كفاية الإمامة فى نُصوص العامّة : اثبات افضلیت و امامت بلا فصل امیر المؤمنين على بن ابی طالب علیه السلام در منابع اهل سنت و وهابیت با سند صحیح همراه با بررسی سند و اسکن کتاب

كِفاية الإمامة فى نُصوص العامّة

اثبات افضلیّت و امامت بِلافَصل

امير المؤمنين على بن ابي طالب علیه السلام

در منابع اهل سنت و وهابیت

با سند صحیح

همراه با بررسی سندی و اسکن کتب

ص: 3

فهرست مطالب

مقدمه مؤلف:...10

پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم قرآن و اهل بیت علیهم السلام خلیفه و جانشین من هستند (حدیث خلیفتّین)...12

روایت با تصحیح البانی...12

روایت اول: با تصحیح هیثمی...15

روایت دوم: با تصحیح هیثمی...15

دستور پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم به تبعیت و پیروی از امام علی علیه السلام برای جلو گیری از انحراف تا روز قیامت (حدیث ثقلین)...26

روایت اول: با تصحیح البانی...27

روایت دوم: با تصحیح البانی...27

روایت سوم و چهارم: با تصحیح البانی...32

روایت با تصحیح ابن حجر عسقلانی...36

روایت اول: با تصحیح متقی هندی...39

روایت دوم: با تصحیح متقی هندی...40

آیه ولایت و اثبات امامت بلا فصل امیر المؤمنین علیه السلام...47

بررسی سند روایت...51

راوى اول : أبُو سَعِيد الأَشَجُ...51

راوى دوم: الْفَضْلُ بْنْ ذكينِ أَبُو نُعَيمِ الْأَحْوَل...54

راوی سوم: مُوسَى بْنُ قَيْسِ الْحَضْرَمِي...57

راوی چهارم: سَلَمَةَ بْن کهَیل...61

ابلاغ امامت بِلا فَصل امیر المؤمنین علیه السلام در شب معراج توسط خداوند...67

بررسی سند روایت...70

راوی اول: مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ...70

راوی دوم: مُحَمَّد بْن عَبْد اللّه الْحَضْرَمِي...73

راوی سوم: أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ...76

راوی چهارم: أَحْمَدُ بْنُ مُفَضَّل...80

راوی پنجم: جَعْفَرُ بن زياد الْأَحْمَرُ...85

راوی ششم: هِلَال أبي أيوب الصَّيرَفِى...91

راوی هفتم: أبو كثير الأَنْصَارِى...94

راوی هشتم: عبد اللّه ابن اسعد...97

مخالفت اهل بیت علیهم السلام با خلافت ابو بکر...98

بُطلان خلافت ابو بکر تنها با سه روایت از صحیح بخاری (معتبر ترین کتاب اهل سنت و وهابیت)...98

غضب حضرت زهرا علیها السلام در نتیجه غضب خدا و رسولش بر ابو بکر...98

ص: 5

مقدمه مؤلف:

یکی از مسائل مهم اعتقادی که باعث می شود مباحث اعتقادی دیگر و احکام فردی و اجتماعی تحت الشعاع آن قرار بگیرد بحث امامت می باشد، در حال حاضر شخصی که امامت بلا فصل امير المؤمنین علیه السلام را قبول دارد در مبحث توحید و نبوت و عدل و.... اعتقاد متفاوتی دارد با کسی که خلافت بلا فصل امیر المؤمنین علیه السلام را نپذیرفته است و هم چنین در احکام فردی و اجتماعی تفاوت های بسیاری با یک دیگر وجود دارد.

به طور مثال در بحث توحید، وهابی ها قائل هستند که خداوند دست و پا و... دارد و حتی از آسمان به پایین و به بالا می رود و دارای مو های فرفری و کفش های طلایی می باشد و ... اما شیعیان که توحید را از امیر المؤمنین علیه السلام و فرزندان مطهرش آموخته اند خداوند را منزه از این اوهام می دانند و در بحث نبوت هم همین گونه است و تفاوت فاحشی بین نبوت در شیعه و مخالفینش وجود دارد به طور مثال مخالفین شیعه نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم را فقط در اِرسال رسالت معصوم می دانند اما اَفعال شخصی و اَعمال فردی ایشان را معصوم نمی دانند لذا پیامبرِ آنان در نماز اشتباه می کند و سحر و جادو می شود و کار هایی انجام می دهد که خودش ملتفت نمی شود و بدون دلیل به دیگران پرخاش می کند و قصد خود کُشی دارد و... اما شیعیان که اعتقادات خویش را از اهل بیت علیهم السلام فرا گرفته اند نبی مکرم صلى اللّه عليه و آله و سلم را مصون از هر گونه خطا در کلیه ابعاد زندگانی می دانند و هم چنین در دیگر مباحث اعتقادی و هم چنین در احکام الهی هم بسیار با یک دیگر متفاوت می شوند به گونه ای که مثلاً در یک عمل عبادی مثل نماز چند اختلاف بوجود آمده است و آنان که از امام علی علیه السلام و فرزندان مطهرش اطاعت می کنند به یک شکل وضو و نماز می خوانند اما طرف مقابل آن گونه عمل نمی کند.

با این توضیح بسیار مختصر مشخص شد که مبحث امامت چه مقدار اهمیت دارد و بسیاری از دیگر مباحث مهم اعتقادی و احکام عملی تحت الشعاع آن قرار می گیرد علاوه بر این که بدون در نظر گرفتن مباحث دیگر اعتقادی و احکام عملی، خود بحث امامت از ضروریات اسلام است و کسی که امامش را نشناسد به مرگ جاهلی از دنیا می رود زیرا وقتی شخصی جانشین پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم را که به دست نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم منصوب شده است و حضرت دستور به تمسّک و اطاعت بی چون و چرا از او را تا روز قیامت داده است انکار می کند، قطعاً انکار امامت باعث انکار نبوت می شود که مرگ جاهلی برای چنین کسی قطعی خواهد بود.

ص: 10

پیامبر اکرم صلى اللّه عليه و آله و سلم قرآن و اهل بیت علیهم السلام خلیفه و جانشین من هستند (حدیث خليفتَين)

روایت اول:

{ 784 - وَ عَنْ زَيْدِ بْن ثَابِتٍ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ - قَالَ: ﴿إِنِّى تَرَكتُ فِيكُمْ خَليفَتَين: كتَابَ اللَّهِ، وَ أَهْلَ بَيتِي، وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يردا عَلَى الْحَوْضِ﴾.

رَوَاهُ الطَّبَرَانِي فِي الكبِيرِ، وَ رجَالُهُ ثِقَاتٌ.} (1)

پیامبر فرمود: من در بین شما دو خلیفه قرار می دهم کتاب خدا و اهل بیتم، که این دو هرگز از یک دیگر جدا نمی شوند (عصمت اهل بیت) تا روز قیامت در کنار حوض کوثر مرا ملاقات کنند.

سپس آقای هیثمی گوید، این روایت را طبرانی در المعجم الکبیر آورده است و تمامی رجال آن ثقة و مورد اعتماد هستند.

دستور پیامبر اکرم صلی اللّه علسه و آله و سلم به تبعیت و پیروی از امام علی علیه السلام برای جلو گیری از انحراف تا روز قیامت (حدیث ثقلین)

روایت اول:

{ 3788 حدثنا على بن المنذر الكوفى حدثنا محمد بن فضيل حدثنا الأعمش عن عطية عن أبى سعيد والأ عمش عن حبيب بن أبي ثابت عن زيد بن أرقم رضى اللّه عنهما قالا قال رسول اللّه صلى اللّه عليه و سلم إني تارك فيكم ما إن تمسكتم به لن تضلوا بعدى أحدهما أعظم من الآخر كتاب اللّه حبل ممدود من السماء إلى الأرض و عترتي أهل بيتى ولن يتفرقا حتى يردا على الحوض فانظروا كيف تخلفونى فيهما} (صحيح) (1)

زید بن ارقم: پیامبر فرمود: همانا من در بین شما دو چیز می گذارم که اگر به آن ها تمسک کنید و از آن دو اطاعت و پیروی کنید بعد از من تا روز قیامت هرگز گم راه نخواهید شد: کتاب خدا که ریسمان کشیده شده از آسمان تا زمین است و اهل بیتم، و این دو هرگز از یک دیگر جدا نمی شوند (عصمت اهل بیت) تا در روز قیامت بر من وارد شوند پس ببینید که چگونه با آنان برخورد می کنید بعد از من.

سپس البانی می گوید: روایت صحیح است.

روایت سوم و چهارم:

{2748 – 1272 – «أيها الناس قد تركت فيكم ما إن أخذتم به لن تضلوا: كتاب اللّه و عترتی أهل بيتي». (صحيح)} (1)

{7877 - 2972 - «يا أيها الناس! إنى تركت فيكم ما إن أخذتم به لن تضلوا: كتاب اللّه و عترتى أهل بيتی». (صحيح)} (2)

پیامبر فرمود: ای مردم همانا من در بین شما دو چیز می گذارم که اگر از آن دو اطاعت و پیروی کنید هرگز تا روز قیامت گم راه نخواهید شد: کتاب خدا و اهل بیتم.

سپس البانی پس پس از نقل هر دو روایت می گوید: این دو روایت صحیح است.

ص: 32

روایت با تصحیح ابن حجر عسقلانی:

روایت اول:

{36441- عن على أن النبي صلى اللّه عليه و سلم حضر الشجرة بخم ثم خرج بید علی فقال: أيها الناس! ألستم تشهدون أن اللّه ربكم؟ قالوا: بلى، قال: ألستم تشهدون أن اللّه و رسوله أولى بكم من أنفسكم و أن اللّه و رسوله مولاكم؟ قالوا: بلى، قال: فمن كان اللّه و رسوله مولاه فإن هذا مولاه، و قد تركت فيكم ما إن أخذتم به لن تضلوا بعده: كتاب اللّه سببه بيده و سببه بأيديكم، و أهل بيتي.

ابن راهويه و ابن جرير و ابن أبي عاصم و المحاملي في أماليه و صحح. } (1)

رسول اللّه در ریز درختان غدیر خم، دست علی بن ابی طالب را گرفت و فرمود: ای مردم آیا شهادت می دهید که خداوند رب شما می باشد؟ گفتند: بله، حضرت فرمود: آیا شهادت می دهید که خدا و رسول سر پرست شما هستند؟ و خدا و رسول اولیاء شما می باشند؟ گفتند: بله، حضرت فرمود: پس هر کس خدا و رسولش سر پرست او هست این علی بن ابی طالب سر پرست اوست، و بدانید که همانا من در بین شما دو چیز می گذارم که اگر از آن دو اطاعت و پیروی کنید هرگز تا قیامت گم راه نخواهید شد: کتاب خدا و اهل بیتم.

سپس متقی هندی گوید: ابن راهویه و ابن جریر و ابن ابی عاصم این روایت را آورده اند و محاملی در امالی اش این روایت را آورده و آن را آن را صحیح دانسته است.

ص: 39

و اما روایت دوم:

{1650 - عن محمد بن عمر بن علی عن أبیه عن علی بن أبی طالب أن النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم قال: "إنی قد ترکت فیکم ما إن أخذتم به لن تضلوا، کتاب اللّه، سبب بید اللّه، و سبب بأیدیکم و أهل بیتی". ابن جریر و صححه.} (1)

پیامبر فرمود: ای مردم همانا من در بین شما دو چیز می گذارم که اگر از آن دو اطاعت و پیروی کنید هرگز گم راه نخواهید شد: کتاب خدا و اهل بیتم.

سپس متقی هندی گوید: این روایت را ابن جریر آورده و آن را صحیح دانسته است.

ص: 40

آیه ولایت و اثبات امامت بلا فصل امیر المؤمنین علیه السلام

یکی از آیات قرآن کریم که دلالت قوی بر امامت و خلافت بلا فصل امیر المؤمنین علیه السلام دارد آیه ولایت (مائدة 55) می باشد.

خداوند متعال می فرماید: ﴿ إِنَّمَا وَلِيكمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يَقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَ يُؤْتَوْنَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ﴾

فقط سر پرست شما خدا است و رسول او و کسانی که ایمان آورده و نماز می خوانند و در حال رکوع زکات می دهند.

و در روایات اهل سنت و وهابیت با سند صحیح آمده است که این آیه شریفه در زمانی نازل شده است که امیر المؤمنین علیه السلام انگشتر را در رکوع به فقیر داده اند.

به طور مثال عالم بزرگ اهل سنت آقای ابن ابی حاتم (متوفی 327 هجری) در کتاب تفسیرش این گونه روایت می کند:

{6551 - حَدَّتَنَا أَبُو سَعِيدٍ الْأَشَجُّ، ثنا الْفَضْلُ بْنُ دَكِينِ أبُو نُعَيمِ الْأَحْوَلُ, ثنا مُوسَى بْنُ قَيسِ الْحَضْرَمِي، عَنْ سَلَمَةَ بْنِ كَهَيلِ, قَالَ: تَصَدَّقَ عَلِى بِخَاتَمِهِ وَ هُوَ رَاكِعٌ فَنَزَلَت:﴿ إِنَّمَا وَلِيكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَ يُؤتَوْنَ الزَّكَاةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ ﴾} [المائدة: 55] (1)

سلمه بن کهیل (راوی تمامی صحاح سته) گوید: علی بن ابی طالب زمانی که انگشترش را در حال رکوع صدقه داد این آیه نازل شد که فقط سر پرست شما خدا است و رسول او و کسانی که ایمان آورده و نماز می خوانند و در حال رکوع زکات (صدقه) می دهند.

ص: 47

اما بررسی سند روایت:

راوى دوم: الْفَضْلُ بْنُ دُكين أَبُو نُعَيمِ الْأَحْوَل:

ایشان راوی تمامی صحاح ستة (صحیح بخاری و مسلم و سنن ابی داود و ابن ماجه و ترمذی و نسائی) می باشد.

به عنوان نمونه آقای ابن حجر عسقلانی در کتاب تقریب التهذیب در مورد ایشان گوید:

{5401 - الفضل ابن دكين الكوفى و اسم دكين عمرو ابن حماد ابن زهير التيمى مولاهم الأحول أبو نعيم الملائى بضم الميم مشهور بكنيته ثقة ثبت من التاسعة مات سنة ثمانی عشرة و قيل تسع عشرة و كان مولده سنة ثلاثين و هو من كبار شيوخ البخارى ع } (1)

فضل بن دکین ثقه و ثبت می باشد و از اساتید بزرگ بخاری (صاحب صحیح بخاری) است.

