و غیر ممکن بداند و سپس دیر یا زود با وقوع و انجام آن مواجه شود، پس چگونه می تواند، هر چه را نفهمید انکار کند؟!.

تا بدان جا رسید دانش من *** که بدانم همى که نادانم

ص: 138

در نتیجه قحطى فرا رسید تا آنجا که مردم به جان یک دیگر افتادند تا همدیگر را بخورند! چنانچه دو زن که هر دو فرزند کوچک داشتند، با هم قرار گذاشتند که روز اوّل بچه یکي از زنها را و روز دوّم بچه دیگرى را بخورند.

روز اول کودک یکي از زنها را خوردند و نوبت به دوّمى رسید، ولی مادرش امتناع کرد، پس ! براى مرافعه نزد دانیال رفتند و مطلب را به او ابلاغ کردند، دانیال با شنیدن این ماجرا گفت: یعنى امر گرسنگى شما به اینجا رسیده که کودکان خود را مى خورید؟

لذا ! دست به آسمان بلند کرد و گفت: خداوندا ! فضل و رحمت خود را، به ما باز گردان و بی گناهان و کودکان را به گناه صاحب آن کشتى و بى حرمتى او به نعمت خود، عذاب مکن.

پس خداوند متعال (جل جلاله) به آسمان فرمان داد، تا بر زمین ببارد و به زمین فرمان داد: اى زمین براى روزى خلقم خیر خود را برویان، چون من به کودکان صغیرشان رحم نمودم.(1)

ص: 141

* رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: که گرده هاى نانتان را کوچک بسازید، زیرا با هر گرده نان برکتى است.(1)

* یعقوب بن یقطین گفت: دیدم امام رضا (علیه السلام) گرده نان را به سوى بالا می شکست.(2)

* امام رضا (علیه السلام) فرمودند: که نان را با کارد نبرید!! آن را بشکنید.(3)

ص: 142

من هم اجابت کردم زمین را آماده کشت کرده ام و منتظر رحمت تو هستم.

این عمل، نشان دهنده پیام هایی است که از جمله آن این است که : دل را از خارهاى اخلاق زشت و ناپسند تطهیر و پاکیزه کرده باشد و همچنین انتظار توفیق و لطف الهى را دارد.

ص: 144

* بارش باران با دعای امام رضا(سفارش ایشان کمك به برادران)

درعیون اخبار الرضا آمده است که : حضرت امام حسن عسکرى (علیه السلام) از پدر خود از جد بزرگوارش نقل کردند که:

حضرت امام رضا (علیه السلام) وقتى ولیعهد مأمون شد. مدتى باران نیامد. گروهى از اطرافیان مأمون و طرفداران او می گفتند: ببین از وقتى که علی بن موسى الرضا (علیه السلام) ولیعهد شد باران قطع گردید. این حرف به گوش مأمون رسید، ناراحت شد(1).

به حضرت امام رضا (علیه السلام) عرض کرد: باران مدتى است نمى بارد، اگر صلاح بدانید، دعا بفرمائید، شاید خداوند باران عنایت کند.

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: بسیار خوب!

مأمون پرسید، چه وقت براى طلب باران می روید؛ آن روز، روزجمعه بود.

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: روز دوشنبه پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دیشب بخوابم آمد، با امیر المؤمنین (علیهما السلام) فرمود: پسرم انتظار روز دوشنبه را داشته

ص: 146

باش، به صحرا برو و طلب باران کن خداوند باران می بارد، به آنها نشان بده مقامى را که خداوند (جل جلاله) به تو اختصاص داده، تا بیشتر از فضل و مقامت در نزد خدا مطلع شوند.

امام رضا (علیه السلام) روز دوشنبه به صحرا رفتند. مردم تمام به تماشا آمده بودند، امام روى منبر رفتند، حمد و سپاس خدا را کرده، سپس فرمودند: بار خدایا ! تو مقام ما، خاندان نبوت را، بالا برده اى. مردم به ما توسل می جویند، همان طورى که دستور داده اى و امیدوارند که مشمول فضل و عنایت و لطف و نعمت تو شوند.

خدایا! بارانى نافع و همه جا گیر بدون تأخیر و بى ضرر،بفرست که این باران وقتى ببارد که آنها از اینجا رفته اند و به منزل هاى خود رسیده باشند.

گفت: به خدائى که محمّد را به نبوت ارسال داشت؛ بادها ابرها را به یکدیگر پیوستند. و رعد و برق شروع شد. مردم به خود جنبیدند و به واسطه باران تصمیم رفتن داشتند.

حضرت امام رضا (علیه السلام) فرمودند: صبر کنید مردم ! این ابر مال شما نیست، مربوط به فلان شهرستان است.

ابر رد شد.

ص: 147

باز ابر دیگرى آمد، که داراى رعد و برق بود، مردم حرکت کردند امام رضا (علیه السلام) فرمودند: صبر کنید این ابر براى شما نیست؛ مربوط به فلان ناحیه است.

همین طور تا ده ابر مى آمد و رد می شد. و حضرت امام رضا (علیه السلام) می فرمودند: صبر کنید این ابر مربوط به شما نیست، براى فلان ناحیه است.

تا ابر یازدهم آمد.

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: این یکى را، خدا براى شما فرستاده، سپاسگزارى کنید بر لطف و نعمت خدا و به منزل هاى خود بروید. ولى ابر نمى بارد تا وقتى شما وارد منزل هاى خود شوید بعد آن طور که شایسته کرم و لطف خداست خواهد بارید. در این موقع از منبر پائین آمدو مردم بازگشتند. ابر پیوسته در هوا بود ولى نمى بارید تا مردم نزدیک منزل هاى خود رسیدند. آنگاه بارانى شدید بارید، که تمام نهرها و حوض ها و گودى ها و بیابانها پراز آب شد.

مردم می گفتند: واقعاچه مقامى دارد پسر پیامبر گواراباداو را این مقام و لطف خدا.

ص: 148

بعد حضرت امام رضا (علیه السلام) بیرون آمدند. گروهى از مردم نیز اجتماع داشتند.

به آنها فرمودند: مردم از غضب خدا بپرهیزید و قدر نعمت او را بدانید. مبادا با معصیت، نعمت را از خود، سلب کنید.

به وسیله اطاعت و بندگى و شکر و سپاسگزارى دوام و بقاى آن نعمت ها را بخواهید.

بدانید که شما سپاس و شکر چیزى را بعد از ایمان به خدا و اعتراف به حقوق اولیاء خدا از آل محمّد نخواهید داشت که محبوب تر نزد شما باشد از کمك به برادران دینى خود در امور دنیا که وسیله رسیدن به بهشت خدا است، کسى که چنین کند از مقربین درگاه خدا خواهد بود.(1)

ص: 149

است. بنابراین، انفجار سنگ و جوشش معجزه آساى آب به دست موسى (علیه السلام) از اجابت دعاى ایشان فراتر است.

1- هود (علیه السلام) قوم خود را براى نزول باران، به استسقاء فرا خواند:

«یا قَومِ استَغفِروا رَبَّكُم ثُمَّ توبوا الَيهِ يُرسِلِ السَّماءَ عَلَيكُم مِدرارًا»(1)

برخى گفته اند: قوم هود (علیه السلام) به خشکسالى و کمبود آب گرفتار شدند واین آیه به استسقاى ایشان اشاره دارد.

همین مطلب درجاى دیگر از حضرت نوح (علیه السلام) نیز نقل شده است که: از مردم خواست تا براى نزول باران رحمت نیایش کنند:

«فَقُلتُ استَغفِروا رَبَّكُم انَّهُ کانَ غَفّارا* يُرسِلِ السَّماءَ عَلَيكُم مِدرارا»(2)

از آیات پیشین و روایات، استفاده مى شود که استسقاء در امّتهاى پیشین نیز بوده است.

