چشمه سار ادب

فهرست

مقدمه ...111

گزارش جشنواره ..13

بیانیه هیئت داوران جشنواره شعر وقف ...17

معرفی داوران جشنواره ...21

اشعار برگزیده جشنواره در بخش سنتی (غزل، مثنوی و...)

محمدکریم توفیق زاده / وقف ...26

محمدحسین ملکیان / کرکره ...29

محمد زارعی / سعی ماندگار ...31

علی سلیمانی / برای زندگی یاکریم ...33

آنیسا معظمی / ردپا ...34

اعظم قلندری / هویت آرام ...35

مطهره عباسیان / انسان های با هم ...37

دادیارحامدی / وقف و عرفان ...38

سیمین آقابابایی / از زبان مدرسه ...39

حیدر امیدزاده / دست آسمانی، الطاف امامزاده صالح علیه السلام ...40

پروین برهان / واقفان نور ...41

دانیال بهادرانی / ایینه مبهم ...42

ص: 7

مقدمه

وقف، سند عشق و بندگی است. سند اطاعت عاشقانه بنده است که واقف در قیامت می تواند با افتخار آن را عرضه کند. وقف یک ازخود گذشتگی ماندگار است. ایثاری است به وسعت تاریخ. گذشتی است که رایحه عطر دل انگیزش می تواند تا قیامت در کوچه بازار دنیا به مشام جان مردمان برسد. ایثاری است نه برای یک روز و دو روز، که همیشگی است. گذشتی است نه برای چند نفر و در زمانی خاص، که نتیجه این ایثار برای آیندگان هم ملموس و محسوس است. کسی که به وقف روی می آورد، راحتی و آسایش زود گذر امروز خود را فدای حضرت حق می کند. خدمت به دین و دنیای خلق خدا را بر خود ترجیح و آنها را بیشتر از خود دوست می دارد. در وقف نه تنها مردمان هم عصر بر خود ترجیح داده می شوند، بلکه واقف، آنها را هم که هنوز به دنیا نیامده اند را بر خود ترجیح می دهد. اوج بزرگواری و از خود گذشتگی است.

در این میان هنر ابزاری موثر در تبلیغ و ترویج سنت حسنه وقف بشمار می رود که هنرمندان می توانند با استفاده از این ظرفیت، عموم مردم را با وقف و آثار و برکات آن آشنا نمایند.

ص: 11

گزارش جشنواره

بدون تردید در طول تاریخ وقف نقش مهمی در عرصه های مختلف فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی در جامعه داشته است که نهادینه سازی این سنت حسنه الهی از ضروریات این امر است.

معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه در راستای رسالت های ذاتی خویش جهت ترویج و نهادینه سازی سنت حسنه وقف در سطح جامعه و با هدف استفاده از همه ظرفیت های موجود در کنار اجرای مجموعه گسترده برنامه های فرهنگی، اقدام به برگزاری جشنواره فرهنگی - هنری « وقف، چشمه همیشه جاری» نموده است که با توجه به استقبال گسترده هنرمندان و فرهیختگان جامعه از این حرکت، چهارمین دوره جشنواره در قالب و ساختاری جدید در هشت بخش طراحی و مدیریت اجرای هر بخش تحت نظر اداره ترویج فرهنگ وقف، به یکی از ادارات کل اوقاف و امور خیریه استان ها واگذار گردید. بدین ترتیب

ص: 13

بیانیه هیئت داوران جشنواره شعر وقف

بسم الله الرحمن الرحیم

وقف، مجال توقف جسم در بی کرانگی جان است جولان گاه جبرئیل دل بر بلندای معراج لامکان. چشمه جاری روح است در این فانی سرای خاکی و سفینه نوح بر اوج جودی افلاکی و فتح الفتوح طهارت و پاکی. راهی به سوی بهشت نجات است و آب حیاتی در دل ظلمات و کلیددار مقام الباقیات الصالحات. و هنرمند بیدار واقفی است معنوی که نفس واژه ها را وقف این دریای موج خیز کرده و مضمون سرای این جویبار جاری است .

دبیرخانه جشنواره سراسری شعر وقف، ضمن سپاسگزاری و ابراز خرسندی از حضور چشمگیر شاعرانی که قلم خود را وقف نوشتن درباره یکی از نیکوترین سنت های اسلامی کرده اند، ارسال بیش از 1600 قطعه شعر به دبیرخانه جشنواره در بخش های چهارگانه شعر سنتی، قالب های آزاد، شعر کودک و نوجوان و ترانه و سرود را نشانه نگاه معنوی شاعران معاصر به تعالیم دینی می داند. هیأت داوران، ضمن اعتراف به اینکه داوری هنر،

ص: 17

معرفی داوران جشنواره

تصویر

دکتر محمد مرادی

داور جشنواره شعر وقف

متولد 1358 شیراز، دارای دکترای ادبیات غنایی و استاد دانشگاه شیراز از درخشانی کارنامه او می توان به نماینده دانشجویان ایران در مالزی، برگزیده کتاب سال دانشجویی سه دوره متوالی، و مقام نخست جشنواره های شعر جوان ، الفبای باران، یادواره شهداو... داوری جشنواره های عاشورا، دفاع مقدس، دانشجویی و... را نام برد.

از تالیفات وی علاوه بر کتاب پژوهشی جریان شناسی غزل شاعران فارس می توان به 9 کتاب شعر اشاره کرد

ص: 21

پروانه نجاتی - داور جشنواره شعر وقف

متولد 1348 بهبهان، ساکن شیراز، لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی. برای نگاهی به کارنامه وی همین بس که او :

- نماینده شعر زنان جمهوری اسلامی ایران در اعزام به بلغارستان

- نماینده شعر زنان جمهوری اسلامی ایران در اعزام به تاجیکستان

- نماینده شعر زنان جمهوری اسلامی ایران در اعزام به لبنان و سوریه

- برنده جایزه کتاب فصل - غزل های ماه و کتاب سال دفاع مقدس

- شاعر برگزیده جشنواره بین المللی شعر فجر

از تألیفات وی به 9 کتاب شعر می توان اشاره نمود.

