بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 2

ص: 3

پروانگان عاشق

محمد جواد مهری

ص: 4

تفسیر: ... 27

آیه چهارم ... 29

توضیح: ... 30

نکته ها: ... 30

فصل دوم: مقام شهداء در روایات

کاروانی وارسته ... 35

جایگاه شهداء در احادیث ... 38

فصل سوم: از شهداء میگویند!

شهید از منظر امام شهداء ... 47

شهید از منظر رهبر معظّم انقلاب دام ظلّه ... 49

شهید در کلام شهداء ... 51

رسالت شهداء ... 53

پیام شهداء ... 58

فصل چهارم: حکایت هایی از شهداء

شهادت سرنوشت امامان است ... 65

ص: 6

شهادت از دیدگاه امام علی (علیه السلام) ... 65

امام خمینی پسر، پدر شهید و رهبر شهداء ... 67

مقام حضرت عبّاس (علیه السلام) در بهشت ... 69

شهادت 43 پیامبر در راه نهی از منکر ... 71

راضیم به رضای او ... 72

اطاعت از ولیّ امر ... 72

یادی از شهید شیخ فضل الله نوری ... 73

خلبان شیر ... 77

صرفه جویی در موشک ... 78

شهادت عجیب آیت الله مدرس ... 79

خواب پدر شهید ... 82

آرزوی شهادت ... 84

فرازی از وصیت یک شهید ... 85

خاطرهای از مادر یک شهید ... 85

الهام شهادت ... 88

ص: 7

شهید آیت الله سعیدی ... 88

شهیده بنت الهدی ... 89

آیت الله خزعلی کنار جنازه فرزندش ... 90

سیّد شهیدان اهل قلم ... 91

شهید نواب صفوی ... 92

نابغه عصر انقلاب خمینی ... 93

شادی دشمن ... 94

امام حسین (علیه السلام) در انتظار شهداء ... 95

مسیح کردستان ... 96

آه سرد شهید محرّم ... 97

شب آشتی با خدا ... 98

منابع و مآخذ ... 101

ص: 8

پس خوشا به حال آنکس که قبل از قطع علاقۀ روح از بدن، در طول زندگی خود، بهترین راه را برای جذب رضایت حق کسب کند و همواره سرمایه وجودی خود را، برای احیاء حق و حقیقت نثار جانان کند و در راه او و برای او از خود بگذرد و دست یابد به آن مقام که فرموده: «وَ رِضْوانٌ مِنَ الله اَکْبَرُ».(1)

بنابراین موجودیت و حیات شهداء بستگی به جنبه ملکوتی و وجه اللهی دارد باید حجاب ماده به کنار رود و ملکوت آشکار گردد تا آیه شریفۀ «یُقْتَلُ فی سَبیل اللهِ اَمْواتٌ ...» بر ما روشن گردد.

در اینجاست که نسیم قدسی از کلمات آن جمال معنوی، عارف کامل حضرت امام خمینی در باب شهید و شهادت، به دل های اهل بصیرت می وزد و آنها را کامیاب و بهره مند می کند؛ آنجا که فرموده: «... مقام شهادت خود، اوج بندگی و

ص: 10

سیر و سلوک در عالم معنویات است».

لذا باید دانست که شهداء برگردن همۀ ما حق دارند چون اگر ایثارگری ها، اقدامات و حضور این ها در صحنه نبود الان اثری از اسلام دیده نمی شد، پس باید قدردان شهدا باشیم و قدردانی ما از شهداء البته باید در ابعاد مختلفی بروز و ظهور پیدا کند که یکی از ابعاد کوچکش همین است که ما این ها را فراموش نکنیم و آثار و زندگی نامه و وصیت نامه های آن ها، خصوصیات روحی و اخلاقی آن ها همیشه در بین مردم زنده نگه داریم.

بدین جهت مجموعه ای از آیات، روایات، حکایات، منویات و خواسته های این راست قامتان و قلّه نشینان سرافراز تاریخ گردآوری نموده و به آنان که شهادت را دوست داشته و شهیدان را می ستایند تقدیم می­گردد.

در پایان از آفریدگار متعال تمنا دارم که ما را بر راه شهداء مستدام بدارد و سرانجام این پر ارزش­ترین لحظه را نیز نصیب ما بفرماید إن شاالله. اللّهُمَّ تَقَبَّلْهُ بِمَنِّکَ وَکَرَمِکَ.

محمد جواد مهری 23 / 6 / 1380

ص: 11

ص: 12

ص: 14

3- اَوْ لِأَنَّهُ مِمَّنْ یُسْتَشْهَدُ یَوْمَ الْقِیامَةِ عَلَی الْاُمَمِ الْحالِیَةِ.

یا بدان جهت که روز قیامت از او بر ملت های گذشته استشهاد می­جویند.

4- اَوْ لِسُقوطِهِ عَلَی الشّاهِدَةِ اَیِ الأَرْضِ.

یا بدان جهت که بر شاهده یعنی بر زمین سقوط کرد.

5- اَوْ لِأَنَّهُ یَشْهَدُ مَلَکوُتَ اللهِ وَمُلْکَهُ.

یا بدان جهت که او بر ملکوت و ملک خداوند شاهد است.(1)

6- اَوْ لِأَنَّهُ حَیٌّ عِنْدَ ربِّهِ حاضِرٌ.

یا بدان جهت که او زنده است به نزد پروردگار حاضر می باشد.

قاصر است از عظمت شأن آنان سخن بگوید.

چه بگوئیم و چه بنویسیم، ما را چه رسد به درک مقام و بیان ارزش شهید ... وقتی که حضرت امام سيّد روح الله، در وصف شهیدان بنویسندکه:

اینان ره صد ساله را یک شبه پیمودند و ما هنوز اندر خم یک کوچه هم نیستیم، ما چه بنویسیم.

اصلاً بشر عادی چگونه می تواند، به عنایات حضرت حق پی بَرَد و چگونه می تواند بفهمد معنای این سخن که شهید نظر می کند به وجه الله چیست؟

شهید آن عاشق بی تابی است که در عشق معبود، پروانه وار می سوزد و فناء فی الله و در نتیجه، بقاء همیشگی پیدا می کند و به معشوق حقیقی خود می پیوندد.

شهید انسان آزاده و دورنگر قهرمانی است که دنیا و مافیها را وقع و ارجی ننهاده و بی چون و چرا از آن می­گذرد و به حق و حقیقت متصل می گردد.

شهید آن طائر بلند پرواز قدسی است که فضا و عرصه گیتی را برای پرواز خود ناچیز و کوچک می بیند و از این رو

ص: 17

پر می گشاید و به سوی باغات بهشتی و منازل عالیه جهان ابدی پرواز می­کند.

شهید با آن اوج و پروازی که می گیرد، خود را در کنار انبیاء، اوصیاء و علماء قرار می دهد و از امتیازات آنها استفاده می­کند که شفاعت از جمله آنهاست.