ص: 54

راوی سوم: مُوسَى بْنُ قَيسِ الْحَضْرَمِي:

ایشان راوی سنن ابی داود و سنن نسائی می باشد.

به عنوان نمونه آقای ابن ابی حاتم در کتاب الجرح و التعدیل در مورد ایشان گوید:

{703 - موسى بن قيس الحضرمی روى عن حجر بن عنبس و سلمة ابن كهيل و مسلم البطين و عطية العوفی، روى عنه و كيع و يحيى بن آدم و ابو نعيم و قبيصة سمعت أبي يقول ذلك.

نا عبد الرحمن أنا عبد اللّه بن أحمد بن حنبل فيما كتب إلى قال سمعت ابی و ذكر موسى بن قیس فقال: ما اعلم الاخيرا.

نا عبد الرحمن قال ذكره أبى عن إسحاق بن منصور عن يحيى بن معين قال: موسى بن قیس الحضرمى ثقة، سألت ابی عن موسى بن قيس فقال: لا بأس به.} (1)

احمد بن حنبل گوید: از او جز خیر و خوبی ندیدم. یحیی بن معین گوید: او ثقه و مورد اعتماد است. ابو حاتم گوید: هیچ مشکلی ندارد.

ص: 57

راوی چهارم: سَلَمَةَ بْنِ کهَیل:

ایشان از تابعین و راوی تمامی صحاح ستة (صحیح بخاری و مسلم و سنن ابی داود و ابن ماجه و ترمذی و نسائی) می باشد.

به عنوان نمونه آقای ذهبی در کتاب الکاشف که مخصوص راویان صحاح سته است در مورد ایشان گوید:

{2046 - سلمة بن كهيل أبو يحيى الحضرمی من علماء الكوفة رأى زيد بن أرقم و روى عن أبى جحيفة و علقمة و عنه سفيان و شعبة ثقة له مائتا حديث و خمسون حديثا مات 121 ع} (1)

سلمه بن کهیل از علماء کوفه است و او زید بن ارقم صحابی را دیده است (از تابعین می باشد) و ثقه و مورد اعتماد می باشد.

ص: 61

ابلاغ امامت بِلا فَصل امیر المؤمنين علیه السلام در شب معراج توسط خداوند

روایت دیگری که به صراحت دلالت بر امامت بِلافَصل مولی الموحّدین علیه السلام دارد روایتی است با سند معتبر که خداوند در شب معراج امامت امیر المؤمنین علیه السلام را به پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم ابلاغ می کند و این روایت شریف در چند کتاب اهل سنت و وهابیت موجود است.

از جمله عالم بزرگ اهل سنت آقای ابی نعیم (متوفی 430 هجری) در کتابش (معرفة الصحابة) این گونه روایت می کند:

{4002 - حَدَّتَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ، ثنا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِي، ثنا أبُو بَكرِ بنُ أبِی شَيبَةَ، ثنا أَحْمَدُ بْنُ مُفَضَّل، حَدَّتَنَا جَعْفَرَ الْأَحْمَرُ، عَنْ هِلَال أبِي أيوبَ الصَّيرَ فِي، عَنْ أَبِي كَثِيرِ الْأَنْصَارِي، عَنْ عَبْدِ اللّهِ بْن أَسْعَدَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّه صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: " انْتَهَيتُ لَيلَةَ أَسْرِى بِي إِلَى السِّدْرَةِ الْمُنْتَهَى، فَأُوحِي إِلَى فِي عَلي بثَلَاثٍ: أَنَّهُ إمَامُ الْمُتَّقِينَ، وَ سَيدُ الْمُسْلِمِينَ، وَ قَائِدُ الْغَرِّ الْمُحَجَّلِينَ إِلَى جَنَّاتِ النَّعِيمِ.} (1)

عبد اللّه بن اسعد صحابی گوید: رسول اللّه فرمودند: زمانی که در شب معراج به سدره المنتهى رسیدم خداوند در مورد علی بن ابی طالب سه چیز برای من وحی کرد: این که او امام متّقین است (امامت و ولایت) و بزرگ و آقای مسلمین است (افضلیّت حضرت) و رهبر رو سفیدان (یکی از خصوصیات شیعیان در روز قیامت) تا بهشت پر نعمت می باشد.

این روایت شریف به صراحت دلالت بر امامت امیر المؤمنین علیه السلام دارد و انکار آن انکار سخن فرستاده ی الهی حضرت محمد مصطفی صلی اللّه علیه و اله و سلم می باشد.

ص: 67

بررسی سند روایت:

راوی دوم: مُحَمَّدُ بْنُ عَبْد اللّهِ الْحَضْرَمِی:

آقای ذهبی در مورد ایشان گوید:

{مطين الحافظ الكبير أبو جعفر محمد بن عبد اللّه بن سليمان الحضرمي الكوفي: ... و سئل عنه الدار قطني فقال: ثقة جبل ... و بكل حال فمطين ثقة مطلقاً.} (1)

او حافظی (کسی که صد هزار حدیث حفظ است) بزرگ است .... و از دار قطنی درباره او سؤال شد او گفت: او ثقه است. و ذهبی گوید: در هر صورت او قطعاً ثقه و مورد اعتماد می باشد.

ص: 73

راوی سوم: أبُو بَكرِ بنُ أبِي شَيبَةَ:

آقای ذهبی در مورد ایشان گوید:

{439- خم س ق - أبو بكر بن أبى شيبة الحافظ عديم النظير الثبت ... (روى) عنه أبو زرعة و البخاري و مسلم و أبو داود و ابن ماجه و أبو بكر بن أبي عاصم... قال أحمد: أبو بكر صدوق، هو أحب إلى من أخيه عثمان. و قال العجلى: ثقة حافظ. و قال الفلاس: ما رأيت أحفظ من أبي بكر بن أبی شيبة. و كذا قال أبو زرعة الرازي... و قال الخطيب: كان أبو بكر متقنا حافظا.} (1)

او حافظ (کسی که صد هزار حدیث حفظ است) و بی نظیر و ثبت و ثقه است... او راوی صحیح بخاری و مسلم و سنن ابی داود و ابن ماجه می باشد... احمد بن حنبل گوید: او صدوق است و او نزد من از برادرش بهتر است. عجلی گوید: او ثقه و حافظ است. فلاس و ابو زرعه رازی گویند: ما حافظ تر از او ندیده ایم... و خطیب گوید: او متقن و حافظ است.

ص: 76

راوی چهارم: أَحْمَدُ بْنُ مُفَضَّل:

آقای ذهبی در مورد ایشان گوید:

او راوی سنن ابی داود و سنن نسائی می باشد و صدوق است. (1)

و آقای ابن حبان در کتابش (الثقات) که مخصوص راویان ثقه است ایشان را جزو افراد ثقة می آورد و به همین خاطر آقای ذهبی گوید: {قال ابن حبان: ثقة } ابن حبان گفته است او ثقه می باشد. (2)

ص: 80

راوی پنجم: جَعْفَر بن زياد الْأَحْمَرُ:

آقای ابن حجر عسقلانی در مورد ایشان گوید:

او راوی سنن ترمذی و نسائی می باشد و صدوق است. (1)

و آقای المزی در کتابش (تهذیب الکمال) گوید:

{941 لت ص (عس): جعفر بن زياد الأحمر أبو عَبد اللّه، و يقال: أبو عَبْد الرَّحْمَنِ، الكوفى والد على بن جعفر، و جد الحسين بن على بن جعفر الأحمر ... قال عَبد اللَّهِ بْن أَحْمَد بن حنبل، عَن أبيه: صالح الحَدِيث. وَ قَال عَباس الدُّورِى و أبو بكر بن أبی خيثمة و محمد بن عثمان بن أبي شَيْبَةَ، عَن يحيى بن مَعِين: ثقة ... وَ قَال يعقوب بن سفيان: ثقة. وَ قَال أبو زُرْعَة: صدوق.... وَ قَالَ النَّسَائى: ليس بهِ بأس.} (2)

احمد بن حنبل گوید: احادیث او صحیح است. عباس الدوری و ابو بکر بن ابی خیثمه و محمد بن عثمان همگی از یحیی بن معین نقل کرده اند که او گفته است: جعفر بن زياد الأحمر ثقه می باشد. یعقوب بن سفیان گوید: او ثقه و مورد اعتماد است. ابو زرعه گوید: او صدوق است. نسائی گوید: او مشکلی ندارد.

ص: 85

راوی ششم: هِلَال أبِی أيوب الصَّيرَفِی:

آقای بخاری در کتاب التاریخ الکبیر او را معرفی می کند. (1)

و آقای ابن حبان (متوفی: 354 ه-) در کتاب (الثقات) که مخصوص راویان ثقة و مورد اعتماد است ایشان را جزو راویان ثقه می آورد. (2)

ص: 91

راوی هفتم: أبو كثِير الأَنْصَارِى:

او راوی صحیح مسلم است و توثیقات فراوان دارد از جمله آقای ابن حجر عسقلانی در کتاب (تقريب التهذيب) گوید: او ثقه است. (1)

ص: 94

و راوی هشتم:

عبد اللّه بن أسعد می باشد که از صحابه است و نزد اهل سنت و وهابیت تمامی صحابه ثقة و عادل اند و نیازی به توثیق ندارند.

بنابراین سند روایت معتبر است.

ص: 97

مخالفت اهل بیت علیهم السلام با خلافت ابو بکر: بُطلان خلافت ابو بکر تنها با سه روایت از صحیح بخاری (معتبر ترین کتاب اهل سنت و وهابیت) غضب حضرت زهرا علیها السلام در نتیجه غضب خدا و رسولش بر ابو بکر

روایت دوم:

و آقای بخاری روایت دیگری می آورد که حضرت زهرا علیها السلام تا وقتی از ابو بکر (حاکم اهل سنت و وهابیت) اموالش مثل فدک و... را مطالبه کرد و ابو بکر باز نگرداند!!! حضرت صدیقة بر او خشم و غضب کرد {که طبق روایت همین صحیح بخاری، غضب حضرت زهرا علیها السلام غضب رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم می باشد (1) و طبق آیه قرآن کریم، غضب و خشم نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم غضب خداوند است (2) } و تا حضرت زنده بود بر ابو بکر خشمگین و غضبناک بود و با ابو بکر سخن نگفت و از او دوری کرد تا این که از دنیا رفت. (3)

ص: 102

روایت سوم:

بنابراین حضرت زهرا علیهم السلام با حاکم اهل سنت و وهابیت بشدت مخالفت و بر خورد کرده اند و تا آخر عمر از او خشمناک بوده اند و با خلیفه سخن نگفته اند تا از دنیا رفته اند. لذا باید (نعوذ باللّه) با مرگ جاهلیّت از دنیا بروند و این در حالی است که حضرت صديقة شهيدة طبق آیه تطهیر و روایات متواتر دارای مقام عصمت و از اهل بیت هستند و سرور زنان بهشت می باشند لذا آقای بخاری روایت می کند که پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمودند:

{﴿ وَ قَالَ النَّبي صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: «فَاطِمَةُ سَيدَهُ نِسَاء أهْلِ الجَنَّة».

فَقَالَ: «أَمَا تَرْضَينَ أَن تَكوِنى سَيدَةَ نِسَاءِ أَهْلِ الجَنَّةِ﴾} (1)

فاطمه سرور زنان اهل بهشت است.

ص: 105

اسناد حدیث ثقلین در خطبه غدیر و نقش آن در اثبات امامت امیر المؤمنين علیه السلام

1- بیان اولویّت و سر پرستی خدا و رسول صلى اللّه عليه و آله و سلم قبل از بیان لفظ (مولی):

به این روایت صحیح السند توجه کنید:

﴿ قَالَ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: الَستُم تَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أولَى بِكمْ مِنْ أَنفُسِكُمْ و أن اللّه تعالى وَ رَسُولَهُ أَولِياؤُكُمْ؟ فَقَالُوا: بَلَى. قَالَ: فَمَنْ كَانَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مَولَاهُ فَإِنَّ هَذَا مَوْلَاهُ﴾. (1)

پیامبر فرمودند: آیا شهادت می دهید که خدا و رسول اولی و سر پرست شما هستند و خدا و رسول أوِلیاء شما هستند؟ گفتند: بله، بلا فاصله حضرت فرمودند: پس هر کس خدا و رسول مولای او است علی بن ابی طالب هم مولای اوست.

از معنای اولویت و سر پرستی که قبل از لفظ مولی بکار رفته است به روشنی معنای مولی مشخص می شود که به معنای مُتولی اُمور و خلافت و امامت می باشد.

آقای ابن حجر عسقلانی (از استوانه های علم رجال اهل سنت و وهابیت) بعد از نقل روایت به صحت روایت اعتراف می کند ﴿ هَذَا إِسْنَادٌ صَحیِحٌ﴾. این روایت در ادامه به طور کامل همراه با اسکن خواهد آمد.

روایت اول:

آقای ابن حجر عسقلانی این گونه روایت می کند:

3943 - ... ﴿ إِنَّ النَّبِي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ حَضَرَ الشَّجَرَةَ بِخُمًّ، خَرَجَ آخِذْا بيدِ عَلِی رَضِي اللّه عَنْه قَالَ: الْسْتُمْ تَشْهَدُونَ أن اللّه تبارك و تعالى رَبُّكُمْ؟ قَالُوا: بَلَى. قَالَ صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وَ سَلَّمَ: " ألَستُم تَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أولَى بِكمْ مِنْ أَنفُسِكُمْ و أن اللّه تعالى وَ رَسُولَهُ أَولِياؤُكُمْ؟ فَقَالُوا: بَلَى. قَالَ: فَمَنْ كانَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مَولَاهُ فَإِنَّ هَذَا مَولَاهُ، وَ قَدْ تَرَكتُ فِيكُمْ مَا إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا كتاب اللّه تعالى، سَبَبُهُ بيدى، وَ سَبَبُهُ بأيدِيكمْ، وَ أَهْلُ بَيتِى﴾. (1)

پیامبر در برکه غدیر قرار گرفت سپس دست علی بن ابی طالب را بلند کرد و فرمود: آیا شهادت نمی دهید که خداوند پروردگار شماست؟ (اقرار به توحید) مردم گفتند: بله. حضرت فرمودند: آیا شهادت نمی دهید که خدا و رسول اولی و سر پرست شما می باشند؟ (اقرار به توحید و نبوت) و خدا و رسول اولیاء شما می باشند؟ مردم گفتند: بله. حضرت فرمودند: پس هر کس خدا و رسول مولی (سر پرست) اوست علی بن ابی طالب مولی (سر پرست) او می باشد آگاه باشید که من در بین شما دو چیز می گذارم و از دنیا می روم که اگر به آن دو چنگ بزنید و اطاعت بی چون و چرا کنید هرگز گم راه نمی شوید: کتاب خدا و اهل بیتم.