برخى مشروعیت استسقاء در اسلام را، از آیه زیر استفاده کرده اند.

« وَ إِذِ اسْتَسْقى مُوسى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ كُلُوا وَ اشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدین » (3)

ص: 153

* شیخ صدوق (رحمة الله علیه) گفته است که روز دوشنبه براى سفر به محل استسقاء و طلب باران است.(1)

* خصال: در خبر شامى آورده است که: امیر مؤمنان (علیه السلام) فرمودند: روز دوشنبه روز سفر و طلب است.

شیخ صدوق (رحمة الله علیه) در توضیح آن گفته، روز دوشنبه روز سفر به جاى(مکان) نمازاستسقاء وطلب باران است. (2)

* درعیون اخبار الرضا آمده : حضرت امام حسن عسکرى (علیه السلام) از پدر خود ازجد بزرگوارش نقل کرده اند که:

حضرت امام رضا (علیه السلام)وقتى ولیعهد مأمون شد. مدتى باران نیامد گروهى از اطرافیان مأمون و طرفداران او می گفتند ببین از وقتى که علی بن موسى الرضا (علیه السلام) ولیعهد شد، باران قطع گردیده است. این حرف به مأمون رسید، ناراحت شد.

به حضرت امام رضا (علیه السلام) عرض کرد: باران مدتى است نمى بارد، اگر صلاح بدانید دعا بفرمائید، شاید خداوند باران عنایت کند.

امام رضا فرمودند: بسیار خوب

مأمون پرسید، چه وقت براى طلب باران می روید آن روز، روزجمعه بود.

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: روز دوشنبه!!

ص: 155

سپس فرمودند: پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دیشب به خوابم آمد، با امیر المؤمنین (علیه السلام) وفرمودند: پسرم انتظار روز دوشنبه را داشته باش به صحرا برو و طلب باران کن خداوند باران می بارد به آنها نشان بده مقامى را که خداوند به تو اختصاص داده تا بیشتر از فضل و مقامت در نزد خدا مطلع شوند.(1)

در آنجا دو رکعت نماز بدون اذان و اقامه مى خواند. بعد بالاى منبر می رود، رداى خود را برعکس مى پوشد؛ یعنی طرف راست را به طرف چپ و طرف چپ را به طرف راست؛ می پوشد.

رو به قبله مى ایستد، با صداى بلند صد تکبیر می گوید؛ بعد متوجه جمعیت طرف راست خود شده و با صداى بلند صد مرتبه « سبحان اللَّه » می گوید. بعد متوجه جمعیت طرف چپ شده وبا صداى بلند صد مرتبه « لا اله الا اللَّه» می گوید. سپس رو به مردم نموده و صد مرتبه «الحمد للَّه » می گوید. بعد از آن دست بلند نموده دعا مى کند، مردم نیز دعا می کنند؛ امیدوارم که ناامید نشوند.

قرة می گوید : دستور امام صادق (علیه السلام) را به محمّد بن خالد (فرماندار مدینه) رساندم. او نیز به همین دستور عمل کرد.

بعد از خواندن نماز استسقاء که برمی گشتیم، می شنیدم که مردم می گفتند: این طریقه طلب باران را حضرت صادق (علیه السلام) داده است. در روایت یونس می گوید: باز نگشتیم، مگر بعد از اینکه به واسطه شدت باران از جان خود ترسیدیم.(1)

ص: 160

« فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ کانَ غَفَّاراً * يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً »(1)

«وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلى قُوَّتِكُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمینَ» (2)

برخى با استفاده از این آیات، استغفار را از آداب استسقاء دانسته اند.(3)

از سیره پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)و روایات، آداب فراوان دیگرى برای آداب نماز استسقاء استفاده شده که فقیهان به آن فتوا داده اند.(4)

از قبیل سه روز روزه گرفتن، وارونه کردن عبا هنگام نماز، به پا داشتن نماز در بیابان، به همراه بردن کهنسالان و خردسالان و جدا کردن اطفال از مادران می باشد.(5)

ص: 162

10- اطفال را از مادران و بچه حیوانات را از مادر خود جدا کنند، تا صدای ضجه و گریه زیاد شود. و بدین وسیله دریای رحمت الهی به خروش آید.

11- لازم است مسلمانان با سر انگشت تدبیر نگذارند کفار، مسیحیان و یهودیان که اهل ذمه اند و سایر کفار با آنان به صحرا بیایند.

12- بهتر آن است که نماز باران را در وقت نماز عید (یعنی از طلوع خورشید تا ظهر) انجام دهند هرچند که بعید نیست وقت مخصوصی نداشته باشد.

13- نماز باران اذان و اقامه ندارد، بلکه مؤذن به جای اذان و اقامه سه مرتبه می گوید: (الصلوة)

14- بعد از آن که امام جماعت نماز را خواند؛ مستحب است عبای خود را پشت و رو کند. یعنی طرف راست آن را به طرف چپ و طرف چپ را سمت راست خود بیندازد و بالای منبر رود و رو به قبله نموده صد مرتبه با صدای بلند تکبیر بگوید. سپس روی از قبله به طرف مردمِ سمت راست خود نموده با صدای بلند صد بار « سبحان الله » بگوید و سپس روی خود را به طرف مردمی که در سمت چپ قرار دارند. بر گردانده، صد بار با صدای بلند « لا اله الا

ص: 164

الله » بگوید. آن گاه رو به مردم می کند. و صد مرتبه « الحمدلله » بگوید. که در گفتن آن نیزعیبی ندارد، صدای خود را بلندکند. همچنانکه عیبی ندارد، مردم نیز، در گفتن این ذکر ها، از امام جماعت تبعیت نمایند.یعنی آنان نیز بگویند بلکه حتی مثل امام صدا را به گفتن اذکار بلند کنند. و ای بسا که بلند کردن صدا، زودتر رحمت الهی را جلب نموده و امید رسیدن به مقصود را بیشتر کند.

15- بعد از نماز امام جماعت دست ها را به دعا برمی دارد، مردم نیز دعا می کنند و در دعا کردن پافشاری می کنند.

16- امام جماعت و مردم باید سعی کنند در دعا تضرع و زاری کنند واز خدا طلب عطف و رحمت کنند، التماس کنند و عیبی ندارد که تنها امام دعا کند و مردم آمین بگویند.

17- بعد از نماز و دعا امام جماعت، شروع می کند به ایراد خطبه؛ در خطبه باید مبالغه کند در تضرع، طلب عفو و رحمت و بهتر آن است که بعضی از خطبه هائی که از معصومین وارد شده را انتخاب کند نظیر خطبه ای که از مولایمان امیرالمؤمنین (علیه السلام) وارد شده و در اولش آمده:(الحمد لله سابغ النعم) تا آخر و بهتر آن است که دو خطبه بخواند، همان طور که در نماز عید دو بار بایدخطبه بخواند. خطبه دوم را به نیت رجاء نه بعنوان دستور ایراد کند.

ص: 165

18- همان طور که جائز است این نماز در هنگام خشکسالی، از جهت نیامدن باران خوانده شود، جائز است در هنگام خشک شدن چشمه ها و چاه ها نیز خوانده شود.

19- اگر اجابت این خواسته از ناحیه خدای تعالی (جل جلاله) به تأخیر افتاد؛ مردم می توانند این مراسم را آن قدر تکرار کنند تا رحمت الهی برای آنان ببارد.انشاء الله تعالی

20- اگر باران و رحمت خدا نازل نشد، نباید زبان به اعتراض بگشایند و یا از رحمت الهی مایوس شوند، بلکه باید بدانند که قطعا مصالحی مهم تر در بین بوده است که خدای تعالی (جل جلاله) به آن واقف است و مردم از آن خبری ندارند.

