امیرالمومنین علیه السلام در کلام حضرت سیدالشهدا علیه السلام

اهداء :

به وجود مقدّس حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)

و فرزند گرامیشان

سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام)

ص: 4

فهرست

مقدمه. 7

مبارزات حضرت حسین بن علی(علیهما السلام) قبل از دوران امامت 9

در جبهه های نبرد با ناکثین و قاسطین.. 9

دوران امامت امام حسین(علیه السلام) 10

1: دشنام به امیرالمؤمنین(علیه السلام). 12

2 : پنهان ساختن فضائل اهل بیت(علیهم السلام) 14

3: پرهیز از یاد کردن امام. 14

4 : برخورد با شیعیان. 15

5 : از بین بردن نیروهای متفکر. 16

الف: حُجر بن عُدی.. 16

یادداشت امام حسین(علیه السلام)(علیه

السلام) 16

ب: عمرو بن حمق خزاعی.. 17

ج: حضرمی و یارانش... 18

اعتراض امام حسین(علیه السلام) 18

6: ویران کردن خانه های شیعیان. 19

7: محروم کردن شیعیان از بیت المال. 19

8: بیعت با یزید (مخالفت با ولیعهدی یزید). 19

9: ضبط اموال مردم (بیت المال). 20

امام حسین(علیه السلام)(علیه

السلام) با معاویه بیعت نکرد. 21

سخنی با معاویه. 21

مبارزه امام حسین(علیه السلام)با مروان فرماندار معاویه در حجاز 22

ص: 5

مقدمه

امام حسین(علیه السلام) مدت شش سال از دوران کودکی خود را در زمان جد بزرگوارش سپری کرد و پس از شهادت آن بزرگوار، مدت سی سال در کنار پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین(علیه السلام) زندگی کرد و در حوادث مهم دوران خلافت ایشان به صورت فعال شرکت داشت. پس از شهادت امیرالمؤمنین(علیه السلام) (در سال 40هجری) مدت ده سالدر صحنه سیاسی و اجتماعی در کنار برادر بزرگ خود امام حسن(علیه السلام) قرار داشت و پس از شهادت برادر بزرگوارش (در سال 50 هجری) به مدت ده سال، در اوج قدرت معاویه بن ابی سفیان، بارها با وی پنجه در افکند و پس از مرگ وی نیز در برابر حکومت پسرش یزید قیام کرد و در محرم سال 61 هجری در سرزمین کربلا به شهادت رسید. در این مقاله که به مناسبت یکهزار و چهارصدمین سال شهادت مولیالکونین، ابوالحسنین ، سیدالعرب و العجم، امیرالمؤمنین(علیه السلام) ، پیرامون مبارزات و دفاعیات حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) از پدر بزرگواراشان مطالبی که در تاریخ آمده است تا آنجا که ما توانستیم و بررسی کردیم را میآوریم باشد که مورد قبول حضرت علی(علیه السلام) واقع گردد .

ص: 7

مبارزات حضرت حسین بن علی(علیهما السلام) قبل از دوران امامت

حضرت امام حسین(علیه السلام) از دوران نوجوانی که شاهد انحراف دستگاه حکومت اسلامی از مسیر اصلی خود بود، از موضعگیری های سیاسی پدر خود پیروی و حمایت می کرد، چنانکه در زمان خلافت عمر بن خطاب، روزی وارد مسجد شد و دید عمر بر فراز منبر نشسته است، بادیدن این صحنه، بالای منبر رفت و به عمر گفت: از منبر پدرم پایین بیا و بالای منبر پدرت برو!

عمر که قافیه را باخته بود، گفت: پدرم منبر نداشت! آنگاه او را در کنار خود نشانید، و پس از آنکه از منبر پایین آمد، او را به منزل خود برد و پرسید: این سخن را چه کسی به تو یاد داده است؟

حضرت پاسخ داد: هیچ کس!(1)

دوران امامت امام حسین(علیه السلام)

1: دشنام به امیرالمؤمنین(علیه السلام)

معاویه در دشمنی نسبت به حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) پیش رفت و دشنام و لعن آن حضرت را در مجالس عام و خاص، اعلامنمود و به همه عمّال و والیانش دستور داد تا ناسزاگویی آن حضرت را در میان مردم انتشار دهند، دشنام به امام (علیه السلام) در همه مناطق جهان اسلام سرایت یافت.

