* شناسنامه

اعمال نيمه ى شعبان

مؤلف/ محمدرضا فؤاديان

ناشر/ بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود عجل الله تعالى فرجه الشريف

طراح و صفحه آرا/ عباس فريدى

ليتوگرافى/ ترام اسكنر

نوبت چاپ/ سوم، تابستان 90

شمارگان/ سه هزار

بها/ 1200 تومان

مراكز پخش:

1. قم: مركز تخصصى مهدويّت/خيابان شهدا/كوچه آمار (22) / بن بست شهيد عليان

ص. پ: 119-37135 تلفن: 7737801 فاكس: 7737160

2. تهران: بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود عجل الله تعالى فرجه الشريف ص. پ: 355-15655 تلفن: 88959049 فاكس: 88981389

WWW.IMAMMAHDI-S.COM

imammahdi-s.com@info

شابك: 978-964-7428-15-6

ص: 2

ص: 3

ص: 4

عمل سوم. نمازهاى شب ميلاد 53

1. چهار ركعت بين مغرب و عشاء 54

2. دو ركعت بعد از نماز عشاء 55

3. نماز چهار ركعتى 61

4. نماز چهار ركعتى ديگر 63

5. نماز ده ركعتى 64

6. صد ركعت نماز 65

7. نماز شب 69

8. نماز جعفر طيّار 79

9. نماز براى خواب ديدن رسول خدا صلى الله عليه و آله 80

عمل چهارم. تلاوت قرآن 81

عمل پنجم. سجده 82

عمل ششم: ذكر و ثنا و استغفار 85

عمل هفتم: زيارت امام حسين عليه السلام 87

چگونگى زيارت امام حسين عليه السلام 95

عمل هشتم. توسل به حضرت زهرا عليها السلام 97

بخش سوم: اعمال روز نيمه شعبان 99

1. روزه 100

2. زيارت امام حسين عليه السلام 101

3. ياد آخرين نايب 103

ص: 6

بايد در اين شب خوشحال بود(1) ؛ اما ضمن ابراز اين شادى، نبايد مرتكب مسائلى شد كه امام زمان عليه السلام از آن راضى نيستند.

2. اين شب، يكى از شب هاى «احيا» است و اعمال زيادى براى آن نقل شده است. البته كثرت اعمال، سبب نشود كه انسان، مأيوس از انجام دادن آن شود؛ بلكه مهم اين است كه در شبى كه در زمين و آسمان غوغا برپا است، ما نيز بهره اى داشته باشيم و اسم خود را در زمره ذاكران و عبادت كنندگان و زائران اين شب فرخنده ثبت و درج كنيم و اگر نمى توانيم صد ركعت نماز بخوانيم، لااقل ده ركعت يا كمتر و بيشتر را به جا آوريم؛ چرا كه - بر اساس قاعده «ما لا يدرك كلّه لا يترك كلّه» - اگر همه اعمال را نمى توانيم به جا آوريم، تمامى آنها را ترك نكنيم.).

ص: 8

هم چنين بر اساس قاعده «الميسور لا يسقط بالمعسور»، آنچه مقدور است و توان انجام آن را داريم، نبايد به سبب سخت بودن، همه آنها را ترك كنيم و خود را محروم از اين فيض بزرگ الهى نماييم.

3. بر اساس «روايات من بلغ»(1) يا «تسامح در ادله سنن»، روايات ذكر شده در اين نوشتار، داراى اثر و پاداش مى باشد و براى نيل به آن ثواب ها شايسته است، اين شب را «احياء» داشت. علماى اسلام مانند شيخ عباس قمى در مفاتيح الجنان يكى از اعمال مستحبى اين شب را «احياء» ذكر كرده اند.

4. در اين شب مسعود، مى توان اعمال مشترك ماه شعبان).

ص: 9

را نيز انجام داد. ناگفته نماند كه در اين شب هاى مقدس، لازم نيست انسان سعى كند تمام اعمال را سريعاً انجام بدهد؛ بلكه هر مقدار كه مى تواند با حضور قلب و با توجه كامل آن را انجام دهد، كافى است.

5. تنها به «بيدارى چشم» قناعت نشود، بلكه آنچه در شب هاى «احياء» بسيار مهم و حياتى است، «بيدارى دل» است و اين بيدارى در سايه ذكر و توجه و توسل حاصل مى شود.

6. شب و روز نيمه شعبان را يك مسئله بسيار ويژه بدانيم زيرا عظمت اين روز تنها به بركت ميلاد امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف است. اگرچه قبل از تولد يوسف زهرا در كلام معصومين شرافت، كرامت و فضيلت اين شب بيان شده است و در حقيقت اين ميلاد پرده از اسرار اين عظمت برداشت. آيت الله شيخ محمد حسين اصفهانى (كمپانى) نه تنها براى نيمه شعبان عظمتى خاص قائل است، بلكه مى گويد: ماه شعبان به واسطه مولود نيمه شعبان به شرافتى عظيم نايل گشته است.(1)85

ص: 10

هر آنچه مى زنم از دفتر وجود ورق نوشته است به خط جلى كه جاءالحق

به يمن مولدمسعود، مهدى موعود زمين به عرش برين از شرف گرفته سبق

براى آنكه نمايد نثار مقدم او زمانه هستى خود را نهاده روى طبق

***

دلت را خانه ى ما كن، مصفا كردنش با ما به ما درد دل افشا كن، مداوا كردنش با ما

اگر گم كرده اى اى دل كليد استجابت را بيا يك لحظه با ما باش پيدا كردنش با ما

اگر عمرى گنه كردى مشو نوميد از زحمت تو نام توبه را بنويس امضا كردنش با ما

ص: 11

ص: 12

تعالي بالعمل فيها، فانها ليلة شريفة و لقد أتيتك يا محمد و ما في السماء ملك الا و قد صفّ قدميه في هذه الليلة بين يدي اللّه تعالي، قال: فهم بين راكع و قائم و ساجد و داع و متكبّر و مستغفر و مسبّح، يا محمد انّ اللّه تعالي يطّلع في هذه الليلة فيغفر لكلّ مؤمن قائم يصلي و قاعد يسبّح و راكع و ساجد و ذاكر، و هي ليلة لا يدعو فيها داع الا استجيب له و لا سائل الا أُعطي و لا مستغفر الا غفر له و لا تائب الا تيب عليه و من حرم خيرها يا محمد فقد حرم»؛«اى محمد! امشب را احيا كن و به امت خود امر كن كه احيا كنند و با عبادت تقرب به سوى خدا جويند. به درستى كه اين شب بسيار شريف است. يا محمد! هنگامى كه به نزد تو مى آمدم، جميع ملائكه آسمان ها صف ايستاده و مشغول به عبادت بودند؛ برخى از آنها ايستاده و برخى در حال ركوع و عده اى به سجده و گروهى مشغول دعا بودند. گروهى تكبير، برخى تسبيح و بعضى استغفار مى نمودند. يا محمد! به درستى كه حق تعالى در اين شب

ص: 15

نظر رحمت به سوى بندگان افكنده و مؤمنى را كه به نماز ايستاده باشد يا نشسته مشغول تسبيح يا در ركوع و سجده و يا دعا باشد، مى آمرزد. اين شبى است كه دعاى همه دعاكنندگان مستجاب است و به همه گدايان درگاه الهى عطا مى شود، و هيچ استغفار كننده و توبه كننده اى نيست، مگر اين كه استغفار و توبه اش پذيرفته مى شود.

محروم كسى است كه از خير امشب محروم بماند.(1)

«آيا مى دانى امشب چه شبى است؟ امشب شب نيمه شعبان است كه اعمال (گناهان) در آن بخشوده شده و رزق و روزى تقسيم و اجل ها نوشته مى شود. خداوند - تبارك و تعالى - همه را مى آمرزد، غير از افراد مشرك، بدعت گذار، قطع كننده رحم، شرابخوار، اصرار كننده بر گناه، شاعر(1) و كاهن كه ايشان را نمى آمرزد».

در روايتى ديگر آمده است كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

«اما تعلمين اي ليلة هذه؟ هذه ليلة النصف من شعبان، فيها تُقسم الارزاق و فيها تُكتب الآجال و فيها يكتب وفد الحاج و انّ اللّه تعالي ليغفر في هذه الليلة من خلقه اكثر من عدد شعر معزي كلب و ينزل اللّه تعالي ملائكته من السماء الي الارض بمكّة»؛(2)«آيا مى دانى امشب چه شبى است؟ امشب شب نيمه شعبان است كه رزق و روزى ها در اين شب تقسيم و اجل ها در آن نوشته مى شود. اسامى حاجيان امسال، امشب نوشته مى شود و خداوند در آن بيشتر8.

ص: 17

از تعداد موهاى بزهاى قبيله كلب مى آمرزد و فرشتگانى را از آسمان به سوى سرزمين مكه نازل مى فرمايد».

مى كند و بر آنان منت نهاده، ايشان را مى بخشد. بنا بر اين در تقرّب به خدا در آن شب كوشش كنيد؛ زيرا خداوند به ذات خود قسم ياد كرده هيچ سائلى را در آن شب ردّ نكند، مادامى كه درباره معصيت از خداوند چيزى نخواهد. آن شبى است كه خداوند، آن را براى ما اهل بيت قرار داده است؛ در برابر شب قدر كه آن را براى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله قرار داده بود...».

در روايتى ديگر، امام عليه السلام در پاسخ به پرسش از فضيلت اين شب فرمود:

«ما يغفر اللّه عزّ و جلّ فيها من خلقه لأكثر من عدد شعر معزي كلب و ينزل اللّه عزّ و جلّ فيها ملائكته الي سماء الدنيا و الي الارض بمكّة»؛(1)«خداوند در اين شب خلايق را بيشتر از تعداد موى بزهاى قبيله كلب مى آمرزد و ملائكه اى را به آسمان دنيا و سرزمين مكه نازل مى فرمايد»؛8.

ص: 19

يعنى، خداوند فرشتگان را به آسمان دنيا و از آن جا به زمين نازل مى كند كه ابتدا در مكه نازل مى شوند.

«ألا مستغفر فاغفر له، ألا مسترزق فارزقه»؛يعنى، آيا استغفاركننده اى در اين شب نيست تا او را بيامرزم و آيا طالب رزقى نيست كه او را رزق و روزى بدهم».(1)

پس امير مؤمنان عليه السلام در ميان اهل بيت چه فضيلتى دارد؟ همان فضيلت را شب و روز نيمه شعبان نسبت به ساير ايام دارد.

زنده نگه داشتن اين شب و عبادت در آن، از وظايف اصلى منتظران است. صاحب المراقبات مى گويد: «از شب هايى كه تأكيد بر زنده نگه داشتن آن شده است و اعمال و عبادات بسيار ارزشمندى در آن وارد شده كه مى توان گفت: در هيچ شبى - اعم از شب قدر يا غير آن - مانند آن يا بيشتر از آن نيامده است»(1). اين كثرت عبادت، پرده از راز مهمى بر مى دارد و آن عظمت شب نيمه شعبان است.

دوش وقت سحر از قصّه نجاتم دادند وندر آن ظلمت شب، آب حياتم دادند

چه مبارك سحرى بود و چه فرخنده شبى آن «شب قدر» كه اين تازه براتم دادند

***ن.

ص: 22

اى دل دو سه شام تا سحرگاه مَخُسب هنگام تضرّع و نياز است مخسب

بيدارى ما چراغ عالم باشد يك شب تو چراغ را نگه دار مخسب

اين شب، يكى از چهار شبى است كه روايات زيادى درباره «احياى آن به عبادات» وارد شده است. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى فرمايد:

«من احيا ليلة العيد و ليلة النصف من شعبان لم يمت قلبه يوم تموت القلوب»(1) ؛ «هر كس اين شب و شب عيد فطر را زنده نگه دارد، در روزى كه قلب ها مى ميرد، قلب او زنده است».5.

ص: 24

امام رضا عليه السلام مى فرمايد:

«كان علي عليه السلام لا ينام ثلاث ليال: ليلة ثلاث و عشرين من شهر رمضان و ليلة النصف من شعبان و فيها تقسّم الارزاق و الآجال و ما يكون السنة»(1) ؛ در سه شب سال (شب بيست و سوم ماه رمضان، شب عيد فطر، شب نيمه شعبان) نخواب؛ چرا كه امير مؤمنان اين سه شب را اصلا نمى خوابيدند.

شب عيد فطر، شب مزد و پاداش يك ماه روزه دارى را مى دهند. اما اگر سؤال شود كه تقسيم ارزاق و اجل ها در شب قدر در ماه رمضان است؛ پس چرا در اين گونه روايات شب نيمه شعبان را شب تقسيم رزق و روزى قرار داده است؟ علامه مجلسى در پاسخ اين سؤال چندين احتمال بيان مى كند:

1. شايد در شب نيمه شعبان املاء (نوشته) مى شود و شب قدر ماه رمضان (حتمى) محتوم مى گردد.3.

ص: 25

2. احتمال مى رود در شب نيمه شعبان اين امور در علم خداوند تقسيم و در شب قدر رمضان بين خلايق تقسيم مى شود.