21- جائز است که نماز را همه روزه به نیّت رجاء تکرار کنند؛ ولی روزه (سه روزه) را تکرار نکنند.اما اگرچند روز پشت سر هم نماز استسقاء نخواندند، سه روز دیگر را، برای بار دوم که می خواهند نماز استسقاء بخوانند، به نیّت رجاء روزه بگیرند. (1)

ص: 166

** هنگام وزش باد بگو:

«اللّهمّ إنّی أسئلک من خیر هذه الرّیاح، و خیر ما فیها و خیر ما أرسلتها به، و أعوذ بک من شرّها و شرّ ما فیها، و شرّ ما أرسلتها به، اللّهمّ اجعلها رحمة و لا تجعلها عذابا، اجعلهما نعمة و لا تجعلهما نقمة».

«خداوندا ! خیر این بادها و خیر آنچه در آنهاست و خیر آنچه این بادها بر آن مى وزندرا از تو مى طلبم، و از شرّ آنها و شرّ آنچه در آنهاست و شرّ آنچه بر آن مى وزند به تو پناه مى برم. خداوندا، اینها را رحمت قرار ده و سبب عذاب قرار مده، اینها را نعمت قرار ده و سبب رنج قرار نده»(1)

** هنگام رعد و برق بگو

سالم بن عبد اللَّه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)روایت کرده است که:چون غرّش رعد و صاعقه می شنیدمی فرمود:بارخدایا!مارابه خشم خود مکش، و به عذابت نابود مکن، و از این بابت ما را معاف دار.

ابن عباس گفت: هر که غرّش رعد را شنید بگوید:

سبحان الّذى يُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَ الْمَلائِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ اگر برق گیر شد گناهش بر من است.(2)

ص: 168

** طریقه دعای امام علی

امام علی (علیه السلام) نحوه دعا کردن برای باران را به ما می آموزد می فرماید: «اللَّهُمَّ سُقْیَا مِنْکَ مُحْیِیَةً مُرْوِیَةً، تَامَّةً عَامَّةً، طَیِّبَةً مُبَارَکَةً، هَنِیئَةً مَرِیعَةً، زَاکِیاً نَبْتُهَا، ثَامِراً فَرْعُهَا، نَاضِراً وَرَقُهَا، تُنْعِشُ بِهَا الضَّعِیفَ مِنْ عِبَادِک، وَتُحْیِی بِهَا الْمَیِّتَ مِنْ بَلاَدِکَ»

«بارالها ! بارانى حیات بخش، سیراب کننده، کامل، همگانى، پاکیزه، پربرکت، گوارا و خرّمى بخش از ناحیه خودت بر ما نازل فرما ! بارانى که گیاهانى پربرکت با شاخه هاى پر ثمر و برگهاى سرسبز و پرطراوات برویاند، آن گونه که بندگان ضعیفت را با آن توان بخشى و سرزمینهاى مرده را با آن زنده کنى !»

در واقع امام علی (علیه السلام) از پیشگاهِ حق تقاضاى بارانى مى کند که شرائط در آن جمع باشد و موانع از آن دور، زیرا بسیار دیده شده که بارانهاى سیل آسا مى بارد، ولى همه چیز را ویران مى کند! یا در نقطه خاصّى متمرکز مى شود! و نفع آن عام نیست و یا همراه با سردى شدید هوا و یخبندان مى شود که آثار منفى به جا مى گذارد ! و یا موانعى همچون بادهاى گرم، طوفانهاى شدید، آفات گیاهى ملخ

ص: 169

و حشرات موذّى و امثال آن، آثار باران را از میان مى برد، امام (علیه السلام) تمام این جوانب را در نظر مى گیرد و جمع همه شرایط و دفع همه موانع را از خدا مى طلبد.

و در ادامه می فرمایند»: اللَّهُمَّ سُقْیَا مِنْکَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا، وَتَجْرِی بِهَا وِهَادُنَا، وَیُخْصِبُبِهَا جَنَابُنَا، وَتُقْبِلُ بِهَا ثِمَارُنَا، وَتَعِیشُ بِهَا مَوَاشِینَا، وَتَنْدَى بِهَا أَقَاصِینَا، وَتَسْتَعِینُ بِهَا ضَوَاحِینَا مِنْ بَرَکَاتِکَ الْوَاسِعَةِ، وَعَطَایَاکَ الْجَزِیلَةِ، عَلَى بَریَّتِکَ الْمَرْمِلَةِ، وَوَحْشِکَ الْمُهْمَلَةِ»

«خداوندا ! بارانى ده ! که تپّه ها و کوههاى بلند ما را پر گیاه سازد و در دامنه ها و دشتها جارى گردد، به تمامى سرزمین ما نعمت فراوان بخشد، میوه ها با آن به ماروى آورند، چهارپایان ما با آن زندگى کنند و سرزمینهاى دورتر از ما نیز از آن بهره مند شوند، و روستاهاى ما از آن مدد گیرند (همه اینها را) از برکات واسع و عطایاى فراوان خویش بر بندگان فقیر و حیوانات وحش بیابان عنایت فرما!

بارالها ! بارانى حیات بخش، سیراب کننده، کامل، همگانى، پاکیزه، پربرکت، گوارا و خرّمى بخش از ناحیه خودت بر ما نازل فرما ! بارانى که گیاهانى پربرکت با شاخه هاى پر ثمر و برگهاى سرسبز و

ص: 170

پرطراوات برویاند، آن گونه که بندگان ضعیفت را با آن توان بخشى و سرزمینهاى مرده را با آن زنده کنى!

امام (علیه السلام) سعه صدر و وسعت نظر و رحمت عام خود را در این دعا نشان مى دهد، چرا که مناطق دور و نزدیک را در نظر گرفته، چهارپایان و حتى حیوانات وحشى بیابان را از نظر دور نمى دارد، دعاى او همگان را شامل مى شود و تقاضاى او همه را در بر مى گیرد و این است معنى لطف و مرحمت عام امام (علیه السلام) پیشواى بزرگ اسلام !

سپس امام (علیه السلام) در ادامه تقاضاهاى خود در مورد نزول بارانهاى پربرکت چنین عرضه مى دارد:

»وَأَنْزِلْ عَلَیْنَا سَمَاءً مُخْضِلَةً*، مِدْرَاراً هَاطِلَةً*، یُدَافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ، وَیَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ »

خداوندا ! آسمانى مرطوب و پرباران، بارانى دانه درشت و پى درپى که قطراتش (بر اثر کثرت و شدّت) یکدیگر را به پیش رانند، و از خود دور سازند.

و در توصیف بیشتر مى افزاید»: غَیْرَ خُلَّ بَرْقُهَا، وَلاَ جَهَام عَارِضُهَا، وَلاَ قَزَع رَبَابُهَا، وَلاَ شَفَّان ذِهَابُهَا حَتَّى یُخْصِبَ لأمْرَاعِهَا الْمُجْدِبُونَ،

ص: 171

وَیَحْیَا بِبَرَکَتِهَا المُسْنِتُونَ، فَإنَّکَ تُنْزِلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ مَا قَنَطُوا، وَتَنْشُرُ رَحْمَتَکَ وَأَنْتَ الْوَلِیُّ الْحَمِیدُ»

نه رعد و برق بى باران و ابر بى ثمر، و نه ابرهاى کوچک پراکنده، و نه دانه هاى ریز، همراه بادهاى سرد؛ بارانى مرحمت کن که: قحطى زدگان، به نعمت فراوان رسند و از برکت آن گرفتاران خشکسالى، زنده گردند، زیرا توئى که بعد از نومیدى آنها، باران را فرو مى فرستى و رحمتت را گسترش مى دهى وتو سرپرستى هستى شایسته ستایش.

امام (علیه السلام)نهایت فصاحت و بلاغت بى نظیر خود را در این خطبه بیان کرده و تقاضاى خویش را در محضر پروردگار، آن چنان شرح داده که مردم را به الطاف الهى آشنا سازد، و به آنها بگوید در مسیر نعمت، موانع زیادى است که اگر لطف خداوند شامل حال آنها نگردد هرگز به کمال مطلوب نمى رسند و به یقین چنین بیانى از کسى که «مؤید من عندالله» نیست وروح القدس اورا یارى نمى دهد امکان پذیر نمى باشد.

