قلب امامت و حقیقت

یاسین حضرت فاطمة الزهرا سلام اللّه عليها

ص: 2

قلب قرآن آشنایی با عظمت و فضیلت سوره مبارکه یاسین دفتر اول

محمد عبد اللهیان

مرکز فرهنگی- آموزشی سوره مبارکه یاسین

موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه السّلام)

ص: 3

موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه السّلام)

قلب قرآن : آشنایی با عظمت و فضیلت سوره مبارکه «یاسین» دفتر اول

مولف : محمد عبد اللهیان

ناشر: انتشارات موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه السّلام)

حروف چینی و صفحه آرایی : موسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه السّلام)

لیتوگرافی ، چاپ و صحافی : چاپ خانه بزرگ قرآن کریم

تیراژ: 3000 نسخه

تاریخ انتشار: پاییز 1393

نوبت چاپ : دوازدهم

شابک: 4-4-90351-600-978

قیمت : 80000 ریال

پایگاه اطلاع رسانی: www.bayasin.ir

پست الکترونیک: info@bayasin.ir

سامانه پیام کوتاه : 10003688

نشانی : قم ، بلوار شهید محمد منتظری ، کوچه شماره 8 ، پلاک 12

پایگاه اطلاع رسانی : www.maaref.ir

تلفن: 37742010 -37740559- 025 نمابر: 37739747- 025

ص: 4

17.ایجاد شادی و سرور و دفع هم و غم...29

18.تسهيل جان دادن محتضر...30

19.تخفيف عذاب...30

20.فرشتگان ویژه...30

21.شگفتی فراگیر...32

22.شفاعت در قیامت...33

23.ثواب شنيدن سوره «ياسين»...33

24.حضور در قلب...33

25.پاداش دوازده مرتبه ختم قرآن...34

26.فضیلت بی کران و منحصر به فرد...35

27.«ياسين» در نماز لیالی بیض...36

28.«ياسين» در نماز زیارت...38

فصل دوم : دستور العمل ها و ختومات

1.دستور العمل كامل...43

2.اهدای ثواب به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها)...48

3.قلب ياسين...51

4.تلاوت «ياسين» در روز جمعه و شب ها...54

5.«ياسين» همراه صد آیه از قرآن...54

6.خواندن در نیمه ی شب...55

7.خواندن در شب نیمه ی شعبان...55

8.ختمی مجرّب...55

ص: 6

9.برآوده شدن حاجت...58

10.تلاوت بیست و یک مرتبه سوره «ياسين»...59

11.تلاوت «ياسين» هنگام رؤیت هلال ماه...62

12.توصیه هایی از آیة اللّه کشمیری...62

3.ختمی دیگر...64

14.«ياسين» و فزونی مال و ثروت...65

فصل سوم : دقائق و خاطرات سوره ی مبارکه ی «یاسین»

1.تدبّر در سوره مباركه ى «ياسين»...67

2.نجات و رهایی...68

3.گوهر نا شناخته...72

4.کرامت و حفظ «ياسين»...77

5.قرائت «ياسين» بر مزار شهید مطهری (رحمه اللّه علیه)...78

7.گریه و پشیمانی...79

7.خوش حالی و اشک شوق...80

8.زيارت خانه خدا...83

9.به آتش جهنم نمی سوزد...85

10.«ياسين» و هوا خواهی از مظلوم...86

11.پیدا شدن گمشده...88

12.تأثیر آیه ای از سوره «یاسین»...89

13.رفع مشکل بزرگ...90

14.راحت ساختن محتضر...91

ص: 7

15.تأثير سريع «ياسين»...92

16.سنت حسنه...92

17.تسخير قلب ها...93

18.توفیق بزرگ...95

19.جوايز نفيس...97

20.قدر دانی از استاد...100

21.راز درهای باز...102

22.افق روشن...104

23.اعجاز «ياسين»...105

24.حیرت زدايی «ياسين»...107

25.دفاع «ياسين» از انسان...108

فصل چهارم : «ياسين» ركن سير و سلوک

اعجاز «ياسين» در سیر و سلوک...111

1.فعال سازى...113

2.افزون سازی...115

3.شتاب دهندگی...117

4.کامل سازی...118

5.مانع سازی...119

فصل پنجم : آداب و آثار سوره ی مبارکه ی «یاسین»

آداب تلاوت سوره ی مباركه ی «ياسين»...121

1.وضو داشتن و رو به قبله بودن...122

2.توجه و تدبّر در معانی و مفاهیم...122

ص: 8

3.استقامت و مداومت...123

4.فرستادن صلوات...124

5.اهدای ثواب تلاوت «ياسين»...125

آداب ختومات سوره ی مباركه «ياسين»...128

1.استخاره و انتخاب...128

2.صدقه و انفاق به نیازمندان...130

3.«ياسين» برای صاحب ختم...131

4.وحدت زمان و مكان...132

آثار دیگری از سوره ی مبارکه ی«ياسين»...136

1.آسان کردن کارها...137

2.اعطای شرح صَدر...138

3.رفع فاقه (بیچارگی و درماندگی)...140

فصل ششم : مراتب و شئون و خانواده یاسین

1.مراتب سوره مباركه ى «ياسين»...145

2.شئون «ياسين»...146

3.عضویت در خانواده ی «ياسين»...148

مناسبت های یاسین...149

کمک به حل مشکلات...149

دعاى اهل معنا...150

ارسال دستور العمل ها...150

ارسال محصولات فرهنگی و نشریات قرآنی...150

ص: 9

مجلس ختم با ياسين...150

پند های معنوی...151

طريقه عضویت...152

فصل هفتم : آشنایی با بزرگان اهل معنا و معرفت

آیت اللّه وحید خراسانی...155

آیت اللّه شیخ جعفر سبحانی...156

آیت اللّه شیخ مجتبی قزوینی...157

علامه محمد رضا حکیمی...158

شيخ حسن علی اصفهانی نخودکی...159

سید ابو الحسن حافظيان...161

حاج سيد هاشم حداد...162

آیت اللّه سيد عبد الكريم كشميرى...163

آیت اللّه ملا احمد نراقی...165

ميرزا على اكبر معلم دامغانی...167

آیت اللّه میرزا على اكبر مرندی...168

ص: 10

جایگاه برتر و منحصر به فرد قلب ، در بدن انسان ، بر کسی پوشیده نیست ؛ بر این قیاس ، سورۀ «یاسین» نیز همان جایگاه برتر و والا تر را در میان دیگر سوره ها داراست .

از این رو ، شایسته است ، قدری از برداشت های سطحی و عمومی و ابتدایی از این سوره ، فراتر رویم و با بخشی از فضایل و مناقب قلب قرآن آشنا شویم . انشاء اللّه که جست و جو گران حقیقت و رهروان طریقت توحید گمشده ی خویش را در روایات و رهنمود های بزرگان اهل معرفت بیابند و از ذات قیوم سرمدی در تعالی دین و دنیای خود توشه بر گیرند .

در این جا بر خود فرض می دانم از کسانی که در باز خوانی و نگارش متن این کتاب کمک کردند قدر دانی و تشکر کنم ؛ به ویژه از استاد علّامه محمّد رضا حکیمی - دامت توفیقاته - و حجت الاسلام و المسلین جناب آقای دکتر احمد احمدی - دامت توفیقاته - که بسیاری از مطالب کتاب را از نظر گذراندند و با ابراز نکات اصلاحی بر اتقان مطالب افزودند .

ص: 12

در این هنگامه ی حساس و لحظات فوق العاده که رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلم) در خانه قدم می زدند ، به نا گاه سروش وحی ، جبرئیل امین ، نازل و به محضر ایشان شرف یاب می شود و سوره ی مبارکه ی «یاسین» را بر آن حضرت فرود می آورد و شروع به تلاوت می کند ؛ سپس از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) می خواهد که آیات این سوره ی شریف را بخوانند و از خانه بیرون روند . رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلم) نیز، بی هیچ درنگی ، گفته ی فرشته ی وحی را که در حقیقت امر الهی بود ، اجرا می کنند و در حالی که آیات سوره ی یاسین را می خواندند ، از خانه خارج می شوند ؛ اما احساس می کنند که کافران و دشمنان نمی توانند آن حضرت را ببینند . پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) آهسته گام بر می دارند و در کنار آنان می ایستند و با حسرت و ناراحتی از لجاجت و گمراهی معاندان به آنان می نگرند . سپس ، مشتی خاک از روی زمین بر گرفته ، بر سر و روی ایشان می پاشند این خاک ، بی گمان ، خاک مرگ بود ؛ چرا که همه ی آنان در جنگ بدر کشته شدند. (1)

در این حال مشرکان خاک را می دیدند و آن را از سر و روی خود پاک می کردند ، لکن پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) را نمی دیدند و هم چنان به حضرت نا سزا می گفتند . در نتیجه ، رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلم) بدون هیچ خطری به مسجد الحرام می روند . فردی که از مقابل آن جمعیت عبور می کرد ، از آنان پرسید : «برای چه این جا نشسته اید؟!» پاسخ می دهند که آمده ایم تا کار محمد (صلی اللّه علیه و آله و سلم) را یک سره کنیم . آن مرد می گوید :«چه نشسته اید که ایشان را در مسجد الحرام دیده ام»!در این هنگام ، آنان شرمگین و شکست خورده به یک دیگر نگاه می کنند و

ص: 14

آنجا را ترک می گویند . (1)

نگاه و توجه به این رخداد ، یاد آور دو مطلب است : یکی شأن نزول و حادثه ای که موجب نزول سوره ی «یاسین» شده است و دیگری - که حائز اهمیت بسیار است - کارکرد و اعجاز «یاسین» ، بلافاصله پس از نزول است . سوره ای که از همان ابتدای جاری شدن بر زبان پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) ، با اعجاز همراه بوده و مشکلات بسیاری را مرتفع ساخته است ؛ این شأن و مرتبت ، تنها مختص آن روز و آن واقعه ی خاص نبوده ، بلکه قرائت این سوره همواره و در همۀ زمان ها و مکان ها ، معجزه آفرین و مشکل گشا می باشد . زیرا «یاسین» پیوسته دارای آثاری اعجاب انگیز و فراوان بوده است ؛ از جمله : مرتفع ساختن بن بست های زندگی ، آسان نمودن امور شاق و دشوار ، گشودن در های بسته ، گشایش گرفتاری ها ، فراهم آوردن راه نجات از رنج ، تنگنا ، فقر و فلاکت ، برکت بخشی به دانش ، اموال و عمر آدمی ، تاباندن نظر لطف و رحمت خدا بر صفحه ی دل و بر صحنه ی زندگی ، فریاد رسیِ سریع در لحظه های نیاز ، رسوا کردن دشمنان و خنثی ساختن نقشه های شوم آنان .

ص: 15

غیبی ، آنان نتوانستند پیامبر خدا را بیابند و ایشان به سلامت به یثرب رسیدند .

هدف از نقل این داستان ، بیان مشابهت ماجرای ليلة المبيت و ماجراى نزول سوره ی یاسین از جهت نجات جان پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) است که در یک ماجرا سوره ی یاسین و در لیلة المبيت انسان کامل ، حضرت علی (علیه السّلام) ، پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) را از چنگال مشرکان نجات دادند .

اگر به کار کرد یکسان این دو بنگریم ، به پیوندی ویژه میان انسان کامل که قلب عالم امکان است و سوره ی یاسین که قلب قرآن است ، می توانیم پی ببریم و بگوییم هر فضیلتی که برای سوره یاسین بیان شود ، برای امامان معصوم (علیه السّلام) نیز شایان ذکر است و هر معجزه و کرامتی که از امامان معصوم (علیه السّلام) مشاهده گردد و بیان شود ، درباره ی سوره ی یاسین نیز می توان مشاهده و بیان کرد .

گفتنی است که در ماجرای لیلة المبیت نیز سوره ی یاسین تأثیر اساسی داشت ؛ چرا که وقتی رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلم) پنهانی از خانه خارج می شدند ، آیات آغازین سوره ی مباركه ياسين ﴿يس* وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ* إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ * عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾ تا آیه ی ﴿وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ﴾ را تلاوت می فرمودند و بدین سبب به دور از چشم معاندان و مشرکان مکّه را ترک کردند.

مردم یاسین را از زبان خدای رحمان می شنوند ، [به چنان مرتبه ای از لذت و بهره ی معنوی می رسند که ] گویا تا آن زمان صوت قرآن را نشنیده اند». گل باید که از درخت باز کنی ، تا بوی آن به شرط یابی . (1)

3. پیامبر اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلم) پیامبر رحمت و مهربانی است که آرزو می کند تا آن چه خودش از زیبایی ها و حقایق سوره ی یاسین دریافته است به قلب تک تک افراد امّتش نیز برسد ؛ تا آن ها هم از این دریای بی کران لذت ببرند و از نعمت ابدی آن بهره مند گردند .

کلید» می گویند ، که همه قفل های این هتل را باز می کند ؛ اما آن طور نیست که بتواند قفل تمام هتل ها ، و منزل های گوناگون را باز کند . چنین کلیدی ساخته نشده است که بتواند همه ی قفل های گوناگون را باز کند . ولی درباره ی سوره ی یاسین چنین فضیلتی بیان شده است که شما می توانید با آن به هر مقصد و مقصود راه یابید ، فرقی نمی کند آن مقصود امور دنیایی باشد و یا آخرتی و یا مطالب مهمّ تر دیگری ، مثلاً، فرد عالم سالکی را در نظر بگیرید که در عوالم عالی برای رسیدن به لقاء اللّه و نفی کردن خاطرات و خطورات ذهنی خویش کوشش بسیار می کند این فرد می تواند با سوره ی یاسین به آن هدف مورد نظر دست یابد . از این مقصد عالی هم که بگذریم ، باز راه وصول به مقصد های کوچک تر و پایین تر هر چه باشد سوره ی مبارکه ی یاسین است. فرض کنید فردی بخیل است و همه چیز را برای خود می خواهد و کوشش هم دارد که این صفت را از خود دور سازد و یا بد اخلاق و کم حوصله است و تلاش دارد خود را به حُسن خلق بیاراید ؛ برای این امور نیز یاسین راه نزدیک و همواری را در اختیار آدمی قرار می دهد .

نظیر این تعبیر و عبارت که در روایات سوره ی یاسین آمده ، درباره ی آب زمزم نیز وارد شده است ؛ پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) فرموده اند :

﴿مَاءُ زَمْزَمَ لِمَا شُرِبَ لَهُ﴾ .(1) مقصود این است که آب زمزم فقط برای رفع

ص: 21

تشنگی نیست ؛ بلکه آن را می توان به امید برآورده شدن حوائج گوناگون و رسیدن به مقصد و مقصود های فراوان آشامید .

می دانید که آب زمزم در کنار کعبه به اعجاز خداوندی جوشیده و بیرون آمده است . و نسبت به آن سه ادب وجود دارد که زائر خانه خدا می تواند آن ها را انجام دهد:

نخست: آن که وقتی فردی به آب زمزم رسید می تواند مقداری از آن را به سر و صورت و دستان خود بریزد .

دوم : آب زمزم را می توان برای دیگران هدیه برد و آن ها با آرزوی رسیدن به این سرزمین آن را بیاشامند .

سوم : آدمی می تواند آب زمزم را به قصد برآورده شدن حوائج خاص خویش بیاشامد .

عالم بزرگوار ، شهید ثانی می فرماید : «بسیاری از بزرگان به قصد بر آورده شدن حاجات خویش آب زمزم را نوشیده اند و خدای سبحان حاجت شان را عطا فرموده است» .(1) زائر خانه ی خدا هنگام نوشیدن آب زمزم می تواند از درگاه الهی ، مثلاً ، شرح صدر بطلبد ، یا این که دور شدن از صفات غیر انسانی و آراسته شدن به اخلاق الهی و یافتن حضور قلب در نماز و همین طور یک یک حاجت های خود را در نظر آورد و آب را به آن قصد بیاشامد .

شما می نگرید تعبیری که درباره ی آب زمزم آمده است ، با آن چه درباره ی سوره ی یاسین آمده ، بسیار نزدیک و مشابه است . گفتنی است بین این دو

ص: 22

تعبیر با وجود شباهت ها تفاوت هایی نیز وجود دارد :

شباهت اوّل : سوره ی یاسین در هنگام نزول با اعجاز خود جان پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) را حفظ کرد و آن حضرت را از خطری بزرگ نجات داد ، آب زمزم هم در آغاز پیدایش ، اعجاز آفرید . چنین بود که اسماعیل فرزند ابراهیم و هاجر ، در سرزمین گرم مکّه دچار بی آبی و تشنگی سخت شده بودند . مادر دل سوخته که در پی یافتن آب چندین بار بین کوه صفا و مروه ، با شتاب ، رفته و باز گشته بود پس از نومید شدن به سراغ فرزند خود می آید تا از حال او با خبر شود . او در همان حال می بیند زمین نمناک شده است! ماسه ها را به کناری می زند و مقداری زمین را چال می کند ناگهان آب از هر طرف جوشیدن آغاز می کند و در یک نقطه ی خاص جمع می شود و این پیدایش از آغاز با اعجاز بوده است و تا هم اکنون نیز معجزه است. این آب زمزم در آغاز پیدایش باعث نجات جان هاجر و اسماعیل گردید ، بسان سوره ی مبارکه ی یاسین که جان پیامبر خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلم) را در آغاز نزول حفظ کرد .

شباهت دوم : آب زمزم معجزه ای است که در طول زمان باقی مانده است و چنان نبوده که فقط برای مردم یک زمان اعجازی محقق شود و بعد هم از بین برود ؛ چنان که بسیاری از معجزات چنین ویژگی را داشته اند . سوره ی یاسین نیز ویژگی ماندگاری را در طول زمان در خود دارد ؛ زیرا یاسین از اجزاء قرآن کریم است و قرآن کتابی است جاودان برای همه عصرها و نسل ها .

شباهت سوم : دو شباهت پیشین به پیدایش آن دو مربوط می شود .شباهت سوم در نتایج است ، آب زمزم می تواند به هر قصدی که آشامیده می شود آن را برآورده سازد ، سوره ی یاسین هم می تواند درمان هر درد و کلید هر قفلی باشد .

اکنون باید توجه داشت که بین این دو تفاوت ها و فرق هایی نیز وجود دارد :

ص: 23

تفاوت اول : با این که آب زمزم معجزه است ولی از سنخ معجزات فعلی است . آب زمزم ، کاری است که خدا در کنار کعبه به صورت اعجاز انجام داده است و سوره ی مبارکه ی یاسین معجزه ای است قولی و گفتار خداوند است .

همان طور که می دانید پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) معجزات بسیاری داشته که برای همگان آشکار بوده است ، ولی قرآن کریم مهم ترین و در رأس تمام معجزات آن حضرت است . قرآن معجزه ای قولی است اما مهم ترین اعجاز پیامبران پیشین ، کار هایی بوده است که به اعجاز انجام می دادند . از این رو آب زمزم را می توان زمزم ابراهیمی و سوره ی مبارکه ی یاسین را زمزم محمدی نامید .

تفاوت دوم : آب زمزم برکت و رحمت است ؛ اما تنها کسانی می توانند از آن ، به طور مستقیم، بهره مند شوند که زیارت خانه خدا نصیب آن ها شده باشد تا در کنار کعبه از برکت های آب زمزم برخور دار شوند و از آن استفاده کنند. کسانی که در سرزمین های دیگر هستند ، آرزو دارند روزی بتوانند در کنار کعبه به آب زمزم برسند و جرعه ای از آن بیاشامند ، اما زمزم محمدی یا سوره ی یاسین در مکانی خاص جای ندارد ، بلکه قلب هر انسان مؤمن در سر تا سر عالم جایگاه آن است ؛ لذا چشمه ی زمزم محمدی (صلی اللّه علیه و آله و سلم) در دل هر انسانی قرار دارد و از آن می جوشد . آری زمزم ابراهیمی درون صخره ای طبیعی در کنار کعبه است اما زمزم محمدی در دل انسان است.

این هم تفاوت بسیار بزرگی است که اندازه آن را می توان از مقایسه ی ارزش تفاوت قلب انسان با جسمی مادی در عالم طبیعت ، متوجه شد . نگاهی به این تفاوت ها می تواند ما را با عظمت سوره ی یاسین بیش از پیش آشنا سازد .

ص: 24

مسافران و ایجاد شجاعت و کسب پیروزی رزمندگان در جبهه های جنگ را یاد آور شده اند . بی تردید ، آن حضرت فائق آمدن بر همه مشکلات را در گرو انس و تلاوت آیات شریفه ی یاسین نهاده ، خطاب به امیر مؤمنان فرمودند : ﴿علی جان ! آن گاه که آهنگ سفر کردی یا قصد پیکار در راه خدا داشتی ، سوره ی یاسین را بسیار بخوان ﴾ .

