ص: 2

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

ص: 3

نویدی از اسلام

در سرزمین لبنان

اعتقادی، علمی، تاریخی، فرهنگی و ابتکاری،

همراه با پژوهشی درباره مسیحیّت

مولف: محمّد رضا ناصری

ص: 4

فرق رسول و نبی... 67

نصوص خاتمیت پیامبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...68

فصل سوّم

همسویی و همنوایی کلیسا و استکبار جهانی...73

علل همنوایی کلیسا و استکبار جهانی...75

راه های مساعدت و همکاری کلیسا با استکبار جهانی... 80

یک خبر بسیار جالب و هشدار دهنده...103

فصل چهارم

اهداف تبلیغاتی کلیسا و غرب...105

اهداف تبلیغاتی کلیسا و غرب، علیه اسلام و مسلمین... 107

ترسیم تصاویر ناموزون از اسلام...113

منشأ تاریخی افترا به اسلام... 115

مبارزه با عوامل انحراف...132

فصل پنجم

سیری اجمالی در کتب مقدّس...135

نگاهی اجمالی به اناجیل های چهارگانه و تورات... 137

فصل ششم

نسبت های ناروا در انجیل های چهارگانه و تورات...143

1- آدم و حوا از نظر تورات...145

2- تورات ابراهيم (عَلَيهِ السَّلَامُ) را چنین معرفی می کند:...146

ص: 6

3- تورات و سرگذشت لوط با دخترانش:...147

4- نبوتی که به غارت رفت:...148

5- یهود با عروس فرزند خود نزدیکی می کند!...148

6- جنایت به همسر یک مؤمن مجاهد:...149

7- سليمان بت پرستی را ترویج می کند...150

8- بتکده های سلیمان ویران می شود...150

این هم دستور خدا به هوشيع...151

بررسی اجمالی انجیل... 152

افترای تبدیل آب به شراب از طریق اعجاز... 153

فصل هفتم

نگاهی اجمالی بر چگونگی معجزه...159

معجزه چیست؟...161

بشر در تکامل خود به پیامبران نیازمند است:...161

پیامبران باید دارای معجزه باشند...162

اعجاز، گواه بر صدق گفتار مدّعی است...163

دلالت معجزه...164

معجزه باید هماهنگ با فن رائج زمان باشد...166

معجزه مطابق مقتضای زمان...167

شعر و خطابه در میان عرب رواج کامل داشت...168

قرآن معجزه الهی است...170

آیا کسی با قرآن به معارضه برخاست؟...172

قرآن کریم انشاء پیامبر اسلام نیست...173

بلاغت دارای شعب و فنونی است:...174

قرآن معجزه جاودانی است...175

ص: 7

قرآن چگونه پیامبران را توصیف می کند؟... 180

اعجاز قرآن از نظر عدم اختلاف در مضمون و اسلوب... 183

استواری و عدم اختلاف در اسلوب...185

اعجاز قرآن...188

پندارهای بی اساس پیرامون اعجاز قرآن...192

مبارزه با سوره «حمد و کوثر»...208

معارضه با سوره حمد...209

نظری به جمله های دیگر...212

معارضه با سوره «کوثر»...214

تفسیر سوره کوثر... 216

بشارت تورات و انجیل به نبوّت حضرت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...217

فصل هشتم

برخی از نامه های وجود مقدس رسول اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامداران و بعضی ازدانشمندان و تشرّف بعضی از نصاری بدین اسلام...219

طریقه نامه نگاری...221

نخستین نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به نجاشی اوّل، زمامدار حبشه... 222

ترجمه نامه...224

اظهارات نجاشی به نامه رسان...224

نامه سوّم به نجاشی دوّم زمامدار حبشه...225

ترجمه نامه رسول اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...226

ابونیزر فرزند نجاشی...227

نامه چهارم، به خسرو پرویز...228

حرکت سفیر پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به سوی ایران... 229

پاره نمودن خسرو نامه را...230

ص: 8

سفیر خسرو به سوی پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...233

پیغمبر اسلام به دولت ایران اعلان جنگ میدهد... 233

دوّمین نامه پیغمبر به خسرو پرویز...234

ترجمه نامه دوّم...234

پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و تصمیم خسرو...235

حرکت قهرمان باذان به قصد پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به فرمان خسرو... 236

کراهت پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) از دیدار مأمورین باذان...237

خبر دادن پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) از کشته شدن خسرو...237

اظهارات پادشاه یمن درباره محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...238

نامه شیرویه به پادشاه یمن درباره پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...239

شایعه کشته شدن خسرو پرویز...239

مسلمان شدن پادشاه یمن و جمعی از ایرانیان... 240

هیئت اعزامی باذان به مدینه...240

نامه پنجم پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)به زمامدار بحرین «منذر بن ساوی»......... 241

سخن گفتن سفیر در حضور زمامدار بحرین... 242

اظهارات زمامدار بحرین درباره دین اسلام... 244

مسلمان شدن منذر و اعراب بحرین... 244

پاسخ زمامدار بحرین به نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 245

متن پاسخ پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)به نامه منذر بن ساوی...246

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به هلال از رؤساء بحرین... 247

نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به مرزبان بحرين...248

نامه رسول خدا ل(صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به رئيس عبد القيس...249

نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به اهل هجر...251

نامه ششم به قیصر امپراطور روم...252

خواب دیدن هرقل و اضطراب او...253

ص: 9

رسیدن نامه رسان پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) حضور هرقل... 255

رئیس تشریفات و قاصد پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 255

قرائت نامه پیغمبر و جسارت برادرزاده قیصر...256

ملامت قيصر برادر زاده خود را...256

پاسخ سلطان روم به نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 257

مراجعت سفیر پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و گرفتاری او... 257

نامه پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای رفاعة بن زید...258

دوFمین نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به پادشاه روم... 259

پیغمبر اسلام یا عدالت مطلق... 260

ارتش و سربازان روم در جبهه جنگ... 261

ترس سربازان و نطق فرمانده... 262

سومین نامه پیغمبر اسلام به امپراطور روم (هرقل)... 362

عظمت و قدرت سلطان روم...264

سومین نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار کشور روم (هرقل)...265

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به پاپ اعظم... 266

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)به حاکم معان، «فروة بن عمرو جذامی»... 267

متن نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)به حاكم معان... 268

مصالحه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) با زمامدار دومة الجندل...268

نامه دیگر پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار دومة الجندل... 269

ترجمه نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به اکیدر... 269

کشته شدن اکیدر زمامدار دومة...270

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار ایله يحنة بن رؤيه... 271

ترجمه نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار ایله... 273

نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به مقوقس سلطان مصر جريج بن مینا... 274

پاسخ زمامدار مصر به نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 278

ص: 10

هدایای پادشاه مصر به پیشگاه مقدس پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 279

مسلمان شدن دربان حارث... 282

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)به اکثم بن صیفی حکیم عرب... 283

نامه حکیم عرب به پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 283

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به اکثم... 286

مسلمان شدن پادشاه یمن... 285

آشنائی مختصر با منطقه یمامه... 286

نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به هوذة بن علی، زمامدار يمامه... 287

پیام پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار يمامه درباره اهل مکه... 287

ثمامة بن اثال و شهادت او...288

زمامدار عمان...289

نامه به زمامدار عمان جيفر و عبد جلندی... 289

دوّمین نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار عمان... 290

سوّمین نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به اهل عمان...291

پذیرایی پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) از پادشاه حضرموت...292

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای زمامدار حضرموت...292

نامه دیگر پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای وائل بن حجر... 293

نامه پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامداران نجران... 294

پاره کردن اسقف نامه پیغمبر اسلام را...295

محفل سرّی زمامدار نجران...295

احضار اسقف عبداللّه را...295

مستشار سوّم جبّار بن فیض...296

آراء عمومی نصارای نجران...297

هیئت نجران در حضور پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 297

اسقف نجران پیغمبر را مدح می کند...298

ص: 11

تجمّلات هیئت نجران و زمامداران... 298

سیاست مثبت و منفی...299

دستور امیر المؤمنين (عَلَيهِ السَّلَامُ) به زمامداران نجران... 299

تأثیر تجمّلات نجرانیان در ضعفا...300

نجرانیان و اجتماع مسلمانان...300

دعوت پیغمبر زمامداران نجران را...301

وارد شدن دانشمندان یهود و مباحثات آنان... 301

قضاوت قرآن کریم درباره یهود و نصاری...301

دعوت یهود و نصاری مسلمین را...302

مذاکرات پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و دانشمندان نجران...303

دستور مباهله با نصارای نجران...303

اصحاب مباهله چه کسانی بودند... 304

تهدید شرحبيل نجرانیان را از مباهله...305

محفل سرّی روحانیان نجران...306

عفو و گذشت پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...307

ترجمه صلح نامه، مواد و شرایط آن...307

مراجعت نمایندگان دینی و سیاسی نجران...308

راهبی خود را از صومعه می اندازد...309

امان دیگر پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به اسقفهای نجران...310

هیئت نجران پیش از هجرت...311

ابوجهل و نجرانیان و گفتگوی آنان... 311

دوّمین نامه به ملوک حمير و زمامداران دیگر...312

دستورات پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار حمير...313

زمامداران قبیله همدان...315

نامه عمیر ذومران...315

ص: 12

اعزام خالد به سوی قبیله همدان...316

صف آرائی قبیله همدان...317

پیغمبر اسلام به قبیله همدان درود می فرستد...318

هیئت قبیله همدان و رؤسای آن...318

نطق مالک رئیس قبیله همدان... 319

نوشته پیغمبر اسلام با فصاحت اكمل...320

ستایش رئیس همدان پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را...321

رؤسای بنی نهد...322

سخن گفتن خطيب بنی نهد...322

نامه پیغمبر اسلام به قبیله بنی نهد...323

زمامداران بیعت...324

نمایندگان پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) در يمن...324

نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) هنگام اعزام عمرو به يمن... 325

سفارشات پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به معاذ...326

نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به يهود خيبر...328

مذاکره عبداللّه با يهود خيبر... 329

سؤالات دانشمند دینی یهود از پیغمبر اسلام...330

فصل نُهم

علّت تعدّد پیغمبران و شرایع...333

چرا پیغمبران و شرایع متعددند؟...335

دلیل بر راهی که اکنون باید پیمود...336

بررسی ادیان...337

بررسی دین موسى (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)...338

پیامبری و کتاب موسی (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) از نظر مسلمین...345

ص: 13

یک داستان مضحک...346

چرا تورات تحریف گردیده و چه زمانی این عمل اتفاق افتاد؟... 350

خلاصه حوادث بعد از حضرت موسی و سرگذشت تورات... 353

داستان پیدا شدن تورات ...354

تجزیه و تحلیل داستان...355

حوادث بعد از يوشيا و سرگذشت تورات...356

عزرا؛ و ارتباط او با تورات...358

یک تحلیل تاریخی درباره سند تورات...359

دقت روی برخی از احکام تورات...360

این هم حکم خدا نیست...364

قتل عام و کشتار وحشیانه... 365

نگاهی به سایر کتب عهد قدیم...367

بررسی نبوّت و دین عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)... 370

نبوّت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) از نظر مسلمين...382

بررسی کتب عهد جدید...383

نویسندگان و تاریخ تأليف اناجیل چهارگانه...383

نه آنها پیغمبر و نه اینها کتب آسمانی اند...384

اختلاف انجيل لوقا و انجيل متى...390

اختلاف اناجیل در هویت مسیح... 391

یک بیان مضحک از هوّیت عیسی ...393

اختلاف کتب عهد جدید در مورد معنی پسر خدا... 394

تناقض گوئی و اشتباه مسیحیان...397

مسیحیان چگونه از خود دفاع می کنند...400

تفسیر کلمه روح اللّه و کلمه اللّه در قرآن...402

نظر قرآن نسبت به کتب عهدین... 404

به دو علّت مسیحیّت در جهان نفوذ کرد...408

علت اول نفوذ مسيحيّت...409

ص: 14

شریعت عیسی و احکام تورات... 412

استدلال مضحک پولس برای نسخ تورات... 413

علت دوم نفوذ مسیحیّت...415

«اخطاء الثالوث»...424

المسيحية ضد العالم المسيحي...424

«اخطاء ثالوث»...425

مسیحیّت ضد عالم مسیحی...425

فصل دهم

عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) مصلوب نشد!...427

افسانه صلیب و خلاصه ای از عقیده مسیحیان...448

فصل یازدهم

آیات و روایات پیرامون نکات برجسته از حضرت مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ)...471

مسيح (عَلَيهِ السَّلَامُ) از نگاه اسلام...473

اوج هایی از شخصیت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)...478

معرفت، ایمان و یقین عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)... 479

شرک ستیزی، دعوت به توحید و یکتا پرستی...479

روشنگری و اختلاف زدایی...482

ظلم ستیزی عيسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)...483

عبادت و عبودیّت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)... 486

درک درست عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) از دنیا...486

بی اعتنایی عیسی به دنیا...486

عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و غنای نفس...488

ساده زیستی عيسى (عَلَيهِ السَّلَامُ)...489

پارسایی عیسی(عَلَيهِ السَّلَامُ)...489

ص: 15

فروتنی عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)... 490

مبارزات عيسى (عَلَيهِ السَّلَامُ)...491

درگیری با شیطان...491

رویارویی با تحریف گران...492

ستیز با اشرافیت گرایی یهودیان...492

پیام رسانی عيسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)...492

پایداری عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) در راه هدف تا پای دار...494

جامعیت روحی عيسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)...494

نیک رفتاری عيسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) با مادر...495

آمادگی روحی عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)... 495

عيسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) و رسیدگی به محرومان...495

قدرت تکوینی عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) (معجزات عيسى (عَلَيهِ السَّلَامُ))... 496

عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و تعلیم و تربیت انسانها...497

برخی از روایات مرتبط با حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ)... 497

چند راهنمایی مهم در زندگی...523

فصل دوازدهم

حدیث مفضّل و اهليلجه...525

حدیث مفضّل...527

قسمت دوّم:...558

ترجمه حدیث شریف اهليلجه...618

اثبات وجود یگانگی خداوند...626

بیان میزان توانائی حواسّ و ادراکات...633

بیان خاصیت درک...635

بیان خواصّ و کیفیات ابرها...639

ص: 16

فصل سیزدهم

آشنائی مختصر با لبنان...681

لبنان در یک نگاه...684

تاریخچه...684

آغاز جنگ داخلی...686

وضعیّت جغرافیایی...690

وضعیت اجتماعی...692

وضعیت زنان در لبنان...696

وضعیت فرهنگی...696

زبان و خط...697

سال رسمی، اعیاد و تعطیلات... 697

نظام آموزشی...698

رسانه های گروهی...700

وضعیّت سیاسی...704

تقسیمات کشوری و اداری...708

ساختار سیاسی...709

سیستم دفاعی لبنان... 710

احزاب سیاسی...711

وضعیّت اقتصادی...712

سوليدر:...713

بخش های مختلف اقتصادی در لبنان...713

تجارت خارجی لبنان در سال 1997...717

وضعیّت جهانگردی و اماکن سیاحتی...717

رؤسای جمهور لبنان قبل از استقلال...718

«رؤسای جمهور لبنان بعد از استقلال»...719

قبور الأنبياء (عَلَيهِم السَّلَامُ) در لبنان...720

ص: 17

فصل چهاردهم

آشنائی با مقام سيّده خوله (عَلَيهَا السَّلَامُ)...723

مختصری کوتاه از مقام سيّده خوله (عَلَيهَا السَّلَامُ) دختر امام حسين (عَلَيهَا السَّلَامُ)...726

آثار خانه نبوّت در زمین بعلبک...726

فصل پانزدهم

علل اسلام گرائی غربیان...731

علل مسلمان شدن برخی از جوانان روشنفکر...733

1: چگونه اسلام را برگزیدم؟...734

2: سه اختلاف اساسی...737

3: سادگی اسلام و عظمت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)... 739

4: اسلام یک قهرمان سیاه!...741

5: چرا مسلمان شدم؟... 744

6: در ضمن جستجوی حقیقت، اسلام را یافتم... 747

7: علت مسلمان شدن «لرد هدلی»... 749

8: از طریق خواندن نشریات اسلامی مسلمان شدم...750

9: در اثر عقیده به اسلام آرامش روحی یافته ام... 752

10: چرا استاد مسیحی دانشگاه تهران مسلمان شد؟... 754

11: چگونه و چرا اسلام را پذیرفتم؟...755

12: من به دلایل زیادی اسلام را پذیرفتم... 759

13: چه عواملی سبب گردید که مسلمان شدم... 761

مختصری از زندگی نامه و ذكر بعضی از اساتید عظام... 765

ادبيّات...765

فقه و اصول و تفسیر و فلسفه و هیئت... 766

علم و اخلاق و عقاید...766

خارج فقه و اصول...766

ص: 18

معصومین (عَلَيهِم السَّلَامُ) از خارج برای بیداری ملتها آمدند که به وی بگویند خداوند منّان تو را از نیستی و گمنامی به وجود آورد و با نام و نشان کرد؛ و همه گونه وسائل مادی و معنوی را برای استفاده و ترقی و تعالی تو فراهم کرد تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری.

به قول شاعر:

گر قانعی ززندگی؛ این خورد و آب را***کم نیستی ز روی حقیقت دواب را

اینجا سرای فضل بود؛ نه رباط اكل***تو مست شهوتی که نخواندی کتاب را

روح تو تشنه است بدریای معرفت***کی جای آب خورد توانی؛ شراب را

با دوربین عقل؛ نگه کن نه چشم کور***تا زآب صاف فرق گذاری سراب را

گر آمدی و ماندی و رفتی چو چارپا***جز زحمتی ندیدی ایاب و ذهاب را

محسن چه سود پند بگوش مخالفان***خفاش منکر است ز جهل آفتاب را

مؤلف

ص: 20

بسم اللّه الرحمن الرحيم

این ره توشه فرهنگی را تقدیم می دارم به: روان پاک دو استاد بزرگوارم حضرت آیت اللّه علامه خبير سماحة الشيخ مجتبی لنکرانی (قدّس سِرُّه) (1) ؛ و معلّم اخلاق، آیه علم وعمل که دارای زهد عیسوی و علائم ورع يحيوی، عالم وارسته، مرحوم حاج شیخ ذبیح اللّه قوچانی (2) که پیوسته چراغ نورگستر و هدایت آموز زندگیم بوده اند؛ و از خداوند متعال برای آن عالمان ربانی و فقهاء صمدانی علو درجات آرزو دارم.

و نیز تقدیم به تمام پیروان حقیقی مکتب حیات بخش اسلام و پویندگان راه حق؛ به افراد خداپرستی که از پیروی کورکورانه دیگران اجتناب کرده و همیشه به شوق دعوت به توحید در تلاش و تکاپو می باشند.

مؤلف .

ص: 21

الصورة

ص: 22

بسم اللّه الرحمن الرحيم

«قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللّه وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللّه فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ» (1)

خداوند متعال در این آیه شریفه خطاب به پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) می فرماید: ای پیغمبر به پیروان ادیان دیگر بگو، بیائید کلمه ای که مورد اتفاق همه است بگیریم که جز خدا کسی را عبادت نکنیم و چیزی را شریک او قرار ندهیم و به جای خدا یکدیگر را ارباب خود قرار ندهیم؛ هر گاه (از این دعوت) سر بر تابند بگوئید گواه باشید که ما مسلمانیم.

آیه فوق یک «ندای وحدت و اتحاد» در برابر اهل کتاب است و به آنها می گوید: شما مدّعی هستید؛ و حتى معتقدید مسأله «تثلیت» (اعتقاد به خدایان سه گانه) منافاتی با «توحید» ندارد و لذا قائل به «وحدت در تثلیث» می باشید و همچنین «یهود» در عین سخنان شرک آمیز و «عزیر» را فرزند خدا دانستن، مدّعی توحیدند.

قرآن مجید به آنان اعلام می کند که همه شما در اصل «توحید» خود را مشترک می دانید؛ بیائید دست به دست هم داده و این اصل مشترک را بدون هیچگونه پیرایه ای زنده کنیم و از تفسیرهای نابجا که نتیجه اش شرک و دوری از توحید خالص است خودداری نمائیم.

ذكر ما توحید و جز او نیست گفتاری سزا***دین ما اسلام و جز او نیست دستور خدا

بهترین برنامه و پاینده قانون جهان***پیروان را رهبر است و منحرف را رهنما

ص: 23

بسم اللّه الرحمن الرحيم

الحمدللّه الذي انزل التوراة والانجيل و الزبور و الفرقان ادلّة متتاليةً على الخير و هادية الى سبل الجنان و ارسل الرّسل مبشرین و منذرين هُداة الى الخير و معلّمین البني الإنسان سیّما سیدالانبیاء و خاتمهم رسول اللّه محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) الّذي جاء بالقرآن معجزة خالدة مصدّقاً لما بين يديه من الآيات و بُعِثَ شريعة الاسلام رسالة رائدة لجميع الرسالات.

و افضل السّلام و الصلوة على الأئمة السّادة الهداة الّذين يدعون إلى الحق و به يعملون و اللعن على اعدائهم اجمعين من الآن الى قيام يوم الدّين.

ص: 24

از شهر مکه مکرمه - طلوع کرد، یکی از سرچشمه های فرهنگی بشری بود این چشمه جوشش خود را از قلب جزيرة العرب آغاز کرد و طولی نکشید که دریایی مواج شد و امروز با حدود یک میلیارد و نیم نفر بر سرزمین وسیعی که از مراکش تا اندونزی و از سیبری تا زنگبار کشیده شده پرتو افکنده است.

پیشگفتار خودسری عادت کرده بودند و هیچ گاه سابقه دولت و حکومت مرکزی نداشتند دولتی تأسیس کرد که حکومت آن بر اساس دموکراسی حقیقی صحیح و در نهایت نفوذ و اقتدار بود به طوری که آن دولت بعد از یک قرن یگانه دولت عالم و امپراطوری مطلق جهان شد.

چهارم: آنکه در مدت بیست و سه سال به تنهائی قانونی وضع کرد که تمام مصالح و حوائج ملتش را در برداشت و دارد و حقوق همه بطور کامل و عادلانه در آن رعایت شده و اصول و مبانی و قواعدش به اندازهای مستحکم است که تا امروز قانونی جامع تر و کامل تر از آن نیامده است. (1)

پروفسور «هازارد» دانشمند بزرگ و مشاور انجمن جغرافیایی در امور خاورمیانه در اطلس تاریخ اسلامی می نویسد:

مسلمانان در کشورهایی که فتح کردند مذهب را بلافاصله تغییر ندادند در تغییر مذهب روشهای مختلفی به کار رفت؛ اگر چه اهالی عربستان هنوز سی سال از هجرت نگذشته بود که بدین اسلام در آمدند ولی مسیحیان مصر و شام دشمنان کینه توز روم شرقی به تدریج اما به طيب خاطر دین اسلام را پذیرفتند. طوائف دیگر مسیحی مثل طائفه مارونی و طایفه قبطی قرنها به دیانت خود باقی ماندند؛ زرتشتیان ایران که فاتحين عرب با آنان به ملایمت و ارفاق رفتار کردند، اندک اندک به اسلام متمایل شدند. این مدار و حسن سلوک در جهات دیگر از طرف فاتحین اسلامی معمول گردید.

مسلمانان اسپانیا در زیر فشار تفتیش عقائد یا به کیش سابق خود (مسیحیّت) باز گشته یا مجبور به ترک وطن شدند. اخیرا در شهرهای آمریکای شمالی و جنوبی و جزائر هند غربی و ژاپن و جزائر هاوائی دستجاتی از مسلمانان توطن اختيار کرده اند». (2)

ص: 27

متنعّمند با خود آنها نتوان هم تراز کرد. آنان رکن دین و پایه یقینند، تند و روان باید به آنها - که میانه روند - برگردند و کندروان باید سعی کنند به آنها برسند؛ شرایط ولایت امور مسلمین در آنها جمع است و پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) درباره آنها تصریح کرده است و آنان كمالات نبوی را به ارث برده اند این هنگام است زمانی که حق به اهلش باز گشته و به جای اصلی خود منتقل گشته است.

آنچه در این چند جمله به چشم می خورد برخورداری اهل بیت (عَلَيهِم السَّلَامُ) از یک معنویت فوق العاده است که آن بزرگواران را در سطحی مافوق سطح عادی قرار می دهد، و در چنین سطحی احدی با آنها قابل مقایسه نیست همچنانکه در مسأله نبوّت مقایسه کردن افراد دیگر با پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) غلط است در امر خلافت و امامت نیز با وجود افرادی در این سطح سخن از دیگران بیهوده است.

حضرت امیر المؤمنين على (عَلَيهِ السَّلَامُ) می فرمایند: «انما الائمة قُوام اللّه على خلقه و عرفاؤه على عباده ولا يدخل الجنة إلا من عرفهم و عرفوه ولا يدخل النار الّا من انکرهم و انکروه». (1)

و در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «السلام عليكم يا اهل بيت النبوة و موضع الرسالة و مختلف الملائكة و مهبط الوحی و معدن الرحمة و خزان العلم و منتهی الحلم» ؛ سلام بر شما ای اهل بیت پیامبر و محل رسالت و پیامبری و محل آمد و شد فرشتگان و محل نزول وحی و معدن رحمت و سلام بر شما ای گنجینه های علم و ای دارای علم بی نهایت».

و نیز درباره فضائل اهل بیت (عَلَيهِم السَّلَامُ) می فرماید: «فيهم کرائم القرآن و هم كنوز الرّحمن ان نطقوا صدقوا و ان صمتوا لم يسبقوا»(2) آیات قرآن آنچه در مدح و منقبت علم و هدایت است درباره ایشان نازل شده و آنان گنجهای خدای رحمانند

ص: 29

(حقتعالی تمام گوهرهای گرانبها یعنی جمیع صفات پسندیده از قبیل علم و حلم وجود و شجاعت و فصاحت و بلاغت و عصمت و طهارت و مانند آنها را در ایشان قرار داده) پس از این جهت است که اگر لب به سخن بگشایند، راست گویند و اگر سکوت کنند دیگران بر آنها پیشی نمی گیرند (زیرا سکوتشان از روی حکمت و مصلحت است نه از روی عجز و ناتوانی که دیگری بر آنها سبقت گرفته سخن گوید).

و امروز که دنیا به ناچار دست خود را طرف دین و روحانیت دراز کرده و خواهد کرد و از نیروهای معنوی استمداد می کنند بعضی از نویسندگان حمله به دین و دینداری و روحانیت را بر خود لازم دانسته، بدون آنکه خودشان نیز مقصودی جز فتنه انگیزی داشته باشند. با سخن وری و یا قلم های ننگین خود بین توده مردم پخش کرده اند غافل از آنکه سست کردن مردم را امروز به دین و دینداری و روحانیت بزرگترین جنایات است ولكن برای درک و وصول به حقائق ناچار باید در محیطهای دوستانه به بحث و گفتگوی منطقی با توجه به جوانب مطلب پرداخت و در میان راهها و مسیرها، راه درست را شناخت و به دنبال آن رفت و این راه عقلانی و خردمندانه ای است که تمام دانشمندان منصف و با وجدان یگانه طریق وصول به حقایق و شناخت حق را از باطل در پرتو آن می دانند.

پیروان حق همواره در پناه استدلال بوده اند و با منطق و برهان سر و کار داشته و دارند و به لفظ تنها اکتفا نمی کنند با اینکه می دانیم بسیار شود که نویسنده و یا سخنرانی به وسیله کلمات با نمک پیش مردمان ساده لوح خوش باور و گاهی هم نزد اشخاص کنجکاو که با دلیل منطقی و برهان عقلی اشتباه می شود چه بسا نفوس ساده عوام گول گفتارهای شیرین یک سخنران ماهر و یا کلمات قشنگ زیبنده یک مقاله نویس زبردست را خورده با آن روح خوش باوری از حقیقت و غریزه انسانی خود یکسره چشم پوشی کرده و سخنی را هر چند بیرون از حقیقت باشد به مجرّد عبارتهای لطیف و مثالهای شیرین بی دلیل و منطق باور کند و از این راه زیانهای

ص: 30

بسیار می برد و شیخ الرئيس (1) فيلسوف بزرگ اسلامی گفته، کسانی که چیزی را بی دلیل

ص: 31

ص: 32

باور می کنند از طبیعت انسانیت بیرون رفته اند؛ از این رو با حس کنجکاوی که خداوند به انسان داده باید کلام طرف را گرچه کوچک باشد بی دلیل قبول نکند تا گفتار حق از باطل جدا و دروغ پردازیها آفتابی گردد.

و همچنین از نظر غرض آلود و دوستی و دشمنی بر کنار بوده و با دیده انصاف و حق جو با کمال دقت گفتار طرف مقابل را بنگرند و به فرمایش حضرت امیر المؤمنين (عَلَيهِ السَّلَامُ) «انظروا الى ما قال ولا تنظروا الى من قال» به کلام گوینده توجه کنید نه به شخص گوینده؛ زیرا چنانچه غرض آلوده باشد انسان را از راه حقیقت بیرون می برد و دوستی و دشمنی پرده بروی حقائق می کشد «حبّ الشئ يُعمي و يصم». به عینه مانند مریضی است که از طعام مطبوع لذت نمی برد هم چنانکه حضرت عیسی علی نبینا و آله و عليه السلام می فرماید: «بحق اقول لكم انه كما ينظر المريض الى طيب الطعام فلا يلتذّه مع ما يجده من شدّة الوجع كذلک صاحب الدنيا لا يلتذّ بالعبادة و لا يجد حلاوتها مع ما يجد من حبّ

ص: 33

المال». (1) همانطوری که مریض طعام پاکیزه و مطبوع را می بیند و به علّت شدّت درد از آن لذّت نمی برد دنیاپرستان نیز از طعام روحانی پرستش حق و شیرینی معنویت و پاکی لذّت نمی برند زیرا روان آنها مريض مال است و مریض از غذای مطبوع لذّت نمی برد.

زیرا در اثر اسباب و وسائل گوناگون ناشایسته فاصله زیادی میان مردم و آنچه راجع به آداب و اخلاق معنوی و دستورهای ارزنده اجتماعی صحیح از لوازم مذهب و اساس مسلک و طریقه ای که خود را به آن نسبت و استناد می دهیم ایجاد گردیده است و حتی عده ای از افراد غیر انتساب به دین، کمترین آشنائی هم به دستورهای آن ندارند و در سایه تقلید و پیروی از رسوم اجانب و بیگانگان (حتّی در نام گذاری اولاد) راه حقیقت به طور کلی ناپدید گشته و به غیر انتظار پرده هائی از باطل بروی آن گسترده و نیز رشته ایمان و معنویات از هم گسیخته است به خصوص طبقه جوان که بیشتر از طبقات دیگر گرفتار عوامل فساد و غوطه ور در گرداب خطر می باشند و در نتیجه سرگرمی فراوان با وسائل نامناسب روز و اسباب هوسهای بی مغز هیچ گونه راه انس و ربطی به حقیقت دین و آئین خود ندیده و خواه و ناخواه از تمام موازین معنوی دور افتاده اند و اتفاقا برخوردهای پی در پی و تصادفهای مکرر نگارنده با افرادی که دارای قدر کافی از معلومات عصر و واجد انواع مختلف از مدارک تحصیلی ولی فاقد همه گونه اطلاعات دینی می باشند این مطلب را تأیید می نمود و خوشبختانه روح ایمان و علاقه به اصل دین و رغبت فوق العاده نسبت به آئین را در نهاد پاکشان احساس می کردم مرا بیشتر متأثر و متأسف می ساخت.

نخست گروه های استعماری که از طریق تباه کردن نیروی جوانان ضربه های سنگین و غیر قابل جبران خود را به جامعه هائی که مورد نظرشان است وارد می سازند و به وسیله مواد مخدر و مطبوعات فاسد و فیلم های گمراه کننده و بدآموز و مانند آنها دامهائی بر سر راه آنها می گسترانند و شور و عشق و خلّاقیت و ابتکار

ص: 34

جوانان را از این طریق تباه می کنند یا حداقل آسیب پذیر می سازند و پس از آن فکرشان تقریبا راحت می شود که مقاومت مهمی در برابر شان وجود نخواهد داشت. گروه دیگر صاحبان مکتبهای ویران کننده و منحرف هستند که محیط پاک فکری جوانان را مستعدترین سرزمینی برای بذرافشانی در زمینه عقائد خود می بینند لذا تمام وسائل تبلیغاتی خویش را برای تسخیر روح جوانان به کار می گیرند تا محکم ترین جای پا را در جوامع مورد نظرشان فراهم سازند و عیب کار این است که این گونه سمپاشی ها همیشه در زیر لفافه ها و ماسکهای زیبا انجام می گیرد که مخصوصا برای جوانان فریبنده و جذاب است.

با توجه به این حقایق بر همه جوانان فرض است که مراقب دامهائی که بر سر راه آنها گسترده شده است باشند؛ دامهائی که در شکل ریسمان نجات ارائه می شود. دامهائی که رهائی از آن پس از گرفتاری، به آسانی ممکن نیست؛ زیرا تمایلات عاطفی جوانان از پایگاه های مهم آموزشهای اخلاقی و پرورشهای انسانی است و قسمت اعظم تربیت های درست یا نادرست جوانان بر اساس عواطف و احساسات آن استوار است. بیشتر بدبختی ها و خوشبختی ها، پیروزی ها و شکست ها، ناکامی ها و کامروائی ها؛ مخالفت ها و موافقت های جوانان؛ از عواطف و احساسات آنان سرچشمه می گیرد.

بزرگ ترین مشکل تربیت جوانان، هدایت صحیح احساسات آنها است، مربی لایق کسی است که بتواند با برنامه های دقیق و حساب شده تمایلات عاطفی جوانان را تعديل و تنظیم نماید، از طرفی احساسات آنان را به نحو شایسته ارضاء کند و از طرف دیگر مانع سرکشی و طغیانشان گردد.

خواهش های نفسانی و تمایلات عاطفی نیرومندترین قدرتی است که در نهاد بشر حکومت می کند و عملا آدمی را به مسیر خود سوق می دهد، زن و مرد، پیر و جوان تحصیل کرده و بی سواد و خلاصه تمام طبقات مردم کم و بیش فرمان بردار تمایلات عاطفی خود هستند؛ عقل بشر با همه ارزش و اهمیتی که در راهنمائی انسان دارد؛ اغلب تحت تأثیر احساسات قرار می گیرد و از درخشندگی و فروغش می کاهد.

ص: 35

آئین مقدّس اسلام در چهارده قرن قبل ضمن برنامه های جامع و سعادت بخش خود توجه خاصی به نسل جوان معطوف داشته و جوانان را از نظر مادی و معنوی؛ روانی و تربیتی؛ اخلاقی و اجتماعی، دنیوی و اخروی و خلاصه از کلیه جهات، تحت مراقبت کامل قرار داده است. اولیاء گرامی اسلام جوانی را یکی از نعمت های پر ارج الهی و از سرمایه های بزرگ سعادت در زندگی بشر شناخته اند و این موضوع را با عبارات مختلفی به مسلمین خاطر نشان نموده اند.

حضرت على (عَلَيهِ السَّلَامُ) می فرماید: «شيئان لا يَعرفُ فَضلَهما الّا من فَقَدهما: الشباب والعافية؛ (1) دو چیز است که قدر و قیمتشان را نمی شناسد مگر کسی که آن دو را از دست داده باشد؛ یکی جوانی و دیگری تندرستی و عافیت است.»

مردی به نام «ابوجعفر احول» از دوستان حضرت امام صادق (عَلَيهِ السَّلَامُ) مدتی به تبلیغ مذهب تشیع و نشر تعالیم اهل بیت (عَلَيهِم السَّلَامُ) اشتغال داشت. روزی شرفیاب محضر آن حضرت شد. امام (عَلَيهِ السَّلَامُ) از او سؤال کرد: مردم بصره را در قبول روش اهل بیت و سرعت پذیرش آئین تشیع چگونه بافتی؟ عرض کرد: مردم قليلی تعالیم اهل بیت را پذیرفتند. حضرت (عَلَيهِ السَّلَامُ) فرمود: «عليک بالاحداث فانّهم اسرع الى كلّ خير» (2) توجّه تبلیغی خود را به نسل جوان معطوف دار و نیروی خویش را در راه هدایت آنان به کار انداز زیرا جوانان زودتر حق را می پذیرند و سریعتر بهر خیر و صلاحی می گرایند.

در این حدیث حضرت امام جعفر صادق (عَلَيهِ السَّلَامُ) به صفای باطن و فضیلت دوستی نسل جوان تصریح فرموده و به ابوجعفر احول که مبلغ مذهبی و مربی مردم بوده یادآور شده است که روح جوان؛ خوبی ها را زودتر می پذیرد. و به صفات انسانی سریع تر متّصف می شود و این خود اشاره به این مطلب است که در ایام شباب خواهش جمال روحانی و میل به فضائل اخلاقی، در ضمیر جوانان بیدار و برای

ص: 36

گذشتهای اخلاقی و عواطف انسانی آماده تر است؛ و از طرفی حسّ کنجکاوی و حقیقت جوئی در انسان از ودائع طبیعیه است؛ که پیوسته می خواهد مراحل دانش و ادراک را بپیماید تا به سر منزل مطلوب رسد و حقیقت را احراز نماید و لكن اكثر جوانان مسلمان امروز با اندوختن مقداری معلومات قشری جدید از عقائد دینی و سرمایه های فضیلت و اخلاق نیاکان خود به دور افتاده اند و با وجودی که زرق و برق تمدن مادی آنان را از اظهار رأی و نظر در امور دینی باز می دارد؛ باز در هر لحظه مناسب در لابلای همان کارهای مادی؛ گاهی این بی اعتنائی به حقائق به صورت شبح هولناکی در برابرشان مجسم شده و هم چون خاری به کنج قلبشان می خلد و می خواهد وجدان و ضمیر پاک آنان را بیدار کند؛ در این فترتها اگر رشته افکار را تا وصل به پناهگاه محکمی قطع نکرد یقیناً در اثر کوشش و مجاهده به مقصود نائل می شود که خداوند متعال نوید می دهد: «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ» (1) و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند قطعا هدایتشان خواهیم کرد و خدا با نیکوکاران است.

و تعبير «جهاد» و «فینا» تعبير وسیع و مطلقی است و هر گونه جهاد و تلاشی را که در راه خدا و برای او و به منظور وصول به اهداف الهی صورت گیرد شامل می شود خواه در طریق کسب معرفت باشد یا جهاد با نفس و یا مبارزه با دشمن یا صبر بر طاعت یا شکیبائی در برابر وسوسه معصیت یا در مسیر کمک به افراد مستضعف و یا انجام هر کار نیک دیگر.

کسانی که در این راه ها به هر شکل و هر صورت برای خدا مجاهده کنند مشمول حمایت و هدایت الهی هستند.

ضمنا از این تعبیر روشن می شود که مقام «محسنین» از مجاهدین فراتر است چرا که آنها علاوه بر جهاد و تلاش در راه نجات خود دارای مقام ایثار و احسانند و برای دیگران نیز تلاش می کنند.

ص: 37

قبل از بحث پیرامون عقیده صحیح باید فهمید آیا دینداری پایه و اساس زندگی شرافتمندانه ما را می سازد؟ یا اینکه امروز دین جزء تشریفات زندگی قرار گرفته و دیگر نقشی را در زندگی ایفاء نمی کند؟

برای بررسی این امر کافی است نتایج و ثمرات دین را از نظر بگذرانیم تا هرگاه بدون آن نتائج، زندگی آرام و امیدبخش ممکن نگردید لزوم دین بر ما آشکار خواهد شد.

دین عبارت است از یک سلسله معارف و احکام و قوانین و آداب و رسومی که مشتمل است بر تمام جهات سیاسی و قضائی و اجتماعی و اقتصادی و اخلاقی و کلیه آنچه در مصالح بشر مدخلیت دارد و خداوند توسط انبیای عظام آن را بین افراد بشر تشريع و تقنین فرموده برای حفظ حدود و حقوق و شئون بشریت و ملکات انسانیت و پیروی از مکتب انبیاء انسان را نه تنها از ض لالت و بدبختیها نجات می دهد بلکه بشریت را به نهایت سعادت و خوشبختی خواهد رسانید ادیان آسمانی است که می خواهد با تعالیم عالیه و دستورهای سودمند و برنامه های اصلاحی خود افراد و طبقات اجتماع را با روابط صحیح و محکم به هم پیوند دهد و هر کس را به حقوق خود آشنا سازد، تعدی و تجاوز را ریشه کن نماید؛ با ایجاد حسن تفاهم اختلاف را از میان بردارد؛ اجتماع را به سوی سعادت و کمال هدایت نماید و تدین عبارت از تمرکز عقائد دینی و رسوخ آنها در قلب بشر است به طوری که چرخ اعضاء و افعال و اعمال انسانی بر طبق دستورات آن حرکت نماید. اکنون سخن ما در دین خاصی نیست لزوم دین را در برابر بی دینی از روی آثار و نتایج فردی و اجتماعیش می سنجیم.

ولی یکی از دلائل حقانیت اسلام عزیز، یکی از اسرار عجیب و بلند پایه قرآن مجید که امروزه بشریت از آن غافل است مسأله دعوت بر روشنائی راه و بینا بودن بر آن است و لذا می فرماید: «قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ

ص: 38

اتَّبَعَنِي» (1)بگو ای پیامبر این راه من است که من و پیروانم با بصیرت کاما همه مردم را به سوی خدا دعوت می کنم.

اسلام و قرآن همه جا ندا میدهد که «اگر عقل دارید» - اگر بینائی دارید. اگر شعور دارید... و هزاران اگر دیگر به بشر می گوید این راه را بایستی با روشنی و دقت و موشکافی و توجه طی کنید یعنی من این راه را بی اطلاع یا از روی تقلید نمی پیمایم. و از اینکه مسلمانی بخواهد چشم بسته عقائد اوّلیه اسلام را فرا گیرد نهی می نماید؛ این است که مؤمن به این مکتب بایستی عقاید اصولی را تحقیقی بپذیرد و همیشه مسلح و مسلط به عالی ترین روش تحقیق و بررسی در مورد عقاید خود بوده و اسلام کورکورانه چیزی و عملی را از کسی نمی پذیرد و لكن غربی ها از آن رو، با دین مخالفند که دین را با عقل مخالف می پندارند و شاید دینی را هم که با آن سر و کار دارند بسیاری از مسائلش همینطور باشد بدیهی است وقتی کار بسیاری از دینداران پرستش گاو و آتش و صلیب و خدای آنها دارای زن و فرزند و به صورت جنین از شکم زنی خارج شده نشو و نما کند؛ جوان گردد و آنگاه مصلوب شود و بعد از آن مدفون گردیده به سوی پدرش فرار کند تا با او و روح القدس یکی شده؛ هر سه یکی و هر یک سه تائی شوند (ثالوث) و از این قبیل موهومات باشد باید هم نهضت علمی آن را طرد کند و مردود شمارد. بسیاری از طرفداران دین موسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) و مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) و بودا و مجوس و حتی بعضی از فرقی که خود را به اسلام منتسب می دانند عقائدی دارند که منجر به شرک و تجسم باری تعالی و صفات بشری در ذات او می گردد و عکس العمل و نتیجه چنین عقائدی این می شود که بسیاری از نابخردان همه این خرافات واهی را به حساب دین واقعی بگذارند و با هر گونه دین و آئینی سفيهانه به مبارزه و ستیز برخیزند غافل از اینکه دین خدا با این موهومات کوچکترین رابطه و آشنائی که ندارد سهل است، بزرگترین دشمن سرسخت آنها

ص: 39

هم هست «وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ» (1) دين اسلام می کوشد مردم را از قیود ساختگی و اوهام و خرافات برهاند.

دیانت است که در قلب سیصد و شصت قبیله عرب (با وجود آن همه سابقه های نفاق و غارت گری و خودکشی که بین آنها از قدیم متداول بود و به این جهت همیشه ذلیل و جزء وحشی ترین مردم دنیا محسوب می شدند) چنان اتحاد و وحدت ملی ایجاد نمود که دولت های قدرتمند را متزلزل کرده و ممالک بزرگ دنیا را مسخر نمودند و اگر نفاق و اختلاف مذهبی که کم کم در اثر تدبيرات دشمنان دین بین آنها داخل شد نمی بود بایستی در پناه این اساس محکم اسلام تمام دنیا را مسخر نموده و تمام مذاهب و دولت های دنیا را منقرض نمایند. پس معلوم شد که رابطه دیانت هم وسیله استراحت و حفظ جامعه بشر و هم سبب شوکت و قوت هر قومی می باشد و هر چه اساس دیانت و ایمان مردم محکم تر گردد اتحاد و یگانگی و قوت و قدرت و وسائل استفاده از حیات آنها بیشتر می شود و یگانه پاسبان سرّی همانا دیانت است که با هر که همراه شد با هیچ رذیله و ضمیمائی توأم نگردد و در زوایای خلوات از ارتکاب ظلم و تعدی و شهوت رانی خودداری کند؛ دیانت است که بیم مجازاتش انسان را از خصال ناپسندیده دور و نوید مکافاتش او را با اطوار حمیده هم آغوش می نماید.

دیانت است که انسان را از معامله و معاشرت با شخص متديّن آسوده خاطر نموده و فکر را از خیال مکر و حیله و تدلیس و تقلب او تأمین می دهد.

دیانت است که روح درستی و صحّت عمل اخلاق حسنه را در قلب بشر ایجاد می کند تا از تعدیات یکدیگر ایمن گردیده و در امن و امان بدون هیچگونه ترس و خوف استراحت نمایند و انسان را به مبدأ بیشتر متوجه و محتاج و برای سیر در طريق تعاليم زوال ناپذیر انبیاء (عَلَيهِم السَّلَامُ) آماده تر می سازد.

ص: 40

دیانت است که اگر مبالغ کلان پول نقد نزد متدین فقیری امانت گذاری بدون هیچ سندی رسمی، در کمال اطمینان خواهی بود؛ با اینکه به شخص متمول بی دیانت بهیچ وجه نتوانی اطمینان نمود.

دیانت است ناموس و مال و جان هر کس را از دستبردهای مخفیانه محفوظ می دارد.

دیانت است که نمی گذارد شخص متدین هم دست با سیاست اجانب گردد بلکه پیوسته در تشیید استقلال ملی می کوشد.

بنابراین یگانه عامل راحتی فکر و خیال و رفع اضطراب و پریشانی خاطر که عمده شرط استراحت و حیات بشر می باشد همانا وجود دیانت است و بس.

البته لزوم دین را در برابر بی دینی از روی آثار و نتایج فردی و اجتماعیش می سنجیم:

برای فوائد فردی دین همین کافی است که بدانیم رشد و تکامل انسانی که نهایت آمال همه عقلای جهان است وقتی لباس تحقق می پوشد که انسان دارای پندار نیک؛ رفتار نیک و اخلاقی ستوده گردد و این هر سه محصول دین است، زیرا با عقیده به اینکه مرگ آخرین منزل بشر نیست بلکه دروازه ورود او به جهانی بزرگتر است؛ فکر انسانی را در افقی بلندتر و دنیای وسیع تری پرواز می دهد و نیز اعمالی از او سر می زند که در خور این باند نظری می باشد. بدیهی است که محصول این فکر بلند عمل صالح و روح سالمی خواهد بود که خوی عالی انسانی را تشکیل میدهد و باید آن را میوه نهال برومند عقیده به مبدأ و معاد دانست.

و برای فوائد اجتماعی باید دانست جامعه ای مترقی بوده و به سوی کمال می رود که:

اوّلاً) محیطی مساعد و آزادی عمل فراوانی داشته باشد؛

ثانياً) حقوق همگان از تعدی و تجاوز محفوظ بماند؛

ثالثاً) در امور اجتماعیش همکاری و صمیمیت دیده شود.

جامعه ای که این سه امتیاز را برای رشد اجتماعیش داشته باشد نیازی به قدرت

ص: 41

مادی و ثروت و سلاح نخواهد داشت زیرا با آزادی عمل درهای سعادت بروی او باز است و حق شناسی او را از تشبّث سلاح مستغنی می کند و همکاری او را از هر ثروتی قطع می کند و وقتی خوب بررسی کنیم می بینیم همه این انتظارها را فقط باید از دین داشت زیرا در محیط دینی و معنوی کسی را بر دیگری امتیازی نیست تا فزون طلبی و تجاوز یک فرد مانع آزادی عمل دیگران باشد، اصطکاک منافع دیده نمی شود تا اختلافها و کینه ها پیدا شود. قوانین از سرچشمه بشری نیست تا اولاً ناقص و نارسا باشد و ثانياً ضمانت اجرای کامل نداشته باشد؛ حالا اگر به این منافع، سعادت جاودان و فرار از کیفرهای سخت الهی را هم بیفزائیم آن وقت لزوم تحقق و کوشش درباره آن بهتر واضح می شود زیرا اینها ثمرات دین صحیح است نه هر چه بر آن نام دین نهند.

متعال وامی دارد هر چند شرائط بهره برداری از آثار پر ارزش و کردار پسندیده آنها در مرحله اول و ابتدا نشر و ظهور فراهم نباشد و استفاده کامل از آن آثار به آیندگان از افراد جامعه مقدر و نصیب گردد.

نوشتار حاضر گرچه به ظاهر مختصر می نماید ولی مجموعه ای از اصول اعتقادی و برنامه های اخلاقی و عملی است که در ضمن چند فصل با بیان ساده مطرح شده و مطالعه آن رهروان طريق حق را کار ساز آید؛ زیرا در لبنان (1) ضمن اشتغال به تدریس سطوح عالیه در حوزه با جمع کثیری از دانشمندان آن سامان آشنا و به مقام شامخ ولایت آگاه و به دین اسلام گرویدند با اعتراف به ناتوانی و نهایت عجز فنی هدف مقدس اهل ایمان را تعقیب نموده و از ادای مقدور تقصیر نورزیده و در مقابل رخنه های بزرگی که سد و جبران آن به قدمهای بارز نیازمند است با کمترین طرز میسور انجام وظیفه نموده و بحمدلله بر اقدام آن توفیق حاصل گشت از جمله با بانویی که فارغ التحصیل از دانشگاه آمریکائی در بیروت در رشته فلسفه اشتغال به تدریس داشت آشنا و بعد از مقدماتی (که شرح آن لزومی ندارد) به اتفاق همسرش دین حنیف اسلام را با جان و دل پذیرفته و به مذهب تشيع شرفیاب گردیدند و لذا این کتاب به «نویدی از اسلام در سرزمین لبنان» نامیده شد و به درخواست بعضی از فضلا و علاقه مندان به زیور طبع در آمد.

در این کتاب (2) حضرت عیسی علی نبینا و آله و عليه السلام به عنوان معلّم بزرگ

ص: 43

توحید، اخلاق و معنویت معرّفی می شود و از اولویت خیالی در دستگاه تثلیث یا به طور انفرادی فاصله می گیرد.

همچون تمام انبیاء مصدق پیامبران سلف و مبشر ظهور پیامبر بعد از خود می شود. و هم چنین با توجه به منابع تاریخی و نکته های حکمت آمیزی که از عهدین بدست می آید و با استفاده از آیات قرآن چهره واقعی حضرت مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) معرّفی

ص: 44

شده امید آنکه حق جویان و پویندگان صراط مستقیم توحید از آن بهره کامل گیرند و عقاید مشركانه از ساحت زندگی دینداران عالم زدوده گردد.

ضمنا از خطاها و لغزشهائی که مشاهده می فرمائید پوزش خواسته و از خداوند متعال می خواهم که این عمل ناقص را بپذیرد و بندگان را از گمراهی و پریشانی نجات داده و آنها را تأیید فرماید تا به دین پاکش گرائیده و با آئینی که به وسیله پیامبر برگزیده اش حضرت محمد بن عبداللّه (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به آنان معین فرموده رفتار کنند.

ص: 45

ص: 46

حکمت و کلام بهره ندارند و کتبی مثل اصول کافی (1) و شروح آن و دو حدیث مفضل و اهليلجه (2) را ندیده و حال آنکه رضی الدین بن طاووس (قده) در کتاب کشف المحجة مینگارد فرزندم محمد دو کتاب مزبور را که از کنوز آل محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) است سفرا و حضرا ملازم باش.

رضی الدین علی بن طاووس (قده) از مردان معدودی است که می توان گفت لحظه ای از یاد خداوند غافل نبود و همواره سعی داشت که کاری برخلاف رضای حق، از او سر نزند. او در این خصوص به فرزندش نیز اکیدا سفارش می کند که از

ص: 48

نشست و برخاست با مردمی که روح آدمی را کسل و دل را سیاه و ایمان انسان را تباه می گرداند جدا خودداری کند. اوقات او در کمال نظم و ترتیب و انضباط می گذشت.

بطور کلی وی در سفر و حضر از سه حالت بیرون نبود. یا سرگرم مطالعات و بررسیهای علمی بود و یا تألیف و تصنیف می نمود و یا به عبادت می پرداخت و جز اینها چیزی نمی شناخت. به طوری که در آثار گرانبهایش شرح داده از هر فرصت برای اعلای کلمه حق و تبلیغ دین و رواج مذهب شیعه و هدایت گمراهان و حفظ حدود و ثغور ممالک اسلامی استفاده می کرد.

گفت آن گلیم خویش بدر می برد ز موج***وین سعی می کند که بگیرد غریق را

و از طرف دیگر شبهه سهل التناول و واضح در قلوب جوانان رسوخ می نماید و کتب حکمت هم به واسطه اصطلاحات خاصة و عبارات پیچیده آنان را سر درگم کرده است و لذا این مجموعه را نگاشته و در آن نیز مطالب عالیه را مستفاد از اساتید عظام به عبارات واضحه ذکر نمودم که از تشخیص صریح حقیقت سرچشمه گرفته و تا آنجا که ممکن است حتی المقدور آنچه را که برای بیداری افکار و رسیدن به این مقصود نافع است در دسترس عموم گذارده و روح تعلیمات اسلام را چنانکه باید در خلال فصولی با استمداد از پیشگاه خداوند متعال و با عنایت از کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (سلام اللّه علیها) به سهم خود مسلمانان را به نکات حساس تعلیمات اسلام آشنا و دور افتادگان را نزدیک و بیگانگان از اسلام را راهنمائی و ذخائر علمی اسلام را تا آنجا که اقتضاء می کند معرفی و از اصولی قوانین اسلامی دفاع نمایم.

ص: 49

ص: 50

ص: 52

اقتصادی مسلمانان را در پی خواهد داشت از آن گذشته مظاهر توحید نیز می تواند - با تبلیغات منظم و صحيح - سهم عمده ای را در اتحاد امت اسلامی داشته باشد.

و دنیای کنونی بر محور تبلیغات می گردد انسان بسیاری از اوقات بر اثر تبلیغات خاصی دست به کارهایی می زند که به هیچ وجه با موازین عقلی سازگار نیست.

روشن تر بگویم: بسیار می شود که ما هیچگونه الزام عقلی مثلا برای خرید جنسی در خود احساس نمی کنیم امّا با یک سلسله تبلیغات قوی و نیرومند بسا اوقات چنان میل و علاقه شدیدی نسبت به آن پیدا می کنیم که خود را ناگزیر از خرید آن جنس می بینیم؛ با این موضوع به خوبی به ما می فهماند که تأثیر تبلیغات در انسان نه از این نظر است که معلوماتی بر معلومات ما می افزاید و حقایقی را که نمی دانسته ایم به ما یاد می دهد بلکه از این نظر است که رگهای مخصوصی را از عواطف و احساسات در وجود ما به جنبش در می آورد؛ رگهائی که ریشه های آن در اعماق روح ما نفوذ دارد و با تحریک آن روح به اهتزاز در می آید.

یکی از نویسندگان سیاسی در یکی از مقاله های خود راجع به کشورهای عربی نوشته بود که «تبلیغات در میان آنها همان کاری را می کند که آتش با باروت» ولی اگر درست دقّت کنیم این موضوع اختصاصی به عربها ندارد؛ بلکه هر نوع تبلیغی که ماهرانه و توأم با نکات روانی و ملاحظه شرائط و اوضاع محیط باشد همین اثر را دارد اگر چه حساسیت افراد در مقابل این تبلیغات نیز کم و بیش تفاوت دارد؛ بنابراین رمز تأثیر تبلیغات همان استفاده از غرائز و قوای مزبور روحی انسان است.

را ناحق می کنند؛ افکار عمومی را در جهت هدفهای خود سوق می دهند؛ یا منحرف می نمایند؛ سوداگران و سودجویان از وسائل تبلیغاتی برای تأمین منافع اقتصادی خود بهره می جویند و سیاستمداران تبلیغات را وسیله رسیدن به اهداف مشروع یا نامشروع خود قرار می دهند.

برای اینکه میزان تأثیر تبلیغات را در دنیای امروز درک کنیم کافی است بدانیم بسیاری از جنگها، انقلابها، صلحها، دوستیها و دشمنیها در میان ملل بزرگ جهان از همین تبلیغات گوناگون سرچشمه می گیرد و شاید این موضوع بر هر کس که بوضع دنیای کنونی آشنا است به اندازه ای روشن است که محتاج به هیچ گونه توضیح نبوده و نیست.

کار را به جایی رسانیده که تشخیص حقایق را مشکل ساخته و این خود یکی از خطرات بزرگی است که بر اثر این وضع نامطلوب پیش آمده است. نغمه های مادیها، غوغای دین سازان، اعتراضات و ایرادهای مخالفین اسلام از هر طرف ضربتهای ویران کننده ای به عقائد سست و متزلزل می زنند؛ جوانان مخصوصاً طبقات تحصیل کرده بالاخص دسته ای که تحصیلات خود را در خارج می گذرانند از همه بیشتر در معرض هجوم این گونه تبلیغات می باشند و راستی اگر عقائد دینی آنها صرفا القائی و تقلیدی باشد دیر و یا زود از بین خواهد رفت و این بی ایمانی قطع نظر از هر چیز، مایه انواع بدبختی ها و مفاسد اجتماعی خواهد شد.

در مورد اشاعه و ترویج مذاهب و مکاتب نیز از دیرباز تبلیغات مورد استفاده یا سوء استفاده بوده و امروزه اهیمت آن در این زمینه هم بیشتر شده است، مخالفان اسلام از قدیم در القاء شبهه و پوشاندن حقایق و قلب واقعیات به تبلیغات دامنه داری دست زده اند و متأسفانه باید گفت تبلیغاتی که در شناساندن و ترویج اسلام حقیقی و رد شبهات وارد بر آن تاکنون انجام گرفته کافی نبوده است. در رد مكاتب مادی بویژه ماتریالیسم دیالکتیک که دشمن اصلی اسلام و دیگر ادیان آسمانی است در سالهای اخیر آثار ارزنده ای منتشر شده ولی در خنثی کردن تبلیغات مغرضانه دیگر معاندان و مخالفان اسلام کوشش کافی به عمل نیامده است.

به جرأت می توان گفت امکاناتی که ما مسلمانان برای توسعه تبلیغات صحیح در داخل ممالک اسلامی و خارج از آن داریم کم نظیر است و به خوبی می توانیم از این همه وسائلی که در اختیار داریم برای اصلاح جوامع مسلمانان و معرّفی اسلام به بیگانگان؛ استفاده های شایانی کنیم ولی بدبختانه در برابر این وظیفه مقدس فوق العاده بی اعتنا و خونسردیم و میدان را به دست یک مشت افراد سودجو که برای اجراء مقاصد سوء خود از انواع وسائل تبلیغی حداکثر استفاده را می کنند باز گذاشته ایم.

ما باید امروز از تمام وسائل تبلیغاتی استفاده صحیح و کامل کنیم، این کمال

ص: 57

اشتباه است که ما وسایل تبلیغاتی مختلف را از قبیل مجله ها، روزنامه ها و... به دست دیگران سپرده و خودمان تنها با وسائل گذشته و با همان طرز و ترتیب سابق قناعت کنیم، این موضوع درست مثل این است که بخواهیم در یک جنگ اتمی از شمشیر و نیزه استفاده کنیم؛ البته استفاده از هر وسیله در جای خود صحیح است اما در دست داشتن یک وسیله نباید سبب شود که از وسائل مؤثرتر چشم پوشی کنیم.

درست است که اسلام برای دیگر ادیان آسمانی احترام قائل شده و مسلمانان می توانند با اهل کتاب در صورتی که به مبارزه و ضدیت با اسلام برنخیزند همزیستی داشته باشند؛ معهذا نباید از تبلیغات زهرآگین و گمراه کننده برخی از اهل کتاب که باعث انحراف جوانان مسلمان می شود غافل بود. گروهی از مبلغان و کشیشان مسیحی برای اشاعه مسیحیّت و چه بسا برای پیشبرد اغراض استعماری و در راه خدمت به استعمارگران بین المللی در نشریات و مطبوعات خود نسبت های ناروائی به اسلام میدهند و چهره ای کریه و نازیبا از اسلام ترسیم می کنند و از این راه جوانان مسلمان را گمراه و از مکتب نجات بخش اسلام دور می سازند. و لذا از طریق دلیل و برهان و مجادله به احسن نه تنها منافاتی با احترام گذاردن به مذاهب اقلیت های رسمی ندارد بلکه با روشن شدن حقایق و درک صحیح اسلام و سایر ادیان آسمانی امکان تفاهم و هم زیستی با آنان بیشتر می گردد. در اسلام مسأله تبلیغ مانند همه چیز شرایط و حدود و مقرراتی دارد و مانند دنیای امروز استفاده از هر وسیله تبلیغی بدون هیچ قید و شرطی برای رسیدن به مقاصد عالی دینی مشروع نیست؛ اسلام هرگز اجازه نمی دهد از راه دروغ، تهمت، اغراقهای بی اساس، تضييع حقوق دیگران و دهها نظائر این عناوین که امروز دستاویز مراکز تبلیغی دنیای مادی است مقاصد مشروع دینی را پیش ببرند.

با این مقدمات روشن شد به حکم عقل و منطق دین باید بیش از هر چیز به امر تبلیغات توجّه نمود و همانطور که کشورهای متمدن جهان برای میل به هدف و

ص: 58

مقصد خود از تمام وسائل تبلیغاتی روز استفاده می نمایند ما مسلمين هم به مصداق آیه شریفه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» (1) باید مجهّز به تمام وسائل پیشرفت اسلام باشیم و به هر وسیله که ممکن است با وسائل تبلیغاتی روز معارف و حقایق تابناک اسلام را در شرق و غرب عالم به گوش جهانیان برسانیم تا تشنگان حق و حقیقت از پرتو آن بهره مند گردند.

ص: 59

ص: 60

ص: 62

جهات مشترک زیادی میان آنها وجود دارد که همه آنها را به صورت یک آئین واحد و به هم پیوسته (که به مرور زمان تکامل یافته است) در آورده و سرانجام به شکل یک آئین جامع که بشر را از هر نوع تشریع و قانون بی نیاز ساخته عرضه شده است؛ از این نظر قرآن کریم اعلام می کند که از روز نخست خداوند متعال جز یک آئین و آن هم آئین اسلام است آئین دیگری برای بشر تشریع نکرده است (1) و هرگاه بشر جز این آئین، از آئین دیگری پیروی کند از او پذیرفته نخواهد شد. (2) و في الحقيقه وجود اقدس ختمی مرتبت (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) با فرامین نوین و کتاب مقدّس خود در کالبد پژمرده و پیکر افسرده جامعه انسان دوباره روح حیات سعادت دمید.

با هزاران مشکلات و موانع به هدایت و ارشاد گم شدگان وادی جهالت و مادیت قیام فرمود و حسّ حقیقت جوئی را در نهاد آنها تحریک کرد، درس فتوت و جوانمردی را به ایشان آموخت و رستگاری را (3) تنها در سایه وحدت عقیده و حکومت نشان داد و بشر را از قيد اسارت و بردگی رهائی بخشید و او را موجود گرانبهاء و پر ارزشی معرّفی کرد که جز در پیشگاه با عظمت فضیلت و حقیقت اظهار خواری و ذلت نماید.

و مرگ در راه کمال را حیات جاوید و زندگی با امید نامید و به حدی در تعلیم و تربیت مردم مهر و علاقه بروز داد که گاهی برای بیچارگی و عقب ماندگی ملت نزدیک می شد که از شدت عطوفت قالب تهی کند.

ص: 64

«فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ عَلَى آثَارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهَذَا الْحَدِيثِ أَسَفًا» (1) «لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ» (2) و در سوره نحل درباره مجادله و مباحثه با مخالفین دین و منکرین سید المرسلین صلوات اللّه عليه و آله چنین می فرماید: «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» (3) «وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ» (4) گر چه پیامبران خدا متعدّدند اما همه آنها از لحاظ هدف یکی هستند و جانهای آنها با هم اتحاد دارد؛ بقدری وحدت آنها از نظر هدف و دعوت به پرستش خدای یگانه و توجه به حیات اخروی پر اهمیت است که امیر المومنین (عَلَيهِ السَّلَامُ) در استدلال بر توحید ذات به آن استدلال کرده و به فرزند گرامیش امام حسن مجتبی (عَلَيهِ السَّلَامُ) فرموده است: «وَ اعْلَم یَا بُنَيَّ أنَّهُ لَوْ كَانَ لِرَبِّکَ شَرِیکٌ لَأَتَتْكَ رُسُلُه؛ (5) پسرم بدان که اگر پروردگار تو را شریکی بود فرستادگانش به سوی تو می آمدند.

و قرآن مجید افکار گروهی را که حضرت ابراهیم (عَلَيهِ السَّلَامُ) قهرمان توحید را یهودی و یا نصرانی معرّفی می کنند سخت تخطئه کرده و می گوید: ابراهيم مسلمانی بیش نبوده است. (6)

ص: 65

قرآن کریم در وصف پیامبر اسلام و پیروانش می فرماید: «آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ باللّه وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ» (1) پیامبر به آنچه از طرف پروردگارش بر او نازل شده ایمان آورده است و مؤمنان (نیز) به خدا و فرشتگان او و کتابها و فرستادگان وی همگی ایمان آورده اند و می گویند ما در میان پیامبران او فرق نمی گذاریم (و همه را بیانگر توحید و راه و رسم صحیح زندگی سعادتمندانه می دانیم).

و این در حالی است که قرآن حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) را پیامبر خدا معرفی کرده و او را بشارت دهنده پیامبری رهبر بزرگ اسلام دانسته است - چنین پیوندی در میان پیامبران خدا پیوندی الهی و جاودانی و ناگسستنی است و پیروان دین کامل آنهائی هستند که این پیوند را دریابند و مصداق نؤمن ببعض و نکفر ببعض نباشند - در این باره می فرماید: « وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ» (2) بیاد آور هنگامی را که عیسی پسر مریم گفت: ای بنی اسرائیل من فرستاده خدایم به سوی شما در حالی که تصديق کننده کتابی که قبل از من فرستاده شده یعنی تورات میباشم و بشارت دهنده ام به رسولی که بعد از من می آید و نامش احمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) است.