ص: 172

** دعای باران توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگام نزول باران

در کتاب جعفریات از على (علیه السلام) روایت شده که فرمودند:

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)چون به باران نظر می کردند می فرمودند:

«خدایا این بارندگى را نافع قرار ده»(1)

** دعای امام سجاد برای باران

(1) اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَيْثَ، وَ انْشُرْ عَلَيْنَا رَحْمَتَكَ بِغَيْثِكَ الْمُغْدِقِ مِنَ السَّحَابِ الْمُنْسَاقِ لِنَبَاتِ أَرْضِكَ الْمُونِقِ فِي جَمِيعِ الْآفَاقِ. (2) وَ امْنُنْ عَلَى عِبَادِكَ بِإِينَاعِ الثَّمَرَةِ، وَ أَحْيِ بِلَادَكَ بِبُلُوغِ الزَّهَرَةِ، وَ أَشْهِدْ مَلَائِكَتَكَ الْكِرَامَ السَّفَرَةَ بِسَقْيٍ مِنْكَ نَافِعٍ، دَائِمٍ غُزْرُهُ، وَاسِعٍ دِرَرُهُ، وَابِلٍ سَرِيعٍ عَاجِلٍ. (3) تُحْيِي بِهِ مَا قَدْ مَاتَ، وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ وَ تُخْرِجُ بِهِ مَا هُوَ آتٍ، وَ تُوَسِّعُ بِهِ فِي الْأَقْوَاتِ، سَحَاباً مُتَرَاكِماً هَنِيئاً مَرِيئاً طَبَقاً مُجَلْجَلًا، غَيْرَ مُلِثٍّ وَدْقُهُ، وَ لَا خُلَّبٍ بَرْقُهُ. (4) اللَّهُمَّ اسْقِنَا غَيْثاً مُغِيثاً مَرِيعاً مُمْرِعاً

ص: 173

عَرِيضاً وَاسِعاً غَزِيراً، تَرُدُّ بِهِ النَّهِيضَ، وَ تَجْبُرُ بِهِ الْمَهِيضَ (5) اللَّهُمَّ اسْقِنَا سَقْياً تُسِيلُ مِنْهُ الظِّرَابَ، وَ تَمْلَأُ مِنْهُ الْجِبَابَ، وَ تُفَجِّرُ بِهِ الْأَنْهَارَ، وَ تُنْبِتُ بِهِ الْأَشْجَارَ، وَ تُرْخِصُ بِهِ الْأَسْعَارَ فِي جَمِيعِ الْأَمْصَارِ، وَ تَنْعَشُ بِهِ الْبَهَائِمَ وَ الْخَلْقَ، وَ تُكْمِلُ لَنَا بِهِ طَيِّبَاتِ الرِّزْقِ، و تُنْبِتُ لَنَا بِهِ الزَّرْعَ وَ تُدِرُّ بِهِ الضَّرْعَ وَ تَزِيدُنَا بِهِ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِنَا.

(6) اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْ ظِلَّهُ عَلَيْنَا سَمُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ بَرْدَهُ عَلَيْنَا حُسُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ صَوْبَهُ عَلَيْنَا رُجُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ مَاءَهُ عَلَيْنَا أُجَاجاً. (7) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ ارْزُقْنَا مِنْ بَرَكَاتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَي ءٍ قَدِيرٌ.(1)

خداوندا ! ما را به باران سیراب کن، و رحمت خویش را بر ما بگستر. درهمه جاى زمین براى گیاهان زیبا و خوش منظر ابرى بارنده روانه کن. و به رسیدن میوه ها بر بندگان خود منّت گذار، و زمینهاى مرده را به شکفتن شکوفه ها زنده گردان، و فرشتگان گرامى و نویسندگان را حاضر آور. بارانى سودمند، پیاپى در همه جاى، درشت، شتابان و زود.

ص: 174

تا هر چه مرده است بدان زنده کنى، و هر چه در گذشته باز گردانى، وآنچه روییدنى است بیرون آرى، و روزى ها را فراخ گردانى، از توده ابرى برهم، گوارا وخوش، که چون چترى سایبان شود و غرش رعد از آن به گوش آید، نه چندان که به ویرانى انجامد یا برق به فریب خندد و ابر نگرید. خدا ندا! ما را سیراب کن به بارانى که به فریاد ما برسد، گیاهان را برویاند، پهن و فراخ و بسیار که گیاه نورسته را بالان و خرم و نهال پژمرده و شکسته را بدان برومند سازد.

خداوندا! ما را سیراب گردان بارانى فرست که آب از تپه ها سرازیر شود، و چاهها را بدان پرآب کنى، و جویها را بشکافى، و درختان را برویانى، و نرخها را در همه شهرها ارزان کنى، و چهارپایان و دیگر خلق را نیکو حال گردانى، و روزى هاى پاکیزه را بر ما فراخ سازى، و کشت ما را برویانى، و پستانها را پر شیر کنى، و بر نیروى ما بیفزایى. خدایا! مبادا که از سایه ابر بر ما باد گرم وزد و سردى آن را بر ما شوم باشد، و ریزش آن برای ما مهلکه و عذاب شود و آب آن به کام ما تلخ گردد. خدایا درود بر محمد و آل او فرست، و از برکات آسمانها و زمین ما را برخوردار گردان که تو بر هر چیز توانایى.

ص: 175

** خطبه حضرت علی (علیه السلام) پیرامون باران

اللَّهُمَّ قَدِ انْصَاحَتْ جِبَالُنَا وَ اغْبَرَّتْ أَرْضُنَا وَ هَامَتْ دَوَابُّنَا وَ تَحَيَّرَتْ فِي مَرَابِضِهَا وَ عَجَّتْ عَجِيجَ الثَّكَالَى عَلَى أَوْلَادِهَا وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ فِي مَرَاتِعِهَا وَ الْحَنِينَ إِلَى مَوَارِدِهَا اللَّهُمَّ فَارْحَمْ أَنِينَ الْآنَّةِ وَ حَنِينَ الْحَانَّةِ اللَّهُمَّ فَارْحَمْ حَيْرَتَهَا فِي مَذَاهِبِهَا وَ أَنِينَهَا فِي مَوَالِجِهَا اللَّهُمَّ خَرَجْنَا إِلَيْكَ حِينَ اعْتَكَرَتْ عَلَيْنَا حَدَابِيرُ السِّنِينَ وَ أَخْلَفَتْنَا مَخَايِلُ الْجُودِ فَكُنْتَ الرَّجَاءَ لِلْمُبْتَئِسِ وَ الْبَلَاغَ لِلْمُلْتَمِسِ نَدْعُوكَ حِينَ قَنَطَ الْأَنَامُ وَ مُنِعَ الْغَمَامُ وَ هَلَكَ السَّوَامُ أَلَّا تُؤَاخِذَنَا بِأَعْمَالِنَا وَ لَا تَأْخُذَنَا بِذُنُوبِنَا وَ انْشُرْ عَلَيْنَا رَحْمَتَكَ بِالسَّحَابِ الْمُنْبَعِقِ وَ الرَّبِيعِ الْمُغْدِقِ وَ النَّبَاتِ الْمُونِقِ سَحّاً وَابِلًا تُحْيِي بِهِ مَا قَدْ مَاتَ وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ مُحْيِيَةً مُرْوِيَةً تَامَّةً عَامَّةً طَيِّبَةً مُبَارَكَةً هَنِيئَةً مَرِيعَةً زَاكِياً نَبْتُهَا ثَامِراً فَرْعُهَا نَاضِراً وَرَقُهَا تُنْعِشُ بِهَا الضَّعِيفَ مِنْ عِبَادِكَ وَ تُحْيِي بِهَا الْمَيِّتَ مِنْ بِلَادِكَ اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا وَ تَجْرِي بِهَا وِهَادُنَا وَ يُخْصِبُ بِهَا جَنَابُنَا وَ تُقْبِلُ بِهَا ثِمَارُنَا وَ تَعِيشُ بِهَا مَوَاشِينَا وَ تَنْدَى بِهَا أَقَاصِينَا وَ

