امامزادگان و نقش علمی و دینی و اجتماعی آنان در طول تاریخ

به قلم : میر سیّد حجت موحّد ابطحی

ص: 2

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم

الحَمدُ لله رَبِّ العالَمین

وصلَّی اللهُ عَلی سَیِّدِنا و نَبِیِّنا و حَبیبِنا و طَبیبِنا

الَّذی بُعِثَ رحمةً لِلعالَمين ، و بَشيراً للمُذنِبين

مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِيّين

وعَلى آلِهِ الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ الاَنجَبين ، لا سِيّما

الإمامِ المُنتَظَر ، و الوَليِّ المُنتَقِم

الحُجَّةِبن الحَسَنِ المَهدِيِّ (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

ولَعنَةُ اللهِ عَلى أعدائِهِم اجمَعين مِنَ الآنَ إلى يَومِ الدّين

آمينَ آمينَ آمين

ص: 4

اهمیت دادن مراجع تقلید به مزار امامزادگان (علیهم السلام)..... 16

نقش شعائر حسینی در حفظ دین و مبارزه با مفاسد جامعه. 19

سابقۀ عزاداری و شعائر حسینی در تاریخ ایران. 20

بخشی از کتاب ریشه ها و جلوه های تشیّع و حوزۀ علمیّۀ اصفهان. 22

پیش گفتار. 23

إمامزادگان ، و عوامل نفوذ معنوی و اجتماعی آنها 23

بارگاه هائی ملکوتی و باشکوه 24

پاسخ به سؤالی قابل توجّه. 27

1. تأکید خداوند متعال ، و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)بر محبّت أهل البیت (علیهم السلام)..... 27

سخنی شیوا ، از علاّمۀ مجلسی.. 33

2. فضائل و کمالات ، و خدمات دینی و علمی و اجتماعی امامزادگان (علیهم السلام)..... 34

1. علم و دانش... 34

2 . مقامات معنوی.. 35

3. آثار و خدمات اجتماعی.. 36

4.مبارزۀ با ظلم. 37

ص: 6

مردم آگاه و بصیر ایرانی از جانب دیگر ، زمینۀ مهاجرت گسترده و دنباله دار علویون و سادات را ، فراهم نموده بوده است .

راهنمائیِ راه جویان به سوی مذهب شیعه ، نقش حیاتی و اساسی ایفا نموده است .

و عباسی و ... و سعادتمندیِ آنها در مسیر پیروی از مکتب اهل البیت (علیهم السلام) غریبانه و مظلومانه جان سپرده و یا به شهادت رسیده اند و سال ها بدون نام و نشان ، در قبرستانی در زیر خاک ها مدفون بوده اند تا آنکه در اثر حادثه ای یا عنایت و کرامتی ، نام و نشانی از آنها به دست آمده و یا حتی بدون نام مشخصی ، فقط با عنوان امامزاده عبدالله ( بنده خدا ) یا امامزاده غریب ، یا امامزادگان هفده تن ، یا امامزاده صالح ( بندۀ شایسته ) و ... مورد توجه قرار گرفته و قبور مطهّرشان ، زیارتگاه شده است . آری ، این دسته از امامزاده ها ، قهرمانان گمنام و فداکاران ناشناس و شهدای بزرگ ناشناخته ای هستند که اگر نبود نورانیت روح و مقام قرب معنوی و عنایت خاص خداوندی به آنها ، در تاریکی های تاریخ گم می شدند و در جمع فراموش شدگان ، اثری از آنها باقی نمی ماند ولی عظمت روح و مقام و منزلت معنویِ آنها در نزد پروردگار ، دل ها را مجذوب آنها نموده و قبور آنها را آباد نموده ، و دشمنان و بدخواهان و جاهلان به حقِّ آنها را مخذول نموده است که ( يُريدُونَ لِيُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْكافِرُون ).(1)

ص: 13

ارادت خود جای داده و همواره در گرامی داشت یاد و خاطرۀ فضائل و مناقب ، و جهاد و ایثارگریِ آنها ،از هیچ کوششی دریغ نکرده اند .

