پیام های قرآنی

مشخصات کتاب

سرشناسه:صافی گلپایگانی، لطف الله، 1298 -

عنوان و نام پديدآور:پیام های قرآنی/ صافی گلپایگانی.

مشخصات نشر:قم: دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی، 1434 ق.= 1392.

مشخصات ظاهری:146 ص.؛ 5/14×21 س م.

شابک:38000 ریال 978-600-5105-70-4 :

وضعیت فهرست نویسی:فاپا

یادداشت:کتابنامه : ص. [143] - 146؛ همچنین به صورت زیرنویس.

موضوع:صافی گلپایگانی، لطف الله، 1298 - -- پیام ها و سخنرانی ها

موضوع:قرآن -- مقاله ها و خطابه ها

رده بندی کنگره:BP65/3/ص25پ9 1392

رده بندی دیویی:297/15

شماره کتابشناسی ملی:3230218

ص: 1

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 2

ص: 3

پیام های قرآنی

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله شریف

ص: 4

فهرست مطالب

تصویر

ص: 5

تصویر

ص: 6

تصویر

ص: 7

تصویر

ص: 8

تصویر

ص: 9

تصویر

ص: 10

تصویر

ص: 11

تصویر

ص: 12

تصویر

ص: 13

تصویر

ص: 14

بخش اول: پیام ها

اشاره

ص: 15

ص: 16

پیام مرجع عالي قدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف به نشست تخصصي زيباشناسي قرآن مجيد

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم

﴿قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لاَ يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا ﴾(1)

السلام علیكم و رحمةالله و بركاته.

با تقدیر و تشكر فراوان از برگزاركنندگان عزیز و شركت كنندگان، اساتید و قرآن پژوهان حاضر در این مجلس قرآنی «نشست تخصصی زیباشناسی قرآن مجید»؛ امید است نورانیت قلوب منورشان همواره در ازدیاد و مشمول توجهات عِدل یگانة قرآن كریم حضرت بقية الله الاعظم - ارواح العالمين له الفداء - باشند.

ص: 24


1- . اسراء، 88. «بگو: اگر انسان ها و پريان (انس و جن) اتفاق كنند كه همانند اين قرآن را بياورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هرچند يكديگر را (در اين كار) كمك كنند».

زیبایی های قرآن

زیبایی و جمالِ قرآن مجید، از سراسر این كتاب آسمانی، از ظاهر و باطن، از لفظ و معنا، از آیات و سور، از بشارت ها و انذارها، بیان حقایق، ارائة عالی ترین مراتب و درجات توحید، مسائل اعتقادی نبوت، معاد و امامت، تعالیم اخلاقی تربیتی و سیاسی و مبارزه با كج فهمی ها، كج روی ها و عادات ناستوده و زشت در همة رشته های فردی، اجتماعی، مادّی و معنوی ظاهر و آشكار است.

همه و همه، جمال و زیبایی، نور، شفا و هدایت است و طی چهارده قرن گذشتة زمان، همواره در لمعان بوده و جاودان، در اعصار آینده، مركز استكشاف حقایق خواهد بود و جمالش همان جمالی است كه آن را در دعا از خداوند متعال طلب می كنیم: «اللّهُمَّ إنّی أسأَلُكَ مِن جَمالِكَ بِأَجمَلِه»(1).

آنچه را در این مختصر می خواهم به عرض برسانم این است كه جمال قرآن یك جمال عام است كه از اول تا پایان قرآن كریم از آن ظاهر است و اهل لسان، هركدام، آن را به حسب ذوق و قریحة خود درك می نمایند و هرچه آن را می خوانند و می شنوند از التذاذشان فرو نمی كاهد.

ص: 25


1- . طوسی، مصباح المتهجد، ص760؛ ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج1، ص96، 175؛ ج2، ص357، کفعمی، المصباح، ص692. «خدايا از تو درخواست مي کنم به نيکوترين مراتب جمالت».

