گوهرهای معنوی
تألیف: ...محمد جواد مهری
ناشر: ...انتشارات آیین دانش
چاپخانه:..دانش
نوبتچاپ: ...اول/ بهار 1387
شمارگان:..5000 نسخه
شابک:.. 471-999-9648-978
قیمت:.. 5000 تومان
خیراندیش دیجیتالی : انجمن مددکاری امام زمان (عج) اصفهان
ص: 1
گوهرهای معنوی
بازآفريني زندگي سالم بر اساس نسخه دين
ص: 2
گوهرهاي معنوي
بازآفريني زندگي سالم بر اساس نسخه دين
محمد جواد مهری
ص: 3
گوهرهاي معنوي
بازآفريني زندگي سالم بر اساس نسخه دين
مرکز پخش: قم، خیابان خاکفرج، داخل کوی 75
تلفن: 1- 6706370 / 7- 6616126 (0251)
ص: 4
سرآغاز سخن... 33
مدخل: چهار مطلب سودمند و ضروری
مطلب اول: معنی دعا از دیدگاه لغت، قرآن و روایات... 39
دعا در لغت و اقسام آن... 39
دعا از دیدگاه قرآن... 40
دعا از دیدگاه روایات... 41
مطلب دوم: آداب، شرائط و مقدّمات دعا کردن... 44
یقین داشتن به اجابت دعا... 44
پیش دستی در دعا... 44
روی آوردن و توجه به دعا... 44
پافشاری کردن در دعا...44
اعتماد و شناخت خدا... 45
نام بردن حاجت در دعا... 45
پنهان کردن دعا...45
حمد و ثنای الهی و صلوات بر پیامبر و اهلش... 45
گریه و زاری کردن... 46
رَغْبَتْ، رَهْبَتْ، تضرّع، تَبَتُّل و اِبْتِهال... 47
اجتماع برای دعا کردن...47
ص: 5
برای یکدیگر دعا کردن... 47
توسل به اهلبیت... 48
کسب و کار پاکیزه و حلال... 48
ناامید شدن از همه کس (اخلاص در دعا)...48
با طهارت و رو به قبله بودن...49
دست های خود را به سمت آسمان بلند کردن... 49
مطلب سوم: اوقات و زمان دعا کردن... 50
چند روایت... 50
مطلب چهارم: پرسش و پاسخ... 52
چرا بعضی از دعاها اثر استجابتش ظاهر نمیشود؟... 52
بخش اول: دعاهای قرآنی
دعاهای قرآنی... 57
دعا کننده: مومنان... 57
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 57
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 58
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 58
دعا کننده: غیر مومنان... 58
دعا کننده: مومنان... 59
دعا کننده: سپاه طالوت... 59
ص: 6
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 59
دعا کننده: مومنان... 60
دعا کننده: ملازمان پیامبران... 60
دعا کننده: عباد الله... 60
دعا کننده: مومنان... 61
دعا کننده: مومنان...61
دعا کننده: مومنان... 61
دعا کننده: همسر عمران... 62
دعا کننده: حضرت زکریا (علیه السلام)... 62
دعا کننده: حضرت زکریا (علیه السلام)... 62
دعا کننده: حواریون حضرت عیسی (علیه السلام)...63
دعا کننده: راسخانِ در علم... 63
دعا کننده: ستم دیدگان... 63
دعا کننده: حضرت عیسی مسیح (علیه السلام)... 64
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)...64
دعا کننده: ساحران فرعون... 64
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 64
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 65
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)...65
دعا کننده: آدم و حوا... 66
ص: 7
دعا کننده: آدم و حوا... 66
دعا کننده: اصحاب اعراف... 66
دعا کننده: قوم حضرت شعیب (علیه السلام)... 67
دعا کننده: انسان های ضعیف الایمان... 67
دعا کننده: ساحران فرعون... 68
دعا کننده: ساحران فرعون... 68
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 68
دعا کننده: حضرت یوسف (علیه السلام)... 68
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)...69
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)...69
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 69
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 70
دعا کننده: ستمگران... 70
دعا کننده: انسان مومن... 70
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)... 70
دعا کننده: اصحاب کهف...71
دعا کننده: حضرت زکریا (علیه السلام)... 71
دعا کننده: حضرت زکریا (علیه السلام)... 71
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)... 71
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 72
ص: 8
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 72
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)... 72
دعا کننده: حضرت ایوب (علیه السلام)... 72
دعا کننده: حضرت زکریا (علیه السلام)...73
دعا کننده: خطاکاران... 73
دعا کننده: عباد الله... 73
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)...73
دعا کننده: حضرت نوح (علیه السلام)... 74
دعا کننده: حضرت نوح (علیه السلام)... 74
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)... 74
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)... 74
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)... 74
دعا کننده: خطاکاران... 75
دعا کننده: عباد الرحمن... 75
دعا کننده: عباد الرحمن... 75
دعا کننده: حضرت نوح (علیه السلام)... 75
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 76
دعا کننده: حضرت سلیمان (علیه السلام)... 76
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 76
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)... 77
ص: 9
دعا کننده: حضرت موسی (علیه السلام)...77
دعا کننده: حضرت لوط (علیه السلام)... 77
دعا کننده: انسان های نا سپاس و ستمگر... 77
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 78
دعا کننده: تکذیب کنندگان پیامبران... 78
دعا کننده: حضرت سلیمان (علیه السلام)... 78
دعا کننده: طاغوت ها... 78
دعا کننده: ملائکه حامل عرش خدا... 79
دعا کننده: ملائکه حامل عرش خدا... 79
دعا کننده: ملائکه حامل عرش خدا... 79
دعا کننده: پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم)...80
دعا کننده: انسان مومن...80
دعا کننده: حضرت نوح (علیه السلام)... 80
دعا کننده: تابعین...81
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 81
دعا کننده: حضرت ابراهیم (علیه السلام)... 82
دعا کننده: مومنان... 82
دعا کننده: حضرت نوح (علیه السلام)... 82
دعا کننده: حضرت نوح (علیه السلام)... 83
ص: 10
بخش دوم: فضیلت تلاوت آیات و سُوَر قرآن
اُنس با قرآن... 87
فضیلت قرآن... 87
جایگاه خوانندگان و حافظان قرآن... 88
حدیثی عجیب پیرامون قرآن... 90
خانه هائی که در آنها قرآن خوانده میشود... 91
خواندن قرآن از روی آن... 92
یادگیری قرآن و فراموش کردن آن... 92
سوره حمد (فاتحة الکتاب)... 93
سوره بقره ...94
سوره آل عمران... 94
سوره نساء... 94
سوره مائده ...94
سوره انعام... 94
سوره اعراف... 95
سوره انفال و سوره توبه... 95
سوره یونس... 95
سوره هود... 95
سوره یوسف... 96
سوره رعد... 96
سوره ابراهیم و سوره حجر... 96
ص: 11
سوره نحل... 97
سوره اسراء (بنی اسرائیل)... 97
سوره کهف... 97
سوره مریم... 98
سوره طه... 99
سوره انبیاء... 99
سوره حج... 100
سوره مؤمنون... 100
سوره نور... 101
سوره فرقان... 101
سوره شعراء... 101
سوره نمل... 102
سوره قصص... 102
سوره عنکبوت... 102
سوره روم... 103
سوره لقمان... 103
سوره سجده... 104
سوره احزاب... 104
سوره سباء... 104
سوره فاطر... 105
سوره یس... 105
ص: 12
سوره صافات... 105
سوره ص... 106
سوره زمر... 106
سورۀ مؤمن... 106
سوره فصّلت (حم سجده)... 107
سوره شوری... 108
سوره زخرف... 108
سوره دخان... 108
سوره جاثیه...109
سوره احقاف... 109
سوره محمّد... 109
سوره فتح.. 110
سوره حجرات... 110
سوره ق... 110
سوره ذاریات... 111
سوره طور... 111
سوره نجم... 111
سوره قمر... 112
سوره الرّحمن... 112
سوره واقعه... 113
سوره حدید... 113
ص: 13
سوره مجادله... 114
سوره حشر... 114
سوره ممتحنه... 115
سوره صف... 115
سوره منافقین... 115
سوره تغابن... 116
سوره طلاق... 116
سوره تحریم... 116
سوره مُلک... 117
سوره قلم... 117
سوره حاقه... 118
سوره معارج... 118
سوره نوح... 118
سوره جنّ... 119
سوره مزمِّل... 119
سوره مدثّر...120
سوره قیامت... 120
سوره انسان... 121
سوره مرسلات... 121
سوره نبأ... 121
سوره نازعات... 122
ص: 14
سوره عبس... 122
سوره تکویر... 122
سوره انفطار...123
سوره مطففین... 123
سوره انشقاق... 124
سوره بروج... 124
سوره طارق... 124
سوره اَعلی... 125
سوره غاشیّه... 125
سوره فجر... 125
سوره بلد... 126
سوره شمس... 126
سوره اللیل... 126
سوره الضحی... 127
سوره الم نشرح... 127
سوره تین... 127
سوره علق (اقرأ) ...127
سوره قدر... 128
سوره بیّنَه... 128
سوره زلزال... 129
سوره والعادیات... 129
ص: 15
سوره قارعه... 129
سوره تکاثر... 130
سوره والعصر... 130
سوره هُمَزَه... 130
سوره فیل... 131
سوره قریش... 131
سوره ماعون... 131
سوره کوثر... 131
سوره کافرون... 132
سوره نصر... 132
سوره تبّت... 133
سوره اخلاص... 133
سوره فلق و ناس... 135
بخش سوم: برنامه های روزانه و هفتگی مسلمانان
بحثی پیرامون روز، ماه و سال... 139
مبارک و نحس بوده ایّام... 140
فصل اول: برنامه های روزانه
خواندن نمازهای واجب... 147
خواندن نمازهای مستحب... 148
تکبیر بعد از نماز... 148
ص: 16
تسبیحات حضرت زهرا... 148
خواندن تعقبیات بعد از هر نماز... 149
خواندن آیه الکرسی و آیة شَهِدَ الله و آیة ملک بعد از همه نمازها...149
عرض سلام و تحیّت به پیغمبر اکرم بعد از هر نماز... 151
بجا آورده سجدة شکر... 152
نخوابیدن بین الطّلوعین (بین طلوع فجر و طلوع آفتاب)... 153
ذکرهای صبح و شام... 153
خواندن زیارت امام زمان در هر صبح... 154
خواندن زیارت عاشورا در هر روز... 155
همیشه با وضو بودن و با وضو خوابیدن... 155
الف - آثار دائم الوضو بودن... 155
ب - دعاهای هنگام وضو گرفتن... 156
هر روز قرآن خواندن... 158
هر صبح صدقه دادن... 158
اهتمام ورزیدن به امور مسلمین و رفع گرفتاری آنان... 159
حسابرسی اعمال و کارهای روزانه... 159
تخلّی و شستن دست و صورت پیش از خوابیدن... 159
خواندن سوره اخلاص و تکاثر هنگام خواب... 160
دعای هنگام خوابیدن... 160
دعا جهت بیدار شدن از خواب... 160
توصیّه های پیامبر هنگام خواب... 161
ص: 17
مسواک کردن... 162
اعتدال در خوردن و خوابیدن... 162
سحرخیزی و تهجّد... 162
فصل دوم: برنامه روزهای هفته
اعمال روز یکشنبه... 166
اعمال روز دوشنبه... 168
اعمال روز سهشنبه... 171
اعمال روز چهارشنبه... 173
اعمال روز پنجشنبه... 175
جمعه و فضیلت آن... 177
الف - اعمال شبهای جمعه... 178
ب - اعمال روزهای جمعه... 179
اعمال روز شنبه... 184
بخش چهارم: فضیلت ذکر و یاد خداوند متعال
ذکر در آیات قرآن... 191
ذکر در روایات معصومین... 191
فضیلت استغفار... 193
زمان و مکان ذکر... 194
ذکر لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ... 196
ذکر بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم... 197
ص: 18
فضیلت آیه الکرسی... 197
اذکار مختلفه جهت برآورده شدن حاجات... 200
ذکر لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ... 201
توصیّه آیت الله کشمیری جهت عافیّت... 201
توصیّه آیت الله بهجت جهت علاج ریا و غرور... 201
آثار عجیب ذکر یونسیّه... 202
بخش پنجم: زیارات و اهمیّت آن در کتاب و سنّت
زیارات و فضیلت آن... 207
بحثی پیرامون زیارت از حضرت آیت الله العظمی بهجت... 208
الف- زیارت عمومی... 213
ب- زیارت از راه دور... 213
ت- فوائد زیارت اهل قبور... 216
آثار زیارت عاشورا ...217
توصیّه آیت الله کشمیری پیرامون زیارت عاشورا ... 218
توصیّه مرحوم حاج اسماعیل دولابی.. 218
ختم چهل بار زیارت عاشورا در مسجد جمکران. 218
کیفیّت زیارت عاشورا 219
زیارت آل یاسین... 223
زیارت جامعه کبیره... 226
زیارت وارث... 234
زیارت امین الله... 237
ص: 19
زیارت ناحیه مقدّسه... 239
زیارت امام زمان در روز جمعه... 250
دعای فرج حضرت مهدی... 251
دعای امام زمان... 252
بخش ششم: دعاها، ختومات و تعویذات
دعا و نیایش... 257
دعای جبرئیل و ثواب بسیار آن... 258
دعای عجیب نادعلی.. 269
آثار و فوائد عجیب ذکر شریف نادعلی... 270
دعای اویس در چهل شب جمعه. 272
فضیلت دعای سیفی کبیر (حرز یمانی)... 273
روایت دعای سیفی کبیر (حرز یمانی) ...274
کیفیت حرز یمانی... 275
اعتصام اول... 275
اعتصام دوم... 276
اعتصام سوم... 276
حرز یمانی... 277
فوائد دعای عجیب قاموس القدره.... 286
کیفیّت دعای قاموس القدره... 287
اعتصام قاموس القدره از آیت الله مرعشی نجفی... 287
ص: 20
دعای قاموس القدره... 287
دعای اختتام قاموس القدره... 288
دعای سحر ماه رمضان و توصیّه مرحوم دولابی... 289
ختم دعای شریف احتجاب... 291
فضیلت دعای مشلول... 293
فضیلت دعای یستشیر... 299
دعا جهت ملاقات امام زمان... 304
دعای کمیل... 305
دعای ندبه... 312
دعای سمات... 320
دعای عهد. 324
سیّد مهدی بحرالعلوم و ختم یا الله... 327
دعای هنگام اضطرار... 327
ختم «یا علی» ... 327
ختم توسل به حضرت سیّدالشهداء... 328
ختم حضرت زینب... 328
ختم باب الحوائج قمر بنی هاشم... 329
خواندن دعای اِلْحاح برای حوائج دنیا و آخرت.. 329
دعا جهت سلامت ماندن ایمان... 330
دعا برای سلامتی و رفع گرفتاری... 330
جهت جلوگیری از دزدی... 332
ص: 21
جهت محافظت در شب... 332
جهت محافظت از سوختن و غرق شدن... 333
جهت محافظت از درندگان... 333
جهت رفع شرّ شیر و سگ... 334
جهت دفع ضرر جانوران زمین... 334
دعا برای ایمن بودن از شرّ مار و عقرب... 335
جهت حفظ اموال و ناموس... 336
جهت رام کردن حیوان چموش... 336
جهت ادای قرض... 336
دعا جهت رزق و روزی... 337
دعا جهت درد پا ...338
دعا جهت دفع بواسیر... 338
دعا جهت بیماری سیاتیک... 338
دعا جهت بیماری ثأْلول (زگیل)... 339
دعای توسل به قرآن و ائمه برای حاجات... 339
دعای تسکین درد سر و گوش... 340
دعای رفع درد دندان... 341
دعای رفع درد شکم... 342
دعای آسان شدن زایمان... 342
دعای رفع تب... 343
دعای رفع درد زانو و پا...343
ص: 22
دعا برای درمان درد ران ها... 344
دعا برای درمان درد ساق... 344
دعای قولنج... 344
دعای درد کمر و درد ناف... 345
حرزاهل بیت... 345
حرز حضرت فاطمه... 346
حرز امام زین العابدین... 346
حرز امام کاظم... 347
درب خانه اهل بیت زدن... 347
از این دعا دست بر مدار... 348
مأمور حفاظت خانه... 348
تعویذ زنان و بچه ها از چشم زخم... 348
دعای جهت شفای درد چشم... 349
دعای چشم زخم... 349
جهت امان از درد چشم... 349
جهت برطرف کردن لکه های صورت... 350
توفیق زیارت خانه خدا... 350
جهت شرف دنیا و آخرت... 350
محافظت از آفت دنیا... 351
تعویذ از کک ها... 351
دعای رفع بوی بد دهان... 351
ص: 23
خواندن سوره حشر جهت برآوردن شدن حوائج... 352
خواندن سوره تکاثر جهت مال عظیم... 352
خواندن چهل بار سوره توحید... 352
خواندن سوره حمد جهت حاجات... 353
دعای جلوگیری از احتلام... 354
دعای بی خوابی... 354
دعای هنگام بیرون رفتن از منزل... 354
دعا برای دَین و وام... 355
استجابت دعای سه تن... 355
اهمیّت دعای پدر... 356
دعای درد پیچش معده... 356
جهت بند آمدن خون دماغ... 356
جهت فرزند دار شدن... 356
دعا جهت رفع وحشت از تنهایی... 357
جهت خلاصی از کارهای دشوار... 357
نام فاطمه جهت درب های بسته... 358
دردمندان بخوانند... 358
دعا هنگام سوار شدن بر وسیله... 358
بخش هفتم: نمازهای پرفضیلت جهت برآورده شدن حاجات
نماز پیامبر... 361
نماز امیرالمؤمنین... 362
ص: 24
نماز حضرت زهرا... 364
نماز امام حسن مجتبی... 364
نماز امام حسین... 365
نماز امام سجاد... 368
نماز امام محمّد باقر... 368
نماز امام صادق... 369
نماز امام موسی کاظم... 369
نماز امام رضا ...370
نماز امام جواد... 370
نماز امام هادی... 371
نماز امام حسن عسکری... 371
نماز امام زمان... 372
نماز عبدالرحیم قصیر به توصیّه آیت الله کشمیری... 373
فضیلت نماز جعفر طیار... 374
طریق خواندن نماز جعفر طیار... 375
نماز برآمدن حاجت... 376
نماز روز عید غدیر... 377
نماز برای زیاد شدن روزی... 380
نماز استغاثه به حضرت زهرا... 380
نماز استغاثه به چهارده معصوم... 381
نماز امام زمان در شب جمعه... 381
ص: 25
نماز اعرابی... 383
نماز شب اول قبر... 384
نماز برای اموات... 384
نماز فرزند برای پدر و مادر... 385
نماز شخص گرسنه... 386
نماز قضای دین... 386
نماز در مهمّات... 387
نماز رفع عسرت و سختی... 387
نماز به جهت تیزی ذهن و قوّت حافظه... 387
نماز غُفیله... 388
بخش هشتم: فضیلت و ثواب صلوات بر محمّد و خاندانش
فضیلت و آثار صلوات بر محمّد و آل محمّد... 393
ختم چهارده هزار صلوات به توصیّه آیت الله نجابت شیرازی... 399
توصیّه آیت الله بهجت جهت درمان عصبانیّت... 399
صلوات بر پیغمبر... 399
صلوات بر امیرالمؤمنین... 400
صلوات بر حضرت فاطمه... 401
صلوات بر حسن و حسین... 401
صلوات بر علی بن الحسین... 402
صلوات بر محمّد بن علی... 403
صلوات بر جعفر بن محمّد... 403
ص: 26
صلوات بر موسی بن جعفر... 403
صلوات بر علی بن موسی... 404
صلوات بر محمّد بن علی... 404
صلوات بر علی بن محمّد... 405
صلوات بر حسن بن علی... 405
صلوات بر امام زمان... 405
بخش نهم: دستورالعمل ها، مکتوبات اخلاقی و عرفانی از آیات حق
حالات و دستورالعمل های آیت الله کشمیری... 409
حالات و دستورالعمل های آیت الله انصاری همدانی... 412
حالات و دستورالعمل های آیت الله مرعشی نجفی... 416
حالات و دستورالعمل های شیخ رجبعلی خیاط.... 419
حالات و دستورالعمل های علّامه طباطبایی... 421
حالات و دستورالعمل های حاج محمّداسماعیل دولابی... 424
حالات و دستورالعمل های امام خمینی... 428
دستور آیت الله قاضی پیرامون طیّ الارض... 431
سیّد عبدالکریم کفّاش و آثار گریه بر امان حسین... 432
دستور ملاحسینقلی همدانی... 432
حالات و دستورالعمل های آیت الله بهجت... 433
حالات و دستورالعمل های علّامه حسن زاده آملی... 435
بخش دهم: دستورالعمل های اسلام پیرامون خوردن
ص: 27
اشاره: ...443
آداب خوردن... 444
دعای هنگام غذا خوردن... 446
شستن دست ها قبل از غذا... 446
نام خدا بردن قبل از غذا خوردن... 447
خاصیّت وضو پیش از غذا و مسواک پس از غذا... 448
اعتدال در خوردن... 449
خوردن غذا در شب... 451
آشامیدن آب... 452
بخش یازدهم: خواص خوراکی ها
خاصیّت نمک... 457
خاصیّت گوشت... 457
خاصیّت شیر... 459
خاصیّت سرکه... 459
خاصیّت تخم مرغ... 460
خاصیّت عسل... 461
خاصیّت نان برنجی... 461
شستن میوه قبل از خوردن... 462
میوه های بهشتی... 462
خاصیّت «به»... 462
خاصیّت انگور... 463
ص: 28
خاصیّت کشمش... 463
خاصیّت خرما 464
خاصیّت انار. 465
خاصیّت سیب... 466
خاصیّت گلابی.. 467
خاصیّت خربزه 467
خاصیّت کدو. 468
خاصیّت نخود. 468
خاصیّت آلو. 468
خاصیّت عدس... 468
خاصیّت ترنج (بالنگ) 469
خاصیّت زعفران و زنجبیل.. 469
خاصیّت سبزی ها 469
خاصیّت کاهو. 470
خاصیّت تره 470
خاصیّت شلغم... 470
خاصیّت تُرُب... 471
خاصیّت کاسنی... 471
خاصیّت هویج... 472
خاصیّت کرفس... 472
خاصیّت پیاز... 472
ص: 29
خاصیّت آویشن... 473
خاصیّت چغندر... 473
خاصیّت روغن حیوانی... 473
خاصیّت روغن زیتون... 473
خاصیّت انجیر... 474
خاصیّت گردو... 474
خاصیّت ماش... 475
خاصیّت لوبیا... 475
خاصیّت باقلا... 475
خاصیّت ختمی... 475
خاصیّت روغن بنفشه... 475
خاصیّت قاووت... 476
خاصیّت حلیم... 476
خاصیّت اسپند... 477
بخش دوازدهم: اصول دهگانه بهداشت و دانستنی های مفید و ضروری
اصول دهگانه بهداشت جسم و تن... 481
بهداشت غذا... 481
بهداشت هوا...482
بهداشت آب... 484
بهداشت خواب... 485
ص: 30
بهداشت غریزه... 486
بهداشت مسکن... 488
نور آفتاب... 489
بهداشت عمومی بدن... 490
بهداشت ورزش... 491
بهداشت روان... 492
دانستنی های مفید و ضروری... 493
یک - نحوه خرید کردن... 493
دو - تنوّع غذایی... 494
سه - استفاده صحیح از مواد غذایی... 495
چهار - نحوه نگهداری مواد غذایی... 496
پنج - تجربیات و راهنمایی ها... 497
بخش سیزدهم: نکته ها و دستورالعمل های ائمه معصومین
سعادت و خوشبختی از دیدگاه معصومین... 507
عوامل شادی آفرین... 507
راههای دوستیابی.. 509
خصوصیات دوستان بد و گریز از آنان... 511
چیزهایی که موجب طول عمر میشود... 512
چیزهایی که موجب فراموشی میگردد... 514
چیزهایی که موجب تقویت حافظه میشود... 515
ص: 31
چیزهایی که موجب ازدیاد عقل میگردد... 515
چیزهایی که موجب ازدیاد رزق و روزی میگردد... 516
چیزهایی که موجب فقر میگردد... 519
مصادر تحقیق و پژوهش.... 521
ص: 32
بسم الله الرّحمن الرّحیم
انسان در طول حیات خود با مدل ها و الگوهای مختلفی برای تعیین نوع زندگی مواجه می شود که از مکاتب یا مذاهب یا نظریه های خاص نشأت می گیرند و دائماً او را وسوسه می کنند که به طرف آنها گرایش پیدا کند، اما قدر مسلم آن است که از میان تمام مدل ها و الگوهای زندگی، تنها مدل اسلام است که می تواند بطور واقعی انسان را به هدایت و رشد مادی و معنوی برساند و بقیه به جز گمراهی، چیز دیگری نمی باشد.
دین مقدّس اسلام الگوی بسیار زیبایی برای زندگی یک انسان ترسیم کرده است که او را به سعادت دنیا و آخرت خواهد رساند، مدل و الگوی زندگی اسلام با دارا بودن سابقۀ تاریخی به قدمت بیش از 1400 سال، مسلماً قابلیّت هدایت انسان را دارد، چرا که اگر تمام قوانین و دستورات اسلام را بررسی نماییم، با این حقیقت روبرو خواهیم شد که دستورات اسلام، منحصر به یک رشته از احتیاجات و خواسته های بشری نیست، بلکه اسلام جنبه های روانی و جسمی، هر دو را در نظر داشته و برنامه های مفصّل و دقیقی برای هر دو قسمت معیّن نموده است، این موضوع با مطالعه همه جانبه قرآن مجید و روایات پیامبرصلی الله علیه و آله و ائمه اطهارعلیهم السلام کاملاً روشن و واضح می شود و به خوبی معلوم می گردد که دین اسلام جامعِ همه جهات است.
در قسمت اهمیّت سلامت جسم و دستورات بهداشتی و خواص میوه ها و سبزیها و غذاها و کیفیّت تغذیه، می توان فصل بزرگی را در اسلام پیدا کرد.
از آنجا که تا جسم، توانا و سالم نباشد، روح و عقل و فکر نمی تواند به درستی ترقّی و
ص: 33
پیشرفت نماید و از طرفی هم ترقّی هر انسانی به وسیله عقل و فکر او می باشد، باید دانست که سلامت بدن سهم به سزایی در عظمت انسان از نظر جنبه های علمی و صنعتی دارد. و به اندازه ای که به سلامت جسم اهمیّت می دهیم، بیش از آن، باید به سلامت روح و روان اهمیّت دهیم، جسم و جان به هم پیوسته است و در یکدیگر مؤثرند، آن که درد روحی دارد، بالطبع این درد در جسمش اثر خواهد گذاشت.
بعضی از دانشمندان بروز بسیاری از امراض را علت روحی می دانند و این مسأله به تجربه ثابت شده است، غم و غصّه و بار بدبینی و نارضایتی از زندگی، خیالات واهی، زیان خیز و موجب بیماری است. مخصوصاً اگر سن غصّه دار از چهل سال بیشتر باشد، همانطور که آیات و روایات می گویند در زندگی صابر و ثابت قدم و با حوصله با حلم باشید و در هیچ برنامه ای بردباری را از دست ندهید، نگذارید اندوه و غم و تند خوئی بر شما حاکم شود.
در مجالس لهو و لعب و شهوت انگیز وارد نشوید، از معاشرت با مردمی که شما را به گناه آلوده می کنند بپرهیزید.
از خدا غافل نمانید، قرآن و روایات و سرگذشت انبیاء و امامان و چهره های پاک تاریخ را زیاد مطالعه کنید، اتصال روح را با حضرت دوست حفظ کنید، غفلت از حق موجب پریشانی و اضطراب روح و دل است و این اضطراب مایه بسیاری از امراض است.
لذا یکی از چیزهایی که در زندگی روزانه همۀ مسلمانان مورد تأکید واقع شده، نیایش و دعا و ارتباط با خداست تا آنجایی که می فرماید: «اگر دعای شما نباشد، مورد توجه خدا نیستید»(1)
ص: 34
توجه به خدا و اهتمام به ادعیه، یکی از مهمترین اسباب موفقیّت است. دعا مشعل امید، اسلحة مؤمن، تلقین و توسعه هدف، کلید رستگاری، مغز عبادت، چراغ روشنگر و پیوند بی نهایت و بالاترین عبادت است. تا آنجا که از امام باقرعلیه السلام سؤال شد «خواندن و تلاوت زیاد قرآن بهتر است یا دعا؟»
امام عل یه السلام فرمود: دعا ! آیا نشنیدی قول خدای متعال را که فرمود: اگر دعای شما نباشد مورد توجه خدا نیستید.(1)
پس همانطور که جسم ما احتیاج به آب و غذا و هوا دارد، روح و روان ما نیز به دعا و نیایش نیاز دارد. با توجه به آنکه دین عزیز اسلام هر دو جنبه روان و جسم را در نظر داشته و تأثیر هریک را بر دیگری مسلّم دانسته و علوم پزشکی و روانی امروزه نیز این مسأله را تأیید می کنند که روان آرام، بدون بدن سالم امکان ندارد و بدن سالم بدون فکر و اندیشه و اخلاق نیکو میسّر نخواهد شد.
لذا ما با استفاده از کتاب الهی و منبع وحی و سنّت و روایات معصومینعلیهم السلام هر دو قسمت، - بُعد جسم و روح – را مورد بررسی قرار داده و به محضر همه دوستداران مکتب تشیّع تقدیم می داریم. امید است مورد استفاده تمامی خانواده های عزیز قرار بگیرد و با خواندن و استفاده کردن، برخوردار از روحی سرشار از معنویّت و تنی سالم و شاداب در زندگی پرهیاهوی عصر ماشینی باشند.
اتمام این نوشتار مصادف با شب شهادت ثامن الحجج حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام بوده، در حالی که شب از نیمه گذشته است اطلاع یافتم یکی از سربازان انقلاب و پیروان
ص: 35
راستین مکتب ولایت ، پاسدار عزیزمراد دوستوندی دار فانی را وداع نموده و به لقای دوست شتافت، گرچه این خبر تلخ در هنگام نوشتن بر قلبم سنگینی می کند، ولی با ذکر «اِنّا لِلّه و اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ» خودم را تسکین دادم، ثواب این اثر ناقابل را به آستان مقدّس شاه خراسان و آن عزیز و دوست از دست رفته اهداء نموده، دست به دعا برداشته:
پروردگارا! عزیز مراد عزیز را که امشب مهمان امام رضا علیه السلام شده، مورد رحمت و غفران خودت قرار بده.
آخرین لحظات عمر ما را ختم به خیر و با دیدار علی و اولاد پاک آن سرور، مرگ و مردن را برایمان آسان بگردان.
و سرانجام از تو می خواهیم در عالم برزخ و محشر از عنایات و شفاعت بندگان معصومت ما را محروم مفرما. بِکَرَمِکَ وَ رَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
قم مقدّس عشّ آل محمّد علیه السلام
محمد جواد مهری / اول اردیبهشت ماه 1383
ص: 36
ص: 37
ص: 38
یعنی صدا زدن و به یاری طلبیدن و در اصطلاح اهل شرع، گفتگو کردن با حق تعالی به نحو طلب حاجت و درخواست حلّ مشکلات از درگاه او و یا به نحو مناجات و یاد صفات جلال و جمال ذات اقدس اوست.
بطوری که از آیات قرآن کریم و در روایات وارده استفاده میشود، دعا از بهترین عبادت ها و دارای دو جنبة اصالت و مقدّمیّت است، بدین معنی که ذاتاً مانند نماز و روزه برای اجر و پاداش نیک، و سبباً وسیلة گشایش گره های بستة زندگی و حلّ مشکلات امور به الهام خداوند و یاری او می باشد.
دعا و درخواست حاجت از خدا بر دو قسم است:
1- ادعیّه مطلقه یعنی دعا کننده، مطالب و نیازهای خود را به زبان خود و به هر صورت و بیانی که می تواند در پیش گاه خدا اظهار کند، این قسم را دعاهای غیر وارده می نامند.
2- انشاءات و الفاظ مخصوصی که از معصومی رسیده باشد، این قسم را دعاهای وارده یا ادعیة مأثوره نامند، که بعضی از آنها باید در وقت مخصوص و محلّ معلومی خوانده شود و بعضی دیگر را زمان و مکان خاصی برایشان تعیین نشده است.
ثواب و فضیلت این گونه دعاها برای کسی که آشنا به معنای آنها باشد، بیش از قسم اوّل است، زیرا معصومین علیهم السلام به امراض روحی فرد و جامعه آشناتر و در نحوة درخواست حاجت و چگونگی بیان و طرح آن و کیفیّت راز و نیاز با حق تعالی آگاهتر و بیناتر بوده اند.
ص: 39
به همین جهت سزاوار است دعاکننده طرز بیان و چگونگی درخواست مطالب خود را از زبان معصوم علیه السلام فرا گیرد، تا امید برآمدن حاجتش بیشتر و اجر و پاداشش فزونتر باشد.(1)
در موارد زیادی از قرآن مجید به رجحان و مطلوبیت دعا توجّه داده شده و توصیّه های اکید دربارة آن وارد گشته است، از جمله:
1- پروردگار شما می گوید، مرا بخوانید و درخواست کنید تا پاسخ دهم (2)
2- خدای را با خلوص نیّت بخوانید، اگرچه این موضوع ناخوشایند کافران باشد.(3)
3- خدای خود را با گریه و زاری و در خلوت بخوانید، چه آنکه خدا تجاوزکنندگان را دوست ندارد.(4)
4- برای خدا نام های نیک و القاب حاکی از عظّمت و جلال است، پس او را بوسیله آنها بخوانید و دعا کنید.(5)
5- هنگامی که بندگانم راجع به من از تو بپرسند( بگو) البته که من به آنها نزدیکم، کسی که مرا بخواند اجابت می کنم.(6)
6-(ای رسول من) بگو اگر به سوی خدا متوجه نشوید و دعا نکنید، پروردگارم به شما
ص: 40
1- اعتنا نخواهد کرد.(1)
7- آیا جز او کسی هست که دعای بیچاره و درمانده را اجابت کند و عذاب را برطرف سازد.(2)
1- رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: آیا شما را راهنمایی ننمایم بر اسلحه و ساز و برگی که شما را از دشمنانتان نجات بخشد و روزی شما را زیاد گرداند؟ گفتند چرا یا رسول الله! فرمود: در شب و روز خدا را بخوانید و دعا کنید، چون یگانه سلاح مؤمن دعا است.(3)
2- امام موسی کاظم (علیه السلام) فرمود: بر شما باد به دعا کردن ! زیرا دعای خالصانه، بلا را بر می گرداند، بلائی که مقدّر شده و تا سر حدّ امضای خداوند رسیده باشد، همانا چون خدا خوانده شود و از او کمک خواسته شود، بلا را به شدّت بر می گرداند.(4)
3- امام کاظم (علیه السلام) فرمود: بهترین دعا صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السلام است، سپس دعا برای برادران دینی و بعد از آن دعا برای خود و نزدیکترین حالات بنده به خدا، حال سجده است.(5)
4-امام کاظم علیه السلام فرمود: دعا از قرائت قرآن برتر است، زیرا خداوند عزّوجل می گوید:«بگو اگر دعای شما نباشد، خداوند به شما اعتنا نخواهد کرد»(6) و خداوند متعال از
ص: 41
آنجا که به شنیدن دعای مؤمن شائق است، در استجابت آن تأخیر می کند و می گوید «این صدا، صدایی است که دوست دارم بشنوم» و در استجابت دعای منافق تعجیل می نماید و می فرماید: «این صدایی است که از شنیدن آن اکراه دارم»(1)
5- سدیرگوید، به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: کدام عبادت بهتر است؟ فرمود: چیزی نزد خدای عزّوجل بهتر از این نیست که از او درخواست شود و از آنچه نزد اوست خواسته شود و کسی نزد خدای متعال مبغوض تر نیست، از آن کس که از عبادت او تکبر ورزد و سرپیچی کند و از آنچه نزد اوست درخواست نکند.(2)
6- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: محبوب ترین کارها در روی زمین برای خدای دعا است و بهترین عبادت پرهیزکاری و پارسائی است.(3)
7- رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: دعا سلاح مؤمن و ستون دین و نور آسمان ها و زمین است.(4)
8- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: دعا سپر مؤمن است، و هرگاه بسیار دری را کوبیدی، به روی تو باز شود.(5)
9- امام صادق (علیه السلام) فرمود: دعا از نیزة تیر، نافذتر است.(6)
10- امام سجاد (علیه السلام) فرمود: دعا بلائی را که نازل شده و آنچه نازل نشده دفع کند.(7)
ص: 42
2- امام صادق (علیه السلام) فرمود: بر تو باد ! به دعا، زیرا آن درمان هر دردی است.(1)
3- امام صادق (علیه السلام) فرمود: همانا بنده ای دعا کند، پس خدای عزّوجلّ به دو فرشته (که موکّل بر انسان هستند یا دو فرشتة دیگر) فرماید: من دعای او را به اجابت رساندم، ولی حاجتش را نگهدارید، زیرا که من دوست دارم، صدای او را بشنوم و همانا بنده ای هم هست که دعا کند پس خدای تبارک و تعالی فرماید: زود حاجتش را بدهید که صدایش را خوش ندارم.(2)
ص: 43
امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه دعا کردی، گمان کن که حاجتت بر در خانه است.(1)
از امام صادق علیه السلام نقل شده که جدّم می فرمود: در دعا پیش دستی کنید (و پیش از آنکه گرفتار شوید دعا کنید) زیرا چون بنده ای بسیار دعا کند و بلائی به او رسد و دنبالش دعا کند، گفته شود صدائی آشناست و چون بسیار دعا نکند (پر دعا نباشد) و بلائی به او رسد و دنبالش دعا کند، بدو گفته شود: تا به امروز کجا بودی؟(2)
امام صادق علیه السلام می فرمود: خدای عزّوجل اجابت نکند، دعائی که از روی دل غافل باشد،پس هر گاه دعا کردی، به دل توجه کن و یقین داشته باش که اجابت شود.(3)
همچنین آن حضرت فرمود: هرگاه دعا کردی به دل توجه کن، و گمان کن که حاجتت بر در خانه است.(4)
امام باقر علیه السلام فرمود: به خدا سوگند! هیچ بنده ای در دعا پافشاری و اصرار به درگاه خدای
ص: 44
عزّوجل نکند، جز اینکه حاجتش را برآورد.(1)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هر کس با استمرار درِ خانه ای را بزند و اصرار بورزد به رویش باز خواهد شد.(2)
امام کاظم علیه السلام می فرماید به امام صادق علیه السلام گفتند: چرا دعا می کنیم، اما دعایمان مستجاب نمی شود؟ امام در جواب فرمود: به این جهت است که کسی را می خوانید که او را نمی شناسید.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: خدای تبارک و تعالی می داند که بنده اش چه می خواهد، هرگاه به درگاهش دعا کند، لیکن دوست دارد که حاجت ها به درگاهش شرح داده شود، پس هرگاهدعا کردی، حاجتت را نام ببر.(4)
امام رضا علیه السلام فرمود: یک دعای بنده در پنهانی، برابر با هفتاد دعای آشکار است.(5)
امام کاظم علیه السلام فرمود: کسی که دعا کند، قبل از آنکه حمد و ثنای خدا گوید و بر پیامبر
ص: 45
و اهل بیتش سلام و درود فرستد، مانند کسی است که تیراندازی کرده با کمانی که تیر ندارد.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه خواهی دعا کنی، پس خدای عزّوجل را تمجید کن و سپاسگزار و او را تسبیح و تهلیل بگو و او را ثنای گوی و ستایش کن و بر محمّد صلی الله علیه و آله و آل او صلوات فرست، سپس درخواست کن تا به تو داده شود.(2)
سماعه می گوید: امام موسی کاظم علیه السلام به من فرمود: ای سماعه! هرگاه از خدا حاجتی خواستی، پس بگو: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ فَإِنَّ لَهُمَا عِنْدَکَ شَأْناً مِنَ الشَّأْنِ وَ قَدْراً مِنَ الْقَدْر،ِ فَبِحَقِّ ذَلِکَ الشَّأْنِ وَ بِحَقِّ ذَلِکَ الْقَدْرِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی کَذَا وَ کَذَا».(و به جای کذا و کذا حاجت را بگوئید). (3)
امام صادق علیه السلام به ابي بصیر فرمود: اگر از وقوع چیزی ترس داشتی یا حاجتی خواستی، بنام خدا (دعا را) آغاز کن و او را تمجید کن و ستایش کن، چنانچه شایستۀ آن است و بر پیغمبر صلی الله علیه و آله صلوات بفرست و حاجت خود را بخواه و خود را به گریه وادار کن، چه به اندازه پَر مگسی باشد، همانا پدرم همیشه می فرمود: نزدیکترین حالی که بنده به پروردگار دارد آن زمانی است که در سجد باشد وگریان.(4)
ص: 46
امام صادق علیه السلام فرمود: رغبت آن است که کف دو دست خود را به سوی آسمان بداری و رهبت آن است که پشت دستهایت را به سوی آسمان بداری... و تبتل، دعا کردن یک انگشت است که بدان اشاره کنی، و تضرّع، این است که با دو انگشت اشاره کنی و آن دو را حرکت دهی و ابتهال، بالا بردن هر دو دست است و اینکه آنها را بکشی و این موقع اشک ریختن است و سپس دعا کن.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هیچ چهل نفر مردی برای دعا نزد هم اجتماع نکنند و خدای عزّوجل را در کاری نخوانند (و دعا نکنند) جز اینکه خداوند دعای آنها را مستجاب کند، اگر چهل نفر نبودند و چهار نفر بودند نزد هم جمع شوند و ده بار خدای عزّوجل را بخوانند، خداوند دعایشان را اجابت کند و اگر چهار نفر هم نباشند و یک نفر باشد که چهل مرتبه خدا را بخواند، پس خدای عزیز جبار برای او اجابت کند.(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه پیش آمدی پدرم را غمناک می کرد، زنان و کودکان را جمع می کرد، سپس دعا می کرد و آنها آمین می گفتند.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه یکی از شما دعا کند، پس عمومیّت دهد (و همه را دعا
ص: 47
کند) زیرا که آن به اجابت نزدیکتر است.(1)
داور رَقِیّ گوید: من شنیدم که امام صادق علیه السلام بیشتر چیزی که در هنگام دعا بر آن اصرار داشت این بود که خدا را به حق پنج تن می خواند، یعنی رسول خدا و امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین علیه السلام.(2)
و یا در زیارت جامعه کبیره می خوانیم: «هر کسی به در خانۀ شما اهلبیت پیامبر آمد و با شما ارتباط برقرار کرد نجات یافت و هر کس از شما برید هلاک شد».
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس می خواهد دعایش مستجاب شود، باید لقمه و کارش حلال باشد.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر کسی از شما بخواهد دارای حالتی شود که همۀ خواسته هایش را خداوند برآورد، باید از همۀ مردم ناامید باشد و هیچ امیدی جز خداوند نداشته باشد، پس اگر خداوند چنین حالتی را در قلب او بیابد، چیزی از خدا نخواهد مگر اینکه برآورد.(4)
و همچنین امیرالمؤمنین به فرزندش امام حسن علیه السلام فرمود: «اَخْلِصْ فِی الْمَسألَةِ لِرَبِّکَ فأِنَّ بِیَدهِ الْعَطاءَوالحِرْمانَ: در درخواست و دعا به درگاه پروردگارت اخلاص داشته باش، زیرا که
ص: 48
بخشش و محروم ساختن (هر دو به دست اوست)».(1)
یعنی در سؤال و خواستن حوائج، توجه قلبی ات تنها به خداوند باشد، زیرا همه خیرات از ناحیۀ او می رسد و محرومیّت نیز از او می رسد، هم عطا و هم حرمان به دست اوست، لذا نباید به غیر او توجه داشت، بلکه تنها باید از او درخواست نمود، چنانکه در سوره بقره آیه 186 میفرماید.(2)
شیخ صدوق رحمه الله از طاووس یمانی نقل میکند که فرمودند: از حجر اسماعیل گذشتم، شخصی را دیدم که رکوع و سجده بجا می آورد، چون به دقت و خوبی نگاه کردم، دیدم علی بن الحسین علیه السلام است، با خود گفتم: مردی صالح از اهل بیت نبوّت است، والله ! که دعای او را غنیمت می شمرم، آنگاه مراقبت کردم تا از نماز فارغ شد. امام باطن (کف) دست های خود را به سوی آسمان کرد و شروع به گفتن این جملات نمود: «ای آقای من، ای آقای من، ای آقای من، این دست های من است که به سوی تو برداشته ام ، در حالی که مملوّ از گناهان است و چشمان من که با امیدواری متوجه به سوی تو می باشد»(3).
همچنین ابن فهد حلی رحمه الله می گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله در وقت دعا دست های خود را بلند می کرد و دعا می نمودند، آنچنان که مستمند و تهیدست، درخواست طعام از مردم می نماید.(4)
ص: 49
1- امام صادق علیه السلام فرمود: دعا در چهار جا به اجابت رسد: در نماز وتر،(1) و بعد از سپیده دم، و بعد از ظهر، و بعد از مغرب.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: دعا را در چهار هنگام بخوانید، هنگام وزیدن بادها، و هنگام برطرف شدن سایه ها (یعنی هنگام ظهر)، و (نزد) فرو شدن باران، و (هنگام) ریخته شدن اولین قطره خون مؤمن (در جهاد یا غیر آن)، زیرا در این چیزها درهای آسمان باز شود.(3)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: دعا را در چهار جا غنیمت شمارید، نزد قرائت قرآن، نزد گفتن اذان، نزد آمدن باران و نزد برخوردن کردن دو صف (از مؤمنین و کفار) برای قتال.(4)
4- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین وقتی که در آن خدای عزّوجل را بخوانید (و دعا به درگاهش کنید) سحرها است و این آیه را که درباره گفتار حضرت یعقوب علیه السلام است تلاوت فرمود: «گفت به زودی آمرزش خواهم برای شما، از پروردگار خود»(5)، فرمود: دعا کردن برای آنها را به سحر تأخیر انداخت (و موکول به وقت سحر کرد).(6)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: پدرم هرگاه حاجتی از خدا می خواست، آنرا هنگام ظهر طلب می کرد و چون اراده آن را می کرد، چیزی می آورد و صدقه می داد و مقدار کمی عطر می زد
ص: 50
و به مسجد می رفت و برای حاجت خود دعا میکرد، بدانچه خدا می خواست.(1)
6- امام باقر علیه السلام فرمود: خدای عزّوجل از میان بندگان مؤمنش، آن بنده ای را دوست دارد که بسیار دعا کند، پس بر شما باد به دعا، هنگام سحر تا زدن آفتاب، زیرا آن هنگامی است که درهای آسمان، در آن هنگام بازگردد و روزی ها در آن تقسیم شود و حاجت های بزرگ برآورده شود.(2)
7- امام صادق علیه السلام فرمود: همانا در شب، ساعتی است که درک نکند آنرا بندۀ مسلمان، که در آن نماز گزارد و خدای عزّوجل را در آن ساعت بخواند (و به درگاهش دعا کند) جز اینکه اجابت شود (و دعایش مستجاب گردد) و این ساعت در هر شب هست، (راوی می گوید) عرض کردم خدایت خیر دهد بفرمایید آن چه ساعتی از شب است؟ فرمود:هنگامی که نیمی از شب بگذرد، شش یک از اول نیمۀ شب.(3)
8- امام صادق علیه السلام فرمود: همانا مؤمن دعا کند و اجابت دعایش تا روز جمعه به تأخیر افتد.(4)
8- حضرت زهرا (سلام الله علیها) به خادمۀ خود فضّه فرمودند: برو مراقب باش! هرگاه آفتاب به وسط آسمان رسید، مرا مطلع کن، چون آن ساعتی است که دعا در آن به اجابت می رسد.(5)
ص: 51
با آنکه خداوند وعده فرموده، دعای بندگان خود را مستجاب گرداند،(1) چرا بعضی از دعاها اثر استجابتش ظاهر نمی شود؟
وعدۀ خداوند تخلف ناپذیر نیست و هر کس هرچه از او بخواهد مرحمت می فرماید، همانطور که وعده داده است، ولی به شرطی که صلاح سائل در آن باشد، زیرا که اجابت دعوات از روی لطف و مرحمت است و دادن چیزی که صلاح بنده نباشد، خلاف مرحمت و رأفت به اوست و مسلّم است که انسان در تشخیص صلاح خود، بسیار عاجز است، چون احاطه علمی به جمیع مصالح و مفاسد ندارد «عَسی اَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً و یَجْعَلَ اللهُ فِیهِ خَیْراً کثیراً؛ چه بسا چیزی خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانی در آن قرار می دهد»(2) .پس چیزی که طلب می نماید، اگر صلاح باشد، یقیناً به او مرحمت می فرماید، یا اینکه برای آخرتش ذخیره می نماید.
اگر گفته شود که اموری که صلاح بندگان باشد، البته خداوند مرحمت می فرماید چه دعا کند و چه نکند و اگر صلاح نباشد نمی دهد، چه دعا بکند و چه نکند؟
می گوییم اموری که صلاح در دادن آنهاست بر دو قسم است: بعضی حتمی است و بعضی موقوف به طلب و مسئلت است و چون تشخیص آنها به دست بنده نیست، پس باید نسبت به جمیع امور دعا کند، زیرا چیزی که از خدا خواسته شده، اگر معلّق به دعا باشد عنایت می شود و اگر حتمی الوقوع بوده، پس به ثواب دعا که افضل قربات است نائل گردیده و مورد مزید
ص: 52
عنایات الهیّه می گردد و نیز باید دانست که گاه می شود، دعا مستجاب می گردد، ولی مصلحت در تأخیر اعطاء آن است، تا اینکه در اثر احتیاج بیشتر خدا را بخواند، تا بیشتر مستحق اکرام و انعام الهی واقع گردد، چنانکه در کافی از حضرت امام باقر علیه السلام نقل شده: هرگاه خداوند صدای بنده ای را دوست بدارد، اجابت دعای او را به تأخیر می اندازد، تا بیشتر او را بخواند.
و اینکه چرا اغلب دعاها اجابت نمی شود، منشأ آن، غفلت از حقیقت شرایط دعاست و غفلت از این که دعای جامع همۀ شرایط، بسیار کم است. و اگر یافت شود تخلّف اجابت از آن محال است، مثلاً از جمله شرایط مهم دعا که اغلب مورد توجه و التفات نیست، اخلاص در دعا است، یعنی باید شخص دعاکننده غیر از خداوند تعالی، مؤثری نبیند و برای رسیدن به حاجت خود، هیچ سببی را مؤثر نبیند و توجه قلبی به غیر خدا نداشته باشد،در آیه شریفه می فرماید: «اُدْعُونی» یعنی بخوانید مرا فقط، نه غیر مرا.
و نیز می فرماید: اُجیبُ دَعْوَةَ الدّاع اِذا دَعانِ؛ اجابت می نمایم دعای دعاکننده را زمانی که تنها مرا بخواند.(1). و این حالت، همان انقطاع الی الله و اضطرار الی الله است که وعدۀ اجابت به آن داده شده در آیه شریفۀ «اَمّنْ یُجیبُ الْمُضَطرَّ اِذا دَعاهُ»(2). و اضطرار بر دو قسم است:
1- تکوینی 2- تکلیفی
اضطرار تکوینی: وقتی است که هیچ اسباب ظاهری نباشد و شخص قهراً توجه به مبدأ تعالی پیدا نماید، مثل شخص غریق در دریا.
ص: 53
و اضطرار تکلیفی: وقتی است که شخص نسبت به توحید افعالی به مقام یقین رسیده، دانسته است که غیر از خدا مؤثری نیست و جمیع اسباب مسخّر اراده و مشیّت او هستند به طوری که این یقین غالب بر وهم و خیالش شده باشد، پس در حالی خود را اضطرار به سوی خداوند میداند که در قلب او توجه به چیزی نخواهد بود و بدیهی است که این مقامی بس شامخ و عزیز الوجود و مورد آرزوی بزرگان است، همانطور که در مناجات شعبانیه حضرت امیر علیه السلام است «اِلهی هَبْ لی کَمالَ الْاِنْقِطاعِ اِلَیْک؛ ای خدا ! مرا انقطاع کامل به سوی خود عطا فرما»،(1) و لذا حضرت امام صادق علیه السلام در جواب کسی که سؤال کرد چرا دعای ما مستجاب نمی شود فرمود «لِانَّکُمْ تَدْعُونَ مَنْ لا تَعْرِفُونَهُ؛ برای اینکه شما می خوانید کسی را که او را نشناخته اید»(2)
ص: 54
ص: 55
ص: 56
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ - صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ.(1)
ما را به راه راست هدایت کن.. راه کسانی که آنان را مشمول نعمت خود ساختی ؛ نه کسانی که بر آنان غضب کرده ای ؛ و نه گمراهان .
رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.(2)
پروردگارا! در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمی (و بر این کار، قادری).
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ.(3)
و (به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم عرض کرد: «پروردگارا! این سرزمین را شهر امنی قرار ده! و اهل آن را -آنها که به خدا و روز بازپسین، ایمان آورده اند- از ثمرات (گوناگون)، روزی ده!» گفت: «(ما دعای تو را اجابت کردیم؛ و مؤمنان را از انواع برکات، بهره مندساختیم؛) اما به آنها که کافر شدند، بهره کمی خواهیم داد؛ سپس آنها را به عذاب آتش می کشانیم؛ و چه بد سرانجامی دارند».
ص: 57
وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.(1)
و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم و اسماعیل، پایه های خانه (کعبه) را بالا می بردند، (و می گفتند:) پروردگارا! از ما بپذیر، که تو شنوا و دانایی!
رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ.(2)
پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتی که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور! و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر، که تو توبه پذیر و مهربانی!
فَإِذَا قَضَيْتُمْ مَنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آبَاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ.(3)
و هنگامی که مناسکِ (حج) ِ خود را انجام دادید، خدا را یاد کنید، همانند یادآوری از پدرانتان (آن گونه که رسم آن زمان بود) بلکه از آن هم بیشتر! (در این مراسم، مردم دو گروهند:) بعضی از مردم می گویند: «خداوندا! به ما در دنیا عطا کن!» ولی در آخرت، بهره ای ندارند.
ص: 58
وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.(1)
و بعضی می گویند: «پروردگارا! به ما در دنیا نیکی عطا کن! و در آخرت نیز نیکی مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!»
وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.(2)
و هنگامی که در برابر جالوت و سپاهیان او قرارگرفتند گفتند: «پروردگارا! پیمانه شکیبایی و استقامت را بر ما بریز! و قدمهای ما را ثابت بدار! و ما را بر جمعیّت کافران، پیروز بگردان!
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ قَالَ بَلَى وَلَكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِ قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ.(3)
و (به خاطر بیاور) هنگامی را که ابراهیم گفت: «خدایا! به من نشان بده چگونه مردگان را زنده می کنی؟» فرمود: «مگر ایمان نیاورده ای؟!» عرض کرد: «آری، ولی می خواهم قلبم آرامش یابد.» فرمود: «در این صورت، چهار نوع از مرغان را انتخاب کن! و آنها را (پس از ذبح کردن) قطعه قطعه کن (و در هم بیامیز)! سپس بر هر کوهی، قسمتی از آن را قرار بده،
ص: 59
بعد آنها را بخوان، به سرعت به سوی تو می آیند! و بدان خداوند قادر و حکیم است؛ (هم از ذرات بدن مردگان آگاه است، و هم توانایی بر جمع آنها دارد)».
لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.(1)
پروردگارا! اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن! پروردگارا! تکلیف سنگینی بر ما قرار مده، آن چنان که (به خاطر گناه و طغیان،) بر کسانی که پیش از ما بودند، قرار دادی! پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آن را نداریم، بر ما مقرّر مدار! و آثار گناه را از ما بشوی! ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده! تو مولا و سرپرست مایی، پس ما را بر جمعیّت کافران، پیروز گردان!
وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.(2)
سخنشان تنها این بود که: «پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و از تندروی های ما در کارها، چشم پوشی کن! قدم های ما را استوار بدار! و ما را بر جمعیّت کافران، پیروز گردان!
الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.(3)
ص: 60
همان کسانی که می گویند: «پروردگارا! ما ایمان آورده ایم؛ پس گناهان ما را بیامرز، و ما را از عذابِ آتش، نگاهدار!»
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.(1)
همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آنگاه که بر پهلو خوابیده اند، یاد می کنند؛ و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می اندیشند؛ (و می گویند:) بار الها! اینها را بیهوده نیافریده ای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!
رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ.(2)
پروردگارا! ما صدای منادی (تو) را شنیدیم که به ایمان دعوت می کرد که: «به پروردگار خود، ایمان بیاورید!» و ما ایمان آوردیم؛ پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و بدیهای ما را بپوشان! و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران!
رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَادَ.(3)
پروردگارا! آنچه را به وسیله پیامبرانت به ما وعده فرمودی، به ما عطا کن! و ما را در روز رستاخیز، رسوا مگردان! زیرا تو هیچ گاه از وعده خود، تخلف نمی کنی.
ص: 61
إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.(1)
(به یاد آورید) هنگامی را که همسرِ «عمران» گفت: «خداوندا! آنچه را در رحم دارم، برای تو نذر کردم، که «محرَّر» (و آزاد، برای خدمت خانه تو) باشد. از من بپذیر، که تو شنوا و دانایی!
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ.(2)
در آنجا بود که زکریا، (با مشاهده آن همه شایستگی در مریم،) پروردگار خویش را خواند و عرض کرد: «خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزه ای (نیز) به من عطا فرما، که تو دعا را می شنوی!»
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمْزًا وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ.(3)
(زکریا) عرض کرد: «پروردگارا! نشانه ای برای من قرار ده!» گفت: «نشانه تو آن است که سه روز، جز به اشاره و رمز، با مردم سخن نخواهی گفت. (و زبان تو، بدون هیچ علّت ظاهری، برای گفتگو با مردم از کار می افتد.) پروردگار خود را (به شکرانه این نعمت بزرگ،) بسیار یاد کن! و به هنگام صبح و شام، او را تسبیح بگو!
ص: 62
رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلَتْ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ.(1)
پروردگارا! به آنچه نازل کرده ای، ایمان آوردیم و از فرستاده (تو) پیروی نمودیم؛ ما را در زمره گواهان بنویس!»
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.(2)
(راسخانِ در علم، می گویند:) «پروردگارا! دلهایمان را، بعد از آنکه ما را هدایت کردی، (از راه حق) منحرف مگردان! و از سوی خود، رحمتی بر ما ببخش، زیرا تو بخشنده ای!
وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا.(3)
چرا در راه خدا، و (در راه) مردان و زنان و کودکانی که (به دست ستمگران) تضعیف شده اند، پیکار نمی کنید؟! همان افراد (ستمدیده ای) که می گویند: «پروردگارا! ما را از این شهر (مکه)، که اهلش ستمگرند، بیرون ببر! و از طرف خود، برای ما سرپرستی قرار ده! و از جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما!
ص: 63
قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.(1)
عیسی بن مریم عرض کرد: «خداوندا! پروردگارا! از آسمان مائده ای بر ما بفرست! تا برای اول و آخر ما، عیدی باشد، و نشانه ای از تو؛ و به ما روزی ده! تو بهترین روزی دهندگانی!»
قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ.(2)
(موسی) گفت: «پروردگارا! من تنها اختیار خودم و برادرم را دارم، میان ما و این جمعیّت گنهکار، جدایی بیفکن!»
وَمَا تَنْقِمُ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِآيَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءَتْنَا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ(3)
انتقام تو از ما، تنها بخاطر این است که ما به آیات پروردگار خویش -هنگامی که به سراغ ما آمد- ایمان آوردیم. بار الها! صبر و استقامت بر ما فرو ریز! (و آخرین درجه شکیبائی را به ما مرحمت فرما!) و ما را مسلمان بمیران!»
قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِأَخِي وَأَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ(4).
ص: 64
(موسی) گفت: «پروردگارا! من و برادرم را بیامرز، و ما را در رحمت خود داخل فرما، و تو مهربانترین مهربانانی!»
وَاخْتَارَ مُوسَى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِمِيقَاتِنَا فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُمْ مِنْ قَبْلُ وَإِيَّايَ أَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاءُ مِنَّا إِنْ هِيَ إِلَّا فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَنْ تَشَاءُ وَتَهْدِي مَنْ تَشَاءُ أَنْتَ وَلِيُّنَا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ.(1)
موسی از قوم خود، هفتاد تن از مردان را برای میعادگاه ما برگزید؛ و هنگامی که زمین لرزه آنها را فرا گرفت (و هلاک شدند)، گفت: «پروردگارا! اگر می خواستی، می توانستی آنها و مرا پیش از این نیز هلاک کنی! آیا ما را به آنچه سفیهانمان انجام داده اند، (مجازات و) هلاک می کنی؟! این، جز آزمایش تو، چیز دیگر نیست؛ که هر کس را بخواهی (و مستحق بدانی)، به وسیله آن گمراه می سازی؛ و هر کس را بخواهی (و شایسته ببینی)، هدایت می کنی! تو ولیّ مایی، و ما را بیامرز، بر ما رحم کن، و تو بهترین آمرزندگانی!
وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ.(2)
و برای ما، در این دنیا و سرای دیگر، نیکی مقرّر فرما؛ چه اینکه ما به سوی تو بازگشت کرده ایم! «(خداوند در برابر این تقاضا، به موسی) گفت:» مجازاتم را به هر کس بخواهم می رسانم؛ و رحمتم همه چیز را فراگرفته؛ و آن را برای آنها که تقوا پیشه کنند، و زکات را بپردازند، و آنها که به آیات ما ایمان می آورند، مقرّر خواهم داشت!
ص: 65
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحًا لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ.(1)
او خدایی است که (همه) شما را از یک فرد آفرید؛ و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید. سپس هنگامی که با او آمیزش کرد، حملی سبک برداشت، که با وجود آن، به کارهای خود ادامه می داد؛ و چون سنگین شد، هر دو از خداوند و پروردگار خود خواستند «اگر فرزند صالحی به ما دهی، از شاکران خواهیم بود!»
رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنفُسَنَا وَإِن لَّمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ.(2)
گفتند: «پروردگارا! ما به خویشتن ستم کردیم! و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیانکاران خواهیم بود!»
وَإِذَا صُرِفَتْ أَبْصَارُهُمْ تِلْقَاءَ أَصْحَابِ النَّارِقَالُوا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِين.(3)
و هنگامی که چشمشان به دوزخیان می افتد می گویند: «پروردگارا! ما را با گروه ستمگران قرار مده!»
ص: 66
قَدِ افْتَرَيْنَا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا إِنْ عُدْنَا فِي مِلَّتِكُمْ بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللَّهُ مِنْهَا وَمَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَعُودَ فِيهَا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّنَا وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنْتَ خَيْرُ الْفَاتِحِينَ.(1)
اگر ما به آیین شما بازگردیم، بعد از آنکه خدا ما را از آن نجات بخشیده، به خدا دروغ بسته ایم؛ و شایسته نیست که ما به آن بازگردیم مگر اینکه خدایی که پروردگار ماست بخواهد؛ علم پروردگار ما، به همه چیز احاطه دارد. تنها بر خدا توکل کرده ایم. پروردگارا! میان ما و قوم ما بحق داوری کن، که تو بهترین داورانی!»
هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ حَتَّى إِذَا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِمْ بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَرِحُوا بِهَا جَاءَتْهَا رِيحٌ عَاصِفٌ وَجَاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ.(2)
او کسی است که شما را در خشکی و دریا سیر می دهد؛ زمانی که در کشتی قرارمی گیرید، و بادهای موافق آنان را (به سوی مقصد) حرکت می دهد و خوشحال می شوند، ناگهان طوفان شدیدی می وزد؛ و امواج از هر سو به سراغ آنها می آید؛ و گمان می کنند هلاک خواهند شد؛ در آن هنگام، خدا را از روی اخلاص می خوانند که: «اگر ما را از این گرفتاری نجات دهی، حتماً از سپاسگزاران خواهیم بود!»
ص: 67
فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ.(1)
گفتند: تنها بر خدا توکل داریم؛ پروردگارا! ما را مورد شکنجه گروه ستمگر قرار مده!
وَنَجِّنَا بِرَحْمَتِكَ مِنَ الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.(2)
و ما را با رحمتت از (دست) قوم کافر رهایی بخش!
وَقَالَ مُوسَى رَبَّنَا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُ زِينَةً وَأَمْوَالًا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِكَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُوا حَتَّى يَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِيمَ.(3)
موسی گفت: «پروردگارا! تو فرعون و اطرافیانش را زینت و اموالی (سرشار) در زندگی دنیا داده ای، پروردگارا! در نتیجه (بندگانت را) از راه تو گمراه می سازند! پروردگارا! اموالشان را نابود کن! و (بجرم گناهانشان،) دلهایشان را سخت و سنگین ساز، به گونه ای که ایمان نیاورند تا عذاب دردناک را ببینند!»
رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ.(4)
ص: 68
پروردگارا! بخشی (عظیم) از حکومت به من بخشیدی، و مرا از علم تعبیر خوابها آگاه ساختی! ای آفریننده آسمانها و زمین! تو ولیّ و سرپرست من در دنیا و آخرت هستی، مرا مسلمان بمیران؛ و به صالحان ملحق فرما!»
رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِي وَبَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ.(1)
(به یاد آورید) زمانی را که ابراهیم گفت: «پروردگارا! این شهر [مکّه] را شهر امنی قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار!
رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّم رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاة فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ.(2)
پروردگارا! من بعضی از فرزندانم را در سرزمین بی آب و علفی، در کنار خانه ای که حرم توست، ساکن ساختم تا نماز را برپا دارند؛ تو دلهای گروهی از مردم را متوجّه آنها ساز؛ و از ثمرات به آنها روزی ده؛ شاید آنان شکر تو را بجای آورند!
رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء.(3)
پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعای مرا بپذیر!
ص: 69
رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَقُومُ الْحِسَابُ.(1)
پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز که حساب برپا می شود، بیامرز!
وَأَنْذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتِيهِمُ الْعَذَابُ فَيَقُولُ الَّذِينَ ظَلَمُوا رَبَّنَا أَخِّرْنَا إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ نُجِبْ دَعْوَتَكَ وَنَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَوَلَمْ تَكُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ مَا لَكُمْ مِنْ زَوَالٍ.(2)
و مردم را از روزی که عذاب الهی به سراغشان می آید، بترسان! آن روز که ظالمان می گویند: «پروردگارا! مدّت کوتاهی ما را مهلت ده، تا دعوت تو را بپذیریم و از پیامبران پیروی کنیم!» (امّا پاسخ می شنوند که:) مگر قبلاً سوگند یاد نکرده بودید که زوال و فنایی برای شما نیست؟!
وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا.(3)
و بالهای تواضع خویش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر! و بگو: «پروردگارا! همان گونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده!»
وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَانًا نَصِيرًا.(4)
و بگو: «پروردگارا! مرا (در هر کار،) با صداقت وارد کن، و با صداقت خارج ساز! و از سوی خود، حجتی یاری کننده برایم قرار ده!»
ص: 70
إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا.(1)
زمانی را به خاطر بیاور که آن جوانان به غار پناه بردند، و گفتند: «پروردگارا! ما را از سوی خودت رحمتی عطا کن، و راه نجاتی برای ما فراهم ساز!»
قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا.(2)
عرض کرد: «پروردگارا! نشانه ای برای من قرار ده!» فرمود: «نشانه تو این است که سه شبانه روز قدرت تکلّم (با مردم) نخواهی داشت؛ در حالی که زبانت سالم است!»
وَإِنِّي خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا.(3)
و من از بستگانم بعد از خودم بیمناکم (که حق پاسداری از آیین تو را نگاه ندارند)! و (از طرفی) همسرم نازا و عقیم است؛ تو از نزد خود جانشینی به من ببخش... که وارث من و دودمان یعقوب باشد؛ و او را مورد رضایتت قرار ده!
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْما.(4)
ص: 71
پس بلندمرتبه است خداوندی که سلطان حقّ است! پس نسبت به (تلاوت) قرآن عجله مکن، پیش از آنکه وحی آن بر تو تمام شود؛ و بگو: پروردگارا! علم مرا افزون کن!
رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي.(1)
(موسی) گفت: «پروردگارا! سینه ام را گشاده کن؛ و کارم را برایم آسان گردان! و گره از زبانم بگشای؛ تا سخنان مرا بفهمند!
وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي هَارُونَ أَخِي اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي.(2)
و وزیری از خاندانم برای من قرار ده.. برادرم هارون را! با او پشتم را محکم کن ؛ و او را در کارم شریک ساز.
قَالَ رَبِّ احْكُمْ بِالْحَقِّ وَرَبُّنَا الرَّحْمَنُ الْمُسْتَعَانُ عَلَى مَا تَصِفُونَ.(3)
(و پیامبر) گفت: «پروردگارا! بحق داوری فرما (و این طغیانگران را کیفر ده)! و پروردگار ما (خداوند) رحمان است که در برابر نسبتهای ناروای شما، از او استمداد می طلبم!»
وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ.(4)
ص: 72
و ایّوب را (به یاد آور) هنگامی که پروردگارش را خواند (و عرضه داشت): «بدحالی و مشکلات به من روی آورده؛ و تو مهربانترین مهربانانی!»
وَزَكَرِيَّا إِذْ نَادَى رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ.(1)
و زکریا را (به یاد آور) در آن هنگام که پروردگارش را خواند (و عرض کرد): «پروردگار من! مرا تنها مگذار (و فرزند برومندی به من عطا کن)؛ و تو بهترین وارثانی!»
رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ.(2)
پروردگارا! ما را از این (دوزخ) بیرون آر، اگر بار دیگر تکرار کردیم قطعاً ستمگریم (و مستحق عذاب)!
إِنَّهُ كَانَ فَرِيقٌ مِنْ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ.(3)
(فراموش کرده اید) گروهی از بندگانم می گفتند: پروردگارا! ما ایمان آوردیم؛ ما را ببخش و بر ما رحم کن؛ و تو بهترین رحم کنندگانی!
وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ.(4)
و بگو: «پروردگارا! مرا ببخش و رحمت کن؛ و تو بهترین رحم کنندگانی!
ص: 73
قَالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ.(1)
(نوح) گفت: «پروردگارا! مرا در برابر تکذیبهای آنان یاری کن!»
وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَکا وَأَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ.(2)
و بگو: «پروردگارا! ما را در منزلگاهی پربرکت فرود آر، و تو بهترین فرودآورندگانی!»
رَبِّ فَلَا تَجْعَلْنِي فِي الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ.(3)
پروردگار من! مرا (در این عذابها) با گروه ستمگران قرار مده!
وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ.(4)
و بگو: «پروردگارا! از وسوسه های شیاطین به تو پناه می برم!
وَأَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ يَحْضُرُونِ.(5)
و از اینکه آنان نزد من حاضر شوند (نیز) -ای پروردگار من- به تو پناه می برم!
ص: 74
حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ.(1)
(آنها همچنان به راه غلط خود ادامه می دهند) تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می گوید: پروردگار من! مرا بازگردانید.
وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا.(2)
و کسانی که می گویند: «پروردگارا! عذاب جهنم را از ما برطرف گردان، که عذابش سخت و پر دوام است!
وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا.(3)
و کسانی که می گویند: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنی چشم ما قرارده، و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان!»
فَافْتَحْ بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِي وَمَنْ مَعِيَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ.(4)
اکنون میان من و آنها جدایی بیفکن؛ و مرا و مؤمنانی را که با من هستند رهایی بخش!
ص: 75
رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ.(1)
پروردگارا! به من علم و دانش ببخش، و مرا به صالحان ملحق کن! و برای من در میان امّت های آینده، زبان صدق (و ذکر خیری) قرار ده! و مرا وارثان بهشت پرنعمت گردان! و پدرم [عمویم] را بیامرز، که او از گمراهان بود! و در آن روز که مردم برانگیخته می شوند، مرا شرمنده و رسوا مکن! در آن روز که مال و فرزندان سودی نمی بخشد، مگر کسی که با قلب سلیم به پیشگاه خدا آید!
فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ.(2)
سلیمان از سخن او تبسّمی کرد و خندید و گفت: «پروردگارا! شکر نعمتهایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته ای به من الهام کن، و توفیق ده تا عمل صالحی که موجب رضای توست انجام دهم، و مرا برحمت خود در زمره بندگان صالحت وارد کن!»
قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.(3)
ص: 76
(سپس) عرض کرد: «پروردگارا! من به خویشتن ستم کردم؛ مرا ببخش!» خداوند او را بخشید، که او غفور و رحیم است!
فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ.(1)
موسی از شهر خارج شد در حالی که ترسان بود و هر لحظه در انتظار حادثه ای؛ عرض کرد: «پروردگارا! مرا از این قوم ظالم رهایی بخش!»
فَسَقَى لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّى إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ.(2)
موسی برای (گوسفندان) آن دو آب کشید؛ سپس رو به سایه آورد و عرض کرد: «پروردگارا! هر خیر و نیکی بر من فرستی، به آن نیازمندم!»
قَالَ رَبِّ انْصُرْنِي عَلَى الْقَوْمِ الْمُفْسِدِينَ.(3)
عرض کرد: «پروردگارا! مرا در برابر این قوم تبهکار یاری فرما!»
فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ.(4)
ص: 77
ولی (این ناسپاس مردم) گفتند: «پروردگارا! میان سفرهای ما دوری بیفکن» (تا بینوایان نتوانند دوش به دوش اغنیا سفر کنند! و به این طریق) آنها به خویشتن ستم کردند! و ما آنان را داستانهایی (برای عبرت دیگران) قرار دادیم و جمعیّتشان را متلاشی ساختیم؛ در این ماجرا، نشانه های عبرتی برای هر صابر شکرگزار است.
رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ.(1)
پروردگارا! به من از صالحان [فرزندان صالح] ببخش!
وَقَالُوا رَبَّنَا عَجِّلْ لَنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسَابِ.(2)
آنها (از روی خیره سری) گفتند: «پروردگارا! بهره ما را از عذاب هر چه زودتر قبل از روز حساب به ما ده!»
قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَهَبْ لِي مُلْكًا لَا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِي إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.(3)
گفت: پروردگارا! مرا ببخش و حکومتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچ کس نباشد، که تو بسیار بخشنده ای!
قَالُوا رَبَّنَا مَنْ قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِي النَّارِ.(4)
ص: 78
(سپس) می گویند: «پروردگارا! هر کس این عذاب را برای ما فراهم ساخته، عذابی مضاعف در آتش بر او بیفزا!»
الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ.(1)
فرشتگانی که حاملان عرشند و آنها که گرداگرد آن (طواف می کنند) تسبیح و حمد پروردگارشان را می گویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان استغفار می کنند (و می گویند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است؛ پس کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی می کنند بیامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار!
رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُم وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.(2)
پروردگارا! آنها را در باغهای جاویدان بهشت که به آنها وعده فرموده ای وارد کن، همچنین از پدران و همسران و فرزندانشان هر کدام که صالح بودند، که تو توانا و حکیمی!
وَقِهِمُ السَّيِّئَاتِ وَمَنْ تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ.(3)
و آنان را از بدیها نگاه دار، و هر کس را که در آن روز از بدیها نگاه داری، مشمول رحمتت ساخته ای؛ و این است همان رستگاری عظیم!
ص: 79
رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ.(1)
(می گویند:) پروردگارا! عذاب را از ما برطرف کن که ایمان می آوریم.
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ.(2)
ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می کند و با ناراحتی بر زمین می گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی گردم و توبه می کنم، و من از مسلمانانم!»
فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ(3)
او به درگاه پروردگار عرضه داشت: «من مغلوب (این قوم طغیانگر) شده ام، انتقام مرا از آنها بگیر!»
ص: 80
وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ.(1)
(همچنین) کسانی که بعد از آنها [= بعد از مهاجران و انصار] آمدند و می گویند: «پروردگارا! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز، و در دلهایمان حسد و کینه ای نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان و رحیمی!»
قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ.(2)
برای شما سرمشق خوبی در زندگی ابراهیم و کسانی که با او بودند وجود داشت، در آن هنگامی که به قوم (مشرک) خود گفتند: «ما از شما و آنچه غیر از خدا می پرستید بیزاریم؛ ما نسبت به شما کافریم؛ و میان ما و شما عداوت و دشمنی همیشگی آشکار شده است؛ تا آن زمان که به خدای یگانه ایمان بیاورید! -جز آن سخن ابراهیم که به پدرش [عمویش آزر] گفت (و وعده داد) که برای تو آمرزش طلب می کنم، و در عین حال در برابر خداوند برای تو مالک چیزی نیستم (و اختیاری ندارم)!- پروردگارا! ما بر تو توکّل کردیم و به سوی تو بازگشتیم، و همه فرجامها بسوی تو است!
ص: 81
رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.(1)
پروردگارا! ما را مایه گمراهی کافران قرار مده، و ما را ببخش، ای پروردگار ما که تو عزیز و حکیمی!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.(2)
ای کسانی که ایمان آورده اید بسوی خدا توبه کنید، توبه ای خالص؛ امید است (با این کار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغهایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد کند، در آن روزی که خداوند پیامبر و کسانی را که با او ایمان آوردند خوار نمی کند؛ این در حالی است که نورشان پیشاپیش آنان و از سوی راستشان در حرکت است، و می گویند: «پروردگارا! نور ما را کامل کن و ما را ببخش که تو بر هر چیز توانائی!
وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا.(3)
نوح گفت: «پروردگارا! هیچ یک از کافران را بر روی زمین باقی مگذار!
ص: 82
رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا.(1)
«پروردگارا! مرا، و پدر و مادرم و تمام کسانی را که با ایمان وارد خانه من شدند، و جمیع مردان و زنان باایمان را بیامرز؛ و ظالمان را جز هلاکت میفزا!»
ص: 83
ص: 84
ص: 85
ص: 86
قرائت قرآن دل را نورانی، حافظه را زیاد، زنگ را از دل پاک و انسان را از فحشاء و منکر باز میدارد، خود قرآن و احادیث، مسلمانها را امر میکنند به تلاوت و ارتباط برقرار کردن با قرآن، «از قرآن مقداری که برای شما میّسر است تلاوت کنید، او میداند بزودی گروهی از شما بیمار خواهند شد و گروهی دیگر برای به دست آوردن فضل الهی (کسب و روزی) به سفر ميروند و گروهی دیگر در راه خدا جهاد میکنند، پس آن مقدار از قرآن که برای شما ممکن است تلاوت کنید».(1)
بنابراین در هر حال با قرآن سروکار داشته باشید، اگر مریض و روی تخت بیمارستان هستید، یا مسافرید و در سفر، یا رزمندهاید و در سنگر، یا کشاورز و یا بازاری و یا محصّل و دانشجو، باید قرآن بخوانید.
در حدیث آمده: «هر کس دوست دارد خدا با او حرف بزند، قرآن تلاوت کند».(2)
و در حدیث دیگری از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می خوانیم که به شخصی فرمود: «از خواندن قرآن غفلت نکنی که قرآن، دل را زنده و از فحشاء و منکر باز می دارد».(3)
1- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: من نخستین کسی هستم که روز قیامت بر خدای عزیز جبار وارد شوم با کتابش و اهل بیتم، سپس امّتم (وارد شوند)، پس از ایشان بپرسم چه کردید با
ص: 87
کتاب خدا و اهل بیت من.(1)
2- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: قرآن راهنمای گمراهی است و بینائی از هر کوری است و سبب گذشت از لغزشهاست و روشنی در هر تاریکی است، در پیشامدها (و بدعتها) پرتوی است و نگاهدارنده از هر هلاکتی است و رهجوئی در هر گمراهی است و بیانکننده هر فتنه و اشتباهی است و انسان را از دنیای (پست)، (به سعادتهای) آخرت رساند و در آن است کمال دین شما، و هیچ کس از قرآن روگردان نشود، جز به سوی دوزخ.(2)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: آنگاه که خداوند خلق اولین و آخرین را در قیامت جمع کند، به ناگاه شخصی را که خوش صورت تر از او هرگز ندیده اند،دیدار کنند که به سوی آنان آید، پس چون مؤمنان نظرشان بر او که همان قرآن است بیفتد، گویند که: این از ما است، و این بهترین کسی است که ما او را دیده ایم، و چون بدانها رسد از آنان بگذرد و به شهیدان رسد آنها او را بنگرند، تا از ایشان بگذرد و چون از همۀ آنها بگذرد، گویند: این قرآن است، پس از آنها هم بگذرد تا به پیغمبران مرسل برسد، آنها نیز گویند: این قرآن است پس از آنها نیز بگذرد تا به سمت راست عرش رسد و آنجا بایستد، پس خدای جبّار فرماید: به عزّت و جلال خودم و به بلندی مقامم سوگند! که البته امروز اکرام کنم (و گرامی دارم) آنکه تو را اکرام کرده است، و البته خوار کنم هر کس که تو را خوار کرده است.(3)
1- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: همانا اهل قرآن در بلندترین درجات آدمیان هستند، به جز
ص: 88
پیغمبران و مرسلین، پس حقوق اهل قرآن را اندک و کم مشمارید، زیرا برای ایشان از طرف خداي عزیز جبّار مقام بلندی است.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: حافظ قرآن که بدان عمل کند، در آخرت رفیق با فرشتگان پیغام برنده و نیک رفتار خداوند است.(2)
3- زُهَری گوید به حضرت علی بن الحسین علیه السلام عرض کردم: کدام عمل بهتر است؟ فرمود: عمل آن کس که فرود آید و کوچ کند، عرض کردم: او کیست (و یعنی چه)؟ فرمود: قرآن را باز کند (و خواندنش را آغاز کند) و به انجام رساند و هر زمان که از اولش درآید به آخرش کوچ کند...(3)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که قرآن بخواند او بینیاز شود و نیازی پس از او نیست وگرنه (اگر قرآن بی نیازش نکند) هیچ چیز او را بی نیاز نکند.(4)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: قرآن عهد خداوند و فرمان اوست بر خلقش، پس سزاوار است، برای شخص مسلمان که در این عهد و فرمان خدا، نظر افکند و روزی پنجاه آیه از آن بخواند.(5)
6- رسول خدا علیه السلام فرمود: هر کس در یک شب، ده آیه از قرآن بخواند، از غافلین نوشته نشود، هر کس پنجاه آیه بخواند در زمرۀ ذاکرین نوشته شود و هر کس صد آیه بخواند، در
ص: 89
زمرۀ قانتین نوشته شود و هر کس دویست آیه بخواند، از جملۀ خاشعین نوشته شود و هرکه سیصد آیه بخواند، از فائزین نوشته شود و هر که پانصد آیه بخواند، از جمله مجتهدین نوشته شود و هر که هزار آیه بخواند، برای او (ثواب انفاق) یک قنطار(1) از طلا نوشته می شود که کوچک ترین آنها به اندازه کوه اُحُد و بزرگ ترین آنها به اندازۀ آنچه میان زمین و آسمان است.(2)
محمّد بن بشیر از حضرت علی بن الحسین علیه السلام نقل کرده که آن حضرت فرمود: هر کس یک حرف از قرآن را گوش کند فقط، گرچه نخواند خداوند برای او یک حسنه بنویسد و یک گناه از او محو کند و یک درجه برایش بالا برد و هر کس با نگاه و بدون صوت و تلفظ آنرا بخواند، برایش به هر حرفی حسنه ای بنویسد و گناهی از او محو کند و درجۀ او برایش بالا برد، و هر کس یک حرف ظاهر از آن را بیاموزد، خداوند برایش ده حسنه بنویسد و ده گناه از او محو کند و ده درجه برایش بالا برد فرمود: نمی گویم به آیه، بلکه به هر حرفی چون باء، تاء یا مانند اینها، و هر کس یک حرف ظاهر آنرا در نماز در حال نشسته بخواند، خداوند برای او پنجاه حسنه بنویسد و پنجاه گناه از او محو کند و پنجاه درجه برای او بالا برد، و هر کس یک حرف از آن در ایستاده، در نمازش بخواند، خداوند در برابر یک حرف، صد حسنه برایش بنویسد و صد گناه از او محو کند و صد درجه برایش بالا برد و هر کس آنرا ختم کند، یک دعای اجابت شده ای (نزد خداوند) دارد، چه تأخیر افتد و چه همان زمانبه او بدهند، گوید: عرض کردم قربانت گردم، همۀ قرآن را ختم کند؟ فرمود: همۀ آنرا ختم
ص: 90
کند(1).
1- امام صادق علیه السلام فرمود: در هر خانه ای که قرآن خوانده شود و ذکر خدای عزّوجل شود، برکت آن خانه زیاد گردد و فرشتگان در آن خانه آیند و شیاطین از آن دوری کنند و برای اهل آسمان بدرخشند، چنانچه ستارۀ فروزان برای اهل زمین می درخشد و (امّا) خانه ای که در آن قرآن خوانده نشود و خدا در آن ذکر نشود، برکتش کم می شود و فرشتگان از آن دوری کنند و شیاطین در آن خانه در آیند.(2)
2- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:خانه های خودرا به تلاوت قرآن روشن کنید وآنها را گورستان نکنید، چنانچه یهود و نصاری کردند، در کلیساها و عبادتگاه های خود نماز کنند، ولی خانه های خویش را معطل گذارده اند (و در آنجا عبادتی انجام ندهند) زیرا که هرگاه در خانه، بسیار تلاوت قرآن شد، خیر و برکتش زیاد شود و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد، چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می درخشند.(3)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: هر آینه من خوش دارم که در خانه قرآنی باشد، که خدای عزّوجل بدان سبب، شیطان ها را (از آن خانه) دور کند.(4)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: سه چیز است که به درگاه خدای عزّوجل شکایت کند، مسجدویرانی که اهلش در آن نماز نخوانند، و دانشمند و عالمی که میان نادان ها و جُهّال باشد و
ص: 91
قرآنی که گَرد بدان نشسته و کسی آن را نخواند.(1)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که قرآن را از روی آن بخواند، از دیدگاه خود بهره مند شود و سبب سبک شدن عذاب پدر و مادرش گردد، اگرچه آن دو کافر باشند.(2)
2- اسحاق بن عمار گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: قربانت گردم، من قرآن را حفظ کردم، آنرا از حفظ بخوانم بهتر است یا از روی قرآن؟ فرمود: بلکه آنرا بخوان و نگاه به قرآن کن که بهتر است، آیا ندانسته ای که نگاه کردن در قرآن عبادت است؟(3)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: برای مؤمن شایسته است که نمیرد تا قرآن را یاد گیرد، یا در کارِ یاد گرفتنش باشد.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سوره ای از قرآن را فراموش کند، آن سوره در بهشت به صورتی زیبا و مقامی بلند در برابرش نمودار گردد و چون او را ببیند، گوید: تو کیستی! وه که چه زیبایی، کاش تو از آنِ من بودی؟ گوید: آیا مرا نشناسی؟ من فلان سوره ام و اگر تو مرا فراموش نکرده بودی، به این درجه تو را می رساندم.(5)
ص: 92
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر مسلمانی سوره حمد را بخواند، پاداش او به اندازۀ کسی است که دو سوم قرآن را خوانده است و گویی به هر فردی از مردان و زنان مؤمن هدیه ای فرستاده است.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: اگر سوره حمد هفتاد بار بر مرده ای خوانده شود و روح به تن او بازگردد، شگفت نیست.(2)
3- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سوره حمد او را بهبودی نبخشد، هیچ چیز بهبودیش نمی دهد.(3)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: چون خدای عزّوجل به این آیات (که در آخر حدیث می آیند) دستور داد که به زمین فرود آیند، آنها به عرش در آویختند و گفتند: پروردگارا ! به کجا ما را فرو می فرستی، بسوی خطاکاران و گناهکاران؟ پس خدای عزّوجل به آنها فرمود: فرود شوید که به عزّت و جلال خودم سوگند ! هیچ کسی از آل محمّد صلی الله علیه و آله و شیعیان آنها شما را در هر روز دنبال نماز واجبش نخواند، جز اینکه به نظر مخصوصی در هر روز هفتاد بار به او نظر کنم و در هر نظر، هفتاد حاجت او را برآورم و او را با آنچه گناه دارد، بپذیرم و آن آیات عبارت است از: سوره حمد، آیه شهدالله (آل عمران/18)، آیه الکرسی( بقره/ 255-257 و آیه ملک (آل عمران/26)(4)
ص: 93
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پرسیدند: کدام یک از سوره های قرآن از همه برتر است؟ فرمود: سوره بقره، عرض کردند: کدام آیه از آیات سورۀ بقره افضل است؟ فرمود: آیه الکرسی.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر که سوره بقره و آل عمران را بخواند، این دو سوره در قیامت بر سر او سایه افکنند، مانند دو ابر یا دو عبا.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره نساء را بخواند، گویا به اندازۀ هر مسلمانی که طبق مفاد این سوره ارث می برد، در راه خدا انفاق کرده است و همچنین پاداش کسی که برده ای را آزاد کرده، به او می دهند.(3)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هر کس سوره مائده را هر روز پنج شنبه بخواند، ایمانش به ظلم و گناه پوشیده نگردد و هرگز گرفتار شرک نمی شود.(4)
امام صادق علیه السلام فرمود: همانا سورۀ انعام یکجا نازل گردید و هفتاد هزار فرشته آن را بدرقه کردند تا به محمّد صلی الله علیه و آله نازل شد، پس آن را بزرگ شمارید و گرامی دارید، زیرا در هفتاد
ص: 94
جای آن، نام خدای عزّوجل می باشد و اگر مردم می دانستند چه ثواب ها و فضیلت هائی در خواندن آن سوره است، آن را وا نمی گذاردند و ترک نمی کردند.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ اعراف را در هر ماه بخواند، در روز قیامت از کسانی خواهد بود که نه ترسی بر آنها است و نه غمی دارند (من الذین لا خوف علیهم و لا هم یحزنون) و اگر در هر جمعه بخواند، در روز قیامت از کسانی می باشد که بدون حساب به بهشت می رود.(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ انفال و توبه را در هر ماه بخواند، هرگز روح نفاق در وجود او وارد نخواهد شد و از پیروان حقیقی امیرمؤمنان علی علیه السلام خواهد بود و در روز رستاخیز از مائده های بهشتی با آنها بهره می گیرد، تا مردم از حساب خویش فارغ شوند.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ یونس را در هر دو یا سه ماه بخواند، بیم آن نمی رود که از جاهلان و بی خبران باشد و روز قیامت از مقرّبان خواهد بود.(4)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که این سوره را بخواند، پاداش و ثوابی به تعداد کسانی که به
ص: 95
هود و سایر پیامبران ایمان آوردند و کسانی که آنها را انکار نمودند خواهد داشت و روز قیامت در مقام شهداء قرار می گیرد و حساب آسانی خواهد داشت.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ یوسف را هم روز و هم شب بخواند، خداوند او را روز رستاخیز برمی انگیزد در حالی که زیبائیش همچون زیبائی یوسف است و هیچ گونه ناراحتی روز قیامت به او نمی رسد و از بندگان صالح خدا خواهد بود.(2)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ رعد را بسیار قرائت کند، هرگز خدا او را دچار صاعقه نفرماید و بدون حساب خدایش وارد بهشت گرداند و شفاعتش را در حق همه افراد شناخته شده از خاندان و برادرانش قبول فرماید.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ ابراهیم و حجر را بخواند، خداوند به تعداد هر یک از آنها که بت می پرستیدند و آنها که بت نمی پرستیدند، ده حسنه به او می بخشد.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که سورۀ ابراهیم و حجّ را در دو رکعت نماز در هر جمعه بخواند، هرگز به او فقر و دیوانگی و بلیّه عظیمی نرسد.(5)
ص: 96
امام صادق علیه السلام فرمود: هر که سورۀ نحل را در هر ماه بخواند، در دنیا به قرض مبتلا نشود و هفتاد نوع بلا از او دور گردد که سهل تر آنها دیوانگی، خوره و پیسی باشد و مسکن او در جَنَّت عَدْن باشد که در میان بهشت ها واقع است.(1)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ بنی اسرائیل را در هر شب جمعه بخواند، از دنیا نخواهد رفت تا اینکه «قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف» را درک کند و از یارانش خواهد بود.(2)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: هر کس همه سوره های مسبّحات(3) (یعنی سوره هائی که اول آن سبّح یا یسبّح است) را پیش از آنکه بخوابد، آنها را بخواند، آنکس نمیرد تا حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف را درک کند و اگر بمیرد در جوار نبی اکرم محمّد صلی الله علیه و آله خواهد بود.(4)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که در هر شب جمعه، سوره کهف را بخواند، شهید از دنیا می رود و با شهداء مبعوث می شود و در روز قیامت در صف شهداء قرار می گیرد.(5)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره کهف را روز جمعه بخواند، خداوند تا جمعه دیگر او را می آمرزد (و طبق روایتی او را از گناه حفظ می کند)... و به او نوری می بخشد که به
ص: 97
آسمان می تابد و از فتنه دجّال محفوظ خواهد ماند.(1)
3- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس ده آیه از اول سورۀ کهف را حفظ کند، دجّال به او زیانی نمی رساند و کسی که آیات آخر سوره را حفظ کند، نور و روشنایی برای او در قیامت خواهد بود.(2)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: «هیچ کس نیست که آیۀ آخر سورۀ کهف یعنی آیه «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ يُوحَى إِلَيَّ أَنَّمَا إِلهُکُمْ إِلٰهٌ وَاحِدٌ فَمَنْ کَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحاً وَ لاَ يُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَداً»،(3) را هنگام خوابیدنش بخواند، جز اینکه در هر ساعتی که بخواهد از خواب بیدار شود.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را بخواند، به تعداد کسانی که زکریا را تصدیق یا تکذیب کردند و همچنین یحیی و مریم و عیسی و موسی و هارون و ابراهیم و اسحاق و یعقوب و اسماعیل، آری به تعداد هر یک از آنها، خداوند ده حسنه به او می دهد، همچنین به تعداد کسانی که (به دروغ و تهمت) برای خدا فرزندی قایل شدند و نیز به تعداد کسانی که فرزند قایل نشدند.(5)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس مداومت به خواندن این سوره کند، از دنیا نخواهد
ص: 98
رفت،مگر اینکه خدا به برکت این سوره او را از نظر جان و مال و فرزند بی نیاز می کند.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را بخواند، در روز رستاخیز ثواب مهاجرین و انصار نصیبش خواهد شد.(2)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند سوره طه و یس را قبل از آفرینش آدم به دو هزار سال برای فرشتگان بازگو کرده، هنگامی که فرشتگان این بخش از قرآن را شنیدند گفتند: خوشا به حال امّتی که این سوره ها بر آنها نازل می گردد، خوشا به دلهایی که این آیات را در خود پذیرا می شود و خوشا به زبانهایی که این آیات بر آن جاری می گردد.(3)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: تلاوت سورۀ طه را ترک نکنید، چرا که خداوند آن را دوست می دارد و دوست می دارد کسانی را که آن را تلاوت کنند، هر کس تلاوت آنرا ادامه دهد، خداوند در روز قیامت نامۀ اعمالش را به دست راستش می سپارد و بدون حساب به بهشت می رود و در آخرت آنقدر پاداش به او می دهد، که راضی شود.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره انبیاء را بخواند، خداوند حساب او را آسان می کند (و در محاسبۀ اعمالش، روز قیامت سخت گیری نخواهد کرد) و هر پیامبری که نام او در
ص: 99
قرآن ذکر شده، با او مصافحه کرده و سلام می فرستد.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ انبیاء را از روی عشق و علاقه بخواند، با همۀ پیامبران در باغهای پر نعمت بهشت، رفیق و همنشین می گردد و در زندگی دنیا نیز در چشم مردم پر اُبهت خواهد بود.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ حج را بخواند، پاداش حج و عمره را خدا به او می دهد، به تعداد تمام کسانی که در گذشته و آینده حج عمره بجا آورده یا خواهند آورد.(3).