تعبير «بشارت» در مورد خبر دادن حضرت مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) از ظهور اسلام، اشاره لطیفی به تکامل این آئین نسبت به آئینهای پیشین است؛ بررسی آیات قرآن و مقایسه معارف و تعلیمات اسلام در زمینه عقائد، احکام، قوانین و مسائل اخلاقی و اجتماعی به آنچه در کتب عهدین (3) یعنی تورات و انجیل آمده است این برتری را به وضوح

ص: 66

نشان می دهد. گرچه در این آیه ذکری از این سخن به میان نیامده که این بشارت در متن کتاب آسمانی مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) بوده یا نه ولی آیات دیگر قرآن گواه بر ذکر آن در خود انجیل است در آیه (157) سوره اعراف می خوانیم: «الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ» آنها که از فرستاده خدا پیامبر امّی پیروی می کنند؛ همان کس که صفاتش را در تورات و انجیلی که نزدشان است مکتوب می بینند.

رسول: به پیامبرانی گفته می شود که مأمور تبلیغ و دعوت به آئین خود بوده اند و موظف است در حوزه مأموریت خود به تلاش و کوشش برخیزد و از هر وسیله ای برای دعوت مردم به سوی خدا و ابلاغ فرمان او استفاده کند (و بین این دو از نسب اربعه منطقی عموم و خصوص مطلق است) و در روایات آمده است که نبی فرشته وحی را در خواب و رسول فرشته وحی را در بیداری می بیند.

علامه طباطبایی (رَحمهُ اللّه) می فرماید: نبوّت منصب بعث و تبلیغ است که مبعوث می شود تا دین را برای مردم بیان کند و رسالت مقام حکومت و قضاوت به حق است در میان مردم که وظیفه او ابلاغ دعوت مخصوص است به قومی معین که ردّ آن موجب هلاک و قبول آن موجب بقاء و سعادت است؛ بنابراین اگر رسالت کسی برای قوم معینی باشد لازم نیست که نبوّت او هم مخصوص همان قوم باشد ممکن است شخصی رسالت به سوی قومی معین داشته باشد اما نبوّت او عمومی و همگانی باشد مانند حضرت موسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) (1) بنابر این شرایع آسمانی در حقیقت شریعت واحدی هستند که بر اثر تکامل اجتماعات بشری و پیدایش نیازمندیهای روز افزون به سر حد کمال رسیده و سرانجام به صورت یک آئین جامع به وسیله خاتم پیامبران برای بشر عرضه شده است.

و اگر یک روز (در زمینه ازدواج با زینب همسر مطلقه زید که در آیه قبل نازل شده و به عنوان فرزند خوانده نام پسر محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) بر او گذاردند این تنها یک عادت و سنت غلط جاهلی بوده که با ورود اسلام و نزول قرآن کریم بر چیده شد نه یک رابطه طبیعی و خویشاوندی.

البته پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرزندان حقیقی به نام قاسم و طیب و طاهر و ابراهیم (عَلَيهِ السَّلَامُ) داشت ولی طبق نقل مورخان همه آنها قبل از بلوغ چشم از جهان بستند و لذا حضرت امام حسن (عَلَيهِ السَّلَامُ) و حضرت امام حسین (عَلَيهِ السَّلَامُ) که آنها را فرزندان پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) می خواندند گر چه به سنین بالا رسیدند ولی به هنگام نزول این آیه هنوز کودک بودند بنابراین جمله «مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ» که به صورت فعل ماضی آمده است به طور قاطع در آن هنگام در حق همه صادق بوده است.

و اگر در بعضی از تعبیرات می خوانیم که پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمودند: «انا و على ابوا هذه الامّة» من و على (عَلَيهِ السَّلَامُ) پدران این امتیم مسلماً مراد پدر نَسَبی نبوده بلکه ابوّت ناشی از تعلیم و تربیت و رهبری بوده است. با این حال ازدواج با همسر مطلقه زید که قرآن مجید فلسفه آن را صریحاً شکستن سنتهای نادرست ذکر کرده چیزی نبود که باعث گفتگو در میان این و آن شود و یا بخواهند آن را دستاویز برای مقاصد سوء خود کنند؛ سپس می افزاید: ارتباط پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) با شما تنها از ناحیه رسالت و خاتمیت می باشد او رسول اللّه و خاتم النبيين است بنابراین صدر آیه ارتباط نسبی را بطور کلی قطع می کند و ذیل آیه ارتباط معنوی ناشی از رسالت و خاتمیت را اثبات می نماید و از اینجا پیوند صدر و ذیل روشن می شود.

از این گذشته اشاره باین حقیقت نیز دارد که در عین حال علاقه او فوق علاقه یک پدر به فرزند است چرا که علاقه او علاقه رسول به امت می باشد؛ آن هم رسولی که میداند بعد از او پیامبر دیگری نخواهد آمد و باید آنچه مورد نیاز امت است تا دامنه قیامت برای آنها با دقت و با نهایت دلسوزی پیش بینی کند و در پایان آیه می فرماید: خداوند به هر چیز عالم و آگاه بوده و هست.

و برای روشن شدن مفاد آیه کریمه لازم است که پیرامون لفظ «خاتم» توضیح

ص: 69

داده شود.

خاتم بر وزن حاتم آن گونه که ارباب لغت گفته اند به معنی چیزی است که به وسیله آن پایان داده می شود و نیز به چیزی گفته می شود که با آن آخر نامه مهر می گردد و در گذشته مهر انسان جایگزین امضای امروز او بود و هم اکنون اسناد و نامه های مهم را علاوه بر امضاء؛ مهر نیز می کنند و مهرنامه و یا سند علاوه بر اینکه گواه بر صحت انتساب آن به دارنده مهر است؛ خود دلیل بر ختم و پایان یافتن نامه و سند به شمار می رود و در نتیجه محتویات نامه و یا سند تا آنجا اعتبار دارد که در محدوده مهر قرار گیرد و چیزی که خارج از محدوده مهر باشد از اعتبار ساقط بوده و ربطی به صاحب مهر ندارد.

و نیز در گذشته و امروز این امر معمول بوده و هست که وقتی می خواهند درِ نامه یا ظرف یا خانه و مغازه ای را بندند و کسی آن را باز نکند روی در، یا روی قفل آن ماده چسبنده ای می گذارند و روی آن مهری می زنند که امروز از آن تعبير به «لاک و مهر» می شود.

و این به صورتی است که برای گشودن آن حتما باید مهر و آن شیء چسبنده شکسته شود مهری را که بر اینگونه اشياء می زنند «خاتم» می گویند. اینها همه به خاطر آن است که این کلمه از ریشه «ختم» به معنی «پایان» گرفته شده و از آنجا که این کار (مهر زدن) در خاتمه و پایان قرار می گیرد نام «خاتم» بر وسیله آن گذارده شده است. و اگر می بینیم یکی از معانی «خاتم» انگشتر است آن نیز به خاطر همین است که نقش مهرها را معمولا روی انگشترهایشان می کندند و به وسیله انگشتر نامه ها را مهر می کردند. لذا در حالات پیامبر اعظم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و ائمه هدی (عَلَيهِم السَّلَامُ) و شخصیتهای دیگر از جمله مسائلی که مطرح می شود نقش خاتم آنها است.

مرحوم «کلینی» در کافی از امام صادق (عَلَيهِ السَّلَامُ) چنین نقل می کند: «انّ خاتم رسول اللّه كان من فضّة نقشه محمّد رسول اللّه؛ انگشتر پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) از نقره بود و

ص: 70

نقش آن محمد رسول اللّه بود.» (1)

با این بیان به خوبی روشن می شود که خانم گرچه امروز به انگشتر تزینیی نیز اطلاق می شود ولی ریشه اصلی آن از ختم به معنی پایان گرفته شده است و در آن روز به انگشترهائی می گفتند که با آن نامه ها را مهر می کردند.

بعلاوه این ماده در قرآن مجید در موارد متعدّدی به کار رفته و در همه جا به معنی پایان دادن و مهر نهادن است؛ مانند «الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ» (2) امروز به روز قیامت - مهر بر دهانشان می نهیم و دستهای آنها با ما سخن می گوید. و مانند: «خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ» (3)

حفص «خاتم النبيين» را بکسر «تا» خوانده و به معنی «ما يختم به» یعنی آن کسی که به او ختم انبیاء شده و یا به او نبوّت مهر کرده شده است به این معنی که نبوّت به او تمام گشته (4) این خود از علائم نبوّت است و از اخبار به غیب؛ به دلیل آنکه حضرت رسالت (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به صحت وحی و نبوّت خویش ایمان داشت و گرنه به چه مستندی فرمود هیچ پیغمبری پس از من مبعوث نخواهد شد. آن حضرت كه بعثت پیغمبران را ممکن می شمرد از کجا دانست آخرین پیغمبران است. حضرت موسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) و حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) گفتند پس از ما پیغمبر خواهد آمد و پیغمبر ما فرمود پس از من نخواهد آمد. و در احادیث اسلامی نسبت به خاتمیت این لفظ بکار برده شده است.

حضرت امام جعفر صادق (عَلَيهِ السَّلَامُ) می فرماید: «انّ اللّه ختم بنبیّکم النبيين فلا نبیّ بعده و ختم بكتابكم الكتب فلا كتاب بعده، و انزل فيه تبيان كلّ شيء؛ (5) خداوند به

ص: 71

وسیله پیامبر شما باب نبوّت را ختم نمود؛ دیگر پس از آن پیامبری نخواهد آمد؛ و با کتاب او به نزول کتاب آسمانی پایان داده پس از آن دیگر کتابی نازل نخواهد شد، این کتاب روشنگر همه چیز است».

و در خطبه نخستین نهج البلاغه بعد از شمردن برنامه های انبیاء و پیامبران پیشین می فرماید: «إِلَى أنْ بَعَثَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ محمّداً رَسُولَ اللّهِ (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) لإِنْجَازِ عِدَتِهِ وَ إِتْمَامِ نُبُوَّتِه» تا زمانی که خداوند سبحان محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) رسولش را برای تحقق بخشیدن به وعده هایش و پایان دادن سلسله نبوّت مبعوث فرمود.

و حدیث معروف «منزلت» که در کتب مختلف شیعه و اهل سنت در مورد على (عَلَيهِ السَّلَامُ) و داستان ماندن او بجای پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) در مدینه منوره به هنگام رفتن رسول خدا (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به سوی جنگ تبوک آمده نیز کاملاً مسأله خاتمیت را روشن می کند زیرا در این حدیث میخوانیم: پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به علی بن ابیطالب (عَلَيهِ السَّلَامُ) فرمود: «انت منّی بمنزلة هارون من موسى الّا انّه لا نبیّ بعدی» نسبت تو به من به منزله نسبت هارون است به موسی، جز اینکه بعد از من پیامبری نیست. (1) بنابراین تو همه منصبهای هارون را نسبت به موسی داری جز نبوّت.

ص: 72

ص: 74

هر چه بیشتر در صدد دستیابی به اهداف غیر انسانی خود هستند و تنها مروری کوتاه بر وقایع تاریخی دهه های گذشته و حال زورمداری و جباری این قطب فاسد را بر ملا می سازد. تاریخ به روشنی دستهای خون آلود استکبار را نشان می دهد، دستهایی که در جای جای کره خاکی جهان گسترانیده شده و به وضوح قابل رؤیت است. توطئه فلسطین و جنگهای داخلی لبنان، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اسلامی، جنگ اعراب و اسرائیل و هزاران توطئه علیه مردم مسلمان ایران، افغانستان، پاکستان، فلسطین، لبنان، هندوستان، فیلیپین و مسلمانان آفریقا و آمریکا و اروپا و... همه این موارد نمونه هایی هستند همانطور که تاریخ گواه صادق بر این مدعا است نوع ورود و ابزار نفوذی که استکبار جهانی در اکثر کشورها آزموده و پیاده کرده است برای آنها به صورت نوعی فرهنگ در آمده است آنها دانسته که چه بسا بعد از تهاجم فرهنگی نیازی به تهاجم نظامی نباشد. زیرا تهاجم فرهنگی می تواند طرف مورد نظر را کاملاً تحت نفوذ بیاورد و آنان را ملتهایی فرمانبر و مطیع گرداند و لذا نشر و گسترش فرهنگ استکباری می تواند نقش بسیار حساسی را ایفا نماید و در این راستا مبلغین فرهنگ استکبار از با ارزش ترین نیروهای استکباری خواهند بود، زیرا آنان با نشر و ترویج فرهنگ مبتذل و فاسد استکبار، افکار ملتهای محروم را از راه طبیعی خود منحرف می سازند. و از آنها انسانهایی خود باخته و بی توجه و مصرف گرا، تجمل پرست، شهوتخواه و خودخواه بار خواهند آورد، انسان هایی که هیچ گونه اراده ای خلاف استکبار ندارند و چشم و گوش بسته مطيع دستوراتند، افرادی تحقیر شده و واپس زده روح مرده، انسان هایی که مسئولیت های انسانی خود را به فراموشی سپرده اند و غرق در تمایلات شهوانی اند، از خود غافلند و در نتیجه از خدا نیز غافل خواهند بود و هیچ گونه اثر تحرکی در به دست گرفتن زمام امور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی خویش نخواهند داشت. اجتماعات آنان افسار گسیخته و رو به انحطاط و ویرانی ارزشهای انسانی و فروپاشی مبانی اخلاقی خواهد انجامید و روشن است که به غارت بردن منابع و ذخائر مادی و معنوی چنین ملتهایی بسیار آسان خواهد بود، بنابراین نقش مبلغین فرهنگ استکبار جهانی در تصرّف و استيلاء

ص: 76

و بهره وری استکبار جهانی بسیار با اهمیت است، مبلّغین مسیحی سعی نموده اند تا از طريق فرهنگ به اهداف خود دست یابند که اکنون توجّه شما را به نمونه هایی از سخنان آنان جلب می کنم تا هر چه بیشتر به نقش مبلغین مسیحی آشنا شویم:

1- «تاکلی» می گوید: «ما باید در ایجاد مدارس، دولت و ملت را تشجيع کنیم و تعليمات غربی را برای آنان جلوه دهیم، زیرا بیشتر مسلمانان عقایدشان با خواندن لغت انگلیسی متزلزل می گردد و کتابهای درسی غرب اعتقاد به کتاب مقدس شرقی (قرآن) را امری مشکل می سازد».

2- «پنروز» می گوید: «تجربه به ما نشان داده است بهترین وسیله ای که مبشّرین آمریکایی برای مسیحی کردن سوریه و لبنان بکار برده اند، نفوذ فرهنگی بوده است و به همین جهت قرار شد که رئیس دانشگاه آمریکایی بیروت از مبشرین سوریه انتخاب شود».

3- نویسنده ای مسیحی به نام (لطفي ليفونان) می گوید: «اروپا در جنگهای صلیبی از راه شمشير ضرر کرد، اکنون اراده کرده از راه تبشير به مقاصد خود برسد، اروپا می خواهد با این جنگ صلیبی جدید بدون خونریزی به هدف خود برسد، اروپا برای این هدف، کلیسا و مدارس و بیمارستان را استخدام کرده و مبشرین را در اقصی نقاط پراکنده ساخته است».

«بدین طریق دولتها از حرکت تبشیری هدف های سیاسی و منافع اقتصادی خود را می خواهند».

4- دانشگاه آمریکایی بیروت اصرار می ورزد که اثبات کند یک مؤسسه تبشیری است، بلکه علّت تأسیس آن تبشیر بوده است، این حقیقتی است که «استیفن پنروز» به آن اعتراف کرده است و می گوید: آخرین هدف دانشگاه آمریکایی این است که تبشیر را زنده کند و حقیقت انجيل را پخش نماید.

«دانشگاه آمریکایی بیروت یک مؤسسه تبشیری است و برای خدمت علمی تأسیس نگردیده، بلکه نتیجه زحمات تبشیر آمریکا است».

5- مجله نور عالم، نشریه رسمی مسیحیان ایران، در مقاله ای به نام «دوش به

ص: 77

دوش لشگریان غربی» می نویسد: استعمار غربی در این کشورها (یعنی: هند، اندونزی، لائوس، کامبوج) گسترش داده است، در طول سه قرن گذشته مسیحیّت در کشورهای جنوب شرقی آسیا گسترش یافت و پای مروجان غربی مسیحیّت به دور افتاده ترین روستاهای این سرزمینها گشوده شد».

6- همفر، جاسوس کهنه کار استعمار انگلیس در کشورهای اسلامی در کتاب خاطرات و گزارشات خود می نویسد: دبیر کل (وزارت مستعمرات انگلیس) گفت: جنگهای صلیبی فایده ای نداشت همانگونه که قوم مغول نتوانستند اسلام را ریشه کن سازند، زیرا عملیات آنان دفعی و بدون برنامه و نقشه قبلی بود، آنان عملیات نظامی انجام می دادند، جنگی که علنی و آشکار بود و لذا در مدتی کوتاه از بین رفتند، امّا امروزه حکومت با عظمت ما (؟!) در فکر این است که اسلام را از داخل با یک نقشه مطالعه شده و دقیق با بینش و به مرور زمان نابود سازد، البته این برنامه نیز در آخر کار نیازمند یک لشگرکشی و یورش هست ولی این کار موقعی انجام می گیرد که سرزمینهای اسلامی را سقوط داده و از هر سو کلنگ ویرانی در پیکر اسلام وارد کرده باشیم که دیگر قدرت جمع آوری قوا و مقابله در برابر جنگ ما را نداشته باشند».

وی سپس افزود: «بزرگان ما در ترکیه دارای زیرکی و هوشیاری خاصی هستند، زیرا عین همین نقشه را عمل می کنند در میان مسلمانان راه یافته و به منظور تربیت فرزندانشان مدارسی باز کرده اند و کلیساهایی بنا کرده اند و شراب و قمار و فحشاء را در میان آنان رواج داده اند و جوانانشان را نسبت به دینشان مردد ساخته اند و میان حکومتهای آنان اختلافی ایجاد می کنند تا اینکه شرکتشان ضعیف شده و دینداری آنان کمرنگ گردد و الفت و وحدتشان از بین برود».

7- کاردیال «زويمر» در کنفرانس بیت المقدس - که در زمان اشغال فلسطین به دست انگلستان برگزار شد - طی سخنانی گفت: برادران قهرمان! رفقایی که خداوند جهاد را در راه مسیحیّت و همچنین استثمار کشورهای اسلامی را به آنان واجب گردانیده (؟!) رفقایی که عنایت و توفیق خدای بزرگ آن را احاطه کرده، دین خود را

ص: 78

نسبت به رسالتی که به ما داده شد بخوبی اداء کردید... آنچه برای امر تبشير مهم است... این نیست که مسلمانان را به سوی مسیحیّت بکشید، زیرا در این صورت آنان را هدایت کرده و به آنان احترام کرده اید (!؟) بلکه امر مهم آن است که اسلام را از مسلمانان جدا کنید تا ارتباطی با خدا و همچنین ارتباطی با مبانی اخلاقی که محور زندگی آنهاست نداشته باشند؟! با انجام این عمل طلیعه پیروزی استعمار قیام کرده اید. و این بهترین قیامی است که من و دولتهای مسیحی درباره اش به شما تبریک می گوییم. برادران! ما طی یک سوّم قرن نوزده، توانسته ایم همه برنامه های تعلیمی را در کشورهای اسلامی به دست گرفته و کنسولهای تبشیر و کلیسا و همچنین جمعيّتها و مدارس مسیحی بسیاری را که تحت تسلط کشورهای آمریکا و اروپا است در این دیار منتشر سازیم... مسلمانان را از اسلام خارج ساخته و به دنیای مسیحیّت هم راه ندهیم، مسلمانان طوری رشد کنند که مورد نظر استعمار است به مجد و عظمتشان اهمیّت دهند، سستی و کسالت را دوست داشته باشند، به دنیا بخاطر شهواتش اهمیت دهند، وقتی دانش فرا می گیرند به خاطر شهوات، وقتی سرمایه میاندوزند به خاطر شهواتشان باشد...

اگر می خواهید دین خودتان را نسبت به رسالتان ادا کنند، استعمار کنید.

8- همفر انگلیسی، وقتی برنامه های طرح شده برای نابودی اسلام و مسلمین را در کتاب خاطرات خود بازگویی می کند، یکی از آن طرح ها را «توسعه دادن برنامه تبلیغی مسیحیّت» می شمارد و می گوید: «توسعه دادن برنامه تبلیغی مسیحیّت به این ترتیب که مبلغین مسیحی را در هر صنف وارد کنیم بخصوص در صنف حسابداران و پزشکان و مهندسین و مانند آنان و نیز لازم است در تقویت کلیساها، مدارس و بیمارستانها، کتابخانه ها و جمعیّت های خیریه در پهنه سرزمینهای اسلامی و انتشار میلیونها کتاب پیرامون مسیحیّت بطور مجانی در میان مسلمانان بکوشند و سعی کنند که همیشه تاریخ مسیحی همراه تاریخ اسلامی آورده شود و در دیرها و کلیساها جاسوسهایی به نام راهب و راهبه بگماریم که کارشان آگاهی یافتن از فعالیتهای مسلمین و مسیحیّت باشد».

ص: 79

2- کلیسا و کسب قدرت برتر

نیاز شدید کلیسا به پشتیبانی و حمایت قدرتهای بزرگ جهان - نیز از سلسله انگیزه ها و علل هماهنگی و همنوایی کلیسا و جهان استکباری است - کلیسا و استکبار جهانی با استفاده از قابلیتهای یکدیگر (یعنی کلیسا با حربه فرهنگ و مذهب؛ و استکبار با ثروت و قدرت و زور) سعی جدی در حل مشکلات داخلی و هموار کردن راه آینده دارند، این دو در پناه کمکهای یکدیگر تلاش می کنند تا هر چه بهتر و به نحو بارزتری در سطح جهان ظاهر شوند.

و مسیحیّت را در رأس دوستان و تأمین کننده امنیّت جهانی و حاکم على الاطلاق دنیا قرار دهند و آنگاه هر طرح و برنامه ای را که در خیال بر عليه ملتهای محروم به اجراء بگذارند. واقعیتی که تاریخ به اثبات می رساند این است که کلیسا و سرمداران آن دریافته بودند که بدون حمایت قدرتهای بزرگ جهانی نمی توانند به نشر افکار پوچ و اندیشه های بی اساس مسیحیّت بپردازند و بناچار قدرتی از آنان حمایت می کرد تا با توانی افزون و مطمئن به انجام وظایف انسان دوستانه (!!) بپردازند.

همان گونه که گذشت اجمالاً دانستیم مبلغین مسیحیّت برای جلب حمایت قدرتهای بزرگ توانستند از راههای مختلفی استفاده کنند در اینجا تا حدودی به این روشها می پردازم.

شهرها و ممالک اسلامی تأسیس می کنند، زیرا آنان دانشجویان مسلمان را از توجّه به مدارس اسلامی باز می دارند، برای نمونه در مصر مبشرین زیادی هستند که مدارس خود را توسعه می دهند تا مسلمانان و قبطیان را از مدارس دولتی بیرون آورده و از برنامه های اسلامی جدا سازند و آنان را زیر نظر تعليمات مسیحی تربیت نمایند».

3- «جسپ» مبشّر آمریکایی می گوید: «آموزشگاه زنان بیروت تخم چشم من است، همیشه به این باور بوده ام که آینده سوریه مرهون تعليم بانوان و دوشیزگان این سرزمین است، ما مدرسه خود را برای دوشیزگان افتتاح کردیم و اکنون توجّه شدیدی به جمعیتهای تبشیری داریم».

«آنا میلیگان» مبلغ کلیسا می گوید: «بهترین وسیله ای که می تواند اسلام را خانه نشین سازد همین مدارس دخترانه است».

4- به این سخن توجّه کنید: «دولتهای بیگانه کوشش می کنند از مبشّرین که به شرق می فرستند حمایت کنند، زیرا این مأمورین دینی نه تنها واسطه تجارت و پخش افکار و فرهنگ دولت متبوع خود هستند، بلکه این مأمور دینی از راه های مختلفی مانند: تعلیم و تربیت کوشش می کنند تا افراد شرقی را طوری بار بیاورند که با گسترش فرهنگ خارجی مخالفت نکنند».

5- استعمار بلژیک با استفاده از میسیونرهای مذهبی مسیحی تا حدودی پایه های نفوذ خود را تثبیت کرده بود، بلژیکی ها در دوره استعمار، بطور رسمی از کشیش های کاتولیک رومی در کنگو، رواندا، بروندی، پشتیبانی می کردند و تعلیم و تربیت هم بطور انحصاری در اختیار آنها قرار داشت و علاوه بر این، عوامل اصلی و اساسی بودند که به صورت یک ماشین برای تغییر کیش بومیها می کوشیدند.

6- نشریات و مجلات مبشّران مسیحی، در تزریق فرهنگ استکباری به جوامع مسلمان نقش مهمی را ایفاء می کنند به عنوان نمونه؛ الف: مجله نور جهان، و نشریه ماهانه کمیته ادبیات مسیحی؛ ب: مجله نور عالم، زیر نظر شورای کلیسایی ایران.

هر انسان منصفی به فهرست مندرجات لااقل این دو مجلّه مروری بکند در

ص: 81

خواهد یافت که مروّجان واقعی فرهنگ غرب و اروپا همین مجلّات به اصطلاح مسیحی است.

نوع مقالات علمی، ادبی، تاریخی و حتّی عکسها و گزارشات و معرّفی شخصیتها و داستانهای کودکان همه و همه در راستای اشاعه فرهنگ مبتذل غرب و القای شبهات و با عظمت و پرشکوه جلوه دادن مسیحیّت و غرب است، برای نمونه تعدادی از عناوین این گونه مقالات و داستانها و عکسها روی جلد آنها را متذكر می شویم:

1- مسئله تغيير خط فارسی، مجله نور جهان، سال سوم، شماره 4 و 5، تیر و مرداد سال 1330.

2- عکس روی جلد مجلّه نور جهان، سال سوم، شماره 10، در این عکس ترمن، رئیس جمهوری آمریکا، کتابهایی را که به این کتابخانه (کتابخانه ترمن) اهداء خواهد شد، تماشا می کند.

3- مجله نور عالم، شماره 2، سال پنجم دی ماه 1332، عکس روی جلد، نمایی از طبیعت در ایالت آریزونا، آمریکا.

4- مجله نور جهان، شماره 6 و7، سال 3 شهریور 1330 صفحه 18 در زیر نویسی این عکس جملات ذیل دیده می شود: «سی و دو نفر از مهاجرین یونانی که اخیراً وارد آمریکا شدند، تقاضا کردند که از مجسمه آزادی دیدن کنند و اتحادی متوفی فرهنگی آمریکا ترتیب حرکت آنها را داد و اسقف کلیسای ارتودوکس یونان در شمال و جنوب آمریکا هنگامی که عدّه ای از آنها پله های مجسمه را می بوسیدند برای آنها دعا خوانده!؟»

5- داستان برای کودکان و نوجوانان: « در قلب من جایی برای عشق نیست» صفحه 20، از مجلّه نور جهان، شماره 6و7، سال 3 شهریور سال 30 «شاهزادگان رقاص» در صفحه 24 همان مجله.

6- سخنرانی باغچه بان مدیر آموزشگاه کر و لال ها در انجمن تغيير خط.

موضوع سخنرانی: معایب خط فعلی ولزوم تغییر آن به لاتین (؟!) مجله نور هان،

ص: 82

شماره 3، سال سوم.

اینها نمونه هایی کوچک از ایفای نقش فرهنگی مبلغین مسیحی در کشورهای اسلامی است که هم اکنون نیز در مناطق مختلف کشورهای اسلامی با حدّت و شدت تمام در توطئه هستند.

7- به این سخنان توجه کنید و ببینید، کلیسا با ابزارهای تبلیغاتی خود، چگونه آفریقائیان را در راستای اهداف استکبار و استعمار جهانی قرار می دهد و با آموزش تعالیم خود، روح آزادی و حماسه و استقلال آنان را زیر خروارها خرافه و مطالب بی اساس و پوچ مدفون می سازد و تمامی عقاید و آداب و رسوم آنان را به دست فراموشی می سپارد و سیاهان آفریقا را با وقاحت و گستاخی تمام، ابزارهایی در جهت نیل به مطامع غیر انسانی استکبار جهانی تربیّت می کند و برای خوش خدمتی و خدمت متقابل، به استعمار و استکبار در آفریقا از انسانهای مظلوم سياه پوست، بهره برداری می کند و کارگران و سربازانی ارزان و کم توقع برای لشگریان استکبار فراهم می آورد:

الف - «میسیونرها برای اینکه سیاهان تازه مسیحی شده را از هر نظر تحت مراقبت و شستشوی مغزی دائمی داشته باشند آنها را از جامعه خود جدا و زیر نظر دائم خویش نگه می داشتند. میسیونرها به خود اجازه می دادند تا هر چیز و یا رسم و عقیده ای را که مخالف اعتقادات خود می دیدند به زور از میان بردارند».

ب- میسیونرهای انگلیسی شعارهایی چون، خدا، کلیسا، امپراطوری بریتانیا را به مانند اصول دین می دانستند و این طور تلقین می کردند که اهمیت امپراطوری بریتانیا و کلیسا و خدا معادل هم و بنابراین عناد و دشمنی با حکومت بریتانیا گناه و موجب خشم خدا است.

ج- در بسیاری از کشورهای آفریقائی رسیدن به پستها و مقامهای اداری و لشکری و کشوری تنها به داشتن عنوان مسیحی و فارغ التحصیل بودن از مدارس مسیحی است (البته توضیح و تفصیل این قسمت از بحث در فصلهای آینده خواهد آمد).

ص: 83

3- کلیسا، پیشقراول استکبار

برای اثبات این مدعا، توجه شما را به نمونه های زیر جلب می کنیم:

الف - «یکی از رؤسای کشورهای غربی در سال 1954 به ملک سعود پادشاه عربستان صریحاً گفته بود: «مبلغین مسیحی پیشقراولان استعمار غربی هستند».

ب- جواهر لعل نهرو، پیرامون نقش تعیین کننده میسیونرهای تبشیری مسیحی در استعمار و استثمار مردم چین توسط انگلیس، چنین می نویسد: «انگلیسی ها به نام دفاع از منافع و حیثیت ملّی خود، در سال 1840 به چین حمله بردند، این جنگ به نام «جنگ تریاک» نامیده شده است زیرا انگلیسی ها برای آنان می جنگیدند تا حق تحميل تریاک به چین را به دست آورند و پیروز هم شدند، این واقعه آغاز ناراحتیهای چین و تصادم با قدرتهای امپریالیستی غرب بود، چین ناگزیر بود که بازرگانی خارجی را بپذیرد و بعلاوه مجبور گشت هیأتهای مبلغان مذهبی مسیحی را هم قبول کند، این هیأتهای مذهبی در چین نقش مهمی بازی می کردند، و در حقیقت پیشگامان امپریالیسم و استعمار بودند، بسیاری از آشفتگی ها و ناراحتی های بعدی چین بر اثر کارهای همین هیأتهای مذهبی بود، طرز رفتار آنها اغلب توهین آمیز و خشم انگیز بود اما دربار چین نمی توانست در مقابل آنها کاری بکند، زیرا بنابر پیمان تازه، خارجیان مقیم چین، تابع قوانین چین نبودند و محاکم و دادگاههای چین نمی توانستند آنها را مورد محاکمه قرار دهند و باید در دادگاه های خودشان محاکمه می شدند، این حق، برون مرزی با «کاپیتولاسیون» نامیده می شود... به نظر چینیها جریان امر چنین است که: ابتدا مبلغان مذهبی به دنبال آن کشتی های جنگی می آیند و بعد هم تصرّف اراضی شروع می شود، باید این موضوع را خوب به یاد داشته باشیم زیرا مبلغان مذهبی در اغلب آشفتگی های چین به چشم می خوردند و دست داشتند.

ج - «ایوانف» ایران شناس معروف روسی درباره فعالیتهای میسیونرهای مسیحی در ایران می نویسد: «میسیونرهای آمریکایی که از اواسط قرن نوزده میلادی به منظور ایجاد توسعه طلبی آمریکا به ایران آمده بودند، در اوائل قرن بیستم فعالیتهای خود را

ص: 84

در این کشور توسعه دادند و در اواخر قرن نوزده میسیونرهای پروتستانی آمریکا غیر از ارومیه در تهران، تبریز و همدان مشغول فعالیت شدند و تبلیغات خود را از راه تأسیس کلیسا و نماز خانه در کلاس و داروخانه انجام می دادند. اطباء و معلمین و میسیونرهای امریکایی نقش جاسوسان و مبلغین امپریالیسم را در ایران بازی می کردند».

د- بنا به نوشته روزنامه اطلاعات: تمام آفریقائی هایی که در کنگره بیت المقدس شرکت کرده بودند اظهار می داشتند: «از نقطه ای که این میسیونهای مذهبی خاطره استعمار را زنده می کنند، از نقطه ای که این میسیونها قدم گذارده اند بلافاصله ما مستعمره آن کشور شده ایم».

4- کلیسا، حامی ایادی استکبار در جهان

در این زمینه چند نمونه را ارائه می دهیم:

1- «ژنرال مایک» فرمانده مزدوران سفید پوست که پیشقراول حمله به «استانلی ویل» که یکی از ایالات مسلمان نشین کشور کنگو در آفریقا بود در خاطرات خود صریحا اعلام می دارد که در این قتل عام، حداقل پنج هزار نفر سیاهپوست کشته شدند.

«مایک» می نویسد: ما به کوچک و بزرگ رحم نمی کردیم، زیرا احتمال می رفت که هر کدام از آنها عضو نهضت آزادی بخش ملی کنگو باشند، ما حداقل پنج هزار نفر از آنان را به قتل رساندیم تا توانستیم اسیران سفید پوست را نجات دهیم و در این جریان کشیشان سفیدپوست وابسته به میسیونهای مذهبی مسیحی به علت آشنایی با وضع محل، ما را رهبری می کردند.

2- «روزنامه کیهان تحت عنوان «کشتار استانلی ویل» بهانه ای برای دست یابی به گنج های کنگو بود و بلژیکی ها از این همه تبهکاری سرگیجه گرفتند» مقاله ای از روزنامه «ابزرورلندن» ترجمه و نقل کرده که در آن درباره میسیونهای مسیحی در کنگو چنین می نویسد: «شاید بعضی تصور کنند که دسته های مذهبی و میسیونهای

ص: 85

مسیحی مردم بی آزاری بوده و کاری به کنگوئیها نداشتند ولی خود من ناظر بودم که همه افراد میسیونر در کاتانگای زمان چومبه، حامیان سیاسی پروپا قرص رژیم چومیه بودند که در آن موقع حتی به سازمان ملل اعلان جنگ داده بود...».

«لومومبا» رهبر ملی کنگره نیز به این مسئله توجه داشت و پس از آنکه روی کار آمد اعلام داشت که بعضی از پدران روحانی مسیحی عضو رسمی ارتش بلژیک بوده اند و برای همین هم بود که از آنان خواست میهن وی را ترک گویند.

«لومومبا» که خود در مدارس مسیحیان درس خوانده بود، در مقاله: «زندگی و نبرد من» که در روزنامه «فرانس سوار» چاپ پاریس منتشر شد، می نویسد: «هرگز نفهمیدیم که چرا در مدارس به ما تعلیم می دادند که باید اصول مسیحیّت را محترم شمرد، در حالی که در خارج از مدرسه اروپائیان هرگونه عمل خلافی را مرتکب می شدند و تمام اصول تمدن و انسانیت را زیر پا می گذاشتند، تعلیماتی که در مدارس به ما می دادند با روشی که اروپائیان نسبت به سیاهپوستان بکار می بردند، تضاد بارزی داشت».

البته رفتار سفيدپوستان مسیحی با سیاهان از جمله «لومومبا» و یارانش، ناجوانمردانه تر از آن بود که او تصور می کرد... زیرا چنانکه میدانیم پس از شکنجه های وحشیانه او را کشتند و جسدش را در «اسید» حل کردند.!

3- در سال 1349 نام «رالف شتاینر» به عنوان رهبر تجزیه طلبان جنوب سودان بر سر زبان ها افتاد، او از فعال ترین افراد میسیونرهای مذهبی که از آغاز جنگ بین الملل دوم در آفریقا فعالیت می کردند به شمار می رفت.

4- اولین گروه سفیدپوستانی که پا به سرزمین «زیمباوه» نهادند کاشفین پرتغالی در قرن 16 میلادی بود که در سال 1855 آبشار ویکتوریا را کشف کرد و پس از انجام وظائف مذهبی (!) به انگلستان برگشت و طی گزارشی اعلام داشت که در خاک این سرزمین ذرات طلا به بزرگی دانه گندم وجود دارد.

و سپس در سال 1859 میلادی، چهار تن از اعضای یک میسیونر مذهبی انگلیسی به بهانه تعلیم مسیحیّت جای پایی در کشور زیمباوه به دست آوردند. بدین ترتیب

ص: 86

پیشتازان جنبش استعماری در این سرزمین آفریقایی گام نهادند تا زمینه را برای تسلّط استعمارگران غربی آماده سازند.

ژان فاران، مفسر سیاسی مجلّه «پاری ماچ» چاپ پاریس می نویسد: رودزیا (= زیمباوه) یک سرزمین ثروتمند از قاره محبوب آفریقا است در این سرزمین معادن مس، طلا، الماس، آهن، به وفور وجود دارد و وسعت کشتزارها و جنگلها و کثرت دامهای آن قابل شمارش نیست و سفیدپوستان بطور کلی نمی توانند از آنجا دست بکشند.

یکی دیگر از پیوندها و ارتباطهایی که بین سلسله استعمار و استکبار و میسیونهای تبشیری مسیحیّت در قارّه آفریقا و آسیای شرقی وجود دارد بدین صورت است که راه ارتقاء به مقامات اجتماعی و سیاسی برای کسانی که مسیحیّت را می پذیرند، کاملاً باز است در صورتی که تصدی امور سیاسی و اجتماعی برای مسلمانان غیر ممکن است، به عنوان نمونه: پست های کلیدی: ارتش، دولت و مجلس کشور اندونزی مسلمان، در دست مسیحیان طرفدار غرب است؛ مثلاً فرمانده کلّ نیروهای مسلح یک ژنرال چهار ستاره مسیحی به نام «ال، بی، مردنی» است وی از جمله دشمنان قسم خورده اسلام است که خصومت دیرینه اش را با سرکوب بی رحمانه مسلمین اندونزی مکررا به اثبات رسانیده است. وی کشتار مسلمانان در واقعه تنجونگ پریوک را به عنوان یکی از ابتکارات شخصی در پرونده سیاه خویش به ثبت رسانیده است. او از جمله سردمداران اصلی اسلام زدایی و مزدور دست نشانده آمریکاست. فرمانده نیروی هوایی و نیروی دریایی ارتش اندونزی هر دو ژنرال های مسیحی هستند و اصولا تعداد افسرهای ارشد مسیحی در نیروهای مسلح به مراتب بیشتر از تعدادی است که از یک اقلیت نُه درصدی جامعه انتظار می رود. ژنرال مردنی همزمان با فرماندهی کل نیروهای مسلح، مسئولیت دستگاه اطلاعاتی و امنیتی اندونزی دارد، در رأس جریانی قرار می گیرد که هر حرکت و جنبش انقلابی مسلمانان را سرکوب و در ابعاد مختلف با رشد و گسترش اسلام در اندونزی مقابله می کند، در کابینه دولت اندونزی، از کابینه 36 نفری، 8 نفر از مسیحیان تشکیل

ص: 87

می دهند که به ترتیب عبارتند از :

1- پونی من: وزیر دفاع و امنیّت.

2- خانم سوتانتون وزیر امور بانوان.

3- سودمو: وزیر کار و نیروی انسانی.

4- رادیوس پراویدو: وزیر امور مالی.

5- کوس ماس با توبارا: وزیر مسکن.

6- مارترنر: وزیر مهاجرت عمومی.

7- پرفسور سومارلین: وزیر توسعه و برنامه ریزی ملّی.

8- دکتر هوتاسونیت: وزیر توسعه دامداری و ماهیگیری.

علاوه بر این اگر پست های رده اوّل و وزارتخانه ها، از جمله معاونین و مدیران کل را مورد توجه قرار دهیم، متوجّه حضور گسترده تر و به مراتب پرنفوذتر مسیحیان در دولت و دستگاه اداری اندونزی می شویم.

و به همین جهت ترتیب مسیحیان طرفدار استکبار جهانی در اکثر پستهای کشور مسلمانان رخنه کرده اند و امور مسلمین را طبق خواستگاه استکبار می چرخانند.

5- در ضرب المثلهای متداول میان مردم افریقا، دیگر تفاوتی بین اروپایی استعمارگر و میسیونر مبلّغ نیست، از این طرف وقتی زامبیائیها می گویند: «اروپائیان در یک دست کتاب مقدّس داشتند و در دست دیگر تفنگ» تمایزی بین میسیونر و اروپایی استعمارگر قائل نشده اند.

«كيناتا» اولین رئیس جمهور کنیا نیز جمله مشابهی دارد و او می گفت: «وقتی اروپائیان به آفریقا آمدند، آنها کتاب مقدّس داشتند و ما زمین؛ اکنون آنها زمین دارند و ما کتاب مقدّس» این جمله به خوبی نقش استعماری کلیسا را می رساند.

6- میسیونرها به هنگام جنگ کمک های با ارزشی به نیروی استعماری می کردند و معمولاً مراکز میسیونرها به هنگام ورود نیروهای استعماری به عنوان پایگاه نظامی مورد استفاده قرار می گرفت.

ص: 88

7- در جنگ بین قبیله «زولو» در آفریقای جنوبی و انگلیسی ها در سال 1879 میسیونرها اطلاعات کاملی از زولوها را در اختیار نیروهای انگلیسی قرار دادند که همین مسئله موجب شکست کامل زولوها شد.

8- «رادیو صدای آمریکا - ساعت 6 : 45 ذور 13 / 9 / 199 - کلیسای جیمی سوالات و اسمبلی اوگاد، در کشورهای آفریقا به ویژه موزامبیک، آنگولا، از گروه های تندرو و زنده کمونیست حمایت می کنند. این دو کلیسا با اعزام افرادی به صورت کشیش و مبلغ پیام های نظامی و اطلاعاتی برای MNR بوده و به آنها کمک مالی کرده اند.

5- کلیسای متحد استکبار جهانی

برای روشن شدن این نکته، چند مطلب را به عنوان نمونه متذکر می شویم:

1- کلیسا هیچ گاه نتوانسته است کشورهای مهاجم همسو با استکبار را تقبیح و محکوم نماید، مانند کشورهای متجاوز عراق و قتل عام های مردم مسلمان عراق و ایران توسط رژیم عفلقی عراق، تجاوزات آمریکا نسبت به ملل محروم همانند: نیکاراگوئه، لبنان، پاناما و... و در مقابل برای کشته شدن یک صهیونیست در ماجرای حمله رزمندگان فلسطینی به کشتی توریستی (آكيله لاتورو) حس صلح درون کلیسا بیدار می شود و این اقدام را محکوم می نماید، ولی برای کشته شدن ده ها هزار انسان شرقی در افغانستان، عراق، لبنان و فلسطین اشغالی به وسیله امپریالیست پست غربی و شرقی و مزدوران آنها هیچ گونه احساس مسئولیت نمی کند و لااقل آنها را محکوم نمی کند، آیا کلیسا پیرو عیسای مسیح نیست؟

آیا خون انسان غربی، رنگین تر از خون انسان شرقی است؟! در مسئله بازداشت جاسوسان آمریکایی در لانه جاسوسی، دخالت مستقیم عالی جناب پاپ را دیدی که هم نامه نوشتند و هم نماینده ویژه به ایران فرستادند و ایران تنها نماینده ایشان را پذیرفت تا تذکراتی بدهند و بعد هر کاری که رئیس جمهور آمریکا در خاطرات خود نوشته که او تلفنی از پاپ خواسته بوده است که چنین اقدامی بکند! بنابراین

ص: 89

هم نوایی واتیکان با امریکا و به طور کلی امپریالیسم غرب، در رابطه با مسائل جهانی به ویژه حرکت های آزادی بخش مسئله فلسطین اشغالی، قدس، لبنان و تلاشهای پیگیر کلیسا و در رأس آنها پاپ برای «تبشير» و گسترش آن در افریقا و آمریکای لاتین برای سرکوب هر نوع حرکت های رهایی بخش و ضد امپریالیستی و سفرهای مکرر و دور و دراز پاپ در راستای اهداف امپریالیسم و سخنرانی های وی در تقبیح مقابله با حكومتها! در السالوادور و شیلی و اخراج کشیش های عالی مقام در نیکاراگوئه از کلیسا و حتى خلع لباس آنها به جرم همکاری با حکومت و کمکهای مالی کلیسا به گروه های ضد انقلاب - طبق نوشته مجله نیوزویک - و ده ها نمونه دیگر از این قبیل کارهای ضد مذهب و غیر اخلاقی نشان دهنده این واقعیت تلخ و دردناک است که در نیمه آخر قرن بیستم، کلیسا همچنان در جناح حاکمیت های طاغوتی است از همین جا است که روابط آن با طواغیت و شیاطین گسترش می یابد و با ملتها و بندگان صالح خدا در روی زمین به نازلترین مرحله می رسد.

2- کشیش مسیحی به نام «سیمون» درباره نقش برنامه های تبلیغی کلیسا و مبشّرین مسیحی می گوید: «وحدت اسلامی آرزوهای ملتهای بیدار را همراه دارد و به آنان کمک می کند تا از هزینه نفوذ اروپا خارج شوند، ولی فقط در برنامه های تبلیغی مبشّر نمی تواند عظمت این اتّحاد را در هم بشکنند، زیرا برنامه های تبشیری است که به اروپا جلوه جذابی می دهد و می تواند ریشه اسلام و وحدت آن را از بیخ و بسن برکند. هرگاه وحدت اسلامی علیه استعمار و اروپا باشد و مبشّرین بتوانند اروپا را بدون لباس استعمارگری معرّفی نمایند، یکی از سوژه های وحدت اسلامی و علل وجودی آن از دست مسلمانان گرفته می شود.».

و به خاطر همین افکار است که استعمارگران اروپا می گویند: «ما باید به وسیله جمعیت های تبلیغی خود مسير فکری وحدت نظامی را منحرف سازیم، تا پیروان کلیسا بتوانند در میان مسلمین نفوذ کنند.»

3- از جمله در دعواهای استکباری و استعمارگران این است که از کلیسا و جمعیت های مسیحی و تبلیغی مسیحیّت عنوان یک عنصر اصلی در ایجاد شورش و

ص: 90

بلوا به اختلاف و ترویج شعائر انحرافی مانند ملیت گرایی و ملیت عربی و... کاملاً بهره برداری کند، به این دو نمونه توجّه کنید:

الف: لبنان در ژوئیه سال 1860 بین مسلمانان و مسیحیان موج شدیدی از خشم و دشمنی پدید آمد که به کشتار گروه بسیاری منجر شد، این هشدار بازار خرابیهائی به همراه داشت و این حوادث ناگوار موجب شد تا دولت عثمانی ناچار شود با نیروی ارتش، آتش اختلاف و شورش را خاموش سازد ولی با آنکه شورش ها خاموش شد و نزدیک بود بکلی ریشه کن شود، دولت های غربی در صدد برآمدند که این فرصت گرانبها را از دست ندهند، و با کوشش فراوان برای این فرصت که وسیله دخالت آنها در امور کشور اسلامی عثمانی بود در صدد تلاشهایی برآمدند و بدین منظور کشتی های جنگی خود را به سوی لبنان روان ساختند و در ماه اوت سال 1860 نیروی زمینی فرانسه به دستور دولت متبوع خود از طریق خاموش ساختن شورش و جنگ تلاش کند، همانطوری که در سوریه نیز بلوا و شورشی پدید آوردند تا رد پایی برای دخالت خود باز کنند، پس از دخالت در شئون سوریه، دولت عثمانی را وادار ساختند تا برای سوریه هم نظام ویژه قرار دهد تا به دو بخش تقسیم شود و به لبنان امتیازات خاصی بدهد، باز بخش های شام از دولت عثمانی جدا شده و مستقل گردید و از یک نظام محلی ویژه ای برخوردار شده در اذهان یک حاضر مسیری قرار داشت که مجلس به نمایندگی از مردم او را یاری می داد، در این حال بود که فعالیت های تبلیغی و سری برخلاف آنچه تاکنون بود جلوه گر شد. در این باره تلاشهای تبلیغی تنها به تأسیس مدارس و تبلیغات و چاپخانه ها و اداره نشر کتاب و کنفرانسهای پزشکی محدود به گروه ها و انجمن های علمی و غیره نیز گردید. در سال 1842 لجنه ای تشکیل شد تا نظر گروه ارسالی آمریکائی و طبق برنامه آنان به تأسیس گروه و انجمنی علمی مبادرت ورزد، این لجنه 5 سال برای این ایده تلاش کرد تا در سال 1847 توانست جمعیتی به نام گروه هنر و دانش تشکیل دهد، ليكن به رغم فعالیت پیگیر این گروه ها در طی دو سالی که به این کار پرداخته بودند فقط 50 نفر به آنها پیوستند که همه مسیحی و از ساکنان بیروت بودند، پس از

ص: 91

10 سال این جمعیت بکلّی از بین رفت و تنها یک اثر از خود به جای گذارد و آن اینکه مبلغان مسیحی را به تأسیس این گونه جمعیت ها مایل ساختند، و لذا گروهی به نام گروه شرقی تأسیس گردید این جمعیّت هم پس از اندکی از بین رفته و پس از آن گروههای دیگری تشکیل شد که همه شکست خوردند تا آنکه در سال 1857 کمیته ای تشکیل شد، بنیان گذاران این گروه هم عرب بودند و از ایران خواستند برخی از مسلمانان را تحت عنوان «عرب بودن» در جمع خود به عنوان عضو داخل کند و نیز جمعیت علمی سوریه تأسیس شد که در سایه فعالیت خود و به خاطر جلوه عربیش توانست در بین مردم مؤثر واقع شود، این گروه بیش از گروههای پیشین دوام یافت و برنامه اش اصلاح و هماهنگی و اختلاف بین طوایف و گروه ها بود، برانگیختن ملیّت عربی در میان مردم یکی دیگر از نتایج فعالیتهای این گروه بود... .

سپس در بیروت در سال 1870 جمعیت السرّیه (گروه مخفی) تشکیل شد که بیش از هر چیز بر افکار و بینش سیاسی تکیه می کرد و آن را محور افکار خود قرار میداد، و از این راه اندیشه ملیت عربی را در بین مردم بر انگیخت، این گروه پس از چندی توانست افراد اندکی را به خود جلب کند و کم کم از راه نشریات و غیره مردم را به استقلال سیاسی عربی به خصوص سوریه و لبنان کاملا مشهود بود، به علاوه این گروه، مردم را به ملّیت عربی می خواند و آتش خشم و دشمنی با دولت عثمانی را در بر می گرفت و تحت عنوان «دولت ترکی» از دولت عثمانی یاد می کردند و غربی ها تنها کسانی بودند که این جنبش ها را به وجود آوردند و به طور کامل بر آن نظارت داشتند و برای بقا و تقویت آن به خاطره اهمیت شایانی که برایشان قائل بودند می کوشیدند.

ب- مسیحیان به دلیل شکستی که در دوران قدرت اسلام از مسلمانان خورده بودند و ترس عمیقی که از گسترش و نفوذ اسلام در قاره آفریقا دارند کینه و دشمنی شدیدی نسبت به اسلام و مسلمانان داشته و دارند، از این رو سعی می کنند تا بومیان آفریقا را علیه مسلمانان تحریک کنند، میسیونرها در موارد متعددی بومیان را عليه

ص: 92

مسلمانان تحریک به جنگ کردند، در اوگاندا، دو بار با مسلمانان جنگیدند و در نهایت به کمک سلاحهای مجهز و امکانات فراوانی که در اختیار بومیان مسیحی قرار دادند مسلمانان را شکست دادند و توانستند آنان را از صحنه قدرت اوگاندا خارج سازند، این سیاست بطور مشابهی در کشورهای موزامبیک، مالاوی و تانزانیا نیز به اجرا در آمده است.

امروز مسیحیان توانسته اند بر تعدادی از کشورهای اسلامی بطور مستقیم یا غیر مستقیم سلطه داشته باشند، در سنگال که 90 درصد جمعیّت آن مسلمان است به مدّت 20 سال یک مسیحی حکومت می کرد، و در کشور مالاوی، موزامبیک، تانزانيا نیز مسلمین به هیچ وجه در سرنوشت خود دخالست ندارند و در کشورهایی که همسران رؤسای جمهور آنها مسیحی هستند نیز مسیحیّت از طریق این زنان به سرکوبی اسلام و مسلمین پرداخته است.

و کلیسای پروتستان در نشست های اخیر خود تصمیماتی به شرح زیر اتخاذ نموده اند:

بند دوم: مقاومت در مقابل قوانین اسلامی در ایران (قوانینی که مانع از فعالیت گسترده مسیحیان باشد).

بند سوّم: مظلوم نمایی در مجامع بین المللی و تحت فشار قرار دادن ملت مسلمان در ایران با استفاده از عنوان نمودن به اصطلاح تضییقاتی که بر مسیحیان و بخصوص مسیحی (بومی) وارد گردیده است.

همان طوری که ملاحظ می کنید، زمانی که ملّت مسلمان و قهرمان ایران اسلامی مشغول نبردهای همه جانبه با استکبار جهانی بود، کلیسا به اصطلاح صلح دوست در ایران جلسه می گیرند و چنین تصمیماتی را اتخاذ می کنند و به اوصاف منفی در ایران عملاً در کنار استکبار جهانی البتّه بُعد فرهنگی و مذهبی وارد معرکه می شوند و با آنان در موازات جبهه های نبرد حق علیه باطل صندوق های پستی در شهرهای مشهد، اهواز و تهران ایجاد نموده و به مکاتبه با جوانان مسلمان می پردازند و از این رهگذر نشریات گمراه کننده برای آنان ارسال می کنند و با ایجاد فرستنده رادیویی ویژه به نام

ص: 93

رادیو «ندای مسیح» به تبلیغات خود می پردازند.

و از طرفی در میان مسیحیان شبه قاره، مسیحیان پاکستانی دشوارترین شرایط را دارا هستند، نکته حائز اهمیت در این زمینه بی تفاوتی غربی ها نسبت به این مسئله است و احتمالاً افکار دراز مدت بر علیه پاکستان را در سر دارند، غربی ها در پاکستان همه روزه شاهد تحت فشار قرار داشتن بسیار از نظر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی می باشند و علاوه بر آنکه در این زمینه کلامی بر زبان نمی آورند، خود نیز تحویل و صیانت پاکستان را یک امر عادی تلقّی می کنند و حتّی یک مرتبه از زاغه هایی که در اطراف شهرهای بزرگ از جمله اسلام آباد وجود دارد و مسیحیان در بدترین وضع در آن زاغه ها زندگی می کنند بازدید به عمل نمی آورند به نظر می رسد غربی ها علاقه مندند تا فشار بر مسیحیان در پاکستان تا آنجا فزونی یابد که مجبور شوند برای احقاق حقوق خود حرکتی انجام دهند و در پی آن غربی ها در مقام دفاع از حقوق مسیحیان در کشور مسلمان پاکستان برآیند.

6- کلیسا حوزهای از پیکره سازمان جاسوسی استکبار و مداخله گر در کشورهای محروم

به این نمونه ها توجّه کنید:

1- عبدالعزيز عضو مجمع ملی کشور پاکستان گفت: مبلّغين مسیحی در پاکستان جاسوسان و مأموران خراب کاری هستند و باید از پاکستان اخراج شوند.

وی در نظر دارد به همین مناسبت پیشنهاد کند، تا دولت پاکستان تمام مدارس و بیمارستان های تحت سرپرستی مبلغین مسیحی را ضبط کند و آنها را از پاکستان اخراج کند.

2- سفارت کبرای کشور سودان، در ایالات متحده آمریکا، طی بیانیه ای اعلام داشت: «گروهی از میسیونرهای مسیحی با مداخله در امور داخلی سودان نظم و قوانین این کشور را لگدمال کرده اند، از این رو از میسیونرهایی که در امور سیاسی و داخلی ملت سودان مداخله کرده اند، تقاضا شد این کشور را ترک گویند».

3- در نیجریه، استعمار بوسیله میسیونرهای مسیحی، سرهنگ «اوجكوو»ی یاغی

ص: 94

و تجزیه طلب را تقویت می کرد وقتی که «بیافرا» سقوط کرد، در بین یاغیان 150 نفر از پدران روحانی نیز وجود داشتند که دستگیر شدند، دولت مرکزی نیجریه پس از سقوط «بیافرا» ناشران خارجی را اخراج کرد و مدارس و درمانگاه های آنان را آزاد نمود، برای نمونه 33 مبشّر نیوزلندی از نیجریه اخراج شدند زیرا وظیفه آنها همکاری با یاغیان (بیافرا) و نشر کتاب بر ضد اسلام و اندیشه های اسلامی بود.

4- غنا، اسقف عكرمه به نام «ریچارد روزویر» در 13 ماه اوت، به جرم دخالت در امور داخلی کشور غنا و تحریک جوانان حزب دکتر نکرومه رئیس جمهوری غنا از این کشور اخراج شد.

5- گینه، احمد سکوتوره رئیس جمهوری گینه در یک سخنرانی رادیوئی اظهار داشت که به همه کشیشها اعم از کاتولیک و پروتستان دستور داده شده است که تا اول ژوئن خاک گینه را ترک کنند. احمد سکوتوره گفت: میسیونرهای مذهبی و کشیش های سفید پوست از بدترین دشمنان کشورهای آفریقایی هستند و زیر نقاب کشیش به عملیات جاسوسی و خرابکارانه مبادرت می کنند.

بنابر این دخالت کلیسا در امور داخلی آفریقایی کاملا روشن و مشخص است. دخالت کلیساهای آمریکا در کشور موزامبیک به نفع شورشیان و تحریک شورشیان در اوگاندا نیز از این جمله است.

7- کلیسا مربّی و پرورش دهنده مزدوران وابسته به استکبار جهانی

اساسی ترین طرح هایی که استعمار و استکبار می توانست برای بدست آوردن، حفظ و استمرار سلطه خود بر منابع و ذخائر کشورها انجام دهد، آموزش و پرورش است.

زیرا پرورش و تربیت افرادی که می توانند در آینده کشورها نقش مؤثری ایفاء کنند، روشی مطمئن و بنیادی است که می توانند منابع و ثروتهای ملل محروم را به یغما برند و اجرای این مرحله حساس و مهم به عهده کلیسا گذارده شده تا در حین انجام وظائف مقدّسشان (!!) افراد مستعد و فرزندان رؤسا و صاحب منصبان آن

ص: 95

کشورها را شناسایی نموده و به دقّت تحت تعلیم و تربیت قرار دهند تا در آینده بتوانند از وجود آنان به بهترین صورت بهره برداری کنند، در این زمینه علاوه بر نمونه های ذیل در بحث آموزش و پرورش توضیح بیشتری خواهیم داد. اکنون توجّه شما را به نمونه های ذیل جلب می کنم:

1- موسی چومبه مرد منفور آفریقا که قاتل پاریس لومومبا است در مدرسه مذهبی آمریکایی متدیست تحصیل کرد و در ایالت کاتانگا با کمک بلژیکی های استعمارگر قدرت و ثروت زیاد بدست آورد و در کاتانگا پرچم طغیان بر علیه دولت مرکزی کنگو برافراشت و ایالت کاتانگا که از معادن سرشار و ثروت بی شماری برخوردار بود، از کشور کنگو تجزیه کرد و چند ماه بعد خود را رئیس جمهور کاتانگا نامید. شورش و خیانت چومبه به ملّت کنگو یک موج قوی تجزیه طلبی در سراسر کشور بوجود آورد، که در چند ایالت دیگر نیز رؤسای قبائل و رهبران محلّی که اغلب زر خرید کمپانی های تجاری و دولتهای خارجی بودند، علم تجزیه برافراشتند و کشور تازه استقلال یافته کنگو به رهبری پاتریس لومومبا را در وضع وخیمی قرار دادند و تمام تلاش هائی که از طرف لومومبا و کشورهای آفریقایی و سازمان ملل برای پایان دادن به تجزیه کشور و تأمین مجدد وحدت کنگو صورت می گرفت بر اثر اقدامات و چومبه بی نتیجه ماند.

2- در آن هنگام که دولت های بزرگ اروپا در سال 1889 میلادی، در کنفرانس برلین به تقسیم مناطق زیر نفوذ خود در آفریقا تصمیم می گرفتند، سرزمین های اطراف نیجر، به انگلیس واگذار شد و تصرّف غاصبانه استعمار در این سرزمین آغاز گردید، در نیجریه با اوضاع خاصی روبرو شد، شمال نیجریه محل سکونت مردم متمدن و مجتمعی بود که با قبول مذهب اسلام، بربریت و توحش را کنار گذاشته بودند زیرا اسلام در قرن 13 میلادی به نیجریه شمالی راه یافته بود و به مسلمانان امکان داده بود تا با تمدن و جهان معاصر آشنا شوند و دولت نیرومندی تشکیل دهند، انگلستان پس از مشاهده چنین وضعی در امور داخلی شمال نیجریه دخالت نکرد و تنها به تسلط اقتصادی و نظارت بر سیاست خارجی آن ناحیه اکتفاء کرد،

ص: 96

ولی غرب و جنوب نیجریه، که مردم بت پرست و بدوی و دور از تمدّن در آن زندگی می کردند و قبیله «ایبو» نیز در آنجا سکونت داشتند مورد توجّه قرار گرفت و بلافاصله میسیونرهای مسیحی که همکاران صمیمی استعمار در آسیا و قاره سیاه و آمریکای لاتین بودند از سراسر اروپا به این قسمت از نیجریه سرازیر شدند و در مدت کوتاهی، مردم قبیله ایبو را به سوی مسیحیّت کشانیدند، و البته در این مدت پیشرفت روز افزون اسلام در این سرزمین، گروه های تبشیری مسیحی را آزرده خاطر ساخت و گردانندگان این گروه ها در سرزمین های اروپایی به ویژه رهبران امپراطوری واتیکان به فکر چاره اساسی برای این موضوع افتادند و سرانجام به همکاری هم پیمانان سیاسی خودشان به اجرای یک توطئه ناجوانمردانه و کودتای خونین در 25 ماه مبارک رمضان در سال 1358 قمری توسط پنج افسر مسیحی از قبیله «ایبو» به رهبری سرتیپ ایرونسی دست زدند که در این کودتا رهبران مسلمان کشور، از جمله «حاج ابوبكر تفاو الوا» نخست وزیر ایالت شمالی و مسلمان نشین کشته شدند.

در کتاب «نیجریه در سال 1966» که در «لاگوس» پایتخت نیجریه انتشار یافت، می نویسد: ژنرال «آگوئی ایرونسی» رهبر کودتا برای استقرار برتری و حکومت ایالات شرقی مسیحی نشین (قبیله ایبو) در سه قسمت جنوبی، شمالی و غربی که اکثریت مردم آنها مسلمان هستند این استعماری را به مورد اجرا گذاشت. اگر این کودتا به وقوع می پیوست تمام ایالات نیجریه از حکومت دموکراسی و نظام فدرال بهره مند می شدند، ولی ایرونسی برای ارضای اربابان خارجی و اعمال تعصّبهای صلیبی به افسران زیر فرمان خود دستور داد تا تمام سران ایالت سه گانه نیجریه در مورد ایالات شرقی که مسیحی نشین هستند هیچ گونه اقدامی نکنند.

این کتاب می گوید: «تاریخ گذشته به خوبی نشان میدهد که در نیجریه که همیشه اقتدار با اکثریت مسلمانان و دولت فدرال و حکومت مرکزی لاگوس بود، اوضاع مملکت به خوبی اداره می شد، ولی برتری طلبی ایبوهای مسیحی بر اکثریت مسلمان باعث گردید تا منافع کشور فدای هوس های بی جا و انتقام جوئی های

ص: 97

ناجوانمردانه اقلیت مسیحی گردد».

3- پس از کشته شدن ایرونسی در حال فرار، بلافاصله سرهنگ دوّم جوانی که فرماندار نظامی ایالت شرقی نیجریه بود و «اوجوکوو» نام داشت اعلام استقلال در این ایالت کرد و آن را جمهوری «بیافرام» نامید، بهانه رژیم یاغی و تجزیه طلب، در ظاهر آن بود که چون مردم ایالت شرقی مسیحی و بت پرست هستند نمی توانند با اکثریت مسلمان در فدرال نیجریه زندگی کنند ولی واقعیت این بود که استعمار غرب می خواست با «بیافرای» مسیحی وارد معامله دولت نفت شود و دولت فدرال را با اکثریت مسلمانش از سود آن محروم سازد تا بتواند نخست میسیونرهای مسیحی را به اداره و برای «نجات» آنان آزادانه از هر سو گسیل دارد، و سپس برای حمایت از مردم عقب مانده و فقير آن، فرمانداری بفرستند و به تسلّط جاودانهی خود ادامه دهد. شرکت های نفتی شل، بریتیش پترولیوم، سافراب فرانسوی، روزانه 300 هزار بشکه نفت از ایالت شرقی نیجریه استخراج می کردند و در قبال آن ماهیانه 180 میلیون تومان به حکومت مرکزی نیجریه می پرداختند و بی شک اگر این رقم بزرگ از بودجه حکومت مرکزی حذف می شد، تعادل بودجه ایالت مسلمان نشین به هم می خورد و حکومت فدرال به علّت ضعف مالی میپاشید و زمینه برای گسترش نفوذ امپریالیسم غرب آماده تر می گردید.

روزنامه کیهان در هنگام اعلام تجزیه ایالت شرقی نیجریه نوشت: کمپانیهای نفتی بین المللی که منافع عظیمی در ایالت تجزیه شده شرقی دارند، مایلند هر چه زودتر جدایی ایالت مزبور به رسمیت شناخته شود و دولتهای بزرگی چون آمریکا، می خواهد به محض تثبیت پایه های رژیم یاغی، آن را به رسمیت بشناسد.

قابل توجه این است که طبق گزارش خبرگزاری های رسمی، در میان یاغیان ایالت وسطای غربی کشور مرکز بنین 150 نفر از پدران روحانی و اعضای میسیونرهای خارجی نیز وجود داشتند که دستگیر شدند.

عضویت اعضای میسیونرهای مسیحی خارج در دولت به اصطلاح امور بیافرا، و تقویت این رژیم یاغی از طرف یک واتیکان و استعمار غرب، نشان دهنده اهمیت

ص: 98

ماهیت توده ای است که برای سرکوب ساختن مسلمانان نیجریه چیده شده بود. یکی از مفسرین سیاسی، به نقل از مطبوعات خارجی می نویسد: «بد نیست بدانیم که شورش بیافرا، مورد تقویت واتیکان واقع شده است...»

روزنامه های اردوگاه امپریالیسم غرب، پس از کشتار وحشیانه رهبران مسلمان نیجریه صریحاً نوشتند: «این حادثه ضروری بود، زیرا می بایست که بالاخره جلوی نفوذ روز افزون مسلمانان شمال گرفته شود.»

