ص: 2

سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

نشانه مؤلف فارسی

برای استفاده در رده بندی کتابخانه کنگره

ویراست پنجم

به کوشش:

پوری سلطانی زهره علوی

سازماندهی اطلاعات

ص: 3

فهرستنویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

سرشناسه: سلطانی پوری 1310 -

عنوان و نام پدیدار: نشانه مولف برای استفاده در رده بندی کتابخانه کنگره/ پوری سلطانی

وضعیت ویراست: [ویراست 5]

مشخصات نشر: تهران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران 1391

مشخصات ظاهری: 44ص.

شابک: 4- 333- 446- 964- 978

وضیعیت فهرستنویسی: فيپا

موضوع: رف نویسی

موضوع: الفبائی کردن

شناسه افزوده: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

رده بندی کنگره: 1391 5ن 8س/ 698 Z

رده بندی دیویی 025/428

شماره کتابشناسی ملی 2893820

سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

نشانه مؤلف

به کوشش: پوری سلطانی

ناشر: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

شمارگان :1000 نسخه / چاپ اول 1391

چاپ و صحافی: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

ناظر فنی: نصرت اله امیر آبادی

بها: 2500 تومان

نشانی تهران بزرگراه شهید حقانی (غرب به شرق) بعد از ایستگاه مترو بلوار کتابخانه ملی

تلفن :فروشگاه 81623301- 81623315- 88941946

دورنگار: 88947496

وب گاه : www.nlai.ir

پست الکترونیک انتشارات : Publication@nlai.ir

ص: 4

نشانه مؤلف فارسی

برای استفاده در رده بندی کتابخانه کنگره

ویراست پنجم

ص: 5

ص: 6

ص: 8

ص: 10

را از اثر دیگری که در همان موضوع نوشته شده است بهر نحو شده متمایز کنیم یکی از این وجوه تمایز نام نویسنده است گاه میشود که یک نویسنده در یک موضوع خاص دو یا چند کتاب مینویسد و یا کتاب خود را در سالهای بعد به صورتی دیگر با تجدیدنظر و تعلیقات و اضافاتی مجدداً و یا به کرّات چاپ می.کند هر یک از این چاپها و تجدید نظرها نیز باید به نحوی از یکدیگر متمایز گردند گاه کتابی به یک یا چند زبان ترجمه میشود این ترجمه ها نیز از یکدیگر و از کتاب اصلی باید به نحوی مجزا شوند و حال آنکه موضوع همۀ آنها یکی است. همۀ این کارها را میتوان به وسیلۀ جدول «نشانه مؤلف» انجام داد این است که اطلاق «نشانه مؤلف» به مجموعه این تدابیر کاملاً گویا و صحیح .نیست به همین دلیل است که در زبان انگلیسی نیز اصطلاحات سه گانه زیر وجود دارد

Author Number1 یا Author Mark

2. Cuttering

3. Work Mark

اوّلی همان «نشانۀ مؤلف» است یعنی کتابهای هم موضوع را برحسب شماره ای که معرّف نویسندگان آن است از یکدیگر جدا کنیم دومی «کاتر دادن» میتواند کلمه عام تری محسوب شود. کاتر نام شخصی است که اول بار لزوم مسألۀ تمایز کتب هم موضوع را مطرح و جدولی برای اینکار ابداع کرد(1) به همین دلیل بعدها این عمل بنام او مشهور شد و مجازاً بجای تعیین نشانۀ مؤلف اصطلاح «تعیین کاتر برای کتاب بکار برده شد. هنوز نیز اصطلاحاتی از قبیل «به مؤلف کاتر بدهید»؛ «به عنوان کتاب کاتر بدهید»؛ «اینها را بوسیلهٔ کاتر از هم جدا کنید» و غیره در کتابداری بسیار متداول است(2) چون در این اصطلاح کلمهٔ «مؤلف» وجود ندارد، لذا می توان آن را به مفهوم کلی «نشانه اثر» یعنی آنچه دو اثر مشابه را از هم جدا میکند بکار برد و در واقع گاه بدین منظور نیز بکار میرود سومی همان «نشانۀ اثر» است و میتواند به دو معنی یکی به معنی مجموعه تدابیری که برای تمایز دو اثر مشابه بکار گرفته میشود (شامل نشانه مؤلف به اضافه نشانه عنوان کتاب به اضافهٔ نشانه ها و علائم دیگر در صورتی که دو کتاب هم موضوع هم مولف و هم عنوان داشته باشیم) و یکی به معنی نشانه ای که فقط معرف عنوان کتاب است

ص: 12

بکار برود. مثلاً میتوان گفت بعد از نشانهٔ مؤلف بهتر است نشانه اثر را هم به کتاب اضافه کنیم (یعنی نشانهٔ عنوان کتاب را) اما هر گاه به کتاب فلسفه اخلاق تألیف مرتضی مطهری که شمارهٔ رده آن BP247/8 است نشانۀ مؤلف 6م / نیز اضافه کنیم و پس از آن برای تمایز از کتاب دیگری که همین نویسنده در همین زمینه یعنی BP247/8 نوشته باشد کاتر عنوان بدهیم شماره 8 ف 6م/ BP247/8 به دست می آید. در واقع کل«8ف 6م/» نشانهٔ اثر است، زیرا مجموعاً این اثر را از اثر دیگر جدا می.کند به هر حال برای پرهیز از تداخل در این جزوه نشانه اثر را به مفهوم اخیر یعنی مفهوم عام و کلی آن بکار میبریم و برای معنی اول نشانه عنوان یا کاتر عنوان بکار خواهیم برد. از طرفی بدیهی است که اطلاق «نشانۀ مؤلف» به جدول کتابخانه کنگره و نیز به جدول سه رقمی کاتر - سن برن اصطلاح صحیحی نیست و در واقع اطلاق خاص به عام است. زیرا همانطور که در بالا بدان اشاره شد از این جداول برای نشانۀ مؤلف عنوان مترجم ویرایش و غیره میتوان استفاده کرد