آقای ابن حجر عسقلانی پس از نقل روایت گوید:

(هَذَا إِسْنَادٌ صَحِيحٌ)

سند روایت صحیح می باشد.

ص: 112

روایت دوم:

روایت دیگر را آقای حاکم نیشابوری در کتاب المستدرک علی الصحیحین با سند صحیح این گونه روایت می کند:

{6272 -... عَنْ زَيْدِ بْن أَرْقَمَ رَضى اللّهُ عَنْهُ قَالَ: خَرَجْنَا مَعَ رَسُول اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وَ سَلَّمَ حَتَّى انْتَهَبَنَا إِلَى غَدِيرِ خُمٍّ فَأَمَرَ بِدَوْحٍ، فَكَسحَ فِي يَوْمٍ مَا أَتَى عَلَينَا يومٌ كانَ أَشَدَّ حَرّاً مِنْهُ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ قَالَ: «يا أيهَا النَّاسُ، إِنَّهُ لَمْ يَبْعَتْ نَبِي قَطُّ إِلَّا مَا عَاشَ نِصْفَ مَا عَاشَ الَّذِي كَانَ قَبْلَهُ، وَ إِنِّى أوشِك أن أَدْعَى فَأجيِبَ، وَ إِنِّى تَارک فِيكُمْ مَا لَن تَضِلُّوا بَعْدَهُ كِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ»، ثُمَّ قَامَ فَأَخَذَ بِيدِ عَلِي رَضِي اللَّهُ عَنْهُ فَقَالَ: «يا أيهَا النَّاسُ، مَنْ أُولَى بِكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ؟» قَالُوا: اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ، «أَلَسْتُ أوَلى بِكمْ مِنْ أَنفُسِكُمْ؟» قَالُوا: بَلَى، قَالَ: «مَنْ كُنْتُ مَولَاهُ فَعَلِي مَوْلَاهُ»}. (1)

زید بن ارقم صحابی گوید: رسیدیم به غدیر خم سپس پیامبر دستور داد تا آن جا جمع شویم و آن روز آن قدر سوزان بود که ما روزی به داغی آن روز ندیده بودیم. (2)

پیامبر حمد و ثنای الهی را بجا آورد و سپس گفت: ای مردم خداوند پیامبری را مبعوث نکرد مگر آن که نصف عمر پیامبر قبلی زندگی کرد و من نزدیک است که برای سرای باقی خوانده شوم و اجابت می کنم (از دنیا می روم) لذا من چیزی در بین شما باقی می گذارم که بعد از آن هرگز گم راه نمی شوید کتاب خدا و دست امام علی را گرفت و فرمود: ای مردم آیا من سزاوار تر نیستم به شما از جان های تان؟ (ولایت و سر پرستی) مردم گفتند: بله، حضرت فرمود: هر کس من مولی (سر پرست) اویم پس علی بن ابی طالب مولی (سر پرست) اوست.

آقای حاکم پس از نقل روایت گوید: (هَذَا حَدِيث صَحِيحُ الْإِسْنَادِ، وَلَمْ يَخَرِّجَاهُ)

این روایت (طبق مبانی رجالی بخاری و مسلم) صحیح می باشد اما بخاری و مسلم در کتاب شان نیاورده اند!!!

و آقای ذهبی در تعلیق بر مستدرک حاکم گوید:

{ [التعليق - من تلخيص الذهبی] 6272 - صحيح.}

این روایت صحیح است.

ص: 116

روایت سوم:

روایت دیگر را آقای طبرانی در کتاب المعجم الكبير با سند صحیح این گونه روایت می کند:

{4986 - حَدَّتَنَا عَلِي بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ، ثنا أبُو نُعَيمٍ، ثنا كامِلُ أبُو الْعَلَاءِ، قَالَ: سَمِعْتُ حَبِيبَ بْنَ أَبِي ثَابِتٍ، يُحَدِّثُ، عَنْ يُحْيِي بْنِ جَعْدَةَ، عَنْ زَيدِ بْن أَرْقَمَ، قَالَ: خَرَجْنَا مَعَ رَسُول اللّه صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وَ سَلَّمَ حَتَّى انْتَهَينَا إِلَى غَدِيرٍ خُمَّ أَمَرَ بِدُوحٍ فَكَسحَ فِي يَوْمٍ مَا أَتَى عَلَيْنَا يَوْمٌ كَانَ أَشَدَّ حُرًّا مِنْهُ، فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ وَ قَالَ: «يا أيهَا النَّاسُ إِنَّهُ لَمْ يُبْعَثُ نَبِي قَطُّ إِلَّا عَاشَ نِصْفَ مَا عَاشَ الَّذِي كَانَ قَبْلَهُ، وَ إِنِّي أوشِك أنْ أدْعَى فَأجيبَ، وَ إنِّي تَارك فِيكمْ مَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدَهُ كتابَ اللِّه ثُمَّ قَامَ وَ أَخَذَ بِيدِ عَلِى رَضِى اللّهُ عَنْهُ فَقَالَ: «يا أيهَا النَّاسُ مَنْ أولَى بكمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ؟» قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ، قَالَ: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِي مَوْلَاهُ». } (1)

زید بن ارقم صحابی گوید: وقتی رسیدیم به غدیر خم، پیامبر دستور داد تا آن جا جمع شویم و آن روز آن قدر سوزان بود که ما روزی به داغی آن روز ندیده بودیم.

پیامبر حمد و ثنای الهی را بجا آورد و سپس گفت: ای مردم خداوند پیامبری را مبعوث نکرد مگر آن که نصف عمر پیامبر قبلی زندگی کرد و من نزدیک است که برای سرای باقی خوانده شوم و اجابت می کنم (از دنیا می روم) لذا من چیزی در بین شما باقی می گذارم که بعد از آن هرگز گمراه نمی شوید کتاب خدا و دست امام علی را گرفت و فرمود: ای مردم آیا من سزاوارتر نیستم به شما از جان های تان؟ (ولایت) و سر پرستی) پس هر کس من مولی (سر پرست) اویم پس علی بن ابی طالب مولی (سر پرست) اوست.

ص: 120

نزول آیه اکمال در روز غدیر و تبریک گفتن عمر بن خطاب به امیر المؤمنین علیه السلام: و میزان ثواب روزه در روز غدیر

قرینه دوم: دومین قرینه که در این جا به آن می پردازیم نزول آیه اکمال دین در خطبه غدیر است.

خداوند متعال بِلافاصله پس از خطبه غدیر و بیانِ امامت و جانشینی امام علی علیه السلام در روز غدیر این آیه شریفه را نازل می کند:

﴿ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾ (المائدة 5)

امروز دین تان را کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام کردم و امروز راضی شدم که اسلام دین شما باشد.

اگر فرض کنیم مولی در حدیث غدیر یعنی دوست و یاور، پس خداوند می فرماید امروز که علی بن ابی طالب دوست و یاور شما شد دین شما هم کامل شد!!! مثل این که امام علی علیه السلام تا قبل از روز غدیر دوست مؤمنین نبوده و اصلاً هیچ نصرت و کمکی برای اسلام نکرده است!!!

و خداوند در ادامه آیه شریفه می فرماید: امروز راضی شدم که اسلام دین شما باشد، مثل این که تا امام علی علیه السلام دوست و یاور مسلمین نباشد خدا اسلام را دین نمی داند!!! از امروز که امام علی علیه السلام دوست و یاور شد الان اسلام، دین می شود!!!

این مُهملات برای زمانی است که بخواهیم چشم بر حقایق ببندیم و سر عوام را گرم کنیم و الِا هر عاقلی می داند که زمانی دین اسلام کامل می شود که جانشین پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم مشخص شود چگونه می شود دینی تا روز قیامت ادامه داشته باشد اما رهبر و رئیسی معصوم و مصون از خطا نداشته باشد که دین را بدون کم و کاستی و عاری از بدعت ها به نسل های دیگر انتقال دهد؟!!

اگر جانشین پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم را غیر از خداوند تعیین تعیین کند مثلاً مردم بخواهند انتخاب کنند باز هم دین ناقص می ماند و هرگز چنین دینی کامل نخواهد بود زیرا نمونه آشکار آن، حال و روز فِعلی اسلام است که عده ای از صحابه در سقیفه جمع شدند و گفتند خلیفه را ما انتخاب می کنیم!!! و نتیجه این است که اُمت تکه تکه شده است و به شیعه و سنی و... تبدیل شده است و به خاطر تفاوت در جانشین پیامبر، حتی اعتقادات و احکام آنان متفاوت شده است ولی اگر خلیفه ی خداوند را می پذیرفتند در حال حاضر اسلام پاره پاره نبود لذا آن قدر امامت و خلافت مهم است که باعث می شود اعتقادات و احکام هم تغییر کند. و اگر جانشین پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم که اصلی ترین کارش حفاظت از کِیان اسلام

ص: 131

و اما روایت مورد نظر:

آقای خطیب بغدادی (متوفی 463 هجری) که از علماء بزرگ عامّه می باشد در کتابش با سند صحیح این گونه روایت می کند:

{ أخبرنا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَلِی بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ بِشْرَانَ، قَالَ: أخبرنا عَلِی بْنُ عُمَرَ الْحَافِظُ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو نَصْرٍ حَبْشُونُ بْنُ مُوسَی بْنِ أَیوبَ الْخَلالُ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَلِی بْنُ سَعِیدٍ الرَّمْلِی، قَالَ: حَدَّثَنَا ضَمْرَةُ بْنُ رَبِیعَةَ الْقُرَشِی، عَنِ ابْنِ شَوْذَبٍ، عَنْ مَطَرٍ الْوَرَّاقِ، عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ، عَنْ أَبِی هُرَیرَةَ، قَالَ: مَنْ صَامَ يوْمَ ثَمَان عَشْرَةَ مِن ذِي الْحِجَةُ كتِبَ لَهُ صِيامُ سِتِّينَ شَهْرًا، وَ هُوَ يَوْمُ غَدير خم لَمَّا أَخَذَ النَّبي صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ بِيدِ عَلِى بن أبي طَالِبِ، فَقَالَ: " اَلَسْتُ وَلِى الْمُؤْمِنِينَ؟ "، قَالُوا: بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: " مَنْ كُنْتُ مَولاهُ فَعَلِى مَوْلاهُ "، فَقَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ : بَخٍ بَخٍ لَك يا بْنَ أَبِي طَالِب أَصْبَحْتَ مَوْلای وَ مَوْلَى كلِّ مُسْلِمٍ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: ﴿ الْيَوْمَ أكمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ﴾، وَ مَنْ صَامَ يَوْمَ سَبْعَةِ وَ عِشْرِينَ مِنْ رَجَب كتِبَ لَهُ صِيامُ سِتِّينَ شَهْرًا، وَ هُوَ أَوَّلُ يَوْمٍ نَزَلَ جِبْرِيلُ

عَليهِ السَّلامُ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيهِ وَ سَلَّمَ بالرِّسَالَة.} (1)

ابو هریره گوید: هر کسی در روز 18 ذی الحجه روزه بگیرد ثواب 60 ماه روزه را دارد و آن روز غدیر خم است که پیامبر دست علی بن ابی طالب را گرفت و فرمود: آیا من ولی و سر پرست مؤمنین نیستم؟ مردم گفتند: بله ای رسول خدا، حضرت فرمود: هر کس من مولی (سر پرست) او هستم پس علی بن ابی طالب مولی (سر پرست) او می باشد سپس عمر بن خطاب گفت: مبارکت باد مبارکت باد ای فرزند ابی طالب تو مولای من (سر پرست) و مولای تمام مسلمین گردیدی. سپس خداوند آیه اکمال را نازل کرد: ﴿ الْیوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾ (المائده 5) امروز دین تان را کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام کردم و امروز راضی شدم که اسلام دین شما باشد. و هر کس روز بیست و هفتم رجب را روزه بگیرد برای او ثواب 60 ماه نوشته خواهد شد زیرا آن اولین روزی است که جبرئیل به پیامبر نازل شد برای رسالت.

ص: 133

بررسی سند روایت:

راوی دوم: علی بن عمر الحافظ الدار قطنی:

وی همان دار قطنی معروف و صاحب کتاب سنن است که در وثاقت آن تردیدی نیست چنان چه ذهبی درباره او گوید:

{ 332 - الدَّارَ قُطْنِي: الإِمَامُ، الحَافِظُ، المُجَوِّدُ، شَيخُ الإسلَام ... وَ كانَ مِنْ بُحُور العِلم، وَ مِنْ أئِمَّة الدُّنْيا، انْتَهَى إِلَيْهِ الحِفْظُ وَ مَعْرِفَةُ عِلَل الحَدِيثِ وَ رَجَالِهِ، مَعَ التَّقَدُّم فِي القِراءاتِ وَ طُرُقِهَا، وَ قَوَّة المشَاركة فِی الفِقْهِ، وَ الاخْتِلاَفِ، وَ المَغَازى، وَ أيام النَّاس، وَ غَير ذَلِك.} (1)

دار قطنی امام و حافظ و شیخ الاسلام است و او دریای علم بود و از ائمه دنیا محسوب می شد و علوم حفظ و معرفت علل حدیث و رجال به او ختم می شد کما این که در قراءات و طرق آن و فقه ... پیش تاز بود.

ص: 141

راوى سوم: أبُو نَصْر حَبْشُونُ بن مُوسَى بْن أيوب الْخَلال:

او را بزرگان رجال توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی گوید:

{ 155 - حَبْشُونُ بنُ مُوسَى بنِ أيوبَ أبُو نَصْرِ البَغْدَادِى الشَّيخُ، أَبُو نَصْرِ البَغْدَادِي، الخَلَّالُ ... وَ كَانَ أحَدَ الثّقَات} (1)

او یکی از افراد ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 145

راوی چهارم: عَلِي بْنُ سَعِيدِ الرَّمْلِي (على بن ابى حَمَلة):

وی را بزرگان رجال توثیق کرده اند از جمله آقای ابن حجر عسقلانی گوید:

{5385 - على بن أبى حَمَلَة [أبُو نصر، و هو على بن سعيد الرملي]

شيخ ضمرة بن ربيعة.