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ مؤمنون را تلاوت کند، فرشتگان در روز قیامت او را به روح و ایمان بشارت می دهند و هنگامی که فرشتۀ مرگ برای قبض روح او می آید، چنان بشارتی به او می دهد، که چشمش روشن می شود.(4)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله هنگام نزول آغاز این سوره فرمود: ده آیه بر من نازل شده که هر کس آنها را بر پا دارد، وارد بهشت خواهد شد.(5)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ مؤمنون را بخواند و در هر جمعه آن را ادامه دهد، خداوند پایان زندگی او را با سعادت قرار می دهد و جایگاه او فرودس اعلی (بهشت
ص: 100
برین)است، همراه پیامبران و رسولان.(1)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ نور را بخواند، خداوند به عدد هر زن و مرد با ایمان در گذشته و آینده ده حسنه، به عنوان پاداش به او خواهد داد.(2)
1- پیامبر صلی الله عهلیه و آله فرمود: کسی که سورۀ فرقان را بخواند (و به محتوای آن بیندیشد و در اعتقاد و عمل از آن الهام گیرد) روز قیامت مبعوث می شود، در حالی که در صف مؤمنان به رستاخیز است، کسانی که یقین داشتند قیامت فرا می رسد و خداوند مردگان را به زندگی جدید باز می گرداند.(3)
2- امام موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: تلاوت سوره تبارک (فرقان) را ترک مکن، چرا که هر کس آن را در هر شب بخواند، خداوند او را هرگز عذاب نمی کند و او را مورد حساب قرار نمی دهد و جایگاهش بهشت برین است.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسیکه سورۀ شعراء را بخواند، به عدد هرکسی که نوح را تصدیق و یا تکذیب کرده است، ده حسنه برای او خواهد بود و همچنین هود، شعیب، صالح و ابراهیم
ص: 101
و به عدد تمام کسانی تکذیب عیسی و تصدیق محمّد صلی الله علیه و آله کرده اند.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس طواسین ثلاث (سوره شعراء، نمل و قصص که همه با طس شروع شده اند) را در شب جمعه بخواند، از اولیاءالله خواهد بود و در جوار او و سایه لطف و حمایتش قرار می گیرد.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس سوره طس سلیمان (سوره نمل) را بخواند،خداوند به تعداد کسانی که سلیمان را تصدیق و یا تکذیب کردند و همچنین هود و شعیب و صالح و ابراهیم را، ده حسنه به او می دهد و به هنگام رستاخیز که از قبرش بیرون می آید، ندای لااله الالله سر می دهد.(3)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ قصص را بخواند، به تعداد هر یک از کسانی که موسی را تصدیق یا تکذیب کردند، ده حسنه به او داده خواهد شد و فرشته ای در آسمانها و زمین نیست، مگر اینکه روز قیامت گواهی بر صدق او می دهد.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ عنکبوت را بخواند، به تعداد تمام مؤمنان و منافقان،
ص: 102
ده حسنه برای او نوشته می شود.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ عنکبوت و روم را در ماه رمضان شب بیست و سوم تلاوت کند، به خدا سوگند! اهل بهشت است و من هیچ کس را از این مسأله استثناء نمی کنم و نمی ترسم که خداوند در این سوگند قاطع من، گناهی بر من بنویسد و مسلماً این دو سوره در پیشگاه خدا بسیار ارج دارد.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس سورۀ روم رابخواند،پاداشی معادل ده حسنه به تعداد هر فرشته ای که در میان آسمان و زمین تسبیح خدا می گوید خواهد داشت و آنچه را در روز و شب از دست داد، جبران خواهد کرد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سوره لقمان را بخواند، لقمان رفیق و دوست اوست و به عدد کسانی که کار نیک یا بد انجام داده اند، ده حسنه به او داده می شود.(4)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ لقمان را در شب بخواند، خدا سی فرشته را مأمور حفظ او تا به صبح در برابر شیطان و لشکر شیطان می کند، و اگر در روز بخواند، این سی فرشته او را تا غروب، از ابلیس و لشکرش محافظت می نمایند.(5)
ص: 103
*سوره سجده (1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ «الم تنزیل» و «تبارک» را بخواند، مانند آن است که شب قدر را احیاء گرفته است.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ سجده را در هر شب جمعه بخواند، خداوند تمام اعمال او را به دست راست او می دهد و گذشته او را می بخشد و از دوستان محمّد و اهلبیتش علیهم السلام خواهد بود.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ احزاب را تلاوت کند و به خانوادۀ خود تعلیم دهد، از عذاب قبر در امان خواهد بود.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ احزاب را بسیار تلاوت کند، در قیامت در جوار پیامبر و خاندان او خواهد بود.(5)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سوره سباء را بخواند، در قیامت تمام انبیاء و رسولان رفیق و همنشین او خواهند بود و همگی با او مصافحه می کنند.(6)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که دو سوره ای که با حمد آغاز می شود (سباء و فاطر)
ص: 104
در یک شب بخواند، تمام آن شب را در حفظ و حراست الهی خواهد بود و اگر آن دو را در روز بخواند، هیچ مکروهی به او نمی رسد و آن قدر از خیر دنیا و آخرت به او داده می شود، که هرگز به قلبش خطور نکرده و فکر و آرزویش به آن نرسیده است.(1)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره فاطر را بخواند، در روز قیامت، سه در از درهای بهشت، او را به سوی خود دعوت می کند، که از هر کدام می خواهی وارد شو.(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر چیز قلبی دارد و قلب قرآن یس است.(3)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: سورۀ یس در تورات به عنوان «عمومیّت آفرین» نامیده شده، سؤال شد از چه رو به آن، عمومیّت آفرین گفته می شود؟ فرمود: به خاطر اینکه کسی که همدم و همنشین این سوره باشد، او را مشمول تمام خیر دنیا و آخرت می کند (4)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ صافات را بخواند، به عدد هر جنّ و شیطانی ده حسنه به او داده می شود و شیاطین متمرّد از او فاصله می گیرند و از شرک پاک می شود و دو فرشته ای که مأمور حفظ او هستند، در قیامت دربارۀ او شهادت می دهند که به رسولان خداوند ایمان
ص: 105
داشته است.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ ص را بخواند، به اندازۀ هر کوهی که خدا مسخّر داوود فرموده بود، حسنه به او می دهد و از آلوده شدن و اصرار بر گناه صغیره و کبیره حفظ می کند.(2)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ ص را در شب جمعه بخواند، از خیر دنیا و آخرت آنقدر به او بخشیده می شود، که به هیچ کس داده نشده، جز پیامبران مرسل و فرشتگان مقرّب، و خدا او و تمام کسانی را که ازخانواده اش مورد علاقه او هستند، وارد بهشت می کند، حتی خدمتگزاری که به او خدمت می کرده.(3)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ زمر را قرائت کند، خداوند امیدش را «از رحمت خود» قطع نخواهد کرد و پاداش کسانی را که از خدا می ترسند به او عطا می کند.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: سوره های (هفتگانه) حامیم، تاج قرآن هستند.(5)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: سوره های حامیم هفت سوره اند و درهای جهنّم نیز هفت در است،
ص: 106
هریک از حامیم ها می آید و در مقابل یکی از این درها می ایستد و می گوید، خداوندا ! کسی را که به من ایمان آورده و مرا خوانده، از این در وارد مکن(1)
3- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ حم مؤمن را بخواند، همۀ ارواح انبیاء و صدیقان و مؤمنان بر او درود می فرستند و برای او استغفار می فرستند.(2)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: سوره های حامیم گل های قرآن است، خدا را سپاس گویید و با حفظ و تلاوت این سوره ها او را شکر گذارید، هر بنده ای که از خواب برخیزد و سوره های حامیم بخواند، از دهانش (در قیامت) بوی عطر دل انگیزی بهتر از مشک و عنبر خارج می شود و خداوند خواننده این سورهها را رحمت می کند و نیز همسایگان و دوستان و آشنایان و تمام یاران نزدیک و دور او را مشمول رحمت خویش قرار می دهد و در قیامت عرش و کرسی و فرشتگان مقرّب خدا برای او استغفار می کنند.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس که حم سجده را بخواند، خداوند به تعداد هر حرفی از آن، ده حسنه به او عطا می کند.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که حم سجده را تلاوت کند، این سوره در قیامت نوری در برابر او می شود تا آنجا که چشمش کار می کند، و مایۀ سرور و خوشحالی او خواهد بود
ص: 107
و در این دنیا، نیز مقامی شایسته پیدا می کند که مایۀ غبطۀ دیگران می شود.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ شوری را تلاوت کند، از کسانی است که فرشتگان بر او رحمت می فرستند و برای او استغفار و طلب آمرزش می کنند.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ شوری را بخواند، روز قیامت با صورتی سفید و درخشنده همچون آفتاب محشور می شود، تا به پیشگاه خدا می آید می فرماید، بنده من! قرائت سورۀ حم عسق (شوری) را تداوم دادی، در حالی که پاداش آن را نمی دانستی، اما اگر می دانستی چه پاداشی دارد، هیچ گاه از قرائت آن خسته نمی شدی، ولی من امروز پاداش تو را به تو خواهم داد، سپس دستور می دهد او را وارد بهشت کنند و غرق در نعمت های ویژۀ بهشتی...(3)
امام باقر علیه السلام فرمود: هر که مداومت نماید بر قرائت سورۀ حم زخرف، خدا او را در قبر از جانوران زمین و از فشار قبر ایمن گرداند، چون او را به مقام حساب بیاورند، آن سوره بیاید و به امر الهی او را داخل بهشت گرداند.(4)
امام باقر علیه السلام فرمود: هر که سورۀ دخان را در نمازهای واجب و سنّت بخواند، حق تعالی
ص: 108
اورا در زمرۀ ایمنان مبعوث گرداند و او را در سایه عرش خود جا دهد و حساب او را آسان کند و نامۀ او را به دست راستش دهد.(1)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره جاثیه را بخواند، خدا عیبش را پوشیده و ترس و بیم او را در روز حساب آرامش دهد.(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر که در هر شب یا هر جمعه، سورۀ احقاف را بخواند، در دنیا خوفی به او نرسد و از فزع روز قیامت ایمن گردد.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر که سورۀ محمّد صلی الله علیه و آله را بخواند، گناه نکند و در دین خود هرگز شک بهم نرساند و به فقر هرگز مبتلا نشود و هرگز از پادشاهی خوفی به او نرسد و همیشه از شک و کفر محفوظ باشد تا بمیرد، و چون بمیرد حق تعالی هزار ملک به قبر او فرستد که نماز کنند و ثواب نماز ایشان از او باشد و چون از قبر بیرون آید، آن هزار ملک او را مشایعت نمایند تا او را به محل ایمنان از خوف های قیامت ببرند و در امان خدا و رسول باشد.(4)
ص: 109
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را قرائت کند، مانند کسی است که به هنگام فتحمکه در خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله و در لشکر او بوده است(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: اموال و همسران و آنچه را در ملک شما است با قرائت «انا فتحنا لک...» از تلف حفظ کنید، کسی که پیوسته آن را تلاوت کند، روز قیامت منادی ندا می دهد، آنچنان که همۀ خلایق می شنوند، تو از بندگان مخلص منی، او را به بندگان صالحم ملحق سازید و در باغ های پر نعمت بهشت او را وارد کنید و از نوشیدنی مخصوص بهشتیان سیرابش نمایید.(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ حجرات را بخواند به عدد تمام کسانی که خدا را اطاعت یا عصیان کرده اند، ده حسنه به او داده می شود.(3)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ حجرات را در هر شب یا هر روز بخواند، از زائران محمّد صلی الله علیه و آله خواهد بود.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ ق را بخواند، خداوند مشکلات و سکرات مرگ را
ص: 110
بر او آسان می گرداند.(1)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که پیوسته در نمازهای فریضه و نافله، سورۀ ق را بخواند،خداوند روزی او را گسترده می کند و نامۀ اعمالش را بدست راستش می دهد و حساب او را در قیامت آسان می سازد.(2)
امام صادق لیه السلام فرمود: هر کس سورۀ ذاریات را در روز یا شب بخواند، خداوند وضع زندگی و معیشت او را اصلاح می کند، روزی وسیعی به او می دهد و قبر او را با چراغی روشن می سازد که تا روز قیامت می درخشد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ طور را بخواند، بر خداست که او را از عذابش ایمن سازد و او را در بهشتش متنعّم دارد.(4)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ طور را تلاوت کند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او جمع می کند.(5)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ النجم را بخواند، خداوند به عدد هر یک از کسانی
ص: 111
که به پیامبر صلی الله علیه و آله ایمان آوردند و کسانی که او را انکار کردند، ده حسنه به او عطا می کند.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که پیوسته سورۀ النجم را در هر روز یا در هر شب تلاوتکند، در میان مردم فردی شایسته شناخته می شود، خداوند او را می آمرزد و محبوبیّت در میان مردم به دست می آورد.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ اقتربت (قمر) را یک روز در میان بخواند، روز قیامت در حالی برانگیخته می شود که صورتش همچون ماه در شب بدر است و هر کس آنرا هر شب بخواند افضل است و در قیامت نور و روشنایی صورتش بر سایر خلایق برتری دارد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ الرّحمن را بخواند، خداوند به ناتوانی او (در ادای شکر نعمت ها) رحم می کند و حق شکر نعمت هایی را که به او ارزانی داشته، خودش ادا می کند.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: تلاوت سورۀ الرّحمن و قیام به آن را هرگز رها نکنید، چرا که این سوره در قلوب منافقان هرگز اسقرار نمی یابد و خداوند آن را در قیامت، در صورت انسانی قرار می دهد که زیباترین چهره و خوشبوترین رایحه را دارد، سپس در جائی قرار می گیرد که از همگان به خداوند متعال نزدیکتر است! خداوند از این سوره می پرسد: چه
ص: 112
کسی در زندگی دنیا به محتوای تو قیام داشت و تلاوت تو را ادامه می داد؟
در پاسخ می گوید: خداوندا ! فلان و فلان، در این حال صورت های آنها سپید می شود، خدا به آنها می فرماید: اکنون هر که را می خواهید شفاعت کنید، آنها تا آنجا که آرزو دارندشفاعت می کنند و برای هیچ کس شفاعت نمی کنند مگر اینکه به آنها گفته می شود، وارد بهشت شوید و هر کجا می خواهید ساکن گردید.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ واقعه را بخواند نوشته می شود که این فرد از غافلان نیست.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس سورۀ واقعه را در هر شب جمعه بخواند، خداوند او را دوست دارد و نزد همۀ مردم محبوب می کند و هرگز در دنیا ناراحتی نمی بیند و فقر و فاقه و آفتی از آفات دنیا دامنگیرش نمی شود و از دوستان امیرمؤمنان علی علیه السلام خواهد بود.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ حدید را بخواند، در زمرۀ کسانی که به خدا و پیامبرش ایمان آورده اند، نوشته خواهد شد.(4)
ص: 113
2- امام باقر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که مسبّحات(1) را بخواند، از دنیا نمی رود، تا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را درک کند و اگر قبلاً از دنیا برود، در جهان دیگر، در همسایگی رسول خدا صلی الله علیه و آله خواهدبود.(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ مجادله را تلاوت کند (و در آن بیندیشد و بکار بندد) در قیامت در زمرۀ حزب الله خواهد بود.(3)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ حدید و مجادله را در نمازهای فریضه بخواند و آنرا ادامه دهد، خداوند هرگز او را در تمام طول زندگی عذاب نمی کند و در خود و خانواده اش هرگز بدی نمی بیند و نیز گرفتار فقر و بدحالی نمی شود.(4)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ حشر را بخواند، تمام بهشت و دوزخ و عرش و کرسی و حجاب و آسمان ها و زمین های هفتگانه و حشرات و بادها و پرندگان و درختان و جنبندگان و خورشید و ماه و فرشتگان، همگی بر او رحمت می فرستند و برای او استغفار می کنند و اگر
ص: 114
در آن روز یا در آن شب بمیرد، شهید مرده است.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ ممتحنه را قرائت کند، تمام مؤمنین و مؤمنات، شفیعان او در روز قیامت خواهند بود.(2)
2- امام زین العابدین علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ ممتحنه را در نمازهای واجب و نافله بخواند، خداوند قلبش را برای ایمان، خالص وآماده می کند، نور بصیرت به او می بخشد و هرگز فقر دامان او را نمی گیرد و خود و فرزندانش به جنون گرفتار نمی شوند.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سوره عیسی (صف) را بخواند، حضرت مسیح بر او درود می فرستد و تا در دنیا زنده است، برای او استغفار می کند و در قیامت رفیق او است.(4)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ صف را بخواند و در نمازهای واجب و مستحب به آن ادامه دهد، خداوند او را در صف فرشتگان و پیامبران مرسل قرار می دهد.(5)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ منافقین را بخواند از هر گونه نفاق پاک می شود.(6)
ص: 115
2- امام صادق علیه السلام فرمود: بر هر مؤمنی از شیعیان ما لازم است که در شب جمعه، سورۀ جمعه و سبّح اسم ربّک اعلی بخواند و در نماز ظهر جمعه، سوره جمعه و منافقین را، سپس افزود؛ هنگامی که چنین کند، گویی عمل رسول خدا صلی الله علیه و آله را انجام داده و جزا و پاداشش بر خدا بهشت است.(1)سوره تغابن
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ تغابن را بخواند، مرگ ناگهانی از او دفع می شود.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ تغابن را در نماز فریضه ای بخواند، شفیع او روز قیامت خواهد شد و شاهد عادلی است در نزد کسی که شفاعت او را اجازه می دهد، سپس از او جدا نمی شود، تا داخل بهشت گردد.(3)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ طلاق را بخواند، بر سنت پیامبر صلی الله علیه و آله از دنیا می رود.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را (تحریم) بخواند، خداوند توفیق توبۀ خالص به او می دهد.(5)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورۀ طلاق و تحریم را در نماز فریضه بخواند،
ص: 116
خداوند او را در قیامت از ترس و اندوه پناه می دهد و از آتش دوزخ رهایی می بخشد و او را به خاطر تلاوت این سوره و مداومت بر آن، وارد بهشت می کند، زیرا این دو سوره از آن پیغمبر صلی الله علیه و آله است.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ تبارک (ملک) را بخواند، چنان است که گویی شب قدر را احیا داشته است.(2)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: سورۀ ملک، سورۀ مانعه است، یعنی از عذاب قبر ممانعت می کند و در تورات به همین نام ثبت است، کسی که آنرا در شبی بخواند، بسیار خوانده و خوب خوانده و از غافلان محسوب نمی شود.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ (ن والقلم) را تلاوت کند، خداوند ثواب کسانی را که دارای حسن اخلاقند، به آنها می دهد.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورۀ (ن والقلم) را در نماز واجب یا نافله بخواند، خداوند او را برای همیشه از فقر در امان می دارد و هنگامی که بمیرد، او را از فشار قبر پناه می دهد.(5)
ص: 117
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ حاقه را بخواند، خداوند حساب او را در قیامت آسان می کند.(1)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: سورۀ حاقه را بسیار تلاوت کنید، چرا که قرائت آنها در فرایض و نوافل، نشانۀ ایمان به خدا و رسول اوست و کسی که آن را بخواند، دینش محفوظ می ماند، تا به لقاءالله بپیوندد.(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سوره سأَلَ سائِلُ (معارج) را بخواند، خداوند ثواب کسانی را به او می دهد که امانات و عهد و پیمان خود را حفظ می کنند و کسانی که مواظب و مراقب نمازهای خویشند.(3)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که پیوسته سوره سَأَلَ سائلُ را بخواند، خداوند در قیامت او را از گناهانش بازپرسی نمی کند و او را در بهشتش با محمّد صلی الله علیه و آله سکونت می دهد.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورۀ نوح را بخواند، از مؤمنانی خواهد بود، که شعاع دعوت نوح پیامبر او را فرا می گیرد.(5)
ص: 118
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارد و کتاب او را می خواند، تلاوت سورۀ نوح را رها ننماید، هر کس آن را برای خدا و توأم با شکیبایی در نماز فریضه یا نافله تلاوت کند، خداوند او را در منازل نیکان جای می دهد و سه باغ از باغهای بهشت همراه باغ خودش برای احترام او مرحمت می کند.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورۀ جنّ را بخواند به تعداد هر جنّ و شیطانی که تصدیق به محمّد یا تکذیب او کرده است، ثواب آزاد کردن برده ای داده می شود.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس بسیار سورۀ جنّ را بخواند، هرگز در زندگی دنیا چشم زخم جنّ و جادو و سحر و مکر آنها به او نمی رسد و با محمّد صلی الله علیه و آله همراه خواهد بود و می گوید: پروردگارا ! من کسی را به جای او نمی خواهم و هرگز از او به دیگری متمایل نمی شوم.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورة مزمّل را بخواند، سختی ها در دنیا و آخرت از او برداشته می شود.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورة مزَّمّل را در نماز عشاء دوم (منظور همان نماز عشاء است، زیرا گاه به مغرب، عشاء اول گفته می شود) یا در آخر شب بخواند، شب و روز و
ص: 119
همچنین خود این سوره، گواه او در روز قیامت خواهد بود و خداوند او را حیات پاکیزه و مرگ پاکیزه ای خواهد داد.(1)
سوره مدثّر
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورة مدثّر را بخواند، به تعداد هر یک از کسانی که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آلهرا در مکّه تصدیق یا تکذیب کردند به او ده حسنه داده می شود.(2)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سوره مدثّر را در نماز فریضه بخواند، بر خداوند حق است که او را همراه پیامبر صلی الله علیه و آله و در جوار و درجه او قرار دهد و در زندگی دنیا بدبختی و رنج دامنش را هرگز نگیرد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة قیامت را بخواند، من و جبرئیل برای او در روز قیامت گواهی می دهیم که او ایمان به آن روز داشته و در آن روز صورتش از صورت سایر مردم درخشنده تر است.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که تداوم بر سوره لا اُقْسِمُ (قیامت) کند و به آن عمل نماید، خداوند این سوره را در قیامت، همراه او از قبرش با بهترین چهره برمی انگیزد و پیوسته به او بشارت می دهد و در صورتش می خندد، تا از صراط و میزان بگذرد.(5)
ص: 120
*سوره انسان(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة هَلْ اَتی (انسان) را بخواند، پاداش او بر خداوند بهشت و لباس های بهشتی است.(2)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: یکی از پاداش های کسی که سورة هل اَتی را در هر صبح پنج شنبه بخواند، این است که در قیامت با پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خواهد بود.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آلهفرمود: کسی که سورة مرسلات را بخواند، نوشته می شود که از مشرکان نیست.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که این سوره را بخواند، خداوند او را با پیامبر صلی الله علیه و آله آشنا (همجوار) می سازد.(5)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة عَمَّ یَتَساءَلُونَ را بخواند، خداوند از نوشیدنی خنک و گوارای بهشتی در قیامت سیرابش می کند.(6)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که آن را بخواند و حفظ کند، حساب او در روز قیامت (چنان
ص: 121
سریع انجام می گیرد) به مقدار خواندن یک نماز خواهد بود.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة نازعات را بخواند، توقف و حساب او در روز قیامت تنها به اندازة خواندن یک نماز روزانه است و بعد از آن وارد بهشت می شود.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که این سوره را بخواند، سیراب از دنیا می رود، و خداوند او را سیراب محشور می کند و سیراب وارد بهشت می سازد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة عبس را بخواند، روز قیامت در حالی وارد محشر می شود که صورتش خندان و بشاش است(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس سورة عَبَسَ وَ تَوَلّی و اِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ را بخواند، در زیر سایه لطف پروردگاردر جنّت جاودان و درسایة لطف وکرامت الهی و در باغ های بهشت خواهد بود و این برای خداوند چیز مهمی نیست، اگر اراده کند.(5)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سوره اِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ را بخواند، خداوند او را از
ص: 122
رسوائی در آن هنگام که نامه های عمل گشوده می شود، حفظ می کند.(1)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که دوست دارد روز قیامت به من نظر کند، سورة اِذَا الشَّمْسُکُوِّرَتْ را بخواند(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس این دو سوره (انفطار و انشقاق) را تلاوت کند و آن دو را در نماز فریضه و نافله برابر چشم خود قرار دهد، هیچ حجابی او را از خدا محجوب نمی دارد و چیزی میان او و خداوند حائل نمی شود، پیوسته (با چشم دل) به خدا می نگرد و خدا (با لطفش) به او نگاه می کند، تا از حساب مردم فارغ شود.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورة مطففین را بخواند، خدا او از شراب طهور زلال و خالص که دست احدی به آن نرسیده است، در آن روز سیراب می کند.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس در نمازهای فریضة خود سورة مطففین را بخواند، خداوند امنیّت از عذاب دوزخ را در قیامت به او عطا می کند، نه آتش دوزخ او را می بیند و نه او آتش دوزخ را.(5)
ص: 123
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة انشقاق را بخواند، خداوند او را از اینکه در قیامت نامه اعمالش به پشت سرش داده شود، در امان می دارد.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس این دو سوره (انفطار و انشقاق) را بخواند و در نماز فریضه و نافله برابر چشمش قرار دهد، خداوند او را به خواسته هایش می رساند و چیزی میان او و خدا حائل نمی شود و پیوسته او به (لطف) خدا نظر می کند و خداوند به او، تا از حساب مردم فارغ شود.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را بخواند، خداوند به تعداد تمام کسانی که در نماز جمعه اجتماع می کنند و تمام کسانی که روز عرفه (در عرفات) جمع می شوند ده حسنه به او می دهد و تلاوت آن، انسان را از ترس ها و شدائد رهایی می بخشد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را تلاوت کند، خداوند به تعداد هر ستاره ای که در آسمان ها وجود دارد، ده حسنه به او می بخشد.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس در نماز فریضه، سورة وَالسَّماءِوَالطّارِق را تلاوت کند، در قیامت نزد خداوند مقام و منزلت عظیمی خواهد داشت و از دوستان پیامبران و یاران آنها
ص: 124
در بهشت خواهد بود.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس سورة اعلی را بخواند، خداوند به عدد هر حرفی که بر ابراهیم و موسی و محمّد علیهم السلام نازل کرده، ده حسنه به او عطا می فرماید.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورة اعلی را در فرائض یا نوافل خود بخواند، روز قیامت به او گفته می شود؛ از هر یک از درهای بهشت میخواهی وارد شو، اِنْ شاالله.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را تلاوت کند، خداوند حساب او را در قیامت آسان می کند.صلی الله علیه و آله تفسیر (4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که مداومت بر قرائت این سوره در نمازهای فریضه یا نافله کند، خداوند او را تحت پوشش رحمت خود در دنیا و آخرت قرار می دهد، و در قیامت او را از عذاب آتش در امان می بخشد.(5)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که آن را در شب های دهگانه (ده شب اول ذی الحجّه) بخواند، خداوند گناهان او را می بخشد و کسی که در سایر ایام بخواند، نور و روشنائی
ص: 125
خواهد بود، برای روز قیامتش.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: سورة فجر را در هر نماز واجب و مستحب بخوانید که سورة حسین بن علی علیه السلام است، هر کس آنرا بخواند، با حسین بن علی علیه السلام در قیامت، در درجة او ازبهشت خواهد بود.(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة بلد را بخواند، خداوند او را از خشم خویش در قیامت در امان می دارد.(3)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که در نماز واجب، سوره لا اُقْسِمُ بِهذَ الْبَلَدْ (سوره بلد) را بخواند، در دنیا از صالحان شناخته خواهد شد و در آخرت از کسانی شناخته می شود که در درگاه خداوند مقام و منزلتی دارد و از دوستان پیامبران و شهدا و صالحین خواهد بود.(4)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آنرا بخواند، گوئی به تعداد تمام اشیائی که خورشید و ماه بر آنها می تابد، در راه خدا صدقه داده است.(5)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را تلاوت کند، خداوند آن قدر به او می بخشد
ص: 126
که راضی شود و او را از سختی ها نجات می دهد و مسیر زندگی را برای او آسان می سازد.(1)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را تلاوت کند، از کسانی خواهد بود که خدا از آنها راضی می شود و شایسته است که محمّد صلی الله علیه و آله برای او شفاعت کند و به عدد هر یتیم و مسکین سؤال کننده ده حسنه برای او خواهد بود.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را بخواند، پاداش کسی را دارد که محمّد صلی الله علیه و آله را غمگین دیده و اندوه را از قلب او زدوده است.(3)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را بخواند، خداوند دو نعمت را مادامی که در دنیاست به او می بخشد(سلامت و یقین) و هنگامی که از دنیا برود به تعداد تمام کسانی که این سوره را خوانده اند، ثواب یک روز، روزه به عنوان پاداش به او می بخشد.(4)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس در روز یا شب، سوره اِقْرأ بِاسْمِ رَبِّکَ را بخواند و در همان شب یا روز بمیرد، شهید از دنیا رفته است و خداوند او را شهید مبعوث می کند و در صف شهیدان جای می دهد و در قیامت همچون کسی است که با شمشیر در راه خدا همراه
ص: 127
پیامبر خدا جهاد کرده است.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آنرا تلاوت کند، مانند کسی است که ماه رمضان را روزهگرفته و شب قدر را احیاء داشته است.(2)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سوره انا انزلناه (قدر) را بلند و آشکار بخواند، مانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده و جهاد می کند و کسی که به طور پنهان بخواند مانند کسی است که در راه خدا به خون آغشته است.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر مردم می دانستند چه برکاتی این سوره دارد، خانواده و اموال را رها کرده، به فرا گرفتن آن می پرداختند.
مردی از قبیله خزاعه عرض کرد: ای رسول خدا ! تلاوت آن چه اجر و پاداشی دارد؟ فرمود: هیچ منافقی آن را قرائت نمی کند و نه کسانی که شک و تردید در دلشان است. به خدا سوگند! فرشتگان مقرّب از آن روز که آسمان ها و زمین آفریده شده است آن را می خوانند و لحظه ای در تلاوت آن سستی نمی کنند، هر کس آن را در شب بخواند خداوند، فرشتگانی را مأمور می کند که دین و دنیای او را حفظ کند و آمرزش و رحمت برای او بطلبند و اگر در روز بخواند به اندازة آنچه روز آن را روشن می کند و شب آن را تاریک
ص: 128
می سازد ثواب به او می دهند.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را تلاوت کند، گوئی سورة بقره را قرائت کرده و پاداشاو به اندازة کسی است که یک چهارم قرآن را تلاوت کرده باشد.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگز از تلاوت سورة زلزال خسته نشوید، چرا که هر کس آن را در نمازهای نافله بخواند، هرگز به زلزله گرفتار نمی شود و با آن نمی میرد و به صاعقه و آفتی از آفات دنیا تا هنگام مرگ گرفتار نخواهد شد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را تلاوت کند، به عدد هر یک از حاجیانی که (شب عید قربان) در مُزْدَلفه توقف می کنند و در آنجا حضور دارند، ده حسنه به او داده می شود.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورة والعادیات را بخواند و بر آن مداومت کند، خداوند روز قیامت او را با امیرمؤمنان علیه السلام مبعوث می کند و در جمع او و میان دوستان او خواهد بود.(5)
امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که سورة قارعه را بخواند، خداوند متعال او را از فتنة دجّال و
ص: 129
ایمان آوردن به او حفظ می کند و او را در قیامت از چرک جهنم دور می دارد، اِنْ شاءالله.(1)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که آن را بخواند، خداوند در برابر نعمت هائی که در دنیا به اوداده، او را مورد حساب قرار نمی دهد و پاداشی به او می دهد که گوئی هزار آیة قرآن را تلاوت کرده.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: خواندن این سوره، در نمازهای فریضه و نافله ثواب شهادت شهیدان دارد.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورة والعصر را در نمازهای نافله بخواند، خداوند او را به قیامت بر می انگیزد، در حالی که صورتش نورانی، چهره اش خندان و چشمش (به نعمتهای الهی) روشن است، تا داخل بهشت شود.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس این سوره را تلاوت کند، به عدد هر یک از کسانی که محمّد صلی الله علیه و آله و یارانش را استهزاء کردند، ده حسنه به او داده می شود.(5)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس آن را در نماز فریضه ای بخواند، فقر از او دور می شود،
ص: 130
روزی به او رو می آورد و مرگ های زشت و بد از او دفع می گردد(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سورة فیل را در نماز واجب بخواند، در قیامت هر کوه وزمین هموار و کلوخی برای او شهادت می دهد که او از نمازگزاران است و منادی ندا می دهد، دربارة بندة من راست گفتید، شهادت شما را به سود یا زیان او می پذیرم، بنده ام را بدون حساب داخل بهشت کنید، او کسی است که من وی را دوست دارم و عملش را نیز دوست دارم.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که آن را بخواند، به تعداد هر یک از کسانی که در گرد خانه کعبه طواف کرده یا در آنجا معتکف شده، ده حسنه به او می دهد.(3)
امام باقر علیه السلام فرمود: هر کس این سوره را در نمازهای فریضه و نافله اش بخواند، خداوند نماز و روزه او را قبول می کند و او را در برابر کارهائی که در زندگی دنیا از او سر زده است، مورد محاسبه قرار نمی دهد.(4)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس آن را تلاوت کند، خداوند او را از نهرهای بهشتی سیراب
ص: 131
خواهد کرد و به عدد هر قربانی که بندگان خدا در روز عید (قربان) قربانی می کنند و همچنین قربانی هائی که اهل کتاب دارند، به عدد هر یک از آنان اجری به او می دهد.(1)سوره کافرون
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که سورة قُلْ یا اَیُّهَا الْکافرونَ را بخواند، گوئی ربع قرآن را خوانده و شیاطین طغیانگر از او دور می شوند و از شرک پاک می گردد و از فزع (روز قیامت) در امان خواهد بود.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس هنگامی که به بستر خواب رود، سورة قل یا ایها الکافرون و قل هو الله احد را بخواند، خداوند عزّوجل بیزاری (و دوری) از آتش را برایش بنویسد.(3)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که آن را تلاوت کند، همانند این است که همراه پیغمبر صلی الله علیه و آله در فتح مکّه بوده.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سورة اذا جاء نصرالله و الفتح را در نماز نافله یا فریضه بخواند، خداوند او را بر تمام دشمنانش پیروز می کند و در قیامت در حالی وارد محشر می شود که نامه ای با اوست که سخن می گوید، خداوند آن را از درون قبرش همراه او بیرون
ص: 132
فرستاده و آن امان نامه ای است از آتش جهنم (1)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که آن را تلاوت کند، من امیدوارم خداوند او و ابولهب را در خانةواحدی جمع نکند (یعنی او اهل بهشت خواهد بود، در حالی که ابولهب اهل دوزخ است)(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، خواندن سورة قل هو الله احد را بعد از هر نماز ترک نکند، چرا که هر کس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او جمع می کند و خودش و پدر و مادر و فرزندانش را می آمرزد.(3)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس هنگامی که به بستر خواب رود، صد بار سورة قل هو الله احد را بخواند، خداوند گناهان پنجاه سال او را بیامرزد.(4)
امام باقر علیه السلام فرمود: هر کس قل هو الله احد را یکبار بخواند، بر او مبارک باشد (و برکت به او داده شود) و هر کس دو بار بخواند، خودش و خاندانش برکت یابند و هر کس سه بار بخواند، خودش و خاندانش و همسایگانش برکت یابند و هر کس دوازده بار بخواند، خداوند برایش دوازده قصر در بهشت بنا کند و نگهبانان بهشت گویند؛ برویم قصرهای فلان برادرمان را تماشا کنیم، و هر کس صد بار بخواند، گناهان بیست و پنج سال او بجز خون ها و مال ها
ص: 133
(که بنا حق ریخته و یا خورده است) آمرزیده شود، هرکس چهار صد بار بخواند، مزد چهار صد شهید دارد، که همة آنها اسبش را در راه خدا پی کرده و خونش ریخته شده است و هرکس در یک روز هزار بار آن را بخواند نمیرد، تا جایگاه خویش را در بهشت ببیند یا به او نشان داده شود(1)4- امام صادق علیه السلام فرمود: قل هو الله احد یک سوم قرآن است و قل یا ایها الکافرون یک چهارم آن است.(2)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که ایمان به خدا و روز جزا دارد، خواندن قل هو الله احد را دنبال هر نماز واجب از دست ندهد، زیرا هر کس آنرا بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او فراهم کند و او را و پدر و مادرش را و هر که از آن دو متولد شده بیامرزد.(3)
6- امام صادق علیه السلام فرمود: ای مفضل! از همة مردم، خویشتن را بوسیلة بسم الله الرحمن الرحیم و به سورة قل هو الله احد نگهداری و محافظت کن، آن را از سمت راستت و از سمت چپت و از پیش رویت و از پشت سرت و از بالای سرت و از زیر پایت بخوان (یعنی به شش جهت بخوان) و با دست چپ بشمار، و از خواندن آن جدا مشو (و ادامه بده) تا از نزدش بیرون آئی.(4)
ص: 134
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: آیاتی بر من نازل شده که همانند آنها نازل نشده است و آن دو سورة فلق و ناس است.(1)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله به یکی از یارانش فرمود: می خواهی دو سوره به تو تعلیم کنم که برترینسوره های قرآن است؟ عرض کرد: آری، ای رسول خدا ! حضرت معوذتان (سورة فلق و ناس) را به او تعلیم کرد، سپس آن دو را در نمازصبح قرائت نمود و به او فرمود: هرگاه بر می خیزی و می خوابی، آنها را بخوان(2)
3- امام باقر علیه السلام فرمود: کسی که در نماز وتر سورة فلق و ناس و قل هو الله احد را بخواند، به او گفته می شود، ای بندة خدا بشارت باد بر تو! خدا نماز وتر تو را قبول کرد.(3)
4- امام رضا علیه السلام فرمود: هیچکس نیست که از دوران کودکی به عهده گیرد که در شب سورة فلق و ناس را هر کدام سه بار بخواند و سورة قل هو الله احد را صد بار، و اگر نتواند پنجاه بار بخواند، جز اینکه خدای عزّوجل از او بگرداند هر نوع دیوانگی و جن زدگی و پیش آمدهائی که کودکان دچارش می شوند و نیز مرض تشنگی و فاسد شدن معده و جوشش خون را تا زمانی که بدان مداومت کند تا به پیری رسد، و اگر خود را به خواندن آن پایبند کند،دیگری بر آن وادارش کند (یعنی اگر خودش سواد ندارد یا خواندن نتواند، بر او بخوانند) تا روزی که خدای عزّوجل جانش را بگیرد و محفوظ ماند.(4)
ص: 135
ص: 136
ص: 137
ص: 138
در قرآن مجید واژه یوم و یوماً 365 بار تکرار شده است، یعنی درست به اندازه روزهای سال و همچنین واژه یوم به صورت مثنّی و جمع «یومین، ایّام و ایّاماً» سی بار تکرار شده است و نیز واژه شهر «ماه» دوازده بار تکرار شده است یعنی درست به اندازه ماه های سال.
خداوند تبارک و تعالی در قرآن می فرماید: «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي کِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ...؛ تعداد ماه ها نزد خداوند در کتاب آفرینش الهی از آن روز که آسمان ها و زمین را آفری---ده، دوازده ماه است که از آن، چ--هار ماه، ماهِ ح--رام است و جنگ در آن م--منوع می باشد»(1)
امام صادق علیه السلام در ذیل آیة شریفه می فرماید: این دوازده ماه عبارتند از« محرم، صفر،ربیع الاول،ربیع الثانی، جمادی الاول، جمادی الثانی، رجب، شعبان، رمضان، شوّال، ذی القعده و ذی الحجّه»(2)
باید توجه داشت از آن روز که نظام شمسی به شکل کنونی صورت گرفت، سال و ماه وجود داشت، سال عبارت از یک دورة کامل گردش زمین به دور خورشید، و ماه عبارت است از یک دورة کامل گردش کرة ماه به دور کرة زمین است که در هر سال 12 بار تکرار میشود.
شایان ذکر است که سال قمری از اول محرّم شروع و به آخر ذی الحجّه ختم می شود و هر ماه قمری 29 روز و دوازده ساعت و 44 دقیقه است، که یکسال قمری 354 یا 355 روز
ص: 139
می باشد.
و سال شمسی از اول فروردین شروع و به آخر اسفند ختم می شود و شش ماه اول سال، هر ماه 31 روز، و 5 ماه بعد، هر ماه 30 روز و ماه اسفند در سال های عادی 29 روز و در سال کبیسه 30 روز می باشد، روی این محاسبه هر سال شمسی 11 روز بیشتر از هر سال قمری است و ملاک عبادت و تکالیف شرعیّه از نظر قرآن و روایات، ماه های قمری است.(1)
و مبدأ سال قمری، هجرت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله از مکّه به مدینه می باشد،(2) که برابر با سال 622 م بوده است و سال قمری تا سال 1344 مبنای تاریخ رسمی کشور ایران بوده است.(3)
*مبارک و نحس بوده ایّام (4)
در میان مردم معمول است که بعضی از روزها را روز سعد و مبارک، و بعضی را روز شوم و نحس می شمردند، هرچند در تعیین آن اختلاف بسیار است، سخن اینجا است که این اعتقاد عمومی تا چه حد در اسلام پذیرفته شده و یا از اسلام گرفته شده است؟
الف- از نظر عقلی: نحسی زمان،(5) قابل اثبات نیست، همانطور که نمی شود آن را نفی کرد؛
ص: 140
زیرا ما بر علل و اسباب حوادث، احاطه نداریم.
ب- از نظر شرعی و دیدگاه دین: در قرآن هم نحسی و هم مقابل آن، یعنی مبارک ذکر شده است.
- نحسی در دو جای قرآن آمده و مربوط به قوم عاد است:
1- در آیه 19 سورة قمر،آنجا که می فرماید:«إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحاً صَرْصَراً فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ ؛ما تندباد وحشتناک و سردی را در یک روز شوم مستمر بر آنها (قوم عاد) فرستادیم».
2- در آیه 16 سورة فُصِّلت،که درباره همین ماجرای قوم عاد سخن می گوید،آمده است که« فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحاً صَرْصَراً فِي أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ ؛ ما تندبادی سخت وسرد در روزهای شومی بر آنها مسلط ساختیم».
- و در نقطة مقابل،تعبیر «مبارک» نیز در بعضی از آیات قرآن دیده می شود،چنانچه دربارة شب قدر می فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَکَةٍ؛ ما قرآن را در شبی پر برکت نازل کردیم».(1)
به این ترتیب قرآن فقط، اشارة سر بسته ای به این مسأله دارد، ولی در روایات اسلامی به احادیث زیادی در زمینة «نحس و سعد بودن ایّام» برخورد می کنیم.
محدّث بزرگ مرحوم علاّمه مجلسی رحمه الله نیز روایات فراوانی درکتابش، در این زمینه آورده است.(2)
آنچه به طور فشرده و خلاصه در اینجا می توان گفت چند مطلب است:
یک - درروایات متعدّدی سعد و نحس بودن ایام در ارتباط با حوادثی که در آن واقع
ص: 141
شده است تفسیر شده، فی المثل در روایتی از امیرمؤمنان علی علیه السلام می خوانیم، شخصی از امام علیه السلام درخواست کرد تا دربارة روز چهارشنبه و فال بدی که به آن می زنند و سنگینی آن، بیانی بفرماید، که منظور کدام چهارشنبه است؟
آن حضرت فرمود: منظور چهارشنبه آخر ماه است که در محاق اتفاق افتد و در همین روز قابیل برادرش هابیل را کشت ... و خداوند در این روز چهارشنبه، تندباد را بر قوم عاد فرستاد.(1)
لذا بسیاری از مفسّران به پیروی از بسیاری از روایات، آخرین چهارشنبه هر ماه را روز نحس می دانند. یا این که روز سوم ماه، روز نحسی است، چرا که آدم و حوا علیهم السلام، در آن روز از بهشت رانده شدند، و لباس بهشتی از تن آنها کنده شد(2)
و نیز در بعضی دیگر از روایات می خوانیم که روز اول ماه، روز سعد و مبارکی است، چرا که آدم علیه السلام در آن آفریده شده، همچنین روز بیست و ششم، چرا که خداوند دریا را برای موسی علیه السلام شکافت(3) و یا این که روز هفتم ماه، روز مبارکی است، چرا که نوح علیه السلام سوار بر کشتی شد (و از غرقاب نجات یافت).(4)
یا اینکه در مورد نوروز، از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «روز مبارکی است چرا که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، و جبرئیل بر پیامبر اسلام نازل شد و روزی است که علی بر دوش پیامبر صلی الله علیه و آله رفت، بت های کعبه را شکست و داستان غدیر خم مصادف با
ص: 142
نوروزبود...(1)
اینگونه تعبیرات،در روایات فراوان است که سعد و نحس بودن ایام را با بعضی از حوادث مطلوب، یا نامطلوب پیوند می دهد،مخصوصاً در مورد روز عاشورا که بنی امیّه به گمان پیروزی بر اهل بیت علیهم السلام آن را، روز مسعودی می شمردند، و در روایات شدیداً از تبرّک به آن روز نهی شده و حتی دستور داده اند که آن روز، روز ذخیره آذوقه سال و مانند آن نکنند، بلکه کسب و کار را در آن روز تعطیل کرده و عملاً از برنامة بنی امیّه فاصله بگیرند.
مجموعه این روایات سبب شده که بعضی مسأله سعد و نحس بودن ایّام را چنین تفسیر کنند که مقصود اسلام توجه دادن مسلمین به این حوادث است، تا از نظر عمل، خود را بر حوادث تاریخی سازنده تطبیق دهند و از حوادث مخرّب و روش بنیان گذاران آنها فاصله گیرند.
دو- مسأله توجه به سعد و نحس بودن ایّام، علاوه بر اینکه غالباً انسان را به یک سلسله حوادث تاریخی آموزنده رهنمون می شود، عاملی است برای توسل و توجه به ساحت قدس الهی، و استمداد از ذات پاک پروردگار، و لذا در روایات متعدّدی می خوانیم:
در روزهایی که نام نحس بر آنها گذارده شده، می توانید با دادن صدقه، و یا خواندن دعا و استمداد از لطف خداوند، و قرائت بعضی از آیات قرآن و توکّل بر ذات پاک او، به دنبال کارها بروید و پیروز و موفق باشید.
در اینجا از باب تبرک و تیّمن به چند حدیث اشارتی داریم که عبارتند از:
1- یکی از دوستان امام حسن عسگری علیه السلام روز سه شنبه خدمتش رسید،امام علیه السلام فرمود:
ص: 143
دیروز تو را ندیدم عرض کرد: دوشنبه بود و من در این روز حرکت را ناخوش داشتم! فرمود: کسی که دوست دارد از شرّ روز دوشنبه در امان بماند، در اولین رکعت نماز صبح، سورة هل اتی بخواند، سپس امام علیه السلام این آیه از سوره اهل اتی را که تناسب با رفع شرّ دارد تلاوت فرمود: «فَوَقاهُمُ اللهُ شَرَّ ذِلکَ الْیَوْمِ...؛ خداوند نیکان را از شرّ روز رستاخیز نگاه می دارد، او به آنها خرّمی و طراوات ظاهر و خوشحالی درون عطا می کند».(1)
2- یکی از یاران امام صادق علیه السلام از آن حضرت پرسید: آیا در هیچ روزی از روزهای مکروه چهارشنبه و غیر آن سفر کردن مناسب است؟ امام علیه السلام در پاسخ فرمود: «سفرت را با صدقه آغاز کن و آیه الکرسی را به هنگامی که می خواهی حرکت کنی تلاوت کن» (و هر کجا می خواهی برو).(2)
3- یکی از یاران امام هادی علیه السلام می گوید: خدمت حضرت رسیدم در حالی که در مسیر راه، انگشتم مجروح شده بود و سواری از کنارم گذشت و به شانة من صدمه زد و وسط جمعیّت گرفتار شدم و لباسم را پاره کردند، گفتم: خدا مرا از شرّ تو، ای روز حفظ کند، عجب روز شومی هستی! امام علیه السلام فرمود: با ما ارتباط داری و چنین می گویی؟! و روز را که گناهی ندارد، گناهکار می شمری؟ آن مرد عرض می کند از شنیدن این سخن به هوش آمدم و به خطای خود پی بردم، عرض کردم! ای مولای من، من استغفار می کنم و از خدا آمرزش می طلبم، امام علیه السلام افزود: روزها چه گناهی دارند که شما آنها را شوم می شمرید، هنگامی که کیفر اعمال شما در این روزها دامانتان را می گیرد؟!
راوی می گوید: عرض کردم: من برای همیشه از خدا استغفار می کنم، و این توبه من است
ص: 144
ای پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله.
امام علیه السلام فرمود: این برای تو فایده ای ندارد، خداوند شما را مجازات می کند، به مذمّت کردن چیزی که نکوهش ندارد، آیا تو نمی دانی که خداوند ثواب و عقاب می دهد و جزای اعمال را در این سرا و سرای دیگر خواهد داد، سپس افزود: دیگر این عمل را تکرار مکن و برای روزها در برابر حکم خداوند، کار و تأثیری قرار مده»!(1)
این حدیث پر معنی اشاره به این است که اگر روزها هم تأثیری داشته باشد، به فرمان خداست، هرگز نباید برای آنها تأثیر مستقلی قائل شد و از لطف خداوند خود را بی نیاز دانست، وانگهی نباید حوادثی را که غالباً جنبة کفاره اعمال نادرست انسان دارد به تأثیر ایّام ارتباط داد و خود را تبرئه کرده و شاید این بیان بهترین راه برای جمع میان اخبار مختلف در این باب است.(2)
4- از امام صادق علیه السلام نقل شده که آن حضرت فرمود: در سال دوازده روز نحس است، از شروع به کارها پرهیز شود. آن روزها عبارتند از:
1- روز بیست و دوم محرم الحرام
2- روز دهم صفر المظفر
3- روز چهار ربیع الاول
4- روز بیست و هشتم ربیع الثانی
5- روز بیست و هشتم جمادی الاول
6- روز دوازدهم جمادی الثانی
ص: 145
7- روز بیست و ششم رجب المرجّب
8- روز دوازدهم شعبان المعظّم
9- روز بیست و چهارم رمضان المبارک
10- روز دوم شوّال
11- روز بیست و هشتم ذی القعده
12- روز هشتم ذی الحجّه(1)
ص: 146
در دین مقدّس اسلام، نماز در رأس همة اعمال و عبادات قرار گرفته است، چنانچه خداوند در اوصاف متقّین که بهترین بندگان اویند می فرماید: «الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ...؛ پرهیزکاران کسانی هستند که به غیب ایمان می آورند و نماز را بر پا می دارند».(1)
این عبارت از آن چنان اهمیّتی برخوردار است که نه تنها در دین اسلام، بلکه در ادیان گذشته و در شرایع انبیای پیشین نیز در رأس همة برنامه ها و عبادات بوده است و لذا حضرت ابراهیم علیه السلام از خداوند برای خود و ذریّه شا توفیق اقامه نماز را درخواست می کند و می گوید: «رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي...»(2) و حضرت لقمان علیه السلام در به پاداشتن نماز به فرزندش توصیّه می کند: «يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاَةَ...»(3)و حضرت عیسی علیه السلام آن را از وظایف اولیّه اش میشمارد و می گوید: «... وَ أَوْصَانِي بِالصَّلاَةِ وَ الزَّکَاةِ مَا دُمْتُ حَيّاً ؛ و تا زمانی که زنده ام، مرا به نماز و زکات توصیّه کرده است.»(4)
خلاصه در اهمیّت نماز، همین بس که معیار قبول و ردّ همة اعمال و عبادات دیگر معرفی شده است.(5)
ص: 147
یکی ازعبادت ها دربرنامة اسلام،بجاآوردن نمازهای مستحبی(نوافل) است،که استحبابش اکید و مواظبتش بسیار مطلوب و مندوب است، در حدیث است: که نمازهای نافله، به منزلة هدیّه است و در هر صورت پذیرفته می شود.(1)
بعد از سلام هر نمازی، سه مرتبه «اللّه اَکْبَرْ» بگو و در هر تکبیر دست ها را تا محاذی گوش ها بالا ببر.(2)
گفتن تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام بعد از نماز، و آن 34 مرتبه «اللّه اَکْبَرْ» ، 33 مرتبه «الحمداللّه» و 33 مرتبه «سبحان اللّه» است.
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر عبادتی بالاتر از این بود، خداوند آنرا برای حضرت زهرا علیهاالسلام اهداء می کرد.(3)
همچنین فرمودند: تسبیح فاطمه علیهاالسلام بعد از هر نماز، از هزار رکعت نماز نزد من محبوبتر است.(4)کسی که با تسبیح حضرت زهرا علیهاالسلام تسبیح بگوید، آمرزیده می شود و این تسبیح با زبان صد تا است، ولی در ترازوی اعمال هزار تا، این تسبیح شیطان را طرد و خداوند را راضی
ص: 148
می نماید.(1)
*5. خواندن تعقبیات بعد از هر نماز(2)
آیه الکرسی: «اللَّهُ لاَ إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لاَ نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمواتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لاَ يُحِيطُونَ بِشَيْ ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاءَ وَسِعَ کُرْسِيُّهُ السَّمواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لاَ یَؤُدُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ، لاَ إِکْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لاَ انْفِصَامَ لَهَا وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ، اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ امَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَ الَّذِينَ کَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُوُلئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ الله است که خدایی جز او نیست. زنده و بسیار نگاهدارنده است، او را خواب سبک و سنگین فرا نگیرد، آنچه در آسمانها و زمین است از آن اوست، کیست که در آستان او جز به اذن او شفاعت کند؟ آنچه در پیش روی و در پشت سر آنان است می داند و به چیز از علم او احاطه نیابند، مگر به آنچه از او بخواند، سلطنت و قدرت او آسمانها و زمین و سراسر جهان هستی را فرا گرفته است و نگهبانی آن دو، او را گران نیاید و اوست بلند قدر و بزرگ مرتبه، در دین اکراه نیست، همانا که راه راست از راه کج آشکار گردید. پس آن کس که به طاغوت کافر گردد و به خدا ایمان آورد، همانا که در حقیقت، به دستاویزی در آویخته باشد که آن را انقطاعی نباشد، و خدا شنوا و داناست. خدا دوست آنان است که
ص: 149
ایمان آورند، آنان را از تیرگی ها به نور بیرون آورد؛ و آنان که کفر ورزند، طاغوت دوست آنان است و آنان را از روشنایی به تاریکی فرو برد. آنانند اصحاب آتش و آنان در آتش جاویدند»(1)
آیة شهد الله: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لاَ إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلاَئِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قَائِماً بِالْقِسْطِ لاَ إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَکِيمُ،إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلاَمُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْکِتَابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَکْفُرْ بِايَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ؛ خدا گواهی می دهد که همانا جز او خدایی نیست و فرشتگان و صاحبان علم نیز گواهی می دهند که خدایی جز او نیست که صاحب عزت باشد و راست کردار، همانا که دین نزد خدا تسلیم در مقابل حقیقت (اسلام) است و آنان که به ایشان کتاب داده شد، وقتی اختلاف کردند که دانستند دین نزد خدا تسلیم شدن به حقیقت است، اما از روی حسد به این علم خود پشت پا زدند، پس هر کس به آیات خدا کفر ورزد (از حقیقت روی بر تابد) پس خدا بی درنگ به حساب او رسیدگی می کند»(2)
آیة مُلک: «قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِي الْمُلْکَ مَنْ تَشَاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشَآءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشَآءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِيَدِکَ الْخَيْرُ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَيْ ءٍ قَدِير، تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَ تُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَ تُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ؛ بگو بار خدایا ! همة هستی توراست. مُلک را به هر کس که خواهی بخشی و از هر کس که خواهی بازگیری، هر کس را بخواهی عزیز گردانی و هر که را بخواهی خوار کنی،
ص: 150
خیر به دست توست، همانا که تو بر همه چیز بسی توانایی. شب را در روز فرو می بری و روز را در شب فرو می بری؛ زنده را از مرده بیرون می آوری و مرده را از زنده، و هر کس را بخواهی بی حساب روزی می رسانی».(1)
ابونصر بزنطی از امام رضا علیه السلام سؤال کرد: چگونه باید به رسول اکرم صلی الله علیه و آله صلوات گفت، حضرت فرمود؛ می گویی: «السَّلامُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ،السَّلامُ عَلَيْكَ يَا خِيَرَةَ اللَّهِ،السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ،السَّلامُ عَلَيْكَ يَا صِفْوَةَ اللَّه،السَّلامُ عَلَيْكَ يَاأَمِينَ اللَّهِ،أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ،وَأَشْهَدُ أَنَّكَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ،وَأَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ،وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ رَبِّكَ،وَعَبَدْتَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ، فَجَزَاكَ اللَّهُ يَارَسُولَ اللَّهِ أَفْضَلَ مَا جَزَى نَبِيّا عَنْ أُمَّتِهِ،اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ،أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَآلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ؛ سلام برتو باد! ای فرستادة خدا و رحمت و برکات او بر تو باد، سلام بر تو باد ای محمّد بن عبدالله! سلام بر تو باد ای بهترین برگزیده خدا ! سلام بر تو باد ای دوستدار خدا ! سلام بر تو باد ای برگزیدة حق! سلام
بر تو باد ای امین خدا! گواهی می دهم که تو فرستادة خدایی و گواهی می دهم که همانا تو محمّد بن عبدالله می باشی و گواهی می دهم که تو به امّت خود پند دادی! مشفق و دلسوز بودی و در راه پروردگارت جهاد نمودی و او را چندان عبادت کردی تا (با دیدار خدا) برای تو یقین حاصل گردید. پس ای رسول الله! خدا ترا بهترین پاداشی عنایت فرماید که پیغمبری را از امت آن پیغمبر داده باشد. خدایا! درود تو نثار محمّد و آل محمّد باد؛ مانند برترین درودی که نثار
ص: 151
ابراهیم و آل ابراهیم فرمودی، همانا که تو حمید و مجیدی»(1)
مستحب اکید است، سجدة شکر بعد از هر نماز و همچنین در حالی که انسان را نعمتی برسد یا رسیدن آن را یادآور شود و یا خطر و حادثه ای از انسان دفع شود و یا متذکر دفع آن گردد؛ و همچنین مستحب است پس از انجام هر امر خیری، حتی مانند اینکه موفق شود میان دو نفر مسلمان را با هم صلح و آشتی بدهد.
و حداقل سجدة شکر، پیشانی بر زمین نهادن است و بهتر آنکه بگوید «شَکراً لِلّهِ» یکمرتبه یا سه مرتبه یا صد مرتبه و هرچه سجده را مکرّر کند و طول دهد و حوائج خود را به حضرت حق عرضه کند و گریه و زاری نماید، مطلوب تر و به اجابت نزدیک تر خواهد بود(2)
سلیمان بن حفص مِروَزی گوید: نامه ای به امام موسی بن جعفر علیه السلام دربارة سجدة شکر نوشتم، در پاسخ نامه به من نوشت: صد مرتبه «شُکرَاً شُکرَاً» و اگر خواستی «عَفْواً عَفْواً» بگو.(3)
همچنین ابراهیم بن عبدالحمید گوید، شنیدم امام کاظم علیه السلام در سجده اش می گفت: «یا مَنْ عَلا فَلا شَیءَ فَوقَهُ، یا مَنْ دَنا فَلا شَیءَ دُونَهُ، اِغْفِرلِی وَ لِأَصْحابی؛ ای کسی که والا و بزرگی! پس چیزی برتر از تو نیست، ای کسی که نزدیکی و چیزی نزدیکتر از تو نیست! من و دوستانم را بیامرز»(4)1.
ص: 152
امام سجاد علیه السلام در این زمینه می فرماید: من خوابیدن در این ساعات را دوست ندارم، زیرا خداوند، رزق و روزی بندگان را در این ساعت (بین طلوع فجر و طلوع آفتاب) تقسیم می کند و به دست ما جاری می شود.(1)
الف) مستحب اکید است که هر روز صد مرتبه گفته شود: لاحَوْلَ وَ لا قَوَّةَ اِلاّ بّاللّهِ.
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که صد مرتبه این ذکر را بگوید، خداوند تعالی از وی انواعی از بلیّه را دفع کند، که آسان ترین آنها غم و غصّه است.(2)
ب) مستحب مؤکّد است که ده مرتبه پیش از طلوع آفتاب و ده مرتبه پیش از غروب آفتاب این دعا خوانده شود؛ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحیى وَ یُمیتُ وَ یُمیتُ وَ یُحْیى وَ هُوَ حَىُّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلى کُلِّ شَى ءٍ قَدیرٌ؛ جز خدا، الهی نیست، یکتا و بی شریک است، پادشاهی او راست و حمد او راست، زنده می کند و می میراند و زنده می کند، و او زنده ای است که نمی میرد، خیر به دست اوست و او به هر کار تواناست.»(3)
پ) همچنین خوانده شود هر روز قبل از طلوع و غروب آفتاب «اَللّهُمَّ مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الاَبْصارِ ثَبِّتْ قَلْبى عَلى دینِکَ وَ لاتُزِغْ قَلْبى بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنى وَهَبْ لى مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ، وَ اَجِرْنى مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِکَ. اَللّهُمَّ امْدُدْ لى فى عُمْرى وَ اَوْسِعْ عَلَىَّ فى رِزْقى وَ
ص: 153
انْشُرْ عَلَىَّ رَحْمَتَکَ وَ اِنْ کُنْتُ عِنْدَکَ فى اُمِّ الْکِتابِ شَقِیّاً فَاْجَعْلنى سَعیداً فَاِنَّکَ تَمْحُو ما تَشاَّءُ وَ تُثْبِتُ وَ عِنْدَکَ اُمُّ الْکِتابِ؛ بار خدایا، ای برگردانندۀ دل و دیده، دلم را در دینت ثابت نگاهدار و زان پس که هدایتم کردی دلم را منحرف مساز و از پیش خود رحمت بر من ببخش که تو بسیار بخشنده ای و به رحمت خود از آتش پناهم ده، بارالها! عمرم را طولانی کن و روزیم را وسعت ده و رحمت خود را بر من بپراکن، و اگر نزد تو در امّ الکتاب (لوح محفوظ) بدبخت باشم، مرا نیکبخت گردان، پس تو آنچه را که بخواهی می ستری و ثابت می کنی و امّ الکتاب (لوح محفوظ) نزد توست.(1)
ت) و نیز مستحب است در هر صبح و شام خوانده شود «اَلْحَمدُ لِلّهِ الَّذى یَفْعَلُ ما یَشاءُ وَ لا یَفْعَلُ ما یَشاءُ غَیْرُهُ اَلْحَمْدُ لِلّهِ کَما یُحِبُّ اللّهُ اَنْ یُحْمَدَ الْحَمْدُ لِلّهِ کَما هُوَ اَهْلُهُ اَللّهُمَّ اَدْخِلْنى فى کُلِّ خَیْرٍ اَدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ اَخْرِجْنى مِنْ کُلِّ شَرٍّ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علی محمد و آل محمد؛ ستایش خدایی را که هرچه خواهد کند و آنچه دیگری جز او بخواهد انجام ندهد،تابع (ارادۀ دیگری نیست). حمد خدایی را که شایستۀ اوست حمد شود. بارالها، مرا در همۀ خیرها- که محمّد و خاندان محمّد را در آن داخل کردی- داخل فرمای و مرا از هر شرّی که محمّد و خاندان محمّد را از آن خارج کردی خارج فرمای. درود خدا بر محمّد و آل محمّد باد.»(2)
اَللّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلاىَ صاحِبَ الزَّمانِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیْهِ، عَنْ جَمیعِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ فى مَشارِقِ الاَرْضِ وَمَغارِبِها وَبَرِّها وَبَحْرِها، وَسَهْلِها وَجَبَلِها حَیِّهِمْ وَمَیِّتِهِمْ وَعَنْ والِدَىَّ وَوُلْدى، وَعَنّى مِنَ
ص: 154
الصَّلَواتِ وَالتَّحِیّاتِ زِنَهَ عَرْشِ اللَّهِ وَمِدادَ کَلِماتِهِ، وَمُنْتَهى رِضاهُ وَعَدَدَ ما اَحْصاهُ کِتابُهُ وَاَحاطَ بِهِ عِلْمُهُ، اَللّهُمَّ اِنّى اُجَدِّدُ لَهُ فى هذَا الْیَوْمِ وَفى کُلِّ یَوْمٍ، عَهْداً وَعَقْداً وَبَیْعَهً فى رَقَبَتى اَللّهُمَّ کَما شَرَّفْتَنى بِهذَا التَّشْریفِ وَفَضَّلْتَنى بِهذِهِ الْفَضیلَهِ وَخَصَصْتَنى بِهذِهِ النِّعْمَهِ فَصَلِّ عَلى مَوْلاىَ وَسَیِّدى صاحِبِ الزَّمانِ، وَاجْعَلْنى مِنْ اَنْصارِهِ وَاَشْیاعِهِ وَالذّآبّینَ عَنْهُ وَاجْعَلْنى مِنَ الْمُسْتَشْهَدینَ بَیْنَ یَدَیْهِ، طائِعاً غَیْرَ مُکْرَهٍ فِى الصَّفِّ الَّذى نَعَتَّ اَهْلَهُ فى کِتابِکَ فَقُلْتَ صَفّاً کَاَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصوُصٌ، عَلى طاعَتِکَ وَطاعَهِ رَسوُلِکَ وَالِهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ، اَللّهُمَّ هذِهِ بَیْعَهٌ لَهُ فى عُنُقى اِلى یَوْمِ الْقِیمَهِ (1)
امام باقر علیه السلام بعد از تعلیم این زیارت به علقمه فرمود: اگر می توانی هر روز، امام حسین علیه السلام را با این جملات، زیارت نما.(2)
1- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: زیاد با طهارت باش، تا عمرت طولانی گردد و اگر توانستی درتمام شب و روز طهارت باشی، چنین کن؛ زیرا اگر با طهارت بمیری، شهیدی.(3)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: آن که با وضو می خوابد، گویا شب را به بندگی خدا احیا
ص: 155
نموده است.(1)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس وضو بگیرد و به مسجد برود، خداوند او را از گناه پاکیزه می سازد و از زوّار خدا محسوب می شود.(2)
و نیز فرمود: اگر دنبال حاجتی می روید با وضو باشید تا برآورده شود.(3)
4- روزی مردی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پرسید: روز قیامت از بین جمعیّت انبوهی که از زمان حضرت نوح علیه السلام تا عهد شما اجتماع کرده اند، چگونه امّت خود را می شناسی؟ آن حضرت فرمودند: امّت من چهره های تابنده و درخشانی دارند که بر اثر وضو، این زیبایی در سیمای آنان دیده می شود و هیچ کسِ دیگر، چنین ویژگی و نشانی را ندارد.(4)
*ب - دعاهای هنگام وضو گرفتن(5)
1- هنگامی که نگاهت به آب می افتد بگو: «بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللّهِ وَالْحَمْدُ للهِ الَّذي جَعَلَ الْماءَ طَهوُراً وَ لَمْ يَجْعَلْهُ نَجِساً؛ به نام خدا و یاری او، و حمد و ستایش مخصوص اوست که آب را پاک قرار داد و آن را نجس قرار نداد».
2- هنگامی که دستهایت را می شویی بگو: «اللّهُمَّ اجْعَلْني مِنَ التَّوَّابِينَ وَاجْعَلْني مِنَ الْمُتَطَهِّرِين؛ خداوندا! مرا از توبه کنندگان و پاکان قرار ده».
ص: 156
3- وقتی که مضمضه می کنی، یعنی آب را در دهان خود می گردانی بگو: «اللّهُمَّ لَقِّني حُجَّتي يَوْمَ ألْقاكَ وَاَطْلِقْ لِساني بِذِكْرِكَ؛ خدایا! در آن روزی که با تو دیدار می کنم دلایلم را بر من تلقین فرما و زبانم را برای یاد کردنت آزاد گردان».
4- و هنگامی که استنشاق می کنی، یعنی آب در بینی می چرخانی، می گویی:«اللّهُمَّ لا تُحَرِّمْ عَلَيَّ رِيحَ الْجَنَّةِ وَاجْعَلْني مِمَّنْ يَشُّمُّ رِيحَها وَرَوْحَها وَطيبَها؛ خدایا بوییدن بوی بهشت را بر من حرام مگردان و مرا از جمله کسانی قرار ده که بوی بهشت و پاکی های آن را احساس می کنند».
5- و هنگامی که صورتت را می شویی بگو: «اللّهُمَّ بَيِّضْ وَجْهيَ يَوْمَ تَسْوَدُّ فِيهِ الْوُجوُهُ وَلا تُسَوِّدْ وَجْهيَ يَوْمَ تَبْيَضُّ فِيهِ الْوُجوُه؛ خدایا در روزی که همه صورتها در آن سیاه است، صورت مرا سفید گردان و در روزی که صورتها سفید می گردد، صورتم را سیاه نکن».
6- و هنگامی که دست راستت را می شویی بگو: «اللّهُمَّ اَعْطِني كِتابي بِيَمِيني وَالْخُلْدَ في الْجِنانِ بِيَساري وَحَاسِبْني حِسَاباً يَسِيراً؛ خدایا نامه اعمالم را به دست راستم بده و زندگی ابدی را از جانب چپ به من عطا کن و حساب کن اعمال را در روز حساب به نرمی».
7- و هنگامی که دست چپ را می شویی بگو: «اللّهُمَّ لا تُعْطِني كِتَابي بِشِمالي وَلا مِنْ وَراءِ ظَهْرِي وَلا تَجْعَلْهَا مَغْلوُلَةً إلي عُنُقي وَاَعوُذُ بِكَ مِنْ مُقَطَّعَاتِ النّيران؛ خدایا نامه اعمالم را به دست چپ نده و نه از پشت سرم و آن را مانند زنجیر برگردنم نیفکن و از پاره های آتش به تو پناه می برم».
8- و هنگامی که مسح سر می کنی بگو: «اللّهُمَّ غَشِّني بِرَحْمَتِكَ وَبَرَكَاتِك وَعَفْوِك؛ خدایا بگستران بر من رحمت، برکات و عفوت را».
ص: 157
9- و هنگامی که مسح پا می کنی بگو: «اللّهُمَّ ثَبِّتْني عَلَي الصِّراطِ يَوْمَ تَزِلُّ فيهِ الأَقْدامُ وَاجْعَلْ سَعْيِي في مَا يُرْضِيكَ عَنِّي يا ذَا الْجَلالِ وَالإِكْرام؛ خدایا در روزی که قدم های مردم بدکار در آن می لرزد، قدم هایم را بر روی پل صراط محکم گردان و سعیم را در آنچه که تو را راضی می شوی قرار بده، ای صاحب جلال و کرامت».
امام صادق (علیه السلام) در این زمینه فرمود: قرآن، عهد و پیمان خداوند و فرمان اوست بر خلقش، پس سزاوار است برای شخص مسلمان که در این عهد و فرمان خدا نظر افکند و روزی پنجاه آیه از آن بخواند.(1)
همچنین امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: خانه ای که در آن قرآن خوانده شود و ذکر خدای عزّوجل (و یاد او) در آن شود برکتش بسیار گردد و فرشتگان در آن بیایند و شیاطین از آن دور شوند و برای اهل آسمان می درخشد، چنانچه ستارگان برای اهل زمین می درخشند و خانه ای که در آن قرآن خوانده نشود، برکتش کم شود، و فرشتگان از آن دور شوند و شیاطین در آن حاضر گردند.(2)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: صبح زود صدقه دهید، که بلاها از آن عبود نمی کند.(3)
ص: 158
همچنین امام صادق فرمودند: هر کسی صبح صدقه دهد خداوند، نحسی آن روز را از او برطرف می کند.(1)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این زمینه فرمود: هر کسی صبح برخیزد و به امور مسلمانان اهتمام نورزد، مسلمان نیست.(2)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این زمینه فرمود: از ما نیست، آن که در هر روز خود را حسابرسی نکند.(3)
*19. خواندن سوره اخلاص و تکاثر هنگام خواب.(1)
سوره اخلاص:بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) اللَّهُ الصَّمَدُ (2) لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ (3) وَ لَمْ يَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ (4)
سوره تکاثر: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ أَلْهَکُمُ التَّکَاثُرُ (1) حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ (2) کَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (3) ثُمَّ کَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (4) کَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ (5) لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ (6) ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ (7) ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ (8)
امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس هنگامی که به بستر خواب می رود، سه بار بگوید: «اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى عَلافَقَهَرَ وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى بَطَنَ فَخَبَرَ وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى مَلَكَ فَقَدَرَ وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى يُحْيىِ الْمَوْتى وَيُميتُ الْاَحْياءَ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَديرٌ».
از گناهان بیرون آید، مانند روزی که مادر او را زاییده است.(2)
همچنین آن حضرت صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس هنگامی که به بستر خواب می رود، صدبار « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را بخواند، خداوند گناهان گذشته او را تا پنجاه سال بیامرزد.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: هیچ کس نیست که آیه آخرسوره کهف «قُلْ اِنَّما اَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ...» را هنگام خوابیدنش بخواند، جز اینکه در هر ساعتی که بخواهد از خواب بیدار شود.(4)
ص: 160
همچنین از امام صادق علیه السلام نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر که بخواهد مقداری از شب را (برای عبادت) برخیزد، به بستر خواب که رود، بگوید (بِسْمِ اللّهِ) اَللَّهُمَّ لا تُؤْمِنّى مَكْرَكَ وَ لا تَنْسِنى ذِكْرَكَ، وَ لا تَجْعَلْنى مِنَ الْغافِلينَ اَقُومُ ساعَهَ كذا و کذا (و به جای کذا و کذا ساعتی که می خواهد برخیزد بگوید) پس خدای عزّوجل فرشته ای بدوگمارد تا او را در همان ساعت از خواب بیدار کند.(1)
حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: پیامبر صلی الله علیه و آله بر من وارد شد، در حالی که بستر خواب را آماده کرده بودم، فرمود: ای فاطمه! نخواب، جز آنکه چهار کار انجام دهی.
1. قرآن را ختم کرده.
2. پیامبران را شفیع خود قرار داده.
3. مؤمنین را از خود راضی نموده.
4. حج و عمره را انجام دهی.
تا آنجا که فرمود:
هرگاه سورة توحید (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ) را سه بار بخوانی، گویا قرآن را ختم کردی.
هرگاه بر من و پیامبران قبل از من درود فرستی، ما شفیعان تو در روز قیامت می شویم،«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ وَ صَلِّ جَمیعِ الْأَنْبِیاءِ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ اَوْلِیاءِ الصّالِحین».
هرگاه برای مؤمنان استغفار کنی،آنان ازتو راضی می گردند،«اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ».
ص: 161
و هرگاه بگوئی «سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُلِلّهِ وَ لاإِلهَ إِلاَّاللّهُ وَ اللّهُ أکْبَرُ» حج و عمره را انجام داده ای.(1)
پیامبر صلی الله علیه و آله در این زمینه فرمود: اگر برای مردم دشوار نبود در هر نماز، مسواک کردن را واجب می کردم.(2)
و همچنین فرمودند: هر کس خلال و مسواک نماید، از ناراحتی کشیدن دندان در امان خواهد ماند.(3)
*23. اعتدال در خوردن و خوابیدن(4)
قرآن مجید در این زمینه چنین بیان می دارد: بخورید و بیاشامید ، ولی زیاده روی نکنید، زیرا خداوند متجاوزین از حدّ را دوست نمی دارد.(5)
همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که کمتر غذا بخورد، بدنش سالم و قلبش با صفا است و افراد پر خور بدنی مریض و قلبی با قساوت دارند.(6)
در میان ساعات شبانه روز، زیباترین و بهترین موقع برای برقراری ارتباط با پروردگار و
ص: 162
گرفتن فیض، وقت سحر است. وقت سحر، وقت بسیار متبرّکی است، وقت تهجّد و عبادت است، وقت اُنس گرفتن با محبوب در خلوت شب است، وقتی است که ائمه علیهم السلام همواره مردم را به بیداری و تهجّد در آن ترغیب می کردند تا جایی که امام عسگری علیه السلام می فرماید: رسیدن به خداوند عزّوجل سفری است که جز با مرکب شب، پیمودن راه و رسیدن بر مقصد ممکن نیست.(1)
و در مناجاتی خداوند به حضرت موسی علیه السلام فرمود: دروغ می گوید آنکه گمان می کند مرا دوست دارد، ولی چون شب شود، خواب جایگزین راز و نیاز او می گردد.(2)
و امام صادق علیه السلام فرمود: همانا من درخشم هستم از کسیکه قرآن را خوانده (که سفارش به تهجّد می نماید) و شب را بیدار می شود، لیکن بر نمی خیزد و به نماز شب نمی پردازد؛ صبح که شد بر می خیزد نماز صبح می خواند.(3)
آیت الله میرزا جوادآقا ملکی تبریزی رحمه الله میگوید: استادم (ملاحسینقلی همدانی) به من فرمودند، فقط متهجّدین هستند که به مقاماتی نائل می گردند و غیر آنان به هیچ جایی نخواهند رسید.
ص: 163
سیّد بن طاووس رحمه الله می فرماید: ابن بابویه مسنداً از صقرا بن ابی دُلَف روایت کرده که چون متوکّل حضرت امام علی النقی علیه السلام را به سامرّا طلبید، روزی به خدمت آن حضرت رفتم، خبری از احوال آن جناب بگیرم و آن حضرت را نزد رزّاقی حاجب متوکل زندانی کرده بودند، چون نزد او (رزّاقی) رفتم، گفت چه کار داری؟ گفتم به دیدن شما آمده ام، ساعتی با هم نشستیم و صحبتی با هم کردیم، تا آنکه مردم را متفرّق کرد و مجلس خلوت شد باز پرسید که برای چه آمده ای؟ من همان جواب اول را دادم، گفت: گویا آمده ای که خبری از مولای خود بگیری، من ترسیدم، گفتم: مولای من خلیفه است، گفت ساکت شو! که مولای تو بر حق است و من نیز اعتقاد تو را دارم، گفتم «اَلْحَمْدُلِلّه»، سپس گفت: آیا می خواهی نزد او بروی، گفتم: بلی. گفت: قدری بنشین تا صاحب البرید از نزد او بیرون آید، من نشستم تا وقتی که صاحب البرید، بیرون شد، آنوقت پسرکی را مأمور کرد که مرا به نزد آن حضرت ببرد، چون به خدمت آن جناب رسیدم، دیدم بر روی حصیری نشسته است و در برابرش قبری کنده اند پس سلام کردم، حضرت جواب داد، فرمود: بنشین! سپس فرمود که برای چه آمده ای؟ گفتم: آمده ام که از احوال شما خبری گیرم، پس چون نظرم بر قبر افتاد گریستم، حضرت فرمود:که گریه مکن،دراین وقت ازایشان آسیبی به من نمی رسد، گفتم: «اَلْحَمْدُلِلّه» سپس گفتم: ای سیّد من، حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که معنی آنرا نمی فهمم، فرمود: چیست آن حدیث؟ عرض کردم «لا تُعادُوا الْاَیّامَ فَتُعادیکُم؛ دشمنی نکنید با روزها که آنها با شما دشمنی خواهندکرد».فرمود: مراد از روزها و ایّام، ما هستیم، مادامی که بپاست آسمان ها و زمین.
شنبه اسم رسول خدا است، یکشنبه امیرالمؤمنین، دوشنبه حسن و حسین، سه شنبه علی بن
ص: 164
الحسین و محمّد بن علی و جعفر بن محمّد، چهارشنبه موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمّد بن علی و منم، پنج شنبه فرزندم حسن، جمعه فرزند فرزندم است و به سوی او جمع می شوند اهل حق، این است معنی ایّام، پس دشمنی مکنید با ایشان در دنیا، که دشمنی کنند با شما در آخرت، سپس فرمود: وداع کن و بیرون رو که ایمن نیستم بر تو و می ترسم اذیّتی به تو رسد. (همچنین سیّد بن طاووس رحمه الله این حدیث را به سند دیگر از قطب راوندی نقل کرده است).(1)
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمّدتقی بروجردی رحمه الله میگوید: معنی دیگر هم برای این حدیث هست و آن این است نسبت بد به ایّام ندهید که بگویید فلان روز نحس است و فلان روز مبارک نیست و بد است و اگر چنین گویید ایّام و روزگار با شما نحسی خواهد کرد و بدی خود را به شما می رساند، یعنی فال بد و تطیّر به ایّام نزنید و برای این معنی دو دلیل پیدا کردم:
1- در حدیث است که از رسول اکرم صلی الله علیه و آله پرسیدند روز چهارشنبه نحس است؟ فرمود: بلی. زیرا که شما او را نحس کردید، نسبت نحسی به او می دهید، او هم برای شما نحس شده است.
2- خواب آقای آقا محمّدباقر بهبهانی رحمه الله است که امام زین العابدین علیه السلام را در خواب دید که ناخن دست خود را می گرفت، بعد مشغول به گرفتن ناخن پا شدند، آقا عرض می کند فدایت شوم! می گویند ناخن دست و پا را با هم گرفتن خوب نیست، حضرت علیه السلام فرمود: چونمردم می گویند، خوب نیست، من هم نمی گیرم و مقراض را به زمین گذارد.
ص: 165
پس معلوم می شود که چون مردم فال بد و نفوس بد به چیزی می زدند، آن چیز نحس می شود، پس انسان هر کار که می خواهد بکند، توکّل به خداوند کند و تطیّر و فال بد نزند که آن چیز را نحس کند.(1)
شایان ذکر است که ارباب کتب ادعیّه و مزار برای روزهای هفته، دعاها، اعمال و زیارت هایی نقل کرده اند، بسیار خوب است، مؤمنین این دعاها و زیارات را هر روز بخوانند.
1- خواندن دعای روز یکشنبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لا أَرْجُو إِلا فَضْلَهُ وَ لا أَخْشَى إِلا عَدْلَهُ وَ لا أَعْتَمِدُ إِلا قَوْلَهُ وَ لا أُمْسِكُ إِلا بِحَبْلِهِ، بِكَ أَسْتَجِيرُ يَا ذَا الْعَفْوِ وَ الرِّضْوَانِ مِنَ الظُّلْمِ وَ الْعُدْوَانِ، وَ مِنْ غِيَرِ الزَّمَانِ وَ تَوَاتُرِ الْأَحْزَانِ وَ طَوَارِقِ الْحَدَثَانِ، وَ مِنِ انْقِضَاءِ الْمُدَّةِ قَبْلَ التَّأَهُّبِ وَ الْعُدَّةِ وَ إِيَّاكَ أَسْتَرْشِدُ لِمَا فِيهِ الصَّلاحُ وَ الْإِصْلاحُ وَ بِكَ أَسْتَعِينُ فِيمَا يَقْتَرِنُ بِهِ النَّجَاحُ وَ الْإِنْجَاحُ وَ إِيَّاكَ أَرْغَبُ فِي لِبَاسِ الْعَافِيَةِ وَ تَمَامِهَا وَ شُمُولِ السَّلامَةِ وَ دَوَامِهَا وَ أَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ وَ أَحْتَرِزُ بِسُلْطَانِكَ مِنْ جَوْرِ السَّلاطِينِ، فَتَقَبَّلْ مَا كَانَ مِنْ صَلاتِي وَ صَوْمِي، وَ اجْعَلْ غَدِي وَ مَا بَعْدَهُ أَفْضَلَ مِنْسَاعَتِي وَ يَوْمِي وَ أَعِزَّنِي فِي عَشِيرَتِي وَ قَوْمِي وَ احْفَظْنِي فِي يَقَظَتِي وَ نَوْمِي فَأَنْتَ
ص: 166
اللَّهُ خَيْرٌ حَافِظاً، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَبْرَأُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِي هَذَا وَ مَا بَعْدَهُ مِنَ الْاحَادِ، مِنَ الشِّرْكِ وَ الْإِلْحَادِ وَ أُخْلِصُ لَكَ دُعَائِي تَعَرُّضا لِلْإِجَابَةِ وَ أُقِيمُ عَلَى طَاعَتِكَ رَجَاءً لِلْإِثَابَةِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ خَيْرِ خَلْقِكَ الدَّاعِي إِلَى حَقِّكَ وَ أَعِزَّنِي بِعِزِّكَ الَّذِي لا يُضَامُ، وَ احْفَظْنِي بِعَيْنِكَ الَّتِي لا تَنَامُ وَ اخْتِمْ بِالانْقِطَاعِ إِلَيْكَ أَمْرِي وَ بِالْمَغْفِرَةِ عُمْرِي، إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.
2- خواندن زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام
السَّلامُ عَلَى الشَّجَرَةِ النَّبَوِيَّةِ وَ الدَّوْحَةِ الْهَاشِمِيَّةِ الْمُضِيئَةِ، الْمُثْمِرَةِ بِالنُّبُوَّةِ، الْمُونِقَةِ بِالْإِمَامَةِ، وَ عَلَى ضَجِيعَيْكَ ادَمَ وَ نُوحٍ عَلَيْهِمَا السَّلامُ،السَّلامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِكَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الْمَلائِكَةِ الْمُحْدِقِينَ بِكَ وَ الْحَافِّينَ بِقَبْرِكَ، يَا مَوْلايَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، هَذَا يَوْمُ الْأَحَدِ وَ هُوَ يَوْمُكَ وَ بِاسْمِكَ، وَ أَنَا ضَيْفُكَ فِيهِ وَ جَارُكَ، فَأَضِفْنِي يَا مَوْلايَ وَ أَجِرْنِي، فَإِنَّكَ كَرِيمٌ تُحِبُّ الضِّيَافَةَ وَ مَأْمُورٌ بِالْإِجَارَةِ، فَافْعَلْ مَا رَغِبْتُ إِلَيْكَ فِيهِ، وَ رَجَوْتُهُ مِنْكَ بِمَنْزِلَتِكَ وَ الِ بَيْتِكَ عِنْدَ اللَّهِ، وَمَنْزِلَتِهِ عِنْدَكُمْ وَ بِحَقِّ ابْنِ عَمِّكَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ.
3- خواندن زیارت حضرت زهرا علیهاالسلام
ص: 167
السَّلامُ عَلَيْكِ يَا مُمْتَحَنَةُ، امْتَحَنَكِ الَّذِي خَلَقَكِ فَوَجَدَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ صَابِرَةً، أَنَا لَكِ مُصَدِّقٌ صَابِرٌ عَلَى مَا أَتَى بِهِ أَبُوكِ وَ وَصِيُّهُ، صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا، وَ أَنَا أَسْأَلُكِ إِنْ كُنْتُ صَدَّقْتُكِ إِلا أَلْحَقْتِنِي بِتَصْدِيقِي لَهُمَا لِتُسَرَّ نَفْسِي، فَاشْهَدِي أَنِّي ظَاهِرٌ بِوِلايَتِكِ وَ وِلايَةِ آلِ بَيْتِكِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ.
4- نماز روز یکشنبه
سیّد بن طاووس رحمه الله از امام حسن عسکری علیه السلام روایت کرده که آن حضرت فرمودند: هر که روز یکشنبه چهار رکعت نماز بخواند، در هر رکعت حمد و سورة تَبارَکَ الَّذی بِیَدِه الْمُلْکُ، حقّ تعالی جای دهد او را در بهشت، هر کجایی که خواسته باشد.
1- خواندن دعای روز دوشنبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يُشْهِدْ أَحَداً حِينَ فَطَرَ السَّمَواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا اتَّخَذَ مُعِينا حِينَ بَرَأَ النَّسَمَاتِ، لَمْ يُشَارَكْ فِي الْإِلَهِيَّةِ وَ لَمْ يُظَاهَرْ فِي الْوَحْدَانِيَّةِ، كَلَّتِ الْأَلْسُنُ عَنْ غَايَةِ صِفَتِهِ، وَ الْعُقُولُ عَنْ كُنْهِ مَعْرِفَتِهِ، وَ تَوَاضَعَتِالْجَبَابِرَةُ لِهَيْبَتِهِ، وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِخَشْيَتِهِ وَ انْقَادَ كُلُّ عَظِيمٍ لِعَظَمَتِهِ، فَلَكَ الْحَمْدُ مُتَوَاتِرا مُتَّسِقا وَ مُتَوَالِيا مُسْتَوْسِقا وَ صَلَوَاتُهُ عَلَى رَسُولِهِ أَبَدا وَ سَلامُهُ دَائِما سَرْمَداً، اللَّهُمَّ اجْعَلْ أَوَّلَ يَوْمِي هَذَا صَلاحاً، وَ أَوْسَطَهُ فَلاحا وَ آخِرَهُ نَجَاحا، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ يَوْمٍ
ص: 168
أَوَّلُهُ فَزَعٌ، وَ أَوْسَطُهُ جَزَعٌ، وَ اخِرُهُ وَجَعٌ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُكَ لِكُلِّ نَذْرٍ نَذَرْتُهُ، وَ كُلِّ وَعْدٍ وَعَدْتُهُ، وَ كُلِّ عَهْدٍ عَاهَدْتُهُ ،ثُمَّ لَمْ أَفِ بِهِ، وَ أَسْأَلُكَ فِي مَظَالِمِ عِبَادِكَ عِنْدِي، فَأَيُّمَا عَبْدٍ مِنْ عَبِيدِكَ أَوْ أَمَةٍ مِنْ إِمَائِكَ، كَانَتْ لَهُ قِبَلِي مَظْلِمَةٌ، ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ فِي نَفْسِهِ، أَوْ فِي عِرْضِهِ أَوْ فِي مَالِهِ، أَوْ فِي أَهْلِهِ وَ وَلَدِهِ، أَوْ غِيبَةٌ اغْتَبْتُهُ بِهَا، أَوْ تَحَامُلٌ عَلَيْهِ بِمَيْلٍ أَوْ هَوًى أَوْ أَنَفَةٍ أَوْ حَمِيَّةٍ أَوْ رِيَاءٍ أَوْ عَصَبِيَّةٍ، غَائِبا كَانَ أَوْ شَاهِداً، وَ حَيّا كَانَ أَوْ مَيِّتاً، فَقَصُرَتْ يَدِي وَ ضَاقَ وُسْعِي عَنْ رَدِّهَا إِلَيْهِ وَ التَّحَلُّلِ مِنْهُ، فَأَسْأَلُكَ يَا مَنْ يَمْلِكُ الْحَاجَاتِ، وَ هِيَ مُسْتَجِيبَةٌ لِمَشِيَّتِهِ، وَ مُسْرِعَةٌ إِلَى إِرَادَتِهِ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تُرْضِيَهُ عَنِّي بِمَا [بِمَ شِئْتَ وَ تَهَبَ لِي مِنْ عِنْدِكَ رَحْمَةً، إِنَّهُ لا تَنْقُصُكَ الْمَغْفِرَةُ، وَ لا تَضُرُّكَ الْمَوْ
ِبَةُ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، اللَّهُمَّ أَوْلِنِي فِي كُلِّ يَوْمِ إِثْنَيْنِ نِعْمَتَيْنِ مِنْكَ ثِنْتَيْنِ، سَعَادَةً فِي أَوَّلِهِ بِطَاعَتِكَ وَ نِعْمَةً فِي اخِرِهِ بِمَغْفِرَتِكَ، يَا مَنْ هُوَ الْإِلَهُ، وَ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ سِوَاهُ.
2- خواندن زیارت امام حسن علیه السلام
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا صِفْوَةَ اللَّهِ،السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا
ص: 169
نُورَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا صِرَاطَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا بَيَانَ حُكْمِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نَاصِرَ دِينِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا السَّيِّدُ الزَّكِيُّ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْبَرُّ الْوَفِيُّ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْقَائِمُ الْأَمِينُ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَالِمُ بِالتَّأْوِيلِ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْهَادِي الْمَهْدِيُّ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الطَّاهِرُ الزَّكِيُّ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا التَّقِيُّ النَّقِيُّ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْحَقُّ الْحَقِيقُ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الشَّهِيدُ الصِّدِّيقُ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ.
3- خواندن زیارت امام حسین علیه السلام
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ، أَشْهَدُ أَنَّكَ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ اتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصاً، وَ جَاهَدْتَ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ، حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ، فَعَلَيْكَ السَّلامُ مِنِّي مَا بَقِيتُ وَ بَقِيَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ، وَ عَلَى الِ بَيْتِكَالطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ، أَنَا يَا مَوْلايَ مَوْلًى لَكَ وَ لِالِ بَيْتِكَ، سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ، مُؤْمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَ جَهْرِكُمْ وَ ظَاهِرِكُمْ وَ بَاطِنِكُمْ، لَعَنَ اللَّهُ أَعْدَاءَكُمْ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْاخِرِينَ وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنْهُمْ، يَا مَوْلايَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ، يَا مَوْلايَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، هَذَا يَوْمُ الْإِثْنَيْنِ وَ هُوَ يَوْمُكُمَا وَ بِاسْمِكُمَا، وَ أَنَا فِيهِ ضَيْفُكُمَا فَأَضِيفَانِي، وَ
ص: 170
أَحْسِنَا ضِيَافَتِي، فَنِعْمَ مَنِ اسْتُضِيفَ بِهِ أَنْتُمَا وَ أَنَا فِيهِ مِنْ جِوَارِكُمَا فَأَجِيرَانِي، فَإِنَّكُمَا مَأْمُورَانِ بِالضِّيَافَةِ وَ الْإِجَارَةِ فَصَلَّى اللَّهُ عَلَيْكُمَا وَ الِكُمَا الطَّيِّبِينَ.
4- روزه گرفتن
5- زیارت اهل قبور(1)
6- خواندن نماز روز دوشنبه
سیّدبن طاووس رحمه الله ازامام حسن عسکری علیه السلام روایتکرده که فرمود: خواندم از کتابهای پدرانم که هر که روز دوشنبه ده رکعت نماز بجا آورد و بخواند در هر رکعت حمد و توحید ده مرتبه، حق تعالی در روز قیامت برای او نوری قرار دهد، که روشنایی دهد موقف را، تا غبطه برند بر او، جمیع خلق خدا در آن روز.
1- خواندن دعای روز سه شنبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ الْحَمْدُ حَقُّهُ، كَمَا يَسْتَحِقُّهُ حَمْدا كَثِيرا وَ أَعُوذُ بِهِ مِنْشَرِّ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلا مَا رَحِمَ رَبِّي، وَ أَعُوذُ بِهِ مِنْ شَرِّ الشَّيْطَانِ الَّذِي يَزِيدُنِي ذَنْبا إِلَى ذَنْبِي وَ أَحْتَرِزُ بِهِ مِنْ كُلِّ جَبَّارٍ فَاجِرٍ، وَ سُلْطَانٍ جَائِرٍ وَ عَدُوٍّ قَاهِرٍ، اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ جُنْدِكَ، فَإِنَّ جُنْدَكَ هُمُ الْغَالِبُونَ وَ اجْعَلْنِي مِنْ حِزْبِكَ، فَإِنَّ حِزْبَكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَوْلِيَائِكَ، فَإِنَّ أَوْلِيَاءَكَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ
ص: 171
يَحْزَنُونَ، اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِي دِينِي فَإِنَّهُ عِصْمَةُ أَمْرِي، وَ أَصْلِحْ لِي اخِرَتِي، فَإِنَّهَا دَارُ مَقَرِّي وَ إِلَيْهَا مِنْ مُجَاوَرَةِ اللِّئَامِ مَفَرِّي وَ اجْعَلِ الْحَيَاةَ زِيَادَةً لِي فِي كُلِّ خَيْرٍ وَ الْوَفَاةَ رَاحَةً لِي مِنْ كُلِّ شَرٍ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِيِّينَ وَ تَمَامِ عِدَّةِ الْمُرْسَلِينَ وَ عَلَى الِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَ أَصْحَابِهِ الْمُنْتَجَبِينَ وَ هَبْ لِي فِي الثُّلَثَاءِ ثَلاثاً، لا تَدَعْ لِي ذَنْبا إِلا غَفَرْتَهُ وَ لا غَمّا إِلا أَذْهَبْتَهُ وَ لا عَدُوّا إِلا دَفَعْتَهُ، بِبِسْمِ اللَّهِ خَيْرِ الْأَسْمَاءِ، بِسْمِ اللَّهِ رَبِّ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ، أَسْتَدْفِعُ كُلَّ مَكْرُوهٍ، أَوَّلُهُ سَخَطُهُ وَ أَسْتَجْلِبُ كُلَّ مَحْبُوبٍ، أَوَّلُهُ رِضَاهُ، فَاخْتِمْ لِي مِنْكَ بِالْغُفْرَانِ، يَا وَلِيَّ الْإِحْسَانِ.
2- خواندن زیارت امام زین العابدین، امام باقر و امام صادق علیه السلام
السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا خُزَّانَ عِلْمِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا تَرَاجِمَةَ وَحْيِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَئِمَّةَ الْهُدَى، السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَعْلامَ التُّقَى، السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَوْلادَرَسُولِ اللَّهِ، أَنَا عَارِفٌ بِحَقِّكُمْ، مُسْتَبْصِرٌ بِشَأْنِكُمْ مُعَادٍ لِأَعْدَائِكُمْ، مُوَالٍ لِأَوْلِيَائِكُمْ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَوَالَى آخِرَهُمْ كَمَا تَوَالَيْتُ أَوَّلَهُمْ وَ أَبْرَأُ مِنْ كُلِّ وَلِيجَةٍ دُونَهُمْ، وَ أَكْفُرُ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ اللاتِ وَ الْعُزَّى، صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ يَا مَوَالِيَّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا سَيِّدَ الْعَابِدِينَ، وَ سُلالَةَ الْوَصِيِّينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا بَاقِرَ عِلْمِ النَّبِيِّينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا
ص: 172
صَادِقاً مُصَدَّقاً فِي الْقَوْلِ وَ الْفِعْلِ، يَا مَوَالِيَّ هَذَا يَوْمُكُمْ وَ هُوَ يَوْمُ الثُّلاثَاءِ وَ أَنَا فِيهِ ضَيْفٌ لَكُمْ وَ مُسْتَجِيرٌ بِكُمْ فَأَضِيفُونِي وَ أَجِيرُونِي بِمَنْزِلَةِ اللَّهِ عِنْدَكُمْ وَ الِ بَيْتِكُمْ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ.
3- خواندن نماز روز سه شنبه
از امام حسن عسکری علیه السلام روایت شده که آن حضرت فرمودند: هرکه روز سه شنبه شش رکعت نماز بگذارد و بخواند در هر رکعت بعد از حمد آیة آمَنَ الرَّسُولُ را تا به آخر(1) و سورة اذا زُلْزِلَتِ را یک مرتبه، حق تعالی گناهان او را بیامرزد و از گناهان بیرون آید مانند روزی که از مادر متولد شده است.
1- خواندن دعای روز چهارشنبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ لِبَاسا، وَ النَّوْمَ سُبَاتا وَ جَعَلَ النَّهَارَ نُشُوراً، لَكَ الْحَمْدُ أَنْ بَعَثْتَنِي مِنْ مَرْقَدِي، وَ لَوْ شِئْتَ جَعَلْتَهُ سَرْمَداً، حَمْداً دَائِماً لا يَنْقَطِعُ أَبَداً، وَ لا يُحْصِي لَهُ الْخَلائِقُ عَدَداً، اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ أَنْ خَلَقْتَ فَسَوَّيْتَ وَ قَدَّرْتَ وَ قَضَيْتَ وَ أَمَتَّ وَ أَحْيَيْتَ، وَ أَمْرَضْتَ وَ شَفَيْتَ وَ عَافَيْتَ وَ أَبْلَيْتَ وَ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَيْتَ،وَ عَلَى الْمُلْكِ احْتَوَيْتَ أَدْعُوكَ دُعَاءَ مَنْ ضَعُفَتْ وَسِيلَتُهُ وَ انْقَطَعَتْ
ص: 173
حِيلَتُهُ وَ اقْتَرَبَ أَجَلُهُ، وَ تَدَانَى فِي الدُّنْيَا أَمَلُهُ وَ اشْتَدَّتْ إِلَى رَحْمَتِكَ فَاقَتُهُ، وَ عَظُمَتْ لِتَفْرِيطِهِ حَسْرَتُهُ، وَ كَثُرَتْ زَلَّتُهُ وَ عَثْرَتُهُ وَ خَلُصَتْ لِوَجْهِكَ تَوْبَتُهُ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِيِّينَ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ، وَ ارْزُقْنِي شَفَاعَةَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، وَ لا تَحْرِمْنِي صُحْبَتَهُ، إِنَّكَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ، اللَّهُمَّ اقْضِ لِي فِي الْأَرْبَعَاءِ أَرْبَعاً، اجْعَلْ قُوَّتِي فِي طَاعَتِكَ وَ نَشَاطِي فِي عِبَادَتِكَ، وَ رَغْبَتِي فِي ثَوَابِكَ وَ زُهْدِي فِيمَا يُوجِبُ لِي أَلِيمَ عِقَابِكَ، إِنَّكَ لَطِيفٌ لِمَا تَشَاءُ.
2- خواندن زیارت امام کاظم، امام رضا، امام جواد، و امام هادی علیهم السلام
السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَوْلِيَاءَ اللَّهِ ،السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا حُجَجَ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا نُورَ اللَّهِ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ عَلَى الِبَيْتِكُمْ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي لَقَدْ عَبَدْتُمُ اللَّهَ مُخْلِصِينَ وَ جَاهَدْتُمْ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ، حَتَّى أَتَاكُمُ الْيَقِينُ، فَلَعَنَ اللَّهُ أَعْدَاءَكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَجْمَعِينَ وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُمْ يَا مَوْلايَ يَا أَبَا إِبْرَاهِيمَ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ، يَا مَوْلايَ يَا أَبَا الْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى، يَا مَوْلايَ يَا أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ، يَا مَوْلايَ يَا أَبَا الْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُحَمَّدٍ، أَنَا مَوْلیً لَكُمْ مُؤْمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَ جَهْرِكُمْ مُتَضَيِّفٌ بِكُمْ فِي يَوْمِكُمْ هَذَا وَ هُوَ يَوْمُ الْأَرْبِعَاءِ وَ مُسْتَجِيرٌ بِكُمْ فَأَضِيفُونِي وَ أَجِيرُونِي بِالِ بَيْتِكُمُ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ.
ص: 174
3- خواندن نماز روز چهارشنبه
ازامام حسن عسکری علیه السلام روایت شده که آن حضرت فرمودند: هرکه روز چهارشنبه چهار رکعت نماز بگذارد و بخواند در هر رکعت بعد از حمد یک مرتبه سوره قُلْ هُوَ اللهُ اَحَد و سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ، خداوند قبول فرماید توبه او را از هر گناهی و تزویج فرماید به او حوریّه در بهشت.
1- خواندن دعای روز پنجشنبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ اللَّيْلَ مُظْلِما بِقُدْرَتِهِ، وَ جَاءَ بِالنَّهَارِ مُبْصِرا بِرَحْمَتِهِ، وَ كَسَانِي ضِيَائَهُ وَ أَنَا فِي نِعْمَتِهِ، اللَّهُمَّ فَكَمَا أَبْقَيْتَنِي لَهُ فَأَبْقِنِي لِأَمْثَالِهِ، وَ صَلِّ عَلَى النَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ ،وَ لا تَفْجَعْنِي فِيهِ وَ فِي غَيْرِهِ مِنَ اللَّيَالِي وَ الْأَيَّامِبِارْتِكَابِ الْمَحَارِمِ وَ اكْتِسَابِ الْمَاثِمِ وَ ارْزُقْنِي خَيْرَهُ وَ خَيْرَ مَا فِيهِ وَ خَيْرَ مَا بَعْدَهُ وَ اصْرِفْ عَنِّي شَرَّهُ وَ شَرَّ مَا فِيهِ وَ شَرَّ مَا بَعْدَهُ، اللَّهُمَّ إِنِّي بِذِمَّةِ الْإِسْلامِ أَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ، وَ بِحُرْمَةِ الْقُرْانِ أَعْتَمِدُ عَلَيْكَ، وَ بِمُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، أَسْتَشْفِعُ لَدَيْكَ، فَاعْرِفِ اللَّهُمَّ ذِمَّتِيَ الَّتِي رَجَوْتُ بِهَا قَضَاءَ حَاجَتِي، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، اللَّهُمَّ اقْضِ لِي فِي الْخَمِيسِ خَمْسا لا يَتَّسِعُ لَهَا إِلا كَرَمُكَ وَ لا يُطِيقُهَا إِلا نِعَمُكَ، سَلامَةً أَقْوَى بِهَا عَلَى طَاعَتِكَ وَ عِبَادَةً أَسْ
َحِقُّ بِهَا جَزِيلَ مَثُوبَتِكَ وَ سَعَةً فِي الْحَالِ مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ، وَ أَنْ
ص: 175
تُؤْمِنَنِي فِي مَوَاقِفِ الْخَوْفِ بِأَمْنِكَ، وَ تَجْعَلَنِي مِنْ طَوَارِقِ الْهُمُومِ وَ الْغُمُومِ فِي حِصْنِكَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ تَوَسُّلِي بِهِ شَافِعا يَوْمَ الْقِيَامَةِ نَافِعاً، إِنَّكَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ.
2- خواندن زیارت امام حسن عسکری علیه السلام
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ وَ خَالِصَتَهُ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا إِمَامَ الْمُؤْمِنِينَ وَ وَارِثَ الْمُرْسَلِينَ، وَ حُجَّةَ رَبِّ الْعَالَمِينَ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الِ بَيْتِكَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ، يَا مَوْلايَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ، أَنَا مَوْلًى لَكَ وَ لِالِ بَيْتِكَ وَ هَذَا يَوْمُكَ وَ هُوَ يَوْمُ الْخَمِيسِ وَ أَنَا ضَيْفُكَ فِيهِ وَ مُسْتَجِيرٌ بِكَ فِيهِ، فَأَحْسِنْضِيَافَتِي وَ إِجَارَتِي، بِحَقِّ الِ بَيْتِكَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ.
3- روزه گرفتن(1)
4- زیارت قبور اموات مؤمنین و شهدا(2)
5- صد مرتبه صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله(3)
6- خواندن نماز روز پنج شنبه
امام حسن عسکری علیه السلام فرمود: هر که روز پنجشنبه ده رکعت نماز گذارد و بخوانددر هر
ص: 176
رکعتی (سوره حمد و قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ) را ده مرتبه، ملائکه بر او گویند هر حاجتی که داری بخواه،که برآورده خواهد شد.
شب و روز جمعه، قداست خاصی در فرهنگ اسلامی دارد و تعبیرات زیبایی دربارة آنها در روایات وارد شده است که برخی از آنها عبارتند از:
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: روز جمعه بزرگ و سرور روزهاست و نزد خداوند عزّوجل از روز اضحی (عید قربان) و روز فطر (عید فطر) بزرگتر است.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: آفتاب به روزی نتابیده که برتر از روز جمعه باشد و سخن پرندگان در آن روز، هنگامی که با یکدیگر روبرو شوند چنین است، امروز روز سلامتیاست، روز شایسته است.(2)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: برای جمعه بر بندگان حقی است واجب، دوری کن از اینکه ضایع کنی یا کوتاهی کنی در چیزی از عبادات خداوند و تقرّب جوی به خداوند متعال بوسیله عمل صالح و ترک کردن همة محرمات در آن روز، چون خداوند در آن روز حسنات را دو چندان و سیّئات را محو می کند و درجات را در آن بالا می برد و روزش مانند شب آن است.(3)
4- از ائمه اطهار علیهم السلام روایت شده است که: عیدها چهارتاست؛ فطر، قربان، غدیر و روز
ص: 177
جمعه.(1)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: (گاه می شود که) بنده دعا می کند و خداوند (برآوردن حاجت او را) تا روز جمعه به تأخیر می اندازد.(2)
1- غسل شب جمعه(3)
2- خواندن دعای کمیل
دعای کمیل از ادعیّۀ معروفه و از بهترین دعاهاست و دعای حضرت خضر علیه السلام است، که امیرالمؤمنین علیه السلام به کمیل بن زیاد نخعی که از خواص آن حضرت بود تعلیم فرمود، در هرشب جمعه و نیمه شعبان و برای محفوظ ماندن از شرّ دشمنان و گشوده شدن درهای روزی و آمرزش گناهان خوانده می شود.(4)
3- صلوات فرستادن بر محمّد صلی الله علیه و آله و اهل بیتش که هر چه بیشتر انجام دهد، بهتر خواهد بود.(5)
امام صادق علیه السلام در این زمینه فرمود: شب جمعه، فرشتگانی از آسمان نازل می شوند که قلم و کاغذ در دست دارند و تا شب شنبه، چیزی جز صلوات نمی نویسند.(6)
ص: 178
4- ده مرتبه خواندن این دعا(1) «يَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِيَّةِ، يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّةِ، يَا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِيَّةِ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ خَيْرِ الْوَرَى سَجِيَّةً، وَ اغْفِرْ لَنَا يَا ذَا الْعُلَى فِي هَذِهِ الْعَشِيَّةِ».
5- خواندن سوره های مبارکۀ «یس، واقعه، جمعه، شعراء، قصص، احقاف و دخان»(2)
6- دعا کردن در حق مرده ها و زنده های مؤمنان و درخواست مغفرت برای آنان و طلب رفع گرفتاری و قضاء حوائج آنها؛ چه آنکه خداوند دعا مؤمن را در حق مؤمن دیگر زودتر بشنود و قبول فرماید و چند برابر آن را به خود دعاکننده مرحمت کند.(3)
1- خواندن دعای روز جمعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ قَبْلَ الْإِنْشَاءِ وَ الْإِحْيَاءِ وَ الْاخِرِ بَعْدَ فَنَاءِ الْأَشْيَاءِ، الْعَلِيمِ الَّذِي لا يَنْسَى مَنْ ذَكَرَهُ وَ لا يَنْقُصُ مَنْ شَكَرَهُ وَ لا يَخِيبُ مَنْ دَعَاهُ، وَ لا يَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَجَاهُ، اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ وَ كَفَى بِكَ شَهِيداً وَ أُشْهِدُ جَمِيعَ مَلائِكَتِكَ وَ سُكَّانَ سَمَاوَاتِكَ وَ حَمَلَةَ عَرْشِكَ وَ مَنْ بَعَثْتَ مِنْ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَنْشَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِكَ أَنِّي أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ وَ لا عَدِيلَ وَ لا خُلْفَ لِقَوْلِكَ وَ لا تَبْدِيلَ وَ أَنَّ مُحَمَّدا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ عَبْدُكَ
ص: 179
وَ رَسُولُكَ أَدَّى مَا حَمَّلْتَهُ إِلَى الْعِبَادِ وَ جَاهَدَ فِي اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَقَّ الْجِهَادِ وَ أَنَّهُ بَشَّرَ بِمَا هُوَ حَقٌّ مِنَ الثَّوَابِ وَ أَنْذَرَ بِمَا هُوَ صِدْقٌ مِنَ الْعِقَابِ، اللَّهُمَّ ثَبِّتْنِي عَلَى دِينِكَ مَا أَحْيَيْتَنِي وَ لا تُزِغْ قَلْبِي بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنِي وَ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى الِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَتْبَاعِهِ وَ شِيعَتِهِ وَ احْشُرْنِي فِي زُمْرَتِهِ وَ وَفِّقْنِي لِأَدَاءِ فَرْضِ الْجُمُعَاتِ وَ مَا أَوْجَبْتَ عَلَيَّ فِيهَا مِنَ الطَّاعَاتِ وَ قَسَمْتَ لِأَهْلِهَا مِنَ الْعَطَاءِ فِي يَوْمِ الْجَزَاءِ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.
2- خواندن زیارت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف(1)
3- خواندن دعای ندبه(2)
4- خواندن زیارت امام حسین علیه السلام (3)
5- غسل جمعه، که فضیلت بسیار دارد و وقت آن از طلوع صبح تا ظهر جمعه است و بعد از ظهر رجاءً انجام دهد.(4)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این زمینه فرمود: این (روز جمعه) را خداوند برای مسلمانان روز عید قرار داده است، پس اگر کسی روز جمعه را درک کند، غسل (جمعه) به جای آورد و اگر
ص: 180
عطر داشته باشد از آن استفاده نماید و بر شما باد مسواک کردن.(1)
6- فرستادن هزار مرتبه صلوات(2)
امام صادق علیه السلام در این زمینه فرمود: هیچ عملی روز جمعه بالاتر از صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و خاندان عصمت و طهارت ائمه معصومین علیهم السلام نیست.(3)
7- شرکت در نماز جمعه(4)
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این زمینه فرمود: شتاب به سوی نماز جمعه، حج فقیران امّت من است.(5)
همچنین امام باقرعلیه السلام فرمود: فرشتگان مقرّب خداوند هر جمعه فرود می آیند و کاغذهایی از نقره و قلم هایی از طلا همراه دارند و درب مساجد روی تخت هایی از نور می نشینند و هر کس در نماز جمعه شرکت کند، به ترتیب ورود می نویسند، تا آنگاه که امام جمعه بیرون آید و چون امام بیرون آمد، اوراقی که در دست دارند فرو می پیچند.(6)
8- نظافت کردن، اصلاح سر، گرفتن ناخن و شارب، استعمال عطر، پوشیدن جامه های نو و پاکیزه و...(7)
ص: 181
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این زمینه فرمود: هر کس ناخن ها و شارب خود را روز جمعه بگیرد ، مسواک بزند، چون آهنگ نماز جمعه کند بر سرش (به نیّت غسل) آب بریزد، هفتاد هزار فرشته او را مشایعت و همراهی نمایند و تمام آنها برایش استغفار نموده و شفاعتش کنند.(1)
9- هدیه دادن به خانواده
امیرالمؤمنین علیه السلام در این زمینه می فرماید: در هر جمعه برای اهل و عیالتان میوه ای تهیه کنید، تا به فرا رسیدن جمعه خوشحال گردند.(2)
10- صدقه دادن و روزه گرفتن
هشام بن حَکَم از امام صادق علیه السلام دربارۀ مردی که می خواست چیزی از عمل خیر مثل صدقه دادن و روزه گرفتن انجام دهد، فرمود: مستحب است که آن عمل در روز جمعه باشد و عملدر آن دو چندان است.(3)
همچنین امام صادق علیه السلام فرمود: پاداش صدقه در شب و روز جمعه هزار برابر است.(4)
11- یاد گرفتن مسائل دین
امام صادق علیه السلام در این زمینه فرمود: وای بر مسلمانی که در هفته، روزی را برای آشنایی با مسائل اعتقادی و دینی قرار ندهد.(5)
و همچنین فرمودند: وای بر مسلمانی که در هفته، جمعه را برای فرا گرفتن دستورات الهی
ص: 182
خالی نگذارد.(1)
12- خواندن دعای سمات در عصر روز جمعه(2)
عبدالله بن سنان گوید، از امام صادق علیه السلام درباره ساعتی که در روز جمعه دعا در آن مستجاب می شود سؤال کردم! فرمود: در بین فراغت امام جمعه از خطبه تا زمانی که صفوف آراسته گردد و ساعت دیگر از آخر روز (جمعه) تا غروب آفتاب.