3. ممكن است در شب نيمه شعبان در لوح محفوظ، تقسيم شود و تفريق و تقسيم بين بندگان در شب قدر رمضان باشد.

4. شايد تقسيم در هر دو شب صورت مى گيرد؛ يعنى، قسمتى در اين شب و قسمتى ديگر در آن شب(1) و احتمال دارد انسان با اعمال شايسته در اين شب، لياقت و زمينه بهترى را براى ماه آينده مهيا كند.

با توجه به سيره و روش بزرگان دين، روشن مى شود كه چگونه بايد اين شب را زنده نگه داشت. زيد بن على (زيد شهيد) مى گويد: پدرم امام زين العابدين عليه السلام همه ما را در شب نيمه شعبان جمع نموده سپس آن را به سه قسمت2.

ص: 26

تقسيم مى كرد. ثلث اول شب را نماز مى خوانديم، ثلث دوم شب را دعا مى فرمود و ما آمين مى گفتيم، و ثلث آخر را استغفار و طلب آمرزش مى نموديم تا صبح طلوع مى كرد:

«كان علي بن الحسين يجمعنا جميعاً ليلة النصف من شعبان، ثم يجزي الليل اجزاء ثلاثة، فيصلي نا جزءاً، ثم يدعو فنؤمّن علي دعائه، ثم يستغفر اللّه و نستغفره، و نسأله الجنة، حتي ينفجر الفجر.»(1)جبرئيل به پيامبر صلى الله عليه و آله عرضه داشت: «يا محمد! هر كه اين شب را به گفتن «اللّه اكبر و سبحان اللّه و الحمد لله» و نماز خواندن و قرائت قرآن و طلب آمرزش و استغفار نمودن احياء نمايد، در آخرت جايگاه او بهشت است و خداوند گناهان گذشته و آينده او را مى آمرزد».(2)

امير مؤمنان عليه السلام درباره كسى كه در اين شب مقدس5.

ص: 27

بى كار نشسته و سعى نمى كند گليم خويش را از آب بيرون بكشد، اظهار شگفتى مى كند.(1) واقعاً جاى شگفتى است كه انسان به اين اندازه غافل و شقى باشد. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى فرمايد:

«هيچ كس در اين شب ناتوانى در عبادت و احياء نمى ورزد، مگر شقى».(2)

امشب سيه كاران، مانند شب هاى ديگر در خواب غفلت اند، و كسى كه در تلاش و تكاپو براى عبادات است، بداند كه در زمره سعادتمندان دنيا و آخرت قرار دارد. براى رسيدن به اين منزل مقصود، اعمالى را در طى چند فصل ذكر مى كنيم:8.

ص: 28

در اوقات خاص يا مكان هاى مخصوص، اثر بزرگى دارد كه ترك كردن آنها، شايسته نيست».(1)

پس «غُسل»، اثر وضعى خاصى دارد كه علاوه بر طهارت جسم، موجب طهارت روح و روان نيز مى شود. دين مبين اسلام در مواردى به جاى غسل و وضو، دستور به تيمم مى دهد. در حالى كه تيمم؛ دست زدن به خاك و كشيدن به صورت و دست ها است؛ حال آن كه مى دانيم كه خاك گرد و غبارى بيش نيست. پس چرا اين چنين دستورى صادر شده است؟ روشن است كه تعبد داشتن و عمل كردن به دستورات الهى، سبب تصفيه روح و روان مى شود.

اين شب مبارك، شب استجابت دعا است، لذا بايد فرصت را غنيمت شمرده، از گنجينه معارف دينى، بهره هاى بيشترى ببريم و ضمن زمزمه دعاهاى مأثوره، خواسته اصلى خود را به لب بياوريم كه: «اللّهم عجّل لوليّك الفرج». امّا دعاهاى وارده در اين شب عبارت است از:

مُعَقِّبَ لاِياتِكَ، نُورُكَ الْمُتَأَلِّقُ، وَ ضِياؤُكَآياتت را كسى تعقيب نتواند كرد آن كلمات آشكارا، انوار مشعشع و روشنى فروزنده توست

الْمُشْرِقُ، وَ الْعَلَمُ النُّورُ في طَخْياءِ الدَّيْجُورِ، و رهنماى نور معرفتت در اين شب تاريك عالم همان امام

الْغائِبُ الْمَسْتُورُ، جَلَّ مَوْلِدُهُ، وَ كَرُمَ مَحْتِدُهُ، وَغائب پنهان از نظرها كه مولدش معظّم و محلّ ظهورش مكرّم است

الْمَلائِكَةُ شُهَّدُهُ وَ اللّهُ ناصِرُهُ وَ مُؤَيِّدُهُ، اذا انَو فرشتگان گواهان او هستند خدا ياور و نيروبخش او هنگامى كه

ميعادُهُ وَ الْمَلائِكَةُ امْدادُهُ، سَيْفُ اللّهِ الَّذيوعده ى ظهورش فرا رسد وفرشتگان ياريش كننداو شمشير قهر خداست كه

لايَنْبُو وَ نُورُهُ الَّذي لا يَخْبُو وَ ذُو الْحِلْمِ الَّذي لاكُند نگردد و نور خداست كه خاموش نشود و صاحب مقام حلم است كه

يَصْبُو، مَدارُ الدَّهْرِ، وَ نَواميسُ الْعَصْرِ، وَ وُلاةُسبك سر نگردد و مدار روزگار و حافظ و نگهدار دور زمان است و واليان

الاَْمْرِ، وَ الْمُنَزَّلُ عَلَيْهِمْ ما يَتَنَزَّلُ في لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَامرند كه آنچه در شب قدر نازل مى شود بر آنها نزول يابد و

اَصْحابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ، تَراجِمَةُ وَحْيِهِ، وَ وُلاةُآنها صاحبان حشر و نشر خلق و مترجم و مفسّران وحى حق و نگهبان

اَمْرِهِ وَ نَهْيِهِ، اللّهمَّ فَصَلِّ عَلي خاتِمِهِمْ، وَ قائِمِهِمُامر و نهى خدا هستند پروردگارا پس تو بر امام خاتم و قائم آن ائمه ى هدى

ص: 32

الْمَسْتُورِ عَنْ عَوالِمِهِمْ، اللّهُمَّ وَ ادْرِكْ بِنا ايّامَهُ وَكه پنهان است درود فرست الها ما را به ايّام قيام او و

ظُهُورَهُ وَ قِيامَهُ، وَ اجْعَلْنا مِنْ أَنْصارِهِ، وَظهورش برسان و ما را از نصرت كنندگانش قرار ده و

اقْرِنْ ثارَنا بِثارِهِ، وَ اكْتُبْنا في اعْوانِهِ وَ خُلَصائِهِ، خون او چون خواهى ما را با خون او قرين گردان و ما را در دفتر ياران و خاصّان ثبت فرما

وَ احْيِنا في دَوْلَتِهِ ناعِمينَ، وَ بِصُحْبَتِهِ غانِمينَ، وَو ما را در دولت او با تنعّم و خوشى زنده بدار و به صحبتش بهره مند گردان و

بِحَقّهِ قائِمينَ، وَ مِنَ السُّوءِ سالِمينَ، يا ارْحَمَو به حقّ او استوار ساز و از هر بدى محفوظ داراى مهربان ترين مهربانان

الرّاحِمينَ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمينَ، وَ صَلَواتُهُعالم و ستايش مخصوص خداست كه پروردگار عالميان است و درود بر

عَلي (وَ صَلَي اللّه عَلي) سَيِّدِنا مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِيّينَ وَسيّد ما حضرت محمّد كه خاتم پيغمبران و رسولان است و

الْمُرْسَلينَ، وَ عَلي اهْلِ بَيْتِهِ الصّادِقينَ، وَ عِتْرَتِهِبر خاندان صادق و عترت ناطق آن بزرگوار و

النّاطِقينَ، وَ الْعَنْ جَميعَ الظّالِمينَ، وَ احْكُمْ بَيْنَنا وَلعنت بر جميع ظالمان جهان و تو ميان ما و ظالمان عالم حكم فرما

ص: 33

بَيْنَهُمْ، يا احْكَمَ الْحاكِمينَ».(1)

كه بهترين حكم فرمايى.

مَنْ ظَلَمَنا، وَ انْصُرْنا عَلي مَنْ عادانا، وَ لا تَجْعَلْكه ستممان كرده و پيروز كن ما را بر آن كه با ما دشمنى كرده و قرار مده

مُصيبَتَنا في دينِنا، وَ لا تَجْعَلِ الدُّنْيا اكْبَرَ هَمِّنا، وَمصيبت ما را در دين ما و دنيا را بزرگتر همّتِ ما قرار مده و

لا مَبْلَغَ عِلْمِنا، وَ لا تُسَلِّطْ عَلَيْنا مَنْ لا يَرْحَمُنا، نه آخر دسترس دانش و علم ما، و چيره مكن بر ما كسى كه رحم نكند بر ما

بِرَحْمَتِكَ يا ارْحَمَ الرّاحِمينَ».(1)

به رحمت تواى ارحم الراحمين.

سؤال كرد؛ حضرت على عليه السلام فرمود: مقصود شب نيمه شعبان است. قسم به خدايى كه جان على به دست او است، هيچ بنده اى نيست، مگر آن كه تمام چيزهايى كه از خير و شر براى او تا آخر سال اتفاق مى افتد، در شب نيمه شعبان در نظر گرفته و قسمت مى شود و بنده اى نيست كه آن را احيا كند و دعاى خضر را در آن بخواند، جز اين كه دعايش اجابت مى شود.

هنگامى كه امير مؤمنان عليه السلام تشريف بردند، به خدمتشان رفتم. حضرت فرمود: اى كميل! براى چه آمده اى؟ عرض كردم: اى امير مؤمنان! براى دعاى خضر. فرمود: بنشين اى كميل!... همراهى و مصاحبت تو با ما، لازم نموده كه آنچه را خواستى به تو عنايت كنيم. آن گاه فرمود: بنويس:

بسم اللّه الرحمن الرحيم

«اللّهم انّي اسألك برحمتك الّتي وسعت كلّ شيء...».(1)8.

ص: 36

كميل بن زياد نخعى نقل مى كند:

ديدم امير مؤمنان حضرت على عليه السلام اين دعاى ملكوتى را در سجده اش مى خواندند.(1)

عِبادِكَ، وَ تَمْنَعُهْا مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنايَةُ مِنْكَ، بندگانت و آنان را از آن كه بدان اعتنايى نداشته اى باز دارى.

وَها انَا ذا عُبَيْدُكَ الْفَقيرُ الَيْكَ، الْمُؤَمِّلُ فَضْلَكَاكنون من اين بنده ى كوچك توام كه به تو آرزومندم از فضل

وَ مَعْرُوفَكَ، فَاِنْ كُنْتَ يا مَوْلاي تَفَضَّلْتَ في هذِهِو احسانت و اگر باشى تواى مولاى من تفضّل كنى در اين

اللَّيْلَةِ عَلي احَد مِنْ خَلْقِكَ، وَ عُدْتَ عَلَيْهِ بِعائِدَةشب بر يكى از خلقت و عطا كنى به او جايزه اى

مِنْ عَطْفِكَ، فَصَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد، از مهربانى خود پس رحمت فرست بر محمّد و آل محمد صلى الله عليه و آله و سلم

الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ الْخَيِّرينَ الْفاضِلينَ، وَ جُدْ عَلَيكه پاك و پاكيزه و نيك و فاضلند و بر من از

بِطَوْلِكَ وَ مَعْرُوفِكَ، يا رَبَّ الْعالَمينَ، وَ صَلَّي اللّهفضل و احسانت ببخش اى پروردگار جهانيان و دورد و رحمت خدا

عَلي مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِيّينَ، وَ الِهِ الطّاهِرينَبر محمّد صلى الله عليه و آله و سلم خاتم پيغمبران و آل او كه پاكيزه اند

وَ سَلَّمَ تَسْليماً، انَّ اللّه حَميدٌ مَجيدٌ، اللّهُمَّ انّيسلام و تحيّت فراوان باد زيرا خدا حميد و مجيد است خدايا من تو را

اَدْعُوكَ كَما امَرْتَ، فَاسْتَجِبْ لي كَما وَعَدْتَ، مى خوانم همچنان كه امر فرمودى پس دعايم مستجاب كن همانطور كه وعده

ص: 38

اِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْميعادَ».(1)

فرمودى زيرا كه تو خلف وعده نمى كنى.