ص: 22

دکتر غلامرضا کافی - داور و دبیر علمی جشنواره - شعر وقف

متولد 1347 شهربابک، ساکن شیراز، دارای دکترای ادبیات فارسی وی استاد دانشگاه و عضو هیأت علمی دانشگاه می باشد که در حال حاضر مدرس دانشگاه لبنان است.

کتاب های او نه تنها منتخب کتاب سال جمهوری اسلامی و کتاب سال ولایت و کتاب سال دفاع مقدس می باشد، بلکه تاکنون 18 اثر از کتاب های شعر و پژوهش را در کارنامه خویش به ثبت رسانده که باعث گردیده او را جزو شاعران و پژوهشگران برتر دفاع مقدس به نام کشور قرار دهند.

او داور جشنواره های دفاع مقدس، جشنواره های عاشورا، جشنواره رضوی، جشنواره دانشجویی و.... می باشد.

ص: 23

فاطمه فاضلی - داور و دبیر فرهنگی جشنواره شعر وقف

متولد 1359 شیراز، دانش آموخته علوم قرآنی، شاعر و پژوهشگر .

وی دبیر فرهنگی جشنواره های سراسری مختلف مانند جشنواره دانشجویی باران، امام رضا و... و مسئول و دبیر انجمن های شعردر ارگان های مختلف از جمله اداره فرهنگ و ارشاد استان، حوزه هنری استان، بنیاد فارس شناسی، سازمان بسیج هنرمندان را نام برد. که در حال حاضر عضو هیات مرکزی سازمان بسیج هنرمندان می باشد.

از تالیفات او می توان به : تذکره شاعران دفاع مقدس استان ( پژوهشی) و پنج عنوان کتاب شعر اشاره نمود.

او علاوه بر سه دوره نخبگی فرهنگی داور جشنواره دانشجویی، دانش آموزی، جشنواره سرود، داور شعر با گویش های محلی نیز بوده است.

ص: 24

اشعار برگزیده جشنواره در بخش سنتی (غزل، مثنوی و...)

وقف (مثنوی) - محمدکریم توفیق زاده / استان فارس

رتبه اول بخش سنتی

بنویسید بشر آمد و شد، نقطه، تمام

چشم برهم زدنی روح به تن گفت سلام

زندگی خاطره آمدن و رفتن ماست

مهلت مختصر بازی روح و تن ماست

زندگی رویش یک سیب به باغ غزل است

بهترین فرصت گل کردن خیرالعمل است

زندگی باغچه سبز نکو نامی ماست

تابش آینه نیک سرانجامی ماست

زندگی خنده یک طفل به صبح عید است

گذر از رهگذر وسوسه و تردید است

ص: 26

کرکره (غزل) - محمد حسین ملکیان / استان اصفهان

رتبه دوم بخش سنتی

صبح بالا کشید کرکره را، بر لبش ذکر آسمانی بود

سال، سال هزار و سیصد و جنگ! شهر در قحطی و گرانی بود

رادیو بیخ گوش او دائم، داد میزد «غریب خرمشهر»

این سوی مرز، درد و غصه و داغ، آن سوی مرز، شادمانی بود

نسیه میداد با لبی خندان، بغض میکرد از غمی پنهان

سفره هایی که اینچنین خالی، سفره هایی که آنچنانی بود

عصر پایین کشید کرکره را، چشم هایش دوکاسه خون شده بود

راه خالی شدن از آن همه بغض، گریه در شام روضه خوانی بود

ص: 29

سعی ماندگار (غزل) - محمد زارعی / استان مرکزی

رتبه سوم بخش سنتی

تو به این امر واقفی ای عقل، خانه تو خراب خواهد شد

و دلی را که وقف عشق کنند، کاخ عالیجناب خواهد شد

چشمه وقف اشک چشم خداست، اولش ابرو آخرش دریاست

حاصل سعی ماندگار صفاست، که سراب است و آب خواهد شد

کوچک و نارسیده هم باشد، سیب نوبرهمیشه شیرین است

تاک احسان تکیده هم باشد، چله چله شراب خواهد شد

لطف از واژه های محترم است، بخشش بی طلب همان کرم است

اجر بسیار در عطای کم است، ذره هم آفتاب خواهد شد

ص: 31

برای زندگی یا کریم (غزل) - علی سلیمانی / استان تهران

رتبه سوم بخش سئتی

برای لاله همان که شمیم ساخته است

همیشه راه تو را مستقیم ساخته است

ببخش کشتی خود را و باغبانی باش

که در شب طوفان با نسیم ساخته است

به فکر سفره همسایه باش مثل کسی

که سهم نان خودش را دو نیم ساخته است

یقین که در همه عمر محترم مانده است

کسی که بهر خلایق حریم ساخته است

تو باش جای کسی که آشیانه جای قفس

برای زندگی یا کریم ساخته است

چقدر خانه به نامش شده است در فردوس

کسی که خانه برای یتیم ساخته است

ص: 33

رد پا (غزل) - آنیسا معظمی / استان اصفهان

بی ریا مانند خورشید آفتابی کن جهان را

از من و ما دور باش و یک نفس همدیگران را...

از خودت تصویر زیبایی به جا بگذار و بگذر

مثل بارانی که نم نم میکشد رنگین کمان را

خاک باران خورده یک سوخاک تشنه آن طرف تر

در تو چندین چشمه می جوشد که خاک نیمه جان را؟

رد پایت رد شادی هاست وقتی پر سخاوت

باز صاحب خانه کردی یک نفر بی خانمان را

تا همیشه در مناجات اهالی سهم داری

صبح و ظهر و شام هنگامی که می گویند اذان را

میزبان خنده های کودکان هستی همیشه

در همان مدرسه ای که وقف کردی؛ آب و نان را...