و حضرت زهرا علیهاالسلام همیشه در آن ساعات دعا می کرد.(3)
13- خواندن سوره الرّحمن بعد از نماز صبح،وبعد ازهر «فَبِأیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ» بگوید: «لا بِشَیٍ مِنْ آلائِکَ رَبِّ اُکَذِّبُ» که ثواب بسیار دارد.(4)
14- چهارده معصوم علیهم السلام را زیارت کردن
امام صادق علیه السلام در این زمینه فرمود: کسی که بخواهد از شهر خود، قبر رسول الله صلی الله علیه و آله و فاطمه علیهاالسلام و امام را زیارت کند، باید روز جمعه غسل کند، لباس پاکیزه بپوشد و در صحرا یا پشت بام چهار رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام مثل نماز صبح) و پس از سلام رو به قبله ایستاده و بگوید:
السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ الْمُرْسَلُ، وَ الْوَصِيُّ الْمُرْتَضَى، وَ السَّيِّدَةُ الْكُبْرَى وَ السَّيِّدَةُ الزَّهْرَاءُ، وَ السِّبْطَانِ الْمُنْتَجَبَانِ، وَ
ص: 183
الْأَوْلادُ الْأَعْلامُ، وَ الْأُمَنَاءُ الْمُنْتَجَبُونَ، جِئْتُ انْقِطَاعا إِلَيْكُمْ وَ إِلَى ابَائِكُمْ وَ وَلَدِكُمُ الْخَلَفِ عَلَى بَرَكَةِ الْحَقِّ، فَقَلْبِي لَكُمْ مُسَلِّمٌ، وَ نُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بِدِينِهِ، فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لا مَعَ عَدُوِّكُمْ، إِنِّي لَمِنَ الْقَائِلِينَ بِفَضْلِكُمْ مُقِرٌّ بِرَجْعَتِكُمْ، لا أُنْكِرُ لِلَّهِ قُدْرَةً وَ لا أَزْعُمُ إِلا مَا شَاءَ اللَّهُ، سُبْحَانَ اللَّهِ ذِي الْمُلْكِ وَ الْمَلَكُوتِ، يُسَبِّحُ اللَّهَ بِأَسْمَائِهِ جَمِيعُ خَلْقِهِ، وَ السَّلامُ عَلَى أَرْوَاحِكُمْ وَ أَجْسَادِكُمْ، وَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ.(1)
15- خواندن نماز روز جمعه
از امام حسن عسکری علیه السلام روایت شده که آن حضرت فرمودند: هرکه روز جمعه چهاررکعت نمازکند و بخواند در هر رکعتی سورۀ تَبارَکَ الَّذی بِیَدِهِ الْمُلْکُ و حم سجده، حقتعالی او را داخل بهشت کند و شفاعت او را در حقّ اهل بیت او قبول فرماید و نگهدارد او را از فشار قبر و هول های روز قیامت، راوی سؤال کرد از آن حضرت که در چه وقت از روزها این نمازها را باید بجا آورد فرمود: از مابین طلوع آفتاب تا...؟
1- خواندن دعای روز شنبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، بِسْمِ اللَّهِ كَلِمَةِ الْمُعْتَصِمِينَ وَ مَقَالَةِ الْمُتَحَرِّزِينَ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ
ص: 184
تَعَالَى مِنْ جَوْرِ الْجَائِرِينَ وَ كَيْدِ الْحَاسِدِينَ وَ بَغْيِ الظَّالِمِينَ وَ أَحْمَدُهُ فَوْقَ حَمْدِ الْحَامِدِينَ، اللَّهُمَّ أَنْتَ الْوَاحِدُ بِلا شَرِيكٍ وَ الْمَلِكُ بِلا تَمْلِيكٍ لا تُضَادُّ فِي حُكْمِكَ وَ لا تُنَازَعُ فِي مُلْكِكَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ، وَ أَنْ تُوزِعَنِي مِنْ شُكْرِ نُعْمَاكَ مَا تَبْلُغُ بِي غَايَةَ رِضَاكَ، وَ أَنْ تُعِينَنِي عَلَى طَاعَتِكَ وَ لُزُومِ عِبَادَتِكَ وَ اسْتِحْقَاقِ مَثُوبَتِكَ بِلُطْفِ عِنَايَتِكَ وَ تَرْحَمَنِي بِصَدِّي عَنْ مَعَاصِيكَ مَا أَحْيَيْتَنِي، وَ تُوَفِّقَنِي لِمَا يَنْفَعُنِي مَا أَبْقَيْتَنِي وَ أَنْ تَشْرَحَ بِكِتَابِكَ صَدْرِي وَ تَحُطَّ بِتِلاوَتِهِ وِزْرِي وَ تَمْنَحَنِي السَّلامَةَ فِي دِينِي وَ نَفْسِي، وَ لا تُوحِشَ بِي أَهْلَ أُنْسِي، وَ تُتِمَّ إِحْسَانَكَ فِيمَا بَقِيَ مِنْ عُمْرِي كَمَا أَحْسَنْتَ فِيمَا مَضَى مِنْهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
2- خواندن زیارت رسول خدا صلی الله علیه و آله
أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُهُ وَ أَنَّكَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسَالاتِ رَبِّكَ وَ نَصَحْتَ لِأُمَّتِكَ، وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ، وَ أَدَّيْتَ الَّذِي عَلَيْكَ مِنَ الْحَقِّ وَ أَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ وَ غَلُظْتَ عَلَى الْكَافِرِينَ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ، فَبَلَغَ اللَّهُ بِكَ أَشْرَفَ مَحَلِّ الْمُكَرَّمِينَ، الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي اسْتَنْقَذَنَا بِكَ مِنَ الشِّرْكِ وَ الضَّلالِ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَ اجْعَلْ صَلَوَاتِكَ وَ صَلَوَاتِ مَلائِكَتِكَ وَ أَنْبِيَائِكَ وَ
ص: 185
الْمُرْسَلِينَ وَ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ وَ أَهْلِ السَّمواتِ وَ الْأَرَضِينَ وَ مَنْ سَبَّحَ لَكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْاخِرِينَ، عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ نَبِيِّكَ وَ أَمِينِكَ وَ نَجِيبِكَ وَ حَبِيبِكَ وَ صَفِيِّكَ وَ صِفْوَتِكَ وَ خَاصَّتِكَ وَ خَالِصَتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ وَ أَعْطِهِ الْفَضْلَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ الْوَسِيلَةَ وَ الدَّرَجَةَ الرَّفِيعَةَ وَ ابْعَثْهُ مَقَاما مَحْمُودًا يَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْاخِرُونَ، اللَّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابا رَحِيما، إِلَهِي فَقَدْ أَتَيْتُ نَبِيَّكَ مُسْتَغْفِراً تَائِبا مِنْ ذُنُوبِي، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَ اغْفِرْهَا لِي، يَا سَيِّدَنَا أَتَوَجَّهُ بِكَ، وَ بِأَهْلِ بَيْتِكَ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى رَبِّكَ وَ رَبِّي لِيَغْفِرَ لِي، سپس سه مرتبه بگو: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
سپس بگو: أُصِبْنَا بِكَ يَا حَبِيبَ قُلُوبِنَا فَمَا أَعْظَمَ الْمُصِيبَةَ بِكَ حَيْثُ انْقَطَعَ عَنَّا الْوَحْيُ وَ حَيْثُ فَقَدْنَاكَ، فَإِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ، يَا سَيِّدَنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى الِ بَيْتِكَ الطَّاهِرِينَ، هَذَا يَوْمُ السَّبْتِ وَ هُوَ يَوْمُكَ وَ أَنَا فِيهِ ضَيْفُكَ وَ جَارُكَ، فَأَضِفْنِي وَ أَجِرْنِي فَإِنَّكَ كَرِيمٌ تُحِبُّ الضِّيَافَةَ وَ مَأْمُورٌ بِالْإِجَارَةِ فَأَضِفْنِي وَ أَحْسِنْ ضِيَافَتِي، وَ أَجِرْنَا وَ أَحْسِنْ إِجَارَتَنَا، بِمَنْزِلَةِ اللَّهِ عِنْدَكَ وَ عِنْدَ الِ بَيْتِكَ وَ بِمَنْزِلَتِهِمْ عِنْدَهُ وَ بِمَا اسْتَوْدَعَكُمْ مِنْ عِلْمِهِ فَإِنَّهُ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ.
ص: 186
3- خواندن سوره های اخلاص، ناس و فلق(1)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ، قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) اللَّهُ الصَّمَدُ (2) لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ (3) وَ لَمْ يَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ (4)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ، قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (1) مَلِکِ النَّاسِ (2) إِلهِ النَّاسِ (3) مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (4) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ (5) مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ، قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ (1) مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ (2) وَ مِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ (3) وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ (4) وَ مِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ (5)
4- زیارت قبور اموات مؤمنین و سلام بر آنان و قرائت قرآن و طلب رحمت و مغفرتبرای ایشان در صبح شنبه، مستحب مؤکّد است.(2)
5- نماز روز شنبه
سیّدبن طاووس رحمه الله از امام حسن عسکری علیه السلام روایت کرده که فرمود: خواندم از کتابهای پدرانم صلی الله علیه و آله که هر کس روز شنبه چهار رکعت نماز گذارد و بخواند در هر رکعتی حمد و قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ و آیه الکرسی را، بنویسد خداوند عزّوجل او را در درجه پیغمبران و شهداء و صالحین، و نیکو رفیقانند ایشان.
ص: 187
ص: 188
ص: 189
ص: 190
1- خداوندمتعال می فرماید:«ای کسانی که ایمان آورده اید،خدا رایادکنید، بسیار، و صبح و شام او را به پاکی بستایید»(1)
2- خداوندمتعال می فرماید: «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم»(2)
3- خداوندمتعال می فرماید: «چون نماز را به جای آورید، خدا را ایستاده و نشسته و بر پهلوآرمیده، یاد کنید»(3)
4- خداوند متعال می فرماید: «مردانی هستند که هرگز هیچ تجارت و داد و ستدی، آنان را از یاد خدا به خود مشغول نمی دارد»(4)
5- از امام صادق علیه السلام نقل شده که خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «هر کس به جای درخواست از من، به یاد من باشد و ذکر من او را به خود مشغول دارد، من به او بیش از آنچه درخواست اوست، عطا می کنم»(5)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: هیچ مجلسی نباشد که در آن نیکان و بدکاران گرد هم اجتماع کنند که بی یاد خدای عزّوجل از آن برخیزند،جز اینکه در روز قیامت برای آنها مایۀ حسرت
ص: 191
و افسوس باشد.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: خدای عزّوجل به موسی وحی کرد: ای موسی! به زیادی مال شاد مشو، و ذکر مرا در هر حالی وامگذار (از یاد من بیرون مرو)، زیرا زیادی مال گناهان را فراموش سازد و واگذاردن ذکر من، دلها را سخت کند.(2)
3- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: آیا شما را آگاه نکنم به بهترین کارهایتان که در درجات شما، از همه کارها بالاتر و نزد خداوند از همه پاکتر و پاکیزه تر است و برای شما از دینار (طلا) و درهم (نقره) بهتر و از اینکه با دشمن خودتان برخورد کنید (و جهاد کنید) و شما آنها را بکشید و آنها شمار بکشند خوبتر است؟ عرض کردند: چرا، فرمود: آن بسیار ذکر خدا کردن است.(3)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: ای فرزند آدم! مرا در میان مردم یاد کن، تا تو را در میان گروهی بهتر (یعنی فرشتگان) یاد کنم.(4)
5- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکه ذکر خدای عزّوجل را بسیار کند، خداوند او را دوست دارد و هر که ذکر خدا را بسیار کند، برای او دو برائت است (یعنی منشورآزادی) نوشته شود، یکی برائت از دوزخ و دیگری برائت از نفاق (و دوروئی).(5)
6- امام صادق علیه السلام فرمود: صاعقه ها به کسی که ذکر خدا گوید و ذاکر است، اصابت
ص: 192
نکند،راوی گوید: من عرض کردم ذاکر کیست؟ فرمود: آنکه صد آیه بخواند.(1)
7- محمّد بن مروان گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم: چه عملی به درگاه خدای عزّوجل محبوب ترین همه اعمال است؟ فرمود: این که او را ستایش کنی.(2)
8- امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله چنان بود که روزی سیصد و شصت بار خدا را حمد و ستایش می کرد، به شماره رگهای بدن (و اینگونه می فرمود: اَلْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ کَثیرًا عَلی کُلِّ حالٍ؛ یعنی ستایش مخصوص پروردگار جهانیان است بسیار، بر هر حال).(3)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: بهترین دعا، استغفار (و آمرزش خواهی) است.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه بنده بسیار استغفار کند (و از خداوند آمرزش خواهد)، نامه عملش بالا رود، در حالی که می درخشد.(5)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: شیوه رسول خدا صلی الله علیه و آله این بود که در هر روز هفتاد بار به درگاه خدای عزّوجل استغفار می کرد و هفتاد بار توبه می کرد.
راوی گوید، عرض کردم (یعنی) می فرمود: «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَتوُبُ اِلَیْهِ»؟ فرمود: هفتاد بارمی فرمود: «اَسْتَغْفِرُاللهَ، اَسْتَغْفِرُاللهَ و هفتاد بار می فرمود: «اَتوُبُ اِلَی اللهِ، اَتُوبُ اِلَی اللهِ و...»(6)
ص: 193
4- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که غم و اندوهش فراوان است، باید زیاد استغفار و طلب آمرزش کند.(1)
5- آیت الله سیّد عبدالکریم کشمیری رحمه الله به یکی از شاگردانشان که پرسیده بودند، در ایّام تعطیلات تابستانی حوزه چه ذکری را مشغول شوم، فرموده بودند: استغفار، روزی سی هزار مرتبه، بسیار مطلوب است.(2)
در روایات وارد شده که ذکر زیاد خداوند عبادت است و ذکر پیغمبر عبادت است و ذکر علی عبادت است و ذکر ائمه علیهم السلام عبادت است،(3) و اینکه ذکر خداوند، قلب را زنده کند و به خداوند نزدیک کند و برکت را زیاد کند و از هلاکت نجات دهد و ملائکه را نزدیک کند و آن سیّد عمل ها و بهترین آنها و نزدیک ترین آنها به سوی خداست و امت را از شیاطین نجات دهد و ایشان را از شیاطین قلعه ای است و از آتش، حرز است(4) و علم و ایمان و برائت از نفاق است و...
ذکر در همه وقت و همه جا نیکوست؛ ولی در چند جا مستحب مؤکّد است:(5)
1- در منزل: زیرا منزلی که در آن قرآن خوانده شود و ذکر خدا باشد، برکتش زیاد
ص: 194
شود و ملائکه حاضر شوند و شیاطین از آن منزل دور شوند و...(1)
2- در بازار: زیرا امر شده، به زیاد ذکر گفتن در بازار و در وقت مشغول شدن مردم به کسب، که آن کفاره گناهان و زیادی در حسنات است.
3- نزد غفلت قلب: بطوری که نه خیر یاد آورد و نه شر و نداند که در چه عالم است.
4- نزد وسوسه و حدیث نفس: نقل شده کسی آمد نزد پیغمبر صلی الله علیه و آله عرض کرد که من منافق شده ام! حضرت قسم یاد فرمود که منافق نشده ای، اگر منافق شده بودی، نزد من نمی آمدی، چه شده بر تو؟ گمانم آن است که دشمن حاضر یعنی ابلیس نزد تو آمد و گفت تو را کی خلق کرده، گفتی خداوند. سپس گفت: خداوند را کی خلق کرده؟ آن مرد گفت: بلی و الله چنین است.
سپس حضرت فرمود: شیطان از طرف عمل ها آمد، پس زورش به شما نرسید، از این راه آمد که شما را لغزش دهد، همین که این حال روی داد، پس خدا را یاد آورید و نیز امر شده به گفتن «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهِ» در این حال.
5- هنگام رفتن به صحرای خالی: که هر کس در آن حال دست بلند کرده و خداوند را یاد آورد، آن صحرا را خداوند پر فرماید به حسنات.
6- هنگام ترس از رعد و برق: که در آن وقت سبحان الله گوید، اگرچه ذکر کننده نترسد.
7- هنگام حاجت داشتن از خدا: زیرا وارد شده هر کس به ذکر من از سؤال کردن از من مشغول شود، به او دهم بهترین چیزی را که به سؤال کننده ها می دهم.
ص: 195
8- در هر صبح و شام و بعد از صبح و عصر: زیرا که امر شده به چریدن در باغ های بهشت و آن تفسیر شده به ذکر در صبح و شام.
1- فضیل از یکی ازدو امام باقر و یا امام صادق علیه السلام نقل می کند که شنیدم از آن حضرت که می فرمود:«لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ»و«اَللّهُ اَکْبَرُ» بسیار بگویید، زیرا چیزی نزد خدای عزّوجل محبوب تر از گفتن لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ و اَللّهُ اَکْبَرُ نیست.(1)
2- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین عبادت، گفتن «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» است.(2)
3- امام باقر علیه السلام فرمود: هیچ چیز ثوابش بزرگتر از این نیست که انسان گواهی دهد به یگانگی خداوند و لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ بگوید، همانا با خداوند عزّوجل هیچ چیز برابری نکند و احدی با او در کارها شرکت نجوید.(3)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: بهای بهشت، گفتن لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ و اَللّهُ اَکْبَر است.(4)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: جبرئیل به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفت،خوشا به حال هرکس از امتتوکه بگوید: «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ»(5)
6- امام صادق علیه السلامفرمود: هرکه هرروز ده باربگوید:«اَشْهَد اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ اِلهاً واحِداً اَحَداً فَرْداً صَمَداً لَمْ يَتَّخِذْ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً»؛خداوند برای او چهل و پنج
ص: 196
هزار حسنه بنویسد و چهل و پنج هزار سیّئه از او محو کند و چهل و پنج هزار درجه برای او بالا برد و در روایت دیگری است: این ذکر (که ده بار گفته است) در آن روز برای او پناهگاهی محکم در برابر سلطان و شیطان باشد و هیچ گناه کبیره ای پیرامون او را فرا نگیرد.(1)
7- توصیّه آیت الله بهجت جهت برطرف شدن وسواس ؛ فرمودند: لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ را زیاد بگویید.(2)
1- امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: هرکس را گرفتاری رسد که او را غمگین کند یا گرفتاری به او رسد، سرش را به آسمان بلند کند و سه بار بگوید: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم» خداوند گرفتاری او را بردارد و غم او را انشاءالله ببرد.(3)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که هنگام وضو، نام خدا را ببرد و «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم» بگوید، تمام بدنش پاک می شود، این کفاره گناهان بین دو وضو خواهد بود و کسی که نام خدا را نبرد، فقط آن مقدار از بدنش که آب به آن می رسد، پاک می شود.(4)
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از رسول خدا صلی الله علیه و آله بر بالای منبر شنیدم که فرمود: کسی که در تعقیب نمازهای واجب، آیه الکرسی را قرائت کند، هیچ چیز مانع از ورود او به بهشت نخواهد شد و تنها عابدان و صدیقان بر آن مواظبت می کنند و هر کس هنگام خواب آن را
ص: 197
قرائت کند، خودش و همسایگانش و همسایگان آنها همگی در امان خدا هستند.(1)
2- مرحوم آیت الله کشمیری رحمه الله فرمودند: ختم آیه الکرسی تا «هُمْ فیها خالِدُونَ»روزی بیست و یک مرتبه برای حفظ خوب و مفید است.(2)
3- عبداله بن یحیی می گوید، امام صادق علیه السلام به من فرمود: اگر با حیوان درنده ای مواجه شدی چه خواهی کرد؟ عرض کردم نمی دانم، فرمود: آیه الکرسی را بخوان و سپس بگو «عَزَّمْتُ عَلَیْکَ بِعَزیمَةِ اللّهِ وَ عَزیمَةِ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللّهِ وَ عَزیمَةِ سُلَیْمانِ بْنِ داوُودِ وَ عَزیمَةِ عَلِیٍّ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ الْاَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِ علیهم السلام»، پس آن حیوان تو را رها خواهد کرد.
عبدالله می گوید: با پسر عمویم عازم کوفه بودیم که ناگهان درنده ای متعرّض ما شد، من بلافاصله به سفارش حضرت، آیه الکرسی و آن عزیمه را خواندم، دیدم که آن حیوان سرش را به زیر انداخت و رفت، پسر عمویم پرسید چه خواندی؟ من کلامی بهتر از این ندیده ام، گفتم این کلام را از حضرت صادق علیه السلام شنیدم، گفت: «اَشْهَدُ اَنَّهُ اِمامٌ مُفْتَرَضٌ الطّاعَةِ؛ گواهی می دهم که او امامی است به حق که اطاعتش واجب است».
پسر عمویم تا آن هنگام معرفتی به امام نداشت، وقتی به خدمت حضرت رسیدم، داستان رابرای آن حضرت نقل کردم، حضرت فرمود: برای من نسبت به هر یک از دوستان گوشی شنوا و چشمی بینا و زبانی گویاست، سپس فرمود: سوگند به خدا ! من خودم آن حیوان را از شما دور کردم، به این نشانه که شما ابتدا در کنار نهری بودید.
و بدان که پسر عموی تو نزد ما ثابت خواهد ماند و نمی میرد، تا اینکه به ما ایمان آورد، وقتی که این خیر را به پسر عمویم دادم از آن مسرور شد و مستبصر شد و به ولایت حضرت
ص: 198
ایمان آورد تا از دنیا رفت.(1)
4- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس چهار آیه از اول سوره بقره و آیه الکرسی و دو آیه بعد از آن (یعنی آیه های «لاَ إِکْرَاهَ فِي الدِّينِ...» و آیه «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا») و سه آیه آخر سوره بقره را بخواند در جان و مالش بدی نبیند و هیچ شیطانی به او نزدیک نشود و قرآن را فراموش نکند.(2)
5- امام رضا علیه السلام فرمود: هر کس آیه الکرسی را در وقت خواب بخواند از درد فلج نترسد، ان شاءالله و هر که پشت سر هر نماز واجب، آنرا بخواند، هیچ حیوانی که نیش زهرآگین دارد او را زیان نرساند.(3)
6- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: اگر بدانید این آیه چه اندازه اهمیّت دارد، در هیچ حالی آن را ترک نمی کنید، رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود: آیه الکرسی از گنجی که زیر عرش است به من بخشیده شده و پیش از من به هیچ پیامبری داده نشده است، سپس حضرت علی علیه السلام فرمود: ازآن وقتی که این سخن را از پیغمبر شنیدم، شبی بر من نگذشت که این آیه را نخوانم.(4)
7- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر که بعد از نماز واجب آیه الکرسی بخواند، تا وقت نماز دیگر در امان خدا باشد.(5)
ص: 199
1- امام رضا علیه السلام فرمود: هر که ده بار بگوید: «یا اَللّهُ یا اَللّهُ» به او گفته شود: بله، حاجتت چیست؟(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه مردی دعا کند و پس از دعا بگوید: «ماشآءَاللّهُ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» خدای عزّوجل فرماید: بنده مؤمن دل به من نهاد و تسلیم امر من گردید، حاجتش را برآورید.(2)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که هفتاد بار بگوید: «ماشآءَاللّهُ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» هفتاد نوع از نوع های بلا از او دور گردد، که آسانترین آنها خناق (و خفه شدن) است، عرض کردم: فدایت شوم خناق چیست؟ فرمود: به دیوانگی دچار نشود (یا کشته نشود) که خفه گردد.(3)
4- امام باقر علیه السلام فرمود: هر که دنبال نماز واجب، پیش از آنکه پاهای خود را تا کند (و برخیزد، یا پیش از آنکه از حالت و هیئت تشهد زانوهای خود را تغییر دهد) سه بار بگوید:«أَسْتَغْفِرُاللّهَ الَّذی لا اِلهَ الّا هُوَالحیُّ الْقَیُّومُ ذُوالْجَلالِ وَالْاِکْرامِ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ» خدای عزّوجل گناهانش را بیامرزد، گرچه (در زیادی) مانند کف دریا باشد.(4)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که هنگامی که نماز صبح را می خواند، صد بار بگوید: «ماشآءَاللّهُ کانَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ» در آن روز چیزی که او را ناخوش آید،
ص: 200
نبیند.(1)
1- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: کارهای خوب، مردن بد را از بین می برد و صدقه دادن پنهانی آتش خشم پروردگار را خاموش می سازد و پیوند با ارحام و بستگان بر عمر می افزاید و فقر را نابود می سازد و ذکر «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» گنجی از گنج های بهشت است و این ذکر، شفا و داروی نود و نُه درد است که کوچک ترین آنها غم و اندوه است.(2)
2- امام کاظم علیه السلام فرمود: گفتن «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ»انواع بلاها را دفع می کند.(3)
از مرحوم آیت الله کشمیری رحمه الله سؤال کردند که برای عافیت چه ذکری خوب است؟ فرموند: «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» روزی صد مرتبه، چنانکه در روایت آمده که هفتاد نوع بلا را از انسان دور می کند، که آسانترین آن غم و اندوه است.(4)
از آیت الله بهجت سؤال کردند برای دوری از ریا چه باید کرد؟
فرمودند: با عقیده کامل «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ» زیاد بگوید.(5)
و از ایشان سؤال کردند: جهت علاج غرور چه راهی را توصیّه می فرمایید؟
ص: 201
فرمودند: «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ»را زیاد گفتن علاج غرور است.(1)
یکی از دوستان آیت الله العظمی اراکی می گوید: یک روز در خدمت آیت الله العظمی اراکی رحمه الله تنها بودیم، ایشان فرمودند: من یک شاگرد سیّد داشتم و به او علاقه شدیدی داشتم. ولی یک دفعه از حضور در درس غیبت کرد. ماهها و سالها گذشت و من هیچ اطلاعی از ایشان نداشتم و فکر می کردم که ممکن است وفات کرده باشد، تا اینکه بعد از شش سال هنگامی که مشغول فاتحه بر سر قبر آیت الله العظمی سیّد محمّدتقی خوانساری رحمه الله بودم، شخصی به من سلام کرد، سر برگرداندم و دیدم همان سیّد شاگردم می باشد، گفتم تو کجا بودی؟ چرا از احوالت مرا بدون اطلاع نگه داشتی؟ گفت: آقا تمام این مدّت دنبال پزشک بوده ام، غدّه ای در سرم پیدا شده، شش سال است که به دنبال پزشکان، از این شهر به آن شهر هستم و امروز آمدم و توسل به حضرت معصومه علیهاالسلام کردم.
آقا فرمود: من به او گفتم به اندازه کافی به وظیفه ات عمل کرده ای و دنبال پزشکان بوده ای، اکنون این دستور را به مدت چهل روز پشت سر هم انجام بده، هر روز ذکر یونسیّه(2)را ... مرتبه با حضور قلب تکرار کن.
آقا ادامه دادند که: بعد از چهل روز آن شاگرد نزد من مراجعت کرد و گفت من هر شب در پشت بام (چون فصل تابستان بود) این ذکر را به همان مقدار تکرار کردم، حدود شب بیستم بود، در نیمه های ذکر بودم که یک دفعه دیدم، پرده ای از جلوی چشمم برداشته شد و خود را بین آسمان و زمین معلّق دیدم، کاروانی دیدم که از زمین به سوی آسمان می آمدند و
ص: 202
گویا درب آسمان باز می شد و هر کدام داخل می شد، از جلوی چشم من ناپدید می گشت تا نوبت رسید به شخصی بسیار نورانی که آخر کاروان ایستاده بود، وقتی خواست وارد آسمان شود، نگاهی به من کرد و فرمود: چه می خواهی؟ گفتم آقا جان! سرم، آن آقا اشاره ای به سرم کرد و فرمود: برخیز تو را هیچ نیست. آن آقا داخل آسمان شد و ناپدید گردید و ناگهان خودم را در پشت بام در حال ذکر دیدم. بقیّه ذکر را گفتم و احساس کردم، ابداً اثری از درد در سرم نیست و بیست شب دیگر را هم ادامه دادم و وقتی پیش پزشکان آزمایش دادم، اظهار کردند که ابداً اثری از این غدّه در سرت نمی باشد.(1)
باید توجه داشت که سلسله عرفای قرن اخیر از جمله آیت الله سیّد علی شوشتری، ملاّ حسینقلی همدانی، سیّد احمد کربلایی، سیّد علی قاضی، شیخ محمّد بهاری و سیّد هاشم حداد رحمه الله همگی اتفاق و تأکید بر این استغفار کامل(ذکر یونسیه)، آن هم در سجده داشتند.
مرحوم آخوند ملاّ حسینقلی همدانی رحمه الله فرموده بودند، هر قدر، در هر وقت بتوانید این ذکر را بگویید.
ص: 203
ص: 204
ص: 205
ص: 206
زیارت آنچنان که در کتاب های لغت آمده به معنای دیدار کردن و قصد و آهنگ چیزی نمودن است.
در مفردات راغب اصفهانی آمده است(1): زور (ریشه کلمه زیارت) به بالای سینه می گویند، و فلانی را زیارت کردم یعنی با بالای سینه ام او را ملاقات کردم، یا اینکه قصد نمودم بالای سینه او را، (یعنی او را ببینم، چرا که انسان همیشه سر و بالای سینه مخاطب و زائر را زیارت می کند و به پای طرف کاری ندارد) هنگامی که به سویش توجه نمودم.
زیارت در مکتب تشیّع، جلوه های زیبا و باشکوهی دارد و از محتوای بسیار ارزشمندی برخوردار است و راه ارتباط با ائمّۀ معصومین علیهم السلام می باشد.
زیارت صادره از طرف معصومین علیهم السلام دارای مضامین عالیه، از معارف و اعتقادات می باشد.
همین زیارات است که توحید و یکتاپرستی را به دنیا معرفی می کند و سیره و روش پیشوایان راستین را در گذشته و آینده ترسیم می نماید و مقام بلند امامت و رهبری را به ما تعلیم می دهد و لزوم برائت و بیزاری از ستمگران و غاصبین مقام ولایت را به عنوان رکن دوم اعتقادی به همه گوشزد می کند.
از آنجا که ائمّة ما به اهمیّت زیارت در جامعه اسلامی توجه داشتند، به شاگردانشان درباره توجه به زیارت تأکید می کردند و به شیوه های مختلفی آنها را تشویق می نمودند.
واما احادیث مختلف از پیامبر صلی الله علیه و آله در زمینه زیارت ؛که فرمودند:
ص: 207
1- زیارت ائمّه علیهم السلام موجب آمرزش گناهان می شود و ثوابش برابر با ثواب هفتاد حج است.(1)
2- من زائرین ائمّه علیهم السلام را از وحشت قیامت نجات می دهم.(2)
3- زائرین ائمّه علیهم السلام به شفاعت من رسیده، مرا در بهشت زیارت می کنند.(3)
حال بر ماست در برنامه های خود جایی برای زیارت باز کنیم، تا از این طریق همواره مسائل اصلی زندگی را مدنظر داشته باشیم، بدانیم که امام ناظر ماست، امامت و رهبری و ولایت از مسائل اصلی اجتماع ماست. از رهبری باید اطاعت کنیم و در هنگام آلودگی ها و گناهها، از او شفاعت طلبیم، تا به درگاه خدا آبرومند گردیم.
در مورد زیارت سه نظریه وجود دارد:(4)
نظر اوّل؛ از وهابیون می باشد، آنها زیارت را شرک می دانند.
گروه دوّم؛ اهل سنّت و عده ای از شیعیان هستند که فکر می کنند امام وفات کرده است. هنگامی که به حرم حضرت رضا علیه السلام می روند گویی به زیارت اهل قبور می روند! می پندارند امام فوت کرده است!؟ نه امام را می بینیم، نه فکر می کنیم که امام ما را می بیند! در این مورد حالت بسیاری از ما، مانند پیروان اهل سنّت است.
هنگامی که به دیدن یکی از مسئولین عالی رتبه نظام می رویم، مثلاً رئیس جمهور، چقدر
ص: 208
در حرکات خود دقت می کنیم؟ کلماتی را که می گوییم دقت می کنیم؟ نگاه خود را برنمی گردانیم چرا که، خدمت این مقام هستیم! این مقام ما را می بیند! آیا همین مواظبت و دقت را در محضر حضرت رضا علیه السلام هم داریم؟ گویی به زیارت مرده ای می رویم؟ حضرت رضا علیه السلام وفات کرده است!؟ آیا معنی اَشْهَدُ اَنَّکَ تَشْهَدُ مَقامی وَ تَسْمَعُ کَلامی وَ تَرُدّ سَلامی را می فهمند؟
گروه سوم؛ امام را حیّ، حاضر، ناظر و قادر می دانند. امام عین الله ناظره است. مؤمن خدا را حاضر می داند، واسطه خدا را هم حاضر و ناظر می داند، عینک داشته باشیم و ببینیم، مؤمن می فهمد امام زنده است، ناظر است، قادر و مقتدر است، ائمه علیهم السلام حاضرند! می بینند! جواب می دهند، اینها ممتاز هستند، از ملائکه بالاتر هستند، التفات ما کم است.
حرم می رویم و می آییم فکر می کنیم کسی ما را ندیده است؟
ملائکه از ما غافل نیستند، ما را می بینند! زمانی به کربلا مشرّف شدم، استاد ما از عیال اوّل خود اولاد نداشت، از من خواست به رفیقم بگویم که چه موقع خداوند به او فرزند عطا می فرماید، رفیق ما احضار ارواح می دانست و با تعدادی از طایفه جن ارتباط داشت، دو نفر از اینها خادم امام حسین علیه السلام بودند، او با این دو نفر تماس گرفت و به من گفت تا ماه مبارک رمضان آینده صاحب فرزند می شود، و چنین شد.
یکی از دوستان من به نام آقا میرزا در مورد آینده تحصیل خود سؤال کرد. رفیق من با آن دو نفر از طایفه جن که مأمور در حرم امام حسین علیه السلام بودند تماس گرفت، پاسخ دادند: «همان کسی که وقتی وارد حرم امام حسین علیه السلام می شود و اذن دخول می گیرد، دوبار حضرت را زیارت می کند، یک بار از طرف خودش و یکبار به نیابت زیارت می کند. به او بگویید اگر به نجف برود، مجتهد می شود!».
ص: 209
نه تنها امام علیه السلام او را می دید، بلکه آن افراد از طایفه جنّ هم او را می دیدند و می شناختند و می دانستند که او هر موقع به زیارت می آید، دوبار حضرت امام حسین علیه السلام را زیارت می کند.
زیارت شما قلبی باشد، در موقع ورود، اذن دخول بخواهید، اگر حال داشتید به حرم بروید.
هنگامی که از حضرت رضا علیه السلام اذن دخول می طلبید و می گویید: «اَاَدْخُلُ یا حُجَةَ اللّه»به قلبتان مراجعه کنید و ببینید در آن تحوّلی بوجود آمد و تغییر یافت؟ اگر تغییر حال در شما بود، حضرت به شما اجازه ورود داده است.
اذن دخول حضرت سیّدالشهداء علیه السلام گریه است، اگر اشک آمد امام حسین علیه السلام اذن دخول داده اند، وارد شوید.
اگر حال داشتید به حرم وارد شوید، اگر هیچ تغییر در دل شما بوجود نیامد و دیدید حالتان مساعد نیست، بهتر است به کار مستحبی دیگری بپردازید، سه روز روزه بگیرید و غسل کنید و به حرم بروید و دوباره از حضرت اجازه ورود بخواهید.
زیارت امام رضا از زیارت امام حسین بالاتر است. چرا که به زیارت امام حسین بسیاری از مسلمانان می روند، ولی به زیارت حضرت رضا علیه السلام فقط شیعیان اثنی عشری می آیند.
خیلی ها از حضرت رضا علیه السلام سؤال کردند و جواب شنیدند، در نجف، درکربلا، در مشهد مقدّس، کسی مادرش را به کول می گرفت و به حرم می برد، چیزهای عجیبی را می دید! ملتفت باشید! معتقد باشید.
شفا دادند الی ماشاءالله! یکی از معاودین عراقی غده ای داشت، می بایستی مورد عمل جراحی قرار می گرفت، خطرناک بود، از آقا خواست او را شفا بدهد، شب در خواب دید حضرت معصومه علیه السلام را که فرمودند:«غده خوب می شود، احتیاج به عمل ندارد». به حضرت
ص: 210
رضا علیه السلام متوسل شده بود حضرت معصومه علیه السلام جواب داد، این خواهر و برادر چنین با هم مرتبط هستند.
همه زیارت نامه ها مورد تأیید هستند، زیارت جامعه کبیره را بخوانید، زیارت امین الله مهم است، قلب شما بخواند. با زبان قلب خود بخوانید، لازم نیست حوائج خودمان را در محضر امام حسین علیه السلام بشمریم. حضرت می دانند! مبالغه در دعاها نکنید، زیارت قلبی باشد، امام رضا علیه السلام به کسی فرمودند: «از بعضی گریه ها ناراحت هستم!»
یکی از بزرگان می گفت: من به دو چیز امیدوارم:
اولاً قران را با کسالت نخوانده ام، بعضی قرآن را آنچنان می خوانند که گویی شاهنامه می خوانند. قرآن کریم موجودی است شبیه عترت.
ثانیاً در مجلس عزاداری حضرت سیّدالشهدا علیه السلام گریه کرده ام.
حضرت آیت الله العظمی بروجردی رحمه الله مبتلا به درد چشم شدند، فرمودند در روز عاشورا مقداری از گل پیشانی عزاداران امام حسین علیه السلام را در چشمان خود کردم، دیگر در عمرم مبتلا به درد چشم نشدم و از عینک هم استفاده نکردم!
پس از حادثه بمب گذاری در حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام، حضرت به خواب کسی آمدند، سؤال شد: «در آن زمان شما کجا بودید؟»فرمودند: «کربلا بودم! »این جمله دو معنی دارد. معنی اول اینکه حضرت رضا علیه السلام آن روز به کربلا رفته بودند، معنی دوم یعنی این حادثه در کربلا هم تکرار شده است، دشمنان به صحن امام حسین علیه السلام ریختند و ضریح را خراب کردند و در آنجا آتش روشن کردند!
کسی وارد حرم حضرت رضا علیه السلام شد، متوجه شد سیّدی نورانی در جلوی او مشغول خواندن زیارت نامه می باشد، به آن سیّد نزدیک شد و متوجه شد که ایشان اسامی معصومین
ص: 211
علیهم السلام را یک یک با سلام ذکر می کند. هنگامی که به نام مبارک امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف رسیدند سکوت کردند! آن کس متوجه شد که آن سیّد بزرگوار، خود مولایمان امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد.
یک آقایی نقل کردند که با فلان کس که مرحوم شده زمانی در قم به امامزاده ای در خارج از شهر رفتیم تا آب و هوایی بخوریم. من خسته شدم و پایم درد گرفت به آن دوستم گفتم از حیوان سواری که قرار بود بیاوری خبری نیست، پایمان هم که یارای رفتن ندارد. گرسنه هم هستیم، نان داریم، ولی اگر بخوریم تشنه می شویم و آب هم نیست. در همان جا آن کس به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف متوسّل شد و از حضرت چنین خواست: «یا صاحب الزمان! یک وسیله ای بفرست تا سوار شویم». همانجا بدون درنگ وسیله ای که ملاکین داشتند، برای آوردن غلّه حاضر شد و ما را سوار کردند و بردند.
در همین حرم حضرت رضا علیه السلام چه کراماتی مشاهده شده است، کسی در رؤیا دید که به حضرت حضرت رضا علیه السلام مشرّف شده است او متوجه شد که گنبد حرم شکافته شده و حضرت عیسی و حضرت مریم علیهم السلام از آنجا وارد حرم شدند، تختی گذاشتند و آن دو بر آن نشستند و حضرت رضا علیه السلام را زیارت کردند، روز بعد، آن کس در بیداری به حرم مشرّف گردید. ناگهان متوجه شد حرم کاملاً خلوت می باشد، حضرت عیسی و حضرت مریم علیه السلام از گنبد وارد حرم شدند و بر تختی نشستند و حضرت رضا علیه السلام را زیارت کردن، زیارت نامه می خواندند. همین زیارت نامه معمولی را می خواندند، پس از خواندن زیارت نامه از همان بالای گنبد برگشتند، دوباره وضع عادی شد و قیل و قال شروع گردید، حال آیا حضرت رضا علیه السلام وفات کرده است؟
حرف آخر اینکه عمل کنیم به هرچه می دانیم، احتیاط کنیم بر آنچه خوب نمی دانیم، با
ص: 212
عصای احتیاط حرکت کنیم.(1).
از امام رضا علیه السلام روایت است که فرمودند: در زیارت هر یک از ائمّة علیهم السلام می توانی اینگونه بگویی: اَلسَّلامُ عَلی اَوْلِیآءِ اللّهِ وَ اَصْفِیآئِهِ، اَلسَّلامُ عَلی اُمَنآءِ اللّهِ وَ عَلی عِبادِاللّهِ الْمُکَرَّمینَ الَّذینَ لا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِاَمْرِهِ یَعْمَلوُنَ.
اَلسَّلامُ عَلی مَظاهِرِ اَمْرِ اللهِ وَ نَهْیِهِ، اَلسَّلامُ عَلَی اَلْاَدِلاّءِ عَلَی اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَی الْمُسْتَقِرّینَ فی مَرْضاتِ اللّهِ، اَلسَّلامُ عَلی الْمُمَحِصّینَ فی طاعَةِ اللّهِ، اَلسَّلامُ عَلی الَّذینَ مَنْ والاهُمْ فَقَدْ والَ اللّهُ وَ مَنْ عاداهُمْ فَقَدْ عادَاللّهُ وَ مَنْ عَرَفَهُمْ فَقَدْ عَرَفَ اللّهُ وَ مَنْ جَهِلَهُمْ فَقَدْ جَهِلَ اللّهُ اُشْهِدُ اللّهَ اَنَّنی حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ وَ سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ، مَؤْمِنٌ بِما امَنْتُمْ بِهِ کافِرٌ بِما کَفَرْتُمْ بِهِ، مُحَقِّقٌ بِما حَقَّقْتُمْ بِهِ وَ مُبْطِلٌ ما اَبْطَلْتُمْ، مُؤْمِنٌ بِسِرِّکُمْ وَ عَلانِیَتِکُمُ مُفَوِّضٌ فی ذلِکَ کُلِّهِ اِلَیْکُمْ وَ الْحَمْدُلِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لَعَنَ اللّهُ عَدُوَّکُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْاِنْسِ وَ ضاعِفْ عَلَیْهِمُ الْعَذابَ الْاَلیمِ.(2)
کسی که نمی تواند از نزدیک به زیارت ائمّه علیهم السلام مشرّف شود و یا این که برایش مشقّت دارد، هر کجا که هست از همان راه دور می تواند بر ائمّه علیهم السلام درود و سلام بفرستد.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس راهش دور است و توان تشرّف به حرم مطهّر ائمّه علیهم السلام راندارد بر بام منزلش برود، دو رکعت نماز بخواند و به قبور ما اشاره کند و سلام بدهد که
ص: 213
حتماً سلام او به ما می رسد.(1)
یونس بن ظبیان گفت به امام صادق علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم، در بسیاری از اوقات من از حسین علیه السلام یاد می کنم، چه چیزی مناسب است در آن هنگام بگویم؟ حضرت فرمود: سه بار بگو: صَلَّی اللّهُ عَلَیْکَ یا اَبا عَبْدِاللّهِ. و مطمئن باش که سلام و درود شما از راه دور و نزدیک به ما می رسد.(2)
پ- زیارت قبور مؤمنین
1- امام موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: کسی که نمی تواند به زیارت ما بیاید، شیعیان صالح ما را زیارت کند، تا ثواب زیارت ما برایش نوشته شود و هر کس نمی تواند بر ما از نزدیک سلام و درود بفرستد (و به زیارت قبورمان آید) بر مؤمنین سلام و درود فرستد، تا ثواب زیارت و سلام دادن بر ما را برایش بنویسند(که دیدار و صله با آنها، ثواب دیدار ما را دارد).(3)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: کسی که کنار قبر برادر دینی اش برود و دستش را بر قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره قدر را بخواند، خداوند او را در روز قیامت ایمن می دارد.(4)
3- محمّدبن مسلم می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم آیا به زیارت مردگان برویم؟ فرمود: بلی! عرض کردم آیا آنان از رفتن و حضور ما در نزدشان آگاه می گردند؟ فرمود: آری! به خدا سوگند! مسلماً آنان از (رفتن) شما آگاه می گردند و به واسطه شما شادمان
ص: 214
می شوند و با شما اُنس می گیرند و آرامش بر ایشان حاصل می شود.(1)
4- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ای اباذر! به تو سفارش می کنم، پس آن را حفظ کن (و به آن عمل نما) امید آنکه خداوند تو را به واسطه آن سود بخشد، همسایه قبرها باش، تا بدین وسیله آخرت را یاد کنی و گاه و بی گاه در روز به زیارت آنان برو، و در شب آنان را زیارت مکن.(2)
5- امام حسین علیه السلام فرمود: هرکس برگورها آیدوبگوید:«اَللّهُمَّ رَبِّ هذِهِ الْاَرْواحِ الْفانِیَةِ وَ الْاَجْسادِ الْبالِیَةِ وَ الْعِظامِ النَّخِرَةِ الَّتی خَرَجْتَ مِنَ الدُّنْیا وَ هِیَ بِکَ مُؤْمِنَةٌ أَدْخِلْ عَلَیْهِمْ رَوْحًا مِنْکَ وَ سَلامًا مِنّی»، خدا به شمار همه خلائق از آدم تا قیام قیامت، حسنات برای او می نویسد.(3)
6- امام رضا علیه السلام فرمود: هر بنده ای قبر مؤمنی را زیارت کند و هفت بار سوره قدر را بر آن بخواند، خداوند او و صاحب قبر را می آمرزد.(4)
7- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس بر قبرستان ها بگذرد و یازده بار سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ را بخواند و اجر آن را به مردگان هدیّه کند، به شماره (تمام) مردگان به او اجر و پاداش عطا می شود.(5)
8- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هدیّه روانه کنید برای مردگان خود، بعضی عرض کردند چیست آن هدیّه؟ فرمود: صدقه و دعا . و سپس فرمود: ارواح مؤمنین هر جمعه به آسمان دنیا مقابل
ص: 215
خانه ها و منزل های خود آیند و فریاد می کنند، هر یک از ایشان به آواز حزین و با گریه، ای اهل من و اولاد من! ای پدر من و مادر من و خویشان من! مهربانی کنید بر ما به آنچه بود در دست ما و عذاب و حساب او بر ماست و نفعش برای غیر ما و هر یک فریاد می کنند خویشان خود را که مهربانی کنید بر ما به درهمی یا به قرص نانی یا به جامه ای که خداوند بپوشاند بر شما از جامه های بهشتی، سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله گریست، چنانچه از زیادی گریه کردن قدرت بر سخن گفتن نداشت.(1)
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمّدجواد انصاری همدانی رحمه الله می فرمودند: من درگذشته به زیارت قبر غیرمعصوم و امام نمی رفتم، چون تصوّر می کردم که فقط از قبور ائمه علیهم السلام که به مقام طهارت مطلقه رسیده اند، بسط و گشایش حاصل می شود. ولی از قبور غیر آنها اثری مترتب نیست، تا در سفر اوّلی که به عتبات عالیات با جمعی از شاگردان روحانی خود برای زیارت، مشرّف شدیم، یک روز در ایّام اقامت در کاظمین برای تماشای بنای مدائن و ایوان شکسته کسری که حقاً موجب عبرت بود، از بغداد به طرف مدائن رهسپار شدیم و پس از تماشای مدائن و به جای آوردن دو رکعت نماز در آن ایوان که مستحب است، به سمت قبر سلمان فارسی و حُذَیفه علیهم السلام که در قرب آن ایوان قرار دارد به راه افتادیم و ما در کنار قبر سلمان فارسی نه به جهت زیارت، بلکه برای رفع خستگی و استراحت با جمیع احباب و دوستان نشسته بودیم که ناگهان سلمان از ما پذیرایی نمود و خود را به صورت واقعیّة خود نشان داد و به حقیقت خود تجلّی نمود. چنان روح او لطیف و صاف و بدون ذره ای از
ص: 216
کدورت و چنان واسع و زلال بود که ما را در یک عالم از لطف و محبّت و سعه و صفا فرو برد و چنان در فضای وسیع و لطیف و بدون گره از عالم معنی ما را داخل کرد، که حقاً مانند فضای بهشت پر لطف و صفا و چون ضمیر منیر عارف بالله، مانند آب صافی زلال و مانند هوالطیف بود.
من ازاینکه برای زیارت درکنار قبر او نیامده بودم شرمنده شدم وسپس به زیارت پرداختیم و از آن پس نیز به زیارت قبور غیرائمه طاهرین علیهم السلام ، از علمای بالله و مقرّبان و اولیاءالله خدا می روم و مدد می گیرم و به زیارت قبور مؤمنین در قبرستان می روم و به شاگردان خود توصیّه نموده ام که از این فیض الهی محروم نمانند.(1)
امام صادق علیه السلام به صفوان فرمودند: زیارت عاشورا را بخوان و از آن مواظبت کن، به درستی که من چند چیز را برای خواننده آن تضمین می کنم؛
1- زیارتش قبول شود.
2- سعی و کوشش او مشکور باشد.
3- حاجات او هرچه باشد، از طرف خداوند بزرگ برآورده شود و ناامید از درگاه خدا بر نگردد ...
بعد فرمود: ای صفوان! هرگاه برای تو به سوی خداوند متعال حاجتی روی داد، پس بوسیله این زیارت، به سوی آن حضرت توجه کن، از هر جا و هر مکانی که بوده باشی و بخوان این دعا را و حاجتت را از پروردگار خود بخواه ،که برآورده می شود و خداوند وعده خود را
ص: 217
خلاف نخواهد کرد.(1)
از ایشان سؤال کردند، آیا زیارت عاشورا ختمی هم دارد؟ فرمودند: چهل روز برای روا شدن حاجات خوب است. لکن زیارت عاشورا سنگین است و برای بعضی حوائج، چوب (و عوارض) دارد.
زیارت عاشورا مثل زیارت نامه های دیگر نیست. این زیارتنامه مال روح القدس است، بوی وحی از آن می آید و در آن چیزها نهفته است، دریایی است از معارف الهی.(2)
در عصر زعامت مرحوم آیت الله العظمی سیّدمحمّد حجت رحمه الله قحطی و گرانی سختی پدید آمد، بطوری که نان سنگک، به دانه ای یک تومان رسید، در حالی که شهریه طلاب در ماه، فقط ده تومان بود.
مرحوم آیت الله حجت علیه السلام چهل تن از طلاب مهّذب و متدیّن را دستور داد، که به مسجد مقدّس جمکران مشرّف شوند و در پشت بام مسجد به صورت دسته جمعی زیارت عاشورا را با صد سلام و لعن و دعای علقمه بخوانند و به حضرت موسی بن جعفر، حضرت ابوالفضل و حضرت علی اصغر علیهم السلام متوسل شوند و رفع گرانی و نزول باران را از خداوند مسئلت نمایند.
چهل تن طلبة مهذّب و متدیّن طبق دستور مرجعیّت اعلای تشیّع به میعادگاه عاشقانشرفیاب شدند، بعد از ادای نماز تحیّت و نماز حضرت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و توسل به ذیل عنایت
ص: 218
خداوند، به پشت بام مسجد جمکران رفته، ختم زیارت عاشورا را طبق دستور آن مرجع وارسته انجام دادند و حوائج خود را با شفیع قرار دادن سه تن باب الحوائج به درگاه حضرت احدیّت عرضه داشتند و مسجد را به سمت قم ترک کردند.
راه قدیمی مسجد جمکران از طرف روستای جمکران بود، گروه چهل طلاب هنوز به روستای جمکران نرسیده بودند که درهای رحمت گشوده شد و باران رحمت سیل آسا فرو ریخت.(1)
*کیفیّت زیارت عاشورا(2)
زیارت امام حسین علیه السلام معروف به زیارت عاشورا است، که علقمه بن محمّد حضرمی از امام محمّد باقر علیه السلام با ثواب بی شماری نقل کرده و می توان آن را از نزدیک و دور در روز عاشورا و اوقات دیگر بجا آورد (ضمناً این زیارت به طریق صفوان جمال نیز نقل شده است) پس قصد زیارت آن حضرت کن و بگو:
اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ، وَ ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيِّينَ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ، وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنَائِكَ، عَلَيْكُمْ مِنِّي جَمِيعاً سَلاَمُ اللَّهِ أَبَداً مَا بَقِيتُ وَ بَقِيَاللَّيْلُ وَ النَّهَارُ، يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِيَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصِيبَةُ بِكَ عَلَيْنَا،
ص: 219
وَ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ الْإِسْلاَمِ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصِيبَتُكَ فِي السَّمَوَاتِ، عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ السَّمَوَاتِ، فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ، وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللَّهُ فِيهَا، وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكُمْ، وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدِينَ لَهُمْ بِالتَّمْكِينِ مِنْ قِتَالِكُمْ، بَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ أَشْيَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ وَ أَوْلِيَائِهِمْ، يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، إِنِّي سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ، وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَ لَعَنَ اللَّهُ الَ زِيَادٍ وَ الَ مَرْوَانَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ بَنِي أُمَيَّةَ قَاطِبَةً، وَ لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ مَرْجَانَةَ، وَ لَعَنَ اللَّهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ، وَ لَعَنَ اللَّهُ شِمْراً، وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتَالِكَ، بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي، لَقَدْ عَظُمَ مُصَابِي بِكَ فَأَسْأَلُ اللَّهَ
الَّذِي أَكْرَمَ مَقَامَكَ، وَ أَكْرَمَنِي أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِكَ، مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي عِنْدَكَ وَجِيهاً بِالْحُسَيْنِ عليه السلام فِي الدُّنْيَا وَ الاخِرَةِ، يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى رَسُولِهِ، وَ إِلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ، وَ إِلَى فَاطِمَةَ وَ إِلَى الْحَسَنِ، وَ إِلَيْكَ بِمُوَالاَتِكَ، وَ بِالْبَرَائَةِ مِمَّنْ أَسَّسَ أَسَاسَ ذَلِكَ، وَ بَنَى عَلَيْهِ بُنْيَانَهُ، وَ جَرَى فِي ظُلْمِهِ وَ جَوْرِهِ عَلَيْكُمْ وَ عَلَىأَشْيَاعِكُمْ، بَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَ أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ إِلَيْكُمْ بِمُوَالاَتِكُمْ وَ مُوَالاَةِ وَلِيِّكُمْ،
ص: 220
وَ بِالْبَرَائَةِ مِنْ أَعْدَائِكُمْ وَ النَّاصِبِينَ لَكُمُ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرَائَةِ مِنْ أَشْيَاعِهِمْ وَ أَتْبَاعِهِمْ إِنِّي سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ، وَ وَلِيٌّ لِمَنْ وَالاَكُمْ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاكُمْ، فَأَسْئَلُ اللَّهَ الَّذِي أَكْرَمَنِي بِمَعْرِفَتِكُمْ وَ مَعْرِفَةِ أَوْلِيَائِكُمْ، وَ رَزَقَنِي الْبَرَائَةَ مِنْ أَعْدَائِكُمْ، أَنْ يَجْعَلَنِي مَعَكُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْاخِرَةِ، وَ أَنْ يُثَبِّتَ لِي عِنْدَكُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِي الدُّنْيَا وَ الْاخِرَةِ، وَ أَسْئَلُهُ أَنْ يُبَلِّغَنِي الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ، وَ أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِي، مَعَ إِمَامٍ هُدًى علیه السلام ظاهِرٍ نَاطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْكُمْ، وَ أَسْئَلُ اللَّهَ بِحَقِّكُمْ بِالشَّأْنِ الَّذِي لَكُمْ عِنْدَهُ أَنْ يُعْطِيَنِي بِمُصَابِي بِكُمْ أَفْضَلَ مَا يُعْطِي مُصَاباً بِمُصِيبَتِهِ مُصِيبَةً مَا أَعْظَمَهَا وَ أَعْظَمَ رَزِيَّتَهَا فِي الْإِسْلاَمِ وَ فِي جَمِيعِ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ، اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي فِي مَقَامِي هَذَا مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْكَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ، اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَحْيَايَ مَحْيَا مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِي مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ، اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا يَوْمٌ تَبَرَّكَتْ بِهِ بَنُو أُمَيَّةَ وَ ابْنُ اكِلَةِ الْأَكْبَادِ اللَّعِينُ ابْنُ اللَّعِينِ عَلَى لِسَانِكَ وَ لِسَانِ نَبِيِّكَ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، فِي كُلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فِيهِ نَبِيُّكَ، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، اللَّهُمَّ الْعَنْ أَبَا سُفْيَانَ وَ مُعَاوِيَةَ وَ يَزِيدَ بْنَ مُعَاوِيَةَ، عَلَيْهِمْ مِنْكَ اللَّعْنَةُ أَبَدَ الْابِدِينَ، وَهَذَا يَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ الُ زِيَادٍ وَ الُ مَرْوَانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَيْنَ، صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ، اللَّهُمَّ فَضَاعِفْ عَلَيْهِمُ اللَّعْنَ
ص: 221
مِنْكَ وَ الْعَذَابَ الْأَلِيمَ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ فِي هَذَا الْيَوْمِ وَ فِي مَوْقِفِي هَذَا، وَ أَيَّامِ حَيَاتِي بِالْبَرَائَةِ مِنْهُمْ وَ اللَّعْنَةِ عَلَيْهِمْ وَ بِالْمُوَالاَةِ لِنَبِيِّكَ وَ الِ نَبِيِّكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ. پس می گویی صد مرتبه: اللَّهُمَّ الْعَنْ أَوَّلَ ظَالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ، وَ اخِرَ تَابِعٍ لَهُ عَلَى ذَلِكَ، اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِي جَاهَدَتِ الْحُسَيْنَ وَ شَايَعَتْ وَ بَايَعَتْ وَ تَابَعَتْ عَلَى قَتْلِهِ، اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمِيعاً. پس می گویی صد مرتبه: السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ، وَ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنَائِكَ، عَلَيْكَ مِنِّي سَلاَمُ اللَّهِ أَبَداً مَا بَقِيتُ وَ بَقِيَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ، وَ لاَ جَعَلَهُ اللَّهُ اخِرَ الْعَهْدِ مِنِّي لِزِيَارَتِكُمْ، اَلسَّلاَمُ عَلَى الْحُسَيْنِ، وَ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ، وَ عَلَى أَوْلاَدِ الْحُسَيْنِ، وَ عَلَى أَصْحَابِ الْحُسَيْنِ. پس می گویی: اللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّي وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً ثُمَّ الثَّانِيَ وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ، اللَّهُمَّ الْعَنْ يَزِيدَ خَامِساً وَ الْعَنْ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ زِيَادٍ وَ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ الَ أَبِي سُفْيَانَ وَ الَ زِيَادٍ وَ الَ مَرْوَانَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ. سپس به سجده می رویی و می گویی: اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاكِرِينَ لَكَ عَلَى مُصَابِهِمْ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى عَظِيمِ رَزِيَّتِي، اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي شَفَاعَةَ الْحُسَيْنِ يَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لِي قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَكَمَعَ الْحُسَيْنِ، وَ أَصْحَابِ الْحُسَيْنِ، الَّذِينَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَيْنِ عليه السَّلامُ.
ص: 222
*زیارت آل یاسین(1)
زیارت آل یاسین از زیارات بسیار مهم و پر ارجی است که از ناحیه مقدسه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف صادر شده است.
حِمْیری گوید: خَرَج توقیع مَنَ الناحِیَةَ المُقدَّسَةِ- حرسها الله تعالی- بعد المسائل:
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ لا لِاَمْرِ اللهِ تَعْقِلُونَ، وَ لا مِنْ اَوْلِیائِهِ تَقْبَلُونَ «حِکْمَةٌ بالِغَةٌ، فَما تُغْنِ النُّذُرُ»(2)،«عَنْ قَوُمٍ لا یُؤْمِنُونَ»(3)،اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَ عَلی عِباداللّهِ الصّالِحینَ، اِذا اَرَدْتُمُ التَّوَجُّهَ بِنا اِلَی اللهِ وَ اِلَیْنا فَقُولُوا کَما قالَ اللهُ تَعالی: سَلامٌ عَلی آلِ یس...(4)
توقیعی از ناحیه مقدّسه صادر شد، بعد از جواب مسائل، این گونه بود. به نام خداوند بخشنده مهربان، نه امر خداوند را می فهمید و نه از اولیاء او می پذیرید، «حکمتی است رسا، پس بی نیاز نکنند ترسانندگان (انبیاء و اوصیاء) قومی را که ایمان نمی آورند». سلام بر ما و بندگان شایسته خداوند، هنگامی که خواستید به وسیله ما به سوی خداوند متعال و ما روی آورید. پس بگویید همانگونه که خداوند متعال فرمود:
سَلامٌ عَلى آلِ يس، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا داعِيَ اللّهِ وَرَبّانِيَ اياتِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا بابَ اللّهِ وَدَيّانَ دينِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خَليفَةَ اللّهِ وَناصِرَ حَقِّهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا حُجَّةَ
ص: 223
اللّهِ وَدَليلَ اِرادَتِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا تالِيَ كِتابِ اللّهِ وَتَرْجُمانَهُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ في اناءِ لَيْلِكَ وَاَطْرافِ نَهارِكَ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا بَقِيَّةَ اللّهِ في اَرْضِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا ميثاقَ اللّهِ الَّذي اَخَذَهُ وَوَكَّدَهُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا وَعْدَ اللّهِ الَّذي ضَمِنَهُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا الْعَلَمُ الْمَنْصُوبُ وَالْعِلْمُ الْمَصْبُوبُ وَالْغَوْثُ وَالرَّحْمَةُ الْواسِعَةُ وَعْداً غَيْرَ مَكْذوُب، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تَقوُمُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تَقْعُدُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تَقْرَأُ وَتُبَيِّنُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تُصَلّي وَتَقْنُتُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تَرْكَعُ وَتَسْجُدُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تُهَلِّلُ وَتُكَبِّرُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تَحْمَدُ وَتَسْتَغْفِرُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تُصْبِحُ وَتُمْسي، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ فِي اللَّيْلِ اِذا يَغْشى وَالنَّهارِ اِذا تَجَلّى، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا الْاِمامُ الْمَأمُونِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا الْمُقَدَّمُ الْمَأمُولُ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ بِجَوامِعِ السَّ
ام، اُشْهِدُكَ يا مَوْلاىَ اَنّى اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، وَاَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسوُلُهُ لا حَبيبَ اِلا هُوَ وَاَهْلُهُ، وَاُشْهِدُكَ يا مَوْلايَ اَنَّ عَلِيّاً اَميرَ الْمُؤْمِنينَ حُجَّتُهُ وَالْحَسَنَ حُجَّتُهُ وَالْحُسَيْنَ حُجَّتُهُ وَعَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ حُجَّتُهُ وَمُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّحُجَّتُهُ، وَجَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍّ حُجَّتُهُ، وَموُسَى بْنَ جَعْفَر حُجَّتُهُ، وَعَلِيَّ بْنَ موُسى حُجَّتُهُ، وَمُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ حُجَّتُهُ، وَعَلِيَّ بْنَ مُحَمَّد حُجَّتُهُ وَالْحَسَنَ بْنَ عَلِيٍّ حُجَّتُهُ، وَاَشْهَدُ اَنَّكَ حُجَّةُ
ص: 224
اللّهِ، اَنْتُمُ الْاَوَّلُ وَالاْخِرُ وَاَنَّ رَجْعَتَكُمْ حَقٌّ لا رَيْبَ فيها يَوْمَ لا يَنْفَعُ نَفْساً ايمانُها لَمْ تَكُنْ، امَنَتْ مِنْ قَبْلُ اَوْ كَسَبَتْ في ايمانِها خَيْراً وَاَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَاَنَّ ناكِراً وَنَكيراً حَقٌّ وَاَشْهَدُ اَنَّ النَّشْرَ حَقٌّ وَالْبَعَثَ حَقٌّ وَاَنَّ الصِّراطَ حَقٌّ وَالْمِرْصادَ حَقٌّ وَالْميزانَ حَقٌّ وَالْحَشْرَ حَقٌّ وَالْحِسابَ حَقٌّ وَالْجَنَّةَ وَالنّارَ حَقٌّ وَالْوَعْدَ وَالْوَعيدَ بِهِما حَّق، يا مَوْلايَ شَقِيَ مَنْ خالَفَكُمْ وَسَعِدَ مَنْ اَطاعَكُمْ، فَاَشْهَدْ عَلى ما اَشْهَدْتُكَ عَلَيْهِ، وَاَنَا وَلِيٌّ لَكَ بَریءٌ مِنْ عَدُوِّكَ فَالْحَقُّ ما رَضيتُمُوهُ وَالْباطِلُ ما اَسْخَطْتُمُوهُ وَالْمَعْرُوفُ ما اَمَرْتُمْ بِهِ وَالْمُنْكَرُ ما نَهَيْتُمْ عَنْهُ، فَنَفْسي مُؤْمِنَةٌ بِاللّهِ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَبِرَسُولِهِ وَبِاَميرِ الْمُؤْمِنينَ وَبِكُمْ يا مَوْلايَ اَوَّلِكُمْ وَاخِرِكُمْ وَنُصْرَتي مُعَدَّةٌ لَكُمْ وَمَوَدَّتى خالِصَةٌ لَكُمْ، آمينَ آمينَ .
ص: 225
*زیارت جامعه کبیره(1)
چون به درگاه رسیدی بایست و بگو شهادتین را یعنی بگو: اَشهَدُاَنْ لا اِلهَ اِلَّا اللّه وَحدَهُ لا شَریکَ لَهُ، وَ اَشْهَدُاَنَّ مُحَمَّدًا صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ عَبدُهُ وَ رَسُولُهُ و با حال غسل باشی و چون داخل حرم شوی و قبر را ببینی بایست و سی مرتبه اَللّهُ اَکْبَرُ بگو، سپس اندکی راه برو به آرام دل و آرام تن و گام ها را نزدیک یکدیگر گذار، سپس بایست و سی مرتبه اَللّهُ اَکْبَرُ بگو، سپس نزدیک قبر مطهر رو و چهل مرتبه اَللّهُ اَکْبَرُ بگو، تا صد تکبیر تمام شود سپس بگو:
السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفَ الْمَلائِكَةِ وَ مَهْبِطَ الْوَحْيِ وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ وَ خُزَّانَ الْعِلْمِ وَ مُنْتَهَى الْحِلْمِ وَ أُصُولَ الْكَرَمِ وَ قَادَةَ الْأُمَمِ وَ أَوْلِيَاءَ النِّعَمِ وَ عَنَاصِرَ الْأَبْرَارِ وَ دَعَائِمَ الْأَخْيَارِ وَ سَاسَةَ الْعِبَادِ وَ أَرْكَانَ الْبِلادِ وَ أَبْوَابَ الْإِيمَانِ وَ أُمَنَاءَ الرَّحْمَنِ وَ سُلالَةَ النَّبِيِّينَ، وَ صَفْوَةَ الْمُرْسَلِينَ وَ عِتْرَةَ خِيَرَةِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلامُ عَلَى أَئِمَّةِ الْهُدَى وَ مَصَابِيحِ الدُّجَى وَ أَعْلامِ التُّقَى وَ ذَوِي النُّهَى وَ أُولِي الْحِجَى وَ كَهْفِ الْوَرَى وَ وَرَثَةِ الْأَنْبِيَاءِ وَ الْمَثَلِ الْأَعْلَى وَ الدَّعْوَةِ الْحُسْنَى وَ حُجَجِ اللَّهِ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا وَ الْاخِرَةِ وَ الْأُولَى وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، اَلسَّلامُ عَلَى مَحَالِّ مَعْرِفَةِ اللَّهِ وَ مَسَاكِنِ بَرَكَةِ اللَّهِ وَ مَعَادِنِ حِكْمَةِ اللَّهِ وَ حَفَظَةِ سِرِّ اللَّهِ وَحَمَلَةِ كِتَابِ اللَّهِ وَ أَوْصِيَاءِ نَبِيِّ اللَّهِ وَ ذُرِّيَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ
ص: 226
وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلامُ عَلَى الدُّعَاةِ إِلَى اللَّهِ وَ الْأَدِلاءِ عَلَى مَرْضَاتِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَقِرِّينَ فِي أَمْرِ اللَّهِ وَ التَّامِّينَ فِي مَحَبَّةِ اللَّهِ وَ الْمُخْلِصِينَ فِي تَوْحِيدِ اللَّهِ وَ الْمُظْهِرِينَ لِأَمْرِ اللَّهِ وَ نَهْيِهِ وَ عِبَادِهِ الْمُكْرَمِينَ الَّذِينَ لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ، السَّلامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الدُّعَاةِ وَ الْقَادَةِ الْهُدَاةِ وَ السَّادَةِ الْوُلاةِ وَ الذَّادَةِ الْحُمَاةِ وَ أَهْلِ الذِّكْرِ وَ أُولِي الْأَمْرِ وَ بَقِيَّةِ اللَّهِ وَ خِيَرَتِهِ وَ حِزْبِهِ وَ عَيْبَةِ عِلْمِهِ وَ حُجَّتِهِ وَ صِرَاطِهِ وَ نُورِهِ وَ بُرْهَانِهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ كَمَا شَهِدَ اللَّهُ لِنَفْسِهِ وَ شَهِدَتْ لَهُ مَلائِكَتُهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ مِنْ خَلْقِهِ لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ الْمُنْتَجَبُ وَ رَسُولُهُ الْمُرْتَضَى أَرْسَلَهُ بِالْهُدَى وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ وَ أَشْهَدُ أَنَّكُمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ الْمَعْصُومُونَ الْمُكَرَّمُونَ الْمُقَرَّبُونَ الْمُتَّقُونَ الصَّادِقُونَ الْمُصْطَفَوْنَ الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ الْقَوَّامُونَ بِأَمْرِهِ الْعَامِلُونَ بِإِرَادَتِهِ الْفَائِزُونَ بِكَرَامَتِهِ اصْطَفَاكُمْ بِعِلْمِهِ وَ ارْتَضَاكُمْ لِغَيْبِهِ وَ اخْتَارَكُمْ لِسِرِّهِ وَ اجْتَبَاكُمْ بِقُدْرَتِهِ وَ أَعَزَّكُمْ بِهُدَاهُ وَ خَصَّكُمْ بِبُرْهَانِهِ وَ انْتَجَبَكُمْ لِنُورِهِ وَ أَيَّدَكُمْ بِرُوحِهِ وَ رَضِيَكُمْ خُلَفَاءَ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَجاً عَلَىبَرِيَّتِهِ وَ أَنْصَارا لِدِينِهِ وَ حَفَظَةً لِسِرِّهِ وَ خَزَنَةً لِعِلْمِهِ وَ مُسْتَوْدَعا لِحِكْمَتِهِ وَ تَرَاجِمَةً لِوَحْيِهِ وَ أَرْكَانا لِتَوْحِيدِهِ وَ
ص: 227
شُهَدَاءَ عَلَى خَلْقِهِ وَ أَعْلاما لِعِبَادِهِ وَ مَنَارا فِي بِلادِهِ وَ أَدِلاءَ عَلَى صِرَاطِهِ عَصَمَكُمُ اللَّهُ مِنَ الزَّلَلِ وَ امَنَكُمْ مِنَ الْفِتَنِ وَ طَهَّرَكُمْ مِنَ الدَّنَسِ وَ أَذْهَبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَكُمْ تَطْهِيرا فَعَظَّمْتُمْ جَلالَهُ وَ أَكْبَرْتُمْ شَأْنَهُ وَ مَجَّدْتُمْ كَرَمَهُ وَ أَدَمْتُمْ ذِكْرَهُ وَ وَكَّدْتُمْ مِيثَاقَهُ وَ أَحْكَمْتُمْ عَقْدَ طَاعَتِهِ وَ نَصَحْتُمْ لَهُ فِي السِّرِّ وَ الْعَلانِيَةِ وَ دَعَوْتُمْ إِلَى سَبِيلِهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ بَذَلْتُمْ أَنْفُسَكُمْ فِي مَرْضَاتِهِ وَ صَبَرْتُمْ عَلَى مَا أَصَابَكُمْ فِي جَنْبِهِ وَ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ اتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ جَاهَدْتُمْ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ حَتَّى أَعْلَنْتُمْ دَعْوَتَهُ وَ بَيَّنْتُمْ فَرَائِضَهُ وَ أَقَمْتُمْ حُدُودَهُ وَ نَشَرْتُمْ شَرَائِعَ أَحْكَامِهِ وَ سَنَنْتُمْ سُنَّتَهُ وَ صِرْتُمْ فِي ذَلِكَ مِنْهُ إِلَى الرِّضَا وَ سَلَّمْتُمْ لَهُ الْقَضَاءَ وَ صَدَّقْتُمْ مِنْ رُسُلِهِ مَنْ مَضَى فَالرَّاغِبُ عَنْكُمْ مَارِقٌ وَ اللاّزِمُ لَكُمْ لاحِقٌ وَ الْمُقَصِّرُ فِي حَقِّكُمْ زَاهِقٌ وَ الْحَقُّ مَعَكُمْ وَ فِيكُمْ وَ مِنْكُمْ وَ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ أَهْلُهُ وَ مَعْدِنُهُ وَ مِيرَاثُ النُّبُوَّةِ عِنْدَكُمْ وَ إِيَابُ الْخَلْقِ إِلَيْكُمْ وَ حِسَابُهُمْ عَلَيْكُمْ وَ فَصْلُ الْخِطَابِ عِنْدَكُمْ وَ ايَاتُ اللَّهِ لَدَيْكُمْ وَ عَزَائِمُهُ فِيكُمْ وَ نُورُهُ وَ بُرْهَانُهُ عِنْدَكُمْ وَ أَمْرُهُ إِلَيْكُمْ مَنْ وَالاكُمْ فَقَدْ وَالَى اللَّهَ وَمَنْ عَادَاكُمْ فَقَدْ عَادَى اللَّهَ وَ مَنْ أَحَبَّكُمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ وَ مَنْ أَبْغَضَكُمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِكُمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللَّهِ أَنْتُمُ الصِّرَاطُ
ص: 228
الْأَقْوَمُ وَ شُهَدَاءُ دَارِ الْفَنَاءِ وَ شُفَعَاءُ دَارِ الْبَقَاءِ وَ الرَّحْمَةُ الْمَوْصُولَةُ وَ الْآيَةُ الْمَخْزُونَةُ وَ الْأَمَانَةُ الْمَحْفُوظَةُ وَ الْبَابُ الْمُبْتَلَى بِهِ النَّاسُ مَنْ أَتَاكُمْ نَجَا وَ مَنْ لَمْ يَأْتِكُمْ هَلَكَ إِلَى اللَّهِ تَدْعُونَ وَ عَلَيْهِ تَدُلُّونَ وَ بِهِ تُؤْمِنُونَ وَ لَهُ تُسَلِّمُونَ وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ وَ إِلَى سَبِيلِهِ تُرْشِدُونَ وَ بِقَوْلِهِ تَحْكُمُونَ سَعِدَ مَنْ وَالاكُمْ وَ هَلَكَ مَنْ عَادَاكُمْ وَ خَابَ مَنْ جَحَدَكُمْ وَ ضَلَّ مَنْ فَارَقَكُمْ وَ فَازَ مَنْ تَمَسَّكَ بِكُمْ وَ أَمِنَ مَنْ لَجَأَ إِلَيْكُمْ وَ سَلِمَ مَنْ صَدَّقَكُمْ وَ هُدِيَ مَنِ اعْتَصَمَ بِكُمْ مَنِ اتَّبَعَكُمْ فَالْجَنَّةُ مَأْوَاهُ وَ مَنْ خَالَفَكُمْ فَالنَّارُ مَثْوَاهُ وَ مَنْ جَحَدَكُمْ كَافِرٌ وَ مَنْ حَارَبَكُمْ مُشْرِكٌ وَ مَنْ رَدَّ عَلَيْكُمْ فِي أَسْفَلِ دَرْكٍ مِنَ الْجَحِيمِ أَشْهَدُ أَنَّ هَذَا سَابِقٌ لَكُمْ فِيمَا مَضَى وَ جَارٍ لَكُمْ فِيمَا بَقِيَ وَ أَنَّ أَرْوَاحَكُمْ وَ نُورَكُمْ وَ طِينَتَكُمْ وَاحِدَةٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ خَلَقَكُمُ اللَّهُ أَنْوَارا فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ حَتَّى مَنَّ عَلَيْنَا بِكُمْ فَجَعَلَكُمْ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَ جَعَلَ صَلَوَاتِنَا عَلَيْكُمْ وَ مَا خَصَّنَا بِهِ مِنْ وِلايَتِكُمْ طِيبا لِخَلْقِنَا وَ طَهَارَةً لِأَنْفُسِنَا وَ تَزْكِيَةً لَنَا وَ كَفَّارَةً لِذُنُوبِنَا فَكُنَّا عِنْدَهُ مُسَلِّمِينَ بِفَضْلِكُمْ وَ مَعْرُوفِينَ بِتَصْدِيقِنَا إِيَّاكُمْ فَبَلَغَ اللَّهُ بِكُمْأَشْرَفَ مَحَلِّ الْمُكَرَّمِينَ وَ أَعْلَى مَنَازِلِ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَرْفَعَ دَرَجَاتِ الْمُرْسَلِينَ حَيْثُ لا يَلْحَقُهُ لاحِقٌ وَ لا يَفُوقُهُ فَائِقٌ وَ لا يَسْبِقُهُ سَابِقٌ وَ لا يَطْمَعُ فِي إِدْرَاكِهِ
ص: 229
طَامِعٌ حَتَّى لا يَبْقَى مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لا صِدِّيقٌ وَ لا شَهِيدٌ وَ لا عَالِمٌ وَ لا جَاهِلٌ وَ لا دَنِيٌّ وَ لا فَاضِلٌ وَ لا مُؤْمِنٌ صَالِحٌ وَ لا فَاجِرٌ طَالِحٌ وَ لا جَبَّارٌ عَنِيدٌ وَ لا شَيْطَانٌ مَرِيدٌ وَ لا خَلْقٌ فِيمَا بَيْنَ ذَلِكَ شَهِيدٌ إِلا عَرَّفَهُمْ جَلالَةَ أَمْرِكُمْ وَ عِظَمَ خَطَرِكُمْ وَ كِبَرَ شَأْنِكُمْ وَ تَمَامَ نُورِكُمْ وَ صِدْقَ مَقَاعِدِكُمْ وَ ثَبَاتَ مَقَامِكُمْ، وَ شَرَفَ مَحَلِّكُمْ وَ مَنْزِلَتِكُمْ عِنْدَهُ وَ كَرَامَتَكُمْ عَلَيْهِ وَ خَاصَّتَكُمْ لَدَيْهِ وَ قُرْبَ مَنْزِلَتِكُمْ مِنْهُ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ أَهْلِي وَ مَالِي وَ أُسْرَتِي أُشْهِدُ اللَّهَ وَ أُشْهِدُكُمْ أَنِّي مُؤْمِنٌ بِكُمْ وَ بِمَا امَنْتُمْ بِهِ كَافِرٌ بِعَدُوِّكُمْ وَ بِمَا كَفَرْتُمْ بِهِ مُسْتَبْصِرٌ بِشَأْنِكُمْ وَ بِضَلالَةِ مَنْ خَالَفَكُمْ مُوَالٍ لَكُمْ وَ لِأَوْلِيَائِكُمْ مُبْغِضٌ لِأَعْدَائِكُمْ وَ مُعَادٍ لَهُمْ سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ مُحَقِّقٌ لِمَا حَقَّقْتُمْ مُبْطِلٌ لِمَا أَبْطَلْتُمْ مُطِيعٌ لَكُمْ عَارِفٌ بِحَقِّكُمْ مُقِرٌّ بِفَضْلِكُمْ مُحْتَمِلٌ لِعِلْمِكُمْ مُحْتَجِبٌ بِذِمَّتِكُمْ مُعْتَرِفٌ بِكُمْ مُؤْمِنٌ بِإِيَابِكُمْ مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِكُمْ مُنْتَظِرٌ لِأَمْرِكُمْ مُرْتَقِبٌ لِدَوْلَتِكُمْ اخِذٌ بِقَوْلِكُمْ عَامِلٌ بِأَمْرِكُمْ مُسْتَجِيرٌ بِكُمْ زَائِرٌ لَكُمْ لائِذٌ عَائِذٌ بِقُبُورِكُمْ مُسْتَشْفِعٌ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِكُمْ وَ مُتَقَرِّبٌ بِكُمْ إِلَيْهِ وَ مُقَدِّمُكُمْ أَمَامَ طَلِبَتِي وَ حَوَائِجِي وَإِرَادَتِي فِي كُلِّ أَحْوَالِي وَ أُمُورِي مُؤْمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَ عَلانِيَتِكُمْ وَ شَاهِدِكُمْ وَ غَائِبِكُمْ وَ أَوَّلِكُمْ وَ اخِرِكُمْ وَ مُفَوِّضٌ فِي ذَلِكَ كُلِّهِ إِلَيْكُمْ وَ مُسَلِّمٌ فِيهِ
ص: 230
مَعَكُمْ، وَ قَلْبِي لَكُمْ مُسَلِّمٌ وَ رَأْيِي لَكُمْ تَبَعٌ وَ نُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى يُحْيِيَ اللَّهُ تَعَالَى دِينَهُ بِكُمْ وَ يَرُدَّكُمْ فِي أَيَّامِهِ وَ يُظْهِرَكُمْ لِعَدْلِهِ وَ يُمَكِّنَكُمْ فِي أَرْضِهِ فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لا مَعَ غَيْرِكُمْ امَنْتُ بِكُمْ وَ تَوَلَّيْتُ اخِرَكُمْ بِمَا تَوَلَّيْتُ بِهِ أَوَّلَكُمْ وَ بَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَعْدَائِكُمْ وَ مِنَ الْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ الشَّيَاطِينِ وَ حِزْبِهِمُ الظَّالِمِينَ لَكُمْ [وَ] الْجَاحِدِينَ لِحَقِّكُمْ وَ الْمَارِقِينَ مِنْ وِلايَتِكُمْ وَ الْغَاصِبِينَ لِإِرْثِكُمْ وَ الشَّاكِّينَ فِيكُمْ وَ الْمُنْحَرِفِينَ عَنْكُمْ وَ مِنْ كُلِّ وَلِيجَةٍ دُونَكُمْ وَ كُلِّ مُطَاعٍ سِوَاكُمْ وَ مِنَ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ فَثَبَّتَنِيَ اللَّهُ أَبَدا مَا حَيِيتُ عَلَى مُوَالاتِكُمْ وَ مَحَبَّتِكُمْ وَ دِينِكُمْ وَ وَفَّقَنِي لِطَاعَتِكُمْ وَ رَزَقَنِي شَفَاعَتَكُمْ وَ جَعَلَنِي مِنْ خِيَارِ مَوَالِيكُمْ التَّابِعِينَ لِمَا دَعَوْتُمْ إِلَيْهِ وَ جَعَلَنِي مِمَّنْ يَقْتَصُّ آثَارَكُمْ وَ يَسْلُكُ سَبِيلَكُمْ وَ يَهْتَدِي بِهُدَاكُمْ وَ يُحْشَرُ فِي زُمْرَتِكُمْ وَ يَكِرُّ فِي رَجْعَتِكُمْ وَ يُمَلَّكُ فِي دَوْلَتِكُمْ وَ يُشَرَّفُ فِي عَافِيَتِكُمْ وَ يُمَكَّنُ فِي أَيَّامِكُمْ وَ تَقَرُّ عَيْنُهُ غَدا بِرُؤْيَتِكُمْ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي وَ أَهْلِي وَ مَالِي مَنْ أَرَادَ اللَّهَ بَدَأَ بِكُمْ وَ مَنْ وَحَّدَهُ قَبِلَ عَنْكُمْ وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِكُمْ مَوَالِيَّ لا أُحْصِيثَنَاءَكُمْ وَ لا أَبْلُغُ مِنَ الْمَدْحِ كُنْهَكُمْ وَ مِنَ الْوَصْفِ قَدْرَكُمْ وَ أَنْتُمْ نُورُ الْأَخْيَارِ وَ هُدَاةُ الْأَبْرَارِ وَ حُجَجُ الْجَبَّارِ بِكُمْ فَتَحَ اللَّهُ وَ بِكُمْ يَخْتِمُ وَ بِكُمْ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ، وَ بِكُمْ يُمْسِكُ
ص: 231
السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلا بِإِذْنِهِ وَ بِكُمْ يُنَفِّسُ الْهَمَّ وَ يَكْشِفُ الضُّرَّ وَ عِنْدَكُمْ مَا نَزَلَتْ بِهِ رُسُلُهُ وَ هَبَطَتْ بِهِ مَلائِكَتُهُ وَ إِلَى جَدِّكُمْ و اگر زیارت امیرالمؤمنین باشد به جای «وَ اِلی جَدِّکِمْ» بگو (وَ اِلی اَخیکَ) . بُعِثَ الرُّوحُ الْأَمِينُ اتَاكُمُ اللَّهُ مَا لَمْ يُؤْتِ أَحَدا مِنَ الْعَالَمِينَ طَأْطَأَ كُلُّ شَرِيفٍ لِشَرَفِكُمْ وَ بَخَعَ كُلُّ مُتَكَبِّرٍ لِطَاعَتِكُمْ وَ خَضَعَ كُلُّ جَبَّارٍ لِفَضْلِكُمْ وَ ذَلَّ كُلُّ شَيْ ءٍ لَكُمْ وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِكُمْ وَ فَازَ الْفَائِزُونَ بِوِلايَتِكُمْ بِكُمْ يُسْلَكُ إِلَى الرِّضْوَانِ وَ عَلَى مَنْ جَحَدَ وِلايَتَكُمْ غَضَبُ الرَّحْمَنِ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي وَ أَهْلِي وَ مَالِي ذِكْرُكُمْ فِي الذَّاكِرِينَ وَ أَسْمَاؤُكُمْ فِي الْأَسْمَاءِ وَ أَجْسَادُكُمْ فِي الْأَجْسَادِ وَ أَرْوَاحُكُمْ فِي الْأَرْوَاحِ وَ أَنْفُسُكُمْ فِي النُّفُوسِ وَ اثَارُكُمْ فِي الْاثَارِ وَ قُبُورُكُمْ فِي الْقُبُورِ فَمَا أَحْلَى أَسْمَاءَكُمْ وَ أَكْرَمَ أَنْفُسَكُمْ وَ أَعْظَمَ شَأْنَكُمْ وَ أَجَلَّ خَطَرَكُمْ وَ أَوْفَى عَهْدَكُمْ وَ أَصْدَقَ وَعْدَكُمْ كَلامُكُمْ نُورٌ وَ أَمْرُكُمْ رُشْدٌ وَ وَصِيَّتُكُمُ التَّقْوَى وَ فِعْلُكُمُ الْخَيْرُ وَ عَادَتُكُمُ الْإِحْسَانُ وَ سَجِيَّتُكُمُ الْكَرَمُ وَ شَأْنُكُمُ الْحَقُّ وَ الصِّدْقُ وَ الرِّفْقُ وَ قَوْلُكُمْ حُكْمٌ وَ حَتْمٌ وَ رَأْيُكُمْ عِلْمٌ وَ حِلْمٌ وَ حَزْمٌ إِنْذُكِرَ الْخَيْرُ كُنْتُمْ أَوَّلَهُ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ مُنْتَهَاهُ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي كَيْفَ أَصِفُ حُسْنَ ثَنَائِكُمْ وَ أُحْصِي جَمِيلَ بَلائِكُمْ وَ بِكُمْ أَخْرَجَنَا اللَّهُ مِنَ الذُّلِّ وَ فَرَّجَ
ص: 232
عَنَّا غَمَرَاتِ الْكُرُوبِ وَ أَنْقَذَنَا مِنْ شَفَا جُرُفِ الْهَلَكَاتِ وَ مِنَ النَّارِ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي بِمُوَالاتِكُمْ عَلَّمَنَا اللَّهُ مَعَالِمَ دِينِنَا وَ أَصْلَحَ مَا كَانَ فَسَدَ مِنْ دُنْيَانَا وَ بِمُوَالاتِكُمْ تَمَّتِ الْكَلِمَةُ وَ عَظُمَتِ النِّعْمَةُ، وَ ائْتَلَفَتِ الْفُرْقَةُ وَ بِمُوَالاتِكُمْ تُقْبَلُ الطَّاعَةُ الْمُفْتَرَضَةُ وَ لَكُمُ الْمَوَدَّةُ الْوَاجِبَةُ وَ الدَّرَجَاتُ الرَّفِيعَةُ وَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ وَ الْمَكَانُ [وَ الْمَقَامُ الْمَعْلُومُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْجَاهُ الْعَظِيمُ وَ الشَّأْنُ الْكَبِيرُ وَ الشَّفَاعَةُ الْمَقْبُولَةُ رَبَّنَا امَنَّا بِمَا أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولا، يَا وَلِيَّ اللَّهِ إِنَّ بَيْنِي وَ بَيْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذُنُوبا لا يَأْتِي عَلَيْهَا إِلا رِضَاكُمْ فَبِحَقِّ مَنِ ائْتَمَنَكُمْ عَلَى سِرِّهِ وَ اسْتَرْعَاكُمْ أَمْرَ خَلْقِهِ وَ قَرَنَ طَاعَتَكُمْ بِطَاعَتِهِ لَمَّا اسْتَوْهَبْتُمْ ذُنُوبِي وَ كُنْتُمْ شُفَعَائِي فَإِنِّي لَكُمْ مُطِيعٌ مَنْ أَطَاعَكُمْ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاكُمْ فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَ مَنْ أَحَبَّكُمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ وَ مَنْ أَبْغَضَكُمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ اللَّهُمَّ إِنِّي لَوْ وَجَدْتُ شُفَعَاءَ أَقْرَبَ إِلَيْكَ مِنْ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الْأَخْيَارِ الْأَئِمَّةِالْأَبْرَارِ لَجَعَلْتُهُمْ شُفَعَائِي فَبِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَ لَهُمْ عَلَيْكَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُدْخِلَنِي فِي جُمْلَةِ الْعَارِفِينَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ وَ فِي زُمْرَةِ الْمَرْحُومِينَ بِشَفَاعَتِهِمْ إِنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ وَ صَلَّى
ص: 233
اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما] كَثِيرا وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ.
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ ادَمَ صَفْوَةِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِيِّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُوسَى كَلِيمِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ عِيسَى رُوحِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِيبِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عليه السَّلام [وَلِيِّ اللَّهِ] السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ خَدِيجَةَ الْكُبْرَى السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَ اتَيْتَ الزَّكَاةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَطَعْتَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ يَا مَوْلايَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُورا فِي الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ لَمْ تُنَجِّسْكَ الْجَاهِلِيَّةُ بِأَنْجَاسِهَاوَ لَمْ تُلْبِسْكَ مِنْ مُدْلَهِمَّاتِ ثِيَابِهَا وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ مِنْ دَعَائِمِ الدِّينِ وَ أَرْكَانِ الْمُؤْمِنِينَ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ الْإِمَامُ الْبَرُّ التَّقِيُّ الرَّضِيُّ الزَّكِيُّ الْهَادِي الْمَهْدِيُّ وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ كَلِمَةُ التَّقْوَى وَ أَعْلامُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى وَ الْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا وَ أُشْهِدُ
ص: 234
اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ وَ أَنْبِيَاءَهُ وَ رُسُلَهُ أَنِّي بِكُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِإِيَابِكُمْ مُوقِنٌ بِشَرَائِعِ دِينِي وَ خَوَاتِيمِ عَمَلِي وَ قَلْبِي لِقَلْبِكُمْ سِلْمٌ وَ أَمْرِي لِأَمْرِكُمْ مُتَّبِعٌ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِكُمْ وَ عَلَى أَجْسَادِكُمْ وَ عَلَى أَجْسَامِكُمْ وَ عَلَى شَاهِدِكُمْ وَ عَلَى غَائِبِكُمْ وَ عَلَى ظَاهِرِكُمْ وَ عَلَى بَاطِنِكُمْ سپس بیانداز خود را بر قبر، و آن را ببوس و بگو: بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِيَّةُ وَ جَلَّتِ الْمُصِيبَةُ بِكَ عَلَيْنَا وَ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ وَ تَهَيَّأَتْ لِقِتَالِكَ يَا مَوْلايَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ قَصَدْتُ حَرَمَكَ وَ أَتَيْتُ إِلَى مَشْهَدِكَ أَسْأَلُ اللَّهَ بِالشَّأْنِ الَّذِي لَكَ عِنْدَهُ وَ بِالْمَحَلِّ الَّذِي لَكَ لَدَيْهِ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ يَجْعَلَنِي مَعَكُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْاخِرَةِ. سپس برخيز
و دو ركعت نماز در بالا سر بگذار، بخوان در آن دو رکعت هر سوره که خواهی، پس چون از نماز فارغ شدی بگو: اللَّهُمَّ إِنِّي صَلَّيْتُ وَ رَكَعْتُ وَ سَجَدْتُ لَكَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ لِأَنَّ الصَّلاةَ وَ الرُّكُوعَ وَالسُّجُودَ لا يَكُونُ إِلا لَكَ لِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ أَبْلِغْهُمْ عَنِّي أَفْضَلَ السَّلامِ وَ التَّحِيَّةِ وَ ارْدُدْ عَلَيَّ مِنْهُمُ السَّلامَ اللَّهُمَّ وَ هَاتَانِ الرَّكْعَتَانِ هَدِيَّةٌ مِنِّي إِلَى مَوْلايَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَلَيْهِمَا السَّلامُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ
ص: 235
وَ عَلَيْهِ وَ تَقَبَّلْ مِنِّي وَ أْجُرْنِي عَلَى ذَلِكَ بِأَفْضَلِ أَمَلِي وَ رَجَائِي فِيكَ وَ فِي وَلِيِّكَ يَا وَلِيَّ الْمُؤْمِنِينَ . سپس برخیز و برو پایین پای قبر آن حضرت و بایست نزد سر علی بن الحسین و بگو: اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ نَبِيِّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ الْحُسَيْنِ الشَّهِيدِ السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الشَّهِيدُ السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْمَظْلُومُ وَ ابْنُ الْمَظْلُومِ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً ظَلَمَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذَلِكَ فَرَضِيَتْ بِهِ.پس بیفکن خود را بر قبرش و ببوس آن را و بگو: اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ وَ ابْنَ وَلِيِّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِيبَةُ وَ جَلَّتِ الرَّزِيَّةُ بِكَ عَلَيْنَا وَ عَلَى جَمِيعِ الْمُسْلِمِينَ فَلَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَيْكَ مِنْهُمْ .
پس بیرون بیا از دری که پایین پای علی بن الحسین است و متوجه شو به سوی شهدا و بگو: السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَوْلِيَاءَ اللَّهِ وَ أَحِبَّاءَهُ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَصْفِيَاءَ اللَّهِ وَ أَوِدَّاءَهُ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ دِينِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ أَبِي مُحَمَّدٍ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَلِيِّ النَّاصِحِ السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي طِبْتُمْ وَ طَابَتِ الْأَرْضُ الَّتِي [أَنْتُمْ] فِيهَا دُفِنْتُمْ وَ فُزْتُمْ فَوْزا عَظِيما فَيَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَكُمْ فَأَفُوزَ مَعَكُمْ .
ص: 236
سپس برگرد به بالای سر حضرت امام حسین علیه السلام و دعای بسیار کن از برای خود و برای اهل و اولاد و پدر و مادر و برادران خود، زیرا که در آن روضه مطهره رد نمی شود دعای دعاکننده و نه سؤال سؤال کننده.
*زیارت امین الله(1)
این زیارت شامل مضامین عالیه و دعایی بلیغ و جامع و از نظر سند هم، مورد تأیید محدّثین است، جابر از امام باقر علیه السلام نقل می کند که امام زین العابدین علیه السلام به زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام آمد و نزد قبر آن حضرت ایستاد و گریست و گفت:
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَّتَهُ عَلَى عِبَادِهِ (السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ)، أَشْهَدُ أَنَّكَ جَاهَدْتَ فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ وَ عَمِلْتَ بِكِتَابِهِ، وَ اتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِيِّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ، حَتَّى دَعَاكَ اللَّهُ إِلَى جِوَارِهِ، فَقَبَضَكَ إِلَيْهِ بِاخْتِيَارِهِ وَأَلْزَمَ أَعْدَاءَكَ الْحُجَّةَ مَعَ مَا لَكَ مِنَ الْحُجَجِ الْبَالِغَةِ عَلَى جَمِيعِ خَلْقِهِ، اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِي مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ رَاضِيَةً بِقَضَائِكَ مُولَعَةً بِذِكْرِكَ وَ دُعَائِكَ، مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ أَوْلِيَائِكَ مَحْبُوبَةً فِي أَرْضِكَ وَ سَمَائِكَ صَابِرَةً عَلَى نُزُولِ بَلائِكَ شَاكِرَةً لِفَوَاضِلِ نَعْمَائِكَ ذَاكِرَةً لِسَوَابِغِ الائِكَ مُشْتَاقَةً إِلَى فَرْحَةِ لِقَائِكَ مُتَزَوِّدَةً التَّقْوَى لِيَوْمِ جَزَائِكَ مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ
ص: 237
أَوْلِيَائِكَ مُفَارِقَةً لِأَخْلاقِ أَعْدَائِكَ مَشْغُولَةً عَنِ الدُّنْيَا بِحَمْدِكَ وَ ثَنَائِكَ پس پهلوی روی مبارک خود را بر قبر گذاشت و گفت: اللَّهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِينَ إِلَيْكَ وَالِهَةٌ وَ سُبُلَ الرَّاغِبِينَ إِلَيْكَ شَارِعَةٌ وَ أَعْلامَ الْقَاصِدِينَ إِلَيْكَ وَاضِحَةٌ وَ أَفْئِدَةَ الْعَارِفِينَ مِنْكَ فَازِعَةٌ وَ أَصْوَاتَ الدَّاعِينَ إِلَيْكَ صَاعِدَةٌ وَ أَبْوَابَ الْإِجَابَةِ لَهُمْ مُفَتَّحَةٌ وَ دَعْوَةَ مَنْ نَاجَاكَ مُسْتَجَابَةٌ وَ تَوْبَةَ مَنْ أَنَابَ إِلَيْكَ مَقْبُولَةٌ وَ عَبْرَةَ مَنْ بَكَى مِنْ خَوْفِكَ مَرْحُومَةٌ وَ الْإِغَاثَةَ لِمَنِ اسْتَغَاثَ بِكَ مَوْجُودَةٌ [مَبْذُولَةٌ] وَ الْإِعَانَةَ لِمَنِ اسْتَعَانَ بِكَ مَبْذُولَةٌ وَ عِدَاتِكَ لِعِبَادِكَ مُنْجَزَةٌ وَ زَلَلَ مَنِ اسْتَقَالَكَ مُقَالَةٌ وَ أَعْمَالَ الْعَامِلِينَ لَدَيْكَ مَحْفُوظَةٌ وَ أَرْزَاقَكَ إِلَى الْخَلائِقِ مِنْ لَدُنْكَ نَازِلَةٌ وَ عَوَائِدَ الْمَزِيدِ إِلَيْهِمْ وَاصِلَةٌ وَ ذُنُوبَ الْمُسْتَغْفِرِينَ مَغْفُورَةٌ وَ حَوَائِجَ خَلْقِكَ عِنْدَكَ مَقْضِيَّةٌ وَ جَوَائِزَ السَّائِلِينَ عِنْدَكَ مُوَفَّرَةٌ وَ عَوَائِدَ الْمَزِيدِ مُتَوَاتِرَةٌ وَ مَوَائِدَ الْمُسْتَطْعِمِينَ مُعَدَّةٌ وَ مَنَاهِلَ الظِّمَاءِ مُتْرَعَةٌ اَللَّهُمَّ فَاسْتَجِبْ دُعَائِي وَ اقْبَلْ ثَنَائِي وَ اجْمَعْ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَوْلِيَائِي بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ إِنَّكَ وَلِيُّ نَعْمَائِي وَ مُنْتَهَى مُنَايَ وَ غَايَةُ رَجَائِي فِي مُنْقَلَبِي وَ مَثْوَايَ و در كتاب كامل الزياره بعد از این زیارت، این فقرات نیز مسطور است: أَنْتَ إِلَهِي وَ سَيِّدِي وَ مَوْلايَ اغْفِرْ لِأَوْلِيَائِنَا وَ كُفَّ عَنَّا أَعْدَاءَنَا وَ اشْغَلْهُمْ عَنْ أَذَانَا وَ أَظْهِرْ كَلِمَةَ الْحَقِّ وَ
ص: 238
اجْعَلْهَا الْعُلْيَا وَ أَدْحِضْ كَلِمَةَ الْبَاطِلِ وَ اجْعَلْهَا السُّفْلَى إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ.
سپس امام باقر علیه السلام فرمود: هر که از شیعیان ما این زیارت و دعا را نزد قبر امیرالمؤمنین علیه السلام یا نزد قبر یکی از ائمه علیه السلام بخواند، خدای تعالی این زیارت و دعای او در نامه ای از نور بالا برد و مهر حضرت محمد صلی الله علیه و آله بر آن بزند و چنین محفوظ باشد تا تسلیم نماید به قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله، پس استقبال نماید صاحبش را به بشارت و تحیّت و کرامت ان شاء الله.