ص: 12

2: پنهان ساختن فضائل اهل بیت (علیهما السلام)

معاویه با همه توانایی هایش تلاش کرد تا فضائل اهل بیت(علیهم السلام) را پنهان سازد و بزرگواری های آنان را از دید مسلمین دور سازد و از انتشار آنچه از پیامبر(صلی الله علیه و آله) در فضیلت آنها وارد شده بود ممانعت به عمل آورد.(1)

4: برخورد با شیعیان

شیعیان در زمان معاویه در همه مناطق به طور رسمی مورد ستم واقع شدند و با شدت و خشونت فراوان رو به رو گشتند؛ زیرا معاویه، با قساوت از آنان انتقامی سخت گرفت و مرکز حکومتش را بر اجساد قربانیان آنان به پیش راند. چنانچه امام باقر(علیه السلام) نمونههای هولناکی از ستم امویان نسبت به شیعیان اهل بیت (علیهم السلام) را بیان کرده و می فرمایند:شیعیان ما در هر شهری کشته میشوند و دستها و پاهای آنان تنها به ظن و گمان بریده میشد، هر کس به دوستی و پیروی از ما یاد میشد، به زندان میافتاد و یا دارائیش غارت میشد و یا خانهاش ویران میگشت.(2)

ص: 15

5: از بین بردن نیروهای متفکر

ب: عمرو بن حمق خزاعی

امام حسین (علیه السلام) هنگام شنیدن خبر کشته شدن عمرو، به شدت متأثر گردید و یادداشتی برای معاویه فرستاد که در آن، جنایات وی را بر شمرد و ظلم و ستمی که امت در روزگار وی متحمل میشود را متذکر شد. در آن یادداشت در خصوص عمرو آمده بود:«آیا تو قاتل عمرو بن حمق، یار رسول خدا آن عبد صالحی که عبادت او را نحیف ساخته، بدنش را رنجور گشته و رنگش زرد شده بود، نیستی، بعد از آنکه به او امان داده و از عهد و پیمانهای خدا آن قدر به وی گفته بودی که اگر به پرندهای میگفتی، از بالای کوه به

ص: 17

ج: حضرمی و یارانش

6: ویران کردن خانههای شیعیان

9: ضبط اموال مردم (بیت المال)

کاروانی که از یمن که حامل مقداری از بیت المال بود، از طریق مدینه، رهسپار دمشق بود. امام حسین(علیه السلام) با اطلاع از این موضوع ، آن را ضبط کرد و در میان مستمندان بنی هاشم و دیگران تقسیم کرد و نامهای بدین شرح به معاویه نوشت:

«کاروانی از یمن از اینجا عبور می کرد که حامل اموال و پارچهها و عطریاتی برای تو بود تا آنها را به خزانۀ دمشق سرازیر کنی و به خویشانت که تاکنون شکمها و جیبهای خود را از بیت المال پرکردهاند،ببخشی، من نیاز به آن اموال داشتم، و آنها را ضبط کردم، و السلام»! معاویه از این اقدام سخت ناراحت شد و نامۀ تندی به امام نوشت.(2)

بی شک این اقدام امام حسین (علیه السلام) یک گام آشکار در جهت نامشروع معرفی نمودن حکومت معاویه و مخالفت صریح با وی به

ص: 20

امام حسین(علیه السلام) با معاویه بیعت نکرد

ابن شهر آشوب روایت نموده: ... (بعد از صلح امام حسن(علیه السلام)) معاویه از امام حسین(علیه السلام) خواست تا با او بیعت کند. امام حسن(علیه السلام) فرمود : ای معاویه! حسین را مجبور نکن او هرگز بیعت نکند مگر آنکه کشته شود و هرگز کشته نشود مگر آنکه خاندانش کشته شوند و خاندانش کشته نشوند مگر آنکه شامیان کشته شوند.(1)