مَنْ جَعَلَ خَزَائِنِهِ بَيْنَ الْكَافُ وَ النُّونُ ، إِنَّمَا اِذا اَرَادَ شَيْئاً إنَّ يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ ، فَسُبْحانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ اليه تُرْجَعُونَ ، يَا مُفَرِّجَ الْغَمِّ فَرْجٍ ﴾ . (1)

سوره ی «قیامت» فرشتگانی دیگر . هر گاه یکی از این سوره ها را می خوانید ، فرشتگان خاص آن سوره با شما همراه می شوند و برای شما دعا می کنند . به این فرشتگان ، اصطلاحاً ، «ملائکه ی موکَّل» می گویند . طبق فرمایش امام صادق (علیه السّلام) و امام علی بن موسى الرضا(علیه السّلام) سوره ی «انعام» که از جمله با فضیلت ترین و با اهمیت ترین سوره های قرآن است ، هفتاد هزار فرشته ی موکّل مأمور دارد که هنگام نزول همراه این سوره بوده اند و اکنون نیز با این سوره ی مبارکه هستند ؛ هر گاه کسی این سوره را تلاوت کند ، آن فرشتگان در حقّ او ، تا روز قیامت ، دعا و استغفار می کنند . (1)

از این دید گاه هم سوره ی «یاسین» مقام و جایگاه برتری دارد ؛ زیرا اگر برای هر سوره ، آیه یا حرفی از آیات یک فرشته ی موکّل باشد ، در سوره ی «یاسین» برای هر حرف ده فرشته ی موکّل گمارده شده است ، وقتی کسی این سوره را می خواند در برابر او صف می کشند و برای او از در گاه الهی آمرزش می طلبند . چنین فضیلتی برای هیچ یک از سوره های قرآن ذکر نشده است . البته این فضیلت به لحاظ کمیّت است که فرشتگان این سوره بیش از دیگر سوره ها هستند ؛ امّا از نظر کیفیت نیز نکته ای در خور توجه وجود دارد که آن را بزرگانی اظهار کرده اند که با این سوره انس دائمی ، در سراسر عمر ، داشته اند . آن نکته ی مهم این است که فرشتگان این سوره از سنخ دیگری هستند ؛ بسیار با صفا و

ص: 31

مهربانند ؛ اگر تلاوت کننده ای یک بار سوره ی یاسین را بخواند با او مأنوس و صمیمی می شوند ؛ تا آن حد که برای وی کار گشایی و استغفار می کنند . آنان هیچ گاه او را تنها نمی گذارند و اگر ، در این دنیا، در پی نیازی رود ، آنان نیز نیاز او را پی گیری و برآورده می سازند . این مهربانی و دل سوزی زیاد ، که در نهاد این فرشتگان گذاشته شده ، منشأ آثار بسیاری است که برای سوره ی یاسین شمرده شده است . در واقع ، از جمله اسرار این سوره وجود همان فرشتگان مخصوص و ویژه ی آن است ؛ بنابراین ، خواندن «سوره ی مبارکه ی یاسین» و انس گرفتن با آن ؛ یعنی تنها نبودن و همراه داشتن گروه فرشتگانی خاص و هم نشینی با دل سوز ترین و با وفا ترین فرشتگان خدا در زندگی .

نگارنده ، این مطلب را با یکی از بزرگان و استادان اهل معنا در میان گذاشت که ابن عباس شگفتی سوره را به سبب وجود این آیه می داند . آن بزرگ فرمود : «جملگی آیات این سوره همین گونه است ؛ همه فوق العاده و شگفت انگیز هستند».

برکات این سوره ی شریف بهره ی کامل ببرد که آن را در قلب خود جای دهد و حفظ نماید» . آن گاه ، آثار ، پیامد ها و شادابی ناشی از آن به سراسر وجودش سرایت می کند و از آن اثر می پذیرد .

فرق است میان کسی که از چشمه آب می آورد و کسی که چشمه در داخل منزل او می جوشد و نیز فرق است میان کسی که با شیشه ی عطر خود را معطّر سازد ، با آن کس که وجودش منشأ خوش بویی است . فردی که سوره ی «یاسین» را حفظ کند ، مانند کسی است که وجودش منبع بوی خوش گشته است . بنا بر این ، چه نیکوست که آدمی ، در آغاز این سوره را قرائت کند ؛ سپس با آن انس بگیرد و آن گاه آن را در دل بنشاند و حفظ کند .

پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) که بر همه ی جوانب و شگفتی های این سوره تسلّط داشت و هر لحظه آن ها را حس می کرد ، فرموده است : ﴿ لَوَدَدْتُ أَنَّهَا فی قَلب كلِّ انسان مِن اُمَّتیِ؛ یعنی: به خدا دوست داشتم که این سوره در قلب هر یک از افراد امّت من جای گیرد! ﴾ .

این خواست و آرزوی قلبی پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) ، یعنی جای گیری «قلب قرآن» در قلب هر فرد از امّت ایشان ، نشان دهنده عظمت و اهمیت والای این سوره است.

گرفتار نشود ، برات آزادیش را سر گشاده به او بدهند تا از نزد خدا پایین آید ؛ همه از روی تعجّب گویند : «سبحان اللّه (= منزّه است خدا) آیا این بنده را ، حتّی ، یک گناه نبوده است! و سرانجام از همدمان محمد (صلی اللّه علیه و آله و سلم) خواهد بود» . (1)

را هم «ایام البیض» می گویند .

در روایات ، برای این شب ها و روز ها فضیلت ها و اعمال بسیاری نقل شده است ؛ به طوری که ، در سراسر سال ، روزه گرفتن در این سه روز مستحب است و در ماه های رجب ، شعبان و رمضان خواندن نمازی خاص ، که سوره ی «یاسین» در آن تلاوت می شود ، در این سه شب سفارش شده است .

امام صادق(علیه السّلام) در حدیثی این مطلب را بیان فرموده و در ضمن به ذکر فضیلتی از سوره ی یاسین پرداخته است ؛ به این شرح که سوره ی یاسین ، سوره ای است با فضیلت که به هیچ یک از امت های گذشته داده نشده است .

امام صادق (علیه السّلام) فرمود : «خداوند به این اُمّت سه ماه با ارزش عطا فرمود که به اُمّت های پیشین نداده بود و آن ماه ها رجب ، شعبان و رمضان است و سه شب نیز به این اُمّت عنایت کرد که به امت های پیشین عطا نفرمود و آن شب های سیزدهم ، چهاردهم و پانزدهم هر ماه است و هم چنین سه سوره [با فضیلت و پر محتوا] به این اُمّت عطا فرمود که به امت های سابق عنایت نکرد و آن سوره های «یاسین» ، «مُلک» و «توحید» است ؛ از این رو ، هر کس میان این سه فضیلت جمع کند ، میان بهترین عطا های این اُمّت جمع کرده است» .

از امام (علیه السّلام) سؤال شد : «چگونه می توان میان آن ها جمع کرد؟ »

فرمود : «در لیالی بیض (سه شب مزبور) ، در این سه ماه ، نماز بخواند ، به این نحو که در شب سیزدهم ، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعتی پس از سوره ی «حمد» این سه سوره (یاسین ، ملک و توحید) را بخواند و در شب چهار دهم ، چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت «حمد» و «یاسین» و «ملک» و «توحید» را بخواند و در شب پانزدهم ، شش رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و همان سوره ها را در هر رکعت بخواند».

امام (علیه السّلام) در فضیلت این نماز ها فرمود : «هر کس چنین کند ، فضیلت این سه

ص: 37

ماه را به دست آورده است و خداوند همه ی گناهانش را - جز شرک - می آمرزد ». (1)

و تغییر بنیادین در حال و حالت های خویش است . در میان این آداب، غسل و نماز زیارت مخصوص زیارت معصومان(علیهم السّلام) می باشد ؛ بنابراین ، زیارت امام زادگان و سایر بزرگان نیاز به غسل و نماز زیارت ندارد .

برای نمونه ، وقتی کسی به حرم مطهر حضرت معصومه (سلام اللّه علیها) در قم یا حرم حضرت عبد العظیم حسنی (علیه السّلام) در شهر ری مشرف می شود ، در آداب زیارت ایشان ، نمازی با عنوان نماز زیارت سفارش نشده است . البته بهتر است که زائر ، بعد از زیارت ایشان دو رکعت نماز بخواند و ثوابش را به ارواح آن بزرگواران هدیه کند ؛ به این نماز، «نماز هدیه» گفته می شود . البته در میان غیر معصومان ، فقط در آداب زیارت حضرت ابوالفضل العباس (علیه السّلام) خواندن نماز زیارت وارد شده و توصیه گردیده است که این مورد مطلبی استثنایی است . هم چنین ، در بیان شرایط زیارت غیر معصومان (علیهم السّلام) از غُسل زیارت هم یادی نشده است . این در حالی است که اگر کسی به حرم حضرت رضا (علیه السّلام) یا معصومی دیگر مشرف شود، لازم است ، برای رعایت آداب زیارت ایشان ، دو رکعت نماز با نیّت «نماز زیارت» بخواند که در رکعت اول سوره ی یاسین و در رکعت دوم سوره ی الرحمن تلاوت شود . این تأکید ما را متوجه فضیلت خواندن سوره ی شریفه ی یاسین می کند . تلاوت این سوره نماز آدمی را آن چنان تعالی می بخشد که آن را شایسته و هم ردیف مقام انسان کامل و امامان معصوم(علیهم السّلام) می گرداند .

البته ، خواندن دو رکعت نماز در زیارت معصومان حداقل «نماز زیارت» و مشهور بین همگان است ؛ اما نماز زیارت ، در اصل و حقیقت ، هشت رکعت است . در روایت آمده است امام صادق (علیه السّلام) می فرماید : نماز زیارت هشت یا شش یا چهار رکعت و در نهایت دو رکعت است و افضل آن ها هشت رکعت می باشد . (1)

ص: 39

بنابراین بسیار مناسب است که انسان برای کامل کردن زیارت هشت رکعت نماز زیارت بخواند که می تواند دو رکعت آن را با سوره ی یاسین و الرحمن به جا آورد و بقیه را با سوره های ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ﴾ و ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ﴾ بخواند .

گفتنی است چنان چه کسی در نماز زیارت به هر دلیلی موفق به خواندن سوره ی «یاسین» یا «الرحمن» نشود یا اگر در دو رکعت سوره های «یاسین» و «الرحمن» خوانده است و در رکعات دیگر توفیق خواندن آن دو سوره را نداشته باشد می تواند سوره ی ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ﴾ را به قصد سوره ی «یاسین» و سوره ی شریفه ی «توحید» را به قصد سوره های «الرحمن» بخواند . بنا به روایتی از امام زمان(عجل اللّه تعالی فرجه الشریف) از جمله فضایل سوره های ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ﴾ و ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد﴾ این است که به قصد هر سوره ای خوانده شود ، خدای متعال ثواب همان سوره را به خواننده آن می بخشد .(1)

ص: 40

یاد آوری این نکته لازم است که دستور العمل ها از سنخ مطالبی نیستند که به سادگی بتوان آن ها را در صفحات کتاب ها و سخن سخنوران پیدا کرد و یا هر عالم یا دانشمندی این مقام و منزلت را داشته باشد که بتواند در امور معنوی و رسیدن به مقصد های الهی دستور العمل قرآنی صادر کند ؛ بلکه این اقبال و سعادت تنها نصیب عالمی سالک است که سالیان درازی را در طی مراحل، کسب مقامات معنوی و رنج تحصیل کمالات و ریاضت های الهی سپری کرده باشد و هم چنین نزد استادی به مقصد رسیده زانوی تلمذ و شاگردی به زمین زده و توانسته باشد بهره ای از حقایق معنوی را نصیب خود کند . از چنین فردی است که گاهی دستور العملی به یادگار به دیگران می رسد ؛ بنا بر این دستور العمل و ختم های مجرب قرآنی غنیمت های روزگار و مطالبی ناب و نکته هایی نفیس و کمیاب می باشد که کمِ آن ها هم بسیار است ، و قدر آن ها را هم ، معدودی از اشخاص می شناسند .

هم چنین یاد آوری این نکته لازم است که برخی از این دستور العمل ها ، برای عموم مردم بیان گشته اند که در این صورت خواندن آن ها هیچ گونه اجازه و اذنی لازم ندارد ؛ مانند خواندن یاسین در هر روز یک مرتبه و یا چند مرتبه که آثار بسیار فراوانی را به جای می گذارد و انجام آن اجازه ی کسی را نمی خواهد و همگان می توانند آن را بخوانند و از فوائد و نتایج آن بهره مند شوند . در مقابل ، برخی از دستور العمل های خاص وجود دارند که تنها با اذن و اجازه استاد ثمر بخش می باشند و هر فردی نمی تواند آن ها را بدون اجازه و دستور اجرا کند که در این باره در فصل «آداب خواندن ختومات» تذکراتی آمده است که می توان به آن رجوع کرد .

درباره سوره ی مبارکه ی یاسین ، ختومات و دستور العمل های سبک و سنگین بسیاری وجود دارد که در این مجال آوردن همه ی آن ها ممکن نیست .

ص: 42

در این فصل ، فقط به آوردن برخی از ختومات بسنده می کنیم ، به یقین انسان های پاک نهاد از ثمره ی این شجره طیبه بهره مند خواهند شد و در پرتو این خورشید درخشان دل های پاک و فطرت های سالم آن ها روشنی خواهد یافت.

کمال مطلوب نایل آیند .

از همین جاست که می بینیم حضرت امام حسین (علیه السّلام) در شب عاشورا ، هنگامی که اصحاب خالص او مشخص شدند ، بنابر قولِ نقل شده ، دو انگشت خود را در برابر آن جمع با ایمان ، با صفا و شجاع می گیرند و می فرمایند : «بیایید و میان دو انگشت مرا بنگرید».آنان نگاه می کنند و مقامات خود را در جهان بعد می بینند و بدین گونه امام آن خالصانِ مخلَص و مجاهد را به مرحله ای از مقام «نفس مطمئنّه» بالا می برند و اصحاب و یاران با وفای خود را به مرتبه ای مهم از «رؤیت ملکوتی» ، در عین حضور در عالم «مُلک» ، می رسانند ؛ و اگر کسانی از آن ها به مرتبه ای رسیده بودند ، به مرتبه ای بالا تر سیر می دهند.

این امر موجب شد تا ، افزون بر سیر و صعود باطنی ، حالت اطمینان بیشتری به اصحاب دست دهد و روحیّه ی آنان بسیار راسخ تر شود و جمعیّتی کوچک ، در برابر انبوه دشمن، آن گونه ایستادگی کند و به جهاد سنگین و بزرگ دست زند که حماسه ای بی نظیر ، در طول تاریخ انسان به نام «عاشورا» خلق شود ؛ حماسه ای که همواره امواج آن در جام خورشید می ریزد و بر سر آبادی ها می خروشد.

به این ترتیب ، حضرت امام حسین (علیه السّلام) ، در مقام یک امام و مربّی الهی ، خواستند مرتبه ای از مقام خود را که همان مقام والای «نفس مطمئنّه» است - به یاران خویش نیز عطا کنند تا آنان بر حسب استعداد های خود - در همین دنیا و پیش از مرگ و شهادت - از آن مقام برخوردار گردند ، که فیض به قدر قابلیت است و ظهور به قدر استعداد .

پیش از آن نیز ، در سیره و روش تربیتی پیامبر گرامی اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلم) به این امر

ص: 44

مهم بر می خوریم و می نگریم که آن مربّی اکبر ، در نهایت صمیمیّت و صفا ، به تبلیغ دین خدا و خواندن آیات قرآن کریم بر مردم و عمل به آن آیات و بیدار کردن نفوس و ساختنِ روح افراد امّت - به ویژه مستعدّان و پذیرندگان آداب تربیت الهی و پردازندگان به اعمال صالح ظاهری و باطنی (بدنی و قلبی) - می پردازند . در این باره تلاش می کنند تا هر کس ، به اندازه ی استعداد خود ، فردی کامل شود و در پیمودن مراحل معرفت و انسانیّتِ الهی خود پا جای پای پیامبر خویش گذارد و به معنای واقعی انسانی «قرآنی» و انسانی «محمّدی» شود .

از جمله شواهد بسیار با اهمیت این موضوع ، تأکیدی است که پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) بر فراگیری سوره ی مبارکه ی «یاسین» و ژرف یابی انوار و اسرار این سوره ی بس عظیم درباره ی همه داشته اند . ضمن حدیثی پیامبر اکرم(صلی اللّه علیه و آله و سلم) فرموده اند : ﴿ لَوَدِدْتُ أَنَّهَا فِي قَلْبِ كُلِّ إِنْسَانٍ مِنْ أُمَّتِي ؛ يعنى به خدا دوست داشتم که سوره ی «یاسین» در قلب هر یک از افراد امّت من جای گیرد و جاری گردد و هر مسلمانی که به قرآن کریم گرویده است ، حقایق و روحانیّت این سوره را دریابد﴾. (1)

سوره ی مبارکه ی «یاسین» قلب قرآن است ؛ یعنی حیات قرآن و عصاره ی قرآن کریم محسوب می شود چنان که در احادیث هم از پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) و هم از حضرت امام جعفر صادق (علیه السّلام) رسیده است که فرموده اند : ﴿ إِنَّ لِكُلِّ شَيْ ءٍ قَلْباً وَ قَلْبُ الْقُرْآنِ يس ؛ یعنی هر چیزی حتماً قلبی دارد و قلب قرآن سوره ی یاسین است.﴾ (2)

ص: 45

اکنون بنگرید که اگر حیات باطنی قرآن (کتاب آسمانی) ، وارد حیات باطنی انسان شود و انسان به حقایق سوره ی «یاسین» برسد و قلب قرآنِ آسمانی بر قلب انسان زمینی بتابد و این دو قلب بر هم منطبق گردند و یکی شوند ، انسان به چه مرتبه ای از علم و قدرت و معرفت و خدا شناسی صعود می کند و اعتلا می یابد؟! «یاسین» قلب قرآن است و معصوم قلب عالم است . یکی قلب خاص و دیگری قلب عام و انطباق دو قلب بر هم قهری است و از این جا باید دریابیم که پیوند قلبی یافتن با این سوره ی مبارکه پیوند یافتن با «نفسُ الرّحمان» است که مجلای بر خورداری از «نفحات دهریّه» است.

از این رو ، بزرگان اهل معنا و علمای باطن و اصحاب «ختومات» نیز به سوره ی «یاسین» عنایتی ویژه داشته اند و برای قرائت این سوره چندین طریق یاد داده اند و «ختم» های متعدد و متنوعی برای آن بر شمرده اند .

مرحوم حاج شیخ مجتبی قزوینی خراسانی (م : 1346 ش) ، متعقّل سترگ و متألّهِ قرآنی که از بزرگان علمای جامع معقول و منقول و معارف ناب قرآنی بودند و در انواع علوم غریبه و علوم اشارات از سر آمدان روزگار به شمار می رفتند و به ویژه از اسرار قرآنی و «ختومات آیات» و «اسماء» اطّلاعاتی وسیع و مهم داشتند و به مراحل عملی و تأثیری شگرف دست یافته بودند ، فرمودند : «هر وقت ، سوره ی «یاسین» یا ختمی از «ختومات» آن را می خوانید و به این سوره ی مبارکه متوسّل و متوجّه می شوید حاجت شما آن باشد که به حقیقت خود سوره برسید ؛ زیرا حیف است که این سوره را برای مقصد دیگری بخوانید ، چون هیچ یک از امور دنیایی قابلیّت و ارزش آن را ندارد که انسان «یاسین» را برای رسیدن به آن بخواند ».

یاران و دوستان خاصّ حاج شیخ مجتبی قزوینی خراسانی - که روحش در

ص: 46

جاودانان شاد باد - مشاهدات و حالات و تصرفات مهم و خاصّی از آن انسان قرآنی بزرگ دیده و شنیده اند . در این باره ، خود ایشان می فرمودند : «من هر کاری که کرده ام ، از تصرّفات و کرامات ، به برکت سوره ی «یاسین» بوده است» .(1)

در پایان این سخن کوتاه ، به مناسبت اشاره ای که به اهمیّت خاص این سوره ی مبارکه شد و ذکری که از «قلب قرآن» به میان آمد یاد آور می شویم : از جمله اوقاتی که خواندن سوره ی «یاسین» و مداومت بر آن بسیار مفید و در احادیث نیز رسیده است ، خواندن این سوره به هنگام خواب است . شایسته است چهار ده صلوات با توجّه به ارواح و باطن معصومین (علیهم السّلام) قبل از خواندن سوره و چهار ده صلوات ، بعد از خواندن ، به قصد قربت بفرستید و ثواب این ذکر عظیم را به خود چهار ده معصوم (علیهم السّلام) هدیه کنید . در بعضی از احادیث آمده است که یک بار صبح و یک بار شب این سوره را بخوانید ، لیکن برای خواندن سوره ی «یاسین» به هنگام خواب فواید فراوانی نقل شده است و برای «سیر در رؤیا» نیز ، در صورت طهارت و توجّه ، حتماً آثاری دارد . به طور خلاصه ، باید گفت : مداومت بر خواندن این سوره - که قلب «قرآن کریم» است - به خصوص برای رسیدن به حقایق «معرفتی» و «قربی» و «حبّی» موجب برکات بسیاری خواهد بود .

برای تکمیل مطلب فوق یاد آوری دو نکته لازم است :

1. اگر انسان به هنگام خواب این سوره را بخواند ، بعد کاری پیش آید ، مثلاً از جای خواب خود برخیزد و به آن کار بپردازد و سپس بیاید و بخوابد و دوباره سوره را نخواند ، همان خواندن اول ، خواندن پیش از خواب محسوب می شود .

ص: 47

خوب است در وقت مسافرت یا شب هایی که نمی خواهد یا نمی تواند بخوابد ، سوره را در همان وقت معهودِ هر شب بخواند و ترک نکند تا مداومت که شرط است ، حاصل شود .

2. ممکن است این عمل ، یعنی خواندن سوره در هر شب و مداومت بر آن ، در آغاز ، به نظر کاری سخت بیاید ؛ اما چنین نیست و نباید تسلیم چنین وسوسه ای شد ؛ زیرا آدمی ، پس از چندین شب خواندن ، سوره را از بر می کند ، (که خودِ حفظ سوره نیز اهمیّتی بسیار دارد) و سپس می تواند ، در هر حال و در هر جا ، حتی در رختخواب ، آن را بخواند . اگر چه خواندن قرآن کریم از روی قرآن و با نگاه کردن به خط قرآن ثواب بیشتری دارد ؛ چنان که در احادیث به آن تصریح شده است . برای خواندن این سوره به بیش از چند دقیقه وقت احتیاج نیست . پس ، خواندن آن غنیمت است و نباید کوتاهی و تنبلی کرد ؛ البتّه هر چه با توجّه بیشتر و تأمّل ژرف تر و ادای بهتر کلمات و حواس جمع بخواند و سعی کند تا کلمات کتاب الهی به گوش دلش برسد ، بسیار بهتر و مؤثّر تر خواهد بود ؛ لكن اصل خواندن نیز آثار خود را دارد که باید از آن غافل نماند .

«للّهم ّ وَفّقنا لِما تُحِب ُّ و تَرضي بِحُرمَة ِ وَلِيِّك َ المَهدي (عجل اللّه تعالی فرجه الشریف)» .