نشانه مؤلف فارسی برای استفاده در رده بندی کتابخانه کنگره برخلاف نشانه مؤلف ،فارسی جدول سه قمی(1) که برای استفاده در رده بندی دیوئی تنظیم ،شده جدول یک رقمی کوچکی است که تمامی آن روی نیم صفحه جای میگیرد این جدول در نهایت سادگی و ایجاز از قابلیت انعطاف بسیار برخوردار است زیرا که شماره ها پیش ساخته نیست و فهرستنویس می تواند با مقایسۀ رف برگه های کتابخانه شمارۀ مناسب مورد نیاز را برگزیند یا بسازد. گرچه این جدول به ظاهر یک رقمی است ولی از آنجا که اعداد اعشاری بحساب میآیند میتوانند بر مبنای نیاز کتابخانه از یک تا چند رقمی پیش بروند در مثالهایی که در صفحات بعد خواهد آمد چگونگی این گسترش را خواهید دید

الف ب پ ت ث/ ج چ ح خ/ د ذ ر ز ژ/ س ش/ ص ض ط ظ ع غ/ ف ق ک گ ل م/ ن و/ ه ی/

2 3 4 5 6 7 8 9

بعد از سایر حروف بی صدا

الف ب پ ت ث/ ج چ ح خ/ د ذ ر ز ژ/ س ش/ ص ض ط ظ/ ع غ ف ق/ ک گ ل م/ ن و ه ی/

2 3 4 5 6 7 8 9

استفاده از این جدول بسیار ساده است بدین ترتیب که حرف اول نام نویسنده را یادداشت کرده و برای حرف دوم آن از سه جدول تعیین شده فوق شماره انتخاب میکنید. مثلاً: آذرخشی= 4آ/. حال اگر نویسنده دیگری بنام آذینفر در همان موضوع کتابی نوشته باشد برای عدم تداخل 49 آ را بر میگزینیم عدد 9 از جدول فوق گرفته شده است و شماره ای است که به «ی» تعلق میگیرد فهرستنویس باید هر بار که نشانه ای را به کتابی میدهد رف برگه های کتابخانه را به دقت بررسی کند تا در یک رده خاص دو کتاب با نشانهٔ مؤلف همسان به وجود نیاید طبیعی است که چون جدول فوق فقط چهارچوب کلّی کار را به دست میدهد نشانهٔ هر نویسنده ای تنها در داخل یک ردۀ خاص ثابت است و لزومی ندارد در همه جا یکسان باشد. مثلاً اگر در رده ای قبلاً «آذرباد» داشته ایم و شماره «4آ» را به آن نویسنده داده ایم و بعداً «آذرخشی» نامی هم در همان رده کتاب نوشته می توان 45 آ را برای او برگزید. بدین ترتیب میبینید که نشانه آذرخشی در یک رده 4آ و در رده ای دیگر 45 آ شده است. اصل بر این است که در کتابخانه هرگز دو کتاب با شمارهٔ بازیابی همسان موجود نباشد.

نمونه های زیر طریقه بکار بردن جدول فوق را روشن میکند

نامهائی که با حروف آ و الف شروع میشوند

آذرخشی 4آ ابرامی 15 الف

آذینفر 49آ ابن سینا 2الف

آق اولی 7آ اختیار 3 الف

آل احمد 78آ اخوان 39 الف

آملی 8آ اسدی 5 الف

آموزگار 88آ اسفراینی 57الف

ص: 14

اصفهانی 6الف ایراندوست 9 الف

اعتصامی 66 الف ایمن 98الف

:توجه

1. همانطور که همواره گوشزد شده ،است نشانهٔ مؤلف باید فقط و فقط در مقایسه تنگاتنگ با رف برگه ها صورت بگیرد در صورت تداخل ممکن است شماره های یک رقمی به دو تا چند رقمی افزایش .بیاید راه مطمئن و ساده برای افزایش این است که برای حرف دوم هم از جدولهای فوق استفاده کنیم مگر اینکه رف برگه تعدیل آن را ایجاب کند.

2. هرگز برای حرف الف «ا» را بکار نبرید زیرا با عدد یک اشتباه میشود به همین دلیل است که در مثالهای فوق از تلفظ حرف استفاده شده همچنین به جای های هوز همواره «ه» بکار ،ببرید زیرا «ه» با عدد پنج قابل اشتباه است.

نامهائی که با حرفم شروع میشوند

ماسه هانری 2م مطهری 6م

مجلسی 3 م مکارم شیرازی 7م

مدرسی 4م موپاسان 8م

مسعودی 5م مهدوی 9م

نامهائی که با سایر حروف شروع میشوند

حائری 2ح حصوری 6ح

حجازی 3ح حفیظی 7ح

حجتی 34ح حقیقی 77ح

حریریان 4ح حکمت 8ح

حسابی 5ح حکیمی 89ح

حشمتی 55ح حیدری 9 ح

هرگاه یکبار عددی برای نام خاصی بکار برده شود و بعداً نام دیگری در همان رده به میان آید

ص: 15

که یک یا چند حرف اول آن مشابه نام قبلی است باید با مقایسۀ اولین حرف غیر متجانس این دو ،نام عدد دیگری به عدد یک رقمی قبلی بیافزاییم برحسب اینکه این حرف غیر متجانس در ،اوایل اواسط یا اواخر حروف الفبای فارسی باشد به ترتیب از اعداد اول یا وسط یا آخر 1-9 استفاده میکنیم بدین ترتیب در مورد «حجازی» و «حجتی» «الف» را با «ت» مقایسه میکنیم و چون از نظر حروف الفبای فارسی بین «الف» و «ت» فاصله چندانی نیست عدد 3 را به 3 اضافه میکنیم در حالیکه در مورد «ایراندوست» و «ایمن» چون بین «ر» و «م» فاصله زیاد است عدد 7 انتخاب شده

بدینسان اگر بعدها به نامی بین «ایراندوست» و «ایمن» برخورد ،کنیم شماره خالی برای آن وجود دارد. مثلاً «ایمانی» ممکن است 96 بگیرد و «ایزدیار» 92 اعداد اعشاری فرض میشوند و 9 قبل از 92 و 92 قبل از 96 قرار میگیرد

مرکز آمار ایران

سرشماری ساختمان در مناطق جنگزدۀ کشور سال 1371: نتایج تفصیلی استان آذربایجان غربی/ مرکز آمار ایران - تهران مرکز آمار ایران 1373

37ص.: جدول.