8- روابط متقابل کلیسا و استکبار

در قبال خدمات انسان دوستانه کلیسا استکبار جهانی متقابلاً تعهدات استکباری خود به کلیسا را بخوبی مد نظر دارد به عنوان مثال کلیسا می تواند از توانایی و قدرت و ثروت استفاده کند، «دیوید وارن» مسئول و وارد جهان مسیحیّت اخيرا در لندن گفته است: آمار و ارقام سال 1970 نشان میدهد که 70 میلیارد دلار هزینه تبلیغ مسیحیّت در آن سال به 3/ 100 میلیارد دلار در سال 1980 افزایش یافته است، به گفته وی کل بودجه مصرفی سال جاری در ایجاد انگیزه برای روی آوری به مسیحیّت در سراسر جهان 127 میلیارد دلار می باشد، کمک های مالی به کلیساها از منابع بسیاری تأمین می گردد، این همکاری تاریخی از قرون وسطی تا دوران استعمار ملل جهان ادامه داشت و با یاری و مساعدت مالی دولت ها و با استفاده از سرمایه گذاری ها و کمک های خارجی در سال 1970، مبلغ 50 میلیارد دلار بود، حال آنکه در حال حاضر 750 میلیارد دلار در سال رسیده است، کلیساهایی که کمبود دریافت می دارند، در آلمان غربی هر فرد مجبور پرداخت درصدی از درآمد جهت اداره امور کلیسا می باشد علاوه بر آن سازمانهای مسیحی بسیاری، کمک های مراکز بین المللی از قبیل سازمان ملل را که وقت امداد و اعانات می باشد به خود اختصاص می دهند.

برآورده های برخی از سازمانهای مسیحی، از کشورهایی مثل آفریقای جنوبی و فلسطین اشغالی تأمین می شود.

ص: 99

9- اسلام، سدّی محکم در مقابل توسعه طلبی کلیسا و استکبار

وجود رقیبی بزرگ و نیرومند به نام اسلام که می تواند با قدرت فرهنگی پویایی فوق العاده ای که دارد، مسیحیّت و استکبار جهانی را از صحنه جهان خارج سازد و دنیا را تحت نفوذ معنوی و روحانی و فرهنگی سیاسی خود قرار دهد و به صورت فقال امور اجتماعی جوامع انسانی را اداره کند، سبب شده است که استکبار و کلیسا، سعی فراوان در جلوگیری از گسترش موج توفنده اسلام معمول دارند. آنجا برای دستیابی به چنین هدفی از شگردهای پیچیده و فراوانی بهره می جویند تا واقعیّت جذّاب و الهی مکتب اسلام که توسط وجود مقدّسِ حضرت محمد بن عبداللّه (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) آورده شده در پس پرده اسلام بماند پس بطور قطع می توانیم یکی از انگیزه های قوی برای پیوند و همسویی کلیسا و استکبار جهانی را، وجود آئین پویا و نیرومند اسلام بدانیم و این واقعیتی انکارناپذیر است و این موضوع، به روشنی از وقایع و سخنانی که تاریخ ضبط کرده است آشکار می گردد و اکنون چند نمونه از سخنان را باز گو می کنیم:

1- «گلادستون» نخست وزیر اسبق انگلستان، در مجلس عوام انگلیس، قرآن را بر روی میز می کوبد و می گوید: «تا این کتاب در میان مسلمانان است راه نفوذ و استیلای ما بر آنان بسته خواهد بود.»

2- «شارل دوگل» رئیس جمهور فرانسه، در رابطه با مسئله انقلاب الجزایر، پس از اینکه تجهیزات و تأسیسات نیروهای نظامی ارتش فرانسه در الجزایر را تشریح می کند به صراحت می گوید: «این مبارزه، یک جهاد و نوعی جنگ صلیبی به شمار می رود.»

3- گاردنر Gerdner می گوید: «قدرتی که در اسلام نهفته است اروپا را به وحشت انداخته، و سبب شده است، مبلّغین مسیحی، دشمنی میان کلیسا و اسلام را مسئله دینی بدانند.»

4- «کارل بکر» مستشرق آلمانی معتقد است: «هنگامی که اسلام به وجود آمد و در قرون وسطی پیش می نمود، سد محکمی در مقابل گسترش مسیحیّت به وجود

ص: 100

آورد و به تدریج به سرزمین های مسیحی نشین سرایت کرد و لذا این دشمنی (کلیسا با اسلام) ایجاد شده است».

5- «ولتر» از قول «بولن ویلییه» می گوید: «آیین محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) چنان خردمندانه است که برای تبلیغ آن، هیچ نیازی به جبر و قهر نیست، کافی است که اصول آن را به مردم بفهمانند که همه به آن بگروند، اصول دین محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) چنان با عقل سازگار است که در مدّتی کمتر از 50 سال، اسلام در قلب نیمی از مردم روی زمین جای گرفت».

6- «برنارد شاو» می نویسد: «من همیشه نسبت به دین محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به واسطه خاصیّت پویایی و شگفت آورش، نهایت احترام را داشته ام، به نظر من، اسلام تنها مذهبی از استعداد هماهنگی و تسلّط بر حالات گوناگون و :ور متغیر زندگی و مواجهه با مشکلات قرون مختلف را دارد، من چنین پیش بینی می کنم (و هم اکنون هم آثار آن پدیدار شده است) ایمان محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) مورد قبول اروپای فردا خواهد بود».

7- «سیمون» کشیش مسیحی می گوید: «وحدت اسلامی آرزوهای ملّتهای بیدار را همراه دارد و به آنان کمک می کند تا از زیر سلطه اروپا خارج شوند، ولى فقط برنامه های تبلیغی مبشّرین مسیحی می تواند عظمت انقلاب را در هم شکند، زیرا برنامه های تبشیری است که به اروپا جلوہی جذّابی می دهد و می تواند ریشه ی انقلاب اسلامی و وحدت آن را از بیخ برکند».

8- استعمارگران اروپایی می گویند: «ما باید بوسیله ی جمعیتهای تبلیغی خود مسیر فکری و وحدت اسلامی را منحرف سازیم تا پیروان کلیسا بتوانند در میان مسلمین نفوذ کنند».

9- کاردینال «لافی گیری» می گوید: «بدون تردید محکم ترین دینی که زیر بار اسارت نمی رود، اسلام است به همین جهت مبشّرین آرزو دارند که همه مسلمانان مسیحی گردند».

10- مورّخین در تحقیق و بررسی انگیزه هایی که منجر به قرارداد صلح میان امام

ص: 101

حسن (عَلَيهِ السَّلَامُ) و معاویه گردید، از جمله به اینجا رسیده اند که در همان زمان میان معاویه و امپراطور صلیبی به طور مخفیانه سازشی برقرار شده بود تا در اوّلین فرصت با استفاده از بهره گیری از شکاف عمیق و موجود میان مسلمین، برای همیشه، فاتحه اسلام و مسلمین خوانده شود و لذا امام حسن (عَلَيهِ السَّلَامُ) با توجّه به چنین توطئه خطرناکی که در شرف تکوین بود و نیز با ملاحظه جهات دیگر، بقای اسلام و مصلحت مسلمانان را در این دیدند که مبارزه را در آن برهه حساس از تاریخ در سنگر صلح و قرار داد آتش بس معروف که خود یک تاکتیک دقیق از جانب امام حسن مجتبی (عَلَيهِ السَّلَامُ) برای افشای چهره ریاکارانه و منافقانه بازی بود، ادامه دهند.

11- با اینکه اختلافات فراوانی بین فقهای مسیحیّت در مسائل فرهنگی و غیر آن وجود دارد. امّا در مقابله با اسلام و ضرر و زیان رساندن به مسلمین متفق هستند، برای نمونه در سال 1912 در سوریه 38 مؤسّسه تبشیری در اختیار انگلیس، اسکاتلند، ایرلند، آلمان، سوئد، دانمارک و آمریکا بود، همه این مؤسّسات با وجود اختلاف نظرهای سیاسی و درگیری های داخلی، در جهت سلب منافع مسلمانان و مسلمین متحد بودند.

12- کلیسا برای تهاجم علیه اسلام و مسلمین از هیچ کوششی دریغ ندارد و حتّى با دشمن خود مانند یهودیت و کمونیست طرح دوستی و مودّت می ریزد و از این جهت ابایی ندارد مثلاً:

1- در کتاب «نقش جدید در موضوع اعزام مبلّغ» که در سال 1932 از طرف کانون مبشّرین انتشار یافت نوشته شده: «هرگاه مبشّرین صلاح دیدند، باید با کمونیست کنار آیند، اگر چه کمونیست با مسیحیّت دشمن باشد».

2- قسمتی از متن تلگراف یکی از دولتمردان آمریکا به انگلیس چنین است «... ما برای حفظ مرزهای سرزمین یهودیان به شرافت مسیحی خویش سوگند خورده ایم».

3- ملاقاتهای جناب پاپ با انسانهای شریف و دوستدار صلح و امنیت (!) همانند: شامیر، شیمون پرز،... همه شواهدی محکم بر اتّحاد پلید کلیسا و کنیسه

ص: 102

است.

4- قدس، پترایرک هنریک جوویر، از برلین غربی تصریح کرده است که: واجب است تا روابط دوستانه ای میان یهود و مسیحیان بر پایه هایی شایسته برقرار گیرد، بطوری که کلیساهای مسیحی از انجام تبشير و دعوت دینی در جوامع یهودی خودداری کنند، زیرا بعد از مناسباتی که میان یهود و مسیحیان جریان یافته کلیساها این حق را از دست داده اند!؟

بیش از خطر الحاد و کمونیستی است، باید با مذهب اسلام بیش از کمونیستی و بساط بی دینی مبارزه و مقاومت کرد!».

6- یکی از شیوه های مورد استفاده مؤسّسه های تبشیری در برخورد با دنیای اسلام، شعار حمایت و پیروان ادیان توحیدی، از ساکنین سرزمین های کمونیستی است که در این برنامه «اتحاد اروپایی دمکرات مسیحی در رم» دقیقاً برگزار کننده برنامه های تبشیری است.

ص: 104

ص: 106

«کاردینال لافي گیری» می گوید: بدون تردید محکم ترین دینی که زیر بار اسارت نمی رود اسلام است و به همین جهت مبشّرین آرزو دارند تا همه مسلمانان مسیحی شوند.

وی می گوید: «اگر چه مبشّرین به سوی بودائیان و برهمائیان رهسپارند ولی مقصود اوّل آنان از تبشیر و کوششهای آنان مسلمانان هستند».

«ه. دانبی» می گوید: «باید آموزشگاه های مسیحی وظیفه خود را انجام دهند و به حدّ نهایی هدف خود برسند و هدف آنان این است که در آینده تمام ملّتها تابع کلیسا گردند».

همفر، جاسوس انگلیس در کشورهای اسلامی در کتاب خاطرات خود می نویسد: «دبیر کلّ وزارت مستعمرات (انگلیس) کتابی به من داد تا طی دو روز آن را مطالعه کنم، نام کتاب این بود «چگونه اسلام را نابود کنیم» و راستی محتوای این کتاب را به دبیر کل برگرداندم، به من گفت: دانسته باش که تو در این میدان تنها نیستی... هرگاه عروس دریاها (انگلستان) توانست آلام را از هم بپاشد و بر کشورهایش تسلّط پیدا کند، جهان مسیحیّت را شاد خواهد کرد زیرا طی دوازده قرن مسلمانان آنان را از هر سو مورد هجوم قرار می دادند و از خود دور ساختند... .

امروز حکومت ما در فکر این است که اسلام را از داخل با یک برنامه و نقشه قبلی مطالعه شده و دقیق به مرور زمان نابود سازد... بزرگان ما در ترکیه دارای زیرکی و هوشیاری خاصی هستند زیرا عین همین نقشه را عملی می کنند و در بین مسلمانان راه یافته و به منظور تربیت فرزندانشان مدارسی باز کرده اند و کلیساها را در میان آنان بنا کردند و شراب و قمار و فحشاء را در میان آنان رواج داده اند و جوانانشان را نسبت به دینشان مشکوک ساختند و میان حکومتهای آنان اختلافاتی ایجاد کردند و خانه های رؤسای آنها را با زنان زیبای مسیحی پر کردند تا شوکتشان ضعیف شود و دینداری آنان کم گردد و الفت و وحدتشان از بین برود».

وقتی ناوگان آمریکا و انگلیس به آبهای بیرون آمدند، یک مبلّغ آمریکائی نوشت: هیاهوی مسلمین متعصّب و فشار آنان بالأخره آنان را نابود می سازد».

ص: 108

نظیر این سخنان بسیار یافت می شود که اولویت نابودی و محو آیین اسلام، نزد سردمداران کلیسا و استکبار را به خوبی اثبات می کند، دشمنان اسلام تمام توان خود را برای رسیدن به این هدف متمرکز نموده اند و در صورتی که بدین مقصود خود نرسند، دست کم به مرتبه دوّم و سوّم نائل آیند لیکن به عقیده ما مسلمانان، هرگز کلیسا و غرب و برتر از آنها نیز توان نابودی اسلام را ندارند و نخواهند داشت، چرا که آیین اسلام، انوار تابنده خداوند است و این نور الهی هرگز به دست مغرضین و دشمنان حق، خاموش نمی شود، و تابش و تابندگی این انوار حیات بخش به عالی ترین و بالاترین صورت در جهان پراکنده خواهد شد اگر چه دشمنان حق را خوش نیاید. و خدای جهانیان پیامبر خویش حضرت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را با دین حق اسلام برای هدایت جهانیان فرو فرستاد تا بر همه ادیان برتری دهد و دین حقیقی را کاملا بشناساند هر چند که کافران مخالف باشند و خداوند است که با کلمات و قدرت عظیم خود حق (و اسلام) را یاری می کند و باطل را نابود می گرداند و سرانجام حزب خداست که حکومت جهان را به دست می گیرد و آن حزبی است که راهش، راه سعادت و خوشبختی و کمال است، آری باطل رفتنی است و حق ماندنی است. «أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ». (1)

2- تضعیف آئین اسلام

دومین هدف اساسی تبلیغات دشمنان اسلام این است که تعالیم آئین اسلام را به هر نحو ممکن از اجتماع مسلمانان خارج سازند و اسلام و مسلمین را از صحنه های جهانی دور ساخته و منزوی کنند، و از گسترش و نفوذ اسلام بکاهند و جلوگیری نمایند، برای دستیابی بدین مقصود از شیوه های گوناگون بهره برده و می برند به عنوان مثال: مشوّه جلوه دادن اسلام به جهانیان، تحریف سیمای مسلمین، تهمت ها و افتراهای بی اساس به اسلام و مسلمین، بی ارزش جلوه دادن اسلام و آراء اسلامی،

ص: 109

کتمان کردن واقعیتهای تاریخی اسلام، طرح و القای شبهات و... و در قبال تمام شگردهایی که برای تضعیف اسلام بکار می برند، سعی در بزرگ جلوه دادن مسیحیّت، صلح دوستی و انسان دوستی مسیحیّت، منزّه جلوه دادن تعالیم کلیسا، قدرت و ابهت و عظمت و اقتدار کلیسا و... دارند و در این ترویج فرهنگ غرب و نشر افکار مادی اروپا و مسیحی از اهمیّت بسیاری برخوردار است، زیرا هیچ چیز خطرناک تر از رواج فرهنگ غرب و توجه به مادیات و افکار بی اساس مادیگری و شیوع خرافات و شهوات در جوامع اسلامی نیست، اینک توجّه شما را به قسمتی از سخنان مبلّغین مسیحی جلب می کنم تا واقعیت را روشن تر مشاهده نمائید:

الف: در کتاب «ايغار بر عالم اسلامی: (la Gonjuete du Monde musu Lman) چنین آمده است: «اوّلین نتیجه مساعی این مبشرین، مسیحی کردن اندکی از پسران و دختران و دومین نتیجه عادت دادن مسلمین به اقتباس تدریجی افکار مسیحیّت بوده است».

ب: دشمنان اسلام برای تضعیف اسلام و مسلمین از هیچ عملی دریغ ندارند، اگر چه با ایجاد یک رژیم متجاوز و بی رحم در قلب کشورهای مسلمان باشد «ولفرد کانتول سميث» در کتاب خود به نام (Islam in modern History) (اسلام در تاریخ معاصر) اعتراف می کند:

«دنیای غرب همگی سلاحهای جنگی و علمی و فکری و اجتماعی و اقتصادی خود را در میدان مبارزه با اسلام به کار می برد و پدید آوردن اسرائیل در قلب عالم اسلامی جزئی از برنامه و نقشه ای است که برای پیکار ترسیم شده است».

«دنیای غرب همگی سلاح های جنگی و علمی و فکری و اجتماعی و اقتصادی خود را در میدان مبارزه با اسلام به کار می برد و پدید آوردن اسرائیل در قلب عالم جزئی از برنامه و نقشه ای است که برای پیکار ترسیم شده است».

ج: دشمنان اسلام، تعلیم و تربیت را شیوه ای اساسی و فوق العاده حیاتی برای تضعیف اسلام می دانند، و از این میان زنان را مناسب ترین عنصر برای انحرافات دینی مسلمین می دانند، در این باره «مورو برگر» «Morroe Brger» نویسنده آمریکایی

ص: 110

می گوید: «بی گمان زن مسلمان تحصیل کرده، دورترین افراد اجتماع از تعالیم دین و تواناترین فرد اجتماع بر دور ساختن اجتماع از دین است».

در کتاب، ایلغار بر عالم اسلامی، می نویسد: «شایسته است که مبشّرین و مبلّغين مسیحی از ضعف و قلّت نتیجه تبشیر و تبلیغ خود در میان مسلمین ناامید نشوند، زیرا این مطلب محق است که میل شدید به علم اروپایی و آزاد ساختن زن در دلهای مسلمين فزونی یافته است».

اما به اعتقاد ما مسلمانان ممکن است کلیسا و غرب بالطائف الحيل بتوانند در اندک زمانی از تلألؤ و نور افشانی اسلام جلوگیری کنند و همچون ابرهای تاریک، زیبایی و جذّابیت اسلام را پنهان سازند و ليكن به یقین، دائمی نخواهد بود و سرانجام نور حق و حقیقت جهان گستر خواهد شد و تا افقهای دور دست نور افشانی خواهد نمود.

3- حفظ موقعیت مسیحیّت در جهان

کلیسا برای حفظ مسیحیان و جلوگیری از گرایش آنان به اسلام روشهایی را بکار بسته و تاکتیکهای نوینی را در صحنه تبلیغات و فرهنگ و سیاست در پیش گرفتند برای مثال: وارونه جلوه دادن تعالیم اسلام، تحقیر و تمسخر ارزشهای اسلامی، بی ارزش جلوه دادن علوم و معارف اسلام، مشوّه جلوه دادن مسلمين و رهبران اسلامی، برچسب زدن به اسلام و نگارش داستانها و سرودهای پوچ... همه برای گمراه ساختن فطرت مسیحیان است تا در خیال خود اسلام را به منزله یک آیین و مكتب زندگی برنگزینند.

در این زمینه توجّه شما را به سخنان گوته شاعر معروف آلمانی جلب می کنم، او می گوید: «سالیان درازی کشیشان از خدا بی خبر ما را از پی بردن به حقایق قرآن مقدس و عظمت آورنده آن دور نگه داشته اند اما هر قدر که ما قدم در جادّه علم و دانش گذارده و پرده جهل و تعصّب نابجا را دریده ایم، عظمت احکام مقدّس اسلام که قرآن مجموعه آن است بهت و حیرت عجیبی در ما ایجاد نموده است و به زودی

ص: 111

این کتاب توصیف ناپذیر، عالم را به خود جلب نموده و تأثیر عمیقی در علم و دانش جهان می گذارد در نتیجه (قرآن) جهان مدار می گردد».

«هنری دو کاستری» دانشمند فرانسوی در کتاب خود به نام «اسلام» که در سال 1896 چاپ شد می نویسد: «نمی دانم مسلمانان در برابر طرز تفکّر غرب و آنچه در داستانها، ترانه ها و سروده های غربی درباره آنان آمده چه عکس العملی نشان خواهند داد؟ اگر مسلمانان داستانهای قرون وسطی را بدانند و از مفاد ترانه های خوانندگان مسیحی آگاه شوند چه می گویند؟ ترانه هایی که همه آنها از یک طرز تفکّر خاصی که عامل اساسی جنگهای صلیبی به شمار می آید سرچشمه می گیرد، ترانه هایی که در اثر عدم اطلاع کافی از اسلام پر از کینه توزی و دشمنی با مسلمانان است، این سروده های دروغین موجب شده است تا آن داستانهای ساختگی ضد دین در دلها جایگزین گردد و آن اشتباهات در افکار باقی بماند و تاکنون هم پاره ای از آنها در اذهان ثابت مانده و سرایندگان این سروده ها مسلمانان را مشرک، بت پرست و منحرف از دین می شمارند».

چاپ و توزیع انبوهی از مجلّات و تلویزیون جملگی از وسائلی است که کلیسا می کوشد چشم و گوش مسیحیان را از افکار و اندیشه های خود پر کند بطوری که دیگر جایی برای تبلیغات مسلمین نباشد، ولی باید پرسید: براستی تا چه وقت و چه زمانی می تواند جذّابیت های تعالیم اسلام را از مسیحیان جهان پنهان نمود؟ و تا چه مدّت مسیحیان این همه خرافات بی اساس و پوچ کلیسا را تحمّل خواهند کرد؟ لیکن آنچه به يقين رخ می دهد و خواهد داد پیروزی حق و حقیقت است و یگانه آیین حقیقی و جاوید آیین اسلام است و براستی که روش زندگی انسان الهی روش آئین پاک اسلام است و «إِنّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَام» (1).

و از بعضی اعاظم نقل شده به اینکه «اسلام پدیده ای الهی است که با بکار بستن آن سعادت فرزندان خود را در دنیا و آخرت به بالاترین وجه تأمین می کند و قدرت

ص: 112

آن را دارد که قلم سرخ بر ستمگری ها و چپاولگریها و فسادها و تجاوزها بکشد و انسانها را به کمال مطلوب خود برساند و (اسلام) مکتبی است که بر خلاف مکتبهای غیر توحیدی در تمام امور فردی و اجتماعی و مادی و معنوی و فرهنگی و سیاسی و نظامی و اقتصادی دخالت و نظارت دارد و از هیچ نکته و لو بسیار ناچیز که در تربیت انسان و جامعه و پیشرفت مادی و معنوی نقش دارد فروگذار ننموده است و موانع و مشکلات سر راه تکامل را در اجتماع و فرد گوشزد نموده و به رفع آنها کوشیده است».

ترسیم تصاویر ناموزون از اسلام

ترسیم تصاویر ناموزون از اسلام (1)

دشمنان اسلام خصوصاً مسیحیّت در مقابله با اسلام از شیوه ترسیم تصاویر ناموزون از اسلام استفاده کردند و در نوشته ها و گفته ها و تبلیغات و تبشیر خود سود جستند، آنان بدین وسیله می خواستند تصویری ناموزون و غیر معقول از اسلام ارائه دهند، تا در نتیجه آن جذّابیت معنوی اسلام و پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) با بمبارانهای تبلیغاتی سوء آنها نابود گردد، از این رو سهم عمده و مسئولیتی بزرگ بر عهده دانشمندان اسلامی است که اگر آنها پاسخگوی این گونه تبلیغات مسموم نباشند دل دشمنان اسلام شاد و قلب پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و امام زمان (عَجَّلَ اللّهُ تَعَالَي فَرَجَهُ الشَریف) ناراحت می گردد و اسلام با تمام عظمت و اعجاز و حیات آفرینی اش منزوی و مهجور خواهد شد، و این نهایت آرزوی سردمداران مسیحیّت و استکبار جهانی است، دشمنان اسلام یک لیست بلند بالا از تهمت ها و نسبت های ناروا و بی اساس را در بوق و کرنا کرده اند که اسلام چنین و چنان است، ما در این قسمت چند نمونه از این شگردها را بیان می کنیم:

1- مسیحیّت تبلیغ می کند و می گوید: «اسلام با پول و قدرت و شمشیر پیشرفت کرده است، به نمونه هایی از این مورد توجه کنید:

1- رهبر کلیساهای آنگوکن بيشرب كویا - در کشور نایروبی در سخنان تند و

ص: 113

هیجانی خود اعلام داشت: «اسلام توسط پول در آفریقا نفوذ یافته و گروههای اسلامی با صرف مقادیر زیادی پول، از مسیحیان می خواهند که اسلام بیاورند!»

2- اسقف، یوسف کیوانوکا می گوید: «اسلام بدان جهت با چنین سرعتی در اوگاندا پیشرفت کرد که سرمایه داران هندی و عرب با داشتن ثروت نامحدود، اسلام را ترویج می کردند».

ولی علّت اصلی عجز مسیحیّت در آفریقا در این است که هیچ ملّتی نمی تواند مدّت درازی فریب خورده بماند، هر فرد آفریقایی بخوبی می داند که بسیاری از اروپائیان و آمریکائیان که جز لذّت و خوش گذرانی آرزویی ندارند از سعادت واقعی دور هستند، و نیز هر فرد آفریقایی میداند که مبلّغ مسیحی بیش از آن چه به ترویج ارزشهای معنوی علاقه مند باشد به تبلیغ راه رسم جدید غربی علاقه دارد و بزرگترین مشکلی که مانع از موفقیت مسیحیّت شده است مسئله رنگ و نژاد است و شاید هیچ مؤسسه و سازمانی در جهان سخت گیر تر و خشک تر از کلیسای مسیحیّت نباشد و با اینکه تنها مقامات کاتولیکی هر سال 33 میلیون دلار خرج تبلیغ مسیحیّت در آسیا و آفریقا می کنند، مسیحیّت در آفریقا و آسیا تأثير اندکی دارد.

2- برخی مسیحیان می گویند: «قانون اسلام و مقررات شمشیر، یکی است»:

بر این اساس تصاویر سمبلیکی که از مسلمین و مسیحیان در مجلّات و روزنامه ارائه می دهند، کاملاً با شیوه تبیلغاتی خودشان منطبق است لذا برای نشان دادن تصویر سمبلیک از مسلمانان، چهره عربی، آکنده از خشم که قبضه شمشیر برّان را با هر دو دستش محکم و با قدرت گرفته است و در صحنه ای دیگر در همان صفحه که سمبل مسیحیّت ترسیم شده، انسانی با چهره ای گشاده و آکنده از مهر و محبت، که در میان دو دست خود کبوتر صلح و آزادی و امنیت و رهائی را به آرامی برای جهانیان به ارمغان آورده است نشان می دهند، این دو صحنه کاملا در مقابل یکدیگر و متضاد با هم ترسیم شده است تا مقایسه میان آیین اسلام و مسیحیّت بخوبی نشان داده شود، و البته این سمبلها بسیار نابرابر و ظالمانه است و از آثار تعصّبات جاهلانه و غرور بیجای آنان است.

ص: 114

3- «منسنپور کولی» در کتاب خود «گفتگو از دین حقیقی» می نویسد: «محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) شمشیر را به دست پیروان خود گذاشت و در قوانین مقدّس اخلاقی سهل انگاری کرد و به پیروان خود ظلم و غارت را آموخت (!) و به کسانی که کشته می شدند وعده لذّت ابدی داد، چند صباحی نگذشت که آسیای صغیر و آفریقا و اسپانیا طعمه وی گشت، و ایتالیا در معرض خطر قرار گرفت و نصف فرانسه متزلزل گردید و تمدن اروپا به لرزه در آمد... ».

می شدند از دست بردن بر شمشیر سرباز نمیزد امّا پیامبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) جنگاوران مسلمان را واداشته است تا حال دشمن مغلوب و خلع سلاح شده را مراعات کنند و مسلمانان نیز به هنگام جنگ کوشش داشتند تا حدّ ممکن جنگ را انسانی نمایند، شیوه رفتار معتدل و تساهل جوی مسلمانان تا حدود زیادی موجب گردید تا مردم کشورهای مورد حمله با جنگاوران احساس همدلی نمایند و در بسیاری از مناطق - همچون برخی از ایالات بیزانس - مردم از جنگاوران به عنوان ارتش آزادی بخش استقبال کنند و بطور کلی نمی توان مدعی شد که جنگاوران مسیحی در برابر دشمن خود، بلند همتی فراوان به خرج داده اند، به عکس در تاریخ مسیحیّت به نمونه های متعددی بر می خوریم که خلاف این امر را گواهی میدهد، بویژه در طول جنگهای صلیبی با ماجراهای دهشتناکی روبرو می شویم، هنگامی که به سال 1090 میلادی، فرمانده اوّلین جنگهای صلیبی بیت المقدس را گرفت، نیروهای وی تقریبا همه مسلمانان همین شهر را تسخیر کردند بی آنکه یک قطره خون بریزند، هنگامی که صلاح الدین ایوبی در سال 1987 میلادی این شهر را گشود به مسیحیان امان داد، امّا وقتی مسیحیان اسپانیا را از دست مسلمانان گرفتند تمامی مسلمانان را با کشتند و یا به زور به قبول آیین مسیح واداشتند و یا از شهر راندند، تا در راه به هلاکت برسند.

گوستاولوبون می نویسد: «سپاه صلیبی قساوت و بی رحمی و خونخواری را بجایی رسانید که در غیر از مذهب يهود، نظير آن را در بین اهل هیچ مذهبی نمی توان پیدا کرد».

«رنه گروسه» می نویسد: «شهر فتح شد ولی متأسفانه این پیروزی ها قتل عام بی رحمانه و وحشتناکی را در پی داشت».

و بگفته ویل دورانت:... در نتیجه 70000 نفر مسلمان را که در شهر مانده بودند به هلاکت رساندند.

خلاصه آنها که اعتراض می کنند و می گویند اسلام با جنگ و پول و بکار بردن سلاح و زور گسترش یافته است، آیا خود فراموش کرده اند مسیحیّت با پول و زور

ص: 116

و حیله و نیرنگ به مقابله اسلام آمد و لااقل 200 سال جنگهای صلیبی را براه انداختند. «قديس لويس» ابلاغیهای بدین مضمون نوشت:

هنگامی که مرد عامی بشنود، کسی که از برنامه های مسیحیّت انتقاد می کند فقط با شمشیر باید جواب گوید، یعنی آن را چنان بر شکم انتقاد کننده کافر فرود آورد و تا آنجا که امکان دارد فرو رود».

و پاسخ دوّم این است که اسلام برای اصلاح جامعه سه اقدام اساسی نمود، بغیر از برگزاری هزاران مجالس درس و بحث و مذاکرات و مباحثات و جلسات.

1- تبلیغاتی که با ایراد سخنرانی ها و مقالات و کتب و انتشارات انجام می گیرد و این یک وسیله پرارزشی است که خداوند در قرآن به آن اشاره فرمود:

«ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ» (1) با حکمت و اندرز نیکو به سوی راه پروردگارت دعوت کن و با آنها به روشی که نیکوتر است استدلال و مناظره کن.

2- مقاومت مسالمت آمیز منفی مانند تظاهرات و بی اعتنایی و قطع رابطه اقتصادی و کمک نکردن به ستمگران و همکاری نکردن با آنها در امر حکومت و یا سایر فعالیتها در قرآن کریم به این شیوه اشاره شده است.

«وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ» (2) بر ستمکار تکیه و اعتماد نکنید زیرا موجب می شود، آتش شما را فرو گیرد.

3- جنگ و انقلاب بعد از روشهای اوّل و دوم نوبت به جنگ می رسد که در حقیقت آخرین راه حل محسوب می شود، بنابراین وقتی ستمگران با استدلال قانع نمی شوند و لجاجت می ورزند، دستور جنگ در اسلام صادر می شود، از این رو اسلام کشتن زنان و اطفال و اسیران را منع کرده و از سوزاندن درختان و مزارع جلوگیری نموده و به مدارا و نیکی با آنها دستور داده است.

ص: 117

2- افترای «اسلام دین شهوت پرستی است»

نمونه ها:

1- اسقف یوسف کیوانوکا می گوید: «علّت اینکه آفریقائیان اسلام را بر مسیحیّت ترجیح می دهند این است که اسلام اجازه می دهد یک مرد، چهار زن بگیرد».

2- سردمداران کلیسا، چنین وانمود می کنند که پیامبر اسلام تمایل زیادی به زنان داشت و لذا تعدد زوجات را در حق پیروان خود مباح گردانید و خود پیامبر نیز تا آخر عمر، 9 بار ازدواج کرد، در اینجا گفتگوی شیخ مصطفی سباعی با رئیس پدران روحانی این بود که: چرا نوعاً کتابهای شما مخصوصا کتاب های درسی مدارس شما پر از اهانت آشکار به پیامبر است؟ .

جواب داد: ما مسیحیان به کسی که بیش از یک زن اختیار کند، احترام نمی گذاریم.

گفتم: توراتی که اکنون جلوی چشم شما است ثابت می کند که سليمان 700 زن آزاد و 300 زن کنیز داشته است که بنا به اعتراف تورات همه آنها از زیباترین زنان عصر خودشان بوده اند و اکثر آنان در موقع ازدواج دختر بوده اند با این وضع شما چگونه کسی را که به جهت مصالح دینی و اجتماعیش با نُه زن ازدواج کرده است تحقیر می کنید؟ که در میان آنان تنها یک نفر دختر بوده است و دیگران با صاحب فرزندان بی سرپرست و یا پیر زنانی که شوهرانشان را از دست داده بودند، و پیامبر به خاطر مصالحی چون کفالت، معیشت و غیره با آنها ازدواج کردند سخن به اینجا که رسید، صورت پدر روحانی سرخ گشت و ندانست چگونه جواب دهد و لذا رشته سخن را عوض کرد».

در اروپا گفته می شد: «لواط نیز در قرآن تجویز شده (1) و حدّ اعلای تمایلات

ص: 118

جنسی در بهشت وعده داده شده و این نشانگر آن است که اسلام برای ارضای شهوات، اهمیت فراوانی قائل است».

مسیحیّت مسلمانان را شهوت پرست معرّفی می کند ولی آنان خود را به تجاهل زده اند، آیا نمی دانند در کشورهای مسیحی حتّی در دیرها و کلیساها که مکان عبادت است چه می گذرد؟! برگزاری مجالس رقص و آواز و بی عفتی آن هم برای ترویج مسیحیّت! تشکیل و گسترش فعالیتهای جمعیت های زنان در کشورهای مختلف دنیا برای چیست؟ آیا تأسیس مراکز آموزش دختران در آسیا و آفریقا برای ترویج فرهنگ فساد و بی بند و باری نیست؟!

مسیحیان که در خوشگذرانی و بی بند و باری جای خود دارند، حال ببینید کشیشان کلیسا چه می کنند؛ کشیش «جروم» (Garum) می گوید: «خوشگذرانی های کشیشها از فرماندهان و لشکریان و استانداران سبقت گرفته بود، و اخلاق پاپها بطور شگفت آوری رو به ضعف و پستی می رفت و حرص مال دنیا و دوستی آن چشم آنان را پر کرده از حدود خود خارج ساخته بود. کار پاپها بجایی رسیده بود که برای بدست آوردن پول، مقامهای روحانیت را خرید و فروش می کردند و گاهی در معرض مزایده قرار می دادند، برای بدست آوردن پول، بهشت را خرید و فروش کرده و اجاره می دادند و نامه بخشش گناه صادر می کردند و برای پولداران گواهی آزادی از گناه صادر می نمودند و اجازه حلال بودن محرمات مانند تمبرهای پست، خرید و فروش می شد»!

برای استفاده مادی، رشوه و رباخواری رواج داشت و گرچه مال فراوانی بدست می آوردند، ولی باد آورده را باد می برد، و در اثر این گونه اسرافها بود که پاپ «انوسنت» هشت تاج پاپی را گرو گذاشت بد نیست بدانید که مجموع درآمد مملکت فرانسه کفایت خرج پاپها و خوشگذرانی های آنان را نمیداد.

3- سردمداران مسیحیّت و استکبار میگویند: «زن در اسلام شخصیت ندارد».

به نمونه هایی از سخنانشان توجّه کنید:

ص: 119

الف - «هانری جسپ» مبشّر آمریکایی می گوید: «قرآن مردم را به زدن زن دعوت کرده است، این کیفر به قدری سخت است که زن با سواد نیز از آن وحشت دارد!»

بدون تردید یک آیه را در قرآن نمی توان یافت که مرد مسلمان را به زدن زن دعوت کند ولی آیات بسیاری در ارج نهادن به مقام و منزلت زن با ایمان یافت می شود به صورتی که گاه قرآن کریم زنان با ایمان را به عنوان الگوهای رشد یافته و متعالی معرّفی می کند تا سرمشق زنان و مردان مسلمان باشند. و اما در احادیث، به اندازه ای مطلب واضح است که نیازی به ذکر نیست. در احادیث، حقوق زن به موازات حقوق مرد بیان شده و در احترام به حقوق هیچگونه تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. و ملاک اساسی در نیکبختی و سعادت عمل و رفتار خداپسندانه است نه مرد و زن بودن.

ب- جسپ می نویسد: «مسلمانان معتقدند که زن باید بی سواد بماند، سپس او را آزار می دهند که چرا بی سواد است؟ مسلمانان زن را فاسد می کند و سپس او را می زنند که چرا فاسد شده ای».

ج- یکی از نویسندگان استکباری می نویسد: «اسلام حرام کرده که زن به بهشت برود، برای زن جایی در بهشت نیست که استراحت و آرامشی داشته باشد.»

از این گونه سخنان پوچ و بی اساس فراوان است و اگر کسی اندکی آگاهی از دستورات اسلام در رابطه با زن داشته باشد، هیچگاه اجازه نمی دهد تا چنین نسبت هایی را به اسلام و مسلمین بدهند و مراجعه به کتابهای حقوقی و جزایی مسلمین کذب و دروغین بودن این بهتان را روشن خواهد نمود، علاوه بر آن آیا مسیحیّت، ارزش و موقعیت زن در اجتماع را حفظ کرده است؟ آیا زن در کشورهای مسیحی همانند کالا مبادله نمی شود؟ آیا نزد سردمداران کلیسا ابزاری برای ترویج مسیحیّت نیست؟! هزاران وقايع شرم آوری در کشورهای مسیحی رخ می دهد که هر یک نقضی آشکار و خط بطلانی صریح بر حقوق به اصطلاح انسانی زن و شعار تساوی حقوق زن و مرد است، لیکن در اسلام زن از موقعیت و جایگاه والایی برخوردار است، در حقیقت اسلام احیا کننده حقوق زن است، بلکه پاداش اخروی و

ص: 120

قرب الهی را مربوط به ایمان و عمل هر فرد قرار داده و در جهان بینی اسلام آن انسانی به خداوند نزدیک تر است که به نشانه های خداوند ایمان داشته و کردار و رفتارش مطابق با دستورات الهی باشد، لذا قرآن در کنار مردان مؤمن و پاک از زنان پاکدامن و مؤمنه نیز یاد می کند.

د- دیوید هیوم، فیلسوف انگلیسی (1711- 1776) در رسالهای درباره «تاریخ طبیعی دین» در فصل مقایسه ادیان می نویسد: «دین اسلام از ابتدا با اصول سخت گیری بیشتر و خونریزی شروع کرد، حتّی امروز هم اگر چه دیگر آتش بر سر پیروان کلیه ادیان نمی ریزد، آنها را از لعنت و وعده جهنم بی نصیب نمی گذارد».

ه- یک نویسنده مسیحی می گوید: «حضرت محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) که مؤسّس دین مسلمان بود، به پیروان خود دستور داد که جهان را تسلیم خود گردانید و تمام ادیان را ریشه کن سازید و اسلام را جایگزین آن نمائید... این مسلمانان دین خود را به زور به مردم تحمیل می کنند و به مردم می گویند: مسلمان شوید و یا بمیرید».

و- واشینگتن ارونیک، پس از ذکر چند آیه و روایتی را که در بیان شرافت دفاع و جنگ و شهادت در راه خدا است نقل می کند، و این طور نتیجه گیری می کند «چنین بود اعتقادات و الهاماتی که به یک مرتبه و به کلی ملّت اسلام را که در اول ملتی ساده و تسلیم و خیر خواه با خلق بود به آیین قهر و غلبه و شمشیر مبدل ساختند...».

ز- «هامبرت رومی» - Humbert of romans می گوید: «آنان (مسلمان) درباره دین خود تا آن جا جدّی بودند که در هر جا که به قدرت می رسیدند، بدون هیچ ترحمی به کشتار کسانی که علیه دین آنان تبلیغ می کردند اقدام می کردند.»

تصوّر اروپائیان در این مورد کاملاً بر خلاف واقعیّت و دور از حقیقت است، زیرا انتخاب بین اسلام و یا شمشیر در مورد یهودیان، مسیحیان و پیروان سایر ادیان آسمانی اجراء نمی شد، بلکه محدود به بت پرستان بود و در خارج از عربستان به ندرت بکار می رفت، فعالیتهای نظامی مسلمانان که تاریخ مملو از آن است تنها موجب توسعه قدرت سیاسی آنان شد، پذیرش اسلام فقط از راه تبلیغ آن و در نتیجه

ص: 121

مقتضيات اجتماعی صورت گرفت، آنچه سهم مهمی را در ترسیم تصویر اسلام به عنوان دین خشونت ایفا می کند عبارت است از ترسیم تصویر مسیحیّت به عنوان دین صلح و صفا که تنها از راه تبلیغ گسترش یافت، خیلی شگفت انگیز است مردمی که خود جنگهای دویست ساله صلیبی را بوجود آوردند معتقد باشند که دین مسیحیّت دین صلاح است ولی دین اسلام دین خشونت است!.

4- افترای «دعوت اسلام برای غارت و جمع غنائم بوده است»

به نمونه هایی از این سخن دروغین توجّه کنید:

الف - «واشینگتن ارونیک» پس از گفتن اتهامات فوق می افزاید: «چنین مذهبی و چنین ملتی به مذاق عرب سازگار بوده است زیرا اعراب به قتل و غارت عادت کرده و سالیان دراز بهمین منوال زندگی را گذرانده اند، پس چه جای تعجب است که پس از اشتهار این ملت به شمشیر و قتل و تاراج! این دزدان بی باک صحرایی فوج فوج در تحت لوای پیغمبر قرار گیرند»!

همانطور که ملاحظه می کنید مسیحیّت از گسترش برق آسا و شگفت آور اسلام متعجب و حیرت زده است، و در تحلیل علل و عوامل این گونه فتوحات اسلامی به عادات عرب مسلمان اشاره می کند و به عنوان علتی مؤثّر در گسترش سرزمین های اسلامی نگاه می کند و حال آنکه اگر با دید انصاف و تحقیق بنگرند، تعالیم اسلام، رهبری قدرتمند و صلابت فرماندهان و سربازان مسلمان، ابتکار و خلّاقیت و انسانیت آنان از سلسله علل پیروزی سپاه بوده است و آنچه اعراب را زیر پرچم اسلام گرد آورد، پیام رهایی بخش و انسان ساز اسلام بود که تاریخ سراسر حماسه اسلام بزرگ ترین شاهد این مدعا است.

ب- اگناس گلدزیهر، در رابطه با انگیزه فتوحات اسلامی می نویسد:

«انگیزه مهمی که اعراب را وادار به فتوحات کرد همان احتیاج مادی و طمع بود، همانگونه که «لوین کایتانی» آن را طی چند فقره از کتاب خود راجع به اسلام با دقتی بسیار عظیم شرح داده است!.. قوم عرب از آن رو از دین جدید با روی باز

ص: 122

استقبال کردند که خود وسیله و عامل لشکرکشی بود، که ضرورتهای اقتصادی آن را طلب می کرد».

همانطور که گفته شد اندک اطلاع از تاریخ اسلام بخوبی نشان می دهد که این سخنان جز افتراء صریح و دروغ محض نیست، زیرا اسلام در آغاز کار مدّتها مورد تنفر و انزجار قوم عرب و قریش بود و در خصوص نابودی اسلام و پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) آن هزاران توطئه کردند. آنها مسلمانان با ایمان را آزار و شکنجه کردند و آنها را به مدت سه سال در شعب ابی طالب محاصره اقتصادی کردند.

نقشه قتل پیامبر را طرح کردند و مدتهای مدید به جنگ و نبرد با اسلام پرداختند و با تمام توان نظامی، اقتصادی و سیاسی در صدد نابودی اسلام بر آمدند و با تمام دشمنان دیگر اسلام بسیج شدند، با این وصف آیا قوم عرب اسلام را با آغوش باز استقبال کرد!؟

ج- مسیحیّت متعصّب و متجاهل جهاد اسلامی را کشور گشایی تلقی می کند، از این رو مجله تایم آمریکا در مقاله ای تحت عنوان «اسلام پیشتاز و پویا» می نویسد: «در مدتی کمتر از یک سال بعد از وفات حضرت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) در سال 632 میلادی، پیروان او از صحرای عربستان گذشتند تا به کشورگشایی دست زنند و امپراطوری بزرگی را بنیاد گذارند که عظمت و جلال آن یک هزار سال تلألؤ داشت».

د- پروفسور «مارگر لیوت» در کتابش به نام «زندگی پیامبر» حضرت پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را (العياذ باللّه) به صورت راهزن عربستان معرّفی می کند! این خاورشناس نامی و محقق! دو چهره ای را که در ترجمه احوال حضرتش تصویر کرده عبارت است از زهد و راهزنی! او می گوید: جنبه دوم بر جنبه اوّل پیشی دارد.

ه - «ژوزف گایر» در کتاب پر تیراژ خود به نام «چگونه ادیان بزرگ آغاز شدند» می نویسد: محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) در شب سردی به تاره صحرا رفت و برای دفاع از سرما خودش را در چند قطعه پارچه پیچید، و در حال تفکر بود همانطور که نشسته بود. در این اندیشه به سر می برد که چگونه برای لشگرش آذوقه تهیه کند!؟ صدای جبرئیل را شنید که به او خطاب می کرد: ای کسی که خود را به پارچه پیچیده ای!

ص: 123

برخیز و اخطار کن! محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برخاست و نزد همراهانش رفت و به آنها گفت: جبرئیل بر من نازل شده و مرا تعلیم داده است که بروم و کاروانهایی را که از مكه به خارج کالاهایی حمل می کنند غارت کنم !! محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و همراهانش برای غارت کردن کاروانها به راه افتادند و آنچه را غارت کرده بود بطور مساوی میان همه تقسیم کرد».

این نویسنده مغرض دست به هر کاری می زند و آسمان را به ریسمان می بافد، جعل نزول آیات می کند تا تاریخ واقعی را تحریف شده به اذهان بی اطلاع القا کند. نمی دانم این نویسنده از چه مدرک و سندی سخن می راند. برای اثبات دروغگویی او کافی است بدانید، سوره ای را که او اشاره کرد، همان سوره مدثّر است که در اوّل بعثت نازل شده است، ولی این خاورشناس نزول این سوره را به 13 سال بعد که حضرت رسول اللّه (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به مدینه هجرت نمودند، ارتباط می دهد!

5- افترای «اسلام با علم و صنعت بیگانه است».

الف - «ژان پییر لانزلیه» در مقاله ای تحت عنوان «اسلام در تب و تاب» می گوید: «در اسلام بر خلاف غرب هر گونه دگرگونی متهم به گناه و فساد است». پاسخ این کذب محض این است که اگر مراد از مظاهر و تمدن و نوآوری، اختراعات و ابتكارات وصنعتهای پیشرفته ای که در پیشرفت تمدّن بشر دخالت دارد باشد؟

هیچگاه اسلام و هیچ مذهب توحیدی با آن مخالفت نکرده و نخواهد کرد، بلکه علم و صنعت مورد تأکید اسلام و قرآن مجید است و اگر مراد از تجدد و تمدن به آن معنی است که بعضی روشنفکران حرفه ای می گویند که آزادی در تمام منکرات و فحشاء حتّى همجنس بازی و از این قبیل، تمام ادیان آسمانی و دانشمندان و عقلا با آن مخالفند».

ب- مسئله بردگی عنوانی برای شدیدترین حملات دشمنان اسلام شده است، آنان با طرح دموکراسی، حقوق انسانها، عدالت اجتماعی، آزادی و... سعی دارند اینها را به تمدّن غرب مربوط ساخته و متقابلاً بردگی در اسلام را مطرح می کنند تا با

ص: 124

یک مقایسه اجمالی اسلام را از صحنه زندگی طرد کنند، واقع مطلب این است که غربی ها از بردگی در اسلام برداشتها و گرایشهای نادرستی ارائه می کنند بله در اسلام بردگی وجود داشته و احکام مربوط به آن در شریعت هست «اما نکته مهم این است که احکام شریعت از سختی و خشونت این شیوه کاسته و آن را ملایم ساخته و محدودیت های متعدد برای آن قائل شده است» این گونه محدودیتها در جوامع گذشته موجود نبود و به رسمیت شناخته نمی شده اند، اما غالباً این سؤال می شود که چرا اسلام گامی دیگر به پیش ننهاده و بردگی را بی قید و شرط ملغی نساخته است؟ در پاسخ به این پرسش می گوییم که نخست باید این مطلب را از بن و اساس دریافت که در مورد بردگی اسلام فقط تسامح روا داشته است نه اینکه آن را تصدیق و تأیید کرده باشد، تمام تعالیم و دستورات اسلام در این زمینه، در کوتاه مدّت ناظر به ملایم کردن شیوه عمل، تا آخرین حد ممکن، و از میان بردن تدریجی آن به گونه ای بوده است که در دنیای آن روز، همه دولتهایی که همسایه فرمانروایی نوپای اسلام بوده اند سازمان بردگی را به تمامی داشته و هیچ یک در فکر اعتراض به اصل و اساس آن نبوده و در نتیجه ملی کردن آن تحقق پذیر نمی نموده است، در آن ایام رسم بر این بود که اسیران جنگی را اگر نمی کشتند به بردگی در می آوردند و چنانچه دولت اسلامی دست کم در حدودی به عمل متقابل دست نمی زد، در قبال دشمنان خود در وضعیت ملایم تری قرار می گرفت، اسلام در آغاز اسارت بردگان ضامن رفتار انسانی با آنها بود و پس از آن امکانات گوناگونی برای آزاد سازی در اختیارشان می نهاد. یکی دیگر از تعالیم محترم دانستن شأن و حیثیت انسانی بردگان بود و آزاد کردن برده همواره یکی از اعمال شایسته تلقّی می شد. بسیاری از آیات قرآن به این امر توجه کرده و حتی در موارد مختلف در مقام کفّاره گناهان تقصيرات سنگین به انجام آن امر فرموده است، علاوه بر اینها خود برده هم می توانست بی آنکه منتظر خیر خواهی ارباب خود بماند به ابتکار خود، به آزادسازی خویش اقدام کند، این شیوه «مکاتبه» نام دارد و به برده امکان می دهد با مبلغی که از طریق کار خود پس انداز می نماید خویش را آزاد کند و غالباً دولت نیز برای کوتاه کردن مدّت، از

ص: 125

منابعی که بدین منظور تعیین شده بود، مساعده می داد و این کار را به کمال می رساند و ارباب هم حق مخالفت با این امر را نداشت.

6- دشمنان اسلام می گویند: «اسلام دین باج بگیران و آئین جمود افکار و اندیشه ها است»

به عنوان نمونه: وقتی «اینیاس سیلویوس» پاپ پیوس دوم، در سال 1460 نامهای خطاب به سلطان محمّد فاتح قسطنطنیه نوشت، در قسمتی از آن می گوید: «... اگر هیچ ایرادی بر قوانین شرع شما (اسلام) نمی شد کرد، جز همین قدر که قانونگذار شما بحث درباره آن را ممنوع کرده است، این برهان بر بطلان آن کافی بود (!؟) قانونگذار شما مردی خردمند و مدبّر بود و می دانست که دعوی او را با دلیل و حجت نمی توان اثبات کرد، بدین جهت بحث در باب آن را منع کرده است! ولی اصول موضوعه او را نمی توان قانون نامید، چونکه قانون دلیل عقلی است و هر چه برخلاف قانون است، قانون گذار شما استدلال را قدغن می کند، پس آنچه او وضع کرده است معقول نیست و بنابراین قانون نیست».

این استدلال سست، جناب پاپ پیوس دوّم است، زیرا مقدمات استنتاج او بکلّی مردود است. وی چه دلیل و مدرک قاطعی دارد که اسلام و پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) بحث درباره قوانین شریعت را منع کرده است و به يقين این از بی اطلاعی و یا تجاهل اوست که این چنین افترای باطلی را می زند؛ مراجعه به انبوه کتب کلامی، فلسفی و فقهی و... دانشمندان اسلام بهترین دلیل بر کذب گفتار جناب پاپ است.

از جمله عناوینی که بوسیله اسلام تعرض نموده اند و آن را برای اسلام نقض شمرده اند (اخذ مالیالت) از اهل کتاب (یهود، نصارا، مجوس) است البته در صورتی که اسلام را قبول نکنند، و این را دلیل بر خشونت و بی عدالتی اسلام نسبت به آن قلمداد کرده اند و به این وسیله اسلام و پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را زیر سؤال برده اند به عنوان نمونه «واشنگتن ارونیک» می نویسد: «پیغمبر، پیروان خود را امر به آزار و تعدی با کسانی که در کفر خود ثابت مانند، نکرده در صورتی که به سلطنت دنیوی او اعتراف بکنند و جزیه بپردازند؟!»

ص: 126

پاسخ این دروغ نیز این است که: گرفتن مالیات در اسلام برای تاراج ثروت طرف مغلوب و ذلیل گردانیدن آنان نبوده و نیست، بلکه در قبال حفظ و حمایت از ناموس و ثروت و عقیده و خون ملت مغلوب و عدم شرکت آنان در جنگ های اسلامی است و در حقیقت مالیات (جزیه) در حکم خرید معافیت خدمت نظام برای دفاع از کشور بود، این مطلب را به خوبی می توان از مقرّرات مربوط به خدمت نظام استفاده کرد، جزیه تنها برای افرادی وضع می شد که قدرت و شرایط انجام خدمت نظام و شرکت در دفاع از کشور را نداشتند، از این رو زنان، کودکان، از کار افتادگان، سالمندان، روحانیون، معلولین و گروههای مشابه از پرداخت آن معاف بودند، جزیه مقداری هزینه دفاع از سرزمین و جامعه را تأمین می نمود. و صحنه های تاریخ، خود گویاترین شاهد صادق در انصاف و جوانمردی مسلمین است، مثلا وقتی «هرقل» پادشاه دوّم روم در برابر مسلمانان صف آرایی کرد و مسلمانان خود را برابر سپاه او در خطر دیدند، قبل از واقعه «یرموک» تمام مالیاتهایی که از اهالی شهر «حمص» (که یکی از شهرهای مهم مسیحی نشین شام بود) گرفته بودند، به آنان پس دادند و چنین اظهار کردند که: ما در حال حاضر مشغول جنگ با سپاه هرقل هستیم و نمی توانیم از مرزهای شما دفاع کرده و امنیت شما را تأمین کنیم لذا باید مالیاتی که از شما گرفته ایم باز پس دهيم، اهالی شهر حمص در مقابل چنین بزرگواری که از مسلمانان دیدند، گفتند، عدالت و زمامداری شما برای ما بهتر و محبوبتر از استقلالی است که ما در فکر آن بودیم ما در برابر لشکر هرقل صف آرایی کرده و با رهبری شما تا آخرین قطره خون خود خواهیم جنگید.

7- مسیحیّت می گوید: «اسلام دینی است دروغین و حقیقت در آن عمدا تغییر شکل یافته است»

دید کلّی اروپائیان را در مورد این مسئله می توان از نوشته سنت توماس اکونناس بدست آورد وی پس از تشریح این که مسیحیّت به وسیله ادلّه فراوان اثبات شده اصرار می کند که برای افرادی مانند محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) جای آن نیست که فرقه های جدید

ص: 127

را تأسیس نمایند، علاوه بر بیان لذّات جسمانی در اسلام وی به ضعف ادله و احتجاجات پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و خلط حقیقت با داستانها و افسانه های غیر تاریخی و عقاید دروغین و عدم وجود معجزه ای که بتواند نبوّت پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را اثبات کند می پردازد، در نوشته اکونناس، پیروان صدر اسلام به عنوان افرادی که از مسائل دینی اطلاع کافی نداشتند و در عوض دارای خشونت بودند و در بیابان به سر می بردند معرّفی شده اند، محتملاً وی در صدد آن است که بگوید؛ پیروان صدر اسلام هر دعوی را بدون بررسی می پذیرفتند. هر چند وی خود اعتراف می کند که مژده نبوّت حضرت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) قبلاً در کتب آسمانی (تورات و انجیل) پیش بینی و پیشگویی شده بوده است، وی اصرار دارد نشان دهد که پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) تمام پیشگویی های موجود در عهد عتیق و جدید را باطل کرده است.

در حالی که اگوئناس و نویسندگان دیگر به گفتن اینکه پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) حقیقت را با دروغ خلط می کرد، قانع بودند، عدّه ای در این راه زیاده روی کردند و گفتند هرگاه محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) سخن راستی گفت آن را با زهر در آمیخت و فاسد نمود. بنابراین گفته های پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) همانند عسلی بود که برای مخفی کردن زهر به کار می رفت، یکی از این افراد، این مطلب را چنین بیان کرده است: «اگر سرتاسر کتاب (قرآن) بررسی شود، ملاحظه می شود که محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) با زیرکی کامل در موارد بیان چیزهای غير الهی یا در موارد یادآوری آنها با سرعت مطلبی راجع به حسن و ثواب روزه گیری نیایش پروردگار اضافه می کند»، بنابراین ترسیم تصویری ناپسند از اسلام به منظور ترسیم تصویر پسندیده ای از مسیحیّت مورد استفاده قرار می گرفت.

عهد عتیق (تورات) به عنوان خالص ترین و اصلی ترین شکل بیان حقیقت الهی و بهترین شکل مطلق و ارزنده حقیقت در تمام زمانها و مکانها تلقی شده و تعالیم مسیحیّت به عنوان اصول عقلانی فطری شناخته می شد که می توانست توجه دانشمندان را به خود جلب کند، مسیحیّت و تعالیم آن کاملاً مورد تأیید حقایق تاریخی معرّفی می شد و هر چه غیر از آن بود خصوصاً اسلام را بر خلاف حقیقت معرّفی می کردند.

ص: 128

8- مسیحیّت تبلیغات می کند که: «پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) ضد مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) و دشمن اوست»

این تصوّر ناموزون از پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای آن بود که بعضی از اروپائیان می گویند قرآن حاوی مطالب نادرست است و این که محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) پیامبر نیست «پیتر دونرابل» به پیروی از بعضی متکلمین یونانی معتقد بودند که اسلام بدعتی در مسیحی است، گفته می شد که اسلام حتی از این نیز بدتر است و باید با مسلمانان به عنوان بت پرست رفتار شود، اساس تفکّر و عقیده مسیحیّت در این مورد آن بود که چون محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) پیامبر نیست، بنابراین وی یا وسیله ای در دست شیطان بود و یا (نعوذ باللّه) خود شیطان بود. از طریق اسلام درست در نقطه مقابل مسیحیّت قرار می گرفت و کوشش می شد تا با ترسیم نادرست از اسلام، تصویر پسندیده و معقولی از مسیحیّت ارائه شود. و اهمیت و نقش تعالیم اسلام در سازندگی زندگی انسان را بی ارزش جلوه دهند.

باید دانست، پیامبران الهی هیچگونه اختلافی ندارند و بلکه در عالی ترین درجات اتحاد، وحدت و دوستی قرار دارند و اگر هزار سال آنان با یکدیگر اجتماع کنند، کوچکترین نزاعی میان آنها واقع نمی شود، زیرا آنان حقیقت اصیل جهان را شناخته اند و پیرو حق و حقیقت هستند نه پیرو تمایلات و خواهشهای نفسانی، تا شعله اختلافات آن را فرو گیرد، بلکه آنان با متانت و صبر مطيع حقند. پیامبران عموما و پیامبر اسلام خصوصاً صد در صد الهی اند و تابع دستورات خدا هستند و در نقطه مقابل حزب شیطان به یاری انسانها فرستاده شده اند.

9- دشمنان اسلام می گویند: «اسلام دین جبر است و مسلمین اعتقاد به جبر دارند»

ما در اینجا چند نمونه از این افتراء را ذکر می کنیم:

الف: «ویل دورانت» می نویسد: «اعتقاد به قضا و قدر، جبری گری را از لوازم تفكر اسلامی کرده است».

ب: «واشینگتن ارونیک آمریکائی» در خاتمه کتابش که درباره سرگذشت پیامبر

ص: 129

اسلام است می گوید: «عقیده جبر است، محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای پیشرفت امور جنگی خود از این قاعده استفاده می کرد، زیرا به موجب این قاعده هر حادثه ای که در جهان رخ می دهد پیش از آن در علم خدا مقدر شده و سرنوشت هر کس وقت مرگ او تعیین شده و قابل تغییر نیست، مسلمانان این نکات را مسلّم می داشتند، به هنگام جنگ بدون بیم و هراس، خود را به صف دشمن می زدند».

ج- آنها می گویند: «علّت انحطاط مسلمین بطوری که امروز برای ما روشن شده است! ایمان و اعتقاد به قضا و قدر است و اینکه هر کار عملی که از انسان سر می زند از اوّل مقدّر بوده و بشر را برای رفع چاره آن راهی نیست».

یکی از مسائلی که توجّه بشر را همیشه به خود جلب کرده است این است که آیا جریان کارهای جهان طبق یک برنامه و طرح قبلی غیر قابل تخلّف صورت می گیرد؟ و قدرتی نامرئی ولی بی نهایت مقتدر به نام سرنوشت و قضا و قدر بر تمام وقایع عالم حکمرانی می کند و انسان مجبور و مقهور به دنیا می آید و از دنیا می رود؟ یا اینکه اصلا چیزی وجود ندارد، گذشته هیچ نوع تسلّطی بر حال و آینده ندارد؟ و انسان، آزاد و مسلط بر مقدرات خویشتن است؟ یا فرض سومی در کار است و آن اینکه سرنوشت در نهایت اقتدار در سراسر وقایع جهان حکمرانی می کند و نفوذش بر سراسر هستی بدون استثناء گسترده است و در عین حال این نفوذ غیر قابل رقابت، کوچک ترین لطمه ای به آزادی بشر نمیزد.

اسلام راه سوّم را می پذیرد به این صورت که درست است همه پدیده های این عالم طبق مشیت الهی پدید می آید، ولی هیچگاه خداوند اعمال مردم را بدون خواست آنها نمی خواهد بلکه از آنها می خواهد تا در کمال آزادی راه خود را انتخاب کنند و آن را انجام دهند.

و به عبارت دیگر انتخابگری و آزادی انسان در عمل جزء سرنوشت و قضاو قدر الهی انسان است بنابراین انسان نمی تواند در عمل خود انتخابگر نباشد، پس اراده و اختیار مردم در سرنوشت آنها تأثیر دارد از این رو در قرآن آمده است: «هر انسانی در گرو اعمال و رفتار خویش است.»

ص: 130

و در جای دیگر می فرماید: «هیچگاه خداوند سرنوشت ملتی را تغییر نمی دهد مگر آنکه خود آنها سرنوشت خودشان را عوض کنند».

به این ترتیب اتهام جبری گری به مسلمین یک یاوه و سخنی بی اساس است که از کوتاه فکری، تجاهل و غرض ورزی آنان نشأت می گیرد.

10- آنها می گویند: «اسلام آئین زندگی نیست».

از این رو قوانین اسلام با واقعیات زندگی انطباق نمی یابد چند نمونه از س خنان آنان چنین است:

الف - «ژان پییر لانزلیه» در مقاله خود به نام «اسلام در تب و تاب» می نویسد: «اسلام قرنها پیش قدرت خلاقیتش را از دست داده است... و هم اکنون در یک خواب عمیق بسر می برد، چه کسی می تواند، اسلام را از این خواب گران بیدار کند؟»

ب- یکی از به اصطلاح اسلام شناسان مسیحی می نویسد: «اسلام باید در روح و مبانی خود یا دگرگونی و تصفیه به عمل آورد و یا آنکه رابطه خود را با زندگی یک سره قطع کند.»

جژانپییر لانزلیه می گوید: «قوانین اسلامی قرنهای اخیر نتوانسته جلوی سیر قهقرای اسلام و عقب افتادگی کشورهای اسلامی نسبت به غرب را بگیرد.»

به عقیده ما مسلمانان اسلام دین جاوید است و آیین آینده جهانیان خواهد بود، زیرا قوانین آن کاملاً بر نیازهای فطری انسان منطبق است و با عقل سلیم سازگاری کامل دارد و گذشت زمان و تغییر مکان در قوانین اسلام هیچگونه خللی وارد نمی سازد، قوانین اسلام بدست خداوند تدوین یافته است و از این رو هیچگاه به دست بشر تغییر نمی یابد، علاوه بر اینها اسلام مسئول عقب افتادگی مسلمین نیست، بلکه علل متعددی عقب ماندگی ظاهری و مادی مسلمین را ایجاد کرده اند، یک سلسله از آنها علل خارجی است و یک دسته دیگر علل داخلی از خود مسلمین است، و بطور کلی می توان از سه دسته علل و عوامل یاد کرد:

ص: 131

1- علل روانی:

یعنی انگیزه هائی که ممکن است برای بی دینی در شخص وجود داشته باشد هر چند خودش از تأثیر آنها آگاه نباشد یعنی از یک سو با کنار گذاشتن قوانین نورانی اسلام و احساس نکردن مسئولیت و از سوی دیگر میل به آزادی حیوانی و بی بند و باری و راحت طلبی آنان را از گرایش به جهان بینی الهی باز می دارد.

2- علل اجتماعی:

یعنی اوضاع و احوال اجتماعی نامطلوبی که در پاره ای از جوامع پدید می آید و متصدّیان امور دینی نقشی در پیدایش با گسترش آنها دارند در چنین شرایط بسیاری از مردم که از نظر عقلانی ضعیف هستند و نمی توانند مسائل را به درستی تجزیه و تحلیل کنند و علل واقعی رویدادها را تشخیص دهند این نابسامانیها را به دلیل دخالت دینداران در وقوع آنها به حساب مکتب و دین می گذارند و چنین می پندارند که اعتقادات دینی موجب پیدایش این گونه اوضاع و احوال نامطلوب شده و از این روی از دین و مذهب بیزار می شوند.

3- علل فکری:

یعنی اوهام و شبهاتی که به ذهن شخص می آید یا از دیگران می شود و در اثر ضعف نیروی تفکّر و استدلال؛ قدرت بر دفع آنها را ندارد و لذا تحت تأثير آنها قرار می گیرد و موجب تشویش و اضطراب ذهن و مانع از حصول اطمینان و یقین می گردد.

پروردگار حکیم اقتضاء دارد که در بسیاری از موارد از خواسته های خودش چشم پوشی کند و محدودیتهایی را بپذیرد.

و هم چنین برای جلوگیری از تأثیر سوء عوامل اجتماعی - علاوه بر جلوگیری عملی از بروز چنین عواملی - می بایست فرق بين نادرستی دین با نادرستی رفتار دینداران را روشن ساخت و در نتیجه شخص کمتر به صورت ناخود آگاه تحت تأثير آنها واقع می شود. و نیز برای جلوگیری از تأثیرات سوء عوامل فکری باید عقائد خرافی را از عقائد صحيح تفکیک کرد و از بکار بردن استدلالات ضعیف و غیر منطقی برای اثبات عقائد دینی اجتناب ورزید.