و ثواب آن را هم به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) هدیه کنید». این مطلب را ، دوبار ، تکرار کردند و تأکید بر این بود که ثواب قرائت این سوره به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) هدیه گردد . من این مطلب را شنیدم و از خدمت شان خارج شدم . دو یا سه ماه بعد ، خداوند زیارت مدینه ی منوّره و مکّه مکرمه را نصیب این جانب فرمود . در آن سفر ، طبق معمول ، همراه زائران به زیارت و دیدن اماکن و آثار تاریخی مکّه از جمله به مکان خانه ی پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) رفتیم و در آن جا خطاب به مردم گفتم : این جا محل زندگی و عبادت پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) بوده است و پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) از این جا به معراج رفته اند . این خانه فضایل بسیار دارد و از برترین آن ها این است که این جا محل نزول سوره ی «یاسین» است . یک روز، پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) در همین خانه تشریف داشتند که شنیدند از پشت در سر و صدایی می آید و همهمه ای بلند است . از شکاف در نگاه کردند و دیدند که کفار قریش و دشمنان و همه ی آن افراد لجوج و عنود جمع شده اند و در حال غضب و با خشونت به پیامبر نا سزا می گویند و قصدشان کشتن و از بین بردن ایشان است پیامبر با دیدن قیافه های غضبناک آنان از قصدشان مطّلع گردیدند . در خانه قدم می زدند و فکر می کردند که چه کنم؟ در خانه بمانم ، تا کی؟ بیرون بروم چطور؟ در همین زمان ، جبرئیل بر رسول خدا نازل شد و سوره ی «یاسین» را آورد و به ایشان عرض کرد : در حالی که سوره ی یاسین را می خوانید ، از در خانه بیرون بروید . حضرت شروع به خواندن این سوره کردند :

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ * يس * وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ * إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ * عَلى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ . . . وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فاغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ﴾ .

«یس» ، سوگند به قرآن در بر دارندۀ حکمت ، که تو یقیناً از جمله کسانی

ص: 49

هستی که به رسالت فرستاده شده اند به قرآن سوگند که تو بر راه راست قرار داری ؛ راهی که به خدا منتهی می شود و تو را به خوش بختی می رساند ... و ما از پیش روی آنان حجابی و از پشت سرشان حجابی قرار داده ایم ، به گونه ای که اطراف شان را پوشانده ایم از این روی نمی بینند و هدایت نمی شوند .

پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) در منزل را باز کرده ، بیرون رفتند و مشاهده فرمودند که آنان نشسته اند و گویا ایشان را نمی بینند . پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) آهسته گام برداشتند و در کنار آن ها ایستادند و به آنان نگاه کردند و آن ها ، هم چنان مشغول ناسزا گویی بودند سپس مقداری خاک بر داشتند و بر سر آنان پاشیدند که در واقع ، خاک مرگ بود که بر سر آن ها می نشست .

آنان دیدند که گرد و غباری بر سر و صورت شان می ریزد! آن را پاک می کردند ، ولی پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) را نمی دیدند . در تاریخ آمده است که این اشخاص همگی در جنگ بدر کشته شدند . پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) به مسجد الحرام تشریف بردند . فردی که از جلوی آن جمعیت می گذشت وقتی اجتماع آنان را دید ، پرسید : چرا این جا نشسته اید؟ گفتند : آمده ایم امروز کار را با محمّد یک سره کنیم . گفت : «محمّد» در مسجد الحرام بود . شما برای چه این جا نشسته اید؟ ! آنان به یک دیگر نگاه کردند و با ناراحتی و شکست خورده محل را ترک کردند .

این ماجرا ، بلافاصله پس از نزول سوره ی «یاسین» بوده است و نشان می دهد که این سوره از همان ابتدا با اعجاز همراه بوده ، در همان بار نخست که بر زبان پیامبر جاری شده ، اعجاز آفریده و حلّ مشکل کرده است . این شأن و مرتبت منحصر به آن زمان نیست ؛ بلکه همواره به همراه این سوره بوده است .

پس از بیان این ماجرا برای حُجّاج ، گفتار مرحوم علّامه حاج شیخ مجتبی قزوینی را که به خواندن چهار ده صلوات در قبل و بعد از این سوره سفارش

ص: 50

کرده بودند و هم چنین توصیه ی آیة اللّه وحید خراسانی درباره ی اهدای ثواب قرائت این سوره به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) را یاد آور شدم . بعد از گفتن این مطلب ، فردی در میان جمعیّت از شنیدن آن ابراز خوش حالی کرد . با خود گفتم : چون ایشان مقلّد آية اللّه وحید خراسانی است ، از بیان این مطلب خوش حال شده است . شخص مذکور ، فردای آن روز نزد من آمد و گفت : من در مشهد هستم به فضل خدا ، هر روز به زیارت آقا علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) مشرف می شوم و سوره ی «یاسین» را در آن جا می خوانم . یک روز ، در موقع بیرون آمدن از حرم دیدم آقایی به من نگاه می کند و در حالی که چهره ای خندان دارد ، به طرف من می آید ؛ همین که به من نزدیک شد ، گفت : «شما که سوره ی یاسین را می خوانید ثواب آن را به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) هدیه کنید ! بعد از این گفتار یادم نمی آید ، آن فرد چه شد و کجا رفت ».

در این موقع فهمیدم که خوش حالی وی ، در بین جمعیت ، به این دلیل بوده است ، لذا به او گفتم : آن آقا به احتمال زیاد ، یکی از اصحاب و یاران حضرت ولی عصر (عجل اللّه تعالی فرجه الشریف) بوده که این پیام را به شما رسانده است . (1)

اشتغال های ذکری و خلوت های معنوی توانست و توفیق یافت ، بهره هایی از حقیقت قرآن را نصیب خویش سازد ، این عالم والا مقام توانسته بود در پرتو «سوره ی مبارکه ی یاسین» مقام های معنوی و روحانی را به سلامت بپیماید و بدون لغزش تا پایان عمر در این مسیر قرار داشته باشد . از جمله درباره ی سوره ی شریفه ی «یاسین» دستور العمل های بسیاری را از خود به یادگار گذاشت .

استادان ما از این مرد وارسته و بزرگوار حالات و کراماتی ویژه نقل می کنند و ایشان را از جمله ی اهل حقیقت می دانند . معلم دامغانی همان انسان وارسته و برجسته ای است که با امام خمینی - رحمة اللّه علیه - مکاتبه و مراوده های سرّی و صمیمانه ای داشته و هر دو سال ها در درس آقای حاج شیخ عبد الکریم حائری شرکت می کردند و از آن جا بود که رابطه ی عمیق و دوستانه میان آن دو ایجاد شد . امام حدود سی و چهار ساله بودند و مرحوم معلم دامغانی هم در همین سن بودند . در روز های آخر عمر شریف حضرت امام خمینی - رحمة اللّه علیه - میان این دو بزرگوار ملاقاتی برقرار بوده است . خانم دکتر فاطمه طباطبایی (عروس امام) درباره ی این ملاقات می گوید : «یک روز ، آقای معلم به ملاقات ایشان آمدند . من آقای معلم دامغانی را نمی شناختم ولی می دانستم که انگشتری دست امام هدیه ی ایشان است». خود حضرت امام هم در پاریس به من فرمودند : «این انگشتر را آقای معلم به من هدیه کرده است». در این دوران هم گاهی صحبتی از آقای معلم می شد و من هم می شنیدم ، آقای معلم آمد در اتاق ، پایین تخت امام ایستاد . نه ایشان حرفی زد و نه امام ؛ بعد از سلام فقط به یک دیگر نگاه می کردند . فقط و فقط نگاه ، آقای معلم نگاه می کرد و دعا می خواند ، امام هم فقط نگاه می کرد . حرف این دو منحصراً با چشم بود ، به جای این که با زبان باشد ؛ یعنی با خیره شدن بسیاری مطالب را به هم می گفتند .

ص: 52

بعد آقای معلم خدا حافظی کرد و رفت و من بسیار منقلب شدم .

خانم زهرا اشراقی نوه ی حضرت امام - رحمة اللّه علیه - نیز در این باره می گوید : «پس از رفتن آقای معلم ، از امام پرسیدم : معلوم است شما به آقای معلم علاقه ای ویژه دارید؟ ایشان گفتند : بلی ، نمی دانم که چرا این قدر ما یک دیگر را دوست داریم . با آن که در سنین جوانی هر یک در وادی خاصی بودیم ، ولی یک دیگر را بسیار دوست داشتیم این گونه به نظر می رسید که بین ایشان و آقای معلم رابطه ی مراد و مریدی حکم فرما بود».

اکنون بسیار خرسندیم که از این سالک بزرگوار در این جا دو دستور العمل درباره «سوره ی مبارکه ی یاسین» بیاوریم .

1. مربوط به تکرار آیه ی : ﴿سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ﴾ است .

این آیه ی شریفه ، نزد اهل معنا و معرفت ، قلب «یاسین» به شمار می آید ؛ از این رو، آن بزرگوار فرموده اند :

به منظور بر آورده شدن حوائج مهم خود ، «سوره ی مبارکه ی یاسین» را بخوانید ؛ به این صورت سه آیه ی اول آن را سه مرتبه تکرار کنید و وقتی به آیه ی شریفه ﴿سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ﴾ رسیدید ، آن را هفتاد مرتبه بخوانید و سپس بقیه سوره را تا پایان ادامه دهید .

2. طریقه ی ختم دیگری که ایشان برای بعضی از بزرگواران همراه خویش بیان داشته اند ، بدین صورت است : تا چهل روز «سوره ی مبارکه ی یاسین» ، هر روز هفت مرتبه و با توجه قرائت گردد و در هر مرتبه آیه ی اول که همان یس می باشد هفت مرتبه خوانده شود .

یکی از حسن های طریقه ی ختم دوم این است که در عین این که تا چهل روز ادامه دارد ، برای نوع افراد سنگین و غیر قابل انجام نیست ؛ از این رو

ص: 53

کسانی که مایل به انجام ختومات «سوره ی مبارکه ی یاسین» هستند ، کاملا می توانند از آن بهره مند گردند ، به جهت این که روحیه آن ها در این مدت تغییر می کند و ان شاء اللّه به مقصد و هدف خود نیز می رسند . (1)

«ياسين» تلاوت شود . باز در هر مرتبه آیه ی شریفه ی ﴿سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ﴾ ده بار خوانده شود .

ج) خواندن هفتاد مرتبه سوره ی «یاسین» در ده روز ؛ یعنی روزی هفت بار «یاسین» خوانده شود تا روز دهم که جمعاً هفتاد بار می شود . در این طریقه هم ، تلاوت کننده در هر مرتبه باید آیه ی ﴿سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ﴾ را ده بار تلاوت کند .

اکنون نیاز است که نکته هایی درباره ی این شیوه ی ختم «یاسین» یادآوری شود .

نخست آن که تعلیم دهنده ی این خَتم عالم جامع و کامل ملّا احمد نراقی است . وی پدیده آورنده ی کتاب مهم اخلاقی «معراج السعادة» است که برخی بزرگان ما آن را کتاب بالینی خوانده اند ؛ زیرا نویسنده به شناخت نفس آدمی پرداخته ، زیبایی ها و زشتی های اخلاقی و رفتاری را شناسانده و سپس نسخه های درمان آدمی را به دست داده است . بنابراین ، گوینده ی طریقه ی ختم «یاسین» خودش یک معلم اخلاق و دارای شخصیتی بارز و جایگاهی بلند در بین علمای قرون اخیر است .

ایشان در علوم گوناگون از جمله فقه ، اصول فقه ، حدیث ، رجال، درایه ، ریاضیات ، نجوم ، حکمت ، کلام ، اخلاق ، ادبیات و شعر سر آمد علمای زمان خود بوده است .

هوش سرشار و عمق تحقیقات و وسعت تتبع آن بزرگوار از ایشان چهره ای کم نظیر ساخته است . نگاهی گذرا به تألیفات متعدد آن بزرگ مرد ، که در موضوعات گوناگون به نگارش در آمده ، انسان را به حیرت می اندازد . این ختم «یاسین» از جانب پایگاهی بلند و شخصی چنین بزرگوار به ما رسیده است

ص: 56

و بدین جهت است که از آن با اهمیت یاد می شود و در بین بزرگان و دانشمندان دینی و اهل معنا رواج بایسته یافته است.

نکته ی دوم این است که ختم «یاسین» ملا احمد نراقی طریقه ای است که بسیاری از مردم از آن شناخت دارند و به دیگران توصیه می کنند ؛ از این رو افراد بسیاری را می نگریم که در آثار و اقوال خود از کتاب «خزائن» نراقی و ختم «یاسین» او یاد کرده اند . این امر بدین جهت است که قطعاً بزرگان ما از طریق ختم «یاسین» نراقی به حاجت های خود دست یافته اند و در نتیجه آن را ستایند و رواج می دهند و از نتایج شگفت آن سخن می گویند و این امر سبب گشته تا این دستور العمل و ختم میان افراد شایع گردد .

نکته ی سوّم و خصوصیّت بارز دیگر این ختم آن است که برای انجام و عمل به آن «راه های گوناگون و آسانی» وجود دارد که هر کس ، به تناسب حال خود، می تواند یکی را انتخاب کند و آن طور نیست که در برخورد اول احساس سنگینی کند و بگوید این عمل از عهده من خارج است و آن را رها کند . از این رو ، می توان از صورت های آسان تر شروع کرد و به مقصد رسید . برای مثال کسی که در خود نمی بیند در یک مجلس هفتاد مرتبه سوره ی «یاسین» را بخواند ، می تواند صورت دیگر را انتخاب کند و مثلاً در یک مجلس ده مرتبه آن را بخواند . یا از صورتی دیگر استفاده کند که در یک مجلس هفت مرتبه بخواند . بنا بر این ، وجود صورت های گوناگون برای این ختم موجب جذب افراد با حوصله ها و فرصت های گوناگون است. البته من خود بزرگانی را می شناسم که مکرّراً صورت اوّل این ختم را ، حتی در حالی که روزه دار بوده اند ، به جا آورده اند . اینان همیشه آن ایام را برای خود غنیمتی محسوب می دارند و یاد آن را موجب طراوت و شادابی روح می دانند و توفیقات به دست آمده از آن ختم

ص: 57

را همواره همراه دارند و از آن بهره مند هستند .

امید است هر کس و هر گروهی از علاقه مندان به «یاسین» ظرفیّت روحی خود را در نظر بگیرند و شیوه ای را در ختم یاسین انتخاب کنند که تا آخر استمرار داشته باشد ؛ زیرا آهسته و پیوسته رفتن سالک الی اللّه تضمین کننده ی موفقیت های بزرگ و درخشان او در آینده خواهد بود .(1)

در حدیث شریف از حضرت علی (علیه السّلام) هم آمده است که کار نیک و مستمر هر چند اندک باشد ، بهتر است از کار نیک و ناتمام . (2)

وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً اَحَدُ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَجمَعینَ ، بِرَحمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ». (1)

﴿وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه السّلام إِذَا عَرَضَتْ لَهُ مُهِمَّةُ أَوْ نَزَلَتْ بِهِ مُلِمَّةٌ وَ عِنْدَ الْكَربِ .

يَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَكَارِهِ وَ يَا مَنْ يُفْثأُ بِهِ حَدَّ الشَّدَائِدِ وَ یَا مَن یُلتَمَسُ مِنهُ المَخرَجُ إِلَی رَوحِ الفَرَجِ ( 1 ) ذَلّت لِقُدرَتِکَ الصّعَابُ، وَ تَسَبّبَت بِلُطفِکَ الأَسبَابُ، وَ جَرَی بِقُدرَتِکَ القَضَاءُ، وَ مَضَت عَلَی إِرَادَتِکَ الأَشیَاءُ (2) فهَیِ بِمَشِیّتِکَ دُونَ قَولِکَ مُؤتَمِرَةٌ، وَ بِإِرَادَتِکَ دُونَ نَهیِکَ مُنزَجِرَةٌ. (3)

أَنتَ المَدعُوّ لِلمُهِمّاتِ، وَ أَنتَ المَفزَعُ فِی المُلِمّاتِ، لَا یَندَفِعُ مِنهَا إِلّا مَا دَفَعتَ، وَ لَا یَنکَشِفُ مِنهَا إِلّا مَا کَشَفتَ (4) وَ قَد نَزَلَ بیِ یَا رَبّ مَا قَد تکَأَدّنَیِ ثِقلُهُ، وَ أَلَمّ بیِ مَا قَد بهَظَنَیِ حَملُهُ. (5) وَ بِقُدرَتِکَ أَورَدتَهُ عَلَیّ وَ بِسُلطَانِکَ وَجّهتَهُ إلِیَ. (6) فَلَا مُصدِرَ لِمَا أَورَدتَ، وَ لَا صَارِفَ لِمَا وَجّهتَ، وَ لَا فَاتِحَ لِمَا أَغلَقتَ، وَ لَا مُغلِقَ لِمَا فَتَحتَ، وَ لَا مُیَسّرَ لِمَا عَسّرتَ، وَ لَا نَاصِرَ لِمَن خَذَلتَ. (7)

فَصَلّ عَلَی مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ افتَح لِی یَا رَبّ بَابَ الفَرَجِ بِطَولِکَ، وَ اکسِر عنَیّ سُلطَانَ الهَمّ بِحَولِکَ، وَ أنَلِنیِ حُسنَ النّظَرِ فِیمَا شَکَوتُ، وَ أذَقِنیِ حَلَاوَةَ الصّنعِ فِیمَا سَأَلتُ، وَ هَب لِی مِن لَدُنکَ رَحمَةً وَ فَرَجاً هَنِیئاً، وَ اجعَل لِی مِن عِندِکَ مَخرَجاً وَحِیّاً وَ لَا تشَغلَنیِ بِالِاهتِمَامِ عَن تَعَاهُدِ فُرُوضِکَ، وَ استِعمَالِ سُنّتِکَ.. (8) فَقَد ضِقتُ لِمَا نَزَلَ بیِ یَا رَبّ ذَرعاً، وَ امتَلَأتُ بِحَملِ مَا حَدَثَ عَلَیّ هَمّاً، وَ أَنتَ القَادِرُ عَلَی کَشفِ مَا مُنِیتُ بِهِ، وَ دَفعِ مَا وَقَعتُ فِیهِ،فَافعَل بیِ ذَلِکَ وَ إِن لَم أَستَوجِبهُ مِنکَ، یَا ذَا العَرشِ العَظِیمِ. (9) ﴾

ص: 60

نزد خویش رحمتی و گشایشی خوش گوار بر من ارزانی دار و راه رهایی در پیش پای من بگشای . چنان مکن که به سبب اندوه از انجام دادن فرایض و مستحبات تو باز مانم ؛ که من ای پروردگار ، در برابر این محنت که بر من وارد آمده ، بی طاقتم و پیمانه ی شکیباییم از آن اندوه که نصیب من گردیده ، اینک لبریز است . تنها تویی که توانی آن اندوه را از میان برداری و آن بلا را که بدان گرفتار آمده ام ، دفع کنی . پس مرا از بند بلا وا رهان ؛ اگر چه شایسته ی آن نباشم . یا ذَا العَرشِ العَظيمِ .(1)

شوند ؛ از این رو ، چند توصیه از آن بزرگوار فرا روی شما قرار می گیرد . البته آن بزرگوار در سال 1378 شمسی ، چهره در نقاب خاک کشیده اند و به لقای معبود خویش شتافته اند . مناسب است کسانی که از مطالب ایشان بهره می برند ، آن بزرگوار را با دعا و عمل خیر یاد کنند .

1. یکی از شاگردان اهل سلوک در تاریخ 1412 ق . عرض کرد : دلم می خواهد به روحی از اولیاء متّصل شوم ، نظر شما به کدام یک می باشد؟

آیت اللّه کشمیری فرمودند : برای مرحوم محمّد تقی مجلسی (پدر علّامه مجلسی) چیزی مانند سوره ی یاسین بخوانید .

دو سال بعد همان شخص در تاریخ رجب 1414 ق سؤال کرد که : برای اتّصال به بزرگی ، به کدام یک از اولیاء از نظر روحی توجّه داشته باشیم؟ نیز فرمودند : محمّد تقی مجلسی (پدر علّامه مجلسی) . (1)

2. حضرت استاد فرمودند : قلب سوره یاسین آیه 58 است ﴿ سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ﴾ این آیه دو نقطه بالا و سه نقطه پایین دارد . چهار ملک موکل دارد ، دارای ختوماتی است از جمله : به عدد جمع آیه یک اربعین برای روحانیت و معنویت خوب است . از حروف آیه حرف سین مورد نظر است .

از جمله ختومات این سوره ، ختمی است که از مرحوم سیّد هاشم حداد نقل شده است که : سوره «یاسین» را شروع به خواندن کند ، وقتی به آیه ی ﴿سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ﴾ رسید ، صد مرتبه آن را تکرار کند ، بعد بقیه سوره خوانده شود .(2)

ص: 63

3. هم ایشان فرمودند : ختمی است از سوره ی «یاسین» که روز اول یک مرتبه ، روز دوم دو مرتبه تا روز چهلم ، چهل مرتبه خوانده شود . خودم آن را انجام دادم . (1)

4.حضرت استاد فرمودند : من هر وقت در زندگیم ، مشکلی برایم رخ می دهد ، یک سوره «یاسین» برای بابا رکن الدّین مدفون در قبرستان تخت فولاد اصفهان می خوانم ، مشکلم حل می شود . (2)

طریقه ی ختم : وضوی کامل بگیرید و رو به قبله صد مرتبه بگویید : «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ» سپس به خواندن این سوره (= یاسین) بپردازید و در سه قسمت از آن حاجت خود را از نظر بگذارنید: اوّل ، در عبارت «امام مُبین» ، دوم ، در عبارت «فِی فَلَکٍ يَسبَحُونَ» و سوّم ، در عبارت ﴿سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ﴾ و این آیه را سی و چهار مرتبه یا چهار ده مرتبه یا هفت مرتبه تکرار نمایید و بقیه ی سوره را تمام کنید ؛ سپس این دعا را بخوانید :

﴿ سُبْحانَ الْمُفَرِّجُ عَنْ كُلِّ مَحْزُونٍ، سُبْحانَ المُخَلِّصُ عَنْ كُلِّ مَشْحُونٍ، سُبْحانَ المُنَفِّسُ عَنْ كُلِّ مَدْيُون ، سُبْحانَ العالِمُ عَنْ كُلِّ مَكْنُونٍ، سُبْحانَ مَنْ جَعَلَ خَزآئِنَهُ بَيْنَ الْكافِ وَ النُّونِ، سُبْحانَ مَنْ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ، فَسُبْحانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْء وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴾ پس بگویید:

﴿ اللَّهُمَّ افْتَحْ لِى أَبْوَابُ رَحمَتِکَ وَ أَبْوَابُ خَزائِنِکَ ، بِحَقِّ سُورَةَ يس وَ بِفَضْلِكَ وَ كَرَمِكَ يَا ارْحَمَ الرّاحِمینَ﴾ پس ، صد مرتبه این دعا را تکرار نمایید: ﴿ یا مُفَرِّجَ الهَمِّ ، فَرِّج ﴾ ؛ بعد از آن ، حاجت خود را از خداوند عالم طلب نمایید.