*زیارت ناحیه مقدّسه(1)
زیارت ناحیه مقدّسه از زبان حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است که در زیارت امام حسین علیه السلام می باشد، علّامه مجلسی علیه السلام آن را به نقل از چندین نفر از بزرگوارترین فقهای شیعه مانند سیّد مرتضی و شیخ مفید آورده و در خاتمه زیارت می فرماید: روشن شد که این زیارت دارای سند روایتی، و نقل شده از سوی معصوم علیه السلام است.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
أَلسَّلامُ عَلى ادَمَ صِفْوَةِ اللهِ مِنْ خَليقَتِهِ، أَلسَّلامُ عَلى شَيْث وَلِىِّ اللهِ وَ خِيَرَتِهِ، أَلسَّلامُ عَلى إِدْريسَ الْقآئِمِ لِلّهِ بِحُجَّتِهِ، أَلسَّلامُ عَلى نُوح الْمُجابِ في دَعْوَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى هُود الْمَمْدُودِ مِنَ اللّهِ بِمَعُونَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى صالِ-حٍ الَّذي تَوَّجَهُ اللهُ بِكَرامَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى إِبْراهيمَ الَّذي حَباهُ اللهُ بِخُلَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى إِسْماعيلَ الَّذي فَداهُ اللهُ بِذِبْح عَظيم مِنْ جَنَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى إِسْحقَ الَّذي جَعَلَ اللهُ النُّبُوَّةَ في ذُرِّيَّتِهِ أَلسَّلامُ
ص: 239
عَلى يَعْقُوبَ الَّذي رَدَّ اللهُ عَلَيْهِ بَصَرَهُ بِرَحْمَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى يُوسُفَ الَّذي نَجّاهُ اللهُ مِنَ الْجُبِّ بِعَظَمَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى مُوسَى الَّذي فَلَقَ اللهُ الْبَحْرَ لَهُ بِقُدْرَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى هارُونَ الَّذي خَصَّهُ اللهُ بِنُبُوَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى شُعَيْب الَّذي نَصَرَهُ اللهُ عَلى اُمَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى داوُدَ الَّذي تابَ اللهُ عَلَيْهِ مِنْ خَطيئَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى سُلَيْمانَ الَّذي ذَلَّتْ لَهُ الْجِنُّ بِعِزَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى أَيُّوبَ الَّذي شَفاهُ اللهُ مِنْ عِلَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى يُونُسَ الَّذي أَنْجَزَ اللهُ لَهُ مَضْمُونَ عِدَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى عُزَيْر الَّذي أَحْياهُ اللهُ بَعْدَ ميتَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى زَكَرِيَّا الصّابِرِ في مِحْنَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى يَحْيَى الَّذي أَزْلَفَهُ اللهُ بِشَهادَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى عيسى -رُوحِ اللّهِ وَ كَلِمَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّد حَبيبِ اللّهِ وَ صِفْوَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى أَميرِالْمُؤْمِنينَ عَلِىِّ بْنِ أَبي طالِب الْمَخْصُوصِ بِاُخُوَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى فاطِمَةِالزَّهْرآءِ ابْنَتِهِأَلسَّلامُ عَلى أَبي مُ
َمَّد الْحَسَنِ وَصِىِّ أَبيهِ وَ خَليفَتِهِ أَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ الَّذي سَمَحَتْ نَفْسُهُ بِمُهْجَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ أَطاعَ اللهَ في سِرِّهِ وَ عَلانِيَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ جَعَلَ اللهُ الشِّفآءَ في تُرْبَتِهِ أَلسَّلامُ عَلى مَنِ الْاِجابَةُ تَحْتَ قُبَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلى مَنِ الْاِ ئِمَّةُ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ خاتَمِ الْاِ نْبِيآءِ ، أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ سَيِّدِ الْاِوْصِياءِ أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ فاطِمَةَ الزَّهْرآءِ أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ خَديجَةَ الْكُبْرى أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ سِدْرَةِ
ص: 240
الْمُنْتَهى أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ جَنَّةِ الْمَأْوى أَلسَّلامُ عَلَى ابْنِ زَمْزَمَ وَ الصَّفا أَلسَّلامُ عَلَى الْمُرَمَّلِ بِالدِّمآءِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمَهْتُوكِ الْخِبآءِ أَلسَّلامُ عَلى خامِسِ أَصْحابِ الْكِسْآءِ أَلسَّلامُ عَلى غَريبِ الْغُرَبآءِ أَلسَّلامُ عَلى شَهيدِ الشُّهَدآءِ أَلسَّلامُ عَلى قَتيلِ الْاِدْعِيآءِ أَلسَّلامُ عَلى ساكِنِ كَرْبَلآءَ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ بَكَتْهُ مَلائِكَةُ السَّمآءِ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ ذُرِّيَّتُهُ الْاِزْكِيآءُ أَلسَّلامُ عَلى يَعْسُوبِ الدّينِ أَلسَّلامُ عَلى مَنازِلِ الْبَراهينِ أَلسَّلامُ عَلَى الْاِئِمَّةِ السّاداتِ أَلسَّلامُ عَلَى الْجُيُوبِ الْمُضَرَّجاتِ أَلسَّلامُ عَلَى الشِّفاهِ الذّابِلاتِ أَلسَّلامُ عَلَى النُّفُوسِ الْمُصْطَلَماتِ أَلسَّلامُ عَلَى الْاِرْواحِ الْمُخْتَلَساتِ أَلسَّلامُ عَلَى الْاِجْسادِ الْعارِياتِ أَلسَّلامُ عَلَى الْجُسُومِ الشّاحِباتِ أَلسَّلامُ عَلَى الدِّمآءِ السّآئِلاتِ أَلسَّلامُ عَلَى الْاِعْضآءِ الْمُقَطَّعاتِ أَلسَّلامُ عَلَى الرُّؤُوسِ الْمُشالاتِ أَلسَّلامُعَلَى النِّسْوَةِ الْبارِزاتِ أَلسَّلامُ عَلى حُجَّةِ رَبِّ الْعال
مينَ أَلسَّلامُ عَلَيْك َ وَ عَلى ابائِك َ الطّاهِرينَ أَلسَّلامُ عَلَيْك َ وَ عَلى أَبْنائِكَ الْمُسْتَشْهَدينَ أَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَ عَلى ذُرِّيَّتِكَ النّاصِرينَ أَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الْمَلآئِكَةِ الْمُضاجِعينَ أَلسَّلامُ عَلَى الْقَتيلِ الْمَظْلُومِ أَلسَّلامُ عَلى أَخيهِ الْمَسْمُومِ أَلسَّلامُ عَلى عَلِىّ الْكَبيرِ أَلسَّلامُ عَلَى الرَّضيعِ الصَّغيرِ أَلسَّلامُ عَلَى الْاِبْدانِ السَّليبَةِ أَلسَّلامُ عَلَى الْعِتْرَةِ الْقَريبَةِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمُجَدَّلينَ فِى
ص: 241
الْفَلَواتِ أَلسَّلامُ عَلَى النّازِحينَ عَنِ الْاِوْطانِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمَدْفُونينَ بِلا أَكْفان أَلسَّلامُ عَلَى الرُّؤُوسِ الْمُفَرَّقَةِ عَنِ الْاِبْدانِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمُحْتَسِبِ الصّابِرِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمَظْلُومِ بِلا ناصِر أَلسَّلامُ عَلى ساكِنِ التُّرْبَةِ الزّاكِيَةِ أَلسَّلامُ عَلى صاحِبِ الْقُبَّةِ السّامِيَةِ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ طَهَّرَهُ الْجَليلُ أَلسَّلامُ عَلى مَنِ افْتَخَرَ بِهِ جَبْرَئيلُ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ ناغاهُ فِي الْمَهْدِ ميكائيلُ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ نُكِثَتْ ذِمَّتُهُ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ هُتِكَتْ حُرْمَتُهُ أَلسَّلامُ عَلى مَنْ اُريقَ بِالظُّلْمِ دَمُهُ أَلسَّلامُ عَلَى الْمُغَسَّلِ بِدَمِ الْجِراحِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمُجَرَّعِ بِكَأْساتِ الرِّماحِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمُضامِ الْمُسْتَباحِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمَنْحُورِ فِى الْوَرى أَلسَّلامُ عَلى مَنْ دَفَنَهُ أَهْلُ الْقُرى أَلسَّلامُ عَلَى الْمَقْطُوعِ الْوَتينِ أَلسَّلامُ عَلَى الْمُحامي بِلا مُعين أَلسَّلامُ عَلَى الشَّيْبِ الْخَضيبِ أَلسَّلامُ عَلَى الْخَدِّ التَّريبِ أَلسَّلامُ عَلَى الْبَدَنِ السَّليبِ أَلس
َلامُ عَلَى الثَّغْرِ الْمَقْرُوعِ بِالْقَضيبِ أَلسَّلامُ عَلَى الرَّأْسِ الْمَرْفُوعِ أَلسَّلامُ عَلَى الْاِجْسامِ الْعارِيَةِ فِى الْفَلَواتِ تَنْهِشُهَا الذِّئابُ الْعادِياتُ وَ تَخْتَلِفُ إِلَيْهَا السِّباعُ الضّارِياتُ أَلسَّلامُ عَلَيْك َ يا مَوْلاىَ وَ عَلَى الْمَلآئِكَةِ الْمُرَفْرِفينَ حوْلَ قُبَّتِكَ الْحافّينَ بِتُرْبَتِكَ ا لطّآئِفينَ بِعَرْصَتِكَ الْوارِدينَ لِزِيارَتِكَ أَلسَّلامُ عَلَيْك َ فَإِنّي قَصَدْتُ إِلَيْكَ وَ رَجَوْتُ الْفَوْزَ لَدَيْكَ أَلسَّلامُ عَلَيْك َ سَلامَ الْعارِفِ بِحُرْمَتِكَ الْمُخْلِصِ
ص: 242
في وِلايَتِكَ الْمُتَقَرِّبِ إِلَى اللهِ بِمَحَبَّتِكَ الْبَرىءِ مِنْ أَعْدآئِكَ سَلامَ مَنْ قَلْبُهُ بِمُصابِك َ مَقْرُوحٌ وَ دَمْعُهُ عِنْدَ ذِكْرِك َ مَسْفُوحٌ سَلامَ الْمَفْجُوعِ الْحَزينِ الْوالِهِ الْمُسْتَكينِ سَلامَ مَنْ لَوْ كانَ مَعَكَ بِالطُّفُوفِ لَوَقاكَ بِنَفْسِهِ حَدَّ السُّيُوفِ وَ بَذَلَ حُشاشَتَهُ دُونَكَ لِلْحُتُوفِ وَ جاهَدَ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ نَصَرَك َ عَلى مَنْ بَغى عَلَيْكَ وَ فَداكَ رُوحِهِ وَ جَسَدِهِ وَ مالِهِ وَ وَلَدِهِ وَ رُوحُهُ لِرُوحِك َ فِدآءٌ وَ أَهْلُهُ لاِهْلِكَ وِقآءٌفَلَئِنْ أَخَّرَتْنِى الدُّهُورُ وَ عاقَني عَنْ نَصْرِك َ الْمَقْدُورُ وَ لَمْ أَكُنْ لِمَنْ حارَبَك َ مُحارِباً وَ لِمَنْ نَصَبَ لَكَ الْعَداوَةَ مُناصِباً فَلَاَنْدُبَنَّكَ صَباحاً وَ مَسآءً وَ لَاَبْكِيَنَّ لَكَ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً حَسْرَةً عَلَيْكَ وَ تَأَسُّفاً عَلى ما دَهاكَ وَ تَلَهُّفاً حَتّى أَمُوتَ بِلَوْعَةِالْمُصابِ وَ غُصَّةِ الاِكْتِيابِ أَشْهَدُ أَ نَّك َ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلوةَ وَ اتَيْتَ الزَّكوةَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَيْتَعَنِ الْمُنْكَرِ وَ الْعُدْوانِ وَ أَطَعْتَ اللهَ وَ ما
عَصَيْتَهُ وَ تَمَسَّكْتَ بِهِ وَ بِحَبْلِهِ فَأَرْضَيْتَهُ وَ خَشيتَهُ وَ راقَبْتَهُ وَ اسْتَجَبْتَهُ وَ سَنَنْتَ السُّنَنَ وَ أَطْفَأْتَ الْفِتَنَ وَ دَعَوْتَ إِلَى الرَّشادِ ، وَ أَوْضَحْتَ سُبُلَ السَّدادِ ، وَ جاهَدْتَ فِى اللهِ حَقَّ الْجِهادِ ، وَ كُنْتَ للهِ طآئِعاً ، وَ لِجَدِّك َ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ تابِعاً وَ لِقَوْلِ أَبيكَ سامِعاً وَ إِلى وَصِيَّةِ أَخيك َ مُسارِعاً وَ لِعِمادِ الدّينِ رافِعاً وَ لِلطُّغْيانِ قامِعاً وَ لِلطُّغاةِ مُقارِعاً وَ لِلْاُ مَّةِ ناصِحاً وَ في غَمَراتِ الْمَوْتِ سابِحاً وَ لِلْفُسّاقِ مُكافِحاً وَ بِحُجَجِ
ص: 243
اللهِ قآئِماً ، وَ لِلْاِسْلامِ وَ الْمُسْلِمينَ راحِماً وَ لِلْحَقِّ ناصِراً وَ عِنْدَ الْبَلآءِ صابِراً وَ لِلدّينِ كالِئاً وَ عَنْ حَوْزَتِهِ مُرامِياً تَحُوطُ الْهُدى وَ تَنْصُرُهُ وَ تَبْسُطُ الْعَدْلَ وَ تَنْشُرُهُ وَ تَنْصُرُ الدّينَ وَ تُظْهِرُهُ وَ تَكُفُّ الْعابِثَ وَ تَزْجُرُهُ وَ تَأْخُذُ لِلدَّنِىِّ مِنَ الشَّريفِ وَ تُساوي فِى الْحُكْمِ بَيْنَ الْقَوِىِّ وَ الضَّعيفِ كُنْتَ رَبيعَ الْاَيْتامِ وَ عِصْمَةَ الْاَ نامِ وَ عِزَّ الْاِسْلامِ وَ مَعْدِنَ الْاَحْكامِ وَ حَليفَ الْاِنْعامِ سالِكاً طَرآئِقَ جَدِّك َ وَ أَبيكَ مُشْبِهاً فِى الْوَصِيَّةِ لِاَخيكَ وَفِىَّ الذِّمَمِ رَضِىَّ الشِّيَمِ ظاهِرَ الْكَرَمِ مُتَهَجِّداً فِىالظُّلَمِ قَويمَ الطَّرآئِقِ كَريمَ الْخَلائِقِ عَظيمَ السَّوابِقِ شَريفَ النَّسَبِ مُنيفَ الْحَسَبِ رَفيعَ الرُّتَبِ كَثيرَ الْمَناقِبِ مَحْمُودَ الضَّرآئِبِ جَزيلَ الْمَواهِبِ حَليمٌ رَشيدٌ مُنيبٌ جَوادٌ عَليمٌ شَديدٌ إِمامٌ شَهيدٌ أَوّاهٌ مُنيبٌ حَبيبٌ مَهيبٌ كُنْتَ لِلرَّسُولِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ وَلَداًوَ لِلْقُرْءانِ سَنَداً وَ لِلْاُکَّةِ عَضُداً وَ فِى الطّاعَ
ِ مُجْتَهِداً حافِظاً لِلْعَهْدِ وَالْميثاقِ ناكِباً عَنْ سُبُلِ الْفُسّاقِ باذِلاً لِلْمَجْهُودِ طَويلَ الرُّكُوعِ وَ السُّجُودِ زاهِداً فِى الدُّنْيا زُهْدَ الرّاحِلِ عَنْها ناظِراً إِلَيْها بِعَيْنِ الْمُسْتَوْحِشينَ مِنْها امالُكَ عَنْها مَكْفُوفَةٌ وَ هِمَّتُك َ عَنْ زينَتِها مَصْرُوفَةٌ وَ أَلْحاظُكَ عَنْ بَهْجَتِها مَطْرُوفَةٌ وَ رَغْبَتُكَ فِى الاْخِرَةِ مَعْرُوفَةٌ حَتّى إِذَا الْجَوْرُ مَدَّ باعَهُ وَ أَسْفَرَ الظُّلْمُ قِناعَهُ وَ دَعَی الْغَىُّ أَتْباعَهُ وَ أَنْتَ في حَرَمِ جَدِّكَ قاطِنٌ وَ لِلظّالِمينَ مُبايِنٌ جَليسُ
ص: 244
الْبَيْتِ وَ الْمِحْرابِ مُعْتَزِلٌ عَنِ اللَّذّاتِ وَ الشَّهَواتِ تُنْكِرُ الْمُنْكَرَ بِقَلْبِكَ وَ لِسانِكَ عَلى حَسَبِ طاقَتِكَ وَ إِمْكانِكَ ثُمَّ اقْتَضاكَ الْعِلْمُ لِلْاِنْكارِ وَ لَزِمَكَ أَنْ تُجاهِدَ الْفُجّارَ فَسِرْتَ في أَوْلادِكَ وَ أَهاليكَ وَ شيعَتِكَ وَ مَواليكَ وَ صَدَعْتَ بِالْحَقِّ وَ الْبَيِّنَةِ وَ دَعَوْتَ إِلَى اللهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ أَمَرْتَ بِإِقامَةِ الْحُدُودِ وَ الطّاعَةِ لِلْمَعْبُودِ وَ نَهَيْتَ عَنِ الْخَبآئِثِ وَ الطُّغْيانِ وَ واجَهُوكَ بِالظُّلْمِ وَ الْعُدْوانِ فَجاهَدْتَهُمْ بَعْدَ الاْيعازِ لَهُمْ وَ تَأْكيدِ الْحُجَّةِ عَلَيْهِمْ فَنَكَثُوا ذِمامَكَ وَ بَيْعَتَكَ وَ أَسْخَطُوا رَبَّكَ وَ جَدَّ كَ وَ بَدَؤُوكَ بِالْحَرْبِ فَثَبَتَّ لِلطَّعْنِ وَالضَّرْبِ وَ طَحَنْتَ جُنُودَ الْفُجّارِ وَاقْتَحَمْتَ قَسْطَلَ الْغُبارِ مُجالِداً بِذِى الْفَقارِ كَأَنَّكَ عَلِىٌّ الْمُخْتارُ فَلَمّا رَأَوْكَ ثابِتَ الْجاشِ غَيْرَ خآئِف وَ لا خاش نَصَبُوا لَكَ غَوآئِلَ مَكْرِهِمْ وَ قاتَلُوكَ بِكَيْدِهِمْ وَشَرِّهِمْ وَ أَمَرَ اللَّعينُ جُنُودَهُ فَمَنَعُوكَ الْ
آءَ وَ وُرُودَهُ وَ ناجَزُوكَ الْقِتالَ وَ عاجَلُوكَ النِّزالَ وَ رَشَقُوكَ بِالسِّهامِ وَ النِّبالِ وَ بَسَطُوا إِلَيْكَ أَكُفَّ الاِصْطِلامِ، وَ لَمْ يَرْعَوْا لَكَ ذِماماً وَ لاراقَبُوا فيكَ أَثاماً في قَتْلِهِمْ أَوْلِيآءَكَ وَ نَهْبِهِمْ رِحالَكَ وَ أَنْتَ مُقَدَّمٌ فِى الْهَبَواتِ وَ مُحْتَمِلٌ لِلْاَذِيّاتِ قَدْ عَجِبَتْ مِنْ صَبْرِكَ مَلآئِكَةُ السَّمواتِ فَأَحْدَقُوا بِكَ مِنْ كُلّ ِالْجِهاتِ وَ أَثْخَنُوك َ بِالْجِراحِ وَ حالُوا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الرَّواحِ وَ لَمْ يَبْقَ لَكَ ناصِرٌ وَ أَنْتَ
ص: 245
مُحْتَسِبٌ صابِرٌ تَذُبُّ عَنْ نِسْوَتِكَ وَ أَوْلادِكَ حَتّى نَكَسُوكَ عَنْ جَوادِكَ فَهَوَيْتَ إِلَى الْاَرْضِ جَريحاً تَطَؤُكَ الْخُيُولُ بِحَوافِرِها وَ تَعْلُوكَ الطُّغاةُ بِبَواتِرِها قَدْ رَشَحَ لِلْمَوْتِ جَبينُكَ وَ اخْتَلَفَتْ بِالاِنْقِباضِ وَ الاِنْبِساطِ شِمالُكَ وَ يَمينُكَ تُديرُ طَرْفاً خَفِيّاً إِلى رَحْلِكَ وَ بَيْتِكَ وَ قَدْ شُغِلْتَ بِنَفْسِكَ عَنْ وُلْدِكَ وَ أَهاليكَ وَ أَسْرَعَ فَرَسُك َ شارِداً إِلى خِيامِك َ قاصِداً مُحَمْحِماً باكِياً فَلَمّا رَأَيْنَ النِّسآءُ جَوادَكَ مَخْزِيّاً وَ نَظَرْنَ سَرْجَكَ عَلَيْهِ مَلْوِيّاً بَرَزْنَ مِنَ الْخُدُورِ ناشِراتِ الشُّعُورِ عَلَى الْخُدُودِ لاطِماتِ الْوُجُوهِ سافِرات وَ بِالْعَويلِ داعِيات وَ بَعْدَالْعِزِّ مُذَلَّلات وَ إِلى مَصْرَعِك َ مُبادِرات وَ الشِّمْرُ جالِسٌ عَلى صَدْرِكَ وَ مُولِغٌ سَيْفَهُ عَلى نَحْرِكَ قابِضٌ عَلى شَيْبَتِك َ بِيَدِهِ ذابِحٌ لَك َ بِمُهَنَّدِهِ قَدْ سَكَنَتْ حَوآسُّكَ وَ خَفِيَتْ أَنْفاسُكَ وَ رُفِعَ عَلَى الْقَناةِ رَأْسُكَ وَ سُبِىَ أَهْلُكَ كَالْعَبيدِ وَ صُفِّدُوافِى الْحَديدِ فَوْقَ أَقْتابِ الْمَطِيّاتِ ت
لْفَحُ وُجُوهَهُمْ حَرُّ الْهاجِراتِ يُساقُونَ فِى الْبَراري وَالْفَلَواتِ أَيْديهِمْ مَغلُولَةٌ إِلَى الْاَعْناقِ يُطافُ بِهِمْ فِى الْاَسْواقِ فَالْوَيْلُ لِلْعُصاةِ الْفُسّاقِ لَقَدْ قَتَلُوا بِقَتْلِكَ الْاِسْلامَ وَ عَطَّلُوا الصَّلوةَ وَ الصِّيامَ وَ نَقَضُوا السُّنَنَ وَ الْاَحْكامَ وَ هَدَمُوا قَواعِدَ الاْيمانِ وَ حَرَّفُوا اياتِ الْقُرْءانِ وَ هَمْلَجُوا فِى الْبَغْىِ وَالْعُدْوانِ لَقَدْ أَصْبَحَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْه وَ الِهِ مَوْتُوراً وَ عادَ كِتابُ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ مَهْجُوراً وَ غُودِرَ الْحَقُّ
ص: 246
إِذْ قُهِرْتَ مَقْهُوراً وَ فُقِدَ بِفَقْدِكَ التَّكْبيرُ وَالتَّهْليلُ وَالتَّحْريمُ وَالتَّحْليلُ وَالتَّنْزيلُ وَالتَّأْويلُ وَ ظَهَرَ بَعْدَكَ التَّغْييرُ وَالتَّبْديلُ وَ الْاِلْحادُ وَالتَّعْطيل وَ الْاَهْوآءُ وَ الْاَضاليلُ وَ الْفِتَنُ وَ الْاَباطيلُ فَقامَ ناعيكَ عِنْدَ قَبْرِ جَدِّكَ الرَّسُولِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ فَنَعاكَ إِلَيْهِ بِالدَّمْعِ الْهَطُولِ قآئِلا يا رَسُولَ اللّهِ قُتِلَ سِبْطُكَ وَ فَتاكَ وَ اسْتُبيحَ أَهْلُكَ وَ حِماكَ وَ سُبِيَتْ بَعْدَكَ ذَراريكَ وَ وَقَعَ الْمَحْذُورُ بِعِتْرَتِكَ وَ ذَويكَ فَانْزَعَجَ الرَّسُولُ وَ بَكى قَلْبُهُ الْمَهُولُ وَ عَزّاهُ بِكَ الْمَلآئِكَةُ وَ الْاَنْبِيآءُ وَ فُجِعَتْ بِكَ اُمُّكَ الزَّهْرآءُ وَ اخْتَلَفَتْ جُنُودُ الْمَلآئِكَةِ الْمُقَرَّبينَ تُعَزّي أَباكَ أَميرَالْمُؤْمِنينَ وَ اُقيمَتْ لَكَ الْمَاتِمُ في أَعْلا عِلِّيّينَ وَ لَطَمَتْ عَلَيْكَ الْحُورُ الْعينُ وَ بَكَتِ السَّمآءُ وَ سُكّانُه وَ الْجِنانُ وَ خُزّانُها وَ الْهِضابُ وَ أَقْطارُها وَ الْبِحارُ وَ حيتانُهاوَ الْجِنانُ وَ وِلْدانُها وَ الْبَيْتُ وَ الْمَقامُ وَ الْمَشْعَرُ
الْحَرام ُوَ الْحِلُّ وَ الْاِحْرامُ أَللّهُمَّ فَبِحُرْمَةِ هذَا الْمَكانِ الْمُنيفِ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَاحْشُرْني في زُمْرَتِهِمْ وَ أَدْخِلْنِى الْجَنَّةَ بِشَفاعَتِهِمْ أَللّهُمَّ إِنّي أَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ يا أَسْرَعَ الْحاسِبينَ وَ ياأَكْرَمَ الْاَكْرَمينَ وَ ياأَحْكَمَ الْحاكِمينَ بِمُحَمَّد خاتَمِ النَّبِيّينَ رَسُولِكَ إِلَى الْعالَمينَ أَجْمَعينَ وَ بِأَخيهِ وَابْنِ عَمِّهِ الْاَنْزَعِ الْبَطينِ الْعالِمِ الْمَكينِ عَلِىّ أَميرِالْمُؤْمِنينَ وَ بِفاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسآءِ الْعالَمينَ وَ بِالْحَسَنِ الزَّكِىِّ عِصْمَةِ الْمُتَّقينَ وَ بِأَبي عَبْدِاللهِ الْحُسَيْنِ
ص: 247
أَكْرَمِ الْمُسْتَشْهَدينَ وَ بِأَوْلادِهِ الْمَقْتُولينَ وَ بِعِتْرَتِهِ الْمَظْلُومينَ وَ بِعَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ زَيْنِ الْعابِدينَ وَ بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىّ قِبْلَةِ الْاَوّابينَ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّد أَصْدَقِ الصّادِقينَ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَر مُظْهِرِ الْبَراهينِ وَ عَلِىِّ بْنِ مُوسى ناصِرِالدّينِ وَ مُحَمَّدِبْنِ عَلِىّ قُدْوَةِ الْمُهْتَدينَ وَ عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّد أَزْهَدِ الزّاهِدينَ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِىّ وارِثِ الْمُسْتَخْلَفينَ وَالْحُجَّةِ عَلَى الْخَلْقِ أَجْمَعينَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدوَالِ مُحَمَّدالصّادِقينَ الْاَبَرّينَ الِ طه وَ يس وَ أَنْ تَجْعَلَني فِى الْقِيامَةِ مِنَ الاْمِنينَ الْمُطْمَئِنّينَ الْفآئِزينَ الْفَرِحينَ الْمُسْتَبْشِرينَ أَللّهُمَّ اكْتُبْني فِى الْمُسْلِمينَ وَ أَلْحِقْني بِالصّالِحينَ وَاجْعَلْ لي لِسانَ صِدْق فِى الاْخِرينَ وَانْصُرْني عَلَى الْباغينَ وَاكْفِني كَيْدَ الْحاسِدينَ وَاصْرِفْ عَنّي مَكْرَ الْماكِرينَ وَاقْبِضْ عَنّي أَيْدِىَ الظّالِمينَ وَاجْمَعْ بَيْني وَ بَيْنَ السّادَةِ الْمَيامينِ في أَعْلا عِلِّيّينَ مَعَ الَّذين َأَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيّينَ وَالصِّدّيقينَ وَالشُّهَدآءِ وَالصّالِحينَ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمينَ أَللّهُمَّ إِنّي اُقْسِمُ عَلَيْكَ بِنَبِيِّكَ الْمَعْصُومِ وَ بِحُكْمِكَ الْمَحْتُومِ وَنَهْيِكَ الْمَكْتُومِ وَ بِهذَا الْقَبْرِ الْمَلْمُومِالْمُوَسَّدِ في كَنَفِهِالْاِمامُ الْمَعْصُومُ الْمَقْتُولُ الْمَظْلُومُ أَنْ تَكْشِفَ ما بي مِنَ الْغُمُومِ وَ تَصْرِفَ عَنّي شَرَّ الْقَدَرِ الْمَحْتُومِ وَ تُجيرَني مِنَ النّارِ ذاتِ السَّمُومِ أَللّهُمَّ جَلِّلْني بِنِعْمَتِكَ وَ رَضِّني بِقَسْمِكَ وَ تَغَمَّدْني بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ وَ باعِدْني مِنْ مَكْرِكَ وَ
ص: 248
نِقْمَتِكَ أَللّهُمَّ اعْصِمْني مِنَ الزَّلَلِ وَ سدِّدْني فِى الْقَوْلِ وَالْعَمَلِ وَافْسَح لي في مُدَّةِ الْاَجَلِ وَ أَعْفِني مِنَ الْاَوْجاعِ وَالْعِلَلِ وَ بَلِّغْني بِمَوالِىَّ وَ بِفَضْلِكَ أَفْضَلَ الْاَمَلِ أَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَاقْبَلْ تَوْبَتي وَارْحَمْ عَبْرَتي وَ أَقِلْني عَثْرَتي وَ نَفِّسْ كُرْبَتي وَاغْفِرْلي خَطيئَتي وَ أَصْلِحْ لي في ذُرِّيَّتي أَللّهُمَّ لاتَدَعْ لي في هذَاالْمَشْهَدِ الْمُعَظَّمِ وَالْمَحَلِّ الْمُكَرَّمِ ذَنْباً إِلاّ غَفَرْتَهُ وَ لاعَيْباً إِلاّ سَتَرْتَهُ وَ لاغَمّاً إِلاّ كَشَفْتَهُ وَ لارِزْقاً إِلاّ بَسَطْتَهُ وَ لاجاهاً إلاّ عَمَرْتَهُ وَ لافَساداً إِلاّ أَصْلَحْتَهُ وَ لاأَمَلا إِلاّ بَلَّغْتَهُ وَ لادُعآءً إِلاّ أَجَبْتَهُ وَ لامَضيقاً إِلاّ فَرَّجْتَهُ وَ لاشَمْلا إِلاّ جَمَعْتَهُ وَ لاأَمْراً إِلاّ أَتْمَمْتَهُ وَ لامالا إِلاّ كَثَّرْتَهُ وَ لاخُلْقاً إِلاّ حَسَّنْتَهُ وَ لاإِنْفاقاً إِلاّ أَخْلَفْتَهُ وَ لاحالا إِلاّ عَمَرْتَهُ وَ لاحَسُوداً إِلاّ قَمَعْتَهُ وَ لاعَدُوّاً إِلاّ أَرْدَيْتَهُ وَ لاشَرّاً إِلاّ كَفَيْتَهُ وَ لامَرَضاً
إِلاّ شَفَيْتَهُ وَ لابَعيداً إِلاّ أَدْنَيْتَهُ وَ لاشَعَثاًإِلاّ لَمَمْتَهُ وَ لا سُؤالاً إِلاّ أَعْطَيْتَهُ أَللّهُمَّ إِنّي أَسْئَلُكَ خَيْرَ الْعاجِلَةِ وَ ثَوابَ الاْجِلَةِ أَللّهُمَّ أَغْنِني بِحَلالِكَ عَنِ الْحَرامِ وَ بِفَضْلِكَ عَنْ جَميعِ الْاَنامِ أَللّهُمَّ إِنّي أَسْئَلُكَ عِلْماً نافِعاً وَ قَلْباً خاشِعاً وَ يَقيناً شافِياً وَ عَمَلاً زاكِياً وَ صَبْراً جَميلاً وَ أَجْراً جَزيلاً أَللّهُمَّ ارْزُقْني شُكْرَ نِعْمَتِكَ عَلَىَّ وَ زِدْ في إِحْسانِكَ وَ كَرَمِكَ إِلَىَّ وَاجْعَلْ قَوْلي فِى النّاسِ مَسْمُوعاً وَ عَمَلي عِنْدَكَ مَرْفُوعاً وَ أَثَري فِى الْخَيْراتِ مَتْبُوعاً وَ عَدُوّي مَقْمُوعاً أَللّهُمَّ صَلِّ عَلى
ص: 249
مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّدالْاَخْيارِ في اناءِ اللَّيْلِ وَ أَطْرافِ النَّهارِوَاكْفِني شَرَّ الْاَشْرارِ وَ طَهِّرْني مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْاَوْزارِ وَ أَجِرْني مِنَ النّارِ وَ أَحِلَّني دارَالْقَرارِ وَ اغْفِرْلي وَ لِجَميعِ إِخْواني فيكَ وَ أَخَواتِىَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِرَحْمَتِكَ يا أَرْحَمَ الرّاحِمينَ.
پس از تمام شدن زيارت ناحیه مقدسه، دو ركعت نماز بجاى بیاورید، به این ترتیب که در رکعت اول، بعد از حمد سوره انبیاء و در رکعت دوم بعد از حمد سوره حشر را بخوانید.(1)
*زیارت امام زمان در روز جمعه(2)
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَيْنَ اللَّهِ فِي خَلْقِهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا نُورَ اللَّهِ الَّذِي يَهْتَدِي بِهِ الْمُهْتَدُونَ وَ يُفَرَّجُ بِهِ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْمُهَذَّبُ الْخَائِفُ السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْوَلِيُّ النَّاصِحُ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا سَفِينَةَ النَّجَاةِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَيْنَ الْحَيَاةِ السَّلامُ عَلَيْكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الِ بَيْتِكَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ السَّلامُ عَلَيْكَ عَجَّلَ اللَّهُ لَكَ مَا وَعَدَكَ مِنَ النَّصْرِ وَ ظُهُورِ الْأَمْرِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلايَ أَنَا مَوْلاكَ عَارِفٌ بِأُولاكَ وَ أُخْرَاكَ أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِكَ وَ بِالِ بَيْتِكَ وَ أَنْتَظِرُ ظُهُورَكَ وَ ظُهُورَ الْحَقِّ عَلَى يَدَيْكَ وَ أَسْأَلُ اللَّهَ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ
ص: 250
مُحَمَّدٍ وَ أَنْ يَجْعَلَنِي مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ لَكَ وَ التَّابِعِينَ وَ النَّاصِرِينَ لَكَ عَلَى أَعْدَائِكَ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْكَ فِي جُمْلَةِ أَوْلِيَائِكَ يَا مَوْلايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى الِ بَيْتِكَ هَذَا يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ يَوْمُكَ الْمُتَوَقَّعُ فِيهِ ظُهُورُكَ وَ الْفَرَجُ فِيهِ لِلْمُؤْمِنِينَ عَلَى يَدَيْكَ وَ قَتْلُ الْكَافِرِينَ بِسَيْفِكَ وَ أَنَا يَا مَوْلايَ فِيهِ ضَيْفُكَ وَ جَارُكَ وَ أَنْتَ يَا مَوْلايَ كَرِيمٌ مِنْ أَوْلادِ الْكِرَامِ وَ مَأْمُورٌ بِالضِّيَافَةِ وَ الْإِجَارَةِ فَأَضِفْنِي وَ أَجِرْنِي صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِكَ الطَّاهِرِينَ .
این دعا را حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به شخصی که محبوس بود تعلیم فرمود و سببِ نجاتش شد و آن این است.(1)إِلَهِي عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ وَ أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ وَ إِلَيْكَ الْمُشْتَكَى وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجا عَاجِلا قَرِيبا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَانِ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا
ص: 251
نَاصِرَانِ يَا مَوْلانَا يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّاهِرِينَ.
*دعای امام زمان(1)
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ وَ بُعْدَ الْمَعْصِيَةِ وَ صِدْقَ النِّيَّةِ وَ عِرْفَانَ الْحُرْمَةِ وَ أَكْرِمْنَا بِالهُدَى وَ الاسْتِقَامَةِ وَ سَدِّدْ أَلْسِنَتَنَا بِالصَّوَابِ وَ الْحِكْمَةِ وَ امْلَأْ قُلُوبَنَا بِالْعِلْمِ وَ الْمَعْرِفَةِ وَ طَهِّرْ بُطُونَنَا مِنَ الْحَرَامِ وَ الشُّبْهَةِ وَ اكْفُفْ أَيْدِيَنَا عَنِ الظُّلْمِ وَ السِّرْقَةِ وَ اغْضُضْ أَبْصَارَنَا عَنِ الْفُجُورِ وَ الْخِيَانَةِ وَ اسْدُدْ أَسْمَاعَنَا عَنِ اللَّغْوِ وَ الْغِيبَةِ وَ تَفَضَّلْ عَلَى عُلَمَائِنَا بِالزُّهْدِ وَالنَّصِيحَةِ وَ عَلَى الْمُتَعَلِّمِينَ بِالْجُهْدِ وَ الرَّغْبَةِ وَ عَلَى الْمُسْتَمِعِينَ بِالاتِّبَاعِ وَ الْمَوْعِظَةِ وَ عَلَى مَرْضَى الْمُسْلِمِينَ بِالشِّفَاءِ وَ الرَّاحَةِ وَ عَلَى مَوْتَاهُمْ بِالرَّأْفَةِ وَ الرَّحْمَةِ، وَ عَلَى مَشَايِخِنَا بِالْوَقَارِ وَ السَّكِينَةِ وَ عَلَى الشَّبَابِ بِالْإِنَابَةِ وَ التَّوْبَةِ وَ عَلَى النِّسَاءِ بِالْحَيَاءِ وَ الْعِفَّةِ وَ عَلَى الْأَغْنِيَاءِ بِالتَّوَاضُعِ وَ السَّعَةِ وَ عَلَى الْفُقَرَاءِ بِالصَّبْرِ وَ الْقَنَاعَةِ وَ عَلَى الْغُزَاةِ
بِالنَّصْرِ وَ الْغَلَبَةِ وَ عَلَى الْأُسَرَاءِ بِالْخَلاصِ وَ الرَّاحَةِ وَ عَلَى الْأُمَرَاءِ بِالْعَدْلِ وَ الشَّفَقَةِ وَ عَلَى الرَّعِيَّةِ
ص: 252
بِالْإِنْصَافِ وَ حُسْنِ السِّيرَةِ وَ بَارِكْ لِلْحُجَّاجِ وَ الزُّوَّارِ فِي الزَّادِ وَ النَّفَقَةِ وَ اقْضِ مَا أَوْجَبْتَ عَلَيْهِمْ مِنَ الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ بِفَضْلِكَ وَ رَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
ص: 253
ص: 254
ص: 255
ص: 256
یکی از چیزهایی که در زندگی روزانه، همه مسلمانان، باید با آن سر وکار داشته باشند دعا و ذکر خداست.
دعا به قدری در اسلام اهمیت دارد که قرآن می فرماید: «اگر دعای شما نباشد، مورد توجه خدا نیستید».(1)
دعا یعنی درخواست نیاز و عرض حاجت به درگاه بی نیاز مطلق. دعا یکی از نیازمندی های روح ماست، همانطور که جسم ما احتیاج به آب و غذا و هوا دارد، روح ما احتیاج به دعا و نیایش دارد.
توجه به خدا و اهتمام به ادعیه یکی از مهمترین اسباب موفقیت است.
دعا مشعل امید، اسلحه مؤمن، تلقین و توسعه هدف، کلید رستگاری، مغز عبادت، چراغ روشنگر و پیوند بی نهایت و بالاترین عبادت است.
از امام باقر علیه السلام سؤال شد: خواندن و تلاوت زیاد قرآن بهتر است یا دعا؟
امام علیه السلام فرمود: دعا.
آیا نشنیدی قول خدای متعال را که فرمود اگر دعای شما نباشد، مورد توجه خدا نیستید.(2)
باید همه چیز را از خدا خواست، به حضرت موسی علیه السلام وحی شد، هرچه می خواهی از من بخواه، حتی علف گوسفندان و نمک خمیرت را.(3)
و همچنین امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «هر کس درب خدا را بکوبد، خداوند درب را باز
ص: 257
می کند»(1)
*دعای جبرئیل و ثواب بسیار آن(2)
علاّمه مجلسی رحمه الله از کتاب «عده الداعی» نقل می کند که عمر بن شعیب می گوید: جدم از پیامبر بزرگوار اسلام شنید که روزی حضرت جبرئیل علیه السلام بر من نازل شد و در حالی که شادمان و خندان بود بر من سلام کرد. من نیز جواب سلام او را دادم و گفتم: علیک السلام یا جبرئیل. جبرئیل علیه السلام عرض کرد: همانا خداوند عزّوجل هدیه ای برای تو فرستاده است و آن کلماتی از گنج های بهشت است که خدا به تو کرامت فرموده است. گفتم: ای جبرئیل، آن کلمات چیست؟ گفت: آن کلمات این چنین است:
يا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِيلَ وَ سَتَرَ الْقَبِيحَ يَا مَنْ لَمْ يُؤَاخِذْ بِالْجَرِيرَةِ وَ لَمْ يَهْتِكِ السِّتْرَ يَا عَظِيمَ الْعَفْوِ يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ يَا صَاحِبَ كُلِّ نَجْوَى وَ يَا مُنْتَهَى كُلِّ شَكْوَى يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ يَا كَرِيمَ الصَّفْحِ يَا عَظِيمَ الْمَنِّ يَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا يَا رَبَّنَا وَ يَا سَيِّدَنَا وَ يَا مَوْلَانَا وَ يَا غَايَةَ رَغْبَتِنَا أَسْأَلُكَ يَا اللَّهُ أَنْ لَا تُشَوِّهَ خَلْقِي بالنَّار.
رسول خدا صلی الله علیه و آله به جبرئیل فرمود: ثواب این کلمات چیست؟ جبرئیل علیه السلام گفت: هیهات، هیهات! که کسی بتواند آن را به شماره آورد. اگر تمام ملائکه هفت آسمان و هفت طبقه زمین بخواهند ثواب آن را توصیف کنند تا روز قیامت قادر نیستند حتی جزئی از یک جزء این کلمات را توصیف نمایند.
هنگامی که بنده ای خدا را بخواند و بگوید: «يا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِيلَ وَ سَتَرَ الْقَبِيحَ؛ ای خدایی
ص: 258
که زیبایی را آشکار و زشتی را پنهان می سازی»، خدا او را پوشانده و در دنیا بر او رحمت می فرستد و در آخرت او را جمیل و زیبا می گرداند و با هزار پرده در دنیا و آخرت او را می پوشاند.
هنگامی که بگوید: «يَا مَنْ لَمْ يُؤَاخِذْ بِالْجَرِيرَةِ وَ لَمْ يَهْتِكِ السِّتْرَ؛ ای خدایی که به گناه مؤاخذه نمی کنی و پرده گنهکاران را نمی دری»، خدا او را در قیامت محاسبه نمی فرماید و در روزی که همه پرده ها پاره می شود و به کناری می رود از او پرده دری نمی فرماید.
هنگامی که بگوید: «يَا عَظِيمَ الْعَفْوِ؛ ای صاحب عفو بزرگ»، خدا گناهان او را می آمرزد حتی اگر همچون کف دریا زیاد باشد.
هنگامی که بگوید: «يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ؛ ای خدایی که از بدان به نیکویی در می گذری»، خدا نیز از او می گذرد حتی اگر گناهانی چون سرقت و شرب خمر و گناهان هولناک و دیگر کبائر را مرتکب شده باشد.
هنگامی که بگوید: «يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ؛ ای کسی که مغفرت و آمرزشت، بسیار و گسترده است»، خداوند هفتاد باب از رحمت بر او می گشاید و او را در رحمت خویش فرو می برد تا هنگامی که از دنیا خارج شود.
وقتی که بگوید: «يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ؛ ای خدایی که دستهایت به لطف و رحمت گشوده است»، خداوند دست رحمتش را بر او می گشاید.
هنگامی که بگوید: «يَا صَاحِبَ كُلِّ نَجْوَى وَ يَا مُنْتَهَى كُلِّ شَكْوَى؛ ای آن که از هر راز نهان آگهی، ای پناه و مرجع همه شِکوه ها»، خداوند ثواب همه مصیبت دیده ها و همه مردم، اعم از سالم و مریض و زیان دیده و مسکین و فقیر را تا روز قیامت به آن عطا می فرماید.
هنگامی که بگوید: «يَا كَرِيمَ الصَّفْحِ؛ ای کریمی که از روی مهر از گناه در می گذری»،
ص: 259
خداوند کرامت انبیاء را به او عطا فرماید.
هنگامی که بگوید: «يَا عَظِيمَ الْمَنِّ؛ ای کسی که منتّی بزرگ بر بندگانت داری»، روز قیامت آرزویش را برآورده سازد و آرزوهای خوب همه مردم را نیز برای او برآورد.
هنگامی که بگوید: «يَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا؛ ای خدایی که بدون سابقه استحقاق نعمتهایت را ارزانی داشتی»، خدا اجر تمام کسانی که نعمتهایش را شکرگزارده اند به او عنایت فرماید.
هنگامی که بگوید: «يَا رَبَّنَا وَ يَا سَيِّدَنَا؛ ای پروردگار و ای سیّد ما»، خداوند به ملائکه اش می فرماید ای فرشتگان من شاهد باشید که من او را آمرزیده و به عدد تمام مخلوقات بهشت و جهنم و هفت آسمان و زمین و خورشید و ماه و ستارگان و قطره های باران و انواع مخلوقات و کوه ها و سنگریزه ها و عرش و کرسی به او اجر و ثواب عطا نمودم.
هنگامی که بگوید: «يَا مَوْلَانَا؛ ای آقای ما»، خداوند قلب او را پر از نور ایمان گرداند.
هنگامی که بگوید: «يَا غَايَةَ رَغْبَتِنَا؛ ای منتهای مطلوب ما»، خدا روز قیامت آنچه را که او و دیگر خلائق به آن رغبت دارند به او عطا فرماید.
هنگامی که بگوید: « أَسْئَلُكَ يَا اللَّهُ أَنْ لَا تُشَوِّهَ خَلْقِي بالنَّار؛ ای خدا، از تو درخواست می کنم که خلقت ما با آتش، زشت و قبیح نگردانی»، خداوند جبّار می فرماید: او را از آتش آزاد گردانیدم. ای ملائکه من شاهد باشید که او و پدر و مادرش و برادرانش و خانواده و فرزندانش و همسایگانش را از آتش آزاد گردانیدم و شفاعت او را در مورد هزار نفر که آتش بر آنها واجب شده است می پذیرم.
ای محمّد، این کلمات را به متقیّن بیاموز و به منافقین یاد مده، چون این دعایی است مستجاب،که هر کس آن را بخواند ان شاءالله به اجابت می رسد و این دعای اهل «بیت
ص: 260
المعمور» است که در هنگام طواف به دور بیت المعمور خدا را به آن می خوانند.
حدیث عنوان بصری
روایت عنوان بصری در بردارنده مطالب جامع و پرباری در بیان حقیقت عبودیّت و ریاضت نفس و بردباری و کیفیّت تحصیل علم و کیفیّت و مقدار غذا و بیان مقام تسلیم و رضا است.
این حدث شریف از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده است و مرحوم مجلسی علیه السلام آن را در بحار الانوار آورده است.(1)
این حدیث شریف رهنمود و دستورالعملی جامع و ارزشمند است که از سوی آن امام همام برای تمام رهروان راه حق نقل شده است و همواره این روایت مورد عنایت عارفان و سالکان الی الله بوده تا جایی که عارف نامور مرحوم آیت الله سیّد میرزا علی قاضی رحمه الله به مریدان و شاگردان خود دستور می دادند که آن را بنویسند و بدان عمل کنند و می فرمودند: «باید آن را در جیب خود داشته باشید و هفته ای یکی دو بار آن را مطالعه کنید». و شاگردان خود را ، بدون التزام به مضمون این روایت نمی پذیرفتند.(2)
اینک متن و ترجمه این روایت شریف برای بهره مندی مشتاقان ذکر می شود:
أَقُولُ: وَجَدْتُ بِخَطِّ شَيْخِنَا الْبَهَآئِيِّ قَدَّسَ اللَهُ رُوحَهُ مَا هَذَا لَفْظُهُ: قَالَ الشَّيْخُ شَمْسُ الدِّينِ مُحَمَّدُ بْنُ مَكِّيٍّ: نَقَلْتُ مِنْ خَطِّ الشَّيْخِ أَحْمَدَ الْفَرَاهَانِيِّ رَحِمَهُ اللَهُ، عَنْ عِنْوَانِ
ص: 261
الْبَصْرِيِّ؛ وَ كَانَ شَيْخًا كَبِيرًا قَدْ أَتَي عَلَيْهِ أَرْبَعٌ وَ تِسْعُونَ سَنَةً. قَالَ: كُنْتُ أَخْتَلِفُ إلَي مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ سِنِينَ. فَلَمَّا قَدِمَ جَعْفَرٌ الصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ الْمَدِينَةَ اخْتَلَفْتُ إلَيْهِ، وَ أَحْبَبْتُ أَنْ ءَاخُذَ عَنْهُ كَمَا أَخَذْتُ عَنْ مَالِكٍ. فَقَالَ لِي يَوْمًا: إنِّي رَجُلٌ مَطْلُوبٌ وَ مَعَ ذَلِكَ لِي أَوْرَادٌ فِي كُلِّ سَاعَةٍ مِنْ ءَانَآءِ اللَيْلِ وَ النَّهَارِ، فَلاَ تَشْغَلْنِي عَنْ وِرْدِي! وَ خُذْ عَنْ مَالِكٍ وَ اخْتَلِفْ إلَيْهِ كَمَا كُنْتَ تَخْتَلِفُ إلَيْهِ فَاغْتَمَمْتُ مِنْ ذَلِكَ، وَ خَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ، وَ قُلْتُ فِي نَفْسِي: لَوْ تَفَرَّسَ فِيَّ خَيْرًا لَمَا زَجَرَنِي عَنِ الاِخْتِلاَفِ إلَيْهِ وَ الاْخْذِ عَنْهُ. فَدَخَلْتُ مَسْجِدَ الرَّسُولِ صَلَّي اللَهُ عَلَيْهِ وَ ءَالِهِ وَ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ، ثُمَّ رَجَعْتُ مِنَ الْغَدِ إلَي الرَّوْضَةِ وَ صَلَّيْتُ فِيهَا رَكْعَتَيْنِ وَ قُلْتُ: أَسْأَلُكَ يَا اللَهُ يَا اللَهُ! أَنْ تَعْطِفَ عَلَيَّ قَلْبَ جَعْفَرٍ، وَ تَرْزُقَنِي مِنْ عِلْمِهِ مَا أَهْتَدِي بِهِ إلَي صِرَاطِكَ الْم
سْتَقِيمِ! وَ رَجَعْتُ إلَي دَارِي مُغْتَمًّا وَ لَمْ أَخْتَلِفْ إلَي مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ لِمَا أُشْرِبَ قَلْبِي مِنْ حُبِّ جَعْفَرٍ. فَمَا خَرَجْتُ مِنْ دَارِي إلاَّ إلَي الصَّلَوةِ الْمَكْتُوبَةِ، حَتَّي عِيلَ صَبْرِي. فَلَمَّا ضَاقَ صَدْرِي تَنَعَّلْتُ وَتَرَدَّيْتُ وَ قَصَدْتُ جَعْفَرًا، وَ كَانَ بَعْدَ مَا صَلَّيْتُ الْعَصْرَ. فَلَمَّا حَضَرْتُ بَابَ دَارِهِ اسْتَأْذَنْتُ عَلَيْهِ، فَخَرَجَ خَادِمٌ لَهُ فَقَالَ: مَاحَاجَتُكَ؟! فَقُلْتُ: السَّلاَمُ عَلَي الشَّرِيفِ. فَقَالَ: هُوَ قَآئِمٌ فِي مُصَلاَّهُ. فَجَلَسْتُ بِحِذَآءِ بَابِهِ. فَمَا لَبِثْتُ إلاَّ
ص: 262
يَسِيرًا إذْ خَرَجَ خَادِمٌ فَقَالَ: ادْخُلْ عَلَي بَرَكَةِ اللَهِ. فَدَخَلْتُ وَ سَلَّمْتُ عَلَيْهِ. فَرَدَّ السَّلاَمَ وَ قَالَ: اجْلِسْ! غَفَرَ اللَهُ لَكَ! فَجَلَسْتُ، فَأَطْرَقَ مَلِيًّا، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ، وَ قَالَ: أَبُو مَنْ؟! قُلْتُ: أَبُو عَبْدِاللَهِ! قَالَ: ثَبَّتَ اللَهُ كُنْيَتَكَ وَ وَفَّقَكَ يَا أَبَا عَبْدِاللَهِ! مَا مَسْأَلَتُكَ؟! فَقُلْتُ فِي نَفْسِي: لَوْ لَمْ يَكُنْ لِي مِنْ زِيَارَتِهِ وَ التَّسْلِيمِ غَيْرُ هَذَا الدُّعَآءِ لَكَانَ كَثِيرًا. ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ ثُمَّ قَالَ: مَا مَسْأَلَتُكَ؟! فَقُلْتُ: سَأَلْتُ اللَهَ أَنْ يَعْطِفَ قَلْبَكَ عَلَيَّ، وَ يَرْزُقَنِي مِنْ عِلْمِكَ. وَ أَرْجُو أَنَّ اللَهَ تَعَالَي أَجَابَنِي فِي الشَّرِيفِ مَا سَأَلْتُهُ. فَقَالَ: يَا أَبَا عَبْدِاللَهِ! لَيْسَ الْعِلْمُ بِالتَّعَلُّمِ؛ إنَّمَا هُوَ نُورٌ يَقَعُ فِي قَلْبِ مَنْ يُرِيدُ اللَهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَي أَنْ يَهْدِيَهُ. فَإنْ أَرَدْتَ الْعِلْمَ فَاطْلُبْ أَوَّلاً فِي نَفْسِكَ حَقِيقَةَ الْعُبُودِيَّةِ، وَ اطْلُبِ الْعِلْمَ بِاسْتِعْمَالِهِ، وَ اسْتَفْهِمِ اللَهَ يُفْهِمْكَ! قُلْتُ: يَا ش
رِيفُ! فَقَالَ: قُلْ: يَا أَبَا عَبْدِاللَهِ! قُلْتُ: يَا أَبَا عَبْدِاللَهِ! مَا حَقِيقَةُ الْعُبُودِيَّةِ؟! قَالَ: ثَلاَثَةُ أَشْيَآءَ: أَنْ لاَ يَرَي الْعَبْدُ لِنَفْسِهِ فِيمَا خَوَّلَهُ اللَهُ مِلْكًا، لاِنَّ الْعَبِيدَ لاَ يَكُونُ لَهُمْ مِلْكٌ، يَرَوْنَ الْمَالَ مَالَ اللَهِ، يَضَعُونَهُ حَيْثُ أَمَرَهُمُ اللَهُ بِهِ؛ وَ لاَ يُدَبِّرَ الْعَبْدُ لِنَفْسِهِ تَدْبِيرًا؛ وَ جُمْلَةُ اشْتِغَالِهِ فِيمَا أَمَرَهُ تَعَالَي بِهِ وَ نَهَاهُ عَنْهُ. فَإذَا لَمْ يَرَ الْعَبْدُ لِنَفْسِهِ فِيمَا خَوَّلَهُ اللَهُ تَعَالَي مِلْكًا هَانَ عَلَيْهِ الاْءنْفَاقُ فِيمَا أَمَرَهُ اللَهُ تَعَالَي أَنْ يُنْفِقَ فِيهِ؛ وَ إذَافَوَّضَ الْعَبْدُ تَدْبِيرَ نَفْسِهِ عَلَي مُدَبِّرِهِ هَانَ عَلَيْهِ مَصَآئِبُ الدُّنْيَا؛ وَ إذَا اشْتَغَلَ
ص: 263
الْعَبْدُ بِمَا أَمَرَهُ اللَهُ تَعَالَي وَ نَهَاهُ، لاَيَتَفَرَّغُ مِنْهُمَا إلَي الْمِرَآءِ وَ الْمُبَاهَاةِ مَعَ النَّاسِ فَإذَا أَكْرَمَ اللَهُ الْعَبْدَ بِهَذِهِ الثَّلاَثَةِ هَانَ عَلَيْهِ الدُّنْيَا، وَ إبْلِيسُ، وَ الْخَلْقُ. وَ لاَ يَطْلُبُ الدُّنْيَا تَكَاثُرًا وَ تَفَاخُرًا، وَ لاَ يَطْلُبُ مَا عِنْدَ النَّاسِ عِزًّا وَ عُلُوًّا، وَ لاَ يَدَعُ أَيَّامَهُ بَاطِلاً. فَهَذَا أَوَّلُ دَرَجَةِ التُّقَي. قَالَ اللَهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَي تِلْكَ الدَّارُ ا لاْ خِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لاَ يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الاْرْضِ وَ لاَ فَسَادًا وَ الْعَ-'قِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ. قُلْتُ: يَا أَبَا عَبْدِاللَهِ! أَوْصِنِي! قَالَ: أُوصِيكَ بِتِسْعَةِ أَشْيَآءَ، فَإنَّهَا وَصِيَّتِي لِمُرِيدِي الطَّرِيقِ إلَي اللَهِ تَعَالَي، وَ اللَهَ أَسْأَلُ أَنْ يُوَفِّقَكَ لاِسْتِعْمَالِهِ. ثَلاَثَةٌ مِنْهَا فِي رِيَاضَةِ النَّفْسِ، وَ ثَلاَثَةٌ مِنْهَا فِي الْحِلْمِ، وَ ثَلاَثَةٌ مِنْهَا فِي الْعِلْمِ. فَاحْفَظْهَا، وَ إيَّاكَ وَ التَّهَاوُنَ بِهَا! قَالَ عِنْوَانٌ: فَفَرَّغْتُ قَلْبِي لَهُ. فَقَالَ: أَمَّا اللَوَاتِي فِي
لرِّيَاضَةِ: فَإيَّاكَ أَنْ تَأْكُلَ مَا لاَ تَشْتَهِيهِ، فَإنَّهُ يُورِثُ الْحَمَاقَةَ وَ الْبَلَهَ؛ وَ لاَ تَأْكُلْ إلاَّ عِنْدَ الْجُوعِ؛ وَ إذَا أَكَلْتَ فَكُلْ حَلاَلاً وَ سَمِّ اللَهَ وَ اذْكُرْ حَدِيثَ الرَّسُولِ صَلَّي اللَهُ عَلَيْهِ وَ ءَالِهِ: مَا مَلاَ ءَادَمِيٌّ وِعَآءًا شَرًّا مِنْ بَطْنِهِ؛ فَإنْ كَانَ وَ لاَبُدَّ فَثُلْثٌ لِطَعَامِهِ وَ ثُلْثٌ لِشَرَابِهِ وَ ثُلْثٌ لِنَفَسِهِ. وَ أَمَّا اللَوَاتِي فِي الْحِلْمِ: فَمَنْ قَالَ لَكَ: إنْ قُلْتَ وَاحِدَةً سَمِعْتَ عَشْرًا فَقُلْ: إنْ قُلْتَ عَشْرًا لَمْ تَسْمَعْ وَاحِدَةً! وَ مَنْ شَتَمَكَ فَقُلْ لَهُ: إنْ كُنْتَ صَادِقًا فِيمَا تَقُولُ فَأَسْأَلُ اللَهَ أَنْ يَغْفِرَلِي؛ وَ إنْ كُنْتَ كَاذِبًا فِيمَا تَقُولُ فَاللَهَ أَسْأَلُ أَنْ يَغْفِرَ
ص: 264
لَكَ. وَ مَنْ وَعَدَكَ بِالْخَنَي فَعِدْهُ بِالنَّصِيحَةِ وَ الرَّعَآءِ. وَ أَمَّا اللَوَاتِي فِي الْعِلْمِ: فَاسْأَلِ الْعُلَمَآءَ مَا جَهِلْتَ، وَ إيَّاكَ أَنْ تَسْأَلَهُمْ تَعَنُّتًا وَ تَجْرِبَةً؛ وَ إيَّاكَ أَنْ تَعْمَلَ بِرَأْيِكَ شَيْئًا، وَ خُذْ بِالاِحْتِياطِ فِي جَمِيعِ مَا تَجِدُ إلَيْهِ سَبِيلاً؛ وَ اهْرُبْ مِنَ الْفُتْيَا هَرَبَكَ مِنَ الاْسَدِ، وَ لاَ تَجْعَلْ رَقَبَتَكَ لِلنَّاسِ جِسْرًا! قُمْ عَنِّي يَا أَبَا عَبْدِاللَهِ! فَقَدْ نَصَحْتُ لَكَ؛ وَ لاَ تُفْسِدْ عَلَيَّ وِرْدِي؛ فَإنِّي امْرُؤٌ ضَنِينٌ بِنَفْسِي. وَ السَّلاَمُ عَلَي مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَي.
می گویم: به خط استادمان شیخ بهایی قدس الله روحه حدیثی را یافتم که لفظ آن حدیث چنین است.
شیخ شمس الدین محمّد بن مکی فرمود: از خط شیخ احمد فراهانی؛ از عنوان بصری نقل کردم و عنوان بصری پیرمردی سالخورده بود که نود و چهار سال از عمرش گذشته بود، وی چنین نقل نموده که:
سال ها بود که نزد مالک بن انس می رفتم (مسائل خود را از او می پرسیدم) وقتی که امام جعفر صادق علیه السلام به مدینه آمد، نزد ایشان رفتم و دوست داشتم همانگونه که از مالک بن انس می آموختم، از ایشان نیز علومی بیاموزم.
روزی حضرت به من فرمود: من مردی هستم که مورد مراجعه مردم هستم، علاوه بر این در هر ساعت از اوقات شبانه روز اوراد و اذکاری برای خود دارم، پس مرا از ورد و ذکرم باز مدار و همانگونه پیش از این از مالک فرا گرفتی نزد او رو و از وی بیاموز! از این سخن امام اندوهناک گردیدم و از خدمتش بیرون شدم و با خود گفتم: اگر امام در من خیری می دید (و مرا لایق می دانست) مرا از حضور در محضرش و فراگیری علمش باز نمی داشت پس (با این
ص: 265
افکار) داخل مسجد رسول خدا صلی الله علیه و آله شدم و سلام نموده بازگشتم و فردای آن روز نیز به روضه مقدّسه وارد شدم و در آنجا دو رکعت نماز به جای آوردم و گفتم: خداوندا از تو می خواهم که قلب جعفر بن محمّد را به من مایل گردانی و از دانش او به میزانی که به کمک آن به راه مستقیم تو راه یابم روزی ام گردانی. پس از آن با حالت اندوه به خانه ام بازگشتم و دیگر به نزد مالک بن انس هم نرفتم. زیرا دلم از حب جعفر بن محمّد لبریز گشته بود ، پس جز برای ادای نماز واجب از خانه بیرون نمی آمدم تا اینکه صبرم به سر آمد. پس چون سینه ام تنگ شد کفش به پا کردم و ردا به بر کردم و آهنگ رفتن به خدمت امام صادق علیه السلام را نمودم و این بعد از ادا نمودن نماز عصر بود، پس چون در درگاه خانه امام حاضر شدم اجازه دخول خواستم، خادم حضرت بیرون آمد و گفت: خواسته ات چیست؟ گفتم می خواهم سلامی بر این بزرگوار نمایم. خادم گفت: امام در مصلای خود به نماز ایستاده، من نیز مقابل در خانه به انتظار نشستم پس چیزی نگذشته بود که دوباره خادم بیرون آمد و گفت: داخل شو به برکت خدا، پس داخل شدم و بر امام سلام نمودم و امام جواب سلامم را داد و فرمود: بنشین خدا تو را بیامرزد
من نیز نشستم و حضرت قدری سر به تفکر به زیر افکند سپس سرش را بلند نمود و فرمود: کینه ات چیست؟
عرض کردم: ابوعبدالله، فرمود: ای ابا عبدالله! خداوند کنیه ات را بر قرار بدارد و موفقت گرداند. بگو درخواستت چیست ؟
من با خود گفتم: اگر این زیارت و سلام دادن برای من حاصلی جز این دعای خیر نداشت باز هم برایم خیر زیادی بود. پس سرش را بلند نمود و فرمود: درخواستت چیست؟ عرض کردم: از خدا خواسته ام که قلب تو را به من مایل گرداند و از دانش تو قدری روزی من نماید و امیدوارم که خدای تعالی دعای مرا در این باره اجابت کند. حضرت فرمود: ای اباعبدالله
ص: 266
دانش فقط از راه تحصیل به دست نمی آید، بلکه علم نوری است که خداوند آن را در قلب کسی که هدایتش را بخواهد قرار می دهد. پس اگر خواهان علم هستی اولاً در خود جویای حقیقت بندگی باش و علم را به خاطر به کار بستنش طلب کن و از خداوند بخواه که به تو بفهماند و خداوند نیز خواهد فهماند.
عرض کردم: ای شریف! فرمود: بگو ای عبدالله! عرض کردم: ای ابا عبدالله! حقیقت بندگی چیست؟
فرمود: سه چیز: اول آنکه بنده در آنچه که خداوند به او عطا نموده برای خود مالکیتی نبیند زیرا برای بندگان مالکیتی نیست و مال را مال خدا می بینند.
و آن را در مواردی که خداوند به آن دستور داده مصرف می کنند.
دیگر آن که بنده برای خود تدبیری نکند و تمام کوشش او در چیزی باشد که خدای تعالی به آن امر نموده و از آن نهی فرموده .
پس هر گاه بنده در آنچه که خداوند تعالی به او داده برای خود مالکیتی قائل نباشد، انفاق نمودن در راهی که خدای تعالی به او امر نموده آسان خواهد شد، و هنگامی که بنده تدبیر خویشتن را به مدبرش واگذارد مصیبت های دنیا بر او آسان می گردد، و هرگاه بنده به اوامر و نواهی خدای تعالی مشغول شود فرصت خودنمایی و مباهات نمودن با مردم را نمی یابد.
پس هنگامی که خداوند بنده خود را به این سه چیز گرامی داشت دنیا و ابلیس و مردمان در نظر او خوار و حقیر می گردد و دنیا را برای افزون طلبی و فخرفروشی طلب نمی کند و آنچه را که نزد مردم است برای کسب عزت و برتری جویی نمی خواهد و روزگار خویش را باطل نمی گذارد، پس این اولین درجه پرهیزگاری است خدای تعالی می فرماید: «آن سرای آخرت است که آن را برای کسانی که قصد برتری طلبی و فساد در زمین را ندارند قرار
ص: 267
می دهیم و سرانجام کار به نفع پرهیزکاران است».
عرض کردم: ای اباعبدالله به من سفارشی فرما. فرمود: تو را به نُه چیز سفارش می کنم زیرا آن نُه چیز سفارش من است به تمام کسانی که طالب سیر در طریق الی الله هستند و از خدا می خواهم تو را در به کار بردن این امور توفیق بخشد.
سه چیز از آنها در مورد ریاضت نفس است و سه چیز درباره بردباری و سه چیز دیگر در مورد علم است. این سه را به خاطر بسپار و بر حذر باش از اینکه درباره آنها سستی کنی عُنوان گوید: من قلب خویش را برای آن سخنان آماده نمودم.
پس حضرت فرمود: اما آنچه که در مورد ریاضت است: بپرهیز از اینکه چیزی را که اشتها نداری بخوری زیرا آن موجب حماقت و نادانی می شود و جز در هنگام گرسنگی چیزی مخور و هرگاه می خوری حلال بخور و نام خدا را ببر و حدیث رسول اکرم صلی الله علیه و آله را به یاد آور که فرمود آدمی هیچ ظرفی بدتر از شکم را پر نمی کند. پس اگر خواست به ناچار شکم را پر کند پس یک سوم آن را برای خوراک و یک سوم آن برای نوشیدنی و یک سوم آن برای نَفَس باشد.
اما آنچه در مورد بردباری است پس هرکه به تو گفت «اگر یکی بگویی ده تا می شنوی» به او بگو «اگر ده تا بگویی یکی هم نمی شنوی» و هر که به تو ناسزا بگوید به او بگو «اگر درآنچه که می گویی راست می گویی پس از خدا می خواهم که بر من بخشاید و مرا بیامرزد و اگر در آنچه که می گویی دروغ می گویی از خدا می خواهم که بر تو ببخشاید و تو را بیامرزد» و هر که تو را به ناسزاگویی وعده داد تو او را نصیحت و رعایت وعده ده.
و اما آنچه در مورد علم است پس آنچه را که نمی دانی از دانشمندان بپرس و بر حذر باش از اینکه از ایشان برای آزار رساندن و آزمایش نمودنشان چیزی بپرسی، و بپرهیز از اینکه
ص: 268
به رأی خود عملی کنی و در تمامی آنچه که راهی به آن می یابی احتیاط را پیشه کن و از فتوا دادن بگریز مانند گریختن از شیر و گردن خویش را پل برای مردم قرار مده.
حال ای عبدالله از نزد من برخیز که تو را نصیحت کردم، و ذکر و ورد مرا بر من تباه مکن، زیرا من مردی هستم که بر نفس خویش بخیل هستم و سلام و درود بر کسی که از هدایت پیروی کند.
مرحوم آیت الله کشمیری علیه السلام درباره توسل به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: هر مشکلی که برایم در نجف پیش می آمد، می رفتم صحن امیرالمؤمنین علیه السلام و هفت بار «نادِ عَلِیّ» را می خواندم، مشکلم حل می شد به این ترتیب:
نادِ عَلیاً مَظْهَرَالْعَجائِب، تَجِدهُ عَوَناً لَکَ فِی النَوّآئِب، کُلُّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَیَنْجَعلی بِوِلایَتِکَ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا اَبَا الْغَوْثِ اَغِثْنی یا وَلِیَّ اللّهِ اَدْرِکْنی بِلُطْفِکَ الْخَفِیٍّ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ.
ایشان می فرمود: اگر «یا علی» در این ذکر صد بار گفته شود خوب است، من از نادعلیخیر زیادی دیدم، در نجف هفده ماه نادعلی را بعد از آنکه از ایران به نجف برگشته بودم مداومت کرده بودم، عدد آن صد و ده می باشد و لکن وقتی هزار بار نادعلی را در یک اربعین خواندم آثار عجیبی داشت.
ص: 269
همچنین ایشان برای شفاء مریض بر قند و نبات این ذکر را می خواندند.(1)
*آثار و فوائد عجیب ذکر شریف نادعلی(2)
1- هرکس در جمعی گرفتار باشد، هفت بار بخواند و برآنها بدمد، ضرری از آنها به او نرسد.
2- اگر کسی از دشمن می ترسد، هر روزی بیست و هفت بار بخواند، دشمنان را پراکنده و مقهور کند.
3- جهت رفع گرفتاری های مهم، هزار بار بخواند.
4- کسی که مورد خشم واقع شده، هفتاد و یک بار برابر خشم کننده و سه بار دیگر آهسته بخواند و آهسته بر خود بدمد.
5- در گوش سفیر سه بار آهسته بخواند، رسالت او مقبول گردد.
6- اول روز جمعه دوازده بار بخواند، مقبول القول گردد.
7- جهت رفع تهمت، صبح و شام چهل بار بخواند، تا رفع گردد.
8- جهت غنی شدن هر صبح دوازده بار.
9- جهت کثرت دولت هر روز سی و یک بار بخواند.
10- جهت ظفر بر اعداء هر روز هفده بار بخواند.
11- جهت بستن زبان بدخواهان هجده بار بخواند.
ص: 270
12- جهت کشف مهمات هر روز سی و چهار مرتبه بخواند.
13- جهت چشم زخم، سه روز هر روز بیست بار بخواند.
14- جهت کشف کنوز (گنج ها) و فتح جنگ هر روز چهل بار بخواند.
15- جهت خواب دیدن حضرت رسول صلی الله علیه و آله هر شب هفت بار بخواند.
16- جهت خلاصی از حبس، هفت روز، روزی شانزده بار بخواند.
17- جهت فتح ابواب و اقبال هر روز پنجاه بار بخواند.
18- جهت کشف اسرار و کسب دولت، هر روز شانزده بار بخواند.
19- جهت قتل و دفع خصم هشت روز، هر روز هجده بار بخواند و به طرف او بدمد.
20- جهت کسب علم وقت نماز صبح هفده بار بخواند.
21- جهت رفع حاجت و قبولی نزد ملوک، شش روز هر روز صد بار بخواند.
22- جهت عزت هر روز ده بار بخواند.
23- جهت بغض بین دو ظالم هر روز بیست بار بخواند.
24- جهت در بدری خصم هر روز سی بار بخواند.
25- جهت رفع اختلاف بین جمعی هر روز سی بار بخواند.
26- جهت تقهر اعداء هر روزی صد بار بخواند.
27- جهت قوّت قلب هر روز بیست و پنج بار بخواند.
28- جهت نرمی دل دشمن، شش روز هر روزی صد بار بخواند.
ص: 271
*دعای اویس(1) در چهل شب جمعه
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: به حق آن خدایی که مرا برانگیخته، هر گرسنه و تشنه ای که آن را بخواند، خداوند او را سیراب و طعام دهد و اگر بر کوهی بخواند، مطیع گردد و اگر بر دیوانه خوانده شود، شفا یابد و اگر بر زن حامله خوانده شود، بر او حمل آسان گردد و اگر چهل شب جمعه بخواند، گناهانش آمرزیده شود و اگر بر ظالم بخواند از شر او ایمن گردد و اگر در وقت خواب بخواند، به عدد هر حرفی از این دعا، هفتاد هزار فرشته که چهره های نورانی آنها از آفتاب بهتر باشد، کنار بستر او استغفار و دعا کنند و اگر در آن شب بمیرد، شهید مرده است و دعا این است:
یَا سَلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ الطَّاهِرُ الْمُطَهَّرُ الْقَاهِرُ الْقَادِرُ الْمُقْتَدِرُ یَا مَنْ یُنَادِی مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ بِأَلْسِنَةٍ شَتَّى وَ لُغَاتٍ مُخْتَلِفَةٍ وَ حَوَائِجَ أُخْرَى یَا مَنْ لَا یَشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ أَنْتَ الَّذِی لَا تُغَیِّرُکَ الْأَزْمِنَةُ وَ لَا تُحِیطُ بِکَ الْأَمْکِنَةُ وَ لَا تَأْخُذُکَ نَوْمٌ وَ لَا سِنَةٌ یَسِّرْ لِی مَا أَخَافُ عُسْرَهُ وَ فَرِّجْ لِی مِنْ أَمْرِی مَا أَخَافُ کَرْبَهُ وَ سَهِّلْ لِی مِنْ أَمْرِی مَا أَخَافُ حُزْنَهُ سُبْحَانَکَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ. عَمِلْتُ سُوءً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی إِنَّهُ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ لَاحَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى نَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً.(2)
ص: 272
1- آیت الله العظمی نجفی مرعشی رحمه الله به فرزند ارشدش حاج سیّد محمود مرعشی می فرماید: و سفارش می کنم به توسل و مداومت دعاها و ذکرها و اجازه به او می دهم در خواندن دعای سیفی مشهور به «حرز یمانی» زیرا من اجازه در قرائت آن را دارم از پدر علاّمه خودم که خداوند اکرام او را افزون کند و نیز از علاّمه شیخ محمّدحسین بن محمّد خلیل شیرازی و علاّمه حاج شیخ حسنعلی اصفهانی ساکن مشهد الرضا، و آنان از علاّمه جمال السالکین سیّد مرتضی رضوی کشمیری نجفی بطریق خود که منتهی می شود به علاّمه سیّد رضی الدین علی بن طاووس حسنی صاحب کتاب اقبال، نقل می کنند.(1)
2- مرحوم استاد انصاری همدانی رحمه الله بر این حرز مداومت داشتند و نسخه کاملی با اعتصام و اختتام های آن (ادعیه مقدم و مؤخر) در اختیار داشتند و می فرمودند: نسخه بحار کامل نیست، ... به هر حال بسیار به خواندن این حرز که به دعای سیفی کبیر نیز معروف است سفارش و ترغیب می فرمود و در فائده و خاصیّت این دعای شریف دو جریان را نقل می کردند:
یکی اینکه فرمودند، یکی از بزرگان عراق را رژیم عراق مدتها در تعقیب بود، تا اینکه او را دیدند و به دنبال او به آن منزلی که در آن پناه گرفته بود ریخته و به تفتیش منزل پرداختند، ایشان نقل کرد که چون بسیار ترسیده بودم، به راه پله پشت بام رفتم و شروع کردم به خواندنحرز یمانی، در اثنای حرز بودم که با کمال تعجب دیدم که آنها به راه پله آمدند و تا نزدیکی من هم آمدند، اما مرا ندیدند و اصلاً متوجه من نشدند و این از برکت آن دعای عظیم الشّان
ص: 273
بود.
قضیّه دوم، مربوط به خود ایشان بود می فرمودند: روزی یکی از اولیاء که با اندک توجهی به اعماق، گذشته ها را می خواند و حتی در برابر برخی موارد از آینده هم خبر می داد به منزل ما آمد و گفت فلانی من هر کار می کردم که چیزی از شما دریابم و ببینم نتوانستم فقط این را توانستم بفهم که در سن هجده سالگی با یکی از رجال الغیب دیدار داشته ای، و جریانش را برایم بازگو نمود.
ایشان می فرمود: من متوجه شدم که این در اثر مداومت بر حرز یمانی یعنی همان دعای سیفی کبیر است.
عبدالله بن عباس وعبدالله بن جعفر علیهم السلام نقل کرده اند: که روزی نزد مولایمان امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب علیه السلام بودیم که سبط اکبر حضرت حسن بن علی علیه السلام وارد شد و عرض کرد یا امیرالمؤمنین! شخصی دم در اجازه شرفیابی می خواهد، او شخصی است که بوی خوشی از او ساطع است گویا معطر به عطر مشک است.
حضرت فرمود: بگو وارد شود. وقتی که داخل شد دیدیم مردی است تنومند، چهار شانه، خوش سیما وخوش سخن،که لباس پادشاهان برتن داشت و به حضرت عرض کرد: «اَلسَّلامُ عُلَیْکَ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ؛سلام بر شما! ای امیرالمؤمنین و رحمت و برکات خدا بر شما باد».
من مردی هستم از دورترین سرزمین های یمن، از اشراف عرب، و از کسانی که به شما ارادت دارد «یعنی از هواداران و شیعیان شما هستم».
حکومت و سرزمین عظیم و نعمت های فراوان ورنگارنگی را پشت سر گذاشتم تا به
ص: 274
خدمت شما رسیده ام.
و شبی در خواب بودم که ناگاه هاتفی در خواب مرا صدا زد، ای مرد! برخیز و به سوی بهترین خلق خدا بعد از پیامبرش، امیرالمؤمنین علیه السلام بشتاب و از او بخواه تا دعایی را که حبیب خدا، و انتخاب شده خدا و برگزیده خدا رسول گرامیش صلی الله علیه و آله به او آموخته، به تو بیاموزد، زیرا که در آن اسم اعظم خداست، آنگاه با آن بر علیه دشمنت، خدا را بخوان تا خداوند او را نابود سازد.
پس از خواب بیدار شدم و متوجه مقصد و جایی نشدم، مگر اینکه با چهار صد غلام به سوی شما روانه شدم و خدا و رسول خدا و شما را شاهد می گیرم که آنها اینک آزادند و من به خاطر خدا جلّت عظمته آزادشان کردم، ای امیرمؤمنان! من از راه دوری آمده ام خستگی، جسم و جانم را فرسوده و هزال کرده، بر من منّت گذارید و به حق پدری و خویشاوندی آن دعا را که در خواب به من فرمودند که برای یادگیریش به سوی شما حرکت کنم به من بیاموزید. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: بله ان شاءالله به تو می آموزم، آنگاه کاغذ و قلمی خواست و آن دعا را برای او کتابت فرمود و دعا این است:(1)
بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ اِعْتَصَمْتُ بِذِی الْعِزَّةِ وَ الْعَظَمَةِ وَ الْهَیْبَةِ وَ الْقُدرَةِ وَ الْاِلهیَّیةِ وَ الْکِبرِیآءِ وَ الْجمالِ وَ الْجَلالِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَی الحَیِّ الَّذی لا یَنامُ وَ لا یَمُوتُ
ص: 275
حَسْبِیَ اللّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هَوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمِّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ مَا اخْتَلَفَ المَلْوانِ وَ تَعاقَبَ العَصْرانِ وَ کَرَّ الجَدیدانِ وَ استَقْبَلَ الْفَرْقَدانِ وَ بَلِّغْ رُوحَهُ وَ اَرْواحَ اَهْلِ بَیْتِهِ مِنِّی السَّلامُ وَ بارِکْ وَ سَلِّمَ عَلَیْهِ کَثیرًا.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ اِعْتَصَمْتُ بِاللّهِ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرّحیمُ الْواحِدُ الْاَحَدُ الصَّمَدُ الَّذی لَمْ یَلِدْ وَ لَم یُولَدْ وَ لَم یَکُنْ لَهُ کُفُوًا اَحَدٌ.
اِعْتَصَمْتُ بِمَا اعْتَصَمَتْ بِهِ المَلائِکَةُ الَّذینَ حَوْلَ العَرشَ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُقَدِّسُونَ لِعِزَّةِ اللّهِ وَ مَلَکُوتِه وَ اعْتَصَمْتُ بِاللّهِ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الَّذِی اعْتَصَمْتَ بِهِ ادَمَ وَ النَّبِیُّونَ وَ الصِّدیقُونَ وَ الشُّهَدآءُ وَ الصّالِحُونَ وَ اعْتَصَمْتُ بِاللّهِ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الَّذی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ وَکیلٍ وَ هُوَ اَرْحَمُ الرّاحِمین َاَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِهَا اعْتَصَمَ بِهِ اَوْلِیآؤُکَ وَ اَهْلِ طاعَتِکَ اَجْمَعینَ مَنْ اَهْلِ السَّمواتِ وَ اَهْلِ الْاَرَضینَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَرْزُقَنی ایماناً وَ اَماناً وَ عافِیَةً فِی الدّینِ وَ الدّینِ وَ الدُّنْیا وَ الْاخِرَةِ وَ اصْرِف عَنِی مِنْ شَرِّ کُلِّ ذی شَرٍّ یا واسِعَ المَغْفِرَةِ وَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ بِاللّهِ العَلِیِّ الْعَظیمِ حَسْبُنَا اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ نِعْمَ المَوْلی
ص: 276
وَ نِعمَ النَّصیر وَ صَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ اَجْمَعینَ.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ اَللَّهُمَّ أَنْتَ اَلْمَلِكُ اَلْحَقُّ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ أَنْتَ رَبِّي وَ أَنَا عَبْدُكَ عَمِلْتُ سُوءًا وَ ظَلَمْتُ نَفْسِي وَ اِعْتَرَفْتُ بِذَنْبِي فَاغْفِرْ لِي ذُنُوبِي فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ يَا شَكُورُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ اَللَّهُمَّ إِنِّي أَحْمَدُكَ وَ أَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلَى مَا اِخْتَصَصْتَنِي بِهِ مِنْ مَوَاهِبِ اَلرَّغَائِبِ وَ أَوْصَلْتَ إِلَيَّ مِنْ فَضَائِلِ اَلصَّنَائِعِ وَ أَوْلَيْتَنِي بِهِ مِنْ إِحْسَانِكَ إِلَيَّ وَ بَوَّأْتَنِي بِهِ مِنْ مَظِنَّةِ اَلصِّدْقِ وَ أَنَلْتَنِي بِهِ مِنْ مِنَنِكَ اَلْوَاصِلَةِ إِلَيَّ وَ أَحْسَنْتَ إِلَيَّ مِنَ اِنْدِفَاعِ اَلْبَلِيَّةِ عَنِّي وَ اَلتَّوْفِيقِ لِي وَ اَلْإِجَابَةِ لِدُعَائِي حِينَ أُنَادِيكَ دَاعِياً وَ أُنَاجِيكَ رَاغِباً وَ أَدْعُوكَ ضَارِعاً مُتَضَرِّعاً مُصَافِياً وَ حِينَ أَرْجُوكَ رَاجِياً فَأَجِدُكَ فِي اَلْمَوَاطِنِ كُلِّهَا لِي جَاراً حَاضِراً حَفِيّاً بَارّاً وَ فِي اَلْأُمُورِ نَاصِراً وَ نَاظِراً وَلِلْخَطَايَا وَ اَلذُّنُوبِ غَافِراً وَ لِلْعُيُوبِ سَاتِراً لَمْ أَعْدَمْ عَوْنَكَ وَ بِرَّكَ وَ إِحْسَانَكَ وَ خَيْرَكَ لِي طَرْفَةَ عَيْنٍ مُذْ أَنْزَلْتَنِي دَارَ اَلاِخْتِبَارِ وَ اَلْفِكْرِ وَ اَلاِعْتِبَارِ لِتَنْظُرَ فِيمَا أُقَدِّمُ إِلَيْكَ لِدَارِ اَلْقَرَارِ فَأَنَا عَتِيقُكَ يَا إِلَهِي مِنْ جَمِيعِ اَلْمَضَالِّ وَ اَلْمَضَارِّ وَ اَلْمَصَائِبِ وَ اَلْمَعَائِبِ وَ اَللَّوَازِبِ وَ اَللَّوَازِمِ وَ اَلْهُمُومِ اَلَّتِي قَدْ سَاوَرَتْنِي فِيهَا اَلْغُمُومُ بِمَعَارِيضِ أَصْنَافِ اَلْبَلاَءِ وَ ضُرُوبِ جَهْدِ اَلْقَضَاءِ وَ لاَ أَذْكُرُ مِنْكَ إِلاَّ اَلْجَمِيلَ وَ لَمْ أَرَ مِنْكَ إِلاَّ اَلتَّفْضِيلَ خَيْرُكَ لِي
ص: 277
شَامِلٌ وَ صُنْعُكَ بِي كَامِلٌ وَ لُطْفُكَ لِي كَافِلٌ وَ فَضْلُكَ عَلَيَّ مُتَوَاتِرٌ وَ نِعَمُكَ عِنْدِي مُتَّصِلَةٌ وَ أَيَادِيكَ لَدَيَّ مُتَظَاهِرَةٌ لَمْ تَخْفِرْ لِي جِوَارِي وَ صَدَّقْتَ رَجَائِي وَ صَاحَبْتَ أَسْفَارِي وَ أَكْرَمْتَ أَحْضَارِي وَ حَقَّقْتَ آمَالِي وَ شَفَيْتَ أَمْرَاضِي وَ عَافَيْتَ مُنْقَلَبِي وَ مَثْوَايَ وَ لَمْ تُشْمِتْ بِي أَعْدَائِي وَ رَمَيْتَ مَنْ رَمَانِي بِسُوءٍ وَ كَفَيْتَنِي شَرَّ مَنْ عَادَانِي فَحَمْدِي لَكَ وَاصِبٌ وَ ثَنَائِي عَلَيْكَ مُتَوَاتِرٌ دَائِمٌ مِنَ اَلدَّهْرِ إِلَى اَلدَّهْرِ بِأَلْوَانِ اَلتَّسْبِيحِ لَكَ وَ اَلتَّحْمِيدِ وَ اَلتَّمْجِيدِ خَالِصاً لِذِكْرِكَ وَ مَرْضِيّاً لَكَ بِنَاصِعِ اَلتَّوْحِيدِ وَ إِخْلاَصِ اَلتَّفْرِيدِ وَ إِمْحَاضِ اَلتَّمْجِيدِ وَ اَلتَّحْمِيدِ بِطُولِ اَلتَّعَبُّدِ وَ اَلتَّعْدِيدِ لَمْ تُعَنْ فِي قُدْرَتِكَ وَ لَمْ تُشَارَكْ فِي إِلَهِيَّتِكَ وَ لَمْ تُعْلَمْ لَكَ مَائِيَّةٌ وَ مَاهِيَّةٌ فَتَكُونَ لِلْأَشْيَاءِ اَلْمُخْتَلِفَةِ مُجَانِساً وَ لَمْ تُعَايَنْ إِذْ حَبَسْتَ اَلْأَشْيَاءَ عَلَى اَلْعَزَائِمِ اَلْمُخْتَلِفَاتِ وَ لاَ خَرَقَتِ اَلْأَوْهَامُ حُجُبَ اَلْغُيُوبِ إِلَيْكَ فَأَعْتَقِدَ مِنْكَ مَحْدُوداً فِي عَظَمَتِكَ لاَ يَبْلُغُكَ بُعْدُ اَلْهِمَمِ وَ لاَ يَنَالُكَ غَوْصُ اَلْفِطَنِ وَ لاَ يَنْتَهِي إِلَيْكَ بَصَرُ اَلنَّاظِرِينَ فِي مَجْدِ جَبَرُوتِكَ اِرْتَفَعَتْ عَنْ صِفَةِ اَلْمَخْلُوقِينَ صِفَاتُ قُدْرَتِكَ وَ عَلاَ عَنْ ذِكْرِ اَلذَّاكِرِينَ كِبْرِيَاءُ عَظَمَتِكَ فَلاَ يَنْتَقِصُ مَا أَرَدْتَ أَنْ يَزْدَادَ وَ لاَ يَزْدَادُ مَا أَرَدْتَ أَنْ يَنْتَقِصَ وَ لاَ ضِدٌّ شَهِدَكَ حِينَ فَطَرْتَ اَلْخَلْقَ وَ لاَ نِدٌّ حَضَرَكَ حِينَ بَرَأْتَ اَلنُّفُوسَ كَلَّتِ اَلْأَلْسُنُ عَنْ تَفْسِيرِ صِفَتِكَ وَ اِنْحَسَرَتِ اَلْعُقُولُ عَنْ كُنْهِ
ص: 278
مَعْرِفَتِكَ وَ كَيْفَ يُوصَفُ كُنْهُ صِفَتِكَ يَا رَبِّ وَ أَنْتَ اَللَّهُ اَلْمَلِكُ اَلْجَبَّارُ اَلْقُدُّوسُ اَلَّذِي لَمْ تَزَلْ أَزَلِيّاً أَبَدِيّاً سَرْمَدِيّاً دَائِماً فِي اَلْغُيُوبِ وَحْدَكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَيْسَ فِيهَا أَحَدٌ غَيْرُكَ وَ لَمْ يَكُنْ إِلَهٌ سِوَاكَ حَارَتْ فِي بِحَارِ مَلَكُوتِكَ عَمِيقَاتُ مَذَاهِبِ اَلتَّفْكِيرِ وَ تَوَاضَعَتِ اَلْمُلُوكُ لِهَيْبَتِكَ وَ عَنَتِ اَلْوُجُوهُ بِذِلَّةِ اَلاِسْتِكَانَةِ لَكَ لِعِزَّتِكَ وَ اِنْقَادَ كُلُّ شَيْءٍ لِعَظَمَتِكَ وَ اِسْتَسْلَمَ كُلُّ شَيْءٍ لِقُدْرَتِكَ وَ خَضَعَتْ لَكَ اَلرِّقَابُ وَ كَلَّ دُونَ ذَلِكَ تَحْبِيرُ اَللُّغَاتِ وَ ضَلَّ هُنَالِكَ اَلتَّدْبِيرُ فِي تَصَارِيفِ اَلصِّفَاتِ فَمَنْ تَفَكَّرَ فِي ذَلِكَ رَجَعَ طَرْفُهُ إِلَيْهِ حَسِيراً وَ عَقْلُهُ مَبْهُوتاً وَ تَفَكُّرُهُ مُتَحَيِّراً أَسِيراً اَللَّهُمَّ لَكَ اَلْحَمْدُ حَمْداً كَثِيراً دَائِماً مُتَوَالِياً مُتَوَاتِراً مُتَّسِقاً(متسعا) مُسْتَوْثِقاً يَدُومُ وَ يَتَضَاعَفُ وَ لاَ يَبِيدُ غَيْرَ مَفْقُودٍ فِي اَلْمَلَكُوتِ وَ لاَ مَطْمُوسٍ فِي اَلْمَعَالِمِ وَ لاَ مُنْتَقَصٍ فِي اَلْعِرْفَانِ فَلَكَ اَلْحَمْدُعَلَى مَكَارِمِكَ اَلَّتِي لاَ تُحْصَى فِي اَللَّيْلِ إِذْ أَدْبَرَ وَ اَلصُّبْحِ إِذا أَسْفَرَ وَ فِي اَلْبَرِّ وَ اَلْبِحَارِ وَ اَلْغُدُوِّ وَ اَلْآصَالِ وَ اَلْعَشِيِّ وَ اَلْإِبْكَارِ وَ اَلظَّهِيرَةِ وَ اَلْأَسْحَارِ وَ فِي كُلِّ جُزْءٍ مِنْ أَجْزَاءِ اَللَّيْلِ وَ اَلنَّهَارِ اَللَّهُمَّ بِتَوْفِيقِكَ قَدْ أَحْضَرْتَنِي اَلنَّجَاةَ وَ جَعَلْتَنِي مِنْكَ فِي وَلاَيَةِ اَلْعِصْمَةِ فَلَمْ أَبْرَحْ مِنْكَ فِي سُبُوغِ نَعْمَائِكَ وَ تَتَابُعِ آلاَئِكَ مَحْرُوساً لَكَ فِي اَلرَدِّ وَ اَلاِمْتِنَاعِ مَحْفُوظاً لَكَ فِي اَلْمَنَعَةِ وَ اَلدِّفَاعِ عَنِّي وَ لَمْ تُكَلِّفْنِي فَوْقَ طَاقَتِي وَ لَمْ تَرْضَ عَنِّي إِلاَّ طَاعَتِي فَإِنَّكَ
ص: 279
أَنْتَ اَللَّهُ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ لَمْ تَغِبْ وَ لاَ تَغِيبُ عَنْكَ غَائِبَةٌ وَ لاَ تَخْفَى عَلَيْكَ خَافِيَةٌ وَ لَنْ تَضِلَّ عَنْكَ فِي ظُلَمِ اَلْخَفِيَّاتِ ضَالَّةٌ إِنَّمَا أَمْرُكَ إِذَا أَرَدْتَ شَيْئاً أَنْ تَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ اَللَّهُمَّ إِنِّي أَحْمَدُكَ فَلَكَ اَلْحَمْدُ مِثْلَ مَا حَمِدْتَ بِهِ نَفْسَكَ وَ أَضْعَافَ مَا حَمِدَكَ بِهِ اَلْحَامِدُونَ وَ مَجَّدَكَ بِهِ اَلْمُمَجِّدُونَ وَ كَبَّرَكَ بِهِ اَلْمُكَبِّرُونَ وَ سَبَّحَكَ بِهِ اَلْمُسَبِّحُونَ وَ هَلَّلَكَ بِهِ اَلْمُهَلِّلُونَ وَ عَظَّمَكَ بِهِ اَلْمُعَظِّمُونَ وَ وَحَّدَكَ بِهِ اَلْمُوَحِّدُونَ حَتَّى يَكُونَ لَكَ مِنِّي وَحْدِي فِي كُلِّ طَرْفَةِ عَيْنٍ وَ أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ مِثْلُ حَمْدِ جَمِيعِ اَلْحَامِدِينَ وَ تَوْحِيدِ أَصْنَافِ اَلْمُوَحِّدِينَ وَ اَلْمُخْلِصِينَ وَ تَقْدِيسِ أَجْنَاسِ اَلْعَارِفِينَ وَ ثَنَاءِ جَمِيعِ اَلْمُهَلِّلِينَ وَ اَلْمُصَلِّينَ وَ اَلْمُسَبِّحِينَ وَ مِثْلُ مَا أَنْتَ بِهِ عَالِمٌ وَ عَارِفٌ وَ هُوَ مَحْمُودٌ مَحْبُوبٌ وَ مَحْجُوبٌ مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ كُلِّهِمْ مِنَ اَلْحَيَوَانَاتِ وَ أَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي بَرَكَةِ مَا أَنْطَقْتَنِي بِهِ مِنْ حَمْدِكَ فَمَاأَيْسَرَ مَا كَلَّفْتَنِي بِهِ مِنْ حَقِّكَ وَ أَعْظَمَ مَا وَعَدْتَنِي بِهِ عَلَى شُكْرِكَ اِبْتَدَأْتَنِي بِالنِّعَمِ فَضْلاً وَ طَوْلاً وَ أَمَرْتَنِي بِالشُّكْرِ حَقّاً وَ عَدْلاً وَ وَعَدْتَنِي عَلَيْهِ أَضْعَافاً وَ مَزِيداً وَ أَعْطَيْتَنِي مِنْ رِزْقِكَ وَاسِعاً اِخْتِيَاراً وَ رِضًا وَ سَأَلْتَنِي مِنْهُ شُكْراً يَسِيراً صَغِيراً إِذْ نَجَّيْتَنِي وَ عَافَيْتَنِي مِنْ جَهْدِ اَلْبَلاَءِ وَ لَمْ تُسَلِّمْنِي لِسُوءِ قَضَائِكَ وَ بَلاَئِكَ وَ جَعَلْتَ مَلْبَسِي اَلْعَافِيَةَ وَ أَوْلَيْتَنِي اَلْبَسْطَةَ وَ اَلرَّخَاءَ وَ شَرَعْتَ لِي مِنَ اَلدِّينِ أَيْسَرَ اَلْقَوْلِ وَ اَلْفِعْلِ وَ سَوَّغْتَ لِي أَيْسَرَ
ص: 280
اَلصِّدْقِ (القصد) وَ ضَاعَفْتَ لِي أَشْرَفَ فَضْلِ وَ اَلْمَزِيدِ مَعَ مَا وَعَدْتَنِي بِهِ مِنَ اَلْمَحَجَّةِ اَلشَّرِيفَةِ وَ بَشَّرْتَنِي بِهِ مِنَ اَلدَّرَجَةِ اَلرَّفِيعَةِ وَ اِصْطَفَيْتَنِي بِأَعْظَمِ اَلنَّبِيِّينَ دَعْوَةً وَ أَفْضَلِهِمْ شَفَاعَةً وَ أَوْضَحِهِمْ حُجَّةً وَ أَرْفَعِهِمْ دَرَجَةً وَ أَقْرَبِهِمْ مَنْزِلَةً مُحَمَّدٍ ص وَ عَلَى جَمِيعِ اَلْأَنْبِيَاءِ وَ اَلْمُرْسَلِينَ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اِغْفِرْ لِي مَا لاَ يَسَعُهُ إِلاَّ مَغْفِرَتُكَ وَ لاَ يَمْحَقُهُ إِلاَّ عَفْوُكَ وَ لاَ يُكَفِّرُهُ إِلاَّ تَجَاوُزُكَ وَ فَضْلُكَ وَ هَبْ لِي فِي سَاعَتِي هَذِهِ وَ يَوْمِي هَذَا وَ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ شَهْرِي هَذَا وَ سَنَتِي هَذِهِ يَقِيناً صَادِقاً يُهَوِّنُ عَلَيَّ مَصَائِبَ اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ وَ أَحْزَانَهُمَا وَ يُشَوِّقُنِي إِلَيْكَ وَ يُرَغِّبُنِي فِيمَا عِنْدَكَ و اُكْتُبْ لِي عِنْدَكَ اَلْمَغْفِرَةَ وَ بَلِّغْنِي اَلْكَرَامَةَ مِنْ عِنْدِكَ وَ أَوْزِعْنِي شُكْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ فَإِنَّكَ أَنْتَ اَللَّهُ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ اَلْوَاحِدُ اَلْأَحَدُ اَلْمُبْدِئُ اَلرَّفِيعُ اَلْبَدِيعُ اَلسَّمِيعُ اَلْعَلِيمُ اَلَّذِي لَيْسَلِأَمْرِكَ مَدْفَعٌ وَ لاَ عَنْ قَضَائِكَ مُمْتَنَعٌ اَللَّهُمَّ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اَللَّهُ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ رَبِّي وَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ فاطِرُ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ عالِمُ اَلْغَيْبِ وَ اَلشَّهادَةِ اَلْكَبِيرُ اَلْمُتَعالِ اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ اَلثَّبَاتَ فِي اَلْأَمْرِ وَ اَلْعَزِيمَةَ عَلَى اَلرُّشْدِ وَ اَلشُّكْرَ عَلَى نِعَمِكَ وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ عِبَادَتِكَ وَ أَسْأَلُكَ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ تَعْلَمُ وَ لاَ أَعْلَمُ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ كُلِّ شَرٍّ تَعْلَمُ وَ لاَ أَعْلَمُ وَ أَنْتَ عَلاّ?مُ اَلْغُيُوبِ وَ أَسْأَلُكَ أَمْناً مِنْ جَوْرِ كُلِّ جَائِرٍ وَ بَغْيِ كُلِّ بَاغٍ وَ حَسَدِ كُلِّ
ص: 281
حَاسِدٍ وَ ظُلْمِ كُلِّ ظَالِمٍ وَ مَكْرِ كُلِّ مَاكِرٍ وَ كَيْدِ كُلِّ كَائِدٍ وَ غَدْرِ كُلِّ غَادِرٍ وَ سِحْرِ كُلِّ سَاحِرٍ وَ شَمَاتَةِ كُلِّ كَاشِحٍ بِكَ أَصُولُ عَلَى اَلْأَعْدَاءِ وَ إِيَّاكَ أَرْجُو وَلاَيَةَ اَلْأَحِبَّاءِ وَ اَلْأَوْلِيَاءِ وَ اَلْقُرَنَاءِ وَ اَلْأَقْرِبَاءِ فَلَكَ اَلْحَمْدُ عَلَى مَا لاَ أَسْتَطِيعُ إِحْصَاءَهُ وَ لاَ تَعْدِيدَهُ مِنْ عَوَائِدِ فَضْلِكَ وَ عَوَارِفِ رِزْقِكَ وَ أَلْوَانِ مَا أَوْلَيْتَنِي بِهِ مِنْ إِرْفَادِكَ فَإِنَّكَ أَنْتَ اَللَّهُ اَلَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ اَلْفَاشِي فِي اَلْخَلْقِ حَمْدُكَ اَلْبَاسِطُ بِالْجُودِ يَدَكَ لاَ تُضَادُّ فِي حُكْمِكَ وَ لاَ تُنَازَعُ فِي سُلْطَانِكَ وَ مُلْكِكَ وَ أَمْرِكَ تَمْلِكُ مِنَ اَلْأَنَامِ مَا تَشَاءُ وَ لاَ يَمْلِكُونَ مِنْكَ إِلاَّ مَا تُرِيدُ اَللَّهُمَّ أَنْتَ اَلْمُنْعِمُ اَلْمُفْضِلُ اَلْقَادِرُ اَلْقَاهِرُ اَلْمُقْتَدِرُ اَلْقُدُّوسُ فِي نُورِ اَلْقُدْسِ تَرَدَّيْتَ بِالْمَجْدِ وَ اَلْبَهَاءِ وَ تَعَظَّمْتَ بِالْعِزِّ وَ اَلعَلاَءِ وَ تَأَزَّرْتَ بِالْعَظَمَةِ وَ اَلْكِبْرِيَاءِ وَ تَغَشَّيْتَ بِالنُّورِ وَ اَلضِّيَاءِ وَ تَجَلَّلْتَ بِالْمَهَابَةِ وَ اَلْبَهَاءِ اَللَّهُمَّ لَكَ اَلْمَنُّ اَلْقَدِيمُ وَاَلسُّلْطَانُ اَلشَّامِخُ وَ اَلْمُلْكُ اَلْبَاذِخُ وَ اَلْجُودُ اَلْوَاسِعُ وَ اَلْقُدْرَةُ اَلْكَامِلَةُ وَ اَلْحِكْمَةُ اَلْبَالِغَةُ وَ اَلْعِزَّةُ اَلشَّامِلَةُ فَلَكَ اَلْحَمْدُ عَلَى مَا جَعَلْتَنِي مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص وَ هُوَ أَفْضَلُ بَنِي آدَمَ اَلَّذِينَ كَرَّمْتَهُمْ وَ حَمَلْتَهُمْ فِي اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ رَزَقْتَهُمْ مِنَ اَلطَّيِّبَاتِ وَ فَضَّلْتَهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْتَهُمْ مِنْ أَهْلِهَا تَفْضِيلاً وَ خَلَقْتَنِي سَمِيعاً بَصِيراً صَحِيحاً سَوِيّاً سَالِماً مُعَافًى وَ لَمْ تَشْغَلْنِي بِنُقْصَانٍ فِي بِدَنِي عَنْ طَاعَتِكَ وَ لَمْ تَمْنَعْنِي كَرَامَتَكَ إِيَّايَ وَ حُسْنَ صَنِيعِكَ عِنْدِي وَ
ص: 282
فَضْلَ مَنَائِحِكَ لَدَيَّ وَ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ أَنْتَ اَلَّذِي أَوْسَعْتَ عَلَيَّ فِي اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ وَ فَضَّلْتَنِي عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْتَ مِنْ خَلْقِكَ تَفْضِيلاً فَجَعَلْتَ لِي سَمْعاً يَسْمَعُ آيَاتِكَ وَ عَقْلاً يَفْهَمُ إِيمَانَكَ وَ بَصَراً يَرَى قُدْرَتَكَ وَ فُؤَاداً يَعْرِفُ عَظَمَتَكَ وَ قَلْباً يَعْتَقِدُ تَوْحِيدَكَ فَإِنِّي لِفَضْلِكَ عَلَيَّ حَامِدٌ وَ لَكَ نَفْسِي شَاكِرَةٌ وَ بِحَقِّكَ شَاهِدَةٌ فَإِنَّكَ حَيٌّ قَبْلَ كُلِّ حَيٍّ وَ حَيٌّ بَعْدَ كُلِّ حَيٍّ وَ حَيٌّ بَعْدَ كُلِّ مَيِّتٍ وَ حَيٌّ لَمْ تَرِثِ اَلْحَيَاةَ مِنْ حَيٍّ وَ لَمْ تَقْطَعْ خَيْرَكَ عَنِّي طَرْفَةَ عَيْنٍ فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ لَمْ تَقْطَعْ رَجَائِي وَ لَمْ تُنْزِلْ بِي عُقُوبَاتِ اَلنِّقَمِ وَ لَمْ تَمْنَعْ عَنِّي دَقَائِقَ اَلْعِصَمِ وَ لَمْ تُغَيِّرْ عَلَيَّ وَثَائِقَ اَلنِّعَمِ فَلَوْ لَمْ أَذْكُرْ مِنْ إِحْسَانِكَ إِلاَّ عَفْوَكَ عَنِّي وَ اَلتَّوْفِيقَ لِي وَ اَلاِسْتِجَابَةَ لِدُعَائِي حِينَ رَفَعْتُ صَوْتِي وَ رَفَعْتُ رَأْسِي وَ اِنْطَلَقْتُ لِسَانِي وَ رَغِبْتُ إِلَيْكَ بِأَنْوَاعِ حَوَائِجِي فَقَضَيْتَهَا وَ أَسْأَلُكَ بِتَمْجِيدِكَ وَ تَحْمِيدِكَ وَ تَوْحِيدِكَ وَ تَعْظِيمِكَ وَ تَفْضِيلِكَ وَ تَكْبِيرِكَ وَ تَهْلِيلِكَ وَ إِلاَّ فِي تَقْدِيرِكَ خَلْقِي حِينَ صَوَّرْتَنِي فَأَحْسَنْتَ صُورَتِي وَ إِلاَّ فِي قِسْمَةِ اَلْأَرْزَاقِ حِينَ قَدَّرْتَهَا لِي لَكَانَ فِي ذَلِكَ مَا يَشْغَلُ شُكْرِي عَنْ جَهْدِي فَكَيْفَ إِذَا فَكَّرْتُ فِي اَلنِّعَمِ اَلْعِظَامِ اَلَّتِي أَتَقَلَّبُ فِيهَا أَوْ لاَ أَبْلُغُ شُكْرَ شَيْءٍ مِنْهَا فَلَكَ اَلْحَمْدُ عَدَدَ مَا حَفِظَهُ عِلْمُكَ وَ عَدَدَ مَا وَسِعَتْهُ رَحْمَتُكَ وَ عَدَدَ مَا أَحَاطَتْ بِهِ قُدْرَتُكَ وَ أَضْعَافَ مَا تَسْتَوْجِبُهُ مِنْ جَمِيعِ
ص: 283
خَلْقِكَ اَللَّهُمَّ فَتَمِّمْ إِحْسَانَكَ إِلَيَّ فِيمَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِي كَمَا أَحْسَنْتَ إِلَيَّ فِيمَا مَضَى مِنْهُ اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ وَ أَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ بِتَوْحِيدِكَ وَ تَمْجِيدِكَ وَ تَحْمِيدِكَ وَ تَهْلِيلِكَ وَ كِبْرِيَائِكَ وَ كَمَالِكَ وَ تَعْظِيمِكَ وَ نُورِكَ وَ رَأْفَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ وَ عِلْمِكَ وَ حِلْمِكَ وَ عُلُوِّكَ وَ وَقَارِكَ وَ مَنِّكَ وَ بَهَائِكَ وَ جَمَالِكَ وَ جَلاَلِكَ وَ سُلْطَانِكَ وَ عَظَمَتِكَ وَ قُوَّتِكَ وَ قُدْرَتِكَ وَ إِحْسَانِكَ وَ غُفْرَانِكَ وَ اِمْتِنَانِكَ وَ رَحْمَتِكَ(1) وَ نَبِيِّكَ وَ وَلِيِّكَ وَ عِتْرَتِهِ اَلطَّيِّبِينَ اَلطَّاهِرِينَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ لاَ تَحْرِمَنِي رِفْدَكَ وَ فَضْلَكَ وَ جَمَالَكَ وَ جَلاَلَكَ وَ فَوَائِدَ كَرَامَاتِكَ فَإِنَّهُ لاَ يَعْتَرِيكَ لِكَثْرَةِ مَا قَدْ نَشَرْتَ بِهِ مِنَ اَلْعَطَايَا عَوَائِقُ اَلْبُخْلِ وَ لاَ يَنْقُصُ جُودَكَ اَلتَّقْصِيرُ فِي شُكْرِ نِعْمَتِكَ وَ لاَ تَنْفَدُ خَزَائِنَكَ مَوَاهِبُكَ اَلْمُتَّسِعَةُ وَ لاَ تُؤَثِّرُ فِي جُودِكَ اَلْعَظِيمِ مِنَحُكَ اَلْفَائِقَةُ اَلْجَمِيلَةُ اَلْجَلِيلَةُ وَ لاَ تَخَافُ ضَيْمَ إِمْلاَقٍ فَتُكْدِيَ وَ لاَ يَلْحَقُكَ خَوْفُ عَدَمٍ فَيَنْتَقِصَ مِنْ جُودِكَ فَيْضُ فَضْلِكَ اَللَّهُمَّ اُرْزُقْنِي قَلْباً خَاشِعاً خَاضِعاً ضَارِعاً وَ بَدَناً صَابِراً وَ لِسَاناً ذَاكِراً حَامِداً وَ يَقِيناً صَادِقاً وَ رِزْقاً وَاسِعاً وَ عِلْماً نَافِعاً وَ وَلَداً صَالِحاً وَ سِنّاً طَوِيلاً وَ اِمْرَأَةً صَالِحَةً وَ عَمَلاً صَالِحاً وَ عَيْناً بَاكِيَةً وَ تَوْبَةً مَقْبُولَةً وَ أَسْأَلُكَ رِزْقاً حَلاَلاً طَيِّباً وَ لاَ تُؤْمِنِّي مَكْرَكَ وَ لاَ تُنْسِنِي
ص: 284
ذِكْرَكَ وَ لاَ تَكْشِفْ عَنِّي سِتْرَكَ وَ لاَ تُقَنِّطْنِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ لاَ تُبَعِّدْنِي مِنْ كَنَفِكَ وَ جِوَارِكَ وَ أَعِذْنِي وَ لاَ تُؤْيِسْنِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ رَوْحِكَ وَ كُنْ لِي أَنِيساً مِنْ كُلِّ رَوْعَةٍ وَ وَحْشَةٍ وَ اِعْصِمْنِي مِنْ كُلِّ هَلْكَةٍ وَ نَجِّنِي مِنْ كُلِّ بَلِيَّةٍ وَ آفَةٍ وَ عَاهَةٍ وَ إِهَانَةٍ وَ ذِلَّةٍ وَ عِلَّةٍ وَ قِلَّةٍ وَ مَرَضٍ وَ بَرَصٍ وَ فَقْرٍ وَ فَاقَةٍ وَ وَبَاءٍ وَ بَلاَءٍ وَ زَلْزَلَةٍ وَ غَرَقٍ وَ حَرَقٍ وَ شَرَقٍ وَ سَرَقٍ وَ حَرٍّ وَ بَرْدٍ وَ جُوعٍ وَ عَطَشٍ وَ غَيٍّ وَ ضَلاَلَةٍ وَ غُصَّةٍ وَ مِحْنَةٍ وَ شِدَّةٍ فِي اَلدَّارَيْنِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ اَلْمِيعادَ اَللَّهُمَّ اِرْفَعْنِي وَ لاَ تَضَعْنِي وَ اِدْفَعْ عَنِّي وَ لاَ تَدْفَعْنِي وَ أَعْطِنِي وَ لاَ تَحْرِمْنِي وَ أَكْرِمْنِي وَ لاَ تُهِنِّي وَ زِدْنِي وَ لاَ تَنْقُصْنِي وَ اِرْحَمْنِي وَ لاَ تُعَذِّبْنِي وَ اُنْصُرْنِي وَ لاَ تَخْذُلْنِي وَ اُسْتُرْنِي وَ لاَ تَفْضَحْنِي وَ آثِرْنِيَ وَ لاَ تُؤْثِرْ عَلَيَّ أَحَداً فِي أَمْرِ اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ وَ فَرِّجْ هَمِّي وَ اِكْشِفْ غَمِّي وَ أَهْلِكْ عَدُوِّي وَ اِحْفَظْنِي وَ لاَتُضَيِّعْنِي فَاِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ يَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِكْرَامِ اَللَّهُمَّ مَا قَدَّرْتَ لِي مِنْ أَمْرٍ وَ شَرَعْتَ فِيهِ بِتَوْفِيقِكَ وَ تَدْبِيرِكَ فَتَمِّمْهُ لِي بِأَحْسَنِ اَلْوُجُوهِ كُلِّهَا وَ أَصْلَحِهَا وَ أَصْوَبِهَا فَإِنَّكَ عَلَى مَا تَشَاءُ قَدِيرٌ وَ بِالْإِجَابَةِ جَدِيرٌ يَا مَنْ قَامَتِ اَلسَّمَاوَاتُ وَ اَلْأَرَضُونَ بِأَمْرِهِ يَا مَنْ يُمْسِكُ اَلسَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى اَلْأَرْضِ إِلاّ بِإِذْنِهِ يَا مَنْ أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ فَسُبْحانَ اَلَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ
ص: 285
وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ وَ صَلَّى اَللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ اَجْمَعینَ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيماً كَثِيرًا َکثِيرًا كَثِيراً بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
یکی از برادران ایمانی نقل کرد که مقداری کتاب خطی قدیمی داشتم، سال ها پیش به خدمت مرحوم آیت الله نجفی مرعشی رحمه الله رسیدم و به خدمتشان تقدیم کردم.