ص: 176

تَسْتَعِينُ بِهَا ضَوَاحِينَا مِنْ بَرَكَاتِكَ الْوَاسِعَةِ وَ عَطَايَاكَ الْجَزِيلَةِ عَلَى بَرِيَّتِكَ الْمُرْمِلَةِ وَ وَحْشِكَ الْمُهْمَلَةِ وَ أَنْزِلْ عَلَيْنَا سَمَاءً مُخْضِلَةً مِدْرَاراً هَاطِلَةً يُدَافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ وَ يَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ غَيْرَ خُلَّبٍ بَرْقُهَا وَ لَا جَهَامٍ عَارِضُهَا وَ لَا قَزَعٍ رَبَابُهَا وَ لَا شَفَّانٍ ذِهَابُهَا حَتَّى يُخْصِبَ لِإِمْرَاعِهَا الْمُجْدِبُونَ وَ يَحْيَا بِبَرَكَتِهَا الْمُسْنِتُونَ فَإِنَّكَ تُنْزِلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ مَا قَنَطُوا وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَكَ وَ أَنْتَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ (1).

خداوندا! کوه هاى ما از بى آبى شکاف خورده و زمین ما غبار آلود و دام هاى ما در آغل هاى خود سرگردانند و چون زن بچّه مرده فریاد مى کشند، و از رفت و آمد بى حاصل به سوى چراگاه ها و آبشخورها، خسته شده اند بار خدایا بر ناله گوسفندان و فریاد و آه شتران ماده رحمت آور، خدایا به سرگردانى آنها در راه ها و ناله هایشان در خوابگاه ها رحمت آور. بار خدایا هنگامى به سوى تو بیرون آمدیم که خشکسالى پیاپى هجوم آورده، و ابرهاى پر باران از ما پشت کرده و خشک و نامهربان بدون بارش قطره اى باران گذشتند. خدایا تو امید هر بیچاره و حل کننده

ص: 177

مشکلات هر طلب کننده مى باشى، خدایا تو را مى خوانیم، در این هنگام که همه نا امید شده اند، و ابر رحمت بر ما نمى بارد و حیوانات ما نابود گردیدند، ما را به کردار ما عذاب نکنى، و به گناهان ما کیفر ندهى. خدایا رحمت خود را با ابر پر باران و بهار پر آب و گیاهان خوش منظر شاداب بر ما نازل فرما، بارانى درشت قطره بر ما فرو فرست که مردگان را زنده و آنچه از دست ما رفته به ما باز گرداند. خدایا ما را با بارانى سیراب کن که زنده کننده، سیراب سازنده، فراگیر و به همه جا رونده، پاکیزه و با برکت، گوارا و پر نعمت، گیاه آن بسیار، شاخه هاى آن به بار نشسته و برگ هایش تازه و آب دار باشد تا با چنان بارانى بنده ناتوان را توان بخشى، و شهرهاى مرده ات را زنده سازى، خدایا بارانى ده که بسیار ببارد تا زمین هاى بلند ما پر گیاه شود، و در زمین هاى پست روان گردد و نعمت هاى فراوان در اطراف ما گسترش یابد، تا با آن میوه هاى ما بسیار، گلّه هاى ما زنده و فراوان، و سرزمینهاى دورتر از ما نیز بهرمند گردند، و روستاهاى ما از آن نیرومند شوند. اینها همه از برکات گسترده و بخشش هاى فراوان تو باشد که بر سرزمین هاى فقر زده و حیوانات وحشى ما نازل مى گردد. خداوندا بارانى ده دانه درشت که پیاپى براى سیراب شدن گیاهان ما ببارد، چنانکه قطرات آن یکدیگر را برانند، و دانه هاى آن به شدّت برهم کوبیده شوند، نه رعد و برقى بى باران، و ابرى بى

ص: 178

ثمر، و کوچک و پراکنده، و نه دانه هاى ریز باران همراه با بادهاى سرد. خدایا بارانى پر آب فرو فرست که قحطى زدگان به نعمت هاى فراوان رسند و آثار خشکسالى از میان برود که همانا، تویى خداوندى که پس از نا امید شدن مردم باران را فرو مى فرستى و رحمت خود را همه جا گسترش مى دهى و تویى سرپرست نظام آفرینش که به ستودن سزاوارى.

ص: 179

- دیگر اینکه هر یک به نوبه خود می فرمود: من خودم شرمنده و رو سیاهم وشایستگی این کار را ندارم. بروید نزد فلانی

( کسی را که مورد اعتمادش بود و وی را از خود بهتر می دانست معرفی می کرد. )

بر حسب نقل، عده ای از کشاورزان که در گذشته زکات نداده بودند و در آن وقت از حیث اقتصادی در تنگنای شدید واقع شده بودند اساس و لوازم منزل خویش را فروختند و زکات گذشته خود را پرداخت کردند...

پس از تمامی این مراحل علماء اجماع و اتفاق نمودند که آیة الله خوانساری شایسته این امر مهم است و آنگاه آن أسوه تقوی و فضلیت و آن بنده مخلص خدا برای این کار اقدام نمودکه آثار پر برکتش تاکنون ادامه دارد.

اما کسانی که در طول تاریخ امور مزبور را رعایت نکردند و قبل از ایجاد شرایط اقدام به خواندن نماز طلب باران کردند اثر منفی گذاشتند و اعتقادات بسیاری از مردم و به ویژه جوانان را سست نمودند.

ص: 181

در سال 1363هجری قمری در قم و مناطق اطراف خشکسالی عجیبی بوجود آمد و در اثر نباریدن باران رحمت، بی آبی مردم را تهدید به قحطی، فقر و در نتیجه تهدید به مرگ نمود.

چون مردم آن روز متکی به برق، تلمبه، چاه عمیق و به طور کلی وسائل امروزی نبودند بلکه هر کار مشکلی را توسط دین و علماء حل می کردند و پیروی از علماء را اهمیّت می دادند.

به همین خاطر به خانه علماء پناه بردند که علماء چاره ای بیاندیشند.

یعنی؛ نماز استسقاء بخوانند و از خدا طلب باران کنند. علماء هم هر کدام به نوعی جواب دادند که قبلاً ذکر شد.

بالأخره در اثر کثرت مراجعین و گریه وزاری مردم، آیة الله سید محمد تقی خوانساری (رحمة الله علیه) با اکراه پذیرفتند. پس از پذیرفتن ایشان أهالی قم از تاجر و کاسب، کارگر و کارمند و نیز کشاورزان و دامداران با شنیدن این خبر امید بخش از اطراف و أکناف قم با حالت غم و اندوه در منزل معظم له گرد آمدند که به همراهی حضرت آیة الله به بیابان رفته و نماز طلب باران بجا آورند.

ص: 182

ناگفته نماند که در آن زمان رودخانه قم به صورت فعلی جدول بندی و دیوار کشی نشده بود و نیز ضلع غربی رودخانه محل زراعت و کشاورزی بود نه محل سکونت.

و نیزدر آن زمان گروهی از متفقین ( آمریکا، شوروی، انگلیس ) چاه نیمه عمیقی برای ما یحتاج خود در محل ایستگاه سابق قطار حفر کرده بودند. در همان هنگام دشمنان اسلام به متفقین گفته بودند :

از آنجا که مردم قم با کم آبی مواجه شده اند، شما هم به آنها آب نمی دهید لذا می خواهند چاه عمیق شما را پر کنند.

