بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 2

سپس زنان شام در لشکر ابوسفیان با بقیه شهدای احد چنین کردند بعد از جنگ کسی جرأت نداشت خبر شهادت حضرت حمزه علیه السلام را به رسول خدا صلی الله علیه و آله رساند به همین علت خود رسول خدا به جستجوی عموی بزرگوارش پرداخت و در بین شهدای احد وقتی چمش به بدن مثله شدۀ عمویش افتاد خشم تمام وجود حضرت را گرفت و با صدای بلند برای ایشان گریه کرد و خطاب به جسد او فرمود: ای عموی پیامبر خدا! ای حمزه! ای شیر خدا و شیر رسول خدا! ای حمزه! ای کسی که کارهای نیکو انجام می دادی. ای حمزه! ای کسی که سختی ها و مشکلات را بر طرف می کردی. ای حمزه! ای کسی که سختی ها را از رسول خدا دور می کردی.(1)

ص: 5

من جریان به قتل رساندن حمزه را بیان کردم. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به شدت متأثر شدند و فرمودند: «غَیِّب وَجهَک عَنِّی» از من دور شو تا زنده ای من تو را نبینم؛ زیرا مصیبت جانگداز عمویم به دست تو انجام گرفته است.(1)

پیامبراکرم با این طرد نمودن وحشی، اثبات فرمودند که اسلام وحشی ، واقعی نیست و او فقط برای حفظ جانش شهادتین را بر زبان جاری کرده و پیامبر هم فقط جانش را به او بخشیدند نه اینکه او را بخشیده باشند.

به نفع دشمنان دین بوده است او در فضیلت خالد بن ولید از قول ابوبکر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل می کند: «خالد سیف من سیوف الله صبّه الله تعالی علی المشرکین؛ خالد شمشیری از شمشیرهای خداست که خداوند آن را بر مشرکین فرود آورده است».(1)

آری، اگر او از رفیق و همرزمش در احد و از دشمنان سرسخت رسول خدا و امیرالمؤمنین علیه السلام دفاع نکند پس چه کسی دفاع کند؟!!

او در تعریف و تمجید از معاویه می گوید: پیامبر در شأن معاویه فرمود: «اللهم املاه علما و حلماً؛ خدایا معاویه را از علم و حلم پر کن». در حالی که پیامبر صلی الله علیه و آله در حق او فرموده بودند: «خداوند شکمت را هرگز پر نکند.» یعنی همیشه گرسنه باشی و هرگز سیر نشوی.(2)

او در بازار داغ جعل روایت، د ر دفاع از خود می گوید: پس از رحلت پیامبر، نبرد با مسیلمه کذاب (کسی که ادعای نبوت داشت) پیش آمد و من در ارتش اسلام شرکت کردم

ص: 8

و همان حربه خود را در کشتن مسیلمه به کار بردم و با کمک یک نفر از انصار به قتل او نائل گردیدم. پس اگر من با این حربه بهترین مردم یعنی حمزه را کشته ام، ولی بدترین مردم نیز از خطر این حربه بی نصیب نبوده است و این روایتی است که فقط ناقل آن خود اوست و هیچ کس دیگر شاهد و ناقل این واقعه تاریخی نبوده است.(1)

و حتی نامی از آن مرد انصاری که او می گوید در تاریخ نیامده است و یا خبری از او در این واقعه منتشر نشده است.

خط کشیدند و عمر بن خطاب می گفت: قاتل حمزه نباید در سرای دیگر رستگار گردد.(1)

و ابن اثیر علت مرگ او را زیاده روی در شراب خواری می داند.(2)

و ابن حجر می نویسد: او در منطقه شام و حمص ساکن شد و در دورۀ خلافت عثمان (استانداری معاویه در شام) بر اثر زیاده روی در شراب مرد.(3)

و در سیرۀ حلبیه این چنین آمده است که: او در برکۀ خمر غرق شد.(4)

ص: 10

رشادت های او در جنگ بدر باعث به درک واصل شدن سران لشکر کفر و پیروزی لشکر اسلام گردید.

حضرت حمزه در جنگ احد یکی از فرماندهان بزرگ لشکر اسلام بود و در دفاع از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله جانفشانی ها کرد و عاقبت به شهادت رسید. او نخستین شهید احد بود که پیامبر اکرم بر بدن او نماز گزارد و سپس سایر شهیدان را در چندین نوبت در کنار بدن او نهادند و رسول خدا بر آنها و بر پیکر حضرت حمزه علیه السلام نماز می گذارد و بدین ترتیب پیامبر اکرم خدود هفتاد بار به صورت مستقل و همراه با دیگر شهدا بر پیکر وی نماز گزاردند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در عزای حمزه بلند بلند گریه کردند و دستور دادند دیگران هم در غم او گریه کنند. و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در هر جمعه ای به زیارت قبر حمزه می آمدند و در کنار قبر او نماز می خواندندو گریه می کردند.(1)

و اولین تسبیح تربت را از قبر حضرت حمزه علیه السلام درست کردند.