ص: 34

هویت آرام (چهارپاره) - اعظم قلندری / استان فارس

تقدیم به : حسین وزیری

مؤسس اولین دبیرستان دخترانه در اقلید فارس

هی روبروی خویش قفس می بافت *** انگشت را به دار که می آویخت

با سرنوشت کور گره میخورد *** در تار و پود هر گره خون می ریخت

اما همین ترانه بی لبخند *** این خسته به نقش قفس در گیر

می خواست تا که دختر احساسش *** بگریزد از قساوت این تقدیر

دختر همان همیشه بی مقدار *** که باعث خجالتشان می شد

حرف از کلاس و درس اگر میزد *** صید پلنگ غیرتشان میشد

وقتی که این تفکر بیهوده *** در ذهن های شب زده دیری بود

عمری به فکر رفتن و پیمودن *** تا فتح قله های رسیدن بود

ص: 35

انسان های با هم (غزل) - مطهره عباسیان / استان اصفهان

خدا شش روزه خلقت کرد سرتا پای عالم را

و آنگاه آفرید از نفخه اش در خاک، آدم را

پس از آن، از کنار او زنی را آفرید آنگاه

به آنها داد شادی را، وفا را، عشق را، غم را

به آنها گفت: «باهم بودن» و «همدرد بودن» را

و خیلی حرف های آشکارا را و مبهم را...

به آنها گفت باید در کنار یکدگر باشید

که من هم دوست تر میدارم انسان های با هم را

به یاد هم، برای هم، دوای دردهای هم

نمی اندازد از پا هیچ کس این کوی محکم را

خدا با قطره های بخشش و انفاق و وقف عشق

به آدم هدیه کرد آبی ترین دریای عام را

ص: 37

وقف و عرفان (غزل) - دادیار حامدی / استان گیلان

نام زیبای کسی از چهار سو تکرار شد

عقل زانو زد به عشق وهای و هو تکرار شد

تا خدا اسم کریمش را به آدم یاد داد

روی لب های ملائک نام او تکرار شد

آدم از او گفت و او هم از سخاوت حرف زد

تا قیامت همچنان این گفت و گو تکرار شد

در سلامت بود زاهد، گفت سهم من کجاست ؟!

لن تنالوا البر حتی تنفقوا تکرار شد

آسمان خود را میان چشم های خاک دید

عشق در آیینه های روبه رو تکرار شد

بی ریا مجنون دلش را وقف کرد اما چه زود

قصه گیسوی لیلی مو به مو تکرار شد

ص: 38

از زبان مدرسه (مثنوی) - سیمین آقابابایی / استان فارس

من پر از گل های سرخ و شبدرم *** محفل اندیشه های برترم

در وجودم کند و کاووش می شود *** از دلم درها تراووش می شود

طبق دستور همه پیغمبران *** همنشینم صالحان و عالمان

جای انسان های نیکو باورم *** حامی علم و کتاب و دفترم

روح من سرشار از بالندگی *** در نگاهم شوکت و تابندگی

من حریم دانش و اندیشه ام *** علم باشد کارگاه و پیشه ام

گربه مشق خاطراتم بنگری *** زود از باغ نگاهم می پری

چند سالی با غم بی همدمی *** غصه خوردم از فراغ آدمی

روزگارم با غم دوران گذشت *** همنشینی با شب و باران گذشت

خانه ای متروک در ایوان باغ *** سرپناه روبه و زاغ و کلاغ

وقف گشتم تا نباشم بی ثمر *** آمد آن دوران بی حاصل به سر

درس علم و عاشقی آغاز شد *** تا گره با دست واقف باز شد

ص: 39

چند رباعی

واقفان نور (قصیده)- پروین برهان / استان اصفهان

وقف یعنی تکه ای از آسمان *** می شود تقدیم براهل جهان

وقف جنگی در میان خیر و شر *** زندگی یعنی همیشه امتحان

با خبر از حال مردم باش و خیر *** از وجود خود بیفشان هر زمان

واقف و خیر اگر هم نیستی *** بریتیم کوچه رحمی کن، نهان

آدمی و مسلمی و شیعه ای *** خانه همسایه دارد آب و نان؟

زردی رخساره را سیلی چه سود *** در گلویش مانده وقتی استخوان

دکتر و دارو فراوان است و او *** درد دارد این چنین یا آنچنان

کودکانش آبرو دارند و نیست *** پشت آن لبخندها توش و توان

چشم هاشان پر شده از آرزو *** آرزوی کیف و کفش و این وآن

می رود بوی کباب خانه ات *** هفت خانه آن طرفتر مهربان

برحذر از آه یک درمانده باش *** پیش از آن که خود شوی یک ناتوان

می شود یک سفرۀ نان وقف کرد *** وقف لبخند قشنگ کودکان

سفره چون گسترده شد یادی کنید *** از تمام مردم بی خانمان

کاش می شد تا که واقف می شدیم *** واقف صلح و صفا و آشیان

ص: 41

آیینه مبهم (غزل) - دانیال بهادرانی / استان فارس

ارض را موقوف انسان کرد، تا عالم مجسم شد

از دمش انفاق کرد و حضرت آدم مجسم شد

ابتدا از خویشتن آغاز کرد و بعد تا آخر

«وقف» از روز ازل تا حضرت خاتم مجسم شد

«لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون»

چارده دفعه در این آیینه مبهم مجسم شد

جلوه انفاق در وقت نماز ظهر معنا یافت

در رکوع عشق با بخشیدن خاتم مجسم شد

«باقیات و صالحات» از جرگه «مما تحبون»

