صحیفه رضویه : مجموعه ارزنده ای از نماز ها دعاها وزیارت هایی که از حضرت امام رضا علیه السلام روایت شده ...

تالیف مرتضی مجتهدی سیستانی؛ ترجمه محمد ظریف.

ص: 2

بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 3

قسمتی از زیارت حضرت امیر المومنین صلوات الله علیه:

یَا أَنْوَارَ اللهِ فِی أَرْضِهِ الَّتِی لاَ تُطْفأ

ای نورهای جاویدان الهی در زمین او که خاموش نمیشود

یَا عُیُونَ اللهِ فِی خَلْقِهِ

ای دیدگان خداوند در میان آفریدگان

أَنَا مُنْتَظِرٌ لأَمْرِکُمْ مُتَرَقِّبٌ لِدَوْلَتِکُمْ مَعَکُمْ

من در انتظار امر شما و فرا رسیدن حکومت شما هستم من با شما هستم

لاَ مَعَ غَیْرِکُمْ إِلَیْکُمْ

نه با غیر شما

لاَ إِلی عَدُوِّکُمْ

و نه با دشمنان شما

آمَنْتُ بِکُمْ وَبِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ

من به شما ایمان دارم و به آنچه بر شما نازل شده است

وَأَبْرَأُ إِلی اللهِ مِنْ عَدُوِّکُمْ

(1)بحار الانوار:345/100 الصحیفة المبارکة الهدیة: 54

ص: 4

»دو زیارت« و »دو حرم«! ... 42

موالید »سه گانه« ... 43

»چهار گوشه ضریح« ... 44

»پنج گنجِ انسان« ... 45

برتر از »شش طاق پادشاهی« ... 46

»قبله هفتم« ... 47

»امام هشتم« ... 48

»نُه فلک« ... 49

»معصوم دهم« ... 49

»یازده اختر فروزان« ... 49

»امام دوازدهم« ... 49

»سیزده بار« هدایت و رحمت ... 50

»چهارده معصوم علیهم السلام« ... 50

الفبایی درباره حرم و آداب زیارت ... 51

چند نکته دیگر ... 56

گفتار حضرت امام رضاعلیه السلام درباره کارشکنی های دشمنان اهل بیت علیهم السلام ... 58

بمب گذاری در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام ... 59

آیا بمب گذار حرم را می شناسید؟! ... 61

راهنمایی حضرت امام رضاعلیه السلام درباره شناخت افراد ... 66

دوستان منافق ... 68

عظمت حرم حضرت امام رضاعلیه السلام در کلام آن بزرگوار ... 69

توسّل به اهل بیت علیهم السلام ... 71

فضیلت نماز در حرم ائمّه علیهم السلام ... 72

فضیلت زمین نجف کربلا و طوس ... 72

دعا در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام ... 74

»هشت« روایت از معصومین علیهم السلام درباره ثواب زیارت امام هشتم علیه السلام ... 75

ص: 6

»هشت« روایت از امام هشتم علیه السلام درباره ثواب زیارت آن حضرت ... 79

چه کسانی زیارتشان پذیرفته می شود؟ ... 85

گوشه ای از اخلاق و رفتار حضرت امام رضاعلیه السلام ... 89

هدیه حضرت امام رضاعلیه السلام ... 90

درس حضرت امام رضاعلیه السلام به نیازمندان و هشدار آن حضرت به ثروتمندان ... 91

سلام و پیام حضرت امام رضاعلیه السلام به دوستان خویش ... 92

خدّام حضرت امام رضاعلیه السلام ... 93

کودک باایمان در خدمت حضرت امام رضاعلیه السلام ... 94

درسی از این روایت ... 96

یک بحث مهمّ اخلاقی ... 97

مرگ شخصی بهتر است یا حیات همگانی؟! ... 98

اشعار دعبل در خدمت امام رضاعلیه السلام ... 100

گریستن حضرت امام رضاعلیه السلام برای امام زمان ارواحنا فداه ... 101

حضرت امام رضاعلیه السلام و گریه اهل آسمان و زمین برای امام زمان ارواحنا فداه ... 104

دعای حضرت امام رضاعلیه السلام برای امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه ... 105

فرمان حضرت امام رضاعلیه السلام به دعا نمودن برای امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه ... 106

دو نقطه مشترک در امام رضاعلیه السلام و امام زمان ارواحنا فداه ... 110

1 - بحث اقامه برهان و دلیل ... 110

1 - حضرت امام رضاعلیه السلام و اقامه برهان و دلیل ... 110

نمونه دیگری از بحث های حضرت امام رضاعلیه السلام با دانشمندان بزرگ آن زمان ... 116

2 - امام زمان ارواحنا فداه و اقامه برهان و دلیل ... 126

2 - رأفت و مهربانی ... 127

1 - رأفت و مهربانی حضرت امام رضاعلیه السلام ... 127

جنازه یک شیعه و حضرت امام رضاعلیه السلام ... 128

جوان گنهکار ولی از دوستان حضرت امام رضاعلیه السلام ... 129

2 - مهربانی و رأفت امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه ... 131

ص: 7

یک جریان بسیار مهمّ یا مهربانی امام رضاعلیه السلام و امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه

به دو جوان مسیحی ... 132

بخش اوّل

هشت نمازِ زیارت

1 - نماز اوّل ... 141

2 - نماز دوّم ... 142

3 - نماز سوّم ... 142

4 - نماز چهارم ... 142

5 - نماز پنجم ... 143

6 - نماز زیارت به نیابت از عدّه ای از افراد ... 144

7 - نماز زیارت به نیابت از شخص خاصّ ... 145

8 - نماز زیارت در سفر نیابتی ... 145

بخش دوّم

هشت نمازِ حاجت

1 - نماز حاجت در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام ... 147

2 - نماز حاجت یا نماز رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم که از حضرت امام رضاعلیه السلام روایت شده است ... 148

3 - نماز حاجت از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 149

4 - نماز دیگر برای حاجت از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 150

5 - نیز نماز دیگر برای حاجت از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 151

6 - نماز حاجت در روز جمعه از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 152

7 - نماز حاجت در روز جمعه به گونه دیگر ... 154

8 - نماز حاجت )مخصوص ازدواج( که از حضرت امام رضاعلیه السلام روایت شده است ... 155

ص: 8

بخش سوّم

هشت نماز از حضرت امام رضاعلیه السلام

1 - نماز حضرت امام رضا علیه السلام ... 157

2 - نماز حضرت امام رضاعلیه السلام به روایت دیگر ... 157

3 - نیز نماز حضرت امام رضاعلیه السلام به روایت دیگر ... 158

4 - نماز استخاره ... 159

5 - نماز استخاره به گونه دیگر ... 159

6 - نماز استسقاء یا طلب باران ... 160

7 - نماز هنگام سفر ... 161

8 - نماز جناب جعفر طیّار ... 162

ثواب نماز جناب جعفر طیّار در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام ... 164

بخش چهارم

هشت روایت از حضرت امام رضاعلیه السلام

درباره نماز در روزهای معیّن

1 - نماز شب و صبح و روز جمعه ... 167

2 - نافله های روز جمعه ... 167

3 - نماز نافله و فریضه ظهر جمعه ... 168

4 - نماز جمعه عید فطر و قربان ... 168

5 - نماز شب نیمه شعبان ... 169

6 - نماز در روز ششم ماه مبارک رمضان ... 170

7 - نمازهای رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در ماه مبارک رمضان ... 170

8 - نماز و دعای روز اوّل محرمّ ... 172

علّت تشریع نمازهای واجب ... 175

علّت تشریع تعداد رکعت های نمازهای واجب ... 176

ص: 9

علّت تشریع تعداد تکبیر در اوّل نمازهای واجب ... 177

علّت تشریع حمد و سوره و تسبیحات اربعه در نمازهای واجب ... 178

علّت تشریع ذکر رکوع و سجود ... 178

علّت تشریع تعداد رکوع و سجود ... 178

علّت تشریع تعداد تکبیر در نماز میّت ... 179

علّت تشریع نمازهای واجب و نافله ... 180

بخش پنجم

هشت دعا در قنوت نمازها

1 - دعا در قنوت نمازها ... 181

2 - دعای دیگر در قنوت نمازها ... 182

3 - دعای قنوت حضرت امام رضاعلیه السلام در نماز جمعه ... 182

4 - دعای قنوت در نماز عید فطر و قربان ... 183

5 - استغفار در قنوت نماز وتر ... 184

6 - دعا در قنوت نماز وتر ... 185

7 - دعای قنوت حضرت امام رضا علیه السلام برای رفع گرفتاری و نجات از شرّ ستمگران ... 186

8 - دعای قنوت در نماز کسوف ... 188

بخش ششم

هشت دعا و ذکر از ادعیه و اذکار

بعد از نمازهای واجب

1 - دعای بعد از نماز صبح ... 189

2 - دعا بعد از هر نماز واجب برای درخواست روزی ... 191

3 - ذکر »یا رَحمن یا رَحیم« بعد از هر نماز ... 192

ص: 10

4 - ذکر بعد از نماز صبح ... 192

5 - ذکر دیگر بعد از نماز صبح ... 193

6 - ذکر بعد از نماز صبح و نماز مغرب ... 193

7 - ذکر بعد از نماز عصر ... 194

8 - ذکر دیگر بعد از نماز عصر ... 194

بخش هفتم

هشت دعا از ادعیه بعد از نمازهای مستحبّ

1 - دعا بعد از نماز جناب جعفر طیّار ... 195

2 - دعای فرَج بعد از نماز حاجت ... 196

3 - دعای حضرت امام رضاعلیه السلام پس از هشت رکعت نماز شب ... 210

4 - دعا پس از نماز در مقام جبرئیل علیه السلام ... 211

5 - دعا پس از نماز زیارت به نیابت از دیگران ... 212

6 - دعا پس از نماز زیارت به نیابت از شخص خاصّ ... 212

7 - دعا پس از نماز زیارت در سفر نیابتی ... 213

8 - دعا پس از نماز زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام از راه دور در بیست و پنجم ذیقعده ... 214

بخش هشتم

هشت دعا در سجده

1 - دعای طلب خیر در سجده ... 215

2 - دعا در سجده پس از نماز ظهر ... 216

3 - ذکر سجده شکر ... 217

4 - ذکر دیگر سجده شکر ... 217

5 - دعای حضرت امام رضاعلیه السلام در سجده ... 218

6 - دعا در سجده نماز ... 219

7 - دعا در سجده سهو ... 220

ص: 11

8 - دعای سجده هنگام مشکلات ... 220

بخش نهم

هشت دعا از دعاهای هر روز

1 - دعای مهمّی برای اداء حقوق خداوند ... 221

2 - دعای ایّام غیبت که حضرت امام رضا علیه السلام به خواندن آن دستور داده اند ... 222

دعای ایّام غیبت به روایتی دیگر ... 228

3 - دعا برای محشورشدن با حضرت امام رضاعلیه السلام ... 236

4 - دعای محشور شدن با اهل بیت علیهم السلام ... 236

5 - دعای توبه هنگام شنیدن اذان صبح و مغرب ... 237

6 - دعای هر روز بعد از اقامه و قبل از نماز ... 237

7 - دعای ساعت هشتم هر روز ... 238

8 - دعای دیگر در ساعت هشتم هر روز ... 239

بخش دهم

هشت عمل عبادی در رابطه با ایّام هفته

1 - نماز هدیه به حضرت امام رضاعلیه السلام در روز یکشنبه ... 241

2 - زیارت حضرت امام رضا علیه السلام و ... در روز چهارشنبه ... 243

3 - زیارت دیگر حضرت امام رضا علیه السلام در روز چهارشنبه ... 244

4 - طلب حاجت در روز پنجشنبه ... 246

5 - دعا پس از غسل روز جمعه ... 246

6 - دعای حضرت امام رضاعلیه السلام در روز جمعه ... 247

7 - صد مرتبه صلوات در روز جمعه ... 248

8 - صلوات در عصر جمعه ... 249

جواز شعر خواندن در شب جمعه و ماه مبارک رمضان ... 249

ص: 12

بخش یازدهم

هشت ماه و اعمال عبادی آن ها

1 - ماه مبارک رمضان

حضرت امام رضاعلیه السلام و نقل خطبه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم درباره ماه مبارک رمضان ... 251

فضیلت ماه مبارک رمضان در گفتار حضرت امام رضاعلیه السلام ... 254

دعای مهمّ در سحرهای ماه مبارک رمضان ... 255

نکته ای درباره جریان ولایتعهدی حضرت امام رضاعلیه السلام ... 259

دعای حضرت امام رضاعلیه السلام هنگام ولایتعهدی ... 262

پانزدهم ماه مبارک رمضان ... 264

فضیلت شب های قدر ... 266

2 - ماه شوّال

اعمال روز عید فطر ... 267

رفتن حضرت امام رضاعلیه السلام برای خواندن نماز عید فطر ... 268

3 - ماه ذی القعده

ولادت حضرت امام رضاعلیه السلام ... 272

روز ششم و بیست و سوّم ذی القعده ... 274

زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام در روز بیست و سوّم ذی القعده ... 275

فضیلت روز بیست و پنجم ذی القعده ... 275

زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام در روز بیست و پنجم ذی القعده )دحو الأرض( ... 276

4 - ماه ذی الحجّه

دعای روز عرفه ... 278

نماز عید قربان ... 279

فضیلت روز عید غدیر ... 280

کلام حضرت امام رضاعلیه السلام درباره خطبه حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در روز غدیر ... 282

ص: 13

5 - ماه محرّم الحرام

گفتار حضرت امام رضاعلیه السلام درباره ایّام عاشورا ... 296

روز عاشورا ... 298

لعن بر یزید و پیروان او لعنة اللَّه علیهم ... 298

دعای حضرت فاطمه علیها السلام در روز قیامت ... 299

6 - ماه صفر

زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام در روز شهادت آن حضرت ... 301

کیفیّت شهادت و دفن حضرت امام رضاعلیه السلام ... 301

روایت دیگر درباره شهادت حضرت امام رضاعلیه السلام ... 307

7 - ماه رجب

ثواب روزه در ماه رجب ... 316

ثواب زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام در ماه رجب ... 318

زیارت رجبیّه ... 319

8 - ماه شعبان

ثواب روزه و استغفار در ماه شعبان ... 321

ثواب روزه و صدقه در ماه شعبان ... 322

دعا در هر روز ماه شعبان ... 322

نماز و... در شب نیمه شعبان ... 323

زیارت امام حسین علیه السلام در روز نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان ... 323

دعا در روزهای آخر ماه شعبان ... 324

بخش دوازدهم

هشت دعا برای حفظشدن از گرفتاری ها

1 - دعای توجّه به خداوند در بازار برای حفظ نفْس ... 325

2 - دعا برای حفظ شدن از انواع بلا ... 326

3 - دعا برای حفظشدن از گرفتاری در سفر ... 326

ص: 14

4 - دعا برای حفظشدن در سفر در ساعت مخصوص به حضرت امام رضاعلیه السلام ... 327

5 - دعا برای حفظشدن از گرفتاری هنگام خروج از منزل ... 329

6 - دعای دیگر هنگام خارج شدن از منزل ... 329

7 - دعا برای حفظشدن در شب ... 330

8 - تسبیح حضرت زهراعلیها السلام و »آیة الکرسی« برای حفظشدن از گرفتاری ها ... 331

بخش سیزدهم

هشت دعا برای نجات از گرفتاری ها

1 - دعا برای برطرف شدن گرفتاری های مهمّ ... 333

2 - دعای دیگر هنگام گرفتاری های سخت ... 338

3 - دعا برای برطرف شدن هر درد و مرض ... 339

4 - دعای دیگر برای برطرف شدن هر درد و مرض ... 339

5 - دعا برای رهایی از چشم خوردگی ... 340

6 - دعا برای برطرف شدن سحر ... 340

7 - دعا برای برطرف شدن تب ... 341

8 - دعا برای پیدا شدن گمشده ... 342

بخش چهاردهم

هشت دعا برای نجات از شرّ ظالم

1 - نفرینِ دشمنان ... 343

2 - دعا برای غلبه بر دشمن و ناراحتی های دیگر ... 343

3 - دعای حجاب و حفظشدن از شرّ دشمنان ... 344

4 - دعا برای وارد شدن بر کسی که انسان از شرّ او می ترسد ... 345

5 - دعا برای برطرف شدن شرّ ظالم ... 346

6 - دعای دیگر برای نجات از شرّ ظالم ... 348

ص: 15

7 - دعا برای سرکوب شدن دشمن و برطرف شدن ناراحتی های دیگر ... 349

8 - دعا برای غلبه بر ظالم ... 350

بخش پانزدهم

هشت حرز از حضرت امام رضاعلیه السلام

1 - حرز حضرت امام رضاعلیه السلام یا رقعة الجیب ... 351

2 - حرز دیگری نیز به نام رقعة الجیب ... 354

3 - حِرز دیگری از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 356

4 - حرز دیگر از حضرت امام رضاعلیه السلام برای برطرف شدن بیماری ... 357

5 - حرز دیگری از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 358

6 - حرز حضرت امام رضاعلیه السلام و... ... 369

7 - حرز دیگر از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 371

8 - حرز برای حفظ از شرّ دشمنان اهل بیت علیهم السلام ... 374

بخش شانزدهم

هشت دستور برای برطرف شدن هشت بیماری

1 - دعا برای درد چشم ... 377

2 - دعا برای برطرف شدن صرع ... 377

3 - دعا برای برطرف شدن سردرد ... 378

4 - دعا برای برطرف شدن سلّ ... 378

5 - دستور برای فرزنددار شدن و برطرف شدن مریضی ... 379

6 - دعا برای رفع زگیل ... 379

7 - دستور برای بواسیر ... 380

8 - دعا برای رفع غدّه خنازیر ... 380

ص: 16

بخش هفدهم

هشت دستور برای وسعت رزق و رفع فقر

1 - دعا برای طلب رزق ... 381

2 - دعا هنگام رسیدن نعمت و کم شدن رزق و وارد شدن حزن و اندوه ... 382

3 - دعا برای طلب روزی ... 382

4 - گفتن اذان برای رفع فقر ... 383

5 - دستور برای برکت مال ... 383

6 - دعای دیگر در هر روز برای برطرف شدن فقر ... 384

7 - دعا برای حفظ چیزی که خریداری شده ... 385

8 - دعا برای حفظشدن مال از تلف شدن و... ... 385

بخش هیجدهم

هشت دعای مهمّ که حضرت امام رضاعلیه السلام خوانده اند

1 - دعای توحید ... 387

2 - دعای مهمّی در عظمت خداوند ... 389

3 - دعای مهمّ دیگری از حضرت امام رضاعلیه السلام ... 390

4 - دعای حمد و شکرگزاری ... 392

5 - دعای مهمّی برای عافیت و عاقبت بخیر شدن ... 393

6 - دعای تنزیه خداوند ... 394

7 - صلوات مهمّ حضرت امام رضا علیه السلام ... 394

8 - دعای مهمّ حضرت امام رضاعلیه السلام در لعن ... 395

بخش نوزدهم

هشت دعای بسیار مهمّ

که حضرت امام رضاعلیه السلام نقل کرده اند

1 - دعای مهمّی که حضرت امام رضاعلیه السلام و سایر اهل بیت علیهم السلام آن را می خواندند ... 399

ص: 17

2 - دعای مهمّی در ستایش خداوند ... 411

3 - دعای صباح ... 412

4 - دعای دیگر بعد از دعای صباح ... 418

5 - استغفار بسیار مهمّ ... 419

6 - نود و نُه اسم خداوند ... 427

7 - دعای مهمّ برای طلب خیر ... 429

8 - دعای مهمّ برای رفع ترس و غم ... ... 430

بخش بیستم

هشت دعای متفرّقه

1 - دعا هنگام رؤیت هلال ... 433

2 - دعا در روز دهم و یازدهم هر ماه ... 434

3 - دعای عافیت ... 435

4 - دعا هنگام خوردن غذا یا شیر ... 435

5 - دعا هنگام شادمانی ... 436

6 - دعا هنگام ناراحتی ... 436

7 - دعای حضرت امام رضاعلیه السلام پس از ولایتعهدی ... 437

8 - زیارت قبر مؤمن ... 437

بخش بیست و یکم

آثار و خواصّ هشت سوره از سوره های قرآن

1 - اثر سوره »حمد« برای رفع سردرد ... 439

تفسیر آیه شریفه »الحمد للَّه ربّ العالمین« ... 440

2 - فضیلت سوره »انعام« ... 444

3 - ثواب خواندن سوره »یس« ... 445

4 - ثواب خواندن سوره »زُمَر« ... 445

ص: 18

5 - ثواب سوره »قدر« ... 446

اثر سوره »قدر« برای رفع وحشت در روز قیامت ... 446

6 - ثواب خواندن سوره »اِذا زُلْزِلَت« ... 447

ثوابِ دیگر برای سوره »إذا زُلْزِلَت« ... 447

7 - ثواب خواندن سوره »نصر« ... 447

8 - فضیلت سوره »قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد« ... 448

ثواب خواندن سوره »توحید« در قبرستان ... 448

بخش بیست و دوّم

هشت دستور درباره بعضی از آیات و سوره ها

1 - ثواب »آیة الکرسی« ... 449

2 - خواندن آیه شریفه »إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ...« برای حفظ خانه از خرابی ... 450

3 - سه آیه برای پنهان شدن از چشم افراد بی ایمان ... 450

4 - ثواب خواندن پنجاه آیه بعد از نماز صبح ... 452

5 - خواندن صد آیه برای رفع ترس ... 453

6 - اثر سه سوره هنگام پوشیدن لباس نو ... 453

7 - خواندن چهار سوره برای رفع چشم خوردگی ... 454

8 - پنج سوره برای رفع سردرد و دردهای دیگر ... 454

بخش بیست و سوّم

هشت ثواب برای بعضی از اذکار

1 - ثواب »صلوات« ... 455

2 - ثواب دیگر برای »صلوات« ... 456

3 - ثواب »لا إله إلاّ اللَّه« ... 456

4 - ثواب دیگر برای »لا إله إلاّ اللَّه« ... 458

ص: 19

5 - ثواب گفتن »تسبیحات اربعه« با تسبیح تربت امام حسین علیه السلام ... 458

6 - ثواب پنج ذکر و... ... 459

7 - اثر گفتن »یا عَلِیُّ یا عَظیمُ« ... 460

8 - اثر »یا مُمیت« برای نجات از نفس امّاره ... 460

بخش بیست و چهارم

هشت ذکر مهمّ دیگر از حضرت امام رضاعلیه السلام

1 - »یا حیُّ یا قیُّوم« ... 461

2 - »یا مَلِک« ... 462

3 - »یا حَفیظ« ... 462

4 - »یا باسط« ... 462

5 - »یا فَتّاح« ... 463

6 - »یا وَدُود« ... 463

7 - »یا قُدُّوس« ... 464

8 - »یا سَلام« ... 464

بخش بیست و پنجم

هشت روایت از حضرت امام رضاعلیه السلام

درباره نقش نگین انگشتر و دعای آن

1 - نقش نگین انگشتر پیامبران و ائمّه علیهم السلام ... 465

2 - نقش نگین انگشتر حضرت امام رضاعلیه السلام ... 468

3 - نقش نگین انگشتر حضرت امام رضاعلیه السلام به روایت دیگر ... 469

4 - نقش نگین انگشتر حضرت امام رضاعلیه السلام نیز به روایت دیگر ... 469

5 - همراه داشتن انگشتر عقیق زرد و فیروزه در راه زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام ... 470

ص: 20

6 - نقش نگین انگشتر فیروزه برای فرزنددار شدن ... 471

7 - انگشتر عقیق و دعا برای حفظشدن از شرّهای آسمانی و زمینی ... 471

8 - دعا هنگام دست نمودن انگشتر ... 472

بخش بیست و ششم

هشت زیارت از زیارت های حضرت امام رضاعلیه السلام

آداب زیارت ... 474

آغاز آداب زیارت ... 482

دعای اذن ورود به حرم مطهّر حضرت امام رضا علیه السلام ... 483

1 - زیارتِ اوّل حضرت امام رضا علیه السلام ... 485

2 - زیارت دوّم حضرت امام رضا علیه السلام ... 496

3 - زیارت سوّم حضرت امام رضا علیه السلام ... 499

4 - زیارت جوادیّه یا زیارت چهارم امام رضاعلیه السلام ... 501

5 - زیارت پنجم حضرت امام رضا علیه السلام ... 514

6 - زیارت ششم حضرت امام رضا علیه السلام ... 515

7 - زیارت هفتم حضرت امام رضاعلیه السلام )زیارت هفت حدیث( ... 523

8 - زیارت هشتم حضرت امام رضا علیه السلام ... 529

زیارت امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه در حرم شریف حضرت امام رضا علیه السلام ... 541

بخش بیست و هفتم

هشت دعا از دعاهای بعد از زیارت

1 - دعای اوّل )عالیة المضامین( ... 543

2 - دعای دوّم ... 551

3 - دعای سوّم ... 553

ص: 21

4 - دعای چهارم ... 554

5 - دعای پنجم ... 557

6 - دعای ششم ... 559

7 - دعای هفتم ... 560

8 - دعای هشتم دعا بعد از زیارت به نیابت از دیگری ... 598

بخش بیست و هشتم

هشت زیارت از زیارت های جامعه

1 - زیارت »امین اللَّه« ... 603

2 - زیارت جامعه کبیره ... 607

3 - زیارت جامعه سوّم ... 620

4 - زیارت جامعه چهارم ... 645

5 - زیارت جامعه پنجم ... 665

6 - زیارت جامعه ششم ... 680

7 - زیارت جامعه هفتم ... 682

8 - زیارت جامعه هشتم ... 685

بخش بیست و نهم

هشت زیارت از زیارت های وداع

1 - زیارت وداع پس از زیارت »امین اللَّه« ... 690

2 - زیارت دوّم وداع ... 691

3 - زیارت سوّم وداع ... 693

4 - زیارت چهارم وداع ... 699

5 - زیارت پنجم وداع ... 705

ص: 22

6 - زیارت ششم وداع ... 706

7 - زیارت هفتم وداع ... 708

8 - زیارت هشتم وداع ... 709

بخش سی ام

هشت زیارت از زیارت های اهل بیت علیهم السلام

که از حضرت امام رضاعلیه السلام نقل شده است

1 - زیارت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در حرم آن حضرت ... 711

2 - زیارتِ دیگر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در حرم آن حضرت ... 713

3 - زیارت سوّم رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در حرم آن حضرت ... 714

4 - زیارت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم پس از نماز واجب ... 715

5 - زیارت ائمّه علیهم السلام ... 716

6 - زیارت هنگام وداع با هر کدام از ائمّه علیهم السلام ... 722

7 - زیارت حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام و سایر ائمّه علیهم السلام ... 725

8 - زیارت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام ... 728

نگاهی کوتاه به عظمت مقام حضرت فاطمه معصومه علیها السلام ... 731

یک نکته مهمّ درباره شفاعت نمودن حضرت فاطمه معصومه علیها السلام ... 733

منابع و مصادر کتاب ... 737

ص: 23

ص: 24

سَدًّا فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ (9)»

«وَسَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (10)»

«إِنَّمَا تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَنَ بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ (11)»

«إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ (12)»

«وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا أَصْحَابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ (13)»

«إِذْ أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمُ اثْنَيْنِ فَكَذَّبُوهُمَا فَعَزَّزْنَا بِثَالِثٍ فَقَالُوا إِنَّا إِلَيْكُمْ مُرْسَلُونَ (14)»

«قَالُوا مَا أَنْتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا وَمَا أَنْزَلَ الرَّحْمَنُ مِنْ شَيْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَكْذِبُونَ (15)»

«قَالُوا رَبُّنَا يَعْلَمُ إِنَّا إِلَيْكُمْ لَمُرْسَلُونَ (16)»

«وَمَا عَلَيْنَا إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ (17)»

«قَالُوا إِنَّا تَطَيَّرْنَا بِكُمْ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهُوا لَنَرْجُمَنَّكُمْ وَلَيَمَسَّنَّكُمْ مِنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ (18)»

«قَالُوا طَائِرُكُمْ مَعَكُمْ أَئِنْ ذُكِّرْتُمْ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ مُسْرِفُونَ (19)»

«وَجَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ

ص: 26

اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ (20)»

«اتَّبِعُوا مَنْ لَا يَسْأَلُكُمْ أَجْرًا وَهُمْ مُهْتَدُونَ (21)»

«وَمَا لِيَ لَا أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (22)»

«أَأَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمَنُ بِضُرٍّ لَا تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا وَلَا يُنْقِذُونِ (23)»

«إِنِّي إِذًا لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (24)»

«إِنِّي آمَنْتُ بِرَبِّكُمْ فَاسْمَعُونِ (25)»

«قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ (26)»

«بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ (27)»

«وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى قَوْمِهِ مِنْ بَعْدِهِ مِنْ جُنْدٍ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا كُنَّا مُنْزِلِينَ (28)»

«إِنْ كَانَتْ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ خَامِدُونَ (29)»

«يَا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (30)»

«أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِنَ الْقُرُونِ أَنَّهُمْ إِلَيْهِمْ لَا يَرْجِعُونَ (31)»

«وَإِنْ كُلٌّ لَمَّا جَمِيعٌ لَدَيْنَا مُحْضَرُونَ (32)»

«وَآيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْنَاهَا وَأَخْرَجْنَا مِنْهَا حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ (33)»

«وَجَعَلْنَا فِيهَا جَنَّاتٍ مِنْ

ص: 27

نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ وَفَجَّرْنَا فِيهَا مِنَ الْعُيُونِ (34)»

«لِيَأْكُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ وَمَا عَمِلَتْهُ أَيْدِيهِمْ أَفَلَا يَشْكُرُونَ (35)»

«سُبْحَانَ الَّذِي خَلَقَ الْأَزْوَاجَ كُلَّهَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ وَمِنْ أَنْفُسِهِمْ وَمِمَّا لَا يَعْلَمُونَ (36)»

«وَآيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُمْ مُظْلِمُونَ (37)»

«وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَهَا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ (38)»

«وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّى عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ (39)»

«لَا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ (40)»

«وَآيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (41)»

«وَخَلَقْنَا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ مَا يَرْكَبُونَ (42)»

«وَإِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ فَلَا صَرِيخَ لَهُمْ وَلَا هُمْ يُنْقَذُونَ (43)»

«إِلَّا رَحْمَةً مِنَّا وَمَتَاعًا إِلَى حِينٍ (44)»

«وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّقُوا مَا بَيْنَ أَيْدِيكُمْ وَمَا خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (45)»

«وَمَا تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ (46)»

«وَإِذَا قِيلَ

ص: 28

لَهُمْ أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنُطْعِمُ مَنْ لَوْ يَشَاءُ اللَّهُ أَطْعَمَهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (47)»

«وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (48)»

«مَا يَنْظُرُونَ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ يَخِصِّمُونَ (49)»

«فَلَا يَسْتَطِيعُونَ تَوْصِيَةً وَلَا إِلَى أَهْلِهِمْ يَرْجِعُونَ (50)»

«وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذَا هُمْ مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ (51)»

«قَالُوا يَا وَيْلَنَا مَنْ بَعَثَنَا مِنْ مَرْقَدِنَا هَذَا مَا وَعَدَ الرَّحْمَنُ وَصَدَقَ الْمُرْسَلُونَ (52)»

«إِنْ كَانَتْ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ جَمِيعٌ لَدَيْنَا مُحْضَرُونَ (53)»

«فَالْيَوْمَ لَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئًا وَلَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (54)»

«إِنَّ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ الْيَوْمَ فِي شُغُلٍ فَاكِهُونَ (55)»

«هُمْ وَأَزْوَاجُهُمْ فِي ظِلَالٍ عَلَى الْأَرَائِكِ مُتَّكِئُونَ (56)»

«لَهُمْ فِيهَا فَاكِهَةٌ وَلَهُمْ مَا يَدَّعُونَ (57)»

«سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ (58)»

«وَامْتَازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا الْمُجْرِمُونَ (59)»

«أَلَمْ

ص: 29

أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ (60)»

«وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ (61)»

«وَلَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلًّا كَثِيرًا أَفَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ (62)»

«هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ (63)»

«اصْلَوْهَا الْيَوْمَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ (64)»

«الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (65)»

«وَلَوْ نَشَاءُ لَطَمَسْنَا عَلَى أَعْيُنِهِمْ فَاسْتَبَقُوا الصِّرَاطَ فَأَنَّى يُبْصِرُونَ (66)»

«وَلَوْ نَشَاءُ لَمَسَخْنَاهُمْ عَلَى مَكَانَتِهِمْ فَمَا اسْتَطَاعُوا مُضِيًّا وَلَا يَرْجِعُونَ (67)»

«وَمَنْ نُعَمِّرْهُ نُنَكِّسْهُ فِي الْخَلْقِ أَفَلَا يَعْقِلُونَ (68)»

«وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُبِينٌ (69)»

«لِيُنْذِرَ مَنْ كَانَ حَيًّا وَيَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكَافِرِينَ (70)»

«أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَامًا فَهُمْ لَهَا مَالِكُونَ (71)»

«وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ (72)»

«وَلَهُمْ

ص: 30

فِيهَا مَنَافِعُ وَمَشَارِبُ أَفَلَا يَشْكُرُونَ (73)»

«وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ يُنْصَرُونَ (74)»

«لَا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُنْدٌ مُحْضَرُونَ (75)»

«فَلَا يَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ إِنَّا نَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ (76)»

«أَوَلَمْ يَرَ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ نُطْفَةٍ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٌ مُبِينٌ (77)»

«وَضَرَبَ لَنَا مَثَلًا وَنَسِيَ خَلْقَهُ قَالَ مَنْ يُحْيِي الْعِظَامَ وَهِيَ رَمِيمٌ (78)»

«قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ (79)»

«الَّذِي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ نَارًا فَإِذَا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ (80)»

«أَوَلَيْسَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ بَلَى وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ (81)»

«إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (82)»

«فَسُبْحَانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ (83)»

ترجمه: «ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید؛ و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد؛ و از آن دو مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت. و از خدایی بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید؛ و) هنگامی که چیزی از یکدیگر می خواهید نام او را می برید! (و نیز) (از قطع رابطه با) خویشاوندان خود پرهیز کنید! زیرا خداوند مراقب شماست. (1)»

«و اموال یتیمان را (هنگامی که به حد رشد رسیدند) به آنها بدهید! و اموال بد (خود) را با اموال خوب (آنها) عوض نکنید! و اموال آنان را همراه اموال خودتان (با مخلوط کردن یا تبدیل نمودن) نخورید زیرا این گناه بزرگی است! (2)»

«و اگر می ترسید که (بهنگام ازدواج با دختران یتیم ) عدالت را رعایت نکنید (از ازدواج با آنان چشم پوشی کنید و) با زنان پاک (دیگر) ازدواج نمائید دو یا سه یا چهار همسر و اگر می ترسید عدالت را (درباره همسران متعدد) رعایت نکنید تنها یک همسر بگیرید و یا از زنانی که مالک آنهائید استفاده کنید این کار از ظلم و ستم بهتر جلوگیری می کند. (3)»

«و مهر زنان را (بطور کامل) بعنوان یک بدهی (یا عطیه ) به آنان بپردازید! (ولی) اگر آنها چیزی از آن را با رضایت خاطر به شما ببخشند حلال و گوارا مصرف کنید! (4)»

«اموال خود را که خداوند وسیله قوام زندگی شما قرار داده به دست سفیهان نسپارید و از آن به آنها روزی دهید! و لباس بر آنان بپوشانید و با آنها سخن شایسته بگویید! (5)»

«و یتیمان را چون به حد بلوغ برسند بیازمایید! اگر در آنها رشد (کافی) یافتید اموالشان را به آنها بدهید! و پیش از آنکه بزرگ شوند اموالشان را از روی اسراف نخورید! هر کس که بی نیاز است (از برداشت حق الزحمه) خودداری کند؛ و آن کس که نیازمند است به طور شایسته (و مطابق زحمتی که می کشد ) از آن بخورد. و هنگامی که اموالشان را به آنها بازمی گردانید شاهد بگیرید! اگر چه خداوند برای محاسبه کافی است. (6)»

«برای مردان از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان از خود بر جای می گذارند سهمی است؛ و برای زنان نیز از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان می گذارند سهمی؛ خواه آن مال کم باشد یا زیاد؛ این سهمی است تعیین شده و پرداختنی. (7)»

«و اگر بهنگام تقسیم (ارث) خویشاوندان (و طبقه ای که ارث نمی برند) و یتیمان و مستمندان حضور داشته باشند چیزی از آن اموال را به آنها بدهید! و با آنان به طور شایسته سخن بگویید! (8)»

«کسانی که اگر فرزندان ناتوانی از خود بیادگار بگذارند از آینده آنان می ترسند باید (از ستم درباره یتیمان مردم) بترسند! از (مخالفت) خدا بپرهیزند و سخنی استوار بگویند. (9)»

«کسانی که اموال یتیمان را به ظلم و ستم می خورند (در حقیقت ) تنها آتش می خورند؛ و بزودی در شعله های آتش (دوزخ) می سوزند. (10)»

«خداوند در باره فرزندانتان به شما سفارش می کند که سهم (میراث) پسر به اندازه سهم دو دختر باشد؛ و اگر فرزندان شما (دو دختر و) بیش از دو دختر باشند دو سوم میراث از آن آنهاست؛ و اگر یکی باشد نیمی (از میراث ) از آن اوست. و برای هر یک از پدر و مادر او یک ششم میراث است اگر (میت) فرزندی داشته باشد؛ و اگر فرزندی نداشته باشد و (تنها) پدر و مادر از او ارث برند برای مادر او یک سوم است (و بقیه از آن پدر است)؛ و اگر او برادرانی داشته باشد مادرش یک ششم می برد (و پنج ششم باقیمانده برای پدر است). (همه اینها ) بعد از انجام وصیتی است که او کرده و بعد از ادای دین است -شما نمی دانید پدران و مادران و فرزندانتان کدامیک برای شما سودمندترند!- این فریضه الهی است؛ و خداوند دانا و حکیم است. (11)»

«و برای شما نصف میراث زنانتان است اگر آنها فرزندی نداشته باشند؛ و اگر فرزندی داشته باشند یک چهارم از آن شماست؛ پس از انجام وصیتی که کرده اند و ادای دین (آنها). و برای زنان شما یک چهارم میراث شماست اگر فرزندی نداشته باشید؛ و اگر برای شما فرزندی باشد یک هشتم از آن آنهاست؛ بعد از انجام وصیتی که کرده اید و ادای دین. و اگر مردی بوده باشد که کلاله [= خواهر یا برادر] از او ارث می برد یا زنی که برادر یا خواهری دارد سهم هر کدام یک ششم است (اگر برادران و خواهران مادری باشند)؛ و اگر بیش از یک نفر باشند آنها در یک سوم شریکند؛ پس از انجام وصیتی که شده و ادای دین؛ بشرط آنکه (از طریق وصیت و اقرار به دین ) به آنها ضرر نزند. این سفارش خداست؛ و خدا دانا و بردبار است. (12)»

«اینها مرزهای الهی است؛ و هر کس خدا و پیامبرش را اطاعت کند (و قوانین او را محترم بشمرد ) خداوند وی را در باغهایی از بهشت وارد می کند که همواره آب از زیر درختانش جاری است؛ جاودانه در آن می مانند؛ و این پیروزی بزرگی است! (13)»

«و آن کس که نافرمانی خدا و پیامبرش را کند و از مرزهای او تجاوز نماید او را در آتشی وارد می کند که جاودانه در آن خواهد ماند؛ و برای او مجازات خوارکننده ای است. (14)»

«و کسانی از زنان شما که مرتکب زنا شوند چهار نفر از مسلمانان را بعنوان شاهد بر آنها بطلبید! اگر گواهی دادند آنان [= زنان ] را در خانه ها (ی خود) نگاه دارید تا مرگشان فرارسد؛ یا اینکه خداوند راهی برای آنها قرار دهد. (15)»

«و از میان شما آن مردان و زنانی که (همسر ندارند و) مرتکب آن کار (زشت) می شوند آنها را آزار دهید (و حد بر آنان جاری نمایید)! و اگر توبه کنند و (خود را) اصلاح نمایند (و به جبران گذشته بپردازند ) از آنها درگذرید! زیرا خداوند توبه پذیر و مهربان است. (16)»

«پذیرش توبه از سوی خدا تنها برای کسانی است که کار بدی را از روی جهالت انجام می دهند سپس زود توبه می کنند. خداوند توبه چنین اشخاصی را می پذیرد؛ و خدا دانا و حکیم است. (17)»

«برای کسانی که کارهای بد را انجام می دهند و هنگامی که مرگ یکی از آنها فرا می رسد می گوید: «الان توبه کردم!» توبه نیست؛ و نه برای کسانی که در حال کفر از دنیا می روند؛ اینها کسانی هستند که عذاب دردناکی برایشان فراهم کرده ایم. (18)»

«ای کسانی که ایمان آورده اید! برای شما حلال نیست که از زنان از روی اکراه (و ایجاد ناراحتی برای آنها ) ارث ببرید! و آنان را تحت فشار قرار ندهید که قسمتی از آنچه را به آنها داده اید (از مهر) تملک کنید! مگر اینکه آنها عمل زشت آشکاری انجام دهند. و با آنان بطور شایسته رفتار کنید! و اگر از آنها (بجهتی) کراهت داشتید (فوراً تصمیم به جدایی نگیرید!) چه بسا چیزی خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانی در آن قرار می دهد! (19)»

«و اگر تصمیم گرفتید که همسر دیگری به جای همسر خود انتخاب کنید و مال فراوانی (بعنوان مهر) به او پرداخته اید چیزی از آن را پس نگیرید! آیا برای بازپس گرفتن مهر آنان به تهمت و گناه آشکار متوسل می شوید؟! (20)»

«و چگونه آن را باز پس می گیرید در حالی که شما با یکدیگر تماس و آمیزش کامل داشته اید؟ و (از این گذشته ) آنها (هنگام ازدواج ) از شما پیمان محکمی گرفته اند! (21)»

«با زنانی که پدران شما با آنها ازدواج کرده اند هرگز ازدواج نکنید! مگر آنچه درگذشته (پیش از نزول این حکم) انجام شده است؛ زیرا این کار عملی زشت و تنفرآور و راه نادرستی است. (22)»

«حرام شده است بر شما مادرانتان و دختران و خواهران و عمه ها و خاله ها و دختران برادر و دختران خواهر شما و مادرانی که شما را شیر داده اند و خواهران رضاعی شما و مادران همسرانتان و دختران همسرتان که در دامان شما پرورش یافته اند از همسرانی که با آنها آمیزش جنسی داشته اید -و چنانچه با آنها آمیزش جنسی نداشته اید (دختران آنها) برای شما مانعی ندارد- و (همچنین) همسرهای پسرانتان که از نسل شما هستند (-نه پسرخوانده ها-) و (نیز حرام است بر شما) جمع میان دو خواهر کنید؛ مگر آنچه در گذشته واقع شده؛ چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است. (23)»

«و زنان شوهردار (بر شما حرام است؛) مگر آنها را که (از راه اسارت) مالک شده اید؛ (زیرا اسارت آنها در حکم طلاق است؛) اینها احکامی است که خداوند بر شما مقرّر داشته است. اما زنان دیگر غیر از اینها (که گفته شد) برای شما حلال است که با اموال خود آنان را اختیار کنید؛ در حالی که پاکدامن باشید و از زنا خودداری نمایید. و زنانی را که متعه [= ازدواج موقت ] می کنید واجب است مهر آنها را بپردازید. و گناهی بر شما نیست در آنچه بعد از تعیین مهر با یکدیگر توافق کرده اید. (بعداً می توانید با توافق آن را کم یا زیاد کنید.) خداوند دانا و حکیم است. (24)»

«و آنها که توانایی ازدواج با زنان (آزاد) پاکدامن باایمان را ندارند می توانند با زنان پاکدامن از بردگان باایمانی که در اختیار دارید ازدواج کنند -خدا به ایمان شما آگاه تر است؛ و همگی اعضای یک پیکرید- آنها را با اجازه صاحبان آنان تزویج نمایید و مهرشان را به خودشان بدهید؛ به شرط آنکه پاکدامن باشند نه بطور آشکار مرتکب زنا شوند و نه دوست پنهانی بگیرند. و در صورتی که «محصنه» باشند و مرتکب عمل منافی عفت شوند نصف مجازات زنان آزاد را خواهند داشت. این (اجازه ازدواج با کنیزان) برای کسانی از شماست که بترسند (از نظر غریزه جنسی) به زحمت بیفتند؛ و (با این حال نیز) خودداری (از ازدواج با آنان) برای شما بهتر است. و خداوند آمرزنده و مهربان است. (25)»

«خداوند می خواهد (با این دستورها راه های خوشبختی و سعادت را) برای شما آشکار سازد و به سنتهای (صحیح) پیشینیان رهبری کند. و خداوند دانا و حکیم است. (26)»

«خدا می خواهد شما را ببخشد (و از آلودگی پاک نماید) امّا آنها که پیرو شهواتند می خواهند شما بکلی منحرف شوید. (27)»

«خدا میخواهد (با احکام مربوط به ازدواج با کنیزان و مانند آن ) کار را بر شما سبک کند؛ و انسان ضعیف آفریده شده؛ (و در برابر طوفان غرایز مقاومت او کم است) (28)»

«ای کسانی که ایمان آورده اید! اموال یکدیگر را به باطل (و از طرق نامشروع) نخورید مگر اینکه تجارتی با رضایت شما انجام گیرد. و خودکشی نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است. (29)»

«و هر کس این عمل را از روی تجاوز و ستم انجام دهد بزودی او را در آتشی وارد خواهیم ساخت؛ و این کار برای خدا آسان است. (30)»

«اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی می شوید پرهیز کنید گناهان کوچک شما را می پوشانیم؛ و شما را در جایگاه خوبی وارد می سازیم. (31)»

«برتریهایی را که خداوند برای بعضی از شما بر بعضی دیگر قرار داده آرزو نکنید! (این تفاوتهای طبیعی و حقوقی برای حفظ نظام زندگی شما و بر طبق عدالت است. ولی با این حال ) مردان نصیبی از آنچه به دست می آورند دارند و زنان نیز نصیبی؛ (و نباید حقوق هیچ یک پایمال گردد). و از فضل (و رحمت و برکت) خدا برای رفع تنگناها طلب کنید! و خداوند به هر چیز داناست. (32)»

«برای هر کسی وارثانی قرار دادیم که از میراث پدر و مادر و نزدیکان ارث ببرند؛ و (نیز) کسانی که با آنها پیمان بسته اید نصیبشان را بپردازید! خداوند بر هر چیز شاهد و ناظر است. (33)»

«مردان سرپرست و نگهبان زنانند بخاطر برتریهایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و بخاطر انفاقهایی که از اموالشان (در مورد زنان) می کنند. و زنان صالح زنانی هستند که متواضعند و در غیاب (همسر خود ) اسرار و حقوق او را در مقابل حقوقی که خدا برای آنان قرار داده حفظ می کنند. و (امّا) آن دسته از زنان را که از سرکشی و مخالفتشان بیم دارید پند و اندرز دهید! (و اگر مؤثر واقع نشد ) در بستر از آنها دوری نمایید! و (اگر هیچ راهی جز شدت عمل برای وادار کردن آنها به انجام وظایفشان نبود ) آنها را تنبیه کنید! و اگر از شما پیروی کردند راهی برای تعدّی بر آنها نجویید! (بدانید) خداوند بلندمرتبه و بزرگ است. (و قدرت او بالاترین قدرتهاست.) (34)»

«و اگر از جدایی و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید یک داور از خانواده شوهر و یک داور از خانواده زن انتخاب کنید (تا به کار آنان رسیدگی کنند). اگر این دو داور تصمیم به اصلاح داشته باشند خداوند به توافق آنها کمک می کند؛ زیرا خداوند دانا و آگاه است (و از نیات همه با خبر است). (35)»

«و خدا را بپرستید! و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید! و به پدر و مادر نیکی کنید؛ همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوست و همنشین و واماندگان در سفر و بردگانی که مالک آنها هستید؛ زیرا خداوند کسی را که متکبر و فخر فروش است (و از ادای حقوق دیگران سرباز می زند ) دوست نمی دارد. (36)»

«آنها کسانی هستند که بخل می ورزند و مردم را به بخل دعوت می کنند و آنچه را که خداوند از فضل (و رحمت) خود به آنها داده کتمان می نمایند. (این عمل در حقیقت از کفرشان سرچشمه گرفته؛) و ما برای کافران عذاب خوارکننده ای آماده کرده ایم. (37)»

«و آنها کسانی هستند که اموال خود را برای نشان دادن به مردم انفاق می کنند و ایمان به خدا و روز بازپسین ندارند؛ (چرا که شیطان رفیق و همنشین آنهاست؛) و کسی که شیطان قرین او باشد بد همنشین و قرینی است. (38)»

ص: 31

بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ (20)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (21)»

«يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ (22)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (23)»

«وَلَهُ الْجَوَارِ الْمُنْشَآتُ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ (24)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (25)»

«كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ (26)»

«وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ (27)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (28)»

«يَسْأَلُهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ (29)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (30)»

«سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَيُّهَ الثَّقَلَانِ (31)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (32)»

«يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ (33)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (34)»

«يُرْسَلُ عَلَيْكُمَا شُوَاظٌ مِنْ نَارٍ وَنُحَاسٌ فَلَا تَنْتَصِرَانِ (35)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (36)»

«فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ (37)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (38)»

«فَيَوْمَئِذٍ لَا يُسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلَا

ص: 33

جَانٌّ (39)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (40)»

«يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيمَاهُمْ فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي وَالْأَقْدَامِ (41)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (42)»

«هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي يُكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ (43)»

«يَطُوفُونَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ حَمِيمٍ آنٍ (44)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (45)»

«وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ (46)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (47)»

«ذَوَاتَا أَفْنَانٍ (48)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (49)»

«فِيهِمَا عَيْنَانِ تَجْرِيَانِ (50)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (51)»

«فِيهِمَا مِنْ كُلِّ فَاكِهَةٍ زَوْجَانِ (52)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (53)»

«مُتَّكِئِينَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَيْنِ دَانٍ (54)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (55)»

«فِيهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ (56)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (57)»

«كَأَنَّهُنَّ الْيَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ (58)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (59)»

«هَلْ جَزَاءُ الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ (60)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (61)»

«وَمِنْ

ص: 34

دُونِهِمَا جَنَّتَانِ (62)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (63)»

«مُدْهَامَّتَانِ (64)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (65)»

«فِيهِمَا عَيْنَانِ نَضَّاخَتَانِ (66)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (67)»

«فِيهِمَا فَاكِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ (68)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (69)»

«فِيهِنَّ خَيْرَاتٌ حِسَانٌ (70)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (71)»

«حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ (72)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (73)»

«لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ (74)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (75)»

«مُتَّكِئِينَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِيٍّ حِسَانٍ (76)»

«فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ (77)»

«تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ (78)»

ترجمه:(1)

«إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا (2)»

«إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا (3)»

«إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ سَلَاسِلَ وَأَغْلَالًا وَسَعِيرًا (4)»

«إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا (5)»

«عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا (6)»

«يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا (7)»

«وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا (8)»

«إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا (9)»

«إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا (10)»

«فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَلَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا (11)»

«وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِيرًا (12)»

«مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِيرًا (13)»

«وَدَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِيلًا (14)»

«وَيُطَافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَأَكْوَابٍ كَانَتْ

ص: 36

قَوَارِيرَا (15)»

«قَوَارِيرَ مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِيرًا (16)»

«وَيُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنْجَبِيلًا (17)»

«عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلًا (18)»

«وَيَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَنْثُورًا (19)»

«وَإِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَمُلْكًا كَبِيرًا (20)»

«عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا (21)»

«إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَكَانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُورًا (22)»

«إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلًا (23)»

«فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِمًا أَوْ كَفُورًا (24)»

«وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا (25)»

«وَمِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَسَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا (26)»

«إِنَّ هَؤُلَاءِ يُحِبُّونَ الْعَاجِلَةَ وَيَذَرُونَ وَرَاءَهُمْ يَوْمًا ثَقِيلًا (27)»

«نَحْنُ خَلَقْنَاهُمْ وَشَدَدْنَا أَسْرَهُمْ وَإِذَا شِئْنَا بَدَّلْنَا أَمْثَالَهُمْ تَبْدِيلًا (28)»

«إِنَّ هَذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا (29)»

«وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا

ص: 37

أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (30)»

«يُدْخِلُ مَنْ يَشَاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَالظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (31)»

ترجمه:(1)

«وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا (3)»

«يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا (4)»

«بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى لَهَا (5)»

«يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ (6)»

«فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ (7)»

«وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ (8)»

ترجمه(1)

در این صورت از درد و درمان و وصل و هجران آنچه را که خدا به آن راضی است می پسندد نه این که فقط تسلیم باشد؛ بلکه علاوه بر مقام تسلیم در برابرخواسته خداوند آنچه را که او بخواهد به آن راضی است.

«یکی» درد و «یکی» درمان پسندد

«یکی» وصل و «یکی» هجران پسندد

من از درمان و درد و وصل و هجران

پسندم آنچه را جانان پسندد

انسان ممکن است بر اثر پاکدلی وجود عرشی حضرت امام رضاعلیه السلام را درحرم مطهّر آن بزرگوار زیارت نموده و ببیند. و نیز ممکن است بر اثر پاکسازی قلب از آلودگی و خارج نمودن اغیار از حریم قلب که حرم خداوند است به خاطر تجلّی حضرت امام رضاعلیه السلام بر قلب انسان حتّی در غیر حرم آن حضرت را زیارت نماید.این گونه حالات معمولاً مکاشفه(1) است و گاهی ممکن است مشاهده باشد.

باید توجّه داشته باشیم که گفتگوی این مطالب آسان است ولی آنان که دارای این گونه حالات هستند وجودشان همچون کبریت احمر و اکسیر اعظم است.

البتّه همان گونه که گفتیم همه کسانی که به زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام شرفیاب می شوند هر کدام از لطف و عنایت آن حضرت توشه می گیرند.

شرفیاب می شود و توجّه لباس او به حضرت امام رضاعلیه السلام - به وسیله شعور جمادی که از آن برخوردار است - بیشتر از خود انسان که فکرش پراکنده است می باشد.

آیا پسندیده است که توجّه لباس ما با شعور جمادی خود بیشتر از توجّه ما باروح و شعور انسانیِ ما باشد؟!

درست است که حالت کامل حضور کار مردان خدا و اولیاء الهی است و ازکسانی برمی آید که دنیا را «سه طلاقه» کرده اند؛ امّا ما نیز اگر قبل از شرفیابی به حرم حضرت امام رضاعلیه السلام مقداری درباره عظمت و بزرگواری آن حضرت بیندیشیم و توجّه کنیم که می خواهیم به چه بارگاهی قدم بگذاریم بی شک در چگونگی زیارت ما اثرمی گذارد.

نه دارای زر و زیورند و نه ....؛ ولی امام رئوف حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام بر اساس ولایت مطلقه خود که مقیّد به قیدی نیست به خاطر حکمتی که خود می دانند از آنان دستگیری می نمایند و آنچنان زائران خود را تحت تأثیر قرارمی دهند که گویی «چهار گوشه ضریح» را همچون «چهار گوشه بیت المعمور» در عرش می بینند و آنچنان با حضرت امام رضاعلیه السلام به گفتگو می نشینند که گویی کاملاً آن حضرت را می بینند.

همه زائران باید کاری کنند که این گونه مورد توجّه و عنایت کامل حضرت امام رضاعلیه السلام قرار گیرند.

خدمت به حضرت بقیّة اللَّه الأعظم عجّل اللَّه تعالی فرجه قرار دهد.

زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام بهترین فرصت و موقعیّت برای زائرین محترم است که از آن حضرت بخواهند قدرت های باطنی آنان را بیدار نموده و آن ها را با تمام وجود و باهمه توانایی های ظاهری و باطنی در راه انتظار و خدمت به امام عصر ارواحنا فداه موفّق نمایند.

پرتو نگاه مهرآمیز حضرت امام رضاعلیه السلام شامل هر دو گروه می شود و قلب آنانی راکه با صفا و اخلاص به زیارت آمده اند فروغ و روشنایی می بخشد.

این گونه کسان مجذوب رایحه های عطرآگین معنویِ بارگاه حضرت امام رضاعلیه السلام می شوند و تلألؤ انوار پرفروغ تابناک و شادی بخشی که در فضای حرم می درخشد آن ها را به خود جذب می کند.

اینان نه به «عجایب هفتگانه جهان» در زمین بلکه به «خاتون هفت قلعه»(1) آسمان نیزنمی نگرند.

اینان گنج های طالقان و دیگر یاوران امام عصر عجّل اللَّه تعالی فرجه می باشند که باقلب های محکم و استوار و آهنین خود دمار از دشمنان نگون بخت امام عصر ارواحنافداه درمی آورند.

اینان بزرگترین قدرت های جهان را بازیچه ای بیش نمی دانند.

یاد قلب های آهنین و استوار گنج های طالقان و دیگر یاوران امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه یاد محکم بودن طالیقون یا «هفت جوش»(2) را از خاطر ما می زداید.

برای این گونه افراد حتّی «هشت گنج»(1) کوچکترین اهمیّت و ارزشی ندارد.

زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام بسیار بیشتر از ماه های دیگر روانه مشهد مقدّس می شود ولی با اینهمه در تمامی دوران سال و در همه «دوازده ماه» هجوم جمعیّت برای زیارت امام رضاعلیه السلام که قبله دل ها و کعبه آمال و آرزوها است همچنان ادامه دارد.

بزرگی را برطرف نماید. اهمیّتی که شب قدر و برخی از شب های دیگر و نیز برخی روزها و ماه ها دارا هستند روشن و آشکار است.

می گویند در «شب چهاردهم» هر ماه ساعتی وجود دارد که دعا در آن هنگام مستجاب است. با از دست دادن این زمان ها فرصت های بزرگی را از دست می دهیم.

همچنین مکان هایی چون بارگاه نورانی حضرت امام رضاعلیه السلام دارای آثار وعظمت های مهمّی است که ما با توجّه نداشتن به آن و یا با نیّت های غیر خالص درزیارت این فرصت های مهمّ را از دست می دهیم و به آنچه خدا و «چهارده معصوم»علیهم السلام می خواهند عمل نمی کنیم.

مانده و راه تقوا را برای همیشه پیشه سازد.

باید به رأفت و مهربانی حضرت ثامن الحجج علیهم السلام اطمینان داشته باشیم و با ثبات قدم در این عقیده به ثناگویی آن حضرت پرداخته تا بر ثواب و ثمره زیارت خودبیفزاییم و با زیارتی که همراه با معرفت و شناخت است نام ما در زمره بهترین زائران امام هشتم علیه السلام از ثری تا ثریّا ثبت شود.

در جوار حضرت امام رضاعلیه السلام باید از جاذبه ولایت آن بزرگوار بهره مند شویم وروح و جان خود را با جلوه های رحمانی جلا داده و جرعه نوش جام ولایت و جان نثارآن حضرت باشیم.

باید از چشمه سار شفابخش حرم که برتر از چشمه خورشید است بهره مند گشته وچنان در چمن زار ولایت جای گیریم که چشم از جهان پوشیده و با چابکی برای چاره جویی و فرار از ظلمت به نور ولایت چهارده معصوم علیهم السلام پناهنده شویم.

در حرم امام هشتم علیه السلام به حمد و ستایش خداوند پرداخته و ظهور حجّت الهی امام عصر ارواحنا فداه را خواستار شویم و برای فرارسیدن «دولت کریمه امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه الشریف»(1) و حکومت آن بزرگوار دست به نیایش بلنده نموده تا با ظهور وحضور آن حضرت حجاب غیبت از میان برداشته شود و مردم از حیرت نجات یابند.

مشهد مقدّس نقطه آمال خلایق است خادمان حرم دست به سینه ایستاده اند وخوشحالی در سیمای زائران امام هشتم علیه السلام موج می زند سیل خروشان خلق باحاجت ها و خواسته های گوناگون به سوی حرم سلطان خراسان روی می آورند. ای کاش؛ همه خواستار ظهور امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه می بودند.

پنجره فولاد درمانگاه درماندگان بی پناه است. مردم با دخیل شدن به آن به دعا وتوسّل می پردازند و هر لحظه منتظر خروش دریای رحمت حضرت امام رضاعلیه السلام

ص: 52

هستند تا با نگاه و دلجویی آن حضرت دلِ شکسته آنان شاد شده و با حاجت رواشده از دولت سرای آن بزرگوار بازگردند.

زائرانِ بااخلاص با ذوق تمام به زیارت می پردازند و سعی می کنند ذهاب و رفت وآمد مردم فکر و ذهن آنان را مشوّش نکند و با توسّل به حضرت امام رضاعلیه السلام دل ازذهب و فضّه شسته به ذکر ذات پاک الهی مشغول شده و یاد خداوند ذوالجلال راذخیره آخرت خویش قرار می دهند.

رأفت و مهربانی حضرت امام رضاعلیه السلام با زائرین روان انسان را شاد می سازد وجلوه های رحمانی در آن روضه رضوان آموزنده طریق خلوص و روزنه ای برای خودسازی - نه خودستایی - است.

در زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام زر و زیور زائران نفعی ندارد؛ همان گونه که زهدِزاهدان ریاکار بی ارزش است. در حرم امام هشتم علیه السلام زنده دلانی که در زورق ولایت نشسته و با قطرات اشکی که با اخلاص می ریزند امواج عظیم رأفت آن حضرت را به خروش می آورند و کاملاً مورد توجّه قرار می گیرند.

در حرم امام هشتم علیه السلام ژنرال های لشکر و ژنده پوشان کشور با یک دید نگاه می شوند. حضرت امام رضاعلیه السلام از ژرفای افکار همه آگاهند و به آنان که ژست و قیافه خود را آراسته و نیز به ژولیدگان زبان بسته با ژرف بینی نگریسته و از اعماق قلب همه خبر دارند و در این میان آنان که قلبی بس روشن تر از ژنراتورهای قوی دارند موردعنایت و توجّه خاصّ واقع می شوند هرچند ژنده پوش باشند.

برخی از زوّار بهترین سوغات سفر خود را آبی که از سقّاخانه برداشته اند می دانند گویا که کوثر و سلسبیل سرچشمه آنند و یا... آنان با نوشیدن جرعه ای از جام آن برحضرت سیّدالشهداءعلیه السلام سلام و درود می فرستند و خدا را بر این نعمت سپاس می گویند.

درب این بارگاه همیشه به روی همه گشوده است و مردم با گرفتن شفا و سایر

ص: 53

حاجت های خود شاهد رأفت و مهربانی امام رئوف می شوند و به شکرانه آن به درود و صلوات می پردازند. و در هر شهر و دیار با هیجان و شادی جریان شفایابی راحکایت می کنند و به این شیوه همه را شیفته این بارگاه می نمایند.

صاحبدلانی که از صحن ها گذشته و صادقانه به حرم مطهّر حضرت امام رضاعلیه السلام مشرّف می شوند می دانند که در طول صدها سال هر جایگاه این بارگاه قدمگاه حضرت صاحب الزمان عجّل اللَّه تعالی فرجه است و با صدق و صفا صورت بر این خاکِ پاک نهاده و بوسه بر آن می زنند.