این خبر دروغ، متفقین را تحریک كرده به طوری که آنان خود را مهیا ساخته و در محدوده چاه با تجهیزات نظامی، به صورت آماده باش در آمده بودند. لکن وقتی می بینند گروه کثیری از مردم به سوی آنان می آیند در حالی که علماء، سالخوردگان، طلاب علوم دینی و... با پای برهنه پیشاهنگ و بقیه مردم پشت سر آنان می آیند اما هیچ وسیله، ابزار و سلاحی در دست ندارند. متعجب و متحیر می شوند که اگر اینان می خواهند چاه را پر کنند، و نیز اگر می خواهند با ما جنگ کنند، پس چرا هیچ اسلحه و ابزاری با خود نیاوردند، نه بیلی، نه کلنگی، نه سلاحی ؟!

ص: 183

معذلک در حال ( آماده باش ) بودند که مردم با کمال بی توجهی از کنارشان گذشتند و مقصد خویش ( امام زاده احمد ابن زین العابدین (علیه السلام) واقع در خاکفرج) ادامه راه دادند.

یکی از بازاریان قم ( مرحوم سید عباس مبینی خیاط) که از موجهین اهل قم بود و در آن همایش الهی شرکت کرده بود برای نگارنده چنین گفت :

موقعی که مردم پشت سر آقا حرکت کردند، بعضی اوباش، داشها، لا ابالیها، افراد فرومایه و... در کنار راه ایستاده بودند و به همدیگر می گفتند :

آهای ! آب نبردت، سید قباتو بزن بالا خیس نشی و...

عده ای دیگر که عبارت بودند از : متجدد مآبها، نا فهم ها، نادانها، آنهایی که معنای دین و قرآن را نفهمیده بودند، آنهایی که دین را باعث عقب ماندگی می دانستند، آنهایی که « اُولئِكَ كَالاَنْعام بَلْ هُمْ اَضَلّ» بودند؛ تمامی این افراد می گفتند:

ای بابا ! دنیا رو به ترقیّه، مردم دنیا دارند به آسمانها و کهکشانها می روند.

ما هنوز می خواهیم با نماز و دعا کارمون را حل کنیم !

ص: 184

مردم دنیا دارند اتم می شکافند و ما هنوز می خواهیم به قطر مفاتیح الجنان بیأفزائیم.

خارجی ها چنین وچنان کردند، ما هنوز دنبال این آخوندها را گرفته ایم. بابا دست از این آخوندبازیها بردارید.

و بالأخره آنان که از گفتن این حرفها و گزافه گوئی های جسورانه، بی دریغ و بی باک بودند و به یاوه سرایی، لغو گویی، تمسخر، استهزاء پرداختند.

متفقین هم که با علم نجوم و علم روز فهمیده بودند که باران نمی آید و هیچ أثری از آمدن باران در آسمان یافت نمی شود و از طرفی متوجه شده بودند که هدف آن جمعیّت و رفتن به بیابان برای نماز طلب باران است گفته بودند:

این مسخره بازی ها یعنی چه ؟

اگر آب می خواهید پول بدهید تا ما به شما آب بدهیم. برای شما چاه عمیق حفر می کنیم. و نیز می گفتند: در فصل تابستان دعای باران کردن معنی ندارد. بابا بروید دست از این خرافات و کهنه پرستی ها بردارید ! و بالأخره هزاران زخم زبان و گزافه گوئی.

ص: 185

لیکن از بد گوئی های دشمنان و ناراحتی دوستان این حقیقت آشکار گردیدکه آن روزها روز عادی نبوده بلکه روزهای آزمایش، سنجش، محک، مقیاس و... بوده.

روز امتحان خداوند از بندگانش نسبت به اعتقاداتشان،

روز امتحان بندگان خدا از علماء نسبت به اعمالشان،

روز آزمایش ارزش علماء در نزد خداوند (جل جلاله)

روز آزمایش جهال و اوباش در برابر دین و اعتقاداتشان با آن حرفهای کذایی،

روز محک علماء و مردم از از قرآن مجید و دعا و نماز استسقاء

روز محک تاریخی از نفوس قدسیه ای که نزد خداوند ارزش دارد،

روز سنجش« هَلْ يَسْتَويِ الَّذيِنَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذینَ لاَ يَعْلَمُونَ»،

روز سنجش «الَّذيِنَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا»

روز نتیجه « قالَ رَبُّكُمْ اُدْعُونيِ اَسْتَجِبْ لَكُمْ»

روزنتیجه«اِنَّ الَّذيِنَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتيِ سَيَدْخُلُوْنَ جَهَنَّمَ داخِريِنَ

بالأخره با در خواست مردم و با شرحی که داده شد روز اول که جمعه بود به پیشوائی آیة الله سید محمد تقی خوانساری (رحمة الله علیه)

ص: 186

(متولد1305 – متوفای 1371 هجری قمری ) در بیابان خاکفرج نماز با شکوهی با دستورات وارده خوانده شد، اما موقع مراجعت مردم از نماز مجدداً با همان متلک ها و یاوه گوئی های اوباش مواجه شدند.

روز دوم به جانب قبرستان نو (معروف به قبرستان آیة الله حاج شیخ عبد الکریم حائری(رحمة الله علیه)) رفتند و با همان جمعیّت زیاد نماز استسقاء خوانده شد.

پس از نماز هنوز به منزل باز نگشته بودند که هوا تیره و تار شده ابرها به آسمان پدیدار گردید، چهره هوا دگرگون گشت ودر نتیجه چهار ساعت باران شدید و پی در پی بارید. گویی درب آسمان باز شده و آبهای آسمان به زمین فرو ریخت! آبی که شبیه به خون بود و حالت انقلاب و دگرگونی به مردم دست می داد!

در طول چهار ساعت باران پی در پی، بیابان ها و خیابان های قم مملو از آب شد و به صورت سیلاب در رودخانه قم جریان پیدا کرد و تمام زمین های زراعتی مردم سیراب و از آن روز به بعد بی آبی برطرف و مردم شاداب شدند.

ص: 187

در آن موقع بود که هرزه گوها، متجدد مآبها، فضول های جامعه، اراذل و اوباش و... سر افکنده و شرمسار گشتند.

فهمیدند آنهائی که به آسمان می روند کار روحانی متعهد را نمی توانند انجام دهند.

فهمیدند آنهائی که به کهکشان ها راه پیدا کردند کار یک عالم ربانی را نمی توانند انجام دهند.

فهمیدند آنچه بوده و هست و آنچه خواهد بود در دین و قرآن یافت می شود و بس.

موضوع قابل توجه و شگفت آور اینکه با تحقق این قضیه همان متفقین، همان دشمنان دین، همان مسیحی ها، همان هایی که می گفتند پول بدهید تا چاه عمیق برای شما بزنیم و آب به شما بدهیم، همان هایی که می گفتند این خرافات را به دور بیأندازید.... .

همان افراد، صد و هشتاد درجه تغییر جهت داده و سخن خود را عوض کردند و گفتند: این عالم (آقای خوانساری)مسیح زمان است و با خدا رابطه دارد ولذا آمدند خدمت آن فرزانه روزگار و از ایشان درخواست می کردند که شما از خدا بخواهید تا ما به وطنمان

ص: 188

برگردیم و نیز از خدا بخواهید آتش جنگ خاموش شود و از اینگونه در خواست ها...

روی همین جهت از آن روز آیة الله خوانساری (رحمة الله علیه) مقام بهتر و ارزنده تری در میان جامعه پیدا کرد.

ایشان فرمودند: این معجزه ای بود از آثار وحی که اگر این باران نمی آمد أثر منفی داشت و اعتقادات مردم به زودی سلب می گردید و دیگر به آثار وحی اعتقاد نداشتند.