ص: 133

ص: 134

ص: 136

به عنوان کتب آسمانی قبول می کنیم، در غیر این صورت باید قبول کرد که این کتب، ساخته و پرداخته دست مغز بشر خاکی است، چه اینکه ذات اقدس باری تعالی به دور از نقص و عیب است و هیچگونه کمی و کاستی در ذات مقدس پروردگار راه ندارد.

بنابراین خواهشمندم هرگاه به موضوعی برخوردید که باعث دلخوری شد آن را از من ندانید بلکه از خود بدانید که مقلّد چنین کتبی هستید و خود کرده را چاره نیست. به نحو اختصار به بعضي از آنها اشاره می کنم.

اختلاف اوّل

انجیل متّی که مصحف اول است دارای 28 باب و 1070 آیه می باشد، انجيل مرقس که پس از انجیل متّی نوشته شده است دارای 16 باب و 178 آیه است، انجيل الوقا که مصحف سوّم است دارای 24 باب و 1282 آیه و انجيل يوحنّا دارای 21 باب 876 آیه است که چهارمین انجیل نیز می باشد.

همان طور که می بینیم این اختلاف در اناجيل آشکار است و احتیاج به شرح ندارد. حال این پرسش پیش می آید که اکثر این اناجيل الهامی هستند پس چرا از نظر تعداد باب و آیه دارای اختلاف می باشند؟

اختلاف دوّم

انجیل متّی این گونه شروع شده است: باب 1، آیه 1- کتاب نسب نامه عیسی مسیح بن داود بن ابراهيم. و مرقس این گونه آغاز کرده است آیه 1، باب 1 . 1- ابتدا انجیل عیسی مسیح پسر خدا. و لوقا باب 1، آیه 1 را این طور نوشته است: 1- از آن جهت که بسیاری دست خود را دراز کردند بسوی تألیف حکایت آن اموری که نزد ما به یقین پیوست، و آغاز انجيل يوحنّا به این ترتیب است باب 1، آیه 1- در ازل کلمه بود. کلمه با خدا بود و کلمه خود خدا بود.

این اختلاف احتیاج به توضیح ندارد خود مانند روز نمایان است.

ص: 138

اختلاف سوّم

در مورد نسب عیسی مسیح متّی این گونه نوشته است: باب 1، آیه 1- کتاب نسب نامه عیسی مسیح بن داود بن ابراهیم. 2- ابراهيم اسحاق را آورد و اسحاق يعقوب را آورد و يعقوب يهودا و برادران او را آورد. 3- و یهود افارص وزارح را از تامار آورد و افارص حصرون را آورد و حصرون ارام را آورد. 4- ارام عميناد آب را آورد و عميناد آب مخشون را آورد و مخشون شلمون را آورد. 5- و شلمون بوعز را از راحاب آورد و بوعز عوبيد يسا را آورد. 6- و يسا داود پادشاه را آورد و داود پادشاه سلیمان را از زن اوریا آورد... .

15- و اليهود العازر را آورد و ایلعازر متّان را آورد و متّان يعقوب را آورد. 16- و يعقوب يوسف شوهر مریم را آورد که عیسی مسمّی به مسیح از او متولد شد، پس از انجیل متّی معلوم می گردد که یوسف شوهر مریم پسر یعقوب بوده است حال ببینیم که لوقا چه نوشته است.

لوقا باب 3، آیه 23- و خود عيسی وقتی که شروع کرد قریب به سی ساله بود و حسب گمان خلق پسر یوسف بن هالی. 24- بن متّات بن راوی بن ملکی بن نیا بن يوسف. 25- بن متّا نيا بن آموس بن ناحوم بن حشلی بن نجِّ تا آیه 28 که نسب عیسی را به انوش بن شيث بن آدم بن اللّه می رساند و از نسب نامه لوقا معلوم می شود که یوسف پسر هالی است و از متّی پسر یعقوب و يوحنّا و مرقس نسب نامه عیسی مسیح را ننوشته اند.

راستی این یوسف پسر کیست؟ متّی نوشته است او پسر یعقوب است و لوقا نوشته است او پسر هالی است. کدام یک از آناجیل صحیح می باشند؟ متّى؟ لوقا؟ شاید هم يوحنّا و مرقس صحیح تر باشند چون در این مورد چیزی ننوشته اند.

اختلاف چهارم

متّى باب 2، آیه 13. و چون ایشان روانه شدند ناگاه فرشته خداوند در خواب به یوسف ظاهر شده گفت برخیز و طفل و مادرش را برداشته به مصر فرار کن و در

ص: 139

آنجا باش تا به تو خبر دهم زیرا که هیرودیس طفل را جستجو خواهد کرد تا او را هلاک نماید. 14- پس شبانگاه برخاسته طفل و مادر او را برداشته بسوی مصر روانه شد. 15- و تا وفات هیرودیس در آنجا بماند تا کلامی که خداوند به زبان نبی گفته بود تمام گردد که از مصر پسر خود را خواندم. 16- چون هیرودیس دید که مجوسان او را سخرّیه نموده اند بسیار غضبناک شده فرستاد و جمیع اطفالی را که در بيت لحم و تمامی نواحی آن بودند از دو ساله و کمتر موافق وقتی که از مجوسان تحقیق نموده بود به قتل رسانید. 17- آنگاه کلامی که به زبان ارمیای نبی گفته بود تمام شد. 18- آوازی در رامه شنیده شد گریه و زاری و ماتم عظیم که راحيل برای فرزندان خود گریه می کند و تسلی نمی پذیرد زیرا که نیستند. 19- امّا چون هیرودیس وفات یافت ناگاه فرشته خداوند در مصر به یوسف در خواب ظاهر شده گفت: 20- برخیز و طفل و مادرش را برداشته به زمین اسرائیل روانه شو زیرا آنانی که قصد جان طفل داشتند فوت شدند. 21- پس برخاسته طفل و مادر او را برداشت و به زمین اسرائیل آمد. 22- امّا چون شنید که ارکلاؤس بجای پدر خود هیرودیس بر یهودیه پادشاهی می کند از رفتن بدان سمت ترسید و در خواب وحی یافته به نواحی جلیل برگشت. 23- و آمده در بلده مسمّی به ناصره ساکن شد تا آنچه به زبان انبیاء گفته شده بود تمام شود که به ناصری خوانده خواهد شد علاوه بر اینکه هیچیک از اناجیل دیگر این آیات را نیاورده اند یعنی اینکه رفتن عیسی با والدینش به مصر را جهت گریز از دست هیرودیس ننوشته اند.

لوقا نوشته او تا سن دوازده سالگی به اورشلیم می رفته.

لوقا باب 2، آیه 41- و والدین او هر ساله به جهت عید فصح به اورشلیم می رفتند. 42- و چون دوازده ساله شد موافق رسم عید به اورشلیم آمدند. 23- و چون روزها را تمام کرده مراجعت می کردند آن طفل یعنی عیسی در اورشلیم توقف نمود و يوسف و مادرش نمی دانستند. 44- بلکه چون گمان می بردند که او در قافله است سفر یک روزه کردند و او را در میان خویشان و آشنایان می جستند، 45- و چون او را نیافتند در طلب او به اورشلیم برگشتند. 46- و بعد از سه روز او را در

ص: 140

هیکل یافتند که میان معلّمان نشسته سخن ایشان را می شنود و از ایشان سؤال همی کرد.

می بینید که متّی نوشته است عیسی در ایّام کودکی با والدینش به مصر رفته امّا لوقا در حالی که موضوع به مصر رفتن عیسی را ننوشته، نوشته است او هر سال به اورشلیم می رفته و در سر کلاس درس استادان هیاکل شرکت می جسته است یعنی اینکه طبق گفته لوقا عیسی و والدین عیسی هیچ گونه ترسی از حاکم زمان نداشته و عیسی را همراه خود به اورشلیم می برده اند حال با این گونه اختلافات که بین اناجیل مشهود است آیا می شود قبول کرد که این اناجيل الهامی هستند؟ اناجیل که مطالبشان ضد یکدیگر است یعنی اینکه با یکدیگر متناقضند.

اختلاف پنجم

متّى باب 3، آیه 13- آنگاه عیسی از جلیل به اردن نزد يحيي آمد تا از او تعمید یابد. 14- امّا يحيی او را منع نموده گفت من احتياج دارم که از تو تعمید یابم و تو نزد من می آیی. 15 - عیسی در جواب وی گفت الآن بگذار زیرا که ما را هم چنین مناسب است تا تمام عدالت را به کامل رسانیم پس او را واگذاشت. 16- امّا عیسی چون تعمید یافت فوراً از آب بر آمد که در ساعت آسمان بر وی گشاده شد و روح خدا را دید که مثل کبوتری نزول کرده بر وی می آید. 17- آنگاه خطابی از آسمان در رسید که این است پسر حبیب من که از او خشنودم.

لوقا باب 3، آیه 21- امّا چون تمامی قوم تعمید یافته بودند و عیسی هم تعمید گرفته مشغول به دعا میبود آسمان شکافته شد. 22- و روح القدس به هیئت جسمانی مانند کبوتری بر او نازل شد و آوازی از آسمان در رسید که تو پسر حبیب من هستی که به تو خشنودم.

مرقس باب 1، آیه 9- و واقع شد در آن ایام که عیسی از ناصره جليل آمده در اردن از یحیی تعمید یافت. 10- و چون از آب بر آمد در ساعت آسمان را شکافته دید و روح را که مانند کبوتری بر وی نازل می شود. 11- و آوازی از آسمان در

ص: 141

رسید که تو پسر حبیب من هستی که از تو خشنودم.

همان طور که می بینیم بین این سه انجیل چه از نظر لفظ و چه از نظر معنا اختلاف وجود دارد ضمن این که یوحنا این آیات را نیاورده است.

تبصره: نظر به اینکه در فصل نُهم مطالبی تفصیلاً به نحو سؤال و جواب راجع به تورات و انجیل ذکر می شود و لذا در اینجا از باب مقدّمة الجيش (جهت اطلاع خوانندگان محترم) مطالبی اجمالاً ذکر گردید به قول معروف (التفصيل بعد الاجمال اوقع في النفوس).

ص: 142

ص: 144

افرادی گمارد تا راه درخت (زندگی) را مراقبت نمایند. (1)

تورات در جای دیگر متذکر می شود که آن مار دیرینه همان شیطان است که جهانیان را گمراه می سازد.

شما ای خواننده گرامی دقّت کنید و ببینید که این کتابها به اصطلاح آسمانی چگونه به ساحت مقدّس خدا جسارت کرده و آشکارا به او نسبت دروغ می دهند و می گویند خدا برای اینکه آدم از خوردن میوه درخت معرفت جلوگیری کند به حیله و دروغ متوسل شد و چنین وانمود کرد که اگر آدم از میوه آن درخت بخورد می میرد در صورتی که اگر می خورد نه تنها نمی مرد (بلکه دیدگان عقل او) باز شده خوب و بد را تشخیص میداد.

گذشته از این، خدا از آن ترسید که آدم از میوه درخت زندگی بخورد و حیات جاوید پیدا کند و در آینده با او به معارضه برخیزد، و برای جلوگیری از چنین پیش آمد او را از بهشت بیرون راند.

اگر مطالبی که تورات در این باره نقل کرده راست باشد و پابرجا معلوم می شود که خدا جسم است و آنچنان محدود است هنگامی که آدم جای خود را از دیده پنهان ساخت، او ندانست که آدم کجا است. رسواتر اینکه شیطان گمراه کننده، ناصح مشفق آدم بود و او را از تاریکی جهل به روشنی معرفت وارد ساخت و سبب شد که او حسن و قبح امور را درک کند.

فهمید که ساره زن ابراهیم است نه خواهر وی، به ابراهیم گفت: چرا نگفتی که او خواهر من نیست و همسر من است و مرا از جریان آگاه نساختی؟ چرا گفتی او خواهر من می باشد. تامن او را به همسری بگیرم؟ در این موقع فرعون ساره را به ابراهیم باز گردانید. (1)

نتیجه این داستان این است که ابراهیم با کتمان خود (بهر علّتی باشد.) سبب شد که فرعون ساره را که همسر ابراهیم بود بگیرد. ماساحت مقدّس ابراهیم را که یکی از بزرگترین و مبارزترین پیامبران خداست از این عمل تنزیه کرده او را بالاتر از آن می دانیم که عملی را مرتکب شود که یک فرد عادی هم آن را مرتکب نمی گردد.

پسر نزدیکی کرد و از ناحیه یهود باردار شد، دو پسر بنام (قارص) و (زارح) آورد. (1)

«انجیل متی» (2) نسبت حضرت مسیح را به طور تفضیل ذکر کرده و مسیح و سلیمان و پدر او داود را از نسل «قارص» دانسته است حاشا که پیامبران از آمیزشهای نامشروع بوجود آیند، چگونه می توان گفت که نسبت آنان به کسانی می رسد که از طریق زنا با محارم متولّد شده اند؟ ولی جاعل و نویسنده تورات کنونی از آنچه می نویسد و می گوید پروائی ندارد و به مفاسد گفتار خود اهمیت نمی دهد.

آگاه ساخت. داود پس از آنکه دوران عزاداری او سپری شد همسر اوریا را به خانه خود آورد و جزو همسران خود قرار داد. انجیل متی» معتقد است که سلیمان بن داود از این زن متولّد شده است.

شما در جرئت و جسارت این دروغ ساز قدری فكر نمائید آیا صحیح است یک . چنین عمل شنیع و زشتی را به فردی که دارای مختصر غیرت و حمیّت باشد نسبت بدهیم تا چه رسد به پیغمبری از پیغمبران خدا؟

انسان نمی داند آیا این افسانه را بپذیرد یا آنچه که انجيل لوقا» درباره مسیح می نویسد: «مسیح روی کرسی پدر خود داود نشست.»

(كموش) (1) بت (موابیان) (2) و برای ملكوم (3) بت (بنی عمون) ساخته بود. پادشاه يوشيا آنها را نجس کرد و مجسمه ها را شکست و درخت زارها را برید و به همین طرز تمام آثار بت پرستی را از بین برد.

فرض کنید لازم نباشد که پیامبر خدا، معصوم از گناه باشد (در صورتی که دلائل قطعی بر عصمت پیامبران داریم) ولی آیا صحیح است که پیامبری که برای دعوت به آئین توحید برانگیخته شده است مردم را به بت پرستی دعوت کند، بناهای بلندی، برای پرستش آنها بسازد سپس مردم را به یگانگی خدا و پرستش او دعوت نماید.

خداست آیا خدا به پیامبر خود دستور می دهد که زنا کند و به زن بدکار مهر ورزد؟ نه. ساحت قدس خدای بزرگ از این نسبتهای ناروا پاک و منزّه است.

ما از اینکه نویسنده کتاب به زشتی سخنان خود واقف نیست، تعجّب نمی کنیم، تعجّب ما از ملتهای روشنفکر و رجال بزرگ عصر حاضر و استادان علوم است، با وجود اینکه از وجود چنین خرافات و افسانه ها در این کتاب و کتابهای دیگر عهدین مطلع و آگاهند باز آنها را کتب آسمانی و نسخه های وحی الهی می دانند.

آری پیروی از شیوه و روش نیاکان و گذشتگان از عادتهای تغییر ناپذیر انسان است، از این جهت ترک چنین شیوه، و گرایش به حق و حقیقت بسیار سخت و ناگوار میباشد.

آنان ایمان ندارند، (1) در دل آنان به اندازه سنگینی خردلی ایمان وجود ندارد، آنان همان افرادی هستند که مسیح از آنان درخواست نمود که شبی را که یهود بر او هجوم آوردند، بیدار بمانند، ولی آنان گوش به فرمان او ندادند و هنگامی که یهود مسیح را دستگیر کردند او را ترک گفته و پا به فرار نهادند. (2)

این نمونه ای از بدگوئی های انجیل است درباره طوريين.

اینها نمونه ای از خرافات و افسانه های کتب عهدین کنونی است که هرگز با برهان و منطق صحيح وفق نمی دهد.

ما این نمونه ها را در اینجا آوردیم تا خواننده گرامی در آنها دقت کند سپس عقل و وجدان خود را داور قرار دهد، که آیا با این خرافات می توان گفت که پیامبر اسلام معارف ارزنده قرآن را از آنها اقتباس نموده است!؟

آیا می توان گفت که او محتویات قرآن عظیم الشان را با آن معارف بلند و تعالیم استوار، از این کتب بی اساس گرفته است؟!

آیا می توان این کتابهای بی اساس را وحی آسمانی دانست؟ در صورتی که همین کتابها است که ساحت مقدّس پیامبران را با نسبتهای ناروا که ما چند نمونه بیش از آنها را نقل نکردیم، آلوده ساخته اند.

ارشادات غلط مسیحیّت و وثنيّت که موافقت با وجدان که حاكم على الاطلاق است ندارد البته کسانی که علوم فلسفی را از مانند ابن رشد و جابر بن حيّان فراگرفته و در منوّرالفکری و دانشمندی مقام عالی را حیازت نموده ببینید در تورات رائج عهد عتیق (عهد عتیق 29، سفر عهد جدید که انجیل به ضمیمه اعمال الرسل باشد 27 سفر است) سفر پیدایش و به عربی سفر التكوين، آیه 8 از باب سوّم او از خدا را شنیدند که هنگام وزیدن نسیم بهار در باغ می خرامید و آدم و زنش خود را از حضور خداوند در میان درختان پنهان کردند و خداوند آدم را ندا در داد و گفت کجا هستي الخ. خرامیدن خدای عالم خالق کون و مکان یعنی چه؟ سؤال کردن که آدم تو کجائی با علّام الغيوب که لا يعزب عن علمه مثقال ذرّة في السموات و الارض چه مناسبت. آدم جواب بگوید پشت درختان پنهانم یعنی خجالت میکشم چون مکشوف العورتم؟ باز ثانياً خدا بپرسد مگر از شجره معرفت حسن و قبح خورده ای؟ بگوید آری.

و در آیه 22سفر تکوین می نویسد: «و قال الرب الا له هو ذا الانسان صار كواحد منّا عارفا الخير و الشر و الآن لعله يمدّیده و يأخذ من شجرة الحيوة ايضا و

ص: 154

تورات يأكل و يحيى الى الابد فاخرجه الرب الا له من جنّة مدت ليعمل الارض التي اخذ منها فطرد الانسان و اثام شرقی جنة عدن الكروبي لهيب سيف متقلب لحراسة طریق شجرة الحيوة» (عین عبارت را از تورات عربی مطبوع در چاپخانه آمریکائی بیروت نقل نمودم) مضمون آیه: انسان از شجره معرفت خورد او هم مثل یکی از ما شد یعنی خدا شد. ممکن الوجود چگونه واجب الوجود می شود فرض کنیم آن هم عارف شد علم خدا ذاتی و علم او بالغير و فقری است بخل در مبدئ فیض یعنی چه فرض کنیم از شجره حیات هم خورد چه ضرری دارد خدا مگر از او می ترسید؟ که او مانند ناپلئون بوناپارت شاه فرانسه یا هیتلر نازی جهانگیر شود و مملکت از دست خدا برود هیهات این التراب و ربّ الارباب و ما قدروا اللّه حق قدره ملائكه کرّوبی را پاسبان درخت بگذارد یعنی چه آیا نمی ترسد او هم از شجره حیات بخورد اله بشود (که بر من هر چه کرد آن آشنا کرد) این کار نشف می کند که العياذ باللّه خدا خطا کرده بود که پاسبان نگذاشته فعلاً رأى انورش بر این قرار گرفت که آجودانی آنجا محافظ باشد.

و در آیه 12، باب 20 سفر عدد: فقال الرب لموسى و هرون من اجل انّكما لم تؤمنا بی؛ نسبت بی ایمانی به کلیم اللّه و هارون می دهد و در آیه 10 الی 15 از صحاح دوّم سفر تکوین تورات می گوید: در شرقى عدن که از بلاد جنوب است نزدیک باب المندب نهری جاری و منقسم می شود که چهار نهر فیشون و جيحون و حداقل (دجله و فرات) حال آنکه این مطلب برخلاف حس است زیرا نهر فرات و دجله شمالی هستند فرات از اراضی ترکیه و دجله از بلاد ارمن نیز از ترکیه است.

لذا بعضی از کشیشان گفته اند آری و لیکن نتوان بر کتب مقدّسه دست زد و نیز از کلام مذکور استفاده می شود که انهار جاریه منحصر به همان چهار است فقط؛ پس می گوییم «هوا نكهو» در چین و کارون بلکه آمازون در آمریکا که بزرگترین آنها راست مگر آنها عظيمه نیستند؟

راقم اوراق گوید: جناب عاقل مشاهده کن کسانی که در محیطی زندگی می کنند

ص: 155

که در آن چنین ادیان خرافی هست و از طرفی خود را منور الفكر مدارس جدید رفته بحساب می آورند آیا ممکن است که معتقد به چنین دینی بشوند؟ آری اسلام عاری و مبرا از این خرافات است ملاحظه کن؟ قدرت الهی را که این آیه شریفه او را به ما از باب مثل حالی می کند «قُلْ لَوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّي وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَدًا» (1) زیرا آب دریا جسم است و هر جسم متناهی است و لكن علوم آفریدگار غير متناهی است و مراد ظاهر از کلمات اثر کلمه کُن نوری است و کاملا با اکتشافات امروزه مطابق است همین کهکشانی که مشاهده می کنیم مرکب از میلیاردها ستاره هاست که هر کدام از شمس ما بزرگتر است و لكن به واسطه اینکه از ما خیلی فاصله دارد به جهت دوری آنها از ما بدین شکل می بینیم و محتمل است آنها هم دارای کواکب و سیاراتی و مخلوقات لاتحصى داشته باشند «لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ» (2) و در عدة الداعی آورده که: لطيف به معنی برّ است، به عباد خود لطف می کند به ایشان از جائی که نمی دانند و رفق به آنها می کند بر وجهی که بر آن عالم نیستند؛ زیرا یهود قائلند که خداوند به شکل آدمی است و پاهای او از عقیق زرد است خداوند متعال می فرماید: لا تدركه الأبصار و ابصار جمع بصر که از حواسّ ظاهره که از حاسه نظر است یعنی در نمی یابد او را دیده ها چونکه آن از صفات اجسام است و حق تعالی از آن مبرّاست و او در می یابد دیده ها را هم چنانکه خداوند متعال بعد از خلقت آسمانها و زمین «وَلَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ» و می فرماید: «وَمَا مَسَّنَا مِنْ لُغُوبٍ» (3) يعنی و نرسید به ما در آفرینش آن هیچ رنجی و ماندگی تا به سبب آن استراحت کنیم؛ و این تعریض بر تورات محرفّه است که می گوید: و استراح اللّه بيوم سبت.

ص: 156

در مقابل آنکه گفتند می پرسد ای آدم تو کجائی؟ یا آنکه بگوید بیائید نازل شویم بر زمین تا اینکه ببینیم چگونه برج می سازند، قرآن شریف می فرماید: «وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ» (1) که عبارت از علم الهی است. یعنی: نزد اوست خزینه های غیب (آنچه پوشیده است از خلق چون ثواب و عقاب و انقضای آجال) و او محیط است و علم دارد به آنچه که نمی داند آن را مگر اینکه می داند آن را ذات اقدس او و هم چنانکه خدای تعالی می داند به آن چه که در بیابان است از نبات و حیوان و غیر آن و آنچه در دریاست از جواهر و حیوانات آبی و هیچ برگی از درخت نیفتد مگر اینکه می داند آن را (و عالم است به آنکه چند برگ از درخت افتاده و چند برگ بر او باقی مانده) و نیفتد هیچ دانه ای در تاریکی های زمین (مراد تخم است که در زمین افتد) و نه تری و نه خشکی مگر آنکه ثبت است در کتاب روشن (که عبارت است از علم سبحانه و تعالی به آن).

و در مقابل تهمت زنانی که به حضرت داود (عَلَيهِ السَّلَامُ)و اعمال شنیعه ای که به حضرت سلیمان (عَلَيهِ السَّلَامُ) می دهند که زنهای مشرکات را گرفت که خداوند او را مبرّا ساخته و می فرماید: «وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ». خطاب به وجود مقدّس نبی اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) که آن بزرگوار را تکذیب و استهزاء می کردند آیه نازل شد «اصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ» (2) که امر است به ثبات قدم هم چون داود (عَلَيهِ السَّلَامُ) و در آیه بعد می فرماید: «وَشَدَدْنَا مُلْكَهُ وَآتَيْنَاهُ الْحِكْمَةَ وَفَصْلَ الْخِطَابِ» (3) و محکم کردیم پادشاهی او را بکثرت جنود و بسیاری پاسبان (هر شب سی و شش هزار مرد در

ص: 157

خانه او پاسداری می کردند) و دیگر دادیم داود (عَلَيهِ السَّلَامُ) را حکمت یعنی نبوّت یا کتاب زبور با کمالیت علم و تمامیت عمل و کلامی خالص از التباس و پاکیزه از شبهه.

و قوله تعالى: «وَوَهَبْنَا لِدَاوُودَ سُلَيْمَانَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ» (1) و بخشیدیم مر داود را فرزندی که آن سلیمان است، نیکو بنده بود سليمان، بدرستی که سليمان رجوع کننده بود بدرگاه ما؛ و درباره جمع دیگر از پیامبران می فرماید: «وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ» (2) وبدرستی که ایشان نزد ما هر آینه از جمله برگزیدگانند به نعمت نبوّت و تحمّل اعبای رسالت و قرب بارگاه صمدیت و آنها بسیار از نیکوکاران هستند.

تورات صنعت و ساخت عجل (گوساله) را به هارون (عَلَيهِ السَّلَامُ) نسبت می دهد و حال آنکه قرآن کریم می فرماید: و «اَضَلَّهُمُ السَّامِرِی» (3) و گمراه گردانید ایشان را سامری به اتخاذ عجل و ایشان تابع او شده ضلالت را بر هدایت اختیار کردند.

مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) را خدا می دانستند و در انجیل ذکر شده که مسیح را به ابلیس تفویض نمودند تا چهل روز او را امتحان نماید او را بر مرتفعی صعود داد و به او گفت ممالک مسکونی زمینی را به تو نشان خواهم داد اگر مرا سجده کنی؟

قربان چنین خدایی که مسخّر شیطان شود و متوقع گردد که به وی سجده کند. بنابراین سبب انتشار لادینی آن ریش های یک منی قسيسين است این گونه خرافات را در کتب مقدسه نازل از آسمان قرار دادند.

ص: 158

ص: 160

سعادت بزرگ، به راهنمائی خدا که از طریق بیان تکالیف صورت می گیرد، نیاز شدید دارد.

اگر خدا از بیان تکالیف خودداری نماید، برای یکی از سه جهت زیر است که همه آنها در پیشگاه عقل باطل می باشد:

1- یا نمی داند که بشر به تکالیف و راهنمایی او احتیاج دارد، و نتیجه این فرض، جهل خدا به نیازمندیهای بشر است و خداوند از آن منزّه می باشد.

2 - یا نمی خواهد بشر به کمال برسد و لازم این فرض بخل است و آن بر خداوند کریم که هر نوع جود و احسان، چیزی را از خزانه غیب او کم نمی کند، محال و ممتنع است.

3- و یا خواهان راهنمایی او می باشد ولی بر این کار توانائی ندارد، و نتیجه این فرض عجز و ناتوانی است که در حق خدای قادر و توانا قابل تصور نیست.

بنابراین خداوند باید بشر را با بیان تکلیف و وظائف، به سوی کمال راهنمائی کند، روشن است که تکالیف الهی باید مبلّغی (پیامبر) از جنس بشر که از جانب او برانگیخته شده باشد بیان نماید تا بندگان را بر همه وظایف اعم از پنهانی و آشکار، آگاه سازد. و حجت خدا را بر آنها تمام کند «لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ». (1)

می گردند، از این نظر پیامبران واقعی باید با دلیل و گواه روشنی مجهّز شوند که تا راستگویی و امین بودن آنان در تبلیغ از جانب خدا، مبرهن و ثابت گردد.

یک چنین دلیل، نمی تواند از نوع کارهای عادی و معمولی باشد که دیگران نیز می توانند مانند آن را بیاورند، در این صورت ناچار راه اثبات ادعا منحصر به انجام کاری می شود که از حدود قوانین عادی طبیعی بیرون بوده که دیگران را یارای معارضه و مقابله با آن نباشد.

نمایندگان خود، به او تحیت بگوید یک چنین عملی در نظر عقلا کشف از راستگوئی مدعی نموده و در پیش آنها گواه بر صدق گفتار او شمرده می شود.

و چنین تصوّر می کنند که اگر مدّعی در ادّعای خود دروغگو باشد بر شخص مقتدری که حافظ مصالح ملت و کشور است، قبیح و زشت است که مدعی و دروغگو را با عمل خود تصدیق کند و دست او را در تباه ساختن مصالح باز گذارد. قرآن مجید به این دلیل اشاره کرده و می فرماید: « «وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ * لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ* ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ» (1) یعنی اگر محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) بر ما دروغ ببندد او را با قدرت شدید می گیریم و رگ قلب او را می زنیم زیرا سکوت ما در برابر دروغهای او امضاء گفته او است، و سبب می شود که باطل و حقیقت به هم آمیخته گردد.

همانطور که ما باید شریعت را در آغاز کار از دستبرد نااهل حفظ کنیم و معجزه را در اختیار دروغگو نگذاریم، همچنین در مرحله بقاء و ادامه، باید از آن حراست نمائیم و از دروغ بستن پیامبری که در آغاز کار نبوّت او را تصدیق نموده ایم جلوگیری کنیم.

اگر فرض شود که عقل از درک قبح این مطلب عاجز و ناتوان است، دیگر کسی نمی تواند راستگو را از دروغگو تشخیص دهد.

روزبهان از اشکال پاسخ میدهد:

روزبهان (1) که خود از پیروان مکتب اشاعره و از منکران اصل درک حسن و قبح است از اشکال یاد شده چنین پاسخ داده است:

«صدور امر قبیح از خدا اگر چه ممکن و بی مانع است، ولی عادت و مشیت الهی از نخست بر این تعلّق گرفته که معجزه را فقط در اختیار مدّعیان راستگو بگذارد و معجزه ای بوسیله دروغگویان ظاهر نشود.»

بنابراین، این باب تصدیق پیامبران به روی اشاعره نیز بسته نمی شود.

این پاسخ از جهتی نارسا است:

اوّلاً: عادت و سیره ای که روزبهان از آن گزارش می دهد از محسوسات نیست تا آن را با حواس ظاهر درک کنیم، پس بناچار راه استکشاف آن منحصر به عقل می شود اگر فرض کنیم که عقل حسن و قبح امور را درک نمی کند، چنانکه فرقه اشاعره بر آن عقیده دارند در این صورت برای کسی ممکن نیست که بوجود چنین سیرت و عادت علم پیدا کند. (2)

ثانياً: کشف یک چنین سیره کلّی، فرع این است که پیامبران گذشته را که دارای معجزه بودند، صادق و راستگو بدانیم، و نبوّت آنان را تصدیق نماییم تا به این وسیله به دست آوریم که مشیت الهی از روز نخست، بر این تعلق گرفته که معجزه را در

ص: 165

اختیار پیامبران صادق قرار دهد، ولی برای کسانی که زیر بار پیامبران گذشته نرفته اند و یا با دیده تردید و شک به آنها می نگرند، راهی برای بدست آوردن یک چنین روش کلی که روزبهان مدعی آن است، نیست، و معجزه هیچ فردی برای آنان، موجب اتمام حجّت نمی شود زیرا هنوز پیش آنان ثابت نشده است که خداوند معجزه را فقط در اختیار پیامبران راستگو می گذارد.

ثالثاً: اگر انجام و ترک یک عمل از نظر عقل یکسان و برابر باشد و عقل به قبح یک طرف و حسن طرف دیگر حکم نکند. چه مانعی دارد که خداوند روش و مشیّت خود را در آن مورد دگرگون سازد، زیرا او قادر و توانای مطلق است و هرگز از کارهای او سؤال نمی شود.

و نتیجه این سخن آن می شود همانطور که معجزه را در اختیار پیامبران حقیقی می گذارد، همچنین احتمال دارد متنییان دروغگو را نیز بر انجام اعجاز توانا سازد.

رابعاً: عادت و سیرت با تکرار عمل، حاصل می شود و نیازمند به گذشتن زمان است بنابراین پیش از استقرار این عادت، که تحقیق آن به مرور زمانی نسبتاً طولانی، نیازمند است، هیچگونه حجت بر صدق پیامبر نخستین نداریم.

معارضه با آن امکان دارد، بخوبی تشخیص و تمیز می دهند. و بر اثر این تشخیص زودتر از دیگران به تصديق صاحب معجزه بر می خیزند و به آن ایمان می آورند.

ولی درهای شک و تردید، برای افراد غیر وارد در مورد معجزه همواره باز است، آنان مادامی که به اصول فنّی که معجزه شبیه آن است، نا آشنا هستند، مادامی که احتمال می دهند که مدعی بر یک سلسله امور دقیق که آگاهی از آن ویژه متخصصان آن فنّ است، اعتماد کرده، و از آن استمداد جسته است، طبعاً دیرتر اذعان و يقين پیدا خواهند کرد.

را که به بیماری «برص» دچار بودند شفا میبخشید تا اهل زمان او و بالأخص دانشمندان و متخصصان فنّ پزشکی آن عصر، بدانند که کارهای او از حدود توانائی بشر بیرون است. و ارتباطی با علم پزشکی ندارد. بلکه مربوط به جهان مافوق طبیعت می باشد.

می داشتند تا او درباره آنها داوری نماید. (1)

از این نظر مشیّت حکیمانه الهی بر این تعلق گرفت که پیامبر خود را با اعجاز بیان و بلاغت خارق العاده قرآن، مبعوث سازد تا ملت عرب بدانند که قرآن او سخن خداست، و فصاحت و بلاغت آن از حدود توانائی بشر خارج می باشد و این مطلب به قدری روشن بود که هر فرد منصفی از آنها را به اقرار واداشت. (2)

درست است که پیامبر اسلام غیر از قرآن معجزه های دیگری مانند شق القمر، تسبیح گفتن سنگریزه و... داشت ولی باعظمت ترین معجزه و برنده ترین و

ص: 169

استوارترین برهان نبوّت او، همان قرآن وی می باشد.

زیرا عرب بی سواد آن زمان که نوعاً از علوم طبیعی و اسرار آفرینش اطلاعاتی نداشت چه بسا پس در سائر معجزات او تشکیک و تردید می نمود و آنها را به یک سلسله علل مرموز علمی نسبت می داد که ساده ترین آنها برای تفسیر و توجیه این گونه معجزات نزد آنان، همان سحر و جادو بود، که همه آنها را به آن نسبت دهد.

ولی او هرگز در بلاغت خارق العاده قرآن تشکیک و تردید نمی کرد زیرا، وی به فنون و شعب بلاغت احاطه کامل داشت و از رموز و اسرار آن کاملاً آگاه بود.

وانگهی آن دسته از معجزات، از نظر زمان و مکان کاملاً محدود بود، و امکان بقا نداشت، چه بسا از گذشت زمانی در ردیف حکایات و داستانها در می آمد که معمولا پیشینیان برای آیندگان نقل می نمایند، در این موقع راه تردید و تشکیک در ص حت آنها مفتوح و باز می گشت، ولی قرآن معجزه ای فناناپذیر است که به صورت یک معجزه جاویدان تا پایان زمان باقی خواهد بود و در هر عصری همراه زمان پیش می رود.

ما در آینده برای معجزات دیگر پیامبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فصلی باز کرده و به خورده گیری های برخی از نویسندگان معاصر و غير آنها که وجود چنین معجزات را انکار کرده اند پاسخ خواهیم گفت.

یکدیگر برخیزند و کتابی مانند قرآن او بیاورند (1) بلکه از این درخواست مقداری پائین آمد و به آوردن ده سوره (2) بلکه همانند سوره های قرآن اکتفا ورزید. (3)

اگر معارضه با قرآن در امکان ملت عرب بود لازم بود به پشتیبانی و کمکهای بی دریغانه نوابغ فصاحت، که وجود آنها در آن زمان کم نبود به ندای او پاسخ دهند و حجت و برهان او را بشکنند.

آری شایسته بود با آوردن یک سوره بلیغ، بسان سوره های قرآن، با او به معارضه برخیزند و برهان مدعی را که در موضوعی با آنان مقابله و مسابقه برخاسته، که بارزترین کمال و فنّ آنها حساب می شد، با آوردن مانند آن از کار بیندازد، و به این وسیله در صفحات تاریخ، برای خود پیروزی روشن و نام جاوید، شرافت و مرتبه ای بلند ثبت نمایند و با این حربه ساده و در عین حال برنده خود را از جنگهای کوبنده و صرف مال و ترک وطن و تحمل شدائد و حوادث ناگوار برهانند.

ولی می دانید چرا عرب از این راه ساده و بی دردسر وارد نشد؟ زیرا او در بلاغت قرآن فکر کرد و به اعجاز آن اذعان نمود و فهمید که اگر بخواهد با آن به مبارزه برخیزد جز شکست چیزی عائد او نمی گردد، از این نظر گروهی از آنها به ندای پیامبر پاسخ مثبت گفته و در برابر دعوت قرآن سر تعظیم فرود آوردند و به آئین اسلام مشرف شدند ولی گروهی راه عناد را پیش گرفته و مقابله با شمشیر را بر مقابله با حروف و کلام ترجیح دادند، و مبارزه با نیزه را به معارضه با بیان اختیار نمودند ولی این عجز و ناتوانی، و مقاومت سرسختانه در برابر دعوت قرآن بزرگترین برهان و گواه است که قرآن وحی الهی است و مقابله با آن از قدرت و توانائی بشر خارج می باشد.

ص: 171

این آیه قرنها است که در گوش بشر و انسانها طنین انداز است و هنوز تاکنون هیچ کس به معارضه با قرآن موفق نشده است.

ما مسیحیان و دشمنان اسلام را می بینیم که برای پائین آوردن عظمت و شرافت اسلام، و به منظور بدگوئی درباره پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و انتقاد از کتاب مقدس او، در هر سال و در هر ماه اموال گزافی خرج می کنند، اگر برای آنان معارضه با قرآن و یا معارضه با سوره ای از سوره های قرآن امکان داشت قطعاً از این راه وارد شده و با آن معارضه بر می خاستند زیرا معارضه با قرآن، علاوه بر اینکه آنان را از صرف هزینه های زیاد و تحمل مشقتهای فراوان آسوده می سازد، بزرگترین گواه و برهان برای افراد آنها محسوب شده و نزدیکترین وسیله برای رسیدن به آرزوی آنها است ولی: «می خواهند نور خدا را خاموش سازند اما آنان غافلند که خدا نور خود را تکمیل می کند و لو افراد کافر آن را دوست ندارند.» (1)

گذشته از این هر کسی مدّتی با کلام بلیغی ممارست کند می تواند مانند آن یا قریب به همان را بیاورد. (2) و این مطلب برای بسیاری از ما یک امر عادی است ولی هرگز این قاعده در قرآن جاری نیست، مداومت و ممارست با اسلوب قرآن، به هیچ کس امکان نمی بخشد که مانند قرآن و یا مانند سوره ای از سوره های آن بیاورد.

و این خود حاکی است که قرآن دارای اسلوب خاصی بوده که از حدود تعلیم و تعلّم بیرون می باشد و در خور امکان معارضه نیست.

کنیم که از نظر بلاغت و اسلوب مانند قرآن باشد، در صورتی که در میان خطب و سخنان کوتاه و بلند آن حضرت که جمع و گردآوری شده است، چیزی که شبیه قرآن باشد پیدا نمی کنیم.

اگر در میان سخنان او چیزی شبیه قرآن پیدا می شد قطعا برای ما نقل می گردید و بالأخص دشمنان اسلام که می خواهند به هر وسیله ای با اسلام بجنگند، آن را در سراسر جهان انتشار می دادند.

از آنجا که نبوّت پیامبران گذشته محدود به زمان معینی بوده از این نظر حکمت الهی ایجاب می کرد که دلائل آن نیز محدود به همان زمان باشد.

و چنین دلیل هائی برای نبوّتهای محدود و کوتاه کافی است. و گروهی که معجزات پیامبران را با دیدگان خود مشاهده کرده بودند، آنها را برای افراد دیگر به صورت «تواتر» نقل می نمودند و حجّت خدا را بر مردم تمام می ساختند.

اما شریعت و آئین جاودانی، باید معجزه ای جاویدان و فناناپذیر داشته باشد تا در تمام ادوار بر صدق و راستگوئی آورنده آن گواهی دهد. زیرا معجزه ای که از نظر زمان و مکان محدود گردیده و عمر آن کوتاه باشد، برای نسلهای بعدی قابل رؤیت نیست. چه بسا رشته نقل آن ضعیف شده و از صورت نقل تواتر بیرون می آید و نسلهای بعدی نمی توانند به برهان او واقف شده و به صدق گفتارش یقین پیدا کنند، و نمی توان آنان را تکلیف نمود که نبوّت چنین پیامبری را تصديق کنند زیرا تکلیف مكلف، به تصدیق نبوّت شخصی که دلیل کافی بر نبوّت او موجود نیست در حقیقت تکلیف به محال است و هرگز خدا بندگان خود را به محال وادار نمی کند.

از این نظر، رسالت دائم باید معجزه دائم و جاودان داشته باشد. و برای همین جهت خداوند قرآن را گواه بر صدق نبوّت جاودانی پیامبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) قرار داد تا همانطوری که حجت به گذشتگان را بر تمام کرده است بر آیندگان نیز تمام نماید.

از این بیان دو نتیجه می گیریم 1- قرآن بر تمام معجزات پیامبران گذشته و همچنین بر سایر معجزات پیامبر اسلام برتری دارد و دارای امتیاز خاصی است، زیرا قرآن تنها معجزه جاودانی است که همگام زمان پیش می رود و ندای خود را به سمع جهانیان می رساند. و حجّت را بر ملتهای همه قرون تمام می کند.

ص: 176

2 - شریعتهای دیرینه همگی شریعت محدود و موقتی بودند و گواه ناپایداری آنها همان محدود بودن دلائل و معجزاتی است که بر صدق آنها گواهی میداد. (1)

ص: 177

قرآن امتیاز دیگری نیز دارد.

قرآن علاوه بر اینکه معجزه جاودانی است امتیاز دیگری نیز دارد که بوسیله آن بر معجزات پیامبران گذشته برتری یافته است. و آن اینکه معجزه در عین اینکه برهان راستگوئی آورنده او است، متکفّل هدایت و تربیت و راهنمائی و سوق مردم به آخرین درجه کمال انسان می باشد. و این خصوصیات در معجزات پیامبران گذشته نبود. (1) زیرا قرآن همان راهنمای بزرگی است که عرب ستمگر و سرکش و آلوده به صفات زشت را به سوی تقوی و عدالت و پاکی هدایت نمود.

و در مدّت کوتاه از این ملت بت پرست و جاهل، که بجای تحصیل علم و دانش و تهذیب روح به نبردهای داخلی و تفاخرهای جاهلی می پرداختند، ملتی ساختند که از نظر معارف و فرهنگ و تاریخ و اخلاق اجتماعی و فردی دارای عظمت خاصی شدند.

هر کسی تاريخ اسلام را مورد بررسی قرار دهد و در بیوگرافی یاران رسول خدا (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)که در برابر او شربت شهادت نوشیدند، دقّت کافی به عمل بیاورد، اهمیت نفوذ تعليمات قرآن در دلها، و عظمت تأثیر آن را در تربیت آنان، به خوبی مشاهده می نماید، زیرا همین قرآن بود که آنان را از پست ترین عادات جاهلی، به بالاترین مرحله دانش و کمال رسانید و آن چنان آنها را در راه دین و احیای شریعت فداکار ساخت که نسبت به مال و فرزند و همسر در راه دین بی اعتنا شدند.

ص: 178

سخنان افسر عالیقدر اسلام «مقداد» در آن شورای نظامی که رسول خدا (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای کسب نظرات یاران خود در بیابان «بدر» تشکیل داد، گواه روشن بر گفتار ما است، او در آن شورای نظامی چنین گفت: ای پیامبر آنچه را خدا به تو دستور داده است انجام ده و ما با تو همراه هستیم و ما هرگز سخنی را که بنی اسرائیل به موسی بن عمران گفتند به تو نمی گوییم. اگر آنان در پاسخ دعوت موسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) به جهاد و جنگ با ستمگران چنین گفتند: «تو ای موسی به معیت خدایت برو و نبرد کن ما در اینجا نشسته ایم» ما به تو می گوییم تو به امر خدایت جنگ کن و ما نیز همراه شما نبرد می کنیم، به خدایی که تو را به حق برانگیخته است اگر ما را به سرزمین حبشه بخواهی ببری، ما در این راه استقامت می ورزیم تا به آنجا برسی، در این موقع رسول خدا (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) سخنان او را پسندیده و در حق او دعای نیک کرد.

مقداد یکی از رجال اسلام است، در این نقطه از عقیده و پایداری و فداکاری خود در راه حق و زدودن شرک، پرده برداشت، ولی مقداد در این عقیده تنها نبود بلکه گروهی از آنان در حالی که به سلاح اخلاص و ایمان مجهز بودند این عقیده را داشتند.

قرآن همان مشعل فروزانی است که دلهای همین جمعیت را که مدّتها بت ها را می پرستیدند و کاری جز آتش افروزی در میان قبائل خود و تفاخرهای جاهلی نداشتند روشن ساخت و آنان را در برابر دشمنان، سرسخت و نسبت به یکدیگر مهربان نمود تا آنجا که حفظ جان برادران دینی را بر حفظ جان خود مقدّم می داشت و خود را فدای او می نمود. پیروزی هائی که در پرتو اسلام، تنها در هشتاد سال نصیب مسلمانان شد در طول هشتصد سال هم نصیب دیگران نشد.

اگر شما سیره یاران رسول خدا (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را با رفتار اصحاب پیامبران مقایسه کنید و جانبازی و فداکاری مسلمانان صدر اسلام را در کنار مقاومت و سرکشی اصحاب پیامبران دیگر بگذارید یقین پیدا خواهید کرد، که در این مورد یک سرّ الهی است که آنان را به طرز شگفت انگیزی برای جانبازی و فداکاری آماده ساخته بود و این سرّ جز کتاب خدا نیست که روح و روان آنان را به نور معرفت روشن ساخت. و قلوب

ص: 179

و ارواح آنان را با عقائد عالی و ایمان، پاک و پاکیزه گردانید.

شما اگر نگاهی به تاریخ حواریین و یا تاریخ پیامبران دیگر بیفکنید روشن می شود که چگونه آنان در واقع به شدت پیامبران خود را خوار و ذلیل می ساختند و در مراحل ترس از جان خود، آنان را تسلیم می نمودند.

روی همین جهت پیامبران گذشته بر گردنکشی های زمان خود پیروز نشدند بلکه غالبا با زندگی در بیابانها و شکاف کوهها خود را از آنها پوشیده داشتند این قسمت (هدایت مردم به وسیله قرآن) دومین امتیاز قرآن است که به وسیله آن بر معجزات دیگر برتری یافته است.

از بیانات گذشته نتیجه می گیریم که قرآن از نظر اسلوب و بلاغت یک معجزه آسمانی است ولی نباید تصور کرد که اعجاز قرآن، همین قسمت (بلاغت و اسلوب خاص) خلاصه می شود بلکه قرآن از جهات مختلفی می تواند برهان نبوّت و معجزه الهی باشد و هر کدام گواه روشن بر صدق آورنده آن است. از این نظر شایسته است جنبه های دیگر اعجاز قرآن را بطور اختصار مورد بررسی قرار دهیم.

2- اوست که از میان ملت امی پیامبری را از خود آنها برانگیخت آیات خدا را بر آنها تلاوت می کند آنها را (از صفات بد) پاک می گرداند کتاب و حکمت به آنها می آموزد اگر چه قبلا در گمراهی آشکار بودند. (1)

3- برای تو (ای پیامبر) پاداش بی پایان است و تو دارای خلق عظیم هستی. (2)

4 - خدا آدم و نوح و فرزندان ابراهیم و فرزندان عمران (عَلَيهِ السَّلَامُ) را بر جهانیان برگزید. (3)

5 - به یاد آر هنگامی که ابراهیم به پدر (عمو را به جهت احترام پدر گفته) و قوم خود گفت که من از آنچه شما می پرستید بیزارم مگر از خدائی که مرا آفرید او مرا به همین زودی هدایت خواهد کرد. (4)

6- این چنین ملکوت آسمانها و زمین را به ابراهیم (عَلَيهِ السَّلَامُ) نشان می دهیم تا از اهل يقين گردد. (5)

7- ما به او (ابراهیم) اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و هر دو را به راه راست هدایت کردیم و پیش از آنها نوح را راهنمایی نمودیم و از ذريه او (نوح) است، داود، سلیمان، ایوب، یوسف، موسی و هارون و این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم. (6)

8- زکریا، یحیی، عیسی و الياس همگی از افراد صالح بودند. (7)

ص: 181

9 - اسماعيل، اليسع، يونس و لوط همه را بر جهانیان برتری دادیم. (1)

10 - (همچنین) از پدران و فرزندان و برادران آنان، افرادی را برگزیدیم و همه را به راه راست هدایت نمودیم. (2)

11 - ما به داود و سلیمان علم و دانش دادیم و همگی گفتند سپاس خدای را که ما را بر بسیاری از بندگان با ایمان خود برتری داده است. (3)

12 - اسماعيل، اليسع و ذي الكفل را یاد کن، همگی از افراد نیکوکار بودند. (4)

13 - اینها پیامبرانی هستند که خداوند نعمت خود را بر ایشان ارزانی داشت، از دودمان آدم، و از کسانی که آنها را با نوح (در کشتی) سوار کردیم و از دودمان ابراهیم و اسرائیل و از آنها که هدایت کردیم و برگزیدیم (آنان کسانی هستند) هنگامی که آیات خدای بخشنده بر آنها خوانده می شد به سجده افتاده و گریه می کردند. (5)

آنچه در اینجا آوردیم نمونه ای از آیات زیادی است که در مورد تقدیس و تنزیه پیامبران در قرآن آمده است.

ولی در کتب عهدین هم به ذکر پیامبران و بیان صفات آنان پرداخته است امّا می دانید چگونه آنان را توصیف نموده است؟ و چگونه سفيران نیکوکار الهی را از عالی ترین مقام انسانیت به پست ترین مراحل تنزّل داده است؟

ما در اینجا نمونه هائی از داوری های عهدین را درباره پیامبران می آوریم تا از طریق مقایسه قرآن با این کتب روشن شود که حضرت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) محتویات قرآن

ص: 182

را از این کتاب ها نگرفته است.

کوچک ترین تناقض در میان آنها دیده نمی شود.

به عنوان نمونه داستان حضرت موسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) را مورد بررسی قرار دهید. قرآن کراراً از آن گفتگو نموده، و در عین اینکه در هر بار نکته ای را بیان کرده که در نقل قبلی نبوده اما حقیقت و مغز سرگذشت در همه یکسان است، کوچکترین اختلافی در این قسمت میان آنها نیست و با توجّه به اینکه این آیات تدريجا و در مدت 23 سال نازل شده این حقیقت روشن تر می گردد. توضیح اینکه:

قرآن کریم در مدت 23 سال به مناسبتها و پیش آمدهای گوناگونی نازل شده و رویدادها و پرسشها سبب شدند که آیاتی در آن زمینه نازل شود، کتابی که در این مدّت طولانی آن هم بر اثر عوامل گوناگون تأليف و نوشته شود، اگر معجزه الهی نباشد باید موقعی که به صورت کتاب درآمد آیات مختلف آن جمع و تدوین شد، اجزاء آن با یکدیگر متناسب و هماهنگ نباشد ولی ما قرآن را برخلاف این جریان طبیعی می یابیم و نزول تدریجی سبب نشده که آیات آن، موقع اجتماع، تناسب و ملائمت خود را از دست بدهند.

بنابراین ما قرآن را در دو حال معجزه می یابیم، موقعی که به صورت آیات متفرّق و جدا از هم نازل گردیده معجزه و مافوق قدرت بشر است و هنگامی که این آیه ها جمع و گردآوری شد از نظر هماهنگی و تناسب و نبود اختلاف در سبک و اسلوب و مضامین، جنبه دیگری از اعجاز بخود می گیرد. و قرآن به این قسم اعجازی آیهای اشاره کرده و می فرماید:

««أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا» (1)

آیا در قرآن تدبر و اندیشه نمی کنید اگر از ناحيه غير خدا بود حتما در آن اختلافهای زیادی پیدا می کردند».

این آیه بشر را به یک امر فطری رهبری می کند. و آن اینکه: کسی که در دعوت خود به دروغ و افترا تکیه کند، باید در میان گفتار او اختلاف و تناقض وجود داشته

ص: 184

باشد، اما کوچک ترین اثری از این اختلاف، در کتاب عزيز الهی نیست و این خود حاکی است که اساساً دعوت او را حقیقت و درستی و راستی تشکیل می دهد.

قرآن مجید در استدلالها و راهنمائی های خود از نیروی فطرت پیروی می کند و مردم را به سوی فطرت سوق می دهد زیرا ارجاع بفطرت در مقام تربیت و ارشاد، ثمر بخش ترین و نزدیک ترین راه به مقصد می باشد.

ابوجهل از ولید خواست که در باره قرآن نظر دهد وی در پاسخ او گفت: من چه گویم؟ بخدا قسم در میان شما کسی از من با اشعار عرب آشناتر نیست هیچ کس از شما به پایه من در احاطه به فنون شعر از رجز و قصیده و اقسام سخن نمی رسد، بخدا قسم سخن محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) شبیه هیچ کدام از آنها نیست. به خدا قسم سخن او دارای حلاوت و شیرینی خاصی است، از هر سخن برتر است، و بالاتر از آن سخنی نیست.

ابوجهل اصرار ورزید و نظر خواست و گفت هرگز قریش دست از تو بر نمی دارد مگر اینکه درباره قرآن محمد نظر داده و درباره آن داوری نمائی، او مهلت خواست و مدتی در این موضوع فکر کرد، در نتیجه فکر او به اینجا رسید که بگوید: قرآن محمد جادوئی است که از ساحران رسیده است. (1)

و نیز از او نقل شده: هنگامی که پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برخی از سوره های قرآن را برای او خواند، او به انجمن قریش رفت و چنین اظهار نظر کرد: به خدا قسم از محمّد سخنی شنیدم، به کلام انس و جن شباهت ندارد، سخن او برتری و زیبائی خاصی دارد، شاخسار آن پر میوه، و پائین آن ریشه های فراوان و پربرکتی دارد، سخنی برجسته که هیچ سخنی از آن برجسته تر نیست و بالاتر از آن است که بتوان با آن به معارضه پرداخت. (2)

شما برای اینکه این حقیقت را بهتر و بیشتر لمس کنید این کتابهای به اصطلاح آسمانی را مورد بررسی قرار دهید در نخستین مرحله تناقض و تضاد مطالب، اضطراب و تشویش اسلوب و عدم وفا به اثبات مقاصد، گسستگی و بریدگی جمل و آیات جلب توجه می کند اگر تنها تناقضاتی را که در محتویات عهدین وجود دارد ملاحظه نمائیم چهره حقیقت برای ما تجلی کرده و حق و باطل را از هم تمیز میدهیم و برای روشن شدن مطلب نمونه هائی را از تناقضات انجیل در

ص: 186

منعکس می سازیم:

1- «مسیح گفت هر کس با من نباشد بر ضرر من خواهد بود. کسی که در اجتماع من نباشد او با این عمل تفرقه می افکند.» (1)

نیز فرمود: هر کس که بر ضد و ضرر ما نباشد او با ما است. (2)

2- روزی برخی به مسیح گفتند: ای آموزگار صالح. مسیح به آنان گفت: چرا مرا صالح خواندی در صورتی که صالح جز خدا وجود ندارد. (3)

و نیز گفتند: من همان چوپان صالح نیستم... آیا من همان چوپان صالح نیستم. (4)

3- هنگامی که مسیح را بدار زدند و دو دزدی که همراه او بدار آویخته شده بودند هر دو او را سرزنش می کردند. (5)

یکی از دو گناهکار بدار زده شده با زبان انکار به مسیح گفت اگر تو مسیح هستی خود و ما را نجات بده و دیگری گناهکار اول را تهمت زد و در پاسخ او گفت: آیا تو از خدا نمی ترسی زیرا که در همان عذاب گرفتاری، و ما به حق مکافات اعمال خود را می بینیم و این کس هیچ گناه نکرده است. (6)

4- اگر من به نفع خود گواهی میدهم شهادت من برحق نیست. (7) اگر من به نفع

ص: 187

خود گواهی میدهم شهادت من برحق است. (1)

اینها صورت کوچکی از تناقضات فراوان اناجیلی است که از نظر حجم و صفحات بسیار محدود و ناچیز می باشند، و همین مقدار برای روشن شدن افراد حق جو و واقع بین کفایت می کند. (2)

این آیه شریفه در غزوه بدر نازل گردیده و خدا در آن به مؤمنان، وعده نصرت و پیروزی بر دشمن داده، مسلمانان در آن روزها از نظر تعداد، در اقلیت بودند، ساز و برگ و ابزار جنگی آنها چندان تعریف نداشت، شماره سوار نظام دو نفر بود (مقداد، زبیر) ولی تعداد مشرکان بیشتر و از نظر نیروی نظامی و وسائل جنگی قوی تر و نیرومندتر بودند، و خود آیه با لفظ «ذات الشوكة» به تفوق نظامی آنان تصریح می کند از این لحاظ مسلمانان از مقابله با آنها بیم داشتند و مایل بودند با غیر آنان (کاروان بازرگانی قریش) روبرو شوند ولی از آنجا که خدا می خواهد، حق و حقیقت را پایدار و مستقر سازد و بنیاد کافران را قطع کند آنان را با نیرومندترین دسته روبرو کرد، و به وعده نصرتی که قبل از روبرو شدن به مسلمانان داده بود وفا کرد و ریشه کافران را قطع نمود. (1)

2- «فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ * إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ *

ص: 189

الَّذِينَ يَجْعَلُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ» (1)

آنچه دستور داری آشکار کن و از مشرکان روی برگردان، ما شر استهزا کنندگان را از تو کوتاه می کنیم کسانی که با خدای یکتا شریک قرار می دهند بزودی خواهند دانست.

این آیه از آیات مکی است، و در آغاز دعوت به آئین اسلام نازل گردیده است؛ محدثان شأن نزول آن را از «انس بن مالک» چنین نقل می کنند:

گروهی از مردم مکه هر موقع چشمشان در کوچه و بازار به پیامبر می افتاد، دنبال آن حضرت طعن و بدگوئی را شروع می کردند و می گفتند: این مرد مدعی است که من پیامبرم و فرشته وحی بر من نازل می گردد. این آیه به منظور پاسخ بدگوئی آنان نازل شده است. و از ظهور و غلبه انتشار آئین او، و نصرتهائی که از ناحیه خدا متوجه او خواهد شد و ذلّت و خواری که نصیب دشمنان او خواهد گردید، پرده برداشت و از یک آینده محقق گزارش داد. (2)

قرآن وقتی این خبر را منتشر ساخت که هرگز کسی باور نمی کرد که روزی فرا می رسد که قریش شوکت و قدرت خود را از دست میدهد و پیامبر قدرت آنها را شکسته پیروز می گردد.

3- «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ». (3)

او کسی است که پیامبر خود را با هدایت و آئین حق فرستاده، تا آنان را بر تمام آئینهای جهان پیروز گرداند، گرچه مشرکان آن را خوش ندارند.

4- «غُلِبَتِ الرُّومُ * فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ * فی بِضْعِ

ص: 190

سِنیِنَ». (1)

سپاه روم در نزدیک ترین سرزمین به سرزمین عرب مغلوب گردید ولی آنان پس از مغلوب گشتن، پیروز می گردند.

قرآن کریم در این آیه گزارش داده که ملّت روم، شکست خود را در کمتر از ده سال (في بضع سنین) جبران می کنند. هنوز ده سال نگذشته بود که سپاه روم بر سپاه ایران پیروز گشت و سربازان او سرزمین ایران را اشغال کردند.

5- «أَمْ يَقُولُونَ نَحْنُ جَمِيعٌ مُنْتَصِرٌ * سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَيُوَلُّونَ الدُّبُرَ». (2)

بلکه می گویند ما گروه پیروزی هستیم (اما اشتباه می کنند) به همین زودی شکست می خورند و پشت (به جنگ) می نمایند.

این آیه از سرکوب شدن مشرکان، و پراکندگی و انحلال قدرت و زوال کیان آنان خبر می دهد. و این خبر در روز «بدر» روزی که ابوجهل اسب خود را جلو راندو در پیشاپیش قریش قرار گرفت و فریاد زد اما امروز انتقام خود را از محمد و یاران او می گیریم جامه و خود به خود پوشید خداوند در آن روز جمع آنان را متفرق ساخت و چهره حق را آشکار گردانید و برتری آئین خود را بر آئینهای دیگر روشن نمود، و مشرکان سرکوب گردیدند و مسلمانان بر آنان پیروز گشتند.

این پیروزی، هرگز قابل پیش بینی نبود، زیرا به اندیشه کسی خطور نمی کرد که گروه 313 نفری که سلاح کافی در اختیار نداشتند و از وسائل نقلیه جز یک دو اسب و هفتاد شتر که بطور متناوب بر آنها سوار می شدند چیزی را دارا نبودند بر یک ارتش مجهز و نیرومند که تا گردن زیر سلاح رفته بودند، پیروز گردند.

آیا می توان پیش بینی کرد که یک اقلیت غیر مجهز بر یک جمعیت زیاد و مجهز، آن چنان پیروز گردد که کیان و شوکت آنها را بسان خاکستری که در برابر تندباد قرار گیرد، بر باد فنا دهد، آری یک چنین پیروزی بدون فرمان خدا و تأثیر مقام نبوّت و

ص: 191

خلوص نیت هرگز امکان نداشت.

6- «تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ * مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ * سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ * وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ». (1)

بریده باد هر دو دست ابولهب (و مرگ بر او باد)! هرگز مال و ثروتش و آنچه را به دست آورد به حالش سودی نبخشید! و بزودی وارد آتشی شعله ور و پرلهيب می شود؛ و (نیز) همسرش، در حالی که هیزم کش (دوزخ) است.

این سوره از سرانجام زندگی ابولهب خبر داد و صریحاً اعلام کرد که آنان در این جهان به آئین توحید ایمان نخواهند آورد، و سرنوشت آنها دوزخ است، همانطوری که قرآن پیش بینی کرده بود تا لحظه مرگ، هیچ کدام ایمان نیاوردند.

بلیغ و معجزه است؟!

این سخن از دو نظر باطل است:

اوّلاً: قرآن در مهد فصاحت و بلاغت نازل گردید و بلغای عرب و فصحای آنان را به معارضه و مقابله ولو با یک سوره از سوره های آن طلبید و متذکر شد که اگر همه انسانها اجتماع کنند نمی توانند کتابی نظير قرآن یا سوره ای مانند سوره های آن بیاورند، اگر در قرآن آیه و یا جمله ای که با قواعد مسلّم کلام عرب مخالف باشد، وجود داشت، پیشوایان بلاغت آن زمان که به اسلوب زبان عربی و مزایای آن کاملاً آشنا بودند، فورا آن را سند اتخاذ کرده و بر آن خرده می گرفتند و خود را از مبارزه های پر درد سر با زبان و شمشیر، راحت می ساختند و اگر چنین کاری رخ داده بود تاریخ آنرا ضبط می کرد و در میان دشمنان اسلام شایع می گشت در صورتی که چنین چیزی حتّی با ضعیف ترین سند نیز نقل نشده است.

ثانياً: موقع نزول قرآن، از قواعد عربی اثری نبود، دانشمندان اسلام قواعد عربی را از تتبّع كلمات بلغای عرب و بررسی سخنان آنان گرد آورده اند اگر ما به گمان طرف، قرآن را وحی آسمانی ندانیم ولی نمی توانیم انکار کنیم که قرآن یک کلام بليغ مربوط به یک عرب اصيل است، در این صورت ناچاریم آن را یکی از منابع الهام بخش قواعد عربی، که از نظر ارزش مانند سخنان بلغای معاصر پیامبر است، بدانیم. در این صورت اگر قاعده ای را که سندی جز بررسی سخنان عرب ندارد مخالف با قرآن یافتیم باید مخالف قرآن را دلیل و گواه محکم بر نارسائی قاعده بدانیم نه اینکه آن را به صورت ایراد به قرآن جلوه دهیم. (1)

گذشته از این، این ایراد در صورتی است که قرائتی که مخالف قواعد عربی است به طور تواتر برای ما نقل شود و مورد اتفاق قراء قرآن باشد و چنین اتفاقی حاکی است که قرائت پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نیز همانطور بوده است، ولی ما در آینده اثبات خواهیم کرد که قرائتهای معروف زائده اجتهاد قاریان قرآن است، هرگز از پیامبر به

ص: 193

صورت نقل متواتر به ما نرسیده است. بنابراین هر گاه یکی از این قرائتها با قواعد مسلّم عربی مخالف باشد باید این مخالف را، گواه بر بی پایگی آن قرائت بدانیم، بدون اینکه لطمه ای به عظمت قرآن وارد آید و یا از ارزش آن کاسته شود.

2- درک اعجاز قرآن، همگانی نیست.

می گویند:

کلام بلیغ هرچه هم بشر از آوردن مانند آن ناتوان باشد نمی تواند معجزه و سند صدق گفتار مدّعی گردد، زیرا شناختن یک چنین بلاغت خارق العاده، همگانی نیست و فقط یک دسته از استادان بلاغت می توانند به وضع فوق العاده آن پی ببرند.

اما از آنجا که بر هر انسانی لازم است که به پیامبری که دارای اعجاز است ایمان بیاورد و نبوّت او را تصدیق کند باید معجزه پیامبران یک موضوع همگانی باشد تا همه مردم شخصا بدانند که کار او از حدود توانائی بشر بیرون است.

پاسخ: این اشکال در بی پایگی و سستی، از اشکال گذشته کمتر نیست، زیرا هرگز از شرایط معجزه این نیست که درک اعجاز و خارق العاده بودن آن همگانی باشد و اگر یک چنین شرطی را لازم بدانیم هیچ معجزه ای واجد این شرط نخواهد بود بلکه همواره، اعجاز را گروه خاصی مشاهده می کنند و برای دیگران از طریق تواتر نقل می شود. (1) ما در گذشته برتری قرآن را بر سائر معجزات بیان کردیم و خاطر نشان ساختیم که اگر معجزه پیامبر از غير مقوله سخن و کلام بود امکان داشت مرور زمان، رشته تواتر وجود چنین معجزه را قطع کند، اما قرآن معجزه باقی و جاوید است بقاء آن با بقاء ملت عرب و با بقاء کسانی که به خصوصیات زبان عرب آشنایند، اگر چه نژادة عرب نباشند پیوند ناگسستنی دارد، و تا ملت عرب و یا زبان ادباء باقی است

ص: 194

قرآن به صورت یک معجزه باقی و پایدار خواهد بود.

3- معارضه با قرآن ممکن است

می گویند:

کسی که با زبان عربی آشنا باشد می تواند کلمه هایی مانند کلمات قرآن بیاورد و چنین کسی می تواند از آن مفردات، جمله هائی بسازد و در نتیجه خواهد توانست کتابی مانند قرآن بیاورد.