بها: 1200 ريال.

1.جنگ ایران و عراق 1359 - 1367 - آذربایجان غربی - بازسای - آمار 2. ساختمانها - ایران - آذربایجان غربی - خسارات و خرابیها - آمار 3. ساختمان سازی - ایران - آذربایجان غربی - آمار الف. عنوان.

4م43آ/ 1641 DSR

955/33

O

کتابخانه ملی ایران 2121 - 74م

در مواردی که اثر مؤلف ندارد و عنوان کتاب سرشناسه قرار میگیرد نیز روال کار به همین طریق است به مثال صفحه بعد توجه کنید

هاور کرافت چگونه کار میکند/ [مترجم محمود سالک]؛ پردازنده صفحات محمد ضیایی - تهران ،امیرکبیر کتابهای شکوفه، 1365

[57] ص.: مصور (بخشی رنگی) - (علم برای نوجوانان و جوانان؛ 1)

بها: 120 ريال.

گروه سنی د ه

مجموعه حاضر ترجمه مجموعه ای دوازده جلدی است از انتشارات لیدی برد (Ladybird)

1. هاوركرافتها - ادبیات نوجوانان الف سالک، محمود، مترجم.

2ه/ 363 VM

1365

629/32

O

کتابخانه ملی ایران 5869 - 74م

2ه/- حرف نشانه (کاتر) عنوان کتاب فوق است که سرشناسه قرار گرفته

ص: 17

مهدی نیا جعفر

زندگی سیاسی رزم آرا/ نگارش و تألیف جعفر مهدی نیا – [تهران]: پاسارگاد، 1372. 466ص.: مصور، عکس - (نخست وزیران ایران؛ 1)

بها: 5200 ريال.

این کتاب در سالهای مختلف توسط ناشرین مختلف منتشر شده است.

کتابنامه: ص. 449-450

1. رزم آرا ،علی 1280-1329 - سرگذشتنامه .2 رزم آرا، علی، 1280-1329 - سیاست 3. ایران - تاریخ - پهلوی، 1304 - 1357 4. سیاستمداران ایرانی الف عنوان

9م4ر/ DSR1486

955/082092

[923/255]

1372

O

کتابخانه ملی ایران 593 - 72م

با وجود این لازم به تذکر است که در نظام رده بندی کتابخانه کنگره برخی سرگذشتنامه های افراد خود دارای شماره اختصاصی هستند در چنین مواردی بدیهی است که نشانه مولف باید به سرشناسه تعلق بگیرد

همچنین یادآور میشود که برای سرگذشتنامه ها در برخی از رده ها بخصوص رده DSR کتابخانه ملی جدول خاصی تهیه کرده است که سایر کتابخانه ها نیز میتوانند در صورت نیاز از آن استفاده کنند این جدول برای تمام رده ها بجز N و PN قابل استفاده است. برای سرگذشتنامه پادشاهان (رده D و سایر رده های مربوط به تاریخ) شماره را به آثار کلی در دوره حکومت آنان .بدهید بنابراین برای سرگذشتنامه و خاطرات افراد پس از یافتن شماره مناسب از جدول زیر استفاده کنید منظور از علامت x کاتر صاحب سرگذشت است.

ص: 19

جدول سرگذشتنامه های انفرادی

یک شماره ای حرف نشانه

مجموعه آثار (با تاریخ) 2آ/ 2آx/

برگزیده ها برگزیده آثار (با تاریخ) شامل نقل قولها 25آ/ 25آx/

خود سرگذشتنامه یادداشتهای روزانه و غیره (با تاریخ) 3آ/ 3آx/

نامه ها (با تاریخ) 4آ/ 4آx/

سخنرانیها، مقالات مصاحبه ها (با تاریخ) 5آ/ 5آx/

سرگذشتنامه و نقد و بررسی؛ شامل نقد برگزیده

آثار (آ-ی برحسب سرشناسه) ی-6آ/ ی-6آx/

طباطبائی، علی اصغر

حسابداری دولتی در ایران/ تألیف علی اصغر طباطبائي - [ويرايش 2]. – تهران: کتابخانه فروردین 1362.

خ 279ص: جدول.

بها: 500 ریال

1. مالیه عمومی - ایران - حسابداری 2. حسابداری - مسائل، تمرینها و غيره الف. عنوان

2ط 2ف/ HJ9741

1362

O

61/ 657

ح 379ط

1362

کتابخانه ملی ایران 1101 - 62م

توجه داشته باشید که در واقع شماره 14، 142، 143، 144، 145، 146، 147، 148 به ترتیب برای ترجمه به زبانهای ،فارسی ،عربی ،ترکی ،اردو ،کردی، ترکمنی، پشتو و زبانهای دیگر در نظر گرفته شده است لذا این شماره ها باید به نشانۀ بازیابی اثر اصلی اضافه شود. در مثال بالا فرض بر این بود که 4ج/ نشانه اثر کتاب به زبان اصلی است و منظور از زبان اصلی در اینجا یکی از هشت زبان فوق است زیرا که کتبی که الفبای فارسی/ عربی ندارند اساساً در مجموعهٔ جداگانه ای نگهداری میشوند از آنجا که تقریباً همیشه به نشانهٔ مؤلف، نشانه عنوان نیز اضافه میکنیم این اعداد باید بعد از نشانهٔ عنوان بیاید مثلاً اگر کتاب تاریخ مهندسی در ایران تألیف مهدی فرشاد که شمارهٔ آن 2 ت 4 ف / TA107 است به عربی و اردو ترجمه شود شماره آنها به ترتیب چنین خواهد بود

ترجمه به عربی 2142 ت 4ف / TA107

ترجمه به اردو 2144 ت 4 ف / TA107

برعکس کتابی که در اصل به زبان عربی نوشته شده و بعداً به فارسی ترجمه شده است، باید شمارهٔ ترجمه فارسی به شمارهٔ بازیابی آن اضافه شود. مثلاً اگر شماره بازیابی کتاب به زبان عربی 2 ص 5ج / HJ975 باشد ترجمه فارسی و ترکی آن به ترتیب زیر خواهد بود

ترجمه به فارسی 214 ص 5ج / HJ975

ترجمه به ترکی 2143 ص 5ج / 975 HJ

(البته در اینجا منظور ترکی قدیم است که حروف الفبای عربی دارد و الاکتب جدید که از الفبای لاتین استفاده میکنند کنار کتابهای سایر زبانهایی که الفبای فارسی ندارند قرار میگیرد و در نتیجه از مقولهٔ این بحث خارج است)

به مثال زیر که مربوط به کتاب الفهرست ابن الندیم است توجه کنید این کتاب در اصل به عربی تألیف شده و بعداً توسط رضا تجدد به فارسی برگردانده شده است

ص: 22

ابن ندیم محمد بن اسحق - 380ق.