ما علمت به بأسا، وَلا رأيت أحدا إلى الآن تكلم فيه و هو صالح الأمر ولم يخرج له أحد من أصحاب الكتب الستة مع ثقته، انتهى.

و إذا كان ثقة ولم يتكلم فيه أحد فكيف تذكره في الضعفاء؟! }. (1)

در او اشکالی نیست و کسی را ندیده ام که درباره او سخن بدی گفته باشد و او صالح الامر است و با این که ثقه است ولی در صحاح روایتی از او نیست و زمانی که ثقه و مورد اعتماد است و کسی از او بدی ندیده است پس چگونه او را ضعیف بشماریم؟

(احمد بن حنبل و عجلی و دیگران او را توثیق کرده اند). (2)

ص: 149

راوی پنجم: ضَمْرَةُ بْنُ رَبيعَةَ الْقُرَشِى:

او را نیز بزرگان رجال اهل سنت و وهابیت توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی گوید:

{107 - ضَمْرَةُ بنُ رَبيعَةَ: الإِمَامُ، الحَافِظُ، القُدْوَةُ ، مُحَدِّثُ فِلَسْطِينَ ... رَوَى: عَبْدُ اللَّهِ بنُ أَحْمَدَ حَنْبَلٍ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: ضَمْرَةَ رَجُلٌ صَالِحٍ، صَالِحُ الحَدِيث مِنَ الثِّقَاتِ المَأْمُونِينَ، لَمْ يَكُنْ بِالشَّامِ رَجُلٌ يشبهُهُ، هُوَ أَحَبُّ إِلَيْنَا مِنْ بَقِيةَ، بَقِيةُ كانَ لاَ يبَالِي عَمَّنْ حَدَّثَ. وَ قَالَ ابْنُ مَعِين، وَ النَّسَائِی: ثِقَةٌ. وَ قَالَ أبُو حَاتِمٍ: صَالِحٌ. قَالَ آدَمُ بنُ أَبِي إِياسٍ: مَا رَأيتُ أحَداً أَعقَلَ لِمَا يخْرُجُ مِنْ رَأْسِهِ مِنْ ضَمْرَةَ. وَ قَالَ ابْنُ سَعْدٍ: كانَ ثِقَةً، مَأمُوناً ، خَيراً، لَم يكن هُنَاك أفْضَلُ مِنْهُ.} (1)

او امام و حافظ و بزرگ و محدث فلسطین است. احمد بن حنبل گوید: او شخصی صالح و صالح الحدیث و از ثقات است و در شام شخصی مانند او نیست و او را بیش تر از دیگران قبول دارم. ابن معین و نسائی گویند: او ثقه و مورد اعتماد است. ابو حاتم گوید: او صالح است. آدم بن ابی ایاس گوید: شخصی را عاقل تر از او ندیدم. ابن سعد گوید: او ثقه و مورد اعتماد است و برتر از او در این جا وجود ندارد.

ص: 152

راوی ششم: عَبْدُ اللَّهِ بنُ شَوْذَب:

وى راوی بخاری در الأدب المفرد و سنن أبو داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه می باشد و او را بزرگان رجال اهل سنت و وهابیت توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی گوید:

{39 - عَبْدُ اللّهِ بنُ شَوْدَب البَلْخِی ثُمَّ البَصْرِى:

الإِمَامُ العَالِمُ، أبو عَبْدِ الرَّحْمَنِ، نَزِيلُ بَيتِ المَقْدِسِ، وَ ثَقَهُ: أَحْمَدُ بنُ حَنْبَلٍ، وَ غَيرُهُ.

قَالَ أبُو عُمَیرٍ بنُ النَّحَّاسِ : حَدَّتَنَا كَثِيرُ بنُ الوَليدِ، قَالَ: كُنتُ إِذَا رأيتُ ابْنَ شَوْذَب، ذَكَرْتُ المَلائِكَةَ. قَالَ أَبُو عَامِرٍ العَقدِى: سَمِعْتُ الثَّوْرِى يَقُولُ: كانَ ابْنُ شَوْذَبٍ عِندَنَا، وَ نَحْنُ نَعُدُّه مِنْ ثِقَاتِ مَشَايخنا. وَ قَالَ يُحْيِي بنُ مَعِينٍ: كَانَ ثِقَةٌ.} (1)

او امام و پیشوا و دانشمند است. احمد بن حنبل و دیگران او را توثیق کرده اند. کثیر بن الولید گوید: وقتی او را می دیدم یاد ملائکه می افتادم!. ثوری گوید: ما او را از بزرگان و اساتید ثقه و مورد اعتماد می دانیم. یحیی بن معین گوید: او ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 157

راوی هفتم: مَطَر الْوَرَّاق:

وی راوی صحیح مسلم و سنن ابی داود و سنن ابن ماجه و سنن ترمذی و سنن نسائی می باشد و آقای ذهبی در مورد او گوید:

{202 - مَطَر الوَرَّاقُ أَبُو رَجَاءِ الخُرَاسَانِی :

الإِمَامُ، الزَّاهِدُ، الصَّادِقُ، أَبُو رَجَاءٍ بنُ طَهمَانَ الخُرَاسَانِي، نَزِيلُ البَصْرَة، مَوْلَى عِلْبَاءَ بنِ أَحْمَرَ اليشكرِى. كانَ مِنَ العُلَمَاءِ العَامِلِينَ، وَ كانَ يكتُبُ المَصَاحِفَ، وَ يَتَّقِنُ ذَلِكَ.} (1)

او امام و پیشوا و زاهد و راست گو بود. و از علماءِ عامل به دستورات دین و از نویسندگان قرآن بود و به درستی آن را انجام می داد.

ص: 161

راوی هشتم: شَهر بن حَوْشَب:

وی از راویان بخاری در ادب المفرد و صحیح مسلم و سنن ابی داود و ابن ماجه و ترمذی نسائی می باشد.

وی را بزرگان رجال توثیق کرده اند از جمله آقای العجلی گوید:

{741- شهر بن حوشب: شامیٌ تابعیٌ ثقةٌ.} (1)

او اهل شام و از تابعین و مورد اعتماد و ثقه می باشد.

ص: 164

و راوی نهم:

ابو هریره است که از صحابه می باشد و اهل سنت و وهابیت تمامی صحابه را عادل می دانند! لذا نیاز به توثیق ندارد.

در نتیجه روایت صحیح یا حداقل حسن می باشد و طبق قواعد رجالی اهل سنت و وهابیت روایت حسن مثل روایت صحیح قابل احتجاج است.

ص: 167

اعتراف امام محمد غزالی (عالم بزرگ اهل سنت) به امامت امیر المؤمنین علیه السلام در غدیر خم و بیعت شکنی و غصب خلافت توسط عمر بن خطاب

همان طور که بیان شد هر شخصی که بدون تعصّب به بررسی حدیث غدیر و قرائن آن بپردازد به آسانی در می یابد که غدیر روزی است که رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم جانشین خود را معیّن کرده اند تا اسلام ابتر و ناقص نباشد.

آقای امام ابو حامد غزالی (متوفی 505 هجری) به این حقیقت اعتراف کرده است و سخنانی بیان کرده است که چراغ راهی است برای آنان که تعصّب ندارند و به دنبال کشف حقایق هستند و نمی خواهند کور کورانه از آباء و اجداد شان پیروی کنند کما این که خداوند در قرآن کریم می فرماید:

﴿ وَ إِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَيهِ آبَاءَنَا أَولَوْ كَانَ الشَّيْطَانُ يَدْعُوهُمْ إِلَى عَذَابِ السَّعِيرِ﴾ (لقمان 21)

هنگامی که به آنان گفته می شود از آن چه خدا نازل کرده است پیروی کنید، می گویند: نه، بلکه ما از چیزی پیروی می کنیم که پدران خود را بر آن یافتیم! آیا حتی اگر شیطان آنان را دعوت به عذاب آتش کند باز هم تبعیّت می کنید؟!!

عالم بزرگ اهل سنت آقای غزالی گوید:

{وَ أَجْمَعَ اَلْجَمَاهِیرُ عَلَی مَتْنِ اَلْحَدِیثِ مِنْ خُطْبَتِهِ في یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ بِاتِّفَاقٍ اَلْجَمْعِ، وَ هُوَ یَقُولُ: ﴿ مَنْ کُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاَهُ﴾ فَقَالَ عُمَرُ: بَخْ بَخْ لَکَ یَا أَبَا اَلْحَسَنِ، لَقَدْ أَصْبَحْتَ مَوْلاَیَ وَ مَوْلَی کُلِّ مُؤْمِنٍ، فَهَذَا تَسْلِیمٌ وَ رِضًا وَ تَحْکِیمٌ، ثُمَّ بَعْدَ هَذَا غَلَبَ اَلْهَوَی وَ حُبُّ اَلرِّئَاسَةِ وَ حَمْلُ عَمُودُ الْخِلَافَةِ وَ عُقُودِ النُّبُوَّةِ وَ خَفَقَانَ الْهَوَى فِي قَعْقَعَةُ الرَّايَاتُ وَ اشْتِبَاكِ ازْدِحَامَ الْخُيُولِ وَ فَتَحَ الْأَمْصَارِ وَ سَقَاهُمْ كَأْسُ الْهَوَى فَعَادُوا الَىَّ الْخِلَافِ الاول، ﴿ فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اِشْتَرَوْا بِهِ ثَمَناً قَلِیلاً ﴾ (آل عمران 187)}. (1)

جمهور مسلمین بر متن حدیث غدیر در خطبه پیامبر در روز غدیر خم اتفاق دارند که حضرت فرمود: هر کس من مولای (سر پرست) او هستم پس علی بن ابی طالب مولای (سر پرست) اوست و عمر گفت: تبریک تبریک ای ابا الحسن تو اکنون مولا و رهبر من و تمامی مسلمین شدی، این سخن عمر حکایت از تسلیم او در برابر فرمان پیامبر و رضایت او بر امامت علی بن ابی طالب است اما بعد از این، تحت تأثیر هوای نفس و حُبّ ریاست قرار

ص: 168

و اما جایگاه ابو حامد غزالی نزد بزرگان اهل سنت:

با این که آقای غزالی از بزرگان عامّه است و در بین علماء ایشان شخصیتی جهانی محسوب می شود و کم تر کسی از بزرگان اهل سنت و وهابیت است که او را نشناسد اما با این حال باز هم سخن چند نفر از بزرگان اهل سنت و وهابیت را در مورد شخصیت او بیان می کنیم:

آقای ذهبی در مورد او گوید:

{204 - الغَزَّالِى أَبو حَامِدٍ مُحَمَّدُ بنُ مُحَمَّدِ بن مُحَمَّدٍ

الشَّيخُ، الإمَامُ، البَحْر، حجَّةُ الإسلاَم، أعجوَبة الزَّمَان، زَينُ الدّين، أبُو حَامِد مُحَمَّدُ بنُ مُحَمَّدِ بن مُحَمَّدٍ بنِ أَحْمَدَ الطُّوسِي...} (1)

غزالی شخصی بزرگ و امام و پیشوا و دریای علم و حجت اسلام و اعجوبه زمان و زینت دین بود.

و آقای خیر الدین زِرکلی الدین زرکلى با لقب رفيع (حجة الإسلام) او را معرفی می کند:

{الغَزالی: (450 - 505 ه- = 1058 – 1111 م)

محمد بن محمد بن محمد الغَزَالی الطوسى، أبو حامد، حجة الإسلام...} (2)

ص: 173

اعتراف علماء اهل سنت و وهابیت به این که کلمه مولی به معنای امامت و خلافت (مُتولی اُمورِکم) می باشد.

بزرگان اهل سنت و وهابیت مثل آقای زمخشری (متوفی 538 هجری) (1) و أبی سعود (متوفى 951 ه-) (2) و قسطلانی (متوفی 923 ه-) (3) و آلوسی سلفی (1270 ه-) (4) و در تفسیر الوسیط که جمعی از علماء الأزهر مصر نوشته اند (5) در مورد کلمه (مولی) در آیه 2 سوره مبارکه تحریم می گویند: ﴿ مَولَكُمْ، أَى سَيِّدِكُم و مُتولّى أُمُورِكُم﴾ مولیِ شما است یعنی: سر پرست و متولی اُمور شما می باشد.

بنابراین ثابت می شود که کلمه مولی به معنای متولی اُمور و امامت و خلافت بکار رفته است پس با وجود این که چندین قرینه در حدیث غدیر وجود دارد که کلمه مولی به معنای (متولی امورکم) است چرا به روایات در منابع خود شان بی اعتنائی می کنند و حقیقت را نمی پذیرند؟!!

البته بیان این حقایق برای کسانی است که متعصّب نیست اند و در عقاید تقلید نمی کنند همان گونه که نباید تقلید کنند (تقلید در احکام جایز است نه در عقاید) و خداوند متعال در مورد افرادی که کور کورانه از بزرگان شان تقلید می کنند می فرماید:

ص: 174

اعتراف علماء اهل سنت و وهابیت به این که کلمه مولی به معنای اولویت و سر پرستی (أولی بکم) می باشد.

بزرگان اهل سنت و وهابیت مثل آقای بخاری (متوفی 256 هجری) در صحیح بخاری (1) و آقای فرَاء (متوفی 207 ه-) (2) و أبی عبيدة (210 ه-) (3) و طبری (310 ه-) (4) و ماتریدی (323 ه-) (5) و سمرقندی (375 ه-) (6) و واحدی (468 ه-) (7) و سمعانی (489 ه-) (8) و نیشابوری (553 ه-) (9) و

ص: 186

(حدیث اولویت و سر پرستی): قال رسولُ اللّه: ﴿ علی أَوْلَى النَّاسِ بِكُمْ بَعْدِي﴾: پیامبر اکرم: علی بن ابی طالب بعد از من سر پرست و امام شما می باشد

پیامبر گرامی اسلام صلی اللّه علیه و آله و سلم بر تمامی مسلمین ولایت و امامت دارند و آن حضرت در تمام امور مسلمین چه امور دینی و چه دنیایی، اولی به تصرف نسبت به آنان می باشند چنان چه خداوند متعال در قرآن کریم به آن دستور داده است ﴿ النَّبِى أولَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهم﴾ (احزاب 6) و نبی مکرم صلى اللّه عليه و آله و سلم همین ولایت مطلق و امامت را برای امیر المؤمنین علیه السلام قرار داده اند مانند این روایتِ صحیح السند در منابع اهل سنت و وهابیت که حضرت می فرمایند: ﴿ فَهُوَ أولَی النّاسِ بِکُم بَعدی﴾ على بن ابي طالب بعد از من سر پرست شما می باشد.