پاسخ: این گفتار به اندازه ای سست و بی پایه است که ارزش بحث و گفتگو ندارد زیرا هرگز قدرت بر آوردن مفرداتی مانند مفردات قرآن، بلکه قدرت به آوردن جمله ای مانند جمله های آن ملازم با آوردن مثل قرآن یا یک سوره از آن نیست و قدرت بر موارد (كلمات) دلیل بر قدرت بر ترکیب و صورت بندی نمی باشد آیا می توان گفت همه افراد بشر می تواند کاخهای آسمان خراش بسازد به گواه اینکه هر یک از آنها می توانند آجری را در ساختمانی کار برند؟! آیا می توان گفت هر عرب زبانی می تواند خطبه هائی انشاد کند و قصائدی بسراید به دلیل اینکه می تواند به تمام كلمات و مفردات زبان خود تکلّم نماید؟!

گویا این شبهه بی اساس سبب شده است که «نظام» و پیروان او درباره اعجاز قرآن نظریه «صرفه» را انتخاب نمایند در صورتی که این نظریه کاملا بی اساس است.

اولاً: اگر منظور از منصرف ساختن بشر از معارضه با قرآن این است که خدا می تواند به تمام افراد بشر قدرت و توانائی دهد که کتابی مانند قرآن بیاورند ولی این توانائی را تاکنون به کسی نداده است این نظریه بسیار صحیح است ولی اختصاص به قرآن ندارد، بلکه درباره همه معجزات پیامبران می توان این مطلب را گفت.

و اگر مقصود این است که بشر می تواند با قرآن معارضه نماید و مانند آن را بیاورد، ولی خداوند آنان را از معارضه منصرف ساخته و از اراده این کار باز داشته است این نظر بسیار بی اساس است زیرا بسیاری از مردم در صدد معارضه با قرآن بر آمدند و سرانجام با شکست و عجز روبرو شدند و به ناتوانی خود کاملاً اعتراف

ص: 195

نمودند.

ثانياً: اگر اعجاز قرآن از این نظر است که خداوند پس از نزول قرآن، قدرت معارضه را از بشر سلب نموده است، باید در سخنان پیشینیان و بلغای عرب، که پیش از تحدّی و معارضه طلبی قرآن می زیستند آیات و جمله هائی مانند قرآن پیدا شود و اگر چنین چیزی در کلام آنها وجود داشت دواعی و انگیزه ها برای نقل آنها زیاد بود، اکنون که چنین چیزی نیست و برای ما نقل نشده است، باید گفت: قرآن معجزه الهی است که معارضه با آن از قدرت و حیطه توانائی بشر بیرون است.

4- با عهدین مخالف است:

می گویند:

اگر ما اعجاز قرآن را بپذیریم، هرگز کاشف از راستگویی آورنده آن نخواهد بود زیرا داستانهائی در قرآن وارد شده که با قصص عهدین که وحی الهی بودن آنها به تواتر ثابت شده است مخالف است.

پاسخ: از اینکه محتویات قرآن با قصص و داستانهای خرافی کتب عهدین، مخالف می باشد خود گواه این است که قرآن وحی الهی است زیرا از هر نوع پندار و افسانه و آنچه که در میزان عقل نمی توان آن را به خدا و پیامبران او نسبت داد، منزّه و پیراسته است و خود این مخالفت حاکی است که آن وحی آسمانی می باشد و غير آن زائیده پندار و افکار بشری است، و ما در گذشته به برخی از خرافات عهدین اشاره نمودیم.

5- تناقض دارد:

می گویند:

از آنجا که برخی از آیات قرآن با یکدیگر تضاد دارند نمی توان قرآن را وحی الهی دانست و به عقیده خرده گیران این تضاد در دو مورد وجود دارد:

1- قرآن در داستان حضرت زکریا یک جا می گوید: «آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ

ص: 196

ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمْزًا» (1) «نشانه تو آن است که با مردم سه روز جز از طریق اشاره سخن نگوئی» در این آیه نشانه او این شده است که سه روز (در مقابل شب) با مردم سخن نگوید. ولی در آیه دیگر، نشانه او را این قرار داده که سه شب با مردم حرف نزند چنانکه فرموده: «آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا» (2) «نشانه تو آن است که سه شب تمام سخن نگوئی»

پاسخ: معترض از موارد استعمال كلمه «يوم» در عرف و لغت غفلت ورزیده و تصور کرده که دو آیه با یکدیگر مناقض می باشند در صورتی که لفظ «يوم» و «لیل» در لغت، دو استعمال مختلف دارند که اکنون از نظر شما می گذرانیم:

گاهی لفظ «يوم» در مقابل شب استعمال می شود چنانکه می فرماید: «سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومًا» (3) خداوند طوفان را هفت شب و هشت روز متوالی بر آنها مسلّط نمود و گاهی در مجموع شبانه روز به کار برده می شود.

مانند: « تَمَتَّعُوا فِي دَارِكُمْ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ» (4) سه شبانه روز از لذائذ این جهان بهره مند شوید و همچنین لفظ «لیل» گاهی در همان بخش تاریک که آفتاب ناپدید است (مقابل روز) به کار می رود مانند: «وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى» (5) «به شب سوگند هنگامی که جهان را می پوشاند» و گاهی در مجموع شب و روز استعمال می شود مانند: «وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً» (6) و «به یاد آر موقعی را که به موسی چهل شب (چهل شبانه روز) وعده کردیم.»

بنابر این استعمال این دو لفظ (يوم و ليل) در این دو معنی زیاد و شایع است و در

ص: 197

دو آیه مورد بحث ما هر دو لفظ، در معنی دوّم بکار رفته اند. و از يوم در آیه اوّل. و لفظ «لیل» در آیه دوّم مجموع شب و روز اراده شده است. و تناقض در صورتی است که از هر کدام همان معنی نخست اراده شود.

ما فکر می کنیم این مطلب برای همه حتى اعتراض کننده روشن باشد ولی او با یک حقیقت مسلّم در لغت و عرف، به معارضه برخواسته تا از عظمت قرآن بکاهد.

تعجّب اینجا است که او از تناقضات صریحی که در انجیل موقع استعمال این دو لفظ وجود دارد غفلت ورزیده یا خود را غافل جلوه داده است.

انجيل متى (1) نقل می کند: مسیح خبر داد که جسد او پس از دفن سه شب و سه روز در زیر خاک می ماند. ولی همین انجیل و سائر اناجیل سه گانه، همگی اتفاق دارند که جسد او برخلاف گفته خود، مقداری از روز جمعه و شب شنبه و روز شنبه و شب یکشنبه تا نزدیکهای فجر در زیر خاک ماند. (2)

اکنون باید از نویسنده انجیل متی و کسانی که آن را وحی آسمانی می دانند پرسید آن سه شب و سه روزی که مسیح از آن خبر داده بود چه شد؟!

راستی شگفت آور است که متفکران غرب، به کتب «عهدين» که مملوّ از خرافات و تناقضات است ایمان بیاورند، ولی به قرآن که راهنمای واقعی بشر می باشد. و او را به سعادت و خوشبختی در جهان سوق می دهد، ایمان نیاورند، ولی چه می توان کرد، تعصب بیماری سختی است که علاج و درمان آن مشکل، و خواهان حقیقت بسیار کم هستند.

2- دوّمین موردی که به گمان معترض قرآن دچار تناقض شده است موضوع افعال انسان است که در مواردی آن را به خود او و اختیار وی نسبت داده و می فرماید:

ص: 198

«فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ» (1) «هر که می خواهد ایمان آورد و هر کس نمی خواهد کفر ورزد.» و آیه های زیادی به همین مضمون نیز وارد شده است و همگی حاکی است که انسان در اعمال و افعال خود دارای اختیار می باشد.

ولی گاهی قرآن افعال بشر را به اختیار خدا و اراده او نسبت داده و می گوید:

«وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ» (2) و نخواهید ای کافران معاند هیچ راهی به مرضات خدای بروجه اختیار. الّا: مگر در وقتی که خواهد خدای اجبار شما را بر آن و الجاء شما بر آن (اما در این صورت نفعی به شما نرسد) خرده گیر تصوّر کرده که این آیه حاکی است که بشر در کار خود محکوم خواست خداوند می باشد و از خود اختیاری ندارد، سپس نتیجه گرفته که این دو دسته از آیات با یکدیگر تناقض دارند و تأویل و توجیه یک دسته به طوری که با دیگری بسازد برخلاف ظاهر بوده و یک نوع گفتار بی دلیل خواهد بود.

پاسخ: حقیقت انتساب افعال انسان به خدا با بیان چند مطلب روشن می گردد.

1- هر فردی به حکم فطرت درک می کند که به یک سلسله از کارها قادر و توانا است و در فعل و ترک آنها اختیار و آزادی دارد. این موضوع به قدری روشن است که هرگز کسی در آن تردید نمی کند جز اینکه کسی با وسوسه او را از حکم فطرت منحرف سازد این نظر همواره عقلای جهان، افراد نیکوکار را تحسین کرده و در خور ستایش می دانند و اشخاص بد کار را توبیخ و سرزنش می نمایند. قضاوت و داوری گوناگون عقلا درباره این دو دسته دلیل آزادی انسان در این قسمت از اعمال او است.

هر عاقلی میان این دو حرکت: حرکت هنگام راه رفتن و حرکت موقع پرت شدن از نقطه بلندی، که هر دو از او سر می زند فرق می گذارد، و خود را در اولی آزاد و مختار و در دوّمی مجبور می داند.

ص: 199

2- هر فرد عاقلی به حکم فطرت احساس می کند که او اگر چه در انجام قسمتی از کارها آزاد و مختار است ولی همین کارهای اختیاری او مقدماتی لازم دارد که از اختیار و اراده او بیرون است، زیرا هر عمل اختیاری و ارادی علاوه بر اراده و اختیار، به مقدمات زیر احتیاج دارد:

وجود فاعل، حیات او، تصور عمل، اشتیاق و کشش انسان به سوی او، توافق آن کار با یکی از نیروها و غرائز درونی، و توانائی بر انجام آن. و هیچ فعل اختیاری بدون تحقق یکی از این مقدمات صورت نمی پذیرد، ناگفته پیداست این سلسله از مقدمات از حدود اختیار انسان بیرون بوده و آفریننده آنها، همان آفریننده خود انسان می باشد.

3- در فلسفه عالی به ثبوت رسیده است: همان طور که ممکنات در آغاز آفرینش به علت نیاز دارند، در بقاء و استمرار وجود خود نیز به آن محتاجند، بنابراین خدا پس از آفرینش انسان از او فاصله نگرفته و او را به حال خود وانگذاشته است و بقا و استمرار این مبادی در وجود او، در هر لحظه بسان آغاز آفرینش به مؤثری نیازمند است.

برخلاف تصوّر بعضی هرگز نسبت ما با خدا، مانند نسبت ساختمان با بنّا و کتاب با نویسنده نیست که فقط در آغاز کار به ایجاد کننده (بنّا، و نویسنده) خود نیاز داشته باشند و در مرحله بقاء و استمرار از آنها بی نیاز گردند بلکه ممکنات در تمام لحظات هستی به پدید آورنده خود نیازمندند و از او هستی می گیرند.

اگر بخواهیم برای نحوه ارتباط بشر با خالق ملی گفته باشیم (در حالی که خدا از هر مثلی بالاتر است) باید گفت که چگونگی تأثیر خدا در اشیاء، بسان تأثیر نیروی الکتریسیته» در نور چراغ است، همان طور که نور چراغ تنها در صورتی است که امواج «الکتریسیته» از طریق سیمها به آن برسد، و در تمام لحظات این نیاز ادامه دارد، و اگر یک لحظه هم سیم ارتباط قطع گردد فورا خاموش خواهد شد، همچنین موجودات جهان هستی در ارتباط خود با آفریدگار، چنین حالی را دارند. و تمام آنها بسان لامپهای برق در هر لحظه فیض وجود را از خداوند گرفته، و در تمام حالات

ص: 200

اعم از آغاز آفرینش و یا ادامه وجود به خالق و رحمت وسیع او که بر همه ممکنات سایه افکنده است نیازمند می باشند و اگر یک لحظه فيض وجود از مقام ربوبی قطع گردد، طومار هستی جهان در هم پیچیده می شود. (1)

از این مقدّمات نتیجه می گیریم: که هر دو نظریه معروف (جبر و تفویض) در اعمال انسان بی اساس است بلکه افعال او همیشه حدّ وسطی میان جبر و تفویض می باشد، یعنی نه صد در صد مربوط به خدا است که اصلاً ارتباطی به انسان نداشته باشد، و نه به تمام معنى فعل بشر است که در ایجاد آن، به خدا نیازی نباشد بلکه رنگی از هر دو دارد، زیرا او اگرچه از روی اختیار و اراده عملی را انجام میدهد و یا ترک می گوید، ولی انجام آن بدون یک سلسله مقدمات که از ناحیه خدا است امکان پذیر نیست، و نتیجه این می شود که فعل انسان از یک جهت به خود او مستند است و از جهت دیگر به خدا استناد دارد و همه آیاتی را که درباره بیان ارتباط افعال بشر وارد شده، همگی ناظر به این حقیقت است، همگی می رسانند که آزادی در کار، مانع از نفوذ و دخالت قدرت خدا در کار او نیست.

این همان نظریه «بين الأمرين» است که میان دانشمندان شیعه معروف می باشد آنان روی براهین روشن علمی تشخیص داده اند که نظریه های «جبر» و «تفويض» بیراهه ای بیش نیستند و هرگز با حقیقت وفق نمی دهند و حق با آنان است که فعل انسان به هر دو (بشر و خدا) منسوب می باشد.

برای نزدیک ساختن این نظریّه به ذهن خواننده گرامی، که دانشمندان شیعه آن را از قرآن و احادیث پیشوایان دین استفاده کرده اند مثال زیر را که روشنگر این حقیقت است در اینجا می آوریم:

فرض کنید انسانی است که بیماری فلج، دست او را از کار انداخته دیگر قادر نیست دست خود را از روی اراده، حرکت دهد. امّا پزشک می تواند بوسیله نیروی برق بطور موقّت حرکت ارادی در آن ایجاد نماید بطوری که هر موقع نیروی برق را

ص: 201

به دست او وصل کند شخص می تواند دست خود را به هر سو که بخواهد حرکت داده و هر چه می خواهد انجام دهد و موقعی که نیروی برق قطع می گردد دست او به حالت نخست بازگشته و از حرکت باز می ماند، حالا اگر روزی پزشک دست فلج این شخص را برای آزمایش به نیروی برق متصل نمود و او نیز از این امکان و قدرت موقت، استفاده نمود، و دست خود را به هر سو که مورد خواست او بود حرکت داد و به انجام کارهائی موفّق گردید جای گفتگو نیست این نوع «تحریک» حرکت دادن دست موقع اتصال نیروی برق) مصداق روشن «امر بين الأمرين» است و هرگز نمی توان او را در انجام آن مستقل دانست، زیرا این کار در پرتو رساندن نیروی برق انجام گرفته است؛ و نمی توان گفت صد در صد مربوط به پزشک است زیرا او از روی اراده و اختیار دست خود را به هر سو که می خواست، حرکت داد، پزشک تنها در او ایجاد نیرو و قدرت نمود.

بنابراین شخص مزبور در حرکت دادن دست مجبور نیست زیرا فرض این است که او از روی اراده این کار را انجام داده، همان طور که همه کار مستند به او نیست، زیرا همه مبادی و مقدمات به او واگذار نشده و هر لحظه باید کمک از جای دیگر برسد.

این مثال روشنگر حقیقت فعل اختیاری انسان است و کلیه کارهائی که از فاعل مختار (انسان) سر می زند همگی از این نوع می باشند زیرا درست است که کار با اراده و خواست فاعل صورت می گیرد ولی او چیزی را اراده نمی کند مگر به مشیّت و اراده خدا، که مقدّماتی را در اختیار او گذارده است.

این حقیقت از مجموع آیاتی که درباره افعال انسان وارد شده است به خوبی استفاده می شود و هر دو نظریه معروف میان اهل تسنّن را ردّ می کند:

«جبر» را (که اکثر اهل تسنّن به آن معتقدند) باطل می کند از آن نظر برای انسان اختیار و آزادی ثابت می نماید. «تفویض» را رد می کند، زیرا حقیقت آن بی نیازی انسان از خدا در افعال خویش می باشد و این آیات افعال او را به خدا نیز نسبت

ص: 202

می دهد. ما این حقیقت را از راهنمائی ها و علوم اهل بیت عصمت (عَلَيهِم السَّلَامُ) استفاده نموده ایم و برای تکمیل مطلب، نمونه ای از آنچه از آنان در این موضوع رسیده است در اینجا منعکس می سازیم.

شخصی از حضرت صادق (عَلَيهِ السَّلَامُ) پرسید: آیا خداوند بندگان خود را به گناه مجبور ساخته است؟ فرمود: نه. پرسید: آیا کار آنها را به خود آنها واگذار نموده؟ باز فرمود: نه. عرض کرد: مطلب از چه قرار است. فرمود: حدّ وسطی است میان این دو.

و در روایت دیگر از آن حضرت چنین نقل شده: «نه جبر ونه تفویض، بلکه راهی است میان آن دو.» و در کتاب «وافی» و غیر آن قسمت مهمی از این روایات نقل شده است. (1)

6- چرا کتاب «اقليدس» (2) و «همجسطی» (3) معجزه نباشد؟!

ص: 203

می گویند:

اگر قرآن از این نظر معجزه است که بشر نمی تواند مانند آن، بیاورد باید گفت «اقلیدس» و «مجسطی» نیز معجزه باشند زیرا بشر از مقابله با آن عاجز و ناتوان است.

پاسخ: اوّلاً بشر از مقابله و معارضه این دو کتاب عاجز و ناتوان نیست، کتابهائی که دانشمندان اخیر پیرامون این دو علم (هندسه و هیئت) تأليف نموده اند در سطحی عالی تر و در عین حال مفهوم تر می باشند و مشتمل بر یک سلسله قواعد و اضافاتی نیز می باشند که آن دو کتاب فاقد آن هستند.

ثانياً: ما در گذشته گفتیم: که هر کار خارق العاده و لو مقابله با آن ممکن نباشد، معجزه نیست بلکه علاوه بر این شرط، دو شرط دیگر نیز لازم دارد:

1- آورنده باید مدّعی یکی از مناصب الهی باشد و آن عمل خارق العاده را به عنوان تحدی و سند ادّعا خود بیاورد.

2- عملی را انجام دهد که از حدود قوانین طبیعی بیرون باشد و کتابهای «اقلیدس» و «مجسطی» فاقد این دو شرط می باشند و ما در آغاز بحث اعجاز درباره شرایط به اندازه کافی بحث نمودیم.

7- قدرت و انس مانع از مقابله شدند:

می گویند:

درست است که بلغای عرب با قرآن معارضه نکردند ولی علّت آن این نیست که قرآن معجزه است بلکه علل دیگری که مربوط به اعجاز نیست آنها را از معارضه باز داشت:

در آغاز رسالت و کمی پس از آن با قدرت و سیطره مسلمانان بلغای عرب را از

ص: 204

فکر معارضه باز می داشت آنها از ترس اینکه مبادا از ناحیه حکمرانان اسلام ضرری متوجّه جان و مال آنها شود اندیشه معارضه را از سر خود بیرون راندند و با قرآن معارضه ننمودند، روزی هم که حکومت خلفای چهارگانه به پایان رسید و امور خلافت و زمامداری مسلمین به دست کسانی (بنی امیّه) افتاد که حکومت آنان بر اساس اصول اسلامی نبود آیات قرآن برای خاطر زیبائی الفاظ و متانت و استواری معانی، چنان مأنوس در اذهان شده بود و در عداد امور ارتکازی موروثی در آمده که هیچکس فکر معارضه با آن را نمی کرد. روی این جهات بلغای عرب از معارضه با قرآن انصراف پیدا کرده و درصدد معارضه برنیامدند.

پاسخ: این اعتراض از جهاتی مردود است:

اوّلاً: پیامبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) برای نخستین بار در سرزمین مکه با قرآن تحدّی نمود و از آن خواست که سوره ای مانند آن بیاورند و در آن روز اسلام ظاهراً در نهایت ضعف بود و هنوز قدرت مسلمانان شکوفا نگشته و قدرت و سیطره ای نداشتند با این همه یک نفر از بلغای عرب نتوانست با قرآن به معارضه برخیزد.

ثانياً: ترس از دستگاه خلافت و بیم از قدرت مسلمانان مانع از آن نشد که ملل غیر مسلمان بر آئین خود باقی بمانند و کفر خود را اظهار کرده و نسبت به آئين اسلام انکار ورزند در همان زمان در جزيرة العرب «مسیحیان و یهودیان» میان مسلمانان با وضع مرفّه و آبرومندی زندگی می کردند و در نفع و ضرر با مسلمانان یکسان بودند، خصوصا در خلافت امير المؤمنان (عَلَيهِ السَّلَامُ) که دوست و دشمن به دادگری و دانش بی کران او اعتراف نموده اند، ملل غیر اسلامی در طرح سؤال و درخواست پاسخ و استدلال و احتجاج بر حقانیت آئین خود کاملاً آزاد بودند، و اگر یک نفر از اهل کتاب و غیر آنها قدرت بر معارضه داشت و می توانست کتابی مانند قرآن بیاورد قطعا آن را در مقام استدلال می آورد.

ثالثاً: ترس از قدرت مسلمانان مانع از آن بود که آنها به معارضه تظاهر کنند ولی هرگز مانع از آن نبود که دانشمندان اهل کتاب و یا بلغای ملل دیگر به طور مخفیانه در محافل سری خود با آن معارضه نمایند و اگر آنها به چنین مبارزهای موفّق شده

ص: 205

بودند، آن را برای روزی که خوف و ترس از آنان زایل می گردد، حفظ می نمودند همچنان که کوشش کرده اند که افسانه های خرافی تورات و انجیل و سائر شئون دینی خود آنها محفوظ بماند.

رابعاً: یک سخن هر چه هم از نظر بلاغت، به عالی ترین درجه برسد هر گاه زیاد شنیده شود دردیده بشری از آن مقام رفيع خود پائین می آید و عظمت خود را از دست می دهد، حتی گاهی تکرار آن موجب ملالت و انزجار می گردد چه بسا قصیده دیگری را که برای اولین بار می شود و از نظر فصاحت و بلاغت در درجه پائین تر از آن قرار دارد، بر آن ترجیح می دهد، ولی اگر قصیده دوّم هم کراراً خوانده شود حال قصيده اوّل را پیدا می کند، و آنگاه می توان به تفاوت دو قصیده از نظر بلاغت پی برد. تنوّع طلبی و انزجار از تکرار، مخصوص سخن و کلام نیست، بلکه انسان در تمام لذائذ زندگی، اعم از خوردنی و شنیدنی و پوشیدنی تنوّع طلب می باشد، و تکرار یک امر جالب موجب ملالت می گردد.

اگر قرآن معجزه نبود و سیمای کلام عادی و معمولی داشت آن نیز باید همین حال را داشته باشد و تکرار، عظمت و موقعیت آن را در انظار مردم پائین بیاورد و مرور زمان از شکوه و جلال آن بکاهد، و معارضه با آن را آسان بگرداند در صورتی که ما قرآن را برخلاف این می یابیم، نه تنها تکرار از ظرافت و زیبائی آن نمی کاهد، بلکه قرآن آن كلام روح افزائی است که هر چه خوانده شود زیباتر و نشاط انگیزتر می گردد و معرفت ایمان انسان را بیشتر می کند، و در این قسمت نقطه مقابل سخنان عادی و معمولی است بنابراین، این سخن نه تنها از مقام اعجاز آن نمی کاهد بلکه اعجاز آن را تأیید و تشدید می کند. (1)

فرضاً قبول کنیم که انس و الفت مسلمانان با قرآن آنان را از معارضه باز داشته است، ولی از میان ملل جهان تنها مسلمانان هستند که با قرآن انس و الفت گرفته اند

ص: 206

و هر روز از روی میل و اشتیاق آن را می خوانند و یا به تلاوت آن گوش میدهند، اما چرا عربهای فصیح و بلیغ غیر مسلمان که با آن انس نگرفته اند از معارضه با آن انصراف حاصل نموده و به مقابله با آن برنخواسته اند تا مقابله آنها مورد پذیرش ملل غیر مسلمان گردد.

8- اسلوب قرآن با روش بلغاء فرق دارد

می گویند:

روش قرآن در نقل مطالب بلغای معروف کاملاً فرق دارد، قرآن موضوعات مختلفی را به هم می آمیزد و سخن را در رشته ای که آن سخن می گوید به پایان نرسانیده به موضوع دیگری انتقال می یابد مثلاً در حالی که درباره زندگی امم گذشته سخن می گوید ناگهان به بیان پاداش و کیفر اعمال می پردازد و یا رشته سخن را به اندرز و تمثیل های عبرت آمیز می کشد. اگر قرآن آیات مربوط به موضوع را در یک جا می آورد استفاده از آن بیشتر و بهره برداری از آن اسان تر می شد.

پاسخ: قرآن برای هدایت بشر و رهبری جامعه انسانی به سعادت دو جهان فرستاده شده است. و هدفی جز این ندارد، او هرگز کتاب تاریخ یا فقه و اخلاق نیست که برای هر بخشی، بابی باز کند و نزدیک ترین راه برای رسیدن به هدفی که قرآن به دنبال آن است همان روشی است که قرآن در پیش گرفته است چه بسا انسان با خواندن برخی از سوره های قرآن در مدت کوتاهی به بسیاری از هدفهای قرآن احاطه پیدا می کند، مثلاً با صرف وقت کم، بخدا و معاد توجّه پیدا می کند در عین حال از زندگی گذشتگان که کاملا آموزنده و مایه عبرت است آگاه می گردد، از فضائل اخلاقی و معارف عالی قرآن درسهائی فرا می گیرد و به برخی از وظایف خود در عبادات و معاملات آشنا می گردد، بیان تمام این مطالب متنوع، در چهارچوبه حفظ نظم سخن و اداء حق مطلب با رعایت مقتضای حال، صورت می پذیرد. و اگر قرآن برای هر مطلبی بابی باز می کرد دسترسی به این مطالب انبوه در مدت کم

ص: 207

ممکن نبود و خواننده تا همه قرآن را نمی خواند به تمام اهداف آن احاطه پیدا نمی کرد چه بسا موانعی او را از خواندن تمام قرآن باز می داشت و در این صورت جز از یکی دو باب آن استفاده نمی نمود.

به راستی همین مطلب که قرآن از موضوعی به موضوع دیگر منتقل می گردد یکی از امتیازات اسلوب قرآن است که به آن زیبایی و درخشندگی می بخشد و انتقال از موضوعی به موضوع دیگر با حفظ ارتباط در کلام، انجام می گیرد و مطالب آن چنان برشته بیان کشیده شده که گویا هر جمله ای از آن در شاهواری است که از مجموع آن گردن بند منظم و زیبائی تشکیل شده است.

اما چه می توان کرد عداوت با اسلام بر چشم و گوش این ایراد کننده پرده افکنده است تا آنجا که زیبا را زشت و زشت را زیبا می بیند.

گذشته از این برخی از داستانهای قرآن روی علل و جهانی در قرآن تکرار شده است و اگر تمام آیات مربوط به یک داستان در یک جا گرد آیند هدفی که در تکرار این داستانها است منتفی می گردد و تکرار به صورت یک کار بیهوده جلوه می کند.

عنوان معارضه با قرآن ساخته است در اینجا می آوریم. و نقاط ضعف و فساد آنها را روشن می سازیم.

«حمد» را داراست؟! چگونه می توان گفت که جمله: «الحمد للرحمان» از نظر معنی با جمله «الحمد للّه» یکسان و برابر است؟! در صورتی که دوّمی مزایایی دارد که در اوّلی نیست.

«اللّه» در لغت عرب، نام آن ذات مقدّسی است که تمام صفات کمال را که یکی از آنها «رحمت» است که رحمان از آن حاکی است دارا می باشد، بنابراین مفاد « الحمدللّه» با مفاد «الحمد للرحمان» کاملاً با هم متفاوتند در اولی انگیزه ستایش خدا، مجموع صفاتی است که لفظ «اللّه» از آن حکایت می کند ولی در دومی ستایش فقط به خاطر یک صفت خاص است که لفظ (رحمان) بر آن دلالت دارد. در این صورت تبدیل لفظ «اللّه» به (الرحمان) موجب می شود که جمله دلالت خود بر اتصاف خدا با سائر صفات کمالیه، و همچنین دلالت بر اینکه خدا به خاطر سائر صفات دیگر، شایسته حمد و ستایش است، از دست می دهد.

نظری به جمله دیگر نویسنده بیفکنیم و ببینیم آیا «رب الأكوان» می تواند از نظر مفاد و معنی جانشین جمله های «رب العالمين و الرحمن الرحیم» شود چنانکه نویسنده تصوّر کرده است یا اینکه این تبدیل بسان پیش موجب فوات یک سلسله مزایا و معانی است که این جمله ها حاکی از آن می باشد.

جای گفتگو نیست که کلمه «عالمين» که جمع عالم است حاکی از عوالم زیادی است که در طول و عرض یکدیگر قرار گرفته اند و لفظ «رب» که به سوی آن اضافه شده دلالت می کند که او مالک و صاحب این عوالم می باشد و کلمه «رحيم» که پس از «رحمان» آمده دلالت دارد که این صفت از آن صفات لازمی است که هرگز از ذات جدا نمی شود و بطور مستمر و جاوید موجودات جهان را فرا می گیرد (1)

ص: 210

وهرگز این معانی از لفظ «رب الأكوان» استفاده نمی شود زیرا «کون» که جمع آن «اکوان» است در لغت معانی مختلفی مانند «پدید آمدن»، تحقّق یافتن، از حالی به حالی در آمدن، ضمانت کردن، بکار رفته است، از آنجا که همه آنهایک سلسله معانی مصدری می باشند هرگز نمی توان کلمه رب را که به معنی «مالک» و «مربی» است (1) به سوی آنها اضافه کرد. (2)

آری می توان لفظ «خالق» را به سوی آن اضافه کرد و گفت: «خالق الاكوان» زیرا خداوند پدید آورنده این معانی است نه مالک آنها، گذشته از این، از این لفظ، تعدد عوالم آن هم به صورت عوالم طولی و عرضی (3) و همچنین مطالب دیگری که آیه بر آن دلالت دارد، استفاده نمی شود.

نویسنده جمله «الملک الديان» را جایگزین «مالک یوم الدین» قرار داده و هر دو را از نظر معنی یکسان شمرده است در صورتی که چنین نیست زیرا جمله «الملک الديان» فقط دلالت دارد که خداوند سلطانی است پاداش دهنده ولی حاکی از آن نیست که علاوه بر این جهان، جهان دیگری وجود

ص: 211

دارد که پاداش و کیفر اعمال در آنجا صورت می گیرد و خدا مالک چنین جهان و آن روز نیز می باشد و هیچ کس در آن روز صاحب اختیار و اراده ای نیست. و تمام مردم تحت حکم نافذ خدا بوده، و فرمان او در حق همه اجرا می گردد، برخی به سوی بهشت می روند و برخی دیگر به سوی دوزخ روانه می شوند، و هرگز «الملک الديان» این معانی را در بر ندارد.

به نزدیک ترین راه که پوینده را در رسیدن به مقاصد خود در اعمال و ملکات و عقائد هر راهی زودتر می رساند هدایت کند، و هرگز این راه را تنها به راه ایمان منحصر نساخته است و این مطلب از جمله ساختگی نویسنده استفاده نمی شود. (1)

گذشته از این در آیه به نکته قابل توجّهی تصریح شده است و آن اینکه مورد تقاضای گوینده راه «مستقیمی» است که هرگز پوینده آن گمراه نمی شود در حالی که در جمله ساختگی او اثری از این تصریح نیست.

او تصور کرده که جمله: «ما را به راه ایمان هدایت فرما» نه تنها می تواند جایگزین آیه «ما را به راه راست هدایت فرما» بشود بلکه ما را از بقیه سوره یعنی «صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ» «به راه کسانی که به آنها انعام کردی نه به راه آنهائی که مورد غضب تو واقع شده اند و نه گمراهان» بی نیاز می سازد ولی این اندیشه حاکی از عجز و ناتوانی او از درک اهداف سوره است، زیرا بقیه سوره که خود را از آنها بی نیاز دانسته است دلالت می کند که در زندگی بشر دو راه وجود دارد:

1- راه مستقیم و راستی که پویندگان آن کسانی هستند که مورد انعام خدا قرار گرفته اند و آنان عبارتند: از پیامبران، شهدا، صديقان، صالحان و راه های غیر منحرف.

2- راه های کج و غیر مستقیمی که مربوط به دو گروه است: یکی دسته معاند و لجوج که مورد خشم و غضب الهی قرار گرفته اند و دیگری افراد گمراه که بر اثر جهالت و نادانی و تقصیر در جستجوی حقیقت یا تقلید کورکورانه از روش پدران و نیاکان از صراط مستقیم منحرف شده اند.

ص: 213

کسی که این آیه را با تدبر و دقّت می خواند در خود احساس می کند که باید از کردار و رفتار و عقائد اولياء مقرّب درگاه الهی سرمشق گرفت و از روشهای نامطلوب گروه های سرکش و منحرف از جاده حق که بر اثر اعمال بد خود، مورد خشم خدا قرار گرفته اند، پرهیز نمود. آیا این حقایق که در ذهن ما موقع خواندن این قسمت از سوره «حمد» ترسیم می گردد از امور بی اهمیت است که نیازی به آن نباشد همچنانکه نویسنده رساله تصوّر کرده است؟

(جواهر) را به جا آورد، سپاسگزاری نعمتهائی مانند عقل و ایمان و زندگی که به مراتب از نعمت مال بالاتر و بزرگترند، لازم تر و مقدس ترند. و شکرانه این دسته از نعمت باید موجب أمر به نماز گردند نه آن دسته کم ارزش.

آری نویسنده رساله با ساختن این جمله، ناخودآگاه از یک حقیقت خبر داده است و آن اینکه بزرگ ترین قبله گاه و عالی ترین هدف، برای مزدوران دستگاه های تبلیغاتی مسیحی همان مال و ثروت است که به سوی آن می دوند و آن را بر تمام مقاصد معنوی مقدّم می دارند «از کوزه همان برون تراود که در اوست.»

جا دارد که از نویسنده، این سؤال شود که منظور از «الجواهر» که با «الف و لام» تعریف استعمال شده چیست؟! آیا مقصود جواهرهای معین و مشخص است؟ آن جواهرهای معیّن کدام است؟ و در لفظ قرینه ای که حاکی از این تعيين باشد نیست و اگر منظور همه جواهرهای جهان است (بنابر اینکه الف و لام را برای استغراق بگیریم) در این صورت دروغ شاخداری را گفته است که هرگز خدا چنین جواهراتی را به کسی نداده و نخواهد داد. (1)

گذشته از این، چه ارتباطی میان این دو جمله (ما به تو جواهر دادیم، برای خدا بلند نماز بگزاز) و جمله های بعدی که می گوید: «و لا تعتمد قول ساحر» از قول جادوگر پیروی مکن، وجود دارد؟! تازه مقصود از ساحر و گفتار او که نباید به آن اعتماد کند چیست؟ اگر منظور ساحر مشخصّ و گفتار معیّنی است؟ چرا برای تعیین، قرینه نیاورده است، و اگر مقصود آن است که به هیچ گفتاری از هیچ ساحرى اعتماد ننماید یک چنین نهی دلیل معقول ندارد، زیرا دلیل ندارد که انسان به هیچ گفتاری از هیچ ساحری اعتماد ننماید ولو مربوط به امور عادی بوده و گفتار او اطمینان بخش باشد.

و اگر مقصود این است که به گفتارهای ساحرانه آنها اعتماد نکند این نیز صحیح نیست زیرا سحر متکی به اقوال و گفتار نیست بلکه ساحر با اعمال و حيل خود

ص: 215

سحر انجام میدهد. (1)

نعمتهای فراوانی است که خدا در حق او ارزانی داشته است.

«وَ انْحَر» مفسران در تفسیر این لفظ احتمالاتی داده اند، ممکن است مراد از آن ذبح گوسفندانی در سرزمین منی، یا روز عید قربان ولو در غیر منی و یا بالا بردن دست موقع تکبیر تا گلوگاه و یا ذبح گوسفند رو به قبله و یا اعتدال در حال قيام باشد، و همه این مطالب یک نوع سپاسگذاری در برابر نعمتهای بزرگ خدا می باشد.

«إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ» «سرزنش کننده تو عقیم است». کسی که تو را با این وصف سرزنش می کند خود او دچار این سرنوشت خواهد شد، نام و نشانی از او نخواهد ماند. و همانطوری که وحی الهی خبر داد سرزنش کنندگان با این وضع روبرو شدند. علاوه بر اینکه در سرای دیگر به کیفر اعمال خود می رسند در این جهان از آنان نام نیک و اثری باقی نماند.

آیا جا دارد که ما این سوره را با داشتن چنین اهداف و معانی عالی و بلاغت کامل، با جمله های بی ارزش نویسنده رساله که با رنجهای توان فرسائی الفاظی را برای معارضه با قرآن سرهم کرده است، قیاس کنیم و به هر دو از دیده کلام خارق العاده و اعجاز بنگریم گذشته از این، او از خود چیزی به میدان نیاورده، و در ترکیب و تنظیم جمله ها از قرآن پیروی کرده و الفاظ و اسلوب را از «مسیلمه» گرفته است. ولی لجاجت و عناد و یا جهل، نویسنده را بر آن داشته که با این جمله های بی ارزش، با عظمت قرآن از نظر بلاغت و اعجاز معارضه نماید!!

بد باز می دارد». (1)

«بیاد آر هنگامی که عیسی بن مریم (عَلَيهِ السَّلَامُ) به بنی اسرائیل گفت که من فرستاده خدا بسوی شما هستم، تصدیق کننده توراتی هستم که پیش از من نازل شده است و بشارت دهنده ام به پیامبری که پس از من می آید و نام او «احمد» است». (2)

از آنجا که گروهی از یهود و نصاری در زمان حیات خود پیامبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و پس از وی به او ایمان آوردند، این خود گواه بر این است که این بشارت در زمان پیامبر در تورات و انجیل بوده است، و اگر چنین بشارتی در عهدین نبود کافی بود که پیروان این دو کتاب آن را دستاویز قرار داده و به تکذیب قرآن و پیامبر اسلام برخیزند، و با شدت هر چه تمام تر این گونه بشارات را انکار کنند.

بنابراین اگر کسی به حضرت موسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) ايمان داشته باشد و تورات و انجیل را کتاب آسمانی بداند باید به نبوّت حضرت محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نیز ایمان بیاورد و دیگر به معجزه ای که نبوّت او را تصدیق کند نیازی ندارد.

آری آن دسته از مردم باید از پیامبر معجزه مطالبه کنند که به آئین حضرت موسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و کتابهای آنان ایمان نیاورده باشند، در این صورت در ایمان خود به آئین اسلام و نبوّت «محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)» به معجزه نیازمند می باشند

ص: 218

ص: 220

اختصار آن کلمه را انداخته اند بعید شمرده می شود با احتیاط و مراقبت شدیدی که در ضبط آثار پیغمبر اسلام داشته اند.

فخلقه اللّه من روحه و نفخه؛ كما خلق آدم بیده و نفخه، و انا ادعوک الی اللّه وحده لا شریک له؛ و الموالاة على طاعته؛ و أن تتبعنی و تؤمن بالّذي جائنی، فانّی رسول اللّه، و قد بعثت الیک ابن عمی جعفرا، و معه نفرا من المسلمين؛ فاذا جائک فاقر هم ودع التجبر و انّى ادعوک و جنودك الى اللّه تعالى، و قد بلغت و نصحت، فاقبلوا نصيحتی و السلام علی من اتّبع الهدی».

محمّد رسول اللّه (1)

قاصد (عمرو بن امیّه) نامه را برداشت، اول قاصدی است که اعزام شده و حرکت کرد. جانب حبشه را در پیش گرفت، خود را به دربار سلطان حبشه رساند، اذن حاصل کرد، ملازمان نجاشی به وی گفتند: باید هنگام ورود به مجلس و حضور سلطان چنانچه از آداب ملاقات ملوک است، پادشاه را سجده کنی، عمرو بن امیه این دستور شرفیابی را نپذیرفت. امتناع و مخالفت عمرو بر بزرگان و رئیس تشریفات سخت گران آمد. جهت و سبب پرسیدند. وی در جواب گفت: ما در مقابل پیغمبر خود چنین عملی را انجام نمی دهیم، اگر در پیشگاه کسی این گونه تواضع و سجده به عمل می آوردیم، اول آن را نسبت به پیغمبر خود منظور می داشتیم، ما جز در پیشگاه با عظمت خداوند بر احدی سجده نمی کنیم.

غلامان نجاشی چون چنین دیدند، خواستند عمرو بن امیه را از در کوچکی وارد مجلس نجاشی سازند که طبعا حالت رکوع و خمیدگی پیدا کند، ولكن نامه رسان پیغمبر اسلام به این اندازه ذلّت و خواری هم راضی نشده، و از این دستور نیز تمرّد کرد، به طور آزاد و عادی حضور ملوکانه برفت، و نامه گرامی شاهنشاه انس و جان و سرور عالمیان را روی دست گرفت، در مقابل زمامدار حبشه نطق مهیّجی ایراد کرد که همه حضّار را مبهوت ساخت، نمونه ای از شهامت اسلامی و تربیت مکتب

ص: 223

قرآن را مجسّم کرد، گوئی تعلیمات مقدّسه اش شهامت و فداکاری و از خود گذشتگی را پایه هر كمال و اساس هر پیشرفت داند، جز در پیشگاه حقیقت تواضع و ذلت را برای هیچ مقامی روا نشمارد، زرق و برق و مقام و جاه را در نظر هر فرد مسلمان هم چون نسیمی پندارد که از کنار کوه عظیمی بگذرد.

تواریخ (1) در خلوت به عمرو بن امیه (نامه رسان) چنین گفت: «اشهد باللّه انّه النّبّی الّذي ينتظره اهل الكتاب، و أنّ بشارة موسی براكب الحمار (2)، كبشارة عيسی براكب الجمل، و أنّ البيان ليس باشقی من الخبر، ولكن اعوانی من الحبشة قليل، فانظرنى حتّى اكثر الاعوان و ألين القلوب».

شهادت می دهم که فرستنده تو همان پیغمبر است، که اهل کتاب یهود و نصاری انتظار او را برند، و بشارت موسی به آمدن عیسی مانند بشارت عیسی به آمدن و بعثت محمّد است، گفتار و بیان تو روشن تر از خبر دادن عیسی نیست و لكن ياران من از مردم حبشه اندک است مهلتی ده تا مردمی فراهم کنم و دلهائی را به جانب محمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نرم گردانم.

کتاب «السيرة النبوية» تأليف احمد زینی مشهور به دحلان میباشد و در هیچ یک از مدارک و منابع که برای سایر نامه ها موجود بود دیده نشد و آن هم با نامه ای که برای نجاشی اول نوشته شده کاملا مختلف است. اینک متن سومین نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به نجاشی دوّم

«هذا كتاب من النبي الى النجاشی عظیم الحبشة، سلام علی من اتّبع الهدى، و آمن باللّه و رسوله، و اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شریک له؛ لم يتّخذ صاحبة و لا ولدا، و أنّ محمداً عبده و رسوله و ادعوک بدعاية اللّه فانّی رسوله فاسلم تسلم.

يا أهل الكتاب تعالوا الى كلمة سواء بیننا و بینکم آن لانعبد الّا اللّه و لا نشرک به شيئا ولا يتّخذ بعضنا بعضا اربابا من دون اللّه فان تولوا فقولوا اشهدوا بانّا مسلمون فان ابیت فعلیک اثم النصارى من قومک. محمّد رسول اللّه». (1)

برای او چیزی را (از مخلوقات او) شریک قرار ندهیم و بعضی از افراد انسان بعضی دیگر را رب و پروردگار خود نگیرد (همه طبقات انسان را مخلوق پروردگار بدانیم) اگر از این دعوت و هدف برگردید پس گواهی دهید که ما مسلمانان تسلیم فرمان خداوندیم.

چون نامه (1) به دست نجاشی رسید آن را مانند امپراطور ایران پاره کرد و در مقابل فرمان پیغمبر اسلام تكبّر و سرکشی نمود. وقتی خبر به پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) رسید درباره اش نفرين فرمود خداوند ملک او را زائل کند.

ظاهراً بين ارباب حديث و تواريخ اختلاف شده که نجاشی زمامدار حبشه که مسلمانان را پناه داد و خود هم مسلمان بود غیر از آن نجاشی است که پیغمبر اسلام نامه به او نوشت؛ زیرا که نجاشی که نامه به وی نوشته شد اسلام را قبول نکرد و کافر بود.

و لكن با توجّه به تعدد نامه و اختلاف متن آنها با یکدیگر معلوم می شود که نجاشی که نامه به وی نوشته شد همان کسی است که مسلمانان را پناه داد و در مقابل نامه هم تواضع کرد به همین جهت او را نجاشی اوّل نامیدند.

ولی آنکه تمرّد نمود نجاشی دوّم است که بعد از فوت نجاشی اوّل به سلطنت حبشه رسید و نامه ای به وی فرستاده شد و مهاجرین حبشه را هم با او سر و کاری نبود زیرا که آن موقع مدّتی بود مهاجرین به مدینه برگشته بودند. بنابراین با این مطلب اشتباه از تاریخ برداشته می شود چون متن نامه به نجاشی دوّم فقط در سیره نبویه احمد زینی دحلان ثبت بوده از آن اطلاعی نداشته اند و دچار شبهه شده اند.

رحلت فرمود در خدمت فاطمه (عَلَيهَا السَّلَامُ) و اولاد او بود و چشمه معروف ابونیزر که امیر المؤمنین (عَلَيهِ السَّلَامُ) استخراج فرمود و آن را حبس کرد منقول از همین ابونیزر است. و ابونیزر پسری (1) داشت به نام نصر که در کربلا واقعه طفّ شهيد شد.

بعضی گویند ابونیزر از فرزندان پادشاهان عجم بود که برای رسول اللّه هديه آوردند.

ولی مبرّد در کامل گفته که آنچه در نزد من به صحت پیوسته او از اولاد نجاشی بوده است.

حلبی(2) در کتاب سیره خود گفته که علی بن ابیطالب (عَلَيهِ السَّلَامُ) پسر نجاشی را در مکه نزد تاجری دید و او را خریداری فرموده نظر بخوبی و احسان پدرش در باره مهاجرین آزاد کرد، و اسمش نیزر بود.

وقتی اهل حبشه مطلع شدند عدّه ای را فرستادند که او را به حبشه برگردانده و تخت و تاج را به وی تفویض کنند ولی او قبول نکرد گفت: «ما کنت لاطلب الملک بعدان منّ اللّه علىّ بالاسلام»

محمّد رسول اللّه (1)

نامه ای است از محمّد فرستاده خداوند به سوی کسری بزرگ و زمامدار ملّت فارس، درود بر کسی باد که پیروی از هدایت (راهنمایان) نموده، ایمان به پروردگار جهان و رسول او بیاورد، گواهی دهد که خدائی جز او مستحق پرستش نیست، و فرد و یکتا است شریک و انبازی ندارد، و محمّد بنده و رسول اوست (ای کسری) تو را می خوانم به سوی کلمه خدائی (که کلمه توحید باشد) همانا من فرستاده پروردگارم به سوی عموم مردم تا آنانی را که روان پاک و دل زنده دارند انذار کنم، حجت و بیان خدائی نیز برایشان ثابت گردد.

(تو ای کسری) دین اسلام را قبول کن تا (از عواقب بد و کیفر اعمال خود در دنیا و آخرت) سالم بمانی اگر این دعوت را نپذیری و از تسليم أباء كنی گناه همه ملت مجوس (که تابع فرمان تواند) بر گردن تو خواهد بود.

خود را به دربار ایران که در دنیای آن روز نظیر نداشت رسانید مطلب و مقصود را به اولياء امور اظهار کرد؛ و ایشان هم فوری به امپراطور ایران گزارش دادند.

خسرو پرویز قبلا دستور داد مجلس وی را بیاراستند (1) آنگاه به سفیر پیغمبر اذن ملاقات و اجازه ورود داد، عبداللّه حضور ملوکانه برفت و آن تواضع و ذلّتی را که دیگران در مقابل سلطان انجام می دادند عبداللّه انجام نداد. امپراطور ایران چون از موضوع اطلاع یافت به کسی امر کرد که نامه را از سفیر پیغمبر بگیرد، عبداللّه گفت: من از جانب پیغمبر و فرستنده خود مأمورم که نامه را به دست خود سلطان دهم.

این اوّلین عظمت و شهامتی بود که یک فرد مسلمان در مقابل امپراطور مانند خسرو نشان داد. وظیفه دینی خود را چنان محترم شمرد که هیچ احترام و مقامی را با آن برابر ندید.

خسرو چون این استقامت را از فرستاده اسلام دید مجبور شد که خود نامه را پستاند. پس به عبداللّه گفت: نزدیک آی. عبداللّه جلو رفت و نامه پیغمبر اسلام را به دست امپراطور ایران داد. گویند وقتی سفیر پیغمبر به مجلس خسرو وارد شد که سفیر روم هم در آنجا حضور داشت و قراردادی را که بین خسرو و هرقل پادشاه روم بسته شده بود به امضاء ملوکانه می رساند در چنین موقعی نامه را به دست خسرو داد. (2)

رحمتی بود که از جانب خدای زمین و آسمان به وی رسیده همای سعادت بود که سایه بر سرش افکند سند معتبر استقلال کشور ایران بود که از دربار احدیت توسط بزرگ ترین سفراء خود به خسرو پرویز اعطا شد اما امپراطور ایران ندانست و قدر آن را نشناخت و آن رحمت و سعادت را از خود و کشور کهن سالش دور کرد، بلکه تبدیل به زحمت و شقاوت نمود.

پادشاه ایران نامه را از دست سفیر پیغمبر گرفت و فرمان داد تا ترجمانی آن را بزبانی پارسی ترجمه کند، ترجمان اوّلین فراز نامه را «من محمّد رسول اللّه الى کسری» ترجمه نمود نظر به این که تقدّم اسم در مکاتیب و نامه ها اشاره به تفوّق و عظمت صاحب اسم است بر دیگری، خسرو از این موضوع سخت بر آشفت چنان غضب بر وی مستولی شد که «صاح صيحة» چون شیر ژیان غرش نمود، وقار و آداب پادشاهی را از دست داد و گفت: صاحب این نامه کیست، که بر اسم من نام خود را مقدم داشته است.

مقصود امپراطور ایران آن بود که نوشته شود (الی کسری عظیم فارس من محمّد رسول اللّه) که با عبارت شاه میهن خدا مطابق افتد. در هر صورت هر چه بود خسرو پرویز اسیر غرور و غضب شد، به قدری باد نخوت و تکبر و غرور، بر دماغش پیچید، که از نجابت نژادی و اخلاق شهریاری، غفلت نمود و نامه مبارک پیغمبر اسلام را، به دست نجس خود پاره کرد، بقیه مطالب آن را نگذاشت، مترجم ترجمه کند، که چه بوده و چگونه او را پیغمبر به سوی توحید دعوت فرموده بوده است، ولی با این جسارت کشور خود را قطعه قطعه کرد.

به هر حال خسرو پرویز از شدت غضب سفير پیغمبر را از مجلس خود براند، و گفت: محمّد به من چنین نامه می نویسد، و حال آنکه او از رعایا و بندگان من است. (1) بسی جای شگفت و تأسف است، که نخوت و غرور و سلطنت، امپراطور بزرگ ایران را از توجه به مضمون مكتوب حضرت محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) بازداشت و نگذاشت بقیّه مطالب ترجمه شود برای اینکه فرستنده نامه، اسم خود را در نوشتن، بر نام وی مقدّم داشته و خود را برتر دانسته است، به مکتوب و آورنده و فرستنده آن اهانت نمود، قطعا طولی نمی کشد که این گونه افراد خودپسند و دولت های متفرعن، از افعال ناپسند خویش شرمنده شده، مفاسد بی اعتنایی به گفتار و ارشاد مردان بزرگ را

ص: 231

مشاهده کرده و قیافه سهمگین و موحشی، از عمل خود در برابر چشم خواهند دید.

به هر حال سفیر پیغمبر - عبداللّه بن حذافه - چون خسرو پرویز را غضبناک و حالش را دگرگون دید، فوری مدائن پایتخت ساسانیان را ترک گفته و با عجله و شتاب تمام مراحل و مسافتی را پیمود و خود را در مدینه حضور پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) رسانید؛ و آنچه را که دیده بود گزارش داد.

پیغمبر اسلام از حرکات ناستوده خسرو برنجید، و لب به نفرین آن مرد خودخواه و دولت متجاسر گشود و گفت: «اللّهمّ مزّق ملکه» بار خدایا شیرازه مملکت و استقلال آن کس را که نامه مرا درید از هم بپاش.

به روایتی فرمود: «مزّق کسری ملکه، خسرو با این عمل مملکت و سلطنت خود را نابود ساخت».

خطیب بغداد گفته: چون خسرو اوّلین فراز نامه را شنید (1) گفت: «عجز صاحبكم ان يكتب الىّ الّا في كراع». (2)

سپس مقراضی طلبيد، و نامه را قطعه قطعه نمود و پس از آن به آتش سوزانید. محدث عالی مقام شیعه، علامه مجلسی (رَحمهُ اللّه) نقل گوید: خسرو از شدت غضب و كثرت تكبّر، مشتی خاک به وسیله شخصی به مدینه فرستاد؛ تا بیشتر اظهار عداوت، و اهانت به مقام رسالت کرده باشد، لکن پیغمبر اسلام این عمل را به فال نیک گرفت و به یاران خویش فرمود: سرزمین کشور ایران؛ به دست پیروان من خواهد افتاد، چنانکه خسرو به دست خود، از خاک کشورش به سوی من فرستاده است.

لكن چندی نگذشت که از این غرور و جسارت، نادم و پشیمان شد، شاید رؤیا و

ص: 232

خوابهای عجیب هم در این کار مؤثر شدند چنانکه نویسندگان غیر مسلمان هم قضيه رؤیا را نوشته اند.

یاران و پیروانم بر کشور او حمله و هجوم آورم گرچه فرمان و اجل خدایی اسرع و زودتر از این، رشته حیات وی را می برد.

جهان هدایت کند، کس او را نتواند گمراه ساخت و هر کس را هم که به ضلالت و گمراهی انداخته و او را گمراه سازد، کسی او را به شاه راه نتواند هدایت نمود و خدا به امور بندگان خود (و حال آنان) بصیر است و چیزی مثل او نیست.

تو ای پرویز دین اسلام را قبول کن تا از غضب خداوند در (دنیا و آخرت) سالم بمانی و یا اعلان جنگ با خدا و رسول ده که خدا و رسولش را (در این جنگ) عاجز نتوانی یافت.

محل مهر

سفیر و فرستاده خسرو پرویز از مدینه برگشت و پیام پیغمبر اسلام را به شاهنشاه ایران رسانید در این موقع بر طغیان و غضب خسرو، بیش از پیش افزوده شد تصمیمی مهمّ درباره محمّد بن عبداللّه گرفت.

باذان یک نفر از قهرمانان خود را به نام بابویه که در شمشیر و قلم شهرتی به سزا داشت و به اتفاق مرد دیگر ایرانی به نام خرخسره مأمور این کار کرد و خود نامهای برسول خدا نوشت به ضمیمه فرمان صادر از پادشاه ایران به وسیله قهرمان مخصوص خود به حضور پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) انفاذ داشت، ولی به قهرمان خود گفت.

ای بابویه هشیار باش که در انجام این مأموریت، از طریق ادب بیرون نشوی، در کار حضرت محمّد تأمّل و تفحص كامل به عمل آر، اگر او را کاذب و دروغگو یافتی، فورا به دربار ایران جلب کنید و اگر راستگو دیدید به من گزارش دهید.

باذان ما را اعزام کرده تا فرمان ملوكانه را ابلاغ کنیم، اگر این حکم را بپذیری پادشاه یمن درباره تو نامه ای به خسرو پرویز نویسد تا از تو چشم پوشیده و عفوت کند و گرنه خود و قوم خویشتن را هلاک نموده و مملکتت را نیز خراب کرده ای و تو خسرو پرویز را خوب می شناسی و شوکت و قدرت او را میدانی.

بر او فرزندش شیرویه را که رشته عمر او را پاره کرد همانا به سوی يمن برگردید، و به باذان پادشاه خود ابلاغ کنید؛ که دین من مملکت اكاسره را خواهد گرفت؛ اگر باذان سلطان يمن هم دین مرا پذیرفت سلطنت و حکومتش بطول انجامد، و او را حکومت و فرمان روانی دهم، وگرنه او نیز به سر نوشت امپراطور ایران دچار خواهد شد؛ آنگاه کمربندی از نقره که پادشاه مصر هدیه حضور پیغمبر اسلام فرستاده بود به خرخسره اعطا فرمود به همین مناسبت مردم يمن خرخسره را ذوالمفخره لقب دادند، در میان اولادهای او این لقب جاوید ماند، (مفخره در لغت مردم حمير کمر را گویند).

بابویه که مردی کامل و نویسنده عاقلی بود از بیانات پیغمبر اسلام شگفتی کرد ولی گفتار آن حضرت را ضبط نمود با رفیقش مدینه را ترک گفته به سوی یمن برگشتند قضایا را به پادشاه یمن گزارش دادند.

گرفت. (1)

جمادی الاوّل در سال هفتم هجری واقع شد مطابق بود با آنچه که پیغمبر اسلام خبر داد. بعضی از مورخین بیاناتی دیگر در تاریخ وفات خسرو دارند.

حکومت پیدا کرد، تفضيل آن در نامه های زمامداران بیاید.

پس در آن مکان توقّف نما و از ثروتمندان و توانگران صدقات و زکات بگیر، و در میان مستمندان تقسیم کن، سپس امر فرمود دستوری در خصوص صدقات و زکات های طلا و نقره و مواشی تنظیم شده و به وی سپرد.

علاء نامه را گرفت از مدینه پایتخت و مرکز اسلامی بیرون شد خود را به بحرین ایران رسانید. حضور منذر بن ساوی، که از طرف امپراطور ایران بر مردم بحرین حکومت داشت برفت پیام پیغمبر اسلام را ابلاغ کرد، و نامه گرامی آن حضرت را به وی داد.

ای منذر (زمامدار بحرین) همانا تو را در امور زندگی دنیا و استانداری، عقل بزرگی است این دین مجوسیت و مرام آتش پرستی بدترین آئین است، زیرا در این مرام ازدواج با زنانی که عقل و خرد از زناشوئی با آنان (چون خواهر) شرم دارد رواست و نیز پیروان مجوس مأكولاتی دارند که طبع سالم از آن نفرت کند، و شما در دنيا آتشی را می پرستید که در آخرت همه شما را طعمه خویش خواهد ساخت؛ آنگاه گفت:

«لست بعدیم عقل فانظر هل ينبغي لمن لا يكذب في الدّنيا أن لا نصدّقه، و لمن لا يخون أن لا تأتمنه، و لمن لايخلف آن لانثق به، فان كان هذا هكذا، فهذا هو النّبي الأمّيّ الذي والله لا يستطيع ذو عقل أن يقول ليت ما أمر به نهی عنه او ما نهی عنه امر به».

در این قسمت از گفتارش استدلال خوبی کرد اوّل یک موضوع کلی را که خرد و عقل آن را تصدیق داشت بیان کرد؛ گفت آیا شایسته است مردی را که در دنیا دروغی هرگز نگفته او را در گفتارش و بیانش صادق ندانیم و خیانت در هیچ کاری نمی کند امینش نشماریم و خلف وعده ای نمی نماید اطمینان به وی نداشته باشیم پس هرگاه این مطلب چنین باشد، این شخص هم که ما را به سوی توحید دعوت می کند همان پیغمبر امّی است.

در مرتبه دوّم احکام و تعلیمات دینی پیغمبر را برای او شرح داد و آن را مطابق فطرت و عقل سالم معرفی کرد که اصلا با مرور زمان و تکامل ایام و تحولات جهان تزلزل و سستی نپذیرد و عقلاء جهان نتوانند به جای آن قانونی وضع کنند، پس گفت: سوگند به پروردگار جهان هرگز صاحب عقل و خردی از نظر قضاوت و حکومت عقل و خرد قدرت ندارد بگوید کاش آنچه را که محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) امر به آن نموده از آن باز می داشت، و آنچه را که از آن باز داشته واجب می کرد، سپس شعار اسلامی را بدون ترس ادا کرد و رسمیت دین اسلام را اعلام نمود گفت: «اشهد انّ ما دعا اليه حقّ و انه لا اله الّا اللّه و أنّ محمّداً عبده و رسوله»، و به این جملات

ص: 243

نطق خود را خاتمه داد.

آن حضرت را تصدیق کرد، در این موضوع از دربار ایران هم کسب تکلیف ننمود آشکارا تبعیّت و پیروی خود را از پیغمبر اسلام اعلام کرد و مکتوب شريف آن حضرت را بر مردم و سكنه بحرین قرائت نمود ایشان را از دعوت پیغمبر محترم با خبر ساخت و مردم تا جدّی حسن استقبال نشان دادند و جمعی دین اسلام را پذیرفتند.

سكنه بحرین را دو دسته مختلف تشکیل داده بود دسته ای مجوسی ها و یهودیان ایرانی بودند، دسته دیگر اعراب بودند بطور کلی اعراب بحرین (1) مسلمان شدند ولی مجوسی ها و یهودان دین اسلام را نپذیرفتند به همین جهت طبعا اختلاف و هرج و مرجی در بحرین پدید آمد ولی زمامدار عاقل بحرین برای برقرار ساختن امنیت داخلی پاسخی به نامه پیغمبر نوشت در ضمن کسب تکلیف کرد که حکومت فعلی بحرین چه وظیفه ای دارد.

به هر حال متن پاسخ زمامدار بحرین بدین گونه است.

مکن) مادامی که تو یک حاکم صالح و نیکوکار باشی هرگز تو را از شغل و عمل تو معزول نخواهم کرد.

هر کس از جماعت یهود و زردشت بر کیش و آئین خود باقی ماند بر اوست که جزیه دهد.

بلاذری در فتوح البلدان، ص 11 پاسخ پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را به اختلاف ذکر کرده گر چه ممکن است که متعدد باشد در هر حال متن پاسخ مطابق نقل بلاذری این است:

«من محمّد النبي الى المنذر بن ساوی سلام انت فانّي احمد اليك اللّه الّذي لا اله الّا هو فانّ كتابک قد جائنی و سمعت ما فيه فمن صلّی صلوتنا و استقبل قبلتنا وا كل ذبيحتنا فهو المسلم و من ابی ذلک فعليه الجزية» (1)

اللّه وحده، و تؤمن باللّه و تدخل في الجماعة فانّه خیر لک والسلام علی من اتّبع الهدی». (1)

نمائی پس اگر به سوی ما بیانی تو را اکرام کنم و اگر هم تقاعد کنی و نیائی باز مورد اکرام من قرار خواهی گرفت و پس از این؛ من از کسی طلب هدیه نمی کنم ولی اگر تو هدیه بفرستی هدیه تو را می پذیرم عمّال و نمایندگان من مقام تو را حمد گفته و تمجید نمودند و سفارش می کنم تو را به بهترین چیزی که بر آن هستی از نماز و زكاتها و قرابت و نزدیکی مؤمنين همانا قوم تو را بنی عبداللّه نام نهادم پس آنها را به نماز و به نیکوترین اعمال فرمان کن و بشارت باد تو را و درود بر تو و بر قوم تو که مؤمن هستند.

تبدل له في الفريقتين كليهما و اللّه و رسوله يشهد عليهم». (1)

ترجمه نامه

نامه ای است از محمّد فرستاده خداوند به سوی اکبر بن عبد قيس همانا آنان (طایفه عبد قيس) ایمنند به امان خدا و رسول او از مؤاخذه و کیفر اعمال و گناهائی که در زمان جاهلیت از ایشان صادر شده و بر آنها است وفاء نمودن به آنچه که عهد و پیمان بسته اند و برای آنان است که از تجارت و صادرات و واردات و همچنین از آبهائی که به وسیله باران تهیه شده ممنوع نکردند، و از حریم میوه ها موقع رسیدن آن محروم و ممنوع نشوند، علاء بن حضرمی امین و نماینده رسول خدا است بر تمام قسمتهای بحرین بر صحرا و دریا و تمام طبقات مردم حاضر و مسافر (کشوری و لشگری) و بر هر چیزی که مربوط به بحرین است و اهل بحرین حامیان محمّدند از ظلم و ستم و اعوان اویند بر ظالم و ستمگر، و یاوران او هستند در حوادث و فتنه ها، و عهد و پیمان خدائی نسبت به این امور بر ذمه آنان ثابت است. نباید (مردم بحرین و طائفه عبدالقيس) گفتاری را تبدیل نمایند، و تفرقه و اختلافی را اراده کنند، و برای ایشان است بر عهده سپاهیان اسلام که در غنیمت آنان را شریک سازند، (اگر در جنگی شرکت نمودند) و در میان ایشان به عدالت حکومت کنند، اقتصاد و اعتدال را در رفتار با ایشان از دست ندهند این حکمی است که درباره طرفین تغییر و تبدیل ندارد، و بر این مطلب خدا و رسولش گواهی و شهادت می دهند.

عدّه ای از گماشتگان پادشاهان ایران در هجر سکونت داشتند پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) شخصی را نزد آنان فرستاد و آنها را به دین اسلام دعوت نمود ولی ایشان نپذیرفتند و حاضر شدند جزیه دهند و نامه ای به تمام اهل هجر نوشت، از ایشان تفقّد و دلجوئی نمود. در ضمن ایشان را موعظه فرمود و متن نامه مطابق نقل بلاذری این است.

ص: 250

تسلیم این عقیده ایم.

پیغمبر اسلام نامه را مهر کرد فرمود کیست که نامه و پیام مرا به قیصر روم رسانده و سزاوار بهشت آید.

دحية بن خلیفه کلبی که در زیبایی و حسن صورت نظیر نداشت این مأموریت را پذیرفت.

پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به او فرمود که ابتداء نزد حاکم و زمامدار بصری (1) برود آنگاه بر راهنمائی و توسط وی نامه را به هرقل قیصر روم برساند.

دحيه از مدینه حرکت نمود و به شهر بصری در آمد و موضوع را به زمامدار بصری بیان کرد و او نیز مساعدت نموده عدی بن حاتم طائی را با دحية بن خليفه سفیر پیغمبر به جانب هرقل روانه ساخت.

هرقل در آن موقع در حمص یکی از شهرهای شام اقامت داشت به جهت ادا کردن نذر خود عازم بیت المقدس بود زیرا در جنگ با ایرانیان نذر کرده بود که اگر خسرو پرویز امپراطور ایران را شکست داد پیاده تا بیت المقدس برود.