جاذبه قرآن

جمال، جمالی است كه عرب جاهلی و مشركان جزیره العرب را به گونة اعجاب انگیزی تحت تأثیر قرار داد و دل هایشان را به قبول اسلام، فتح نمود آن چنان كه یك سوره و حتی یك آیه اش آنها را تكان می داد و همة عادات و برنامه های جاهلیت را ترك می كردند.

آن آیات نورانی و كلمات جاودانة آسمانی همگان را مبهوت و متحیر ساخته بود كه چگونه اين كلام، مردم را تغيير می دهد و به گفتة كُفاری - كه جامعه را از نزدیك شدن به رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و شنیدن قرآن كریم بیم می دادند - بین زن و شوهر، پدر و پسر و دوست با دوست جدایی می اندازد. گویا آنان تأثیر این كلام را قهری می دانستند.

مثل ولید بن مغیره وقتی سوره حم سجده را از حضرت ختمی مرتبت (صلی الله علیه و آله و سلم) شنید آن گونه تكان خورد كه زبان به اقرار و اعتراف به عظمت قرآن گشود.(1)

طفیل بن عمرو دوسی یكی از رجال معروف، شاعر و آگاه به مكه آمد؛ قریش نزد او رفتند و او را از دیدار با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) منع كرده و ترسانیدند كه سخن محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) سحر است و میان مرد و همسرش و بلكه بین او و خودش جدایی می اندازد؛ می گفتند: «ما بر تو و قوم تو از

ص: 26


1- . مجلسی، بحارالانوار، ج9، ص167 – 168.

او بیمناكیم و صلاح و خیر تو در این است كه نه با او سخن بگویی و نه سخنش را بشنوی».اما طفیل روزی به كعبه رفت. او حضرت رسالت پناه، خاتم النبیین را درحال قرائت قرآن دید و صدای ملكوتی حضرتش را به گوش جان شنید و از جام وصل قرآن، جرعه ای از آب حيات نوشید و چنان پسندید و دلدادة آن شد كه به خود گفت: «مادرم به عزایم بنشیند! من شخصی آگاه و سخن شناسم و كلام نیك را از بد تشخیص می دهم؛ چرا سخن چنین مردی را نشنوم؟ اگر نیك است می پذیرم و اگر بد باشد آن را ترك می كنم». كوتاه سخن آنكه این مرد با شخصیت پس از شنیدن آیات قرآن كریم و دعوت آن حضرت، بی درنگ ایمان آورد و به سوی قوم خویش بازگشت؛ آنها را به اسلام دعوت نمود و جمعی از آنان به شرف اسلام، مشرّف شدند.(1)

تأثیرگذاری قرآن در دل ها

اعجاز قرآن از این هم بیشتر و فراتر می رفت؛ كسی نبود كه تحت تأثیر جمال آن قرار نگیرد؛ زیبایی و دلربایی قرآن، سران عنود و لجوج كفر و شرك را نیز شیفتة خود كرده بود.

ص: 27


1- . ابن هشام، السیرة النبویه، ج1، ص256 – 257؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج25، ص13 – 14؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج4، ص375 – 376.

از سخت ترین دشمنان حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)، اخنس بن شریق، ابوسفیان بن حرب، ابوجهل بن هشام بودند. این سه نفر، هر یك شبانه به تنهایی و پنهانی برای شنیدن تلاوت قرآن محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) به اطراف و نزدیك مكانی می رفتند كه آن حضرت، قرآن می خواند و بیشتر شب را به قیام و عبادت و تلاوت قرآن، به ترتیل و تأمل و حال خاصِ توجه خویش می گذراند و باآن صدای خوش و دلنواز، آیات الهی را با حضور قلبی كه مخصوص به خود آن حضرت بود قرائت می نمود. این سه نفر كه هر یك برای شنیدن آیات قرآن با صوت روح انگیز محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) رفته بودند اتفاقاً در بازگشت به هم برخوردند؛ رازشان برای هم آشكار شد و یكدیگر را ملامت كردند كه اگر جوانان قریش از مثل این ماجرا آگاه شوند همه به محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می گروند؛ و لیكن شب بعد هم هر كدام از آنان را، شوق شنیدن آیات قرآن از نای جان فزای محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) چنان برمی انگیخت كه گویی پاهایشان آنها را بدون اراده و اختیار به سوی آن حضرت می برد.