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)خطاب به امیرالمؤمنین (علیه السلام)فرمودند :

« يَا أبَا الْحَسَنِ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قَبْرَكَ وَ قَبْرَ وُلْدِكَ بِقَاعاً مِنْ بِقَاعِ الْجَنَّةِ وَ عَرْصَةً مِنْ عَرَصَاتِهَا وَ إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قُلُوبَ نُجَبَاءٍ مِنْ خَلْقِهِ وَ صَفْوَتِهِ مِنْ عِبَادِهِ تَحِنُّ إِلَيْكُمْ وَ تَحْتَمِلُ الْمَذَلَّةَ وَ الْأذَى فِيكُمْ فَيَعْمُرُونَ قُبُورَكُمْ وَ يُكْثِرُونَ زِيَارَتَهَا تَقَرُّباً مِنْهُمْ إِلَى اللَّهِ وَ مَوَدَّةً مِنْهُمْ لِرَسُولِهِ اُولَئِكَ يَا عَلِيُّ الْمَخْصُوصُونَ بِشَفَاعَتِي وَ الْوَارِدُونَ حَوْضِي وَ هُمْ زُوَّارِي غَداً فِي الْجَنَّةِ يَا عَلِيُّ مَنْ عَمَرَ قُبُورَكُمْ وَ تَعَاهَدَهَا فَكَأنَّمَا أعَانَ سُلَيْمَانَ بْنَ دَاوُدَ عَلَى بِنَاءِ بَيْتِ الْمَقْدِسِ وَ مَنْ زَارَ قُبُورَكُمْ عَدَلُ ذَلِكَ لَهُ ثَوَابُ سَبْعِينَ حِجَّةً بَعْدَ حَجَّةِ الْإِسْلَامِ وَ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ حَتَّى يَرْجِعَ مِنْ زِيَارَتِكُمْ كَيَوْمَ وَلَدَتْهُ اُمُّهُ فَأَبْشِرْ وَ بَشِّرْ اُوْلِيَاءَكَ وَ مُحِبِّيكَ مِنَ النَّعِيمِ وَ قُرَّةِ الْعَيْنِ بِمَا لا عَيْنٌ رَأتْ وَ لا اُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لا خَطَرَ عَلَى قَلْبِ بَشَرٍ وَ لَكِنَّ حُثَالَةً مِنَ النَّاسِ يُعَيِّرُونَ زُوَّارَ قُبُورِكُمْ بِزِيَارَتِكُمْ كَمَا تُعَيَّرُ الزَّانِيَةُ بِزِنَاهَا اُولَئِكَ شِرَارُ اُمَّتِي لَا تَنالُهُمْ شَفَاعَتِي وَ لا يَرِدُونَ حَوْضِي ؛

ای اباالحسن ! خداوند قبر تو و قبور فرزندانت را ، بقعه ای از بقاع بهشتی و قطعه ای از قطعات جنات قرار داده است . خداوند دل های نجیبان و برگزیدگان بندگانش را به طرف شما گرایش داده است ، آنها جهت تقرّب به خداوند و محبت به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، در راه رسیدن به قبور شما هر ذلت و اذیتی را بر خود هموار می کنند و فراوان به زیارت

ص: 17

قبور شما می آیند ، آنها از ویژه افرادی هستند که به شفاعت من راه یافته و به حوض من وارد می شوند . آنها در بهشت ، به زیارت من نائل خواهند شد .

یا علی ! کسانی که در آبادی قبور شما تلاش کنند و ملتزم به زیارت شما باشند ، همانند کسانی هستند که در ساختن بیت المقدّس مددکار حضرت سلیمان بن داوود8باشند . آنان که قبور شما را زیارت کنند ، همانند کسانی هستند که بعد از حَجّة الاسلام ، هفتاد حج به جا آورده باشند و به هنگام بازگشت از زیارت شما ، از گناهان پاک می شوند مانند روزی که از مادر متولد شده اند .