بعد از این در جلوه گاه کربلای غم مجسم شد

ص: 42

راه و رسم دلداری (غزل) - اکرم بهرامچی / استان کردستان

در این جهان این است راه و رسم همیاری

باید که ثابت کرد راه و رسم دلداری

باید که راهی شد چو موسی در ره جانان

هرگز مبادا دست روی دست بگذاری

وقف است روشن چشمه جاری به سمت رود

وقتی که دل دریا شد اقیانوس بشماری

باید که از سمت سخاوت های بارانی

نم نم بباری بر لب خشک چمنزاری

باید بکاری بذر بخشش، ممتد و رقصان

باید به دنیایت گل لبخند بسپاری

ص: 44

چشمه ای لبریز (غزل)

در ره قرآن تمام مال و جانت را بده

وقف کن در راه حق، نام و نشانت را بده

چون خدا بخشیده بر دنیای کوتاهت شکوه

از شکوه و مکنتت کوه و توانت را بده

چشمه ای لبریز هستی سمت دریا می روی

چون شدی دریا، صدف های گرانت را بده

رحمت پروردگارت صدهزاران میشود

وقف کن! آن توشه های بیکرانت را بده

کوله بارت گوهر ناب و صفای معرفت

گوهری از کوله روح و روانت را بده

آیه نازل شد که ای انسان به دنیا وقف کن

هستی ات حتی تمام دودمانت را بده

آخرت را می ستانی در بهای کوله ای

در ره قرآن، تمام این وآنت را بده

ص: 46

واقف بزرگ (مثنوی) - شبنم حسامی / استان فارس

تقدیم به مرحوم نمازی

واقف بزرگ شیراز

آموخت از درخت، تا پرثمر شود

هر سال گل دهد، تا بارور شود

شد آشیانه گنجشک و سار و زاغ

طرحی که جا شده در اشتیاق باغ

در چشم های او، باران ادامه داشت

پروانه پیله کرد، پرواز لانه داشت

صدها شکوفه ریخت از دست شاخه هاش

بر شانه های صبح، پیداست رد پاش

محصول تازه اش زرین و ناب بود

پیوند این درخت، با آفتاب بود

ص: 47

دوبیتی و رباعی - مریم حقیقت / استان فارس

نبودی بوسه لبخند تو کردیم *** جهانی را دماوند تو کردیم

بخند ای غنچه در این فصل سرما *** که ابری وقف لبخند تو کردیم

حیف است که بعد رفتنت گم بشوی *** همواره ببخش تا تجسم بشوی

از مال جهان اگر نداری بسیار *** کافیست شریک مال مردم بشوی

اگر خواهی که جاویدان بمانی *** به لطف آیه های آسمانی

بروسمت گذشت و بخشش خویش *** ز مالت وقف کن تا میتوانی

در دولت عشق مهربانی زیباست *** با شوق گذشت زندگانی زیباست

بگذار همیشه نام نیک و بگذر *** عمری که به وقف بگذرانی زیباست

ص: 49

وقف یعنی... (ترکیب بند) - مژگان دستوری / استان فارس

می شود هرچه بیقراری را

زخم های عمیق کاری را

سال ها چشم انتظاری را

درد را فقر را نداری را

پاک کرد از زمین چو دریایی

وقف را، چشمه های جاری را

عصر تردید عصر وحشت ها

پشت هم بارش مصیبت ها

رفته از دست صبر و طاقت ها

مانده انسان و سیل حاجت ها

ص: 51

وارثان مهربانی و گذشت (غزل) - علیرضا رجبعلی زاده / استان اصفهان

دست هایت بدایت سحراست، فاتح روشنای صبح پگاه

سینه ات وقف نور وقف طلوع، چشم هایت چراغ تازه راه

چون قلم تک درخت سبزی باش، رسته برسطرهای بی حاصل

تا برآرد به سایه سار تو را، «عشق» پاشیده بذر «مهر گیاه»

دست هایت - کلید قفل سترگ - میگشاید دریچه های بزرگ

رو به سویی که پرگل پرده ست، گوشه تا گوشه باغ های نگاه

«چشمه باقیات» جاری کن، با سرانگشت زندگی سازت

آب و آییینه بر لبت دیدند، طرح لبخند خاک را، آنگاه -

ص: 53

وقف مسجد گوهرشاد (مثنوی) - هاشم رضازاده / استان خراسان رضوی

آسمان را تا نکرده میگذارم زیر سر

آسمان چیزی ندارد غیر مشتی بال و پر

آسمان پیداست حتی در نگاهی گیج و مات

آسمان گم میشود گاهی میان خاطرات

آسمان با آسمان توفیر دارد، شک نکن

ماه این با ماه آن توفیر دارد، شک نکن

آسمان در صحن گوهرشاد یعنی آسمان

آسمان در آسمان یعنی کران تا بی کران

نام گوهر شاد آمد شعر سردمدار شد

درس «تاریخ تمدن» باز هم تکرار شد

آسمان را بارها با ابرهایی تیره تر

دیده ام با چشم دل در غیبت چشمان سر

ص: 55

طلا به قاب (غزل) - مریم زارع / استان فارس

تقدیم به روان پاک محمد نمازی

دست های تو عطر باران را، در فضا می پراکند هردم

برتن لحظه های خشک زمان، می چکد ذره ذره و نم نم

بی گمان از تبار خورشیدی، که چنین بی بهانه می بخشی

بر سر آنچه اعتقادت بود، ایستادی مقاوم و محکم

شهر شیراز از تو شد روشن، نه! به تو روشن است کل وطن

در نگاه زلال و جاری آب، عشق جریان گرفته بیش و کم

شک نداریم کار دست خداست، ذکر نامش همیشه راه شفاست

باید این بین بستری باشد، که بچیند زمینه را کم کم

ص: 57

تیتر (غزل) - میلاد زارعی / استان فارس

تیتر یک «همشهری» و «کیهان» و «خبر» وقف

امسال مصادف شده با ماه صفر وقف

ای کاش که ما یاد بگیریم و ببخشیم

رایج بشود بین قوانین بشر وقف

حتما عوضش می دهد ایزد به قیامت

با نیت و در راه خدا باشد اگر وقف

بنگر که خدا اصغر شش ماهه فدا کرد

این نزد خدا عزوجل نیست مگر وقف؟!