اَحَدُ، يا صَمَدُ يا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يوُلَدْ، وَ لَمْ يَكُنْواى بى نيازاى كه نه فرزندى دارى و نه خود فرزند كسى هستى و نه تو را مثل

لَهُ كُفُواً احَدٌ، صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد، وَو مانندى است درود فرست بر محمد و آل محمد و

اغْفِرْلي وَ ارْحَمْني وَ اكْفِني ما اهَمَّني، وَ اقْضِمرا بيامرز و به حالم ترحّم كن و كفايت فرما مهمّاتم را و قرضهايم را ادا

دَيْني، وَ وَسِّعْ عَلَي في رِزْقي، فَاِنَّكَ في هذِهِ اللَّيْلَةِو روزيم را وسيع گردان كه تو در اين شب

كُلَّ امْر حَكيم تَفْرُقُ، وَ مَنْ تَشاءُ مِنْ خَلْقِكَهمه امورخلق رابه حكمت بالغه ازيكديگر جداساخته و هر كه رابخواهى از خلق خود

تَرْزُقُ، فَارْزُقْني وَ انْتَ خَيْرُ الرّازِقينَ، روزيش فراوان كنى پس مراروزى وسيع بخش كه تو بهترين روزى دهندگانى

فَاِنَّكَ قُلْتَ وَ انْتَ خَيْرُ الْقائِلينَ النّاطِقينَ، زيرا تو خود فرمودى و تو بهترين گويندگانى كه

وَ اسْئَلُوا اللّه مِنْ فَضْلِهِ، فَمِنْ فَضْلِكَاز فضل و كرم خدا هرچه مى خواهيد بطلبيد پس من اكنون از فضل تو

اَسْئَلُ، وَ ايّاكَ قَصَدْتُ، وَ ابْنَ نَبِيِّكَ اعْتَمَدْتُ، وَدرخواست مى كنم و در حوائج خود قصد درگاه كرم تو مى كنم و به فرزند پيغمبرت توسّل جسته و اعتماد مى كنم (در قبول دعايم) و

ص: 40

لَكَ رَجَوْتُ، فَارْحَمْني يا ارْحَمَ الرّاحِمينَ».(1)

منحصراً به تو اميدوارم پس به حالم ترحّم فرمااى مهربان ترين مهربانان عالم!

النَّبِيّينَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمينَ الْمُنْتَجَبِ فِيپيغمبران و حجت پروردگار عالميان، كه در

الْميثاقِ الْمُصْطَفي فِي الظِّلالِ الْمُطَهَّرِ مِنْ كُلِّ آفَةپيمان بستن اختيار شده است، در (عالم) أشباح و سايه ها، از هر آفتى پاك

البَريءِ مِنْ كُلِّ عَيْب الْمُؤَمَّلِ لِلنَّجاةِ الْمُرْتَجيو از هر عيب دور مى باشد، آن كه به او آروزى نجات است

لِلشَّفاعَةِ الْمُفَوَّضِ الَيْهِ دينُ اللّهِ اللَّهُمَّ شَرِّفْو اميد شفاعت، كه دين خداوند به او واگذار گرديده، خدايا بنيادش را بلند و

بُنْيانَهُ وَ عَظِّمْ بُرْهانَهُ وَ افْلِجْ حُجَّتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُدليلش را نيرومند و حجّتش را روشن و پيروز گردان، و درجه اش را بلند ساز

وَ أَضِئْ نُورَهُ وَ بَيِّضْ وَجْهَهُ وَ اعْطِهِ الْفَضْلَ وَو نورش را درخشنده كن و رويش را سپيد گردان و به او فضل و

الْفَضيلةَ وَ الدَّرَجَةَ وَ الْوَسيلَةَ الرَّفيعَةَ وَ ابْعَثْهُو بلندى مرتبه و درجه و رفعت وسيله را عطا فرما، و او را برانگيز

مَقاماً مَحْمُوداً يَغْبِطُهُ بِهِ الاْوَّلُونَ وَ الاْخِرُونَبر مقام پسنديده اى كه به سبب آن اولين و آخرين بر او غبطه خورند.

وَ صَلِّ عَلي أميرِ الْمُؤمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَو درود فرست بر على امير مؤمنان و وارث رسولان و

قائِدِ الغُرِّ الْمُحَجَّلينَ وَ سَيِّدِ الوَصِيّينَ وَ حُجَّةِپيشواى سفيدرويان، و سيّد اوصيا و حجت

ص: 42

رَبِّ الْعالَمينَ وَ صَلِّ عَلَي الْحَسَنِ بْنِ عَلِي امامِپروردگار عالميان و دورد فرست بر حسن بن على امام

الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِمؤمنان و وارث رسولان و حجت

رَبِّ الْعالَمينَ وَ صَلِّ عَلَي الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِي امامِپروردگار جهانيان و درود فرست بر حسين بن على امام

الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّمؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار

الْعالَمينَ وَ صَلِّ عَلي عَلِي بْنِ الْحُسَيْنِ امامِجهانيان و درود فرست بر على بن الحسين امام

الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّمؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار

الْعالَمينَ وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدِ بْنِ عَلِي امامِعالميان و درود فرست بر محمد بن على امام

الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمينَمؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار عالميان،

وَ صَلِّ عَلي جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّد امامِ الْمُؤْمِنينَ وَو درود فرست بر جعفر بن محمّد امام مؤمنان و

وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمينَ، وَ صَلِّوارث رسولان و حجت پروردگار جهانيان و درود فرست

ص: 43

عَلي مُوسَي بْنِ جَعْفَر امامِ الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِبر موسى بن جعفر امام مؤمنان و وارث

الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمينَ، وَ صَلِّرسولان و حجت پروردگار عالميان و درود فرست

عَلِي بْنِ مُوسي امامِ الْمُؤمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَبر على بن موسى امام مؤمنان و وارث رسولان

وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمينَ وَ صَلِّ عَلي مُحَمَّدِ بْنِو حجت پروردگار عالميان، و درود فرست بر محمد بن

عَلِي امامِ الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِعلى امام مؤمنان و وارث رسولان و حجت

رَبِّ الْعالَمينَ، وَ صَلِّ عَلي عَلِي بْنِ مُحَمَّد امامِپروردگار عالميان، و درود فرست بر على بن محمد امام

الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّمؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار

الْعالَمينَ، وَ صَلِّ عَلَي الْحَسَنِ بْنِ عِلِي امامِعالميان، و درود فرست بر حسن بن على امام

الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَ حُجَّةِ رَبِّمؤمنان و وارث رسولان و حجت پروردگار

الْعالَمينَ، وَ صَلِّ عَلَي الْخَلَفِ الصّالِحِ الْهادِيعالميان، و درود فرست بر خلف صالح هدايت كننده ى

ص: 44

الْمَهْدِي امامِ الْمُؤْمِنينَ وَ وارِثِ الْمُرْسَلينَ وَهدايت شده ات امام مؤمنان و وارث رسولان و

حُجَّةِ رَبِّ الْعالَمينَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ اهْلِحجت پروردگار عالميان، بار الها درود فرست بر محمد و خاندانش

بَيْتِهِ الاَْئِمَّةِ الْهادينَ الْمَهْدِيّينَ الْعُلَماءِ الصّادِقينَامامان هدايت كننده ى هدايت شده علماى راستگوى

الاَْبْرارِ الْمُتّقينَ دَعائِمِ دينِكَ وَ ارْكانِ تَوْحيدِكَ وَنيكان تقوا پيشه، ستون ها و پايه هاى توحيدت، و

تَراجِمَةِ وَحْيِكَ وَ حُجَجِكَ عَلي خَلْقِكَ وَ خُلَفائِكَبازگوكنندگان وحى تو، و حجت هاى تو بر آفريدگانت، و جانشينان تو

في ارْضِكَ الَّذينَ اخْتَرْتَهُمْ لِنَفْسِكَ وَ اصْطَفَيْتَهُمْدر زمينت كه آنان را براى خويش اختيار كردى

عَلي عِبادِكَ وَ ارْتَضَيْتَهُمْ لِدينِكَ وَ خَصَصْتَهُمْو بر بندگانت برگزيدى، و براى دينت پسنديدى، و اختصاص دادى،

بِمَعْرِفَتِكَ وَ جَلَّلْتَهُمْ بِكَرامَتِكَ وَ غَشَّيْتَهُمْ بِرَحْمَتِكَبه شناختنت و جامه ى كرامتت را بر اندامشان پوشاندى، و به رحمت خود

وَ رَبَّيْتَهُمْ بِنِعْمَتِكَ وَ غَذَّيْتَهُمْ بِحِكْمَتِكَ وَ الْبَسْتَهُمْايشان را فراگرفتى، وبه نعمتت آنان را پرورش وحكمتت را به آنان تغذيه كردى و بر ايشان پوشاندى

نُورَكَ وَ رَفَعْتَهُمْ في مَلَكُوتِكَ وَ حَفَفْتَهُمْنور خويش را و در ملكوتت آنان را بالا بردى

ص: 45

بِمَلائِكَتِكَ وَ شَرَّفْتَهُمْ بِنَبِيِّكَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَليو به وسيله فرشتگانت آنان را احاطه نمودى و به پيغمبرت شرافتشان بخشيدى. خداوندا درود فرست بر

مُحَمّد وَ عَلِيْهِمْ صَلوةً كَثيرَةً دائِمَةً طَيِّبَةً لا يُحيطُمحمد و بر آل او درودى بسيار دائم پاكيزه اى كه جز

بِها إلاّ أَنْتَ وَ لا يَسَعُها الاّ عِلْمُكَ وَ لا يُحْصيهاذات تو آن را احاطه نكند و جز علم تو آن را در نيابد و احدى جز تو آن را شمارش

اَحَدٌ غَيْرُكَ اللّهُمَّ صَلِّ عَلي وَلِيِّكَ الْمُحْييننمايد. بار الها درود فرست بر وليّت كه زنده كننده ى

سُنَّتَكَ الْقائِمِ بِاَمْرِكَ الدّاعي الَيْكَ الدَّليلِ عَلَيْكَ وَسنت تو؛ بپا خاسته به امر تو دعوت كننده به سوى تو، دلالت كننده بر تو و

حُجَّتِكَ عَلي خَلْقِكَ وَ خَليفَتِكَ في ارْضِكَحجت تو بر خلقت و خليفه ات در زمينت و

وَ شاهِدِكَ عَلي عِبادِكَ، اللّهُمَّ اعِزَّ نَصْرَهُ وَ مُدَّ فيگواهت بر بندگانت مى باشد خداوندا پيروزيش را برافراز و عمرش را دراز كن،

عُمْرِهِ وَ زَيِّنِ الاَْرْضَ بِطُولِ بَقائِهِ، اللّهُمَّ اكْفِهِو زمين با طولانى شدن بقاى او زينت بخش، بار الها

بَغْي الْحاسِدينَ وَ اعِذْهُ مِنْ شَرِّ الْكائِدينَ وَ ادْحِرْاز تجاوز حسودان او را نگهدار، واز شرنيرنگ بازان او را در پناه خويش مصون گردان،

عَنْهُ ارادَةَ الظّالِمينَ وَ تُخَلِّصَهُ مِنْ ايْديو خواسته هاى ستمگران را از او دور فرماى و او را از دست

ص: 46

الْجَبّارينَ، اللّهُمَّ أَعْطِهِ في نَفْسِهِ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَ شيعَتِهِسركشان رها ساز خداوندا به او در مورد خودش و فرزندانش و شيعيانش

وَ رَعِيَّتِهِ وَ خاصَّتِهَ وَ عامَّتِهِ وَ عَدُوِّهِ وَو رعيتش و خاصانش و عوامش و دشمنش و

جَميعِ أَهْلِ الدُّنْيا ما تَقَرُّبِهِ عَيْنُهُ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفْسُهُ وَتمام اهل دنيا عطا فرماى آنچه را كه چشمش را به آن روشن سازى و دلش را به آن خرسند گردانى،

بَلِّغْهُ افْضَلَ امَلِهِ فِي الدُّنْيا وَ الاْخِرَةِ انَّكَو او را بر برترين آرزويش در دنيا و آخرت برسان كه تو

عَلي كُلِّ شَيء قَديرٌ، اللّهُمَّ جَدِّدْ بِهِ ما مُحِي مِنْبر هر چيز توانايى، بار الها به او آنچه از دينت محو شده تجديد گردان،

دينِكَ وَ احْي بِهِ ما بُدِّلَ مِنْ كِتابِكَ وَ اظْهِرْ بِهِ ماو آنچه از كتابت عوض شده به او زنده كن و آنچه

غُيِّرَ مِنْ حُكْمِكَ حَتّي يَعُودَ دينُكَ بِهِ وَ عَلي يَدَيْهِاز احكامت تغيير يافته به او آشكار ساز، تا اين كه دين تو به او و بر دست ما بازآيد،

غَضّاً جَديداً خالِصاً مُخْلِصاً لا شَكَّ فيهِ وَ لاشُبْهَةَدر حالى كه تازه و شاداب و نو و خالص و بى پيرايه كه شكى در آن نباشد، و شبهه اى به آن راه نيابد

مَعَهُ وَ لا باطِلَ عِنْدَهُ وَ لا بِدْعَةَ لَدَيْهِ، اللّهُمَّ نَوِّرْو باطلى كنارش نماند و بدعتى در پيشگاهش يافت نشود، بار خدايا به نور

بِنُورِهِ كُلَّ ظُلْمَة وَ هُدَّ بِرُكْنِهِ كُلَّ بِدْعَة وَ اهْدِمْاو هر تاريكيى را روشن ساز و به پايه ى امر او هر بدعتى را از جاى بركن.