وضع مالی خویش در روز پنج شنبه دو رکعت نماز بخواند و سپس سوره ی «یاسین» را تلاوت کند . او اگر تا سه روز پی در پی این برنامه را ادامه بدهد ، قطعاً کار خویش را به کمال رسانده است .

ایشان به همه ی مؤمنان اجازه چنین ختمی را داده است ، به شرط آن که انجام دهنده ی ختم ، برای او و پدر و مادرش در خواست مغفرت و رحمت داشته باشد .

مؤلّف کتاب وزین «گوهر شب چراغ» ، عالم جامع و فاضل ، محمد حسن نیستانکی نائینی ، بعد از آن که این ختم را از کتاب شریف «جواهر مكنونه» آورده ، فرموده است: «عامل به این ختم جامع این حروف محمد حسن نائینی با والدین او و جناب مصطفی آقا میرزا اسد اللّه نائینی بانی چاپ کتاب را از دعای خیر فراموش نفرماید ؛ تا ان شاء اللّه بر ختوم مورد عمل آثار مقبول ترتب یابد».

با توجه به بیانات فوق ، کسی که می خواهد این ختم را به جا آورد و اثر بر آن حتماً مترتب ، شود باید ملا مصطفی خوئی و والدینش ، محمّد حسن نائینی و والدینش و میرزا اسد اللّه نائینی را در آغاز یا در پایان ، یاد کند و برای آن ها از درگاه خدای بزرگ مغفرت و آمرزش بطلبد .

ص: 66

این رو بهتر دیدم که پشت در بنشینم و به سخنان ایشان گوش دهم تا مجلس تمام شود و بعد از آن به حضور ایشان شرف یاب شوم . در همین زمان ، نا گاه شنیدم که مرحوم حاج شیخ حسن علی موضوع سخنان خود را تغییر دادند و فرمودند : «برخی از من دعای توفیق سحری و گشایش امور می خواهند ، دستور می دهم که قرآن تلاوت کنند ؛ لکن به جای آن که رو به قبله و در حال توجه به قرائت قرآن بپردازند ، در حال راه رفتن سوره ی «یاسین» می خوانند و بعد به قصد گله می آیند که از دستور من حاصلی نگرفته اند . تازه ، در شب بارانی ، ابتدا به منظور تحقق کار دنیای خود به در خانه ی دیگران می روند و چون به مقصود نمی رسند ، به فکر آخرت افتاده ، سری هم به منزل من می زنند . این که شرط انصاف نیست ، خوب است بروند و هر بامداد رو به قبله ، با توجّه و تدبّر و نه با لقلقله ی لسان ، به تلاوت کلام اللّه بپردازند ! آن گاه ، اگر مقصود شان حاصل نشد ، گله مند گردند».

پس از این سخنان ، باز به موضوع اصلی سخن خود پرداختند . پس از پایان گفتار ، در باز شد و من داخل شدم، حضرت شیخ محبت فرمودند و پرسیدند : حاجتی داری؟ عرضه داشتم : جواب خود را شنیدم ، فرمودند: پس معطّل چه هستی؟! (1)

سخت رسیده بود . شبی برای نجات از این وضع ، سوره ی «یاسین» را خواندم و ثواب آن را به روح «حاج شیخ مجتبی قزوینی» هدیه کردم. در خواب دیدم ، در حالی که بر روی زمین افتاده ام ایشان با انگشت به من اشاره می کنند و می گویند: ﴿ لا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ﴾ بعد از این که از خواب برخاستم ، متوجّه شدم که ایشان ذکر نجات را به من یاد داده اند و این ذکر حضرت یونس در دل ماهی بود که با تکرار آن از شکم ماهی رهایی یافت و در میان علما نیز به «ذکر نجات» و «ذکر یونسی» مشهور است ؛ چرا که قرآن کریم ، بعد از بیان آن از زبان حضرت یونس، می فرماید: ﴿ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ﴾ یعنی راه نجات مؤمنان در این ذکر است .

آن روز ها موفق به خواندن ذکر حضرت یونس (علیه السّلام) نشدم . بعد ها با خودم فکر کردم ، اگر آن را می خواندم ، قطعاً و فوری آزاد می شدم . شاید هم تقدیر و مصلحت الهی در این نبود که زود آزاد شوم . در آن دوران ، اگر کسی را می گرفتند و زود رها می شد ؛ جلوه ی خوبی نداشت . حتّی اگر فردی را می گرفتند که هیچ سابقه ای در مبارزه نداشت ، حداقل مدّتی در زندان می ماند اگر کسی زود رها می شد ، می گفتند که با ساواک ساخته و مأمور آن ها شده ! این مصلحت خدایی بود که آن ذکر را نخوانم.

بعد ها مرحله ی سخت تری برایم پیش آمد که ممکن بود ، هر آن عده ای از علما و فضلا ، به سهولت ، دستگیر و زندانی شوند . منوچهری ، بازجوی معروف که شکنجه های سختی را بر افراد روا می داشت ، مأمور باز جویی ما بود و تا به هدفش نمی رسید ، ما را رها نمی کرد روزی یکی از زندانی های هم بند من پرسید: با این باز جو چه کار کردید؟ گفتم : هیچ ! از من می خواهد کسانی را که با آن ها ارتباط دارد نام ببرد ! آن فرد: گفت چند نفر را همین طوری نام ببر و

ص: 69

خودت را خلاص کن .

این حرف باعث شد در فکر فرو بروم . کم کم داشت به ذهنم خطور می کرد که همین کار را بکنم و همین طوری چند نفری را نام ببرم . لحظه ای به خود آمدم و از این تصمیم منصرف شدم . در واقع لطف خداوند مانع آن گناه شد و نگذاشت کسی را لو بدهم . لطف بی اندازه ی او باعث نجات من و هم فکرانم شد ، زیرا اگر نام کسی را برده بودم ؛ دنیا و آخرتم را یک جا از دست می دادم . مسلماً آن ها به شنیدن نام یک یا چند نفر راضی نمی شدند ؛ بلکه آن قدر شکنجه می دادند تا هر چه می دانم بگویم . در واقع نه تنها از سختی و شکنجه رها نمی شدم ؛ بلکه شکنجه ام بیشتر و مستمر می شد.

وضعیت سختی بود . بر سر دو راهی مانده بودم . اگر نام افراد را می بردم ، جهنّم آخرت را خریده بودم و اگر نام نمی بردم ، جهنّم شکنجه در پیش رویم بود .

ناگهان ، فکری به ذهنم رسید . تصمیم گرفتم که دست به دامن علّامه ی امینی - رحمة اللّه عليه - شوم و «ياسين» بخوانم . شاید خدا بخواهد و راه نجاتی پیدا شود.

بلافاصله شروع به خواندن «سوره ی مبارکه ی یاسین» کردم . تمام روز «یاسین» می خواندم . صبح ، ظهر ، عصر و حتى موقع خواب. شاید بیش از صد مرتبه شد . آن شب در خواب دیدم که علّامه ی امینی- رحمة اللّه علیه - کسی را دنبالم فرستادند که در راهرو های زندان راه می رفت و همه ی درب های آهنی بسته ی زندان به روی او باز می شد . همین طور آمد تا پشت در سلّول ما ، در سلّول باز شد و او داخل آمد . آن شخص لباس طلبه ها را پوشیده بود ؛ عبا و قبا داشت اما سرش پیدا نبود . به من گفت : دنبالم بیا ! من هم پشت سرش حرکت کردم در ها یکی یکی باز می شدند . از پله ها پایین رفتیم و داخل

ص: 70

راهروی شدیم که اتاق منوچهری در آن بود . از آن جا گذشتیم و وارد سالن سر پوشیده ای شدیم که آدم های زیادی در آن بودند و هر کدام مشغول کاری بودند . آن طلبه به من اشاره کرد که نگران نباش و بیا ؛ آن ها تو را نمی بینند ! در خواب به ذهنم رسید که این افراد ساواکی هایی هستند که هر کدام شغلی را تمرین می کنند . یکی واکس می زد ، یکی عبا پوشیده بود و نماز می خواند ؛ یکی ورزش می کرد ! از آن جا گذشتیم و وارد باغ بزرگی شدیم که پر از گل و درخت بود . جلوی ساختمان بزرگ وسط باغ ایستادیم دیدیم که علّامه امینی - رحمة اللّه عليه - داخل اتاق ایستاده و سینی در دست دارد و از مهمان هایش پذیرایی می کند . آن فرد از من خواست که وارد اتاق شوم . گفتم : با این لباس زندان چطور پیش علّامه بیایم ؛ خوب نیست . همان جا ایستاده بودم که آقای امینی - رحمة اللّه علیه - از پنجره نگاهی به من کرد و لبخندی زد که حکایت از خوبی حال و روز ما داشت . همراه آن شخص از همان مسیری که رفته بودیم ، باز گشتیم تا به سلول رسیدیم . خدا حافظی کرد و درب را بست .

بعد از آن خواب ، دیگر منوچهری را ندیدیم . دیگر از آن سخت گیری ها و شکنجه ها خبری نبود . بعد از مدتی خبر آمد که منوچهری در راه قم تصادف کرده و پایش شکسته است ! او را دیده بودند که می لنگد و با عصا راه می رود .

این هم یکی دیگر از اسرار و معجزات سوره «یاسین» بود . به راستی که نفس علّامه امینی - رحمة اللّه علیه - به نفس ولایت متّصل است .

در این جا مناسب است معجزه ای را هم از خاندان نبوت یاد آور شوم .

در همان ایام باز جویی و شکنجه های ساواک ، یک روز من را برای باز جویی به اتاق منوچهری بردند . کنار منوچهری ، یک نفر درشت هیکل تر و بی دین تر و سخت گیر تر از خودش برای شکنجه دادن نشسته بود کابلی ضخیم در دستش

ص: 71

بود. وقتی دقت کردم ، دیدم سه کابل را روی هم گذاشته و با چسب های پارچه ای و پهن آن ها را به هم بسته اند ؛ که کاملاً سخت و محکم شده بود . منوچهری به او گفت : بزن ! او هم با کمال بی رحمی و دژخیمی شروع به زدن کرد. آن قدر محکم به بدنم می زد که مثل توپی بلند می شدم و به زمین می خوردم . سه یا چهار مرتبه که زد از ته دل به حضرت زهرا متوسل شدم و گفتم : یا فاطمة الزهرا (سلام اللّه علیها) . ناگهان آن کابل ، با آن ضخامت از وسط دو نیم شد و روی زمین افتاد . البته می دانید که داخل این کابل ها، سیم های مسی قوی و زیادی کار گذاشته می شود ، به طوری که برای بریدن و دو نیم کردن آن ، باید از قیچی های بزرگ یا سیم چین استفاده کرد و آن ، قدر محکم اند که با هر یک می توان ماشینی را بکسل کرد و کشید . آن روز که این سیم کابل با چنین استحکامی در هم ریخت و پاره شد ، معجزه ای آشکار شد.

خبر این حادثه در تمام زندان پیچید و موجب حیرت شکنجه گران شده بود که می آمدند و به صحنه با تعجّب می نگریستند! از آن روز به بعد بعضی از شکنجه گران که به من بر می خوردند ؛ می گفتند : حاج آقا ما را نفرین نکنی !

این هم معجزه ای بود از خاندان عترت و نشان دهنده ی منزلت والای حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) که ما ثواب قرائت «یاسین» را هر روز به آن حضرت اهدا می کنیم.

جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر فرصتی فراهم آمد تا به محضر ایشان برسیم . اینک حاصل آن دیدار از نظر می گذرد .

در آغاز دیدار به حضور ایشان گفته شد :

سپاس خدا را ، که با اخلاص و اهتمام جدی حضرت عالی ، چند سالی است توجه و توسل به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) به طور گسترده ای ، در میان مردمان مطرح گشته است . بر پایی مجالس و محافل عزا داری به نام آن حضرت و الگو قرار دادن ایشان و هم چنین شناخت شخصیت و خطبه ها و کلمات و احادیث آن حضرت در سر لوحه فعالیت های دینی جامعه قرار دارد .

از جمله مطالب قابل توجه در این باره این است که جناب عالی ، در جلسه ای ، با تاکید و سفارش فراوان چنین فرمودید : هر روز سوره یاسین را بخوانید و ثواب آن را به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) اهدا کنید.

پیرو این فرمایش ، در «همایش بین المللی بانوان قرآن پژوه» - که به طور گسترده بانوان قرآنی و دینی و مبلّغ در آن گرد می آیند - این توصیه ی روحانی مطرح شد . و نیز گفته شد که سوره یاسین امور زندگی را آسان می کند و هر مشکلی را برطرف می سازد . پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) و معصومان (علیهم السّلام) آن را قلب قرآن دانسته اند . پیامبر نیز آرزو داشت که یاسین در قلب تک تک افراد امت جای گیرد.

آثار و نتایج این سوره آن گاه به مراتب افزون می شود که ثواب تلاوت آن سوره شریفه به قلب عالم امکان و امامت ، حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) ، اهدا گردد . در این جا بود که سفارش معنوی حضرت عالی با استقبال گسترده جامعه قرآنی و علاقه مندان به ائمه اطهار (علیهم السّلام) رو به رو شد . جمع فراوانی به خواندن روزانه سوره یاسین و اهدای ثواب هر روز به آن حضرت رو آورده اند . در جامعه پیوند جدیدی با عنوان «خانواده یاسین» شکل گرفت. هر کسی که در هر روز

ص: 73

یک مرتبه سوره مبارکه ی یاسین را بخواند و آن را به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) اهدا کند ، عضو این خانواده ی بلند مرتبه و شریف خواهد بود.

هم اکنون شاهد هستیم که شمار چشم گیری از ملت ایران و سایر کشور ها مانند پاکستان ، هند ، آفریقا در این خانواده قرار گرفته اند . روشن است که عضویت در این خانواده کاملاً اختیاری و از سر اخلاص ، عقیده و ایمان به قرآن و عترت می باشد . به فضل خدا هر روز هم تعداد این خانواده رو به گسترش است . از این رو از حضرت عالی تقاضا داریم که برای اعضای خانواده ی ياسين دعای خیر کنید ، تا هر کس به هر نیت و قصدی یاسین را می خواند ، خداوند حاجت او را برآورده سازد.

پس از این گزارش کوتاه درباره «خانواده یاسین» ، ایشان از تشکیل چنین خانواده ی معنوی بسیار خرسند شدند . سپس ، در این باب ، مطالب سازنده و سودمندی را بیان داشتند که برای علاقه مندان به این سوره ی شریفه ، غنیمت کم نظیر و پر ارزش می باشد .

آدم وصى بلا فصل خاتم است . آن دو بزرگوار دیگر امام حسن (علیه السّلام) و امام حسین (علیه السّلام) به اتفاق عامه و خاصه ، هر دو سید تمام اهل بهشتند و خدا جنت عدن را به این دو امام معصوم (علیهم اسلام) زینت داده است.

آن وقت چنین کسانی وقتی زیر کسا یا عبای پیامبر قرار می گیرند ؛ یعنی اجتماع این پنج نور پاک واقع می شود ، ام سلمه از پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) تقاضا می کند که او هم در زیر کسا با اینان قرار گیرد. حضرت فرمود : «انت على خير» ، ولى خواست او را اجابت نکردند که این محدوده ی انحصاری است . حدیث کسا مورد اتفاق فرقین قرار دارد و درباره ی این پنج نور پاک ، آیه ی شریفه ی تطهیر نازل گشته است: ﴿ إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً ﴾ .

حال این پنج نور پاک و با عظمت هنگامی که معرفی می شوند ، گفته می شود: فاطمه است و پدر فاطمه . در این جا پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) - که شخص اول عالم است - به عنوان پدر فاطمه معرفی می شوند . آن شخص دومِ عالم به عنوان شوهر آن حضرت معرفی می شود ؛ که عبارت چنین است : فاطمه است و شوهر فاطمه .

و بعد در آن حدیث آمده است که فاطمه است و دو پسر فاطمه . پس ، حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) مرکز دائره است . بی تردید ، کسی که با این مرکز دایره مربوط باشد ، با همه دایره ارتباط دارد . دایره وجود هم فقط دور این عده می گردد . و الآن «بیمنه رزق الوری و بوجوده ثبتت الارض و السماء» کسی که به وجود او ، آسمان و زمین ثابت است ، آخرین فرزند معصوم فاطمه (سلام اللّه علیها) است . این است که فضیلت و عظمتِ ارتباط با آن حضرت قابل وصف نیست ؛ حال به هر طریقی و هر راهی که باشد . بنا بر این ، حضرت فاطمه (سلام اللّه علیها) تنها کسی است

ص: 75

که با تمام آل عبا رابطه ای بلا فصل دارد . با آن که پیامبر گرامی بالا ترین شأن را دارد رابطه او با امام حسین (علیه السّلام) به واسطه حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) است . حضرت علی (علیه السّلام) ، فرزندان دیگری هم داشته است ، اما بدون پیوند با حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) از چنان عظمت و جایگاهی بر خوردار نشدند .

با توجه به مطلب بالا است که عظمت و فضیلت اهدای ثواب خواندن سوره ی مبارکه ی یاسین به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) آشکار می گردد . البته عظمت سوره یاسین برای همگان آشکار نیست . مردم غافلند از عظمت سوره ی مبارکه ی یاسین.

و ما مدت چهار سال است ، به فضل خدا ، به تفسیر این سوره ی مبارکه پرداخته ایم. در این مدت ، فقط تا آیه ی پنجم و ششم توانسته ایم تفسیر کنیم . عظمت این سوره از آن جاست که آن چه خداوند از اول خلقت نازل کرده است ، تمام آن ها در قرآن کریم موجود بوده و عصاره ی آن در سوره یاسین است.

این سوره به قدری عظمت دارد که برای هر محتضری خوانده شود ، برایش سکرات مرگ سبک می شود (خفف اللّه عنه) . آن وقت اگر کسی در تمام عمر این سوره را بخواند چه می شود ؟ خدا می داند و بس .

این است که ما در حال غفلت به سر می بریم و یاسین «گوهر ناشناخته» است . مهم این است که این سوره ، سوره ی خود پیغمبر است که گفته می شود «یاسین» اسم آن حضرت است . بعد از «یاسین» ، قسم به قرآن حکیم است که محققا تو از پیامبران و بر صراط مستقیم هستی : ﴿ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾

از این رو ، این سوره قلب قرآن است . حال وقتی خوانده شود ، گفته شد که آن را به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) هدیه کن. زیرا من وقتی این سوره را می خوانم ، ياسين من است اما وقتی به حضرت زهرا هدیه شد ، می شود یاسین فاطمه زهرا (سلام اللّه علیها) که اکسیر اعظم است ؛ این جاست که حالات و شخصیت انسان را

ص: 76

منقلب می کند . همه آثار در این دنیا ظاهر نمی شود . از اول جان کندن به بعد ، نورانیت آن آشکار خواهد شد .

به هر حال ، از خصوصیات حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) این است که با خدمت و خواندن سوره مبارکه ی یاسین برای ایشان اسم این شخص در دفتری خاص نوشته می شود . نزد هر امام و نزد شخص پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) ، دفترچه و حسابی مخصوص برایش باز می شود ، هر جا برود آبرومند است . اگر مشهد پیش امام هشتم (علیه السّلام) برود ، آیا به چشم عادی به او نگاه می کند؟ این قضیه واضح است که چنین نیست. اگر کربلا برود ، امام حسین(علیه السّلام) ، جور دیگری به او نگاه می کند . اگر برود پیش حضرت معصومه (سلام اللّه علیها) ، طور دیگری نگاهش می کند ؛ یعنی ، این فرد برای مادر ما این طور قدمی برداشته است .

این ها را باید درک کرد . ما آن قدر عمرمان را بیهوده تلف کرده ایم که حسرتش برای فرداست . اما ، اگر این عمر در راه کلام اللّه و آل اللّه صرف شد ، دیگر در قیامت حسرتی نخواهد بود . زیرا نگاه امامان معصوم(علیهم السّلام) به او به این طرز است که برای مادر ما چنین قدمی برداشته است . وقتی عمر این گونه صرف شد دیگر حسرتی نیست.

بخوان و سه مرتبه این جمله ها میان ما ردّ و بدل شد . از خواب بیدار شدم ، دیدم که به برکت آن مرد بزرگ حافظ آن دو سوره هستم». کربلایی رضا از آن پس تا زنده بود ، هر روز آن دو سوره را بر سر قبر آن مرحوم تلاوت می کرد . (1)

ایشان مدّتی گریه کرد . پس از آن آمد و گفت : «من مدّتی است که با شوهرم اختلافاتی داریم که گاهی منجر به قهر می شود . پس از چندی آشتی می کنیم و باز به همین صورت ؛ من دیگر خسته شده ام و نمی دانم چه کار کنم . تا این که به قم رفتم و بر مزار استاد شهید مرتضی مطهّری - رحمة اللّه عليه - متوسّل شدم و یک سوره ی «یاسین» برای ایشان قرائت کردم و عجیب آن که همان شب استاد به خواب شما آمده تقاضا کردند حضرت عالی مشکل مرا حل نمایید.

استاد پرورش اظهار داشتند : «من بنا به توصیه ی شهید مطهری-رحمة اللّه عليه - خیلی تلاش کردم ، البته از این کار ها زیاد کرده بودم ولی این یکی واقعاً صعب و مشکل بود و جلسات متعددی برگزار شد . گاهی می خواستم رها کنم که احساس می کردم استاد مطهری - رحمة اللّه علیه - محکم پشت من ایستاده اند تا این مشکل حل شود . بالاخره به لطف الهی مشکل آنان به خوبی حل شد و هم اکنون این زوج سال ها است که به خوبی و خوشی زندگی می کنند».