آیات و احادیث و سخن های ائمه

انگیزه به من داد شوم پیش رو در وقف

گفتند چه نامی ست برازنده این شعر

گفتم بنویسید پی اش، نام اثر وقف

ص: 59

فرصت (غزل) - علی اکبر شجعان / استان فارس

بذر خدا را در دل انسان بکاریم *** در باغ جان ها رحمت رحمان بکاریم

با دست همت در کویر آرزوها *** گل های آبادانی و عمران بکاریم

در زندگی مشکل گشای خلق باشیم *** در باغ جوشان کوثر جوشان بکاریم

از عمر کوتاه بخیلان درس گیریم *** برخصلت آنان خط بطلان بکاریم

برزخم مجروحان بیا مرهم گذاریم *** بردرد محرومان بیا درمان بکاریم

مثل امام شیعیان باشیم و با وقف *** برسفره احسان خود مهمان بکاریم

آثار خیری در جهان باقی گذاریم *** نخل بقا در مزرع ایمان بکاریم

در عالم دنیا چو ابر نوبهاری *** در سرزمین تشنه ای باران بکاریم

باباقیات الصالحات خویش با وقف *** برسفره بینان مردم نان بکاریم

هم سنتی نیکو بجا آریم در عمر *** هم افتخاری به فرزندان بکاریم

وقتی نماند از کسی جز نیکنامی *** نام ابد در زمره نیکان بکاریم

فرصت غنیمت بشمریم از عمرکوتاه *** در دار فانی نام جاویدان بمانیم

ص: 60

نذر عشق (غزل) - مرتضی شریف سعدی / استان فارس

باران گرفت و باز زمین را شست، حسی لطیف در دل ما جاریست

ذهن زلال ابرپراز امید، عطر حضور روی هوا جاریست

گرمی آفتاب برای ما، یک گوشه از حرارت لطف اوست

او که به ربنای تو نزدیک است، او که به واژه های دعا جاریست

گاهی سکوت بلندترین آواست، یک قطره اشک وسعت یک دریاست

از چشم استغاثه فروریزد، حرفی که پشت بغض صدا جاریست

بردار از آسمان خدا لبخند، بر چهره های خسته بزن پیوند

چشمی بشوی درطپش باران ، این قطره های عاطفه تا جاریست

ص: 62

رسم این شهر از قدیم این است (چهارپاره) - خدابخش صفادل / استان خراسان رضوی

پدر از خانه می رود بیرون

می رود از بهار سر بزند

با قدم های خسته اش شاید

عاشقی را دوباره در بزند ...

در و دیوار خانه را هر روز

با دعاهای خویش گل میزد

بین خود تا خدای خود انگار

با هزار اشتیاق پل می زد

خانه مال پدربزرگم بود

همه را وقف این اهالی کرد

دل اندوهناک مردم را

مثل صبح از ملال خالی کرد

ص: 64

چشمه جاری وقف (مثنوی) - عبدالناصر عسکری / استان فارس

آب روان، چشمه جاری ست وقف *** هدیه بی منت و خواری ست وقف

راست ترین شیوه یزدانی ست *** تازه ترین ایده انسانی است

وقف نگر تا که چه ها می کند *** جامعه از فقر رها می کند

درس فضیلت به بشر می دهد *** آتیه اش در و گهر می دهد

می شود از وقف، پر از نان پاک *** سفره محروم تهی از خوراک

عاجز درمانده بی سرپناه *** با مدد وقف، نگردد تباه

ضامن بی جرم به زندان اسیر *** همت واقف شودش دست گیر

مرد نجیب ز همه نا امید *** آنکه زحسرت، شده مویش سپید

مادر دلخون شده از رنج ها *** درد دلش بیشتر از لنج ها

دختر دم بخت پریشان مجاز *** غرق تحسر، که ندارد جهاز!

طالب علمی، که ندارد کسی *** تا که شود حامی اش از بی کسی

حل شود از وقف در این گونه ها *** این همه و صد قدر این گونه ها

سنت وقف از همه جاگیر شد *** فاقه و فقر همه تبخیر شد

جامعه با وقف غنی می شود *** ناشدنی ها شدنی می شود

نیت واقف کند آبادگاه *** مأذنه و مدرسه و خوابگاه

ص: 68

ابرهای دلتنگی (چهارپاره) - نازنین مریم عمارلو / استان خراسان رضوی

رفت در گوشه ایی نشست آرام *** خسته از قیل و قال دور و برش

زن اسیر هجوم تنهایی ست *** چادرش را کشید روی سرش

مهر و تسبیح و جانمازش را *** رو به احساس آسمان پل کرد

حمد، توحید، آیه الکرسی *** ام داوود بر لبش گل کرد

در دلش ابرهای دلتنگی *** فرصتی تازه را به باران داد

اشک بر گونه هاش جاری شد *** مثل برگی رهاشده در باد

مسجد انگار فرصت خوبی *** به تجلی اشک ها می داد

مسجد از قیل و قال خالی بود *** حس پرواز تا خدا میداد

زن، سه روز است فارغ از خویش است *** با خدایش نشسته رو در رو

زن، سرآغاز خلقتی تازه ست *** خالی از خود شده است پر از او

روز سوم... غروب نزدیک است *** ذهن گلدسته از اذان لبریز

از دل زن کنار می رفتند *** کم کمک ابرهای باران خیز...