ص: 12

در عظمت مقام حضرت حمزه علیه السلام همین بس که پیامبر گرامی اسلام فرمودند: در ساق عرش نوشته شده است که: حمزه شیر خدا و شیر رسول خدا و سید و آقای شهیدان است.(1)

یعنی حضرت حمزه شخصیتی است که در عرش خداوند ، نام او ثبت و از او تعریف و تمجید شده است.

در جنگ ها و دفاع از رسول خدا صلی الله علیه و آله ذکر نکردند بلکه او را از صف اقوام و عشریۀ پیامبر خدا و حتی از صف اصحاب و یاران آن حضرت هم کنار گذاشته که گویا شخصی به نام حضرت حمزه وجود نداشته است و این سیاست بنی امیه به نسل های آینده منتقل گردید به طوری که امروز در منابع حدیثی دست اول و مورد ا عتماد اهل سنت فضیلتی برای حضرت حمزه علیه السلام مشاهده نمی کنیم. زیرا در این کتاب ها معمولاً بخش مستقلی به نام «کتاب الفضائل» نامیده شده و در آن به هر یک ازاقوام و عشیرۀ پیامبر خدا و همچنین دربارۀ هر یک از اصحاب و یاران مشهور آن حضرت باب مستقلی اختصاص یافته است. برای نمونه درباره فضائل اقوام پیامبر، فضائل عباس بن عبدالمطلب ، جعفر بن ابی طالب، عبدالله بن جعفر و فضائل زبیر پسر عموی پیامبر خدا نقل شده است. و در بخش فضائل اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله گذشته از خلفا از سعد بن ابی وقاص، عبدالله بن عمر، ابوهریره، ابوموسی اشعری، عمرو عاص، و حتی برای ابوسفیان و معاویه بابی مستقل اختصاص یافته

ص: 15

است. و در این میان تنها کسی که از وی ذکری به میان نیامده و حتی در ردیف عباس بن عبدالمطلب و عبدالله بن جعفر و یا در صف ابوهریره و معاویه و ابوسفیان قرار نگرفته است، حضرت حمزه بن عبدالمطلب عموی پیامبر خدا و فاتح جنگ بدر و شهید مثله شدۀ جنگ احد می باشد گویی پیامبر خدا عمو و صحابه ای به نام حمزه سیدالشهدا نداشته است.خواننده محترم می تو اند به مهمترین منابع حدیثی اهل سنت، یعنی صیحح بخاری، صحیح مسلم رجوع کند و سایر صحاح و سنن نیز از این رویه پیروی کرده و در این مسیر گام نهاده اند.(1)

در آن شهر سکونت داشت خواستیم چگونگی شهادت حضرت حمزه را از زبان خود او بشنویم. وحشی هم این جریان را از ابتدا تا آخر توضیح داد و افزود پس از گذشت مدتی (سالها بعد) از این ماجرا به ملاقات پیامبر رفتم آنحضرت

مرا شناخت و فرمود: فهل تستطیع ان تغیب وجهک عنی ؟ از من دور شو تا قیافه و چهره ات را نبینم.

وحشی می گوید: من هم تا زنده بودم با او مواجه نشدم و پس از رحلت آن حضرت، چون از خروج مسیلمه کذاب آگاهی یافتم به خود گفتم خوب است من هم در جنگ با او با مسلمانان شرکت کنم و اگر بتوانم او را بکشم تا کفاره قتل حضرت حمزه باشد؛ زیرا اگر مسلمانی را کشته ام در مقابل آن کافری را هم به هلاکت رسانده ام، در صحنه جنگ مسیلمه را دیدم که مانند شتری خشمگین به دیوار کهنه ای تکیه کرده، حربه ام را به سویش نشانه رفتم که به سینه اش فرو رفت از پشت سرش بیرون آمد و همزمان

ص: 17

مردی از انصار فرا رسید و شمشیر بر فرقش زد و بدین گونه مسیلمه به دست ما به هلاکت رسید.(1)

در تفسیر فخررازی و تفسیر زمخشری (و بعضی دیگر از تفاسیر اهل سنت) در ذیل آیۀ شریفه این جمله آمده است که: (قیل) برخی گفته اند که این آیه دربارۀ وحشی قاتل حمزه رضی الله عنه نازل گشته است.

علامه طباطبایی در بحث روایی آیه می فرماید: بعضی گفته اند: این آیه درباره وحشی قاتل حمزه نازل شده و آنهنگامی

بود که او می خواست مسلمان شود و می ترسید توبه اش قبول نشود پس همین که آیه نازل شد اسلام آورد. بعضی می پرسیدند: یا رسول الله آیا این آیه به خصوص درباره توبه وحشی نازل شده و یا برای عموم مسلمین است؟ حضرت فرمودند: نه برای عموم مسلمانان است.