ص: 47

بِعِزَّتِهِ كُلَّ ضَلالَة وَ اقْصِمْ بِهِ كُلَّ جَبّار وَ اخْمِدْو به عزّ او هر گمراهى را منهدم گردان و هر سركش را در هم شكن و

بِسَيْفِهِ كُلَّ نار وَ اهْلِكْ بِعَدْلِهِ كُلَّ جَبّار وَ اجِرْبه شمشير او هر آتشى را خاموش ساز، و هر سركش را به عدالت او هلاك گردان

حُكْمَهُ عَلي كُلِّ حُكْم وَ اذِلْ لِسُلْطانِهِ كُلَّ سُلْطان، و حكمش را بر هر فرمانى برترى ده، و هر سلطه اى را براى حكومتش خوار فرماى.

اللّهُمَّ اذِلْ كُلَّ مَنْ ناواهُ وَ اهْلِكْ كُلَّ مَنْ عاداهُ وَبار خدايا هر آنكه با او ستيزه كند ذليل كن و هر آن كه با او دشمنى ورزد هلاك گردان، و

امْكُرْ بِمَنْ كادَهُ وَ اسْتَأْصِلْ مَنْ جَحَدَ حَقَّهُ وَبه هر كه با او نيرنگ بازد مكر كن، و هر كه حقش را انكار نمايد

اسْتَهانَ بِأَمْرِهِ وَ سَعي في إطْفاءِ نُورِهِ وَ ارادَو امرش را سبك شمارد و در پى خاموش كردن نورش تلاش كند و بخواهد

إخْمادَ ذِكْرِهِ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد الْمُصْطَفي وَيادش را فرو نشاند از ريشه بركن، خدايا دورد فرست بر محمد مصطفى و

عَلِي الْمُرْتَضي وَ فاطِمَةَ الزَّهْراءَ وَ الْحَسَنِ الرِّضاعلى مرتضى و فاطمه ى زهرا و حسن (راضى به قضاى تو)

وَ الْحُسَيْنِ الْمُصَفّي وَ جَميعِ الاَْوْصِياءِ مَصابيحِو حسين مصفّى (برگزيده شده) و تمام اوصياء (جانشينان پيامبر) چراغهاى

الدُّجي وَ اعْلامِ الْهُدي وَ مَنارِ التُّقي وَ الْعُروَةِروشنگر تاريكى و نشانه هاى هدايت و دلايل تقوا، و گيره ى

ص: 48

الوُثْقي وَ الْحَبْلِ الْمَتينِ وَ الصِّراطِ الْمُسْتَقيمِمحكم و ريسمان قوى و راه راست

وَ صَلِّ عَلي وَلِيِّكَ وَ وُلاةِ عَهْدِهِ وَ الاَْئِمَّةِ مِنْو درود فرست بر ولى خودت و متصديان عهدت و امامان از

وُلْدِهِ وَ مُدَّ في اعْمارِهِمْ وَ زِدْ في آجالِهِمْ وَفرزندانش و عمرهايشان را طولانى گردان، و بر اجلهايشان بيفزاى و

بَلِّغْهُمْ اقْصي آمالِهِمْ ديناً وَ دُنْيا وَ آخِرَةً انَّكَ عَليآنان را به آخرين مرحله ى آرزويشان در دنيا و آخرت برسان كه به راستى تو

كُلِّ شَيء قَديرٌ».

بر هر چيز توانايى.

الْعِلْمِ، وَ اهْلِ بَيْتِ الْوَحْي اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدعلم و حكمت و خاندان وحى اندخدايا درود فرست بر محمد و

وَ آلِ مُحَمَّد، الْفُلْكِ الْجارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغامِرَةِآلش كه آنان كشتى درياى معرفتند و روان در اعماق آن دريا

يَأْمَنُ مَنْ رَكِبَها، وَ يَغْرَقُ مَنْ تَرَكَها، الْمُتَقَدِّمُهر كس بر آن كشتى درآيد از غرق ايمن است و هر كس در نيايد به درياى هلاكت غرق خواهد شد هركس بر آنها تقدّم جويد

لَهُمْ مارِقٌ، وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ، و اللاّزِمُ لَهُمْاز دين خارج شود و هر كس از آنان عقب ماند تلاش او باطل و نابود گردد و هر كس همراه آنان باشد

لاحِقٌ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، الْكَهْفِملحق به آنها خواهد شد خدايا درود فرست بر محمد و آلش كه حصار محكم امتند

الْحَصينِ، وَ غِياثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَكينِ، وَ مَلْجَأِو فريادرس بيچارگان و درماندگان و پناه گريختگان

الْهارِبينَ، وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمينَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَليو نگهبان عصمت طلبان اند، خدايا درود فرست بر

مُحَمّد وَ آلِ مُحَمَّد صَلاةً كَثيرةً تَكُونُ لَهُمْ رِضاً، محمد و آلش درود بسيار كه آن درود موجب خشنودى آنها باشد و

وَ لِحَقِّ مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، اداءً وَ قَضاءً بِحَوْلاداى حق آنها بر ما شود به حول و

مِنْكَ وَ قُوَّة، يا ربَّ الْعالَمينَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَليقوه ى تواى خداى عالميان خدايا درود فرست بر

ص: 50

مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، الطَّيِّبينَ الأبْرارِ الاَْخْيارِ، محمّد و آلش كه پاكان و نيكان و برگزيدگان عالمند

اَلَّذينَ أوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ، وَ فَرَضْتَ طاعَتَهُمَ وَكه بر ما حقوقشان را واجب كردى و طاعت و

وِلايَتَهُمْ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، محبّتشان را فرض نمودى خدايا درود فرست بر محمد و آلش

وَ اعْمُرْ قَلْبي بِطاعَتِكَ، وَ لا تُخْزِني بِمَعْصِيَتِكَ، وَو قلب مرا به طاعتت پرنور و معمور ساز و مرا به عصيان خود رسوا و خوار مگردان

ارْزُقْني مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَيْهِ مِنْ رِزْقِكَ، بِماروزيم كن كه به وسعتى كه از فضل و كرمت به من عطا كردى با

وَسَّعْتَ عَلَي مِنْ فَضْلِكَ، وَ نَشَرْتَ عَلَي مِنْفقيران كه رزقشان تنگ نمودى مواساة كنم تا عدالت تو را منتشر گردانم

عَدْلِكَ وَ احْيَيتَني تَحْتَ ظِلِّكَ، وَ هذا شَهْرُ نَبِيِّكَ، و مرا در سايه ى عنايتت زنده بدار و اين است شعبان ماه رسولت

سَيِّدِ رُسُلِكَ، شَعْبانُ الَّذي حَفَفْتَهُ مِنْكَ بِالرَّحْمَةِ وَسيّد پيغمبران ماه شعبانى كه تو اين ماه را به رحمت و

الرِّضوانِ، الَّذي كانَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّي اللّهُ عَلَيْهِ وَرضا و خشنوديت در پوشيده اى و رسولت جهد و كوشش بسيار

الِهِ وَ سَلَّمَ، يَدْأَبُ في صِيامِهِ وَ قِيامِهِ في لَياليهِ وَدر نماز و روزه در شب ها و

ص: 51

أَيّامِهِ، بُخُوعاً لَكَ في اكْرامِهِ وَ اعْظامِهِ، الي مَحَلِّروزهاى اين ماه داشت و براى فروتنى به درگاه تو اين ماه را تا به آخر محترم و

حِمامِهِ اللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَي الاْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فيهِ، وَگرامى مى داشت اى خدا پس تو ما را هم بر پيروى سنتش يارى فرما و

نَيْلِ الشَّفاعَةِ لَدَيْهِ، اللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لي شَفيعاًبه شفاعتش نائل گردان خدايا حضرتش را براى من شفيع

مُشَفَّعاً، وَ طَريقاً الَيْكَ مَهْيَعاً، وَ اجْعَلْني لَهُ مُتَّبِعاً، مقبول الشفاعه قرارده و طريق مستقيم همواربه سوى خودگردان و مرا پيرو آن بزرگوار ساز

حَتّي الْقاكَ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَنّي راضِياً، وَ عَنْ ذُنُوبيتا روزى كه تو را ملاقات مى كنم كه روز قيامت است در آن روز از من خشنود باشى و از گناهانم

غاضِياً، قَدْ اوْجَبْتَ لي مِنْكَ الرَّحْمَةَ وَچشم پوشى در حالى كه لطف و رحمتت را بر من حتم فرموده و

الرِّضْوانَ، وَ انْزَلْتَني دارَ الْقَرارِ، وَ مَحَلَّ الاَْخْيارِمرا در جايگاه هميشگى كه محل خوبان است منزل ده.

البته جمعى از علماى اعلام نقل فرموده اند كه ميان نماز مغرب و عشاء شب نيمه شعبان خواندن 21 مرتبه دعاى «اَللّهُمَّ انَّكَ عَليمٌ حَليمٌ ذُواَناة وَ لا طاقَةَ لَنا بِحُكْمِكَ. يا اللّهُ يا اللّهُ يا اللّهُ، الاَْمانُ الاَْمانُ الاَْمانُ مِنَ الطّاعُونِ وَ الْوَباءِ وَ مَوْتِ الْفُجأَةِ وَ سوُءِ الْقَضاءِ وَ شَماتَةِ الاَْعْداءِ رَبَّنا اكْشِفْ عَنّا

ص: 52

الْعَذابَ انّا مُوقِنُونَ»موجب طول عمر و صحّت و عافيت از قضايا و بلاهاى سخت تا سال ديگرمى شود.(1)

برخى از علما روايت فرموده اند كه خواندن دعاى «يا دائِمَ الْفَضْلِ عَلَي الْبَرِيَّةِ، يا باسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّةِ يا صاحِبَ الْمَواهِبِ السَّنِيَّةِ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلهِ خَيْرِ الْوَري سَجِيَّة وَ اغْفِرْ لَنا يا ذَاالْعُلي في هذِهِ الْعَشِيَّةِ»در غير شب جمعه در هر شب عيد شريف ديگر نيز مؤكد است(2).

اين دعا يكى از اعمالى است كه درباره ى فضيلت آن آمده است: خداوند به ملائكه مى فرمايد: «اگر او را نيامرزم خداى او نيستم»؛ يعنى چنان كه خدايى من بدون شك ثابت و بر حق است، آمرزش گناهان او هم ثابت و برحق است.(3)

پروردگار متعال مشغول اند، ما نيز بايد قدر لحظات اين شب فرخنده را بدانيم و لحظه اى در زمره غافلان به سر نبرده، همواره آيين شب زنده دارى را عمل كنيم. يكى از اعمال بسيار سازنده و نافع در اين شب، خواندن نمازهاى وارده است. مولود اين شب، حضرت ولى عصر عليه السلام در مورد نماز مى فرمايد: «فَمَا ارْغَمَ انْفَ الشَّيْطانِ شَيءٌ افْضَلَ مِنَ الصَّلاةِ فَصَلّها وَ ارْغِمْ أنْفَ الشَّيطان»(1) ؛ «هيچ چيز به مانند نماز، بينى شيطان را به خاك نمى سايد، پس نماز بگزار و بينى ابليس را به خاك بمال».

اما نمازهاى شب مبارك نيمه شعبان عبارت است از:

«يا رب اغفر لنا» و ده بار بگويد: «يا رب ارحمنا» و ده بار بگويد: «يا رِبِّ تُبْ عَلَيْنا»و 21 بار سوره «توحيد» را بخواند، سپس ده بار بگويد: «سُبْحانَ الَّذي يُحْيِي الْمَوْتي و يُميتُ الاَْحْياءَ وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَيء قَديرٌ» - خداوند متعال دعايش را مستجاب و حاجاتش را در دنيا و آخرت برآورده، و نامه عملش را در قيامت به دست راستش داده و تا سال آينده در پناه و حفظ و نگهبانى خداوند متعال است.(1)

«حمد» و سوره «توحيد» را مى خوانى. و پس از سلام نماز، 33 مرتبه «سبحان الله» و 33 مرتبه «الحمد لله» و 34 مرتبه «الله اكبر» را مى گويى و بعد بگو:

«يا مَنْ الَيْهِ يَلْجَأُ الْعِبادُ فِي الْمُهِمّاتِ، وَ الَيْهِ يَفْزَعُاى كسى كه بندگان در غم و اندوه هاى سخت به او پناه برند و در مصائب و دردها

الْخَلْقُ فِي الْمُلِمّاتِ، يا عالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِيّاتِ، به درگاه او زارى كننداى داناى هر چه آشكار و پنهان است

وَ يا مَنْ لا تَخْفي عَلَيْهِ خَواطِرُ الاَْوْهامِ، وَ تَصَرُّفُاى كسى كه فكر و انديشه ى دلها و رفت و آمد خيالات و خاطرات بر او

الْخَطَراتِ، يا رَبَّ الْخَلائِقِ وَ الْبَرِيّاتِ، يا مَنْ بِيَدِهِپنهان نيست اى پروردگار خلايق و آفريدگان اى آن كه

مَلَكُوتُ الاَْرَضينَ وَ السَّماواتِ، انْتَ اللّهُ لا الهَملكوت زمينها و آسمان ها به دست قدرت توست تويى آن خدا كه جز تو خدايى