همان گونه که در مطالب قبل مشاهده شد رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم با الفاظ مختلف، امامت امیر المؤمنین علیه السلام را به مردم ابلاغ کرده اند مانند لفظِ: خلیفه و مولی و ولی و... که در مباحث قبل با سند صحيح اثبات شد. اما در این جا می خواهیم با لفظ (أولَى) {اولویت و سر پرستی} خلافت بِلا فَصل امیر المؤمنين علیه السلام را اثبات کنیم.

در بحث قبل شما محقق گرامی ملاحظه کردید که بزرگان اهل سنت و وهابیت، لفظ مولی در آیات شریفه را به معنای (أولَى) {اولویت و سر پرستی} استعمال کرده بودند اما در این جا نشان خواهیم داد که نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم با همان لفظِ اولویّت و سر پرستی، امامت امیر المؤمنین علیه السلام را بیان کرده اند تا حجّت برای همگان بیش از پیش تمام شود.

ص: 214

تصحیح روایت توسط آقای هیثمی:

و اما سند روایت متّصل و صحیح است و تمامی راویان این روایت ثقه و مورد اعتماد می باشند و بزرگان اهل سنت و وهابیت به این حقیقت اعتراف کرده اند به طور مثال آقای هیثمی پس از نقل روایت در مورد سند روایت گوید:

{رَوَاهُ الطَّبَرَانِي، وَ فِيهِ ذكينٌ ذَكَرَهُ ابْنُ أَبي حَاتِم وَلَمْ يَضَعْفُهُ أَحَدٌ، وَ بَقِيةُ رِجَالِهِ و ثُقُوا} (1)

این روایت را طبرانی نقل کرده است و در آن دکین است که ابن ابی حاتم او را ذکر کرده و هیچ کسی او را تضعیف نکرده است و بقیه راویان این روایت ثقه می باشند.

و خوب است بدانید که جناب دُکَین از صحابه است و نزد اهل سنت و وهابیت، تمامی صحابه عادل می باشند، بنابراین تمامی راویان این روایت دارای مقام وثاقت هستند و روایت متّصل و صحیح می باشد.

ص: 218

اما در این جا به بررسی تک تک راویان این روایت می پردازیم تا وثاقت راویان را با چشمان خود ببینید:

راوى دوم: أَحْمَدُ بْنُ زُهَير التُسْتَرى:

افراد بسیاری او را توثیق و مدح کرده اند از جمله آقای ذهبی در مورد ایشان گوید:

{ 213 - التُّستَرِى:

الإمَامُ، الحُجَّةُ، المُحَدِّثُ، البَارِعُ، عَلَمُ الحُفَّاظِ، شَيخُ الإسلاَمِ، أبُو جَعْفَرٍ أَحْمَدُ بنُ يُحْيِي بنِ زُهَيْرٍ التُّستَرِى، الزَّاهِدُ.} (1)

او امام و حجّت و محدّث و بارع و از برترین حافظان حدیث و شیخ الاسلام و زاهد می باشد.

ص: 224

راوى سوم: مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ بْنِ كرَامَةَ:

او راوی صحیح بخاری و سنن أبو داود و ترمذی و ابن ماجه می باشد. و افراد بسیاری او را توثیق و مدح کرده اند از جمله آقای ذهبی در مورد ایشان گوید:

{108 - ابْنُ كرَامَةَ:

الإمَامُ المُحَدَّثُ، الثِّقَةُ، أبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بنُ عُثْمَانَ بن كرَامَةً.} (1)

او امام و محدّث و ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 227

راوی چهارم: عُبَيْدُ اللّه بْنُ مُوسَى:

او راوی صحیح بخاری و صحیح مسلم و سنن أبو داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه می باشد. و افراد بسیاری او را توثیق و مدح کرده اند از جمله آقای ابن حجر عسقلانی (از بزرگان علم رجال اهل سنت و وهابیت) به وثاقت او اشاره می کند و می گوید: او ثقه و مورد اعتماد است. (1)

راوی هفتم: وَهب بن حَمْزَة (جمرة):

او نیز از صحابه می باشد و افرادی از جمله آقاى أبو نعيم الأصبهانی (متوفی: 430 ه-) در کتابش (معرفة الصحابة) او را از صحابه می شمارد. و همان گونه که بیان شد اهل سنت و وهابیت تمامی صحابه را عادل می دانند و نیاز به توثیق ندارد. و ابو نعيم همين روايتِ أولويّت و سر پرستیِ امیر المؤمنین علیه السلام را از او نقل می کند. (1)

ص: 235

علی بن ابی طالب علیه السلام نفس و جان پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم: (آیه مباهله سند افضلیّت و امامت امیر المؤمنین علیه السلام)

یکی از برترین فضایل امیر المؤمنین علیه السلام که هیچ یک از انبیاء و صحابه و.... آن را دارا نیست این است که طبق آیه شریفه مباهله، حضرت امیر المؤمنین علیه السلام نفس پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم می باشند و وقتی نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم افضل مخلوقات است، نفس ایشان هم افضل مخلوقات می باشد و بسیار روشن است که تا وقتی نفس پیامبر صلی اللّه علیه و آله وسلم حضور دارد خلافت از آن ایشان است زیرا نمی شود نفس پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم زنده باشد و شخص دیگری جای پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم را بگیرد بنابراین هر کسی بر ایشان مقدّم شود خلافت را غصب کرده است.

زمانی که قرار شد بین نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و نصاری نجران مباهله انجام شود خداوند وحی کرد:

﴿ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءكُمْ وَ نِسَاءَنَا وَ نِسَاءَكُمْ وَ أَنْفُسَنَا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ﴾ (آل عمران 61)

به آنان بگو: ما فرزندان خود را می آوریم و شما هم فرزندان خودتان را و ما زنان خود را می آوریم و شما هم زنان خود را، و ما نفس و جان خودمان را می آوریم و شما هم نفس و جان های خودتان را بیاورید سپس مباهله کنیم و لعنت خداوند را بر دروغ گویان قرار دهیم.

طبق روایات صحيح السندِ اهل سنت و وهابیت، پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم از فرزندان: امام حسن علیه السلام و امام حسین صلی اللّه علیه و آله و سلم و از زنان: فقط حضرت صديقة طاهرة علیها السلام و امام علی علیه السلام را به عنوان نفس خویش برای مباهله به همراه خود بردند که نصاری نجران با دیدن چهره های پر نور اهل بیت علیهم السلام با خود گفتند: اگر ایشان دست به سوی آسمان بلند کنند و ما را نفرین کنند قطعاً از نسل ما اثری باقی نخواهد ماند و از مباهله صرف نظر کردند.

به طور مثال در روایت صحیح مسلم (صحیح ترین کتاب اهل سنت و وهابیت) آمده است که پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم از نازل شدن آیه مباهله، امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه علیها السلام و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام را به همراه خود بردند و فرمودند: اینان اهل بیت من هستند.

ص: 238

اما متن روایت صحیح مسلم:

{ 32 - (2404) حَدَّتَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبَّادٍ - وَ تَقَارَبَا فِي اللَّفْظِ - قَالَا: حَدَّتَنَا حَاتِمٌ وَ هُوَ ابْنُ إِسْمَاعِيلَ - عَنْ بُكيرِ بنِ مِسْمَارٍ، عَنْ عَامِرِ بْن سَعْدِ بْن أبي وَقَّاصٍ، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: أَمَرَ مُعَاوِيةٌ بْن أبي سُفْيانَ سَعْدًا فَقَالَ: مَا مَنَعَكَ أَن تَسُبَّ أبا التَّرَاب ؟ فَقَالَ: أمَّا مَا ذَكَرْتُ ثَلَاثًا قَالَهُنَّ لَهُ رَسُولُ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ فَلَنْ أسْبَهُ، لَأَنْ تَكونَ لِى وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ أَحَبُّ إِلَى مِنْ حُمْرِ النَّعَمِ، سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وَ سَلَّمَ يَقُولُ لَهُ، خَلَفَهُ فِي بَعْض مَغَازِيهِ، فَقَالَ لَهُ عَلِي: يا رَسُولَ اللّهِ خَلَقْتَنِي مَعَ النِّسَاءِ وَ الصِّبْيانِ ؟ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللّه صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: «أَمَا تَرْضَى أَنْ تَكونَ مِنِّي بِمَنْزلَة هَارُونَ مِنْ مُوسَى؟ إلَّا أَنَّهُ لَا نُبُوَّةَ بَعْدِي» وَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ يَوْمَ خَيْبَرَ «لَأَعْطِينَ الرَّايَةَ رَجُلًا يحِبُّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ، وَ یحِبُّهُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ»

قَالَ فَتَطَاوَلُنَا لَهَا فَقَالَ: «ادْعُوا لِي عَلِيا» فَأتِي بِهِ أَرْمَدَ، فَبَصَقَ فِى عَيْنِهِ وَ دَفَعَ الرآيةَ إِلَيهِ، فَفَتَحَ اللّهُ عَلَيهِ، وَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: ﴿ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَ أَبْنَاءكُمْ﴾ [آل عمران: 61] دَعَا رَسُولُ اللّه صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ عَلِيا وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَنًا وَ حُسَيْنًا فَقَالَ: «اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِى».} (1)

معاویه به سعد امر کرد (که به امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام فحش دهد) (2) و گفت: چه چیز تو را مانع شده است که به ابو تراب فحش نمی دهی؟!!! سعد گفت: یادم می آید از سه فضیلت که پیامبر برای علی بن ابی طالب گفته است به همین خاطر هرگز او را فحش نمی دهم و اگر یکی از آن فضائل برای من بود از شتران سرخ مو برایم بیش تر ارزش داشت: (3)

فضیلت اول:

شنیدم در روزی که پیامبر به جنگ می رفت، علی بن ابی طالب را جانشین خود قرار داد، علی گفت: ای رسول خدا مرا جانشین خود در بین زنان و فرزندان قرار می دهید؟ حضرت فرمود: آیا دوست نداری که نزد من مانند هارون باشی برای موسی؟ الا این که بعد از من

ص: 239

پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و امیر المؤمنین علیه السلام از یک نور خلق شده اند: (حدیث نور سند افضلیّت امیر المؤمنین علیه السلام بر تمامی مخلوقات)

یکی دیگر از فضائل بی نظیر امیر المؤمنین علیه السلام که هیچ کدام از پیامبران و صحابه آن را دارا نبوده اند این است که امیر المؤمنین علیه السلام و پیامبر اکرم صلى اللّه عليه و آله و سلم چهار هزار سال پیش از آن که حضرت آدم علیه السلام خلق شود یک نور بوده اند و پس از خلقت حضرت آدم علیه السلام، آن نور به دو بخش تقسیم شده است یکی نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و دیگری امیر المؤمنین علیه السلام.

حدیث نور مانند آیه مباهله ثابت می کند که امیر المؤمنین علیه السلام نفس و جان و نور نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم می باشد بنابراین بسیار روشن است که پس از شهادت رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم، (1) افضل صحابه و جانشین رسول خاتم صلی اللّه علیه و آله و سلم، نفس و جان و نور ایشان می باشد زیرا نمی شود جان و نفس پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم حضور داشته باشد اما شخص دیگری بر نفس ایشان مقدّم شود، بنابراین هر شخصی بر نفس پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم مقدّم شود و خلافت را بر عهده بگیرد طبق قاعده ی عقلی (قُبح تقدیم مفضول بر فاضل) خلافت را غضب کرده است زیرا در جایگاهی قرار گرفته است که از آن ایشان نیست.

این فضیلت بی نظیر در منابع اهل سنت و وهابیت با سند متصّل و صحیح آمده است.

به عنوان مثال عالم بزرگ اهل سنت علامة سبط ابن الجوزی (متوفی 654 هجری) در کتاب معروفش (تذكرة الخواص) با سند صحیح این گونه روایت می کند:

{قال احمد فی الفضائل: حدثنا عبد الرزاق عن معمر عن الزهری عن خالد بن معدان عن زاذان عن سلمان قال: قال رسول اللّه كنت انا و على بن ابى طالب نورا بين يدى اللّه تعالى قبل أن يخلق آدم باربعة آلاف عام فلما خلق آدم قسم ذلك النور جزئين فجزء أنا و جزء على، و فی رواية خلقت أنا و علی من نور واحد} (2)

پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: چهار هزار سال پیش از آن که آدم آفریده شود، من و علی بن ابی طالب یک نور بودیم در پیش گاه خداوند، هنگامی که آدم آفریده شد آن نور به دو بخش تقسیم شد، بخشی من و بخشی علی بن ابی طالب شد. و در روایت دیگر آمده که من و علی از یک نور آفریده شدیم.

ص: 246

و اما بررسی سند روایت:

راوى دوم: عبد الرزاق بن همام بن نافع:

او راوی تمامی صحاح سته است و کم ترین اشکال بر او، ایراد بر صحیح بخاری و مسلم و... است و افراد کثیری او را توثیق کرده اند از جمله آقای خیر الدین زِرکلی گوید:

{من حفاظ الحديث الثقات ... قال الذهبی : و هو خزانة علم } (1)

او از حافظان حدیث و ثقه و مورد اعتماد است و ذهبی گوید: او خزانه علم می باشد.

ص: 254

راوی سوم: معمر بن راشد:

او نیز راوی تمامی صحاح سته می باشد و کوچک ترین اشکال به آن، اشکال به صحیح بخاری و مسلم و ... می باشد و افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی می گوید:

{الإِمَامُ، الحَافِظُ، شَيخُ الإِسْلامِ} (1)

او امام و حافظ و شیخ الاسلام است.