قیصر روم در ضمن مطالعات (1) اوضاع نجومی و بنابر نقلی، و یا در عالم خواب و رؤيا بنابر نقل دیگری، چنین دید (2)که پادشاه ملّتی که خود را ختنه کنند ظاهر شد و قدرت و شوکت و نفوذ تمامی بهم رساند، زمامداران بزرگ جهان را مقهور و مغلوب ساخت، قیصر روم از این خواب بسیار به وحشت و اضطراب افتاد آثار حزن و اندوه در قیافه ملوکانه کاملا پیدا بود، وزراء و دانشمندان چون چنین دیدند از سبب و علّت این کدورت خاطر پرسش نمودند، در جواب گفت: در عالم رویا دیدم که پادشاه ملّت ختنه کنندگان ظاهر شده و قدرتی تمام به دست آورده، حضار مجلس عموما بعرض ملوکانه رساندند که امروز در روی زمین غیر از ملت یهود کسی نیست که ختنه کنند، و همه آنان هم بندگان و رعایای پادشاه معظمند، اگر سلطان امر فرماید همه را به قتل آورده و خاطر ملوکانه را از این غم و غصه فارغ سازیم از این بیانات و پیشنهاد معلوم است که قلوب مضطرب و دلهای آکنده از ترس و وحشت را مطمئن نتواند ساخت و همیشه آن مناظر هولناک که در عالم خواب دیده در جلو چشم مجستم و ناراحتی ایجاد می کند. در همان ایام که قیصر با عالم خیال خود ارتباط شدید پیدا کرده بود؛ ناگاه رسولی از طرف یکی از حکام او (حاکم بصری) رسید و مردی را از اعراب آورد، و گفت پادشاها این شخص مردی است از جماعت اعراب، از امر شگفتی که در بلاد آنان وقوع یافته خبر می دهد؛ از حادثه مهمی که مملکت ایشان را آشوب ساخته سخن گوید.

قیصر روم به وسیله مترجمی از مرد عرب پرسید مگر چه حادثه ای در محیط شما روی داده گفت مردی ظاهر شده دعوی نبوّت و پیغمبری کند گروهی پیرو و تابع او شده و قومی با او و یارانش سخت مخالفت و مبارزه می کنند اکنون در بین دو دسته (مخالف و موافق) آتش جنگ فروزان و مشتعل است، قیصر گفت: این مرد را برهنه کنید و او را امتحان نمائید ختنه شده است یا نه، ملازمان شاه مرد عرب را گرفته به

ص: 254

خلوت برده برهنه اش کردند معلوم شد که ختنه شده است، به قیصر پادشاه روم موضوع را گزارش دادند قیصر گفت: تعبير خواب من همین است و آن سلطان که در رؤیا دیدم شوکتی به هم رساند همین مرد است، که دعوی پیغمبری کند و از میان ملت عرب و این افراد خواهد قيام کرد.

آورد لكن در همان حال مردی به وی گفت تو را به چیزی رهنمائی کنم تا نامه تو به دست قيصر رسد، نامه را به روی یکی از منابری که در آستانه های قصر منصوب است بگذار کسی آن را حرکت نمی دهد تا خود قیصر آن را بردارد، و صاحب نامه را طلب کند سفیر پیغمبر بر حسب دستور آن مرد نامه را بر روی یکی از منابر نهاد و به دست قيصر رسید. (1)

ولی طبرانی گفته که قاصد شخصاً حضور هرقل رفت، و نامه پیغمبر اسلام را در حالی که به طارقه و فرمانداران در مجلس حضور داشتند به دست سلطان روم داد.

دحية بن خليفه سفیر پیغمبر چندی در دربار روم توقف کرد و مأموریت خود را با متانت و حرّیت انجام داد، و در ضمن از طرف هرقل مشمول عطایای ملوکانه گشت، و یک دست لباس قیمتی هم از طرف سلطان روم به وی داده شد و پاسخ نامه پیغمبر را با هدایائی که سلطان روم برای پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) تقدیم داشته بود تحویل گرفت و به سوی مدینه برگشت. چون به زمین حسمي از توابع شام رسید هنيد بن عارض با جمعی از قبیله جذام بر وی حمله کردند تمام آنچه را که همراه داشت به غارت بردند و جز لباس کهنه و پاره چیز دیگری باقی نگذاشتند.

این خبر به قبیله بنی ضبيب، طائفه رفاعة بن زید که یکی از مسلمانان بود رسید فوری به قصد هنید حرکت کردند و با او به جنگ و مبارزه پرداختند و قتال سختی در گرفت و از هنید تمام اموال و هدایا را باز پس گرفته و به دحيه تحویل دادند و دحيه به مدینه برگشت و پاسخ سلطان روم را به پیغمبر اسلام تقدیم داشت و مأموریت خود را گزارش داد، و تجاوز هنید را هم بیان کرد.

پیغمبر اسلام زید بن حارثه را با پانصد سوار آزموده به جهت سرکوبی هنيد و طائفه جذام اعزام فرمود، زید بن حارثه به وسیله یک نفر بلد و راهنما شبها راه می رفت و روزها پنهان می شدند تا اینکه به سرزمین هنيد رسیدند، هنگام سفیده صبح ناگهان بروی حمله کردند و جمع زیادی از طائفه اش کشته شدند و خود هنيدهم با پسرش از دم شمشیر مسلمانان شربت مرگ چشیدند و در نتیجه هزار شتر و پنج هزار گوسفند و صد نفر اسیر بدست سپاه اسلام افتاد و به مدینه برگشتند.

رفاعة بن زید که طائفه اش اموال دحيه را از دست هنید گرفته بودند وقتی که به مدینه حضور پیغمبر اسلام آمد پیغمبر او را بر قبیله اش رئیس گردانید و نامه ای برای او نوشت و او را به سوی طائفه اش فرستاد تا آنان را به دین اسلام دعوت کند.

«من محمّد رسول اللّه الى رفاعة بن زید انّي بعثته الى قومه عامة و من دخل فيهم؛ يدعوهم إلى اللّه و الى رسوله فمن أقبل ففي حزب اللّه و حزب رسوله و من ادبر فله امان شهرین»

چون رفاعه نزد قبیله خود برگشت و آنان را از نامه و دعوت پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) آگاه ساخت همگی مسلمان شدند. (1)

اسلام با اشخاص مخصوصاً با حكّام و رؤسا او را مطّلع می کردند و از مراسله و مکاتبه پیغمبر با رجال مؤثّر و حكّام تا می توانست ممانعت می کرد به همین جهت وقتی که شرحبيل بن عمرو فهمید که حارث بن عمير از رسولان و قاصدان پیغمبر اسلام است او را گردن زد، البته جریان عادی و سیاسی هم مؤيد این گفتار است.

به هر حال چون خبر کشته شدن و اعدام حارث بپیغمبر اسلام رسید سخت متأثّر شد و تصمیم بر انتقام گرفت و مقدمه جنگ موته در سال هشتم هجری مهیا شد.

پیغمبر اسلام سه هزار مرد جنگی آماده کرد و جعفر بن ابیطالب را فرمانده قوا قرار داد، فرمود: اگر به جعفر آسیبی رسید زید بن حارثه امیر باشد و اگر به او هم صدمه ای وارد آمد امارت و فرماندهی لشگر باعبداللّه بن رواحه باشد و اگر او هم کشته شد مسلمانان خودشان کسی را به امارت انتخاب کنند، شخصی از علمای یهود در آن موقع حاضر بود گفت: اگر محمّد پیغمبر باشد همه این فرمانده ها کشته می شوند زیرا که پیغمبران بنی اسرائیل فرماندهی بعد از فرمانده اول تعیین نمی کردند مگر آنکه اولی کشته می شد و اگر صد نفر به ترتیب معین می نمودند همه کشته می شدند، و بعض مورخین زید بن حارثه را پیش از جعفر بن ابيطالب امیر و فرمانده دانسته اند.

سربازان را به این بیان خطاب فرمود: چنانچه در هر موقعی که لشگری به جانب دشمن می فرستاد این رویه را از دست نمی داد.

«اوصيكم بتقوى اللّه و بمن معكم من المسلمين اغزوا باسم اللّه فقاتلوا عدوكم و عدو اللّه».

شما ای سربازان اسلام تقوی و پرهیزکاری را در نظر بگیرید و با مسلمانان که همراه دارید جانب تقوی و صفا را فرو نگذارید، به نام پروردگار با دشمنان خدا و میهن مبارزه کنید، آگاه باشید که در این جنگ مردانی را در صومعه و عبادتگاهها خواهید دید که دست از اجتماع کشیده و به هیچ دستهای وابسته نیستند؛ در انقلابات و تحولات سیاسی هرگز دخالت نکرده فقط به عبادت عمر خود را می گذرانند، بیدار باشید که مبادا اینگونه افراد را به قتل آورید، زنان و بانوان را که باید مردان و رجال نامی بار آورند، هرگز نکشيد اطفال و کودکان را که نسل آینده جامعه را باید تأمین نمایند از دم شمشیر نگذرانید (این بی رحمی و قساوت را حتّی با دشمنان خود اعمال نکنید) درختی را که مورد استفاده جامعه است قطع نکنید بناء و ساختمانی که باعث عمران و آبادی کشور و آسایش ملت است ویران و منهدم نسازید. و پس از این سفارشات گفت تا محل کشته شدن حارث بروید اول مردم را بسوی اسلام دعوت کنید اگر نپذیرفتند با آنان بجنگید، لشگر اسلام پیغمبر را تودیع کرده و حرکت نمودند تا به اراضی معان از بلاد شام رسیدند.

سربازانی که شرحبیل تهیه نموده بود در محلی به نام مآب از اراضی شام همه را متمرکز ساخت.

آماده شدند و اراضی موته جبهه و میدان جنگ قرار داده شد. (1)

مقاصد شخص است ولی در این جنگ به خصوص پیش از حرکت لشگر؛ مقصود و هدف خود را بیان کرد و نیازمندی به تجهیزات کامل، و زیادی دشمن و قدرت و قوت او را یادآور شد تا مردم در تجهیزات و تهیه وسائل جنگ بیشتر بکوشند.

و صاحبان ثروت در راه حفظ شئونات دین و آبروی مسلمين و نگهداری استقلال کشور مهمترین وظیفه اجتماعی دانست.

این خطبه اثر عجیبی در روحیه مسلمانان کرد، به طوری بیانات پیغمبر اسلام مردم را آماده و حاضر به جنگ ساخت، افرادی که وسائل جنگی نداشتند گریان و اشک ریزان بودند این عده که هفت نفر از اصحاب بودند در تاریخ به عنوان هیئت بتائون معروفند.

ذلّت و کوچکی جزیه پردازند، و اگر حاضر بدادن جزیه نیستی پس بین رعایا و بین داخل شدن ایشان در دین اسلام و یا دادن جزیه حائل و مانع مباش.

عطا گردیده و بین هیچ یک از پیغمبران الهي فرقی نمی گذاریم و تسلیم خداوندیم.

مورخین توسط عمرو بن امیه ضمری که سفیر و حامل نامه به سوی نجاشی بود فرستاد.

(ماده سوم) هر کس از مسلمانان از دومة الجندل عبور کند بر زمامدار دومة است که تا سه روز در صورت اقامت و توقف از آن مسلمان پذیرائی کند و تا منزل بعدی زاد و توشه و مرکب او را آماده و مهیّا سازد هر کس از طرفین از مواد صلحنانه تخلف کند از رحمت و امان خداوند دور باشد.

شرک و بت پرستی را کنار گذاشت با اهل دومة الجندل و اطراف آن؛ همانا برای ما است آبهای قلیل که به زمین ظاهر و هویداست و همچنین زمینهای بائر و مجهول المالک و اراضی که آثار مالکیت شخصی در آن نیست و کوههای مرتفع، و برای شما است قلعه ها و عمارات مسكون و نخلهائی که در میان عمارات و آبهائی که در منازل وجود دارد پس از دادن خمس، و حیوانات شما از مراتع و چراگاه جلوگیری نشود؛ و زائد بر عدد نصاب زکات در حیوانات به حساب و شماره نباید از زراعت و مطلق کشت و زرع ممنوع نگردید نماز را در موقع اقامه نمائید و زکات را بدهید بر ذمه شما است عهد و پیمان الهی به این امور.

ابن عساکر دمشقی در تهذیب، ج 1، ص 434 گفته حارث بن قطن بن زائر بن حصین از اهل دومة الجندل نزد پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) آمد و مسلمان شد و پیغمبر اسلام به وسیله او این نامه را به اهل دومة الجندل نوشت.

«هذا كتاب من محمّد رسول اللّه الى اهل دومة الجندل و يليها من طوائف کلب لنا الفاجية من النخل و لكم الصامتة من النخل على الجارية العشر، و على الغابرة نصف العشر، لا تجمع سارحتكم ولا تعد فاردتكم تقيمون الصلوة لوقتها و تؤتون الزّكاة بحقها ولا يحظر عليكم النبات ولا يؤخذكم منكم عشر النبات لكم بذلك العهد و الميثاق و لنا عليكم النصح و الوفاء و ذمة اللّه و رسوله شهدالله و من حضر من المسلمين»

و بعضی گفته اند: که اکیدر کشته شد (1) ولی برادرش حریث عبدالملک بر اسلامیت خود باقی ماند و ملک و ریاست و حکومتش استقرار و دوام یافت.

دنیایی بتواند کوچکترین اثری در او کند؛ بلکه تغییر روش دعوت و نامه نگاری برای این بود که در آن موقع بین مسلمانان و دولت روم تیره بود و احتمال جنگ مهمی داده می شد، و به همین جهت پیغمبر اسلام با سی هزار نفر و بنا بر نقلی هفتاد هزار نفر در برابر هرقل آماده به جنگ بود و چون زمامدار ایله در مرز حجاز و شام سکونت داشت و صاحب نفوذ و قدرت بود احتمال می رفت که در مرز حجاز موانع و مشکلاتی برای مسلمانان تا از جنگ فارغ شوند فراهم آورد و هرقل هم او را در برابر پیغمبر اسلام تقویت کند به همین جهت از نظر سیاست و اصول جنگی لازم بود که پیغمبر اسلام قبل از شروع به جنگ رومیان خود را از طرف سرحد و مرز حجاز فارغ البال سازد، و در تأمین مرز حجاز بکوشد، روی این اصل بود که نامهای تند و تهدید آمیز به زمامدار ایله که در مرز حجاز و شام بود نوشت؛ و در مدت کمی او را مجبور به صلح و تسلیم کرد، اینک نامه پیغمبر اکرم به يحة بن رؤيه زمامدار ابله و سائر رؤسا مطابق نقل محمّد بن سعد در کتاب طبقات.

«سلم انتم فاني احمد اليكم اللّه الذي لا اله الّا هو فانّی لم اقاتلكم حتّی اکتب لكم فاسلم اواعط الجزية و اطع اللّه و رسوله و رسل رسوله و اكرمهم و اكسهم كسوة حسنة غير كسوة العرا واکس زیدا كسوة حسنة فمهما رضيت رسلی فانّی قد رضيت فقد علم الجزية فان أردتم أن يأمن البرّ و البحر فساطع اللّه و رسوله و يمنع عنكم كلّ حقّ كان للعرب و العجم الآ حقُّ اللّه و رسوله فانک ان رددتهم و لم ترضهم لا آخذ منكم شيئا حتّى اقاتلكم و اسبى الصغير و اقتل الكبير فانّی رسول اللّه بالحقّ اؤمن باللّه و كتبه و رسله و المسيح بن مريم، انه كلمة اللّه؛ و اتی اؤمن به انه رسول اللّه و انت قبل أن يمسكم الشر فائی اوصیت رسلی بکم فاعط حرملة ثلاثة أوسق شعيروان حرملة شفع لكم و انی لولا اللّه و ذلک لم اراسلكم شيئا حتى ترى الجيش و انكم ان اطعتم رسلی شرحبيل، و ابی، و حرملة، و حریث بن زید الطائی فائهم مهما قاضوك عليه فاتی قد رضيته و أنّ لكم ذمّة اللّه و ذمّة

ص: 272

محمّد رسول اللّه و السلام عليكم ان اطعتم و جهّزوا اهل مقنا الى ارضهم». (1)

وسائل اهل مقنا را تا سرزمین خودشان مرتّب و مهیا سازید.

نامه را چهار نفر از یاران و اصحاب پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) شرحبیل، ابی، حرمله و حريث بن زید طائی به سوی زمامدار ایله بردند.

زمامدار ایله چون نامه تهدید آمیز پیغمبر اسلام را قرائت کرد عازم تبوک شد و خود را به پیغمبر اسلام رساند و صلیبی از طلا بر او آویزان بود دست بر سینه گذارد به رسم شهریاران پیغمبر را تعظیم کرد. پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: سر بردار يحنة بن رؤيه سر برداشت، و آنگاه استر سفیدی به عنوان ارمغان و هدیه به پیشگاه مقدس نبوی تقدیم کرد، پیغمبر اسلام هم ورود زمامدار ایله و هدیه او را گرامی داشت و در مقابل عبائی به وی عطا کرد. (1)

عبائی را که پیغمبر اسلام به زمامدار ایله عطا فرمود ابو العباس خلیفه عباسی آن را به سیصد دینار خریداری کرد و خلفاء بنی عباس در روزهای عید آن را بر دوش می افکندند وقتی که لشگر مغول بر بغداد مسلط شد عبا مفقود گشت و معلوم نشد به دست چه کسی افتاد.

محمّد رسول اللّه (1)

ترجمه نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به مقوقس

نامه ای است از محمّد بن عبداللّه به سوی مقوقس بزرگ قبطيها

درود بر آن کسی که هدایت و راهنمائی (خداوند را) پیروی کند، پس همانا من تو را به سوی کلمه اسلام می خوانم؛ اسلام را قبول کن؛ سلامت دنیا و آخرت را به دست آور؛ و نیز تو را پروردگار جهان دو مرتبه پاداش دهد (یکی به جهت ایمان به عیسی بن مریم (عَلَيهِ السَّلَامُ) و دیگر برای ایمان به محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) پس اگر از دعوت من برگردی گناه تمام قبطيها (که تابع تو هستند) بر تو خواهد بود، ای اهل کتاب بشتابید به سوی کلمه و هدفی که بین ما مسلمانان و بین شما ثابت و مستقیم است و

ص: 275

اختلافی در آن نیست، عبادت و پرستش نکنیم مگر ذات خداوند (عظيم) را و شریک و انبازی برای او قرار ندهیم و اخذ نکند بعضی از مردم بعضی دیگر را رب (آمرزنده گناه و خطا) و اگر از این هدف و کلمه رو گردان هستند» پس گواهی دهید که (پیروان قرآن) مسلمانان و عقیده مند به این هدف و کلمه هستیم.

پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نامه را مهر کرد فرمود: کیست این نامه را به سوی مصر برده و مستحق بهشت گردد و پاداش وی بر عهده خدای باشد، شخصی به نام حاطب ابن ابی بلتعه از اهل مجلس برخاست عرضه داشت یا رسول اللّه من عهده دار این کار خواهم بود. پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) او را دعا کرد و فرمود: بارك اللّه فيك يا حاطب.

بنا به گفته بعضی از مورخین حاطب بن ابی بلتعه مردی را به نام جبر همراه خود گرفت و به کشور مصر در آمد و از مقوقس پرسید گفتند مقر و مرکز سلطنتی زمامدار مصر اسکندریه است، سفیر پیغمبر به اسکندریه رفت، و مقصود خود را به درباریان و اولياء امور بیان ساخت. گفتند: پادشاه معظم در یکی از کاخ های سلطنتی که در کنار رود نیل واقع است به استراحت پرداخته و ملاقات سلطان ممکن نیست.

سفیر پیغمبر که مسئول ابلاغ پیام محمّد بن عبداللّه (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و متعهّد رساندن نامه بود، به حرف درباریان و این و آن که همیشه مانعند دست ملّت به مقام سلطنت رسد گوش نداد و آن را خار راه سعادت بشر دانست و خود شخصا به اقامتگاه و کاخ مقوقس رفت، ولی از موفق به ملاقات ملوكانه نشد، عده ای از وطن فروشان را در همانجا هم مزاحم ملت دید، ناچار سوار بر کشتی شده و در مقابل قصر سلطنتی که در ساحل و در کنار دریا واقع بود قرار گرفت. مقوقس از یکی از کاخها متوجه دریا و مناظر طبیعی آن را تماشا می کرد. سفیر پیغمبر نامه را به دست گرفت به طرف کاخ همایونی اشاره کرد، سلطان مصر چون این منظره را دید فوری به احضار سفیر پیغمبر فرمان داد، طولی نکشید حاطب بن ابی بلتعه که یکی از تربیت شدگان اسلام بود در مقابل مقوقس سلطان مصر با یک جهان شهامت و رشادت قرار گرفت، و پیام رسول اکرم را بلاغ کرد.

مقوقس دیگر نتوانست ایرادی نسبت به رسالت پیغمبر اکرم(صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نماید، ناچار

ص: 276

قدری در این باره اندیشه کرد، قسمتی از تعالیم و دستورات اسلام را که از آن اطلاع داشت، با منطق عقل و خرد سنجید و آنها را مطابق حکمت و فطرت دید به همین جهت زبان به مدح و ثنای آورنده آن دین گشود، و سفیر پیغمبر اسلام را بدینگونه پاسخ داد.

«انّي نظرت في امر هذا النّبي، فوجدته لايأمر بمزهود فيه؛ ولا ينهى عن مرغوب عنه، و لم اجده الساحر الضّالّ ولا الكاهن الكّذّاب، و وجدت فيه آية النّبوة في طرح الخباء و الأخبار بالنجوی و سأنظر». (1)

آنگاه دستور داد حقه از عاج آوردند و نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را در میان آن نهاد و آن را به یکی از کنیزان مخصوص خود سپرد، و در حفظ آن او را سفارش بليغ نمود. روزی سفیر پیغمبر را احضار نمود و مجلس را از بیگانه تهی ساخت مطالبی راجع به پیغمبر اسلام از او پرسید، گفت: ای حاطب من پرسش و سؤالاتی از تو دارم، به شرط آنکه جز راست و صدق پاسخ ندهی سه موضوع را از تو می پرسم؛ حاطب (سفير) گفت: هر چیزی را که پادشاه معظم از من بپرسد جز صدق و راست جوابی نخواهم داد. (2)

مقوقس: آیا محمّد مردم را به سوی چه چیز می خواند (الى ما يدعو النّاس).

سفيرة الى ان نعبداللّه وحده و يأمر بخمس صلوات في اليوم و الليلة، و صیام رمضان و حج البيت و الوفاء بالعهد، و ينهى عن أكل الميتة والدّم. (3)

مقوقس گفت: آیا اوصاف و شمائل و قیافه محمّد بن عبداللّه چگونه است برای من آن را بیان کن. حاطب شمّه ای از اوصاف پیغمبر اسلام و شمائل آن حضرت را برای مقوقس شرح داد، و لكن چندان تفصیل نداد که او را مطمئن و قانع کند، به همین جهت پادشاه مصر در مقام اعتراض بر آمد و گفت: چیزهائی باقی ماند که آنها

ص: 277

را بیان نکردی آیا در چشمان محمّد سرخی هست یا نه؟ حاطب جواب داد آری، هرگز آن قرمزی از چشم مبارکش زائل نمی شود.

مقوقس گفت: در میان کتف محمّد مهر نبوّت هست و کساء می پوشد؛ و بر الاغ سوار می شود، و به مختصر نان و خرمائی در غذا اكتفاء می کند و از ملاقات و دیدار اقوام خود ابائی ندارد.

سفیر پیغمبر چون این مطالب را از سلطان مصر شنید تعجب کرد که مقوقس چگونه از خصوصیات زندگی پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) مطّلع است، و همه اوصاف او را شرح می دهد با اینکه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را ندیده، به همین جهت با کمال شهامت گفت: ملكا (پادشاها) سوگند به پروردگار جهان آنچه را که پرسیدی و خود بیان نمودی همه از اوصاف پیغمبر ما است و در آن کس که از جانب او به تو رسالت و سفارت دارم تماما جمع است.

من نامه تو را خواندم، و آنچه را که در آن ذکر نموده بودی و چیزی را که به سوی آن می خوانی همه را فهمیدم، همانا من می دانستم که پیغمبری باقی مانده (که باید مبعوث شود) ولی من گمان می کردم که او از سرزمین شام خارج می شود؛ به تحقيق فرستاده تو را گرامی داشتم و دو کنیزی که در میان قبطيان موقعیت بزرگی را دارا هستند به سوی تو فرستادم، و لباس به جهت شما و مرکبی که آن را سوار شوید اهداء نمودم، درود سلام بر تو.

4 - چند عدد لباس از قباط مصری، که بعضی از علماء اسلام تعداد آن را بیست عدد ضبط کرده؛ این چهار قلم از هدایا همان است که در پاسخ و نامه پادشاه مصر اسم برده شده و بسیار اهمیّت داشته است.

5- کنیزک سیاه به نام بربرها.

6- کنیز دیگری به نام قیس (باقیس) که او نیز خواهر ماریه قبطيه بوده، پیغمبر اکرم یکی از این دو کنیز را به ابی جهم بن قیس عبدی بخشید و از آن کنیز زکریا بن ابي جهم تولد یافت که در مصر زمان حکومت عمروعاص به جای او نیابت و حکومت می کرد.

7۔ غلامی به نام مابور که مجبوب و خواجه بود، بعضی او را برادر ماریه و بعضی پسر عم او دانسته و به نظر نگارنده پسر عم اوست نه برادر، و ما بور پس از ورود به مدینه مسلمان شد و دیانتش نیکو بود.

8- دکتری حاذق و ماهر که از اطباء بزرگ مصر محسوب می شد، ولی پیغمبر اکرم دکتر را نپذیرفت و به او فرمود به کشور خود برگرد که نیازی به تو نیست زیرا ما غذا نمی خوریم مگر آنکه کاملا گرسنه باشیم و موقعی که غذا می خوریم هرگز معده خود را سیر نمی کنیم. (1)

لا يخفى مقصود از فرمایش پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) اهمیت این دو چیز است در قسمت بهداشت و حفظ الصحه اشخاص نه اینکه در مملکت اسلامی به دکتر و طبيب احتیاجی نیست، و علاوه قبول فرمودن تمام هدایای پادشاه مصر و بر گرداندن دکتر اعزامی او را امر ساده و عادی نتوان پنداشت، بلکه طريق احتياط در زندگی همین است و عادتا کسی که با شخصی طرف است اطمینان جانی از نماینده و فرستاده او هم نخواهد داشت.

9 - حماری که آن را یعفور می گفتند.

10 - اسبی بسیار عالی به نام لزاز.

ص: 280

مقوقس از سفیر پیغمبر پر سید صاحب و بزرگ تو کدام رنگ از اسب را می پسندد. گفت: اشقر و من نزد او اسبی را دیدم که آن را مرتجز می گفتند، پادشاه مصر دستور داد یک اسب بسیار عالی از اسبهای مصری انتخاب کرده و آن را زین کردند و ضمیمه هدایا نمود، و آن اسب همان است که از مراکب پیغمبر اسلام به اسم میمون در تاریخ به شمار آمده است.

11- چند عدد عمامه.

12- هزار مثقال طلا.

13- قدحی از آبگنیه که بنابر نقل زهری پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) آن را برای خود نگهداشت و از آن آب میل می فرمود.

14- عطر و مشگ و عود.

15- مقداری عسل خوب از عسل بنها (یکی از قراء مصر است) پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) از آن میل فرمود و درباره عسل بنها دعا کرد و از خداوند برکت برای آن خواست و به اصحاب خود فرمود: «ان كان عسلكم اشرف فهذا احلى» اگر عسل شما (حجازيها) شریفتر باشد این عسل شیرین تر است و چند قلم دیگر از هدایا است که به نظر نگارنده بعضی از آنها به وسیله کنیزها برای زوجات پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرستاده شده است مانند آئینه، شانه، سرمه دان، مسواک، مقراض و چکمه سیاهی غیر از دو کنیز (ماریه قبطيه و سیرین) و لباسها و استر که همان دلدل باشد هیچ یک از هدایا در نامه و پاسخ سلطان مصر ذکر نشده، ماریه را پس از مسلمان شدن پیغمبر تزویج کرد و دلدل را در مواقف و مواقع مهم سوار میشد. (1)

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم

من محمّد رسول اللّه الى الحارث بن ابی شمر؛ سلام علی من اتّبع الهدى و آمن به و صدق؛ و انّى ادعوک ان تؤمن باللّه وحده لا شریک له،

ص: 281

يبقى لک ملکک.

محمّد رسول اللّه (1)

نوشته ای است از محمّد فرستاده خداوند، به سوی حارث بن ابی شمر درود بر کسی که هدایت و راهنمائی (پیغمبران) را پیروی کند، و ایمان آورد (به محمّد) و او را تصدیق نماید، همانا تو را می خوانم به سوی اینکه به خدای یکتا که شریک و انبازی ندارد ایمان آوری تا ملکت برای تو باقی و بر قرار بماند.

پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) چون نامه را نوشت و مهر کرد، شخصی از یارانش به نام شجاع بن وهب آن را برداشت، به سوی پادشاه اردن رفت.

حارث بن ابی شمر آن موقع در غوطه دمشق مشغول تهیّه مقدمات ورود قیصر روم بود، که از حمص می خواست به بیت المقدس پیاده رود، و نذر خود را که در موقع جنگ با خسرو پرویز نموده بود ادا کند، در این هنگام سفیر پیغمبر به بصری وارد شد و به دربان پادشاه اردن که یک مرد رومی بود گفت: من از جانب رسول خدا محمّد بن عبداللّه به سوی حارث رسالت دارم. دربان گفت: هرگز دست تو به حارث نمی رسد، مگر صبر کنی تا روز معینی برسد و او را ملاقات نموده و نامه را به وی دهی. سفیر پیغمبر به انتظار روز موعود مدتی در بصری توقف کرد؛ و با دربان تدریجا انسی پیدا نمود.

وقتی که به مدینه برگشتی سلام را به پیغمبر اسلام ابلاغ کن، دربان سفیر پیغمبر را از مسلمان شدن حارث (پادشاه اردن) مأیوس می کرد، و می گفت: حارث از قیصر روم می ترسد و دین اسلام را قبول نخواهد کرد، و اگر از مسلمان شدن من هم با خبر گردد مرا خواهد کشت. (1)

اگر یاد گرفته و تعلیم شده ای ما را هم تعلیم کن و السلام.

اكثم بن صیفی نامه را به وسیله دو نفر حضور پیغمبر اسلام فرستاد و آنان را دستور داد از نسب پیغمبر و دستورات دینی او پرسش کنند.

و بعضی نقل نموده اند که اکثم پسرش حبيش بن اكثم را به مدینه فرستاد و چون نمایندگان اكثم به مدینه رسیدند حضور پیغمبر اسلام شرفیاب شدند و گفتند: یا محمّد من انت و ما انت و بم جئت؛ یا محمّد تو کیستی و چیستی و به چه چیزی به سوی مردم مبعوث شده ای؟ پیغمبر اسلام فرمود: انا محمّد بن عبداللّه و انا عبداللّه پس از آن بخشی از این آیه کریمه را تلاوت نمود، «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ» (1)

سپس نامهای بدین مضمون در پاسخ نامه اكثم بن صیفی نگارش فرمود.

می کند و به سوی اوست برگشت موجودات شما را به آداب پیغمبران تأدیب کردم و هر آینه سؤال خواهید شد از نبأ و خبر عظیم (روز قیامت) و هر آینه خبر آن را پس از مدتی خواهید دانست.

فرستادگان اکثم چون به سوی او مراجعت کردند او را بدین گونه از امر پیغمبر اسلام خبر دادند گفتند، محمّد مردم را به مکارم اخلاق امر می کند، و از رذائل و اخلاق نکوهیده ایشان را باز می دارد. اکثم بن صیفی که از طریقه دعوت انبیا و روش ارشاد و تعلیمات دینی با خبر بود، علاوه تجربیات سیصد سال زندگانی را در دست داشت، به حقانیت پیغمبر اسلام پی برد و رسالت و نبوّت او را از نامه مبارکش دانست و تصدیق کرد.

گذشت به مطالب مربوط به نامه های زمامداران دیگر يمن شروع می شود.

کشورهای کوچک و ملتهای ضعیف، هزاران گرفتاری و هرج و مرج و ضعف اقتصادی و دسته بندی در آن کشور فراهم می آورند تا در مواقع حساس آن کشور را با تمام منابع ببلعند، این رویه و سجیه زمامداران دنیا است، اما روح مقدس پیغمبر اسلام بزرگتر از آن بود که ملتی را به گرسنگی و بیچارگی مبتلا کند، و اطفال را از گرسنگی بکشد تا خود شهری را تصرّف کند، چنانچه به محض رسیدن نامه اهل مکه نامه ای به زمامدار يمامه ثمامة بن اثال حنفی نوشت، و او را امر فرمود که دیگر از حمل خوار بار به مکه ممانعت نکند، و رابطه تجارتی يمامه و مکه برقرار گردد، نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامدار يمامه ابلاغ شد، فورا از طرف ثمامة اجازه حمل خوار بار از يمامه به مکه صادر شد، و مردم مکه از مضيقه آذوقه به توصیه و پیام پیغمبر اسلام خارج شدند. (1)

محمّد رسول اللّه كتب ابیّ بن کعب (1)

نامه ای است از محمّد بن عبداللّه به سوی عبد و جيفر فرزندان جلندی، درود بر کسی باد که هدایت و راهنمائی را پیروی کند همانا من شما دو نفر (زمامدار يمامه) را به سوی کلمه اسلام (که کلمه توحید باشد) می خوانم شما هم اسلام را قبول کنید و سلامت دنیا و آخرت را به دست آورید، به تحقيق من فرستاده خداوند به سوی عموم طبقات مردم هستم تا کسانی را که دل زنده دارند انذار کنم، و فرموده خدا و حجّت الهی بر گروه ستمکاران و کفار ثابت و تمام گردد، هر آینه شما دو نفر عبد و جيفر اگر به دین اسلام اقرار کنید، من شما را بر ولایت و حکومتتان برقرار خواهم داشت، و اگر از اقرار به حقانیت دین اسلام اباء و امتناع نمائید پس ملک و ریاست از شما زوال و نابودی پذیرد، سپاه من بر سرزمین شما داخل شده و نبوّت من بر ملكتان غلبه یابد.

ذلک و ان لهما رجاء يطحنون بها».

نامه ای است از محمّد فرستاده پروردگار جهان برای بندگان خدا از طایفه اسد که ملوک عمان میباشند و هر کس از ایشان که در بحرین سکونت دارد؛ همانا اگر ایشان ایمان آورند (به خدا) و نماز را بپا دارند، زکات بدهند خدا و رسولش را اطاعت کنند و حق پیغمبر را بدهند، متعبد و ملتزم به عبادات مسلمین گردند پس به تحقیق آنان در امان هستند و برای ایشان است هر آن چیزی که در موقع مسلمان شدن بر آنها مسلّط بودند و در تصرف آنان بود، جز اموالی که در آتشکده آنان است؛ که آن استثناء مخصوص خدا و رسول اوست و همانا عشر (ده یک) خرما و نصف عشر از حبوبات (گندم و جو) صدقه (زکات) است که باید بپردازند و برای مسلمین است بر عهده آنان که از یاری و نصیحت و خیر خواهی مضایقه نکنند و برای ایشان است بر عهده مسلمانان مثل و مانند همان شرط (نصیحت و خیر خواهی و کمک نمودن) و برای اهل عمان است آسیابهائی که بدانها آرد و آذوقه تهیه می کنند.

سومین نامه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به اهل عمان

«من محمّد رسول اللّه الى اهل عمان سلام امّا بعد فاقروا بشهادة أن لا اله الّا الله، و انّی رسول الله، و ادّوا الزّكاة و خطوا المساجد كذا و كذا و الّا غزوتكم». (1)

این نامه را که در واقع اعلان جنگ با کسانی که از اقرار به شهادتین و دادن زکات اباء می کنند، شمس الدین محمّد طولون در کتاب اعلان السائلین ذکر کرده و سند را به یک نفر از اهل عمان به نام ابوشداد منتهی می کند، که وی گفته این نامه در قطعه ای از پوست بود که از جانب پیغمبر اسلام به ما رسید و ما کسی را نیافتیم که آن را بخواند مگر یک جوانی در توه (نام محلی است) و آن موقع زعامت و حکومت ما به دست یک نفر از گماشتگان پادشاه ایران به نام بستجان بود. لها

ص: 291

الزّكاة؛ في التيعة شاة و في التيمة لصاجبها، و في السيوب الخمس، لاخلاط ولا وراط ولا شناق ولا شغار من اجني فقد اربی و کلّ مسکر حرام». (1)

صاحب سیره نبویه و محمّد بن سعد در طبقات همین نامه را به اختلاف زیادی نقل کرده است.

نگرفت فوراً به احضار عبداللّه بن شرحبيل که از بزرگان و رؤسای حمیر بود دستور داد، عبداللّه را چون حاضر کردند، اسقف نامه پیغمبر اسلام را بر وی خواند و در این باره از او نظریه خواست. عبداللّه در پاسخ وی گفت: اگر یکی از کارهای دنیوی اجتماعی سیاسی بود مرا رأی و اندیشه ای می بود، و لکن در خصوص نبوّت و رسالت چیزی را نتوانم اظهار نمود. اسقف به عبداللّه نیز تندی و تغیر کرد و گفت: تو هم دور شو. عبداللّه هم مثل شرحبيل بن وداعه از ترس اسقف در گوشه ای بنشست.

پیغمبر سلام کردند؛ ولی پیغمبر اسلام جواب سلام آنان را نفرمود. (1)

شرفیاب شده تحیّت و سلام کردند این مرتبه جواب شنیدند و مذاکراتی در بین واقع شد چنانچه بیاید.

موقعی که پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نماز می ایستاد نجرانیان هم در مسجد پیغمبر رو به طرف مشرق مطابق مذهب خودشان نماز می خواندند، بعضی از مسلمانان در صدد شدند که ایشان را از خواندن نماز منع کنند ولی پیغمبر اکرم ء به جهت مصالحی اجازه نداد.

اصول محکمی استوار نیستند. دانشمندان نصاری معارضه به مثل کرده، با کمال خونسردی به یهودیها گفتند: «لستم علی شیء» شما ملّت یهود عقاید دینی تان بر پایه و منطق خرد استوار نیست و اصلاً دیانت شما چیزی نیست. در این موقع حساس که پیغمبر اسلام طرز مجادله و محاکمه دانشمندان یهود و نصاری را ناظر بود، جبرئیل (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) عشقه نازل و این آیه شریفه در این موضوع را از جانب پروردگار آورد. (1)

«وَقَالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصَارَى عَلَى شَيْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلَى شَيْءٍ» (2)

يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينَا آيَةٌ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ» (1)

وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ» (1)

پیغمبر اسلام فرمان الهی را به نجرانیان ابلاغ فرمود؛ و گفت: اگر تسلیم نشوید من مأمورم که مباهله کنم تا اینکه آن کس که بر باطل است هلاک شود رؤسای نجران در مرحله اول موضوع را بسیار کوچک و عادی تلقی کردند و هیچ وحشتی از مباهله نداشتند ولی بعداً دچار اضطراب شدند.

ابنائنا (فرزندان) و نسائنا (زنان) و انفسنا (نفس پیغمبر) بیان شده بود؛ و پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) هم طبق دستور و فرمان الهی رفتار کرد.

عدّه ای از دانشمندان و اسقفها نزد عاقب که امیر و فرمانده و حاكم نجران بود شبانه حاضر شدند و اسراری در آن محفل سری مذاکره شد عاقب گفت: شما خودتان می دانید که محمّد همان پیغمبر موعود است که حضرت مسیح بعثت او را بشارت داده اگر بر شما نفرین کند همه هلاک می شوید.

شرحبيل بن وداعه گفت: می دانید تمام مردم وادي نجران تابع رأي من هستند و هر کاری را انجام دهم آنان مخالفت نمی کنند، و لكن من امر مهم و دشواری را می بینم، اگر محمّد پادشاه و طالب ملک و ریاست بود اوّل کسی که با او می جنگید ما بودیم که سینه های باران و اصحاب او را هدف تیرها قرار می دادیم؛ ولی اگر پیغمبر باشد و نفرین کند یک موئی از ما باقی نمی ماند، گفتند: پس تکلیف و رأي چیست؟ شرحبیل گفت: خود محمّد را حكم قرار میدهیم تا در این باره حکم نماید. حضار رأي شرحبیل را تصویب کردند و محفل سرّی خاتمه یافت.

پیامی به پیغمبر اسلام فرستادند که مباهله را متروک نما و تو خود در میان حکم باش و این امر را با مصالحه فیصل ده. (1)

پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به شرحبيل بن وداعه فرمود: شاید در نجران مردمی باشند که حکم تو را نپذیرند. شرحبیل گفت: تمام اهل نجران و بادیه مطيع رأى من هستند و پیشنهادات مرا مخالفت نمی کنند. پیغمبر اسلام حکمیّت و حاکم بودن خود را قبول فرمود و با شرائطی که بیان می شود با اسقف ها و نصارای نجران صلح نمود.

از پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نقل شده که عذاب بر مردم نجران نزدیک شده بود و اگر با من مباهله می کردند عموما به صورت میمون و خنزیر مسخ می شدند، وادی و صحرای ایشان آتش می گرفت و می سوخت، و خداوند مردم نجران را مستأصل و بیچاره می کرد و حتّی پرندگان آن دیار بالای درخت در آشیان خود می سوختند، و سالی بر آنان نمی گذشت مگر آنکه همه می مردند.

ص: 306

مردم نجران بدهند هزار حلّه در ماه رجب و هزار دیگر در ماه صفر، و اگر قیمت لباس از چهل درهم زیاد یا کمتر باشد آن زیادی و کمی محسوب گردد.

ماده دوّم: رسل و فرستادگان محمّد یک ماه یا بیشتر حقّ پذیرائی و ضیافت بر مردم نجران داشته باشند.

ماده سوم: بر مردم نجران است که در هر حادثه و انقلابی که در کشور یمن عليه مسلمین پیدا می شود سی عدد زره به عنوان عاريه مضمونه به مسلمانان بدهند با سی رأس اسب و سی شتر در صورتی که این اشیاء از بین رفت و تلف شد فرستادگان محمّد ضامنند که قیمت زره و اسب و اشتران را به نجرانیان بپردازند، و هیچ راهبی و اسقفی از کار خود ممنوع نشود و لشگر اسلام وارد خاک نجران نگردد.

ماده چهارم: هرکس از مردم نجران بعد از این سال (که صلح ما در آن انجام گرفت) ربا بگیرد، عهده و ذمّه محمّد از آن کس بری می باشد بر این پیمان و قرار داد؛ خدا و پیغمبر او عهده دار است. (1)

این مواد صلح نامه که نسبت به تمام مردم و سکنه نجران بسیار سبک و سهل بود به امر پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) توسط علی بن ابیطالب امیر المؤمنین (عَلَيهِ السَّلَامُ) تنظيم و به نجرانیان داده شد و جمعی از مسلمانان هم بر آن گواهی و شهادت دادند.

بلاذری از یحیی بن آدم صاحب كتاب الخراج نقل کرده که او گفته من در دست نجرانیان نسخه همین صلحنامه را دیدم و در ذیل آن نوشته بود کتب علی بن ابی طالب.

پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ)گشود، اسقف بر او تندی و تغییر کرد و گفت: پیغمبر مرسلی را بد گفتی. بشر چون این سخن از اسقف شنید گفت: سوگند به پروردگار دیگر از این حرف که گفتی بر نمی گردیم، از همانجا رو به مدینه برگشت. اسقف هر چه فریاد زد من برای سیاست این حرف را به زبان راندم مؤثر نشد و راه مدينه را با عجله و شتاب می پیمود و این اشعار را می خواند.

«الیک تغدو قلقا و ضينها***معترضا في بطنها جنينها

مخالفا دین النصاری دینها» (1)

تا اینکه بشر خود را به پیغمبر اسلام رسانده مسلمان شد و ملازمت اختیار کرد.

دشمنان خود غالب می شدند، گفتند: ما بر کسی غلبه نیافته ایم. فرمود: چرا همیشه غالب میشدید؟ گفتند: هرگز تفرقه بین خود نداشتیم، و به کسی هم ابتدا ظلم نمی کردیم پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: «صدقتم». و آنگاه قیس بن حصین را بر ایشان امیر قرار داد و به نجران عودت و مراجعت کردند.

گفتند: «سلام عليكم لا نجاهلكم، لنا ما نحن عليه و لكم ما انتم عليه». (1)

در مقابل گفتار شما ما نسبت سفاهت و جهالت به شما نمی دهیم بلکه درود بر شما می فرستیم و لکن برای ما است هر مرامی که ما داریم و همچنین شما را است آن چیزی که بر او هستید. مطابق نقل بعضی از مفسران این آیه در شان آن عدّه نازل شد.

«وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ» (2)

در شان نزول آیه روایت دیگری هست که درباره هیئت نجران نازل شده است.

پس از رحلت پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) در زمان امير المؤمنین علیّ بن ابی طالب (عَلَيهِ السَّلَامُ) باز نجرانیان به مدینه آمده و از امیر المؤمنين (عَلَيهِ السَّلَامُ) تقاضا کردند که دوباره به نجران برگردند، ولی علی بن ابی طالب ایشان را اذن نداد؛ و چون منصب خلافت و زمامداری اسلام قوس نزولی یافت....؟ (3)

الصّدقة امّا بعد فانّ محمّد النّبيّ ارسل الى ذرعة بن سيف الخ». (1)

نامه ای است از محمّد رسول خداوندی به سوی حارث بن عبد کلال و نعيم بن عبد کلال، و نعمان رئیس قبائل ذی رعین و معافر و همدان و بعد همانا من می فرستم به سوی شما حمد خداوندی را که جز او معبودی نیست، رسول شما در مراجعت از سرزمین روم (غزوه تبوک) بر ما وارد و در مدینه ما را ملاقات کرد و ابلاغ رسالت نمود و ما را از مسلمان شدن شما (ملوک حمير) خبر داد و همچنین مقاتله شما را با کفار رسانید و اینکه پروردگار به راهنمائی خود شما را هدایت فرمود و شما هم قدم اصلاح بر داشته خدا و رسولش را اطاعت کرده اید نماز را اقامه نموده و زکات را دادید و از غنائم پنج یک سهم خدا و سهم پیغمبر و مختصات او را عطا کرده اید به آنچه را که از باب زکات بر مؤمنین نوشته شده است.

و بعد محمّد پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زرعة بن سیف نامه فرستاد تا آخر آنچه که در نامه زرعه گذشت.

و اکثر نویسندگان نامه ذرعة بن سیف را در ذیل این نامه درج کرده اند و ظاهراً جزء همین نامه هم بوده است به هر حال این نامه که پاسخ نامه زمامداران حمير است بوسیله مهاجرین ابی امیّه مخزومی برادر مادری ام سلمه زوجه پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامداران حمیر ارسال و ابلاغ شد.

برای شرحبيل و حارث و نعيم فرزندان عبد کلال فرستاده شده و غیر از نامه آتیهای است که برای همین عمرو بن حزم موقع عزیمت او به کشور يمن نگارش یافته به هر تقدیر نامه بدین گونه نقل شده است:

«بسم اللّه الرّحمن الرّحيم من محمّد النّبيّ الى شرحبيل بن عبد کلال و نعيم بن عبد کلال و الحارث بن عبد کلال؛ قيل ذي رعين و معافر و همدان؛ امّا بعد فقد رجع رسولكم و اعطيتم من المغانم؛ خمس اللّه عزّوجلّ و ما كتب على المؤمنين من العشر».

بقیه این نامه راجع به کیفیت پرداخت زکات غلّات و شتر است و از جمله عبارت و مطالب آن این جملات بوده که ابن عساکر نقل کرده است:

«انّ اكبر الكبائر عندالله يوم القيمة الشّرك باللّه عزّوجلّ، و قتل النفس المؤمنة بغير حقّ، و الفرار في سبيل اللّه يوم الزحف، و عقوق الوالدين و رمى المحصنة؛ و تعلّم السحر و اكل الرباء واكل مال اليتيم؛ و انّ العمرة الحج الاصغر ولا يمسّ القرآن الّا طاهر، و لا طلاق قبل املاک، و لا عتاق حتّى يبتاع». (1)

بزرگترین گناهان کبیره نزد خداوند در روز قیامت شرک به خدا است و کشتن نفس مؤمنی بدون استحقاق، و فرار از جنگ در راه خدا و عاق پدر و مادر بودن، نسبت زنا به پاکان دادن، یاد گرفتن سحر، خوردن ربا و مال يتيم است، همانا عمره (در اسلام) حج کوچکی است، و قرآن را جز شخص طاهر نباید کسی مس کند، طلاقی قبل از عقد و ازدواج نیست.

عتق و آزاد کردن عبد پیش از خریدن نافذ نیست، (در جاهلیت این دو امر مرسوم بوده است).

همدان (به فتح هاء و سکون میم) قبیله ای است در یمن که قبائل هوازن (بنو كعب و بنوعجلان و بنوسلول) از آن منشعب می شوند، و همدان به فتح هاء، و میم نام شهری است از شهرهای قدیمی و باستانی ایران که تاریخ بنای آن از 1100 قبل از تولّد مسیح (عَلَيهِ السَّلَامُ) هم می گذرد و ضبط صحیح همدان (نام شهر) بنابر تصریح دانشمندان و نویسندگان همدان بذال معجمه و نقطه دار است در هر حال یکی از ملوک و فرمان فرمایان قبیله همدان عمير ذو مران بن افلح بن شراحیل است که پیغمبر اسلام نامه ای به او نوشت؛ و دیگر شخصی به نام دورود این نامه موقعی فرستاده شد که عمیر ذومران با سایر ملوک حمير مسلمان شدند و موضوع را به زرعة بن سيف بن ذی بزن اطلاع داده و مالک بن مراره رهاوی را چنانچه در نامه ملوک حمير گذشت با نامه ای نزد پیغمبر اسلام فرستادند؛ و این نامه را پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) در پاسخ نامه عمیر ذومران نگارش فرمود و به وسیله اقرع بن عبداللّه به سوی وی و سایر مسلمانان از قبیله همدان فرستاد و نامه به خط علی بن ابی طالب (عَلَيهِ السَّلَامُ) نوشته شده اینک متن نامه مطابق نقل یعقوبی.

ربّكم». (1)

نامه ای است از محمّد رسول پروردگار به سوی عمیر ذومران و هر کسی که از قبیله همدان مسلمان شده همگی سالم باشید، پس همانا من به سوی شما می فرستم حمد خداوندی را که جز او معبودی قابل و سزاوار پرستش نیست و بعد مسلمان شدن شما در وقت مراجعت ما از سرزمین روم به من رسید پس مژده باد شما را زیرا که خداوند به هدایت خود شما را راهنمائی فرموده همانا اگر شما به وحدانیت و یگانگی پروردگار جهان و رسالت من گواهی دهید، و نماز را اقامه نموده و زكات را بدهید به تحقیق برای شما است عهد و امان خدا و رسول او، برخون و نفوس و اموالتان و همچنین بر اراضی بائری که با تسلط و تصرّف در آنها مسلمان شده اید (یعنی اراضی که در دست شما بوده) از بیابان و کوهستانها و چشمه ها و فروع آن، و بر شما سخت و ضیق و ستم نباشد همانا صدقه (زکات) برای محمّد و اهل بیت او حلال نیست بلکه آن صدقه زکاتی است که آن را از اموال خود به جهت فقرا مسلمین میدهند؛ مالک بن مراره رهاوی (حامل نامه ملوک حمير به سوی پیغمبر) نسبت به شما حفظ کرد، و ابلاغ خبر و پیام نمود، و من تو را ای (عمیر) ذامران نسبت به مالک امر به نیکی و خوبی می کنم. این نامه را علی بن ابی طالب (عَلَيهِ السَّلَامُ) نوشت و پروردگار شما را زنده بدارد.

يمن فرستاد، و دستور داد که هر کس از اصحاب و یاران و لشگریان خالد خواست در رکاب و ملازمت امیر المؤمنين (عَلَيهِ السَّلَامُ) باشد بماند و اگر مایل شد به مدینه مراجعت کند برگردد و خود خالد بن ولید را دستور داد به مدینه برگردد و نامه هم به قبیله همدان نوشت توسط امیر المؤمنين (عَلَيهِ السَّلَامُ) فرستاد و لكن متن نامه در هیچ یک از تواریخ شیعه و سنی ضبط نشده است، و مسلمة غير از نامه ای بوده که به عمیر ذومران چنانچه گذشت نوشته شده است.

به هر حال امير المؤمنين (عَلَيهِ السَّلَامُ) در اواخر سال دهم هجری به یمن اعزام شد و پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) درباره اش دعا فرمود و دستوراتی در خصوص قضاوت و حکومت به وی داد.

سوار بودند، و شخصی در برابر و مقابل آنان رجز می خواند و رؤسای قبیله همدان را مدح و اوضاع اقتصادی و جغرافیائی و قهرمانان آنان را می ستود. شعر:

همدان خبر سرقة و اقبال(1)***ليس لها في العالمين امثال

محلّها الهضب و منها الأبطال***لها اطابات بها و آکال (2)

از نواحی خارف و یام هستند که عهد و پیمان ایشان به سعایت سخن چینان و حوادث شدید و مهم هرگز نشکند مادامی که کوه لعلع ثابت و برقرار است و بچه آهو در بیابان گردش می کند.

الثلب و الناب و الفصيل و الفارض و الداجن و الكبش الحوری، و عليهم الصالغ و القارح». (1)

نوشته ای است از محمّد فرستاده خداوند برای اهل خارف الهضب و حفاف الرمل، با وافد و هیئت واردین آن ناحیه ها و هر کس که با وافد مسلمان شده از قبیله و برای ایشان است زمینهای مرتفع و قلّه کوهها و اراضی مسطح و مستوى و زمینهای مخروبه و متروک مادامی که نماز را اقامه کنند و زکات بدهند که از علف آن زمینها استفاده کرده و حیوانات خود را بچرانند.

برای ما است (به عنوان زکات) از نتایج شتران و میوه درختان (خرما) و مخصوص آنان است شترهای پیر و ناقه های فرسوده و سالخورده و بچه های شتران که تازه از شیر گرفته شده اند و فارض (گاو پیر) و داجن حیوانی که چاق کرده و پروار محسوب می شود و میش حوری سرخ مو که این حیوانات به عنوان زکات گرفته و پذیرفته نمی شود، و بر عهده آنان است در قسمت زکات ( صالغ و قارح) گوسفندی که در سال ششم و یا پنجم داخل شده باشد.

می خواند:

اليک جاوز نا ساد الريف***في هبوات الصيف و الخريف

مخطمات بحبال الليف (1)

پیغمبر اسلام در مقابل كلمات غريبه خطيب بنی نهد و تقاضای ایشان با کلماتی نظير همان کلمات و جملات خطیب، دعا کرد و از خداوند برای آنان باران طلبید که موجب شگفت بنی نهد گردید و پس از آن این برنامه را هم که الفاظ و لغات مشكله در آن استعمال و مبارزه ادبی شده برای قبیله بنی نهد نوشت.

بیعت (بر وزن ينصر) اسم ناحیه ای است در کشور یمن که رؤسا و زمامدارانی در آن ناحیه حکومت می کردند. حموی نامه ای از پیغمبر اسلام به مردم آن ناحیه بدین گونه ضبط کرده است: (1)

«بسم اللّه الرّحمن الرّحيم من محمّد رسول اللّه الى المهاجرين من ابناء معشر ابناء ضمعج، بما كان لهم فيها من ملک عمران و مزاهر عرمان و ملح و محجر و ما كان لهم من مال اثر ناء پبعث والانابير و ما كان لهم من مال بحضرموت». (2)

نامه ای است از محمّد به سوی مهاجرین از اولاد معشر و فرزندان ضمعج به جهت آنچه که برای ایشان بود در سرزمین خودشان از ملک عمران، مزاهر، عرمان، و محجر و هر چه که از مال بیعت و انابير و حضر موت مال آنان می باشد.

بر قسمتی حکومت داشتند و معاذ بن جبل به عنوان قاضی و بازرس کلّ یا معلم سیّار در حضرموت و غير آن گردش می کرد، و نامه هائی از پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) هنگام فرستادن نمایندگان خود به کشور یمن نقل شده که تاحدی نظر و رویه پیغمبر اسلام را نسبت به مردم و تربیت ملّت بیان می کند.

داده و امر به آن نماید و به ایشان قرآن را بیاموزد، و در مسائل دیسن آنان را دانا و فقیه گرداند؛ و نهی کند مردم را که احدي قرآن و کتاب آسمانی را مس ننماید مگر آنکه آن کس طاهر (با وضو و یا غسل) باشد و نیز به مردم خبر دهد هر آنچه را که (از قوانین اسلام) بر ضرر و بر نفع ایشان است، و درباره حق و عدالت با مردم نرم و مهربان و در خصوص ظلم و ستم شدید و سخت باشد زیرا که خدا ظلم و ستم را حرام کرده، و از آن نهی فرموده؛ و ستمکاران را از رحمت خود دور داشته است آنچنان ستمگرانی که مردم را از راه خدا منع می کنند (و نیز محمّد فرستاده خود را) امر کرده که پیروان او را به بهشت و عمل آن بشارت دهد، از دوزخ و عملهای موجب عقوبت آنان را بترساند با مردم الفت گیرد تا امور دین را از وی یاد بگیرند معالم و دستورات حج و مستحبات و واجبات آن را به مردم تعلیم کند.

پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: «اتّق اللّه حيثما كنت» اکنون که تو به عنوان یک نماینده و حاکم اسلام از حوزه مسلمین به کشور یمن می روی تقوی و پاکی را در هر کجا باشی رعایت کن و فرو مگذار.

معاذ گفت: یا رسول اللّه (زدنی) زیاده کن.

پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: «اتبع السيئة الحسنة تمحهما» دنبال بدی ها نیکی نما تا آن بدی و گناه را نابود کند.

معاذ گفت: یا رسول اللّه اضافه فرما.

پیغمبر بیان دیگری آغاز فرمود با بیان مختصری بهترین درس زندگی اجتماعی و معاشرت را به او یاد داد وظیفه مهم و شرط اولی حکومت و زمامداری را بوی بیاموخت، فرمود: یا معاذ «خالق الناس بخلق حسن» با اخلاق نیک با مردم معاشرت کن «ایاک و التنعم فانّ عبادالله ليسوا بالمتنعّمين» از تنعم و عیاشی به پرهیز زیرا بندگان خدا عياش و تن پرور نیستند (تنعّم و تن پروری و عیاشی در یک حاکم و قاضی بدبختی و بیچارگی هزاران افراد را فراهم آورده و حوزه های حکومتی او را به آتش ظلم و بیدادگری می سوزاند) سپس دستور جامعی درباره اخذ زكات و صدقات فرمود؛ و آنگاه راه دعوت و تبلیغ و مردم داری با این بیان توضیح داد.

ای معاذ هر آینه تو قومی از اهل کتاب ( یهودی و نصاری) را در این مسافرت ملاقات خواهی کرد، زمانی که به آنان رسیدی ایشان را به سوی شهادت به توحید و یکتائی پروردگار و رسالت محمّد دعوت کن (ابتداء پیش از اقرار به توحید و رسالت از اهل کتاب توقع و انتظار نداشته باش) پس اگر تو را اطاعت کرده و اقرار بر این دو امر و رسالت کردند آنان را خبر ده که خداوند در شبانه روز پنج مرتبه نماز بر آنان واجب فرموده پس اگر تو را در این امر اطاعت کردند (آنگاه به اخذ زکات مشغول باش) هان ای معاذ دوری کن از گرفتن نفایس اموال مردم (در زکات بهترین شتران و گوسفندان را از مالک نباید گرفت بلکه متوسط و عادی نه اعلا و نه ادنی) ای معاذ (اکنون که قدرت کامل و توانائی به دست آورده بر دیگران ریاست و

ص: 327

حکومت داری بترس از دعای مظلوم و ستمدیده زیرا که بین پروردگار و دعای ستمدیده حجابی نیست (نه ستم کن و نه از ستمدیدگان غفلت نما و داد مظلوم را بده).

پس از این سفارشات پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و بیانات دیگری که درج نشده، معاذ به جانب یمن حرکت نمود و از این دستورات مراقبت پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به حکّام و فرمانداران و قضات معلوم و اهمیّت اصلاح این دسته در صلاح عموم مردم نیز روشن می گردد.

دانشمند يهود عبداللّه بن سلام گفت: ای قوم دنیا را بر آخرت وعذاب و نعمت را بر رحمت و مغفرت مقدم داشتید. یهودی های خیبر در پاسخ عبداللّه گفتند: چنین نیست که تو می پنداری. عبداللّه گفت: چگونه از متابعت شخصی که مردم را به سوی خدا می خواند اعراض می کنید گفتند ما محمّد را در دعوی خود صادق نمی دانیم.

عبداللّه: پس بنابراین ما از محمّد مطالبی را پرسش می کنیم اگر پیغمبر باشد برای ما آنها را آن طوری که انبیاء سابق بیان نموده اند شرح می دهد.

يهود خيبر: ای پسر سلام تو به سوی محمّد برو و گفتار او را نقض کن و بر او ایراداتی نما ببین جواب تو را چگونه می دهد.

عبداللّه: همانا شما یهود در جهالت و نادانی هستید، اگر این مرد، همان محمّد باشد که موسی و عیسی بن مریم به او بشارت داده؛ تمام انس و جن اجتماع کنند که یک حرف یا یک آیه از کلام او را بر آورد کنند نمی توانند.

يهود خيبر: درست است پس چاره در این صورت چیست.

عبداللّه گفت: تورات را نزد من آرید. فورا تورات را حاضر کردند. حدود هزار و چهار مسأله از موضوعات متفرقه از مطالب علمی، تاریخی، ادبی، دینی را جمع کرد و به سوی مدینه حرکت نمود، روز دوشنبه بعد از نماز صبح که در مسجد بر پیغمبر اسلام وارد شد و گفت: السلام علیک یا محمّد.

پیغمبر (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: «و على من اتبع الهدی و رحمة اللّه و بركاته »

پیغمبر اسلام فرمود: تو کیستی؟ دانشمند یهود گفت: من عبداللّه بن سلام از رؤسای بنی اسرائیل و از کسانی هستم که عالم به تورات و کتاب دینی یهود هستم و فرستاده و نماینده ایشانم به سوی تو تا ایاتی را از کتاب تورات برای ما بیان کنی و ما تو را از نیکوکاران می بینیم.

پیغمبر: «الحمد للّه على نعمامه» ای پسر سلام به قصد سؤال و پرسش آمدهای یا منظورت امتحان و لجاجت است.

عبداللّه گفت: منظورم سؤال است.

ص: 329

پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: «على الضّلالة أم على الهدی» به قصد راهنمائی و هدایت یا گمراهی و ضلالت.

عبداللّه: على الهدی بر هدایت و راهنمائی.

پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: پس هرچه می خواهی سؤال کن.

عبداللّه گفت: یا محمّد انصاف دادی «انصفت».

عبداللّه گفت: اسلام چیست؟

حضرت محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) : «شهادت ان لا اله الّا اللّه وحده لا شریک له و أنّ محمّدا عبده و رسوله و انّ الساعة آتية لا ريب فيها و أنّ اللّه يبعث من في القبور».

عبداللّه بن سلام از معانی رمزی ابجد و خلقت جبرئیل و کیفیت وحی پرسید، پیغمبر اسلام مطابق آنچه که نزد اهل تورات معروف بود جهت اقناع عبداللّه جواب داد. عبداللّه پرسید: اوّل رکنی که در زمین بنا شده کدام رکنی است؟

پیغمبر اسلام (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) فرمود: آن رکنی است که در مکه است؛ چنانچه خدای در قرآن فرموده «إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا».

تمام شد آنچه که از نامه های پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به زمامداران و بعض دانشمندان در نظر بود جمع شود.

و ما در گذشته روشن ساختیم. که قرآن مجید یگانه معجزه جاویدان پیامبر اسلام و بزرگ ترین دلیل بر راستگوئی اوست و معجزات دیگر آن حضرت که به صورت تواتر برای ما نقل شده است، قابل اعتماد است، چه اینکه اگر معجزات پیامبران پیش از او را از طریق تواتر بپذیریم، معجزات آن حضرت را به طریق اولی باید بپذیریم زیرا زمانش نزدیک تر و تاریخش روشن تر و راویانش بیشتر است.

ص: 331

ص: 332

ص: 334

1- این اشخاص متعدد هر یک از محسوس خود خبر دهند که فلان مطلب را به گوش خود شنیده یا به چشم دیده یا به حواسّ ظاهر دیگر احساس نموده ایم پس اتفاق جمعیتی در فهم مطلبی باعث یقین نمی شود تا خود شخص در آن نظر و دقت ننماید چون خود با سایرین در قوه فهم و ادراک شریک است پس نباید تقلید آنها را کند و فکر خود را محکوم به توقیف نماید.

2- باید هر یک از افراد این جمعیت خودشان مستقیماً احساس نموده و خبر دهند پس اگر عده زیادی مطلبی را نقل کنند ولی پس از تحقیق معلوم شود مستند آنها خبر دادن یک نفر یا عده ای باشد که از قول آنها یقین پیدا نمی شود، این خبر متواتر نبوده و نمی توان قطع به صدق آنها نمود پس در قضایای گذشتگان از قبیل دعوای نبوّت فلان و بودن کتاب از او و معجزات او و غیره باید اوّلاً در عصر آن پیغمبر عده ای که (در عدد اقلا به قدر خبر دهندگان از وجود مکه و پاریس باشند).

که از قول آنها یقین پیدا شود، دعوی او را شنیده و معجزه و کتاب او را دیده و سپس در هر زمان و در هر طبقه از آن زمان تاکنون جمعیتی که به این حد باشند دست بدست نقل کنند تا بتوانیم به صحت آن یقین پیدا کرده و آن را مدرک اعتقاد خود قرار دهیم پس خلاصه آنکه در اعتقادات باید همیشه مطالب یقینی مدرک بوده باشد چه از عقلیات و چه از نقليات؛ و اگر کاملا از این جهت ملاحظه و مراعات شود مردم از عقاید باطله فارغ گشته و اتحاد دینی پیدا می کنند و کلیه اختلافات برطرف خواهد شد.

سپس بفهمیم کدام یک نسخ گردیده و آنکه رتبه خاتمیّت را دارا میباشد کیست؟

بنابراین وقتی نظر می کنیم به کلّیه پیغمبرانی که قبل از موسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) بوده اند می بینیم اثر صحیحی از اصل دعوت و کتاب و دستورات آنها در دست نیست سوای آنچه در کتب تورات و انجیل و قرآن از اسامی و پاره احکام آنها موجود است پس راهی برای تصدیق آنها نیست جز آنکه موسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) يا عيسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) يا محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) را قبول نمودیم به سبب تصدیق نبوّت اینها فقط پیغمبری و محترم بودن آن پیغمبران را تصدیق نمائیم ولی البته معلوم است در این صورت تصدیق آنها در اعمال دارای اثری نخواهد بود چون لازمه تصدیق به نبوّت یکی از این سه نفر نسخ دستورات سابقين آنها است، گذشته از آنکه چون دستور صحیحی از آنها در دست نیست تصدیق نبوّت آنها برای ما منشأ اثری نخواهد شد:

چه این جمله واضح می کند که این دو نفر خودشان ایمان و تصدیق به خدا ننموده اند.