هر روز در کنار ضریح ضامن آهو و در هر ضلع و گوشه حرم هزاران نفر مهمان وضیفِ امام رضاعلیه السلام هستند. نور و ضیاء معنوی آن بارگاه ضمیر و باطن آنان را پاک وبهشت را برای شان ضمانت می کند و نام شان در طومار بهشتیان ثبت و ضبط می گردد.

طایران قدسی که بر ایوان طلا می نشینند می دانند که طاق کسری در برابر آن مخروبه ای بیش نیست. کوه طور با آنهمه جلالت شکوه و طمطراق شهر طوس راندارد. کبک و تیهو بلکه هر پرنده و طیفور آرزوی طوف سقّاخانه اش را می کند.

برخی از ظاهرپرستان نیز می دانند: ظفرمندی ظفرمندانِ معنویّت و صاحبان ظرفیّت در ظلّ عنایت صاحب این بقعه و بارگاه به مرحله ظهور رسیده است و با نگاه آن حضرت ظرف دل را از ظلمت و تاریکی رها ساخته اند.

صحن عتیق با سقّاخانه زیبایی که دارد یاد علمدار کربلا حضرت ابوالفضل علیه السلام و شدّت عاطفه آن حضرت را در خاطره ها زنده می سازد چگونه سقّای دشت کربلا با شدّت عطش از خوردن آب در روز عاشورا امتناع ورزیده و تا جان دربدن داشتند علَم را در دست داشته و با عمّال ابن زیاد لعنه اللَّه جنگیدند.

همه از غریب نوازی امام غریب علیه السلام آگاهند و می دانند که آن حضرت غمگسار غریبان هستند غبار غم را از قلب آنان می زدایند؛ به گونه ای که فریاد و غریو شادی از قلب غمزدگان برمی خیزد.

ص: 54

فرَج و ظهور حضرت مهدی ارواحنا فداه و فتح و ظفر را در این بارگاه از خداوندبخواهید و فرجام نیک را در این مکان بدست آورید تا به دریای فضایل و فیوضات راه بیابید و با توسّل به امام رئوف علیه السلام برای نجات از فریب فتنه های فراوان آخرالزمان و دوران تیره غیبت دعا کنید.

شهر مقدّس مشهد به قداست معروف است زائرین و مجاورین آن دیار مقدّس باید قدر و احترام آن را نگه دارند و تلاش کنند که ریشه فساد و گناه در آن شهر قطع گردد. مبادا زنان و مردان از قانون شرع تجاوز کرده و با قیافه های غیرمشروع قد وقامت خود را در منظر دید دیگران قرار دهند.

کفشداران پاک دل این بارگاه - که اظهار ملال نمی کنند - کلیدداران گنجینه های قرب هستند. آنان به کاروان جویندگان کمال خوشآمد می گویند و کامیابان کوکب صبح راارج نهاده و در راه خدمتگزاری به زوّار از هر کوششی دریغ نمی ورزند.

گلدسته های حرم گمشدگان راه را هدایت می کنند و با قد کشیده و استوار خود گرفتاران گوشه نشین و کهنسالان قدخمیده را درس امید و ثبات قدم آموخته و به همه می آموزند که گشوده شدن گره های کور در این آستان در گرو ایمان و یقین است ازیأس و سرافکندگی گریزان و همچون ما سربلند باشید.

لطف و کرم حضرت امام رضاعلیه السلام زبانزد خاصّ و عامّ است همه می توانند از این بارگاه لاله لاهوتی لؤلؤ لالا یا لعل گهربار بگیرند. کلید دنیا و آخرت در دستان حضرت امام رضاعلیه السلام است هر لحظه امیدوار باشید و یأس و ناامیدی را - که لشکرنفس و شیطان است - شکست دهید.

زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام مشکل گشای همه و مایه امید مردم هر مرز و بوم است. آنان که با ایمان و یقین به این بارگاه مشرّف می شوند به امید و آرزوی خودرسیده و مدال افتخارِ لطف و عنایت حضرت امام رضاعلیه السلام را بر سینه می زنند.

در این زمان نقّاره خانه حضرت امام رضاعلیه السلام هنگام طلوع و غروب خورشید را به

ص: 55

اطّلاع مردم می رساند؛ ولی روزی فرا می رسد که ناگهان ناکامی ها ناگواری ها و... به پایان می رسد و از آن مکانِ مرتفع ندای «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَریب» بلند می شود. آن روز نوبت نیک فرجامانِ جهان است.

با توجّه وارد حرم مطهّر شوید؛ تا می توانید از هنگام ورود تا وقت خروج حالت حضور در خدمت حضرت امام رضاعلیه السلام را رعایت کنید از وهم خیال و وسوسه بپرهیزید. از آن بزرگوار بخواهید شما را برای خدمتگزاری به مقام والای ولایت اهل بیت علیهم السلام موفّق نمایند.

همای رحمت حضرت امام رضاعلیه السلام بر سر همگان سایه می افکند و همه زوّار ازالطاف بیکران و همایونی آن امام هُمام بهره مند می گردند؛ به این جهت در هنگام زیارت حواسّ خود را جمع نموده و هشیار باشید و همواره متوجّه آن حضرت بوده و مواظب باشید فکر شما به این سو و آن سو جلب نشود.

همیشه به یاد داشته باشید: پیامبران الهی و اولیاء خدا با پذیرش ولایت اهل بیت علیهم السلام به کمک دین خدای یکتا و یگانه پرداخته اند. از امام هشتم علیه السلام طلب یاری کنید و با یقین از آن حضرت بخواهید شما را از یاران و یاوران امام عصر ارواحنا فداه قراردهند تا در صف یاری کنندگان دین خدا باشید.

آنان که حیا و حجاب را رعایت نمی کنند آنان که مواظب دیدگان خود نیستند آنان که از موسیقی های... دست برنمی دارند و... باید بدانند: آنان که «سی لحن باربد»(1)را گوش می کردند سرانجام سر به تیره خاک بردند اینان هم که موسیقی را با «همراهِ»خود تا کنار ضریح حضرت امام رضاعلیه السلام همراهِ خود می برند و... نیز سرانجام خواهند مرد و نه از خسرو اثری خواهد ماند و نه از پرویز! و در زیر لحد باید از سی لحن باربد و یا ... پاسخ دهند.

آیا سزاوار است انسان از گوشه و کنار ایران یا جهان راه های طولانی را برای زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام بپیماید ولی به خاطر انجام این گونه کارها جلالت وعظمت و زیبایی بارگاه نورانی آن حضرت را درک نکند و دلش در بند دیگران و اموردیگر باشد؟!

متأسّفانه وهّابیّت برای از بین بردن ارزش و اهمیّت زیارتِ اهل بیت علیهم السلام تلاش می کند و می خواهد عظمت و ارزش زیارت را از نظر زائرین نابود کرده و یا حداقل کم رنگ نماید. یکی از مؤثّرترین راه های آن ها برای رسیدن به این هدف ترویج اززیارت هایی است که همراه با انجام کارهای ناپسند می باشد.

آن ها از یک سو مردم را به مسافرت های غیر سالم تشویق می کنند و از سوی دیگرمی خواهند عظمت مقام اهل بیت علیهم السلام را در نظر مردم کم رنگ نمایند. آن ها درپنهان سازی مقام اهل بیت علیهم السلام وارث و بازمانده بنی امیّه و بنی العبّاس و نشخوار کننده خوراک شیطانی معاویه و عمروعاص هستند.

هرچه آنان بکوشند که نام و یاد خاندان وحی علیهم السلام را از قلب و زبان مردم بزدایندولی خداوند خود فضیلت و جلال این خاندان را برای مردم آشکار می سازد. بهتراست در ارتباط با این گفتار کلامی از حضرت امام رضاعلیه السلام بیاوریم:

ص: 57

یک سوّم مسلمانان را شیعیان جهان تشکیل می دهند و سرانجام دین تشیّع سراسرجهان را فرامی گیرد.

گروهی مأموریّت یافته چگونه می توانند دینی را که خداوند خود پشتیبان آنست از میان بردارند؟ مگر نه این است که خدا وعده داده است دین خود را بر تمامی ادیان جهان پیروز گرداند؟

چرا افراد ناآگاه را - که شستشوی مغزی شده و از اندیشه های سالم دور گشته اند -برای ویران ساختن مکان های مقدّس و یا به شهادت رساندن شیعیان اجیر می کنند؟!

آیا مزدوران خودفروخته نمی دانند که هرچند با انفجار بمب درِ و دیوار حرم مطهّر حضرت امام رضاعلیه السلام آسیب دید ولی علاقه و محبّت دوستان خاندان وحی علیهم السلام همچنان بیشتر شد و کانون شور و شوقِ آتشین آنان شعله ورتر گشت؟! به گونه ای که حاضرند هرچند با چنگ و دندان این فریب خوردگان بدفرجام را پاره پاره نموده تااثری از آنان در صحنه گیتی باقی نماند. و نه تنها این مزدورانِ گمراه بلکه آنان را که به گمراه ساختن این ابلهان کوته فکر می پردازند نابود سازند.

این حقیقتی است که حتّی بسیاری از دستان ناشناخته بلکه اربابان آنان نیز قبول دارند.

آنان به خوبی می دانند همان گونه که ابوسفیان ها و ابوجهل ها و معاویه ها وعمروعاص ها نتوانستند دین خدا را سرنگون سازند این عنکبوتان جدید نیزنمی توانند با تنیدن تارِ سست و بی بنیاد خود بنیانِ محکم و استوار تشیّع را ویران کنند.

آری؛ این نکته ای است که آنان آن را به خوبی می دانند.

ص: 60

القلب حرم اللَّه فلاتُسْکِنْ فی حرم اللَّه غیر اللَّه.(1)

قلب حرم خداوند است؛ پس در حرم خدا غیر خدا را جای نده.

و نیز در روایت بسیار مهمّ دیگری از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم نقل کرده است که آن حضرت فرمودند:

ناجی داود ربّه فقال: إلهی لکلّ ملک خزانة فأین خزانتک؟

قال جلّ جلاله: لی خزانة أعظم من العرش وأوسع من الکرسیّ وأطیب من الجنّة وأزین من الملکوت:

أرضها المعرفة وسماؤها الإیمان وشمسها الشوق وقمرها المحبّة ونجومها الخواطر وسحابها العقل ومطرها الرحمة وأثمارها الطاعة وثمرها الحکمة.

ولها أربعة ابواب: العلم والحلم والصبر والرضا؛ ألا وهی «القلب».(2)

داود با خدای خود مناجات کرد و گفت: خدای من؛ هر پادشاهی خزانه ای داردخزانه تو کجاست؟

خداوند جلّ جلاله فرمود: برای من خزانه ای است که از عرش باعظمت تر و ازکرسی وسیع تر و از بهشت پاکیزه تر و از ملکوت بازینت تر است:

زمینِ آن معرفت و آسمان آن ایمان و خورشید آن شوق و ماه آن محبّت وستارگان آن خطورها و ابر آن عقل و باران آن رحمت و میوه های آن طاعت ونتیجه آن حکمت است.

و برای آن چهار درب است: علم حلم صبر و رضا؛ آگاه باش که آن قلب است.

همان طور که دیدیم از قلب به حرم خداوند و باعظمت تر از عرش الهی و... تعبیرشده است. اگر از این حرم به خوبی پاسداری نموده و در احترام و اهمیّت آن کوشش نماییم در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام پذیرفته شده و در آن بارگاه باعظمت پذیرایی معنوی می شویم.

ص: 62

پس توجّه داشته باشیم که چگونه قلب ما باید با حضرت امام رضاعلیه السلام در ارتباطباشد.

ما باید قلب خود را پاک کنیم بیگانگان را در آن جای ندهیم از هر مالی استفاده نکنیم به هر صدایی گوش ندهیم به هر منظره ای ننگریم و حرمت حرم یا قلب خودرا حفظ کنیم تا چشم باطنی ما بینا و گوش باطنی ما شنوا گردد. کسی که این گونه باشدمی تواند از پذیرایی های معنوی در حرم مطهّر حضرت امام رضاعلیه السلام برخوردار گردد.

بنابراین ما باید از این حرم پاسداری نموده و به آن ارج نهیم. اگر ما از نفس وهواهای نفسانی خود پیروی کنیم در راه انهدام و نابودی این حرم گام برداشته ایم.اگر کردار گفتار و افکار ما بر اساس فرموده های اهل بیت علیهم السلام نباشد و به گناه وخطاکاری بپردازیم؛ اگر دست از آنچه مورد تحریم شرع قرار گرفته برنداریم اعمال ناپسند ما همچون بمبی است که در حرمِ خدا یا قلب خود منفجر می کنیم.

همچنان که انفجار بمب در حرم مطهّر حضرت امام رضاعلیه السلام ما را سخت افسرده ساخت باید توجّه داشته باشیم که گناهان ما نیز همانند بمب هایی است که با آن به تخریب قلب خود - که باید حرم الهی باشد - می پردازیم.

ما همان گونه که از عامل بمب گذاری در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام متنفّر و او رایک فرد خودفروخته و خائن می دانیم باید بدانیم که نفس ما - که ما را وادار به تخریب قلبمان می سازد - بزرگترین دشمن ما می باشد؛ همان طور که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرموده اند:

أعدی عَدوّک نفْسِک الّتی بیْن جَنْبَیْک.(1)

دشمن ترین دشمنِ تو نفس تو است که همراه توست.

به این نکته مهمّ باید توجّه کنیم که ممکن است چنان انسان را غفلت فرابگیرد که خدا را فراموش نموده و در اثر آن خود را نیز فراموش نماید.

خداوند می فرماید:

ص: 63

«وَلاتَکُونُوا کَالَّذینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ».(1)

نباشید مانند کسانی که خدا را فراموش کردند پس خداوند هم خود آنان را ازیادشان برد.

اگر انسان این گونه باشد ممکن است جرم و جنایات دیگران را به خوبی درک کندو با آب و تاب آن را برای دیگران آشکار سازد امّا از جرم و جنایت خود نه تنها دم نمی زند بلکه اصلاً متوجّه آن نشده و خود را مجرم نمی داند تا درصدد علاج آن برآید. این گونه افراد در جهل مرکّب گرفتارند و نمی دانند که نمی دانند.

اگر انسان این گونه باشد ممکن است از بمب گذاری در حرم مطهّر حضرت امام رضاعلیه السلام و جاهای دیگر آزرده شود ولی چون خود را فراموش کرده است ازبمب گذاری و تخریبی که همواره بر قلب خود وارد می سازد کاملاً بی توجّه و از آن اطّلاعی نداشته باشد. قلبی که باید حرم خدا و جایگاه جانشینان او باشد منزل دیوان و شیاطین گشته است. به این جهت هر چه بیشتر بر قلب خود آسیب وارد کند از آن بی خبرتر و دورتر می شود.

چون مکتب اهل بیت علیهم السلام به شیعیان دستور می دهد که شیعه باید دشمن شناس باشد ما نه تنها باید دشمنان خارجی را بشناسیم بلکه نفس امّاره خود را نیز که دشمن ترین دشمنان ما هست بشناسیم و بدانیم آنچه بیش از همه بر ما ضربه می زنددشمن خارجی نیست بلکه آن نفسِ انسان است که گاهی دشمن خارجی را نیز درقلب او جای می دهد.

در این صورت انسان مهمّترین تخریب و بمب گذاری را در قلب خود و در وجودخویش انجام می دهد ولی - همان طور که خداوند فرموده است - آن را فراموش کرده وتوجّهی به آن ندارد.

پس ما نه تنها باید از دشمن خارجی و وسوسه ها و تبلیس ابلیس و نقشه ها و تدلیس انگلیس و حیله ها و مکّاری های آمریکا باخبر باشیم بلکه از دشمن داخلی و نفس امّاره خویش نیز برحذر باشیم.

ص: 64

حال که دانستیم ما با گناه و کارهای خلاف بمب گذار حرم و قلب خود هستیم این را نیز بدانیم که اگر مردم از اوّل تا به حال اهل بیت علیهم السلام را تنها نمی گذاردند و به گرد آنان جمع می شدند نوبت به بمب گذاری مکان های مقدّس نمی رسید که بیگانگان دست به این جنایت های بزرگ بزنند.

همان طور که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام درباره امام عصر عجّل اللَّه تعالی فرجه فرمودند:

صاحب هذا الأمر الشرید الطرید الفرید الوحید.(1)

صاحب این امر )اظهار ولایت و قدرت در سراسر عالم هستی( رانده شده دورشده تنها و تک می باشد.

اگر جامعه ما در این گناه بزرگ - که طرد امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه است - شرکت نداشت چگونه خیانتکاران می توانستند دست به این جنایت زده و به حرم مطهّرحضرت امام رضاعلیه السلام آسیب وارد نمایند؟ پس ما هر چند از کردار و اعمال آن هابی زاریم ولی به جای این که ما فدایی امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه و سایر اهل بیت علیهم السلام باشیم با کناره گیری و غفلت از آنان سدّ راه دشمنانشان نشدیم و راه را برای واردشدن آنان بازگذاردیم!

در نتیجه دشمنان دین به ایجاد و تقویت فرقه های وهّابی بهائی و... پرداختند وبا کمک دستان ناشناخته برای رسیدن به اهداف پلید خود گام برداشتند.

حاخام های یهود با خیال خام خود برای نابودی دین الهی کوشش می کنند ولی غافل از اینکه خدایی که میلیاردها میلیارد ستارگان فروزان را آفریده خود وعده داده است که سرانجام خورشید عالم آفرینش حضرت مهدی عجّل اللَّه تعالی فرجه را به یاری دین می فرستد و با نابودی تاروپود دشمنان تارهای تنیده شان از هم گسسته و نابود می شوند.

آنان اگر به پندار خود به برخی از هدف های شوم خود دست یابند ولی سرانجام کوس رسوایی آن ها در سراسر گیتی نواخته خواهد شد.

دستان ناشناخته و خودفروخته فقط سیاهی زاغ و زغن را دیده اند و به همان بسنده

ص: 65

کرده اند و چون گوش شنوا ندارند از هزاران آوای هَزاران(1) یکی را هم نشنیده اند.

ای کاش؛ آنان می دانستند که مدّت شان کوتاه و مهلت شان رو به پایان است. ای کاش؛ آنان می توانستند بفهمند: پایان شب سیه سفید است و سرانجام سیاهی شب به پایان می رسد و انوار پرفروغ حضرت مهدی عجّل اللَّه تعالی فرجه سراسر جهان را روشن می سازد...

و اگر دریافتید که از آن هم دوری می کند باز تأنّی کنید مبادا شما را بفریبد تامیزان عقلش را بنگرید چه بسیار کسانی هستند که می توانند همه آن بدی هارا ترک کنند امّا به عقل متین و استوار رجوع نمی کنند لذا آنچه را به خاطرجهل و نادانی اش تباه می سازد بیشتر است از آنچه با عقلش آن را اصلاح می کند.

حال اگر عقلش را متین یافتید باز تأنّی کنید مبادا شما را بفریبد تا بنگرید: آیابه همراهی هواهایش برخلاف عقلش عمل می کند یا به همراهی عقلش برخلاف هواهایش عمل می کند و اینکه علاقه اش به ریاست های باطل چگونه است؟ و آیا نسبت به آن بی اعتنا هست یا نه؟ چرا که در میان مردم کسانی هستد که خسر الدنیا والآخرتند؛ یعنی دنیا و آخرت هر دو را بر باد می دهند دنیا را بخاطر دنیا رها می کنند و می پندارند که لذّت ریاست باطل بیش از لذّت اموال و نعمت های مباح و حلال است لذا همه آن ها را رها می کنند به خاطررسیدن به ریاست باطل.

«وَإِذا قیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ اَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْاِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهاد».(1)

«و زمانی که به آن ها گفته شود: از خدا بترسید غرور و لجاجت آن ها را به گناه کشاند برای آن ها آتش دوزخ کافی است و بد جایگاهی است».

پس او همچون شتری که جلو خود را نبیند - یعنی بدون بصیرت - گام برمی داردو او را اوّلین باطل به سوی دورترین هدف های زیانکاری می کشاند و بعد از آنکه طلب کرد آنچه را که قدرت بر آن ندارد پروردگارش او را در طغیانش کشاند پس او آنچه را خدا حرام ساخته حلال دارد و آنچه را خداوند حلال ساخته حرام داردو باکی ندارد به آنچه از دینش از دست رود در صورتی که ریاستش که به خاطرآن شقی و بدبخت گردیده سالم بماند.

آن ها همان کسانی هستند که خدا بر ایشان غضب کرده و مورد لعن خویش قرار

ص: 67

داده و بر ایشان عذاب خوارکننده ای آماده ساخته است.

ولی مرد مرد کامل و مرد خوب کسی است که هوا و خواسته هایش را تابع امرخدا گردانیده و توانش را در راه خدا بذل نماید خواری به همراه حق را نزدیکتربه عزّت جاوید و همیشگی ببیند از عزّت در باطل و بداند ضرر و زیان کم دنیا وسختی اندکی را که تحمّل می کند او را به نعمت پایدار در سرای جاودان وفناناپذیر می رساند ولی سرور و شادمانی فراوان دنیا که بر اثر پیروی هواهای نفسانی بدست آورده او را به عذاب پیوسته ای که هرگز زایل نمی گردد می کشاند.

این است مرد واقعی و مرد خوب به او بپیوندید و به روش او اقتدا کنید و به وسیله او به سوی پروردگارتان توسّل جویید؛ زیرا که دعای او رد نمی گردد ونسبت به خواسته اش ناکام و ناامید نمی شود.(1)

عرض کرد: بسیار سخت و دردناک.

فرمود: مرگ را دیدار نکرده ای بلکه چیزی که تو را آگاه کند و بعضی از احوال مرگ را به تو نشان دهد دیدار کرده ای مردم نسبت به مرگ دو نوعند: گروهی بامردن راحت می شوند و گروهی با مردن آن ها دیگران راحت می شوند؛ پس ایمان به پروردگار و ولایت ما اهل بیت را تازه کن تا از نوع اوّل باشی و راحت شوی.

آن شخص به دستور امام علیه السلام عمل کرد سپس عرض کرد: ای فرزند رسول خدا؛ این ها فرشتگان پروردگارند که با درود و احترام و هدایا آمده اند بر شماسلام می کنند و در پیش روی شما ایستاده اند به آن ها اجازه دهید که بنشینند.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود: ای فرشتگان پروردگار من؛ بنشینید.

سپس به آن مریض فرمود: از این فرشتگان بپرس: آیا به آن ها دستور داده شده که در حضور من بایستند؟

مریض گفت: از آن ها پرسش نمودم جواب دادند که اگر همه فرشتگانی که خداآفریده است در پیشگاه شما حاضر شوند همگی خواهند ایستاد و هرگزنمی نشینند تا به آن ها اجازه دهی و خداوند به آن ها این گونه دستور داده است.(1)

حرم حضرت امام رضاعلیه السلام - همان گونه که آن حضرت فرموده اند - همواره جایگاه رفت و آمد ملائکه است.

بدیهی است که دربار همه ائمّه اطهارعلیهم السلام از این عظمت برخوردار می باشند وفرشتگانْ همه مأمور به خضوع و تواضع نسبت به تمامی معصومین علیهم السلام می باشند.نه تنها فرشتگان بلکه پیامبران اولوا العزم الهی نیز از مقام و منزلت آن بزرگواران آگاه بوده و در گرفتاری های بسیار سخت خداوند را به حقّ این بزرگواران خوانده ونجات یافته اند.

ص: 70

توسّل به این بزرگواران در همه جا پسندیده است و بدیهی است که اگر در حرم آن بزرگواران به آنان متوسّل شویم اثر بسیار زیادتری خواهد داشت؛ همان گونه که نمازخواندن در حرم های معصومین علیهم السلام از آثار و ثواب های بسیار بیشتری برخورداراست.

در ایّام طوفان - که در دوران حضرت نوح علیه السلام واقع شد - چهار بقعه و سرزمین به درگاه خداوند ضجّه زدند و فریاد برآوردند: بیت المعمور که خدا آن را بالا برد نجف کربلا و طوس.

این روایت صراحت دارد که سرزمین طوس مانند نجف و کربلا دارای ویژگی می باشد.

صاحب کتاب «وافی» فرموده است: ضجّه این سرزمین ها به سوی خداوند این بوده که بر اثر طوفان کسی وجود نخواهد داشت تا روی این زمین ها خداوند راعبادت کند. به خاطر این جهت خداوند آن ها را محلّ دفن اولیاء خود قرار داد.

اوّلین محلّی که در این زمین مقدّس بنا شد «سناباد» بود که اسکندر ذوالقرنین-صاحب سدّ - آن را ساخت و تا زمان بناء شهر طوس دائر بود.(1)

2 - در روایت دیگری درباره فضیلت سرزمین طوس چنین وارد شده است: داودبن قاسم جعفری گوید: از حضرت محمّد بن علی الجوادعلیهما السلام شنیدم که فرمود:

إنّ بین جبلی طوس قبضة قبضت من الجنّة من دخلها کان آمناً یوم القیامة من النّار.(2)

میان دو کوه طوس قطعه ای است که از بهشت گرفته شده است؛ کسی که به آنجاوارد شود در روز قیامت از آتش دوزخ ایمن است.

از این دو روایت استفاده می شود: علاوه بر عظمت و اهمیّت حرم حضرت امام رضاعلیه السلام شهر طوس نیز دارای عظمت و احترام است و زائرین و مجاورین محترم باید به این نکته توجّه داشته باشند و احترام این سرزمین را رعایت کنند.

پس از بیان مطالب گذشته جریان جالبی درباره دعا و توسّل در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام نقل می کنیم و سپس به نتیجه گیری از آن می پردازیم:

ص: 73

مکان کامل شد و محکم گردید و سوگند یاد نمودم که از این صحن و سرا و از این بارگاه تا وقتی که زنده ام جدا نشوم. و حمد و ستایش مخصوص خداوند است درآغاز و انتها و آشکار و نهان و درود و سلام بر محمّد مصطفی آن پیامبر برگزیده وخاندان پاک او باد.(1)

ای کاش؛ می دانستیم که نه تنها آن جوان و افرادی چون او بلکه ما همه گم شده ایم؛ زیرا از امام خود دور شده و آن حضرت را نمی یابیم و در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام و سایر ائمّه اطهارعلیهم السلام برای یافتن منجی عالم بشریّت امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه دست به دعا و توسّل بلند می کردیم.

روایت دوّم:

نعمان بن سعد گوید: امیر مؤمنان حضرت علیّ بن ابی طالب علیه السلام فرمود:

سیقتل رجل من ولدی بأرض خراسان بالسمّ ظلماً إسمه إسمی وإسم أبیه إسم ابن عمران موسی.

ألا فمن زاره فی غربته غفر اللَّه تعالی ذنوبه ما تقدّم منها وما تأخّر ولوکانت مثل عدد النجوم وقطر الأمطار وورق الأشجار.(1)

به زودی یکی از فرزندانم را در سرزمین خراسان از روی ظلم و ستم با سمّ به شهادت می رسانند نام او نام من و نام پدرش نام پسر عمران )موسی( است.

آگاه باشید؛ هر کس او را در شهر غربت زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را بیامرزد؛ گرچه به تعداد ستارگان و قطره باران ها و برگ درختان باشد.

روایت سوّم:

قبیصة بن جابر گوید: از بازمانده اوصیاء و وارث علم پیامبران ابوجعفر محمّدبن علی امام باقرعلیه السلام شنیدم که فرمود:

سرور عبادت کنندگان از پدرش سرور شهیدان و او از پدرش سرور اوصیاء امیرمؤمنان علیهم السلام و آن حضرت از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم روایت کرده است که فرمود:

ستدفن بضعة منّی بأرض خراسان ما زارها مکروب إلّا نفّس اللَّه کربته ولا مذنب إلّا غفر اللَّه ذنوبه.(2)

به زودی پاره ای از تن من در سرزمین خراسان دفن شود هیچ اندوهناکی او رازیارت نکند مگر آنکه اندوهش برطرف شود و هیچ گناه کاری او را زیارت نکندمگر آن که گناهش آمرزیده شود.

روایت چهارم:

حمزة بن حمران گوید: امام صادق علیه السلام فرموده است:

ص: 76

یقتل حفدتی بأرض خراسان فی مدینة یقال لها «طوس» من زاره إلیها عارفاًبحقّه أخذته بیدی یوم القیامة فأدخلته الجنّة وإن کان من أهل الکبائر.

نوه ام را در خراسان در شهری بنام «طوس» به شهادت می رسانند هر کس او رازیارت کند در حالی که معرفت به حقّ آن حضرت داشته باشد روز قیامت دست اورا گرفته وارد بهشت می کنم؛ گرچه از اهل گناهان کبیره باشد.

عرض کردم: شناخت حقّ آن حضرت چگونه تحقّق پیدا می کند؟ فرمود:

یعلم أنّه إمام مفترض الطاعة شهید من زاره عارفاً بحقّه أعطاه اللَّه تعالی له أجر سبعین ألف شهید ممّن استشهد بین یدی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم علی حقیقة.(1)

بداند که او امامی است واجب الإطاعة )یعنی اطاعت او بر همگان واجب است( و)او( شهید و شاهد )اعمال مردم( است هر کس او را با این معرفت زیارت کندخداوند به او پاداش هفتاد هزار شهید از شهیدانی که در رکاب رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به شهادت رسیده اند مرحمت فرماید.

روایت پنجم:

سلیمان بن حفص مروزی گوید: از حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام شنیدم که فرمود:

إنّ إبنی علیّ مقتول بالسم ظلماً ومدفون إلی جنب هارون بطوس من زاره کمن زار رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم.(2)

فرزندم علی به وسیله سمّ از روی ظلم و ستم کشته شود و در طوس کنار هارون دفن گردد هر کس او را زیارت کند مانند کسی است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را زیارت کرده باشد.

روایت ششم:

سلیمان بن حفص مروزی گفت: از حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام شنیدم که فرمود:

ص: 77

من زار قبر ولدی علیّ کان له عند اللَّه تعالی سبعون حجّة مبرورة.

هر کس قبر فرزندم علی را زیارت کند برای او نزد خداوند تبارک و تعالی ثواب هفتاد حجِّ نیکو باشد.

عرض کردم: هفتاد حجّ؟

فرمود: آری؛ و هفتاد هزار حجّ سپس فرمود:

ربّ حجّة لاتقبل ومن زاره أو بات عنده لیلة کان کمن زار اللَّه تعالی فی عرشه.

چه بسیار حجّی که پذیرفته نگردد و هر کس او را زیارت کند یا شبی نزد او بماندمانند کسی است که خداوند تعالی را در عرشش زیارت کند.

عرض کردم: مانند کسی که خدا را در عرش زیارت کند؟!

فرمود: آری؛ وقتی روز قیامت شود چهار نفر از پیشینیان و چهار نفر ازپسینیان بر عرش خداوند باشند؛ از پیشینیان نوح ابراهیم موسی وعیسی علیهم السلام و از پسینیان محمّد علی حسن و حسین علیهم السلام باشند سپس ریسمان سنجش اعمال کشیده شود پس زوّار قبور امامان با ما بنشینند.

آگاه باشید که بالاترین آنان از جهت رتبه و درجه و بهترین آنان از جهت عطا وبخشش زائرین قبر فرزندم علی می باشند.(1)

روایت هفتم:

حضرت عبدالعظیم حسنی گوید: امام جوادعلیه السلام فرمود:

ضمنت لمن زار أبی بطوس عارفاً بحقّه الجنّة علی اللَّه تعالی.(2)

من بهشت را برای کسی که پدرم را در طوس زیارت کند و به حقّ آن حضرت معرفت داشته باشد ضمانت می کنم.

ص: 78

روایت هشتم:

حضرت عبدالعظیم حسنی روایت کرده و گفته است که از امام هادی علیه السلام شنیدم فرمود:

أهل قم وأهل آبة مغفور لهم لزیارتهم لجدّی علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام بطوس. ألا ومن زاره فأصابه فی طریقه قطرة من السماء حرّم اللَّه جسده علی النّار.(1)

اهل قم و اهل آبه گناهان شان آمرزیده شده است؛ چون جدّم علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام را در طوس زیارت می کنند.