فردای آن روز ، ایشان با چهره ای بسیار خندان به سمت من آمد و گفت : مشکل من حل شد . وقتی از او درباره ی مشکلش سؤال کردم ، جواب داد : در سازمانی که مسئولیت آن را به عهده دارم ، فردی بود که بسیار مرا آزار می داد و شدّت آزار های او به حدّی رسیده بود که می خواستم از سمتم استعفا دهم ، ولی دیشب سوره ی «یاسین» را به قصد حل مشکل خواندم ، در نتیجه آن شخص - در حالی که گریه می کرد - امروز نزد من آمد ، با حالت ندامت بسیار ، متضرّعانه از من خواست که او را به سبب اشتباهاتش ببخشم ، تا خدا هم توبه اش را بپذیرد.

این جا بود که من به اعجاز این سوره در رفع مشکلی که قادر به حل آن نبودم ، پی بردم .

مسجد الحرام و مسجد النبی تشکیل بدهیم وجود داشت ؛ ولی مقاومت آن ها نتوانست مؤثر واقع بشود و با تدبیری که حضرت استاد سبحانی داشتند ، در یکی از روز ها ، ما در نقطه ای از صحن مسجد الحرام مستقر شدیم و در یک ساعت معین شروع به تلاوت قرآن کریم کردیم . بعد از دقایقی ، مردم از کشور های گوناگون آمدند و برگرد ما حلقه زدند و حتی سعودی ها و افراد نظامی جذب این تلاوت ها شدند و از این که می دیدند جوانان شیعه ایرانی و غیر عرب از حفظ، آیات قرآن را با صحت تمام و زیبایی تلاوت می کنند ، متحیر شده بودند . با این اوّلین گروه قاریان شیعه ، در حقیقت ، طلسم مخالفت با شیعه شکسته شد و توسّط این گروه فعالیتی قرآنی پایه گذاری گردید که تا کنون ما شاهد اعزام قاریان محترم در زمان حجّ تمتع و غیر آن هستیم . بحمد اللّه قاریان می توانند صدای شیعه و چهره ی زیبای تشیع و میزان انس ما با قرآن را به دنیا معرفی کنند .

در این سفر، خاطره ای از «سوره ی مبارکه ی یاسین» دارم که خدمت شما عزیزان عرضه می دارم : من و مرحوم استاد حاج حسن رجبی که از پیش کسوتان قرآنی بود ، قرار شد که دو نفری ، سه چهار روز ، زود تر از آن کاروان به تهران بیاییم و از طریق جدّه پرواز کنیم . به اتفاق و با مشقّت زیاد و مشکلات ، خود را به فرودگاه جدّه رساندیم . ایشان کار های اخذ بلیط را انجام دادند ؛ اما ظاهراً یک مشکل فنّی وجود داشت که این بلیط ها را قبول نمی کردند و متصدیّان وهّابی با لجبازی تمام قصد داشتند که ما را به هیچ وجه نگذارند با این پرواز به ایران بیاییم . فرودگاه جدّه فاقد امکانات فعلی بود ؛ هوا گرم و شرایط سخت بود و راهی هم برای برگشت به هتل نداشتیم .

استاد رجبی مدام به من توصیه می کرد سوره ی «یاسین» را بخوانیم و این

ص: 81

آیه ی كريمه ﴿وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ﴾ را مكرّر تلاوت کنیم . ما به این امر مشغول شدیم و شاید صد ها بار این آیه را خواندیم که در این بین مأموران اوّل رفتند و مأمور دیگری که میزان عِنادش کم تر بود ، آمد و مشکل پیش آمده را حل کرد و ما داخل هواپیما شدیم ؛ منتهی ایشان نیز مدام به من توصیه می کرد «سوره ی مبارکه ی یاسین» را اگر همه اش را هم نمی رسی ، حداقل این آیه کریمه ی ﴿وَ جَعَلْنا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ﴾ را مکرّر بخوانم ؛ هم خودشان می خواندند و هم من مکرّر می خواندم . می دانید که این هواپیما های بزرگ در یک فواصلی بوفه ای دارند که فاصله صندلی های ردیف اول آن با جلو بیشتر است ؛ ما را نشاندند روی همین صندلی ها ؛ هواپیما آماده ی پرواز شد ، امّا احساس کردیم که به هواپیما اجازه ی پرواز نمی دهند ؛ همین طور که نشسته بودیم ، آقای رجبی فرمودند : فلانی این ها به دنبال ما آمدند ، نگاه کردیم دیدیم همان دو نفری که با یک عنادی خاص نمی خواستند ما با این پرواز برویم ، داخل هواپیما هستند و تمام ردیف ها را با دقّت بررسی می کنند و در واقع دنبال ما می گشتند ، ما همین طور سرمان را پایین انداخته بودیم و زیر چشمی این ها را نگاه می کردیم ، اما مطلقاً وقفه ای در تلاوت این آیه صورت نمی گرفت . باور بفرمایید این دو نفر آمدند درست نزدیک زانو های ما ایستادند و همه را نگاه می کردند و ما هر لحظه ای منتظر بودیم که با دست روی شانه های ما بزنند و بگویند بروید بیرون . چون جوان هم بودیم ، خیلی خجالت می کشیدیم که جلوی مردم آبروی ما را ببرند و ما را پیاده بکنند . آن ها لحظاتی ایستادند و ابداً ما را ندیدند ، در نهایت تعجب برگشتند و هواپیما را ترک کردند . همین که درب هواپیما بسته شد و خلبان اعلام کرد که آماده ی پرواز هستند ، ما

ص: 82

از خوش حالی اشک شوق بر صورت مان جاری شد و بر ایمان مان افزوده گردید که یکی از آثار و برکات دنیایی «سوره ی مبارکه ی یاسین» و آیات نورانی آن را مشاهده کردیم .

آن جا هم ، از طرف سفارت و بدون مشورت ، برای ما ویزای سفر عربستان گرفته شد و گفتند : حال که تا این جا آمده اید ، به مکه هم بروید . به این ترتیب ، ما به زیارت خانه ی خدا مشرّف شدیم ، اما این سفر با همه ی سفر های دیگر فرق داشت و در مراحل گوناگون آن امور ویژه ای پیش آمد ، از جمله این که ، در مدینه منوّره ، شبی بعد از زیارت و به قصد استراحت به هتل باز می گشتم . شخصی جلو آمد و از من سؤال کرد : فردا صبح چه ساعتی به حرم مشرف می شوید ؟ گفتم : برای چه می پرسی؟ گفت : می خواهم همراهتان باشم . جواب دادم : می خواهم در زیارت تنها باشم و مزاحم دیگران نشوم . سپس از او جدا شدم و ساعت چهار صبح از خواب بر خاستم تا راهی حرم حضرت رسول (صلی اللّه علیه و آله و سلم) شوم . از هتل که بیرون آمدم ، آن مرد را دیدم ، که جلوی در هتل ، منتظر من ایستاده است . انگار مصمّم شده بود که آن روز حتماً مرا همراهی کند . کسانی که به زیارت حرم نبوی مشرّف شده اند ، می دانند که در آن جا به قدری زائران ، به منظور نماز خواندن در محراب پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) ، صف بسته اند که گاهی یک شخص چندین سال متمادی به زیارت این حرم شریف مشرّف می شود ، اما حتّی توفیق خواندن دو رکعت نماز را هم در محراب پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) پیدا نمی کند . آن روز این شخص مرا در بین جمعیّت جلو برد و مثل این که کسی در محراب برایم جا گرفته باشد ، به آسانی مرا در محراب پیامبر جای داد و از آن لحظه به بعد دیگر آن مرد را ندیدم ! این مطلبی عجیب بود که من آن را از برکات «یاسین» می دانم .

ص: 84

رفت در را باز کرد . آقایی نا شناس پاکتی را به پدرم داد و رفت ؛ پاکت را که باز کرد ، داخلش به پول آن زمان ده تومان بود . حال این را چه کسی و برای چه فرستاده بود ؟ دیگر معلوم نبود . به نظر می رسید ، بر اثر علاقه ی پدرم ، این سوره ی «یاسین» بود که نمی گذاشت هیچ وقت در زندگی ما مشکل جدّی پیش آید . گاهی هم ایشان آیاتش را برای ما تفسیر می کرد و توضیح می داد . خداوند ایشان را غریق رحمت خویش کند و شما را در نشر معارف قرآن مجید موفق و مؤید بدارد .(1)

در روستای ابرده مقبول حضرت شیخ افتاد و ما خشنود شدیم .

در یکی از این روز ها ، دانشمندی مصری به نام «صَلاح الصّاوی» از نویسندگان و روشن فکران مخالف «جمال عبد الناصر» ، رئیس جمهور وقت مصر ، در روستای ابرده مشهد به زیارت حاج شیخ آمد . گفتنی است که او از ترس کیفر مرگ از سرزمین مصر گریخته و به ایران آمده بود . در محفل دیدار نویسنده ی عرب و علّامه شیخ مجتبی قزوینی - رحمة اللّه علیه - از قرآن مجید و اهمیت و منزلت سوره های آن سخن به میان آمد .

آقای «صَلاح الصّاوی» خاطره ی عجیب و غریبی پیرامون عظمت و خواصّ «سوره ی مبارکه ی یاسین» ذکر کرد که شنیدنی است . ایشان گفت : «من در مصر به دادگاهی احضار شدم . در حقیقت گناهی نداشتم و مظلوم واقع شده بودم . در آن جا جهت نجات و پیروزی بر آنان «سوره ی مبارکه ی یاسین» را خواندم که : وَ هَدَمَتِ المَحكَمَة عَلَيْهِم ؛ ناگهان محکمه خراب شد و سقف آن بر سر آنان فرود آمد».

این مطلب مقداری به ذهن ما سنگین آمد و با تردید به یک دیگر نگاه می کردیم که آیا همین طور بوده است یا نه؟ در این لحظه حاج شیخ با فراست خود این تردید را در ما یافت ، فرمودند : گفته ی ایشان صحیح است و مطلب همین است ، زیرا «یاسین» قلب قرآن است . با این تصدیق جناب حاج شیخ ، گرد و غبار شک و تردید از ذهن ما رفت و فهمیدیم و همه باور کردیم که به برکت اعجاز «سوره ی مبارکه ی یاسین» چنین مطلبی صحّت دارد و واقع شده است .

ص: 87

سپس فرمودند : پس از چند سال ، یک روز ، شخصی با ظاهری خدا پسند نزد من آمد و گفت : آیا مرا می شناسی؟ گفتم : خیر . گفت : من همان فردی هستم که آن حادثه برایم پیش آمد و از آن روز به بعد ، به برکت نفس قدسی و قرآنی شما ، در طریق هدایت قرار گرفتم و زندگی ام کاملاً دگرگون شده است . (1)

﴿وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَساراً ﴾ (2)

محض این که به آن نگاه می کند ، می بیند گذر نامه ی خود و همسرش است تمام افراد تعجّب می کنند و با دقت گذر نامه و عکس آن را بررسی می کنند . بلی ، گذر نامه خود آقای اسکندری بود و ایشان با خوش حالی و بدون مشکل به ایران باز می گردد .

معصوم (علیهم السّلام) به ویژه به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) روحیّه ی معنوی و قرآنی را در شرکت کنندگان ارتقا می بخشد و آمادگی ویژه ای در آغاز مراسم عزا داری پدید می آورد .

همان گونه که در تاریخ آمده است ، امام حسین (علیه السّلام) در شب عاشورا از سپاه یزید مهلت خواست تا آن شب را به خواندن قرآن و عبادت بپردازند ؛ چه نیکو و شایسته است که ما نیز مراسم عزا داری آن بزرگواران را با آوای تلاوت قرآن ، به ویژه سوره ی «یاسین» ، هم نوا و برخی از اوقات خویش را با انس با قرآن سپری سازیم ؛ همان گونه که بر اساس خبر های رسیده ، برخی محفل های داخل و خارج کشور این سنّت حسنه را به اجرا می گذارند .

می کردند : که همه ی آن چه در این سفر دیده و شنیده اند ، شایسته و ارزنده است ، اما بزرگ ترین و گران بها ترین غنیمت این سفر آشنایی آن ها با فضیلت ها و آثار سوره ی شریفه ی «یاسین» می باشد .

دیدن این آثار و تاثیر پذیری ها انسان را به این مطلب می رساند که «یاسین» ، این قلب قرآن ، با قلب انسان ارتباطی معنوی و استوار دارد که به سرعت در آن نفوذ می کند و همه ی قلمرو وجودی انسان را تسخیر می نماید ، به گونه ای که وقتی قلب ها در معرض اثر ها و پرتو افشانی های این سوره قرار می گیرند ، هم چون تشنه ای که به سر چشمه ی آب حیات رسیده است ، گمشده ی خود را می یابند و غرق در شادی و شعف وصف ناپذیری می گردند ؛ زیرا در می یابند این «یاسین» است که آنان را به سعادت دنیا و آخرت و همه ی آرزو های مطلوب دو جهان می رساند .

مدّتی هم نوایی و مداومت در قرائت سوره ی «یاسین» ، چنان اثری بر قلب آدمی می گذارد که گویی آیات آن بر دل وی چنگ می اندازند و برای یک عمر او را اسیر مهر و محبّت خود می کنند . به همین جهت است ، در برخی دستور العمل ها ، برای بعضی از اَذکار و ختومات دوره زمانی محدود گفته می شود ؛ مثلا گفته می شود که این دعا یا این سوره را مدّت چهل روز بخوانید يا فلان ذکر را در مدّت هفت روز تکرار کنید ؛ اما هنگامی که به تلاوت سوره ی «یاسین» می پردازیم ، متوجّه می شویم که دستور العمل ها از حالتی موقت به صورتی دائمی تغییر می یابد . لذا امامان معصوم (علیهم السّلام) و بزرگان سیر و سلوک دستور داده اند که سوره ی «یاسین» را همیشه و به طور مداوم در صبح یا وقت خواب بخوانید .

این مداومت و استمرار نشان می دهد که انسان هر چه بیشتر با «یاسین»

ص: 94

هم نشین گردد ، طراوت ، خرّمی ، عشق و علاقه اش افزون تر می گردد ، در نتیجه ، حرکتش به سوی کمال آسان تر و سریع تر می شود ؛ زیرا «یاسین» نردبان ترقّی است که آدمی را تا خدا بالا می برد . تکامل نا محدود است و هر چه کمال می یابی ، باز مرتبه ی برتر و بالا تری از آن را پیش رو می یابی و هیچ حدّ و مرزی برای آن نمی شناسی ؛ به همین جهت گفته اند : «یاسین» را همیشه بخوانید تا همواره به سوی کمال پیش روید .

با این تفاصیل ، نتیجه می گیریم که «یاسین» همه ی دل ها را زنده و با جذبه ی خود تسخیر می کند ؛ به گونه ای که افراد به سهولت و مشتاقانه با «یاسین» ارتباط برقرار می کنند و از مداومت بر آن خسته نمی شوند .

معصومان (علیهم السّلام) یا اجداد و مادران آنان و نیز علما و امامزاده ها و استادان بزرگ اهدا می نماید .

مجموع ختم های این سوره در هفتاد و نه روز ، یک هزار و شش صد مرتبه می شود .

ایشان ، در محفلی ، در بیان لطف و رحمت خداوند فرمودند : پس از این توفیق خداوندی ، روز به روز در زندگی من گشایش بیشتری فراهم آمد و موفّقیّت های فراوانی نصیب من گردید .

این بزرگوار توفیق شب زنده داری و عبادت در سحرگاهان را نیز از نتایج و آثار خواندن سوره ی «یاسین» می دانستند ؛ حتی یک بار در صحبتی - که چندان هم مایل به آشکار ساختن آن نبودند - فرمودند : نمی دانم در روز هایی که من به خواندن سوره ی یاسین سرگرم بودم ، چه اتفاقی روی داده بود که انگار حرکت من سرعت یافته ، به طوری که با چند قدم راه رفتن به سرعت به مقصدی دور می رسیدم . مثلاً وقتی می خواستم به حرم بروم ، چند قدم که می پیمودم یک باره خود را در حرم می دیدم .

انصافاً که این عالم صالح به توفیقی بزرگ دست یافته بود . البته تحقق امور معنوی و ساعاتی به عبادت و ذکر گویی پرداختن ، در آغاز کار ، دشوار و سنگین به نظر می رسد ، ولی همین که انسان قدم بردارد و از دنیای ظلمت خارج شود و در عالم نور و معنویت قدم گذارد ، دشواری بر طرف و آسانی آشکار می گردد . بر همین اساس است که همیشه بزرگان سیر و سلوک می فرمایند : پرداختن به امور معنوی برای اهل معنا و انسان صالح هیچ سنگینی و دشواری ندارد .

چنان که قرآن درباره ی نماز می فرماید : ﴿وَ إِنَّها لَكَبِيرَةُ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ﴾ (1)

ص: 96

یعنی به راستی که آن نماز بزرگ و ادای آن دشوار است ، مگر برای افراد خاشع و فروتن . بنا بر آن چه پیش از این گفته شد ، می توان چنین نتیجه گرفت که دست یابی به توفیق های بزرگ در تحقق امور معنوی و سیر و سلوک کار دشواری نیست .

در حالات حاج شیخ حسن علی نخودکی - رحمة اللّه علیه - آمده است که گاهی در مدت شبانه روز شانزده ساعت به ذکر و یاد خدا اشتغال داشتند و هیچ گونه خستگی هم در خود احساس نمی کردند .

بنابراین ، اساس تحقّق این امور ابتدا ، همّت و عزم قاطع خود آدمی است ؛ تا گام نخست را بردارد و پس از آن هم توفیق الهی است که او را در ادامه ی راه یاری می رسانَد . ﴿وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ﴾ (1) و کسانی که در راه ما تلاش می کنند ، محققاً به راه های خویش هدایت شان می کنیم و خدا با نیکوکاران است .

خویش را در نظر می گیرم و بعد می گذرم».

گفتنی است که در این کتاب ، طریقه های گوناگون ختم «یاسین» بیان شده است که بعضی از آن ها سبک و برخی سنگین می باشند . ایشان هم یکی از ختم های نسبتاً سنگین را انتخاب کرده بود . وقتی از او سؤال کردم که شما کدام طریقه ی ختم «یاسین» را پیش گرفتی؟ در پاسخ گفت : من آن ختم هشتاد روزه را برگزیدم ! یعنی همان ختمی را دنبال می کرد که روز اول ختم ، یک بار سوره ی «یاسین» خوانده می شود و روز بعد دو مرتبه و همین طور شمار تلاوت آیات شریفه ی «یاسین» بالا می رود تا روز چهلم که پایان مرحله ی اوّل ختم است. در روز چهل و یکم که آغاز مرحله ی دوم ختم می باشد ، شخص می باید پلکان نزولی ختم «یاسین» را طی کند . یعنی هر روز یک مربته کم می شود تا در روز هفتاد و نهم به یک بار خواندن «یاسین» در روز برسد.

حقیقت این است که من بعد از شنیدن سخنان او سخت نگران شدم . اصلاً انتظار نداشتم که او طریقه ی بسیار دشوار ختم «یاسین» را انتخاب کرده باشد ؛ رو به او کردم و گفتم :

امروز چند مرتبه یاسین را خوانده اید؟

در جوابم گفت : دوازده مرتبه !

برای او دعای خیر کردم و از آن مرکز قرآنی بیرون آمدم . اما در درونم ناراحت بودم ؛ زیرا اگر او جلو تر می رفت و روزی سی بار یا چهل بار «یاسین» می خواند ، خدای ناکرده احتمال دل زدگی از قرآن و یاسین وجود داشت ! شکست های معنوی ، بی گمان ، آثار زیان بار و جبران ناپذیری به همراه دارند . در راه با خودم یک سره می گفتم کاش این طریقه ی ختم سخت و سنگین را در کتاب ذکر نمی کردم . به هر حال گفتم خدایا او را کمک کن تا این ختم مشکل

ص: 98

«یاسین» را به جای آورد و در میان راه هیچ گونه سستی و فتوری در عزم و اراده ی روحانی اش پدید نیاید و بتواند این ختم را به اتمام برساند و کامل کند.

دو روز بعد ، به دیدار او رفتم تا از حال و روزش با خبر شوم . کنارش نشستم و گفتم شما امروز چهار ده مرتبه سوره ی یاسین خوانده ای؟ به آرامی گفت : نخیر ! من امروز ده مرتبه سوره یاسین را تلاوت کردم !

گفتم : چطور؟! مگر ، دو روز پیش ، شما نگفتی که دوازده مرتبه یاسین را خوانده ای ؟!

گفت : چرا ! ولی در حال تلاوت نزولی ختم یاسین هستم ! درست هفتاد روز پیش بود که ختم «سوره ی مبارکه ی یاسین» را شروع کردم !

معلوم شد که این شخص لایق ، با موفقیت ، این ختم را سپری کرده است و روز های آخر آن را می گذراند ، واقعاً خوش حال شدم . خداوند را سپاس گفتم که به ایشان توفیق هفتاد روز تلاوت یاسین را عنایت کرده است . حالا نگرانی من از آسیب پذیری روح و روان او بر طرف گشته بود . رو به او کردم و گفتم : شما با چه هدف و انگیزه ای ختم سوره مبارکه «یاسین» را در پیش گرفتید ؟

گفت : در واقع قصد مادی خاصّی نداشتم ! حاجت مشخّصی در نظرم نبود ! و فقط به منظور جلب رضایت خدا و خشنودی او این ختم «سوره ی مبارکه ی یاسین» را به جا آوردم! اما پروردگار مهربان در عوض تلاوت «سوره ی مبارکه ی یاسین» جوایز نفیسی به من ارزانی داشته است که قابل گفتن نیست !

همین دیروز که «سوره ی مبارکه ی یاسین» را خواندم ، ناگاه در نظرم پیر مردی آشکار شد و با عصایی که در دست داشت پیش من آمد . مطالب و حقایقی به من گفت و سپس ناپدید شد .

ص: 99

شکی نیست که نام و آوازه ی نیک و ماندگار کسان ، در روزگاران ، در گرو یاد قدر شناسانه و تجلیل های خالصانه از استادان است . اگر استادی را ، در عرصه ی حیات علم و معرفت ، موفّق می شناسیم ، مرهون ادب ورزی وی به استاد خویش است .

بی جهت نیست که بزرگان ما نماز مستحبی یا تلاوت سوره ها و آیات شریفه ی قرآن یا زیارت اماکن مقدّس معصومان را به روح استادان خود هدیه می دادند و یا در قنوت نماز شب ، یا در دیگر دعا های خویش ، استادان خود را یاد می کردند و برای آمرزش و بخشایش و تعالی درجات روحانی آنان نزد پروردگار دعا می کردند . این ها همه نمودار قدر شناسی یک شاگرد از استاد خود به شمار می آید که می باید هماره سنّتی مقبول میان جملگی شاگردان باشد.