در باب بیست و هفتم سفر اعداد آیه 14 صریحاً می گوید موسی و هارون معصیت خدا کرده اند و عین عبارتش این است:

«و خداوند به موسی گفت به این کوه عباریم بر آی زمینی را که به بنی اسرائیل داده ایم ببین و چون آن را دیدی تو نیز به قوم خود ملحق خواهی شد چنانکه برادرت هارون ملحق شد زیرا که در بیابان صفين وقتی که جماعت مخاصمت نمودند شما از قول من عصيان ورزیدند و مرا نزد آب در نظر ایشان تقدیس ننمودید»

در سفر تثنیه باب سی و دوم آیه 51 می گوید:

«زیرا که شما در میان بنی اسرائیل نزد آب مريباقادش در بیابان صفین به من تقصیر نمودید چونکه مرا در میان بنی اسرائیل تقدیس نکردید».

در باب بیستم سفر اعداد آیه 23 نیز صریحا می گوید:

«و از قول من عصیان ورزیدید»

در سفر خروج باب پنجم آیه 22 می گوید: «آن گاه موسی نزد خداوند برگشته گفت خداوندا چرا به این قوم بدی کردی؛ و برای چه مرا فرستادی».

در سفر اعداد باب دوم و آیه یازدهم می گوید:

«و موسی به خداوند گفت چرا به بنده خود بدی نمودی و چرا در نظر تو التفات نیافتم که بار جميع این قوم را بر من نهادی» تا آیه شانزدهم آنکه صریح است در نسبت دادن موسی، ظلم و بدی کرداری را به خداوند و اعتقاد نداشتن او به قدرت خدا به این اندازه که بتواند بنی اسرائیل را از گوشت سیر کند.

و آیه سیزدهم باب چهارم سفر «خروج» دلالت می کند بر این که موسی با وجود دیدن خارق عادات و وعده هائی که خدا به او داد به قول خدا مطمئن نشده و نبوّت و دعوت کردن فرعون را قبول ننموده و امر خدا را رد کرد تا آنکه غضب خدا بر او مشتعل شد. !

ص: 339

راجع به هارون در باب سی و دو سفر «خروج» می گوید:

«چون قوم دیدند که موسی در فرود آمدن از کوه تأخير نمود قوم نزد هارون جمع شده وی را گفتند برخیز و برای ما خدایان بساز که پیش روی ما بخرامند زیرا این مرد (موسی) که ما را از زمین مصر بیرون آورد نمی دانیم او را چه شده است. هارون به ایشان گفت: گوشواره های طلا را که در گوش زنان و پسران و دختران شما است بیرون کرده به نزد من بیاورید. پس تمامی قوم گوشواره های زرین را که در گوشهای ایشان بود بیرون کرده نزد هارون آورده آنها را از دست ایشان گرفته آن را با قلم نقش کرد و از آن گوساله ریخته شده ساخت و ایشان گفتند: ای اسرائیل این خدایان تو می باشند که تو را از زمین مصر بیرون آوردند. و چون هارون این را بدید مذبحی پیش آن بنا کرد و هارون ندا در داده گفت: فردا عید یهود می باشد و بامدادان برخاسته قربانی های سوختنی گذرانیدند و هدایای س لامتی آوردند و قوم برای خوردن و نوشیدن نشستند و به جهت لعب بر پا شدند تا آخر این باب واضح می کند که هارون گوسالهای ساخت و مردم را به عبادت آن دعوت نمود و قربانگاه برای آن بنا کرد و فردا را عید ذبح و عبادت قربانی برای گوساله قرار داده است پس بنابر این فرقی ما بین این پیغمبر و شیطان در دعوت به شرک به خدا و بت پرستی نیست.

در باب دوازدهم سفر أعداد می گوید:

«هارون موسی را متهم ساخت و خداوند در ستون ابر نازل شد و به او و مریم عتاب نموده و مریم مبتلا به برص گردید و هارون به موسی گفت: وای ای اقانیم بار گناه را بر ما مگذار زیرا که این گناه کرده؛ حماقت ورزیده ایم».

2- دعوای آنها نیز قابل قبول نیست زیرا در اول باب هفتم سفر خروج می گوید: «و خداوند به موسی گفت: بین تو را بر فرعون خدا ساخته ام و برادرت هارون نبی تو خواهد بود هر آنچه به تو امر نمایم تو آن را بگو و برادرت هارون آن را به فرعون باز گوید».

این عبارت صریح است در اینکه خداوند موسی را شریک خود فرمود و به او

ص: 340

منصب خدائی عنایت و هارون را پیغمبر او قرار داده و چنانکه گذشت اینگونه دعاوی قابل قبول نخواهد بود، مخصوصاً با اینکه این جمله منافات دارد با آیه هشتم همین باب و آیه سیزدهم باب دوازدهم این سفر و آیه اول از باب یازدهم سفر «لاویان» و چندین آیه دیگر از تورات که واضح می کند:

موسی و هارون هر دو مستقلاً طرف صحبت خدا بوده و در پیغمبری شرکت دارند نه اینکه موسی صاحب رتبه خدائی و هارون پیغمبر او باشد.

بعلاوه آنکه در باب بیست و سوّم سفر «خروج» آیه سیزدهم و باب چهارم سفر «تثنيه» آیه 35 و باب سی و دوم این سفر آیه 39 می گوید:

«خدا یکی است و غیر او نیست و مبادا از دهن تو شنیده شود که به خدای دیگری دعوت کنی».

پس چگونه موسی به خدائی خود دعوت می کند و هارون به عبادت گوساله مردم را می خواند. پس از دو جهت دعوی آنها متناقض و غير قابل قبول می گردد.

و نیز در چند جای تورات خدا را جسم و دارای عوارض بشری دانسته چنانکه در باب دوم سفر «پیدایش» آیه دوّم می گوید:

«در روز هفتم خدا از همه کار خود که ساخته بود فارغ شد و در روز هفتم از همه کار خود که ساخته بود آرامی گرفت».

و همچنین در آیه هشتم، باب سیم سفر «پیدایش» می گوید.

«و آواز خداوند خدا را شنیدند که در هنگام وزیدن نسیم بهار در باغ میخرامید و آدم وزنش خویشتن را از حضور خداوند خدا در میان درختان باغ پنهان کردند و خداوند خدا آدم را ندا در داد و گفت کجا هستی».

و در باب ششم آیه 6 می گوید:

«و خداوند پشیمان شد که انسان را بر زمین ساخته بود و در دل خود محزون گشت».

و آیه 12 باب هشتم همین سفر می گوید:

«و خداوند بوی خوش بوئید و خداوند در دل خود گفت بعد از این دیگر زمین ببینید

ص: 341

را به سبب انسان لعنت نکنم».

«و در آیه پنجم باب یازدهم این سفر» می گوید:

«و خداوند نزول نمود تا در شهر و برجی را که بنی آدم بنا می کردند ملاحظه نماید».

و در باب هیجدهم آیه اول می گوید:

«و خداوند در بلوطستان ممروی بروی ظاهر شد».

و همچنین در آیه بیستم می گوید:

«پس خداوند گفت چونکه فریاد سدوم وعموره زیاد شده است و خطایای ایشان بسیار گران اکنون نازل می شوم تا ببینم موافق این فریادی که به من رسیده به اتمام رسانده اند و الا خواهم دانست.

آنگاه آن مردان از آنجا به سوی سدوم متوجه شده و برفتند، ابراهیم در حضور خداوند هنوز ایستاده بود و ابراهیم نزدیک آمده گفت: آیا عادل را با شریر هلاک خواهی کرد تا آخر این باب که می گوید:

«پس خداوند چون گفتگو را با ابراهیم به اتمام رسانید برفت و ابراهیم به مکان خود مراجعت کرد». «و از اینکه در اول باب نوزدهم می گوید» «و وقت عصر آن دو فرشته وارد سدوم شدند «معلوم می شود سه نفری که در این باب می گوید ابراهیم غذا برای آنها آورده خوردند خدا و دو فرشته بوده اند (به تورات مراجعه نمائید). |

عجیب تر از همه: حکایت کشتی گرفتن يعقوب است با خدا و عاجز شدن خدا و التماس کردن او به یعقوب که او را رها کند که در آیه 24 از باب چهارم از سفر پیدایش می گوید:

«يعقوب تنها ماند و مردی با وی تا طلوع فجر کشتی می گرفت و چون او دید بر او غلبه نمی کند باید کف ران يعقوب را لمس کرد و کف ران يعقوب در گشتی گرفتن با او فشرده شد پس گفت: مرا رها کن زیرا که فجر می شکافد. گفت: تامرا برکت ندهی رها نکنم. به وی گفت: نام تو چیست؟ گفت: یعقوب. گفت: از این پس نام تو یعقوب خوانده نشود بلکه اسرائیل زیرا که با خدا و انسان مجاهده کردی امی

ص: 342

و نصرت یافتی. و يعقوب از او سؤال کرد و گفت: مرا از نام خود آگاه ساز. گفت: چرا اسم مرا می پرسی و او را در آنجا بر کست داد و یعقوب آن مکان را فائيل نام گذاشت آفتاب بر وی طلوع کرد و بر ران خود می لنگید».

آنچه نقل کردیم، از سی و دو باب از جمله پنجاه باب سفر پیدایش بود، که سفر اول تورات است. و اگر بخواهیم از آن قبیل روایات که در بقیه پنج سفر تورات و سائر كتب عهد قدیم موجود است، تذکر دهیم؛ رشته سخن طولانی می گردد.

باز برای مَثَل می گوئیم در آیه 24 باب چهارم از سفر «خروج» می گوید:

«و واقع شد در بین راه که خداوند در منزل بدو برخورده قصد قتل وی نمود آن گاه صفوره سنگی تیز گرفته غلفه پسر خود را ختنه کرد و نزد پای وی انداخته گفت تو مرا شوهر خون هستی پس او وی را رها کرد و آنگاه صفوره گفت: شوهر خون هستی به سبب ختنه».

که علاوه بر دلالت این جمله بر جسم بودن خدا واضح می کند که صفوره زن موسی به خدعه خدا را فریب داده و موسی را از چنگ خدا رها کرده و او را از قتل رهانید.

در باب دوّم سفر پیدایش آیه 16 می گوید:

«و خداوند خدا آدم را امر فرموده گفت: از درختان باغ بی ممانعت بخور، امّا از درخت معرفت نیک و بد زنهار نخوری زیرا روزی که از آن خوردی هر آینه خواهی مرد و پس از آن در آخر باب سیم این سفر صریحا می گوید که وقتی که آدم از آن درخت خورد، نمرد.

از اینجا معلوم می شود خداوند دروغ می گفته و می خواسته آدم را گول زند تا بترسد و از آن درخت نخورد که مبادا مثل خدا معرفت به نیک و بد پیدا کند و بالأخره مار، او را هدایت کرد!!

(به باب دوّم و سوّم سفر پیدایش با دقت رجوع فرمائید که مطالب غریب قابل توجهی راجع به درخت حیات و غیره ملاحظه خواهید نمود).

و در باب بیست و چهارم سفر خروج آیه نهم می گوید:

ص: 343

«و موسی با هارون و ناداب وا بيهو و هفتاد نفر از مشایخ بنی اسرائیل بالا رفت و خدای اسرائیل را دیدند و زیر پاهایش مثل صنعتی از یاقوت کبود شفاف و مانند ذات آسمان در صفا و بر سروران بنی اسرائیل دست خود را نگذارد پس خدا را دیدند و آشامیدند».

که صریحاً واضح می کند که خدا پا داشته و بنی اسرائیل او را دیده اند!

از این قبیل کلمات در تورات بسیار است مثل اثبات دل و بینی و دهن و پسر برای خدا چنانکه در آیه ششم باب ششم سفر «پیدایش» گفته شد و در باب پانزدهم سفر خروج آیه هشتم به خدا می گوید:

«و به نفخه بینی تو آبها فراهم گردید و در آیه سیم باب هشتم سفر «تثنیه» می گوید:

«بلکه به هر کلمه که از دهان خداوند صادر شود انسان زنده می شود» و در آیه دوّم از ششم باب سفر «پیدایش» می گوید: «پسران خدا دختران آدمیان را دیدند که نیکو منظرند و از هر کدام که خواستند زنان برای دیگران می گرفتند.»

این است دعوت موسی و معرفی او از خدا و صفات کمال او که حقیقتا یک نفر آدم پشت کوهی معرفتش به خدا زیاده بر این است.

پس چگونه می توان چنین شخصی را پیغمبر و این کتاب را آسمانی دانست؟ و اگر کسی با دقّت از اول تا آخر این تورات را مراجعه نماید می بیند که تاریخی است بسیار ناقص و غیر مرتبط مثل کتابی که یک نفر بچه یا شخص بیابانی بی اطلاعی نوشته باشد و شأن خدا اجل است از اینکه این چنین کتابی بفرستد.

3- نظر به تصریح تورات؛ موسی بر بنی اسرائیل مبعوث و فقط پیغمبر آنها بوده رسالت و پیغمبری بر تمام مردم نداشته تا بر غیر بنی اسرائیل هم عمل به دستور او لازم باشد چنانکه از مراجعه به باب سوّم و چهارم و پنجم سفر خروج و ابواب دیگر تورات این مطلب کاملاً معلوم می گردد.

ص: 344

از ایشان هرگز داخل جمعیت خداوند نشود».

این عبارت ترجمه تورات چاپ لندن سنه 1895 است که به نفقه جماعت مشهور به برتیش و فورن طبع شده و کلیه عباراتی که در این کتاب نقل می کنیم از این ترجمه است ولی در نسخه عبرانی و یونانی تورات و در ترجمه های عربی و فارسی سابق این است که بعد از کلمه «حتی تا پشت دهم» می گوید: «بلکه ابدأ داخل جمعیت خداوند نشوند». (1)

پس در ترجمه کلمه بلکه را تحریف کرده اند به خیال آنکه از دلالت بر مقصدی که ذکر شد جلوگیری کنند غافل از آنکه چون لفظ «هرگز» را دارد باز ابدی بودن ممنوعیت آنها از ورود در جمعیت خدا معلوم می شود. و نیز در آیه یازدهم از باب دوازدهم سفر «پیدایش» نسبت دروغ گفتن رکیکی به ابراهیم میدهد.

نظرش یک فرد فریب دهنده باشم و لعنت در عوض برکت بر خود آورم. مادرش گفت: ای پسر من لعنت تو بر من باد فقط سخن مرا بشنو و رفته آن را برای من بگیر. پس رفت و گرفته نزد مادر خود آورد و مادرش خورشتی آماده کرد به طوری که پدرش دوست می داشت و رفقه جامه فاخر پسر بزرگ خود عیسو را که نزد او در خانه بود گرفته به پسر کهتر خود یعقوب پوشانید و پوست بزغاله بر دستها (1) و نرمه گردن او بست و خورش و نانی که فراهم کرده بود بدست پسر خود يعقوب سپرد، پس نزد پدر آمده گفت: ای پدر من ؛ گفت لبیک تو کیستی ای پسر من... يعقوب به پدر خود گفت: من نخست زاده تو عيسو هستم آنچه به من فرمودی کردم الآن برخیز بنشین و از شکار من بخور تا جانت مرا برکت دهد. اسحاق به پسر خود گفت: ای پسر من چگونه به این زودی افتی؟ گفت: یهوه خدای تو به من رسانید. اسحاق به يعقوب گفت: ای پسر من نزدیک بیا تو را لمس کنم که آیا تو پسر من هستی یا نه. پس يعقوب نزد پدر خود اسحاق آمد و او را لمس کرد و گفت: آواز آواز یعقوب است لکن دستها دستهای عیسو است و او را نشناخت زیرا که دستهایش مثل دستهای برادرش عیسو موی دار بوده پس او را برکت داد و گفت: آیا تو همان پسر من عيسو هستی؟ گفت: من هستم. پس گفت: نزدیک بیاور تا از شکار پسر خود بخورم و جانم تو را برکت دهد.

پس آن را نزد وی آورد بخورد و شراب برایش آورد و نوشید و پدرش اسحاق به وی گفت: ای پسر من نزدیک بيا و مرا ببوس. نزدیک آمده او را بوسیده و رائحه (2) لباس او را بوئید او را برکت داد و گفت: همانا رائحه پسر من مانند رائحه ص حرائی است که خداوند آن را برکت داده باشد.

پس خدا تو را از شبنم آسمان و از فربهی زمین و از فراوانی غله و شیره عطا فرماید قومها تو را بندگی نمایند و طوایف تو را تعظیم نمایند بر برادران خود سرور

ص: 347

شوی و پسران مادرت تو را تعظیم کنند، ملعون باد هر که تو را لعنت کند و هر که تو را مبارک خواند مبارک باد و واقع شد چون اسحاق از برکت دادن به یعقوب فارغ شد به مجرد بیرون رفتن يعقوب از حضور پدر خود اسحاق که برادرش عیسو از شکار باز آمد و او نیز خورشتی ساخت و نزد پدر خود آورده به پدر خود گفت: پدر من برخیز و از شکار پسر خود بخور تا جانت مرا برکت دهد.

اسحاق به وی گفت: تو کیستی؟ گفت: من پسر نخستین تو عیسو هستم. آن گاه لرزه شدیدی بر اسحاق مستولی شد، گفت: پس آنکه نخجیری صید کرده برایم آورد و قبل از آمدن تو از همه خوردم و او را برکت دادم في الواقع او مبارک خواهد بود. عیسو چون سخنان پدر خود را شنیده نعره عظیم و بی نهایت تلخ برآورده به پدر خود گفت: ای پدرم به من نیز برکت بده. گفت: برادرت به حیله آمد و برکت تو را گرفت. گفت: نام او را یعقوب به خوبی نهادند زیرا که دو مرتبه مرا از پا در آورد اول نخست زادگی مرا گرفت، و اکنون برکت مرا گرفته است.

پس گفت: آیا برای من برکتی نگاه نداشتی؟ اسحاق در جواب عيسو گفت: اینک او را بر سر تو سرور ساختم و همه برادرانش را غلامان او گردانیدم و غله و شیره را رزق او دادم پس الان ای پسر من برای تو چه کنم؟ عیسو به پدر گفت: آیا همین یک برکت را داشتی به من نیز ای پدرم برکت بده و عیسو به آواز بلند بگریست.»

این جمله را به تفصيل نقل کردم که به دقّت ملاحظه کنید یعقوبی که چند مرتبه در اینجا دروغ گفته و با پدر کور خود حیله بازی کرده آیا لایق برکت یا پیغمبری است و اگر اسحاق کور بود خدای او که بینا بود چرا به چنین شخصی حیله ور برکت داد؟ مگر آنکه بگوئیم خدا از پهلوانی و کشتی گیری یعقوب هراسان بود!

و برکتی را که به ابراهیم عهد بسته و کلید نبوّت بود، جهت این حیله و تزویر از ناچاری به یعقوب داد! و او را اسرائیل و دوست و بنده خدا نامید چون از عملیاتش بندگی و دوستی او با خدا کاملاً معلوم می شود. ببینید هیچ آدم بی شعوری می تواند چنین اشخاصی را پیغمبر یا کتابی را که این اشخاص ناقص را به پیغمبری معرفی نموده کتاب آسمانی داند؟ گذشته از نسبتهائی که به خود حضرت موسی و هارون

ص: 348

می دهد و اگر بخواهیم از تمام کتب عهد قدیم که مسلّم بین یهود و نصاری و کتب وحی آنها است نقل کنیم قبائحی را که به انبياء نسبت داده (مثل زنا کردن داود با زن او و یا زنا نمودن سلیمان با زن پدر خود و قضایای ایوب و غیره) مثنوی هفتاد من کاغذ شود همین اندازه کافی است که بدانید این کتاب آسمانی نیست بلکه حقایقی است که با جمله ای از خرافات قصه گوها و موهومات پرستان و غیره ضمیمه شده و این مجموعه افسانه های بی مغز و تاریخ جاهلانه به اسم عهد قدیم و کتب الهی منتشر شده عجیب تر آنکه در سفر «تثنیه» باب سی و چهارم آیه ششم می گوید:

«پس موسی بنده خداوند در آنجا به زمین مواب برحسب قول خداوند مرد و او را در زمین مواب در مقابل بيت فعور در دره دفن کرد واحدی قبر او را تا امروز ندانسته است و موسی چون وفات یافت صد و بیست سال داشت و نه چشمش تار، و نه قوتش کم شده بود بنی اسرائیل برای موسی در عربات مواب سی روز ماتم گرفتند پس روزهای ماتم و نوحه گری برای موسی سپری گشت».

تا آنکه می گوید:

«و نبی مثل موسی تا بحال در اسرائیل نخواسته است که خداوند او را روبرو شناخته باشد». (1)

خیلی جای حیرت است که موسی مدتها بعد از وفات و ختم فاتحه خود تورات را آورده!! نمیدانم آن روزی که این تورات نوشته شد چه روزی بود که می گوید احدى قبر او را تا امروز ندانسته! و نبی مثل موسی تا بحال در اسرائیل برنخواسته است که این عبارت صریح است در اینکه این تورات موسى (عَلَيهِ السَّلَامُ) نیست بلکه مدتها پس از موسی، نوشته شده چنانکه از مراجعه بخود تورات که قسمتی از آن احوال و

ص: 349

موسی و هارون و سرگذشت بنی اسرائیل است در زمان موسی، نیز این جمله کاملا معلوم می شود و بعلاوه آنکه واضح است چه اندازه کار لغوی است که خدا برای خود بنی اسرائیل تاریخ خروج آنها از مصر و مکالمات حضرت موسی را با آنها و سایر احوالات مختلفه آنها را بیان نماید.

بلی اگر مثل قرآن گاهی در مقام موعظه و به خاطر آوردن و منت گزاردن متذكر کند آنها را بیاد بیاورید فلان موقع را که از فلان بلا شما را نجات دادیم خوب بود اما باین ترتیب تورات بیان کردن بسی بیهوده است و شأن خدا کار لغو و بیهوده نیست.

و در آیه 37 همین باب این بنی لاوی را که امناء تورات هستند خود حضرت موسی به خیانت کاری و بد عملی معرفی فرمود به آنها می گوید:

«من تمرّد و گردن کشی شما را می دانم امروز که من زنده و میان شما هستم بر خداوند فتنه انگیخته اید پس چند مرتبه زیادتر بعد از من خواهید کرد و می دانم بعد از وفات من خویشتن را به کل فاسد گردانیده از طریقی که به شما امر فرمودم خواهید برگشت و از اعمال دست خود، خداوند را به خشم خواهید آورد».

پس از موسی تا زمانی که یوشع وصی او زنده بود بنی اسرائیل برحسب دستور او عمل نمودند، ولی بنی اسرائیل پس از یوشع (1) خدا را ترک و بت پرست گردیدند و به قسمی تورات را از بین بردند که وقتی حضرت سلیمان صندوق شهادت را گشود از تورات فقط دو لوح سنگ موجود و بقیه تورات به کلی از بین رفته بود.

چنانکه در آیه نهم از باب هشتم کتاب اول پادشاهان می گوید: «در تابوت چیزی نبود سوای آن دو لوح سنگ که موسی در حوریب در آن گذاشت وقتی که خداوند با بنی اسرائیل در حین بیرون آمدن ایشان زمین مصر عهد بست».

و این دو لوح سنگ حوريب فقط از ده حکم است که آیه 22 از باب پنجم سفر «تثنيه» پس از بیان آن ده حکم می گوید:

«این سخنان را خداوند به تمامی جماعت شما در کوه از میان آتش و ابر و ظلمت غليظ، به آواز بلند گفت و بر آنها چیزی نیفزود و آنها را بر دو لوح سنگ نوشته به من داد» در آیه سوم باب دهم سفر «تثنیه» می گوید:

«پس تابوتی از چوب سنط ساختم و دو لوح موافق اوّلین تراشیدم و آن دو لوح را بر دست داشته به کوه بر آمدم و به آن دو لوح موافق کتابت اوّلین آن ده کلمه را که خداوند در کوه از میان آتش در روز اجتماع به شما گفته بود نوشت و خداوند آنها را به من داد پس برگشته از کوه فرود آمدم لوحها را در تابوتی که ساخته بودم گذاشتم و در آنجا هست چنانکه خداوند مرا امر فرموده بود».

ص: 351

و در باب سی و یکم سفر خروج و باب چهارم سفر تثنیه نیز همین جمله را تکرار می نماید و حضرت سلیمان هم در اواخر سلطنت خود بنا بر آنچه از آیه پنجم تا دوازدهم باب یازدهم کتاب اول پادشاهان می گوید:

بت پرست شد که قلم را از نقل عین عبارت آن شرم می آید و پس از حضرت سليمان سلطنت دوازده سبط بنی اسرائیل به دو قسمت تقسیم و سلطان ده قسمت آن؛ که به اسرائيليه موسوم شدند؛ «یربعام» و پادشاه دو طایفه دیگر آنها را یهودا می نامند؛ «رحبعام» می نامند پسر سليمان؛ گردید سپس «یربعام» (با وجود آنکه برحسب باب یازدهم کتاب اوّل پادشاهان؛ سلطنتش الهی بود) پس از استقرار سلطنت (1) مرتدّ و بت پرست شده مردم هم او را متابعت نمودند و هر که بر شریعت تورات باقی بود از آنجا هجرت و به مملكت يهودا رفت و این ده سبط تا دویست و پنجاه سال کافر و بت پرست بودند تا اینکه خداوند بر ایشان غضب فرموده و آشوریین را بر آنها مسلط نمود که آنها را در ممالک مختلفه متفرّق کردند.

و امّا دو طایفه دیگر که یهودا باشند از زمان اوّلین سلطان آنها رحبعام تا 372 سال، بیست نفر بر آنها سلطنت نمودند و اکثر این سلاطین مرتد و بت پرست بوده بلکه می توان گفت از همان زمان رحبعام (2) بت پرستی به حدّی بین این دو طایفه شایع شد که بر هر تل و زیر هر درختی، بتهائی گذارده عبادت می کردند و از آن زمان به بعد به کلی خدا و شریعت موسی را کنار گذاردند چنانکه در آیه سوّم باب پانزدهم کتاب دوم تواریخ ایام که از کتب عهد قدیم است می گوید:

«و اسرائیل مدت مدیدی بی خدای حق و بی کاهن معلّم و بی شریعت بودند».

و در نسخه عبرانی دارد «بی تورات ولی در ترجمه تحریف شده و در سال (3) پنجم از سلطنت رحبعام شیشق پادشاه مصر بر او غلبه کرد و خزانه های خانه پادشاه

ص: 352

و هر چه در خانه خدا بود به غارت برد و چون نوبت سلطنت يهودا يعتليا مادر اخزيا رسید پسران او خانه خدا را خراب کرده (1) و تمام موقوفات او را صرف بعليم (2) کردند و بعد از آن يهواش (3) پادشاه مرتد اسرائیل بر سلطان يهودا غلبه کرد و مرتبه دیگر، خانه خدا را غارت نمود.

معلوم است با وجود این همه حوادث که بعد از حضرت موسی بروز نمود تورات حقيقي يقيناً از بین رفته و خلاصه آن حوادث عبارت است از :

را بیاورند در میدان جنگ با آمر خدا و موسی مخالفت نمی نمایند که تورات را از جلوی او جدا کنند و در موقع غارت و بردن تابوت يقينا تورات هرچه دسترسی بوده، برده اند و معلوم است وقتی تورات و به دست بت پرستان که کمال ضدیت را با شریعت موسی دارند بیفتند آن را معدوم می نمایند و به این جهت در باب ششم کتاب اول «سموئیل باز پس دادن فلسطینیان تابوت را ذکر کرده لكن از نسخه تورات اسمی نبرده چنانکه در باب هشتم کتاب اول پادشاهان می گوید حضرت سلیمان تابوت را که پس از بردن و پس آوردن فلسطینیان در شهر «صهيون» بود با خیمه اجتماع و تمامی آلات مقدسه به خانه خدا آورده در محراب خانه یعنی «قدس الاقداس» زیر بالهای کرّوبیان جا داد.

و چنانکه گذشت بعد از سلیمان (علاوه بر ضدیت اکثر یهود و سلاطین آنها که اورشلیم را تصرف بودند با تورات و تابوت) یک مرتبه «شقيق» پادشاه مصر خانه خدا را غارت نموده و مرتبه دوّم «عتليا» (1) و مرتبه سوم «یهواش»

پس چگونه ممکن است تورات و تابوت، در این غارت و خرابی محفوظ مانده باشد؟

برای لواط کردن در اطراف خانه خدا ساخته بودند در مدت ده سال با کمال جدّیت منزّه و پاکیزه نموده و در سال هیجدهم از سلطنتش «شافان» کاتب را امر نمود که به اتّفاق «حلقيا» کاهن به خانه خدا رود به جهت شمردن و بیرون آوردن نقره هائی که مردم برای ساختن خدا آورده و در آنجا ریخته بودند و پس از آن که نقره ها را شمردند و تحویل «حلقيا» یاسر کاران دیگر دادند «حلقيا» به «شافان» کاتب گفت: من کتاب تورات را در خانه خدا پیدا کردم و شافان این مطلب را به پوشيا خبر داد و تورات را برای او خواند و چون پادشاه کلمات تورات را شنید لباسهای خود را پاره کرد».

کسی آن را ندید؟ تا آنکه فقط حلقيا موقع بیرون آوردن نقرهها آن را ببیند و آیا در این مدت هیجده سال و قبل از آن حلقیا که رئیس کاهنان و دارای اینگونه چشم ذرّه بینی بود این مرکز عبادت را متروک گذارده و در محراب نرفته بود!؟

از اینجا کاملاً معلوم می شود که توراتی در محراب وجود نداشته و حلقيا به جهت تقرب به آن پادشاه مومن یا به خیال آنکه هر قدر می تواند آثار مندرسه شریعت موسی را آب و رنگی دهد در این مدت هیجده سال آنچه از محفوظات متفرّقه در السنه يهود جاری بوده جمع آوری و به اسم تورات ارائه داده و به جهت اعتبار آن؛ دروغ مصلحت آمیزی گفته غافل از آنچه شنیده و جمع کرده مخلوط به عقاید بت پرستی و افسانه های بی معنی بوده است.

مجملاً مستند تورات فقط قول «حلقيا» می باشد که با این قرائن يقينا دروغ گفته یا اقلاً صدّق او مشکوک است بعلاوه چنانکه گذشت قول یک نفر را نمی توان مستند عقاید و کتاب الهی دانست.

و معلوم است نسخه توراتی که حلقیا آورد بر حسب دستور تورات و عهدی که در حضور بنی اسرائیل؛ يوشيا با خدا بست يقينا در کنار تابوت گذارده چنانکه در باب 35 کتاب دوّم تواریخ ایام می گوید:

«و به لاویانی که تمامی اسرائیل را تعلیم می دادند و برای خداوند تقدیس شده (1) بوده گفت تابوت مقدس را در خانه ای که سلیمان بن داود پادشاه اسرائیل بنا کرده است بگذارید و دیگر بر دوش شما باز نباشد»

پس اگر آن تابوت و تورات حلقيا از دست چهار نفر پادشاه بت پرست بعد از يوشيا سالم مانده باشد در دو مرتبه غارت «نبوکد نصر» و سوزاندن خانه خدا و خراب کردن آن یقینا برده یا سوخته شده و به کلی اثری از آن در میانه بنی اسرائیل موجود نبود تا آنکه بعد از چندین سال به کلی خانه خراب و اورشلیم ویران و یهود اسیر در بابل گرفتار بودند.

به امر کوروش سلطان ایران به وطن مراجعت نموده و پس از چندی بنابر آنچه در باب هشتم (2) کتاب نحميا که از کتب عهد قدیم است می گوید بنی اسرائیل جمع شده به عزرای کاتب گفتند تورات را برای ما قرائت نما و عزرا بالای منبر رفته و مشغول خواندن شد و آن روز را مبارک و مقدس و عيد خود قرار دادند و از شنیدن تورات (چون مدتها اثری از آن ندیده و به کلّی از یافتن آن مأيوس بودند و خیلی

ص: 357

تازگی داشت) صدای آنها به گریه بلند شد و دستوراتی که گویا به گوش احدی از آنها نخورده شنیدند و به عملی کردن آن دستورات مشغول شدند که تا باب سیزدهم کتاب نحميا کیفیت جدیت آنها در عمل به آنچه شنیده بودند بیان می کند.

از دقّت در این ابواب معلوم می گردد که دستورات تورات مشتمل بر اعمالی بوده که هیچ موقع در میانه مردم نبوده و حتّی پیرمردهای آنها هم نشنیده بودند.

انتيكوس (1) امپراطور فرنگ؛ اورشلیم را فتح نمود و تمام نسخه های تورات و سایر کتب عهد عتیق را به آتش سوزانید و اعلان عمومی نمود که هر کس نسخه ای از كتب تورات و عهد عتیق نزد او یافت شود یا دستوری از دیانت بجا آورد کشته خواهد شد و در مدت سه سال و نیم مأمورین او هر ماهی یک مرتبه با کمال جدة تفتیش می کردند و بعد از آن 37 سال پس از عروج مسیح «طيطوس» رومی بر بنی اسرائیل مسلط شد و یک میلیون و یکصد هزار نفر آنها را کشت و هفت هزار نفر از آنها را اسیر نمود و هر چه یافتند سوزانیدند و یا به غارت بردند.

که نسخه این کتب معدود و صنعت کتاب هم محصور بوده و روی پوست می نوشته اند تا برسد به زمان خود حضرت موسی که طریقه کتابت شان این بوده که فقط بر سنگها مطالب را می کننده و نقش می فرموده اند چنانکه بعضی از مورخین اروپائی ذکر کرده اند و از تورات و کتاب یوشع (1) هم معلوم می شود و از این جهت نسخه تورات منحصر یا محدود بوده و به حوادث مذکور از بین رفته و دستهای تحریف به نسخه صحیح یا جعلی آن دراز شده و هر گاه کاتبی مثل عزرا مدعی وجود نسخه تورات نزد خود می شد همه به او متوجه و همگی از شنیدن آن، صداها را به گریه بلند می نمودند علاوه بر آنکه کیفیت و بیانات تورات موجود صریحاً شهادت می دهد که این تاریخ احوال موسی و بنی اسرائیل است چون همیشه به ضمیر غائب از عملیات و حالات موسی تعبیر می کند و در آخر آن وفات موسی و فاتحه او را نقل می نماید گذشته از آنکه شخص عاقل اگر دقت نماید از مطالب این تورات موجود یقین پیدا می کند که از طرف خدا نیست چنانکه بیانات راجع به معرفی خدا و پیغمبران او که قسمت معارفش باشد گذشت، اینک از قسمت احکامش هم مناسب است چند حکم نقل نمائیم:

برّه نرینه یک ساله با مقداری آرد نرم مخلوط به روغن برای عطر خوشبوی خداوند سوخته شود و از چهاردهم ماه اول فصح است تا هفت روز باید بدین ترتیب قربانی سوختنی بنماید و از روز اول ماه هفتم تا روز پانزدهم به ترتیبات معينه باید قربانی سوختنی بشود و باید آتش کاهن شبانه روز روشن باشد و هیچ موقعی هم خاموش نباشد و کاهن باید خون قربانی را باطراف مذبح بپاشد سپس آن را پوست کنده قطعه قطعه نماید و با مشتی از آرد مخلوط به روغن در آتش بگذارد تا سوخته و خاکستر شود و مخصوصا در چند جای دستور قربانی تأکید می کنند در اینکه پیه و دنبه قربانی را باید در این آتش ریخته و سوزانید تابوی آن عطر خوشبوی خداوند (1) باشد و زیر جامه کتان بپوشد و خاکستر قربانی سوخته شده را به یک طرف مذبح قرار داده و مجددا لباس خود را تغيير داده و خاکستر بیرون لشگر گاه به جای پاکی ببرد و فقط ران راست و سینه از قربانی سلامتی را، کاهن می تواند بخورد بعوض حق الزحمه این همه عطر خوشبوی سوخته پیه و دنبه و گوشت که استشمام می کند. گرچه في الحقيقه با عطر خوشبو خدا شرکت نموده و مابقی قربانی را باید تماما سوخته و خاکستر گردد و این ران در تورات به اسم «ران افراشتی» و سینه را به اسم «سینه و هدیه جنباندنی» می نامند که می گوید باید در حضور خداوند جنبانید و در شرح كيفيت قربانی موسی می گوید:

«و موسی (2) قدری از خونش را گرفته بر نرمه گوش راست هارون و بر شصت دست راست و بر شصت پای راست او ماليد» و تفصیل بسیاری از این قبیل خصوصیات لغوي سرهای بی فائده بچه گانه در 13 باب از تورات بیان شده و مراجعه به آن برای تفریح بسیار مناسب است و هر عاقلی می فهمد که نه این تعبيرات از خداوند و نه این دستورات الهی می باشد که این همه حیوانات بی گناه را بدون هیچ گونه استفاده و منفعتی بکشند و به ضمیمه نان و آرد و روغن بسوزانند و

ص: 361

فقرا و بیچارگان از آنها منتفع نشوند عجیب تر هدیه (1) بردن شراب است برای خدا.

2- حكم «سبت» زمین است.

یعنی همین قسم که انسان «شنبه» دارد که در آن روز باید از جميع مشاغل خودداری کند و استراحت نماید زمین هم شنبه دارد چنانکه در باب 25 سفر لاویسان آیه سوّم می گوید:

«شش سال مزرعه خود را بکار و شش سال تاکستان خود را پازش بکن و محصولش را جمع کن و در سال هفتم سبت آرامی برای مردم باشد یعنی سبت برای خداوند مزرعه خود را مکار و تاکستان خود را پازش منما؛ آنچه از مزرعه تو خودرو باشد درو مکن و انگورهای مو پازش ناکرده خود را، مچين سال آرامی برای زمین باشد و سبت زمین خوراک به جهت شما نخواهد بود برای تو و غلامت و کنیزت و مزدورت و غریبی که نزد تو مأوی گزیده و برای بهائمت و برای جانوران که در زمین تو باشند همه محصولش خوراک خواهد بود».

توجه فرمائید. ببینید هیچ عاقلی چنین حکمی می کند که زمین را به جهت استراحت معطل گذارند، بعلاوه اگر کشت نشود چیزی نخواهد داد که برای خوراک خود و این چند طایفه که شمرده حواله شود. بلی حکم عاقلانه این است که بگوید کشت کنید و محصولش را برای آنها گذارید.

3- در باب 25 سفر تثنیه می گوید: «اگر برادران با هم ساکن باشند و یکی از آنها بی اولاد بمیرد زن آن متوفی خارج، بشخص بیگانه داده نشود بلکه برادر شوهرش با او در آمده او را برای خود به زنی بگیرد حق برادر شوهری را با او بجا آورده و نخست زاده که بزاید باسم برادر متوفای او وارث گردد تا اسمش از اسرائیل محو نشود و اگر آن مرد بگرفتن زن برادرش راضی نشود آنگاه زن برادرش به دروازه نزد مشایخ برود و بگوید برادر شوهر من از برداشتن اسم برادر خود در اسرائیل انکار

ص: 362

می کند و از به جا آوردن حق برادر شوهری با من ابا مینماید پس مشایخ شهرش او را طلبیده با وی گفتگو کند و اگر اصرار کرده بگوید نمی خواهم او را بگیرم آنگاه زن برادرش نزد وی آمده به حضور مشایخ کفش او را از پایش بکند به رویش آب دهن اندازد و در جواب گوید کسی که خانه برادر خود را بنا نکند چنین کرده شود و نامش در اسرائیل خانه کفش کنده خوانده شود.

ملاحظاتی چند:

ملاحظه کنید اوّلاً به چه مناسبت بچه دیگری وارث دیگری شود و ثانياً آیا ممکن است از عدل الهی که مجبور نماید برادر را که زن برادر حتما بگیرد و اگر نگیرد این طور زن حق داشته باشد بدون جهت در میانه اقوام آبروی او را از بین برده بلکه نام خانوادگی او به بدنامی برده شود با وجود آنکه بسا می شود زن به قدری بد شکل و بداخلاق است که طبیعت به آن رغبت نمی کند بلکه گاهی بدخلقی او به جائی می کشد که تمامی فامیل مرد از خدا می خواهند آن زن از آنها بریده شود اگر چه به مردن شوهرش باشد که طرف علاقه آنها است پس چگونه خدای عادل حکم می کند که حتما این بار سنگین را به دوش کشید برای پیدا شدن بچه ای که بالاخره اولاد متوفی نخواهد بود!

و اگر فقط به اسم قانع باشند ممکن است یک نفر اولاد برادران دیگرش را به اسم او بخوانند که اسمش از اسرائیل محو نشود.

4- در باب 22 سفر تثنیه آیه 13 خلاصه می گوید: «اگر کسی دختری بگیرد و او را نپسندد و به او نسبت دهد که باکره نبوده و پدر و مادر او جائی که علامت خون بکارت در آن است بیاورند در حضور بزرگ تران شهر و پدر بگوید این مرد به دختر من تهمت زده و آن جامه را نزد آنها باز کند پس بزرگتران شهر شوهر را تنبیه و صد مثقال نقره او را جریمه نموده به پدر دختر دهند و این زن را تا آخر عمر نمی تواند طلاق دهد».

توجّه: ملاحظه نمائید چگونه ممکن است خدا دستور دهد که بزرگتران شهر به محض دیدن کهنه خون آلود حکم به کذب و تأدیب و جریمه شوهر نماید با وجود

ص: 363

اینکه ممکن است این کهنه از دیگری باشد یا به خونی غیر از خون بکارت آلوده باشد و به اینگونه حیله ها حق شوهر بیچاره را از بین ببرند و صد مثقال نقره هم استفاده نمایند و بعلاوه چنان این زن را قلاده گردن مرد بیچاره کنند که هرگز حق طلاق نداشته باشد.

5- پس از آن چه می گوید:

«و اگر کهنه خون آلود را نشان نداد آن دختر را باید سنگسار نماید تا بمیرد چون در خانه پدر زنا نموده و در اسرائیل عمل بد کرده..»

عمل نمائید و با یهوه خدای خود گناه کنید».

در باب دوّم و سوّم این سفر بیان می کند:

«موسی تمامی مردان و زنان و اطفال اموریان و شصت شهر ملک باشان را قتل عام نمود...»

تا آیه چهل و نهم که خلاصه می گوید:

«اگر بعد از کندن سنگها و تراشیدن و اندود کردن خانه ای بلا گردد كاهن باید بیاید ملاحظه کند اگر بلا در خانه پهن شده این برص مفسد خانه است و نجس است پس خانه را خراب کند تمامی سنگ و خاک و چوب خانه را بجای ناپاک بیرون شهر بیندازد و هر که داخل شود تا شام نجس و هر که در آنجا بخوابد یا چیزی بخورد رخت خود را بشوید».

ملاحظه کنید این کلمات را می توان گفت از آدم عاقل سرزده آیا بلای سبز و سرخ برص در لباس و سنگ و در و دیوار خانه و گودتر نمودن از دیوار خانه و غیره چه معنی دارد؟

بلی ممکن است بعضی امراض دارای میکربی باشد که به رخت و خانه اثر کند ولی دیدن آن محتاج به میکروسکوپ است و ممکن نیست دارای سبزی و سرخی باشد که در دیوار و سنگ و خانه نمایان و صاحب لباس و خانه و کاهن آن را ببیند و به این موهومات حکم به آتش زدن لباس یا خراب کردن نماید!؟

گذشته از آن که امراضی هست بسیار مهلک تر از برص که سرعت اثر آن از میکروب هم زیادتر است مثل سل و سفلیس و سوزاک و غیره پس این همه تأكيدات و دستوات بی اساس راجع بخصوص برص جهت ندارد.

عجیب تر کیفیت دستور تطهير مبروص و خانه برص دار است که در همین باب چهاردهم خلاصه می گوید: «در هر دو جا باید دو گنجشک زنده طاهر و چوب ارز و قرمز و زوفا بگیرند و کاهن امر کند که یک گنجشک را در ظرف سفالين بالای آب روان بکشند و گنجشک زنده و چوب ارز و قرمز و زوفارا در خون آن گنجشک فرو برند و گنجشک را به صحرا رها کنند پس در تطهیر شخص مبتلا به برص باید هفت مرتبه این خون را به او بپاشند و علاوه تا هفت روز باید دو مرتبه رخت خود را شسته و غسل نموده و تمامی موهای بدن خود را از سر و ریش و ابرو و غیره را بتراشد و در روز هشتم دو برّه نرینه بی عیب و یک برّه ماده یک ساله بی عیب و سه عشر آرد نرم سرشته شده به روغن برای هدیه آردی و یک لج روغن بگیرد و کاهن

ص: 366

یکی از برّه های نرینه را گرفته به آن لج روغن برای قربانی، جرم بگذارند و آنها را برای هدیه جنباندنی به حضور خداوند بجنبانند و کاهن از خون این قربانی بر نرمه گوش راست و بر شصت پای راست آن شخص بمالد و قدری از آن روغن در کف دست چپ کرده و با انگشت راست خود هفت مرتبه روغن را به حضور خداوند بپاشد و قدری روغن هم به آن شخص بمالد و سپس قربانی سوختنی را بسوزاند به دستورات مفصل مضحکی که در این باب بیان می کند، و البته هر عاقلی که به این بيانات و احکام مراجعه می نماید می فهمد که این دستورات از مجعولات بی اساس زنانه و موهومات مردمان بیابانی ضعیف العقل می باشد. نه از خداوند حکیم و اگر بخواهیم اغلاط و اشتباهات و تناقضات آن قصص و حکایات و تمامی اینگونه احکام را تذكّر دهیم از قبیل کیفیّت تطهیر نجاسات و قربانی های مختلفه و نجاست کسی که بدنش را به قبری بمالد و حرمت میوه درخت تا سه سال به جهت آنکه نامختون است و محروم بودن دختران از ارث و دو برابر بردن ارث پسر نخستین و غیر اینها) مذاکرات طولانی و وقت اشرف از آن است.

که باید به پهلوی راست بخوابی و بازوی خود را برهنه نموده و رو به محاصره اورشلیم نمائی (یعنی صورتی که از محاصره اورشلیم حزقیال کشیده) او یک بنده ها بر تو می نهیم و در تمام این مدت (چهار صد و سی روز) نباید از پهلو به پهلوی دیگر بغلطی و سیصد و نود روز این مدت را روزی بیست مثقال خوراک (1)کن و قرصهای نان جو که می خوری باید با سرگین انسان مخلوط نموده (2) در نظر بنی اسرائیل، پخته و بخوری که بدانند در زمان خرابی اورشلیم نان نجس خواهند خورد...»

پس از این مأموریت قبیح، پیغمبر بیچاره شروع به التماس می کند:

«پس گفتم ای خداوند يهوه اینک جان من نجس شده و از طفولیت خود تا به حال میته یا دریده شده را نخورده ام و خوراک نجس به دهانم نرفته است آنگاه به من گفت سرگین گاو را به عوض سرگین انسان به تو دادم»

خوب دقّت کنید:

ملاحظه نمائید چه اندازه خنده آور است و خرافات به چه اندازه است!

تاکنون شنیده شده هیچ عاقلی برای کسی تاریخ گذشتگان یا شرح حال آیندگان را به این ترتیب قبیح بیان کند!؟

مثلاً موقعی که بخواهد قتل عده ای را بیان کند کارد به گردن مستمع بیچاره ببرد و بگوید اینطور آنها را کشته یا می کشند خیلی مضحک است نقش کردن أورشلیم بر آجر و محاصره نمودن آن باین ترتیب و سیصد و نود روز بر پهلوی چپ و چهل

ص: 368

روز بر پهلوی راست خوابیدن بدون آنکه پیغمبر بی گناه بی چاره حرکت کند که لابد باید در این مدت چهار ماه و کسری پیوسته در فضولات و نجاسات خود غوطه ور باشد و به این غذای کم قناعت کند و بالأخره با فضله انسان یا گاو هم مخلوط نماید که طبع هر بشری از آن متنفّر است و حکمت تحمل تمام این زحمات فوق العاده برای این باشد که ببیند در موقع خرابی اورشلیم که یک دسته بنی اسرائیل بت پرست شریر به مکافات اعمال خود مبتلا می گردند چه بر آنها خواهد گذشت؟

چه اندازه مناسب بود این پیغمبر مظلوم از فهمیدن شرح حال استعفا نماید.

نظیر این در باب بیستم کتاب اشعيا نبی می گوید:

«در آن وقت خداوند بواسطه اشعيا ابن أموس تکلّم نموده گفت برو و پلاس را از کمر خود بگشا و نعلین را از پای خود بیرون کن و او چنین کرد عریان و پا برهنه راه می رفت و خداوند گفت چنانکه بنده من اشعيا سه سال عریان و پابرهنه راه رفته است تا آیتی و علامتی درباره مصر و کوش باشد به همانطور پادشاه آشور اسیران مصر و جلاء وطنان کرش را از جوانان و پیران عریان و پابرهنه مکشوف سرین خواهد برد».

این پیغمبر بیچاره هم برای آنکه تاريخ حال آیندگان را او و سایرین عملاً بفهمند مأمور شد سه سال برهنه با عورت نمایان میان مردم بگردد!؟

آیا هیچ عاقلی چنین حکمی کرده!؟ آیا به اینطور تاریخ برای کسی گفته است!؟

اگر بخواهیم آنچه را درباره حضرت داود و سلیمان (که بر حسب باب بیست و هشتم کتاب ایام؛ اول پسر خدا است) گفته بگوئیم به ساحت مقدّس آن دو پیغمبر بزرگوار جسارت خواهد بود.

به این کتابها مراجعه فرمائید:

ممکن است طالبين به باب یازدهم کتاب دوّم سموئیل رجوع نمایند (که حکایت زنا کردن داود با زن او ریا که شوهردار هم بوده و کیفیت حیله داود را در کشتن او ریا نقل کرده) و به باب یازدهم کتاب اوّل پادشاهان و باب بیست و سوّم کتاب اوّل پادشاهان و دوّم پادشاهان مراجعه نموده افسانه بت پرست شدن سلیمان را ببیند و در

ص: 369

باب یازدهم کتاب اول پادشاهان نظر کنید (حکایت هفتصد زن گرفتن سلیمان با وجود آنکه به موجب باب هفتاد و یکم سفر تثنیه تورات گرفتن زن زیاد، بر پادشاهان بنی اسرائیل حرام بوده) تا کاملاً بدانید که این کتب را نمی توان آسمانی دانست با این گونه معصیتهای بد که صریحا به انبیاء بزرگ نسبت می دهد.

از ملاحظه آنچه گفتیم و آنچه بعد در شرح حال عهد جدید ذکر می کنیم نکته دیگری معلوم می شود که بعضی دانشمندان بزرگ قدیم یهود و نصاری از اروپا و غیره که به کلی طبیعی گشته و مذهب را جزء موهومات دانسته تا اندازهای بی تقصیر نبوده اند.

چون مذهبی که اساسش اینگونه معارف و احکام و مزخرفات باشد البته هر دانشمندی زیر بار آن نمی رود.

«و چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند» پس مسلمانانی که دارای این معارف و احکام عالیه هستند که (هر چه علوم و کشفیات زیاده گردد نورانیت آنها در تاریکی عالم بیشتر جلوه گر خواهد شد) نباید کورکورانه از آنها متابعت نموده و به صرف تقلید آنان دست از دیانت پاک و بی آلایش خود بکشند.

سؤال: مذاکرات درباره نبوّت و کتاب موسی کافی و کاملاً معلوم شد که این تورات و کتب عهد قدیم دست تحریف به آن دراز شده و امروز نمی توان نبوّت موسی را استقلالاً ثابت نمود مگر آنکه پس از اثبات نبوّت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) یا محمّد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) به سبب تصديق آنها پیغمبری موسی ثابت گردد بعلاوه آنکه دستورات کافی و صحیحی از آن در دست نیست که بتوانیم آنها را در امور، مرجع خود قرار دهیم، پس دقيقاً مذاهب يهود باطل است.

بلکه به مقتضای کتب عهد عتیق و جدیدی که مسلّم بین همه نصاری است عیسی پیغمبر نبوده و نبوّت او به هیچ وجه قابل تصدیق نیست.

دلیل اوّل: نسب حضرت عیسی است که به سه جهت مانع از نبوّت او می باشد:

1- بین یهود و نصاری در اصل حلال زادگی عیسی محاکماتی مطرح است و حق آن است که اگر کسی تصدیق به قرآن و ایمان به نبوّت محمّد بن عبداللّه (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) نداشته باشد باید حکم به حقّانیت دعوی یهود نماید چون که پیدا شدن فرزندی بدون پدر امری است غیر طبیعی و از این جهت اگر امروز زنی که شوهر ندارد بچّه ای پیدا کرد تمام عقلا و رؤسا محاکم دنیا حکم به زنای آن زن و حرام زادگی آن بچه می نمایند و نمی توانند نصاری به صدور معجزاتی که مدعی هستند از عیسی صادر شده طهارت نسبت و نبوّت او را ثابت نمایند. زیرا بر حسب باب و آیه بیست و چهارم انجیل متی خود عیسی می فرماید: «زیرا که مسیحیان کاذب و انبياء كذبه ظاهر شده علامات و معجزات عظیمه چنان خواهند نمود که اگر ممکن بودی برگزیدگان را نیز گمراه کردندی.» پس صدور معجزه از کاذب هم ممکن است و دلیل بر صدق و طهارت نسب نیست و چنان که سابق گفته شد یکی از شرایط قابلیت شخص برای پیغمبری حلال زادگی او است.

2- بر حسب باب اول انجيل «متی» حضرت عیسی از اولاد داود و از اولاد حصرون می باشد و این حصرون همان پسری است که یهودا در اثر زنای با عروس خود «تامار» پیدا کرده چنان که در آیه 38 سفر «پیدایش» قصه آن مذکور است پس از این جهت داود و سلیمان و عیسی هیچ یک لایق پیغمبری نخواهند بود.

چنان که در آیه دوّم باب 23 سفر «تثنیه» هم ولد الزنا را تا پشت دهم لائق پیغمبری نمی داند.

3- چنانکه در سابق ذکر شد به حکم آیه سوّم از باب 23 سفر «تثنیه» اولاد بن عمون (1) و مواب هرگز داخل جمعیت خدا نخواهند شد پس پیغمبر نباید نسبتش به

ص: 371

یکی از این دو منتهی گردد و به حسب باب اول از انجیل «متی» و آخر کتاب «راعوت» که از کتب عهد قدیم است (و بعضی مترجمین «اوراروت» و بعضی تروت» نامیده اند).

این راعوت مادر عوبید جد داود است و صریحاً در کتاب «روت» می گوید که روت (یاراعوت) از اولاد مواب بوده و بمقتضای باب اول انجیل متی» عیسی از اولاد داود است پس حضرت عیسی (1) هم مثل داود و سلیمان لایق پیغمبری نمی باشد.

دلیل دوّم: دعوی خدائی کردن عیسی است چنان که در باب 12 انجيل «مرقس» آیه 35 می گوید:

«و هنگامی که عیسی در هیکل تعلیم میداد متوجه شده گفت چگونه کاتبان می گویند که مسیح پسر داود است و حال آنکه در روح القدس می گوید که خدا به خداوند من گفت به طرف راست من بنشین تا دشمنان تو را پای انداز تو سازم خود داود او را خداوند خود می خواند پس چگونه او را پسر می باشد». و در آیه چهل و دوم باب بیست و دوم انجیل متی و آیه چهل و یکم انجيل لوقا» هم این کلام عیسی را نقل می کند و در آیه سی و سیم باب دهم انجیل (یوحنا) خلاصه می گوید: «یهودیان به عیسی گفتند ما تو را سنگسار می کنیم برای آنکه انسان هستی و خود را خدا می خوانی و عیسی در جواب ایشان به تورات استدلال می نماید که خداوند کسانی را که کلام خدا بر آنها نازل شد خدایان خواند» امثال این کلمات در چهار انجيل و سایر کتب عهد جدید فراوان است و جزو اعتقادات اكثر مسیحیان است.

ص: 372

دلیل سوم: دروغگوئی عیسی است:

بنابر آنچه در این انجیل های موجود می باشد حضرت عیسی دروغگو بوده زیرا در باب 12 انجیل (متی) از قول آن حضرت می گوید همچنان که یونس سه شبانه روز در شکم ماهی ماند پسر انسان نیز سه شبانه روز در شکم زمین خواهد بود و حال آنکه در خود این انجیلها می نویسد که شام روز پیش از سبت، عیسی را دفن نمودند و اول طلوع فجر روز بعد از سبت که مریم مجدلیه و غیره آمدند و او را ندیدند و فرشته ای که آنجا بود خبر داد که او زنده شده و از قبر بیرون رفته بنابراین منتهی توقف پسر انسان در شکم زمین دو شب و یک روز و چند ساعت می شود نه سه شبانه روز و البته معلوم است دروغگوئی با پیامبری منافات دارد علاوه بر آنکه در تورات علامت تشخیص نبی کاذب را دروغگوئی او قرار داده چنانکه در آیه 21 باب هیجدهم سفر تثنیه گوید و اگر در دل خود گوئی سخنی را که خداوند نگفته است چگونه تشخیص می نمائیم هنگامی که نبی به اسم خداوند سخن گوید اگر آن چیز واقع شود و به انجام نرسد این امری است که خداوند نگفته است بلکه آن نبی آن را از روی تكبّر گفته است پس از او نترس پس مقتضای تورات و انجیل عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) كاذب و مستحق قتل بوده و از این قسمت است آنکه در باب یازدهم انجیل متی، حضرت عیسی می فرماید:

«یحیی همان الياس است که باید بیاید و او از پیغمبران افضل و در تمام اولاد زنان بزرگتر از او نیست» و حال آنکه در آیه بیست و یکم انجيل يوحنا می گوید: «آنگاه از او (یعنی یحیی) سؤال کردند پس چه، آیا تو الياس هستی گفت نیستم».

پس چون عیسی تصدیق نبوّت یحیی را فرمود قول يحيی بر قول او مقدم؛ و فرمایش حضرت عیسی در این انجیل ها موجود است.

از آن جمله در آیه 30 انجيل يوحنا می گوید: عیسی فرمود:

«اگر من بر خود شهادت دهم شهادت من راست نیست».

و در آیه سیزدهم باب هشتم همین انجیل می گوید: «آنگاه فریسیان بدو گفتند تو بر خود شهادت می دهی پس شهادت تو راست نیست او در جواب ایشان گفت: «هر

ص: 373

چند من بر خود شهادت می دهم شهادت من راست است و بعد از آن در آیه هفدهم از قول عیسی می گوید: «و نیز در شریعت شما مکتوب است که شهادت دو کس حق است من بر خود شهادت می دهم و پدری که مرا فرستاده نیز برای من شهادت می دهد».

واضح است که این جمله اخیر علاوه بر تناقض با اولی، استدلال بسیار مضحکی است که شخص بگوید در شریعت شما به شهادت دو نفر مدعی ثابت می شود، آنگاه خود را که مدعی است یک شاهد محسوب نماید و ادعا کند که شاهد دوم من هم خدا است !

آیا اگر در یکی از محاکم شخص برای اثبات دعوای خود این قسم شاهد بیاورد می توان او را عاقل دانست؟ و نیز در آیه شانزدهم باب نوزدهم انجیل «متی» می گوید:

«ناگاه شخصی آمد وی را گفت استاد نیکو چه عمل نیکو کنم که تا حیات جاودانی یابم وی را گفت از چه سبب مرا نیکو گفتی و حال آنکه کسی نیکو نیست جز خدا فقط». و در انجیل «مرقس» و باب انجیل «لوقا» هم این کلام را به عیسی نسبت می دهد و حال آنکه در آیه 35 انجيل متى باب 12 و در انجيل لوقا باب ششم خود عیسی نیکوئی را به غیر خدا نسبت داده می گوید:

«مرد نیکو از خزانه نیکوی دل خود چیزهای خوب بر می آورد و در باب 10 انجيل يوحنا در آیه 11 و 16 خود عیسی می فرماید:

«من شبان نیکو هستم» علاوه بر آنکه این حرف با دعوی خدائی یا متحد بودن عیسی با خدا کاملاً تناقض دارد و در دستورات عیسی نیز تناقضات بسیار موجود است مثل آن که باب نهم انجيل متى آیه چهارده در جواب ایراد شاگردان یحیی به آن حضرت که چرا شاگردان تو روزه نمی گیرند عیسی بیانات و تمثیلات سستی می فرماید که خلاصه اش آنکه تا عیسی میانه آنها است روزه برای آنها هیچ فایده ندارد بلکه به مقامات آنها هم ضرر دارد.

مثل وصله کهنه به لباس نو بزنند که از آن جامه جدا شده و بعلاوه دریدگی آن

ص: 374

جامه بدتر می شود و مثل شراب نو که در مشک کهنه کنند آن را پاره نموده و شراب می ریزد و در باب 17 همین انجیل آیه 21 شاگردان عیسی از او می پرسند که چرا ما نتوانستیم مصروع را شفا دهیم و دیو او به امر ما بیرون نرفت؟ حضرت عیسی جواب می فرماید:

«این جنس جز به دعا و روزه بیرون نمی رود».

«که خلاصه آن چون شما روزه نمی گیرید و دعا نمی خوانید کلام شما در دیو اثر ندارد».

ملاحظه نمائید: آنقدر مذمت از روزه و این اندازه ذكر فایده برای آن چه مقدار با هم منافات دارد؟!

از این قبیل است آنچه در باب 18 انجيل لوقا می گوید:

«و برای ایشان نیز متلی آورده در اینکه می باید همیشه دعا کرد و کاهلی نورزید که خلاصه اش آنکه حاکم ظالمی در شهری بود و بیوه زنی نزد او عارض شده او اعتنا نمی کرد تا اینکه در اثر الحاح و اصرار زیاد آن زن، آن ظالم ترحّم نموده حق آن زن را گرفته و به او داد پس در خانه خدا هم باید اصرار در دعا کرد تا ترحم فرماید».

و در باب 11 این انجیل هم بیاناتی راجع به تأكيد و اصرار و تکرار دعا نسبت به عیسی می دهد و در باب 21 همین انجيل امر به تضرّع در خانه خدا را در هر حال به او نسبت داده و در باب 22 کثرت تضرع و زاری و دعای خود عیسی را در شبی که یهود بر او هجوم آوردند، نقل می کند ولی در باب ششم انجیل متی به عیسی نسبت می دهد که نهی کرده از تکرار و اصرار در دعا و فرموده است خودتان را شبیه به کسانی نسازید که خیال می کنند به اصرار کردن ممکن است دعایشان مستجاب شود به جهت آن که پدر شما پیش از آنکه شما او را بخوانید حاجت شما را می داند و معلوم است این دستور اخیر منافات دارد با اصل دعا کردن به جهت آنکه کسی که حاجت را پیش از گفتن می داند چه احتیاج به سؤال دارد تا چه رسد به اصرار در دعا و با عمل خود مسیح در شب گرفتاری که ذکر شد هم موافقت ندارد.

ص: 375

و از این قبیل است که امر کردن مسیح به مهربانی با مادر چنانکه در باب 19 متی و 10 مرقس و 18 لوقا دستور می دهد، که منافات کامل دارد با معامله حضرت عیسی با مادر خود چنانکه در باب 12 متی خلاصه می گوید: در موقعی که عیسی با شاگردانش مشغول صحبت بود مادر و برادرانش آمدند و شخصی به عیسی گفت: مادر و برادرانت بیرون ایستاده می خواهند با تو سخن گویند. در جواب فرمود: مادر و برادرانم کیانند و دست به جانب شاگردان خود دراز کرده گفت: اینهایند مادر و برادران من.

ملاحظه کنید آیا کمتر درجه مهربانی و احترام مادر این نبود که برخیزد و او را دیدن کند و به هم صحبت شدن با او دل مادر عزیز خود را بدست آورد؟!

دلیل چهارم: ترویج حضرت عیسی است که از شرب خمر بلکه شراب خوردن خود آن حضرت، چنانکه در باب هفتم انجيل «لوقا»، آیه 33 می گوید:

زیرا که یحیی تعمید دهنده آمد که نه نان می خورد و نه شراب می آشامد می گوئید دیو دارد پسر انسان آمد که می خورد و می آشامد می گوئید اینک مردی است پرخور و باده پرست و دوست باجگیران و گناهکاران و در باب 11 انجیل متی هم قریب این عبارت را نقل کرده و عوض لفظ باده پرست «میگسار نوشته» و در باب 26 انجيل متى آیه 27 می گوید:

«و پیاله را گرفته شکر نموده و بدیشان داده گفت همه شما از این بنوشید زیرا که این است خون من در عهد جدید که در راه بسیاری به جهت آمرزش گناهان ریخته می شود امّا به شما می گویم که بعد از این از میوه مو نخواهم نوشید تا روزی که آن را با شما در ملکوت پدر خود تازه آشامم».

و در باب دوّم انجيل يوحنا نقل می کند: عروسی رفتن حضرت عیسی را با مادر و شاگردانش در قانای جلیل و تمام شدن شراب اهل مجلس و اینکه آن حضرت امر فرمود شش قدح سنگی بزرگ را پر از آب کردند و آن آبها را به معجزه مبدل به شراب نمود و حال آنکه مضرّ بودن شراب و مطلق مسکرات برای عقل و مزاج هر کس معلوم و طب امروزه دنیا مضرّات و لطمات آن را به حیات کاملاً تشخیص داده

ص: 376

گذشته از آنکه استعمال آن برای شخص نبی منافات کامل با نبوّت او دارد زیرا چنانکه در بحث نبوّت ذکر شد، عقل می گوید پیغمبر باید معصوم و از خطا و سهو به کلی مبرّا باشد تا مردم کمال اطمینان و یقین به قول او پیدا کنند به قسمی که هر چه می گوید و می کند بر همه حجت باشد و بدون هیچگونه تردید، بدانند همه آنها از طرف خدا است پس پیغمبری که استعمال مسکر نماید چگونه ممکن است به قول و فعل او اطمینان نمود از آدم مست چه توقّعی باید داشت که گاهی از حیوانات بیشعورتر شده فقط دست به گریبان شهوات خود داشته هر چه پیش آید می گوید و می کند آیا ممکن است خداوند حکیم عادل زمام اختیار جان و مال و ناموس مردم را به دست چنین كسی دهد و در هر حال اطاعت او را بر ذمه آنها واجب نموده اقوال و افعال او را تا زمان های طولانی بر مردم حجّت فرماید؟!

بعلاوه آنکه در کتب عهد قدیم مذمت خمر موجود است از آن جمله در باب بیستم کتاب امثال سليمان نبی می گوید:

«شراب استهزاء می کند و مسکرات عربده می آورد و هر که به آن فریفته شود حکیم نیست». پس چگونه ممکن است که پیغمبر باشد و در آیه 29 باب 23 می گوید:

«وای از آن کیست، و شقاوت از آن که، و نزاعها از آن کدام، و زاری از آن کیست، و جراحتهای بی سبب از آن که، و سرخی چشمان از آن کدام؟ آنانی راست که شرب مدام می نمایند و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می شوند..