الفهرست و قداء ضيفت الى هذا الكتاب تكمله - قيمه لم تنشر قبل ليوم وكانت بين الذخائر المصونة فى المكتبة التيموريه / ابن النديم. - [ويرايش 2]. قاهره: مكتبة التجارية الكبرى [ 13]

542ص: نمونه

مع مقدمه شائقه عن حياة ابن النديم و فضل الفهرست

1. سرگذشتنامه و کتابشناسی 2. نویسندگان اسلامی - سرگذشتنامه و کتابشناسی. 3. ادبیات عربی - سرگذشتنامه و کتابشناسی. الف. عنوان.

9 ف 2 الف / ZY052

ی 1300

O

011/2927

ف 173 الف

704 - 61م

کتابخانه ملی ایران 704-61م

ابن ،ندیم محمد بن اسحق - 380ق.

الفهرست / ابن ندیم؛ ترجمه .م. رضا تجدد. – [تهران: بی نا]، 1346.

سی و سه 644، 280ص.

کتابنامه: ص. [5]-6

1.سرگذشتنامه و کتابشناسی .2. نویسندگان اسلامی - سرگذشتنامه و کتابشناسی. 3. ادبیات عربی - سرگذشتنامه و کتابشناسی. الف. تجدد، محمدرضا، 1267-1352، مترجم. ب عنوان

914 ف 2 الف / Z7052

1346

O

011/2927

ف 173 الف

1346

کتابخانه ملی ایران 281 - 49م*

ص: 23

جدول گسترش آثار انفرادی

متن به زبان اصلی (برحسب تاریخ)

01/ برگزیده ها خلاصه،ها مستخرجات و مستدرکات

(آ-ی برحسب گردآورنده و ناشر و غیره)

02/ شرح (آ-ی برحسب شارح)

023/ برگزیده شرح (آ-ی برحسب گردآورنده)

03/ حواشی (آ-ی عددی یا الفبایی برحسب محشی)(برحسب نیاز)

ترجمه ها

04/ زبانهای خاص چند زبانه

زیر هر زبان تقسیمات زیر را بکار ببرید

(1) متن کامل (برحسب تاریخ)

(2) برگزیده ها خلاصه ها، مستخرجات و مستدرکات (آ-ی) بر حسب گردآورنده، ناشر و غیره

(22) شرح (آ-ی برحسب شارح)

(23) برگزیده شرح (آ-ی برحسب گردآورنده)

042- 041/ فارسی

041/ متن (برحسب تاریخ)

042/ برگزیده... (آ-ی برحسب گردآورنده)

0422/ شرح (آ-ی برحسب شارح)

0423/ برگزیده شرح (آ-ی برحسب گردآورنده)

044- 043/ عربی

042/- 045/ ترکی

شامل کلیه زبانهای ترکی

0462/- 046/ اردو

0472/- 047/ کردی

0482/- 048/ ترکمنی

0492/- 049/ پشتو

0495/ زبانهای دیگر (آ-ی عددی بر حسب زبان و سپس برحسب تاریخ)

ص: 24

جدول گسترش آثار انفرادی (دنباله)

05/ مقاله ها و خطابه ها کنگره ها تحقیقات (آ-ی برحسب سرشناسه)

06/ واژه نامه ها و مصطلح نامه ها (آ-ی برحسب گردآورنده)

07/ فهرستها و کشف اللغتها (آ-ى الفبائی برحسب گردآورنده یا آ-ی عددی برحسب گردآورنده

08/ تاریخ و نقد (آ-ی عددی برحسب منتقد)

085/ مصادر و مآخذ (اسناد و مدارک)

09/ موضوعات خاص (آ-ی برحسب موضوع)

095/ مباحث دیگر

شامل: تكلمه و تمته

پرسشها و یادداشتها و غیره

1-4 - ترجمه از زبانهایی که الفبای فارسی ندارند

جدول ترجمه برای ترجمه های فارسی از زبانهایی غیر از زبانهای ،اردو، عربی و فارسی بکار نمی رود. مثلاً كتاب بلندیهای بادگیر که به وسیلهٔ علی اصغر بهرام بیگی از انگلیسی به فارسی ترجمه شده است شماره اش 1345 8 ب 487ب / PZ3 است زیرا که اصل انگلیسی آن اساساً در مجموعه کتابهایی که الفبای فارسی ندارند قرار میگیرد لذا در بخش فارسی محلی برای تمایز نخواهد داشت برای ترجمه کتابهای لاتین از جدول زیر استفاده کنید(1)

.X Original Work

.X12 Polyglot (2)

.X13 English translation

.X14 French translation

.X15 German translation

.X16 Italian translation

.X17 Russian translation

.X18 Spanish translation

ص: 25

2-4 - چند ترجمه از یک کتاب

هرگاه از یک کتاب واحد چند ترجمه داشته باشیم آنها را به وسیلهٔ تاریخ نشر از هم جدا میکنیم البته میتوان ترجمه ها را به وسیلهٔ کاتر مترجم نیز از یکدیگر جدا کرد اما شیوهٔ اخیر ممکن است در کتابخانه های بزرگ عملاً مشکلات و تداخلهایی را در رف برگه ها بوجود بیاورد، لذا استفاده از تاریخ نشر بیشتر توصیه می.شود به مثالهای زیر توجه کنید:

برونته امیلی ،جین، 1818-1848 Bronte, Emily Jane

بلندیهای بادگیر عشق هرگز نمیمیرد/ امیلی برونته ترجمه پرویز پژواک. - [تهران]: آذر 1345

482ص

الف پژواک پرویز مترجم ب عنوان

8ب 487 ب 3/ PZ

1345

O 823/8

ب 496 ب

مرکز خدمات کتابداری 3634 - 50م

برونته امیلی جین 1818-1848 Bronte, Emily Jane

عشق هرگر نمی میرد/ نوشته امیلی برونته ترجمه فرزانه قلی زاده - تهران میلاد .1373

542 ص.