راستی چه لذّتی بهتر از این است که انسان در کنار پیامبر خدا باشد و با ائمه طاهرین (علیهم السلام) محشور گردد؟!

و چه لذتی والاتر از این است که انسان در مسیر اطاعت خداوندی گام بردارد و برای او، خود را از تمامی قیدها و بندها رها سازد و از تمامی علائق بگسلد و زنجیرهای وابستگی را پاره کرده، دلبستگی به مظاهر زندگی را از بین ببرد و جان شیرینش را در کف گرفته، در طبق اخلاص قرار دهد و تقدیم خداوند عزّوجل کند و خداوند بپذیرد؟!

شهید، با شهادتش، پیام خود را در فرا راه اعصار قرار میدهد و خون خود را همچون سلاحی، بر فرق دشمن فرو می کوبد، او را رسوا و مردم را آگاه می سازد.

شهید انسانی است که در عصر نتوانستن و غلبه نیافتن، بر

ص: 18

مرگ خویش بر دشمن پیروز می شود و اگر دشمن را نمی شکند، رسوا می کند.

شهید همچون قلبی، به اندام های خشک مرده و بی­رمق جامعه، خون خویش را می رساند و بزرگترین معجزه شهادتش این است که به یک نسل، ایمان جدید به خویشتن را می بخشد.

استاد علامه شهید مطهری؛ در بیانی شیوا می فرماید:

شهید شمع تاریخ است، می سوزد و روشنائی می بخشد و با سوزش خویش جهان را به خیزش وا می دارد ... لذا مي بينيد كه تاریخ اسلام و تشیّع، تاریخ تداوم حماسه شهادت است، تاریخ شیعه را در دربارها ننوشته اند، بلکه با بازوان وضو گرفته غرقه در خون، در مقتل شهداء نگاشته اند.

آری صدها سال بود که ما با ذلّت و زبونی نفس می زدیم و مظهر تمکین و خواری شده بودیم، ناگاه در ظلمت جهل و اختناق، بارقه ای از خشم رادمردی پولادین، اراده درخشیدن گرفت و صاعقه ای در کویر سکوت و استضعاف ما بر سر مستکبران فرود آمد و به شهادت مفهوم ویژه ای داد.

ص: 19

در فرهنگ اسلام وبه خصوص تشیّع، عزیزترین و گرانبهاترین حرکت و با ارزش ترین گوهر و میراث، شهادت است. ارزش انسان در اسلام با چگونه مردن او تعیین و سنجیده می گردد، نه چگونه ماندن او.

اکنون شهیدان رسالتشان را در این زندگی دنیوی، به پایان برده اند و هر کدامشان نقش خویش را در براندازی ظلم و ستم، ریشه کن سازی فساد، خوب بازی کرده اند، پیر و جوان، بزرگ و کوچک، زن و مرد، هر کدام به نمایندگی و به عنوان نمونه، درسی به همۀ آنها که احساس انسانیت در وجودشان موج می زد، دادند.

مردنی به این زیبایی و با این همه حیات را، انتخاب کرده اند. این شهیدان ایثارگر، در این برهه از زمان در برابر دشمن ایستادند تا به همه مردان و زنان و جوانان همیشه در تاریخ بیاموزند که: باید چگونه زندگی کنند.

بس کنیم و اعتراف به عجز نموده و اشاره­ای داشته باشیم به آیات شریفۀ قرآن که در این باب رسیده و گوشه­هایی از این پرده را بالا زده است:

ص: 20

بلکه آنها زنده و باقی هستند و یک زندگانی واقعی برزخی دارند.

زندگی ای که در آن رزق و شادی و بشارت است و زندگی در جوار رحمت خداست و در آن حزن و ترس وجود ندارد.

مستفاد از این آیه شریفه و روایات مفسره آنستکه ارواح شهداء و اهل ایمان باقی هستند به بقای الهی و متنعم به نعم نامتناهی.(1)

نکته­ها:

1- ایمان به زنده بودن شهید، قوی ترین عامل عشق به شهادت است.

2- روح بعد از مرگ باقی است، هرچند جسم و بدن متلاشی شود.

3- همانگونه که کور، بینا را درک نمی کند و جاهل

ص: 22

ابوعلی سینا را در نمی یابد، زنده ها حیات شهداء را درک نمی کنند.(1)

زیر خاک مدفون است.

مؤیّد این قول روایتی است که شیخ طوسی در کتاب تهذیب به سند خود از علی بن مهزیار از قاسم بن محمّد از حسین بن احمد از یونس بن ظبیان نقل کرده است که او می گوید؛ من در حضور حضرت صادق (علیه السلام) نشسته بودم آنحضرت رو به من کرد و فرمود:

مردم درباره ارواح مؤمنین چه می گویند؟ عرض کردم می گویند خداوند آن ها را در پیکر پرندگانی سبز رنگ در قندیل هائی در زیر عرش قرار می دهد.

حضرتش فرمودند: سبحان الله! این چه قولی است؟ مؤمن در نزد خدا عزیزتر از آن است که او را در پیکر پرنده ای قرار بدهد. ای یونس!

هنگامی که خداوند مؤمن را قبض روح می کند روح او را در قالبی مانند همان قالب که در دنیا داشت جا می دهد.

ارواح مؤمنین درقالب های برزخی خود متنعّم هستند می­خورند و می آشامند و موقعی که یکی از مؤمنین از دنیا رفت و به جمع آنان ملحق گردید آنها او را با همان قیافه که در

ص: 24

دنیاداشت می شناسند.(1)

ذکر نکرد، برای این بود که اشاره کند به اینکه رزمندۀ در راه خدا، فرار نمی کند و اگر در میان دو سرنوشت محتمل، اول سرنوشت کشته شدن را نام برد و بعداً سرنوشت غلبه را، برای این بود که ثواب کشته شدن بیشتر و پایدارتر است...(1).

جهاد در راه خدا، کار هرکس نیست کار کسانی است که در راه خدا از جان گذشته و دنیا را داده و آخرت را در عوض گرفته اند و شخص مجاهد که به چنین مقامی فائز شده، بمال و جاه و دنیا اعتنا ندارد و فوز عظیم نمی­داند، جز اجر عظیم را که خداوند به مجاهدین وعده فرموده، چه به شهادت برسند، چه نرسند و ترک جهاد را نعمت نمی پندارند، چنانچه منافقین پنداشتند؛ بلکه نصب العین همت آن فقط دو چیز است که یا کشته شود و به فیض شهادت نائل گردد یا غالب شود و موفق به نصرت دین و اعلاء کلمه حق شده باشد، نهایت آنکه اولاً و بالذات منظورش ترویج دین است، ثانیاً و

ص: 26

بالعرض شهادت و نیل به جنّت ...(1).

فرماید که این وعده در تورات و انجیل هم داده، همانطور که در قرآن می دهد.