ای علی ! دوستان و دوستدارانت را بشارت بده به نعمت هایی که چشمی ندیده ، و گوشی نشنیده و بر قلب بشری خطور نکرده است و لکن افراد پست و فرومایه ای زائران قبور شما را نکوهش می کنند ، گویی به گناه ناشایستی دست یازیده اند ، آنها بدترین امت من هستند ، شفاعت من به آنها نمی رسد و بر حوض من وارد نمی شوند . »(1)

و یک سیر اجمالی در فتواها و عملکردهای علماء بزرگ و پرچمداران دین و مذهب به وضوح نشان می دهد که آبادسازیِ ساختمانی ، و رونق

ص: 18

بخشی با زیارت و اجتماع و تکریم ، مورد توجه کامل و اهتمام فراوان آنها بوده است ، چنانچه علامه مجلسی1در این زمینه می فرماید :

ثُمَّ اعْلَمْ أنَّ الْمَشاهِدَ الْمَنْسُوبَةَ إلی أوْلادِ الأَئِمَّةِ الْهادِیَةِ وَ الْعِتْرَةِ الطّاهِرَةِ وَ أقارِبِهِمْ (صَلَواتُ اللّه عَلَیهِم) یُسْتَحَبُّ زیارَتُها وَ الإلْمامُ بِها ، فَإنّ فی تَعْظیمِهِمْ ، تَعْظیمَ الأَئِمَّهِ وَتَکْریمَهُمْ... ؛

بدان که ، مشهدها ( و مزارها) یی که نسبت داده شده است به أولاد امامان و پیشوایان ، و عترت پاکیزۀ (پیامبر) و نزدیکان و خویشان أئمّۀ معصومین (علیهم السلام)، همانا مستحب است زیارت کردن آنها ، و توجّه و قصد آنها ، زیرا تعظیم آن إمامزادگان ، تعظیم أئمّه ، و تکریم امامان معصوم (علیهم السلام) می باشد ( و هرگونه تجلیلی دربارۀ آن زادگانِ إمام، تجلیل و بزرگداشت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)و امامان معصوم (علیهم السلام)، به شمار می رود)(1).

عزیزانشان دارند ، نقش بسیار مؤثری در حفظ ارزش های دینی و اخلاقی در جامعه دارد و چه بسیار نابسامانی های اجتماعی و روحی که بدین وسیله تخفیف یافته و یا از بین می رود و در مبارزات اجتماعی برعلیه ستم و ستمگری و فساد و تباهی ، نقش حیاتی و غیر قابل انکاری را دارا می باشد و بدین جهت اندیشمندان و مصلحان و دلسوزان جامعۀ ایرانی ، همیشه در حفظ شعائر حسینی کوشیده ، و در این زمینه از نیروهای مادی و معنوی و علمی و فرهنگی جامعه ، سرمایه گذاری کرده اند و خود و جامعه را از برکات گسترده و عمیق و فراوانِ آن ، بهره مند ساخته اند و در مبارزه با مفاسد و ترویج ارزش های اخلاقی و پاکسازی جامعه از بدی ها و زشتی ها ،استفاده نموده اند .

البیت (علیهم السلام)بودند ، ساختن گنبد و بارگاه بر مزار امام حسین (علیه السلام)و به راه انداختن دسته جات عزاداری حسینی و بزرگ شمردن عاشورا در متن برنامه های آنها قرار گرفت و شیعیان در شهرهای گوناگون ، و در بازارها و معابر عمومی و مجامع مردمی ، با پرچم های عزا و حرکت دادن دسته جات بزرگ ، به عزاداری بر سالار شهیدان (علیه السلام)می پرداختند .(1)