ص: 70

می وزد عطر (چهارپاره) - سلیم غلامی بروجنی / استان چهارمحال و بختیاری

ای که از دست تو بر آمده کاری امروز

بذر این نیکی خود را به دل خاک بریز

بخشش و دین تو آبادگر فرداهاست

این جهان مزرعه آخرت توست عزیز

خوان نعمت به تو داده است خداوند کریم

تا شود هرنفسی بر سر این سفره سهیم

گل باد تو شکوفاتر از این باد که باز

می وزد عطر دلاویز تو همراه نسیم

از زمین دامن هر شاخه ثمر خواهد داد

ابر این ثروت سرشار اگر می بارد

ص: 72

تک سواری (چهارپاره) - زری قهارترس / استان فارس

تقدیم به: علی بخش نوروزی

آموزگاری که وقف دانش آموزان روستای طسوج کهکیلویه کرد

و در غروب 29 آذر 94 در دل برف ها جان باخت .

داقصه بودن و نبودن بود

قصه راه را نشان دادن

قصه مرد نقره پوشی که

رفت تا پای عشق جان دادن

تک سواری که توی خرجینش

چند حرف حساب می آورد

بخش می کرد آب و بابا را

با خودش آفتاب می آورد

ص: 74

سمبل وقف علی علیه السلام (غزل) - فاطمه نجاتی / استان فارس

مثل پاییز تن حادثه تنها ماندی

زیر طوفان و تب صاعقه برپا ماندی

آب در زمزمه دست تو جاری می شد

روی آیینه تاریخ چه زیبا ماندی

وقف کردی همه هستی خود برتن شهر

روی قاموس یتیمان عرب جا ماندی

صبر از حوصله قلب تو لبریز نشد

باز با کوله باران لب دریا ماندی

نخل در نخل عرق کردی وگل کاشت دلت

سمبل وقف شدی در دل دنیا ماندی

ناسپاسان همه جا نام تو را رد کردند

نهراسیدی و بی باور آنها ماندی

ص: 76

وقف (غزل) - قاسم یزدانی / استان فارس

بخشیده خدا تو را که بخشنده شوی

بر خلق زمین دست گشاینده شوی

باید که چو ابر، باب رحمت باشی

یا چون گهری قابل و ارزنده شوی

خواهی که بود نام تو باقی به جهان

یا اینکه چراغ راه آینده شوی

ترسم که خدا نکرده ای صاحب مال

روزی ز خدای خویش شرمنده شوی

ای کاش که دستان سخاوت گردی

بر چهرۀ بی نوا گل خنده شوی

ص: 78

سه فرزند اوراق (شعر طنز) - عبدالرضا قیصری / استان فارس

کرم نام پیری سید فام بود *** که در عین پیری خوش اندام بود

نه مثل دغل ها و بی جنبه ها *** ویا مثل این پهلوان پنبه ها!

که با زور قرص و غرور و دوا *** بدن را هوا کرده اند این هوا!

قوی و جهان دیده و تازه بود *** دو سمت سبیلش هم اندازه بود!

خلاصه شبی بهر آن خوش عمل *** پیامک بیامد ز خط اجل

که ای مرد با جنبه مرد خدای *** برو جمع کن زودتر دست و پای

که گردیر جنبی، کنی دست دست *** کلاهت پدر جان پس معرکه ست

نهالی برای خودت غرص کن *** خودت را به تاریخ ده درس کن

ببر جوی آینده را سوی خویش *** «که سعیت بود در ترازوی خویش»

بجنب وتو کاری سراسیمه کن *** خودت را برای ابد بیمه کن!