در این شب نیز در بازگشت به هم رسیدند و ملامتشان بر كاری كه كرده بودند بیشتر شد و شب سوم هم این واقعه تكرار شد و پس از این، دیگر عهد و پیمان بر ترك آن بستند.(1)

ص: 28


1- . ابن اسحاق، سیره، ج4، ص169؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج1، ص207 – 208؛ ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج3، ص82؛ همو، السیرة النبویه، ج1، ص505 – 506؛ سیوطی، الدر المنثور، ج4، ص187.

این داستان های معتبر تاریخی نشان می دهد كه در گرویدن مردم به اسلام، نقش مركزی و اساسی از آنِ قرآن و اثر این زیبایی الهی است كه البته در كنارش، سیرة یگانه و بی مانند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، خُلق عظیم آن حضرت، معجزات و دیگر اسباب تأییدات الهی نیز در ادای آن رسالت بزرگ و سنگین، حضرتش را یاری نمود و خلاصه آنكه سرّ بزرگ و اصلی موفقیت دعوت قرآن، توجه به خود قرآن و جمال قرآن بود كه متأسفانه امروز بسیاری حتی مسلمانان از این همه جمال وجلال غافل مانده اند! این جمال و جلوة عام قرآن بود كه یك زن اعرابی به آن توصیف مشهور ادبی گوشه ای از جمال آیة كریمة:

﴿وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾،(1) را بیان نمود.(2)

جلوه ها و مراتب زیبایی و جمال قرآن نسبت به مخاطبان

جمال عام قرآن همواره در تجلی و جلوه است و جمال حق و جمالی است كه اجمل از آن نیست. اما علاوه براین جمال عام، آیات قرآن و

ص: 29


1- . قصص،7. «ما به مادر موسى الهام كرديم كه: او را شير ده و هنگامى كه بر او ترسيدى، وى را در دريا (ى نيل) بيفكن و نترس و غمگين مباش، كه ما او را به تو بازمى گردانيم، و او را از رسولان قرار مى دهيم!»
2- . ابن جوزی، زاد المسیر، ج3، ص375؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج14، ص252؛ عاملی نباطی، الصراط المستقیم، ج1، ص43.

سور آن هركدام جمال و بلكه جمال های بخصوصی دارند و اشخاص و افراد و علما و دانشمندان هم هركدام از جمال خاصی برحسب قریحه و ذوق و فن و معرفت و بصیرت خود بهره می برند و نور و هدایت می گیرند؛ مثلاً از متفكران در عالم ملك و ملكوت و آیات آفاقیه و انفسیه، جمال آیاتی مثل:

﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ * الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِيخَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ﴾(1)

و مانند:

﴿سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ

ص: 30


1- . آل عمران، 190 - 191. «مسلماً در آفرينش آسمان ها و زمين، و آمد و رفت شب و روز، نشانه هاى (روشنى) براى خردمندان است. همان ها كه خدا را در حال ايستاده و نشسته، و آن گاه كه بر پهلو خوابيده اند، ياد مى كنند و در اسرار آفرينش آسمان ها و زمين مى انديشند (و مى گويند:) بار الها! اينها را بيهوده نيافريده اى! منزهى تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار»!

شَهِيدٌ﴾(1)

و مانند:

﴿وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِّلْمُوقِنِينَ * وَفِي أَنفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ﴾(2)

و نیز:

﴿إِنَّ اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِوَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ * فَالِقُ الإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ﴾(3)

و همچنین:

﴿هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ

ص: 31


1- . فصلت، 53. «به زودى نشانه هاى خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان مى دهيم تا براى آنان آشكار گردد كه او حق است؛ آيا كافى نيست كه پروردگارت بر همه چيز شاهد و گواه است؟!»
2- . ذاریات، 20 – 21. «و در زمين آياتى براى جويندگان يقين است، و در وجود خود شما (نيز آياتى است) آيا نمى بينيد؟!»
3- . انعام، 95 - 96. «خداوند، شكافنده دانه و هسته است زنده را از مرده خارج مى سازد، و مرده را از زنده بيرون مى آورد؛ اين است خداى شما! پس چگونه از حقّ منحرف مى شويد؟! او شكافنده صبح است و شب را مايه آرامش، و خورشيد و ماه را وسيله حساب قرار داده است اين، اندازه گيرى خداوند تواناى داناست!»

وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ﴾(1)

دلربایی می نماید و جمال بی مانندی كه این آیات و امثال آن دارند آنها را به حسب مراتب درك و معرفت، جذب و به عوالم بالا و بالاتر سیر می دهد و همچنین مؤمنان و موقنان از جمال مثل این آیه:

﴿اللّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ أُنثَى وَمَا تَغِيضُ الأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَكُلُّ شَيْءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ * عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ * سَوَاء مِّنكُم مَّنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَن جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّيْلِوَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ ﴾(2)

و آیات دیگر بر یقین و نور قلب خويش می افزایند.

آیاتي مانند:

﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...﴾؛(3)

ص: 32


1- . حشر، 22. «او خدايى است كه معبودى جز او نيست، داناى آشكار و نهان است، و او رحمان و رحيم است!»
2- . رعد، 8 - 10. «خدا از جنين هايى كه هر (انسان يا حيوان) مادّه اى حمل مى كند آگاه است و نيز از آنچه رحم ها كم مى كنند (و پيش از موعد مقرّر مى زايند)، و هم از آنچه افزون مى كنند (و بعد از موقع مي زايند) و هر چيز نزد او مقدار معينى دارد. او از غيب و شهود آگاه، و بزرگ و متعالى است! براى او يكسان است كسانى از شما كه پنهانى سخن بگويند، يا آن را آشكار سازند و كسانى كه شبانگاه مخفيانه حركت مى كنند، يا در روشنايى روز».
3- . نور، 35. «خداوند نور آسمان ها و زمین است».

﴿إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ...﴾؛(1)

﴿وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ﴾؛(2)

﴿وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِهَوْنًا...﴾؛(3)

﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ... ﴾؛(4)

﴿وَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ﴾؛(5)

﴿فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ * وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ

ص: 33


1- . نحل، 90. «خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزديكان فرمان مى دهد و از فحشا و منكر و ستم، نهى مى كند خداوند به شما اندرز مى دهد، شايد متذكّر شويد!»
2- . فصلت، 34. «هرگز نيكى و بدى يكسان نيست بدى را با نيكى دفع كن، ناگاه (خواهى ديد) همان كس كه ميان تو و او دشمنى است، گويى دوستى گرم و صميمى است!»
3- . فرقان، 63. «بندگان (خاص خداوند) رحمان، كسانى هستند كه با آرامش و بى تكبّر بر زمين راه مى روند».
4- . حجرات، 13. «گرامى ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست».
5- . بقره، 216. «چه بسا چيزى را خوش نداشته باشيد، حال آنكه خيرِ شما در آن است».

ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ﴾؛(1)

﴿إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاء أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاء...﴾؛(2)

﴿أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاءً فَسَالَتْ... ﴾(3)

و مثل:

﴿ وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى... ﴾(4)و مثل:

﴿ وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا... ﴾؛(5)

﴿ وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ... ﴾(6)

ص: 34


1- . زلزله، 7 - 8. «پس هركس هموزن ذرّه اى كار خير انجام دهد آن را مى بيند! و هركس هموزن ذرّه اى كار بد كرده آن را مى بيند!»
2- . یونس، 24. «مثل زندگى دنيا، همانند آبى است كه از آسمان نازل كرده ايم».
3- . رعد، 17. «خداوند از آسمان آبى فرستاد».
4- . نحل، 58. «درحالى كه هرگاه به يكى از آنها بشارت دهند دختر نصيب تو شده».
5- . روم، 21. «و از نشانه هاى او اينكه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد».
6- . مائده، 2، 8. «دشمنی با جمعیتی، شما را به گناه و ترک عدالت نکشاند».

