احادیث گهربار در فضایل ائمه اطهار صلوت الله علیهم
قال امیرالمومنین صلوات الله علیه :
نَحنُ أهلَ البَيتِ لا يُقاسُ بِنا أحَدٌ
ما اهل بیتی هستیم که هیچ کسی با ما قابل قیاس نیست.
عیون اخبار الرضا (ع) ج2 ص66 ح298.
مولف: محمد منتظر
ص: 1
بسم الله الرحمن الرحیم
ص: 2
فهرست...3
مقدمه...4
پانصد حدیث در فضائل مشترکه ائمه اطهار صلوات الله علیهم...6
خاتمه...241
ص: 3
بسم الله الرحمن الرحیم
سپاس خداوندی را که به همه امور پنهانی داناست، و نشانه های آشکار بر وجودش دلالت دارد، و به دیده بینا در نیاید. چشمی که او را ندیده انکارش نمی کند، و دل کسی که وجودش را باور کرده به کنه ذاتش نمی رسد. در برتری از همه چیز پیشی گرفته و چیزی از او برتر نیست، به هر چیزی نزدیک است و چیزی نزدیک تر از او نیست. نه برتری مقامش او را از مخلوقات دور نموده، و نه نزدیکی او به موجودات موجب مساوی بودنش با آنها در مکان گشته. عقلها را بر بیان حدود صفتش آگاه نکرده، و آنها را از معرفت لازم در باره وجودش باز نداشته.
او خداوندی است که آثار هستی اقرار قلبی منکرش را گواهی می دهد.
خداوند از آنچه تشبیه کنندگانش به موجودات می گویند و از اوهام منکرانش بسی بالاتر است.
و شهادت می دهم که حضرت محمّد صلی الله علیه و آله بنده و رسول برگزیده، و امین پسندیده خداوند متعال است، خداوند متعال او را با دلایل الزام کننده، و پیروزی آشکار، و راه روشن فرستاد، آن حضرت هم رسالت حق را آشکارا به مردم رساند، و انسانها را به راه راست واداشت و راه را به آنان نمایاند، و نشانه های هدایت و مشعل روشن دین را به پا کرد، و رشته های اسلام را محکم، و دستگیره های ایمان را استوار نمود.
و شهادت می دهم که آل محمد صلوات الله علیهم امامان مسلمانان و حجّت هاى خداوند بر جهانيان و سرور مؤمنان و رهبر پارسیان و مولاى اهل ايمان هستند. خداوند متعال ایشان را امان اهل زمين قرار داده چنانکه ستارگان امان اهل آسمان هستند، و ایشان كسانى هستند كه خداوند به واسطه شان آسمان را نگاه داشته تا بر زمين نيفتد مگر به اذن او و به خاطر ایشان زمين را نگاه داشته كه اهلش را نلرزاند. خداوند متعال به سبب ایشان باران را فرو فرستد و رحمت را منتشر كند و بركات زمين را خارج سازد و اگر ایشان بر روى زمين نبود، زمین اهلش را فرو مى برد. ایشان خزانه دار علم خدا، مترجم وحی خدا، و حجت های رسای خدا بر همه عالمیان هستند. و بدانید که ایشان حیات دانش، و مرگ جهل هستند. بردباری ایشان از دانش شان، و آشکارشان از نهان شان، و سکوت شان از حکمت گفتارشان شما را خبر می دهد. با حق مخالفت نمی ورزند و در آن اختلاف نمی نمایند. ستون های اسلام، و پناهگاه مردم هستند. و بدانید ایشان پرچم بر افراشته شده هدایت برای خلایق هستند، هر کس به ایشان تمسک جوید به حق ملحق می شود، و هر کس از ایشان عقب ماند غرق خواهد شد.
بار خدایا، ای گستراننده زمین های گسترده، و نگاه دارنده آسمان های بر افراشته، شریفترین درودهایت، و افزونترین برکاتت را بر محمّد و آل محمد صلوات الله علیهم قرار ده.
ص: 4
اما بعد خوانندگان عزیز: بنده در ادامه کتبی که در فضائل حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نوشته بودم و یکی از دوستان بنده و از محبین اهل بیت طاهرین صلوات الله علیهم نیز کتابی در فضائل چهارده نور مقدس صلوات الله علیهم تألیف کرده بودند خواستم کتابی تألیف نمایم که در آن فضائل مشترکه اهل بیت طاهرین صلوات الله علیهم گردآوری شود و خداوند متعال را شاکرم که به این حقیر سراپا تقصیر «محمد منتظر» توفیق عنایت فرمود و اهل بیت معصومین صلوات الله علیهم نیز به این محب حقیر شان کمک و یاری نمودند تا بنده به این هدف خویش رسیدم الحمدلله و کتابی به نام «احادیث گهربار در فضائل ائمه اطهار» تألیف نمودم که در آن پانصد حدیث آورده شده که دربرگیرنده فضائل مشترکه اهل بیت طاهرین صلوات الله علیهم می باشد. و بدانید که احادیث از این باب بیشتر از آن است که در یک یا چند جلد کتاب محدود شوند اما بنده بخاطر مختصر بودن و کمی فرصت به همین مقدار بسنده کردم.
همچنین خدمت شما خوبان عرض شود که بنده اکثر متون روایات این کتاب شریف را با متون روایات آورده شده در کتاب بحارالانوار مرحوم محدث کبیر علامه مجلسی رضوان الله علیه از منابع متذکره تطبیق داده و متون روایات آورده شده آن بزرگوار را اخذ کرده ام.
در این کتاب شریف اسانید روایات از باب تیمن و تبرک آورده شده است گرچه روایات ما متواترند الحمد الله.
والسلام علیکم و رحمة الله
ص: 5
1- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عَنْ جَمَاعَةٌ عَنْ أَبِی الْمُفَضَّلِ عَنِ اللَّیْثِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَنْبَرِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ الصَّمَدِ عَنْ خَالِهِ أَبِی الصَّلْتِ الْهَرَوِیِّ قَالَ: کُنْتُ مَعَ الرِّضَا صلوات الله علیه لَمَّا دَخَلَ نَیْسَابُورَ وَ هُوَ رَاکِبٌ بَغْلَةً شَهْبَاءَ وَ قَدْ خَرَجَ عُلَمَاءُ نَیْسَابُورَ فِی اسْتِقْبَالِهِ فَلَمَّا صَارَ إِلَی الْمُرَبَّعَةِ تَعَلَّقُوا بِلِجَامِ بَغْلَتِهِ وَ قَالُوا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ حَدِّثْنَا بِحَقِّ آبَائِکَ الطَّاهِرِینَ حَدِیثاً عَنْ آبَائِکَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ فَأَخْرَجَ رَأْسَهُ مِنَ الْهَوْدَجِ وَ عَلَیْهِ مِطْرَفُ خَزٍّ فَقَالَ حَدَّثَنِی أَبِی مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ- عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ الْحُسَیْنِ سَیِّدِ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیهم عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ أَخْبَرَنِی جَبْرَئِیلُ الرُّوحُ الْأَمِینُ عَنِ اللَّهِ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ وَ جَلَّ وَجْهُهُ قَالَ إِنِّی أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا وَحْدِی عِبَادِی فَاعْبُدُونِی وَ لْیَعْلَمْ مَنْ لَقِیَنِی مِنْکُمْ بِشَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُخْلِصاً بِهَا أَنَّهُ قَدْ دَخَلَ حِصْنِی وَ مَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی قَالُوا یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ مَا إِخْلَاصُ الشَّهَادَةِ لِلَّهِ قَالَ طَاعَةُ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ وَلَایَةُ أَهْلِ بَیْتِهِ صلوات الله علیهم.(1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابو الصلت هروی روایت کرده که گفت: وقتی حضرت امام رضا صلوات الله علیه وارد نیشابور شد، من در خدمتش بودم. آن حضرت سوار بر قاطری خاکستری رنگ بود و دانشمندان نیشابور به استقبال آمده بودند. همین که به خانه رسید، آنها لجام قاطر را گرفتند و عرض کردند: یا ابن رسول اللَّه! تو را به حق آباء طاهرینت قسم می دهیم حدیثی برای ما از اجداد خود نقل کن. حضرت که ردای خزی بر تن داشت، سر از محمل بیرون کرد و فرمود: پدرم حضرت موسی بن جعفر از پدر خود جعفر بن محمّد، از پدرش حضرت محمّد بن علی، از پدرش حضرت علی بن الحسین، از پدرش حضرت حسین بن علی سرور جوانان بهشت از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم، از رسول الله صلی اللَّه علیه و آله نقل کرد که فرمود: جبرئیل امین از خداوند عزیز نقل کرد که فرمود: من خدای یکتایم که جز من خدایی نیست. بندگانم! مرا بپرستید و توجه داشته باشید که هر کس با شهادت لا اله الا اللَّه مرا ملاقات کند، با اخلاص داخل حصن و دژ محکم من شده و هر کس داخل حصار من شود، از عذابم ایمن است. عرض کردند: یا بن رسول اللَّه! اخلاص در مورد شهادت به لا اله الا اللَّه چیست؟ فرمود: اطاعت الله و رسولش و ولایت اهل بیت رسولش صلی اللَّه علیه و آله.
2- الشیخ الحسن بن سلیمان الحلي، بإسناده عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ صلوات الله علیهم قَالَ: لَمَّا عُرِجَ بِالنَّبِیِّ صلی الله علیه و آله إِلَی السَّمَاءِ قَالَ الْعَزِیزُ عَزَّ وَ جَلَّ آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ قَالَ قُلْتُ وَ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ مَنْ خَلَّفْتَ لِأُمَّتِکَ وَ هُوَ أَعْلَمُ قُلْتُ خَیْرَهَا لِأَهْلِهَا قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ إِنِّی اطَّلَعْتُ إِلَی الْأَرْضِ اطِّلَاعَةً فَاخْتَرْتُکَ مِنْهَا ثُمَّ شَقَقْتُ لَکَ اسْماً مِنْ أَسْمَائِی فَلَا أُذْکَرُ فِی مَوْضِعٍ إِلَّا ذُکِرْتَ مَعِی وَ أَنَا الْمَحْمُودُ أَنْتَ مُحَمَّدٌ ثُمَّ اطَّلَعْتُ إِلَیْهَا اطِّلَاعَةً أُخْرَی فَاخْتَرْتُ مِنْهَا عَلِیّاً فَجَعَلْتُهُ وَصِیَّکَ فَأَنْتَ سَیِّدُ الْأَنْبِیَاءِ وَ عَلِیٌّ سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ إِنِّی خَلَقْتُکَ وَ خَلَقْتُ عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ مِنْ
ص: 6
شَبْحِ نُورٍ ثُمَّ عَرَضْتُ وَلَایَتَهُمْ عَلَی الْمَلَائِکَةِ وَ سَائِرَ خَلْقِی وَ هُمْ أَرْوَاحٌ فَمَنْ قَبِلَهَا کَانَ عِنْدِی مِنَ الْمُقَرَّبِینَ وَ مَنْ جَحَدَهَا کَانَ عِنْدِی مِنَ الْکَافِرِینَ یَا مُحَمَّدُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَوْ أَنَّ عَبْداً عَبَدَنِی حَتَّی یَنْقَطِعَ أَوْ یَصِیرَ کَالشَّنِّ الْبَالِی ثُمَّ أَتَانِی جَاحِداً لِوَلَایَتِهِمْ لَمْ أُدْخِلْهُ جَنَّتِی وَ لَا أَظْلَلْتُهُ تَحْتَ عَرْشِی. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی، با سند خویش از منصور از حضرت امام موسی کاظم از پدر بزرگوارش، از جد بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: وقتی مرا به آسمان به معراج بردند، خداوند فرمود: «رسول «الله» بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ایمان آورده است» و من گفتم: «و مؤمنان». (سوره بقره آیه 285)
فرمود: راست گفتی. ای محمّد! چه کسی را برای امت به جانشینی خود قرار داده ای؟ با این که او خود بهتر می دانست گفتم: بهترین آنها برای مردم را. فرمود: راست گفتی. یا محمّد! من توجه به زمین نمودم و تو را از میان آنها انتخاب کردم. بعد برایت یک اسم از اسم های خود جدا نمودم. از من در جایی یاد نمی کنند، مگر اینکه تو را نیز با من یاد می کنند. من محمودم و تو محمّد. بعد برای مرتبه دیگر متوجّه زمین شدم؛ علی را انتخاب کردم و او را وصیّ تو قرار دادم. تو سرور انبیایی و علی سرور اوصیاء است.
من، تو و علی و فاطمه و حسن و حسین را از شبح نوری آفریدم. سپس در حالی که روح بودید، ولایت شما را بر ملائکه و سایر خلق عرضه داشتم. هر کس که پذیرفت در نزد من از مقربین شد و هر کس که منکر شد، از کافرین گردید.
ای محمّد! به عزت و جلالم سوگند که اگر بنده ای مرا بپرستد و عبادت کند، آن قدر که نفسش قطع شود یا از حرکت باز ماند یا همچون مشکی خشک گردد، با این حال از عبادت پیش من آید اما منکر ولایت ایشان باشد، نه او را داخل بهشتم می کنم و نه در سایه عرشم قرار می دهم.
3- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أحمد بن محمّد عن علی بن الحکم عن سیف بن عمیرة عن أبی بکر الحضرمي عَنْ حُذَیْفَةَ بْنِ أَسِیدٍ الغفاري قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا تَکَامَلَتِ النُّبُوَّةُ لِنَبِیٍّ فِی الْأَظِلَّةِ حَتَّی عُرِضَتْ عَلَیْهِ وَلَایَتِی وَ وَلَایَةُ أَهْلِ بَیْتِی وَ مَثُلُوا لَهُ فَأَقَرُّوا بِطَاعَتِهِمْ وَ وَلَایَتِهِمْ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند خویش از حذیفه بن أسید عفاری روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: نبوت هیچ پیامبری در عالم اشباح کامل نشد، مگر اینکه ولایت من و ولایت اهل بیتم و تمثال آنها به آن پیامبر عرضه شد، پس اقرار کردند به طاعت و ولایت آنها.
4- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَرَضَ عَلَی آدَمَ فِی الْمِیثَاقِ ذُرِّیَّتَهُ فَمَرَّ بِهِ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله وَ هُوَ مُتَّکِئٌ عَلَی عَلِیٍّ صلوات الله علیه وَ فَاطِمَةُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهَا تَتْلُوهُمَا وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهما یَتْلُوَانِ
ص: 7
فَاطِمَةَ فَقَالَ اللَّهُ یَا آدَمُ إِیَّاکَ أَنْ تَنْظُرَ إِلَیْهِمْ بِحَسَدٍ أُهْبِطْکَ مِنْ جِوَارِی فَلَمَّا أَسْکَنَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ مُثِّلَ لَهُ النَّبِیُّ وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَنَظَرَ إِلَیْهِمْ بِحَسَدٍ ثُمَّ عُرِضَتْ عَلَیْهِ الْوَلَایَةُ فَأَنْکَرَهَا فَرَمَتْهُ الْجَنَّةُ بِأَوْرَاقِهَا فَلَمَّا تَابَ إِلَی اللَّهِ مِنْ حَسَدِهِ وَ أَقَرَّ بِالْوَلَایَةِ وَ دَعَا بِحَقِّ الْخَمْسَةِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ «فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ الْآیَةَ».(1)
مرحوم شیخ محمد بن مسعود عیاشی، با سند خویش از از عبد الرحمن بن کثیر، از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: خداوند تبارک و تعالی به هنگام پیمان حضرت آدم، فرزندان او را بر وی نمایان ساخت. پس رسول الله صلی الله علیه و آله در حالی که پشت بر حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه زده بود بر او گذشت و حضرت فاطمه صلوات الله علیها در پی ایشان می آمد و حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما، در پی حضرت فاطمه صلوات الله علیها در راه بودند. خداوند فرمود: ای آدم! زنهار که بر ایشان به دیده حسد نگری که تو را از جوار خود پایین می فرستم. چون خداوند او را در بهشت جای داد رسول الله و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم، پیش چشم او نمایان شدند و او به ایشان به دیده رشک و حسد نگریست. در آن گاه پذیرش ولایت ایشان بر او عرضه شد و او از آن سرباز زد. پس بهشت او را با برگ هایش به بیرون پرتاب کرد. وقتی از رشک و حسادتی که ورزیده بود به سوی خدا توبه آورد و به ولایت ایشان اقرار کرد و در حقّ آن پنج تن، حضرات محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم دعا کرد، خداوند او را آمرزید و از آن جاست که خداوند فرمود: «فَتَلَقَّی آدَمُ مِن رَّبِّهِ کَلِمَاتٍ».
5- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْفَضْلِ بْنِ اَلْعَبَّاسِ اَلْبَغْدَادِیُّ قَالَ قَرَأْتُ عَلَی أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ بْنِ اَلْحَارِثِ قُلْتُ حَدَّثَکُمْ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ خَلَفٍ اَلْعَطَّارُ قَالَ حَدَّثَنَا حُسَیْنٌ اَلْأَشْقَرُ قَالَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ أَبِی اَلْمِقْدَامِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعِیدِ بْنِ جُبَیْرٍ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: سَأَلْتُ اَلنَّبِیَّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَنِ اَلْکَلِمَاتِ اَلَّتِی تَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتابَ عَلَیْهِ قَالَ سَأَلَهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم إِلاَّ تُبْتَ عَلَیَّ فَتَابَ عَلَیْهِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن عباس روایت کرده که گفت: از رسول الله صلی الله علیه و آله در باره کلماتی پرسیدم که حضرت آدم علیه السلام از خداوند گرفت و سبب قبول توبه اش شد، فرمود: از خداوند به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم خواست که توبه ام را بپذیر، خداوند هم پذیرفت.
6- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَلرَّحْمَنِ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْحَسَنِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا فُرَاتُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ فُرَاتٍ اَلْکُوفِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی اَلْحَسَنُ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ أَخْبَرَنِی عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سُلَیْمَانَ اَلْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْحَسَنُ بْنُ جَبْرَئِیلَ اَلْهَمْدَانِیُّ قَالَ أَخْبَرَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ جَبْرَئِیلَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ اَلْجُرْجَانِیُّ عَنْ نَعِیمٍ اَلنَّخَعِیِّ عَنِ اَلضَّحَّاکِ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ
ص: 8
قَالَ: کُنْتُ جَالِساً بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذَاتَ یَوْمٍ وَ بَیْنَ یَدَیْهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ فَاطِمَةُ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ صلوات الله علیهم إِذْ هَبَطَ عَلَیْهِ جَبْرَئِیلُ وَ بِیَدِهِ تُفَّاحَةٌ فَحَیَّا بِهَا اَلنَّبِیَّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ حَیَّا بِهَا اَلنَّبِیُّ عَلِیّاً فَتَحَیَّا بِهَا عَلِیٌّ صلوات الله علیه وَ رَدَّهَا إِلَی اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَتَحَیَّا بِهَا اَلنَّبِیُّ وَ حَیَّا بِهَا اَلْحَسَنَ صلوات الله علیه فَقَبَّلَهَا وَ رَدَّهَا إِلَی اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَتَحَیَّا بِهَا اَلنَّبِیُّ وَ حَیَّا بِهَا اَلْحُسَیْنَ صلوات الله علیه فَتَحَیَّا بِهَا اَلْحُسَیْنَ وَ قَبَّلَهَا وَ رَدَّهَا إِلَی اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَتَحَیَّا بِهَا اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ حَیَّا بِهَا فَاطِمَةَ صلوات الله علیها فَقَبَّلَتْهَا وَ رَدَّتْهَا إِلَی اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ تَحَیَّا بِهَا اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثَانِیَةً وَ حَیَّا بِهَا عَلِیّاً صلوات الله علیه فَتَحَیَّا بِهَا عَلِیٌّ صلوات الله علیه ثَانِیَةً فَلَمَّا هَمَّ أَنْ یَرُدَّهَا إِلَی اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ سَقَطَتِ اَلتُّفَّاحَةُ مِنْ أَطْرَافِ أَنَامِلِهِ فَانْفَلَقَتْ بِنِصْفَیْنِ فَسَطَعَ مِنْهَا نُورٌ حَتَّی بَلَغَ سَمَاءَ اَلدُّنْیَا وَ إِذَا عَلَیْهِ سَطْرَانِ مَکْتُوبَانِ «بِسْمِ اَللهِ اَلرَّحْمنِ اَلرَّحِیمِ» هَذِهِ تَحِیَّةٌ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی مُحَمَّدٍ اَلْمُصْطَفَی وَ عَلِیٍّ اَلْمُرْتَضَی وَ فَاطِمَةَ اَلزَّهْرَاءِ وَ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ سِبْطَیْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ أَمَانٌ لِمُحِبِّیهِمْ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ مِنَ اَلنَّارِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از امالی صدوق: ابن عباس گوید: روزی در حضور رسول الله صلی الله علیه و آله بودم و علی، فاطمه، حسن و حسین صلوات الله علیهم نیز در محضر ایشان بودند که حضرت جبرئیل در حالی که سیبی در دست داشت، نازل گردید، سپس آن را به رسول الله صلی الله علیه و آله تعارف نمود، و رسول الله صلی الله علیه و آله آن را به علی صلوات الله علیه تعارف نمود، علی صلوات الله علیه آن را گرفته و دوباره به رسول الله صلی الله علیه و آله پس داد، پس رسول الله صلی الله علیه و آله آن را گرفت و به عنوان هدیه پذیرفت. سپس به حضرت امام حسن صلوات الله علیه تعارف کرد، حضرت امام حسن صلوات الله علیه آن را بوسید و به رسول الله صلی الله علیه و آله باز گرداند، پس رسول الله صلی الله علیه و آله آن را به عنوان هدیه پذیرفت، سپس به حضرت امام حسین صلوات الله علیه تعارف نمود، پس حضرت امام حسین صلوات الله علیه آن را بوسید و به رسول الله صلی الله علیه و آله باز گرداند و رسول الله صلی الله علیه و آله آن را به عنوان هدیه پذیرفت و سپس به حضرت فاطمه صلوات الله علیها تعارف فرمود، حضرت فاطمه صلوات الله علیها آن را بوسید و به رسول الله صلی الله علیه و آله باز گرداند. رسول الله صلی الله علیه و آله آن را به عنوان هدیه پذیرفت و به علی صلوات الله علیه تعارف نمود و چون علی صلوات الله علیه خواست آن را به رسول الله صلی الله علیه و آله باز گرداند، سیب از سرِ انگشتان آن حضرت بر زمین افتاده و به دو نیم شکافته شد، سپس نوری از آن ساطع شد و درخشش آن به اوج آسمان دنیا رسید و ناگاه دو سطر نوشته در آن پیدا شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، این تحفه ای از طرف خدای عزّوجل به محمّد مصطفی و علیّ مرتضی و فاطمه زهرا و حسن و حسین دو سبط رسول الله صلوات الله علیهم است. و نیز امانی است برای دوستداران آن ها از دوزخ در روز قیامت».
7- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: قَالَ اَللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی اِسْتِکْمَالُ حُجَّتِی عَلَی اَلْأَشْقِیَاءِ مِنْ أُمَّتِکَ مِنْ تَرْکِ وَلاَیَةِ عَلِیٍّ وَ اَلْأَوْصِیَاءِ مِنْ
ص: 9
بَعْدِکَ فَإِنَّ فِیهِمْ سُنَّتَکَ وَ سُنَّةَ اَلْأَنْبِیَاءِ مِنْ قَبْلِکَ وَ هُمْ خُزَّانِی عَلَی عِلْمِی مِنْ بَعْدِکَ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَقَدْ أَنْبَأَنِی جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو حمزه روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: خدای تبارک و تعالی فرماید، حجت من بر اشقیاء امت تو کامل و تمام است، آنهایی که ولایت علی صلوات الله علیه و اوصیاء بعد از تو را ترک گفتند، زیرا روش و رفتار تو و پیغمبران پیش از تو در ایشان موجود است و به علاوه ایشان خزانه دار علم من بعد از تو می باشند، سپس رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: همانا حضرت جبرئیل نام ایشان و نام پدران شان را به من خبر داد.
8- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی اَلْعَطَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی زَاهِرٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مُوسَی عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ: نَحْنُ وُلاَةُ أَمْرِ اَللَّهِ وَ خَزَنَةُ عِلْمِ اَللَّهِ وَ عَیْبَةُ وَحْیِ اَللَّهِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما ولی امر (امامت و خلافت) خدا و خزینه علم خدا و صندوق وحی خدا هستیم.
9- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ أَبِیهِ أَسْبَاطٍ عَنْ سَوْرَةَ بْنِ کُلَیْبٍ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَ اَللَّهِ إِنَّا لَخُزَّانُ اَللَّهِ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ لاَ عَلَی ذَهَبٍ وَ لاَ عَلَی فِضَّةٍ إِلاَّ عَلَی عِلْمِهِ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سوره بن کلیب روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: به خدا که ما خزانه دار خدا هستیم در آسمان و زمینش، نه آن که خزانه دار طلا یا نقره باشیم، بلکه خزانه دار علمش هستیم.
10- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُوسَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ اَلْبَرْقِیِّ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ رَفَعَهُ عَنْ سَدِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا أَنْتُمْ قَالَ نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اَللَّهِ وَ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ وَحْیِ اَللَّهِ وَ نَحْنُ اَلْحُجَّةُ اَلْبَالِغَةُ عَلَی مَنْ دُونَ اَلسَّمَاءِ وَ مَنْ فَوْقَ اَلْأَرْضِ. (4)
ص: 10
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سدیر روایت کرده که گفت: به حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه عرض کردم: قربانت، شما چه سمتی دارید؟ فرمود: ما خزانه دار علم خدا هستیم، ما مترجم وحی خدا هستیم: ما حجت رسا هستیم بر هر که در زیر آسمان و روی زمین است.
11- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: یَا اِبْنَ أَبِی یَعْفُورٍ إِنَّ اَللَّهَ وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِیَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ فَخَلَقَ خَلْقاً فَقَدَّرَهُمْ لِذَلِکَ اَلْأَمْرِ فَنَحْنُ هُمْ یَا اِبْنَ أَبِی یَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اَللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ خُزَّانُهُ عَلَی عِلْمِهِ وَ اَلْقَائِمُونَ بِذَلِکَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابن ابی یعفور روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: ای پسر ابی یعفور! همانا خدا یکتاست و در یکتایی یگانه است، در کار خود یکتاست پس مخلوقی را آفرید و ایشان را برای این کار (خلافت و امامت) سنجید و مقدر کرد و ما هستیم آن مخلوق ای پسر ابی یعفور، و ما هستیم حجت خدا در میان بندگانش و خزانه دار علمش و به این کار (امامت و خلافت) قیام کرده ایم.
12- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُوسَی بْنِ اَلْقَاسِمِ بْنِ مُعَاوِیَةَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنِ اَلْعَمْرَکِیِّ بْنِ عَلِیٍّ جَمِیعاً عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ مُوسَی صلوات الله علیه قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَنَا فَأَحْسَنَ خَلْقَنَا وَ صَوَّرَنَا فَأَحْسَنَ صُوَرَنَا وَ جَعَلَنَا خُزَّانَهُ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ وَ لَنَا نَطَقَتِ اَلشَّجَرَةُ وَ بِعِبَادَتِنَا عُبِدَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَوْلاَنَا مَا عُبِدَ اَللَّهُ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از علی بن جعفر صلوات الله علیه روایت کرده که گفت: حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه فرمود: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خدای عزوجل ما را آفرید و آفرینش ما را نیکو ساخت و ما را صورتگری کرد و نیکو تصویر نمود و ما را در آسمان و زمینش خزانه دار ساخت و برای ما درخت سخن گفت و به وسیله عبادت ما خدای عزوجل عبادت شد و اگر ما نبودیم، خدا پرستیده نمی شد.
13- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ عِکْرِمَةَ عَنِ اِبْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ دَانَ بِدِینِی وَ سَلَکَ مِنْهَاجِی وَ اِتَّبَعَ سُنَّتِی فَلْیَدِنْ بِتَفْضِیلِ اَلْأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی عَلَی جَمِیعِ أُمَّتِی فَإِنَّ مَثَلَهُمْ فِی هَذِهِ اَلْأُمَّةِ مَثَلُ بَابِ حِطَّةٍ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ. (3)
ص: 11
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن عباس روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس دین مرا دارد و راه مرا می رود و پیرو قانون من است باید معتقد به تفضیل ائمه از خاندان من باشد بر همه امتم زیرا مثل آنها در این امت مثل باب حطه است در بنی اسرائیل.
14- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ اَلشَّیْبَانِیُّ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ یَحْیَی بْنِ زَکَرِیَّا اَلْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا بَکْرُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ حَبِیبٍ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْفَضْلُ بْنُ صَقْرٍ اَلْعَبْدِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِیَةَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ مِهْرَانَ اَلْأَعْمَشِ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم قَالَ: نَحْنُ أَئِمَّةُ اَلْمُسْلِمِینَ وَ حُجَجُ اَللَّهِ عَلَی اَلْعَالَمِینَ وَ سَادَةُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ قَادَةُ اَلْغُرِّ اَلْمُحَجَّلِینَ وَ مَوَالِی اَلْمُؤْمِنِینَ وَ نَحْنُ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلْأَرْضِ کَمَا أَنَّ اَلنُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ اَلسَّمَاءِ وَ نَحْنُ اَلَّذِینَ بِنَا یُمْسِکُ اَللَّهُ اَلسَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی اَلْأَرْضِ إِلابِإِذْنِهِ وَ بِنَا یُمْسِکُ اَلْأَرْضَ أَنْ تَمِیدَ بِأَهْلِهَا وَ بِنَا یُنَزِّلُ اَلْغَیْثَ وَ تُنْشَرُ اَلرَّحْمَةُ وَ تَخْرُجُ بَرَکَاتُ اَلْأَرْضِ وَ لَوْ لاَ مَا فِی اَلْأَرْضِ مِنَّا لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا ثُمَّ قَالَ وَ لَمْ تَخْلُ اَلْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اَللَّهُ آدَمَ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِیهَا ظَاهِرٍ مَشْهُورٍ أَوْ غَائِبٍ مَسْتُورٍ وَ لاَ تَخْلُو إِلَی أَنْ تَقُومَ اَلسَّاعَةُ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِیهَا وَ لَوْ لاَ ذَلِکَ لَمْ یُعْبَدِ اَللَّهُ قَالَ سُلَیْمَانُ فَقُلْتُ لِلصَّادِقِ صلوات الله علیه فَکَیْفَ یَنْتَفِعُ اَلنَّاسُ بِالْحُجَّةِ اَلْغَائِبِ اَلْمَسْتُورِ قَالَ کَمَا یَنْتَفِعُونَ بِالشَّمْسِ إِذَا سَتَرَهَا اَلسَّحَابُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سلیمان بن مهران اعمش از حضرت امام جعفر صادق از حضرت امام محمد باقر از حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیهم روايت كرده كه فرمود: ما امامان مسلمانان و حجّت هاى خداوند بر جهانيان و سرور مؤمنان و رهبر سپيدرویان و مولاى اهل ايمان هستيم، و ما امان اهل زمين هستيم همچنان كه ستارگان امان اهل آسمان هستند، و ما كسانى هستيم كه خداوند به واسطه ما آسمان را نگاه داشته تا بر زمين نيفتد مگر به اذن او و به خاطر ما زمين را نگاه داشته كه اهلش را نلرزاند، به سبب ما باران را فرو فرستد و رحمت را منتشر كند و بركات زمين را خارج سازد و اگر نبود كه ما بر روى زمين هستیم، اهلش را فرو مى برد، سپس فرمود: از روزى كه خداوند حضرت آدم را آفريد، زمين خالى از حجّت نيست كه ظاهر و مشهور است و يا غائب و نهان و تا روز قيامت از حجّت خدا خالى نخواهد بود، و اگر چنين نبود خداوند پرستيده نمى شد، سليمان راوى حديث گويد: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه گفتم: مردم چگونه از حجّت غائب نهان منتفع مى شوند؟ فرمود: همچنان كه از خورشيد پشت ابر منتفع مى شوند.
15- قال الشیخ سعید بن هبة الله الراوندي: رُوِیَ عَنِ الْأَسْوَدِ بْنِ سَعِیدٍ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فَقَالَ ابْتِدَاءً مِنْ غَیْرِ أَنْ أَسْأَلَهُ نَحْنُ حُجَّةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ وَ نَحْنُ عَیْنُ اللَّهِ فِی خَلْقِهِ وَ نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ ثُمَّ قَالَ إِنَّ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ کُلِّ أَرْضٍ تُرّاً مِثْلَ تُرِّ الْبَنَّاءِ فَإِذَا أُمِرْنَا فِی الْأَرْضِ بِأَمْرٍ أَخَذْنَا ذَلِکَ التُّرَّ
ص: 12
فَأَقْبَلَتْ إِلَیْنَا الْأَرْضُ بِکُلِّیَّتِهَا وَ أَسْوَاقِهَا وَ کُوَرِهَا حَتَّی نُنْفِذَ فِیهَا مِنْ أَمْرِ اللَّهِ مَا أَمَرَ إِنَّ الرِّیحَ کَمَا کَانَتْ مُسَخَّرَةً لِسُلَیْمَانَ فَقَدْ سَخَّرَهَا اللَّهُ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صلی الله علیه و آله. (1)
مرحوم شیخ سعید بن هبة الله راوندی می گوید: از اسود بن سعید روایت شده است که گفت: خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه بودم، قبل از اینکه من چیزی بپرسم فرمود: ما حجت الله و وجه الله و عین الله در میان مردمان هستیم و نیز فرمانروا از طرف خداوند در میان بندگانش هستیم. سپس فرمود: بین ما و هر قسمت از زمین اتصالی است مانند نخی که بنّاها هنگام ساختمان می کشند. هر گاه خداوند ما را در مورد سرزمینی مامور نماید، همان نخ را می کشیم و زمین با بازارها و محلاتش رو به ما می آورد تا کاری را که بخواهیم انجام دهیم. همان طوری که باد برای سلیمان مسخر شده بود، خداوند آن را برای محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله نیز مسخر نموده است.
16- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اَلْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ اَلْبَصْرِیِّ عَنْ أَبِی اَلْمَغْرَاءِ حُمَیْدِ بْنِ اَلْمُثَنَّی اَلْعِجْلِیِّ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ خَیْثَمَةَ اَلْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: نَحْنُ جَنْبُ اَللَّهِ وَ نَحْنُ صَفْوَتُهُ وَ نَحْنُ حَوْزَتُهُ وَ نَحْنُ مُسْتَوْدَعُ مَوَارِیثِ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ نَحْنُ أُمَنَاءُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَحْنُ حُجَجُ اَللَّهِ وَ نَحْنُ أَرْکَانُ اَلْإِیمَانِ وَ نَحْنُ دَعَائِمُ اَلْإِسْلاَمِ وَ نَحْنُ مِنْ رَحْمَةِ اَللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ نَحْنُ مَنْ بِنَا یُفْتَحُ وَ بِنَا یُخْتَمُ وَ نَحْنُ أَئِمَّةُ اَلْهُدَی وَ نَحْنُ مَصَابِیحُ اَلدُّجَی وَ نَحْنُ مَنَارُ اَلْهُدَی وَ نَحْنُ اَلسَّابِقُونَ وَ نَحْنُ اَلْآخِرُونَ وَ نَحْنُ اَلْعَلَمُ اَلْمَرْفُوعُ لِلْخَلْقِ مَنْ تَمَسَّکَ بِنَا لَحِقَ وَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنَّا غَرِقَ وَ نَحْنُ قَادَةُ اَلْغُرِّ اَلْمُحَجَّلِینَ وَ نَحْنُ خِیَرَةُ اَللَّهِ وَ نَحْنُ اَلطَّرِیقُ اَلْوَاضِحُ وَ اَلصِّرَاطُ اَلْمُسْتَقِیمُ إِلَی اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَحْنُ مِنْ نِعْمَةِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی خَلْقِهِ وَ نَحْنُ اَلْمِنْهَاجُ وَ نَحْنُ مَعْدِنُ اَلنُّبُوَّةِ وَ نَحْنُ مَوْضِعُ اَلرِّسَالَةِ وَ نَحْنُ اَلَّذِینَ إِلَیْنَا تَخْتَلِفُ اَلْمَلاَئِکَةُ وَ نَحْنُ اَلسِّرَاجُ لِمَنِ اِسْتَضَاءَ بِنَا وَ نَحْنُ اَلسَّبِیلُ لِمَنِ اِقْتَدَی بِنَا وَ نَحْنُ اَلْهُدَاةُ إِلَی اَلْجَنَّةِ وَ نَحْنُ عُرَی اَلْإِسْلاَمِ وَ نَحْنُ اَلْجُسُورُ وَ اَلْقَنَاطِرُ مَنْ مَضَی عَلَیْهَا لَمْ یُسْبَقْ وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا مُحِقَ وَ نَحْنُ اَلسَّنَامُ اَلْأَعْظَمُ وَ نَحْنُ اَلَّذِینَ بِنَا یُنْزِلُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَلرَّحْمَةَ وَ بِنَا یُسْقَوْنَ اَلْغَیْثَ وَ نَحْنُ اَلَّذِینَ بِنَا یُصْرَفُ عَنْکُمُ اَلْعَذَابُ فَمَنْ عَرَفَنَا وَ أَبْصَرَنَا وَ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَخَذَ بِأَمْرِنَا فَهُوَ مِنَّا وَ إِلَیْنَا. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از خيثمه جعفى روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنيدم كه مى فرمود: ما جنب اللَّه و برگزيدگان خدا و حوزه او هستیم، مواريث انبياء به وديعه نزد ماست، ما امین ها و حجّت هاى خدا هستیم، ما اركان ايمان و ستون هاى اسلام هستيم، ما رحمت خداوند بر خلايق هستيم، ما كسانى هستيم كه به ما آغاز شد و به ما ختم خواهد گرديد، ما پيشوايان هدايت و چراغ هاى تاريكى و روشنى بخش هدايت هستيم، ما اوّلين و آخرين هستيم، ما پرچم بر افراشته شده هدايت براى خلايق هستيم. هر کس به ما تمسّك جويد به حقّ ملحق مى شود، و هر کس از ما تأخّر جويد
ص: 13
غرق خواهد شد، ما پيشوايان سپيدرویان هستیم، ما برگزيدگان خدا و راه روشن و صراط مستقم به خداى تعالى هستيم، ما نعمت خدا بر خلق هستيم، ما راه خدا و معدن نبوّت و موضع رسالت هستيم، ما كسانى هستيم كه آمد و شد ملائكه به نزد ماست، ما چراغ كسانى هستيم كه به ما استضائه كنند، ما راه حقّ هستيم براى كسانى كه از ما پيروى كنند، ما هاديان به بهشت هستيم، و ما ريسمان و حلقه هاى اسلام هستيم، و ما پل ها و واسطه هاى وصول به حقّ هستيم، كسى كه بر آن بگذرد بر او سبقت نجويند و هر کس از آن تخلّف ورزد نابود شود، ما سنام اعظم هستيم، ما كسانى هستيم كه خداوند به سبب ما رحمت را فرو مى فرستد و با بارانش خلايق را سيراب مى كند، و ما هستیم كسانى كه به واسطه ما عذاب را از شما بر مى گرداند، پس كسى كه ما را شناخت و به ما بصيرت پيدا كرد و حقّ ما را دانست و دستورات ما را گرفت، پس او از ما و به سوى ماست.
17- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ عَنْ عَمِّهِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی اَلْقَاسِمِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْبَرْقِیِّ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ اَلْبَرْقِیِّ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ: جَاءَ نَفَرٌ مِنَ اَلْیَهُودِ إِلَی رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَقَالُوا یَا مُحَمَّدُ أَنْتَ اَلَّذِی تَزْعُمُ أَنَّکَ رَسُولُ اَللَّهِ وَ أَنَّکَ اَلَّذِی یُوحَی إِلَیْکَ کَمَا أُوحِیَ إِلَی مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَسَکَتَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ سَاعَةً ثُمَّ قَالَ نَعَمْ أَنَا سَیِّدُ وُلْدِ آدَمَ وَ لاَ فَخْرَ وَ أَنَا خَاتَمُ اَلنَّبِیِّینَ وَ إِمَامُ اَلْمُتَّقِینَ وَ رَسُولُ رَبِّ اَلْعَالَمِینَ قَالُوا إِلَی مَنْ إِلَی اَلْعَرَبِ أَمْ إِلَی اَلْعَجَمِ أَمْ إِلَیْنَا فَأَنْزَلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ هَذِهِ اَلْآیَةَ: «قُلْ یَا مُحَمَّدُ یا أَیُّهَا اَلنّٰاسُ إِنِّی رَسُولُ اَللهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً» - قَالَ اَلْیَهُودِیُّ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنِ اَلسَّادِسِ عَنْ خَمْسَةِ أَشْیَاءَ مَکْتُوبَاتٍ فِی اَلتَّوْرَاةِ أَمَرَ اَللَّهُ بَنِی إِسْرَائِیلَ أَنْ یَقْتَدُوا بِمُوسَی فِیهَا مِنْ بَعْدِهِ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَأَنْشَدْتُکَ بِاللَّهِ إِنْ أَنَا أَخْبَرْتُکَ تُقِرُّ لِی قَالَ اَلْیَهُودِیُّ نَعَمْ یَا مُحَمَّدُ قَالَ فَقَالَ اَلنَّبِیُّ أَوَّلُ مَا فِی اَلتَّوْرَاةِ مَکْتُوبٌ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اَللَّهِ وَ هِیَ بِالْعِبْرَانِیَّةِ طاب ثُمَّ تَلاَ رَسُولُ اَللَّهِ هَذِهِ اَلْآیَةَ: «یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی اَلتَّوْراةِ وَ اَلْإِنْجِیلِ» - «وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اِسْمُهُ أَحْمَدُ» صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ فِی اَلسَّطْرِ اَلثَّانِی اِسْمُ وَصِیِّی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله وَ اَلثَّالِثِ وَ اَلرَّابِعِ سِبْطَیَّ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما وَ فِی اَلْخَامِسِ أُمِّهِمَا فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ اَلْعَالَمِینَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهَا وَ فِی اَلتَّوْرَاةِ اِسْمُ وَصِیِّی إِلْیَا وَ اِسْمُ سِبْطَیَّ شَبَّرُ وَ شَبِیرٌ وَ هُمَا نُورَا فَاطِمَةَ صلوات الله علیها قَالَ اَلْیَهُودِیُّ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ فَأَخْبِرْنِی عَنْ فَضْلِکُمْ أَهْلَ اَلْبَیْتِ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لِی فَضْلٌ عَلَی اَلنَّبِیِّینَ فَمَا مِنْ نَبِیٍّ إِلاَّ دَعَا عَلَی قَوْمِهِ بِدَعْوَةٍ وَ أَنَا أَخَّرْتُ دَعْوَتِی لِأُمَّتِی لِأَشْفَعَ لَهُمْ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ وَ أَمَّا فَضْلُ أَهْلِ بَیْتِی وَ ذُرِّیَّتِی عَلَی غَیْرِهِمْ کَفَضْلِ اَلْمَاءِ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ وَ بِهِ حَیَاةُ کُلِّ شَیْءٍ وَ حُبُّ أَهْلِ بَیْتِی وَ ذُرِّیَّتِی اِسْتِکْمَالُ اَلدِّینِ وَ تَلاَ رَسُولُ اَللَّهِ هَذِهِ اَلْآیَةَ: «اَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ اَلْإِسْلامَ دِیناً» إِلَی آخِرِ اَلْآیَةِ قَالَ اَلْیَهُودِیُّ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از از حسن بن عبدالله از پدرش از جد بزرگوارش حضرت امام حسن مجتبی صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: یک نفر یهودی خدمت رسول الله صلی الله علیه و آله رسیده و گفت: ای محمد! تو ادعا میکنی که
ص: 14
رسول الله هستی و به مانند موسی بن عمران به تو وحی می شود؟ رسول الله صلی الله علیه و آله ساعتی سکوت نمود و بعد فرمود: بلی، من بهترین فرزند آدم هستم، فخری نیست، من خاتم النبیین و پیشوای متقین و پیامبر پروردگار جهانیان هستم. یهودی گفت: به جانب کدام گروه مبعوث شده ای، عرب ها یا عجم ها یا ما؟ خداوند این آیه را نازل نمود: «قُلْ یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعاً» «بگو: «ای مردم! من رسول خدا به سوی همه شما هستم» (سوره اعراف آیه 158) یهودی گفت: راست می گویی یا محمد! مرا از ششمی مطلع کنید. پنج چیز در تورات است که خداوند به بنی اسرائیل دستور داده که بعد از حضرت موسی به او اقتدا کنند. رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: تو را به خدا سوگند، اگر از آنها اطلاع دهم می پذیری و اقرار می کنی؟ گفت: بلی.
فرمود: اولین کلمه ای که در تورات نوشته شده «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» است که به زبان عبرانی طاب است، سپس این آیه را خواند «یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ» «در یابند آن را مکتوب نزد خود در تورات و انجیل» (سوره اعراف آیه 157) «وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ» «و بشارت می دهم به رسولی که بعد از من می آید و نام او «احمد» است» (سوره صف آیه 6) و در سطر دوم، نام وصی من حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه است، و در سطر سوم و چهارم دو سبط من حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما است، و در سطر پنجم مادر آنها حضرت فاطمه صلوات الله علیها سرور زنان جهانیان است، و در تورات نام وصی من ایلیا، و اسم دو سبطم شبر و شبیر است، و آن دو، نور چشم حضرت فاطمه صلوات الله علیها هستند.
یهودی گفت: راست می گویی یا محمد! اکنون بفرمایید، فضیلت اهل بیت چیست؟ رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: مرا بر پیامبران فضیلتی است. هیچ پیامبری نیست مگر اینکه قوم خود را نفرین نموده ولی من دعا بر امت خود را نگه داشته ام تا روز قیامت شفاعت کنم از آنها. اما برتری ذریه و اهل بیتم بر دیگران، مانند برتری آب است بر تمام اشیاء. همان طور که آب وسیله حیات همه چیز است، حب و دوستی اهل بیت و ذریه من کمال دین است و این آیه را قرائت نمود: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً» «امروز دین تان را برای شما کامل، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برای تان به عنوان دین پسندیدم». (سوره مائده آیه 3) تا آخر آیه. یهودی گفت: راست می گویی یا محمد صلی الله علیه و آله!
18- السید فضل الله بن علي الحسیني الراوندي، بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَوْحَی إِلَی مُوسَی علیه السلام أَنِ ابْنِ مَسْجِداً طَاهِراً لَا یَکُونُ فِیهِ إِلَّا مُوسَی وَ هَارُونُ وَ ابْنَا هَارُونَ شَبَّرُ وَ شَبِیرٌ وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَمَرَنِی أَنْ أَبْنِیَ مَسْجِداً لَا یَکُونُ فِیهِ غَیْرِی وَ غَیْرُ أَخِی عَلِیٍّ وَ ابْنَیَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ. (1)
مرحوم شیخ فضل الله راوندی، با سند خویش از حضرت امام جعفر صادق از پدرانش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خدای متعال به حضرت موسی علیه السّلام وحی فرمود که مسجدی پاکیزه بنا کند و جز حضرت موسی و حضرت هارون و دو پسر حضرت هارون شبّر و شبیر در آن سکونت نکنند، و همانا خدای متعال مرا فرمان داده که مسجدی بنا کنیم که کسی جز خودم و برادرم علی و دو پسرم حسن و حسین صلوات الله علیهم در آن ساکن نباشد.
ص: 15
19- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی اَلْعَطَّارُ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْفَزَارِیِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ أَبِی نُوَیْرَةَ عَنْ أَبِی بَکْرِ بْنِ عَیَّاشٍ عَنْ أَبِی قُدَامَةَ اَلْفَدَّانِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ مَنَّ اَللَّهُ عَلَیْهِ بِمَعْرِفَةِ أَهْلِ بَیْتِی وَ وَلاَیَتِهِمْ فَقَدْ جَمَعَ اَللَّهُ لَهُ اَلْخَیْرَ کُلَّهُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو قدامه فدانی روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند هر کس را به خاطر معرفت و ولایت اهل بیت من منت نهاد خیرات را برای او گرد خواهد آورد.
20- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَبْدُ اَلْوَاحِدِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُبْدُوسٍ اَلنَّیْسَابُورِیُّ اَلْعَطَّارُ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنْ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُتَیْبَةَ عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ عَبْدِ اَلسَّلاَمِ بْنِ صَالِحٍ اَلْهَرَوِیِّ عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه فِی خَبَرٍ طَوِیلٍ قَالَ: إِنَّ آدَمَ علیه السلام لَمَّا أَکْرَمَهُ اللَّهُ تَعَالَی بِإِسْجَادِ مَلَائِکَتِهِ وَ بِإِدْخَالِ الْجَنَّةِ قَالَ فِی نَفْسِهِ هَلْ خَلَقَ اللَّهُ بَشَراً أَفْضَلَ مِنِّی فَعَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَا وَقَعَ فِی نَفْسِهِ فَنَادَاهُ ارْفَعْ رَأْسَکَ یَا آدَمُ فَانْظُرْ إِلَی سَاقِ عَرْشِی فَرَفَعَ آدَمُ علیه السلام رَأْسَهُ فَنَظَرَ إِلَی سَاقِ الْعَرْشِ فَوَجَدَ عَلَیْهِ مَکْتُوباً لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ زَوْجَتُهُ فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَقَالَ آدَمُ علیه السلام یَا رَبِّ مَنْ هَؤُلَاءِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ هَؤُلَاءِ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ وَ هُمْ خَیْرٌ مِنْکَ وَ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِی وَ لَوْلَاهُمْ مَا خَلَقْتُکَ وَ لَا خَلَقْتُ الْجَنَّةَ وَ النَّارَ وَ لَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ فَإِیَّاکَ أَنْ تَنْظُرَ إِلَیْهِمْ بِعَیْنِ الْحَسَدِ فَأُخْرِجَکَ عَنْ جِوَارِی فَنَظَرَ إِلَیْهِمْ بِعَیْنِ الْحَسَدِ وَ تَمَنَّی مَنْزِلَتَهُمْ فَتَسَلَّطَ عَلَیْهِ الشَّیْطَانُ حَتَّی أَکَلَ مِنَ الشَّجَرَةِ الَّتِی نَهَی عَنْهَا وَ تَسَلَّطَ عَلَی حَوَّاءَ لِنَظَرِهَا إِلَی فَاطِمَةَ صلوات الله علیها بِعَیْنِ الْحَسَدِ حَتَّی أَکَلَتْ مِنَ الشَّجَرَةِ کَمَا أَکَلَ آدَمُ فَأَخْرَجَهُمَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ جَنَّتِهِ وَ أَهْبَطَهُمَا عَنْ جِوَارِهِ إِلَی الْأَرْضِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبد السلام بن صالح هروی از حضرت امام رضا صلوات الله علیه در ضمن حدیثی طولانی روایت کرده که فرمود: وقتی خداوند متعال فرشتگانش را برای آدم علیه السلام به سجده درآورد و او را وارد بهشت کرد و این چنین بر او ارج نهاد، آدم علیه السلام با خود گفت آیا خداوند انسانی آفریده که نزدش برتر از من باشد؟ خداوند عزّوجل از آن چه درون آدم علیه السلام گذشت آگاه شد و او را ندا داد: ای آدم! سرت را بالا بیاور و به ساق عرش من بنگر. آدم علیه السلام سرش را بلند کرد و به ساق عرش نگریست و ناگاه دید بر عرش نوشته شده هیچ خدایی جز خدای یگانه نیست و محمد رسول خداست و علی بن ابی طالب امیرمومنان است و همسرش فاطمه سرور زنان دو جهان است و حسن و حسین سروران جوانان اهل بهشت هستند. آدم گفت: پروردگارا اینان کیستند؟ خداوند عزّوجل فرمود: اینان از فرزندان تو هستند و از تو و از تمام آفریدگانم برتر می باشند، اگر آنان نبودند نه تو را می آفریدم و نه بهشت و دوزخ را و نه آسمان و زمین را، مبادا در آنان به دیدهرشک بنگری که تو را از جوار خود بیرون می کنم. اما آدم علیه السلام در آنان به دیده
ص: 16
رشک نگریست و منزلت آنان را برای خود تمنّا کرد. این چنین شیطان بر او چیره شد و او از درختی که از آن نهی شده بود خورد، و چون حوا نیز در فاطمه به دیده رشک نگریست شیطان بر او نیز چیره شد و او نیز همچون آدم علیه السلام از آن درخت خورد، این شد که خداوند عزّوجل هر دو را از بهشت خود بیرون راند و آن دو را از جوار خود به سوی زمین فرود آورد.
21- الشیخ محمد بن علي بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمد بن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله قَالَ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ خَیْرُ أَهْلِ الْأَرْضِ بَعْدِی وَ بَعْدَ أَبِیهِمَا وَ أُمُّهُمَا أَفْضَلُ نِسَاءِ أَهْلِ اَلْأَرْضِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو محمد حسن بن عبدالله تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: حسن و حسین صلوات الله علیهما بعد از من و بعد از پدرشان، بهترینِ اهل زمین هستند و مادرشان بهترین زنان اهل زمین است.
22- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا اَلْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سَعِیدٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَنْصُورِ بْنِ أَبِی اَلْجَهْمِ وَ أَبُو یَزِیدَ اَلْقُرَشِیُّ قَالاَ حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِیٍّ اَلْجُهَنِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی أَخِی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم قَالَ: أَخَذَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بِیَدِ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما فَقَالَ مَنْ أَحَبَّ هَذَیْنِ وَ أَبَاهُمَا وَ أُمَّهُمَا کَانَ مَعِی فِی دَرَجَتِی یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از علی بن جعفر صلوات الله علیه از برادرش حضرت امام موسی کاظم از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی اللّه علیه و آله دست حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما را گرفت و فرمود: هر کس این دو و پدر و مادرشان را دوست بدارد، با من در روز قیامت همراه و هم درجه است.
23- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما مَنْ آلُ مُحَمَّدٍ قَالَ ذُرِّیَّتُهُ فَقُلْتُ مَنْ أَهْلُ بَیْتِهِ قَالَ اَلْأَئِمَّةُ اَلْأَوْصِیَاءُ فَقُلْتُ مَنْ عِتْرَتُهُ قَالَ أَصْحَابُ اَلْعَبَاءِ فَقُلْتُ مَنْ أُمَّتُهُ قَالَ اَلْمُؤْمِنُونَ اَلَّذِینَ صَدَّقُوا بِمَا جَاءَ مِنْ عِنْدِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
ص: 17
اَلْمُتَمَسِّکُونَ بِالثَّقَلَیْنِ اَلَّذِینَ أُمِرُوا بِالتَّمَسُّکِ بِهِمَا کِتَابِ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِهِ أَهْلِ بَیْتِهِ اَلَّذِینَ أَذْهَبَ اَللَّهُ عَنْهُمُ اَلرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً وَ هُمَا اَلْخَلِیفَتَانِ عَلَی اَلْأُمَّةِ بَعْدَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: آل محمد صلوات الله علیهم چه کسانی اند؟ فرمود: نسل آن حضرت. گفتم: اهل بیتش چه کسانی هستند؟ فرمود: اصحاب عبا. گفتم: امت آن حضرت چه کسانی هستند؟ فرمود: مؤمنانی که آنچه از جانب حق آورده است، باور کرده اند و چنگ زدند به ثقل ها که خداوند فرمان تمسک بدان ها را داده است که همانا کتاب الله و عترت و اهل بیت پیامبرند. خداوند از آنان پلیدی را دور کرده و به نیکی تطهیرشان کرده است. بی گمان قرآن و اهل بیت بعد از رسول الله صلی الله علیه و آله جانشینان آن حضرت در امت هستند.
24- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی بْنِ عُبَیْدٍ اَلْیَقْطِینِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی یُونُسُ بْنُ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حُرُمَاتٍ ثَلاَثٍ لَیْسَ مِثْلَهُنَّ شَیْءٌ کِتَابُهُ وَ هُوَ حِکْمَتُهُ وَ نُورُهُ وَ بَیْتُهُ اَلَّذِی جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلنَّاسِ لاَ یَقْبَلُ مِنْ أَحَدٍ تَوَجُّهاً إِلَی غَیْرِهِ وَ عِتْرَةُ نَبِیِّکُمْ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبدالله بن سنان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: برای خداوند عزوجل سه حرمت است که چیزی مثل آن وجود ندارد: کتابش، که حکمت و نور است، خانه ای که آن را قیامی برای مردم قرار داد و از کسی توجه به غیر آن را نمی پذیرد، و خاندان نبی شما صلی الله علیه و آله.
25- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی اَلْخَطَّابِ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ أَسْبَاطٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما أَنَّهُ قَالَ: یَا أَبَا بَصِیرٍ نَحْنُ شَجَرَةُ اَلْعِلْمِ وَ نَحْنُ أَهْلُ بَیْتِ اَلنَّبِیِّ وَ فِی دَارِنَا مَهْبِطُ جَبْرَئِیلَ وَ نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اَللَّهِ وَ نَحْنُ مَعَادِنُ وَحْیِ اَللَّهِ مَنْ تَبِعَنَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنَّا هَلَکَ حَقّاً عَلَی اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای ابو بصیر! ما هستیم درخت علم. ما هستیم اهل بیت پیغمبر، و در خانه ما حضرت جبرئیل فرود می آمد، و ما هستیم خزانه دار علم خدا، و ما هستیم معادن وحی خدا. هر کس پیرو ما باشد نجات یافته و هر کس از ما تخلف کند هلاک است، این حق بر خداوند عزوجل است.
ص: 18
26- الشیخ محمد بن عمر الکشي، عن أبي عليّ أحمد بن عليّ بن كلثوم السرخسي قال: حدّثني إسحاق بن محمّد بن أبان البصرى قال: حدّثني محمّد بن الحسن بن شمّون قال: قالَ الإمام العسكريّ صلوات الله علیه: نَحنُ كَهفٌ لِمَنِ التَجَأَ إلَينا ونورٌ لِمَنِ استَضاءَ بِنا وعِصمَةٌ لِمَنِ اعتَصَمَ بِنا مَن أحَبَّنا كانَ مَعَنا فِي السَّنامِ الأَعلى ومَنِ انحَرَفَ عَنّا فَإِلَى النّارِ. (1)
مرحوم شیخ کشی، با سند مذکور از محمد بن حسن شمون روایت کرده که گفت: حضرت امام حسن صلوات الله علیه عسكرى فرمود: ما پناهگاهى هستيم براى كسی كه به ما پناه آورَد و نورى هستيم براى آنكه از ما پرتو طلبد و موجب مصؤنيت كسى هستيم كه از ما پناه جويد. هر کس ما را دوست بدارد در مراتب بالا با ما خواهد بود، و هر کس از راه ما كج گردد، به سوى آتش راه خواهد برد.
27- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ شُعَیْبٍ اَلْجَوْهَرِیُّ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا عِیسَی بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْعَلَوِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو أَحْمَدُ بْنُ أَبِی حَازِمٍ اَلْغِفَارِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عُبَیْدُ اَللَّهِ بْنُ مُوسَی عَنْ شَرِیکٍ عَنِ اَلرُّکَیْنِ بْنِ اَلرَّبِیعِ عَنِ اَلْقَاسِمِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ زَیْدِ بْنِ ثَابِتٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ اَلثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی أَلاَ وَ هُمَا اَلْخَلِیفَتَانِ مِنْ بَعْدِی وَ لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از زید بن ثابت روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من در میان شما دو چیز گران بها به جا می گذارم؛ کتاب الله و عترتم که اهل بیتم هستند را. بدانید که آن دو خلیفه و جانشین بعد از من خواهند بود و از هم جدا نمی شوند تا اینکه سر حوض بر من وارد شوند.
28- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحُسَیْنِ وَ غَیْرُهُ عَنْ سَهْلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحُسَیْنِ جَمِیعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ جَابِرٍ وَ عَبْدِ اَلْکَرِیمِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ عَبْدِ اَلْحَمِیدِ بْنِ أَبِی اَلدَّیْلَمِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا: کِتَابَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَهْلَ بَیْتِی عِتْرَتِی أَیُّهَا اَلنَّاسُ اِسْمَعُوا وَ قَدْ بَلَّغْتُ إِنَّکُمْ سَتَرِدُونَ عَلَیَّ اَلْحَوْضَ فَأَسْأَلُکُمْ عَمَّا فَعَلْتُمْ فِی اَلثَّقَلَیْنِ وَ اَلثَّقَلاَنِ کِتَابُ اَللَّهِ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ أَهْلُ بَیْتِی فَلاَ تَسْبِقُوهُمْ فَتَهْلِکُوا وَ لاَ تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالحمید بن ابو دیلم روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: همانا من دو امر در میان شما میگذارم، اگر آنها را بپذیرید، هرگز گمراه نشوید: کتاب خدای عزوجل (قرآن). اهل بیت که عترت من هستند.
ص: 19
ای مردم! گوش کنید که من تبلیغ کردم، شما در قیامت سر حوض بر من وارد می شوید و من از آنچه نسبت به ثقلین انجام داده اید از شما بازخواست میکنم، و ثقلین، کتاب خدا جل ذکره و اهل بیت من هستند، بر ایشان پیشی نگیرید که هلاک شوید، و به ایشان چیزی نیاموزید که آنها از شما داناترند.
توضیح: این حدیث طولانی است بنده، فقط محل مورد نظر را از آن نقل کرده ام.
29- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ اَلْیَمَانِیِّ عَنِ اِبْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عَیَّاشٍ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی آخِرِ خُطْبَتِهِ یَوْمَ قَبَضَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ إِنِّی قَدْ تَرَکْتُ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا کِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی فَإِنَّ اَللَّطِیفَ اَلْخَبِیرَ قَدْ عَهِدَ إِلَیَّ أَنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ کَهَاتَیْنِ وَ جَمَعَ بَیْنَ مُسَبِّحَتَیْهِ وَ لاَ أَقُولُ کَهَاتَیْنِ وَ جَمَعَ بَیْنَ اَلْمُسَبِّحَةِ وَ اَلْوُسْطَی فَتَسْبِقَ إِحْدَاهُمَا اَلْأُخْرَی فَتَمَسَّکُوا بِهِمَا لاَ تَزِلُّوا وَ لاَ تَضِلُّوا وَ لاَ تَقَدَّمُوهُمْ فَتَضِلُّوا. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سلیم بن قیس هلالی روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله در آخرین خطبه اش روزی که خدای عز و جل قبض روحش فرمود (و او را به نزد خودش برد) فرمود: من همانا دو امر در میان شما می گذارم که پس از من هرگز گمراه نشوید تا مادامی که به آن دو چنگ زنید: کتاب خدا، و عترتم که اهل بیت من هستند زیرا خدای لطیف و آگاه به من سفارش کرده که آن دو از هم جدا نشوند تا در کنار حوض بر من وارد شوند، مانند این دو (انگشت که با هم برابرند) و دو (انگشت سبابۀ خود را به هم چسباند و نمی گویم مانند این دو انگشت - و انگشت سبابه و وسطی را بهم چسباند. (یعنی با هم برابرند و این طور نیست) که یکی بر دیگری پیش باشد (و جلو افتد) پس به هر دوی اینها چنگ زنید تا نلغزید و گمراه نشوید، و بر ایشان جلو نیفتید که گمراه شوید.
توضیح: این حدیث طولانی است، بنده فقط محل مورد نظر را از آن نقل کرده ام.
30- قال الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ، عَنْ أَبِی اَلْمُفَضَّلِ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ اَلرَّزَّازُ اَلْقُرَشِیُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا جَدِّی لِأُمِّی مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی اَلْقَیْسِیُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ یَزِیدَ اَلطَّائِیُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا هَاشِمُ بْنُ اَلْبَرِیدِ، عَنْ أَبِی سَعِیدٍ اَلتَّیْمِیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا ثَابِتٍ مَوْلَی أَبِی ذَرٍّ رَحِمَهُ اَللَّهُ یَقُولُ: سَمِعْتُ أُمَّ سَلَمَةَ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهَا تَقُولُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی مَرَضِهِ اَلَّذِی قُبِضَ فِیهِ یَقُولُ وَ قَدِ اِمْتَلَأَتِ اَلْحُجْرَةُ مِنْ أَصْحَابِهِ: أَیُّهَا اَلنَّاسُ، یُوشِکُ أَنْ أُقْبَضَ قَبْضاً سَرِیعاً فَیَنْطَلِقَ بِی، وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَیْکُمُ اَلْقَوْلَ مَعْذِرَةً إِلَیْکُمْ، أَلاَ إِنِّی مُخَلِّفٌ فِیکُمْ کِتَابَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی. ثُمَّ أَخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ صلوات الله علیه فَرَفَعَهَا فَقَالَ: هَذَا عَلِیٌّ مَعَ اَلْقُرْآنِ وَ اَلْقُرْآنُ مَعَ عَلِیٍّ، خَلِیفَتَانِ بَصِیرَانِ لاَ یَفْتَرِقَانِ حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ، فَأَسْأَلُهُمَا مَا ذَا خُلِّفْتُ فِیهِمَا. (2)
ص: 20
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ام سلمه رضوان الله علیها روایت کرده که گفت: از رسول الله صلی الله علیه و آله در آن بیماری که به وفاتش انجامید، شنیدم: - درحالی که اتاق از اصحاب پر بود- فرمود: ای مردم! نزدیک است که شتابان روح من را ستانده و مرا ببرند. من سخنانی را برای اتمام حجّت به شما پیشنهاد کردم بدانید که من در میان شما کتاب خدا و عترت که اهل بیتم هستند را به جا می گذارم. سپس دست علی صلوات الله علیه را گرفت و بالا برده، فرمود: این علی به همراه قرآن و قرآن به همراه علی است. دو جانشین بینا که از هم جدا نمی شوند تا در آن حوض بر من وارد شوند من از آن دو دربارۀ آنچه به جا گذاردم خواهم پرسید.
31- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سَعِیدٍ اَلْعَسْکَرِیُّ قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حَمْدَانَ اَلْقُشَیْرِیُّ قَالَ أَخْبَرَنَا اَلْمُغِیرَةُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْمُهَلَّبِ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی قَالَ حَدَّثَنِی عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ دَاوُدَ عَنْ فُضَیْلِ بْنِ مَرْزُوقٍ عَنْ عَطِیَّةَ اَلْعَوْفِیِّ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ اَلْخُدْرِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ أَحَدُهُمَا أَطْوَلُ مِنَ اَلْآخَرِ کِتَابُ اَللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ اَلسَّمَاءِ إِلَی اَلْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَلاَ وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ فَقُلْتُ لِأَبِی سَعِیدٍ مَنْ عِتْرَتُهُ قَالَ أَهْلُ بَیْتِهِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو سعید خدری روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من در میان شما دو امر به جا می گذارم که هر یک از دیگری مفیدتر و سربلندتر است یکی کتاب خدا رشته ای که از آسمان تا زمین کشیده است و دیگری عترت خودم، این هر دو از هم جدا نشوند تا در سر حوض کوثر بر من وارد شوند. راوی گوید: به ابو سعید خدری گفتم: عترت پیغمبر کیست؟ گفت: اهل بیت آن حضرت.
32- قال الشیخ محمد بن الفتال النیسابوري: وَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ اَلثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اَللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی أَلاَ وَ هُمَا اَلْخَلِیفَتَانِ مِنْ بَعْدِی وَ لَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن فتال نیشابوری می گوید: و رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمودند: من دو چیز گرانسنگ میان شما باقی می گذارم، کتاب خدا و عترتم که همان اهل بیت من هستند. همانا که این دو پس از من جانشین من هستند و هرگز از یک دیگر جدا نمی شوند تا کنار حوض کوثر پیش من آیند.
33- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ زِیَادِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْهَمَدَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ غِیَاثِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ: سُئِلَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه عَنْ مَعْنَی قَوْلِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِنِّی مُخَلِّفٌ فِیکُمُ اَلثَّقَلَیْنِ کِتَابَ
ص: 21
اَللَّهِ وَ عِتْرَتِی مَنِ اَلْعِتْرَةُ فَقَالَ أَنَا وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ وَ اَلْأَئِمَّةُ اَلتِّسْعَةُ مِنْ وُلْدِ اَلْحُسَیْنِ تَاسِعُهُمْ مَهْدِیُّهُمْ وَ قَائِمُهُمْ لاَ یُفَارِقُونَ کِتَابَ اَللَّهِ وَ لاَ یُفَارِقُهُمْ حَتَّی یَرِدُوا عَلَی رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حَوْضَهُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از غیاث بن ابراهیم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از پدران بزرگوارش از حضرت امام حسین صلوات الله علیهم روایت کرده فرمود: از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه سؤال شد از معنی قول رسول الله صلّی الله علیه و آله «دو چيز گرانبها در ميان شما مى گذارم كتاب خدا و عترتم» پرسيدند عترت چه كسانى هستند؟ فرمود: من هستم، حضرت امام حسن و حضرت امام حسين و نه امام از فرزندان حسين صلوات الله علیهم، نهم ايشان حضرت مهدى و قائم ايشان است، جدا نمى شوند از كتاب خدا و جدا نمى شود كتاب خدا از ايشان تا وارد شوند بر رسول الله صلّى اللّه عليه و آله در كنار حوض كوثر.
34- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْمُؤَدِّبُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِیٍّ اَلْأَصْبَهَانِیِّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلثَّقَفِیِّ قَالَ أَخْبَرَنَا مُخَوَّلُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَلْجَبَّارِ بْنُ اَلْعَبَّاسِ اَلْهَمْدَانِیُّ عَنْ عَمَّارٍ أَبِی مُعَاوِیَةَ اَلدُّهْنِیِّ عَنْ عَمْرَةَ اِبْنَةِ أَفْعَی قَالَتْ سَمِعْتُ أُمَّ سَلَمَةَ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهَا تَقُولُ: نَزَلَتْ هَذِهِ اَلْآیَةُ فِی بَیْتِی «إِنَّما یُرِیدُ اَللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» قَالَتْ وَ فِی اَلْبَیْتِ سَبْعَةٌ رَسُولُ اَللَّهِ وَ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِم قَالَتْ وَ أَنَا عَلَی اَلْبَابِ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ أَ لَسْتُ مِنْ أَهْلِ اَلْبَیْتِ قَالَ إِنَّکِ مِنْ أَزْوَاجِ اَلنَّبِیِّ وَ مَا قَالَ إِنَّکِ مِنْ أَهْلِ اَلْبَیْتِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عمره دختر افعی روایت کرده که گفت: از حضرت ام سلمه رضوان الله علیها شنیدم که می گفت: این آیه: «جز این نیست که همواره خدا می خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است پاک و پاکیزه گرداند». (سوره احزاب آیه 33) در منزل من نازل شد. و در خانه هفت کس بودند: رسول الله صلّی اللّه علیه و آله و جبرئیل و میکائیل و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم. ام سلمه گوید: من هم بر در خانه بودم، گفتم: یا رسول الله! آیا من از اهل بیت نیستم؟ فرمود: تو از ازواج پیغمبری و نفرمود تو از اهل بیتی.
35- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اِبْنِ فَضَّالٍ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ اَلْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «رَبِّ اِغْفِرْ لِی وَ لِوٰالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً» یَعْنِی اَلْوَلاَیَةَ مَنْ دَخَلَ فِی اَلْوَلاَیَةِ دَخَلَ فِی بَیْتِ اَلْأَنْبِیَاءِ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ وَ قَوْلُهُ «إِنَّما یُرِیدُ اَللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» یَعْنِی اَلْأَئِمَّةَ صلوات الله علیهم وَ وَلاَیَتَهُمْ مَنْ دَخَلَ فِیهَا دَخَلَ فِی بَیْتِ اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. (3)
ص: 22
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن علی حلبی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را با هر کس به حال ایمان وارد خانه من شود بیامرز» (سوره نوح آیه 28) فرمود: مقصود ولایت است، هر کس وارد ولایت شود، به خانه پیغمبران وارد شده است. و مقصود از قول خدای تعالی: «جز این نیست که همواره خدا می خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است پاک و پاکیزه گرداند». (سوره احزاب آیه سوره 33) ائمه صلوات الله علیهم و ولایت آنها است، هر کس در ولایت آنها وارد شود در خانه رسول الله صلّی الله علیه و آله وارد شده است.
36- قال الشیخ علي بن محمد الخزاز القمي، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مُوسَی اَلتَّلَّعُکْبَرِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عِیسَی بْنُ مُوسَی اَلْهَاشِمِیُّ بِسَامِرَّاءَ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما قَالَ دخلت على رسول الله صلی الله علیه و آله في بيت ام سلمة، و قد نزلت عليه هذه الآية: «إِنَّمََا يُرِيدُ اَللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً» فقال رسول الله صلی الله علیه و آله: يا علي، هذه الآية نزلت فيك، و في سبطي، و الأئمة من ولدك.
فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ کَمِ اَلْأَئِمَّةُ بَعْدَکَ قَالَ أَنْتَ یَا عَلِیُّ ثُمَّ اِبْنَاکَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ وَ بَعْدَ اَلْحُسَیْنِ عَلِیٌّ اِبْنُهُ وَ بَعْدَ عَلِیٍّ مُحَمَّدٌ اِبْنُهُ وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ جَعْفَرٌ اِبْنُهُ وَ بَعْدَ جَعْفَرٍ مُوسَی اِبْنُهُ وَ بَعْدَ مُوسَی عَلِیٌّ اِبْنُهُ وَ بَعْدَ عَلِیٍّ مُحَمَّدٌ اِبْنُهُ وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ عَلِیٌّ اِبْنُهُ وَ بَعْدَ عَلِیٍّ اَلْحَسَنُ اِبْنُهُ وَ اَلْحُجَّةُ مِنْ وُلْدِ اَلْحَسَنِ صلوات الله علیهم وَ هَکَذَا وَجَدْتُ أَسَامِیَهُمْ عَلَی سَاقِ اَلْعَرْشِ فَسَأَلْتُ اَللَّهَ تَعَالَی عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ بَعْدَکَ مُطَهَّرُونَ مَعْصُومُونَ وَ أَعْدَاؤُهُمْ مَلْعُونُونَ. (1)
مرحوم شیخ علی بن محمد بن علی خزاز قمی، با سند مذکور از عیسی بن موسی هاشمی از پدرش از پدرانش از حضرت امام حسین صلوات الله علیه از پدر بزرگوارش حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: نزد رسول الله صلی الله علیه و آله که در خانه اُمّ سلمه بود، رفتم و آیه: «جز این نیست که همواره خدا می خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است [از همه گناهان و معاصی] پاک و پاکیزه گرداند».
(سوره احزاب آیه 33) بر رسول الله صلی الله علیه و آله نازل شده بود. رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ای علی! این آیه در شأن تو و دو فرزندت (حسن و حسین صلوات الله علیهما) و امامانی که از نسل تو هستند، نازل شده است. علی صلوات الله علیه فرمود: عرض کردم: ای رسول الله! چند امام پس از شما می آیند؟ رسول الله صلی الله علیه و آله پاسخ داد: اول آنها، تو (ای علی) هستی، سپس دو پسرت: حسن و حسین و پس از حسین، پسرش علی و پس از علی، پسرش محمد و پس از محمد، پسرش جعفر و پس از جعفر، پسرش موسی و پس از موسی، پسرش علی و پس از علی، پسرش محمد و پس از محمد، پسرش علی و پس از علی، پسرش حسن و پس از حسن، پسرش حجّت است که همگی از نسل حسین صلوات الله علیهم هستند.
ص: 23
نام های آنان را بر روی ساق عرش دیدم که این گونه نوشته شده بود؛ پس از خداوند پرسیدم که اینان کیستند؟ خداوند پاسخ داد: ای محمد! اینان امامان پس از تو هستند که پاک و معصوم می باشند و دشمنان آنان، ملعون هستند.
37- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، أَبِی رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مُوسَی اَلْخَشَّابِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ اَلْوَاسِطِیِّ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله مَا عَنَی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِقَوْلِهِ «إِنَّما یُرِیدُ اَللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ اَلرِّجْسَ أَهْلَ اَلْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» قَالَ نَزَلَتْ فِی اَلنَّبِیِّ وَ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ وَ فَاطِمَةَ صلوات الله علیهم فَلَمَّا قَبَضَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیَّهُ کَانَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ اَلْحَسَنُ ثُمَّ اَلْحُسَیْنُ صلوات الله علیهم ثُمَّ وَقَعَ تَأْوِیلُ هَذِهِ اَلْآیَةِ «وَ أُولُوا اَلْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اَللهِ» وَ کَانَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما إِمَاماً ثُمَّ جَرَتْ فِی اَلْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ اَلْأَوْصِیَاءِ صلوات الله علیهم عَلَیْهِ فَطَاعَتُهُمْ طَاعَةُ اَللَّهِ وَ مَعْصِیَتُهُمْ مَعْصِیَةُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبد الله بن کثیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شأن نزول آیه: «جز این نیست که همواره خدا می خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است [از همه گناهان و معاصی] پاک و پاکیزه گرداند». (سوره احزاب آیه 33) را پرسیدم و حضرت پاسخ داد: این آیه، در شأن رسول الله صلی الله علیه و آله، امیرالمؤمنین، حسن، حسین و فاطمه صلوات الله علیهم نازل شده است. چون رسول الله صلی الله علیه و آله درگذشت، حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه امام شد. پس از او حسن و پس از او حسین صلوات الله علیهما امام شدند. سپس تأویل آیه: «و خویشاوندان نسبت به یکدیگر (از دیگران) در کتاب خدا سزاوارترند». (سوره انفال آیه 75) اجرا شد و حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما امام گردید. سپس این حکم در ائمّه که از نسل حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما هستند و یکی پس از دیگری جانشین و وصی بودند، جاری شد. پس اطاعت از آنان، به منزله اطاعت از خداوند و نافرمانی از آنان، به منزله نافرمانی از خداوند عزّوجلّ است.
38- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَکَرِیَّا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ صلوات الله علیهما قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَضَّلَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ کَیْفَ لَا یَکُونُ کَذَلِکَ وَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً» فَقَدْ طَهَّرَنَا اللَّهُ مِنَ الْفَوَاحِشِ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ فَنَحْنُ عَلَی مِنْهَاجِ الْحَقِّ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از جعفر بن محمد بن عماره، از پدرش از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از پدر بزرگوارش صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه فرمود: خداوند عزّوجلّ، ما اهل بیت را بر دیگران برتری داده است و چگونه این طور نباشد در حالی که خداوند عزّوجلّ در کتاب خود می فرماید: «جز این نیست که همواره خدا می خواهد هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت برطرف نماید، و شما را چنان که شایسته است [از همه
ص: 24
گناهان و معاصی] پاک و پاکیزه گرداند». (سوره احزاب آیه 33) پس خداوند گناهان ظاهری و باطنی را از ما زدوده است. بنابراین ما در مسیر حق می باشیم.
39- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن جَمَاعَةٌ عَنْ أَبِی الْمُفَضَّلِ عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ قَیْسٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ عمه الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله حِینَ جَحَدَهُ کَفَرَةُ أَهْلِ الْکِتَابِ وَ حَاجُّوهُ «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ» فَأَخْرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مِنَ الْأَنْفُسِ مَعَهُ أَبِی وَ مِنَ الْبَنِینَ أَنَا وَ أَخِی وَ مِنَ النِّسَاءِ أُمِّی فَاطِمَةَ مِنَ النَّاسِ جَمِیعاً فَنَحْنُ أَهْلُهُ وَ لَحْمُهُ وَ دَمُهُ وَ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ مِنْهُ وَ هُوَ مِنَّا. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر از حضرت امام جعفر صادق از پدر بزرگوارش از جد بزرگوارش حضرت امام زین العابدین از عموی بزرگوارش حضرت امام حسن مجتبی صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: هنگامی که کافران کتاب حضرت محمد صلی الله علیه و آله را انکار کردند و با او به مجادله پرداختند، خداوند متعال به آن حضرت فرمود: «بگو: بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت کنیم؛ سپس یکدیگر را نفرین نماییم، پس لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم». (سوره آل عمران آیه 61) آن گاه رسول الله صلی الله علیه و آله از «نفوس» پدرم را و از «فرزندان» من و برادرم و از «زنان» حضرت فاطمه، مادرم را همراه خود برد. پس از میان تمام مردم، ما خانواده و گوشت و خون و نفس او هستیم. ما از او هستیم و او از ما.
40- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ شَاذَوَیْهِ اَلْمُؤَدِّبُ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلرَّیَّانِ بْنِ اَلصَّلْتِ عَنِ أَبی اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه في حدیثه صلوات الله علیه مَعَ اَلْمَأْمُونُ وَ اَلْعُلَمَاءُ فِی الفرق بین اَلْعِتْرَةَ وَ اَلْأُمَّةِ و فضل اَلْعِتْرَةَ عَلَی اَلْأُمَّةِ اِصْطَفی اَلْعِتْرَةَ و ذکر الحدیث بطوله و في الحدیث: قَالَتِ اَلْعُلَمَاءُ فَأَخْبِرْنَا هَلْ فَسَّرَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَلاِصْطِفَاءَ فِی اَلْکِتَابِ فَقَالَ اَلرِّضَا صلوات الله علیه فَسَّرَ اَلاِصْطِفَاءَ فِی اَلظَّاهِرِ سِوَی اَلْبَاطِنِ فِی اِثْنَیْ عَشَرَ مَوْطِناً وَ مَوْضِعاً و ذکر المواضع من القرآن و قال صلوات الله علیه فیها وَ أَمَّا اَلثَّالِثَةُ فَحِینَ مَیَّزَ اَللَّهُ اَلطَّاهِرِینَ مِنْ خَلْقِهِ فَأَمَرَ نَبِیَّهُ بِالْمُبَاهَلَةِ بِهِمْ فِی آیَةِ اَلاِبْتِهَالِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ یَا مُحَمَّدُ «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ اَلْعِلْمِ فَقُلْ تَعٰالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِسٰاءَنا وَ نِسٰاءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اَللهِ عَلَی اَلْکٰاذِبِینَ» فَبَرَزَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَلِیّاً وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ وَ فَاطِمَةَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِم وَ قَرَنَ أَنْفُسَهُمْ بِنَفْسِهِ فَهَلْ تَدْرُونَ مَا مَعْنَی قَوْلِهِ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ قَالَتِ اَلْعُلَمَاءُ عَنَی بِهِ نَفْسَهُ فَقَالَ أَبُو اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه لَقَدْ غَلِطْتُمْ إِنَّمَا عَنَی بِهَا عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه وَ مِمَّا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُ اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ حِینَ قَالَ لَیَنْتَهِیَنَّ بَنُو وَلِیعَةَ أَوْ لَأَبْعَثَنَّ إِلَیْهِمْ رَجُلاً کَنَفْسِی
ص: 25
یَعْنِی عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه وَ عَنَی بِالْأَبْنَاءِ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ صلوات الله علیهما وَ عَنَی بِالنِّسَاءِ فَاطِمَةَ صلوات الله علیها فَهَذِهِ خُصُوصِیَّةٌ لاَ یَتَقَدَّمُهُمْ فِیهَا أَحَدٌ وَ فَضْلٌ لاَ یَلْحَقُهُمْ فِیهِ بَشَرٌ وَ شَرَفٌ لاَ یَسْبِقُهُمْ إِلَیْهِ خَلْقٌ إِذْ جَعَلَ نَفْسَ عَلِیٍّ صلوات الله علیه کَنَفْسِهِ فَهَذِهِ اَلثَّالِثَةُ وَ أَمَّا اَلرَّابِعَةُ و ذكرها و ما بعدها إلى آخر الحديث. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ریّان بن صلت روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه آن گاه که با مأمون و علما سخن می گفت و در باره فرق عترت و امت و برتری عترت بر امت و گزیده بودن عترت و آن حدیث طولانی را به طور کامل نقل کرد که از جمله در این حدیث آمده است، علما از حضرت امام رضا صلوات الله علیه پرسیدند: آیا خداوند متعال در باره «اصطفاء» و برگزیده شدن در قرآن صحبت کرده است؟ حضرت امام رضا صلوات الله علیه پاسخ فرمودند: در دوازده مورد، ظاهر کلمه اصطفاء در قرآن ذکر شده است و این به غیر از باطن آن است و آن آیات را بیان کردند. آن حضرت در جایی از سخنانش فرمود: اما مورد سوم، آن جایی است که خداوند، انسان های پاک و مطهّر خود را مشخص کرده است و به پیامبر خود در آیه ابتهال دستور داده است که به کمک آنها به مباهله بپردازد. خداوند عز و جل فرموده است: «پس هر که با تو درباره او [عیسی] پس از آنکه بر تو [به واسطه وحی، نسبت به احوال وی] علم و آگاهی آمد، مجادله و ستیز کند، بگو: بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت کنیم؛ سپس یکدیگر را نفرین نماییم، پس لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم». (سوره آل عمران آیه 61) پس رسول الله صلّی الله علیه و آله علی و حسن و حسین و فاطمه صلوات الله علیهم را همراه خود آورد و نفس خود را با نفس آنها مقترن ساخت یعنی با آنها مجتمع و یکباره بیرون در آمدند، حضرت امام رضا صلوات الله علیه به علما فرمود آیا معنی«نفوسمان و نفوستان» را میدانید؟ علماء گفتند: مقصود، خودش می باشد. حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: اشتباه کردید، بلکه مقصود حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه می باشد و چیزی که این حرف را تأیید می کند، گفته رسول الله صلی الله علیه و آله می باشد؛ آن جا که فرمود: بنی ولیعه یا دست بر می دارند و یا این که مردی مانند خودم را به سوی آنها می فرستم. مقصود ایشان، حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه بود و منظور از فرزندان در آن آیه، حسن و حسین صلوات الله علیهما می باشد و مقصود از زنان، حضرت فاطمه صلوات الله علیه است. این همان ویژگی می باشد که کسی بر آن پیشی نمی گیرد و فضلی است که هیچ انسانی بدان نمی رسد و شرافتی است که هیچ مخلوقی قبلاً به آن نرسیده است. زیرا در این مورد سوم، او جان علی صلوات الله علیه را مانند جان خود دانسته است. موارد چهارم و بعدی را هم ذکر کرد تا آخر حدیث.
41- قال الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، حَدَّثَنَا أَبُو اَلْفَتْحِ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی اَلْفَوَارِسِ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو حَامِدٍ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلصَّائِغُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ اَلسَّرَّاجُ قَالَ حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ بْنُ سَعِیدٍ قَالَ حَدَّثَنَا حَاتِمٌ عَنْ بُکَیْرِ بْنِ مِسْمَارٍ عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ لِعَلِیٍّ صلوات الله علیه ثَلاَثاً فَلَأَنْ تَکُونَ لِی وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ حُمْرِ اَلنِّعَمِ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ لِعَلِیٍّ وَ خَلَّفَهُ فِی بَعْضِ مَغَازِیهِ فَقَالَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ تُخَلِّفُنِی مَعَ اَلنِّسَاءِ وَ اَلصِّبْیَانِ فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی
ص: 26
اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَ مَا تَرْضَی أَنْ تَکُونَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی إِلاَّ أَنَّهُ لاَ نَبِیَّ بَعْدِی وَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ یَوْمَ خَیْبَرَ لَأُعْطِیَنَّ اَلرَّایَةَ رَجُلاً یُحِبُّ اَللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ یُحِبُّهُ اَللَّهُ وَ رَسُولُهُ قَالَ فَتَطَاوَلْنَا لَهَا قَالَ اُدْعُوا لِی عَلِیّاً فَأَتَی عَلِیٌّ أَرْمَدَ اَلْعَیْنَیْنِ فَبَصَقَ فِی عَیْنَیْهِ وَ دَفَعَ إِلَیْهِ اَلرَّایَةَ فَفُتِحَ عَلَیْهِ، وَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ اَلْآیَةُ: «نَدْع أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءکُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءکُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَکُمْ» دَعَا رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَناً وَ حُسَیْناً صلوات الله علیهم وَ قَالَ اَللَّهُمَّ هَؤُلاَءِ أَهْلِی. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از عامر بن سعد از پدرش روایت کرده که گفت: از رسول الله صلّی اللّه علیه و آله شنیدم که به علی صلوات الله علیه سه خصوصیت ذکر کرد که اگر یکی از آنها برای من بود از شتران سرخ مو در نزد من محبوبتر بود. درحالی که رسول الله صلّی اللّه علیه و آله علی صلوات الله علیه را در یکی از جنگ هایش[در مدینه]جانشین خود ساخته بود شنیدم که علی صلوات الله علیه عرضه داشت: یا رسول الله! مرا درمیان زنان و کودکان باقی می گذاری؟ پس رسول الله صلّی اللّه علیه و آله فرمود: آیا خشنود نمی گردی که جایگاه تو نسبت به من همچون جایگاه هارون نسبت به موسی باشد جز آنکه هیچ پیامبری پس از من نیست. و همچنین شنیدم که رسول الله صلّی اللّه علیه و آله در روز جنگ خیبر فرمود: پرچم را فردا به کسی می سپارم که خدا و رسولش را دوست می دارد و خدا و رسولش نیز او را دوست می دارند. پس ما گردن بر می افراشتیم تا رسول الله صلّی اللّه علیه و اله پرچم را به ما بدهد. ولی رسول الله صلّی اللّه علیه و آله فرمود: علی صلوات الله علیه را نزد من فرا بخوانید. پس علی صلوات الله علیه آمد در حالیکه چشمانش را از شدت درد بسته بود. آنگاه رسول الله صلی الله علیه و آله از آب دهان خود بر دو چشمش گذارد و پرچم را به او سپرد و به وسیله او بر دشمن پیروز شد. و دیگربار هنگامی بود که این آیه فرو فرستاده شد: «بیایید ما پسرانمان را و شما پسرانتان را، و ما زنانمان را و شما زنانتان را، و ما نفوسمان را و شما نفوستان را دعوت کنیم» (سوره آل عمران آیه 61) رسول الله صلّی اللّه علیه و اله علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم را فراخواند و فرمود: بار خدایا! اینها اهل بیت من هستند.
42- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ اِبْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدٍ اَلْعِجْلِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ ههادٍ» فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلْمُنْذِرُ وَ لِکُلِّ زَمَانٍ مِنَّا هَادٍ یَهْدِیهِمْ إِلَی مَا جَاءَ بِهِ نَبِیُّ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ اَلْهُدَاةُ مِنْ بَعْدِهِ عَلِیٌّ ثُمَّ اَلْأَوْصِیَاءُ وَاحِدٌ بَعْدَ وَاحِدٍ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از برید عجلی روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای عز و جل «همانا تو بیم دهنده ای و برای هر قومی هدایت کننده ای است». (سوره رعد آیه 7) پرسیدم، فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله بیم دهنده است و در هر زمانی یکی از ما اهل بیت هدایت کننده ای است که مردم را به آنچه رسول الله
ص: 27
صلی الله علیه و آله از طرف خدا آورده هدایت کند، پس رهبران بعد از رسول الله صلی الله علیه و آله اول علی صلوات الله علیه است و بعد از او اوصیای آن حضرت یکی پس از دیگری هستند.
43- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحِیمِ اَلْقَصِیرِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ» فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلْمُنْذِرُ وَ عَلِیٌّ اَلْهَادِی أَمَا وَ اَللَّهِ مَا ذَهَبَتْ مِنَّا وَ مَا زَالَتْ فِینَا إِلَی اَلسَّاعَةِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحیم قصیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای تبارک و تعالی: «همانا تو بیم دهنده ای و برای هر قومی هدایت کننده ای است» پرسیدم، فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله بیم دهنده است و علی صلوات الله علیه رهبر است، هان به خدا سوگند که مقام هدایت و رهبری از میان ما خانواده نرفته و تا اکنون هم در میان ما هست.
44- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ جَلَّ جَلاَلُهُ: «وَعَدَ اَللهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا اَلصالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی اَلْأَرْضِ کَمَا اِسْتَخْلَفَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابن سنان روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره قول خدای تعالی: «خدا از میان شما کسانی را که ایمان آورده و کار شایسته کرده اند وعده فرموده است که در زمین به خلافت گمارد چنان که پیشینیان ایشان را به خلافت گماشت». (سوره نور آیه 55) پرسیدم، فرمود: ایشان ائمه صلوات الله علیهم هستند.
45- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی مَسْعُودٍ عَنِ اَلْجَعْفَرِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه یَقُولُ: اَلْأَئِمَّةُ خُلَفَاءُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی أَرْضِهِ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جعفری روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ائمه صلوات الله علیهم خلفاء خدای عزوجل در زمینش هستند.
46- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلًّی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْقَاسِمِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه اَلْأَوْصِیَاءُ
ص: 28
هُمْ أَبْوَابُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اَلَّتِی یُؤْتَی مِنْهَا وَ لَوْلاَهُمْ مَا عُرِفَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ بِهِمُ اِحْتَجَّ اَللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَی خَلْقِهِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: اوصیاء (رسول الله صلی الله علیه و آله) درهای توجه به سوی خدای عزوجل هستند و اگر ایشان نبودند، مردم خدای عزوجل را نمی شناختند و خدای تبارک و تعالی به وسیله ایشان بر خلقش احتجاج کند.
47- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مِرْدَاسٍ قَالَ حَدَّثَنَا صَفْوَانُ بْنُ یَحْیَی وَ اَلْحَسَنُ بْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ عَنْ أَبِی خَالِدٍ اَلْکَابُلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ اَلنُّورِ اَلَّذِی أَنْزَلْنا» فَقَالَ یَا أَبَا خَالِدٍ اَلنُّورُ وَ اَللَّهِ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِلَی یَوْمِ اَلْقِیَامَةِ وَ هُمْ وَ اَللَّهِ نُورُ اَللَّهِ اَلَّذِی أَنْزَلَ وَ هُمْ وَ اَللَّهِ نُورُ اَللَّهِ فِی اَلسَّمَاوَاتِ وَ فِی اَلْأَرْضِ وَ اَللَّهِ یَا أَبَا خَالِدٍ لَنُورُ اَلْإِمَامِ فِی قُلُوبِ اَلْمُؤْمِنِینَ أَنْوَرُ مِنَ اَلشَّمْسِ اَلْمُضِیئَةِ بِالنَّهَارِ وَ هُمْ وَ اَللَّهِ یُنَوِّرُونَ قُلُوبَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ یَحْجُبُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نُورَهُمْ عَمَّنْ یَشَاءُ فَتُظْلِمُ قُلُوبُهُمْ وَ اَللَّهِ یَا أَبَا خَالِدٍ لاَ یُحِبُّنَا عَبْدٌ وَ یَتَوَلاَّنَا حَتَّی یُطَهِّرَ اَللَّهُ قَلْبَهُ وَ لاَ یُطَهِّرُ اَللَّهُ قَلْبَ عَبْدٍ حَتَّی یُسَلِّمَ لَنَا وَ یَکُونَ سِلْماً لَنَا فَإِذَا کَانَ سِلْماً لَنَا سَلَّمَهُ اَللَّهُ مِنْ شَدِیدِ اَلْحِسَابِ وَ آمَنَهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ اَلْقِیَامَةِ اَلْأَکْبَرِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو خالد کابلی روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره قول خدای عزوجل: «به خدا و رسولش و نوری که فرستاده ایم ایمان آورید». (سوره تغابن آیه ) پرسیدم، فرمود: ای ابا خالد! به خدا سوگند که مقصود از نور ائمه از آل محمد صلّی الله علیه و آله باشند تا روز قیامت، به خدا که ایشان هستند همان نور خدا که فرو فرستاده، به خدا که ایشان هستند نور خدا در آسمانها و زمین. ای ابا خالد! به خدا نور امام در دل مؤمنین از نور خورشید تابان در روز، روشن تر است، به خدا که ائمه صلوات الله علیهم دل های مؤمنین را منور سازند و خدا از هر کس خواهد نور ایشان را پنهان دارد، پس دل آنها تاریک گردد. ای ابا خالد! به خدا بنده ای ما را دوست ندارد و از ما پیروی نکند تا اینکه خدا قلبش را پاکیزه کرده باشد و خدا قلب بنده ای را پاکیزه نکند تا اینکه با ما خالص شده باشد و آشتی کرده باشد و چون با ما سازش کرد خدا از حساب سخت نگاهش دارد و از هراس بزرگ روز قیامت ایمنش سازد.
48- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَعَالَی: «اَلَّذِینَ یَتَّبِعُونَ اَلرَّسُولَ اَلنَّبِیَّ اَلْأُمِّیَّ اَلَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی اَلتَّوْراةِ وَ اَلْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ اَلْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ اَلطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ اَلْخَبائِثَ» إِلَی قَوْلِهِ «وَ اِتَّبَعُوا اَلنُّورَ
ص: 29
اَلَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ اَلْمُفْلِحُونَ» قَالَ اَلنُّورُ فِی هَذَا اَلْمَوْضِعِ عَلِیٌّ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، از علی بن ابراهیم با اسنادش از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای تعالی: «کسانی که پیروی می کنند از رسول و پیغمبری که درس ناخوانده است و اوصافش را در تورات و انجیل نزدشان نوشته می یابند، ایشان را به کار نیک وامیدارد و از کار زشت نهی می کند و پاکیزه ها را برای ایشان حلال و پلیدی ها را برایشان حرام میسازد - تا آنجا که فرماید - و پیروی کنند از نوری که با او نازل شده، تنها ایشان رستگارند». (سوره اعراف آیه 157) روایت کرده که فرمود: مقصود از نور در اینجا علی امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم می باشند.
49- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ اَلْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْقَاسِمِ عَنْ صَالِحِ بْنِ سَهْلٍ اَلْهَمْدَانِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَعَالَی: «اَللهُ نُورُ اَلسَّماوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکٰاةٍ» فَاطِمَةُ صلوات الله علیها «فِیها مِصْباحٌ» اَلْحَسَنُ: «اَلْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ» اَلْحُسَیْنُ «اَلزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ» فَاطِمَةُ کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ بَیْنَ نِسَاءِ أَهْلِ اَلدُّنْیَا «یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ» إِبْرَاهِیمُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: «زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ» لاَ یَهُودِیَّةٍ وَ لاَ نَصْرَانِیَّةٍ: «یَکٰادُ زَیْتُها یُضِیءُ» یَکَادُ اَلْعِلْمُ یَنْفَجِرُ بِهَا: «وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلی نُورٍ» إِمَامٌ مِنْهَا بَعْدَ إِمَامٍ: «یَهْدِی اَللهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ» یَهْدِی اَللَّهُ لِلْأَئِمَّةِ مَنْ یَشَاءُ: «وَ یَضْرِبُ اَللهُ اَلْأَمْثالَ لِلنّٰاسِ» قُلْتُ «أَوْ کَظُلُماتٍ» قَالَ اَلْأَوَّلُ وَ صَاحِبُهُ: «یَغْشاهُ مَوْجٌ» اَلثَّالِثُ: «مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ» ظُلُمَاتٌ اَلثَّانِی: «بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ» مُعَاوِیَةُ لَعَنَهُ اَللَّهُ وَ فِتَنُ بَنِی أُمَیَّةَ: «إِذا أَخْرَجَ یَدَهُ» اَلْمُؤْمِنُ فِی ظُلْمَةِ فِتْنَتِهِمْ: «لَمْ یَکَدْ یَراها وَ مَنْ لَمْ یَجْعَلِ اَللهُ لَهُ نُوراً» إِمَاماً مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ صلوات الله علیها: «فَما لَهُ مِنْ نُورٍ» إِمَامٍ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ وَ قَالَ فِی قَوْلِهِ: «یَسْعی نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِمْ» أَئِمَّةُ اَلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ تَسْعَی بَیْنَ یَدَیِ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ بِأَیْمَانِهِمْ حَتَّی یُنْزِلُوهُمْ مَنَازِلَ أَهْلِ اَلْجَنَّةِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از صالح بن سهل همدانی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای تعالی: «خدا نور آسمانها و زمین است، حکایت نور او چون فانوسی است». (سوره نور آیه 35) فرمود: آن فانوس حضرت فاطمه صلوات الله علیها است «که در آن فانوس چراغی است» آن چراغ حسن صلوات الله علیه است «چراغ در آبگینه است» آبگینه حسین صلوات الله علیه است «آبگینه مانند اختر درخشانی است» آن اختر درخشان حضرت فاطمه صلوات الله علیها است در میان زنان جهان «از درخت پر برکتی برافروزد» آن درخت حضرت ابراهیم علیه السّلام است «درخت زیتونی است نه خاوری و نه باختری» نه یهودی و نه نصرانی «که نزدیک است روغنش برافروزد» نزدیک است علم از آن بجوشد «اگر چه آتشی به او نرسد، نوری است روی نوری» از حضرت فاطمه صلوات الله علیها امامی بعد از امامی آید «خدا هر که را
ص: 30
خواهد به نور خود رهبری کند» هر که را خدا خواهد به امامان رهبری کند «و خدا برای مردم مثلها میزند» همدانی گوید: عرض کردم: (تأویل این کلمات را بفرمائید) «یا مانند تاریکیها» فرمود: اولی(ابوبکر) و رفیقش(عمر) باشند «موجی او را فرا گرفت» سومی(عثمان) است روی آن موجی بود، «اینها ظلماتی است» آن موج دومی است «که برخی زیر برخی متراکم هستند» معاویه لعنه الله و فتنه های بنی امیه است «چون کسی دستش را بیرون کند نزدیک نیست که آن را ببیند» حال مؤمن است در تاریکی فتنه بنی امیه (فجایع بنی امیه بر مؤمنین احاطه کند و آنها را سرگردان نماید) «و کسی که خدا برای او نوری مقرر نفرموده» یعنی امامی از اولاد حضرت فاطمه صلوات الله علیها ندارد «هیچ نوری برای او نباشد» روز قیامت امامی نداشته باشد، و در باره قول خدای تعالی (سوره حدید آیه 12) «نور آنها از پیش رو و طرف راست می شتابد» فرمود: روز قیامت ائمه مؤمنین از پیش رو و طرف راست مؤمنین می شتابند تا ایشان را به منازل اهل بهشت وارد سازند.
50- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عُبَیْدِ اَللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ وَ مُوسَی بْنِ عُمَرَ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اَللهِ بِأَفْوٰاهِهِمْ» قَالَ یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا وَلاَیَةَ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه بِأَفْوَاهِهِمْ قُلْتُ قَوْلُهُ تَعَالَی «وَ اَللهُ مُتِمُّ نُورِهِ» قَالَ یَقُولُ وَ اَللَّهُ مُتِمُّ اَلْإِمَامَةِ وَ اَلْإِمَامَةُ هِیَ اَلنُّورُ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ اَلنُّورِ اَلَّذِی أَنْزَلْنا» قَالَ اَلنُّورُ هُوَ اَلْإِمَامُ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن فضیل روایت کرده که گفت: از حضرت ابو الحسن صلوات الله علیه درباره قول خدای تعالی: «میخواهند نور خدا را با پف دهان خود خاموش کنند». (سوره صف آیه 8) پرسیدم، فرمود: یعنی میخواهند ولایت حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را با پف دهان شان خاموش کنند، گفتم سپس خدای تعالی فرماید: «و خدا کامل کننده نور خویش است» فرمود یعنی و خدا کامل کننده امامت است و امامت همان نور است و همان است که خدای عز و جل فرماید: «به خدا و رسولش و نوری که فرو فرستاده ایم ایمان آورید» مقصود از نور همان امام است.
51- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی اَلصَّبَّاحِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «أَمْ یَحْسُدُونَ اَلنّٰاسَ عَلی ما آتاهُمُ اَللهُ مِنْ فَضْلِهِ» فَقَالَ یَا أَبَا اَلصَّبَّاحِ نَحْنُ وَ اَللَّهِ اَلنَّاسُ اَلْمَحْسُودُونَ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو الصباح روایت کرده که گفت از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره قول خدای عزوجل «و یا به مردم نسبت به آنچه خدا از کرمش به آنها داده حسد می برند». (سوره نساء آیه 54) پرسیدم، فرمود: ای ابو الصباح! به خدا ما هستیم آن مردم حسد برده شده.
52- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدٍ اَلْعِجْلِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ
ص: 31
اَلْکِتابَ وَ اَلْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً» قَالَ جَعَلَ مِنْهُمُ اَلرُّسُلَ وَ اَلْأَنْبِیَاءَ وَ اَلْأَئِمَّةَ فَکَیْفَ یُقِرُّونَ فِی آلِ إِبْرَاهِیمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ وَ یُنْکِرُونَهُ فِی آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ قُلْتُ «وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً» قَالَ اَلْمُلْکُ اَلْعَظِیمُ أَنْ جَعَلَ فِیهِمْ أَئِمَّةً مَنْ أَطَاعَهُمْ أَطَاعَ اَللَّهَ وَ مَنْ عَصَاهُمْ عَصَی اَللَّهَ فَهُوَ اَلْمُلْکُ اَلْعَظِیمُ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از برید عجلی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای تبارک و تعالی: «ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت و ملک بزرگ دادیم». (سوره نساء آیه 54) فرمود: خدا پیغمبران و رسولان و امامان را از آل ابراهیم علیه السلام قرار داد، پس چگونه این مردم نسبت به آل ابراهیم علیه السلام این مقام را معترفند ولی در باره آل محمد صلّی الله علیه و آله انکار میکنند. عرض کردم «و به ایشان ملک بزرگی دادیم» چیست؟ فرمود: ملک بزرگ این است که امامان را در آن خانواده قرار داد، هر کس اطاعت آنها کند اطاعت خدا کرده و هر کس نافرمانی آنها کند نافرمانی خدا را کرده است، این است ملک بزرگ.
53- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا غَیْرُ وَاحِدٍ مِنْ أَصْحَابِنَا قَالُوا حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ هَمَّامٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِکٍ اَلْفَزَارِیِّ قَالَ حَدَّثَنِی اَلْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحَارِثِ قَالَ حَدَّثَنِی اَلْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ عَنْ یُونُسَ بْنِ ظَبْیَانَ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ اَلْجُعْفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْأَنْصَارِیَّ یَقُولُ: لَمَّا أَنْزَلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی نَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: «یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اَللهَ وَ أَطِیعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِی اَلْأَمْرِ مِنْکُمْ» قُلْتُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ عَرَفْنَا اَللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَمَنْ أُولُو اَلْأَمْرِ اَلَّذِینَ قَرَنَ اَللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِکَ فَقَالَ صلوات الله علیه و آله هُمْ خُلَفَائِی یَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ اَلْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِی أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثُمَّ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ اَلْمَعْرُوفُ فِی اَلتَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِکُهُ یَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی اَلسَّلاَمَ ثُمَّ اَلصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ سَمِیِّی وَ کَنِیِّی حُجَّةُ اَللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ بَقِیَّتُهُ فِی عِبَادِهِ اِبْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ ذَاکَ اَلَّذِی یَفْتَحُ اَللَّهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَی یَدَیْهِ مَشَارِقَ اَلْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ذَاکَ اَلَّذِی یَغِیبُ عَنْ شِیعَتِهِ وَ أَوْلِیَائِهِ غَیْبَةً لاَ یَثْبُتُ فِیهَا عَلَی اَلْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ إِلاَّ مَنِ اِمْتَحَنَ اَللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ لَهُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ فَهَلْ یَقَعُ لِشِیعَتِهِ اَلاِنْتِفَاعُ بِهِ فِی غَیْبَتِهِ فَقَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ إِی وَ اَلَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ یَسْتَضِیئُونَ بِنُورِهِ وَ یَنْتَفِعُونَ بِوَلاَیَتِهِ فِی غَیْبَتِهِ کَانْتِفَاعِ اَلنَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ یَا جَابِرُ هَذَا مِنْ مَکْنُونِ سِرِّ اَللَّهِ وَ مَخْزُونِ عِلْمِهِ فَاکْتُمْهُ إِلاَّ عَنْ أَهْلِهِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جابر بن يزيد جعفىّ روایت کرده که گفت: از جابر بن عبد اللَّه انصارى شنيدم كه مى گفت: وقتى كه خداى تعالى بر پيامبرش اين آيه را نازل فرمود: «ای اهل ایمان! از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان اطاعت کنید» (سوره نساء آیه 59) گفتم: يا رسول اللَّه! خدا و رسولش را شناخته ايم، پس صاحبان امری كه خداوند
ص: 32
طاعت آنها را مقرون به طاعت خود كرده چه كسانى هستند؟ فرمود: اى جابر! آنها خلفای من و امامان مسلمين پس از من هستند، اوّل ايشان حضرت علی بن ابى طالب است و بعد از او حسن و حسين و علی بن الحسين و محمّد بن علی كه در تورات به باقر معروف است و تو اى جابر او را مى بينى و آنگاه كه او را ديدار كردى سلام مرا به او برسان- و پس از او جعفر بن محمّد صادق و موسى بن جعفر و عليّ بن موسى و محمّد بن عليّ و عليّ ابن محمّد و حسن بن عليّ و پس از او همنام و هم كنيه من حجّة اللَّه در زمينش و بقيّة اللَّه در بين عبادش، فرزند حسن بن عليّ، او كسى است كه خداى تعالى مشرق و مغرب زمين را به دست او بگشايد، او كسى است كه از شيعيان و اوليائش غايب شود، غيبتى كه بر عقيده به امامت او باقى نماند مگر كسى كه خداوند قلبش را به ايمان امتحان كرده است. جابر گويد: گفتم: يا رسول اللَّه! آيا در غيبت او براى شيعيانش انتفاعى هست؟ فرمود: آرى، قسم به خدايى كه مرا به نبوّت مبعوث فرمود به نور او استضائه مى كنند و به ولايت او در دوران غيبتش منتفع مى شوند مانند انتفاع مردم از خورشيدى كه در پس ابر است، اى جابر! اين سرّ مكنون خداوند و علم مخزون اوست، آن را از غير اهلش بپوشان.
54- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ یُونُسَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عِیسَی بْنِ اَلسَّرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه حَدِّثْنِی عَمَّا بُنِیَتْ عَلَیْهِ دَعَائِمُ اَلْإِسْلاَمِ إِذَا أَنَا أَخَذْتُ بِهَا زَکَی عَمَلِی وَ لَمْ یَضُرَّنِی جَهْلُ مَا جَهِلْتُ بَعْدَهُ فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَلْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اَللَّهِ وَ حَقٌّ فِی اَلْأَمْوَالِ مِنَ اَلزَّکَاةِ وَ اَلْوَلاَیَةُ اَلَّتِی أَمَرَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا وَلاَیَةُ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَإِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ مَنْ مَاتَ وَ لاَ یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «أَطِیعُوا اَللهَ وَ أَطِیعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِی اَلْأَمْرِ مِنْکُمْ» فَکَانَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه ثُمَّ صَارَ مِنْ بَعْدِهِ اَلْحَسَنُ ثُمَّ مِنْ بَعْدِهِ اَلْحُسَیْنُ ثُمَّ مِنْ بَعْدِهِ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ ثُمَّ مِنْ بَعْدِهِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ثُمَّ هَکَذَا یَکُونُ اَلْأَمْرُ إِنَّ اَلْأَرْضَ لاَ تَصْلُحُ إِلاَّ بِإِمَامٍ وَ مَنْ مَاتَ لاَ یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً وَ أَحْوَجُ مَا یَکُونُ أَحَدُکُمْ إِلَی مَعْرِفَتِهِ إِذَا بَلَغَتْ نَفْسُهُ هَاهُنَا قَالَ وَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ یَقُولُ حِینَئِذٍ لَقَدْ کُنْتُ عَلَی أَمْرٍ حَسَنٍ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عیسی بن سری روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: پایه هایی که اسلام بر آن نهاده شده به من بفرما که چون به آنها چنگ زنم، کردارم پاک و بی عیب باشد و چیزهای دیگری را که نمیدانم زیانم نرساند، فرمود: گواهی دادن به یگانگی خدا و اینکه حضرت محمد صلی الله علیه و آله رسول الله است و - اقرار نمودن به آنچه از جانب خدا آورده و اینکه حقی به عنوان زکات در اموال است و ولایتی که خدای عزوجل به آن امر فرموده و آن ولایت آل محمد صلی الله علیه و آله است، زیرا رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس بمیرد و امامش را نشناسد. به مرگ جاهلیت مرده است. خدای عزوجل فرماید: «از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان اطاعت کنید» پس علی صلوات الله علیه صاحب امر بود و پس از او حسن، و پس از او حسین و پس از او علی بن الحسین و پس از او محمد بن علی صلوات الله علیهم، سپس امر امامت همین گونه باشد. همانا زمین را شایسته نیست که بدون امام باشد
ص: 33
و هر کس بمیرد و امامش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است و زمانی که یکی از شما از همه بیشتر به معرفت امام احتیاج دارد، زمانی است که نفسش به اینجا برسد با دست اشاره به سینه اش فرمود آنگاه خواهد گفت: عقیده خوبی داشتم.
55- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِی الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ الْوَشَّاءُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدٍ الْعِجْلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» فَکَانَ جَوَابُهُ «أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ الْکِتابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ یَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا هؤُلاءِ أَهْدی مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلًا» یَقُولُونَ لِأَئِمَّةِ الضَّلَالَةِ وَ الدُّعَاةِ إِلَی النَّارِ- هؤُلاءِ أَهْدی مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ سَبِیلًا أُولئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ مَنْ یَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِیراً أَمْ لَهُمْ نَصِیبٌ مِنَ الْمُلْکِ یَعْنِی الْإِمَامَةَ وَ الْخِلَافَةَ فَإِذاً لا یُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِیراً نَحْنُ النَّاسُ الَّذِینَ عَنَی اللَّهُ وَ النَّقِیرُ النُّقْطَةُ الَّتِی فِی وَسَطِ النَّوَاةِ أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ نَحْنُ النَّاسُ الْمَحْسُودُونَ عَلَی مَا آتَانَا اللَّهُ مِنَ الْإِمَامَةِ دُونَ خَلْقِ اللَّهِ أَجْمَعِینَ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً یَقُولُ جَعَلْنَا مِنْهُمُ الرُّسُلَ وَ الْأَنْبِیَاءَ وَ الْأَئِمَّةَ فَکَیْفَ یُقِرُّونَ بِهِ فِی آلِ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام وَ یُنْکِرُونَهُ فِی آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَ کَفی بِجَهَنَّمَ سَعِیراً إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِآیاتِنا سَوْفَ نُصْلِیهِمْ ناراً کُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَیْرَها لِیَذُوقُوا الْعَذابَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَزِیزاً حَکِیماً. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از برید عجلى روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خداى عزوجل: «از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان اطاعت کنید». (سوره نساء آیه 59) پرسیدم، جواب حضرت این بود که «آیا به کسانی که بهره ای اندک از [دانش] کتاب [تورات و انجیل] به آنان داده شده ننگریستی که به هر معبودی غیر خدا، و هر طغیان گری ایمان می آورند؟! و درباره کسانی که کافر شده اند، می گویند: آنان از کسانی که ایمان [به قرآن و پیامبر] آورده اند، راه یافته ترند». (سوره نساء آیه 51) یعنى این مردم درباره پیشوایان گمراهى و رهبران به دوزخ مى گویند: آنها از آل محمد صلى الله علیه و آله هدایت یافته ترند، «ایشان همان کسانند که خدا لعنتشان کرده و هر که را خدا لعنت کند هرگز یاورى براى او نخواهى یافت. مگر آنها را از ملک بهره اى هست» یعنى ملک امامت و خلافت «که در آن صورت نقیرى هم به مردم ندهند» ما هستیم آن مردمى که خدا قصد کرده و نقیر نقطه میان هسته خرما است «و یا به مردم نسبت به آنچه خدا از کرم خویش به آنها داده حسد مى برند» ما هستیم آن مردم حسد برده شده، براى منصب امامتی که خدا به ما داده و به هیچ کس دیگر نداده «حقاً که ما خاندان ابراهیم را کتاب و حکمت و ملک بزرگى دادیم» یعنى پیغمبران و رسولان و امامان را، از آل ابراهیم علیه السلام قرار دادیم، پس چگونه این مردم این مقام را نسبت به آل ابراهیم علیه السلام اعتراف دارند و درباره آل محمد صلى الله علیه و آله منکر مى شوند (بنابراین مقصود از صاحبان امر که پرسیدى آل محمد صلى الله علیه و آله است). «برخى به آن گرویدند و برخى رویگردان شدند و جهنم براى ایشان افروخته آتشى است کافى، کسانی که آیه هاى ما را انکار
ص: 34
کرده اند، به زودى به آتشى درون شان کنیم که هر وقت پوست های شان بسوزد، پوست هاى دیگرشان دهیم تا عذاب را خوب بچشند، همانا خدا نیرومند و فرزانه است».
56- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی دَاوُدَ اَلْمُسْتَرِقِّ قَالَ حَدَّثَنَا دَاوُدُ اَلْجَصَّاصُ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ: «وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ» قَالَ اَلنَّجْمُ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَلْعَلاَمَاتُ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از داود جصاص روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به آیه: «و علاماتی گذاشت و بوسیله ستاره هدایت شوند». (سوره نحل آیه 16) پرسیدم، فرمود: ستاره رسول الله صلّی الله علیه و آله است و علامات ائمه صلوات الله علیهم می باشند.
57- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ قَالَ: سَأَلْتُ اَلرِّضَا صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ تَعَالَی: «وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدُونَ» قَالَ نَحْنُ اَلْعَلاَمَاتُ وَ اَلنَّجْمُ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از وشاء گوید: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه راجع به قول خدای تعالی: «و علاماتی گذاشت و به وسیله ستاره هدایت شوند» پرسیدم، فرمود: ما هستیم علامات و ستاره رسول الله صلّی الله علیه و آله است.
58- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هِلاَلٍ عَنْ أُمَیَّةَ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ دَاوُدَ اَلرَّقِّیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ ما تُغْنِی اَلْآیاتُ وَ اَلنُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لایُؤْمِنُونَ» قَالَ اَلْآیَاتُ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم وَ اَلنُّذُرُ هُمُ اَلْأَنْبِیَاءُ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از داود رقی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره قول خدای تبارک و تعالی: «ولی آیه ها و بیم دادن ها به حال گروهی که ایمان نمی آورند سودی نمی دهد». (سوره یونس آیه 101) پرسیدم، فرمود: آیه ها امامان صلوات الله علیهم و بیم دادنها پیامبران علیهم السلام می باشند.
59- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ عَبْدِ اَلْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحَسَنِیِّ عَنْ مُوسَی بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْعِجْلِیِّ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ رَفَعَهُ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «کَذَّبُوا بِآیاتِنا کُلِّها» یَعْنِی اَلْأَوْصِیَاءَ کُلَّهُمْ. (4)
ص: 35
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از یونس بن یعقوب به صورت مرفوع روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «تمام آیات ما را تکذیب کردند». (سوره قمر آیه 42) فرمود: یعنی همهٔ اوصیاء را تکذیب کردند.
60- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنِ اِبْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ اَلْعِجْلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «اِتَّقُوا اَللهَ وَ کُونُوا مَعَ اَلصادِقِینَ» قَالَ إِیَّانَا عَنَی. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از برید عجلی روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «از خدا باک داشته باشید و با صادقان باشید». (سوره توبه آیه 120) پرسیدم، فرمود: مقصود ما هستیم.
61- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اِتَّقُوا اَللهَ وَ کُونُوا مَعَ اَلصادِقِینَ» قَالَ اَلصَّادِقُونَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ وَ اَلصِّدِّیقُونَ بِطَاعَتِهِمْ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابن ابی نصر روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه راجع بقول خدای عزوجل: «ای کسانی که ایمان آورده اید، از خدا پروا کنید و با صادقان باشید». (سوره توبه آیه 120) پرسیدم، فرمود: صادقان و راست کرداران در اطاعت، همان ائمه صلوات الله علیهم هستند.
62- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْحَمِیدِ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَحْیَا حَیَاةً تُشْبِهُ حَیَاةَ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ یَمُوتَ مِیتَةً تُشْبِهُ مِیتَةَ اَلشُّهَدَاءِ وَ یَسْکُنَ اَلْجِنَانَ اَلَّتِی غَرَسَهَا اَلرَّحْمَنُ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیّاً وَ لْیُوَالِ وَلِیَّهُ وَ لْیَقْتَدِ بِالْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنَّهُمْ عِتْرَتِی خُلِقُوا مِنْ طِینَتِی اَللَّهُمَّ اُرْزُقْهُمْ فَهْمِی وَ عِلْمِی وَ وَیْلٌ لِلْمُخَالِفِینَ لَهُمْ مِنْ أُمَّتِی اَللَّهُمَّ لاَ تُنِلْهُمْ شَفَاعَتِی. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سعد بن طریف روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: هر کس خواهد مانند پیغمبران زندگی کند و مانند شهیدان بمیرد و در (باغ های) بهشتی که خدای رحمان کاشته، ساکن شود، باید از علی صلوات الله علیه پیروی کند و با دوست او دوستی کند و به امامان بعد از آن حضرت اقتدا کند: زیرا ایشان عترت من هستند و از طینت من آفریده شده اند. خدایا فهم و علم مرا به ایشان روزی کن، وای بر آنها که از امت من مخالف ایشان باشند خدایا شفاعت مرا به آنها مرسان.
ص: 36
63- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ اَلثُّمَالِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ اِسْتِکْمَالُ حُجَّتِی عَلَی اَلْأَشْقِیَاءِ مِنْ أُمَّتِکَ مَنْ تَرَکَ وَلاَیَةَ عَلِیٍّ وَ وَالَی أَعْدَاءَهُ وَ أَنْکَرَ فَضْلَهُ وَ فَضْلَ اَلْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنَّ فَضْلَکَ فَضْلُهُمْ وَ طَاعَتَکَ طَاعَتُهُمْ وَ حَقَّکَ حَقُّهُمْ وَ مَعْصِیَتَکَ مَعْصِیَتُهُمْ وَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ اَلْهُدَاةُ مِنْ بَعْدِکَ جَرَی فِیهِمْ رُوحُکَ وَ رُوحُکَ مَا جَرَی فِیکَ مِنْ رَبِّکَ وَ هُمْ عِتْرَتُکَ مِنْ طِینَتِکَ وَ لَحْمِکَ وَ دَمِکَ وَ قَدْ أَجْرَی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِمْ سُنَّتَکَ وَ سُنَّةَ اَلْأَنْبِیَاءِ قَبْلَکَ وَ هُمْ خُزَّانِی عَلَی عِلْمِی مِنْ بَعْدِکَ حَقٌّ عَلَیَّ لَقَدِ اِصْطَفَیْتُهُمْ وَ اِنْتَجَبْتُهُمْ وَ أَخْلَصْتُهُمْ وَ اِرْتَضَیْتُهُمْ وَ نَجَا مَنْ أَحَبَّهُمْ وَ وَالاَهُمْ وَ سَلَّمَ لِفَضْلِهِمْ وَ لَقَدْ أَتَانِی جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ وَ أَحِبَّائِهِمْ وَ اَلْمُسَلِّمِینَ لِفَضْلِهِمْ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: خداوند متعال می فرماید: حجت من بر اشقیاء امت تو کامل و تمام است، آن هایی که ولایت علی صلوات الله علیه را ترک گفته و با دشمنانش دوستی نموده و فضیلت او و اوصیاء بعد از او را انکار کردند. زیرا فضیلت تو فضیلت ایشان است و اطاعت تو اطاعت ایشان، و حق تو حق ایشان و نافرمانی تو نافرمانی ایشان: و آنها امامان راهبر بعد از تو هستند، روح تو در کالبد ایشان است و روح تو همان است که از طرف پروردگارت در تو دمیده شده و ایشان عترت تو میباشند و از طینت و گوشت و خون تو سرشته اند. خدای عزوجل سنت و روش تو و پیامبران پیش از تو را در ایشان جاری داشته و ایشان پس از تو خزانه دار علم من هستند، اینها حقی است بر من [به خودم سوگند] ایشان را برگزیدم و انتخاب کردم و پاک ساختم و پسندیدم، هر کس ایشان را دوست دارد و از آنها پیروی کند و فضیلت شان را معترف باشد، نجات یافته است همانا جبرئیل علیه السلام نام ایشان و نام پدران شان و دوستان شان و معترفین به فضیلت ایشان را برای من آورده است.
64- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ أَبِی اَلْمَغْرَاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَرَادَ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مِیتَتِی وَ یَدْخُلَ جَنَّةَ عَدْنٍ اَلَّتِی غَرَسَهَا اَللَّهُ رَبِّی بِیَدِهِ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ لْیَتَوَلَّ وَلِیَّهُ وَ لْیُعَادِ عَدُوَّهُ وَ لْیُسَلِّمْ لِلْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنَّهُمْ عِتْرَتِی مِنْ لَحْمِی وَ دَمِی أَعْطَاهُمُ اَللَّهُ فَهْمِی وَ عِلْمِی إِلَی اَللَّهِ أَشْکُو أَمْرَ أُمَّتِی اَلْمُنْکِرِینَ لِفَضْلِهِمْ اَلْقَاطِعِینَ فِیهِمْ صِلَتِی وَ اَیْمُ اَللَّهِ لَیَقْتُلُنَّ اِبْنِی لاَ أَنَالَهُمُ اَللَّهُ شَفَاعَتِی. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابان بن تغلب روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که خواهد زندگی و مرگش زندگی و مرگ من باشد و به بهشت
ص: 37
برینی که پروردگارم به دست قدرت خود کاشته در آید باید پیروی حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه کند و با دوستش دوستی و با دشمنش دشمنی نماید و نسبت به اوصیاء پس از آن حضرت تسلیم باشد، زیرا ایشان از خاندان من و از گوشت و خون من هستند و خدا فهم و علم مرا به ایشان عطا فرموده است. به خدا شکایت میکنم از حال آن امتم که فضیلت ایشان را منکر گشته، پیوند مرا با ایشان قطع کنند (رعایت قرابت آنها را که اجر رسالت من است نکنند) به خدا سوگند که دو فرزندم را می کشند خدا شفاعتم را به آنها نرساند.
65- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُوسَی بْنِ سَعْدَانَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ اَلْقَهَّارِ عَنْ جَابِرٍ اَلْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مِیتَتِی وَ یَدْخُلَ اَلْجَنَّةَ اَلَّتِی وَعَدَنِیهَا رَبِّی وَ یَتَمَسَّکَ بِقَضِیبٍ غَرَسَهُ رَبِّی بِیَدِهِ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ أَوْصِیَاءَهُ مِنْ بَعْدِهِ صلوات الله علیهم فَإِنَّهُمْ لاَ یُدْخِلُونَکُمْ فِی بَابِ ضَلاَلٍ وَ لاَ یُخْرِجُونَکُمْ مِنْ بَابِ هُدًی فَلاَ تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ وَ إِنِّی سَأَلْتُ رَبِّی أَلاَّ یُفَرِّقَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ اَلْکِتَابِ حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ هَکَذَا وَ ضَمَّ بَیْنَ إِصْبَعَیْهِ وَ عَرْضُهُ مَا بَیْنَ صَنْعَاءَ إِلَی أَیْلَةَ فِیهِ قُدْحَانُ فِضَّةٍ وَ ذَهَبٍ عَدَدَ اَلنُّجُومِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر جعفی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: هر کس را خوش آید که چون من زندگی کند و چون من بمیرد و در بهشتی که خدا مرا وعده داده در آید و به شاخه ای که پروردگارم به دست قدرت خود کاشته دست آویزد، باید حضرت علی بن ابی طالب و اوصیاء بعد از آن حضرت صلوات الله علیهم را اطاعت کند، زیرا آنها شما را به هیچ درِ گمراهی در نیاورده و از هیچ درِ هدایت خارج نکنند، شما به ایشان یاد ندهید که آنها از شما داناترند. من از پروردگارم خواستم که میان آنها و قرآن جدایی نیندازد تا سر حوض بر من وارد شوند، این چنین - دو انگشت (سبابه) خود را به هم چسبانید - پهنای آن حوض به مسافت میان صنعاء تا ایله است و به عدد ستارگان جام های سیمین و زرین دارد.
66- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ اَلْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: وَ إِنَّ اَلرَّوْحَ وَ اَلرَّاحَةَ وَ اَلْفَلْجَ وَ اَلْعَوْنَ وَ اَلنَّجَاحَ وَ اَلْبَرَکَةَ وَ اَلْکَرَامَةَ وَ اَلْمَغْفِرَةَ وَ اَلْمُعَافَاةَ وَ اَلْیُسْرَ وَ اَلْبُشْرَی وَ اَلرِّضْوَانَ وَ اَلْقُرْبَ وَ اَلنَّصْرَ وَ اَلتَّمَکُّنَ وَ اَلرَّجَاءَ وَ اَلْمَحَبَّةَ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِمَنْ تَوَلَّی عَلِیّاً صلوات الله وَ اِئْتَمَّ بِهِ وَ بَرِئَ مِنْ عَدُوِّهِ وَ سَلَّمَ لِفَضْلِهِ وَ لِلْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ حَقّاً عَلَیَّ أَنْ أُدْخِلَهُمْ فِی شَفَاعَتِی وَ حَقٌّ عَلَی رَبِّی تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنْ یَسْتَجِیبَ لِی فِیهِمْ فَإِنَّهُمْ أَتْبَاعِی وَ مَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی. (2)
ص: 38
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از فضیل بن یسار روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: (رسول الله صلّی الله علیه و آله چنان که مرحوم مجلسی گوید) فرمود: همانا نسیم رحمت و آسودگی و پیروزی و کمک و کامیابی و برکت و بزرگواری و آمرزش و ایمنی و توانگری و مژده و رضوان و تقرب و یاری و توانایی و امید و دوستی خدای عزوجل، برای کسی است که علی صلوات الله علیه را دوست بدارد. و اطاعتش کند و از دشمنش بی زاری جوید و به فضیلت او و اوصیاء آن حضرت معترف باشد، بر من است که ایشان را در شفاعتم در آورم و بر پروردگار - تبارک و تعالی - من است که شفاعت مرا نسبت به ایشان بپذیرد، زیرا آنها پیرو من هستند و هر کس پیروی من کند از آن من است.
67- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمُونَ» قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلذِّکْرُ أَنَا وَ اَلْأَئِمَّةُ أَهْلُ اَلذِّکْرِ وَ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ» قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه نَحْنُ قَوْمُهُ وَ نَحْنُ اَلْمَسْئُولُونَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالله بن عجلان روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: ذکر من هستم و امامان اهل ذکر باشند، و راجع به قول خدای عزوجل: «همانا قرآن برای تو و قوم تو ذکر است و به زودی از آن بازخواست می شوید». (سوره زخرف آیه 44) حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ما هستیم قوم او و ما هستیم سؤال شوندگان.
68- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه «فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمُونَ» قَالَ اَلذِّکْرُ مُحَمَّدٌ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ نَحْنُ أَهْلُهُ اَلْمَسْئُولُونَ قَالَ قُلْتُ قَوْلُهُ: «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ» قَالَ إِیَّانَا عَنَی وَ نَحْنُ أَهْلُ اَلذِّکْرِ وَ نَحْنُ اَلْمَسْئُولُونَ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه آیۀ «اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) را پرسیدم، فرمود: مقصود از ذکر حضرت محمد صلّی الله علیه و آله است و ما هستیم اهل آن حضرت که پرسیده می شویم، به حضرت عرض کردم: خدای تعالی فرماید: «قرآن ذکر است برای تو و قومت و به زودی از آن پرسیده می شوید». (سوره زخرف آیه 44) فرمود: تنها ما را قصد کرده، ما هستیم اهل ذکر و ما هستیم پرسش شوندگان.
69- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ قَالَ: سَأَلْتُ اَلرِّضَا صلوات الله علیه فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ «فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمُونَ» فَقَالَ نَحْنُ أَهْلُ اَلذِّکْرِ
ص: 39
وَ نَحْنُ اَلْمَسْئُولُونَ قُلْتُ فَأَنْتُمُ اَلْمَسْئُولُونَ وَ نَحْنُ اَلسَّائِلُونَ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ حَقّاً عَلَیْنَا أَنْ نَسْأَلَکُمْ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ حَقّاً عَلَیْکُمْ أَنْ تُجِیبُونَا قَالَ لاَ ذَاکَ إِلَیْنَا إِنْ شِئْنَا فَعَلْنَا وَ إِنْ شِئْنَا لَمْ نَفْعَلْ أَ مَا تَسْمَعُ قَوْلَ اَللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسٰابٍ».(1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از وشاء روایت کرده که گفت: به حضرت امام رضا صلوات الله علیه عرض کردم: قربانت گردم «اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) یعنی چه؟ فرمود: ما هستیم اهل ذکر و ما هستیم سؤال شوندگان. عرض کردم: شما پرسش شونده و ما پرسش کننده ایم؟ فرمود: آری. عرض کردم: بر ماست که از شما بپرسیم؟ فرمود: آری. عرض کردم: بر شماست که به ما پاسخ دهید؟ فرمود: نه، اختیار با ماست، اگر خواستیم پاسخ دهیم و اگر نخواستیم پاسخ ندهیم، مگر نمی شنوی قول خدای تبارک و تعالی را: «این بخشش ما است خواهی ببخش یا نگهدار حسابی بر تو نیست». (سوره ص آیه 39)
70- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَیْدٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ» فَرَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلذِّکْرُ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ صلوات الله علیهم اَلْمَسْئُولُونَ وَ هُمْ أَهْلُ اَلذِّکْرِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «همانا قرآن برای تو و قوم تو ذکر است و به زودی از آن بازخواست می شوید». (سوره زخرف آیه 44) فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله ذکر است و اهل بیتش صلوات الله علیهم پرسش شوندگان و اهل ذکر باشند.
71- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ رِبْعِیٍّ عَنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ» قَالَ اَلذِّکْرُ اَلْقُرْآنُ وَ نَحْنُ قَوْمُهُ وَ نَحْنُ اَلْمَسْئُولُونَ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از فضیل روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره قول خدای تعالی: «همانا قرآن برای تو و قوم تو ذکر است و به زودی از آن بازخواست می شوید». (سوره زخرف آیه 44) فرمود: مراد از ذکر قرآن است و ما هستیم قوم او و ما هستیم پرسش شوندگان.
72- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنِ اَلْعَلاَءِ بْنِ رَزِینٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ مَنْ عِنْدَنَا یَزْعُمُونَ أَنَّ قَوْلَ
ص: 40
اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَسْئَلُوا أَهْلَ اَلذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمُونَ» أَنَّهُمُ اَلْیَهُودُ وَ اَلنَّصَارَی قَالَ إِذاً یَدْعُونَکُمْ إِلَی دِینِهِمْ قَالَ قَالَ بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ نَحْنُ أَهْلُ اَلذِّکْرِ وَ نَحْنُ اَلْمَسْئُولُونَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: به حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه: عرض کرد: همشهریان ما گمان کنند، قول خدای عزوجل: «اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) اهل ذکر یهود و نصاری هستند، فرمود: بنا بر این آنها شما را به دین خود دعوت کنند! سپس با دست به سینه اش اشاره کرد و فرمود: ما هستیم اهل ذکر و ما هستیم سؤال شوندگان.
73- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْمُغِیرَةِ عَنْ عَبْدِ اَلْمُؤْمِنِ بْنِ اَلْقَاسِمِ اَلْأَنْصَارِیِّ عَنْ سَعْدٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «هَلْ یَسْتَوِی اَلَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ اَلَّذِینَ لایَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا اَلْأَلْبابِ» قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه إِنَّمَا نَحْنُ «اَلَّذِینَ یَعْلَمُونَ» وَ «اَلَّذِینَ لایَعْلَمُونَ» عَدُوُّنَا وَ شِیعَتُنَا «أُولُوا اَلْأَلْبابِ».(2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی ندانند یکسانند، تنها خردمندان به یاد می گیرند». (سوره زمر آیه 9) فرمود: ما هستیم کسانی که می دانند و آنها که نمی دانند دشمنان ما هستند و شیعیان ما خردمندانند.
74- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «هَلْ یَسْتَوِی اَلَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ اَلَّذِینَ لایَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا اَلْأَلْبابِ» قَالَ نَحْنُ «اَلَّذِینَ یَعْلَمُونَ» وَ عَدُوُّنَا «اَلَّذِینَ لایَعْلَمُونَ» وَ شِیعَتُنَا «أُولُوا اَلْأَلْبابِ».(3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی ندانند یکسانند، تنها خردمندان به یاد می گیرند». (سوره زمر آیه 9) فرمود: ما هستیم کسانی که می دانند و دشمنان ما کسانی هستند که نمی دانند و شیعیان ما خردمندان هستند.
75- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ اَلْحُرِّ وَ عِمْرَانَ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: نَحْنُ «اَلرّٰاسِخُونَ فِی اَلْعِلْمِ» وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ. (4)
ص: 41
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ما هستیم راسخون در علم و ما تأویل آن(قرآن) را می دانیم.
76- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ عَنْ أَحَدِهِمَا صلوات الله علیهما: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اَللهُ وَ اَلرّٰاسِخُونَ فِی اَلْعِلْمِ» فَرَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَفْضَلُ اَلرَّاسِخِینَ فِی اَلْعِلْمِ قَدْ عَلَّمَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ جَمِیعَ مَا أَنْزَلَ عَلَیْهِ مِنَ اَلتَّنْزِیلِ وَ اَلتَّأْوِیلِ وَ مَا کَانَ اَللَّهُ لِیُنْزِلَ عَلَیْهِ شَیْئاً لَمْ یُعَلِّمْهُ تَأْوِیلَهُ وَ أَوْصِیَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ یَعْلَمُونَهُ کُلَّهُ وَ اَلَّذِینَ لاَ یَعْلَمُونَ تَأْوِیلَهُ إِذَا قَالَ اَلْعَالِمُ فِیهِمْ بِعِلْمٍ فَأَجَابَهُمُ اَللَّهُ بِقَوْلِهِ: «یَقُولُونَ آمَنّٰا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا» وَ اَلْقُرْآنُ خَاصُّ وَ عَامٌّ وَ مُحْکَمٌ وَ مُتَشَابِهٌ وَ نَاسِخٌ وَ مَنْسُوخٌ فَالرَّاسِخُونُ فِی اَلْعِلْمِ یَعْلَمُونَهُ.(1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از برید بن معاویه روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر یا حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیهما راجع به قول خدای عزوجل: «و جز خدا و راسخون در علم تأویل قرآن را نمی دانند». (سوره آل عمران آیه 6) فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله بهترین راسخ در علم است. خدای عزوجل همه آنچه را از تنزیل و تأویل نازل فرمود به او آموخته است، چیزی را که خدا تأویلش را به او نیاموخت بر او نازل نفرمود و اوصیاء پس از آن حضرت هم تمام آن را می دانند، و کسانی که تأویل آن را نمی.دانند (شیعیان) هر گاه عالم شان چیزی از روی علم بفرماید (ایمان می آورند و می پذیرند) چنانچه خدا ایشان را پذیرفته و فرموده است «می گویند ایمان آوردیم، همه قرآن از جانب پروردگار ماست». (سوره آل عمران آیه 7) و قرآن خاص و عام و محکم و متشابه و ناسخ و منسوخ دارد و راسخون در علم همه را می دانند.
77- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «اَلرّٰاسِخُونَ فِی اَلْعِلْمِ» أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: راسخون در علم حضرت امیرالمؤمنین و امامان بعد از آن حضرت صلوات الله علیهم می باشند.
78- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ اِبْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اَلْعَزِیزِ اَلْعَبْدِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْعِلْمَ» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (3)
ص: 42
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالعزیز عبدی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) فرمود: ایشان امامان صلوات الله علیهم می باشند.
79- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی هَذِهِ اَلْآیَةِ «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْعِلْمَ» ثُمَّ قَالَ أَمَا وَ اَللَّهِ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ مَا قَالَ بَیْنَ دَفَّتَیِ اَلْمُصْحَفِ قُلْتُ مَنْ هُمْ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ مَنْ عَسَی أَنْ یَکُونُوا غَیْرَنَا. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه این آیه: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) را قرائت نمود و سپس فرمود: به خدا ای ابا محمد! خدا نفرمود: قرآن آیه هایی است میان دو جلد قرآن (تا مردمی گویند قرآن که حجت خداست بر ما، همین آیات میان دو جلد یعنی از صفحه اول تا صفحه آخر است و محتاج به امامی که آن را تفسیر کند نمی باشیم) عرض کردم: قربانت کردم ایشان چه کسانی هستند؟ (دانشمندانی که حقایق قرآن در سینه آنهاست) فرمود: توقع می رود که جز ما چه اشخاصی باشند؟!
80- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ یَزِیدَ شَغَرٍ عَنْ هَارُونَ بْنِ حَمْزَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ اَلَّذِینَ أُوتُوا اَلْعِلْمَ» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم خَاصَّةً. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از هارون بن حمزة روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که راجع به آیه: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) می فرمود: آنها تنها ائمه صلوات الله علیهم می باشند.
81- الشیخ محمد بن العباس، عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مَالِکِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ» قَالَ نَحْنُ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از فضیل روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره آیه: «و این مثل ها را برای مردم می زنیم، ولی جز اهل معرفت و دانش در آنها تعقّل نمی کنند». (سوره عنکبوت آیه 43) فرمود: ما آن(عالمان) هستیم.
ص: 43
82- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحَسَنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا اَلْکِتابَ اَلَّذِینَ اِصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا» اَلْآیَةَ قَالَ فَقَالَ وُلْدُ فَاطِمَةَ صلوات الله علیها وَ اَلسَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ اَلْإِمَامُ وَ اَلْمُقْتَصِدُ اَلْعَارِفُ بِالْإِمَامِ وَ اَلظَّالِمُ لِنَفْسِهِ اَلَّذِی لاَ یَعْرِفُ اَلْإِمَامَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از احمد بن عمر روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه راجع به آیه: «آنگاه این کتاب را به کسانی که از میان بندگان خود انتخاب کرده ایم، به ارث دادیم». تا آخر آیه (سوره فاطر آیه 32) پرسیدم, فرمود: اولاد حضرت فاطمه صلوات الله علیها (یعنی ائمه طاهرین صلوات الله علیهم) هستند و شتابنده به سوی نیکی ها امام است و معتدل امام شناس است و ستمگر به خویش کسی است که امام را نشناسد.
83- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی وَلاَّدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «اَلَّذِینَ آتَیْناهُمُ اَلْکِتابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابی ولاد روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره به قول خدای عزوجل: «کسانی که به آنها کتاب داده ایم و آن را چنان که شایسته است می خوانند، بدان ایمان آورده اند». (سوره بقره آیه 121) پرسیدم، فرمود: ایشان ائمه صلوات الله علیهم باشند.
84- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ غَالِبٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ اَلْآیَةُ: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ» قَالَ اَلْمُسْلِمُونَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ أَ لَسْتَ إِمَامَ اَلنَّاسِ کُلِّهِمْ أَجْمَعِینَ قَالَ فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَنَا رَسُولُ اَللَّهِ إِلَی اَلنَّاسِ أَجْمَعِینَ وَ لَکِنْ سَیَکُونُ مِنْ بَعْدِی أَئِمَّةٌ عَلَی اَلنَّاسِ مِنَ اَللَّهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یَقُومُونَ فِی اَلنَّاسِ فَیُکَذَّبُونَ وَ یَظْلِمُهُمْ أَئِمَّةُ اَلْکُفْرِ وَ اَلضَّلاَلِ وَ أَشْیَاعُهُمْ فَمَنْ وَالاَهُمْ وَ اِتَّبَعَهُمْ وَ صَدَّقَهُمْ فَهُوَ مِنِّی وَ مَعِی وَ سَیَلْقَانِی أَلاَ وَ مَنْ ظَلَمَهُمْ وَ کَذَّبَهُمْ فَلَیْسَ مِنِّی وَ لاَ مَعِی وَ أَنَا مِنْهُ بَرِیءٌ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: چون آیه: «روزی که هر دسته از مردم را با امام شان می خوانیم». (سوره اسراء آیه 71) نازل شد، مسلمین عرض کردند: یا رسول الله! مگر شما امام همه مردم نیستید؟ رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من از جانب خدا به سوی همه مردم فرستاده شده ام ولی بعد از من امامانی از خاندانم بر مردم منصوب شوند، ایشان در میان مردم قیام کنند و مردم آنها را تکذیب کنند و امامان کفر و گمراهی و پیروان شان برای شان ستم کنند، هر کس آنها را دوست بدارد و از آنها پیروی کند و تصدیق شان نماید، از من است
ص: 44
و با من است و مرا ملاقات خواهد کرد و آگاه باشید کسی که به ایشان ستم کند و تکذیب شان نماید، از من نیست و با من نیست و من از او بی زارم.
85- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ: إِنَّ اَلْأَئِمَّةَ فِی کِتَابِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِمَامَانِ قَالَ اَللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا» لاَ بِأَمْرِ اَلنَّاسِ یُقَدِّمُونَ أَمْرَ اَللَّهِ قَبْلَ أَمْرِهِمْ وَ حُکْمَ اَللَّهِ قَبْلَ حُکْمِهِمْ قَالَ «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَی اَلنّٰارِ» یُقَدِّمُونَ أَمْرَهُمْ قَبْلَ أَمْرِ اَللَّهِ وَ حُکْمَهُمْ قَبْلَ حُکْمِ اَللَّهِ وَ یَأْخُذُونَ بِأَهْوَائِهِمْ خِلاَفَ مَا فِی کِتَابِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از طلحه بن زید روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: امامان در کتاب خدای عزوجل دو دسته اند: 1 - خدای تبارک و تعالی فرماید: «و آنها را امامانی قرار دادیم که به امر ما هدایت کنند». (مزمل آیه 21) نه به امر مردم، امر خدا را بر امر مردم مقدم دارند و حکم خدا را پیش از حکم مردم دانند. 2 - و باز فرموده است: «آنها را امامانی قرار دادیم که به سوی دوزخ بخوانند». (سوره قصص آیه 41) ایشان امر مردم را بر امر خدا مقدم دارند و حکم مردم را پیش از حکم خدا دانند و بر خلاف آنچه در کتاب خدای عزوجل است، طبق هوس خویش رفتار کنند.
86- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ اَلْحَمِیدِ عَنْ مُوسَی بْنِ أُکَیْلٍ اَلنُّمَیْرِیِّ عَنِ اَلْعَلاَءِ بْنِ سَیَابَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «إِنَّ هذَا اَلْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ» قَالَ یَهْدِی إِلَی اَلْإِمَامِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از علاء بن سیابه روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره قول خدای تعالی: «همانا این قرآن بدان چه استوارتر است، راهنمایی کند». (سوره اسراء آیه 9) فرمود: به سوی امام راهنمایی می کند.
87- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْمُقْرِی قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَمْرٍو مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْمُقْرِی الْجُرْجَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَکْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْمَوْصِلِیُّ بِبَغْدَادَ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَاصِمٍ الطَّرِیفِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبَّاسُ بْنُ یَزِیدَ بْنِ الْحَسَنِ الْکَحَّالُ مَوْلَی زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی قَالَ حَدَّثَنِی مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم قَالَ: الْإِمَامُ مِنَّا لَا یَکُونُ إِلَّا مَعْصُوماً وَ لَیْسَتِ الْعِصْمَةُ فِی ظَاهِرِ الْخِلْقَةِ فَیُعْرَفَ بِهَا وَ لِذَلِکَ لَا یَکُونُ إِلَّا مَنْصُوصاً فَقِیلَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَا مَعْنَی الْمَعْصُومِ فَقَالَ هُوَ الْمُعْتَصِمُ بِحَبْلِ اللَّهِ وَ حَبْلُ اللَّهِ
ص: 45
هُوَ الْقُرْآنُ لَا یَفْتَرِقَانِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ الْإِمَامُ یَهْدِی إِلَی الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ یَهْدِی إِلَی الْإِمَامِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل:َ «إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ».(1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبّاس بن یزید بن حسن كحّال از پدرش از حضرت امام موسى کاظم از پدران بزرگوارش از حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: از ما خاندان جز معصوم، شخص ديگرى نمى تواند امام باشد، و عصمت صفتى نيست كه در ظاهر بدن باشد تا با چشم ديده شده و شناخته گردد، و به همين جهت امكان ندارد معصوم بودن كسى را به دست آورد مگر خدا به وسيله پيغمبرش آن را صريحاً فرموده باشد. شخصى عرض كرد: یا بن رسول الله! معنى معصوم چيست؟ فرمود: معصوم شخصى است كه به واسطه چنگ زدنش به ريسمان الهى و جدا نشدنش از آن هرگز به گناهى آلوده نگردد، و رشته محكم خدا قرآن است كه آن دو تا روز قيامت از يك ديگر جدا نگردند، و تا رستاخيز امام هدايت مى كند به قرآن، و قرآن راهنمائى مى نمايد به امام، و اين است فرموده خدا: «همانا اين قرآن بدان چه استوار است، راهنمایی كند». ( سوره اسراء آیه 9).
88- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْمُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بِسْطَامَ بْنِ مُرَّةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ حَسَّانَ عَنِ اَلْهَیْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ اَلْعَبْدِیِّ عَنْ سَعْدٍ اَلْإِسْکَافِ عَنِ اَلْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه: مَا بَالُ أَقْوَامٍ غَیَّرُوا سُنَّةَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَدَلُوا عَنْ وَصِیِّهِ لاَ یَتَخَوَّفُونَ أَنْ یَنْزِلَ بِهِمُ اَلْعَذَابُ ثُمَّ تَلاَ هَذِهِ اَلْآیَةَ «أَ لَمْ تَرَ إِلَی اَلَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اَللهِ کُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دٰارَ اَلْبَوٰارِ `جَهَنَّمَ» ثُمَّ قَالَ نَحْنُ اَلنِّعْمَةُ اَلَّتِی أَنْعَمَ اَللَّهُ بِهَا عَلَی عِبَادِهِ وَ بِنَا یَفُوزُ مَنْ فَازَ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از اصبغ بن نباته روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: چگونه باشد حال مردمی که سنت رسول الله صلّی الله علیه و آله را دگرگون ساختند و از وصی او رو گردان شدند؟ ایشان نمی ترسند که عذاب بر آنها نازل شود؟! سپس این آیه را تلاوت فرمود: «مگر آن کسان را ندیدی که نعمت خدا را به ناسپاسی تغییر دادند و قوم خویش را به دوزخ که سرای هلاکت است، در آوردند». (سوره ابراهیم آیه 28) سپس فرمود: ما هستیم آن نعمتی که خدا به بندگانش انعام فرموده هر کس در روز قیامت کامیاب شود به وسیله ما است.
89- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ عَنِ اَلْهَیْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ عَنْ أَبِی یُوسُفَ اَلْبَزَّازِ قَالَ: تَلاَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه هَذِهِ اَلْآیَةَ: «فَاذْکُرُوا آلاءَ اَللهِ» قَالَ أَ تَدْرِی مَا آلاَءُ اَللَّهِ قُلْتُ لاَ قَالَ هِیَ أَعْظَمُ نِعَمِ اَللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ هِیَ وَلاَیَتُنَا.(3)
ص: 46
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو یوسف بزاز روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه آیه: «نعمتهای خدا را به یاد آورید». (سوره اعراف آیه 69) را تلاوت نمود و فرمود: میدانی نعمتهای خدا چیست؟ عرض کردم: نه، فرمود: مقصود بزرگترین نعمتهای خدا است بر خلقش و آن ولایت ماست.
90- علي بن إبراهیم القمي، عن أَبِیه عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی: «أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْراً» قَالَ نَزَلَتْ فِی الْأَفْجَرَیْنِ مِنْ قُرَیْشٍ بَنِی أُمَیَّةَ وَ بَنِی الْمُغِیرَةِ فَأَمَّا بَنُو الْمُغِیرَةِ فَقَطَعَ اللَّهُ دَابِرَهُمْ یَوْمَ بَدْرٍ وَ أَمَّا بَنُو أُمَیَّةَ فَمُتِّعُوا إِلَی حِینٍ ثُمَّ قَالَ نَحْنُ وَ اللَّهِ نِعْمَةُ اللَّهِ الَّتِی أَنْعَمَ اللَّهُ بِهَا عَلَی عِبَادِهِ وَ بِنَا یَفُوزُ مَنْ فَازَ. (1)
علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از عثمان بن عیسی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این آیه: «مگر آن کسان را ندیدی که نعمت خدا را به ناسپاسی تغییر دادند». (سوره ابراهیم آیه 28) سؤال کردم، فرمود: این آیه در باره فاجرترین و بدکارترین مردم قریش یعنی بنی امیه و بنی مغیره است. خداوند در جنگ بدر، ریشه فرزندان مغیره را از بیخ و بن کند و نابودشان ساخت؛ ولی امویان تا مدت زمانی برخوردار گشتند. سپس فرمود: اما به خدا سوگند که ما همان نعمت الهی هستیم که خداوند بندگانش را از آن برخوردار کرده است و هر کس که رستگار شود، به پیروی از ما رستگار می شود.
91- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، الْحُسَیْنُ بْنُ أَحْمَدَ الْبَیْهَقِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی الصَّوْلِیِّ عَنِ ابْنِ ذَکْوَانَ الْقَاسِمِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ الْعَبَّاسِ الصَّوْلِیِّ قَالَ: کُنَّا یَوْماً بَیْنَ یَدَیْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا صلوات الله علیهما فَقَالَ لَیْسَ فِی الدُّنْیَا نَعِیمٌ حَقِیقِیٌّ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ الْفُقَهَاءِ مِمَّنْ یَحْضُرُهُ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» أَ مَا هَذَا النَّعِیمُ فِی الدُّنْیَا وَ هُوَ الْمَاءُ الْبَارِدُ فَقَالَ لَهُ الرِّضَا صلوات الله علیه وَ عَلَا صَوْتُهُ کَذَا فَسَّرْتُمُوهُ أَنْتُمْ وَ جَعَلْتُمُوهُ عَلَی ضُرُوبٍ فَقَالَ طَائِفَةٌ هُوَ الْمَاءُ الْبَارِدُ وَ قَالَ غَیْرُهُمْ هُوَ الطَّعَامُ الطَّیِّبُ وَ قَالَ آخَرُونَ هُوَ النَّوْمُ الطَّیِّبُ وَ لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّ أَقْوَالَکُمْ هَذِهِ ذُکِرَتْ عِنْدَهُ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» فَغَضِبَ صلوات الله علیه وَ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْأَلُ عِبَادَهُ عَمَّا تَفَضَّلَ عَلَیْهِمْ بِهِ وَ لَا یَمُنُّ بِذَلِکَ عَلَیْهِمْ وَ الِامْتِنَانُ بِالْإِنْعَامِ مُسْتَقْبَحٌ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ فَکَیْفَ یُضَافُ إِلَی الْخَالِقِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا لَا یَرْضَی لِلْمَخْلُوقِینَ بِهِ وَ لَکِنَّ النَّعِیمَ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ مُوَالاتُنَا یَسْأَلُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْهُ بَعْدَ التَّوْحِیدِ وَ النُّبُوَّةِ لِأَنَّ الْعَبْدَ إِذَا وَفَی بِذَلِکَ أَدَّاهُ إِلَی نَعِیمِ الْجَنَّةِ الَّذِی لَا یَزُولُ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابراهیم بن عباس صولی روایت کرده که گفت: روزی در خدمت حضرت امام رضا صلوات الله علیه بودیم. آن حضرت فرمود: در دنیا نعمت حقیقی وجود ندارد. بعضی از دانشمندان حاضر در مجلس گفتند چگونه خداوند می فرماید: «سپس در همان روز است که از نعمت (روی زمین) پرسیده خواهید شد». (سوره تکاثر آیه 8) و این نعیم در دنیا
ص: 47
آبسرد است. حضرت امام رضا صلوات الله علیه با صدای بلند فرمود: شما این طور آیه را تفسیر می کنید و چند قسم نعمت را می شمارید. بعضی می گویند: آب سرد. دیگری غذای خوب می داند و گروهی آن را خواب خوش می شمارند.
پدرم از پدر خود حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه نقل کرد: موقعی که اقوال مختلف شما در مورد نعمت در آیه: «سپس در همان روز است که از نعمت (روی زمین) پرسیده خواهید شد». (سوره تکاثر آیه 8) خدمتش عرض شد، آن جناب غضبناک شده فرمود: هرگز خدا از بندگان خود در مورد چیزی که به آنها تفضل نموده نمی پرسد و منت بر آنها نمی گذارد. منت گذاردن برای نعمت از طرف مردم زشت است، چگونه می توان چیزی را به خدا نسبت داد که انجام آن از مردم پسندیده نیست. اما نعیم حب ما اهل بیت و موالات ما است که خدا بعد از توحید و نبوت از آن سؤال می کند، زیرا وقتی بنده حق این نعمت را به جا آورد، او را به جانب بهشت جاوید می برد.
92- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ عَبْدِ اَلْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحَسَنِیِّ عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ قَالَ أَخْبَرَنِی أَسْبَاطٌ بَیَّاعُ اَلزُّطِّیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فَسَأَلَهُ رَجُلٌ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ `وَ إِنَّها لَبِسَبِیلٍ مُقِیمٍ» قَالَ فَقَالَ نَحْنُ اَلْمُتَوَسِّمُونَ وَ اَلسَّبِیلُ فِینَا مُقِیمٌ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از اسباط روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه بودم که مردی از آن حضرت راجع به قول خدای عزوجل: «برای باریک بینان در آن امر نشانه هاست و آن قریه در راهی پا برجاست». (سوره حجر آیه 75) سؤال کرد، حضرت فرمود: ما هستیم باریک بینان و آن راه در خاندان ما پا برجاست.
93- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ اَلْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ رِبْعِیِّ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِتَّقُوا فِرَاسَةَ اَلْمُؤْمِنِ فَإِنَّهُ یَنْظُرُ بِنُورِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَعَالَی «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ».(2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل «برای باریک بینان در آن امر نشانه هاست» فرمود: ایشان ائمه صلوات الله علیهم هستند. رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: از زیرکی مؤمن پروا کنید، زیرا که او در پرتو نور خدای عزوجل می نگرد، خدای تعالی فرموده است «برای باریک بینان در آن امر نشانه هاست».
ص: 48
94- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ اَلْکُوفِیِّ عَنْ عُبَیْسِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ» فَقَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم «وَ إِنَّها لَبِسَبِیلٍ مُقِیمٍ» قَالَ لاَ یَخْرُجُ مِنَّا أَبَداً. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبد الله بن سلیمان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «برای باریک بینان در آن امر نشانه هاست» فرمود: ایشان ائمه صلوات الله علیهم هستند «و آن بر سر راه پا برجاست» فرمود: هیچ گاه از میان ما خارج نشود.
95- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ» قَالَ کَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلْمُتَوَسِّمَ وَ أَنَا مِنْ بَعْدِهِ وَ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ ذُرِّیَّتِی اَلْمُتَوَسِّمُونَ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در باره قول خدای تعالی: «برای باریک بینان در آن امر نشانه هاست» فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله باریک بین بود و بعد از او من و امامان از ذریه من باریک بینان هستیم.
96- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَی اَلْحَلَبِیِّ عَنْ عَبْدِ اَلْحَمِیدِ اَلطَّائِیِّ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «اِعْمَلُوا فَسَیَرَی اَللهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ اَلْمُؤْمِنُونَ» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ.(3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از یعقوب بن شعیب روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل (105 - سوره 9) «عمل کنید که خداوند و رسولش و مؤمنین عمل تان را می بینند». (سوره توبه آیه 105) پرسیدم، فرمود: مؤمنین ائمه صلوات الله علیهم هستند.
97- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلزَّیَّاتِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ أَبَانٍ اَلزَّیَّاتِ وَ کَانَ مَکِیناً عِنْدَ اَلرِّضَا صلوات الله قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا صلوات الله علیه اُدْعُ اَللَّهَ لِی وَ لِأَهْلِ بَیْتِی فَقَالَ أَ وَ لَسْتُ أَفْعَلُ وَ اَللَّهِ إِنَّ أَعْمَالَکُمْ لَتُعْرَضُ عَلَیَّ فِی کُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ قَالَ فَاسْتَعْظَمْتُ ذَلِکَ فَقَالَ لِی أَ مَا تَقْرَأُ کِتَابَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ قُلِ اِعْمَلُوا فَسَیَرَی اَللهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ اَلْمُؤْمِنُونَ» قَالَ هُوَ وَ اَللَّهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه. (4)
ص: 49
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبد الله بن ابان زیات که نزد حضرت امام رضا صلوات الله علیه منزلتی داشت، روایت کرده که گفت: به حضرت امام رضا صلوات الله علیه عرض کردم: برای من و خانواده ام به درگاه خدا دعا بفرما. فرمود: مگر من دعا نمیکنم؟! به خدا که اعمال شما در هر صبح و شام بر من عرضه می شود، عبد الله گوید: من این مطلب را بزرگ شمردم، به من فرمود: مگر تو کتاب خدای عزوجل را نمیخوانی که فرماید؟ «بگو (ای محمد) عمل کنید که خدا و رسولش و مؤمنین عمل تان را می بینند». (سوره حجر آیه 105) به خدا که آن مؤمن حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه است.
98- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ عَبْدِ اَلْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحَسَنِیِّ عَنْ مُوسَی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ أَنْ لَوِ اِسْتَقامُوا عَلَی اَلطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْناهُمْ ماءً غَدَقاً» قَالَ یَعْنِی لَوِ اِسْتَقَامُوا عَلَی وَلاَیَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَوْصِیَاءِ مِنْ وُلْدِهِ صلوات الله علیهم وَ قَبِلُوا طَاعَتَهُمْ فِی أَمْرِهِمْ وَ نَهْیِهِمْ لَأَسْقَیْنَاهُمْ مَاءً غَدَقاً یَقُولُ لَأَشْرَبْنَا قُلُوبَهُمُ اَلْإِیمَانَ وَ اَلطَّرِیقَةُ هِیَ اَلْإِیمَانُ بِوَلاَیَةِ عَلِیٍّ وَ اَلْأَوْصِیَاءِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از یونس بن یعقوب از یکی از راویان روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای تعالی: «و اگر بر آن روش استوار شوند، آبی فراوانشان نوشانیم». (سوره جن آیه 17) فرمود: یعنی اگر بر ولایت حضرت علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین و اوصیاء از فرزندان او صلوات الله علیهم استوار شوند و اطاعت آنها را در امر و نهی شان بپذیرند «آب فراوانی به آنها نوشانیم» یعنی ایمان را در دل شان جایگزین کنیم و مقصود از «طریقه - روش» ایمان به ولایت علی و جانشینانش صلوات الله علیهم می باشد.
99- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «اَلَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اَللهُ ثُمَّ اِسْتَقامُوا» فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه اِسْتَقَامُوا عَلَی اَلْأَئِمَّةِ وَاحِدٍ بَعْدَ وَاحِدٍ: «تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ اَلْمَلائِکَةُ أَلاتَخافُوا وَ لاتَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ اَلَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ».(2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در بارۀ قول خدای عزّوجل: «کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست و سپس استوار شدند». (سوره فصلت آیه 30) پرسیدم، فرمود: یعنی بر امامان یکی پس از دیگری استوار بماندند «فرشتگان بر ایشان نازل شوند که بیم مدارید و اندوهگین مباشید و به بهشتی که به آن وعده می یافتید، شادمان باشید».
ص: 50
100- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ رِبْعِیِّ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَبِی اَلْجَارُودِ قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما مَا یَنْقِمُ اَلنَّاسُ مِنَّا فَنَحْنُ وَ اَللَّهِ شَجَرَةُ اَلنُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ اَلرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ اَلْعِلْمِ وَ مُخْتَلَفُ اَلْمَلاَئِکَةِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو الجارود روایت کرده که گفت: حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما فرمود: مردم چه خرده گیری بر ما دارند؟ به خدا که ما درخت نبوت و خانه رحمت و کانون علم و آمد و شدگاه فرشتگان هستیم.
101- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْمُغِیرَةِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبِی زِیَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ صلوات الله علیهما قَالَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه: إِنَّا أَهْلَ اَلْبَیْتِ شَجَرَةُ اَلنُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ اَلرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ اَلْمَلاَئِکَةِ وَ بَیْتُ اَلرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ اَلْعِلْمِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از اسماعیل بن ابو زیاد از حضرت امام جعفر صادق از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهما روایت کرده که فرمود: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: ما اهل بیت درخت نبوت و محل رسالت و آمد و شدگاه فرشتگان و خانه رحمت و کانون دانش هستیم.
102- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْخَشَّابِ قَالَ حَدَّثَنَا بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنْ خَیْثَمَةَ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه یَا خَیْثَمَةُ نَحْنُ شَجَرَةُ اَلنُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ اَلرَّحْمَةِ وَ مَفَاتِیحُ اَلْحِکْمَةِ وَ مَعْدِنُ اَلْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ اَلرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ اَلْمَلاَئِکَةِ وَ مَوْضِعُ سِرِّ اَللَّهِ وَ نَحْنُ وَدِیعَةُ اَللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ نَحْنُ حَرَمُ اَللَّهِ اَلْأَکْبَرُ وَ نَحْنُ ذِمَّةُ اَللَّهِ وَ نَحْنُ عَهْدُ اَللَّهِ فَمَنْ وَفَی بِعَهْدِنَا فَقَدْ وَفَی بِعَهْدِ اَللَّهِ وَ مَنْ خَفَرَهَا فَقَدْ خَفَرَ ذِمَّةَ اَللَّهِ وَ عَهْدَهُ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از خیثمة روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: ای خیثمه! ما درخت نبوت و خانه رحمت و کلید حکمت و کانون دانش و محل رسالت و آمد و شدگاه فرشتگان و محل راز خدا هستیم، ما هستیم امانت خدا در میان بندگانش و ما هستیم حرم بزرگ خدا (پس رعایت و احترام ما از کعبه بیشتر است) ما هستیم امان خدا، ما هستیم پیمان خدا، هر کس به پیمان ما وفا کند به پیمان خدا وفا کرده و هر کس با ما پیمان شکنی کند پیمان و عهد خدا را شکسته است.
103- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَی اَلْحَلَبِیِّ عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله
ص: 51
علیه قَالَ: إِنَّ عَلِیّاً صلوات الله علیه کَانَ عَالِماً وَ اَلْعِلْمُ یُتَوَارَثُ وَ لَنْ یَهْلِکَ عَالِمٌ إِلاَّ بَقِیَ مِنْ بَعْدِهِ مَنْ یَعْلَمُ عِلْمَهُ أَوْ مَا شَاءَ اَللَّهُ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: علی صلوات الله علیه عالم بود و علم به ارث منتقل می شود و هرگز عالمی نمیرد جز اینکه پس از او کسی باشد که علم او را بداند یا آنچه را خدا خواهد.
104- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ حَرِیزٍ عَنْ زُرَارَةَ وَ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اَلْعِلْمَ اَلَّذِی نَزَلَ مَعَ آدَمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ لَمْ یُرْفَعْ وَ اَلْعِلْمُ یُتَوَارَثُ وَ کَانَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه عَالِمَ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ وَ إِنَّهُ لَمْ یَهْلِکْ مِنَّا عَالِمٌ قَطُّ إِلاَّ خَلَفَهُ مِنْ أَهْلِهِ مَنْ عَلِمَ مِثْلَ عِلْمِهِ أَوْ مَا شَاءَ اَللَّهُ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از فضیل روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: علمی که با حضرت آدم علیه السلام فرود آمده بالا نرفت و علم به ارث منتقل می شود و علی صلوات الله علیه عالم این امت بود و هیچ گاه عالمی از ما (خانواده) نمیرد، جز اینکه از خاندانش جانشین او شود کسی که مانند علم او یا آنچه خدا خواهد بداند.
105- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ یُونُسَ عَنِ اَلْحَارِثِ بْنِ اَلْمُغِیرَةِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله یَقُولُ: إِنَّ اَلْعِلْمَ اَلَّذِی نَزَلَ مَعَ آدَمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ لَمْ یُرْفَعْ وَ مَا مَاتَ عَالِمٌ إِلاَّ وَ قَدْ وَرَّثَ عِلْمَهُ إِنَّ اَلْأَرْضَ لاَ تَبْقَی بِغَیْرِ عَالِمٍ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حارث بن مغیره روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: همانا علمی که با حضرت آدم علیه السلام فرود آمد، بالا نرفت و عالمی نمیرد، جز اینکه علمش به ارث رسد، همانا زمین بدون عالم باقی نمی ماند.
106- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اَلْعَزِیزِ بْنِ اَلْمُهْتَدِی عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جُنْدَبٍ: أَنَّهُ کَتَبَ إِلَیْهِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَانَ أَمِینَ اَللَّهِ فِی خَلْقِهِ فَلَمَّا قُبِضَ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کُنَّا أَهْلَ اَلْبَیْتِ وَرَثَتَهُ فَنَحْنُ أُمَنَاءُ اَللَّهِ فِی أَرْضِهِ عِنْدَنَا عِلْمُ اَلْبَلاَیَا وَ اَلْمَنَایَا وَ أَنْسَابُ اَلْعَرَبِ وَ مَوْلِدُ اَلْإِسْلاَمِ وَ إِنَّا لَنَعْرِفُ اَلرَّجُلَ إِذَا رَأَیْنَاهُ بِحَقِیقَةِ اَلْإِیمَانِ وَ حَقِیقَةِ اَلنِّفَاقِ وَ إِنَّ شِیعَتَنَا لَمَکْتُوبُونَ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ أَخَذَ اَللَّهُ عَلَیْنَا وَ عَلَیْهِمُ اَلْمِیثَاقَ یَرِدُونَ مَوْرِدَنَا وَ یَدْخُلُونَ مَدْخَلَنَا لَیْسَ عَلَی مِلَّةِ اَلْإِسْلاَمِ غَیْرُنَا وَ غَیْرُهُمْ نَحْنُ اَلنُّجَبَاءُ اَلنُّجَاةُ وَ نَحْنُ أَفْرَاطُ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ نَحْنُ أَبْنَاءُ اَلْأَوْصِیَاءِ وَ نَحْنُ اَلْمَخْصُوصُونَ فِی کِتَابِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَحْنُ أَوْلَی اَلنَّاسِ بِکِتَابِ اَللَّهِ وَ نَحْنُ أَوْلَی اَلنَّاسِ بِرَسُولِ اَللَّهِ
ص: 52
صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ نَحْنُ اَلَّذِینَ شَرَعَ اَللَّهُ لَنَا دِینَهُ فَقَالَ فِی کِتَابِهِ: «شَرَعَ لَکُمْ» یَا آلَ مُحَمَّدٍ «مِنَ اَلدِّینِ ما وَصی بِهِ نُوحاً» قَدْ وَصَّانَا بِمَا وَصَّی بِهِ نُوحاً «وَ اَلَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ» یَا مُحَمَّدُ: «وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسی» فَقَدْ عَلَّمَنَا وَ بَلَّغَنَا عِلْمَ مَا عَلِمْنَا وَ اِسْتَوْدَعَنَا عِلْمَهُمْ نَحْنُ وَرَثَةُ أُولِی اَلْعَزْمِ مِنَ اَلرُّسُلِ «أَنْ أَقِیمُوا اَلدِّینَ» یَا آلَ مُحَمَّدٍ: «وَ لاتَتَفَرَّقُوا فِیهِ» وَ کُونُوا عَلَی جَمَاعَةٍ «کَبُرَ عَلَی اَلْمُشْرِکِینَ» مَنْ أَشْرَکَ بِوَلاَیَةِ عَلِیٍّ «ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ» مِنْ وَلاَیَةِ عَلِیٍّ إِنَّ اَللَّهَ یَا مُحَمَّدُ «یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ یُنِیبُ» مَنْ یُجِیبُکَ إِلَی وَلاَیَةِ عَلِیٍّ صلوات الله علیه. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از از عبد الله جندب روایت شده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه به او نوشت: اما بعد همانا حضرت محمد صلّی الله علیه و آله امین خدا بود در میان خلقش و چون آن حضرت در گذشت، ما خانواده وارث او شدیم، پس ما هستیم امین خدا در زمین، علم بلاها و مرگ ها و نژاد عرب و تولد اسلام نزد ماست و چون هر مردی را به ببینیم می شناسیم که او حقیقاً مؤمن است یا منافق و نام شیعیان ما و نام پدرانشان، نزد ما ثبت است. خدا از ما و آنها پیمان گرفته (که ما رهبر آنها باشیم و آنها پیرو ما) بر سر هر آبی که ما وارد شویم آنها هم وارد شوند و در هر جا برویم، آنها بروند، جز ما و ایشان کسی در دین اسلام نیست، ما هستیم نجیب و رستگار و ما هستیم بازماندگان پیغمبران و ما هستیم فرزندان اوصیاء و ما در کتاب خدای عزوجل خصوصیت داریم و ما به قرآن سزاوارتریم تا مردم دیگر و ما به رسول الله صلی الله علیه و آله نزدیک تر هستیم تا مردم دیگر، و خدا دینش را برای ما مقرر داشته و در قرآنش فرموده: «مقرر فرمود برای شما (ای آل محمد) از دین آنچه را که به نوح سفارش نمود (به ما سفارش کرد آنچه را به نوح سفارش کرد) و آنچه را به تو وحی کردیم (ای محمد) و آنچه را به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش کردیم (به ما آموخت و رسانید آنچه را باید بدانیم و علوم این پیغمبران را به ما سپرد، ما وارث پیغمبران اولی العزم هستیم) و آن سفارش این بود که دین را به پا دارید (ای آل محمد) در آن تفرقه نیندازید (و با هم متحد باشید) گران و ناگوار است بر مشرکین (آنها که به ولایت علی مشرک شدند) آنچه را بدان دعوت شان کنید (که ولایت علی است) همانا خدا (ای محمد) هدایت کند کسی را که به او رجوع کند». (سوره شوری آیه 13) یعنی کسی که ولایت علی صلوات الله علیه را از تو بپذیرد.
107- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْحَکَمِ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنَّ أَوَّلَ وَصِیٍّ کَانَ عَلَی وَجْهِ اَلْأَرْضِ هِبَةُ اَللَّهِ بْنُ آدَمَ وَ مَا مِنْ نَبِیٍّ مَضَی إِلاَّ وَ لَهُ وَصِیٌّ وَ کَانَ جَمِیعُ اَلْأَنْبِیَاءِ مِائَةَ أَلْفِ نَبِیٍّ وَ عِشْرِینَ أَلْفَ نَبِیٍّ مِنْهُمْ خَمْسَةٌ أُولُو اَلْعَزْمِ نُوحٌ وَ إِبْرَاهِیمُ وَ مُوسَی وَ عِیسَی وَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله و علیهم السلام وَ إِنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ کَانَ هِبَةَ اَللَّهِ لِمُحَمَّدٍ وَ وَرِثَ عِلْمَ اَلْأَوْصِیَاءِ وَ عِلْمَ مَنْ کَانَ قَبْلَهُ أَمَا إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ عِلْمَ مَنْ کَانَ قَبْلَهُ مِنَ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ اَلْمُرْسَلِینَ عَلَی قَائِمَةِ اَلْعَرْشِ مَکْتُوبٌ حَمْزَةُ أَسَدُ اَللَّهِ وَ أَسَدُ
ص: 53
رَسُولِهِ وَ سَیِّدُ اَلشُّهَدَاءِ وَ فِی ذُؤَابَةِ اَلْعَرْشِ عَلِیٌّ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ فَهَذِهِ حُجَّتُنَا عَلَی مَنْ أَنْکَرَ حَقَّنَا وَ جَحَدَ مِیرَاثَنَا وَ مَا مَنَعَنَا مِنَ اَلْکَلاَمِ وَ أَمَامَنَا اَلْیَقِینُ فَأَیُّ حُجَّةٍ تَکُونُ أَبْلَغَ مِنْ هَذَا. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: اولین وصیّ بر روی زمین هبة اللّه آدم (شبیث) بود و پیامبری درنگذشت جز اینکه وصی داشت و تمام پیامبران صد و بیست و چهار هزار تن بودند و از ایشان پنج تن اولی العزم بودند: نوح، ابراهیم، موسی، و محمّد صلی الله علیه و آله و همانا حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه موهبت و بخششی است که خداوند به حضرت محمّد صلی الله علیه و آله عنایت کرده است. و او علم اوصیاء و علم آن که پیش از او بود را به ارث برد. هان! به راستی حضرت محمّد صلی الله علیه و آله علم پیامبران و فرستادگان پیش از خود را به ارث برد. بر ستون عرش نوشته است: حمزه، شیر خدا و رسولش و سرور شهیدان است. و بر پیشانی عرش است که: علی صلوات الله علیه امیر المؤمنین است. و این حجّت ما است بر کسی که حقّ ما را انکار کرده، میراث ما را نفی کرد. و چه چیزی ما را از سخن گفتن بازمی دارد در حالی که یقینی پیش روی ما است و چه حجّتی رساتر از این.
108- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ سَلَمَةَ بْنِ اَلْخَطَّابِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْقَاسِمِ عَنْ زُرْعَةَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: إِنَّ سُلَیْمَانَ وَرِثَ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ سُلَیْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً وَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ اَلتَّوْرَاةِ وَ اَلْإِنْجِیلِ وَ اَلزَّبُورِ وَ تِبْیَانَ مَا فِی اَلْأَلْوَاحِ قَالَ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ اَلْعِلْمُ قَالَ لَیْسَ هَذَا هُوَ اَلْعِلْمَ إِنَّ اَلْعِلْمَ اَلَّذِی یَحْدُثُ یَوْماً بَعْدَ یَوْمٍ وَ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةٍ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: همانا حضرت سلیمان از حضرت داود ارث برد و حضرت محمد صلی الله علیه و آله از حضرت سلیمان ارث برد و ما از حضرت محمد صلی الله علیه و آله ارث می بریم. علم تورات و انجیل و بیان آنچه در الواح (حضرت موسی علیه السلام) بود نزد ماست. عرض کردم: علم کامل همین است؟ فرمود: این علم کامل نیست، همانا علم کامل آن است که روز به روز ساعت به ساعت پدید می آید.
109- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ شُعَیْبٍ اَلْحَدَّادِ عَنْ ضُرَیْسٍ اَلْکُنَاسِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه وَ عِنْدَهُ أَبُو بَصِیرٍ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ دَاوُدَ وَرِثَ عِلْمَ اَلْأَنْبِیَاءِ وَ إِنَّ سُلَیْمَانَ وَرِثَ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَرِثَ سُلَیْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ إِنَّ عِنْدَنَا صُحُفَ إِبْرَاهِیمَ وَ أَلْوَاحَ مُوسَی
ص: 54
فَقَالَ أَبُو بَصِیرٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ اَلْعِلْمُ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَیْسَ هَذَا هُوَ اَلْعِلْمَ إِنَّمَا اَلْعِلْمُ مَا یَحْدُثُ بِاللَّیْلِ وَ اَلنَّهَارِ یَوْماً بِیَوْمٍ وَ سَاعَةً بِسَاعَةٍ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ضریس کناسی روایت کرده که گفت: من خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه بودم و ابوبصیر هم نزد آن حضرت بود حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حضرت داود علم پیغمبران را به ارث برد و حضرت سلیمان از حضرت داود ارث برد و حضرت محمد صلّی الله علیه و آله از حضرت سلیمان ارث برد و ما از حضرت محمد صلّی الله علیه و آله ارث می بریم و صحف حضرت ابراهیم و الواح حضرت موسی علیهما السلام نزد ما است.
ابو بصیر گفت: علم کامل همین است فرمود: ای ابا محمد! علم کامل این نیست. علم کامل آن است که در هر شب و هر روز، و ساعت به ساعت پدید آید.
110- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلنُّعْمَانِ عَنِ اِبْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: قَالَ لِی یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یُعْطِ اَلْأَنْبِیَاءَ شَیْئاً إِلاَّ وَ قَدْ أَعْطَاهُ مُحَمَّداً صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ وَ قَدْ أَعْطَی مُحَمَّداً جَمِیعَ مَا أَعْطَی اَلْأَنْبِیَاءَ وَ عِنْدَنَا اَلصُّحُفُ اَلَّتِی قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی» قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ هِیَ اَلْأَلْوَاحُ قَالَ نَعَمْ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: ای ابا محمد! خدای عزوجل چیزی به پیامبران عطا نفرمود، جز آن که آن را به حضرت محمد صلّی الله علیه و آله عطا کرد و همه آنچه را به پیامبران داد، به حضرت محمد صلی الله علیه و آله هم عطا فرمود و آن صحفی که خدای عزوجل فرماید: «صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی». (سوره اعلی آیه 19) نزد ماست، عرض کردم: آن صحف همان الواح است؟ فرمود: بلی.
111- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدٌ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ اَلنَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی اَلزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ اَلذِّکْرِ» مَا اَلزَّبُورُ وَ مَا اَلذِّکْرُ قَالَ اَلذِّکْرُ عِنْدَ اَللَّهِ وَ اَلزَّبُورُ اَلَّذِی أُنْزِلَ عَلَی دَاوُدَ وَ کُلُّ کِتَابٍ نَزَلَ فَهُوَ عِنْدَ أَهْلِ اَلْعِلْمِ وَ نَحْنُ هُمْ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبد الله بن سنان روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «ما در کتاب زبور پس از ذکر نوشتیم». (سوره انبیاء آیه 105) پرسید، زبور چیست و ذکر کدام است؟ فرمود: ذکر نزد خدا است (لوح محفوظ) و زبور آن است که بر حضرت داود نازل شد و هر کتابی که نازل گشته است نزد اهل علم است و ما هستیم اهل آن.
ص: 55
112- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی زَاهِرٍ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَخِیهِ أَحْمَدَ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلْأَوَّلِ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنِ اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَرِثَ اَلنَّبِیِّینَ کُلَّهُمْ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ مِنْ لَدُنْ آدَمَ حَتَّی اِنْتَهَی إِلَی نَفْسِهِ قَالَ مَا بَعَثَ اَللَّهُ نَبِیّاً إِلاَّ وَ مُحَمَّدٌ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَعْلَمُ مِنْهُ قَالَ قُلْتُ إِنَّ عِیسَی اِبْنَ مَرْیَمَ کَانَ یُحْیِی اَلْمَوْتَی بِإِذْنِ اَللَّهِ قَالَ صَدَقْتَ وَ سُلَیْمَانَ بْنَ دَاوُدَ کَانَ یَفْهَمُ مَنْطِقَ اَلطَّیْرِ وَ کَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقْدِرُ عَلَی هَذِهِ اَلْمَنَازِلِ قَالَ فَقَالَ إِنَّ سُلَیْمَانَ بْنَ دَاوُدَ قَالَ لِلْهُدْهُدِ حِینَ فَقَدَهُ وَ شَکَّ فِی أَمْرِهِ: «فَقالَ ما لِیَ لاأَرَی اَلْهُدْهُدَ أَمْ کٰانَ مِنَ اَلْغائِبِینَ» حِینَ فَقَدَهُ فَغَضِبَ عَلَیْهِ فَقَالَ «لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذاباً شَدِیداً أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَیَأْتِیَنِّی بِسُلْطانٍ مُبِینٍ» وَ إِنَّمَا غَضِبَ لِأَنَّهُ کَانَ یَدُلُّهُ عَلَی اَلْمَاءِ فَهَذَا وَ هُوَ طَائِرٌ قَدْ أُعْطِیَ مَا لَمْ یُعْطَ سُلَیْمَانُ وَ قَدْ کَانَتِ اَلرِّیحُ وَ اَلنَّمْلُ وَ اَلْإِنْسُ وَ اَلْجِنُّ وَ اَلشَّیَاطِینُ وَ اَلْمَرَدَةُ لَهُ طَائِعِینَ وَ لَمْ یَکُنْ یَعْرِفُ اَلْمَاءَ تَحْتَ اَلْهَوَاءِ وَ کَانَ اَلطَّیْرُ یَعْرِفُهُ وَ إِنَّ اَللَّهَ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ: «وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُیِّرَتْ بِهِ اَلْجِبالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ اَلْأَرْضُ أَوْ کُلِّمَ بِهِ اَلْمَوْتی» وَ قَدْ وَرِثْنَا نَحْنُ هَذَا اَلْقُرْآنَ اَلَّذِی فِیهِ مَا تُسَیَّرُ بِهِ اَلْجِبَالُ وَ تُقَطَّعُ بِهِ اَلْبُلْدَانُ وَ تُحْیَا بِهِ اَلْمَوْتَی وَ نَحْنُ نَعْرِفُ اَلْمَاءَ تَحْتَ اَلْهَوَاءِ وَ إِنَّ فِی کِتَابِ اَللَّهِ لآَیَاتٍ مَا یُرَادُ بِهَا أَمْرٌ إِلاَّ أَنْ یَأْذَنَ اَللَّهُ بِهِ مَعَ مَا قَدْ یَأْذَنُ اَللَّهُ مِمَّا کَتَبَهُ اَلْمَاضُونَ جَعَلَهُ اَللَّهُ لَنَا فِی أُمِّ اَلْکِتَابِ إِنَّ اَللَّهَ یَقُولُ «وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِی اَلسَّماءِ وَ اَلْأَرْضِ إِلافِی کِتابٍ مُبِینٍ» ثُمَّ قَالَ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا اَلْکِتابَ اَلَّذِینَ اِصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا» فَنَحْنُ اَلَّذِینَ اِصْطَفَانَا اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَوْرَثَنَا هَذَا اَلَّذِی فِیهِ تِبْیَانُ کُلِّ شَیْءٍ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابراهیم از پدرش روایت کرده که گفت: به حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه عرض کردم: قربانت گردم، به من بفرمائید که آیا پیامبر ما صلّی الله علیه و آله وارث تمام پیامبران است؟ فرمود: آری، عرض کردم: از زمان حضرت آدم تا به خود آن حضرت برسد؟ فرمود: خدا هیچ پیامبری را مبعوث نفرمود، جز اینکه حضرت محمد صلّی الله علیه و آله از او اعلم بود، عرض کردم: حضرت عیسی بن مریم مردگان را به اذن خدا زنده می کرد، فرمود: راست گفتی و حضرت سلیمان هم نطق پرندگان را میفهمید و رسول الله صلّی الله علیه و آله هم بر این مراتب توانایی داشت، سپس فرمود: چون حضرت سلیمان هدهد را حاضر نیافت و در امر او به شک افتاد، گفت: «چرا هدهد را نمی بینم مگر او غایب است». (سوره نمل آیه 20) پس بر او خشمگین شد و گفت: «او را عذابی سخت میکنم و یا سرش را میبرم و یا باید دلیل روشنی پیشم آرد». (سوره نمل آیه 21) و خشم حضرت سلیمان بر هدهد برای این بود که او حضرت سلیمان را به محل آب راهنمایی می کرد، (موقعی که حضرت سلیمان و همراهانش به وسیله باد در هوا حرکت می کردند) خدا به این پرنده چیزی عطا کرده بود که به حضرت سلیمان عطا نفرموده بود، در صورتی که باد و مور و انس و جن و شیاطین و سرکشان مطیع او بودند ولی او جای آب را در زیر هوا نمی دانست و پرنده می دانست. خدا در کتابش فرماید: «و اگر قرآنی باشد که کوه ها با آن حرکت کنند یا زمین بدان شکافته شود [به وسیله آن طی الارض شود] یا مردگان بدان سخنگو شوند». (سوره رعد آیه 31) ما وارث آن قرآن هستیم که آنچه کوه ها به وسیله آن حرکت کند در آن است و به وسیله آن به کشورها مسافرت شود و مردگان بدان سخنگو شوند، ما آب را
ص: 56
در زیر هوا تشخیص می دهیم و همانا در کتاب خدا آیاتی است که به وسیله آنها چیزی خواسته نشود جز اینکه خدا به آن اجازه دهد (هر دعایی از برکت آن آیات مستجاب شود) علاوه بر آنچه خدا برای پیامبران گذشته اجازه فرموده است (علومی که به آنها عطا کرده است) همه اینها را خدا در قرآن برای ما مقرر فرموده است،خدای متعال می فرماید: «هیچ نهفته ای در آسمانها و زمین نیست، جز اینکه در کتابی آشکار است». (سوره نمل آیه 75) و باز فرماید: «آنگاه این کتاب را به کسانی که از میان بندگان خود انتخاب کرده ایم به ارث دادیم». (سوره فاطر آیه 32) و ما هستیم کسانی که خدای عزوجل آنان را برگزیده و این کتاب را که بیان همه چیز در آن است به ارث داده است.
113- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ یُونُسَ عَنْ هِشَامِ بْنِ اَلْحَکَمِ فِی حَدِیثِ بُرَیْهٍ: أَنَّهُ لَمَّا جَاءَ مَعَهُ إِلَی أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فَلَقِیَ أَبَا اَلْحَسَنِ مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ صلوات الله علیهما فَحَکَی لَهُ هِشَامٌ اَلْحِکَایَةَ فَلَمَّا فَرَغَ قَالَ أَبُو اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه لِبُرَیْهٍ یَا بُرَیْهُ کَیْفَ عِلْمُکَ بِکِتَابِکَ قَالَ أَنَا بِهِ عَالِمٌ ثُمَّ قَالَ کَیْفَ ثِقَتُکَ بِتَأْوِیلِهِ قَالَ مَا أَوْثَقَنِی بِعِلْمِی فِیهِ قَالَ فَابْتَدَأَ أَبُو اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه یَقْرَأُ اَلْإِنْجِیلَ فَقَالَ بُرَیْهٌ إِیَّاکَ کُنْتُ أَطْلُبُ مُنْذُ خَمْسِینَ سَنَةً أَوْ مِثْلَکَ قَالَ فَآمَنَ بُرَیْهٌ وَ حَسُنَ إِیمَانُهُ وَ آمَنَتِ اَلْمَرْأَةُ اَلَّتِی کَانَتْ مَعَهُ فَدَخَلَ هِشَامٌ وَ بُرَیْهٌ وَ اَلْمَرْأَةُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فَحَکَی لَهُ هِشَامٌ اَلْکَلاَمَ اَلَّذِی جَرَی بَیْنَ أَبِی اَلْحَسَنِ مُوسَی صلوات الله علیه وَ بَیْنَ بُرَیْهٍ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: «ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اَللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» فَقَالَ بُرَیْهٌ أَنَّی لَکُمُ اَلتَّوْرَاةُ وَ اَلْإِنْجِیلُ وَ کُتُبُ اَلْأَنْبِیَاءِ قَالَ هِیَ عِنْدَنَا وِرَاثَةً مِنْ عِنْدِهِمْ نَقْرَؤُهَا کَمَا قَرَءُوهَا وَ نَقُولُهَا کَمَا قَالُوا إِنَّ اَللَّهَ لاَ یَجْعَلُ حُجَّةً فِی أَرْضِهِ یُسْأَلُ عَنْ شَیْءٍ فَیَقُولُ لاَ أَدْرِی. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از یونس روایت کرده که گفت: چون هشام بن حکم با بریه خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه آمد، به حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیهما برخوردند، هشام داستان بریه را برای آن حضرت نقل کرد، چون پایان یافت، حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه به بریه فرمود: ای بریه! علم تو به کتاب دینت تا چه حد است؟ گفت: آن را میدانم فرمود: تا چه حد اطمینان داری که معنی آن را بدانی؟ گفت: آن را خوب میدانم و بسیار اطمینان دارم، سپس آن حضرت به خواندن انجیل شروع فرمود، بریه گفت: پنجاه سال است که من تو را یا مانند تو را می جستم، پس او به خدا ایمان آورد و خوب هم ایمان آورد و زنی هم که با او بود، ایمان آورد، سپس هشام و بریه و آن زن، خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه آمدند، هشام گفتگوی میان حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه و بریه را نقل کرد، پس حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: «نژاد ابراهیم و عمران بعض آن از بعض دیگر است و خدا شنوا و داناست». (سوره آل عمران آیه 34) آنگاه بریه گفت: تورات و انجیل و کتب پیامبران از کجا به شما رسیده؟ فرمود: اینها از خودشان به ما به ارث رسیده و چنان که آنها می خواندند ما هم می خوانیم و چنان که آنها بیان می کردند ما هم بیان می کنیم، خدا حجتی در زمینش نمی گذارد که چیزی از او بپرسند و او بگوید نمی دانم.
ص: 57
114- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِی اَلْمِقْدَامِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ: مَا اِدَّعَی أَحَدٌ مِنَ اَلنَّاسِ أَنَّهُ جَمَعَ اَلْقُرْآنَ کُلَّهُ کَمَا أُنْزِلَ إِلاَّ کَذَّابٌ وَ مَا جَمَعَهُ وَ حَفِظَهُ کَمَا نَزَّلَهُ اَللَّهُ تَعَالَی إِلاَّ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه وَ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: جز دروغگو هیچ کس از مردم ادعا نکند که تمام قرآن را چنان که نازل شده، جمع کرده است، و کسی جز حضرت علی بن ابی طالب و امامان پس از آن حضرت صلوات الله علیهم آن را چنان که خدای تعالی فرستاده، جمع و نگهداری نکرده اند.
115- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ اَلْمُنَخَّلِ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: مَا یَسْتَطِیعُ أَحَدٌ أَنْ یَدَّعِیَ أَنَّ عِنْدَهُ جَمِیعَ اَلْقُرْآنِ کُلِّهِ ظَاهِرِهِ وَ بَاطِنِهِ غَیْرُ اَلْأَوْصِیَاءِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: کسی نمی تواند ادّعا کند که تمام قرآن، همۀ ظاهر و باطنش نزد او است مگر اوصیاء.
116- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی زَاهِرٍ عَنِ اَلْخَشَّابِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: «قالَ اَلَّذِی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ اَلْکِتابِ أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ یَرْتَدَّ إِلَیْکَ طَرْفُکَ» قَالَ فَفَرَّجَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه بَیْنَ أَصَابِعِهِ فَوَضَعَهَا فِی صَدْرِهِ ثُمَّ قَالَ وَ عِنْدَنَا وَ اَللَّهِ عِلْمُ اَلْکِتَابِ کُلُّهُ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره آیه شریفه: «کسی که دانشی به کتاب داشت(آصف بن برخیا) گفت من آن تخت را نزد تو آورم، پیش از آنکه چشمت را بهم زنی». (سوره نمل آیه 40) راوی گوید: آنگاه انگشتانش را باز کرد و بر سینه اش گذاشت و سپس فرمود: به خدا که همهٔ علم کتاب نزد ماست.
117- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحَسَنِ عَمَّنْ ذَکَرَهُ جَمِیعاً عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ اِبْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ صلوات
ص: 58
الله علیه: «قُلْ کَفی بِاللهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ اَلْکِتابِ» قَالَ إِیَّانَا عَنَی وَ عَلِیٌّ أَوَّلُنَا وَ أَفْضَلُنَا وَ خَیْرُنَا بَعْدَ اَلنَّبِیِّ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از برید بن معاویه روایت کرده که گفت: به حضرت امام محمد باقر صلوات الله آیه شریفه: «بگو خدا و کسی که علم کتاب نزد اوست، برای گواهی میان من و شما کافی است». (سوره رعد آیه 43) را عرض کردم، فرمود: خدا ما را قصد کرده و علی صلوات الله علیه بعد از پیغمبر صلّی الله علیه و آله اول ما و افضل ما و بهتر ما (اهل بیت صلوات الله علیهم) است.
118- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی وَ غَیْرُهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْحَکَمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ قَالَ أَخْبَرَنِی شُرَیْسٌ اَلْوَابِشِیُّ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اِسْمَ اَللَّهِ اَلْأَعْظَمَ عَلَی ثَلاَثَةٍ وَ سَبْعِینَ حَرْفاً وَ إِنَّمَا کَانَ عِنْدَ آصَفَ مِنْهَا حَرْفٌ وَاحِدٌ فَتَکَلَّمَ بِهِ فَخُسِفَ بِالْأَرْضِ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ سَرِیرِ بِلْقِیسَ حَتَّی تَنَاوَلَ اَلسَّرِیرَ بِیَدِهِ ثُمَّ عَادَتِ اَلْأَرْضُ کَمَا کَانَتْ أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَةِ عَیْنٍ وَ نَحْنُ عِنْدَنَا مِنَ اَلاِسْمِ اَلْأَعْظَمِ اِثْنَانِ وَ سَبْعُونَ حَرْفاً وَ حَرْفٌ وَاحِدٌ عِنْدَ اَللَّهِ تَعَالَی اِسْتَأْثَرَ بِهِ فِی عِلْمِ اَلْغَیْبِ عِنْدَهُ وَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ اَلْعَلِیِّ اَلْعَظِیمِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: اسم اعظم خدا هفتاد و سه حرف است و تنها یک حرف آن نزد آصف بود، آصف آن یک حرف را گفت و زمین میان او و تخت بلقیس در هم نوردید تا او تخت را به دست گرفت، سپس زمین به حالت اول بازگشت، و این عمل در کمتر از یک چشم بهم زدن انجام شد و ما هفتاد و دو حرف از اسم اعظم را داریم و یک حرف هم نزد خداوند متعال است که آن را در علم غیب برای خود مخصوص ساخته و لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم.
119- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلنَّوْفَلِیِّ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ صَاحِبِ اَلْعَسْکَرِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: اِسْمُ اَللَّهِ اَلْأَعْظَمُ ثَلاَثَةٌ وَ سَبْعُونَ حَرْفاً کَانَ عِنْدَ آصَفَ حَرْفٌ فَتَکَلَّمَ بِهِ فَانْخَرَقَتْ لَهُ اَلْأَرْضُ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ سَبَإٍ فَتَنَاوَلَ عَرْشَ بِلْقِیسَ حَتَّی صَیَّرَهُ إِلَی سُلَیْمَانَ ثُمَّ اِنْبَسَطَتِ اَلْأَرْضُ فِی أَقَلَّ مِنْ طَرْفَةِ عَیْنٍ وَ عِنْدَنَا مِنْهُ اِثْنَانِ وَ سَبْعُونَ حَرْفاً وَ حَرْفٌ عِنْدَ اَللَّهِ مُسْتَأْثِرٌ بِهِ فِی عِلْمِ اَلْغَیْبِ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از علی بن محمد نوفلی روایت کرده که گفت: حضرت امام علی النقی صلوات الله علیه فرمود: اسم اعظم خدا هفتاد و سه حرف است، آصف یک حرف را داشت. و چون به زبان آورد، زمین میان او و شهر سبا شکافته شد، او تخت بلقیس را به دست گرفت و به حضرت سلیمان رسانید، سپس زمین گشاده گشت و این عمل در کمتر از چشم بهم
ص: 59
زدنی انجام شد و نزد ما هفتاد و دو حرف از اسم اعظم است و یک حرف نزد خدا است که در علم غیب به خود اختصاص داده است.
120- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ سَلَمَةَ بْنِ اَلْخَطَّابِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مَنِیعِ بْنِ اَلْحَجَّاجِ اَلْبَصْرِیِّ عَنْ مُجَاشِعٍ عَنْ مُعَلًّی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفَیْضِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله قَالَ: کَانَتْ عَصَا مُوسَی لآِدَمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فَصَارَتْ إِلَی شُعَیْبٍ ثُمَّ صَارَتْ إِلَی مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ وَ إِنَّهَا لَعِنْدَنَا وَ إِنَّ عَهْدِی بِهَا آنِفاً وَ هِیَ خَضْرَاءُ کَهَیْئَتِهَا حِینَ اُنْتُزِعَتْ مِنْ شَجَرَتِهَا وَ إِنَّهَا لَتَنْطِقُ إِذَا اُسْتُنْطِقَتْ أُعِدَّتْ لِقَائِمِنَا صلوات الله علیه یَصْنَعُ بِهَا مَا کَانَ یَصْنَعُ مُوسَی وَ إِنَّهَا لَتَرُوعُ وَ «تَلْقَفُ ما یَأْفِکُونَ» وَ تَصْنَعُ مَا تُؤْمَرُ بِهِ إِنَّهَا حَیْثُ أَقْبَلَتْ «تَلْقَفُ ما یَأْفِکُونَ» یُفْتَحُ لَهَا شُعْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا فِی اَلْأَرْضِ وَ اَلْأُخْرَی فِی اَلسَّقْفِ وَ بَیْنَهُمَا أَرْبَعُونَ ذِرَاعاً تَلْقَفُ مَا یَأْفِکُونَ بِلِسَانِهَا. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن فیض روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: عصای حضرت موسی از حضرت آدم علیه السلام بود که به حضرت شعیب رسید و سپس به حضرت موسی بن عمران رسید، آن عصا نزد ماست و اندکی پیش نزدم بود و مانند وقتی که از درختش باز شده سبز است، و چون از او بازپرسی شود، جواب گوید و برای قائم ما صلوات الله علیه آماده گشته است، او با آن همان کاری که حضرت موسی می کرد انجام دهد، آن عصا هراس آور است و ساخته های نیرنگی جادوگران را می بلعد و بهر چه مأمور شود انجام دهد، چون حمله کند، هر چه به نیرنگ ساخته اند می بلعد و برایش دو شعبه باز شود که یکی در زمین و دیگری در سقف باشد و میان آنها (میان دو فکش) چهل ذراع باشد و نیرنگ ساخته ها را با زبانش می بلعد (چنانچه در زمان حضرت موسی علیه السّلام جادوهای جادوگران را بلعید).
121- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُوسَی عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ اَلْبَغْدَادِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ اَلثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: أَلْوَاحُ مُوسَی عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ عِنْدَنَا وَ عَصَا مُوسَی عِنْدَنَا وَ نَحْنُ وَرَثَةُ اَلنَّبِیِّینَ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: الواح حضرت موسی علیه السلام و عصای او نزد ماست و ما وارث پیغمبران هستیم.
122- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ أَبِی إِسْمَاعِیلَ اَلسَّرَّاجِ عَنْ بِشْرِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: أَ تَدْرِی مَا کَانَ قَمِیصُ یُوسُفَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قُلْتُ لاَ قَالَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ لَمَّا أُوقِدَتْ لَهُ اَلنَّارُ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ بِثَوْبٍ مِنْ ثِیَابِ اَلْجَنَّةِ فَأَلْبَسَهُ إِیَّاهُ فَلَمْ یَضُرَّهُ مَعَهُ حَرٌّ وَ لاَ بَرْدٌ فَلَمَّا حَضَرَ إِبْرَاهِیمَ اَلْمَوْتُ جَعَلَهُ فِی تَمِیمَةٍ وَ عَلَّقَهُ عَلَی إِسْحَاقَ وَ عَلَّقَهُ إِسْحَاقُ عَلَی یَعْقُوبَ فَلَمَّا وُلِدَ یُوسُفُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ عَلَّقَهُ عَلَیْهِ
ص: 60
فَکَانَ فِی عَضُدِهِ حَتَّی کَانَ مِنْ أَمْرِهِ مَا کَانَ فَلَمَّا أَخْرَجَهُ یُوسُفُ بِمِصْرَ مِنَ اَلتَّمِیمَةِ وَجَدَ یَعْقُوبُ رِیحَهُ وَ هُوَ قَوْلُهُ «إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْ لاأَنْ تُفَنِّدُونِ» فَهُوَ ذَلِکَ اَلْقَمِیصُ اَلَّذِی أَنْزَلَهُ اَللَّهُ مِنَ اَلْجَنَّةِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَإِلَی مَنْ صَارَ ذَلِکَ اَلْقَمِیصُ قَالَ إِلَی أَهْلِهِ ثُمَّ قَالَ کُلُّ نَبِیٍّ وَرِثَ عِلْماً أَوْ غَیْرَهُ فَقَدِ اِنْتَهَی إِلَی آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: میدانی پیراهن حضرت یوسف علیه السلام چه بود؟ عرض کردم: نه، فرمود: چون برای حضرت ابراهیم علیه السلام آتش افروختند، جبرئیل علیه السلام جامه ای از جامه های بهشت برایش آورد، او پوشید، و با آن جامه گرما و سرما به حضرت ابراهیم زیانی نمی رساند چون مرگ حضرت ابراهیم در رسید، آن را در غلافی نهاد و به حضرت اسحاق آویخت و حضرت اسحاق آن را به حضغ یعقوب آویخت و چون حضرت یوسف علیه السلام متولد شد، آن را بر او آویخت و در بازوی او بود تا امرش به آنجا که بایست رسید (زمام حکومت مصر به دست گرفت) و چون حضرت یوسف آن را در مصر از غلاف بیرون آورد، حضرت یعقوب بوی خوش آن را دریافت و همین است که گوید: «اگر سفیهم نمی خوانید من بوی یوسف را احساس میکنم». (سوره یوسف آیه 94) و آن همان پیراهنی بود که خدا از بهشت فرستاده بود. عرض کردم: قربانت گردم آن پیراهن به چه کس رسید؟ فرمود: به اهلش رسید، سپس فرمود: هر پیغمبری که علم یا چیز دیگری را به ارث گذاشته [دریافته] به آل محمد صلّی الله علیه و آله رسیده است.
123- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْحَکَمِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ سَعِیدٍ اَلسَّمَّانِ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ رَجُلاَنِ مِنَ اَلزَّیْدِیَّةِ فَقَالاَ لَهُ أَ فِیکُمْ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ اَلطَّاعَةِ قَالَ فَقَالَ لاَ قَالَ فَقَالاَ لَهُ قَدْ أَخْبَرَنَا عَنْکَ اَلثِّقَاتُ أَنَّکَ تُفْتِی وَ تُقِرُّ وَ تَقُولُ بِهِ وَ نُسَمِّیهِمْ لَکَ فُلاَنٌ وَ فُلاَنٌ وَ هُمْ أَصْحَابُ وَرَعٍ وَ تَشْمِیرٍ وَ هُمْ مِمَّنْ لاَ یَکْذِبُ فَغَضِبَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فَقَالَ مَا أَمَرْتُهُمْ بِهَذَا فَلَمَّا رَأَیَا اَلْغَضَبَ فِی وَجْهِهِ خَرَجَا فَقَالَ لِی أَ تَعْرِفُ هَذَیْنِ قُلْتُ نَعَمْ هُمَا مِنْ أَهْلِ سُوقِنَا وَ هُمَا مِنَ اَلزَّیْدِیَّةِ وَ هُمَا یَزْعُمَانِ أَنَّ سَیْفَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عِنْدَ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْحَسَنِ فَقَالَ کَذَبَا لَعَنَهُمَا اَللَّهُ وَ اَللَّهِ مَا رَآهُ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ اَلْحَسَنِ بِعَیْنَیْهِ وَ لاَ بِوَاحِدَةٍ مِنْ عَیْنَیْهِ وَ لاَ رَآهُ أَبُوهُ اَللَّهُمَّ إِلاَّ أَنْ یَکُونَ رَآهُ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ فَإِنْ کَانَا صَادِقَیْنِ فَمَا عَلاَمَةٌ فِی مَقْبِضِهِ وَ مَا أَثَرٌ فِی مَوْضِعِ مَضْرَبِهِ وَ إِنَّ عِنْدِی لَسَیْفَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ إِنَّ عِنْدِی لَرَایَةَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ دِرْعَهُ وَ لاَمَتَهُ وَ مِغْفَرَهُ فَإِنْ کَانَا صَادِقَیْنِ فَمَا عَلاَمَةٌ فِی دِرْعِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ إِنَّ عِنْدِی لَرَایَةَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَلْمِغْلَبَةَ وَ إِنَّ عِنْدِی أَلْوَاحَ مُوسَی وَ عَصَاهُ وَ إِنَّ عِنْدِی لَخَاتَمَ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ وَ إِنَّ عِنْدِی اَلطَّسْتَ اَلَّذِی کَانَ مُوسَی یُقَرِّبُ بِهِ اَلْقُرْبَانَ وَ إِنَّ عِنْدِی اَلاِسْمَ اَلَّذِی کَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِذَا وَضَعَهُ بَیْنَ اَلْمُسْلِمِینَ وَ اَلْمُشْرِکِینَ لَمْ یَصِلْ مِنَ اَلْمُشْرِکِینَ إِلَی اَلْمُسْلِمِینَ نُشَّابَةٌ وَ إِنَّ عِنْدِی لَمِثْلَ اَلَّذِی جَاءَتْ بِهِ اَلْمَلاَئِکَةُ وَ مَثَلُ اَلسِّلاَحِ فِینَا کَمَثَلِ اَلتَّابُوتِ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ کَانَتْ بَنُو إِسْرَائِیلَ فِی أَیِّ
ص: 61
أَهْلِ بَیْتٍ وُجِدَ اَلتَّابُوتُ عَلَی أَبْوَابِهِمْ أُوتُوا اَلنُّبُوَّةَ وَ مَنْ صَارَ إِلَیْهِ اَلسِّلاَحُ مِنَّا أُوتِیَ اَلْإِمَامَةَ وَ لَقَدْ لَبِسَ أَبِی دِرْعَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَخَطَّتْ عَلَی اَلْأَرْضِ خَطِیطاً وَ لَبِسْتُهَا أَنَا فَکَانَتْ وَ کَانَتْ وَ قَائِمُنَا مَنْ إِذَا لَبِسَهَا مَلَأَهَا إِنْ شَاءَ اَللَّهُ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سعید سمان روایت کرده که گفت: نزد حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه بودم که دو مرد زیدی مذهب بر آن حضرت وارد شدند و گفتند: آیا در میان شما امامی که اطاعتش واجب باشد هست؟ (و مقصودشان اثبات امامت زید فرزند حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیه بود) فرمود: نه (امامی که مقصود شماست در میان ما نیست) آن دو نفر گفتند: مردمان موثق به ما خبر دادند که شما به آن فتوی دهی و اعتراف کنی و عقیده داری و آن خبر دهندگان فلان و فلان هستند که نام می بریم و ایشان دارای تقوی و کوشش در عبادتند و دروغ نگویند، حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در غضب شد و فرمود: من به آنها چنین دستوری نداده ام، چون آن دو نفر آثار غضب بر چهره آن حضرت دیدند، بیرون رفتند. حضرت به من فرمود: این دو نفر را می شناسی؟ عرض کردم: آری، اینها اهل بازار ما هستند و از طایفه زیدیه می باشند و عقیده دارند که شمشیر رسول الله صلّی الله علیه و آله نزد عبد الله بن حسن است، فرمود: خدای عزوجل لعنت شان کند، دروغ می گویند. به خدا که عبد الله بن حسن آن را ندیده نه با یک چشم و نه با دو چشمش و پدرش هم آن را ندیده جز اینکه ممکن است آن را نزد حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما دیده باشد، اگر راست می گویند، چه علامتی در دسته آن است؟ و چه نشانه و اثری در لبه تیغ آن است؟ همانا شمشیر رسول الله صلّی الله علیه و آله نزد من است همانا پرچم و جوشن و زره و خود رسول الله صلّی الله علیه و آله نزد من است، اگر راست می گویند، در زره رسول الله صلّی الله علیه و آله چه علامتی است؟ همانا پرچم ظفر بخش رسول الله صلّی الله علیه و آله نزد من است، همانا الواح حضرت موسی و عصای او نزد من است، همانا انگشتر حضرت سلیمان بن داود، نزد من است و طشتی که حضرت موسی قربانی را در آن انجام می داد، نزد من است، همانا اسمی که نزد رسول الله صلّی الله علیه و آله بود و چون (در جبهه جنگ) آن را میان مسلمانان و کفار می گذاشت، چوبه تیری از کفار به مسلمین نمی رسید نزد من است و من آن را می دانم همانا آنچه را فرشتگان (از اسلحه برای پیغمبران سابق) آورده اند نزد من است و داستان سلاح در خاندان ما همان داستان تابوت است در بنی اسرائیل بر در هر خاندانی که تابوت پیدا می شد، نشانه اعطاء نبوت بود و سلاح به هر کس از ما خانواده رسد امامت به او داده می شود، همانا پدرم زره رسول الله صلّی الله علیه و آله را پوشید و دامنش اندکی به زمین می کشید و من آن را پوشیدم همچنان بود و قائم ما کسی است که چون آن را پوشد به اندازه قامتش باشد ان شاء الله.
124- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنِ اِبْنِ مُسْکَانَ عَنْ حُجْرٍ عَنْ حُمْرَانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَمَّا یَتَحَدَّثُ اَلنَّاسُ أَنَّهُ دُفِعَتْ إِلَی أُمِّ سَلَمَةَ صَحِیفَةٌ مَخْتُومَةٌ فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَمَّا قُبِضَ وَرِثَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه عِلْمَهُ وَ سِلاَحَهُ وَ مَا هُنَاکَ ثُمَّ صَارَ إِلَی اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه ثُمَّ صَارَ إِلَی اَلْحُسَیْنِ صلوات الله
ص: 62
علیه فَلَمَّا خَشِینَا أَنْ نُغْشَی اِسْتَوْدَعَهَا أُمَّ سَلَمَةَ ثُمَّ قَبَضَهَا بَعْدَ ذَلِکَ عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما قَالَ فَقُلْتُ نَعَمْ ثُمَّ صَارَ إِلَی أَبِیکَ ثُمَّ اِنْتَهَی إِلَیْکَ وَ صَارَ بَعْدَ ذَلِکَ إِلَیْکَ قَالَ نَعَمْ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حمران روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه پرسیدم در باره آنچه مردم گویند که نامه مهر شده ای به ام سلمه داده شد، حضرت فرمود: چون رسول الله صلّی الله علیه و آله درگذشت. علمش و سلاحش و هر چه نزد او بود (از نشانه های امامت) به علی صلوات الله علیه به ارث رسید، سپس به حسن صلوات الله علیه و پس از او به حسین صلوات الله علیه رسید و چون نگران شدیم که گرفتار شویم (و در داستان کربلا آن اسلحه به دست دشمن افتد) حسین صلوات الله علیه آن را به ام سلمه سپرد. سپس حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما آن را بازگرفت، من عرض کردم: آری چنین است، سپس به پدرت رسید و پس از او به شما رسید؟ فرمود: بلی.
125- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن بْنِ اَلْحَکَمِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ سَعِیدٍ اَلسَّمَّانِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ: إِنَّمَا مَثَلُ اَلسِّلاَحِ فِینَا مَثَلُ اَلتَّابُوتِ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ کَانَتْ بَنُو إِسْرَائِیلَ أَیُّ أَهْلِ بَیْتٍ وُجِدَ اَلتَّابُوتُ عَلَی بَابِهِمْ أُوتُوا اَلنُّبُوَّةَ فَمَنْ صَارَ إِلَیْهِ اَلسِّلاَحُ مِنَّا أُوتِیَ اَلْإِمَامَةَ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سعید سمّان روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: همانا حکایت سلاح در میان ما، حکایت تابوت است در بنی اسرائیل تابوت بر در هر خاندانی از بنی اسرائیل که پیدا می گشت، نبوت به آنها داده می شد، هر کس از ما هم که سلاح به دستش رسد، امامت به او داده می شود.
126- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلسُّکَیْنِ عَنْ نُوحِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ: إِنَّمَا مَثَلُ اَلسِّلاَحِ فِینَا مَثَلُ اَلتَّابُوتِ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ حَیْثُمَا دَارَ اَلتَّابُوتُ دَارَ اَلْمُلْکُ فَأَیْنَمَا دَارَ اَلسِّلاَحُ فِینَا دَارَ اَلْعِلْمُ.(3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبد الله بن ای یعفور روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: داستان سلاح در میان ما داستان تابوت است در بنی اسرائیل، هر کجا تابوت دور می زد ملک نبوت در پی آن بود و در میان ما هر کجا سلاح دور زند، علم امامت دنبالش باشد.
127- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ کَانَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ: إِنَّمَا مَثَلُ اَلسِّلاَحِ فِینَا مَثَلُ اَلتَّابُوتِفِی بَنِی إِسْرَائِیلَ حَیْثُمَا دَارَ اَلتَّابُوتُ
ص: 63
أُوتُوا اَلنُّبُوَّةَ وَ حَیْثُمَا دَارَ اَلسِّلاَحُ فِینَا فَثَمَّ اَلْأَمْرُ قُلْتُ فَیَکُونُ اَلسِّلاَحُ مُزَائِلاً لِلْعِلْمِ قَالَ لاَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از صفوان روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: همواره حضرت امام محمد باقر صلوات الله می فرمود: همانا داستان سلاح در خاندان ما، داستان تابوت است در بنی اسرائیل، هر کجا تابوت دور میزد، نبوت عطا می شد و در میان ما هر کجا سلاح دور زند، امر امامت آنجا است، عرض کردم: سلاح از علم جدا می شود؟ (ممکن است سلاح به دست کسی افتد که علم امامت نداشته باشد؟ ) فرمود: نه.
128- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْمُؤَدِّبُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِیٍّ اَلْأَصْبَهَانِیِّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلثَّقَفِیِّ قَالَ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِیلُ بْنُ أَبَانٍ اَلْأَزْدِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ خِرَاشٍ اَلشَّیْبَانِیُّ عَنِ اَلْعَوَّامِ بْنِ حَوْشَبٍ عَنِ اَلتَّمِیمِیِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَی عَائِشَةَ فَحَدَّثَتْنَا: أَنَّهَا رَأَتْ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ دَعَا عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ صلوات الله علیهم فَقَالَ اَللَّهُمَّ هَؤُلاَءِ أَهْلُ بَیْتِی فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ اَلرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِیراً. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از تمیمی روایت کرده که گفت: نزد عایشه رفتم و او گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله را دید که علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم را دعوت کرده و فرمود: خدایا اینها اهل بیت من هستند. سپس فرمود: بارخدایا! پلیدی را از آنها دور ساز و آنها را به خوبی پاک کن.
129- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْعَبَّاسُ بْنُ اَلْفَضْلِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو زُرْعَةَ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی شَیْبَةَ اَلْعَبْسِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ اَلنُّمَیْرِ عَنِ اَلْحَارِثِ بْنِ حَصِیرَةَ عَنْ أَبِی سُلَیْمَانَ زَیْدِ بْنِ وَهْبٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: وَلاَیَتِی وَ وَلاَیَةُ أَهْلِ بَیْتِی أَمَانٌ مِنَ اَلنَّارِ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبدالله بن عباس روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ولایت من و ولایت اهل بیت من امان از آتش دوزخ است.
130- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالاَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو اَلْقَاسِمِ عَبْدُ اَلرَّحْمَنِ اَلْکُوفِیُّ وَ أَبُو یُوسُفَ یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ اَلْأَنْبَارِیُّ اَلْکَاتِبُ عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْغِفَارِیِّ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ
ص: 64
وَ آلِهِ مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ فَلْیَحْمَدِ اَللَّهَ عَلَی أَوَّلِ اَلنِّعَمِ قِیلَ وَ مَا أَوَّلُ اَلنِّعَمِ قَالَ طِیبُ اَلْوِلاَدَةِ وَ لاَ یُحِبُّنَا إِلاَّ مَنْ طَابَتْ وِلاَدَتُهُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسین بن زید از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از پدرش بزرگوارش از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس ما اهل بیت را دوست داشته باشد خداوند را بخاطر اولین نعمت او سپاس گزارد. گفتند: اولین نعمت او چیست؟ فرمود: حلال زاده بودن. زیرا غیر از حلال زاده ما را دوست نمی دارد.
131- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ نَاتَانَةَ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی زِیَادٍ اَلنَّهْدِیِّ عَنْ عُبَیْدِ اَللَّهِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا عَلِیُّ مَنْ أَحَبَّنِی وَ أَحَبَّکَ وَ أَحَبَّ اَلْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ فَلْیَحْمَدِ اَللَّهَ عَلَی طِیبِ مَوْلِدِهِ فَإِنَّهُ لاَ یُحِبُّنَا إِلاَّ مَنْ طَابَتْ وِلاَدَتُهُ وَ لاَ یُبْغِضُنَا إِلاَّ مَنْ خَبُثَتْ وِلاَدَتُهُ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از زید بن علی صلوات الله علیه از پدر بزرگوارش حضرت امام زین العابدین از پدر بزرگوارش حضرت امام حسین از پدر بزرگوارش حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی اللّه علیه و آله فرمود: ای علی! هر کس مرا و تو را و امامان از اولاد تو را دوست داشته باشد خداوند را حمد کند که حلال زاده است. زیرا دوست ندارد ما را مگر حلال زاده و دشمن ندارد ما را مگر حرام زاده.
132- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ اَلْبَرْقِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ خَالِدِ بْنِ حَمَّادٍ اَلْأَسَدِیِّ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلْعَبْدِیِّ عَنِ اَلْأَعْمَشِ عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِی اَلْجَعْدِ قَالَ: سُئِلَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْأَنْصَارِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه فَقَالَ ذَاکَ خَیْرُ خَلْقِ اَللَّهِ مِنَ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ مَا خَلاَ اَلنَّبِیِّینَ وَ اَلْمُرْسَلِینَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَخْلُقْ خَلْقاً بَعْدَ اَلنَّبِیِّینَ وَ اَلْمُرْسَلِینَ أَکْرَمَ عَلَیْهِ مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ اَلْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ صلوات الله علیهم بَعْدَهُ قُلْتُ فَمَا تَقُولُ فِیمَنْ یُبْغِضُهُ وَ یَنْتَقِصُهُ فَقَالَ لاَ یُبْغِضُهُ إِلاَّ کَافِرٌ وَ لاَ یَنْتَقِصُهُ إِلاَّ مُنَافِقٌ قُلْتُ فَمَا تَقُولُ فِیمَنْ یَتَوَلاَّهُ وَ یَتَوَلَّی اَلْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِهِ بَعْدَهُ فَقَالَ إِنَّ شِیعَةَ عَلِیٍّ وَ اَلْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ هُمُ اَلْفَائِزُونَ اَلْآمِنُونَ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ ثُمَّ قَالَ مَا تَرَوْنَ لَوْ أَنَّ رَجُلاً خَرَجَ یَدْعُو اَلنَّاسَ إِلَی ضَلاَلَةٍ مَنْ کَانَ أَقْرَبَ اَلنَّاسِ مِنْهُ قَالُوا شِیعَتُهُ وَ أَنْصَارُهُ قَالَ فَلَوْ أَنَّ رَجُلاً خَرَجَ یَدْعُو اَلنَّاسَ إِلَی هُدًی مَنْ کَانَ أَقْرَبَ اَلنَّاسِ مِنْهُ قَالُوا شِیعَتُهُ وَ أَنْصَارُهُ قَالَ فَکَذَلِکَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه بِیَدِهِ لِوَاءُ اَلْحَمْدِ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ أَقْرَبُ اَلنَّاسِ مِنْهُ شِیعَتُهُ وَ أَنْصَارُهُ. (3)
ص: 65
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سالم بن ابی جعد روایت کرده که گفت: از جابر بن عبد الله انصاری درباره مقام حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه پرسیده شد. گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بهترینِ همه آفریده های خداوند بعد از پیامبران است. خداوند بلند مرتبه بعد از پیامبران بزرگوارتر از حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه و امامان بعد از او که فرزندانش هستند نیافریده است. گفتم: چه می گویی در مورد کسی که به حضرت علی بن ابی طالب و امامان از فرزندانش صلوات الله علیهم بعد از او کینه بورزد و در حق آنها کوتاهی کند؟ جابر گفت: تنها کافر است که به ایشان کینه می ورزد و تنها منافق است که در حق ایشان کوتاهی می کند. گفتم: چه می گویی درباره کسانی که ولایت حضرت علی بن ابی طالب و امامان از فرزندانش صلوات الله علیهم بعد از او را می پذیرند؟ جابر گفت: شیعیان علی و امامانِ از فرزندانش صلوات الله علیهم در روز قیامت همان رستگاران و مؤمنان هستند. سپس گفت: به نظر شما اگر مردی خروج کند و مردم را به سوی گمراهی بکشاند نزدیک ترین مردم به علی صلوات الله علیه برای راهنمایی چه کسی است؟ گفتند: شیعیان و پیروان علی صلوات الله علیه. دوباره گفت: اگر مردی خروج کند و مردم را به سوی هدایت رهنمون سازد به نظر شما چه کسی به او نزدیک تر است؟ گفتند: شیعیان و پیروان آن حضرت. جابر گفت: روز قیامت حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه در حالی که پرچم حمد در دست می گیرد و شیعیان و یاوران حضرت، مقرب ترین مردم به ایشان هستند.
133- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَی قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو اَلْعَبَّاسِ أَحْمَدُ بْنُ زَکَرِیَّا اَلْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا بَکْرُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ حَبِیبٍ قَالَ حَدَّثَنَا تَمِیمُ بْنُ بُهْلُولٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبَانٍ عَنْ سَلاَّمِ بْنِ أَبِی عَمْرَةَ عَنْ مَعْرُوفِ بْنِ خَرَّبُوذَ عَنْ أَبِی اَلطُّفَیْلِ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهما قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ: أَنَا سَیِّدُ اَلنَّبِیِّینَ وَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ سَیِّدُ اَلْوَصِیِّینَ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ اَلْجَنَّةِ وَ اَلْأَئِمَّةُ بَعْدَهُمَا سَادَاتُ اَلْمُتَّقِینَ وَلِیُّنَا وَلِیُّ اَللَّهِ وَ عَدُوُّنَا عَدُوُّ اَللَّهِ وَ طَاعَتُنَا طَاعَةُ اَللَّهِ وَ مَعْصِیَتُنَا مَعْصِیَةُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو طفیل روایت کرده که گفت: حضرت امام حسن مجتبی صلوات الله علیه فرمود: از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: من سرور انبیاء هستم و حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیهما سید اوصیاء است و حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما دو سرور جوانان اهل بهشت هستند و امامان بعد از آنها سروران متقین هستند. دوست ما، دوست خدا است. و دشمن ما، دشمن خدا است. و طاعت ما، طاعت خدا است. و نافرمانی ما، نافرمانی خدای عزوجل است.
134- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ شَاذَوَیْهِ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ عِیسَی بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ اَلْهَاشِمِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبِی سَلَمَةَ
ص: 66
عَنْ أُمِّهِ أُمِّ سَلَمَةَ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِا قَالَتْ سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَقُولُ: عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِهِ صلوات الله علیهم بَعْدِی سَادَةُ أَهْلِ اَلْأَرْضِ وَ قَادَةُ اَلْغُرِّ اَلْمُحَجَّلِینَ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ام سلمه رضوان الله علیها روایت کرده که گفت: از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: حضرت علی بن ابی طالب و امامان از فرزندانش بعد از من سروران اهل زمین هستند و در روز قیامت پیشوایان دست و روسفیدان باشند.
135- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی عَمِّی مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی اَلْقَاسِمِ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ اَلْکُوفِیُّ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ اَلْأَسَدِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلصَّادِقِ صلوات الله علیه عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ أَبْغَضَنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ بَعَثَهُ اَللَّهُ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ یَهُودِیّاً قِیلَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ وَ إِنْ شَهِدَ اَلشَّهَادَتَیْنِ قَالَ نَعَمْ فَإِنَّمَا اِحْتَجَزَ بِهَاتَیْنِ اَلْکَلِمَتَیْنِ عَنْ سَفْکِ دَمِهِ أَوْ یُؤَدِّیَ اَلْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَ هُوَ صَاغِرٌ ثُمَّ قَالَ مَنْ أَبْغَضَنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ بَعَثَهُ اَللَّهُ یَهُودِیّاً قِیلَ فَکَیْفَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ قَالَ إِنْ أَدْرَکَ اَلدَّجَّالَ آمَنَ بِهِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمد بن مروان از حضرت امام جعفر صادق از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: فرمود هر کس ما اهل بیت را دشمن بدارد خدا روز قیامت او را یهودی محشور کند. عرض شد: یا رسول الله! و اگر چه شهادتین گوید؟ فرمود: بلی، با گفتن این دو کلمه خونش را حفظ کرده و از ادای جزیه به خواری معاف شده است. سپس فرمود: هر کس ما اهل بیت را دشمن بدارد خدا او را یهودی محشور کند. عرض شد: چگونه یا رسول الله؟ فرمود: اگر دجال را دریابد به او ایمان آورد.
136- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِیسَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِی عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عُبَیْدِ اَللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ اَلْبَاقِرَ صلوات الله علیه یَقُولُ: أَوْحَی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا مُحَمَّدُ إِنِّی خَلَقْتُکَ وَ لَمْ تَکُ شَیْئاً وَ نَفَخْتُ فِیکَ مِنْ رُوحِی کَرَامَةً مِنِّی أَکْرَمْتُکَ بِهَا حَتَّی أَوْجَبْتُ لَکَ اَلطَّاعَةَ عَلَی خَلْقِی جَمِیعاً فَمَنْ أَطَاعَکَ فَقَدْ أَطَاعَنِی وَ مَنْ عَصَاکَ فَقَدْ عَصَانِی وَ أَوْجَبْتُ ذَلِکَ فِی عَلِیٍّ صلوات الله علیه وَ فِی نَسْلِهِ مَنِ اِخْتَصَصْتُ مِنْهُمْ لِنَفْسِی. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو حمزه روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: خداوند به حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله وحی کرد: یا محمّد! تو را آفریدم با اینکه چیزی نبودی، به واسطه گرامی داشتن تو از روح خویش در تو دمیدم و تو را به این مقام مفتخر نمودم، هنگامی که بر تمام مردم واجب کردم که از تو
ص: 67
اطاعت کنند. هر کس از تو اطاعت کند، مرا اطاعت کرده و هر کس مخالفت با تو نماید، با من مخالفت کرده است. این مقام را به علی صلوات الله علیه و فرزندان او که برای خود برگزیده ام نیز دادم.
137- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی اَلْعَطَّارُ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنِ اَلْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْأَصْبَهَانِیِّ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ اَلْمِنْقَرِیِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ اَلنَّخَعِیِّ اَلْقَاضِی قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ اَلصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما یَقُولُ: إِنَّ عَلِیّاً صلوات الله علیه کَانَ یَقُولُ لاَ خَیْرَ فِی اَلدُّنْیَا إِلاَّ لِأَحَدِ رَجُلَیْنِ رَجُلٍ یَزْدَادُ کُلَّ یَوْمٍ إِحْسَاناً وَ رَجُلٍ یَتَدَارَکُ سَیِّئَتَهُ بِالتَّوْبَةِ وَ أَنَّی لَهُ بِالتَّوْبَةِ وَ اَللَّهِ لَوْ سَجَدَ حَتَّی یَنْقَطِعَ عُنُقُهُ مَا قَبِلَ اَللَّهُ مِنْهُ إِلاَّ بِوَلاَیَتِنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حفص بن غیاث نخعی قاضی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: همانا همواره علی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می فرمود: دنیا خیری ندارد مگر برای یکی از دو کس: آن کس که هر روز بر احسان خود بیفزاید، و آن کس که با توبه گناهان خود را جبران کند و از کجا میتواند توبه کند به خدا اگر سجده کند تا گردنش قطع شود خدا از او نپذیرد جز به ولایت ما اهل بیت.
138- الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب، بإسناده عن دَاوُدُ الرَّقِّیُّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه: یَا سَمَاعَةَ بْنَ مِهْرَانَ ائْتِنِی تِلْکَ الصَّحِیفَةَ فَأَتَاهُ بِصَحِیفَةٍ بَیْضَاءَ فَدَفَعَهَا إِلَیَّ وَ قَالَ اقْرَأْ هَذِهِ قَالَ فَقَرَأْتُهَا فَإِذَا فِیهَا سَطْرَانِ السَّطْرُ الْأَوَّلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ السَّطْرُ الثَّانِی إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ وَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ إِلَی قَوْلِهِ وَ الْخَلَفُ الصَّالِحُ مِنْهُمُ الْحُجَّةُ لِلَّهِ ثُمَّ قَالَ لِی یَا دَاوُدُ أَ تَدْرِی أَیْنَ کَانَ وَ مَتَی کَانَ مَکْتُوباً قُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ وَ رَسُولُهُ وَ أَنْتُمْ قَالَ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ بِأَلْفَیْ عَامٍ. (2)
مرحوم ابن شهر آشوب، با سند خویش از داود رقّی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای سماعۀ بن مهران! آن صحیفه را برای من بیاور. پس صحیفه ای سفید برای آن حضرت آورد. حضرت آن صحیفه را به دست من داده فرمود: این را بخوان. گوید: من شروع به خواندن آن کردم که دیدم فقط دو سطر است: در سطر اول نوشته شده «لا إله إلّا الله محمّد رسول الله» و در سطر دوم نوشته شده «در حقیقت، شماره ماه ها نزد خدا، از روزی که آسمان ها و زمین را آفریده، در کتاب [علمِ] خدا، دوازده ماه است از این [دوازده ماه]، چهار ماه [ماهِ] حرام است. این است آیین استوار». (سوره توبه آیه 36) علی بن أبی طالب، حسن بن علی، حسین بن علی تا خلف صالح ایشان حجّت خداوند هستند.