مبارزه امام حسین (علیه السلام) با مروان فرماندار معاویه در حجاز

ابن جوزی میگوید: محمد بن اسحاق گفته است: مروان بن حکم که فرماندار بود کسی را نزد امام حسن (و امام حسین(علیهما السلام)) فرستاد به او پیام دهد: مروان میگوید: پدر تو کسی است که در جامعه تفرقه انداخت و عثمان را کشت و علما و زهاد (خوارج)را نابود کرد.... امام حسین (علیه السلام) به نامه رسان فرمودند به مروان بگو: ای فرزند زن بدکاره که در بازار (ذی المجاز) مردم را به خود فرا میخواند و در بازار عکاظ ، دارای پرچم (فاحشه گری) بود! ای فرزند آن مرد تبعیدی و نفرین شدۀ رسول خدا(صلی الله علیه و آله)(2) اکنون خود و مادر و پدرت را بشناس.(3)

ص: 22

سخنرانی کوبنده و افشاگرانه در کنگره عظیم حج و بیان فضائل حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)

سلیم بن قیس میگوید: (معاویه پس از احتجاج ابن عباس با او ) از این تاریخ تصمیم گرفت فشار خود را بر شیعیان علی تشدید کند و آنان را بیش از پیش مورد شکنجه و آزار قرار دهد تا آنجا که مطئن شود نامی از اهل بیت و کسی از پیروان آنان باقی نمانده است و در این گیر و دار مصیبت و گرفتاری اهل کوفه بیش از دیگران بود ؛ زیرا شیعیان علی(علیه السلام) در کوفه بیش از سایر نقاط بودند و طبعاًفشار پسر ابوسفیان به این شهر بیش از نقاط دیگر بود ؛ لذا فرمانداری و حکومت کوفه را به زیاد بن سمیّه محوّل نمود و بصره را ضمیمۀ آن ساخت. زیاد هم در مقابل این محبت معاویه و لطف فوق العادۀ پسر ابوسفیان، در از بین بردن شیعیان کوتاهی روا نداشت و از هر گوشه و کنار و از زیر هر سنگ و کلوخی شیعیان علی(علیه السلام) را پیدا کرد به قتل رسانید، و در دل شیعان علی(علیه السلام) ترس و وحشت عجیبی ایجاد کرد. دست و پای آنان را قطع می کرد و چشمانشان را از کاسۀ سر بیرون میآورد. در نتیجۀ این جنایات، شیعیان علی از عراق فرار کردند و به نقاط دوردست پناهنده شدند و عقیدۀ خود را از مردم مخفی نمودند. خلاصه در کوفه از شیعیان معروف و سرشناس کسی باقی نماند.

ص: 23

بخش نامه های معاویه

سلیم بن قیس میگوید: پسر ابوسفیان به فرماندارانش دستور داد که شهادت شیعیان علی(علیه السلام) و خاندانش را قبول نکنند و مراقب باشد که اگر در محیط شان از شیعیان و طرفداران عثمان و خاندانش و از کسانی که فضایل و مناقب عثمان را نقل میکنند کسانی پیدا میشوند، در مجالس رسمی مورد احترام قرار بدهند و دراعزاز و اکرام آنان کوتاهی نکنند و آنچه از مناقب عثمان نقل می شود با مشخصات کامل ناقل آن حدیث به دربار معاویه در شام گزارش شود. فرمانداران طبق این دستور عمل نمودند و دربارۀ هر کسی که جملهای در فضیلت عثمان نقل مینمود پروندهای تشکیل دادند و حقوق و مزایایی معین نمودند و این رویه سبب گردید که دربارۀ عثمان مطالب زیادی نقل گردید؛ زیرا ناقلان اینگونه حدیثها از جایزهها و عطیه های مخصوص معاویه برخوردار میشدند! در اثر این بذل و بخشش معاویه و تشویق حکام وی، جعل حدیث در تمام شهرهای اسلامی شیوع یافت و هر شخصی مبغوض و مطرود که نزد یکی از عمال و استانداران معاویه حدیث و فضیلتی دربارۀ عثمان نقل مینمود بدون چون و چرا مقبول واقع می شد و اسم او در دفتر عطایا به ثبت میرسید و شفاعت او دربارۀ دیگران رد نمیشد.

ص: 24

ایراد خطبه در منی توسط امام حسین (علیه السلام)

1: حدیث مواخاة

شما را به خدا آیا میدانید وقتی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در میان صحابه و یارانش پیمان «اخوت» میبست برای اخوت خویش، علی(علیه السلام) را انتخاب کند؟

گفتند: اللهم نعم. خدایا تو را گواه میگیریم که درست است.