بها: 6500 ريال.

عنوان اصلی: Wuthering Heights.

این کتاب در سالهای مختلف توسط ناشرین و مترجمین مختلف منتشر و همچنین با عنوان «بلندیهای بادگیر» منتشر شده است.

الف. قلی زاده، فرزانه مترجم ب عنوان ج. عنوان بلندیهای بادگیر

8ب 487 ب / PZ3

1373

O

823/8

کتابخانه ملی ایران 1608 - 73م

ص: 26

توجه داشته باشید که هر دو ترجمه مربوط به یک اثر ،است به همین دلیل برای اینکه این دو کتاب پهلوی هم قرار بگیرند با اینکه مترجمان دو نام مختلف برای کتاب برگزیده اند نشانه اثر برای هر دو یکی انتخاب شده است حتی اگر نویسنده در ویراست ،بعدی نام اثر را عوض کند بازهم همین روش برگزیده میشود.

اگر تمام ترجمه ها در یکسال صورت گرفته باشد آنها را با اضافه کردن الف ب و غیره از هم جدا میکنیم به مثالهای زیر توجه کنید

جردن، همیلتون Jordan, Hamilton

بحران /نوشته همیلتون جوردن - [بی جا]: کتاب سرا، 1362.

ده، 401ص.: عکس.

بها: 700 ریال

عنوان اصلی: Crisis: The last year of the Carter Presidency.

1. ایران - روابط خارجی - ایالات متحده 2. ایالات متحده - روابط خارجی - ایران 3. ایالات متحده - روابط خارجی - 1977 - 1981 4. ایران - تاریخ - جمهوری ،اسلامی، 1358 - اشغال سفارت آمریکا، 1358 5 کارتر، جیمی، 1924 - Jimmy. Carter, الف. عنوان.

4 ج 9 الف / DSR139

1362

O

327/55073

کتابخانه ملی ایران 2574 - 62م

جردن، همیلتون Jordan, Hamilton

بحران: آخرین سال ریاست جمهوری کارتر/ نوشته همیلتون جوردن ترجمه محمود مينا - تهران: نشرنو 1362

پانزده 480ص

بها 500 ریال

عنوان اصلی Crisis: The last year of the Carter Presidency.

1. ایران - روابط خارجی - ایالات متحده .2. ایالات متحده - روابط خارجی - ایران 3. ایالات متحده - روابط خارجی - 1977- 1981 4. ایران - تاریخ - جمهوری ،اسلامی 1358 - اشغال سفارت ،آمریکا 1358 5. کارتر، جیمی، 1924 - Carter Jimmy الف مينا ،محمود مترجم ب عنوان ج. عنوان آخرین سال ریاست جمهوری كارتر.

4ج 9 الف / DSR139

الف 1362

O

327/55073

کتابخانه ملی ایران 2573 - 62م

ص: 27

جردن همیلتون Jordan, Hamilton

بحران / بقلم هاميلتون جوردن ترجمه محمود مشرقی. - [تهران]: هفته، 1362.

195 ص: عکس

بها: 200 ریال

ثبت 1362

عنوان اصلی Crisis: The last year of the Carter Presidency.

1. ایران - روابط خارجی - ایالات متحده .2. ایالات متحده - روابط خارجی - .ایران 3. ایالات متحده - روابط خارجی - 1977- 1981 .4. ایران - تاریخ - جمهوری ،اسلامی 1358 - اشغال سفارت آمریکا 1358 5. کارتر، جیمی، 1924 - Carter, Jimmy. الف مشرقی، محمود، مترجم ب عنوان ج. عنوان آخرین سال ریاست جمهوری کارتر

4ج 9 الف / DSR139

ب 1362

327/55073

O

کتابخانه ملی ایران 2572 - 62م

در مواردی که یک ترجمه چندین بار چاپ شده باشد همیشه باید تاریخ اولین چاپ به منزله عامل جدا کننده در شمارهٔ بازیابی قرار بگیرد مثلاً اگر یک ترجمه واحد در سالهای 1354 و 1337 چاپ شده ،باشد در هر دو صورت تاریخ 1337 را به شماره بازیابی اضافه میکنیم بدیهی است که اگر هر دو کتاب در کتابخانه موجود باشد دومی را به منزله نسخه دوم به حساب میآوریم و برگۀ جدید برای آن درست نمیکنیم

بدیهی

تاریخ در مشخصات چاپ تاریخ در شماره بازیابی

137- ی 1370

1359 -1361 1359

1359 [صحیح: 1360] 1360

1996م. = 1317ق. - 1375 1375

1362(چاپ اول) 1368 (تجدید چاپ) 1362

توجه داشته باشید که گاه سال بحران ممکن است به شکل اعشاری به شماره رده اضافه شود. مثل

نجوم QB

كسوف (1900-1999) 544

کسوف سال 1980 80/

نشانه مؤلف 9س/

تاریخ چاپ اثر 1983

در برگه فوق 7ف مربوط به فقر است یعنی «ف» به اضافهٔ شمارهٔ 7 برای «ق» که از جدول نشانه مؤلف فارسی گرفته شده .است زیرا در رده بندی کتابخانه کنگره در مقابل HC79 توضیح داده که موضوعهای خاص را برحسب A-Z الفبائی کنید.

کارگاههای نجاری» داشته باشیم که مؤلف آن به عنوان مثال مرکزی بنام «مرکز تحقیقات و تعلیمات درودگری» باشد باید به آن کتاب به این ترتیب شماره داد. 44م 3ن / HD7269

عدد 4 دوم در اینجا برای «د» حرف اول غیر متشابه در سرشناسه دو کتاب بکار رفته است.