نگفتم ... که این پیر درد آشنا *** که می زد دو صبح ششصد شنا

اگر چه سه فرزند اوراق داشت *** زکوشش دوتا ملک ویک باغ داشت

خلاصه سه فرزند او ظاهرا *** به سیمای غمگین به شکلی خفن

به دور پدر حلقه غم زدند *** به سیب ریا گاز محکم زدند

پدر گفت خوابی خفن دیده ام *** دریغا ز خوابی که من دیده ام

ص: 79

اشعار برگزیده جشنواره در بخش کودک و نوجوان

لانه کفتران - مه سیما سهرابی

رتبه اول

خانه سازی میکند *** بچه ای با چوب و سنگ

با قلم مو می زند *** خانه را یکدست رنگ

خوب محکم می کند *** خانه را روی درخت

جمله ای حک می کند *** روی تکه چوب تخت

خانه روی درخت *** هست وقف کفتران

بی نیاز از پول و وام *** هست اینجا رایگان

ص: 84

تکیه - شبنم حسامی / استان فارس

رتبه دوم

در کوهسار مهربانی ها *** مانند چشمه پاک و بخشنده

پیوسته تنها فکر مردم بود *** در روزهای سخت آینده

با تکیه بر دیوار ایمانش *** می ساخت سقفی از جوانمردی

وقتی که اشک حسرتی می دید *** می شد پر از احساس همدردی

هر سال با آغاز ماه مهر *** در شور و شوق مدرسه جاریست

رود است یا دریا نمی دانم *** کار بزرگش آبرو داریست

تصویر زیبای افق را ساخت *** این راه و رسم آبی دریاست

دارایی اش را وقف دانش کرد *** بابابزرگم مرد خوبی هاست

ص: 85

عبادت - سمیه تورجی / استان فارس

رتبه دوم

زیباترین عبادت *** از دیدگاه قرآن

انفاق هست و بخشش *** در راه دین و ایمان

هرکس که ذره ای از *** دارایی اش ببخشد

در آسمان خوبی *** چون نور می درخشد

پاداش او بهشتی ست *** با باغ های پرگل

یک آسمان ستاره *** یک دشت یاس و سنبل

دیوار خانه اش ماه *** خورشید مثل سقف است

هر کس که در دل او *** جایی برای وقف است

ص: 86

مزه کلوچه - معصومه مرادی / استان فارس

رتبه سوم

مسجد محل ما

نقلی است و کوچک است

توی ذهن او پراز

شعرهای کودک است

چای می دهد به ما

با دعا و داستان

موقع نماز هم

می رویم به آسمان

ص: 87

بی بی

خانه اش را بی بی

هدیه داده به خدا

خاله مریم با ذوق

کرده زیبا آن را

همه جا چسبانده

پرده های توری

شکلات آورده

استکان با قوری

ص: 89

قلک

قلک کوچک من

شکل یک خرگوش است

شکمش پاره شده

چون که بازیگوش است

شده سنگین و تپل

جی لی لینگ می خندد

دور گوش چپ خود

پاپیون می بندد

ص: 91

می دهد گل - فاطمه قائدی / استان فارس

دوم ابتدایی

می دهد گل

به خانه ما

مردی که سبز است

او مثل دریاست

ساخته یک مدرسه

توی ده با پول خود

دوستش داریم ما بچه ها

مثل بابای خود

دست هایش هست تا آسمان

ص: 93

هدیه تولد - فاطمه زارع / استان فارس

جشن تولدم بود *** با هدیه های بسیار

چندتا مداد رنگی *** هدیه گرفتم این بار

یک جعبه از مدادام *** بخشیده ام به سینا

چون مدتی ست مانده *** تنها، بدون بابا

مثل زمین پدر *** که وقفه در محرم

من وقف کردم امروز *** هرچند کوچک و کم

ص: 95

تقدیم عشق - علی سلیمانی / استان تهران

ای پرستو پر زدن *** ابتدای زندگی ست

دانه ها را پخش کن *** عشق در بخشندگی ست

ای پرستو می شود *** دانه را تقسیم کرد

می شود به دیگران *** عشق را تقدیم کرد

بال هایت را دگر *** کم اسیر سقف کن

ای پرستو قبل کوچ *** لانه ات را وقف کن

ص: 96

گل میدهد باران - سمیه کشاورز / استان فارس

او مثل باران است *** با جنگلی انبوه

جاری تراز رود است *** محکم تر از یک کوه

با دست زیبایش *** گل می دهد باران

من دیده ام او را *** در بوی داغ نان

دنیای ما با او *** شیرین تر از قند است

مردی که همراهش *** یک دشت لبخند است

ص: 97

وقف بازی - میترا یگانه / استان فارس

باید شبیه کار *** مادر بزرگ نازم

امروز در اتاقم *** یک مدرسه بسازم

بالش برای دیوار *** شال قشنگ من، در

سقف کلاس باشد *** چادر نماز مادر

آماده است حالا *** مدرسه عروسک

تا باسواد باشند *** خرگوش و موش و اردک

به به چه کیف دارد *** که مدرسه بسازی

در بازی قشنگی *** با نام وقف بازی

ص: 98

اشعار برگزیده جشنواره در بخش آزاد (سپید، نیمایی، طرح)

پرنده وقف - محسن کلهر / استان همدان

رتبه اول

خداوند با دستانت پرنده ای را آفرید

تا هر روز برایمان روزی بیاورد

و نامه هایمان را برساند به آسمان

تا گندمزارها قد بکشند

این پرنده جغد نیست که شوم باشد

یا مرغ خانگی سر به زیر

او پرنده سال

پرنده ای عظیمی که مثل ققنوس

از خاک سرد زمین

به آسمان برخاسته

پرنده سربلندی که لانه دارد در خورشید

ص: 100

وقف -

مساحت مهربانی

وصلم کن

به تکه های اردی بهشت

و خواب های سبز جبرئیل

اینجا

زمین می خندد

و باد

فراموش نمی کند

دکمه ای بر پیراهن وقف بدوزد

حالا

مساحت مهربانی را

فقط رودخانه ها می دانند

ص: 105

به دستانی که خالصانه می بخشد - راضیه فخاری / استان فارس

رتبه سوم

یک

به دست های تو فکر می کنم

و جهانی

روی زمین جوانه می زند

به من یاد می دهد

بخشش را

آرامش را

همین که تکه ای از تو

در گوشه ای از این خاک

روحی، دستی، جانی شود

شب ها بارانی شود

ص: 107

امامزاده - زهرا شرفی / استان خراسان رضوی

امامزاده

که دختران آبادی

نامه های یواشکی شان را

برای او پست می کنند

و مادران هفتاد ساله

نذر امن یجیب ها

نخ اناری ها را

قلاب می زنند.

ایوانش پر است از لاله عباسی ها.

شما نمی شناسید ابوالقاسم را

که نسبش به خورشید مشهد می رسد

و دامنش بوی حورا میدهد

ص: 109

وقف

از قنات روستا

تا مسجد بالا ده

شیرین می خندید

وقتی

روی لب های دختران همسایه

انار کاشته بود

و برای بی بی

که از زیر ته استکانی

الرحمان می خواند

دسته ای بنفشه آورده بود

حالا مادر

هر سه شنبه

ترنجی ها را قلاب می زند

ص: 111

جزر و مد - حسین رحمانی / استان خراسان رضوی

ایستادنت کنار ماه

لبخندت را تغیییر نمی دهد

انحنای قایق ها را زیباتر می کند

وقتی جزر و مد

از چشم های تو آغاز می شود

شب را به عقب برمی گرداند

و تنهاییی را به تنهایی

محبوب من

می خواهم گوشه ای از شب را بگیرم

و روی سرم بکشم

حتما خواب چشم های تو را خواهم دید

ص: 113

تمام شهر

این روزها تمام اتفاق ها

شبیه بغض های تو می افتد

تکه ای از من روی شالت جا مانده است

حتما زیر باران ایستاده ای

که این طور صورتم را آب برداشته

دهانم پر است از دلتنگی

گوش هایم، سرم

جیب وامانده پیراهنم

چطور می توانی صورتت را به این همه زن قرض داده باشی؟!