سپس به من فرمود: ای داود! آیا می دانی این صحیفه کجا بوده و از کی نوشته شده است؟ عرض کردم: ای فرزند رسول الله! خداوند و رسولش و شما آگاه تر هستید. فرمود: دو هزار سال پیش از آن که خداوند آدم را بیافریند.
ص: 68
139- الشیخ محمد بن عبد الله جعفر الحمیري، عن أحمد بن محمد بن عيسی عن أحمد بن محمد بن أبي نصر البزنطي عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه: فِیمَا کَتَبَ إِلَیْهِ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه لَا یَسْتَکْمِلُ عَبْدٌ الْإِیمَانَ حَتَّی یَعْرِفَ أَنَّهُ یَجْرِی لِآخِرِهِمْ مَا یَجْرِی لِأَوَّلِهِمْ فِی الْحُجَّةِ وَ الطَّاعَةِ وَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ سَوَاءً وَ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَضْلَهُمَا. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عبد الله بن جعفر حمیری، از احمد بن محمد بن عیسی از احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه به من نوشت و فرمود: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ایمان بنده کامل نمی شود مگر اینکه بداند که هرچه برای اول ما است برای آخرین ما نیز جاری است در اطاعت، و حجّت و حلال و حرام برابرند و حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فضیلت مخصوص به خود را دارند.
140- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَلِیُّ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنِ الْحَارِثِ النَّضْرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ نَحْنُ فِی الْأَمْرِ وَ النَّهْیِ وَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ نَجْرِی مَجْرَی وَاحِدٍ فَأَمَّا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه فَلَهُمَا فَضْلُهُمَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حارث نضری روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله و ما در امر و نهی کردن و حلال و حرام یکسان هستیم، لیکن رسول الله صلی الله علیه و آله و علی صلوات الله علیهما و آلهما فضیلت خاص خود را دارند.
141- الشیخ محمد بن علي بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمد بن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم عَنْ حُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما عَنْ جَابِرٍ قَالَ: مَا کُنَّا نَعْرِفُ الْمُنَافِقِینَ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِلَّا بِبُغْضِهِمْ عَلِیّاً وَ وُلْدَهُ صلوات الله علیهم. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت حسین بن علی صلوات الله علیهم از جابر روایت کرده که گفت: در عهد رسول الله صلی الله علیه و آله منافقان را جز از راه دشمنی آن ها با علی و فرزندانش صلوات الله علیهم نمی شناختیم.
142- أبان بن أَبِی عَیَّاشٍ عن سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ الهلالي قَالَ سَمِعْتُ عَلِیّاً صلوات الله علیه یَقُولُ: کَانَتْ لِی مِنْ رَسُولِ اللَّهِ عَشْرُ خِصَالٍ مَا یَسُرُّنِی بِإِحْدَاهُنَّ مَا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ وَ مَا غَرَبَتْ فَقِیلَ لَهُ سَمِّهَا لَنَا یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنْتَ الْأَخُ وَ أَنْتَ الْخَلِیلُ وَ أَنْتَ الْوَصِیُّ وَ أَنْتَ الْوَزِیرُ وَ
ص: 69
أَنْتَ الْخَلِیفَةُ فِی الْأَهْلِ وَ الْمَالِ فِی کُلِّ غَیْبَةٍ أَغِیبُهَا وَ مَنْزِلَتُکَ مِنِّی کَمَنْزِلَتِی مِنْ رَبِّی وَ أَنْتَ الْخَلِیفَةُ فِی أُمَّتِی وَلِیُّکَ وَلِیِّی وَ عَدُوُّکَ عَدُوِّی وَ أَنْتَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ سَیِّدُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِی ثُمَّ أَقْبَلَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه عَلَی أَصْحَابِهِ فَقَالَ یَا مَعْشَرَ الصَّحَابَةِ وَ اللَّهِ مَا تَقَدَّمْتُ عَلَی أَمْرٍ إِلَّا مَا عَهِدَ إِلَیَّ فِیهِ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَطُوبَی لِمَنْ رَسَخَ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فِی قَلْبِهِ فَوَ اللَّهِ مَا ذَکَرَ الْعَالِمُونَ ذِکْراً أَحَبَّ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مِنِّی وَ صَلَّی الْقِبْلَتَیْنِ کَصَلَاتِی صَلَّیْتُ صَبِیّاً وَ لَمْ أَرْهَقْ حُلُماً وَ هَذِهِ فَاطِمَةُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهَا بَضْعَةٌ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ تَحْتِی هِیَ فِی زَمَانِهَا کَمَرْیَمَ بِنْتِ عِمْرَانَ فِی زَمَانِهَا وَ إِنَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ سِبْطَا هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ هُمَا مِنْ مُحَمَّدٍ کَمَکَانِ الْعَیْنَیْنِ مِنَ الرَّأْسِ وَ أَمَّا أَنَا فَکَمَکَانِ الْیَدِ مِنَ الْبَدَنِ وَ أَمَّا فَاطِمَةُ فَکَمَکَانِ الْقَلْبِ مِنَ الْجَسَدِ مَثَلُنَا مَثَلُ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ. (1)
ابان بن ابی عیاش از سلیم بن قیس هلالی روایت کرده که گفت: از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه شنیدم می فرمود: مرا از رسول الله صلی الله علیه و آله ده خصلت است که برای من آنچه آفتاب بر آن طلوع و غروب کند، دوست داشتنی تر از یکی از آن ها نیست. عرض شد: ای امیرالمومنین! آن ها را برای ما نام ببرید. فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله به من فرمود: تو برادر، دوست، وصی و وزیر من هستی و تو در هر غیبتی که داشته باشم جانشین من بر خانواده و دارایی هایم هستی، و منزلت تو از من همانند منزلت من از پروردگارم می باشد و خلیفه در اُمّت من تو هستی، دوست دار تو دوست دار من است و دشمن تو دشمن من، و تو امیر مؤمنین هستی و نیز سرور مسلمانان بعد از من هستی. آن گاه حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه رو به یاران خود کرده سپس فرمود: ای گروه صحابه! به خدا سوگند دست به هیچ کاری نزده ام مگر آنچه رسول الله صلی الله علیه و آله از من بر انجام آن پیمان گرفته باشد، پس خوشا به حال کسی که محبّت ما اهل بیت در قلبش رسوخ کرده باشد، به خدا سوگند آگاهان و دانایان چیزی را برای رسول الله صلی الله علیه و آله ذکر نکرده اند که برای آن حضرت خوشایندتر از ذکر من باشد، و کسی چون من رو به هر دو قبله نماز نخوانده است، هنوز کودک بودم و به سن بلوغ نرسیده بودم که نماز خواندم، و این حضرت فاطمه صلوات الله علیها پاره تن رسول الله صلی الله علیه و آله است که همسر من است و او در زمان خودش همانند حضرت مریم بنت عمران در زمان خود است، و حسن و حسین صلوات الله علیهما دو سبط این اُمّت هستند و جایگاه شان از حضرت محمّد صَلی الله علیهِ و آله به جایگاه دو چشم در سر است، و امّا من، جایگاه دو دست از بدن را نسبت به آن حضرت دارم، و امّا حضرت فاطمه صلوات الله علیها، جایگاهی همانند قلب از بدن را نزد آن حضرت دارد، مَثَل ما به کشتی نوح می ماند، هر کس بر آن سوار شد نجات می یابد و هر کس باز ماند، غرق می گردد.
143- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن جَمَاعَةٌ عَنْ أَبِی الْمُفَضَّلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْجُنْدِیِّ مِنْ أَصْلِ کِتَابِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَنْصُورٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَنْبَسَةَ عَنْ شَرِیکِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَیْمُونٍ الْأَوْدِیِّ: أَنَّهُ ذُکِرَ عِنْدَهُ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه فَقَالَ إِنَّ قَوْماً یَنَالُونَ مِنْهُ أُولَئِکَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ وَ لَقَدْ سَمِعْتُ عِدَّةً مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله مِنْهُمْ حُذَیْفَةُ بْنُ الْیَمَانِ وَ کَعْبُ بْنُ عُجْرَةَ یَقُولُ کُلُّ رَجُلٍ مِنْهُمْ لَقَدْ أُعْطِیَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه مَا لَمْ یُعْطَهُ بَشَرٌ هُوَ زَوْجُ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْأَوَّلِینَ وَ
ص: 70
الْآخِرِینَ فَمَنْ رَأَی مِثْلَهَا أَوْ سَمِعَ أَنَّهُ تَزَوَّجَ بِمِثْلِهَا أَحَدٌ فِی الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ هُوَ أَبُو الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ فَمَنْ لَهُ أَیُّهَا النَّاسُ مِثْلُهُمَا وَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حَمْوُهُ وَ هُوَ وَصِیُّ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِی أَهْلِهِ وَ أَزْوَاجِهِ وَ سُدَّتِ الْأَبْوَابُ الَّتِی فِی الْمَسْجِدِ کُلُّهُا غَیْرَ بَابِهِ وَ هُوَ صَاحِبُ بَابِ خَیْبَرَ وَ هُوَ صَاحِبُ الرَّایَةِ یَوْمَ خَیْبَرَ وَ تَفَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَوْمَئِذٍ فِی عَیْنَیْهِ وَ هُوَ أَرْمَدُ فَمَا اشْتَکَاهُمَا مِنْ بَعْدُ وَ لَا وَجَدَ حَرّاً وَ لَا بَرْداً وَ لَا قَرّاً بَعْدَ یَوْمِهِ ذَلِکَ وَ هُوَ صَاحِبُ یَوْمِ غَدِیرِ خُمٍ إِذْ نَوَّهَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله بِاسْمِهِ وَ أَلْزَمَ أُمَّتَهُ وَلَایَتَهُ وَ عَرَّفَهُمْ بِخَطَرِهِ وَ بَیَّنَ لَهُمْ مَکَانَهُ فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ أَوْلَی بِکُمْ مِنْکُمْ بِأَنْفُسِکُمْ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ قَالَ فَمَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاهُ وَ هُوَ صَاحِبُ الْعَبَاءِ وَ مَنْ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُ تَطْهِیراً: وَ هُوَ صَاحِبُ الطَّائِرِ حِینَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله اللَّهُمَّ ائْتِنِی بِأَحَبِّ خَلْقِکَ إِلَیْکَ وَ إِلَیَ فَجَاءَ عَلِیٌّ فَأَکَلَ مَعَهُ وَ هُوَ صَاحِبُ سُورَةِ بَرَاءَةَ حِینَ نَزَلَ بِهَا جَبْرَئِیلُ علیه السلام عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ قَدْ سَارَ أَبُو بَکْرٍ بِالسُّورَةِ فَقَالَ لَهُ یَا مُحَمَّدُ إِنَّهُ لَا یَبْلُغُهَا إِلَّا أَنْتَ أَوْ عَلِیٌّ إِنَّهُ مِنْکَ وَ أَنْتَ مِنْهُ فَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مِنْهُ فِی حَیَاتِهِ وَ بَعْدَ وَفَاتِهِ وَ هُوَ عَیْبَةُ عِلْمِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ مَنْ قَالَ لَهُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله أَنَا مَدِینَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ بَابُهَا وَ مَنْ أَرَادَ الْعِلْمَ فَلْیَأْتِ الْمَدِینَةَ مِنَ الْبَابِ کَمَا أَمَرَ اللَّهُ فَقَالَ وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ هُوَ مُفَرِّجُ الْکَرْبِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ فِی الْحُرُوبِ وَ هُوَ أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِرَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ صَدَّقَهُ وَ اتَّبَعَهُ وَ هُوَ أَوَّلُ مَنْ صَلَّی فَمَنْ أَعْظَمُ فِرْیَةً عَلَی اللَّهِ وَ عَلَی رَسُولِهِ مِمَّنْ قَاسَ بِهِ أَحَداً أَوْ شَبَّهَ بِهِ بَشَراً. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابو اسحاق روایت کرده که گفت: در نزد عمرو بن میمون الأودی از حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه سخن به میان آمد، او گفت: بعضی علی صلوات الله علیه را دشنام می دهند. آنها هیزم جهنم هستند. از بعضی صحابه رسول الله صلی لله علیه و آله از جمله حذیفه بن یمان و کعبه بن عجره شنیدم که هر یک از آنان می گفتند: به علی صلوات الله علیه چیزهای داده شده که به هیچ بشری داده نشده است: او همسر حضرت فاطمه سرور زنان از اولین تا آخرین است. چه کسی زنی مانند حضرت فاطمه صلوات الله علیها را دیده و آیا کسی تا کنون شنیده است که فردی با زنی مانند حضرت فاطمه صلوات الله علیها ازدواج کرده باشد؟ علی صلوات الله علیه دو پسر به نام های حسن و حسین صلوات الله علیهما را دارد که دو سرور جوانان بهشتی از اولین تا آخرین هستند. ای مردم! چه کسی فرزندانی مانند آنها را دارد؟ پدر زن علی صلوات الله علیه رسول الله صلی الله علیه و آله است. او وصی رسول الله صلی الله علیه و آله در خانه اش و اهل بیتش است. تمام درهای مشرف به مسجد بسته شدند به جز در علی صلوات الله علیه. او صاحب باب خیبر و حمل کننده پرچم در روز خیبر است. در آن روز علی صلوات الله علیه از ناحیه چشم درد می کشید. رسول الله صلی الله علیه و آله آب دهان را به آن مالید بعد از آن دیگر هیچگاه چشمانش دچار مشکل نشد. و از آن به بعد هیچگاه احساس سرما و گرمای آزار دهنده نکرد. او صاحب روز غدیر خم است جایی که رسول الله صلی الله علیه و آله اسمش را ذکر کرد و ولایتش را بر مسلمانان واجب کرد و از اهمیت و مقام او سخن گفت و فرمود: ای مردم! چه کسی بر شما از خودتان سزاوارتر است؟ گفتند: خداوند و فرستاده اش. فرمود: کسی که
ص: 71
من مولای او هستم پس این علی، مولای او است. علی صلوات الله علیه صاحب عباء و کسی است که خداوند رجس و پلیدی را از او دور کرده و کاملا پاک و پاکیزه کرده است. او صاحب الطائر است هنگامی که رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خداوندا نزد من کسی را بفرست که بهترین خلق در نزد تو و من است. در آن هنگام علی صلوات الله علیه نزد او آمد و با او غذا خورد. او صاحب سوره برائت (توبه) است. وقتی که حضرت جبرئیل این سوره را بر رسول الله صلی الله علیه و آله نازل کرد ابوبکر سوره را برد. اما حضرت جبرئیل نازل شد و فرمود: ای محمد! این سوره را تنها باید تو یا علی ابلاغ کنند چرا که او از تو و تو از او هستی. پس رسول الله صلی الله علیه و آله چه در حیات و چه بعد از حیات از او بود. علی صلوات الله علیه مخزن علم رسول الله صلی الله علیه و آله بود و کسی که رسول الله صلی الله علیه و آله درباره اش فرمود: من شهر علم هستم و علی صلوات الله علیه درِ آن است؛ کسی که علم را طلب می کند باید از درِ آن شهر بگذرد همچنان که خداوند متعال می فرماید: «و به خانه ها از در [ورودی] آنها درآیید». (سوره بقره آیه 189) علی صلوات الله علیه برطرف کننده ناراحتی و نگرانی رسول الله صلی الله علیه و آله در جنگ ها بود و اولین کسی بود که به رسول الله صلی الله علیه و آله ایمان آورد و او را تصدیق کرد و راهش را در پیش گرفت. او اولین کسی بود که نماز به جای آورد. پس چه بهتانی می تواند بر خداوند و رسول الله صلی الله علیه و آله از این بزرگتر باشد که کسی شخصی را با علی صلوات الله علیه مقایسه کند و بشری را به او تشبیه کند. مولای
144- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، بِالْأَسَانِیدِ الثَّلَاثَةِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: إِنَّکَ أُعْطِیتَ ثَلَاثاً لَمْ أُعْطَهَا قُلْتُ فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی وَ مَا أُعْطِیتُ قَالَ أُعْطِیتَ صِهْراً مِثْلِی وَ أُعْطِیتَ مِثْلَ زَوْجَتِکَ (فَاطِمَةَ) وَ أُعْطِیتَ مِثْلَ وَلَدَیْکَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سه سند از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: به تو سه چیز داده شده که آن ها را به من نداده اند. عرض کردم: پدر و مادرم فدای تو باد، به من چه چیزهایی داده شده است؟ فرمود: پدر زنی چون من داده شده، همسری چون حضرت فاطمه صلوات الله علیها داده شده، و فرزندانی چون حسن و حسین صلوات الله علیهما داده شده اند.
145- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن ابْنُ الصَّلْتِ عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَزْوِینِیِّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ صلوات الله علیه یَا عَلِیُّ إِنَّکَ أُعْطِیتَ ثَلَاثَةً لَمْ أُعْطَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أُعْطِیتُ فَقَالَ أُعْطِیتَ صِهْراً مِثْلِی وَ لَمْ أُعْطَ وَ أُعْطِیتَ زَوْجَتَکَ فَاطِمَةَ وَ لَمْ أُعْطَ وَ أُعْطِیتَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ لَمْ أُعْطَ. (2)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از داود بن سلیمان از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله به علی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: ای علی! به تو سه چیز داده شده که به من
ص: 72
داده نشده اند. عرض کردم: یا رسول الله! چه چیزهایی به من داده شده؟ فرمود: پدر زنی چون من به تو داده شده و به من داده نشده، همسری چون حضرت فاطمه صلوات الله علیها به تو داده شده و به من داده نشده است، و حسن و حسین صلوات الله علیهما به تو داده شده اند و به من داده نشد.
146- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الْمُعَافَی بْنِ زَکَرِیَّا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هَوْذَةَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سَأَلْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما لِمَ سُمِّیَتِ الْجُمُعَةُ جُمُعَةً قَالَ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی جَمَعَ فِیهَا خَلْقَهُ لِوَلَایَةِ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از سلیمان دیلمی از پدرش روایت کرده که گفت: از حضرت جعفر بن محمّد صلوات الله علیهما پرسیدم: جمعه را به چه جهت جمعه نامیده اند؟ فرمود: چون در آن روز خداوند خلق را برای ولایت محمّد و اهل بیتش صلوات الله علیهم جمع کرد.
147- الشیخ محمد بن عبد الله بن جعفر الحمیري، عن مُعَاوِیَةُ بْنُ حُکَیْمٍ عَنِ الْوَشَّاءِ قَالَ: قَالَ لِیَ الرِّضَا صلوات الله علیه ابْتِدَاءً إِنَّ أَبِی کَانَ عِنْدِیَ الْبَارِحَةَ قُلْتُ أَبُوکَ قَالَ أَبِی قُلْتُ أَبُوکَ قَالَ أَبِی قُلْتُ أَبُوکَ قَالَ فِی الْمَنَامِ إِنَّ جَعْفَراً صلوات الله کَانَ یَجِی ءُ إِلَی أَبِی فَیَقُولُ یَا بُنَیَّ افْعَلْ کَذَا یَا بُنَیَّ افْعَلْ کَذَا یَا بُنَیَّ افْعَلْ کَذَا قَالَ فَدَخَلْتُ عَلَیْهِ بَعْدَ ذَلِکَ فَقَالَ لِی یَا حَسَنُ إِنَّ مَنَامَنَا وَ یَقَظَتَنَا وَاحِدَةٌ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عبد الله بن جعفر حمیری، با سند مذکور از وشاء روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه بدون مقدمه به من فرمود: پدرم دیشب نزد من بود! پرسیدم: پدرت؟ فرمود: پدرم! پرسیدم: پدرت؟ فرمود: پدرم! پرسیدم: پدرت؟ فرمود: در خواب حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به نزد پدرم می آمد و می فرمود: ای پسرکم! چنین و چنان کن. وشاء می گوید: بعد از این جریان بر حضرت امام رضا صلوات الله علیه وارد شدم، به من فرمود: ای حسن! خواب و بیداری ما یکسان است.
148- قال الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب: الشِّیرَازِیُّ فِی کِتَابِهِ بِالْإِسْنَادِ عَنِ الْهُذَیْلِ عَنْ مُقَاتِلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «فِی أَیِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَکَّبَکَ» قَالَ صَوَّرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه فِی ظَهْرِ أَبِی طَالِبٍ عَلَی صُورَةِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَکَانَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه أَشْبَهَ النَّاسِ بِرَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ کَانَ الْحُسَیْنُ بْنُ صلوات الله علیهما عَلِیٍّ أَشْبَهَ النَّاسِ بِفَاطِمَةَ صلوات الله علیها وَ کُنْتُ أَنَا أَشْبَهَ النَّاسِ بِخَدِیجَةَ الْکُبْرَی صلوات الله علیهما. (3)
ص: 73
مرحوم ابن شهر آشوب، با سند مذکور از محمد بن حنفیه از حضرت امام حسن مجتبی صلوات الله علیه درباره آیه: «و در هر صورتی که خواست تو را ترکیب نمود». (سوره انفطار آیه 8) روایت کرده که فرمود: خداوند در صلب حضرت ابو طالب شكل و قيافه حضرت امیرالمومنین صلوات الله علیه را به شكل و قيافه رسول الله صلی الله علیه و آله ترکیب كرد. پس امیرالمؤمنین علی صلوات الله علیه شبیه ترین مردم به رسول الله صلی الله علیه و آله شد و حضرت امام حسین صلوات الله علیه هم شبیه ترین مردم به حضرت فاطمه صلوات الله علیها شد. و من شبیه ترین مردم به حضرت خدیجه سلام الله علیها هستم.
149- قال الشیخ أحمد بن محمد عیاش الجوهري، حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْأَدَمِيُّ مِنْ أَصْلِ كِتَابِهِ وَ أَثْنَى ابْنُ غَالِبٍ الْحَافِظُ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنِي أَحْمَدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ نَاصِحٍ قَالَ حَدَّثَنِي الْحُسَيْنُ بْنِ عُلْوَانَ الْكَلْبِيُّ عَنْ هَمَّامِ بْنِ الْحَرْثِ عَنْ وَهْبِ بْنِ مُنَبِّهٍ قَالَ إِنَّ مُوسَى نَظَرَ لَيْلَةَ الْخِطَابِ إِلَى كُلِّ شَجَرَةٍ فِي الطُّورِ وَ كُلِّ حَجَرٍ وَ نَبَاتٍ تَنَطِقُ بِذِكْرِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اثْنَيْ عَشَرَ وَصِيّاً لَهُ مِنْ بَعْدِهِ فَقَالَ مُوسَى إِلَهِي لَا أَرَى شَيْئاً خَلَقْتَهُ إِلَّا وَ هُوَ نَاطِقٌ بِذِكْرِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ أَوْصِيَائِهِ الِاثْنَيْ عَشَرَ فَمَا مَنْزِلَةُ هَؤُلَاءِ عِنْدَكَ قَالَ يَا ابْنَ عِمْرَانَ إِنِّي خَلَقْتُهُمْ قَبْلَ خَلْقِ الْأَنْوَارِ وَ جَعَلْتُهُمْ فِي خِزَانَةِ قُدْسِي يَرْتَعُونَ فِي رِيَاضِ مَشِيَّتِي وَ يَتَنَسَّمُونَ رَوْحَ جَبَرُوتِي وَ يُشَاهِدُونَ أَقْطَارَ مَلَكُوتِي حَتَّى إِذَا شِئْتُ مَشِيَّتِي أَنْفَذْتُ قَضَائِي وَ قَدَرِي يَا ابْنَ عِمْرَانَ إِنِّي سَبَقْتُ بِهِمُ السُّبَّاقَ حَتَّى أُزَخْرِفَ بِهِمْ جِنَانِي يَا ابْنَ عِمْرَانَ تَمَسَّكْ بِذِكْرِهِمْ فَإِنَّهُمْ خَزَنَةُ عِلْمِي وَ عَيْبَةُ حِكْمَتِي وَ مَعْدِنُ نُورِي قَالَ حُسَيْنُ بْنُ عُلْوَانَ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیه فَقَالَ حَقٌّ ذَلِكَ هُمُ اثْنَا عَشَرَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ صلوات الله علیهم وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ وَ مَنْ شَاءَ اللَّهُ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّمَا أَسْأَلُكَ لِتُفْتِيَنِي بِالْحَقِّ قَالَ أَنَا وَ ابْنِي هَذَا- وَ أَوْمَأَ إِلَى ابْنِهِ مُوسَى صلوات الله علیه وَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِهِ يَغِيبُ شَخْصُهُ وَ لَا يَحِلُّ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ.(1)
مرحوم شیخ احمد بن محمد عیاش جوهری، با سند مذکور از وهب بن منبه روایت کرده که گفت گفت: حضرت موسی علیه السلام در شب خطاب، به هر درختی در کوه طور نظر می کرد و نیز هر سنگ و گیاهی، ناطق به ذکر حضرت محمد صلی الله علیه و آله و دوازده وصی بعد از او صلوات الله علیهم بودند. حضرت موسی علیه السّلام گفت: خدایا هیچ مخلوقی از مخلوقاتت را نمی بینم مگر آنکه ناطق به ذکر حضرت محمد صلی الله علیه و آله و دوازده وصی او صلوات الله علیهم هستند، منزلت اینها در نزد تو چیست؟
خداوند متعال فرمود: ای پسر عمران! من این ها را قبل از خلق انوار آفریدم و آنها را در گنجینه قدس خود نهادم تا هنگامی که در باغ های مشیت من سیر کرده و روح جبروت من را مس کنند و اطراف ملکوت مرا ببینند، تا وقتی مشیت خود را خواستم، قضا و قدر خود را نافذ گردانم. ای پسر عمران! با آنها پیشی گرفتم تا بهشت خود را با آنان زینت کنم؛ ای پسر عمران! به یاد آنان تمسک کن که گنجینه علم من و جایگاه حکمت من و معدن نور من هستند. حسین بن علوان گوید: این سخن را به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم، حضرت فرمود: این سخن حق است، آنها دوازد نفر از آل محمد صلی الله علیه و آله هستند.
ص: 74
150- الشیخ عماد الدین محمد بن أبي القاسم الطبري، عن عُمَرُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ الْحَسَنِیُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُمَرَ السُّکَّرِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ یَحْیَی بْنِ مَعْنٍ عَنْ قُرَیْشِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِی أُسَامَةَ عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِی مِنْ بَعْدِی. (1)
مرحوم شیخ عمادالدین طبری، با سند مذکور از ابو هریره روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین شما، بهترین شما کسی است که پس از من، خیرخواه ترین آنها باشد نسبت به خانواده ام.
151- الشیخ عماد الدین محمد بن أبي القاسم الطبري، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْجَوَّانِیُّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ الدَّاعِی عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَسَنِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظِ عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکِ الْأُمَوِیِّ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الرَّبِیعِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ طَاهِرَةَ بِنْتِ عَمْرِو بْنِ دِینَارٍ عَنْ أَبِیهَا عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّ لِکُلِّ نَبِیٍّ عَصَبَةً یَنْتَمُونَ إِلَیْهَا إِلَّا وُلْدَ فَاطِمَةَ فَأَنَا وَلِیُّهُمْ وَ أَنَا عَصَبَتُهُمْ وَ هُمْ عِتْرَتِی خُلِقُوا مِنْ طِینَتِی وَ وَیْلٌ لِلْمُکَذِّبِینَ بِفَضْلِهِمْ مَنْ أَحَبَّهُمْ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ مَنْ أَبْغَضَهُمْ أَبْغَضَهُ اللَّهُ. (2)
مرحوم شیخ عمادالدین طبری، با سند مذکور از جابر بن عبد اللَّه انصاری روایت کرده که گفت گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر خانواده ای از جانب پدر فرزندان شان به آنها نسبت داده می شود، مگر فرزندان حضرت فاطمه صلوات الله علیها که من ولی آنها و مرکز نژادی ایشان هستم و آنها عترت من هستند که از سرشت من خلق شده اند. وای بر آن کسانی که فضل و مقام آنها را تکذیب کنند! هر کس آنها را دوست بدارد، خدا او را دوست خواهد داشت و هر کس با ایشان دشمنی بورزد، خدا با او دشمنی می ورزد.
152- الشیخ عماد الدین محمد بن أبي القاسم الطبري، عن الْحَسَنُ بْنُ الْحُسَیْنِ بْنِ بَابَوَیْهِ عَنْ شَیْخِ الطَّائِفَةِ عَنِ الْمُفِیدِ عَنْ عَلِیٍّ الْکَاتِبِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْکَرِیمِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِیمَ الثَّقَفِیِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ یَعْقُوبَ عَنِ الْحَکَمِ بْنِ ظُهَیْرٍ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ عَنْ رَافِعٍ مَوْلَی أَبِی ذَرٍّ قَالَ: رَأَیْتُ أَبَا ذَرٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ أَخَذَ بِحَلْقَةِ بَابِ الْکَعْبَةِ وَ هُوَ یَقُولُ مَنْ عَرَفَنِی فَقَدْ عَرَفَنِی أَنَا جُنْدَبٌ الْغِفَارِیُّ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْنِی فَأَنَا أَبُو ذَرٍّ الْغِفَارِیُّ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ مَنْ قَاتَلَنِی فِی الْأُولَی وَ قَاتَلَ أَهْلَ بَیْتِی فِی الثَّانِیَةِ حَشَرَهُ اللَّهُ فِی الثَّالِثَةِ مَعَ الدَّجَّالِ إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی فِیکُمْ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ وَ مَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ مَنْ دَخَلَهُ نَجَا وَ مَنْ لَمْ یَدْخُلْهُ هَلَکَ. (3)
ص: 75
مرحوم شیخ عمادالدین طبری، با سند مذکور از رافع غلام ابوذر روایت کرده که گفت: ابوذر غفاری رضی الله عنه را دیدم در حالی که حلقه درِ خانه خدا را گرفته بود، می گفت: هر کس مرا می شناسد، می داند که من جندب غفاری هستم و کسی که مرا نمی شناسد، بداند که من ابوذر غفاری هستم. از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: هر که در ابتدای اسلام با ما به جنگ برخاست و در مرحله دوم با اهل بیت من به جنگ پردازد، خدا او را در آینده با دجال محشور می کند. مثل اهل بیت من در میان شما، چون کشتی نوح است؛ هر که سوار آن شد نجات یافت و هر کس تخلف کرد، غرق شد. و چون درب حطه است؛ هر کس داخل گردید، نجات یافت و کسی که داخل نشد، هلاک گردید.
153- الشیخ عماد الدین محمد بن أبي القاسم الطبري، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ شَهْرَیَارَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ التَّمِیمِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ الْأُشْنَانِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ حُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ أَوِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ إِنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ خَمْساً وَ لَمْ یَفْتَرِضْ إِلَّا حَسَناً جَمِیلًا الصَّلَاةَ وَ الزَّکَاةَ وَ الْحَجَّ وَ الصِّیَامَ وَ وَلَایَتَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَعَمِلَ النَّاسُ بِأَرْبَعٍ وَ اسْتَخَفُّوا بِالْخَامِسَةِ وَ اللَّهِ لَا یَسْتَکْمِلُوا الْأَرْبَعَةَ حَتَّی یَسْتَکْمِلُوهَا بِالْخَامِسَةِ. (1)
مرحوم شیخ عمادالدین طبری، با سند مذکور از حسین بن زید از حضرت امام جعفر صادق از پدر بزرگوارش، از حضرت امیرالمؤمنین یا حضرت حسن امام حسن مجتبی صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: خداوند پنج چیز را واجب نموده و هر چه را که واجب نماید، نیکو و ارزنده است: نماز، زکات، حج، روزه، ولایت ما اهل بیت. مردم به آن چهار چیز عمل کرده اند، ولی نسبت به پنجمی کوتاهی می ورزند. به خدا قسم انجام آن چهار چیز کامل نیست، مگر به وسیله پنجمی.
154- الشیخ عماد الدین محمد بن أبي القاسم الطبري، عن ابْنُ شَیْخِ الطَّائِفَةِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَمْرٍو عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ سَعِیدِ بْنِ حَازِمٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُمَرَ عَنْ رُشَیْدٍ عَنْ حَبَّةَ الْعُرَنِیِّ قَالَ سَمِعْتُ عَلِیّاً صلوات الله علیه یَقُولُ نَحْنُ النُّجَبَاءُ وَ أَفْرَاطُنَا أَفْرَاطُ الْأَنْبِیَاءِ حِزْبُنَا حِزْبُ اللَّهِ وَ الْفِئَةُ الْبَاغِیَةُ حِزْبُ الشَّیْطَانِ مَنْ سَاوَی بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ فَلَیْسَ مِنَّا. (2)
مرحوم شیخ عمادالدین طبری، با سند مذکور از حبة عرنی روایت کرده که گفت: از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما نجبا هستیم و فرزندان ما فرزندان انبیاء هستند؛ حزب ما حزب خدا و گروه ستم پیشه حزب شیطان هستند. هر کس بین ما و آنها برابری قائل باشد از ما نیست.
155- قال الشیخ محمد بن العباس، ذَکَرَ الشَّیْخُ أَبُو جَعْفَرٍ الطُّوسِیُّ رَحِمَهُ اللَّهُ فِی کِتَابِ مِصْبَاحِ الْأَنْوَارِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَا مِیزَانُ
ص: 76
الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ کِفَّتَاهُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ حِبَالُهُ وَ فَاطِمَةُ عِلَاقَتُهُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِمْ یَزِنُونَ الْمُحِبِّینَ وَ الْمُبْغِضِینَ النَّاصِبِینَ الَّذِینَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ لَعْنَةُ اللَّاعِنِینَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس می گوید: مرحوم شیخ ابو جعفر طوسی در کتاب مصباح الانوار به اسناد خود از حضرت امام جعفر صادق از پدر بزرگوارش از جد بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من ترازوی علم هستم؛ علی صلوات الله علیه دو کفه آن و حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما بندهای ترازو و حضرت فاطمه صلوات الله علیها قسمت اتصال دهنده دو کفه است؛ امامان بعد از آنها وزن می کنند محبین و مبغضین و دشمنان ما را که لعنت خدا و لعنت کنندگان بر آنها باد!
توضیح: کتاب مصباح الأنوار تألیف مرحوم هاشم بن محمد است چنانکه مرحوم علامه مجلسی رضوان الله علیه فرموده است.
156- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فِی خُطْبَتِهِ عِنْدَ ذِکْرِ آلِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ أَمْرِهِ وَ عَیْبَةُ عِلْمِهِ وَ مَوْئِلُ حُکْمِهِ وَ کُهُوفُ کُتُبِهِ وَ جِبَالُ دِینِهِ بِهِمْ أَقَامَ انْحِنَاءَ ظَهْرِهِ وَ أَذْهَبَ ارْتِعَادَ فَرَائِصِهِ وَ مِنْهَا یَعْنِی قَوْماً آخَرِینَ زَرَعُوا الْفُجُورَ وَ سَقَوْهُ الْغُرُورَ وَ حَصَدُوا الثُّبُورَ لَا یُقَاسُ بِآلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَحَدٌ وَ لَا یُسَوَّی بِهِمْ مَنْ جَرَتْ نِعْمَتُهُمْ عَلَیْهِ أَبَداً هُمْ أَسَاسُ الدِّینِ وَ عِمَادُ الْیَقِینِ إِلَیْهِمْ یَفِی ءُ الْغَالِی وَ بِهِمْ یَلْحَقُ التَّالِی وَ لَهُمْ خَصَائِصُ حَقِّ الْوَلَایَةِ وَ فِیهِمُ الْوَصِیَّةُ وَ الْوِرَاثَةُ. (2)
حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهدر خطبه خویش وقتی به آل محمد صلوات الله علیهم رسید، فرمود: آنها گنجینه اسرار او هستند و ملجأ امور و خزینه علوم و پایگاه حکمت و معدن کتب و کوه های استوار دین هستند. به وسیله ایشان راست نمود خمیدگی پشت و لرزه پیکرش را. گروهی دیگر از مردم تخم تبهکاری را کاشتند و با فریبکاری آبیاری نمودند و هلاکت و نابودی را بهره برداری کردند. هیچ کس را نمی توان با آل محمّد صلّی اللَّه علیه و آله قیاس نمود. از این امت نمی توان کسی را که نعمت وجود این خاندان سبب بهره مندی او شده است با دیگری برابر نمود. آل محمّد صلوات الله علیهم اساس دین و پایگاه یقین اند؛ تندروان و کندروان هر دو به سوی آنها بر می گردند؛ امتیازات ولایت به ایشان اختصاص دارد و وراثت و وصایت مخصوص آنها است.
157- قال الشیخ أبي منصور أحمد بن علي بن أبي طالب الطبرسي: قَالَ سُلَیْمُ بْنُ قَیْسٍ الهلالي بَیْنَمَا أَنَا وَ حمیش حَنَشُ بْنُ مُعْتَمِرٍ بِمَکَّةَ إِذْ قَامَ أَبُو ذَرٍّ وَ أَخَذَ بِحَلْقَةِ الْبَابِ ثُمَّ نَادَی بِأَعْلَی صَوْتِهِ فِی الْمَوْسِمِ أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ عَرَفَنِی فَقَدْ عَرَفَنِی وَ مَنْ جَهِلَنِی فَأَنَا جُنْدَبٌ أَنَا أَبُو ذَرٍّ أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی سَمِعْتُ نَبِیَّکُمْ یَقُولُ إِنَّ مَثَلَ أَهْلِ بَیْتِی فِی أُمَّتِی کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ فِی قَوْمِهِ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ وَ مَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی سَمِعْتُ نَبِیَّکُمْ یَقُولُ إِنِّی تَرَکْتُ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ لَنْ تَضِلُّوا مَا تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا کِتَابَ اللَّهِ وَ
ص: 77
أَهْلَ بَیْتِی إِلَی آخِرِ الْحَدِیثِ فَلَمَّا قَدِمَ الْمَدِینَةَ بَعَثَ إِلَیْهِ عُثْمَانُ فَقَالَ مَا حَمَلَکَ عَلَی مَا قُمْتَ بِهِ فِی الْمَوْسِمِ قَالَ عَهْدٌ عَهِدَهُ إِلَیَّ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَمَرَنِی بِهِ فَقَالَ مَنْ یَشْهَدُ بِذَلِکَ فَقَامَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه وَ الْمِقْدَادُ فَشَهِدَا ثُمَّ انْصَرَفُوا یَمْشُونَ ثَلَاثَتُهُمْ فَقَالَ عُثْمَانُ إِنَّ هَذَا وَ صَاحِبَیْهِ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ فِی شَیْ ءٍ. (1)
مرحوم شیخ طبرسی می گوید: سلیم بن قیس هلالی گفت: من و حبیش بن معتمر در مکه بودیم. روزی در ایام حج ابوذر غفاری حلقه درٓ خانه خدا را گرفت و با صدای بلند فریاد زد: ای مردم! هر کس مرا می شناسد که می شناسد و هر کی نمی شناسد، من جندب بن جناده ابوذر هستم، من از رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله شنیدم که می فرمود: مثل اهل بیت من مانند کشتی نوح است، هر کس سوار آن شد نجات یافت و هر کس تخلف کرد، غرق شد. و مانند درب حطه در میان بنی اسرائیل است. ای مردم! من از رسول الله صلی الله علیه و آله شما شنیدم که می فرمود: من میان شما دو چیز گذارده ام و تا وقتی به آن دو چنگ زنید، گمراه نخواهید شد؛ کتاب خدا و اهل بیتم- تا آخر حدیث.
وقتی ابوذر وارد مدینه شد، عثمان از پی او فرستاد و به او گفت: چه موجب شد که در ایام حج آن کار را کردی؟ گفت: پیمانی بود که رسول الله صلی الله علیه و آله با من بسته بود و به من دستور داده بود. گفت: چه کسی شهادت می دهد که رسول الله صلی الله علیه و آله به تو دستور داده. علی صلوات الله علیه و مقداد گواهی دادند. بعد سه نفری از پیش عثمان رفتند. عثمان گفت: این شخص و دو رفیقش خیال می کنند دارای موقعیتی هستند.
158- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن هِلَالُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَزَّازِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِی الْأَسْوَدِ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ حُبَیْشِ بْنِ الْمُعْتَمِرِ عَنْ أَبِی ذَرٍّ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله قَالَ: إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی فِیکُمْ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ دَخَلَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ. (2)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابوذر غفاری روایت کرده که گفت: رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: مثل اهل بیت من در میان شما چون کشتی نوح است؛ هر کس داخل آن شد نجات یافت و هر کس تخلف نمود، غرق شد.
159- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن جَمَاعَةٌ عَنْ أَبِی الْمُفَضَّلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَرِیرٍ الطَّبَرِیِّ عَنْ عِیسَی بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مُخَوَّلِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْأَسْوَدِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَزَوَّرِ عَنْ أَبِی عُمَرَ الْبَزَّازِ عَنْ رَافِعٍ مَوْلَی أَبِی ذَرٍّ قَالَ: قَالَ صَعِدَ أَبُو ذَرٍّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ عَلَی دَرَجَةِ الْکَعْبَةِ حَتَّی أَخَذَ بِحَلْقَةِ الْبَابِ ثُمَّ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَیْهِ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ عَرَفَنِی فَقَدْ عَرَفَنِی وَ مَنْ أَنْکَرَنِی فَأَنَا أَبُو ذَرٍّ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَرَکَهَا هَلَکَ وَ سَمِعْتُ
ص: 78
رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ اجْعَلُوا أَهْلَ بَیْتِی مِنْکُمْ مَکَانَ الرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ وَ مَکَانَ الْعَیْنَیْنِ مِنَ الرَّأْسِ فَإِنَّ الْجَسَدَ لَا یَهْتَدِی إِلَّا بِالرَّأْسِ وَ لَا یَهْتَدِی الرَّأْسُ إِلَّا بِالْعَیْنَیْنِ. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از رافع غلام ابوذر روایت کرده که گفت: ابوذر رضی الله عنه از پله کعبه بالا رفت، تا اینکه حلقه درِ خانه خدا را گرفت و به آن تکیه زد. سپس گفت: ای مردم! هر کس مرا می شناسد که می شناسد و کسی که مرا نمی شناسد، من ابوذر هستم. من از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: مثل اهل بیت من در میان شما چون کشتی نوح است؛ هر کس سوار آن شد نجات یافت و هر کس آن را ترک کرد، هلاک شد. و شنیدم که رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله می فرمود: اهل بیت مرا در جایگاه سر برای بدن و دو چشم برای سر قرار دهید، زیرا بدن بدون سر و سر بدون چشم ها هدایت نمی شود.
160- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عَنْ سُلَیْمَانَ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ «وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطایاکُمْ» قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه نَحْنُ بَابُ حِطَّتِکُمْ. (2)
مرحوم شیخ عیاشی، با سند خویش از از سلیمان جعفری روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه شنیدم که در باره قول خداوند متعال: «و بگویید: [خدایا! خواسته ما] ریزش گناهان ماست، تا گناهان تان را بیامرزیم». (سوره بقره آیه 58) فرمود: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ما دروازه ریزش گناهان شما هستیم.
161- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، بِالْأَسَانِیدِ الثَّلَاثَةِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی فِیکُمْ مَثَلُ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا زُخَّ فِی النَّارِ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سه سند از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: مثل اهل بیت من در میان شما چون کشتی نوح است؛ هر کس سوار آن شد نجات یافت و هر کس آن را رها کرد، در آتش انداخته شد.
162- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه هَؤُلَاءِ بَنُو إِسْرَائِیلَ نُصِبَ لَهُمْ بَابُ حِطَّةٍ وَ أَنْتُمْ یَا مَعْشَرَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ نُصِبَ لَکُمْ بَابُ حِطَّةٍ أَهْلُ بَیْتِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم وَ أُمِرْتُمْ بِاتِّبَاعِ هُدَاهُمْ وَ لُزُومِ طَرِیقَتِهِمْ لِیَغْفِرَ لَکُمْ بِذَلِکَ خَطَایَاکُمْ وَ ذُنُوبَکُمْ وَ لِیَزْدَادَ الْمُحْسِنُونَ مِنْکُمْ وَ بَابُ حِطَّتِکُمْ أَفْضَلُ مِنْ بَابِ حِطَّتِهِمْ لِأَنَّ ذَلِکَ کَانَ بِأَخَاشِیبَ وَ نَحْنُ النَّاطِقُونَ الصَّادِقُونَ الْمُؤْمِنُونَ الْهَادُونَ الْفَاضِلُونَ کَمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّ النُّجُومَ فِی السَّمَاءِ أَمَانٌ مِنَ الْغَرَقِ وَ أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ
ص: 79
لِأُمَّتِی مِنَ الضَّلَالَةِ فِی أَدْیَانِهِمْ لَا یَهْلِکُونَ مَا دَامَ مِنْهُمْ مَنْ یَتَّبِعُونَ هَدْیَهُ وَ سُنَّتَهُ أَمَا إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَدْ قَالَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مَمَاتِی وَ أَنْ یَسْکُنَ جَنَّةَ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدَنِی رَبِّی وَ أَنْ یُمْسِکَ قَضِیباً غَرَسَهُ بِیَدِهِ وَ قَالَ اللَّهُ کُنْ فَکَانَ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه وَ لْیُوَالِ وَلِیَّهُ وَ لْیُعَادِ عَدُوَّهُ وَ لْیَتَوَلَّ ذُرِّیَّتَهُ الْفَاضِلِینَ الْمُطِیعِینَ لِلَّهِ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنَّهُمْ خُلِقُوا مِنْ طِینَتِی وَ رُزِقُوا فَهْمِی وَ عِلْمِی فَوَیْلٌ لِلْمُکَذِّبِینَ بِفَضْلِهِمْ مِنْ أُمَّتِی الْقَاطِعِینَ فِیهِمْ صِلَتِی لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی. (1)
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه فرمود: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: برای بنی اسرائیل باب حطه را قرار دادند. ای امت محمّد! برای شما نیز باب حطه، اهل بیت حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله قرار داده شد و دستور داده اند از راه هدایت ایشان پیروی کنید و راه آنها را طی کنید تا بدین وسیله گناهان تان بخشیده شود تا مقام نیکوکاران افزایش یابد. و باب حطه شما بهتر از باب حطه بنی اسرائیل است، زیرا درب آنها مجموعه ای از چند چوب بود، ولی درب حطه شما سخنگویان صادق و مؤمن و راهنما و فاضل اند، چنان چه رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ستارگان در آسمان امان از غرق هستند و اهل بیت من برای امت، امان از گمراهی هستند. در دین هلاک نخواهند شد تا وقتی که از هدایت و روش یکی از اهل بیت من پیروی کنند.
و رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر که مایل است به زندگی من زنده شود و به مرگ من بمیرد و داخل بهشت عدنی که پروردگارم وعده داده بشود و شاخه ای که خدا درخت آن را به دست خویش غرس نموده بگیرد، خداوند فرمود: باش، هر موجودی باید حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه را دوست بدارد، با دوست او دوست و با دشمنش دشمن باشد و فرزندانش را که بعد از او شخصیت های برجسته و پیرو خدا هستند، دوست بدارد. آنها از طینت من آفریده شده اند و فهم و علم نصیب ایشان شده است. وای بر کسانی که منکر مقام آنها هستند و ارتباط با ایشان را قطع کرده اند! خداوند آنها را از شفاعت من محروم کند.
163- قَالَ أَبَانُ بْنُ أَبِی عَیَّاشٍ دَخَلْتُ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما وَ عِنْدَهُ أَبُو الطُّفَیْلِ عَامِرُ بْنُ وَاثِلَةَ صَاحِبُ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ کَانَ مِنْ خِیَارِ أَصْحَابِ عَلِیٍّ علیه السلام وَ لَقِیتُ عِنْدَهُ عُمَرَ بْنَ أَبِی سَلَمَةَ ابْنَ أُمِّ سَلَمَةَ زَوْجَةِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَعَرَضْتُ عَلَیْهِ کِتَابَ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ فَقَالَ لِی صَدَقَ سُلَیْمٌ رَحِمَهُ اللَّهُ فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّهُ یَضِیقُ صَدْرِی بِبَعْضِ مَا فِیهِ لِأَنَّ فِیهِ هَلَاکَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله رَأْساً مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ رَأْساً وَ التَّابِعِینَ غَیْرَکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ شِیعَتِکُمْ فَقَالَ یَا أَخَا عَبْدِ الْقَیْسِ أَ مَا بَلَغَکَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ إِنَّ مَثَلَ أَهْلِ بَیْتِی کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ فِی قَوْمِهِ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ وَ کَمَثَلِ بَابِ حِطَّةٍ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ فَقُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ مَنْ حَدَّثَکَ فَقُلْتُ سَمِعْتُهُ مِنْ أَکْثَرَ مِنْ مِائَةٍ مِنَ الْفُقَهَاءِ فَقَالَ مِمَّنْ فَقُلْتُ سَمِعْتُهُ مِنْ حُبَیْشِ بْنِ الْمُعْتَمِرِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ سَمِعَهُ مِنْ أَبِی ذَرٍّ وَ هُوَ آخِذٌ بِحَلْقَةِ الْکَعْبَةِ یُنَادِی بِهِ نِدَاءً یَرْوِیهِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ وَ مِمَّنْ فَقُلْتُ وَ مِنَ الْحَسَنِ بْنِ أَبِی الْحَسَنِ الْبَصْرِیِّ أَنَّهُ سَمِعَ مِنْ أَبِی ذَرٍّ وَ مِنَ الْمِقْدَادِ بْنِ الْأَسْوَدِ وَ مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهما فَقَالَ وَ مِمَّنْ فَقُلْتُ وَ مِنْ سَعِیدِ بْنِ الْمُسَیَّبِ وَ عَلْقَمَةَ بْنِ قَیْسٍ وَ أَبِی ظَبْیَانَ الْحُسَیْنِیِّ وَ مِنْ عَبْدِ
ص: 80
الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی لَیْلَی کُلُّ هَؤُلَاءِ أَخْبَرَ أَنَّهُ سَمِعَهُ مِنْ أَبِی ذَرٍّ قَالَ أَبُو الطُّفَیْلِ وَ عُمَرُ بْنُ أَبِی سَلَمَةَ وَ نَحْنُ وَ اللَّهِ سَمِعْنَاهُ مِنْ أَبِی ذَرٍّ وَ سَمِعْنَاهُ مِنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیه وَ الْمِقْدَادِ وَ سَلْمَانَ ثُمَّ أَقْبَلَ عُمَرُ بْنُ أَبِی سَلَمَةَ فَقَالَ وَ اللَّهِ لَقَدْ سَمِعْتُهُ مِمَّنْ هُوَ خَیْرٌ مِنْ هَؤُلَاءِ کُلِّهِمْ سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله سَمِعْتُهُ إِذْ نَادَی وَ وَعَاهُ قَلْبِی فَأَقْبَلَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما فَقَالَ أَ وَ لَیْسَ هَذَا الْحَدِیثُ وَحْدَهُ یَنْتَظِمُ جَمِیعَ مَا أَفْظَعَکَ- وَ عَظُمَ فِی صَدْرِکَ مِنْ تِلْکَ الْأَحَادِیثِ اتَّقِ اللَّهَ یَا أَخَا عَبْدِ الْقَیْسِ فَإِنْ وَضَحَ لَکَ أَمْرٌ فَاقْبَلْهُ وَ إِلَّا فَاسْکُتْ تَسْلَمْ وَ رُدَّ عِلْمَهُ إِلَی اللَّهِ فَإِنَّکَ بِأَوْسَعَ مِمَّا بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ. (1)
ابان بن ابی عیاش می گوید: خدمت حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیه رسیدم. ابوالطفیل عامر بن واثلة یکی از صحابه رسول الله صلی الله علیه و آله که از بهترین اصحاب حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نیز به شمار می رفت حضور داشت. عمر بن ابی سلمه پسر ام سلمه همسر رسول الله صلی الله علیه و آله نیز بود. کتاب سلیم بن قیس را به آن جناب نشان دادم. فرمود: سلیم راست گفته، خدا رحمتش کند. عرض کردم: آقا فدایت شوم! من از مطالب کتاب او ناراحت و نگران هستم، زیرا مطالبی که او نوشته حکم می کند به نابودی و هلاک امت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله از مهاجر و انصار و تابعین، همه جز شما خانواده و شیعیان تان. فرمود: مگر نشنیده ای که رسول الله صلی اللَّه علیه و آله فرمود: مثل اهل بیت من مانند کشتی نوح است در میان قومش، هر کس سوار آن شد نجات یافت و هر کس تخلف جست، هلاک شد، و مانند باب حطه بنی اسرائیل است؟ گفتم: چرا. فرمود: چه کسی برای تو این حدیث را نقل کرد؟ گفتم بیش از صد نفر از فقها. فرمود: از چه کسی؟ گفتم: از حبیش بن معتمر شنیدم که می گفت از ابوذر شنیده است روزی حلقه در خانه کعبه را گرفته بود و آن را از رسول الله صلی الله علیه و آله نقل می کرد. فرمود: دیگر از چه کسی؟ گفتم: از حسن بن ابی الحسن بصری که می گفت از ابوذر شنیده و از مقداد بن اسود و از حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه. باز فرمود: دیگر از چه کس شنیده ای؟ گفتم: از سعید بن مسیب و علقمة بن قیس و ابو ظبیان حسینی و عبدالرحمن بن ابی لیلی، همه آنها می گفتند که از ابوذر شنیده ایم.
ابوالطفیل و عمر بن ابی سلمه گفتند: به خدا ما نیز از ابوذر شنیدیم و از علی صلوات الله علیه و مقداد و سلمان. عمر بن ابی سلمه گفت: به خدا من از کسی شنیده ام که از همه اینها بهتر است؛ من از رسول الله صلی اللَّه علیه و آله شنیدم، با گوش خود صدای آن جناب را شنیدم آن را حفظ کردم.
حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیه فرمود: همین یک حدیث کافی نیست که تمام ناراحتی و نگرانی تو را از کتاب سلیم بن قیس برطرف کند؟ ای برادر عبد قیس! از خدا بترس، اگر امری برای تو آشکار شد بپذیر، وگرنه ساکت باش تا سالم بمانی و علم آن را به خدا بسپار، تو در فضایی وسیع تر از فاصله بین آسمان و زمین قرار داری.
164- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی اَلرِّضَا صلوات الله علیه عَنْ أَبِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ
ص: 81
رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَخْبَرَنِی جَبْرَئِیلُ عَنِ اَللَّهِ جَلَّ جَلاَلُهُ أَنَّهُ قَالَ: عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ حُجَّتِی عَلَی خَلْقِی وَ دَیَّانُ دِینِی أُخْرِجُ مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّةً یَقُومُونَ بِأَمْرِی وَ یَدْعُونَ إِلَی سَبِیلِی بِهِمْ أَدْفَعُ اَلْعَذَابَ عَنْ عِبَادِی وَ إِمَائِی وَ بِهِمْ أُنْزِلُ رَحْمَتِی. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسین بن خالد از حضرت امام رضا صلوات الله علیه از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: حضرت جبرئیل از جانب خدای عزوجل به من خبر داد که فرمود: حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه حجت من بر خلق من و پاسدار دین من است، از صلب او امامانی بیرون می آورم که فرمان مرا اجرا می کنند و به راه من رهنمون می شوند، به برکت وجود آن ها بلا را از بندگان و کنیزکانم دفع نموده و به خاطر آن ها رحمتم را نازل می کنم.
165- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَی بْنِ اَلْمُتَوَکِّلِ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْکُوفِیُّ عَنْ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ اَلنَّخَعِیِّ عَنْ عَمِّهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ یَزِیدَ اَلنَّوْفَلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ اَلثُّمَالِیِّ عَنْ سَعْدٍ اَلْخَفَّافِ عَنِ اَلْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لَمَّا عُرِجَ بِی إِلَی اَلسَّمَاءِ اَلسَّابِعَةِ وَ مِنْهَا إِلَی سِدْرَةِ اَلْمُنْتَهَی وَ مِنَ اَلسِّدْرَةِ إِلَی حُجُبِ اَلنُّورِ نَادَانِی رَبِّی جَلَّ جَلاَلُهُ یَا مُحَمَّدُ أَنْتَ عَبْدِی وَ أَنَا رَبُّکَ فَلِی فَاخْضَعْ وَ إِیَّایَ فَاعْبُدْ وَ عَلَیَّ فَتَوَکَّلْ وَ بِی فَثِقْ فَإِنِّی قَدْ رَضِیتُ بِکَ عَبْداً وَ حَبِیباً وَ رَسُولاً وَ نَبِیّاً وَ بِأَخِیکَ عَلِیٍّ صلوات الله علیه خَلِیفَةً وَ بَاباً فَهُوَ حُجَّتِی عَلَی عِبَادِی وَ إِمَامٌ لِخَلْقِی بِهِ یُعْرَفُ أَوْلِیَائِی مِنْ أَعْدَائِی وَ بِهِ یُمَیَّزُ حِزْبُ اَلشَّیْطَانِ مِنْ حِزْبِی وَ بِهِ یُقَامُ دِینِی وَ تُحْفَظُ حُدُودِی وَ تُنْفَذُ أَحْکَامِی وَ بِکَ وَ بِهِ وَ بِالْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ أَرْحَمُ عِبَادِی وَ إِمَائِی وَ بِالْقَائِمِ مِنْکُمْ أَعْمُرُ أَرْضِی بِتَسْبِیحِی وَ تَهْلِیلِی وَ تَقْدِیسِی وَ تَکْبِیرِی وَ تَمْجِیدِی وَ بِهِ أُطَهِّرُ اَلْأَرْضَ مِنْ أَعْدَائِی وَ أُورِثُهَا أَوْلِیَائِی وَ بِهِ أَجْعَلُ کَلِمَةَ اَلَّذِینَ کَفَرُوا بِیَ اَلسُّفْلی وَ کَلِمَتِیَ اَلْعُلْیَا وَ بِهِ أُحْیِی عِبَادِی وَ بِلاَدِی بِعِلْمِی وَ لَهُ [بِهِ] أُظْهِرُ اَلْکُنُوزَ وَ اَلذَّخَائِرَ بِمَشِیَّتِی وَ إِیَّاهُ أُظْهِرُ عَلَی اَلْأَسْرَارِ وَ اَلضَّمَائِرِ بِإِرَادَتِی وَ أَمُدُّهُ بِمَلاَئِکَتِی لِتُؤَیِّدَهُ عَلَی إِنْفَاذِ أَمْرِی وَ إِعْلاَنِ دِینِی ذَلِکَ وَلِیِّی حَقّاً وَ مَهْدِیُّ عِبَادِی صِدْقاً. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن عباس روایت کرده که گفت: رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: چون در شب معراج مرا به آسمان هفتم و از آنجا به سدرة المنتهی و از آنجا به حجاب های نور بردند، پروردگارم جل جلاله ندا کرد: ای محمد! تو بنده من و من پروردگار تو هستم. پس خود را در برابر من تواضع کن، مرا پرستش کن، بر من توکل کن و به من اعتماد داشته باش! زیرا من دوست دارم که تو بنده و حبیب و رسول و پیغمبر من باشی و برادرت علی، جانشین و باب (مدینه علم) تو باشد؛ او حجت من بر بندگانم و امام من بر خلق من است که به وسیله او، دوستان من از دشمنانم شناخته گردند و هم به وسیله او، حزب شیطان از حزب من تمیز داده می شود. دین من به وجود او پایدار، حدود آن محفوظ و احکامش جاری می گردد؛ به خاطر تو و
ص: 82
علی و امامان از فرزندانش صلوات الله علیهم، به مرد و زن بندگانم ترحّم می کنم و به وسیله حضرت قائم صلوات الله علیه از شما، زمین خود را با تسبیح و تقدیس و تهلیل و تکبیر و تمجید ذات مقدسم، آباد می کنم؛ به وسیله او، زمین را از وجود دشمنانم پاک می گردانم و به دوستانم واگذار می کنم؛ به سبب او، سخنان کافران به خویش را پست و تعالیم خود را بلند می گردانم؛ به سبب او، شهرها و بندگانم را با علم خود باخبر می کنم و گنج ها و اندوخته ها را با مشیت خود برای او آشکار می سازم؛ او را با اراده خود، به اسرار و نهان های همه کس آگاه می گردانم و با نیروی فرشتگانم مدد می کنم تا او را برای اجرای فرمان و دینم را تأیید کنم. او ولی به حق من و مهدی حقیقی بندگان من است.
166- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ عِیسَی اَلْقُمِّیُّ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَاجِیلَوَیْهِ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْبَرْقِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ خَلَفِ بْنِ حَمَّادٍ اَلْأَسَدِیِّ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلْعَبْدِیِّ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا عَلِیُّ أَنْتَ أَخِی وَ وَارِثِی وَ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی فِی أَهْلِی وَ أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَمَاتِی مُحِبُّکَ مُحِبِّی وَ مُبْغِضُکَ مُبْغِضِی یَا عَلِیُّ أَنَا وَ أَنْتَ أَبَوَا هَذِهِ اَلْأُمَّةِ یَا عَلِیُّ أَنَا وَ أَنْتَ وَ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِکَ سَادَةٌ فِی اَلدُّنْیَا وَ مُلُوکٌ فِی اَلْآخِرَةِ مَنْ عَرَفَنَا فَقَدْ عَرَفَ اَللَّهَ وَ مَنْ أَنْکَرَنَا فَقَدْ أَنْکَرَ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سلیمان بن مهران از حضرت امام جعفر صادق از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ای علی! تو برادر و وارث و وصی و خلیفه من در میان خاندانم و در امتم چه در زندگیم و چه بعد از مرگم هستی. دوست تو، دوست من است. و دشمن تو، دشمن من است. ای علی! من و تو دو پدر این امت هستیم. ای علی! من و تو و امامان از فرزندانت سروران دنیا و مالک های آخرت هستیم. هر کس ما را بشناسد، خدا را شناخته و هر کس ما را انکار کند، خدای عزوجل را انکار کرده است.
167- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالاَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُوسَی بْنِ اَلْقَاسِمِ اَلْبَجَلِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنِ اَلْحَکَمِ بْنِ اَلصَّلْتِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ اَلْبَاقِرِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: خُذُوا بِحُجْزَةِ هَذَا اَلْأَنْزَعِ یَعْنِی عَلِیّاً صلوات الله علیه فَإِنَّهُ اَلصِّدِّیقُ اَلْأَکْبَرُ وَ هُوَ اَلْفَارُوقُ یَفْرُقُ بَیْنَ اَلْحَقِّ وَ اَلْبَاطِلِ مَنْ أَحَبَّهُ هَدَاهُ اَللَّهُ وَ مَنْ أَبْغَضَهُ أَبْغَضَهُ اَللَّهُ وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ مَحَقَهُ اَللَّهُ وَ مِنْهُ سِبْطَا أُمَّتِی اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ وَ هُمَا اِبْنَایَ وَ مِنَ اَلْحُسَیْنِ أَئِمَّةٌ الْهُدَی أَعْطَاهُمُ اَللَّهُ عِلْمِی وَ فَهْمِی فَتَوَلُّوهُمْ وَ لاَ تَتَّخِذُوا وَلِیجَةً مِنْ دُونِهِمْ فَیَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبٌ مِنْ رَبَّهِ فَقَدْ هَوی وَ مَا اَلْحَیاةُ اَلدُّنْیا إِلامَتاعُ اَلْغُرُورِ. (2)
ص: 83
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حکم بن صلت از حضرت امام محمد باقر از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی اللَّه علیه و آله فرمود: دامن این انزع یعنی علی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را رها نکنید، زیرا او صدیق اکبر و فاروق است که بین حق و باطل جدایی می اندازد. هر که او را دوست بدارد خداوند هدایتش کرده و هر که با او دشمنی بورزد، خدا با او دشمن است، و هر کس از او تخلف ورزد، خداوند او را بی بهره نموده است. از علی صلوات الله علیه است دو سبط این امت، حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما؛ آن دو فرزندان من هستند و از ذریه حضرت امام حسین صلوات الله علیه خواهد بود ائمه هدی که خداوند، علم و فهم مرا به آنها عنایت کرده است. ایشان را دوست بدارید، به کسی جز آنها پناه نبرید که مشمول خشم خدا می شوید و هر کس خشم خدا او را فرا گیرد، از بین رفته است. و زندگی دنیا جز متاعی فریبنده نیست.
168- علي بن إبراهیم القمي، بإسناده عن الإمام الصادق صلوات الله علیه قال قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِی حَجَّةِ الْوَدَاعِ فِی مَسْجِدِ الْخَیْفِ إِنِّی فَرَطُکُمْ وَ إِنَّکُمْ وَارِدُونَ عَلَیَّ الْحَوْضَ حَوْضٌ عَرْضُهُ مَا بَیْنَ بُصْرَی وَ صَنْعَاءَ فِیهِ قِدْحَانٌ مِنْ فِضَّةٍ عَدَدَ النُّجُومِ أَلَا وَ إِنِّی سَائِلُکُمْ عَنِ الثَّقَلَیْنِ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا الثَّقَلَیْنِ- قَالَ کِتَابُ اللَّهِ الثَّقَلُ الْأَکْبَرُ طَرَفٌ بِیَدِ اللَّهِ وَ طَرَفٌ بِأَیْدِیکُمْ فَتَمَسَّکُوا بِهِ لَنْ تَضِلُّوا وَ لَنْ تَزِلُّوا وَ عِتْرَتِی وَ أَهْلُ بَیْتِی فَإِنَّهُ قَدْ نَبَّأَنِیَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ أَنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ کَإِصْبَعَیَّ هَاتَیْنِ وَ جَمَعَ بَیْنَ سَبَّابَتَیْهِ وَ لَا أَقُولُ کَهَاتَیْنِ وَ جَمَعَ بَیْنَ سَبَّابَتِهِ وَ الْوُسْطَی فَتَفْضُلُ هَذِهِ عَلَی هَذِهِ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با اسناد خویش از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی اللَّه علیه و آله در حجة الوداع در مسجد خیف فرمود: من جلوتر از شما می روم و شما پس از آن در حوض کوثر پیش من خواهید آمد؛ حوضی که به اندازه فاصله بصری تا صنعاء است. در آنجا قدح هایی از نقره به تعداد ستارگان است. و من راجع به دو امانت گران بها از شما بازخواست خواهم نمود.
پرسیدند: دو امانت گران بها چیست؟ فرمود: امانت بزرگ تر کتاب خدا است که از یک جانب دست خدا و از جانب دیگر دست شما است، چنگ بزنید به آن که هرگز گمراه نخواهید شد و منحرف نمی شوید. امانت دوم اهل بیت و عترت من هستند. خداوند به من خبر داده که آن دو از هم جدا نخواهند شد تا در حوض بر من وارد شوند چون این دو انگشت من. (هر دو انگشت سبابه را به هم نزدیک نمود.) نمی گویم مانند این دو انگشت (و به انگشت سبابه و وسطی اشاره کرد) که یکی از دیگری برتر باشد.
169- قال علي بن إبراهیم القمي، قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فِی خُطْبَتِهِ وَ قَدْ عَلِمَ الْمُسْتَحْفَظُونَ مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله أَنَّهُ قَالَ إِنِّی وَ أَهْلَ بَیْتِی مُطَهَّرُونَ فَلَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا وَ لَا تَتَخَلَّفُوا عَنْهُمْ فَتَزِلُّوا وَ لَا تُخَالِفُوهُمْ فَتَجْهَلُوا وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ هُمْ أَعْلَمُ النَّاسِ کِبَاراً وَ أَحْلَمُ النَّاسِ صِغَاراً فَاتَّبِعُوا الْحَقَّ وَ أَهْلَهُ حَیْثُ کَانَ. (2)
ص: 84
مرحوم علی بن ابراهیم قمی می گوید: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در خطبه خود فرمود: کسانی که رسول الله صلی الله علیه و آله به آنها دستور داده بود تا احادیث را حفظ کنند، می دانند که آن جناب فرمود: اهل بیت من پاکان هستند. بر آنها سبقت نگیرید که گمراه می شوید و تخلف نورزید که منحرف می شوید و مخالفت نکنید که نادانی شما را احاطه می کند. به آنها چیزی نیاموزید، زیرا ایشان از شما داناترند. آنها داناترین مردم در بزرگی و حلیم ترین آنها در کوچکی هستند. پیرو حق باشید، هر جا که هست.
170- علي بن إبراهیم القمي، عن أَبِیه عَنْ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ دُعِیَ مُحَمَّدٌ فَیُکْسَی حُلَّةً وَرْدِیَّةً ثُمَّ یُقَامُ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ ثُمَّ یُدْعَی بِإِبْرَاهِیمَ فَیُکْسَی حُلَّةً بَیْضَاءَ فَیُقَامُ عَنْ یَسَارِ الْعَرْشِ ثُمَّ یُدْعَی بِعَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ فَیُکْسَی حُلَّةً وَرْدِیَّةً فَیُقَامُ عَنْ یَمِینِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله ثُمَّ یُدْعَی بِإِسْمَاعِیلَ فَیُکْسَی حُلَّةً بَیْضَاءَ فَیُقَامُ عِنْدَ یَسَارِ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام ثُمَّ یُدْعَی بِالْحَسَنِ صلوات الله فَیُکْسَی حُلَّةً وَرْدِیَّةً فَیُقَامُ عَنْ یَمِینِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه ثُمَّ یُدْعَی بِالْحُسَیْنِ صلوات الله علیه فَیُکْسَی حُلَّةً وَرْدِیَّةً فَیُقَامُ عَنْ یَمِینِ الْحَسَنِ ثُمَّ یُدْعَی بِالْأَئِمَّةِ فَیُکْسَوْنَ حُلَلًا وَرْدِیَّةً فَیُقَامُ کُلُّ وَاحِدٍ عَنْ یَمِینِ صَاحِبِهِ ثُمَّ یُدْعَی بِالشِّیعَةِ فَیَقُومُونَ أَمَامَهُمْ ثُمَّ یُدْعَی بِفَاطِمَةَ صلوات الله علیها وَ نِسَائِهَا مِنْ ذُرِّیَّتِهَا وَ شِیعَتِهَا فَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ- بِغَیْرِ حِسابٍ ثُمَّ یُنَادِی مُنَادٍ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ مِنْ قِبَلِ رَبِّ الْعِزَّةِ وَ الْأُفُقِ الْأَعْلَی نِعْمَ الْأَبُ أَبُوکَ یَا مُحَمَّدُ وَ هُوَ إِبْرَاهِیمُ وَ نِعْمَ الْأَخُ أَخُوکَ وَ هُوَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ نِعْمَ السِّبْطَانِ سِبْطَاکَ وَ هُمَا الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ نِعْمَ الْجَنِینُ جَنِینُکَ وَ هُوَ مُحَسِّنٌ وَ نِعْمَ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ ذُرِّیَّتُکَ وَ هُمْ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ نِعْمَ الشِّیعَةُ شِیعَتُکَ أَلَا إِنَّ مُحَمَّداً وَ وَصِیَّهُ وَ سِبْطَیْهِ و الأئمّة من ذریته هُمُ الْفَائِزُونَ ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِمْ إِلَی الْجَنَّةِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فازَ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: روز قیامت که می شود، رسول الله صلی الله علیه و آله را می خواهند، حله ای گلرنگ بر پیکر او می پوشانند و در طرف راست عرش می ایستد. سپس حضرت ابراهیم خلیل را می خواهند، او را حله ای سفید می پوشانند و در طرف چپ عرش می ایستد. بعد حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه را می خواهند، حله ای گلرنگ نیز بر پیکر او می پوشانند و در طرف راست رسول الله صلی الله علیه و آله می ایستد.
آنگاه حضرت اسماعیل را می خواهند، حله ای سفید بر تن او می پوشانند و در طرف چپ حضرت ابراهیم می ایستد. بعد حضرت امام حسن مجتبی صلوات الله علیه را می خواهند و حله ای گلرنگ به او می دهند و در طرف راست حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه می ایستد. بعد حضرت امام حسین صلوات الله غ را می خواهند و حله ای گلرنگ بر او می پوشانند و طرف راست حضرت امام حسن مجتبی صلوات الله علیه می ایستد. بعد یک یک از امامان صلوات الله علیهم را می خوانند و هر کدام حله ای گلرنگ می پوشند و در طرف راست دیگری می ایستد. بعد شیعیان را می خوانند و آنها در جلوی امامان می ایستند. آنگاه حضرت فاطمه صلوات الله علیها و زنان از نژاد آن سرور و ارادتمندانش را می خوانند، اینان بدون حساب داخل بهشت می شوند.
ص: 85
آنگاه یک منادی از طرف پروردگار، از دل عرش و افق اعلی فریاد می زند: خوب پدری داشتی ای محمّد که ابراهیم است و خوب برادری داری که علی است و خوب فرزندانی داری که حسن و حسین هستند و خوب بچه ای در نهاد مادر داشتی که محسن است و خوب پیشوایانی راهنما و رهبرند از نژاد تو که فلان و فلان نام دارند و خوب هستند شیعیانت. ای مردم! متوجه باشید که محمّد و وصی و دو فرزندش و ائمه از ذریه ایشان همان رستگارانند. سپس دستور صادر می شود که به جانب بهشت رهسپار شوند. و این است همان قول خداى عزوجل: «پس هر که را از آتش به دور دارند و در بهشت درآورند، قطعا کامیاب شده است». (سوره آل عمران آیه 185)
171- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ الْعَلَوِیُّ عَنِ ابْنِ قُتَیْبَةَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَی عَنْ شَرِیکٍ عَنِ الرُّکَیْنِ بْنِ الرَّبِیعِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ زَیْدِ بْنِ ثَابِتٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ خَلِیفَتَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی فَإِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از زید بن ثابت گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: من در میان شما دو جانشین می گذارم؛ کتاب خدا و عترتم اهل بیتم. این دو از هم جدا نمی شوند تا در حوض بر من وارد شوند.
172- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عَنِ ابْنِ قُتَیْبَةَ عَنِ الْفَضْلِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ حَرِیزٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی الضُّحَی عَنْ زَیْدِ بْنِ أَرْقَمَ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله قَالَ: إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ کِتَابَ اللَّهِ وَ أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از زید بن ارقم روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من میان شما کتاب خدا و اهل بیتم را می گذارم. این دو از هم جدا نمی شوند تا در حوض بر من وارد شوند.
173- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مَمَاتِی وَ یَدْخُلَ الْجَنَّةَ الَّتِی وَعَدَنِی رَبِّی جَنَّةَ عَدْنٍ مَنْزِلِی قَضِیبٌ مِنْ قُضْبَانِهَا غَرَسَهُ رَبِّی بِیَدِهِ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُنْ فَکَانَ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیّاً مِنْ بَعْدِی وَ الْأَوْصِیَاءَ مِنْ ذُرِّیَّتِی أَعْطَاهُمُ اللَّهُ فَهْمِی وَ عِلْمِی وَ ایْمُ اللَّهِ لَیَقْتُلُنَّ ابْنِی لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سعد بن طریف روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس دوست دارد به زندگی من زنده باشد و به مرگ من بمیرد و داخل بهشت عدنی که پروردگارم وعده داده بشود و شاخه ای که خدا
درخت آن را به دست خویش(به قدرت خویش) غرس نموده
ص: 86
بگیرد، خداوند فرمود: باش! باید ولایت علی صلوات الله علیه را بعد از من و اوصیاء از فرزندان مرا که فهم و علم نصیب ایشان شده است، بپذیرد. وای بر کسانی که فرزند مرا بکشند! خداوند آنها را از شفاعت من محروم کند.
174- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْمُؤْمِنِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحَذَّاءِ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مماتي وَ یَدْخُلَ جَنَّةَ رَبِّی جَنَّةَ عَدْنٍ قَضِیبٌ مِنْ قُضْبَانِهَا غَرَسَهُ رَبِّی بِیَدِهِ فَقَالَ لَهُ کُنْ فَکَانَ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیّاً صلوات الله علیه وَ الْأَوْصِیَاءَ مِنْ بَعْدِهِ وَ لْیُسَلِّمْ لِفَضْلِهِمْ فَإِنَّهُمُ الْهُدَاةُ الْمَرْضِیُّونَ أَعْطَاهُمْ فَهْمِی وَ عِلْمِی وَ هُمْ عِتْرَتِی مِنْ دَمِی وَ لَحْمِی أَشْکُو إِلَی اللَّهِ عَدُوَّهُمْ مِنْ أُمَّتِیَ الْمُنْکِرِینَ لِفَضْلِهِمْ الْقَاطِعِینَ فِیهِمْ صِلَتِی وَ اللَّهِ لَیَقْتُلُنَّ ابْنِی وَ لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سعد بن طریف روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات غ علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس دوست دارد به زندگی من زنده باشد و به مرگ من بمیرد و داخل بهشت عدنی که پروردگارم وعده داده بشود و شاخه ای که خدا درخت آن را به دست خویش(به قدرت خویش) غرس نموده بگیرد، خداوند فرمود: باش! باید ولایت علی صلوات الله علیه را بعد از من و اوصیاء از فرزندان مرا بپذیرد و به خاطر فضائل شان تسلیم شان شود، زیرا ایشان هدایت شدگان و مورد رضایت خدا هستند. خدا به ایشان فهم و علم مرا داده است و آنها عترت من و از خون و گوشت من هستند. به خدا شکایت می برم از دشمنان آنها در امتم و منکران فضائل شان و کسانی که رابطه مرا با ایشان قطع کرده اند. به خدا قسم کسانی که فرزند مرا بکشند، خداوند آنها را از شفاعت من محروم کند.
175- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَمَّنْ رَوَاهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی یَحْیَی الْمَدَنِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مِیتَتِی وَ یَدْخُلَ جَنَّةَ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدَنِی رَبِّی قَضِیبٌ مِنْ قُضْبَانِهَا غَرَسَهُ بِیَدِهِ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُنْ فَکَانَ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه وَ الْأَوْصِیَاءَ مِنْ بَعْدِهِ مِنْ ذُرِّیَّتِی فَإِنَّهُمْ لَنْ یُدْخِلُوکُمْ فِی بَابِ ضَلَالٍ وَ لَنْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ بَابِ هُدًی وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عمر بن علی بن ابی طالب صلوات الله علیه روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس دوست دارد به زندگی من زنده باشد و به مرگ من بمیرد و داخل بهشت عدنی که پروردگارم وعده داده بشود و شاخه ای که خدا درخت آن را به دست خویش غرس نموده بگیرد، خداوند فرمود: باش! باید ولایت علی صلوات الله علیه را بعد از من و اوصیاء از فرزندان مرا بپذیرد، زیرا ایشان هرگز در باب گمراهی وارد نمی شوند و نیز از باب هدایت بیرون نمی روند. و به ایشان چیزی نیاموزید که آنها از شما داناترند.
ص: 87
176- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ یَحْیَی بْنِ الْمُبَارَکِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مِهْزَمٍ الْأَسَدِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ إِنَّ أَهْلَ بَیْتِیَ الْهُدَاةُ بَعْدِی أَعْطَاهُمُ اللَّهُ فَهْمِی وَ عِلْمِی وَ خُلِقُوا مِنْ طِینَتِی فَوَیْلٌ لِلْمُنْکِرِینَ حَقَّهُمْ مِنْ بَعْدِیَ الْقَاطِعِینَ فِیهِمْ صِلَتِی لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابراهیم بن مهزم اسدی از پدرش روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: اهل بیت من هادیان بعد از من هستند. خداوند فهم و علم مرا به ایشان عطا کرده است و ایشان را از سرشت من آفریده است. وای بر منکرین حق ایشان بعد از من و کسانی که رابطه من را با آنها را قطع کنند! شفاعت من به ایشان نمی رسد.
177- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن الْعَبَّاسُ بْنُ مَعْرُوفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ حَرِیزٍ عَنِ أبی حمزة الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مَمَاتِی وَ یَدْخُلَ جَنَّةَ رَبِّی جَنَّةَ عَدْنٍ مَنْزِلِی قَضِیبٌ مِنْ قُضْبَانِهَا غَرَسَهَا اللَّهُ رَبِّی بِیَدِهِ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیّاً وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنَّهُمْ أَئِمَّةُ الْهُدَی أَعْطَاهُمُ اللَّهُ فَهْماً وَ عِلْماً فَهُمْ عِتْرَتِی مِنْ لَحْمِی وَ دَمِی إِلَی اللَّهِ أَشْکُو مَنْ عَادَاهُمْ مِنْ أُمَّتِی وَ اللَّهِ لَیَقْتُلُنَّ ابْنِی لَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس دوست دارد به زندگی من زنده باشد و به مرگ من بمیرد و داخل بهشت عدنی که پروردگارم وعده داده بشود و شاخه ای که خدا درخت آن را به دست خویش غرس نموده بگیرد، باید ولایت علی صلوات الله علیه و امامان بعد از آن حضرت را بپذیرد. ایشان ائمه هدایت هستند، خدا به ایشان فهم و علم مرا داده است و آنها عترت من و از خون و گوشت من هستند. به خدا شکایت می برم از دشمنان آنها در امتم. به خدا قسم کسانی که فرزند مرا بکشند، خداوند آنها را از شفاعت من محروم کند.
178- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ مُوسَی بْنِ سَعْدَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ الْقَاهِرِ عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مِیتَتِی وَ یَدْخُلَ جَنَّةَ عَدْنٍ قَضِیبٌ غَرَسَهُ رَبِّی فَلْیَتَوَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ أَوْصِیَاءَهُ مِنْ بَعْدِی فَإِنَّهُمْ لَا یُدْخِلُونَکُمْ فِی بَابِ ضَلَالٍ وَ لَا یُخْرِجُونَکُمْ مِنْ بَابِ هُدًی وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ وَ إِنِّی سَأَلْتُ رَبِّی أَنْ لَا یُفَرِّقَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْکِتَابِ حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ مَعِی هَکَذَا وَ ضَمَّ بَیْنَ إِصْبَعَیْهِ وَ عَرْضُهُ مَا بَیْنَ صَنْعَاءَ إِلَی إیلة فِیهِ قِدْحَانُ فِضَّةٍ وَ ذَهَبٍ عَدَدَ النُّجُومِ. (3)
ص: 88
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از جابر جعفی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس خوشحال می شود که به زندگی من زنده باشد و به مرگ من بمیرد و داخل بهشت عدنی شود که شاخه ای آن را پروردگارم به دست خویش(به قدرت خویش) غرس نموده، پس بعد از من، ولایت علی و اوصیاء بعد از او را بپذیرد، زیرا ایشان هرگز در باب گمراهی وارد نمی شوند و نیز از باب هدایت بیرون نمی روند، به انان چیزی نیاموزید که آنان از شما داناترند. من از پروردگارم خواسته ام که بین ایشان و کتاب جدایی میندازد تا آن که سر حوض با من وارد شوند. همچنین حضرت دو انگشتش را به هم چسبانید، پهنای آن حوض از صنعاء تا ایله است، در آن جام های طلا و نقره به تعداد ستارگان است.
179- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ ذَرِیحِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ إِنِّی قَدْ تَرَکْتُ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ أَهْلَ بَیْتِی فَنَحْنُ أَهْلُ بَیْتِهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ذریح بن یزید روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من در میان شما دو چیز گرانبها گذاشتم؛ کتاب خدا و اهل بیتم را. حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ما اهل بیت آن حضرت هستیم.
180- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ عَنْ یَحْیَی بْنِ أُدَیْمٍ عَنْ شَرِیکٍ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه دَعَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَصْحَابَهُ بِمِنًی فَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ أَمَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی فَإِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ ثُمَّ قَالَ أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ حُرُمَاتِ اللَّهِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی وَ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامِ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه أَمَّا کِتَابَ اللَّهِ فَحَرَّفُوا وَ أَمَّا الْکَعْبَةَ فَهَدَمُوا وَ أَمَّا الْعِتْرَةَ فَقَتَلُوا وَ کُلَّ وَدَائِعِ اللَّهِ فَقَدْ تَبَّرُوا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله اصحاب خود را در منی پیش خواند و فرمود: ای مردم! من میان شما دو چیز گرانبها می گذارم که تا وقتی به آن دو تمسک جویید، گمراه نمی شوید؛ کتاب خدا و عترتم اهل بیتم. آن دو از یکدیگر جدا نمی شوند تا در حوض بر من وارد شوند. سپس فرمود: ای مردم! من میان شما چیزهای محترم در نزد خدا می گذارم؛ کتاب خدا و عترتم و کعبه که بیت الحرام است.
حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: کتاب خدا را تغییر دادند و کعبه را منهدم نمودند و عترت را کشتند و تمام ودایع خدا را درهم شکسته و از بین برده اند.
ص: 89
181- الشیخ أبي الفضل شاذان بن جبرئیل القمي، بِالْإِسْنَادِ یَرْفَعُهُ إِلَی الْإِمَامِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم عَنْ جَابِرٍ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَاطِمَةُ صلوات الله علیها بَهْجَةُ قَلْبِی وَ ابْنَاهَا صلوات الله علیهما ثَمَرَةُ فُؤَادِی وَ بَعْلُهَا نُورُ بَصَرِی وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِهَا أَمَانَتِی وَ الْحَبْلُ الْمَمْدُودُ فَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِمْ فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُمْ فَقَدْ هَوَی. (1)
مرحوم شیخ ابو الفضل شاذان بن جبرئیل قمی، با اسناد مرفوع از حضرت امام جعفر صادق از پدر بزرگوارش از جد بزرگوارش صلوات الله علیهم از جابر بن عبد الله انصاری روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: حضرت فاطمه صلوات الله علیها مایه سرور دل من است و دو فرزندش میوه دلم و شوهرش نور چشم من و ائمه از فرزندانش، امنای من و ریسمان پیوسته هستند. هر کس به آنها چنگ زند نجات می یابد و هر کس تخلف ورزد، گمراه شده است.
182- الشیخ أبي الفضل شاذان بن جبرئیل القمي، بِالْإِسْنَادِ یَرْفَعُهُ إِلَی ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّهُ قَالَ: لَمَّا رَجَعْنَا مِنْ حَجَّةِ الْوَدَاعِ جَلَسْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِی مَسْجِدِهِ فَقَالَ أَ تَدْرُونَ مَا أَقُولُ لَکُمْ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مَنَّ عَلَی أَهْلِ الدِّینِ إِذْ هَدَاهُمْ بِی وَ أَنَا أَمُنُّ عَلَی أَهْلِ الدِّینِ إِذْ أَهْدِیهِمْ بِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ابْنِ عَمِّی وَ أَبِی ذُرِّیَّتِی أَلَا وَ مَنِ اهْتَدَی بِهِمْ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُمْ ضَلَّ وَ غَوَی أَیُّهَا النَّاسُ اللَّهَ اللَّهَ فِی عِتْرَتِی وَ أَهْلِ بَیْتِی فَإِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّی وَ وَلَدَیْهَا عَضُدَایَ وَ أَنَا وَ بَعْلُهَا کَالضَّوْءِ اللَّهُمَّ ارْحَمْ مَنْ رَحِمَهُمْ وَ لَا تَغْفِرْ لِمَنْ ظَلَمَهُمْ ثُمَّ دَمَعَتْ عَیْنَاهُ وَ قَالَ کَأَنِّی أَنْظُرُ الْحَالَ. (2)
مرحوم شیخ ابو الفضل شاذان بن جبرئیل قمی، با اسناد مرفوع از ابن عباس روایت کرده که گفت: وقتی از حجة الوداع برگشتیم، در مسجد رسول الله صلی الله علیه و آله خدمت آن جناب نشسته بودیم. فرمود: می دانید می خواهم به شما چه بگویم؟ گفتیم: خدا و پیامبرش می دانند. فرمود: بدانید که خداوند بر اهل دین منت گذاشت، زیرا ایشان را به وسیله من هدایت نمود. و من بر اهل دین منت می گذارم، چون آنها را به وسیله حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه، پسر عمو و پدر فرزندانم هدایت کردم. هر کس به وسیله ایشان هدایت یافت، رستگار است و کسی که از آنها تخلف جست، گمراه و سرگردان.
ای مردم! خدا خدا را در مورد عترت و اهل بیتم در نظر داشته باشید! حضرت فاطمه پاره تن من است و دو فرزندش بازوان من هستند و من و شوهرش چون نور درخشنده هستیم. خدایا! رحم کن بر کسی که به آنها رحم نماید و نیامرز کسی را که بر آنها ستم ورزد. در این موقع چشمان رسول الله صلی الله علیه و آله پر از اشک شد و فرمود: گویا هم اکنون می بینم چه خواهند کرد.
183- الشیخ أبي الفضل شاذان بن جبرئیل القمي، بِالْإِسْنَادِ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی جَعَلَ ذُرِّیَّةَ کُلِّ نَبِیٍّ مِنْ صُلْبِهِ وَ جَعَلَ ذُرِّیَّتِی مِنْ صُلْبِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ مَعَ فَاطِمَةَ ابْنَتِی وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی اصْطَفَاهُمْ کَمَا اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ
ص: 90
عَلَی الْعالَمِینَ فَاتَّبِعُوهُمْ یَهْدُوکُمْ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ قَدِّمُوهُمْ وَ لَا تَتَقَدَّمُوا عَلَیْهِمْ فَإِنَّهُمْ أَحْلَمُکُمْ صِغَاراً وَ أَعْلَمُکُمْ کِبَاراً فَاتَّبِعُوهُمْ فَإِنَّهُمْ لَا یُدْخِلُونَکُمْ فِی ضَلَالٍ وَ لَا یُخْرِجُونَکُمْ مِنْ هُدًی. (1)
مرحوم شیخ ابو الفضل شاذان بن جبرئیل قمی، با اسناد از حضرت امام جعفر صادق از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند ذریه تمام پیامبران را از نژاد خودش قرار داده، ولی ذریه مرا از نژاد حضرت علی بن ابی طالب و حضرت فاطمه دخترم قرار داده است. خداوند آنها را مانند حضرت آدم و حضرت نوح و آل ابراهیم و آل عمران بر جهانیان برگزیده است. پیرو ایشان باشید؛ شما را به راه راست هدایت می کنند. آنها را مقدم دارید، ولی بر ایشان مقدم نشوید، زیرا آنها در کوچکی از همه شما باحلم ترند و در بزرگی از تمام شما عالم ترند. پیرو آنها باشید که گمراه تان نخواهند کرد و از هدایت خارج تان نمی کنند.
184- الشیخ أبي الفضل شاذان بن جبرئیل القمي، بِالْإِسْنَادِ یَرْفَعُهُ إِلَی أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ وَ الزُّبَیْرِ بْنِ الْعَوَّامِ أَنَّهُمَا قَالا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَا مِیزَانُ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ کَفَّتَاهُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ خُیُوطُهُ وَ فَاطِمَةُ عِلَاقَتُهُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِهِمْ عموده فیُنْصَبُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَتُوزَنُ فِیهِ الْأَعْمَالُ مِنَ الْمُحِبِّینَ لَنَا وَ الْمُبْغِضِینَ. (2)
مرحوم شیخ ابو الفضل شاذان بن جبرئیل قمی، با اسناد مرفوع از انس بن مالک و زبیر بن عوام روایت کرده که گفتند: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من ترازوی علم هستم و علی صلوات الله علیه دو کفه آن و حسن و حسین صلوات الله علیهما بندهای ترازو و حضرت فاطمه صلوات الله علیها قسمت اتصال دو کفه است و ائمه از فرزندان آنها عمود آن هستند. روز قیامت [این ترازو را] برای ایشان قرار می دهند و در آن اعمال مردم از دوستان و دشمنان ما را محاسبه می کنند.
185- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا حَمْزَةُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ زَیْدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ أَخْبَرَنَا عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی اَلرِّضَا عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَرْکَبَ سَفِینَةَ اَلنَّجَاةِ وَ یَسْتَمْسِکَ بِالْعُرْوَةِ اَلْوُثْقی وَ یَعْتَصِمَ بِحَبْلِ اَللَّهِ اَلْمَتِینِ فَلْیُوَالِ عَلِیّاً بَعْدِی وَ لْیُعَادِ عَدُوَّهُ وَ لْیَأْتَمَّ بِالْأَئِمَّةِ اَلْهُدَاةِ مِنْ وُلْدِهِ فَإِنَّهُمْ خُلَفَائِی وَ أَوْصِیَائِی وَ حُجَجُ اَللَّهِ عَلَی اَلْخَلْقِ بَعْدِی وَ سَادَةُ أُمَّتِی وَ قَادَةُ اَلْأَتْقِیَاءِ إِلَی اَلْجَنَّةِ حِزْبُهُمْ حِزْبِی وَ حِزْبِی حِزْبُ اَللَّهِ وَ حِزْبُ أَعْدَائِهِمْ حِزْبُ اَلشَّیْطَانِ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسین بن خالد از حضرت امام رضا صلوات الله علیه از پدر بزرگوارش از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس که خواهد بر کشتی نجات سوار شود
ص: 91
و به حلقه محکم بچسبد و به رشته الهی در آویزد باید پس از من دوستدار علی صلوات الله علیه باشد و با دشمن او دشمن باشد. او باید اقتداء کند به امامان رهبر از فرزندانش زیرا آنها خلفا و اوصیاء من هستند و حجت های خدا بر خلق او پس از من و سروران امت من و پیشوایان با تقوا به سوی بهشت. حزب آنان، حزب من است و حزب من، حزب خدا است و حزب دشمنان شان حزب شیطان است.
186- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مِنْ وُلْدِی مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً وَ یُؤْخَذُ بِمَا عَمِلَ فِی اَلْجَاهِلِیَّةِ وَ اَلْإِسْلاَمِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله فرمود: هر کس بميرد و او را امامى از فرزندان من نباشد به مرگ جاهليت مرده است. و مؤاخذه گردد به آن چه انجام داده است در جاهليت و اسلام.
187- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَتَمَسَّکَ بِالْعُرْوَةِ اَلْوُثْقی فَلْیَتَمَسَّکْ بِحُبِّ عَلِیٍّ وَ أَهْلِ بَیْتِی صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود هر کس دوست میدارد که چنگ زند به دستگیره محکم و استوار به دوستی علی و اهل بیت من صلوات الله علیهم چند زند.
188- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: اَلْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ مَنْ أَطَاعَهُمْ فَقَدْ أَطاعَ اَللهَ وَ مَنْ عَصَاهُمْ فَقَدْ عَصَی اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ هُمُ اَلْعُرْوَةُ اَلْوُثْقَی وَ هُمُ اَلْوَسِیلَةُ إِلَی اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود ائمه صلوات الله علیهم از فرزند حضرت امام حسین صلوات الله علیه باشند هر
ص: 92
کس آنها را اطاعت کند خدا را اطاعت کرده است و هر کس آنها را نافرمانی کند نافرمانی خدا را کرده است ایشان حلقه و دستگیرۀ محکم باشند و ایشان وسیله تقرب به درگاه الهی هستند.
189- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنْتَ یَا عَلِیُّ وَ وُلْدُکَ خِیَرَةُ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: ای علی! تو و فرزندانت بهترین خلق خدا هستید.
190- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ حَشَرَهُ اَللَّهُ تَعَالَی آمِناً یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: هر کس ما اهل بیت را دوست دارد حقتعالی در روز قیامت او را محشور کند در حالتی که ایمن باشد از عذاب.
191- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لِعَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ اَلْحَسَنِ وَ اَلْحُسَیْنِ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ وَ اَلْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ اَلْمُطَّلِبِ وَ عَقِیلٍ أَنَا حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ وَ سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله به علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم و عباس بن عبد- المطلب و عقیل فرمود: من در جنگ هستم با کسی که با شما در جنگ باشد و در صلح هستم با کسی که با شما در صلح باشد.
192- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ کُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاَهُ اَللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاَهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ أَعِنْ مَنْ أَعَانَهُ وَ اُنْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اُخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ اُخْذُلْ عَدُوَّهُ وَ کُنْ لَهُ وَ لِوُلْدِهِ وَ اُخْلُفْهُ فِیهِمْ بِخَیْرٍ وَ بَارِکْ
ص: 93
لَهُمْ فِیمَا تُعْطِیهِمْ وَ أَیِّدْهُمْ بِرُوحِ اَلْقُدُسِ وَ اِحْفَظْهُمْ حَیْثُ تَوَجَّهُوا مِنَ اَلْأَرْضِ وَ اِجْعَلِ اَلْإِمَامَةَ فِیهِمْ وَ اُشْکُرْ مَنْ أَطَاعَهُمْ وَ أَهْلِکْ مَنْ عَصَاهُمْ إِنَّکَ قَرِیبٌ مُجِیبٌ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّى اللّه عليه و آله فرمود: هر کس من مولاى او هستم پس على مولاى اوست، خدايا! دوستانش را دوست بدار و دشمنانش را دشمن؛ يارى كنندگانش را يارى فرما و ناصرانش را نصرت ده.
خواركنندگان و دشمنانش را خوار ساز، براى او و فرزندانش دوست باش و آنها را جانشين خير او گردان، عطاياى خود را بر ايشان مبارك ساز و با روح القدس ياريشان كن و ايشان را در هر جاى زمين حفظ فرما، امامت را در ايشان قرار ده، هر کس اطاعت شان كند سپاس دار، هر کس نافرمانی شان كند هلاک كن، كه تو نزديک و اجابت كننده اى.
193- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: تُوضَعُ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ مَنَابِرُ حَوْلَ اَلْعَرْشِ لِشِیعَتِی وَ شِیعَةِ أَهْلِ بَیْتِی اَلْمُخْلَصِینَ فِی وِلاَیَتِنَا وَ یَقُولُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ هَلُمُّوا یَا عِبَادِی إِلَیَّ لِأَنْشُرَنَّ عَلَیْکُمْ کَرَامَتِی فَقَدْ أُوذِیتُمْ فِی اَلدُّنْیَا. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: در روز قیامت منبرهایی گرداگرد عرش گذارند از برای شیعیان من و شیعیان اهل بیت من که در ولایت ما خلوص دارند و حق تعالی به آنها می فرماید: ای بندگان من! بیائید به سوی من که کرامت خود را به سوی شما منتشر کنم شما در دنیا اذیت و آزار کشیده اید.
194- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: خُلِقْتَ یَا عَلِیُّ مِنْ شَجَرَةٍ خُلِقْتُ مِنْهَا أَنَا أَصْلُهَا وَ أَنْتَ فَرْعُهَا وَ اَلْحُسَیْنُ وَ اَلْحَسَنُ أَغْصَانُهَا وَ مُحِبُّونَا وَرَقُهَا فَمَنْ تَعَلَّقَ بِشَیْءٍ مِنْهَا أَدْخَلَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَلْجَنَّةَ.(3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرص صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّى اللّه عليه و آله فرمود: تو از درختى خلق شدى كه من از آن خلق شدم و من اصل آن
ص: 94
درخت هستم و تو فرع آن و حسين و حسن صلوات الله علیهما شاخه هاى آن و دوستان ما برگ هاى آن؛ هر کس در چيزى از آن آويزد، خداوند او را در بهشت داخل کند.
195- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: أَوَّلُ مَا یُسْأَلُ عَنْهُ اَلْعَبْدُ حُبُّنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: اوّل چیزی که از بنده سؤال می شود دوستی ما اهل بیت است.
196- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنَّ فَاطِمَةَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اَللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَی اَلنَّارِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: فرمود همانا فاطمه صلوات الله علیها دامن خود را از آلودگی بازداشت حق تعالی آتش را بر ذریه او حرام کرد.
197- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَقْتُلُ اَلْحُسَیْنَ شَرُّ اَلْأُمَّةِ وَ یَتَبَرَّأُ مِنْ وُلْدِهِ مَنْ یَکْفُرُ بِی.(3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّى اللّه عليه و آله فرمود: حضرت امام حسين صلوات الله علیه را بدترين امّت بكشد و بی زاری جوید از فرزندان او هر کس که به من كافر شود.
198- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ نَحْنُ أَهْلَ اَلْبَیْتِ لاَ یُقَاسُ بِنَا أَحَدٌ فِینَا نَزَلَ اَلْقُرْآنُ وَ فِینَا مَعْدِنُ اَلرِّسَالَةِ. (4)
ص: 95
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: ما اهل بيتی هستیم كه با ما كسى را قياس نتوان كرد، قرآن در شأن ما نازل شد و در ما است معدن رسالت.
199- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ مَا کُنَّا نَعْرِفُ اَلْمُنَافِقِینَ عَلَی عَهْدِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ إِلاَّ بِبُغْضِهِمْ عَلِیّاً وَ وُلْدَهُ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: ما در عهد رسول الله صلی الله علیه و آله منافقین را نمی شناختیم مگر به بغض ایشان نسبت به علی و فرزندان او صلوات الله علیهم.
200- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن محمد بن عمر بن محمدبن سلم بن البراء الجعابي قال حدثني أبو محمد الحسن بن عبد الله بن محمد بن العباس الرازي التَّمِیمِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: وَسَطُ اَلْجَنَّةِ لِی وَ لِأَهْلِ بَیْتِی. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از جناب تمیمی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: وسط بهشت از آن من و اهل بیت من است.
201- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ اَلْجِعَابِیُّ اَلْحَافِظُ اَلْبَغْدَادِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَلِیُّ بْنُ مُوسَی اَلرِّضَا قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی مُوسَی قَالَ حَدَّثَنِی أَخِی إِسْمَاعِیلُ عَنْ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم عَنِ اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَنْ جَبْرَئِیلَ عَنِ اَللَّهِ تَعَالَی قَالَ: مَنْ عَادَی أَوْلِیَائِی فَقَدْ بَارَزَنِی بِالْمُحَارَبَةِ وَ مَنْ حَارَبَ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّی فَقَدْ حَلَّ عَلَیْهِ عَذَابِی وَ مَنْ تَوَلَّی غَیْرَهُمْ فَقَدْ حَلَّ عَلَیْهِ غَضَبِی وَ مَنْ أَعَزَّ غَیْرَهُمْ فَقَدْ آذَانِی وَ مَنْ آذَانِی فَلَهُ اَلنَّارُ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمد بن عبدالله از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حسين بن على صلوات الله علیهم از رسول الله صلّى اللّه عليه و آله و از جبرئيل عليه السّلام از خداى عزّوجلّ روايت كرده كه فرمود: هر کس دشمنى كند با دوستان من به جنگ من بيرون آمده است و هر کس جنگ كند با اهل بيت پيامبر من، عذابم بر او فرود آمده و هر کس به
ص: 96
غير ايشان تولّى كند، غضب من بر او فرود آمده و هر کس عزيز دارد غير ايشان را مرا رنجانده، و هر کس مرا برنجاند در آتش است.
202- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ یُوسُفَ اَلْبَغْدَادِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُیَیْنَةَ قَالَ حَدَّثَنَا دَارِمُ بْنُ قَبِیصَةَ قَالَ حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ مُوسَی اَلرِّضَا صلوات الله علیه عَنْ أَبِیهِ مُوسَی عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیه عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا عَلِیُّ خُلِقَ اَلنَّاسُ مِنْ شَجَرٍ شَتَّی وَ خُلِقْتُ أَنَا وَ أَنْتَ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ أَنَا أَصْلُهَا وَ أَنْتَ فَرْعُهَا وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ أَغْصَانُهَا وَ شِیعَتُنَا أَوْرَاقُهَا فَمَنْ تَعَلَّقَ بِغُصْنٍ مِنْ أَغْصَانِهَا أَدْخَلَهُ اَللَّهُ اَلْجَنَّةَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از دارم بن قبیصه از حضرت امام رضا صلوات الله علیه از پدران بزرگوارش از حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: یا علی! مردم از درخت های متعدده خلق شده اند و من و تو از یک درخت آفریده شده ایم من اصل آن درختم و تو فرع و ساق آن و حسن و حسین صلوات الله علیهما شاخه های آن درخت و شیعیان ما برگ های آن می باشند پس کسی که به شاخۀ از شاخه های آن درخت آویزد خدا او را داخل بهشت کند.
203- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ اَلْبَغْدَادِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی اَلْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ اَلتَّمِیمِیُّ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی قَالَ حَدَّثَنِی سَیِّدِی عَلِیُّ بْنُ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لاَ یَحِلُّ لِأَحَدٍ أَنْ یُجْنِبَ فِی هَذَا اَلْمَسْجِدِ إِلاَّ أَنَا وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ اَلْحَسَنُ وَ اَلْحُسَیْنُ صلوات الله علیهم وَ مَنْ کَانَ مِنْ أَهْلِی فَإِنَّهُمْ مِنِّی. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسن بن عبدالله تمیمی از پدرش از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: برای هیچ کس روا نیست که در این مسجد (مسجد نبی صلی الله علیه و آله) جنب شود، غیر از من و فاطمه و علی و حسن و حسین صلوات الله علیهم و نیز هر کس که از اهل بیت من است. زیرا آنان از من هستند.
204- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن أَبُو عَمْرٍو عبد الواحد بن محمّد بن عبد اللّه عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْمُسْتَوْرِدِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ صَبِیحٍ عَنْ سُفْیَانَ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ عَبْدِ الْمُؤْمِنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَطِیَّةَ الْعَوْفِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ
ص: 97
إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ إِلَّا أَنَّ أَحَدَهُمَا أَکْبَرُ مِنَ الْآخَرِ کِتَابَ اللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ وَ قَالَ أَلَا إِنَّ أَهْلَ بَیْتِی عَیْنِیَ الَّتِی آوِی إِلَیْهَا أَلَا وَ إِنَّ الْأَنْصَارَ تُرْسِی فَاعْفُوا عَنْ مُسِیئِهِمْ وَ أَعِینُوا مُحْسِنَهُمْ. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابو سعید خدری روایت کرده که گفت گفت: از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: من میان شما دو چیز گرانبها می گذارم که یکی از آنها از دیگری بزرگ تر است؛ کتاب خدا که ریسمانی پیوسته از آسمان به زمین است و عترتم اهل بیتم. این دو از یکدیگر جدا نمی شوند تا در حوض بر من وارد شوند. و حضرت در ادامه فرمود: متوجه باشید که اهل بیت من مخزن اسرار و علوم من هستند که اسرار خود را به آنها می سپارم. انصار وسیله دفاع من هستند، از خطا کار آنها بگذرید و نیکوکار را کمک کنید.
205- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن جَمَاعَةٌ عَنْ أَبِی الْمُفَضَّلِ عَنْ بَشِیرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ نَصْرٍ الْبَلْخِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَبْدِ الصَّمَدِ الْهَرَوِیِّ عَنْ خَالِهِ أَبِی الصَّلْتِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّ اللَّهَ تَکَفَّلَ لِی فِی أَهْلِ بَیْتِی لِمَنْ لَقِیَهُ مِنْهُمْ لَا یُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً. (2)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابو صلت هروی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: همانا خداوند امور کسانی از خاندانم را که تا وقت دیدار او، چیزی را با او شریک نگرفته باشند عهده دار شده است.
206- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَحْمَدُ بْنُ اَلْحَسَنِ اَلْقَطَّانُ عَنِ اَلْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ السُّکَّرِیِّ عَنِ مُحَمَّدِ بْنِ زَکَرِیَّا الْجَوْهَرِیِّ عَنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنِّی مُخَلِّفٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ کَهَاتَیْنِ وَ ضَمَّ بَیْنَ سَبَّابَتَیْهِ فَقَامَ إِلَیْهِ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیُ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ عِتْرَتُکَ قَالَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمد بن عماره از پدرش از حضرت امام جعفر صادق از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من در بین شما دو چیز گرانبها بر جای می گذارم؛ کتاب خدا و عترتم اهل بیتم. آنها از هم جدا نمی شوند تا آن که بر سر حوض بر من وارد شوند، مانند این. (و دو انگشت سبابه خود را به هم چسباند.) جابر بن عبدالله انصاری ایستاد و گفت: یا رسول الله! عترت تو چه کسانی هستند؟ فرمود: علی و حسن و حسین و امامان از فرزندان حسین صلوات الله علیهم تا روز قیامت.
ص: 98
207- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ العَلَاءِ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَمَا وَ اللَّهِ إِنَّ فِی أَهْلِ بَیْتِی مِنْ عِتْرَتِی لَهُدَاةً مُهْتَدِینَ مِنْ بَعْدِی یُعْطِیهِمْ عِلْمِی وَ فَهْمِی وَ حِلْمِی وَ خُلُقِی وَ طِینَتُهُمْ مِنْ طِینَتِیَ الطَّاهِرَةِ فَوَیْلٌ لِلْمُنْکِرِینَ لِحَقِّهِمُ الْمُکَذِّبِینَ لَهُمْ مِنْ بَعْدِیَ الْقَاطِعِینَ فِیهِمْ صِلَتِیَ الْمُسْتَوْلِینَ عَلَیْهِمْ وَ الْآخِذِینَ مِنْهُمْ حَقَّهُمْ أَلَا فَلَا أَنَالَهُمُ اللَّهُ شَفَاعَتِی. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از محمّد و او از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: متوجه باشید که به خدا سوگند میان اهل بیت من از عترتم، رهنمایان مهتدی هستند پس از من که خداوند علم و فهم و حلم و خلق مرا به آنها داده و از سرشت پاک من آفریده شده اند. وای بر کسانی که منکر حق ایشان شوند، آنها را تکذیب نمایند و حق خویشاوندی مرا درباره آنها رعایت نکنند و بر آنها مستولی گردند که حقشان را بگیرند! خداوند آنها را از شفاعت من محروم نماید.
208- الشیخ رجب البرسي في مشارق الأنوار: عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: خَطَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ مَعَاشِرَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ أَوْحَی إِلَیَّ أَنِّی مَقْبُوضٌ وَ أَنَّ ابْنَ عَمِّی هُوَ أَخِی وَ وَصِیِّی وَ وَلِیُّ اللَّهِ وَ خَلِیفَتِی وَ الْمُبَلِّغُ عَنِّی وَ هُوَ إِمَامُ الْمُتَّقِینَ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ وَ یَعْسُوبُ الدِّینِ إِنِ اسْتَرْشَدْتُمُوهُ أَرْشَدَکُمْ وَ إِنْ تَبِعْتُمُوهُ نَجَوْتُمْ وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُ فَاللَّهَ أَطَعْتُمْ وَ إِنْ عَصَیْتُمُوهُ فَاللَّهَ عَصَیْتُمْ وَ إِنْ بَایَعْتُمُوهُ فَاللَّهَ بَایَعْتُمْ وَ إِنْ نَکَثْتُمْ بَیْعَتَهُ فَبَیْعَةَ اللَّهِ نَکَثْتُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْزَلَ عَلَیَّ الْقُرْآنَ وَ عَلِیٌّ سَفِیرُهُ فَمَنْ خَالَفَ الْقُرْآنَ ضَلَّ وَ مَنْ تَبِعَ غَیْرَ عَلِیٍّ ذَلَّ مَعَاشِرَ النَّاسِ أَلَا إِنَّ أَهْلَ بَیْتِی خَاصَّتِی وَ قَرَابَتِی وَ أَوْلَادِی وَ ذُرِّیَّتِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ وَدِیعَتِی وَ إِنَّکُمْ مَجْمُوعُونَ غَداً وَ مَسْئُولُونَ عَنِ الثَّقَلَیْنِ فَانْظُرُوا کَیْفَ تَخْلُفُونِّی فِیهِمْ فَمَنْ آذَاهُمْ فَقَدْ آذَانِی وَ مَنْ ظَلَمَهُمْ فَقَدْ ظَلَمَنِی وَ مَنْ نَصَرَهُمْ فَقَدْ نَصَرَنِی وَ مَنْ أَعَزَّهُمْ فَقَدْ أَعَزَّنِی وَ مَنْ طَلَبَ الْهُدَی مِنْ غَیْرِهِمْ فَقَدْ کَذَّبَنِی فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ انْظُرُوا مَا أَنْتُمْ قَائِلُونَ غَداً فَإِنِّی خَصْمٌ لِمَنْ کَانَ خَصْمَهُمْ وَ مَنْ کُنْتُ خَصْمَهُ فَالْوَیْلُ لَهُ. (2)
شیخ رجبی برسی در کتاب مشارق الأنوار از ابن عباس روایت کرده که گفت: رسول الله صلی اللَّه علیه و آله در ضمن یک سخنرانی فرمود: ای مردم! خداوند به من خبر داده که از دنیا خواهم رفت. پسر عمویم که برادر من است، وصی و ولی اللَّه است و جانشین من که از طرف من تبلیغ می کند. او امام متقین و پیشوای دست و روسپیدان و یعسوب دین است. اگر او را راهنمای خود قرار دهید به مقصود می رسید و اگر پیرو او گردید، نجات می یابید. اطاعت از او، اطاعت از خدا است و مخالفت از او، مخالفت از خدا است؛ بیعت با او، بیعت با خدا است و پیمان شکستن با او، پیمان شکنی با خدا است. خداوند قرآن را بر من نازل کرده، علی صلوات الله علیه سفیر قرآن است. هر کس مخالف قرآن باشد گمراه است و هر کس غیر علی صلوات الله علیه را پیروی کند، خوار است.
ص: 99
ای مردم! اهل بیت من مورد توجه من و خویشاوندان و اولاد و ذریه و پاره تن و خون و امانت من هستند. شما فردا جمع خواهید شد و از دو امانت گران بها بازخواست می شوید.
متوجه باشید که چگونه با آن دو رفتار خواهید کرد. هر کس که آنها را بیازارد، مرا آزرده است و ظالم آنها ظالم من است و ناصر ایشان ناصر من است. هر کس آنها را احترام کند مرا احترام نموده، کسی که از غیر آنها هدایت بجوید، مرا تکذیب کرده است. از خدا بترسید و متوجه باشید که فردا چه خواهید گفت. من دشمن کسی هستم که دشمن آنها باشد و هر کس من دشمن او باشم، وای بر او است.
209- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا أَبِی رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ قَالَ حَدَّثَنَا یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدٍ اَلْقِبْطِیِّ قَالَ قَالَ اَلصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیه: أَغْفَلَ اَلنَّاسُ قَوْلَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه یَوْمَ مَشْرَبَةِ أُمِّ إِبْرَاهِیمَ کَمَا أَغْفَلُوا قَوْلَهُ فِیهِ یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ کَانَ فِی مَشْرَبَةِ أُمِّ إِبْرَاهِیمَ وَ عِنْدَهُ أَصْحَابُهُ إِذْ جَاءَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه فَلَمْ یُفْرِجُوا لَهُ فَلَمَّا رَآهُمْ لاَ یُفْرِجُونَ لَهُ قَالَ یَا مَعْشَرَ اَلنَّاسِ هَذَا أَهْلُ بَیْتِی تَسْتَخِفُّونَ بِهِمْ وَ أَنَا حَیٌّ بَیْنَ ظَهْرَانَیْکُمْ أَمَا وَ اَللَّهِ لَئِنْ غِبْتُ عَنْکُمْ فَإِنَّ اَللَّهَ لاَ یَغِیبُ عَنْکُمْ إِنَّ اَلرَّوْحَ وَ اَلرَّاحَةَ وَ اَلْبِشْرَ وَ اَلْبِشَارَةَ لِمَنِ اِئْتَمَّ بِعَلِیٍّ وَ تَوَلاَّهُ وَ سَلَّمَ لَهُ وَ لِلْأَوْصِیَاءِ مِنْ وُلْدِهِ حَقّاً عَلَیَّ أَنْ أُدْخِلَهُمْ فِی شَفَاعَتِی لِأَنَّهُمْ أَتْبَاعِی فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی سُنَّةٌ جَرَتْ فِیَّ مِنْ إِبْرَاهِیمَ لِأَنِّی مِنْ إِبْرَاهِیمَ وَ إِبْرَاهِیمُ مِنِّی وَ فَضْلِی لَهُ فَضْلٌ وَ فَضْلُهُ فَضْلِی وَ أَنَا أَفْضَلُ مِنْهُ تَصْدِیقُ ذَلِکَ قَوْلُ رَبِّی: «ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اَللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» وَ کَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَثِئَتْ رِجْلُهُ فِی مَشْرَبَةِ أُمِّ إِبْرَاهِیمَ حَتَّی عَادَهُ اَلنَّاسُ.(1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمد قبطی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: مردم سخن رسول الله صلی الله علیه و آله را درباره حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه در روز مشربه اُمّ ابراهیم ناشنیده گرفتند همان طور که سخن آن حضرت را درباره حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در روز غدیرخمّ به فراموشی سپردند. رسول الله صلی الله علیه و آله در مشربه اُمّ ابراهیم بود و اصحاب ایشان در محضرش بودند که علی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه آمد، اما آن ها برای آن حضرت جا باز نکردند، و چون رسول الله صلی الله علیه و آله آن ها را مشاهده فرمود که برای علی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه جا باز نکردند، فرمود: ای مردم! اینها اهل بیت من هستند. من زنده ام و در میان شما هستم و این چنین آن ها را سبک می شمارید؟! به خدا سوگند هرچند من از دید شما پنهان گردم، اما خداوند از شما پنهان نگردد، به راستی که رحمت و آسودگی و بشارت و شادی از آنِ کسی است که علی امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را مقتدای خویش قرار داده، ولایتش را بپذیرد تسلیم او و اوصیاء از فرزندان آن حضرت گردد، و بر من است که وی را مشمول شفاعت خود گردانم زیرا ایشان پیروان من هستند، پس هر کس از من پیروی کند، از من است و این سنّتی است که از حضرت ابراهیم به من سرایت کرده است، زیرا من از حضرت ابراهیم هستم و حضرت ابراهیم از من، و فضیلت من برای وی فضیلت است و فضیلت وی
ص: 100
فضلیت من است و من افضل از او هستم، به تصدیق قول پروردگارم که فرموده: «فرزندانی که بعضی از [آنان از نسل] بعضی دیگرند؛ و خداوند شنوا و داناست». (سوره آل عمران آیه 34) و رسول الله صلی الله علیه و آله پایش در مشربه اُم ابراهیم زخمی گشته و به همین سبب مردم به عیادت آن حضرت می آمدند.
210- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ اَلْبَاقِرِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مَنْ أَرَادَ التَّوَسُّلَ إِلَیَّ وَ أَنْ یَکُونَ لَهُ عِنْدِی یَدٌ أَشْفَعُ لَهُ بِهَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَلْیَصِلْ أَهْلَ بَیْتِی وَ یُدْخِلِ السُّرُورَ عَلَیْهِمْ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابان بن تغلب از حضرت امام محمد باقر از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که می خواهد به من توسل جوید و کاری کند که من روز قیامت شفاعتش را بکنم، با اهل بیت من ارتباط داشته باشد و آنها را مسرور کند.
211- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن الْقَاسِمُ عَنْ جَدِّهِ عَنِ ابْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه ذِکْرُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ شِفَاءٌ مِنَ الْوَعْکِ وَ الْأَسْقَامِ وَ وَسْوَاسِ الرَّیْبِ وَ حُبُّنَا رِضَی الرَّبِّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی. (2)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از ابن مسلم روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: یادآوری ما اهل بیت موجب شفای تب و بیماری ها است و از شک و تردید جلوگیری می کند، و دوستی ما سبب خشنودی خدای تبارک و تعالی است.
212- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الصَّائِغُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: النَّظَرُ إِلَی آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم عِبَادَةٌ. (3)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از صائغ روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: نگاه به آل محمد صلوات الله علیهم عبادت است.
213- علي بن إبراهیم القمي، عن أَبِیه عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ جَمَعَ اللَّهُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ فَیُنَادِی مُنَادٍ مَنْ کَانَتْ لَهُ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَدٌ فَلْیَقُمْ فَیَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَیَقُولُ مَا کَانَتْ أَیَادِیکُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَیَقُولُونَ کُنَّا
ص: 101
نُفَضِّلُ أَهْلَ بَیْتِهِ مِنْ بَعْدِهِ فَیُقَالُ لَهُمُ اذْهَبُوا فَطُوفُوا فِی النَّاسِ فَمَنْ کَانَتْ لَهُ عِنْدَکُمْ یَدٌ فَخُذُوا بِیَدِهِ فَأَدْخِلُوهُ الْجَنَّةَ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از ابی حمزه روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: روز قیامت که می شود، خداوند اولین و آخرین را جمع می کند و یک منادی فریاد می زند: هر کس در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله یک خوبی دارد از جای حرکت کند! گروهی حرکت می کنند. می فرماید: چه خوبی در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله دارید؟ می گویند: ما اهل بیت او را بعد از او افضل می دانستیم. به آنها گفته می شود بروید میان مردم بگردید و هر کس را که به شما خوبی کرده، دست او را بگیرید و داخل بهشتش کنید.
214- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن أبیه عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ جَمَعَ اللَّهُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ فَیُنَادِی مُنَادٍ مَنْ کَانَتْ لَهُ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَدٌ فَلْیَقُمْ فَیَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَیَقُولُ مَا کَانَتْ أَیَادِیکُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَیَقُولُونَ کُنَّا نصل أَهْلَ بَیْتِهِ مِنْ بَعْدِهِ فَیُقَالُ لَهُمُ اذْهَبُوا فَطُوفُوا فِی النَّاسِ فَمَنْ کَانَتْ لَهُ عِنْدَکُمْ یَدٌ فَخُذُوا بِیَدِهِ فَأَدْخِلُوهُ الْجَنَّة فقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه مَنْ وَصَلَنَا وَصَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ مَنْ وَصَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَدْ وَصَلَ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی. (2)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از ابی حمزه روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: روز قیامت که می شود، خداوند اولین و آخرین را جمع می کند و یک منادی فریاد می زند: هر کس در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله یک خوبی دارد از جای حرکت کند! گروهی حرکت می کنند. می فرماید: چه خوبی در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله دارید؟ می گویند: ما با اهل بیتش بعد از او در ارتباط بودیم. به آنها گفته می شود بروید میان مردم بگردید و هر کس را که به شما خوبی کرده، دست او را بگیرید و داخل بهشتش کنید.
پس حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر کس با ما ارتباط داشته باشد، با رسول الله صلی الله علیه و آله ارتباط دارد و هر کس با رسول الله صلی الله علیه و آله ارتباط داشته باشد، با خدا ارتباط دارد.
215- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الصَّیْرَفِیُّ عَنْ عِیسَی بْنِ عَبْدِ اللَّهِ العلوي عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنِ اصْطَنَعَ إِلَی أَحَدٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یَداً کَافَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ. (3)
ص: 102
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از عیسی بن عبد الله علوی از پدرش از جدش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس نسبت به یکی از اهل بیت من خوبی کند، پاداش او را روز قیامت خواهم داد.
216- الشیخ محمد أبي القاسم علي الطبري، بِالْإِسْنَادِ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ وَصَلَ أَحَداً مِنْ أَهْلِ بَیْتِی فِی دَارِ الدُّنْیَا بِقِیرَاطٍ کَافَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِقِنْطَارٍ.(1)
مرحوم عمادالدین طبری، با اسناد از حضرت امام جعفر صادق از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: فرمود: هر کس در دنیا به یکی از اهل بیت من به اندازه یک قیراط نیکی کند، پاداش او را روز قیامت به اندازه یک قنطار می دهم.
217- رَوَی الشیخ أبي الحسین یحیی بن الحسن بن البِطْرِیقٍ فِی الْعُمْدَةِ مِنْ تَفْسِیرِ الثَّعْلَبِیِّ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حُرِّمَتِ الْجَنَّةُ عَلَی مَنْ ظَلَمَ أَهْلَ بَیْتِی وَ آذَانِی فِی عِتْرَتِی وَ مَنْ صَنَعَ صَنِیعَةً إِلَی أَحَدٍ مِنْ وُلْدِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ لَمْ یُجَازِهِ عَلَیْهَا فَإِنِّی أُجَازِیهِ غَداً إِذَا لَقِیَنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ. (2)
مرحوم ابن بطریق، در کتاب العمدة از تفسیر ثعلبی نقل می کند که حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: بهشت حرام شده بر کسی که به اهل بیت من ستم روا دارد و مرا درباره اهل بیتم بیازارد، و هر کس یک خوبی به فرزندان عبدالمطلب بکند و خوبی او تلافی نشود، من در روز قیامت وقتی مرا دید، او را تلافی می کنم.
218- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عَنْ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ عِیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ أَبَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ خَلْقاً خَلَقَهُمْ مِنْ نُورِهِ وَ رَحْمَتِهِ لِرَحْمَتِهِ فَهُمْ عَیْنُ اللَّهِ النَّاظِرَةُ وَ أُذُنُهُ السَّامِعَةُ وَ لِسَانُهُ النَّاطِقُ فِی خَلْقِهِ بِإِذْنِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی مَا أَنْزَلَ مِنْ عُذْرٍ أَوْ نُذْرٍ أَوْ حُجَّةٍ فَبِهِمْ یَمْحُو اللَّهُ السَّیِّئَاتِ وَ بِهِمْ یَدْفَعُ الضَّیْمَ وَ بِهِمْ یُنْزِلُ الرَّحْمَةَ وَ بِهِمْ یُحْیِی مَیِّتاً وَ یُمِیتُ حَیّاً وَ بِهِمْ یَبْتَلِی خَلْقَهُ وَ بِهِمْ یَقْضِی فِی خَلْقِهِ قَضِیَّةً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ الْأَوْصِیَاءُ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: به درستی که خدای عزوجل را خلقی است که ایشان را از نور و رحمت خود آفریده از رحمتش به جهت رحمتش
ص: 103
پس ایشان چشم نگران خدا هستند و گوش شنوای او و زبان گویایش در آفریدگانش به اذن خویش و امینان او بر آنچه فرو فرستاده از محو کردن بدی یا ترسانید یا حجت و برهان پس گناهان را به ایشان محو و نابود میکند و ظلم را به ایشان باز می دارد و رحمت را به ایشان فرود میارد و به ایشان مرده را زنده می گرداند و به ایشان زنده را می میراند و خلق خود را به ایشان امتحان می فرماید و به ایشان در میان خلقش به حکم خویش حکم می کند. من عرض کردم که فدای تو گردم: آنها چه کسانی هستند؟ فرمود: اوصیاء صلوات الله علیهم هستند.
219- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن الْمُفِیدُ عَنِ الْجِعَابِیِّ عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ خَالِدِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی خَالِدٍ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ عَنْ رَبِیعَةَ السَّعْدِیِّ قَالَ: أَتَیْتُ حُذَیْفَةَ بْنَ الْیَمَانِ فَقُلْتُ لَهُ حَدِّثْنِی بِمَا سَمِعْتَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ رَأَیْتَهُ یَعْمَلُ بِهِ فَقَالَ عَلَیْکَ بِالْقُرْآنِ فَقُلْتُ لَهُ قَدْ قَرَأْتُ الْقُرْآنَ وَ إِنَّمَا جِئْتُکَ لِتُحَدِّثَنِی بِمَا لَمْ أَرَهُ وَ لَمْ أَسْمَعْهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله اللَّهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ عَلَی حُذَیْفَةَ أَنِّی أَتَیْتُهُ لِیُحَدِّثَنِی فَإِنَّهُ قَدْ سَمِعَ وَ کَتَمَ قَالَ فَقَالَ حُذَیْفَةُ قَدْ أَبْلَغْتُ فِی الشِّدَّةِ ثُمَّ قَالَ لِی خُذْهَا قَصِیرَةٌ مِنْ طَوِیلَةٍ وَ جَامِعَةً لِکُلِّ أَمْرِکَ إِنَّ آیَةَ الْجَنَّةِ فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ لَیَأْکُلُ الطَّعَامَ وَ یَمْشِی فِی الْأَسْواقِ فَقُلْتُ لَهُ فَبَیِّنْ لِی آیَةَ الْجَنَّةِ فَأَتَّبِعَهَا وَ آیَةَ النَّارِ فَأَتَّقِیَهَا فَقَالَ لِی وَ الَّذِی نَفْسُ حُذَیْفَةَ بِیَدِهِ إِنَّ آیَةَ الْجَنَّةِ وَ الْهُدَاةَ إِلَیْهَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم وَ إِنَّ آیَةَ النَّارِ وَ الدُّعَاةَ إِلَیْهَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَأَعْدَاؤُهُمْ. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ربیعۀ سعدی روایت کرده که گفت: به نزد حذیفة بن یمان می آمدم و به او گفتم: از آنچه از رسول الله صلّی اللّه علیه و آله شنیده ای و دیده ای که به آن عمل می کند برایم سخن بگو. او گفت: به قرآن روی آور. به او گفتم: من قرآن خوانده ام و به نزد تو آمده ام تا در مورد چیزهایی که ندیده ام و از رسول الله صلّی اللّه علیه و آله نشنیده ام برایم سخن بگویی، پروردگارا من تو را بر حذیفه گواه می گیرم که به نزد او آمدم تا برایم سخن بگوید پس او شنید و مخفی داشت. راوی گوید: پس حذیفه گفت: آن را در سختی بیان داشتم. پس به من گفت: این سخن کوتاه را از[مفاهیمی]بلند و جامع همه خواسته ها و امورت دریافت دار، همانا نشانۀ بهشت در این امت براین است که غذا بخوری و در بازارها راه بروی [و در امور عادی چون مردم باشی]. پس به او گفتم: نشانۀ بهشت را برایم بیان کن تا از آن پیروی کنم و نشانۀ دوزخ را بازگو تا از آن برکنار باشم. پس گفت: قسم به کسی که جان حذیفه در دست اوست همانا نشانۀ بهشت و هدایتگران بسوی آن تا روز قیامت امامان از آل محمد صلّی اللّه علیه و آله هستند و نشانۀ دوزخ و دعوت کنندگان به سوی آن تا روز قیامت دشمنان ایشان می باشند.
220- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن ابْنُ الْمُتَوَکِّلِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ مَاجِیلَوَیْهِ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ زِیَادِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ جَمَاعَةٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی فَقَالَ یَا بَنِی عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ مَا فَضْلُکُمْ عَلَی النَّاسِ فَسَکَتُوا فَقُلْتُ إِنَّ مِنْ فَضْلِنَا
ص: 104
عَلَی النَّاسِ أَنَّا لَا نُحِبُّ أَنْ نَکُونَ أَحَداً سِوَانَا وَ لَیْسَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ لَا یُحِبُّ أَنْ یَکُونَ مِنَّا إِلَّا أَشْرَکَ ثُمَّ قَالَ ارْوُوا هَذَا الْحَدِیثَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبيد بن زراره روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: نزد زياد بن عبد اللَّه و جمعى از اهل بيت خود بودم، زياد گفت: اى فرزندان على و فاطمه! فضيلت و برترى شما بر ساير مردم چيست؟ اهل بيت سكوت كردند، من گفتم: يكى از برترى هاى ما بر مردم اين است كه ما دوست نداريم كسى غير از خودمان باشيم (يعنى مقام و موقعيّت غير خودمان را طالب و آرزومند نيستيم) ولى احدى از مردم را سراغ نداريم كه دوست نداشته باشد از ما بوده و مقام و منزلت ما را خواستار نباشد مگر آنكه با اين خواسته مشرك گردد. سپس حضرت فرمود: اين حديث را روايت كنيد.
221- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَی رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنِ حَمْزَةُ بْنُ اَلْقَاسِمِ الْعَلَوِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ بَسَّامٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْیَمَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بُرْقَانَ عَنْ مَیْمُونِ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِینَا خَطِیباً فَقَالَ فِی آخِرِ خُطْبَتِهِ جَمَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَنَا عَشْرَ خِصَالٍ لَمْ یَجْمَعْهَا لِأَحَدٍ قَبْلَنَا وَ لَا تَکُونُ فِی أَحَدٍ غَیْرِنَا فِینَا الْحُکْمُ وَ الْحِلْمُ وَ الْعِلْمُ وَ النُّبُوَّةُ وَ السَّمَاحَةُ وَ الشَّجَاعَةُ وَ الْقَصْدُ وَ الصِّدْقُ وَ الطُّهُورُ وَ الْعَفَافُ وَ نَحْنُ کَلِمَةُ التَّقْوَی وَ سَبِیلُ الْهُدَی وَ الْمَثَلُ الْأَعْلَی وَ الْحُجَّةُ الْعُظْمَی وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی وَ الْحَبْلُ الْمَتِینُ وَ نَحْنُ الَّذِینَ أَمَرَ اللَّهُ لَنَا بِالْمَوَدَّةِ فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلالُ فَأَنَّی تُصْرَفُونَ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبداللَّه بن عباس روایت کرده که گفت: رسول الله در میان ما به سخنرانی مشغول شد و در آخر فرمایش خود فرمود: خداوند برای ما ده امتیاز را جمع کرده که برای احدی قبل از ما جمع نکرده و در احدی غیر ما نخواهد بود: در میان ما حکم و حلم و علم و نبوّت و سخاوت و شجاعت و هدایت و صدق و پاکی و عفاف است؛ ما کلمه تقوا و راه هدایت و مثل اعلی و حجت بزرگ و دستاویز محکم و حبل المتین هستیم؛ خداوند درباره ما دستور به مودّت و دوستی داده، بعد از دریافت حق دیگر چیزی جز گمراهی نیست؛ کجا می روید!
222- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن إبراهیم بن هَاشِمٍ عَنِ عبد اللّه بن الْمُغِیرَةِ عَنْ عَبْدِ الْمُؤْمِنِ الْأَنْصَارِیِّ عَنْ حُمَیْدِ بْنِ مُعَاذٍ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ عَنِ الضَّحَّاکِ بْنِ مُزَاحِمٍ الْخُرَاسَانِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ. (3)
ص: 105
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از مزاحم خراسانی روایت کرده که گفت: رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: ما خانواده، خانواده رحمت و شجره نبوّت و جایگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائکه و معدن علم هستیم.
بصائر الدرجات ج 1 ص 128 ح 235.
223- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن الْعَبَّاسُ بْنُ مَعْرُوفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ رِبْعِیٍّ عَنِ الْجَارُودِ وَ هُوَ أَبُو الْمُنْذِرِ قَالَ: دَخَلْتُ مَعَ أَبِی عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما مَا تَنْقِمُ النَّاسُ مِنَّا نَحْنُ وَ اللَّهِ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو المنذر روایت کرده که گفت: با پدرم خدمت حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیه رفتم. آن حضرت فرمود: مردم از ما چه بدی دیده اند؟ به خدا قسم ما شجره نبوّت و خانه رحمت و محل رسالت و معدن علم و محل رفت و آمد ملائکه هستیم.
224- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن یَعْقُوبُ بْنُ إِسْحَاقَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حَسَّانَ قَالا أَخْبَرَنَا أَبُو عِمْرَانَ الْأَرْمَنِیُّ وَ هُوَ مُوسَی بْنُ زَنْجَوَیْهِ عَنْ عَائِذِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ خَیْثَمَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَفَاتِیحُ الْحِکْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَوْضِعُ سِرِّ اللَّهِ وَ نَحْنُ وَدِیعَةُ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ نَحْنُ حَرَمُ اللَّهِ الْأَکْبَرُ وَ نَحْنُ عَهْدُ اللَّهِ فَمَنْ وَفَی بِذِمَّتِنَا فَقَدْ وَفَی بِذِمَّةِ اللَّهِ وَ مَنْ وَفَی بِعَهْدِنَا فَقَدْ وَفَی بِعَهْدِ اللَّهِ وَ مَنْ خَفَرَهُمَا فَقَدْ خَفَرَ ذِمَّةَ اللَّهِ وَ عَهْدَهُ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از خثیمه روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ما درخت نبوّت و خاندان رحمت و کلیدهای حکمت و معدن علم و پایگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائکه و مخزن اسرار خدا و امانت او در میان مردم هستیم، و ما حرم بزرگ خدا و ما پیمان او هستیم. هر کسی به قرارداد خود وفا کند، به پیمان خدا وفا کرده و هر کس به پیمان ما وفا نماید، به عهد خدا وفا کرده و هر کس پیمان شکنی نماید، در هر دو مورد پیمان و عهد خدا را شکسته است.
225- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنِ الْحَکَمِ بْنِ مِسْکِینٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ الْأَعْمَشِ عَنِ الْأَعْمَشِ رَفَعَ الْحَدِیثَ إِلَی أَبِی ذَرٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ: لَمَّا اخْتَلَفَ النَّاسُ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ أَبُو ذَرٍّ أَهْلُ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ هُمْ أَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ. (3)
ص: 106
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از اعمش از ابوذر روایت کرده که گفت: وقتی مردم بعد از رسول الله صلی الله علیه و آله اختلاف پیدا کردند، ابوذر گفت: اهل بیت پیامبر شما، اهل بیت نبوّت و پایگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائکه و خاندان رحمت و معدن علم هستند.
226- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَی بْنِ تَمِیمٍ یَذْکُرُهُ عَنِ الْفُضَیْلِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَا فُضَیْلُ مَا یَنْقِمُ النَّاسُ مِنَّا فَوَ اللَّهِ إِنَّا لَشَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از فضیل روایت کرده که گفت گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: مردم از ما چه بدی دیده اند؟ به خدا قسم ما شجره نبوت و موضع رسالت و محل رفت و آمد ملائکه و خانه رحمت و معدن علم هستیم.
227- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ الْعَلَوِیُّ عَنِ الْعَمْرَکِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْم. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از علی بن جعفر از برادر بزرگوارش حضرت امام موسی بن جعفر صلوات الله علیهما روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: ما اهل بیت، شجره نبوت و موضع رسالت و محل رفت و آمد ملائکه و خانه رحمت و معدن علم هستیم.
228- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ بن أبي نصر الْبَزَنْطِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ عَنْ أَسْوَدَ بْنِ سَعِیدٍ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فَأَنْشَأَ یَقُولُ ابْتِدَاءً مِنْ غَیْرِ أَنْ یُسْأَلَ نَحْنُ حُجَّةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ بَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ لِسَانُ اللَّهِ وَ نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ وَ نَحْنُ عَیْنُ اللَّهِ فِی خَلْقِهِ وَ نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از اسود بن سعید روایت کرده که گفت گفت: خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه بودم. بی آنکه چیزی از آن جناب بپرسند، فرمود: ما حجت خدا و باب اللَّه و لسان خدا و وجه اللَّه و عین اللَّه در میان مردم هستیم؛ ما والیان امر خدا در میان مردم هستیم.
229- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُوسَی عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَی الْخَشَّابِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خَزَنَةُ
ص: 107
عِلْمِ اللَّهِ وَ عَیْبَةُ وَحْیِ اللَّهِ وَ أَهْلُ دِینِ اللَّهِ وَ عَلَیْنَا نَزَلَ کِتَابُ اللَّهِ وَ بِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ لَوْلَانَا مَا عُرِفَ اللَّهُ وَ نَحْنُ وَرَثَةُ نَبِیِّ اللَّهِ وَ عِتْرَتُهُ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما والیان امر خدا و گنجینه های علم خدا و مخزن وحی او و اهل دین خدا هستیم؛ کتاب خدا بر ما نازل شده؛ به واسطه ما خدا پرستش شد، اگر ما نبودیم خدا شناخته نمی شد؛ ما وارث پیامبر خدا و عترت او هستیم.
230- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ أحمد بن محمد بن خالد الْبَرْقِیِّ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَا ابْنَ أَبِی یَعْفُورٍ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَاحِدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِیَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ فَخَلَقَ خَلْقاً فَفَرَّدَهُمْ لِذَلِکَ الْأَمْرِ فَنَحْنُ هُمْ یَا ابْنَ أَبِی یَعْفُورٍ فَنَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ شُهَدَاؤُهُ فِی خَلْقِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ وَ خُزَّانُهُ عَلَی عِلْمِهِ وَ الدَّاعُونَ إِلَی سَبِیلِهِ وَ الْقَائِمُونَ بِذَلِکَ فَمَنْ أَطَاعَنَا فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبداللَّه بن ابی یعفور روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای پسر ابی یعفور! خداوند تبارک و تعالی یکتای بی همتا است؛ در یکتایی بی نظیر است؛ در کارهایش به تنهایی تصمیم می گیرد؛ در آفرینش مخلوقی را آفرید و آنها را برای این رهبری جدا نمود. ما همان مخلوق ممتاز هستیم. ای پسر ابی یعفور! ما حجت های خدا میان مردم و شهدای او در میان خلق و امنای او و خزینه داران علم و دعوت کنندگان راه او و به پادارندگان این راه هستیم؛ هر کس از ما اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده است.
231- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبَّادُ بْنُ سُلَیْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی انْتَجَبَنَا لِنَفْسِهِ فَجَعَلَنَا صَفْوَتَهُ مِنْ خَلْقِهِ وَ أُمَنَاءَهُ عَلَی وَحْیِهِ وَ خُزَّانَهُ فِی أَرْضِهِ وَ مَوْضِعَ سِرِّهِ وَ عَیْبَةَ عِلْمِهِ ثُمَّ أَعْطَانَا الشَّفَاعَةَ فَنَحْنُ أُذُنُهُ السَّامِعَةُ وَ عَیْنُهُ النَّاظِرَةُ وَ لِسَانُهُ النَّاطِقُ بِإِذْنِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی مَا نَزَلَ مِنْ عُذْرٍ وَ نُذْرٍ وَ حُجَّةٍ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از محمد بن سلیمان از پدرش روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خداوند تبارک و تعالی ما را برای خود انتخاب کرد، پس ما را برگزیدگان از خلقش و امینان بر وحی اش و خزینه دارانش در زمین و موضع سرّش و معدن علمش قرار داد. سپس به ما شفاعت عطا کرد. پس ما گوش شنوای خدا و چشم بینای او و زبان ناطق خدا به اذن او هستیم و امینان او هستیم بر آنچه نازل شد از عذر و نذر و حجت.
232- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ هَارُونَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله کَانَ أَمِینَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ فَلَمَّا
ص: 108
قَبَضَهُ اللَّهُ کُنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ وَرَثَتَهُ فَنَحْنُ أُمَنَاءُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ عِنْدَنَا عِلْمُ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ أَنْسَابِ الْعَرَبِ وَ فَصْلُ الْخِطَابِ وَ مَوْلِدُ الْإِسْلَامِ قَالَ شَرَعَ لَکُمْ یَا آلَ مُحَمَّدٍ مِنَ الدِّینِ ما وَصَّی بِهِ نُوحاً وَ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ یَا مُحَمَّدُ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسی فَقَدْ عَلَّمَنَا وَ بَلَّغَنَا مَا عَلَّمَنَاهُ وَ اسْتَوْدَعَنَا عِلْمَهُ نَحْنُ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاءِ وَ نَحْنُ وَرَثَةُ أُولِی الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَ الدِّینِ یَا آلَ مُحَمَّدٍ وَ لا تَتَفَرَّقُوا وَ کُونُوا عَلَی جَمَاعَةٍ کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکِینَ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ صلوات الله علیه ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عمار بن هارون روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله امین خدا در زمین بود. پس از درگذشت آن جناب، ما اهل بیت وارث او هستیم. پس ما امین های خدا در زمین هستیم. علم مرگ و میرها و بلاها و نژاد عرب و فصل الخطاب و میلاد اسلام در نزد ما است. در قرآن فرموده «مقرر فرمود برای شما ای آل محمّد از دین آنچه را که به نوح سفارش نمود و آنچه را به تو وحی کردیم ای محمّد و آنچه را به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش کردیم به ما آموختند و ما تبلیغ نمودیم آنچه را آموختیم و به ما سپرده شد، ما وارث انبیاء و وارث پیامبران اولی العزم هستیم. همانا نماز به پا دارید و دین را استوار دارید. ای آل محمّد متفرق نشوید و متحد باشید بر کسانی که شریک در ولایت علی صلوات الله علیه قرار داده اند. گران است دعوتی که آنها را به ولایت علی صلوات الله علیه می کنی، بر مشرکان آنچه که ایشان را به سوی آن فرا می خوانی، گران می آید». (سوره شوری آیه 12- 13)
233- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ اَلْوَلِیدِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنِ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ الْأَهْوَازِیِّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ طَهَّرَنَا وَ عَصَمَنَا جَعَلَنَا شُهَدَاءَ عَلَی خَلْقِهِ وَ حُجَّتَهُ فِی أَرْضِهِ وَ جَعَلَنَا مَعَ الْقُرْآنِ وَ جَعَلَ الْقُرْآنَ مَعَنَا لَا نُفَارِقُهُ وَ لَا یُفَارِقُنَا. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سلیم بن قیس هلالی روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: خداوند ما را پاک قرار داد و معصوم نمود و ما را گواه بر مردم قرار داد و حجت در زمین؛ ما را با قرآن و قرآن را با ما قرار داد، نه ما از او جدا می شویم و نه او از ما جدا می شود.
234- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن إِبْرَاهِیمُ بْنُ هَاشِمٍ عَنِ النَّضْرِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنِ الْحُسَیْنِ الْأَحْمَسِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ إِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ عِنْدَنَا مَعَاقِلُ الْعِلْمِ وَ آثَارُ النُّبُوَّةِ وَ عِلْمُ الْکِتَابِ وَ فَصْلُ مَا بَیْنَ النَّاسِ. (3)
ص: 109
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حسین احمسی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: همانا نزد ما اهل بیت هست پناه های علم و آثار نبوّت و علم کتاب و داوری حق و باطل که میان مردم است.
235- الشیخ حسن بن یوسف بن المطهر الحلي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الطَّبَرِیُّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْکُوفِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ الْوَاحِدِ الْخَزَّازِ عَنْ یَحْیَی بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فُرَاتٍ عَنْ عَامِرِ بْنِ کَثِیرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ زِیَادِ بْنِ الْمُنْذِرِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما وَ هُوَ یَقُولُ نَحْنُ شَجَرَةٌ أَصْلُهَا رَسُولُ اللَّهِ وَ فَرْعُهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ وَ أَغْصَانُهَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ وَ ثَمَرَتُهَا الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهم فَإِنَّهَا شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ بَیْتُ الرَّحْمَةِ وَ مِفْتَاحُ الْحِکْمَةِ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَوْضِعُ سِرِّ اللَّهِ وَ وَدِیعَتُهُ وَ الْأَمَانَةُ الَّتِی عُرِضَتْ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ حَرَمُ اللَّهِ الْأَکْبَرُ وَ بَیْتُ اللَّهِ الْعَتِیقُ وَ حَرَمُهُ عِنْدَنَا عِلْمُ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ الْوَصَایَا وَ فَصْلُ الْخِطَابِ وَ مَوْلِدُ الْإِسْلَامِ وَ أَنْسَابُ الْعَرَبِ کَانُوا نُوراً مُشْرِقاً حَوْلَ عَرْشِ رَبِّهِمْ فَأَمَرَهُمْ فَسَبَّحُوا فَسَبَّحَ أَهْلُ السَّمَاوَاتِ بِتَسْبِیحِهِمْ ثُمَّ أُهْبِطُوا إِلَی الْأَرْضِ فَأَمَرَهُمْ فَسَبَّحُوا فَسَبَّحَ أَهْلُ الْأَرْضِ بِتَسْبِیحِهِمْ فَإِنَّهُمْ لَهُمُ الصَّافُّونَ وَ إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمُسَبِّحُونَ فَمَنْ أَوْفَی بِذِمَّتِهِمْ فَقَدْ أَوْفَی بِذِمَّةِ اللَّهِ وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّهُمْ فَقَدْ عَرَفَ حَقَّ اللَّهِ هُمْ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خُزَّانُ وَحْیِ اللَّهِ وَ وَرَثَةُ کِتَابِ اللَّهِ وَ هُمُ الْمُصْطَفَوْنَ بِسِرِّ اللَّهِ وَ الْأُمَنَاءُ عَلَی وَحْیِ اللَّهِ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ الْمُسْتَأْنِسُونَ بِخَفْقِ أَجْنِحَةِ الْمَلَائِکَةِ مَنْ کَانَ یَغْذُوهُمْ جَبْرَئِیلُ مِنَ الْمَلِکِ الْجَلِیلِ بِخَبَرِ التَّنْزِیلِ وَ بُرْهَانِ التَّأْوِیلِ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتٍ أَکْرَمَهُمُ اللَّهُ بِسِرِّهِ وَ شَرَّفَهُمْ بِکَرَامَتِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِالْهُدَی وَ ثَبَّتَهُمْ بِالْوَحْیِ وَ جَعَلَهُمْ أَئِمَّةَ هُدًی وَ نُوراً فِی الظُّلَمِ لِلنَّجَاةِ وَ اخْتَصَّهُمْ لِدِینِهِ وَ فَضَّلَهُمْ بِعِلْمِهِ وَ آتَاهُمْ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ وَ جَعَلَهُمْ عِمَاداً لِدِینِهِ وَ مُسْتَوْدَعاً لِمَکْنُونِ سِرِّهِ وَ أُمَنَاءَ عَلَی وَحْیِهِ وَ نُجَبَاءَ مِنْ خَلْقِهِ وَ شُهَدَاءَ عَلَی بَرِیَّتِهِ اخْتَارَهُمْ اللَّهُ وَ حَبَاهُمْ وَ خَصَّهُمْ وَ اصْطَفَاهُمْ وَ فَضَّلَهُمْ وَ ارْتَضَاهُمْ وَ انْتَجَبَهُمْ وَ انْتَقَاهُمْ وَ جَعَلَهُمْ لِلْبِلَادِ وَ الْعِبَادِ عُمَّاراً وَ أَدِلَّاءَ لِلْأُمَّةِ عَلَی الصِّرَاطِ فَهُمْ أَئِمَّةُ الْهُدَی وَ الدُّعَاةُ إِلَی التَّقْوَی وَ کَلِمَةُ اللَّهِ الْعُلْیَا وَ حُجَّتُهُ الْعُظْمَی وَ هُمُ النَّجَاةُ وَ الزُّلْفَی هُمُ الْخِیَرَةُ الْکِرَامُ الْأَصْفِیَاءُ الْحُکَّامُ هُمُ النُّجُومُ الْأَعْلَامُ هُمُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِیمُ هُمُ السَّبِیلُ الْأَقْوَمُ الرَّاغِبُ عَنْهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُقَصِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللَّازِمُ لَهُمْ لَاحِقٌ نُورُ اللَّهِ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْبِحَارُ السَّائِغَةُ لِلشَّارِبِینَ أَمْنٌ لِمَنِ الْتَجَأَ إِلَیْهِمْ وَ أَمَانٌ لِمَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ إِلَی اللَّهِ یَدْعُونَ وَ لَهُ یُسَلِّمُونَ وَ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ وَ بِکِتَابِهِ یَحْکُمُونَ مِنْهُمْ بَعَثَ اللَّهُ رَسُولَهُ وَ عَلَیْهِمْ هَبَطَتْ مَلَائِکَتُهُ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ سَکِینَتُهُ وَ إِلَیْهِمْ بُعِثَ الرُّوحُ الْأَمِینُ مَنّاً مِنَ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَضَّلَهُمْ بِهِ وَ خَصَّهُمْ وَ أُصُولٌ مُبَارَکَةٌ مُسْتَقَرٌّ قَرَارُ الرَّحْمَةِ خُزَّانُ الْعِلْمِ وَ وَرَثَةُ الْحِلْمِ وَ أُولُو التَّقْوَی وَ النُّهَی وَ النُّورِ وَ الضِّیَاءِ وَ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاءِ وَ بَقِیَّةُ الْأَوْصِیَاءِ مِنْهُمُ الطَّیِّبُ ذِکْرُهُ الْمُبَارَکُ اسْمُهُ مُحَمَّدٌ الْمُصْطَفَی الْمُرْتَضَی وَ رَسُولُهُ الْأُمِّیُّ وَ مِنْهُمُ الْمَلِکُ الْأَزْهَرُ وَ الْأَسَدُ الْمُرْسَلُ حَمْزَةُ وَ مِنْهُمُ الْمُسْتَقَی بِهِ یَوْمَ الزِّیَارَةِ الْعَبَّاسُ بْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَمُّ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ صِنْوُ أَبِیهِ وَ ذُو الْجَنَاحَیْنِ وَ الْهِجْرَتَیْنِ وَ الْقِبْلَتَیْنِ وَ الْبَیْعَتَیْنِ مِنَ الشَّجَرَةِ الْمُبَارَکَةِ صَحِیحُ الْأَدِیمِ وَاضِحُ الْبُرْهَانِ وَ مِنْهُمْ حَبِیبُ مُحَمَّدٍ وَ أَخُوهُ الْمُبَلِّغُ عَنْهُ مِنْهِ الْبُرْهَانُ
ص: 110
وَالتَّأْوِیلُ وَ مُحْکَمُ التَّفْسِیرِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَصِیُّ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ مِنَ اللَّهِ الصَّلَوَاتُ الزَّکِیَّةُ وَ الْبَرَکَاتُ السَّنِیَّةُ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ افْتَرَضَ اللَّهُ مَوَدَّتَهُمْ وَ وَلَایَتَهُمْ عَلَی کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ فَقَالَ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ لِنَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ» فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما اقْتِرَافُ الْحَسَنَةِ مَوَدَّتُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ. (1)
مرحوم علامه حلی، با سند مذکور از زیاد بن منذر روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما درختی هستیم که ریشه آن رسول الله صلی الله علیه و آله، تنه آن حضرت امیرالمؤمنین علی، شاخه هایش حضرت فاطمه دختر حضرت محمّد و میوه آن حسن و حسین صلوات الله علیهم هستند. آنها درخت نبوت، خاندان رحمت، کلید حکمت، معدن علم، پایگاه رسالت، محل رفت و آمد ملائکه، مخزن اسرار خدا و ودیعه او و امانتی که به آسمان ها و زمین عرضه شد، حرم بزرگ خدا، بیت عتیق او و حرم خدا هستند.
علم منایا و بلایا و وصایا و فصل الخطاب و میلاد اسلام و نژاد عرب در نزد ماست. آنها نور درخشان اطراف عرش خدا بودند. خداوند دستور داد آنها تسبیح بگویند. ساکنین آسمان ها از ایشان تسبیح را آموختند. سپس به زمین آورده شدند. در آنجا دستور تسبیح داد به آنها؛ اهل زمین به وسیله تسبیح آنها، تسبیح گفتند.
به پای ایستادگان در خدمت خدا آنهایند و تسبیح کنندگان که در قرآن یاد شده این خانواده اند. هر کس به پیمان آنها وفا کند، به پیمان خدا وفا کرده؛ هر کس حق آنها را بشناسد، حق خدا را شناخته است. آنها والیان امر خدا، گنجینه های وحی او، وارث کتاب خدا، برگزیدگان اسرار او و امین های وحی خدا هستند. آنها اهل بیت نبوّت و معدن رسالت و کسانی هستند که به بال و پر ملائکه انس گرفته اند؛ کسانی که جبرئیل از جانب خدا به آنها تغذیه تنزیل و تأویل قرآن می کرد.
آنها
خانواده ای هستند که خداوند آنها را به اسرار خود گرامی داشت، آنها را به کرامت خویش ممتاز نمود، با هدایت عزت بخشید، به وحی پایدار کرد و ایشان را رهبران هدایت و نور نجات در تاریکی قرار داد. آنها را به دین خویش اختصاص داد و با علم خود مزیت بخشید؛ به آنها مزایایی بخشید که به هیچ یک از جهانیان نداده است.
بعد آنها را استوانه دین خود و مخزن اسرار و امین بر وحی و برجستگان خلق و گواهان بر مردم قرار داد.
خداوند ایشان را برگزید و مورد لطف و عنایت و فضل و رضایت و انتخاب خویش قرار داد، و ایشان را پاکیزه کرد. آنها را وسیله آبادی شهرها و شهروندان قرار داد و آنها را راهنمای امت بر صراط قرار داد. آنها ائمه هدی و داعیان تقوا و کلمة اللَّه بزرگ و حجت عظمی هستند. آنها هستند سبب نجات و تقرب به خدا هستند و آنها برگزیدگان شایسته و رهبران ممتاز و ستارگان درخشان هستند؛ آنها صراط مستقیم و راه پایدار هستند. هر کس از آنها فاصله بگیرد، منحرف است و کسی که درباره آنها کوتاهی کند، گمراه است و هر کس ملازم ایشان باشد، به هدف واقعی می رسد.
آنها نور خدا در دل های مؤمنین و دریاهای گوارا برای نوشندگان هستند. هر کس به آنها پناه برد، آسوده است و هر کس چنگ به دامن ایشان زند، در امان است. آنها داعی به سوی خدا و تسلیم امر او و عامل به دستورش و حاکم کتاب خدا هستند. از این
ص: 111
خاندان خداوند پیامبر را برانگیخته و بر آنها ملائکه را نازل فرموده و در میان ایشان آرامش و سکینه را نازل نموده و به سوی آنها روح الامین نازل شده است. اینها لطف و عنایتی است از خدا بر آنها که به ایشان اختصاص داده و آنها را با این مقامات مزیت بخشیده است.
آنها پایگاه های بابرکت و قرارگاه رحمت خدا هستند. گنجینه های علم و وارث حلم و تقوا پیشگان و صاحبان خرد و چراغ درخشان و وارث انبیا و یادگار اوصیاء هستند.
از این خانواده است آن شخصیت پاک نهاد به نام محمّد مصطفی و پیامبر امّی صلی الله علیه و آله؛ از این خانواده است فرمانروای خوش قد و قامت و شیر ژیان حمزه؛ و از اینها است آبیار روز زیارت، عباس بن عبدالمطلب عموی رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله، و برادر مهربان پدرش از این خانواده است؛ شخصیتی صاحب دو بال و دو هجرت و دو قبله و دو بیعت، از خاندانی پربرکت که نژادی پاک و نهادی درخشان داشت، (به نام جعفر بن ابی طالب صلوات الله علیهما).
از آنها است یار حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و برادرش و تبلیغ کننده از جانب او پس از درگذشتش، صاحب برهان و تأویل و تفسیر، حضرت امیرالمؤمنین و یاور مؤمنین و وصی رسول الله علی بن ابی طالب، بر او درود و تحیّت از جانب خدا باد.
اینها هستند کسانی که خداوند مودّت و ولایت آنها را بر هر مرد و زن مسلمان واجب گردانده و در محکمات قرآن کریم به پیامبرش فرموده: «بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودّت نزدیکان را [که بنابر روایات بسیار اهل بیت - علیهم السلام - هستند] را نمی خواهم. و هر کس کار نیکی کند، بر نیکی اش می افزاییم؛ یقیناً خدا بسیار آمرزنده و عطاکننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است». (سوره شوری آیه 23)
حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: «اقتراف حسنة» عبارت از مودّت با ما خانواده است.
236- الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب، عن الْمَدَائِنِیُّ بِالْإِسْنَادِ عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ قَالَ قَالَ الْبَاقِرُ صلوات الله علیه نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ وَ وَرَثَةُ وَحْیِ اللَّهِ وَ حَمَلَةُ کِتَابِ اللَّهِ طَاعَتُنَا فَرِیضَةٌ وَ حُبُّنَا إِیمَانٌ وَ بُغْضُنَا کُفْرٌ مُحِبُّنَا فِی الْجَنَّةِ وَ مُبْغِضُنَا فِی النَّارِ. (1)
مرحوم ابن آشوب، با سند مذکور از جابر جعفی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ما والیان امر خدا و گنجینه های علم خدا و وارث وحی او و حاملین کتاب خدا هستیم. فرمانبرداری از ما واجب و دوستی با ما ایمان و دشمنی با ما کفر است. دوست ما در بهشت و دشمن ما در جهنم است.
237- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَامِرٍ قَالَ حَدَّثَنِی أَبُو أَحْمَدَ مُحَمَّدُ بْنُ زِیَادٍ اَلْأَزْدِیُّ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ اَلصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما: بَلِیَّةُ اَلنَّاسِ عَظِیمَةٌ إِنْ دَعَوْنَاهُمْ لَمْ یُجِیبُونَا وَ إِنْ تَرَکْنَاهُمْ لَمْ یَهْتَدُوا بِغَیْرِنَا. (2)
ص: 112
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: گرفتاری مردم بزرگ است اگر آنها را دعوت کنیم اجابت ما نکنند و اگر واگذاریم رهبری ندارند.
238- الشیخ محمد بن أبي القاسم علي الطبري، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الصَّمَدِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ الشَّعْرَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ أَبِی حَکِیمٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما أَنَّهُ قَالَ: أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ شَرَّفَهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ اسْتَحْفَظَهُمْ سِرَّهُ وَ اسْتَوْدَعَهُمْ عِلْمَهُ فَهُمْ عِمَادٌ لِدِینِهِ شُهَدَاءُ عِلْمِهِ بَرَأَهُمْ قَبْلَ خَلْقِهِ وَ أَظَلَّهُمْ تَحْتَ عَرْشِهِ وَ اصْطَفَاهُمْ فَجَعَلَهُمْ عَلَمَ عِبَادِهِ وَ دَلَّهُمْ عَلَی صِرَاطِهِ فَهُمُ الْأَئِمَّةُ الْمَهْدِیَّةُ وَ الْقَادَةُ الْبَرَرَةُ وَ الْأُمَّةُ الْوُسْطَی عِصْمَةٌ لِمَنْ لَجَأَ إِلَیْهِمْ وَ نَجَاةٌ لِمَنِ اعْتَمَدَ عَلَیْهِمْ یَغْتَبِطُ مَنْ وَالاهُمْ وَ یَهْلِکُ مَنْ عَادَاهُمْ وَ یَفُوزُ مَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ فِیهِمْ نَزَلَتِ الرِّسَالَةُ وَ عَلَیْهِمْ هَبَطَتِ الْمَلَائِکَةُ وَ إِلَیْهِمْ نَفَثَ الرُّوحُ الْأَمِینُ وَ آتَاهُمُ اللَّهُ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ فَهُمُ الْفُرُوعُ الطَّیِّبَةُ وَ الشَّجَرَةُ الْمُبَارَکَةُ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ هُمْ أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ الْبَرَکَةِ الَّذِینَ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً. (1)
مرحوم عمادالدین طبری، با سند مذکور از جابر بن یزید جعفی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ای مردم! همانا خداوند اهل بیت پیغمبر شما را به کرامت خویش ممتاز گردانده و به آنها اسرار و علم خود را سپرده است. آنها پایه های دین و گواهان علم او هستند؛ آنها را پیش از مردم به وجود آورده و در سایه عرش خویش جای داده؛ آنها را برگزیده و راهنمای مردم قرار داده و مطلع بر راه خویش قرار داده.
آنها ائمه هدی و رهبران پاک و امت وسطی هستند؛ پناه هر کس که به آنها پناه برد و سبب نجات کسی که بر آنها اعتماد کند. هر کس آنها را دوست بدارد، محل رشک و حسرت مخالفین خود می گردد و هر کس با آنها دشمنی کند، هلاک می شود. و متمسک به آنها رستگار است. در میان آنها رسالت نازل شده و بر آنها ملائکه فرود آمده و به آنها روح الامین القای وحی می کرد. خداوند به آنها امتیازاتی بخشیده که به احدی نداده است.
آنها شاخه های پاک و درخت مبارک و معدن علم و پایگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائکه اهل بیت رحمت و برکت هستند؛ کسانی هستند که خداوند پلیدی را از ایشان دور کرده و آنها را پاک و پاکیزه گردانده است.
239- فرات بن إبراهیم الکوفي، عن جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ هِشَامٍ مُعَنْعَناً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما أَنَّهُ حَمِدَ اللَّهَ تَعَالَی وَ أَثْنَی عَلَیْهِ وَ قَالَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ فَکَمَا أَنَّ لِلسَّابِقِینَ فَضْلَهُمْ عَلَی مَنْ بَعْدَهُمْ کَذَلِکَ لِأَبِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه فَضِیلَةٌ عَلَی السَّابِقِینَ بِنِسْبَةِ سَبْقِهِ وَ قَالَ أَ جَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ اسْتَجَابَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ وَاسَاهُ بِنَفْسِهِ ثُمَّ عَمُّهُ حَمْزَةُ سَیِّدُ الشُّهَدَاءِ وَ قَدْ کَانَ قُتِلَ مَعَهُ کَثِیرٌ فَکَانَ حَمْزَةُ سَیِّدَهُمْ بِقَرَابَتِهِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله ثُمَّ جَعَلَ اللَّهُ لِجَعْفَرٍ جَنَاحَیْنِ یَطِیرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِکَةِ فِی الْجَنَّةِ حَیْثُ
ص: 113
یَشَاءُ وَ ذَلِکَ لِمَکَانِهِمَا وَ قَرَابَتِهِمَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ مَنْزِلَتِهِمَا مِنْهُ وَ صَلَّی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله عَلَی حَمْزَةَ سَبْعِینَ صَلَاةً مِنْ بَیْنِ الشُّهَدَاءِ الَّذِینَ اسْتُشْهِدُوا مَعَهُ وَ جَعَلَ لِنِسَاءِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله فَضْلًا عَلَی غَیْرِهِنَّ لِمَکَانِهِنَّ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ فَضَّلَ اللَّهُ الصَّلَاةَ فِی مَسْجِدِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله بِأَلْفِ صَلَاةٍ عَلَی سَائِرِ الْمَسَاجِدِ إِلَّا الْمَسْجِدَ الَّذِی بَنَاهُ إِبْرَاهِیمُ النَّبِیُّ بِمَکَّةَ لِمَکَانِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ فَضْلِهِ وَ عِلْمِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ قُولُوا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ فَحَقُّنَا عَلَی کُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَیْنَا مَعَ الصَّلَاةِ عَلَیْهِ فَرِیضَةٌ وَاجِبَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ أَحَلَّ اللَّهُ لِرَسُولِهِ الْغَنِیمَةَ وَ أَحَلَّهَا لَنَا وَ حَرَّمَ الصَّدَقَاتِ عَلَیْهِ وَ حَرَّمَهَا عَلَیْنَا کَرَامَةً أَکْرَمَنَا اللَّهُ بِهَا وَ فَضِیلَةً فَضَّلَنَا اللَّهُ بِهَا. (1)
مرحوم شیخ فرات بن ابراهیم کوفی، از جعفر بن محمد بن هشام با اسناد از حضرت حسن بن علی صلوات الله علیهما روایت کرده که آن حضرت پس از حمد و ثنای خدا این آیه را قرائت کرده: «و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار و کسانی که با نیکوکاری از آنان پیروی کردند». (سوره توبه آیه 100) فرمود: همان طوری که سبقت گیرندگان در ایمان برتری دارند بر دیگران، همین طور حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیهما به نسبت سبقتی که بر دیگران داشته، بر آنها فضیلت دارد. چنانچه در این آیه می فرماید: «آیا پنداشته اید سیراب ساختن حاجیان و آباد کردن مسجدالحرام را». (سوره توبه آیه 19)
دعوت رسول الله صلی الله علیه و آله را پذیرفت و با او با جان خویش مواسات نمود. سپس عمویش حمزه سید الشهداء به همراه او گروهی کشته شدند، ولی حمزه به جهت خویشاوندی که با رسول الله صلی الله علیه و آله داشت، سرور آنها بود.
خداوند به جعفر بن ابو طالب صلوات الله علیهما دو بال داد که به وسیله آن دو با ملائکه در بهشت به هر جا که بخواهد پرواز می کند. این موقعیت به واسطه مقام آن دو در نزد رسول الله صلی الله علیه و آله و خویشاوندی ایشان با آن جناب بود. رسول الله صلی الله علیه و آله در بین شهدایی که با او شهید شده بودند، بر حمزه هفتاد نماز خواند.
خداوند به زنان رسول الله صلی الله علیه و آله نسبت به سائر زنان برتری بخشید، چون انتساب به پیغمبر داشتند. نماز در مسجد رسول الله صلی الله علیه و آله را برابر با هزار نماز در مقابل سائر مساجد قرار داد، مگر مسجدی که حضرت ابراهیم علیه السّلام در مکه بنا کرد. این فضیلت به واسطه مقام و فضل رسول الله صلی الله علیه و آله است.
و به رسول الله صلی الله علیه و آله آموخت و فرمود بگویید: «اللهم صل علی محمّد و آل محمّد کما صلیت ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید» حق ما بر مسلمان این است که بر ما صلوات بفرستند در نماز واجبی که می خواند. خداوند غنیمت را برای رسول الله صلی الله علیه و آله حلال کرد و او برای ما نیز حلال نمود و صدقه را بر او حرام کرد و بر ما نیز حرام نمود. این مقام و شخصیتی است که خداوند به ما عنایت کرد.
240- الشیخ فرات بن إبراهیم الکوفي، عم جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْفَزَارِیُّ مُعَنْعَناً عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِأُولِی النُّهی» قَالَ نَحْنُ وَ اللَّهِ أُولُو النُّهَی وَ نَحْنُ قُوَّامُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ خُزَّانُهُ عَلَی دِینِهِ نَخْزَنُهُ وَ نَسْتُرُهُ وَ نَکْتَتِمُ بِهِ مِنْ عَدُوِّنَا کَمَا اکْتَتَمَ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حَتَّی أَذِنَ
ص: 114
اللَّهُ لَهُ فِی الْهِجْرَةِ وَ جِهَادِ الْمُشْرِکِینَ فَنَحْنُ عَلَی مِنْهَاجِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حَتَّی یَأْذَنَ اللَّهُ تَعَالَی لَنَا بِإِظْهَارِ دِینِهِ بِالسَّیْفِ وَ نَدْعُو النَّاسَ إِلَیْهِ وَ نَضْرِبُهُمْ عَلَیْهِ عَوْداً کَمَا ضَرَبَهُمْ عَلَیْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله بَدْءاً. (1)
مرحوم شیخ فرات بن ابراهیم کوفی، از جعفر بن محمد فزاری با اسناد از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که آن حضرت درباره این آیه شریفه: «یقیناً در این امور نشانه هایی برای صاحبان خرد است». (سوره طه آیه 54) فرمود: به خدا قسم ما صاحبان خرد و نگهبانان خدا بر خلق و خزائن او بر دینش هستیم که آن را حفظ می کنیم و پوشیده می داریم و دین را از دشمنان خود پنهان می داریم، همان طوری که رسول الله صلی الله علیه و آله پنهان می داشت، تا وقتی که خدا اجازه هجرت و پیکار با مشرکین به او داد. ما بر همان روش رسول الله صلی الله علیه و آله هستیم، تا خداوند اجازه اظهار دینش را به وسیله شمشیر بدهد و مردم را به سوی دین دعوت کنیم و با ایشان پیکار نماییم که به دین برگردند، چنانچه رسول الله صلی الله علیه و آله برای پذیرش دین پیکار می کرد.
241- فرات بن إبراهیم الکوفي، عن الْفَضْلُ بْنُ یُوسُفَ الْقَصَبَانِیُّ مُعَنْعَناً عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنَ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما أَنَّهُ قَالَ: أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ شَرَّفَهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ أَعَزَّهُمْ بِهُدَاهُ وَ اخْتَصَّهُمْ لِدِینِهِ وَ فَضَّلَهُمْ بِعِلْمِهِ وَ اسْتَحْفَظَهُمْ وَ أَوْدَعَهُمْ عِلْمَهُ عَلَی غَیْبِهِ فَهُمْ عِمَادٌ لِدِینِهِ شُهَدَاءُ عَلَیْهِ وَ أَوْتَادٌ فِی أَرْضِهِ قُوَّامٌ بِأَمْرِهِ بَرَأَهُمْ قَبْلَ خَلْقِهِ أَظِلَّةٌ عَنْ یَمِینِ عَرْشِهِ نُجَبَاءُ فِی عِلْمِهِ اخْتَارَهُمْ وَ انْتَجَبَهُمْ وَ ارْتَضَاهُمْ فَجَعَلَهُمْ عَلَماً لِعِبَادِهِ وَ أَدِلَّاءَ لَهُمْ عَلَی صِرَاطِهِ فَهُمُ الْأَئِمَّةُ الدُّعَاةُ وَ الْقَادَةُ الْهَادِیَةُ وَ الْقُضَاةُ الْحُکَّامُ وَ النُّجُومُ الْأَعْلَامُ وَ الْأُسْرَةُ الْمُتَخَیَّرَةُ وَ الْعِتْرَةُ الْمُطَهَّرَةُ وَ الْأُمَّةُ الْوُسْطَی وَ الصِّرَاطُ الْأَعْلَمُ وَ السَّبِیلُ الْأَقْوَمُ زِینَةُ النُّجَبَاءِ وَ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاءِ وَ هُمُ الرَّحِمُ الْمَوْصُولَةُ وَ الْکَهْفُ الْحَصِینُ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ نُورُ أَبْصَارِ الْمُهْتَدِینَ وَ عِصْمَةٌ لِمَنْ لَجَأَ إِلَیْهِمْ وَ أَمْنٌ لِمَنِ اسْتَجَارَ بِهِمْ وَ نَجَاةٌ لِمَنْ تَبِعَهُمْ یَغْتَبِطُ مَنْ وَالاهُمْ وَ یَهْلِکُ مَنْ عَادَاهُمْ وَ یَفُوزُ مَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ وَ الرَّاغِبُ مِنْهُمْ مَارِقٌ وَ اللَّازِمُ لَهُمْ لَاحِقٌ وَ هُمُ الْبَابُ الْمُبْتَلَی بِهِ مَنْ أَتَاهُ نَجَا وَ مَنْ أَبَاهُ هَوَی حِطَّةٌ لِمَنْ دَخَلَهُ وَ حُجَّةٌ عَلَی مَنْ تَرَکَهُ إِلَی اللَّهِ یَدْعُونَ وَ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ وَ بِکِتَابِهِ یَحْکُمُونَ وَ بِآیَاتِهِ یَرْشُدُونَ فِیهِمْ نَزَلَتْ رِسَالَتُهُ وَ عَلَیْهِمْ هَبَطَتْ مَلَائِکَتُهُ وَ إِلَیْهِمْ نَفَثَ الرُّوحُ الْأَمِینُ فَضْلًا مِنْهُ وَ رَحْمَةً وَ آتَاهُمْ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِینَ فَعِنْدَهُمْ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ مَا یَلْتَمِسُونَ وَ یَفْتَقِرُ إِلَیْهِ وَ یَحْتَاجُ إِلَیْهِ مِنَ الْعِلْمِ الشَّاقِّ وَ الْهُدَی مِنَ الضَّلَالَةِ وَ النُّورِ عِنْدَ دُخُولِ الظُّلَمِ فَهُمُ الْفُرُوعُ الطَّیِّبَةُ وَ الشَّجَرَةُ الْمُبَارَکَةُ وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ وَ مُنْتَهَی الْحِلْمِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ فَهُمْ أَهْلُ بَیْتِ الرَّحْمَةِ وَ الْبَرَکَةِ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً. (2)
مرحوم شیخ فرات بن ابراهیم کوفی، از فضل بن یوسف قصبانی با اسناد از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: ای مردم! همانا خداوند اهل بیت پیغمبر شما را شرافت بخشید از کرامت خویش و به هدایتش عزیر گردانید و
ص: 115
بر دین خویش اختصاص بخشید و به علم خود فضیلت داد و حفظ گرداند، و به آنها علم غیبش را بخشید. پس آنها ستون دینش هستند و گواهان بر آن هستند. آنها میخ ها در زمین خدا هستند و قائمان به امر او. آنها را که برگزیدگان او در علمش بودند، قبل از خلقتش به صورت اشباح از سمت راست عرشش آفرید. آنها را انتخاب کرد و برگزید و به آنها راضی شد. و آنها را علمی بر بندگانش قرار داد و و راهنمایانی بر بندگانش بر صراط خویش. آنها امامان دعوت کننده و رهبران هدایت کننده و قضاوت کنندگان حاکمان و ستارگان شناخته شده و خاندان برگزیده شده و عترت مطهره و امت وسطی و صراط اعلم(در نسخه دیگری «صراط اعظم») است. و سبیل اقوم و زینت برگزیدگان و وارثان انبیاء هستند. و آنها هستند رحم های موصوله و پناهگاه مستحکم برای مومنین و نور چشم های هدایت یافتگان و پناه برای کسی که به آنها پناه برد و امنیت برای کسی که مجاورت ایشان را برگزیند، و نجات برای کسی که از ایشان تبعیت کند. کسی که تحت ولایت ایشان باشد، سعادتمند می شود و نابود می شود آنکه با ایشان دشمنی کند. و پیروز است کسی که به ایشان تمسک بجوید. هر کس از آنها برگشت، خارج شده و هر کس ملازم آنها شد، ملحق گشت. آنها آن درگاه امتحان هستند؛ کسی که از آن آمد، نجات یافت و آنکه دوری ورزید، نابود شد. منزلی [امن] است برای کسی که داخل شد و حجتی است بر علیه کسی که ترکش کرد. به سوی خدا دعوت می کنند و به امر او عمل می نمایند، و به کتاب او حکم می کنند و به آیات آن هدایت می کنند. رسالت در میان آنها نازل شد و ملائکه بر آنها فرود آمدند. روح الامین بر آنها فرستاده شد که این فضل و رحمتی از خدا است. و به آنها عطا گردید آنچه به احدی از عالمین عطا نشد. و در نزد آنها است الحمد لله آنچه مورد در خواست واقع می شود و به آن نیاز و احتیاج پیدا می شود، از علم سخت(در نسخه دیگری «المیثاق») است. و هدایت یافتن از گمراهی و نور در هنگام وارد شدن بر ظلمات. پس آنها فروع طیبة و شجره مبارکه و معدن علم و نهایت حلم و مکان قرار گرفتن رسالت و محل رفت و آمد ملائکه هستند. پس آنها اهل بیت رحمت و برکت هستند. خداوند از آنها آلودگی را دور کرده و آنها را پاک و پاکیزه گردانده.
242-فرات بن إبراهیم الکوفي، عن جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ مُعَنْعَناً عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَا مُفَضَّلُ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنَا مِنْ نُورِهِ وَ خَلَقَ شِیعَتَنَا مِنَّا وَ سَائِرُ الْخَلْقِ فِی النَّارِ بِنَا یُطَاعُ اللَّهُ وَ بِنَا یُعْصَی یَا مُفَضَّلُ سَبَقَتْ عَزِیمَةٌ مِنَ اللَّهِ أَنَّهُ لَا یَتَقَبَّلُ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِنَا وَ لَا یُعَذِّبُ أَحَداً إِلَّا بِنَا فَنَحْنُ بَابُ اللَّهِ وَ حُجَّتُهُ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی خَلْقِهِ وَ خُزَّانُهُ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ حَلَّلْنَا عَنِ اللَّهِ وَ حَرَّمْنَا عَنِ اللَّهِ لَا نَحْتَجِبُ عَنِ اللَّهِ إِذَا شِئْنَا وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللَّهُ وَ هُوَ قَوْلُهُ صلی الله علیه و آله إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ قَلْبَ وَلِیِّهِ وَکْراً لِإِرَادَتِهِ فَإِذَا شَاءَ اللَّهُ شِئْنَا. (1)
مرحوم شیخ فرات بن ابراهیم کوفی، از جعفر بن محمد با اسناد از مفضّل بن عمر روایت کرده که گفت گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای مفضّل! خداوند ما را از نور خود آفرید و شیعیان ما را از ما آفرید. بقیه مردم در آتش هستند، خدا به وسیله ما اطاعت می شود و به وسیله ما معصیت می گردد. ای مفضل! خدا تصمیم غیر قابل برگشت گرفته که از کسی عملی را نپذیرد، مگر به واسطه ما و کسی را معذب نکند، مگر به واسطه ما.
ص: 116
ما باب اللَّه و حجت و امین او بر خلق و خزینه دار او در آسمان و زمین هستیم؛ از جانب خدا حلال می کنیم و به دستور او حرام می نماییم؛ بین ما و خدا پرده ای نیست وقتی بخواهیم. این آیه اشاره به همان است: «و تا خدا نخواهد [شما] نخواهید خواست». (سوره انسان آیه 30) و این فرمایش رسول الله صلی الله علیه و آله نیز ناظر بر همین مطلب است: «خداوند دل ولیّ خود را آشیانه اراده خویش قرار داده؛ هر گاه او بخواهد، ما نیز می خواهیم».
243- الشیخ محمد بن محمد بن النعمان المفید، عن أَبُو الْفَرَجِ عَنْ سَهْلٍ عَنْ رَجُلٍ عَنِ ابْنِ جَبَلَةَ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ صلوات الله علیهما قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ مَنْ کَانَتْ لَهُ إِلَی اللَّهِ حَاجَةٌ وَ أَرَادَ أَنْ یَرَانَا وَ أَنْ یَعْرِفَ مَوْضِعَهُ فَلْیَغْتَسِلْ ثَلَاثَ لَیَالٍ یُنَاجِی بِنَا فَإِنَّهُ یَرَانَا وَ یُغْفَرُ لَهُ بِنَا وَ لَا یَخْفَی عَلَیْهِ مَوْضِعُهُ قُلْتُ سَیِّدِی فَإِنَّ رَجُلًا رَآکَ فِی مَنَامِهِ وَ هُوَ یَشْرَبُ النَّبِیذَ قَالَ لَیْسَ النَّبِیذُ یُفْسِدُ عَلَیْهِ دِینَهُ إِنَّمَا یُفْسِدُ عَلَیْهِ تَرْکُنَا وَ تَخَلُّفُهُ عَنَّا إِنَّ أَشْقَی أَشْقِیَائِکُمْ مَنْ یُکَذِّبُنَا فِی الْبَاطِنِ مِمَّا یُخْبِرُ عَنَّا وَ یُصَدِّقُنَا فِی الظَّاهِرِ نَحْنُ أَبْنَاءُ نَبِیِّ اللَّهِ وَ أَبْنَاءُ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَبْنَاءُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه وَ أَحْبَابُ رَبِّ الْعَالَمِینَ نَحْنُ مِفْتَاحُ الْکِتَابِ بِنَا نَطَقَ الْعُلَمَاءُ وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَخَرِسُوا نَحْنُ رَفَعْنَا الْمَنَارَ وَ عَرَفْنَا الْقِبْلَةَ نَحْنُ حَجَرُ الْبَیْتِ فِی السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ بِنَا غُفِرَ لآِدَمَ وَ بِنَا ابْتُلِیَ أَیُّوبُ وَ بِنَا افْتُقِدَ یَعْقُوبُ وَ بِنَا حُبِسَ یُوسُفُ وَ بِنَا رُفِعَ الْبَلَاءُ وَ بِنَا أَضَاءَتِ الشَّمْسُ نَحْنُ مَکْتُوبُونَ عَلَی عَرْشِ رَبِّنَا مَکْتُوبٌ مُحَمَّدٌ خَیْرُ النَّبِیِّینَ وَ عَلِیٌّ سَیِّدُ الْوَصِیِّینَ وَ فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ. (1)
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از ابو المغرا روایت کرده که گفت: حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه فرمود: هر کس حاجتی نزد خدا دارد و مایل است ما را ببیند و بفهمد موقعیت خویش را در نزد خدا، سه شب غسل نماید و به وسیله ما با خدا مناجات کند؛ او ما را خواهد دید و به وسیله ما گناهش آمرزیده می شود و مقام و موقعیتش بر او پنهان نخواهد ماند.
عرض کردم: آقا! ممکن است کسی که شرابخوار باشد شما را در خواب ببیند؟ فرمود: شراب او را از دین خارج نمی کند، ولی با ترک کردن ما و فاصله گرفتن از ما دینش از میان می رود؛ شقی ترین شقاوتمندان شما کسی است که اخباری را که از ما نقل می شود در دل تکذیب می کند، ولی در ظاهر تصدیق می نماید. ما فرزندان نبیّ خدا و رسول او صلی الله علیه و آله هستیم و فرزندان حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و دوستان پروردگار جهان. ما کلید کتاب هستیم؛ به وسیله ما دانشمندان سخن می گویند و اگر این نبود، گنگ می شدند؛ ما مناره را برافراشتیم و قبله را شناساندیم؛ ما چون حجر اسماعیل نسبت به کعبه هستیم در آسمان و زمین، به وسیله ما خدا حضرت آدم را بخشید و به وسیله ما حضرت ایوب گرفتار شد و حضرت یعقوب به فراق دچار گشت و حضرت یوسف به زندان افتاد، و به واسطه ما بلا رفع می شود و خورشید نور می دهد. نام ما در عرش خدا ثبت است. بر عرش نوشته است: محمّد بهترین پیامبر و علی سرور اوصیاء و فاطمه بهترین زنان جهان است صلوات الله علیهم.
ص: 117
244- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن إِبْرَاهِیمُ بْنُ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْقَمَّاطِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا مَنْزِلَتُکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ فَقَالَ حُجَّتُهُ عَلَی خَلْقِهِ وَ بَابُهُ الَّذِی یُؤْتَی مِنْهُ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی سِرِّهِ وَ تَرَاجِمَةُ وَحْیِهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو خالد قماط روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: یا ابن رسول اللَّه! مقام شما در نزد خدا چگونه است؟ فرمود: حجت خدا بر خلق و بابی هستیم که از آن باید وارد شد، و امین اسرار خدا و مترجم وحی او هستیم.
245-رَوَی الشیخ رجب الْبُرْسِیُّ فِی مَشَارِقِ الْأَنْوَارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: نَحْنُ جَنْبُ اللَّهِ وَ نَحْنُ صَفْوَةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ خِیَرَةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ مُسْتَوْدَعُ مَوَارِیثِ الْأَنْبِیَاءِ وَ نَحْنُ أُمَنَاءُ اللَّهِ وَ نَحْنُ وَجْهُ اللَّهِ وَ نَحْنُ آیَةُ الْهُدَی وَ نَحْنُ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی وَ بِنَا فَتَحَ اللَّهُ وَ بِنَا خَتَمَ اللَّهُ وَ نَحْنُ الْأَوَّلُونَ وَ نَحْنُ الْآخِرُونَ وَ نَحْنُ أَخْیَارُ الدَّهْرِ وَ نَوَامِیسُ الْعَصْرِ وَ نَحْنُ سَادَةُ الْعِبَادِ وَ سَاسَةُ الْبِلَادِ وَ نَحْنُ النَّهْجُ الْقَوِیمُ وَ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِیمُ وَ نَحْنُ عِلَّةُ الْوُجُودِ وَ حُجَّةُ الْمَعْبُودِ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ عَمَلَ عَامِلٍ جَهِلَ حَقَّنَا وَ نَحْنُ قَنَادِیلُ النُّبُوَّةِ وَ مَصَابِیحُ الرِّسَالَةِ وَ نَحْنُ نُورُ الْأَنْوَارِ وَ کَلِمَةُ الْجَبَّارِ وَ نَحْنُ رَایَةُ الْحَقِّ الَّتِی مَنْ تَبِعَهَا نَجَا وَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنْهَا هَوَی وَ نَحْنُ أَئِمَّةُ الدِّینِ وَ قَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ وَ نَحْنُ مَعْدِنُ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعُ الرِّسَالَةِ وَ إِلَیْنَا تَخْتَلِفُ الْمَلَائِکَةُ وَ نَحْنُ سِرَاجٌ لِمَنِ اسْتَضَاءَ وَ السَّبِیلُ لِمَنِ اهْتَدَی وَ نَحْنُ الْقَادَةُ إِلَی الْجَنَّةِ وَ نَحْنُ الْجُسُورُ وَ الْقَنَاطِرُ وَ نَحْنُ السَّنَامُ الْأَعْظَمُ وَ بِنَا یَنْزِلُ الْغَیْثُ وَ بِنَا یَنْزِلُ الرَّحْمَةُ وَ بِنَا یُدْفَعُ الْعَذَابُ وَ النَّقِمَةُ فَمَنْ سَمِعَ هَذَا الْهُدَی فَلْیَتَفَقَّدْ فِی قَلْبِهِ حُبَّنَا فَإِنْ وَجَدَ فِیهِ الْبُغْضَ لَنَا وَ الْإِنْکَارَ لِفَضْلِنَا فَقَدْ ضَلَّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ لِأَنَّا حُجَّةُ الْمَعْبُودِ وَ تَرْجُمَانُ وَحْیِهِ وَ عَیْبَةُ عِلْمِهِ وَ مِیزَانُ قِسْطِهِ وَ نَحْنُ فُرُوعُ الزَّیْتُونَةِ وَ رَبَائِبُ الْکِرَامِ الْبَرَرَةِ وَ نَحْنُ مِصْبَاحُ الْمِشْکَاةِ الَّتِی فِیهَا نُورُ النُّورِ وَ نَحْنُ صَفْوَةُ الْکَلِمَةِ الْبَاقِیَةِ إِلَی یَوْمِ الْحَشْرِ الْمَأْخُوذِ لَهَا الْمِیثَاقُ وَ الْوَلَایَةُ مِنَ الذَّرِّ. (2)
شیخ رجب برسی، در کتاب مشارق الأنوار از محمّد بن سنان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ما جنب اللَّه و برگزیده خدا و منتخب پروردگار و نگهبان مواریث انبیاء و امنای خدا و وجه اللَّه و آیت هدی و عروة الوثقی هستیم. به واسطه ما خدا افتتاح نمود و به ما ختم کرد. ما اولین و آخرین هستیم؛ ما بهترین جهانیان و نوامیس زمان و سرور بندگان و رهبر دنیا و راه استوار و صراط مستقیم هستیم؛ ما علت وجود و حجت معبودیم؛ خداوند عمل هر کس را که جاهل به حق ما باشد، نمی پذیرد. ما چراغدان نبوّت و چراغ های رسالت و نور نورها و کلمة َالجبار و پرچم حق هستیم؛ هر کس در زیر آن پرچم باشد، نجات یابد و هر کس تخلف ورزد، گمراه شود. ما پیشوایان دین و رهبران دست و روسپیدان و معدن نبوت و پایگاه رسالت هستیم؛ و ملائکه به سوی ما در رفت و آمدند و ما چراغ روشنگر و راه هدایت و رهبر به سوی بهشت و پل بر روی گذرگاه ها و کوهان بزرگ هستیم.
ص: 118
به واسطه ما باران می بارد و رحمت نازل می شود و از عذاب و بلا جلوگیری می شود. هر کس این هدایت را شنید، در جستجوی محبت ما در قلب خود باشد. اگر در قلب خود بغض و انکار فضل ما را دید، بداند که از راه راست منحرف شده، زیرا ما حجت معبود و مترجم وحی و خزینه علم و میزان دادگری خدای هستیم. ما شاخه های درخت زیتون و دست پرورده پاک مردان و چراغ چراغدانی هستیم که در آن نور بر نور قرار دارد، و ما برگزیده کلمه پایدار تا روز قیامت هستیم که برای آن پیمان گرفته شده و ولایت اخذ شده از ذرات در عالم ذرّ.
246-رُوِیَ الشیخ رجب الْبُرْسِیُّ فِی مَشَارِقِ الْأَنْوَارِ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ قَالَ خَطَبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ نَحْنُ أَبْوَابُ الحِکْمَةِ وَ مَفَاتِیحُ الرَّحْمَةِ وَ سَادَةُ الْأَئِمَّةِ وَ أُمَنَاءُ الْکِتَابِ وَ فَصْلُ الْخِطَابِ وَ بِنَا یُثِیبُ اللَّهُ وَ بِنَا یُعَاقِبُ مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ عَظُمَ إِحْسَانُهُ وَ رَجَحَ مِیزَانُهُ وَ قُبِلَ عَمَلُهُ وَ غُفِرَ زَلَلُهُ وَ مَنْ أَبْغَضَنَا لَا یَنْفَعُهُ إِسْلَامُهُ وَ إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ خَصَّنَا اللَّهُ بِالرَّحْمَةِ وَ الْحِکْمَةِ وَ النُّبُوَّةِ وَ الْعِصْمَةِ مِنَّا خَاتَمُ الْأَنْبِیَاءِ أَلَا وَ إِنَّنَا رَایَةُ الْحَقِّ مَنْ تَلَاهَا سَبَقَ وَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنْهَا مَرَقَ أَلَا وَ إِنَّنَا خِیَرَةُ اللَّهِ اصْطَفَانَا عَلَی خَلْقِهِ وَ ائْتَمَنَنَا عَلَی وَحْیِهِ فَنَحْنُ الْهُدَاةُ الْمَهْدِیُّونَ وَ لَقَدْ عُلِّمْتُ الْکَلِمَاتِ وَ لَقَدْ عَهِدَ إِلَیَّ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ وَ أَنَا أَخُو رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ خَازِنُ عِلْمِهِ أَنَا الصِّدِّیقُ الْأَکْبَرُ وَ لَا یَقُولُهَا غَیْرِی إِلَّا مُفْتَرٍ کَذَّابٌ وَ أَنَا الْفَارُوقُ الْأَعْظَمُ. (1)
شیخ رجب برسی، در کتاب مشارق الأنوار از ابو سعید خدری روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه خطبه ای ایراد کرد و در آن فرمود: ای مردم! ما ابواب حکمت و کلیدهای مرحمت و سرور ائمه و امنای کتاب و فصل خطاب هستیم؛ خدا به وسیله ما ثواب می دهد و به واسطه ما عقاب می کند. هر کس ما خانواده را دوست بدارد، نیکی او افزون و کفه اعمال خیرش سنگین می گردد، عمل او مقبول و خطایش مورد عفو قرار می گیرد و هر کس دشمن ما باشد، اسلامش به او سودی نمی بخشد.
ما خانواده ای هستیم که خداوند ما را به رحمت و حکمت و نبوّت و عصمت امتیاز بخشیده. از ما است خاتم انبیاء. همانا ما پرچم حق هستیم؛ هر کس در زیر آن پرچم باشد سبقت می گیرد و هر کس کناره گیری کند، از دین منحرف است. ما برگزیدگان خدا هستیم؛ ما را برای مردم انتخاب کرده و امین وحی خویش نموده؛ ما هدایت کنندگان هدایت یافته هستیم. از کلمات مطلعم؛ رسول الله صلی الله علیه و آله آنچه را که اتفاق افتاده و اتفاق خواهد افتاد با من در میان گذاشته؛ من برادر رسول خدا و نگهبان علم او هستم؛ من صدیق اکبر هستم، چنین حرفی را هر کس غیر از من بگوید، افتراگر و دروغگو است؛ من فاروق اعظم هستم.
247- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَی بْنِ اَلْمُتَوَکِّلِ رَحِمَهُ اَللَّهُ عَنِ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیِّ عَنِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ اللَّهَ وَاحِدٌ أَحَدٌ مُتَوَحِّدٌ بِالْوَحْدَانِیَّةِ مُتَفَرِّدٌ بِأَمْرِهِ خَلَقَ خَلْقاً فَفَوَّضَ إِلَیْهِمْ أَمْرَ دِینِهِ فَنَحْنُ هُمْ یَا ابْنَ أَبِی یَعْفُورٍ نَحْنُ حُجَّةُ اللَّهِ فِی عِبَادِهِ وَ شُهَدَاؤُهُ عَلَی خَلْقِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی وَحْیِهِ
ص: 119
وَ خُزَّانُهُ عَلَی عِلْمِهِ وَ وَجْهُهُ الَّذِی یُؤْتَی مِنْهُ وَ عَیْنُهُ فِی بَرِیَّتِهِ وَ لِسَانُهُ النَّاطِقُ وَ بَابُهُ الَّذِی یَدُلُّ عَلَیْهِ نَحْنُ الْعَالِمُونَ بِأَمْرِهِ وَ الدَّاعُونَ إِلَی سَبِیلِهِ بِنَا عُرِفَ اللَّهُ وَ بِنَا عُبِدَ اللَّهُ نَحْنُ الْأَدِلَّاءُ عَلَی اللَّهِ وَ لَوْلَانَا مَا عُبِدَ اللَّهُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن ابی یعفور روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خداوند یکتای بی همتا است؛ به وحدانیت بی نظیر است و تنها خالق اوست. گروهی را خلق نمود و امر دین را به آنها واگذار کرد. ما آن گروه هستیم. ما حجت خدا در میان بندگان و گواهان بر خلق و امنای بر وحی و خزینه داران علم او هستیم، و ما وجه خدای هستیم که از آن جناب باید به سوی او رفت، و ما دیده او میان مردم و زبان گویا و باب اللَّه هستیم که راهنما به سوی او هستیم. ما عالم به امر و دعوت کننده به راهش هستیم؛ به وسیله ما خدا شناخته شد و پرستش گردید. ما راهنمایان به سوی خدا هستیم؛ اگر ما نبودیم خدا پرستش نمی شد.
248- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ جَبَلَةَ عَنِ الْبَطَائِنِیِّ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَ لَا تُحَدِّثُنِی فِیکُمْ بِحَدِیثٍ قَالَ نَحْنُ وُلَاةُ أَمْرِ اللَّهِ وَ وَرَثَةُ وَحْیِ اللَّهِ وَ عِتْرَةُ نَبِیِّ اللَّهِ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: حدیثی درباره خود برایم نقل نمی فرمایید؟ فرمود: ما والیان امر خدا و وارث وحی او و عترت پیامبرش هستیم.
249- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْهَمْدَانِیُّ قَالَ أَخْبَرَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی اَلرِّضَا صلوات الله أَنَّهُ قَالَ: نَحْنُ سَادَةٌ فِی اَلدُّنْیَا وَ مُلُوکٌ فِی اَلْآخِرَةِ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسن بن علی بن فضال از پدرش روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: ما سروران دنیا و مالک های آخرت هستیم.
250- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن الْمُفِیدُ عَنِ الْجِعَابِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی لَهِیعَةَ عَنْ أَبِی ذُرْعَةَ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه قَالَ: قَالَ لِیَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله یَا عَلِیُّ بِنَا یَخْتِمُ اللَّهُ الدِّینَ کَمَا بِنَا فَتَحَهُ وَ بِنَا یُؤَلِّفُ اللَّهُ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ بَعْدَ الْعَدَاوَةِ وَ الْبَغْضَاءِ. (4)
ص: 120
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از عمر بن علی بن ابی طالب از پدر بزرگوارش حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله به من فرمود: یا علی! به وسیله ما خدا دین را ختم می کند، چنان چه به وسیله ما گشود؛ به وسیله ما خدا بعد از دشمنی و کینه، بین قلب های شما محبت می اندازد.
251- قال الشیخ الحسن بن سليمان الحلي: رُوِیَ أَنَّهُ وَجَدَ بِخَطِّ مَوْلَانَا أَبِی مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ صلوات الله علیه أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ قَوْمٍ حَذَفُوا مُحْکَمَاتِ الْکِتَابِ وَ نَسُوا اللَّهَ رَبَّ الْأَرْبَابِ وَ النَّبِیَّ وَ سَاقِیَ الْکَوْثَرِ فِی مَوَاقِفِ الْحِسَابِ وَ لَظَی وَ الطَّامَّةَ الْکُبْرَی وَ نَعِیمَ دَارِ الثَّوَابِ فَنَحْنُ السَّنَامُ الْأَعْظَمُ وَ فِینَا النُّبُوَّةُ وَ الْوَلَایَةُ وَ الْکَرَمُ وَ نَحْنُ مَنَارُ الْهُدَی وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی وَ الْأَنْبِیَاءُ کَانُوا یَقْتَبِسُونَ مِنْ أَنْوَارِنَا وَ یَقْتَفُونَ آثَارَنَا وَ سَیَظْهَرُ حُجَّةُ اللَّهِ عَلَی الْخَلْقِ بِالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ لِإِظْهَارِ الْحَقِّ وَ هَذَا خَطُّ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنَ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی می گوید: روایت شده که این مطلب به خط مولا حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه یافت شده: پناه به خدا می برم از گروهی که محکمات کتاب را حذف کرده اند و خدا و پیامبر اکرم و ساقی کوثر و پایگاه های حساب و آتش دوزخ و طامه کبری و نعمت های عالم آخرت را فراموش کرده اند.
ما بزرگ مردم هستیم؛ در میان ما نبوّت و ولایت و کرم است؛ ما منار هدایت و عروة الوثقی هستیم؛ انبیاء از نور ما اقتباس می کنند و پیرو آثار ما هستند. به زودی حجت خدا با شمشیر آخته برای آشکار نمودن حق بر مردم ظاهر خواهد شد. این خط حسن بن علی بن محمّد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمّد بن علی بن حسین بن علی بن امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم است.
252- قال الشیخ الحسن بن سليمان الحلي: وَ رُوِیَ أَنَّهُ وُجِدَ أَیْضاً بِخَطِّهِ صلوات الله علیه مَا صُورَتُهُ قَدْ صَعِدْنَا ذُرَی الْحَقَائِقِ بِأَقْدَامِ النُّبُوَّةِ وَ الْوَلَایَةِ وَ نُورُنَا سَبْعُ طَبَقَاتٍ أَعْلَامُ الْفَتْوَی بِالْهِدَایَةِ فَنَحْنُ لُیُوثُ الْوَغَی وَ غُیُوثُ النَّدَی وَ طَعَّانُ الْعِدَی وَ فِینَا السَّیْفُ وَ الْقَلَمُ فِی الْعَاجِلِ وَ لِوَاءُ الْحَمْدِ وَ الْحَوْضُ فِی الْآجِلِ وَ أَسْبَاطُنَا حُلَفَاءُ الدِّینِ وَ خُلَفَاءُ النَّبِیِّینَ وَ مَصَابِیحُ الْأُمَمِ وَ مَفَاتِیحُ الْکَرَمِ فَالْکَلِیمُ أُلْبِسَ حُلَّةَ الِاصْطِفَاءِ لِمَا عَهِدْنَا مِنْهُ الْوَفَاءَ وَ رُوحُ الْقُدُسِ فِی جِنَانِ الصَّاقُورَةِ ذَاقَ مِنْ حَدَائِقِنَا الْبَاکُورَةِ وَ شِیعَتُنَا الْفِئَةُ النَّاجِیَةُ وَ الْفِرْقَةُ الزَّاکِیَةُ وَ صَارُوا لَنَا رِدْءاً وَ صَوْناً وَ عَلَی الظَّلَمَةِ أَلْباً وَ عَوْناً وَ سَیَنْفَجِرُ لَهُمْ یَنَابِیعُ الْحَیَوَانِ بَعْدَ لَظَی النِّیرَانِ لِتَمَامِ آلِ حم وَ طه وَ الطَّوَاسِینِ مِنَ السِّنِینَ وَ هَذَا الْکِتَابُ دُرَّةٌ مِنْ دُرَرِ الرَّحْمَةِ وَ قَطْرَةٌ مِنْ بَحْرِ الْحِکْمَةِ وَ کَتَبَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ الْعَسْکَرِیُّ فِی سَنَةِ أَرْبَعٍ وَ خَمْسِینَ وَ مِائَتَیْنِ. (2)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی می گوید: و روایت شده که باز به خط آن حضرت صلوات الله علیه جملاتی به این صورت یافت شده است: ما بر فراز قله های حقایق با قدم های نبوت و ولایت بالا رفتیم؛ ما هفت طبقه اعلام فتوا را با هدایت روشن کرده
ص: 121
ایم؛ ما شیران میدان جنگ و باران های پر برکت و سرزنش کنندگان دشمنان هستیم؛ در میان ما است شمشیر و قلم در دنیا و پرچم حمد و حوض در آخرت؛ فرزندان ما هم سوگندان دین و خلفای پیامبران و چراغ های امت ها و مفاتیح کرم هستند.
حضرت موسی کلیم به درجه نبوّت رسید چون ما او را وفادار می دانستیم، و روح القدس در بهشت از میوه های نورس ما چشیده و شیعیان ما گروه نجات یافته و فرقه پاک هستند، همکار و نگهبان ما هستند و در مبارزه با ستمگران متحد و همدوشند و به زودی برای آنها چشمه های زندگی می جوشد پس از لهیب آتش پس از سال ها، به مقدار آل حم و طه و طواسین، این نوشته دری است از درهای رحمت و قطره ای است از دریای حکمت، (این مطالب را) حضرت حسن بن علی عسکری صلوات الله علیهما در سال 254 نوشته است.
253- السید فضل الله بن علي بن عبید الله الراوندي، بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أُعْطِینَا أَهْلَ الْبَیْتِ سَبْعَةً لَمْ یُعْطَهُنَّ أَحَدٌ کَانَ قَبْلَنَا وَ لَا یُعْطَاهُنَّ أَحَدٌ بَعْدَنَا الصَّبَاحَةَ وَ الْفَصَاحَةَ وَ السَّمَاحَةَ وَ الشَّجَاعَةَ وَ الْعِلْمَ وَ الْحِلْمَ وَ الْمَحَبَّةَ فِی النِّسَاءِ. (1)
مرحوم شیخ فضل الله راوندی، با اسناد خویش از حضرت امام موسی کاظم از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هفت چیز به ما اهل بیت داده شده که به احدی قبل از ما داده نشده و به احدی بعد از ما داده نمی شود: چهره دلگشا، فصاحت، سماحت، شجاعت، علم، حلم و محبت در زنان.
254-قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه: نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ وَ مَحَطَّةُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَعَادِنُ الْعِلْمِ وَ یَنَابِیعُ الْحُکْمِ نَاصِرُنَا وَ مُحِبُّنَا یَنْتَظِرُ الرَّحْمَةَ وَ عَدُوُّنَا وَ مُبْغِضُنَا یَنْتَظِرُ السَّطْوَةَ. (2)
حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: ما درخت نبوت، و جایگاه رسالت، و محل رفت و آمد ملائکه، و معادن دانش، و چشمه های حکمتیم. یار و عاشق ما منتظر رحمت، و دشمن و کینه توز ما در انتظار عقوبت است.
255-قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فِی بَعْضِ خُطَبِهِ نَحْنُ الشِّعَارُ وَ الْأَصْحَابُ وَ الْخَزَنَةُ وَ الْأَبْوَابُ لَا تُؤْتَی الْبُیُوتُ إِلَّا مِنْ أَبْوَابِهَا فَمَنْ أَتَاهَا مِنْ غَیْرِ أَبْوَابِهَا سُمِّیَ سَارِقاً فِیهِمْ کَرَائِمُ الْقُرْآنِ وَ هُمْ کُنُوزُ الرَّحْمَنِ إِنْ نَطَقُوا صَدَقُوا وَ إِنْ صَمَتُوا لَمْ یُسْبَقُوا. (3)
حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در یکی از خطبه های خود می فرماید: ما اهل بیت چون پیراهن تن پیامبر و یاران او، و گنجینه های علم و ابواب رسالتیم. به خانه ها جز از طریق درها وارد نگردند، و هر که از غیر درها وارد گردد دزدش نامند. آیاتی که در قرآن بیانگر ارزشهاست در حق اهل بیت است، و آنان گنجینه های خداوند مهربانند، اگر سخن گویند به راستی گویند، و اگر خاموش باشند بر آنان پیشی نگیرند.
ص: 122
256- قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه: فِی خُطْبَةٍ یَذْکُرُ فِیهَا آلَ مُحَمَّدٍ هُمْ عَیْشُ الْعِلْمِ وَ مَوْتُ الْجَهْلِ یُخْبِرُکُمْ حِلْمُهُمْ عَنْ عِلْمِهِمْ وَ صَمْتُهُمْ عَنْ حُکْمِ مَنْطِقِهِمْ لَا یُخَالِفُونَ الْحَقَّ وَ لَا یَخْتَلِفُونَ فِیهِ هُمْ دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ وَ وَلَائِجُ الِاعْتِصَامِ بِهِمْ عَادَ الْحَقُّ فِی نِصَابِهِ وَ انْزَاحَ الْبَاطِلُ عَنْ مُقَامِهِ وَ انْقَطَعَ لِسَانُهُ عَنْ مَنْبِتِهِ عَقَلُوا الدِّینَ عَقْلَ وِعَایَةٍ وَ رِعَایَةٍ لَا عَقْلَ سَمَاعٍ وَ رِوَایَةٍ وَ إِنَّ رُوَاةَ الْعِلْمِ کَثِیرٌ وَ رُعَاتَهُ قَلِیلٌ. (1)
حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در خطبه ای که ذکر آل محمّد صلوات الله علیهم را می نماید، می فرماید: اینان حیات دانش، و مرگ جهل اند. بردباری آنان از دانش شان، و آشکارشان از نهان شان، و سکوت شان از حکمت گفتارشان شما را خبر می دهد. با حق مخالفت نمی ورزند و در آن اختلاف نمی نمایند. ستونهای اسلام، و پناهگاه مردم هستند.
حق به آنان به جای اصلیش بازگشت، و باطل از جایگاهش دور شد، و زبانش از ریشه قطع گردید. دین را همراه با فراگیری و عمل درک کردند، نه فقط از راه شنیدن و روایت کردن زیرا راویان دانش فراوانند، و عمل کنندگان به حق اندک.
257- علي بن إبراهیم القمي، عن أَبِیه عَنِ الْأَصْبَهَانِیِّ عَنِ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ حَفْصٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: کَانَ مِمَّا نَاجَی اللَّهُ مُوسَی علیه السلام إِنِّی لَا أَقْبَلُ الصَّلَاةَ إِلَّا مِمَّنْ تَوَاضَعَ لِعَظَمَتِی وَ أَلْزَمَ قَلْبَهُ خَوْفِی وَ قَطَعَ نَهَارَهُ بِذِکْرِی وَ لَمْ یَبِتْ مُصِرّاً عَلَی خَطِیئَتِهِ وَ عَرَفَ حَقَّ أَوْلِیَائِی وَ أَحِبَّائِی فَقَالَ مُوسَی یَا رَبِّ تَعْنِی بِأَوْلِیَائِکَ وَ أَحِبَّائِکَ إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ فَقَالَ هُمْ کَذَلِکَ إِلَّا أَنِّی أَرَدْتُ بِذَلِکَ مَنْ مِنْ أَجْلِهِ خَلَقْتُ آدَمَ وَ حَوَّاءَ وَ مَنْ مِنْ أَجْلِهِ خَلَقْتُ الْجَنَّةَ وَ النَّارَ فَقَالَ وَ مَنْ هُوَ یَا رَبِّ فَقَالَ مُحَمَّدٌ أَحْمَدُ شَقَقْتُ اسْمَهُ مِنِ اسْمِی لِأَنِّی أَنَا الْمَحْمُودُ وَ هُوَ مُحَمَّدٌ فَقَالَ مُوسَی یَا رَبِّ اجْعَلْنِی مِنْ أُمَّتِهِ فَقَالَ لَهُ یَا مُوسَی أَنْتَ مِنْ أُمَّتِهِ إِذَا عَرَفْتَ مَنْزِلَتَهُ وَ مَنْزِلَةَ أَهْلِ بَیْتِهِ إِنَّ مَثَلَهُ وَ مَثَلَ أَهْلِ بَیْتِهِ فِیمَنْ خَلَقْتُ کَمَثَلِ الْفِرْدَوْسِ فِی الْجِنَانِ لَا یَنْتَشِرُ وَرَقُهَا وَ لَا یَتَغَیَّرُ طَعْمُهَا فَمَنْ عَرَفَهُمْ وَ عَرَفَ حَقَّهُمْ جَعَلْتُ لَهُ عِنْدَ الْجَهْلِ عِلْماً وَ عِنْدَ الظُّلْمَةِ نُوراً أُجِیبُهُ قَبْلَ أَنْ یَدْعُوَنِی وَ أُعْطِیَهُ قَبْلَ أَنْ یَسْأَلَنِی الْخَبَرَ. (2)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از حفص روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: از جمله مطالبی که خداوند با حضرت موسی علیه السلام صحبت کرد این بود: من نماز را نمی پذیرم، مگر از کسی که در مقابل عظمت من تواضع نماید، ترس من در دلش جای گیرد، روزش را با یاد من پایان دهد، با اصرار بر معصیت شب را به سر نبرد و عارف به حق اولیاء و دوستان من باشد. حضرت موسی عرض کرد: خدایا! منظورت از اولیاء و دوستان، حضرت ابراهیم و حضرت اسحاق و حضرت یعقوب علیهم السلام است؟ فرمود: آنها نیز از اولیای من هستند، جز اینکه منظورم کسانی هستند که به واسطه آنها حضرت آدم و حضرت حوا و بهشت و جهنم را آفریدم. عرض کردم: آنها چه کسانی هستند پروردگارا؟ فرمود: محمّد، احمد، نام او را از نام خود جدا کردم، زیرا من محمودم و او محمّد است صلی الله علیه و آله. حضرت موسی عرض کرد: خدایا! مرا از امت او قرار ده! فرمود: ای موسی! تو از امت او هستی، وقتی مقام و منزلت او و اهل بیتش را بشناسی، زیرا مَثل او و
ص: 123
اهل بیتش در بین مخلوقات، مانند فردوس نسبت به بهشت است که برگ درختش نمی ریزد و طعم آن تغییر نمی کند. هر کس عارف به مقام و حق آنها باشد، برایش در نادانی راهنما و در تاریکی نور قرار می دهیم، قبل از اینکه درخواست کند خواسته اش را بر می آورم و قبل از سؤال به او عطا می کنم - الخبر.
258- قال علي بن إبراهیم القمي: قَالَ الصَّادِقُ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ الْآیَةَ کَانَ الْمِیثَاقُ مَأْخُوذاً عَلَیْهِمْ لِلَّهِ بِالرُّبُوبِیَّةِ وَ لِرَسُولِهِ بِالنُّبُوَّةِ وَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ بِالْإِمَامَةِ فَقَالَ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ نَبِیَّکُمْ وَ عَلِیٌّ إِمَامَکُمْ وَ الْأَئِمَّةُ الْهَادُونَ أَئِمَّتَکُمْ فَ قالُوا بَلی فَقَالَ اللَّهُ أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ أَیْ لِئَلَّا تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ فَأَوَّلُ مَا أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْمِیثَاقَ عَلَی الْأَنْبِیَاءِ بِالرُّبُوبِیَّةِ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثاقَهُمْ فَذَکَرَ جُمْلَةَ الْأَنْبِیَاءِ ثُمَّ أَبْرَزَ أَفْضَلَهُمْ بِالْأَسَامِی فَقَالَ وَ مِنْکَ یَا مُحَمَّدُ فَقَدَّمَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِأَنَّهُ أَفْضَلُهُمْ وَ مِنْ نُوحٍ وَ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ فَهَؤُلَاءِ الْخَمْسَةُ أَفْضَلُ الْأَنْبِیَاءِ وَ رَسُولُ اللَّهِ أَفْضَلُهُمْ ثُمَّ أَخَذَ بَعْدَ ذَلِکَ مِیثَاقَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله عَلَی الْأَنْبِیَاءِ لَهُ بِالْإِیمَانِ وَ عَلَی أَنْ یَنْصُرُوا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ تُخْبِرُوا أُمَمَکُمْ بِخَبَرِهِ وَ خَبَرِ وَلِیِّهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی می گوید: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره آیه: «و (به یاد آور) هنگامی را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم ذریه آنان را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه ساخت که آیا پروردگار شما نیستم گفتند چرا گواهی دادیم تا مبادا روز قیامت بگویید ما از این [امر] غافل بودیم». (سوره اعراف آیه 172) فرمود: این پیمان عبارت بود از ربوبیت برای خدا و نبوّت برای رسول الله صلی الله علیه و آله و امامت برای حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم. فرمود «أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ» من خدای شما نیستم و محمّد پیامبرتان و علی امام تان و امامان راهنما ائمه شما؟ گفتند: «بلی» فرمود: تا روز قیامت مدعی نشوید که ما غافل بودیم از این مطلب.
اول پیمانی که خداوند گرفت، از انبیاء و درباره ربوبیت بود. این آیه همان مطلب است: «و (به یاد آور] هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم» ابتدا گروهی از انبیاء را گوشزد کرده، آنگاه شخصیت های برجسته تر را به نام یاد کرده «و منک» از تو ای محمّد! او را بر دیگران مقدم داشته، چون او از همه انبیاء برتر است، «و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی پسر مریم». (سوره احزاب آیه 8) این پنج نفر بهترین انبیاء هستند که رسول الله صلی الله علیه و آله بهترین آنها است.
پس از این میثاق از انبیاء، از آنها راجع به ایمان به رسول الله صلی الله علیه و آله و اینکه یاری کنند حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه را پیمان گرفت و فرمود: «و [به یاد آور] هنگامی را که خداوند از پیامبران پیمان گرفت که هر گاه به شما کتاب و حکمتی دادم سپس شما را فرستاده ای آمد که آنچه را با شماست تصدیق کرد» یعنی رسول الله صلی الله علیه و آله، «به او ایمان بیاورید و حتما یاری اش کنید». (سوره آل عمران آیه 81) یعنی حضرت امیرالمؤمنین صلوات اللَّه علیه را و جریان آنها به امت خود و ائمه جانشین ایشان را گوشزد کنید.
ص: 124
259- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الشَّاهِ عَنْ أَبِی حَامِدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ خَالِدٍ الْخَالِدِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ صَالِحٍ التَّمِیمِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَاتِمٍ الْقَطَّانِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أَنَّهُ قَالَ فِی وَصِیَّةٍ لَهُ یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَشْرَفَ عَلَی الدُّنْیَا فَاخْتَارَنِی مِنْهَا عَلَی رِجَالِ الْعَالَمِینَ ثُمَّ اطَّلَعَ الثَّانِیَةَ فَاخْتَارَکَ عَلَی رِجَالِ الْعَالَمِینَ بَعْدِی ثُمَّ اطَّلَعَ الثَّالِثَةَ فَاخْتَارَ الْأَئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ عَلَی رِجَالِ الْعَالَمِینَ بَعْدَکَ ثُمَّ اطَّلَعَ الرَّابِعَةَ فَاخْتَارَ فَاطِمَةَ عَلَی نِسَاءِ الْعَالَمِینَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حماد بن عمرو از حضرت امام جعفر صادق از پدر بزرگوارش از جد بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: در وصیتی که به آن حضرت می کرد، فرمود: یا علی! خداوند به دنیا نگریست و مرا از میان تمام مردان جهان انتخاب نمود. برای مرتبه دوم نگریست و تو را از میان مردم جهان انتخاب کرد. برای مرتبه سوم، ائمه از فرزندانت را بر مردم جهان انتخاب کرد و در مرتبه چهارم، حضرت فاطمه صلوات الله علیها را بر تمام زنان جهان برگزید.
260- علي بن إبراهیم القمي، عن عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ نُعَیْمٍ الصَّحَّافِ قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِهِ «فَمِنْکُمْ کافِرٌ وَ مِنْکُمْ مُؤْمِنٌ» فَقَالَ عَرَفَ اللَّهُ إِیمَانَهُمْ بِوَلَایَتِنَا وَ کُفْرَهُمْ بِتَرْکِهَا یَوْمَ أَخَذَ عَلَیْهِمُ الْمِیثَاقَ وَ هُمْ ذَرٌّ فِی صُلْبِ آدَمَ علیه السلام. (2)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از نعیم صحاف روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به آیه «گروهی از شما کافرند، و برخی مؤمن». (سوره تغابن آیه 2) پرسیدم، فرمود: خداوند ایمان آنها را به ولایت ما می داند و کفر آنها را به ترک ولایت ما، روزی که در عالم ذرّ در صلب حضرت آدم از آنان پیمان گرفت.
261- علي بن إبراهیم القمي، عن عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ حَسَّانَ عَنْ هَاشِمِ بْنِ عَمَّارٍ یَرْفَعُهُ فِی قَوْلِهِ «وَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَیْناهُمْ فَکَذَّبُوا رُسُلِی فَکَیْفَ کانَ نَکِیرِ» قَالَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ رُسُلَهُمْ مَا آتَیْنَا رُسُلَهُمْ مِعْشَارَ مَا آتَیْنَا مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ. (3)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از هاشم بن عمار روایت کرده که در مورد آیه «و کسانی که پیش از اینان بودند [نیز] تکذیب کردند در حالی که اینان به ده یک آنچه بدیشان داده بودیم نرسیده اند [آری] فرستادگان مرا دروغ شمردند پس چگونه بود کیفر من». (سوره سبا آیه 45) امام صلوات الله علیه فرمود: کسانی که قبل از آنها بودند پیغمبران خود را تکذیب کردند. آنچه که به پیغمبران آنها داده بودیم، یک دهم آنچه که به محمّد و آل محمّد صلوات اللَّه علیهم اجمعین داده ایم نبود.
ص: 125
262- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن الْمُفِیدُ عَنِ الْجِعَابِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ رُشَیْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ الثَّعْلَبِیِّ قَالَ سَمِعْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما یَقُولُ نَحْنُ خِیَرَةُ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ وَ شِیعَتُنَا خِیَرَةُ اللَّهِ مِنْ أُمَّةِ نَبِیِّهِ. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از اسحاق ثعلبی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما برگزیده از مردم هستیم و شیعیان ما برگزیده از امت پیامبر هستند.
263- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ اَلْقَاسِمِ اَلْأَسْتَرْآبَادِیُّ اَلْمُفَسِّرُ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عن یُوسُفُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ وَ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبَوَیْهِمَا عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهم قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی اَلرِّضَا صلوات الله علیه فَقَالَ یَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ مَا تَفْسِیرُهُ فَقَالَ لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنِ اَلْبَاقِرِ عَنْ زَیْنِ اَلْعَابِدِینَ عَنْ أَبِیهِ صلوات الله علیهم أَنَّ رَجُلاً جَاءَ إِلَی أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ مَا تَفْسِیرُهُ فَقَالَ اَلْحَمْدُ لِلهِ هُوَ أَنْ عَرَّفَ عِبَادَهُ بَعْضَ نِعَمِهِ عَلَیْهِمْ جُمَلاً إِذْ لاَ یَقْدِرُونَ عَلَی مَعْرِفَةِ جَمِیعِهَا بِالتَّفْصِیلِ لِأَنَّهَا أَکْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَی أَوْ تُعْرَفَ فَقَالَ لَهُمْ قُولُوا اَلْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیْنَا رَبِّ اَلْعَالَمِینَ وَ هُمُ اَلْجَمَاعَاتُ مِنْ کُلِّ مَخْلُوقٍ مِنَ اَلْجَمَادَاتِ وَ اَلْحَیَوَانَاتِ أَمَّا اَلْحَیَوَانَاتُ فَهُوَ یَقْلِبُهَا فِی قُدْرَتِهِ وَ یَغْذُوهَا مِنْ رِزْقِهِ وَ یَحُوطُهَا بِکَنَفِهِ وَ یُدَبِّرُ کُلاًّ مِنْهَا بِمَصْلَحَتِهِ وَ أَمَّا اَلْجَمَادَاتُ فَهُوَ یُمْسِکُهَا بِقُدْرَتِهِ یُمْسِکُ اَلْمُتَّصِلَ مِنْهَا أَنْ یَتَهَافَتَ وَ یُمْسِکُ اَلْمُتَهَافِتَ مِنْهَا أَنْ یَتَلاَصَقَ وَ یُمْسِکُ اَلسَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی اَلْأَرْضِ إِلابِإِذْنِهِ وَ یُمْسِکُ اَلْأَرْضَ أَنْ تَنْخَسِفَ إِلاَّ بِأَمْرِهِ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ قَالَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ مَالِکُهُمْ وَ خَالِقُهُمْ وَ سَائِقُ أَرْزَاقِهِمْ إِلَیْهِمْ مِنْ حَیْثُ هُمْ یَعْلَمُونَ وَ مِنْ حَیْثُ لاَ یَعْلَمُونَ وَ اَلرِّزْقُ مَقْسُومٌ وَ هُوَ یَأْتِی اِبْنَ آدَمَ عَلَی أَیِّ سِیرَةٍ سَارَهَا مِنَ اَلدُّنْیَا لَیْسَ تَقْوَی مُتَّقٍ بِزَائِدِهِ وَ لاَ فُجُورُ فَاجِرٍ بِنَاقِصِهِ وَ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ سِتْرٌ وَ هُوَ طَالِبُهُ وَ لَوْ أَنَّ أَحَدَکُمْ یَفِرُّ مِنْ رِزْقِهِ لَطَلَبَهُ رِزْقُهُ کَمَا یَطْلُبُهُ اَلْمَوْتُ فَقَالَ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ قُولُوا اَلْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیْنَا وَ ذَکَّرَنَا بِهِ مِنْ خَبَرٍ فِی کُتُبِ اَلْأَوَّلِینَ قَبْلَ أَنْ نَکُونَ فَفِی هَذَا إِیجَابٌ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَی شِیعَتِهِمْ أَنْ یَشْکُرُوهُ بِمَا فَضَّلَهُمْ وَ ذَلِکَ أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ لَمَّا بَعَثَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُوسَی بْنَ عِمْرَانَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ وَ اِصْطَفَاهُ نَجِیّاً وَ فَلَقَ لَهُ اَلْبَحْرَ وَ نَجَّی بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ أَعْطَاهُ اَلتَّوْرَاةَ وَ اَلْأَلْوَاحَ وَ رَأَی مَکَانَهُ مِنْ رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ یَا رَبِّ لَقَدْ أَکْرَمْتَنِی بِکَرَامَةٍ لَمْ تُکْرِمْ بِهَا أَحَداً قَبْلِی فَقَالَ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ یَا مُوسَی أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مُحَمَّداً أَفْضَلُ عِنْدِی مِنْ جَمِیعِ مَلاَئِکَتِی وَ جَمِیعِ خَلْقِی قَالَ مُوسَی یَا رَبِّ فَإِنْ کَانَ مُحَمَّدٌ أَکْرَمَ عِنْدَکَ مِنْ جَمِیعِ خَلْقِکَ فَهَلْ فِی آلِ اَلْأَنْبِیَاءِ أَکْرَمُ مِنْ آلِی قَالَ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ یَا مُوسَی أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ فَضْلَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَی جَمِیعِ اَلنَّبِیِّینَ کَفَضْلِ مُحَمَّدٍ عَلَی جَمِیعِ اَلْمُرْسَلِینَ فَقَالَ مُوسَی یَا رَبِّ فَإِنْ کَانَ آلُ مُحَمَّدٍ کَذَلِکَ فَهَلْ فِی أُمَمِ اَلْأَنْبِیَاءِ أَفْضَلُ عِنْدَکَ مِنْ أُمَّتِی ظَلَّلْتَ عَلَیْهِمُ اَلْغَمامَ وَ أَنْزَلْتَ عَلَیْهِمُ اَلْمَنَّ وَ اَلسَّلْوی وَ فَلَقْتَ لَهُمُ اَلْبَحْرَ
ص: 126
فَقَالَ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ یَا مُوسَی أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ فَضْلَ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ عَلَی جَمِیعِ اَلْأُمَمِ کَفَضْلِهِ عَلَی جَمِیعِ خَلْقِی فَقَالَ مُوسَی یَا رَبِّ لَیْتَنِی کُنْتُ أَرَاهُمْ فَأَوْحَی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ یَا مُوسَی إِنَّکَ لَنْ تَرَاهُمْ وَ لَیْسَ هَذَا أَوَانَ ظُهُورِهِمْ وَ لَکِنْ سَوْفَ تَرَاهُمْ فِی اَلْجِنَانِ جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ اَلْفِرْدَوْسِ بِحَضْرَةِ مُحَمَّدٍ فِی نَعِیمِهَا یَتَقَلَّبُونَ وَ فِی خَیْرَاتِهَا یَتَبَحْبَحُونَ أَ فَتُحِبُّ أَنْ أُسْمِعَکَ کَلاَمَهُمْ قَالَ نَعَمْ یَا إِلَهِی قَالَ اَللَّهُ جَلَّ جَلاَلُهُ قُمْ بَیْنَ یَدَیَّ وَ اُشْدُدْ مِیزَرَکَ قِیَامَ اَلْعَبْدِ اَلذَّلِیلِ بَیْنَ یَدَیِ اَلْمَلِکِ اَلْجَلِیلِ فَفَعَلَ ذَلِکَ مُوسَی عَلَیْهِ السَّلاَمُ فَنَادَی رَبُّنَا عَزَّ وَ جَلَّ یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ فَأَجَابُوهُ کُلُّهُمْ وَ هُمْ فِی أَصْلاَبِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ لَبَّیْکَ اَللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لاَ شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ إِنَّ اَلْحَمْدَ وَ اَلنِّعْمَةَ لَکَ وَ اَلْمُلْکَ لاَ شَرِیکَ لَکَ قَالَ فَجَعَلَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ تِلْکَ اَلْإِجَابَةَ شِعَارَ اَلْحَجِّ ثُمَّ نَادَی رَبُّنَا تَعَالَی یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ إِنَّ قَضَائِی عَلَیْکُمْ أَنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبِی وَ عَفْوِی قَبْلَ عِقَابِی فَقَدِ اِسْتَجَبْتُ لَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَدْعُوَنِی وَ أَعْطَیْتُکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَسْأَلُونِی مَنْ لَقِیَنِی مِنْکُمْ بِشَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ صَادِقٌ فِی أَقْوَالِهِ مُحِقٌّ فِی أَفْعَالِهِ وَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ أَخُوهُ وَ وَصِیُّهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ وَلِیُّهُ مُلْتَزَمٌ طَاعَتُهُ کَمَا یُلْزَمُ طَاعَةُ مُحَمَّدٍ وَ أَنَّ أَوْلِیَاءَهُ اَلْمُصْطَفَیْنَ اَلْمُطَهَّرِینَ اَلْمَیَامِینَ بِعَجَائِبِ آیَاتِ اَللَّهِ وَ دَلاَئِلِ حُجَجِ اَللَّهِ مِنْ بَعْدِهِمَا أَوْلِیَاؤُهُ أُدْخِلُهُ جَنَّتِی وَ إِنْ کَانَتْ ذُنُوبُهُ مِثْلَ زَبَدِ اَلْبَحْرِ قَالَ فَلَمَّا بَعَثَ اَللَّهُ تَعَالَی مُحَمَّداً صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ یَا مُحَمَّدُ وَ ما کُنْتَ بِجانِبِ اَلطُّورِ إِذْ نَادَیْنَا أُمَّتَکَ بِهَذِهِ اَلْکَرَامَةِ ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ لِمُحَمَّدٍ قُلْ اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ عَلَی مَا اِخْتَصَّنِی بِهِ مِنْ هَذِهِ اَلْفَضِیلَةِ وَ قَالَ لِأُمَّتِهِ وَ قُولُوا أَنْتُمْ اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ عَلَی مَا اِخْتَصَّنَا بِهِ مِنْ هَذِهِ اَلْفَضَائِلِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، از محمّد بن القاسم استرآبادی مفسّر رضی الله عنه از یوسف بن محمّد بن زیاد و علی بن محمّد بن یسار از پدرشان از حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: مردی محضر مبارک حضرت امام رضا صلوات الله علیه رسید عرض کرد: ای فرزند رسول الله! بفرمایید تفسیر: «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ» چیست؟ حضرت فرمود: پدرم از جدّم، از حضرت امام محمد باقر و آن حضرت از حضرت امام زین العابدین و آن بزرگوار از پدرش صلوات الله علیهم نقل کردند که مردی محضر مبارک حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه مشرّف شد و عرضه داشت تفسیر «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ» چیست؟ حضرت فرمود: الحمد لله تفسیرش این است که بندگان خدا برخی از نعمت های الهی را اجمالا بدانند و در مقابل آنها حق را بستایند زیرا قادر بر دانستن تمام آنها مفصّلا نیستند چه آنکه نعمت های حق تعالی قابل شمارش یا دانستن نیستند، پس حق تعالی به بندگان می فرماید: بگویید: حمد برای خدا است در مقابل نعمت هایی که پروردگار عالمیان به ما داده است و عالمیان عبارتند از: جماعات و گروههایی از مخلوقات چه جمادات و چه حیوانات امّا حیوانات را مورد نعمت قرار داد، به خاطر آنکه حق تعالی به قدرت کامله اش آنها را حرکت داده از رزق خود غذا به آنها عنایت فرموده، آنها را در کنف و سایه خود احاطه نموده، هر کدام را به نحوی که مصلحت ایجاب می کند مورد تدبیر قرار داده است. و امّا جمادات را مورد نعمت قرار داد: به خاطر آنکه حق تعالی آنها را با قدرت خود نگاه داشت، جمادات متّصل را از جدا شدن نگاه داشت و جمادات منفصل را از اتصال و چسبیدن حفظ کرد، آسمان را از افتادن بر روی زمین مصون داشت مگر آنکه خود به آن اذن سرنگون شدن دهد چنانچه زمین را از فرو
ص: 127
رفتن حفظ کرد مگر وقتی که خود به آن چنین امری فرماید، حق تعالی به بندگانش مهربان و رحیم می باشد. سپس حضرت فرمود: ربّ العالمین یعنی حق تعالی مالک و خالق عالمیان بوده روزی آنها را به سوی شان می فرستد از آن جایی که می دانند و نمی دانند، روزی بندگان بین شان تقسیم شده و تمام انسانها از آن بهره مند هستند نه تقوای متّقی و پرهیزکار آن را زیاد کرده و نه عصیان و فجور معصیت کار آن را ناقص و کم نموده، بین ما و آن رزق حجاب و پرده ای است که رزق طالب آن می باشد اگر یکی از شما بخواهد از روزی خود فرار کرده و بگریزد، روزی به طلبش آمده همان طوری که مرگ به طلبش می آید. خداوند جلّ جلاله می فرماید: بگویید: حمد برای خدا است در مقابل نعمت هایی که به ما داده است و در کتب پیشینیان قبل از این که آفریده شویم ما را یاد کرده است، پس در این عبارت بر حضرات محمّد و آل محمّد صلوات الله علیهم اجمعین و شیعیان ایشان واجب شده که خدا را شکر نموده و در مقابل برتری و تفضیلی که به ایشان بر سائر امم داده از او قدردانی کنند. شرح خبری که در کتب پیشینیان از حضرات محمّد و آل محمّد صلوات الله علیهم و شیعیان ایشان یاد شده است و امّا شرح خبر مزبور: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمودند: زمانی که خداوند عزّوجل حضرت موسی بن عمران علیه السّلام را مبعوث فرمود و او را برگزید و دریا را برایش شکافت و بنی اسرائیل را نجات داد و تورات و الواح را به وی اعطاء فرمود خود را در دربار ذو الجلال صاحب مکان و شرف دید لذا به پروردگار عرض کرد: پروردگارا، به من کرامتی دادی و عنایتی فرمودی که به احدی قبل از من چنین توجّهی نفرمودی. خداوند عزّوجلّ فرمود: ای موسی! آیا می دانی که حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله نزد من از تمام فرشتگان و جمیع مخلوقاتم برتر و بالاتر است؟ حضرت موسی عرض کرد: پروردگارا اگر حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله نزد تو از تمام مخلوقاتت افضل است آیا در میان آل انبیاء، از آل من کسی اکرم و افضل می باشد؟ خداوند جلّ جلاله فرمود: ای موسی! آیا نمی دانی که فضل و برتری آل محمّد صلوات الله علیهم بر تمام انبیاء همچون فضل و برتری محمّد بر جمیع مرسلین است؟ موسی علیه السّلام: عرض کرد: پروردگارا اگر آل محمّد صلوات الله علیهم چنین هستند پس آیا در میان امم انبیاء امّتی از امّت من برتر نزد تو می باشد؟ چه آنکه بر امّت من ابر سایه افکند و مرغ بریان با ترنجبین بر ایشان نازل نمودی و دریا را برایشان شکافتی؟ خداوند جلّ جلاله فرمود: ای موسی! آیا نمی دانی فضل و برتری امّت حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله بر تمام امّت ها همچون فضل خود او بر تمام خلائق است؟ حضرت موسی عرضه داشت: پروردگارا کاش ایشان را من می دیدم، پس خدا وحی فرمود که: تو ایشان را هرگز نخواهی دید زیرا هنگام بروز و ظهور و خلقت ایشان اکنون نیست ولی به زودی آنها را در بهشت یعنی در جنات عدن و فردوس برین در محضر حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله خواهی دید و ملاحظه می کنی که در نعمت های بهشتی غوطه ور و در خیرات و زیبائی های آن غرق می باشند، آیا دوست داری سخن ایشان را به سمع تو برسانم؟ حضرت موسی عرضه داشت: آری ای پروردگار من؟ خداوند عزّوجل فرمود: در مقابل من بایست و تن پوش خود را محکم و استوار کن و همچون بنده ذلیل در مقابل سلطان با عظمت و شوکت قرار بگیر. موسی علیه السّلام چنین کرد، پس حق عزّوجل نداء نمود: ای امّت محمّد، تمام آنها در حالی که در پشت پدران و رحم های مادرانشان بودند اجابت کرده و گفتند: لبّیک اللّهم لبیک لا شریک لک لبیک، انّ الحمد و النّعمة لک و الملک لا شریک لک. سپس حضرت فرمود: خداوند عزّوجل این اجابت را با عباراتی که ذکر شد شعار در حج قرار داد، پس از آن پروردگار متعال نداء نمود: ای امّت محمّد صلی الله علیه و آله! حکم من بر شما چنین تقدیر شده که رحمت من نسبت به شما بر غضبم سابق بوده و عفو و بخششم پیش از عقاب و مؤاخذه ام
ص: 128
می باشد، پیش از آنکه مرا بخوانید دعای شما را مستجاب می کنم و قبل از آنکه از من سؤال و در خواست نمایید به شما اعطاء خواهم نمود، هر کدام از شما که با من ملاقات کنید در حالی که شهادت دهید به لا اله الاّ الا لله وحده لا شریک له و انّ محمّدا عبده و رسوله صادق فی اقواله، محق فی افعاله، و نیز شهادت دهد که حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه برادر و جانشین بعد از او ولیّ حضرتش می باشد و همچنین خود را ملتزم به اطاعت از آن جناب کرده باشد همان طوری که ملتزم بود به اطاعت از حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله. و نیز شهادت دهد به این که اولیاء آن حضرت که جملگی برگزیدگان و پاکیزگان و آیات مبارکه الهی و راهنمایان و حجّت های خدا بعد از آن دو (رسول الله و حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهما و آلهما) می باشند او را در بهشت خود داخل خواهم نمود اگر چه گناهانش مانند کف روی دریا باشد. سپس حضرت فرمود: پس از آنکه حق تعالی حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله را مبعوث نمود فرمود: ای محمّد! تو در کوه طور نبودی آن زمانی که امّت تو را خوانده و به این کرامت اختصاص دادم، سپس حق عزّوجل به رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: بگو ای محمّد: «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ» یعنی حمد برای خدا است که پروردگار عالمیان می باشد علی ما اختصّنی به من هذه الفضیلة یعنی در مقابل این فضیلتی که به من اختصاص داد و به امّت آن حضرت هم فرمود: بگویید: حمد و ستایش برای خدا است که پروردگار عالمیان می باشد در مقابل این فضائلی که به ما اختصاص داده است.
264- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِمْرَانَ الدَّقَّاقُ عَنِ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْکُوفِیُّ الْأَسَدِیِّ عَنِ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْبَرْمَکِیِّ عَنْ جُذْعَانَ بْنِ نَصْرٍ عَنْ سَهْلٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ کانَ عَرْشُهُ عَلَی الْماءِ» فَقَالَ لِی مَا یَقُولُونَ قُلْتُ یَقُولُونَ إِنَّ الْعَرْشَ کَانَ عَلَی الْمَاءِ وَ الرَّبُّ فَوْقَهُ فَقَالَ فَقَدْ کَذَبُوا مَنْ زَعَمَ هَذَا فَقَدْ صَیَّرَ اللَّهَ مَحْمُولًا وَ وَصَفَهُ بِصِفَةِ الْمَخْلُوقِینَ وَ لَزِمَهُ أَنَّ الشَّیْ ءَ الَّذِی یَحْمِلُهُ أَقْوَی مِنْهُ قُلْتُ بَیِّنْ لِی جُعِلْتُ فِدَاکَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ حَمَّلَ دِینَهُ وَ عِلْمَهُ الْمَاءَ قَبْلَ أَنْ تَکُونَ أَرْضٌ أَوْ سَمَاءٌ أَوْ جِنٌّ أَوْ إِنْسٌ أَوْ شَمْسٌ أَوْ قَمَرٌ فَلَمَّا أَرَادَ أَنْ یَخْلُقَ الْخَلْقَ نَثَرَهُمْ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَالَ لَهُمْ مَنْ رَبُّکُمْ فَکَانَ أَوَّلُ مَنْ نَطَقَ رَسُولَ اللَّهِ وَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَقَالُوا أَنْتَ رَبُّنَا فَحَمَّلَهُمُ الْعِلْمَ وَ الدِّینَ ثُمَّ قَالَ لِلْمَلَائِکَةِ هَؤُلَاءِ حَمَلَةُ عِلْمِی وَ دِینِی وَ أُمَنَائِی فِی خَلْقِی وَ هُمُ الْمَسْئُولُونَ ثُمَّ قِیلَ لِبَنِی آدَمَ أَقِرُّوا لِلَّهِ بِالرُّبُوبِیَّةِ وَ لِهَؤُلَاءِ النَّفَرِ بِالطَّاعَةِ فَقَالُوا رَبَّنَا أَقْرَرْنَا فَقَالَ لِلْمَلَائِکَةِ اشْهَدُوا فَقَالَتِ الْمَلَائِکَةُ شَهِدْنَا عَلَی أَنْ لَا یَقُولُوا إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ أَوْ یَقُولُوا إِنَّما أَشْرَکَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ وَ کُنَّا ذُرِّیَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَ فَتُهْلِکُنا بِما فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ یَا دَاوُدُ وَلَایَتُنَا مُؤَکَّدَةٌ عَلَیْهِمْ فِی الْمِیثَاقِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از داود رقی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به این آیه پرسیدم: «و عرش او بر آب بود». (سوره هود آیه 7+ فرمود: مردم در این باره چه می گویند؟ گفتم: می گویند عرش بر روی آب است و خدا بالای آن قرار گرفته است. فرمود: دروغ می گویند. هر کس چنین عقیده ای داشته باشد، خدا را مجهول قرار داده و او را به صفت مخلوق نسبت داده و باید بگوید چیزی که خدا را در بر گرفته، قوی تر از اوست. عرض کردم: برایم توضیح
ص: 129
بفرمایید فدایت شوم! فرمود: خداوند دین و علم خود را بر آب تحمیل کرد؛ قبل از اینکه زمین و آسمانی باشد یا جن و انسی یا خورشید و ماهی. وقتی اراده آفرینش خلق را کرد، آنها را مقابل خود پراکنده نمود و به آنها فرمود: خدای شما کیست؟ اول کسی که سخن گفت حضرت محمّد رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله و امیرالمؤمنین و ائمه صلوات اللَّه علیهم اجمعین بودند. گفتند: تو پروردگار ما هستی. پس علم و دین را بر آنها تحمیل کرد. سپس به ملائکه فرمود: اینها جانشین علم و دین من هستند و امنای من میان مردم و اینها مسئول هستند. آنگاه به بنی آدم فرمود: به ربوبیت خدا و به اطاعت از این چند نفر اقرار آورید! گفتند: خدایا! اقرار داریم به ملائکه. فرمود: گواه باشید! گفتند: گواهیم بر اینکه نگویند: «ما غافل از این بوده ایم» یا بگویند که «پدران ما قبلا مشرک بوده اند و ما فرزندان بعدی آنهاییم، ما را به واسطه آنها هلاک می کنید». (سوره اعراف آیه 172- 173) ای داود! ولایت ما با تاکید هر چه تمام تر در میثاق گرفته شده است.
265- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً» قَالَ عَهِدَ إِلَیْهِ فِی مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ فَتَرَکَ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ عَزْمٌ أَنَّهُمْ هَکَذَا وَ إِنَّمَا سُمِّیَ أُولُو الْعَزْمِ أُولِی الْعَزْمِ لِأَنَّهُ عَهِدَ إِلَیْهِمْ فِی مُحَمَّدٍ وَ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ وَ الْمَهْدِیِّ وَ سِیرَتِهِ فَأَجْمَعَ عَزْمُهُمْ أَنَّ ذَلِکَ کَذَلِکَ وَ الْإِقْرَارُ بِهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره آیه: «و به یقین پیش از این با آدم پیمان بستیم و[لی آن را] فراموش کرد و برای او عزمی [استوار] نیافتیم». (سوره طه آیه 115) فرمود: درباره حضرت محمّد و ائمه بعد از آن حضرت صلوات الله علیهم، از او پیمان گرفت. آدم آن را رها کرد و تصمیمی نداشت که آنها دارای چنین مقامی هستند. و انبیای اولی العزم را به این لقب ستوده اند چون خداوند درباره حضرت محمّد و اوصیای بعد از او و حضرت مهدی صلوات الله علیهم و روش آن جناب با آنها عهد بست، آنها عزم کردند و تصمیم گرفتند که مطلب همین طور است و اقرار آوردند.
266- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ دَاوُدَ الْعِجْلِیِّ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ حُمْرَانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی حَیْثُ خَلَقَ الْخَلْقَ خَلَقَ مَاءً عَذْباً وَ مَاءً مَالِحاً أُجَاجاً فَامْتَزَجَ الْمَاءَانِ فَأَخَذَ طِیناً مِنْ أَدِیمِ الْأَرْضِ فَعَرَکَهُ عَرْکاً شَدِیداً فَقَالَ لِأَصْحَابِ الْیَمِینِ وَ هُمْ کَالذَّرِّ یَدِبُّونَ إِلَی الْجَنَّةِ بِسَلَامٍ وَ قَالَ لِأَصْحَابِ الشِّمَالِ یَدِبُّونَ إِلَی النَّارِ وَ لَا أُبَالِی ثُمَّ قَالَ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ قَالَ ثُمَّ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی النَّبِیِّینَ فَقَالَ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ ثُمَّ قَالَ وَ أَنَّ هَذَا مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ أَنَّ هَذَا عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ قَالُوا بَلَی فَثَبَتَتْ لَهُمُ النُّبُوَّةُ وَ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ أَنِّی رَبَّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَوْصِیَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ وُلَاةُ أَمْرِی وَ خُزَّانُ عِلْمِی وَ أَنَّ الْمَهْدِیَّ أَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِی وَ أُظْهِرُ بِهِ دَوْلَتِی وَ أَنْتَقِمُ بِهِ مِنْ أَعْدَائِی وَ أُعْبَدُ بِهِ طَوْعاً وَ کَرْهاً قَالُوا أَقْرَرْنَا وَ شَهِدْنَا یَا رَبِّ وَ لَمْ یَجْحَدْ آدَمُ وَ لَمْ یُقِرَّ فَثَبَتَتِ الْعَزِیمَةُ لِهَؤُلَاءِ الْخَمْسَةِ فِی الْمَهْدِیِّ وَ لَمْ یَکُنْ لآِدَمَ عَزْمٌ عَلَی
ص: 130
الْإِقْرَارِ بِهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً» قَالَ إِنَّمَا یَعْنِی فَتَرَکَ ثُمَّ أَمَرَ نَاراً فَتَأَجَّجَتْ فَقَالَ لِأَصْحَابِ الشِّمَالِ ادْخُلُوهَا فَهَابُوهَا وَ قَالَ لِأَصْحَابِ الْیَمِینِ ادْخُلُوهَا فَدَخَلُوهَا فَکَانَتْ عَلَیْهِمْ بَرْداً وَ سَلَاماً فَقَالَ أَصْحَابُ الشِّمَالِ یَا رَبِّ أَقِلْنَا فَقَالَ قَدْ أَقَلْتُکُمُ اذْهَبُوا فَادْخُلُوهَا فَهَابُوهَا فَثَمَّ ثَبَتَتِ الطَّاعَةُ وَ الْمَعْصِیَةُ وَ الْوَلَایَةُ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حمران روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: وقتی خداوند خلق را آفرید، آب گوارا و آب شور تندی را مخلوط کرد، خاکی از روی زمین گرفت، آن را سخت مالید و مخلوط کرد و در عالم ذرّ به اصحاب یمین گفت: بدوید به طرف بهشت با سلام! و به اصحاب شمال فرمود: بدوید به جانب جهنم، مرا باکی نیست! بعد فرمود: مگر پروردگار شما نیستم؟ گفتند: چرا، ما گواهی می دهیم بر اینکه بگویید روز قیامت ما از این غافل بودیم.
فرمود: سپس از پیامبران پیمان گرفت و فرمود: «أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ. » سپس فرمود: و اینکه محمّد رسول الله است و علی امیرالمؤمنین است؟ گفتند: چرا. نبوت برای آنها ثابت شد و از انبیای اولی العزم پیمان گرفت که من پروردگار شما هستم و محمّد رسول اللَّه و علی امیرالمؤمنین و اوصیای پس از او، فرمانروایان و گنجینه علم من هستند و مهدی، ناصر دین من است و به وسیله او اظهار دینم را می کنم و خواه ناخواه با او از دشمنانم انتقام می گیرم و پرستش می شوم.
گفتند: اقرار داریم و گواهیم. اما حضرت آدم علیه السلام نه انکار کرد و نه اقرار. پس منصب اولی العزم به این پنج نفر اختصاص یافت. حضرت آدم را درباره حضرت مهدی صلوات الله علیه عزمی بر اقرار به او نبود و این آیه اشاره به همان است: «و به یقین پیش از این با آدم پیمان بستیم و[لی آن را] فراموش کرد و برای او عزمی [استوار] نیافتیم». (سوره طه آیه 115) فرمود: یعنی ترک کرد. سپس آتشی افروخت و به اصحاب شمال فرمود: داخل آتش شوید! آنها ترسیدند. پس به اصحاب یمین فرمود: داخل شوید! آنها داخل شدند و آتش برایشان سرد و سلامت شد. اصحاب شمال گفتند: خدایا! اجازه بده ما هم داخل شویم. فرمود: بروید و داخل شوید. باز ترسیدند. از آنجا بود که اطاعت و معصیت و ولایت ثابت شد.
267- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنِ ابْنِ عَمِیرَةَ عَنِ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ حُذَیْفَةَ بْنِ أَسِیدٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا تَکَامَلَتِ النُّبُوَّةُ لِنَبِیٍّ فِی الْأَظِلَّةِ حَتَّی عُرِضَتْ عَلَیْهِ وَلَایَتِی وَ وَلَایَةُ أَهْلِ بَیْتِی وَ مَثُلُوا لَهُ فَأَقَرُّوا بِطَاعَتِهِمْ وَ وَلَایَتِهِمْ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حذیفة بن اسید روایت کرده که گفت: رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: نبوت پیامبری در عالم اشباح کامل نشد، مگر اینکه ولایت من و ولایت اهل بیتم و تمثال آنها به آن پیامبر عرضه شد، پس اقرار کردند به طاعت و ولایت آنها.
ص: 131
268- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن السِّنْدِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ عَبْدِ الْأَعْلَی قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه مَا نُبِّئَ نَبِیٌّ قَطُّ إِلَّا بِمَعْرِفَةِ حَقِّنَا وَ بِفَضْلِنَا عَلَی مَنْ سِوَانَا. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبدالاعلی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هرگز پیامبری به مقام پیامبری نرسید، مگر با معرفت حق ما و فضل ما بر دیگران.
269- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: مَا مِنْ نَبِیٍّ نُبِّئَ وَ لَا مِنْ رَسُولِ أُرْسِلَ إِلَّا بِوَلَایَتِنَا وَ تَفْضِیلِنَا عَلَی مَنْ سِوَانَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هیچ یک از انبیاء به نبوت و هیچ رسولی به پیامبری برگزیده نشد، مگر به واسطه ولایت ما و تفضیل ما بر دیگران.
270- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن ابْنُ یَزِیدَ عَنْ یَحْیَی بْنِ الْمُبَارَکِ عَنِ ابْنِ جَبَلَةَ عَنْ حُمَیْدِ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَلَایَتُنَا وَلَایَةُ اللَّهِ الَّتِی لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً قَطُّ إِلَّا بِهَا. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ولایت ما ولایت خدا است که هرگز پیامبری را مبعوث نکرد، مگر با ولایت ما.
271- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ عَنِ ابْنِ یَزِیدَ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «یُوفُونَ بِالنَّذْرِ» قَالَ یُوفُونَ بِالنَّذْرِ الَّذِی أَخَذَ عَلَیْهِمْ فِی الْمِیثَاقِ مِنْ وَلَایَتِنَا. (4)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از محمّد بن فضیل از حضرت ابوالحسن صلوات الله علیه درباره آیه: «به نذر خود وفا می کردند». (سوره انسان آیه 7) روایت کرده که فرمود: یعنی وفا می کنند به نذری که در میثاق راجع به ولایت ما از آنها پیمان گرفته شده است.
272- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ دَاوُدَ الْعِجْلِیِّ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ حُمْرَانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ أَنِّی رَبُّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَوْصِیَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ وُلَاةُ أَمْرِی وَ خُزَّانُ عِلْمِی وَ أَنَّ الْمَهْدِیَّ أَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِی. (5)
ص: 132
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حمران روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: خداوند تبارک و تعالی میثاق (پیامبران) اولی العزم را بر این گرفت که من پروردگار شما هستم و محمّد صلی الله علیه و آله رسول من و علی صلوات الله علیه امیرالمؤمنین است و اوصیای بعد از او صلوات الله علیهم، والیان امرم و خزینه داران علم من هستند و مهدی صلوات الله علیه، ناصر دین من است.
273- قال الشیخ سعید بن هبة الله الراوندي، أخبرنا السيد المرتضی بن الداعي أخبرنا جعفر الدوريستي عن أبيه عَنِ الصَّدُوقِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْفَزَارِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِمْرَانَ عَنِ اللُّؤْلُؤِیِّ عَنِ ابْنِ بَزِیعٍ عَنِ ابْنِ ظَبْیَانَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه اجْتَمَعَ وُلْدُ آدَمَ فِی بَیْتٍ فَتَشَاجَرُوا فَقَالَ بَعْضُهُمْ خَیْرُ خَلْقِ اللَّهِ أَبُونَا آدَمُ وَ قَالَ بَعْضُهُمْ الْمَلَائِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ وَ قَالَ بَعْضُهُمْ حَمَلَةُ الْعَرْشِ إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِمْ هِبَةُ اللَّهِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لَقَدْ جَاءَکُمْ مَنْ یُفَرِّجُ عَنْکُمْ فَسَلَّمَ ثُمَّ جَلَسَ فَقَالَ فِی أَیِّ شَیْ ءٍ کُنْتُمْ فَقَالُوا کُنَّا نُفَکِّرُ فِی خَیْرِ خَلْقِ اللَّهِ فَأَخْبَرُوهُ فَقَالَ اصْبِرُوا لِی قَلِیلًا حَتَّی أَرْجِعَ إِلَیْکُمْ فَأَتَی أَبَاهُ فَقَالَ یَا أَبَتِ إِنِّی دَخَلْتُ عَلَی إِخْوَتِی وَ هُمْ یَتَشَاجَرُونَ فِی خَیْرِ خَلْقِ اللَّهِ فَسَأَلُونِی فَلَمْ یَکُنْ عِنْدِی مَا أُخْبِرُهُمْ فَقُلْتُ اصْبِرُوا حَتَّی أَرْجِعَ إِلَیْکُمْ فَقَالَ آدَمَ صلی الله علیه و آله یَا بُنَیَّ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ فَنَظَرْتُ إِلَی سَطْرٍ عَلَی وَجْهِ الْعَرْشِ مَکْتُوبٌ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ مُحَمَّدٌ وَ آلُ مُحَمَّدٍ خَیْرُ مَنْ بَرَأَ اللَّهُ. (1)
مرحوم شیخ سعید بن هبة الله راوندی، با سند مذکور از ابن ظبیان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: فرزندان حضرت آدم علیه السلام در خانه ای اجتماع و مشاجره کردند. یکی گفت که بهترین خلق خدا، پدر ما حضرت آدم است. دیگری گفت که ملائکه مقرب هستند و دیگری گفت که حاملین عرش خدا بهترین خلق خدا هستند. در همین موقع جناب هبة الله علیه السلام وارد شد. یکی گفت: اکنون کسی وارد شد که می تواند از شما رفع ابهام بکند. حضرت هبة الله سلام کرد، نشست و پرسید: در چه مورد بحث می کردید؟ گفتند: صحبت ما درباره بهترین خلق خدا بود. گفت: مختصری صبر کنید تا من برگردم حضرت هبة الله پیش پدر خود رفت و گفت: پدر جان! من پیش برادرانم رفتم. آنها درباره بهترین خلق خدا به مشاجره مشغول بودند و از من پرسیدند. من چیزی نمی دانستم که به آنها اطلاع دهم. گفتم صبر کنید تا من برگردم. حضرت آدم صلوات اللَّه علیه گفت: ای پسرم! من در مقابل پروردگارم ایستادم و چنین نوشته ای را بر روی عرش دیدم: «بسم الله الرحمن الرحیم. محمّد و آل محمّد بهترین مخلوق خدا هستند.
274- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَی بْنِ اَلْمُتَوَکِّلِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنِ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ الْأَسَدِیِّ اَلْکُوفِیُّ عَنِ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْبَرْمَکِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ مُحْرِزٍ عَنِ الصَّادِقِ صلوات الله علیه أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَّمَ آدَمَ أَسْمَاءَ حُجَجِ اللَّهِ کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ وَ هُمْ أَرْوَاحٌ عَلَی الْمَلائِکَةِ فَقالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ أَنَّکُمْ أَحَقُّ بِالْخِلَافَةِ فِی الْأَرْضِ لِتَسْبِیحِکُمْ وَ تَقْدِیسِکُمْ مِنْ آدَمَ قالُوا سُبْحانَکَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ قالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ وَقَفُوا عَلَی عَظِیمِ مَنْزِلَتِهِمْ
ص: 133
عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ فَعَلِمُوا أَنَّهُمْ أَحَقُّ بِأَنْ یَکُونُوا خُلَفَاءَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ حُجَجَهُ عَلَی بَرِیَّتِهِ ثُمَّ غَیَّبَهُمْ عَنْ أَبْصَارِهِمْ وَ اسْتَعْبَدَهُمْ بِوَلَایَتِهِمْ وَ مَحَبَّتِهِمْ وَ قالَ لَهُمْ أَ لَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ غَیْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن محرز روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خداوند تبارک و تعالی اسم های تمام حجت های خود را به حضرت آدم علیه السلام آموخت. سپس آنها را در حالی که به صورت روح بودند بر ملائکه عرضه داشت و درخواست کرد که بگویند اسم های اینها چیست. فرمود: اگر راست می گویید، به واسطه تسبیح و تقدیسی که می کنید، شما شایسته تر از آدم به خلافت در زمین هستید. گفتند: خدایا! تو منزهی، ما علمی نداریم جز به همان مقداری که تو به ما تعلیم کرده ای. تو دانا و حکیم هستی! خداوند فرمود: ای آدم! تو اسم های اینها را بگو! وقتی آنها را از اسماء مطلع کرد، متوجه مقام بزرگ آنها در نزد خدا شدند و فهمیدند که آنها به خلافت در زمین و حجت بر مردم شایسته ترند. بعد آنها را از دیده ایشان پنهان نمود و آنها را مامور به ولایت و محبت ایشان کرد و به آنها فرمود: «آیا به شما نگفتم که من نهفته آسمان ها و زمین را می دانم و آنچه را آشکار می کنید و آنچه را پنهان می داشتید می دانم». (سوره بقره آیه 33)
275- الشیخ سعید بن هبة الله الراوندي، عن جعفر بن محمد بن العباس عن أبيه عن الصَّدُوقُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ عِیسَی عَنِ الْبَزَنْطِیِّ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمَا قَالَ: لَمَّا کَانَ مِنْ أَمْرِ مُوسَی الَّذِی کَانَ أُعْطِیَ مِکْتَلًا فِیهِ حُوتٌ مَالِحٌ فَقِیلَ لَهُ هَذَا یَدُلُّکَ عَلَی صَاحِبِکَ عِنْدَ عَیْنٍ لَا یُصِیبُ مِنْهَا شَیْ ءٌ إِلَّا حَیَّ فَانْطَلَقَا حَتَّی بَلَغَا الصَّخْرَةَ وَ جَاوَزَا ثُمَّ قالَ لِفَتاهُ آتِنا غَداءَنا فَقَالَ الْحُوتُ اتَّخَذَ فِی الْبَحْرِ سَرَباً فَاقْتَصَّا الْأَثَرَ حَتَّی أَتَیَا صَاحِبَهُمَا فِی جَزِیرَةٍ فِی کِسَاءٍ جَالِساً فَسَلَّمَ عَلَیْهِ وَ أَجَابَ وَ تَعَجَّبَ وَ هُوَ بِأَرْضٍ لَیْسَ بِهَا سَلَامٌ فَقَالَ مَنْ أَنْتَ قَالَ مُوسَی فَقَالَ ابْنُ عِمْرَانَ الَّذِی کَلَّمَهُ اللَّهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَمَا جَاءَ بِکَ قَالَ أَتَیْتُکَ عَلَی أَنْ تُعَلِّمَنِی قَالَ إِنِّی وُکِّلْتُ بِأَمْرٍ لَا تُطِیقُهُ فَحَدَّثَهُ عَنْ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَنْ بَلَائِهِمْ وَ عَمَّا یُصِیبُهُمْ حَتَّی اشْتَدَّ بُکَاؤُهُمَا وَ ذَکَرَ لَهُ فَضْلَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم وَ مَا أُعْطُوا وَ مَا ابْتُلُوا بِهِ فَجَعَلَ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله. (2)
مرحوم شیخ سعید بن هبة الله راوندی، با سند مذکور از ابو بصیر از حضرت امام محمد باقر یا حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیهما روایت کرده که فرمود: چون به حضرت موسی زنبیلی که در آن ماهی شور قرار داشت دادند، به او گفته شد که این ماهی تو را راهنمایی می کند به دوستی که در جستجوی او هستی، نزدیک آن چشمه ای که اگر مختصری از آب آن به ماهی برسد، زنده می شود. حضرت موسی و همراهش رفتند تا به آن سنگ رسیدند و از آن رد شدند. حضرت موسی به آن جوان همراهش گفت: غذای ما را بیاور! وی در جواب موسی گفت: ماهی در دریا رفت! به دنبال آن نشانه رفتند تا رسیدند به آن کسی که باید او را ملاقات می کردند. او در جزیره ای بود و کسایی بر تن داشت. سلام کردند و جواب داد. پس در شگفت شد، چون او
ص: 134
در سرزمینی بود که سلام در آنجا وجود نداشت. پرسید: کی هستی؟ موسی گفت: موسی. پرسید: همان موسی بن عمران که کلیم خدا است؟ جواب داد: بلی. گفت: برای چه آمده ای؟ گفت: آمده ام که مرا چیزی بیاموزی. گفت: مرا مأمور به کاری کرده اند که طاقت آن را نداری. آنگاه حضرت موسی را از آل محمّد صلوات الله علیهم و گرفتاری های آنها و مصیبت های ایشان مطلع کرد، به طوری که سخت در گریه شدند. و برایش فضیلت حضرت محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم را و آنچه به ایشان داده شده و گرفتاری هایی که مبتلا می شوند نقل کرد. حضرت موسی می گفت: ای کاش من از امت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله بودم!
276- الشیخ سعید بن هبة الله الراوندي، عن الصَّدُوقُ عَنِ السُّکَّرِیِّ عَنِ الْجَوْهَرِیِّ عَنِ ابْنِ عُمَارَةَ عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ عَنِ الْبَاقِرِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ تَعْبِیرِ الرُّؤْیَا عَنْ دَانِیَالَ أَ هُوَ صَحِیحٌ قَالَ نَعَمْ کَانَ یُوحَی إِلَیْهِ وَ کَانَ نَبِیّاً وَ کَانَ مِمَّا عَلَّمَهُ اللَّهُ تَأْوِیلُ الْأَحَادِیثِ وَ کَانَ صِدِّیقاً حَکِیماً وَ کَانَ وَ اللَّهِ یَدِینُ بِمَحَبَّتِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ قَالَ جَابِرٌ بِمَحَبَّتِکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ قَالَ إِی وَ اللَّهِ وَ مَا مِنْ نَبِیٍّ وَ لَا مَلَکٍ إِلَّا وَ کَانَ یَدِینُ بِمَحَبَّتِنَا. (1)
مرحوم شیخ سعید بن هبة الله راوندی، با سند مذکور از جابر جعفی روایت کرده که گفت: درباره تعبیر خواب دانیال از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه پرسیدم: آیا تعبیر خواب او صحیح است؟ فرمود: بلی، به او وحی می شد و نبی بود. از جمله چیزهایی که خداوند به او آموخت، تأویل احادیث بود و صدّیق و حکیم به شمار می رفت. به خدا قسم معتقد به محبت ما اهل بیت بود.
جابر از روی تعجب پرسید: به محبت شما اهل بیت معتقد بود؟ فرمود: بلی، به خدا قسم هیچ پیامبری و ملکی نیست، مگر اینکه معتقد به محبت ما است.
277- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما في قوله عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَکُمْ الْآیَةَ قَالَ الْإِمَامُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لَهُمْ وَ إِذْ أَخَذْنا أَیْ وَ اذْکُرُوا إِذْ أَخَذْنَا مِیثاقَکُمْ وَ عُهُودَکُمْ أَنْ تَعْمَلُوا بِمَا فِی التَّوْرَاةِ وَ مَا فِی الْفُرْقَانِ الَّذِی أَعْطَیْتُهُ مُوسَی مَعَ الْکِتَابِ الْمَخْصُوصِ بِذِکْرِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ الطَّیِّبِینَ مِنْ آلِهِمَا بِأَنَّهُمْ سَادَةُ الْخَلْقِ وَ الْقَوَّامُونَ بِالْحَقِّ وَ إِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَکُمْ أَنْ تُقِرُّوا بِهِ وَ أَنْ تُؤَدُّوهُ إِلَی أَخْلَافِکُمْ وَ تَأْمُرُوهُمْ أَنْ یُؤَدُّوهُ إِلَی أَخْلَافِهِمْ إِلَی آخِرِ مُقَدَّرَاتِی فِی الدُّنْیَا لَیُؤْمِنُنَّ بِمُحَمَّدٍ نَبِیِّ اللَّهِ وَ لَیُسْلِمُنَّ لَهُ مَا یَأْمُرُوهُمْ فِی عَلِیٍّ وَلِیِّ اللَّهِ عَنِ اللَّهِ وَ مَا یُخْبِرُهُمْ بِهِ مِنْ أَحْوَالِ خُلَفَائِهِ بَعْدَهُ الْقَوَّامِینَ بِحَقِّ اللَّهِ فَأَبَیْتُمْ قَبُولَ ذَلِکَ وَ اسْتَکْبَرْتُمُوهُ وَ رَفَعْنا فَوْقَکُمُ الطُّورَ الْجَبَلَ أَمَرْنَا جَبْرَئِیلَ أَنْ یَقْطَعَ مِنْ جَبَلِ فِلَسْطِینَ قِطْعَةً عَلَی قَدْرِ مُعَسْکَرِ أَسْلَافِکُمْ فَرْسَخاً فِی فَرْسَخٍ فَقَطَعَهَا وَ جَاءَ بِهَا فَرَفَعَهَا فَوْقَ رُءُوسِهِمْ فَقَالَ مُوسَی إِمَّا أَنْ تَأْخُذُوا بِمَا أُمِرْتُمْ بِهِ فِیهِ وَ إِمَّا أَنْ أُلْقِیَ عَلَیْکُمْ هَذَا الْجَبَلَ فَأُلْجِئُوا إِلَی قَبُولِهِ کَارِهِینَ إِلَّا مَنْ عَصَمَهُ اللَّهُ مِنَ الْعِنَادِ فَإِنَّهُ قَبِلَهُ طَائِعاً مُخْتَاراً ثُمَّ لَمَّا قَبِلُوهُ سَجَدُوا وَ عَفَّرُوا وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ عَفَّرَ خَدَّیْهِ لِإِرَادَةِ الْخُضُوعِ لِلَّهِ وَ لَکِنْ نَظَرَ إِلَی الْجَبَلِ هَلْ یَقَعُ أَمْ لَا وَ آخَرُونَ سَجَدُوا مُخْتَارِینَ طَائِعِینَ.
ص: 135
فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله احْمَدُوا اللَّهَ مَعَاشِرَ شِیعَتِنَا عَلَی تَوْفِیقِهِ إِیَّاکُمْ فَإِنَّکُمْ تُعَفِّرُونَ فِی سُجُودِکُمْ لَا کَمَا عَفَّرَهُ کَفَرَةُ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ لَکِنْ کَمَا عَفَّرَهُ خِیَارُهُمْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خُذُوا ما آتَیْناکُمْ بِقُوَّةٍ مِنْ هَذِهِ الْأَوَامِرِ وَ النَّوَاهِی عَنْ هَذَا الْأَمْرِ الْجَلِیلِ مِنْ ذِکْرِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ آلِهِمَا الطَّیِّبِینَ وَ اذْکُرُوا ما فِیهِ فِیمَا آتَیْنَاکُمْ اذْکُرُوا جَزِیلَ ثَوَابِنَا عَلَی قِیَامِکُمْ بِهِ وَ شَدِیدُ عِقَابِنَا عَلَی إِبَائِکُمْ لَهُ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ لِتَتَّقُوا الْمُخَالَفَةَ الْمُوجِبَةَ لِلْعَذَابِ فَتَسْتَحِقُّوا بِذَلِکَ جَزِیلَ الثَّوَابِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ یَعْنِی تَوَلَّی أَسْلَافُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ عَنِ الْقِیَامِ بِهِ وَ الْوَفَاءِ بِمَا عُوهِدُوا عَلَیْهِ فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ یَعْنِی عَلَی أَسْلَافِکُمْ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ بِإِمْهَالِهِ إِیَّاهُمْ لِلتَّوْبَةِ وَ إِنْظَارِهِمْ لِمَحْوِ الْخَطِیئَةِ بِالْإِنَابَةِ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرِینَ الْمَغْبُونِینَ قَدْ خَسِرْتُمُ الْآخِرَةَ وَ الدُّنْیَا لِأَنَّ الْآخِرَةَ فَسَدَتْ عَلَیْکُمْ بِکُفْرِکُمْ وَ الدُّنْیَا کَانَ لَا یَحْصُلُ لَکُمْ نَعِیمُهَا لِاخْتِرَامِنَا لَکُمْ وَ تَبْقَی عَلَیْکُمْ حَسَرَاتُ نُفُوسِکُمْ وَ أَمَانِیِّکُمُ الَّتِی قَدِ اقْتَطَعْتُمْ دُونَهَا وَ لَکُنَّا أَمْهَلْنَاکُمْ لِلتَّوْبَةِ وَ أَنْظَرْنَاکُمْ لِلْإِنَابَةِ أَیْ فَعَلْنَا ذَلِکَ بِأَسْلَافِکُمْ فَتَابَ مَنْ تَابَ مِنْهُمْ فَسَعِدَ وَ خَرَجَ مِنْ صُلْبِهِ مَنْ قُدِّرَ أَنْ یَخْرُجَ مِنْهُ الذُّرِّیَّةُ الطَّیِّبَةُ الَّتِی تَطَیَّبَ فِی الدُّنْیَا بِاللَّهِ تَعَالَی مَعِیشَتُهَا وَ تَشَرَّفَ فِی الْآخِرَةِ بِطَاعَةِ اللَّهِ مَرْتَبَتُهَا.
وَ قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما أَمَا إِنَّهُمْ لَوْ کَانُوا دَعَوُا اللَّهَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ بِصِدْقٍ مِنْ نِیَّاتِهِمْ وَ صِحَّةِ اعْتِقَادِهِمْ مِنْ قُلُوبِهِمْ أَنْ یَعْصِمَهُمْ حَتَّی لَا یُعَانِدُوهُ بَعْدَ مُشَاهَدَةِ تِلْکَ الْمُعْجِزَاتِ الْبَاهِرَاتِ لَفَعَلَ ذَلِکَ بِجُودِهِ وَ کَرَمِهِ وَ لَکِنَّهُمْ قَصَرُوا فَآثَرُوا الْهُوَیْنَا وَ مَضَوْا مَعَ الْهَوَی فِی طَلَبِ لَذَّاتِهِمْ. (1)
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه درباره آیه: «وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَکُمْ» فرمود: خداوند می فرماید: به یاد آورید زمانی را که از شما پیمان و عهد های تان را گرفتیم که عمل کنید به آنچه در تورات و آنچه در فرقانی است که به موسی داده ام، با کتاب مخصوصی محتوی ذکر محمّد و علی و خاندان پاک آن دو که سرور جهانیان و به پادارنده حق هستند صلوات الله علیهم. زمانی که پیمان از شما گرفتیم که اقرار آورید و به آیندگان خود این مطلب را برسانید و دستور دهید که تا پایان آنچه که در دنیا مقدر کرده ام به آیندگان خود برسانند که به حضرت محمّد نبیّ خدا صلی الله علیه و آله ایمان آورید و در مورد دستوری که از جانب خدا راجع به حضرت علی ولی اللَّه صلوات الله علیه می دهد و اطلاعاتی که راجع به جانشینان بعد از او - آنها که به پا دارنده حق خدا هستند - می دهد تسلیم او باشید، شما از قبول این مطلب امتناع و تکبر ورزیدید. «وَ رَفَعْنا فَوْقَکُمُ الطُّورَ» به جبرئیل دستور دادیم تا از کوه فلسطین به اندازه جایگاه سپاه پدران تان جدا کند و یک فرسخ در یک فرسخ جدا کرد و آورد و آن را بالای سرشان بلند کرد. حضرت موسی گفت: راجع به آنچه در این مورد به شما دستور داده شده عمل کنید، وگرنه این کوه را بر سر شما فرود می آورم. پس از روی کراهت مجبور به قبول شدند، مگر کسی که خداوند او را از دشمنی نگه داشت. چنین شخصی با علاقه و اختیار پذیرفت. پس از آن که قبول کردند، به سجده افتادند و صورت به خاک مالیدند. بسیاری از آنها هر دو طرف صورت خود را به نشانه کوچکی در پیشگاه خداوند به خاک مالیدند، ولی به کوه نگاه می کردند که می افتد یا نه؛ بقیه با اختیار و علاقه به سجده رفتند.
ص: 136
رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: پیروان ما! خدا را سپاسگزاری کنید بر این توفیق که به شما عنایت کرده. شما نیز صورت به خاک می مالید، اما نه آن طور که کفار بنی اسرائیل می مالیدند، بلکه طوری که پاکان آنها صورت بر خاک می گذاشتند.
خداوند می فرماید: «خُذُوا ما آتَیْناکُمْ بِقُوَّةٍ» دستورات و نواهی که مربوط به محمّد و علی و خاندان آنها است صلوات الله علیهم به کار ببندید، «وَ اذْکُرُوا ما فِیهِ»، در مورد عمل کردن به آنچه که برای تان مقرر نموده ام و به یاد آورید ثواب نیکویی که برای عمل به آن قرار داده ام و کیفر شدیدی که در صورت امتناع از آن خواهید دید، «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»، شاید از مخالفتی که موجب عذاب می شود بپرهیزید و شایسته ثواب زیاد شوید.
خداوند می فرماید: «ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ»، یعنی سپس پیشینیان شما، «مِن بَعد ذلک»، پس از انجام این پیمان و وفا به عهدی که با آنها بسته شد امتناع ورزیدند، «فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ» «و اگر فضل خدا و رحمت او بر شما نبود» یعنی مهلتی را که برای توبه و از بین رفتن گناه به پیشینیان شما داد، از زیان کاران می شدید: «لَکُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرِینَ» «مسلما از زیانکاران بودید». (سوره بقره آیه 63- 64) موجب زیان آخرت و دنیای شما می شد، آخرت شما به واسطه کفر از بین می رفت و نعمت دنیا برای شما حاصل نمی شد، چون آنها دنیای شما را از بین می بردند و راجع به آرزوهایی که به آن نمی رسیدید، حسرت و اندوه برای شما باقی می ماند، ولی به شما برای توبه و وقت برای بازگشت مهلت دادیم، یعنی این کارها را نسبت به پدارن تان کردیم؛ هر کس خواست توبه کرد و سعادتمند گردید و از نهاد او خارج شد آنچه که خداوند مقرر نموده، از ذریه پاکی که زندگی دنیای آنها به لطف خدا خوش می گذرد و در آخرت به واسطه اطاعت خدا به مقام بلندی می رسند.
حضرت حسین بن علی صلوات الله علیهما فرمود: اگر آنها دعا می کردند و به واسطه محمّد و آل محمّد صلوات الله علیهم از سر نیت پاک و اعتقاد صحیح از درون دل، از خدا می خواستند که خدا آنها را حفظ کند تا بعد از دیدن این معجزات درخشان دشمنی نورزند، دعای آنها را به فضل و کرم خود مستجاب می کرد، ولی ایشان کوتاهی کردند، آسایش را انتخاب کردند و با هوای نفس در پی شهوت ها از دنیا رفتند.
278- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما: ثُمَّ وَجَّهَ اللَّهُ الْعَذْلَ نَحْوَ الْیَهُودِ فِی قَوْلِهِ «أَ فَکُلَّما جاءَکُمْ رَسُولٌ بِما لا تَهْوی أَنْفُسُکُمُ» فَأَخَذَ عُهُودَکُمْ وَ مَوَاثِیقَکُمْ بِمَا لَا تُحِبُّونَ مَنْ بَذَلَ الطَّاعَةَ لِأَوْلِیَاءِ اللَّهِ الْأَفْضَلِینَ وَ عِبَادِهِ الْمُنْتَجَبِینَ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ لَمَّا قَالُوا لَکُمْ کَمَا أَدَّاهُ إِلَیْکُمْ أَسْلَافُکُمُ الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ إِنَّ وَلَایَةَ مُحَمَّدٍ هِیَ الْغَرَضُ الْأَقْصَی وَ الْمُرَادُ الْأَفْضَلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ أَحَداً مِنْ خَلْقِهِ وَ لَا بَعَثَ أَحَداً مِنْ رُسُلِهِ إِلَّا لِیَدْعُوَهُمْ إِلَی وَلَایَةَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ خُلَفَائِهِ وَ یَأْخُذُ بِهِ عَلَیْهِمُ الْعَهْدَ لِیُقِیمُوا عَلَیْهِ وَ لِیَعْمَلَ بِهِ سَائِرُ عَوَامِّ الْأُمَمِ فَبِهَذَا اسْتَکْبَرْتُمْ کَمَا اسْتَکْبَرَ أَوَائِلُکُمْ حَتَّی قَتَلُوا زَکَرِیَّا وَ یَحْیَی وَ اسْتَکْبَرْتُمْ أَنْتُمْ حَتَّی رُمْتُمْ قَتْلَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ فَخَیَّبَ اللَّهُ سَعْیَکُمْ وَ رَدَّ فِی نُحُورِکُمْ کَیْدَکُمْ وَ أَمَّا قَوْلُهُ تَعَالَی تَقْتُلُونَ فَمَعْنَاهُ قَتَلْتُمْ کَمَا تَقُولُ لِمَنْ تُوَبِّخُهُ وَیْلَکَ کَمْ تَکْذِبُ وَ کَمْ تُمَخْرِقُ وَ لَا تُرِیدُ مَا لَمْ یَفْعَلْهُ بَعْدُ وَ إِنَّمَا تُرِیدُ کَمْ فَعَلْتَ وَ أَنْتَ عَلَیْهِ مَوْطِنٌ. (1)
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه فرمود: آنگاه در این آیه ملامت را متوجه یهود کرد: «پس چرا هر گاه پیامبری چیزی را که خوشایند شما نبود برای تان آورد». (سوره بقره آیه 87) پیمان ها و میثاق های شما را گرفت در مورد چیزهایی که راجع
ص: 137
به اولیای برگزیده و بندگان منتخب خدا، محمد و آل پاک و پاکیزه اش صلوات الله علیهم خوشایند شما نبود. آن موقع پدران تان به شما گفتند که به آنها گفته شده که حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله هدف اصلی و منظور عالی است؛ خداوند هیچ آفریده ای را نیافرید و هیچ پیامبری را مبعوث نکرده، مگر برای اینکه آنها را دعوت به ولایت محمّد و علی و جانشینان آن دو حضرت صلوات الله علیهم نماید و از آنها عهد بگیرد که پایدار باشند تا عوام سایر ملّت ها به آن عمل کنند. در همین باره «تکبر ورزیدید»، چنان چه پیشینیان شما تکبر کردند، تا آنجا که حضرت زکریا و حضرت یحیی را کشتند. شما نیز تکبر کردید، تا جایی که تصمیم به کشتن محمّد و علی صلوات الله علیهما و آلهما را گرفتید، ولی خدا شما را ناامید کرد و حیله شما به خودتان برگشت. اما این آیه: «و گروهی را کشتید». (سوره بقره آیه 87) معنایش این است که قبلا کشتار کردید. چنان چه اگر بخواهی کسی را سرزنش کنی به او می گویی: وای بر تو! چقدر دروغ می گویی و حیله بازی می کنی؟ و منظورت این نیست که در آینده دروغ خواهد گفت و حیله بازی خواهد کرد، بلکه می خواهی بگویی چقدر قبلا چنین کاری را کرده ای و تصمیم انجام آن را داری.
279- الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، عن ابْنُ عُقْدَةَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ عُبَیْسِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ قَطْرٍ عَنِ الشَّحَّامِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه هَلْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَعْرِفُ الْأَئِمَّةَ صلوات الله علیهم قَالَ کَانَ نُوحٌ علیه السلام یَعْرِفُهُمْ الشَّاهِدُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وَصَّی بِهِ نُوحاً وَ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسی قَالَ شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ یَا مَعْشَرَ الشِّیعَةِ مَا وَصَّی بِهِ نُوحاً. (1)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از شحام روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه پرسیدم: آیا رسول الله صلی الله علیه و آله ائمه صلوات الله علیهم را می شناخت؟ فرمود: حضرت نوح آنها را می شناخت. شاهد این مطلب این آیه است: «خداوند دینی را برای شما تشریع کرده که نوح را بدان سفارش فرموده و به تو نیز همان را وحی کردیم و ابراهیم و موسی و عیسی را نیز بدان سفارش کردیم». (سوره شوری آیه 13) آن حضرت در ادامه فرمود: برای شما ای گروه شیعه دینی تشریع کرده که آن را به نوح سفارش نموده بود.
280- الشیخ محمد بن العباس، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأُطْرُوشِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَجَلِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَیْدٍ عَنِ الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَحَدٌ وَاحِدٌ تَفَرَّدَ فِی وَحْدَانِیَّتِهِ ثُمَّ تَکَلَّمَ بِکَلِمَةٍ فَصَارَتْ نُوراً ثُمَّ خَلَقَ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله وَ خَلَقَنِی وَ ذُرِّیَّتِی ثُمَّ تَکَلَّمَ بِکَلِمَةٍ فَصَارَتْ رُوحاً فَأَسْکَنَهُ اللَّهُ فِی ذَلِکَ النُّورِ وَ أَسْکَنَهُ فِی أَبْدَانِنَا فَنَحْنُ رُوحُ اللَّهِ وَ کَلِمَاتُهُ وَ بِنَا احْتَجَبَ عَنْ خَلْقِهِ فَمَا زِلْنَا فِی ظُلَّةٍ خَضْرَاءَ حَیْثُ لَا شَمْسَ وَ لَا قَمَرَ وَ لَا لَیْلَ وَ لَا نَهَارَ وَ لَا عَیْنَ تَطْرِفُ نَعْبُدُهُ وَ نُقَدِّسُهُ وَ نُسَبِّحُهُ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ خَلْقَهُ وَ أَخَذَ مِیثَاقَ الْأَنْبِیَاءِ بِالْإِیمَانِ وَ النُّصْرَةِ لَنَا وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ» یَعْنِی بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ لَتَنْصُرُنَ وَصِیَّهُ فَقَدْ آمَنُوا بِمُحَمَّدٍ وَ لَمْ یَنْصُرُوا وَصِیَّهُ وَ سَیَنْصُرُونَهُ جَمِیعاً وَ إِنَّ اللَّهَ أَخَذَ مِیثَاقِی مَعَ مِیثَاقِ مُحَمَّدٍ بِالنُّصْرَةِ بَعْضُنَا لِبَعْضٍ
ص: 138
فَقَدْ نَصَرْتُ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله وَ جَاهَدْتُ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ قَتَلْتُ عَدُوَّهُ وَ وَفَیْتُ اللَّهَ بِمَا أَخَذَ عَلَیَّ مِنَ الْمِیثَاقِ وَ الْعَهْدِ وَ النُّصْرَةِ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ لَمْ یَنْصُرْنِی أَحَدٌ مِنْ أَنْبِیَائِهِ وَ رُسُلِهِ لِمَا قَبَضَهُمُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ سَوْفَ یَنْصُرُونَنِی. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: خداوند تبارک و تعالی یکتا و بی همتا است و در وحدانیت خود بی نظیر است. سپس تکلم به کلمه ای کرد؛ آن کلمه نور شد و از آن نور حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله و من و ذریّه ام را آفرید. سپس تکلم به کلمه ای کرد؛ آن کلمه روح شد. روح را خداوند در آن نور سکونت داد و در بدن های ما قرار داد. پس ما روح اللَّه و کلمات خدا هستیم و به وسیله ما پنهان از خلق خود شد.
و ما پیوسته در زیر سایبانی سبز قرار داشتیم؛ جایی که خورشید و ماه و شب و روزی وجود نداشت و نه چشمی به هم می خورد. ما پیش از آفرینش مخلوقات، او را می پرستیدیم و تسبیح می گفتیم. پس از انبیاء پیمان گرفت که به ما ایمان داشته باشند و ما را یاری کنند. این آیه اشاره به همین مطلب است: «[یاد کن] هنگامی را که خداوند از پیامبران پیمان گرفت که هر گاه به شما کتاب و حکمتی دادم. سپس شما را فرستاده ای آمد که آنچه را با شماست تصدیق کرد البته به او ایمان بیاورید». (سوره آل عمران آیه 81) یعنی حضرت محمد صلی الله علیه و آله را یاورید و جانشینش را یاری کنید. ایمان به حضرت محمد صلی الله علیه و آله آوردند، ولی وصی او را یاری نکردند و به زودی همه او را یاری خواهند کرد.
و خداوند پیمان مرا با پیمان حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله گرفت که یکدیگر را یاری کنیم؛ من آن جناب را یاری کردم و در مقابل او پیکار نمودم و دشمنش را کشتم و به پیمانی که خدا راجع به یاری حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله از من گرفته بود وفا کردم، ولی هیچ یک از انبیاء و پیامبران خدا مرا یاری نکردند، چون وفات کرده بودند، ولی به زودی یاری خواهند کرد.
281- الشیخ علي بن سیف بن منصور، نَقَلَ مِنْ خَطِّ الشَّیْخِ أَبِی جَعْفَرٍ الطُّوسِیِّ قَدَّسَ اللَّهُ رُوحَهُ مِنْ کِتَابِ مَسَائِلِ الْبُلْدَانِ رَوَاهُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی مُحَمَّدٍ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ یَرْفَعُهُ إِلَی جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه قَالَ: دَخَلَ سَلْمَانُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَسَأَلَهُ عَنْ نَفْسِهِ فَقَالَ یَا سَلْمَانُ أَنَا الَّذِی دُعِیَتِ الْأُمَمُ کُلُّهَا إِلَی طَاعَتِی فَکَفَرَتْ فَعُذِّبَتْ بِالنَّارِ وَ أَنَا خَازِنُهَا عَلَیْهِمْ حَقّاً أَقُولُ یَا سَلْمَانُ إِنَّهُ لَا یَعْرِفُنِی أَحَدٌ حَقَّ مَعْرِفَتِی إِلَّا کَانَ مَعِی فِی الْمَلَإِ الْأَعْلَی قَالَ ثُمَّ دَخَلَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهما فَقَالَ یَا سَلْمَانُ هَذَانِ شَنْفَا عَرْشِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ بِهِمَا تُشْرِقُ الْجِنَانُ وَ أُمُّهُمَا خِیَرَةُ النِّسْوَانِ أَخَذَ اللَّهُ عَلَی النَّاسِ الْمِیثَاقَ بِی فَصَدَّقَ مَنْ صَدَّقَ وَ کَذَّبَ مَنْ کَذَّبَ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ أَنَا الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ وَ الْکَلِمَةُ الْبَاقِیَةُ وَ أَنَا سَفِیرُ السُّفَرَاءِ قَالَ سَلْمَانُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ لَقَدْ وَجَدْتُکَ فِی التَّوْرَاةِ کَذَلِکَ وَ فِی الْإِنْجِیلِ کَذَلِکَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا قَتِیلَ کُوفَانَ وَ اللَّهِ لَوْ لَا أَنْ یَقُولَ النَّاسُ وَا شَوْقَاهْ رَحِمَ اللَّهُ قَاتِلَ سَلْمَانَ لَقُلْتُ فِیکَ مَقَالًا تَشْمَئِزُّ مِنْهُ النُّفُوسُ لِأَنَّکَ حُجَّةُ اللَّهِ الَّذِی بِهِ تَابَ عَلَی آدَمَ وَ بِکَ أَنْجَی یُوسُفُ مِنَ الْجُبِّ وَ أَنْتَ قِصَّةُ أَیُّوبَ وَ سَبَبُ تَغَیُّرِ نِعْمَةِ اللَّهِ عَلَیْهِ فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه أَ تَدْرِی مَا قِصَّةُ أَیُّوبَ وَ
ص: 139
سَبَبُ تَغَیُّرِ نِعْمَةِ اللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ اللَّهُ أَعْلَمُ وَ أَنْتَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ لَمَّا کَانَ عِنْدَ الِانْبِعَاثِ لِلنُّطْقِ شَکَّ أَیُّوبُ فِی مُلْکِی فَقَالَ هَذَا خَطْبٌ جَلِیلٌ وَ أَمْرٌ جَسِیمٌ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَا أَیُّوبُ أَ تَشُکُّ فِی صُورَةٍ أَقَمْتُهُ أَنَا إِنِّی ابْتَلَیْتُ آدَمَ بِالْبَلَاءِ فَوَهَبْتُهُ لَهُ وَ صَفَحْتُ عَنْهُ بِالتَّسْلِیمِ عَلَیْهِ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْتَ تَقُولُ خَطْبٌ جَلِیلٌ وَ أَمْرٌ جَسِیمٌ فَوَ عِزَّتِی لَأُذِیقَنَّکَ مِنْ عَذَابِی أَوْ تَتُوبَ إِلَیَّ بِالطَّاعَةِ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ثُمَّ أَدْرَکَتْهُ السَّعَادَةُ بِی یَعْنِی أَنَّهُ تَابَ وَ أَذْعَنَ بِالطَّاعَةِ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ عَلَی ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبِینَ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم شیخ علی بن سیف بن منصور، با سند مذکور از جابر بن یزید جعفی از مردی از اصحاب حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه روایت کرده که گفت: روزی سلمان خدمت حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه رسید و راجع به خود آن حضرت از ایشان پرسید. فرمود: ای سلمان! من کسی هستم که تمام امت ها به اطاعت از من دعوت شدند، کافر شدند و به آتش عذاب گردیدند. من نگهبان آنها هستم، این یک واقعیتی است که می گویم. ای سلمان! مرا به واقع کسی نمی شناسد، مگر اینکه با من خواهد بود در ملا اعلی.
راوی گوید: در این موقع حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما وارد شدند. حضرت فرمود: ای سلمان! این دو گوشواره عرش پروردگار جهان هستند؛ به وسیله آن دو بهشت درخشان است، و مادرشان بهترین زنان است. خداوند از مردم راجع به من پیمان گرفته است؛ هر کس خواست تصدیق نمود و هر کس تکذیب کرد، در آتش است. من حجت بالغه و کلمه باقیه و سفیر سفراء هستم.
سلمان گفت: یا امیرالمؤمنین! من تو را در تورات با همین مشخصات دیدم و در انجیل نیز همین طور. پدر و مادرم فدایت باد ای شهید کوفه! به خدا قسم اگر مردم با اشتیاق نمی گفتند که خدا رحمت کند قاتل سلمان را، سخنی در باره ات می گفتم که موجب ناراحتی نفوس و مردم می شد، زیرا تو حجت خدایی هستی که خدا توبه حضرت آدم علیه السلام را به وسیله تو پذیرفت و حضرت یوسف علیه السلام را از چاه نجات بخشید و تو داستان حضرت ایوب علیه السلام و سبب تغییر یافتن نعمت خدا بر او هستی. حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: می دانی داستان حضرت ایوب چیست و علت تغییر نعمت خدا بر او چه بوده؟ گفت: خدا بهتر می داند و شما یا امیر المؤمنین! فرمود: هنگام آمادگی برای سخن، حضرت ایوب در فرمانروایی من مشکوک شد و گفت: این مطلب بزرگ و امری بس سنگین است.
خداوند فرمود: ای ایوب! درباره صورتی که من آن را به پا داشته ام مشکوک می شوی؟ من آدم را گرفتار گرداندم، به وسیله او آدم را بخشیدم و از او گذشتم، چون تسلیم گردید و او را به امیرالمؤمنین بودن پذیرفت. تو می گویی این کار بزرگ و خیلی سنگین است؟ قسم به عزت خودم که تو را از عذاب خویش می چشانم، مگر آنکه به اطاعت نمودن از امیر المؤمنین توبه نمایی! سپس به واسطه من سعادتمند شد، یعنی او توبه کرد و به اطاعت نسبت به امیرالمؤمنین و ذریه پاکش صلوات الله علیهم اقرار نمود.
282- الشیخ محمد بن محمد بن النعمان المفید، عن ابْنُ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی تَوَحَّدَ بِمُلْکِهِ فَعَرَّفَ عِبَادَهُ نَفْسَهُ ثُمَّ فَوَّضَ إِلَیْهِمْ أَمْرَهُ وَ أَبَاحَ لَهُمْ جَنَّتَهُ فَمَنْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یُطَهِّرَ قَلْبَهُ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ عَرَّفَهُ وَلَایَتَنَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَطْمَسَ عَلَی قَلْبِهِ أَمْسَکَ عَنْهُ
ص: 140
مَعْرِفَتَنَا ثُمَّ قَالَ یَا مُفَضَّلُ وَ اللَّهِ مَا اسْتَوْجَبَ آدَمُ أَنْ یَخْلُقَهُ اللَّهُ بِیَدِهِ وَ یَنْفُخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ إِلَّا بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ صلوات الله علیه وَ مَا کَلَّمَ اللَّهُ مُوسَی تَکْلِیماً إِلَّا بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ صلوات الله علیه وَ لَا أَقَامَ اللَّهُ عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ آیَةً لِلْعَالَمِینَ إِلَّا بِالْخُضُوعِ لِعَلِیٍّ صلوات الله علیه ثُمَّ قَالَ اجْمَلِ الْأَمْرَ مَا اسْتَأْهَلَ خَلْقٌ مِنَ اللَّهِ النَّظَرَ إِلَیْهِ إِلَّا بِالْعُبُودِیَّةِ لَنَا.(1)
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: خداوند تبارک و تعالی یکتا است در فرمانروایی اش؛ خود را به بندگان معرفی نمود، سپس امر خود را به آنها واگذار کرد و بهشت را برایشان ارزانی داشت؛ هر کس را بخواهد از جن و انس دل پاک دهد و او را به ولایت ما آشنا می کند و هر کس را بخواهد کور دل گرداند، جلوگیری می نماید از او معرفت ما را.
سپس فرمود: ای مفضل! به خدا قسم حضرت آدم شایسته آفریده شدن به دست خدا و دمیدن روح خویش در او نشد، مگر به واسطه ولایت علی صلوات الله علیه، و خدا با حضرت موسی سخن نگفت، مگر به ولایت علی صلوات الله علیه، و حضرت عیسی بن مریم را آیت برای جهانیان قرار نداد، مگر به واسطه خضوع نسبت به علی صلوات الله علیه. سپس فرمود: زیباترین مسئله اینکه هیچ یک از مخلوقات اهلیت نگاه و توجه خدا را پیدا نکرد مگر بخاطر کوچکی در مقابل ما اهل بیت.
283- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِکٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ طَاهِرِ بْنِ مِدْرَارٍ عَنْ أَخِیهِ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْمَدَائِنِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ ما کُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَیْنا» قَالَ کِتَابٌ کَتَبَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی وَرَقَةِ آسٍ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ الْخَلْقَ بِأَلْفَیْ عَامٍ فِیهَا مَکْتُوبٌ یَا شِیعَةَ آلِ مُحَمَّدٍ أَعْطَیْتُکُمْ قَبْلَ أَنْ تَسْأَلُونِی وَ غَفَرْتُ لَکُمْ قَبْلَ أَنْ تَسْتَغْفِرُونِی مَنْ أَتَی مِنْکُمْ بِوَلَایَةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَسْکَنْتُهُ جَنَّتِی بِرَحْمَتِی. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابو سعید مدائنی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «آن دم که [موسی را] ندا دردادیم تو در جانب طور نبودی». (سوره قصص آیه 46) پرسیدم. فرمود: این نوشته ای است که خداوند دو هزار سال قبل از آفرینش خلق، بر برگ آسی نوشت و در آن نوشته بود: ای شیعیان آل محمّد! به شما عطا کردم قبل از درخواست و شما را آمرزیدم قبل از تقاضای آمرزش؛ هر کدام از شما که با ولایت محمّد و آل محمّد صلوات الله علیهم پیش من آید، او را به رحمت خود ساکن بهشت می کنم.
284- الشیخ الحسن بن سليمان الحلي، عَنِ الصَّدُوقِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّقْرِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ بَسَّامٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْمُهَلَّبِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ صَبِیحٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ صلوات الله علیهم قَالَ: لَمَّا عُرِجَ بِالنَّبِیِّ صلی الله علیه و آله إِلَی السَّمَاءِ قَالَ الْعَزِیزُ عَزَّ وَ جَلَّ آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ قَالَ قُلْتُ وَ الْمُؤْمِنُونَ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ مَنْ خَلَّفْتَ لِأُمَّتِکَ وَ هُوَ أَعْلَمُ قُلْتُ خَیْرَهَا لِأَهْلِهَا قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ إِنِّی اطَّلَعْتُ إِلَی الْأَرْضِ اطِّلَاعَةً فَاخْتَرْتُکَ مِنْهَا ثُمَّ
ص: 141
شَقَقْتُ لَکَ اسْماً مِنْ أَسْمَائِی فَلَا أُذْکَرُ فِی مَوْضِعٍ إِلَّا ذُکِرْتَ مَعِی وَ أَنَا الْمَحْمُودُ أَنْتَ مُحَمَّدٌ ثُمَّ اطَّلَعْتُ إِلَیْهَا اطِّلَاعَةً أُخْرَی فَاخْتَرْتُ مِنْهَا عَلِیّاً فَجَعَلْتُهُ وَصِیَّکَ فَأَنْتَ سَیِّدُ الْأَنْبِیَاءِ وَ عَلِیٌّ سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ إِنِّی خَلَقْتُکَ وَ خَلَقْتُ عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ صلوات الله علیهم مِنْ شَبْحِ نُورٍ ثُمَّ عَرَضْتُ وَلَایَتَهُمْ عَلَی الْمَلَائِکَةِ وَ سَائِرَ خَلْقِی وَ هُمْ أَرْوَاحٌ فَمَنْ قَبِلَهَا کَانَ عِنْدِی مِنَ الْمُقَرَّبِینَ وَ مَنْ جَحَدَهَا کَانَ عِنْدِی مِنَ الْکَافِرِینَ یَا مُحَمَّدُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَوْ أَنَّ عَبْداً عَبَدَنِی حَتَّی یَنْقَطِعَ أَوْ یَصِیرَ کَالشَّنِّ الْبَالِی ثُمَّ أَتَانِی جَاحِداً لِوَلَایَتِهِمْ لَمْ أُدْخِلْهُ جَنَّتِی وَ لَا أَظْلَلْتُهُ تَحْتَ عَرْشِی. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی، با سند مذکور از منصور از حضرت امام موسی کاظم از پدر بزرگوارش از جد بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: وقتی مرا به آسمان به معراج بردند، خداوند فرمود: «پیامبر به آنچه از پروردگارش به او نازل شده، ایمان آورده» من گفتم « و مؤمنان». (سوره بقره آیه 285) فرمود: راست گفتی. ای محمّد! چه کس را برای امت به جانشینی خود قرار داده ای؟ با این که او خود بهتر می دانست گفتم: بهترین آنها برای مردم را. فرمود: راست گفتی. یا محمّد! من به زمین نگریستم و تو را از میان آنها انتخاب کردم. بعد برایت یک اسم از اسم های خود جدا نمودم. از من در جایی یاد نمی کنند، مگر اینکه تو را نیز با من یاد می کنند. من محمودم و تو محمّد صلوات الله علیه و آله. بعد برای مرتبه دیگر به زمین نگریستم؛ علی صلوات الله علیه را انتخاب کردم و او را وصیّ تو قرار دادم. تو سرور انبیاء هستی و علی سرور اوصیاء است. من، تو و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم را از شبح نوری آفریدم. سپس در حالی که روح بودید، ولایت شما را بر ملائکه و سایر خلق عرضه داشتم. هر کس پذیرفت در نزد من از مقربین شد و هر کس منکر شد، از کافرین گردید.
ای محمّد! به عزت و جلالم سوگند که اگر بنده ای مرا بپرستد و عبادت کند، آن قدر که نفسش قطع شود یا از حرکت باز ماند یا همچون مشکی خشک گردد، با این حال از عبادت پیش من آید اما منکر ولایت ایشان باشد، نه او را داخل بهشت می کنم و نه در سایه عرشم قرار می دهم.
285- الشیخ الحسن بن سليمان الحلي، بإسناده عَنْ وَهْبِ بْنِ مُنَبِّهٍ قَالَ: إِنَّ مُوسَی علیه السلام نَظَرَ لَیْلَةَ الْخِطَابِ إِلَی کُلِّ شَجَرَةٍ فِی الطُّورِ وَ کُلِّ حَجَرٍ وَ نَبَاتٍ یَنْطِقُ بِذِکْرِ مُحَمَّدٍ وَ اثْنَیْ عَشَرَ وَصِیّاً لَهُ مِنْ بَعْدِهِ فَقَالَ مُوسَی إِلَهِی لَا أَرَی شَیْئاً خَلَقْتَهُ إِلَّا وَ هُوَ نَاطِقٌ بِذِکْرِ مُحَمَّدٍ وَ أَوْصِیَائِهِ الِاثْنَیْ عَشَرَ فَمَا مَنْزِلَةُ هَؤُلَاءِ عِنْدَکَ قَالَ یَا ابْنَ عِمْرَانَ إِنِّی خَلَقْتُهُمْ قَبْلَ أَنْ أَخْلُقَ الْأَنْوَارَ خَلَقْتُهُمْ فِی خِزَانَةِ قُدْسِی تَرْتَعُ فِی رِیَاضِ مَشِیَّتِی وَ تَتَنَسَّمُ مِنْ رَوْحِ جَبَرُوتِی وَ تُشَاهِدُ أَقْطَارَ مَلَکُوتِی حَتَّی إِذَا شِئْتَ بِمَشِیَّتِی أَنْفَذْتَ قَضَائِی وَ قَدَرِی یَا ابْنَ عِمْرَانَ إِنِّی سَبَقْتُ بِهِمُ السُّبَّاقَ حَتَّی أُزَخْرِفَ بِهِمْ جِنَانِی یَا ابْنَ عِمْرَانَ تَمَسَّکْ بِذِکْرِهِمْ فَإِنَّهُمْ خَزَنَةُ عِلْمِی وَ عَیْبَةُ حِکْمَتِی وَ مَعْدِنُ نُورِی قَالَ حُسَیْنُ بْنُ عُلْوَانَ فَذَکَرْتُ ذَلِکَ لِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما فَقَالَ حَقٌّ ذَلِکَ هُمُ اثْنَا عَشَرَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهم وَ
ص: 142
مَنْ شَاءَ اللَّهُ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّمَا سَأَلْتُکَ لِتُبَیِّنَ الْحَقَّ لِی قَالَ أَنَا وَ ابْنِی هَذَا وَ أَوْمَأَ إِلَی ابْنِهِ مُوسَی وَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِهِ یَغِیبُ شَخْصُهُ وَ لَا یَحِلُّ ذِکْرُهُ بِاسْمِهِ. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی، با سند خویش از وهب بن منبه روایت کرده که گفت: حضرت موسی علیه السلام در شب گفتگو با خدا در طور، چشمش به هر درختی و هر سنگ و گیاهی که می افتاد، دم از ذکر حضرت محمّد و دوازده وصیّ بعد از او صلوات الله علیهم می زدند.
حضرت موسی گفت: خدایا! چیزی را نمی بینم که خلق کرده باشی، جز اینکه دم از ذکر حضرت محمّد و اوصیای دوازده گانه بعد از او صلوات الله علیهم می زنند. مقام آنها در نزد تو چقدر است؟ خداوند فرمود: ای پسر عمران! من آنها را پیش از آفرینش انوار در خزانه قدسم آفریدم، که در ریاض مشیّتم می خرامیدند و از روح جبروتم تنفس می کردند و شاهد اطراف ملکوتم بودند، تا زمانی که با مشیّت خود خواستم و قضا و قدر خود را به اجرا در آوردم. ای پسر عمران! من به وسیله آنها مسابقه ای ترتیب دادم تا بهشتم را به ایشان زینت بخشم. ای پسر عمران! به وسیله ذکر آنها تمسک بجو، زیرا آنها نگهبانان علم و جایگاه حکمت من و معدن نورم هستند.
حسین بن علوان گفت: این حدیث را برای حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه نقل کردم. حضرت فرمود: واقعیت دارد. آنها دوازده نفر از آل محمّد صلوات الله علیهم هستند؛ علی و حسن و حسین و علی بن الحسین و محمّد بن علی صلوات الله علیهم و هر کس را که خدا بخواهد. گفتم: آقا! من این را برای شما عرض کردم تا حق را برایم آشکار فرمایید. فرمود: من و این پسرم (اشاره کرد به پسرش حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه) و پنجم فرزندش که از دیده ها غایب می شود و حلال نیست بردن نامش.
286- الشیخ الحسن بن سليمان الحلي، بإسناده عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْعَسْکَرِیِّ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّ اللَّهُ اخْتَارَنَا مَعَاشِرَ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم وَ اخْتَارَ الْمَلَائِکَةَ الْمُقَرَّبِینَ وَ مَا اخْتَارَهُمْ إِلَّا لِعِلْمِهِ إِنَّهُمْ لَیَهْتَدُونَ. (2)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی، با سند خویش از حضرت امام حسن عسکری از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: خداوند ما آل محمّد صلوات الله علیهم را انتخاب نمود و ملائکه مقرب را. آنها را انتخاب نکرد، مگر اینکه می دانست هدایت می یابند.
287- الشیخ الحسن بن سلیمان، نَقْلًا مِنْ کِتَابِ التَّنْبِیهِ لِلْحَیْرَةِ بِحَذْفِ الْإِسْنَادِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَا سَیِّدُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ أَنْتَ یَا عَلِیُّ سَیِّدُ الْخَلَائِقِ بَعْدِی أَوَّلُنَا کَآخِرِنَا وَ آخِرُنَا کَأَوَّلِنَا. (3)
ص: 143
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان، از کتاب تنبیه للحیرة با حذف اسناد از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من سرور پیشینیان و آیندگان هستم و تو یا علی سرور خلائق بعد از من هستی؛ اول ما مانند آخری ما است و آخری ما مانند اولی.
288- الشیخ الحسن بن سليمان، نَقْلًا مِنْ تَفْسِیرِ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَبَّاسِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَارِثِ وَ سَعِیدِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَا وَارِدُکُمْ عَلَی الْحَوْضِ وَ أَنْتَ یَا عَلِیُّ السَّاقِی وَ الْحَسَنُ الذَّائِدُ وَ الْحُسَیْنُ الْآمِرُ وَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ الْفَارِطُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ النَّاشِرُ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّائِقُ وَ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ مُحْصِی الْمُحِبِّینَ وَ الْمُبْغِضِینَ وَ قَامِعُ الْمُنَافِقِینَ وَ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی مُزَیِّنُ الْمُؤْمِنِینَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مُنْزِلُ أَهْلِ الْجَنَّةِ فِی دَرَجَاتِهِمْ وَ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ خَطِیبُ شِیعَتِهِ وَ مُزَوِّجُهُمُ الْحُورَ وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ سِرَاجُ أَهْلِ الْجَنَّةِ یَسْتَضِیئُونَ بِهِ وَ الْهَادِی الْمَهْدِیُّ شَفِیعُهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ حَیْثُ لَا یَأْذَنُ اللَّهُ إِلَّا لِمَنْ یَشاءُ وَ یَرْضی. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان، به نقل از تفسیر مرحوم شیخ محمد بن عباس با اسناد ایشان از حارث و سعید بن قیس روایت کرده که گفتند: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من جلوتر از شما وارد حوض می شوم و تو یا علی ساقی هستی و حسن مدافع و حسین امر کننده و علی بن الحسین پیشرو و محمّد بن علی ناشر و جعفر بن محمّد رهبر و موسی بن جعفر شماره بردار دوستان و دشمنان و از بین برنده منافقین و علی بن موسی زینت بخش مؤمنین و محمّد بن علی جای دهنده مؤمنین است در درجه خودشان در بهشت و علی بن محمّد خطیب شیعیان و به ازدواج در آورنده حورالعین، حسن بن علی چراغ بهشتیان که از نور ایشان بهره می برند و هادی مهدی شفیع آنها است در روز قیامت، موقعی که اجازه داده نمی شود مگر برای کسی که خدا بخواهد صلوات الله علیهم اجمعین.
289- قال الشیخ الحسن بن سليمان: رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: عِلْمُنَا وَاحِدٌ وَ فَضْلُنَا وَاحِدٌ وَ نَحْنُ شَیْ ءٌ وَاحِدٌ. (2)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان گوید: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت شده که آن حضرت فرمود: علم ما یکی است و فضل ما یکی است و ما یک شی ء واحد هستیم.
290- قال الشیخ الحسن بن سليمان: وَ قَالَ الصَّادِقِ صلوات الله علیه کُلُّ مَا کَانَ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَلَنَا مِثْلُهُ إِلَّا النُّبُوَّةَ وَ الْأَزْوَاجَ. (3)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان گوید: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر چه حضرت محمّد صلی الله علیه و آله دارد ما نیز مانند آن را داریم، جز نبوّت و مسأله همسران.
ص: 144
291- الشیخ الحسن بن سليمان، نَقْلًا مِنْ کِتَابِ الْقَائِمِ لِلْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی الْوَرْدِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: تَسْنِیمٌ أَشْرَفُ شَرَابِ الْجَنَّةِ یَشْرَبُهُ مُحَمَّدٌ وَ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم صِرْفاً وَ یُمْزَجُ لِأَصْحَابِ الْیَمِینِ وَ لِسَائِرِ أَهْلِ الْجَنَّةِ. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان، به نقل از کتاب فضل بن شاذان با اسناد ایشان از ابو الورد از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: تسنیم» بهترین نوشیدنی بهشت است که محمّد و آل محمّد صلوات الله علیهم آن را خالص می آشامند و برای اصحاب یمین و سائر اهل بهشت مخلوط می کنند.
292- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ رَحِمَهُ اَللَّهُ قَالَ حَدَّثَنِی عَمِّی مُحَمَّدُ بْنُ اَلْقَاسِمِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هِلاَلٍ عَنِ اَلْفَضْلِ بْنِ دُکَیْنٍ عَنْ مَعْمَرِ بْنِ رَاشِدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ اَلصَّادِقَ صلوات الله علیه یَقُولُ أَتَی یَهُودِیٌّ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله فَقَامَ بَیْنَ یَدَیْهِ یُحِدُّ النَّظَرَ إِلَیْهِ فَقَالَ یَا یَهُودِیُّ حَاجَتُکَ قَالَ أَنْتَ أَفْضَلُ أَمْ مُوسَی بْنُ عِمْرَانَ النَّبِیُّ الَّذِی کَلَّمَهُ اللَّهُ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ التَّوْرَاةَ وَ الْعَصَا وَ فَلَقَ لَهُ الْبَحْرَ وَ أَظَلَّهُ بِالْغَمَامِ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله إِنَّهُ یُکْرَهُ لِلْعَبْدِ أَنْ یُزَکِّیَ نَفْسَهُ وَ لَکِنِّی أَقُولُ إِنَّ آدَمَ علیه السلام لَمَّا أَصَابَ الْخَطِیئَةَ کَانَتْ تَوْبَتُهُ أَنْ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا غَفَرْتَ لِی فَغَفَرَهَا اللَّهُ لَهُ وَ إِنَّ نُوحاً لَمَّا رَکِبَ فِی السَّفِینَةِ وَ خَافَ الْغَرَقَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا أَنْجَیْتَنِی مِنَ الْغَرَقِ فَنَجَّاهُ اللَّهُ عَنْهُ وَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام لَمَّا أُلْقِیَ فِی النَّارِ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا أَنْجَیْتَنِی مِنْهَا فَجَعَلَهَا اللَّهُ عَلَیْهِ بَرْداً وَ سَلَاماً وَ إِنَّ مُوسَی علیه السلام لَمَّا أَلْقَی عَصَاهُ وَ أَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَمَّا أَمَّنْتَنِی فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لا تَخَفْ إِنَّکَ أَنْتَ الْأَعْلی یَا یَهُودِیُّ إِنَّ مُوسَی لَوْ أَدْرَکَنِی ثُمَّ لَمْ یُؤْمِنْ بِی وَ بِنُبُوَّتِی مَا نَفَعَهُ إِیمَانُهُ شَیْئاً وَ لَا نَفَعَتْهُ النُّبُوَّةُ یَا یَهُودِیُّ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی الْمَهْدِیُّ إِذَا خَرَجَ نَزَلَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ لِنُصْرَتِهِ وَ قَدَّمَهُ وَ صَلَّی خَلْفَهُ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از معمر بن راشد روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: مردی یهودی نزد رسول الله صلی الله علیه و آله آمد و پیش روی حضرت ایستاد و به ایشان خیره شد. حضرت فرمود: ای یهودی! چه می خواهی؟ عرض کرد: تو برتری یا موسی بن عمران؟! همان پیامبری که خداوند با او سخن گفت و بر او تورات و عصا را نازل کرد و برایش دریا را شکافت و با ابر بر سرش سایه فکند؟ رسول الله صلی الله علیه و آله به او فرمود: ناپسند است که بنده خود را بستاید، اما من برایت می گویم: وقتی حضرت آدم علیه السلام به آن گناه دچار شد، توبه اش این بود که بگوید: خداوندا به حق محمد و آل محمد صلوات الله علیهم از تو می خواهم که از من درگذری. و خداوند از گناه او درگذشت. وقتی حضرت نوح علیه السلام سوار کشتی شد و ترسید که غرق شود گفت: خداوندا به حق محمد و آل محمد صلوات الله علیهم از تو می خواهم که مرا از غرق شدن بِرَهانی. و خداوند او را رهانید. وقتی حضرت ابراهیم علیه السلام در آتش انداخته شد
ص: 145
گفت: خداوندا به حق محمد و آل محمد صلوات الله علیهم از تو می خواهم که مرا از آتش نجات دهی. و خداوند آتش را بر او سرد و سلامت قرار داد. وقتی حضرت موسی علیه السلام عصایش را انداخت از روی ترس با خود زمزمه کرد و گفت: خداوندا به حق محمد و آل محمد صلوات الله علیهم از تو می خواهم که مرا در امان داری. و خداوند والامقام به او فرمود: «لا تَخَفْ إِنَّکَ أَنْتَ الْأَعْلی» «مترس که تو خود برتری». (سوره طه آیه 68) ای یهودی! اگر حضرت موسی علیه السلام مرا درمی یافت و سپس به من و به نبوت من ایمان نمی آورد، نه ایمانش برایش سودی داشت و نه نبوتش. ای یهودی! یکی از فرزندان من حضرت مهدی است، وقتی ظهور کند حضرت عیسی بن مریم برای یاری اش فرود می آید و او را پیش روی خود قرار می دهد و پشت سرش نماز می خواند.
293- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن الْعِجْلِیُّ عَنِ ابْنِ زَکَرِیَّا الْقَطَّانِ عَنِ ابْنِ حَبِیبٍ عَنِ ابْنِ بُهْلُولٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَجْسَادِ بِأَلْفَیْ عَامٍ فَجَعَلَ أَعْلَاهَا وَ أَشْرَفَهَا أَرْوَاحَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ الْأَئِمَّةِ بَعْدَهُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَعَرَضَهَا عَلَی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبَالِ فَغَشِیَهَا نُورُهُمْ فَقَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِلسَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبَالِ هَؤُلَاءِ أَحِبَّائِی وَ أَوْلِیَائِی وَ حُجَجِی عَلَی خَلْقِی وَ أَئِمَّةُ بَرِیَّتِی مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْهُمْ لَهُمْ وَ لِمَنْ تَوَلَّاهُمْ خَلَقْتُ جَنَّتِی وَ لِمَنْ خَالَفَهُمْ وَ عَادَاهُمْ خَلَقْتُ نَارِی فَمَنِ ادَّعَی مَنْزِلَتَهُمْ مِنِّی وَ مَحَلَّهُمْ مِنْ عَظَمَتِی عَذَّبْتُهُ عَذَاباً لَا أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعَالَمِینَ وَ جَعَلْتُهُ وَ الْمُشْرِکِینَ فِی أَسْفَلِ دَرْکٍ مِنْ نَارِی وَ مَنْ أَقَرَّ بِوَلَایَتِهِمْ وَ لَمْ یَدَّعِ مَنْزِلَتَهُمْ مِنِّی وَ مَکَانَهُمْ مِنْ عَظَمَتِی جَعَلْتُهُ مَعَهُمْ فِی رَوْضَاتِ جَنَّاتِی وَ کَانَ لَهُمْ فِیهَا مَا یَشَاءُونَ عِنْدِی وَ أَبَحْتُهُمْ کَرَامَتِی وَ أَحْلَلْتُهُمْ جِوَارِی وَ شَفَّعْتُهُمْ فِی الْمُذْنِبِینَ مِنْ عِبَادِی وَ إِمَائِی فَوَلَایَتُهُمْ أَمَانَةٌ عِنْدَ خَلْقِی فَأَیُّکُمْ یَحْمِلُهَا بِأَثْقَالِهَا وَ یَدَّعِیهَا لِنَفْسِهِ دُونَ خَیْرَاتِی فَأَبَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ الْجِبَالُ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَ أَشْفَقْنَ مِنِ ادِّعَاءِ مَنْزِلَتِهَا وَ تَمَنِّی مَحَلِّهَا مِنْ عَظَمَةِ رَبِّهَا فَلَمَّا أَسْکَنَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ وَ زَوْجَتَهُ الْجَنَّةَ قَالَ لَهُمَا- کُلا مِنْها رَغَداً حَیْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ یَعْنِی شَجَرَةَ الْحِنْطَةِ- فَتَکُونا مِنَ الظَّالِمِینَ فَنَظَرَ إِلَی مَنْزِلَةِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ الْأَئِمَّةِ بَعْدَهُمْ صلوات الله علیهم فَوَجَدَاهَا أَشْرَفَ مَنَازِلِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَقَالا یَا رَبَّنَا لِمَنْ هَذِهِ الْمَنْزِلَةُ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ ارْفَعَا رُءُوسَکُمَا إِلَی سَاقِ عَرْشِی فَرَفَعَا رُءُوسَهُمَا فَوَجَدَا اسْمَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ الْأَئِمَّةِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ مَکْتُوبَةً عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ بِنُورٍ مِنْ نُورِ الْجَبَّارِ جَلَّ جَلَالُهُ فَقَالا یَا رَبَّنَا مَا أَکْرَمَ أَهْلَ هَذِهِ الْمَنْزِلَةِ عَلَیْکَ وَ مَا أَحَبَّهُمْ إِلَیْکَ وَ مَا أَشْرَفَهُمْ لَدَیْکَ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لَوْلَاهُمْ مَا خَلَقْتُکُمَا هَؤُلَاءِ خَزَنَةُ عِلْمِی وَ أُمَنَائِی عَلَی سِرِّی إِیَّاکُمَا أَنْ تَنْظُرَا إِلَیْهِمْ بِعَیْنِ الْحَسَدِ وَ تَتَمَنَّیَا مَنْزِلَتَهُمْ عِنْدِی وَ مَحَلَّهُمْ مِنْ کَرَامَتِی فَتَدْخُلَا بِذَلِکَ فِی نَهْیِی وَ عِصْیَانِی فَتَکُونا مِنَ الظَّالِمِینَ قَالا رَبَّنَا وَ مَنِ الظَّالِمُونَ قَالَ الْمُدَّعُونَ لِمَنْزِلَتِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ قَالا رَبَّنَا فَأَرِنَا مَنَازِلَ ظَالِمِیهِمْ فِی نَارِکَ حَتَّی نَرَاهَا کَمَا رَأَیْنَا مَنْزِلَتَهُمْ فِی جَنَّتِکَ فَأَمَرَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی النَّارَ فَأَبْرَزَتْ جَمِیعَ مَا فِیهَا مِنْ أَلْوَانِ النَّکَالِ وَ الْعَذَابِ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَکَانُ الظَّالِمِینَ لَهُمُ الْمُدَّعِینَ لِمَنْزِلَتِهِمْ فِی أَسْفَلِ دَرْکٍ مِنْهَا- کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها أُعِیدُوا فِیها وَ کُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ
ص: 146
بَدَّلُوا سِوَاهَا لِیَذُوقُوا الْعَذابَ یَا آدَمُ وَ یَا حَوَّاءُ لَا تَنْظُرَا إِلَی أَنْوَارِی وَ حُجَجِی بِعَیْنِ الْحَسَدِ فَأُهْبِطَکُمَا عَنْ جِوَارِی وَ أُحِلَّ بِکُمَا هَوَانِی- فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّیْطانُ لِیُبْدِیَ لَهُما ما وُورِیَ عَنْهُما مِنْ سَوْآتِهِما وَ قالَ ما نَهاکُما رَبُّکُما عَنْ هذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَکُونا مَلَکَیْنِ أَوْ تَکُونا مِنَ الْخالِدِینَ وَ قاسَمَهُما إِنِّی لَکُما لَمِنَ النَّاصِحِینَ فَدَلَّاهُما بِغُرُورٍ وَ حَمَلَهُمَا عَلَی تَمَنِّی مَنْزِلَتِهِمْ فَنَظَرَا إِلَیْهِمْ بِعَیْنِ الْحَسَدِ فَخُذِلَا حَتَّی أَکَلَا مِنْ شَجَرَةِ الْحِنْطَةِ فَعَادَ مَکَانَ مَا أَکَلَا شَعِیراً فَأَصْلُ الْحِنْطَةِ کُلِّهَا مِمَّا لَمْ یَأْکُلَاهُ وَ أَصْلُ الشَّعِیرِ کُلِّهِ مِمَّا عَادَ مَکَانَ مَا أَکَلَاهُ فَلَمَّا أَکَلَا مِنَ الشَّجَرَةِ طَارَ الْحُلِیُّ وَ الْحُلَلُ عَنْ أَجْسَادِهِمَا وَ بَقِیَا عُرْیَانَیْنِ- وَ طَفِقا یَخْصِفانِ عَلَیْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ ناداهُما رَبُّهُما أَ لَمْ أَنْهَکُما عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ وَ أَقُلْ لَکُما إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُما عَدُوٌّ مُبِینٌ فَ قالا رَبَّنا ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ قَالَ اهْبِطَا مِنْ جِوَارِی فَلَا یُجَاوِرُنِی فِی جَنَّتِی مَنْ یَعْصِینِی فَهَبَطَا مَوْکُولَیْنِ إِلَی أَنْفُسِهِمَا فِی طَلَبِ الْمَعَاشِ فَلَمَّا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمَا جَاءَهُمَا جَبْرَئِیلُ- فَقَالَ لَهُمَا إِنَّکُمَا إِنَّمَا ظَلَمْتُمَا أَنْفُسَکُمَا بِتَمَنِّی مَنْزِلَةِ مَنْ فُضِّلَ عَلَیْکُمَا فَجَزَاؤُکُمَا مَا قَدْ عُوقِبْتُمَا بِهِ مِنَ الْهُبُوطِ مِنْ جِوَارِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی أَرْضِهِ فَسَلَا رَبَّکُمَا بِحَقِّ الْأَسْمَاءِ الَّتِی رَأَیْتُمُوهَا عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ حَتَّی یَتُوبَ عَلَیْکُمَا فَقَالا اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُکَ بِحَقِّ الْأَکْرَمِینَ عَلَیْکَ- مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ الْأَئِمَّةِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیْنَا وَ رَحِمْتَنَا فَتَابَ اللَّهُ عَلَیْهِمَا إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ فَلَمْ تَزَلْ أَنْبِیَاءُ اللَّهِ بَعْدَ ذَلِکَ یَحْفَظُونَ هَذِهِ الْأَمَانَةَ وَ یُخْبِرُونَ بِهَا أَوْصِیَاءَهُمْ وَ الْمُخْلَصِینَ مِنْ أُمَمِهِمْ فَیَأْبَوْنَ حَمْلَهَا وَ یُشْفِقُونَ مِنِ ادِّعَائِهَا وَ حَمَلَهَا الْإِنْسَانُ الَّذِی قَدْ عُرِفَ فَأَصْلُ کُلِّ ظُلْمٍ مِنْهُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولًا. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خداوند تبارک و تعالی ارواح را بیش از هزار سال قبل از اجساد خلق کرد و برترین و شریف ترین آن ها را محمد و علی فاطمه و حسن و حسین و امامان بعد از آن ها صلوات الله علیهم قرار داد. پس آن را بر آسمان ها و زمین و کوه ها عرضه کرد و نور آن ها همه را فرا گرفت. خداوند تبارک و تعالی به آسمانها و زمین و کوه ها گفت، اینان دوستان، اولیاء و حجت های من بر آفریدگانم هستند و امامان همه خلق من هستند. هیچ مخلوفی را خلق نکردم که دوست داشتنی تر از آنان برای من باشند. برای هرکس که آنان را دوست بدارد، بهشت را خلق کردم و برای کسی که با آنان مخالفت و دشمنی کند، آتشم را خلق کردم، پس هرکس مدعی جایگاه و منزلت آنان باشد، او را چنان عذابی می کنم که هیچ کس از مخلوقات را عذاب نکرده باشم و او را به همراه مشرکان در پست ترین مقام آتشم قرار می دهم. و هرکس به ولایت و دوستی آن ها اقرار کند و مدعی جایگاه و منزلت آنان نباشد او را با آن ها در باغ های بهشتم قرار می دهم و برای آنان آنچه می خواهند در آنجا هست و کرامتم شامل آن ها می شود و آن ها را به هم جواری با خود زینت می بخشم و آن ها را شفیع بندگان گناهکارم قرار می دهم. پس ولایت و دوستی آن ها امانتی نزد خلق من است. پس کدامیک از شما به جز برگزیدگانم می توانند بار را با سنگینی اش حمل کنند و آن را برای خودش ادعا کند؟ چرا که آسمان ها و زمین و کوه ها از قبول آن بار ابا ورزیدند و از ادعای جایگاهش و آرزوی آن در برابر عظمت پروردگارش بیمناک
ص: 147
بودند. هنگامی که خداوند عز و جل آدم و همسرش را در بهشت سکنی داد به آن دو فرمود: «از آن هر چقدر می خواهید بخورید و به این درخت یعنی درخت گندم نزدیک نشوید که از ظالمان خواهید بود».
پس به جایگاه محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و امامان بعد از آن ها صلوات الله علیهم نگاه کرد و آن ها را در بالاترین جایگاه های بهشتیان یافت. گفتند پروردگار این جایگاه برای کیست؟ خداوند جل و جل و جلاله فرمود: سرهای تان را تا پای عرش من بالا بیاورید. پس سرهای شان را بالا آوردند و دیدند نام محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و امامان صلوات الله علیهم با نور خداوند جبار بر پایه عرش مکتوب است. گفتند: خدایا! چقدر این مقام نزد تو گرامی است و چقدر نزد تو محبوب است و چقدر نزد تو شریف است! خداوند جل و جل و جلاله فرمود: اگر آن ها نبودند، شما را خلق نمی کردم. اینا محزن علم من و امینان راز من هستند بر شماست که آنها به چشم حسد ننگرید و جایگاه آنان را آرزو نکنید که به واسطه آن در نهی و عصیان من وارد می شوید «و از ظالمان می شوید» گفتند:پروردگارا ظالمان چه کسانی هستند؟ فرمود: آنان که مدعی ناحق جایگاه آنان هستند. گفتند: پروردگارا جایگاه ظلم کنندگان به آن ها را در آتشت به ما نشان بده تا ببینیم، همان گونه که جایگاه آن خوبان را در بهشت دیدیم. خداوند تبارک و تعالی به آتش دستور داد، پس همه آنچه در آن بود از انواع عذاب و سختی آشکار شد و خداوند عز و جل فرمود: جایگاه ظلم کنندگان به آنها و مدعیان جایگاهشان در پست ترین جای آن خواهد بود. هرگاه بخواهند از آن خارج شوند، دوباره به آن بازگردانده می شوند و هنگامی که پوست هایشان پخته شد، به غیر از آن تبدیل می شود تا عذاب را بچشند. ای آدم و حوا به نورهای من و محبت های من به نگاه حسد ننگرید که شما را از جوارم بیرون می رانم و ذلت خود را بر شما فرود می آورم. «پس شیطان آن دو را وسوسه کرد تا آنچه از عورت ها (شرمگاه ها) یشان پنهان بود آشکار شود و گفت که پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرده است تا مبادا دو فرشته شوید و جاودانه بمانید و من برای شما خیرخواه هستم و آن دو را به غرور راهنمایی کرد» و آن دو را تحریک کرد که جایگاه آنان را آرزو کنند و آن دو به دیده حسد به آنان نگریستند و ناامید شدند. تا این که از درخت گندم خوردند. پس به جای آنچه خوردند جو جایگزین شد. اصل گندم نیز آن بخشی است که آنان نخوردند. و اصل جو همان چیزی است که جایگزین بخش خورده شده گندم شد. هنگامی که از درخت خوردند، زیورها و لباس هایشان از بدنشان افتاد و برهنه باقی ماندند. «و به چسبانیدن برگ[های درختان] بهشت بر خود آغاز کردند و پروردگارشان بر آن دو بانگ بر زد مگر شما را از این درخت منع نکردم و به شما نگفتم که در حقیقت شیطان برای شما دشمنی آشکار است. گفتند پروردگارا ما بر خویشتن ستم کردیم و اگر بر ما نبخشایی و به ما رحم نکنی مسلما از زیانکاران خواهیم بود» فرمود: از جوار من بیرون بروید و در بهشت من کسی که از من سرپیچی کند، در جوار من نخواهد بود. پس فرود بیایید و به دست آوردن روزی به خودتان موکول می شود. هنگامی که خداوند عز و جل خواست که توبه آن دو را بپذیرد، جبرئیل نزد آن درآمد و گفت: شما دو نفر در حق خودتان ظلم کردید که تمنای جایگاه کسی که از شما برتر بود را داشتید، پس جزای شما این است که از جوار خداوند عز و جل به زمین فرود بیاید و از خداوند به حق نام هایی که در پایه عرش دیدید بخواهید که توبه شما را بپذیرد. پس گفتند: بار خدایا به حق خوبان درگاهت، محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین و امامان صلوات الله علیهم، از تو می خواهیم که توبه ما را بپذیری و بر ما رحم کنی. پس توبه آنان را پذیرفت که او توبه پذیر مهربان است. بعد از آنان، پیامبرانی نازل شدند که همچنان این امانت را حفظ می کنند و جانشینان شان و مخلصان از امت های شان را از آن آگاه می سازند و آنان از حمل آن امتناع می ورزند
ص: 148
و از ادعای آن بیمناک می گردند و انسانی که شناخته شد آن را حمل کرد؛ پس اهل هر ظلمی تا روز قیامت از اوست و آن سخن خداوند عز و جل است: «همانا ما این امانت را بر آسمان ها و زمین عرضه کردیم ولی از حمل آن امتناع ورزیدند و بیمناک شدند و انسان آن را حمل کرد چرا که ظالم و نادان است».
294- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِمْرَانَ الدَّقَّاقُ عَنِ الْعَلَوِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِکٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ مَا هَذِهِ الْکَلِمَاتُ قَالَ هِیَ الْکَلِمَاتُ الَّتِی تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتابَ عَلَیْهِ وَ هُوَ أَنَّهُ قَالَ یَا رَبِّ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَّ فَتَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَا یَعْنِی عَزَّ وَ جَلَّ بِقَوْلِهِ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ یَعْنِی أَتَمَّهُنَّ إِلَی الْقَائِمِ صلوات الله علیه اثْنَیْ عَشَرَ إِمَاماً تِسْعَةً مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم قَالَ الْمُفَضَّلُ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَأَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ قَالَ یَعْنِی بِذَلِکَ الْإِمَامَةَ جَعَلَهَا اللَّهُ فِی عَقِبِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیه إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَکَیْفَ صَارَتِ الْإِمَامَةُ فِی وُلْدِ الْحُسَیْنِ دُونَ وُلْدِ الْحَسَنِ وَ هُمَا جَمِیعاً وَلَدَا رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ سِبْطَاهُ وَ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَقَالَ صلوات الله علیه إِنَّ مُوسَی وَ هَارُونَ کَانَا نَبِیَّیْنِ مُرْسَلَیْنِ أَخَوَیْنِ فَجَعَلَ اللَّهُ النُّبُوَّةَ فِی صُلْبِ هَارُونَ مِنْ دُونِ صُلْبِ مُوسَی وَ لَمْ یَکُنْ لِأَحَدٍ أَنْ یَقُولَ لِمَ فَعَلَ اللَّهُ ذَلِکَ فَإِنَّ الْإِمَامَةَ خِلَافَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَیْسَ لِأَحَدٍ أَنْ یَقُولَ لِمَ جَعَلَهَا اللَّهُ فِی صُلْبِ الْحُسَیْنِ دُونَ صُلبِ الحَسَنِ لِاَنَّ اللهَ هُوَ الحَکیمِ فِی أفعَالِهِ لَا یُسأَلُ عَمَّا یَفعَلُ وَ هُم یُسألُونَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از مفضل روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در مورد آیه: «و چون ابراهیم را پروردگارش با کلماتی بیازمود». (سوره بقره آیه 124) پرسیدم که آن کلمات چیست؟ فرمود: همان کلماتی است که حضرت آدم علیه السلام از خداوند دریافت نمود و توبه اش پذیرفته شد و آنها این است که گفت: «پروردگارم! از تو به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین می خواهم که توبه ام را بپذیری» پس خداوند توبه او را پذیرفت که او توبه پذیر و مهربان است.
گفتم: یا ابن رسول اللَّه! پس معنی این قسمت آیه: «او آن همه را به انجام رسانید». (سوره بقره آیه 124) چیست؟ فرمود: یعنی تکمیل کرد آنها را تا حضرت قائم صلوات الله علیه؛ دوازده امام که نه نفر آنها از فرزندان حضرت امام حسین صلوات الله علیه هستند. مفضل گفت: گفتم: یا بن رسول الله! در مورد آیه: «او آن را در پی خود سخنی جاویدان کرد» (سوره زخرف آیه 28) مرا خبر ده. فرمود: یعنی امامت را در نسل حضرت امام حسین صلوات الله علیه قرار داد تا روز قیامت.
عرض کردم: یابن رسول الله! چرا امامت در فرزندان حضرت امام حسین صلوات الله علیه قرار گرفت و به فرزندان حضرت امام حسن صلوات الله علیه نرسید، با اینکه هر دو فرزند و سبط رسول الله صلی الله علیه و آله و سرور جوانان اهل بهشت بودند؟ فرمود: حضرت موسی و حضرت هارون هر دو برادر و پیامبر مرسل بودند. خداوند نبوّت را در نژاد حضرت هارون قرار داد نه
ص: 149
حضرت موسی و کسی نمی تواند بگوید چرا خداوند چنین کرد، زیرا امامت، خلافت خداوند است و کسی را نمی رسد که بگوید چرا در نسل حضرت امام حسین صلوات الله علیه قرار گرفت نه حضرت امام حسن صلوات الله علیه. چرا که خداوند در کارهای خود حکیم است و از آنچه انجام می دهد مورد بازخواست قرار نمی گیرد، بلکه آنها بازخواست می شوند.
295- الشیخ سعید بن هبة الله الراوندي، بِالْإِسْنَادِ عَنِ الصَّدُوقِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْخَزَّازِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: قَالَ آدَمُ علیه السلام یَا رَبِّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَّ فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ یَا آدَمُ وَ مَا عِلْمُکَ بِمُحَمَّدٍ فَقَالَ حِینَ خَلَقْتَنِی رَفَعْتُ رَأْسِی فَرَأَیْتُ فِی الْعَرْشِ مَکْتُوباً مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ. (1)
مرحوم شیخ سعید بن هبة الله راوندی، با سند مذکور از عبدالله بن سنان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حضرت آدم گفت: «ای پروردگارم! از تو به حق محمد و علی علی و فاطمه و حسن و حسین می خواهم که توبه ام را بپذیری» خدا به او وحی کرد: ای آدم! محمد صلی الله علیه و آله را چگونه می شناسی؟ گفت: هنگامی که مرا خلق کردی، سرم را بلند کردم و دیدم که در عرش نوشته شده: محمد رسول الله و علی امیرالمومنین صلوات الله علیهما و آلهما.
296- الشیخ سعید بن هبة الله الراوندي، بِالْإِسْنَادِ إِلَی الصَّدُوقِ عَنِ النَّقَّاشِ عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: لَمَّا أَشْرَفَ نُوحٌ علیه السلام عَلَی الْغَرَقِ دَعَا اللَّهَ بِحَقِّنَا فَدَفَعَ اللَّهُ عَنْهُ الْغَرَقَ وَ لَمَّا رُمِیَ إِبْرَاهِیمُ فِی النَّارِ دَعَا اللَّهَ بِحَقِّنَا فَجَعَلَ اللَّهُ النَّارَ عَلَیْهِ بَرْداً وَ سَلَاماً وَ إِنَّ مُوسَی علیه السلام لَمَّا ضَرَبَ طَرِیقاً فِی الْبَحْرِ دَعَا اللَّهَ بِحَقِّنَا فَجَعَلَهُ یَبَساً وَ إِنَّ عِیسَی علیه السلام لَمَّا أَرَادَ الْیَهُودُ قَتْلَهُ دَعَا اللَّهَ بِحَقِّنَا فَنُجِّیَ مِنَ الْقَتْلِ فَرَفَعَهُ إِلَیْهِ. (2)
مرحوم شیخ سعید بن هبة الله راوندی، با سند مذکور از حسن بن فضال از پدرش روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: وقتی حضرت نوح علیه السلام در آستانه غرق شدن قرار گرفت، خدا را به حق ما قسم داد و خداوند او را از غرق شدن نجات داد. وقتی حضرت ابراهیم علیه السلام را در آتش افکندند، خدا را به حق ما قسم داد و خداوند آتش را بر او سرد و سلامت قرار داد. وقتی حضرت موسی علیه السلام رهسپار دریا شد، خدا را به حق ما قسم داد و آن را خشک کرد. و هنگامی که یهودیان تصمیم به کشتن حضرت عیسی علیه السلام گرفتند، خدا را به حق ما قسم داد و از کشته شدن نجات یافت و خدا او را به سوی خود برد.
297- الشیخ الحسن بن یوسف بن المطهر الحلي، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْکَاتِبُ الْأَصْفَهَانِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ الْقَاضِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِی أَحْمَدَ الْجُرْجَانِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ الدِّهْقَانِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِسْرَائِیلَ عَنْ حَجَّاجٍ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجِیحٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَی آدَمَ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ عَطَسَ فَأَلْهَمَهُ اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ فَقَالَ لَهُ رَبُّهُ یَرْحَمُکَ رَبُّکَ فَلَمَّا أَسْجَدَ لَهُ
ص: 150
الْمَلَائِکَةَ تَدَاخَلَهُ الْعُجْبُ فَقَالَ یَا رَبِّ خَلَقْتَ خَلْقاً أَحَبَّ إِلَیْکَ مِنِّی فَلَمْ یُجِبْ ثُمَّ قَالَ الثَّانِیَةَ فَلَمْ یُجِبْ ثُمَّ قَالَ الثَّالِثَةَ فَلَمْ یُجِبْ ثُمَّ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ نَعَمْ وَ لَوْلَاهُمْ مَا خَلَقْتُکَ فَقَالَ یَا رَبِّ فَأَرِنِیهِمْ فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَی مَلَائِکَةِ الْحُجُبِ أَنِ ارْفَعُوا الْحُجُبَ فَلَمَّا رُفِعَتْ إِذاً آدَمُ بِخَمْسَةِ أَشْبَاحٍ قُدَّامَ الْعَرْشِ فَقَالَ یَا رَبِّ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ یَا آدَمُ هَذَا مُحَمَّدٌ نَبِیِّی وَ هَذَا عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ابْنُ عَمِّ نَبِیِّی وَ وَصِیُّهُ وَ هَذِهِ فَاطِمَةُ ابْنَةُ نَبِیِّی وَ هَذَانِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ ابْنَا عَلِیٍّ وَ وَلَدَا نَبِیِّی ثُمَّ قَالَ یَا آدَمُ هُمْ وُلْدُکَ فَفَرِحَ بِذَلِکَ فَلَمَّا اقْتَرَفَ الْخَطِیئَةَ قَالَ رَبِّ أَسْأَلُکَ بِمُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ لَمَّا غَفَرْتَ لِی فَغَفَرَ اللَّهُ لَهُ بِهَذَا فَهَذَا الَّذِی قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ فَلَمَّا هَبَطَ إِلَی الْأَرْضِ صَاغَ خَاتَماً فَنَقَشَ عَلَیْهِ- مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ یُکَنَّی آدَمُ بِأَبِی مُحَمَّدٍ علیه السلام. (1)
مرحوم علامه حلی، با سند مذکور از ابن عباس روایت کرده که گفت: وقتی خدا حضرت آدم را آفرید و از روح خود در او دمید، عطسه ای زد. خداوند به او الهام کرد: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ» خداوند به او فرمود: «یرحمک ربک» وقتی ملائکه را به سجده او مأمور کرد، حضرت آدم به خود بالید و گفت: خدایا! آیا مخلوقی محبوب تر از من در نزد خود آفریده ای؟ جوابی به او نداد. برای مرتبه دوم پرسید. باز جواب نداد. مرتبه سوم نیز پرسید، اما جواب نداد.
سپس خداوند به او فرمود: بلی، اگر آنها نبودند، تو را هم خلق نمی کردم. گفت خدایا! ایشان را به من نشان بده. خداوند به ملائکه حجب دستور داد تا پرده ها را بردارند. وقتی پرده ها برداشته شد، ناگاه حضرت آدم پنج شبح جلوی عرش دید. پرسید: پروردگارا! اینها چه کسانی هستند؟خطاب رسید: ای آدم! این محمّد پیامبر من است و این علی امیرالمؤمنین پسر عموی پیامبرم و وصی او و این فاطمه دختر پیامبر من و این دو حسن و حسین دو پسر علی و فرزندان پیامبرم هستند صلوات الله علیهم اجمعین. بعد فرمود: ای آدم! اینها فرزندان تو هستند. حضرت آدم از این سخن مسرور شد.
وقتی مرتکب خطا شد گفت: خدایا! از تو درخواست می کنم که به حق محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم مرا مورد مغفرت خویش قرار دهی. خداوند به واسطه این دعا او را آمرزید این است معنی آن آیه که خداوند فرموده: «فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ» چون به زمین هبوط کرد، انگشتری ساخت و بر نگین آن نوشت «محمّد رسول اللَّه و علی امیرالمؤمنین» و کنیه حضرت آدم ابو محمّد علیه السلام بود.
298- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما: قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمَّا خَلَقَ آدَمَ وَ سَوَّاهُ وَ عَلَّمَهُ أَسْمَاءَ کُلِّ شَیْ ءٍ وَ عَرَضَهُمْ عَلَی الْمَلائِکَةِ جَعَلَ مُحَمَّداً وَ عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ صلوات الله علیهم أَشْبَاحاً خَمْسَةً فِی ظَهْرِ آدَمَ وَ کَانَتْ أَنْوَارُهُمْ تُضِی ءُ فِی الْآفَاقِ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَ الْحُجُبِ وَ الْجِنَانِ وَ الْکُرْسِیِّ وَ الْعَرْشِ فَأَمَرَ اللَّهُ الْمَلَائِکَةَ بِالسَّجْدَةِ لآِدَمَ تَعْظِیماً لَهُ إِنَّهُ قَدْ فَضَّلَهُ بِأَنْ جَعَلَهُ وِعَاءً لِتِلْکَ الْأَشْبَاحِ الَّتِی قَدْ عَمَّ أَنْوَارُهَا الْآفَاقَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ أَبَی أَنْ یَتَوَاضَعَ لِجَلَالِ عَظَمَةِ اللَّهِ وَ أَنْ یَتَوَاضَعَ لِأَنْوَارِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ قَدْ تَوَاضَعَتْ لَهَا الْمَلَائِکَةُ کُلُّهَا فَاسْتَکْبَرَ وَ تَرَفَّعَ فَکَانَ بِإِبَائِهِ ذَلِکَ وَ تَکَبُّرِهِ مِنَ الْکَافِرِینَ.
ص: 151
قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمَا حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ: قَالَ یَا عِبَادَ اللَّهِ إِنَّ آدَمَ لَمَّا رَأَی النُّورَ سَاطِعاً مِنْ صُلْبِهِ إِذْ کَانَ اللَّهُ نَقَلَ أَشْبَاحَنَا مِنْ ذِرْوَةِ الْعَرْشِ إِلَی ظَهْرِهِ رَأَی النُّورَ وَ لَمْ یَتَبَیَّنِ الْأَشْبَاحَ فَقَالَ یَا رَبِّ مَا هَذِهِ الْأَنْوَارُ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْوَارُ أَشْبَاحٍ نَقَلْتُهُمْ مِنْ أَشْرَفِ بِقَاعِ عَرْشِی إِلَی ظَهْرِکَ وَ لِذَلِکَ أَمَرْتُ الْمَلَائِکَةَ بِالسُّجُودِ لَکَ إِذْ کُنْتَ وِعَاءً لِتِلْکَ الْأَشْبَاحِ فَقَالَ آدَمُ یَا رَبِّ لَوْ بَیَّنْتَهَا لِی فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی انْظُرْ یَا آدَمُ إِلَی ذِرْوَةِ الْعَرْشِ فَنَظَرَ آدَمُ علیه السلام وَ وَقَعَ نُورُ أَشْبَاحِنَا مِنْ ظَهْرِ آدَمَ عَلَی ذِرْوَةِ الْعَرْشِ فَانْطَبَعَ فِیهِ صُوَرُ أَشْبَاحِنَا کَمَا یَنْطَبِعُ وَجْهُ الْإِنْسَانِ فِی الْمِرْآةِ الصَّافِیَةِ فَرَأَی أَشْبَاحَنَا فَقَالَ مَا هَذِهِ الْأَشْبَاحُ یَا رَبِّ فَقَالَ یَا آدَمُ هَذِهِ الْأَشْبَاحُ أَفْضَلُ خَلَائِقِی وَ بَرِیَّاتِی هَذَا مُحَمَّدٌ وَ أَنَا الْحَمِیدُ الْمَحْمُودُ فِی أَفْعَالِی شَقَقْتُ لَهُ اسْماً مِنِ اسْمِی وَ هَذَا عَلِیٌّ وَ أَنَا الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ شَقَقْتُ لَهُ اسْماً مِنِ اسْمِی وَ هَذِهِ فَاطِمَةُ وَ أَنَا فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ فَاطِمُ أَعْدَائِی عَنْ رَحْمَتِی یَوْمَ فَصْلِ قَضَائِی وَ فَاطِمُ أَوْلِیَائِی عَمَّا یَعْتَرِیهِمْ وَ یَشِینُهُمْ فَشَقَقْتُ لَهَا اسْماً مِنِ اسْمِی وَ هَذَا الْحَسَنُ وَ هَذَا الْحُسَیْنُ وَ أَنَا الْمُحْسِنُ الْمُجْمِلُ شَقَقْتُ لَهُمَا اسْماً مِنِ اسْمِی هَؤُلَاءِ خِیَارُ خَلِیقَتِی وَ کِرَامُ بَرِیَّتِی بِهِمْ آخُذُ وَ بِهِمْ أُعْطِی وَ بِهِمْ أُعَاقِبُ وَ بِهِمْ أُثِیبُ فَتَوَّسَلْ إِلَیَّ بِهِمْ یَا آدَمُ وَ إِذَا دَهَتْکَ دَاهِیَةٌ فَاجْعَلْهُمْ إِلَیَّ شُفَعَاءَکَ فَإِنِّی آلَیْتُ عَلَی نَفْسِی قَسَماً حَقّاً لَا أُخَیِّبُ بِهِمْ آمِلًا وَ لَا أَرُدُّ بِهِمْ سَائِلًا فَلِذَلِکَ حِینَ زَلَّتْ مِنْهُ الْخَطِیئَةُ دَعَا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِمْ فَتَابَ عَلَیْهِ وَ غُفِرَ لَهُ. (1)
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه فرمود: حضرت امام حسین صلوات الله علیه فرمود: خداوند وقتی حضرت آدم را آفرید و چهره اش را مرتب کرد و به او اسمای هر چیز را آموخت و آنها را بر ملائکه عرضه داشت، شبح محمّد و علی و حسن و حسین صلوات الله علیهم، این پنج نور را در نهاد حضرت آدم قرار داد. انوار آنها در آفاق از آسمان ها و حجاب ها و بهشت و کرسی و عرش می درخشید. آنگاه به ملائکه دستور داد که به احترام حضرت آدم، به او سجده کنند. خداوند حضرت آدم را فضیلت بخشید، چون ظرف از این اشباحی که نورشان جهان را فرا گرفته شده بود. پس ملائکه سجده کردند، جز ابلیس که از تواضع نسبت به جلال خدا و تواضع به انوار اهل بیت امتناع ورزید، با اینکه تمامی ملائکه تواضع کردند، او تکبر ورزید و به واسطه همین امتناع خود را بالا گرفت و تکبر از کفار شد.
حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما فرمود: پدرم از پدر خود، از رسول الله صلی الله علیه و آله نقل کرد که فرمود: ای بندگان خدا! وقتی حضرت آدم علیه السلام نور را از صلب خود درخشان دید، چون خداوند اشباح ما را از بالای عرش به صلب او منتقل کرده بود، آن نور را مشاهده کرد، اما اشباح را ندید. پس گفت: خدایا این نورها چیست؟ خداوند فرمود: نور اشباحی است که از بهترین جای عرش به پشت تو منتقل کرده ام و به همین جهت ملائکه را دستور به سجده تو دادم، چون تو ظرف این انوار بودی.
حضرت آدم گفت: خدایا! برایم توضیح بده. فرمود: ای آدم! به بالای عرش نگاه کن! حضرت آدم نگاه کرد و نور اشباح ما از صلب حضرت آدم به بالای عرش افتاد و در آن صورت هایی نقش بست، مثل آینه که در آن صورت نقش می بندد. پس اشباح ما را مشاهده کرد.
ص: 152
عرض کرد: خدایا! این شبح ها چیست؟ خداوند فرمود: اینها اشباح بهترین خلق و مردمم هستند. این محمّد است و من حمید محمود در افعالم هستم. یک اسم از اسم خود را برای او جدا کرده ام، و این علی است و من علی عظیم هستم، اسمی از نام خود را برای او جدا کرده ام، و این فاطمه است و من فاطر آسمان ها و زمین هایم و جداکننده دشمنان خود از رحمتم در روز قیامت و جداکننده دوستانم از چیزهایی که موجب ناراحتی و آلودگی آنها می شود هستم. برای او یک اسم از اسم خود جدا کردم و این حسن و این حسین است و من محسن نیکوکارم و یک اسم از اسم خود را برای آن دو جدا کرده ام. اینها بهترین مخلوق من و گرامی ترین افراد هستند. به وسیله آنها مواخذه می کنم و به آنها می بخشم و به آنها کیفر می کنم و به وسیله آنها ثواب می دهم. ای آدم! به وسیله آنها به من توسل کن و هر گاه یک ناراحتی به تو رسید، آنها را شفیع خود در نزد من قرار بده. من بر خود سوگند یاد کرده ام - سوگند حقی - که کسی که به وسیله آنها امیدی داشته باشد، ناامید نکنم و هر کس به وسیله آنها درخواستی نماید، رد نکنم. به همین جهت وقتی از او لغزشی سر زد، خدا را به واسطه آنها خواند و خدا از او گذشت و او را بخشید.
299- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما: إِنَّ مُوسَی علیه السلام لَمَّا أَرَادَ أَنْ یَأْخُذَ عَلَیْهِمْ عَهْدَ الْفُرْقَانِ فَرَّقَ مَا بَیْنَ الْمُحِقِّینَ وَ الْمُبْطِلِینَ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله بِنُبُوَّتِهِ وَ لِعَلِیٍّ صلوات الله علیه بِإِمَامَتِهِ وَ لِلْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِینَ صلوات الله علیهم بِإِمَامَتِهِمْ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ أَنَّ هَذَا أَمْرُ رَبِّکَ حَتَّی نَرَی اللَّهَ جَهْرَةً عِیَاناً یُخْبِرُنَا بِذَلِکَ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ مُعَایَنَةً وَ هُمْ یَنْظُرُونَ إِلَی الصَّاعِقَةِ تَنْزِلُ عَلَیْهِمْ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَا مُوسَی إِنِّی أَنَا الْمُکْرِمُ أَوْلِیَائِی وَ الْمُصَدِّقِینَ بِأَصْفِیَائِی وَ لَا أُبَالِی أَنَا الْمُعَذِّبُ لِأَعْدَائِی الدَّافِعِینَ حُقُوقَ أَصْفِیَائِی وَ لَا أُبَالِی فَقَالَ مُوسَی لِلْبَاقِینَ الَّذِینَ لَمْ یَصْعَقُوا مَا ذَا تَقُولُونَ أَ تَقْبَلُونَ وَ تَعْتَرِفُونَ وَ إِلَّا فَأَنْتُمْ بِهَؤُلَاءِ لَاحِقُونَ قَالُوا یَا مُوسَی لَا نَدْرِی مَا حَلَّ بِهِمْ لِمَا ذَا أَصَابَهُمْ کَانَتِ الصَّاعِقَةُ مَا أَصَابَتْهُمْ لِأَجْلِکَ إِلَّا أَنَّهَا کَانَتْ نَکْبَةً مِنْ نَکَبَاتِ الدَّهْرِ تُصِیبُ الْبَرَّ وَ الْفَاجِرَ فَإِنْ کَانَتْ إِنَّمَا أَصَابَتْهُمْ لِرَدِّهِمْ عَلَیْکَ فِی أَمْرِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ آلِهِمَا فَاسْأَلِ اللَّهَ رَبَّکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ تَدْعُونَا إِلَیْهِمْ أَنْ یُحْیِیَ هَؤُلَاءِ الْمَصْعُوقِینَ لِنَسْأَلَهُمْ لِمَا ذَا أَصَابَهُمْ مَا أَصَابَهُمْ فَدَعَا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمْ مُوسَی فَأَحْیَاهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ لَهُمْ مُوسَی سَلُوهُمْ لِمَا ذَا أَصَابَهُمْ فَسَأَلُوهُمْ فَقَالُوا یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ أَصَابَنَا مَا أَصَابَنَا لِإِبَائِنَا اعْتِقَادَ نُبُوَّةِ مُحَمَّدٍ مَعَ اعْتِقَادِ إِمَامَةِ عَلِیٍّ لَقَدْ رَأَیْنَا بَعْدَ مَوْتِنَا هَذَا مَمَالِکَ رَبِّنَا مِنْ سَمَاوَاتِهِ وَ حُجُبِهِ وَ کُرْسِیِّهِ وَ عَرْشِهِ وَ جِنَانِهِ وَ نِیرَانِهِ فَمَا رَأَیْنَا أَنْفَذَ أَمْراً فِی جَمِیعِ تِلْکَ الْمَمَالِکِ وَ أَعْظَمَ سُلْطَاناً مِنْ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ إِنَّا لَمَّا مِتْنَا بِهَذِهِ الصَّاعِقَةِ ذُهِبَ بِنَا إِلَی النِّیرَانِ فَنَادَاهُمْ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ صلوات الله علیهما و آلهما کُفُّوا عَنْ هَؤُلَاءِ عَذَابَکُمْ فَهَؤُلَاءِ یُحْیَوْنَ بِمَسْأَلَةِ سَائِلِ رَبِّنَا عَزَّ وَ جَلَّ بِنَا وَ بِآلِنَا الطَّیِّبِینَ وَ ذَلِکَ حِینَ لَمْ یُقْذَفُوا فِی الْهَاوِیَةِ فَأَخَّرُونَا إِلَی أَنْ بُعِثْنَا بِدُعَائِکَ یَا مُوسَی بْنَ عِمْرَانَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِأَهْلِ عَصْرِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَإِذَا کَانَ بِالدُّعَاءِ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ نَشَرَ ظُلْمَةُ أَسْلَافِکُمُ الْمَصْعُوقِینَ بِظُلْمِهِمْ أَ فَمَا یَجِبُ عَلَیْکُمْ أَنْ لَا تَتَعَرَّضُوا لِمِثْلِ مَا هَلَکُوا بِهِ إِلَی أَنْ أَحْیَاهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ. (1)
ص: 153
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه فرمود: وقتی حضرت موسی تصمیم گرفت از بنی اسرائیل پیمان فرقان را بگیرد، بین اشخاص حقیقت گو و یاوه سرایان تفرقه و جدایی قرار داد. پیمانی که عبارت بود از نبوت برای حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و امامت برای علی و ائمه طاهرین صلوات الله علیهم. گفتند: ما به این سخن تو ایمان نداریم که دستور پروردگار باشد، مگر اینکه خدا را آشکارا ببینیم و خودش به ما بگوید. پس صاعقه آنها را فرا گرفت. ایشان صاعقه را می دیدند که بر آنها فرود می آید. خداوند به حضرت موسی فرمود: ای موسی! من دوستانم و نیز کسانی را که تصدیق اولیای مرا بنمایند گرامی می دارم و هیچ باکی ندارم؛ من دشمنانم را عذاب می کنم، کسانی که منکر حقوق برگزیدگان من هستند، باکی هم ندارم. حضرت موسی علیه السلام به باقی ماندگان از صاعقه که نمرده بودند گفت: اینک شما چه می گویید؟ قبول می کنید و اعتراف می نمایید؟ وگرنه به اینها ملحق خواهید شد. گفتند: ای موسی! ما نمی دانیم آنها چه شدند و به چه جهت گرفتار گردیدند. این صاعقه به واسطه تو آنها را فرا نگرفت، این یک بدبختی از بدبختی های روزگار است که خوب و بد را فرا می گیرد. اگر این گرفتاری به واسطه آن باشد که اینها امر حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و علی صلوات الله علیه و اهل بیت آنها را نپذیرفتند، از خدا بخواه که به حق محمّد و آلش صلوات الله علیهم - که ما را به سوی آنها می خوانی - اینها را زنده کند تا بپرسیم به چه جهت به این گرفتاری مبتلا شدند. حضرت موسی از خداوند درخواست کرد و خدا آنها را زنده نمود. حضرت موسی گفت:بپرسید چرا گرفتار شدند. از آنها سؤال کردند و جواب دادند: ای بنی اسرائیل! این گرفتاری ما به واسطه امتناع از اعتقاد به نبوّت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و امامت علی صلوات الله علیه بود. پس از مرگ ممالک پروردگار خود را از آسمان ها و حجاب ها و کرسی و عرش و بهشت و جهنم دیدیم. در تمام این ممالک کسی با نفوذتر و قدرتمند تر از حضرت محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم نبودند.
وقتی ما با این صاعقه مُردیم، ما را به طرف جهنم بردند. محمّد و علی صلوات الله علیهما و آلهما صدا زدند: عذاب را از اینها بردارید! اینها به واسطه درخواست کسی که از خداوند خواهد خواست و خدا را به ما و خاندان پاک ما قسم می دهد، زنده خواهند شد. آن موقع هنوز ما را در هاویه نیانداخته بودند. پس عذاب ما را به تأخیر انداختند تا خداوند به واسطه دعای تو ای موسی بن عمران که به حق محمّد و آل پاکش صلوات الله علیهم از خدا چنین خواستی، ما را زنده کرد. خداوند برای مردم زمان حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله می فرماید: وقتی به واسطه دعا به نام محمد و آل پاکش صلوات الله علیهم، پدران ستمگری که به واسطه ستم خود دچار صاعقه شدند زنده شوند، آیا لازم نیست که شما نیز پرهیز کنید از کاری که آنها کردند که موجب هلاک شان شد و به آنچه که خدا آنها را زنده کرد روی آورید؟.
300- فرات بن إبراهیم الکوفي، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْقَاسِمِ بْنِ عُبَیْدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَوَّارٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ شُجَاعِ بْنِ الْوَلِیدِ وَ أَبُو بَدْرٍ السَّکُونِیُّ عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ أَبِی صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَمَّا نَزَلَتِ الْخَطِیئَةُ بِآدَمَ وَ أُخْرِجَ مِنَ الْجَنَّةِ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ علیه السلام فَقَالَ یَا آدَمُ ادْعُ رَبَّکَ قَالَ یَا حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ مَا أَدْعُو قَالَ قُلْ رَبِّ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ الْخَمْسَةِ الَّذِینَ تُخْرِجُهُمْ مِنْ صُلْبِی آخِرَ الزَّمَانِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَّ وَ رَحِمْتَنِی فَقَالَ لَهُ آدَمُ یَا جَبْرَئِیلُ سَمِّهِمْ لِی قَالَ قُلِ اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ بِحَقِّ عَلِیٍّ وَصِیِّ نَبِیِّکَ وَ بِحَقِّ فَاطِمَةَ بِنْتِ نَبِیِّکَ وَ بِحَقِّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سِبْطَیْ نَبِیِّکَ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَّ
ص: 154
فَارْحَمْنِی فَدَعَا بِهِنَّ آدَمُ فَتَابَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ وَ مَا مِنْ عَبْدٍ مَکْرُوبٍ یُخْلِصُ النِّیَّةَ وَ یَدْعُو بِهِنَّ إِلَّا اسْتَجَابَ اللَّهُ لَهُ. (1)
مرحوم شیخ فرات بن ابراهیم کوفی، با سند مذکور از ابن عباس روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که حضرت آدم دچار خطا شد و از بهشت اخراج گردید، حضرت جبرئیل نزد او آمد و گفت: ای آدم! خدای خویش را بخوان! گفت: حبیبم جبرئیل! چگونه بخوانم؟ گفت: بگو: «خدایا! به حق آن پنج تنی که از پشت من در آخرالزمان خارج می کنی، از تو می خواهم که توبه مرا بپذیری و به من رحم کنی». گفت: جبرئیل! آنها را برایم نام ببر. جبرئیل گفت: بگو: «خدایا! به حق پیامبرت محمد صلی الله علیه و آله و جانشین پیامبرت علی صلوات الله علیه و به حق فاطمه صلوات الله علیها دختر پیامبرت و به حق حسن و حسین صلوات الله علیهما فرزندان پیامبرت از تو تقاضا دارم که توبه ام را بپذیری و به من رحم کنی» حضرت آدم خدا را این چنین خواند و خدا توبه او را پذیرفت. این آیه اشاره به همین مطلب دارد: «سپس آدم کلماتی را از پروردگارش فرا گرفت و خداوند توبه اش را پذیرفت». (سوره بقره آیه 37) پس هیچ بنده غمگینی نیست که با نیت خالص خدا را به وسیله ایشان بخواند، مگر اینکه خدا خواسته او را بر آورد.
301 الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ الْهَاشِمِیُّ عَنْ فُرَاتِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ الْهَمْدَانِیِّ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْبُخَارِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنِ الْهَرَوِیِّ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَلْقاً أَفْضَلَ مِنِّی وَ لَا أَکْرَمَ عَلَیْهِ مِنِّی قَالَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَنْتَ أَفْضَلُ أَوْ جَبْرَئِیلُ فَقَالَ علیه السلام یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَضَّلَ أَنْبِیَاءَهُ الْمُرْسَلِینَ عَلَی مَلَائِکَتِهِ الْمُقَرَّبِینَ وَ فَضَّلَنِی عَلَی جَمِیعِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ الْفَضْلُ بَعْدِی لَکَ یَا عَلِیُّ وَ لِلْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِکَ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَخُدَّامُنَا وَ خُدَّامُ مُحِبِّینَا یَا عَلِیُّ الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ... وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا بِوَلَایَتِنَا یَا عَلِیُّ لَوْ لَا نَحْنُ مَا خَلَقَ آدَمَ وَ لَا حَوَّاءَ وَ لَا الْجَنَّةَ وَ لَا النَّارَ وَ لَا السَّمَاءَ وَ لَا الْأَرْضَ فَکَیْفَ لَا نَکُونُ أَفْضَلَ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ قَدْ سَبَقْنَاهُمْ إِلَی مَعْرِفَةِ رَبِّنَا وَ تَسْبِیحِهِ وَ تَهْلِیلِهِ وَ تَقْدِیسِهِ لِأَنَّ أَوَّلَ مَا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ أَرْوَاحَنَا فَأَنْطَقَنَا بِتَوْحِیدِهِ وَ تَحْمِیدِهِ ثُمَّ خَلَقَ الْمَلَائِکَةَ فَلَمَّا شَاهَدُوا أَرْوَاحَنَا نُوراً وَاحِداً اسْتَعْظَمُوا أَمْرَنَا فَسَبَّحْنَا لِتَعْلَمَ الْمَلَائِکَةُ أَنَّا خَلْقٌ مَخْلُوقُونَ وَ أَنَّهُ مُنَزَّهٌ عَنْ صِفَاتِنَا فَسَبَّحَتِ الْمَلَائِکَةُ بِتَسْبِیحِنَا وَ نَزَّهَتْهُ عَنْ صِفَاتِنَا فَلَمَّا شَاهَدُوا عِظَمَ شَأْنِنَا هَلَّلْنَا لِتَعْلَمَ الْمَلَائِکَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّا عَبِیدٌ وَ لَسْنَا بِآلِهَةٍ یَجِبُ أَنْ نُعْبَدَ مَعَهُ أَوْ دُونَهُ فَقَالُوا لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فَلَمَّا شَاهَدُوا کِبَرَ مَحَلِّنَا کَبَّرْنَا لِتَعْلَمَ الْمَلَائِکَةُ أَنَّ اللَّهَ أَکْبَرُ مِنْ أَنْ یُنَالَ عِظَمَ الْمَحَلِّ إِلَّا بِهِ فَلَمَّا شَاهَدُوا مَا جَعَلَهُ لَنَا مِنَ الْعِزِّ وَ الْقُوَّةِ قُلْنَا لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ لِتَعْلَمَ الْمَلَائِکَةُ أَنْ لَا حَوْلَ لَنَا وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَلَمَّا شَاهَدُوا مَا أَنْعَمَ اللَّهُ بِهِ عَلَیْنَا وَ أَوْجَبَهُ لَنَا مِنْ فَرْضِ الطَّاعَةِ قُلْنَا الْحَمْدُ لِلَّهِ لِتَعْلَمَ الْمَلَائِکَةُ مَا یَحِقُّ لِلَّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَیْنَا مِنَ الْحَمْدِ عَلَی نِعَمِهِ فَقَالَتِ الْمَلَائِکَةُ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَبِنَا اهْتَدَوْا إِلَی مَعْرِفَةِ تَوْحِیدِ اللَّهِ وَ تَسْبِیحِهِ وَ تَهْلِیلِهِ وَ تَحْمِیدِهِ وَ تَمْجِیدِهِ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَ آدَمَ فَأَوْدَعَنَا
ص: 155
صُلْبَهُ وَ أَمَرَ الْمَلَائِکَةَ بِالسُّجُودِ لَهُ تَعْظِیماً لَنَا وَ إِکْرَاماً وَ کَانَ سُجُودُهُمْ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عُبُودِیَّةً وَ لآِدَمَ إِکْرَاماً وَ طَاعَةً لِکَوْنِنَا فِی صُلْبِهِ فَکَیْفَ لَا نَکُونُ أَفْضَلَ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ قَدْ سَجَدُوا لآِدَمَ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ وَ إِنَّهُ لَمَّا عُرِجَ بِی إِلَی السَّمَاءِ أَذَّنَ جَبْرَئِیلُ مَثْنَی مَثْنَی وَ أَقَامَ مَثْنَی مَثْنَی ثُمَّ قَالَ لِی تَقَدَّمْ یَا مُحَمَّدُ فَقُلْتُ لَهُ یَا جَبْرَئِیلُ أَتَقَدَّمُ عَلَیْکَ فَقَالَ نَعَمْ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَضَّلَ أَنْبِیَاءَهُ عَلَی مَلَائِکَتِهِ أَجْمَعِینَ وَ فَضَّلَکَ خَاصَّةً فَتَقَدَّمْتُ فَصَلَّیْتُ بِهِمْ وَ لَا فَخْرَ فَلَمَّا انْتَهَیْتُ إِلَی حُجُبِ النُّورِ قَالَ لِی جَبْرَئِیلُ تَقَدَّمْ یَا مُحَمَّدُ وَ تَخَلَّفَ عَنِّی فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ فِی مِثْلِ هَذَا الْمَوْضِعِ تُفَارِقُنِی فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ إِنَّ انْتِهَاءَ حَدِّیَ الَّذِی وَضَعَنِی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ إِلَی هَذَا الْمَکَانِ فَإِنْ تَجَاوَزْتُهُ احْتَرَقَتْ أَجْنِحَتِی بِتَعَدِّی حُدُودِ رَبِّی جَلَّ جَلَالُهُ فَزُخَّ بِی فِی النُّورِ زَخَّةً حَتَّی انْتَهَیْتُ إِلَی حَیْثُ مَا شَاءَ اللَّهُ مِنْ عُلُوِّ مُلْکِهِ فَنُودِیتُ یَا مُحَمَّدُ فَقُلْتُ لَبَّیْکَ رَبِّی وَ سَعْدَیْکَ تَبَارَکْتَ وَ تَعَالَیْتَ فَنُودِیتُ یَا مُحَمَّدُ أَنْتَ عَبْدِی وَ أَنَا رَبُّکَ فَإِیَّایَ فَاعْبُدْ وَ عَلَیَّ فَتَوَکَّلْ فَإِنَّکَ نُورِی فِی عِبَادِی وَ رَسُولِی إِلَی خَلْقِی وَ حُجَّتِی فِی بَرِیَّتِی لَکَ وَ لِمَنِ اتَّبَعَکَ خَلَقْتُ جَنَّتِی وَ لِمَنْ خَالَفَکَ خَلَقْتُ نَارِی وَ لِأَوْصِیَائِکَ أَوْجَبْتُ کَرَامَتِی وَ لِشِیعَتِهِمْ أَوْجَبْتُ ثَوَابِی فَقُلْتُ یَا رَبِّ وَ مَنْ أَوْصِیَائِی فَنُودِیتُ یَا مُحَمَّدُ أَوْصِیَاؤُکَ الْمَکْتُوبُونَ عَلَی سَاقِ عَرْشِی فَنَظَرْتُ وَ أَنَا بَیْنَ یَدَیْ رَبِّی جَلَّ جَلَالُهُ إِلَی سَاقِ الْعَرْشِ فَرَأَیْتُ اثْنَیْ عَشَرَ نُوراً فِی کُلِّ نُورٍ سَطْرٌ أَخْضَرُ عَلَیْهِ اسْمُ وَصِیٍّ مِنْ أَوْصِیَائِی أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ آخِرُهُمْ مَهْدِیُّ أُمَّتِی فَقُلْتُ یَا رَبِّ هَؤُلَاءِ أَوْصِیَائِی مِنْ بَعْدِی فَنُودِیتُ یَا مُحَمَّدُ هَؤُلَاءِ أَوْلِیَائِی وَ أَوْصِیَائِی وَ أَصْفِیَائِی وَ حُجَجِی بَعْدَکَ عَلَی بَرِیَّتِی وَ هُمْ أَوْصِیَاؤُکَ وَ خُلَفَاؤُکَ وَ خَیْرُ خَلْقِی بَعْدَکَ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأُظْهِرَنَّ بِهِمْ دِینِی وَ لَأُعْلِیَنَّ بِهِمْ کَلِمَتِی وَ لَأُطَهِّرَنَّ الْأَرْضَ بِآخِرِهِمْ مِنْ أَعْدَائِی وَ لَأُمَکِّنَنَّهُ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ لَأُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّیَاحَ وَ لَأُذَلِّلَنَّ لَهُ السَّحَابَ الصِّعَابَ وَ لَأُرَقِّیَنَّهُ فِی الْأَسْبَابِ وَ لَأَنْصُرَنَّهُ بِجُنْدِی وَ لَأُمِدَّنَّهُ بِمَلَائِکَتِی حَتَّی تَعْلُوَ دَعْوَتِی وَ تَجْمَعَ الْخَلْقُ عَلَی تَوْحِیدِی ثُمَّ لَأُدِیمَنَّ مُلْکَهُ وَ لَأُدَاوِلَنَّ الْأَیَّامَ بَیْنَ أَوْلِیَائِی إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از هروی از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خدا خلقی را بهتر از من نیافریده و نه گرامی تر از من نزد او هست. علی صلوات الله علیه فرمود: یا رسول اللَّه! شما برترید یا جبرئیل؟ فرمود: یا علی! خداوند انبیای مرسل را بر ملائکه مقرب برتری بخشیده و مرا بر تمام انبیاء و مرسلین برتری بخشیده و فضیلت بعد از من مال تو و برای ائمه بعد از تو است یا علی! ملائکه خدمتکاران ما و خدمتکاران محبین ما هستند. یا علی! «کسانی که حامل عرش و کسانی که اطراف آن هستند، تسبیح می کنند به حمد پروردگارشان... و برای کسانی که به ولایت ما ایمان آورده اند، استغفار می کنند». (سوره غافر آیه 7) یا علی! اگر ما نبودیم، خداوند آدم و حوا و بهشت و جهنم و آسمان و زمین را نمی آفرید. چطور می شود که از ملائکه برتر نباشیم، در حالی که ما به معرفت پروردگارمان و تسبیح و تهلیل و تقدیس او پیشی گرفتیم؟ زیرا اول چیزی که خداوند آفرید ارواح ما بود و ما را به سخن در آورد به توحید و تحمید خود.
ص: 156
بعد ملائکه را آفرید. وقتی ارواح ما را یک نور واحد مشاهده کردند، ما را بزرگ شمردند. ما شروع به تسبیح پروردگار نمودیم تا ملائکه بدانند که ما مخلوق هستیم و خداوند منزه است از اینکه دارای صفات ما باشد. آنگاه ملائکه از تسبیح ما شروع به تسبیح کردند و او را منزه از صفات ما نمودند. وقتی که آنها عظمت مقام ما را مشاهده کردند، ما خدا را تهلیل گفتیم تا ملائکه بدانند که جز الله پروردگاری نیست و ما بنده ایم نه خدا که هم ردیف با خدا یا در مقامی پایین تر از او پرستیده شویم. پس آنها گفتند «لا اله الا اللَّه» همین که بزرگی مقام ما را مشاهده کردند، ما «اللَّه اکبر» گفتیم تا ملائکه بدانند که خداوند بزرگ تر از آن است که مقامش درک شود، مگر به وسیله خودش. وقتی مشاهده کردند که خداوند چقدر عزت و نیرو به ما داده است، گفتیم: «لا حول و لا قوة الا باللَّه» تا ملائکه بدانند که ما را حرکت و نیرویی نیست، مگر از جانب خدا.
همین که نعمت های خدا را بر ما مشاهده کردند و دیدند که اطاعت ما را واجب کرده است، گفتیم: «الحمد للَّه» پس به واسطه ما به معرفت توحید خدا و تسبیح و تهلیل و تحمید و تمجید او هدایت یافتند.
سپس وقتی خداوند حضرت آدم را آفرید، ما را در صلب او به امانت نهاد و به ملائکه دستور داد او را به واسطه تعظیم و گرامی داشت ما سجده کنند؛ سجده آنها برای خدا عبادت بود و برای حضرت آدم احترام و اطاعت، چون ما در صلب او بودیم. چطور ما از ملائکه برتر نباشیم با اینکه همه آنها برای حضرت آدم سجده کردند؟ چون مرا به معراج بردند، جبرئیل دو تا دو تا اذان گفت و دو تا دو تا اقامه. بعد به من گفت: یا محمّد! جلو بایست! گفتم: بر تو نیز مقدم بایستم؟ گفت: آری، چون خداوند انبیای خود را بر تمام ملائکه برتری بخشید و تو را فضیلتی مخصوص عنایت کرده. من جلو ایستادم و بر آنها نماز خواندم، جای فخر و مباهات نیست. وقتی به پرده های نور رسیدم، جبرئیل به من گفت: جلو برو و از من جدا شو! گفتم: در چنین جایی از من جدا می شوی؟ جبرئیل گفت: یا محمّد! اینجا آخرین محلی است که خدا برای من قرار داده. اگر از اینجا بالاتر روم پر و بالم به واسطه تجاوز از مرزی که خدا برایم قرار داده می سوزد. مرا درون نور انداخت تا رسیدم به جایی که خدا از مقام بلند مملکتش می خواست. صدایی شنیدم که می فرمود: یا محمّد! گفتم: لبیک ربی و سعدیک تبارکت و تعالیت. فرمود: ای محمّد! تو بنده منی و من پروردگار تو؛ مرا بپرست و بر من توکل کن. تو نور من در میان بندگانم و رسولم به سوی مردمی و حجت من هستی در میان خلقم. برای تو و پیروانت بهشت را آفریده ام و برای مخالفینت جهنم را. و برای جانشینان تو کرامت خود را لازم نموده ام و برای شیعیان ایشان ثوابم را. گفتم: خدایا! اوصیای من چه کسانی هستند؟ خطاب رسید: یا محمّد! اسم اوصیای تو بر ساق عرش نوشته شده. در آن موقع که مقابل پروردگارم بودم، به ساق عرش نگاه کردم و دوازده نور را دیدم و در هر نوری سطری سبز که بر آن اسم یک یکی از اوصیای من است؛ اول آنها علی بن ابی طالب و آخر آنها مهدی امتم.
گفتم: خدایا! اینها اوصیای بعد از من هستند؟ خطاب رسید: ای محمّد! اینها اولیاء من و اوصیاء و اصفیاء و حجت های من بعد از تو بر مردم هستند، و آنها جانشینان و اوصیای تو و بهترین خلق من پس از تو هستند.
به عزت و جلالم سوگند که به وسیله آنها دینم را اظهار و کلمه خود را بلند می کنم و زمین را به وسیله آخری آنها از دشمنانم پاک می کنم؛ او را مالک شرق و غرب زمین می گردانم؛ بادها را در تسخیرش در می آورم، ابرهای سخت را تابع او می کنم و به او اسباب ترقی می دهم؛ او را با سپاه خود یاری می کنم و با ملائکه مدد می نمایم تا دعوت من بلند شود و مردم بر توحید و یکتایی ام اجتماع کنند. سپس ملک و فرمانفرمایی او را ادامه می دهم و دوران را بین اولیای خود تا روز قیامت می چرخانم.
ص: 157
302- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما: سَأَلَ الْمُنَافِقُونَ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنَا عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیه هُوَ أَفْضَلُ أَمْ مَلَائِکَةُ اللَّهِ الْمُقَرَّبُونَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ وَ هَلْ شُرِّفَتِ الْمَلَائِکَةُ إِلَّا بِحُبِّهَا لِمُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ قَبُولِهَا لِوَلَایَتِهِمَا إِنَّهُ لَا أَحَدَ مِنْ مُحِبِّی عَلِیٍّ صلوات الله علیه نَظَّفَ قَلْبَهُ مِنْ قَذَرِ الْغِشِّ وَ الدَّغَلِ وَ الْغِلِّ وَ نَجَاسَةِ الذُّنُوبِ إِلَّا کَانَ أَطْهَرَ وَ أَفْضَلَ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ هَلْ أَمَرَ اللَّهُ الْمَلَائِکَةَ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ إِلَّا لِمَا کَانُوا قَدْ وَضَعُوهُ فِی نُفُوسِهِمْ أَنَّهُ لَا یَصِیرُ فِی الدُّنْیَا خَلْقٌ بَعْدَهُمْ إِذَا رَفَعُوهُمْ عَنْهَا إِلَّا وَ هُمْ یَعْنُونَ أَنْفُسَهُمْ أَفْضَلَ مِنْهُمْ فِی الدِّینِ فَضْلًا وَ أَعْلَمَ بِاللَّهِ وَ بِدِینِهِ عِلْماً فَأَرَادَ اللَّهُ أَنْ یُعَرِّفَهُمْ أَنَّهُمْ قَدْ أَخْطَئُوا فِی ظُنُونِهِمْ وَ اعْتِقَادَاتِهِمْ فَخَلَقَ آدَمَ وَ عَلَّمَهُ الْأَسْمَاءَ کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهَا عَلَیْهِمْ فَعَجَزُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا فَأَمَرَ آدَمَ أَنْ یُنَبِّئَهُمْ بِهَا وَ عَرَّفَهُمْ فَضْلَهُ فِی الْعِلْمِ عَلَیْهِمْ ثُمَّ أَخْرَجَ مِنْ صُلْبِ آدَمَ ذُرِّیَّةً مِنْهُمُ الْأَنْبِیَاءُ وَ الرُّسُلُ وَ الْخِیَارُ مِنْ عِبَادِ اللَّهِ أَفْضَلُهُمْ مُحَمَّدٌ ثُمَّ آلُ مُحَمَّدٍ وَ مِنَ الْخِیَارِ الْفَاضِلِینَ مِنْهُمْ أَصْحَابُ مُحَمَّدٍ وَ خِیَارُ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ وَ عَرَّفَ الْمَلَائِکَةَ بِذَلِکَ أَنَّهُمْ أَفْضَلُ مِنَ الْمَلَائِکَةِ إِلَی آخِرِ. (1)
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه فرمود: منافقین از رسول الله صلی الله علیه و آله پرسیدند: آیا علی صلوات الله علیه افضل است یا ملائکه مقرب خدا؟ فرمود: آیا ملائکه جز به واسطه محبت با محمّد و علی صلوات الله علیهما و آلهما و قبول ولایت آن دو شرافت یافتند؟ هر یک از محبین علی صلوات الله علیه که دل از کثافت غش و دغل بازی و فریبکاری و نجاست گناه پاک کنند، پاک تر و افضل از ملائکه است. مگر جز این بود که ملائکه را دستور دادند که سجده به حضرت آدم کنند، چون آنها با خود خیال می کردند کسی بعد از آنها خلق نشده و به دنیا نخواهد آمد و ملائکه او را از دنیا نخواهند برد، مگر اینکه ملائکه - با خود می اندیشیدند- که آنها از نظر فضیلت دینی و شناخت خدا و اطلاعات دینی از او بهتر هستند.
خداوند خواست به آنها بفهماند که در این خیال واعتقاد اشتباه کرده اند. پس حضرت آدم را آفرید و تمام اسماء را به او تعلیم داد. سپس اسماء بر ملائکه عرضه داشت. آنها از جواب عاجز شدند. آنگاه به حضرت آدم دستور داد که به ایشان اطلاع دهد و بفهماند که در علم از ملائکه برتر است. سپس از صلب حضرت آدم ذریه ای خارج کرد که گروهی از آنها انبیاء و رسل و بندگان برجسته خدا بودند و بهترین ایشان، حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و بعد از او آلش و خوبان با فضیلت از این میان، یعنی اصحاب حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و افراد شایسته امت او بودند. خداوند با همین کار به ملائکه فهماند که آنها برتر از ایشان هستند - تا آخر روایت.
303- علي بن إبراهیم القمي، عن أَبِیه عَنِ الْأَصْفَهَانِیِّ عَنِ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ سُئِلَ هَلِ الْمَلَائِکَةُ أَکْثَرُ أَمْ بَنُو آدَمَ فَقَالَ وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَمَلَائِکَةُ اللَّهِ فِی السَّمَاوَاتِ أَکْثَرُ مِنْ عَدَدِ التُّرَابِ فِی الْأَرْضِ وَ مَا فِی السَّمَاءِ مَوْضِعُ قَدَمٍ إِلَّا وَ فِیهَا مَلَکٌ یُسَبِّحُهُ وَ یُقَدِّسُهُ وَ لَا فِی الْأَرْضِ شَجَرٌ وَ لَا
ص: 158
مَدَرٌ إِلَّا وَ فِیهَا مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهَا یَأْتِی اللَّهَ کُلَّ یَوْمٍ بِعَمَلِهَا وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِهَا وَ مَا مِنْهُمْ أَحَدٌ إِلَّا وَ یَتَقَرَّبُ کُلَّ یَوْمٍ إِلَی اللَّهِ بِوَلَایَتِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یَسْتَغْفِرُ لِمُحِبِّینَا وَ یَلْعَنُ أَعْدَاءَنَا وَ یَسْأَلُ اللَّهَ أَنْ یُرْسِلَ عَلَیْهِمُ الْعَذَابَ إِرْسَالًا. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از حماد روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه سؤال کردند: آیا ملائکه بیشترند یا بنی آدم؟ حضرت فرمود: قسم به خدایی که جانم در اختیار اوست، ملائکه خدا در آسمان ها بیشتر از تعداد خاک روی زمین هستند. در آسمان در محل هر قدمی، ملکی تسبیح و تقدیس خدا را می کند و در زمین هیچ درخت و گل و خانه ای نیست مگر اینکه فرشته ای موکل بر آن است که هر روز عملکرد آن را به پیشگاه پروردگار تقدیم می کند، با اینکه خدا از او داناتر است. و هیچ کدام از آنها نیست، مگر اینکه هر روز به واسطه ولایت ما اهل بیت به خدا تقرب می جوید و استغفار می کند برای دوستان ما و لعنت می کند دشمنان ما را و از خدا می خواهد که هر چه بیشتر بر آنها عذاب نازل کند؛ عذاب نازل کردنی.
304- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أحمد بن محمّد بن عِیسَی عَنِ محمّد بن إسماعیل بن بَزِیعٍ وَ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: وَ اللَّهِ إِنَّ فِی السَّمَاءِ لَسَبْعِینَ صِنْفاً مِنَ الْمَلَائِکَةِ لَوِ اجْتَمَعَ عَلَیْهِمْ أَهْلُ الْأَرْضِ کُلُّهُمْ یُحْصُونَ عَدَدَ صِنْفٍ مِنْهُمْ مَا أَحْصَوْهُمْ وَ إِنَّهُمْ لَیَدِینُونَ بِوَلَایَتِنَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابوالصباح روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: به خدا قسم در آسمان هفتاد صنف از ملائکه هستند که اگر تمام اهل زمین اجتماع کنند و شروع به شماره یک صنف از آنها نمایند، نمی توانند آنها را بشمرند. و تمام این ملائکه پیرو ولایت ما هستند.
305- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عِیسَی عَنْ أَخِیهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی الْبِلَادِ عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ أَمْرَکُمْ هَذَا عُرِضَ عَلَی الْمَلَائِکَةِ فَلَمْ یُقِرَّ بِهِ إِلَّا الْمُقَرَّبُونَ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سدیر صیرفی از حضرت صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: امر شما(ولایت اهل بیت صلوات الله علیهم) را بر ملائکه عرضه داشتند؛ اقرار به آن نیاوردند مگر ملائکه مقرب.
306- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی الْبِلَادِ عَنْ سَدِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ أَمْرَکُمْ هَذَا عُرِضَ عَلَی الْمَلَائِکَةِ فَلَمْ یُقِرَّ بِهِ إِلَّا الْمُقَرَّبُونَ وَ عُرِضَ عَلَی الْأَنْبِیَاءِ فَلَمْ یُقِرَّ بِهِ إِلَّا الْمُرْسَلُونَ وَ عُرِضَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ فَلَمْ یُقِرَّ بِهِ إِلَّا الْمُمْتَحَنُونَ. (4)
ص: 159
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سدیر از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: امر شما(اهل بیت صلوات الله علیهم) را بر ملائکه عرضه داشتند؛ اقرار به آن نیاوردند مگر ملائکه مقرب، و بر انبیاء عرضه شد؛ اقرار نیاوردند مگر مرسلین، و بر مؤمنین عرضه شد؛ اقرار نیاوردند مگر امتحان شدگان.
307- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْهَیْثَمِ عَنْ أَبِیهِ عَنِ أَبِی حمزة الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: قَالَ لِی یَا أَبَا حَمْزَةَ أَ لَا تَرَی أَنَّهُ اخْتَارَ لِأَمْرِنَا مِنَ الْمَلَائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ وَ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ الْمُرْسَلِینَ وَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ الْمُمْتَحَنِینَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابوحمزه ثمالی روایت کرده که گفت گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه به من فرمود: مگر نمی بینی که خداوند برای امر ما، از ملائکه مقربین را و از انبیای مرسلین را و از مؤمنین امتحان شدگان را انتخاب کرد.
308- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُوسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ مَوْلَی حَرْبٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْحَمَّامِیِّ الْکُوفِیِّ عَنِ الْأَزْهَرِ الْبِطِّیخِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَرَضَ وَلَایَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَقَبِلَهَا الْمَلَائِکَةُ وَ أَبَاهَا مَلَکٌ یُقَالُ لَهُ فُطْرُسُ فَکَسَرَ اللَّهُ جَنَاحَهُ فَلَمَّا وُلِدَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما بَعَثَ اللَّهُ جَبْرَئِیلَ فِی سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَکٍ إِلَی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله یُهَنِّئُهُمْ بِوِلَادَتِهِ فَمَرَّ بِفُطْرُسَ فَقَالَ لَهُ فُطْرُسُ یَا جَبْرَئِیلُ إِلَی أَیْنَ تَذْهَبُ قَالَ بَعَثَنِیَ اللَّهُ إِلَی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله أُهَنِّئُهُمْ بِمَوْلُودٍ وُلِدَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ فَقَالَ لَهُ فُطْرُسُ احْمِلْنِی مَعَکَ وَ سَلْ مُحَمَّداً یَدْعُو لِی فَقَالَ لَهُ جَبْرَئِیلُ ارْکَبْ جَنَاحِی فَرَکِبَ جَنَاحَهُ فَأَتَی مُحَمَّداً فَدَخَلَ عَلَیْهِ وَ هَنَّأَهُ فَقَالَ لَهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فُطْرُسَ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ أُخُوَّةٌ وَ سَأَلَنِی أَنْ أَسْأَلَکَ أَنْ تَدْعُوَ اللَّهَ لَهُ أَنْ یَرُدَّ عَلَیْهِ جَنَاحَهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِفُطْرُسَ أَ تَفْعَلُ قَالَ نَعَمْ فَعَرَضَ عَلَیْهِ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَلَایَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَقَبِلَهَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله شَأْنَکَ بِالْمَهْدِ فَتَمَسَّحْ بِهِ وَ تَمَرَّغْ فِیهِ قَالَ فَمَضَی فُطْرُسُ إِلَی مَهْدِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما وَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَدْعُو لَهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَنَظَرْتُ إِلَی رِیشِهِ وَ إِنَّهُ لَیَطْلُعُ وَ یَجْرِی مِنْهُ الدَّمُ وَ یَطُولُ حَتَّی لَحِقَ بِجَنَاحِهِ الْآخَرِ وَ عُرِجَ مَعَ جَبْرَئِیلَ إِلَی السَّمَاءِ وَ صَارَ إِلَی مَوْضِعِهِ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ازهر بطیخی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خداوند ولایت حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را بر ملائکه عرضه داشت، همه پذیرفتند به جز ملکی به نام فطرس. پس خداوند پر و بال او را شکست. وقتی حضرت حسین بن علی صلوات الله علیهما متولد شد، خداوند جبرئیل را با هفتاد هزار فرشته برای تهنیت رسول الله صلی الله علیه و آله از جهت ولادت حضرت امام حسین صلوات الله علیه فرستاد.
ص: 160
جبرئیل از فطرس گذشت. فطرس به او گفت: جبرئیل کجا می روی؟ جواب داد: خدا مرا به سوی حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله فرستاده تا به ایشان در مورد مولودی که در این شب برایش متولد شده، تهنیت بگویم. فطرس گفت: مرا هم با خود ببر و از حضرت محمد صلّی اللَّه علیه و آله بخواه که برایم دعا کند! جبرئیل گفت: سوار بالم شو! پس سوار بال او شد و خدمت حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله رسید، ایشان را تهنیت گفت و عرض کرد: یا رسول اللَّه! بین من و فطرس برادری است و از من درخواست کرده از شما بخواهم که برایش از خدا بخواهید تا بال و پرش را برگرداند.
رسول الله صلی الله علیه و آله به فطرس فرمود: می پذیری؟ عرض کرد آری. رسول الله صلی الله علیه و آله ولایت حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را به او عرضه داشت و پس او پذیرفت. رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: اینک به گهواره پناه ببر و خود را به گهواره حضرت امام حسین صلوات الله علیه بمال و به آن تبرک بجو! فطرس به جانب گهواره حضرت امام حسین صلوات الله علیه رفت. رسول الله صلی الله علیه و آله نیز برایش دعا می کرد. رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: می دیدم که بال و پرش می روید و از آن خون جاری می شود و بزرگ می شود، تا چسبید به بال دیگرش و با جبرئیل تا آسمان عروج کرد و به محل خود برگشت.
309- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ عُمَرَ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنِ الْخَیْبَرِیِّ عَنِ ابْنِ ظَبْیَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْنَا یَقُولُ مَا حَاوَرَتْ مَلَائِکَةُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِی دُنُوِّهَا مِنْهُ إِلَّا بِالَّذِی أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَیَصِفُونَ مَا تَصِفُونَ وَ یَطْلُبُونَ مَا تَطْلُبُونَ وَ إِنَّ مِنَ الْمَلَائِکَةِ مَلَائِکَةً یَقُولُونَ إِنَّ قَوْلَنَا فِی آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم الَّذِی جَعَلْتَهُمْ عَلَیْهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابن ظبیان روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: چیزی سبب نزدیکی ملائکه خدا به او نشد، مگر همین چیزی که شما بر آن هستید. ملائکه آنچه را که شما توصیف می کنید، آنها نیز توصیف می کنند و در جستجوی آنچه شما می جویید هستند. بعضی از ملائکه می گویند سخن ما درباره آل محمّد صلوات الله علیهم همان است که تو ایشان را بر آن قرار داده ای.
310- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّیَّارِیُّ عن أحمد بن محمّد عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْفَارِسِیِّ وَ غَیْرِهِ رَفَعُوهُ إِلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ الْکَرُوبِیِّینَ قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِنَا مِنَ الْخَلْقِ الْأَوَّلِ جَعَلَهُمُ اللَّهُ خَلْفَ الْعَرْشِ لَوْ قُسِمَ نُورُ وَاحِدٍ مِنْهُمْ عَلَی أَهْلِ الْأَرْضِ لَکَفَاهُمْ ثُمَّ قَالَ إِنَّ مُوسَی علیه السلام لَمَّا أَنْ سَأَلَ رَبَّهُ مَا سَأَلَ أَمَرَ وَاحِداً مِنَ الْکَرُوبِیِّینَ فَتَجَلَّی لِلْجَبَلِ فَجَعَلَهُ دَکّاً. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبیدالله بن ابو عبدالله و دیگری بصورت مرفوع از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: کروبیین گروهی از شیعیان ما هستند از خلق اول که خداوند آنها را پشت عرش قرار داده
ص: 161
است. اگر نور یکی از آنها بر اهل زمین تقسیم شود، آنها را کافی است. سپس فرمود: وقتی حضرت موسی علیه السلام آنچه را که می خواست از خدای خود درخواست کرد، خداوند به یکی از کروبیین امر کرد تا در کوه تجلی کرد و آن را از هم پاشاند.
311- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَحْمَدُ بْنُ زِیَادِ بْنِ جَعْفَرٍ الْهَمَدَانِیُّ عَنْ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَا سَیِّدُ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ وَ أَنَا خَیْرٌ مِنْ جَبْرَئِیلَ وَ إِسْرَافِیلَ وَ حَمَلَةِ الْعَرْشِ وَ جَمِیعِ الْمَلَائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ وَ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ الْمُرْسَلِینَ وَ أَنَا صَاحِبُ الشَّفَاعَةِ وَ الْحَوْضِ الشَّرِیفِ وَ أَنَا وَ عَلِیٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ مَنْ عَرَفَنَا فَقَدْ عَرَفَ اللَّهَ وَ مَنْ أَنْکَرَنَا فَقَدْ أَنْکَرَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنْ عَلِیٍّ سِبْطَا أُمَّتِی وَ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ أَئِمَّةٌ تِسْعَةٌ طَاعَتُهُمْ طَاعَتِی وَ مَعْصِیَتُهُمْ مَعْصِیَتِی تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ وَ مَهْدِیُّهُمْ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسین بن خالد از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من بهترین خلق خدا هستم؛ من از جبرئیل و اسرافیل و حاملین عرش و تمام ملائکه مقرب و انبیای مرسل بهترم. من صاحب شفاعت و حوض شریف هستم؛ من و علی صلوات الله علیهما و آلهما دو پدر این امت هستیم. هر کس ما را بشناسد خدا را شناخته و هر کس منکر ما باشد، خدا را انکار کرده است. از علی صلوات الله علیه است دو نواده امت من، سرور جوانان بهشت، حسن و حسین صلوات الله علیهما و از نژاد حسین است ائمه نه گانه که اطاعت آنها اطاعت من و معصیت ایشان معصیت من است. نهمی آنها مهدی و قائم ایشان است.
312- قال الإمام الحسن بن علي صلوات الله علیهما: أَمَّا تَأْیِیدُ اللَّهِ تَعَالَی لِعِیسَی علیه السلام بِرُوحِ الْقُدُسِ فَإِنَّ جَبْرَئِیلَ هُوَ الَّذِی لَمَّا حَضَرَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ هُوَ قَدِ اشْتَمَلَ بِعَبَائِیَّةِ الْقَطَوَانِیَّةِ عَلَی نَفْسِهِ وَ عَلَی عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم وَ قَالَ اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِی أَنَا حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَهُمْ وَ سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَهُمْ مُحِبٌّ لِمَنْ أَحَبَّهُمْ وَ مُبْغِضٌ لِمَنْ أَبْغَضَهُمْ فَکُنْ لِمَنْ حَارَبَهُمْ حَرْباً وَ لِمَنْ سَالَمَهُمْ سِلْماً وَ لِمَنْ أَحَبَّهُمْ مُحِبّاً وَ لِمَنْ أَبْغَضَهُمْ مُبْغِضاً فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَقَدْ أَجَبْتُکَ إِلَی ذَلِکَ یَا مُحَمَّدُ فَرَفَعَتْ أَمُّ سَلَمَةَ جَانِبَ الْعَبَاءِ لِتَدْخُلَ فَجَذَبَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ قَالَ لَسْتِ هُنَاکِ وَ إِنْ کُنْتِ عَلَی خَیْرٍ وَ جَاءَ جَبْرَئِیلُ مُدَّثِّراً وَ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ اجْعَلْنِی مِنْکُمْ قَالَ أَنْتَ مِنَّا قَالَ أَ فَأَرْفَعُ الْعَبَاءَ وَ أَدْخُلُ مَعَکُمْ قَالَ بَلَی فَدَخَلَ فِی الْعَبَاءِ ثُمَّ خَرَجَ وَ صَعِدَ إِلَی السَّمَاءِ إِلَی الْمَلَکُوتِ الْأَعْلَی وَ قَدْ تَضَاعَفَ حُسْنُهُ وَ بَهَاؤُهُ فَقَالَتِ الْمَلَائِکَةُ قَدْ رَجَعْتَ بِجَمَالٍ خِلَافَ مَا ذَهَبْتَ بِهِ مِنْ عِنْدِنَا قَالَ فَکَیْفَ لَا أَکُونُ کَذَلِکَ وَ قَدْ شُرِّفْتُ بِأَنْ جُعِلْتُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ أَهْلِ بَیْتِهِ قَالَتِ الْأَمْلَاکُ فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ وَ الْحُجُبِ وَ الْکُرْسِیِّ وَ الْعَرْشِ حَقٌّ لَکَ هَذَا
ص: 162
الشَّرَفُ أَنْ تَکُونَ کَمَا قُلْتَ وَ کَانَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه مَعَهُ جَبْرَئِیلُ عَنْ یَمِینِهِ فِی الْحُرُوبِ وَ مِیکَائِیلُ عَنْ یَسَارِهِ وَ إِسْرَافِیلُ خَلْفَهُ وَ مَلَکُ الْمَوْتِ أَمَامَهُ. (1)
حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه فرمود: امّا تایید کردن خدا عیسی را به روح القدس. همانا جبرئیل وقتی خدمت رسول الله صلی الله علیه و آله رسید، موقعی که به همراه علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم خود را در عبای قطوانی پیچیده بود، فرمود: خدایا! اینها اهل بیت من هستند؛ من جنگ دارم با هر کس با ایشان جنگ کند و در صلح هستم با کسی که با ایشان در صلح باشد، و هر کس که آنها را دوست بدارد دوست می دارم و دشمن هستم با دشمن آنها. پس تو هم در جنگ باش با کسانی که با ایشان در جنگند و در صلح باش با کسانی که با ایشان در صلح هستند و دوست بدار کسانی را که ایشان را دوست دارند و دشمن بدار کسانی را که با ایشان دشمن هستند. خداوند فرمود: خواسته تو را اجابت کردم.
ام سلمه یک طرف عبا را بلند کرد تا داخل شود. رسول الله صلی الله علیه و آله آن را گرفت و فرمود: تو نباید داخل شوی، گرچه عاقبتت به خیر است. آنگاه جبرئیل در حالی که خود را پیچیده بود آمد و گفت: یا رسول اللَّه! مرا در کنار خودتان قرار بده! فرمود: تو از ما هستی. گفت: عبا را بلند کنم و میان شما داخل شوم؟ فرمود: آری!
جبرئیل داخل عبا شد. سپس بیرون آمد و به آسمان صعود کرد تا ملکوت اعلی. زیبایی و درخشش او دو برابر شده بود. ملائکه گفتند: به خلاف وقتی که از پیش ما رفتی، با زیبایی برگشتی؟ گفت: چطور چنین نباشم با اینکه بسیار شرافت یافتم پیدا که از آل محمّد و اهل بیت او شدم صلوات الله علیهم. ملائکه در ملکوت آسمان ها و حجاب ها و کرسی و عرش گفتند: شایسته است برای تو این شرافت آن طور که گفتی! هر گاه که علی صلوات الله علیه به جنگ می رفت، جبرئیل طرف راست و میکائیل طرف چپ و اسرافیل پشت سرش و ملک الموت جلویش قرار داشتند.
313- الشیخ محمد بن محمد الشعیري، عن، الصَّدُوقُ عَنِ ابْنِ إِدْرِیسَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الضَّحَّاکِ عَنْ عَزِیزِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ طَلْحَةَ عَنْ کَثِیرِ بْنِ عُمَیْرٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَنِی وَ خَلَقَ عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ الْأَئِمَّةَ صلوات الله علیهم مِنْ نُورٍ فَعَصَرَ ذَلِکَ النُّورَ عَصْرَةً فَخَرَجَ مِنْهُ شِیعَتُنَا فَسَبَّحْنَا فَسَبَّحُوا وَ قَدَّسْنَا فَقَدَّسُوا وَ هَلَّلْنَا فَهَلَّلُوا وَ مَجَّدْنَا فَمَجَّدُوا وَ وَحَّدْنَا فَوَحَّدُوا ثُمَّ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ وَ خَلَقَ الْمَلَائِکَةَ فَمَکَثَتِ الْمَلَائِکَةُ مِائَةَ عَامٍ لَا تَعْرِفُ تَسْبِیحاً وَ لَا تَقْدِیساً وَ لَا تَمْجِیداً فَسَبَّحْنَا وَ سَبَّحَتْ شِیعَتُنَا فَسَبَّحَتِ الْمَلَائِکَةُ لِتَسْبِیحِنَا وَ قَدَّسْنَا فَقَدَّسَتْ شِیعَتُنَا فَقَدَّسَتِ الْمَلَائِکَةُ لِتَقْدِیسِنَا وَ مَجَّدْنَا فَمَجَّدَتْ شِیعَتُنَا فَمَجَّدَتِ الْمَلَائِکَةُ لِتَمْجِیدِنَا وَ وَحَّدْنَا فَوَحَّدَتْ شِیعَتُنَا فَوَحَّدَتِ الْمَلَائِکَةُ لِتَوْحِیدِنَا وَ کَانَتِ الْمَلَائِکَةُ لَا تَعْرِفُ تَسْبِیحاً وَ لَا تَقْدِیساً مِنْ قَبْلِ تَسْبِیحِنَا وَ تَسْبِیحِ شِیعَتِنَا فَنَحْنُ الْمُوَحِّدُونَ حِینَ لَا مُوَحِّدَ غَیْرُنَا وَ حَقِیقٌ عَلَی اللَّهِ
ص: 163
تَعَالَی کَمَا اخْتَصَّنَا وَ اخْتَصَّ شِیعَتَنَا أَنْ یُنْزِلَنَا أَعْلَی عِلِّیِّینَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَی اصْطَفَانَا وَ اصْطَفَی شِیعَتَنَا مِنْ قَبْلِ أَنْ نَکُونَ أَجْسَاماً فَدَعَانَا وَ أَجَبْنَا فَغَفَرَ لَنَا وَ لِشِیعَتِنَا مِنْ قَبْلِ أَنْ نَسْتَغْفِرَ اللَّهَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن محمد شعیری، با سند مذکور از جابر بن عبداللَّه انصاری روایت کرده که گفت: از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: خداوند من و علی و فاطمه و حسن و حسین و ائمه صلوات الله علیهم را از نور واحد آفرید؛ سپس آن نور را فشرد و شیعیان ما از آن خارج شدند. ما تسبیح گفتیم، آنها نیز تسبیح گفتند؛ ما تقدیس کردیم، آنها نیز تقدیس کردند؛ ما تهلیل نمودیم، آنها نیز تهلیل گفتند؛ ما تمجید نمودیم، آنها نیز تمجید کردند؛ ما اقرار به وحدانیت کردیم، آنها نیز اقرار کردند. سپس خداوند آسمان ها و زمین ها و ملائکه را آفرید. ملائکه صد سال ماندند و در این مدت تسبیح و تقدیس و تمجید را نمی دانستند. ما و شیعیان ما تسبیح کردیم؛ ملائکه از تسبیح ما تسبیح گفتند. تقدیس کردیم و شیعیان ما تقدیس کردند؛ ملائکه از تقدیس ما تقدیس نمودند. ما تمجید کردیم و شیعیان ما تمجید کردند؛ ملائکه از تمجید ما تمجید نمودند. ما اقرار به توحید نمودیم و شیعیان ما نیز اقرار کردند؛ ملائکه از اقرار ما اقرار کردند. ملائکه قبل از تسبیح ما و شیعیان ما، تسبیح و تقدیس را نمی دانستند.
پس ما موحد بودیم موقعی که موحدی جز ما نبود. شایسته است بر خدا - چنان چه این امتیاز را به ما و شیعیان ما بخشیده - که ما را در اعلی علیین جای دهد. خداوند سبحان ما و شیعیان ما را برگزید، قبل از اینکه اجسام باشیم ما را خواند، جواب دادیم؛ ما و شیعیان ما را آمرزید، قبل از این که طلب مغفرت کنیم.
314- الشیخ أبي محمد الحسن بن محمد الدیلمي، بإسناده عَنْ أَبِی ذَرٍّ الْغِفَارِیِّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ افْتَخَرَ إِسْرَافِیلُ عَلَی جَبْرَئِیلَ فَقَالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْکَ قَالَ وَ لِمَ أَنْتَ خَیْرٌ مِنِّی قَالَ لِأَنِّی صَاحِبُ الثَّمَانِیَةِ حَمَلَةِ الْعَرْشِ وَ أَنَا صَاحِبُ النَّفْخَةِ فِی الصُّورِ وَ أَنَا أَقْرَبُ الْمَلَائِکَةِ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی قَالَ جَبْرَئِیلُ أَنَا خَیْرٌ مِنْکَ فَقَالَ بِمَا أَنْتَ خَیْرٌ مِنِّی قَالَ لِأَنِّی أَمِینُ اللَّهِ عَلَی وَحْیِهِ وَ أَنَا رَسُولُهُ إِلَی الْأَنْبِیَاءِ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ أَنَا صَاحِبُ الکسوف و الْخُسُوفِ وَ مَا أَهْلَکَ اللَّهُ أُمَّةً مِنَ الْأُمَمِ إِلَّا عَلَی یَدَیَّ فَاخْتَصَمَا إِلَی اللَّهِ تَعَالَی فَأَوْحَی إِلَیْهِمَا اسْکُتَا فَوَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَقَدْ خَلَقْتُ مَنْ هُوَ خَیْرٌ مِنْکُمَا قَالا یَا رَبِّ أَ وَ تَخْلُقُ خَیْراً مِنَّا وَ نَحْنُ خُلِقْنَا مِنْ نُورٍ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی نَعَمْ وَ أَوحَی إِلَی حُجُبِ الْقُدْرَةِ انْکَشِفِی فَانْکَشَفَتْ فَإِذَا عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ الْأَیْمَنِ مَکْتُوبٌ- لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهم احباء اللَّه فَقَالَ جَبْرَئِیلُ یَا رَبِّ فَإِنِّی أَسْأَلُکَ بِحَقِّهِمْ عَلَیْکَ إِلَّا جَعَلْتَنِی خَادِمَهُمْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی قَدْ جَعَلْتُ فَجَبْرَائِیلُ علیه السلام مِنْ أَهْلِ الْبَیْتِ وَ إِنَّهُ لَخَادِمُنَا. (2)
مرحوم شیخ ابو محمد حسن بن محمد دیلمی، با سند خویش از ابوذر غفاری رضی الله عنه روایت کرده که گفت: از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: حضرت اسرافیل بر حضرت جبرئیل افتخار کرد و گفت: من از تو بهترم! پرسید: تو
ص: 164
چرا از من بهتری؟ گفت: چون من از هشت نفر حاملین عرش هستم و من در صور می دمم و من نزدیک ترین ملائکه به خدا هستم. حضرت جبرئیل گفت: من از تو بهترم! پرسید: به چه دلیل از من بهتری؟ جواب داد: چون من امین خدا بر وحی او هستم و من پیک خدا به سوی انبیاء و مرسل هستم و من متصدی خسوف و کسوف هستم و خدا ملتی را هلاک نکرده، مگر به دست من.
آن دو خصومت خود را پیش خدا بردند. خداوند به آنها وحی کرد: ساکت باشید! به عزت و جلالم که از شما بهتر آفریده ام! گفتند: مگر بهتر از ما آفریده ای؟ با اینکه ما از نور آفریده شده ایم. خداوند فرمود: آری! و به حجاب های قدرت دستور داد که باز شوند. باز شدند، ناگاه متوجه شدند که بر طرف راست ساق عرش نوشته شده «لا اله الا اللَّه محمّد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین صلوات الله علیهم احباء اللَّه» جبرئیل گفت خدایا! تو را به حقی که بر تو دارند سوگند می دهم که مرا خادم آنها قرار دهی! خداوند فرمود: پذیرفتم. پس حضرت جبرئیل از اهل بیت است و او خادم ما است.
315- الشیخ أبي محمد الحسن بن محمد الدیلمي، بِإِسْنَادِهِ إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ قَالَ: سَأَلَ ابْنُ مِهْرَانَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ الْعَبَّاسِ عَنْ تَفْسِیرِ قَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ وَ إِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ قَالَ کُنَّا عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فَأَقْبَلَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه فَلَمَّا رَآهُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله تَبَسَّمَ فِی وَجْهِهِ وَ قَالَ مَرْحَباً بِمَنْ خَلَقَهُ اللَّهُ قَبْلَ أَبِیهِ آدَمَ بِأَرْبَعِینَ أَلْفَ عَامٍ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ کَانَ الِابْنُ قَبْلَ الْأَبِ فَقَالَ نَعَمْ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی خَلَقَنِی وَ خَلَقَ عَلِیّاً قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ بِهَذِهِ الْمُدَّةِ خَلَقَ نُوراً قَسَمَهُ نِصْفَیْنِ فَخَلَقَنِی مِنْ نِصْفِهِ وَ خَلَقَ عَلِیّاً مِنَ النِّصْفِ الْآخَرِ قَبْلَ الْأَشْیَاءِ فَنُورُهَا مِنْ نُورِی وَ نُورِ عَلِیٍّ ثُمَّ جَعَلَنَا عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ ثُمَّ خَلَقَ الْمَلَائِکَةَ فَسَبَّحْنَا وَ سَبَّحَتِ الْمَلَائِکَةُ فَهَلَّلْنَا فَهَلَّلَتِ الْمَلَائِکَةُ وَ کَبَّرْنَا فَکَبَّرَتِ الْمَلَائِکَةُ وَ کَانَ ذَلِکَ مِنْ تَعْلِیمِی وَ تَعْلِیمِ عَلِیٍّ وَ کَانَ ذَلِکَ فِی عِلْمِ اللَّهِ السَّابِقِ أَنَّ الْمَلَائِکَةَ تَتَعَلَّمُ مِنَّا التَّسْبِیحَ وَ التَّهْلِیلَ وَ کُلُّ شَیْ ءٍ یُسَبِّحُ لِلَّهِ وَ یُکَبِّرُهُ وَ یُهَلِّلُهُ بِتَعْلِیمِی وَ تَعْلِیمِ عَلِیٍّ وَ کَانَ فِی عِلْمِ اللَّهِ السَّابِقِ أَنْ لَا یَدْخُلَ النَّارَ مُحِبٌّ لِی وَ لِعَلِیٍّ وَ کَذَا کَانَ فِی عِلْمِهِ أَنْ لَا یَدْخُلَ الْجَنَّةَ مُبْغِضٌ لِی وَ لِعَلِیٍّ أَلَا وَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی خَلَقَ مَلَائِکَةً بِأَیْدِیهِمْ أَبَارِیقُ اللُّجَیْنِ مَمْلُوَّةً مِنْ مَاءِ الْجَنَّةِ مِنَ الْفِرْدَوْسِ فَمَا أَحَدٌ مِنْ شِیعَةِ عَلِیٍّ إِلَّا وَ هُوَ طَاهِرُ الْوَالِدَیْنِ تَقِیٌّ نَقِیٌّ أَمِنٌ مُؤْمِنٌ بِاللَّهِ فَإِذَا أَرَادَ بِوَاحِدِهِمْ أَنْ یُوَاقِعَ أَهْلَهُ جَاءَ مَلَکٌ مِنَ الْمَلَائِکَةِ الَّذِینَ بِأَیْدِیهِمْ أَبَارِیقُ الْجَنَّةِ فَقَطَرَ مِنْ ذَلِکَ الْمَاءِ فِی إِنَائِهِ الَّذِی یَشْرَبُ بِهِ فَیَشْرَبُ هُوَ ذَلِکَ الْمَاءَ وَ یُنْبِتُ الْإِیمَانَ فِی قَلْبِهِ کَمَا یُنْبِتُ الزَّرْعَ فَهُمْ عَلَی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مِنْ نَبِیِّهِمْ وَ مِنْ وَصِیِّی عَلِیٍّ وَ مِنِ ابْنَتِی فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ثُمَّ الْحَسَنِ ثُمَّ الْحُسَیْنِ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ هُمْ قَالَ أَحَدَ عَشَرَ مِنِّی أَبُوهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه ثُمَّ قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ مَحَبَّةَ عَلِیٍّ وَ الْإِیمَانَ سَبَبَیْنِ. (1)
مرحوم شیخ ابو محمد حسن بن محمد دیلمی، با سند خویش از محمد بن زیاد روایت کرده که گفت: ابن مهران از عبداللَّه بن عباس از تفسیر این آیه: «و همانا ما [برای اجرای فرمان خدا] صف بستگانیم. و ما خود تسبیح کنندگانیم». (سوره صافات آیه 165- 166) پرسید، گفت: خدمت رسول الله صلی الله علیه و آله بودیم که حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه وارد
ص: 165
شد. همین که رسول الله صلی الله علیه و آله او را مشاهده کرد، در صورتش تبسمی هویدا شد و فرمود: مرحبا به کسی که خداوند او را چهل هزار سال قبل از پدرش حضرت آدم آفرید!
عرض کردم: یا رسول اللَّه! مگر ممکن است پسر قبل از پدر باشد؟ فرمود: آری. خداوند من و علی صلوات الله علیهما و آلهما را با همین فاصله، قبل از حضرت آدم آفرید. یک نور آفرید و آن را دو نصف کرد؛ مرا از یک نصف و علی صلوات الله علیه را از نصف دیگر و قبل از اشیاء آفرید. پس نور اشیاء از نور من و علی صلوات الله علیهما و آلهما است. سپس ما را سمت راست عرش قرار داد. بعد ملائکه را آفرید؛ ما تسبیح کردیم و ملائکه تسبیح کردند؛ ما تهلیل نمودیم و آنها تهلیل نمودند؛ ما تکبیر گفتیم و ملائکه نیز تکبیر گفتند و این به واسطه تعلیم من و علی صلوات الله علیهما و آلهما بود. خداوند می دانست که ملائکه از ما تسبیح و تهلیل خواهند آموخت و هر چیزی که خدا را تسبیح گوید و تکبیر و تهلیل نماید، به تعلیم من و علی است. و در علم سابق خدا است که دوست من و علی داخل آتش نمی شود و همچنین در علم اوست که دشمن من و علی داخل بهشت نمی شود. آگاه باشید که خداوند ملائکه ای را آفرید که به دست آنها آفتابه هایی از نقره است که پر هستند از آب بهشت از فردوس. هیچ یک از شیعیان علی صلوات الله علیه نیست، مگر اینکه از نظر پدر و مادر پاک است و پرهیزگار و صاف است، در امن و ایمان به خدا است. هر گاه یکی از آنها تصمیم همبستری با خانواده خود را داشته باشد، یکی از ملائکه ای که آفتابه های بهشتی را در دست دارند، می آید و از آن آب در ظرف آبی که می آشامد می ریزد. او از آن آب می آشامد و ایمان در دلش می روید؛ همان طوری که گیاه می روید. آنها با دلیل و برهان نسبت به خدا و پیامبر و وصی او علی و دخترش فاطمه زهرا و سپس حسن و حسین و امامان از فرزندان حسین صلوات الله علیهم شناخت دارند.
عرض کردم: یا رسول اللَّه! آنها چه کسانی هستند؟ فرمود: یازده نفر از من که پدرشان حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه است. سپس رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ستایش خدایی راست که محبت علی صلوات الله علیه و ایمان را دو سبب قرار داد.
316- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عبد اللَّه بن محمّد بن عبد الوهاب عن أبي الحسن محمّد بن أحمد القواریري عن أبي الحسین محمّد بن عمّار عن اسماعیل بن توبة عن زیاد بن عبد اللَّه البکائي عن سلیمان الأعمش عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ قَالَ: کُنَّا جُلُوساً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِذْ أَقْبَلَ إِلَیْهِ رَجُلٌ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِإِبْلِیسَ «أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ» فَمَنْ هُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ الَّذِینَ هُمْ أَعْلَی مِنَ الْمَلَائِکَةِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَا وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهم کُنَّا فِی سُرَادِقِ الْعَرْشِ نُسَبِّحُ اللَّهَ وَ تُسَبِّحُ الْمَلَائِکَةُ لِتَسْبِیحِنَا قَبْلَ أَنْ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ بِأَلْفَیْ عَامٍ فَلَمَّا خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ أَمَرَ الْمَلَائِکَةَ أَنْ یَسْجُدُوا لَهُ وَ لَمْ یَأْمُرْنَا بِالسُّجُودِ فَسَجَدَتِ الْمَلَائِکَةُ کُلُّهُمْ إِلَّا إِبْلِیسَ فَإِنَّهُ أَبَی وَ لَمْ یَسْجُدْ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ أَیْ مِنْ هَؤُلَاءِ الْخَمْسِ الْمَکْتُوبِ أَسْمَاؤُهُمْ فِی سُرَادِقِ الْعَرْشِ فَنَحْنُ بَابُ اللَّهِ الَّذِی یُؤْتَی مِنْهُ بِنَا یَهْتَدِی
ص: 166
الْمُهْتَدُونَ فَمَنْ أَحَبَّنَا أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ أَسْکَنَهُ جَنَّتَهُ وَ مَنْ أَبْغَضَنَا أَبْغَضَهُ اللَّهُ وَ أَسْکَنَهُ نَارَهُ وَ لَا یُحِبُّنَا إِلَّا مَنْ طَابَ مَوْلِدُهُ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابوسعید خدری روایت کرده که گفت: خدمت رسول الله صلی الله علیه و آله نشسته بودیم که مردی نزد آن حضرت آمده و عرض کرد: یا رسول الله! مرا از قول خدای عزّوجل به ابلیس که فرمود: «آیا تکبّر نمودی یا از [جمله] بلند مرتبه گانی». (سوره ص آیه 75) آگاه فرمایید که این ها که از فرشتگان بالاترند چه کسانی هستند؟ پس رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: من و علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم؛ ما دو هزار سال قبل از آفرینش حضرت آدم در سرادق (سراپرده های) عرش خدا را تسبیح می گفتیم و فرشتگان به سبب تسبیح ما تسبیح می گفتند، و چون خدای عزّوجل حضرت آدم را آفرید، به فرشتگان فرمان داد بر او سجده کنند ولی به ما چنین فرمانی نداد، پس فرشتگان جملگی سجده کردند مگر ابلیس که استنکاف نموده و سجده نکرد، پس خدای متعال فرمود: «آیا تکبّر نمودی یا از [جمله] بلند مرتبه گانی» یعنی اینکه تکبّر ورزیدی یا از جمله این پنج تنی هستی که نامشان در سرادق عرش نوشته شده است؟ بنابراین، ما باب الله هستیم، همان بابی که از آن نزد خداوند آیند، هدایت یافتگان به ما هدایت یابند، پس هرکس ما را دوست بدارد، خداوند او را دوست خواهد داشت و در بهشت خود در بهشت جایش دهد و هر کس با ما دشمنی ورزد، خداوند با او دشمنی کرده و در دوزخ خود جایش دهد و جز کسی که پاک زاد باشد، ما را دوست نخواهد داشت.
317- الشیخ الحسن بن سليمان الحلي، نقلا مِنْ کِتَابِ السَّیِّدِ الْجَلِیلِ حَسَنِ بْنِ کَبْشٍ بِإِسْنَادِهِ إِلَی الْمُفِیدِ رَفَعَهُ إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَقُولُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی لَأُعَذِّبَنَّ کُلَّ رَعِیَّةٍ دَانَتْ بِطَاعَةِ إِمَامٍ لَیْسَ مِنِّی وَ إِنْ کَانَتِ الرَّعِیَّةُ فِی نَفْسِهَا بَرَّةً وَ لَأَرْحَمَنَّ کُلَّ رَعِیَّةٍ دَانَتْ بِإِمَامٍ عَادِلٍ مِنِّی وَ إِنْ کَانَتِ الرَّعِیَّةُ غَیْرَ بَرَّةٍ وَ لَا تَقِیَّةٍ ثُمَّ قَالَ لِی یَا عَلِیُّ أَنْتَ الْإِمَامُ وَ الْخَلِیفَةُ بَعْدِی حَرْبُکَ حَرْبِی وَ سِلْمُکَ سِلْمِی وَ أَنْتَ أَبُو سِبْطَیَّ وَ زَوْجُ ابْنَتِی وَ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ الْأَئِمَّةُ الْمُطَهَّرُونَ وَ أَنَا سَیِّدُ الْأَنْبِیَاءِ وَ أَنْتَ سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ وَ أَنَا وَ أَنْتَ مِنْ شَجَرَةٍ وَاحِدَةٍ لَوْلَانَا لَمْ یَخْلُقِ اللَّهُ الْجَنَّةَ وَ لَا النَّارَ وَ لَا الْأَنْبِیَاءَ وَ لَا الْمَلَائِکَةَ قَالَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَنَحْنُ أَفْضَلُ أَمِ الْمَلَائِکَةُ فَقَالَ یَا عَلِیُّ نَحْنُ أَفْضَلُ خَیْرُ خَلِیقَةِ اللَّهِ عَلَی بَسِیطِ الْأَرْضِ وَ خِیَرَةُ مَلَائِکَةِ اللَّهِ الْمُقَرَّبِینَ وَ کَیْفَ لَا نَکُونُ خَیْراً مِنْهُمْ وَ قَدْ سَبَقْنَاهُمْ إِلَی مَعْرِفَةِ اللَّهِ وَ تَوْحِیدِهِ فَبِنَا عَرَفُوا اللَّهَ وَ بِنَا عَبَدُوا اللَّهَ وَ بِنَا اهْتَدَوُا السَّبِیلَ إِلَی مَعْرِفَةِ اللَّهِ یَا عَلِیُّ أَنْتَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ وَ أَنْتَ أَخِی وَ وَزِیرِی فَإِذَا مِتُّ ظَهَرَتْ لَکَ ضَغَائِنُ فِی صُدُورِ قَوْمٍ وَ سَیَکُونُ فِتْنَةٌ صَیْلَمٌ صَمَّاءُ یَسْقُطُ مِنْهَا کُلُّ وَلِیجَةٍ وَ بِطَانَةٍ وَ ذَلِکَ عِنْدَ فِقْدَانِ شِیعَتِکَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ السَّابِعِ مِنْ وُلْدِکَ یَحْزَنُ لِفَقْدِهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ فَکَمْ مِنْ مُؤْمِنٍ مُتَلَهِّفٍ مُتَأَسِّفٍ حَیْرَانَ عِنْدَ فَقْدِهِ. (2)
ص: 167
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی، با سند مذکور از محمّد بن حنفیه روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدم که می فرمود: خداوند فرموده است هر آینه عذاب خواهم کرد هر پیروی که معتقد به رهبری امامی باشد که از جانب من تعیین نشده، گرچه آن رعیت در واقع خودشان اشخاص خوبی باشند. و مورد محبت قرار خواهم داد هر رعیتی را که معتقد به امامت امام عادلی که از جانب من تعیین شده باشد، گرچه آن مردم نه خوب باشند و نه متّقی. سپس به من فرمود: یا علی! تو امام هستی و جانشین بعد از من؛ جنگ تو، جنگ من است و صلح و سازش تو، صلح و سازش من است. و تو پدر دو نواده من و همسر دختر من هستی و از ذریه تو است ائمه طاهرین صلوات الله علیهم. من سرور انبیاء و تو سید اوصیاء هستی. من و تو از یک درخت هستیم، اگر ما نبودیم خداوند بهشت و جهنم و انبیاء و ملائکه را نمی آفرید. من گفتم: یا رسول الله! پس ما برتر هستیم یا ملائکه؟ فرمود: یا علی! ما بهتر از تمام خلایق خدا در زمین هستیم و بهتر از بهترین فرشتگان مقرب. چطور از آنها بهتر نباشیم با اینکه ما در معرفت و شناخت خدا و توحید بر آنها سبقت گرفتیم. آنها به وسیله ما خدا را شناختند و پرستش کردند و به سوی شناخت خدا راه یافتند.
یا علی! تو از من هستی و من از تو هستم، و تو برادر و وزیر من هستی. وقتی من از دنیا رفتم، کینه هایی که در دل گروهی است، برای تو آشکار خواهد شد. در آینده فتنه ای بس شدید و سخت اتفاق خواهد افتاد که هر دوست و صاحب سری از انسان جدا می شود و این جریان موقعی است که شیعیانت پنجمین فرزند هفتمین فرزندت را از دست بدهند. به واسطه نبودن او اهل زمین و آسمان محزون می شوند؛ چقدر از مؤمنین که از فقدان او اندوهگین و ناراحت و حیران هستند.
318- الشیخ الحسن بن سليمان الحلي، بإسناده عَنِ الْمُفَضَّلِ قَالَ: قُلْتُ لِمَوْلَانَا الصَّادِقِ صلوات الله علیه مَا کُنْتُمْ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ قَالَ کُنَّا أَنْوَاراً نُسَبِّحُ اللَّهَ تَعَالَی وَ نُقَدِّسُهُ حَتَّی خَلَقَ اللَّهُ الْمَلَائِکَةَ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سَبِّحُوا فَقَالَتْ أَیْ رَبَّنَا لَا عِلْمَ لَنَا فَقَالَ لَنَا سَبِّحُوا فَسَبَّحْنَا فَسَبَّحَتِ الْمَلَائِکَةُ بِتَسْبِیحِنَا أَلَا إِنَّا خُلِقْنَا أَنْوَاراً وَ خُلِقَتْ شِیعَتُنَا مِنْ شُعَاعِ ذَلِکَ النُّورِ فَلِذَلِکَ سُمِّیَتْ شِیعَةً فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ الْتَحَقَتِ السُّفْلَی بِالْعُلیَا ثُمَّ قَرَّبَ مَا بَیْنَ إِصْبَعَیْهِ. (1)
مرحوم شیخ حسن بن سلیمان حلی، با سند خویش از مفضل روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه پرسیدم: شما قبل از خلقت آسمان ها و زمین چه بودید؟ فرمود: ما انواری بودیم که خدا را تسبیح می کردیم و تقدیس می نمودیم، تا خداوند ملائکه را آفرید و به آنها فرمود: تسبیح کنید! گفتند خدایا ما تسبیح نمی دانیم! به ما فرمود: تسبیح کنید! ما تسبیح کردیم و ملائکه از تسبیح ما تسبیح کردند. ما نور آفریده شدیم و شیعیان ما از شعاع این نور خلق شده اند. به همین جهت شیعه نام گرفته اند. روز قیامت پایین به بالا ملحق می شود. بعد دو انگشت خود را به هم نزدیک کرد.
319- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ حَاتِمٍ عَنْ حُمَیْدِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ الطَّاطَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَبِی خَدِیجَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ مَرَّ بِأَبِی صلوات الله علیه رَجُلٌ وَ هُوَ یَطُوفُ فَضَرَبَ بِیَدِهِ عَلَی مَنْکِبِهِ ثُمَّ قَالَ أَسْأَلُکَ عَنْ خِصَالٍ ثَلَاثٍ لَا یَعْرِفُهُنَّ غَیْرُکَ وَ غَیْرُ رَجُلٍ آخَرَ فَسَکَتَ عَنْهُ حَتَّی فَرَغَ مِنْ طَوَافِهِ ثُمَّ دَخَلَ الْحِجْرَ فَصَلَّی رَکْعَتَیْنِ وَ أَنَا مَعَهُ فَلَمَّا
ص: 168
فَرَغَ نَادَی أَیْنَ هَذَا السَّائِلُ فَجَاءَ وَ جَلَسَ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَالَ لَهُ سَلْ فَسَأَلَهُ عَنْ مَسَائِلَ فَلَمَّا أُجِیبَ قَالَ صَدَقْتَ وَ مَضَی فَقَالَ أَبِی صلوات الله علیه هَذَا جَبْرَئِیلُ أَتَاکُمْ یُعَلِّمُکُمْ مَعَالِمَ دِینِکُمْ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو خدیجه روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: مردی در حالی که پدرم صلوات الله علیه مشغول طواف بود، از کنار ایشان رد شد و دست بر شانه اش زد. سپس گفت: من از شما سه سؤال دارم که جز شما و یک نفر دیگر کسی جوابش را نمی داند. سپس سکوت اختیار کرد تا طوافش تمام شد. بعد داخل حجر شد و دو رکعت نماز خواند. من نیز با ایشان بودم. وقتی نمازش تمام شد، صدا زد: چه کسی بود سؤال داشت؟ آن شخص آمد و رو به روی پدرم صلوات الله علیه نشست. به او فرمود: سؤال کن! چند سؤال کرد. پس از شنیدن جواب گفت: درست فرمودی! و از جای حرکت کرد و رفت. پدرم صلوات الله علیه فرمود: این حضرت جبرئیل بود. آمده بود تا به شما معالم دین را بیاموزد.
320- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن یعقوب بن یَزِیدَ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ مِسْمَعٍ کِرْدِینٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنِّی اعْتَلَلْتُ فَکُنْتُ إِذَا أَکَلْتُ عِنْدَ الرَّجُلِ تَأَذَّیْتُ بِهِ وَ إِنِّی أَکَلْتُ مِنْ طَعَامِکَ وَ لَمْ أَتَأَذَّ بِهِ قَالَ إِنَّکَ لَتَأْکُلُ طَعَامَ قَوْمٍ تُصَافِحُهُمُ الْمَلَائِکَةُ عَلَی فُرُشِهِمْ قَالَ قُلْتُ وَ یَظْهَرُونَ لَکُمْ قَالَ هُمْ أَلْطَفُ بِصِبْیَانِنَا مِنَّا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از مسمع کردین روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: من بیمارم؛ وقتی غذا می خورم اذیت می شوم، اما وقتی از غذای شما می خورم هیچ ناراحتی برایم پیش نمی آید. فرمود: تو طعام و غذای خانواده ای را می خوری که ملائکه با آنها روی فرش شان مصافحه می کنند. عرض کردم: آقا! برای شما آشکار می شوند؟ فرمود: آنها به بچه های ما از ما مهربان ترند.
321- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أحمد بن محمّد بن عِیسَی عَنْ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: یَا حُسَیْنُ بُیُوتُنَا مَهْبِطُ الْمَلَائِکَةِ وَ مَنْزِلُ الْوَحْیِ وَ ضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَی مَسَاوِرَ فِی الْبَیْتِ فَقَالَ یَا حُسَیْنُ مَسَاوِرُ وَ اللَّهِ طَالَ مَا اتَّکَتْ عَلَیْهَا الْمَلَائِکَةُ وَ رُبَّمَا الْتَقَطْنَا مِنْ زَغَبِهَا. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حسین بن ابو العلاء روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای حسین! خانه های ما محل هبوط ملائکه و جایگاه وحی است. و با دست خود بر چند پشتی زد و فرمود: ای حسین! اینها پشتی هایی است که والله بسیار اتفاق افتاده که ملائکه بر آنها تکیه کرده اند و بسیار شده که نرمه پر و بال آنها اینجا ریخته.
ص: 169
322- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عِمْرَانُ بْنُ مُوسَی عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَهْلٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الْیَسَعِ قَالَ: دَخَلَ حُمْرَانُ بْنُ أَعْیَنَ عَلَی أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَ قَالَ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَبْلُغُنَا أَنَّ الْمَلَائِکَةَ تَنَزَّلُ عَلَیْکُمْ فَقَالَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ وَ اللَّهِ لَتَنَزَّلُ عَلَیْنَا وَ تَطَأُ فُرُشَنَا أَ مَا تَقْرَأُ کِتَابَ اللَّهِ تَعَالَی «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ».(1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو الیسع روایت کرده که گفت: حمران بن اعین خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه رسید و عرض کرد: فدایت شوم! شنیده ایم که ملائکه بر شما نازل می شوند. فرمود: به خدا قسم ملائکه بر ما نازل می شوند و پای بر فرش های ما می گذارند. مگر این آیه قرآن را نخوانده ای: «بی تردید کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست؛ سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند [و می گویند: ] مترسید و اندوهگین نباشید و شما را به بهشتی که وعده می دادند، بشارت باد». (سوره فصلت آیه 30)
323- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَامِرٍ عَنِ الرَّبِیعِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَوْلُهُ تَعَالَی «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ» فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَمَا وَ اللَّهِ وَسَّدْنَاهُمُ الْوَسَائِدَ فِی مَنَازِلِنَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سلیمان بن خالد روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این آیه پرسیده شد: «بی تردید کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست؛ سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند [و می گویند: ] مترسید و اندوهگین نباشید و شما را به بهشتی که وعده می دادند، بشارت باد». (سوره فصلت آیه 30) فرمود: به خدا قسم ما در منازل خویش برای آنها پشتی قرار می دهیم.
324- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنِ عمار السَّابَاطِیِّ قَالَ: أَصَبْتُ شَیْئاً عَلَی وَسَائِدَ کَانَتْ فِی مَنْزِلِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فَقَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِنَا مَا هَذَا جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ کَانَ یُشْبِهُ شَیْئاً یَکُونُ فِی الْحَشِیشِ کَثِیراً کَأَنَّهُ خَرَزَةٌ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه هَذَا مِمَّا یَسْقُطُ مِنْ أَجْنِحَةِ الْمَلَائِکَةِ ثُمَّ قَالَ یَا عَمَّارُ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتَأْتِینَا وَ إِنَّهَا لَتَمُرُّ بِأَجْنِحَتِهَا عَلَی رُءُوسِ صِبْیَانِنَا یَا عَمَّارُ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتُزَاحِمُنَا عَلَی نَمَارِقِنَا. (3)
ص: 170
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عمار ساباطی روایت کرده که گفت: من روی یک پشتی در خانه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه چیزی را یافتم. یکی از اصحاب پرسید: فدایت شوم! این چیست؟ شبیه چیزی بود که معمولا در میان خاشاک پیدا می شود، مثل دانه ای کوچک.
حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: این از چیزهایی است که از پر ملائکه می ریزد. سپس فرمود: ای عمار! ملائکه پیش ما می آیند و پر و بال خود را بر سر بچه های ما می مالند. ای عمار! ملائکه روی پشتی های ما مزاحم ما می شوند.
325- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ مَالِکِ بْنِ عَطِیَّةَ الْأَحْمَسِیِّ عَنِ أبي حمزة الثُّمَالِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما فَاحْتُبِسْتُ فِی الدَّارِ سَاعَةً ثُمَّ دَخَلْتُ عَلَیْهِ الْبَیْتَ وَ هُوَ یَلْتَقِطُ شَیْئاً وَ أَدْخَلَ یَدَهُ فِی وَرَاءِ السِّتْرِ فَنَاوَلَهُ مَنْ کَانَ فِی الْبَیْتِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ هَذَا الَّذِی أَرَاکَ تَلْتَقِطُ أَیُّ شَیْ ءٍ فَقَالَ فَضْلَةٌ مِنْ زَغَبِ الْمَلَائِکَةِ نَجْمَعُهُ إِذَا جَاءُونَا وَ نَجْعَلُهُ سِخَاباً لِأَوْلَادِنَا قَالَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ إِنَّهُمْ لَیَأْتُونَکُمْ قَالَ یَا أَبَا حَمْزَةَ إِنَّهُمْ لَیُزَاحِمُونَّا عَلَی تُکَأَتِنَا. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: خدمت حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما رسیدم. یک ساعت داخل حیاط بودم و بعد داخل اتاق رفتم. دیدم ایشان چیزی را جمع می کند. سپس دست خود را پشت پرده برد و کسی که داخل اطاق بود آن را گرفت. گفتم: فدایت شوم! چیزی که جمع می کردید چه بود؟ فرمود: باقی مانده نرمه هایی از پر و بال ملائکه است. هر وقت پیش ما می آیند آنها را جمع می کنیم و با آنها برای بچه های خویش گردنبند درست می کنیم. عرض کردم: فدایت شوم! آیا ملائکه پیش شما می آیند؟ فرمود: ای ابا حمزه! آنها بر روی متکاهای ما تزاحم می کنند.
326- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَامِرٍ عَنِ ابْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْبَصْرِیِّ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ خَیْثَمَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ نَحْنُ الَّذِینَ إِلَیْنَا تَخْتَلِفُ الْمَلَائِکَةُ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از خیثمه روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما کسانی هستیم که ملائکه با ما رفت و آمد دارند.
327- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ مَالِکٍ عَنِ أبي حمزة الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: مِنَّا مَنْ یَسْمَعُ الصَّوْتَ وَ لَا یَرَی الصُّورَةَ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتُزَاحِمُنَا عَلَی تُکَأَتِنَا وَ إِنَّا لَنَأْخُذُ مِنْ زَغَبِهِمْ فَنَجْعَلُهُ سِخَاباً لِأَوْلَادِنَا. (3)
ص: 171
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: بعضی از ما صدا را می شنود، اما صورت را نمی بیند و ملائکه با ما در تکیه گاه هایمان تزاحم می کنند و ما از نرمه پر و بال های آنها برای کودکان خویش گردنبند درست می کنیم.
328- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَامِرٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ مِسْمَعٍ کِرْدِینٍ الْبَصْرِیِّ قَالَ: کُنْتُ لَا أَزِیدُ عَلَی أُکْلَةٍ فِی اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فَرُبَّمَا اسْتَأْذَنْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه وَ أُخِذَتِ الْمَائِدَةُ لَعَلِّی لَا أَرَاهَا بَیْنَ یَدَیْهِ فَإِذَا دَخَلْتُ دَعَا بِهَا فَأَصَبْتُ مَعَهُ مِنَ الطَّعَامِ وَ لَا أَتَأَذَّی بِذَلِکَ وَ إِذَا عَقَّبْتُ بِالطَّعَامِ عِنْدَ غَیْرِهِ لَمْ أَقْدِرْ عَلَی أَنْ أَقِرَّ وَ لَمْ أَنَمْ مِنَ النَّفْخَةِ فَشَکَوْتُ ذَلِکَ إِلَیْهِ وَ أَخْبَرْتُهُ بِأَنِّی إِذَا أَکَلْتُ عِنْدَهُ لَمْ أَتَأَذَّ بِهِ فَقَالَ یَا أَبَا سَیَّارٍ إِنَّکَ لَتَأْکُلُ طَعَامَ قَوْمٍ صَالِحِینَ تُصَافِحُهُمُ الْمَلَائِکَةُ عَلَی فُرُشِهِمْ قَالَ قُلْتُ یَظْهَرُونَ لَکُمْ قَالَ فَمَسَحَ یَدَهُ عَلَی بَعْضِ صِبْیَانِهِ فَقَالَ هُمْ أَلْطَفُ بِصِبْیَانِنَا مِنَّا بِهِمْ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از مسمع کردین بصری روایت کرده که گفت: در گذشته در شبانه روز یک مرتبه بیشتر نمی توانستم غذا بخورم و گاهی اوقات خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه می رسیدم و طعامی می گرفتم که گویا آن را نزد او نمی دیدم. هنگامی که خدمت آن حضرت رسیدم، طعامی طلب کرد و من به همراه آن حضرت از آن طعام خوردم، ولی هیچ ناراحتی برایم پیش نیامد. اما اگر گاهی جایی دیگر غذا می خوردم، از شدت نفخ شب خوابم نمی برد. نزد حضرت از وضعیت خود شکوه کردم و گفتم: وقتی نزد شما غذا می خورم اذیت نمی شوم. فرمود: ای ابو سیار! تو طعام و غذای خانواده صالحین را می خوری که ملائکه با آنها روی فرش شان مصافحه می کنند. عرض کردم: آقا! برای شما آشکار می شوند؟ حضرت دست بر روی یکی از کودکان شان کشید و فرمود: آنها به بچه های ما از ما مهربان ترند.
329- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ شُعَیْبٍ عَنِ الْحَارِثِ النَّضْرِیِّ قَالَ: رَأَیْتُ عَلَی بَعْضِ صِبْیَانِهِمْ تَعْوِیذاً فَقُلْتُ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ أَ مَا یُکْرَهُ تَعْوِیذُ الْقُرْآنِ تُعَلَّقُ عَلَی الصَّبِیِّ قَالَ إِنَّ ذَا لَیْسَ بِذَا إِنَّمَا ذَا مِنْ رِیشِ الْمَلَائِکَةِ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ تَطَأُ فُرُشَنَا وَ تَمْسَحُ رُءُوسَ صِبْیَانِنَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حارث نضری روایت کرده که گفت: بر گردن بعضی از بچه های امام صلوات الله علیه تعویذ دیدم. عرض کردم: فدایت شوم! مگر کراهت ندارد که آیه قرآن را به عنوان تعویذ به گردن بچه ها ببندید؟ فرمود: این آنچه خیال کرده ای نیست؛ اینها از پر و بال ملائکه است. ملائکه روی فرش های ما می آیند و دست بر سر بچه های ما می کشند.
ص: 172
330- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ الطَّائِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ إِنَّهُمْ لَیَأْتُونَّا وَ یُسَلِّمُونَ وَ نُثَنِّی لَهُمْ وَسَائِدَنَا یَعْنِی الْمَلَائِکَةَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبدالحمید طائی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم فرمود: آنها پیش ما می آیند و سلام می کنند و ما برای آنها پشتی می گذاریم؛ یعنی برای ملائکه.
331- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن إِبْرَاهِیمُ بْنُ هَاشِمٍ عَنْ صَالِحٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ مَالِکِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتُزَاحِمُنَا وَ إِنَّا لَنَأْخُذُ مِنْ زَغَبِهِمْ فَنَجْعَلُهُ سِخَاباً لِأَوْلَادِنَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو حمزه روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: ملائکه مزاحم ما می شوند. و ما از نرمه بال و پر آنها برای کودکان خویش گردنبند درست می کنیم.
332- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن إِبْرَاهِیمُ بْنُ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فَبَیْنَا أَنَا جَالِسٌ عِنْدَهُ إِذْ أَقْبَلَ مُوسَی صلوات الله علیه ابْنُهُ وَ فِی رَقَبَتِهِ قِلَادَةٌ فِیهَا رِیشٌ غِلَاظٌ فَدَعَوْتُ بِهِ فَقَبَّلْتُهُ وَ ضَمَمْتُهُ إِلَیَّ ثُمَّ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه جُعِلْتُ فِدَاکَ أَیُّ شَیْ ءٍ هَذَا الَّذِی فِی رَقَبَةِ مُوسَی صلوات الله علیه فَقَالَ هَذَا مِنْ أَجْنِحَةِ الْمَلَائِکَةِ قَالَ فَقُلْتُ وَ إِنَّهَا لَتَأْتِیَنَّکُمْ قَالَ نَعَمْ إِنَّهَا لَتَأْتِینَا وَ تَتَعَفَّرُ فِی فُرُشِنَا وَ إِنَّ هَذَا الَّذِی فِی رَقَبَةِ مُوسَی مِنْ أَجْنِحَتِهَا. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه رسیدم. در این بین که نزد ایشان نشسته بودم پسرش حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه آمد و در گردنش گردنبندی بود که در آنها پرهای ضخیمی قرار داشت. او را جلو کشیدم و بوسیدم و در آغوش گرفتم. بعد به حضرت عرض کردم: فدایت شوم! این چیست در گردن حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه؟ فرمود: از پر و بال ملائکه است. گفتم: مگر آنها پیش شما می آیند؟ فرمود: آری، می آیند و خود را به فرش های ما می مالند. همین که در گردن موسی کاظم صلوات الله علیه است، از پر و بال ملائکه است.
333- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ
ص: 173
عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ» قَالَ هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به آیه: «بی تردید کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست؛ سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند [و می گویند: ] مترسید و اندوهگین نباشید و شما را به بهشتی که وعده می دادند، بشارت باد». (سوره فصلت آیه 30) سوال کردم. فرمود: آنها ائمه از آل محمد صلی الله علیه و آله هستند.
334- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنِ الْبَزَنْطِیِّ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: تَلَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه هَذِهِ الْآیَةَ «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ» فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ یَا سُلَیْمَانُ لَرُبَّمَا أَتْکَأْنَاهُمْ وَسَائِدَنَا فِی بُیُوتِنَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سلیمان بن خالد روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه این آیه را خواند: «بی تردید کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست؛ سپس [در میدان عمل بر این حقیقت] استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند [و می گویند: ] مترسید و اندوهگین نباشید و شما را به بهشتی که وعده می دادند، بشارت باد». (سوره فصلت آیه 30) آنگاه فرمود: ای سلیمان! به خدا قسم بسیار اتفاق می افتد که در خانه های خود برای آنها پشتی می گذاریم.
335- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ عَنِ الْحُسَیْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ بَرَّةَ الْأَصَمِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتَنَزَّلُ عَلَیْنَا فِی رِحَالِنَا وَ تَتَقَلَّبُ عَلَی فُرُشِنَا وَ تَحْضُرُ مَوَائِدَنَا وَ تَأْتِینَا مِنْ کُلِّ نَبَاتٍ فِی زَمَانِهِ رَطْبٍ وَ یَابِسٍ وَ تُقَلِّبُ عَلَیْنَا أَجْنِحَتَهَا وَ تُقَلِّبُ أَجْنِحَتَهَا عَلَی صِبْیَانِنَا وَ تَمْنَعُ الدَّوَابَّ أَنْ تَصِلَ إِلَیْنَا وَ تَأْتِینَا فِی وَقْتِ کُلِّ صَلَاةٍ لِتُصَلِّیَهَا مَعَنَا وَ مَا مِنْ یَوْمٍ یَأْتِی عَلَیْنَا وَ لَا لَیْلٌ إِلَّا وَ أَخْبَارُ أَهْلِ الْأَرْضَ عِنْدَنَا وَ مَا یَحْدُثُ فِیهَا وَ مَا مِنْ مَلِکٍ یَمُوتُ فِی الْأَرْضِ وَ یَقُومُ غَیْرُهُ إِلَّا وَ تَأْتِینَا بِخَبَرِهِ وَ کَیْفَ کَانَ سِیرَتُهُ فِی الدُّنْیَا. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حسن بن برة اصم روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه می فرمود: ملائکه بر ما نازل می شوند و روی فرش ما می نشینند و بر سر سفره ما حاضر می شوند و هر نوع روییدنی را در زمان خودش - تر یا خشک - برای ما می آورند و پر و بال بر ما و بچه های ما می گشایند و مانع می شوند از اینکه جنبنده ها به
ص: 174
ما برسند و در موقع هر نماز، می آیند که با ما نماز بخوانند. هر شب یا روزی که می آید، وقایع روی زمین را به ما گزارش می دهند و هر پادشاهی که در زمین بمیرد و دیگری جای او را بگیرد، خبر او و کیفیت رفتارش را در دنیا برای ما می آورند.
336- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن إِبْرَاهِیمُ بْنُ هَاشِمٍ وَ أَحْمَدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ نَحْنُ أَوْلِیاؤُکُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ وَ لَکُمْ فِیها ما تَشْتَهِی أَنْفُسُکُمْ وَ لَکُمْ فِیها ما تَدَّعُونَ نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِیمٍ ثُمَّ قَالَ وَ اللَّهِ إِنَّا لَنُتْکِئُهُمْ عَلَی وَسَائِدِنَا. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سلیمان بن خالد روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: «فرشتگان بر آنان نازل می شوند [و می گویند: ] مترسید و اندوهگین نباشید و شما را به بهشتی که وعده می دادند، بشارت باد * ما در زندگی دنیا و آخرت، یاران و دوستان شما هستیم، آنچه دلتان بخواهد، در بهشت برای شما فراهم است، و در آن هر چه را بخواهید، برای شما موجود است * رزق آماده ای از سوی آمرزنده مهربان است». (سوره فصلت آیه 30 - 32) سپس فرمود: به خدا قسم ما آنها را بر پشتی های خویش تکیه می دهیم.
337- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی «الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا» قَالَ یَا بَا مُحَمَّدٍ هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم فَقُلْتُ لَهُ تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ قَالَ عِنْدَ الْمَوْتِ بِالْبُشْرَی أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ هِیَ وَ اللَّهِ تَجْرِی فِیمَنِ اسْتَقَامَ مِنْ شِیعَتِنَا وَ سَکَتَ لِأَمْرِنَا وَ کَتَمَ حَدِیثَنَا وَ لَمْ یُذِعْهُ عِنْدَ عَدُوِّنَا.(2)
ص: 175
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو بصیر گفت: از حضرت صادق علیه السّلام تفسیر آیه: «گفتند پروردگار ما خداست سپس ایستادگی کردند». (سوره فصلت آیه 30) را پرسیدم. فرمود: ای ابا محمد! آنها ائمه از آل محمّد صلوات الله علیهم هستند. پرسیدم: بر آنها ملائکه نازل می شوند؟ فرمود: هنگام مرگ با بشارت که نترسید و محزون نشوید و به خدا قسم این جریان درباره شیعیان استوار و دارای استقامت ما؛ کسانی که در مورد کار ما ساکت هستند و حدیث ما را پنهان می نمایند و در پیش دشمنان افشا نمی کنند، جاری است.
338- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ صلوات الله علیهما قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ مَا مِنْ مَلَکٍ یُهْبِطُهُ اللَّهُ فِی أَمْرٍ مِمَّا یَهْبِطُ لَهُ إِلَّا بَدَأَ بِالْإِمَامِ فَعَرَضَ ذَلِکَ عَلَیْهِ وَ إِنَّ مُخْتَلَفَ الْمَلَائِکَةِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِلَی صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ. (1)مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از علی بن ابی حمزه روایت کرده که گفت: از حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: هر فرشته ای که خداوند او را برای مأموریتی به زمین بفرستد، اول پیش امام می آید و این مأموریت را به او عرضه می دارد. صاحب این امر محل رفت و آمد ملائکه از جانب خدا است.
339- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن سِنْدِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبَانٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ مَیْمُونٍ الْقَدَّاحِ قَالَ: کَانَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَلَی سَرِیرِهِ وَ عِنْدَهُ عَمُّهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ زَیْدٍ فَقَالَ إِنَّ مِنَّا مَنْ یَسْمَعُ الصَّوْتَ وَ لَا یَرَی الصُّورَةَ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از میمون روایت کرده که قداح گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه روی تخت خود نشسته بود و عمویش عبداللَّه بن زید نزد آن جناب بود. حضرت فرمود: بعضی از ما صدا را می شنود، ولی شخص را نمی بیند.
340- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ یَزِیدَ بْنِ إِسْحَاقَ شَعِرٍ عَنِ ابْنِ حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ یُنْکَتُ فِی أُذُنِهِ وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ یُؤْتَی فِی مَنَامِهِ وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ یَسْمَعُ صَوْتَ السِّلْسِلَةِ یَقَعُ عَلَی الطَّشْتِ وَ إِنَّ مِنَّا لَمَنْ یَأْتِیهِ صُورَةٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکَائِیلَ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابن حمزه روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: بعضی از ما به گوشش می خورد، بعضی در خواب می بیند، بعضی صدای زنجیر که در طشت می خورد را می شنود و بعضی از ما قیافه ای را بزرگ تر از جبرئیل و میکائیل می بیند.
341- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبَانٍ عَنْ مَعْبَدٍ قَالَ: کُنْتُ مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فَجَاءَ یَمْشِی حَتَّی دَخَلَ مَسْجِداً کَانَ یَتَعَبَّدُ فِیهِ أَبُوهُ وَ هُوَ یُصَلِّی فِی مَوْضِعٍ مِنَ الْمَسْجِدِ فَلَمَّا انْصَرَفَ قَالَ یَا مَعْبَدُ أَ تَرَی هَذَا الْمَوْضِعَ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ بَیْنَا أَبِی صلوات الله علیه قَائِمٌ یُصَلِّی فِی هَذَا الْمَکَانِ إِذْ جَاءَهُ شَیْخٌ یَمْشِی حَسَنَ السَّمْتِ فَجَلَسَ وَ بَیْنَا هُوَ جَالِسٌ إِذْ جَاءَ رَجُلٌ آدَمُ حَسَنُ الْوَجْهِ وَ السِّیمَةِ فَقَالَ لِلشَّیْخِ مَا یُجْلِسُکَ فَلَیْسَ بِهَذَا أُمِرْتَ فَقَامَا یَتَسَارَّانِ وَ انْطَلَقَا وَ تَوَارَیَا عَنِّی فَلَمْ أَرَ شَیْئاً فَقَالَ أَبِی صلوات الله علیه یَا بُنَیَّ هَلْ رَأَیْتَ الشَّیْخَ وَ صَاحِبَهُ فَقُلْتُ نَعَمْ فَمَنِ الشَّیْخُ وَ مَنْ صَاحِبُهُ فَقَالَ الشَّیخُ مَلَکُ المَوتِ وَالَّذِی جَاءَ جَبرَئیلُ. (4)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از معبد روایت کرده که گفت: با حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه بودم. حضرت آمد تا وارد مسجدی شد که پدرش صلوات الله علیه در آنجا عبادت می کرد. خود آن جناب در یک قسمت مسجد
ص: 176
نماز می خواند. پس از تمام شدن نمازش فرمود: ای معبد! این محل را می بینی؟ گفتم: آری فدایت شوم! گفت: پدرم صلوات الله علیه همین جا نماز می خواند که پیرمرد خوش قیافه ای خدمت ایشان رسید و نشست. در همان بین مرد دیگری گندمگون و خوش صورت و خوش قیافه آمد و به پیرمرد گفت: چه نشسته ای؟ به تو این دستور را نداده اند. آنگاه از جای حرکت کردند، پنهانی با هم صحبت کردند و رفتند و از نظر من پنهان شدند و دیگر چیزی ندیدم.
پدرم صلوات الله علیه گفت: این پیرمرد و رفیقش را دیدی؟ گفتم: آری. پیرمرد چه کسی بود و رفیقش چه شخصی بود؟ فرمود: پیرمرد ملک الموت بود و آن کسی که آمد جبرئیل بود.
342- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَبُو مُحَمَّدٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُوسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبَانٍ الْکَلْبِیِّ عَنْ مُعَتِّبٍ قَالَ: تَوَجَّهْتُ مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِلَی ضَیْعَةٍ لَهُ یُقَالُ لَهَا طِیبَةُ فَدَخَلَهَا فَصَلَّی رَکْعَتَیْنِ فَصَلَّیْتُ مَعَهُ فَقَالَ یَا مُعَتِّبُ إِنِّی صَلَّیْتُ إِلَی ضَیْعَةٍ لَهُ مَعَ أَبِی الْفَجْرَ ذَاتَ یَوْمٍ فَجَلَسَ أَبِی یُسَبِّحُ اللَّهَ فَبَیْنَا هُوَ یُسَبِّحُ إِذْ أَقْبَلَ شَیْخٌ طَوِیلٌ جَمِیلٌ أَبْیَضُ الرَّأْسِ وَ اللِّحْیَةِ فَسَلَّمَ عَلَی أَبِی وَ شَابٌّ مُقْبِلٌ فِی أَثَرِهِ فَجَاءَ إِلَی الشَّیْخِ وَ سَلَّمَ عَلَی أَبِی صلوات الله علیه وَ أَخَذَ بِیَدِ الشَّیْخِ وَ قَالَ قُمْ فَإِنَّکَ لَمْ تُؤْمَرْ بِهَذَا فَلَمَّا ذَهَبَا مِنْ عِنْدِ أَبِی صلوات الله علیه قُلْتُ یَا أَبَتِ مَنْ هَذَا الشَّیْخُ وَ هَذَا الشَّابُّ فَقَالَ أَیْ بُنَیَّ هَذَا وَ اللَّهِ مَلَکُ الْمَوْتِ وَ هَذَا جَبْرَئِیلُ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از معتب روایت کرده که که گفت: با حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به سوی باغش که به آن «طیبه» گفته می شود رفتیم. حضرت داخل آن شد و دو رکعت نماز گذارد و من هم با او نماز گزاردم. آنگاه فرمود: ای معتب! روزی با پدرم صلوات الله علیه در باغش نماز صبح گزاردم. پدرم نشست و خدا را تسبیح می کرد. در حالی که تسبیح می کرد، پیرمرد قد بلند زیبا و سر و صورت سفیدی آمد و به پدرم صلوات الله علیه سلام کرد. جوانی در پی او بود که به سوی پیرمرد آمد و بر پدرم سلام کرد و دست پیرمرد را گرفت و گفت: برخیز که تو مأمور به این امر نشدی! هنگامی که آن دو از نزد پدرم صلوات الله علیه رفتند، پرسیدم: ای پدر! این پیرمرد و این جوان که بودند؟ فرمود: ای پسرم! به خدا قسم این ملک الموت و جبرئیل بودند.
343- رَوَی الشیخ رجب الْبُرْسِیُّ فِی مَشَارِقِ الْأَنْوَارِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیِّ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله قَالَ: خَرَجَ یَوْماً وَ مَعَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهما فَخَطَبَ النَّاسَ ثُمَّ قَالَ فِی خُطْبَتِهِ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ هَؤُلَاءِ عِتْرَةُ نَبِیِّکُمْ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ وَ ذُرِّیَّتُهُ وَ خُلَفَاؤُهُ شَرَّفَهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ اسْتَوْدَعَهُمْ سِرَّهُ وَ اسْتَحْفَظَهُمْ غَیْبَهُ وَ اسْتَرْعَاهُمْ عِبَادَهُ وَ أَطْلَعَهُمْ عَلَی مَکْنُونِ أَمْرِهِ وَ لَقَّنَهُمْ حِکْمَتَهُ وَ وَلَّاهُمْ أَمْرَ عِبَادِهِ وَ أَمَّرَهُمْ عَلَی خَلْقِهِ وَ اصْطَفَاهُمْ لِتَنْزِیلِ وَحْیِهِ وَ أَخْدَمَهُمْ مَلَائِکَتَهُ وَ صَرَفَهُمْ فِی مَمْلَکَتِهِ وَ ارْتَضَاهُمْ لِسِرِّهِ وَ اجْتَبَاهُمْ لِکَلِمَاتِهِ وَ اخْتَارَهُمْ لِأَمْرِهِ وَ جَعَلَهُمْ أَعْلَاماً لِدِینِهِ وَ شُهَدَاءَ عَلَی عِبَادِهِ وَ أُمَنَاءَ فِی بِلَادِهِ فَهُمُ الْأَئِمَّةُ الْمَهْدِیَّةُ وَ الْعِتْرَةُ الزَّکِیَّةُ وَ الذُّرِّیَّةُ النَّبَوِیَّةُ وَ السَّادَةُ الْعَلَوِیَّةُ وَ الْأُمَّةُ الْوُسْطَی وَ الْکَلِمَةُ الْعُلْیَا وَ سَادَةُ أَهْلِ الدُّنْیَا وَ الرَّحْمَةُ الْمَوْصُولَةُ عِصْمَةٌ لِمَنْ لَجَأَ إِلَیْهِمْ وَ نَجَاةٌ لِمَنْ تَمَسَّکَ بِهِمْ سَعِدَ مَنْ وَالاهُمْ وَ شَقِیَ مَنْ عَادَاهُمْ مَنْ تَلَاهُمْ
ص: 177
أَمِنَ مِنَ الْعَذَابِ وَ مَنْ تَخَلَّفَهُمْ ضَلَّ وَ خَابَ إِلَی اللَّهِ یَدْعُونَ وَ عَنْهُ یَقُولُونَ وَ بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ فِی أَبْیَاتِهِمْ هَبَطَ التَّنْزِیلُ وَ إِلَیْهِمْ بُعِثَ الْأَمِینُ جَبْرَئِیلُ. (1)
شیخ رجب برسی، در کتاب مشارق الأنوار از جابر بن عبدالله انصاری روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله روزی از منزل خارج شد. حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما با آن حضرت بودند. پس برای مردم سخنرانی آغاز کرد و در بین خطبه خود فرمود: ای مردم! اینها عترت پیامبر شما و اهل بیت و ذریه و جانشینان او هستند. خداوند به کرامت خود این امتیاز را به آنها بخشیده، سرّ خود را به آنها سپرده، ایشان را حافظ غیب قرار داده و مأمور مراعات بندگان قرار داده، آنها را بر امر مکنون و پوشیده خویش مطلع کرده، حکمتش را به آنها تلقین نموده، فرمانروایی بر مردم را به آنها داده و امیر بر ایشان کرده، آنها را برای وحی خویش برگزیده و ملائکه را خدمتکار آنها کرده و اختیار تصرف در مملکت خود را به آنها سپرده و برای سرّ خود آنها را خواسته و برای کلمات و امر خویش ایشان را برگزیده؛ و آنها را پایه های بلند دین خود و گواهان بر مردم و امنای خویش در بلاد قرار داده است. آنها را ائمه هدی و عترت پاک و ذریه نبوّت و سادات علوی و امت وسطی و کلمه علیا و سرور اهل دنیا و رحمت موصول و پناه هر کس به آنها چنگ زند و سبب نجات هر کس به آنها تمسک جوید قرار داده. رستگار است هر کس آنها را دوست بدارد و شقاوتمند است هر کس با آنها دشمنی ورزد؛ هر کس پیرو آنها باشد از عذاب در امان است و هر کس تخلف جوید، گمراه و ناامید است. آنها دعوت به سوی خدا می کنند و از جانب او می گویند و به امر او عمل می کنند و در خانه های آنها وحی نازل شده و جبرئیل امین به سوی آنها فرستاده شده است.
344- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ عَبْدِ اَلْکَرِیمِ عَنْ جَمَاعَةَ بْنِ سَعْدٍ اَلْخَثْعَمِیِّ أَنَّهُ قَالَ: کَانَ اَلْمُفَضَّلُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فَقَالَ لَهُ اَلْمُفَضَّلُ جُعِلْتُ فِدَاکَ یَفْرِضُ اَللَّهُ طَاعَةَ عَبْدٍ عَلَی اَلْعِبَادِ وَ یَحْجُبُ عَنْهُ خَبَرَ اَلسَّمَاءِ قَالَ لاَ اَللَّهُ أَکْرَمُ وَ أَرْحَمُ وَ أَرْأَفُ بِعِبَادِهِ مِنْ أَنْ یَفْرِضَ طَاعَةَ عَبْدٍ عَلَی اَلْعِبَادِ ثُمَّ یَحْجُبَ عَنْهُ خَبَرَ اَلسَّمَاءِ صَبَاحاً وَ مَسَاءً. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جماعه بن سعد خثعمی روایت کرده که گفت: مفضل نزد حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه بود که عرض کرد: قربانت گردم، ممکن است خدا اطاعت شخصی را بر بندگانش واجب سازد و خبر آسمان را از او پوشیده دارد؟ فرمود: نه، خدا بزرگوارتر و مهربان تر و مشفق تر از آن است که اطاعت شخصی را بر بندگانش واجب کند و سپس خبر آسمان را در هر صبح و شام از او پوشیده دارد.
345- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن أَبِیه عَنِ النَّضْرِ عَنْ یَحْیَی الْحَلَبِیِّ عَنْ بَشِیرٍ الدَّهَّانِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ مَاتَ وَ هُوَ لَا یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً
ص: 178
جَاهِلِیَّةً فَعَلَیْکُمْ بِالطَّاعَةِ قَدْ رَأَیْتُمْ أَصْحَابَ عَلِیٍّ صلوات الله علیه وَ أَنْتُمْ تَأْتَمُّونَ بِمَنْ لَا یُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِهِ لَنَا کَرَائِمُ الْقُرْآنِ وَ نَحْنُ أَقْوَامٌ افْتَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَنَا وَ لَنَا الْأَنْفَالُ وَ لَنَا صَفْوُ الْمَالِ. (1)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از بشیر دهان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: «هر کس بمیرد در حالی که امام خویش را نمی شناسد، به مانند مردم جاهلیت مرده است» پس فرمانبردار باشید. شما ملاحظه کردید اصحاب علی صلوات الله علیه را که چگونه بودند. شما پیرو کسی هستید که عذر احدی را در نشناختن او نمی پذیرند. آیات نفیس قرآن درباره ما است. خداوند اطاعت و فرمانبرداری از ما را بر مردم واجب نموده. غنائم در اختیار ما است و نعمت پاک دنیا به ما تعلق دارد.
346- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن ابْنُ فَضَّالٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی الْیَسَعِ عِیسَی بْنِ السَّرِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ الْأَرْضَ لَا تَصْلُحُ إِلَّا بِالْإِمَامِ وَ مَنْ مَاتَ لَا یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً وَ أَحْوَجُ مَا یَکُونُ أَحَدُکُمْ إِلَی مَعْرِفَتِهِ إِذَا بَلَغَتْ نَفْسُهُ هَذِهِ وَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ یَقُولُ لَقَدْ کُنْتُ عَلَی أَمْرٍ حَسَنٍ. (2)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از ابوالیسع عیسی بن سری روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: زمین جز با امام برقرار نخواهد بود. هر کس بمیرد در حالی که امامش را نمی شناسد، همانند مردم جاهلیت مرده است. مهم ترین موقعی که احتیاج به معرفت امام دارید، وقتی است که جان شما به اینجا برسد. در این موقع به سینه خود اشاره کرد. آن وقت خواهد گفت: به به! چقدر اعتقاد خوبی داشتم.
347- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن أَبِیه عَنِ النَّضْرِ عَنْ یَحْیَی الْحَلَبِیِّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ مَاتَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً فَقَالَ نَعَمْ لَوْ أَنَّ النَّاسَ تَبِعُوا عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما وَ تَرَکُوا عَبْدَ الْمَلِکِ بْنَ مَرْوَانَ اهْتَدَوْا فَقُلْنَا مَنْ مَاتَ لَا یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً مِیتَةَ کُفْرٍ فَقَالَ لَا مِیتَةَ ضَلَالٍ. (3)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از حسین بن ابی العلاء روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به این فرمایش رسول الله صلی الله علیه و آله: «هر کس بمیرد در حالی که امام خویش را نمی شناسد، به مانند مردم جاهلیت مرده است» پرسیدم، فرمود: صحیح است. اگر مردم پیرو حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما می شدند و عبدالملک بن مروان را رها می کردند، هدایت می یافتند. گفتم: آیا کسی که با نشناختن امام بمیرد، مرگ در حال کفر است؟ فرمود: نه، مرگ در حال ضلال و گمراهی است.
ص: 179
348- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن النَّضْرُ عَنْ یَحْیَی عَنْ أَیُّوبَ بْنِ الْحُرِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ قَالَ أَبِی صلوات الله علیه مَنْ مَاتَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً. (1)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از ایوب بن حر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: پدرم صلوات الله علیه فرمود: کسی که امامی نداشته باشد و بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است.
349- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ اَلْفُضَیْلِ عَنِ اَلْحَارِثِ بْنِ اَلْمُغِیرَةِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مَنْ مَاتَ لاَ یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً قَالَ نَعَمْ قُلْتُ جَاهِلِیَّةً جَهْلاَءَ أَوْ جَاهِلِیَّةً لاَ یَعْرِفُ إِمَامَهُ قَالَ جَاهِلِیَّةَ کُفْرٍ وَ نِفَاقٍ وَ ضَلاَلٍ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حارث بن مغیره روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: رسول الله صلی الله علیه و آله فرموده است: هر کس بمیرد و امامش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است؟ فرمود: آری. عرض کردم: جاهلیت کامل یا جاهلیتی که امامش را نشناسد؟ فرمود: جاهلیت کفر و نفاق و گمراهی.
350- الشیخ أحمد بن محمد بن خالد البرقي، عن أَبِیه عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ الْفُضَیْلِ بن يسار قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ فَمَوْتُهُ مِیتَةٌ جَاهِلِیَّةٌ وَ لَا یُعْذَرُ النَّاسُ حَتَّی یَعْرِفُوا إِمَامَهُمْ وَ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ لَا یَضُرُّهُ تَقَدُّمُ هَذَا الْأَمْرِ أَوْ تَأَخُّرُهُ وَ مَنْ مَاتَ عَارِفاً لِإِمَامِهِ کَانَ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ. (3)
مرحوم شیخ احمد بن محمد بن خالد برقی، با سند مذکور از فضیل بن یسار روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: هر کس بدون امام بمیرد، مرگ او چون مردن مردم جاهلیت است. و هرگز عذر مردم را در شناختن امام نمی پذیرند. کسی که با شناختن امام بمیرد، او را زیانی نخواهد رسید، چه جلوتر از ظهور امام بمیرد یا بعد از آن. و کسی که با شناختن امام از دنیا برود، مانند کسی است که با حضرت قائم عجل اللَّه تعالی فرجه الشریف در خیمه او بوده است.
351- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَی بْنِ اَلْمُتَوَکِّلِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنْ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ اَلْحَسَنُ بْنُ ظَرِیفٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِی حَمَّادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً فَقُلْتُ لَهُ کُلُّ مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً قَالَ نَعَمْ وَ اَلْوَاقِفُ کَافِرٌ وَ اَلنَّاصِبُ مُشْرِکٌ. (4)
ص: 180
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمّد بن اسماعیل روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: هر کس بمیرد با آنکه امامی نداشته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است. عرض کردم: هر کس چنین بمیرد مرگ جاهلیت داشته؟ فرمود: آری، کسی که توقف دارد کافر است و ناصب مشرک است.
352- الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ هَوْذَةَ عَنِ النَّهَاوَنْدِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ عَنْ یَحْیَی بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ: یَا یَحْیَی مَنْ بَاتَ لَیْلَةً لَا یَعْرِفُ فِیهَا إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً. (1)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از یحیی بن عبداللَّه روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای یحیی! هر کس شب را با نشناختن امام زمان خود به سر برد، به مرگ جاهلیت مرده است.
353- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اِتَّبَعَ هَوٰاهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اَللهِ» قَالَ یَعْنِی مَنِ اِتَّخَذَ دِینَهُ رَأْیَهُ بِغَیْرِ إِمَامٍ مِنْ أَئِمَّةِ اَلْهُدَی. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابن ابی نصر روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه در باره قول خدای عزوجل: «و گمراه تر از کسی که بدون هدایتی از سوی خدا از هواهای نفسانی خود پیروی کند، کیست؟». (سوره قصص آیه 50) فرمود: یعنی کسی که رأیش دینش باشد بدون امامی از ائمه هدی.
354- الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، عن عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ رِیَاحٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِیٍّ الْحِمْیَرِیِّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ بْنِ الْخَثْعَمِیِّ عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه رَجُلٌ یَتَوَلَّاکُمْ وَ یَبْرَأُ مِنْ عَدُوِّکُمْ وَ یُحَلِّلُ حَلَالَکُمْ وَ یُحَرِّمُ حَرَامَکُمْ وَ یَزْعُمُ أَنَّ الْأَمْرَ فِیکُمْ لَمْ یَخْرُجْ مِنْکُمْ إِلَی غَیْرِکُمْ إِلَّا أَنَّهُ یَقُولُ إِنَّهُمْ قَدِ اخْتَلَفُوا فِیمَا بَیْنَهُمْ وَ هُمُ الْأَئِمَّةُ الْقَادَةُ وَ إِذَا اجْتَمَعُوا عَلَی رَجُلٍ فَقَالُوا هَذَا قُلْنَا هَذَا فَقَالَ صلوات الله علیه إِنْ مَاتَ عَلَی هَذَا فَقَدْ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً. (3)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از ابن ابی یعفور روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: مردی شما را دوست می دارد و از دشمن تان بی زار است، حلال شما را حلال و حرام تان را حرام می داند و قبول دارد که امامت متعلق به شما است و دیگری حق امامت ندارد، جز اینکه می گوید این خاندان در میان خود راجع به شخص امام اختلاف دارند، با اینکه آنها پیشوا و رهبر هستند. اگر همه آنها اتفاق نمایند و بگویند فلانی از ما خانواده امام است، ما هم می گوییم همان شخص امام است. حضرت صلوات الله علیه فرمود: اگر بر این اعتقاد بمیرد، مانند مردم جاهلیت مرده است.
ص: 181
355- الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، عن عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ الْقُرَشِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْهَمْدَانِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه رَجُلٌ یَتَوَالَی عَلِیّاً وَ یَتَبَرَّأُ مِنْ عَدُوِّهِ وَ یَقُولُ کُلَّ شَیْ ءٍ یَقُولُ إِلَّا أَنَّهُ یَقُولُ قَدِ اخْتَلَفُوا فِیمَا بَیْنَهُمْ وَ هُمُ الْأَئِمَّةُ الْقَادَةُ فَلَسْتُ أَدْرِی أَیُّهُمُ الْإِمَامُ وَ إِذَا اجْتَمَعُوا عَلَی رَجُلٍ أَخَذْتُ بِقَوْلِهِ وَ قَدْ عَرَفْتُ أَنَّ الْأَمْرَ فِیهِمْ قَالَ إِنْ مَاتَ هَذَا عَلَی ذَلِکَ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً ثُمَّ قَالَ لِلْقُرْآنِ تَأْوِیلٌ یَجْرِی کَمَا یَجْرِی اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ وَ کَمَا تَجْرِی الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ فَإِذَا جَاءَ تَأْوِیلُ شَیْ ءٍ مِنْهُ وَقَعَ فَمِنْهُ مَا قَدْ جَاءَ وَ مِنْهُ مَا یَجِی ءُ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از سماعة بن مهران روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: مردی علی صلوات الله علیه را دوست می دارد و از دشمن او بی زار است، و همه چیز می گوید، جز اینکه می گوید این خاندان در میان خود راجع به شخص امام اختلاف دارند، با اینکه آنها پیشوا و رهبر هستند و نمی دانم کدام شان امام است، اگر همه ایشان بر شخصی اتفاق کنند، من هم می پذیرم و می دانم که کار به دست ایشان است. حضرت فرمود: اگر کسی این گونه بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است. سپس فرمود: قرآن دارای تأویل هایی است که در حال جریان است، مانند شب و روز و حرکت خورشید و ماه. وقتی زمان یکی از آنها برسد اتفاق خواهد افتاد و بعضی بعدها به وقوع می پیوندد.
356- الشیخ محمد بن عمر الکشي، عن حَمْدَوَیْهِ وَ إِبْرَاهِیمُ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ فُضَیْلٍ الْأَعْوَرِ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ الْحَذَّاءِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه إِنَّ سَالِمَ بْنَ أَبِی حَفْصَةَ یَقُولُ مَا بَلَغَکَ أَنَّهُ مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ کَانَتْ مِیتَتُهُ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً فَأَقُولُ بَلَی فَیَقُولُ مَنْ إِمَامُکَ فَأَقُولُ أَئِمَّتِی آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم فَیَقُولُ وَ اللَّهِ مَا أَسْمَعُکَ عَرَفْتَ إِمَاماً قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَیْحَ سَالِمٍ وَ مَا یَدْرِی سَالِمٌ مَا مَنْزِلَةُ الْإِمَامِ مَنْزِلَةُ الْإِمَامِ یَا زِیَادُ أَفْضَلُ وَ أَعْظَمُ مِمَّا یَذْهَبُ إِلَیْهِ سَالِمٌ وَ النَّاسُ أَجْمَعُونَ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عمر کشی، با سند مذکور از أبو عبیده حذاء روایت کرده که گفت: به حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه عرض کردم: سالم بن ابو حفصه می گوید: آیا به تو رسیده که کسی که بمیرد و امامی نداشته باشد مرگ او مرگ جاهلیت است؟ گفتم: بلی. گفت: امام تو کیست؟ گفتم: امامان من آل محمد صلی الله علیه و آله هستند. گفت: به خدا قسم نشنیده ام آنچه را تو امام می دانی. حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: وای بر سالم! و چه می داند سالم که جایگاه امام چیست؟ ای زیاد(ابو عبیده الحذاء)! منزلت امام افضل و بزرگ تر از آن چیزی است که سالم می گوید و مردم اتفاق دارند.
357- علي بن إبراهیم القمي، عن جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه لَا یُعْذِرُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَحَداً یَقُولُ یَا رَبِّ لَمْ أَعْلَمْ
ص: 182
أَنَّ وُلْدَ فَاطِمَةَ صلوات الله علیها هُمُ الْوُلَاةُ عَلَی النَّاسِ کَافَّةً وَ فِی شِیعَةِ وُلْدِ فَاطِمَةَ صلوات الله علیها أَنْزَلَ اللَّهُ هَذِهِ الْآیَةَ خَاصَّةً یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ الْآیَةَ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از ابو حمزه روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: خداوند روز قیامت عذر احدی را نمی پذیرد که بگوید خدایا! من نمی دانستم که فرزندان حضرت فاطمه صلوات الله علیها رهبر و امام بر تمام مردم هستند. و درباره شیعیان اولاد حضرت فاطمه صلوات الله علیها این آیه به طور خاص نازل شده: «ای بندگان من که [با ارتکاب گناه] بر خود زیاده روی کردید! از رحمت خدا نومید نشوید». (سوره زمر آیه 53)
358- الشیخ محمد بن عبد الله بن جعفر الحمیري، عن ابْنُ عِیسَی عَنِ الْبَزَنْطِیِّ عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه مَنْ سَرَّهُ أَنْ لَا یَکُونَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ حِجَابٌ حَتَّی یَنْظُرَ إِلَی اللَّهِ وَ یَنْظُرَ اللَّهُ إِلَیْهِ فَلْیَتَوَالَ آلَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم وَ یَتَبَرَّأْ مِنْ عَدُوِّهِمْ وَ یَأْتَمَّ بِالْإِمَامِ مِنْهُمْ فَإِنَّهُ إِذَا کَانَ کَذَلِکَ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ نَظَرَ إِلَی اللَّهِ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عبدالله بن جعفر حمیری، با سند مذکور از بزنطی روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: هر کس خوشحال می شود از اینکه بین او و خدا حجابی نباشد تا خدا را بیند و خداوند او را مشاهده کند، باید آل محمّد صلوات الله علیهم را دوست بدارد و از دشمنان شان بی زار باشد و پیرو امام از این خانواده گردد. اگر چنین بود، خدا را می بیند و خدا نیز او را می بیند.
توضیح: این «دیدن» منظور دیدن کرامت و لطف خدا است یا دیدن اولیای خدا یا به نهایت رسیدن درجه معرفت به اندازه قدرت و نیروی بشری است و یا کنایه از تقرب بنده به خداوند می باشد.
359- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ صَالِحِ بْنِ اَلسِّنْدِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ أَبَانٍ عَنْ فُضَیْلٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: بُنِیَ اَلْإِسْلاَمُ عَلَی خَمْسٍ اَلصَّلاَةِ وَ اَلزَّکَاةِ وَ اَلصَّوْمِ وَ اَلْحَجِّ وَ اَلْوَلاَیَةِ وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ مَا نُودِیَ بِالْوَلاَیَةِ یَوْمَ اَلْغَدِیرِ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از فضیل روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: بنای اسلام روی پنج پایه است: نماز و زکات و روزه و حج و ولایت و چنانچه برای ولایت در روز غدیر فریاد زده شد، برای چیز دیگری فریاد زده نشد.
360- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن أَبُو عَمْرٍو عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ قَاسِمِ بْنِ الضَّحَّاکِ عَنْ مُشِیرِ بْنِ حَوْشَبٍ أَخِی الْعَوَّامِ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْهَمْدَانِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله
ص: 183
علیه إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً قَالَ وَ اللَّهِ لَوْ أَنَّهُ تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحاً وَ لَمْ یَهْتَدِ إِلَی وَلَایَتِنَا وَ مَوَدَّتِنَا وَ مَعْرِفَةِ فَضْلِنَا مَا أَغْنَی عَنْهُ ذَلِکَ شَیْئاً. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابو سعید همدانی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره این آیه: «مگر آنان که توبه کرده و ایمان آورده و کار شایسته انجام داده اند». (سوره مریم آیه 60) فرمود: به خدا قسم اگر توبه کننده ای توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، ولی راه به ولایت و محبت ما نداشته باشد و فضل و مقام ما را نشناسد، توبه و ایمان و عمل صالح او برایش سودی نخواهد داشت.
361- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ اَلْوَلِیدِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنِ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ أحمد بن محمد بن خالد الْبَرْقِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مسلم عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْهَاشِمِیِّ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِی عَیَّاشٍ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ الْهِلَالِیِّ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَا أَدْنَی مَا یَکُونُ بِهِ الرَّجُلُ ضَالًّا قَالَ أَنْ لَا یَعْرِفَ مَنْ أَمَرَ اللَّهُ بِطَاعَتِهِ وَ فَرَضَ وَلَایَتَهُ وَ جَعَلَهُ حُجَّةً فِی أَرْضِهِ وَ شَاهَدَهُ عَلَی خَلْقِهِ قُلْتُ فَمَنْ هُمْ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ الَّذِینَ قَرَنَهُمُ اللَّهُ بِنَفْسِهِ وَ نَبِیِّهِ فَقَالَ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» قَالَ فَقَبَّلْتُ رَأْسَهُ وَ قُلْتُ أَوْضَحْتَ لِی وَ فَرَّجْتَ عَنِّی وَ أَذْهَبْتَ کُلَّ شَکٍّ کَانَ فِی قَلْبِی. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سلیم بن قیس هلالی روایت کرده که گفت: به حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه عرض کردم: کمترین چیزی که موجب گمراه شدن شخص می شود چیست؟ فرمود: اینکه نشناسد خداوند دستور اطاعت از چه کسی را داده و ولایت او لازم شده و حجت در روی زمین و گواه بر خلق است. عرض کردم: آنها چه کسانی هستند یا امیرالمؤمنین؟ فرمود: کسانی که اطاعت آنها را خداوند در قرآن و در این آیه قرین اطاعت خویش و نبی خویش قرار داده: «ای کسانی که ایمان آورده اید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید». (سوره نساء آیه 59) گفت: سر آن جناب را بوسیدم و عرض کردم: برایم واضح کردی و عقده دلم را گشودی و هر شک و تردیدی را که در دلم بود از بین بردی.
362- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِیسَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ عَطَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ خَرَجَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما عَلَی أَصْحَابِهِ فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلَّا لِیَعْرِفُوهُ فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَمَا مَعْرِفَةُ اللَّهِ قَالَ مَعْرِفَةُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ الَّذِی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طَاعَتُهُ. (3)
ص: 184
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سلمة بن عطا روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حضرت امام حسین صلوات الله علیه در میان اصحاب خود فرمود: ای مردم! خداوند مردم را آفرید تا او را بشناسند. وقتی شناختند، او را می پرستند. وقتی او را پرستیدند، از پرستش دیگران دست می کشند. مردی عرض کرد: یا ابن رسول اللَّه! پدر و مادرم فدایت، معنی معرفت خدا چیست؟ فرمود: همان معرفت و شناخت امام زمان خود از سوی اهل هر زمانی.
توضیح: مرحوم شیخ صدوق در توضیح این روایت می نویسد: اهل هر زمان باید بشناسند و بدانند که خدا ایشان را واننهاده و زمین را خالی از امام معصوم نگذاشته است. کسی که خدایی را بپرستد که حجت برای مردم قرار نداده، او خدای واقعی را نپرستیده، دیگری را پرستش کرده است.
363- علي بن إبراهیم القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی جَمِیلَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَا أَبَانُ إِنَّ اللَّهَ لَا یَطْلُبُ مِنَ الْمُشْرِکِینَ زَکَاةَ أَمْوَالِهِمْ وَ هُمْ یُشْرِکُونَ بِهِ حَیْثُ یَقُولُ «وَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ کافِرُونَ» قُلْتُ لَهُ کَیْفَ ذَاکَ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَسِّرْهُ لِی فَقَالَ وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا بِالْإِمَامِ الْأَوَّلِ وَ هُمْ بِالْأَئِمَّةِ الْآخِرِینَ کَافِرُونَ یَا أَبَانُ إِنَّمَا دَعَا اللَّهُ الْعِبَادَ إِلَی الْإِیمَانِ بِهِ فَإِذَا آمَنُوا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ افْتَرَضَ عَلَیْهِمُ الْفَرَائِضُ.(1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از ابان بن تغلب روایت کرده که گفت: حضرتعالی امام جعفر صادق صلوات علیه فرمود: ای ابان! خداوند از مشرکین زکات مال شان را نخواسته، در حالی که مشرک باشند، چنان چه در این آیه می فرماید: «و وای بر مشرکان؛ همانان که زکات نمی دهند و آخرت را انکار می کنند». (سوره فصلت آیه 6- 7) عرض کردم: آقا! فدایت شوم، این مطلب را برایم توضیح بدهید. فرمود: وای بر مشرکین که در مورد امام اول شرک آوردند. آنها در مورد ائمه دیگر هم کافرند. ای ابان! خداوند مردم را به ایمان به خود دعوت کرده است و وقتی به خدا و پیامبر ایمان آوردند، واجبات بر آنها لازم می شود.
364- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عن سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ اَلْبَرْقِیِّ عن عَبْدُ اَلْعَظِیمِ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی اَلْمِعْزَی عَنْ ذَرِیحٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: مِنَّا اَلْإِمَامُ اَلْمَفْرُوضُ طَاعَتُهُ مَنْ جَحَدَهُ مَاتَ یَهُودِیّاً أَوْ نَصْرَانِیّاً وَ اَللَّهِ مَا تُرِکَ اَلْأَرْضُ مُنْذُ قَبَضَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آدَمَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ إِلاَّ وَ فِیهَا إِمَامٌ یُهْتَدَی بِهِ إِلَی اَللَّهِ حُجَّةً عَلَی اَلْعِبَادِ مَنْ تَرَکَهُ هَلَکَ وَ مَنْ لَزِمَهُ نَجَا حَقّاً عَلَی اَللَّهِ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو حمزه روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: آن امامی که اطاعتش واجب است از ما خاندان می باشد، و هر کس او را انکار کند یهودی یا نصرانی خواهد مرد، به خدا سوگند این زمین از روزی که خداوند حضرت آدم علیه السّلام را قبض روح فرمود تا کنون بدون راهنما و پیشوائی که مردم را به سوی خدا
ص: 185
رهبری کند و حجّت او بر بندگانش باشد نبوده، هر کس پیروی او را ترک کند هلاک خواهد شد، و هر کس او را متابعت نماید نجاتش بر خداوند حتمی و مسلّم است.
365- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن یعقوب بن یَزِیدَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ فُضَیْلٍ الْأَعْوَرِ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ الْحَذَّاءِ قَالَ: کُنَّا زَمَانَ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه حِینَ قُبِضَ نَتَرَدَّدُ کَالْغَنَمِ لَا رَاعِیَ لَهَا فَلَقِیَنَا سَالِمُ بْنُ أَبِی حَفْصَةَ فَقَالَ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ مَنْ إِمَامُکَ قُلْتُ أَئِمَّتِی آلُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَقَالَ هَلَکْتَ وَ أَهْلَکْتَ أَ مَا سَمِعْتُ أَنَا وَ أَنْتَ مَعِی أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَ هُوَ یَقُولُ مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً قُلْتُ بَلَی لَعَمْرِی فَرَزَقَنِی اللَّهُ الْمَعْرِفَةَ قَالَ فَقُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ سَالِمَ بْنَ أَبِی حَفْصَةَ قَالَ لِی کَذَا وَ کَذَا فَقَالَ لِی یَا أَبَا عُبَیْدَةَ إِنَّهُ لَمْ یَمُتْ مِنَّا مَیِّتٌ حَتَّی یُخَلِّفَ مِنْ بَعْدِهِ مَنْ یَعْمَلُ مِثْلَ عَمَلِهِ وَ یَسِیرُ بِمِثْلِ سِیرَتِهِ وَ یَدْعُو إِلَی مِثْلِ الَّذِی دَعَا إِلَیْهِ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ إِنَّهُ لَمْ یَمْنَعْ مَا أَعْطَی دَاوُدَ أَنْ أَعْطَی سُلَیْمَانَ قَالَ ثُمَّ قَالَ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ إِنَّهُ إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم حَکَمَ بِحُکْمِ دَاوُدَ وَ سُلَیْمَانَ لَا یَسْأَلُ النَّاسَ بَیِّنَةً. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو عبیده حذاء روایت کرده که گفت: ما در زمانی که حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه که از دنیا رفته بود، مثل گوسفند بدون چوپان سرگردان بودیم. روزی سالم بن ابو حفصه مرا دید و پرسید: امام تو کیست؟ گفتم: امام من آل محمّد صلوات الله علیهم هستند. گفت: پس در این صورت خود را نابود کرده ای و دیگران را نیز به نابودی کشیده ای. مگر من و تو با هم خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه نبودیم که فرمود: «من مات و لیس علیه امام مات میتة جاهلیة»؟ گفتم: چرا، خدا مرا به معرفت امام راهنمایی کند.
همین سخنان را برای حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه نقل کردم که سالم بن ابو حفصه به من چه گفت. فرمود: ای ابو عبیده! هر یک از ما ائمه که وفات کند، جانشینی برای خود قرار می دهد که مثل او عمل کند و روش او را از پیش گیرد و مردم را به همان راه دعوت کند. ای ابو عبیده! اشکالی ندارد که خداوند آنچه به حضرت داود علیه السلام داده به حضرت سلمان علیه السلام نیز بدهد. ای ابو عبیده! رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: زمانی که قائم آل محمّد صلّی اللَّه علیه و آله قیام کند، مانند حضرت داود و حضرت سلیمان حکم می کند و از مردم شاهد نمی خواهد.
366- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنِ اَلْعَلاَءِ بْنِ رَزِینٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ: کُلُّ مَنْ دَانَ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بِعِبَادَةٍ یُجْهِدُ فِیهَا نَفْسَهُ وَ لاَ إِمَامَ لَهُ مِنَ اَللَّهِ فَسَعْیُهُ غَیْرُ مَقْبُولٍ وَ هُوَ ضَالٌّ مُتَحَیِّرٌ وَ اَللَّهُ شَانِئٌ لِأَعْمَالِهِ وَ مَثَلُهُ کَمَثَلِ شَاةٍ ضَلَّتْ عَنْ رَاعِیهَا وَ قَطِیعِهَا فَهَجَمَتْ ذَاهِبَةً وَ جَائِیَةً یَوْمَهَا فَلَمَّا جَنَّهَا اَللَّیْلُ بَصُرَتْ بِقَطِیعِ غَنَمٍ مَعَ رَاعِیهَا فَحَنَّتْ إِلَیْهَا وَ اِغْتَرَّتْ بِهَا فَبَاتَتْ مَعَهَا فِی مَرْبِضِهَا فَلَمَّا أَنْ سَاقَ اَلرَّاعِی قَطِیعَهُ أَنْکَرَتْ رَاعِیَهَا وَ قَطِیعَهَا فَهَجَمَتْ مُتَحَیِّرَةً تَطْلُبُ رَاعِیَهَا وَ قَطِیعَهَا فَبَصُرَتْ بِغَنَمٍ مَعَ رَاعِیهَا فَحَنَّتْ إِلَیْهَا وَ اِغْتَرَّتْ بِهَا فَصَاحَ بِهَا اَلرَّاعِی اِلْحَقِی بِرَاعِیکِ وَ قَطِیعِکِ فَأَنْتِ تَائِهَةٌ مُتَحَیِّرَةٌ عَنْ رَاعِیکِ وَ قَطِیعِکِ فَهَجَمَتْ ذَعِرَةً مُتَحَیِّرَةً تَائِهَةً
ص: 186
لاَ رَاعِیَ لَهَا یُرْشِدُهَا إِلَی مَرْعَاهَا أَوْ یَرُدُّهَا فَبَیْنَا هِیَ کَذَلِکَ إِذَا اِغْتَنَمَ اَلذِّئْبُ ضَیْعَتَهَا فَأَکَلَهَا وَ کَذَلِکَ وَ اَللَّهِ یَا مُحَمَّدُ مَنْ أَصْبَحَ مِنْ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ لاَ إِمَامَ لَهُ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ظَاهِرٌ عَادِلٌ أَصْبَحَ ضَالاًّ تَائِهاً وَ إِنْ مَاتَ عَلَی هَذِهِ اَلْحَالَةِ مَاتَ مِیتَةَ کُفْرٍ وَ نِفَاقٍ وَ اِعْلَمْ یَا مُحَمَّدُ أَنَّ أَئِمَّةَ اَلْجَوْرِ وَ أَتْبَاعَهُمْ لَمَعْزُولُونَ عَنْ دِینِ اَللَّهِ قَدْ ضَلُّوا وَ أَضَلُّوا فَأَعْمَالُهُمُ اَلَّتِی یَعْمَلُونَهَا کَرَمادٍ اِشْتَدَّتْ بِهِ اَلرِّیحُ فِی یَوْمٍ عٰاصِفٍ لایَقْدِرُونَ مِمّٰا کَسَبُوا عَلی شَیْءٍ ذلِکَ هُوَ اَلضَّلالُ اَلْبَعِیدُ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: هر کس دینداری خدای عزوجل کند به وسیله عبادتی که خود را در آن به زحمت افکند ولی امام و پیشوائی که خدا معین کرده نداشته باشد، زحمتش ناپذیرفته و خود او گمراه و سرگردان است و خدا اعمال او را مبغوض و دشمن دارد، حکایت او حکایت گوسفندی است که از چوپان و گله خود گم شده و تمام روز سرگردان می رود و بر می گردد، چون شب فرا رسد گله ای با شبان به چشمش آید، به سوی آن گراید و به آن فریفته شود و شب را در خوابگاه آن گله به سر برد، چون چوپان گله را حرکت دهد، گوسفند گمشده گله و چوپان را ناشناس بیند، باز متحیر و سرگردان در جستجوی شبان و گله خود باشد که گوسفندانی را با چوپانش ببیند، به سوی آن رود و به آن فریفته گردد، شبان او را صدا زند که بیا و به چوپان و گله خود پیوند که تو سرگردانی و از چوپان و گله خود گمگشته ای، پس ترسان و سرگردان و گمراه حرکت کند و چوپانی که او را به چراگاه رهبری کند و یا به جایش برگرداند نباشد، در همین میان گرگ گمشدن او را غنیمت شمارد و او را بخورد. به خدا ای محمد! کسی که از این امت باشد و امامی هویدا و عادل از طرف خدای عزوجل نداشته باشد چنین است، گم گشته و گمراه است و اگر با این حال بمیرد با کفر و نفاق مرده است. بدان ای محمد! پیشوایان جور و پیروان ایشان از دین خدا برکنار هستند، خود گمراه هستند و مردم را گمراه کنند، اعمالی را که انجام می دهند چون خاکستری است که تندبادی در روز طوفانی به آن تازد، از کردارشان چیزی دست گیرشان نشود. این است گمراهی دور.
367- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ صَغِیرٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ رِبْعِیِّ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله أَنَّهُ قَالَ: أَبَی اَللَّهُ أَنْ یُجْرِیَ اَلْأَشْیَاءَ إِلاَّ بِأَسْبَابٍ فَجَعَلَ لِکُلِّ شَیْءٍ سَبَباً وَ جَعَلَ لِکُلِّ سَبَبٍ شَرْحاً وَ جَعَلَ لِکُلِّ شَرْحٍ عِلْماً وَ جَعَلَ لِکُلِّ عِلْمٍ بَاباً نَاطِقاً عَرَفَهُ مَنْ عَرَفَهُ وَ جَهِلَهُ مَنْ جَهِلَهُ ذَاکَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ نَحْنُ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ربعی بن عبدالله روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: خدا خودداری و امتناع فرموده که کارها را بدون اسباب فراهم آورد پس برای هر چیزی سبب و وسیله ای قرار داد و برای هر سبب شرح و گشایشی مقرر داشت و برای هر شرحی نشانه ای [دانشی] گذاشت و برای هر نشانه دری گویا نهاد، عارف
ص: 187
حقیقی کسی است که این در را شناخت و نادان حقیقی کسی است که به این در نادان گشت، این در گویا رسول الله صلّی الله علیه و آله و ما هستیم.
368- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمَا مَعاً عَنْ سَعْدٍ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ وَ عَبْدُ اَللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیِّ مَعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی وَ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ وَ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ جَمِیعاً عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِی عَیَّاشٍ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ الْهِلَالِیِّ أَنَّهُ سَمِعَ مِنْ سَلْمَانَ وَ مِنْ أَبِی ذَرٍّ وَ مِنَ الْمِقْدَادِ حَدِیثاً عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَّهُ قَالَ: مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً ثُمَّ عَرَضَهُ عَلَی جَابِرٍ وَ ابْنِ عَبَّاسٍ فَقَالا صَدَقُوا وَ بَرُّوا وَ قَدْ شَهِدْنَا ذَلِکَ وَ سَمِعْنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنَّ سَلْمَانَ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّکَ قُلْتَ مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً مَنْ هَذَا الْإِمَامُ قَالَ مِنْ أَوْصِیَائِی یَا سَلْمَانُ فَمَنْ مَاتَ مِنْ أُمَّتِی وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مِنْهُمْ یَعْرِفُهُ فَهِیَ مِیتَةٌ جَاهِلِیَّةٌ فَإِنْ جَهِلَهُ وَ عَادَاهُ فَهُوَ مُشْرِکٌ وَ إِنْ جَهِلَهُ وَ لَمْ یُعَادِهِ وَ لَمْ یُوَالِ لَهُ عَدُوّاً فَهُوَ جَاهِلٌ وَ لَیْسَ بِمُشْرِکٍ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از سلیم بن قیس هلالی روایت کرده که گفت: از سلمان و ابوذر و مقداد شنیدم که رسول الله صلّی اللَّه علیه و آله فرموده است: «هر کس بمیرد و امامی نداشته باشد به مرگ جاهلیت مرده است» این حدیث را بر جابر و ابن عباس عرضه داشتم. گفتند: صحیح است، راست گفته اند. ما نیز خود شاهد بودیم و از رسول الله صلی الله علیه و آله شنیدیم. سلمان گفت: یا رسول اللَّه! شما فرمودید هر کس بمیرد و امامی نداشته باشد به مرگ جاهلیت مرده است. آن امام کیست؟ فرمود: او از اوصیاء من است. هر کس از امت من بمیرد و امامی از اوصیاء مرا نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است، اگر او را نشناسد و دشمن بدارد مشرک است، اما اگر نشناسد ولی دشمنی با او نداشته باشد، نادان است، ولی مشرک نیست.
369- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن الْعَطَّارُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْخَشَّابِ عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ عَنْ مَرْوَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: الْإِمَامُ عَلَمٌ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ فَمَنْ عَرَفَهُ کَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ أَنْکَرَهُ کَانَ کَافِراً. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از مروان بن مسلم روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: امام نشانه ای است میان خدا و خلقش؛ هر کس او را بشناسد مؤمن است و هر کس منکرش باشد، کافر است.
370- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه وَ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمَا عن سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی بْنِ عُبَیْدٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ اَلْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً وَ لاَ یُعْذَرُ اَلنَّاسُ حَتَّی یَعْرِفُوا إِمَامَهُمْ. (3)
ص: 188
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از فضيل بن يسار روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه فرمود: كسى كه بميرد و امامى نداشته باشد به مرگ جاهليّت مرده است و مردم معذور نباشند تا امام خود را بشناسند.
371- الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، عن ابْنُ عُقْدَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ وَ سَعْدَانَ بْنِ إِسْحَاقَ وَ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ الْقَطَوَانِیِّ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَ رَأَیْتَ مَنْ جَحَدَ إِمَاماً مِنْکُمْ مَا حَالُهُ قَالَ مَنْ جَحَدَ إِمَاماً مِنَ اللَّهِ وَ بَرِئَ مِنْهُ وَ مِنْ دِینِهِ فَهُوَ کَافِرٌ مُرْتَدٌّ عَنِ الْإِسْلَامِ لِأَنَّ الْإِمَامَ مِنَ اللَّهِ وَ دِینَهُ دِینُ اللَّهِ وَ مَنْ بَرِئَ مِنْ دِینِ اللَّهِ فَدَمُهُ مُبَاحٌ فِی تِلْکَ الْحَالِ إِلَّا أَنْ یَرْجِعَ أَوْ یَتُوبَ إِلَی اللَّهِ مِمَّا قَالَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از محمّد بن مسلم روایت کرده که گفت: به حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه عرض کردم: اگر کسی منکر امامی از شما خانواده باشد حالش چگونه خواهد بود؟ فرمود: هر کس منکر امامی که از جانب خدا تعیین شده بشود و بی زار از او و دینش باشد، کافر و مرتد است، چون امام از جانب خدا است و دین او دین خدا است. کسی که از دین خدا بی زار باشد، خونش در آن حال مباح است، مگر اینکه توبه کند و از عقیده خود برگردد.
372- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ عِیسَی بْنِ اَلسَّرِیِّ أَبِی اَلْیَسَعِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه أَخْبِرْنِی بِدَعَائِمِ اَلْإِسْلاَمِ اَلَّتِی لاَ یَسَعُ أَحَداً اَلتَّقْصِیرُ عَنْ مَعْرِفَةِ شَیْءٍ مِنْهَا اَلَّذِی مَنْ قَصَّرَ عَنْ مَعْرِفَةِ شَیْءٍ مِنْهَا فَسَدَ دِینُهُ وَ لَمْ یَقْبَلِ [اَللَّهُ] مِنْهُ عَمَلَهُ وَ مَنْ عَرَفَهَا وَ عَمِلَ بِهَا صَلَحَ لَهُ دِینُهُ وَ قَبِلَ مِنْهُ عَمَلَهُ وَ لَمْ یَضِقْ بِهِ مِمَّا هُوَ فِیهِ لِجَهْلِ شَیْءٍ مِنَ اَلْأُمُورِ جَهِلَهُ فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ اَلْإِیمَانُ بِأَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَلْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اَللَّهِ وَ حَقٌّ فِی اَلْأَمْوَالِ اَلزَّکَاةُ وَ اَلْوَلاَیَةُ اَلَّتِی أَمَرَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا وَلاَیَةُ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ فَقُلْتُ لَهُ هَلْ فِی اَلْوَلاَیَةِ شَیْءٌ دُونَ شَیْءٍ فَضْلٌ یُعْرَفُ لِمَنْ أَخَذَ بِهِ قَالَ نَعَمْ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اَللهَ وَ أَطِیعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِی اَلْأَمْرِ مِنْکُمْ» وَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مَنْ مَاتَ وَ لاَ یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً وَ کَانَ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ کَانَ عَلِیّاً صلوات الله علیه وَ قَالَ اَلْآخَرُونَ کَانَ مُعَاوِیَةَ ثُمَّ کَانَ اَلْحَسَنَ صلوات الله علیه ثُمَّ کَانَ اَلْحُسَیْنَ صلوات الله علیه وَ قَالَ اَلْآخَرُونَ یَزِیدَ بْنَ مُعَاوِیَةَ وَ حُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما وَ لاَ سَوَاءَ وَ لاَ سَوَاءَ قَالَ ثُمَّ سَکَتَ ثُمَّ قَالَ أَزِیدُکَ فَقَالَ لَهُ حَکَمٌ اَلْأَعْوَرُ نَعَمْ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ ثُمَّ کَانَ عَلِیَّ بْنَ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما ثُمَّ کَانَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَ کَانَتِ اَلشِّیعَةُ قَبْلَ أَنْ یَکُونَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَ هُمْ لاَ یَعْرِفُونَ مَنَاسِکَ حَجِّهِمْ وَ حَلاَلَهُمْ وَ حَرَامَهُمْ حَتَّی کَانَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فَفَتَحَ لَهُمْ وَ بَیَّنَ لَهُمْ مَنَاسِکَ حَجِّهِمْ وَ حَلاَلَهُمْ وَ حَرَامَهُمْ حَتَّی صَارَ اَلنَّاسُ یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا کَانُوا یَحْتَاجُونَ إِلَی اَلنَّاسِ وَ هَکَذَا یَکُونُ اَلْأَمْرُ وَ اَلْأَرْضُ لاَ تَکُونُ
ص: 189
إِلاَّ بِإِمَامٍ وَ مَنْ مَاتَ لاَ یَعْرِفُ إِمَامَهُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً وَ أَحْوَجُ مَا تَکُونُ إِلَی مَا أَنْتَ عَلَیْهِ إِذْ بَلَغَتْ نَفْسُکَ هَذِهِ وَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَی حَلْقِهِ وَ اِنْقَطَعَتْ عَنْکَ اَلدُّنْیَا تَقُولُ لَقَدْ کُنْتُ عَلَی أَمْرٍ حَسَنٍ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عیسی بن سری روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: ارکان اسلام را به من خبر ده، آن ارکان که برای هیچ کس کوتاهی در شناسایی آنها روا نیست و کسی که در شناسایی آنها کوتاهی کند، دین خود را تباه ساخته و خدا کردار او را نپذیرد و هر کس آن ارکان را بشناسد و به آنها عمل کند: دینش شایسته گشته و کردارش پذیرفته شده و با روشی که دارد (که ارکان اسلام را می داند و به آنها عمل می کند) ندانستن هیچ امر دیگر، برای او تنگی و فشار نیاورد؟ فرمود: گواهی دادن به یکتائی خدا و اینکه حضرت محمد صلی الله علیه و آله فرستاده خداست و اقرار به آنچه او از جانب خدا آورد و اینکه زکات اموال حق است و ولایتی که خدای عزوجل بدان امر فرموده است و آن ولایت آل محمد صلی الله علیه و آله است. عرض کردم: آیا نسبت به امر ولایت دلیل مخصوصی برای کسی که ادعاء آن فضیلت کند می باشد که به آن شناخته شود؟ [آیا نسبت به ولایت بیان و برهان مخصوصی رسیده است که متمسک به آن شناخته شود؟ ] فرمود: آری، خدای عزوجل فرماید: «ای اهل ایمان! از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان اطاعت کنید». (سوره نساء آیه 59) و رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هر که بمیرد و امام و پیشوای خود را نشناسد بمرگ دوران جاهلیت مرده است. و امام و پیشوای مردم رسول الله صلی الله علیه و آله بود و علی صلوات الله علیه و دیگران گفتند: معاویه امام بوده است، سپس حسن صلوات الله علیه بود و بعد از او حسین صلوات الله علیه و دیگران گفتند. یزید بن معاویة [و حسین بن علی صلوات الله علیهما] ولی برابر نباشند، برابر نباشند سپس سکوت نمود و باز فرمود: برایت زیادتر بگویم؟ حکم اعور عرض کرد: آری قربانت گردم، فرمود: سپس علی بن الحسین صلوات الله علیهما امام بود و بعد از او ابو جعفر محمد بن علی صلوات الله علیهما، و شیعیان پیش از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه مناسک حج و حلال و حرام خود را نمی دانستند، چون حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه آمد، درِ علم را گشود و مناسک حج و حلال و حرام مردم را بیان فرمود، تا آنجا که مردمی که شیعه به آنها محتاج بودند (در امر مناسک و حلال و حرام) خود محتاج شیعه گشتند، و امر امامت این گونه می باشد، زمین بی امام باقی نماند و هر کس بمیرد و امامش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است، و زمانی که از همه بیشتر احتیاج داری به روشی که داری (عقیده تشیع) زمانی است که نفست به اینجا برسد - با دست اشاره به گردنش فرمود - و دنیا از تو بریده شود، خواهی گفت: عقیده خوبی داشتم.
373- الشیخ محمد بن محمد بن النعمان المفید، عن عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ مَنْ مَاتَ بِغَیْرِ إِمَامٍ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً إِمَامٍ حَیٍّ یَعْرِفُهُ قُلْتُ لَمْ أَسْمَعْ أَبَاکَ یَذْکُرُ هَذَا یَعْنِی إِمَاماً حَیّاً فَقَالَ قَدْ وَ اللَّهِ قَالَ ذَلِکَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ یَسْمَعُ لَهُ وَ یُطِیعُ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً. (2)
ص: 190
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از عمر بن یزید گفت: از حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: هر کس بدون امام بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است، امام زنده ای که او را بشناسد. عرض کردم: آقا! من از پدرتان نشنیدم که جمله «امام زنده» را بفرماید. فرمود: به خدا قسم این حرف را رسول الله صلی الله علیه و آله فرموده است. آن جناب فرمود: هر کس بدون امامی بمیرد که از او بشنود و مطیعش باشد، به مرگ جاهلیت مرده است.
374- الشیخ محمد بن محمد بن النعمان المفید، عن عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ إِمَامٌ حَیٌّ ظَاهِرٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً. (1)
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از حلبی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر کس بدون داشتن امام زنده و آشکار بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است.
374- الشیخ محمد بن محمد بن النعمان المفید، عن عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ إِمَامٌ حَیٌّ ظَاهِرٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً. (2)
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از حلبی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر کس بدون داشتن امام زنده و آشکار بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است.
376- قال الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ قَالَ حَدَّثَنَا یَحْیَی بْنُ زَکَرِیَّا بْنِ شَیْبَانَ سَنَةَ ثَلاَثٍ وَ سَبْعِینَ وَ مِائَتَیْنِ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله عَنِ اَلْأَئِمَّةِ فَقَالَ مَنْ أَنْکَرَ وَاحِداً مِنَ اَلْأَحْیَاءِ فَقَدْ أَنْکَرَ اَلْأَمْوَاتَ.(3)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از حمران بن اعین روایت کرده که: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به امامان سؤال کردم، پس فرمود: هر کس یکی از امامان زنده را انکار کند همۀ امامانی را که از دنیا رفته اند انکار کرده است.
377- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عَنْ سَعْدٍ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه مَنْ عَرَفَ الْأَئِمَّةَ وَ لَمْ یَعْرِفِ الْإِمَامَ الَّذِی فِی زَمَانِهِ أَ مُؤْمِنٌ هُوَ قَالَ لَا قُلْتُ أَ مُسْلِمٌ هُوَ قَالَ نَعَمْ. (4)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابان بن تغلب روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: آیا کسی که امامان را بشناسد ولی امام زمان خود را نشناسد مؤمن است؟ فرمود: نه. گفتم: مسلمان هست؟ فرمود: بلی.
ص: 191
378- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عَنْ سَعْدٍ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ عَنِ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ الْبَرْقِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی لَیْلَی عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ صلوات الله علیه فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ یَقُولُ فِی آخِرِهِ کَیْفَ یَهْتَدِی مَنْ لَمْ یُبْصِرْ وَ کَیْفَ یُبْصِرُ مَنْ لَمْ یُنْذَرْ اتَّبِعُوا قَوْلَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَقِرُّوا بِمَا نَزَلَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اتَّبِعُوا آثَارَ الْهُدَی فَإِنَّهَا عَلَامَاتُ الْأَمَانَةِ وَ التُّقَی وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَوْ أَنْکَرَ رَجُلٌ عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ وَ أَقَرَّ بِمَنْ سِوَاهُ مِنَ الرُّسُلِ لَمْ یُؤْمِنْ اقْصِدُوا الطَّرِیقَ بِالْتِمَاسِ الْمَنَارِ وَ الْتَمِسُوا مِنْ وَرَاءِ الْحُجُبِ الْآثَارَ تَسْتَکْمِلُوا مِنْ دِینِکُمْ وَ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّکُمْ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از عبدالرحمن بن ابی لیلی روایت کرده که گفت: در یک حدیث طولانی حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در آخرش فرمود: چگونه هدایت می یابد کسی که بینا نیست و چگونه بینا می شود کسی که او را برحذر نداشته اند؟ پیرو فرمایش رسول الله صلی الله علیه و آله باشید و به آنچه که خداوند نازل کرده اقرار کنید. پیرو نشانه های هدایت باشید که این پیروی، علامت امانت و پرهیزگاری است. متوجه باشید که هر کس حضرت عیسی بن مریم را به رسالت نپذیرد اما تمام پیامبران دیگر را قبول داشته باشد، ایمان نیاورده است. به وسیله مشعل های فروزان هدایت راه را پیدا کنید و از پناه پرده های ضخیم پیشوایان و ائمه خود را جستجو کنید تا دین تان کامل شود و ایمان به خدا پیدا نمایید.
379- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن الْمُظَفَّرُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ اَلْمُظَفَّرِ اَلْعَلَوِیُّ اَلسَّمَرْقَنْدِیُّ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْعُودٍ الْعَیَّاشِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَا عَلِیُّ أَنْتَ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِکَ بَعْدِی حُجَجُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ أَعْلَامُهُ فِی بَرِیَّتِهِ فَمَنْ أَنْکَرَ وَاحِداً مِنْهُمْ فَقَدْ أَنْکَرَنِی وَ مَنْ عَصَا وَاحِداً مِنْهُمْ فَقَدْ عَصَانِی وَ مَنْ جَفَا وَاحِداً مِنْهُمْ فَقَدْ جَفَانِی وَ مَنْ وَصَلَکُمْ فَقَدْ وَصَلَنِی وَ مَنْ أَطَاعَکُمْ فَقَدْ أَطَاعَنِی وَ مَنْ وَالاکُمْ فَقَدْ وَالانِی وَ مَنْ عَادَاکُمْ فَقَدْ عَادَانِی لِأَنَّکُمْ مِنِّی خُلِقْتُمْ مِنْ طِینَتِی وَ أَنَا مِنْکُمْ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از محمّد بن فضیل از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: یا علی! تو و ائمه از فرزندانت، حجت های خدا در میان مردم و شخصیت های برجسته بین آنها هستید. هر کس یکی از شما را منکر شود، مرا انکار کرده و هر کس با یک نفر از شما مخالفت کند، با من مخالفت نموده است؛ هر کس به یکی از شما ستم کند، به من ستم کرده؛ کسی که به شما احترام گذارد، به من احترام گذارده و هر کس از شما اطاعت کند، از من اطاعت کرده است؛ کسی که شما را دوست بدارد، مرا دوست داشته و دشمن شما، دشمن من است، زیرا شما از من هستید و از سرشت من آفریده شده اید و من از شما هستم.
380- الشیخ محمد بن إبراهیم النعماني، عن ابْنُ عُقْدَةَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ عُبَیْسِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنِ الْحَکَمِ بْنِ أَیْمَنَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ تَمَّامٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه إِنَّ فُلَاناً
ص: 192
مَوْلَاکَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ اضْمَنْ لِیَ الشَّفَاعَةَ فَقَالَ أَ مِنْ مَوَالِینَا قُلْتُ نَعَمْ قَالَ أَمْرُهُ أَرْفَعُ مِنْ ذَلِکَ قَالَ قُلْتُ إِنَّهُ رَجُلٌ یُوَالِی عَلِیّاً وَ لَمْ یَعْرِفْ مِنْ بَعْدِهِ مِنَ الْأَوْصِیَاءِ قَالَ ضَالٌّ قُلْتُ فَأَقَرَّ بِالْأَئِمَّةِ جَمِیعاً وَ جَحَدَ الْآخِرَ قَالَ هُوَ کَمَنْ أَقَرَّ بِعِیسَی وَ جَحَدَ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله أَوْ أَقَرَّ بِمُحَمَّدٍ وَ جَحَدَ بِعِیسَی علیه السلام نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ جَحْدِ حُجَّةٍ مِنْ حُجَجِهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن ابراهیم نعمانی، با سند مذکور از محمّد بن تمام روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: فلان کس که از ارادتمندان شما است، سلام رسانده و تقاضا دارد که ضمانت شفاعت او را بکنید. فرمود: از موالیان ما است؟ عرض کردم: آری. فرمود: مقامش بالاتر از این حرف ها است. عرض کردم: آقا! او ولایت علی صلوات الله علیه را قبول دارد، ولی بقیه امامان بعد از ایشان را نمی شناسد. فرمود: او گمراه است. عرض کردم: اگر همه امامان را قبول داشته باشد، ولی امام آخری را نشناسد چه؟ فرمود: مثل کسی است که اعتراف به نبوت حضرت عیسی دارد، ولی حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله را پیامبر نمی داند. یا اقرار به حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله دارد و حضرت عیسی را پیامبر نمی داند. پناه به خدا می برم از جرم کسی که یکی از حجج خدا را قبول نداشته باشد.
381- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه رَجُلٌ قَالَ لِیَ اِعْرِفِ اَلْآخِرَ مِنَ اَلْأَئِمَّةِ وَ لاَ یَضُرُّکَ أَنْ لاَ تَعْرِفَ اَلْأَوَّلَ قَالَ فَقَالَ لَعَنَ اَللَّهُ هَذَا فَإِنِّی أُبْغِضُهُ وَ لاَ أَعْرِفُهُ وَ هَلْ عُرِفَ اَلْآخِرُ إِلاَّ بِالْأَوَّلِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن مسلم روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: مردی به من گفت: امام آخر را بشناس، نشناختن امام اول زیانت ندهد، حضرت فرمود: خدا او را لعنت کند، من او را نمی شناسم و دشمن دارم، مگر امام آخر جز به وسیله امام اول شناخته می شود؟.
382- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ عَنْ سَعْدٍ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ اَلْحَجَّالِ عَنْ نَصْرٍ الْعَطَّارِ عَمَّنْ رَفَعَهُ بِإِسْنَادِهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ صلوات الله علیه ثَلَاثٌ أُقْسِمُ أَنَّهُنَّ حَقٌّ إِنَّکَ وَ الْأَوْصِیَاءَ مِنْ بَعْدِکَ عُرَفَاءُ لَا یُعْرَفُ اللَّهُ إِلَّا بِسَبِیلِ مَعْرِفَتِکُمْ وَ عُرَفَاءُ لَا یَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ عَرَفَکُمُ وَ عَرَفْتُمُوهُ وَ عُرَفَاءُ لَا یَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَنْکَرَکُمْ وَ أَنْکَرْتُمُوهُ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از نصر عطار با اسناد خویش روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله به حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه فرمود: سه چیز را قسم می خورم که واقعیت است: تو و جانشینانت عارف هستید؛ خدا را
ص: 193
نمی توانند بشناسند، مگر از راه معرفت شما؛ و داخل بهشت نمی شود؛ مگر کسی که شما را بشناسد و شما او را بشناسید و داخل آتش نمی گردد، مگر کسی که منکر شما است و شما منکر او هستید.
توضیح: عرفاء جمع عریف است، کسی که قیم قبیله یا جمعی از مردم که امورشان به دست اوست و امیر احوال ایشان را می داند.
383- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ أَحْمَدَ رَحِمَهُ اَللَّهُ عن مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ إِسْمَاعِیلَ اَلنَّیْسَابُورِیِّ أَنَّ اَلْعَالِمَ کَتَبَ إِلَیْهِ یَعْنِی اَلْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ صلوات الله علیهما أَنَّ اَللَّهَ تَعَالَی بِمَنِّهِ وَ رَحْمَتِهِ لَمَّا فَرَضَ عَلَیْکُمُ اَلْفَرَائِضَ لَمْ یَفْرِضْ ذَلِکَ عَلَیْکُمْ لِحَاجَةٍ مِنْهُ إِلَیْهِ بَلْ رَحْمَةً مِنْهُ إِلَیْکُمْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ لِیَمِیزَ اَلْخَبِیثَ مِنَ اَلطَّیِّبِ وَ لِیَبْتَلِیَ ما فِی صُدُورِکُمْ وَ لِیُمَحِّصَ ما فِی قُلُوبِکُمْ وَ لِتَتَسَابَقُوا إِلَی رَحْمَتِهِ وَ لِتَتَفَاضَلَ مَنَازِلُکُمْ فِی جَنَّتِهِ فَفَوَّضَ عَلَیْکُمُ اَلْحَجَّ وَ اَلْعُمْرَةَ وَ إِقَامَ اَلصَّلاَةِ وَ إِیتَاءَ اَلزَّکَاةِ وَ اَلصَّوْمَ وَ اَلْوَلاَیَةَ وَ جَعَلَ لَکُمْ بَاباً لِتَفْتَحُوا بِهِ أَبْوَابَ اَلْفَرَائِضِ وَ مِفْتَاحاً إِلَی سَبِیلِهِ وَ لَوْلاَ مُحَمَّدٌ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اَلْأَوْصِیَاءُ مِنْ وُلْدِهِ کُنْتُمْ حَیَارَی کَالْبَهَائِمِ لاَ تَعْرِفُونَ فَرْضاً مِنَ اَلْفَرَائِضِ وَ هَلْ تُدْخَلُ قَرْیَةٌ إِلاَّ مِنْ بَابِهَا فَلَمَّا مَنَّ اَللَّهُ عَلَیْکُمْ بِإِقَامَةِ اَلْأَوْلِیَاءِ بَعْدَ نَبِیِّکُمْ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ اَلْإِسْلامَ دِیناً وَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ لِأَوْلِیَائِهِ حُقُوقاً فَأَمَرَکُمْ بِأَدَائِهَا إِلَیْهِمْ لِیُحِلَّ لَکُمْ مَا وَرَاءَ ظُهُورِکُمْ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ وَ أَمْوَالِکُمْ وَ مَأْکَلِکُمْ وَ مَشْرَبِکُمْ وَ یُعَرِّفَکُمْ بِذَلِکَ اَلْبَرَکَةَ وَ اَلنَّمَاءَ وَ اَلثَّرْوَةَ وَ لِیَعْلَمَ مَنْ یُطِیعُهُ مِنْکُمْ بِالْغَیْبِ وَ قَالَ اَللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبی فَاعْلَمُوا أَنَّ مَنْ یَبْخَلْ فَإِنَّما یَبْخَلُ عَلَی نَفْسِهِ إِنَّ اَللَّهَ هُوَ اَلْغَنِیُّ وَ أَنْتُمُ اَلْفُقَراءُ إِلَیْهِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ فَاعْمَلُوا مِنْ بَعْدِ مَا شِئْتُمْ فَسَیَرَی اَللهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ اَلْمُؤْمِنُونَ ثُمَّ تَرِدُونَ إِلی عٰالِمِ اَلْغَیْبِ وَ اَلشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ وَ اَلْعٰاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ وَ اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ اَلْعٰالَمِینَ. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از از اسحاق بن اسماعیل نیشابوری روایت کرده که گفت: عالم یعنی حضرت امام امام حسن عسکری صلوات الله علیه به اسحاق بن اسماعیل نوشتند: خداوند تبارک و تعالی منّت نهاد و رحمتش اقتضاء نمود که بر شما واجبات را لازم کند، البتّه واجب نمودن آنها نه به خاطر این است که به شما محتاج باشد بلکه رحمت واسعه اش شما را شامل شد، باری این الزام و ایجاب به خاطر آن صورت گرفت که خبیث از طیّب ممتاز گشته و آنچه در سینه های شما است مورد ابتلاء و آزمایش قرار گرفته و نیّت های قلبی شما را خالص نموده و هر کدام نسبت به رحمتش از دیگری پیشی گزیده و بالاخره منازل و جایگاه تان در بهشت متفاصل گشته و مراتب هر کدام معلوم گردد پس به منظور این مقاصد حج و عمره و ایقاع نماز و دادن زکات و گرفتن روزه و اتّخاذ ولایت را به شما تفویض نمود و برایتان بابی قرار داد تا به واسطه آن ابواب فرائض گشوده گردد و اگر حضرت محمّد مصطفی صلّی الله علیه و آله و اوصیاء آن حضرت که جملگی فرزندانش می باشند نبودند شما همچون بهائم متحیّر می بودید یعنی یک واجب از واجبات را هم نمی دانستید پس باب الله الی الفرائض وجود مبارک رسول الله صلّی الله علیه و آله و اوصیاء طاهرینش می باشند و همان طوری که نمی توان وارد قریه ای شد مگر از باب و دروازه آن به فرائض الهی نیز
ص: 194
نمی توان رسید مگر از طریق ائمه معصومین صلوات الله علیهم، باری وقتی حقّ جلّ و علا بر شما منّت نهاد و اولیاء و اوصیاء را بعد از نبیّ و پیامبرتان به پا داشت فرمود: «امروز دینتان را برای شما کامل، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم». (سوره مائده آیه 3) البته برای اولیائش حقوقی در عهده شما واجب کرد و امر فرمود که آنها را اداء نمایید تا بدین ترتیب همسران و اموال و مأکل و مشرب تان بر شما حلال و مباح شده و به واسطه ایشان برکت و رشد و نمو و پیدا شدن ثروت را به شما تعلیم نموده تا علم پیدا کند مطیع از بین شما به غیب. خداوند تبارک و تعالی در قرآن می فرماید: «بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودّت نزدیکان را نمی خواهم». (سوره شوری آیه 23) بدانید کسی که بخل ورزد محققا بر خود بخل ورزیده چه آن که حقّ عزّوجلّ غنی است و شما محتاج به او هستید، نیست معبودی مگر او، پس بدانید بعد از آنچه بخواهید خدا و رسول و مؤمنین کردار شما را می بینند سپس به عالم غیب و شهادت برگردانده شده تا به آنچه انجام داده اید خبرتان دهند و عاقبت و پایان کار از آن پرهیزکاران می باشد و حمد و سپاس برای پروردگار عالمیان است.
384- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن الْمُفِیدُ عَنِ الْجِعَابِیِّ عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُبَیْدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُثَنَّی الْأَزْدِیِّ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَقُولُ نَحْنُ السَّبَبُ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. (1)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از محمّد بن مثنی ازدی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: ما سبب و واسطه بین شما و خدای عزّوجلّ هستیم.
385- الشیخ أبي منصور أحمد بن علي بن أبي طالب الطبرسي، بإسناده عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ یُقَالُ لَهُ عُثْمَانُ الْأَعْمَی إِنَّ الْحَسَنَ الْبَصْرِیَّ یَزْعُمُ أَنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ الْعِلْمَ تُؤْذِی رِیحُ بُطُونِهِمْ مَنْ یَدْخُلُ النَّارَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله فَهَلَکَ إِذاً مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ وَ اللَّهُ مَدَحَهُ بِذَلِکَ وَ مَا زَالَ الْعِلْمُ مَکْتُوماً مُنْذُ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ رَسُولَهُ نُوحاً فَلْیَذْهَبِ الْحَسَنُ یَمِیناً وَ شِمَالًا فَوَ اللَّهِ مَا یُوجَدُ الْعِلْمُ إِلَّا هَاهُنَا وَ کَانَ صلوات الله علیه یَقُولُ مِحْنَةُ النَّاسِ عَلَیْنَا عَظِیمَةٌ إِنْ دَعَوْنَاهُمْ لَمْ یُجِیبُونَا وَ إِنْ تَرَکْنَاهُمْ لَمْ یَهْتَدُوا بِغَیْرِنَا. (2)
مرحوم شیخ طبرسی، با سند خویش از عبداللَّه بن سلیمان روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه بودم که مردی از اهل بصره به نام عثمان اعمی به او گفت: حسن بصری می گوید: کسانی که علم را کتمان می کنند، اهل جهنم از بوی گند شکم آنها ناراحتند. حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: اگر این حرف درست باشد، مؤمن آل فرعون هلاک شده، با اینکه خداوند در قرآن او را می ستاید. از زمان بعثت حضرت نوح، همیشه علم مکتوم بوده. حسن بصری به هر طرف از چپ و راست که می خواهد برود. علم را نخواهد یافت مگر در اینجا(یعنی در نزد اهل بیت صلوات الله علیهم). آن
ص: 195
جناب می فرمود: رنج مردم برای ما زیاد است. اگر دعوت شان کنیم نمی پذیرند، اگر آنها را رها نماییم، هدایت نمی یابند جز به وسیله ما.
386- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الصَّلْتِ عَنِ الْحَکَمِ وَ إِسْمَاعِیلَ عَنْ بُرَیْدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ بِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ بِنَا عُرِفَ اللَّهُ وَ بِنَا وُحِّدَ اللَّهُ وَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله حِجَابُ اللَّهِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از برید روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: به وسیله ما خدا پرستش شده و به وسیله ما شناخته گردیده و به وسیله ما مردم به یکتایی اش اعتراف نموده اند، و حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله حجاب خدا است.
387- الشیخ محمد بن أبي القاسم علي الطبري، عن أَبُو عَلِیِّ بْنُ شَیْخِ الطَّائِفَةِ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْمُفِیدِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ عَنِ ابْنِ عُقْدَةَ عَنْ یَحْیَی بْنِ زَکَرِیَّا عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سُفْیَانَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنِ أبي حمزة الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم قَالَ: مَنْ دَعَا اللَّهَ بِنَا أَفْلَحَ وَ مَنْ دَعَاهُ بِغَیْرِنَا هَلَکَ وَ اسْتَهْلَکَ. (2)
مرحوم عمادالدین طبری، با سند مذکور از ابوحمزه ثمالی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: هر کس خدا را به وسیله ما بخواند رستگار است و هر کس به غیر از ما بخواند، هلاک می شود و به هلاکت می کشاند.
388- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ شَاذَوَیْهِ اَلْمُؤَدِّبُ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمَا عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلرَّیَّانِ بْنِ اَلصَّلْتِ عن اَلرِّضَا صلوات الله علیه في حدیث قال: فَإِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَعْطَی مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ مِنْ ذَلِکَ فَضْلاً لاَ یَبْلُغُ أَحَدٌ کُنْهَ وَصْفِهِ إِلاَّ مَنْ عَقَلَهُ وَ ذَلِکَ أَنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یُسَلِّمْ عَلَی أَحَدٍ إِلاَّ عَلَی اَلْأَنْبِیَاءِ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِم فَقَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی «سَلامٌ عَلی نُوحٍ فِی اَلْعٰالَمِینَ» وَ قَالَ «سَلامٌ عَلی إِبْراهِیمَ» وَ قَالَ «سَلامٌ عَلی مُوسی وَ هارُونَ» وَ لَمْ یَقُلْ سَلاَمٌ عَلَی آلِ نُوحٍ وَ لَمْ یَقُلْ سَلاَمٌ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ وَ لاَ قَالَ سَلاَمٌ عَلَی آلِ مُوسَی وَ هَارُونَ وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ «سَلاَمٌ عَلَی آلِ یس» یَعْنِی آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ریان بن صلت از حضرت امام رضا صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: خداوند به محمّد و آل محمّد از آن فضلی عنایت نموده که کسی نمی تواند به نهایت توصیف آن برسد، مگر کسی که آن را درک کرده باشد. به این دلیل که خداوند بر احدی غیر از انبیاء سلام نفرستاده است. در این آیه می فرماید: «سَلامٌ عَلی نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ» «سلام بر نوح در میان جهانیان». (سوره صافات آیه 79) و آیه دیگر: «سَلامٌ عَلی إِبْراهِیمَ» «سلام بر ابراهیم». (سوره صافات آیه 109)
ص: 196
و آیه «سَلامٌ عَلی مُوسی وَ هارُونَ» «سلام بر موسی و هارون». (سوره صافات آیه 120) و در هیچ کدام نفرموده «سلام بر آل نوح یا سلام بر آل ابراهیم و یا سلام بر آل موسی و هارون»، ولی فرموده «سَلامٌ عَلی آلِ یاسِینَ» «سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 130) یعنی آل محمّد صلوات الله علیهم است.
توضیح: این حدیث طولانی است، بنده فقط محل مورد نظر را از آن نقل کرده ام.
389- الشیخ محمد بن العباس، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْقَاسِمِ عَنْ حُسَیْنِ بْنِ حَکَمٍ عَنْ حُسَیْنِ بْنِ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِی عَیَّاشٍ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله اسْمُهُ یَاسِینَ وَ نَحْنُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ سَلَامٌ عَلَی آلِ یَاسِینَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از سلیم بن قیس هلالی روایت کرده که گفت: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: اسم رسول الله صلی اللَّه علیه و آله یاسین است و ما کسانی هستیم که خداوند فرموده: «سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 130)
390- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ الْخَثْعَمِیِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ مُوسَی بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «سَلَامٌ عَلَی آلِ یس» قَالَ نَحْنُ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از مجاهد از ابن عباس درباره آیه «سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 130) روایت کرده که گفت: ما آنها هستیم، آل محمد صلوات الله علیهم.
391- الشیخ محمد بن العباس، عن عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَسَدٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ الثَّقَفِیِّ عَنْ زُرَیْقِ بْنِ مَرْزُوقٍ الْبَجَلِیِّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ عُلَیَّةَ عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ أَبِی صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «سَلَامٌ عَلَی آلِ یس» قَالَ أَیْ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم. (3)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابو صالح از ابن عباس درباره آیه «سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 130) روایت کرده که گفت: یعنی بر آل محمّد صلی اللَّه علیه و آله.
392- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی: «یس وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ» قَالَ الصَّادِقُ صلوات الله علیه یَاسِینُ اسْمُ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ الدَّلِیلُ عَلَیْهِ قَوْلُهُ «إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِین».(4)
ص: 197
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره آیه: «یس * سوگند به قرآن کریم» روایت کرده که فرمود: یاسین اسم رسول الله صلی اللَّه علیه و آله است. دلیل بر این مطلب آیه «که بی تردید تو از فرستادگانی». (سوره یس آیه 1- 2- 3) است.
393- روي علي بن إبراهیم القمي، ثُمَّ ذَکَرَ عَزَّ وَ جَلَّ آلَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم فَقَالَ وَ تَرَکْنا عَلَیْهِ فِی الْآخِرِینَ سَلَامٌ عَلَی آلِ یس فَقَالَ یس مُحَمَّدٌ وَ آلُ مُحَمَّدٍ الْأَئِمَّةُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، روایت کرده که: سپس خدای متعال آل محمّد صلی اللَّه علیه و آله را ذکر کرده و فرموده: «و در میان آیندگان برای او نام نیک به جا گذاشتیم. سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 129- 130) سپس فرموده است: یاسین حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله است و آل محمّد ائمّه صلوات الله علیهم هستند.
394- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ الطَّالَقَانِیُّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ الطَّالَقَانِیُّ عَنِ أَبُو أَحْمَدَ عَبْدُ الْعَزِیزِ بْنُ یَحْیَی بْنِ أَحْمَدَ بْنِ عِیسَی الْجَلُودِیُّ الْبَصْرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَهْلٍ عَنِ الْخَضِرِ بْنِ أَبِی فَاطِمَةَ الْبَلْخِیُّ عَنْ وَهْبِ بْنِ نَافِعٍ عَنْ کَادِحٍ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «سَلَامٌ عَلَی آلِ یس» قَالَ یس مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله وَ نَحْنُ آلُ یس. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از کادح از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم درباره این قول خدای عزوجل: «سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 130) روایت کرده که فرمود: یس حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله است و ما آل یاسین هستیم.
395- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن أَبِیه عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ الْمُؤَدِّبِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِیٍّ الْأَصْبَهَانِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَرَ النَّهْدِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ أَبِی صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «سَلَامٌ عَلَی آلِ یس» قَالَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم.(3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن عباس درباره این قول خدای عزوجل: «سلام بر آل یاسین». (سوره صافات آیه 130) روایت کرده که گفت: یعنی سلام بر آل محمّد صلی اللَّه علیه و آله.
396- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْوَهَّابِ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ یَحْیَی بْنِ عَبْدِ الْبَاقِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَبْدِ الرَّزَّاقِ عَنْ صَنْدَلٍ عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ أَبِی صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «سَلَامٌ عَلَی آلِ یس» قَالَ السَّلَامُ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ وَ السَّلَامَةُ لِمَنْ تَوَلَّاهُمْ فِی الْقِیَامَةِ. (4)
ص: 198
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابن عباس درباره این قول خدای عزوجل: «سلام بر آل یاسین» روایت کرده که گفت: سلام از جانب پروردگار جهانیان بر محمّد و آلش صلی اللَّه علیه و آله است و سلامت در قیامت برای کسانی است که ایشان را دوست دارند.
397- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ الطَّالَقَانِیُّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ عَبْدُ الْعَزِیزِ بْنُ یَحْیَی الْجَلُودِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَهْلٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَعْمَرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دَاهِرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ یَحْیَی بْنِ وَثَّابٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ الرَّحْمَنِ السُّلَمِیِّ أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ کَانَ یَقْرَأُ «سَلَامٌ عَلَی آلِ یس» قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ آلُ یس آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو عبدالرّحمن سلمی روایت کرده که گفت: همواره عمر بن خطّاب آیه را این گونه می خواند: «سلام بر آل یاسین» ابو عبدالرّحمن گفت: آل یاسین آل محمّد صلی اللَّه علیه و آله است.
398- قال الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب: تَفْسِیرُ یُوسُفَ الْقَطَّانِ وَ وَکِیعِ بْنِ الْجَرَّاحِ وَ إِسْمَاعِیلَ السُّدِّیِّ وَ سُفْیَانَ الثَّوْرِیِّ أَنَّهُ قَالَ الْحَارِثُ سَأَلْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه عَنْ هَذِهِ الْآیَةِ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ» قَالَ وَ اللَّهِ إِنَّا لَنَحْنُ أَهْلُ الذِّکْرِ نَحْنُ أَهْلُ الْعِلْمِ نَحْنُ مَعْدِنُ التَّأْوِیلِ وَ التَّنْزِیلِ. (2)
مرحوم ابن شهر آشوب می گوید: در تفسیر قطان و وکیع بن الجرّاح و اسماعیل السّدیّ و سفیان ثوری آمده است که: حارث گفت: از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه راجع به این آیه «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ» پرسیدم. فرمود: به خدا سوگند ما اهل ذکر هستیم و ما اهل علم هستیم. ما معدن تأویل و تنزیل قرآن هستیم.
399- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ شَاذَوَیْهِ اَلْمُؤَدِّبُ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُمَا عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ اَلْحِمْیَرِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلرَّیَّانِ بْنِ اَلصَّلْتِ عن اَلرِّضَا صلوات الله علیه في حدیث قال: الذِّکْرُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ نَحْنُ أَهْلُهُ وَ ذَلِکَ بَیِّنٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَیْثُ یَقُولُ فِی سُورَةِ الطَّلَاقِ «فَاتَّقُوا اللَّهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ الَّذِینَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِ اللَّهِ مُبَیِّناتٍ» فَالذِّکْرُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ نَحْنُ أَهْلُهُ. (3)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ریان بن صلت روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: «ذکر» رسول اللَّه صلّی اللّه علیه و آله است و ما «اهل ذکر» هستیم. این مطلب در قرآن تبیین شده، در سوره طلاق ضمن این آیه می فرماید: «پس ای خردمندان مؤمن! از خدا پروا کنید. به راستی خدا به سوی شما وسیله تذکر نازل کرده است * [و آن]
ص: 199
پیامبری [است] که آیات روشن خدا را بر شما می خواند». (سوره طلاق آیه 10- 11) پس ذکر رسول الله صلّی اللّه علیه و آله است و ما اهل ذکر هستیم.
توضیح: این حدیث طولانی است، بنده فقط محل مورد نظر را از آن نقل کرده ام.
400- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما عَلَی الْأَئِمَّةِ مِنَ الْفَرْضِ مَا لَیْسَ عَلَی شِیعَتِهِمْ وَ عَلَی شِیعَتِنَا مَا لَیْسَ عَلَیْنَا أَمَرَهُمُ اللَّهُ أَنْ یَسْأَلُونَا فَقَالَ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» فَأَمَرَهُمْ أَنْ یَسْأَلُونَا وَ لَیْسَ عَلَیْنَا الْجَوَابُ إِنْ شِئْنَا أَجَبْنَا وَ إِنْ شِئْنَا أَمْسَکْنَا. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از وشاء روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیه فرمود: بر ائمه چیزهایی واجب است که بر شیعیان واجب نیست و بر شیعیان چیزهایی واجب است که بر ائمه واجب نیست. خدا به آنها دستور داده از ما سؤال کنند. در این آیه می فرماید: «پس اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) دستور داده از ما بپرسند، ولی بر ما جواب دادن لازم نیست. در صورتی که بخواهیم جواب می دهیم و اگر خواستیم، خودداری می کنیم.
401- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» مَنْ هُمْ قَالَ نَحْنُ قُلْتُ فَمَنِ الْمَأْمُورُونَ بِالْمَسْأَلَةِ قَالَ أَنْتُمْ قَالَ قُلْتُ فَإِنَّا نَسْأَلُکَ کَمَا أُمِرْنَا وَ قَدْ ظَنَنْتُ أَنَّهُ لَا یَمْنَعُ مِنِّی إِذَا أَتَیْتُهُ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ قَالَ فَقَالَ إِنَّمَا أُمِرْتُمْ أَنْ تَسْأَلُونَا وَ لَیْسَ لَکُمْ عَلَیْنَا الْجَوَابُ إِنَّمَا ذَلِکَ إِلَیْنَا. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از زراره روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در مورد این قول خدای عزوجل: «پس اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) پرسیدم که آنها چه کسانی هستند؟ فرمود: (اهل ذکر) ما هستیم. گفتم: پس به چه کسانی دستور داده اند از شما بپرسند؟ فرمود: (به) شما (دستور داده که بپرسید). گفتم: پس ما از شما سؤال می کنیم، همان طور که امر شده ایم؟ خیال کردم از این راه که وارد شوم، جواب خواهد داد. فرمود: به شما دستور داده اند بپرسید و بر ما الزام نشده که جواب به شما بدهیم. این کار را در اختیار ما گذاشته اند.
402- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَهْلُ بَیْتِهِ هُمْ أَهْلُ الذِّکْرِ وَ هُمُ الْأَئِمَّةُ. (3)
ص: 200
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از فضیل بن یسار روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله و اهل بیتش اهل ذکر هستند و اهل بیت آن حضرت ائمّه صلوات الله علیهم هستند.
403- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ الْأَئِمَّةُ هُمْ أَهْلُ الذِّکْرِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ» قَالَ نَحْنُ قَوْمُهُ وَ نَحْنُ الْمَسْئُولُونَ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از فضیل روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «پس اگر نمی دانید از اهل ذکر بپرسید». (سوره نحل آیه 43) فرمود: رسول الله و ائمّه صلوات اللّه علیهم اهل ذکر هستند. خداوند می فرماید: «همانا قرآن براى تو و قوم تو ذکر است و به زودى از آن بازخواست مى شوید». (سوره زخرف آیه 44) فرمود: ما قوم او هستیم و از ما سؤال خواهد شد.
404- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ أَبِی عُثْمَانَ عَنِ الْمُعَلَّی بْنِ خُنَیْسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قَالَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَذَکَرْنَا لَهُ حَدِیثَ الْکَلْبِیِّ أَنَّهُ قَالَ هِیَ فِی أَهْلِ الْکِتَابِ قَالَ فَلَعَنَهُ وَ کَذَّبَهُ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از معلی بن خنیس روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره این قول خدای عزوجل: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» فرمود: اهل ذکر آل محمّد هستند. ما گفتار کلبی را به عرض آن حضرت رساندیم که او می گوید این آیه درباره اهل کتاب است. حضرت او را لعنت کرده و تکذیبش نمود.
405- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قَالَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم أَلَا وَ أَنَا مِنْهُمْ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عمار ساباطی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به این قول خدای عزوجل: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» پرسیده شد. فرمود: آنها آل محمّد صلوات الله علیهم هستند و بدانید که من هم از آنها هستم.
ص: 201
406- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ جَابِرٍ وَ عَبْدِ الْکَرِیمِ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ بن أبي الدیلم عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قَالَ کِتَابُ اللَّهِ الذِّکْرُ وَ أَهْلُهُ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم الَّذِینَ أَمَرَ اللَّهُ بِسُؤَالِهِمْ وَ لَمْ یُؤْمَرُوا بِسُؤَالِ الْجُهَّالِ وَ سَمَّی اللَّهُ الْقُرْآنَ ذِکْراً فَقَالَ «وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ».(1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبدالحمید بن ابو دیلم روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» فرمود: کتاب خدا ذکر است و اهل ذکر آل محمّد صلوات الله علیهم هستند که خدا دستور داده از آنها سؤال کنند و به آنها دستور نداده از جاهلان سؤال نمایند. خداوند قرآن را ذکر نامیده و فرمود: «و قرآن را [هم] به سوی تو نازل کردیم به خاطر اینکه برای مردم آنچه را که برای [هدایتشان] به سویشان نازل شده بیان کنی و برای اینکه [در پیامبری تو و آنچه را به حق نازل شده] بیندیشند». (سوره نحل آیه 44)
407- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ مُثَنًّی الْحَنَّاطِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَجْلَانَ فِی قَوْلِهِ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ أَهْلُ بَیْتِهِ مِنَ الْأَئِمَّةِ هُمْ أَهْلُ الذِّکْرِ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبدالله بن عجلان درباره آیه: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» روایت کرده که گفت: رسول الله صلی الله علیه و آله و اهل بیتش از ائمّه اهل ذکر هستند.
408- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَلِیُّ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَبِی الْحَسَنِ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ یَکُونُ الْإِمَامُ یُسْأَلُ عَنِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ فَلَا یَکُونُ عِنْدَهُ فِیهِ شَیْ ءٌ قَالَ لَا وَ لَکِنْ قَدْ یَکُونُ عِنْدَهُ وَ لَا یُجِیبُ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از صفوان بن یحیی روایت کرده که گفت: به حضرت امام رضا صلوات الله علیه عرض کردم: آیا ممکن است از امام درباره حلال و حرام سؤال شود، ولی جوابی برای آن نداشته باشد؟ فرمود: نه، بلکه می داند و جواب نمی دهد.
409- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَکِیمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ صلوات الله علیه عَنِ الْإِمَامِ هَلْ یُسْأَلُ عَنْ شَیْ ءٍ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ الَّذِی یَحْتَاجُ إِلَیْهِ
ص: 202
النَّاسُ وَ لَا یَکُونُ عِنْدَهُ فِیهِ شَیْ ءٌ قَالَ لَا وَ لَکِنْ یَکُونُ عِنْدَهُ وَ لَا یُجِیبُ ذَاکَ إِلَیْهِ إِنْ شَاءَ أَجَابَ وَ إِنْ شَاءَ لَمْ یُجِبْ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از محمد بن حکیم روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه پرسیدم: آیا ممکن است از امام درباره حلال و حرام و سایر احتیاجات مردم سؤال شود، ولی جوابی برای آن نداشته باشد؟ فرمود: نه، بلکه می داند و جواب نمی دهد. اختیارش با امام است؛ اگر خواست جواب می دهد و اگر خواست، جواب نمی دهد.
410- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ النَّضْرِ عَنْ هَارُونَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: نَحْنُ أُولُو الذِّکْرِ وَ أُولُو الْعِلْمِ وَ عِنْدَنَا الْحَلَالُ وَ الْحَرَامُ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عبدالله بن عطا روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات علیه فرمود: ما صاحبان ذکر و علم هستیم و حلال و حرام نزد ماست.
411- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عَنْ حَمْزَةَ بْنِ مُحَمَّدٍ الطَّیَّارِ قَالَ: عَرَضْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه بَعْضَ خُطَبِ أَبِیهِ حَتَّی انْتَهَی إِلَی مَوْضِعٍ فَقَالَ کُفَّ فَاسْکُتْ ثُمَّ قَالَ لِی اکْتُبْ وَ أَمْلَی عَلَیَّ أَنَّهُ لَا یَسَعُکُمْ فِیمَا نَزَلَ بِکُمْ مِمَّا لَا تَعْلَمُونَ إِلَّا الْکَفُّ عَنْهُ وَ التَّثَبُّتُ فِیهِ وَ رَدُّهُ إِلَی أَئِمَّةِ الْهُدَی حَتَّی یَحْمِلُوکُمْ فِیهِ عَلَی الْقَصْدِ وَ یَجْلُوا عَنْکُمْ فِیهِ الْعَمَی قَالَ اللَّهُ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ».(3)
مرحوم شیخ عیاشی، با سند خویش از حمزۀ بن محمّد طیار روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه یکی از سخنرانی های پدر بزرگوارش صلوات الله علیه را عرضه داشتم، تا رسیدم به یک قسمت از آنها. فرمود: بایست و ساکت باش! بعد به من فرمود: بنویس! و چنین بر من املاء فرمود: در مورد چیزهایی که نمی دانید شما را چاره ای نیست، جز توقف و پایداری و برگرداندن آن به ائمه هدی تا شما را درباره آن به راه حق وادارند و از شما رفع ابهام کنند. خداوند فرموده: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ».
412- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: کَتَبَ إِلَیَّ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه عَافَانَا اللَّهُ وَ إِیَّاکَ أَحْسَنَ عَافِیَتِهِ إِنَّمَا شِیعَتُنَا مَنْ تَابَعَنَا وَ لَمْ یُخَالِفْنَا وَ إِذَا خِفْنَا خَافَ وَ إِذَا أَمِنَّا أَمِنَ قَالَ اللَّهُ «فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» وَ قَالَ «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ» الْآیَةَ فَقَدْ فُرِضَتْ عَلَیْکُمُ الْمَسْأَلَةُ وَ الرَّدُّ إِلَیْنَا وَ لَمْ یُفْرَضْ عَلَیْنَا الْجَوَابُ أَ وَ لَمْ تُنْهَوْا
ص: 203
عَنْ کَثْرَةِ الْمَسَائِلِ فَأَبَیْتُمْ أَنْ تَنْتَهُوا إِیَّاکُمْ وَ ذَاکَ فَإِنَّهُ إِنَّمَا هَلَکَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ بِکَثْرَةِ سُؤَالِهِمْ لِأَنْبِیَائِهِمْ قَالَ اللَّهُ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ».(1)
مرحوم شیخ عیاشی، با سند خویش از احمد بن محمّد روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه برایم نوشت: خداوند به ما و تو بهترین عافیتش را عنایت کند. شیعه ما کسی است که تابع ما باشد و با ما مخالفت نکند. هر گاه ما خائف باشیم، او نیز در خوف باشد و هنگامی که در امان باشیم، او نیز در امان باشد. خداوند فرمود: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» و در آیه دیگر فرمود: «مؤمنین همگى نتوانند سفر کنند، پس چرا از هر گروه ایشان، دسته اى سفر نکند، تا در امر دین دانش آموزنده و چون باز گشتند، قوم خویش را بیم دهند، شاید آنها بترسند - تا آخر آیه». (سوره توبه آیه 123) بر شما واجب شده سؤال کردن و برگرداندن سؤال های خود به ما، و بر ما واجب نشده جواب دادن. مگر نهی نشدید از زیاد سؤال کردن؟ ولی شما به این نهی عمل نکردید. از این کار خودداری کنید. همانا کسانی که قبل از شما بودند، به واسطه زیاد سؤال کردن از پیامبران خود هلاک شدند. خداوند در این آیه فرمود: «ای کسانی که ایمان آورده اید، از چیزهایی که اگر برای شما آشکار گردد شما را اندوهناک می کند مپرسید». (سوره مائده آیه 101)
413- الشیخ المفید، عن أَحْمَدُ وَ عَبْدُ اللَّهِ ابْنَا مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ أَبِیهِمَا عَنِ ابْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُوسَی بْنِ أَشْیَمَ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه فَسَأَلْتُهُ عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَجَابَنِی فِیهَا بِجَوَابٍ فَأَنَا جَالِسٌ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَسَأَلَهُ عَنْهَا بِعَیْنِهَا فَأَجَابَهُ بِخِلَافِ مَا أَجَابَنِی فَدَخَلَ رَجُلٌ آخَرُ فَسَأَلَهُ عَنْهَا بِعَیْنِهَا فَأَجَابَهُ بِخِلَافِ مَا أَجَابَنِی وَ خِلَافِ مَا أَجَابَ بِهِ صَاحِبِی فَفَزِعْتُ مِنْ ذَلِکَ وَ عَظُمَ عَلَیَّ فَلَمَّا خَرَجَ الْقَوْمُ نَظَرَ إِلَیَّ وَ قَالَ یَا ابْنَ أَشْیَمَ کَأَنَّکَ جَزِعْتَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّمَا جَزِعْتُ مِنْ ثَلَاثَةِ أَقَاوِیلَ فِی مَسْأَلَةٍ وَاحِدَةٍ فَقَالَ یَا ابْنَ أَشْیَمَ إِنَّ اللَّهَ فَوَّضَ إِلَی دَاوُدَ أَمْرَ مُلْکِهِ فَقَالَ «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ» وَ فَوَّضَ إِلَی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله أَمْرَ دِینِهِ فَقَالَ «ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» وَ إِنَّ اللَّهَ فَوَّضَ إِلَی الْأَئِمَّةِ مِنَّا وَ إِلَیْنَا مَا فَوَّضَ إِلَی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله فَلَا تَجْزَعْ. (2)
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از موسی بن اشیم روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه رسیدم. سؤالی پرسیدم و جوابش را فرمود. همانجا نشسته بودم که مردی آمد و همان سؤال را کرد. حضرت بر خلاف جواب من به او پاسخ داد. در این موقع مرد دیگری وارد شد و از همان مسأله سؤال کرد. حضرت بر خلاف جواب من و جوابی که به آن دیگری داده بود، به این مرد سوم پاسخ داد. من ترسیدم و بسیار در نظرم گران آمد. وقتی مردم رفتند نگاهی به من کرد و فرمود: ای پسر اشیم! مثل اینکه ترسیدی! عرض کردم: فدایت شوم! من ترسیدم که در یک مسأله به خصوص سه جواب دادید. فرمود: ای پسر اشیم! خداوند امر سلطنتش را به حضرت داود سپرد و در این آیه فرمود: «[و به او گفتیم: ] این عطای بی حساب ماست، [به هر کس خواهی] بی حساب ببخش و [از هر کس خواهی] دریغ کن». (سوره ص آیه 39) به حضرت محمّد
ص: 204
صلّی الله علیه و آله نیز امر دینش را تفویض نموده و فرموده است «آنچه را پیامبر به شما عطا کرد بگیرید و از آنچه شما را نهی کرد، باز ایستید». (سوره حشر آیه 7) و خداوند به پیشوایان از ما خانواده و به ما واگذاشته آنچه را که به حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله واگذاشته است، پس نترس!
414- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی «الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ» قَالَ «الَّذِینَ آمَنُوا» الشِّیعَةُ «وَ ذِکْرُ اللَّهِ» أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم ثُمَّ قَالَ «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».(1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، در باره این قول خدای تعالی: «کسانی که ایمان آورده اند و دل های شان به یاد خدا آرام می گیرد». (سوره رعد آیه 28) روایت کرده که فرمود: «کسانی که ایمان آورده اند» شیعیان هستند و «ذکر اللَّه» حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم هستند. سپس این آیه را خواند: «آگاه باشید! دل ها فقط به یاد خدا آرام می گیرد».
415- الشیخ محمد بن العباس، عن عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِی جَمِیلَةَ عَنْ مُحَمَّدٍ الْحَلَبِیِّ قَالَ: قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ وَ سَوْفَ تُسْئَلُونَ» فَرَسُولُ اللَّهِ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَهْلُ الذِّکْرِ وَ هُمُ الْمَسْئُولُونَ أَمَرَ اللَّهُ النَّاسَ أَنْ یَسْأَلُوهُمْ فَهُمْ وُلَاةُ النَّاسِ وَ أَوْلَاهُمْ بِهِمْ فَلَیْسَ یَحِلُّ لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ أَنْ یَأْخُذَ هَذَا الْحَقَّ الَّذِی افْتَرَضَهُ اللَّهُ لَهُمْ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از محمّد حلبی روایت کرده که درباره آیه شریفه: «همانا قرآن براى تو و قوم تو ذکر است و به زودى از آن بازخواست مى شوید». (سوره زخرف آیه 44) گفت: رسول صلی اللَّه علیه و آله و اهل بیت آن حضرت صلوات الله علیهم اهل ذکر هستند و از آنها باید سؤال شود. خداوند به مردم دستور داده از آنها بپرسند. آنها والیان امر مردم و اولی بر آنها از جانشان هستند. برای احدی از مردم حلال نیست که حقی را که خدا برای آنها واجب کرده بگیرد.
416- الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب، بإسناده عن ابْنُ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ تعالی «إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِکْرَی الدَّارِ» قال الْآیَاتِ نَزَلَتْ فِی أَهْلِ الْبَیْتِ صلوات الله علیهم. (3)
مرحوم ابن شهر آشوب، با سند خویش از ابن عباس درباره این قول خدای تعالی: «ما آنان را با [صفت بسیار پرارزش] یاد کردن سرای آخرت با اخلاصی ویژه خالص ساختیم». (سوره ص آیه 46) روایت کرده که گفت: این آیات درباره اهل بیت صلوات الله علیهم نازل شده است.
ص: 205
417- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ أَبِی سَعِیدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُخَارِقٍ عَنْ أَبِی الْوَرْدِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ «فَالَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یُؤْمِنُونَ بِهِ» قَالَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابوالورد روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره آیه «پس کسانی که کتاب شان دادیم به آن ایمان می آورند». (سوره عنکبوت آیه 47) فرمود: آنها آل محمّد صلوات الله علیهم هستند.
418- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ عَلِیِّ بْنِ اَلْحَکَمِ عَنْ زَیْدٍ أَبِی اَلْحَسَنِ عَنِ اَلْحَکَمِ بْنِ أَبِی نُعَیْمٍ قَالَ: أَتَیْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه وَ هُوَ بِالْمَدِینَةِ فَقُلْتُ لَهُ عَلَیَّ نَذْرٌ بَیْنَ اَلرُّکْنِ وَ اَلْمَقَامِ إِنْ أَنَا لَقِیتُکَ أَنْ لاَ أَخْرُجَ مِنَ اَلْمَدِینَةِ حَتَّی أَعْلَمَ أَنَّکَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ أَمْ لاَ فَلَمْ یُجِبْنِی بِشَیْءٍ فَأَقَمْتُ ثَلاَثِینَ یَوْماً ثُمَّ اِسْتَقْبَلَنِی فِی طَرِیقٍ فَقَالَ یَا حَکَمُ وَ إِنَّکَ لَهَاهُنَا بَعْدُ فَقُلْتُ نَعَمْ إِنِّی أَخْبَرْتُکَ بِمَا جَعَلْتُ لِلَّهِ عَلَیَّ فَلَمْ تَأْمُرْنِی وَ لَمْ تَنْهَنِی عَنْ شَیْءٍ وَ لَمْ تُجِبْنِی بِشَیْءٍ فَقَالَ بَکِّرْ عَلَیَّ غُدْوَةً اَلْمَنْزِلَ فَغَدَوْتُ عَلَیْهِ فَقَالَ صلوات الله علیه سَلْ عَنْ حَاجَتِکَ فَقُلْتُ إِنِّی جَعَلْتُ لِلَّهِ عَلَیَّ نَذْراً وَ صِیَاماً وَ صَدَقَةً بَیْنَ اَلرُّکْنِ وَ اَلْمَقَامِ إِنْ أَنَا لَقِیتُکَ أَنْ لاَ أَخْرُجَ مِنَ اَلْمَدِینَةِ حَتَّی أَعْلَمَ أَنَّکَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم أَمْ لاَ فَإِنْ کُنْتَ أَنْتَ رَابَطْتُکَ وَ إِنْ لَمْ تَکُنْ أَنْتَ سِرْتُ فِی اَلْأَرْضِ فَطَلَبْتُ اَلْمَعَاشَ فَقَالَ یَا حَکَمُ کُلُّنَا قَائِمٌ بِأَمْرِ اَللَّهِ قُلْتُ فَأَنْتَ اَلْمَهْدِیُّ قَالَ کُلُّنَا نَهْدِی إِلَی اَللَّهِ قُلْتُ فَأَنْتَ صَاحِبُ اَلسَّیْفِ قَالَ کُلُّنَا صَاحِبُ اَلسَّیْفِ وَ وَارِثُ اَلسَّیْفِ قُلْتُ فَأَنْتَ اَلَّذِی تَقْتُلُ أَعْدَاءَ اَللَّهِ وَ یَعِزُّ بِکَ أَوْلِیَاءُ اَللَّهِ وَ یَظْهَرُ بِکَ دِینُ اَللَّهِ فَقَالَ یَا حَکَمُ کَیْفَ أَکُونُ أَنَا وَ قَدْ بَلَغْتُ خَمْساً وَ أَرْبَعِینَ سَنَةً وَ إِنَّ صَاحِبَ هَذَا اَلْأَمْرِ أَقْرَبُ عَهْداً بِاللَّبَنِ مِنِّی وَ أَخَفُّ عَلَی ظَهْرِ اَلدَّابَّةِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حکم بن ابی نعیم روایت کرده که گفت: در مدینه خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه رسیدم و عرض کردم: من بین رکن و مقام (خانه کعبه) نذر کرده و به عهده گرفته ام که اگر شما را ملاقات کنم، از مدینه بیرون نروم تا زمانی که بدانم شما قائم آل محمد صلوات الله خ هستی یا نه. حضرت هیچ پاسخی به من نفرمود. من سی روز در مدینه بودم، سپس در بین راهی به من برخورد و فرمود: ای حکم! تو هنوز اینجایی؟ گفتم آری، من نذری که کرده ام به شما عرض کردم و شما مرا امر و نهی ننموده و پاسخی نفرمودی. فرمود: فردا صبح زود منزل من بیا. فردا خدمتش رفتم، فرمود: مطلبت را بپرس. عرض کردم: من بین رکن و مقام نذر کرده و روزه و صدقه ای برای خدا به عهده گرفته ام که اگر شما را ملاقات کردم از مدینه بیرون نروم، جز آن که بدانم شما قائم آل محمد صلوات الله علیهم هستی یا نه؟ اگر شما هستی ملازم خدمتت باشم و اگر نیستی، در روی زمین بگردم و در طلب معاش برآیم. فرمود: ای حکم! همه ما قائم به امر خدا هستیم. عرض کردم: شما مهدی هستی؟ فرمود: همه ما به سوی خدا هدایت می کنیم. عرض کردم: شما صاحب شمشیر هستی؟
ص: 206
فرمود: همه ما صاحب شمشیر و وارث شمشیر هستیم (شمشیر رسول الله صلی الله علیه و آله به ما به ارث رسیده و همراه ماست). عرض کردم: شما هستی آنکه دشمنان خدا را میکشی و دوستان خدا به وسیله شما عزیز می شوند و دین خدا آشکار میگردد؟ فرمود: ای حکم! چگونه من او باشم، در صورتی که به چهل و پنج سالگی رسیده ام؟ و حال آنکه صاحب این امر (که تو می پرسی) از من به دوران شیرخوارگی نزدیک تر و هنگام سواری چالاک تر است.
419- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ أَبِی خَدِیجَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ اَلْقَائِمِ فَقَالَ کُلُّنَا قَائِمٌ بِأَمْرِ اَللَّهِ وَاحِدٌ بَعْدَ وَاحِدٍ حَتَّی یَجِیءَ صَاحِبُ اَلسَّیْفِ فَإِذَا جَاءَ صَاحِبُ اَلسَّیْفِ جَاءَ بِأَمْرٍ غَیْرِ اَلَّذِی کَانَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو خدیجه روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به حضرت امام قائم صلوات الله علیه پرسید، حضرت فرمود: همه ما قائم به امر خدا هستیم: یکی پس از دیگری تا زمانی که صاحب شمشیر بیاید، چون صاحب شمشیر آمد، امر و دستوری غیر از آنچه بوده می آورد.
420- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْقَاسِمِ اَلْبَطَلِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ» قَالَ إِمَامِهِمُ اَلَّذِی بَیْنَ أَظْهُرِهِمْ وَ هُوَ قَائِمُ أَهْلِ زَمَانِهِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبد الله بن سنان روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: مقصود از این آیه چیست؟ «روزی که هر گروهی از مردم را با امامشان می خوانیم». (سوره اسراء آیه 71) فرمود: مقصود امامی است که در میان آنها است و او قائم اهل زمان خود است.
421- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی: «وَ أُوحِیَ إِلَیَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ» قَالَ مَنْ بَلَغَ هُوَ الْإِمَامُ قَالَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله یُنْذِرُ وَ إِنَّا نُنْذِرُ کَمَا أَنْذَرَ بِهِ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله. (3)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «و این قرآن [که گواهی خدا بر حقّانیّت نبوّت من است] به من وحی شده تا به وسیله آن شما وهر کس را که این قرآن به او می رسد بیم دهم». (سوره انعام آیه 19) روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: «مَنْ بَلَغَ» همان امام است. و فرمود: حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله مردم را بیم می دهد. ما(اهل بیت صلوات الله علیهم) نیز مانند حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله مردم را بیم می دهیم.
توضیح: فاعل «قال» در هر دو مورد امام معصوم صلوات الله علیه است.
ص: 207
و مرحوم شیخ طبرسی در ذیل این آیه گفته است: معنی آیه این است: تا بترسانم به وسیله آن کسانی را که قرآن به آنها رسیده تا روز قیامت. و در تفسیر عیاشی آمده است: حضرت امام محمد باقر و حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیهما فرموده اند: معنی آیه این است: کسی که به مقام امامت رسید از آل محمّد صلوات الله علیهم، به وسیله قرآن مردم را بیم می دهد، همان طور که رسول الله صلی اللَّه علیه و آله با قرآن انذار می فرمود. بنابراین «وَ مَنْ بَلَغَ» در محل رفع است و به ضمیر در «أُنْذِر» عطف شده است.(مجمع البیان ج 4 ص 282.)
422- علي بن إبراهیم القمي، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ ثَابِتٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ وُهَیْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ الْقُرْآنَ زَاجِرٌ وَ آمِرٌ یَأْمُرُ بِالْجَنَّةِ وَ یَزْجُرُ عَنِ النَّارِ وَ فِیهِ مُحْکَمٌ وَ مُتَشَابِهٌ فَأَمَّا الْمُحْکَمُ فَیُؤْمِنُ بِهِ وَ یَعْمَلُ بِهِ وَ یَدِینُ بِهِ وَ أَمَّا الْمُتَشَابِهُ فَیُؤْمِنُ بِهِ وَ لَا یَعْمَلُ بِهِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ «فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا» وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ آلُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه که شنیدم می فرمود: قرآن بازدارنده و امرکننده است؛ به بهشت امر می کند و از جهنم باز می دارد. قرآن دارای محکم و متشابه است؛ به محکم باید ایمان آورد و عمل کرد و معتقد بود، ولی متشابه را باید ایمان آورد اما عمل نکرد. به همین مطلب اشاره می کند این آیه شریفه «اما کسانی که در دل های شان انحراف است برای فتنه جویی و طلب تأویل آن [به دلخواه خود] از متشابه آن پیروی می کنند با آن که تأویلش را جز خدا و راسخون در علم کسی نمی داند [آنان که] می گویند ما بدان ایمان آوردیم همه [چه محکم و چه متشابه] از جانب پروردگار ماست». (سوره آل عمران آیه 7) فرمود: راسخان در علم آل محمّد صلوات الله علیهم هستند.
423- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی: «قالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْیَ الْیَوْمَ وَ السُّوءَ عَلَی الْکافِرِینَ» قَالَ «الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «کسانی که به آنان دانش و بصیرت داده شده می گویند: امروز رسوایی و عذاب بر کافران است». (سوره نحل آیه 27) روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: «کسانی که به آنان دانش و بصیرت داده شده» ائمه صلوات الله علیهم هستند.
ص: 208
424- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» قَالَ هُمُ الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم «وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا» یَعْنِی مَا یَجْحَدُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةَ صلوات الله علیهم إِلَّا الْکَافِرُونَ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «بلکه این قرآن، آیات روشنی است در سینه کسانی که به آنان معرفت و دانش عطا شده است». (سوره عنکبوت آیه 49) روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: آنها ائمه صلوات الله علیهم هستند و «و آیات ما را انکار نمی کنند» یعنی حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم را انکار نمی کنند، مگر کافران.
425- الشیخ فرات بن إبراهیم الکوفي، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الزُّهْرِیُّ رَفَعَهُ إِلَی زَیْدِ بْنِ سَلَّامٍ الْجُعْفِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فَقُلْتُ لَهُ أَصْلَحَکَ اللَّهُ إِنَّ خَیْثَمَةَ حَدَّثَنِی عَنْکَ أَنَّهُ سَأَلَکَ عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا إِلَّا الظَّالِمُونَ» فَحَدَّثَنِی أَنَّکَ حَدَّثْتَهُ أَنَّهَا نَزَلَتْ فِیکُمْ خَاصَّةً وَ أَنَّکُمُ الَّذِینَ أُوتِیتُمُ الْعِلْمَ قَالَ صَدَقَ وَ اللَّهِ خَیْثَمَةُ لَهَکَذَا حَدَّثْتُهُ. (2)
مرحوم فرات بن ابراهیم کوفی، با سند مذکور از زید بن سلام جعفی روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه رسیدم و عرض کردم: خدا خیرتان دهد، خیثمه به من گفت که از شما راجع به آیه: «بلکه این قرآن، آیات روشنی است در سینه کسانی که به آنان معرفت و دانش عطا شده است؛ و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی کنند». (سوره عنکبوت آیه 49) سؤال کرده و به ایشان فرموده اید که این آیه فقط درباره شما است و شما هستید کسانی که به آنها علم داده شد. فرمود: به خدا سوگند خثیمه راست گفته، همین طور به او گفتم.
426- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عَنْ مَالِکٍ الْجُهَنِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه: «إِنَّا أَنزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِیهَا هُدًی وَنُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُواْ لِلَّذِینَ هَادُواْ وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُواْ مِن کِتَابِ اللّهِ وَکَانُواْ علَیْهِ شُهَدَاء» قَالَ فِینَا نَزَلَتْ. (3)
مرحوم شیخ عیاشی، با سند خویش از مالک جهنی روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره آیه: «ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایی بود، نازل کردیم. پیامبرانی که تسلیم (فرمان خدا) بودند، به موجب آن برای یهود داوری می کردند و (همچنین) الهیون و دانشمندان به سبب آن چه از کتاب خدا به آنان سپرده شده و بر آن گواه بودند». (سوره مائده آیه 44) فرمود: این آیه در باره ما نازل شده است.
427- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ أَبِی اَلصَّبَّاحِ اَلْکِنَانِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: نَحْنُ قَوْمٌ فَرَضَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَاعَتَنَا لَنَا
ص: 209
اَلْأَنْفَالُ وَ لَنَا صَفْوُ اَلْمَالِ وَ نَحْنُ اَلرَّاسِخُونَ فِی اَلْعِلْمِ وَ نَحْنُ اَلْمَحْسُودُونَ اَلَّذِینَ قَالَ اَللَّهُ «أَمْ یَحْسُدُونَ اَلنّٰاسَ عَلی ما آتاهُمُ اَللهُ مِنْ فَضْلِهِ».(1)
مرحوم
ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو صباح کنانی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ما گروهی هستیم که خدای عزوجل اطاعت ما را واجب کرده، انفال (غنیمت در جنگ و مباحات اولیه) از ماست و برگزیده از مال (اشیاء نفیس جنگی) به ما اختصاص دارد: ما راسخون در علم هستیم و ما حسد برده شدگان هستیم که خدای عزوجل فرماید «آیا بر مردم حسد می ورزند به واسطه آنچه خدا از فضل خود به ایشان داده است». (سوره نساء آیه 54)
428- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ الْحَرِیشِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ کَانَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه کَثِیراً مَا یَقُولُ: مَا اِجْتَمَعَ اَلتَّیْمِیُّ وَ اَلْعَدَوِیُّ عِنْدَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ هُوَ یَقْرَأُ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ بِتَخَشُّعٍ وَ بُکَاءٍ فَیَقُولاَنِ مَا أَشَدَّ رِقَّتَکَ لِهَذِهِ اَلسُّورَةِ فَیَقُولُ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لِمَا رَأَتْ عَیْنِی وَ وَعَی قَلْبِی وَ لِمَا یَرَی قَلْبُ هَذَا مِنْ بَعْدِی فَیَقُولاَنِ وَ مَا اَلَّذِی رَأَیْتَ وَ مَا اَلَّذِی یَرَی قَالَ فَیَکْتُبُ لَهُمَا فِی اَلتُّرَابِ «تَنَزَّلُ اَلْمَلائِکَةُ وَ اَلرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ» قَالَ ثُمَّ یَقُولُ هَلْ بَقِیَ شَیْءٌ بَعْدَ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «کُلِّ أَمْرٍ» فَیَقُولاَنِ لاَ فَیَقُولُ هَلْ تَعْلَمَانِ مَنِ اَلْمُنْزَلُ إِلَیْهِ بِذَلِکَ فَیَقُولاَنِ أَنْتَ یَا رَسُولَ اَللَّهِ فَیَقُولُ نَعَمْ فَیَقُولُ هَلْ تَکُونُ لَیْلَةُ اَلْقَدْرِ مِنْ بَعْدِی فَیَقُولاَنِ نَعَمْ قَالَ فَیَقُولُ فَهَلْ یَنْزِلُ ذَلِکَ اَلْأَمْرُ فِیهَا فَیَقُولاَنِ نَعَمْ قَالَ فَیَقُولُ إِلَی مَنْ فَیَقُولاَنِ لاَ نَدْرِی فَیَأْخُذُ بِرَأْسِی وَ یَقُولُ إِنْ لَمْ تَدْرِیَا فَادْرِیَا هُوَ هَذَا مِنْ بَعْدِی قَالَ فَإِنْ کَانَا لَیَعْرِفَانِ تِلْکَ اَللَّیْلَةَ بَعْدَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مِنْ شِدَّةِ مَا یُدَاخِلُهُمَا مِنَ اَلرُّعْبِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حسن بن عباس بن حریش روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه همواره می فرمود: هر گاه تیمی و عدوی (ابو بکر و عمر) خدمت رسول الله صلّی الله علیه و آله بودند و آن حضرت سوره «انا انزلناه» را با خشوع و گریه تلاوت می فرمود، می گفتند: چقدر در این سوره دلت می سوزد، رسول الله صلّی الله علیه و آله می فرمود: برای آنچه چشمم (فرشتگان را در شب قدر) دیده و دلم (بیان هر امر محکم را در آن شب) فهمیده و نیز برای آنچه دل این شخص (علی صلوات الله علیه) پس از من در می یابد آنها می گفتند: مگر شما چه دیده اید و او چه می بیند؟ حضرت برای آنها روی خاک مینوشت: «تَنَزَّلُ اَلْمَلائِکَةُ وَ اَلرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ» سپس می فرمود: پس از اینکه خدای عزوجل فرماید «هر امری» دیگر چیزی باقی می ماند؟ می گفتند: نه، می فرمود: می دانید آن کس که هر امری بر او نازل می شود کیست؟ می گفتند: یا رسول الله تو هستی، می فرمود: آری، اما شب قدر بعد از من هم می باشد؟ می گفتند: آری، می فرمود: در شب های قدر پس از من هم آن امر نازل می شود؟ می گفتند: آری. می فرمود: به چه کسی نازل می شود؟ می گفتند: نمی دانیم، رسول الله صلی الله علیه و آله دست بر سر من می گذاشت و می فرمود: اگر نمی دانید،
ص: 210
بدانید،آن شخص پس از من این مرد است، سپس آن دو نفر شب قدر را بعد از رسول الله صلّی الله علیه و آله می شناختند، به واسطه هراس سختی که در دل آنها می افتاد.
429- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ الْحَرِیشِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: لَقَدْ خَلَقَ اَللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ لَیْلَةَ اَلْقَدْرِ أَوَّلَ مَا خَلَقَ اَلدُّنْیَا وَ لَقَدْ خَلَقَ فِیهَا أَوَّلَ نَبِیٍّ یَکُونُ وَ أَوَّلَ وَصِیٍّ یَکُونُ وَ لَقَدْ قَضَی أَنْ یَکُونَ فِی کُلِّ سَنَةٍ لَیْلَةٌ یَهْبِطُ فِیهَا بِتَفْسِیرِ اَلْأُمُورِ إِلَی مِثْلِهَا مِنَ اَلسَّنَةِ اَلْمُقْبِلَةِ مَنْ جَحَدَ ذَلِکَ فَقَدْ رَدَّ عَلَی اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِلْمَهُ لِأَنَّهُ لاَ یَقُومُ اَلْأَنْبِیَاءُ وَ اَلرُّسُلُ وَ اَلْمُحَدَّثُونَ إِلاَّ أَنْ تَکُونَ عَلَیْهِمْ حُجَّةٌ بِمَا یَأْتِیهِمْ فِی تِلْکَ اَللَّیْلَةِ مَعَ اَلْحُجَّةِ اَلَّتِی یَأْتِیهِمْ بِهَا جَبْرَئِیلُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قُلْتُ وَ اَلْمُحَدَّثُونَ أَیْضاً یَأْتِیهِمْ جَبْرَئِیلُ أَوْ غَیْرُهُ مِنَ اَلْمَلاَئِکَةِ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ قَالَ أَمَّا اَلْأَنْبِیَاءُ وَ اَلرُّسُلُ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِمْ فَلاَ شَکَّ وَ لاَ بُدَّ لِمَنْ سِوَاهُمْ مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ خُلِقَتْ فِیهِ اَلْأَرْضُ إِلَی آخِرِ فَنَاءِ اَلدُّنْیَا أَنْ تَکُونَ عَلَی أَهْلِ اَلْأَرْضِ حُجَّةٌ یَنْزِلُ ذَلِکَ فِی تِلْکَ اَللَّیْلَةِ إِلَی مَنْ أَحَبَّ مِنْ عِبَادِهِ وَ اَیْمُ اَللَّهِ لَقَدْ نَزَلَ اَلرُّوحُ وَ اَلْمَلاَئِکَةُ بِالْأَمْرِ فِی لَیْلَةِ اَلْقَدْرِ عَلَی آدَمَ وَ اَیْمُ اَللَّهِ مَا مَاتَ آدَمُ إِلاَّ وَ لَهُ وَصِیٌّ وَ کُلُّ مَنْ بَعْدَ آدَمَ مِنَ اَلْأَنْبِیَاءِ قَدْ أَتَاهُ اَلْأَمْرُ فِیهَا وَ وَضَعَ لِوَصِیِّهِ مِنْ بَعْدِهِ وَ اَیْمُ اَللَّهِ إِنْ کَانَ اَلنَّبِیُّ لَیُؤْمَرُ فِیمَا یَأْتِیهِ مِنَ اَلْأَمْرِ فِی تِلْکَ اَللَّیْلَةِ مِنْ آدَمَ إِلَی مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَنْ أَوْصِ إِلَی فُلاَنٍ وَ لَقَدْ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی کِتَابِهِ لِوُلاَةِ اَلْأَمْرِ مِنْ بَعْدِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ خَاصَّةً: «وَعَدَ اَللهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا اَلصالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی اَلْأَرْضِ کَمَا اِسْتَخْلَفَ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ» إِلَی قَوْلِهِ «فَأُولئِکَ هُمُ اَلْفاسِقُونَ» یَقُولُ أَسْتَخْلِفُکُمْ لِعِلْمِی وَ دِینِی وَ عِبَادَتِی بَعْدَ نَبِیِّکُمْ کَمَا اِسْتَخْلَفَ وُصَاةَ آدَمَ مِنْ بَعْدِهِ حَتَّی یَبْعَثَ اَلنَّبِیَّ اَلَّذِی یَلِیهِ: «یَعْبُدُونَنِی لایُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً» یَقُولُ یَعْبُدُونَنِی بِإِیمَانٍ لاَ نَبِیَّ بَعْدَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَمَنْ قَالَ غَیْرَ ذَلِکَ «فَأُولئِکَ هُمُ اَلْفاسِقُونَ» فَقَدْ مَکَّنَ وُلاَةَ اَلْأَمْرِ بَعْدَ مُحَمَّدٍ بِالْعِلْمِ وَ نَحْنُ هُمْ فَاسْأَلُونَا فَإِنْ صَدَقْنَاکُمْ فَأَقِرُّوا وَ مَا أَنْتُمْ بِفَاعِلِینَ أَمَّا عِلْمُنَا فَظَاهِرٌ وَ أَمَّا إِبَّانُ أَجَلِنَا اَلَّذِی یَظْهَرُ فِیهِ اَلدِّینُ مِنَّا حَتَّی لاَ یَکُونَ بَیْنَ اَلنَّاسِ اِخْتِلاَفٌ فَإِنَّ لَهُ أَجَلاً مِنْ مَمَرِّ اَللَّیَالِی وَ اَلْأَیَّامِ إِذَا أَتَی ظَهَرَ وَ کَانَ اَلْأَمْرُ وَاحِداً وَ اَیْمُ اَللَّهِ لَقَدْ قُضِیَ اَلْأَمْرُ أَنْ لاَ یَکُونَ بَیْنَ اَلْمُؤْمِنِینَ اِخْتِلاَفٌ وَ لِذَلِکَ جَعَلَهُمْ شُهَدَاءَ عَلَی اَلنَّاسِ لِیَشْهَدَ مُحَمَّدٌ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَلَیْنَا وَ لِنَشْهَدَ عَلَی شِیعَتِنَا وَ لِتَشْهَدَ شِیعَتُنَا عَلَی اَلنَّاسِ أَبَی اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَکُونَ فِی حُکْمِهِ اِخْتِلاَفٌ أَوْ بَیْنَ أَهْلِ عِلْمِهِ تَنَاقُضٌ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فَضْلُ إِیمَانِ اَلْمُؤْمِنِ بِجُمْلَةِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ وَ بِتَفْسِیرِهَا عَلَی مَنْ لَیْسَ مِثْلَهُ فِی اَلْإِیمَانِ بِهَا کَفَضْلِ اَلْإِنْسَانِ عَلَی اَلْبَهَائِمِ وَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَدْفَعُ بِالْمُؤْمِنِینَ بِهَا عَنِ اَلْجَاحِدِینَ لَهَا فِی اَلدُّنْیَا لِکَمَالِ عَذَابِ اَلْآخِرَةِ لِمَنْ عَلِمَ أَنَّهُ لاَ یَتُوبُ مِنْهُمْ مَا یَدْفَعُ بِالْمُجَاهِدِینَ عَنِ اَلْقَاعِدِینَ وَ لاَ أَعْلَمُ أَنَّ فِی هَذَا اَلزَّمَانِ جِهَاداً إِلاَّ اَلْحَجَّ وَ اَلْعُمْرَةَ وَ اَلْجِوَارَ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حسن بن عباس بن حریش روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: خدای جل ذکره شب قدر را در ابتدای خلقت دنیا آفرید و در آن شب نخستین پیامبر و نخستین وصی که باید
ص: 211
باشد (آدم و شیث علیهما السلام را) آفرید و حکم فرمود که در هر سالی شبی باشد که در آن شب تفسیر و بیان امور تا چنان شبی در سال آینده فرود آید، هر کس آن شب را انکار کند، علم خدای عزوجل را رد کرده، زیرا پیامبران و رسولان و محدثان جز به وسیله حجتی که در آن شب به آنها می رسد با حجتی که جبرئیل علیه السلام (در غیر آن شب) برای آنها می آورد، قائم نشوند و به پا نایستند (زیرا برنامه رهبری خلق و علم بدون اختلاف را در آن شب به دست می آورند) راوی گوید: عرض کردم: جبرئیل یا ملائکه دیگر نزد محدثان هم می آیند؟ فرمود: اما نسبت به پیامبران و رسولان صلّی الله علیهم که شکی نیست و نسبت به غیر ایشان، ناچار باید از نخستین روز آفرینش زمین، تا پایان جهان حجتی برای اهل زمین بوده باشد که خدای تعالی تفسیر امور را در آن شب بر محبوبترین بندگانش نازل فرماید. به خدا سوگند که جبرئیل و ملائکه در شب قدر آن امر را برای حضرت آدم علیه السلام آوردند و به خدا سوگند که حضرت آدم علیه السلام نمرد، جز اینکه برای او وصیی بود و برای همه پیامبران پس از حضرت آدم امر خدا در شب قدر می آمد، و برای وصی پس از او هم مقرر شد. به خدا سوگند که هر پیامبری از حضرت آدم تا حضرت محمد صلّی الله علیه و آله در آن شب مأمور می گشت که به فلان کس وصیت کند (شخصی را وصی خود کند). و خدای عزوجل در قرآنش نسبت به خصوص والیان امر بعد از حضرت محمد صلّی الله علیه و آله فرماید: «خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند، وعده کرده که در این سرزمین جانشین شان کند، چنان که پیشینیان ایشان را جانشین کرد. تا آنجا که فرماید (و دینی را که برای ایشان پسندیده استقرار دهد و از پی ترسشان امنیت به دل آرد، تا تنها مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نسازند، آنها که پس از این کافر شوند) خودشان گنه پیشگانند، یعنی شما را پس از پیامبرتان جانشین علم و دین و عبادت خود کنم، چنان که اوصیاء آدم علیه السلام پس از او جانشین میشدند تا پیامبر بعد مبعوث می گشت «مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نسازند». (سوره نور آیه 55) یعنی مرا عبادت کنند با ایمان به اینکه پیامبری بعد از حضرت محمد صلّی الله علیه و آله نیست، کسانی که جز این گویند «خودشان گنه پیشگانند» خدا هم والیان امر را بعد از حضرت محمد صلی الله علیه و آله در علم استقرار بخشید و ما هستیم آن والیان. پس از ما بپرسید، اگر به شما راست گفتیم، اعتراف کنید - ولی شما اعتراف نخواهید کرد - اما علم ما ظاهر است (زیرا اگر شما از ما نپرسید، دیگران می پرسند و اگر شما از روی لجاج و عناد اعتراف نکنید، مردم بی غرض چیز فهم دیگر هستند) و اما وقت و زمانی که دین خدا به وسیله ما در آن ظاهر گردد به طوری که میان مردم هیچ گونه اختلافی نباشد، آن را مدتی است که با گذشت شبانه روزها سپری شود، و چون وقتش رسد آشکار گردد و امر یکی شود (اختلاف از میان مردم رخت بر بندد). به خدا سوگند که فرمان خدا جاری شده که میان مؤمنین اختلافی نباشد و به همین جهت ایشان را گواه مردم قرار داده است، بدین ترتیب که حضرت محمد صلّی الله علیه و آله گواه ما باشد و ما گواه شیعیان خود و شیعیان ما گواه مردم دیگر، خدای عزوجل هرگز نخواسته که در حکم او اختلافی باشد و میان اهل علمش تناقضی وجود داشته باشد، سپس حضرت فرمود: برتری مؤمنی که سوره «إِنّٰا أَنْزَلْناهُ» را با تفسیرش باور کند، بر کسی که در ایمانش به آن سوره چون او نیست، مانند برتری انسان است بر چهار پایان و خدای عزوجل به وسیله مؤمنان به آن سوره از منکرین آن در دنیا برمی دارد، آنچه را (یعنی تسلط کفار را بر مسلمین) که به وسیله جهادکنندگان، از خانه نشستگان بر می دارد، تا عذاب آنهایی که خدا می داند از انکار خود توبه نمی کنند، در آخرت کامل باشد و (چون سخن از جهاد به میان آمد،
ص: 212
برای اینکه گمان نکنی در این زمان هم جهادی واجب است می گویم) من در این زمان جهادی جز حج و عمره و همسایگی خوب سراغ ندارم.
430- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی اَلْحَسَنِ صلوات الله علیه رُوِّینَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه أَنَّهُ قَالَ إِنَّ عِلْمَنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَکْتٌ فِی اَلْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِی اَلْأَسْمَاعِ فَقَالَ أَمَّا اَلْغَابِرُ فَمَا تَقَدَّمَ مِنْ عِلْمِنَا وَ أَمَّا اَلْمَزْبُورُ فَمَا یَأْتِینَا وَ أَمَّا اَلنَّکْتُ فِی اَلْقُلُوبِ فَإِلْهَامٌ وَ أَمَّا اَلنَّقْرُ فِی اَلْأَسْمَاعِ فَأَمْرُ اَلْمَلَکِ. (1)
مرحوم
ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: به حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه عرض کردم: برای ما از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده اند که آن حضرت فرموده است: همانا علم ما یا مربوط به گذشته است و یا نوشته شده و یا وارد شدن در دل و تأثیر در گوش. فرمود: اما گذشته مربوط به امور پیشین است که می دانیم و اما نوشته شده مربوط به آینده است و اما وارد شدن به دل الهام است و اما تأثیر در گوش امر فرشته است.
431- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ عَمِّهِ حَمْزَةَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ عَلِیٍّ اَلسَّائِیِّ عَنْ أَبِی اَلْحَسَنِ اَلْأَوَّلِ مُوسَی صلوات الله علیه قَالَ قَالَ: مَبْلَغُ عِلْمِنَا عَلَی ثَلاَثَةِ وُجُوهٍ مَاضٍ وَ غَابِرٍ وَ حَادِثٍ فَأَمَّا اَلْمَاضِی فَمُفَسَّرٌ وَ أَمَّا اَلْغَابِرُ فَمَزْبُورٌ وَ أَمَّا اَلْحَادِثُ فَقَذْفٌ فِی اَلْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِی اَلْأَسْمَاعِ وَ هُوَ أَفْضَلُ عِلْمِنَا وَ لاَ نَبِیَّ بَعْدَ نَبِیِّنَا. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از علی سائی روایت کرده که گفت: حضرت امام موسی کاظم صلوات الله فرمود: علم ما به سه جهت رسائی دارد: گذشته و آینده و پدید شونده اما گذشته برای ما تفسیر شده است، و اما آینده نوشته شده، و اما پدید شونده از راه الهام به دل و تأثیر در گوش باشد و آن بهترین دانش ماست، و پیامبری بعد از پیامبر ما نیست.
432- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُوسَی عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِیدٍ اَلْمَدَائِنِیِّ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ اَلْمَدَائِنِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله قَالَ: إِذَا أَرَادَ اَلْإِمَامُ أَنْ یَعْلَمَ شَیْئاً أَعْلَمَهُ اَللَّهُ ذَلِکَ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو عبید مدائنی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر گاه امام بخواهد چیزی را بداند، خداوند او را به آن را آگاه می کند.
433- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ: لَوْ لاَ أَنَّا نَزْدَادُ لَأَنْفَدْنَا قَالَ قُلْتُ تَزْدَادُونَ شَیْئاً لاَ
ص: 213
یَعْلَمُهُ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ قَالَ أَمَا إِنَّهُ إِذَا کَانَ ذَلِکَ عُرِضَ عَلَی رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ عَلَی اَلْأَئِمَّةِ ثُمَّ اِنْتَهَی اَلْأَمْرُ إِلَیْنَا. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از زراره روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: اگر افزایش علمی پیدا نکنیم بی علم بمانیم. عرض کردم: آیا به علم شما چیزی زیاد می شود که رسول الله صلّی الله علیه و آله آن را نمی دانست؟ فرمود: هر گاه بنای افزایش علم باشد، اول آن را به رسول الله صلّی الله علیه و آله عرضه کنند، سپس بر امامان تا برسد به ما.
434- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ اَلْعَزِیزِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ: لاَ وَ اَللَّهِ لاَ یَکُونُ عَالِمٌ جَاهِلاً أَبَداً عَالِماً بِشَیْءٍ جَاهِلاً بِشَیْءٍ ثُمَّ قَالَ اَللَّهُ أَجَلُّ وَ أَعَزُّ وَ أَکْرَمُ مِنْ أَنْ یَفْرِضَ طَاعَةَ عَبْدٍ یَحْجُبُ عَنْهُ عِلْمَ سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ ثُمَّ قَالَ لاَ یَحْجُبُ ذَلِکَ عَنْهُ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو حمزه روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: نه به خدا عالم هرگز جاهل نباشد (منظور شخص امام معصوم صلوات الله علیه است) ممکن نیست چیزی را بداند و چیزی را نداند (او همه چیز می داند) سپس فرمود: خدا والاتر از آن است که اطاعت از بنده ای را واجب کند که علم آسمان و زمینش را از او نهان داشته است، سپس فرمود: آن را از او نهان نکند.
435- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ سَیْفٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ حُرَیْثٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ: «کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی اَلسَّماءِ» قَالَ فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَصْلُهَا وَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَرْعُهَا وَ اَلْأَئِمَّةُ مِنْ ذُرِّیَّتِهِمَا صلوات الله علیهم أَغْصَانُهَا وَ عِلْمُ اَلْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم ثَمَرَتُهَا وَ شِیعَتُهُمُ اَلْمُؤْمِنُونَ وَرَقُهَا هَلْ فِیهَا فَضْلٌ قَالَ قُلْتُ لاَ وَ اَللَّهِ قَالَ وَ اَللَّهِ إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَیُولَدُ فَتُورَقُ وَرَقَةٌ فِیهَا وَ إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَیَمُوتُ فَتَسْقُطُ وَرَقَةٌ مِنْهَا. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عمرو بن حریث روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از قول خدای تعالی: «مانند درخت پاکی که ریشه اش برجا و شاخه اش سر به آسمان کشیده». (سوره ابراهیم آیه 24) پرسیدم، حضرت فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله اصل و ریشه آن درخت است و حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرع (و تنه) آن و امامان از نسل آنها صلوات الله علیهم شاخه های آن و علم امامان صلوات الله علیهم میوه آن و شیعیان مؤمن ایشان
ص: 214
برگ های آن است، آیا در آن درخت چیز زیاد دیگری هست؟ عرض کردم: نه، به خدا. فرمود: به خدا که چون مؤمنی متولد شود، برگی در آن درخت پیدا می شود و چون مؤمنی می میرد، برگی از آن درخت می افتد.
436- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ اِبْنِ رِئَابٍ عَنْ بُکَیْرِ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ کَانَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه یَقُولُ: إِنَّ اَللَّهَ أَخَذَ مِیثَاقَ شِیعَتِنَا بِالْوَلاَیَةِ لَنَا وَ هُمْ ذَرٌّ یَوْمَ أَخَذَ اَلْمِیثَاقَ عَلَی اَلذَّرِّ بِالْإِقْرَارِ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّةِ وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بِالنُّبُوَّةِ وَ عَرَضَ اَللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ عَلَی مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أُمَّتَهُ فِی اَلطِّینِ وَ هُمْ أَظِلَّةٌ وَ خَلَقَهُمْ مِنَ اَلطِّینَةِ اَلَّتِی خُلِقَ مِنْهَا آدَمُ وَ خَلَقَ اَللَّهُ أَرْوَاحَ شِیعَتِنَا قَبْلَ أَبْدَانِهِمْ بِأَلْفَیْ عَامٍ وَ عَرَضَهُمْ عَلَیْهِ وَ عَرَّفَهُمْ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَرَّفَهُمْ عَلِیّاً صلوات الله وَ نَحْنُ نَعْرِفُهُمْ فِی لَحْنِ اَلْقَوْلِ.(1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از بکیر بن اعین روایت کرده که گفت: همواره حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه می فرمود: خدا از شیعیان ما آنگاه که در عالم ذر بودند، به ولایت ما پیمان گرفت، روزی که از همه در عالم ذر پیمان می گرفت، و نیز به ربوبیت خود و نبوت حضرت محمد صلّی الله علیه و آله پیمان گرفت، و خدای عزّوجلّ امتش را که مانند سایه ها بودند به حضرت محمد صلّی الله علیه و آله در گل ارائه فرمود، و آنها را از گلی آفرید که حضرت آدم علیه السلام را از آن آفرید، و خدا ارواح شیعیان ما را دو هزار سال پیش از بدن های شان آفرید، و ایشان را بر رسول الله صلّی الله علیه و آله عرضه داشت، حضرت آنها را شناخت و علی صلوات الله علیه هم آنها را شناخت و ما آنها را از سیاق گفتار می شناسیم.
437- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی اَلصَّبَّاحِ اَلْکِنَانِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: وَ اَللَّهِ إِنَّ فِی اَلسَّمَاءِ لَسَبْعِینَ صَفّاً مِنَ اَلْمَلاَئِکَةِ لَوِ اِجْتَمَعَ أَهْلُ اَلْأَرْضِ کُلُّهُمْ یُحْصُونَ عَدَدَ کُلِّ صَفٍّ مِنْهُمْ مَا أَحْصَوْهُمْ وَ إِنَّهُمْ لَیَدِینُونَ بِوَلاَیَتِنَا. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو صباح کنانی روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: به خدا که در آسمان هفتاد صف از ملائکه است، اگر تمام مردم روی زمین انجمن کنند که یک صف آنها را بشمارند، نتوانند، و آن فرشتگان همگی ولایت ما را معتقدند.
438- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن الْهَیْثَمُ النَّهْدِیُّ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ مُصْعَبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ مِنْ عِلْمِ مَا أُوتِینَا تَفْسِیرَ الْقُرْآنِ وَ حِکَایَةَ عِلْمِ تَغْیِیرِ الزَّمَانِ وَ حِدْثَانِهِ وَ إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَیْراً أَسْمَعَهُمْ وَ لَوْ أَسْمَعَ مَنْ لَمْ یَسْمَعْ لَوَلَّی مُعْرِضاً کَأَنْ لَمْ یَسْمَعْ ثُمَّ أَمْسَکَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ لَوْ وَجَدْنَا وِعَاءً أَوْ مُسْتَرَاحاً لَعَلَّمْنَا وَ اللَّهُ الْمُسْتَعانُ. (3)
ص: 215
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عمر بن مصعب روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: از جمله علومی که به ما داده شده، تفسیر قرآن و دگرگونی های روزگار و اتفاقات شبانه روز است. هر گاه خداوند درباره بنده ای اراده خیر داشته باشد، شنوای شان می کند و اگر شنوا کند کسی را که نشنیده، به حال اعراض روی برمی تابند، گویا اصلا نشنیده اند. سپس حضرت مدتی سکوت کرد. آنگاه فرمود: اگر دلی که حافظ اسرار باشد یا محلی که خاطرمان را آسوده کند می یافتیم، تعلیم می دادیم و از خدا باید استعانت جست.
439- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَیْهِ بَعْدَ مَا قُتِلَ أَبُو الْخَطَّابِ قَالَ فَذَکَرْتُ لَهُ مَا کَانَ یَرْوِی مِنْ أَحَادِیثِهِ تِلْکَ الْعِظَامِ قَبْلَ أَنْ یُحْدِثَ مَا أَحْدَثَ فَقَالَ بِحَسْبِکَ وَ اللَّهِ یَا مُحَمَّدُ أَنْ تَقُولَ فِینَا یَعْلَمُونَ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ وَ عِلْمَ الْقُرْآنِ وَ فَصْلَ مَا بَیْنَ النَّاسِ فَلَمَّا أَرَدْتُ أَنْ أَقُومَ أَخَذَ بِثَوْبِی فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ وَ أَیُّ شَیْ ءٍ الْحَلَالُ وَ الْحَرَامُ فِی جَنْبِ الْعِلْمِ إِنَّمَا الْحَلَالُ وَ الْحَرَامُ فِی شَیْ ءٍ یَسِیرٍ مِنَ الْقُرْآنِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از محمّد بن مسلم روایت کرده که گفت: پس از کشته شدن ابوالخطاب خدمت امام صلوات الله علیه رسیدم و برایش احادیث شگفت انگیزی را - که پیش از ادعایی که نمود - نقل می کرد، نقل کردم. فرمود: به خدا سوگند کافی است برای تو که درباره ما بگویی عالم به حلال و حرام و علم قرآن و رفع اختلافات بین مردم هستند. موقعی که خواستم از جا حرکت کنم، لباس مرا گرفت و فرمود: ای محمّد! حلال و حرام چیست در مقابل علم، حلال و حرام در مقدار کمی از قرآن است.
توضیح: ابوالخطاب ملعون قبلی از اینکه گمراه گردد انسان درستی بوده و بعداً فاسد العقیده گردیده. و از جمله ادعاهای ایشان نبوت، رسالت، و ولایت برای خودش بوده و نیز ادعا می نموده که از جمله ملائکه می باشد. در ضمن این ملعون ادعا می کرده که حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه خدا است نعوذ بالله!
440- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: کُنْتُ مَعَ أَبِی الْحَسَنِ صلوات الله علیه بِمَکَّةَ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ إِنَّکَ لَتُفَسِّرُ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ مَا لَمْ تَسْمَعْ بِهِ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ صلوات الله علیه عَلَیْنَا نَزَلَ قَبْلَ النَّاسِ وَ لَنَا فُسِّرَ قَبْلَ أَنْ یُفَسَّرَ فِی النَّاسِ فَنَحْنُ نَعْرِفُ حَلَالَهُ وَ حَرَامَهُ وَ نَاسِخَهُ وَ مَنْسُوخَهُ وَ سَفَرِیَّهُ وَ حَضَرِیَّهُ وَ فِی أَیِّ لَیْلَةٍ نَزَلَتْ کَمْ مِنْ آیَةٍ وَ فِیمَنْ نَزَلَتْ وَ فِیمَا نَزَلَتْ فَنَحْنُ حُکَمَاءُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ شُهَدَاؤُهُ عَلَی خَلْقِهِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی سَتُکْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ یُسْئَلُونَ فَالشَّهَادَةُ لَنَا وَ الْمَسْأَلَةُ لِلْمَشْهُودِ عَلَیْهِ فَهَذَا عِلْمُ مَا قَدْ أَنْهَیْتُهُ إِلَیْکَ وَ أَدَّیْتُهُ إِلَیْکَ مَا لَزِمَنِی فَإِنْ قَبِلْتَ فَاشْکُرْ وَ إِنْ تَرَکْتَ فَ إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ شَهِیدٌ. (2)
ص: 216
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از یعقوب بن جعفر روایت کرده که گفت: در خدمت حضرت امام رضا صلوات الله علیه در مکه بودم. مردی به ایشان گفت: شما از قرآن تفسیرهایی می کنید که شنیده نشده. حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: قرآن قبل از مردم بر ما نازل شده و پیش از مردم برای ما تفسیر شده است. ما به حلال و حرام و ناسخ و منسوخ و آیاتی که در سفر و آیاتی که در حضر نازل شده و اینکه در کدام شب چقدر آیه نازل شده و درباره چه کس و چه چیز نازل گردیده عارف هستیم. ما حکمای خدا در زمین و گواهان او بر مردم هستیم. این آیه اشاره به همین مطلب است: «گواهی ایشان به زودی نوشته می شود و [از آن] پرسیده خواهند شد». (سوره زخرف آیه 19) گواهی از ما است و پرسش از کسی است که علیه او شهادت داده شده. این علم آن چیزی بود که به تو اطلاع دادم و رساندم، تا زمانی که پیرو من باشی. اگر قبول نمودی سپاسگزاری کن و اگر رد کردی، خداوند بر هر چیز گواه است.
441- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنِ الْفُضَیْلِ بن یسار قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَنْ هَذِهِ الرِّوَایَةِ مَا مِنْ آیَةٍ إِلَّا وَ لَهَا ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ وَ مَا فِیهِ حَرْفٌ إِلَّا وَ لَهُ حَدٌّ وَ مَطْلَعٌ مَا یَعْنِی بِقَوْلِهِ لَهَا ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ قَالَ ظَهْرٌ وَ بَطْنٌ هُوَ تَأْوِیلُهَا مِنْهُ مَا قَدْ مَضَی وَ مِنْهُ مَا لَمْ یَجِئْ یَجْرِی کَمَا تَجْرِی الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ کُلَّمَا جَاءَ تَأْوِیلُ شَیْ ءٍ مِنْهُ یَکُونُ عَلَی الْأَمْوَاتِ کَمَا یَکُونُ عَلَی الْأَحْیَاءِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی «وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ» وَ نَحْنُ نَعْلَمُهُ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از فضیل بن یسار روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به این روایت پرسیدم که می فرماید: هر آیه ای دارای ظاهر و باطنی است و هیچ حرفی در آن نیست، مگر اینکه دارای انتها و ابتدایی است. پرسیدم: منظور از ظاهر و باطن آیه چیست؟ فرمود: ظاهر و باطن آیه تأویل آن است که بعضی مربوط به گذشته و برخی مربوط به آینده است، در جریان است، همان گونه که ماه و خورشید در جریان است. هر وقت تأویل یک آیه از قرآن به وقوع بپیوندد، همان گونه که بر زنده ها است، بر مرده ها نیز می باشد. خداوند در این آیه فرموده: «و جز خدا و راسخون در علم تأویل قرآن را نمی دانند». (سوره آل عمران آیه 7) فرمود: ما تأویل آن را می دانیم.
442- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَمَّامٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْعَلَوِیِّ عَنْ عِیسَی بْنِ دَاوُدَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «هذا ذِکْرُ مَنْ مَعِیَ وَ ذِکْرُ مَنْ قَبْلِی» قَالَ ذِکْرُ مَنْ مَعِیَ عَلِیٌّ صلوات الله علیه وَ ذِکْرُ مَنْ قَبْلِی ذِکْرُ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْأَوْصِیَاءِ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از عیسی بن داود روایت کرده که گفت: حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «این است ذکر هر کس با من است و ذکر هر کس قبل از من بوده». (سوره انبیاء آیه 24) فرمود: منظور از «ذکر هر کس با من» علی صلوات الله علیه است «و ذکر هر کس قبل از من» انبیاء و اوصیاء صلوات الله علیهم هستند.
ص: 217
443- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ السَّیَّارِیِّ عَنْ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَوْلُهُ تَعَالَی «هذا کِتابُنا یَنْطِقُ عَلَیْکُمْ بِالْحَقِّ» قَالَ إِنَّ الْکِتَابَ لَا یَنْطِقُ وَ لَکِنْ مُحَمَّدٌ وَ أَهْلُ بَیْتِهِ صلوات الله علیهم هُمُ النَّاطِقُونَ بِالْکِتَابِ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این قول تعالی: «این است کتاب ما که علیه شما به حق سخن می گوید». (سوره جاثیه آیه 29) پرسیدم. فرمود: کتاب که سخن نمی گوید، ولی حضرت محمّد و اهل بیتش صلوات الله علیهم ناطاقان به کتاب هستند.
444- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدٍ معاویة عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ قَوْلُ اللَّهِ «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» قَالَ إِیَّانَا عَنَی. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از برید بن معاویه روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره این قول الله تعالی: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) پرسیدم، فرمود: ما را قصد نموده است.
445- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ حُجْرٍ عَنْ حُمْرَانَ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَجْلَانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» قَالَ نَحْنُ الْأَئِمَّةُ خَاصَّةً «وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ» فَزَعَمَ أَنَّ مَنْ عَرَفَ الْإِمَامَ وَ الْآیَاتِ مِمَّنْ یَعْقِلُ ذَلِکَ. (3)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از حمران و عبداللَّه بن عجلان روایت کرده که گفتند: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره آیه: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) فرمود: فقط ما امامان هستیم «ولی جز اهل معرفت و دانش در آنها تعقّل نمی کنند». (سوره عنکبوت آیه 43) معتقد بود هر کس امام و آیات را بشناسد، از کسانی است که این مطلب را درک می کند.
446- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن مُحَمَّدُ بْنُ خَالِدٍ الطَّیَالِسِیُّ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: الرِّجْسُ هُوَ الشَّکُّ وَ لَا نَشُکُّ فِی دِینِنَا أَبَداً ثُمَّ قَالَ «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» قُلْتُ أَنْتُمْ هُمْ قَالَ مَنْ عَسَی أَنْ یَکُونَ. (4)
ص: 218
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رجس و پلیدی شک است و ما هرگز در دین خود شک نمی کنیم. سپس فرمود: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) عرض کردم: آنها شما هستید؟ فرمود: چه کس ممکن است باشد؟.
447- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن عَبَّادُ بْنُ سُلَیْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَدِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ» وَ قَوْلُهُ تَعَالَی «قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظِیمٌ أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ» قَالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم وَ النَّبَأُ الْإِمَامَةُ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از سدیر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این قول خدای تعالی: «بلکه قرآن آیه هایی است روشن، در سینه کسانی که به آنها علم داده اند». (سوره عنکبوت آیه 49) و این قول حق تعالی: «بگو این خبری بزرگ است [که] شما از آن روی برمی تابید». (سوره ص آیه 67- 68) پرسیدم. فرمود: کسانی که به آنها علم داده شده ائمه صلوات الله علیهم هستند و «نبأ» امامت است.
448- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عن جَابِرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَنْ هَذِهِ الْآیَةِ «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ» قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ» فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَشْهَدُ بِهَا لِنَفْسِهِ وَ هُوَ کَمَا قَالَ فَأَمَّا قَوْلُهُ «وَ الْمَلائِکَةُ» فَإِنَّهُ أَکْرَمَ الْمَلَائِکَةَ بِالتَّسْلِیمِ لِرَبِّهِمْ وَ صَدَّقُوا وَ شَهِدُوا کَمَا شَهِدَ لِنَفْسِهِ وَ أَمَّا قَوْلُهُ «وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ» فَإِنَّ أُولِی الْعِلْمِ الْأَنْبِیَاءُ وَ الْأَوْصِیَاءُ وَ هُمْ قِیَامٌ بِالْقِسْطِ وَ الْقِسْطُ هُوَ الْعَدْلُ فِی الظَّاهِرِ وَ الْعَدْلُ فِی الْبَاطِنِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه. (2)
مرحوم شیخ عیاشی، با سند خویش از جابر گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در مورد این آیه سؤال کردم: «خدا در حالی که برپا دارنده عدل است گواهی می دهد که هیچ معبودی جز او نیست؛ و فرشتگان و صاحبان علم نیز گواهی می دهند که هیچ معبودی جز او نیست؛ معبودی که توانای شکست ناپذیر و حکیم است». (سوره آل عمران آیه 18) فرمود: «خدا گواهی می دهد که هیچ معبودی جز او نیست» خداوند به این آیه گواهی می دهد برای خودش و همین طور است که گفته است اما این قسمت آیه: «و فرشتگان» خداوند آنها را با تسلیم بودن آنها در برابر پروردگارشان اکرام کرده، و راست گفتند و گواهی دادند، همان طور که خدا بر خود گواهی داد، اما این قسمت آیه: «و صاحبان علم که برپا دارنده عدل است» صاحبان علم انبیاء و اوصیاء هستند و آنها به پا دارنده عدل و دادگری هستند. قسط و عدل در ظاهر یکی هستند و عدل در باطن حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است.
ص: 219
449- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی: «وَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ» قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم وَ الدَّلِیلُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه مَا لِلَّهِ آیَةٌ أَکْبَرُ مِنِّی. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «و کسانی که از آیات ما غافلند». (سوره یونس آیه 7) روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: منظور از آیات حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم هستند و دلیل آن، فرمایش حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه است که فرمود: خدا آیه ای بزرگ تر از من ندارد.
450- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی «فَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ * وَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا» قَالَ وَ لَمْ یُؤْمِنُوا بِوَلَایَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم «فَأُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ».(2)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «پس کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، در بهشت های پر نعمت اند * و کسانی که کافر شده و آیات ما را تکذیب کرده اند». روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: ایمان به ولایت حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم نیاوردند. «پس عذابی خوارکننده برای آنان است». (سوره حج آیه 56- 57)
451- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی «کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ» هم أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم «وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ» فَهُمْ أَهْلُ الْأَلْبَابِ. (3)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «این کتاب پربرکتی است که آن را بر تو نازل کرده ایم تا آیاتش را تدبّر کنند» روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: آنها حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم هستند. «و خردمندان متذکّر شوند». (سوره ص آیه 29) ایشان همان خردمندان هستند.
452- روي علي بن إبراهیم القمي، في قوله تعالی «فَأُولئِکَ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ بِما کانُوا بِآیاتِنا یَظْلِمُونَ» قَالَ بِالْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم یَجْحَدُونَ. (4)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، درباره این قول خدای تعالی: «پس آنانند که به خود زیان زده اند چرا که به آیات ما ستم کرده اند». (سوره اعراف آیه 9) روایت کرده که معصوم صلوات الله علیه فرمود: چون که ائمه صلوات الله علیهم را انکار نمودند.
453- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «هُوَ اَلَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ اَلْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ اَلْکِتابِ» قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم: «وَ
ص: 220
أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ» قَالَ فُلاَنٌ وَ فُلاَنٌ: «فَأَمَّا اَلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ» أَصْحَابُهُمْ وَ أَهْلُ وَلاَیَتِهِمْ «فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ اِبْتِغاءَ اَلْفِتْنَةِ وَ اِبْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اَللهُ وَ اَلرّٰاسِخُونَ فِی اَلْعِلْمِ» أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این قول خدای تعالی: «او کسی است که این کتاب را بر تو نازل کرده از آن جمله آیه هایی است محکم که اصل کتاب است» فرمود: آنها حضرت امیر المؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم هستند «و دیگر آیه هایی است متشابه» فرمود: اینها فلان(ابوبکر) و فلان(عمر) هستند، «و اما آنها که در دلشان انحرافی هست» یعنی اصحاب و دوستان فلان و فلان «از این کتاب آنچه را متشابه است، برای فتنه جویی و به قصد تأویل پیروی می کنند، در صورتی که تأویل آن را جز خدا و راسخون در علم نمی دانند». (سوره آل عمران آیه 7) راسخون در علم، حضرت امیر المؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم هستند.
توضیح: ظاهراً آنچه درباره حضرت امیرالمؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم از آیات نازل شده محکمات است و کسانی که در دل هایشان انحراف است و تمایل به باطل دارند، پیرو متشابهات از آیات می شوند و آنها را درباره پیشوایان خود تأویل می کنند، با اینکه تأویل متشابهات را جز خدا و راسخون در علم نمی دانند.
454- علي بن إبراهیم القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ الرَّبِیعِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ سُوَیْدٍ قَالَ: سَأَلْتُ الْعَبْدَ الصَّالِحَ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «ذلِکَ بِأَنَّهُ کانَتْ تَأْتِیهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ» قَالَ «الْبَیِّنَاتُ» هُمُ الْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی، با سند مذکور از علی بن سوید روایت کرده که گفت: از حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه در مورد این قول خدای عزوجل: «آن [عقوبت و عذاب دردناک] به سبب آن است که پیامبران شان همواره دلایل روشن برای آنان آوردند». (سوره تغابن آیه 6) سؤال کردم. فرمود: «دلایل روشن» همان ائمه صلوات الله علیهم هستند.
455- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن الْحُسَیْنُ بْنُ یَحْیَی الْبَجَلِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَوَانَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ یَحْیَی عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَبِی حَفْصٍ عَنِ أَبِی حَمْزَةَ اَلثُّمَالِیِّ قَالَ: کُنْتُ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ مَعَ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه إِذْ أَتَاهُ رَجُلَانِ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ فَقَالا لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنَّا نُرِیدُ أَنْ نَسْأَلَکَ عَنْ مَسْأَلَةٍ فَقَالَ لَهُمَا سَلَا عَمَّا أَحْبَبْتُمَا قَالا أَخْبِرْنَا عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ» إِلَی آخِرِ الْآیَتَیْنِ قَالَ نَزَلَتْ فِینَا أَهْلَ الْبَیْتِ قَالَ أَبُو حَمْزَةَ فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَمَنِ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ مِنْکُمْ قَالَ مَنِ اسْتَوَتْ حَسَنَاتُهُ وَ سَیِّئَاتُهُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ فَهُوَ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ فَقُلْتُ مَنِ الْمُقْتَصِدُ مِنْکُمْ قَالَ الْعَابِدُ لِلَّهِ فِی الْحَالَیْنِ حَتَّی یَأْتِیَهُ الْیَقِینُ فَقُلْتُ فَمَنِ السَّابِقُ مِنْکُمْ بِالْخَیْرَاتِ قَالَ مَنْ دَعَا وَ اللَّهِ إِلَی سَبِیلِ رَبِّهِ وَ أَمَرَ
ص: 221
بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَی عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لَمْ یَکُنْ لِلْمُضِلِّینَ عَضُداً وَ لَا لِلْخائِنِینَ خَصِیماً وَ لَمْ یَرْضَ بِحُکْمِ الْفَاسِقِینَ إِلَّا مَنْ خَافَ عَلَی نَفْسِهِ وَ دِینِهِ وَ لَمْ یَجِدْ أَعْوَاناً. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابو حمزه ثمالی روایت کرده که گفت: در مسجدالحرام خدمت حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه نشسته بودم. دو نفر از اهالی بصره پیش آمدند و عرض کردند: یا بن رسول اللّه! ما می خواهیم سؤالی بپرسیم. فرمود: هر چه مایل هستید بپرسید. گفتند: ما را از تفسیر این آیه آگاه کن: «سپس این کتاب را به کسانی از بندگانمان که برگزیدیم به میراث دادیم؛ پس برخی از آنان [در ترک عمل به کتاب] ستمکار بر خویش اند، و برخی از آنان میانه رو، و برخی از آنان به اذن خدا در کارهای خیر [بر دیگران] پیشی می گیرند، این است آن فضل بزرگ» تا آخر دو آیه (سوره فاطر آیه 32- 33) فرمود: درباره ما اهل بیت نازل شده است. ابو حمزه ثمالی گوید: عرض کردم پدر و مادرم فدایت! پس ظالم به خویش از شما خانواده کیست؟ فرمود: هر کس از ما اهل بیت که حسنات و گناهانش برابر باشد، او ظالم به خویش است. عرض کردم: مقتصد از شما کیست؟ فرمود: مقتصد کسی است که خدا را در هر دو حالت می پرستد تا مرگ او فرا رسد. عرض کردم: پس سابق به خیرات از شما کیست؟ فرمود: به خدا قسم کسی که دعوت به راه پروردگارش کند و امر به معروف و نهی از منکر نماید و پشتیبان گمراهان نباشد و دشمن تبهکاران باشد و هرگز به حکم فاسقان تن ندهد، مگر بر جان خویش یا دین خویش بترسد و یاورانی پیدا نکند.
456- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُصَدِّقٍ عَنْ عَمَّارٍ الساباطي عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا» قَالَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ هُوَ الْإِمَامُ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از عمّار ساباطی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره آیه: «سپس این کتاب را به کسانی از بندگانمان که برگزیدیم به میراث دادیم». (سوره فاث آیه 32) فرمود: آنها آل محمد صلّی اللّه علیه و آله هستند و سابق به خیرات، امام است.
457- الشیخ علي بن عیسی الإربلي في کشف الغمة مِنْ دَلَائِلِ الْحِمْیَرِیِّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْقَاسِمِ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا مُحَمَّدٍ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اللَّهِ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ» فَقَالَ کُلُّهُمْ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یُقِرُّ بِالْإِمَامِ قَالَ فَدَمَعَتْ عَیْنِی وَ جَعَلْتُ أُفَکِّرُ فِی نَفْسِی فِی عِظَمِ مَا أُعْطِیَ آلُ مُحَمَّدٍ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ السَّلَامُ فَنَظَرَ إِلَیَّ أَبُو مُحَمَّدٍ صلوات الله علیه فَقَالَ الْأَمْرُ أَعْظَمُ مِمَّا حَدَّثَتْکَ نَفْسُکَ مِنْ عِظَمِ
ص: 222
شَأْنِ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم فَاحْمَدِ اللَّهَ فَقَدْ جُعِلْتَ مُتَمَسِّکاً بِحَبْلِهِمْ تُدْعَی یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِهِمْ إِذَا دُعِیَ کُلُّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَأَبْشِرْ یَا أَبَا هَاشِمٍ فَإِنَّکَ عَلَی خَیْرٍ. (1)
مرحوم شیخ علی بن عیسی اربلی در کتاب کشف الغمة از کتاب دلائل حمیری از داود بن قاسم جعفری روایت کرده که گفت: از حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه راجع به این آیه: «سپس این کتاب را به کسانی از بندگانمان که برگزیدیم به میراث دادیم؛ پس برخی از آنان [در ترک عمل به کتاب] ستمکار بر خویش اند، و برخی از آنان میانه رو، و برخی از آنان به اذن خدا در کارهای خیر [بر دیگران] پیشی می گیرند». (سوره فاطر آیه 32) پرسیدم. فرمود: همه آنها از آل محمّد صلوات الله علیهم هستند. ظالم به خویش کسی است که به امام اقرار نمی کند. راوی گوید: اشکم جاری شد و شروع به اندیشیدن در عظمت آن چه که به آل محمّد صلوات الله علیهم عطا شده کردم. در این موقع حضرت امام حسن عسکری صلوات الله علیه به من توجه کرد و فرمود: امر بزرگ تر از آن مقداری است که دلت درباره عظمت شأن آل محمد صلوات الله علیهم به تو گفت. خدا را سپاسگزار باش که تو را متمسک به ریسمان آنها قرار داده. روز قیامت که هر گروهی را با پیشوای خود پیش می خوانند، تو با ائمه اهل بیت صلوات الله علیهم خواهی بود. تو را مژده باد ای ابا هاشم که بر خیر هستی!
458-السَّیِّدُ بْنُ طَاوُسٍ فِی کِتَابِ سَعْدِ السُّعُودِ مِنْ تَفْسِیرِ مُحَمَّدِ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَرْوَانَ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَسَدٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ یَزِیدَ الْفَرَّاءِ عَنْ غَالِبٍ الْهَمْدَانِیِّ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ السَّبِیعِیِّ قَالَ: خَرَجْتُ حَاجّاً فَلَقِیتُ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الْآیَةِ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ» الْآیَةَ فَقَالَ مَا یَقُولُ فِیهَا قَوْمُکَ یَا أَبَا إِسْحَاقَ یَعْنِی أَهْلَ الْکُوفَةِ قَالَ قُلْتُ یَقُولُونَ إِنَّهَا لَهُمْ قَالَ فَمَا یُخَوِّفُهُمْ إِذَا کَانُوا مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ قُلْتُ فَمَا تَقُولُ أَنْتَ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَقَالَ هِیَ لَنَا خَاصَّةً یَا أَبَا إِسْحَاقَ أَمَّا السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ فَعَلَیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ الشَّهِیدُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ أَمَّا الْمُقْتَصِدُ فَصَائِمٌ بِالنَّهَارِ وَ قَائِمٌ بِاللَّیْلِ وَ أَمَّا الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ فَفِیهِ مَا جَاءَ فِی التَّائِبِینَ وَ هُوَ مَغْفُورٌ لَهُ یَا أَبَا إِسْحَاقَ بِنَا یَفُکُّ اللَّهُ عُیُوبَکُمْ وَ بِنَا یَحِلُّ اللَّهُ رِبَاقَ الذُّلِّ مِنْ أَعْنَاقِکُمْ وَ بِنَا یَغْفِرُ اللَّهُ ذُنُوبَکُمْ وَ بِنَا یَفْتَحُ اللَّهُ وَ بِنَا یَخْتِمُ لَا بِکُمْ وَ نَحْنُ کَهْفُکُمْ کَأَصْحَابِ الْکَهْفِ وَ نَحْنُ سَفِینَتُکُمْ کَسَفِینَةِ نُوحٍ وَ نَحْنُ بَابُ حِطَّتِکُمْ کَبَابِ حِطَّةِ بَنِی إِسْرَائِیلَ. (2)
مرحوم سید بن طاوس در کتاب سعد السعود از تفسیر محمّد بن عباس بن مروان نقل می کند که ابو اسحاق سبیعی گفت: به عنوان حج خارج شدم و حضرت محمّد بن علی صلوات الله علیهما را ملاقات کردم. از ایشان راجع به این قول خدای تعالی: «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ» تا آخر آیه پرسیدم. فرمود: اهل کوفه درباره آیه چه می گویند؟ گفتم: می گویند آیه درباره آنها است. فرمود: پس چه چیز آنها را می ترساند وقتی اهل بهشت باشند؟ عرض کردم: شما چه می فرمایید فدایت شوم؟ فرمود: ای ابو اسحاق! آیه اختصاص به ما دارد. اما سابق به خیرات، حضرت علی بن ابی طالب و حسن و حسین صلوات الله علیهم و شهید از ما اهل بیت است، اما مقتصد، روزها روزه دار و شب ها شب زنده دار است، اما ظالم به نفس خود، آن چه که درباره تائبین آمده درباره او
ص: 223
نیز خواهد بود؛ او را می آمرزند ای ابا اسحاق! به وسیله ما خدا عیب های تان را برطرف می کند و به واسطه ما رشته خواری و ذلت را از گردن شما برمی دارد و به وسیله ما خدا گناهان تان را می آمرزد. به وسیله ما می گشاید و به واسطه ما ختم می کند نه به وسیله شما. ما پناهگاه شما هستیم، همچون اصحاب کهف، و ما کشتی نجات شما هستیم، مانند کشتی نوح و درب حطه شما هستیم، مانند باب حطه بنی اسرائیل.
459- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ حُمَیْدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْمُحَمَّدِیِّ عَنْ کَثِیرِ بْنِ عَیَّاشٍ عَنْ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا» قَالَ فَهُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم صَفْوَةُ اللَّهِ «فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ» وَ هُوَ الْهَالِکُ «وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ» وَ هُمُ الصَّالِحُونَ «وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ» فَهُوَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیه یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذلِکَ «هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ» یَعْنِی الْقُرْآنَ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ «جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها» یَعْنِی آلَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم یَدْخُلُونَ قُصُورَ جَنَّاتٍ کُلُّ قَصْرٍ مِنْ لُؤْلُؤَةٍ وَاحِدَةٍ لَیْسَ فِیهَا صَدْعٌ وَ لَا وَصْلٌ لَوِ اجْتَمَعَ أَهْلُ الْإِسْلَامِ فِیهَا مَا کَانَ ذَلِکَ الْقَصْرُ إِلَّا سَعَةً لَهُمْ لَهُ الْقِبَابُ مِنَ الزَّبَرْجَدِ کُلُّ قُبَّةٍ لَهَا مِصْرَاعَانِ الْمِصْرَاعُ طُولُهُ اثْنَا عَشَرَ مِیلًا یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یُحَلَّوْنَ فِیها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فِیها حَرِیرٌ وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُورٌ قَالَ وَ الْحَزَنُ مَا أَصَابَهُمْ فِی الدُّنْیَا مِنَ الْخَوْفِ وَ الشِّدَّةِ.(1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابوالجارود روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «سپس این کتاب را به کسانی از بندگانمان که برگزیدیم به میراث دادیم». (سوره فاطر آیه 32) فرمود: آنها آل محمّد صلوات الله علیهم هستند که برگزیده خدای عزوجل می باشند. «پس برخی از آنان ستمکار بر خویش اند» او هلاک شده است. «و برخی از آنان میانه رو» آنها صالحان هستند. «و برخی از آنان به اذن خدا در کارهای خیر [بر دیگران] پیشی می گیرند» حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه است. خداوند می فرماید: «این است آن فضل بزرگ» یعنی قرآن «[پاداش شان] بهشت های جاودانه ای [است] که در آنها درآیند» یعنی آل محمّد صلوات الله علیهم وارد قصرهای بهشت هایی می شوند که هر قصر از یک مروارید است که در آن مروارید نه شکاف و نه بند و اتصالی وجود دارد که اگر اهل اسلام در آن قصر جمع شوند، گنجایش آنها را دارد، دارای قبّه هایی از زبرجد است و هر قبه ای دارای دو مصراع(یک لنگه درب مصراع نامیده می شود) است، هر مصراعی دوازده میل طول دارد. خداوند می فرماید: «در آنجا با دستبندهایی از طلا و مروارید آرایش می شوند، و لباسشان در آنجا حریر است. و می گویند: همه ستایش ها ویژه خداست که اندوه را از ما برطرف کرد؛ بی تردید پروردگارمان بسیار آمرزنده و عطا کننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است». (سوره فاطر آیه 33- 34) فرمود: «الحزن» یعنی خوف و ناراحتی که در دنیا برایشان پیش آمد.
460- الشیخ محمد بن العباس، عَنْ شَیْخِ الطَّائِفَةِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْقَلَانِسِیِّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَمْرِو بْنِ أَبِی الْمِقْدَامِ عَنْ یُونُسَ بْنِ خَبَّابٍ عَنِ الْبَاقِرِ عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی
ص: 224
الله علیه و آله مَا بَالُ أَقْوَامٍ إِذَا ذَکَرُوا آلَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ اسْتَبْشَرُوا وَ إِذَا ذَکَرُوا آلَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُهُمْ وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ لَوْ أَنَّ أَحَدَهُمْ وَافَی بِعَمَلِ سَبْعِینَ نَبِیّاً یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَا قَبِلَ اللَّهُ مِنْهُ حَتَّی یُوَافِیَ بِوَلَایَتِی وَ وَلَایَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ صلوات الله علیهما و آلهما. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از یونس بن خباب از حضرت امام محمد باقر از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول صلی اللَّه علیه و آله فرمود: چه می شود گروهی را که وقتی از آل ابراهیم و آل عمران علیهم السلام یاد می کنند خوشحال می شوند، اما وقتی از آل محمّد صلوات الله علیهم یاد می کنند قلوب آن ها متنفر می شود؟ قسم به آن کسی که جان محمّد صلی اللَّه علیه و آله در دست اوست، اگر یکی از آنها عمل هفتاد پیامبر را در روز قیامت بیاورد، خدا از او نمی پذیرد، مگر اینکه ولایت من و علی بن ابی طالب صلوات الله علیهما و آلهما را به آنها ضمیمه کند.
461- الشیخ محمد بن العباس، عن شَیْخُ الطَّائِفَةِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ النَّخَعِیِّ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَقُلْتُ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَخْبِرْنِی بِمَا أَوْصَی إِلَیْکَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ سَأُخْبِرُکُمْ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی لَکُمُ الدِّینَ وَ ارْتَضَاهُ وَ أَتَمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ وَ کُنْتُمْ أَحَقَّ بِها وَ أَهْلَها وَ إِنَّ اللَّهَ أَوْحَی إِلَی نَبِیِّهِ أَنْ یُوصِیَ إِلَیَّ فَقَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله یَا عَلِیُّ احْفَظْ وَصِیَّتِی وَ ارْعَ ذِمَامِی وَ أَوْفِ بِعَهْدِی وَ أَنْجِزْ عِدَاتِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ أَحْیِ سُنَّتِی وَ ادْعُ إِلَی مِلَّتِی لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی اصْطَفَانِی وَ اخْتَارَنِی فَذَکَرْتُ دَعْوَةَ أَخِی مُوسَی فَقُلْتُ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی وَزِیراً مِنْ أَهْلِی کَمَا جَعَلْتَ هَارُونَ مِنْ مُوسَی فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیَّ أَنَّ عَلِیّاً وَزِیرُکَ وَ نَاصِرُکَ وَ الْخَلِیفَةُ مِنْ بَعْدِکَ ثُمَّ یَا عَلِیُّ أَنْتَ مِنْ أَئِمَّةِ الْهُدَی وَ أَوْلَادي مِنْکَ فَأَنْتُمْ قَادَةُ الْهُدَی وَ التُّقَی وَ الشَّجَرَةُ الَّتِی أَنَا أَصْلُهَا وَ أَنْتُمْ فَرْعُهَا فَمَنْ تَمَسَّکَ بِهَا فَقَدْ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا فَقَدْ هَلَکَ وَ هَوَی وَ أَنْتُمُ الَّذِینَ أَوْجَبَ اللَّهُ تَعَالَی مَوَدَّتَکُمْ وَ وَلَایَتَکُمْ وَ الَّذِینَ ذَکَرَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ وَصَفَهُمْ لِعِبَادِهِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ فَأَنْتُمْ صَفْوَةُ اللَّهِ مِنْ آدَمَ وَ نُوحٍ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ عِمْرَانَ وَ أَنْتُمُ الْأُسْرَةُ مِنْ إِسْمَاعِیلَ وَ الْعِتْرَةُ الْهَادِیَةُ مِنْ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از ابن عباس روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه رسیدم و گفتم: ای ابوالحسن! مرا از آنچه که رسول الله صلی اللَّه علیه و آله به تو وصیّت نموده مطلع نما. فرمود: به شما خبر می دهم که خداوند برای شما دین را برگزید و پسندید و نعمتش را بر شما تمام کرد. شما شایسته تر به آن نعمت و اهل آن بودید. خداوند به پیامبرش وحی کرد که به من وصیت کند. رسول الله صلی اللَّه علیه و آله فرمود: یا علی! وصیت مرا حفظ کن، حق مرا مواظبت نما، به عهد من وفا کن، وعده های مرا عملی ساز، قرض مرا را پرداخت کن، روش و سنت مرا زنده بدار و مردم را به آیین من دعوت کن، زیرا خداوند مرا انتخاب نموده و برگزید. دعای برادرم حضرت موسی علیه السلام یادم آمد. گفتم: خدایا!
ص: 225
برایم وزیری از خانواده ام قرار بده، همان طور که حضرت هارون علیه السلام را وزیر حضرت موسی علیه السلام گردانیدی. خداوند به من وحی کرد که علی صلوات الله علیه وزیر و یاری دهنده و جانشین بعد از تو است. سپس فرمود: یا علی! تو از پیشوایان هدایتی و اولاد من از تو خواهند بود و شما رهنمایان هدایت و پرهیزگاری هستید و درختی هستید که من ریشه آن هستم و شما شاخه های آن هستید. هر کس به این درخت چنگ زند نجات می یابد و هر کس تخلف ورزد، هلاک و نابود می شود. و شما کسانی هستید که خداوند ولایت و مودّت شما را واجب نموده است. و شما کسانی هستید که خداوند در کتاب خود از شما یاد نموده و شما را برای بندگانش توصیف کرده و فرموده است: «بی تردید خدا آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را [به خاطر شایستگی های ویژه ای که در آنان بود] بر جهانیان برگزید * فرزندانی [را برگزید] که [از نظر پاکی، تقوا، درستی و راستی] برخی از [آنان از نسل] برخی دیگرند؛ و خدا شنوا و داناست». (سوره آل عمران آیه 33- 34) شما برگزیده خدا از حضرت آدم و حضرت نوح و آل ابراهیم و آل عمران علیهم السلام هستید. شما خانواده از حضرت اسماعیل و عترت هادیه از حضرت محمّد صلی اللَّه علیه و آله هستید.
462- قال علي بن إبراهیم القمي، قَالَ الْعَالِمُ صلوات الله علیه نَزَلَ «وَ آلَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَی الْعَالَمِینَ» فَأَسْقَطُوا آلَ مُحَمَّدٍ مِنَ الْکِتَابِ. (1)
مرحوم علی بن ابراهیم گوید: حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه فرمود: آیه: «و آل ابراهیم و آل عمران و آل محمد را بر جهانیان برگزید». (سوره آل عمران آیه 33) اینگونه نازل شده پس آل محمّد صلوات الله علیهم را از قرآن حذف کرده اند.
463- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن أبي محمد الْفَحَّامُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ هَارُونَ عَنْ أَبِی عَبْدِ الصَّمَدِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الصَّمَدِ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهما یَقْرَأُ «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَی الْعَالَمِینَ» قَالَ هَکَذَا نَزَلَتْ. (2)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از ابراهیم بن عبدالصمد روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که این گونه می خواند «بی تردید خدا آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران و آل محمد را بر جهانیان برگزید». (سوره آل عمران آیه 33) فرمود: این گونه نازل شده است.
464- قَالَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذِینَ اصْطَفی» قَالَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم. (3)
مرحوم علی بن ابراهیم در مورد آیه: «سپاس برای خداست و درود بر آن بندگانش که آنان را برگزیده است». (سوره نمل آیه 59) روایت کرده که فرمود: آنها آل محمّد صلوات الله علیهم هستند.
ص: 226
465- روي الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب، عن الصَّادِقُ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا» قال نَزَلَتْ فِی حَقِّنَا وَ حَقِّ ذُرِّیَّاتِنَا خَاصَّةً. (1)
مرحوم ابن شهر آشوب، از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه درباره این قول خدای تعالی: «سپس این کتاب را به کسانی از بندگانمان که برگزیدیم به میراث دادیم». (سوره فاطر آیه 32) روایت کرده که فرمود: فقط درباره حق ما و حق ذرّیه ما نازل شده است.
466- الشیخ محمد بن العباس، عن عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَمَّامٍ عَنْ سَهْلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْعَلَوِیِّ عَنْ عِیسَی بْنِ دَاوُدَ النَّجَّارِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ صلوات الله علیهما قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أُولئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّیَّةِ إِبْراهِیمَ وَ إِسْرائِیلَ وَ مِمَّنْ هَدَیْنا وَ اجْتَبَیْنا إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکِیًّا قَالَ نَحْنُ ذُرِّیَّةُ إِبْرَاهِیمَ وَ نَحْنُ الْمَحْمُولُونَ مَعَ نُوحٍ وَ نَحْنُ صَفْوَةُ اللَّهِ وَ أَمَّا قَوْلُهُ وَ مِمَّنْ هَدَیْنا وَ اجْتَبَیْنا فَهُمْ وَ اللَّهِ شِیعَتُنَا الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ لِمَوَدَّتِنَا وَ اجْتَبَاهُمْ لِدِینِنَا فَحَیُّوا عَلَیْهِ وَ مَاتُوا عَلَیْهِ وَصَفَهُمُ اللَّهُ بِالْعِبَادَةِ وَ الْخُشُوعِ وَ رِقَّةِ الْقَلْبِ فَقَالَ إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکِیًّا ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا وَ هُوَ جَبَلٌ مِنْ صُفْرٍ یَدُورُ فِی وَسَطِ جَهَنَّمَ. (2)
مرحوم شیخ محمد بن عباس، با سند مذکور از عیسی بن داود نجار روایت کرده که گفت: از حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه درباره آیه «اینان کسانی از پیامبران بودند که خدا به آنان نعمت داد، از نسل آدم و از نسل کسانی که با نوح در کشتی سوار کردیم و از نسل ابراهیم و اسرائیل و از کسانی که آنان را هدایت کردیم و برگزیدیم؛ هنگامی که آیات [خدایِ] رحمان بر آنان خوانده می شد، سجده کنان و گریان به رو می افتادند». (سوره مریم 58) پرسیدم. فرمود: ما ذرّیه حضرت ابراهیم هستیم. ما بودیم که با حضرت نوح حمل شدیم و ما برگزیده خدا هستیم، اما این قسمت آیه «و از کسانی که آنان را هدایت کردیم و برگزیدیم» به خدا قسم آنها شیعیان ما هستند که خدا ایشان را به محبت ما هدایت نمود و برای دین ما برگزید، بر آن روش زندگی کردند و بر همان روش نیز مردند. خداوند ایشان را به عبادت و خشوع و رقت قلب ستوده و فرموده است: «هنگامی که آیات [خدایِ] رحمان بر آنان خوانده می شد، سجده کنان و گریان به رو می افتادند» بعد فرموده: «سپس بعد از آنان نسلی جایگزین [آنان] شد که نماز را ضایع کردند و از شهوات پیروی نمودند؛ پس [کیفر] گمراهی خود را [که عذابی دردناک است] خواهند دید». (سوره مریم آیه 59) و آن کوهی از مس است که در وسط جهنم می چرخد.
467- فرات بن إبراهیم الکوفي، عن أَحْمَدُ بْنُ الْقَاسِمِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ یَحْکِی قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ «رَبَّنا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتِی بِوادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ» إِلَی آخِرِ
ص: 227
الْقِصَّةِ فَقَالَ صلوات الله علیه مَا قَالَ إِلَیْهِ یَعْنِی الْبَیْتَ مَا قَالَ إِلَّا إِلَیْهِمْ أَ فَتَرَوْنَ أَنَّ اللَّهَ فَرَضَ عَلَیْکُمْ إِتْیَانَ هَذِهِ الْأَحْجَارِ وَ التَّمَسُّحَ بِهَا وَ لَمْ یَفْرُضْ عَلَیْکُمْ إِتْیَانَنَا وَ سُؤَالَنَا وَ حُبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ اللَّهِ مَا فَرَضَ عَلَیْکُمْ غَیْرَهُ. (1)
مرحوم شیخ فرات بن ابراهیم کوفی، از احمد بن قاسم با اسناد خویش از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره آیه: «پروردگارا! من برخی از فرزندانم را در درّه ای بی کشت و زرع نزد خانه محترمت سکونت دادم». (سوره ابراهیم آیه 37) تا آخر قصّه، روایت کرده که فرمود: خداوند نفرموده دل های مردم را متوجه آن، یعنی خانه خدا کن، بلکه فرموده است دل های مردم را شیفته آنها بگردان. شما خیال می کنید خداوند آمدن کنار این سنگ ها و تبرّک به آنها را واجب کرده، اما آمدن در خانه ما و پرسیدن از ما و محبت ما را بر شما واجب نکرده؟ به خدا سوگند جز این را واجب ننموده است.
468- الشیخ محمد بن مسعود العیاشي، بإسناده عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اللَّهِ «إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیتِی بِوَادٍ غَیرِ ذِی زَرْعٍ عِندَ بَیتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیقِیمُواْ الصَّلاَةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِّنَ النَّاسِ تَهوِی إِلَیهمْ وَارْزُقْهم مِّنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهمْ یشْکُرُونَ» قَالَ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه نَحْنُ هُمْ وَ نَحْنُ بَقِیَّةُ تِلْکَ الذُّرِّیَّةِ. (2)
مرحوم شیخ عیاشی، با سند خویش از مردی از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره این قول خدای تعالی: «من برخی از فرزندانم را در درّه ای بی کشت و زرع نزد خانه محترمت سکونت دادم؛ پروردگارا! برای اینکه نماز را بر پا دارند؛ پس دل های گروهی از مردم را به سوی آنان علاقمند و متمایل کن، و آنان را از انواع محصولات و میوه ها روزی بخش، باشد که سپاس گزاری کنند». (سوره ابراهیم آیه 37) روایت کرده که فرمود: ما آنها هستیم و ما باقیمانده همان ذرّیه می باشیم.
469- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ مُثَنًّی عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «إِنَّ أَوْلَی اَلنّٰاسِ بِإِبْراهِیمَ لَلَّذِینَ اِتَّبَعُوهُ وَ هذَا اَلنَّبِیُّ وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ وَ مَنِ اِتَّبَعَهُمْ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالله بن عجلان روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خدای تعالی: «سزاوارترین مردم به ابراهیم، کسانی هستند که از او پیروی کرده و این پیغمبر و کسانی هستند که ایمان آوردند». سوره آل عمران آیه 67) فرمود: ایمان آورندگان ائمه صلوات الله علیهم و پیروان ایشان هستند.
470- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ مُثَنًّی عَنْ زُرَارَةَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیهم فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ اَلْمَوَدَّةَ فِی اَلْقُرْبی» قَالَ هُمُ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (4)
ص: 228
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالله بن عجلان روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در باره قول خدای تعالی: «بگو من از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودّت خویشاوندان را نمی خواهم». (سوره شوری آیه 23) فرمود: خویشاوندان ائمه صلوات الله علیهم هستند.
471- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: وَ مَنْ یُطِعِ اَللهَ وَ رَسُولَهُ فِی وَلاَیَةِ عَلِیٍّ وَ وَلاَیَةِ اَلْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِیماً» هَکَذَا نَزَلَتْ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «و هرکس خدا و پیامبرش را اطاعت کند راجع به ولایت علی و ولایت امامان بعد از او بی تردید به کامیابی بزرگی رسیده است». (سوره احزاب آیه 71) فرمود: این گونه نازل شده است.
472- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أُورَمَةَ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیهم فِی قَوْلِ اَللَّهِ تَعَالَی: «وَ اِعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَأَنَّ لِلهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی اَلْقُرْبی» قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَئِمَّةُ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای تعالی: «بدانید که هر چه غنیمت گیرید، پنج یک آن از آن خدا و پیغمبر و خویشاوندان است». (سوره انفال آیه 4) فرمود: خویشاوندان حضرت امیر المؤمنین و ائمه صلوات الله علیهم هستند.
473- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ مُثَنًّی عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا وَ لَمّٰا یَعْلَمِ اَللهُ اَلَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ لَمْ یَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اَللهِ وَ لارَسُولِهِ وَ لاَ اَلْمُؤْمِنِینَ وَلِیجَةً» یَعْنِی بِالْمُؤْمِنِینَ اَلْأَئِمَّةَ صلوات الله علیهم لَمْ یَتَّخِذُوا اَلْوَلاَئِجَ مِنْ دُونِهِمْ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالله بن عجلان روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خدای تعالی: «آیا گمان کرده اید که شما را به خود واگذارند در حالی که هنوز کسانی از شما را که جهاد کردند و غیر خدا و رسولش و مؤمنین را محرم اسرار خود نگرفتند». (سوره توبه آیه 16) فرمود: مقصود از مؤمنین ائمه صلوات الله علیهم هستند [کسانی که] محرم اسراری جز اینان نگرفتند.
ص: 229
474- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلنُّعْمَانِ عَنْ سَلاَّمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «قُولُوا آمَنّٰا بِاللهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا» قَالَ إِنَّمَا عَنَی بِذَلِکَ عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ صلوات الله علیهم وَ جَرَتْ بَعْدَهُمْ فِی اَلْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم ثُمَّ یَرْجِعُ اَلْقَوْلُ مِنَ اَللَّهِ فِی اَلنَّاسِ فَقَالَ «فَإِنْ آمَنُوا» یَعْنِی اَلنَّاسَ «بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ» یَعْنِی عَلِیّاً وَ فَاطِمَةَ وَ اَلْحَسَنَ وَ اَلْحُسَیْنَ وَ اَلْأَئِمَّةَ صلوات الله علیهم «فَقَدِ اِهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فِی شِقاقٍ».(1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سلام روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع بقول خدای تعالی: «بگویید به خدا و آنچه به سوی ما نازل شده ایمان آوردیم». (سوره بقره آیه 136) فرمود: مقصود از این خطاب علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم است، و پس از ایشان در باره ائمه صلوات الله علیهم جاری است، سپس گفتار خدا متوجه مردم می شود و می فرماید: «پس اگر ایمان آوردند یعنی مردم به آنچه شما ایمان آورده اید» مقصود علی و فاطمه و حسن و حسین و ائمه صلوات الله علیهم هستند «هدایت یافته اند و اگر رو گردان شدند، ایشان در راه خلاف و دشمنی هستند». (سوره بقره آیه 137)
475- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ اَلْوَشَّاءِ عَنْ مُثَنًّی اَلْحَنَّاطِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اُدْخُلُوا فِی اَلسِّلْمِ کَافَّةً وَ لاتَتَّبِعُوا خُطُوٰاتِ اَلشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ» قَالَ فِی وَلاَیَتِنَا. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالله بن عجلان روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «ای کسانی که ایمان آورده اید، همگی در راه مسالمت وارد شوید، و به دنبال شیطان مروید که او برای شما دشمنی آشکار است». (سوره بقره آیه 208) فرمود: یعنی در ولایت ما (وارد شوید).
476- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ هِلاَلٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی اَلسَّفَاتِجِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اَللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ «اَلْحَمْدُ لِلهِ اَلَّذِی هَدٰانا لِهذا وَ ما کُنّٰا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لاأَنْ هَدٰانَا اَللهُ» فَقَالَ إِذَا کَانَ یَوْمُ اَلْقِیَامَةِ دُعِیَ بِالنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ بِأَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ بِالْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ صلوات الله علیهم فَیُنْصَبُونَ لِلنَّاسِ فَإِذَا رَأَتْهُمْ شِیعَتُهُمْ قَالُوا «اَلْحَمْدُ لِلهِ اَلَّذِی هَدٰانا لِهذا وَ ما کُنّٰا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لاأَنْ هَدٰانَا اَللهُ» یَعْنِی هَدَانَا اَللَّهُ فِی وَلاَیَةِ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ صلوات الله علیهم. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه در باره قول خدای جل و عز «ستایش خدایی را که ما را به این (نعمت) راهنمایی کرد و اگر خدا ما را راهنمایی نمی کرد، ما راه نمی یافتیم».
ص: 230
(سوره اعراف آیه 43) فرمود: چون روز قیامت شود، رسول الله صلّی الله علیه و آله و امیر المؤمنین و امامان از فرزندانش صلوات الله علیهم را بخوانند و آنها برای (رسیدگی به حساب و شفاعت) مردم منصوب شوند، چون شیعیان شان آنها را ببینند، گویند: «ستایش خدایی را که ما را به این (نعمت) رهبری کرد و اگر خدا ما را رهبری نمی کرد، هدایت نمی شدیم» یعنی خدا ما را به ولایت حضرت امیر المؤمنین و امامان از فرزندانش صلوات الله علیهم رهبری فرمود.
477- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ عَبْدِ اَلْعَزِیزِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْفُضَیْلِ عَنِ اَلرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ «قُلْ بِفَضْلِ اَللهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمّٰا یَجْمَعُونَ» قَالَ بِوَلاَیَةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُ هَؤُلاَءِ مِنْ دُنْیَاهُمْ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از محمد بن فضیل روایت کرده که گفت: از حضرت امام رضا صلوات الله علیه این آیه را پرسیدم: «بگو به کرم و رحمت خدا باید شادمان باشند که آن از آنچه جمع می آورند بهتر است». (سوره یونس آیه 58) فرمود: به ولایت محمد و آل محمد صلوات الله علیهم باید شادمان باشند که آن بهتر است از دنیایی که آنها جمع می کنند.
478- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ اِبْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ اَلْأَحْوَلِ عَنْ سَلاَّمِ بْنِ اَلْمُسْتَنِیرِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «قُلْ هذِهِ سَبِیلِی أَدْعُوا إِلَی اَللهِ عَلی بَصِیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اِتَّبَعَنِی» قَالَ ذَاکَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ وَ اَلْأَوْصِیَاءُ مِنْ بَعْدِهِمْ صلوات الله علیهم. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سلام بن مستنیر روایت کرده که گفت: امام باقر علیه السلام در باره قول خدای تعالی: «بگو راه من این است، از روی بصیرت و بینایی من و آنکه پیرویم کند، به سوی خدا میخوانیم». (سوره یوسف آیه 108) فرمود: خواننده به سوی خدا رسول الله صلی الله علیه و آله و حضرت امیر المؤمنین و اوصیاء بعد از او صلوات الله علیهم هستند.
479- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ حَنَانٍ عَنْ سَالِمٍ اَلْحَنَّاطِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَأَخْرَجْنا مَنْ کٰانَ فِیها مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ `فَما وَجَدْنا فِیها غَیْرَ بَیْتٍ مِنَ اَلْمُسْلِمِینَ» فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه آلُ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم لَمْ یَبْقَ فِیهَا غَیْرُهُمْ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از سالم حناط روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه درباره این قول خدای عزوجل: «و هر کس از مؤمنین که در آنجا بود، بیرونش بردیم، زیرا در آنجا جز یک خانواده از مطیعان نیافتیم». (سوره ذاریات آیه 35- 36) پرسیدم: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: در آن خانواده کسی جز آل محمد صلوات الله علیهم باقی نماند.
ص: 231
480- الشیخ أبي منصور أحمد بن علي بن أبي طالب الطبرسي، بإسناده عَنِ ابْنِ نُبَاتَةَ قَالَ: کُنْتُ جَالِساً عِنْدَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه فَجَاءَ ابْنُ الْکَوَّاءِ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقی وَ أْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها وَ قَالَ صلوات الله علیه نَحْنُ الْبُیُوتُ الَّتِی أَمَرَ اللَّهُ أَنْ یُؤْتَی مِنْ أَبْوَابِهَا وَ نَحْنُ بَابُ اللَّهِ وَ بُیُوتُهُ الَّتِی یُؤْتَی مِنْهُ فَمَنْ بَایَعَنَا وَ أَقَرَّ بِوَلَایَتِنَا فَقَدْ أَتَی الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَ مَنْ خَالَفَنَا وَ فَضَّلَ عَلَیْنَا غَیْرَنَا فَقَدْ أَتَی الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا. (1)
مرحوم شیخ طبرسی، با سند خویش از ابن نباته روایت کرده که گفت: خدمت حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نشسته بودم که ابن کوّاء آمد و گفت: یا امیرالمؤمنین! معنی این آیه چیست: «نیکی آن نیست که از پشت خانه ها درآیید بلکه نیکی آن است که کسی تقوا پیشه کند و به خانه ها از در [ورودی] آنها درآیید». (سوره بقره آیه 189) حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمود: ما آن خانه هایی هستیم که خداوند دستور داده از در آنها وارد شوند. ما باب اللَّه و بیوت او هستیم که از در این ها وارد گردانده می شوند. پس هر کس که با ما بیعت کند و اقرار به ولایت ما نماید، از در آنها وارد خانه ها شده و هر کس با ما مخالفت ورزد و غیر ما را بر ما مقدم دارد، از پشت وارد خانه شده است.
481- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اِبْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ نُعَیْمٍ اَلصَّحَّافِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه عَنْ قَوْلِهِ «فَمِنْکُمْ کٰافِرٌ وَ مِنْکُمْ مُؤْمِنٌ» فَقَالَ عَرَفَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِیمَانَهُمْ بِمُوَالاَتِنَا وَ کُفْرَهُمْ بِهَا یَوْمَ أَخَذَ عَلَیْهِمُ اَلْمِیثَاقَ وَ هُمْ ذَرٌّ فِی صُلْبِ آدَمَ وَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ «أَطِیعُوا اَللهَ وَ أَطِیعُوا اَلرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَإِنَّما عَلی رَسُولِنَا اَلْبَلاغُ اَلْمُبِینُ» فَقَالَ أَمَا وَ اَللَّهِ مَا هَلَکَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ وَ مَا هَلَکَ مَنْ هَلَکَ حَتَّی یَقُومَ قَائِمُنَا صلوات الله علیه إِلاَّ فِی تَرْکِ وَلاَیَتِنَا وَ جُحُودِ حَقِّنَا وَ مَا خَرَجَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مِنَ اَلدُّنْیَا حَتَّی أَلْزَمَ رِقَابَ هَذِهِ اَلْأُمَّةِ حَقَّنَا وَ اَللهُ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از حسین بن نعیم صحاف روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از این قول خدای عزوجل: «بعضی از شما کافر و بعضی مؤمن اند». (سوره تغابن آیه 2) پرسیدم. فرمود: خدای عزوجل ایمان و کفر مردم را با ولایت ما شناخت، روزی که از ایشان پیمان گرفت و آنها به صورت مور در صلب حضرت آدم علیه السلام بودند، و نیز از آن حضرت این قول خدای عزوجل را پرسیدم: «خدا را اطاعت کنید و پیغمبر را اطاعت کنید، و اگر روی بگردانید، بر رسول ما تنها ابلاغ نمایانست». (سوره تغابن آیه 12) فرمود: هان به خدا سوگند، پیشینیان شما هلاک نشدند و هیچ کس هم تا زمان قیام حضرت قائم ما صلوات الله علیه هلاک نشود، جز به سبب ترک نمودن ولایت ما و انکار حق ما، و رسول الله صلّی الله علیه و آله از دنیا نرفت، تا حق ما را به گردن این امت ثابت و لازم ساخت، و خدا هر که را بخواهد به راه راست هدایت کند.
ص: 232
482- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَیْرُهُ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ زِیَادٍ اَلْقَنْدِیِّ عَنْ عَمَّارٍ اَلْأَسَدِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه فِی قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «إِلَیْهِ یَصْعَدُ اَلْکَلِمُ اَلطَّیِّبُ وَ اَلْعَمَلُ اَلصالِحُ یَرْفَعُهُ» وَلاَیَتُنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ وَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ فَمَنْ لَمْ یَتَوَلَّنَا لَمْ یَرْفَعِ اَللَّهُ لَهُ عَمَلاً. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عمار اسدی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه راجع به قول خدای عزوجل: «سخنان پاک به سوی او بالا رود و کار شایسته را بالا برد». (سوره فاطر آیه 10) فرمود: ولایت ما اهل بیت صلوات الله علیهم مقصود است، و با دست اشاره به سینه خود نمود - و فرمود: کسی که ولایت ما را نداشته باشد، خدا هیچ عملی را از او بالا نبرد.
483- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ اَلدَّیْلَمِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَوْلُهُ: «فَلاَ اِقْتَحَمَ اَلْعَقَبَةَ» فَقَالَ مَنْ أَکْرَمَهُ اَللَّهُ بِوَلاَیَتِنَا فَقَدْ جَازَ اَلْعَقَبَةَ وَ نَحْنُ تِلْکَ اَلْعَقَبَةُ اَلَّتِی مَنِ اِقْتَحَمَهَا نَجَا قَالَ فَسَکَتَ فَقَالَ لِی فَهَلاَّ أُفِیدُکَ حَرْفاً خَیْرٌ لَکَ مِنَ اَلدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا قُلْتُ بَلَی جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ قَوْلُهُ «فَکُّ رَقَبَةٍ» ثُمَّ قَالَ اَلنَّاسُ کُلُّهُمْ عَبِیدُ اَلنَّارِ غَیْرَکَ وَ أَصْحَابِکَ فَإِنَّ اَللَّهَ فَکَّ رِقَابَکُمْ مِنَ اَلنَّارِ بِوَلاَیَتِنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ. (2)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابان بن تغلب روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: قربانت، خدای تعالی فرماید: «خود را به گردنه نینداخته». (سوره بلد آیه 11) حضرت فرمود: کسی را که خدا به برکت ولایت ما گرامی اش داشته از گردنه گذشته است و ما هستیم آن گردنه ای که هر کس وارد شود نجات یابد. راوی گوید: من خاموش بودم، باز حضرت فرمود: آیا نمی خواهی به تو حرفی آموزم که از دنیا و آنچه در آن است برایت بهتر باشد؟ عرض کردم: چرا قربانت، فرمود: آن قول خداست: «آزاد کردن بنده» (سوره بلد آیه 13) آنگاه فرمود: مردم همگی برده دوزخ هستند، مگر تو و اصحابت، زیرا خدا به برکت ولایت ما اهل بیت صلوات الله علیهم گردن شما را از آتش دوزخ رهایی بخشیده است.
484- قال علي بن إبراهیم القمي، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله جَعَلَ اللَّهُ النُّجُومَ أَمَاناً لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ جَعَلَ أَهْلَ بَیْتِی أَمَاناً لِأَهْلِ الْأَرْضِ. (3)
مرحوم علی بن ابراهیم قمی گوید: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند ستارگان را امان برای اهل آسمان قرار داد، و اهل بیت مرا امان برای اهل زمین.
ص: 233
485- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن بِالْأَسَانِیدِ الثَّلَاثَةِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله النُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ لِأُمَّتِی. (1)
مرحوم شیخ صدوق، با سه سند از حضرت امام رضا از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ستارگان امان برای اهل آسمان هستند و اهل بیت من امان برای امتم.
486- الشیخ محمد بن الحسن الطوسي، عن الْحَفَّارُ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ عَلِیٍّ الدِّعْبِلِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَخِی دِعْبِلٍ عَنِ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَابِرٍ وَ أَبِی مُوسَی الْأَشْعَرِیِّ وَ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالُوا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله النُّجُومُ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ بَیْتِی أَمَانٌ لِأُمَّتِی فَإِذَا ذَهَبَ النُّجُومُ ذَهَبَ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ إِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَیْتِی ذَهَبَ أَهْلُ الْأَرْضِ. (2)
مرحوم شیخ طوسی، با سند مذکور از جابر و ابو موسی اشعری و ابن عباس روایت کرده که گفتند: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: ستارگان امان برای اهل آسمان هستند و اهل بیت من امان برای امتم. وقتی ستارگان از بین بروند، اهل آسمان از بین می روند و وقتی اهل بیت من بروند، اهل زمین از بین می روند.
487- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُوسَی بْنِ عُمَرَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ عَنِ اَلْمُنَخَّلِ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ عِلْمِ اَلْعَالِمِ فَقَالَ لِی یَا جَابِرُ إِنَّ فِی اَلْأَنْبِیَاءِ وَ اَلْأَوْصِیَاءِ خَمْسَةَ أَرْوَاحٍ رُوحَ اَلْقُدُسِ وَ رُوحَ اَلْإِیمَانِ وَ رُوحَ اَلْحَیَاةِ وَ رُوحَ اَلْقُوَّةِ وَ رُوحَ اَلشَّهْوَةِ فَبِرُوحِ اَلْقُدُسِ یَا جَابِرُ عَرَفُوا مَا تَحْتَ اَلْعَرْشِ إِلَی مَا تَحْتَ اَلثَّرَی ثُمَّ قَالَ یَا جَابِرُ إِنَّ هَذِهِ اَلْأَرْبَعَةَ أَرْوَاحٌ یُصِیبُهَا اَلْحَدَثَانُ إِلاَّ رُوحَ اَلْقُدُسِ فَإِنَّهَا لاَ تَلْهُو وَ لاَ تَلْعَبُ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه در بارۀ علم عالم (یعنی رسول الله و امام صلوات الله علیهم) پرسیدم، فرمود: ای جابر! همانا در پیامبران و اوصیاء پنج روح است: روح القدس، روح ایمان، روح زندگی (حرکت)، روح قوه، و روح شهوت. ای جابر! ایشان به وسیله روح القدس امور و مطالب زیر عرش را تا زیر خاک بدانند. سپس فرمود ای جابر! این چهار روح اخیر را پیش آمد و آفت می رسد، ولی روح القدس بازی و یاوه گری نکند.
488- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن اَلْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْمُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ اَلْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ عِلْمِ اَلْإِمَامِ بِمَا فِی أَقْطَارِ اَلْأَرْضِ وَ هُوَ فِی بَیْتِهِ مُرْخًی عَلَیْهِ سِتْرُهُ فَقَالَ یَا مُفَضَّلُ إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی جَعَلَ فِی اَلنَّبِیِّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ خَمْسَةَ أَرْوَاحٍ رُوحَ اَلْحَیَاةِ فَبِهِ دَبَّ وَ دَرَجَ وَ رُوحَ اَلْقُوَّةِ فَبِهِ نَهَضَ وَ جَاهَدَ وَ رُوحَ
ص: 234
اَلشَّهْوَةِ فَبِهِ أَکَلَ وَ شَرِبَ وَ أَتَی اَلنِّسَاءَ مِنَ اَلْحَلاَلِ وَ رُوحَ اَلْإِیمَانِ فَبِهِ آمَنَ وَ عَدَلَ وَ رُوحَ اَلْقُدُسِ فَبِهِ حَمَلَ اَلنُّبُوَّةَ فَإِذَا قُبِضَ اَلنَّبِیُّ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اِنْتَقَلَ رُوحُ اَلْقُدُسِ فَصَارَ إِلَی اَلْإِمَامِ وَ رُوحُ اَلْقُدُسِ لاَ یَنَامُ وَ لاَ یَغْفُلُ وَ لاَ یَلْهُو وَ لاَ یَزْهُو وَ اَلْأَرْبَعَةُ اَلْأَرْوَاحِ تَنَامُ وَ تَغْفُلُ وَ تَزْهُو وَ تَلْهُو وَ رُوحُ اَلْقُدُسِ کَانَ یَرَی بِهِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه پرسیدم راجع به دانستن امام معصوم صلوات الله علیه آنچه را در اطراف زمین است، با اینکه خودش در میان اتاقی است که پرده اش انداخته است فرمود: ای مفضل! خدای تبارک و تعالی در رسول الله صلّی الله علیه و آله پنج روح قرار داد: روح زندگی که با آن بجنبد و راه رود، روح قوه که با آن قیام و کوشش کند، روح شهوت که با آن بخورد و بیاشامد و با زنان حلال خود نزدیکی کند، روح ایمان که با آن ایمان آورد و عدالت ورزد، و روح القدس که با آن بار نبوت کشد. چون رسول الله صلّی الله علیه و آله وفات کند، روح القدس از او به امام (جانشینش) منتقل شود و روح القدس خواب و غفلت و یاوه گری و تکبر ندارد و چهار روح دیگر خواب و غفلت و تکبر و یاوه گری دارند و به وسیله روح القدس همه چیز درک می شود.
489- الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، عن تميم بن عبد اللّه بن تَمِیمٌ الْقُرَشِیُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِیٍّ الْأَنْصَارِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ عَنِ الرِّضَا صلوات الله علیه قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَیَّدَنَا بِرُوحٍ مِنْهُ مُقَدَّسَةٍ مُطَهَّرَةٍ لَیْسَتْ بِمَلَکٍ لَمْ تَکُنْ مَعَ أَحَدٍ مِمَّنْ مَضَی إِلَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ هِیَ مَعَ الْأَئِمَّةِ صلوات الله علیهم مِنَّا تُسَدِّدُهُمْ وَ تُوَفِّقُهُمْ وَ هُوَ عَمُودٌ مِنْ نُورٍ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ الْخَبَرَ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از حسن بن جهم روایت کرده که گفت: حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود: خداوند ما را به روحی مقدس و پاک از جانب خود تأیید کرد که آن روح، فرشته نیست، با هیچ یک از گذشتگان جز رسول الله صلی الله علیه و آله نبوده است. آن روح با ائمه صلوات الله علیهم است که ایشان را ثابت قدم می کند و موفق می دارد. او ستونی از نور، بین ما و بین خداوند عزّوجلّ است.
توضیح: این روایت طولانی است بنده فقط محل مورد نظر را از آن نقل کرده ام.
490- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ سَلَمَةَ بْنِ اَلْخَطَّابِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ سَمَاعَةَ وَ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْقَاسِمِ اَلْبَطَلِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه أَیُّ إِمَامٍ لاَ یَعْلَمُ مَا یُصِیبُهُ وَ إِلَی مَا یَصِیرُ فَلَیْسَ ذَلِکَ بِحُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَی خَلْقِهِ. (3)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو بصیر روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر امامی که نداند چه به سرش می آید (از خیر و شر و بلا و عافیت) و به سوی چه می رود (از مرگ و شهادت) او حجت خدا بر خلقش نیست.
ص: 235
491- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ اَلْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَائِذٍ عَنْ أَبِی خَدِیجَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی فِی اَلْیَوْمِ اَلَّذِی قُبِضَ فِیهِ فَأَوْصَانِی بِأَشْیَاءَ فِی غُسْلِهِ وَ فِی کَفْنِهِ وَ فِی دُخُولِهِ قَبْرَهُ فَقُلْتُ یَا أَبَاهْ وَ اَللَّهِ مَا رَأَیْتُکَ مُنْذُ اِشْتَکَیْتَ أَحْسَنَ مِنْکَ اَلْیَوْمَ مَا رَأَیْتُ عَلَیْکَ أَثَرَ اَلْمَوْتِ فَقَالَ یَا بُنَیَّ أَ مَا سَمِعْتَ عَلِیَّ بْنَ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما یُنَادِی مِنْ وَرَاءِ اَلْجِدَارِ یَا مُحَمَّدُ تَعَالَ عَجِّلْ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از ابو خدیجه روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: روزی که پدرم صلوات الله علیه وفات کرد، من در حضورش بودم، در باره غسل و کفن و داخل کردن قبرش به من سفارش هایی می کرد. من گفتم: ای پدر: از آغاز بیماریت تو را مثل امروز نیکو حال ندیده ام، من نشانه مرگ بر شما نمی بینم، فرمود: ای پسرم! مگر نشنیدی که حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما از پشت دیوار فریاد کرد: ای محمد! بیا و بشتاب.
492- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی مَحْمُودٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا صلوات الله علیه الْإِمَامُ یَعْلَمُ إِذَا مَاتَ قَالَ نَعَمْ یَعْلَمُ بِالتَّعْلِیمِ حَتَّی یَتَقَدَّمَ فِی الْأَمْرِ. (2)
مرحوم شیخ سعد بن عبد الله قمی، از احمد بن محمد از ابراهیم بن ابو محمود از یکی از شیعیان روایت کرده که گفت: به حضرت امام رضا صلوات الله علیه گفتم: آیا امام می داند چه وقت می میرد؟ فرمود: آری، با اطلاعی که خدا به او می دهد می داند تا کاری را که در پیش است، به انجام رساند.
493- الشیخ محمد بن علي بن شهر آشوب، بإسناده عن أَبُو بَصِیرٍ قَالَ الصَّادِقُ صلوات الله علیه فِیمَا أَوْصَانِی بِهِ أَبِی صلوات الله علیه أَنْ قَالَ یَا بُنَیَّ إِذَا أَنَا مِتُّ فَلَا یُغَسِّلْنِی أَحَدٌ غَیْرُکَ فَإِنَّ الْإِمَامَ لَا یُغَسِّلُهُ إِلَّا إِمَامٌ. (3)
مرحوم ابن شهر آشوب، با سند خویش از ابو بصیر گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: از جمله سفارش هایی که پدرم صلوات الله علیه به من فرمود، این بود که گفت: ای پسرم! وقتی من از دنیا رفتم کسی جز تو مرا غسل ندهد، زیرا امام را جز امام غسل نمی دهد.
494- الشیخ محمد بن الحسن الصفار، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ أَحْمَدُ بْنُ إِسْحَاقَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَی عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ: لَمَّا قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله هَبَطَ جَبْرَئِیلُ وَ مَعَهُ الْمَلَائِکَةُ وَ الرُّوحُ الَّذِینَ کَانُوا یَهْبِطُونَ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ قَالَ فَفُتِحَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ بَصَرُهُ فَرَآهُمْ فِی مُنْتَهَی السَّمَاوَاتِ إِلَی الْأَرْضِ یُغَسِّلُونَ النَّبِیَّ مَعَهُ وَ یُصَلُّونَ مَعَهُ عَلَیْهِ وَ یَحْفِرُونَ لَهُ وَ اللَّهِ مَا حَفَرَ لَهُ غَیْرُهُمْ حَتَّی إِذَا وُضِعَ فِی قَبْرِهِ نَزَلُوا مَعَ مَنْ نَزَلَ فَوَضَعُوهُ فَتَکَلَّمَ وَ فُتِحَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه سَمْعُهُ فَسَمِعَهُ
ص: 236
یُوصِیهِمْ بِهِ فَبَکَی وَ سَمِعَهُمْ یَقُولُونَ لَا نَأْلُوهُ جُهْداً وَ إِنَّمَا هُوَ صَاحِبُنَا بَعْدَکَ إِلَّا أَنَّهُ لَیْسَ یُعَایِنُنَا بِبَصَرِهِ بَعْدَ مَرَّتِنَا هَذِهِ حَتَّی إِذَا مَاتَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صلوات الله علیه رَأَی الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ صلوات الله علیهما مِثْلَ ذَلِکَ الَّذِی رَأَی وَ رَأَیَا النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله أَیْضاً یُعِینُ الْمَلَائِکَةَ مِثْلَ الَّذِی صَنَعُوا بِالنَّبِیِّ حَتَّی إِذَا مَاتَ الْحَسَنُ صلوات الله علیه رَأَی مِنْهُ الْحُسَیْنُ مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ وَ عَلِیّاً یُعِینَانِ الْمَلَائِکَةَ حَتَّی إِذَا مَاتَ الْحُسَیْنُ رَأَی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ صلوات الله علیهما مِنْهُ مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ وَ عَلِیّاً وَ الْحَسَنَ یُعِینُونَ الْمَلَائِکَةَ حَتَّی إِذَا مَاتَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ رَأَی مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ وَ عَلِیّاً وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ یُعِینُونَ الْمَلَائِکَةَ حَتَّی إِذَا مَاتَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ رَأَی جَعْفَرٌ مِثْلَ ذَلِکَ وَ رَأَی النَّبِیَّ وَ عَلِیّاً وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ یُعِینُونَ الْمَلَائِکَةَ حَتَّی إِذَا مَاتَ جَعْفَرٌ رَأَی مُوسَی مِنْهُ مِثْلَ ذَلِکَ هَکَذَا یَجْرِی إِلَی آخِرِنَا. (1)
مرحوم شیخ محمد بن حسن صفار، با سند مذکور از قاسم بن یحیی از بعضی اصحاب از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: وقتی رسول الله صلی الله علیه و آله درگذشت، جبرئیل با ملائکه و روح فرود آمدند؛ همان هایی که در شب قدر فرود می آیند. گفت: دیده حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه گشوده گشت. آنها را در افق دید که با او رسول الله صلی الله علیه و آله را غسل می دهند و با علی صلوات الله علیه نماز می خوانند بر رسول الله صلی الله علیه و آله و برایش قبر حفر می کنند. به خدا قسم جز آنها برای او قبر حفر نکردند تا آن جناب را در قبر نهادند. فرود آمدند با هر کس که فرود آمد و پیکرش را در قبر نهادند. رسول الله صلی الله علیه و آله سخن گفت و گوش حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه باز شد و شنید که این فرشتگان را نسبت به علی صلوات الله علیه سفارش می کند. علی صلوات الله علیه گریه کرد و شنید که آنها در جواب رسول الله صلی الله علیه و آله می گویند که از کوشش فروگذاری نخواهیم کرد، او دوست ما است و بعد از تو جز این که با چشم ما را نخواهد دید بعد از این مرتبه. تا اینکه حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از دنیا رفت. حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهما همین جریان را مشاهده کردند و رسول الله صلی الله علیه و آله را نیز دیدند که در همان کارهایی که نسبت به رسول الله انجام داده بودند، به ملائکه کمک می کرد. تا حضرت امام حسن صلوات الله علیه از دنیا رفت، حضرت امام حسین صلوات الله علیه نیز همین جریان ها را مشاهده کرد و دید که رسول الله و علی صلوات الله علیهما و آلهما هر دو کمک می کنند. وقتی حضرت امام حسین صلوات الله علیه شهید شد، حضرت امام زین العابدین صلوات الله علیه همه این ها را دید و رسول الله و حضرت امیرالمؤمنین و حضرت امام حسن صلوات الله علیهم را مشاهده کرد که به ملائکه کمک می کردند. تا حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهما از دنیا رفت و حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه همین ها را دید و رسول الله و حضرت امیرالمؤمنین و حضرت امام حسن و حضرت امام حسین صلوات الله علیهم که ملائکه را کمک می کردند. تا اینکه حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه از دنیا رفت و حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه تمام آنها را مشاهده کرد و رسول الله و حضرت امیرالمؤمنین و حضرت امام حسن و حضرت حسین و حضرت علی بن الحسین صلوات الله علیهم را دید که ملائکه را یاری می کردند. تا حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه از دنیا رفت و حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیهما این جریان ها را مشاهده کرد و این وقایع تا آخرین نفر ما جاری است.
ص: 237
495- الشیخ محمد بن عمر بن عبدالعزیز الکشي، عن مُحَمَّدُ بْنُ مَسْعُودٍ قَالَ سَمِعْتُ عَلِیَّ بْنَ الْحَسَنِ بْنِ علي بن فَضَّالٍ یَقُولُ عَجْلَانُ أَبُو صَالِحٍ ثِقَةٌ قَالَ قَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه یَا عَجْلَانُ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْکَ إِلَی جَنْبِی وَ النَّاسُ یُعْرَضُونَ عَلَیَّ. (1)
مرحوم شیخ محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی، با سند مذکور از عجلان ابو صالح ثقه روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: ای عجلان! گویا من تماشا می کنم تو را در کنارم، در حالی که مردم بر من عرضه می شوند.
496- الشیخ محمد المفید، عن الصَّدُوقُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدٍ الْعَطَّارِ عَنِ الْأَشْعَرِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْکُوفِیِّ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ رِزْقِ اللَّهِ عَنْ یَحْیَی بْنِ أَبِی الْعَلَاء عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله إِنَّهُ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ وَ سَکَنَ أَهْلُ الْجَنَّةِ الْجَنَّةَ وَ أَهْلَ النَّارِ النَّارَ مَکَثَ عَبْدٌ فِی النَّارِ سَبْعُونَ خَرِیفاً وَ الْخَرِیفُ سَبْعُونَ سَنَةً ثُمَّ إِنَّهُ یَسْأَلُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یُنَادِیهِ فَیَقُولُ یَا رَبِّ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ لَمَّا رَحِمْتَنِی فَیُوحِی اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِلَی جَبْرَئِیلَ علیه السلام اهْبِطْ إِلَی عَبْدِی فَأَخْرِجْهُ فَیَقُولُ جَبْرَئِیلُ وَ کَیْفَ لِی بِالْهُبُوطِ فِی النَّارِ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِنِّی قَدْ أَمَرْتُهَا أَنْ تَکُونَ عَلَیْکَ بَرْداً وَ سَلَاماً قَالَ فَیَقُولُ یَا رَبِّ فَمَا عِلْمِی بِمَوْضِعِهِ فَیَقُولُ إِنَّهُ مِنْ جُبٍّ مِنْ سِجِّینٍ فَیَهْبِطُ جَبْرَئِیلُ إِلَی النَّارِ فَیَجِدُهُ مَعْقُولًا عَلَی وَجْهِهِ فَیُخْرِجُهُ فَیَقِفُ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَیَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی یَا عَبْدِی کَمْ لَبِثْتَ فِی النَّارِ تُنَاشِدُنِی فَیَقُولُ یَا رَبِّ مَا أُحْصِیهِ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ أَمَا وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَوْ لَا مَنْ سَأَلْتَنِی بِحَقِّهِمْ عِنْدِی لَأَطَلْتُ هَوَانَکَ فِی النَّارِ وَ لَکِنَّهُ حَتْمٌ عَلَی نَفْسِی أَنْ لَا یَسْأَلَنِی عَبْدٌ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ إِلَّا غَفَرْتُهُ لَهُ مَا کَانَ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ وَ قَدْ غَفَرْتُ لَکَ الْیَوْمَ ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِ إِلَی الْجَنَّةِ.(2)
مرحوم شیخ مفید، با سند مذکور از جابر از حضرت امام محمد باقر از پدر بزرگوارش از پدران بزرگوارش صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: وقتی روز قیامت شما و بهشتیان در بهشت و جهنمیان در جهنم ساکن شوند، بنده ای در جهنم هفتاد خریف که هر خریف هفتاد سال است درنگ می کند. سپس از خدا درخواست می کند و فریاد می زند و می گوید: پروردگارا! از تو درخواست می کنم به حق محمّد و اهل بیتش به من رحم بفرما! خداوند به جبرئیل علیه السلام وحی می کند که برو این بنده مرا بیرون کن. جبرئیل می گوید: خدایا! چگونه وارد آتش شوم؟ خداوند می فرماید: من به آتش دستور داده ام که بر تو سرد و سلامت باشد. عرض می کند: خدایا! از کجا بفهمم در کجا است؟ می گوید: او در چاهی در سجین است. جبرئیل علیه السلام به طرف جهنم فرود می آید و می بیند که در آنجا بسته شده و به صورت افتاده است. پس بیرونش می آورد و در پیشگاه پروردگار می ایستد. خداوند می فرماید: ای بنده من! چقدر در آتش جهنم مرا قسم می دادی؟ عرض می کند: مقدارش را نمی دانم. خداوند می فرماید: به عزت و جلالم اگر به حق آنها نزد من درخواست نمی کردی، مدت ها با خواری در جهنم می ماندی، ولی بر خود لازم نموده ام که
ص: 238
سؤال نکند از من بنده ای به حق محمّد و اهل بیتش صلوات الله علیهم، مگر این که بیامرزم آنچه که بین من و او بود، و اینک تو را آمرزیدم. بعد دستور می دهد که او را به جانب بهشت ببرند.
497- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اِبْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: اَلصَّلاَةُ عَلَیَّ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِی تَذْهَبُ بِالنِّفَاقِ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از عبدالله بن سنان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: صلوات بر من و بر اهل بیت من نفاق را می برد.
498- قال الشیخ محمد بن علي بن بابویه الصدوق، حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ اَلْحُسَیْنِ بْنِ شَاذَوَیْهِ اَلْمُؤَدِّبُ رِضْوَانُ اَللَّهِ عَلَیْهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ جَامِعٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ حَدَّثَنِی یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ اَلْبَاقِرِ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ سَیِّدِ اَلْعَابِدِینَ عَنْ أَبِیهِ اَلْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ سَیِّدِ اَلشُّهَدَاءِ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ سَیِّدِ اَلْأَوْصِیَاءِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ صَلَّی عَلَیَّ وَ لَمْ یُصَلِّ عَلَی آلِی لَمْ یَجِدْ رِیحَ اَلْجَنَّةِ وَ إِنَّ رِیحَهَا لَتُوجَدُ مِنْ مَسِیرَةِ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ. (2)
مرحوم شیخ صدوق، با سند مذکور از ابان بن تغلب از حضرت امام محمد باقر از پدران بزرگوارش از حضرت امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم روایت کرده که فرمود: رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس بر من صلوات فرستد و بر آلم نفرستد بوی بهشت را نبوید که از مسافت پانصد سال بوئیده شود.
499- الشیخ أَبُو الْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَيْهِ الْقُمِّيُّ الْفَقِيهُ عن أَبِيه رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي خَلَفٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ قَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ صلوات الله علیه قَالَ بَيْنَمَا الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ صلوات الله علیهما فِي حَجْرِ رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عليه و آله إِذْ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ لَهُ يَا أَبَتِ مَا لِمَنْ زَارَكَ بَعْدَ مَوْتِكَ فَقَالَ يَا بُنَيَّ مَنْ أَتَانِي زَائِراً بَعْدَ مَوْتِي فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَتَى أَبَاكَ زَائِراً بَعْدَ مَوْتِهِ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَتَى أَخَاكَ زَائِراً بَعْدَ مَوْتِهِ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَتَاكَ زَائِراً بَعْدَ مَوْتِكَ فَلَهُ الْجَنَّةُ. (3)
مرحوم شیخ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه، با سند مذکور از عبد الله بن سنان روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حضرت امام حسین صلوات الله علیه در دامن رسول الله صلّی الله علیه و آله بودند، سپس سر مبارک را بالا نموده و عرضه داشت: ای پدر! ثواب کسی که پس از رحلت تان شما را زیارت کند چیست؟ رسول الله صلّی الله
ص: 239
علیه و آله فرمود: ای پسرم! کسی که من را بعد از رحلتم زیارت کند مستحق بهشت بوده و در صورتی که بعد از رحلت پدرت او را زیارت نماید به بهشت داخل می گردد و اگر برادرت را بعد از رحلتش زیارت نماید بهشت حق او بوده و آن کس که بعد از رحلتت تو را زیارت کند بهشت از آن او می باشد.
500- الشیخ أَبُو الْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُولَوَيْهِ الْقُمِّيُّ الْفَقِيهُ عن مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عن عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا مِنْهُمْ أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنِ اَلْعَمْرَکِیِّ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ یَحْیَی وَ کَانَ خَادِماً لِأَبِی جَعْفَرٍ اَلثَّانِی صلوات الله علیه عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَلْحُسَیْنِ صلوات الله علیهم قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: مَنْ زَارَنِی أَوْ زَارَ أَحَداً مِنْ ذُرِّیَّتِی زُرْتُهُ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ فَأَنْقَذْتُهُ مِنْ أَهْوَالِهَا. (1)
مرحوم شیخ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه، با سند مذکور از یحیی که خادم حضرت امام جواد صلوات الله علیه است از برخی اصحاب ما به طور مرفوعه از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه روایت کرده که فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: کسی که من یا یکی از فرزندانم را زیارت کند روز قیامت به زیارت او آمده و او را از هول و وحشت های آن روز می رهانم.
ص: 240
خوانندگان محترم: لازم است بدانیم که هر کدام ما وظیفه داریم که احادیث اهل بیت معصومین صلوات الله علیهم را حفظ و نگهداری نماییم و اینکه دست نااهل نباید به آن رسد و به نااهل نباید روایت کرد و از اهلش نباید دریغ نمود و هر کس را به مقدار توان حملش روایت گفت. همچنین وظیفه داریم که احادیث اهل بیت طاهرین صلوات الله علیهم را نباید رد و انکار کرد گرچه خلاف دانستنی های ما باشند بلکه آنچه را ندانستیم و شبهه ناک بود علمش را به خود حضرات معصومین صلوات الله علیهم برگرداند و نیز ما به تسلیم و فرمانبرداری فرمان داده شده ایم.
لذا به همین منظور بنده دو باب را در موضوعات متذکره منعقد کرده ام امیدوارم مورد توجه و عمل عزیزان قرار گیرند.
اشاره: در این باب پنج روایت به نیت پنج تن آل عبا آورده شده که تصریح دارند به اینکه احادیث اهل بیت طاهرین صلوات الله علیهم را برای نا اهل نباید روایت کرد بلکه برای هر کسی به مقدار توانش باید روایت کرد.
1- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ وَ عَبْدُ اللهِ ابْنَا مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنْ عُبَیْدِ اللهِ بْنِ عَلِیٍّ الْحَلَبِیِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه مَا ذَنْبِی إِنْ کَانَ اللهُ تَعَالَی یُحِبُّ أَنْ یُعْبَدَ سِرّاً وَ لَا یُعْبَدَ عَلَانِیَةً. (1)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از عبیدالله بن علی حلبی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: گناه من چیست اگر خداوند دوست داشته که نهانی عبادت شود و آشکارا عبادت نشود.
2- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ وَ عَبْدُ اللهِ ابْنَا مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی وَ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ مَنْ أَذَاعَ عَلَیْنَا شَیْئاً مِنْ أَمْرِنَا فَهُوَ مِمَّنْ قَتَلَنَا عَمْداً وَ لَمْ یَقْتُلْنَا خَطَأً. (2)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از یونس بن یعقوب روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: هر کس چیزی از کارهای ما را فاش کند او همانند کسی است که ما را به عمد کشته و به خطا نکُشته است.
3- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عَیْثَمِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ الدُّهْنِیِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ لِی یَا مُعَاوِیَةُ
ص: 241
أَ تُرِیدُونَ أَنْ تُکَذِّبُوا اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ فِی عَرْشِهِ لَا تُحَدِّثُوا النَّاسَ إِلَّا بِمَا یَحْتَمِلُونَ فَإِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمْ یَزَلْ یُعْبَدُ سِرّاً.
قَالَ مُعَاوِیَةُ بْنُ عَمَّارٍ وَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللهِ صلوات الله مَنْ لَقِیتَ مِنْ شِیعَتِنَا فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ وَ قُلْ لَهُمْ إِنَّمَا مَثَلُکُمْ فِی النَّاسِ مَثَلُ أَصْحَابِ الْکَهْفِ أَسَرُّوا الْإِیمَانَ وَ أَظْهَرُوا الشِّرْکَ فَأُوجِرُوا مَرَّتَیْنِ. (1)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از معاویة بن عمّار دُهنی روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: ای معاویه! آیا این مردم می خواهند خداوند را در عرشش تکذیب نمایند، مردم را حدیث نگویید مگر به آن احادیثی که تحمّل می کنند (و می فهمند)، که به راستی خداوند تبارک و تعالی پیوسته پنهانی عبادت شده است.
معاویة بن عمّار گوید: و حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه به من فرمود: از شیعیان هر کس را (دیدی) و ملاقات کردی، سلام من را به آنان برسان و به ایشان بگو: به راستی که مَثَل شما در میان مردم، مَثل اصحاب کهف است (پس در میان دشمنان شان) ایمان شان را پنهان کردند و به شرک تظاهر کردند پس دو بار پاداش داده می شوند.
4- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ حَدَّثَنِی یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه لَا تُحَدِّثْ حَدِیثَنَا إِلَّا أَهْلَکَ أَوْ مَنْ تَثِقُ بِهِ. (2)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از داود بن فرقد روایت کرده که گفت: حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه فرمود: حدیث ما را مگوی مگر برای خانواده ات یا کسی که مورد اعتمادت است.
5- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ أَبِیهِ وَ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی وَ حَدَّثَنِی عَلِیُّ بْنُ إِسْمَاعِیلَ بْنِ عِیسَی وَ یَعْقُوبُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ الْقَلَانِسِیِّ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه فَسَأَلْتُهُ عَنْ حَدِیثٍ کَثِیرٍ فَقَالَ هَلْ کَتَمْتَ عَلَیَّ شَیْئاً قَطُّ فَبَقِیتُ أَتَذَکَّرُ فَلَمَّا رَأَی مَا حَلَّ بِی قَالَ أَمَّا مَا حَدَّثْتَ بِهِ أَصْحَابَکَ فَلَا بَأْسَ بِهِ إِنَّمَا الْإِذَاعَةُ أَنْ تُحَدِّثَ بِهِ غَیْرَ أَصْحَابِکَ. (3)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از ابوبصیر روایت کرده که گفت: بر حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه وارد شدم و از ایشان دربارۀ نقل فراوان حدیث پرسیدم، فرمود: آیا هرگز چیزی از احادیث مرا کتمان کرده ای؟ من سعی کردم به یاد بیاورم و چون حضرت مرا به این حال دید، فرمود: آنچه را برای یاران خود گفته ای اشکالی ندارد. افشا کردن، آن است که حدیث را برای غیر یارانت بگویی.
ص: 242
اشاره: در این باب پنج روایت به نیت پنج تن آل عبا صلوات الله علیهم آورده شده که تصریح دارند به اینکه احادیث اهل بیت معصومین صلوات الله علیهم را نباید انکار کرد بلکه تسلیم آن بود
1- الشیخ محمد بن یعقوب الکلیني، عن مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ صلوات الله علیه قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِنَّ حَدِیثَ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لاَ یُؤْمِنُ بِهِ إِلاَّ مَلَکٌ مُقَرَّبٌ أَوْ نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ عَبْدٌ اِمْتَحَنَ اَللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ فَمَا وَرَدَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَدِیثِ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَلاَنَتْ لَهُ قُلُوبُکُمْ وَ عَرَفْتُمُوهُ فَاقْبَلُوهُ وَ مَا اِشْمَأَزَّتْ مِنْهُ قُلُوبُکُمْ وَ أَنْکَرْتُمُوهُ فَرُدُّوهُ إِلَی اَللَّهِ وَ إِلَی اَلرَّسُولِ وَ إِلَی اَلْعَالِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم وَ إِنَّمَا اَلْهَالِکُ أَنْ یُحَدِّثَ أَحَدُکُمْ بِشَیْءٍ مِنْهُ لاَ یَحْتَمِلُهُ فَیَقُولَ وَ اَللَّهِ مَا کَانَ هَذَا وَ اَللَّهِ مَا کَانَ هَذَا وَ اَلْإِنْکَارُ هُوَ اَلْکُفْرُ. (1)
مرحوم ثقة الاسلام کلینی، با سند مذکور از جابر روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه فرمود: رسول الله صلّی الله علیه و آله فرمود: حدیث آل محمد صلوات الله علیهم صعب و مستصعب است، جز فرشته مقرب یا پیغمبر مرسل یا بنده ای که خدا دلش را به ایمان آزموده، به آن ایمان نیاورد. پس هر حدیثی که از آل محمد صلّی الله علیه و آله به شما رسید و در برابر آن آرامش دل یافتید و آن را آشنا دیدید، بپذیرید. و هر حدیثی را که دل تان از آن رمید و ناآشنایش دیدید، آن را به خدا و رسول الله صلی الله علیه و آله و عالم آل محمد صلّی الله علیه و آله رد کنید، همانا هلاک شده کسی است که حدیثی را که تحمل ندارد، برایش بازگو کنند، و او بگوید به خدا این چنین نیست، به خدا این چنین نیست، و انکار مساوی کفر است.
2- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ جُنْدَبٍ عَنْ سُفْیَانَ بْنِ السِّمْطِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه جُعِلْتُ فِدَاکَ یَأْتِینَا الرَّجُلُ مِنْ قِبَلِکُمْ یُعْرَفُ بِالْکَذِبِ فَیُحَدِّثُ بِالْحَدِیثِ فَنَسْتَبْشِعُهُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه یَقُولُ لَکَ إِنِّی قُلْتُ لِلَّیْلِ إِنَّهُ نَهَارٌ وَ لِلنَّهَارِ إِنَّهُ لَیْلٌ قُلْتُ لَا قَالَ فَإِنْ قَالَ لَکَ هَذَا إِنِّی قُلْتُهُ فَلَا تُکَذِّبْ بِهِ فَإِنَّکَ إِنَّمَا تُکَذِّبُنِی. (2)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از سفیان بن سمْط روایت کرده که گفت: به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه عرض کردم: فدایت گردم، مردی از جانب شما که او را به دورغ گویی می شناسیم پیش ما می آید و حدیثی برای ما می گوید
ص: 243
که سینه های ما برای پذیرفتن آن سخن به تنگ می آید، (چه کنیم)؟ حضرت فرمود: آیا می گوید: شب روز است و روز شب؟ گفتم: نه (تا این حد). فرمود: پس اگر برای تو گفت که من آن را گفته ام پس آن (حدیث ما) را تکذیب نکن (و دروغ ندان) که بی تردید مرا تکذیب نموده ای.
3- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ عَمِّهِ حَمْزَةَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ سُوَیْدٍ السَّائِیِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ صلوات الله علیه أَنَّهُ کَتَبَ إِلَیْهِ فِی رِسَالَتِهِ وَ لَا تَقُلْ لِمَا یَبْلُغُکَ عَنَّا أَوْ یُنْسَبُ إِلَیْنَا هَذَا بَاطِلٌ وَ إِنْ کُنْتَ تَعْرِفُ خِلَافَهُ فَإِنَّکَ لَا تَدْرِی لِمَ قُلْنَاهُ وَ عَلَی أَیِّ وَجْهٍ وَضَعْنَاهُ. (1)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از علی بن سوید سائی روایت کرده که گفت: حضرت امام موسی کاظم صلوات الله علیه در جواب نامه ام نوشته بود: در بارۀ چیزی که از طرف ما به تو رسید و به ما منسوب بود نگو باطل است اگر چه خلاف آن را از ما سراغ داشته باشی، زیرا تو نمی دانی برای چه ما آن را گفته ایم، و به چه گونه آن را شرح داده ایم.
4- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ أَوْ عَمَّنْ سَمِعَ أَبَا بَصِیرٍ یُحَدِّثُ عَنْ أَحَدِهِمَا صلوات الله علیهما فِی قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «اَلَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» قَالَ هُمُ الْمُسَلِّمُونَ لِآلِ مُحَمَّدٍ صلوات الله علیهم إِذَا سَمِعُوا الْحَدِیثَ جَاءُوا بِهِ کَمَا سَمِعُوهُ وَلَمْ یَزِیدُوا فِیهِ وَلَمْ یَنْقُصُوا مِنْهُ. (2)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از اسحاق بن عمّار از ابوبصیر یا از کسی که از ابوبصیر (این روایت را) شنیده روایت کرده که گفت: حضرت امام محمد باقر یا حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیهما در تفسیر آیۀ: «آنان که سخن را می شنوند و از بهترینش پیروی می کنند». (سوره زمر آیه 18» فرمود: ایشان تسلیم شوندگان در برابر آل محمد صلوات الله علیهم هستند، همان کسانی که چون حدیثی شنوند، کم و زیادش نکنند، و چنان که شنیده اند تحویل دهند.
5- الشیخ سعد بن عبد الله القمي، عن مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَی بْنِ عُبَیْدٍ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ یَحْیَی عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ أَبِی بَکْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ صلوات الله علیه یَقُولُ یَهْلِکُ أَصْحَابُ الْکَلَامِ وَ یَنْجُو الْمُسَلِّمُونَ إِنَّ الْمُسَلِّمِینَ هُمُ النُّجَبَاءُ یَقُولُونَ هَذَا یَنْقَادُ وَ هَذَا لَا یَنْقَادُ أَمَا وَ اللهِ لَوْ عَلِمُوا کَیْفَ کَانَ أَصْلُ الْخَلْقِ مَا اخْتَلَفَ اثْنَانِ. (3)
مرحوم سعد بن عبد الله قمی، با سند مذکور از ابوبکر بن محمّد حضرمی روایت کرده که گفت: از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه شنیدم که می فرمود: اصحاب کلام هلاک می شوند و تسلیم شوندگان نجات می یابند، به راستی که تسلیم شوندگان همان نجباء هستند، سخن گویان می گویند: این پذیرفتنی است و آن، پذیرفتنی نیست (و این به نتیجه می رسد و آن
ص: 244
نمی رسد،این را می فهمیم و آن دیگر را نمی فهمیم)، بدانید به خدا قسم اگر آنان می دانستند از چه چیزی خلق شده اند هیچ وقت با یک دیگر نزاع نمی کردند.
با ذکر این احادیث شریفه این کتاب شریف را در تاریخ چهارم ماه صفر سال 1443 هجری قمری که برابر است با سال 1400/6/20 هجری شمسی به پایان رساندم الحمد لله.
وصلی الله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین المعصومین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین
ص: 245