بدانید که هر کس او را زیارت کند و در مسیر راه قطره ای باران به او برسد خداوندجسدش را بر آتش حرام گرداند.

روایت دوّم:

شخصی از اهل خراسان به حضرت امام رضاعلیه السلام عرض کرد: ای فرزند رسول خدا؛ در خواب رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را زیارت کردم؛ گویا به من فرمود:

چه حالی خواهید داشت هنگامی که پاره تن من در سرزمین شما دفن شود امانت من به شما سپرده شود و ستاره من در زمین شما پنهان گردد؟

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود:

أنا المدفون فی أرضکم وأنا بضعة نبیّکم فأنا الودیعة والنجم.

ألا ومن زارنی وهو یعرف ما أوجب اللَّه تبارک وتعالی من حقّی وطاعتی فأنا وآبائی شفعاؤه یوم القیامة ومن کنّا شفعآئه نجی ولو کان علیه مثل وزر الثقلین الجنّ والإنس.

منم آن دفن شونده در سرزمین شما و پاره تن پیامبرتان و منم آن امانت و آن ستاره.

آگاه باشید که هر کس مرا زیارت کند در حالی که حقّی را که خدا برای من واجب نموده بشناسد و به طاعت من ملتزم باشد من و پدرانم شفیعان او در روز قیامت خواهیم بود و هر کس ما شفیع او باشیم اهل نجات و رستگاری خواهد بود؛ گرچه گناهانی مانند گناهان جنّ و انس بر عهده او باشد.

سپس فرمود: پدرم از جدّم و او از پدرانش روایت کرده است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: کسی که مرا در خواب زیارت کند در واقع مرا زیارت کرده است؛ زیراهرگز شیطان به صورت من یا یکی از اوصیاء و جانشینان من و یا به صورت یکی از شیعیان ایشان هرگز ظاهر نمی گردد و بدون تردید رؤیای صادقه جزئی ازهفتاد جزء از نبوّت است.(1)

روایت سوّم:

علیّ بن حسن بن فضّال از پدرش روایت کرده است که گفت: از حضرت علیّ بن

ص: 80

موسی الرضاعلیه السلام شنیدم که فرمود:

أنا مقتول ومسموم ومدفون بأرض غربة أعلم ذلک بعهد عهده إلیّ أبی عن أبیه عن آبائه عن علیّ بن أبی طالب علیهم السلام عن رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم.

ألا فمن زارنی فی غربتی کنت أنا وآبائی شفعاءه یوم القیامة ومن کنّاشفعآئه نجی ولو کان علیه مثل وزر الثقلین.(1)

من کشته و مسموم می شوم و در سرزمین غربت دفن می گردم و آن را می دانم به عهدی که پدرم از پدرش از پدرانش از علیّ بن ابی طالب علیهم السلام از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به من سپرده است.

آگاه باشید و بدانید که هر کس مرا در غربتم زیارت کند من و پدرانم شفیع او در روزقیامت خواهیم بود و هر کس ما شفیع او باشیم نجات یابد؛ گرچه مانند گناه جنّ وانس بر او باشد.

روایت چهارم:

اباصلت هروی گفت: نزد حضرت امام رضاعلیه السلام بودم گروهی از اهل قم شرفیاب شدند و سلام کردند و امام علیه السلام به آن ها پاسخ داد و نزدیک خود نشانید و به آن ها فرمود:

مرحباً بکم وأهلاً فأنتم شیعتنا حقّاً وسیأتی علیکم یوم تزورونی فیه تربتی بطوس.

ألا فمن زارنی وهو علی غسل خرج من ذنوبه کیوم ولدته اُمّه.(2)

مرحبا خوش آمدید شما به راستی از شیعیان ما هستید و روزی می رسد که شمادر آن روز قبر مرا در طوس زیارت می کنید.

بدانید هر کس در حالی که غسل کرده باشد مرا زیارت کند از گناهانش خارج شودمانند روزی که مادرش او را به دنیا آورده است.

ص: 81

روایت پنجم:

بزنطی روایت کرده است: حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام در نامه مبارکش که آن را قرائت کردم مرقوم فرموده بودند:

أبلغ شیعتی أنّ زیارتی تعدل عند اللَّه ألف حجّة.

به شیعیانم ابلاغ کن که زیارت من نزد خدا پاداشی معادل هزار حجّ دارد.

بزنطی گوید: به حضرت جواد الأئمّه علیه السلام عرض کردم: ثواب هزار حجّ دارد؟فرمود:

بلکه بخدا قسم ثواب هزار هزار )یعنی یک میلیون( حجّ دارد برای کسی که بامعرفت به حقّ آن حضرت او را زیارت کند.(1)

روایت ششم:

عبدالسّلام بن صالح گوید: از حضرت امام رضاعلیه السلام شنیدم که فرمود:

إنّی ساُقتل بالسمّ مظلوماً واُقبر إلی جنب هارون الرشید ویجعل اللَّه عزّوجلّ تربتی مختلف شیعتی وأهل محبّتی فمن زارنی فی غربتی وجبت له زیارتی یوم القیامة.

والّذی أکرم محمّداً بالنّبوة واصطفاه علی جمیع الخلیقة لایصلّی أحدمنکم عند قبری إلاّ استحقّ المغفرة من اللَّه عزّ وجلّ یوم یلقاه.

والّذی أکرمنا بعد محمّدصلی الله علیه وآله وسلم بالإمامة وخصّنا بالوصیّة إنّ زوّار قبری أکرم الوفود علی اللَّه عزّوجلّ یوم القیامة وما من مؤمن یزورنی فتصیب وجهه قطرة من الماء إلاّ حرّم اللَّه جسده علی النّار.(2)

همانا من به زودی با زهر جفا مظلومانه کشته می شوم و در کنار قبر هارون دفن می شوم و خداوند مرقد مرا محلّ رفت و آمد شیعیان و دوستانم قرار می دهد هر

ص: 82

کس مرا در غربت زیارت کند بر من واجب می شود که او را در قیامت زیارت کنم.

سوگند به آنکه محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را به نبوّت گرامی داشته و او را بر همه آفریدگان برگزیده هیچ یک از شما کنار قبر من نماز نمی گزارد مگر آنکه سزاوار آمرزش پروردگار می شود روزی که او را ملاقات کند.

و سوگند به آنکه بعد از حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم ما را به امامت گرامی داشته و به وصایت مخصوص گردانیده که زائرین قبر من گرامی ترین کسانی هستند که روزقیامت بر خداوند تبارک و تعالی وارد می شوند و هیچ مؤمنی نیست که مرا زیارت کند در حالی که قطره آبی بر چهره او اصابت کرده باشد مگر آنکه خداوند جسم او رابر آتش دوزخ حرام گرداند.

روایت هفتم:

عبدالسّلام بن صالح هروی از حضرت امام رضاعلیه السلام روایت کرده است که آن حضرت داخل جایگاهی شد در سرای حمید بن قحطبه که قبر هارون بود سپس فرمود:

هذه تربتی وفیها اُدفن وسیجعل اللَّه هذا المکان مختلف شیعتی وأهل محبّتی واللَّه لایزورنی منهم زائر ولایسلّم علیّ منهم مسلم إلّا وجب له غفران اللَّه ورحمته بشفاعتنا أهل البیت.

اینجا محلّ قبر من است و در اینجا دفن می شوم و خداوند به زودی این مکان رامحلّ رفت و آمد شیعیان و دوستانم قرار می دهد و به خدا سوگند؛ زائری از آنان مرا زیارت نکند و سلام کننده ای از آنان بر من سلام نکند مگر آن که برای او آمرزش خداوند و رحمت او به شفاعت ما اهل بیت واجب گردد.

سپس رو به قبله ایستاد و چند رکعت نماز بجای آورد و دعاهائی خواند و چون فارغ گشت سجده ای طولانی نمود که شمردم پانصد تسبیح در آن گفت و سپس بازگشت.(1)

ص: 83

روایت هشتم:

یاسرِ خادم گوید: حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام فرمودند:

لاتشدّ الرحال إلی شی ء من القبور إلّا إلی قبورنا. ألا وإنّی مقتول بالسمّ ظلماً ومدفون فی موضع غربة فمن شدّ رحله إلی زیارتی استجیب دعاؤه وغفر له ذنوبه.(1)

بار سفر مبندید به سوی قبری از قبرها مگر قبور ما. بدانید که من مظلومانه با زهرجفا کشته می شوم و در محلّ غربت مدفون می گردم هر کس برای زیارت من بارسفر بندد دعایش مستجاب و گناهانش آمرزیده شود.

در روایاتی که درباره ثواب زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام - و یا سایر اهل بیت علیهم السلام -نقل شده از نظر مقدار و کیفیّت ثواب تفاوت هایی دیده می شود. برای حل شدن اختلافی که از این نظر در روایات وجود دارد به این نکته توجّه نمایید:

همان گونه که گفتیم مردم از سراسر عالم به زیارت حضرت علیّ بن موسی الرّضاعلیه السلام می شتابند که از نظر فرهنگ و آداب ظاهری و نیز جهات روحی و معنوی تفاوت های فراوانی با یکدیگر دارند و این در چگونگی زیارت افراد تأثیر بسیاری دارد.

بدیهی است همان گونه که در کیفیّت زیارت زوّار تفاوت های زیادی وجود دارد در ثواب آن ها نیز باید تفاوت های فراوان وجود داشته باشد. بدیهی است هر کس ازنظر اخلاق رفتار و عقیده به حضرت امام رضاعلیه السلام نزدیکتر باشد از ثواب بیشتری برخوردار است.

بنابراین اختلاف در روایاتی که بیان کننده مقدار ثواب زائرین وجود دارد به خاطر تفاوتی است که زائرین گرامی در مراحل روحی و چگونگی زیارتی که انجام می دهند دارند.

ص: 84

به ما توجّه نمایند و ما را مورد لطف و عنایت خود قرار دهند؟

این پرسش بسیار مهمّی است که آگاه بودن از جواب آن نتیجه فراوانی دربردارد.ما قبل از این که پاسخ این سئوال را بیان کنیم توجّه شما را به این جریان جلب می کنیم:

«نقل است که روزی فقیری با جامه شوخگین(1) به نزد پادشاهی درآمد پادشاه ازآمدن او روی درهم کشید.

یکی از نزدیکان پادشاه گفت: ای بی ادب؛ این مقدار ندانسته ای که با جامه شوخگین پیش پادشاهان آمدن عیب است؟!

او در پاسخ گفت: با جامه شوخگین پیش پادشاهان آمدن عیب نیست امّا با جامه شوخگین از پیش پادشاهان بیرون رفتن عیب است.

پادشاه را این سخن خوش آمد و او را به خلعت فراوان و گرانبها مخصوص گردانید.»(2)

در این داستان آلودگی آن شخص نه تنها مانع لطف و کرم پادشاه نشد بلکه به خاطر اعتقادی که به جود و بخشش سلطان داشت سبب شد که از خلعت های گرانبهاو ویژه پادشاه بهره مند شود و با همه آلودگی پادشاه را از خود شاد و مسرور کند.

نتیجه ای که از این داستان می گیریم این است: همان گونه که گاهی آلودگی های ظاهری نه تنها مانع لطف و کرم پادشاهان مجازی نمی شود آلودگی های ظاهری وباطنی نیز گاهی نه تنها مانع جود و بخشش سلاطین واقعی - که اهل بیت علیهم السلام می باشند-نمی شود؛ بلکه گاهی سبب افزایش و زیادتر شدن لطف آنان نیز می شود و این درصورتی است که انسان از راهی وارد شود که بیشتر سبب جلب محبّت و عنایت اهل بیت علیهم السلام بشود.

برای رسیدن به این هدف راه بلکه راه هایی مانند واسطه قرار دادن بعضی از اهل بیت علیهم السلام - مانند حضرت امام جواد علیه السلام - وجود دارد که وسیله عنایت بیشتر

ص: 86

حضرت امام رضاعلیه السلام می گردد.

در اینجا ما راهی را نشان می دهیم که از جهتی مناسب تر با وضع عموم مردم است.قبل از بیان آن برای روشن شدن مطلب مثالی می آوریم:

بعضی از افراد کارشان باربری و حمل و نقل است آنان بار مردم را بر دوش کشیده و به مقصد می رسانند. این گونه افراد گاهی آنچنان بارهای سنگین را بر دوش می کشند که از گذاردن آن به زمین عاجز می مانند و باید به کمک دیگران آن را از دوش خود به زمین بگذارند در حالی که بارهای سبک را به راحتی از دوش خود برمی دارند.بار گناهان نیز همین گونه است؛ انسان گاهی به راحتی می تواند توبه کند و خود را ازبار گناه نجات دهد ولی گاهی آنچنان بار گناهان سنگین و کمرشکن است که انسان نمی تواند بدون کمک خود را نجات دهد.

متأسّفانه شاید معمولاً بار گناهان انسان از نوع دوّم باشد که برای نجات و رهایی یافتن از آن باید از راه آن وارد شود.

انسانی که سال ها نفس خود را آزاد گذارده و مهار نکرده است و دمادم بر گناهان خود افزوده است؛ انسانی که به عصر غیبت معتاد شده و همیشه در ظلمت بسر برده است؛ انسانی که معتاد به غفلت و دور بودن از امام زمانش شده و خدمتی برای آن حضرت انجام نداده است؛ چگونه می تواند بدون کمک و یاری یک باره بار اعتیاد به گناه و غفلت از امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه را کنار بگذارد؟!

چگونه می تواند با تضمین پس از یک عمر معتاد بودن به گناه و غفلت خود را ازآن نجات دهد؟!

برای پاسخ به این سئوال توجّه شما را به جریان مردی که نقل کردیم با جامه آلوده به دربار پادشاه رفت و با همه آلودگی خلعت گرانبهایی گرفت جلب می کنیم.

اگر ما با پشت خمیده از بار گناه به حرم حضرت امام رضاعلیه السلام شرفیاب شویم اگرچه ناپسند است ولی از این جهت که کار حضرت امام رضاعلیه السلام بخشندگی وپاکسازی است مهمّ نیست مهمّ این است که با بار گناه به حرم وارد شویم و

ص: 87

با بار گناه برگردیم.

باید به امام رئوف حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام عرض کنیم:

بار گناه ما آنچنان سنگین و دشوار است که به تنهایی نمی توانیم آن را از دوش خودبرداریم نیاز به کمک شما داریم باید با یاری شما از زیر بار سنگین گناهان خارج شویم.

یقین داشته باشید اگر انسان با تمامی وجود و از اعماق قلب خود - نه با لقلقه زبان بلکه با صداقت - از حضرت امام رضاعلیه السلام کمک بخواهد و خود را عاجز از ترک گناه بداند آن حضرت به یاری او می شتابند بار گناه را از دوش او دور می کنند دست اورا می گیرند و با دیدگانی پر از مهر و محبّت به او می نگرند و با نگاه معجزه گر خود اورا پاک می سازند و در او تحوّل ایجاد می کنند.

هرچند حضرت امام رضاعلیه السلام نیازی به زمینه سازی ما ندارند ولی ما باید برای نجات خود زمینه سازی کنیم.

زمینه سازی آن این است که مانند کسانی که خدا را فراموش کرده و خود را از یادبرده و در نتیجه توجّهی به گناهان خویش ندارند وارد حرم نشویم بلکه درک کنیم که ما به گناه و نافرمانی و به عصر غیبت و غفلت از امام عصر عجّل اللَّه تعالی فرجه خو گرفته ومعتاد شده ایم و برای نجات از این اعتیاد نیاز به کمک حضرت امام رضاعلیه السلام داریم.

در حرم مطهّر به این جرم معتقد باشیم و با صداقت تمام از آن حضرت بخواهیم مارا از هیولای غفلت نجات دهند.

در این صورت نگاه محبّت آمیز حضرت امام رضاعلیه السلام قلب تیره ما را شفا می بخشدو در نتیجه به گروه دلیرمردان و شیرزنانی که در میدان جهاد با نفس دلیرانه جنگیده وپیروز گشته اند می پیوندیم.

ص: 88

در مقام و فضیلت و شخصیّت همانند او را دیده از او باور نکنید.(1)

ترس آن داشتم که ذلّت سئوال و درخواست را به خاطر برآوردن حاجتش درچهره او ببینم آیا این حدیث گرانقدر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را نشنیده ای که فرمود:

المستتر بالحسنة تعدل سبعین حجّة والمذیع السیّئة مخذول والمستتربها مغفور له.

آنکه کار نیکوی خود را پنهان می کند ارزشی معادل هفتاد حجّ پیدا می کند و آنکه کارزشت خود را آشکار می کند خوار و مخذول و آنکه آن را بپوشاند آمرزیده شود.

آیا قول پیشینیان را نشنیده ای:

متی آته یوماً لأطلب حاجة

رجعت إلی أهلی ووجهی بمائة(1)

هرگاه روزی برای درخواست حاجتی نزد او رفتم بسوی اهل و عیالم باز گشتم درحالی که آبرویم محفوظ ماند.

حرکت داد - تا آنکه حقوقی که برای خدا در آن ها بر من واجب شده خارج کنم.

عرض کردم: فدای شما شوم؛ شما با این موقعیّت و جایگاه ویژه از این مطلب نگران هستید؟!

فرمود: بلی؛ پروردگارم را ستایش و سپاس می گویم بر نعمت هائی که بر من منّت گذاشته است. (1)

خدّام حضرت امام رضاعلیه السلام باید توجّه داشته باشند که مردم از تمام نقاط جهان باآداب و فرهنگ های گوناگون به زیارت آن حضرت می شتابند بدیهی است در میان آنان کسانی هستند که نیاز به راهنمایی دارند و تندی و خشنونت با آنان اثر منفی دارد.

نباید با زوّار آن حضرت به گونه ای رفتار کنند که از آمدن به زیارت با خاطره ای دلگیرکننده به وطن بازگردند؛ زیرا آنان به خدّام حضرت امام رضاعلیه السلام با دیده احترام می نگرند و در نتیجه توقّع بیشتری از آنان دارند.

بنابراین خدّام حضرت امام رضاعلیه السلام باید از صبر و بردباری حوصله وخویشتن داری برخوردار باشند و بدانند زوّار آن حضرت میهمانان آن بزرگوارند و باآنان آنگونه که حضرت امام رضاعلیه السلام می پسندند رفتار نمایند.

خدّام و زوّار حضرت امام رضاعلیه السلام نه تنها در حرم باید مواظب افکار و رفتار خودباشند بلکه باید قبل از تشرّف به خدمت آن حضرت اگر اشتباهی انجام داده اند آن رابا اعمال پسندیده جبران کنند.

خدّام حضرت امام رضاعلیه السلام نیز توجّه داشته باشند که آن حضرت کسانی را که به مقام خدمتگزاری قبول کرده اند یاوران خود می دانند و همان گونه که از آنان انتظاربیشتری دارند با نگاهی پرفروغ تر به آنان می نگرند؛ زائران گرامی نیز باید به این نکته توجّه داشته باشند و به آنان احترام بگذارند.

مبادا اسب دست هایش را بلند کرده و او را به زمین پرتاب کند و با سم خود او رالگدمال نماید.

در این میان کودک هفت ساله ای پیدا شد و عرض کرد: ای فرزند رسول خدا؛آیا اجازه می دهی بر آن اسب سوار شوم و او را راه ببرم و رام کنم؟

فرمود: تو این کار را می کنی؟ عرض کرد: بلی.

فرمود: چگونه این کار را انجام می دهی؟ عرض کرد:

لأنّی قد استوثقت منه قبل أن أرکبه بأن صلّیت علی محمّد وآله الطیّبین الطاهرین مائة مرّة وجدّدت علی نفسی الولایة لکم أهل البیت.

قبل از این که سوار او شوم از او خاطر جمع شده و اطمینان حاصل می کنم به این وسیله که بر محمّد و آل طاهرین او صد مرتبه صلوات می فرستم و بر خودم ولایت شما اهل بیت را تجدید می کنم و تازه می گردانم.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود: سوار شو.

او سوار شد سپس فرمود: او را راه بینداز.

پس اسب را راه انداخت و پیوسته او را راه برد و دوانید تا اینکه او را خسته و ناتوان کرد به طوری که ناله اسب بلند شد و عرض کرد: ای فرزند رسول خدا؛ امروز این اسب سوار مرا خسته و دردمند نمود یا مرا معاف بدار و یا تحمّل و طاقت مراافزون کن.

پسربچّه گفت: آنچه برای تو بهتر است - که سواری دادن به مؤمن باشد - آن رادرخواست کن.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود: راست گفت بعد برای اسب دعا نمود که: خدایا؛به او تحمّل بیشتر و توان افزونتر مرحمت فرما.

اسب آرام گرفت و به راه خود ادامه داد. سپس وقتی که پسربچّه از اسب پیاده شد حضرت امام رضاعلیه السلام به او فرمود: از این چهارپایان که در خانه اند یا ازغلامان و کنیزان و یا اموالی که در خزانه است هر چه را می خواهی درخواست کن همانا تو مؤمن هستی و خداوند تو را در دنیا به ایمانت مشهور ساخت.

پسربچّه گفت: ای فرزند رسول خدا؛ آیا اجازه می دهی درخواست خود را

ص: 95

مطرح کنم؟

فرمود: ای مؤمن؛ پیشنهاد کن و آنچه می خواهی مطرح نما؛ همانا خداوندتبارک و تعالی تو را به اندیشه درست توفیق دهد.

عرض کرد: سل لی ربّک التقیّة الحسنة والمعرفة بحقوق الإخوان والعمل بما أعرف من ذلک.

برای من از خداوند تقیّه ای نیکو و شناخت حقوق برادران و عمل کردن به آنچه شناخته ام تقاضا نما.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود:

قد أعطاک اللَّه ذلک لقد سألت أفضل شعار الصالحین ودثارهم.

خداوند آن را به تو عطا فرمود و هر آینه بهترین نشانه و زیور بندگان صالح و آنچه آبروی آن ها را حفظ می کند درخواست کردی.(1)

با استمرار این حالت و عمل کردن بر طبق افکار و اندیشه های رحمانی که بر اووارد می شود در مسیر تکامل قرار می گیرد به گونه ای که نه تنها در فکر و اندیشه؛بلکه در اراده و خواست او نیز تحوّل ایجاد می گردد و او می تواند در صورت رضایت خداوند و اهل بیت علیهم السلام کاری را که دیگران نمی توانند انجام دهند عملی سازد.

این تحوّل در برخی از افراد نیاز به مدّت زیاد و طولانی دارد و گاهی در بعضی ازافراد در زمانی کوتاه صورت می گیرد.

روایتی که نقل کردیم بشارتی است برای جامعه شیعه که حتّی کودکان در صورت درک مقام ولایت و جای دادن آن در اعماق وجودشان می توانند از آن استفاده خارق العاده داشته باشند.

از این روایت چنین نتیجه می گیریم: ایمانِ انسان و اعتقاد و یقین او به عظمت مقام ولایت می تواند حتّی در زمان کودکی او را ممتاز و برتر از دیگران قرار دهد؛ همان گونه که آن کودک توانست کاری را انجام دهد که دیگران قدرت آن را نداشتند و حضرت امام رضاعلیه السلام او را به خاطر معرفت و ایمانش به عنوان «مؤمن» و کسی که مراحلِ ایمان راپیموده است ستودند.

بدیهی است که این کار چاره اساسی نیست.

انسان نیز همین گونه است تا وقتی که گرفتار نفس امّاره باشد بر فرض که یکی ازصفات رذیله آن برطرف شود انسان را به صفت دیگری مبتلا می سازد. پس بایدراهی را بیابیم که اساسی و کارساز باشد و در نفس تحوّل ایجاد نماید.

و زندگی نه تنها برای خود بلکه برای همه انسان ها در سراسر گیتی خواهد بود.

او درک می کند که اندیشه حیات نیز حیاتبخش و زندگی ساز است.

صحیح است که انسان می تواند با فکر مرگ رذایل اخلاقی خود را نابود سازد ولی با درک حیات واقعی و آگاهیِ کامل از معنای زنده بودن می تواند قدرت های روحی وتوانایی های روانی خود را زنده سازد؛ به گونه ای که پایگاه های رذایل اخلاقی در اوویران و ریشه کن شده و جایگاهی برای آن ها باقی نماند.

آری؛ انسان می تواند به جای این که در فکر خوابیدن در قبر و فاسد شدن اعضاء وجوارح و پوسیده شدن کفنِ خویش باشد در فکر زنده شدن انسان ها با کفن های سالم و شمشیرهای آویخته باشد.

انسان می تواند به جای اندیشیدن درباره مرگ خود به حیات همگان و زنده شدن اجتماع بیندیشد.

انسان می تواند به جای این که قبری کوچک و تاریک را در نظر مجسّم سازد درباره جهانی بزرگ و نورانی از تابش انوار تابناک و پرفروغ عصر ظهور امام عصر عجّل اللَّه تعالی فرجه بیندیشد.

انسان می تواند به جای این که لحظه شمار فرارسیدن مرگ باشد صبح و شام در انتظارفرارسیدن روزگار پرشکوه دولت کریمه امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه باشد.

انسان می تواند به جای این که خود را آماده مرگ نماید خود را آماده شهادت دررکاب حضرت بقیّة اللَّه الأعظم ارواحنا فداه نماید.

آری؛ انسان می تواند با آماده ساختن خود برای ظهور و به دست آوردن انتظارراستین همه خوبی ها و ارزش ها را داشته باشد؛ زیرا «چون که صد آید نود هم پیش ما است».

با به دست آوردن انتظارِ راستین - که به بیان رسول گرامی خداصلی الله علیه وآله وسلم برترین جهاد وکوشش امّت است - انسان می تواند از رذایل اخلاقی دور شده و با به دست آوردن قدرت ها و نیروهای فوق العاده به حیات و زنده بودن راه یابد. بدیهی است که «نابرده رنج گنج میسّر نمی شود».

ص: 99

ما باید در حرم حضرت امام رضاعلیه السلام برای بدست آوردن انتظار راستین و برای زنده شدن دل های مرده دعا کنیم و با توسّل به آن حضرت و سوگند دادن خداوند به حقّ آن بزرگوار ظهور حیاتبخش جهان و منجی عالم بشریّت را بخواهیم.

ما باید به شور و شوق و علاقه خود به امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه و ظهور آن بزرگوارهر چه بیشتر بیفزاییم. در این صورت از حضرت امام رضاعلیه السلام پیروی نموده ایم.

برای روشن شدن این مطلب شعر دعبل را آورده سپس به نکاتی در این باره می پردازیم:

به خدا قسم؛ که دست های ما بسته است.(1)

ای خزاعی؛ این دو بیت را روح القدس بر زبان تو جاری ساخت آیا می دانی آن

ص: 102

امام قیام کننده کیست؟ و چه زمانی قیام خواهد کرد؟

عرض کردم: نه مولای من؛ تنها شنیده ام که امامی از شما خروج می کند و او زمین را از هر گونه فساد و آلودگی پاک می کند و پر از عدل و داد می گرداند همان گونه که پراز ستم شده باشد. فرمود:

ای دعبل؛ پیشوای بعد از من فرزندم محمّد است بعد از او فرزندش علی وپس از علی فرزندش حسن و پس از حسن فرزندش حجّت خدا آن قیام کننده است؛ او که در دوران غیبتش باید انتظارش را کشید و در دوران ظهورش باید اطاعتش کرد اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند خداوند آن را طولانی گرداند تا آن حضرت خروج کند و جهان را پر از عدل و داد نماید؛ همان طور که پراز ستم شده باشد.

و امّا چه زمانی خواهد بود؟ خبر دادن از وقت است و پدرم از پدرش ازپدرانش از حضرت علی علیه السلام خبر داده اند که فرمود:

شخصی از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم سؤال کرد که آن امام قیام کننده از فرزندان شما چه زمانی خروج خواهد کرد؟

رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: مَثل خروج او مَثَل قیامت است کسی جز او از وقت آن خبر ندارد و برایش روشن و آشکار نیست او جز ناگهانی نمی آید و خروج نمی کند(1) .(2)

ص: 103

گذارده بودند برای تعجیل فرج و ظهور آن حضرت دعا نمودند.

و این دلیل بر شدّت علاقه توجّه و عنایت حضرت امام رضاعلیه السلام به امام عصر عجّل اللَّه تعالی فرجه و همچنین فرا رسیدن دولت کریمه آن حضرت می باشد.

از آنجا که رفتار ائمّه علیهم السلام باید برای همه سرمشق باشد به طوری که در کردار خودپیرو آن بزرگواران باشند همان گونه که حضرت امام رضاعلیه السلام با یاد امام عصر ارواحنا فداه شور و اشتیاق خود را ظاهر ساختند ما نیز باید با شنیدن نام آن حضرت و یاد دولت کریمه آن بزرگوار با اظهار شوق و علاقه خود نسبت به آن بزرگوار ارادت خود را به آن وجود مقدّس محکم و استوار نماییم.

برای ظهور امام زمان ارواحنا فداه سفارش و تأکید شده حرم نورانی حضرت امام رضاعلیه السلام است.

ما باید مواظب باشیم وقتی که وارد حرم و بارگاه آن حضرت می شویم درباره خواسته ها و حاجت های خود دقّت کنیم و با در نظر داشتن عظمتِ ولایت و قدرت آن بزرگوار از درخواست حاجت های بزرگ دریغ نورزیم و توجّه داشته باشیم که حاجتی مهمتر و بزرگتر از فرارسیدن فرج و ظهور منتقم آل محمّدعلیهم السلام و دوران پرشکوه حکومت آن بزرگوار نیست.

ولی متأسّفانه هدف برخی از زائرین فقط درخواست حاجت های مادّی ازحضرت امام رضاعلیه السلام است و این کار یقیناً اشتباه است. مخصوصاً اگر انسان حاجت خود را رسیدن به ثروت های کلان و مال بی شمار قرار دهد که در بسیاری از مواردسبب طغیان صاحبان آن شده به گونه ای که هیچ گونه توجّهی به مسئولیّت خود دربرابر ثروت های انباشته خویش ندارند.

واضح است کسانی که دارای چنین ثروت هایی نیستند در برابر آن مسئولیّتی نیزندارند.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمودند:

هر کس از خداوند به روزی کم راضی شود خدا از او به عمل کم راضی می شود.

و روایت شده از ابن ابی شعبه حلبی و نوفلی که بر حضرت امام رضاعلیه السلام واردشدیم و به آن حضرت گفتیم که ما در وسعت رزق و فراوانی در زندگی بودیم ولی حال ما تغییر کرد و فقیر شدیم دعا کنید که خدا آن را به ما برگرداند.

حضرت فرمود:

می خواهید چگونه بشوید؟ آیا می خواهید شاه باشید؟! آیا خوشحال می شویدکه مانند طاهر و هرثمه )که از سرکردگان مأمون بودند( باشید ولی برخلاف این عقیده و آئینی که اکنون بر آن هستید می بودید؟!

گفتم: نه واللَّه؛ مرا شاد نمی کند که دنیا و آنچه در آن است از طلا و نقره از من باشد

ص: 107

و من برخلاف این عقیده باشم که معتقد هستم.

حضرت فرمود:

حق تعالی می فرماید:

«إِعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُکْراً وَقَلیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُور»(1).

ای آل داود؛ شکر )نعمت ها( را بجای آورید و عدّه کمی از بندگان من شکرگزارند.

آن گاه فرمود: گمان خود را به خدا نیکو کن؛ همانا هر کس گمان او به خدا نیکوشد خدا نزد گمان او است و کسی که به روزی کم راضی شد خداوند از او عمل کم را می پذیرد و کسی که به مال حلالِ اندک راضی شد مؤونه او سبک می شود و خانواده او بانشاط می باشند و خداوند او را به درد دنیا و دواء آن بینامی کند و او را از دنیا به سوی بهشت به سلامت بیرون می برد.(2)

بنابراین به شکر و سپاس خداوند بزرگ بپردازید و همّ و غمّ خود را فقط نیازهای مادّی قرار ندهید؛ بلکه به حاجت های معنوی بپردازید و توجّه داشته باشید که بزرگترین حاجت معنوی - که نیازهای مادّی را نیز برطرف می سازد - فرارسیدن ظهورپرشکوه امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه می باشد.