توجه:

آنچه در بالا در مقوله ویراست و ترجمه و غیره آمد مربوط به رده هایی غیر از دین، فلسفه و ادبیات است زیرا که در این رده ها جدولها و تدابیر خاصی در طرح رده بندی برای ترجمه ها برگزیده ها ،شروح سرگذشتنامه ها و غیره داده شده است.

ص: 32

بازیابی یک کتاب به صرف شماره رده مشکل شد. لذا منطقی ترین راه این بود که رمزی بر مبنای سرشناسه به شماره رده اضافه شود. این رمز میتوانست حرف اول نام نویسنده باشد. اما معلوم است که نامهای بسیاری با حروف مشابه شروع میشوند لذا نشانه های خاصی که بنحوی کتابها را در هر رشته بر مبنای الفبای سرشناسه در کنار هم قرار دهد بوجود آمد. مثل نشانه مؤلف کاتر سن برن یا نشانه مؤلف کتابخانه کنگره

تا وقتی کتابهای کتابخانه در زبانهایی باشد که دارای الفبای مشابه هستند، کاربرد نشانه مؤلف مشکلی ایجاد نمی.کند مثلاً کتابخانه ای که به زبانهای فرانسوی، انگلیسی، ایتالیایی ،اسپانیولی آلمانی و نظایر آن کتاب دارد میتواند کتابها را بدون هیچ اشکال در هر رشته بر مبنای حروف الفبا مرتب کند زیرا توالی حروف الفبا در زبانهای یاد شده یکی است ولی به محض اینکه از گروه زبانهای لاتین عدول کند مشکلی جدید اضافه میشود. مثلاً جای دادن کتابهای فارسی در میان زبانهای فوق مشکل است زیرا اولاً توالی حروف با هم منطبق نیست. بعنوان مثال پ در اوایل الفبای فارسی است و حال آنکه (P) که معادل آن است در اواخر حروف الفباى لاتین قرار دارد. ثانیاً خط فارسی از راست به چپ است و با خط لاتین تطابق ندارد ولی در زبانهای ،اسپانیولی ،ایتالیایی ،فرانسه آلمانی انگلیسی و غیره جای C.B.A... تا Z همه در یک توالی است و صداهای آنها نیز کم و بیش مشابه است.

با این همه اگر کتابخانه ای علاوه بر اینها دارای کتابهای ،روسی ژاپنی چینی و نظایر آن ،باشد باز با مشکل رف آرایی روبرو میشود زیرا خط و الفبای این زبانها نیز با زبانهای لاتین مطابقت ندارد.

در مقابل کتابخانه های بزرگ دنیا که به اغلب زبانها کتاب دارند دو راه بیشتر وجود ندارد. یا باید برای هر زبان مجموعه ای جداگانه تشکیل دهند و محلی خاص به آنها اختصاص دهند و رف برگه های هر یک را نیز مجزا نگهدارند که بدیهی است اینکار نه تنها غیر عملی است بلکه غرض اصلی کتابخانه را که مبتنی بر یکجا قرار دادن کتابهای هم موضوع در زبانهای مختلف است ،نیز نفی می.کند راه دوم این است که سرشناسه را به هر زبانی باشد با حروف الفبای بومی کتابخانه حرف به حرف نویسی(1) کنند تا در نتیجه بتوانند یک رف برگه واحد نگهدارند و کلیه کتابها را در قفسه برحسب موضوع و در هر موضوع برحسب الفبای سرشناسه الفبایی کنند.

ص: 34

برگه های زیر که توسط کتابخانه کنگره آمریکا تهیه شده است توجه کنید. این کتابها هر سه در مورد تاریخ ایران به زبانهای ،آلمانی روسی و فارسی است که همه به انگلیسی (زبان بومی) حرف به حرف نویسی شده است.

IRAN -HISTORY

Imhot, Caristoph Hans, Freiherr von. 19120

Iran, Persien / von Christoph von Imhoft. --Heroldsberg :

Glock und Lutz, 1977.

(avi, 384 p. : ill.. maps : 19 cm. --(Kultur der Nationen , Bd. 35

OFR77-A

Bibliography: p 375-380

Includes index.

ISBN 3-7738-2046-5: DM42.00

Iran-History I Title III Series.

DS272.147

78

78-339301

MARC

شکل (1)

(Latoria Irans)

Hcropux Hpans / Kang HOT. MAY 3. A. Tparroncxxk, p HCT. Mayk M. A. Mannansen, KARA. HOT. Ray F. A. Kome- Jenko ... et al. ; Ors. pen. npop. M. C. Hanon. Mo cxan : Han-mo Mock, ya-ra, 1977.

488 p. : ill. : 25 cm. Includes bibliographical references.

1. Iran - Hintory. Blikhall Sergeevich. DS272.1 76

L'88R TT

I. Grantovskil, Edvin Arvidovich. 11. Ivanov,

78-409672

(شکل 2)

ص: 35

Mashkür, Muḥammad Javad.

(Tarikh-i Iran'samin az rüzgar-1 bästan ta 'apr-1 bagir)

تاریخ ایران زمین از روزگار باستان تا عصر حاضر / تأليف محمد جواد مشکور - تهران: انتشارات اشرافی، 12. 437 p. ; 25 cni.

.2536 1977 or 1978,

Title on p. 14, of cover: An outline history of Iranian Empire.

500.00 IR

1. IranHistory. Iranian Empire. DS272.M37

I. Title. II. Title: An outline history of

78-970545

(شكل3)

لازم به یادآوری است که با متداول شدن کامپیوتر و فهرستنویسی اینترنتی تا مدتها حتی این مقدار از اطلاعات به زمان بومی هم حذف شد و کتابها در همه کشورها به زبان همان کشور حرف نویسی میشد به برگه زیر که از اینترنت استخراج شده است توجه کنید.

Tarikh-i Iran zam ̄in az r ̄uzz ̄ar-i b ̄ast ̄an ta 'asri h ̄azir.

78970545 LC Control Number:

(Type of Material: Book (Print, Microform, Electronic, etc.

[Personal Name: Mashk ur, Muhammad Javad. [from old catalog

Main Title: Tarikh-i Iran zam in az ruzz ar-i bast an ta'asri hazir.

[Published/Created: 2536 [1977 or 1978

Related Titles: An outline history of Iranian Empire.