و صدها آیات دیگر و همة آیاتي كه هریك با جلوه یا جلوه های خاصی، قشرها و اصناف مختلف و اندیشمندان جهان را غرق تفكر و تأمل و شوق و انس می نمایند و او را به آفاق و عوالم بالا پرواز می دهند.

عمل به قرآن

در خاتمه آنچه لازم است حقیر، خود و دیگران را به آن تذكر دهم عمل به قرآن است؛ عمل به هدایت ها و تعالیم قرآن، عمل به احكام قرآن و تمسّك عملی به قرآن و عترت.

توجه به روح قرآن و تعالیم بلند اخلاقی اش باید در صدر برنامه سازی ها قرار گیرد و پیام معنوی این كتاب نورانی از كرسی های نظریه پردازی فرا گذرد و ابعاد حیات بخش و انسان ساز آن در بحران معنوی دنیای جدید، همة جوامع را دربرگیرد.

هر كاستی، كمبود و نقص در جامعه اثر عمل نكردن به قرآن است. عزت ما، وحدت ما، استقلال ما، قوّت و قدرت ما، اخوّت و برادری، نجات از فقر اقتصادی، علمی و صنعتی، رهایی از ضعف اخلاقی،برون رفت از بلا و بنیان جهالت و اعتیاد، و بالاخره موفقیت در فتح قله های علم و معرفت همه در سایة عمل به قرآن مجید فراهم می شود.

بار دیگر از اساتید محترم و قرآن پژوهان شركت كننده در این اجلاس و عزیزانی كه خدمت به قرآن كریم و این جلسة نورانی نصیب آنها شده

ص: 35

است تقدیر و تشكر نموده و توفیق همگان را در نشر و ترویج معارف نورانی قرآن از خداوند متعال مسئلت دارم.

لطف الله صافی

24 جمادی الاولی 1427

31 خردادماه 1385

ص: 36

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به موسسان و اعضای موسسه مهد قرآن

اشاره

به مؤسّسان و اعضای مؤسسه مهد قرآن

قال الله تعالی:

﴿ إِنَّ هَ-ذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا ﴾(1)

﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاء لِّمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ﴾(2)

قرآن کریم یگانه اثر بی همتا و باقی و پایدار رسالت خدا و وحی نازل بر انبیا و معجزه جاوید دین اسلام و برهان حقانیّت همه ادیان حقه آسمانی و عالم غیب و نور هدایت و شفا و رحمت است.

ص: 17


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند و به مؤمنانى كه اعمال صالح انجام مى دهند، بشارت مى دهد كه براى آنها پاداش بزرگى است».
2- . یونس، 57. «اى مردم! اندرزى از سوى پروردگارتان براى شما آمده است و درمانى براى آنچه در سينه هاست (درمانى براى دلهاى شما) و هدايت و رحمتى است براى مؤمنان!»

پیشرفت بشر در سایه معارف قرآن

در طی چهارده قرن که از نزول این کتاب عزیز گذشته، حرکت و شتاب بسیار چشمگیر و همه جانبه ای که برای بشر و کشف علوم و فنون و رشد معارف و آگاهی فراهم شد نسبت به تمام اعصار و دوران های طولانی گذشته بی سابقه و حیرت انگیز و اعجازآفرین است. اگر دنیا را به دو عصر و دو دورة قدیم و جدید تقسیم کنیم، دورة نو و جدید آن که دورة تکامل و بروز استعدادهای بشری و نو شدن مظاهر زندگی و اکتشافات و اختراعات و تبدیل جهانیان به جامعة واحد است، دور قرآن کتاب جهانی و جهان است که از پرتو انوار آن حقایق آشکار و نهضت سریع انسانیّت به سوی ترقّی و تقدّم آغاز شد و آفاقی تازه که وسعت آن با میلیون ها و میلیاردها سال نوری نیز به حساب نمی آید بر روی بشر باز شد. منشور:

﴿خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعاً﴾(1)

و

﴿سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ﴾(2)

ص: 18


1- . بقره، 29. «خداوند همه آنچه را (از نعمت ها) در زمين وجود دارد، براى شما آفريد».
2- . لقمان، 20. «خداوند آنچه را در آسمانها و زمين است مسخّر شما كرده است».