و جالب تر آنکه در زمان سلجوقیان در اوج قدرت اهل تسنن در اصفهان ، خواجه ابومنصور ، معروف به ابن ماشاده متوفای 536 قمری ، که فقیهی مفسر و واعظ بوده ، و از علماء و پیشوایان برجسته و مشهور شافعیان به شمار رفته ، مراسم عزاداری امام حسین (علیه السلام)را به طور رسمی و علنی برگزار می کرده ، تا آنجا که عبدالجلیل قزوینی می نویسد : خواجه ابومنصور ماشاده ، به اصفهان که در مذهب سنّت در عهد خود مقتدا بوده است ، هر سال این روز ( روز عاشورا ) این تعزیت ، به آشوب و نوحه و غریو داشته اند ، و هر که رسیده باشد ، دیده و دانسته باشد و انکار نکند .(2)

ص: 21

و با گذشت زمان ، عزاداری و شعائر حسینی تداوم یافته ، تا آنکه از دورۀ صفویه تا دوران معاصر ( به استثنای برخی از سال ها همانند دورۀ حکومت طاغوتی پهلوی اول ) ملت ایران در بزرگداشت و برپائی مراسم عزاداری و انواع شعائر حسینی، حد اعلای کوشش و اقدام را داشته اند تا آنجا که در سال جاری ( 1329شمسی ) که نوروز باستانی مصادف با ایام محرم و عاشورای حسینی بود ، آنچنان در بزرگداشت شعائر حسینی و برپائی مراسم عزادارای و حرکت دستجات عزاداری و اطعام و اجتماع کوشیدند که نه تنها از نظر کمیت و کیفیت بی نظیر بود ، بلکه آثار نوروز و مرا سم سال نو و دید و بازدیدهای رایج همه و همه منتفی گردید و حفظ حرمت عاشورا و رعایت ادب نسبت به عزای حسینی در همۀ اقشار جامعه و عموم خانواده ها ، تحقق یافت .

و ذراری رسول خدا و علیّ مرتضی و فاطمۀ زهراء (علیهم السلام)) از هیچ گونه وسیله ای ( اعمّ از نظامی و سیاسی و اقتصادی و تبلیغی ) صرف نظر نمی کرده اند ، و همیشه در میدان های نبرد و در زندان ها ، و نیز در صحنه های اجتماعی ، به قلع و قمع و منزوی ساختنِ آنها ، همّت می گماشته اند ، ولی با این حال در کشورهای حجاز ، مصر ، عراق ، ایران ، سوریه ، لبنان و ... ، هزاران هزار بقعۀ مورد توجّه ، و صحن و سرای باشکوه ، و گنبد و منارۀ جالب توجّه ، با عنوان : « إمامزاده » یا « آستانه » یا « مقام » یا « مقبره » یا « بقعه » ملاحظه می شود که گروه گروه ، و دسته دسته ، زائرین را از راه های دور و نزدیک ، به خود جذب می نماید ، و محلّ اجتماع دل های با ایمان ، و قلب های با صفا ، و عاطفه های دینی ، می باشد .

سادات و إمامزادگان ، در کشور عراق ، و صحن و سرای بسیار عجیب و شگفت انگیز حضرت معصومه (علیها السلام)در قم، و بارگاه چشم گیر و بزرگ حضرت عبد العظیم (علیه السلام)در شهر ری ، و صحن و بارگاه مجلّل حضرت أحمد بن موسی ( شاه چراغ ) در شیراز ، که هرکدام از این زیارتگاه های با شرافت ، نمایشگاهی است بزرگ از هنر ، ابتکار ، سلیقه ، صنعت ، ایمان و اعتقاد و عواطف پاک هزاران هزار معمار ، خطّاط ، استاد کار بنّا ، حجّار ، گچ بُر ، نقّاش، کاشی کار، طرّاح و ...، و أثری است بزرگ ، از روح ایثار ، جود و بخشش و فداکاریِ مردان و زنان با ایمانی که ، در راه حفظ آثار عزیزانِ خدا و رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)، از هیچ گونه انفاق و نیکوکاری ، دریغ نکرده اند ، و سرمایه و ثروت غیرقابل احصائی را ، در راه حفظ و نگهداری این مکان های مقدّس ، و تجلّی و شکوه این بارگاه های ملکوتی ، به مصرف رسانیده و خرج کرده اند .