3: حديث غدير

قَالَ أنْشُدُكُمُ اللَّهَ أ تَعْلَمُونَ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَصَبَهُ يَوْمَ غَدِيرِخُمٍ فَنَادَى لَهُ بِالْوَلَايَةِ وَ قَالَ لِيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ .

شما را به خدا ! آیا میدانید که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) علی(علیه السلام) را در غدیر خم به مقام ولایت نصب کرد، سپس دستور داد که این جریان را حاضران به غائبان برسانند؟

گفتند: اللهم نعم. خدایا تو را گواه می گیریم که درست است.

ص: 30

4: حدیث منزلت

قَالَ أنْشُدُكُمُ اللَّهَ أَ تَعْلَمُونَ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ لَهُ فِي غَزْوَةِ تَبُوكَ أنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى وَ أنْتَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِي قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ .

شما را به خدا آیا میدانید که سول خدا (صلی الله علیه و آله) به هنگام حرکت به سوی «جنگ تبوک» به علی(علیه السلام) فرمود: ای علی! تو نسبت به من همانند هارون نسبت به موسی هستی. و همچنین فرمود: تو پس از من ولی و سرپرست همه مؤمنانی؟

گفتند: اللهم نعم؛ خدایا تو را گواه میگیریم که درست است.

6: حديث لواى خيبر

قَالَ أنْشُدُكُمُ اللَّهَ أَ تَعْلَمُونَ أنَّهُ دَفَعَ إِلَيْهِ اللِّوَاءَ يَوْمَ خَيْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَأدْفَعُهُ إِلَى رَجُلٍ يُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ يُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ كَرَّارٌ غَيْرُ فَرَّارٍ يَفْتَحُهَا اللَّهُ عَلَى يَدَيْهِ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ .

فرمود: شما را به خدا قسم مى دهم، آيا مى دانيد كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) در روز خيبر علم را به او سپرد و فرمود: «آن را به دست كسى خواهم سپرد كه خدا و رسولش او را دوست دارند واو خدا و رسولش را دوست دارد. پشت سر هم حمله مى كند و فرار نمى كند، و خداوند خيبر را به دست او فتح مى كند».

گفتند: آرى به خدا قسم.

8: على (علیه السلام) صاحب اختيار هر مؤمن

قَالَ أ تَعْلَمُونَ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَضَى بَيْنَهُ وَ بَيْنَ جَعْفَرٍ وَ زَيْدٍ فَقَالَ لَهُ يَا عَلِيُّ أَنْتَ مِنِّي وَ أنَامِنْكَ وَ أنْتَ وَلِيُّ كُلِّ مُؤْمِنٍ [وَ مُؤْمِنَةٍ] بَعْدِي قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ .

فرمود: آيا مى دانيد كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) بين او و جعفر و زيد قضاوت كرد و فرمود: «يا على! تو از من و من از توام. و تو صاحب اختيار هر مرد و زن مؤمنى بعد از من هستى».

گفتند: آرى به خدا قسم.

10: على(علیه السلام) بهترين اهل بيت علیهم السلام :

قَالَ أ تَعْلَمُونَ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَضَّلَهُ عَلَى جَعْفَرٍ وَ حَمْزَةَ حِينَ قَالَ لِفَاطِمَةَ (علیهما السلام) زَوَّجْتُكِ خَيْرَ أهْلِ بَيْتِي أقْدَمَهُمْ سِلْماً وَ أعْظَمَهُمْ حِلْماً وَ أكْثَرَهُمْ عِلْماً قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ.

فرمود: آيا مى دانيد كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) او را بر جعفر و حمزه فضيلت داد آن هنگام كه به فاطمه (علیها السلام) فرمود : « تو را به بهترين اهل بيتم و مقدّم ترين آنان در اسلام و بالاترين آنان در حلم و بيشترين آنها در علم تزويج نمودم»؟

گفتند: آرى به خدا قسم.

12: غسل پيامبر(صلی الله علیه و آله) به دست علىّ (علیه السلام)

قَالَ أ تَعْلَمُونَ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أمَرَهُ بِغُسْلِهِ وَ أخْبَرَهُ أنَّ جَبْرَئِيلَ يُعِينُهُ عَلَيْهِ قَالُوا اللَّهُمَّ نَعَمْ .