Description: 12,437 p.;23 cm.

Notes: Romanized.

[Subjects: Iran --History. [from old catalog

LC Classification: DS272.M37

(شکل 4)

این نمونه (شکل 4) همان کتاب محمد جواد مشکور است که قبلاً در کتابخانه کنگره مطابق در آن به شکل 3 فهرست شده بود همان طور که ملاحظه میشود اکنون اثری از حروف فارسی در

ص: 36

چشم نمی خورد فقط در قسمت یادداشتها گفته شده است که این کتاب حرف نویسی (Romanized) شده است به سایر مثالها که همه در مورد تاریخ ایران است. یکی به فارسی و دیگری به روسی توجه کنید.

Istoriia Irana/ [Kand.ist. nauk E.A. Grantovskii, d-r ist. nauk M.A

LC Control Number: 78409672

(Type of Material: Book (Print, Microform, Electronic, etc.

Main Title: Istoriia Irana/ [Kand.ist. nauk E.A. Grantovskii, d-r ist. nauk M.A.

Dandamaev, Kand. ist. nauk G.A. Koshelenko... et al.; Otv. red.

[prof. M.S. [Ivanov

Published/Created: Moskova: Izd-vo Mosk. un-ta, 1977.

Related Names: Grantovskii, Edvin Arvidovich.

(Ivanov, M.S. (Mikhail Sergeevich

Description: 488 p.: ill, 25cm

Notes: In Cyrillic characters.

Includes bibliographical references.

Subjects: Iran -- History.

LC Classification: DS272.176

(شکل5)

این فهرستبرگه مربوط به کتابی دربارهٔ تاریخ ایران است که متن آن به روسی است، ولی همه به زبان انگلیسی حرف نویسی شده است در یادداشتها گفته شده که متن به خط Cyrillic است.

ص: 37

Namv arah-'i Dukt ̄ur Mahmud Afsh ̄ar bih k ̄ushish-i Iraj Afsh ̄ar; b ̄a.

LC Control Number: 87931585

(Type of Material: Book (Print, Microform, Electronic, etc.

Main Title: N amv arah-'i Dukt ur Mahmud Afsh ar/ bih kushish-i ̄Iraj

Afshar; ba hamk ar i-i kar im Isfahaniyan.

Edition Information: Chap-i 1.

Published/Created: Tih ran: Buny ad-i Mawq uf at-i Duktur Mahmud Afsh ̄ar,

<1996>- 1985] <1375> 1364

Related Names: Afsh ar, Iraj.

Isfah ̄aniy ̄an, Karim

Description: v.<1-9>: ill.; 25cm.

Notes: In Persian.

. Includes bibliographical references

Subjects: Yasd i, Mahmud Afsh ar.

Persian literature History and criticism

Persian language.

Iran -- History.

Series: Majm uah-'i intish ar at-i adab i va tar ikhi, Mawq uf at-i Duktur

Mahmud Afshar Yazd i; shum arah-'i 18, etc.

Variant Series: Majm uah-'i intish ar at-i adab i va tar ikh i, Mawq_uf at-i

Duktur Mahmud Afshar Yazd i; shum arah-'i 18-< 23, 37, 47,

<55 58

LC Classification: PK6402. N35 1985

(شکل 6)

این فهرستبرگه (شکل 6) مربوط به کتاب نامواره دکتر محمود افشار است که کلاً به زبان فارسی است. متأسفانه کتابخانه کنگره مستند نام ایشان را «یزدی محمود افشار» ثبت کرده که باید «افشار محمود» انتخاب میشد در قسمت یادداشتها گفته شده متن به فارسی (In Persian) است.

ص: 38

اما پس از گذشت چندین و چند سال و مطالعات مستمر سرانجام کتابخانه کنگره موفق شد فونتهای حروف الفبای سایر زبانهای غیرلاتین را وارد فهرستبرگه ها .کند به نمونه فونت فارسی آن که شکل جدید نامواره دکتر محمود افشار است توجه کنید:

Main title: Nāmvārah-'i Duktur Mahmud Afshar / bih kushish-i Traj Afshar; bā hamkārī-i Karim Isfahaniyan.

نامواره دکتر محمود افشار / به کوشش ایرج افشار؛ با همکاری کریم اصفهانیان

Edition: Chap-i 1.

چاپ 1

[ [1985-2010

تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار 1364-< 1389 > [1985-<2010>].

Description: v. <1-10, 12, 18-20>: ill. ; 25 cm.

(ISBN: 9646053815 (v. 10

v. 12) 9646053874)

9789646053458 (v. 18)

9789646053069 (v. 19)

9786005942026 (v. 20)

Variant title: Vol. 12, 19-20 have added title: Studia Persica: a collection of articles on Iranian studies in memory of Dr. Mahmud Afshar

Vols. 19-20 have title: Pizhühishhä-yi Tränshināsī nāmvārah-'i Duktur Maḥmūd Afshär

Vols. 19-20 have title: پژوهشهای ایرانشناسی: نامواره دکتر محمود افشار

Related names Afshär, Traj

افشار، ایرج

Isfahaniyan, Karim.

اصفهانیان، کریم.

Subjects: YazdT, Mahmud Afshar.

یزدی، محمود افشار

Persian literature --History and criticism.

Persian language.

Iran --History.

Notes: In Persian.

"Ganjinah-'i kulliyat va maqālāt, 39"--Vol. 18, prel. p. 5.

Includes bibliographical references.

Series: Majmaah-i intisharat-i adabi va tārīkhī, mawqāfāt-i Duktur Mahmud Afshar

Yazdī; shumarah-'i 18-<23, 37, 47, 55, 58, 67, 121, 137, 145>

مجموعه انتشارات ادبی و تاریخی موقوفات دکتر محمود افشار یزدی ؛ شماره 18- 58,55,473723, 7145 137 12167

Majmu'ah-i intishārāt-i adabi va tārīkhī, mawqafat-i Duktur Mahmud Afshar Yazdī; shumārah-'i 18, etc.

مجموعة انتشارات ادبی و ،تاریخی موقوفات دکتر محمود افشار یزدی؛ shumarah - 'i 18 etc.