همه را به تحقیق و کاوش ترغیب و تشویق کرد و با ابلاغ هایتوحیدی مثل: ﴿أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ﴾(1) برابری همة نژادها را اعلان نمود و رسم بشرپرستی و شرک و کفر را محکوم کرد و اصولی را که هرچه بشر به سوی تمدّن حقیقی پیشتاز شود، نیازمندی های او را مرتفع می سازد، مقرّر نمود. دین واحد و حکومت واحد و نظام واحد، جامعه واحد و عدالت و برابرى و صلح و امانت و صداقت و طهارت و رحم و احسان و رفاه وآسايش و امنيّت و قانون براى همه و همه دعوت قرآن است و در يك كلمه، قرآن جهان را از ظلمات و تاريكى ها به نور و روشنايى وارد كرد و با نداى دلنواز ﴿اِنّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاِحْسانِ﴾؛(2) و ﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ﴾؛(3) و صدها نواها و نداهاى نجات بخش، مقام انسانيّت تمام افراد را گرامى داشت و پایان دوره هاى سياه استبداد و استكبار و استعمار را اعلام نمود. اين كتاب كريم، همان گونه كه چهارده قرن پيش معجزه كامله و دليل باهر و برهان ظاهر به حق بودن اسلام بوده، امروز و هميشه و تاابد معجزه و برهان است و هر مسلمان در هر عصر و زمان مى تواند با تلاوت آيه ﴿وَ اِنْ كُنْتُمْ فى رَيْبٍ مِمّا

ص: 19


1- . فصلت، 6. «معبود شما معبودى يگانه است».
2- . نحل، 90. «همانا خدا انسان را به عدل و احسان امر مى كند»
3- . حجرات، 13. «بی گمان گرامی ترین شما در نزد خداوند، پرهیزکارترین شماست»

نَزّلْنا عَلى عَبْدِنا فَاْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ﴾؛(1) اعجاز آن را به دنيا اعلام كند وتأييد خبر غيبى ﴿فَاِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا﴾؛(2) را كه چهارده قرن است تأييد شده، از نو مشاهده كند.

فراگیری معارف قرآن توسط تمام افراد و اقشار جامعه

قرآن کریم بیش از آنکه کتاب چهارده قرن پیش و کتاب جوامع کوچک دنیا باشد کتاب امروز و جامعة بزرگ جهانی امروز است و بیش از آنکه کتاب امروز باشد، کتاب فرداها و عصرهای آینده است، آنچه ثابت و مسلّم است مجد و عظمتی که برای مسلمانان به آن صورت بی نظیر فراهم شد از برکت تعالیم قرآن بود و هر سستی و ضعفی که در هر عصر و زمان در ارکان جامعة مسلمین پیدا شد در اثر دوری از قرآن و هدایت های آن بود و یگانه راه جبران خسارت ها و ترمیم ضعف ها بازگشت به قرآن است.

بنابراین بهترین خدمت به جامعة مسلمان به خصوص نسل جوان و راه رستگاری و نجات از هرگونه ضعف و استضعاف، قرآنی شدن و قرآنی ساختن جامعه است. باید قرآن را همه جا ببریم و همه جا با قرآن باشیم؛ در خانه ها، در مدارس، در دانشگاه ها، در مؤسّسات و ادارات، در

ص: 20


1- . بقره، 23. «و اگر در باره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد»
2- . بقره، 24. «ولی اگر چنین نکردید، که هرگز نخواهید کرد».

بیمارستان ها، در بازار، در شهر، در روستا، در دولت، در مراکز مختلف، همه جا باید قرآن را ببریم و همه را با قرآن آشنا سازیم، همه باید به قرآن استشهاد کنند و از قرآن الهام بگیرند، در سخنان و مطالب و مقاصدشان قرآن را شعار خود قرار دهند.