خداوند این وعده را در قالب تمثیل بیان نموده و آن را به خرید و فروش تشبیه کرده است یعنی خود را خریدار و مؤمنین را فروشنده و جان و مال ایشان را کالای مورد معامله و بهشت را قیمت و بهاء؛ و تورات و انجیل و قرآن را، سند آن خوانده است و چه تمثیل لطیفی بکار برده است.

و در آخر مؤمنین را به این معامله بشارت داده و به رستگاری عظیمی تهنیت گفته است.(1)

«فَاسْتَبْشِروُا» از این داد و ستد شادمان باشید که کالایی فناپذیر را به بهایی جاودان فروختید و زایل شونده ای را دادید و بی زوالی را گرفتید. این است پیروزی بزرگ و هیچ عبارتی برای تشویق به جهاد، نیکوتر و رساتر از این نیست.(2)

ص: 28

این هفتاد کشته مسلمانان در اُحد، به عوض هفتاد كشته ما در جنگ بدر، ولی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: کشته­های ما در بهشت جای دارند، ولی کشتگان شما در دوزخند.

3- «لا تَحْسَبَنَّ» اشاره به این است که تصور نابودی و یا خسارت برای شهید، تفکر انحرافی است.

4- روح باقی است، شهادت پایان زندگی نیست، آغاز حیات است بسیاری از زندگان مرده­اند و بسیار کشته­هایی که زنده­اند.(1)

5- «فَرِحینَ بِما ...» شهداء از اینکه توفیق شهادت در راه خدا و کرامت و وسیله سعادت نصیبشان شده است، خوشحال و مسرورند.(2)

ص: 31

ص: 32

ص: 34

اگر تمامی اوراق فرهنگ انسانی را ورق بزنید، هیچ واژه ای برای معرفی این عزیزان و این فرزندان ابراهیم خلیل و پروردگانِ دستِ پر برکت آن دو انسان کامل محمّدوعلی، شایسته تر از واژه عاشقان حق و تلاشگران حمایت از هدف های متعالی پیامبران نخواهی یافت که برای ترسیم نقش عشق الهی در برهه ای از تاریخ براه افتاده اند. اینان شیدای شهادت و عاشقان خط سرخ حسین اند.

اینان قافله ای پرشکوه و جلال، از انسان های رشد یافته اند که از دام های فریبای من و ما، رها گشته و مکرپردازی ها و حیله گری های نابخردانۀ دون صفتان را که برای ادامۀ چند روز از زندگی حیوانی خود به راه می اندازند زیر پا نهاده، عقل مکار و اندیشه های خود محورانه را که سالیان سال، آدمی را تباه ساخته و به باد فنا می دهد کنار گذاشته و از آن خوی حیوانی که همواره خویشتن را هدف و دیگران را وسیله می پندارد، گذشته و با خرد حقیقی انسان الهی که جلوه­ای از جمال و جلال خداوندیست، بر رواق عشق هستی آفرین می تازند.

ص: 36

اگر از این کاروان بی قرار بپرسید که شما در کتاب بزرگ وجود، چه خواندید که در حد اعلای آگاهی و با کمال آزادی دست از حیات شُستید و همانند ابراهیم خلیل، پروانه وار خود را بر امواج زبانه­های آتش سوزان می زنید و سپس با چهره­ای خندان از برداً و سلاماً سر برمی آورید؟

اینان پاسخی بس روشن برای شما خواهند گفت، این پاسخ سخنی از سروش غیبی است که به گوششان خوانده شده است:

حیلت رها کن عاشقا، دیوانه شو

دیوانه شو

و اندر دل آتش درا، پروانه شو

پروانه شو

هم خویش را بیگانه کن ­هم خانه

راویرانه کن

وانگه بیا با عاشقان همخانه شو

همخانه شو

بر باد فنا تا ندهی گرد خودی را

هرگز نتوان دید جمال احدی را

جان ها فلکی گردد اگر این تن خاکی

از خود بزداید صفت دیو و ددی را

از آنان بپرسید که شما از کدامین دیارید و رو به کدامین

ص: 37

مقصد روانه گشته اید که چنین پای کوبان و دست افشان، این کیهان بزرگ را به حیرت انداخته اید، خنده از لبان و انبساط و شور و هیجان از ارواح تان قطع نمی گردد؟ آنان پاسخ شما را چنین خواهند گفت که: ما از دیار آشنای «اِنّا لِلّه» حرکت کرده و به مقصد نهائی «اِنّا اِلَیْهِ راجِعُون» رهسپار گشته ایم.

بطرف خود می کشانند.

- جایگاهش را به او نشان می دهند.

- به روحش خطاب می شود؛ هرکجای بهشت می خواهی برو.

- به وجه الله نظر می کند و نظر کردن به وجه الله برای هر پیامبر و شهیدی مایۀ آرامش است.(1)

2. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: هیچ قطره ای پیش خداوند محبوب تر نیست از قطرۀ خونی که در راه خدا ریخته شود.(2)

3. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: فوق هر نیکوکاری نیکی ای است. تا وقتی که انسان در راه خدا کشته شود که دیگر بالاتر از کشته شدن در راه خدا چیزی نیست.(3)

4. امام صادق (علیه السلام) فرمود: کسی که در راه خدا کشته شود

ص: 39

خداوند هیچ یک از گناهانش را به او نشان نخواهد داد (همۀ گناهانش آمرزیده می شود).(1)

5. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرماید: خداوند می گوید من جانشین شهید در خانواده اویم و هرکس آنها را راضی کند مرا راضی کرده است و هرکس آنها را بیازارد مرا آزرده است ...(2)

6. امام باقر (علیه السلام) می فرماید: هیچ قطره ای در نزد خدا، دوست داشتنی تر از قطرۀ خونی که در راه خدا یا قطره­ای از اشک های چشم که در سیاهی شب از ترس خدا ریخته می شود نیست.(3)

7. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: هنگامی که شهید بر اثر ضربت به زمین رسد، حورالعین به او می گوید: آفرین به آن

ص: 40

روح پاکی که از بدنی پاک خارج شد، من تو را بشارت می دهم،پس به درستی که از برای توست، آنچه که نه چشمی آن را دیده، نه گوشی شنیده و نه به قلب کسی خطور کرده است.(1)

8. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: در راه خدا جهاد کن، پس اگر کشته شوی، زنده خواهی بود و در نزد خدا روزی خواهی خورد.(2)

9. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: اول کسی که وارد بهشت می شود، شهید است و ...(3)

10. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: هیچ کس داخل بهشت نمی گردد که آرزوی خارج شدن از آن را نماید، مگر شهید، پس

ص: 41

همانا او آرزو می کند که به دنیا برگردد و ده بار کشته شود به خاطر آنچه که از کرامت خداوندی می بیند.(1)

11. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: سه دسته اند که نزد خداوند از مردم شفاعت می کنند، پس خداوند، شفاعت آنها را می پذیرد؛ پیامبران - علماء – شهداء.(2)

12. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: ... و شهید هفتاد هزار نفر از اهل بیت (خانواده) و همسایگانش را شفاعت می کند تا آنکه همسایگان به نزاع و دعوا می افتند در اینکه کدام یک به او نزدیک تر بوده اندتا ازفیض شفاعت شهید بهره مند گردند.(3)

13. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: وقتی که شهید به سبب زخم

ص: 42

و جراحت نیزه و یا به واسطه ضربتی از اسبش بيفتد، هنوز زمین نمی رسد که خداوند زوجه او را از حورالعین نزد او می­فرستد، پس او را به آنچه که خداوند از کرامت و بزرگی خویش آماده کرده است، بشارت می دهد.(1)

14. به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) گفته شد: چه شده است که از شهید در قبرش سؤال نمی شود؟ فرمود: شمشیری که بالای سر اوست، او را از امتحان بی نیاز می کند.(2)

15. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرماید: «... پس شهدا با من و با ابراهیم بر مائدۀ خلد می نشینند و در هر صبح و شامی نظر به خدا می افکنند».(3)

ص: 43

16. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) می فرماید: قسم به آن کسی که جانم بهدست اوست، اگر پیامبران بر سر راهشان شهداء باشند از جای خویش به احترام آنها، به خاطر آنچه که از عظمتشان می بینند برمی خیزند تا که بر مائده هائی از گوهر می آیند و بر آن می نشینند.(1)

17. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) مردی را دید که چنین دعا می کرد: «بار خدایا، من از تو درخواست بهترین چیزهائی که از تو درخواست می شود می کنم، پس بهترین چیزی را که می دهی به من عطا کن». پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود: اگر دعایت مستجاب گردد، خونت در راه خدا ریخته خواهد شد.(2)

یعنی شهادت در راه خدا بهترین درخواست و عطیّه الهی است.

ص: 44

ص: 46

حال آنهائی که این گوهرها را در دامن خود پروراندند.

4- خداوندا ! این دفتر و کتاب شهادت را همچنان به روی مشتاقان باز و ما را هم از وصول به آن محروم مکن، خداوندا! کشور ما و ملّت ما، هنوز در آغاز راه مبارزه اند؛ و نیازمند به مشعل شهادت، تو خود این چراغ پر فروغ را حافظ و نگهبان باش.

5- خوشا به حال شما ملّت، خوشا به حال شما زنان و مردان، خوشا به حال جانبازان و اسراء و مفقودین و خانواده های معظم شهداء ...

6- وقت آن است ما که وارثان این خون ها هستیم و بازماندگان جوانان و شهدای به خون خفته هستیم، از پای ننشینیم تا فداکاری آنان را به ثمر برسانیم.

7- سلام بر آنان که حدیث صداقتشان را قطرات خون و قطعات پاره پارۀ پیکرشان گواهی کرده است.

8- سلام بر شهداء و بدن های مطهرشان که همدمی جز نسیم صحرا و پناهی جز مادرشان فاطمه زهرا ندارند.

ص: 48

9- شهادت فوز عظیم است و شهداء نور انقلاب ما هستند.

10- شهادت در راه خداوند، زندگی افتخارآمیز ابدی و چراغ هدایت برای ملت هاست.

11- شهادت یک هدیه ای است از جانب خدای تبارک و تعادلی برای آن کسانی که لایق هستند.

عظمت است. پروردگارا! تو را به حق خون شهیدان، تو را به حق اولیایت، تو را به حق صاحب الزّمان ارواحنا فداه، مرگ ما را هم به شهادت در راه خودت قرار بده.

2. برای کسانی که اهل ارزش های اسلامی هستند تصاویر شهداء از هر تصویری دل رباتر است.

3. شهدای ما مثل ستارگانی در تاریخ می درخشند.

4. مفهوم شهادت یک مفهوم زنده، امیدبخش و لازمۀ تفکر اسلامی است.

5. رحمت خداوند بر این مجاهدان عظیم الشأن که شهادتشان، پیروزی اسلام را بیمه کرد.

6. این گل های پرپر شده بوستان عطرآگین انقلاب اسلامی حقی بزرگ بر گردن ما و همۀ مسئولان کشور دارند، امروز اگرچه آنان در میان ما نیستند، اما خون مطهرشان، راهنمای ماست.

تا ظلم در جهان هست، مبارزه هم هست تا مبارزه هست،خط سرخ شهادت، الهام بخش رهروان مکتب

ص: 50

جهاد، مقاومت و شهادت است.

8. فداکاری شهیدان و گذشت خانواده ها بود و حضور رزمندگان بود که ابرهای تیرۀ آن روزگار دشوار را از افق زندگی این ملت زدود.

9. این نظام به برکت خون شهداء و مبارزات رزمندگان در جهان شناخته شده است.

زندگی از با فضیلت ترین زندگی هاست.

4- شهید زین الدّین:(1) دنیا از اسلام می ترسد، فقط بخاطر همین یک کلمه واژه شهادت است.

5- شهید سیّدرضا دستواره: مسأله شهادت و شهید از یک ارزش والایی و اعتبار بسیار با عظمتی برخوردار است که با حقارت و کوچکی که داریم نمی توانیم در این رابطه حرفی داشته باشیم.

6- شهید عباس امیری(2): زبان قاصر است از گفتن، تاریخ عاجز است از نوشتن و ثبت آن، چرا که این همه ایثار شما بسیجی ها در هیچ کجای دنیا تکرار نشده است.

7- شهید مصطفی رحیمی: بزرگترین رفیق خداست بزرگترین کلمات این عالم شهید است، مهربان ترین پدر عالم خمینی است، گیرا ترین رنگ ها، رنگ

ص: 52

سرخ است. برازنده­ترین لباس ها، پیراهن بسیج است.

ملکوت ربّانی چه می­خواهیم و چه می گوئیم. اینان نادان تر از آنند درک کنند که ما در حیات ابدی چه دیده ایم که شب و روز برای ورود به آن دیار الهی، چنین تلاش و تکاپو افتاده ایم.

نابیناتر از آنند که درخشش انوار ربّانی را در تاریکی های شب بر سنگرهای ما ببینند.

آن بردگان هوی و هوسِ اربابانِ قدرت، هرگز نخواهند فهمید که ما آن کشتی نشینان اقیانوس حیات طیّبه هستیم که با راهنمائی قطب نمای وجدان خدا بین، هر لحظه در سنگر شهادت ساحل آرامش بخشِ نفس مطمئنّه را که لقاء الله است می بینیم.

ما جویندگان حق و حقیقت و ما پویندگان راهِ عزت و شرافت انسانی از هنگام اطلاع بر داستان هابیل و قابیل به راه افتادیم، نه از مدتی کوتاه که بردگان نشسته در سریر قدرت دروغین، به میهن مقدس اسلامی ما تجاوز نموده اند.

ما کاروانیان تلاش گر که در مسیر «کلمة الله هی العلیا» همچنان به پیش می تازیم، از پشت آدم ابوالبشر (علیه السلام) بوی

ص: 54

کمال برین را دریافته و ما را به حرکت دائمی و جدی که سکونی به دنبال نخواهد داشت درآورده است.