در این جا شایسته است که نمونه ای از قدر شناسی نسبت به استاد ذکر شود ، تا بتوان از این رهگذر سر مشقی نیکو برای قدر دانی از استاد را نمایاند . ما همه بی گمان بدین سرمشق های زیبا و سرشار از ایمان و ارادت خالصانه نیازمندیم .

استاد علّامه محمّد رضا حکیمی - دام عزّه - که خود از برجستگان وادی ایمان و عمل و سلوک و عرفان الهی اند ، خاطره ای در باب قدر شناسی از استاد دارند که سزاوار اندیشیدن و سرمشق گرفتن است . ایشان در ارتباط با «سوره ی مبارکه ی یاسین» فرموده اند : «من چند باری خواندن «سوره ی مبارکه ی یاسین» را به روح استاد بزرگوارم حضرت سیّد ابو الحسن حافظیان - رحمة اللّه عليه - تقديم کردم ، تا بدین وسیله قدر زحمات آن عزیز از دست رفته را دانسته باشم . در همان ایّام به ذهنم این پرسش افتاد : راستی آیا هدیه های «یاسین» ما به روان روشن استاد می رسد و موجب خرسندی روح بزرگ استاد می شود؟!

این سؤال خیلی ذهنم را به خود سرگرم ساخته بود . از قضا شبی حضرت

ص: 101

استاد حافظيان - رحمة اللّه علیه - را در عالم رؤیا زیارت کردم . عارف وارسته سید ابو الحسن حافظیان - رحمة اللّه علیه - در این سنوات اخیر ، به لحاظ هایی خاص ، سالی شش ماه به کشور های هندوستان و پاکستان مسافرت می کردند و در آن جا به سر می بردند و مردم آن دیار از وجود معنوی ایشان بهره مند می شدند . در عالم خواب دیدم ایشان برای سفر به آن سرزمین آماده می شوند و لوازمی که نیاز دارند در چمدان شان می گذارند . در این میان ، جعبه ی نفیسی را از زمین برداشته ، داخل چمدان گذاشتند و شادمانه و با خرسندی ، در حالی که روی به همسر خویش داشتند ، گفتند : این را هم آقای حکیمی برایم فرستاده است ! ». (1)

حضرت علّامه حسن زاده آملی - حفظه اللّه - در یکی از جلسات درس از قول فرزند بزرگوارِ مرحوم آیة اللّه قاضی طباطبایی - که استاد معنوی و سیر و سلوک علامه طباطبایی - رحمة اللّه علیه - در نجف اشرف بوده است - فرمودند :

«در زمان حیات پدرم ، توفیق های ویژه ای نصیب ما شده بود که وقتی سایه ی ایشان از سر ما دور شد ، آن توفیق ها هم از ما دریغ شد . در این جا بود که ما دریافتیم آن حالات و موقعیت های ویژه ، همگی به برکت نفس و دعا و وجود پر برکت پدر بزرگوارمان بوده و به خود ما مربوط نمی شده است .»

نظیر همین مطلب ، خاطره ی دیگری است که یکی از علما و دانشمندان درباره ی سوره ی «یاسین» یاد کرده اند ؛ ایشان فرمود : «پس از آن که ما به برکت بزرگان و استاد های گران قدرمان با فضایل و مناقب سوره ی «یاسین» آشنا شدیم ، مدّتی با مراقبت و مداومت ، شب ها آن را به هنگام خواب قرائت می کردیم ؛ در همین هنگام بود که گشایش های بسیاری در زندگی مادی و معنوی ما فراهم و سختی ها و دشواری ها از ما دور شد ؛ گویی همه ی در های بسته به روی ما باز گردید و به هر طرف که می رفتیم ، جز خوشی و خرّمی چیزی نمی دیدیم ؛ هم چنین در روحیّه ی معنوی خود نیز ارتقا و شرح صدری ویژه احساس می کردیم .

تا مدّت ها در این برکت ها و گشایش ها غرق بودیم ، بی آن که به سر منشأ آن بیندیشیم .

سر انجام ، زمانی رسید که به سبب سهل انگاری از خواندن سوره ی یاسین باز ماندیم ؛ در همان زمان بود که مضیقه ها و غصّه های فراوانی به ما روی آورد و در تنگنای سختی گرفتار شدیم.

گویی دنیا عوض شده بود و ما در جهانی قرار گرفته بودیم که اعضای آن

ص: 103

همگی با ما دشمنی می کردند و هیچ کس هم جلو دارشان نبود .

در همین اوضاع بسیار سخت و جان کاه بود که دریافتیم آن آسایش ها و گشایش ها ، همگی به برکت قرائت سوره ی شریفه ی یاسین بوده است».

گذشته بود که در گوشه ی قبرستان آیت اللّه آقا میرزا علی اکبر مرندی را دیدم . مرا که دید ، صدایم کرد . جلو رفتم و سلام و احوال پرسی کردم . ایشان دست توی جیب خود کرد و یک اسکناس بیست تومانی که آن روز ها ارزش زیادی داشت به دستم داد و فرمود : برای شما زحمتی فراهم می کنم ! لطف کنید و یک بار سوره ی «یاسین» را بخوانید و به روح حضرت ابو الفضل (علیه السّلام) هدیه کنید . من قبول کردم و رفتم سوره ی «یاسین» را خواندم . بعدش هم دو رکعت نماز خوانده ، به حضرت قمر بنی هاشم هدیه کردم . همان شب بود که در عالم رؤيا حضرت ابو الفضل (علیه السّلام) را زیارت کردم بعد از آن ، اتّفاق های خوشایندی در زندگی ام مهیّا شد . روز به روز ، از گرفتاری هایم کاسته می شد . واقعاً پولی که آیت اللّه میرزا علی اکبر مرندی به من داده بود ، بسیار با برکت بود .

در حقیقت باید گفت که برکت فراوان پول ، به سبب تلاوت آیات شریفه ی «یاسین» و نیز هدیه کردن آن به حضرت ابو الفضل (علیه السّلام) بود . و این می رساند که قرآن و توسّل به خاندان پیامبر و اولیاء اللّه تأثیر های شگفت انگیزی در زندگی انسان های گرفتار بر جای می گذارند . (1)

برخی از مردم تحمّل آن را نداشته باشند و یا دچار کج فهمی شوند ! آن گاه ایشان به نهاد و فطرت پاک مردم و قابلیّت های نهفته در آن اشاره کرد و در ادامه خاطره ای از ختم «یاسین» را بر زبان آوردند که بسیار شنیدنی و آموزنده است.

ایشان فرمودند : «روزی به دیدار خانواده ای رفتم که از سال ها پیش به گردن بنده حقّ بسیاری داشتند . خانم میزبان ضمن صحبت گفت : تازگی ها برای خانواده ی ما مشکل بسیار بزرگی پیش آمده و همه مان گرفتار آن شده ایم . لطفاً برای رفع این گرفتاری دعا کنید ! حقیقت این است که خواهرم سرطان دارد و در داخل کشور پزشکان به نتیجه ای نرسیده اند . ما نا گزیر ایشان را به انگلستان انتقال دادیم . دو خواهرم همراه ایشان هستند تا مراقب او باشند و این پریشانی همه ی خویشان و بستگان را در غم و اندوه فرو برده است .

به فکر فرو رفتم و سپس به ایشان گفتم : شما برای شفای خواهرتان این روز ها «یاسین» بخوانید . دو خواهر مراقب بیمار نیز «یاسین» بخوانند ؛ ان شاء اللّه از برکت تلاوت آیات سوره ی «یاسین» اندوه تان بر طرف گردد . این جانب نیز مصمّم شدم که همراه با آن ها «یاسین» بخوانم . در واقع یک حلقه ی چهار ، پنج نفره ای برای خواندن «یاسین» تشکیل شد . از فردای آن روز شروع به خواندن «یاسین» کردیم . همین طور تا دو روز این خواندن ادامه داشت . روز سوم ختم «یاسین» ما بود که خواهران همراه بیمار سرطانی متوجه می شوند که اتفاق عجیبی و معجزه ای رخ داده است . وقتی آن ها خبر بهبودی خواهرشان را به پزشک معالج مسیحی می رسانند ، او با قاطعیّت می گوید چنین چیزی امکان ندارد ! سپس به سراغ بیمار آمده و او را معاینه کرده و مشغول بررسی آزمایش های جدید می شود . او که هیچ نشانه ای از بیماری سرطان را در شخص بیمار نمی بیند ، سکوت کرده و مشغول قدم زدن در اتاق بیمار می شود . ناگهان

ص: 106

می ایستد و با زبان و باور خودشان می گوید : این بیمار را عیسی مسیح (علیه السّلام) شفا داده است !

است که فکر و ذهن من اسیر حیرت و تردید و سر درگمی و اضطراب وحشتناک گشته ، چاره ی کار را نمی دانم . ایشان در جواب من چنین فرمودند : «برای این که خدای متعال شما را از هر گونه حیرت و سر گردانی نجات دهد ، آیات «سوره ی مبارکه ی یاسین» را تلاوت کنید ؛ قطعاً حالات روحی مناسبی پیدا خواهید کرد».

پس از آن دیدار و تعلیم روحانی ، به کتاب و کلام حضرت حق پناه بردم و سوره «یاسین» را تلاوت کردم .

شاید سه یا چهار مرتبه ای «سوره ی مبارکه ی یاسین» را تلاوت کرده بودم که احساس کردم صفحه ی ذهن و فکر من به کلّی دگرگون گشته و از هر گونه تاریکی پیراسته شده است . دیگر نه اثری از اضطراب بود و نه اثری از سر گردانی و نومیدی . اکنون که سال ها از گرفتن نسخه ی درمان روحانی یاسین از علّامه شیخ مجتبی قزوینی - رحمة اللّه علیه - می گذرد ، به یاد ندارم که ذهنم اسیر حیرت و تردید و یأس شده باشد . روز به روز در مسیر پیشرفت و تکامل فکری و روحی خود جلوتر رفته ام و به بهره های نیک و ارزنده ای از ایمان و اطمینان خاطر در پرتو ذکر الهی رسیده ام.

ناگهان خود را در بستر احتضار نگریستم ! رشته های امیدم یکی یکی از هم گسسته شد . دیگر نه دوستان می توانستند یاری ام دهند و نه خویشان و نزدیکان . گویی قیامت بر پا شده بود و مرا به موقف حساب رسی پروردگار کشانده اند ! حالا من بودم و نامه ی اعمال که مرا شرمسار و وحشت زده ساخته بود . جانم آرام آرام از تنم خارج می گشت و اضطرابم لحظه به لحظه بیشتر می شد . خدا را به یکتایی یاد می کردم و خود را برای عالم برزخ مهیّا می ساختم . آرزو داشتم که چون مؤمنان توفیق آسانی در هنگام جان کندن نصیبم شود . در حدیث خوانده بودم که اگر شخص محتضر ایمان خالص به خدا داشته باشد ، جان کندن برای او مثل بوییدن یک سیب سرخ و سالم است ؛ چقدر آرزومند چنین جان کندنی بودم !

نا گاه غش کردم و عالم برزخ را دیدم . همه باورشان شده بود که روح از کالبدم بیرون رفته است . در آن تنهایی هراسناک و در آن عالم دیدم ، گروهی سراغم آمدند که چهره های زشت ، خشم آلود و وحشتناک داشتند . ترس و اندوه وجودم را فرا گرفته بود . سراسیمه شده بودم و نمی دانستم چه باید بکنم ! آن ها که قصد آزارم را داشتند ، لحظه به لحظه به من نزدیک تر می شدند . بوی بد و رنج دهنده شان مرا آزار می داد . به هر سو می نگریستم تا کسی را پیدا کنم و از او کمک بخواهم ، اما بی فایده بود . مثل یک اسیر در دست آن ها افتاده بودم . دیگر مطمئن بودم که کارم ساخته است و آن ها مرا شکنجه خواهند داد تا نفسم قطع شود ! ناگهان شخصی بسیار زیبا و خوش بو و نیرومند پیدا شد . به سرعت آن ها را از اطراف من راند و خیالم آسوده شد . نفس راحتی کشیدم و لبخند زنان گفتم :

تو کیستی که به کمکم آمده ای ؟!

ص: 109

آن زیبا روی خندید و گفت :

من «ياسين» هستم ! من یاور و مدافع تو هستم !

طولی نکشید که به هوش آمدم . چشم هایم را که گشودم ، پدرم را دیدم که کنارم نشسته و مشغول خواندن «سوره ی مبارکه ی یاسین» است ! (1)

ص: 110

دسته ی دوم که همان نخبگان و برگزیدگان از مؤمنان اند ، افرادی هستند که در راه رسیدن به «مقام قرب الهی» حرکت می کنند و در این مسیر سه هدف را پیش رو و سر لوحه ی اعمال خود قرار داده اند ، آن سه عبارتند از : 1. قرب الى اللّه ؛ 2. رضوان اللّه ؛ 3. لقاء اللّه .

در حقیقت ، اینان در پی آن هستند که نخست خود را از خصلت های منفی پاک و از تاریکی های جهان مادی رها سازند و به صفات و خصلت های الهی بیارایند ؛ تا با رستن و آراستنی شایسته به مقام قرب الهی برسند و مستوجب رضوان الهی و خشنودی خدا گردند .

در عین حال ، آنان برترین مقصود و والا ترین آرزوی خویش را رسیدن به «لقاء الله» می دانند و از همه ی رفتار ها ، سکنات ، گفتار ها و حرکات خود آن مقصد والا را می جویند .

منظور از «سیر و سلوک» قرار گرفتن در همین مسیر است و مقصود از «سالکین الی الله» روندگانی هستند که در مسیر قرب ، رضوان و لقای الهی گام می زنند .

از این نظر ، دست یابی به بهشت هم از این لحاظ برای «سالک الی الله» مطلوب است که مکان قرب خداست و ساکنان آن مشمول خشنودی و رضوان پروردگار و شاهد جمال و جلال الهی می باشند و جهنم نیز به آن لحاظ منفور ، تلخ و دردناک است که مکان دوری از خدا و جایگاه دور ماندگان از لطف و رحمت خداوند می باشد .

برای نمونه ، هدف یک فرد مقدس و متدین از نماز خواندن رسیدن به ثواب و رهیدن از عذاب است ، اما عارف و سالک به آن سبب به نماز عشق و اشتیاق می ورزد که در حال نماز هدف لطف خدا قرار می گیرد و آن را پلکانی می داند

ص: 112

که انسان را به «لقاء الله» می رساند .

پس هر دو یک عمل را انجام می دهند ، اما هر یک از ایشان در ادای آن عمل هدفی متفاوت با دیگری را دنبال می کند .

حال که معنای «سیر و سلوک» روشن شد ، باید دانست ، در این مسیر و حرکت به سوی نور ، معنویت و روحانیت ، «سوره ی یاسین» از نقشی اساسی برخوردار است و «رکنی بی بدیل» به شمار می رود .

البته معنای این سخن آن نیست که شخص سالک ، منحصراً ، با خواندن «یاسین» می تواند به اعلی علّیّین دست یابد ؛ بلکه بدین معناست که در عین ادای سایر اعمال و عبادات ، «سوره ی یاسین» در سر لوحه ی آن ها قرار گیرد تا کاخ رفیع سیر و سلوک کامل گردد ؛ این ضرورت تا به آن حد است که می توان گفت اگر «یاسین» نباشد ، دست یابی به آن هدف آرمانی بسیار دور می نماید و با وسوسه های شیطان که هر لحظه هم نشین آدمی است ، شاید دست یابی به آن غیر ممکن باشد.

گفتنی است که رکنیت «یاسین» ، در مکتب سیر و سلوکی اهل بیت (علیهم السّلام) است ؛ زیرا این مکتب سیر و سلوکی بر پایه ی قرآن بنا شده است و معارف والای آن با مکتب های دیگر - که جز گمراهی نمی افزایند - در خور سنجش نیست .

حال با توجه به مطالب یاد شده ، رکنیت یاسین را می توان در پنج محور اساسی از آثار این سوره شریف جست و جو کرد که عبارتند از :

اگر این ظرفیت ها و آمادگی ها و نیرو های ذاتی به فعلیت برسند و بارز و آشکار شوند ، می توانند انسان را به کمال لایق خود برسانند ، اما افسوس ، معمولاً ، حتی یک هزارم این آمادگی ها در وجود آدمی مجال ظهور نمی یابند . برای نمونه ، همه ی ما دارای چشم باطنی هستیم که اگر گشوده گردد ، می تواند افق های دور دست و حقایق پر رمز و رازی را ببیند ، هم چنین از گوش باطنی بر خورداریم که چنان چه شنوا گردد ، همه ی نغمه های عالم بالا و سروش های آسمانی را خواهد شنید ؛ و صد ها توانایی نهفته ی دیگر که اگر انسان آن ها را پرورش دهد و رمز و راز فعال سازی آن ها را بیاموزد و به کار برد ، به نقطه ی اوج کمال انسانی که همان رضوان و لقاء پروردگار است خواهد رسید.

تلاوت سوره های قرآن کریم نیز از آثار آشکار و نهانی برخوردار است . ثوابی که برای تلاوت سوره ها ذکر گردیده ، همان اثر آشکار آن هاست . سوره های قرآن آثار پنهان فراوانی نیز دارند که بروز آن ها نیاز به عامل محرک دارد . سوره ی «یاسین» از جمله ی این عوامل محرک است که علاوه بر این که توانایی های نهفته در وجود آدمی را ظاهر می سازد ، تلاوت آن هم آثار پنهانی آیات و سوره های قرآن کریم را بروز می دهد .

برای نزدیک ساختن این معنا به ذهن ، می توان تالار بسیار مجلل و بزرگی را در نظر گرفت که سر تا سر آن با نصب چلچراغ های زیبا و بی نظیری جلا یافته است ؛ سالنی آینه کاری شده و با معماری بسیار هنرمندانه که با جدیدترین و زیباترین لوستر ها آذین بسته شده ، اما همه ی این جلوه ها و زیبایی ها در تاریکیِ چنان عمیقی فرو رفته که چشم آدمی قادر به دیدن حتی صحنه ی ناچیزی از آن هم نیست .

این تالار عظیم از یک سیستم کابل کشی برق برخوردار است که فقط با

ص: 114

فشار یک کلید سر تا سر آن به یک باره روشن می گردد و همه ی مناظر آن در یک لحظه آشکار می شود و بر همگان رخ می نماید .

می توان منزلت و جایگاه سوره یاسین را در میان اعمال و سوره های دیگر، به این کلید روشن کننده تشبیه کرد که نه فقط آثار دیگر سوره ها را آشکار می سازد ، بلکه با حضور خود چراغ صد ها ظرفیت باطنی را در وجود انسان روشن می سازد و توانمندی های بالقوه ی آدمی را به فعلیت می رساند .

آن دسته از روایات که از «یاسین» به «قلب قرآن» تعبیر کرده اند ، ناظر به همین ویژگی است و به این معناست که همان گونه که اعضا ، فقط ، در پرتو عمل قلب می توانند فعالیت و حرکت کنند و آثار خود را آشکار سازند ، آثار و توانایی های آدمی نیز فقط در پرتو «یاسین» فعال و هویدا می گردد .

اهمیت و جایگاه این نقش از سوره «یاسین» تا بدان جاست که می توان گفت : اگر برای سوره ی مبارکه ی «یاسین» جز همین ، اثر و نقش منحصر به فرد ، اثر دیگری نباشد ، بس است که انسان در تمام عمر غلام حلقه به گوش آستانه ی «یاسین» گردد و در پرتو آن از نردبان کمالات بالا رود و در سایه ی تأثیرات آن به غیب جهان و عالم ملکوت برسد و چیز هایی را که دیگران نمی بینند ، ببیند و سروش هایی را که دیگران نمی شنوند ، بشنود و به آن چه در تصور کس ناید برسد .

خواندن قرآن ، در تمام زمان ها و مکان ها و حالات ، از ثواب یک سانی برخوردار نیست . بنا بر روایات ، قرائت هر حرف از قرآن ثوابی برابر ده حسنه دارد ؛ امّا اگر آیات قرآن در نماز خوانده شود ، ثواب قرائت هر حرف آن برابر صد حسنه است ؛ پس خواندن قرآن در حال نماز موجب افزایش ثواب آن می شود .

هم چنین ، بر طبق روایات ، ثواب نماز فرادی با نماز جماعت یا با نماز در مسجد و به ویژه در مسجد جامع ، برابر نیست و ثواب آن در قیاس با هر یک از این حالات و مکان ها متغیر است و گاهی به میزان فوق العاده ای افزایش می یابد ؛ چنان که ثواب هر رکعت نماز در مسجد پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) برابر هزار رکعت است و چنان چه این نماز در اطراف کعبه و مسجد الحرام خوانده شود ، ثواب هر رکعت آن برابر با ده هزار رکعت خواهد بود .

هدف از یاد آوری این نمونه ها ، آن است که نشان دهیم چگونه همراه شدن یک عمل نیک با زمان و مکان ویژه موجب افزایش ثواب آن می گردد . خواندن سوره ی «یاسین» نیز در کنار سایر اعمال عبادی و معنوی از چنین نقشی برخوردار است ؛ یعنی ، ثواب آن ها را تا چند برابر افزایش می دهد و از این نظر می توان آن را به عسلی تشبیه کرد که ، بنا بر یافته های گیاه شناسی ، چنان چه با هر گونه گیاه دارویی استفاده شود ، خواص درمانی آن را چندین برابر می سازد .

تفاوت سوره ی «یاسین» با دیگر اعمال افزون ساز در آن است که آن ها ، منحصراً ، در عملی خاص اثر می گذارند . مثلاً مسجد فقط ثواب نمازی را که در آن خوانده شود ، افزایش می دهد و نسبت به نمازی که در خارج آن خوانده شود ، یا هر عمل دیگری که در خارج آن انجام شود ، اثری ندارد.