اِلاّ انْتَ، امُتُّ الَيْكَ بِلا الهَ الاّ انْتَ، فَيا لا الهَ الاّنيست من به كلمه ى توحيد لا اله الا الله ايمان آورده ام پس اى خداى يگانه كه جز تو خدايى نيست

اَنْتَ، اجْعَلْني في هذِهِ اللَّيْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ الَيْهِتو مرا در اين شب از آنان قرار ده كه نظر لطف به او كرده

فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعائَهُ فَاَجَبْتَهُ، وَ عَلِمْتَو به حالش ترحم فرمودى و دعايش را اجابت كردى و دانستى

ص: 56

اسْتِقالَتَهُ فَاَقَلْتَهُ، وَ تَجاوَزْتَ عَن سالِفِ خَطيئَتِهِ، توبه و بازگشت او را و توبه اش پذيرفتى و از خطاهاى گذشته و

وَ عَظيمِ جَريرَتِهِ، فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِكَ مِنْ ذُنُوبي، وَگناهان بزرگ او درگذشتى زيرا من از گناهانم به تو پناه آورده و در

لَجَأْتُ الَيْكَ في سَتْرِ عُيُوبي، اللّهُمَّ فَجُدْ عَلَينهان ساختن عيب هايم به درگاه تو ملتجى شده ام اى خدا پس تو به

بِكَرَمِكَ وَ فَضْلِكَ، وَ احْطُطْ خَطاياي بِحِلْمِكَ وَفضل و كرمت بر من جود و احسان فرما و به حلم و عفوت گناهانم را بريز

عَفْوِكَ، وَ تَغَمَّدْني في هذِهِ اللَّيْلَةِ بِسابِغِ كَرامَتِكَ، و مرا در اين شب به كرامت كامل خود درپوش و مرا در اين شب

وَاجْعَلْني فيها مِنْ أَوْلِيائِكَ الَّذينَ اجْتَبَيْتَهُمْاز اولياء خود قرار ده آنان كه براى طاعتت برگزيدى و به كار

لِطاعَتِكَ، وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبادَتِكَ، وَ جَعَلْتَهُمْعبادتت انتخاب فرمودى و از خاصّان و خالصان خود قرار دادى

خالِصَتَكَ وَ صِفْوَتَكَ، اللّهُمَّ اجْعَلْني مِمَّنْ سَعَدَاى خدا مرا از آنان قرار ده كه از كوشش خود به سعادت رسيدند

جَدُّهُ، وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَيْراتِ حَظُّهُ، وَ اجْعَلْني مِمَّنْو از خيرات و خوبى هابهره ى وافر يافتند و از آنان كه در زندگانى با وجود

سَلِمَ فَنَعِمَ، وَ فازَ فَغَنِمَ، وَ اكْفِني شَرَّ ما اسْلَفْتُ، وَسلامت متنعّم گرديد و با پيروزى بهره مند شد و اى خدا شرّ اعمال گذشته ام را از من كفايت

ص: 57

اعْصِمْني مِنَ الاِْزْدِيادِ في مَعْصِيَتِكَ، وَ حَبِّبْ الَيفرما در آينده از آن كه بر عصيانهانم بيفزايم مرا حفظ كن و

طاعَتَكَ، وَ ما يُقَرِّبُني مِنْكَ، وَ يُزْلِفُني عِنْدَكَطاعت و عبادتت را كه موجب تقرّب به حضرت توست محبوب من گردان

سَيِّدي، الَيْكَ يَلْجَأُ الْهارِبُ، وَ مِنْكَ يَلْتَمِسُاى سيّد من گريختگان به سوى تو مى آيند و طالبان به درگاه تو التماس و

الطّالِبُ، وَ عَلي كَرَمِكَ يُعَوِّلُ الْمُسْتَقيلُ التّائِبُ، درخواست مى كنند و آنان كه از گناه بازگشته و تائب گردند اعتمادشان بر كرم توست

اَدَّبْتَ عِبادَكَ بِالتَّكَرُّمِ، وَ انْتَ اكْرَمُ الاَْكْرَمينَ، تو به بندگانت دستور كرامت و بزرگوارى دادى و خود بزرگوارترين عالمى

وَ امَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبادَكَ، وَ انْتَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ، و به آنها امر به عفو و بخشش از يكديگر كردى و تو خود بخشنده و مهربانى

اَللّهُمَّ فَلا تَحْرِمْني ما رَجَوْتُ مِنْ كَرَمِكَ، وَ لااى خدا مرا از اميدى كه به كرمت دارم مأيوس مكن و

تُؤْيِسْني مِنْ سابِغِ نِعَمِكَ، وَ لا تُخَيِّبْنياز نعمت كاملت نااميد مگردان و

مِنْ جَزيلِ قِسَمِكَ في هذِهِ اللَّيْلَةِ لأَِهْلِ طاعَتِكَ، وَاز قسمت هاى بزرگت در اين شب محروم مساز و مرا از

اجْعَلْني في جُنَّة مِنْ شِرارِ بَرِيَّتِكَ، رَبِّ انْ لَمْ اكُنْمخلوقات شريرت در حفظ خود بداراى خدا اگر من بر آنچه

ص: 58

مِنْ اهْلِ ذلِكَ، فَاَنْتَ اهْلُ الْكَرَمِ وَ الْعَفْوِمسئلت كردم قابل نيستم تو اهل كرم و بخشش

وَ الْمَغْفِرَةِ، وَ جُدْ عَلَي بِما انْتَ اهْلُهُ، لا بِماو آمرزشى بر من به آنچه سزاوار مقام توست كرم فرما نه آنچه

اَسْتَحِقُّهُ، فَقَدْ حَسُنَ ظَنّي بِكَ، وَ تَحَقَّقَ رَجائياستحقاق من است چون به تو حسن ظن و اميدوارى دارم به اميدم نائل گردان

لَكَ، وَ عَلِقَتْ نَفْسي بِكَرَمِكَ، فَاَنْتَ أَرْحَمُو جانم به كرمت بسته است و تو مهربان ترين

الرّاحِمينَ، وَ أَكْرَمُ الاَْكْرَمينَ، اللّهُمَّ وَ اخْصُصْنيمهربانان و بزرگوارترين بزرگواران عالمى الها مرا از كرمت به

مِنْ كَرَمِكَ بِجَزيلِ قِسَمِكَ، وَ أَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْقسمت هاى بزرگ مخصوص گردان و من به عفو تو از عقابت پناه مى برم

عُقُوبَتِكَ، وَ اغْفِرْلِي الذَّنْبَ الَّذي يَحْبِسُ عَلَيخدايا آن گناهانم را كه خلق را از من محبوس و رزق را بر من تنگ مى سازد ببخش

الْخُلُقَ وَ يُضَيِّقُ عَلَي الرِّزْقَ، حَتّي اقُومَ بِصالِحِتا به مصالح خشنودى تو پردازم و به

رِضاكَ، وَ انْعَمَ بِجَزيلِ عَطائِكَ وَ اسْعَدَ بِسابِغِعطاى بزرگت انعام بخش و به نعمت هاى كاملت نيك بختم ساز

نَعْمائِكَ، فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِكَ، وَ تَعَرَّضْتَ لِكَرَمِكَ، كه من به حريم قدس تو پناه آورده و خود را در معرض كرمت درآورده ام

ص: 59

وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ، وَ بِحِلْمِكَ مِنْو به عفوت از انتقامت و به حلمت از

غَضَبِكَ، فَجُدْ بِما سَئَلْتُكَ، وَ انِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْكَ، غضبت پناه جسته ام پس مرا آنچه درخواست كرده ام عطا فرما و به آنچه التماس نموده ام نائل ساز از تو

اَسْئَلُكَ بِكَ لا بِشَيء هُوَ اعْظَمُ مِنْكَ».

سؤال مى كنم به حق تو كه از تو بزرگ ترين نيست.

سپس به سجده رفته و بيست بار «يا رَبِّ يا اللّهُ»، هفت بار «لا حَوْلِ وَ لا قُوَّةَ الاّ بِاللّهِ»، ده بار «ماشاء اللّهُ»و ده بار «لا قوّة الاّ باللّه»بگو. آن گاه به پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت آن حضرت صلوات فرستاده و از خداوند - تبارك و تعالى - حاجتت را بخواه. قسم به خدا! اگر به عدد قطرات باران، حاجت بخواهى، خداوند عزّ و جلّ به كرم و فضلش آن را عنايت مى كند».(1)

محمد على طرازى دو روايت ديگر در مورد سجده بعد از اين نماز آورده كه عبارت است از:0.

ص: 60

الف) آن گاه به سجده مى روى و بيست بار «يا رَبِّ»، هفت بار «يا رَبِّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد»، هفت بار «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ الاّ بِاللّهِ»، ده بار «ماشاءَ اللّهِ»، ده بار «لا قُوَّةَ الاّ باللّهِ»مى گويى. سپس به رسول خدا و آلش عليهم السلام آن طور كه در نظرت آمد، صلوات مى فرستى و بعد از اين نماز و قبل از نماز شب، چهار ركعت نماز با هزار بار سوره توحيد مى خوانى.(1)

ب) امام صادق عليه السلام بعد از خواندن اين نماز و دعا، به سجده رفته و در سجده بيست بار «يا رَبّ»، هفت بار «يا اللّهُ»، هفت بار «يا رَبَّ مُحَمَّد»و ده بار «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ الاّ بِاللّهِ»گفتند.(2)

ركعت آن يك مرتبه سوره «حمد» و صد مرتبه سوره «توحيد» قرائت شود، و پس از نماز بگو:

«اَللّهُمّ الَيْكَ فَقيرٌ، وَ مِنْ عَذابِكَ خائِفٌخدايا من به تو محتاجم و از عذابت ترسان و پناهنده ات هستم

مُسْتَجيرٌ، اللّهُمّ لا تُبَدِّلْ اسْمي وَ لا تُغَيِّرْ جِسْمي، خدايا عوض مكن نامم را و دگرگون مساز تنم را

وَ لا تَجْهَدْ بَلائي، وَ لا تُشْمِتْ بي اعْدائي، اعُوذُو سخت مكن بلايم را و شاد مكن به من دشمنم را و پناه مى برم

بِعَفْوِكَ مِنْ عِقابِكَ، وَ اعُوذُ بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذابِكَ، به عفوت از عقابت و پناه مى برم به رحمتت از عذابت و

واَعُوذُ بِرِضاكَ مِنْ سَخَطِكَ، وَ اعُوذُ بِكَ مِنْكَ، پناه مى برم به رضاى تو از خشمت و پناه مى برم به تو از تو

جَلَّ ثَناؤُكَ، انْتَ كَما اثْنَيْتَ علي نَفْسِكَ، وَوالا است ستايشت تو همچنانى كه خود را ستودى و

فَوْقَ ما يَقُولُ الْقائِلُونَ».(1)

برتر از آنچه گويند گويندگان.8.

ص: 62

فَوْقَ ما يَقُولُ الْقائِلُونَ، أنْ تُصَلِّي عَلي مُحَمَّد وَبالاتر از آنچه كه گويندگان مى گويندكه به محمد و آلش درود رسان و

آلِ مُحَمَّد وَ افْعَلْ بي كَذا وَ كَذا».(1)

و برايم اين را انجام ده...

و به جاى «وافعل بى كذا و كذا» حاجات خود را ذكر كن.

رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد: «هر كس اين نماز را بخواند، خداوند - تبارك و تعالى - دويست و هفتاد هزار گناه از نامه عملش پاك و به جاى آن حسنه و خوبى مى نويسد. همچنين از نامه اعمال پدر و مادرش هفتاد هزار گناه محو مى كند».(1)

او را آمرزيده و براى هر سوره و تسبيحى، يك كاخ در بهشت به او عنايت مى كند و شفاعت او را براى صد نفر از خانواده اش پذيرفته، در ثواب شهيدان شريك مى نمايد و به او آنچه را كه به روزه داران اين ماه و عبادت كنندگان اين شب مى دهد، عطا مى كند بدون آن كه از پاداش ايشان چيزى بكاهد...».(1)

در روايت ديگرى - كه سى نفر از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله آن را نقل نموده اند - درباره فضائل اين نماز آمده است: «كسى كه اين نماز را در اين شب بخواند، خداوند هفتاد مرتبه به او نظر مى كند و با هر نگاهى هفتاد حاجت را - كه كمترين آن آمرزش و مغفرت باشد - برآورده مى فرمايد و اگر بدبخت و شقى باشد و سعادت و خوشبختى را طلب كند، خداوند او را خوشبخت و سعيد مى سازد كه: «خداوند آنچه را كه بخواهد بر مى دارد و نگه مى دارد و در نزد او مادر كتاب است»(2). و اگر پدر و مادرش از اهل جهنم باشند و براى آنان دعا كند، ايشان را از جهنم خارج9.

ص: 66

مى سازند؛ به شرط اين كه چيزى به خدا شرك نورزيده باشند. كسى كه اين نماز را بخواند، خداوند هر حاجتى را كه او خواسته باشد، برآورده و براى او در بهشت آنچه را كه چشمى نديده و گوشى نشنيده، مهيا مى سازد.