ایشان بسیار مسرور شدند و فرمودند: به عوض این، علم می خواهی یا مال؟ عرض کردم «اَلْجَمْعُ مَهْما اَمْکَن اَوْلی مِنَ الطَّرْحِ».
ایشان تبسمی کردند و همین نسخۀ دعای قاموس را به بنده عنایت فرمودند و اجازه دادند. و مبلغی پول هم مرحمت فرمودند که بسیار برای اساس زندگی ام مفید و مؤثر بود و توانستم مقدمات خرید خانه ای را با آن فراهم کنم.
و این دعای عجیب و پر قدرت را تاکنون به هر کس داده ام برای هلاکت دشمن ظالم اگر با شرائطش انجام داده، مؤثر واقع شده است.
و این دعایی است که مرحوم حاجی نوری علیه السلام در صحیفه ثانیه علویه نقل کرده و مرحوم آیت الله کشمیری علیه السلام آن را در بعضی اوقات می خواندند و می فرمودند آثار زیادی دارد.
اما مرحوم سیّد هاشم حداد نظرش این بود که به خاطر مضامین قدرتی و سلطنتی، قبض و تنگی صدر می آورد (و نباید بدون اجازه استاد خوانده شود).
مرحوم نراقی علیه السلام در کتاب خزائن، ختم های مختلفی را برای آن ذکر کرده اند که از جمله نود و نُه مرتبه در نود و نُه روز می باشد که تاکنون به سه نفر داده و به آن عمل نموده اند و به نتیجه هم رسیده اند. در روز چهل سوم جواب گرفته و دشمنانشان نابود شده اند.
ص: 286
سپس فرموده است که من این مطلب را از پدرم که ایشان از خط مرحوم مجلسی اول علیه السلام نقل کرده بودند آورده ام.(1)
اَعُوذُ بِاللّهِ السَّمیعِ الْعَلیم مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ، بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ اَللّهُمَّ طَهِّرْ قَلْبی مِنَ الشَّکِ وَ الرِّیا وَ زَیِّنْ لِسانی بِالشُّکْرِ وَ الثّناءِ یا قَمْطائیلُ یا عَمْطائیلُ یا طَطَمْطائیلُ یا طَمْقائیلُ یا عَطْفیائیلُ یا سَمْلطائیلُ یا مَصْلَلیائیلُ اَفَحَسِبْتُم اَنَّما خَلَقناکُم عَبَثًا وَ اَنَّکُمْ اِلَیْنا لا تَرْجَعُونَ اَللّهُمَّ افْتَحْ اَبْوابَ السَّمآءِ بِاَبْدالِ الرُّوحانِیاتِ الْمُوَکِّلاتِ عَلی قَرآئَةِ الْاَسمآءِ وَ الدَّعَواتِ السّآئِلاتِ مَعَ الْبَرَکاتِ یا قاضِیَ الْحاجاتِ یا مُجیبَ الدَّعَواتِ یا عالِمَ الْخَفَفِیّاتِ یا مُنْزِلَ الْبَرَکاتِ یا رَفیعَ الدَّرَجاتِ یا غافِرَ الْخَطیئاتِ رَبَّنا عَلَیْکَ تَوَکَّلْنا وَ اِلَیکَ الْمَصیرِ.
اِلهى قَدْ تَلاطَمَتْ اَمْواجُ قامُوسِ قُدْرَتِكَ فَظَهَرَتْ فِى كلِّ مَقْدُور اثارُ قُدْرة عَجيبَةٍ غَريبَةٍ لا تَبْلُغُ كَنْهُما عُقُول الْعُقَلاءِ وَ اَفْهام(2) الْعُلماءِ و اَوْهامُ الْحُكَماءِ فكُلُّ شَيى ءٍ
ص: 287
فى قَبْضَةِ قُدْرَتِكَ اَسيرٌ وَ اِنَّ ذلكَ عَلَيْكَ(1) سَهْلٌ يَسيرٌ وَ اَنتَ عَلى كُلِّ شَيى ء قَديرٌ وَ بِالْاِجابَةِ حَقيقٌ(2)جَديرٌ يا شَديدُ يا شَديدُ يا شَديدُ يا ذَاالْبَطْشِ الشَّديد اَسْئَلُكَ مَدَداً مِن قُدْرَتِكَ وَ اَسْئَلُكَ مَدَداً مَنْ قُوَّتِكَ وَ اَسْئَلُكَ مَدَداً مِنْ حِكمَتِكَ و اَسئَلُكَ مَدَداً مِنْ سُلْطانِكَ لِتَسْخيرِ كُلِّ مُتَمَرِّد وَ تَلْيينَ كُلِّ صَعْب وَ اِذْلالِ كُلِّ مَنيعٍ وَ قَهْرِ كُلِّ عَدُوٍّوَ مَحقِ كُلِّ خَصمٍ وَ اِزْهاقِ كُلِّ مُنافِقٍ ذى شِقاقٍ مِنَ الْجِنِّ وَ الْاِنْسِ وَ الْهَوامّ فَلا يَبْقى شَيْى ء مِنَ المُكَوَّناتِ اِلّا وَلَيّنْتَ لى بِيَدَىَّ عَريكَتُهُ وَ كَسَرْتَ بِى شِدَّةِ شَكيمَتِهِ وَ فَرط عُتُوِّهِ وَ تَفَرعُنِهِ بِعِزَّتِكَ يا عَزيزُ يا عَزيزُ يا عَزيز يا مُعِزُّ يا مُعِزُّ يا مُعِزُّ يا مُذَلُّ يا مُذِلُّ يامُذِلُّ يا مُقَدِّمِ يا مُقَدِّمُ يا مُقَدِّمُ يا مُؤَخِّرُ يا مُؤَخِّرُ يا مُؤَخِّرُ(3) بِكَ اَسْتَغيثُ فَاَغِثْنى بِفَضْلِكَ وَ جُودِكَ وَ عَفْوِكَ وَ اِحْسانِكَ يا اَرْحَمُ الرّاحِمين يا عَزيز يا ذَاالْعَرشِ المَجيد اِصْرِفْ عَنّى شَرَّ كُلِّ جَبّار عَنيدٍ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى خَيْرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ اَجْمَعين.
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ اِلهی بِحَقِّ سِرِّ هذِهِ الْاَسْرارِ وَ بِحَقِّ کَرَمِکَ الخَفِیِّ وَ بِحَقِّ اسْمِکَ
ص: 288
الْاَعْظَمِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَقْضِیَ حاجَتی وَ تُوصِلَنی اِلی مُرادی وَ اَنْ تَدْفَعَ عَنّی شَرَّ خَلْقِکَ بِحَقِّ کُنْ فَیَکُونُ وَ اَنْ تُسَخِّرَ لِیَ الْجِنِّ وَ الْاِنْسِ لِیُعینُونی مِنْ حَوآئِجِ الدُّنْیا و الْاخِرَةِ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ یا قَمْطائیلُ یا عَمْطائیلُ یا طَطَمْطائیلُ یا طَمْقائیلُ یا عَطْفیائیلُ یا سَمْلطائیلُ یا مَصْلَلیائیلُ اَفَحَسِبْتُمْ اَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثًا وَ اَنَّکُمْ اِلَیْنا لا تَرْجَعُونَ.
مرحوم دولابی رحمه الله می فرمود: در این دعا اسم اعظم زیاد است، دعای خوبی است در غیر ماه رمضان نیز می توان خواند. وقتی این دعا را بخوانی، غمی برایت باقی نمی ماند، حتی اگریک مرتبه هم شده بخوانی، خیلی عزیز و بزرگ است.(1)
اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ بَهَائِكَ بِأَبْهَاهُ وَ كُلُّ بَهَائِكَ بَهِيٌّ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِبَهَائِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ جَمَالِكَ بِأَجْمَلِهِ وَ كُلُّ جَمَالِكَ جَمِيلٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِجَمَالِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ جَلالِكَ بِأَجَلِّهِ وَ كُلُّ جَلالِكَ جَلِيلٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِجَلالِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عَظَمَتِكَ بِأَعْظَمِهَا وَ كُلُّ عَظَمَتِكَ عَظِيمَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعَظَمَتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ نُورِكَ بِأَنْوَرِهِ وَ كُلُّ نُورِكَ نَيِّرٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ
ص: 289
بِنُورِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ رَحْمَتِكَ بِأَوْسَعِهَا وَ كُلُّ رَحْمَتِكَ وَاسِعَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ كَلِمَاتِكَ بِأَتَمِّهَا وَ كُلُّ كَلِمَاتِكَ تَامَّةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَلِمَاتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ كَمَالِكَ بِأَكْمَلِهِ وَ كُلُّ كَمَالِكَ كَامِلٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَمَالِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ أَسْمَائِكَ بِأَكْبَرِهَا وَ كُلُّ أَسْمَائِكَ كَبِيرَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَسْمَائِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عِزَّتِكَ بِأَعَزِّهَا وَ كُلُّ عِزَّتِكَ عَزِيزَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَشِيَّتِكَ بِأَمْضَاهَا وَ كُلُّ مَشِيَّتِكَ مَاضِيَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَشِيَّتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ قُدْرَتِكَ بِالْقُدْرَةِ الَّتِي اسْتَطَلْتَ بِهَا عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ وَ كُلُّ قُدْرَتِكَ مُسْتَطِيلَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِقُدْرَتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عِلْمِكَ بِأَنْفَذِهِ وَ كُلُّ عِلْمِكَ نَافِذٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعِلْمِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ قَوْلِكَ بِأَرْضَاهُ وَ كُلُّ قَوْلِكَ رَضِيٌّ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِقَوْلِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَسَائِلِكَ بِأَحَبِّهَا إِلَيْكَ وَ كُلُّهَا وَ كُلُّ مَسَائِلِكَ إِلَيْكَ حَبِيبَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَسَائِلِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ شَرَفِكَ بِأَشْرَفِهِ وَ كُلُّ شَرَفِكَ شَرِيفٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِشَرَفِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ سُلْطَانِكَ بِأَدْوَمِهِ وَ كُلُّ سُلْطَانِكَ دَائِمٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِسُلْطَانِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مُلْكِكَ
ص: 290
بِأَفْخَرِهِ وَ كُلُّ مُلْكِكَ فَاخِرٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمُلْكِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عُلُوِّكَ بِأَعْلاهُ وَ كُلُّ عُلُوِّكَ عَالٍ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعُلُوِّكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَنِّكَ بِأَقْدَمِهِ وَ كُلُّ مَنِّكَ قَدِيمٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَنِّكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ آيَاتِكَ بِأَكْرَمِهَا وَ كُلُّ آيَاتِكَ كَرِيمَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِآيَاتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَا أَنْتَ فِيهِ مِنَ الشَّأْنِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ شَأْنٍ وَحْدَهُ وَ جَبَرُوتٍ وَحْدَهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَا تُجِيبُنِي بِهِ حِينَ أَسْأَلُكَ فَأَجِبْنِي يَا اللَّهُ .
*ختم دعای شریف احتجاب(1)
آیت الله کشمیری رحمه الله می فرمودند: این دعا بسیار ممتاز و دارای خواص بسیاری است و هفت بار خواندنش، بدون فاصله، آثار بسیاری دارد و برای نورانیّت دل خوب است.
همچنین می فرمود: پدرم نیز این دعا را می خواند، نقل شده آقا سیّد هاشم حداد نیز در قنوت و موقع خوابیدن آن را می خواندند.
این دعا را جناب محمّد حنفیه از پدرش امیرالمؤمنین علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کرده است و قریب دوازده خاصیّت برایش نقل نموده است تا آنجا که جناب سلمان رحمه الله به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض می کند آیا این دعا را به مردم تعلیم بدهم؟ فرمود: این دعا را به همه کس تعلیم مکن، بلکه به اهل بیت و همسایه ها و اهل مسجد و همشری هایت تعلیم نما، هرگاه از تو درخواست
ص: 291
نمایند.(1)
سیّد بن طاووس رحمه ا لله می گوید: زمانی به من الهام شد که برای سلامتی در هنگام بلا این دعا را بخوانم، روز سه شنبه ای خداوند دعایم را مستجاب فرمود و به مقصودم رسیدم و از شرّ حاسدان مرا حفظ نمود.(2)
و متن دعا این است:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْئَلُكَ یَا مَنِ احْتَجَبَ بِشُعَاعِ نُورِهِ عَنْ نَوَاظِرِ خَلْقِهِ یَا مَنْ تَسَرْبَلَ بِالْجَلَالِ وَ الْعَظَمَةِ وَ اشْتَهَرَ بِالتَّجَبُّرِ فِی قُدْسِهِ یَا مَنْ تَعَالَى بِالْجَلَالِ وَ الْكِبْرِیَاءِ فِی تَفَرُّدِ مَجْدِهِ یَامَنِ انْقَادَتِ الْأُمُورُ بِأَزِمَّتِهَا طَوْعاً لِأَمْرِهِ یَا مَنْ قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ مُجِیبَاتٍ لِدَعْوَتِهِ یَا مَنْ زَیَّنَ السَّمَاءَ بِالنُّجُومِ الطَّالِعَةِ وَ جَعَلَهَا هَادِیَةً لِخَلْقِهِ یَا مَنْ أَنَارَ الْقَمَرَ الْمُنِیرَ فِی سَوَادِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ بِلُطْفِهِ یَا مَنْ أَنَارَ الشَّمْسَ الْمُنِیرَةَ وَ جَعَلَهَا مَعَاشاً لِخَلْقِهِ وَ جَعَلَهَا مُفَرِّقَةً بَیْنَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ بِعَظَمَتِهِ یَا مَنِ اسْتَوْجَبَ الشُّكْرَ بِنَشْرِ سَحَائِبِ نِعَمِهِ أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِكُلِّ اسْمٍ هُوَ لَكَ سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَكَ أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِی عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَكَ وَ بِكُلِّ اسْمٍ هُوَ لَكَ أَنْزَلْتَهُ فِی كِتَابِكَ أَوْ أَثْبَتَّهُ فِی
قُلُوبِ الصَّافِّینَ الْحَافِّینَ حَوْلَ عَرْشِكَ فَتَرَاجَعَتِ الْقُلُوبُ إِلَى الصُّدُورِ عَنِ
ص: 292
الْبَیَانِ بِإِخْلَاصِ الْوَحْدَانِیَّةِ وَ تَحْقِیقِ الْفَرْدَانِیَّةِ مُقِرَّةً لَكَ بِالْمَعْبُودِیَّةِ وَ إِنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ أَنْتَ اللَّهُ أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَ أَسْأَلُكَ بِالْأَسْمَاءِ الَّتِی تَجَلَّیْتَ بِهَا لِلْكَلِیمِ عَلَى الْجَبَلِ الْعَظِیمِ فَلَمَّا بَدَا شُعَاعُ نُورِ الْحُجُبِ مِنْ بَهَاءِ الْعَظَمَةِ خَرَّتِ الْجِبَالُ مُتَدَكْدِكَةً لِعَظَمَتِكَ وَ جَلَالِكَ وَ هَیْبَتِكَ-وَ خَوْفاً مِنْ سَطْوَتِكَ رَاهِبَةً مِنْكَ فَلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ فَلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ فَلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَ أَسْأَلُكَ بِالاسْمِ الَّذِی فَتَقْتَ بِهِ رَتْقَ عَظِیمِ جُفُونِ عُیُونِ النَّاظِرِینَ الَّذِی بِهِ تَدْبِیرُ حِكْمَتِكَ وَ شَوَاهِدُ حُجَجِ أَنْبِیَائِكَ یَعْرِفُونَكَ بِفِطَنِ الْقُلُوبِ وَ أَنْتَ فِی غَوَامِضِ مُسَرَّاتِ سَرِیرَاتِ الْغُیُوبِ أَسْأَلُكَ بِعِزَّةِ ذَلِكَ الِاسْمِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَصْرِفَ عَنِّی وَ عَنْ أَهْلِ حُزَانَتِی وَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ جَمِیعَ الْآفَاتِ وَ الْعَاهَاتِ وَ الْأَعْرَاضِ وَ الْأَمْرَاضِ وَ الْخَطَایَا وَ الذُّنُوبِ وَ الشَّكِّ وَ الشِّرْكِ وَ الْكُفْرِ وَ الشِّقَاقِ وَ النِّفَاقِ وَ الضَّلَالَةِ وَ الْجَهْلِ وَ الْمَقْتِ وَ الْغَضَبِ وَ الْعُسْرِ وَ الضِّیقِ وَ فَسَادِ الضَّمِیرِ وَ حُلُولِ النَّقِمَةِ وَ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ وَ غَلَبَةِ الرِّجَالِ- إِنَّكَ سَمِیعُ الدُّعاءِ لَطِیفٌ لِمَا تَشَاءُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.
*فضیلت دعای مشلول(1)
از جمله دعاهایی که در آن اسم اعظم است و همّ و غم را برطرف می کند و برای شفاء
ص: 293
مریض مؤثر است، این دعاست که حضرت آیت الله کشمیری رحمه الله بارها برای مریض ها و درمان دردهای سخت سفارش می کردند که آن را بخوانند.
این دعائی است که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام تعلیم فرموده آن را به جوانی که به واسطه گناه و ستم در حق پدر خویش شل شده بود.
سپس این دعا را خواند و در خواب حضرت رسول صلی الله علیه و آله را دید که دست بر اندام او مالید و فرمود: محافظت کن بر اسم اعظم خدا که کار تو به خیر خواهد بود.
سپس بیدار شد در حالتی که تندرست بود و دعا این است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا حَيُّ يَاقَيُّومُ يَا حَيُّ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ يَا هُوَ يَا مَنْ لا يَعْلَمُ مَا هُوَ وَ لا كَيْفَ هُوَ وَ لا أَيْنَ هُوَ وَ لا حَيْثُ هُوَ إِلا هُوَ يَا ذَا الْمُلْكِ وَ الْمَلَكُوتِ يَا ذَا الْعِزَّةِ وَ الْجَبَرُوتِ يَا مَلِكُ يَا قُدُّوسُ يَا سَلامُ يَا مُؤْمِنُ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبَّارُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا خَالِقُ يَا بَارِئُ يَا مُصَوِّرُ يَا مُفِيدُ يَا مُدَبِّرُ يَا شَدِيدُ يَا مُبْدِئُ يَا مُعِيدُ يَا مُبِيدُ يَا وَدُودُ يَا مَحْمُودُ يَا مَعْبُودُ يَا بَعِيدُ يَا قَرِيبُ يَا مُجِيبُ يَا رَقِيبُ يَا حَسِيبُ يَا بَدِيعُ يَا رَفِيعُ يَا مَنِيعُ يَا سَمِيعُ يَا عَلِيمُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا حَكِيمُ يَا قَديِمُ يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا دَيَّانُ يَا مُسْتَعَانُ يَا جَلِيلُ يَا جَمِيلُ يَا وَكِيلُ يَا كَفِيلُ يَا مُقِيلُ يَا مُنِيلُ يَا نَبِيلُ يَا دَلِيلُ يَا هَادِي يَا بَادِي يَا أَوَّلُ يَا اخِرُ يَا ظَاهِرُ يَا بَاطِنُ يَا قَائِمُ يَا دَ
ئِمُ يَا عَالِمُ يَا حَاكِمُ يَا قَاضِي يَا عَادِلُ يَا فَاصِلُ يَا وَاصِلُ يَا طَاهِرُ يَا مُطَهِّرُ يَا قَادِرُ يَا مُقْتَدِرُ يَا كَبِيرُ يَا
ص: 294
مُتَكَبِّرُ يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوا أَحَدٌ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ وَ لا كَانَ مَعَهُ وَزِيرٌ، وَ لا اتَّخَذَ مَعَهُ مُشِيرا وَ لا احْتَاجَ إِلَى ظَهِيرٍ وَ لا كَانَ مَعَهُ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ فَتَعَالَيْتَ عَمَّا يَقُولُ الظَّالِمُونَ عُلُوّا كَبِيرا يَا عَلِيُّ يَا شَامِخُ يَا بَاذِخُ يَا فَتَّاحُ يَا نَفَّاحُ يَا مُرْتَاحُ يَا مُفَرِّجُ يَا نَاصِرُ يَا مُنْتَصِرُ يَا مُدْرِكُ يَا مُهْلِكُ يَا مُنْتَقِمُ يَا بَاعِثُ يَا وَارِثُ يَا طَالِبُ يَا غَالِبُ يَا مَنْ لا يَفُوتُهُ هَارِبٌ يَا تَوَّابُ يَا أَوَّابُ يَا وَهَّابُ يَا مُسَبِّبَ الْأَسْبَابِ يَا مُفَتِّحَ الْأَبْوَابِ يَا مَنْ حَيْثُمَا دُعِيَ أَجَابَ يَا طَهُورُ يَا شَكُورُيَا عَفَوُّ يَا غَفُورُ يَا نُورَ النُّورِ يَا مُدَبِّرَ الْأُمُورِ، يَا لَطِيفُ يَا خَبِيرُ يَا مُجِيرُ يَا مُنِيرُ يَا بَصِيرُ يَا ظَهِيرُ يَا كَبِيرُ يَا وِتْرُ يَا فَرْدُ يَا أَبَدُ يَا سَنَدُ يَا صَمَدُ يَا كَافِي يَا شَافِي يَا وَافِي يَا مُعَافِي يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا
مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ يَا مُتَكَرِّمُ يَا مُتَفَرِّدُ يَا مَنْ عَلا فَقَهَرَ يَا مَنْ مَلَكَ فَقَدَرَ يَا مَنْ بَطَنَ فَخَبَرَ يَا مَنْ عُبِدَ فَشَكَرَ يَا مَنْ عُصِيَ فَغَفَرَ يَا مَنْ لا تَحْوِيهِ الْفِكَرُ وَ لا يُدْرِكُهُ بَصَرٌ وَ لا يَخْفَى عَلَيْهِ أَثَرٌ يَا رَازِقَ الْبَشَرِ يَا مُقَدِّرَ كُلِّ قَدَرٍ، يَا عَالِيَ الْمَكَانِ يَا شَدِيدَ الْأَرْكَانِ يَا مُبَدِّلَ الزَّمَانِ يَا قَابِلَ الْقُرْبَانِ يَا ذَا الْمَنِّ وَ الْإِحْسَانِ يَا ذَا الْعِزَّةِ وَ السُّلْطَانِ يَا رَحِيمُ يَا رَحْمَانُ يَا مَنْ هُوَ كَلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ يَا مَنْ لا يَشْغَلُهُ شَأْنٌ عَنْ شَأْنٍ يَا عَظِيمَ الشَّأْنِ يَا مَنْ هُوَ بِكُلِّ مَكَانٍ يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ يَا مُنْجِحَ الطَّلِبَاتِ يَا قَاضِيَ الْحَاجَاتِ يَا مُنْزِلَ
ص: 295
الْبَرَكَاتِ يَا رَاحِمَ الْعَبَرَاتِ يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ يَا كَاشِفَ الْكُرُبَاتِ يَا وَلِيَّ الْحَسَنَاتِ يَا رَافِعَ الدَّرَجَاتِ، يَا مُؤْتِيَ السُّؤْلاتِ يَا مُحْيِيَ الْأَمْوَاتِ يَا جَامِعَ الشَّتَاتِ يَا مُطَّلِعا عَلَى النِّيَّاتِ يَا رَادَّ مَا قَدْ فَاتَ يَا مَنْ لا تَشْتَبِهُ عَلَيْهِ الْأَصْوَاتُ يَا مَنْ لا تُضْجِرُهُ الْمَسْأَلاتُ وَ لا تَغْشَاهُ الظُّلُمَاتُ يَا نُورَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاوَاتِ يَا سَابِغَ النِّعَمِ يَا دَافِعَ النِّقَمِ يَا بَارِئَ النَّسَمِ يَا جَامِعَ الْأُمَمِ يَا شَافِيَ السَّقَمِ يَا خَالِقَ النُّورِ وَ الظُّلَمِ يَا ذَا الْجُودِ وَ الْكَرَمِ يَا مَنْ لا يَطَأُ عَرْشَهُ قَدَمٌ يَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِينَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ يَا أَبْصَرَالنَّاظِرِينَ يَا جَارَ الْمُسْتَجِيرِينَ، يَا أَمَانَ الْخَائِفِينَ يَا ظَهْرَ اللاجِينَ يَا وَلِيَّ الْمُؤْمِنِينَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ يَا غَايَةَ الطَّالِبِينَ يَا صَاحِبَ كُلِّ غَرِيبٍ يَا مُونِسَ كُلِّ وَحِيدٍ يَا مَلْجَأَ كُلِّ طَرِيدٍ يَا مَأْوَى كُلِّ شَرِيدٍ يَا حَافِظَ كُلِّ ضَالَّةٍ يَا رَاحِمَ الشَّيْخِ الْكَبِيرِ يَا رَازِقَ الطِّفْلِ الصَّغِيرِ يَا جَابِرَ الْعَظْمِ الْكَسِيرِ يَا فَاكَّ كُلِّ أَسِيرٍ يَا مُغْنِيَ الْبَائِسِ الْفَقِيرِ يَا عِصْمَةَ الْخَائِفِ الْمُسْتَجِيرِ يَا مَنْ لَهُ التَّدْبِيرُ وَ التَّقْدِيرُ يَا مَنِ الْعَسِيرُ عَلَيْهِ سَهْلٌ يَسِيرٌ يَا مَنْ لا يَحْتَاجُ إِلَى تَفْسِيرٍ، يَا مَنْ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ يَا مَنْ هُوَ بِكُلِّ شَيْ ءٍ خَبِيرٌ يَا مَنْ هُوَ بِكُلِّ شَيْ ءٍ بَصِيرٌ يَا مُرْسِلَ الرِّيَاحِ يَا فَالِقَ الْإِصْبَاحِ يَا بَاعِثَ الْأَرْوَاحِ يَا ذَا الْجُودِ وَ السَّمَاحِ يَا مَنْ بِيَدِهِ كُلُّ مِفْتَاحٍ يَا سَامِعَ كُلِّ صَوْتٍ يَا سَابِقَ كُلِّ فَوْتٍ يَا مُحْيِيَ كُلِّ نَفْسٍ بَعْدَ الْمَوْتِ يَا عُدَّتِي فِي
ص: 296
شِدَّتِي يَا حَافِظِي فِي غُرْبَتِي يَا مُونِسِي فِي وَحْدَتِي يَا وَلِيِّي فِي نِعْمَتِي يَا كَهْفِي حِينَ تُعْيِينِي الْمَذَاهِبُ وَ تُسَلِّمُنِي الْأَقَارِبُ وَ يَخْذُلُنِي كُلُّ صَاحِبٍ يَا عِمَادَ مَنْ لا عِمَادَ لَهُ، يَا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ يَا ذُخْرَ مَنْ لا ذُخْرَ لَهُ يَا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ يَا كَهْفَ مَنْ لا كَهْفَ لَهُ يَا كَنْزَ مَنْ لا كَنْزَ لَهُ يَا رُكْنَ مَنْ لا رُكْنَ لَهُ يَا غِيَاثَ مَنْ لا غِيَاثَ لَهُ يَا جَارَ مَنْ لا جَارَ لَهُ يَا جَارِيَ اللَّصِيقَ يَا رُكْنِيَ الْوَثِيقَ يَا إِلَهِي بِالتَّحْقِيقِ يَا رَبَّ الْبَيْتِ الْعَتِيقِ يَا شَفِيقُ يَا رَفِيقُ فُكَّنِي مِنْ حَلَقِ الْمَضِيقِ وَ اصْرِفْ عَنِّي كُلَّ هَمٍّ وَ غَمٍّ وَ ضِيقٍ وَ اكْفِنِي شَرَّ مَا لا أُطِيقُ وَأَعِنِّي عَلَى مَا أُطِيقُ يَا رَادَّ يُوسُفَ عَلَى يَعْقُوبَ يَا كَاشِفَ ضُرِّ أَيُّوبَ يَا غَافِرَ ذَنْبِ دَاوُدَ يَا رَافِعَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَ مُنْجِيَهُ مِنْ أَيْدِي الْيَهُودِ يَا مُجِيبَ نِدَاءِ يُونُسَ فِي الظُّلُمَاتِ يَا مُصْطَفِيَ مُوسَى بِالْكَلِمَاتِ، يَا مَنْ غَفَرَ لِادَمَ خَطِيئَتَهُ وَ رَفَعَ إِدْرِيسَ مَكَانا عَلِيّا بِرَحْمَتِهِ يَا مَنْ نَجَّى نُوحا مِنَ الْغَرَقِ يَا مَنْ أَهْلَكَ عَادا الْأُولَى وَ ثَمُودَ فَمَا أَبْقَى وَ قَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغَى وَ الْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَى يَا مَنْ دَمَّرَ عَلَى قَوْمِ لُوطٍ وَ دَمْدَمَ عَلَى قَوْمِ شُعَيْبٍ يَا مَنِ اتَّخَذَ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلا يَا مَنِ اتَّخَذَ مُوسَى كَلِيما وَ اتَّخَذَ مُحَمَّدا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ حَبِيبا يَا مُؤْتِيَ لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ وَ الْوَاهِبَ لِسُلَيْمَانَ مُلْكا لا يَنْبَغِي لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ يَا مَنْ نَصَرَ ذَا الْقَرْنَيْنِ عَلَى الْمُلُوكِ الْجَبَابِرَةِ يَا
ص: 297
مَنْ أَعْطَى الْخِضْرَ الْحَيَاةَ وَ رَدَّ لِيُوشَعَ بْنِ نُونٍ الشَّمْسَ بَعْدَ غُرُوبِهَا، يَا مَنْ رَبَطَ عَلَى قَلْبِ أُمِّ مُوسَى وَ أَحْصَنَ فَرْجَ مَرْيَمَ ابْنَتِ عِمْرَانَ يَا مَنْ حَصَّنَ يَحْيَى بْنَ زَكَرِيَّا مِنَ الذَّنْبِ وَ سَكَّنَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبَ يَا مَنْ بَشَّرَ زَكَرِيَّا بِيَحْيَى يَا مَنْ فَدَى إِسْمَاعِيلَ مِنَ الذَّبْحِ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ يَا مَنْ قَبِلَ قُرْبَانَ هَابِيلَ وَ جَعَلَ اللَّعْنَةَ عَلَى قَابِيلَ يَا هَازِمَ الْأَحْزَابِ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَى جَمِيعِ الْمُرْسَلِينَ وَ مَلائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَ أَهْلِ طَاعَتِكَ أَجْمَعِينَ وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ مَسْأَلَةٍ سَأَلَكَ بِهَا أَحَدٌمِمَّنْ رَضِيتَ عَنْهُ فَحَتَمْتَ لَهُ عَلَى الْإِجَابَةِ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ يَا رَحِيمُ، يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ بِهِ بِهِ بِهِ بِهِ بِهِ بِهِ بِهِ أَسْأَلُكَ بِك
لِّ اسْمٍ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ أَوْ أَنْزَلْتَهُ فِي شَيْ ءٍ مِنْ كُتُبِكَ أَوْ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ وَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ بِمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِمَا لَوْ أَنَّ مَا فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ وَ أَسْأَلُكَ بِأَسْمَائِكَ الْحُسْنَى الَّتِي نَعَتَّهَا فِي كِتَابِكَ فَقُلْتَ: وَ لِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَ قُلْتَ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ وَ قُلْتَ وَ إِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ وَ قُلْتَ يَا عِبَادِيَ
ص: 298
الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ وَ أَنَا أَسْأَلُكَ يَا إِلَهِي وَ أَدْعُوكَ يَا رَبِّ وَ أَرْجُوكَ يَا سَيِّدِي وَ أَطْمَعُ فِي إِجَابَتِي يَا مَوْلايَ كَمَا وَعَدْتَنِي وَ قَدْ دَعَوْتُكَ كَمَا أَمَرْتَنِي فَافْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا كَرِيمُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ أَجْمَعِينَ.
*فضیلت دعای یستشیر(1)
آیت الله کشمیری علیه السلام به این دعا اهتمام داشتند و سفارش می کردند که صبح و شام خوانده شود.
وی می فرمود: پدرم خودش این دعا را می خواند و به خواندنش سفارش می کرد و می فرمود: پدرم آقا سیّد حسن کشمیری مرا وصیّت کرد این دعا را بخوانم.
این دعا را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه السلام تعلیم داده و فرموده: برای هر شدت و آسانی بخوان و به خلفای خود تعلیم بده و تا هنگام ملاقات خدا، از خود دور مکن، که گنجی است از گنج های عرش.
عرض کردم: یا رسول الله! چگونه بخوانم؟ فرمود: در صبح و شام این دعا را بخوان.
اُبَی بن کعب انصاری از پیامبر صلی الله علیه و آله ثواب این دعا را طلب نمود، حضرت فرمود: ای اُبی! ساکت باش که از کثرت ثواب آن نزد خداوند عزوجل برای صاحب دعا، همه عالمان از حیرت مبهوت و زبانشان بند می آید.
ابن کعب گفت: یا رسول الله! پدر و مادرم فدای تو باد! ما را از ثواب این دعا آگاه فرما.
ص: 299
پیغمبر صلی الله علیه و آله تبسّم کرد و فرمود: همانا انسان بر آنچه منع می شود حریص تر است. سپس فرمود: شما را به برخی از ثواب های این دعا آگاه می کنم.
اول: کسی که این دعا را بخواند، خیر و برکت از فرق سرش تا زمین از آسمان بر او می بارد و او را آرامش و رحمت می پوشاند و برای این دعا انتهایی جز عرش خدا نیست، زمزمه ای حول عرش دارد، همچون زمزمه زنبورعسل و خداوند بر خواننده این دعا به نظر رحمت می نگرد.
دوم: هر کس سه مرتبه این دعا را بخواند، خداوند هر حاجت خیری که داشته باشد، در دنیا و آخرت برآورده گرداند.
سوم: خدای تبارک و تعالی او را از عذاب قبر برهاند.
چهارم: تنگی سینه او را برطرف فرموده و به او شرح صدر عطا فرماید.
پنجم: چون روز قیامت فرا رسد، خوانندة این دعا سوار بر شتری تندرو و سفید مزیّن و آراسته به مروارید، در پیشگاه حق برخیزد و خداوند می فرماید همه کرامت ها را به او بدهید، و گوید ای بنده من! در هر جای بهشت که خواهی مسکن گزین. و آن قدر کرامت و فضیلت به او عطا کند که هیچ چشمی ندیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلب بشری خطور کرده است و هیچ زبانی گویای وصف آن نتواند بود.
سلمان عرض کرد: فدایت شوم یا رسول الله از ثواب این دعا بیشتر بفرمایید، حضرت فرمود: به خدایی که مرا به نبوّت مبعوث کرد، اگر این دعا بر مجنون خوانده شود، همان ساعت از آن حالت باز آید و اگر زنی زایمان بر او مشکل شده باشد و این دعا بر او خوانده شود، خدا زایمان او را آسان و فرزند را در طرفه العین متولد گرداند، اگر بر شخصی که عاق والدین شده، بخواند، همانا خداوند آن را اصلاح کند، هر بنده ای که چهل شب جمعه، این
ص: 300
دعا را بخواند، خداوند عزّوجل آنچه از گناهان میان او و خدا و بندگان است را بیامرزد.
هر کس این دعا را بخواند، خداوند همّ و غم ها و دردهای دنیا را از دلش بیرون کند و هر کس در هنگام خواب بخواند و بخوابد، حتی اگر خوب نخوانده باشد، ولی به امید ثواب باشد، خدا به هر حرفی از این دعا، هزار فرشته کروبی که روی های ایشان نورانی تر باشد از آفتاب و ماه شب چهارده بر او بفرستد، سلمان عرض کرد: آیا خدا این همه ثواب به بنده اش عطا خواهد کرد؟
حضرت فرمود: از این ثواب ها مردم را مطلع مکن تا بزرگ تر از آنچه به تو گفتم بگویم،سلمان عرض کرد: یا رسول الله! چرا به کتمان آن ثواب ها امر می فرمایید؟
فرمود: می ترسم مردم اعمال نیکو را ترک کنند و تکیه بر این ثواب ها نمایند، سلمان عرض کرد که آن ثواب بزرگ تر را بفرمایید، حضرت فرمود: هر گنهکاری که مرتکب کبائر شده باشد و قبل از مردن این دعا را بخواند، شب بمیرد یا روز، همچون شهید از دنیا رفته و اگر موفق به توبه نشده باشد، خدا به کرم و عفوش او را بیامرزد و دعا این است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْمَلِكُ الْحَقُّ الْمُبِينُ الْمُدَبِّرُ بِلا وَزِيرٍ وَ لا خَلْقٍ مِنْ عِبَادِهِ يَسْتَشِيرُ الْأَوَّلُ غَيْرُ مَوْصُوفٍ وَ الْبَاقِي بَعْدَ فَنَاءِ الْخَلْقِ الْعَظِيمُ الرُّبُوبِيَّةِ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِينَ وَ فَاطِرُهُمَا وَ مُبْتَدِعُهُمَا بِغَيْرِ عَمَدٍ خَلَقَهُمَا وَ فَتَقَهُمَا فَتْقا فَقَامَتِ السَّمَاوَاتُ طَائِعَاتٍ بِأَمْرِهِ وَ اسْتَقَرَّتِ الْأَرَضُونَ بِأَوْتَادِهَا فَوْقَ الْمَاءِ ثُمَّ عَلا رَبُّنَا فِي السَّمَاوَاتِ الْعُلَى الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى لَهُ مَا فِي
ص: 301
السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا وَ مَا تَحْتَ الثَّرَى، فَأَنَا أَشْهَدُ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا رَافِعَ لِمَا وَضَعْتَ وَ لا وَاضِعَ لِمَا رَفَعْتَ وَ لا مُعِزَّ لِمَنْ أَذْلَلْتَ وَ لا مُذِلَّ لِمَنْ أَعْزَزْتَ وَ لا مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ وَ لا مُعْطِيَ لِمَا مَنَعْتَ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ كُنْتَ إِذْ لَمْ تَكُنْ سَمَاءٌ مَبْنِيَّةٌ وَ لا أَرْضٌ مَدْحِيَّةٌ وَ لا شَمْسٌ مُضِيئَةٌ وَ لا لَيْلٌ مُظْلِمٌ وَ لا نَهَارٌ مُضِي ءٌ وَ لا بَحْرٌ لُجِّيٌّ وَ لا جَبَلٌ رَاسٍ وَ لا نَجْمٌ سَارٍ وَ لا قَمَرٌ مُنِيرٌ وَ لا رِيحٌ تَهُبُّ وَ لا سَحَابٌ يَسْكُبُ وَ لا بَرْقٌ يَلْمَعُ وَ لا رَعْدٌ يُسَبِّحُ وَ لا رُوحٌ تَنَفَّسُ وَ لا طَائِرٌ يَطِيرُ وَ لا نَارٌ تَتَوَقَّدُ وَ لا مَاءٌ يَطَّرِدُ كُنْتَ قَبْلَ كُلِّ شَيْ ءٍوَ كَوَّنْتَ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ قَدَرْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ وَ ابْتَدَعْتَ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ أَغْنَيْتَ وَ أَفْقَرْتَ وَ أَمَتَّ وَ أَحْيَيْتَ وَ أَضْحَكْتَ وَ أَبْكَيْتَ، وَ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَيْتَ فَتَبَارَكْتَ يَا اللَّهُ وَ تَعَالَيْتَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْخَلاقُ الْمُعِينُ أَمْرُكَ غَالِبٌ وَ عِلْمُكَ نَافِذٌ وَ كَيْدُكَ غَرِيبٌ وَ وَعْدُكَ صَادِقٌ وَ قَوْلُكَ حَقٌّ وَ حُكْمُكَ عَدْلٌ وَ كَلامُكَ هُدًى وَ وَحْيُكَ نُورٌ وَ رَحْمَتُكَ وَاسِعَةٌ وَ عَفْوُكَ عَظِيمٌ وَ فَضْلُكَ كَثِيرٌ وَ عَطَاؤُكَ جَزِيلٌ وَ حَبْلُكَ مَتِينٌ وَ إِمْكَانُكَ عَتِيدٌ وَ جَارُكَ عَزِيزٌ وَ بَأْسُكَ شَدِيدٌ وَ مَكْرُكَ مَكِيدٌ أَنْتَ يَا رَبِّ مَوْضِعُ كُلِّ شَكْوَى حَاضِرُ كُلِّ مَلَإٍ وَ شَاهِدُ كُلِّ نَجْوَى مُنْتَهَى كُلِّ حَاجَةٍ مُفَرِّجُ كُلِّ حُزْنٍ غِنَى كُلِّ مِسْكِينٍ حِصْنُ كُلِّ هَارِبٍ أَمَانُ كُلِّ خَائِفٍ حِرْزُ الضُّعَفَاءِ كَنْزُ
ص: 302
الْفُقَرَاءِ مُفَرِّجُ الْغَمَّاءِ مُعِينُ الصَّالِحِينَ ذَلِكَ اللَّهُ رَبُّنَا لا إِلَهَ إِلا هُوَ تَكْفِي مِنْ عِبَادِكَ مَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْكَ وَ أَنْتَ جَارُ مَنْ لاذَ بِكَ وَ تَضَرَّعَ إِلَيْكَ عِصْمَةُ مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ نَاصِرُ مَنِ انْتَصَرَ بِكَ تَغْفِرُ الذُّنُوبَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَكَ جَبَّارُ الْجَبَابِرَةِ عَظِيمُ الْعُظَمَاءِ، كَبِيرُ الْكُبَرَاءِ سَيِّدُ السَّادَاتِ مَوْلَى الْمَوَالِي صَرِيخُ الْمُسْتَصْرِخِينَ مُنَفِّسٌ عَنِ الْمَكْرُوبِينَ مُجِيبُ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ أَسْمَعُ السَّامِعِينَ أَبْصَرُ النَّاظِرِينَ أَحْكَمُ الْحَاكِمِينَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ قَاضِي حَوَائِجِ الْمُؤْمِنِينَ مُغِيثُ الصَّالِحِينَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَرَبُّ الْعَالَمِينَ أَنْتَ الْخَالِقُ وَ أَنَا الْمَخْلُوقُ وَ أَنْتَ الْمَالِكُ وَ أَنَا الْمَمْلُوكُ وَ أَنْتَ الرَّبُّ وَ أَنَا الْعَبْدُ وَ أَنْتَ الرَّازِقُ وَ أَنَا الْمَرْزُوقُ، وَ أَنْتَ الْمُعْطِي وَ أَنَا السَّائِلُ وَ أَنْتَ الْجَوَادُ وَ أَنَا الْبَخِيلُ وَ أَنْتَ الْقَوِيُّ وَ أَنَا الضَّعِيفُ وَ أَنْتَ الْعَزِيزُ وَ أَنَا الذَّلِيلُ وَ أَنْتَ الْغَنِيُّ وَ أَنَا الْفَقِيرُ وَ أَنْتَ السَّيِّدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ وَ أَنْتَ الْغَافِرُ وَ أَنَا الْمُسِي ءُ وَ أَنْتَ الْعَالِمُ وَ أَنَا الْجَاهِلُ وَ أَنْتَ الْحَلِيمُ وَ أَنَا الْعَجُولُ وَ أَنْتَ الرَّحْمَنُ وَ أَنَا الْمَرْحُومُ وَ أَنْتَ الْمُعَافِي وَ أَنَا الْمُبْتَلَى وَ أَنْتَ الْمُجِيبُ وَ أَنَا الْمُضْطَرُّ وَ أَنَا أَشْهَدُ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْمُعْطِي عِبَادَكَ بِلا سُؤَالٍ، وَ أَشْهَدُ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْأَحَدُ الْمُتَفَرِّدُ الصَّمَدُ الْفَرْدُ وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ وَ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي وَ اسْتُرْ عَلَيَّ عُيُوبِي وَ افْتَحْ
ص: 303
لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَ رِزْقا وَاسِعا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.
*دعا جهت ملاقات امام زمان(1)
اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلايَ صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فِي مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا وَ سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا حَيِّهِمْ وَ مَيِّتِهِمْ وَ عَنْ وَالِدَيَّ وَ وُلْدِي وَ عَنِّي مِنَ الصَّلَوَاتِ وَ التَّحِيَّاتِ زِنَةَ عَرْشِ اللَّهِ وَ مِدَادَ كَلِمَاتِهِ وَ مُنْتَهَى رِضَاهُ وَ عَدَدَ مَا أَحْصَاهُ كِتَابُهُ وَ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُهُ اللَّهُمَّ إِنِّي أُجَدِّدُ لَهُ فِي هَذَا الْيَوْمِ وَ فِي كُلِّ يَوْمٍ عَهْدًا وَ عَقْدًا وَ بَيْعَةً فِي رَقَبَتِي اللّهُمَّ كَما شَرَّفْتَني بِهذَا التَّشْريفِ وَفَضَّلْتَني بِهذِهِ الْفَضيلَةِوَخَصَصْتَني بِهذِهِ النِّعْمَةِ فَصَلِّ عَلى مَوْلايَ وَسَيِّدي صاحِبِ الزَّمانِ وَاجْعَلْني مِنْ اَنْصارِهِ وَاَشْياعِهِ وَالذّابّينَ عَنْهُ وَاجْعَلْني مِنَ الْمُسْتَشْهَدينَ بَيْنَ يَدَيْهِ طائِعاً غَيْرَ مُكرَه فِي الصَّفِّ الَّذي نَعَتَّ اَهْلَهُ في كِتابِكَ فَقُلْتَ صَفّاً كَأَنَّهُمْ بُنْيانٌ مَرْصُوصٌ عَلى طاعَتِكَ وطاعَةِ رَسُولِكَ وَالِهِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ اللّهُمَّ هذِهِ بَيْعَةٌ لَهُ في عُنُقي اِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ.
ص: 304
دعای کمیل از ادعیه معروف و از بهترین دعاهاست و دعای حضرت خضر علیه السلام است که امام علی علیه السلام به کمیل بن زیاد که از خواص اصحاب آن حضرت بود تعلیم فرموده، در هر شب جمعه و شب نیمه شعبان و برای محفوظ ماندن از شر دشمان و گشوده شدن درهای روزی و آمرزش گناهان خوانده می شود.(1) و آن دعا این است:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ الَّتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ بِقُوَّتِكَ الَّتِي قَهَرْتَ بِهَا كُلَّشَيْ ءٍ وَ خَضَعَ لَهَا كُلُّ شَيْ ءٍ وَ ذَلَّ لَهَا كُلُّ شَيْ ءٍ وَ بِجَبَرُوتِكَ الَّتِي غَلَبْتَ بِهَا كُلَّ شَيْ ءٍ وَ بِعِزَّتِكَ الَّتِي لاَ يَقُومُ لَهَا شَيْ ءٌ وَ بِعَظَمَتِكَ الَّتِي مَلَأَتْ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ بِسُلْطَانِكَ الَّذِي عَلاَ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ بِوَجْهِكَ الْبَاقِي بَعْدَ فَنَاءِ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ بِأَسْمَائِكَ الَّتِي مَلَأَتْ أَرْكَانَ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ بِعِلْمِكَ الَّذِي أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْ ءٍ وَ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي أَضَاءَ لَهُ كُلُّ شَيْ ءٍ يَا نُورُ يَا قُدُّوسُ يَا أَوَّلَ الْأَوَّلِينَ وَ يَا اخِرَ الْاخِرِينَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ النِّقَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَحْبِسُ الدُّعَاءَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ الْبَلاَءَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَ كُلَّ خَطِيئَةٍ أَخْطَأْتُهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَقَرَّبُ إِلَيْكَ بِذِكْرِكَ وَ أَسْتَشْفِعُ بِكَ إِلَى نَفْسِكَ وَ أَسْأَلُكَ بِجُودِكَ أَنْ تُدْنِيَنِي مِنْ قُرْبِكَ وَ أَنْ تُوزِعَنِي شُكْرَكَ
ص: 305
وَ أَنْ تُلْهِمَنِي ذِكْرَكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ سُؤَالَ خَاضِعٍ مُتَذَلِّلٍ خَاشِعٍ أَنْ تُسَامِحَنِي وَ تَرْحَمَنِي وَ تَجْعَلَنِي بِقِسْمِكَ رَاضِياً قَانِعاً وَ فِي جَمِيعِ الْأَحْوَالِ مُتَوَاضِعاً اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ سُؤَالَ مَنِ اشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ وَ أَنْزَلَ بِكَ عِنْدَ الشَّدَائِدِ حَاجَتَهُ وَ عَظُمَ فِيمَا عِنْدَكَ رَغْبَتُهُ اللَّهُمَّ عَظُمَ سُلْطَانُكَ وَ عَلاَ مَكَانُكَ وَ خَفِيَ مَكْرُكَ وَ ظَهَرَ أَمْرُكَ وَ غَلَبَ قَهْرُكَ وَ جَرَتْ قُدْرَتُكَ وَ لاَ يُمْكِنُ الْفِرَارُ مِنْ حُكُومَتِكَ اللَّهُمَّ لاَ أَجِدُ لِذُنُوبِي غَافِراً وَ لاَلِقَبَائِحِي سَاتِراً وَ لاَ لِشَيْ ءٍ مِنْ عَمَلِيَ الْقَبِيحِ بِالْحَسَنِ مُبَدِّلاً غَيْرَكَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَكَ وَ بِحَمْدِكَ ظَلَمْتُ نَفْسِي وَ تَجَرَّأْتُ بِجَهْلِي وَ سَكَنْتُ إِلَى قَدِيمِ ذِكْرِكَ لِي وَ مَنِّكَ عَلَيَ اللَّهُمَّ مَوْلاَيَ كَمْ مِنْ قَبِيحٍ سَتَرْتَهُ وَ كَمْ مِنْ فَادِحٍ مِنَ الْبَلاَءِ أَقَلْتَهُ وَ كَمْ مِنْ عِثَارٍ وَقَيْتَهُ وَ كَمْ مِنْ مَكْرُوهٍ دَفَعْتَهُ وَ كَمْ مِنْ ثَنَاءٍ جَمِيلٍ لَسْتُ أَهْلاً لَهُ نَشَرْتَهُ اللَّهُمَّ عَظُمَ بَلاَئِي وَ أَفْرَطَ بِي سُوءُ حَالِي وَ قَصُرَتْ بِي أَعْمَالِي وَ قَعَدَتْ بِي أَغْلاَلِي وَ حَبَسَنِي عَنْ نَفْعِي بُعْدُ أَمَلِي وَ خَدَعَتْنِي الدُّنْيَا بِغُرُورِهَا وَ نَفْسِي بِجِنَايَتِهَا وَ مِطَالِي يَا سَيِّدِي فَأَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ أَنْ لاَ يَحْجُبَ عَنْكَ دُعَائِي سُوءُ عَمَلِي وَ فِعَالِي وَ لاَ تَفْضَحْنِي بِخَفِيِّ مَا اطَّلَعْتَ عَلَيْهِ مِنْ سِرِّي وَ لاَ تُعَاجِلْنِي بِالْعُقُوبَةِ عَلَى مَا عَمِلْتُهُ فِي خَلَوَاتِي مِنْ سُوءِ فِعْلِي وَ إِسَاءَتِي وَ دَوَامِ تَفْرِيطِي وَ جَهَالَتِي وَ كَثْرَةِ شَهَوَاتِي وَ غَفْلَتِي وَ كُنِ اللَّهُمَّ
ص: 306
بِعِزَّتِكَ لِي فِي كُلِّ الْأَحْوَالِ رَءُوفاً وَ عَلَيَّ فِي جَمِيعِ الْأُمُورِ عَطُوفاً إِلَهِي وَ رَبِّي مَنْ لِي غَيْرُكَ أَسْأَلُهُ كَشْفَ ضُرِّي وَ النَّظَرَ فِي أَمْرِي إِلَهِي وَ مَوْلاَيَ أَجْرَيْتَ عَلَيَّ حُكْماً اتَّبَعْتُ فِيهِ هَوَى نَفْسِي وَ لَمْ أَحْتَرِسْ فِيهِ مِنْ تَزْيِينِ عَدُوِّي فَغَرَّنِي بِمَا أَهْوَى وَ أَسْعَدَهُ عَلَى ذَلِكَ الْقَضَاءُ فَتَجَاوَزْتُ بِمَا جَرَى عَلَيَّ مِنْ ذَلِكَ بَعْضَ حُدُودِكَ وَ خَالَفْتُ بَعْضَ أَوَامِرِكَ فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَيَّ فِي جَمِيعِ ذَلِكَ وَ لاَ حُجَّةَ لِي فِيمَا جَرَى عَلَيَّ فِيهِ قَضَاؤُكَ وَأَلْزَمَنِي حُكْمُكَ وَ بَلاَؤُكَ وَ قَدْ أَتَيْتُكَ يَا إِلَهِي بَعْدَ تَقْصِيرِي وَ إِسْرَافِي عَلَى نَفْسِي مُعْتَذِراً نَادِماً مُنْكَسِراً مُسْتَقِيلاً مُسْتَغْفِراً مُنِيباً مُقِرّاً مُذْعِناً مُعْتَرِفاً لاَ أَجِدُ مَفَرّاً مِمَّا كَانَ مِنِّي وَ لاَ مَفْزَعاً أَتَوَجَّهُ إِلَيْهِ فِي أَمْرِي غَيْرَ قَبُولِكَ عُذْرِي وَ إِدْخَالِكَ إِيَّايَ فِي سَعَةِ رَحْمَتِكَ اللَّهُمَّ فَاقْبَلْ عُذْرِي وَ ارْحَمْ شِدَّةَ ضُرِّي وَ فُكَّنِي مِنْ شَدِّ وَثَاقِي يَا رَبِّ ارْحَمْ ضَعْفَ بَدَنِي وَ رِقَّةَ جِلْدِي وَ دِقَّةَ عَظْمِي يَا مَنْ بَدَأَ خَلْقِي وَ ذِكْرِي وَ تَرْبِيَتِي وَ بِرِّي وَ تَغْذِيَتِي هَبْنِي لاِبْتِدَاءِ كَرَمِكَ وَ سَالِفِ بِرِّكَ بِي يَا إِلَهِي وَ سَيِّدِي وَ رَبِّي أَتُرَاكَ مُعَذِّبِي بِنَارِكَ بَعْدَ تَوْحِيدِكَ وَ بَعْدَ مَا انْطَوَى عَلَيْهِ قَلْبِي مِنْ مَعْرِفَتِكَ وَ لَهِجَ بِهِ لِسَانِي مِنْ ذِكْرِكَ وَ اعْتَقَدَهُ ضَمِيرِي مِنْ حُبِّكَ وَ بَعْدَ صِدْقِ اعْتِرَافِي وَ دُعَائِي خَاضِعاً لِرُبُوبِيَّتِكَ هَيْهَاتَ أَنْتَ أَكْرَمُ مِنْ أَنْ تُضَيِّعَ مَنْ رَبَّيْتَهُ أَوْ تُبْعِدَ مَنْ أَدْنَيْتَهُ أَوْ تُشَرِّدَ مَنْ
ص: 307
آوَيْتَهُ أَوْ تُسَلِّمَ إِلَى الْبَلاَءِ مَنْ كَفَيْتَهُ وَ رَحِمْتَهُ وَ لَيْتَ شِعْرِي يَا سَيِّدِي وَ إِلَهِي وَ مَوْلاَيَ أَ تُسَلِّطُ النَّارَ عَلَى وُجُوهٍ خَرَّتْ لِعَظَمَتِكَ سَاجِدَةً وَ عَلَى أَلْسُنٍ نَطَقَتْ بِتَوْحِيدِكَ صَادِقَةً وَ بِشُكْرِكَ مَادِحَةً وَ عَلَى قُلُوبٍ اعْتَرَفَتْ بِإِلَهِيَّتِكَ مُحَقِّقَةً وَ عَلَى ضَمَائِرَ حَوَتْ مِنَ الْعِلْمِ بِكَ حَتَّى صَارَتْ خَاشِعَةً وَ عَلَى جَوَارِحَ سَعَتْ إِلَى أَوْطَانِ تَعَبُّدِكَ طَائِعَةً وَ أَشَارَتْ بِاسْتِغْفَارِكَ مُذْعِنَةً مَا هَكَذَا الظَّنُّ بِكَ وَ لاَ أُخْبِرْنَا بِفَضْلِكَعَنْكَ يَا كَرِيمُ يَا رَبِ وَ أَنْتَ تَعْلَمُ ضَعْفِي عَنْ قَلِيلٍ مِنْ بَلاَءِ الدُّنْيَا وَ عُقُوبَاتِهَا وَ مَا يَجْرِي فِيهَا مِنَ الْمَكَارِهِ عَلَى أَهْلِهَا عَلَى أَنَّ ذَلِكَ بَلاَءٌ وَ مَكْرُوهٌ قَلِيلٌ مَكْثُهُ يَسِيرٌ بَقَاؤُهُ قَصِيرٌ مُدَّتُهُ فَكَيْفَ احْتِمَالِي لِبَلاَءِ الْآخِرَةِ وَ جَلِيلِ وُقُوعِ الْمَكَارِهِ فِيهَا وَ هُوَ بَلاَءٌ تَطُولُ مُدَّتُهُ وَ يَدُومُ مَقَامُهُ وَ لاَ يُخَفَّفُ عَنْ أَهْلِهِ لِأَنَّهُ لاَ يَكُونُ إِلاَّ عَنْ غَضَبِكَ وَ انْتِقَامِكَ وَ سَخَطِكَ وَ هَذَا مَا لاَ تَقُومُ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ يَا سَيِّدِي فَكَيْفَ لِي وَ أَنَا عَبْدُكَ الضَّعِيفُ الذَّلِيلُ الْحَقِيرُ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ يَا إِلَهِي وَ رَبِّي وَ سَيِّدِي وَ مَوْلاَيَ لِأَيِّ الْأُمُورِ إِلَيْكَ أَشْكُو وَ لِمَا مِنْهَا أَضِجُّ وَ أَبْكِي لِأَلِيمِ الْعَذَابِ وَ شِدَّتِهِ أَمْ لِطُولِ الْبَلاَءِ وَ مُدَّتِهِ فَلَئِنْ صَيَّرْتَنِي لِلْعُقُوبَاتِ مَعَ أَعْدَائِكَ وَ جَمَعْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَهْلِ بَلاَئِكَ وَ فَرَّقْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَ أَحِبَّائِكَ وَ أَوْلِيَائِكَ فَهَبْنِي يَا إِلَهِي وَ سَيِّدِي وَ مَوْلاَيَ وَ رَبِّي صَبَرْتُ عَلَى عَذَابِكَ
ص: 308
فَكَيْفَ أَصْبِرُ عَلَى فِرَاقِكَ وَ هَبْنِي صَبَرْتُ عَلَى حَرِّ نَارِكَ فَكَيْفَ أَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ إِلَى كَرَامَتِكَ أَمْ كَيْفَ أَسْكُنُ فِي النَّارِ وَ رَجَائِي عَفْوُكَ فَبِعِزَّتِكَ يَا سَيِّدِي وَ مَوْلاَيَ أُقْسِمُ صَادِقاً لَئِنْ تَرَكْتَنِي نَاطِقاً لَأَضِجَّنَّ إِلَيْكَ بَيْنَ أَهْلِهَا ضَجِيجَ الْآمِلِينَ وَ لَأَصْرُخَنَّ إِلَيْكَ صُرَاخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ وَ لَأَبْكِيَنَّ عَلَيْكَ بُكَاءَ الْفَاقِدِينَ وَ لَأُنَادِيَنَّكَ أَيْنَ كُنْتَ يَا وَلِيَّ الْمُؤْمِنِينَ يَا غَايَةَ آمَالِ الْعَارِفِينَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ يَاحَبِيبَ قُلُوبِ الصَّادِقِينَ وَ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ أَ فَتُرَاكَ سُبْحَانَكَ يَا إِلَهِي وَ بِحَمْدِكَ تَسْمَعُ فِيهَا صَوْتَ عَبْدٍ مُسْلِمٍ سُجِنَ فِيهَا بِمُخَالَفَتِهِ وَ ذَاقَ طَعْمَ عَذَابِهَا بِمَعْصِيَتِهِ وَ حُبِسَ بَيْنَ أَطْبَاقِهَا بِجُرْمِهِ وَ جَرِيرَتِهِ وَ هُوَ يَضِجُّ إِلَيْكَ ضَجِيجَ مُؤَمِّلٍ لِرَحْمَتِكَ وَ يُنَادِيكَ بِلِسَانِ أَهْلِ تَوْحِيدِكَ وَ يَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ بِرُبُوبِيَّتِكَ يَا مَوْلاَيَ فَكَيْفَ يَبْقَى فِي الْعَذَابِ وَ هُوَ يَرْجُو مَا سَلَفَ مِنْ حِلْمِكَ أَمْ كَيْفَ تُؤْلِمُهُ النَّارُ وَ هُوَ يَأْمُلُ فَضْلَكَ وَ رَحْمَتَكَ أَمْ كَيْفَ يُحْرِقُهُ لَهِيبُهَا وَ أَنْتَ تَسْمَعُ صَوْتَهُ وَ تَرَى مَكَانَهُ أَمْ كَيْفَ يَشْتَمِلُ عَلَيْهِ زَفِيرُهَا وَ أَنْتَ تَعْلَمُ ضَعْفَهُ أَمْ كَيْفَ يَتَقَلْقَلُ بَيْنَ أَطْبَاقِهَا وَ أَنْتَ تَعْلَمُ صِدْقَهُ أَمْ كَيْفَ تَزْجُرُهُ زَبَانِيَتُهَا وَ هُوَ يُنَادِيكَ يَا رَبَّهْ أَمْ كَيْفَ يَرْجُو فَضْلَكَ فِي عِتْقِهِ مِنْهَا فَتَتْرُكُهُ فِيهَا هَيْهَاتَ مَا ذَلِكَ الظَّنُّ بِكَ وَ لاَ الْمَعْرُوفُ مِنْ فَضْلِكَ وَ لاَ مُشْبِهٌ لِمَا عَامَلْتَ بِهِ الْمُوَحِّدِينَ مِنْ بِرِّكَ وَ إِحْسَانِكَ فَبِالْيَقِينِ أَقْطَعُ لَوْ لاَ
ص: 309
مَا حَكَمْتَ بِهِ مِنْ تَعْذِيبِ جَاحِدِيكَ وَ قَضَيْتَ بِهِ مِنْ إِخْلاَدِ مُعَانِدِيكَ لَجَعَلْتَ النَّارَ كُلَّهَا بَرْداً وَ سَلاَماً وَ مَا كَانَ لِأَحَدٍ فِيهَا مَقَرّاً وَ لاَ مُقَاماً لَكِنَّكَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُكَ أَقْسَمْتَ أَنْ تَمْلَأَهَا مِنَ الْكَافِرِينَ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ وَ أَنْ تُخَلِّدَ فِيهَا الْمُعَانِدِينَ وَ أَنْتَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ قُلْتَ مُبْتَدِئاً وَ تَطَوَّلْتَ بِالْإِنْعَامِ مُتَكَرِّماً اَفَمَنْ كانَ مُؤْمِناً كَمَنْ كانَ فاسِقاً لا يَسْتَوُونَ اِلهى وَ سَيِّدى فَاَسْئَلُكَ بِالْقُدْرَةِ الَّتى قَدَّرْتَها وَ بِالْقَضِيَّةِ الَّتىحَتَمْتَها وَ حَكَمْتَها وَ غَلَبْتَ مَنْ عَلَيْهِ اَجْرَيْتَها اَنْ تَهَبَ لى فى هذِهِ اللَّيْلَةِ وَ فى هذِهِ السّاعَةِ كُلَّ جُرْمٍ اَجْرَمْتُهُ وَ كُلَّ ذَنْبٍ اَذْنَبْتُهُ وَ كُلَّ قَبِيحٍ اَسْرَرْتُهُ وَ كُلَّ جَهْلٍ عَمِلْتُهُ كَتَمْتُهُ اَوْ اَعْلَنْتُهُ اَخْفَيْتُهُ اَوْ اَظْهَرْتُهُ وَ كُلَّ سَيِّئَةٍ اَمَرْتَ بِاِثْباتِهَا الْكِرامَ الْكاتِبينَ الَّذينَ وَكَّلْتَهُمْ بِحِفْظِ ما يَكُونُ مِنّى وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُوداً عَلَىَّ مَعَ جَوارِحى وَ كُنْتَ اَنْتَ الرَّقيبَ عَلَىَّ مِنْ وَراَّئِهِمْ وَالشّاهِدَ لِما خَفِىَ عَنْهُمْ وَ بِرَحْمَتِكَ اَخْفَيْتَهُ وَ بِفَضْلِكَ سَتَرْتَهُ وَ اَنْ تُوَفِّرَ حَظّى مِنْ كُلِّ خَيْرٍ اَنْزَلْتَهُ اَوْ اِحْسانٍ فَضَّلْتَهُ اَوْ بِرٍّ نَشَرْتَهُ اَوْ رِزْقٍ بَسَطْتَهُ اَوْ ذَنْبٍ تَغْفِرُهُ اَوْ خَطَاءٍ تَسْتُرُهُ يا رَبِّ يا رَبِّ يا رَبِّ يا اِلهى وَ سَيِّدى وَ مَوْلاىَ وَ مالِكَ رِقّى يا مَنْ بِيَدِهِ ناصِيَتى يا عَليماً بِضُرّى وَ مَسْكَنَتى يا خَبيراً بِفَقْرى وَ فاقَتى يا رَبِّ يا رَبِّ يا رَبِّ اَسْئَلُكَ بِحَقِّكَ وَ قُدْسِكَ وَ اَعْظَمِ صِفاتِكَ وَ اَسْماَّئِكَ اَنْ تَجْعَلَ اَوْقاتى مِنَ اللَّيْلِ وَالنَّهارِ
ص: 310
بِذِكْرِكَ مَعْمُورَةً وَ بِخِدْمَتِكَ مَوْصُولَةً وَ اَعْمالى عِنْدَكَ مَقْبُولَةً حَتّى تَكُونَ اَعْمالى وَ اَوْرادى كُلُّها وِرْداً واحِداً وَ حالى فى خِدْمَتِكَ سَرْمَداً يا سَيِّدى يا مَنْ عَلَيْهِ مُعَوَّلى يا مَنْ اِلَيْهِ شَكَوْتُ اَحْوالى يا رَبِّ يا رَبِّ يا رَبِّ قَوِّ عَلى خِدْمَتِكَ جَوارِحى وَاشْدُدْ عَلَى الْعَزيمَةِ جَوانِحى وَ هَبْ لِىَ الْجِدَّ فى خَشْيَتِكَ وَالدَّوامَ فِى الاِْتِّصالِ بِخِدْمَتِكَ حَتّى اَسْرَحَ اِلَيْكَ فى مَيادينِ السّابِقينَ وَ اُسْرِعَ اِلَيْكَ فِى الْبارِزينَوَ اَشْتاقَ اِلى قُرْبِكَ فِى الْمُشْتاقينَ وَ اَدْنُوَ مِنْكَ دُنُوَّ الْمُخْلِصينَ وَ اَخافَكَ مَخافَةَ الْمُوقِنينَ وَ اَجْتَمِعَ فى جِوارِكَ مَعَ الْمُؤْمِنينَ اَللّهُمَّ وَ مَنْ اَرادَنى بِسُوَّءٍ فَاَرِدْهُ وَ مَنْ كادَنى فَكِدْهُ وَاجْعَلْنى مِنْ اَحْسَنِ عَبيدِكَ نَصيباً عِنْدَكَ وَ اَقْرَبِهِمْ مَنْزِلَةً مِنْكَ وَ اَخَصِّهِمْ زُلْفَةً لَدَيْكَ فَاِنَّهُ لا يُنالُ ذلِكَ اِلاّ بِفَضْلِكَ وَ جُدْلى بِجُودِكَ وَاعْطِفْ عَلَىَّ بِمَجْدِكَ وَاحْفَظْنى بِرَحْمَتِكَ وَاجْعَلْ لِسانى بِذِكْرِكَ لَهِجاً وَ قَلْبى بِحُبِّكَ مُتَيَّماً وَ مُنَّ عَلَىَّ بِحُسْنِ اِجابَتِكَ وَ اَقِلْنى عَثْرَتى وَاغْفِرْ زَلَّتى فَاِنَّكَ قَضَيْتَ عَلى عِبادِكَ بِعِبادَتِكَ وَ اَمَرْتَهُمْ بِدُعاَّئِكَ وَ ضَمِنْتَ لَهُمُ الاِْجابَةَ فَاِلَيْكَ يا رَبِّ نَصَبْتُ وَجْهى وَ اِلَيْكَ يا رَبِّ مَدَدْتُ يَدى فَبِعِزَّتِكَ اسْتَجِبْ لى دُعاَّئى وَ بَلِّغْنى مُناىَ وَ لا تَقْطَعْ مِنْ فَضْلِكَ رَجاَّئى وَاكْفِنى شَرَّ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ مِنْ اَعْدآئى، يا سَريعَ الرِّضا اِغْفِرْ لِمَنْ لا يَمْلِكُ اِلا الدُّعاَّءَ فَاِنَّكَ فَعّالٌ لِما تَشاَّءُ يا مَنِ اسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِكْرُهُ شِفاَّءٌ وَ
ص: 311
طاعَتُهُ غِنىً اِرْحَمْ مَنْ رَأسُ مالِهِ الرَّجاَّءُ وَ سِلاحُهُ الْبُكاَّءُ يا سابِغَ النِّعَمِ يا دافِعَ النِّقَمِ يا نُورَ الْمُسْتَوْحِشينَ فِى الظُّلَمِ يا عالِماً لا يُعَلَّمُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَ صَلَّى اللّهُ عَلى رَسُولِهِ وَالاْئِمَّةِ الْمَيامينَ مِنْ الِهِ وَ سَلَّمَ تَسْليماً كَثيراً
زیارتی است مربوط به امام غائب از نظرها و حاضر در سویداء دل ها حضرت بقیة اللهالاعظم حجت بن الحسن عجل الله تعالی فرجه الشریف ؛ و معروف است به دعای ندبه، که در هر مکانی و هر زمانی خصوصاً در اعیاد چهارگانه (جمعه، فطر، غدیر، قربان) عرض ادب با آن زیارت به ساحت قدس حضرتش مطلوب است.(1) و آن زیارت این است:
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ نَبِيِّهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا جَرَى بِهِ قَضَاؤُكَ فِي أَوْلِيَائِكَ الَّذِينَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِكَ وَ دِينِكَ إِذِ اخْتَرْتَ لَهُمْ جَزِيلَ مَا عِنْدَكَ مِنَ النَّعِيمِ الْمُقِيمِ الَّذِي لا زَوَالَ لَهُ وَ لا اضْمِحْلالَ بَعْدَ أَنْ شَرَطْتَ عَلَيْهِمُ الزُّهْدَ فِي دَرَجَاتِ هَذِهِ الدُّنْيَا الدَّنِيَّةِ وَ زُخْرُفِهَا وَ زِبْرِجِهَا فَشَرَطُوا لَكَ ذَلِكَ وَ عَلِمْتَ مِنْهُمُ الْوَفَاءَ بِهِ فَقَبِلْتَهُمْ وَ قَرَّبْتَهُمْ وَ قَدَّمْتَ لَهُمُ الذِّكْرَ الْعَلِيَّ وَ الثَّنَاءَ الْجَلِيَا وَ أَهْبَطْتَ عَلَيْهِمْ مَلائِكَتَكَ وَ كَرَّمْتَهُمْ بِوَحْيِكَ وَ رَفَدْتَهُمْ بِعِلْمِكَ وَ جَعَلْتَهُمُ الذَّرِيعَةَ إِلَيْكَ وَ الْوَسِيلَةَ إِلَى رِضْوَانِكَ فَبَعْضٌ أَسْكَنْتَهُ جَنَّتَكَ إِلَى أَنْ أَخْرَجْتَهُ مِنْهَا وَ
ص: 312
بَعْضٌ حَمَلْتَهُ فِي فُلْكِكَ وَ نَجَّيْتَهُ وَ مَنْ امَنَ مَعَهُ مِنَ الْهَلَكَةِ بِرَحْمَتِكَ وَ بَعْضٌ اتَّخَذْتَهُ لِنَفْسِكَ خَلِيلا وَ سَأَلَكَ لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ فَأَجَبْتَهُ وَ جَعَلْتَ ذَلِكَ عَلِيّا وَ بَعْضٌ كَلَّمْتَهُ مِنْ شَجَرَةٍ تَكْلِيما وَ جَعَلْتَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ رِدْءا وَ وَزِيرا وَ بَعْضٌ أَوْلَدْتَهُ مِنْ غَيْرِ أَبٍ وَ آتَيْتَهُ الْبَيِّنَاتِ وَ أَيَّدْتَهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ وَ كُلٌّ لَهُ شَرِيعَةً وَ نَهَجْتَ لَهُ مِنْهَاجا وَ تَخَيَّرْتَ لَهُ أَوْصِيَاءَ مُسْتَحْفِظا بَعْدَ مُسْتَحْفِظٍ مِنْ مُدَّةٍ إِلَى مُدَّةٍ إِقَامَةً لِدِينِكَ وَ حُجَّةً عَلَى عِبَادِكَ وَ لِئَلا يَزُولَ الْحَقُّ عَنْ مَقَرِّهِ وَ يَغْلِبَ الْبَاطِلُ عَلَى أَهْلِهِ وَ لا يَقُولَ أَحَدٌ لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولا مُنْذِرا وَ أَقَمْتَ لَنَا عَلَما هَادِيا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزَى إِلَى أَنِ انْتَهَيْتَ بِالْأَمْرِ إِلَى حَبِيبِكَ وَ نَجِيبِكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، فَكَانَ كَمَا انْتَجَبْتَهُ سَيِّدَ مَنْ خَلَقْتَهُ وَ صَفْوَةَ مَنِ اصْطَفَيْتَهُ وَ أَفْضَلَ مَنِ اجْتَبَيْتَهُ وَ أَكْرَمَ مَنِ اعْتَمَدْتَهُ قَدَّمْتَهُ عَلَى أَنْبِيَائِكَ وَ بَعَثْتَهُ إِلَى الثَّقَلَيْنِ مِنْ عِبَادِكَ وَ أَوْطَأْتَهُ مَشَارِقَكَ وَ مَغَارِبَكَ وَ سَخَّرْتَ لَهُ الْبُرَاقَ وَ عَرَجْتَ بِرُوحِهِ إِلَى سَمَائِكَ وَ أَوْدَعْتَهُ عِلْمَ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ إِلَى انْقِضَاءِ خَلْقِكَ ثُمَّ نَصَرْتَهُ بِالرُّعْبِ وَ حَفَفْتَهُ بِجَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ الْمُسَوِّمِينَ مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ وَعَدْتَهُ أَنْ تُظْهِرَ دِينَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ وَ ذَلِكَ بَعْدَ أَنْ بَوَّأْتَهُ مُبَوَّأَ صِدْقٍ مِنْ أَهْلِهِ وَ جَعَلْتَ لَهُ وَ لَهُمْ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ، لَلَّذِي بِبَكَّةَ
ص: 313
مُبَارَكا وَ هُدًى لِلْعَالَمِينَ فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنا وَ قُلْتَ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرا ثُمَّ جَعَلْتَ أَجْرَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مَوَدَّتَهُمْ فِي كِتَابِكَ فَقُلْتَ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرا إِلا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَ قُلْتَ مَا سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ وَ قُلْتَ مَا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍإِلا مَنْ شَاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلا فَكَانُوا هُمُ السَّبِيلَ إِلَيْكَ، وَ الْمَسْلَكَ إِلَى رِضْوَانِكَ فَلَمَّا انْقَضَتْ أَيَّامُهُ أَقَامَ وَلِيَّهُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِمَا وَ آلِهِمَا هَادِيا إِذْ كَانَ هُوَ الْمُنْذِرَ وَ لِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ فَقَالَ وَ الْمَلَأُ أَمَامَهُ مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ قَالَ مَنْ كُنْتُ أَنَا نَبِيَّهُ فَعَلِيٌّ أَمِيرُهُ وَ قَالَ أَنَا وَ عَلِيٌّ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ وَ سَائِرُ النَّاسِ مِنْ شَجَرٍ شَتَّى وَ أَحَلَّهُ مَحَلَّ هَارُونَ مِنْ مُوسَى فَقَالَ لَهُ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلا أَنَّهُ لا نَبِيَّ بَعْدِي وَ زَوَّجَهُ ابْنَتَهُ سَيِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ وَ أَحَلَّ لَهُ مِنْ مَسْجِدِهِ مَا حَلَّ لَهُ وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلا بَابَهُ ثُمَّ أَوْدَعَهُ عِلْمَهُ وَ حِكْمَتَهُ فَقَالَ أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا فَمَنْ أَرَادَ الْمَدِينَةَ وَ الْحِكْمَةَ فَلْيَأْتِهَا مِنْ بَابِهَا ثُمَّ قَالَ أَنْتَ أَخِي وَ وَصِيِّي وَ وَارِثِي لَحْمُكَ مِنْ لَحْمِي وَ دَمُكَ مِنْ دَمِي وَ سِلْمُكَ سِلْمِي وَ حَرْبُكَ حَرْبِي وَ الْإِيمَانُ مُخَالِطٌ لَحْمَكَ وَ
ص: 314
دَمَكَ كَمَا خَالَطَ لَحْمِي وَ دَمِي وَ أَنْتَ غَدا عَلَى الْحَوْضِ خَلِيفَتِي وَ أَنْتَ تَقْضِي دَيْنِي وَ تُنْجِزُ عِدَاتِي وَ شِيعَتُكَ عَلَى مَنَابِرَ مِنْ نُورٍ مُبْيَضَّةً وُجُوهُهُمْ حَوْلِي فِي الْجَنَّةِ وَ هُمْ جِيرَانِي وَ لَوْ لا أَنْتَ يَا عَلِيُّ لَمْ يُعْرَفِ الْمُؤْمِنُونَ بَعْدِي وَ كَانَ بَعْدَهُ هُدًى مِنَ الضَّلالِ وَ نُورا مِنَ الْعَمَى وَ حَبْلَ اللَّهِ الْمَتِينَ وَ صِرَاطَهُ الْمُسْتَقِيمَ، لا يُسْبَقُ بِقَرَابَةٍ فِي رَحِمٍ وَ لابِسَابِقَةٍ فِي دِينٍ وَ لا يُلْحَقُ فِي مَنْقَبَةٍ مِنْ مَنَاقِبِهِ يَحْذُو حَذْوَ الرَّسُولِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمَا وَ آلِهِمَا وَ يُقَاتِلُ عَلَى التَّأْوِيلِ وَ لا تَأْخُذُهُ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ قَدْ وَتَرَ فِيهِ صَنَادِيدَ الْعَرَبِ وَ قَتَلَ أَبْطَالَهُمْ وَ نَاوَشَ ذُؤْبَانَهُمْ فَأَوْدَعَ قُلُوبَهُمْ أَحْقَادا بَدْرِيَّةً وَ خَيْبَرِيَّةً وَ حُنَيْنِيَّةً وَ غَيْرَهُنَّ فَأَضَبَّتْ عَلَى عَدَاوَتِهِ وَ أَكَبَّتْ عَلَى مُنَابَذَتِهِ حَتَّى قَتَلَ النَّاكِثِينَ وَ الْقَاسِطِينَ وَ الْمَارِقِينَ وَ لَمَّا قَضَى نَحْبَهُ وَ قَتَلَهُ أَشْقَى الْاخِرِينَ يَتْبَعُ أَشْقَى الْأَوَّلِينَ لَمْ يُمْتَثَلْ أَمْرُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي الْهَادِينَ بَعْدَ الْهَادِينَ وَ الْأُمَّةُ مُصِرَّةٌ عَلَى مَقْتِهِ مُجْتَمِعَةٌ عَلَى قَطِيعَةِ رَحِمِهِ وَ إِقْصَاءِ وَلَدِهِ إِلا الْقَلِيلَ مِمَّنْ وَفَى لِرِعَايَةِ الْحَقِّ فِيهِمْ، فَقُتِلَ مَنْ قُتِلَ وَ سُبِيَ مَنْ سُبِيَ وَ أُقْصِيَ مَنْ أُقْصِيَ وَ جَرَى الْقَضَاءُ لَهُمْ بِمَا يُرْجَى لَهُ حُسْنُ الْمَثُوبَةِ إِذْ كَانَتِ الْأَرْضُ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ وَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولا وَ لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ فَعَلَى الْأَطَائِبِ
ص: 315
مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمَا وَ آلِهِمَا فَلْيَبْكِ الْبَاكُونَ وَ إِيَّاهُمْ فَلْيَنْدُبِ النَّادِبُونَ وَ لِمِثْلِهِمْ فَلْتُذْرَفِ الدُّمُوعُ وَ لْيَصْرُخِ الصَّارِخُونَ وَ يَضِجُّ الضَّاجُّونَ وَ يَعِجُّ الْعَاجُّونَ أَيْنَ الْحَسَنُ أَيْنَ الْحُسَيْنُ أَيْنَ أَبْنَاءُ الْحُسَيْنِ صَالِحٌ بَعْدَ صَالِحٍ وَ صَادِقٌ بَعْدَ صَادِقٍ أَيْنَ السَّبِيلُ بَعْدَ السَّبِيلِ، أَيْنَ الْخِيَرَةُ بَعْدَ الْخِيَرَةِ أَيْنَ الشُّمُوسُ الطَّالِعَةُ أَيْنَالْأَقْمَارُ الْمُنِيرَةُ أَيْنَ الْأَنْجُمُ الزَّاهِرَةُ أَيْنَ أَعْلامُ الدِّينِ وَ قَوَاعِدُ الْعِلْمِ أَيْنَ بَقِيَّةُ اللَّهِ الَّتِي لا تَخْلُو مِنَ الْعِتْرَةِ الْهَادِيَةِ أَيْنَ الْمُعَدُّ لِقَطْعِ دَابِرِ الظَّلَمَةِ أَيْنَ الْمُنْتَظَرُ لِإِقَامَةِ الْأَمْتِ وَ الْعِوَجِ أَيْنَ الْمُرْتَجَى لِإِزَالَةِ الْجَوْرِ وَ الْعُدْوَانِ أَيْنَ الْمُدَّخَرُ لِتَجْدِيدِ الْفَرَائِضِ وَ السُّنَنِ أَيْنَ الْمُتَخَيَّرُ لِإِعَادَةِ الْمِلَّةِ وَ الشَّرِيعَةِ أَيْنَ الْمُؤَمَّلُ لِإِحْيَاءِ الْكِتَابِ وَ حُدُودِهِ أَيْنَ مُحْيِي مَعَالِمِ الدِّينِ وَ أَهْلِهِ أَيْنَ قَاصِمُ شَوْكَةِ الْمُعْتَدِينَ أَيْنَ هَادِمُ أَبْنِيَةِ الشِّرْكِ وَ النِّفَاقِ أَيْنَ مُبِيدُ أَهْلِ الْفُسُوقِ وَ الْعِصْيَانِ وَ الطُّغْيَانِ أَيْنَ حَاصِدُ فُرُوعِ الْغَيِّ وَ الشِّقَاقِ أَيْنَ طَامِسُ آثَارِ الزَّيْغِ وَ الْأَهْوَاءِ أَيْنَ قَاطِعُ حَبَائِلِ الْكِذْبِ وَ الافْتِرَاءِ أَيْنَ مُبِيدُ الْعُتَاةِ وَ الْمَرَدَةِ أَيْنَ مُسْتَأْصِلُ أَهْلِ الْعِنَادِ وَ التَّضْلِيلِ وَ الْإِلْحَادِ أَيْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِيَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاءِ أَيْنَ جَامِعُ الْكَلِمَةِ عَلَى التَّقْوَى أَيْنَ بَابُ اللَّهِ الَّذِي مِنْهُ يُؤْتَى أَيْنَ وَجْهُ اللَّهِ الَّذِي إِلَيْهِ يَتَوَجَّهُ الْأَوْلِيَاءُ أَيْنَ السَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَيْنَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ أَيْنَ صَاحِبُ يَوْمِ الْفَتْحِ وَ
ص: 316
نَاشِرُ رَايَةِ الْهُدَى أَيْنَ مُؤَلِّفُ شَمْلِ الصَّلاحِ وَ الرِّضَا، أَيْنَ الطَّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِيَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِيَاءِ أَيْنَ الطَّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِكَرْبَلاءَ أَيْنَ الْمَنْصُورُ عَلَى مَنِ اعْتَدَى عَلَيْهِ وَ افْتَرَى أَيْنَ الْمُضْطَرُّ الَّذِي يُجَابُ إِذَا دَعَا أَيْنَ صَدْرُ الْخَلائِقِ ذُو الْبِرِّ وَ التَّقْوَى أَيْنَ ابْنُ النَّبِيِّ الْمُصْطَفَى وَ ابْنُ عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى وَ ابْنُ خَدِيجَةَ الْغَرَّاءِ وَ ابْنُ فَاطِمَةَ الْكُبْرَى بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي لَكَ الْوِقَاءُ وَ الْحِمَى يَا ابْنَ السَّادَةِ الْمُقَرَّبِينَ يَا ابْنَ النُّجَبَاءِ الْأَكْرَمِينَ يَا ابْنَ الْهُدَاةِ الْمَهْدِيِّينَ [الْمُهْتَدِينَ] يَا ابْنَ الْخِيَرَةِ الْمُهَذَّبِينَ يَا ابْنَ الْغَطَارِفَةِ الْأَنْجَبِينَ يَا ابْنَ الْأَطَائبِ الْمُطَهَّرِينَ يَا ابْنَ الْخَضَارِمَةِ الْمُنْتَجَبِينَ يَا ابْنَ الْقَمَاقِمَةِ الْأَكْرَمِينَ يَا ابْنَ الْبُدُورِ الْمُنِيرَةِ يَا ابْنَ السُّرُجِ الْمُضِيئَةِ يَا ابْنَ الشُّهُبِ الثَّاقِبَةِ يَا ابْنَ الْأَنْجُمِ الزَّاهِرَةِ، يَا ابْنَ السُّبُلِ الْوَاضِحَةِ يَا ابْنَ الْأَعْلامِ اللائِحَةِ يَا ابْنَ الْعُلُومِ الْكَامِلَةِ يَا ابْنَ السُّنَنِ الْمَشْهُورَةِ يَا ابْنَ الْمَعَالِمِ الْمَأْثُورَةِ يَا ابْنَ الْمُعْجِزَاتِ الْمَوْجُودَةِ يَا ابْنَ الدَّلائِلِ الْمَشْهُودَةِ يَا ابْنَ الصِّرَاطِ الْمُسْتَقِيمِ يَا ابْنَ النَّبَإِ الْعَظِيمِ يَا ابْنَ مَنْ هُوَ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَى اللَّهِ عَلِيٌّ حَكِيمٌ يَا ابْنَ الْآيَاتِ وَ الْبَيِّنَاتِ يَا ابْنَ الدَّلائِلِ الظَّاهِرَاتِ يَا ابْنَ الْبَرَاهِينِ الْوَاضِحَاتِ الْبَاهِرَاتِ يَا ابْنَ الْحُجَجِ الْبَالِغَاتِ يَا ابْنَ النِّعَمِ السَّابِغَاتِ يَا ابْنَ طه وَ الْمُحْكَمَاتِ، يَا ابْنَ يس وَ الذَّارِيَاتِ يَا ابْنَ الطُّورِ وَ الْعَادِيَاتِ يَا ابْنَ مَنْ دَنَا فَتَدَلَّى فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى
ص: 317
دُنُوّا وَ اقْتِرَابا مِنَ الْعَلِيِّ الْأَعْلَى لَيْتَ شِعْرِي أَيْنَ اسْتَقَرَّتْ بِكَ النَّوَى بَلْ أَيُّ أَرْضٍ تُقِلُّكَ أَوْ ثَرَى أَ بِرَضْوَى أَوْ غَيْرِهَا أَمْ ذِي طُوًى عَزِيزٌ عَلَيَّ أَنْ أَرَى الْخَلْقَ وَ لا تُرَى وَ لا أَسْمَعَ لَكَ حَسِيسا وَ لا نَجْوَى عَزِيزٌ عَلَيَّ أَنْ تُحِيطَ بِكَ دُونِيَ الْبَلْوَى وَ لا يَنَالَكَ مِنِّي ضَجِيجٌ وَ لا شَكْوَى بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ مُغَيَّبٍ لَمْيَخْلُ مِنَّا بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ نَازِحٍ مَا نَزَحَ عَنَّا بِنَفْسِي أَنْتَ أُمْنِيَّةُ شَائِقٍ يَتَمَنَّى مِنْ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ ذَكَرَا فَحَنَّا بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ عَقِيدِ عِزٍّ لا يُسَامَى، بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ أَثِيلِ مَجْدٍ لا يُجَارَى بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ تِلادِ نِعَمٍ لا تُضَاهَى بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ نَصِيفِ شَرَفٍ لا يُسَاوَى إِلَى مَتَى أَحَارُ فِيكَ يَا مَوْلايَ وَ إِلَى مَتَى وَ أَيَّ خِطَابٍ أَصِفُ فِيكَ وَ أَيَّ نَجْوَى عَزِيزٌ عَلَيَّ أَنْ أُجَابَ دُونَكَ وَ أُنَاغَى عَزِيزٌ عَلَيَّ أَنْ أَبْكِيَكَ وَ يَخْذُلَكَ الْوَرَى عَزِيزٌ عَلَيَّ أَنْ يَجْرِيَ عَلَيْكَ دُونَهُمْ مَا جَرَى هَلْ مِنْ مُعِينٍ فَأُطِيلَ مَعَهُ الْعَوِيلَ وَ الْبُكَاءَ هَلْ مِنْ جَزُوعٍ فَأُسَاعِدَ جَزَعَهُ إِذَا خَلاهَلْ قَذِيَتْ عَيْنٌ فَسَاعَدَتْهَا عَيْنِي عَلَى الْقَذَى، هَلْ إِلَيْكَ يَا ابْنَ أَحْمَدَ سَبِيلٌ فَتُلْقَى هَلْ يَتَّصِلُ يَوْمُنَا مِنْكَ بِعِدَةٍ فَنَحْظَى مَتَى نَرِدُ مَنَاهِلَكَ الرَّوِيَّةَ فَنَرْوَى مَتَى نَنْتَقِعُ مِنْ عَذْبِ مَائِكَ فَقَدْ طَالَ الصَّدَى مَتَى نُغَادِيكَ وَ نُرَاوِحُكَ فَنَقِرَّ عَيْنا مَتَى تَرَانَا وَ نَرَاكَ وَ قَدْ نَشَرْتَ لِوَاءَ النَّصْرِ تُرَى أَ تَرَانَا نَحُفُّ بِكَ وَ أَنْتَ تَؤُمُّ الْمَلَأَ وَ قَدْ مَلَأْتَ الْأَرْضَ عَدْلا وَ
ص: 318
أَذَقْتَ أَعْدَاءَكَ هَوَانا وَ عِقَابا وَ أَبَرْتَ الْعُتَاةَ وَ جَحَدَةَ الْحَقِّ وَ قَطَعْتَ دَابِرَ الْمُتَكَبِّرِينَ وَ اجْتَثَثْتَ أُصُولَ الظَّالِمِينَ، وَ نَحْنُ نَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ أَنْتَ كَشَّافُ الْكُرَبِ وَ الْبَلْوَى وَ إِلَيْكَ أَسْتَعْدِي فَعِنْدَكَ الْعَدْوَى وَ أَنْتَ رَبُّ الْآخِرَةِ وَ الدُّنْيَا فَأَغِثْ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ عُبَيْدَكَالْمُبْتَلَى وَ أَرِهِ سَيِّدَهُ يَا شَدِيدَ الْقُوَى وَ أَزِلْ عَنْهُ بِهِ الْأَسَى وَ الْجَوَى وَ بَرِّدْ غَلِيلَهُ يَا مَنْ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى وَ مَنْ إِلَيْهِ الرُّجْعَى وَ الْمُنْتَهَى اللَّهُمَّ وَ نَحْنُ عَبِيدُكَ التَّائِقُونَ إِلَى وَلِيِّكَ الْمُذَكِّرِ بِكَ وَ بِنَبِيِّكَ خَلَقْتَهُ لَنَا عِصْمَةً وَ مَلاذا وَ أَقَمْتَهُ لَنَا قِوَاما وَ مَعَاذا وَ جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ مِنَّا إِمَاما فَبَلِّغْهُ مِنَّا تَحِيَّةً وَ سَلاما، وَ زِدْنَا بِذَلِكَ يَا رَبِّ إِكْرَاما وَ اجْعَلْ مُسْتَقَرَّهُ لَنَا مُسْتَقَرّا وَ مُقَاما وَ أَتْمِمْ نِعْمَتَكَ بِتَقْدِيمِكَ إِيَّاهُ أَمَامَنَا حَتَّى تُورِدَنَا جِنَانَكَ وَ مُرَافَقَةَ الشُّهَدَاءِ مِنْ خُلَصَائِكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ جَدِّهِ وَ رَسُولِكَ السَّيِّدِ الْأَكْبَرِ وَ عَلَى أَبِيهِ السَّيِّدِ الْأَصْغَرِ وَ جَدَّتِهِ الصِّدِّيقَةِ الْكُبْرَى فَاطِمَةَ بِنْتِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَى مَنِ اصْطَفَيْتَ مِنْ آبَائِهِ الْبَرَرَةِ وَ عَلَيْهِ أَفْضَلَ وَ أَكْمَلَ وَ أَتَمَّ وَ أَدْوَمَ وَ أَكْثَرَ وَ أَوْفَرَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَصْفِيَائِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ صَلاةً لا غَايَةَ لِعَدَدِهَا وَ لا نِهَايَةَ لِمَدَدِهَا وَ لا نَفَادَ لِأَمَدِهَا اللَّهُمَّ وَ أَقِمْ بِهِ الْحَقَّ وَ أَدْحِضْ بِهِ الْبَاطِلَ وَ أَدِلْ بِهِ أَوْلِيَاءَكَ وَ أَذْلِلْ بِهِ
ص: 319
أَعْدَاءَكَ وَ صِلِ اللَّهُمَّ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ وُصْلَةً تُؤَدِّي إِلَى مُرَافَقَةِ سَلَفِهِ وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ يَأْخُذُ بِحُجْزَتِهِمْ وَ يَمْكُثُ فِي ظِلِّهِمْ وَ أَعِنَّا عَلَى تَأْدِيَةِ حُقُوقِهِ إِلَيْهِ وَ الاجْتِهَادِ فِي طَاعَتِهِ وَ اجْتِنَابِ مَعْصِيَتِهِ وَ امْنُنْ عَلَيْنَا بِرِضَاهُ وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ وَ رَحْمَتَهُ وَ دُعَاءَهُ وَ خَيْرَهُ مَا نَنَالُ بِهِ سَعَةً مِنْ رَحْمَتِكَ وَ فَوْزا عِنْدَكَ وَاجْعَلْ صَلاتَنَا بِهِ مَقْبُولَةً وَ ذُنُوبَنَا بِهِ مَغْفُورَةً، وَ دُعَاءَنَا بِهِ مُسْتَجَابا وَ اجْعَلْ أَرْزَاقَنَا بِهِ مَبْسُوطَةً وَ هُمُومَنَا بِهِ مَكْفِيَّةً وَ حَوَائِجَنَا بِهِ مَقْضِيَّةً وَ أَقْبِلْ إِلَيْنَا بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ اقْبَلْ تَقَرُّبَنَا إِلَيْكَ وَ انْظُرْ إِلَيْنَا نَظْرَةً رَحِيمَةً نَسْتَكْمِلْ بِهَا الْكَرَامَةَ عِنْدَكَ ثُمَّ لا تَصْرِفْهَا عَنَّا بِجُودِكَ وَ اسْقِنَا مِنْ حَوْضِ جَدِّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بِكَأْسِهِ وَ بِيَدِهِ رَيّا رَوِيّا هَنِيئا سَائِغا لا ظَمَأَ بَعْدَهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
*دعای سمات(1)
این دعا از ادعیّه مشهوره است که از امام صادق و امام باقر علیه السلام روایت شده، و اکثر علماء سلف بر این دعا مواظبت می نموده اند و مستحب است در ساعت آخر روز جمعه خوانده شود:
اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظيمِ الاَعْظَمِ الاَعَزِّ الاَجَلِّ الاَكْرَمِ اَلَّذي اِذا دُعيتَ بِهِ عَلى مَغالِقِ أبْوابِ السَماءِ لِلْفَتْحِ بِالرَّحْمَةِ انْفَتَحَتْ وَاِذا دُعيتَ بِهِ عَلى مَضَايقِ أبْوابِ
ص: 320
الاَرضِ لِلِفَرَجِ انْفَرَجَتْ وَ إِذَا دُعِيتَ بِهِ عَلَى الْعُسْرِ لِلْيُسْرِ تَيَسَّرَتْ وَ إِذَا دُعِيتَ بِهِ عَلَى الْأَمْوَاتِ لِلنُّشُورِ انْتَشَرَتْ وَ إِذَا دُعِيتَ بِهِ عَلَى كَشْفِ الْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاءِ انْكَشَفَتْ وَ بِجَلالِ وَجْهِكَ الْكَرِيمِ، أَكْرَمِ الْوُجُوهِ وَ أَعَزِّ الْوُجُوهِ الَّذِي عَنَتْلَهُ الْوُجُوهُ وَ خَضَعَتْ لَهُ الرِّقَابُ وَ خَشَعَتْ لَهُ الْأَصْوَاتُ وَ وَجِلَتْ لَهُ الْقُلُوبُ مِنْ مَخَافَتِكَ وَ بِقُوَّتِكَ الَّتِي بِهَا تُمْسِكُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلا بِإِذْنِكَ وَ تُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ بِمَشِيَّتِكَ الَّتِي دَانَ لَهَا الْعَالَمُونَ، وَ بِكَلِمَتِكَ الَّتِي خَلَقْتَ بِهَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ بِحِكْمَتِكَ الَّتِي صَنَعْتَ بِهَا الْعَجَائِبَ وَ خَلَقْتَ بِهَا الظُّلْمَةَ وَ جَعَلْتَهَا لَيْلا وَ جَعَلْتَ اللَّيْلَ سَكَنا وَ خَلَقْتَ بِهَا النُّورَ وَ جَعَلْتَهُ نَهَارا وَ جَعَلْتَ النَّهَارَ نُشُورا مُبْصِرا وَ خَلَقْتَ بِهَا الشَّمْسَ وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَ خَلَقْتَ بِهَا الْقَمَرَ وَ جَعَلْتَ الْقَمَرَ نُورا، وَ خَلَقْتَ بِهَا الْكَوَاكِبَ وَ جَعَلْتَهَا نُجُوما وَ بُرُوجا وَ مَصَابِيحَ وَ زِينَةً وَ رُجُوما وَ جَعَلْتَ لَهَا مَشَارِقَ وَ مَغَارِبَ وَ جَعَلْتَ لَهَا مَطَالِعَ وَ مَجَارِيَ وَ جَعَلْتَ لَهَا فَلَكا وَ مَسَابِحَ وَ قَدَّرْتَهَا فِي السَّمَاءِ مَنَازِلَ فَأَحْسَنْتَ تَقْدِيرَهَا وَ صَوَّرْتَهَا فَأَحْسَنْتَ تَصْوِيرَهَا وَ أَحْصَيْتَهَا بِأَسْمَائِكَ إِحْصَاءً وَ دَبَّرْتَهَا بِحِكْمَتِكَ تَدْبِيرا وَ أَحْسَنْتَ تَدْبِيرَهَا وَ سَخَّرْتَهَا بِسُلْطَانِ اللَّيْلِ وَ سُلْطَانِ النَّهَارِ وَ السَّاعَاتِ وَ عَدَدِ وَ عَرَّفْتَ بِهَا عَدَدَ السِّنِينَ
ص: 321
وَ الْحِسَابِ وَ جَعَلْتَ رُؤْيَتَهَا لِجَمِيعِ النَّاسِ مَرْأًى وَاحِدا، وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ بِمَجْدِكَ الَّذِي كَلَّمْتَ بِهِ عَبْدَكَ وَ رَسُولَكَ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ عَلَيْهِ السَّلامُ فِي الْمُقَدَّسِينَ فَوْقَ إِحْسَاسِ الْكَرُوبِينَ فَوْقَ غَمَائِمِ النُّورِ فَوْقَ تَابُوتِ الشَّهَادَةِ فِي عَمُودِ النَّارِ وَ فِي طُورِسَيْنَاءَ وَ فِي جَبَلِ حُورِيثَ فِي الْوَادِ الْمُقَدَّسِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ الْأَيْمَنِ مِنَ الشَّجَرَةِ وَ فِي أَرْضِ مِصْرَ بِتِسْعِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَ يَوْمَ فَرَقْتَ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ وَ فِي الْمُنْبَجِسَاتِ الَّتِي صَنَعْتَ بِهَا الْعَجَائِبَ فِي بَحْرِ سُوفٍ، وَ عَقَدْتَ مَاءَ الْبَحْرِ فِي قَلْبِ الْغَمْرِ كَالْحِجَارَةِ وَ جَاوَزْتَ بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ وَ تَمَّتْ كَلِمَتُكَ الْحُسْنَى عَلَيْهِمْ بِمَا صَبَرُوا وَ أَوْرَثْتَهُمْ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْتَ فِيهَا لِلْعَالَمِينَ وَ أَغْرَقْتَ فِرْعَوْنَ وَ جُنُودَهُ وَ مَرَاكِبَهُ فِي الْيَمِّ وَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الْأَعْظَمِ الْأَعَزِّ الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ وَ بِمَجْدِكَ الَّذِي تَجَلَّيْتَ بِهِ لِمُوسَى كَلِيمِكَ عَلَيْهِ السَّلامُ فِي طُورِ سَيْنَاءَ وَ لِإِبْرَاهِيمَ عَلَيْهِ السَّلامُ خَلِيلِكَ مِنْ قَبْلُ فِي مَسْجِدِ الْخَيْفِ، وَ لِإِسْحَاقَ صَفِيِّكَ عَلَيْهِ السَّلامُ فِي بِئْرِ شِيَعٍ وَ لِيَعْقُوبَ نَبِيِّكَ عَلَيْهِ السَّلامُ فِي بَيْتِ إِيلٍ وَ أَوْفَيْتَ لِإِبْرَاهِيمَ عَلَيْهِ السَّلامُ بِمِيثَاقِكَ وَ لِإِسْحَاقَ بِحَلْفِكَ وَ لِيَعْقُوبَ بِشَهَادَتِكَ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ بِوَعْدِكَ وَ لِلدَّاعِينَ بِأَسْمَائِكَ فَأَجَبْتَ وَ بِمَجْدِكَ الَّذِي ظَهَرَ لِمُوسَى بْنِ عِمْرَانَ عَلَيْهِ السَّلامُ عَلَى قُبَّةِ الرُّمَّانِ وَ بِآيَاتِكَ الَّتِي وَقَعَتْ عَلَى
ص: 322
أَرْضِ مِصْرَ بِمَجْدِ الْعِزَّةِ وَ الْغَلَبَةِ بِآيَاتٍ عَزِيزَةٍ وَ بِسُلْطَانِ الْقُوَّةِ وَ بِعِزَّةِ الْقُدْرَةِ وَ بِشَأْنِ الْكَلِمَةِ التَّامَّةِ، وَ بِكَلِمَاتِكَ الَّتِي تَفَضَّلْتَ بِهَا عَلَى أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ أَهْلِ الدُّنْيَا وَ أَهْلِ الْآخِرَةِ وَ بِرَحْمَتِكَ الَّتِي مَنَنْتَ بِهَا عَلَى جَمِيعِ خَلْقِكَ وَبِاسْتِطَاعَتِكَ الَّتِي أَقَمْتَ بِهَا عَلَى الْعَالَمِينَ وَ بِنُورِكَ الَّذِي قَدْ خَرَّ مِنْ فَزَعِهِ طُورُ سَيْنَاءَ وَ بِعِلْمِكَ وَ جَلالِكَ وَ كِبْرِيَائِكَ وَ عِزَّتِكَ وَ جَبَرُوتِكَ الَّتِي لَمْ تَسْتَقِلَّهَا الْأَرْضُ وَ انْخَفَضَتْ لَهَا السَّمَاوَاتُ وَ انْزَجَرَ لَهَا الْعُمْقُ الْأَكْبَرُ وَ رَكَدَتْ لَهَا الْبِحَارُ وَ الْأَنْهَارُ وَ خَضَعَتْ لَهَا الْجِبَالُ وَ سَكَنَتْ لَهَا الْأَرْضُ بِمَنَاكِبِهَا، وَ اسْتَسْلَمَتْ لَهَا الْخَلائِقُ كُلُّهَا وَ خَفَقَتْ لَهَا الرِّيَاحُ فِي جَرَيَانِهَا وَ خَمَدَتْ لَهَا النِّيرَانُ فِي أَوْطَانِهَا وَ بِسُلْطَانِكَ الَّذِي عُرِفَتْ لَكَ بِهِ الْغَلَبَةُ دَهْرَ الدُّهُورِ وَ حُمِدْتَ بِهِ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِينَ وَ بِكَلِمَتِكَ كَلِمَةِ الصِّدْقِ الَّتِي سَبَقَتْ لِأَبِينَا آدَمَ عَلَيْهِ السَّلامُ وَ ذُرِّيَّتِهِ بِالرَّحْمَةِ وَ أَسْأَلُكَ بِكَلِمَتِكَ الَّتِي غَلَبَتْ كُلَّ شَيْ ءٍ وَ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذِي تَجَلَّيْتَ بِهِ لِلْجَبَلِ فَجَعَلْتَهُ دَكّا وَ خَرَّ مُوسَى صَعِقا، وَ بِمَجْدِكَ الَّذِي ظَهَرَ عَلَى طُورِ سَيْنَاءَ فَكَلَّمْتَ بِهِ عَبْدَكَ وَ رَسُولَكَ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ وَ بِطَلْعَتِكَ فِي سَاعِيرَ وَ ظُهُورِكَ فِي جَبَلِ فَارَانَ بِرَبَوَاتِ الْمُقَدَّسِينَ وَ جُنُودِ الْمَلائِكَةِ الصَّافِّينَ وَ خُشُوعِ الْمَلائِكَةِ الْمُسَبِّحِينَ وَ بِبَرَكَاتِكَ الَّتِي بَارَكْتَ فِيهَا عَلَى إِبْرَاهِيمَ
ص: 323
خَلِيلِكَ عَلَيْهِ السَّلامُ فِي أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ بَارَكْتَ لِإِسْحَاقَ صَفِيِّكَ فِي أُمَّةِ عِيسَى عَلَيْهِمَا السَّلامُ وَ بَارَكْتَ لِيَعْقُوبَ إِسْرَائِيلِكَ فِي أُمَّةِ مُوسَى عَلَيْهِمَا السَّلامُ، وَ بَارَكْتَ لِحَبِيبِكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي عِتْرَتِهِ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَأُمَّتِهِ اللَّهُمَّ وَ كَمَا غِبْنَا عَنْ ذَلِكَ وَ لَمْ نَشْهَدْهُ وَ آمَنَّا بِهِ وَ لَمْ نَرَهُ صِدْقا وَ عَدْلا أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُبَارِكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَرَحَّمَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَأَفْضَلِ مَا صَلَّيْتَ وَ بَارَكْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ پس حاجت خود را ذكر مى كنى و مى گويى اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الدُّعَاءِ وَ بِحَقِّ هَذِهِ الْأَسْمَاءِ الَّتِي لا يَعْلَمُ تَفْسِيرَهَا وَ لا يَعْلَمُ بَاطِنَهَا غَيْرُكَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ لا تَفْعَلْ بِي مَا أَنَا أَهْلُهُ وَ اغْفِرْ لِي مِنْ ذُنُوبِي مَا تَقَدَّمَ مِنْهَا وَ مَا تَأَخَّرَ وَ وَسِّعْ عَلَيَّ مِنْ حَلالِ رِزْقِكَ وَ اكْفِنِي مَئُونَةَ إِنْسَانِ سَوْءٍ وَ جَارِ سَوْءٍ وَ قَرِينِ سَوْءٍ وَ سُلْطَانِ سَوْءٍ إِنَّكَ عَلَى مَا تَشَاءُ قَدِيرٌ وَ بِكُلِّ شَيْ ءٍ عَلِيمٌ امِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس چهل صباح دعای عهد را بخواند، از یاوران قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف ما باشد و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند متعال او را از قبر بیروت آورد که در
ص: 324
خدمت آن حضرت باشد و خداوند به هر کلمه هزار حسنه او را کرامت فرماید و هزار گناه از او محو کند.(1) واما متن دعا : اَللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِيمِ وَ رَبَّ الْكُرْسِيِّ الرَّفِيعِ وَ رَبَّ الْبَحْرِالْمَسْجُورِ وَ مُنْزِلَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ الزَّبُورِ وَ رَبَّ الظِّلِّ وَ الْحَرُورِ وَ مُنْزِلَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ وَ رَبَّ الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَ الْأَنْبِيَاءِ وَ الْمُرْسَلِينَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ بِنُورِ وَجْهِكَ الْمُنِيرِ وَ مُلْكِكَ الْقَدِيمِ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي أَشْرَقَتْ بِهِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ وَ بِاسْمِكَ الَّذِي يَصْلَحُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ يَا حَيّا قَبْلَ كُلِّ حَيٍّ وَ يَا حَيّا بَعْدَ كُلِّ حَيٍّ وَ يَا حَيّا حِينَ لا حَيَّ يَا مُحْيِيَ الْمَوْتَى وَ مُمِيتَ الْأَحْيَاءِ يَا حَيُّ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلانَا الْإِمَامَ الْهَادِيَ الْمَهْدِيَّ الْقَائِمَ بِأَمْرِكَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ عَلَى آبَائِهِ الطَّاهِرِينَ عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فِي مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا وَ عَنِّي وَ عَنْ وَالِدَيَّ مِنَ الصَّلَوَاتِ زِنَةَ عَرْشِ اللَّهِ وَ مِدَادَ كَلِمَاتِهِ وَ مَا أَحْصَاهُ عِلْمُهُ وَ أَحَاطَ بِهِ كِتَابُهُ اللَّهُمَّ إِنِّي أُجَدِّدُ لَهُ فِي صَبِيحَةِ يَوْمِي هَذَا وَ مَا عِشْتُ مِنْ أَيَّامِي عَهْدا وَ عَقْدا وَ بَيْعَةً لَهُ فِي عُنُقِي لا أَحُولُ عَنْهَا وَ لا أَزُولُ أَبَدا اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ وَ الْمُمْتَثِلِينَ لِأَوَامِرِهِ وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ وَ
ص: 325
الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ اللَّهُمَّ إِنْ حَالَ بَيْنِي وَ بَيْنَهُ الْمَوْتُ الَّذِي جَعَلْتَهُ عَلَى عِبَادِكَ حَتْما مَقْضِيّا، فَأَخْرِجْنِي مِنْ قَبْرِي مُؤْتَزِراً كَفَنِي شَاهِراً سَيْفِي مُجَرِّداً قَنَاتِي مُلَبِّياً دَعْوَةَالدَّاعِي فِي الْحَاضِرِ وَ الْبَادِي اللَّهُمَّ أَرِنِي الطَّلْعَةَ الرَّشِيدَةَ وَ الْغُرَّةَ الْحَمِيدَةَ وَ اكْحُلْ نَاظِرِي بِنَظْرَةٍ مِنِّي إِلَيْهِ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُ وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ وَ أَوْسِعْ مَنْهَجَهُ وَ اسْلُكْ بِي مَحَجَّتَهُ وَ أَنْفِذْ أَمْرَهُ وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ وَ اعْمُرِ اللَّهُمَّ بِهِ بِلادَكَ وَ أَحْيِ بِهِ عِبَادَكَ فَإِنَّكَ قُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ فَأَظْهِرِ اللَّهُمَّ لَنَا وَلِيَّكَ وَ ابْنَ بِنْتِ نَبِيِّكَ الْمُسَمَّى بِاسْمِ رَسُولِكَ، حَتَّى لا يَظْفَرَ بِشَيْ ءٍ مِنَ الْبَاطِلِ إِلا مَزَّقَهُ وَ يُحِقَّ الْحَقَّ وَ يُحَقِّقَهُ وَ اجْعَلْهُ اللَّهُمَّ مَفْزَعا لِمَظْلُومِ عِبَادِكَ وَ نَاصِرا لِمَنْ لا يَجِدُ لَهُ نَاصِرا غَيْرَكَ وَ مُجَدِّدا لِمَا عُطِّلَ مِنْ أَحْكَامِ كِتَابِكَ وَ مُشَيِّدا لِمَا وَرَدَ مِنْ أَعْلامِ دِينِكَ وَ سُنَنِ نَبِيِّكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ الِهِ وَ اجْعَلْهُ اللَّهُمَّ مِمَّنْ حَصَّنْتَهُ مِنْ بَأْسِ الْمُعْتَدِينَ اللَّهُمَّ وَ سُرَّ نَبِيَّكَ مُحَمَّدا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ بِرُؤْيَتِهِ وَ مَنْ تَبِعَهُ عَلَى دَعْوَتِهِ وَ ارْحَمِ اسْتِكَانَتَنَا بَعْدَهُ اللَّهُمَّ اكْشِفْ هَذِهِ الْغُمَّةَ عَنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ بِحُضُورِهِ وَ عَجِّلْ لَنَا ظُهُورَهُ إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدا وَ نَرَاهُ قَرِيبا بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
سپس سه مرتبه دست بر ران راست خود می زنی و در هر مرتبه می گویی:
اَلْعَجَلَ الْعَجَلَ يَا مَوْلايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ.