پس معلوم می شود این کار فقط و فقط مربوط به خدا بود

ص: 189

ص: 190

آگاهی از زمان بارش مخصوص خداست

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: پدرم امام باقر (علیه السلام) به من فرمودند:

آیا تو را آگاه نکنم از پنج چیزى که خداوند هیچ یک از آفریدگان را بر آن آگاه نکرده است؟ گفتم: چرا، فرمودند:

1- به راستى که آگاهى از روز رستاخیز فقط نزد خدا است.

2- خداوند، باران فرود مى آورد..

3- خداوند آگاه است از آنچه در رحم مادران است.

4- چه کسی می داند که فردا چه کار خواهد کرد..

5- چه کسی می داند در چه سرزمینى خواهد مرد.

به راستى که خداوند بسى دانا و آگاه هست.(1)

ص: 192

وهمچنین فرمودند: زارى و نماز در نزد خدا چنان است که:

اگر در سجده اشک بنده جارى شود رحمت خدا فرود آید، و آن دم را براى خواستن حاجت غنیمت دانید و فرصت شمرید، و حاجت خود را براى خدا بزرگ ندانید که در نزد خدا بیش از قدرت شماست، و حوائج کوچک را ناچیز نشمرید که محبوبترین مؤمن نزد خدا، خواهنده ترین آنهاست.(1)

همچنین امام صادق (علیه السلام) از قول پدربزرگوارشان امام باقر (علیه السلام) فرمودند:

دعا را در پنج موضع غنیمت شمارید: 1- هنگام خواندن قرآن 2- وقت اذان 3- هنگام نزول باران 4- گاه برخورد دو صف لشکر براى شهادت 5- گاه نفرین ستمدیده که تا عرش، پرده جلو آن نیست.(2)

ص: 194

روى زمین نگاه دارید وحفظ کنید و زمین را دراطاعت شما قرار داده که می توانید خانه و قبر در آن بنا کنید و بیشتر از منافع خود را از آن بردارید. پس از این جهت زمین را فراش از براى شما قرار داده.

پس از آن فرمود: « وَ السَّماءَ بِناءً » یعنى آسمان را سقف قرار داد که محفوظ است از شیاطین و استماع آنها، اذکار ملائکه را که در آن آسمان گردش می کند آفتاب و ماه و ستارگان به جهت منافع شما.

پس از آن فرمود: «وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً» یعنى فرو فرستاد از طرف بالا باران را متفرق فرموده در اطراف عالم به سه نوع یک قسم باران ریزه و ضعیف و یک قسم باران شدید و درشت قطره و لیکن اتصال ندارد و یک قسم باران شدید که پیوسته مى آید.

پس این اقسام باران را به این قسم آفرید تا این که، بیاشامد زمینهاى شما را از این باران و قرار نداد این باران را یک قطعه بلکه جزء جزء قرار داد تا آنکه زمین هاى شما و درخت هاى شما و زراعت هاى شما فاسد نشود.

پس از آن فرمود: « فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ » یعنى از آن میوه هائى را که از زمین بیرون مى آورد رزق و روزى از براى شما قرار داد « فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً » پس براى خداوند شبیه و مانند قرار ندهید بتانى را که نه عقل دارند و نه مى شنوند و نه مى بینند و نه قدرت بر

ص: 196

چیزى دارند و حال این که شما مى دانید که قدرت ندارند بر آفریدن چیزى از این نعمت هاى جلیله را که پروردگار شما بر شما انعام فرموده است.(1)

ص: 197

نازل فرموده است! و آنها را مانند غربال قرار داده است که قطره قطره بر زمین ببارد!

زیرا اگر چنین نبود بنى آدم هلاک می شدند، و اشجار و نباتات تلف می شدند، و آبادیها و بناها خراب می شدند.

و چگونه قطرات باران در اثر تصادم با باد و هوى بیکدیگر مخلوط نکردند! و چگونه نزول باران را برحسب احتیاجات در اوقاتى معین قرار داده است! و چگونه آن را براى هر عزیز و ذلیلى مباح مطلق قرار داده است!

زیرا که می داند که از مهم ترین ضروریات بشر است، و اگر چنین نبود ستمکاران با قدرت از محتاجان ضعیف ربوده، و هر دشمنى دشمن خود را از آن رانده، و در نتیجه امور دنیا فاسد گشته، و محرومان و ممنوعان از تشنگى هلاک می شدند.

پس در وقت آشامیدن آن آنچه را که براى تو ذکر کردم از رحمت و الطاف سید و مولاى خود نسبت به تو به یادآور، و آن را منّتى عظیم بدان، و با تمام قدرت وجدیت حمد و شکر حضرتش را به جاى آور.(1)

ص: 199

تصفیه و ساختن ظروف و وسایل و درم و دینار و زیور آلات رهبرى کرده است.

و بعد به معادن زیر زمین از قبیل نفت، گوگرد، قیر و امثال اینها دقت کن، کمترین معدن نمک است که هیچ نیازى به آن نیست جز خوش خوراک ساختن غذا! در صورتى که اگر یک شهر این ماده معدنى را در اختیار نداشته باشد، هلاکت و نابودى مردم آنجا را فرا خواهد گرفت. به رحمت خدا نگاه کن که چگونه بعضى جاها را ذاتا نمکزار آفریده است؛ به طورى که آب زلال باران در آنجا جمع مى شود پس از مدتى به نمک تلخ سوزان مبدّل مى شود که خوردن یک مثقال از آن ممکن نیست، و همین نمک را خداوند براى گوارایى غذایت آفریده است، تا غذا را گوارا میل کنى، و هیچ جماد، حیوان و گیاهى وجود ندارد مگر اینکه داراى حکمتى از جانب خداست، و هیچ کدام را بیهوده و بازیچه نیافریده است بلکه همه را به حق و روى حساب و به طور شایسته و در خور حکمت، لطف، جلال و کرمش آفریده است، و از این رو فرموده است: «ما آسمانها و زمین و آنچه ما بین آنهاست به بازیچه نیافریدیم»(1)

ص: 201

پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند: به حق آنکه مرا براستى به پیغمبرى فرستاده که جبرئیل به من گفت: در این صورت از کسى که این آب را نوشیده و هر دردى در تنش باشد رفع شود و عافیت یابد، و درد از تن و استخوان و همه اندامش برود و از لوح محفوظ آن بلاها محو شوند.

بدان که مرا به راستى و درستى به پیغمبرى فرستاده که جبرئیل گفت: اگر بى فرزند است و دوست دارد فرزند آرد و از آن آب بنوشد برایش فرزند شود، و اگر زن نازا باشد و از آن آب بنوشد، خدا روزیش دهد و فرزندش شود، و اگر مردى بى نیروى مردى باشد و عنّین باشد و از آن آب بنوشد خدا او را رها کند و دردش برود و توانا بر مجامعت گردد، و اگر زنی دوست دارد به پسر آبستن شود به همان باردار شود و اگر دوست دارد به پسر و دختر آبستن شود به همان آبستن شود.

گواهش از قرآن مجید است که فرموده :

لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يَخْلُقُ ما يَشاءُ يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ إِناثاً وَ يَهَبُ لِمَنْ يَشاءُ الذُّكُور(1)

ص: 204

«فرمانروایی آسمان ها و زمین از آن خداست؛ هرچه بخواهد می آفریند؛ به هر کس بخواهد فرزند دختر و به هر کس بخواهد فرزند پسر می دهد.»

و اگر سردرد دارد و از آن بنوشد بفرمان خدا سردردش برود و آرام شود، و اگر چشم درد دارد و از آن آب در چشمانش چکاند و از آن بنوشد و چشمانش را بشوید به فرمان خدا خوب شود، بیخ دندانها را سخت کند و دهن را خوشبو کند و لعاب بن دندانها را مانع شود و بلغم را ببرد، و چون خورد و نوشد ناگوار نباشد. و از باد فریاد نکند، و فلج نگردد و به درد پشت و دل دچار نگردد، و از زکام و درد دندان نگران نشود و از معده و کرم ننالد و دچار قولنج نشود. و نیاز به حجامت نیابد، و دچار ناسور(1) و خارش و آبله و دیوانگى و خوره و پیسى(2) و خون دماغ و قَلْس(3) نگردد، و کورى و

ص: 205

گنگى و لالى و کرى و زمین گیرى نبیند و دو چشمش آب سیاه نیاورند، و دردى نماز و روزه او را تباه نکند، و به وسوسه پرى و دیو دچار نشود.

پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند: جبرئیل گفت: کسى که از این آب نوشد به هر دردى که مردم دارند دچار باشد راستش که درمان همه آن دردها است، و جبرئیل به من گفت: به حق آنکه تو را به راستى فرستاده، هر که این آیات را بر این آب بخواند خدا دلش را پر از نور و روشنى سازد و در دلش الهام اندازد و حکمت به زبانش روان کند، و دلش را از فهم و بصیرت پر کند و مانند آن را به کسى از جهانیان نداده، و بفرستد بسوى او هزار آمرزش و هزار رحمت و غش و خیانت و غیبت و حسد و تجاوز و بخل و حرص و خشم را از دلش بیرون کند، و هم دشمنى و کینه و سخن چینى و بدگوئى مردم را و آن درمان هر درد است.(1)

ص: 206

✓ در روایت دیگر از پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آیات بیشترى براى خواندن به آب باران رسیده است که عبارت است از: چون 70 بار سوره انا انزلناه و 70 بار «اللَّه اکبر» و «لا اله الا اللَّه» و 70 «صلوات بر پیغمبر و آل او» بفرستد. (1)

✓ درروایت دیگراز امام صادق از پدرانش (علیهم السلام) است که:رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند:

جبرئیل به من داروئى آموخت که با آن نیازمند پزشک نباشم، یکى از یارانش گفت: یا رسول اللَّه دوست داریم که آن را به ما بیاموزى، فرمودند: باران نیسان را گیرند و 70 بار بر آن سوره «حمد» و «آیة الکرسى» و سوره « قُلْ یا أَيُّهَا الْكافِرُونَ » و « سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى » و « معوّذتین » و « اخلاص » را بخوانند و آنگاه 70 بار « لا اله الا اللَّه » و « سبحان اللَّه » و« الحمد للَّه » و « لا اله الا اللَّه » و « اللَّه اکبر» خوانند و آنگه یک جرعه از آن در شام و یک جرعه در بامداد پى هم نوشند، پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند: بدان که مرا براستى به

ص: 207

پیغمبرى فرستاده که خدا دفع کند از کسى که این آب را نوشد هر درد و هر آزار که در تن او است، و دهانش خوشبو شود و بلغم را برد و چون بخورد و بنوشد ناگوار نباشند و بادها باو آزار نرسانند و فلج نگیرد، و از درد پشت و شکم ننالد و نه از درد پرده درون و دچار سرسام(1) نشود و سردى و حصر البول از او ببرند و خارش و آبله و طاعون و خوره و پیسى نگیرد و چشمش آب سیاه نیاورد و دلش خاشع گردد و خدا هزار رحمت و هزار مغفرت به او فرستد، و از دلش انکار و شرک و عجب و کسالت و سستى و عداوت بیرون روند، و از همه رگهایش درد بدارید و درد او از صفحه لوح محفوظ محو شود و هر مردى خواهد زنش آبستن گردد و خدا به او فرزندى دهد، و اگر مردى زندانی است و از آن آب بنوشد خدا او را رها کند و به مرادش برسد، و اگر سر درد دارد آرام شود و هر درد او در تنش آرام گردد به فرمان خدا تعالى.(2)

ص: 208

48. شیعه درپیشگاه قرآن واهلبیت (علیهم السلام)

49. مهدی موعودترجمه جلد13 بحار

50. ارشاد القلوب ترجمه سلگی

51. زندگانی حضرت زهرا (علیها السلام)ترجمه نجفی

52. غیبت نعمانی ترجمه غفاری

53. فضائل الشیعه

54. ادب حضور

55. قصص الانبیاء(قصص قرآن)

56. داستان پیامبران یا قصه های قرآن از آدم تاخاتم

57. بهشت کافی ترجمه روضه کافی

58. روضه کافی

59. درخشان پرتویی از اصول کافی

60. گزیده کافی

61. اصول کافی

62. کامل الزیارات

63. اسرار آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)

64. تاریخ سیاسی صدر اسلام

65. برنامه سعادت

66. کشف المحجة یا فانوس

67. کشف الغمة

68. آینه یقین

69. کمال الدین ترجمه کمره ای

70. کمال الدین ترجمه پهلوان

71. گنجینه معارف شیعه

72. ره آورد خرد ترجمه تحف العقول

73. گلهای جاویدان(هزار کلمه قصار)

74. گنج حکمت یا احادیث منظوم

75. آه های سوزان بر مزار شهیدان

76. معانی الاخبار ترجمه محمدی

77. لهوف ترجمه میر ابو طالبی

78. غم نامه کربلا

79. لهوف منظوم یا معراج المحبة

80. در سوگ امیر آزادی گویاترین تاریخ کربلا

81. مجموعه ورام،آداب و اخلاق در اسلام

82. آرام بخش دل داغدیدگان

83. تسلیة العباد

84. اخباروآثارحضرت امام رضا (علیه السلام)

85. مشکات الانوار ترجمه عطاردی

86. مشکات الانوارترجمه هوشمند ومحمدی

87. مصادقةالاخوان ترجمه خراسانی کاظمی

88. مصباح الشریعة

89. مصباح الشریعةترجمه گیلانی

90. ارشاد القلوب ترجمه طباطبائی

91. پیام پیامبر

ص: 211

92. تحف العقول ترجمه حسن زاده

93. تحف العقول ترجمه جعفری

94. تحف العقول ترجمه جنتی

95. اسرارتوحید

96. تحف العقول کمره ای

97. توحیدمفضل ترجمه علامه مجلسی

98. شگفتیهای آفرینش

99. پاداش نیکی ها و کیفر گناهان

100. ثواب الاعمال

101. کاشف الاستاردر ترجمه جامع الاخبار

102. الجواهرالسنیة کلیات حدیث قدسی

103. الحدیث- روایات تربیتی

104. دفاع ازتشیع بحث های کلامی شیخ مفید

105. الحکم الظاهرباترجمه انصاری

106. الحیاة با ترجمه احمد آرام

107. جلوه های اعجاز معصومین (علیهم السلام)

108. خصال ترجمه مدرس گیلانی

109. الدرة الباهرة من الاصداف الطاهرة

110. درر الاخبار

111. روضة الواعظین

112. سنن النبی

113. آداب سنن وروش پیامبر گرامی اسلام

114. شهاب الاخبار

115. شواهد التنزیل

116. سیمای امام علی (علیه السلام)درقرآن

117. صحیفه علویه

118. صفات الشیعه

119. طب الرضا - طب و بهداشت از امام رضا (علیه السلام)

120. الطرائف ترجمه داود الهامی

121. طرائف الحکم یااندرزهای ممتاز

122. آئین بندگی ونیایش

123. آداب رازونیاز به درگاه بی نیاز

124. علل الشرائع ترجمه ذهنی تهرانی

125. علل الشرائع ترجمه مسترحمی

126. عیون الاخبار الرضا ترجمه آقا نجفی

127. عیون الاخبار الرضا ترجمه غفاری و مستفید

128. نهج البلاغه ترجمه شهیدی

129. نهج البلاغه ترجمه دشتی

130. نصایح

131. فضائل پنج تن (علیهم السلام)درصحاح ششگانه اهل سنت

132. نبرد جمل

133. غیبت نعمانی ترجمه فهری

134. ثواب الاعمال ترجمه حسن زاده

135. ره یافتگان نوشته م.ع. عطائی

ص: 212