قسم به كسى كه مرا به راستى مبعوث به رسالت نمود! هر كس اين نماز را بخواند در حالى كه خدا را در نظر داشته باشد، خداوند، به او اجر و مزد تمام عبادت كنندگان اين شب را عطا مى فرمايد و به فرشتگان گرامى نويسنده امر مى فرمايد كه براى او، حسنات نوشته و بدى هايش را پاك كنند، تا اين كه براى او هيچ بدى باقى نماند و از دنيا نمى رود، مگر اين كه جايش را در بهشت مى بيند. خداوند ملائكه اى را مى فرستد كه با او مصافحه نموده، بر او سلام بدهند، و در روز قيامت با گرامى داشته شدگان نيكوكار محشور مى شود. قبل از سال بميرد، شهيد جان داده و از هفتاد هزار خداپرست (موحد) شفاعت مى كند. پس از عبادت آن شب جز شقى، كوتاهى نمى كند».(1)8.

ص: 67

در روايت ديگرى امير مؤمنان مى فرمايد:

«هر كس در شب نيمه شعبان صد ركعت نماز با هزار بار سوره توحيد را بخواند، قلب او در روزى كه دل ها مى ميرند، زنده مى ماند و جان نمى دهد تا اين كه صد فرشته را مى بيند كه او را از عذاب الهى، ايمن مى دارند. كه سى نفر از اين ملائك او را به بهشت بشارت مى دهند و سى نفر ديگر از شيطان حفظ مى كنند و سى نفر ديگر، در دل شب و روز، براى او آمرزش مى طلبند و ده نفر ديگر با كسانى كه با او مكر و حيله نمايند، مقابله مى كنند»(1).

امام محمد باقر عليه السلام نيز مى فرمايند:

«هر كس صد ركعت نماز - كه در آن «حمد» يك مرتبه و سوره «توحيد» ده مرتبه در هر ركعت بخواند - نمى ميرد تا اين كه جايگاهش را در بهشت مى بيند يا به او نشان مى دهند»(2).».

ص: 68

الطّالِبينَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، درخواست كنندگان، خداوندا به محمد و آل او، درودى

صَلاةً كَثيرَةً طَيِّبَةً، تَكُونُ لَكَ رِضاً وَ لِحَقِّهِمْزياد، پاك برسان كه باعث خشنودى ات بوده و حقشان را

قَضاءً. اللّهُمَّ اعْمُرْ قَلبي بِطاعَتِكَ وَ لا تُخْزِنيبجا آورد. خداوندا دلم را به طاعتت آباد كن و مرا به نافرمانى اى خوار مساز،

بِمَعْصِيَتِكَ، وَ ارْزُقْني مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَيْهِ مِنْو به من همدردى، با كسى كه روزى او را تنگ كردى، به

رِزْقِكَ، بِما وَسَّعْتَ عَلَي مِنْ فَضْلِكَ، فَإِنَّكَ واسِعُآنچه كه به من از فضلت گستراندى، روزى كن، كه تو داراى

الْفَضْلِ وازِعُ الْعَدْلِ لِكُلَّ خَيْر أهْلٌ.

فضل فراوان، و گستراننده عدلى، براى هر خيرى نيز شايسته اى.

سپس دو ركعت ديگر خوانده و بعد از آن اين دعا را زمزمه كنند:

«اَللّهُمَّ أَنْتَ الْمَدْعُوُّ وَ أَنْتَ الْمَرْجُوُّ وَ رازِقُ الْخَيْرِخداوندا تو را مى خوانند و تو اميدى، و روزى دهنده ى خوبى

وَ كاشِفُ السُّوءِ، الْغَفّارُ ذُو الْعَفْوِ الرَّفيعِ وَ الدُّعاءِو بردارنده بدى، آمرزنده داراى بخشش بلند و دعاى شنوا،

ص: 70

السّميعِ أَسْأَلُكَ في هذِهِ اللَّيْلَةِ الإجابَةَ، وَ حُسْنَاز تو در اين شب، اجابت و نيكو بازگشت

الإنابَةِ وَ التَّوْبَةِ، وَ خَيْرَ ما قَسَمْتَ فيها وو توبه و برگشت و بهترين چيزى كه در آن قسمت كرده

فَرَقْتَ مِنْ كُلِّ أمْرٍ حَكيمٍ، فَأَنْتَ بِحالي زَعيمٌ عَليمٌو از هر كار با حكمتى مشخص مى كنى را مى خواهم، پس تو به حالم آگاه دانايى

وَ بي رَحيمٌ أُمْنُنْ عَلَيَّ بِما مَنَنْتَ بِهِ عَلَيو به من مهربان، به من احسان فرما، به آنچه كه با آن بر

الْمُسْتَضْعَفينَ مِنْ عِبادِكَ وَ اجْعَلْني مِنَ الْوارِثينَ ومستضعفين از بندگانت، احسان فرمودى و مرا از وارثان و

في جَوارِكَ مِنَ اللاّبِثينَ في دار الْقرارِ وَدر جوارت از ماندگاران در خانه هميشگى و

مَحَلِّ الأَخيارِ».

جاى نيكان قرار ده.

سپس دو ركعت ديگر خوانده، آن گاه بگويند:

«سُبْحانَ الْواحِدِ الَّذي لا إلهَ غَيْرُهُ، الْقَديمِ الَّذيمنزه است، يگانه اى كه بجز او نيست، پيشينى كه

لا بَدْءَ لَهُ، الدّائِمِ الَّذي لا نَفادَ لَهُ، الدّائِبِ الَّذي لاآغازى براى او نيست جاودانه اى كه نيستى در او راه ندارد، پايدارى كه

ص: 71

فَراغَ لَهُ، الْحَي الَّذي لا يَمُوتُ خالِقِ ما يُري وَ ماتمامى ندارد، زنده اى كه نمى ميرد، آفريننده ديدنى ها و غير ديدنى،

لا يُري، عالِمِ كُلِّ شَيء بِغَيْرِ تَعْليم، السّابِقِ فيداناى به هر چيز، بدون آموختن، پيشى گيرنده در

عِلْمِهِ ما لا يَهْجُسُ الْمَرْءُ في وَهْمِهِ، سُبْحانَهُ وَدانايى اش، به طورى كه كسى در خيالش هم خطور نمى كند، منزه و

تَعالي عَمّا يُشْرِكونَ. اللّهُمَّ إنّي أَسْأَلُكَ سُؤالَبلند مرتبه است، از آنچه كه شرك مى ورزند خداوندا از تو مى خواهم، خواستن

مُعْتَرِف بِبَلائِكَ الْقَديمِ وَ نَعْمائِكَ أَنْ تُصَلِّي عَليمعترفى، به عنايت پيشين و نعمتهايت، كه به

مُحَمَّد خَيْرِ أنْبِيائِكَ وَ أهْلِ بَيْتِهِ أصْفِيائِكَ وَمحمد بهترين پيامبرت و اهل بيتش برگزيدگان و

أحِبّائِكَ وَ أَنْ تُبارِكَ لي في لِقائِكَدوستانت، درود رسان و ديدارت را برايم مبارك گردان.

سپس دو ركعت ديگر خوانده و عرضه بدارند:

«يا كاشِفَ الْكَرْبِ وَ مُذَلِّلَ كُلِّ صَعْب و مُبْتَدِيءَاى بردارنده گرفتارى و آسان كننده هر سختى، و ابتدا

النِّعَمِ، قَبْلَ اسْتِحْقاقِها، وَ يا مَنْ مَفْزَعُ الْخَلْقِ إلَيْهِ وَنعمت دهنده، قبل از استحقاق آن، اى كه پناه خلق، به سوى او و

ص: 72

تَوَكُّلُهُمْ عَلَيْهِ، أَمَرْتَ بِالدُّعاءِ وَ ضَمِنْتَ الاِْجابَةَ، توكلشان بر او است، به دعا فرمان دادى و اجابت را تضمين كردى،

فَصَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ ابْدَأْ بِهِمْ في كُلِّپس به محمد و آل او درود رسان و در هر خيرى به ايشان آغاز كن،

خَيْرٍ وَ افْرُجْ هَمّي، وَ ارْزُقْني بَرْدَ عَفْوِكَ وَ حَلاوَةَو گرفتارى ام را بگشا، و به من لذت بخشش و شيرينى

ذِكْرِكَ وَ شُكْرِكَ وَ انْتِظارِ أمْرِكَ، انْظُرْ إلَيَّ نَظْرَةًياد وشكرت و انتظار امرت را روزى فرما با نگاهى مهربانانه از نگاههايت

رَحيمَةً مِنْ نَظَراتِكَ وَ أحْيني ما احْيَيْتَني مَوْفوراًبه من نگاه كن و تا زنده ام، مرا بى نياز و

مَسْتُوراً، وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ لي جَذَلاً وَ سُرُراً، وَپوشيده ساز، و مرگ را برايم شادى و شادمانى قرار ده، و

اَقْدِرْ لي، وَ لاتُقَتِّرْ في حَياتي إلي حينَ وَفاتي، توانايم ساز و روزى ام را در زندگى تا زمان مرگم تنگ مساز،

حَتّي ألْقاكَ مِنَ الْعَيْشِ سَئِماً وَ إلَي الآخِرَةِ قَرِماً، تا اين كه تو را ديدار كنم، در حالى كه از زندگى خسته و به سوى آخرت، مشتاق باشم،

إنَّكَ عَلي كُلِّ شَيء قَديرٌ».

كه تو بر هر چيزى توانايى.

ص: 73

آن گاه دو ركعت بگزارند، و قبل از بلند شدن براى نماز وتر بخوانند:

اَللّهمَّ رَبَّ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ وَ اللَّيْلِ إذا يَسْرِ، بِحَقِّخداوندا پروردگار زوج و فرد و شب، هنگامى كه به آخر رسد، به حق

هذِهِ اللَّيْلَةِ الْمَقْسُومِ فيها بَيْنَ عِبادِكَ ما تَقْسِمُ وَاين شب كه در آن ميان بندگانت قسمت مى شود، آنچه را كه تقسيم مى كنى

الْمَختُومِ فيها ما تَحْتِمُ، أجْزِلْ فيها قِسْمي وَ لاو حتمى است، در آنچه كه قطعى مى شود، در آن بهره ام را فراوان ساز

تُبَدِّلْ إسْمي وَ لا تُغَيِّرْ جِسْمي وَ لا عَنِ الرُّشْدِو نامم را تبديل مكن و بدنم را تغيير مده و از راه هدايت مرا

عَميً، وَ اخْتِمْ لي بِالسَّعادَةِ وَ الْقَبولِ يا خَيْرَكور نساز، و برايم به خوشبختى و پذير به پايان رسان، اى بهترين

مَرْغُوب إِلَيْهِ وَ مَسْؤُول.

كسى كه به او اشتياق داشته، و از او خواسته مى شود.

سپس نماز «وتر را بخوانند و بعد از دعاى قنوت، قبل از رفتن به ركوع عرضه بدارند:

«اَللّهُمَّ يا مَنْ شَأْنُهُ الْكِفايَةُ وَ سُرادِقُهُ الرِّعايَةُ ياخداوندا اى كه مقامش كفايت كردن و چتر حمايت كردن، اى

ص: 74

مَنْ هُوَ الرَّجاءُ وَ الاَْمَلُ وَ عَلَيْهِ فِي الشَّدائِدِكه او اميد و آرزو و در سختى ها بر او تكيه كردن است،

الْمُتَّكَلُ مَسَّنِي الضُّرُّ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرّاحِمينَ. وَگرفتار شدم و تو مهربان ترين مهربانانى، و

ضاقَتْ عَلَي الْمَذاهِبِ وَ أَنْتَ خَيْرُ الرّازِقينَ، كَيْفَراهها بر من تنگ شده و تو بهترين روزى دهندگانى، چگونه

أَخافُ وَ أَنْتَ رَجائي، وَ كَيْفَ أَضيعُ وَ أَنْتَبترسم و تو اميدم هستى و چگونه از دست بروم و تو

لِشِدَّتي وَ رَجائي، اللّهُمَّ إنّي أَسئَلُكَ بِما وارَتِبرايم در سختى هستى و اميدم مى باشى، خداوندا از تو مى خواهم، به آنچه كه

الْحُجُبُ مِنْ جَلالِكَ وَ جَمالِكَ وَ بِما أَطافَپرده ها از شكوه و زيبايى ات پوشاندند و به آنچه كه عرش از

الْعَرْشَ مِنْ بَهاءِ كَمالِكَ، وَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْبهاء كمالت طواف مى كند، و به جايگاههاى عزت از

عَرْشِكَ الثّابِتِ، الاَْرْكانِ وَ بِما تُحيطُ بِهِ قُدْرَتُكَ، عرشت كه اركان آن استوار است، و به آنچه كه با آن قدرتت را

مِنْ مَلَكُوتِ السُّلْطانِ، يا مَنْ لا رادَّ لاَِمْرِهِ وَ لااز قلمرو پادشاهى در بر مى گيرى، اى كه برگشتى در فرمانش، و نه

مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ، إضْرِبْ بَيْني وَ بَيْنَ أعْدائي، سِتْراًپيامدى در حكمش نيست، ميان من و دشمنانم پرده اى

ص: 75

مِنْ سِتْرِكَ وَ كافِيَةً مِنْ أَمْرِكَ، يا مَنْ لا تَخْرُقُاز پرده هايت و كفايتى از امرت، برقرار كن، اى كه قدرتش را

قُدْرَتَهُ عَواصِفُ الرِّياحِ وَ لا تَقْطَعُهُ بَواتِرُ الصِّفاحِبادهاى تند نمى شكافد و شمشيرهاى براى آن را نمى درد و

وَ لا تَنْفُذُ فيهِ عَوامِلُ الرِّماحِ، يا شَديدَ الْبَطْشِ ياعوامل نيزه در آن كارى نيست، اى سخت حمله كننده، اى

عالِي الْعَرْشِ، اكْشِفْ ضُرِّي، يا كاشِفَ ضُرِّداراى عرش بلند، گرفتارى ام را بردار، اى بردارنده گرفتارى ايوب،

أيُّوبَ، وَ اضْرِبْ بَيْني وَ بَيْنَ مَنْ يَرْميني بِبَوائِقِهِ، ميان من و كسى كه مرا مورد هدف، با تيرهاى نابود كننده اش قرار مى دهد و لشگريانش

راوَ يَسْري إلَي طَوارِقُهُ، بِكافِيَة مِنْ كَوافيكَ، به سوى من گسيل مى دارد، با سپرى از حفاظتت و زره نگه داره ات،

وَ واقِيَة مِنْ دَواعيكَ وَ فَرِّجْ هَمّي وَ غَمّي يا فارِجَنصب كن و گرفتارى و اندوهم را بگشا، اى گشاينده

غَمِّ يَعْقُوبَ وَ اغْلِبْ لي مَنْ غَلَبَني، يا غالِباً غَيْرَاندوه يعقوب، و كسى كه بر من چيره شود را چيره ام ساز، اى چيره اى كه بر او

مَغْلُوب، وَ رَدَّ اللّهُ الَّذينَ كَفَرُوا بَغَيْظِهِمْ، لَمْ يَنالُواچيره نمى شوند. و خداوند كافران را به كينه شان برگرداند، كه به خيرى دست نيافتند،

خَيْراً وَ كَفَي اللّهُ الْمُؤمِنينَ الْقِتالَ، وَ كانَ اللّهُ قَوِيّاًو خداوند مؤمنان را از جنگ كفايت كرد و خداوند نيرومند توانا است،

ص: 76

عَزِيزاً، فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلي عَدُوِّهِمْ، پس مؤمنان را بر دشمنانشان يارى كرديم، پس پيروز شدند،

فَأصْبَحُوا ظاهِرِينَ، يا مَنْ نَجّي نُوحاً مِنَ الْقَوْمِاى كه نوح را از مردم ستمگر نجات دادى،

الظّالِمينَ، يا مَنْ نَجّي لُوطاً مِنَ الْقَوْمِ الْفاسِقينَ، اى كه لوط را از مردم فاسق نجات دادى،

يا مَنْ نَجّي هُوداً مِنَ الْقَوْمِ الْعادينَ، يا مَنْ نَجّياى كه هود را از مردم بدخواه نجات دادى، اى كه محمّد را از

مُحَمَّداً مِنَ الْقَوْمِ الْمُسْتَهْزِئينَ، أَسْألُكَ بِحَقِّمردم مسخره كننده نجات دادى، از تو به حق اين

شَهْرِنا هذا وَ أَيّامِهِ، الَّذي كانَ رَسُولُكَ صَلّي اللّهُماه و روزهاى آن، كه رسولت (كه درود خداوند به او و آلش باد)

عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَدْأَبُ في صِيامِهِ وَ قِيامِهِ، مَدي سَنِيِّهِبه روزه و عبادتش در مدت عمر و زندگى خود مشغول بود،

وَ أَعْوامِهِ، أنْ تَجْعَلَني فيهِ، مِنَ الْمَقْبُولينَمى خواهم كه مرا در اين ماه از كسانى كه اعمالشان را پذيرفته،

أعْمالُهُمُ، الْبالِغينَ فيهِ آمالَهُمْ وَ الْقاضينَ فيبه آرزوهايشان رسيده، و

طاعَتِكَ آجالَهُمْ، وَ أَنْ تُدْرِكَ بي صِيامَ الشَّهْرِاجلشان در طاعتت گذشته، قرار دهى، و مرا به روزه واجب ماه،

ص: 77

الْمُفْتَرَضِ، شَهْرِ الصِّيامِ عَلَي التَّكْمِلَةِ وَ التَّمامِ وَماه روزه به كمال و تمام برسانى، و پايان آن را پايان

أسْلِخْهُما عَنّي بِانْسِلاخي مِنَ الأثامِ، فَإِنّيگناهم قرار دهى كه من پناهنده به

مُتَحَصِّنٌ بِكَ ذُو اعْتِصام، بِأَسْمائِكَ الْعِظامِ وَدژ تو پناه آورنده به نام هاى بزرگت و

مُوالاةِ أَوْلِيائِكَ الْكِرامِ، أهْلِ النَّقْضِ وَ الاْبْرامِ، دوستى دوستان گرامى ات، اهل نقض و تأييد،

إمام مِنْهُمْ بَعْدَ إِمام، مَصابيحِ الظَّلامِ و حُجَجِ اللّهِپيشوايى از ايشان پس از پيشوايى ديگر، چراغهاى تاريكى، و حجت هاى خداوند

عَلي جَميعِ الاَْنامِ، عَلَيْهِمْ مِنْكَ أَفْضَلُ الصَّلاةِ وَبر تمام مردم، كه از جانبت بر ايشان برترين درود و سلام باد.

السَّلامِ. اللّهُمَّ وَ إنّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ الْبَيْتِ الْحَرامِ وَخداوندا از تو به حق بيت الحرام و

الرُّكْنِ وَ الْمَقامِ وَ الْمَشاعِرِ الْعِظامِ، أنْ تَهَبَ لِيركن و مقام و مشاعر بزرگ مى خواهم كه در اين

اللَّيْلَةَ الْجَزيلَ مِنْ عَطائِكَ وَ الاِْعاذَةَ مِنْ بَلائِكَ، شب، فراوانى از عطايت و برگرداندن، و رد بلايت را به من عنايت كنى،

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحمَّد وَ أَهْلِ بَيْتِهِ، الاَْوْصِياءِخداوندا به محمد و اهل بيتش آن اوصياى

ص: 78

الْهُداةِ الدُّعاةِ وَ أنْ لا تَجْعَلَ حَظّي مِنْ هذَاهدايتگر، خواننده (به سويت) درود رسان، و بهره ام را در اين

الدُّعاءِ تِلاوَتَهُ، وَ اجْعَلْ حَظّي مِنْهُ إجابَتَهُ إنَّكَدعا، خواندنش قرار نده و بهره ام را از آن، اجابتش قرار ده كه تو

عَلي كُلِّ شَيء قَديرٌ».(1)

بر هر كارى توانايى.

از نماز، سيصد مرتبه «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اكبر» گفته شود.(1)

«ملك» را بخواند، سپس بعد از آن صد ركعت نماز بخواند كه در هر ركعتى سوره «توحيد» را ده مرتبه و «حمد» را يك مرتبه بخواند - خداوند - تبارك و تعالى - براى او سه حاجت در دنيا يا آخرت برآورده مى سازد، و چنانچه بخواهد كه مرا در اين شب ببيند، مى بيند».(1)

سبحان اللّه و الحمد لله» و نماز خواندن و قرائت قرآن و طلب آمرزش و استغفار نمودن احيا نمايد، در آخرت جايگاهش بهشت است...».(1)

امير مؤمنان على بن ابى طالب عليه السلام مى فرمايد: «ان استطعت ان تحافظ... علي ليلة النصف من شعبان فافعل و اكثر فيهنّ من الدعاء و الصلاة و تلاوة القرآن؛اگر مى توانى در شب نيمه شعبان به دعا و نماز توجه كن و قرآن را زياد تلاوت كن...».(2)

رسول خدا صلى الله عليه و آله در شب نيمه شعبانى نزد عايشه بود. در نيمه هاى شب عايشه از خواب بر مى خيزد و به گمان اين كه رسول خدا صلى الله عليه و آله به نزد همسر ديگرشان رفته است، چادرش را - كه تار آن از مو و پود آن از كرك شتر بود - به خود پيچيده و به جست و جو مى پردازد. در همين حال، رسول خدا صلى الله عليه و آله را مشاهده مى كند كه مانند پيراهنى چسبيده به زمين، در حال سجده است و به خدايش عرضه مى دارد كه:

«سَجَدَ لَكَ سَوادي وَ خَيالي، وَ آمَنَ بِكَ فُؤادي، سجده كند براى تو سراپاى وجودم و خيالم و معتقد است به تو دلم

هذِهِ يَدايَ وَ ما جَنَيْتُهُ عَلي نَفْسي، يا عَظيمُاين است هر دو دستم و هرچه جنايت كردم بر خودم اى بزرگوارى كه

(عَظيماً) تُرْجي لِكُلِّ عَظيمٍ، اغْفِرْلِيَ الْعَظيمَ، فَاِنَّهُاميد به اوست براى هر بزرگى بيامرز برايم گناهان بزرگ را زير گناه بزرگ

لا يَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظيمَ الاّ الرَّبُّ الْعَظيمُ».

جز پروردگار بزرگ نمى آمرزد.

ص: 83

پيامبر صلى الله عليه و آله سر برداشته و دو باره به سجده رفت و عرضه داشت:

«اَعُوذُ بِنُورِ وَجْهِكَ الَّذي اضائَتْ لَهُ السَّمواتُ وَپناه مى برم به نور وجه تو كه آسمان ها و

الأرضُونَ، وَ انْكَشَفَتْ لَهُ الظُّلُماتُ، وَ صَلَحَ عَلَيْهِزمين ها رابه آن نورانى ك كرده اى و هر گونه تاريكى را از آنها برطرف ساخته اى

اَمْرُ الأوَّلينَ وَ الأخِرينَ، مِنْ فُجْأةِ نَقِمَتِكَ وَ مِنْو اصلاح يافت بر آن، كار اوّلين و آخرين، از عذاب ناگهانى و از مبدل شدن سلامتى

تَحْويلِ عافِيَتِكَ، وَ مِنْ زَوالِ نِعْمَتِكَ، اللّهُمَّكه تو ارزانى داشتى به عذاب و از نابودى نعمتهايت، خدايا

ارْزُقني قَلْباً تَقِيّاً نَقِيّاً، وَ مِنَ الشِّرْكِبه من قلبى پاك و به دور از هر بدى عنايت فرما، قلبى كه از هر گونه شرك به تو

بَريأً، لا كافِراًوَ لا شَقِيّاً.

مبرّا باشد و من نه كافر گردم و نه بدبخت.

سپس دو طرف روى خود را بر خاك نهاد و عرضه داشت:

عَفَّرْتُ وَجْهي فِي التُّرابِ، وَ حُقَّ لي انْبه خاك ماليدم من صورتم را و براستى كه سزاوار است براى كسى

اَسْجُدَ لَكَ».

مانند تو سجده كنم.

ص: 84

عايشه شتابان به سوى بستر مى رود، وقتى رسول خدا صلى الله عليه و آله بر مى گردند، صداى نفس كشيدن او را مى شنود و مى فرمايد: چرا اين گونه نفس مى كشى؟ آيا نمى دانى امشب چه شبى است؟ «امشب، نيمه شعبان است كه در آن روزى ها قسمت شده و اجل ها نوشته و روندگان به حج معلوم مى شود. خداوند در اين شب از خلايقش به تعداد موهاى بزهاى قبيله كلب، مى آمرزد و فرشتگان را از آسمان به سوى مكه مى فرستد».(1)

والثناء علي اللّه فانه من سبّح الله تعالي فيها مائة مرة و حمده مائة مرّة و كبّره مائة مرة، غفر الله له ما سلف من معاصيه و قضي له حوائج الدنيا و الآخرة ما التمسه و ما علم حاجته اليه و ان لم يلتمسه منّة و تفضّلا علي عباده»؛ «در اين شب در دعا نمودن و ثنا كردن بر خدا اهتمام نماييد، به درستى كه هرگاه در اين شب صد مرتبه «سبحان الله» و صد مرتبه «الحمد لله» و صد مرتبه «الله اكبر»(1) و صد مرتبه «لا اله الاّ الله»(2) بگويد، خداوند گناهان گذشته اش را بيامرزد و حاجت هاى دنيا و آخرت او را - خواه طلب كند، و خواه طلب نكند - برآورد».

حضرت على بن موسى الرضا عليه السلام در اين خصوص مى فرمايد:

...و اكثر فيها من ذكر الله تعالي و من الاستغفار و الدعاء، فان ابي عليه السلام كان يقول: الدعا فيها مستجاب؛در اين شب ذكر خداوند متعال و استغفار و دعا0.