باید همه مبلّغ قرآن باشیم و حقایق آن را به دنیای معاصر که سخت تشنة آن است برسانیم و مؤسسات تحفیظ قرآن و تدریس قرائت قرآن و تفسیرو بیان علوم قرآن را هرچه ممکن باشد گسترش دهیم و با این مؤسسات همکاری و معاضدت تنگاتنگ داشته باشیم که خوشبختانه گرایش جامعه به خصوص جوانان مؤمن و آگاه به قرآن بسیار موجب امیدواری و علامت رشد و آگاهی و بیداری است، مراکز تعلیم قرآن و دارالقرآن ها رو به ازدیاد و حفظ و تعلیم و تعلّم قرآن موجب فخر و مباهات است.

قرآن و عترت عدل و قرین یکدیگر

نکته ای که در این حرکت وسیع و قرآنی باید به آن توجه داشت هشدار حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیث متواتر ثقلین است که باید تمسّک به قرآن با تمسّک به عترت و ائمه طاهرین (علیهم السلام) توأم و مقرون به هم باشد. آنچه برحسب این حدیث قطعی و مسلّم امان از ضلالت و گمراهی است تمسّک به ثقلین قرآن و عترت است.

پرواز به سوی مدارج و معارج قرب الهی با این دو بال صورت می گیرد و با ترکِ هر کدام، پرواز تنها با دیگری امکان پذیر نیست. صِرف یاد گرفتن

ص: 21

قرآن و تجوید خواندن آن بدون تمسّک به هدایت های ائمه طاهرین (علیهم السلام) و ولایت آنها و معرفت مقامشان میسّر نمی شود و الا امثال حجّاج ها در قرائت صحیح قرآن و درک فصاحت و بلاغت آن مهارت داشتند ولی مصداق: «رُبَّ تٰالِ الْقُراٰنَ وَ الْقُرْاٰنُ يَلْعَنُهُ»(1) بودند. حاصل این است که در این مسیر و حرکت نورانی باید از هدایت اهل بیت (علیهم السلام) کمک بگیریم. نباید در تمسّک به قرآن، تمسّک به اهل بیت (علیهم السلام) را را از نظر دور بداریمکه خدای ناخواسته در تمسّک به هر یک از این دو امانت عزیز پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تمسّک به دیگری کمتر و کمرنگ تر باشد. امید است که مؤسّسان این مراکز قرآنی با آگاهی و هوشیاری این نکته را نیز که بسیار مهم است در برنامه ها و اساس نامه های خود منظور فرمایند.

مؤسسه مهد قرآن

بعد از این مقدمة طولانی که هدیه ای از حقیر به مؤسّسة قرآنی «مهد قرآن» است، کمال تقدیر و تشکّر خود را از حضرات حجج اسلام و مؤسّسین مخلص و موفّق مهد قرآن دامت افاضاتهم و عزیزانی که به کسب شرف افتخار خدمت و همکاری با این مؤسّسه شریفه نایل شده اند تقدیم می دارم و توفیق آنان را در ظلّ عنایات صاحب وقت، و ولیّ امر حضرت بقیة الله مولى الورى الامام المهدی - ارواح العالمین له الفداء - مسئلت

ص: 22


1- . فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ج2، ص218؛ همو، الوافی، ج8، ص632؛ مجلسی، بحارالانوار، 89، ص184؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج4، ص249.

می نمایم و به عموم برادران و خواهران ایمانی که شیفتة بسط و نشر حقایق قرآن کریم می باشند به طور مؤکّد توصیه می نمایم که در همکاری مادّی و معنوی با این مؤسسه مقدّسه قرآنیّه مسابقت و مبادرت گسترده داشته باشند و در این اجر و ثواب عظیم خود را شریک و سهیم نموده و از این خوانِ گسترده و نادبة الله مستفیض و بهره مند گردند.

ضمناً علاوه بر تبرّعات و هدایایی که تقدیم می نمایند مجازند تا حدود ثلث از سهم مبارک امام × را برای ادامة کار و توسعه این بنیاد مبارک بپردازند.