ص: 257

راوی چهارم: محمد بن مسلم الزهرى:

او نیز راوی تمامی صحاح سته می باشد و کوچک ترین اشکال به آن، اشکال به صحیح بخاری و مسلم و ... می باشد و افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی می گوید:

{الإِمَامُ، العَلَمُ، حَافِظُ زَمَانِه} (1)

او امام و علَم و برترین حافظ حدیث در زمان زندگیش می باشد.

ص: 260

راوی پنجم:خالد بن معدان:

او نیز راوی تمامی صحاح سته می باشد و کوچک ترین اشکال به آن، اشکال به صحیح بخاری و مسلم و ... می باشد و افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای عجلی می گوید:

{شامی ،تابعی، ثقة} (1)

ص: 263

راوی ششم: زاذان ابو عمر:

او راوی بخاری در ادب المفرد و صحیح مسلم و سنن ابی داود و ترمذی و ابن ماجه و نسائی می باشد. و افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی او را توثیق می کند. (1)

ص: 266

راوی هفتم:

جناب سلمان فارسی است که از صحابه می باشد و اهل سنت و وهابیت تمامی صحابه را عادل می دانند. بنابراین سند روایت متّصل و صحیح می باشد.

ص: 269

ولادت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام در کعبه

یکی از فضائل امیر المؤمنین علیه السلام که هیچ کدام از انبیاء آن را دارا نیست تا چه رسید به خلفای اهل سنت و وهابیت (ابو بکر و عمر و عثمان) این است که نفس و جان نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم در بهترین مکان زمین یعنی درون کعبه بدنیا آمده است.

بزرگان اهل سنت و وهابیت به این مطلب اعتراف کرده اند و آن قدر روایات در این زمینه زیاد بوده است که حاکم نیشابوری (عالم بزرگ اهل سنت) اعتراف می کند که این روایات متواتر می باشد.

و آقای مسعودی (متوفی 346 هجری) مورّخ و ادیب مشهور اهل سنت می گوید:

{و كان مولوده في الكعبة} (1)

ولادت علی بن ابی طالب در کعبه بوده است.

ص: 273

و آقای ابن صبّاغ مالکی (متوفی 855 هجری) که در زمان خودش از بزرگان مالکی مذهب ها بود این گونه اعتراف می کند:

علی بن ابی طالب در مکه مشرفه در داخل بيت الحرام در روز جمعه سیزدهم رجب سال سی ام عام الفيل متولد شد و پیش از او هیچ کسی در کعبه متولد نشده است و این فضیلتی است که خداوند به جهت بزرگ داشت مقام او و اظهار جلالت او مخصوص حضرتش گردانیده است. (1)

ص: 277

و آقای گنجی شافعی (متوفی 658 هجری) در مورد ولادت امیر المؤمنین علیه السلام این گونه اعتراف می کند:

امير المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام در شب جمعه سیزدهم رجب، سی ام عام الفیل در شهر مکه در بیت اللّه بدنیا آمد و هیچ کسی پیش از آن و بعد از آن در کعبه بدنیا نیامده است و این فضیلت بخاطر این است که خداوند می خواهد او را اکرام و از مقام بلند او تجلیل کند. (1)

ص: 280

و آقای شاه ولی اللّه دهلوی (متوفی 1176 هجری) که از علماء بزرگ هند است در مورد ولادت امیر المؤمنین علیه السلام گوید:

از مناقب وی، رضی اللّه عنه که در حین ولادت او ظاهر شد یکی آن است که در جوف کعبه معظمه تولد یافت. (1)

سخنان و اعترافات علماء اهل سنت و وهابیت در مورد ولادت امیر المؤمنین علیه السلام در کعبه بسیار زیاد است لذا جهت نمونه سخن چند نفر از آنان خدمت شما محقق گرامی تقدیم شد.

ص: 283

پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم و بیان عصمت و افضلیّت امام علی علیه السلام: قال رسول اللّه: ﴿ عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ ، لَن یَفتَرِقا حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ﴾

یکی دیگر از روایات که با سند صحیح در منابع اهل سنت و وهابیت آمده است و به افضلیّت و عصمت و امامت حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام دلالت دارد روایتی است که نبی مکرم صلى اللّه عليه و آله و سلم فرمودند:

﴿ عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ عَلِیٍّ ، لَن یَفتَرِقا حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ﴾

علی با قرآن است و قرآن با علی است و هرگز علی بن ابی طالب و قرآن از یک دیگر جدا نمی شوند (عصمت) تا روز قیامت در کنار حوض کوثر با من ملاقات کنند.

این فضلیت بی نظیر مخصوص مولایم حضرت مولی الموحّدین علیه السلام است که دارای مقام عصمت می باشد و قرآن ملازم و همراه ایشان می باشد.

یکی از اصلی ترین وظایف خلیفه و جانشین رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم حفظ و حراست از عقاید و احکام و کِیان اسلام است و هیچ کسی نمی تواند به این مهم دست پیدا کند مگر دارای مقام والای عصمت باشد و به همین خاطر خداوند متعال براى إكمال دین و ادامه پیدا کردن اسلام بعد از نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم، جانشینان معصوم قرار داد تا دین الهی بدون کم و کاست و بدعت و بیچارگی تا روز قیامت بر قرار باشد و خداوند بعد از مراسم جانشینی امیر المؤمنین علیه السلام در غدیر خم، راضی شد که اسلام دین الهی باشد. بنابراین خداوند کارش را بدون نقص و کاستی انجام داده است اما بشر را مختار آفریده است تا هر کسی به اختیار خود سعادت و شقاوتش را رقم بزند.

حال سؤال این است آیا شخصی که دارای مقام عصمت و مصون از هر گونه خطا و بدعت است و تا روز قیامت با قرآن و قرآن با اوست، بهتر است جانشین پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم باشد یا افرادی که طبق روایات صحيح السند اهل سنت و وهابیت، خداوند را دارای جسم و سنگین وزن و نیازمند به نشستن بر روی عرش و... می دانند؟!! و احکام فردی خود را مثل تیمم و.... یاد نداشته اند؟!! و یا به صراحت احكام الهی را تعطیل می کردند (بدعت) و حلال الهی را حرام می کردند و با شجاعت می گفتند: خدا و رسول به فلان کار دستور داده و رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم و صحابه انجام می داده اند اما من آن را حرام اعلام می کنم و هر کسی از این به بعد (این حکم الهی را) انجام دهد مجازات می کنم؟!! و این حقایق در كتب اهل سنت و وهابیت با سند صحیح در مورد خلفاء ایشان موجود است.

ص: 286

تصحیح روایت توسط حاکم نیشابوری و ذهبی:

آقای حاکم نیشابوری بعد از متن روایت در مورد سند روایت گوید:

(هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحُ الْإِسْنَادِ وَ أبُو سَعِيدٍ التَّيمی هُوَ عُقَيصَاءُ ثِقَةٌ مَأمُونٌ)

سند روایت صحیح است و ابو سعید التیمی که عقیصاء است ثقه و مورد اعتماد است.

و آقای ذهبی که در مورد روایات فضائل اهل بیت علیهم السلام بسیار سر سختانه عمل می کند و با کوچک ترین مشکل سند را تضعیف می کند در ذیل روایت گوید:

{[التعلیق- من تلخيص الذهبی] 4628 – صحيح. و ابو سعيد عقيصاء ثقةٌ مَأْمُونٌ}

این روایت صحیح است. و ابو سعید ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 288

ابلاغ سوره برائت توسط امیر المؤمنین علیه السلام و اثبات افضلیّت: و برتری و امامت امیر المؤمنین علیه السلام بر ابو بکر

یکی دیگر از روایات صحیح السند اهل سنت و وهابیت که به روشنی دلالت بر افضلیّت و امامت امیر المؤمنین علیه السلام بر ابو بکر دارد، روایت ابلاغ سوره برائت توسط مولی الموّحدين على بن ابي طالب علیه السلام می باشد.

آقایان احمد بن حنبل (امام حنابله) و هیثمی و ترمذی و ألبانی وهابی و... روایت کرده اند که رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم ابو بکر را برای خواندن سوره برائت بر کفار و مشرکین به مکه فرستاد اما وقتی مقدار زمانی گذشت جبرئیل نازل شد و به پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم دستور داد که ای رسول خدا این سوره را یا خودت یا شخصی که از خودت می باشد باید برای مشرکین بخواند.

در این هنگام رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم به امام علی علیه السلام دستور داد که خودت را به ابو بکر برسان و آیات را از او بگیر و خودت این مأموریت را انجام بده. ابو بکر از این جریان به شدت ناراحت شده بود و دلیل آن را از پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم پرسید و آن حضرت فرمود: خداوند دستور داد که این مأموریت را یا خودت انجام بده یا شخصی که از خودت می باشد ﴿ اُمِرتُ أن لا یُبَلِّغَهُ إلّا أنَا أو رَجُلٌ مِنّی﴾.

و این لفظ (أو رجل منی) اشاره به همان آیه مباهله و حدیث نور است که حضرت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام نفس پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم می باشد و یکی از وظایف رسالت ابلاغ آیات قرآن است و هر زمان نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم این کار را انجام ندهد باید نفس ایشان انجام دهد نه شخص دیگر.

این روایت به روشنی دلالت بر افضلیّت و برتری امیر المؤمنین علیه السلام بر ابو بکر دارد و نشان می دهد که ابو بکر حق ندارد حتی برای خواندن چند آیه از قرآن کریم برای کفار و مشرکین، جانشین پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم شود تا چه رسد به خلافت بعد از نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم .

و تمامی صاحبان خرد و اندیشه می دانند که طبق قاعده ی قُبح تقدیم مفضول بر فاضل، با وجود این روایات صحیح السند، ابو بکر نمی تواند بر امیر المومین علیه السلام مقدّم شود و خلافت را بدست گیرد، بنابراین خلیفه رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم کسی نیست مگر امام المتّقين على بن ابي طالب علیه السلام که افضل بر ابو بکر و تمامی صحابه می باشد.

ص: 294

تصحیح روایت توسط احمد محمد شاکر:

شارح مسند احمد یعنی آقای احمد محمد شاکر (از شارحین بنام اهل سنت و وهابیت) در ذیل این روایت گوید:

{(4) - إسناده صحيح، زيد بن يثيع، بضم الياء التحتية و فتح الثاء المثلثة و بعدها تحتية ساكنة ثم عين مهملة: تابعى ثقة، و يقال فى اسم أبيه " أثيع" أيضاً، بقلب الياء الأولى همزة.} (1)

سند روایت صحیح است و زید بن یثیع از تابعین و ثقه و مورد اعتماد می باشد.

ص: 295

تصحیح روایت توسط هیثمی:

و آقای هیثمی (متوفی 807 ه-) که از بزرگان اهل سنت می باشد پس از نقل این روایت در مورد سند روایت گوید: {قُلْتُ: فِی الصَّحِيحِ بَعْضُهُ. رَوَاهُ أَحْمَدُ، وَ رِجَالُهُ ثِقَاتٌ.} (1)

مقداری از این روایت در صحیح بخاری آمده است! و این روایت را احمد بن حنبل در کتاب مسند آورده و تمامی راویان آن ثقه و مورد اعتماد هستند.

ص: 298

تصحیح روایت توسط البانی:

و آقاى ألباني وهابی {که روایات صحیح السند در کتاب سنن ترمذی را در کتابی به عنوان (صحيح سنن الترمذی) جمع آوری کرده است} در مورد سند این روایت که در سنن ترمذی آمده است گوید: (حسنُ الإسناد) (1)

سند این روایت حسن است. (الحسن كالصحيح في الاحتجاج)

ص: 301

امير المؤمنین علیه السلام و بیانِ اَفضلیّت و اَعلمیّت و امامت خود در زمان حیات پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم : (حديث اُخوّت و حديث ولایت و حدیث وارث)

روایات دیگری در منابع اهل سنت و وهابیت با سند صحیح وجود دارد که امیر المؤمنین علیه السلام به صراحت امامت و اعلمیّت و افضلیّت خود را در زمان حیات پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم برای همگان بیان کرده اند به طور مثال آقای حاکم نیشابوری و طبرانی و هیثمی و.... این گونه روایت کرده اند:

{عَنِ ابْنِ عَبَّاس رَضِي اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: كَانَ عَلَى يَقُولُ فِي حَياة رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَ سَلَّمَ: " إنَّ اللَّهَ يَقُولُ: ﴿ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ﴾ [آل عمران: 144] وَ اللَّهِ لَا نَنْقَلِبُ عَلَى أعْقَابنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّهُ، وَ اللَّهِ لَئِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ لَا قَاتِلَنَّ عَلَى مَا قَاتَلَ عَلَيْهِ حَتَّى أَمُوتَ، وَ اللَّهِ إِنِّي لَأَخُوهُ وَ وَلِيهُ ، وَ ابْنُ عَمِّهِ وَ وَارثُ عَلْمِهِ، فَمَنْ أَحَقُ بهِ مِنِّى} (1)

ابن عباس گوید: علی بن ابی طالب دائماً در زمان حیات پیامبر می فرمود: خداوند می فرماید: ﴿ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِکم﴾ [آل عمران :144] (آیا اگر پیامبر از دنیا برود یا شهید شود شما به عصر جاهلیت بر می گردید؟) به خدا قسم بعد از این که خداوند ما را هدایت کرده است هرگز به دوران جاهلیّت و کفر بر نخواهیم گشت و به خدا قسم اگر پیامبر از دنیا برود یا شهید شود ما راهش را ادامه می دهیم تا از دنیا برویم و به خدا قسم که من برادر پیامبر می باشم و جانشین ایشان هستم و پسر عمو و وارث پیامبر می باشم پس چه کسی سزاوار تر است از من به پیامبر؟!!(غیر از من چه کسی می تواند جانشین پیامبر باشد؟)

ص: 304

تصحیح روایت توسط هیثمی:

این روایت را آقای حاکم نیشابوری در کتابش (المستدرک علی الصحیحین) آورده و هیچ اشکالی به سند روایت نتوانسته است بگیرد و هم چنین آقای ذهبی که در تضعیف فضائل اهل بیت علیه السلام مشهور است در مقابل سند روایت سکوت کرده است و نتواسته ایرادی بگیرد اما آقای هیثمی پس از نقل روایت می گوید: (رواه الطبرانی و رجاله رجال الصحيح)

این روایت را طبرانی در کتاب المعجم الکبیر آورده است و راویان آن از روُات صحیح بخاری و مسلم می باشند.