اما ، از روایات اهل بیت (علیهم السّلام) درباره ی فضیلت سوره ی «یاسین» ، چنین برداشت می شود که خواندن سوره ی «یاسین» ، علاوه بر این که اگر بر هر گونه

ص: 116

از اعمال نیک پرتو افکند ثواب همه ی آن ها را افزایش می دهد ، چه بسا اثر مهم تری هم دارد که بر اعمال آینده نیز تأثیر می گذارد و آن ها را هم دگرگون می سازد . وقتی انسان ، پس از اعمال نیکی که در طول روز انجام داده است ، به خواندن این سوره ی شریفه بپردازد ، نه فقط از ثواب فراوان قرائت این سوره بر خوردار می شود ، بلکه به وسیله ی «یاسین» ثواب دیگر اعمال نیک خود را نیز افزون ساخته است . به همین لحاظ ، در روایات ، همواره سفارش شده است که در هنگام خواب سوره ی «یاسین» را بخوانید تا بر اعمال گذشته و آینده ی شما نور سرازیر گردد .

نماییم ، «یاسین» را می توان شتاب دهنده ای دانست که آن اعمال را به مرکبی تیز رو تبدیل می کند که بتواند در کوتاه ترین زمان ممکن انسان را به سر منزل مقصود برساند .

سخت نگیرد و کمبود ها و عیب های آن ها را نا دیده انگارد . این چشم پوشی الهی کار سازترین عاملی است که موجب پذیرش اعمال و امیدواری انسان می گردد.

حال سؤال این است که چه کنیم تا فضل پروردگار در کار های نیک را شامل رفتار ناقص خود نیز سازیم ، تا در پیشگاه خداوند پذیرفته شوند ؟

پاسخ این سؤال ما را متوجه یکی از مهم ترین کارکرد های سوره ی شریفه ی «یاسین» می سازد که اگر آدمی آن را بخواند و بر آن مداومت ورزد ، خداوند بر او سخت نمی گیرد و کار های نیک او را با همه ی کمبود هایی که دارد ، در پیشگاه خود می پذیرد ؛ زیرا سوره ی «یاسین» از موجباتِ شمول فضل الهی به اعمال نیک است که از این نقش به عنوان کامل کننده و جبران کننده ی نقائص اعمال یاد می شود .

امام صادق (علیه السّلام) در ضمن حدیثی فرموده است : «در قیامت از کسی که «یاسین» می خواند چون دیگران حساب نکشند و در آن جا چون دیگران باز داشته نشود» ، که این خود توفیقی الهی است که نصیب هر کس نمی شود .

راه متصور است : راه اول این که خود گناه ، از راه طلب آمرزش و دعا و تضرع به در گاه خداوند و جبران آن ، از بین برود .

راه دوم هم آن است که درست مثل مومیایی کردن مردار ، که از فساد و انتشار بوی بد آن جلوگیری می کند ، به نحوی جلوی اثر بد و تخریب کننده ی آن گرفته شود ؛ که از این عمل در قرآن به «تکفیر سیّئات» تعبیر می شود .

«تكفير سيّئات» یعنی کردار بدی از انسان سر زده است ، اما از تأثیر بد آن جلوگیری شده است . این که در دعای قرآنی می خوانیم ﴿وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا﴾ به این معناست که خدایا اثر های بد اعمال ما را بپوشان و از آن جلوگیری کن .

نتیجه آن که هر انسان مؤمنی خواستار آن است که اعمال نیک او و آثار آن ها ماندگار باشد و هیچ کاستی و خللی در آن ها وارد نگردد . در تحقق این خواسته هم می توان به یکی از نقش های درخشان سوره ی «یاسین» اشاره کرد ؛ سوره ی «یاسین» گناهان انسان را به یک معنا مومیایی می کند و مجال نمی دهد که آثار بد آن ها کردار نیک را باطل و بی اثر سازد .

از این نقش سوره ی «یاسین» می توان به «مانع ساز» تعبیر کرد ، به این معنا که در برابر آثار اعمال بد هم چون مانعی عمل می کند و از نفوذ آن آثار به خارج و هم چنین از بین رفتن اعمال نیک به واسطه ی آن ها جلوگیری می کند .

حضرت صادق (علیه السّلام) در این زمینه فرموده اند : «کسی که «یاسین» را بخواند ، به نتیجه و اثر بد عمل زشتی که از او سر زده است ، گرفتار نگردد و برات آزادی او را سر گشاده به او بدهند» . (1)

ص: 120

آمادگی های مخصوص به خود را می خواهد . همین طور کسی که می خواهد به دیدار مقام و شخصیّت بزرگی برود ، خود را از قبل آماده کرده ، با فکری متمرکز و آمادگی های ظاهری به دیدار آن مقام می رود .

در باب قرائت «سوره ی مبارکه ی یاسین» ، باید گفت : با آن همه عظمت و فضیلتی که این سوره دارد ، بدون رعایت آداب نمی توان به تلاوت آن پرداخت ؛ لذا برای بهره مندی از آثار و خواص این سوره ی شریفه و نزدیک شدن به حقایق آن ، رعایت آداب زیر ضروری است :

بهره ای از معنا و روح عبادت ندارد .

در باب سوره ی «یاسین» نیز ، در مرحله ی نخست ، شیطان با وسوسه های گوناگون و درست کردن بهانه های بی جهت ، سعی می کند انسان را از اصلِ قرائت آن باز دارد یا نگذارد او با فضائل و عظمت «یاسین» آشنا شود . اما پس از آن که توفیق رفیق انسان شد و با فضایل و عظمت این سوره ی مبارکه آشنا شد و تصمیم گرفت که این سوره را قرائت کند و از آثار و برکات دنیوی و اُخروی آن بهره مند گردد ، شیطان باز پا به میدان می گذارد و دام دیگری را جلوی انسان می گستراند و تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا فردی که «یاسین» را می خواند ، در معنا و محتوای آن تدبر نداشته باشد . در نتیجه ، از حقیقت «یاسین» دور بماند . در این جا ، انسانی که «یاسین» می خواند ، یا خود را عضوی از خانواده ی «یاسین» می داند و با آن حشر و نشر دارد ، باید توجّه داشته باشد و خود را هوشیار و بیدار نگه دارد و از درگاه الهی در خواست کند که در هنگام قرائت «یاسین» کلمات نورانی آن را با توجّه ادا کند و آیات آن را با تدبّر در معنا و محتوا بخواند .

ظاهر آثار آن را نبیند ؛ ممکن است بدین سبب باشد که در وجود او موانعی هست ؛ از قبیل اخلاقِ بد ، شقاوت یا گناه که با مداومت بر قرائت ، به تدریج ، بر طرف می شود ، در حالی که خود او متوجه این بهبود نیست و گمان می کند کار او بی اثر است لذا با «مداومت» و «استقامت» است که ناگهان در می یابد قلب او روشن شده و معرفت و ایمان پیدا کرده ، و به جهانی پر از نور و سرور رسیده است . از این رو ، آنانی که کاری را با شوق و علاقه شروع می کنند ؛ و لکن بعد از مدتی دل سرد شده از آن کناره می گیرند ، باید بدانند که فیض بزرگی را از دست داده اند . در مقابل ، به آنانی که نشاط و عشق آغازین را در ادامه ی راه حفظ می کنند ، باید نوید داد که به یقین ، رسیدن به هدف در انتظار آنان بوده ، سر انجام خوش بختی و سعادت را از آنِ خود خواهند ساخت .

باعث می شود تا نتایج و ثواب های افزون تری نصیب ما گردد . در حقیقت ، اهدای ثواب به امامان معصوم (علیهم السّلام) یک نوع توسل به حساب می آید و اظهارِ دوستی با دوستان خدا است ؛ یعنی ، اهدا کردن موجب می شود که انسان به آن امام نزدیک شده و عمل او از روح و معنویت بیشتر برخوردار گردد . اگر این اهدای ثواب دوام داشته باشد ، موجب انس و الفت و ترقی انسان می گردد . عملِ اهدا می تواند ، فرد را به درجات عالیه ی امامان معصوم (علیهم السّلام) در آخرت نزدیک کند . از این رو ، یکی از توصیه های بسیار ارزشمند ، در بابِ سوره یاسین ، آن است که هر گاه انسان این سوره مبارکه را می خواند ، ثواب آن را به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) - یا یکی دیگر از معصومان و بزرگان معنوی - اهدا کند ، تا بدین وسیله زمینه ی رشد معنوی و کمالات الهی خود را فراهم سازد .

در این زمینه ، روایتی بسیار جالب وجود دارد که توجه داشتن به آن انسان را با حقیقتِ آن چه در باب اهدای ثواب است ، آشنا می سازد . یکی از شیعیان خاص خدمتِ حضرت امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) آمده ، چنین می گوید : روش پدرم چنین بود که در ماه مبارک رمضان چهل بار قرآن را ختم می کرد . من نیز ، پس از پدرم ، به همین شیوه قرآن کریم را ختم می کنم . گاهی بیشتر و گاهی کمتر ، به اندازه ای که فراغت ، کار ، نشاط و یا بی رغبتی دارم و چون روز عید فطر فرا می رسد ، یک ختم قرآن هدیه ی رسول خدا می کنم و ختم دیگر را هدیه علی (علیه السّلام) و ختم سومی را هدیه حضرت فاطمه (سلام اللّه علیها) و هم چنین برای ائمّه (علیهم السّلام) تا برسد به شما و یکی هم برای شما قرار می دهم و تا به حال این کار را انجام داده ام . آیا برای من در برابر این عمل پاداشی هست ؟ حضرت فرمودند : ﴿ لَکَ بِذَلِكَ أَنْ تَكُونَ مَعَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ؛ پاداش شما این است که روز قیامت با آنان

ص: 126

خواهی بود﴾ . من تعجب کردم و گفتم : اللّه اکبر ! واقعاً ، پاداش من این است ؟ حضرت تا سه بار فرمودند : آری . (1)

ص: 127

«یاسین» برکت و رحمتی است که انسان آن را به دست می آورد ، اما رحمت برتر برای او وقتی است که بتواند یک یا چند ختم آن را به جا آورد ؛ زیرا ، در انجام ختم ، انسان مدت بیشتری با «یاسین» همراه است و با زدودن کدورت های دل از دنیا جدا و در عالم معنا پرواز می کند .

هم چنان که شما در این کتاب و به ویژه در فصل مربوط به دستور العمل ها و ختومات «یاسین» مشاهده کردید ، ختومات دارای انواع گوناگون و طریقه های بسیاری است ؛ مثلاً خواندن هفت ، ده ، چهل و یا حتّی هفتاد مرتبه سوره یاسین در یک روز ، که در ختومات آمده بود . و نیز مدّت خواندن از یک تا هشتاد روز هم گسترش داشت و اشتغال آدمی به انجام ختومات ، در برخی از اوقات ، به ساعت ها هم می رسد . بنابراین ، ختومات دارای دایره ای وسیع و انواع فراوان و گوناگون می باشد . از طرف دیگر ، انسان ها از نظر شخصیتی دارای تفاوت های بسیار هستند ؛ از قبیل حالات و روحیات متفاوت ، میزان عبودیت و دوری از گناه ، هم نشینی با خوبان و بدان ، اخلاق و خصلت های گوناگون ، دختر یا پسر ، زن یا مرد بودن ، تفاوت سن (نوجوانی ، جوانی ، میان سالی یا کهن سالی) ، دارا بودن روح سبک یا سنگین تفاوت سرعت در حرکت های معنوی . مجموعه ی این امور از آدمیان اشخاصی متفاوت می سازد ؛ به طوری که حتّی نمی توان دو نفر را در همه ی جهات یک سان پیدا کرد .

مطلب قابل توجه دیگر این است که هر فردی که به انجام عملی رو می آورد ، دارای نیاز ، حاجت و هدف مخصوص به خود است و همه ، از خواندن و انجام ختومات ، یک هدف را تعقیب نمی کنند . همه ی این تفاوت ها انسان را به این ضرورت می رساند که هر فرد لازم است دستور العمل مناسب با شخصیت و نیاز خود را انتخاب کند و انجام دهد . از این رو لازم است به درگاه الهی رو آورد

ص: 129

و از او کمک بطلبد و از خدا بخواهد که او را تنها نگذارد و به راه مستقیم هدایتش کند و ختمی را که کار گشا و نزدیک ترین مسیر به هدف باشد ، به او بنمایاند .

و خدای مهربان ، به یقین ، او را به سر چشمه ی حقیقت هدایت خواهد کرد و بدین جهت است که بزرگان اهل معنا مناسب دانسته اند شخص با استخاره دستور العملی را انتخاب و به انجام آن اقدام کند .

در اختیار آن ها قرار بدهد و یا این که با کمک های نقدی در رفع مشکلات آن ها بکوشد ؛ زیرا صدقه دادن موجب خشنودی و رضوان الهی می باشد و نیز باعث موفقیت و نتیجه دار بودن ختم می شود .

مطلب مهم تر در انفاق و صدقه دادن به مستمندان این است که این عمل نوعی سپاس از خداست به جهت توفیق در انجام این ختومات و عبادات . یعنی آدمی می بیند که خدا در رحمت را به روی او گشوده و او را بر سر سفره ی پر خیر و برکت «یاسین» نشانده است ؛ لذا ، به شکرانه ی این نعمت بزرگ ، به دیگران خیرات می کند و در راه شادی آنان می کوشد .

ختومات و اذکار در زمان خود انجام گرفته و هیچ خلل و نقصی در نظم آن ها وارد نشود . اگر حادثه ای ، اختیار را از کف او ربود و یا مزاحمتی پیش آمد ، باید کوشش کند ، در حد توان ، مقداری از اول و یا آخرِ وقت مقرر را درک کند . یعنی ، اگر زودتر ختم را به جا می آورد ، باید طوری آغاز کند که اواخر ختم در اوایلِ وقت مقرر واقع شود . و مقداری از اعمال ختم ، در آن وقت مقرر انجام شود و اگر مجبور شد دیرتر انجام دهد ، به گونه ای ختم را آغاز کند که مقداری از زمان اشتغال به ختم در اواخر وقت مقرر قرار گیرد .

در این باره ، توصیه ی دیگری وجود دارد و آن این است که فرد می تواند «ختمِ» خود را پس از یکی از نماز های روزانه قرار دهد . در این صورت ، اگر روزی نمازش به تاخیر بیفتد ، باز هم عمل او بعد از آن نماز واقع شده است . در این صورت ، می توان گفت که او ختم را ، در هر روز ، بعد از نماز و در وقت خاص به جا آورده است .

2. وحدت مكان : علاوه بر انتخاب زمان خاص ، فرد علاقه مند به انجام ختومات باید مکانِ خلوت و بی مزاحمتی را برای خود معین کند و هر روز آن جا حاضر شود و به مناجات و عمل خاص خود بپردازد . روشن است که برای انجام این حرکت مهم ، باید مکانی را برگزیند که دور از رفت و آمد افراد باشد ؛ یعنی ، در تنهایی و با تمرکز ذهن و حضور قلب ، به انجامِ آن ختم روی آورد . پس ، مقصود از مکان خاص جایی است ثابت و معین که توجه و حضور قلب انسان را بالا می برد . بنابراین اگر به جا آورنده ی ختومات و اذکار برای خود جایی را معین نکند و در هر جایی که شده ، به خواندن اذکار بپردازد معلوم می شود که این فرد برای اعمال خود اهمیّت لازم را قائل نیست و این روش ضمن این که حضور قلب را از بین می برد چه بسا انسان را به ریا کاری و خود

ص: 133

نمایی نزدیک کند . در مقابل ، کسی که کنج تنهایی را انتخاب می کند ، در مناجات با خدا دلی روشن داشته و بی تردید از اعمال خود بهره ای بسیار می برد .

برای این که وحدتِ مکان در طول مدت ختم حفظ شود ، بهتر است فرد در مکانی که هر روز می نشیند و به خواندن یاسین و ذکر مشغول می گردد ، سجاده یا زیر اندازی مخصوص پهن نماید . اگر روزی نتوانست ، در آن مکان حضور یابد ، این سجاده را در جای جدید افکنده و اذکار خود را روی آن به جا آورد . در این صورت ، هر چند نتوانسته است در مکان روز پیشین باشد ، اما روی سجاده و زیر اندازی که در آن مکان بوده اعمال را به جا آورده است . بدین شكل ، مقداری از وحدت مکان حفظ شده است .

بی گمان ، معین کردنِ زمان و مکان خاص برای عبادت نشان دهنده این است که فرد خلوت کردن با خدا را دوست داشته ، قصد دارد که دل از دنیا بر کنده ، اشتغال های آن را از خود دور سازد و از همه چیز روی برگردانده و فقط چهره ی دل به جانب او داشته باشد . از این روی ، هر شب و هر روز ، آن مکان و زمان را جستجو می کند و به طرف آن می رود . در حقیقت ، آن مکان مسجد کوچکی است که با علاقه و عشق خود آن را ساخته است. هنگامی که به طرف آن مکان خاص می رود ، عشق به عبادت از باطن او فوران می کند . این جاست که معنویت ، همه ی وجود او را فرا می گیرد . بی شک ، این وضع قابل قیاس با آن وضعی که انسان در هر زمان و مکانی ختمی را به جا آورد و مراقبت نکند که جایی خلوت و زمانی فارغ از دنیا داشته باشد ؛ بسیار تفاوت دارد ؛ چون در این صورت ، معنویت قابل توجهی را به دست نخواهد آورد . بدین جهت است که در کلمات بزرگانِ اهل معنا ، رعایت وحدتِ زمان و مکان به شکل «دستوری الزامی» در آمده است . اگر فرد در پی معنویت و حیات روح و نورانیت

ص: 134

قلب و دست یابی به اثر مخصوصی از ختمی باشد ، می بایست ، برای انجام آن ، زمان و مکان خاصی را معین کرده و همیشه در رعایت آن ها بکوشد .

در بابِ رعایت وحدتِ زمان و مکان ، نکته ی ارزنده ی دیگری وجود دارد . خداوند عالم همه ی امور را به وسیله ی فرشتگان انجام می دهد ؛ یعنی ، بر هر کاری فرشته ای موکل کرده است و در هر مکانی ، فرشتگان بسیاری قرار داده است . آن گاه که انسان ، در مکان و زمان خاص ، ذکر و ختمی را به جا می آورد ، فرشتگانِ آن محیط با او دوست گشته و انس گرفته و برای او دعا می کنند و در واقع ، او را در انجام ختم کمک می کنند و به دعای او آمین می گویند . این نکته ی مهم بدان معناست که فرد ، در راه رسیدن به مقصد هرگز تنها نیست و فرشتگان بیش تری او را همراهی می کنند و در راه تحقق و وصول به اهداف و مقاصد کمک کار او می باشند . پس می توان گفت که وحدت مکان ، در راه حرکت کردن به سوی خدا ، همراه ساختنِ فرشتگان بیشتر و در نتیجه برآورده شدن حاجت ها را در پی دارد . اگر انسان برای رسیدن به هدفی و یا برداشتن مانعی خود به تنهایی اقدام کند ، ممکن است به نتیجه ی مطلوب نرسد . اما اگر دیگران در کنار او قرار بگیرند و در وصول به هدف و رفع آن مانع او را همراهی و کمک کنند ، بی تردید به هدف می رسد و مطلوب را به دست خواهد آورد .

بدین جهت است که انجام دادن ختومات ، با رعایت آداب آن از جمله حفظ وحدت زمان و مکان ، تاثیر بسزایی در تغییرِ حال انسان و هم چنین بر آورده شدنِ حوائج او دارد . می توان گفت اگر کسی اهل ختومات نباشد و یا خلوتی با خدا نداشته باشد ، بعید است تغییری بنیادی در وجود او پدید آید . اما کسی که خلوت نشینی با خدا دارد ، بی تردید روحیه ی او تغییر یافته و قلب او به نور ایمان روشن شده و معرفت الهی وجود او را فرا می گیرد .

ص: 135

در اختیار همگان نمی باشد و تنها بزرگان اهل معنا آن ها را در اختیار دارند و بر آن ها مطلع هستند و نزد خود مکتوم می دارند و از بیان آن ها برای افراد عادی امتناع می ورزند ؛ امّا ، در این جا ، مطلب امیدوار کننده و جالب به شرح زیر ، وجود دارد که می تواند منشاء بینش جدیدی در انسان گردد و آن عبارت است از این که اگر فردی به خواندن سوره ی مبارکه ی یاسین مداومت و مراقبت داشته باشد و با سلامت قلب و پاکی نهاد بتواند خود را به مقام و منزلت «هم نشینی با سوره ی مبارکه ی یاسین» برساند و حرمت و بزرگی آن را پاس دارد ، به یقین به آثار همگانی و آشکار و اسرار نهانی و پنهان این سوره ی شریفه دست خواهد یافت . هر چند که در آغاز نداند چنین آثار و خواصی در این سوره نهفته است ؛ زیرا رسیدن به این خواص منوط به دانستن آن ها نیست بلکه آثار و نتایج سوره ی مبارکه ی یاسین بسان آب حیات و زلالی است که با مداومت بر تلاوت و تدبر در آیات سوره ی یاسین به جان و روح انسان می رسد و به دل او سرازیر می شود .

زندگی اش به کمک او خواهند آمد . چون آن ها از مهربان ترین و با وفا ترین فرشتگان خدایند ؛ به طوری که خداوند فرشته ای به مهربانی و با وفایی فرشتگان «یاسین» نیافریده است . چون «یاسین» قلب قرآن است و فرشتگان موکّل سنخیّتی کامل با آن دارند و با این فرشتگان انسان ، دیگر در کار ها احساس تنهایی نمی کند و با شجاعت به سراغ کار های بزرگ می رود و به آسانی آن را انجام می دهد . انسان می تواند این اثر را تجربه کند و در زندگی مشاهده کند . مثلاً ، روزی که «یاسین» می خواند ، به روشنی در خواهد یافت که کارهای زندگی او چگونه به آسانی و روانی انجام می شود و حال خود را مقایسه کند با روزی که «یاسین» نمی خواند که کاملاً خود را تنها احساس می کند و شادی و سروری در خود پیدا نمی کند. اصلاً ، تمام دنیا را تنگ و تاریک مشاهده می کند و این موضوع یک تجربه و آزمایشی است که هر کس می تواند آن را انجام دهد .

آیات شریفه ، خدای متعال برداشتن بار سنگین ، که پشت انسان را می شکند ، نعمتی است عجیب و بزرگ ، را در مرتبه ی دوم نعمت ها یاد می کند و «شرح صدر» نعمت برتر و نخستین است . اگر «شرح صدر» باشد ، آدمی میان مردم می رود ، فعالیت می کند و پاک بیرون می آید و گناه و معصیت نخواهد کرد . اگر «شرح صدر» همراه انسان باشد ؛ آدمی با سینه ای گشاده و دلی باز به مناجات با خدا می ایستد و هیچ گونه احساس دل تنگی در خود احساس نمی کند که بخواهد زود از این حالت خارج شود .