یکی از نکته های بسیار ارزشمند و اساسی این است که ما باید فرج و گشایش را -نه برای خودمان - بلکه برای اهل بیت علیهم السلام بخواهیم که نتیجه آن گشایش و راحتی خودمان نیز می باشد. به این دلیل که هر کسی باید محمّد و آل محمّد صلوات اللَّه علیهم اجمعین نزد او مقدّم بر خود و نزدیکانش باشند.

به این مقدّمه توجّه کنید: ما می دانیم ظلم ها و ستم های فراوانی که بر اهل بیت علیهم السلام وارد شده تا ظهور حضرت بقیّة اللَّه الأعظم ارواحنا فداه ادامه دارد و شدّت ها وسختی های وارده بر خاندان وحی علیهم السلام هنوز وجود دارد. به این جهت در دعاهامی گوییم: «أللّهمّ عجّل فرجهم» و تعبیرات بسیار دیگری از این نمونه که فرج و

ص: 108

گشایش آن ها را از خداوند می خواهیم و تحقّق فرج در صورتی است که ظلم وسختی وجود داشته باشد. پس چون ظلم و ستم و سختی و شدّت هنوز بر اهل بیت علیهم السلام ادامه دارد فرج و ظهور آن بزرگواران را از خداوند می خواهیم.

بنابراین اگر جامعه ما در سختی و شدّت به سر می برد و گرفتاری ها ما را احاطه کرده است از آنجا که ستم ها و سختی ها بر پیامبر و آل پیامبر صلوات اللَّه علیهم هنوز ادامه دارد ما باید برطرف شدن گرفتاری و ظلم و ستم از آنان را مقدّم بر رفع گرفتاری وظلم و ستم از خود بدانیم و برای برطرف شدن آن دعا کنیم که اگر چنین کاری انجام دهیم در نتیجه برای خودمان نیز دعا کرده ایم.

شخصی در صحن حرم حضرت امام رضاعلیه السلام زنی را می بیند که به شدّت می گریسته است. آن زن به او می گوید: شوهر من فرار کرده و مرا با چهار دختر تنهاگذارده و چون پول اجاره خانه ندارم صاحبخانه اساس ما را بیرون ریخته با این وضع چکنم؟

آن شخص مقداری به آن زن کمک کرده و از اینکه نتوانسته مشکل آن زن را حلّ کند و خانه ای برای او اجاره کند غمگین به حرم مطهّر حضرت امام رضاعلیه السلام مشرّف می شود و به حضرت امام رضاعلیه السلام می گوید: آقاجان؛ به خاطر این افراد ستمدیده ومظلوم فرج را از خداوند بخواهید و مشکل غیبت را پایان دهید.

ناگهان متوجّه می شود که حضرت امام رضاعلیه السلام به صورت الهام به او می فرمایند:

ظلم و ستمی که بر ما اهل بیت وارد شده از همه بیشتر است.(1)

امیدواریم خداوند به زودی به صاحب امر ولایت الهی فرمان قیام و انتقام راصادر فرماید تا با ظهور مقام ولایت خاندان وحی علیهم السلام ریشه ظلم و ستم در سراسرجهان ریشه کن شود.

ص: 109

این بحث ها که با شرکت افراد دیگر در مجلس بحث و مناظره انجام می گرفت تأثیر بسیار مهمّی در اثبات حق بودن مکتبِ حیاتبخش شیعه داشت.

بحث های حضرت امام رضاعلیه السلام با دانشمندان بزرگ ادیان دیگر و محکوم ساختن آنان و اعتراف خود آن ها به مغلوب شدنشان فراوان است ما نمونه ای از آن را دراینجا می آوریم:

روایت مفصّل و بسیار جالبی را محمّد بن فضل هاشمی نقل کرده است که مختصرآن چنین است:

یک روز قبل از وفات حضرت موسی بن جعفرعلیهما السلام خدمت آن بزرگوار شرفیاب شدم. حضرت فرمودند:

چون من از دنیا رفتم این امانت ها را به مدینه برسان و به فرزندم علیّ بن موسی الرضاعلیهما السلام بده. و او حجّت خدا و صاحب امر امامت بعد از من است.

محمّد هاشمی گوید: چنانکه آن حضرت فرموده بود انجام دادم. در مدینه خدمت حضرت امام رضاعلیه السلام رسیدم و امانت ها را به آن حضرت رساندم و عرض کردم: من به بصره می روم و خبر وفات پدر بزرگوارت منتشر می شود و از امامت شما از من سؤال می نمایند. ای کاش؛ از راه لطف و احسان از دلیل هایی که بر مقام امامت شما هست چیزی به من نشان می دادید.

حضرت آثار و اشیاء مخصوص حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم را - که نزد ائمّه هدی علیهم السلام بوده - به من نشان داد و فرمود: من به بصره خواهم آمد.

عرض کردم: آمدن شما به بصره در چه زمانی است؟

فرمود: سه روز بعد از ورود شما.

من از خدمت حضرت امام رضاعلیه السلام مرخّص شدم و به بصره آمدم. دوستان به دیدن من آمدند و از من سؤال کردند. جریان را برای آن ها نقل کردم.

از میان جمعیّت مردی ناصبی به نام عمرو بن هذّاب ایستاد و به من اعتراض نمودو گفت: مقام امامت برای حسن بن محمّد که بزرگ اهل بیت است و زاهد و عابد است

ص: 111

اولی می باشد و علیّ بن موسی جوان است شاید در مسائل عاجز بماند.

حسن بن محمّد در مجلس حاضر بود و از گفتار او جلوگیری کرد و گفت: محمّدهاشمی می گوید: سه روز دیگر علیّ بن موسی به بصره تشریف می آورد و این خوددلیل قطعی است )تا سه روز دیگر( صبر کنید.

پس مردم متفرّق شدند. روز سوّم حضرت امام رضاعلیه السلام در منزل حسن بن محمّدتشریف آوردند و او خودش شخصاً انجام وظیفه خدمت به حضرت امام رضاعلیه السلام رامتعهّد شد.

حضرت دستور فرمودند آن جمعیّت و سایر دوستان و بزرگ یهود و نصارا را درمجلس خود حاضر نماید. او چنین کرد و برای حضرت امام رضاعلیه السلام مسندمخصوصی قرار داد.

حضرت در مجلس تشریف آوردند و ابتدا به سلام نمودند و فرمودند:

منم علیّ بن موسی بن جعفر بن محمّد بن علیّ بن حسین بن علیّ بن ابی طالب )صلوات اللَّه وسلامه علیهم(.

امروز در مدینه در مسجد پیغمبر نماز صبح را که خواندم حاکم مدینه پیش من آمد و درباره چند چیز با من مشورت نمود.

من صلاح او را بیان کردم و به او وعده کردم که وقت عصر به سوی او برگردم. هرکس هر چه می خواهد از آثار و علامات امامت از من سؤال نماید.

عمرو بن هذّاب حرکت کرد و گفت: محمد بن فضل هاشمی از جانب شماچیزهایی نقل کرده که دل های ما آن را قبول نمی کند.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود: مگر او چه گفته؟

عرض کرد: می گوید شما تمام کتاب های آسمانی و تمام لغات اهل دنیا را می دانید.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود: راست گفته است. هر چه می خواهید سؤال کنید.

عرض کرد: اشخاص متفرّقه ای را از روم و هند و فارس و ترک و غیره احضارکردیم تا شما را امتحان کنیم. اگر شما راست می گویید با یک یک اینها سخن گویید.

امام با تمام آن ها به زبان و لهجه خودشان تکلّم نمودند و به سؤال های هر یک

ص: 112

پاسخ دادند به گونه ای که همه متحیّر شدند و اقرار کردند که آن حضرت از همه آن هافصیحتر صحبت می کند.

در اینجا امام متوجّه عمرو بن هذّاب شده فرمودند:

اگر به تو خبر دهم که تا چند روز دیگر خون یکی از خویشان خود را خواهی ریخت تصدیق می کنی؟

عرض کرد: خیر تصدیق نمی کنم؛ زیرا غیب را غیر از خداوند دیگری نمی داند.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمودند:

مگر نمی دانی که خداوند فرموده است:

«عالِمُ الْغَیْبِ فَلایُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أَحَداً إِلّا مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ»(1).

«همانا خداوند دانای غیب است و بر غیب خود کسی را آگاه نفرموده مگر آن کس راکه پسندیده است و آن پیامبر است».

و ما هم وارث پیامبر هستیم. و لذا می دانیم آنچه را که واقع شده است و آنچه راکه تا روز قیامت انجام می گیرد. تو مبتلا به ریختن خون یکی از ارحام تا پنج روزدیگر خواهی شد. و اگر نشدی بدان من امام نیستم.

و فرمود: تا چند روز دیگر نابینا می شوی و سوگند به دروغ یاد می کنی و پیس خواهی شد.

راوی گوید: به خدا قسم آنچه حضرت فرمودند پس از چند روز دیده شد و همه واقع گردید.

و بعد با بزرگ یهود و نصارا و دیگران به لغت خود آن ها احتجاج نمودند و رسالت حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم را از کتاب های خودشان ثابت فرمودند.

همه به راستی گفتار حضرت اقرار نموده عرض کردند: اگر ریاست ما بر یهود ونصارا نبود به شما ایمان می آوردیم.

حضرت امام رضاعلیه السلام به سؤالات همه مردم پاسخ داده و حوائج شان را مرحمت

ص: 113

نمودند و نماز ظهر را با جماعت خواندند و فرمودند: من به مدینه برمی گردم و فردانیز خواهم آمد ان شاء اللَّه تعالی.

روز بعد باز بوی بهشت همانند روز پیش فضا را تسخیر کرد نسیم عطرآمیز همه جا را فرا گرفت شبِ انتظار به پایان رسید و بار دیگر سعادت به روی مردم بصره روی آورد و در حالی که مردم بصره اجتماع کرده بودند دوباره ماه مجلس طلوع کردو دیدگان را روشن نمود.

کنیزی از اهل روم را به حضورش آوردند. امام علیه السلام با زبان رومی با او تکلّم نموده فرمودند:

ای کنیز؛ محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را بیشتر دوست داری یا عیسی را؟

- تا موقعی که محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را نمی شناختم عیسی را بیشتر دوست داشتم ولی اکنون که محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را شناختم او را بیشتر دوست دارم.

فرمود: حال که محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را شناختی عیسی را دوست نداری.

- چرا لیکن محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را بیشتر دوست دارم.

جاثلیق به امر آن حضرت گفتگوی آنان را برای مردم ترجمه کرد و به حضرت امام رضاعلیه السلام گفت: مردی نصرانی از اهل سِند اهل بحث و کلام است اگر اجازه می فرمایید او را به خدمت شما بیاوریم.

فرمود: مانعی ندارد. او را آوردند و حضرت با لغت سندی با او سخن گفتند و درامر توحید و رسالت با او احتجاج نمودند تا اینکه مرد سندی شهادت به وحدانیّت خدا و رسالت پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم داده زُنّار خود را پاره کرد.

حضرت امام رضاعلیه السلام به مردم فرمود: اکنون به آنچه محمّد بن فضل می گفت ایمان آوردید؟

مردم گفتند: بلکه مقام شما بیش از آنچه محمّد گفته بود بر ما ثابت شد و همچنین محمّد به ما گفت که شما را به سرزمین خراسان می برند آیا اینهم درست است؟!

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود: بلی درست است.

همه اقرار به امامت ایشان نمودند و متفرّق شدند. ابر رحمت بر مزرعه دل های

ص: 114

مردم بصره باریده و حجّت بر همگان تمام شده بود. خورشید هم انوار خویش را به آرامی جمع می کرد و می رفت.

مردم بصره شب را با تشرّف به خدمت حضرت ثامن الحجج علیه السلام به پایان رسانیدند.

شد روشن از فروغ سحر طارم کبود

نقّاش صبح رنگ شب از آسمان زدود

بگریخت از شراره مشرق غبار شب

چون از لهیب شعله آتش غبار دود

و بالأخره شب وصال گذشت و روز فراق رسید و امام از همه خداحافظی نمودندو رفتند.

محمّد بن فضل می گوید: من به مشایعت آن حضرت رفتم. در بین راه به جایی رسیدیم که حضرت امام رضاعلیه السلام از راه خارج شدند و چهار رکعت نماز خواندند وفرمودند: ای محمّد؛ چشمان خود را ببند. اطاعت کردم.

فرمودند: چشمانت را باز کن. باز کردم خود را درب منزلم در بصره دیدم و حضرت امام رضاعلیه السلام از نظرم ناپدید شدند.

آن حضرت به من دستور داده بودند که به کوفه بروم و به شیعیان خبر دهم که امام هشتم به کوفه تشریف می آورند و به منزل حَفْص بن عُمَیر تشریف می برند.

من به وظیفه خود عمل کردم و آن حضرت تشریف آوردند و امر فرمودندمسلمانان و دانشمندان یهود و نصارا جمع شدند و حضرت با تمام آن ها به لغت خودشان سخن گفتند و حقّانیّت خود و اجدادشان را ثابت نمودند و به جاثلیق نصارافرمودند:

آیا علم داری به آن ورقه ای که پنج اسم در آن نوشته شده بود و به همراه حضرت عیسی بود که اگر می خواست از مشرق به مغرب و یا از مغرب به مشرق برود خدا را به یکی از آن اسماء می خواند و به یک لحظه این مسافت را طی می کرد؟

جاثلیق گفت: چنین بود ولی من آن اسماء را نمی دانم.

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمودند:

حجّت خدا و امام بعد از پیغمبر نیست مگر اینکه باید به جمیع علوم و کمالات

ص: 115

پیغمبران واقف باشد و همه کتاب های آسمانی را بداند و به تمام لغات دنیا بتواندسخن گوید و هیچ لغتی از او پوشیده نباشد و از گناه و معصیت و اخلاق فاسده به دور باشد ... .(1)

عرض کرد: ای سرور من؛ مأمون به شما سلام می رساند و می گوید: فدای شمابرادرتان؛ دانشمندان صاحب نظر و علمای علم کلام از تمام ملّت ها نزد من گردآمده اند اگر دوست دارید گفتار آنان را بشنوید نزد ما بیائید و اگر کراهت دارید وخوش ندارید خود را به زحمت نیندازید و اگر دوست داشته باشید ما نزد شما بیائیم این کار بر ما آسان است.

حضرت امام رضاعلیه السلام پیغام دادند:

به او سلام برسان و بگو: آنچه اراده کرده ای دانستم و من فردا صبح انشاء اللَّه به سوی تو خواهم آمد.

حسن بن محمّد نوفلی گوید: هنگامی که یاسر رفت امام علیه السلام رو به ما کرد و فرمود:

ای نوفلی؛ تو عراقی هستی و عراقی ها دقّت نظر دارند چه فکر می کنی درباره این کار مأمون پسر عمویت که اهل شرک و علمای ادیان را گرد آورده است؟

عرض کردم: فدای شما شوم؛ می خواهد شما را بیازماید و دوست دارد از آنچه نزد شما است از علم و دانش آگاهی پیدا کند کار خود را بر اساس نامطمئنّی بنا کرده و بد بنائی نهاده است.

امام علیه السلام فرمود: بنای او در این باب چیست؟

عرض کردم: دانشمندان علم کلام و اهل بدعت برخلاف علماء هستند؛ زیرا عالم مطلب درست را انکار نمی کند ولی علمای ادیان و متکلّمین و اهل شرک همه اهل انکار و دروغ بافی هستند اگر بر آنان احتجاج کنی که خداوند تبارک و تعالی یکتا ویگانه است خواهند گفت: یکتائی او را اثبات کن و اگر بگوئی که محمّد رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است خواهند گفت: رسالتش را ثابت کن سپس شخص را کلافه می کنند واو دلیل خود را باطل می کند و با او مغالطه می کنند تا دست از حرف خود بردارد ازآنان پرهیز کن و مواظب باش فدایت شوم.

امام علیه السلام تبسّمی کرد سپس فرمود:

ای نوفلی؛ آیا می ترسی که آنان دلیل مرا رد کنند؟!

ص: 117

عرض کردم: نه به خدا قسم؛ هرگز در مورد شما ترسی ندارم و امیدوارم که خداوند انشاء اللَّه شما را بر آنان پیروز سازد.

امام علیه السلام فرمود:

ای نوفلی؛ آیا دوست داری بدانی که مأمون چه زمانی از کار خود پشیمان می گردد؟ عرض کردم: آری.

فرمود: زمانی که احتجاج مرا با اهل تورات به تورات شان و با اهل انجیل به انجیل شان و با اهل زبور به زبورشان و با صابئین به کلام عبری و با زردشتی ها به فارسی و با رومیان به رومی و با صاحبان نظر و علمای ادیان هر یک به زبان ولغت خودشان بشنود و چون دلیل هر یک را باطل کردم و او را محکوم نمودم و اودست از گفتار خود برداشت و سخنان مرا پذیرفت مأمون خواهد فهمیدموضعی که اتّخاذ کرده شایسته او نیست و در این هنگام است که دچار پشیمانی می شود و هیچ حرکت و نیروئی جز به وسیله خداوند نیست.

چون صبح کردیم فضل بن سهل نزد ما آمد و به امام علیه السلام عرض کرد: فدای شماشوم؛ پسرعمویت منتظر شما است و همه دعوت شدگان اجتماع کرده اند نظر شمادر آمدن چیست؟

امام علیه السلام فرمود: تو پیش برو و من إنشاء اللَّه خواهم آمد سپس وضو گرفت وضوی نماز و شربت سویق )شوربا که با آرد گندم و جو درست کنند( آشامید و مقداری به مامرحمت کرد سپس از منزل بیرون آمد و ما به همراه آن حضرت بیرون آمدیم تا برمأمون وارد گشتیم مجلس سرشار از جمعیّت بود محمّد بن جعفر )عموی آن حضرت( به همراه گروهی از طالبیین و هاشمیین و فرماندهان لشکر حضور داشتند.

همینکه حضرت امام رضاعلیه السلام وارد شدند مأمون بپا خاست محمّد بن جعفر و تمام بنی هاشم به احترام آن حضرت برخاستند. امام علیه السلام و مأمون نشستند و آنان ایستاده بودند تا دستور داد بنشینند.

مأمون رو به حضرت امام رضاعلیه السلام کرد و مدّتی با آن حضرت گفتگو کرد سپس به

ص: 118

جاثلیق رو کرد و گفت: ای جاثلیق؛ این پسر عموی من علیّ بن موسی است و او ازفرزندان فاطمه علیها السلام دختر پیامبر ما و پسر علیّ بن ابی طالب علیه السلام است دوست دارم با اوبه گفتگو بپردازی بحث کنی دلیل آوری و انصاف را از دست ندهی.

جاثلیق گفت: ای امیر مؤمنان! چگونه با کسی بحث کنم که بر من با کتابی احتجاج می کند که من منکر آن هستم و با گفتار پیامبری استدلال می کند که من به آن ایمان ندارم.

امام علیه السلام فرمود:

ای مسیحی؛ اگر با انجیل خودت بر تو احتجاج کنم و دلیل آورم می پذیری واعتراف می کنی؟

جاثلیق گفت: مگر می توانم آنچه را که انجیل به آن گویا است رد کنم آری بخداقسم؛ گرچه برخلاف میل من باشد به آن اقرار خواهم کرد.

آن گاه امام علیه السلام بر او از انجیل خواند و ثابت کرد برای او که پیامبر ما در انجیل ذکرشده سپس به او از عدد حواریّون حضرت عیسی و احوال ایشان خبر داد و با دلایل فراوانی احتجاج کرد و او به آن ها اقرار کرد سپس کتاب شعیا و غیر آن را بر او قرائت کرد تا آن که جاثلیق گفت: اکنون کسی غیر از من از تو سئوال کند به حقّ مسیح سوگند؛ هرگز گمان نمی کردم در میان علمای مسلمان مانند شما شخصیّتی باشد.

پس از آن حضرت امام رضاعلیه السلام رو به «رأس الجالوت» کرد و با تورات و زبور وکتاب شعیا و حیقوق بر او استدلال نمود تا آنکه ساکت ماند و پاسخی برای گفتن نداشت.

سپس امام علیه السلام «هربذ اکبر» یعنی بزرگ زردشتیان را فراخواند و بر او استدلال فرمود به گونه ای که موقعیّت خود را از دست داد و جوابی برای گفتن نداشت آن گاه حضرت امام رضاعلیه السلام رو به حاضرین کرد و فرمود:

اگر در میان شما کسی مخالف اسلام است و می خواهد سئوالی بپرسد بدون

ص: 119

هیچ گونه شرمندگی و خجالت بپرسد.

عمران صابی - که یکی از متکلّمین بود - از جا برخاست و عرض کرد: ای دانشمند؛ اگر تو دعوت به پرسش ننموده بودی اقدام به سئوال کردن نمی نمودم من به شهر کوفه بصره شام و الجزیره سفر کرده ام متکلّمین فراوانی دیده ام کسی راتاکنون نیافته ام که برای من اثبات کند وجود واحدی را که غیر از او کسی قائم به وحدانیّت نباشد آیا اجازه می دهی که از شما سئوال کنم؟

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود:

اگر در میان این جمعیّت کسی به نام عمران صابی باشد تو همان هستی.

عرض کرد: من عمران صابی هستم.

امام علیه السلام فرمود:

سئوال کن ولی انصاف را رعایت کن و از گفتار زشت و فاسد و اندیشه های نادرست و بیراهه رفتن بپرهیز.

عمران عرض کرد: به خدا قسم؛ ای سرور من؛ تنها می خواهم چیزی را برایم ثابت کنی که بتوانم به آن تمسّک جویم و چنگ بزنم و از آن تجاوز نخواهم کرد.

امام علیه السلام فرمود: از آنچه در خاطر داری سئوال کن.

مردم ازدحام کردند و نزدیک هم آمدند حضرت امام رضاعلیه السلام بر او استدلال فرمودو به سئوالات او پاسخ گفت و گفتگو میان آن دو به طول انجامید تا آنکه وقت نمازفرارسید امام علیه السلام رو به مأمون کرد و فرمود: هنگام نماز است.

عمران عرض کرد: سرور من؛ اکنون که دلم نرم گردیده پاسخ مرا ناتمام نگذار امام علیه السلام فرمود: نماز می خوانیم و بازمی گردیم و از جا برخاست مأمون نیز برخاست.حضرت در اندرونی نماز خواند و مردم به امامت جعفر بن محمّد نماز را بپا داشتند.پس از انجام فریضه امام علیه السلام به جایگاه خود بازگشت و عمران را فراخواند و فرمود:ای عمران؛ سئوال کن.

ص: 120

او سئوالات خود را پیرامون آفریدگار متعال و صفات او مطرح کرد و امام علیه السلام به همه آن ها پاسخ داد تا آن که فرمود: آیا درست فهمیدی ای عمران؟

عرض کرد: آری؛ فهمیدم ای سرور من و گواهی می دهم که خداوند آنگونه است که توصیف نمودی و او را یکتا دانستی و این که محمّد بنده او است که به هدایت و دین حق مبعوث گشته سپس رو به قبله به سجده افتاد و اسلام آورد.

حسن بن محمّد نوفلی گوید: متکلّمین دیگر که در مجلس حضور داشتند وقتی عمران صابی را مشاهده کردند که با آن همه سرسختی و جدال که کسی قادر نبود او رامحکوم نماید در برابر امام علیه السلام چنین کلامی گفت آن ها نزدیک آن حضرت نیامدند وسئوالی را مطرح نکردند تا هنگام غروب فرا رسید مأمون و حضرت امام رضاعلیه السلام برخاستند و به داخل حجره رفتند و مردم پراکنده شدند من در میان جمعی از یاران وهمراهانم بودم که محمّد بن جعفر کسی را به دنبال من فرستاد و من نزد او رفتم.

محمّد بن جعفر گفت: ای نوفلی؛ دیدی دوستت امروز چه کرد؟ به خدا سوگند؛هرگز گمان نمی کردم که علیّ بن موسی بتواند این گونه در این موضوعات فرو رود واو را این گونه نمی شناختیم آیا او در مدینه کلام تدریس می کرد یا دانشمندان علم کلام گرد او می آمدند؟

گفتم: آن ها که به حجّ می رفتند نزد او شرفیاب می شدند و از حلال و حرام و احکام الهی می پرسیدند و امام علیه السلام به آن ها جواب می داد و گاهی کسی می آمد که مناظره کند وامام علیه السلام برایش استدلال می فرمود.

محمّد بن جعفر گفت: ای ابا محمّد؛ من بر او نگرانم و می ترسم که این شخص براو حسد ورزد و او را مسموم سازد یا دچار بلائی نماید تو به آن حضرت اشاره کن که از این گونه امور خودداری کند.

گفتم: از من نمی پذیرد این شخص جز آزمودن آن حضرت چیزی در نظرنداشت و می خواست بفهمد که آیا از علوم پدرانش چیزی نزد او هست یا نه؟

ص: 121

محمّد بن جعفر گفت: به آن حضرت بگو: عمویت این گونه اظهار فضل ها رانمی پسندد و به خاطر عللی دوست دارد که از این کارها خودداری کنی.

هنگامی که من به منزل حضرت امام رضاعلیه السلام بازگشتم گفتار عمویش محمّد بن جعفر را به ایشان رساندم.

آن حضرت تبسّمی کرد و فرمود:

خدا عمویم را حفظ کند نمی دانم چرا از این کار خوشش نمی آید.

سپس فرمود: نزد عمران صابی برو و او رانزد من آور.

عرض کردم: فدای شما شوم؛ من جای او را می دانم او نزد بعضی از برادران شیعه است.

فرمود: اشکال ندارد چهارپائی برایش حاضر کنید تا بیاید.

من نزد عمران آمده و او را آوردم. امام علیه السلام به او خوش آمد گفت جامه ای به اوخلعت داد و به او پوشانید و ده هزار درهم طلبید و به او هدیه نمود.

عرض کردم: فدایت شوم؛ کار جدّت امیرالمؤمنین علیه السلام را در خاطر ما زنده کردی.

فرمود: باید اینگونه رفتار کرد. سپس دستور فرمود شام بیاورند. مرا طرف راست خود و عمران را در طرف چپ نشانید پس از صرف شام به عمران فرمود:

اکنون به منزل بازگرد و فردا صبح زود نزد ما بیا تا از خوراکی های اهل مدینه به تو بدهم.

پس از آن عمران با دانشمندان علم کلام از ادیان گوناگون اجتماع می کرد و حجّت و دلیل آنان را باطل می نمود تا آنکه از او کناره گرفتند. (1)

بحث و مناظره های جالب حضرت امام رضاعلیه السلام - که همیشه همراه با غلبه وپیروزی بر خصم بود - بر محبوبیّت حضرت امام رضاعلیه السلام در سراسر کشور پهناور آن زمان افزود و علاقه و توجّه مردم در سراسر کشور به آن حضرت آنچنان گسترش

ص: 122

پیدا کرد که ترس و هراس از دست رفتن حکومت مأمون و سایر بنی العبّاس رافراگرفت.

به این جهت او برای حفظ موقعیّت خود و شکست شخصیّت حضرت امام رضاعلیه السلام برنامه هایی را طرح کرد تا شاید بتواند به هدف شوم خود دست یابد؛ ولی نقشه های او همیشه با شکست روبرو می شد و سیل علاقه و ارادت مردم در سراسرکشور پهناورِ آن زمان به حضرت امام رضاعلیه السلام رو به افزایش بود؛ تا سرانجام آن جرثومه ننگینِ تاریخ حضرت امام رضاعلیه السلام را شهید نمود.

بحث ها و مناظره های حضرت امام رضاعلیه السلام و غلبه و پیروزی کامل آن بزرگوار برآنان روشنگر احاطه علمی و دانش بی شمار آن حضرت بود.

آری؛ بر اثر معجزات شگفت آور و بحث های بسیار مهمّ حضرت امام رضاعلیه السلام بابزرگترین دانشمندان زمان محبوبیّت آن حضرت در میان مردم گسترش یافت وسرانجام مأمون تصمیم به شهادت آن حضرت گرفت.

هرثمة بن اعین گفت: بر سرور و مولایم حضرت امام رضاعلیه السلام در خانه مأمون واردشدم و در آنجا شایع شده بود که حضرت امام رضاعلیه السلام وفات یافته است و این درست نبود من وارد شدم و اجازه ملاقات می خواستم.

هرثمه گوید: در میان خدمتگزاران مورد اعتماد مأمون جوانی بود که او را «صبیح دیلمی» می گفتند او به حق ولایت سرورم را داشت و او را واقعاً دوست می داشت در آن هنگام خارج شد و چون مرا دید گفت:

ای هرثمه؛ حتماً می دانی که من مورد اطمینان مأمون بر امور پنهان و آشکار اوهستم اکنون بدان که مأمون من و سی تن از غلامان مورد اطمینان دیگرش را که اهل سرّ او بودند در ثلث اول شب خواست بر او داخل شدیم در حالی که شبش از زیادی شمع ها همچون روز شده بود و در مقابلش شمشیرهائی بیرون آمده از نیام بود تیز وزهرآگین شده ما را یکی یکی خواست و از هر کدام عهد و پیمان گرفت و در آن

ص: 123

جایگاه از خلق خدا غیر از ما کسی نبود به ما گفت:

این کار به عهده شما است و لازم است آنچه را بدان فرمان می دهم اجرا کنید وهرگز در مورد آن مخالفت نکنید ما سوگند یاد کردیم که فرمانش را انجام دهیم.

آن گاه گفت: هر یک شمشیری بردارید و بروید تا بر علیّ بن موسی الرضا دراتاقش وارد شوید او را در هر حالی که دیدید نشسته یا ایستاده و یا خوابیده با اوسخن نگوئید و شمشیرهایتان را بر او فرود آورید و گوشت خون مو مغز واستخوان او را بهم بیامیزید سپس فرشش را بر او بیفکنید و شمشیرهای تان را با آن پاک کنید و به سوی من بازگردید و برای هر یک از شما بر این کار و کتمان آن ده کیسه درهم و ده قطعه زمین انتخابی بدهم و نزد من تا آن زمان که زنده باشم بهره مندخواهید بود.

«صبیح» ادامه داد: ما شمشیرها را به دست گرفتیم و بر آن حضرت در اتاقش واردشدیم به پهلو خوابیده بود و انگشتان خود را حرکت می داد و کلامی می گفت که مانفهمیدیم.

غلام ها با شمشیرها به سوی او حمله ور شدند و من در حالی که ایستاده بودم و به او نگاه می کردم شمشیرم را پائین آوردم گویا آمدن ما را خبر داشت او لباس به تن نکرده بود که شمشیرها بر آن اثر نکند و کارگر نباشد. فرش را بر او پیچیدند و از آنجاخارج شدند تا بر مأمون وارد گشتند از آن ها پرسید چه کردید؟

گفتند: آنچه ما را به آن دستور دادی انجام دادیم ای امیرالمؤمنین!!

گفت: هیچ کدام این مطلب را اعاده نکنید.

چون فجر طلوع کرد و هوا روشن شد مأمون خارج شد سر برهنه در حالی که دکمه هایش را باز کرده بود به هیئت عزادار در مجلسش نشست و وفات آن حضرت را اظهار می کرد سپس با سر و پای برهنه برخاست به طرف حجره حضرت امام رضاعلیه السلام به راه افتاد و من به همراه او بودم وقتی در اتاق وارد شد صدای همهمه ای از

ص: 124

او شنید لزره بر اندامش افتاد به من گفت: نزد او کیست؟

گفتم: نمی دانم ای امیرالمؤمنین!!

گفت: بشتابید و نگاه کنید.