از گِل آدم شنیدم بوی تو***راه ها پیموده ام تاکوی تو

ای رهروان میسر حیات، اگر روزی گذرتان، بر این دست و هامون، که بوی عشق در فضایش پیچیده است افتاد، لحظاتی چند در این وادی توقف کنید و لختی بیندیشید و گوش دل را باز کنید. تا نغمه­های الله اکبر عاشقان حق و طنین لبیک های خداوند فیاض و هستی بخش را بشنوید.

افق پهناور این دیار است که راز نهانی حیات و موت را با امواج نیایش های بامدادی و مناجات های شبان گاهی فرزندان نازنین خلیفة الله به عالم علیّین روانه می ساخت. هم اینجاست که خداوند بی چون دل های عشّاق وفادارش را با تجلّی دادن جمال و جلالش نوازش ها نموده و آنان را شایسته خطاب قرار داده است.

ای انسان هائی که بعد از ناپدید شدن ما پروانگان شمع حق و حقیقت از افق جهان طبیعت، قدم به عرصۀ آرامگاه ما گذاشته، جویای پیام و مقصود ما از شناختن به آغوش پر

ص: 55

حشمت و جلال شهادت خواهید گشت، بدانید که ما حق تغییر تکاپوی حیاتی خود را که به شهادت ختم نمودیم به هیچ کس واگذار نکرده ایم، تفسیر تاختن ما را به قربانگاه عشق، از زبان خود ما بشنوید:

ما انسانهائی بودیم که بدون اکراه و اجبار و با کمال آگاهی و آزادی و با احساس تعهد برین، نه احساسات خام، به میعاد عشق الهی تاختیم، ما نتوانستیم در زیر آفتابی زندگی کنیم که دشمنان هوشیار و آگاه انسانها، روی آنرا تیره و تاره ساخته اند.

ما از تماشای ستارگان زیبای سپهر لاجوردین که زرپرستان و شرپرستان زورگو و مدعیان تمدن و تکامل آنها مانند مسیح­های طلائی، بر چشمان مستضعفان جامع بشری فرو می بردند سیر گشته بودیم ما از نفس کشیدن در روی این کرۀ خاکی که یک عده دیوانگان قدرت پرست، بینوایان محروم از قدرت را از پای در می آورند و سپس پیاله های خود را بهم می زدند که ما قهرمانان! بر انسان ها پیروز شدیم، بیزار گشتیم. با صراحت لهجۀ کامل می گوئیم:

ص: 56

ما با کمال اختیار چشم از این دنیای زودگذر بربستیم تا پس از ما، شما انسان ها، چشم بینا به این دنیا باز کنید و فریب خودپرستان کوردل را نخورید.

ما مبارزان میدان حق و باطل، مغزها و دل های خود را آماج نیروهای دژخیمان خود باختۀ قدرت ها و شهوات نمودیم. تا شما کاروانی بزرگ که از پی ما در حرکتید، عقل و دل خود را به سوداگران عقول و وجدان های انسان ها نفروشید و به خویشتن و جامعه خود خیانت نورزید.

هرگز فراموش نکنید که ما در تکاپوی جدی بسوی قربانگاه عشق، هیچ ذکری جز الله و هیچ فکری جز مکتب حیات بخش محمّد (صلی الله علیه و آله وسلم) و احساسات عالی انسانی نداشتیم، بهمین جهت است اکنون انتظاری از شما، جز این نداریم که به قدرت پرستان فرصت جو بگوئید:

که از امواج خون های ریخته شدۀ ما در دشت­ها و کوهساران پله هائی برای تخت قدرت و برده گیری انسان ها نسازید.

ص: 57

یک - دسته­ای به مخالفت با گذشته خود برمی­خیزند و از گذشته خود پشیمان می شوند.

دو - دسته ای راه بی تفاوتی را برمی­گزینند و در زندگی مادی غرق می شوند و همه چیز را فراموش می کنند.

سه - دسته ای به گذشته خود وفادار می مانند و احساس مسئولیت می­کنند که از شدت مصائب و غصّه دق می­کنند.

پس از خدا بخواهید که با وصال شهادت از عواقب زندگی بعد از جنگ در امان بمانید، چون عاقبت دو دسته اول ختم به خیر نخواهد شد و جزء دسته سوم بودن نیز بسیار سخت و دشوار خواهد بود.

که صحبت ها تمام شده و بهانه تراشی بکار نمی آید؛ جنگ، جنگ حق با باطل است که در زمان های مختلف و به صورت های متفاوت همیشه در جنگ بوده اند.

شهید عزادار نمی­خواهد، شهید رهرو می خواهد.

امروز مسأله ما، مسأله اسلام و حفظ و حراست از حریم قرآن است، همه باید پرچم سرخ عاشورایی حسین را بر دوش کشيم و قداست مکتب، مملکت و ناموسمان را پاسداری کنیم.

من سفارشم به ملت، تداوم بخشیدن به راه شهیدان و استعانت به درگاه خداوند است تا این انقلاب را با انقلاب حضرت مهدی (علیه السلام) وصل نماید. از طرف من به جوانان بگوئید، چشم شهیدان و تبلور خونشان به شما دوخته شده است، به پا خیزید و اسلام را و خود را دریابید.

ص: 64

رسیدند، حضرت علی (علیه السلام) که سراسر بدنش مجروح شده بود، در پایان جنگ، از اینکه دوستانش و عموی عزیزش به شهادت رسیده اند، ناراحت شد که چرا به فیض شهادت نرسیده است؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) از علّت ناراحتی و غم علی (علیه السلام) آگاه شد، به او فرمود: بشارت باد بر تو که سرانجام شهید خواهی شد.

سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) به علی (علیه السلام) فرمود: «بگو بدانم در وقت شهادت چگونه صبر، خواهی کرد؟!»

علی (علیه السلام) عرض کرد: «چنین موردی از موارد صبر نیست. بلکه از موارد بشارت و شکر است.»

یعنی شهادت، نعمت است و برای آن ، باید تبریک گفت، نه مصیبت که برای آن تسلیت گفت.(1)

ص: 66

احوال نابسامان خمین واطراف،عازم ملاقات با عضدالسلطان می شوند، عده ای سوار و تفنگدار هم همراه ایشان می روند، تا ارادک دو روز راه بود، در راه یک شب می مانند و فردایش که روز جمعه 12 ذیقعده 1320 ق بود به راه خود ادامه می دهند در بین راه می رسند به آب انباری که نزدیک دهی بود، می بینند دو نفر اسب سوار می آیند، وقتی نزدیک شدند معلوم شد آنها جعفر قلی خان و رضا قلی هستند، مشغول گفتگو شدند، در این بین، یکی از آنها فوراً تفنگ میرزا آقا نوکر پدرم را از دوشش بر می دارد ،چون غیر از او کسی مسلح نبوده است و بی وقفه به پدر ما حمله می کنند و تیری می زنند که به قلب مبارکش اصابت می کند و فوراً از اسب به زمین می افتد، در اثر گلوله ای که به قلب اصابت می­کند، قرآنی که در جیب بغلی شان بود، نیز مورد اصابت گلوله قرار گرفته و سوراخ می شود. قاتلین پا به فرار می گذارندو در می روند ... شهید سیدمصطفی (پدرامام راحل)در حین شهادت چهل و دو سال داشت.