بنابراین روایت صحیح می باشد و کوچک ترین اشکال به آن تضعیف صحیحین است.

ص: 305

امام علی علیه السلام محبوب ترین شخص نزد خداوند متعال (حديث طير)

یکی دیگر از روایات صحیح السند اهل سنت و وهابیت که به صراحت دلالت بر افظلیّت و امامت امیر المؤمنین علیه السلام دارد حدیث طیر می باشد.

مخالفین بسیار از حدیث طیر اجتناب می کنند و تا به حال بسیار تلاش کرده اند تا این روایت را انکار و تضعیف کنند زیرا اگر این روایت با سند صحیح وجود داشته باشد به راحتی امامت و خلافت بلا فصل امیر المؤمنین علیه السلام را اثبات می کند زیرا هیچ صاحب عقلی بهترین و برترین بنده ی خدا را کنار نمی گذارد تا شخص دیگری را خلیفه خداوند و جانشین رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم قرار دهد و اگر چنین کاری کند با قاعده عقلی (قُبح تقدیم مفضول بر فاضل) مخالفت کرده است و از دایره ی عُقلاء خارج است.

آقای طبرانی (متوفی 360 هجری) که از بزرگان اهل سنت و وهابیت محسوب می شود در کتاب المعجم الكبير با سند صحيح این گونه روایت می کند:

﴿ أَنَّ النَّبِي صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ أتِي بِطَير، فَقَالَ: «اللهُمَّ اثْتِنِي بأحَبِّ خَلْقِكَ إِلَيْكَ يَأْكُلُ مَعِي مِنْ هَذَا الطَّير» فَجَاءَ عَلِي رَضِى اللّهُ عَنْهُ} (1)

سفینه غلام پیامبر گوید: برای پیامبر مرغ بریان شده ای آوردند، رسول اللّه فرمودند: خدایا محبوب ترین شخص در پیشگاهت را بفرست تا با من از این مرغ بریان تناول کند در این هنگام علی بن ابی طالب تشریف آورد و از آن تناول کرد.

ص: 312

تصحیح روایت توسط هیثمی:

راویان این روایت از رُوات صحیح بخاری و مسلم می باشند و کوچک ترین اشکال به آنان در واقع اشکال به صحیحین می باشد و آقای هیثمی پس از نقل روایت در مورد سند آن گوید:

{ رَوَاهُ الْبَزَّارُ وَ الطَّبَرَانِي بِاخْتِصَارِ، وَ رِجَالُ الطَّبَرَانِي رِجَالُ الصَّحِيحٍ غَيرَ فِطْرِ بْن خَلِيفَةً، وَ هُوَ ثِقَةٌ} (1)

این را آقای البزّار روایت کرده و آقای طبرانی با اختصار آورده و راویان سند طبرانی از رُوات صحیح بخاری و مسلم هستند به غیر از فطر بن خلیفه که آن هم ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 316

بررسی سند روایت

راوی دوم: احمد بن محمد بن عبد العزيز الوشاء:

آقای ذهبی در مورد او گوید:

{82 - الوَشَّاءُ:

الشَّيحُ الثِّقَةُ، العَالِمُ، أبُو بَكرٍ أَحْمَدُ بنُ مُحَمَّدِ بنِ عَبْدِ العَزِيزِ بنِ الجَعْدِ الوَشَّاءُ، البَغْدَادِي.} (1)

او شخصی بزرگ و عالم و ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 327

راوى سوم: سلمة بن شبيب المسمعى:

او راوی صحیح مسلم و سنن أبى داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه می باشد آقای ذهبی در مورد او گوید:

{ 97 - سَلَمَةُ بنُ شَبِيبٍ (م، 4):

الإِمَامُ، الحَافِظُ، الثِّقَةُ، أبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ الحَجْرِى، المِسْمَعِى، النَّسَائِي، نَزِيلُ مَكةَ.} (1)

او امام و حافظ و ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 330

راوی چهارم: عبد الرزاق بن همام الحميری:

او راوی صحیح بخاری و مسلم و سنن أبی داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه می باشد افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای زِرکلی گوید:

{الصَّنْعَانی:

عبد الرزاق بن همام بن نافع الحميری، مولاهم، أبو بكر الصنعانی: من حفاظ الحديث الثقات، من أهل صنعاء. كان يحفظ نحوا من سبعة عشر ألف حديث. له (الجامع الكبير) فی الحديث، قال الذهبی: و هو خزانة علم} (1)

او از حافظان حدیث و از ثِقات می باشد و ذهبی گوید: او خزانه ی علم است.

ص: 333

راوی پنجم: عبد الرحمن بن عمرو الأوزاعی:

او نیز از راویان صحیح بخاری و مسلم و سنن أبی داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه می باشد افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای ابن حجر عسقلانی گوید:

{3967- عبد الرحمن ابن عمرو ابن أبي عمرو الأوزاعی أبو عمرو الفقيه ثقة جليل من السابعة مات سنة و خمسين.} (1)

او فقیه و ثقه و مورد اعتماد است.

ص: 336

راوی ششم: يحيى بن أبی كثير الطائی:

او نیز از راویان صحیح بخاری و مسلم و سنن أبی داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه می باشد افراد زیادی او را توثیق کرده اند از جمله آقای ذهبی گوید:

{9 - يحيى بنُ أبِى كثِيرٍ أبُو نَصرٍ الطَّائِی مَوْلاَهُم علیه السلام:

الإِمَامُ، الحَافِظُ، أَحَدُ الأَعْلام، أبُو نَصْرٍ الطَّائِي مَوْلاهُم، اليمَامِی... و كانَ طَلاَّبَةٌ لِلْعِلْم حُجَّةً.} (1)

او امام و حافظ و یکی از بزرگان است ... و او حجّت است.

ص: 339

راوی هفتم:

انس بن مالک صحابی است که نیاز به توثیق ندارد زیرا اهل سنت و وهابیت تمامی صحابه را عادل می دانند. بنا بر این روایت صحیح می باشد.

ص: 342

اعتراف عایشه به افضلیّت و برتری امام علی علیه السلام

عایشه وقتی فهمید که پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم علی بن ابی طالب علیه السلام را بیش تر از پدرش (ابو بکر) دوست دارد بر سر پیامبر فریاد کشید!!!

در روایات اهل سنت و وهابیت با سند صحیح آمده است که عایشه وقتی فهمید که نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم علی بن ابی طالب علیه السلام را بیش تر از پدرش ابو بکر دوست دارد بر سر رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم فریاد می کشید!!! و می گفت: الان فهمیدم که علی محبوب تر است نزد تو از پدرم ابو بکر!!!

در حالی که خداوند در قرآن می فرماید:

﴿ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَاتَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِى وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَولِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْض أن تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَ أَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ (2) إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُول اللَّهِ أُولَئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ (3) ﴾ (الحجرات 2 و 3)

ای کسانی که ایمان آورده اید صدای تان را بلند تر از صدای پیامبر نبرید و در برابر او بلند سخن مگویید و داد و فریاد مکنید آن گونه که بعضی از شما در برابر یک دیگر بلند سخن می گوید زیرا اعمال تان از بین می رود در حالی که متوجه نمی شوید.

آنان که صدای خود را نزد رسول اللّه بلند نمی کنند کسانی هستند که خداوند قلب های شان را برای تقوی امتحان کرده است (با تقوا هستند) و برای آنان مغفرت و اجر بزرگ می باشد.

این روایت مانند روایت قبل به روشنی حقایق صدر اسلام را مشخص می کند که چرا سقیفه ایجاد شد و حق علی بن ابی طالب علیه لسلام غصب شد زیرا بعضی صحابه چشم دیدن برتری علی بن ابی طالب علیه السلام را نداشته و در زمان پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم در مقابل ایشان ایستاده اند تا چه رسد بعد از شهادت نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و از این روایت افضلیّت و برتری امیر المؤمنین علیه السلام بر ابو بکر روشن می شود و طبق قاعده قُبح تقدیم مفضول بر فاضل، خلیفه بلا فصل رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم فقط علی بن ابی طالب علیه السلام می باشد و این که وهابیون بر روی منابر فریاد می کشند که محبوب ترین فرد نزد پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم ابو بکر است و او افضل صحابه است دروغی بیش نیست. و نکته دیگری که از این روایت مشخص می شود بطلان نظریه عدالت تمامی صحابه است که یکی از اصلی ترین اعتقادات اهل سنت و وهابیت می باشد.

ص: 343

تصحیح روایت توسط هیثمی:

اما سند روایت متّصل و راویان این روایت تماماً از رُوات صحیح بخاری و مسلم و همگی دارای مقام وثاقت و مقبولیّت می باشند بنابراین سند روایت صحیح است و کوچک ترین اشکال به آن در واقع اشکال به صحیح بخاری و مسلم است و به همین خاطر آقای هیثمی در مورد سند روایت گوید:

(رَوَاهُ الْبَزَّارُ، وَ رجَالُهُ رِجَالُ الصَّحِيح) (1)

این روایت را آقای البزّار در کتابش آورده و راویان این روایت، همان راویان صحیح بخاری و مسلم می باشند.

ص: 348

اعترافی دیگر از عایشه در مورد افضلیّت امیر المؤمنین علیه السلام: (عایشه: محبوب ترین شخص نزد پیامبر در بین مردان علی بن ابی طالب و در بین زنان فاطمه زهرا است)

روایت دوم:

{جُمَيعِ بْنِ عُمَيْرٍ قَالَ: دَخَلْتُ مَعَ عَمَّتِي عَلَى عَائِشَةَ فَسَأَلْتُ: أى النَّاسِ كانَ أَحَبَّ إِلَى رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ وَ سَلَّم؟ قَالَتْ: فَاطِمَةُ، فَقِيلَ: مِنَ الرِّجَالِ؟ قَالَتْ: زوجها} (1)

جميع بن عمیر گوید: نزد عایشه رفتیم و از او پرسیدم: چه کسی نزد رسول اللّه محبوب ترین شخص بود؟ عایشه گفت: فاطمه، گفتم: از مردان؟ گفت: همسرِ فاطمه، علی بن ابی طالب.

آقای ألبانی که از علماء بزرگ وهابیت می باشد در مورد سند این روایت که در کتاب مشکاة المصابیح می باشد گوید:

(اسناده حسن وله عنده شاهد من حديث بريدة و حسنه ايضاً)

سند روایت حسن است و شاهد مثال دیگری هم دارد و آن روایت بریده است که آن هم حسن می باشد.

بنابراین عایشه اعتراف به افضلیّت امیر المؤمنین علیه السلام کرده است و خلیفه رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم کسی نیست مگر افضل الناس یعنی حضرت مولی الموحّدين على بن ابي طالب علیه السلام.

ص: 355

اعتراف سعد بن ابی وقاص صحابی به افضلیّت امیر المؤمنین علیه السلام

سعد بن ابی وقاص: علی بن ابی طاب اولین مسلمان است، و اولین کسی است که پشت سر پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم نماز خوانده و زاهد ترین مردم و عالم ترین مردم است. و همسر فاطمه زهرا می باشد و پرچم دار غَزَوات رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم است.

بسیاری از صحابه به افضلیّت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام اعتراف کرده اند که یکی از آنان سعد بن ابی وقاص می باشد.

آقای حاکم نیشابوری (عالم بزرگ اهل سنت و وهابیت) با سند صحیح این گونه روایت می کند:

{6121 – فَحَدَّتَنَا بِشَرْحٍ، هَذَا الْحَدِيثِ الشَّيخُ أَبُو بَكْرِ بْنُ إِسْحَاقَ، أَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِي بْنِ زِيَادِ السَّرِى، ثَنَا حَامِدُ بْنُ يَحْيِي الْبَلْخِي بمَكةَ، ثَنَا سُفْيانُ، عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْن أَبي خَالِدٍ، عَنْ قَيس بْنِ أَبِى حَازِمٍ، قَالَ: كُنْتُ بِالْمَدِينَة فَبَينَا أَنَا َأطُوفُ فِى السُّوق إِذْ بَلَغْتُ أحْجَارَ الزَّيتِ، فَرَأَيتُ قَوْمًا مُجْتَمِعِينَ عَلَى فَارِسِ قَدْ رَكِبَ دَابَّةٌ، وَ هُوَ يشتِمُ عَلَى بْنَ أَبِي طَالِب، وَ النَّاسُ وُقُوفٌ حَوَالَيْهِ إِذْ أَقْبَلَ سَعْدُ بْنُ أَبِي وَقَّاصٍ فَوَقَفَ عَلَيْهِمْ، فَقَالَ: «مَا هَذَا؟» فَقَالُوا: رَجُلُ يَشتِمُ عَلى بْن أبي طَالِب، فَتَقَدَّمَ سَعْدٌ فَأَخْرَجُوا لَهُ حَتَّى وَقَفَ عَلَيهِ فَقَالَ: «يا هَذَا، عَلَى مَا تَشْتُمُ عَلِي بْنَ أَبِي طَالِب؟ أَلَمْ يَكُنْ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ؟ أَلَمْ يَكن أوَّلَ مَنْ صَلَّى مَعَ رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ؟ أَلَمْ يَكن أَزْهَدَ النَّاسِ؟ أَلَمْ يَكُنْ أَعْلَمَ النَّاسِ؟» وَ ذَكَرَ حَتَّی قَالَ: «أَلَمْ يَكن خَتَنَ رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ

وَ سَلَّمَ عَلَى ابْنَتِهِ؟ أَلَمْ يَكُنْ صَاحِبَ رَايَة رَسُول اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ فِي غَزَوَاتِهِ؟» ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَ رَفَعَ يَدَيهِ، وَ قَالَ: «اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا يشتِمُ وَلِيا مِنْ أولِيائِكَ، فَلَا تُفَرِّقُ هَذَا الْجَمْعَ حَتَّى تُرِيهُمْ قُدْرَتَكَ». قَالَ قَيسٌ: فَوَ اللَّهِ مَا تَفَرَّقْنَا حَتَّى سَاخَتْ بِهِ دَابَّتُهُ فَرَمَتْهُ عَلَى هَامَتِهِ فِي تِلْكَ الْأَحْجَارٍ ، فَانْفَلَقَ دِمَاغُهُ وَ مَاتَ.} (1)

قیس بن ابی حازم گوید: در بازار مدینه بودم که دیدم مردم در اطراف یک سواره جمع شده اند و آن شخص به علی ابن ابی طالب فحش و نا سزا می داد. سعد بن ابی وقاص گفت: این کیست؟ گفتند: به علی بن ابی طالب فحش می دهد، سعد بن ابی وقاص صحابی جلو آمد و به آن شخص گفت: چرا به علی بن ابی طالب، فحش می دهی؟ آیا علی بن ابی طالب اولین شخص

ص: 359

تصحیح روایت توسط حاکم نیشابوری و ذهبی:

و آقای حاکم نیشابوری پس از نقل روایت در مورد سند روایت گوید:

«هَذَا حَدِيثُ صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِ الشَّيخَينِ، وَلَمْ يَخَرِّجَاهُ»

این روایت طبق مبانی رجالی آقای بخاری و مسلم صحیح می باشد (این روایت مثل روایات صحیح بخاری و مسلم است)

و آقای ذهبی (از بزرگان علم رجال اهل سنت و وهابیت) در مورد سند روایت گوید:

{[التعليق – من تلخيص الذهبی] 6121 - على شرط البخاري و مسلم}

این روایت طبق مبانی رجالی آقای بخاری و مسلم صحیح می باشد (این روایت مثل روایات صحیح بخاری و مسلم است)

بنابراین روایت صحیح است.