صبیح گفت: به سوی اتاق شتافتیم سرورم بود که در محرابش نشسته نمازمی خواند و تسبیح می گفت به سوی مأمون بازگشته و گفتیم: در محراب کسی رامی بینم که نماز می خواند و تسبیح می گوید.

از این خبر بهت زده شد و دوباره به خود لرزید و گفت: شما مرا فریب دادید خدالعنتتان کند آن گاه از میان آن گروه رو به من کرد و گفت: ای صبیح؛ تو او رامی شناسی نگاه کن کیست که نزد او نماز می خواند.

صبیح گفت: من داخل شدم و مأمون بازگشت چون به درگاه در رسیدم به من فرمود: ای صبیح.

گفتم: لبّیک مولای من و به رو افتادم.

حضرت فرمود:

برخیز خداوند تو را رحمت کند «یُریدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ»(1).

می خواهند که با دهان های خود نور خداوند را خاموش کنند و خداوند نور خود راکامل می گرداند؛ گرچه کافران را خوش آیند نباشد.

صبیح گفت: به سوی مأمون بازگشتم چهره او را مانند پاره ای از پاره های شب تاریک یافتم به من گفت: ای صبیح؛ چه خبر.

به او گفتم: ای امیرالمؤمنین!! به خدا قسم او در حجره اش نشسته بود مرا صدا زدو به من چنین گفت.

ص: 125

صبیح گفت: مأمون که از گفته من مطمئن شد دکمه هایش را بست و دستور دادلباس هایش را آوردند پوشید و گفت: بگوئید علیّ بن موسی از هوش رفته بود واکنون به هوش آمده است.

هرثمه گفت: من خدا را شکر کرده و بسیار سپاس گفتم سپس بر آقایم حضرت امام رضاعلیه السلام وارد شدم چون مرا دید فرمود:

ای هرثمه؛ آنچه «صبیح» برایت گفت به کسی بازگو مکن مگر آن که خداوندقلبش را با محبّت و ایمان به ولایت ما آزموده است.

گفتم: اطاعت می کنم ای آقای من. فرمود:

ای هرثمه؛ به خدا قسم مکر آن ها هیچ ضرری به ما نمی زند تا آنچه نوشته شده به زمان معیّن خود برسد.(1)

حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کرده اند که آن بزرگوار فرمودند:

... یملأ الأرض عدلاً وقسطاً وبرهاناً.(1)

)آن حضرت( سراسر گیتی را سرشار از عدالت قسط و برهان می سازد.

به همین جهت یکی از القاب حضرت مهدی عجّل اللَّه تعالی فرجه «حجّت» می باشد؛زیرا آن حضرت حجّت و دلیل را بر همه مردم تمام می کنند و هر گونه مشکلی را بابیان و دلیل و حجّت آسان می سازند.

این یکی از وجوه مشترک میان حضرت ثامن الحجج امام هشتم علیه السلام و حضرت حجّت امام زمان ارواحنا فداه می باشد.

اکنون جریانی را می آوریم که حضرت امام رضاعلیه السلام چگونه جسد بی جان یکی ازشیعیان را در آغوشِ محبّت گرفته و اظهار لطف و مهربانی نمودند.

می شود؟ پس اگر تقصیری در اعمال ایشان دیدیم از خدا می خواهیم که او را عفوکند و اگر کار خوب از او دیدیم از خدا برای او پاداش نیکو درخواست می کنیم.(1)

او که از مستی نمی توانست خوب حرف بزند گفت: دست خودت را بیرون آورو این کیسه را بگیر و برای مولایم بفرست تا در موارد نیاز مصرف نماید.

من کیسه را گرفتم و او رفت نگاه کردم دیدم به اندازه شصت دینار است.

گفتم: سوگند به خدا؛ این مصداق همان فرمایش مولایم امام رضاعلیه السلام است که درمورد دوست علی علیه السلام فرمود و در نامه اش خواسته خویش را نوشت.

من همه آنچه را که حضرت خواسته بود خریدم و طیّ نامه ای رفتار آن همسایه رانیز نوشته و برای حضرتش فرستادم.

حضرت نوشت:

این از همان موارد است.(1)

از این جریان استفاده می شود که اساس کار ولایت و دوستی اهل بیت علیهم السلام است وسرانجام باعث نجاتِ کسانی که دارای آن هستند می شود و پذیرش هدایای یک فردگنهکار دلیل بر لطف و مهربانی نسبت به او می باشد.

این گونه جریانات دلیل بر شدّت رأفت و مهربانی حضرت امام رضاعلیه السلام نسبت به دوستان و شیعیان شان می باشد. به این جهت یکی از القاب آن حضرت «امام رئوف»است.

تاکنون مطالبی را بیان کردیم تا آنان که به آستان حضرت امام رضاعلیه السلام شرفیاب شده و به بارگاه ملکوتی آن بزرگوار وارد می شوند بدانند انسان در همه زمان ها از کودکی تا جوانی و بزرگسالی تا پس از مرگ و جدایی از این جهان می تواند در پناه مقام عظیم ولایت و مورد توجّه و عنایات اهل بیت علیهم السلام باشد.

ما باید لحظاتی را که در حرم امام رئوف حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام هستیم قدر بدانیم و آگاه باشیم که ممکن است در هنگام زیارت بزرگترین تحوّل روحی برای ما ایجاد شود و با نگاه آن حضرت از خاک به افلاک رسیم.

ص: 130

ما باید با دعا برای تعجیل ظهور امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه که مظهر رأفت و مهربانی خداوند در سراسر عالم هستند به این وظیفه مهمّ و حیاتیِ خود عمل نماییم تا انشاء اللَّه با حضور در دولت کریمه آن حضرت نظاره گر رأفت و مهربانی آن بزرگوار در سراسرجهان باشیم.

خلأ از دوران دانشجویی در من بوده و تاکنون رفع نشده است و گاهی بدان مبتلامی شوم.

همسرم گفت: اتّفاقاً من نیز چنین حالتی دارم. پی بردم که این احساس خلأدرونی درک مشترک هر دوی ما است؛ در نتیجه تصمیم گرفتیم برای رفع آن چاره ای بیندیشیم. در آغاز بنا گذاشتیم که بیشتر به کلیسا رفت و آمد داشته باشیم و به مسایل معنوی بپردازیم تا شاید آن خلأ برطرف شود.

ارتباطمان را با کلیسا و مسایل معنوی گسترش دادیم و در آن زمینه کتاب هایی رانیز مطالعه کردیم؛ امّا آن خلأ و عطش معنوی رفع نشد.

چون شنیده بودیم که در کشورهای شرقی به ویژه چین و هندوستان مذاهبی وجود دارند که مردم را به ریاضت و انجام تمرین های ویژه ای برای رسیدن به حقیقت دعوت می کنند تصمیم گرفتیم به آن کشورها سفر کنیم و چون چین ازدیگر کشورهای شرقی به آمریکا نزدیک تر است ابتدا به چین سفر کردیم. در چین از مسئولان سفارت آمریکا خواستیم کسانی را که در آن کشور در زمینه مسایل معنوی و ریاضت سرآمدند به ما معرّفی کنند. آن ها شخصی را به ما معرّفی کردند که می گفتند رهبر روحانیان مذهبی چین و بزرگ ترین شخصیّت معنوی آن کشور است.

با کمک سفارت موفّق شدیم نزد او برویم و با راهنمایی و کمک او مدّتی به ریاضت مشغول شدیم امّا کمبود معنوی و خلأ درونی ما برطرف نشد.

از چین به تبّت رفتیم. در آن جا و در دامنه های کوه هیمالیا معبدهایی بود که عدّه ای در آن ها به عبادت و ریاضت می پرداختند. به ما اجازه دادند که به یکی از معبدها راه یابیم و مدّتی به ریاضت بپردازیم.

ریاضت هایی که در آنجا متحمّل می شدیم بسیار سخت بود؛ از جمله چهل شب روی تختی که روی آن میخ های تیزی کوبیده بودند می خوابیدیم. پس از گذراندن مدّتی در آن جا و انجام ریاضت ها و عبادت ها باز احساس کردیم خلأ درونی ما همچنان باقی است.

ص: 133

از آن جا به هندوستان رفتیم و با مرتاضان فراوانی تماس گرفتیم و مدّتی در آن جا به ریاضت پرداختیم امّا نتیجه نگرفتیم و مأیوس شدیم.

سرانجام این تصوّر در ما پدید آمد که اصلاً در عالم واقعیّتی وجود ندارد که بتواند خلأ درونی انسان را برطرف کند.

ناامیدانه تصمیم گرفتیم از طریق خاورمیانه به اروپا و سپس آمریکا رهسپار شویم.از هندوستان به پاکستان و از طریق افغانستان به ایران آمدیم و ابتدا وارد شهر بزرگ مشهد شدیم و آن را شهر عجیبی یافتیم که نمونه آن را تاکنون مشاهده نکرده بودیم:

در وسط شهر ساختمانی جالب و باشکوه با گنبد و گلدسته های طلا که پیوسته انبوهی از مردم به آن رفت و آمد داشتند ما را به خود جلب کرد.

پرسیدم: اینجا چه خبر است و این مردم چه دینی دارند؟ گفتند: این مردم مسلمانند و کتاب مذهبی آنان قرآن است و در این شهر و در این ساختمان یکی ازرهبران مذهبی آن ها که به او امام می گویند دفن شده است.

پرسیدم: امام کیست و چه می کند؟

گفتند: امام علیه السلام انسان کاملی است که دارای عالی ترین مراحل کمال انسانی است واو با داشتن آن مقام دیگر مرگی ندارد و پس از رخت بربستن از دنیا نیز زنده است.

مسلمانان چون چنین اعتقادی دارند؛ به زیارت امام شان می روند و با عرض ادب و احترام از او حاجت می خواهند و امام علیه السلام نیاز آن ها را برآورده می سازد.

گفتم: قسمت های مهمّی از قرآن را برای ما نقل کنید.

گفتند: در یکی از آیات قرآن آمده است که هر چیزی خدا را تسبیح می گوید.

آن سخنان برای ما معمّایی شد که چطور با این که امام آن ها مرده است باز او رازنده می دانند و افزون بر این معتقدند که همه چیز حتّی کوه ها و درختان خدا راتسبیح می گویند! باور نکردیم و تصمیم گرفتیم برای تماشا وارد حرم رضوی شویم.

در صحن یکی از خادمان که وسیله ای شبیه چماق با روکش نقره در دست داشت وقتی متوجّه شد ما خارجی هستیم از ورودمان به صحن جلوگیری

ص: 134

کرد و گفت: ورود خارجی ها ممنوع است.

گفتم: ما چندین هزار کیلومتر در دنیا سفر کرده ایم و به اماکن گوناگون واردشده ایم و هیچ کجا به ما نگفتند که ورود خارجی ممنوع است چرا شما از ورود ماجلوگیری می کنید؟ قصد ما فقط تماشای این محلّ است و نیّت بدی نداریم. هر چه اصرار کردیم فایده ای نداشت و از ورود ما جلوگیری کردند.

ما با ناراحتی از آن جا دور شدیم و در آن حوالی روبروی مسافرخانه ای لب جوی آب نشستیم(1) من مدّتی به فکر فرو رفتم که نکند در عالم حقیقتی باشد که در این جانهان است و ما نمی شناسیم؟ اگر در اینجا خبری باشد و آنان ما را راه ندهند تا از آن آگاه شویم برایمان سخت حسرت آور و رنج آور است که با آن همه زحمت تلاش وتحمّل رنج سفر از رسیدن به آن حقیقت محروم بمانیم. بی اختیار گریه ام گرفت ومدّتی گریستم.

ناگهان این فکر به ذهنم خطور کرد که آن شخص مدفون یا امام و انسان کامل است و آن ها راست می گویند یا دروغ می گویند و او انسان کامل نیست؛ اگر آن ها راست بگویند و به واقع او زنده است و بر همه جا احاطه دارد خودش می داند که ما به دنبال چه هدفی این همه راه آمده ایم و باید ما را دریابد و اگر آنان دروغ می گویند ضرورتی ندارد به تماشای آن جا برویم.

همین طور که اشک می ریختم و خود را تسلّی می دادم دست فروشی که تعدادی آیینه مهر و تسبیح در دست داشت نزدم آمد و به زبان انگلیسی و با لهجه شهر خودمان گفت: چرا ناراحتی؟

سر بلند کردم و جریان را برای او گفتم که ما برای کشف حقیقت به چندین کشورسفر کرده ایم و سال ها ریاضت کشیده ایم و اکنون که به این جا آمده ایم به حرم راهمان نمی دهند.

گفت: ناراحت نباش برو. راهتان می دهند!

ص: 135

گفتم: الآن ما به آن جا رفتیم و راهمان ندادند.

گفت: آن وقت اجازه نداشتند. من در آن لحظه فکر نکردم که چطور آن دست فروش به انگلیسی آنهم با لهجه محلّی با من حرف می زند و از کجا خبر دارد که پیش تر خادمان حرم اجازه نداشتند ما را راه بدهند و اکنون اجازه دارند و چرا من راز دلم را برای اوگفتم؟!

سرانجام به سوی حرم راه افتادیم و وقتی به درِ صحن رسیدیم خادم مانع ورود مانشد. پیش خود گفتم: شاید ما را ندیده است. برگشتیم و به او نگاه کردیم؛ امّا اوعکس العملی نشان نداد.

وارد صحن شدیم و به راهروی رسیدیم که جمعیّت انبوهی از آن جا وارد حرم می شدند ما نیز همراه جمعیّت وارد راهرو شدیم.

فشار جمعیّت ما را از این سو به آن سو می کشاند تا این که به درِ حرم رسیدیم؛ امّاناگهان من احساس کردم که اطرافم خالی است و هر چه جلو رفتم پیرامونم خلوت ترمی شد و بدون مزاحمت و فشارِ جمعیّت به پنجره های ضریح مقدّس رسیدم و مشاهده کردم که درون ضریح شخصی ایستاده است.

بی اختیار تعظیم و سلام کردم. آن حضرت با لبخند جواب سلام مرا داد و فرمود: چه می خواهی؟

من هر چه پیش تر در ذهنم بود یکباره از ذهنم رفت و هر چه خواستم بگویم که چه می خواهم چیزی به ذهنم نیامد. فقط یک مطلب به ذهنم آمد و در محضرحضرت گفتم و آن این بود که من شنیده ام در قرآن آمده است: همه موجودات خدا راتسبیح می گویند! وقتی آن مطلب را عرض کردم فرمود: به تو نشان می دهم.

بعد بی اختیار از حرم بیرون آمدم باز احساس کردم که پیرامونم خلوت است وکسی مزاحم من نمی شود خداحافظی کردم و از حرم خارج شدم امّا مبهوت مانده بودم.

وقتی از حرم خارج و به صحن وارد شدم حالتی به من دست داد که می شنیدم هر

ص: 136

چه پیرامون من وجود دارد از در و دیوار و درخت و زمین و آسمان همه تسبیح می گویند.

با مشاهده این صحنه دیگر چیزی نفهمیدم و بی هوش به روی زمین افتادم پس از به هوش آمدن خود را در اتاقی بر روی تختی دیدم که عدّه ای آب به صورتم می ریختند تا به هوش آیم.

پس از آن واقعه متوجّه شدم که در عالم حقیقتی وجود دارد و آن حقیقت در این جااست و انسان می تواند به مقامی برسد که مرگ و زندگی برای او یکسان باشد و مرگ نداشته باشد و همچنین پی بردم که قرآن راست می گوید که همه چیز تسبیح گوی خدااست.

از این جریان چنین نتیجه می گیریم که مردم هر چند در دنیا و مادیّات غرق شده باشند اگر از آن دل ببرند و به راستی جویای راهِ هدایت شوند راهنمایان الهی از آنان دستگیری می کنند؛ همان گونه که در این جریان حضرت امام رضاعلیه السلام دو جوان مسیحی را به راه راست راهنمایی نمودند.

آری؛ اگر انسان برای پیدا کردن راه صداقت داشته باشد؛ گرچه مدّتی به بی راهه رود سرانجام راهنمایی شده و راه اصلی را پیدا می کند.

با اطمینان و یقین می توان گفت: اگر در آنچه تاکنون خوانده اید دقّت و توجّه کرده باشید در فکر و اندیشه شما تأثیر نیکویی داشته است.

بنابراین تا می توانید هنگام زیارت توجّه بیشتری داشته باشید و عظمت حضرت امام رضاعلیه السلام را - که ولایت بر ما سوی اللَّه دارند و حجّت خداوند در زمین تاکهکشان ها و... می باشند - به خاطر داشته باشید.

لحظه هایی را که در بارگاه آن حضرت و در حضورشان هستید غنیمت بشمارید وبدانید حضرت امام رضاعلیه السلام از شما چه انتظاری دارند! و با دعا نمودن برای هرچه زودتر فرارسیدن دولت کریمه امام زمان عجّل اللَّه تعالی فرجه وظیفه خود را انجام داده و به این وسیله لطف و عنایت حضرت امام رضاعلیه السلام را به خود بیشتر کنید.

ص: 137

از خداوند بزرگ و مهربان می خواهم که این اثر را قبول نموده و مؤثّر فرماید و ازامام رئوف حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام و حضرت بقیّة اللَّه الأعظم امام زمان ارواحنافداه طلب عفو و رأفت نموده و اگر تألیف این کتاب از ثواب برخوردار باشد آن را به شفیعه روز جزا اخت الرّضا حضرت فاطمه معصومه علیها السلام که ریزه خواری از ریزه خواران خوان آن خاتون دو عالم هستم هدیه می نمایم.

ملتمس دعا

مرتضی مجتهدی سیستانی

ص: 138

صحیفه رضویه

ص: 139

ص: 140

سوره «یس» خوانده می شود.(1)

خواندن این نماز که در رکعت اوّل سوره «الرحمن» و در رکعت دوّم سوره «یس»خوانده شود اختصاص به زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام ندارد و آن را در حرم های مطهّر سایر ائمّه علیهم السلام نیز می توان خواند.

وَمَوْلایَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضا عَلَیْهِمَا السَّلامُ.(1) أَللَّهُمَّ صَلّ

و مولایم علیّ بن موسی الرضا است که بر آن دو سلام و درود باد. خداوندا؛ بر

عَلی مُحَمَّدٍ وَالِهِ وَتَقَبَّلْهُما مِنّی وَأْجُرْنی عَلَیْهِما أَفْضَلَ أَمَلی

محمّد و آل او درود فرست و این دو )رکعت( را از من قبول فرما و بر این دو )رکعت( پاداش ده به من برترین آرزو وَرَجآئی فیکَ وَفی وَلِیِّکَ یا وَلِیَّ الْمُؤْمِنینَ.(2)

و امیدم را که به تو و به ولیّت دارم ای ولیّ مؤمنان.

انماز زیارت

به نیابت از عدّه ای از افراد

شخص امام را با یکی از زیارت های مخصوصه زیارت کنید و بعد از آن دو رکعت نماز زیارت بخوانید و سپس بگویید:

أَللَّهُمَّ ما أَصابَنی مِنْ تَعَبٍ أَوْ نَصَبٍ أَوْ سَغَبٍ أَوْ لُغُوبٍ فَأْجُرْ

خداوندا؛ در مقابل رنج و ناراحتی و گرسنگی و خستگی که در این سفر به من رسیده

فُلانَ بْنَ فُلانٍ عَلَیْهِ...(1) .(2)

فلانی فرزند فلانی را پاداش بده.

ص: 146

می بخشد و در بهشت که جایگاه ابدی است ساکن می گرداند.(1)

نماز حاجت از امام رضاعلیه السلام

مرحوم علّامه مجلسی فرموده: این نماز از نمازهای مشهور است و عامّه و خاصّه در کتب خود روایت کرده اند و بعضی آن را از نمازهای روز جمعه شمرده اند و ازروایت اختصاصی معلوم نمی شود و ظاهراً در سایر روزها نیز می توان انجام داد.(1)

ده مرتبه به حقّ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ

بِحَقّ امام کاظم علیه السلام

ده مرتبه: بِحَقِّ عَلِیِّ بْنِ مُوسی

ده مرتبه: به حقّ امام رضاعلیه السلام

به حقّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ

بِحَقّ امام جوادعلیه السلام

ده مرتبه: بِحَقِّ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ

به حقّ امام هادی علیه السلام

ده مرتبه: به حقّ حَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ

امام حسن عسکری علیه السلام

ده مرتبه: بِحَقِّ الْحُجَّةِ.

به حقّ حضرت حجّت علیه السلام.

)و اگر چنین کردی( پیش از آنکه از جایت برخیزی خداوند حاجتت رابرآورده می سازد.(1)

عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواکَ.

از رحمت دیگران بی نیاز نمایی.

سپس طرف راست صورت را به زمین بگذار و بگو:

یا مُذِلَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنیدٍ

ای ذلیل کننده هر زورگوی عنادپیشه؛

وَمُعِزَّ کُلِّ ذَلیلٍ

و عزیزکننده هر خوارشده؛

وَحَقُّکَ قَدْ بَلَغَ الْمَجْهُودُ

سوگند به حقّ تو که در این امر تاب و توان و طاقتم به پایان رسیده

مِنّی فی أَمْرٍ کَذا فَفَرِّجْ عَنّی.

پس فرجی و گشایشی برای من برسان.

سپس طرف چپ صورت را بر زمین بگذار و همین دعا را بخوان سپس به سجده بازگرد و همین دعا را بخوان که خداوند غم و غصّه ات را برطرف کندو حاجتت را برآورده فرماید.(1)

تسبیح )نماز جناب جعفر طیّار( و با همان کیفیّت جز اینکه قرائت در اینجاپانزده مرتبه است(1) پس از نماز سجده کن و در سجده ات بگو:

أَللَّهُمَّ إِنَّ کُلَّ مَعْبُودٍ مِنْ لَدُنْ عَرْشِکَ إِلی قَرارِ أَرْضِکَ فَهُوَ

خداوندا؛ هر معبودی از کنار عرش تا قعر و انتهای زمین هر کجا که باشد

باطِلٌ سِواکَ

باطل و ناروا است؛

فَإِنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبینُ إِقْضِ لی حاجَةً کَذا

جز ذات مقدّست که سزاوار پرستش است و تنها تو هستی که خداوند حق آشکاری حاجت مرا - که فلان وَکَذا

و فلان است

اَلسَّاعَةَ السَّاعَةَ.

- در همین ساعت در همین ساعت برآورده ساز.

و نسبت به آنچه می خواهی اصرار و التماس نما(2) ]در «مکارم الأخلاق» افزوده است: وقتی حاجتت برآورده شد نماز شکر بجای آور(3)].

روز چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه را روزه بگیرد و روز جمعه سر خود را با گُل خطمی بشوید پاکیزه ترین لباسش را بپوشد و خود را با بهترین عطر خوشبوسازد سپس از مال خود به اندازه ای که ممکن است به مسلمانی صدقه دهد سپس زیر آسمان رود - که پوششی بین او و آسمان نباشد - و دو رکعت نمازبخواند:

در رکعت اوّل یک مرتبه سوره «حمد» و سپس «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را پانزده مرتبه بخواند سپس به رکوع رود و پانزده مرتبه آن را بخواند سر از رکوع برداردپانزده مرتبه به سجده رود پانزده مرتبه سر از سجده بردارد پانزده مرتبه به سجده رود پانزده مرتبه و سر از سجده بردارد پانزده مرتبه آن را بخواند.

سپس برخیزد و رکعت دوّم را مانند رکعت اوّل بجا آورد سپس تشهّد رابخواند و سلام دهد و پانزده مرتبه آن را بخواند سپس به سجده رود و پانزده مرتبه بخواند بعد از آن طرف راست صورت را بر زمین گذارد و پانزده مرتبه بخواند پس از آن طرف چپ صورت را بر زمین نهد و پانزده مرتبه بخواند آنگاه به سجده رود و در حال گریه این دعا را بخواند:

یا جَوادُ یا ماجِدُ

وَلَمْ ای بخشنده؛ ای شکوهمند؛

یا واحِدُ یا أَحَدُ یا صَمَدُ

ای یگانه؛ ای یکتا؛ ای بی نیاز

یا مَنْ لَمْ یَلِدْ ( ویُولَدْ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ یا مَنْ هُوَ هکذا وَلا هکَذا غَیْرُهُ )

فرزند کسی نیست از چیزی به وجود نیامده و جدا نگشته و احدی هم شأن او نیست ای کسی که اینگونه ای و با این اوصافی از تو هیچکس اینگونه نیست )و این اوصاف را نداردو غیر

(أَشْهَدُ أَنَّ کُلَّ مَعْبُودٍ مِنْ لَدُنْ عَرْشِکَ إِلی قَرارِ أَرْضِکَ باطِلٌ وإِلّا وَجْهَکَ جَلَّ جَلالُکَ

( گواهی می دهم که هر معبودی از عرش تا فرش جز ذات مقدّس و باعظمت بلندمرتبه ات باطل است

یا مُعِزَّ کُلِّ ذَلیلٍ

ای عزیز کننده هر ذلیل و خوار

وَیا مُذِلَّ کُلِّ عَزیزٍ

و ای ذلیل کننده هر عزیز و قدرتمند

تَعْلَمُ کُرْبَتی فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِهِ وَفَرِّجْ عَنّی.

تو اندوه مرا می دانی پس بر حضرت )محمّد( و آل او درود فرست و مرا گشایش عنایت فرما.

ص: 153

سپس طرف راست صورت را بر خاک نهد و سه مرتبه این دعا را بخواند پس ازآن طرف چپ را بر زمین نهد و سه مرتبه دعا را بخواند.

نماز حاجت در روز جمعه ...

حضرت امام رضاعلیه السلام فرمود:

وقتی که بنده ای چنین عملی را انجام داد خداوند حاجت او را برآورده می سازد و باید در مورد حاجتش به خدا به محمّد و آل محمّد علیه وعلیهم السّلام متوسّل شود و آن ها را یکی بعد از دیگری نام ببرد.(1)

انماز حاجت در روز جمعه به گونه دیگر

عنوان شکر آن بجای آور؛ در رکعت اوّل سوره «حمد» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» دررکعت دوّم سوره «حمد» و «قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ» را بخوان در رکوع رکعت اوّل بگو: «اَلْحَمْدُ للَّهِِ شُکْراً شُکْراً للَّهِِ وَحَمْداً»؛ )و در سجده آن بگو:«شُکْراً للَّهِِ وَحَمْداً» ( و در رکوع و سجده رکعت دوّم بگو:

اَلْحَمْدُ للَّهِِ الَّذی قَضی حاجَتی وَأَعْطانی سُؤْلی وَمَسْأَلَتی.(1)سپاس خداوندی را که حاجتم را برآورده نمود خواسته و درخواست مرا عطا کرد.

انماز حاجت )مخصوص ازدواج(

که از حضرت امام رضاعلیه السلام روایت شده است

این نماز نیز منسوب به حضرت امام رضاعلیه السلام است:

هر گاه خواستی ازدواج کنی از خداوند طلب خیر کن و در پی آن برو سپس دورکعت نماز بخوان و دست هایت را )برای دعا( بالا ببر و بگو:

أَللَّهُمَّ إِنّی اُریدُ التَّزْویجَ

خداوندا؛ می خواهم ازدواج کنم

فَسَهِّلْ لی مِنَ النِّسآءِ أَحْسَنَهُنَّ خَلْقاً وَخُلْقاً

پس فراهم کن برای من از زنان؛ نیکوترین آن ها را از جهت نقش و نگار و خُلق و خوی

وَأَعَفَّهُنَّ فَرْجاً

و پاکدامن ترین آن ها

وَأَحْفَظَهُنَّ نَفْساً فِیَّ وَفی مالی

و حفظ کننده ترین آن ها خود را در مورد من و مال من

وَأَکْمَلَهُنَّ جَمالاً وَأَکْثَرَهُنَّ أَوْلاداً.

و کاملترین آن ها از جهت زیبائی و جمال و فراوانترین آن ها از جهت آوردن فرزند

(2)

.

ص: 155

ص: 156

نماز حضرت امام رضاعلیه السلام

مرتبه سوره «حمد» و ده مرتبه سوره «هَلْ أَتی عَلَی الْإِنْسانِ» خوانده می شود.(1)

به من فرمود:

إیتِ مسجد النّبیّ صلی الله علیه وآله وسلم فی غیر وقت صلاة فصلّ رکعتین واستخر اللَّه تعالی مائة مرّة وانظر أیّ شی ء یقع فی قلبک فاعمل به.(1)

به مسجد رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در غیر وقت نماز برو پس دو رکعت نماز بخوان و صدمرتبه از خدا طلب خیر کن آنگاه ببین انجام چه کاری به قلبت الهام می شود به آن عمل کن.

انماز استسقاء یا طلب باران

هاطِلاً مُنْهَطِلاً مُتَهاطِلاً

پیوسته پیاپی با قطره های درشت

رَغَداً هَنیئاً مَریئاً

فراخ گوارا خوش عاقبت

دائِماً رَوِیّاً سَریعاً عامّاً مُسْبِلاً نافِعاً غَیْرَ ضارٍّ

بادوام سیراب کننده شتابان روان فراگیر گسترده بر روی زمین سودمند بدون آسیب.

تُحْیی بِهِ الْعِبادَ وَالْبِلادَ وَتَنْبُتُ بِهِ

به وسیله آن بندگان و شهرها را زنده گردانی

والزَّرْعَ وَالنَّباتَ

زراعت و گیاه را برویانی

وَتَجْعَلُ فیهِ بَلاغاً لِلْحاضِرِ مِنَّا وَالْبادِ

و در آن قرار دهی رساننده برای شهرنشینان و بادیه نشینان

. أَللَّهُمّ أَنْزِلْ عَلَیْنا مِنْ بَرَکاتِ سَمآئِکَ مآءً طَهُوراً

. خداوندا؛از برکات آسمانت بر ما آبی پاک نازل کن

وَأَنْبِتْ لَنا مِنْ بَرَکاتِ أَرْضِکَ نَباتاً مُسْقِیاً

و از برکات زمینت گیاهی سیراب کننده برای ما برویان

وَتُسْقیهِ مِمَّا خَلَقْتَ أَنْعاماً وَاُناسِیَّ کَثیراً

. و چهارپایان و مردمان را که آفریده ای زیاد سیراب کنی.

أَللَّهُمَّ ارْحَمْنا بِمَشایِخٍ رُکَّعٍ وَصِبْیانٍ رُضَّعٍ وَبَهآئِمٍ رُتَّعٍ

خداوندا؛ به ما رحم کن به خاطر پیران رکوع کننده و کودکان شیرخوار و حیوانات علفخوار

وَشُبَّانٍ خُضَّعٍ.(1)

و جوانان فروتن.

بر تو باد به نماز جعفر بن ابی طالب؛ زیرا در آن فضل و فضیلت فراوانی است.

... و هر وقت از شب یا روز که خواستی در صورتی که وقت نماز واجب نباشدمی توانی نماز جعفر را بخوانی و اگر خواستی آن را از نوافل حساب کن و اگر عجله داشتی آن را بدون تسبیح بخوان سپس تسبیحات آن را انجام بده.

هرگاه خواستی آن را بجا آوری نماز را با یک تکبیر شروع کن سپس در رکعت اوّل بعد از «حمد» سوره «عادیات» در رکعت دوّم «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْض»(1) در رکعت سوّم «إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّه» و در رکعت چهارم «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد» رابخوان و اگر خواستی در تمام رکعات بعد از سوره «حمد» می توانی «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد» را بخوانی.

و هر گاه تسبیح را در رکوع یا سجده و یا در حال قیام فراموش کردی هر وقت به یادت آمد آن را انجام بده.

و کیفیّت آن چنین است:

بعد از قرائت «حمد» و سوره پانزده مرتبه بگویی: «سُبْحانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ للَّهِِ وَلاإِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ أَکْبَرُ» و در رکوع ده مرتبه و پس از سر برداشتن از رکوع ده مرتبه و در سجده اوّل ده مرتبه و بین دو سجده ده مرتبه و در سجده دوّم ده مرتبه و بعد از سر برداشتن از سجده دوّم ده مرتبه تسبیحات را بگو که مجموع آن هفتاد و پنج مرتبه می شود.