= شهید حاج آقا مصطفی خمینی (رحمه الله علیه) در شهر قم، سال

ص: 68

1309متولد شد وی نخستین فرزند امام بود و در سال 1356 در عراق به شهادت رسید و در نجف اشرف در ایوان طلای حرم شریف جدش مولا امیرالمؤمنین (علیه السلام) به خاک سپرده شد، دورانی طولانی و پرماجرا از قیل و قال مدرسه و بحث و حکمت آموزی درکنار مبارزه و جهاد مستمر علیه ظلم و فساد طی گردید، شهادت این بزرگمرد اسلام، نقطۀ عطف انقلاب اسلامی و به فرموده امام (رحمه الله علیه) «از الطاف خفیّۀ خداوند بود»، از همین نقطه بود که آذرخش انقلاب، همچون صاعقه ای الهی بر ریشه های پوسیدۀ ستمشاهی زده شد و بنیان سست آن نظام به آتشی الهی ویران کرد ...(1)

سپس فرمود: هیچ روزی برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) سخت تر از روز جنگ «اُحد» نبود که در آن عمویش حضرت حمزه (علیه السلام) به شهادت رسید، و بعد از آن روز، روز جنگ «موته» بود، که عمویش جعفر طیار شهید شد.

سپس فرمود: هیچ روزی همچون روز شهادت امام حسین (علیه السلام) نیست، سی هزار مرد که گمان می بردند از امت اسلام هستند، دور آن حضرت را گرفتند و با ریختن خون او ، از خدا طلب تقرّب می جستند. آنگاه فرمود: «خدا رحمت کند عمویم عبّاس (علیه السلام) را که جهاد با نفس کرد و در راه برادر، جانبازی ها نمود، تا آنکه دو دستش را قطع کردند، خداوند عوض آن دو دست، دو بال در بهشت به او عنایت می فرماید، که با فرشتگان به پرواز در می آید، همان گونه که به جعفر بن ابی طالب (علیه السلام) ، این موهبت الهی عطا شده است، ولی برای عمویم عبّاس (علیه السلام) در نزد خدا مقامی است که در روز

ص: 70

قیامت تمام شهیدان از آن مقام ارجمند، حسرت می برند.(1)

می کشند، قاتلان را به عذاب دردناک بشارت بده.»(1)

مریض حال، وارد منزل پسرش در تهران شد و گفت تصمیم دارم 15 روز استراحت کنم.

فردای آن روز در جماران خدمت امام (رحمه الله علیه) رسیده امام پرسید: شما کی به یزد برمی گردید. ایشان گفت: امروز، فردا.در حیاط منزل امام ، فرزندش مي گويد: پدر جان! شما گفتید 15 روز می مانم! فرمود: بنا داشتم 15 روز بمانم، اما از سؤال امام فهمیدم که می گوید برگرد یزد، لذا اطاعت از ولیّ امر می کنم.(1)

اجتهاد نائل آمد، و درس سلحشوری و دفاع از حریم اسلام را از استاد بزرگ خود میرزای شیرازی آموخت و در سال 1300 ق به تهران بازگشت، و در تهران از علمای برجسته به شمار می­آمد و محبوبیّت خاصّی بین مردم داشت ...

در 14 مرداد 1285 فرمان مشروطیّت بدست مظفرالدّین شاه امضاء شد. علمای برجسته ای برای نابودی استبداد، و دادن سرنوشت مملکت به دست مردم، تلاش خستگی ناپذیر کردند، از جملۀ آنها شخص شیخ فضل الله نوری بود که در تحقق انقلاب مشروطیّت و تدوین متمم قانون اساسی، نقش فعال داشت و از بانیان مشروطیت به حساب می آمد، ولی او مشروطه را در صورتی که مشروعه باشد یعنی قوانینش موافق اسلام باشد می­خواست. اما پس از روی کار آمدن مشروطیّت، مرحوم شیخ فضل الله نوری دید، عده ای غرب زده که اصلاً تعهد اسلامی ندارند، گردانندۀ مشروطیّت شده اند، و بجای قوانین اسلامی، می خواهند قوانین اروپا را وارد قانون اساسی کنند، از این رو با مشروطیّت مخالفت کرد، و همین مخالفت باعث شد که او را در میدان توپخانه تهران

ص: 74

به دار کشیدند و به شهادت رسانند، و بعدها مردم فهمیدند که شیخ فضل الله طرفدار استبداد و مخالف آزادی ملی نبود، و حق با آن شهید بزرگوار بود، چرا که می دیدند مجلس شورای ملی را، همان فئودالها و مستبدان قبل از مشروطیت و فرنگی مآب ها پر کرده اند. گفتنی ها در این باره بسیار است تنها به این فراز توجه کنید:

مرحوم شیخ فضل الله در خطر گزند دشمنان قرار گرفت، نزدیکان به او پیشنهاد کردند که مخفیانه به عتبات ( نجف اشرف یا کربلا یا سامراء ) برود. او در پاسخ آنها گفت: «اینکه نشد، اگر من پایم را از این خانه بیرون بگذارم، اسلام رسوا خواهد شد، تازه مگر می گذارند؟» به او پیشنهاد کردند به سفارت روس یا انگلیس پناهنده شوید. او لبخندی زد و به یکی از حاضران که شیخ خيرالله نام داشت گفت؛ برو ببین زیر منبر چیست؟ او رفت از زیر منبر یک بقچه قلمکار آورد، آن را باز کرد، حاضران دیدند که یک پرچم خارجی است.

شیخ فضل الله فرمود: «حالا دیدید این را فرستاده اند که من بالای خانه ام بزنم و در امان باشم، اما آیا رواست که من پس

ص: 75

از هفتاد سال که محاسنم را برای اسلام سفید کرده ام، حالا بیایم و بروم زیر بیرق کفر!» او در خانه خود منتظر ماند، تا اینکه دژخیمان مظفرالدّین شاه، به خانه او آمدند و او را دستگیر کرده و به دادگاه بردند، خیلی سریع محاکمه فرمایشی نموده و او را محکوم به اعدام کردند.

هنگامی که او را به پای چوبۀ دار بردند، پیش از چند لحظه ای که با شهادتش فاصله نمانده بود، پای چوبۀ دار ایستاد و گفت: «... خدایا تو خودت شاهد باش که من برای این مردم به قرآن قسم یاد کردم، گفتند: قوطی سیگارش بود، دراین دم آخر باز به این مردم می گویم که مؤسسّین این اساس مشروطیت، همه از لامذهبا هستند که مردم را فریب داده اند ... این اساس مخالف اسلام است».