ص: 360

اعتراف احمد بن حنبل (امام حنبلی ها) و شافعی (امام شافعی ها) و محمد بن صالح العثيمين (از علماء بزرگ وهابیت) به افضلیّت امام علی علیه السلام بر تمامی صحابه

بسیاری از بزرگان اهل سنت و وهابیت به افضلیّت و برتری امیر المؤمنین علیه السلام بر تمامی صحابه اعتراف کرده اند. و صاحبان عقل می دانند کسی می تواند جانشین برترین مخلوق (یعنی رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم) باشد که از تمامی صحابه برتر بلکه برترین مخلوقات باشد و آن کسی نیست جز حضرت مولی الموحّدين على بن ابی طالب علیه السلام.

افراد زیادی از بزرگان اهل سنت و وهابیت به افضلیّت امام علی علیه السلام بر تمامی صحابه اعتراف کرده اند که به دلیل اختصار فقط اعتراف احمد بن حنبل و شافعی و محمد بن صالح العثيمين وهابی را ذکر می کنیم تا همگان ببینند که راهی جز اعتراف به خلافت بلا فصل امیر المؤمنین علیه السلام وجود ندارد و حجّت بر همگان تمام است.

آقای حاکم نیشابوری روایت می کند که احمد بن حنبل گوید:

{سَمِعْتُ أَحْمَدَ بْنَ حَنْبَل يَقُولُ: «مَا جَاءَ لِأَحَدٍ مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ مِنَ الْفَضَائِلِ مَا جَاءَ لِعَلِي بْن أبي طَالِب رَضِي اللَّهُ عَنْهُ»} (1)

برای هیچ یک از صحابه به اندازه ای که برای علی بن ابی طالب فضیلت آمده است وجود ندارد.

آقای حاکم نیشابوری و ذهبی نتوانسته اند به سند این روایت اشکالی وارد کنند لذا با سکوت از کنار آن گذشته اند.

و این سخن احمد بن حنبل در شرایطی است که بنی اُمیّه اکثر فضایل امیر المؤمنین علیه السلام را نابود کرده اند و به مدت هفتاد سال بر روی منابر، امیر المؤمنین علیه السلام را لعن کرده اند، اما با این حال احمد بن حنبل می گوید: فضائلی که برای علی بن ابی طالب در روایات آمده است برای هیچ یک از صحابه نقل نشده است.

ص: 365

بزرگان صحابه شیعه بوده اند - پیدایش تشیّع از زمان رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و سلم

به اعتراف بزرگان اهل سنت و وهابیت، در زمان رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم بزرگان صحابه شیعه بوده اند و امير المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام را افضل صحابه و برتر از ابو بکر می دانسته اند. بنابراین پیدایش تشیّع در زمان نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم می باشد و شیعه تنها مذهبی است که در عصر نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم وجود داشته است و بقیه فرق اسلامی چندین سال پس از شهادت نبی مکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم بوجود آمده اند و حتی طبق آن چه کار شناسان وهابیت در شبکه های ضد شیعه اعتراف می کنند پیدایش مذهب اهل سنت و جماعت توسط معاویه و در زمان حکومت معاویه بوده است.

اما در این جا به اعترافات سه نفر از علماء اهل سنت و وهابیت اشاره می کنیم که به صراحت بیان می کنند که بزرگان صحابه شیعه بوده اند و تنها مذهب در عصر نبوی تشیّع می باشد:

آقای البانی (که از بزرگان وهابیت است و به بخاری عصر حاضر شهرت دارد) در شرح حال یک راوی اعتراف بسیار جالبی کرده است، ایشان در شرح حال موسی بن قیس می گوید:

{قلت: تفرد العقيلي برميه بالرفض، و ما رواه عنه أن الثورى قال له: أيهما أحب إليك أبو بكر أو على؟ قال: قلت: على. فهذا – و إن كنا لا نوافقه عليه – ليس رفضاً، فكثير من السلف كانوا يفضّلون علياً، فليس هذا بالذي يقدح فيه} (1)

فقط آقای عقیلی گفته است که موسی بن قیس رافضی است و آقای ثوری به موسی بن قیس گفته: کدام یک از این دو نفر محبوب تر و افضل است نزد تو، ابو بکر یا علی بن ابی طالب؟ موسی بن قیس گفت: علی بن ابی طالب افضل است از ابو بکر - هر چند ما وهابیت قبول نداریم که علی از ابو بکر افضل است !!!!- اما این سخن موسی بن قیس دلیل بر رافضی بودنش نیست زیرا بسیاری از سَلَف (صحابه و تابعین) علی بن ابی طالب را افضل از ابو بکر می دانسته اند (یعنی شیعه بوده اند.)

بسیار جالب است که وهابی ها نام دیگر شان را سَلَفی یعنی پیروان سَلَف (صحابه و تابعین) گذاشته اند و بزرگ آنان یعنی البانی می گوید: بسیاری از سَلَف، علی بن ابی طالب را افضل از ابو بکر

ص: 382

و آقای محمد بن عبد الرزاق می گوید:

{الشيعة:

الشيعة لفظ معناه الأتباع و الأنصار يطلق على الواحد و المثنى و الجمع و المذكر و المؤنث، تقول هو شيعة و هما و هم و هن شيعة و جمعه شيع و أشياع، ثم صار علماً بالغلبة على أتباع على بن أبي طالب عليه السلام.

عرف جماعة من كبار الصحابة بموالاة على فى عصر رسول اللّه صلى اللّه عليه و سلم مثل سليمان الفارسی القائل: بايعنا رسول اللّه على النصح للمسلمين و الائتمام بعلى بن أبي طالب و الموالاة له. و مثل أبي سعيد الخدرى الذى يقول: أمر الناس بخمس فعملوا بأربع و تركوا واحدة. و لما سئل عن الأربع قال: الصلاة و الزكاة و صوم شهر رمضان و الحج قيل: فما الواحد آلتی ترموها؟ قال: ولاية على بن أبى طالب قيل له: و إنما لمفروضة معهن قال: هي مفروضة معهن. و مثل أبي ذر الغفاري و عمار بن ياسر و حذيفة بن اليمان و ذى الشهادتين خزيمة بن ثابت و أبى أيوب الأنصارى و خالد بن سعيد بن العاص و قيس ابن سعد بن عبادة و كثير أمثالهم. و من أرادهم فليراجع كتاب الدرجات الرفيعة لابن معصوم.

عرف هؤلاء باسم شيعة على ثم غلب فأطلق فقيل لهم شيعة. ذكر أبو حاتم الرازي في كتاب الزينة فی الألفاظ المتداولة بين أرباب العلوم على ما نقل فى كتاب الروضات أن أول اسم ظهر في الإسلام على عهد رسول اللّه صلى اللّه عليه و سلم الشيعة و كان لقب أربعة من الصحابة و هم أبو ذر و سليمان و عمار و المقداد إلى أن آن أوان صفين فاشتهر بين موالى على عليه السلام... أما ما ذهب إليه بعض المتاب من أن أصل مذهب التشيع من بدعة عبد اللّه ابن سبأ المعروف بابن السوداء فهو و هم و قلة علم بحقيقة مذهبهم. و من علم منزلة هذا الرجل عند الشيعة و براءتهم منه و من أقواله و أعماله و كلام علمائهم في الطعن فيه بلا خلاف بينهم فی ذلک، علم مبلغ هذا القول من الصواب. لا ريب في أن أول ظهور الشيعة كان في الحجاز بلد المتشيع له.} (1)

ص: 391

منابع و مآخذ

1. إرشاد السارى لشرح صحيح البخارى، المؤلف: أحمد بن محمد بن أبي بكر بن عبد الملك القسطلاني القتيبي المصرى، أبو العباس، شهاب الدین (المتوفى: 923 ه-)، الناشر : المطبعة الكبرى الأميرية، مصر، الطبعة: السابعة، 1323 ه-، عدد الأجزاء: 10

2. إزالة الخفاء عن خلافة الخلفاء (ترجمه فارسی) ، المؤلف: ولى اللّه الدهلوى (المتوفى: 1176 ه-)

3. الاستيعاب في معرفة الأصحاب ، المؤلف: أبو عمر يوسف بن عبد اللّه بن محمد بن عبد آلبر بن عاصم النمري القرطبي (المتوفى: 463 ه-)، المحقق: على محمد البجاوي، الناشر: دار الجيل، بيروت، الطبعة: الأولى، 1412 ه- - 1992 م، عدد الأجزاء: 4

4. الأعلام ، المؤلف: خير الدين بن محمود بن محمد بن علی بن فارس، الزركلي الدمشقى (المتوفى: 1396 ه-)، الناشر: دار العلم للملايين الطبعة: الخامسة عشر - أيار / مايو 2002 م

5. الامامة و السياسة ، المولف : أبو محمد عبد اللّه بن مسلم بن قتيبة الدّينورِى (213 ه-)، المحقق: الزيني

6. إيجاز البيان عن معاني القرآن ، المؤلف: محمود بن أبي الحسن بن الحسين النيسابوري أبو القاسم، نجم الدين (المتوفى: نحو 553 ه-)، المحقق: الدكتور حنيف بن حسن القاسمي، الناشر : دار الغرب الإسلامي - بيروت، الطبعة: الأولى - 1415 ه-

7. بحر العلوم = تفسير السمرقندى ، المؤلف : أبو الليث نصر بن محمد بن أحمد بن إبراهيم السمرقندي (المتوفى: 373 ه-) المحقق: الشيخ على محمد معوض - الشيخ عادل احمد عبد الموجود و...، الناشر : دار الكتب العلمية – بيروت، لبنان

8. تاريخ الطبرى ، المؤلف: محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب الأملي، أبو جعفر الطبري (المتوفى: 310 ه-)،(صلة تاريخ الطبرى لعريب بن سعد القرطبي، المتوفی: 369 ه-)، الناشر: دار التراث - بيروت، الطبعة: الثانية - 1387 ه-

9. تاريخ الإسلام و وفيات المشاهير و الأعلام ، المؤلف: شمس الدين أبو عبد اللّه محمد بن أحمد بن عثمان بن قايماز الذهبي (المتوفى: 748 ه-)، المحقق: عمر عبد السلام التدمري، الناشر: دار الكتاب العربي ،بيروت، الطبعة: الثانية، 1413 ه- - 1993 م، عدد الأجزاء: 52

10. تاريخ الثقات ، المؤلف: أبو الحسن أحمد بن عبد اللّه بن صالح العجلى الكوفى (المتوفى: 261 ه-)، الناشر : دار الكتب العلمية - لبنان

11. التاريخ الكبير ، المؤلف: محمد بن إسماعيل بن إبراهيم بن المغيرة البخارى، أبو عبد اللّه (المتوفی 256 ه-)، الطبعة: دائرة المعارف العثمانية، حيدر آباد - الدكن، طبع تحت مراقبة: محمد عبد المعيد خان، عدد الأجزاء: 8

12. تاریخ بغداد ، المؤلف: أبو بكر أحمد بن على بن ثابت بن أحمد بن مهدى الخطيب البغدادي (المتوفى: 463 ه-)، المحقق: الدكتور بشار عواد معروف، الناشر: دار الغرب الإسلامي - بيروت، الطبعة: الأولى، 1422 ه- - 2002 م، عدد الأجزاء: 16

13. تذكرة الخواص، المؤلف: يوسف بن فرغلى بن عبد اللّه البغدادي الحنفى سبط بن الجوزی (المتوفی: 654 ه-)

14. تذكرة الحفاظ ، المؤلف: شمس الدين أبو عبد اللّه محمد بن أحمد بن عثمان عثمان بن قَايْماز الذهبي (المتوفى: 748 ه-)، الناشر: دار الكتب العلمية بيروت - لبنان، الطبعة: الأولى، 1419 ه- - 1998 م، عدد الأجزاء: 4

15. تفسير أبى السعود = إرشاد العقل السليم إلى مزايا الكتاب الكريم ، المؤلف: أبو السعود العمادى محمد بن محمد بن مصطفى (المتوفى: 982 ه-)، الناشر : دار إحياء التراث العربي - بيروت - لبنان

16. تفسير الجلالين ، المؤلف: جلال الدين محمد بن أحمد المحلى (المتوفی: 864 ه-) و جلال الدین عبد الرحمن بن أبي بكر السيوطى (المتوفى: 911 ه-)، الناشر: دار ابن كثير – دمشق – بيروت

17. تفسير الطبرى = جامع البيان عن تأويل آي القرآن ، المؤلف: محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب الأملى، أبو جعفر الطبرى (المتوفى: 310 ه-)، تحقيق: الدكتور عبد اللّه بن عبد المحسن التركي، بالتعاون مع مركز البحوث و الدراسات الإسلامية بدار هجر الدكتور عبد السند حسن يمامة، الناشر: دار هجر للطباعة و النشر و التوزيع و الإعلان، الطبعة: الأولى، 1422 ه- - 2001 م، عدد الأجزاء: 26 مجلد 24 مجلد و مجلدان فهارس

18. تفسير العثيمين ، المؤلف: محمد بن صالح بن محمد العثيمين (المتوفى: 1421 ه-)، الناشر: دار ابن الجوزى، المملكة العربية السعودية

ص: 397