سپس برخیز و رکعت دوّم را مانند رکعت اوّل انجام بده و بعد از آن تشهّد وسلام نماز را بخوان و پس از آن دو رکعت دیگر را مانند دو رکعت اوّل بجای آور.(2)

بنابراین تعداد تسبیحات اربعه در چهار رکعت سیصد مرتبه می شود.

ص: 163

و مخالفان نیز این نماز را مستحب می دانند مگر اندکی از ایشان ولی اکثر آنان به اعتبار عداوت باطنی که با امیرالمؤمنین علیه السلام و نزدیکان آن حضرت دارند این نماز رابه عبّاس عموی پیغمبرصلی الله علیه وآله وسلم نسبت داده اند.

بعد از نوافل شبانه روزی نمازی به حسب صحّت سند و کثرت ثواب به این نمازنمی رسد.(1)

مرحوم علّامه مجلسی احکام این نماز را در چند مقصد بیان نموده که خلاصه آن را می آوریم:

اوّل: بدان که مشهور میان علما آن است که نماز جعفر را به جای نوافل شبانه روزی می توان انجام داد که به جای هر دو حساب شود و همچنین به نیّت قضای نافله می توان انجام داد و احادیث بر این مضامین وارد شده است.

دوّم: در روایات وارد شده است و اکثر علما گفته اند: کسی که ضرورتی و تعجیلی داشته باشد می تواند نماز جعفر را بدون تسبیحات بجا آورد و تسبیحات را در راه بخواند.

سوّم: در حدیث صحیح وارد شده است: کسی که دو رکعت از نماز جعفر رابخواند و برای او کار ضروری پیش آید می تواند دنبال آن کار برود و دو رکعت دیگررا در وقت دیگر بخواند و اگر بدون عذر چنین نکند و همه را باهم بخواند بهتراست.

چهارم: روایت معتبری از حضرت قائم علیه السلام وارد شده است که اگر کسی تسبیحات نماز جعفر را فراموش کند هر وقت به خاطرش آمد بخواند.

پنجم: در تعیین سوره هایی که مستحبّ است در این نماز خوانده شود اختلاف است و مشهور آن است که در رکعت اوّل )بعد از سوره حمد( «إِذا زُلْزِلَت» و در دوّم«وَالْعادِیات» و در سوّم «إِذا جآءَ نَصْرُ اللَّهِ» و در چهارم «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» باید خواند.

ص: 165

و ابن بابویه و پدرش در رکعت اوّل «وَالْعادِیات» و در رکعت دوّم «إِذا زُلْزِلَت»گفته اند.

و در روایتی در رکعت اوّل «إِذا زُلْزِلَت» و در دوّم «إِذا جآءَ نَصْرُ اللَّهِ» و در سوّم «إِنَّاأَنْزَلْناهُ» و در چهارم «توحید» وارد شده است.

و در روایت صحیحی فرموده اند که در هر رکعت «قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ» و «قُلْ هُوَاللَّهُ أَحَدٌ» هر دو را بخواند.

و در روایتی وارد شده است: هر سوره را که می خواهد بخواند و ابن بابویه گفته است: همه را با سوره «توحید» می تواند بجا آورد و ظاهراً همه خوبست؛ اگرچه اوّل و سوّم افضل است.

ششم: مشهور آن است که تسبیحات را بعد از سجده دوّم رکعت اوّل و سوّم نشسته می خواند و بعضی گفته اند بعد از برخاستن به رکعت دیگر پیش از قرائت می خواند وعمل به مشهور اولی است.

هفتم: بعضی گفته اند که چهار رکعت را به یک سلام بخواند و مشهور و اقوی دوسلام است چنانچه گذشت.

هشتم: مشهور میان علماء آنست که تسبیحات این نماز را پیش از رکوع و بعد ازقرائت باید خواند و ابن بابویه موافق بعضی از روایات قائل شده است که مخیّر است میان آنکه پیش از قرائت بخواند یا بعد از قرائت و عمل به مشهور اقوی و اولی است.(1)

ص: 166

سئوال کردم که پیش از زوال چند رکعت باید خواند؟ فرمود:

در آغاز صبح و بامدادان شش رکعت بعد از آن شش رکعت دیگر و پس از آن شش رکعت که مجموعاً هجده رکعت می شود و دو رکعت بعد از زوال و دو رکعت بعد از عصر که بیست و دو رکعت می گردد.(1)

انماز نافله و فریضه ظهر جمعه

می شد مردم خسته می شدند و آن را رها می کردند و بعد از نماز برای خطبه نمی نشستند و متفرّق می گشتند؛ لذا پیش از نماز قرار داده شده تا مردم به خاطر نماز بمانند و پراکنده نشوند و امّا نماز عید فطر و قربان در هر سال بیش ازدو بار نیست و آن عظمتش بیشتر از نماز و ازدحام در آن زیادتر و مردم به آن راغب ترند و اشتیاقشان افزونتر است و اگر عدّه ای متفرّق شوند بیشتر مردم باقی می مانند و آن تعدادش در سال زیاد نیست که خسته کننده باشد و آن راسبک شمارند.(1)

در پاسخ ما فرمودند:

هنگامی که شب اوّل ماه رمضان فرارسید رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم نماز مغرب راخواند سپس چهار رکعت نافله ای که هر شب بعد از نماز مغرب خوانده می شودبجای آورد پس از آن هشت رکعت نماز خواند و چون نماز عشاء و آن دو رکعت نافله نشسته بعد از آن را بجای آورد برخاست و دوازده رکعت دیگر خواند سپس وارد منزل گردید.

مردم که مشاهده کردند رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم با فرارسیدن ماه رمضان به نمازهای خود افزود در مورد آن از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم سئوال کردند و علّت را جویا شدند.

رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: این نمازها را به خاطر برتری ماه رمضان بر سایرماههای دیگر بجا آوردم.

شب دیگر که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم اراده فرمودند نافله ها را بجای آورند مردم پشت سر حضرت صف کشیدند و جماعت تشکیل دادند پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم رو به آن ها کرده و فرمود:

أیّها النّاس؛ إنّ هذه الصّلاة نافلة ولن تجتمع للنّافلة فلیصلّ کلّ رجل منکم وحده ولیقل ما علّمه اللَّه من کتابه واعلموا أنّه لاجماعة فی نافلة.

این نمازها نافله است و نافله را نباید با جماعت خواند هر یک از شما باید خودش به تنهائی نمازش را بخواند و آنچه خداوند از کتابش به او آموخته بگوید بدانید که در نافله جماعت نیست.

مردم پراکنده شدند و هر کس نماز خود را خواند.

در شب نوزدهم ماه رمضان هنگام غروب رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم غسل کرد و نمازمغرب را با غسل بجای آورد و بعد از نماز مغرب چهار رکعت نافله همیشگی راخواند و وارد منزل گردید.

هنگامی که بلال برای نماز عشاء اذان گفت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم از منزل بیرون آمدو با مردم نماز عشاء را بپا داشت و چون از آن فارغ شد دو رکعت نافله نشسته آن را بجای آورد سپس برخاست و صد رکعت نماز در هر رکعت بعد از «حمد» ده

ص: 171

مرتبه سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد» را خواند و بعد از تمام کردن آن نافله شب - که هر شب بجا می آورد - و نماز «شفع» و «وتر» را خواند.

در شب بیستم ماه رمضان نمازها را مانند شب های دیگر آن ماه یعنی هشت رکعت بعد از مغرب و دوازده رکعت بعد از عشاء انجام داد.

در شب بیست و یکم هنگام غروب غسل کرد و نماز را با همان کیفیّت شب نوزدهم بجای آورد.

در شب بیست و دوّم بیست رکعت نافله هشت رکعت بعد از مغرب و دوازده رکعت بعد از عشاء مانند شب های دیگر ماه رمضان بجای آورد.

در شب بیست و سوّم مانند شب بیست و یکم غسل کرد و نمازها را همانند آن شب انجام داد.

از حضرت امام رضاعلیه السلام در مورد پنجاه و یک رکعت نماز همیشگی )یعنی مجموع نمازهای یومیّه و نوافل آن را( سئوال کردند که در ماه رمضان چگونه است؟

فرمود:

رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در ماه رمضان این نمازهای مخصوص را انجام می داد و آن پنجاه و یک رکعت را همان گونه که در غیر ماه رمضان بجا می آورد می خواند وچیزی از آن ها نمی کاست.(1)

أَللَّهُمَّ أَنْتَ الْإِلهُ الْقَدیمُ وَهذِهِ سَنَةٌ جَدیدَةٌ

خداوندا؛ تو معبود ازلی هستی و این سال جدید است

فَأَسْأَلُکَ فیهَا الْعِصْمَةَ مِنَ الشَّیْطانِ وَالْقُوَّةَ عَلی هذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسُّوءِ

پس از تو درخواست می کنم که در این سال جدید مرا از شرّ شیطان مصون بداری و بر این نفسی که به بدی دستور می دهد قدرت و توانایی بخشی

وَالْإِشْتِغالَ بِما یُقَرِّبُنی إِلَیْکَ

و به آنچه مرا به ساحت مقدّس تو نزدیک می کند مشغول سازی

یا کَریمُ یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکْرامِ

ای بزرگوار؛ ای صاحب شکوه و عظمت و بزرگواری؛

یا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ

ای تکیه گاه کسی که تکیه گاهی ندارد

یا ذَخیرَةَ مَنْ لا ذَخیرَةَ لَهُ

؛ ای اندوخته کسی که اندوخته ای ندارد؛

یا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ

ای جایگاه محکم و استوار برای کسی که جایگاه استواری ندارد؛

یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ

ای فریادرس کسی که فریادرسی برایش نیست؛

یا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ

ای پشتیبان کسی که پشتیبانی ندارد؛

یا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ لَهُ

ای گنج کسی که برایش گنجی نیست؛

یا حَسَنَ الْبَلآءِ

ای دارای نعمت و آزمون نیکو؛

یا عَظیمَ الرَّجآءِ

ای مایه امید بسیار؛

یا عِزَّ الضُّعَفآءِ

ای نیرو دهنده ناتوانان؛

یا مُنْقِذَ الْغَرْقی

ای نجات بخش غرق شدگان؛

یا مُنْجِیَ الْهَلْکی

ای رهاننده به هلاکت افتادگان؛

یا مُنْعِمُ یا مُجْمِلُ

ای نعمت دهنده؛ ای نیکوکننده؛

یا مُفْضِلُ یا مُحْسِنُ

ای فزونی بخش؛ ای نیکوکار؛

أَنْتَ الَّذی سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّیْلِ

توئی آنکه برایت سجده کرده سیاهی شب

و َنُورُالنَّهارِ

و روشنی روز

وَضَوْءُ الْقَمَرِ

و نور ماه

وَشُعاعُ الشَّمْسِ

و پرتو خورشید

وَدَوِیُّ الْمآءِ

و زمزمه آب

وَحَفیفُ الشَّجَرِ

و صدای درخت

یا اَللَّهُ لا شَریکَ لَکَ

ای خدا؛ تو هرگز شریکی نداری.

. أَللَّهُمَّ اجْعَلْنا خَیْراً مِمَّا یَظُنُّونَ وَاغْفِرْ لَنا ما لایَعْلَمُونَ

خداوندا؛ ما را بهتر از آنچه گمان می کنند قرار بده

وَلاتُؤاخِذْنا بِما یَقُولُونَ

و آنچه را که نسبت به ما نمی دانند بیامرز و به آنچه درباره ما می گویند ما را مؤاخذه مفرما

حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ

تنها خداوند مرا بس است خدائی جز او نیست

عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ امَنَّا بِهِ کُلّ

بر او توکّل کردم و او پروردگار عرش باعظمت است به او ایمان آوردیم همه

ص: 173

مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَما یَذَّکَّرُ إِلّا اُولُوا الْأَلْبابِ

از طرف پروردگار ما است و جز صاحبان خرد و اندیشه متذکّر نمی شوند و درک نمی کنند.

رَبَّنا لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.

پروردگارا؛ دل های ما را پس از آنکه ما را رهنمون گردیدی منحرف مکن و از ناحیه خودت رحمتی بر ما ببخش که تو بسیار بخشنده ای

(1).

و چون حضرت سیّدالشهداءعلیه السلام در دهم این ماه به سعادت شهادت رسیدند و دراکثر این دهه محزون و غمگین بوده اند و اخبار غم انگیز و وحشت آور به ایشان می رسیده باید که شیعیان ایشان در تمام این دهه به لوازم عزاداری آن حضرت قیام نمایند و محزون باشند و اخبار و احادیثی را که مشتمل بر ذکر مصائب ایشان است بخوانند. و بعضی از علما گفته اند که ترک بعضی از لذایذ بکنند.

و از حضرت امام رضاعلیه السلام روایت شده که فرمودند:

ماه محرّم ماهی بود که کافران در این ماه جنگ کردن را حرام می دانستند ومنافقانِ این امّت در این ماه خون ما را حلال دانستند و هتک حرمت ما کردندو زنان و فرزندان ما را اسیر نمودند و آتش در خیمه های ما زدند و اموال و اسباب ما را به غارت بردند و حرمت حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم را در باب ما رعایت نکردند.

به درستی که مصیبت امام حسین علیه السلام پلک چشم های ما را مجروح گردانید وآب دیده های ما را جاری ساخت و عزیز ما را ذلیل کرد و واقعه کربلا اندوه و بلا ازبرای ما تا روز قیامت مهیّا کرد.

پس باید که بر مصیبت آن حضرت گریه کنندگان بگریند؛ به درستی که گریه برآن حضرت گناهان بزرگ را از بین می برد.

در پایان بخش های مربوط به نمازها هشت روایت درباره علّت تشریع نمازها ومسائل مربوط به آن را - که حضرت امام رضاعلیه السلام بیان فرموده اند - نقل می کنیم:

و نیز درباره تشریع نماز به «فضل بن شاذان» فرمودند:

همانا بندگان خدا به نماز مأمور شده اند؛ زیرا در آن اقرار به ربوبیّت پروردگاراست و آن درستی حال عموم )مردم( است چون در آن رها کردن همتایان وحضور در پیشگاه خداوند مقتدر است.(1)

مکر و اندیشه است؛ زیرا داد و ستد مردم در شب و گرفتن و پرداختن آنان اندک است در نتیجه انسان در نماز صبح توجّه بیشتری دارد و نسبت به نمازهای دیگر حضور قلبش افزونتر است؛ چون در شب به استراحت پرداخته و کارنکرده تا در مورد آن فکر و اندیشه نماید.

و همانا نمازهای مستحبّی سی و چهار رکعت قرار داده شد؛ زیرا نمازهای واجب هفده رکعت است نمازهای مستحبّی یعنی نافله دو برابر آن گردید تانمازهای واجب را کامل گرداند.

و همانا نمازهای نافله در زمان های مختلف قرار داده شده نه در یک زمان؛ زیرابهترین اوقات سه وقت است: هنگام زوال خورشید یعنی ظهر و بعد از مغرب وسحرگاهان لذا خداوند دوست دارد که در این زمان های سه گانه برای او نمازبخوانند و برای اینکه اگر نمازهای نافله در اوقات پراکنده تقسیم شود انجام آن راحت تر و آسانتر است از اینکه بخواهند همه آن ها را در یک زمان انجام دهند.(1)

علّت تشریع حمد و سوره و تسبیحات اربعه

در نمازهای واجب

حضرت امام رضاعلیه السلام فرموده است:

در دو رکعت اوّل نماز قرائت )حمد و سوره( و در دو رکعت دوّم تسبیحات واجب گشته است تا فرق باشد بین آنچه خداوند واجب کرده و آنچه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم واجب نموده است.(1)

علّت تشریع ذکر رکوع و سجود

همانا در آن سجده قرار داده شده؛ زیرا نمازی نیست که در آن رکوع باشد مگراینکه در آن سجده نیز هست و همانا چهار سجده در آن معیّن گشته است؛زیرا هر نمازی که سجده های آن از چهار سجده کمتر باشد نماز نیست چون کمترین مقدارِ واجب از سجود در هر نماز چهار سجده است.

و همانا در هر رکعت نماز یک رکوع و دو سجده قرار داده شده؛ زیرا رکوع ازکارهای در حال قیام است و سجده از کارهای در حال قعود و نماز نشسته نیمِ نماز ایستاده است )یعنی دو رکعت آن یک رکعت حساب می شود( لذا سجده دوچندان شده تا با رکوع برابر گردد و میان آندو تفاوتی نباشد چون نماز بدون تردید رکوع و سجده است.(1)

بِاللَّهِ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ ءٌ

سوگند به ذات پاکت که چیزی مانند او نیست

صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَاغْفِرْ لی وَلِوالِدَیّ وَلِجَمیعِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ

و مرا و پدر و مادرم را و تمام مردان و زنان مؤمن را بیامرز

إِنَّکَ عَلی ذلِکَ قادِرٌ

که تو بر آن توانا هستی

.(1).

أَللَّهُمَّ أَصْلِحْ عَبْدَکَ وَخَلیفَتَکَ بِما أَصْلَحْتَ بِهِ أَنْبِیآءَکَ وَرُسُلَکَ

خداوندا؛ برای بنده و جانشین خودت کارسازی کن؛ آنگونه که برای پیامبران و رسولانت به شایستگی کارسازی فرمودی

وَحُفَّهُ بِمَلآئِکَتِکَ

گرداگرد او فرشتگانت را قرار بده

وَأَیِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ مِنْ عِنْدِکَ

و و او را از ناحیه خود به روح القدس تأیید فرما

وَاسْلُکْهُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَداً یَحْفَظُونَهُ مِنْ کُلِّ سُوءٍ

و از پیش رویش و پشت سرش مراقبانی را همراه او گردان تا از هر بدی او را حفظ کنند

وَأَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْناً

و آرامش و آسودگی را جایگزین ترس و بیم او گردان

یَعْبُدُکَ لایُشْرِکُ بِکَ شَیْئاً

تا )هر کس( تنها تو را عبادت و بندگی کند و چیزی را با تو شریک نگرداند

وَلاتَجْعَلْ لِأَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ عَلی وَلِیِّکَ سُلْطاناً

و برای هیچ یک از آفریدگانت بر ولیّت سلطنت قرار مده

وَأْذَنْ لَهُ فی جِهادِ عَدُوِّکَ وَعَدُوِّهِ

و به او اجازه جهاد با کسی که دشمن تو و او است مرحمت فرما

وَاجْعَلْنی مِنْ أَنْصارِهِ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ

و مرا از یاوران او قرار ده که تو بی گمان بر هر چیز توانایی

.(1)

.

]وَأَهْلَ الْعَفْوِ وَالْمَغْفِرَةِ[

و بزرگی و جبروت سزاوار تو است

وَأَهْلَ التَّقْوی وَالرَّحْمَةِ

و تو( اهل عفو و آمرزش و اهل تقوا و رحمتی

أَسْأَلُکَ فی هذَا الْیَوْمِ الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً

از تو امروز که آن را برای مسلمانان عید

وَلِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَالِهِ ذُخْراً وَمَزیداً

و برای حضرت محمّد که درود خدا بر او و آل او باد - اندوخته و باعث فزونی قرار دادی می خواهم

أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیْهِ وَعَلی الِهِ -

که بر او و آل او درود فرستی

وَأَسْأَلُکَ بِهذَا الْیَوْمِ الَّذی شَرَّفْتَهُ وَکَرَّمْتَهُ وَعَظَّمْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ

و از تو می خواهم به )حرمت( امروز که آن را شرافت و کرامت و عظمت و برتری بخشیدی

بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَالِهِ

)حضرت( محمّد - که درود خدا بر او و آل او باد -

أَنْ تَغْفِرَ لی وَلِجَمیعِ الْمُؤْمِنینَ به وَالْمُؤْمِناتِ

که مرا و همه مردان و زنان باایمان

وَالْمُسْلِمینَ وَالْمُسْلِماتِ

و مردان و زنان مسلمان

اَلْأَحْیآءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْواتِ

مردگان و زندگان آن ها را بیامرزی

إِنَّکَ مُجیبُ الدَّعَواتُ

که تو اجابت کننده دعاها هستی

یا أَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

ای مهربانترین مهربانان

(1)

.

ااستغفار در قنوت نماز وتر

و نیز از حضرت امام رضاعلیه السلام روایت شده است که فرمود:

شما را سفارش می کنم به نماز شب هر کس در آخر شب بپاخیزد و هشت رکعت نافله شب بخواند پس از آن دو رکعت به نیّت نماز شفع و یک رکعت به عنوان نماز وتر بجا آورد و در قنوت آن هفتاد مرتبه استغفار کند خداوند او را ازعذاب قبر و عذاب دوزخ امان بخشد و عمرش را طولانی گرداند و روزی او راوسیع و فراوان فرماید.(1)

ادعای قنوت حضرت امام رضا علیه السلام

برای رفع گرفتاری و نجات از شرّ ستمگران

وَمَنْ أَیَّدْتَهُ لَمْ یَخَفْ لَمْزَ لَمَّازٍ

و هر کسی را که تأیید نمائی از عیب جوئی دیگران و طعنه آنان نترسد

وَخُذِ الظَّالِمَ أَخْذاً عَنیفاً

و ستمگر را به شدّت در چنگ خود گرفتار کن

وَلاتَکُنْ لَهُ راحِماً وَلا بِهِ رَؤُوفاً.

و نسبت به او رحم کننده و مهربان نباش.

أَللَّهُمّ اللَّهُمَّ اللَّهُمَّ بادِرْهُمْ.

خدایا؛خدایا؛ خدایا؛ در مورد آنان شتاب کن.

أَللَّهُمَّ عاجِلْهُمْ. أَللَّهُمَّ لاتُمْهِلْهُمْ

خداوندا؛ عجله کن. خداوندا؛ مهلت به ایشان مده.

. أَللَّهُمّ غادِرْهُمْ بُکْرَةً وَهَجیرَةً وَسُحْرَةً وَبَیاتاً وَهُمْ نآئِمُونَ

خدایا؛آنان را بامدادان و در وسط روز و در سحرها و شب هنگام که در خوابند

وَضُحیً وَهُمْ یَلْعَبُونَ

و در میان روز که سرگرمند و مشغولند گرفتارشان کن

وَمَکْراً وَهُمْ یَمْکُرُونَ

و در مقابل مکر و حیله آنان بر آنان مکر کن

وَفُجْأَةً وَهُمْ امِنُونَ.

و در حالیکه در ایمنی و آرامش اند ناگهان بر آنان هجوم آور.

أَللَّهُمّ بَدِّدْهُمْ وَبَدِّدْ أَعْوانَهُمْ

خداوندا؛آنان را و یارانشان را پراکنده ساز

وَافْلُلْ أَعْضادَهُمْ

و هم دستان و یاورانشان را شکست بده

وَاهْزِمْ جُنُودَهُمْ

و لشکریان ایشان را فراری بده

وَافْلُلْ حَدَّهُمْ

و لبه تیز شمشیرشان را بشکن

وَاجْتَثَّ سَنامَهُمْ

و سران و مهتران آنان را ریشه کن ساز

وَأَضْعِفْ عَزآئِمَهُمْ

و پایداری و سرسختی ایشان را دچار ضعف گردان.

. أَللَّهُمّ امْنَحْنا أَکْتافَهُمْ

خداوندا؛شانه های ایشان را برای ما ببند

وَمَلِّکْنا أَکْنافَهُمْ

و ما را مالک سرزمین هایشان گردان

وَبَدِّلْهُمْ بِالنِّعَمِ النِّقَمَ

و نعمت های آنان را به گرفتاری و بلا تبدیل کن

وَبَدِّلْنا مِنْ مُحاذَرَتِهِمْ وَبَغْیِهِمُ السَّلامَةَ

و ترس ما را از ایشان و ستم ایشان به سلامتی و امنیّت مبدّل گردان

وَاغْنِمْناهُمْ أَکْمَلَ الْمَغْنَم

و کامل ترین غنیمت ها را از آنان به ما برسان.

أَللَّهُمّ لاتَرُدَّ عَنْهُمْ بَأْسَکَ الَّذی إِذا حَلَّ بِقَوْمٍ فَسآءَ صَباحُ الْمُنْذَرینَ.(1) خداوندا از آنان بازمدار خشم و عذاب خود را؛ همان عذابی که به هر گروهی برسد روزگار آنان را سیاه می گرداند.

ص: 187

إِلّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ

تو نیست تو پاک و منزّهی همانا من از ستمکاران می باشم پس ندای او را پاسخ گفتیم و او را

مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ»

از غمّ و غصّه رهانیدیم و همان گونه مؤمنان را نجات می بخشیم

(1) «حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکیلُ

خدا ما را بس است و او خوب دفاع کننده و پشتیبانی است

فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ»

پس به نعمت خداوند و فضل و احسان او که هیچ بدی به او نرسد دگرگون گشتند»

ما شآءَ اللَّهُ (2)

آنچه خدا بخواهد )همان شود

( لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ ما شآءَ اللَّهُ لا ما شآءَ النَّاسُ

هیچ جنبش و نیرویی جز به سبب خداوند نیست

ما شآءَ اللَّهُ وَإِنْ کَرِهَ النَّاسُ

آنچه خدا خواهد همان شود نه آنچه مردم بخواهند آنچه خوش آیند نباشد خدا بخواهد )همان شود( گرچه مردم را.

. حَسبِیَ الرَّبُّ مِنَ الْمَرْبُوبینَ

پرورش دهنده مرا از پرورش یافتگان کفایت می کند

حَسْبِیَ الْخالِقُ مِنَ الْمَخْلُوقینَ

آفریننده مرا از آفریده شدگان کفایت می کند

حَسْبِیَ الرَّازِقُ مِنَ الْمَرْزُوقینَ

روزی دهنده مرا از روزی خواران کفایت می کند

حَسْبِیَ اللَّهُ رَبّ الْعالَمینَ

خدای جهانیان است مرا خداوندی که پروردگاردعا ... برای درخواست روزی بس است

حَسْبی مَنْ هُوَ حَسْبی

او که کفایت کننده است مرا برایم کافی است آنکه پیوسته مرا کفایت می کند برایم کافی است

]حَسْبی[ مَنْ لَمْ یَزَلْ حَسْبی حَسْبی مَنْ کانَ مُذْ کُنْتُ لَمْ یَزَلْ حَسْبی حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ.

آنکه از ابتدایی که بوده ام مرا کفایت کرده برایم کافی است خدا مرا بس است جز او خدایی و معبودی نیست (3)

بر او توکّل نمودم و او پروردگار عرش بزرگ است.

ص: 190

أَللَّهُمَّ أَعْطِنی مِنْ کُلّ خَیْرٍ خَیْراً

خداوندا؛ از میان همه خیرها و خوبی ها بهترین را به من عطا کن

وَاصْرِفْ عَنّی کُلَّ ما قَضَیْتَ مِنْ شَرٍّ أَوْ فِتْنَةٍ

و هر آنچه بدی یا فتنه مقدّر کرده ای از من دور گردان

وَاغْفِرْ لی ما تَعْلَمُ مِنّی وَما قَدْ أَحْصَیْتَ عَلَیَّ مِنْ ذُنُوبی

و بیامرز مرا از آنچه از من می دانی و آنچه از گناهان من شماره نموده ای

وَاقْضِ حَوآئِجی ما لَکَ فیهِ رِضاً وَلی فیهِ صَلاحٌ

و برآورده ساز از حاجت های من آنچه خشنودی تو در آن است و مصلحت من می باشد

یا ذَا الْمَنِّ وَالْفَضْلِ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی الرِّزْقِ وَالْأَجَلِ

ای دارنده لطف و احسان در روزی و عُمر من وسعت بده

وَاکْفِنی ما أَهَمَّنی مِنْ أَمْرِ دُنْیایَ وَاخِرَتی إِنَّکَ أَنْتَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ

و آنچه مرا نگران ساخته از امور دنیا و آخرتم کفایتم کن که تنها تو بر هر چیزی توانا هستی

.(1)

.

ادعای فرَج بعد از نماز حاجت

وَالْقَمَرِ حُسْباناً

و ماه را وسیله شمردن ) و حساب روزها( قرار داده

ذلِکَ تَقْدیرُ الْعَزیزِ الْعَلیمِ

. آن اندازه گیری شخص نیرومند آگاه است

لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ

خدایی جز او نیست که قوی . و صاحب حکمت است.

وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ

و گواهی می دهم که )حضرت( محمّد بنده و فرستاده او است

وَوَلِیُّهُ وَنَبِیُّهُ

و کارگزار و پیامبر او است

وَخَلیلُهُ وَصَفِیُّهُ

و یار و برگزیده

وَحَبیبُهُ وَخالِصَتُهُ

و دوست و مخلص او است

وَخاصَّتُهُ مِنْ خَلْقِهِ

و از میان آفریدگانش مقام مخصوص و ویژه ای دارد

وَأَمینُهُ عَلی وَحْیِهِ

و امانتدار او بر وحیش است

أَرْسَلَهُ بِالْهُدی وَدینِ الْحَقِّ

او را به هدایت و دین و آئین حقّ فرستاده است

لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّهِ

تا او را بر تمام ادیان پیروز گرداند

وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ

گرچه مشرکان نپسندند و خوش آیند آن ها نباشد

بَشیراً وَنَذیراً

او بشارت دهنده و بیم دهنده

وَداعِیاً إِلَی اللَّهِ بِإِذْنِهِ

و به فرمان خدا دعوت کننده بسوی او است

وَسِراجاً مُنیراً

و چراغ نوردهنده و روشنی بخش است

صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَعَلی أَهْلِ بَیْتِهِ

درود و رحمت خدا بر او و اهل بیتش باد

الَّذینَ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهَّرَهُمْ تَطْهیراً

که خدا هر گونه آلودگی و پلیدی را از وجودشان دور نموده و آنان را پاک و پاکیزه گردانیده است.

. یا مُقَوِّیَ کُلِّ ذَلیلٍ

ای نیرودهنده به هر خوارشده؛

وَمُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ

و عزّت دهنده به اهل ایمان

وَمُذِلَّ الْجَبَّارینَ

و ذلیل کننده زورگویان؛

قَدْ وَحَقِّکَ بَلَغَ مِنِّی الْمَجْهُودُ

به حقّ تو سوگند که تلاش و کوشش من به نهایت رسیده

فَفَرِّجْ عَنّی یا أَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

پس گشایشی در کارم ایجاد کن ای از همه مهربانان مهربانتر.