ص: 326
از علاّمه سیّد مهدی بحرالعلوم نقل شده است: بعد از تهذیب اخلاق، چهل شبانه روزمشغول ختم یا الله بودم (66 بار در هر نوبت) در شب چهلم که شب عرفه بود، در حرم مطهر حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام نزد قبور مبارک شهداء نشسته بودم، کسی سیبی به من داد، آن را بوییدم شبیه مشک و عنبر بود، نزدیک بود من بیهوش شوم، دانستم و آنچه دانسته ام از آن است.(1)
ختم آیة شریفه «اَمَّن یُجیبُ الْمُضْطَرَّ اِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوء» را به این عدد(یعنی 2732 بار ) در هنگام اضطرار، در شب جمعه بهتر است به جای آورد، بعد از دو رکعت نماز حاجت، به همین عدد با توجه خدا را بخواند، حق تعالی ان شاءالله او را اجابت می فرماید. البته اینگونه ختم ها را با کمک دوستان و مؤمنین نیز می توان انجام داده، به این نحو که عدد مذکور را بین عده ای که در جلسه حضور دارند، تقسیم نموده و همگی با هم آن را بجا آورند تا عدد تکمیل شود.(2)
ختم «یا علی» جهت حاجت بسیار مجرّب است، ده شب پس از تعقیبات نماز عشاء هر شب دو رکعت نماز حاجت بخواند و صد و سی و دو بار صلوات بفرستد و بعد هزار و صد و چهل بار «یا علی» گوید و سپس چهار ده صلوات بفرستد و صد و ده بار بگوید «یا اَبَا الْحَسَن یا عَلیَّ بْنَ اَبیطالب اَدْرِکْنی» و از مولا امیرالمؤمنین علیه السلام شفاعت خواهد و از خدای تبارک و
ص: 327
تعالی به شفاعت مولا حاجت بخواهد بی شک روا شود.(1)
در روایات معتبر وارد شده است که توسل به حضرت سیّدالشهداء علیه السلام بسیار در انجام مطالب و مهمّات مؤثر است. از جمله توسلات به آن بزرگوار این ختم است که صد و بیست و هشت مرتبه بگوید: « اِلهی بِحَقِّ الحُسَینِ وَ اَخیهِ وَ جَدِّهِ وَ اَبیهِ و اُمِّهِ وَ بَنیهِ وَ شِیعَتِهِ و مَوالِیهَ وَ زائِریهِ وَ سُکّانِهِ وَ مُجاوِریهِ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وَ اَخرِجنی مِنَ الهَمِّ الَّذی اَنا فیهِ وَ مِنَ الغَمِّ الَّذی اَنا فیهِ بِرَحمَتِکَ یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ»
که البته مهم او کفایت می شود و از برکت آن بزرگوار حاجت او برآورده می شود و همّ و غم او برطرف می گردد. (اگر در مسجد با وضو و حضور قلب خوانده شود، بهتر است).(2)
به این صورت است: به مدت یک هفته در وقت معیّن دو رکعت نماز حاجت می خواند، بعد از آن صد صلوات می فرستد و آن را هدیه به حضرت زینب علیه السلام می کند و صد و شصت و هشت بار می گوید: «یا مَوْلاتی یا زَیْنَبُ اَغیثینی» یا به فارسی بگوید: ای مولای من! ای حضرت زینب علیه السلام به فریادم برس.
و صد و شصت و هشت تومان کنار بگذارد تا به فقیر غیر سیّد بدهد، اما سیّد می تواند صدقه به سیّد بدهد و مقداری روضه آن مظلومه را خوانده تا قلب بشکند، سپس ذکر حاجت
ص: 328
کند.(1)
به این صورت است: همه شب به مدت چهل و یک شب بعد از نماز مغرب دو رکعت نماز حاجت بخواند و بعد از آن بگوید: «یا مَنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ اِذا دَعاهُ وَیَکْشِفُ السُّوء» سپس سه بار بگوید «یا رَبِّ» و یک بار بگوید:«یَا عَبّاسَ بْنَ عَلِیِّ بْنِ اَبیطالِبٍ» و سه بار بگوید «اَلْاَمان» و سه بار «اَدْرِکْنی» و این جمله را تکرار کند، تا نفس قطع شود، سپس ذکر حاجت کند.
ختم فوق چهل و یک شب است، چهل شب را متوالیاً انجام دهد و شب چهل و یکم را به گِرو نگهدارد، پس از روا شدن حاجت آن را نیز بخواند.(2)
محمّدبن مسلم گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم:دعایی به من بیاموز،فرمود تو کجایی از دعای الحاح؟(و چرا آن را نخوانی)؟ گوید: عرض کردم: دعای الحاح کدام است: فرمود: «اَللّهُمَّ رَبَّ السَّمواتِ السَّبْعِ وَ ما بَيْنَهُنَّ وَ رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ وَ رَبَّ جَبْرَئيلَ وَ ميكائيلَ وَ اِسْرافيلَ وَ رَبَّ الْقُرْآنِ الْعَظيمِ وَ رَبَّ مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبِيّينَ اِنّى اَسْئَلُكَ بِالَّذى تَقُومُ بِهِ السَّمآءُ وَ بِهِ تَقُومُ الاْرْضُ وَ بِهِ تُفَرِّقُ بَيْنَ الْجَمْعِ وَ بِهِ تَجْمَعُ بَيْنَ الْمُتَفَرِّقِ وَ بِهِ تَرْزُقُ الاْحْيآءَ وَ بِهِ اَحْصَيْتَ عَدَدَ الرِمّالِ وَ وَزْنَ الْجِبالِ وَكَيْلَ الْبُحُورِ».
سپس بر محمّد و آل محمّد صلی الله علیه و آله صلوات می فرستی، آن گاه حاجت خود را می خواهی و در درخواست خود اصرار بنما.(3)
ص: 329
شیخ طوسی از محمّد بن سلیمان دیلمی روایت کرده به خدمت امام صادق علیه السلام عرض کردم که شیعیان تو می گویند ایمان بر دو قسم است: یکی مستقر و ثابت و دیگر آنکه به امانت سپرده شده است و زایل می گردد، پس به من بیاموز دعایی را که هرگاه بخوانم، ایمان من کامل گردد و زائل نشود. فرمود: بعد از هر نماز واجب این دعا را بخوان:
«رَضِيتُ بِاللَّهِ رَبّا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ نَبِيّا وَ بِالْإِسْلامِ دِينا وَ بِالْقُرْآنِ كِتَابا وَ بِالْكَعْبَةِ قِبْلَةً وَ بِعَلِيٍّ وَلِيّا وَ إِمَاما وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ وَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَئِمَّةً اللَّهُمَّ إِنِّي رَضِيتُ بِهِمْ أَئِمَّةً فَارْضَنِي لَهُمْ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ»(1)
1- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: حبیبم رسول خدا صلی الله علیه و آله دعایی به من تعلیم داد که با وجود آن نیازی به دوا و نسخه اطباء و پزشکان ندارم. سؤال شد آن دعا چیست یا امیرالمؤمنین؟
فرمود: سی و هفت آیه تهلیل از بیست و چهار سوره قرآن از بقره تا مزمِّل.
هیچ گرفتاری آن را نخواند، مگر اینکه خداوند در کارش گشایش دهد و قرضش را ادا کند و غائبش را به او برگرداند و حاجتش را برآورد، و خوف و ترس او را به ایمنی و آرامش مبدّل سازد.
و هرکس آن را در صبح هر روز بخواند، قلبش از تفرقه و نفاق در امان باشد و هفتاد نوع بلا
ص: 330
که سبک ترین آنها جذام و جنون است از او دفع شود و خداوند او را سیراب زنده بدارد و سیراب بمیراند و سیراب وارد بهشت گرداند.
و هرکس آنرا در مسافرت بخواند از سفرش چیزی جز خیر و خوبی نبیند و هرکس آن را در شب هنگام خوابیدن بخواند، خداوند هفتاد فرشته را موکّل کند تا او را از شر شیطان و قوای او تا صبح حفظ کنند و در روز نیز تا شب محفوظ و روزی خور باشد.
و هرکس آن را بنویسد و با آب باران بنوشد، مصیبت و جراحتی به بدنش نرسد و جن زده نشود و مورد آزار و سحر و کید آنان واقع نگردد و پیوسته در دنیا از هر آفتی مصون باشد و بلاهای دنیا از او دفع گردد و با رزق و روزی وسیع و ایمن از شیاطین و ستمگران معاند زندگی کند و از دنیا نرود، تا این که خداوند بزرگ جایگاهش را در بهشت به او در خواب بنمایاند.
و این است آغاز دعا:
از سوره بقره دو آیه (163 و 255)، از سوره آل عمران پنج آیه (1، 6، 18 و 62)، از سوره نساء آیه (87)، از سوره مائده آیه (73)، از سوره انعام دو آیه (102 و 106)، از سوره اعراف آیه (158)، از سوره توبه دو آیه (31 و 129)، از سوره یونس آیه (90)، از سوره هود آیه (14)، از سوره رعد آیه (30)، از سوره نحل آیه (2)، از سوره طه سه آیه (7، 8، 14، 13 و 98)(1)، از سوره انبیاء دو آیه (25، 87)، از سوره مؤمنون آیه (116)، از سوره نمل آیه (26)، از سوره قصص دو آیه (70، 88)، از سوره فاطر آیه (3)، از سوره صافات آیه (35)، از سوره ص آیه (65)، از سوره مؤمن دو آیه (62، 65)، از سوره دخان آیه (8)، از سوره حشر دو آیه (21
ص: 331
،23)، از سوره تغابن آیه (13) و از سوره مزمّل آیه (9)(1)
2- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: یا علی! هرگاه سختی و ناگواری به تو روی آورد بگو: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تُنْجِیَنی مِنْ هذَا الْغَمِّ»، پروردگارا به حق محمّد و آل محمّد صلی الله علیه و آله از تو می خواهم که بر محمّد و آل محمّد صلی الله علیه و آله درود فرستی و مرا از این غم و اندوه نجات دهی.(2)
مردی از امیرالمؤمنین علیه السلام پرسید: یا امیرالمؤمنین برای ایمنی از دزدی چیزی بفرما زیرا که پیوسته پشت سر هم شب ها از من دزدی می شود، آن حضرت فرمود: چون به بستر خواب رفتی (این آیه را بخوان):(3)
«قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَيًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُن لَّهُ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا»(4)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرکس در بیابانی خالی از سکنه، شبی را به سر برد، این آیه را
ص: 332
بخواند (آیه 54 سوره اعراف) فرشتگان او را محافظت کنند و شیاطین از او دور شوند.(1)
آیه این است: «إِنَّ رَبَّكُمُ اللّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ».
مردی از امیرالمؤمنین علیه السلام پرسید مرا آگاه کن از آن چه برای محافظت از سوختن و غرق شدن است.آن حضرت فرمود:این آیات را بخوان«اللّهُ الَّذی نَزَّلَ الْکتاب وَ هُوَ یَتَوَلَّی الصّالِحِینَ»(2) و آیه «وَما قَدَرُوا اللهَ حَقَّ قَدْرِهِ ... عَمّا یُشْرِکُونَ»(3) پس هرکه این آیات را بخواند از سوختن و غرق شدن ایمن است.(4)
1- مردی از امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرسید: ای امیرالمؤمنین! سرزمین ما جای درندگان است و درندگان به خانه من درآیند و تا شکار خود را نگیرند از آنجا نگذرند. آن حضرت فرمود: این دو آیه را بخوان:
«لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُلْ حَسْبِيَ اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ»(5) پس آن مرد این دو
ص: 333
آیه را خواند و درندگان از او دور شدند.(1)
2- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرگاه درنده ای دیدار کردی بگو: «اَعُوذُ بِرَبِّ دانِیالَ وَالْجُبِّ مِنْ شَرِّ کُلَّ اَسَدٍ مُسْتَأْسِدٍ؛ پناه می برم به پروردگار دانیال و چاه از شر هر شیر درنده ای»(2)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه به درنده ای برخورد کردی، در روی او آیه الکرسی را بخوان و بگو: «عَزَمْتُ عَلَیْكَ بِعَزِیمَةِ اللَّهِ وَ عَزِیمَةِ مُحَمَّدٍ وَ عَزِیمَةِ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ عَلَیْهِ السَّلامُ وَ عَزِیمَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ وَ الْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِینَ مِنْ بَعْدِهِ» که آن درنده انشاءالله از تو روی گرداند.(3)
از امام رضا علیه السلام منقول است که چون شیر را ببینی در برابرش سه مرتبه بگو: اَللّهُ اَکْبَرُ و بگو: «اَللّهُ اَعَزُّ وَاَکْبَرُ وَاَجَلُّ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ وَاَعُوذُ بِاللّهِ مِمّا اَخافُ وَاَحْذَرُ».
و چون سگ بر روی تو فریاد کند و حمله کند این آیه را بخوان: «یا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ اِنِ اسْتَطَعْتُمْ اَنْ تَنْفُذُوا مِنْ اَقْطارِ السَّمواتِ وَالْاَرْضِ فَانْفُذُوا لاتَنْفُذُونَ اِلّا بِسُلْطانٍ».(4)
از امام محمّدباقر علیه السلام منقول است که برای دفع ضرر جانوران زمین این دعا را بخوان: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللّهِ مُحَمَّدُ رَسُولُ اللّهِ اَعُوذُ بِعِزَّةِ اللهِ، اَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللّهِ عَلی
ص: 334
مایَشآءُ مِنْ شَرِّ کُلِّ هامَّةٍ تُدُبُّ بِاللِّیْلِ وَالنَّهارِ اِنَّ رَبّی عَلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»(1)
1- امام صادق علیه السلامفرمودند: کسی که از مار و عقرب ترسد، در اول شب این دعا را بخواند: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَخَذْتُ الْعَقارِبَ وَالْحَيّاتِ كُلَّها بِاِذْنِ اللَّهِ تَبارَكَ وَ تَعالى بِاَفْواهِها وَ اَذْنابِها وَ اَسْماعِها وَ اَبْصارِها وَ قُواها عَنّى وَ عَمَّنْ اَحْبَبْتُ اِلى ضَحْوَةِ النَّهارِ».
در روایت دیگر فرمود که این دعا را بخواند: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَى اللَّهِ وَ أَنَّهُ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْ ءٍ قَدْراً اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی کَنَفِکَ وَ فِی جِوَارِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی حِفْظِکَ وَاجْعَلْنی فی اَمْنِکَ»(2)
1- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: اگر کسی از عقرب ترسد این آیات را بخواند:
«سلامُ عَلى نُوحٍ فِى الْعالَمينَ اِنّا كَذلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنينَ اِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنينَ»(3)
2- سعد اسکاف گوید از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که می فرمود: هرکس این کلمات را بگوید من ضمانت کنم که عقرب و گزندگان دیگر او را (در شب) آسیب نرسانند تا بامداد کند (و آن کلمات این است):
«اَعُوذُ بِکَلِماتِ اللّهِ التّامّاتِ الَّتی لایُجاوِزُهُنَّ بَرٌّ وَلافاجِرٌ مِنْ شَرِّ ما ذَرَأَ وَمِنْ شَرِّ ما بَرَأَ وَمِنْ شَرِّ کُلِّ دآبَّةٍ هُوَ اخِذٌ بِناصِیَتِها اِنَّ رَبِّ عَلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»(4)
ص: 335
امام صاد علیه السلام فرمود: اموال خود را از تلف و دامان خود را از ننگ بی عفتی حفظ کنید به وسیله تلاوت سوره نور، و زبانتان را در پرتو دستوراتش از انحرافات مصون دارید. که هر کس قرائت این سوره را در هر شبانه روز ادامه دهد، احدی از خانواده او هرگز تا پایان عمر گرفتار عمل منافی عفت نخواهد شد.(1)
مردی از امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال کرد، حیوانی که زیر پای من است چموشی می کند و من از آن ترسناکم. آن حضرت فرمود: در گوش راستش (این آیه را بخوان)(2): «وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ» و آن مرد این آیه را خواند آن حیوان برای او رام گردید.(3)
1- روزی خدمت مرحوم آیت الله نجفی مرعشی علیه السلام رسیدم، فرمود: چرا اینقدر گرفته و محزونی؟ عرض کردم: آقا بسیار مقروضم. از فشار قرض شب ها خوابم نمی برد و حتی برخی اوقات نماز صبح ام نیز قضا می شود، فرمودند: این ذکر را بعد از هر نماز یکبار بگو: «اَللّهُمَّ اَغْنِنی بِحلالِکَ عَنْ حَرامِکَ و بَفَضْلِکَ عَمَّنْ سِواکَ».
عرض کردم برای این قرضی که دارم این کافی است؟ فرمودند: بعد از نماز صبح صد و ده مرتبه بگو.
ص: 336
چون به سفارش ایشان عمل کردم مدت چندی نگذشت که تمام قرض هایم ادا شد.
بنده این ذکر را به بسیاری از افراد دادم، آنها نیز به نتیجه رسیدند.(1)
2- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس فقر بر او چیره شده است، برای برطرف کردن آن، زیاد بگوید: «لاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ»(2)
3- قرائت سوره مبارکه قدر را در سه شب، هر شب چهل مرتبه برای وسعت روزی بسیار مجرّب است.(3)
4- هرکس در روز چهارشنبه، بعد از دو رکعت نماز حاجت به نیّت آنکه خدا او را غنی کند، چهل بار سوره مبارکه کوثر را بخواند، غنی خواهد شد.(4)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: هرکس سوره واقعه را در هر شب جمعه بخواند، هرگز فقیر نخواهد شد.(5)
1- امام باقر علیه السلام فرمود: برای خواستن روزی (از خداوند) در نماز واجب در سجده بگو: «يا خَيْرَالْمَسْئُولينَ وَ يا خَيْرَ الْمُعْطينَ اُرْزُقْنى وَارْزُقْ عِيالى مِنْ فَضْلِكَ فَاِنَّكَ ذُوالْفَضْلِ الْعَظيمِ»(6)
2- امام صادق صلی الله علیه و آله فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله این دعا را (برای زیاد شدن روزی آموخت): «يارازِقَ الْمُقِلّينَ وَ يا راحِمَ الْمَساكينَ وَ يا وَلِىَّ الْمُؤْمِنينَ وَ يا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتينَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ
ص: 337
اَهْلِ بَيْتِهِ وَارْزُقْنى وَ عافِنى وَ اكْفِنى ما اَهَمَّنى»(1)
امام زین العابدین علیه السلام فرمود:شخصی از پا درد نزد امام حسین علیه السلام شکایت کرد،آن حضرت فرمود: هرگاه دردش را احساس کردی، دستت را برآن قرار ده و بخوان: «وَ مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَ الأرْضُ جَمِيعاً قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ الْسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَي عَمَّا يُشْرِکُونَ»(2)
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خواندن این دعا برای دفع بواسیر(3) نافع است: «يا جَوادُ يا ماجِدُ يا رَحيمُ يا قَريبُ يا مُجيبُ يا بارِئُ يا راحِمُ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ارْدُدْ عَلَيَّ نِعْمَتَکَ وَ اکْفِني اَمْرَ وَجَعي».
2- امام رضا علیه السلام فرمود: (برای دفع بواسیر) سوره یس را با عسل بنویس و بشوی و بخور.
شخصی به امام صادق علیه السلام شکایت کرد از عرق النساء (سیاتیک)(4)، آن حضرت فرمود: هرگاه اثرش ظاهر شود دست بر آن موضع بگذار و بگو:
«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ بِسْمِ اللّهِ وَبِاللّهِ اَعُوذُ بِسْمِ اللّهِ الْکَبیرِ وَاَعُوذُ بِسْمِ اللّهِ الْعَظیمِ مِنْ شَرَّ
ص: 338
کُلِّ عَرَقٍ نُعارٍ وَمِنْ شَربَ حَرِّ النّارِ» آن شخص سه مرتبه این دعا را خوانده، از آن مرض نجات یافت.(1)
علی بن نعمان گوید به امام رضا علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم، لکه های قرمز (زگیل) بسیاری در بدنم قرار دارد و مرا ناراحت نموده است، از تو می خواهم که مرا چیزی بیاموزی که بهره ام دهد، امام علیه السلام فرمود:
برای هر ثالول هفت جو بگیرد و بر هر جو هفت بار «اِذا وَقَعَتِ الْواقِعَةُ» تا «فَکانَتْ هَبآءً مَنْبَثًّا»(2) بخوان، سپس این آیه را بخوان «وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْجِبَالِ فَقُلْ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسْفًا فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا لَا تَرَى فِيهَا عِوَجًا وَلَا أَمْتًا»(3)
سپس جوها را یکی یکی بگیر و هر ثالولی را با آن مسح کن، پس آن را در پارچه جدیدی نهاده و سنگی در آن قرار ده و در چاه فاضلابی بینداز.(4)
امام رضا علیه السلام فرمود: هرگاه امر شدیدی بر تو عارض شد، دو رکعت نماز بگذار. در یکی از آنها سوره حمد و آیه الکرسی و در رکعت دوم سوره حمد و قدر را بخوان، سپس قرآن را بالای سر خود قرار داده و بگو: «اَللهُمَ بِحَقّ مَن اَرسَلتَهُ اِلی خَلقِکَ وَ بِحَقِّ کُلِّ آیَةٍ وَ بِحَقّ کُلَّمَن مَدَحتَهُ فیهِ عَلَیکَ وَ بِحَقِکَ عَلَیهِ وَ لاتَعرِفُ اَحَدا اَعرَفُ بِحَقِکَ مِنک یا سَیِدی یا الله
ص: 339
(ده بار) بِحَقِ مُحَمَدِ (ده بار) بِحَقِ عَلیٍ (ده بار) بِحَقِ فاطمه (ده بار)» و نام هر یک از امامان بعد از او را برده و به حق آنان خداوند را ده بار سوگند بده، تا اینکه به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خودت برسی، از جایگاهت برنمی خیزی، مگر اینکه حاجتت برآورده شده باشد.(1)
1- از امام باقر علیه السلام نقل شده است که به جهت تسکین درد سر، سر را مسح کند و هفت مرتبه بگوید: «اَعُوذُ بِاللَّهِ الَّذى سَكَنَ لَهُ ما فِى الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَ ما فِى السَّمواتِ وَالاْرْضِ وَ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ». و این دعا برای درد گوش نیز از امام صادق علیه السلام(هفت مرتبه) نقل شده است.(2)
2- از امام محمّد باقر علیه السلام منقول است که برای دفع درد سر این دعا را بنویسید و بر آن جانب که درد می کند بیاویزد: «اَللّهُمَّ اَنْتَ لَسْتَ بِاِلهٍ اِسْتَحْدَثْناهُ وَلا بِرَبٍّ یَبیدُ ذِکْرُهُ وَلامَعَکَ شُرَکآءُ یَقضُونَ مَعَکَ وَلاکانَ قَبْلَکَ اِلهٌ نَدْعُوهُ وَ نَتَعَوَّذُ بِهِ وَنَتَضَرَّعُ اِلَیْهِ وَ نَدَعُکَ وَلااَعانَکَ عَلی خَلْقِنا مِنْ اَحَدٍ فَنَشُّکُ فیکَ لااِلهَ اِلّا اَنْتَ وَحْدَکَ لاشَریکَ لَکَ عافِ فُلانِ بْنِ فُلانَةِ وَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ.».(به جای فلان بن فلان، نام بیمار و مادرش را بنویسید).(3)
4- داود رقّی گوید: به امام موسی بن جعفر (علیه السلام) عرض کردم: یا بن رسول الله! درد سری دارم که پیوسته مرا اذیّت می کند و ای بسا که شب ها بر اثر درد آن خوابم نمی برد و مرا از انجام نماز شب باز می دارد.
آن حضرت فرمود: ای داود! هرگاه احساس درد کردی، دست خود را به موضع درد بکش واین دعا را بخوان، به درستی که بعد از آن احساس درد نخواهی کرد:
ص: 340
«اَعَوذُ بِاللّهِ وَ اُعیذُ نَفْسی مَنْ جَمیعِ مَا اعْتِرانی بِاسْمِ اللّهِ الْعَظیمَ وَ کَلِماتِهِ التّامّاتِ الَّتی لا یُجاوِزُهُنَّ بِرُّ وَ لا فاجِرٌ اُعیذُ نَفْسی بِاللّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ بِرَسُولِ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ الْاَخیار اَللّهُمَّ بِحَقِّهِمْ عَلَیْکَ اِلاّ اَجَرْتَنی مِنْ شَکاتی هذِهِ»(1)
4- عمربن حنظله به امام صادق علیه السلام از بیماری صُداع (سردرد) شکایت کرده آن حضرت فرمودند: دست بر بالای سرت بگذار و این دو آیه را بخوان.«قُلْ لَوْ کَانَ مَعَهُ آلِهَةٌ کَمَا يَقُولُونَ إِذاً لاَبْتَغَوْا إِلَى ذِي الْعَرْشِ سَبِيلاً»(2) ؛ «وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَى مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْکَ صُدُوداً»(3) (4)
1- از امام صادق علیه السلام نقل شده است که بگذار دست برآن و بگو: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ بِسْمِ اللَّهِ الَّذى لايَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ دآءٌ اَعُوذُ بِكَلِماتِ اللَّهِ الَّتى لايَضُرُّ مَعَها شَيْئٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ اَسْئَلُكَ يا رَبِّ بِاسْمِكَ الطّاهِرِ الْمُقَدَّسِ الْمبارَكِ الَّذى مَنْ سَئَلَكَ بِهِ اَعْطَيْتَهُ وَ مَنْ دَعاكَ بِهِ اَجَبْتَهُ اَسْئَلُكَ يا اللَّهُ يا اللَّهُ يا اللَّهُ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ النَّبِىِ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ وَ اَنْ تُعافِيَنى مِمّا اَجِدُ فى فَمى وَ فى رَاْسى وَفى سَمْعى وَ فى بَصَرى وَ فى بَطْنى وَ فى ظَهْرى وَ فى يَدى وَ فى رِجْلى وَ فى جَوارِحى كُلِّها» که شفا می یابی ان شاء الله.(5)
2- از امام صادق علیه السلام نقل شده است که بخواند بر آن بعد از گذاشتن دست بر آن، حمد
ص: 341
و توحید و قدر و این آیه مبارکه «وَ تَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَ هِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ کُلَّ شَيْ ءٍ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ»(1)
3- از امیرالمؤمنین علیه السلام مروی است که دست بکش به موضع سجده خود، پس مسح کن دندانی که درد میکند و بگو: بسْمِ اللّهِ وَ الشّافِی اللّهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.(2)
1- از حضرت رسول صلی الله علیه و آله نقل شده است که بیاشامد شربت عسل به آب گرم و تعویذ کند آن را به فاتحه الکتاب (حمد) هفت مرتبه.
2- از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده است که بیاشامد آب گرم و بگوید: «یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا رَحْمانُ یا رَحیمُ یا رَبَّ الْاَرْبابِ یا اِلهَ الْالِهَهِ یا مَلِکَ الْمُلُوکِ یا سَیِّدَ السّادَهِ اشْفِنى بِشِفآئِکَ مِنْ کُلِّ دآءٍ وَ سُقْمٍ فَاِنّى عَبْدُکَ وَابْنُ عَبْدَیْکَ اَتَقَلَّبُ فى قَبْضَتِکَ»(3)
از امام صادق علیه السلام روایت شده که برای آسان شدن ولادت بنویسد در پوستی یا کاغذی: اَللّهُمَّ فارِجَ الْهَمِّ وَ كاشِفَ الْغَمِّ وَ رَحْمنَ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ وَ رَحيمَهُما اِرْحَمْ (فلانة بنت فُلانة)(4) رَحْمَةً تُغْنيها بِها عَنْ رَحْمَةِ جَميعِ خَلْقِكَ تُفَرِّجُ بِها كُرْبَتَها وَ تَكْشِفُ بِها غَمَّها وَ تُيَسِّرُ بِهاوِلادَتَها وَ قُضِىَ بَيْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لايُظْلَمُونَ وَ قيلَ الْحَمْدُلِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ.(5)
ص: 342
بخوان این تعویذ را که رسول خدا صلی الله علیه و آله تعلیم امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده: «اِرْحَمِ جِلْدِيَ الرَّقِيقَ وَعَظْمِيَ الدَّقِيقَ وَأَعُوذُ بِکَ مِنْ فَوْرَةِ الْحَرِيقِ يَا أُمَّ مِلْدَمٍ فَإِنْ كُنْتِ آمَنْتِ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الآْخِرِ فَلاَ تَأْكُلِي اللَّحْمَ وَلاَ تَشْرَبِي الدَّمَ وَانْتَقِلِي إِلَى مَنْ يَزْعُمُ أَنَّ مَعَ اللهِ إِلَهاً آخَرَ لاَ إِلَهَ إِلّاَ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيکَ لَهُ شَهِدْتُ بِهِ وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ»(1)
1- از طب الائمه نقل شده است که جابر جعفی از امام محمّدباقر علیه السلام روایت کرده که گفت: من نزد امام حسین علیه السلام بودم مردی از شیعیان او از بنی امیه آمد بخدمتش و عرض کرد یابن رسول الله! من نمی توانم بخدمت شما بیایم به جهت درد پایی که دارم.
حضرت فرمود: چرا غافلی از تعویذ امام حسن، گفت: یابن رسول الله صلی الله علیه و آله چیست آن؟ فرمود: «إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحاً مُبِيناً تا ... وَ کَانَ اللَّهُ عَزِيزاً حَکِيماً»(2) سپس بجا آورد آن مرد آنچه فرموده بود آن حضرت، پس از آن احساس نکرد درد پا را.
2- از ابوحمزه روایت شده است که مرا عارض شد دردی در زانویم، پس شکایت کردم آن را به امام محمّدباقر علیه السلام، آن حضرت فرمود: هرگاه نماز گزاردی پس بگو «يا اَجْوَدَ مَنْ اَعْطى يا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَ يا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ اِرْحَمْ ضَعْفى وَ قِلَّةَ حيلَتى وَ اَعْفِنى مِنْ وَجَعى»گفت خواندم آن را و عافیت یافتم.(3)
ص: 343
در حدیث منقول است که شخصی به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام شکایت کرد از درد ران ها،آن حضرت فرمود: آب گرمی در طشت بریز و در میان آب بنشین و دست بر آن موضع که درد دارد بگذار و این آیه را بخوان «أَوَ لَمْ يَرَ الَّذِينَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقاً فَفَتَقْنَاهُمَا وَ جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَيْ ءٍ حَيٍّ أَ فَلاَ يُؤْمِنُونَ»(1)
در روایت دیگر منقول است که سالم بن محمّد شکایت کرد به امام صادق علیه السلام از درد ساق، گفت که این درد مرا از همه کار عاجز کرده است آن حضرت فرمود: آیه 27 سوره کهف را هفت مرتبه بر آن موضع بخوان: «وَ اتْلُ ما اُوْحِیَ اِلَیْکَ مِنْ کتابِ رَبَّکَ لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ لَنْ تَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلتَحداً»(2)
به جهت درد قولنج بنویسد بر لوحی یا کتفی حمد و توحید و دو «قُلْ اَعُوذُ» و در زیر آنها بنویسید: «اَعُوذُ بِوَجْهِ اللَّهِ الْعَظيمِ وَ بِعِزَّتِهِ الَّتى لا تُرامُ وَ بِقُدْرَتِهِ الَّتى لا يَمْتَنِعُ مِنْها شَيْئٌ مِنْ شَرِّ هذَا الْوَجَعِ وَ مِنْ شَرِّ ما فيهِ وَ مِنْ شَرِّ ما اَجِدُ مِنْهُ»، سپس بشوید آن را به آب باران و در وقت خواب بیاشامد که ان شاء الله مبارک و نافع است.(3)
2- به جهت درد شکم و قولنج روایت شده که شخصی خدمت حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله شکایت کرد از درد شکم برادرش. حضرت فرمود: امر کن برادرت را که بیاشامد شربتی از
ص: 344
عسل با آب گرم. آن مرد رفت و فردای آن روز خدمت آن حضرت آمد و عرض کرد: او شربت را آشامید، ولی فایده ای نبرد. فرمود: «صَدَقَ اللّهُ وَ کَذَّبَ بَطْنُ اَخیکَ» برو او را شربت عسل بده و تعویذ کن آن را به سوره حمد هفت مرتبه. پس چون آن مرد رفت، حضرت فرمود به امیرالمؤمنین علیه السلام یا علی! به درستی که برادر این مرد منافق است و از این جهت است که آن شربت او را نفع نمی بخشد.(1)
1- برای درد کمر روایت شده که دست بگذار بر موضعی که درد می کند و سه دفعه بخوان : «وَ مَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّهِ کِتَاباً مُؤَجَّلاً وَ مَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَ مَنْ يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَ سَنَجْزِي الشَّاکِرِينَ»(2)
سپس هفت مرتبه سوره قدر بخوان، ان شاء الله عافیت یابد.
2- برای درد ناف روایت شده که دست بگذارد بر موضع درد و بگوید سه مرتبه: «وَ إِنَّهُ لَکِتَابٌ عَزِيز لاَ يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لاَ مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَکِيمٍ حَمِيدٍ»،(3) عافیت یابد ان شاءالله.(4)
حرز به معنای «پناهگاه و جای محکم و استوار و دعایی که بر کاغذ نویسند و برای دفع چشم زخم یا دفع بلا، همراه خود نگهدارند» آمده، و تعویذ هم معانی شبیه حرز دارد و به
ص: 345
معنای پناه دادن نیز آمده و مقصود دعاهایی است که با خواندن یا نوشتن و همراه کردن آنها انسان از دردها و یا جانوران موذی و درندگان و ترس و دیگر چیزها در امان ماند.(1)
سیّد ابن طاوس علیه السلام در مهج الدعوات فرموده روایت شده است شخصی در شام محبوس بود مدت طویلی، پس در خواب دید حضرت زهرا علیهاالسلام را که به او فرمود بخوان این دعا را و به او تعلیم فرمود، پس چون خواند، از بند خلاص شد و به خانة خود رفت و آن دعا این است: «اللَّهمَّ بِحقِّ الْعَرْشِ وَ مَنْ عَلاهُ وَ بِحقِّ الْوَحْىِ وَ مَنْ اَوْحاهُ وَ بِحَقِّ النَّبِىِّ وَ مَنْ نبَّاهُ وَ بِحَقِّ الْبَیْتِ وَ مَنْ بَناهُ یا سامِعَ كُلِّ صَوْتٍ یا جامِعَ كُلِّ فَوْتٍ یا بارِى ءَ النُّفُوسِ بَعْدَ المَوْتِ صَلِّ عَلى مُحمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ اتِنا وَ جمَیعَ الْمُؤمِنینَ وَ الْمؤمِناتِ فِى مَشارِقِ الْاَرْضِ وَ مَغارِبِها فَرَجاً مِنْ عِنْدِكَ عاجِلاً بِشَهادَةِ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ وَ عَلى ذُریَّتِهِ الطَّیِّبینَ الطَّاهِرینَ وَ سَلَّمَ تَسْلیماً كَثیراً».
سیّد بن طاوس علیه السلام در دو موضع از مهج الدعوات این حرز شریف را از حضرت امام زین العابدین علیه السلام نقل کرده: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا أَسْمَعَ السَّامِعِينَ يَا أَبْصَرَ النَّاظِرِينَ يَا أَسْرَعَ الْحَاسِبِينَ يَا أَحْكَمَ الْحَاكِمِينَ يَا خَالِقَ الْمَخْلُوقِينَ يَا رَازِقَ الْمَرْزُوقِينَ يَا نَاصِرَ الْمَنْصُورِينَيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ يَا دَلِيلَ المُتَحَيِّرِينَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ أَغِثْنِي يَا مَالِكَ يَوْمِ الدِّينِ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ يَا صَرِيخَ الْمَكْرُوبِينَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ أَنْتَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْمَلِكُ الْحَقُّ الْمُبِينُ الْكِبْرِيَاءُ رِدَاؤُكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى وَ عَلَى
ص: 346
عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى وَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ وَ خَدِيجَةَ الْكُبْرَى وَ الْحَسَنِ الْمُجْتَبَى وَ الْحُسَيْنِ الشَّهِيدِ بِكَرْبَلاءَ، وَ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ زَيْنِ الْعَابِدِينَ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الْبَاقِرِ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ الْكَاظِمِ وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ التَّقِيِّ وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ النَّقِيِّ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْعَسْكَرِيِّ وَ الْحُجَّةِ الْقَائِمِ الْمَهْدِيِّ الْإِمَامِ الْمُنْتَظَرِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُمْ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُمْ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُمْ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُمْ وَ الْعَنْ مَنْ ظَلَمَهُمْ وَ عَجِّلْ فَرَجَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْصُرْ شِيعَةَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي رُؤْيَةَ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَتْبَاعِهِ وَ أَشْيَاعِهِ وَ الرَّاضِينَ بِفِعْلِهِ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ».
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ اَللّهُمَّ اَعْطِنِی الْهُدی وَ ثَبِّتْنی عَلَیْهِ وَ احْشُرْنی عَلَیْهِ امِنًا اَمْنَ مَنْ لا خوْفَ عَلَیْهِ وَ لا حُزْنَ وَ لا جَزَعَ اِنَّکَ اَهْلُ التَّقْوی وَ اَهْلُ الْمَغْفِرَةِ؛ به نام خداوند بخشنده مهربان، خدایا مرا هدایت عطا فرما و بر آن ثابت قدم بدار و مرا در روز قیامت بر آن با امنیت و آسایش محشور فرما، امنیت و آسایش کسی که نه ترسی و نه اندوه و نه دلواپسی داشته باشد. همانا تو اهل تقوی و اهل مغفرت و بخششی.(1)
در کتاب مهج الدعوات آمده است: هر کس حاجتی داشته باشد، هفتاد مرتبه (با وضو ورو به قبله و بدون تکلم با کسی) این کلمات را بخواند: «یا اللّهُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ یا فاطِمَةُ یا صاحب الزَّمانِ اَدْرِکْنی وَ لا تُهْلِکْنی» حاجتش به اجابت می رسد، مجرّب است.(2)
ص: 347
امام صادق علیه السلام فرمود: از این دعا دست بر مدار؛ و بخوان سه مرتبه چون بامداد کنی و سه مرتبه چون شام کنی : «اَللّهُمَّ اجْعَلْنی فی دِرْعِکَ الحَصینَةِ، الَّتی تَجْعَلُ فیها مَنْ تُریدُ»، زیرا پدرم می فرمود: این از دعاهای گنجینه شده است. (که در گنجینه دعاهای مؤمنین باشد).(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سوره الرّحمن و حشر را به هنگام غروب بخواند، خداوند فرشته ای را با شمشیر برهنه مأمور حفاظت خانه او می کند.(2)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هنگامی که رسول خدا صلی الله علیه و آله را غمی گرفت جبرئیل آمد عرض کرد: یا محمّد! این چه غم است که در روی شما می بینم، فرمودند: حسن و حسین را چشم زخم برخورده، عرض کرد: چشم زخم حق است، تصدیق کن، فرمود: آری! چرا با این کلمات آن دو را تعویذ نکردی. فرمود: کدام کلمات ای جبرئیل! عرض کرد:
بگو «اَللّهُمَّ ذَا السُّلْطانِ الْعَظیمِ وَالْمَنِّ الْقَدیمِ وَالْوَجْهِ الْکَریمِ ذَا الْکَلِماتِ التّامّاتِ وَالدَّعَواتِ المُسْتَجابات عافِ الحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ (به جای این کلمات نام مریض را ببر) مِنْ اَنْفُسِ الْجِنِّ وَاَعْیُنِ الْاِنْسِ».
حضرت چون این دعا را خواند آن دو برخواستند و به راه افتادند، حضرت به اصحاب خود فرمود: زنان و بچه هایتان را با این تعویذ پناه دهید که بمانند آن هیچ کس پناه نگرفته.(3)
ص: 348
محمّد جعفی از پدرش حدیث کند که گفت: من بسیار به درد چشم مبتلا می شدم، پس از این درد به امام صادق علیه السلام شکایت کردم. فرمود: آیا دعایی به تو نیاموزم که برای دنیا و آخرتت سودمند باشد و درد چشم تو را کفایت کند؟ عرض کردم: چرا! فرمود: پس از نماز صبح و نماز مغرب می گویی: «اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْکَ اَنْ تُصَلِىَّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَ النُّورَ فى بَصَرى وَالْبَصیرَهَ فى دینى وَ الْیَقینَ فى قَلْبى وَالاِخْلاصَ فى عَمَلى وَ السَّلامَهَ فى نَفْسى وَ السَّعَهَ فى رِزْقى وَ الشُّکْرَ لَکَ اَبَداً ما اَبْقَیْتَنى»(1)
1- روایت شده آیه 51 سوره قلم «وَ اِنْ یَکادُ»را جهت چشم زخم بخواند، مجرّب است و نیز از امام صادق علیه السلام روایت شده است چون ترسد که چشم او در کسی یا چشم کسی در او تأثیر کند بگوید سه مرتبه: ما شآءاللّهُ وَ لاحَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس بسیار سوره جن را بخواند، هرگز در زندگی دنیا، چشم زخم، جن و جادو و سحر و مکر آنها به او نمی رسد و با محمّد صلی الله علیه و آله همراه خواهد بود ومی گوید: پروردگارا! من کسی را به جای او نمی خواهم و هرگز از او به دیگری متمایل نمی شوم.(3)
امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی که بعد از طعام (دستهایت) را شستی، باقی مانده آب را که
ص: 349
در دستهایت است به چشمانت بکش که آن، امان از درد چشم است.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: بعد از شستن دست، آن را بصورت کشیده، لکه های صورت را برطرف و روزی را زیاد می کند.(2)
1- محدّث نوری در مستدرک الوسایل از سیّد هبه الدین از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده است که فرمود: کسی که مشتاق حج باشد، لباس تازه بپوشد و ظرفی پر از آب تهیه کند و سی و پنج مرتبه سوره مبارکه انا انزلناه فی لیله القدر را بر آن بخواند و بر بدنش بریزد و پس از آن چهار رکعت نماز بخواند، خداوند متعال حج و عمره را روزی او فرماید.(3)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که سوره حج را در هر سه روز یک مرتبه بخواند، در آن سال توفیق حج بیابد و اگر در آن سفر بمیرد، داخل بهشت شود.(4)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که همه روز سوره عمّ یتسائلون (نبأ) را ادامه دهد، سال تمام نمی شود، مگر اینکه خانه خدا را زیارت می کند.(5)
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سوره زمر را تلاوت کند، خداوند شرف دنیا و آخرت به
ص: 350
او می دهد و بدون داشتن مال و قبیله قدرت و عزّت به او می بخشد، آنچنان که هر کس او را ببیند از او حساب می برد، و بدن او را بر آتش دوزخ حرام می کند.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که سوره صافات را در هر روز جمعه بخواند، از هر آفتی محفوظ می ماند و هر بلایی در زندگی دنیا از او رفع می گردد، خداوند وسیعترین روزی را در اختیارش می گذارد و او را در مال و فرزندان و بدن گرفتار زیانهای شیطان رجیم و گردنکشان عنود نمی سازد و اگر در آن روز و شب از دنیا برود، خداوند او را شهید مبعوث می کند و شهید می میراند و او را در بهشت با شهداء هم درجه می سازد.(2)
امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله در یکی از جنگها به آن حضرت از آزار و اذیّت کک ها شکایت کردند، فرمود: به هنگام خواب، در رختخواب بگویید «اَیُّهَا الْاَسْوَدُ الْوَثّابُ الَّذی لا یُبالی غَلَقًا وَ لا بابٌا عَزَمْتُ عَلَیْکَ بِاُمِّ اَلْکِتابِ اَلاّ تُؤْذِیَنی وَ اَصْحابی اِلیاَنْ یَذْهَبَ اللَّیْلُ وَ یَجییءَ الصُّبْحُ بِما جآءَ؛ ای سیاه جهنده که پروا نداری از قفل و دری، قسمت می دهم به دفتر کل (امّ الکتاب) که نیازاری مرا و یارانم را، تا شب برود و صبح برآید به آنچه آورد»(3)
علی بن عیسی از عمویش نقل می کند که گفت: از بوی بد دهانم، پیش حضرت موسی بن
ص: 351
جعفر علیه السلام شکایت کردم. آن حضرت فرمود: این دعا را وقتی در سجده ای بخوان: «یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا رَحْمانُ یا رَحیمُ یا رَبَّ الْاَرْبابِ، یا سَیَّدَ الساداتِ یا اَلهَ الْالِهَةَ یا مالِکَ المُلْکِ یا مَلِکَ المُلُوکِ اِشْفنی شَفائِکَ مِنْ هذا الدّآءِ وَ اصْرَفْهُ عَنّی فَاِنّی عَبْدُکَ وَابْنُ عَبْدِکَ اتَّقَلَّبُ فى قَبْضَتِکَ»(1)
علی بن عیسی گوید: عمویم گفت قسم به خدایی که آنانرا با مقام امامت گرامی داشته، پس از آنکه از پیش آن حضرت برگشتم، این دعا را فقط یک مرتبه در سجده خواندم و بعد از آن دیگر بوی دهان را احساس نکردم.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سوره حشر را جهت برآورده شدن حوائج و مهمّات بزرگ و عظیم، چهل روز، روزی یک بار بخواند، حاجت او برآورده می شود و اگر یک روز فوت شود، باید از سر بگیرد و نوشته اند که هر کس تا چهل روز مداومت کند، مستجاب الدعوه گردد.(2)
هر کس سوره مبارکه تکاثر را در روز دوشنبه و چهارشنبه، چهل نوبت بخواند، مال عظیم یابد و به چیزی رسد که در خاطر نداشته باشد.(3)
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس در روز پنج شنبه دو رکعت نماز کند و در هر رکعت بعد از
ص: 352
حمد، اذا جاء نصرالله و انا اعطیناک الکوثر را پنج مرتبه بخواند و آن روز بعد از عصر، چهل بار سوره توحید را بخواند و چهل بار استغفار کند، خداوند به او در روز رستاخیز به عدد آنچه در بهشت و آتش است، حسنات بخشد و به او شهری در بهشت می بخشد و صد زن از حورالعین روزی اش می کند و برایش به عدد هر فرشته ای عبادت یک سال می نویسد و به او هر آیه ای، مزد هزار شهید بخشد.(1)
1- هر کس سوره حمد را چهل مرتبه قرائت کند و به آب بدمد، سپس آن را به روی شخصی که تب دارد، بریزد، خداوند او را شفاء می دهد، ان شاء الله.(2)
2- هر کس بین نماز صبح و نافله اش، سوره حمد را بخواند (41 مرتبه چهل روز) بدون فاصله و تعطیل، خدا حاجت او را برآورده می کند هرچه باشد (البته اگر شرعی باشد) حتی اگر اولاد نداشته باشد، خدا اولاد روزی او کند.(3)
3- هر کس برای رفع مشکل خویش، روز شنبه یا چهارشنبه شروع کند، تا چهل روز بعد از نماز صبح 21 بار و بعد از نماز ظهر 22 بار و بعد از نماز عصر 23 بار و بعد از نماز مغرب 24 بار و بعد از نماز عشاء ده بار سوره حمد را بخواند (بعد صلوات بفرستد، حاجت بخواهد) که خداوند ان شاءالله او را حاجت روا خواهد کرد.(4)
4- شیخ شهید آورده که اگر کسی دردی داشته باشد و بر ظرف آبی، چهل بار سوره
ص: 353
حمد را بخواند و آن را بر مریض بپاشند و ظرف گندمی به نیازمندی به دست خودش بدهد و او را امر کند به اینکه او را دعا کند، تا عافیت یابد، درد او خوب می شود.(1)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «أَللّهُمَّ إِنّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْإِحْتِلامِ وَ مِنْ سُوءِ الْأَحْلامِ وَ أَنْ يَلْعَبَ بِيَ الشَّيْطانُ فِي الْيَقْظَهِ وَ الْمَنامِ؛ بار خدایا به تو پناه می برم از احتلام و از خواب های بد و از اینکه شیطان با من در خواب و بیداری بازی کند»(2)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: حضرت زهرا علیهاالسلام از بی خوابی به پدر بزرگوارش شکایت کرد، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: دخترم این دعا را بخوان: «یَا مُشْبِعَ الْبُطُونِ الْجَائِعَةِ وَ یَا کَاسِیَ الْجُنُوبِ الْعَارِیَةِ وَ یَا مُسَکِّنَ الْعُرُوقِ الضَّارِبَةِ وَ یَا مُنَوِّمَ الْعُیُونِ السَّاهِرَةِ سَکِّنْ عُرُوقِیَ الضَّارِبَةَ وَ أْذَنْ لِعَیْنِی نَوْماً عَاجِلًا؛ ای سیر کننده شکم های گرسنه و ای پوشاننده بدن های برهنه و ای آرام بخشرگ های جهنده و ای به خواب کننده چشم های بی خواب، رگ های جهنده مرا آرام کن و هرچه زودتر اجازه خواب به چشمم عنایت فرما».
علی علیه السلام فرمود: فاطمه علیهاالسلام این دعا را خواند و بی خوابی او برطرف شد.(3)
1- امام رضا علیه السلام فرمود: هر کس هنگامی که از خانه اش بیرون می رود، ده بار سوره قل
ص: 354
هو الله احد را بخواند، پیوسته در حفظ خداوند و نگهداری اوست تا به خانه اش برگردد.(1)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: چون (خواستی) از منزلت بیرون روی در سفر باشد یا در حضر بگو: «بِسْمِ اللَّهِ آمَنْتُ بِاللَّهِ، وَ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ ما شاءَ اللَّهُ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ» پس شیاطین به او برخورند و بازگردند و فرشتگان به روی آن بزنند و بگویند: چه راهی شما به او دارید، در صورتی که که او نام خدا را برده و به او ایمان آورده و بر او توکل کرده و گفته است: «ما شاءَ اللَّهُ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ»(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: مردی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد: ای پیغمبر خدا قرض و وسوسه در دل بر من غالب گشته، دستوری برای رفع هر دو به من بدهید. پیغمبر صلی الله علیه و آله به او فرمود: بگو « تَوَكَّلْتُ عَلَى الْحَيِ الَّذِي لا يَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً».
امام صادق علیه السلام فرمود: مدتی بر این جریان گذشت، روزی آن مرد بر پیغمبر صلی الله علیه و آله گذر کردآن حضرت او را صدا زد و فرمود: چه کردی؟ عرض کرد: ای رسول خدا! آنچه به من فرمودی، بدان ادامه دادم و خدا دین مرا ادا کرد و وسوسه خاطرم را نیز از میان برد.(3)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: در استجابت دعای سه تن، هیچ شکی نیست: دعای مظلوم، دعای مسافر و دعای پدر برای فرزندش.(4)
ص: 355
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از دعای پدر بر حذر باشید، پس به درستی که به آسمان بالا می رود و خدا به آن نظر می کند و می گوید: آن را پیش من آورید تا اجابت کنم آن را برای او، پس بر حذر باشید از دعای پدر به درستی که برّنده تر از شمشیر است.(1)
امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: ظرفی آب بردار و این آیه را سه مرتبه بر آن بخوان: «يُرِيدُ اللَّهُ بِکُمُ الْيُسْرَ وَ لاَ يُرِيدُ بِکُمُ الْعُسْرَ»(2) «أَوَ لَمْ يَرَ الَّذِينَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقاً فَفَتَقْنَاهُمَا وَ جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَيْ ءٍ حَيٍّ أَ فَلاَ يُؤْمِنُونَ»(3) و بعد آن را بنوش و دست روی شکمت بکش، ان شاءالله بهبودی می یابی.(4)
از عبدالله عباس روایت شده است: اگر کسی خون از بینی اش بسیار بیاید، چون این آیه را بخواند، خون بینی باز ایستد: «وَ قیلَ یا اَرْضُ ابْلَعی مآءَکِ وَ یا سَمآءُ اَقْلِعی وَ غِیضَ الْمآءُ وَ قُضِیَ الْاَمْرَ وَ اسْتَوَتْ عَلَی الْجُودِیِّ وَ قیلَ بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظّالِمینَ»(5)
هر کس در سوره رعد این آیه شریفه را «وَ لَوْ أَنَّ قُرْاناً سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ
ص: 356
أَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِيعاً» به صورت مَقَطّع بنویسد (اینگونه: و ل و ا و ق ر آ ن ا...) و در لفافه ای بپیچد و بر پهلوی زنی که دوست دارد صاحب فرزند شود ببندد، صاحب فرزند شود.(1) (از شیخ بهایی رحمه الله نقل شده است که من این نسخه را برای نهصد نفر تجویز کردم همگی صاحب فرزند شدند).
ابن منذر گوید: خدمت امام صادق علیه السلام از وحشت (ترس و اندوه از تنهایی) یادآور شدم فرمود: آیا شما را آگاه نکنم به چیزی که هر گاه آن را بگویید، نه در شب و نه در روز از تنهایی نترسید (و آن این است): «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ اِنَّهُ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ اِنَّ اللَّهَ بالِغُ اَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْئٍ قَدْراً، اَللّهُمَّ اجْعَلْنى فى كَنَفِكَ وَ فى جِوارِكَ وَاجْعَلْنى فى اَمانِكَ وَ فى مَنْعِكَ» پس فرمود: به ما رسیده که مردی سی سال این دعا را می خواند و یک شب آن را ترک کرد و همان شب او را عقرب گزید.(2)
امیرالمؤمنین علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می کند که آن حضرت فرمود: ای علی! آیا به تو نیاموزم کلماتی هرگاه در ورطه (امری که خلاصی از آن دشوار باشد) یا بلایی افتادی پس بگو: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ وَ لاحَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ» زیرا خداوند عزّوجل به برکت این دعا آنچه خواهد از اقسام بلا از تو دور کند.(3)
ص: 357
علاّمه حسن زاده آملی فرمودند: یکی از اساتیدم برایم نقل کرده است که جناب سیّد احمد کربلایی روزی کلید حجره اش را گم کرده بود، و درب حجره مقفّل بود. مرحوم سیّد گفت: مگر جده ام فاطمه زهرا علیهاالسلام از مادر موسی(1) کمتر است؟ نام او را به زبان آورد و گفت: یا فاطمه! و قفل را کشید و باز شد.(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس در او مرضی و علتی و دردی باشد، پس در هر روز به او بخوان چهل مرتبه، در مدت چهل روز این دعا را: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، حَسْبُنَا اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ تَبارَکَ اللّهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلّیِّ الْعَظیم»(3)
امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده هر کس به هنگام سوار شدن بر وسیله خود، این دعا را بخواند، جان خود و وسیله اش در امان باشد، تا وقتی پیاده شود:
«بِسْمِ اللَّهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ سُبْحانَ الّذی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنينَ»(4)
ص: 358
ص: 359
ص: 360
سیّد بن طاووس علیه السلام به سند معتبر از امام رضا علیه السلام روایت کرده است که از حضرت سؤال کردند از نماز جعفر طیارعلیه السلام ؛ حضرت فرمود: چرا غافلی از نماز حضرت رسول صلی الله علیه و آله شاید حضرت رسول صلی الله علیه و آله نماز جعفر را نخوانده باشد و شاید جعفر نماز آن حضرت را نخوانده باشد، راوی عرض کرد: پس تعلیم کن آن نماز را به من، حضرت فرمود: دو رکعت نماز می خوانی در هر رکعت یک مرتبه فاتحه و پانزده مرتبه سوره اِنّا اَنْزَلْنَاهُ، سپس در رکوع و بعد از سر برداشتن و در سجده اول و بعد از سر برداشتن و در سجده دوم و بعد از سر برداشتن ،در هر یک پانزده مرتبه سوره قدر را می خوانی، سپس تشهد می خوانی و سلام می گویی و چون فارغ می شوی میان تو و خدا گناهی نمی ماند، مگر آن که آمرزیده شده ای و هر حاجت که بطلبی رواست و بعد از آن این دعا را می خوانی: لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ رَبُّنَا وَ رَبُّ آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ إِلَها وَاحِدا وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ لا نَعْبُدُ إِلا إِيَّاهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ وَحْدَهُ
وَحْدَهُ أَنْجَزَ وَعْدَهُ وَ نَصَرَ عَبْدَهُ وَ أَعَزَّ جُنْدَهُ وَ هَزَمَ الْأَحْزَابَ وَحْدَهُ فَلَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ أَنْتَ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ فِيهِنَّ فَلَكَ الْحَمْدُ [وَ لِلَّهِ الْمُلْكُ وَ الْحَمْدُ] وَ أَنْتَ قَيَّامُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَنْ فِيهِنَّ فَلَكَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْحَقُّ وَ وَعْدُكَ الْحَقُّ[حَقٌ]، وَ قَوْلُكَ حَقٌّ وَ إِنْجَازُك حَقٌّ وَ الْجَنَّةُ حَقٌّ وَ النَّارُ حَقٌّ [وَ أَنْتَ الْحَقُ] اللَّهُمَّ لَكَ أَسْلَمْتُ وَ
ص: 361
بِكَ آمَنْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَ بِكَ خَاصَمْتُ وَ إِلَيْكَ حَاكَمْتُ يَا رَبِّ يَا رَبِّ يَا رَبِّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَ أَخَّرْتُ وَ أَسْرَرْتُ وَ أَعْلَنْتُ أَنْتَ إِلَهِي لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي وَ تُبْ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (1)
سیّد بن طاووس علیه السلام از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: هر که از شماها چهار رکعت نماز امیرالمؤمنین علیه السلام را بجا آورد از گناهان بیرون آید، مانند روزی که از مادر متولد شده باشد و حاجت های او برآورده شود، بخواند در هر رکعت حمد یک مرتبه و پنجاه مرتبه قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ و چون فارغ شود، این دعا را بخواند که تسبیح آن حضرت است:
سُبْحَانَ مَنْ لاَ تَبِيدُ مَعَالِمُهُ سُبْحَانَ مَنْ لاَ تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ سُبْحَانَ مَنْ لاَ اضْمِحْلاَلَ لِفَخْرِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ يَنْفَدُ مَا عِنْدَهُ سُبْحَانَ مَنْ لاَ انْقِطَاعَ لِمُدَّتِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ يُشَارِكُ أَحَداً فِي أَمْرِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ إِلَهَ غَيْرُهُ ؛ سپس دعا كند بعد از اين و بگويد يَا مَنْ عَفَا عَنِ السَّيِّئَاتِ وَ لَمْ يُجَازِ بِهَا ارْحَمْ عَبْدَكَ يَا اللَّهُ نَفْسِي نَفْسِي أَنَا عَبْدُكَ يَا سَيِّدَاهْ أَنَا عَبْدُكَ بَيْنَ يَدَيْكَ أَيَا رَبَّاهْ إِلَهِي بِكَيْنُونَتِكَ يَا أَمَلاَهْ يَا رَحْمَانَاهْ يَا غِيَاثَاهْ عَبْدُكَ عَبْدُكَ لاَ حِيلَةَ لَهُ يَا مُنْتَهَى رَغْبَتَاهْ يَا مُجْرِيَ الدَّمِ فِي عُرُوقِي (عَبْدُكَ) يَا سَيِّدَاهْ يَا مَالِكَاهْ أَيَا هُوَ أَيَا هُوَ يَا رَبَّاهْعَبْدُكَ عَبْدُكَ لاَ حِيلَةَ لِي وَ لاَ غِنَى بِي عَنْ نَفْسِي وَ لاَ أَسْتَطِيعُ لَهَا ضَرّاً وَ لاَ نَفْعاً وَ لاَ
ص: 362
أَجِدُ مَنْ أُصَانِعُهُ تَقَطَّعَتْ أَسْبَابُ الْخَدَائِعِ عَنِّي وَ اضْمَحَلَّ كُلُّ مَظْنُونٍ عَنِّي أَفْرَدَنِي الدَّهْرُ إِلَيْكَ فَقُمْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ هَذَا الْمَقَامَ يَا إِلَهِي بِعِلْمِكَ كَانَ هَذَا كُلُّهُ فَكَيْفَ أَنْتَ صَانِعٌ بِي وَ لَيْتَ شِعْرِي كَيْفَ تَقُولُ لِدُعَائِي أَ تَقُولُ نَعَمْ أَمْ تَقُولُ لاَ فَإِنْ قُلْتَ لاَ فَيَا وَيْلِي يَا وَيْلِي يَا وَيْلِي يَا عَوْلِي يَا عَوْلِي يَا عَوْلِي يَا شِقْوَتِي يَا شِقْوَتِي يَا شِقْوَتِي يَا ذُلِّي يَا ذُلِّي يَا ذُلِّي إِلَى مَنْ وَ مِمَّنْ أَوْ عِنْدَ مَنْ أَوْ كَيْفَ أَوْ مَا ذَا أَوْ إِلَى أَيِّ شَيْ ءٍ أَلْجَأُ وَ مَنْ أَرْجُو وَ مَنْ يَجُودُ عَلَيَّ بِفَضْلِهِ حِينَ تَرْفُضُنِي يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ وَ إِنْ قُلْتَ نَعَمْ كَمَا هُوَ الظَّنُّ بِكَ وَ الرَّجَاءُ لَكَ فَطُوبَى لِي أَنَا السَّعِيدُ وَ أَنَا الْمَسْعُودُ فَطُوبَى لِي وَ أَنَا الْمَرْحُومُ يَا مُتَرَحِّمُ يَا مُتَرَئِّفُ يَا مُتَعَطِّفُ يَا مُتَجَبِّرُ (مُتَحَنِّنُ) يَا مُتَمَلِّكُ يَا مُقْسِطُ لاَ عَمَلَ لِي أَبْلُغُ بِهِ نَجَاحَ حَاجَتِي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي جَعَلْتَهُ فِي مَكْنُونِ غَيْبِكَ وَ اسْتَقَرَّ عِنْدَكَ فَلاَ يَخْرُجُ مِنْكَ إِلَى شَيْ ءٍ سِوَاكَ أَسْأَلُكَ بِهِ وَ بِكَ وَ بِهِ فَإِنَّهُ أَجَلُّ وَ أَشْرَفُ أَسْمَائِكَ لاَ شَيْ ءَ لِي غَيْرُ هَذَا وَ لاَ أَحَدَ أَعْوَدُ عَلَيَّ مِنْكَ يَا كَيْنُونُ يَا مُكَوِّنُ يَا مَنْ عَرَّفَنِي نَفْسَهُ يَا مَنْ أَمَرَنِي بِطَاعَتِهِ يَا مَنْ نَهَانِي عَنْ مَعْصِيَتِهِ وَ يَا مَدْعُوُّ يَا مَسْئُولُ يَا مَطْلُوباً إِلَيْهِ رَفَضْتُ وَصِيَّتَكَ الَّتِي أَوْصَيْتَنِي وَ لَمْ أُطِعْكَ وَ لَوْ أَطَعْتُكَ فِيمَا أَمَرْتَنِي لَكَفَيْتَنِي مَا قُمْتُ إِلَيْكَ فِيهِ وَ أَنَامَعَ مَعْصِيَتِي لَكَ رَاجٍ فَلاَ تَحُلْ بَيْنِي وَ بَيْنَ مَا رَجَوْتُ يَا مُتَرَحِّماً لِي أَعِذْنِي مِنْ بَيْنِ
ص: 363
يَدَيَّ وَ مِنْ خَلْفِي وَ مِنْ فَوْقِي وَ مِنْ تَحْتِي وَ مِنْ كُلِّ جِهَاتِ الْإِحَاطَةِ بِي اللَّهُمَّ بِمُحَمَّدٍ سَيِّدِي وَ بِعَلِيٍّ وَلِيِّي وَ بِالْأَئِمَّةِ الرَّاشِدِينَ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ اجْعَلْ عَلَيْنَا صَلَوَاتِكَ وَ رَأْفَتَكَ وَ رَحْمَتَكَ وَ أَوْسِعْ عَلَيْنَا مِنْ رِزْقِكَ وَ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ وَ جَمِيعَ حَوَائِجِنَا يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ.
روایت شده حضرت فاطمه علیهاالسلام دو رکعت نماز می خواند که جبرئیل تعلیم او داده بود، در رکعت اول بعد از سوره حمد صد مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم بعد از حمد صد مرتبه سوره توحید می خواند و چون سلام می گفت این دعا را می خواند:
«سُبْحَانَ ذِي الْعِزِّ الشَّامِخِ الْمُنِيفِ سُبْحَانَ ذِي الْجَلالِ الْبَاذِخِ الْعَظِيمِ سُبْحَانَ ذِي الْمُلْكِ الْفَاخِرِ الْقَدِيمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْبَهْجَةَ وَ الْجَمَالَ سُبْحَانَ مَنْ تَرَدَّى بِالنُّورِ وَ الْوَقَارِ سُبْحَانَ مَنْ يَرَى أَثَرَ النَّمْلِ فِي الصَّفَا سُبْحَانَ مَنْ يَرَى وَقْعَ الطَّيْرِ فِي الْهَوَاءِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَكَذَا لا هَكَذَا غَيْرُهُ.
و سیّد گفته است که در روایت دیگر وارد شده است که بعد از این نماز تسبیح مشهور حضرت فاطمه علیهاالسلام را که بعد از هر نماز خوانده می شود، بخواند و بعد از آن صد مرتبه صلوات بر محمّد و آل محمّد صلی الله علیه و آله بفرستد.
نمازی از آن حضرت وارد شده در روز جمعه و آن چهار رکعت است، در هر رکعت
ص: 364
حمد یک مرتبه و قل هو الله احد بیست و پنج مرتبه، سپس این دعا را بخوان:
«اَللّهُمَّ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِجُودِکَ وَکَرَمِکَ، وَاَتَقرَّبُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّد عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ، وَاَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ بِمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبینَ، وَ اَنْبِیآئِکَ وَ رُسُلِکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ، وَ عَلى آلِ مُحَمَّد، وَ اَنْ تُقیلَنى عَثْرَتى، وَ تَسْتُرَ عَلَىَّ ذُنُوبى وَ تَغْفِرَها لى، وَتَقْضِىَ لى حَوآئِجى، وَ لا تُعَذِّبْنى بِقَبیح کانَ مِنّى، فَاِنَّ عَفْوَکَ وَ جُودَکَ یَسَعُنى، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.
چهار رکعت است در هر رکعت سوره فاتحه پنجاه مرتبه و سوره توحید پنجاه مرتبه، در رکوع فاتحه و توحید هریک ده مرتبه و چون از رکوع سر بردارد، هر یک را ده مرتبه و همچنین در سجده اولی و در بین دو سجده و در سجده دوم هر یک ده مرتبه و چون از چهار رکعت نماز فارغ شدی، و سلامی گفتی این دعا را بخوان:
«اللَّهُمَّ أَنْتَ الَّذی اسْتَجَبْتَ لِآدَمَ و حَوَّاءَ إِذْ قالا رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ، وَ نَادَاکَ نُوحٌ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ نَجَّیْتَهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْکَرْبِ الْعَظِیمِ، وَ أَطْفَأْتَ نَارَ نُمْرُودَ عَنْ خَلِیلِکَ إِبْرَاهِیمَ فَجَعَلْتَهَا بَرْداً وَ سَلاماً، وَأَنْتَ الَّذِی اسْتَجَبْتَ لِأَیُّوبَ إِذْ نَادَى مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فَکَشَفْتَ ما بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ آتَیْتَهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِکَ وَ ذِکْرى لِأُولِی الْأَلْبابِ، وَ
ص: 365
أَنْتَ الَّذِی اسْتَجَبْتَ لِذِی النُّونِ حِینَ نَادَاکَ مِنَ الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَنَجَّیْتَهُ مِنَ الْغَمِّ، وَ أَنْتَ الَّذِی اسْتَجَبْتَ لِمُوسَى وَ هَارُونَ دَعْوَتَهُمَا حِینَ قُلْتَ قَدْ أُجِیبَتْ دَعْوَتُکُما فَاسْتَقِیما وَ غَرَّقْتَ فِرْعَوْنَ وَ قَوْمَهُ، وَ غَفَرْتَ لِدَاوُدَ ذَنْبَهُ وَ تُبْتَ عَلَیْهِ رَحْمَةً مِنْکَ وَ ذِکْرَى، وَ فَدَیْتَ إِسْمَاعِیلَ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ بَعْدَ مَا أَسْلَمَ وَ تَلَّهُ لِلْجَبِینِ فَنَادَیْتَهُ بِالْفَرَجِ وَ الرَّوْحِ، وَ أَنْتَ الَّذِی نَادَاکَ زَکَرِیَّا نِداءً خَفِیًّا فَقالَ رَبِّ إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْباً وَ لَمْ أَکُنْ بِدُعائِکَ رَبِّ شَقِیًّا وَ قُلْتَ یَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ کانُوا لَنا خاشِعِینَ. وَ أَنْتَ الَّذِی اسْتَجَبْتَ لِلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لِتَزِیدَهُمْ مِنْ فَضْلِکَ، فَلَا تَجْعَلْنِی مِنْ أَهْوَنِ الدَّاعِینَ لَکَ وَ الرَّاغِبِینَ إِلَیْکَ، وَ اسْتَجِبْ لِی کَمَا اسْتَجَبْتَ لَهُمْ بِحَقِّهِمْ عَلَیْکَ، فَطَهِّرْنِی بِتَطْهِیرِکَ وَ تَقَبَّلْ صَلَاتِی وَ دُعَائِی بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ طَیِّبْ بَقِیَّةَ حَیَاتِی وَ طَیِّبْ وَفَاتِی وَ اخْلُفْنِی فِیمَنْ أَخْلُفُ، وَ احْفَظْنِی یَا رَبِّ بِدُعَائِی، وَ اجْعَلْ ذُرِّیَّتِی ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً تَحُوطُهَا بِحِیَاطَتِکَ بِکُلِّ مَا حُطْتَ بِهِ ذُرِّیَّةَ أَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِکَ وَ أَهْلِ طَاعَتِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَالرَّاحِمِینَ. یَا مَنْ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْ ءٍ رَقِیبٌ، وَ لِکُلِّ دَاعٍ مِنْ خَلْقِکَ مُجِیبٌ، وَ مِنْ کُلِّ سَائِلٍ قَرِیبٌ، أَسْأَلُکَ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ، الْأَحَدُ الصَّمَدُ الَّذِی لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ
ص: 366
یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ، وَ بِکُلِّ اسْمٍ رَفَعْتَ بِهِ سَمَاءَکَ، وَ فَرَشْتَ بِهِ أَرْضَکَ، وَ أَرْسَیْتَ بِهِ الْجِبَالَ، وَ أَجْرَیْتَ بِهِ الْمَاءَ، وَ سَخَّرْتَ بِهِ السَّحَابَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ وَ اللَّیْلَ وَ النَّهَارَ، وَ خَلَقْتَ الْخَلَائِقَ کُلَّهَا، أَسْأَلُکَ بِعَظَمَةِ وَجْهِکَ الْعَظِیمِ، الَّذِی أَشْرَقَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ، فَأَضَاءَتْ بِهِ الظُّلُمَاتُ، إِلَّا صَلَّیْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ کَفَیْتَنِی أَمْرَ مَعَاشِی وَ مَعَادِی، وَ أَصْلَحْتَ لِی شَأْنِی کُلَّهُ، وَ لَمْ تَکِلْنِی إِلَى نَفْسِی طَرْفَةَ عَیْنٍ، وَ أَصْلَحْتَ أَمْرِی وَ أَمْرَ عِیَالِی، وَ کَفَیْتَنِی هَمَّهُمْ، وَ أَغْنَیْتَنِی وَ إِیَّاهُمْ مِنْ کَنْزِکَ وَ خَزَائِنِکَ، وَ سَعَةِ فَضْلِکَ الَّذِی لَا یَنْفَدُ أَبَداً، وَ اثْبُتْ فِی قَلْبِی یَنَابِیعَ الْحِکْمَةِ الَّتِی تَنْفَعُنِی بِهَا وَ تَنْفَعُ بِهَا مَنِ ارْتَضَیْتَ مِنْ عِبَادِکَ، وَ اجْعَلْ لِی مِنَ الْمُتَّقِینَ فِی آخِرِ الزَّمَانِ إِمَاماً کَمَا جَعَلْتَ إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلَ إِمَاماً. فَإِنَّ بِتَوْفِیقِکَ یَفُوزُ الْفَائِزُونَ، وَ یَتُوبُ التَّائِبُونَ، وَ یَعْبُدُکَ الْعَابِدُونَ، وَ بِتَسْدِیدِکَ یَصْلُحُ الصَّالِحُونَ الْمُحْسِنُونَ الْمُخْبِتُونَ، الْعَابِدُونَ لَکَ، الْخَائِفُونَ مِنْکَ، وَ بِإِرْشَادِکَ نَجَا النَّاجُونَ مِنْ نَارِکَ، وَ أَشْفَقَ مِنْهَا الْمُشْفِقُونَ مِنْ خَلْقِکَ، وَ بِخِذْلَانِکَ خَسِرَ الْمُبْطِلُونَ،وَ هَلَکَ الظَّالِمُونَ، وَ غَفَلَ الْغَافِلُونَ. اللَّهُمَّ آتِ نَفْسِی تَقْوَاهَا، فَأَنْتَ وَلِیُّهَا وَ مَوْلَاهَا، وَ أَنْتَ خَیْرُ مَنْ زَکَّاهَا، اللَّهُمَّ بَیِّنْ لَهَا هُدَاهَا، وَ أَلْهِمْهَا تَقْوَاهَا، وَ بَشِّرْهَا بِرَحْمَتِکَ حِینَ تَتَوَفَّاهَا، وَ
ص: 367
نَزِّلْهَا مِنَ الْجِنَانِ عُلْیَاهَا، وَ طَیِّبْ وَفَاتَهَا وَ مَحْیَاهَا، وَ أَکْرِمْ مُنْقَلَبَهَا وَ مَثْوَاهَا، وَ مُسْتَقَرَّهَا وَ مَأْوَاهَا، فَأَنْتَ وَلِیُّهَا وَ مَوْلَیهَا».
چهار رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید صد مرتبه، سپس این دعا را بخوان:
«یا مَنْ اَظْهَرَ الْجَمیلَ، وَ سَتَرَ الْقَبیحَ، یا مَنْ لَمْ یُؤاخِذْ بِالْجَریرَةِ، وَ لَمْ یَهْتِکِ السِّتْرَ، یا عَظیمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، یا اسِطَ الْیَدَیْنِ بِالرَّحْمَةِ، یا صاحِبَ کُلِّ نَجْوى، یا مُنْتَهى کُلِّ شَکْوى، یا کَریمَ الصَّفْحِ ، یا عَظیمَ الرَّجآءِ، یا مُبْتَدِءاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقاقِها، یا رَبَّنا وَ سَیِّدَنا وَ مَوْلانا، یا غایَةَ رَغْبَتِنا، اَسْئَلُکَ اللّهُمَّ اَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّد.
دو رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و سُبْحانَ اللّهِ وَ اَلْحَمْدُلِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَ اَللّهُ اَکْبَرُ صد مرتبه، سپس این دعا را بخوان: اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ یا حَلیمُ ذُو اَناهٍ غَفُورٌ وَدُودٌ اَنْ تَتَجاوَزَ عَنْ سَیِّئاتى وَ ما عِنْدى بِحُسْنِ ما عِنْدَکَ وَ اَنْ تُعْطِیَنى مِنْ عَطاَّئِکَما یَسَعُنى وَ تُلْهِمَنى فیما اَعْطَیْتَنِى الْعَمَلَ فیهِ بِطاعَتِکَ وَ طاعَهِ رَسُولِکَ وَ اَنْ تُعْطِیَنى مِنْ عَفْوِکَ ما اَسْتَوْجِبُ بِهِ کَرامَتَکَ اَللّهُمَّ اَعْطِنى ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَ لا تَفْعَلْ بى ما اَنَا اَهْلُهُ
ص: 368
فَاِنَّما اَنَا بِکَ وَ لَمْ اُصِبْ خَیْراً قَطُّ اِلاّ مِنْکَ یا اَبْصَرَ الاَبْصَرینَ وَ یا اَسْمَعَ السّامِعِینَ وَ یا اَحْکَمَ الْحاکِمینَ وَ یا جارَ الْمُسْتَجیرینَ وَ یا مُجیبَ دَعْوَهِ الْمُضْطَرّینَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
دو رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و آیه شَهِدَاللّهُ صد مرتبه(1)، سپس این دعا را بخوان: يا صانِعَ كُلِّ مَصْنُوعٍ يا جابِرَ كُلِّ كَسيرٍ وَ يا حاضِرَ كُلِّ مَلاَءٍ وَ يا شاهِدَ كُلِّ نَجْوى وَ يا عالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ وَ يا شاهِدُ غَيْرَ غاَّئِبٍ وَ غالِبً غَيْرَ مَغْلُوبٍ وَ يا قَريبً غَيْرَ بَعيدٍ وَ يا مُونِسَ كُلِّ وَحيدٍ وَ يا حَىُّ مُحْيِىَ الْمَوْتى وَ مُميتَ الاَحْياَّءِ الْقاَّئِمَ عَلى كُلِّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ وَ يا حَيّاً حينَ لا حَىَّ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
دو رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید دوازده مرتبه، سپس این دعا را بخوان: إِلَهِي خَشَعَتِ الْأَصْوَاتُ لَكَ وَ ضَلَّتِ الْأَحْلامُ فِيكَ وَ وَجِلَ كُلُّ شَيْ ءٍ مِنْكَوَ هَرَبَ كُلُّ شَيْ ءٍ إِلَيْكَ وَ ضَاقَتِ الْأَشْيَاءُ دُونَكَ وَ مَلَأَ كُلَّ شَيْ ءٍ نُورُكَ فَأَنْتَ الرَّفِيعُ فِي جَلالِكَ وَ أَنْتَ الْبَهِيُّ فِي جَمَالِكَ وَ أَنْتَ الْعَظِيمُ فِي قُدْرَتِكَ وَ أَنْتَ الَّذِي لا يَئُودُكَ
ص: 369
شَيْ ءٌ يَا مُنْزِلَ نِعْمَتِي يَا مُفَرِّجَ كُرْبَتِي وَ يَا قَاضِيَ حَاجَتِي أَعْطِنِي مَسْأَلَتِي بِلا إِلَهَ إِلا أَنْتَ آمَنْتُ بِكَ مُخْلِصا لَكَ دِينِي أَصْبَحْتُ عَلَى عَهْدِكَ وَ وَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ أَبُوءُ لَكَ بِالنِّعْمَةِ وَ أَسْتَغْفِرُكَ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِي لا يَغْفِرُهَا غَيْرُكَ يَا مَنْ هُوَ فِي عُلُوِّهِ دَانٍ وَ فِي دُنُوِّهِ عَالٍ وَ فِي إِشْرَاقِهِ مُنِيرٌ وَ فِي سُلْطَانِهِ قَوِيٌّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ.
شش رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و هَلْ اَتی عَلَی الْاِنْسانِ ده مرتبه، سپس این دعا را بخوان: يَا صَاحِبِي فِي شِدَّتِي وَ يَا وَلِيِّي فِي نِعْمَتِي وَ يَا إِلَهِي وَ إِلَهَ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ يَا رَبَّ كهيعص وَ يس وَ الْقُرْءَانِ الْحَكِيمِ أَسْأَلُكَ يَا أَحْسَنَ مَنْ سُئِلَ وَ يَا خَيْرَ مَنْ دُعِيَ وَ يَا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطَى وَ يَا خَيْرَ مُرْتَجًى أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
دو رکعت است در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید هفتاد مرتبه، سپس این دعا را بخوان: اللَّهُمَّ رَبَّ الْأَرْوَاحِ الْفَانِيَةِ وَ الْأَجْسَادِ الْبَالِيَةِ أَسْأَلُكَ بِطَاعَةِ الْأَرْوَاحِ الرَّاجِعَةِإِلَى أَجْسَادِهَا [أَحِبَّائِهَا] وَ بِطَاعَةِ الْأَجْسَادِ الْمُلْتَئِمَةِ بِعُرُوقِهَا وَ بِكَلِمَتِكَ النَّافِذَةِ بَيْنَهُمْ وَ أَخْذِكَ الْحَقَّ مِنْهُمْ وَ الْخَلائِقُ بَيْنَ يَدَيْكَ يَنْتَظِرُونَ فَصْلَ قَضَائِكَ وَ يَرْجُونَ رَحْمَتَكَ
ص: 370
وَ يَخَافُونَ عِقَابَكَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلِ النُّورَ فِي بَصَرِي وَ الْيَقِينَ فِي قَلْبِي وَ ذِكْرَكَ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ عَلَى لِسَانِي وَ عَمَلا صَالِحا فَارْزُقْنِي.
دو رکعت است در رکعت اول سوره حمد و یس و در رکعت دوم سوره حمد و الرّحمن، سپس این دعا را بخوان:
يَا بَارُّ يَا وَصُولُ يَا شَاهِدَ كُلِّ غَائِبٍ وَ يَا قَرِيبُ غَيْرَ بَعِيدٍ وَ يَا غَالِبُ غَيْرَ مَغْلُوبٍ وَ يَا مَنْ لا يَعْلَمُ كَيْفَ هُوَ إِلا هُوَ يَا مَنْ لا تُبْلَغُ قُدْرَتُهُ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ بِاسْمِكَ الْمَكْنُونِ الْمَخْزُونِ الْمَكْتُومِ عَمَّنْ شِئْتَ الطَّاهِرِ الْمُطَهَّرِ الْمُقَدَّسِ النُّورِ التَّامِّ الْحَيِّ الْقَيُّومِ الْعَظِيمِ نُورِ السَّمَاوَاتِ وَ نُورِ الْأَرَضِينَ عَالِمِ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ الْكَبِيرِ الْمُتَعَالِ الْعَظِيمِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
چهار رکعت است و در دو رکعت اول بعد از حمد پانزده مرتبه سوره زلزال و در رکعت دوم بعد از حمد پانزده مرتبه توحید، سپس این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْبَدِي ءُ قَبْلَ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الَّذِيلا يُذِلُّكَ شَيْ ءٌ وَ أَنْتَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ خَالِقُ مَا يُرَى وَ مَا لا يُرَى الْعَالِمُ بِكُلِّ شَيْ ءٍ بِغَيْرِ تَعْلِيمٍ أَسْأَلُكَ بِآلائِكَ وَ نَعْمَائِكَ بِأَنَّكَ اللَّهُ الرَّبُّ الْوَاحِدُ لا إِلَهَ إِلا
ص: 371
أَنْتَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ وَ أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْوِتْرُ الْفَرْدُ الْأَحَدُ الصَّمَدُ الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوا أَحَدٌ ، وَ أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ الْقَائِمُ عَلَى كُلِّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ الرَّقِيبُ الْحَفِيظُ وَ أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ اللَّهُ الْأَوَّلُ قَبْلَ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ الْآخِرُ بَعْدَ كُلِّ شَيْ ءٍ وَ الْبَاطِنُ دُونَ كُلِّ شَيْ ءٍ الضَّارُّ النَّافِعُ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ وَ أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ الْبَاعِثُ الْوَارِثُ الْحَنَّانُ الْمَنَّانُ بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ وَ ذُو الطَّوْلِ وَ ذُو الْعِزَّةِ وَ ذُو السُّلْطَانِ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ أَحَطْتَ بِكُلِّ شَيْ ءٍ عِلْما وَ أَحْصَيْتَ كُلَّ شَيْ ءٍ عَدَدا صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ.
دو رکعت است می خوانی در هر رکعت سوره حمد را تا اِیّاکَ نَعبُدٌ و اِیّاکَ نَستَعین؛ چون به این آیه رسیدی آن را صد مرتبه می گویی و در مرتبه آخر سوره را تمام می کنی، سپس قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ را یک بار می خوانی و چون از نماز فارغ شدی، این دعا را می خوانی:
اِلهی عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْخَفآءُ وَ انْکَشَفَ الْغِطآءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجآءُ وَ ضاقَتِالاَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمآءُ وَ اَنْتَ الْمُسْتَعانُ وَ اِلَیْکَ الْمُشْتَکی وَ عَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخآءِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد اُولِی الاَمْرِ الَّذینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا
ص: 372
طاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنا بِذلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلا قَریباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُ یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ یا عَلِیُّ یا مُحَمَّدُ اِکْفِیانی فَاِنَّکُما کافِیانِ وَ انْصُرانی فَاِنَّکُما ناصِرانِ یا مَوْلانا یا صاحِبَ الزَّمانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی اَدْرِکْنی السّاعَةَ السّاعَةَ السّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ بِحَقِّ مُحَمَّد وَ الِهِ الطّاهِرینَ.
از آیت الله کشمیری رحمه الله پرسیده شد آیا نمازی در ارتباط با مقروض بودن و ادای آن وارد شده است؟ فرمودند: نماز عبدالرحیم قصیر تأثیر دارد و من خود تجربه کرده ام.
عبدالرحیم قصیر می گوید به خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم و به حضرتش عرض کردم، فدایت شوم من دعایی اختراع کرده ام. حضرت فرمود: ول(رها) کن آن دعای اختراعی را. سپس فرمود: هرگاه گرفتاری و مشکلی و امر مهمی برایت پیش آمد به رسول خدا صلی الله علیه و آله پناه ببر. عرض کردم چگونه به آن حضرت پناه ببرم؟ فرمودند: غسل کن و دو رکعت نماز بخوان (همچون نماز فریضه) چون از تشهد آن خارج شدی و سلام دادی بگو: «اَللَّهُمَّ اَنْتَ السَّلامُ وَمِنْکَ السَّلامُ وَاِلَیْکَ یَرْجِعُ السَّلامُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَبَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ مِنِّی السَّلٰامَ وَ بَلِّغْ أَرْوٰاحَ الأَئِمَةِ الصّٰالِحینَ سَلٰامِی وَ ارْدُدْ عَلَیَّ مِنْهُمْ السَّلٰامَ وَالسَّلٰامُ عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّٰهِ وَ بَرَکٰاتُهُ اللّٰهُمَّ إِنَّ هٰاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّةٌ مِنِّی إِلىٰ رَسُولِ اللّٰهِ فَأَثْبِتْنِی عَلَیْهِمٰا مٰا أَمَّلْتُ وَ رَجَوْتُ فِیکَ وَ فِی رَسُولِکَ یٰا وَلِیَّ الْمُؤْمِنینَ» سپس به سجده
ص: 373
برو و چهل مرتبه بگو: «یٰا حَىُّ یٰا قَیُّومُ یٰا حَیَّاً لٰا یَمُوتُ یٰا حَىُّ لٰا إِلٰهَ إِلّٰا أَنْتَ یٰا ذَا الْجَلٰالِ وَ الإِکْرٰامِ یٰا أَرْحَمَ الرّٰاحِمینَ.