آری ، در هر شهر بزرگ و کوچک ، یا هر روستا و دهِ ، و هر دشت و صحرائی قدم بگذاری ، إمامزاده هائی می بینی که نه تنها صحن و سرای مورد توجّه ، و زائر و هوادار فراوان دارند ، بلکه در بعضی از شهرها ، رقم این امامزاده ها به ده ها می رسد ، و در بعضی موارد ، صحن و سرا ، و گنبد و مناره و ضریح و رواق یک امامزاده ، از دیدنی ترین آثار و بناهای آن شهر ، و شکوه و جلال آن ، در آن شهر ، بی نظیر و بی مانند است ، و

ص: 25

اجتماع مردم در آن صحن و سرا ، از بزرگ ترین اجتماعات آن شهر و دیار می باشد ، و باصفاترین دل ها ، و شیفته ترین قلب ها ، در آن اجتماعات بزرگ ، گرد هم می آیند ، و پاک ترین زمزمه ها، و عمیق ترین ناله ها ، و پرسوزترین مناجات ها را ، در جوار آن إمامزاده سر می دهند ، و به پرستش حق و انس با أولیای او ، می پردازند .

چه بسیار لذّت بخش و روح افزاست ، ساعت های زیارت و دعا و سوز و گداز در حرم حضرت أبا الفضل العبّاس (علیه السلام)در کربلا ، و حرم حضرت زینب و حضرت رقیه (علیها السلام)در سوریه ، و حرم حضرت معصومه (علیها السلام)در قم ، و حرم حضرت عبد العظیم (علیه السلام) در شهر ری ، و حرم حضرت أحمد بن موسی (علیه السلام)در شیراز ، و نیز هرکدام از حرم های یادگارهای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، در گوشه و کنار بلاد اسلام ، که در هرکدام از آنها ، ستاره های فروزان به خاک افتاده ، و در زمین فرو رفته است ، چنانچه دعبل خزاعی در اشعار ( مدارس آیات ) خود اشاره نموده ، و در محضر إمام علیّ بن موسی الرّضا (علیه السلام)خوانده است که :

أفاطِمُ قُومی یَابْنَةَ الْخَیْرِ فَانْدُبی *** نُجُومَ سَماواتٍ بِأَرْضِ فَلاتٍ

یعنی : ای فاطمۀ زهراء (علیها السلام)وَای دختر بهترین ها ، برخیز و ندبه و گریه کن ، بر ستاره های آسمانِ ( فضیلت ) که در زمین بی آب و علف و صحرای خشک ، افتاده اند .

ص: 26

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : همانا ، خداوند مزد مرا بر شما ، دوستی أهل بیت من قرار داده ، و من فردای قیامت ، در بارۀ آنها از شما سؤال می کنم ، و در این سؤال ، إصرار و إلحاح خواهم نمود .

3. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أیُّما رَجُلٍ صَنَعَ إلیَ رَجُلٍ مِنْ وُلْدی صَنیعَهً ، فَلَمْ یُکافِئْهُ عَلَیْها ، فَأنَا الْمُکافِیءُ لَهُ عَلَیْها .(1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هر مردی که به یکی از فرزندان من خدمتی نیکو نمود ، و آن فرزند ، پاداش آن را نداد ، من پاداش آن عمل نیک را ( به آن مرد نیکوکار ) خواهم داد ، و جبران خواهم نمود .

4. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أکْرِمُوا ذُرِّیَّتی ، ألصّالِحَ اللهِ وَ ألطّالِحَ لی .(2)

رسول خدا فرمودند : گرامی دارید ذرّیّه مرا ، صالح ( آنها ) را برای خدا ، و بد ( آنها ) را ، برای خاطر من .

5. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أکرمُوا أوْلادی ، ألصّالِحُونَ للهِ ، وَ الطّالِحُونَ لی.(3)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : گرامی دارید أولاد مرا ، شایستگان آنها را برای خدا، و ناشایستگان آنها را ، برای من .