تمام شهر بوی تو را گرفته است

باید چهره ای نو برایت بسازم

ص: 114

باغچه - کاظم رستمی / استان زنجان

مادربزرگ باغچه اش را به باران بخشید

به گل های اقاقی

به درختان گیلاس

به علف های سبز

عمرش را برداشت

گذاشت بالای لانه پرنده ها

پرنده های بی آشیان

آهسته می رفت

تنهاتر از نسیم

که خواب را از تنم می زدود

و برگ های خشک را می انداخت

ص: 115

صابر سعدی پور / استان اصفهان

2

یکی چشم

یکی پا

یکی دست

یکی سر

اما تو حتی نامت را

وقف کردی وبرگشتی

ص: 118

3

شوق درخت شدن را دارم

که به دست نجاری برسد

تا شب ها آغوشش را

وقف کند

ص: 119

عطر - محمد علی صالحی / استان فارس

فاش شد

راز آن پنجره های ماه نواز

اتاق های پر از آفتاب

شورش عطر شمعدانی این حیاط ها

این خانه ها را به تقوا فروخته اند

صاحب خانه ای به نام الله

لذت - مجتبی صفدری / استان گیلان

خانه با تمام وسایل

ماشین بهترین مدل

زندگی با تمام طول و عرضش

حادثه هایی قدیمی بودند

زمانی که دنیا

بخشی از دارایی من بود

در آن قدم می زدم

نفس می کشیدم

گاهی گوشه ای از آن را بالا می گرفتم

و از تماشای مرگ می ترسیدم

روزها

قسمت های مناسب دنیا را به خانه می بردم

ص: 122

وقف - نازنین مریم عمارلو / استان خراسان رضوی

... هر غروب

نامه های بدون مقصدش را

به پای کبوتران سپیدی گره می زند

که بر آسمان گنبد طلایی اش

بال می سایند

که در همسایگی مان

عطر گل های محمدی

مرزهایش را تسخیر کرده است

چادر نماز گلدارش را به سر می کند

و دست هایش رو به آسمان پل می شود

و آیه آیه دعاهایش را

نذر پیر مردی می کند

ص: 125

بانیان - فهیمه مقیسه / استان گلستان

واژه وقف مرا یاد تو می اندازد

که به حکم آیات

خلق را دست سخاوت دادی

وز پس پرده یک شوق بزرگ

بانیان را با صبر

به مسیری روشن

تو بشارت دادی

ص: 127

عصا - الهام نظامجو / استان تهران

درخت تبر می خورد اما

عصا می شود در دستان پیر خسته ای

تخته سیاهی می شود برای معلمی

نیمکتی می شود در پارک برای رهگذران عاشق

.

.

.

میز می شود

کتاب می شود

و من

این گونه وقف را از درخت آموختم

ص: 128

اشعار برگزیده جشنواره در بخش سرود و ترانه

جاری - پیام جهانگیری / بر استان اردبیل

رتبه دوم

تو نذر کردی آرزوها *** تا صبح بیداری بمونن

چشماتو بستی روی دنیا *** تا چشمه ها جاری بمونن

دستای بارونو گرفتی *** ماهو کنار شب نشوندی

هرچی که داشتی وقف کردی *** تو پای رویاهات نموندی

جای قدم های تو آخر *** تا پای رودخونه رسیده

رودی که بعد از رفتنت هم *** جاری شده دریا رو دیده

رویای تو روشن تر از آب *** راه تو راه آسمونه

فانوسی که اسم تو روشه *** تا آخرش روشن می مونه

تو شهری که رنگ زمینش *** با آسمون یکدست باشه

باید که پشت نبض کوچه *** راهی بجز بن بست باشه

ص: 130

سرمای زمستون - آرش پورعلیزاده / استان گیلان

رتبه سوم

چن تا عابر پیاده یه غریبه اهل جاده

یه کتاب پاره - پوره یه کلاس درس ساده

یه کلاسی که نداشتن آدمای این خیابون

یه نفر غریبه اومد خیس و خسته زیر بارون

می دونی زندگی ما مث اون کلاس درسه

یه فرشته تو کلاسه نباید آدم بترسه

یه فرشته زمینی با دوتا بال خیالیش

با همون دل بزرگش با همون دسای خالیش

یه کسی که مثل سقفه توهجوم باد و بارون

مث دیواری که ساختن توی سرمای زمستون

تو کتابای مقدس یکی اسمشو نوشته

یه چیزی شبیه ادم یا شبیه یه فرشته

ص: 132

پرنده - زری قهار ترس / استان فارس

من یه پرنده بودم *** که آشیون نداشتم

حسی برای پرواز *** تو آسمون نداشتم

با جوجه هام میون *** یه دشت سرد و عریون

نه آب و نه دونه ای *** دنیا برام یه زندون

خداخدا میکردم *** تا یکی پیدا بشه

قفل دل شکستم *** با دست اون وا بشه

تا این که از را رسید *** یه مرد آسمونی

بذر سخاوت پاشید *** تو دشت مهربونی

یه سایه بون برام ساخت *** یه سقف خوب و محکم

تا که من و جوجه هام *** جون بگیریم دور هم

ص: 133

بنا کن - زهرا نعمتی / استان فارس

مث بارون با طراوت *** مث دریا بی نیازی

با دو دستای کریمت *** خیر مدرسه سازی

وسعت نگات بزرگه *** قله ها رو می شناسی

پر بخشش و سخاوت *** پر تقدیر و سپاسی

مهربانی و سخاوت *** شده سرلوحه کارت

تو سپردی دل به ایمان *** خدا تا همیشه پارت

دلت از جنس امیده *** از به دنیا سرفرازی

توی بازی زمون، *** تا می بخشی، نمی بازی

ص: 135