به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ فام است حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می سازد و به ملایمت فرو می رود اما در آخر مثل مار خواهد گزید و مانند افعی نیش خواهد زد چشمان تو چیزهای غریب خواهد دید و دل تو به چیزهای کج نطق خواهد نمود و مثل کسی که در میان دریا خوابد خواهی شد و یا مانند کسی که بر سر دکل کشتی می خسبد و خواهی گفت مرا زدند لیکن درد را احساس نکردم مرا زجر نمودند ليكن نفهمیدم پس کی بیدار خواهم شد و همچنین معاودت می کنم و بار دیگر آن را می طلبیم».

ص: 377

و در باب پنجم کتاب اشعيای نبی آیه 11 می گوید:

«وای بر آنانی که صبح زود بر می خیزند تا در پی مسکرات بروند نیز شب تا دیر می نشیند تا شراب ایشان را گرم نماید و در بزم های ایشان عود و بربط و دف و نای شراب می باشند».

«و در آیه 22 می گوید:

«وای بر آنانی که برای نوشیدن شراب زور آورند و به جهت ممزوج ساختن مسکرات مردان قوی می باشند که شریران را برای رشوه عادل می شمارند و عدالت عادلان را از ایشان بر می دارند بنابراین به نهجی که شراره آتش کاه را می خورد و علف خشک در شعله می افتد، همچنان ریشه ایشان عقوبت خواهد شد و شکوفه ایشان مثل غبار برافشانده خواهد گردید.

چون که شریعت يهود «صبایوت» را ترک کرده و کلام قدوس اسرائیل را خوار شمرده اند» تا چند آیه بعد که ذكر غضب خداوند بر این طایفه و مبتلی ساختن آنها را به بلاها و عقوبتها ذکر می نماید.

در باب 28 می گوید: «وای بر تاج تکبّر می گساران «افزایم» و بر گل پژمرده جلال وی که بر سر وادی بارور مغلوبان شراب است». تا آنکه در آیه هفتم این باب می گوید: «ولكن اینان نیز از شراب گمراه تر شده اند و از مسکرات سرگشته گردیده اند هم كاهن و هم نبی از مسکرات گمراه شده اند و از شراب بلعيده گردیده اند و از مسکرات سرگشته شده اند و در رؤیا گمراه گردیده اند و در داوری مبهوت گشته اند زیرا که همه سفرها از قی و نجاست پر گردیده و جائی نمانده است».

که واضح است در اینکه شراب موجب گمراهی می باشد و در آیه 18 باب 21 سفر تثنیه خلاصه می گوید اگر کسی را پسر سرکش و فتنه انگیز باشد پدر و مادر او نزد مشایخ شهر آمده گویند: «این پسر ماسرکش و فتنه انگیز است سخن ما را نمیشنود و مسرف و میگسار است پس جميع اهل شهرش او را با سنگ سنگسار کنند تا بمیرد پس بدی را از میان خود دور کرده و تمامی اسرائیل چون بشنوند

ص: 378

خواهند ترسید» که سرکشی و فتنه انگیزی را از آثار میگساری دانسته و حکم به سنگسار او نموده است.

در باب دهم سفر لاویان آیه نهم می گوید: «و خداوند هارون را خطاب کرده و گفت تو و پسرانت چون به خیمه اجتماع داخل شوید شراب و مسکری ننوشید مبادا بمیرید این است فریضه ابدی در نسلهای شما و تا در میان مقدس و غير مقدس و نجس و طاهر، تمیز دهید و تا به بنی اسرائیل همه فرائض را که خداوند بدست موسی برای ایشان گفته است تعلیم دهید».

در اوّل انجيل لوقا فرشته ای که بشارت تولّد یحیی را به زکریّا می دهد در مدح او می گوید: «زیرا که حضور خداوند بزرگ خواهد بود و شراب و مسکری نخواهد نوشید».

در باب پنجم رساله پولس به «افسيسيان» می گوید: «و مست شراب مشوید که در آن فجور است».

بلکه در باب دوّم کتاب حبقون پیغمبر آیه پانزدهم می گوید: «وای بر کسی که همسایه خود را می نوشاند، و بر تو که زهر خویش را ریخته او را مست میسازی» که از خورانیدن مسکرات به دیگری هم منع می کند گرچه در عروسی تانای جلیل باشد پس با این همه مذمتها شخص می نوش مروج باده پرستی چگونه ممکن است پیغمبر باشد؟!

دلیل پنجم: صدور قضایای منافی باعفت است از آن حضرت (بنابر آنچه در این انجیلها نقل گردیده) از آن جمله در باب هفتم انجيل «لوقا» می نویسد قضه زن گنه کاری (این همان مریم مجدلیه است که از فواحش بوده) که در خانه فریس آمده و صورت اشک آلود خود را بپاهای عیسی مالید و با موهای خود خشک کرده و پاهای او را پیوسته بوسه می داد و به آنها عطر می مالید و حضرت عیسی در کمال رضایت و خشنودی تسلیم عملیات مطابق با شهوت پرستی آن زن شده و از عمل او تمجید نموده و در جواب اعتراض موجه آن فریسی به عیسی راجع به این عمل عذرهای بدتر از گناه می آورد؟

ص: 379

دلیل ششم: استدلالات و بیانات سستی است که در کتب انجیل از عیسی نقل شده که از مردمان پشت کوهی نفهم، صدور این گونه دلیلها پسندیده نیست پس چگونه کسی که پیغمبر است این کلمات را می گوید: از آن جمله در باب 19 انجيل «متی» می گوید: «پس فریسان آمدند تا او را امتحان کنند و گفتند آیا جائز است مرد، زن خود را به هر علّتی طلاق دهد؟ او در جواب ایشان گفت: مگر نخوانده اید که خالق در ابتداء ایشان را مرد و زن آفرید و گفت از این جهت مرد پدر و مادر خود را رها کرده که به زن خویش پیوندد و هر دو یک تن خواهند شد بنابراین بعد از آن، دو نیستند بلکه یک تن هستند پس آنچه را خدا پیوست، انسان جدا نسازد. به وی گفتند: پس از بهر چه موسی امر فرموده که زن را طلاق نامه دهند و جدا کنند ایشان را؟ گفت: موسی به سبب سنگدلی شما را اجازت داد که زنان خود را طلاق دهید ليكن از ابتداء چنین نبوده و به شما می گویم هر که زن خود را به غیر علت زنا طلاق دهد و دیگری نکاح کند زانی است و هر که زن مطلقه را نکاح کند زنا کند». در باب دهم انجیل مرقس هم این استدلال را ذکر نموده است.

ملاحظه کنید این جمله که خدا از اوّل جنس بشر را به دو قسمت آفریده چه ربطی دارد به اینکه مرد؛ پدر و مادر را رها کند و به زن بچسبد؟ پس به این استدلال واهی نمی توان زن و مرد را یک تن دانست مضحک تر آن است که در جواب ایراد فریسیان می گوید:

«موسی به سبب سنگدلی شما را اجازت داد» تا آخر... آیا بعد از عیسی سنگدلی مردم به کلی برطرف شد با آنکه در باب 16 انجيل مرقس می گوید: «و بعد از آن بدان یازده (یعنی شاگردانش) هنگامی که به غذا نشسته بودند ظاهر شد (یعنی عیسی) و ایشان را به سبب بی ایمانی و سنگدلی ایشان توبیخ نمودند».

پس وقتی شاگردان تربیت شده حضرت عیسی چنین باشد.

پس سنگدلی سائر مردم چگونه خواهد بود؟! و آیا استدلال به اینکه از ازل چنین نبوده چه معنی دارد؟

اگر می خواهد بگوید حضرت موسی بدون امر الهی چنین تشریعی نمود

ص: 380

یا آن که حکمی از اول نبوده بر خدا ممنوع است تشریع آن پس قبل از آدم هیچ حکمی نبوده و نباید بعد هم خداوند، حکمی فرموده باشد.

مختصر آن که سر تا پای این استدلال قابل توجّه و تعجّب است که به این ادله موهوم کسی حکم کند بر اینکه مرد حق ندارد زنش را طلاق گوید گرچه زن مبتلى به مرض یا سوء خلق غير قابل تحمل یا عقیم بودن و غیر اینها باشد یا مرد مبتلی به عنن (1) یا مرض مسری یا محکوم به حبس ابدی و غیره باشد که زندگانی یک نفر بیچاره باید در اثر آن به کلی غیر قابل استفاده و نسل او منقطع گردد علاوه بر آن کسی که مدعی است که من حق (2) نسخ احكام تورات را ندارم چگونه می تواند با این بیانات سطحی عامیانه برخلاف صریح تورات اینطور دستوری دهد!

از این قسمت است استدلال آن حضرت در جواب صدوقیان که منکر قیامت بوده اند که در انجیل «مرقس» و «لوقا» و باب 22 انجیل «متی» از قول آن حضرت می گوید: «اما درباره قیامت مردگان نخوانده اید کلامی را که خدا به شما گفته است من هستم خدای ابراهیم و خدای اسحاق و خدای یعقوب خدا، خدای مردگان نیست بلکه خدای زندگان است». که خلاصه می گوید:

چون خدا خود را خدای اینها خوانده در زمانی که زنده بوده اند پس باید بعد از مردن زنده باشند به زندگانی دیگری تا صحيح باشد که خدا بفرماید من خدای آنها هستم.

توجّه: ملاحظه نمائید این چه استدلالی است؟

منکر قیامت که قائل است به اینکه انسان پس از مردن دارای حیاتی نیست و از جنس سنگ و چوب و خاک و اجسام می گردد که زندگانی از برای آنها نیست، آیا می توان به او گفت چون خدا فرموده «من خدای ابراهیم و غیر اویم» باید زندگانی برای آنها باشد؟

ص: 381

مگر خداوند خدای اجسام جمادی نیست؟ که اگر منکرین قیامت گفتند ابراهیم و غيره پس از مردن دارای زندگانی نبوده اند، بشود به آنها گفت: پس چگونه خدا می گوید من خدای آنها هستم؟

و از این قبیل است آنچه سابق ذکر شد از جواب حضرت عیسی به کسانی که به او گفتند تو یک نفری و شهادت یک نفر مسموع نیست.

و از این قبیل بیانات حضرت عیسی در این انجيلها فراوان است.

دلیل هفتم: نبوّت عیسی عمومی نیست بلکه منحصر به بنی اسرائیل است چنانکه در باب پانزدهم انجیل متی» آیه 24 می گوید:

«او (یعنی مسیح) در جواب گفت فرستاده نشده ام مگر به جهت گوسفندان گم شده خاندان اسرائیل پس از این بیانات معلوم شد که امروز ممکن نیست کسی بتواند نبوّت عیسی را ثابت و او را پیغمبر بداند.

لوقا را از 53 تا 64 ضبط نموده اند. شاهد دیگر بر اینکه این چهار انجیل بعد از حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) تأليف شده آن است که در همه آنها قضيه دار کشیدن و دفن نمودن و برخاستن حضرت عیسی را از قبر نقل می نمائید علاوه بر آنکه هر کس این چهار انجیل را بخواند کاملا می فهمد که تاریخی است از تولد و احوال عیسی که بعد از او برای ضبط احوال او نوشته شده نه آنکه کتاب آسمانی باشد که خداوند بر عیسی نازل کرده از اینجا معلوم می شود که نمی توانند مسيحيين بگویند همان انجيل که بر حضرت عیسی نازل شده مجدّداً روح القدس به قلب این چهار نفر الهام نموده است.

و نیز: (چنانکه شما سؤال کردید) از آنها می پرسیم آیا کتاب آسمانی که بر حضرت عیسی نازل گردید چه شد که معدوم گردید و روح القدس مجددا محتاج به وحی آوردن بر این چهار نفر شد!

(باب 27 انجیل متی) که تا سه روز قبر را نگاهبانی کنند تا مبادا شاگردانش او را بدزدند و بگویند از مردگان برخاسته و با وجود این، موقعی که مریم مجدلیه به شاگردان، زنده شدن او را اعلام داد باور نکردند چنان که در باب شانزدهم مرقس آیه 9 می گوید: «و صبحگاهان روز اول هفته چون برخاسته بود؛ نخستین به مریم مجدلیه که از او هفت دیو بیرون کرده بود، ظاهر شد و او رفته اصحاب را که گریه و ماتم می کردند خبر داد و ایشان چون شنیدند که زنده گشته و بدو ظاهر شده باور نکردند و بعد از آن به صورت دیگر بدو نفر از ایشان در هنگامی که به دهات رفتند هویدا گردید. ایشان رفته دیگران را خبر دادند لیكن ایشان را نیز تصدیق ننمودند و بعد از آن بدان یازده. هنگامی که به غذا نشسته بودند ظاهر شد و ایشان را بسبب بی ایمانی و سخت دلی ایشان توبیخ نمود زیرا به آنانی که او را برخاسته دیده بودند تصدیق ننمودند».

و به قدری در ایمان و متابعت حضرت عیسی (عَلَيهِ السَّلَامُ) سست عنصر بودند که حضرت عیسی در شب گرفتاری به دست یهود که در نهایت غم و اندوه بود چند مرتبه از آنها خواهش کرد که ساعتی را با او بیدار باشند تقاضای او را نپذیرفته (1) خوابیدند و عیسی آنها را سرزنش نمود و پس از گرفتاری او، شاگردان (2) او را واگذارده گریختند.

بلکه در زمان خود عیسی هم آنها مردمان ریاست طلبی بودند و پیوسته منتظر از بین رفتن مسیح بودند و از همان وقت با یکدیگر نزاع می کردند (3) که بعد از مسیح کدام یک باید رئیس باشند.

تا آن که حضرت عیسی آنها را ملامت می نماید بعلاوه آن که سابقه متی میان مردم بد و باج گیر و گمرکچی و فاسق بوده چنانکه از ملاحظه باب در مرقس و نهم متی و پنجم لوقا معلوم می گردد و چنانچه سابقا گفته شد شرط پیغمبر آن است

ص: 385

که به حسن سابقه بین مردم معروف باشد. یوحنا گر چه در باب 19 و 20 و 21 انجيل يوحنا شاگرد محبوب عیسی خوانده شد لكن چنانکه از باب 13 و 21 انجیل يوحنا استفاده می شود دامن او از نسبتهای شنیعی که دامنگیر عیسی می گردد پاک و منزّه نمانده است! پس هنگامی که حال شاگردان بلا واسطه عیسی این باشد «مرقس» و «لوقا» که تربیت شدگان این شاگردانند و به توسط اینها روح القدس در آنها حلول کرده معلوم می گردد.

3- دلیلی بر نبوّت آنها نیست سوای آنچه خود صاحبان این کتب مدّعی شده اند که حضرت عیسی پس از زنده شدن آنها را به دعوت مردم ارسال فرموده است. لوقا در کتاب اعمال رسولان مدّعی شده که همه شاگردان از روح القدس مملو شده اند ولی معلوم است که قول مدعی حجّت نیست و قول یک نفر که لوقا باشد هم دلیل قطعی نخواهد بود با آنکه هویت خودش معلوم نیست که چه سمتی داشته چنان که در باب اول و دوم اعمال رسولان اسم خود را در جمله کسانی که از روح القدس پر شدند شمرده بلکه به ضمیر غایب از آنها تعبیر می نماید که واضح می کند که خود از زمره آنها نبوده، گذشته از اینکه پس از عیسی موضوع موهوم از «روح القدس پر شدن» به قدری بین تابعان او شایع گردید که عده ای از زنان هم مدعی این رتبه شدند که از آن جمله 4 دختر باکره فيبس مدعی نبوّت بودند.

چنانکه در باب دوم اعمال رسولان آیه 19 می گوید:

«بلکه این همان است که بوئیل نبی گفت که خدا می گوید در ایام آخر چنین خواهد بود که از روح خود بر تمام بشر خواهیم ریخت و پسران و دختران شما نبوّت کنند».

از اینجا معلوم می شود که هر که مدّعی این مرتبه شد باید پیغمبر باشد و بر همه مردم قول او حجّت است و به این جهت عدد انجیلهای مختلف که هر کس مدعی بود که این انجیل عیسی است در همان قرن اول به هفتاد عدد انجیل رسید (1)چنان که

ص: 386

پولس هم در باب أول رساله خود به «غلاطیان» می گوید:

«تعجب می کنم که بدین زودی از آن کس که شما را به فيض مسیح می خواند بر می گردید به سوی انجیلی دیگر که انجیل دیگر نیست لكن بعضی هستند که می خواهند شما را مضطرب سازند و می خواهند انجيل مسیح را تبدیل نمایند».

از این جمله کاملاً معلوم می شود که از همان زمان دست تحریف و انجیل سازی دراز بوده و هر کس مردم را به انجیلی دعوت می نموده پس با وجود اینها و با دلایل كذبی که در این کتب موجود است که مقداری از آن سابقا بیان شد چگونه ممکن است اینها را پیغمبر و کتب آنها را وحی آسمانی دانست؟

4- از مراجعه به خود این چهار انجیل هم استفاده می شود که فقط غرض این مؤلفين ضبط احوال عیسی بوده و به هیچ وجه ادعای این که این انجيل حقیقی یا کتاب آسمانی دیگری است که به آنها الهام شده از آنها استفاده نمی شود بلکه برخلاف آن دلالت می کند، چنان که در اول انجيل لوقا می گوید:

«از آن جهت که بسیاری دست خود را دراز کردند به سوی تأليف حکایت آن اموری که نزد ما باتمام رسید چنان که آنانی که از ابتداء نظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را في البدايه به تدقیق در پی رفته به ترتیبی به تو بنویسم ای به تو فلس عزیز».

ملاحظه کنید این کلام صریح است در این که این کتاب مثل سائر تواریخ، اموری است که دست به دست به او رسیده و در اواخر انجیل متی می گوید:

«رؤسای کهنه، نقره به کشیکچیان قبر عیسی دادند که به والی نگویند عیسی از قبر برخاسته بلکه بگویند شبانه شاگردانش آمدند او را دزدیدند و آنها پول را گرفته چنانچه تعلیم یافته، کردند و این سخن تا امروز میان یهود منتشر است.» این جمله

ص: 387

و صریح است در اینکه انجیل عیسی نیست بلکه مدتها بعد از عیسی نوشته شده است».

در آخر انجيل يوحنا پس از بیان اظهار محبتهای عیسی نسبت به یوحنا می گوید:

«و این (یوحنا) شاگردی است که به این چیزها شهادت داد و اینها را نوشت میدانیم که شهادت او راست است دیگر کارهای بسیاری بجا آورد که اگر فردا فرد نوشته شود گمان ندارم که جهان هم گنجایش نوشته ها را داشته باشد».

از این کلام دو امر کاملاً معلوم می گردد:

1- آن که نویسنده این انجيل شخص مجهولی است می گوید: «یوحنا به این چیزها شهادت داد و نوشت و می دانیم شهادت او راست است».

2- آن که این نویسنده که ضبط کارهای عیسی را کرده و در خاتمه از نوشتن تمامی امور به گمان اینکه جهان گنجایش پیدا نکند!! خودداری نموده و عذرخواهی می نمایند و به هیچ گونه مدعی کتاب آسمانی و انجیل حقیقی نیست.

5- اختلافات و تناقضاتی است که در مطالب هر یک از این چهار کتاب موجود و با یکدیگر هم کمال مخالفت را دارند چنانکه در اول انجیل متی می گوید:

«باب نسب نامه عیسی مسیح بن داود بن ابراهیم ابراهیم اسحاق را آورد». و از اسحاق سلسله نسب را می شمارد تا آن که می گوید:

«يعقوب يوسف شوهر مریم را آورد که عیسی مسمی به مسیح از او متولد شد». بعد می گوید:

«امّا ولادت عیسی مسیح چنین بود که مادرش مریم به يوسف نامزد شده بود قبل از آنکه با هم می آیند او را از روح القدس حامله یافتند».

ملاحظه کنید اختلاف بین این چند جمله را اگر نسب نامه عیسی را می خواهد بگوید چه ربطی به ذكر نسب یوسف دارد با آنکه می گوید: «عیسی از او متولّد نشده»؟ و اگر می خواهد نسب یوسف را ذکر کند چرا عنوان از نسب نامه مسیح می کند؛ گذشته از آنکه ذكر نسب یوسف در کتاب الهی چه فایده دارد، با وجود آن که یوسف هیچ ربطی به مسیح ندارد غیر از آن که بعد از تولد مسیح شوهر مادر او

ص: 388

شده؟ آیا هیچ تاریخ نویس عاقلی اینطور جمله های بی ربط را می نویسد که این کتاب تاریخ یا وحی نوشته؟

علاوه بر آنکه اگر کسی در این نسب نامه اول انجیل متی دقّت کند می فهمد که آن را یکی از دشمنان بزرگ مسیح نوشته زیرا در ذکر نسب اشخاص، مرسوم است فقط پدران را ذکر کنند بلی گاهی مادران هم اگر از زنان بزرگ دنیا باشند به جهت شرافت نسب ذکر می شوند ولی در این نسب نامه همه جا به ذکر پدران برحسب معمولی اکتفا نموده و از ذكر مادرانی مثل ساره مادر اسحاق و غیره که از زنان بزرگ بوده اند صرف نظر کرده و در عوض چهار نفر از مادران را که سلسله نسب را ننگین می کرده اند اسم برده است.

اوّل تامار مادر فارص که از سفر «پیدایش» شرح حال او را در مانع دوّم از موانع نبوّت مسیح نقل نمودیم که عروس یهودا پسر یعقوب بوده و به تدلیس خود را به يهودا فاحشه قلمداد نموده و یهودا با او زنا کرده و «فارص» از او متولّد شده است.

دوّم (راجاب) که گویا اشاره است به زنی که در باب دوّم صحيفه يوشع می گوید زنا کار بوده است.

سوم «راعوت» یا «روت» که از کتاب او را در مانع سوم از موانع نبوّت مسیح بیان کردیم که چون موابیه بوده حضرت داود و حضرت سلیمان و مسیح از اولاد مواب می شوند و به این جهت لایق پیغمبری نیستند.

چهارم زن اوریا که در باب یازدهم کتاب دوّم سموئیل که از عهد قدیم است نسبت حضرت داود پیغمبر با این زن که به قول متى مادر سلیمان است شرحی ذکر نموده که ذکر آن شرم آور است (مراجعه شود).

پس هر کس را از عقل، اندک بهره ای داده باشند ملاحظه همین جمله کافی است برای آن که بفهمد این کتاب آسمانی نیست زیرا شأن خداوند ستارالعیوب اجلّ از آن است که در کتابی که برای ارشاد و هدایت مردم می فرستد به ذکر هر چه باعث رسوائی پیغمبران مقرب است این اندازه اهمیت دهد مثل کسی که به آنها کمال عداوت را داشته باشد با آن که ذکر این امور در کتاب آسمانی ابداً ثمره ای در رشته

ص: 389

هدایت مردم نداشته بلکه کاملاً مضرّ است چون باعث ترغیب مردم بر معصیت و جرأت پیدا کردن آنها می شود. بر هر امر قبیحسی چنانکه سابقا ذکر شد که بزرگترین دلیل بر اینکه این کتب عهدین از طرف خدا نیست وجود این گونه امور است در آنها، که اصل امکان صدق آن مخالف با عقل است و برفرض راست بودن ذکر نمودن خدا این قضایا را در کتاب آسمانی مناسب با حکمیت ستاریت خدا نیست.

6- سلسله نسبی که متی از یوسف تا زربابل ذکر می کند با آنچه لوقا می گوید كمال مخالفت را دارد و بعلاوه نسب نامه متی و لوقا هر دو با سلسله اولاد داود که در باب سوّم کتاب اول تواریخ ایام ذکر می کند کمال مخالفت را دارا است!!

از این قبیل اختلافات بین این چهار انجیل بسیار است که در حدود چهل موضوع آن در جلد اوّل «انیس الاعلام» تأليف فخر الاسلام و «الهدی» و «رحلة المدرسيه» تأليف علامه بلاغی ضبط شده است و نظر به اینکه برای شخص عاقل همین مقدار که بیان شد کافی است برای فهمیدن آنکه کتابی را که دارای این اختلافات و نواقص می باشد نمی توان الهامی و وحی آسمانی دانست چنانکه در قرآن فرموده: «وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا» (1) به این جهت از ذکر بقیه موارد اختلاف صرف نظر نموده است.

او را خداوند می خواند چنانکه می گوید خداوند، به خداوند من گفت به دست راست بنشین تا دشمنان تو را پای انداز تو سازم» و در باب 21 متی و 11 مرقس و 19 لوقا می گوید مسیح دو نفر شاگردانش را به قریه ای فرستاد و به آنها گفت: «در این قریه که پیش روی شما است بروید در حال الاغی با کره اش (1) بسته خواهيد یافت آنها را باز کرده، نزد من آورید و هر گاه کسی به شما سخن گوید بگوئید خداوند بدينها احتیاج دارد و از این قبیل تعبیرات در کتب عهد جدید بسیار است چنانکه در اول انجيل يوحنا می گوید: «در ابتدا کلمه (2) بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود همان در ابتدا نزد خدا بود و همه چیز به واسطه او آفریده شده و به غیر از او چیزی از موجودات وجود نیافت». تا آنکه می گوید: «و کلمه جسم گردید و میان ما ساکن شد پر از فیض و راستی و جلال او را دیدم جلالی شایسته پسر یگانه پدر». لیکن این جمله را تکذیب می کند آنچه در همین کتب انجیل از نماز و دعا و تضرع نمودن عیسی به درگاه خدا نقل می کند بلکه در شب گرفتاری به دست یهود چندین مرتبه با کمال تضرّع و درد و غم و اصرار در حال سجده، رفع این بلا را از خدای خود خواسته و بالای دار با صدای بلند با کمال پریشانی و اضطراب می گفت: الهی الهی چرا مرا ترک کردی (باب 27 متی و 15 مرقس).

و از این نمره دعاها و کلمات از او در بسیاری از مواضع كتب عهد جدید نقل شده که همه صریحا واضح می کند که عیسی خدا نبوده بلکه او هم بنده محتاج به خدا و واجد تمام احتياجات بشری می باشد 1. 2.

ص: 392

مخصوصاً با اینکه بر حسب کتب عهد جدید به دار کشیده شده و ملعون شده به نیابت گنه کاران و مخالفت کنندگان ناموس چنانچه شرح آن بعد از این بیان می شود و این اوصاف با خدائی منافات کامل دارد.

چنانکه خود عیسی در باب یازدهم متی می گوید:

پسر انسان آمده که می می خورد و می نوشد می گویند اینک مردی پر خور و میگسار دوست باج گیران و گنه کاران است».

از این قبیل اعترافات از عیسی از کتب عهد جدید فراوان نقل شده که صریح است در اینکه او پسر انسان و بشر و دارای احتیاجات بشری و فقط پیغمبری است که خدا او را فرستاده است.

که مفاد این عبارت این است که عیسی در ابتدا به صورت خدا و با او برابر یعنی دو خدا موجود بوده سپس عیسی از جهت فروتنی نسبت به خدای دیگر یا از نادانی این مقام را غنیمت ندانسته خود را تنزّل داده!! و به شکل انسان مجسّم و کاملاً مطيع اراده آن خدای دیگر گردیده تا حدی که به مردن و دار رفتن هم حاضر شد!!

ليكن از این قسمت آخرى پشیمان شد! ولی متأسفانه پس از این همه تواضع و تنزّل و فروتنی در عوض هر چه تقاضا نمود از شریکش که دست از سر او بردارد و التماس و دعا و گریه کرد که این بد را از من رفع كن راضی نشد و در عوض وی را سرافراز نمود!!

ملاحظه نمائید: چگونه عقائد موهومه شرک و بت پرستی را به این بیانات که هر عاقلی به صدر و ذیل آن می خندد جلوه داده غفلت از آن که هر با شعوری می فهمد که گذشته از آن که خدا شریکی ندارد چگونه ممکن است شریک خدا مجتم و انسان شود و اگر موقعی که به شکل انسان مجسّم شد باز هم خدا بود چه احتیاج به سرافراز کردن و نام بخشیدن شریک خود داشت! و این همه اعترافات عیسی در کتب عهد جدید به اینکه خدا خدای من است یعنی چه؟ اگر به کلّی از رتبه خدائی افتاده و مثل سایر افراد بشر شد پس چرا باز خدا خوانده شود؟ و گاهی هویت عیسی در کتب عهد جدید به پسر خدائی معرّفی شده:

خدا به آنها چنان که در آیه 22 باب چهارم سفر خروج می گوید:

«او به فرعون بگو خداوند چنین می گوید اسرائیل پسر من و نخست زاده من است».

و در اوّل باب 11 کتاب هوشع هم بنی اسرائیل را پسران خدا خوانده و بنا بر باب 17 و 22 و 28 کتاب اوّل تواریخ ایام و باب هفتم کتاب دوّم سموئیل حضرت سلیمان را هم خدا به پسری اختیار نموده و در باب پنجم انجیل متی آیه 16 از قول عیسی می گوید:

«همچنین بگذارید نور شما بر مردم بتابد تا اعمال نیکوی شما را که در آسمان است تمجید نماید».

و در آیه 44 می گوید:

«و به هر که به شما فحشی دهد و جفا رساند دعای خیر کنید تا پدر خود را که در آسمان است پسران شوید»، و از این قبیل در کتب عهد جدید بسیار است (1)که همه مؤمنین و خوبان پسران خدا می باشند بنابراین معنی «پسر خدا بودن عیسی» این است که او بنده صالح محبوب خدا و مثل پدر که منتهای محبت را به پسرش دارد خداوند کمال محبت را به عیسی دارد و پسر به این معنی نسبت به عیسی و غیر او گرچه مطلب قابل قبولی است لکن معلوم است اصل این گونه تعبيرات اگر چه در مقام تشبیه و مجاز گوئی هم باشد از انس ذهن به عقاید شرک و جسم دانستن خدا ناشی می شود.

و گاهی از کتب عهد قدیم و جدید معلوم می شود که مراد از پسری حقیقت توالد و تناسل خدا است چنانکه در باب نهم کتاب اشعيا آیه ششم می گوید: «زیرا که برای ما ولدى زائیده و پسری به ما بخشیده شد و سلطنت بر دوش او خواهد بود و اسم او عجيب و مشیر و خدای قدیر و پدر سرمدی و سرور و سلامتی خوانده خواهد شد». و در باب دهم انجيل يوحنا چنان که گذشت خلاصه می گوید یهود به

ص: 395

عیسی گفتند به سبب کفر تو تو را سنگسار می کنیم چون تو انسان هستی و خود را خدا می خوانی و عیسی در جواب آنها استدلال به مضمون کتب آنها می کند که آنهائی که کلام خدا بر ایشان نازل می شود خدا هستند پس من که می گویم پسر خدا هستم چرا می گوئید کفر می گویی؟

از این قبیل کلمات در این کتب بسیار است و معلوم است پسری عیسی به این معنی هم با اعتباراتی که معنی اول را می گوید مخالف و هم با خدائی عیسی متناقض است.

گذشته از آنکه در بسیاری از مواضع انجيل: عیسی صریحاً خود را پسر انسان میخواند؛ بلکه استفاده می شود که اغلب ملتزم بوده به این عبارت از خود تعبیر نماید.

بعلاوه آنکه هر عاقلی میداند که خدا جسم نیست که توالد و پسر پیدا کردن او ممکن باشد. این است خلاصه آنچه راجع به هویت حضرت عیسی از کتب عهد جدید استفاده می شود.

سؤال: با وجود این تناقض گوئی صاحبانان انجيلها بالأخره عقیده مسيحيين در باب هویّت عیسی چیست؟

جواب عقیده تمام (1) مسيحيّين امروز این است که خدا و عیسی و روح القدس یکی هستند و در عین حال هم سه تا می باشند و قسمتی از پدر که خدا باشد در رحم مریم داخل شده پسر خدا پیدا شد و روح القدس هم پس از آنکه پسر را به دار کشیدند و کشته شد. «مثل شعله آتش در شاگردان داخل گردیده و همه مملوّ از روح القدس هستند».

و خدا به واسطه داخل شدن در رحم مریم انسان شده به این اعتبار پسر انسان خوانده می شود و پس از مردن سه روز در جهنّم رفت و به نیابت بندگان و پیروان گنه کارش معذّب گردید و سپس صورت انسانی را رها کرده و به خدائی برگشت و

ص: 396

به طرف دست راست پدر نشست و به خدایی خود مشغول شد پس پدر و پسر و روح القدس هر سه خدا هستند و حقیقت یکی می باشند و حقیقتاً هم از یکدیگر ممتازند و پدر خدای خلق کننده و پسر خدای نجات دهنده و روح القدس خدای هدایت کننده است و بعضی عوض روح القدس مریم را خدا دانسته اند! و طایفه ای مریم را علت تکمیل خدائی پسر می دانند و علمای مسیحی برای آنکه به این عقیده های بی اساس سر و صورتی دهند زحمت ها کشیده و اجتماعاتی برای تبادل افکار تشکیل داده اند تا بالأخره نظریّه بعضی این شد که قسمتی از خدا جدا شده به زمین آمد و قسمتی در آسمان باقی ماند؟

و دسته ای گفتند تمام جوهر خدا در رحم مریم داخل شده!! و چنان که در جمله 16 باب سوّم رساله اول پولس به تيموتاووس می گوید:.

«خدا در جسم ظاهر شده و از قسمتی که در سابق از رساله پولس بفيلپيان نقل کردیم استفاده می شود دو خدا بوده که یکی از آنها به صورت انسان شد و پسری خدای دیگر را اختیار نمود!

اجزاء زیادی است به ملاحظه هیئت ترکیبی آن یک انسان و یک بدن نامیم و گاه هم نظر مستقل به هر یک از این اجزاء انداخته و با وجودی که آنها هم مرکب از اجزائی هستند بهمین نظر آنها را یک دست و یک پا و یک انگشت و یک ناخن و یک مو و غیره خوانیم.

پس اگرچه این وحدتهای جنسی و نوعی و ترکیبی همه را وحدت نامیم ولی وحدت الوجود از این قبیل نیست چون اینها همه حقیقتاً متعدّد و مرکّب می باشند و یگانگی و اتحاد آنها مجازی است و در سابق واضح شد که لازمه مرکب بودن احتیاج است و آن با واجب الوجودی کاملاً منافی است و واجب الوجود موجودی است که حقیقتاً (1) بسيط و یگانه باشد و به این جهت در یگانگی هم یگانه است چون تمام یکیهای دیگر که ما آنها را «یکی» می نامیم «یکی» مجازی هستند چنانکه معلوم شد.

پس اگر مسيحييّن می خواهند بگویند خدا مثل انسان و حیوان و غیره دارای افراد متعدّده است و هر یک از پدر و پسر و روح القدس یا مریم یک فرد مستقل از او هستند لازم می آید شریک داشتن و مرکّب بودن واجب الوجود و اگر گویند خدا دارای اجزائی بوده که از هم جدا شده و قسمتی در رحم مریم داخل و انسان شده و پا در این عالم نهاده و بندگانش او را به دار کشیده و هر چه این خدای عاجز به خدای پدر التماس کرد که به فریاد او برسد و او را نجات دهد به فریاد او نرسید تا او را کشتند و دفنش کردند و پاسبان بر سر قبر او گذاردند که فرار نکند! و پس از سه روز زنده شده و به چابکی از قبر بیرون آمد و از دست بندگان بی وفا فرار کرد!

ص: 398

و رفت در آسمان پهلوی پدرش نشست و سه روز هم همین خدای بیچاره رفت در جهنّم معذّب شد برای نجات بندگانش! و یک قسمت دیگر که خدای پدر باشد در آسمان باقی ماند.

و قسمت سوّم او هم روح القدس یا مریم شد و پس از دار کشیده شدن پسر روح القدس هم مثل شعله آتش در حواريين قسمت شد پس لازمه این حرف مرکب بدون واجب الوجود و ممکن بودن اوست گذشته از آنکه ملاحظه اول تا آخر این تاریخ تقسیم خدائی کافی است که انسان بفهمد چه اندازه نامربوط و عقیده باطل و بی اساسی است که به مسیحیان؛ دست به دست، میراث رسیده، علاوه بر آنکه باید این هیئت مرکبی که او را خدای خود فرض کرده اند به سبب تقسیم و متلاشی شدن اجزاء مرده باشد مثل انسان که در اثر جدا شدن روح از بدنش می میرد پس آن کسی که عیسی برای او (به موجب صریح انجیل) نماز می کرد و مردم را به اطاعت او می خواند و به درگاه او تضرع و زاری می کرد و در بالای دار به او التماس و گله می نمود که چرا مرا واگذاشتی و نجات نمی دهی؟ و مکرّر می فرمود او می داند و من نمیدانم، او می تواند و من نمی توانم و از او به پدر تعبیر می کرد؛ که بوده است؟

اگر می گویند خدائی فقط به همان قسمتی که در آسمان باقی ماند و حکم پدر دارا بود، پس قسمت پسر و روح القدس دو جزء زیادی بوده اند و در حقیقت دیگر که مدتی خود را به خدا چسبانیده بوده اند و بعداً منفصل شده اند پس متّحد بودن حقیقی آنها با آنها یعنی چه؟ و سه بودن حقیقت خدا چه معنی دارد؟ و قضيه متناقض خنده آور سه تا و یکی چیست؟

گذشته از آنکه لازم آید ذات خداوند پذیرنده اعراض و محل حوادث و در معرض فنا و زوال باشد (زیرا هر طبیعی که قابل تغییر و تبدیل و منقلب شدن باشد البته ازلی نبوده و فانی شدن او ممکن است).

پس واجب الوجود نخواهد بود و اگر بگویند خدا بسيط و یگانه است از هر جهت ولی همین خدا موقعی صلاح دانست که شخصا در رحم مریم داخل شود و در آنجا محبوس گردد و به این وسیله انسان گردد و در دنیا وارد شود و با بندگانش

ص: 399

نشست و برخاست نماید!

باطل بودن این عقیده هم واضح است زیرا خدا مکانی ندارد که از جایی به جائی منتقل شود و جسم نیست که در رحمی نشو و نما کند و به صورتی در آید بعلاوه باز هم سؤال می شود که آن کسی که عیسی برای او نماز می کرد (تا آخر...) که بود؟

گذشته از اینها آیا عیسی که به قول پولس و اعتقاد شما لعنت مخالفت احکام تورات را بر خود تحمل فرمود و به دار آویخته و ملعون گردید و وارد جهنّم شد، (به نیابت امّت گنه کار مخالفت کننده تورات) خدا بوده؟ پس باید خدا ملعون و به دار آویخته و در جهنّم معذّب شده باشد!!

عجیب تر آنکه در انجیل دارد که مدت چهل روز عیسی در بیابان به دست شیطان گرفتار بود! عجب خدای عاجز و بیچاره ای است این خدا!!

عجب آنکه این دعوای اتّحاد خدا با عیسی (که معلوم شد منشأ آن عقاید بت پرستان و مشرکین است) نسبت بشاگردان عیسی بلکه سائر تابعین او هم سرایت کرده چنانکه در باب 17 انجيل يوحنا آیه 20 می گوید:

«و نه برای اینها فقط سؤال می کنم بلکه برای آنها نیز که به وسیله کلام، ایشان به من ایمان خواهند آورد تا همه یک گردند چنانچه تو ای پدر در من هستی و من در تو تا ایشان نیز در ما یک باشند تا جهان ایمان آرد که تو مرا فرستادی».

که به مفاد این کلام باید گفت همه مسيحيّين با خدا یکی هستند و بنابراین هم خدا یکی و هم بیشتر از سه می باشد!!

عجب تر آنکه نظیر این عقاید باطله و موهومات که از اول دنیاتاکنون؛ در اثر نقصان معرفت به واجب الوجود، عقل جمله ای از بشر را تسخیر نموده به جمله ای از فرقه های مسلمین هم سرایت کرده چنان که بعضی درباره امیرالمؤمنین علی (عَلَيهِ السَّلَامُ) و برخی در حق جمله ای از ائمه از اولاد او به همین قسمتی که مسيحيّين درباره عیسی می گویند قائل بوده ولی خود این امامان كمال جد را در رفع اینگونه عقاید فرموده و دارندگان این عقاید را از زمره مسلمين خارج نمودند.

متأسفانه هنوز هم به تغییر عبارات در بعضی طوایف صوفیه و غیره از مسلمین نظیر این موهومات باقی است و به اسم حلول و غیره آن را آب و رنگ داده تا آن که اخیرا بهاء و علی محمّد باب هم در اثر همين موهومات دعوای خدائی کرده (1) اینها همه در اثر کوتاهی معرفت به خدا است که او جسم و نور نیست که قابل حلول در جسمی باشد و نمی شود محل حوادث و عوارض و تغییرات باشد.

ص: 401

و در آیه دیگر می فرماید: «يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَيْرًا لَكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ» (1) ای مسيحيين در دین و عقیده تان نسبت به عیسی غلو و تجاوز نکنید یعنی او را از مرتبه خود بالا نبرید و خدا را غنی بالذات بدانید و نگوئید در حق خدا به غير حق، بدانید عیسی بن مریم فقط رسول و دارای رتبه پیغمبر است و در اثر کلمه ای که از خدا صادر گردیده در رحم مریم موجود شده و روحی است که او در آن رحم ایجاد فرموده پس ایمان بیاورید به خدا و پیغمبران او نگوئید سه خدا هست و دست از این عقاید موهومه بردارید و بدانید که خدائی فقط منحصر به خدا است و او منزّه است از اینکه پسری از برای او باشد.

پس خلاصه آنکه عیسی هم در اثر کلمه قدرت الهی که تمام موجودات به آن موجود شده ایجاد گردیده و فقط فرقی که با سائر مخلوقات خدا دارد آن است که به غیر اسباب طبیعی ایجاد شده و از این جهت ظهور کلمه قدر الهی در وجود او بیشتر به این سبب اطلاق «کلمه» بر او گردیده و روحی است که خدا در رحم مریم بدون واسطه بشری ایجاد فرموده چنانکه در حق آدم شی می فرماید: «وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي» (2) یعنی دمیدم در جسم آدم روحی را که من خلقت فرموده ام.

بنابراین معلوم شد وجه نسبت کلمه و روح به خدا در حق آدم و عیسی همان جهت صدور از خدا است مثل آنکه می گوئیم کتاب فلان کس یعنی کتابی که او نوشته یا تورات موسی یعنی توراتی که او آورده و غیر اینها نه آنکه روح یا کلمه ای که جزء خدا بوده به عیسی و آدم منتقل شده باشد. با

ص: 403

قرینه بودن بر آنکه ظاهرش مراد نیست و غرض قرآن که در منتهای فصاحت است از این تعبیرات؛ مساعدت ظاهری است به اطراف که تألیف قلب او شود و خاطر او رنجیده نشود تا به برهان و استدلال بتوان او را هدایت نمود و این یکی از قسمتهای مهمه علم بلاغت است چنانکه بر مطّلعین واضح است.

خوشبختانه در قرآن آیه ای که ظاهرش هم تصدیق این کتب باشد نیست چون عمده آیاتی که خیال کرده اند بر این مطلب دلالت دارد چند آیه:

1- جمله «مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُم» (1) مکرّر در قرآن فرموده ولی از مراجعه به صدر و ذیل این آیات و اینکه گاهی پیغمبر را مصدق آنچه با آنها است نامیده و گاهی قرآن را مصدّق آنها قرار داده کاملاً معلوم می شود که معنی این مصداق بودن تصديق عملی است.

توضیح این جمله آنکه تصدیق گاهی به قول است به اینکه بگوئی هر چه فلان شخص گفته است راست و گاهی وجود چیزی در خارج تصديق عملی قول مثل آنکه شخصی خبری از آینده بدهد موقعی که آنچه خبر داده بود واقع شد میگوئی راست گفت فلان کس وجود این چیز را قبلا خبر داد و همان قسمی که گفته بود شد و چون حضرت موسی و عیسی (عَلَيهِمَا السَّلَامُ) و غیره از پیغمبران بنی اسرائیل به خصوصیات حضرت پیغمبر اکرم (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) و قرآن بشارت داده بودند و با وجود این همه دست بر دهانی که در تحریف تورات و انجیل شده و چنانکه سابقاً ثابت کردیم خداوند به قدرت کامله خود قسمتی از بشارات این کتب را برای اتمام حجت حفظ فرموده مثل لفظ (پريقليطوس) که در باب 15 و 16 انجيل يوحنا می گوید: «مسیح به آمدن او بعد از خود بشارت داد». و این لفظ یونانی است و معنی آن بسیاری ستوده می باشد که همان معنی احمد (صَلَّى اللّه عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَسَلَّمَ) است در زبان عربی و غیر این از بشارات انبیا که بعد از این در اثبات نبوّت پیغمبر اسلام ذکر می کنیم پس وجود ظهور پیغمبر اکرم و قرآن کریم و قرآن مصدّق آن بشارتهای غیبی است که انبیاء بنی اسرائیل نزد یهود و

ص: 405

نصاری ودیعه نهاده بودند پس خلاصه معنی این آیات دعوی یهود و نصاری است به تصدیق این پیغمبر و کتابی که قبلاً انبیاء بنی اسرائیل به آمدن او بشارت داده و این بشارت هم در کتب خودشان و با آنها است و آمدن تو مصدّق آن خبرهای غیبی می باشد چنانکه در آیه دیگر فرموده: «فَلَمَّا جَاءَهُمْ مَا عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ» (1) وقتی که آمد آنها را پیغمبری که قبلاً به واسطه معرفی پیغمبران خود کاملاً او را می شناختند به او کافر شدند.

در آیه دیگر می فرماید: «يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ» (2) یعنی به سبب معرّفی کامل که از این پیغمبر در کتب آنها شد می شناسند او را چنانکه پسرهای خود را می شناسند.

2- آیه «مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ» (3) قرآن تصدیق کننده است آنچه پیش از او بود از کتابها و نگهبان است بر آنها.

این آیه هم مثل آیه سابق به همان حکمتی که ذکر شد به این تعبیر دلکش در مقام جذب قلوب یهود و نصاری می باشد و به این جهت به عبارت صریح خشم آور تکذیب کتبی که در آن زمان نزد یهود و نصارا بوده نمی فرماید ولی در عین حال در این آیه به تکذیب آنها اشاره می فرماید چون موضوع تصديق قرآن را کتابهای قبل از نزول خود قرار می دهد گرچه بعضي مسيحيين خيال کرده اند که «بين يديه» اینجا به معنی کتابهائی است که در زمان نزول قرآن موجود بوده (به مناسبت ترجمه تحت اللفظی بین یدیه) غافل از آنکه قرآن؛ انسان نیست که دست و رو جلو و عقب داشته باشد تا آنکه معنی بودن چیزی جلو رو و میان دو دست او حضور نزد او باشد بلکه کلام و وحی الهی است که فقط دارای زمان است پس معنی «بین یدیه» و جلو و پیش روی او از حيث زمان است یعنی زمان قبل از نزول آن چنانکه معنی «خلف»

ص: 406

زمان بعد از آن می باشد و زمان حاضر باید به لفظ «عنده» و امثال آن تعبیر شود و شاهد دیگر بر آنکه معنی «بين يديه» زمان قبل است آیه شریفه دیگر است که در سوره احقاف می فرماید: «وَاذْكُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ» (1) يعنی ذکر کن ای پیغمبر برای مردم قصّه برادر عادی خود را (یعنی هود پیغمبر را که از قبیله عاد بود) موقعی که ترساند قومش را در احقاف از عذاب خدا و حال آنکه آمده بودند پیغمبرهای ترساننده قبل از او و بعد از او هم آمدند ملاحظه کنید در این آیه که «من بين يديه» را با (من خلفه) مقابل هم انداخته که از مقابله این دو؛ معنى (من بين يديه) به خوبی واضح می شود اما معنی «و مهيمناً عليه» آن است که قرآن نگهبان کتابهای قبل از خود می باشد ولی البته واضح است که مراد از نگهبانی قرآن این نیست که از موقع نزول تورات و انجیل، قرآن شمشیر به دست گرفته باشد و از تحریف و تغيير آنها جلوگیری نماید و به قوّه قهرّیه از قاصیان و پادشاهان مرتدّ بنی اسرائیل و بخت نصر و غیره که بیت القدس را خراب و غارت و محل نجاسات و بتها نموده و تورات اصلی را از بین بردند و از حوادثی که بر انجيل وارد شد جلوگیری نماید پس مراد از مستحفظ بودن قرآن بر این کتب آن است که بیانات قرآن پاک می کند دامن پیغمبران و کتابهای آنان را از لوث اتّهام چرکینی نسبتها و شرک و اباطیلی که در آن کتب موجود است چنانکه سابقاً به قسمتی از آنها اشاره شده پس حقایق توحید و معارف خداوندی و بزرگواری و عصمت پیغمبران را که در تورات و انجیل اصلی بوده قرآن زنده نموده و از آنها به کلی نگهبانی نموده که اگر نبود بیانات و دلائل واضحه قرآن، این حقایق که روح این کتب و غرض اصلی از فرستادن آنها می باشد از بین رفته بود.

3- جمله «وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ» (2) تبدیل کننده ای نیست از برای کلمات الهی. خیال کرده اند که مراد از این «كلمات» کتابهائی است که از طرف خدا فرستاده شده

ص: 407

غافل از آنکه از مراجعه به تمام آیاتی که این جمله را در آن فرموده معلوم می شود که مراد از کلمات وعده های حتمیّه ای است که خداوند فرموده راجع به مؤمن و کافر و نصرت پیغمبری و غیره چنانکه در جای دیگر فرموده: «وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ» (1) و در جائی فرموده: «وَلَكِنْ حَقَّتْ كَلِمَةُ الْعَذَابِ عَلَى الْكَافِرِينَ» (2) که معلوم است در هر دو جا مراد وعده های حتميّه الهی است که خلاصه معنی «کلمه» همان است که به زبان خودمان می گوئیم: «حرفش یک کلمه است» یعنی آنچه گفت تغییر نمی دهد و قولش قول است و بر طبق گفتارش عمل خواهد کرد و چگونه ممکن است مراد خداوند از این کلمات کتابهای آسمانی باشد چنانکه می فرماید: «يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ» (3) یعنی تحریف می کنند کلمات تورات را و نیز «فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ» (4) وای بر آنهائی که می نویسند از پیش خود به دست خود چیزهائی را و می گویند از طرف خدا است.

بعلاوه هر عاقلی می فهمد دست تحریف کاملاً به این کتب دراز شده و تغییر فوق العاده در آنها رخ داده و همین وضوح تحریف کافی است برای فهمیدن آنکه البته مراد از این کلمات هرگز تورات و انجیل و سایر کتب عهدین نیست.

عده ای از شاگردان مسیح برای ترقّی مسیحیّت به کار بردند که چون دیدند هر چه مسیح زحمت کشید و بعد از او شاگردان رنج بردند نتوانستند در مقابل عصبيّت فوق العاده یهود پیشرفت و نفوذ کاملی پیدا کنند اعمال در سیاست به نظرشان رسید:

نطقی کرد که آخر آن این است:

«پس چرا اکنون خدا را امتحان می کنید که يوغی بر گردن شاگردان می نهد که پدران ما و ما نیز طاقت تحمّل آن را نداشتیم بلکه اعتقاد داریم که محض فیض خداوند عیسی مسیح نجات خواهیم یافت همچنانکه ایشان نیز» تا آنکه در جمله 19 در شرح نطق يعقوب می گوید: «پس رأي من این است کسانی را که از امتها به سوی خدا بازگشت می کنند زحمت نرسانیم مگر اینکه ایشان را حکم کنیم که از نجاسات بتها و زنا و حیوانات خفه شده و خون بپرهیزید زیرا که موسی از طبقات (1) سلف در هر شهر اشخاصی دارد که بدو موعظه می کنند چنانکه در هر سبت از کنائس او را تلاوت می کنند». سپس می گوید: که از طرف این جمعیّت مراسله ای برای مردم انطاکیه نوشته و به توسط چند نفر که از میان خود انتخاب نمودند فرستادند و تا جمله 30 شرح مضمون آن مراسله می گوید که جمله آخر آن این است:

«زیرا که روح القدس و ما ثواب دیدیم که باری بر شما نهیم جز این ضروریات که از قربانی های بتها و خون و حیوانات خفه شده و زنا بپرهیزید که هر گاه از این امور خود را محفوظ دارید به نیکوئی خواهی پرداخت والسلام»

و در باب یازدهم اعمال رسولان می گوید: «و چون پطرس به اورشلیم آمد اهل ختنه با وی معارضه کرده گفتند که با مردم نامختون بر آمده با ایشان غذا خوردی» و بعد خواب یعنی وحی خود را نقل می کنند که خلاصه خداوند تمام وحوش و حشرات و مرغان را حلال فرموده و حیواناتی که موسی در تورات حرام کرده بود دیگر حرام نخواهد بود. و در باب 10 نیز از جمله دهم به شرح این خواب یا وحی شروع می کند تا آنکه در جمله 28 می گوید: «پس بدیشان گفت مطّلع هستید که مرد یهودی را با شخص اجنبی معاشرت کردن یا نزد او آمدن لیکن خدا مرا تعلیم داد که

ص: 410

هیچ کس را نجس نخوانم».

و در باب 14 رساله پولس به رومیان و در باب 4 رساله اول او به تيموتاوس صریحاً حکم می کند با آنکه همه مخلوقات خدا پاک و حلال است برای پاکیزگان و مؤمنان به مسیح در باب اوّل رساله او بتيطس جمله 14 حرمت و نجاست آنچه را تورات گفته جزء افسانه ها می شمارد می گوید:

«و گوش نگیرید به افسانه های یهود و احکام مردمانی که از راستی انحراف می جویند هر چیز برای پاکان پاک است لیکن آلودگان و بیایمان را هیچ چیز پاک نیست بلکه فهم و ضمیر ایشان نیز ملوّث است».

و در باب 4 رساله اویکولسیان جمله چهاردهم می گوید: «و آن دست خطی را که ضد ما و مشتمل بر فرائض و بخلاف ما بود محو ساخت و آن را به صلیب خود میخ زده از میان برداشت».

تا آنکه می گوید: «پس کسی درباره خوردن و نوشیدن و درباره عید و هلال سبت بر شما حكم نکند». تا آخر این باب که همه در صدد توهین در بیان فایده نداشتن عمل به احکام تورات می باشد و در باب 4 رساله او را به غلاطیان نیز اصول عمل به تورات را ضعیف و بی فائده می شمارد و در اول باب 5 می گوید: «پس به آن آزادی که مسیح ما را به آن آزاد کرد استوار باشید و باز در یوغ بندگی گرفتار می شوید اینک من پولس به شما می گویم که اگر مختون شدید مسیح برای شما نفع ندارد».

تا آنکه می گوید: «و در مسیح عیسی نه ختنه فائده دارد و نه نامختونی بلکه ایمانی که به محبّت عمل می کند».

از این قبیل کلمات پولس معلوم می شود که دو حکم دیگر از آن چهار حکمی که مجمع اوّلی باقی گذارده بودند نیز برداشته که نجاست خون و حیوان خفه شده باشد زیرا همه چیزها را بر پاکان پاک و حلال نمود بلکه قربانیهای بتها را نیز حلال نموده چنانکه از باب 8 و 10 رساله اول به قرنتیان معلوم می شود که فقط برای محافظه کاری و ملاحظه کاری از مردمان کم معرفت می گوید در مقابل آنها از خوردن آن امتناع کنید بنابراین منحصر می شود تمام احکام به یک حکم که حرمت زنا باشد.

ص: 411

بار لعنت را برای امّت و به نیابت آنها تحمّل نمود. تا آنها در مخالفت احکام تورات آزاد باشند چنانکه در جمله 13 باب سوّم رساله پولس به غلاطیان می گوید: «مسيح ما را از لعنت شریعت فدا کرد چون که در راه ما لعنت شد چنان که ملعون است هر که بردار آویخته شود». پس از این استدلال مهمل و موافقت آزادی با طبیعت اگر بعضی شاگردان حق پرست عیسی هم خواستند طرفيت نمایند مغلوب گردیدند و این مسلک پولس مذهب رسمی عمده نصاری شد.

سؤال: عجب استدلال مضحکی است آیا عیسی که به قول مسیحیان پسر خدا بلکه خود خدا است چگونه در عوض یک دسته مردم شهوت پرست که مخالفت احکام خدا را می کنند ملعون و مجازات شود؟ با اینکه خودش با خدا یکی است؟ پس خدا خودش را لعنت می کند مگر حتماً مجبور است به لعنت کردن یا عاجز است تا مثل بعضی مردم که در موقع غضب وقتی دستش بزدن طرف نمی رسد خود را از شدت غلظت می زند او هم خود را لعنت نماید؟ اگر پادشاهی تکالیفی برای رعیّت قرار دهد با یک قسمت مجازاتها برای متخلّفین سپس بگوید شما را آزاد کردم و هرچه می خواهید بکنید و برای اینکه مجازاتهای من لغو نشود قبلاً خودم یا پسرم را در عوض شما مجازات خواهم کرد که شما آزاد باشید آیا می شود این پادشاه را عاقل دانست؟ مخصوصاً با آن که موقع بار مجازات دیگران را بر دوش پسر بی گناهش افکنده او هم گریه و التماس و الحاح کند که مرا مجازات مکن، چنانکه در باب 26 انجیل متی و باب 14 مرقس و 22 لوقا دارد که عیسی موقعی که او را دار کشیدند التماس و گریه و در خواست می کرد که خدا او را معاف دارد و فایده نبخشید!!

جواب: بالاتر از این برای شما بگویم که در نماز پروتستانی ها نوشته که عیسی پس از مردن به نیابت امت به جهنم رفت و بیرون آمد که بنابر این خدا به جهنم رفته و بدتر از همه آن که اصل این جمله ای که پولس نقل کرده «چنانکه مکتوب است ملعون است هر که بر دار آویخته شود»، مغلطه کاری است زیرا عبارت این است که در آیه 22 و 23 و باب 21 سفر تثنیه می گوید: «و اگر کسی گناهی را که مستلزم

ص: 414

موت است کرده باشد و کشته شود و او را به دار کشیده باشی؛ بدنش در شب بردار نماند، او را البته در همان روز دفن کن زیرا آنکه بدار آویخته شود ملعون خدا است تا زمین را که یهوه خدایت تو را به ملکیت میدهد نجس نسازی» که این عبارت واضح می کند که هر که گناهی کرد که به حکم شرع واجب باشد کشتن و به دار کشیدن او ملعون است نه آنکه هر که به ناحق به دار کشیده شد هم ملعون باشد یعنی به حکم تورات عیسی یا خدا هم ملعون باشد!! عجیب تر آنکه بر فرض صحت این نقل، معنی لعنت دور شدن از رحمت خدا و مشمول غضب او گردیدن است پس آیا خودش را عوض گنه کاران از رحمتش دور کرد!! گذشته از اینکه از مراجعه آنها سابقاً در لزوم جعل شریعت و فرستادن پیغمبران بر خدا بیان کردیم کاملا معلوم می شود که حکم به آزادی مطلق یعنی بشر آنچه می خواهد بکند با جعل شریعت متنافی است و فرستادن چنین پیغمبری لغو و بیهوده و نقض غرض است حقیقتاً بسی جای تعجّب است از کسانی که خود را عاقل می دانند و این موهومات را مدرک عقیده خود قرار داده و با آب و تاب بیان می نمایند شگفت انگیزتر آن که خجلت نمی کشند و این اباطیل را چاپ می کنند.

داشتند (ترویج مذهب مسیح را) تکمیل نموده و به مقصد رسیدند زیرا موقعی که تابعان این عقاید مختلف دیدند مذهب مسیح در اصول دین با آنها موافق است و فقط لفظ بودا و برهمن و بت و غیره را تغییر داده و به اسم مسیح می خواند و بعلاوه خدا یا پسر خدا یا مسیح برای پیروان مسیح این طور فداکاری مهمی را گردن گرفته که به نیابت آنها ملعون شود و شخصاً به جهنّم رود و چنین فداکاری در کمتر مذهبی پیدا می شود و در مقابل این جانفشانی هم تقاضائی از آنها ندارد سوای ایمان و محبت به مسیح و از تمامی قیدهای تکالیف حقیقی یا موهومی که در این مذاهب موجود بوده آنها را آزاد می نمایند و استراحت خیال و آزادی هوی و هوس را که منتهی آرزوی بشر است؛ کاملاً مراعات می نمایند البته با کمال رغبت چنین دعوتی را أجابت نموده و فوج فوج در این دین داخل و مسیحی شدند «اگر بخواهید بتفصيل مشارکت مسیحیّت کنونی؛ با بت پرستی آگاه شوید؛ به کتاب (1) بت پرستی و مسیحیّت کنونی» که در تهران چاپ شده مراجعه نمائید این کتاب مشتمل بر 18 فصل است و به خوبی ثابت می کند که 16 اصل از اصول بت پرستان و بودائیها و گبرها و هندوها را مسيحيّين اخذ نموده و با آنها شرکت نموده اند و فهرست آن اصول از این قرار است:

اصولی که مسیحیّت کنونی از بت پرستی و عقاید فاسد گرفته است

1- عقیده تثليث؛ 2- دار زده شدن؛ 3- ظهور و ظلمت در عالم موقع دار کشیدن مسیح؛ 4- آمدن خدا در رحم زن و متولّد شدن آن از او؛ 5- پیدا شدن ستاره در مشرق موقع ولادت مسیح؛ 6- ظهور لشگرهای آسمانی هنگام تولد مسیح؛ 7- شناختن مجوس عیسی را در حال طفولیت او؛ 8- جایگاه عیسی بعد از ولادت؛ 9- بودن مسیح از نسل سلطنت؛ 10- جستجوی هیددوس پادشاه برای پیدا کردن و کشتن عیسی و خلاصی او؛ 11- امتحان کردن شیطان عیسی را؛ 12- رفتن عیسی در

ص: 416

جهنّم برای نجات دادن گناهکاران؛ 13- زنده شدن عیسی پس از کشته شدن؛ 14- عیسی به این عالم برمی گردد. 15- عیسی پسر خدا خالق موجودات است؛ 16-غسل تعمید برای پاک شدن از گناه.

برای آنکه مبادا نداشتن وقت شما را از مراجعه به این کتاب شیرین گرانبها محروم نماید قسمتی از فصل اوّل آن را به طور خلاصه نقل می کنیم: در اول کتاب می گوید: افتتاح می کنم کتاب را به چیزی که «دوان» (1) افتتاح کرده، به یکی از آیات قرآن «وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ انْتَهُوا خَيْرًا لَكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ» (2) تثليث بت پرستها.

به طور یقین از حقایق واضحه است که دیانت بت پرستی متشابه یکدیگر است و اسباب و علل این تشابه متعدد است چنانکه هر یک از امم بزرگ تاریخی که در یک قطعه منتشر و نافذ می شدند علوم و دیانات آنها منتشر می گشت خود آن ملت از آن ديانات خبرهائی در دین خود می ساختند و چون توده ملل قدیم جاهل بودند مأخوذات و مبتدعات کَهَنه (جمع کاهن یعنی عالم يهود) و پاپ های خود را بدون تردید می پذیرفتند و گاهی بعضی از بزرگان دین؛ اصولی یا دیانتی را از فرقه دیگر بت پرستان می گرفت و بعضی از عقاید ملت خود را به آن ضمیمه می کرد که سهل القبول بشود چنانکه در رومان یکی از دیانت های بزرگ را به همین شیوه منتشر ساختند و هنوز هم باقی است. «بریچارد» می گوید: (3) هیچ یک از ادیان مأخوذه از شرق نیست که یک قسم تثلیث و سه گانه قائل نباشند منتهی به انواع مختلف قائل پاپ ابن و روح القدس هستند.

موریس می گوید: (4) بیشتر ملل بت پرستی تعلمیات دینی داشتند که در آنها قائل به لاهوت ثالوثی (یعنی قائل به خدای دارای اقانیم (5) ثلاثه بودند) کتاب سکان اوّل

ص: 417

می نویسند که بت پرستان خدا را یکی دانستند لیکن دارای اقانیم ثلاثه.

دوان می نویسند: وقتی به سابقه هندوستان می نگریم بزرگترین و مشهورترین عبادات آنها عقیده به سه گانه بود (یعنی خداوند دارای اقانیم ثلاثه) علامت مخصوصی برای سه گانه داشتند و آن را «تری مورتی» می نامیدند و آن جمله مرکب از دو کلمه سنگرتیه است معنی (تری) سه است و معنی (مورتی) هیئت است یا اقانیم و آن اقانیم سه گانه عبارت است از «برهمه» و «ویشنو» و «سيفا» و این سه به «ا» و «و» و «م» يعني ام تعبیر می کنند و این رمز خیلی محترم و مقدسی است که به آن تعبیر نمی کنند مگر در حال نماز و گویند چون بر همه خالق موجود است که مجرد از شکل و غير متأثر از اوصاف است، خواست تجلی کند و ایجاد نماید موجودات را پس صفت فعالیّت اتخاذ کرد و متصور شد به صورت شخص مذکر، اوست بر همه خالق. پس زیاد نمود عمل را تا آنکه متّصف به صفت دومی از وجود شد گردید ویشنو (یعنی حافظ) پس منقلب شد به صفت سیم و گردید سینا یعنی (مهلک) و این سه را گاهی با (الثي) و (سوریا) و (اندرا) می نامند و غیر اینها از اسامی و اسم جمله را کرشنه می گوید و گویند «بر همه» موجد مبادی تکوین و آفرینش است و او است پدر و «ویشنو» حافظ مبادی حافظ و حمایت مخلوقات است و او پسر است که در عالم ناسوت برای استخلاص مردم جلوه نموده و «سیفا» ظاهر سازنده و فانی کننده و عود دهنده است و او روح القدس است و این سه یکی هستند و در کتاب کتیا که یکی از کتب دینی ایشان می گوید: کرشنا گفت: منم پروردگار همه موجودات منم رمز الف و واو و میم؛ منم بر همه، منم ويشنو، منم سيفا.

الن در کتاب هند صفحه 382 می گوید: که براهمه در کتب دینیهّ خودشان می نویسند: که عقیده یکی از پرهیزکاران علمای آنها موسوم به آتنیس این بود که لازم است که بندگی و پرستش مخصوص خدای یگانه باشد و به بر همه ویشنو و سيفا باین کلمات متوسل گردید: «که ای پروردگاران سه گانه دانسته باشید که من اقرار دارم به خداوند یکتا پس خبر دهید هر کدام یک از شما خداوند واقعی هستید

ص: 418

تا تقرّب جویم به او به نماز و نذورات خود» پس آشکار گردیدند خدایان سه گانه و جواب دادند که ای عابد بدان که فرق حقیقی و امتیاز واقعی بین ما نیست و سه گانگی ما فقط به ظاهر و صورت و شکل است و در حقیقت و واقع واحد بالذّات و متّحدیم.

موریس می نویسد: در دیوار شکسته معبد قدیمی که به مرور ایّام خراب شده بود صورت بتی یافتیم که دارای سه سر قائم بر یک جسد بود و این صورت رمز از سه گانه است.

مستر فابر می نویسد: چنانچه نزد هنود خدای سه گانه ای است مرکّب از برهمه و ويشنو و سیفا نزد بودائیان نیز خدا سه گانه است، و می گوید: بودا خدا است و از برایش اقانیم ثلاثه است موسوم به «بودی» و «جینست» و «جيفا» که سوّم مرتبه اقانیم است.

دوان می گوید: اغلب سکنه چین و ژاپون بودائی هستند و پرستش می نمایند خدائی را که دارای اقانیم ثلاثه می باشد و آن خدا را «فو» می نامند.