ص: 28

6. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أرْبَعَهٌ أنَا لَهُم شَفیعٌ یَوْمَ الْقِیامَهِ ، ألْمُکْرِمُ لِذُرِّیَتی مِنْ بَعْدی ، وَ الْقاضی لَهُمْ حَوائِجَهُمْ ، وَ السّاعې لَهُمْ فی اُمُورِهمْ عِنْدَ اضْطِرارِهِمْ ، وَ الْمُحبُّ لَهُمْ بِقَلْبِهِ وَ لِسانِه .(1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : چهار دسته و گروهند ، که من در روز قیامت شفاعت آنها را می نمایم : یکی آنکه ذرّیّۀ مرا پس از من إکرام نماید ، و دوّم آنکه حاجت ذرّیّۀ مرا روا نماید ، و سوّم آنکه کوشش نماید در کارهای ذرّیّۀ من ، در وقتی که آنها نیاز به همکاری دارند ، و چهارم آنکه ذرّیّۀ مرا با قلب و زبان خود دوست بدارد .

أبوسعید واعظ خرگوشی ، که از علماء و حفّاظ حدیث أهل سنّت است ، همین روایت را با کمی اختلاف نقل نموده ، که ذیلاً بیان می داریم .

قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أرْبَعَهٌ أنَا لَهُمْ شَفیعٌ وَ لَوْ أتَوْا بِذُنُوبِ أهْلِ الأرْضِ ، الضّارِبُ بِسَیْفِه أمامَ ذُرِّیَتی ، وَ الْقاضی لَهُمْ حَوائِجَهُمْ، وَ السّاعی لَهُمْ فی حَوائِجِهِمْ عِنْدَمَا اُضْطُرّوا إلَیْه ، وَ الْمُحِبُّ لَهُمْ بِقَلْبِه وَ لِسانِه .(2)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : چهار دسته اند ، که من شفیع آنها خواهم بود، گرچه گناهان أهل زمین را مرتکب شده باشند ، أوّل ، کسی که در جلو ذرّیّۀ من شمشیر بزند ( و با شمشیر در راه آنها بجنگد ) و ...، و علاّمۀ

ص: 29

حلّی ، در ضمن وصایای خود به فرزندش ، فخرالمحقّقین ، سفارش اکید در مورد ذرّیّۀ رسول خدا و علوییّن می نماید ، و حدیثی را مشابه حدیث فوق نقل نموده با مقداری تفاوت ، که جالب توجّه می باشد.(1)

7. قال رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَنِ أحْتَقَر أوْلادی أذْهَبَ اللهُ عَنْهُ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ.(2)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هرکس حقیر بشمارد أولاد مرا، خداگوش و چشم او را می گیرد ( و گوش شنوا و چشم بینا ، از او سلب می شود ) .

8 . قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أدِّبُوا أوْلادکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ ، حُبُّ نَبِیِّکُمْ وَ حُبُّ أهْلِ بَیْتِه وَ قِرائَهُ الْقُرْآنِ ... .(3)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : أدب کنید فرزندان خود را بر سه خصلت و رفتار، دوستی پیامبرتان ، و دوستی أهل بیت او ، و قرائت قرآن ... .

9. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): أحِبُّونی لِحُبِّ اللهِ وَ أحِبُّوا أهْلَ بَیْتی لِحُبّی .(4)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : دوست بدارید مرا، به خاطر دوستی خدا ، و دوست بدارید اهل بیت مرا ، به خاطر دوستی من .

ص: 30

10. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَنْ صَنَعَ إلی أحدٍ مِنْ أهْلَ بَیْتی یَدأ کافَیْتُهُ عَنْهُ یَوْمَ الْقِیمَهِ .(1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هرکس که ، نیکی کند با یکی از اهل بیت من ، در روز قیامت ، من مکافات خواهم نمود .

11. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَن زارَ واحِداً مِنْ أوْلادی فِی الْحَیاةِ وَ بَعْدَ الْمَماتِ ، فَکَانَّما زارَنی .(2)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هرکس یکی از أولاد مرا در زمان حیات ، یا پس از مرگ او ، زیارت کند ، گویا مرا زیارت کرده است .