او را که با غرب زدگی مخالف و حامی قاطع اسلام بود به جرم مخالفت با مشروطیت به دار آویزان کردند، در حالی که بیش از هفتاد سال داشت و از مجتهدین برازنده بود بعلاوه در آن وقت، بیمار بود. پیکر مقدّس را از چوبۀ دار پائین آوردند، آن چنان مردم را بر ضد او تحریک نموده بودند که

ص: 76

عده ای به جنازه آن مجاهد بزرگ هجوم آورده و با لگد و قنداق تفنگ به سر و صورتش زدند، که خونابه از دهان و بینی اش روی محاسن سفیدش سرازیر شد، به دستور شهربانی روز، مقرّر شد که جنازۀ او را دور از چشم مردم دفن کنند، اما بستگان او با ایجاد صحنه های ساختگی، جسد را نگه داشته و نعشی صوری را دفن کردند، و بعد پیکر او مخفیانه به قم آورده در قسمت شمال شرقی صحن بزرگ در جوار حضرت معصومه (سلام الله علیها) دفن کردند که امروز، معروف است و مزار شیفتگان حق، و روشن دلان وارسته می باشد.(1)

تصمیم گرفت که دماغ صدام را به خاک بمالد. چون صدام که میزبان کنفرانس بود، خیلی تبلیغات می کرد و ایران را می کوبید. در حالی که هوا مه آلود بود، شهید خلبان به سوی عراق پرواز کرد. در دوّمین حملۀ خود به سوی بغداد، هواپیمایش مورد اصابت گلوله قرار گرفت و شهید شد و همین داستان سبب ناامنی بغداد و عوض شدن محل کنفرانس شد.(1)

نخورد.(1)

ای که مدرّس در آن زندانی بود، مدرس ده سال تمام در شهر خواف زندانی بود و به تازگی او را به کاشمر آورده بودند. وقتی به خانه رسیدند، مدرس مشغول روشن کردن سماور برای افطار بود، جهانسوزی با روشی مؤدبّانه پرسید:حالت چطور است؟ مدرس جواب داد: «خوبم شما چطور؟» جهانسوزی که لباس سرهنگی بر تن داشت، جواب داد: ما هم خوبیم و بعد ناگهان بدون مقدمه پرسید: افطار نمی کنید؟

مدرس جواب داد: «چرا، ولی قبلاً باید به شما که امروز مهمان هستید چای بدهم.»

حبیب الله خلج با خشم گفت: «بسیار خوب، امّا بهتر است خود زودتر چائی بخوری، چرا افطار نمی کنی؟» مدرس سر برداشت و به چهرۀ خلج که مردم او را «شمر میرغضب» می گفتند نگریست و با دیدن چشمان سرخ خلج، همه چیز را فهمید و در دل گفت: «برای کشتن من آمده اند».

جهانسوزی بار دیگر پرسید: افطار نمی کنید؟ مدرس گفت: چرا، اما بهتر است ببنیم که آیا وقت افطار شده است یا نه.

مستوفیان با نگاه تند به او گفت: می توانید تحقیق کنید.

ص: 80

مدرس برخواست و از اطاق بیرون رفت و نگاهی به آسمان انداخت و زیر لب دعا خواند و بعد برگشت، و چای در قوری و آب جوش سماور را در آن کرد و روی سماور گذاشت. خلج باز با تندی گفت: چرا معطلی؟ چرا افطار نمی­کنی؟

مدرّس گفت: می دانم چه می گوئید، ولی بگذارید نمازم را بخوانم، او با وقار همیشگی به نماز ایستاد، خلج پس از نماز، بدون اجازه از جا برخاست و برای مدرّس، چائی ریخت و در آن هنگام سمّی را که با خود آورده بود در چای ریخت و جلو مدرس گذاشت و با خشونت گفت: افطار کن.

مدرس چای را خورد، آدم کش ها در انتظار بودند که مدرس برای خود غذا بیاورد و بخورد، اما دیدند که بار دگر روبه قبله نشست و به خواندن دعا پرداخت. خلج زیر لب گفت: باز هم می خواهد دعا بخواند. مستوفیان اشاره کرد چند دقیقه صبر کن. هنوز مدرس زنده بود، جهانسوزی اشاره به خلج کرد که نباید وقت تلف شود، خلج با سرعت به سوی مدرس رفت و عمامه او را گرفت و به گردنش پیچید، به

ص: 81

مستوفیان و جهانسوزی گفت: پای او را بگیرید، سپس بی شرمانه دو سوی عمامه را همچنان می کشید تا چهرۀ مدرس به کبودی گرائید و در حالی که می گفت: »اشهد أن لااله الاالله و اشهد انّ محمّداً رسول الله و اشهد أنّ علیاً ولی الله» به شهادت رسید. پس از شهادتش، آدم کشان، جیب او را گشتند و تمام سرمایه او بیش از 30 ریال نبود، جنازه اش را در نقطه نامعلوم دفن کردند و مردم بعد از چند سال توسط افرادی از اهل محل، محل دفن او را پیدا کردند و امروز در شهر کاشمر مزار مسلمانان است.(1)

در ضمنِ صحبت، در حالی که اشک می ریخت گفت: پسرم مکرر از من اجازه می­خواست که به جبهه برود، ولی من اجازه نمی دادم، تا اینکه یک شب در خواب دیدم به کربلا رفته ام، آقا امام حسین (علیه السلام) را دیدم، ولی آنحضرت روی مبارکش را از من برگرداند، عرض کردم: «آقا! بنده از شیعیان شیفتۀ شما هستم، چرا روی خود را به من نشان نمی دهی؟»

فرمود: «چرا به پسرت اجازه نمی دهی به جبهه برود؟!» عرض کردم: چشم اجازه می دهم، یکدست لباس به من داد و فرمود:

«این لباس علی اکبر من است، آن را به بدن پسرت بپوشان و او را به جبهه بفرست. پسر تو مثل من شهید می شود!»

وقتی از خواب بیدار شدم، پسرم را خواستم و جریان را بیان کردم و گفتم: «پسرم حالا دیگر اجازه دادم، برو به جبهه!»

او به جبهه رفت و به شهادت رسید و سرش از بدنش جدا شد، آنگاه فهمیدم که امام حسین (علیه السلام) در خواب به من فرمود: «پسرت مثل من شهید می شود» یعنی سرش را از بدنش

ص: 83

جدا می کنند، چنانکه سر پسرم را جدا کردند، خوشا به سعادتش!(1)

عجیب و سازنده ای از مادرانِ شهیدانِ عزیزمان داریم، در اینجام به یک نمونه اشاره می کنیم: من مادر شهید علی آقا هستم، خبر شهادت فرزندم را پس از مقدماتی به من دادند، وقتی فهمیدند روحیه ام خوب است، به من گفتند خبر شهادت پسرم را به پدرش بدهم، من هم پذیرفتم، پسرم در عملیات بدر در جبهه جُفیر به شهادت رسید.