سپس گونه راست را بر موضع سجده گذار و چهل مرتبه بگو و بعد گونه چپ را و همین را چهل مرتبه بگو.
سپس دستهایت را به آسمان بلند کن و چهل مرتبه بگو، و بعد دستهایت را به گردنت بسته و با انگشت سبابه اشاره کن و چهل مرتبه بگو.
آنگاه محاسنت را به دست چپ بگیر و بگو: «یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللّهِ أَشْکُو إِلَى اللّهِ وَ إِلَیْکَ حاجَتی وَ إِلى أَهْلِ بَیْتِکَ الرّاشِدینَ حاجَتی وَ بِکُمْ أَتَوَجَّهُ إِلَى اللّهِ فِی حاجَتی.
سپس به سجده رفته و می گویی: «یا اللّهُ یا اللّهُ ، تا نفست قطع شود. سپس بگو: «صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِی کَذا وَ کَذا. و به جای کذا و کذا حاجتت را بخواه، من به درگاه خدا ضمانت می کنم که از جایت برنخیزی، مگر اینکه حاجتت برآورده شود.(1)
*فضیلت نماز جعفر طیار(2)
حضرت جعفر طیار برادر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می باشد که ده سال از آن حضرت بزرگتر بود و پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بسیار او را دوست می داشت. وی از مهاجرین به حبشه می باشدکه در سال هفتم ه-.ق بعد از فتح خیبر از حبشه بازگشت، هنگامی که در مدینه به محضر رسول خدا رسید، پیامبرصلی الله علیه و آله از قدوم جعفر علیه السلام خرسند شد و او را بوسید و فرمود به کدام یک (از آمدن جعفر یا فتح خیبر) بیشتر خرسند باشم، سپس نماز جعفر را به او آموخت.
ص: 374
علّامه مجلسی رحمه الله روایت می کند که هر کس امام رضا علیه السلام یا یکی از امامان علیه السلام را زیارت کند و نماز جعفر طیار را نزد قبر او بجا آورد به شماره هر رکعتی ثواب هزار حج و عمره و آزاد کردن هزار بنده و ثواب هزار بار در رکاب پیغمبر مرسل در راه خدا جهاد کردن را در نامه عمل او خواهند نوشت و به شماره هر قدمی که بر می دارد، ثواب صد حج و صد عمره و صد بنده در راه خدا آزاد کردن را خواهد داشت و به شمار هر قدمی صد حسنه از برای او ثبت و صد گناه از او محو می شود. (1)
*طریق خواندن نماز جعفر طیار(2)
و آن چهار رکعت است به دو تشهد و دو سلام، در رکعت اول بعد از حمد، سوره زلزال می خواند و در رکعت دوم سوره وَالْعادِیات و در رکعت سوم اِذا جآء نَصْرُاللّه و در رکعت چهارم قُلْ هُوَ اللهُ اَحَد. و در هر رکعت بعد از فراغ از قرائت؛ پانزده مرتبه می گوید: سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَلااِلهَ اِلَّا اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ . و در رکوع همین تسبیحات را ده مرتبه می گوید و چون سر از رکوع برمی دارد، ده مرتبه و در سجده اول ده مرتبه و بعد از سر برداشتن ده مرتبه و در سجده دوم ده مرتبه و بعد از سر برداشتن پیش از آنکه برخیزد ده مرتبه، در هر چهار رکعت چنین می کند که مجموع سیصد مرتبه شود.
شیخ کلینی از ابوسعید مدائنی روایت کرده که امام صادق علیه السلام به من فرمود: آیا تعلیم نکنم تو را چیزی که بگویی آن را در نماز جعفر، گفتم، بلی تعلیم فرما! فرمود: چون در سجده آخر چهار رکعت نماز رسیدی و از تسبیحات فارغ شدی بگو: سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ
ص: 375
وَالْوَقارَ سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَكَرَّمَ بِهِ سُبْحانَ مَنْ لا يَنْبَغِي التَّسْبيحُ إلاّ لَهُ سُبْحانَ مَنْ اَحْصى كُلِّ شَىْء عِلْمُهُ سُبْحانَ ذِي الْمَنِّ وَالنِّعَمِ سُبْحانَ ذِي الْقُدْرَةِ وَالْكَرَمِ اَللّهُمَّ اِنّي أَسْأَلُكَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتابِكَ وَاسْمِكَ الْاَعْظَمِ وَكَلِماتِكَ التّامَّةِ الَّتى تَمَّتْ صِدْقاً وَعَدْلاً صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَاَهْلِ بَيْتِهِ وَافْعَلْ بى كَذا وَكَذا . و به جای این کلمه حاجات خود را بخواهد.
*نماز برآمدن حاجت(1)
شیخ طوسی علیه السلام برای برآمدن حاجت از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: روزه بگیر روز چهارشنبه و پنجشنبه وجمعه را و چون آخر روز پنجشنبه شود، تصدّق بده به ده مسکین، هر مسکینی مدی از طعام، پس چون روز جمعه شود غسل کن و برو به صحرا و نماز جعفر را به جا آور و برهنه کن زانوها را و بچسبان به زمین و بگو:
يا مَنْ اَظْهَرَ الْجَميلَ وَسَتَرَ (عَليَّ) الْقَبيحَ يا مَنْ لَمْ يُؤاخِذْ بِالْجَريرَةِ وَلَمْ يَهْتِكِ السِّتْرِ يا عَظيمَ الْعَفْوِ يا حَسَنَ التَّجاوُزِ يا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ يا باسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ يا صاحِبَ كُلِّنَجْوى يا مُنْتَهى كُلِّ شَكْوى يا مُقيلَ الْعَثَراتِ يا كَريمَ الصَّفْحِ يا عَظيمَ الْمَنِّ يا مُبْتَدِئاً باِلنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقاقِها يا رَبّاهُ ده مرتبه يا اَللهُ ده مرتبه يا سَيِّداهُ ده مرتبه يا مَوْلاهُ ده مرتبه يا غياثاه ده مرتبه يا غاية رغبتاه ده مرتبه يا رحمان ده مرتبه يا رحيم ده مرتبه يا رَجاءاهُ ده
ص: 376
مرتبه يا مُعْطِىَ الْخَيْراتِ ده مرتبه صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد كَثيراً طَيِّباً كَاَفْضَلِ ما صَلَّيْتَ عَلى اَحَد مِنْ خَلْقِكَ ده مرتبه . سپس حاجت خود را بطلب.»
*نماز روز عید غدیر(1)
دو رکعت نماز بخواند و به سجده رود و صد مرتبه شکر خدا کند، سپس سر از سجده بردارد و بخواند:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ وَ أَنَّكَ وَاحِدٌ أَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ تَلِدْ وَ لَمْ تُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَكَ كُفُوا أَحَدٌ وَ أَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَا مَنْ هُوَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ كَمَا كَانَ مِنْ شَأْنِكَ أَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَيَّ بِأَنْ جَعَلْتَنِي مِنْ أَهْلِ إِجَابَتِكَ وَ أَهْلِ دِينِكَ وَ أَهْلِ دَعْوَتِكَ وَ وَفَّقْتَنِي لِذَلِكَ فِي مُبْتَدَإِ خَلْقِي تَفَضُّلا مِنْكَ وَ كَرَما وَ جُودا ثُمَّ أَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلا وَ الْجُودَ جُودا وَ الْكَرَمَ كَرَما رَأْفَةً مِنْكَ وَ رَحْمَةً إِلَى أَنْ جَدَّدْتَ ذَلِكَ الْعَهْدَ لِي تَجْدِيدا بَعْدَ تَجْدِيدِكَ خَلْقِي وَ كُنْتُ نَسْيامَنْسِيّا نَاسِيا سَاهِيا غَافِلا فَأَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ بِأَنْ ذَكَّرْتَنِي ذَلِكَ وَ مَنَنْتَ بِهِ عَلَيَّ وَ هَدَيْتَنِي لَهُ فَلْيَكُنْ مِنْ شَأْنِكَ يَا إِلَهِي وَ سَيِّدِي وَ مَوْلايَ أَنْ تُتِمَّ لِي ذَلِكَ وَ لا تَسْلُبَنِيهِ حَتَّى تَتَوَفَّانِي عَلَى ذَلِكَ وَ أَنْتَ عَنِّي رَاضٍ فَإِنَّكَ أَحَقُّ الْمُنْعِمِينَ أَنْ تُتِمَّ نِعْمَتَكَ عَلَيَّ ، اللَّهُمَّ
ص: 377
سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا وَ أَجَبْنَا دَاعِيَكَ بِمَنِّكَ فَلَكَ الْحَمْدُ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِرَسُولِهِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ صَدَّقْنَا وَ أَجَبْنَا دَاعِيَ اللَّهِ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فِي مُوَالاةِ مَوْلانَا وَ مَوْلَى الْمُؤْمِنِينَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَبْدِ اللَّهِ وَ أَخِي رَسُولِهِ وَ الصِّدِّيقِ الْأَكْبَرِ وَ الْحُجَّةِ عَلَى بَرِيَّتِهِ الْمُؤَيِّدِ بِهِ نَبِيَّهُ وَ دِينَهُ الْحَقَّ الْمُبِينَ عَلَما لِدِينِ اللَّهِ وَ خَازِنا لِعِلْمِهِ وَ عَيْبَةَ غَيْبِ اللَّهِ وَ مَوْضِعَ سِرِّ اللَّهِ وَ أَمِينَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ شَاهِدَهُ فِي بَرِيَّتِهِ اللَّهُمَّ رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا، وَ تَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ رَبَّنَا وَ آتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَى رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ فَإِنَّا يَا رَبَّنَا بِمَنِّكَ وَ لُطْفِكَ أَجَبْنَا دَاعِيَكَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَ صَدَّقْنَاهُ وَ صَدَّقْنَا مَوْلَى الْمُؤْمِنِينَ وَ كَفَرْنَا بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ فَوَلِّنَا مَا تَوَلَّيْنَا وَ احْشُرْنَا مَعَ أَئِمَّتِنَا فَإِنَّا بِهِمْ مُؤْمِنُونَ مُوقِنُونَ وَ لَهُمْ مُسَلِّمُونَ آمَنَّا بِسِرِّهِمْ وَ عَلانِيَتِهِمْ وَ شَاهِدِهِمْ وَ غَائِبِهِمْ وَ حَيِّهِمْ وَ مَيِّتِهِمْ وَ رَضِينَا بِهِمْ أَئِمَّةً وَ قَادَةً وَ سَادَةً وَ حَسْبُنَابِهِمْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ اللَّهِ دُونَ خَلْقِهِ لا نَبْتَغِي بِهِمْ بَدَلا وَ لا نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِمْ وَلِيجَةٍ وَ بَرِئْنَا إِلَى اللَّهِ مِنْ كُلِّ مَنْ نَصَبَ لَهُمْ حَرْبا مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ كَفَرْنَا بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ الْأَوْثَانِ الْأَرْبَعَةِ وَ أَشْيَاعِهِمْ ، وَ أَتْبَاعِهِمْ وَ كُلِّ مَنْ وَالاهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ
ص: 378
الْإِنْسِ مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ إِلَى آخِرِهِ اللَّهُمَّ إِنَّا نُشْهِدُكَ أَنَّا نَدِينُ بِمَا دَانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَ آلُ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ قَوْلُنَا مَا قَالُوا وَ دِينُنَا مَا دَانُوا بِهِ مَا قَالُوا بِهِ قُلْنَا وَ مَا دَانُوا بِهِ دِنَّا وَ مَا أَنْكَرُوا أَنْكَرْنَا وَ مَنْ وَالَوْا وَالَيْنَا وَ مَنْ عَادَوْا عَادَيْنَا وَ مَنْ لَعَنُوا لَعَنَّا وَ مَنْ تَبَرَّءُوا مِنْهُ تَبَرَّأْنَا مِنْهُ وَ مَنْ تَرَحَّمُوا عَلَيْهِ تَرَحَّمْنَا عَلَيْهِ آمَنَّا وَ سَلَّمْنَا وَ رَضِينَا وَ اتَّبَعْنَا مَوَالِيَنَا صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ اللَّهُمَّ فَتَمِّمْ لَنَا ذَلِكَ وَ لا تَسْلُبْنَاهُ وَ اجْعَلْهُ مُسْتَقِرّا ثَابِتا عِنْدَنَا وَ لا تَجْعَلْهُ مُسْتَعَارا وَ أَحْيِنَا مَا أَحْيَيْتَنَا عَلَيْهِ وَ أَمِتْنَا إِذَا أَمَتَّنَا عَلَيْهِ آلُ مُحَمَّدٍ أَئِمَّتُنَا فَبِهِمْ نَأْتَمُّ وَ إِيَّاهُمْ نُوَالِي وَ عَدُوَّهُمْ عَدُوَّ اللَّهِ نُعَادِي فَاجْعَلْنَا مَعَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ فَإِنَّا بِذَلِكَ رَاضُونَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .
سپس به سجده رود و صد مرتبه اَلْحَمْدُلِلّهِ و صد مرتبه شُکْراً لِلّهِ بگوید.
روایت شده که هرکه این عمل را به جا آورد، ثواب کسی داشته باشد که در روز عید غدیر نزد حضرت رسول صلی الله علیه و آله حاضر شده باشد و با آن حضرت بیعت کرده باشد بر ولایت.
بهتر آنکه این نماز را نزدیک به زوال گذارد که حضرت رسول صلی الله علیه و آله در آن ساعتامیرالمؤمنین علیه السلام را در غدیرخم به امامت و خلافت برای مردم نصب فرمود و در رکعت اول سوره قدر و در دوم توحید بخواند.
ص: 379
*نماز برای زیاد شدن روزی(1)
در روایت است که مردی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول الله! من صاحب عیالم و قرض دارم و حالم سخت است، تعلیم فرما مرا دعایی که بخوانم خداوند عزّوجل را با آن، تا روزی کند مرا آن قدری که قرض خود را ادا کنم و استعانت بجویم با آن بر عیال خویش.
آن حضرت فرمود: ای بنده خدا وضو بگیر! وضوی کاملی، سپس دو رکعت نماز بخوان و رکوع و سجود آن را تمام بجا آور، سپس بگو: يا ماجِدُ يا واحِدُ يا كَريمُ اَتَوَجَّهُ اِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يا مُحَمَّدُ يا رَسُولَاللَّهِ اِنّى اَتَوَجَّهُ بِكَ اِلَى اللَّهِ رَبّى وَ رَبِّكَ وَ رَبِّ كُلِّ شَيْئٍ وَ اَسْئَلُكَ اللّهُمَّ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ وَ اَسْئَلُكَ نَفْحَةً كَريمَةً مِنْ نَفَحاتِكَ وَ فَتْحاً يَسيراً وَ رِزْقاً واسِعاً اَلُمُّ بِهِ شَعَثى وَ اَقْضى بِهِ دَيْنى وَاَسْتَعينُ بِهِ عَلى عِيالى.
*نماز استغاثه به حضرت زهرا(2)
روایت شده که هرگاه تو را حاجتی باشد به سوی حقتعالی و سینه ات از آن تنگ شده باشد، پس دو رکعت نماز بخوان و چون سلام نماز را گفتی، سه مرتبه تکبیر بگو و تسبیح حضرت زهراء علیهاالسلام بخوان، سپس به سجده برو و بگو صد مرتبه: «یا مَوْلاتی یا فاطِمَةُ اَغیثینی. سپس جانب راست صورت را بر زمین گذار و همین را صد مرتبه بگو، سپس دوباره به سجده روید، پیشانی بر مهر گذاشته، صدبار همان ذکر را بگویید، سپس جانب چپ صورت را بر
ص: 380
زمین گذار، و صد مرتبه بگو، سپس به سجده برو و صد و ده مرتبه بگو و حاجت خود را یاد کن، به درستی که خداوند بر می آورد آن را ان شاءالله.
*نماز استغاثه به چهارده معصوم(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه یکی از شما بخواهد استغاثه کند به سوی خداوند، پس دو رکعت نماز بخواند، سپس به سجده رود و بگوید: «یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ یا عَلِیُّ یا سَیِّدَیِ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِکُما اَسْتَغیثُ اِلَی اللهِ تَعالی، یا مُحَمَّدُ یا عَلِیُّ اَسْتَغیثُ بِکُما یا غَوْثاهُ بِالبلّهِ وَبِمُحَمَّدٍ وَعَلِیٍّ وَفاطِمَةَ. و می شماری هریک از امامان را، سپس می گویی «بِکُمْ اَتَوَسَّلُ اِلَی اللهِ تَعالی» پس به درستی که در همان ساعت به فریاد تو خواهند رسید.
*نماز امام زمان در شب جمعه(2)
در نجم الثاقب نقل شده: بیرون آمد از ناحیه مقدسۀ حضرت صاحب الزمان، که هر کس را به سوی حق تعالی حاجتی باشد، پس باید بعد از نصف شب جمعه غسل کند و به جای نماز خود رود و دو رکعت نماز گذارد و در رکعت اول بخواند سوره حمد را و چون به ایّاکَ نَعْبُدُ وَاِیّاکَ نَسْتَعینُ برسد، صد مرتبه آن را تکرار کند و بعد از آنکه صد مرتبه تمام شود، تتمه سوره حمد را بخواند و بعد از تمام شدن سوره حمد، سوره قُلْ اللّهُ اَحَدٌ را یک مرتبه بخواند و سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَبِحَمْدِهِ را هفت مرتبه در رکوع بگوید و سُبْحانَ رَبِّیَ الْاَعْلی وَبِحَمْدِهِ را در هر یک از دو سجده هفت مرتبه بگوید و بعد از آن، رکعت دوم را نیز مانند رکعت اول به جا آورد و بعد از تمام شدن نماز این دعا را بخواند، پس به درستی که
ص: 381
حق تعالی البته حاجت او را برمی آورد، هرگونه حاجتی که باشد، مگر آنکه حاجت او در قطع کردن صله رحم باشد، و دعا این است:
«اَللّهُمَّ اِنْ اَطْعَتُكَ فَالْمَحْمِدَةُ لَكَ وَ اِنْ عَصَيْتُكَ فَالْحُجَّةُ لَكَ مِنْكَ الرَّوْحُ وَ مِنْكَ الْفَرَجُ سُبْحانَ مَنْ اَنْعَمَ وَ شَكَرَ سُبْحانَ مَنْ قَدَّرَ وَ غَفَرَ اللّهُمَّ اِنْ كُنْتُ عَصَيْتُكَ فَاِنّى قَدْ اَطَعْتُكَ فى اَحَبِّ الاْشْيآءِ اِلَيْكَ وَ هُوَ الاْ يمانُ بِكَ لَمْ اَتَّخِذْ لَكَ وَلَداً وَ لَمْ اَدْعُ لَكَ شَريكاً مَنّاً مِنْكَ بِهِ عَلَىَّ لا مَنّاً مِنّى بِهِ عَلَيْكَ وَ قَدْ عَصَيْتُكَ يا اِلهى عَلى غَيْرِ وَجْهِ المُكابَرَةِ وَ لاَ الْخُروُجِ عَنْ عُبُودِيَّتِكَ وَلاَ الْجُحُودِ لِرُبُوبِيَّتِكَ وَلكِنْ اَطَعْتُ هَواىَ وَ اَزَلَّنىِ الشَّيْطانُ فَلَكَ الْحُجَّةُ عَلَىَّ وَ الْبَيانُ فَاِنْ تُعَذِّبْنى فَبِذُنُوبى غَيْرُ ظالِمٍ لى وَ اِنْ تَغْفِرْلى وَ تَرْحَمْنى فَاِنَّكَ جَوادٌ كَريمٌ يا آمِناً مِنْ كُلِّ شَيْى ءٍ وَ كُلُّ شَيْى ءٍ مِنْكَ خآئِفٌ حَذِرٌ اَسْئَلُكَ بِاَمْنِكَ مِنْ كُلِّ شَيْى ءٍ وَ خَوْفِ كُلِّ شَيْى ءٍ مِنْكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعْطِيَنىاَماناً لِنَفْسى وَ اَهْلى وَ وَلَدى وَ سآئِرِ ما اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَىَّ حَتّى لااَخافَ وَ لا اَحْذَرَ مِنْ شَيْى ءٍ اَبَداً اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْى ءٍ قَديرٌ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكيلُ يا كافِىَ اِبْراهيمَ نُمْرُودَ وَ يا كافِىَ مُوسى فِرْعَوْنَ اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَكْفِيَنى شَرَّ فلان بن فلان. به جای فلان بن فلان نام شخصی را که از ضرر او می ترسد و نام پدر او را بگوید و از حقتعالی طلب کند که ضرر او را رفع نماید و کفایت کند، پس به درستی که حقتعالی البته
ص: 382
کفایت ضرر او خواهد کرد ان شاءالله و بعد از آن به سجده رود و حاجت خود را مسئلت نماید و تضرّع و زاری کند به سوی حق تعالی، پس به درستی که نیست مرد مؤمنی و نه زن مؤمنه ای که این نماز را بگذارد و این دعا را از روی اخلاص بخواند مگر آنکه گشوده می شود برای او درهای آسمان، برای برآمدن حاجات او و دعای او مستجاب می گردد و در همان وقت و در همان شب هرگونه حاجتی که باشد و این به سبب فضل و انعام حق تعالی است بر ما و مردمان.
*نماز اعرابی(1)
سیّد بن طاووس علیه السلام روایت کرده که مردی از بادیه نشینان به خدمت پیامبرصلی الله علیه و آله ایستاد و گفت: پدر و مادرم فدای تو باد! یا رسول الله! ما در بادیه می باشیم و دوریم از مدینه و نمی توانیم هر جمعه به نماز جمعه حاضر شویم، پس راهنمایی کن مرا بر عملی که چون آن را به جا آورم فضیلت نماز جمعه را دریابم و چون به اهل و قبیله خود برگردم ایشان را نیز بیاموزم، حضرت فرمود: چون روز بلند شود دو رکعت نماز بکن، در رکعت اول بعد از حمد هفت مرتبه سورهفلق و در رکعت دوم بعد از حمد هفت مرتبه سوره ناس بخوان و بعد از سلام هفت مرتبه آیه الکرسی بخوان، سپس برخیز و هشت رکعت دیگر بخوان به دو سلام و بنشین بعد از هر دو رکعت از آن و تشهد بخوان و سلام بگو و چون چهار رکعت را تمام کردی سلام بگو و چهار رکعت دیگر بدین طریق بجا آورد، بخوان در هر رکعتی یک حمد یک مرتبه واِذا جآءَ نَصْرُاللهِ یک مرتبه و قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ بیست و پنج مرتبه و چون از تشهد و سلام فارغ شدی هفت مرتبه بخوان این دعا را «یا حَىُّ یا قَیّوُمُ یا ذَاالْجَلالِ وَالاْكْرامِ یا اِلهَ
ص: 383
الاْوَّلینَ وَ الاْ خِرینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَ الاْ خِرَةِ وَ رَحیمَهُما یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ یا اَللَّهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَاغْفِرْلى، پس حاجت خود را ذکر کن و هفتاد مرتبه بگو لاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ. وبگو وَسُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ الْكَریمِ. سپس حضرت فرمود: به حق آن خداوندی که مرا به راستی فرستاده سوگند ! که هر مؤمن و مؤمنه این نماز را بخواند در روز جمعه، من ضامنم بهشت را برای او و از جای خود بر نخیزد تا گناهانش و گناهان پدر و مادرش آمرزیده شود و عطا فرماید حق تعالی به او ثواب هر که نماز خوانده در این روز ، در شهرهای مسلمانان و بنویسد از برای او اجر کسی که روزه گرفته و نماز کرده در این روز در مشرق و مغرب عالم و حق تعالی به او عطا فرماید آنچه را که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده باشد.
*نماز شب اول قبر(1)
دو رکعت است، در رکعت اول حمد و آیه الکرسی و در رکعت دوم حمد و ده مرتبه «اِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ. تا آخر و چون سلام دهد بگوید «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْثَوابَها اِلی قَبْرِ فُلانٍ. و بجای فلان، نام میّت را ذکر کند.
*نماز برای اموات(2)
سیّدبن طاووس علیه السلام از پیامبرصلی الله علیه و آله روایت کرده که آن حضرت فرمود: نمی گذرد بر میّت ساعتی سخت تر از شب اول قبر، پس رحم کنید بر مردگان خود به صدقه و اگر نیافتی چیزی
ص: 384
که صدقه بدهی، پس یکی از شما دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول فاتحه الکتاب یک مرتبه و قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ دو مرتبه و در رکعت دوم فاتحه یک مرتبه و اَلْهکُمُ التَّکاثُر ده مرتبه و سلام دهد و بگوید: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبْرِ فُلانٍ پس حق تعالی می فرستد همان ساعت هزار مَلَک به سوی قبر آن میّت، با هر ملکی جامه و حلّه ای است و تنگی قبر او را وسعت دهد تا روز نفخ صور، و عطا کند به نمازگذار به عدد آنچه آفتاب بر آن طلوع می کند حسنات و بالا برده شود برای او چهل درجه.
حسن بن فضل طبرسی علیه السلام در کتاب مکارم الاخلاق می فرماید: نماز برای پدر و مادر دو رکعت است، که در رکعت اول سوره فاتحه الکتاب و ده بار بخواند «رَبَّنَا اغْفِرْلی وَلِوالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ؛ پروردگارا ! من و پدر و مادرم و تمام مؤمنان را در روزی که حساب (خلایق) بر پا می شود بیامرز»(1)
و در رکعت دوم سوره فاتحه الکتاب و ده بار بخواند «رَبِّ اغْفِرْلی وَلِوالِدَیَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَیْتی مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ؛ پروردگارا ! من و پدر و مادرم و هرکسی را که در حالِایمان، به خانه من وارد می شود و تمام مؤمنین و مؤمنات را بیامرز»(2)
و بعد از سلام نماز، ده بار بگوید: «رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبِّیانی صغَیرًا ؛ پروردگارا ! پدر و مادرم را بیامرز، چنانکه آن دو مرا در حال بچگی تربیت نمودند.(3)(4)
ص: 385
*نماز شخص گرسنه(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: هرکه گرسنه باشد، وضو بگیرد و دو رکعت نماز گذارد و بگوید: یا رَبِّ اِنّی جآئِعٌ فَاَطْعِمْنی رَبِّ اَطْعِمْنی فَاِنّی جآئِعٌ، پس به درستی که حق سبحانه و تعالی او را در ساعت طعام دهد.
*نماز قضای دین(2)
شیخ طوسی علیه السلام روایت کرده است که مردی خدمت امام صادق علیه السلام رسید و گفت: شکایت می کنم به سوی تو ای آقای من! از قرضی که مرا فرا گرفته و از سلطانی که ستم به من می کند، می خواهم تعلیم فرمایی مرا دعایی، که تحصیل کنم به آن غنیمتی که ادا نمایم به آن قرض خود را و باز دارم به آن ستم سلطان را، حضرت فرمود: هرگاه تاریکی شب تو را فرا گرفت.پس دو رکعت نماز گذار، بخوان در رکعت اول آن حمد و آیه الکرسی و در رکعت دوم آخر سوره حشر «لَوْ اَنْزَلْناهُ هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ تا آخر سوره» .
سپس بگیر قرآن مجید را و بگذار بر سر خود و بگو «بِحَقِّ هذَا الْقُرانِ وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِوَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ وَبِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ، فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ.
سپس بگو: بِکَ یا اللهُ (ده مرتبه)، یا مُحَمَّدُ (ده مرتبه)، یاعَلِیُّ (ده مرتبه) یافاطِمَةُ (ده مرتبه)، یاحَسَنُ (ده مرتبه) یاحُسَیْنُ (ده مرتبه) یاعَلِیِّ بْنَ الْحُسَیْنِ (ده مرتبه) یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ (ده مرتبه) یاجَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (ده مرتبه) یا مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ (ده مرتبه) یاعَلِیِّ بْنَ مُوسی (ده مرتبه) یامُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ (ده مرتبه) یاعَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ (ده مرتبه) یاحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ (ده مرتبه)
ص: 386
بِالْحُجَّةِ(ده مرتبه)، سپس حاجت خود را بطلب.
راوی گفت: آن مرد رفت و بعد از مدتی آمد، در حالی که قرضش ادا شده بود و امر سلطانش اصلاح شده بود و مالش زیاد گشته بود.
*نماز در مهمّات(1)
چهار رکعت می خوانی و قنوت و ارکان آن را نیکو به جا می آوری و می خوانی در رکعت اول حمد یک مرتبه وحَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكيلُ هفت مرتبه و در رکعت دوم حمد یک مرتبه و آیه ماشآءَاللَّهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ اِنْ تَرَنِ اَنَا اَقَلَّ مِنْكَ مالاً وَ وَلَداً هفت مرتبه و در رکعت سوم حمد یک مرتبه و آیه لااِلهَ اِلّا اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ هفت مرتبه و رکعت چهارم حمد یک مرتبه و اُفَوِّضُ اَمْری اِلَی اللهِ اِنَّ اللهَ بَصیرٌ بِالْعِبادِ هفت مرتبه، سپس حاجت بخواه.
*نماز رفع عسرت و سختی(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: چون دشوار شود بر توکاری، دو رکعت نماز بگذار وقت زوال، بخوان در رکعت اول فاتحه و قُلْهُوَ اللّهُ اَحَدٌ و اِنّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحًا مُبینًا تا وَ یَنْصُرَکَ اللهُنَصْرًا عَزیزًا . و در رکعت دوم فاتحه و قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و اَلَمْ نَشْرَحْ .
و این نماز به تجربه رسیده است.
*نماز به جهت تیزی ذهن وقوّت حافظه(3)
در مکارم الاخلاق روایت شده از صادقین علیهم السلام که می نویسی با زعفران در ظرف نظیفی
ص: 387
سوره حمد، آیه الکرسی ، اِنَّا اَنْزَلْناهُ ، یس ، واقعه ، سوره حشر، تَبْارَکَ ، قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و دو قُلْ اَعُوذُ را . سپس این سوره ها را می شویی به آب زمزم یا به آب باران یا آب نظیفی، پس می اندازی در آن آب، دو مثقال کندر و ده مثقال شکر و ده مثقال عسل، سپس بگذار آن را شب در زیر آسمان و بگذار بر روی آن آهنی، سپس آخر شب که می شود دو رکعت نماز میخوانی در هر رکعت حمد و پنجاه بار قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و چون فارغ شدی از نماز، آن آب را می آشامی که نیکو و مجرّب است برای حفظ، ان شاءالله.
*نماز غُفیله(1)
دو رکعت است ما بین نماز مغرب و عشاء، با فضیلتی بسیار و تأثیری مخصوص در برآورده شدن حوائج دنیوی و اخروی و کیفیت آن چنان است:
می خوانی در رکعت اول بعد از حمد،آیه: وَ ذَالنُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنَادَی فِیالظُّلُمَاتِ أَنْ لَاإِلَهَإِلاَّأَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّیْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ.(2)
و در رکعت دوم بعد از حمد،آیه: وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ الَّتِی لَا یعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَهٍ إِالاَّ یعْلَمُهَا وَ لَا حَبَّهٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لاَ رَطْبٍ وَ لَا یَابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ.(3) را بخوان.
سپس
دست ها را به قنوت برداشته و این دعا را می خوانی:
أَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْئَلُک بِمَفَاتِیحِ الْغَیْبِ الَّتِی لَا یعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍوَآلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ
ص: 388
بِی کذَا وَ کذَا» و به جای این کلمه، حاجات خود را به هر زبانی که بتوانی از خدا می خواهی، و پس از آن می گویی: «أَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلَبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْئَلُک بِحَقِّ مُحَمَّدٍوَآلِمُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامِ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی».
و باز هم می توانی حاجاتت را از خدا بخواهی، امید است به آنچه می خواهی برسی.
ص: 389
ص: 390
ص: 391
ص: 392
1- امام صادق علیه السلام فرمود: پیوسته دعا محجوب است (و میانۀ آن و استجابتش حجاب و پرده ای حائل است) تا بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستاده شود (که آنگاه پرده و حائل برطرف شود).(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که دعایی کند و نام پیغمبرصلی الله علیه و آله را نبرد، آن دعا بالای سرش (چون پرنده ای) بچرخد و چون نام پیغمبرصلی الله علیه و آله را برد، دعا بالا رود.(2)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: مردی نزد پیغمبرصلی الله علیه و آله آمد عرض کرد: ای رسول خدا! من یک سوم صلواتم را برای شما قرار دهم، نه! بلکه نیمی از صلواتم را مخصوص شما گردانم، نه! بلکه تمامی آن را از آن شما گردانم؟ رسول خداصلی الله علیه و آله فرمود: در این صورت خرج و مؤونۀ دنیا و آخرت تو کفایت شود.(3)
4- ابوبصیر گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم معنای اینکه همه صلواتم را برای شما قرار دهم چیست؟ فرمود: یعنی پیغمبرصلی الله علیه و آله را مقدمه و جلو هر حاجتی قرار می دهد و از خدای عزّوجل چیزی درخواست نکند تا به نام پیغمبر صلی الله علیه و آله ابتدا کند و صلوات بر او فرستد، سپس حاجات خود را از خدا درخواست کند.(4)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: چون نام پیغمبر برده شد، بسیار بر او صلوات بفرستید، زیرا هرکس یک صلوات بر پیغمبر فرستد، خداوند هزار بار در هزار صف از فرشته ها بر او
ص: 393
صلوات فرستدو چیزی از مخلوقات خدا نماند، جز اینکه بر این بنده صلوات فرستند، برای آنکه خداوند و فرشتگان بر او صلوات فرستند، و هرکس در این فضیلت رغبت نکند، پس او نادان و مغرور است و خدا و رسول و خاندانش از او بیزارند.(1)
6- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکه بر من صلوات فرستد، خدا و فرشتگان بر او صلوات فرستند، هرکه خواهد کم فرستد و هرکه خواهد بیش.(2)
7- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: صلوات بر من و بر اهل بیت من، نفاق را می برد.(3)
8- امام صادق علیه السلام فرمود: هر که صد بار بگوید: یارَبِّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ.
صد حاجت از او برآورده شود، که سی حاجت آن از (حاجات) دنیا باشد (و باقی از آخرت).(4)
9- امام صادق علیه السلام فرمود: هر دعایی که خدای عزّوجل بدان خوانده شود، از رفتن به آسمان محجوب است، تا صلوات بر محمّد و آل محمّد صلی الله علیه و آله فرستاده شود.(5)
10- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: آوازهای خود را به صلوات بر من بلند کنید، زیرا که نفاق رابرطرف سازد.(6)
11- اسحاق بن فروخ گوید، امام صادق علیه السلام فرمود: ای اسحاق بن فروخ! هرکه ده بار برمحمّد و آل محمّد صلوات بفرستد، خداوند و فرشتگان، صد بار بر او صلوات فرستند و هر
ص: 394
که صد بار بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستد، خداوند و فرشتگانش هزار بر او صلوات فرستند، آیا گفتار خدای عزّوجل را نشنیده ای (که فرماید) «اوست آن خداوندی که رحمت (یا درود) فرستد بر شما (او) و فرشتگانش، تا برون آرد شما را از تاریکی ها به سوی روشنایی و بوده است به مؤمنان مهربان» (سوره احزاب/ 43)(1)
12- محمّد بن مسلم از یکی از دو امام باقر و صادق علیهم السلام حدیث کند که فرمود: در میزان (و ترازوی اعمال در قیامت) چیزی سنگین تر از صلوات بر محمّد و آل محمّد نیست و همانا مردی باشد که اعمالش را در میزان گذارند و سبک باشد، پس ثواب صلوات او درآید و آن را در میزان نهد، پس به سبب آن سنگین گردد و (بر کفه دیگر) بچربد.(2)
13- امام صادق علیه السلام فرمود: هرکه به درگاه خدای عزّوجل حاجتی دارد، باید به صلوات بر محمّد و آلش شروع کند و سپس حاجت خود را بخواهد و در آخر هم به صلوات بر محمّد و آل محمّد پایان دهد، زیرا خدای عزّوجل کریم تر از آن است که دو طرف (دعا) را بپذیرد و وسط (دعا) را واگذارد (و به اجابت نرساند)، زیرا صلوات بر محمّد و آل محمّد محجوب نیست (و بدون برخورد به حجابی، بالا رود).(3)
14- عبدالسلام بن نعیم گوید، به امام صادق علیه السلامعرض کردم: من وارد خانه (کعبه) شدم و هیچ دعایی به خاطر نداشتم جز صلوات بر محمّد و آل محمّد؟ فرمود: آگاه باش که هیچکس مانند تو (در فضیلت و ثواب) از خانه بیرون نیامده است.(4)
ص: 395
15- رسول خدا صلی الله علیه و آلهفرمود: هرکس نام من نزد او برده شود و بر من صلوات نفرستد، به دوزخ رود، پس خدایش (از رحمت خود) دور کند.(1)
16- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکه من نزدش نام برده شوم و فراموش کند که بر من صلوات بفرستد، خداوند او را به راهی جز راه بهشت برد.(2)
17- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ مردمی نباشد، که در انجمنی گرد هم آیند و نام خدای عزّوجل را نبرند، و بر پیغمبر صلوات نفرستند، جز اینکه آن مجلس مایه حسرت و زیان بر آنها باشد.(3)
18- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس در کتاب یا نوشته ای بر من صلوات بنویسد، تا مادامی که نام من در آن کتاب هست، ملائکه برای او از درگاه حق، طلب آمرزش می کنند.(4)
19- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین اعمال در آخرت سه چیز است، اول صلوات بر محمّد و آل محمّد و ... (5)
20- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: سزاوارترین مردم به من در روز قیامت، کسی است که در دنیا بر من بیشتر صلوات فرستاده باشد.(6)
21- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس حتی یک بار بر من صلوات بفرستد، از گناهان او
ص: 396
ذرّه ای باقی نمی ماند.(1)
22- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: یا علی! هرکس در هر روز یا در هر شب بر من صلوات بفرستد، شفاعت من برای او واجب می شود، هرچند که از اهل گناهان کبیره باشد.(2)
23- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: جفاکارترین مردم کسی است که مرا در نزدش یاد کنند و بر من صلوات نفرستد. (3)
24- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: صلوات فرستادن بر پیامبر بر محو کردن گناهان شدیدتر است از فرونشاندن آب، آتش را و سلام کردن بر آن حضرت افضل است از بنده آزاد کردن در راه خدا، با شمشیر زدن در راه خدا.(4)
25- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: صلوات شما بر من باعث روا شدن حاجت های شماست و خدا را از شما راضی می گرداند و اعمال شما را پاک و پاکیزه می کند.(5)
26- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس هر روز از روی محبّت، بر من سه صلوات فرستد، بر خداست که گناهان او را (در همان روز یا همان شب) بیامرزد.(6)
27- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس بر من صلوات زیاد بفرستد، از سختی و تلخی مرگ وجان کندن ایمن گردد.(7)
ص: 397
28- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس یک مرتبه بر من صلوات بفرستد، آن دو ملکی که مراقب رفتار شما هستند، تا سه روز گناهی بر او نمی نویسند.(1)
29- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: روز قیامت، من نزد میزان اعمال هستم و هرکس کفه سیّئاتش سنگین تر از حسناتش باشد، صلوات هایی که بر من فرستاده، در کفه حسناتش می گذارم، تا کفه حسناتش سنگین تر گردد.(2)
30- رسول خداصلی الله علیه و آله فرمود:کسی که در روز جمعه صد بار بر من صلوات بفرستد، خداوند شصت حاجت او را برآورده می نماید، سی حاجت مربوط به مربوط آخرت.(3)
31- امام باقرعلیه السلام فرمود: کسی که در رکوع، سجده و قیامش بگوید: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ ، خداوند برای او همانند ثواب رکوع، سجده و قیام را می نویسد.(4)
32- امام رضا علیه السلام فرمود: کسی که پس از نماز صبح یا نماز مغرب، پیش از آنکه برخیزد یا با کسی صحبت کند بگوید: «اِنَّ اللّهَ وَمَلآئِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ، یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلیمًا(5) ، و اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وَ ذُرِّیَّتِهِ . خداوند صد حاجت او را برآورده می سازد، هفتاد حاجت در دنیا و سی حاجت در آخرت، عرض کردم: مراد از صلوات خدا وصلوات فرشتگان و صلوات مؤمنین چیست؟ فرمودند: مراد از صلوات فرستادن خدا، نزول رحمت است بر او و منظور از صلوات فرستادن فرشتگان این است که آنان
ص: 398
پیامبرصلی الله علیه و آله را مدح و ثنا می گویند و معنی صلوات فرستادن مؤمنین، دعای آنان برای پیامبرصلی الله علیه و آله است و ... (1)
33- رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس، هر روز بر من، هزار مرتبه صلوات فرستد، نمیرد تا جای خود را در بهشت ببیند.(2)
جهت امور مهم، (ختم صلوات) چهارده هزار بار وارد شده است. و مرحوم آیت الله نجابت شیرازی علیه السلام نیز معمولاً با شاگردانشان به این ختم عمل می کردند، یعنی پس از اقامه نماز عشاء این عدد را میان شاگردانی که بودند، تقسیم و در یک مجلس چهارده هزار صلوات ختم می نمودند. برای همه حوائج شرعی مفید و مؤثّر و مجرّب است.(3)
ایشان فرمودند: با عقیده کامل زیاد صلوات فرستادن.(4)
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا حَمَلَ وَحْيَكَ وَ بَلَّغَ رِسَالاتِكَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا أَحَلَّ حَلالَكَ وَ حَرَّمَ حَرَامَكَ وَ عَلَّمَ كِتَابَكَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا أَقَامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّكَاةَ وَدَعَا إِلَى دِينِكَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا صَدَّقَ بِوَعْدِكَ وَ أَشْفَقَ مِنْ وَعِيدِكَ وَ صَلِّ عَلَى
ص: 399
مُحَمَّدٍ كَمَا غَفَرْتَ بِهِ الذُّنُوبَ وَ سَتَرْتَ بِهِ الْعُيُوبَ وَ فَرَّجْتَ بِهِ الْكُرُوبَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا دَفَعْتَ بِهِ الشَّقَاءَ وَ كَشَفْتَ بِهِ الْغَمَّاءَ وَ أَجَبْتَ بِهِ الدُّعَاءَ وَ نَجَّيْتَ بِهِ مِنَ الْبَلاءِ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا رَحِمْتَ بِهِ الْعِبَادَ وَ أَحْيَيْتَ بِهِ الْبِلادَ وَ قَصَمْتَ بِهِ الْجَبَابِرَةَ وَ أَهْلَكْتَ بِهِ الْفَرَاعِنَةَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا أَضْعَفْتَ بِهِ الْأَمْوَالَ وَ أَحْرَزْتَ بِهِ مِنَ الْأَهْوَالِ وَ كَسَرْتَ بِهِ الْأَصْنَامَ وَ رَحِمْتَ بِهِ الْأَنَامَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ كَمَا بَعَثْتَهُ بِخَيْرِ الْأَدْيَانِ وَ أَعْزَزْتَ بِهِ الْإِيمَانَ وَ تَبَّرْتَ بِهِ الْأَوْثَانَ وَ عَظَّمْتَ بِهِ الْبَيْتَ الْحَرَامَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ الْأَخْيَارِ وَ سَلَّمَ تَسْلِيما .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ أَخِي نَبِيِّكَ وَ وَلِيِّهِ وَ صَفِيِّهِ [وَ وَصِيِّهِ] وَ وَزِيرِهِ وَ مُسْتَوْدَعِ عِلْمِهِ وَ مَوْضِعِ سِرِّهِ وَ بَابِ حِكْمَتِهِ وَ النَّاطِقِ بِحُجَّتِهِ وَ الدَّاعِي إِلَى شَرِيعَتِهِ وَ خَلِيفَتِهِ فِي أُمَّتِهِ وَ مُفَرِّجِ الْكُرَبِ [الْكَرْبِ] عَنْ وَجْهِهِ قَاصِمِ الْكَفَرَةِ وَ مُرْغِمِ الْفَجَرَةِ الَّذِي جَعَلْتَهُ مِنْ نَبِيِّكَ بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصْرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ الْعَنْ مَنْ نَصَبَ لَهُمِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ صَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْصِيَاءِ أَنْبِيَائِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ .
ص: 400
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الصِّدِّيقَةِ فَاطِمَةَ الزَّكِيَّةِ حَبِيبَةِ حَبِيبِكَ وَ نَبِيِّكَ وَ أُمِّ أَحِبَّائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ الَّتِي انْتَجَبْتَهَا وَ فَضَّلْتَهَا وَ اخْتَرْتَهَا عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ كُنِ الطَّالِبَ لَهَا مِمَّنْ ظَلَمَهَا وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّهَا وَ كُنِ الثَّائِرَ اللَّهُمَّ بِدَمِ أَوْلادِهَا اللَّهُمَّ وَ كَمَا جَعَلْتَهَا أُمَّ الْأَئِمَّةِ الْهُدَى وَ حَلِيلَةَ صَاحِبِ اللِّوَاءِ وَ الْكَرِيمَةَ عِنْدَ الْمَلَإِ الْأَعْلَى فَصَلِّ عَلَيْهَا وَ عَلَى أُمِّهَا صَلاةً تُكْرِمُ بِهَا وَجْهَ مُحَمَّدٍ [أَبِيهَا] صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ تُقِرُّ بِهَا أَعْيُنَ ذُرِّيَّتِهَا وَ أَبْلِغْهُمْ عَنِّي فِي هَذِهِ السَّاعَةِ أَفْضَلَ التَّحِيَّةِ وَ السَّلامِ .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ عَبْدَيْكَ وَ وَلِيَّيْكَ وَ ابْنَيْ رَسُولِكَ وَ سِبْطَيِ الرَّحْمَةِ وَ سَيِّدَيْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلادِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ سَيِّدِ النَّبِيِّينَ وَ وَصِيِّ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيِّينَ أَشْهَدُ أَنَّكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ أَمِينُ اللَّهِ وَ ابْنُ أَمِينِهِ عِشْتَ مَظْلُوما وَ مَضَيْتَ شَهِيدا وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ الْإِمَامُ الزَّكِيُّ الْهَادِي الْمَهْدِيُّ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ وَ بَلِّغْ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ عَنِّي فِي هَذِهِ السَّاعَةِ أَفْضَلَ التَّحِيَّةِ وَ السَّلامِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ قَتِيلِ الْكَفَرَةِ وَ طَرِيحِ الْفَجَرَةِ
ص: 401
السَّلامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ، أَشْهَدُ مُوقِنا أَنَّكَ أَمِينُ اللَّهِ وَ ابْنُ أَمِينِهِ قُتِلْتَ مَظْلُوما وَ مَضَيْتَ شَهِيدا وَ أَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى الطَّالِبُ بِثَارِكَ وَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَكَ مِنَ النَّصْرِ وَ التَّأْيِيدِ فِي هَلاكِ عَدُوِّكَ وَ إِظْهَارِ دَعْوَتِكَ وَ أَشَهَدُ أَنَّكَ وَفَيْتَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً خَذَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً أَلَبَّتْ عَلَيْكَ وَ أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِمَّنْ أَكْذَبَكَ وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّكَ وَ اسْتَحَلَّ دَمَكَ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ خَاذِلَكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ سَمِعَ وَاعِيَتَكَ فَلَمْ يُجِبْكَ وَ لَمْ يَنْصُرْكَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ سَبَى نِسَاءَكَ أَنَا إِلَى اللَّهِ مِنْهُمْ بَرِي ءٌ وَ مِمَّنْ وَالاهُمْ
وَ مَالَأَهُمْ وَ أَعَانَهُمْ عَلَيْهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِكَ كَلِمَةُ التَّقْوَى وَ بَابُ الْهُدَى وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَي وَ الْحُجَّةُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا وَ أَشْهَدُ أَنِّي بِكُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِمَنْزِلَتِكُمْ مُوقِنٌ وَ لَكُمْ تَابِعٌ بِذَاتِ نَفْسِي وَ شَرَائِعِ دِينِي وَ خَوَاتِيمِ عَمَلِي وَ مُنْقَلَبِي فِي دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ سَيِّدِ الْعَابِدِينَ الَّذِي اسْتَخْلَصْتَهُ لِنَفْسِكَ وَ جَعَلْتَ مِنْهُ أَئِمَّةَ الْهُدَى الَّذِينَ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ اخْتَرْتَهُ لِنَفْسِكَ وَ طَهَّرْتَهُ مِنَ
ص: 402
الرِّجْسِ وَ اصْطَفَيْتَهُ وَ جَعَلْتَهُ هَادِيا مَهْدِيّا اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ ذُرِّيَّةِ أَنْبِيَائِكَ حَتَّى يَبْلُغَ بِهِ مَا تَقَرُّ بِهِ عَيْنُهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّكَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ بَاقِرِ الْعِلْمِ وَ إِمَامِ الْهُدَى وَ قَائِدِ أَهْلِ التَّقْوَى وَ الْمُنْتَجَبِ مِنْ عِبَادِكَ اللَّهُمَّ وَ كَمَا جَعَلْتَهُ عَلَما لِعِبَادِكَ وَ مَنَارا لِبِلادِكَ وَ مُسْتَوْدَعا لِحِكْمَتِكَ وَ مُتَرْجِما لِوَحْيِكَ وَ أَمَرْتَ بِطَاعَتِهِ وَ حَذَّرْتَ مِنْ مَعْصِيَتِهِ فَصَلِّ عَلَيْهِ يَا رَبِّ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ ذُرِّيَّةِ أَنْبِيَائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أُمَنَائِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ خَازِنِ الْعِلْمِ الدَّاعِي إِلَيْكَ بِالْحَقِّ النُّورِ الْمُبِينِ اللَّهُمَّ وَ كَمَا جَعَلْتَهُ مَعْدِنَ كَلامِكَ وَ وَحْيِكَ وَ خَازِنَ عِلْمِكَ وَ لِسَانَ تَوْحِيدِكَ وَ وَلِيَّ أَمْرِكَ وَ مُسْتَحْفَظَ [مُسْتَحْفِظَ] دِينِكَ فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَصْفِيَائِكَ وَ حُجَجِكَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَمِينِ الْمُؤْتَمَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ الْبَرِّ الْوَفِيِّ الطَّاهِرِ الزَّكِيِّ النُّورِ الْمُبِينِ الْمُجْتَهِدِ الْمُحْتَسِبِ الصَّابِرِ عَلَى الْأَذَى فِيكَ اللَّهُمَّ وَ كَمَا بَلَّغَ عَنْ آبَائِهِ مَا اسْتُودِعَ مِنْ
ص: 403
أَمْرِكَ وَ نَهْيِكَ وَ حَمَلَ عَلَى الْمَحَجَّةِ وَ كَابَدَ أَهْلَ الْعِزَّةِ وَ الشِّدَّةِ فِيمَا كَانَ يَلْقَى مِنْ جُهَّالِ قَوْمِهِ رَبِّ فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ وَ أَكْمَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِمَّنْ أَطَاعَكَ وَ نَصَحَ لِعِبَادِكَ إِنَّكَ غَفُورٌ رَحِيمٌ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الَّذِي ارْتَضَيْتَهُ وَ رَضَّيْتَ بِهِ مَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِكَ اللَّهُمَّ وَ كَمَا جَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَى خَلْقِكَ وَ قَائِما بِأَمْرِكَ وَ نَاصِرا لِدِينِكَ وَ شَاهِدا عَلَى عِبَادِكَ وَ كَمَا نَصَحَ لَهُمْ فِي السِّرِّ وَ الْعَلانِيَةِ وَ دَعَا إِلَى سَبِيلِكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِيَائِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ إِنَّكَ جَوَادٌ كَرِيمٌ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى عَلَمِ التُّقَى وَ نُورِ الْهُدَى وَ مَعْدِنِ الْوَفَاءِ وَ فَرْعِ الْأَزْكِيَاءِ وَ خَلِيفَةِ الْأَوْصِيَاءِ وَ أَمِينِكَ عَلَى وَحْيِكَ اللَّهُمَّ فَكَمَا هَدَيْتَ بِهِ مِنَالضَّلالَةِ وَ اسْتَنْقَذْتَ بِهِ مِنَ الْحَيْرَةِ وَ أَرْشَدْتَ بِهِ مَنِ اهْتَدَى وَ زَكَّيْتَ بِهِ مَنْ تَزَكَّى فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِيَائِكَ وَ بَقِيَّةِ أَوْصِيَائِكَ إِنَّكَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ.
ص: 404
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَصِيِّ الْأَوْصِيَاءِ وَ إِمَامِ الْأَتْقِيَاءِ وَ خَلَفِ أَئِمَّةِ الدِّينِ وَ الْحُجَّةِ عَلَى الْخَلائِقِ أَجْمَعِينَ اللَّهُمَّ كَمَا جَعَلْتَهُ نُورا يَسْتَضِي ءُ بِهِ الْمُؤْمِنُونَ فَبَشَّرَ بِالْجَزِيلِ مِنْ ثَوَابِكَ وَ أَنْذَرَ بِالْأَلِيمِ مِنْ عِقَابِكَ وَ حَذَّرَ بَأْسَكَ وَ ذَكَّرَ بِآيَاتِكَ وَ أَحَلَّ حَلالَكَ وَ حَرَّمَ حَرَامَكَ وَ بَيَّنَ شَرَائِعَكَ وَ فَرَائِضَكَ وَ حَضَّ عَلَى عِبَادَتِكَ وَ أَمَرَ بِطَاعَتِكَ وَ نَهَى عَنْ مَعْصِيَتِكَ فَصَلِّ عَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلِيَائِكَ وَ ذُرِّيَّةِ أَنْبِيَائِكَ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرِّ التَّقِيِّ الصَّادِقِ الْوَفِيِّ النُّورِ الْمُضِي ءِ خَازِنِ عِلْمِكَ وَ الْمُذَكِّرِ بِتَوْحِيدِكَ وَ وَلِيِّ أَمْرِكَ وَ خَلَفِ أَئِمَّةِ الدِّينِ الْهُدَاةِ الرَّاشِدِينَ وَ الْحُجَّةِ عَلَى أَهْلِ الدُّنْيَا فَصَلِّ عَلَيْهِ يَا رَبِّ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَصْفِيَائِكَ وَ حُجَجِكَ وَ أَوْلادِ رُسُلِكَ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ وَ ابْنِ أَوْلِيَائِكَ الَّذِينَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ أَوْجَبْتَ حَقَّهُمْ وَ أَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرْتَهُمْ تَطْهِيرا اللَّهُمَّ انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ لِدِينِكَ وَ انْصُرْ بِهِ
ص: 405
أَوْلِيَاءَكَ وَ أَوْلِيَاءَهُ وَ شِيعَتَهُ وَ أَنْصَارَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْهُمْ اللَّهُمَّ أَعِذْهُ مِنْ شَرِّ كُلِّ بَاغٍ وَ طَاغٍ وَ مِنْ شَرِّ جَمِيعِ خَلْقِكَ وَ احْفَظْهُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ يَمِينِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ احْرُسْهُ وَ امْنَعْهُ أَنْ يُوصَلَ إِلَيْهِ بِسُوءٍ وَ احْفَظْ فِيهِ رَسُولَكَ وَ آلَ رَسُولِكَ وَ أَظْهِرْ بِهِ الْعَدْلَ وَ أَيِّدْهُ بِالنَّصْرِ وَ انْصُرْ نَاصِرِيهِ وَ اخْذُلْ خَاذِلِيهِ وَ اقْصِمْ بِهِ جَبَابِرَةَ الْكُفْرِ وَ اقْتُلْ بِهِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنَافِقِينَ وَ جَمِيعَ الْمُلْحِدِينَ حَيْثُ كَانُوا مِنْ مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا وَ بَرِّهَا وَ بِحْرِهَا وَ امْلَأْ بِهِ الْأَرْضَ عَدْلا وَأَظْهِرْ بِهِ دِينَ نَبِيِّكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ السَّلامُ وَ اجْعَلْنِي اللَّهُمَّ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ أَتْبَاعِهِ وَ شِيعَتِهِ وَ أَرِنِي فِي آلِ مُحَمَّدٍ مَا يَأْمُلُونَ وَ فِي عَدُوِّهِمْ مَا يَحْذَرُونَ إِلَهَ الْحَقِّ آمِينَ.
ص: 406
ص: 407
ص: 408
1. زمانی که نجف بودم هر سه روز یک ختم قرآن می کردم.
2. مرحوم شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی تا چهار سال در مشهد، هر شبی تا به صبح قرآن ختم می کرد و به امام رضا (علیه السلام) هدیه می کرد تا به آن مقامات رسید.
3. از مرحوم آیت الله شیخ مجتبی لنکرانی استاد حوزه نجف شنیدم، اواخر عمر قرآن بسیار می خواند و گاهی می فرمود: کاش به جای تدریس بعضی کتاب ها در جوانی، قرآن می خواندم.
4. در تمام ماه رجب (سوره توحید) ده هزار مرتبه ورود دارد و برای همه چیز خوب است که تقریباً روزی سیصد و سی و سه مرتبه می شود.
5. خواندن هزار مرتبه (سوره توحید) در هر روز برای نورانیّت، روحانیّت قلب، آسان شدن امور و رزق، بسیار نافع است و در روایت از پیامبرصلی الله علیه و آله نقل شده است: کسی که هزار بار بخواند خود را از خدا خریده و از بندگان خالص الهی شود.
6. اگر بی عدد کسی (سوره توحید) را بخواند و بر آن مداومت کند، طی الارض نصیبش می شود و مداومت بر این سوره مبارکه، یقین انسان را زیاد می کند.
7. (سوره توحید) عدد بسیار دارد، لکن من در نجف روزی هفت هزار مرتبه می خواندم نه در یک مجلس، بلکه در تمام روز حتی در هنگام راه رفتن.
8.خواندن این سوره (سوره قدر) مخصوصاً در شب های ماه مبارک رمضان، شبی هزار مرتبه بسیار خوب است، روحانیّت و معنویّت خوبی نصیب می شود و اگر کسی از اوّل شب ماه رمضان تا شب بیست و سوم هر شبی هزار مرتبه بخواند در خواب یا بیداری،
ص: 409
آینده آن کس را به او نشان می دهند، خودم هم چند سال این ختم را انجام می دادم.
9. خواندن این سوره (قدر) برای رؤیت ملائکه خوب است، صد مرتبه خواندن آن در عصر جمعه، برای رزق حلال مفید است و طبق روایت از صد رحمت عصر جمعه، نود و نه تای آن برای خواننده این سوره است. (و می فرمود: از مرحوم سیّدعلی آقا قاضی، خواندن صد مرتبه این سوره در شب جمعه و عصر جمعه رسیده است).
10. خواندن این دو سوره (بقره و آل عمران) برای رزق مؤثّر است.و گفته اند اگر این سوره را بنویسند و زن حامله با خود داشته باشد، وضع حمل بر او آسان می شود.
11. سوره حشر مخصوصاً چهار آیه آخر آن، دارای امتیازات بسیاری است. از جمله یک روش خواندن آن به این طریق است که یک اربعین از روز اول یک مرتبه، روز دوم دو مرتبه تا روز چهلم چهل مرتبه، و برای مرتبه دیگر به عکس اول شروع شود تا اربعین دوم تمام شود، برای استجابت دعا خوب است (دو مرتبه در نجف اشرف به این طریق خواندم).(1)
12.برای رزق، خواندن (سوره ذاریات) مؤثّر است. (و به بعضی ها دستور خواندن این سوره را می دادند که برای رفع تنگی روزی بخوانند).
13. برای کسانی که قبض دارند و سینه شان تنگ و مغموم است، خواندن سوره انشراح خوب و سینه را باز می کند.
(و می فرمودند: مرحوم آقا سیّد هاشم حداد علیه السلام این مطلب را گفته اند و تجربه هم نشان داده است).
ص: 410
14. یک اربعین برای مشاهدات و تقویّت باطن، کنار جوی آب به عدد خاص خواندن (سوره زلزال) نیک است.
15. مرحوم سیّدعلی قاضی (رحمه الله علیه) خود شب ها قبل از خواب آنها را (مسبّحات سِتّ یعنی سوره های حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی) می خواندند، چه آن که روایت دارد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هم قبل از خواب می خواندند و می فرمودند: در این سوره ها آیه ای است که بهتر از هزار آیه است.
16. برای امراض صعب العلاج هر روز (سوره والنجم) خوانده شود و به امام زین العابدین (علیه السلام) تقدیم گردد.
17.بهترین کار برای سالک، سجده است و ذکر یونسیّه «لااِلهَ اِلّا اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ1. الظّالِمین«. یا ذکر سجده حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) «عَظُمَ الذَّنْب مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُن الْعَفْو مِنْ عِنْدِکَ».
18. از ادعیّه و اذکار، بیشترین استفاده از دعای یستشیر در صبح و شام و از ذکر «یا حَیُّ یا قَیُّومُ» برده ام.
19. از ایشان سؤال شد عدد استغفار برای مبتدیان راه عرفان چه عددی است؟ فرمودند: هزار و یک مرتبه.
20. از ایشان سؤال شد کدام دعا برای ادای قرض و دَین خوب است خوانده شود؟ فرمودند: این دعا تأثیر دارد یا قاضِیَ الدُّیُونِ مِنْ خَزائِنِکَ الْمَکْنُونِ التَّی هِیَ بَیْنَ الْکافِ والنُّونِ، اقْضِ دَیْنی وَدَیْنَ کُلِّ مَدْیُون. به عدد خاص.
21. از ایشان پرسیدند: در حرم امام رضا (علیه السلام) چه ذکری خوانده شود؟ فرمودند: از بزرگان
ص: 411
شنیدم چهارصد مرتبه آیه نور(1) خوانده شود و هدیه گردد به امام (علیه السلام) ، خوب است.(2)
1- بیابان های اطراف مسجد جمکران بسیار پر برکت است و خود استفاده های شایانی از این بیابان ها برده ام.(3)
2- (به یکی از شاگردانش می گوید) دقت کن! بالاترین مقامی که برای انسان در قرآن ذکر شده، مقام لقاءالله است و خداوند شرط وصول بدین مقام را دو شرط می داند، در این بخش ازآیه بنگر: فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ، فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَلایُشْرِکُ بِعبادَةِ رَبِّهِ اَحَداً.(4)
یک شرط، عمل صالح و دیگر پاک گردندان قلب از شرک است.(5)
3- خدای تعالی بخل ندارد و اگر کسی شرایط تقوی را در خودش ایجاد کند، خداوند
ص: 412
استاد کامل را به او می رساند ولو اینکه از آن طرف عالَم باشد.(1)
4.برنامه خداپرستی برای آدم کردن است، نه اینکه بخواهند چیزی نشان بدهند (و خواب صادق و مکاشفه و طیّ الارض و کارهای خارق العاده و اخبار از ضمائر را ملاک پیشرفت نمی دانستند) و می فرمودند: حتی اگر دارای موت اختیاری هم شد،1- دلیل قرب نیست، بلکه میزان را درک توحید و در قرب الهی خلاصه می کرد.(2)
5- تبعیّت کامل از علمای شریعت اولین قدم سالک است و خطر مهمّی که سالک در این مسیر دارد، بدبینی به علمای شریعت است.(3)
6- اگر نوافل یومیّه و شبانه ترک شد، حتماً قضای آن بجای آورده شود.(4)
7- قبل از هر چیز تکلیف خود را با خلق خدا پاک کنید، بعد از تصفیه حساب با خلق، حساب های خود را که با پروردگار داشته اید و ناقص بوده اند، آنها را هم درست کنید از قبیل نماز، روزه، وجوهات، حج و ...
(سپس وقتی افراد را به پاک کردن درون وا می داشت، مثلاً به یکی می گفت: شما مرض بخل دارید، آن را با رفتن به قبرستان و نظر به قبرها اصلاح کن و ...).
8- دراویش با ریاضت، نفس خود را قوی می کنند و این غلط است، بلکه باید نفس را تزکیّه کرد، «قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَکیّها؛ به تحقیق رستگار شد، کسی که خودش را تزکیّه
ص: 413
کرد.»(1)
9.از ایشان دستورالعملی خواستند، فرمودند: طریق همان طریق محمّد و آل محمّد صلی الله علیه و آله است که در احادیث ذکر شده است و من چیزی از خودم اضافه نمی کنم، ولی وقتی خیلی اصرار کردند، آقا فرمودند: لعنت خدا بر من اگر چیزی را از خودم اضافه کنم، من فقط یک جمله می گویم که اگر انسان خودش را اصلاح کند و غلّ و غشّ نداشته باشد و طریقه اهل بیت عصمت علیهم السلام را بگیرد و در این راه به یکی از اولیای خدا وصل بشود، زودتر به نتیجه می رسد، عمده کار دست خودت می باشد.
10- یکی از شاگردانش می گوید به آیت الله انصاری رحمه الله علیه عرض کردم در خدمت شما حال ما دگرگون می شود، بفرمایید برای دوام حال چه کار کنم؟ فرمودند: ذکر یا حَیُّ یا قَیُّومُ. را مرتب تکرار کن، عرض کردم چه تعداد؟ فرمودند: اندازه نمی خواهد، هرچه می توانید بگویید.
11- روزی از آقا سؤال کردند چگونه بین افرادی که ادعای رسیدن به مقامات سیر و سلوک می کنند تمیز بدهیم که کدام راست می گوید و کدام دروغ؟ آقا جواب می دهند دو نشانه دارد: اول اینکه این افراد خلاف شرع نمی کنند و دوم اینکه نشستن در مجالس آنها التهاب درونی ایجاد می کند.
12- از ایشان سؤال شد برای تمرکز فکر در نماز دستوری به من بفرمایید؟ ایشان فرمودند: «نوافل را ترک مکن و حیوانی،(2) کم بخور».
ص: 414
13.آرزو دارم بر سر کوهی روم که هیچ کس مرا نشناسد و بارها تکرار می کردند که از زمانی که مشهور شدم به زحمت افتادم.
2- به ایشان گفته شد: آقا چرا از مجالس کناره گیری می کنید، شاید این کناره گیری شما موجب شود که در مورد شما حرف هایی بزنند، ایشان فرمودند: مجالس آلوده است، در این مجالس از علمای دین و بزرگان غیبت می شود و نهی از منکر هم نمی شوند، بنابر این هرچه می خواهند می گویند، من در هر مجلسی شرکت نمی کنم.
15- ایشان آیه الکرسی را با خط زیبای یکی از شاگردانش بر بالای دیوار اتاق خویش در گرداگرد اتاق نوشته بود، وقتی از ایشان پرسیدند، در جواب فرمودند: «روایت است که هرگاه خانه ای بلندتر از هفت ذرع ساخته شود، برای دور نمودن شیطان از آن، آیه الکرسی بر آن نوشته شود»(1)
16.روزی وارد مسجدی شدم، دیدم پیرمردی عامی مشغول خواندن نماز است و دو صف از ملائکه در پشت سر او صف بسته و به او اقتدا نموده اند و این پیرمرد خود ابداً از این صفوف فرشتگان اطلاعی نداشت، من دانستم این پیرمرد برای نماز خود اذان و اقامه گفته است، چون در روایت داریم کسی که در نمازهای واجب یومیه اذان و اقامه هر دو را بگوید دو صف از ملائکه و اگر یکی از آنها را بگوید یک صف از ملائکه به او اقتدا می کنند، که در ازای آن به اندازه مابین مشرق و مغرب باشد.(2)
ص: 415
17- از ایشان سؤال شد: آیا می شود به حضور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف رسید؟ آقا جواب می دهند بندۀ خدا، به حضور خداوند هم می توانیم برسیم، به حضور بنده اش نمی توانیم برسیم.
*حالات و دستورالعمل های آیت الله مرعشی نجفی(1)
1. سفارش می کنم به اندیشیدن در کتاب خداوند و پند گرفتن از آن و زیارت اهل گورستان و قبور و اندیشیدن در اینکه آنان دیروز چه کسانی بوده و امروز چه شدند، چگونه بودند؟ پس چگونه گردیدند و کجا بودند و امروز کجا هستند؟
2. کم کردن معاشرت و همنشینی، زیرا معاشرت در این زمان هم منع دارد و هم خطر، و کم انجمنی است که خالی از بهتان و غیبت در حق مؤمنین و عیب جویی و تحقیر و ضایع کردن حقوق و برادری آنان باشد.
3. به صله رحم، زیرا آن از نیرومندترین اسباب توفیق و برکت در عمر و زیادی روزی است.
4. به زهد و بی اعتنایی به شئون دنیا و راه و روش ورع و پرهیزکاری و احتیاط.
5. به مداومت زیارت جامعه کبیره، اگرچه در هفته یکبار باشد.
6. به دوری جستن از غیبت بندگان خدا، به ویژه اهل علم، زیرا غیبت آنان چون مردار مسموم است.
72. به خواندن سوره یس بعد از نماز صبح هر روز یک مرتبه و نیز خواندن سوره نبأ (عم
ص: 416
یتسائلون) بعد از نماز ظهر و به خواندن سوره والعصر پس از نماز عصر و به خواندن سوره واقعه بعد از نماز مغرب و به خواندن سوره ملک بعد از نماز عشاء، و تأکید می کنم بر آن، که مداومت کند بر آنچه یادآور شدم، زیرا من شخصاً روایت می کنم، این روش را از استادان بزرگوار خود و بارها نیز تجربه آموخته ام.
8. به مداومت این دعا پس از ذکر رکوع، خصوصاً در رکعت آخر: اَللّهُمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ وَ تَرَحِّمَ علی عَجِزْنا وَاَغِثْنا بِحَقِّهِمْ؛ پروردگارا ! درود بفرست بر محمّد و خاندانش و ترحّم بر عجز ما کن و پناه بده و بداد ما برس، به حق آنان».
9. به مداومت تسبیحات جدّه ما زهرای بتول ، روح من فدای او باد.
10. به نماز شب و استغفار در سحرها.
11. به مدامت زیارت مشاهد عترت زاکیّه و من شخصاً چه بهره های فراوانی از این مشاهد برده ام.
12. به نیکی کردن در حق فقرا و سادات و طلاب علوم دینی.
13. به استغفار در شب ها و نیز در روز.
14. به مداومت این دعای شریف در قنوت های نمازهای واجب، و آن را من روایت می کنم از پدر علّامه خود و نیز جمال السالکین مرحوم شیخ محمد حسین شیرازی وآن دو بزرگوار از استاد خود مصباح السالکین مرحوم سیّد مرتضی رضوی کشمیری و او نیز به طریق خود از ستاره فروزان سیّد رضی الدین علی بن طاووس حسنی مؤلف کتاب الاقبال که متصل به اصحاب مولای ما و پیوست به پیشوایان ما دارد روایت می کند و آن دعا این است: «اَللَّهُمَّ اِنِّی اَسئَلُکَ بِحَقِّ فاطِمَةَ وَ اَبیهَا وَ بَعلِهَا وَ بَنیهَا وَ سِرِّالمُستَودَعِ فِیهَا، اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اَن تَفعَل بِی مَا أنتَ
ص: 417
أهلُه وَ لَاتَفعَل بِی مَا أنَا أهلُه؛ پروردگارا! من تو را می خوانم به حق فاطمه و پدرش و شوهرش و فرزندانش و رازی را که در آنها امانت نهاده ای اینکه، درود بفرستی بر محمّد و آل محمّد (علیهم السلام) و اینکه آنچه تو اهل آنی، با من عمل کنی و به جای آوری و به جا نیاوری، با من آن چه را که من اهل آنم».
15. به مداومت و تفکر در خطبۀ این بانوی پاک، منزّه، پاکیزه (حضرت زهرا (سلام الله علیها) ) که در مسجد النبی خواندند، آن خطبه ای که بلغا و فصحا را از آوردن مانند آن عاجز ساخت و آن را عده ای از بزرگان گذشته نقل کرده اند.
16.در تدبّر و اندیشیدن در خطبه شقشقیه مولای ما امیرمؤمنان و سیّد مظلومان که در مسجد انشاء فرمود و آن را عده بی شماری از فریقین که مورد وثوق هستند، نقل کرده اند.
17. پیوسته با طهارت و وضو باشد، که آن خود سبب نور باطن و برطرف کننده آلام و اندوه ها است.
18. به محاسبه نفس در هر هفته مانند حساب شریک از شریک دیگر با دقت کامل، و اگر لغزشی احساس کرد، با توجه در صدد تدارک و جبران آن برآید و اگر حسنه ای در اعمال و رفتارش یافت، خداوند سبحان را شکرگزار باشد و از درگاهش مزید توفیق را طلب کند.
19. به خواندن و قرائت قرآن شریف و هدیه و ثواب آن را به ارواح شیعیان آل رسول صلی الله علیه و آله از آنانی که بازماندگانی ندارند، نثار کند و من شخصاً بارها از این عمل که سبب توفیق بیشتر در امور بوده، تجربه آموخته ام.
ص: 418
20. به دوری گزیدن از کارهای حرام و شبهات و پیمودن راه احتیاط.
1- شبی از شب ها دو فرشته بر من نازل شدند و درس فنا را در دو جمله به من آموختند، جمله اول این دو فرشته این بود که: از خود هیچ مگو، نمی خواهد از خودت تعریف کنی، حرف هم از خودت در نیاور. مطابق آیات و روایات، آن گونه که خدا داده و به تو القاء می کند، حرف بزن.
جمله دوم: از خدا، جز خدا، هیچ مخواه، بگو خدایا خودت را می خواهم، فقط خدا خواه باش و طالب او باش و بس.(1)
2- اسم اعظم خدا کلمه «الله» است (هرکس می خواهد اسم اعظم یعنی «الله» برایش کار بکند، کلیدش اخلاص است، یعنی برای خدا «الله» بگوید، کارش درست می شود).
شیخ رجبعلی برای خدا حرکت کرد، برای خدا می گفت، برای خدا می نشست و برای خدا غذا می خورد و برای خدا استراحت می کرد.(2)
3- هر سوزنی را که برای غیر خدا زدم به دستم فرو رفت، نه به لباس، هر لقمه ای برای غیر خدا خواستم بخورم، آن لقمه گریبانگیر من شد.(3)
(همه کارهایت باید برای خدا باشد).(4)
ص: 419
4- به شیخ رجبعلی گفتند شیخ رجبعلی! چه شد که چشم های برزخی تو باز شد؟ چه شد، رابطه با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف پیدا کردی؟ چه شد به مقام فنا رسیدی؟
فرمود: دو فرشته بر من نازل شدند و درس فنا به من آموختند، رجبعلی! از خود هیچ مگوی، رجبعلی از خدا، جز خدا هیچ مخواه.(1)
5- ایشان این ذکر را «وَقُلْ رَبِّ اَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَاَخْرِجْنی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَلْ لی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطانًا نَصیرًا(2) چهل شب، هر شبی صد عدد به شاگردانش (جهت رسیدن به جهت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف) می دادند.(3)
مرحوم شیخ رجبعلی خیاط علیه السلام در مورد آیه هشتادم سوره مبارکه بنی اسرائیل فرموده اند: این آیه شریفه «وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرًا» را چهل شب، هر شبی صد مرتبه به برخی از شاگردانش دادند، یکی از شاگردانش این ذکر را می گوید، خدمت حضرت می رسد، اما نمی فهمد و متوجه نمی شود، با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ملاقات کرده، خدمت جناب شیخ می آید، عرضه می دارد، جناب شیخ! من چهل شب، ذکر نورانی «وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرًا» را صد بار خواندم، اما خدمت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نرسیدم.
شیخ رجبعلی توجهی می کند، می فرماید: یادت هست از سر کارت از پله ها آمدی بیرون، وقتی آمدی وارد خیابان شدی، یک آقا سیّد جوان زیباروی که در گونه راستش خالی به
ص: 420
مانند ماه شب چهارده و کامل داشت به او سلام کردی و او سلام تو را جواب داد؟ گفت: بله آقا! یک چنین ملاقاتی برایم حاصل شد. یادم هست. فرمود: آن آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بود. منتهی تو رسیدی، دیدی ولکن نشناختی.(1)
6.ایشان به سه طرف (بعد از نماز) سلام می داد، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و آقا امام رضا (علیه السلام) را زیارت می کرد، (حدوداً از سن 25 سالگی، مرحوم شیخ عبدالکریم حامد که شاگرد ایشان بود، می فرمود:) مرحوم شیخ رجبعلی خیاط فرمودند: در اولین سلامی که بعد از نماز دادم، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را زیارت کردم، پیامبر صلی الله علیه و آله این جمله را به من فرمودند: رجبعلی! تا حالا کجا بودی؟ آمدی، خوش آمدی، حالا چرا؟
(مرحوم شیخ عبدالکریم حامد می فرمود: تفسیر جمله پیامبر صلی الله علیه و آله این است که رجبعلی باید از اول بلوغ، انتهای پانزده سالگی و اول شانزده سالگی می آمدی سلام می دادی و جواب می گرفتی چرا در سن 25 سالگی؟ نُه سال تأخیر و فاصله؟)(2)
*حالات و دستورالعمل های علّامه طباطبایی(3)
1. از ایشان سؤال کردند: راه رسیدن به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟
فرمودند: امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خود فرموده است، شما خوب باشید، ما خودمان شما را پیدا می کنیم.
2. از ایشان پرسیدند: راه ترقی به مدارج معنوی چیست؟
ص: 421
فرمودند: تخم سعادت، مراقبت است. مراقبت یعنی کشیک نفس کشیدن یعنی حریم دل را پاسبانی کردن، یعنی سر را از تصرّفات شیطانی حفظ داشتن، پاسبان حرم دل بودن، این تخم سعادت را باید در مزرعه دل کاشت و بعد به اعمال صالحه و آداب و دستورات قرآنی، این نهال سعادت را پروراند.
3. شخصیّت را خدا می دهد و با چیزهای دنیوی هرگز انسان شخصیّت کسب نمی کند.
4. ایشان بعد از وضو گرفتن و نماز شب خواندن؛ نمی خوابید، می گفتند: بین دو نماز (نماز شب و نماز صبح) نباید خوابید.
5. از ایشان سؤال شد راجع به زن چه نظری داری؟
فرمودند: اگر زن اهمیّت نداشت، خدا نسل دوازده امام را از نسل حضرت زهرا علیهاالسلام بوجود نمی آورد. واقعاً اگر زن خوب باشد، می تواند عالم را گلستان کند و اگر بد باشد، عالم را جهنم می کند. محیط خانه هم به وسیله زن است که به گلستان و یا جهنم تبدیل می شود.
6. آقا من هر روز که مراقبتم قوی تر است، شب مشاهدات من، مکاشفات من، زلال تر است، صاف تر است، هرچه روز مراقبت شدیدتر، شب مکاشفات زلال تر و صاف تر است.
7. از ایشان سؤال شد برای توجه به خدا و حضور قلب در نماز چه راهی را توصیه می فرمایید؟ فرمود: توجه، مراقبه، توجه، مراقبه، ... این جمله را متجاوز از ده بار تکرار نمود.
8. آیت الله جوادی آملی می فرماید ایشان فرمودند: تا آنجایی که خودم را شناختم دعای شخصی در حق خودم نکردم (و البته در اصول کافی از ائمه اطهار (علیهم السلام) همین نقل شده است که دعای شخصی نکنید و بندگان خدا را هم در کنار سفره الهی شرکت
ص: 422
بدهید.)
9.آیت الله مصباح یزدی می فرماید: هرگز کلمه «من» از ایشان نشنیدم، در عوض عبارت «نمی دانم» را بارها در پاسخ سؤالات از ایشان شنیده ام، همان عبارتی که افراد کم مایه از گفتن آن عار دارند. و جالب این است که به دنبال آن، پاسخ سؤال را به صورت احتمال و با عبارت «به نظرم می رسد» بیان می کرد.
10. آیت الله امینی می فرماید: ایشان دائم الذکر بود، حتی در راه که می رفتیم و صحبتی داشتیم، هرگاه صحبت تمام می شد، می دیدیم که مشغول ذکر می شوند.
11. می فرمود:چون به نجف برای تحصیل مشرّف شدم از نقطه نظر قرابت و خویشاوندی گهگاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می شدم، تا آنکه یک روزی کنار مدرسه ای ایشتاده بودم، آقای قاضی (رحمه الله علیه) از آن جا عبور می کرد، وقتی به من رسید دست خود را روی شانه من گذاشت و فرمود: ای فرزند! دنیا می خواهی نماز شب بخوان، آخرت می خواهی نماز شب بخوان.
12. سوال شد چه چیز موجب محبّت حضرت حق می شود؟ فرمودند: ذکر و یاد او، ذکر موجب زیادی معرفت و زیادی معرفت موجب زیادی محبّت می گردد. تا مرحله فنا که در این صورت خوف و ترس از نامطلوب در او نمی ماند، خداوند سبحان می فرماید: «أَلا إِنَّ أَوْلِيَاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ؛ آگاه باشید که بر دوستان خدا، نه بیمی است و نه آنان اندوهگین می شوند»(1)
13.در تفسیر آیۀ شریفۀ «مَنْ اَعْرَضَ عَنْ ذِکْری ...؛ هرکس از یاد من دل برگرداند»،
ص: 423
فرموده اند: سبیل خدا، ذکر خدا است، عبادت بدون خطور و حضور قلبی، اعراض از ذکر خداست»(1)
14. آیا از کسانی که در راه خدا نیستند (اهل معصیت و اهل غفلت) نیز باید اعراض کرد؟ فرمودند: بلی از آنها هم باید اعراض کرد، خداوند سبحان خطاب به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّى عَن ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا؛ پس از هرکس که از یاد ما روی برتافته و جز زندگی دنیا را اراده نکرده است، روی برتاب»(2)
*حالات و دستورالعمل های حاج محمّداسماعیل دولابی(3)
1- راه خدا دو گونه است، یکی این که (کما تَدْیُنْ تُدان)(4) یعنی هرکاری را آدم چشم بسته انجام داد،خدا با او می کند، این خیلی لطیف و خوب است، خدا روزی کند که آدم همین کار را بکند، عفو کن، تا عفوت کنند، عطا کن تا عطایت کنند، زیرِدست ضعیف را بگیر،تا زیرِ دستت را بگیرند، بشر این کار را کم کرده است، عفو و غفران و صدق کجاست؟ کسی که این کار را انجام دهد، هنر دارد.
خداوند با لطافت فرموده است: حالا که این کار را نکردید، هرکاری من با شما کردم شما هم بکنید، یعنی وقتی شما را بخشید، شما هم ببخشید، وقتی به تو دادم، تو هم بده. این کار آسان تر است و ...
2- عبد دنیا نباشید. عبد آخرت باشید! مولا امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «الدُّنْیا واْلِاخرَةُ هُما
ص: 424
ضَرَّتان وَهُما بِمَنْزِلَةِ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ اِنْ قَرُبَ مِنَ الْواحِدِ بَعُد مِنَ الْاخر لِکُلِّ مِنْهُما بَنونٌ کُونُوا مِنْ أَبْناءِ الْاخِرَةِ؛ دنیا و آخرت هوو هستند،هرکس به یکی نزدیک شود از دیگری دور می شود، اگر مملوک دنیا شوم، مملوک آخرت نمی توانم باشم و برای هر کدام فرزندانی است شما از فرزندان آخرت باشید.»(1)
3- خداوند برای شما خیلی قیمت قائل شده است، فقط خداوند می داند عبادوخلقش چقدر قیمت دارند، در حدیث قدسی فرموده است «تمام ماسوی را برای تو خلق کردم و تو را برای خودم آفریدم»،(2) این قیمت انسان است، چرا انسان عبد غیرخدا شود و خود را ذلیل کند.
4- اگر با مشیّت خدا آشنا شوید و عقیده داشته باشید، غصه های دنیا کنار می رود، «شد شد، نشد نشد»، در هر حال می گویم به چشم، هر دو اطاعت خدا است.
5- خداوند در قرآن از بندگانش سؤال می کند: اَلَیْسَ الله بکافٍ عَبْدَهُ(3)آیا خدا برای بندگانش کافی نیست؟ انسان در همه جا این آیه را می خواند، عملاً می خواند، هر جا درمانده باشد، وقتی غصه دار شد، پیش خود می گوید: اَلَیْسَ الله بکافٍ عَبْدَهُ و خودش را راحت می کند.
6- بنده از بچگی هم دوست نداشتم، دنبال عیب دیگران باشم، خداوند اذن نداده است1- عیب افراد را ببینیم غَضُّوا اَبْصارَهُمْ عَمّا حرَّمَ اللهُ عَلَیْهِمْ (4) غض بصر کن! چرا نگاه
ص: 425
می کنی. اگر خدا هم نشان داده، سرت را برگردان، اگر دو نفر غیبت می کنند گوش نده، شما اهل آن نیستی، همه افعال خوب را باید دید، ولی افعال بد را، نه.
7- عفو و غفران، انسان را خیلی بزرگ می کند این صفت خدایی است، خداوند صاحب عفو و گذشت را خیلی دوست دارد.
8- استغفار پناهگاه انسان است، وقتی گفتی(اَسْتَغْفِرُ الله) در پناه خدا هستی، فرمودند: دو امان میان شما بود؛ یکی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و دیگر استغفار. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله رفت. ولی استغفار همیشه میان شما باقی است، با این دو امان عذاب نیست.(1)
روی هفتاد مرتبه استغفار مستحب است، یکی از خاصیت هایش این است که قلب انسان راحت می شود، بزرگ می شود، از همه راضی می شود از خدا و از مخلوقات خدا.
9- قرآن می فرماید: هر جا مصیبتی به شما رسید، جلوتان را گرفت، شب تاریک بود، غصه ای آمد، حوادثی پیش آمد، بگو: «اِنّا لِلّهِ واِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ (2) از خدا آمده ایم و رو به خدا می رویم، این را مربی شما می گوید آن مربی که همیشه همراه شماست، خود او می گوید: این جماعتی که منطقشان این چنین است، صلوات و رحمت خدا بر آنها باد «اوُلئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ (3)
10- مؤمن باید زبانش را حفظ کند، کاری از زبان برنمی آید یا می گوید: دیدیم، یا می گوید: شنیدم، خودش کاره ای نیست، در روز قیامت از چشم و گوش و قلب
ص: 426
حساب می کشند»(1) از زبان چیزی نمی پرسند، بلکه برای زبان مراقب گذاشته اند هرچه بگوید می نویسند «ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ اِلّا لَدَیْهِ رَقیبٌ عَتیدٌ.(2)
امیدوارم شما سؤال نداشته باشید، همین جا خودتان به حساب خود برسید، هرکس حسابش را اینجا برسد، خدا حساب از او برداشته است. ائمه علیهم السلام فرمودند: دوستان ما حساب ندارند، چون حسابشان را جلو انداخته اند، خودشان به حساب خود رسیده اند.
11- پنج اصل دین درصلوات وجوددارد:(اَللّهُمَّ)توحیداست.(صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ)نبوّت است (وَ آلِ مُحَمّدٍ) یعنی امیرالمؤمنین و اولادش، این هم امامت، توحید را که قائل شدیم، معاد را هم قائلیم و چون حق محمّد و آل محمّد (علیهم السلام) را ادا کردید، عدالت است. قربانِ این مستحب، که با آن هر پنج اصل دین را اقرار کردیم.
12- ریخت و پاش معنوی کنید. با اخلاق و صفات خوب، اگر کسی مشکل دارد دست رویش بکشید، مشکلش را برطرف کنید. اگر ریخت و پاش کنید، خدا زیاد می کند. هرچه داری ریزش کن، بعضی مثل پروانه غم های دیگران را از بین می برند ...
13- اَکْثْرِ ذِکْرَ الْمَوْتِ وَما بَعْدَ الْمَوْتِ(3)مرگ و بعد از مرگ را زیاد یاد کن، ذکر موت خیلی وقت نمی خواهد، تا یاد آن کردی، مرحوم شدی، ولی بعد از موت خیلی طولانی است؛ بهشت، فردای قیامت، قرب خدا، بعد از موت اصلاً اندازه ندارد. بعد از موت خیلی معرکه است.
14- بعد از موت همه یوم الجزاء است، تا قبل از مردن یوم العمل است. بعد از آن یوم
ص: 427
الجزا است، عمل شما مزد شما است، نماز شما الان خودش مزد است، ببین کجا ایستاده ای! قشنگ بایست.
15- برای این که خدای متعال یک مقدار از درهایش را به روی شما باز کند، باید بین خود و خدا اصلاح کرد، حضرت امیر (علیه السلام) در نهج البلاغه فرموده است «هرکس بین خود و خدای خویش را اصلاح کند، خدا بین او و مردم را اصلاح خواهد کرد»(1)
*حالات و دستورالعمل های امام خمینی(2)
1. آیت الله قدیری می فرماید: وقتی کتاب تحریرالوسیله در نجف اشرف چاپ شد، مطابق رسوم نجف، پشت جلد آن القابی از قبیل «آیت الله العظمی» و زعیم الحوزات العلمیه و از این قبیل عبارات نوشته شد، این چیز تازه ای نبود و کسی تقصیری نداشت و همان طور که برای سایر مراجع عمل می شد، چاپخانه و متصدّیان چاپ عمل کرده بودند، وقتی امام متوجه مطلب شدند، با کمال قاطعیّت از توزیع آن منع کردند و فرمودند: «باید این القاب برداشته شود»، تا بالاخره دست اندرکاران مجبور شدند چیزی روی این القاب بزنند که هیچ خوانده نشود.
2. زهرا مصطفوی می گوید: من شاهد بوده ام که رفتار امام در مواقعی که تلویزیون از ایشان تعریف می کرده و ایشان می شنیده است به این صورت بود که صدای تلویزیون را خاموش می کردند تا صحبت طرف تمام می شد. امام اصولاً از تعریف کردن دلخور می شدند.
ص: 428
3. در نوفل لوشاتو، ذبح حیوانات در خارج کشتارگاه بر طبق قانون ممنوع بود. روزی گوسفندی را در محل اقامت امام ذبح کردند. امام با آن که در دیار کفر بودند فرمودند: چون تخلّف از قانون حکومت شده، از این گوشت نمی خورم.
4. در ایامی که امام در نجف تشریف داشتند، یکی از آقایان پنکه خودش را برای منزل امام آورد، ما تصمیم گرفتیم نجاری بیاوریم و یک جعبه برای پنکه درست کند، وقتی نجار فیبرها را آورد، آقا من را صدا زدند، من به سرعت به خدمت امام آمدم و ایشان با لحن شدید که بی سابقه بود فرمود: شما همه دست به یکی کرده اید، که مرا جهنمی کنید.
آن قدر امام در مصرف بیت المال و دوری از رفاه طلبی مقیّد بودند که برای دو تا فیبر که قیمتی نداشت، این قدر ناراحت شده بودند.
5. در نجف در اتاق مجلسی منزل حضرت امام علیه السلام قالی نبود، زیلوهایی بود که از ایران1. آورده بودند و زیاد مناسب نبود، من به امام عرض کردم که این گلیم ها زیاد مناسب نیست و اجازه بدهید فرش بخریم. امام فرمودند: مگر منزل صدر اعظم است و اجازه نفرمود.
6. در نجف اشرف هوا بسیار گرم بود، هرقدر به امام اصرار کردیم اجازه دهند یک کولری تهیه کنیم اجازه نفرمودند، تا آغاز انقلاب حضرت امام تلفن نداشتند و شهرستانی ها اعتراض داشتند که ما نیاز به ارتباط با شما داریم و شما تلفن لازم دارید، اما می فرمودند: پول بیت المال خرج رسالۀ من و تلفن نشود.
7. اخلاق و رفتار امام در مدت اقامت در پاریس آن چنان تأثیر گذاشت که اگر بودجه یک سال حوزه علمیّه را صرف می کردیم، برای تربیت مبلّغ و تألیف و ترجمه کتاب
ص: 429
و به اروپا می فرستادیم نمی توانستیم به اندازه اقامت چهارماهه امام در پاریس، اسلام را در دنیا معرفی کنیم.
8. ایشان می فرمودند: هرکس در هر مقامی که هست و هر مسئولیتی که دارد همان مقام و مسئولیت، امتحان اوست.
9. آن که انسان را از تزلزل بیرون می آورد، آن ذکر خداست.
10. صبر، مشکلات را بر انسان آسان می کند و عزم و اراده را قوّت می دهد.
11. آن کس که اتکا به خدا دارد، پیروز است.
12. انسان تا آخر عمرش، هیچ گاه از شرّ شیطان و نفس درامان نیست.
13. هیچ عیبی بالاتر از آن نیست که انسان عیب خود را نفهمد و به عیوب دیگران بپردازد.
14. اگر یک وقتی دیدم که مصلحت اسلام اقتضاء می کند که یک حرفی بزنم می زنم و از هیچ چیز نمی ترسم، والله تا حالا نترسیده ام.
15. در رفتار عدالت داشته باشید. در گفتار عدالت داشته باشید، تشریفات را کم کنید.
16. هر قدر انسان در جوانی مهذّب شد، شد. اگر در جوانی خدای نخواسته مهذب نشد، بسیار مشکل است که در زمان کهولت و پیری که اراده ضعیف است و دشمن قوی، اراده انسان ضعیف می شود و جنود ابلیس در باطن انسان قوی، ممکن نیست دیگر آن وقت اگر ممکن هم باشد، بسیار مشکل است.
17. پسرم(1) سوره مبارکۀ حشر را مطالعه کن که گنجینه هایی از معارف و تربیت در آن
ص: 430
است و ارزش دارد که انسان یک عمر در آنها تفکّر کند و از آنها به مدد الهی توشه ها بردارد، خصوصاً آیات اواخر آن، از آنجا که می فرماید: «یا اَیُّها الذَّینَ امَنُوا1. اتَقُواللهَ وَلَتَنْظُر نَفْسً ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا للهَ ... تا آخر سوره.(1)
18. علم توحید هم اگر برای غیرخدا باشد، از حجب ظلمانی است، چون اشتغال به ما سِوی الله است، اگر کسی قرآن کریم را با چهارده قرائت لما سوی الله حفظ باشد و بخواند، جز حجاب و دوری از حق تعالی چیزی عاید او نمی شود.(2)
مرحوم آقا سیّد محمدحسن الهی قاضی یک روز به وسیله یکی از شاگردانش که تسخیر ارواح می نمود(به این طریق که فقط با کشیدن دستی به چشم خود فوراً روح را احضار می کرد) از روح مرحوم حاج میرزا علی آقای قاضی علیه السلام راجع به طیّ الارض(3) پرسید (چون آن مرحوم در زمان حیات خود طیّ الارض داشته) مرحوم قاضی علیه السلام جواب داده بودند که: طیّ الارض بواسطه (آیات اول سوره مبارکه «طه»است تا لَهُ الاْسْماءُ الْحُسْنی ) و این آیات بسیار عجیب است. به خصوص آیه ( اَللهُ لااِلهَ اِلّا هُوَ لَهُ الْاَسْماءُ الْحُسْنی) چون این آیه تمام اسماء را در وجود مقدّس حضرت حق جمع می کند و مانند جامعیّت این آیه در قرآن کریم نداریم.(4)
ص: 431
از ایشان پرسیدند چه شد که موفق به دیدار امام زمان شدی؟ فرمود: من یک شب پیغمبر ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله را در عالم رؤیا زیارت کردم. گفتم یا جدّاه! یا رسول الله! من خیلی علاقه دارم خدمت آقازاده شمابرسم چه کنم؟هر دری می زنم نمی شود، جدّم فرمود: سیّدعبدالکریم! فرزندم! روزی دو بار، اول صبح و اول شب می نشینی و برای حسینم گریه می کنی، اگر می خواهی خدمت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف برسی. این برنامه را انجام بده، می گوید من از خواب بیدار شدم، این برنامه را یک سال ادامه دادم. صبح ها می نشستم خودم برای خودم روضه کربلا را می خواندم، غروب هم می نشستم مقتل می خواندم و گریه می کردم. یک سال که از این جریان گذشت، دیدم دیگر راه باز شد. (بعضی ها می گویند چه آسان! بسم الله شروع کنند ببینند می توانند یا نه!)(1)
سیّد عبدالکریم می گوید: امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از من پرسیدند: اگر هفته ای یک بار ما را نبینی چه خواهی شد. عرض کردم: آقاجان می میرم، حضرت فرمودند: سیّدعبدالکریم! اگر چنین نبود، که ما را نمی دیدی!(2)
مرحوم آخوند حسینقلی همدانی علیه السلام یکی از بزرگان اخلاق و سیر و سلوک است ، در یکی از دستورالعمل های خود چنین می فرماید: برحذر باشید از چهار چیز: پر حرفی، پرخوری، پرخوابی و شرکت زیاد در مجالس و نشست با مردم، برای خودسازی به جای این
ص: 432
امور، شبو روز به یاد و ذکر خدا مشغول گردید.(1)
*حالات و دستورالعمل های آیت الله بهجت(2)
1- زیاد از من سؤال می شود که دستورالعملی بدهم، من که نمی توانم به هر کس یک دستورالعملی بدهم، هر روز سعی کنید یک حدیث از کتاب جهادالنفس (وسائل الشیعه) مطالعه کنید و سعی نمایید به آن عمل کنید، بعد از یک سال خواهی دید که البته عوض شده اید. مانند دارویی که انسان مصرف می کند و بعد از مدتی احساس بهبودی می کند.
2- نیّتتان این باشد که علمتان با عملتان هماهنگ باشد، علم و عمل نه از هم جلو بیفتد و نه عقب، اکثر بدبختی ما همین است که علممان با عملمان هماهنگ نیست.
3- به همدیگر نگاه نکنیم، بلکه نگاه به دفتر شرع نماییم و عمل و ترک را مطابق با آن نماییم.
4- بارها گفته ام و بار دیگر می گویم کسی که بداند، هر که خدا را یاد کند، خدا همنشین اوست، احتیاج به هیچ وعظی ندارد، می داند چه باید بکند و چه باید نکند، می داند که آن چه را می داند باید انجام دهد و در آن چه نمی داند، باید احتیاط کند.
5- هیچ ذکری بالاتر از ذکر عملی نیست، هیچ ذکر عملی بالاتر از ترک معصیت در اعتقادات و عملیات نیست، و ظاهر این است که ترک معصیت بطور مطلق، بدون مراقبه دائمیّه ما صورت نمی گیرد.
6- کوچک و بزرگ باید بدانیم، راه یگانه برای سعادت دنیا و آخرت، بندگی خدای
ص: 433
بزرگ است و بندگی در ترک معصیت است، در اعتقادات و عملیات آنچه را دانستیم، عمل نماییم و آن چه را ندانستیم توقف و احتیاط نماییم، تا معلوم شود، هرگز پشیمانی و خسارت در ما راه نخواهد داشت، این عزم اگر در بنده ثابت و راسخ باشد، خدای بزرگ اولی به توفیق و یاری خواهد بود.
7- از ایشان سؤال شد چه کنیم که لذّت عبادت را درک کنیم؟فرمودند: این احساس لذّت در نماز یک سری مقدمات خارج از نماز دارد و یک سری مقدمات در خود نماز، آنچه که قبل از نماز و در خارج از نماز بایستی ملاحظه شود و عمل شود این است که انسان گناه نکند، قلب را سیاه نکند، دل را تیره نکند، معصیت، روح را مکدّر می کند، نورانیّت دل را می برد.
و اما هنگام خود نماز انسان بایستی زنجیر و سیمی دور خودش بکشد تا غیرخدا داخل نشود، بایستی فکرش را از غیرخدا منصرف کند، توجهش به غیر خدا مشغول نشود ...
8- مواعظ عملیّه، بالاتر و مؤثرتر از مواعظ قولیّه است «کُونُوا دُعاةً اِلَی الله بِغَیْرِ اَلْسِنَتِکُمْ؛ با غیر زبانتان داعیان به سوی خداوند باشید.»
9- خواندن قرآن در هر روز و ادعیّه مناسبه اوقات و امکنه در تعقیبات و غیر آنها و کثرت تردد در مساجد و مشاهد مشرفه و زیارت علماء و صلحاء و همنشینی با آن ها از مرضیّات خدا و رسول است و باید روز به روز مراقب زیادتی بصیرت و انس به عبادت و تلاوت و زیارت باشد.
10- بعضی گمان می کنند که ما از ترک معصیت عبور کرده ایم. غافلند از اینکه معصیت اختصاص به کبائر معروفه ندارد، بلکه اصرار بر صغائر هم ،کبیره است. مثلاً نگاه تند به مطیع برای تخویف، ایذاء محرّم است (و) تبسّم به عاصی برای تشویق، اعانت بر
ص: 434
معصیت است.
11- از ایشان سؤال شد چطور می توان بهتر به خداوند و ائمه اطهار (علیهم السلام) انس گرفت؟ فرمودند: با اطاعت خدای تعالی و رسول خدا و ائمه (علیهم السلام) ، ترک معصیت در اعتقاد و عمل.
12- آیا در سیر به سوی خداوند باید استاد داشت و با فرض نبودن استاد چاره چیست؟ فرمودند: استاد تو، علم توست، به آنچه می دانی عمل کن، آنچه را که نمی دانی کفایت می شود.
13- تصمیم دارم که به خداوند قرب پیدا کنم و سیر و سلوک داشته باشم، راه آن چیست؟فرمودند: چنانچه طالب، صادق باشد ترک معصیت کافی و وافی است برای تمام عمر، اگرچه هزار سال باشد.
1. مرحوم علّامه طباطبایی (رحمه الله علیه) برایم تعریف کرد که:
من در مسجد سهله در مقام ادریس نماز می خواندم، در نماز وتیره سوره مبارکه ص را قرائت می کردم، که ناگهان دیدم از جای خود حرکت کردم، ولی بدنم در زمین است، بهقدری با بدنم فاصله گرفتم که او را از دورترین نقطه مشاهده می کردم تا پس از چندی به حال اول خود برگشتم (1)
2. خواندن سوره دخان موجب پیوند نفس با جهان ملکوت و ارتباط نفس با ارواح و نفوس مجرده که از بدن هایشان جدا شده اند می شود، این مطلب را برخی از اساتیدم
ص: 435
اعلی الله تعالی مقامه الشریف و رفع درجاته فرموده اند، ثقه الاسلام کلینی رحمه الله علیه در کافی، در حدیثی طولانی از امام ابوجعفر (علیه السلام) روایت کرده است که سائل گفت: ای پسر رسول خدا ! چگونه در هر سال شب قدر را بشناسیم؟ امام فرمود: هرگاه ماه رمضان رسید، هر شب صد مرتبه سوره دخان را بخوان، پس هنگامی که به شب بیست و سوم رسیدی، همانا که تو ناظر به آنچه که خواستی خواهی بود.(1)
2. بعد از نماز صبح جمعه پانزدهم جمادی الثانی سنه 1389 ه-.ق = هفتم شهریور 1348 ه-.ش در حال توجه نشسته بودم پس از برهه ای بدنم به ارتعاش آمد، ولی خفیف بود، بعد از چند لحظه ای شنیدم شخصی با زبان بسیار شیوا و شیرین این آیه کریمه را قرائت می کند:
اِنَّ اللهَ وَمَلآئِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ، یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیمًا ،(2) ولی من آن شخص را نمی دیدم و من هم از شنیدن آن آیه، صلوات می فرستادم، در آن حال، یکی به من گفت: بگو یا رسول الله! و من پی در پی می گفتم: یا رسول الله! و پس از آن با جمعی از مخلوقی خاص محشور شدم که گفت و شنود بسیاری باهم داشته ایم، بعد از آن که از آنحال باز آمدم متنّبه شدم، که تلاوت آیه فوق برای این جهت بود که روز جمعه بود و ذکر صلوات در این روز بسیار تأکید شده است.(3)
4. آقا ! ذکر می خواهید یکی از اسماء قرآن، ذکر است، ذکر همان قرآن است، البته دقت داشته باشید، چطور برای درس وقت معیّن دارید، برای قرآن هم همینطور باشد،
ص: 436
یک درس را قرآن قرار دهید، در پیشگاهش به درس بنشینید، استاد هم خدا باشد.(1)
5. شبی در قم در معیّت حضرت استاد علّامه آقا سیّد محمدحسین طباطبایی روحی فداه به سوی منزل آن جناب که بیت المعمور این کمترین بوده است می رفتیم، در اثنای راه به من فرمود: قبل از آنکه به توجه بنشینی، سوره مبارکه والضحی والم نشرح را بخوان که برای انتقال و صافی باطن و رؤیای صالح، در حال توجه بسیار مفید است.(2)
6. شب جمعه هفتم ماه شعبان 1387 ه-.ق در محضر مبارک جناب استاد علّامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه صاحب المیزان تشرّف حاصل کردم، عرض نمودم: حضرت آقا! امشب شب جمعه و شب عید است، لطفی بفرمایید. فرمودند: سوره مبارکه ص و القرآن ذی الذکر(3) را در نمازهای وتیره بعد از حمد بخوانید، که در حدیث است «سوره ص از ساق عرش نازل شده است.»(4)
7. مرحوم استاد علّامه طباطبایی علیه السلام فرمودند: استاد ما عارف عظیم و سالک مستقیم مرحوم حضرت آیت الله حاج سیّد علی قاضی تبریزی اول دستوری که می دادند ذکر یونسیّه بود «لااِلهَ اِلّا اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ (5) که در مدت یک سال در وقت خاص، به حالت سجده، چهارصد بار خوانده شود، و دیگر مسبّحات ستّ(6) که
ص: 437
هر شب تلاوت شود. فرمودند: ولی در خبر مسبّحات خمس(1) است که سوره اعلی را ندارد و ما این حدیث را به مرحوم قاضی عرضه داشتیم و ایشان با وجود این سخت مُصرّ بودند که مسبحات ستّ قرائت شود، زیرا خودش هم چیزهایی می دانست که از اساتید سینه به سینه اخذ کرده بود.(2)
8. عرفان عملی، شروع در سیر و سلوک را گویند، پرداختن به اموری که برای تکامل روح و اوج گیری نفس لازم است، را عرفان عملی می نامند، عرفان نظری همین است که امثال بنده دارند، ما فقط حرف می زنیم، منبر می رویم و سخنرانی می کنیم. اما عرفان عملی آن است که از مقام حرف به عمل آِیم و به تهذیب و تزکیّه نفس بپردازیم، قلب را جایگاه نور حق قرار دهیم «القلب حَرَم الله فلا تُسکن فی حرم الله غیرالله؛ دل شما، حرم الله است نگذارید که در این حرم بیگانه بیاید»،(3) جز خدا را در این حرم راه ندهید.