12 . قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَنْ زارَنی اوْ زارَ أحَداً مِنْ ذُرِّیَّتی ، زُرْتُهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ فَأنْقَذْتُهُ مِنْ أهْوالِها .(3)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هر کس مرا زیارت کند ، یا یکی از ذرّیّۀ مرا زیارت کند، من او را در روز قیامت زیارت می کنم ، و او را از هول ها و ترس های قیامت ، می رهانم .

ص: 31

13 . قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَنْ وَصَلَ أحَداً مِنْ أهْلِ بَیْتی فی دارِ الدُّنْیا بِقیراطٍ ، کافَیْتُهُ بِقِنْطارٍ .(1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هرکس به یکی از اهل بیت من صله کند در دنیا به یک قیراط(2)

، پاداش و مکافات می دهم او را به یک قنطار.(3)

14. قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): مَنْ أرادَ التّوسّل إلَیَّ وَ أنْ یَکُونَ لَهُ عِنْدې یَدُ أشْفَعُ لَهُ بِها یَوْمَ القِیامَهِ ، فَلْیُصَلِّ ( فَلْیَصِلْ ) عَلی أهْلِ بَیْتی وَ یُدْخِل السُّرُورَ عَلَیْهِمْ .(4)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)فرمودند : هرکسی قصد دارد که متوسّل شود به من ، و بخواهد که دستی در نزد من داشته باشد ، که به خاطر آن، در روز قیامت او را شفاعت کنم ، پس درود بفرستد بر اهل بیت من ( یا صله کند بر اهل بیت من ) و آنها را مسرور نماید .

این بود ، چهارده کلام نورانی ، از قرآن مجید ، و أحادیث پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دربارۀ تشویق و ترغیب مردم ، در امر محبّت و نیکوکاری نسبت به ذرّیّۀ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)و احسان و نیکی به آنها ، و محبّت و دوستی و اظهار

ص: 32

علاقه در برابر آنها ، و نیز دربارۀ زیارت قبور و تجلیل از مزارهایشان . و اگر بخواهیم مجموع روایاتی که از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)در این زمینه رسیده ، و در کتب شیعه و سنّی نقل گردیده ، و هم چنین روایاتی که از ائمّۀ معصومین (علیهم السلام)دربارۀ سادات و ذراری پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)وارد شده ، نقل نمائیم ، خود کتابِ مفصّلی خواهد شد ، و از هدف این کتاب دور می باشد ، و لذا به همین مقدار إکتفا می نمائیم .

تکریم امامان معصوم (علیهم السلام)می باشد ( و هرگونه تجلیلی دربارۀ آن زادگانِ إمام، تجلیل و بزرگداشت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)و امامان معصوم (علیهم السلام) ، به شمار می رود).

2. علم اکتسابی ، همانند علم و دانش خیره کنندۀ سیّد مرتضی و سیّد رضی و سیّد بن طاووس و سیّد مهدی بحر العلوم و تمامیِ محقّقین بزرگ و مراجع تقلیدی که ، از ذراری رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)بوده اند ، و شمار آنها به هزاران هزار می رسد ، و علم و دانش ، و بینش و اندیشه ، و تحقیقات علمی آنها ، چراغی فرا راه زندگی انسان ها بوده است .

حضرت علی أکبر (علیه السلام)حضرت معصومه (علیها السلام)، حضرت علیّ بن محمّد الباقر (علیه السلام)( در مشهد اردهال ) و ... ، رقم بسیار بالائی را تشکیل می دهد ، و هرکدام از مردم ، چه بسیار کراماتی که از یک یک امامزادگان ، در گوشه و کنار شهرها ، و در پهنۀ صحراها و بیابان ها دیده اند ، و باور کرده اند که : آن بزرگواران ، برگزیدگان خداوند متعال هستند ، و از أولیاء الله به شمار می آیند .

عکس

ص: 38