دوستان همرزمش آمدند مرا ببرند سردخانه، تا جنازۀ پسرم را بنگرم، با آنها رفتیم به طرف سردخانه، وقتی به آنجا رسیدیم، یکی از دوستان پسر شهید گفت: چون شهید علی آقا همیشه با وضو بود، وضو بگیریم و وارد سردخانه شویم، همگی وضو گرفتیم و وارد سردخانه شدیم، در ناحیه چپ، عکس حضرت امام خمینی (ره) را دیدم ناگهان احساس کردم چندان برابر محبت قلبی قبلم به امام، در همان لحظه بر قلبم وارد شد، گوئی نوری عظیم بر دلم تابید.

از آنجا گذشتیم، وقتی جنازۀ بخون طپیده پسرم را دیدم گفتم: ماشاءالله (که عزیز من به افتخار شهادت نائل شد و بر

ص: 86

سکوی پر افتخار شهادت قرار گرفت.)

پیشانیش را بوسیدم، بعد لبها و بعد چشمهایش را بوسیدم،سپس سینه و دستهایش را بوسه زدم و در آخر دست به قدمهایش کشیدم.

پیشانیش را بوسیدم، چون برای خدا سجده کرده بود.

چشمهایش را بوسیدم چون او وقتی روحانیون و سادات را می دید، خوشحال می شد، آنها را بسیار دوست می داشت.

لب هایش را بوسیدم و گفتم: علی جان تو ذکر خدا بسیار می گفتی و با این لب ها از امام حسین (علیه السلام) بسیار یاد می کردی.

سینه اش را بوسیدم، زیرا آیات قرآن و حدیث چهارده معصوم (علیهم السلام) در سینه اش بود و گاهی می خواند، وانگهی نزدیک سینه اش هدف تیر دشمن قرار گرفته بود و از همین ناحیه به شهادت رسیده بود.

دستش را بوسیدم، زیرا با آن دست هایش اسلحه برمی داشت.

بر قدم هایش دست کشیدم که با آن قدم ها به جنگ

ص: 87

دشمنان خدا رفت.

دیدم کنار خیابان بینوایی می لرزد با خود گفتم: اگر در قیامت از تو بپرسند که شخصی از سرما می لرزید و تو، هم قبا داشتی و هم عبا؛ چه جوابی می دهی؟ لذا عبایم را به او دادم.(1)

ایراد کرده، مردم را به حرکت و خروش فراخواند و بر اثر سخنرانی آتشین او تظاهراتی براه افتاد که در آن تظاهرات عده ای شهید و گروهی دستگیر و بازداشت شدند و این بود که در دومین روز دستگیری آیت الله صدر، مزدوران کافر بعثی به خانۀ ایشان هجوم آورده و بنت الهدی را نیز دستگیر کرده و به شکنجه گاه بغداد بردند و پس از چند روز ، او را در روز 24 جمادی الاولی به شهادت رسانیدند و جنازۀ پاک آن بانوی بزرگوار را که در زیر شکنجه های جانیان آدم کش جان داده و به فوز شهادت نائل گردیده بود، همراه با بدن مقدس و شکنجه دیده آیت الله صدر به نجف آورده، بصورت مخفیانه و وحشت انگیز تحویل فرزند آیت الله صدر دادند.

آنقدر خوشحال نمی­شدم که در شب شهادت تو خوشحالم.

فرزندم من هیجده سال تو را تربیت کردم و به تو درسدادم، ولی تو در یک لحظه آنچنان درسی به من دادی که از همۀ آن هیجده سال مهمتر بود، درس شهادت.(1)

کجا می روم، به فکه، همان جایی که رزمندگان ما با چشم خود، تحویل نفوس شهداء توسط فرشتگان را مشاهده می کردند.(1)

خود که ارزشش از صدها زبان و قلم بزرگ تر است، با نارنجک خود را زیر تانک دشمن انداخت و آن را منهدم نمود و خود نیز شربت شهادت نوشید.(1)

فرزندش سیّد مصطفی گریه نکرد.

آن مرد بزرگ می خواست بفرماید که اگر من گریه کنم،دشمن شاد می شود.(1)

می خواهم خودم حرم را برای زائرانم جارو کنم.(1)

را شکسته نخوانید، بگذارید وقتی به منزل رسیدیم نمازتان را کامل بخوانید.

محمّد در جواب می گفت:حالا که موقع اذان است، نمازمی خوانیم، شایدبه منزل نرسیدیم. اگر رسیدیم دوباره کامل می خوانم. و در تمام این مدت هیچگاه یاد ندارم که او بدون وضو باشد.(1)

صبح که برای نماز بیدار شد گفت: مگر سفارش نکرده بودم، مرا برای نماز شب بیدار کنید؟

آه سردی کشید و گفت: افسوس! شب آخر عمرم نماز شب ام قضا شد!

فردا شب! عملیات آغاز شد و در حین عملیات، مهدی به خیل عظیم شهداء اسلام پیوست.(1)

«قبل از عملیات، یک شب از رزم شبانه برگشتیم، چون آن شب خیلی خسته بودم دراز کشیدم تا بخوابم. اما بقیّه رزمنده ها به نماز خواندن مشغول شدند در آن لحظه، نسبت به آنها احساس کمبود کردم و با این که آنها دوستانم بودند، حسّ کردم خیلی با آنها فاصله دارم. ناگهان به گریه افتادم.

در همان لحظه با خدای خود عهد کردم همیشه به یاد او باشم و نماز بخوانم. بلافاصله وضو گرفتم و در کنار یکی از برادرانی که خیلی دوستش داشتم، مشغول نماز خواندن شدم.

من آن شب را هیچ وقت فراموش نمی کنم. شب آشتی با خدای خودم بود».

پس از شهادت آن رزمندۀ عزیز خانواده آن هم تغیير عقیده دادند و نماز خوان شدند.(1)

ص: 99

ص: 100

15. خاطرات ... از زبان محسن قرائتی

16. خط سرخ شهادت ... علی کریمی جهرمی

17. داستانها و پندها ... محمّدی اشتهاردی

18. دین ما علمای ما ... تاج لنگرودی

19. روزها و رویدادها ... مرکز فرهنگی تربیتی نور ولایت

20. صحیفة الامام الرّضالله ... مؤسسه امام مهدی (علیه السلام) قم

21. صحیفۀ نور ... مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی

22. عددالسَّنَة ... حاج ملااسماعیل سبزواری

23. فروع کافی ... محمّد بن یعقوب بن اسحاق الکلینی

24. القاموس المحیط ... فیروزآبادی

25. کحل البصر ... شیخ عبّاس قمی

26. مجمع الاحادیث ... محمّد باقر آخوندی

27. مستدرک الوسائل ... حسین نوری طبرسی

ص: 102

28. مقتل العوام ... ملاعبدالله بن نورالله

29. نماز خوبان ... علی احمدپور ترکمانی

30. وسایل الشیعه ... شیخ حرّ عاملی

ص: 103