ائمّه ی معصومین (علیهم السّلام) در محیطی زندگی می کردند که پر از مخالفان و معاندان بود ؛ آنان حتی گاهی با کسانی مواجه بودند که با کمال بی شرمی به آن ها ناسزا می گفتند ؛ اما آنان هیچ گاه خشمناک نمی شدند و سخن درشتی بر زبان نمی آوردند ؛ کاملاً بردبار و با سینه ای باز با آنان برخورد می کردند و با زبانی خوش و از روی ملاطفت و مهربانی با آن ها سخن می گفتند . آنان بلا های بزرگی را که کوه را خورد می کرد ، در راه خدا تحمّل می کردند و لب به شکایت نمی گشودند . آنان از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمی کردند و با کمال آرامش همه ی آن سنگینی ها را تحمل می کردند و با زیر دستان خود کاملاً مهربان بودند و به آنان فخر نمی فروختند . در مقابل ، اگر کسی «شرح صدر» نداشته باشد ، به مجرّد این که با یک سختی و نا ملایمی برخورد کند ، مثلاً به زندان بیفتد ، به مجرد برخورد با این حادثه خود را می بازد ، ابراز دل تنگی می کند ، بی طاقت می شود و تحمل ادامه ی راه را ندارد .

و از حتمی ترین آثار «سوره ی مبارکه ی یاسین» این است که به انسان شرح صدر می دهد و به او روحی بزرگ و دلی دریایی و جانی درخشان می بخشد تا بر فراز تمام امور حقیر دنیا پرواز کند و غباری بر او ننشیند ، تأثیر گذار باشد ،

ص: 139

از آلودگی ها تأثیر نپذیرد ، سنگینی مصائب در راه خدا را تحمّل کند و از مسئولیت هیچ گاه شانه خالی نکند .

* همسری نا اهل به خانه ی مردی راه پیدا می کند و مرد برای خوش بختی خویش و نجات زندگی هر کاری را انجام می دهد ؛ مفید واقع نمی شود . طلبه ای در مشهد زندگی می کرد ، وضعیت خانمش چنین بود که اگر در زندگی مشکلی پیش می آمد یا گفت گویی رخ می داد ، آن خانم خودش را در کوچه می انداخت ، سر و صدا و داد و فریاد ایجاد می کرد و مردم همه جمع می شدند ، این طلبه ی آبرومند کاری نمی توانست بکند و هیچ راه فراری برای او نبود و در واقع «ناچار» بود ، باید می سوخت و می ساخت ! ممکن است خانمی مؤدّب و محترم با مردی ازدواج کند که بد زبان ، بد دهان و بد اخلاق باشد . در این جا این خانم چه باید بکند ؟ این می شود ناچاری . یا در موضوعات جزئی تر ؛ مثلاً در بیابان ماشین خراب می شود ، هوا گرم است و سر نشینان ماشین در وضعیت سخت در آن جا گرفتار می شوند . یا شخصی دچار بیماری می شود که گاهی هر چه پزشکان کوشش می کنند سودمند واقع نمی شود و یا بیماری اش را تشخیص نمی دهند .

مسأله ی «نا چاری» منحصر به امور مادی و زندگی دنیایی نمی شود ، بلکه در مسائل اخلاقی و روحی انسان هم پیش می آید . از باب نمونه ، فردی تکبر و عُجب و ریا کاری در روح و جان او نفوذ کرده و برای نجات از آن کوشش بسیار می کند ، امّا از شرّ آن ها خلاص نمی شود ، این فرد هم گرفتار فاقه و ناچاری است .

آن چه در بالا گفته شد ، برخی از موارد «ناچاری» در زندگی افراد است . خود شما می توانید موارد بسیاری از آن را بیابید و مشاهده کنید . اگر آدمی بخواهد به طور کامل به درماندگی و نا چاری گرفتار نشود و یا اگر گاهی به دام آن افتاد ، راه نجات برای او باز شود و از آن خلاصی یابد ، نزدیک ترین راه و فوری ترین روش درمان پناه بردن به «سوره ی مبارکه ی یاسین» است . اگر هر

ص: 141

فردی خود را با سوره «یاسین» همراه سازد ، از انواع و اقسام درد های بی درمان و گرفتاری ها و بیچارگی ها در امان خواهد ماند و آدمی وقتی به این اثر مهم و کم نظیر سوره ی «یاسین» می نگرد ؛ با خود می گوید : «حتی اگر سوره ی «یاسین» اثری به جز این نداشته باشد ، کافی است که انسان مدام با این سوره حشر و نشر داشته باشد و همراه شود و در آستانه ی با برکت این سوره خود را نگاه دارد و از نزدیک با قرائت ، مفاهیم و حقایق آن آشنا و همراه گردد».

***

با نظر به جست و جو های شایان التفات جناب حجة الاسلام و المسلمين سید موسی مظهری ، در منابع حدیثی و تفسیری ، هفتاد و هفت اثر از سوره ی مبارکه ی یاسین را استخراج کرده اند که در چاپ های پیشین کتاب «قلب قرآن» فرا روی خوانندگان قرار گرفت .

از آن جایی که توجه به آن ها ، انسان را با نکته های تازه و دستور العمل های دیگری نیز آگاه می سازد ، در این جا برخی از آن موارد را یاد آور می شویم و تفصیل آن ها را به دفتر دوم قلب قرآن موکول می سازیم .

1. در عظمت سوره ی یاسین آمده است : اگر این سوره کنار محتضر که در حال جان دادن است ، قرائت گردد ، رضوان (فرشته خازن بهشت) از آب های بهشتی به محتضر می آشامد ، از این جهت او سیراب از دنیا می رود و سیراب در قیامت وارد محشر می شود و همین گونه به بهشت وارد می گردد (جوامع الجامع ، ج 2، 295).

2. پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) فرمودند : هر کس بر قرائت سوره ی «یاسین» مداومت ورزد ، اجر شهید دارد (در المنثور، ج 1 ، 24).

3. رسول اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) می فرمایند : هر مؤمنی سوره ی مبارکه ی «یاسین» را هر روز با نیت خالص و توجه به خدا بخواند ، حق - سبحانه و تعالی - در روز

ص: 142

قیامت از او حساب نکشد (خواص آیات کریم، 133).

4. از معصومین (علیهم السّلام) نقل شده است که اگر سوره ی «یاسین» در کنار شخص مريض [در شرف موت] قرائت گردد ، به عدد هر حرف ، ده فرشته در کنارش می نشینند و برای او طلب آمرزش می کنند و شاهد قبض روح وی هستند و جنازه اش را تشییع می کنند و بر جنازه ی او نماز می گزارند و تا هنگام دفن وی حاضرند (جوامع الجامع ، ج 2، 295).

5. پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلم) می فرمایند : هر کس قبر والدین یا یکی از ایشان را در هر روز جمعه زیارت کند و کنار قبر ایشان سوره ی «یاسین» را بخواند ، به عدد هر حرف از این سوره گناهی از او آمرزیده شود (جوامع الجامع، ج 2 ، 2 و 3).

6. امام صادق (علیه السّلام) می فرماید : اگر کسی در خواب ببیند که سوره ی «یاسین» می خواند ، دوستی و شوق پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلم) در قلبش پدید می آید ، ریشه می دواند و عمیق می گردد . ابن سیرین می گوید : سر انجام کار هایش نیکو خواهد شد . (روح و ریحان، 332).

7. اگر سوره ی «یاسین» را به نیت آدم گریخته یا غایب بخوانند ، پیدا می شود (خواص الايات ، 108).

8. در روایت آمده است که اگر مظلومی سوره ی «یاسین» را بخواند ، موجب رفع ظلم و بلکه هلاکت ظالم خواهد شد (جوامع الجامع ، ج 2، 302).

9. مولی محمد جیلانی نقل کرده است که مردی از علمای کوفه ، به نام ابن بلید ، خود و فرزندش هر چه کوشش می کردند ، چیزی از علم یاد نمی گرفتند ، روزی با فرزندش به قصد زیارت امیر المومنین (علیه السّلام) به نجف اشرف آمدند و متوسل به آن حضرت شدند و عرض کردند ، یا امیر المومنین ! حال که توفیق آموختن علم ندارم ، آرزو دارم ، لا اقل ، قرآن را درست یاد بگیرم ، وی بعد از زیارت و باز گشت به منزل به خواب می رود در خواب مولی علی (علیه السّلام) را می بیند

ص: 143

که در کنارش ایستاده اند و او خودش مشغول خواندن قرآن است ، در حالی که نمی توانست آن را درست و صحیح بخواند ، در این حال مشاهده می کند که امیر المومنین (علیه السّلام) نزد او آمد و در گوشش این آیه از سوره ی «یاسین» را قرائت فرمود : ﴿قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ علیم﴾ ، از خواب بر می خیزد و می بیند به لطف و عنایت علی (علیه اسلام) حافظ کل قرآن شده است (دار السّلام نوری ، ج 2، 64).

10. هر انسانی که سوره ی مبارکه ی «یاسین» را با خود نگه دارد ، در طلب و جست و جوی هر حاجتی ، از جمله ازدواج برود حاجتش روا گردد (منهاج الصادقین ، 460 ، خواص سوره و ثواب) .

ص: 144

اساس دعوت بر محبت است و سوم آن که مقام و منزلت او با جایگاه و وضعیت خانه ی ما متناسب باشد . مثلاً شخصی که منزلی محقّر و تنگ و تاریک دارد ، هیچ گاه ، شخص بسیار ثروتمند و بلند مقامی را به خانه اش دعوت نمی کند . برای دعوت از یاسین نیز چنین آمادگی هایی لازم است ؛ یعنی باید با معارف ، آثار و نتایج آن آشنا شد و در مرحله بعد ارتباط طولانی با آن برقرار نمود تا در نتیجه ی این ، انس محبتش در نهان خانه ی دل آدمی جای بگیرد . از همه مهم تر ، باید دل را مهیّای حضور «یاسین» کرد و آن را ، از نظر صلاحیّت و جایگاه ، با شأن و مرتبت این سوره ی شریفه متناسب ساخت که یاسین قلب قرآن است و تعداد زیادی فرشته ی ملازم دارد .

دعوت علاوه بر ضوابط و آداب ، دستور العمل ها و مراحلی دارد که اگر آدمی ، در دعوت از «یاسین» ، بر اساس این دستور العمل ها و مراحل عمل نماید ، بعد از ریاضت ها و اشتغال های طولانی ، می تواند به حقیقت یاسین دست یابد و به کمالاتی برسد که در ظرف عقل نمی گنجد و به زبان و بیان نمی آید .

ادای حق این دو مرحله ؛ یعنی «دعوت» و «استقرار حقیقت یاسین» از مجال این گفتار خارج است ، لکن یاد آوری یک نکته ی اجمالی لازم است که خواندن «یاسین» ، به قصد اهدای ثواب به حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) ، گامی بلند و استوار در تحقق شرایط و آداب دعوت از «یاسین» و نیز نزدیک شدن به حقیقت این سوره ی مبارکه خواهد بود .

1. «ياسين» : مرتفع ساختن بن بست های زندگی ؛

2. «یاسین» : کلید گشودن درهای بسته ؛

3. «یاسین» : آسان کردن امور دشوار و صعب ؛

4. «یاسین» : نجات از رنج ، آلام ، تنگنا، فقر و فلاکت؛

5. «یاسین» : زدودن نگرانی و اضطراب از روح و روان ؛

6. «یاسین» : یار و یاور همیشگی و در همه حال ؛

7. «ياسين» : فریاد رس سریع ، در لحظه های نیاز ؛

8. «ياسين» : نور دل و آرامش روح و چراغ راه ؛

6. «یاسین» : چاره ی بیچارگان و پناه بی پناهان؛

10. «ياسين»: حلّال مشکلات و برطرف کننده ی گرفتاری ها ؛

11. «ياسين»: نردبان رسیدن به مراحل رشد و کمال ؛

12. «یاسین» : گذشتن از دنیای تاریک مادی و پشت سر نهادن آن ؛

13. «یاسین» : روی آوردن به عالم نور و زیبایی و محبت و جمال و جلال ؛

14. «ياسين»: داشتن وسیله ی تقرب و رسیدن به هدف ؛

15. «ياسين» : مظهر توکل و توحید و بندگی ؛

16. «ياسين» : صیقل دهنده ی روح و زداینده ی زنگار های دل ؛

17. «یاسین» : آشکار دیدن قدرت و دست غیب پروردگار ؛

18. «ياسين» : خورشید شب و یاور روز ؛

19. «یاسین» : آب حیات و چشمه جوشان حقیقت ؛

20. «یاسین» : کوری چشم دشمنان کینه توز و بستن زبان و دهان بد خواهان ؛

21. «ياسين» : برکت علم و مال و عمر ؛

ص: 147

22. «ياسين» : تابیدن نور خدا بر صفحه ی دل و بر صحنه ی زندگی ؛

23. «یاسین» : آسودگی روان انسان از بخل و حسد و صفات آزار دهنده ؛

24. «یاسین» : همدم سالکان و مقصد عارفان ؛

25. «ياسين» : دل گشا ، دل ربا ، انیس و مونس تنهایی ؛

26. «یاسین» : رسوا کننده ی دشمنان و خنثی کننده ی نقشه های شوم آنان ؛

27. «یاسین» : بودن در میان مردم و نبودن با آنان ؛

28. «یاسین» : همراه بودن با خیل فرشتگان در زندگی ؛

29. «یاسین» : بیدار شدن از خواب غفلت و سوختن در آتش فراق ؛

30. «ياسين» : امید و نشاط و سرور و شیدایی ، در همه حال ؛

31. «ياسين» : غصه ی مردم گرفتار خوردن که چرا با «یاسین » آشنایی ندارند ؛

32. «یاسین» : هم نشینی با مهربان ترین و غم خوار ترین و با وفا ترین فرشتگان خدا ؛

33. «ياسين» : موجب سر افکندگی و شرم ساری دشمنان ؛

34. «یاسین» : سرمایه ی جاودانه ، دریغا که بی بهره ایم؛

35. «یاسین» : دریای زیبایی ، دریغا که نا بیناییم ؛

36. «یاسین» : صدای رسای مهر و عطوفت ، دریغا که نا شنواییم .

معصومین (علیهم السّلام) ، جمعیت زیادی به خواندن سوره ی مبارکه ی یاسین روی آوردند ، به گونه ای که یک پیوند جدید در میان جامعه به وجود آمد که از آن به عنوان «خانواده یاسین» یاد می شود . آن ها کسانی هستند که از نزدیک آثار ، نتایج و اعجاز سوره ی مبارکه ی یاسین را دریافته اند و دل باخته ی این سوره ی مبارکه گشته اند . پیرو این پدیده مبارک ، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه السّلام) ، با کمال مسرّت و افتخار ، اعلام کرد ، تمامی کسانی را که در طول شبانه روز ، حداقل ، یک بار سوره ی مبارکه ی یاسین را تلاوت می کنند ، به عنوان اعضای «خانواده یاسین» می شناسد . این اعضا می توانند ، از طریق ثبت نام در پایگاه اطلاع رسانی سوره مبارکه یاسین ، از امتیازات ذیل بر خوردار گردند:

مناسبت های «یاسین»: برخی زمان ها و مکان ها ، در گذر زمان ، با فضیلت های بسیار همراهند که برای اغتنام از آن فرصت ها خواندن سوره ی یاسین سفارش شده است ، گاه ، غفلت از آن حسرت بسیار در دل می نشاند .

پایگاه یاسین با یاد آوری این مناسبت ها شما را در بهره مندی از این سعادت یاری می رساند .

کمک به حل مشکلات : انسان در زندگی گاهی با مشکلات حادّی مواجه می شود ؛ به یقین خواندن سوره ی یاسین توسط دیگران می تواند جهت حل مشکل موثر و کلید گشایش و سبب خیر باشد .

این پایگاه می تواند از طریق در خواست از «اعضای خانواده یاسین» برای خواندن سوره ی یاسین ، گامی را در راه حل این مشکل بردارد .

ص: 149

دعای اهل معنا: دعای بزرگان اهل معنا و اهل یاسین بدون شک در پیشگاه خداوند مورد قبول و پذیرش می باشد . با توجه به عضویت افراد خاص و بزرگان اهل معنا در «خانواده ی یاسین» ، این پایگاه امیداوار است شما نیز با عضویت در این خانواده مشمول دعای خیر این بزرگان قرار گیرید . به در خواست این پایگاه از آن بزرگواران ، دعای خیر آنان شامل حال همه ی اعضای «خانواده ی یاسین» خواهد بود .

ارسال دستور العمل ها: خواندن سوره ی یاسین در میان اهل معنا و معرفت دارای ختومات و دستور العمل های بسیار می باشد .

این پایگاه امیدوار است ، با توجه به نهاد پاک و شایستگی های اعضای «خانواده ی یاسین» ، آنان را با برخی از دستور العمل ها در ادامه راه آشنا سازد .

ارسال محصولات فرهنگی و نشریات قرآنی: به فضل خداوند چشم انداز روشن و امیداوار کننده ای پیش رو داریم که بتوانیم با ارسال محصولات فرهنگی و نشریات قرآنی ، برای اعضای «خانواده یاسین» ، در گسترش معارف قرآنی با آنان همراه باشیم .

مجلس ختم با یاسین:هنگامی که انسان از این دنیای فانی رخت بر می بندد و به سرای ابدی و جاودانه رهسپار می شود ، به خیر و برکتی که از طرف انسان های در قید حیات به او می رسد شدیداً احساس نیاز می کند .

«پایگاه اطلاع رسانی سوره ی مبارکه ی یاسین» بر خود لازم می داند ، تا با

ص: 150

در خواست از سایر اعضای «خانواده ی یاسین» ، هزاران سوره ی یاسین را به فردی که به سرای باقی شتافته است ، اهدا نماید . این مجلس ختم مجازی سوره ی مبارکه یاسین که در آن اعضای «خانواده ی یاسین» ثواب قرائت سوره ی یاسین را به عضو متوفی احیا می کنند ، ارزشی فوق تصور در پیشگاه خداوند دارد و ثوابی غیر قابل وصف را به فرد متوفی می رساند انشاء اللّه .

پندهای معنوی:انسان در زندگی ، بسیاری از اوقات ، به غفلت و دور افتادن از هدف مبتلا می شود . این پایگاه امیدوار است ، با ارسال تذکرات و موعظه های بزرگان اهل معرفت ، چراغ بیداری را در دل اعضای «خانواده یاسین» روشن نگاه دارد .

ص: 151

طریقه ی عضویت: شما ، با داشتن سعادت تلاوت سوره ی مبارکه ی یاسین ، می توانید عضو خانواده ی یاسین شوید ؛ امید است که در دنیا و آخرت با این سپید رویان همراه باشید که در این صورت که نجات قطعی است انشاء اللّه .

1 - ثبت نام و وارد نمودن مشخصات خویش در بخش خانواده یاسین پایگاه اطلاع رسانی سوره ی مبارکه ی یاسین www.bayasin.ir

2- پر نمودن مشخصات خویش در کپی فرم ذیل و ارسال آن به آدرس قم بلوار شهید محمد منتظری کوچه شماره 8 پلاک 12 مؤسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه السّلام)

3- ارسال مشخصات ذیل به پست الکترونیکی info@bayasin.ir

فرم عضویت خانواده ی یاسین

نام : ... نام خانوادگی : ...

تاریخ تولد : نام پدر : ...

تحصیلات حوزوی : ... کلاسیک : ...

تلفن تماس : ... تلفن همراه : ...

نشانی : استان ... شهر : ...

کدپستی : ...

Email:...

ص: 152

ص: 154

عکس

عکس

عکس

عکس

عکس

به او پناه می بردند و او برای آن ها دعا می کرد یا برای آن ها حرز هایی می نوشت و به این وسیله گرفتاری آن ها بر طرف می شد و بیماران شفا می یافتند . با وجود این در کمال تواضع و فروتنی بود و هیچ ادعایی نداشت و نمونه بارز زاهدانی بود که تنها به خدا توجه دارند و از امور دنیوی دور هستند».

حاج شیخ حسن علی نخودکی اصفهانی در 17 شعبان 1361 قمری مطابق با هفتم شهریور 1321 شمسی در 79 سالگی در مشهد دار فانی را وداع گفت و جنازه اش در میان انبوه جمعیت تشییع شد و طبق وصیتش در صحن عتیق حرم امام رضا (علیه السّلام) دفن شد .

ص: 160

عکس

عکس

عکس

کشمیری ، در دوره حکومت صدام حسین ، به حوزه علمیه قم که پس از احتمال خطر جانی صورت گرفت ، فصل دیگری در حیات او گشود . گر چه ایشان در قم و در خلوت و انزوای عارفانه اش شاگردان بر جسته ای پرورش داد ، اما هماره برای نجف اشرف و زیارت حضرت امیر (علیه السّلام) بی قراری می کرد . پس از سال ها کسالت جسمی و روحی که به سکته های پیاپی انجامید ، سر انجام آفتاب عمر پر افتخارش در سال 1378 شمسی غروب نمود . سید عبد الکریم کشمیری را می باید از بزرگانی به حساب آورد که در دستگیری روحانی ، سالکان طریق جانان بسیار مشتاق بودند . او توانمند و روشن گر ، در عین حال ، گمنام و خاموش بود . ویژگی بزرگ ایشان ، همانا توسل و ذکر و تلاوت سوره و آیات خاص قرآن کریم ، به ویژه سوره ها و آیات خاص بود که سبب صدور دستور هایی از سوی ایشان گشت.

ص: 164

عکس

به سبک مثنوی مولانا و در جهت بیان مسایل معنوی و عرفانی و اخلاقی سامان یافته است . در محضر ملا احمد نراقی بزرگانی مانند خاتم الفقها شیخ مرتضی انصاری ، محمد باقر هزار جریبی ، ملا محمد علی آرانی کاشانی و سید محمد شفیع جاپلقی بوده اند.

ملا احمد نراقی که در دوران تدریس و تالیف علمی و دینی اش به فاضل نراقی مشهور گشته بود ، در سال 1245 قمری بر اثر بیماری و با در نراق چشم از دنیای فانی پوشید و پیکر او را به نجف اشرف برده و در کنار پدرش ملا مهدی نراقی به خاک سپردند.

ص: 166

عکس

عکس