ص: 86

زياد كنيد. زيرا پدرم (امام موسى بن جعفر عليه السلام) مى فرمود: دعا در اين شب مستجاب است».(1)

«كسى كه يك شب از سه شب؛ عيد فطر يا عيد قربان يا نيمه شعبان، قبر امام حسين عليه السلام را زيارت كند، خداوند - تبارك و تعالى - گناهان گذشته و آينده اش را مى بخشد».

در روايت ديگرى مى فرمايد:

«من زار الحسين ليلة النصف من شعبان، و ليلة الفطر و ليلة عرفة في سنة واحدة كتب الله له الف حجّة مبرورة و الف عمرة متقبّلة، و قضيت له الف حاجة من حوائج الدنيا و الآخرة»(1) ؛ «هر كس امام حسين عليه السلام را در يك سال در سه شب نيمه شعبان و شب عيد فطر و شب عرفه زيارت كند، خداوند - تبارك و تعالى - ثواب هزار حج مبرور و هزار عمره مقبول عطا فرموده و هزار حاجت دنيايى و اخروى او را برآورده سازد. و اين زيارت علاوه بر شب، در روز نيز وارده شده است».

امام صادق عليه السلام مى فرمايد:

«من زار قبر الحسين عليه السلام في النصف من شعبان غفر الله ما تقدم من ذنبه و ما تأخر»(2) ؛9.

ص: 88

«هر كس قبر امام حسين عليه السلام را در نيمه شعبان زيارت كند، خداوند گناهان گذشته و آينده اش را مى بخشد و مى آمرزد.»

در روايتى ديگر مى فرمايد:

«من زار اباعبدالله عليه السلام ثلاث سنين متواليات لا فصل فيها في النصف من شعبان غفر له ذنوبه»(1) ؛ «كسى كه امام حسين عليه السلام را سه سال پشت سر هم در نيمه شعبان زيارت كند، گناهانش بخشيده مى شود».

آرى، شب نيمه شعبان، شب تولد وارث و منتقم خون مظلوم جهان است. خونى كه از جوشش باز نمى ايستد، تا اين كه مهدى فاطمه عليها السلام ظهور كند، و عاشقان حسينى و مهدوى، در اين شب ياد امام حسين عليه السلام را با ياد امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف پيوند مى زنند تا به فضايل اين شب نايل شوند.

از امام صادق عليه السلام پرسيدند: «براى كسى كه امام حسين عليه السلام را در نيمه شعبان زيارت كند و با آن خداوند و8.

ص: 89

آنچه را كه نزد او است، قصد كند، نه آنچه را كه نزد مردم است، چه پاداشى است؟»

امام عليه السلام فرمود:

«غفر الله له في تلك الليلة ذنوبه ولوانها بعدد شعر معزي كلب»؛«خداوند گناهانش را در آن شب مى آمرزد، اگر چه به اندازه ى موى بزهاى قبيله كلب باشد».

به امام گفتند: آيا خداوند عزّ و جلّ تمام گناهان او را مى آمرزد؟ امام عليه السلام فرمود:

«اتستكثر لزائر الحسين عليه السلام هذا؟ كيف لا يغفرها و هو في حد من زار الله عزّ و جلّ في عرشه»؛«آيا شما اين را براى زائران حسين زياد مى دانيد؟ چگونه نيامرزد در حالى كه او به مانند كسى است كه خداوند عزّ و جلّ را در عرش زيارت كرده باشد».(1)

امام صادق عليه السلام در روايت ديگرى مى فرمايد:

«اذا كان النصف من شعبان نادي مناد من الافق الاعلي:8.

ص: 90

زائري الحسين ارجعوا مغفوراً لكم، ثوابكم علي اللّه ربّكم و محمد نبيّكم»؛«در نيمه شعبان منادى از آسمان ندا مى كند: اى زائران حسين! برگرديد در حالى كه آمرزيده شده ايد و ثواب شما بر خدا و نبى او حضرت محمد صلى الله عليه و آله است».(1)

آن حضرت همچنين مى فرمايد:

«اذا كان اول يوم من شعبان، نادي مناد من تحت العرش: يا وفد الحسين! لا تخلوا ليلة النصف من شعبان، من زيارة الحسين عليه السلام، فلو تعلمون ما فيها، لطالت عليكم السّنة، حتي يجي النصف الشعبان»؛«زمانى كه اول ماه شعبان فرا رسد، صدا زننده اى از زير عرش صدا مى زند: اى كسانى كه در كوى حسين بار انداخته ايد! شب نيمه شعبان را از زيارت آن حضرت خالى مگذاريد؛ زيرا چنانچه بدانيد در زيارت نيمه شعبان چه مقدار اجر و ثواب است،3.

ص: 91

سال بر شما طولانى مى گشت تا نيمه شعبان فرا رسد».(1)

در عظمت فضيلت زيارت امام حسين عليه السلام همين بس كه امام سجاد عليه السلام فرمود:

«من احب ان يصافحه مائة الف ملك و عشرون الف نبي، فليزر الحسين عليه السلام ليلة النصف من شعبان، فان ارواح النبيّين تستأذن الله في زيارته فيؤذن لهم، منهم خمسة اولواالعزم من الرسل...»؛«هر كس دوست دارد با 124 هزار پيامبر مصافحه كند، امام حسين عليه السلام را در شب نيمه شعبان زيارت كند كه فرشتگان و ارواح پيامبران، براى زيارت آن حضرت، از خداوند كسب اجازه مى كنند و به ايشان اجازه داده مى شود. پس خوشا به حال كسى كه با ايشان، مصافحه كرده و ايشان با او مصافحه كنند، كه از ايشان پنج پيامبر اولواالعزم؛ نوح، ابراهيم، موسى، عيسى و حضرت محمد صلى الله عليه و آله است...».(2)ت.

ص: 92

پس اگر انسان ها بدانند چه خبر است، سر از پا نمى شناسند و به زيارت سالار شهيدان مبادرت ميورزند. امام صادق عليه السلام به يونس بن يعقوب فرمود:

«يا يونس! ليلة النصف من شعبان يغفر لكل من زار الحسين عليه السلام من المؤمنين ما قدّموا من ذنوبهم و قيل لهم: استأنفوا العمل، قال: قلت: هذا كله لمن زار الحسين عليه السلام لقامت ذكور رجال علي الخشب»؛«اى يونس! شب نيمه شعبان خداوند هر مؤمنى را كه زائر امام حسين عليه السلام باشد را مى آمرزد، و به آنان گفته مى شود، كارهايتان را از نو آغاز كنيد». يونس به امام عرض مى كند: آيا اين اجر و ثواب براى كسى است كه در شب نيمه شعبان امام حسين عليه السلام را زيارت كند؟ امام عليه السلام فرمود: اگر مردم مى دانستند چه ثواب هايى براى زائران كوى حسينى است، مردان در نبودن مركب، سوار بر چوب شده و به زيارت امام حسين عليه السلام مى شتافتند».(1)5.

ص: 93

اين بيان امام عليه السلام براى مبالغه در اهتمام به اين زيارت در چنين شبى است. اگر كسى توفيق يارش بود و چنين شبى را در آن سرزمين مقدس سپرى مى كرد، از فيوضات فراوانى بهره مى برد. در روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است:

«من يات ليلة النصف من شعبان بارض كربلاء فقرأ الف مرة «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ» (1) ويستغفر الله الف مرّة و يحمد الله الف مرّة، ثم يقول فيصلي اربع ركعات يقرأ في كل ركعة الف مرّة اية الكرسي، وكّل الله تعالي به ملكين يحفظانه من كلّ سوء، و من شرّ كلّ شيطان و سلطان، و يكتبان له حسناته و لا تكتب عليه سيئة و يستغفران له ما داما معه»؛«هر كس شب نيمه شعبان به كربلا بيايد (در بعضى از نسخ و روايت ها «بات» دارد يعنى كسى كه بيتوته نمايد) و هزار مرتبه سوره «قل هو الله احد» و هزار مرتبه استغفار و هزار مرتبه «الحمد لله» بگويد، سپس چهار ركعت نماز بخواند كه در هر ركعت هزار مرتبه «آية الكرسى» بخواند، خداوند - تبارك و تعالى - به همين واسطه دو فرشته بر او موكّل نمايد تا او را از هر بدى و از شرّ هر شيطان و پادشاه

ص: 94

ستمگرى حفظ كند و اعمال شايسته اش را نوشته و گناهانش را نمى نويسند و براى او استغفار مى كنند تا زمانى كه با او هستند». در بعضى از نسخه ها «ماشاء الله معه» دارد؛ يعنى، اين زائر حسينى مرتكب گناه نمى شود، چون دو ملك همراه، او را از هر معصيتى باز داشته اند».(1)

مى شود: «السلام عليك يابن رسول الله...».(1)

امّا آسان ترين و كوتاه ترين زيارت آن حضرت آن است كه به جاى بلندى رود و به جانب راست و چپ نگاه كند، سپس سر را به سوى آسمان گرفته و با اين كلمات حضرت را زيارت نمايد: «اَلسَّلامُ عَلَيكَ يا ابا عَبْدِاللّهِ السَّلامُ عليكَ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَكاتُهُ»، و هر كس در هر كجا باشد و در هر وقت كه آن حضرت را به اين كيفيت زيارت نمايد اميد است كه ثواب حج و عمره براى او نوشته شود.(2)

ناگفته نماند كه: اگر چنين شب عزيزى، كسى توفيق حضور در بارگاه ملكوتى سالار شهيدان را داشت، نماز چهار ركعتى كه در هر ركعت سوره «حمد» پنجاه مرتبه و سوره «توحيد» نيز پنجاه مرتبه و ده بار نيز اين دو سوره را در ركوع و پس از ركوع در حال ايستاده و در سجده و پس از سجده بخواند كه نماز مخصوص اين شب در كنار3.

ص: 96

مرقد منور امام حسين عليه السلام است و بعد از آن اين گونه مناجات نمايد: «أنْتَ اللّهُ الَّذي اسْتُجيبَ لاِدَمَ وَ حَوّا...».(1)

آرى، ظاهر امشب را باطنى است و باطن آن دخت نبوت، همسر ولايت و مادر امامت است و سزاوار است عاشقان يوسف زهرا، به باطن امشب نيز توجه و توسل داشته باشند تا حقيقت امشب را درك كنند؛ زيرا «من عرف فاطمة حق معرفتها فقد ادرك ليلة القدر»(1) ؛ «هر كس حق فاطمه را بر وجه شايسته بشناسد، به تحقيق ليلة القدر را درك كرده است».(2).»

ص: 98

در روايات آمده است كه شرافت روز و شب ملازم يكديگر است؛ يعنى، شرافت شب به روز سرايت مى كند؛ چنان كه شرافت روز نيز به شب تسرّى مى يابد. از اين رو روز قدر را مثل شب قدر بايد قدر دانست(1) و در اين روز عيد علاوه بر زيارت نمودن و دعا براى تعجيل فرج به هنگام زيارت(2) ، اعمال ديگرى نيز در روايات وارده شده است كه عبارت است از:

«زمانى كه نيمه شعبان فرا رسيد، قيام به عبادات نماييد و روزش را روزه بگيريد...».(1)

اين مهلت و امهال الهى در همه گناهان تا نُه ساعت يا دوازده ساعت است و در روز عيد غدير خم تا سه روز است و در زيارت عرفه تا هفتاد روز است، اما در نيمه شعبان كامل تر است و اين مهلت تا يك سال است(1) خلاصه آن كه: «آنچه در مورد شب نيمه شعبان گفتيم در روز نيمه شعبان نيز صادق است»(2). اميدواريم خداوند، دعاهاى امام زمان عليه السلام را در اين شب مقدس شامل حال همه ما بفرمايد و تنها خواسته و آروزى ما را كه ظهور حضرتش مى باشد برآورده بفرمايد.

برزخ واصل گرديد(1) و اين روز سال روز آغاز غيبت كبرى نيز مى باشد. لذا شايسته است در اين روز ياد و نام نواب اربعه خصوصاً آخرين نائب خاص احياء شود و عاشقان امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف زيارت نامه ايشان را زمزمه كنند.

***67

ص: 103

گل عزيز است غنيمت شمريدش صحبت كه به باغ آمد از اين راه و از آن خواهد شد

مطربا مجلس انس است، غزل خوان سرود چند گويى كه چنين رفت و چنان خواهد شد

حافظ از بهر تو آمد سوى اقليم وجود قدمى نِه به وداعش كه روان خواهد شد(1)

ص: 105

آن مُنجى مستضعفان آن مصلح كل آن آفتاب معدلت مهر تفضُّل

آن ركن شرع و أصل دين و عين ايمان آن وارث علم رسول و روح قرآن

آن دُرّ درج معرفت آن بحر احسان كز وى رسد فيض خدا بر ملك امكان

آن طلعت حق مطلع انوار سرمد آن قُرّة العين على، نفس محمد

مهدى كه در ملك بقا صاحب زمانست يادَش چراغ سينۀ مستضعفانست

بادا طلوع كوكب اين گوهر پاك فرخنده بر مستضعفان عرصۀ خاك

محمود شاهرخى (جذبه)

ص: 107