9. باید آقا، کشیک نفس کشید. تو با دشمن نفس همخانه ای، چه در بند بیگانه ای؟!
بزرگان و قدما بسیار مبارزه کرده اند، آقا هرکس دردش گُل کرده، مبارزه داشته است. منقول است که مرحوم حاجی سبزواری علیه السلام برای عیادت بیماری می رفت و عده ای هم با او بودند، نزدیک منزل بیمار که رسید، برگشت و نرفت. اطرافیان پرسیدند: آقا چرا تا اینجا
ص: 438
آمدید و حالا برمی گردید؟ آقا جواب داد: خطوری به قلبم کرد که بیمار وقتی مرا ببیند از من خوشش خواهد آمد و می گوید که سبزواری چه انسان والا و بزرگی است که به عیادت من بیمار آمده است، حالا برگردم تا هنگامی که اخلاص اولیّه را بیابم و تنها برای خدا به عیادت بیمار بیایم.(1)
10. از ایشان پرسیدند مراحل تهذیب و تزکیه نفس چیست؟فرمودند: برای طهارت باطن، نخست باید دوام طهارت ظاهری را حفظ کرد و طهارت بدن را مراعات نمود، اعضاء و جوارح ظاهری باید کنترل شود، زبان آفت بدی است، انسان باید سعی کند چانه ای را با عقل بگرداند! همانطور که دهان گاه مجرای غذای آلوده به معده است، همین دهان و زبان مجرای غذای آلوده به جان نیز هست، باید این نهال وجود را که رو به رشد و کمال است مواظبت کرد، این دقت های ظاهری، کم کم باطن را هم طاهر می کند.(2)1.
11. دنیا را ول کنید، دنیا خودش تأمین می شود، در حدیث است که ای دنیا! هرکس به دنبال آمد، خسته اش کن و هرکس از تو اعراض کرد، به دنبالش برو، بلکه دنیا خودش تأمین می شود.(3)
12. خودتان را وقف خدا کنید. سعدی در گلستان نقل می کند که جوانی مدتها به دنبال خانقاه بود و عاقبت پس از مدتی به مدرسه آمد، تا تحصیل علم کند، علت را پرسیدند گفت: عابد فقط گلیم خویش را از آب می کشد، ولی عالم هم خود و هم دیگران را
ص: 439
نجات می دهد، عالم انقاذ غریق می کند.(1)
13. از مرحوم ابن بابویه سؤال کردند: ما در شب های قدر چه عملی انجام دهیم که بهترین و افضل اعمال باشد؟ فرمودند: در شب قدر بهتر از جلسه تحصیل علم، عملی را نمی دانم. داریم که «العلم، امام العمل؛ علم قبلۀ عمل است.»(2)
14. سعی کنید با نامحرمان تماس نداشته باشید چه زن باشند چه مرد؟ تعجب کردم و پرسیدم آیا مرد هم نامحرم می شود؟ فرمودند: هرکس که با خدا اُنس نداشته باشد، نامحرم است!(3)
15. مواظب باشید که بزرگان را به سادگی، متهم به نفهمی نکنید و ببینید خودتان اولی به نفهمیدن هستید یا صاحب کتاب.(4)
16. در راز و نیاز با خدا و دعا و رفتن به جلسات و ... پایدار و مقاوم باشید، خسته نشوید و مواظب باشید، زخم شیطان نخورید، خدایتان را ترک نکنید و مواظبت کنید که درخت وجود شما کج و کوله نشود، این امور معنوی در کتاب نیست.(5)
ص: 440
ص: 441
ص: 442
1. معده خانه بیماری هاست و پرهیز بهترین دواهاست، به بدن ها آن چه را که احتیاج دارد، بدهید.
2. غذای شما داروی شماست، اگر بیمار هستید، غذایی انتخاب کنید که داروی شما باشد و اگر سالم هستید، غذایی بخورید که بیمار نشوید.
3. پرهیز یک سیر بهبودی دهنده و یک درمان کم خرج و یک روش کوتاه کنندۀ دوران بیماری است، با پرهیز می توان از پیشامدهای ناگوار و رنج آور جلوگیری کرد.
4. اگر شاداب، چابک، زرنگ، سرحال، با نشاط و دارای نیروی کار هستید، صاحب تن سالمی می باشید که در آن نشسته اید، این دلیل بر آن است که از غذاهای متنوّع طبیعی، سالم، ویتامین دار، سرخ نشده و به خصوص از سبزی ها استفاده می کنید.
و اگر دچار آشفتگی ذهنی، کم هوشی و فراموشی، بی حالی، سستی، عدم کارآیی و با جان کندن روز را تمام می کنید و از کارتان راضی نیستید و لذت نمی برید و پیری قیافه شما را روزانه بیشتر از روز دیگر چروکیده و خط دار می کند، مسلماً به جسمی ناتوان و کمبود از ویتامین ها و مواد غذایی دچار هستید و از غذاهای یکنواخت و دانه های غلّات پوست کنده و سفید شده و بدون سبزیجات و میوه جات استفاده می کنید.
5. اگر مشاهده می نمایید یک روز، زرنگ تر از روز دیگر هستید، به خود بازگردید و تجزیه و تحلیل کنید، که چه خورده اید و از نظر روحی در چه فاز وضعیّتی بوده اید.
6. چه خوب است بیاموزیم، چه غذاهایی برایمان لازم است و از چه چیزی باید پرهیز کنیم، تا بیمار نشویم و محتاج دارو نگردیم، زیرا عوارض داروها و اثرات سوء آنها بیشتر از سود آنها است، چه بسا تغذیه صحیح که می تواند موجب شفای بیمار شود.
ص: 443
7. یکی از پزشکان می گوید: اکثر مردم به خاطر بدخوری می میرند، آنان که از نخوردن، می میرند بسیار کم می باشند.
1- امام صادق (علیه السلام) فرمود: وقتی که یکی از شماها می خورد، از قسمت مقابل خودش بخورد.(1)
2- در مناهی حضرت رسول صلی الله علیه و آله است که آن حضرت از خوردن در حال جنابت نهی کرد و فرمود که موجب فقر و تنگدستی است و نهی کرد از اینکه انسان با دست چپ بخورد و نهی نمود از اینکه در حال تکیه دادن بخورد.(2)
3- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: وقتی که یکی از شما بخورد و بیاشامد، با دست راستش بخورد، زیرا شیطان با دست چپش می خورد و می آشامد.(3)
4- امام صادق (علیه السلام) فرمود: در حال راه رفتن مخور، مگر در مقام اضطرار.(4)
5- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (غذای گرم برکت ندارد)، بلکه برکت در طعام سرد است.(5)
6- در مناهی (چیزهایی که توسط پیامبر صلی الله علیه و آله از آنها منع شده است) آمده است: که آن حضرت نهی کرد از اینکه کسی به چیز خوردنی و آشامیدنی فوت کند.(6)
ص: 444
7- امام صادق (علیه السلام) فرمود: فوت کردن به طلسم ها و طعام و محل سجده کراهت دارد.(1)
8- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: کسی که کاسه (غذا) را بلیسد، ملائکه بر او رحمت می فرستند و (از درگاه خداوند) برای او طلب وسعت روزی می نمایند و برای او چند برابر حسنات نوشته می شود.(2)
9- امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس کاسه را بلیسد، مثل این است که مانند آن را تصدّق داده است.(3)
10- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: با هم غذا بخورید و تنها نخورید، چون برکت در اجتماع است.(4)
11- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس خورده نانی را بیابد و آن را بخورد، برای اوست یک حسنه و (اگر) ببیند که خورده نانی در محل آلوده افتاده است و آن را بردارد و بشوید، برای اوست هفتاد حسنه.(5)
12- امام صادق علیه السلام فرمود: آنچه از سفره می افتد، بخورید که آن به اذن خداوند عزّوجل درمان همه دردهاست، برای کسی که بخواهد بوسیله آن درمان کند.(6)
13- امام رضا (علیه السلام) فرمود: بعد از فراغ از غذا به پشت بخواب و پای راست را روی پای چپ بگذار.(7)
ص: 445
14- امام صادق (علیه السلام) فرمود: نشستن بر سر سفره را طول دهید، زیرا آن ساعتی است، که از عمر شما محسوب نمی شود.(1)
امام موسی کاظ علیه السلام فرمود: امام صادق علیه السلام وقتی غذایی برایش می آوردند می گفت:
بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَهَذا مِنْ فَضْلِ اللهِ وَبَرَکَةِ رَسوُلِ اللهِ صَلِّی اللهُ عَلَیْهِ وَالِهِ وَالِ رَسُولِ اللهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ، اللهُمَّ کَما اَشْبَعْتَنا فَاشْبَعْ کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ وَبارِکْ لَنا فی طَعامِنا وَ شَرابِنا وَاَجْسادِنا وَاَمْوالِنا.(2)
1. امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس دستش را قبل از طعام و بعد از آن بشوید، با وسعت روزی زندگی می کند و از بلای جسمانی درامان خواهد بود.(3)
2. امام صادق (علیه السلام) فرمود: شستن دست ها قبل از طعام و بعد از آن موجب می شود عمر انسان، زیاد و چربی (از بدن) و لباس زائل و چشم روشن گردد.(4)
3. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: یا علی! شستن دست ها قبل از طعام و بعد از آن باعث شفاء بدن و برکت و میمنت روزی است.(5)
4. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: شستن دست ها قبل از طعام، فقر را برطرف می کند و بعد طعام
ص: 446
دیوانگی سبک را برطرف و چشم را سالم می نماید.(1)
5. امام صادق (علیه السلام) فرمود: بعد از شستن دست، آن را به صورت کشیدن، لکه های صورت را برطرف و روزی را زیاد می کند.(2)
6. امام صادق (علیه السلام) فرمود: وقتی که بعد از طعام (دستهایت) را شستی، باقی مانده آب را که در دستهایت است به چشمایت بکش، که آن امان از درد چشم است.(3)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی که سفره (طعام) انداخته شود، چهارهزار فرشته دور آن حلقه می زنند، وقتی که بندۀ خدا بسم الله گفت، ملائکه می گویند: خداوند به طعام تو برکت دهد و به شیطان می گویند: ای فاسق! برو بیرون، برای تو تسلّط بر آنها نیست و چون از خوردن طعام فارغ شوند و الحمدلله بگویند، ملائکه می گویند: اینها کسانی هستند که خداوند آنان را از نعمت های خود برخوردار کرده است و در مقابل. آنها هم شکر پروردگارشان را به جای آوردند و اگر هنگام شروع به خوردن طعام، بسم الله نگویند، ملائکه به شیطان می گویند نزدیک شو! ای فاسق و با آنها بخور و زمانی که سفره برداشته شود و الحمدلله را به زبان نیاورند، ملائکه می گویند: اینها کسانی هستند که خداوند به آنها نعمت داده، ولی آنها خدا را فراموش کردند.(4)
2- امام صادق (علیه السلام) فرمود: نیست کسی که اهل و عیالش را جمع کند و سفره ای بیندازد و
ص: 447
خود و عیالش هنگام شروع به خوردن غذا بسم الله و در آخر آن الحمدالله بگویند و سفره برداشته شود، مگر اینکه گناهانشان آمرزیده می شود.(1)
3- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: هرکس طعامی بخورد، در اولّش نام خدا را ذکر کند و در آخر شکر خدا را بجای آورد، هر طعامی که باشد مورد سؤال واقع نمی شود.(2)
1. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: دو رکعت نماز که بعد از شستن و مسواک نمودن دندان خوانده شود، از هفتاد رکعت بدون مسواک بهتر است.(3)
2. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: وضو پیش از غذا فقر را ببرد و بعد از غذا وسواس را زایل کند و چشم را نور دهد.(4)
3. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر برای مردم دشوار نبود، در هر نماز مسواک کردن را واجب می کردم.(5)
4. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: برای مسواک نمودن دوازده فائده است: 1- مسواک کردن پیروی از سنّت پیامبر است. 2- دهان را پاک می نماید. 3- سبب ازدیاد نور چشم است. 4- باعث خشنودی خدا است. 5- باعث سفیدی و زیبایی دندان است. 6- از کرم خوردگی دندان جلوگیری می کند. 7- لثهها را محکم می سازد. 8- اشتها را زیاد
ص: 448
می کند. 9- بلغم را از بین می برد. 10- حافظه را تقویّت می نماید. 11- حسنات انسان را در پیشگاه خدا زیاد می کند. 12- فرشتگان نیز خرسند می شوند.(1)
1- امام رضا (علیه السلام) فرمود: اگر مردم در خوردن و نوشیدن اعتدال را رعایت می داشتند، هرگز زهر بیماری را نمی چشیدند.(2)
2- امام رضا (علیه السلام) فرمود: پرهیز آن نیست که خوردنی ها را بر خویش تحریم کنید، پرهیز در حقیقت به این معنی است که بخورید، ولی کم بخورید.(3)
3- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: کم خوری مانع از بسیاری از امراض جسمانیّه است.(4)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: نزدیک ترین زمان بنده به خداوند، آن زمانی است که شکمش خالی باشد.(5)
5- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: گرسنه ترین مردم در آخرت، پرخورترین آنهاست در دنیا... (6)
6- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: تندرستی و پرخوری باهم جمع نمی شود.(7)
7- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: قلب را با زیادخوری و زیادنوشی نمیرانید. زیرا قلب مثل زمین کشاورزی است که وقتی به آن آب زیادی دادی، ارزش آن از دست می رود (و
ص: 449
محصولی عائد نمی گردد).(1)
8- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: ای کمیل! شکم خود را از غذا پر مکن، جایی برای آب بگذار، مکانی برای گازهای معده در نظر بگیر و تا اشتها داری، دست از غذا بردار، اگر چنین کردی، خوراکت گوارای تو خواهد بود، زیرا تندرستی در کم خوردن و کم نوشیدن است.(2)
9- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که کمتر غذا بخورد، بدنش سالم و قلبش با صفا است و افراد پرخور، بدنی مریض و قلبی با قساوت دارند.(3)
10- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ ظرفی را فرزند آدم پر نکرد، که بدتر از ظرف شکم باشد، در حالی که برای ادامه زندگی او چند لقمه کافی است.(4)
11- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: خوردن غذا در اوقاتی که انسان سیر است، باعث بیماری بَرَصْ است.(5)
12- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: بر سفره غذا منشین، مگر در حالتی که گرسنه باشی و دست از طعام برندار، مگر وقتی که هنوز میل به خوردن داری.(6)
13- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: در حالی غذا بخور که اشتها داشته باشی و هنگامی دست از غذا
ص: 450
بکش که هنوز اشتهایت باقی است.(1)
14- امام صادق (علیه السلام) فرمود: غذا خوردن را طولانی کنید (آهسته آهسته و خوب بجوید) زیرا لحظات آن از عمرهای شما به حساب نمی آید.(2)
15- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: غذا را نیکو بجو.(3)
1. امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: انبیاء بعد از ثلث اول شب، شام می خوردند، آن را ترک نکنید که ترک آن موجب فساد بدن می شود.(4)
2. امام صادق (علیه السلام) فرمود: در ترکِ خوردن طعام در شب، پیری و ضعف است، پس سزاوار است، برای انسان وقتی که سنش بالا برود، اینکه نخوابد مگر اینکه شکمش پر از طعام باشد.(5)
3. امام رضا (علیه السلام) فرمود: وقتی که انسان پیر شد، ترک نکند خوردن در شب را، ولو غذای کم، که آن موجب خواب خوش و خوشبو بودن دهان است.(6)
4. امام صادق (علیه السلام) فرمود: غذا در شب نفعش (برای بدن) بیشتر است، از طعام در روز.(7)
5. علی بن ابی علی لهبی می گوید، امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: اطباءِ شما درباره
ص: 451
خوردن در اول شب چه می گویند؟ گفتند: آنها ما را از آن نهی می کنند، فرمود: من شما را به آن امر می کنم.(1)
6. امام رضا علیه السلام فرمود: کسی از شما ترک نکند شام را، ولو به یک لقمه نان و یا یک جرعه آب.(2)
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: وقتی آب می آشامید، آهسته آهسته بیاشامید، زیرا آشامیدن آن با سرعت موجب بیماری «کُباد» است.(3)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: احدی از شما ایستاده آب نیاشامد.(4)
3- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: بارها ناظر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بودم، آن حضرت هرگاه آب می آشامید، سه مرتبه در بین آشامیدن نفس می کشید و در هر مرتبه که می خواست شروع به آشامیدن کنند، به نام خدا شروع می کردند و بعد از نفس کشیدن اَلْحَمْدُلِلّهِ می گفتند.(5)
4- امام رضا (علیه السلام) فرمود: هرکس می خواهد معده اش او را آزار و اذیتی نرساند، بایستی بین غذایش آب نیاشامد تا آنکه از غذا فارغ شود، کسی که در بین غذا آب بیاشامد، بدنش مرطوب و معده اش ضعیف می شود و رگ ها نیرو و انرژی غذاها را جذب
ص: 452
نمی کنند.(1)
5- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: آب سرد حرارت بدن را می کاهد و تب را از بین می برد.(2)
6- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: کسی از شما ایستاده آب ننوشد که باعث دردی می شود که درمان ندارد، مگر خدا عافیّت دهد.(3)
7- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: آب باران بنوشید که پاک کننده تن و دافع بیماری هاست.(4)
8- امام رضا (علیه السلام) فرمود: خوردن آب سرد بعد از طعام گرم، دندان را فاسد و خراب می کند.(5)
9- امام رضا (علیه السلام) فرمود: آنانکه پس از خوردن شیرینی یا غذای گرم، آب سرد می نوشند، به زودی دندان های خود را از دست خواهند داد.(6)
ص: 453
ص: 454
ص: 455
ص: 456
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: در آغاز خوراکتان نمک باشد و پایانش با نمک، و اگر مردم خاصیّت نمک را می دانستند،آن را بر تریاق ترجیح میدادند و هرکه خوراکش را بدان آغاز کند، خدا هفتاد درد را از او ببرد،که جز خداوند آنها را نداند.(1)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: نمک برای هفتاد بیماری دارویی اثربخش است.(2)
3- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: هرکس پیش از غذا، اندکی نمک بخورد، دفع می کند خدا از او سیصد و سی نوع از بلاها و امراض را که کوچک ترین آنها جذام است.(3)
4- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: غذا جز با نمک اصلاح نمی شود.(4)
5- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: یا علی غذایت را با نمک شروع کن و با نمک پایان ده، زیرا کسی که این دستور را مراعات کند از امراض گوناگونی مصون خواهد ماند، که بعضی از آنها دیوانگی، جُذام (خوره) و پیسی است.(5)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: هر وقت شخصی از نظر قوای جسمی ضعیف شد،گوشت و شیر بخورد، زیرا خداوند قوّت و نیرو را در این دو قرار داده است.(6)
ص: 457
2- امام باقرعلیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی می فرمود از خوردن گوشت نیمه خام (نپخته) و می فرمود، آن غذای درندگان است.(1)
3- امیرالمؤمنین علیه االسلام فرمود: ماهی کمتر بخورید که بدن را آب می کند و بلغم را بیفزاید و نفس را سخت کند.(2)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: به خوردن ماهی ادامه ندهید که بدن را لاغر می کند.(3)
5- امام کاظم علیه السلام فرمود: گوشت کبک ساق پا را قوی می کند و تب را دور می کند.(4)
6- امام رضا علیه السلام فرمود: دو چیزند که هرگاه داخل معده شوند، سبب فساد آن می گردند، پنیر و گوشت مانده.(5)
7- امام صادق علیه السلام فرمود: دو چیز از هر جهت زیان آورند و سود نمی رسانند،گوشت مانده خشکیده و پنیر.(6)
8- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: گوشت مایۀ روییدن گوشت است و هرکس چهل روز، لب به گوشت نزند، خوی او ناخوش خواهد شد.(7)
ص: 458
1- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: دو چیز گوارایند، خرما با شیر.(1)
2- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: از خوردنی ها و آشامیدنی ها، چیزی جانشین شیر نیست.(2)
3- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرکس مایل به خوردن ماست است و نیز می خواهد که زیانی به او نرسد، زنیان در آن بریزد و بخورد.(3)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: جرعه جرعه نوشیدن شیر، درمان هر دردیست، جز مرگ.(4)
5- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: گوشت گاو درد است و شیرش درمان.(5)
6- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شیر گاو برای بیماری ها دواء و شفا ؛ و در نفس خود غذایی کامل است.(6)
7- امام صادق علیه السلام فرمود: برای درد گلو، هیچ دوایی سودمندتر از شیر نیست.(7)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: سرکه قلب را نورانی می کند، سرکه لثه دندان را محکم و کرم های معده را نابود و عقل را تقویّت می نماید.(8)
ص: 459
2- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: سرکه خورشی است نیکو، صفرا را درهم می شکند و قلب را زنده و روشن می سازد.(1)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: شباهت غذا و خوراک امیرالمؤمنین به رسول خدا صلی الله علیه و آله از همه مردم بیشتر بود، زیرا خودش نان و سرکه و روغن زیتون می خورد، ولی به مردم نان و گوشت می داد.(2)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: تخم مرغ، غذایی است سبک و هضم آن آسان و جانشین گوشت است، ولی زیان گوشت را ندارد.(3)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: تخم مرغ را با پیاز بخور.(4)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: زردۀ تخم مرغ سبک و زود هضم، اما سفیدۀ آن سنگین و دیرتر هضم می گردد.(5)
4- امام رضا علیه السلام فرمود: از افراط در خوردن تخم مرغ بپرهیزید، زیرا این افراط، کبد را از عمل منظم باز می دارد، در سر و معده بادهای زیان بخشی بوجود می آورد.(6)
ص: 460
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هیچ چیز مانند عسل شفای بیمار نخواهد بود.(1)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: هرکس مایل باشد در مدت زمستان گرفتار زکام نشود، هر روز سه لقمه از عسل همراه با موم میل کند.(2)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکس حافظه اش را می خواهد، از عسل استفاده کند.(3)
4- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: بهترین نوشیدنی ها عسل است که به قلب نشاط می بخشد و سینه را گرم می سازد.(4)
5- امام کاظم علیه السلام فرمود: هر که آب پشتش متغیّر شود یعنی فرزند از او حاصل نشود، شیر با عسل بخورد.(5)
6- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شیر و عسل مواد حیاتی را در نطفه تقویّت می کند، آنان که از نعمت فرزند محرومند، سزاوار است از شیر و عسل بنوشند.(6)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: به شخص مبطون(7) نان برنجی بدهید که چیزی نافع تر از آن
ص: 461
برایش نیست.(1)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: بهتر از نان برنجی، چیزی برای شخص مسلوس نیست.(2)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: زیاد کن خوراک برنج را تا موجب زیاد شدن علمت گردد.(3)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: برای صاحب اسهال و سل، برنج نیکوست و دردها را از بدن می کشد.(4)
امام صادق علیه السلام فرمود: برای هر میوه ای سمومی است، وقتی به دست شما رسید، آن را با آب شستشو بدهید، یا در میان آب فرو ببرید.(5)
امام صادق علیه السلام فرمود: پنج میوه از میوه های بهشتی است، انار، سیب، به، انگور و خرما.(6)
1- امام صادق علیه السلام فرمود:«به»معده را نیکو و قلب را محکم و قوی می سازد و پیامبران الهی «به» می خوردند.(7)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود:«به»را بخورید و به عنوان هدیه بین خودتان بفرستید، زیرا چشم را
ص: 462
جلا می دهد، دوستی و مودّت را در قلب قرار می دهد و به زنان حامله نیز بدهید، زیرا باعث نیکویی و خوبی اولاد می شود.(1)
3- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:«به»نیرو دهنده قلب ضعیف، خوشبو کننده معده و پاک کننده قلب و آدمِ ترسو را شجاع و دلیر می سازد.(2)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: حضرت نوح علیه السلام از خداوند پرسید چه کنم تا غم و غصّه ام برطرف شود؟ وحی رسید انگور بخور، زیرا غم را از بین می برد.(3)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: انگور را دانه دانه بخورید، که دانه دانه خوردن آن گواراتر است.(4)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: بهترین غذای شما نان و کامل ترین میوه های شما انگور است.(5)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: انگور نان خورش و میوه و غذا و نیز حلوای (شیرین و خوش مزه ای است).(6)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: به کشمش اهمیّت بدهید، زیرا آن صفرا را به مرحله بروز می رساند وآن را نابود می کند و بلغم را از بین می برد و اعصاب را تقویّت می نماید و خستگی را زایل
ص: 463
می سازد و انسان را خوش اخلاق نموده و غم و اندوه را از او دور می نماید.(1)
1- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: هرکس 21 دانه مویز(2) قرمز رنگ را ناشتا بخورد، در بدنش ناراحتی و بیماری احساس نخواهد کرد.(3)
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خرما بخورید، زیرا خرما شفای دردهای بسیاری است.(4)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: در خرما نُه خاصیّت است: 1. از میکروب جلوگیری می نماید. 2.سبب تقویّت ستون فقرات است. 3. قوه باه را زیاد می کند. 4. قوای بینایی و شنوایی را تقویّت می نماید. 5. انسان را به خدا نزدیک می کند. 6. و از شیطان دور می نماید. 7. سبب هضم غذا است. 8. دردها را نابود می سازد. 9. دهان را خوشبو می نماید.(5)
3- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: کام فرزندان خود را با خرما بردارید، رسول خدا صلی الله علیه و آله با حسن و حسین علیهم السلام چنین کرد.(6)
4- به زن باردار، در ماهی که در آن وضع حمل می کند، خرما بدهید، فرزند او بردبار وپرهیزکار خواهد شد.(7)
5- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: وقتی که خرما به بازار می آید به من تهنیّت و تبریک گویید و وقتی
ص: 464
فصل خرما به سر می رسد، مرا تسلیت دهید.(1)
6- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: خرما را ناشتا صرف کنید، تا کرم های اندرون شما را نابود سازد.(2)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: از انار استفاده کامل ببرید، زیرا اگر شخص گرسنه آن را بخورد، او را کفایت می کند و اگر شخص سیر بخورد، اشتهاآور است.(3)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: خوردن انار باعث تقویّت قوۀ باه و نیکویی رخسارکودک است.(4)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: ... از این انار شیرین بخور و آن را با پیه انار بخور، زیرا در این صورت، معده را دباغی و پاک می کند. سوءهاضمه را درمان می بخشد و کمک به هضم غذا می کند.(5)
4- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکس یک انار بخورد، خداوند قلب او را نورانی می کند و تا چهل روز وسوسه ها و اندوه ها از او دور می شود.(6)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: به کودکان خود انار بدهید،زیرا جوانی آنها را زودتر شکفته می سازد.(7)
6- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: برای آنکه زبان کودکان شما هرچه زودتر باز شود و خوب
ص: 465
صحبت کنند به آنها انار بدهید.(1)
7- امام موسی بن جعفر علیه السلام فرمود: هرکس یک انار در روز جمعه ناشتا بخورد، تا چهل روز دلش را نورانی می گرداند.(2)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: به تب داران سیب بدهید، زیرا چیزی بهتر از آن نیست.(3)
2- امام باقر علیه السلام فرمود: هر وقت خواستی سیب بخوری، اول آنرا بو کن و سپس بخور.(4)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: اگر مردم می دانستند که خداوند در سیب چه خواصی قرار داده، مریض های خود را با سیب مداوا می کردند.(5)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: ما اهل بیت علیهم السلام بیماران خود را جز با آب سیب درمان نمی کنیم.(6)
5- ابن بُکَیر می گوید: در شهر مدینه مبتلا به خون دماغ شدم، دوستان من خدمت امام صادق علیه السلام رفتند و از آن حضرت داروی آن را خواستند، حضرت فرمود: به او آرد سیب توأم با آب بخورانید، پس من آشامیدم و خون دماغ من قطع شد.(7)
6- ابویوسف می گوید: در مکه بودیم، وَبا آمد، همۀ مردم گرفتار آن شدند،من نیز گرفتار
ص: 466
شدم، به امام موسی بن جعفر علیه السلام نوشتم و خواستار مداوای آن گردیدم، در جواب مرقوم فرمودند: سیب بخور! خوردم و شفا یافتم.(1)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: گلابی معده را دباغی می کند و باعث تقویّت آن است و از این نظرکه معده را تقویّت می کند با «به» یکسان است و برای این کار بهتر است آن را پس از غذا بخورند و نیز هرکس که مبتلا به غم و اندوه است،گلابی بخورد.(2)
2- مردی نزد امام صادق علیه السلام آمد و ازگرفتگی قلب و ناراحتی آن شکایت کرد،آن حضرت فرمود: گلابی بخور.(3)
3- امام صادق علیه السلام فرمود:گلابی بخورید، زیرا قلب را روشن می کند،ناراحتی های داخلی را به اذن خداوند تسکین می دهد.(4)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خربزه در نفس خود دارای ده شخصیّت است که هر ده تای آنهاحیاتی و غریزی است: 1. طعام است یعنی خوردنی است. 2. شراب است یعنی نوشیدنی است. 3. ریحان است، زیرا معطّر است. 4. حلوا است، زیرا شیرین است. 5. همچون گیاه اسنان مفید است. 6. همچون خطمی در تصفیّه روده ها مؤثّر است. 7. سبزی است، زیرا خواص سبزی در آن است. 8. نان خورش مردم است. 9. به جای دوا، قوۀ باه را می افزاید. 10.
ص: 467
مثانه را می شوید و ادرار را به جریان می اندازد، در خربزه هیچ درد و بیماری نیست.(1)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: به درستی که کدو موجب ازدیاد عقل می گردد.(2)
خاصیّت نخود
پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: پیامبران خدا از درگاه پروردگار نخود می خواستند، زیرا نعمتی به برکت این گیاه نمی شناختند.(3)
امام موسی کاظم علیه لسلام فرمود: آلوی تازه حرارت معده را فرو نشانده و صفرا را از جوشش باز دارد و آلوی خشک را نیز فوائد بسیار است.(4)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: عدس به آدمیزاد رقّت قلب می بخشد،آنان که عدس می خورند به آسانی می توانند بگریند و بدین ترتیب عقده غم را بگشایند.(5)
2- روایت شده که پنج چیز قوه حافظه را زیاد می کند:خوردن چیز شیرین،خوردن گوشتِ پس گردن، خوردن عدس، خوردن نان سرد و خواندن آیه الکرسی.(6)
ص: 468
پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد (استفاده) از ترنج! به درستی که دل را نورانی و قوای دماغ را افزایش می دهد.(1)
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرکس مقداری زعفران خالص و مقداری سُعد(2) را تهیه کند و مقداری عسل نیز به آنها اضافه نماید و هر روز دو مثقال از آن میل نماید ، ترس آن می رود که به او از شدّت حفظ، نسبت سحر داده شود.(3)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: هرکس که می خواهد فراموشی اش کم شود و قوه حفظش زیاد گردد، باید هر روز سه قطعه زنجبیل آغشته به عسل بخورد.(4)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: هر وقت برای امیرالمؤمنین علیه السلام سفره ای می آوردند همراه با سبزی بود ... برای آن که قلب های مؤمنین سبز و خرّم است و به همین جهت مشتاق سبزی است .(5)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: سفره تان خودتان را با سبزیها بیارایید، زیرا انواع میکروبها را به اذن
ص: 469
خداوند نابود می سازد.(1)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: کاهو بخورید، زیرا خون را پاک می سازد.(2)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: کاهو خواب آور و هضم کننده غذاست.(3)
1- از امام صادق علیه السلام درباره خواص تره سؤال شد،آن حضرت فرمودند درآن چهار خصلت است: 1. دهان را خوشبو می سازد. 2. بادهای معده را برطرف می نماید. 3. بیماری بواسیر را از بین می برد. 4. کسی که همیشه از آن بخورد، دچار بیماری جُذام نمی شود.(4)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: در ترب دو خصلت هست، تخمش طعام را هضم می کند و ریشه اش قطع بلغم می کند.
1- امام صادق علیه السلام فرمود: کاسنی برترین سبزی هاست.(1)
2- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: کاسنی را گرامی دارید، زیرا سبزی بهشتی است.(2)
3- امام رضا علیه السلام فرمود: در کاسنی شفای هزار درد است، دردی در اندرون انسان نیست، مگر آنکه کاسنی آن را برطرف می کند.(3)
4- امام رضا علیه السلام فرمود: ... کاسنی تب بُر است و سردرد را از بین می برد، سپس امر فرمودند برگ کاسنی را بکوبد و با روغن بنفشه مخلوط کند و بر روی کاغذی بگذارد و آن را بر سر خودش قرار بدهد.(4)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: از کاسنی غفلت نکنید، زیرا منی را زیاد و رنگ رخسار را زیبا می سازد.(5)
6- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکس کاسنی بخورد و بعد از آن بخوابد، هیچ گونه سمّ یا سحر در او تحریک نمی گردد، علاوه بر این، مار و عقرب به او نزدیک نمی شوند.(6)
ص: 471
امام رضا علیه السلام فرمود: هویج برای تقویّت بدن و تولید مواد حیاتی در نطفه بسیار سودمند است.(1)
1- امام رضا علیه السلام فرمود: حیوانی نیست که کرفس را دوست نداشته باشد، زیرا مواد حیات بخش در این گیاه بسیار است.(2)
2- در کتاب دروس چنین روایت شده است: که کرفس موجب قوّت و ازدیاد عقل است و همچنین دل را تزکیّه نموده و باعث از بین رفتن مرض دیوانگی و جُذام و بَرَص می باشد.(3)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: پیاز خستگی را برطرف می سازد و اعصاب را قوی می نماید وباعث نیروی پاها و گامها در راه رفتن است و شهوت را زیاد می کند و تب بُر است.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: پیاز بخورید، پیاز دارای سه خاصیّت است، دهان را خوشبو می کند و لثه ها را محکم می سازد و منی را زیاد می نماید.(5)
4- امام صادق (علیه السلام) فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند هرگاه داخل شهری شدید، از پیاز آن شهر بخورید تا گرفتار وبای آن شهر نشوید.(6)
ص: 472
1- امام رضا علیه السلام فرمود: آویشن تنها داروی امیرالمؤمنین علیه السلام بوده است.(1)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: آویشن معده را تقویّت می کند و بلغم را برطرف می نماید و انسان را از لقوه درامان نگاه می دارد.(2)
1- امام رضا علیه السلام فرمود: به بیماران، برگ چغندر بدهید، زیرا در آن شفاء است و هیچ گونه درد و رنجی در آن نیست و ضمناً آرامش در خواب مریض ایجاد می کند.(3)
1- امام صادق از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل می کند که آن حضرت فرمودند:روغن های گاوی، شفادهنده دردها هستند.(4)
2- امام صادق علیه السلام فرمود:روغن غذای خوبی است،ولی آن را برای پیرمرد دوست ندارم.(5)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: بهترین خورش ها نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله سرکه و روغن زیتون بوده و نیز آن حضرت فرمودند؛ این غذا، غذای انبیاء است.(6)
ص: 473
2- امام صادق علیه السلام فرمود: روغن زیتون و سرکه جزو غذاهای مسلمانان است.(1)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: روغن زیتون بخور و به بدن بمال، زیرا کسانی که از این دو استفاده می کنند تا 40 روز از میکروب ها محفوظند.(2)
4- امام رضا علیه السلام فرمودند: روغن زیتون غذای خوبی است. زیرا بوی دهان را خوشبو می نماید و بلغم را برطرف می سازد، صورت را صفا و طراوت می دهد، اعصاب را تقویّت نموده مرض و درد را می برد و شراره غضب را در نهاد انسان خاموش می سازد.(3)
1- امام رضا علیه السلام فرمود: بخورید انجیر را که برای دفع قولنج نافع است، بوی بد دهان را برطرف می کند و استخوان را محکم می کند و مو در بدن می رویاند و دردها را می برد ... و شبیه ترین میوه هاست به میوه های بهشت.(4)
1- امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: این لکه های سپیدی که بر پوست بدن شما پدیدار می شود، به وسیله ماش برطرف خواهد شد.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: لوبیا شکننده بادهاست.(2)
امام صادق علیه السلام فرمود: باقلا مغز سر را نیرو بخشد و خون را افزون کند و جدارهای معده را از آلایش فرو شوید و شیر را زیاد می کند که به تجربه رسیده است.(3)
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شستشوی سر با ختمی، چرک و کثافات را از بین می برد.(4)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: شستشو دادن سر را با گل ختمی در روز جمعه جزو دستورات پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله است، علاوه بر این دارای خواصی است مانند اینکه موها و صورت را زیبا می نماید و از سردرد جلوگیری می کند.(5)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: روغن بنفشه، روغن بسیار خوبی است، زیرا دردهای سر و چشم
ص: 475
را از بین می برد، پس آن را به کار ببرید.(1)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: روغن بنفشه را به ابروان خود بمالید، زیرا سردرد را از بین می برد.(2)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: اگر مردم می دانستند، خداوند در بنفشه چه خواصی قرار داده است از آن بسیار می خوردند.(3)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: حرارت تب را بوسیله بنفشه و آب خنک از بین ببرید.(4)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: به کودکانتان در کودکی قاووت(5) بخورانید، زیرا که سبب رویش گوشت می شود و استخوان آنها را محکم می کند و کسی که چهل روز قاووت بخورد، بازوان او پر از نیرو و قدرت خواهد شد.(6)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد هریسه (حلیم) خوردن! زیرا خوردن آن موجب نشاط و قوّت است برای عبادت کردن تا چهل روز، و هریسه (حلیم) همان است که برای ما
ص: 476
نازل شده در عوض مائده ای که برای حضرت عیسی علیه السلام نازل شد.(1)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هر کسی چهل روز، روزی یک مثقال اسپند بخورد، نور حکمت در قلبش وارد می شود و از هفتاد و دو درد در امان می ماند که ساده ترین آنها جُذام باشد.(2)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: خانه ای که در آن اسپند باشد، شیطان تا هفتاد خانه از آن دوریمی کند و آن شفاست از هفتاد مرض، که آسان ترین آن خوره است.(3)
ص: 477
ص: 478
ص: 479
ص: 480
شایان ذکر است که یکی از نویسندگان گذشته در جزوه ای که فعلاً در گوشه بعضی از کتابخانه هاست و از دسترس مردم خارج است، ده اصل در بهداشت جسم و تن، و ده اصل در بهداشت نفس و روح ذکر می کند.
که خلاصه هریک از این ده اصل از نظر شما می گذرد، تا دورنمایی از دو بهداشت، براساس قرآن و روایات و مسائل علمی در اختیار شما قرار بگیرد و در ضمن مطالب آن جزوه از زوایای فراموشی خارج گشته و با خوانده شدن و عمل به آن ثوابی به روح نویسنده آن برسد.(1)
اکثر مردم از رموز و کیفیّت و کمیّت و اسرار غذا بی خبرند، گمان می کنند سفره های رنگین و لقمه های چرب و نرم بهترین غذاست. و حال آنکه سفره های رنگارنگ بیش از میدان جنگ، موجب اتلاف نفوس است.
تا گرسنه نشوید، غذا نخورید و هنوز که اشتها باقی است، دست از غذا بردارید، غذا را کاملاً بجوید.
از تمام جهاز هاضمه فقط دهان در اختیار شماست، پس آهسته بخورید و از پرخوری اجتناب جوئید.
از قدیم گفته اند: پرخورها با دندان گور خود را می کنند.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر قبرستانی گذشت، اشاره ای به قبرها کرد و فرمود: اکثر اینان با دندان
ص: 481
خود، گور خود را کنده اند.
غذای خوب آن است که از حیث وزن و حجم، کم و از نظر دارا بودن ویتامین و سلولز و چیزهایی که باید بدل ما یتحلل قرار گیرد زیاد باشد واِلّا پر کردن شکم از غذای پرحجم، ولی کم انرژی، جز خسران و ضرر چیزی عائد انسان نمی کند.
بیش از سه وعده غذا نخورید، به هنگام غذا دارای حالت شاد باشید، چون حالات مثبت روحی در هضم غذا مؤثّر است، سعی کنید در هنگام خوردن از افکار حزن آور دور باشید و از غصّه و عوامل هیجان انگیز برحذر بمانید.
اگر سن شما از چهل افزون است، شبها از خوردن گوشت و تخم مرغ خودداری کنید، حتی المقدور از کنسروها اجتناب نمایی، سعی کنید غذای تازه بخورید.
بهترین سفره ها آن است که در آن کلم و کاهو، پیاز، میوه، سالاد، روغن زیتون، سبزی، هویج و سرکه دیده شود.
در هوای گرم، موادگوشتی و چربی و قندی کمتر استعمال نمائید،کالری غذا باید متناسب با سن و شغل و مقدار کار و آب و هوا باشد، یعنی اگر کم کار هستید کمتر بخورید.
ظروف غذا باید تمیز باشد، اگر مسی است باید ماهی یک بار به سپیدگری برود، معده بنا به گفته رسول اکرم صلی الله علیه و آله جایگاه تمام امراض است که در نتیجه پرخوری وشکم پرستی حاصل می شود،اغلب بیماری های کبدی،کلیوی، فشار خون وامراض معده ای در اثر عدم بهداشت غذایی است،بیهوده ونابهنگام نخورید،ازمحرّکات بپرهیزید،گاه گاهی روزه بگیرید و امساک کنید تا اعضای گوارشی استراحت کنند.
هوای جوّ، غذای حیات است، بزرگترین عامل مهم بهداشت انسان هوا است، هوا باید
ص: 482
پاک و بی آلایش نگاه داشته شود.
هوا در زندگی موجودات آن قدر ضروری است که آفریدگار مهربان آن را رایگان در اختیار گذاشت.
عده ای از مردم از روی جهل و ناآگاهی، هوا را آلوده می کنند و اهمیّتی به پاکی و طهارت آن نمی دهند، در نتیجه خود و دیگران را به ضعف مزاج مبتلا می کنند و خویش را در پیشگاه حضرت حق مسئول می نمایند.
وقتی هوای تمیز تنفس نشد و بخار سمی از بدن خارج نگشت، اشتها از بین می رود و بر اثر از بین رفتن اشتها، سوءتغذیه پیش می آید و سوءتغذیه باعث از بین رفتن تاب و توان می گردد و جسم میدان بروز امراض می شود.
بخاری های نفتی و دود چراغ برای تنفس مُضرّ است،زیرا هردو باعث آلودگی هوا هستند، در صورتی که سه دقیقه به انسان هوا نرسد، مرگ آدمی حتمی است.
هوا در بدن اثر فیزیکی و شیمیایی دارد و از دو طریق مختلف نفوذ می نماید و آن عبارت است از ریتین و پوست، چون آدمی هر دقیقه شانزده مرتبه شهیق و شانزه مرتبه زفیر می آورد، پس در هر شبانه روزی بیست هزار مرتبه تنفس و در هر تنفس نیم لیتر هوا اخذ می کند،که مجموعاً در شبانه روز معادل ده متر مکعب هوا داخل ریتین می گردد، و در شبانه روز معادل ده هزار لیتر خون، با این ده هزار لیتر مجاورت پیدا می کند.
از این ارقام به سهولت روشن می شودکه هوا به نسبت بسیار عظیمی عمل تصفیه خون را بهعهده دارد،بنابراین، اندک تغییر شیمیایی این غذای حیاتی موجب سستی و فتور بدن می شود.
اسلام آلوده کردن هوا را حرام دانسته و هر مسلمان موظّف است در حفظ سلامت هوا
ص: 483
بکوشد و ازآلوده کردن هوا که نتیجه آن ... بپرهیزند.
آب نعمتِ با عظمتی است که ارزان و مفت در اختیار موجودات زنده قرار گرفته و رعایت پاکی و پاکیزگی آن بر تمام مردم واجب و لازم است.
آبِ خوراکی باید شفاف، خنک، بی بو، بی طعم و هشت تا پانزده درجه حرارت داشته باشد و اکسیژن در آن محلول باشد، پس آب جوشیده وقتی قابل شرب است که مثل دوغ آن را تکان دهند.
آب هایی که در کنار آن شاهی آبی می روید، یا ماهی قزل آلا در آن وجود دارد، برای شرب دارای کمال صلاحیت است.
آب چشمه ها و رودخانه ها و آبی که در آن ماهی و حلزون یافت شود، بسیار نیکوست.
آب دریا و رودخانه هایی که کمتر از یک مترعمق وهشت متر عرض باشد، برای آشامیدن خوب نیست.
آب سرد اگر کم کم آشامیده شود، اعمال هضم را تحریک نموده، حرارت بدن را تنزل می دهد، اما اگر استعمال آب سرد متمادی و به افراط صورت گیرد، موجب اسهال و عوارض معده ای می شود.
آبهای معدنی به علت زیادی املاح چندان قابل شرب نیست، اما استحمام آنها و شرب موقّت آن برای بعضی از امراض خوب است، آلوده کردن آب آشامیدنی مردم، گناهی بس بزرگ و در پیشگاه حضرت حق مسئولیت بسیار سنگینی دارد، سعی کنید از آلوده کردن آب آشامیدنی مردم سخت بپرهیزید.
ص: 484
یکی از ضروریات زندگی خواب است، قرآن مجید خواب را یکی از نعمت های الهی بر بشر معرفی می کند.
یک لحظه فکر کنید، اگر خواب از شما گرفته شود یا جایی گرفتار شوید که نگذارند بخوابید، چه بر سر شما می آید.
البته استراحت و خواب باید به اندازه باشد، زیاده روی در خواب و در هر چیزی برای جسم و جان مضرّ است.
اسلام خواب زیاد را همچون پرخوری مضرّ دانسته و مردم مؤمن را از افراط در خواب منع می کند،مزاحمت فراهم کردن برای کسانی که در استراحت اند،خلاف شرع و دور از انسانیت است.
انسان بالغ، در بیست و چهار ساعت اگر هشت ساعت بخوابد، رعایت اعتدال در خواب را کرده است.
از اینکه تمام شب را بیدار بمانید پرهیز کنید، زیرا قرآن مجید از بیدار ماندن در تمام شب منع فرموده، بی خوابی بر اعصاب و قلب فشار می آورد، بهترین وقت بیداری در شب هنگام سحر است، آن هم برای مناجات و استغفار.
اطاق خواب باید از سر و صدا و مزاحمت دیگران دور باشد، و حداقل لازم است حدود دو ساعت در روز در اطاق باز باشد تا از نور آفتاب بهره گیرد.می گویند:تمام علم بهداشت را می توان در سه جمله خلاصه کرد: غذای منظم، کار منظم، خواب منظم، این سه دستور، شما را با صحت و سلامت هم آغوش می کند.
ص: 485
ازدواج برای کسانی که احتیاج دارند، امر بسیار مهم و در سلامت آنان نقش بسیار اساسی دارد، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرمودند: نکاح سنّت من است و هرکس از این سنّت روی گردان شود، از من نیست.
لازم است به هنگام ازدواج، زن و مرد از سلامت کامل برخوردار باشند و امروز بهترین راه تشخیص سلامت، گرفتن تصدیق صحت مزاج از طبیبان حاذق متعهد است.
در اعمال مسائل جنسی حتماً به مقررات الهی که در قرآن و روایات منعکس است مراجعه کنید.
در انجام مسائل جنسی از افراط بپرهیزید که نیروی انسان را به خاک می ریزد و منبع بدبختی و پریشان حالی است.
جسم و جان خود را در آستان افراط در شهوت قرار ندهید و عصاره حیات را با زیاده روی در برنامه جنسی به آتش شهوت مسوزانید.
اعتدال در این امر شما را از خطرات دور می کند، گفته اند: افراط در هر نوع لذّت، نوعی از خودکشی است.
ازدواج پیش از بلوغ برای زن و مرد خطرناک است، برای سالم ماندن از خطرات غریزه جنسی به همسر خود قناعت کنید و از چشم چرانی و شرکت در مجالس گناه و مجالسی که محرّک شهوات حیوانی است بپرهیزید،چشم مقدّمه بسیاری از گناهان است و گناهان، مقدّمه سقوط جسم و جان و دروازه ورود به محیط خشم و غضب خداست و عاقبت گناهان، آتش جهنم و عذاب دردناک دوزخ و خلاصه دور ماندن از سعادت دنیا و آخرت است.
خوشا به حال آن انسانی که لذّت واقعی خود را در ارتباط با حضرت دوست قرار داده و
ص: 486
از سایر لذات،آن هم لذات مشروع، به اندازه ضرورت استفاده می کنند.
به خدا قسم! ساعتی برای انسان خوش تر از ساعت ارتباط با دوست نیست، آن ساعتی که قلب با حضرت مولادر ارتباط قرارگرفته وصدای پرسوز انسان درگوشه خلوت برای مناجات از نای جان بیرون آمده و اشک دیده بر رخسار آدمی جاری گشته و به قول «الهی» عارف وارسته و شیدای سوخته در پیشگاه حق، بدین گونه مناجات می کند چه ساعت خوشی است:
مرا یک شب به وصل خودکنی شادان چه خواهد شد
دمی جانم رهانی از غم هجران چه خواهد شد
بیاد خود دلم از غیرپردازی چه می گردد
روانم را نگه داری بر این پیمان چه خواهد شد
نگاهد حُسن بی پایانت ای ماه از نگاه من
رخت بی پرده بنمایی به چشم جان چه خواهد شد
به شکر آن که در ملک نکویی شاه یکتایی
گذاری یک قدم در کوی مسکینان چه خواهد شد
گرفتار بلای دشمنی چون نَفْس خونخوارم
نگهداری گرم زین خصم بی ایمان چه خواهد شد
به نزهتگاه انسم گر دهی مأوا چه ها گردد
به خلوتخانه وصلم کنی مهمان چه خواهد شد
رقیبان را به حکم عشق با ما مهربان سازینکویان را رهانی از غم دوران چه خواهد شد
هزاران یوسف مصری تو ای مه مشتری داری
مرا هم گر شماری از خریداران چه خواهد شد
چو من بی خانمانی که به کوی خویش منزل ده
ص: 487
به دست آری دلی آواره و حیران چه خواهد شد
خوشا بی خانمانی که تو در کویت دهی منزل
کنی دل جویی از دل های بی سامان چه خواهد شد
الهی را ، به نازی با نگاه لطف بنوازی
که سوزان شمع گریان راکنی خندان چه خواهد شد
در انتخاب وتعیین مسکن ومحل زندگی بایدتوجه کامل داشت،زیرا خانه و محل سکونت از عوامل بسیار مهم بهداشت جسم و جان است.
منزل باید از مجاورت مرداب ها،مزبله ها وکارخانجات و مراکز شلوغ و پرجمعیّت دور باشد،اگر نزدیک باغستان ها و بیشه ها ودر محیطی که از سرسبزی و خرّمی برخوردار است باشد، در سلامت انسان بسیار مؤثّر است.
درسردترین شب های زمستان درجه حرارت اطاق خواب باید، بین دوازده و شانزده درجه باشد.
ساختمان منزل نباید از سه طبقه بیشتر باشد و خانه انسان نباید مزاحم آب و هوا وآفتابِ خانه دیگران باشد.
خانه ای که محل زندگی است، باید خشک و بدون رطوبت باشد.
روزی سه چهار مرتبه درها باید باز شود، تا هوای ساختمان به کلی عوض شود.
درموقع نظافت ساختمان کاری کنیدکه گرد وغبار،کم برخیزد، زیرا بیم آن می رود که میکروب سل و سایر میکروب ها به شما آزار برساند،جلوی بینی خود را به هنگام تنظیف منزل بگیرید، با کفشی که در معابر رفت وآمد می کنید به اتاق ها نروید، اخلاط سینه و آب
ص: 488
بینی را روی زمین و بخصوص روی زمین منزل نیاندازید.
دستورات عالی اسلام را در پاکیزه نگاه داشتن خانه و محل سکونت کاملاً مراعات کنید. خداوند مهربان انسان را برای عبادت و تکامل آفریده، با جسم مریض و روح کسل نمی توان هدف حضرت دوست را تأمین کرد.
رعایت بهداشت در تمام زمینه ها در اسلام واجب شرعی و اخلاقی است، پیامبر بزرگ اسلامص لی الله علیه و آله در آن جمله معروف پرقدر و قیمتش نظافت را از ایمان دانسته و فرموده اند: «اَلنَّظافَةُ مِنَ الْایِمانِ.
انسانهای آلوده، افراد کثیف، مردمی که به بهداشت خود در تمام امور و زمینه ها توجهی ندارند، چگونه می توانند ادعای مسلمانی کنند، مسلمان کسی است که از دستورات حق و فرامین پیامبرصلی الله علیه و آله و خواسته های سعادت بخش ائمه طاهرین علیهم السلام پیروی کند و در هیچ برنامه ای جدای از مقررات الهی و حلال و حرام خداوندی زیست نکند.
زندگی و سکونت باید در اطاق های آفتاب رو باشد، آفتاب منبع مهم ترین انرژی ها و میدان مهم ترین منافع برای موجودات زنده است.
آفتاب همچون آب و هوا در زندگی موجودات امری ضروری است، موجودات زنده ای که درتاریکی نشوونما مینمایند، نحیف، پژمرده وغمناک و خونشان رقیق وگیجی و کسالت رفیق آنهاست.
اثرنور،اول روی پوست وسپس روی سلسله اعصاب است،خانه ای که آفتاب ندارد نیازمند طبیب است.
ص: 489
درب و پنجره باید عریض و مرتفع ساخته شود، تا آفتاب از طریق آنها به تمام اطاق بتابد و نقطه تاریکی بجا نماند.
روزی چند دقیقه در آفتاب قدم بزنید،که بهترین قدرت برای از بین رفتن میکروب ها در آفتاب است.
پوست بدن دارای سه عمل است:
اول) اعتدال و سلامتی سلسله اعصاب و کلیه کارهای دستگاه های حیاتی در ارتباط با سلامت پوست بدن است، همین که در پوست اخلالی پیدا شود به روی تمام دستگاه ها اثر منفی می گذارد.
دوم) تنفس از مهم ترین برنامه های پوست است، کثیف بودن پوست عمل تنفس را کُنْد و برای درون بدن ضرر و خسارت دارد.
سوم) تعدیل و تنظیم حرارت بدن و حفظ دائمی آن که بر سبیل استمرار رطوبت خود را که قریب یک لیتر می شود به سطح بدن آورده، بخار می نماید و موجب خنکی بدن می گردد.
پوست باید همیشه نفوذپذیر باشد، چون که محصولات جامد عرق با محصولات ترشح غددپیوسته در سطح پوست با غبارهای خارج و کرک لباس مخلوط شده و اندود مستحکمی که چرک بدن باشد تولید می نماید.
سلول های مرده بدن دائماً از پوست جدا شده و تولید یک قشر می کنند و محصول این قشر متمادی با محصول غدد مختلفه مخلوط شده لعابی می سازد و بر ضخامتش افزوده می گردد، آن گاه به عمل پوست زیان سخت وارد می سازد و از اینجا علت تأکید در وضو و اغسال مستحبّه از طرف اسلام روشن می شود.
ص: 490
پاکیزگی بدن اولین شرط سلامتی است، زیرا آمارها نشان می دهد که مرگ و میر در نزد طائفه های تمیز کمتر و نزد توده های کثیف بیشتر است.
بدن را با آفتاب و هوای تمیز و آب آشنا کنید، عادت کنید از بینی تنفس کنید، قبل از غذا دست و ناخن ها را با صابون بشویید، بعد از قضای حاجت حتماً دست خود را با مواد صابونی شستشو دهید، ناخن ها را کوتاه کنید که ناخن بلند خانه میکرب و آلودگی ها است، انسان بر اثر عمل نکردن به قواعد بهداشتی در حقیقت خودکشی می کند، اگر بهداشت را مراعات کنید پیری و مرگ را به عقب انداخته اید.
ورزش سبب حُسن جریان خون در اعضا و عضلات شده، سلول های بدن بهتر تغذیه می شوند.
ورزش کسالت و تنبلی را از بین می برد، ورزش باید در هوای آزاد و تمیز انجام گیرد، بهترین ورزش مفید و لازم، تنفس عمیق است که دهان بسته باشد.
در هنگام ورزش باید لباس تنگ نباشد، تا حرکات ورزشی به خوبی انجام گیرد، و نیز از بهترین ورزش ها راه رفتن و به فرموده اسلام اسب سواری، تیراندازی، شنا، شکار و نیکوتر از این ها باغبانی و کشاورزی و خلاصه فعالیّت و کار و بخصوص کار منزل برای کمک به اهل خانه است.
روزهای تعطیل را در صحراها و دامن کوه ها به سر برده و روح و جسم را از مشاهده آثار دلکش طبیعت و آنچه لطف و کرم و عنایت حضرت حق اقتضاء کرده، نیرو ببخشید.
پیاده روی در آفتاب به اندازه متوسط نیز ورزش خوبی است، افراط در ورزش های مختلف
ص: 491
صحیح نیست، تمام این برنامه ها برای این است که جسم و روح نیرومند و با نشاط شوند، تا تکالیف الهیّه با نشاط و با حال انجام گیرد، تمام امور ظاهر، مقدمه امور باطن است.
حرکت انسان با توجه به فرامین حضرت حق همیشه باید حرکت از ظاهر به باطن باشد. اکتفا کردن به دنیای محض کار بسیار غلطی است و اکتفا کردن به آخرت محض هم کار غلطی است، تغذیه جسم و جان لازم است و در این زمینه باید عدالت را رعایت کرد و با توجه به خواسته های حضرت مولا در هر دو زمینه حرکت نمود.
ورزش را به این هدف انجام دهید که جسم برای اجرای مقررات الهی نیرومند شود، اگر این هدف در کار نباشد، در حقیقت ورزش عامل پروراندن ناحیه حیوانی وجود است.
به اندازه ای که به سلامت جسم اهمیّت می دهیم، بیش از آن باید به سلامت روح و روان اهمیّت دهیم.
جسم و جان به هم پیوسته است و در یکدیگر مؤثرند، آن که درد روحی دارد، بالطبع این درد در جسمش اثر خواهد گذاشت.
بعضی از دانشمندان، بسیاری از امراض را علت روحی می دانند و این مسئله به تجربه ثابت شده.
غم و غصّه و بار بدبینی و نارضایتی از زندگی، خیالات واهی و مالیخولیایی، زیان خیر و موجب بیماری است، مخصوصاً اگر سن غصّه دار از چهل سال بیشتر باشد، همانطور که آیات و روایات می گویند در زندگی صابر و ثابت قدم و با حوصله و با حلم باشید و در هیچ برنامه ای بردباری را از دست ندهید، نگذارید اندوه و غم و تندخویی بر شما حاکم شود.
در مجالس لهو و لعب و شهوت انگیز وارد نشوید، از معاشرت با مردمی که شما را به گناه
ص: 492
آلوده می کنند، بپرهیزید.
از خدا غافل نمانید، قرآن و روایات و سرگذشت انبیاء و امامان و چهره های پاک تاریخ را زیاد مطالعه کنید.
اتصال روح را با حضرت دوست حفظ کنید، و از یاد جناب او غافل نمانید، غفلت از حق موجب پریشانی و اضطراب روح و دل است و این اضطراب مایه بسیاری از امراض است.
*دانستنی های مفید و ضروری(1)
1- باید توجه داشت که مواد غذایی خوب انتخاب شوند، اگر میوه ای خراب یا کرم خورده یا معیوب باشد، دارای مواد غذایی لازم نیست.
2- میوه سالم و رسیده مواد غذایی اش، با میوه کال و نارس و نامرغوب تفاوت بسیار دارد. لذا نمی توان تابلوی دقیقی ارائه داد، که فلان میوه، چقدر انرژی و ویتامین دارد. این موضوع بستگی به انتخاب مواد دارد.
3- با توجه به گرانی اغذیه نمی توان گفت پس نباید خورد، چون نخوردن نیز عوارضی داردکه درمان آن پرخرج تر است. بلکه باید دانست که چگونه و چه چیزی خرید کرد؛ زیرا ویتامین های طبیعی ارزان تر از داروهاست.
4- اگر می شود میوه و یا جنسی را خوب خرید،با خرید جنس خراب، پول را هدر ندهیم. بلکه از مناطقی تهیه شوند که ارزانتر باشند، ولی جنس آنها بد نباشد، زیرا جنس خراب و بد، نه تنها درست قابل مصرف نیست، بلکه پول انسان نیز به هدر رفته است.
ص: 493
5- باید در نظر داشت برای صرفه جویی در خرج خانه، نباید از شکم بچه ها کم گذاشت. بلکه باید از خرج های بیهوده دیگر چشم پوشی نمود و در مصرف اغذیه دقت کرد تا به هدر نرفته و موجب ضرر نشوند. بعضی از خانواده ها در یک میهمانی مقدار زیادی ولخرجی می کنند، انواع و اقسام اغذیه را تدارک می بینند و گاهی، زیادی آن را به همسایگان داده یا تا چند روز غذای مانده مصرف می کنند ویا دور می ریزند.
اما همین ها در رابطه با کودکان خود خسیس هستند و گاهی از کمترین مواد اولیه نیز ،آنها را محروم می سازند، در حالی که باید بدانند این صرفه جویی نیست. در یک میهمانی می توان کمتر خرج کرد و به یک غذا اکتفا نمود، اما این امانت های الهی را نمی توان دچار سوءتغذیه نمود وگاه یک بانو از شکم شوهر و فرزندان می زند، تا لباسی به قیمت گزاف بخرد، این بانو بالاترین ظلم را در حق فرزندان و شوهر خود می کند.
خانم خانه باید در نظر داشته باشد که سلامتی افراد منزل در دست قدرت اوست. او باید در انتخاب نوع غذا و تعیین رژیم روزانه افراد دقت داشته باشد.
سعی کند، بیهوده غذاهای ناهمگون به فرزندان خود ندهد، بلکه هرکدام را به فراخوراحتیاج روزانه غذایی از آن اغذیه بهره مند سازد.
بدانید که داشتن یک برنامه مفید و ساده برای تغذیه افراد، کم خرج تر و راحت تر است، تا اینکه در اثر بی مبالاتی افراد دچار سوءتغذیه شده و گرفتار دارو و درمان و بیمارستان شوند. جایگزین کردن بعضی مواد به جای مواد دیگر، علم لازم دارد و این تنوع و جایگزینی افراد را به سفره راغب و علاقمند می کند.
نظر به این نیست که با توجه به گرانی مواد پروتئینی برنامه ای ارائه دهیم که در اغلب
ص: 494
خانه ها قابل اجرا نباشد. بلکه می توان خاطر نشان کرد مثلاً عدس در خواص تا حدی چون گوشت است.
باید دانست تغذیه خوب در طول عمر نیز مؤثّر است، ضربه زدن به دستگاههای مختلف بدن، سبب پیری و مرگ می شود، که در اثر سوءتغذیه پیش می آید.
مصرف گوشت در رژیم روزانه برای کودکان و بالغین جزء ضروریات است، باید سعی کنیم این گوشت ها چربی نباشند.
برای متنوّع کردن می توان انواع گوشت ها:(گوساله،گوسفند،مرغ،ماهی و...)را در برنامه های غذایی در نظر آورد.تا غذا متنوّع شده و از دلزدگی افراد نسبت به غذا کم شود.
باید توجه داشت که در برنامه هفتگی لااقل هر هفته دو بار گوشت، دو بار ماهی، دو بار تخم مرغ و یکبار جگر و دل یا سیرابی، برای کودکان پر جنب و جوش لازم است.
مصرف زیاد گوشت مخصوصاً گوشت قرمز کبد را خسته می کند. زیرا گوشت پس از هضم باید به صورت اسیدهای آمینه درآید و در ساختمان سلولی و سایر نسوج بدن شرکت کند، مصرف زیاده از حد آن، کبد را خسته و فرسوده می سازد.
در غذای بزرگسالان به جای گوشت باید از لبنیات بیشتر استفاده کرد و شیر می تواند غذای کاملی برای یک وعده غذایی آنها باشد، تا گرفتار عوارض مصرف زیاد مواد پروتئینی نشوند و سالم تر زندگی کنند.
پس ازتهیه اولیه مواد غذایی ودقت در انتخاب و نوع وتنوّع آن، مهمترین علم،علم آشپزی است.
ص: 495
یک مادر باید بداند که هرکدام از دسته ها و گروه های غذایی را چگونه باید طبخ کند. این خود اثر بزرگی در تغذیه افراد منزل دارد.
اگر غذایی در اثر بی مبالاتی بسوزد، نه تنها پروتئین لازم آن از بین رفته است، بلکه آن غذا سرطان زا شده و افراد را در درازمدت به عواقب این بیماری خطرناک مبتلا می کند.
دقت نظر، صرف وقت در آشپزخانه، برای تهیه غذای سالم و پرانرژی ، تنها وظیفه مادر است.
برنجی که ته گرفته یا بسوزد، یا با صاف کردن، مواد غذایی خود را از دست بدهد یا دم نکشیده و نپخته باشد و ... غذایی نیست که احتیاجات خانواده را برآورد، اگر خانمی با بی مبالاتی مواد غذایی را درست استفاده نکند و در اثر این اشتباه مواد غذایی دور ریخته شوند، به حق خانواده ظلم کرده است.
شاید دیده باشید،سبزی های خراب شده،میوه های از بین رفته،گوشت وغذای فاسد، پخت بیش از حد مصرف وخوردن چند بارگرم شده یک غذا و یا دور ریختن آن،ترش شدن شیر، ماست وغیره ، همه و همه از مسائلی است که در اثر بی مبالاتی در اکثر خانواده ها رویمی دهد و این تنها دردست با قدرت بانوان است،که از این مسائل جلوگیری کنند، وهزینه این صرفه جویی را در جای بهتر و در برنامه منظم تر صرف نمایند.
دقت نظر در نگهداری اغذیه بسیار مهم است. باید بدانیم بسیاری از اغذیه به مرور، خاصیت های غذایی خود را از دست می دهند.
گوشت ماهی اگر پخته و در معرض هوا باشد، به سرعت فاسد می شود، تخم مرغ به صورت خاگینه و کوکو و یا سیب زمینی سرخ کرده خیلی سریع میکروب های موجود در
ص: 496
هوا را به خود جذب می کند.
گوشت را بیش از چند روز در هوای طبیعی یخچال نمی توان نگه داشت، بلکه باید از طریق منجمد کردن، مدت بیشتری از آن استفاده نمود.
سوسیس و کالباس به سرعت فاسد می شوند، مگر از طریق بسته بندی و انجماد، طول مدت بیشتری بتوان از آنها استفاده کرد و در موقع طبخ بهتر است که آنها را کاملاً سرخ نماییم، تا حرارت میکروب های آنها را از بین ببرد.
غذای مانده را بیش از یک بار نمی توان گرم کرد، گرم کردن های مکرر، نه تنها مواد غذایی مفید را از بین می برد، بلکه باعث فساد غذا هم می شود.
مواد یخ زده را وقتی از حالت انجماد خارج می کنیم، باید به سرعت مصرف نماییم و دوباره نمی شود آنها را به حالت انجماد درآورد.
شیر با گرم کردن زیاد و مکرر، ویتامین ها و املاح خود را از دست می دهد، لذا باید آن را تازه و به اندازه مصرف گرم و استفاده نمود.
باروری و تعالی اندیشه ها، ریشه در تجربه ها دارد و آنان که نظری سنجیده تر و افکاری سالم تر دارند، کسانی اند که تجربه هایی بیشتر اندوخته اند.
تجربه، نردبان پیروزی و موفقیت و سلامت است. حضرت علی علیه السلام در این زمینه فرمودند: «حِفْظُ التَّجارُبِ رَأْسُ الْعَقْلِ؛ برترین نشانه عقل، اندوختن تجربه هاست»(1)
در اینجا مجموعه ای از تجربه هایی که برای همگان، مخصوصاً بانوان مفید است ذکر
ص: 497
می گردد به امید آنکه از آنها بهره جویند.
1. برای از بین بردن بوی بد از ظروف و یا دست، کافی است با مقداری روغن نباتی آن را چرب کرده و بعد با آب و تاید بشویید.
2. چای و روغن را از مجاورت مواد بودار مثل صابون دور کنید، زیرا بوی آنها را به خود جذب می کنند.
3. برای مصرف کمتر روغن،می توانید بادمجان را قبل از سرخ کردن،مقداری سفیده تخم مرغ بمالید تا روغن کمتری جذب بادمجان شود.
4. روغن باقمانده از مواد سرخ شده را نگهداری نکنید، زیرا سرطان زا می باشد.
5. پیازی که آن را پوست گرفته و از مصرف شما اضافی است باید دور بریزید. زیرا پیاز فوراً میکروب های موجود در هوا را به خود جذب می کند و لذا جزء مواد سرطان زا محسوب می شود. .
6. درب ظروف چای وروغن را ببندید، تا در مجاورت هوا فاسد نشوند و یا میکروب هارا جذب نکنند.
7. برای آنکه مواد مغذّی موسیر را دور نریزید، بهتر است چندین بار اول در آب بشویید تا گرد و خاک آن شسته شود و بعد در آب آن قدر خیس کنید تا آب را به خود جذب کند و زیاد آب آن را عوض نکنید.
8. برای راحت پوست کندن سیر بهتر است آن را در آب سرد، ساعتی خیس کنید.
9. برای بهتر پختن حبوبات، خیس کردن آنها در آب سرد لازم است.
10. برای آنکه هنگام پوست کندن پیاز از چشمان شما آب نیاید، کافی است چوب کبریتی لای دندان های جلو خود بگذارید و سر آن را بیرون گذاشته و دهان را
ص: 498
ببندید.
11. علت کپَک زدن روی مربا این است که به اندازه کافی پخته نشده است، یا ممکن است سر آن باز بوده، کپک ها را دور بریزید و مربا را دوباره بگذارید، بپزد.
12. برای تیره نشدن سیب زمینی پوست کنده، آنها را در ظرفی پر از آب بریزید و روی آن یک قاشق آب لیمو یا سرکه سفید بریزید تا رنگ آنها ثابت بماند.
13. برای رفع بوی کپَک از قوری و یا قهوه جوش، یک حبه قند در آن بیاندازید تا بوها را به خود جذب کند.
14. برای جلوگیری از سر رفتن شیر، در موقع جوشیدن، لبه ظرف شیر را با روغن چرب کنید.
15. برای کشیدن نم نمک، در نمکدان چند دانه برنج بریزید تا رطوبت را به خود جذب کنند.
16. برای آنکه پنیر تازه بماند، بهترین راه ، پیچیدن در کاغذ آلومینیومی است.
17. برای پختن تخم مرغ ترک خورده، روی ترک آن قدری آب لیمو یا نمک بزنید.
18. سیب زمینی در کیسه ضخیم و یا در محل تاریک، باید باشد تا از یخ زدن و سبز شدن، محفوظ باشد.
19. غوره ي تازه را در شیشه ریخته و آبغوره و نمک روی آن بریزید تا در اغذیه مختلف، غوره تازه داشته باشید.
20. برای آنکه برنج از کرم خوردگی مصون بماند، آن را با نمک مخلوط کنید.
21. برنج در کیسه های برنجی مدت بیشتری سالم خواهند ماند، اگر آنها را در دبه های
ص: 499
پلاستیکی بریزیم، سریع شپش می گذارند.
22. لوبیا سبز اگر در شیشه ریخته شود و روی آن آب جوشیده سرد و نمک بریزیم، مدتی سالم می ماند.
23. برای آنکه آرد خراب نشود، آن را در جای خشک، خنک و تاریک نگهدارید.
24. نگهداری روغن در ظروف سفالی یا لعابی بهتر است وگرنه در شیشه سیاه و کدر نگهداری کنید.
25. نگهداری شیر و گوشت در تابستان بیش از دو روز و در زمستان بیشتر از 5 روز بهداشتی نیست.
26. گوجه فرنگی را در ظروف دهان گشاد با 10/8 آب و 10/2 سرکه و نمک مدتی میتوان نگهداری کرد.
27. انگور زیر خاک اره نجاری برای تمام سال، سالم می ماند.
28. انار را با برگ های خود درخت، مخلوط کرده و زیر خاک بگذارید و تا مدت ها انار سالم داشته باشید.
29. اگر ریشه چغندر و هویج و ترب در آب سرد باشد، مدتی سالم و تازه می ماند.
30. برای تمیز کردن خاکه قند و شکر برای تهیه مربا، یک سفیده تخم مرغ را کاملاً به هم بزنید و وقتی شربت جوش آمد، در آن بریزید. چند جوش که زد، تمام کثیفی را به خود می گیرد.
31. برای برطرف کردن بودی تند و زننده دنبه، هنگام آب کردن آن، یک سیب درختی، یک عدد به، یک عدد پیاز را در آن خرد کنید، تا بوی بد دنبه از بین برود.
32. برای کشتن میکروب های گوشت ها، باید آنها را یک باره داغ کرد، اگر به تدریج و
ص: 500
کم کم سرخ یا بپزند، میکروب ها دور خود ایجاد پوسته می کنند و در برابر حرارت مقاوم می شوند.
33. اگر لعاب ظروف چینی ریخت، جای ریختگی را تمیز کرده و روی آن با قلم مو «سلیکات دوسود» بمالید، لعاب خوبی می گیرد.
34. برای برطرف کردن بوی ماهی از ظرف یا بوی عطر ادویه از شیشه ها، کمی آرد خردل و آب گرم در شیشه بریزید و تکان بدهید.
35. برای شفاف کردن استکان های کدر شده، کمی نمک و سرکه در آن ریخته و بعد تکان بدهید.
36. برای پاک کردن ظروف آلومینیوم، چند قاشق سرکه داغ شده به کار ببرید.
37. برای آن که نمک برنج خیس کرده وکثیف نکند، آن را داخل پارچه ای گذاشته و سپس روی برنج قرار دهید.
38. گوجه فرنگی را چند دقیقه در آب جوش بگذارید تا پوست آن به آسانی جدا شود.
39. برای آنکه برنج و ماکارونی به هم نچسبد، آن را در آب نمک دار بپزید.
40. برای آنکه لوبیا سبز یا هر سبزی دیگری پس از پختن زرد نشود، به محض برداشتن روی آتش در صافی ریخته و آب آن را بگیرید.
41. برای تهیه کردن نان سرخ کرده، همیشه نان بیات را انتخاب کنید. بعد آنها را تکه های کوچک کرده و در روغن سرخ کنید.
42. برای آنکه سفیده تخم مرغ زودتر و بهتر کف کند، قدری نمک در آن بریزد و بعد به هم بزنید.
ص: 501
43. برای صاف شدن آبغوره از لایه آن، می توان آنها را مقداری پخت، تا لایه از آب جدا شود، بعد آن را صاف کرد.
44. برای پخت سریع سبزی ها و حبوبات و گوشت های سفت، مقدار کمی جوش شیرین در آب آن بریزید.
45. بهتر است نمک زدن به گوشت های کباب را برای آخر پختن بگذارید، زیرا نمک زدن در اول پخت، آن ها را خشک و بی مزه می کند.
46. برای جدا کردن باقلا از پوست دوم در هنگام لپه کردن، قدری نمک روی آنها بپاشید، بعد از ده دقیقه آن را جدا کنید، بسیار از نتیجۀ عمل تعجب خواهید کرد.
47. برای زود گرم شدن و جوش آمدن آب سمار یا دیگ، آن را نصفه آب کنید و پس از گرم شدن، بقیه آب را به آن اضافه نمایید.
48. برای آن که اطراف نیم روی تخم مرغ، کلفت و بدمزه نشود، پس از داغ شدن روغن، کمی آب در ماهیتابه ریخته و سپس تخم مرغ ها را در آن بشکنید.
49. برای آنکه مایه های خوراکی مثل کوفته در آب باز نشود، قدری آرد یا تخم مرغ به مایه آن بزنید و روی حرارت زیاد بپزید.
50. برای سرخ کردن غذاهایی که احتیاج به پف کردن دارند، مثل پیراشکی، کوکو و شامی باید در ظرف، آن قدر روغن باشد که اطراف جسم سرخ کردنی را بگیرد.
51. برای بیشتر آب گرفتن از لیموترش، می توانید قبلاً آن را چند دقیقه در آبجوش بیندازید.
52. برای جدا کردن دو لیوان که در هم فرو رفته اند، لیوان زیری را در آب گرم و لیوان بالایی را از آب سرد پر کنید تا جدا شوند.
ص: 502
53. برای به هم زدن سس از چنگال استفاده کنید تا صاف تر شود.
54. برای استقامت ظرف چینی و بلوری در برابر اغذیه، ظروف نو را در آب سرد گذاشته، بعد جوش بیاورید و چند دقیقه به این وسیله آنها را آبخور کنید، تا مقاوم شوند.
55. برای گرفتن شوری غذا، می توانید قطعه ای قند را در آن نگهدارید و کمی صبر کنید تا نمک زیادی جذب قند شود.
56. سیب زمینی می تواند، نمکِ زیادی، و شوری غذا و یا چربی زیاد غذا را به خود جذب کند.
57. برای خیس کردن برنج، باید دوبار آن را با آب ولرم شسته و سپس با آب ولرم خیس کنید. زیرا خیس کردن با آب سرد یا خیلی داغ، سبب خرد شدن برنج می شود.
58. هیچ گاه برنج را در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار ندهید، زیرا خرد و شکننده می شود.
59. اگر شیر در ظرفِ در باز جوشانده شود، ویتامین ث و کلسیم آن بصورت تبخیر کم می شود.
60. سبزیجات هر قدر خام مصرف شوند، خواص بیشتری دارند.
61. برای سرخ کردن سبزی ها، نباید از ظرفِ در باز استفاده کرد، زیرا ویتامین ها از سبزی ها جدا شده و از بین می روند.
62. سبزی یخ زده را باید فوراً مصرف کرد و نباید بگذاریم، یخ آنها باز شود و بعد داخل غذا بریزیم، با همان حالت یخ زدگی باید به مصرف رسانید.
63. پیاز سرخ کرده به تدریج طعم و مزه خود را در مدت طولانی از دست می دهد و بهتر است هرچه زودتر به مصرف برسد.
ص: 503
64. سیر سرخ کرده اگر مدتی بماند، بو و عطر آن زیاد می شود.
65. پخت گوشت در آب سرد موجب می شود که هم گوشت زودتر بپزد و هم زودتر مواد مغذّی خود را در آن حل کند، اما آب جوش، گوشت را سفت می کند.
66. برای دوام بیشتر حبوباتی که در معرض شپشک هستند، می توان آنها را نمک جوش کرد، برای این کار آب را جوش آورده و به حدی نمک می ریزیم که شور شود، بعد حبوبات را در آب جوش می ریزیم و چند دقیقه صبر می کنیم، سژس حبوبات را در صافی ریخته و می گذاریم، خشک شود.
67. برای آنکه در زیر زمین حشرات کمتر رشد کنند یا تردد نمایند، همیشه یک لامپ روشن بگذارید.
68. اگر در داخل حیاط یا بیابان یا باغ می خواهید بخوابید، بهتر است چراغی روشن باشد که مانع ورود حیوانات موذی باشد.
69. سعی کنید پخت و پز را با نام خداوند متعال آغاز کنید.
70. در رابطه با نجاست و پاکی دقت داشته باشید، البته نه این که به حد اسراف برسد.
71. از شستشوی صحیح لوازم آشپزخانه غفلت نکنید.
72. پاکیزگی مواد اولیه را از نظر (ریگ، خاک، استخوان، خون و ...) کاملاً رعایت کنید.
73. اگر بخشی از خرید لوازم خانه به عهده شماست، تلاش کنید خرید شما با گناه آلوده نشود که در نتیجه در روحیه اعضای خانواده اثر منفی خواهد داشت.
74. تقاضاها را کاهش دهید، تا مدیر خانه برای تأمین آن دچار گناه نشود.
ص: 504
ص: 505
ص: 506
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: خوشبخت کسی است که آخرت را بر دنیای فانی مقدم بدارد.(1)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: سعادت مندترین مردم کسی است که همنشین مردان بلندهمّت باشد.(2)
3- امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: خوشبخت کسی است که از آنچه به او زیان می رساند، دوری جوید.(3)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خوشبخت کسی است که نَفْس خود را محاسبه کند.(4)
5- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خوشبخت کسی است که اخلاص در اطاعت داشته باشد.(5)
6- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خوشبخت کسی است که در اصلاح مردم تلاش کند.(6)
به شادی دار دل را تا توانی***که بخزاید ز شادی زندگانی
1- امام رضا ععلیه السلام فرمود: وقتی را به تفریحات و لذایذ خود اختصاص دهید و از شادی ساعت های تفریح، نیروی لازم برای عمل به وظایف وقت های دیگر را تأمین کنید.(7)
2- امام رضا علیه السلام فرمود: از تفریح و سرگرمی های لذّت بخش در اداره زندگی سود
ص: 507
بجویید.(1)
3- امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: تلاش کنید اوقات شبانه روزی تان را در چهار بخش تقسیمکنید، بخشی را به کار برای تأمین معاش، بخشی را به عبادت و بخش سوم را به معرفت اندوزی و توسعه دانش و اطلاعات و بخش چهارم را صرف خوشی های حلال و لذّات نشاط آور کنید ... البته که با بخش آخر، قدرت و توانایی پرداختن به سه بخش قبلی را کسب می کنید.(2)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: انسان خردمند برای کسب خوشی های حلال مسافرت می کند.(3)
5- پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: مسافرت کنید تا از جسمی صحیح و روحی سالم برخوردار شوید، مسافرت کنید تا از عائده های پرفایده حیات بهره مند شوید.(4)
6- امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: ساعتی از ساعات روزتان را برای معاشرت با اخوان با صفا و رفیقان با وفا قرار دهید.(5)
7- امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند کسی را که در میان جمعی با شوخی و بذله گویی، شادی، آفریند (به شرط اینکه در سخن او ناسزا نباشد) بسی دوست می دارد.(6)
8- امام صادق علیه السلام فرمود: (به یونس شیب) كه شوخی شما با یکدیگر چقدر است؟ عرض کردم اندک است. فرمود این گونه نباشید، زیرا شوخی از خوش خُلقی است و تو با شوخی
ص: 508
برادرت را شادمان می کنی، همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله با افراد شوخی می کرد و هدفش شاد کردن آنها بود.(1)
9- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: نشاط و شادابی در ده چیز است: پیاده روی، سوارکاری، آب تنی و شنا، گردش و تماشای بوستان های سبز، خوردن و نوشیدن، مسواک کردن، سر خود را با خطمی در حمام شستن و به جمال همسر زیبای خود نگریستن و.. (2)
10- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شادمانی موجب روح افزایی بوده و بر برگ و بار زندگی شنبم نشاط می ریزد.(3)
دوستان گنج خانۀ رازند***رنج بردار و گنج پردازند
1- امام علی علیه السلام فرمود: کسی که به مردم خوش بین باشد، دوستی آنها را بدست آورد.(4)
2- امام علی علیه السلام فرمود: کسی که با مسالمت با مردم رفتار کند، دوستان او زیاد می شوند.(5)
3- امام علی علیه السلام فرمود: مودّت و دوستی به واسطه معاشرت نیکو تداوم می باد. (6)
4- امام علی علیه السلام فرمود: انصاف سبب پیوند دل ها و جوانه زدن دوستی هاست. (7)
ص: 509
5- امام علی علیه السلام فرمود: انسان صادق (و رفیق رو راست) با صداقتش سه چیز به دست می آورد، اعتماد و اطمینان دیگران به خودش، محبّت و دوستی دیگران برای خودش، و بزرگی و عظمت در قلب دیگران برای خودش. (1)
6- امام علی علیه السلام فرمود: کسی که با یادآوری نکات منفی دوستان، با آنها مناقشه می کند، دوستانش قلیل و اندک شوند. (2)
7- امام علی علیه السلام فرمود: وفا مایه پیوند و عاملی دوستی است. (3)
8- امام علی علیه السلام فرمود: هرکس لغزش دوستانش را تحمل نکند، غریبانه وتنها (بی دوست) از این دنیا می رود. (4)
9- امام علی علیه السلام فرمود: خوش خُلقی، محبّت آور و سبب مودّت و دوستی است.(5)
10- امام علی علیه السلام فرمود: خوش خُلقی و بذل سلام، سبب جذب مردم و عامل دوستی آنهاست. (6)
11- امام علی علیه السلام فرمود: هرکه خوش زبان باشد، دوستانش روبه فزونی است. (7)
12- امام علی علیه السلام فرمود: بخشندگی فراوان، دوستان انسان را زیاد می کند. (8)
ص: 510
13- امام علی علیه السلام فرمود: عامل اساسی دوستی و محبّت، احسان است. (1)
14- امام علی علیه السلام فرمو: بر درخت تواضع، همیشه گل محبّت می شکفد و میوه دوستی به بار می آورد. (2)
1- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از دوستی و مصاحبت با دروغگو بپرهیز. (3)
2- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از معاشرت با کسی که دائماً به دنبال عیوب مردم است، بپرهیز که خود نیز در امان نخواهی ماند. (4)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: از انسان خائن بپرهیز، چه اینکه کسی که برای تو، به دیگران خیانت می کند، قطعاً به تو هم خیانت می کند. (5)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: از انسان ظالم برحذر باش، که اگر به خاطر تو به دیگران ظلم کند، قطعاً به تو نیز ظلم خواهد کرد. (6)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: از دوستی و آمیختن با انسان پست بپرهیز، که این همراهی به هیچ وجه روی تو را به خیری نمی رساند. (7)
6- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: سعی کن با سخن چین همنشینی نداشته باشی، که تو را نسبت
ص: 511
به همه، به شک و بد دلی می اندازد. (1)
7- امام زین العابدین علیه السلام خطاب به فرزندش امام باقر علیه السلام فرمود: فرزندم از دوستی و رفاقت با کسی که با خویشان خود قطع رابطه نموده، پرهیز کن، که من در کتاب خدا او را ملعون یافته ام. (2)
8- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکه از دین و دنیای او سودی عائد تو نمی شود، مجالست با او خیری برای تو ندارد.(3)
9- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: بپرهیز از مصاحبت با اهل گناه و فسق.(4)
10- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: (فرزندم!) از همراهی و رقابت با احمق گریزان باش که او همیشه به قصد خیر به تو ضرر و زیان می رساند.(5)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: چهار چیز طول عمر را افزایش می دهد: ازدواج با باکره، شستشوی بدن با آب گرم، خوابیدن به پهلوی چپ و خوردن سیب در سحرگاهان.(6)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: صله رحم عمر را زیاد می کند و از مرگهای بد و ناگوار جلوگیری می نماید.(7)
ص: 512
3- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: با صدقه دادن اجل ها به تأخیر می افتد.(1)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هرکس می خواهد در دنیا باقی بماند (عمرش طولانی شود) پس باید صبح زود صبحانه بخورد و کمتر قرض کند و با زنان نیز کمترآمیزش نماید.(2)
5- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: کسی که عفو و بخشش او زیاد شد، عمرش طولانی گردد.(3)
6- امام صادق علیه السلام فرمود: اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد نماید،پس پدر و مادرت را خوشحال بگردان.(4)
7- امام صادق علیه السلام فرمود: سه چیز است که اگر انسان با ایمان آنها را بداند، موجب زیادی عمر و بقاء نعمت ها برای او خواهد بود (راوی می گوید) پرسیدم آن سه چیست؟ امام علیه السلام فرمود: طول دادن رکوع و سجود در نماز و طول دادن نشستن بر سر سفره و انجام کارهای نیک برای اهل و خانواده اش.(5)
8- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: ای انس بن مالک! زیاد با طهارت باش، که با این عمل، خداوند عمرت را زیاد می کند و ... .(6)
9- امام صادق علیه السلام فرمود: از شرّ و بدی ها بپرهیزید، تا به عمرتان افزوده گردد.(7)
10- امام صادق علیه السلام فرمود: قبل از غذا و بعد از غذا دست های خود را بشوئید، زیرا این
ص: 513
کار فقر را از بین برده و عمر را افزایش می دهد.(1)
11- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از جمله چیزهایی که موجب طول عمر انسان می گردد، ترک آزار دیگران، دوری جستن از بریدن درختان غیرخشک، جز به هنگام ضرورت، شاداب وضو ساختن و حفظ سلامتی است.(2)
12- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: کسی که در روز جمعه ناخن خویش را بچیند، به عمر و مالش افزوده می گردد.
1- امام باقر علیه السلام فرمود: اگر کسی (خواب) قیلوله را ترک کند، موجب فراموشی می گردد.(3)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: ده خصلت موجب فراموشی می شود: خوردن پنیر، خوردن پس مانده موش، خوردن سیب ترش، خوردن دانه گشنیز، حجامت کردن در گودی پشت، راه رفتن بین دو زن، نظر کردن به فرد به دار آویخته، شپش را زنده به زمین انداختن و خواندن سنگ نوشته قبرها.(4)
3- امام باقر علیه السلام فرمود: ناخن جویدن، زمینه ساز فراموشی است.(5)
4- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: پنج چیز موجب فراموشی است: ادرار کردن روبه قبله، ادرار کردن
ص: 514
در آب راکد و ایستاده، و ادرار کردن روی خاکستر و اندختن شپش را در زمین بصورت زنده و معیشت و زندگی حرام.(1)
5- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکس غذای داغ بخورد به هفت آفت گرفتار می شود، فراموشی بر او غلبه می کند و ... (2)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: پنج چیز فراموشی را برطرف می کند و به حافظه می افزاید و بلغم را از بین می برد: مسواک زدن، روزه گرفتن، خواندن قرآن، خوردن عسل و کندر.(3)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: کم خوری و گرسنگی، باعث زیاد شدن حافظه می گردد.(4)
3- امام صادق علیه السلام فرمود: انار را با پیه های اطرافش بخورید که معده را دباغی و قدرت ذهن را افزایش می دهد.(5)
می گردد.(1)
4- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: به درستی که حجامت کردن، بدن را صحیح و سالم گرداند و عقل را قوّت می دهد.(2)
5- امام صادق علیه السلام فرمود: بوی خوش (استعمال کردن) عقل را قوّت می دهد.(3)
6- امام صادق علیه السلام فرمود: بسیار نظر کردن در حکمت ها موجب باروری عقل است.(4)
1- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: کسی که در هر شب سوره واقعه را بخواند، هرگز فقیر نشود.(5)
2- امام صادق علیه السلام فرمود: ... کسی که سوره یس را در روز بخواند، از بلاهای آن روز محفوظ می ماند و روزی فراوان به او می رسد.(6)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکس در زندگی میانه روی در اقتصاد پیشه کند، خداوند روزیش می دهد ... و هرکس زیاد یاد خدا نماید، خداوند به وی رزق و روزی عنایت فرماید.(7)
4- امام صادق علیه السلام فرمود: شستن ظروف و جاروب کردن درب و آستانه منزل جلب روزی می کند.(8)
ص: 516
5- امام سجاد علیه السلام فرمود: خوش کلامی مال را زیاد می کند و رزق را رشد و نمو می دهد و اجل را به فراموشی می سپارد و انسان را محبوب اهلش می کند.(1)
6- مردی به امام صادق علیه السلام از فقر و تنگدستی شکایت کرد. امام علیه السلام فرمود: هرگاه اذان را شنیدی، عبارت های آن را مثل مؤذّن تکرار کن.(2)
7- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به صدقه دادن! ... عمر را زیاد می کند و روزی را فراوان می کند.(3)
8- امام صادق علیه السلام فرمود: خوش رفتاری با همسایه، روزی را زیاد می کند.(4)
9- امام صادق علیه السلام فرمود: افروختن چراغ خانه، پیش از پنهان شدن آفتاب، موجب از بین رفتن فقر و باعث ازدیاد روزی است.(5)
10- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: باید هنگام وارد شدن به منزل، سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَد را خواند، که موجب از بین رفتن فقر و تنگدستی است.(6)
11- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: وضو گرفتن پیش از غذا روزی را زیاد می کند.(7)
12- امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که مشتی گلاب به صورت خویش بپاشد، آن روز از
ص: 517
ابتلا به ذلت و فقر و تنگدستی درامان خواهد ماند.(1)
13- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: گرفتن ناخن ها مانع از ابتلا به مرض های دشوار بوده و روزی را فراوان کرده و آن را می رساند.(2)
14- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: هرکس انگشتر یاقوت زرد بدست کند، فقیر نگردد.(3)
15- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: انگشتر زمرد، فقر را از بین می برد.(4)
16- امام صادق علیه السلام فرمود: دستی که انگشتر فیروزه به دست داشته باشد، فقیر نگردد.(5)
17- امام صادق علیه السلام فرمود: شستن سر با خطمی، فقر را از بین برده و روزی را می افزاید.(6)
18- امام موسی کاظم علیه السلام فرمود: شستن سر با سدر، روزی را جلب می کند.(7)
19- فقیری از شدت فقر به پیامبرصلی الله علیه و آله شکایت کرد. پیامبرصلی الله علیه و آله به آن حضرت فرمود: اگر می خواهی که خداوند تو را بی نیاز گرداند، درود فرست بر من و بر آل من، تا خداوند روزیت را از آسمان برایت بفرستد.(8)
20- امام صادق علیه السلام فرمود: نماز شب چهره را سفید و نورانی و نفس را خوشبو و روزی
ص: 518
را جلب می کند.(1)
21- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خواندن تعقیب بعد از نماز صبح و عصر روزی را می افزاید.(2)
1- امام صادق علیه السلام فرمود: ادای امانت و صدق و راستی، رزق و روزی را جلب می کند.(3)
2- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: غذا خوردن در حال جنابت روزی را از بین برده و موجب فقر و تنگدستی می گردد.(4)
3- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: بیست خصلت موجب بوجود آوردن فقر است از جمله آنها ؛ خوردن غذا در حال آروغ زدن است.(5)
4- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: چراغ را با دمیدن، خاموش کردن، باعث فقر است.(6)
5- امام باقر علیه السلام فرمود: هرکسی به برادر مسلمان خود دشمنام دهد، خداوند برکت را از روزی او بردارد و او را به خودش واگذارد و زندگیش را تباه سازد.(7)
6- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: سبک شمردن (و سستی) در نماز باعث تنگدستی است.(8)
ص: 519
7- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: با عجله از مسجد خارج شدن، باعث فقر و تنگدستی می شود.(1)
8- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: شب هنگام، خانه را جاروب کردن باعث فقر است.(2)
9- پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: خشک کردن اعضای شسته شده با دامن و آستین باعث فقر و تنگدستی است.(3)
10- امیرالمؤمنینعلیه السلام فرمود: واگذاشتن تار عنکبوت در منزل موجب تنگدستی و آشغال در خانه، باعث فقر گردد.(4)
11- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خوابیدن بین نماز مغرب و عشاء، باعث فقر است.(5)
12- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: خوابیدن قبل از طلوع آفتاب، موجب فقر است.(6)
13- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: دروغ پیشگی، باعث فقر است.(7)
14- امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: اظهار ناداری و نیازمندی، موجب جلب فقر است.(8)
15- امام صادق علیه السلام فرمود: ادرار کردن در حمام، موجب فقر و تنگدستی می شود.(9)
ص: 520
1. قرآن مجید/ کلام خدا
2. نهج البلاغه/ کلام امیرالمؤمنین
3. ابن بابویه، محمد بن علی، الامالی، قم، نشر مؤسسه بعثت، چاپ اول، 1417ق.
4. ابن شعبه، تحف العقول عن آل الرسول صلی اللّه علیهم، تحقیق علی اکبر غفاری، قم،جامعه مدرسین، 1363ش.
5. ابن طاووس حلی، علی بن موسی، جمال الاسبوع، مؤسسة الآفاق، 1371ش.
6. ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1414ق.
7. ابن طاووس، علی بن موسی، محاسبة النفس، تهران، مرتضوی، 1376 ش.
8. ابن طاووس، علی بن موسی، مصباح الزائر، قم، آل البیت، 1375ش.
9. اِبْن ِ بِسْطام،حسین و عبدالله ابن بسطام بن سابور (شاپور) زیأت نیشابوری، کتاب طب الائمة، ناشر: المکتبه الحیدریه.
10. آخوندی، محمدباقر، مجمع الاحادیث، انتشارات زائر، سال 1377
11. اردوبادی ، محمد عبدالمطلب بن غیاث الدین محمد ، مجمع الدعوات کبیر، تهران ، علمی، بی تا.
12. اکبری، غلام رضا، صحیفه الکاظمیه، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1373.
13. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، عطیة، علی عبدالباری، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.
14. آمدی تمیمی، غررالحکم و دررالکم، (ترجمه محمدعلی انصاری)، تهران ، 1335ش.
15. انصاریان، حسین، عرفان اسلامی شرح مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه، ناشردار العرفان، قم، 1374.
ص: 521
16. بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، چاپ محمودبن جعفر موسوی زرندی، تهران، 1334ش.
17. بروجردی، شیخ محمد تقی بروجردی، العشرات ؛ المنجیه من الهلکات، غدیر، 1365.
18. تاجدینی، علی، یادها و یادگارها: خاطراتی از عارف و مفسر قرآن علامه طباطبائی، انتشارات پیام نور، سال 1370.
19. تویسرکانی، محمدنبی بن احمد، لئالی الاخبار، دارالعلم، قم 1360.
20. حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، به کوشش محمد رازی و ابوالحسن شعرانی، بیروت، 1387ق.
21. حسن زاده آملی، حسن، انسان در عرف عرفان، انتشارات سروش، 1376.
22. حسن زاده آملی، حسن، هزار و یک کلمه، دوره 7 جلدی، بوستان کتاب، 1377.
23. حسن زاده آملی، حسن، هزار و یک نکته، رجاء، 1382.
24. حسن زاده آملی، حسن، هشت رساله عربی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، تهران، 1365ش.
25. حلی، احمد بن فهد، عدة الداعی، قم، ترجمه حسین غفاری، بنیاد معارف اسلامی، 1375ش.
26. دولابی، حاج اسماعیل، طوبای محبت، انتشارات طوبای محبت، 1382.
27. راغب اصفهاني، حسين بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، دار الشامیة، بیروت – لبنان، 1412 ق .
28. رخشاد، محمد حسین، در محضر علامه طباطبایی(مجموعه ی پرسش ها و پاسخ های چهره به چهره با علامه طباطبایی در موضوعات مختلف)، سماء قلم، 1386.
ص: 522
29. سبحانی نیا، محمدرضا، علی عسکری، سعیدرضا، مهر و قهر (گلچینی از لطافت ها و صلابت ها در زندگی امام خمینی قدس سره)، مرکز فرهنگی شهید آیت الله مدرس، 1390.
30. سرورالدین، طب الکبیر ، نشر موسسه انتشارات عطایی، 1378.
31. شمس الدین، سید مهدی، شناخت و زیارت چهارده معصوم، انتشارات موسسه توسعه فرهنگ قرآنی، 1377.
32. شیروانی، علی، سروش هدایت (مجموعه ای از دستورالعمل ها و مکتوبات اخلاقی و عرفانی از: حضرت امام خمینی، سید بن طاووس، علامه حلی و...)، الزهرا، 1370.
33. صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علی اکبر غفاری، جامعه مدرسین، 1403.
34. صدوق، محمد بن علی، التوحید، چاپ هاشم حسینی طهرانی، قم، 1357 ش.
35. صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم، رضی، 1368ش.
36. صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
37. طباطبایی، سید محمد حسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، موسسه النشر الاسلامی.
38. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، شریف رضی، 1377ش.
39. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسيرالقرآن، مترجم هاشم رسولى محلاتى، بيروت، 1408
40. طهرانی، آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی، معاد شناسی(دوره ده جلدی)، ناشر: انتشارات علامه طباطبایی.
41. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، 1411ق.
42. عبدعلی بن جمعه حویزی، کتاب تفسیر نورالثقلین، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم، 1383ش.
ص: 523
43. علم الهدی، سیّد حمید، خورشید قرن: آشنایی با زندگانی حضرت امام خمینی (قدس سره) برای جوانان و نوجوانان، ناشر هویزه، 1383.
44. غرویان، محسن، در محضر استاد آیت الله حسن زاده آملی، انتشارات دفتر نشر برگزیده، سال 1386.
45. قطب راوندی، سعیدبن هبه الله، الدعوات(سلوه الحزین) ترجمه حسین قهستانی، قم، نهاوندی، 1380.
46. قمی، ابن قولویه، کامل الزیارات، نشر الفقاهة، 1417ق.
47. قمی، عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، قم، اسوه.
48. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ترجمه مهدی الهی قمشه ای، خط عباس مصباح زاده، تهران: علمی، 1375ش.
49. قیومی اصفهانی، جواد، صحیفه الرضا (علیه السلام) ، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1382.
50. قیومی اصفهانی، جواد، صحیفه الزهراء، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1382.
51. کرمی نژاد، مصطفی، در کوی بی نشانها(سیری در زندگی سالک الی الله و عارف بالله عالم ربانی مرحوم شیخ محمدجواد انصاری همدانی)، نهاوندی، قم، 1377ش.
52. کفعمی، ابراهیم بن علی، مصباح، بیروت، مؤسسة الأعلمی، 1403ق.
53. کلینی، محمد بن یعقوب ، الکافی، چاپ علی اکبر غفاری، بیروت 1401.
54. گنجی، حسین، ارتباط معنوی با حضرت مهدی (عج)، انتشارات بقیه الله، سال 1381.
55. مامقانی، عبدالله، مرآه الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال، انتشارات دلیل ما، 1383.
ص: 524
56. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت، نشر موسسه الوفاء، چاپ دوم، 1403ق.
57. مجلسی، محمدباقر، حلیة المتقین، تهران، نشر لقمان، 1369ش.
58. مجلسی، محمدباقر، عین الحیات، انوارالهدی، قم، 1382ش.
59. محمد صادق علی خان، محمد شریف خان، مخازن التعلیم، ناشر المعی، 1380.
60. محمدی ری شهری، محمد، دانشنامه میزان الحکمة، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1384ش.
61. مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، چاپ پنجم، 1363ش.
62. مركز فرهنگي تربيتي نور ولايت، انتشارات پيام مهدي(عج)، چاپخانه مؤسسه پاسدار اسلام، زمستان 1379.
63. مشکینی، علی، مصباح المنیر، نشر قم: انتشارات الهادی، 1370.
64. مشکینی، علی، مواعظ العددیه، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، 1383.
65. مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، تحقیق علی اکبرغفاری، بیروت، دار المفید، 1414ق.
66. مقدم، سیّد محمد تقی، معراج المؤمن، مشهد مقدس، 1380.
67. مقدم، سیّد محمدتقی، ختوم و اذکار، مشهد مقدس، 1375.
68. مکارم شیرازی ناصر با همکاری جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1354 – 1387ش.
69. ملکی تبریزی، جواد، المراقبات، نشر اخلاق، 1393ش.
70. موسسه تحقیقاتی - فرهنگی اهل بیت(علیه السلام)، فریادگر توحید(عارف کامل حضرت آیت الله العظمی بهجت)، انصاری، قم، 1378ش.
ص: 525
71. نصرالهی بروجردی، محمدابراهیم، هزار و یک ختم، انتشارات چاف، 1380.
72. نوری، حسین بن محمدتقی ، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ، قم 1407- 1408.
ص: 526