LC classification: PK6402 N35 1985

ص: 39

است. (1)

اکنون که بتدریج بسیاری از موانع برطرف شده است شایسته است که کتابداران در اینباره بیشتر بیندیشند و تجربه هایی را به منظور هم رف کردن کل مجموعه های کتابخانه آغاز نمایند تا بتدریج موانع جزئی نیز چاره اندیشی شود و کلیه کتابهای کتابخانه در یک ردیف الفبایی به نحوی قرار بگیرد که به زبان مادری خودمان قابل بازیابی باشد

در ویراست قبلی گفته بودیم که کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از سال 1374 تجربه هایی را در این زمینه آغاز کرده است و کتابهای مخزن ایران شناسی و اسلام شناسی را با شیوه ای نو فهرستنویسی میکند و اظهار امیدواری کرده بودیم که با فائق آمدن بر مشکلات این شیوه ،نو امکان تعمیم آن به کتابهای مجموعهٔ خارجی نیز میسر بشود و سپس سه نمونه زیر در زبانهای ،روسی فرانسه و انگلیسی داده شده بود

Буниятов, зия Мусаевич

بنيادوف، ضیاء، 1921 -

(گاسو دارست وا آتابیکوف آذیر بایجانا)

rocynapcTBO ATa6ekoB A3ep6ahaxaHa, 1136-1225 Tobi/ 3.

M. ByHHATOB. -- Baky: 3JIM, 1978 = 13570

270ص: نقشه نمودار

کتابنامه: ص. 240- [247]

1 ایران - تاریخ - اتابکان آذربایجان 531-626 ق. 2. آذربایجان - تاریخ - 531 - 626ق. الف عنوان ب عنوان ... rocynapcTBo Arabeko

2 گ 9 ب / DSR905

955/0572

1357

کتابخانه ملی ایران 2577 - 74م

(نمونه کتاب روسی)

ص: 41

ریچاردز فردریک چارلز، 1878-1932 Richards, Frederick Charles

(پرشین جرنی...)

A Persian Journey: being an etcher's impressions of the Middle

East, with forty-eight drawings/ by Fred Richards-New York: J.

Cape and H. Smith,.1932 -1311

240 ص.: مصور.

این کتاب با عنوان «سفرنامه فرد ریچاردز» در سال 1343 توسط بنگاه ترجمه و نشر كتاب منتشر شده است.

1. ایران - سیر و سیاحت 2. شهرها و شهرستانها - ایران .3. ایران - آداب و رسوم .4. ایران - تاريخ 5 سفرنامه الف. عنوان ب عنوان سفرنامه فرد ریچاردز (انگلیسی). ج عنوان A Persian Journey

4پ 9 ر / DSR1481

O

915/0822042

کتابخانه ملی ایران 9096 - 75م

(نمونه کتاب انگلیسی)

Bemont, Fredy بِمُون، فردی

(ويل دول ایران)

-Les villes de l'Iran, des cites d'autrofois a l'urbanisme contemporain/ Fredy Bomond. Paris: F. Bemont, 1914- 1348

ج

کتابنامه : ص 297-302.

.1 شهرها و شهرستانها - ایران - تاریخ .2 فرهنگ جغرافیایی 3 شهرنشینی - .ایران - 4.ایران - اوضاع اقتصادى الف. عنوان ب عنوان Les villes de l'Iran .

9 و 8 ب/ DSR6

955/003

O

1348

کتابخانه ملی ایران 9145 - 75م

(نمونه کتاب فرانسه)

ص: 42

اکنون پس از گذشت هفت سال از ویرایش قبلی این ،کتاب اعلام میداریم که با پشت سرگذاشتن تجارب بسیار در زمینه فارسی گردانی کلمات خارجی در زبانهای روسی ،انگلیسی فرانسه و آلمانی و برطرف کردن اکثر مشکلات خوشبختانه توانسته ایم کاری را که در بخش ایران شناسی و اسلام شناسی آغاز کرده بودیم به کلیه کتابهای خارجی در تمام زمینه ها تعمیم بدهیم. در واقع از سال 1381 تاکنون هر آنچه کتاب یا سایر منابع اطلاعاتی به زبانهای خارجی به ما رسیده است به زبان فارسی همانگونه که در بالا نمونه های آن را ملاحظه می،نمایید فهرستنویسی میشود

به این ترتیب اگر بخواهیم مجموعه فارسی و لاتین را در هم ادغام کنیم مشکلی ایجاد نخواهد شد. حتی اگر طبق معمول مجموعه فارسی و عربی را از لحاظ فیزیکی جدا از سایر زبانها ،نگهداریم باز هم مشکلی پیش نخواهد آمد. امتیاز این شیوه در امکان ادغام برگه ها و رکوردها در برگه دانها رایانه و فضای مجازی است برای اطلاعات بیشتر به مراجع زیر توجه کنید

دستنامه فهرستنویسی کتابهای لاتین به فارسی تهران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ،ایران، ویراست دوم، 1391

مقدمه :کتاب کتابشناسی ایران شناسی و اسلام شناسی بر مبنای مجموعه کتابخانه ملی. :تهران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران 1386

ص: 43

برای اطلاع از مشکلات نشانۀ مؤلف در رده بندی کتابخانه کنگره به مقالات زیر رجوع کنید

1. هولمر رابرت «تعیین نشانۀ مؤلف» نامه انجمن کتابداران ایران شمارهٔ 1 (بهار 1352) ص 22-43.

2. لاک وود اليزابت «تقسیمات فرعی و نشانهٔ کتاب در زبان و ادبیات» نامه انجمن کتابداران ایران شمارهٔ 2 (تابستان 1352)، ص 21-40

3. اریک مری کاترین «تقسیمهای فرعی و نشانه کتاب برای مدارک دولتی و نشریات رسمی» نامه انجمن کتابداران ایران شمارهٔ 3 (پائیز1352) ص 17-42

4. «تقسیمهای فرعی و نشانۀ کتاب برای مدارک دولتی و نشریات رسمی» نامه انجمن کتابداران ،ایران شمارهٔ 4 (زمستان 1352)، ص 16-21

5. Chan, Lois nais. Immroth's Guide to the Library of Congress Classification, 4th ed.

Englewood: Libraries Unlimited, 1990.

ص: 44