فرمود: آيا مى دانيد كه پيامبر (صلی الله علیه و آله) او را دستور به غسلش داد و به او خبر داد كه جبرئيل او را در غسل كمك مى كند؟ گفتند: آرى به خدا قسم.

14: آيات و احاديث مربوط به اهل بيت (علیهم السلام)

فَلَمْ يَدَعْ شَيْئاً أنْزَلَهُ اللَّهُ فِي عَلِيِّ بْنِ أبِي طَالِبٍ (علیهما السلام) خَاصَّةً وَ فِي أهْلِ بَيْتِهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ لا عَلَى لِسَانِ نَبِيِّهِ (صلی الله علیه و آله) إِلَّا نَاشَدَهُمْ فِيهِ فَيَقُولُ الصَّحَابَةُ اللَّهُمَّ نَعَمْ قَدْ سَمِعْنَا وَ يَقُولُ التَّابِعِيُّ اللَّهُمَّ قَدْ حَدَّثَنِيهِ مَنْ أَثِقُ بِهِ فُلانٌ وَ فُلان.

سلیم بن قیس میکوید: حسین بن علی(علیهما السلام) غیر از اینها فضائل زیادی را که دربارۀ علی و اهل بیت او (علیهما السلام) در قرآن نازل گردیده و یا از زبان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شنیده شده بود بر شمرد و از حضار مجلس (آنان که از صحابۀ رسول خدا(صلی الله علیه و آله) بودند) میگفتند: آری. به خدا سوگند! این را شنیدهایم و تابعین (آنانکه شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را ندیده بودند) میگفتند: ما هم این فضیلت را از فلان صحابه مورد وثوق و اعتماد شنیدهایم. حسین بن علی(علیهما السلام) در پایان سخنانش ، دربارۀ فضائل امیرمؤمنان(علیه السلام) فرمود: شما را به خدا بگویید این را هم شنیدهاید که رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس دوستی مرا ادعا کند در

ص: 36

منابع و مآخذ

قرآن کریم

اقبال بالاعمال الحسنه، ابن طاووس، على بن موسى ، ناشر: دفتر تبليغات اسلامى ، قم ، چاپ اول ، 1376 ش .

امام حسین (علیه السلام) وارث انبیاء، مجلسی کوپایی، غلامحسین، ناشر: مؤلف، چاپ اول، 1397ش.

زندگانی حضرت امام حسین(علیه السلام) ، القرشی، باقر شریف، مترجم: محفوظی حسین، نشر: بنیاد معارف اسلامی، قم، مرکز نشر، 1380ش.

سیره پیشوایان ، پیشوایی، مهدی، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، قم، چاپ پانزدهم، پائیز 1382ش.

کتاب سلیم بن قیس، هلالى، سليم بن قيس ، ناشر: الهادى ، قم ، چاپ اول ، 1405 ق .

ص: 38

آثار دیگر مؤلف که به زیور طبع آراسته گردیده

1: رازهای نهفته در شطرنج

2: خورشید مهربانی

3 : تحقیق و پژوهش در کلام مقام معظم رهبری(دام ظله)

4 : فیض ماندگار؛ شرح زندگانی و شاگردان و اساتید آیت الله فیاض (قدس سره)

5 : شمع سوزان خرابه شام. (سید مجید نبوی، مهدی آقابابایی)

6 : ساز و کارهای موفقیت در تبلیغ (سه سخنرانی از مرحوم آیت الله حاج سید حسن فقیه امامی (قدس سره))

7 : عبد رحمان، زندگینامه و خاطراتی از سردار شهید عبدالرحمان کرمی

8 : تربیت فرزند از دیدگاه حضرت زهرا (علیها السلام)

9 : نور هفتم (میلاد مبارک امام هفتم (علیه السلام) در ماه ذی الحجه)

10: آسمانی های خاکی، بر اساس زندگی برادران شهید عبدالرحمان و محمدرضا کرمی هرستانی

11: آسمانیهای خاکی، بر اساس زندگی شهید مصطفی نصراصفهانی

12: تحریف تاریخی تحلیلی پیرامون امالمؤمنین حضرت خدیجه کبری (علیها السلام)

13: سخنان ناب بزرگان درباره تحقیق، پژوهش، نگارش و قلم

14: عمل الصالح در بیان ایمان و تقوی (از آثار آیت الله طیب(قدس سره))

ص: 39