به نقل از تفسیر کلبی آمده است که: وحشی و جماعتی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله پیام فرستادند که چرا باید ما از دین تو محروم باشیم هیچ مانعی برای ما نیست جز اینکه از کتاب تو شنیده ایم که می فرماید: هر کس با «الله» خدایانی دیگر بخواند و قتل نفس و زنا کند اثر گناه خود رامی بیند و

ص: 19

در آتش جهنم جاودان است و ما همۀ این کارها را کرده ایم.

رسول خدا صلی الله علیه و آله پیام فرستادند که: الا من تاب و آمن و عمل صا لحاً ؛ آن جماعت پیام دادند ممکن است ایمان بیاوریم و توبه هم بکنیم ولی خوف داریم که عمل صالح به جا نیاوریم. باز رسول خدا صلی الله علیه وآله پیام فرستادند: ان الله لا یغفر ان یشرک به و یغفر مادون ذلک لمن یشاء. خداوند شرک را نمی بخشد ولی گناهان دیگر را برای هر کس بخواهد می بخشد.

گفتند: می ترسیم که داخل در مشیت (هر کس را خدا بخواهد) قرار نگیریم. ایشان در پاسخشان این آیه را پیام فرستادند:

«قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيم»

پس آن جماعت آمدند و مسلمان شدند. پس رسول خدا به وحشی فرمود: تا می توانی با من روبرو مشو که من نمی

ص: 20

توانم قاتل حمزه عمویم را ببینم. لذا وحشی به شام رفت و در اثر میگساری مرد.

علامه طباطبایی می فرماید: قریب به این مضمون در تفسیر الدرالمنثور سیوطی (از علمای اهل سنت) به چند طریق روایت شده و در بعضی از آنها آمده که آیه «یاعبادی» دربارۀ وحشی نازل شده همانطور که در خبر اول آمده بود.

ولی یک اشکال بزرگ این روایت را ضعیف می کند و آن این است که سوره مورد بحث در مکه نازل شده و قصد اسلام آوردن وحشی سالها بعد از هجرت ذکر شده است. علاوه بر این، از ظاهر خبر بر می­آید که اطلاق مغفرت در آیه مقید به توبه نشده و حال آنکه توجه فرمودید که سیاق آیه ( و آیه بعد) با این سخن ناسازگار نیست.(1)

و در تفسیر نمونه چنین آمده است که:

بعضی از مفسرین می گویند: آیه فوق نازل شد و درهای رحمت الهی را به روی وحشی و وحشی های توبه کار گشود!

ص: 21

اما اشکال این سخن این است که این سوره از سوره های مکی است و آن روز که این آیات نازل شد نه جنگ احد رخ داده بود و نه داستان شهادت حمزه علیه السلام و توبۀ وحشی. بنابراین، این ماجرا نمی تواند شأن نزولی برای آیه باشد.(1)

هستند حال آن که خداوند مخصوص شیعیان فاطمه سلام الله علیها این آیه را نازل فرمود:

قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيم؛(1)محمد بن علی از عمرو بن عثمان از عمران بن سلیمان از ابوبصیر روایت کرده است که وی گفت: حضرت امام جعفر صادق علیه السلام درباره کلام خداوند عزوجل «

لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيم؛ » فرمود: خداوند برای شما شیعیان همۀ گناهان را می بخشد.

ابوبصیرگفت: عرض کردم: در آیه چنین نمی خوانیم. (یعنی آیه مطلق است).

حضرت فرمودند: ای ابامحمد! اگر خداوند همۀ گناهان را ببخشد پس چه کسی را عذاب می کند؟ به خدا سوگند او کسی جز ما و شیعیان ما را منظور نداشت.(2)

ص: 23

آری، صاحبان این منطق همه صحابه را عادل می دانند اگر چه اهل زنا و قتل نفس باشند و بر اثر شدت شرابخواری در برکه شراب بمیرند. پس با این منطق وحشی صحابی عادل است. که در حق او آیه مغفرت نازل شده و جایگاه او در بهشت است و سپس با این منطق استدلال می کنند که کشتگان جنگ جمل هم مانند کشندۀ حمزه اند و قاتل و مقتول در بهشتند.

این سلسله ادامه می یابد پس درباره کشتگان کربلا نیز قاتل و مقتول، هر دو گروه عملشان توجیه پذیر است. (البته عمل امام حسین علیه السلام را به جهت خروج بر امیرالمؤمنین یزید!! تقبیح می کنند و نمی گویند کشتن امام حسین علیه السلام که خود از صحابه بود امری قبیح است). و البته می گویند یزید هم اگر اشتباه کرده باشد مثل وحشی توبه کرده، و توبه او قبول شده است چون خداوند همۀ گناهان را می بخشد گر چه آن گناه کشتن فرزند پیامبر و به اسارت بردن اهل بیت او باشد!!!(1)

ص: 25