یا مُفَرِّجُ اَلْفَرَجَ؛ یا کَریمُ اَلْفَرَجَ؛ یا عَزیزُ اَلْفَرَجَ؛ یا جَبَّارُ اَلْفَرَجَ؛

ای گشایش دهنده گشایش؛ ای بزرگوار ای گشایش؛ ای نیرومند ای گشایش؛ ای قدرتمند

یا رَحْمانُ اَلْفَرَجَ؛ یا رَحیمُ

ای گشایش؛ ای رحم کننده گشایش؛ ای مهربان

اَلْفَرَجَ؛ یا جَلیلُ اَلْفَرَجَ؛ یا جَمیلُ اَلْفَرَجَ؛ یا کَفیلُ

گشایش؛ ای بزرگ مرتبه گشایش؛ ای نیکوسیرت گشایش؛ ای عهده دار امور

اَلْفَرَجَ؛ یا مُنیلُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُقیلُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُجیرُ اَلْفَرَجَ؛

یاگشایش؛ ای برخوردارکننده گشایش؛ ای نادیده گیرنده گشایش؛ ای پناه دهنده

ص: 197

خَبیرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُنیرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُبَلِّغُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُدیلُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای آگاه گشایش؛ ای روشن بخش گشایش؛ ای رساننده گشایش؛ ای توجّه دهنده گشایش؛

یا مُحیلُ اَلْفَرَجَ؛ یا کَبیرُ اَلْفَرَجَ؛ یا قَدیرُ اَلْفَرَجَ؛ یا بَصیرُ

ای تغییردهنده گشایش؛ ای بزرگ گشایش؛ ای توانا گشایش؛ ای بینا

اَلْفَرَجَ؛ یا بَرُّ اَلْفَرَجَ؛ یا طُهْرُ اَلْفَرَجَ؛ یا طاهِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا قاهِرُ

یاگشایش؛ ای نیکوکار گشایش؛ ای پاک گشایش؛ ای پاک کننده گشایش؛ ای چیره شونده

اَلْفَرَجَ؛ یا ظاهِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا باطِنُ اَلْفَرَجَ؛ یا ساتِرُ اَلْفَرَجَ؛

یاگشایش؛ ای آشکار گشایش؛ ای پنهان گشایش؛ ای پوشاننده گشایش؛

ای مُحیطُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُقْتَدِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا حَفیظُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُتَجَبِّرُ

دربرگیرنده گشایش؛ ای توانمند گشایش؛ ای حفظ کننده گشایش؛ ای قدرتمند

اَلْفَرَجَ؛ یا قَریبُ اَلْفَرَجَ؛ یا وَدُودُ اَلْفَرَجَ؛ یا حَمیدُ اَلْفَرَجَ؛ یا مَجیدُ

یاگشایش؛ ای نزدیک گشایش؛ ای دوستدار گشایش؛ ای ستوده گشایش؛ ای شکوهمند

اَلْفَرَجَ؛ یا مُبْدِئُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُعیدُ اَلْفَرَجَ؛ یا شَهیدُ

گشایش؛ ای آغازکننده گشایش؛ ای بازگرداننده گشایش؛ ای گواه

اَلْفَرَجَ؛ یا مُحْسِنُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُجْمِلُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُنْعِمُ اَلْفَرَجَ؛

یاگشایش؛ ای احسان کننده گشایش؛ ای نیکوکار گشایش؛ ای نعمت دهنده گشایش؛

مُفْضِلُ اَلْفَرَجَ؛ یا قابِضُ اَلْفَرَجَ؛ یا باسِطُ اَلْفَرَجَ؛ یا هادی

ای افزونی بخش گشایش؛ ای گیرنده گشایش؛ ای گستراننده گشایش؛ ای هدایت کننده

اَلْفَرَجَ؛ یا مُرْسِلُ اَلْفَرَجَ؛ یا دافِعُ اَلْفَرَجَ؛ یا رافِعُ اَلْفَرَجَ؛ يَا بَاقِيَ

یاگشایش؛ ای فرستنده گشایش؛ ای دورکننده گشایش؛ ای برطرف کننده گشایش؛ ای باقی اَلْفَرَجَ؛ یا واقی اَلْفَرَجَ؛ یا خَلّاقُ اَلْفَرَجَ؛ یا وَهَّابُ

گشایش؛ ای نگهدارنده گشایش؛ ای بسیارآفریننده گشایش؛ ای بخشنده

اَلْفَرَجَ؛ یا تَوَّابُ اَلْفَرَجَ؛ یا فَتَّاحُ اَلْفَرَجَ؛ یا نَفَّاحُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای بسیار توبه پذیر گشایش؛ ای گشاینده گشایش؛ ای وزنده رحمت گشایش؛

ص: 198

یا مُرْتاحُ اَلْفَرَجَ؛ یا نَفَّاعُ اَلْفَرَجَ؛ یا رَؤُوفُ اَلْفَرَجَ؛ یا عَطُوفُ

راحتی بخش گشایش؛ ای بسیار

ای سودرساننده گشایش؛ ای بسیار مهربان گشایش؛ ای بامحبّت

اَلْفَرَجَ؛ یا کافی اَلْفَرَجَ؛ یا شافی اَلْفَرَجَ؛ یا مُعافی اَلْفَرَجَ؛

یاگشایش؛ ای کفایت کننده گشایش؛ ای شفادهنده گشایش؛ ای عافیت دهنده گشایش؛ ای مُکافی اَلْفَرَجَ؛ یا وَفِیُّ اَلْفَرَجَ؛ یا مُهَیْمِنُ اَلْفَرَجَ؛

یا سَلامُ پاداش دهنده گشایش؛ ای وفاکننده گشایش؛ ای نگهبان گشایش؛ ای سلامتی بخش

اَلْفَرَجَ؛ یا مُتَکَبِّرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُؤْمِنُ اَلْفَرَجَ؛ یا أَحَدُ اَلْفَرَجَ؛

یاگشایش؛ ای صاحب رفعت و عظمت گشایش؛ ای ایمنی دهنده گشایش؛ ای یکتا گشایش؛ ای

صَمَدُ اَلْفَرَجَ؛ یا نُورُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُدَبِّرُ اَلْفَرَجَ؛ یا فَرْدُ اَلْفَرَجَ؛

یابی نیاز گشایش؛ ای روشنی دهنده گشایش؛ ای تدبیرکننده گشایش؛ ای فرد گشایش؛ ای

وَتْرُ اَلْفَرَجَ؛ یا ناصِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُونِسُ اَلْفَرَجَ؛ یا باعِثُ اَلْفَرَجَ؛

تنها گشایش؛ ای یاری کننده گشایش؛ ای مونس گشایش؛ ای برانگیزنده گشایش؛

یا وارِثُ اَلْفَرَجَ؛ یا عالِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا حاکِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا بارِئُ

ای ارث برنده گشایش؛ ای دانا گشایش؛ ای حکم کننده گشایش؛ ای به وجودآورنده

اَلْفَرَجَ؛ یا مُتَعالی اَلْفَرَجَ؛ یا مُصَوِّرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُجیبُ اَلْفَرَجَ؛ یا

گشایش؛ ای بلندمرتبه گشایش؛ ای صورت آفرین گشایش؛ ای اجابت کننده گشایش؛ ای

قآئِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا دآئِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا عَلیمُ اَلْفَرَجَ؛ یا حَکیمُ اَلْفَرَجَ؛ یا

برپادارنده گشایش؛ ای جاودان گشایش؛ ای بسیار دانا گشایش؛ ای صاحب حکمت گشایش؛ ای

جَوادُ اَلْفَرَجَ؛ یا بارُّ اَلْفَرَجَ؛ یا سارُّ اَلْفَرَجَ؛ یا عَدْلُ اَلْفَرَجَ؛ یا

دارنده جود و بخشش گشایش؛ ای نیکوکار گشایش؛ ای خشنودکننده گشایش؛ ای عدالت پیشه گشایش

؛ ای فاضِلُ اَلْفَرَجَ؛ یا دَیَّانُ اَلْفَرَجَ؛ یا حَنَّانُ اَلْفَرَجَ؛ یا مَنَّانُ اَلْفَرَجَ؛

صاحب فضل و برتری گشایش؛ ای جزادهنده گشایش؛ ای بسیار دلسوز و رحم کننده گشایش؛ ای زیاد لطف کننده گشایش؛

یا سَمیعُ اَلْفَرَجَ؛ یا خَفِیُّ اَلْفَرَجَ؛ یا مُعینُ اَلْفَرَجَ؛ یا ناشِرُ

ای شنوا گشایش؛ ای پنهان گشایش؛ ای مددکار گشایش؛ ای پراکنده کننده

ص: 199

الْفَرَجَ یا غافِرُ اَلْفَرَجَ یا قَدیمُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُسَهِّلُ اَلْفَرَجَ؛ یا

گشایش؛ ای آمرزنده گشایش؛ ای بی آغاز گشایش؛ ای آسان کننده گشایش؛ ای

مُیَسِّرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُمیتُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُحْیی اَلْفَرَجَ؛ یا نافِعُ

مهیّاکننده گشایش؛ ای میراننده گشایش؛ ای زنده کننده گشایش؛ ای فایده دهنده

اَلْفَرَجَ؛ یا رازِقُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُسَبِّبُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُغیثُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای روزی دهنده گشایش؛ ای سبب ساز گشایش؛ ای فریادرس گشایش؛

یا مُغْنی اَلْفَرَجَ؛ یا مُقْنی اَلْفَرَجَ؛ یا خالِقُ اَلْفَرَجَ؛ یا راصِدُ

ای بی نیازکننده گشایش؛ ای مال دارکننده گشایش؛ ای آفریننده گشایش؛ ای کمین کننده

اَلْفَرَجَ؛ یا حاضِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا جابِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا حافِظُ اَلْفَرَجَ؛

یاگشایش؛ ای حضوردارنده گشایش؛ ای جبران کننده گشایش؛ ای نگهدارنده گشایش؛

ای شَدیدُ اَلْفَرَجَ یا غِیاثُ اَلْفَرَجَ؛ یا عآئِذُ اَلْفَرَجَ؛ یا اَللَّهُ اَلْفَرَجَ؛

شدید گشایش؛ ای دادرس گشایش؛ ای پناه دهنده گشایش؛ ای خداوند گشایش؛

یا عَظیمُ اَلْفَرَجَ؛ یا حَیُّ اَلْفَرَجَ؛ یا قَیُّومُ اَلْفَرَجَ؛ یا عالی

ای باعظمت گشایش؛ ای زنده گشایش؛ ای پاینده گشایش؛ ای برتر

اَلْفَرَجَ؛ یا رَبُّ اَلْفَرَجَ؛ یا أَعْظَمُ اَلْفَرَجَ؛ یا أَعَزُّ اَلْفَرَجَ؛ یا أَجَلُّ

گشایش؛ ای پروردگار گشایش؛ ای عظیمتر گشایش؛ ای عزیزتر گشایش؛ ای بزرگ مرتبه تر

اَلْفَرَجَ؛ یا غَنِیُّ اَلْفَرَجَ؛ یا أَکْبَرُ اَلْفَرَجَ؛ یا أَزَلِیُّ اَلْفَرَجَ؛ یا أَوَّلُ

گشایش؛ ای بی نیاز گشایش؛ ای بزرگتر گشایش؛ ای همیشگی گشایش؛ ای نخست بدون ابتدا

اَلْفَرَجَ؛ یا اخِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا حَقُّ اَلْفَرَجَ؛ یا مُبینُ اَلْفَرَجَ؛ یا یَقینُ

گشایش؛ ای آخر بدون نهایت گشایش؛ ای حقّ مطلق و ثابت گشایش؛ ای آشکار گشایش؛ ای یقین بدون شبهه

اَلْفَرَجَ؛ یا مالِکُ اَلْفَرَجَ؛ یا قُدُّوسُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُتَقَدِّسُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای صاحب اختیار گشایش؛ ای منزّه از هر گونه عیب گشایش؛ ای پاک از هر گونه نقص گشایش؛

یا واحِدُ اَلْفَرَجَ؛ یا أَحَدُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُتَوَحِّدُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُمِدُّ

ای یکتا گشایش؛ ای بی همتا گشایش؛ ای یگانه گشایش؛ ای ادامه دهنده

ص: 200

اَلْفَرَجَ؛ یا قَهَّارُ اَلْفَرَجَ؛ یا راحِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُفَضِّلُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای صاحب قهر و غلبه گشایش؛ ای رحم کننده گشایش؛ ای برتری دهنده گشایش؛یا مُتَرَحِّمُ اَلْفَرَجَ؛ یا قاصِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُکْرِمُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُعَلِّمُ

ای ترحّم کننده گشایش؛ ای درهم شکننده گشایش؛ ای گرامی دارنده گشایش؛ ای آموزنده

اَلْفَرَجَ؛ یا مُصْطَفی اَلْفَرَجَ؛ یا مُزَکّی اَلْفَرَجَ؛ یا وافی اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای برگزیننده گشایش؛ ای پاک کننده گشایش؛ ای وفاکننده گشایش؛

یا کاشِفُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُصَرِّفُ اَلْفَرَجَ؛ یا داعی اَلْفَرَجَ؛ یا مَرْجُوُّ

ای برطرف کننده )اندوه( گشایش؛ ای دگرگون کننده گشایش؛ ای دعوت کننده گشایش؛ ای مایه امید

اَلْفَرَجَ؛ یا مُتَجاوِزُ اَلْفَرَجَ؛ یا فاتِحُ اَلْفَرَجَ؛ یا مَلیکُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای گذشت کننده گشایش؛ ای فتح کننده گشایش؛ ای دارنده هستی گشایش؛

یا مُقَدِّرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُؤَلِّفُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُمَهِّدُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُؤَیِّدُ

ای اندازه گیری کننده گشایش؛ ای گردآورنده گشایش؛ ای آماده کننده گشایش؛ ای تأییدکننده

اَلْفَرَجَ؛ یا شاهِدُ اَلْفَرَجَ؛ یا صادِقُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُصَدِّقُ اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای گواه گشایش؛ ای راستگو گشایش؛ ای تصدیق کننده گشایش؛

یا مُدْرِکُ اَلْفَرَجَ؛ یا سابِقُ اَلْفَرَجَ؛ یا عَوْنُ اَلْفَرَجَ؛ یا لَطیفُ

ای دریابنده گشایش؛ ای سبقت گیرنده گشایش؛ ای یاری دهنده گشایش؛ ای لطف کننده

اَلْفَرَجَ؛ یا رَقیبُ اَلْفَرَجَ؛ یا فاطِرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُفْنی اَلْفَرَجَ؛

گشایش؛ ای مراقب و دیدبان گشایش؛ ای پدیدآورنده )و بروزدهنده استعدادها( گشایش ای از بین برنده گشایش؛

یا مُسَخِّرُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُمَجِّدُ اَلْفَرَجَ؛ یا مَعْبُودُ اَلْفَرَجَ؛ یا مَدْعُوُّ

ای تسخیرکننده گشایش؛ ای شکوهمندکننده گشایش؛ ای پرستش شده گشایش؛ ای خوانده شده

اَلْفَرَجَ؛ یا مَرْهُوبُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُسْتَعانُ اَلْفَرَجَ؛ یا مُلْتَجِئُ اَلْفَرَجَ

؛گشایش؛ ای ترسناک گشایش؛ ای یاری رسان گشایش؛ ای پناه دهنده گشایش

؛یا کَهْفُ اَلْفَرَجَ؛ یا عُدَّةُ اَلْفَرَجَ؛ یا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکْرامِ. أَللَّهُمّ

ای پناهگاه گشایش؛ ای سرمایه و ساز و برگ گشایش؛ ای صاحب بزرگی و بزرگواری. خداوندا؛

ص: 201

بِحَقِّ هذِهِ الْأَسْمآءِ الْحُسْنی

به حقّ این نام های نیکو

وَالْکَلِماتِ الْعُلْیا

و کلمات بلندمرتبه

وَبِحَقِّ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

و به حقّ )سوره توحید( «بنام خداوند بخشنده مهربان

قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ

بگو او خداوندی است یکتا

اَللَّهُ الصَّمَدُ

خداوند بی نیاز است

لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ

تولّد نیافته و از او چیزی متولّد نشده

وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ»(1)

و هیچ کس شبیه او نمی باشد»

أَهْلِکْ عَدُوَّ مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ.

دشمن محمّد و آل محمّد را به هلاکت برسان و نابود کن

أَللَّهُمَّ إِنْ کانَ فُلانٌ عَدُوَّ اللَّهِ

خداوندا؛ اگر فلانی دشمن خدا

وَعَدُوَّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَالِهِ وَأَهْلِ بَیْتِهِ وَذُرِّیَّتِهِ وَشیعَتِهِ

و دشمن رسول خدا - که درود خدا بر او و آل او باد - و )دشمن( اهل بیت آن حضرت و فرزندان و شیعیانش باشد

جَحَدَ حَقّاً

حقّی را انکار کرده

وَادَّعی باطِلاً

و باطلی را ادّعا نموده است

فَأَنْزِلْ عَلَیْهِ حُسْباناً مِنَ السَّمآءِ وَعَذاباً عاجِلاً

بر او صاعقه ای از آسمان و عذابی فوری نازل گردان

امینَ امینَ امینَ رَبَّ الْعالَمینَ

اجابت کن اجابت کن اجابت کن پروردگار جهانیان

وَأَمانَ الْخآئِفینَ

و ایمنی بخش بیمناکان

أَدْرِکْنا فی هذِهِ الْحاجَةِ

ما را در مورد این حاجت دریاب

وَأَغِثْنا یا إِلهی بِحَقِّ مَلآئِکَتِکَ الْمُقَرَّبینَ

و به فریاد ما برس ای خدای من؛ به حقّ فرشتگان مقرّبت

وَأَنْبِیآئِکَ الْمُرْسَلینَ الْمُطَهَّرینَ

و پیامبران فرستاده شده پاکت

وَبِشَفاعَةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَالِهِ.

و به شفاعت پیامبرت )حضرت( محمّد که درود خدا بر او و آل او باد.

أَللَّهُمّ إِنّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَالِهِ

خداوندا؛من به واسطه پیامبرت )حضرت( محمّد - که درود خدا بر او و آل او باد - به سوی تو توجّه پیدا می کنم

یا أَبَا الْقاسِمِ یا رَسُولَ اللَّهِ

ای ابوالقاسم؛ای رسول خدا؛

یا إِمامَ الرَّحْمَةِ

ای پیشوای رحمت؛

إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده .

ص: 202

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبَا اباالْحَسَنِ یا عَلِیَّ بْنَ أَبی طالِبٍ یا أَمیرَالْمُؤْمِنینَ

ای ابا الحسن ای علیّ بن ابی طالب؛ ای امیر مؤمنان؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خداوند بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا فاطِمَةُ الزَّهْرآءُ

ای فاطمه زهرا؛

یا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ

ای دختر رسول خدا؛

یا سَیِّدَتَنا وَمَوْلاتَنا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکِ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و مولای ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکِ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکِ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکِ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهَةً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعی لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا مُحَمَّدٍ

ای ابا محمّد؛

یا حَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ

ای حسن بن علی؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای زاده رسول خدا

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا عَبْدِاللَّهِ

ای ابا عبداللَّه؛

ص: 203

یا حُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ

ای حسین بن علی؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبَا الْحَسَنِ

ای ابا الحسن؛

یا عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ

ای علیّ بن حسین؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا جَعْفَرٍ

ای ابا جعفر؛

یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ

ای محمّد بن علی؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش یاحاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا عَبْدِاللَّهِ

ای اباعبداللَّه؛

یا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ

ای جعفر بن محمّد؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

ص: 204

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

توسّل جسته و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

و پیشاپیش حاجت های مان حاجاتِنا مقدّم داشته ایم

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

ای آبرومند نزد خدا؛ برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا إِبْراهیمَ یا مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ

ای ابا ابراهیم؛ای موسی بن جعفر؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ی آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

ابرای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا الْحَسَنِ

ای اباالحسن؛

یا عَلِیَّ بْنَ مُوسی یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای علیّ بن موسی؛ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا جَعْفَرٍ

ای ابا جعفر؛

یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ

ای محمّد بن علی؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

ص: 205

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا اباالْحَسَنِ

ای اباالحسن؛

یا عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ

ای علیّ بن محمّد؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو بسوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا أَبا مُحَمَّدٍ

ای ابا محمّد؛

یا حَسَنَ بْنَ بن عَلِیٍّ

ای حسن علی؛

یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ

ای فرزند رسول خدا؛

یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای حجت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ما به واسطه تو به سوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

یا وَصِیَّ الْحَسَنِ وَالْخَلَفَ الصَّالِحَ

ای وصیّ امام حسن و جانشین شایسته او؛

یَابْنَ رَسُولِ یا حُجَّةَ اللَّهِ عَلی خَلْقِهِ

ای فرزند رسول اللَّهِ خدا؛ ای حجّت خدا بر آفریدگانش؛

یا سَیِّدَنا وَمَوْلانا إِنَّا تَوَجَّهْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

ای سرور و سالار ما؛ ما به واسطه تو بسوی خدا روی آورده

وَتَوَسَّلْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و به وسیله تو به درگاه خدا توسّل جسته

وَاسْتَشْفَعْنا بِکَ إِلَی اللَّهِ

و تو را شفیع خود گردانیده

ص: 206

وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَیْ حاجاتِنا

و پیشاپیش حاجت های مان مقدّم داشته ایم

یا وَجیهاً عِنْدَ اللَّهِ

ای آبرومند نزد خدا؛

إِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللَّهِ.

برای ما نزد خداوند شفاعت کن.

أَللَّهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

خداوندا؛بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَاکْشِفْ عَنَّا کُلَّ هَمٍّ

و از ما هر اندوهی را برطرف کن

وَفَرِّجْ عَنَّا کُلَّ غَمٍّ

و هر غمی را دور کن

وَاقْضِ لَنا کُلَّ حاجَةٍ مِنْ حَوآئِجِ الدُّنْیا وَالْاخِرَةِ.

و برای ما هر حاجتی از حاجت های دنیا و آخرت را برآورده ساز.

أَللَّهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

خداوندا؛بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَأَعِذْنا مِنْ شَرِّ جَمیعِ ما خَلَقْتَ.

و ما را از شرّ و بدی آنچه آفریده ای پناه بده.

أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

خداوندا؛ بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَأَلْبِسْنا دِرْعَکَ الْحَصینَةَ

و زره محکمت را بر ما بپوشان

وَقِنا شَرَّ جَمیعِ خَلْقِکَ.

و ما را از شرّ و بدی تمام آفریدگانت محفوظ بدار.

أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

خداوندا؛ بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَاحْفَظْ غُرْبَتَنا

دوری و بیگانگی ما را )از غیر خودت( حفظ کن

وَاسْتُرْ عَوْرَتَنا

و زشتی های ما را بپوشان

وَامِنْ رَوْعَتَنا

و ترس و وحشت ما را ایمنی بخش

وَاکْفِنا مَنْ بَغیو عَلَیْنا

و از ستم آنانکه بر ما گردنکشی می کنند و دست دراز می نمایند کفایت کن

وَانْصُرْنا عَلی مَنْ ظَلَمَنا

و ما را بر کسانی که به ما ظلم می کنند یاری فرما

وَأَعِذْنا مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ

و از شیطان رانده شده

وَمِنْ جَوْرِ السُّلْطانِ

و ستم سلطان

وَمِنْ شَرِّ کُلِّ ذی شَرٍّ.

و شرّ و آزار هر بدی کننده ای پناه بده.

أَللَّهُمَّ اجْعَلْنا فی سِتْرِکَ وَفی حِفْظِکَ

خداوندا؛ ما را در پوشش خودت و در حفظ

وَفی کَنَفِکَ وَفی حِرْزِکَ وَفی عِیاذِکَ

و حمایت و حراست و پناه

وَفی عِزِّکَ وَفی مَنْعِکَ

و عزّت و بازدارندگیت قرار بده

عَزَّ جارُکَ وَجَلَّ ثَنآؤُکَ

آنکه در جوار تو باشد عزیز است و مدح و ثنای تو بلندمرتبه است

وَامْتَنَعَ عآئِذُکَ

و پناهنده ات در دسترس دشمن نیست

وَلا إِلهَ غَیْرُکَ

و معبودی غیر تو نباشد

تَوَکَّلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذی لایَمُوتُ

بر خداوند زنده ای که نمی میرد توکّل کردم

ص: 207

وَالْحَمْدُ للَّهِِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً

و حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که فرزندی نگرفته

وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ

و برای او شریکی در فرمانروائی نیست و سرپرستی از روی خواری و ناتوانی ندارد

وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً

و او را به بزرگی یاد می کنم

وَسُبْحانَ اللَّهِ بُکْرَةً وَأَصیلاً

و هر صبحگاه و شامگاه خدا را تسبیح می گویم

وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ

و هیچ قدرت و نیرویی جز به سبب خداوند بلندمرتبه بزرگ نیست

وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ محمّدوَالِهِ أَجْمَعینَ.

و درود خدا بر و همه آل او باد. خداوندا؛

أَللَّهُمَّ کُفَّ عَنْ عَبْدِکَ الضَّعیفِ فُلانِ بْنِ فُلانٍ شَرَّ فُلانِ بْنِ فُلانٍ

از فلانی پسر فلانی بنده ضعیفت شرّ و آزار فلانی پسر فلانی را باز بدار

وَذُبَّ عَنْهُ کَیْدَهُ وَمَکْرَهُ وَغآئِلَتَهُ وَبَطْشَهُ وَحیلَتَهُ وَغَمْزَهُ

و از او فکر و نیرنگ و بدی و چیرگی و حیله و فریب و بدگوئی او را دور کن

وَطُمَّهُ بِالْعَذابِ طَمّاً

و او را به شدّت غرق عذاب و سختی گردان

وَقُمَّهُ بِالْبَلآءِ قَمّاً

و بلای فراگیرت را بر او مسلّط ساز

وَأَبِحْ حَریمَهُ

و حریم و را که جز بر اهلش روا نیست بر همگان مباح کن

وَارْمِهِ بِیَوْمٍ لا مَعادَ لَهُ

و به روزی بینداز که بازگشتی برایش نباشد

وَبِساعَةٍ لا مَرَدَّ لَها

و به ساعتی که راه رهایی برایش نباشد

إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ.

که تو بر هر چیز توانایی.

أَللَّهُمَّ بِحَقِّ الْأَئِمَّةِ الْمَعْصُومینَ

خداوندا؛ به حقّ امامان پاک و معصوم

وَبِحَقِّ حُرْمَتِهِمْ لَدَیْکَ

و به حرمتی که در پیشگاه تو

وَمَنْزِلَتِهِمْ عِنْدَکَ

و جایگاه و مرتبه ای که نزد تو دارند

أَهْلِکْهُ هَلاکاً عاجِلاً غَیْرَ اجِلٍ

او را فوری و بدون تأخیر به هلاکت برسان

وَخُذْهُ أَخْذَ عَزیزٍ مُقْتَدِرٍ

و مجازات کن مجازات کردن شخص نیرومند بااقتدار

بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

به مهربانیت ای مهربانتر از همه مهربان ها.

أَللَّهُمَّ بِحَقِّکَ الْعَظیمِ وَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

خداوندا؛ به حقّ بزرگ و به حقّ محمّد و آل محمّد

وَبِحَقِّ أَنْبِیآءِکَ وَرُسُلِکَ و والایت

و به حقّ پیامبران و رسولانت

وَبِحَقِّ هؤُلآءِ الْأَئِمَّةِ الْمَعْصُومینَ

و به حقّ امامان پاک و معصوم

وَبِحَقِّ عِبادِکَ الصَّالِحینَ

و به حقّ بندگان شایسته ات

ص: 208

وَبِحَقِّ مَنْ ناداکَ وَناجاکَ

و به حقّ آنانکه تو را صدا بزنند و با تو نجوا کنند

وَدَعاکَ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ

و در خشکی و دریا تو را بخوانند

صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ

بر محمّد و آل محمّد درود فرست

وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ

و در فرج ایشان شتاب کن

وَتَفَضَّلْ عَلی فُقَرآءِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالْغِنی وَالْبَرَکَةِ

و بر مردان و زنان مؤمن فقیر به توانگری و برکت لطف کن

وَعَلی مَرْضَی الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالشِّفآءِ وَالْعافِیَةِ

و بر مردان و زنان مؤمن مریض شفا مرحمت کن و عافیت بده

وَعَلی مَوْتَی الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ

و بر مردان و زنان مؤمن که از دنیا رفته اند آمرزش و رحمت ارزانی بدار

وَعَلی غُرَبآءِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالرَّدِّ إِلی أَوْطانِهِمْ سالِمینَ غانِمینَ

و بر مردان و زنان مؤمن غریب به بازگشت ایشان با سلامتی و بهره مندی به وطن هایشان عنایت فرما

وَعَلی والِدَیْنا وَأَزْواجِنا وَذُرِّیَّاتِنا وَأَهْلِ حُزانَتِنا بِالْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ

و بر پدران و مادران و همسران و فرزندان و آنانکه به ما مربوطند با رهایی ایشان از آتش و کامیابی به بهشت کرم کن

وَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا

و احسان فرما در کار ما فرج و گشایشی عنایت کن

فَرَجاً وَمَخْرَجاً وَارْزُقْنا رِزْقاً حَلالاً طَیِّباً مِنْ حَیْثُ نَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لانَحْتَسِبُ

و به ما روزی حلال پاک از جایی که گمان داریم و از آنجا که گمان نداریم روزی گردان

وَاخْتِمْ لَنا بِخَیْرٍ

و عاقبت و سرانجام کار ما را به خیر گردان

وأَصْلِحْ لَنا شَأْنَنا

و شئُون ما را اصلاح کن

وَأَعِنَّا ولِدینِنا وَدُنْیانا

برای دین و دنیا ما را کمک کن

وَاقْضِ حَوآئِجَنا کُلَّها مِنْ اُمُورِ الدُّنْیا وَالْاخِرَةِ

و همه حاجت های دنیوی و اخروی ما را

مِمَّا لَکَ فیهِ رِضًی وَلَنا فیهِ صَلاحٌ

که خشنودی تو و مصلحت ما در آن است برآورده ساز

وَأَغِثْنا وَأَدْرِکْنا

و به فریاد ما برس و ما را دریاب

وَارْزُقْنا حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ وَزِیارَةَ النَّبِیِّ وَالْأَئِمَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ

و خانه محترم خودت و زیارت پیامبر و ائمّه طاهرین را - که سلام و درود بر آنان باد -

ص: 209

فی حجّ عامِنا هذا وَفی کُلِّ عامٍ

در همین امسال و در هر سالی روزی ما گردان

وَاجْعَلْنا فی طاعَتِکَ مُجِدّینَ

و ما را در اطاعت خود کوشا

وَفی خِدْمَتِکَ راغِبینَ

و در خدمت خود مشتاق قرار بده

وَقِنا بِفَضْلِ رَحْمَتِکَ عَذابَ الْفَقْرِ وَالْقَبْرِ وَالنَّارِ وَسَکَراتِ الْمَوْتِ

و به فضل رحمتت از سختی فقر و عذاب قبر و آتش و سختی جان کندن

وَأَهْوالِ یَوْمِ الْقِیامَةِ

و وحشت های روز قیامت ما را حفظ کن

یا أَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

ای مهربانترین مهربانان

سپس سجده شکر نموده و در آن حاجت خود را بخواهد که ان شاء اللَّه برآورده می شود.(1)

دعا پس از نماز در مقام جبرئیل

وَتَضَرُّعاً وَتَمَلُّقاً

و زاری و فروتنی

وَقآئِماً وَقاعِداً

و در حال ایستاده و نشسته

وَراکِعاً وَساجِداً

و رکوع و سجده

وَراکِباً وَماشِیاً

و سواره و پیاده

وَذاهِباً وَجآئِیاً

و رفتن و آمدن

وَفی کُلِّ حالاتی

و در همه حالاتم می خوانم

وَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ

و از تو می خواهم که بر محمّد و آل محمّد درود فرستی

وَأَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَکَذا.(1)

و با من «چنین و چنان» کنی.

همان گونه که می توانیم برای خود زیارت بخوانیم می توانیم به نیابت از افراددیگر یا فرد معیّن نیز زیارت کنیم یا اصل زیارت را به نیابت از دیگری انجام دهیم.

دستور نماز این گونه زیارت ها را در «بخش نمازها» بیان کردیم و اکنون دعاهایی که پس از نماز آن ها خوانده می شود بیان می کنیم:

لِأَنَّهُ لایَنْبَغِی الصَّلاةُ وَالرُّکُوعُ وَالسُّجُودُ إِلّا لَکَ

زیرا نماز و رکوع و سجود جز برای تو سزاوار نیست.

. أَللَّهُمَّ وَقَدْ جَعَلْتُ ثَوابَ سَلامی وَزِیارَتی وَصَلاتی هاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّةً مِنّی إِلی فُلانِ بْنِ فُلانٍ

خداوندا؛ ثواب سلام و زیارت و این دو رکعت نمازم را هدیه کردم به فلانی فرزند فلانی

فَتَقَبَّلْ ذلِکَ مِنّی وَمِنْهُ

آن را از من و از او بپذیر

وَأْجُرْنی عَلَیْهِ

و مرا بر آن پاداش ده

إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدیرٌ.(1)

که تو بر هر چیز توانا هستی.