اقل المتمسکین بالثقلین

لطف الله صافیعید سعید غدیرخم 1416 هجری قمری

مطابق با 18 اردیبهشت ماه 1375

ص: 23

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به مسابقات سراسري قرآن كريم ويژه نابينايان و معلولان جسمي - حركتي

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

قال اللّه تعالی:

﴿إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا﴾(1)

از حركت های بسیار امیدبخش و سازنده كه بركات معرفتی و تربیتی و اجتماعی آن جامعه را به سوی درجات رفیع معنوی و ارزش های والای انسانی سیر می دهد، گرایش مردم، مخصوصاً نسل جوان به آشنایی با قرآن كریم و معارف و هدایت های این كتاب بزرگ آسمانی است كه بحمداللّه روزبه روز این حركت روبه جلو و درحال گسترش است.

ص: 37


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند و به مؤمنانى كه اعمال صالح انجام مى دهند، بشارت مى دهد كه براى آنها پاداش بزرگى است».

همگانی بودن دعوت قرآن

یكی از حقایق مهمّ قرآن كریم این است كه مخاطب خطابات عامّه قرآنی كه به عنوان «یا ایّهاالناس» یا «یا ایّها الذین آمنوا» آمده است همه مردم و افراد مؤمن می باشند و اختصاص به صنف یا نژادی خاصندارد؛ معلول را مانند سالم و نابینا را مانند بینا مخاطب ساخته و همه یكسان از این خوان پهناور نعمت های معنوی بهره مند می شوند.

نعمت های حقیقی

این هم یك فرق بزرگ بین نعمت های جسمانی و صوری و نعمت های روحی و معنوی و حقیقی است كه از نعمت های جسمانی بعضی برخوردارند؛ مانند نعمت بینایی ، نعمت گویایی، نعمت شنوایی، نعمت سلامتی و نعمت مال و بعض دیگر مثل نابینایان و ناشنوایان یا بیماران از آن محرومند؛ ولی نعمت های روحی، معنوی و اخروی نصیب همه و هركس كه لیاقت آن را داشته باشد، می شود؛ اگرچه از نعمت های جسمانی و توانایی های بدنی محروم باشند. همه می توانند مؤمن باشند، همه می توانند در معرفة اللّه، خداشناسی، ایمان به خدا، معاد، پیغمبر و امام، خود را به درجات عالیه برسانند.

بسا كسانی كه از نعمت های ظاهری محرومند ولی از نعمت های حقیقی به مراتب از آنها كه بیشترین نعمت های ظاهری را دارا هستند، بهره مندند.

ص: 38

براین اساس این برنامه قرآنی و اقدام به گسترش فرهنگ قرآن بین معلولین مؤمن و عزیز، بسیار قابل تقدیر و اقدامی قرآنی است.

اینجانب به سهم خود از همه عزیزانی كه در خدمت این برنامه، توفیق كسب ثواب دارند به ویژه سازمان بهزیستی

كشور و مسئولان محترم آن تشكر می نمایم.

امید است در پرتو تمسّك به ثقلین (قرآن و عترت) ملّت و جامعه اسلامی همواره به جایگاه رفیع تر علم و عمل و رشد و معرفت نائلگردد و با الهام از این دو سرمایه نفیس ، فرهنگ قرآنی در جامعه ما و كشورهای اسلامی حاكم گردد.

والسلام علیكم و رحمة اللّه.

لطف اللّه صافی

27 شعبان المعظم 1429

ص: 39

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به همايش قرآن و دانشگاه

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ ﴾(1)

صدق الله العلي العظيم.

السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

با تبريك هفته قرآن و دانشگاه به جميع دانشگاهيان و دانشجويان عزيز و اساتيد محترم و تعظيم و تكريم از اين حركت مقدس قرآني كه نويدبخش فتح قله هاي حقايق و درس علوم وحياني و معارف عميق قرآني است، به طور اجمال و براي اينكه اينجانب نيز در اين خوان گسترده علم و بصيرت و بينش و فواید رحماني آن با كمال خضوع شركت كرده باشم، توجه آن جمع دانشور و معارف پرور را به معاني و پيام هاي بلند و ژرف و عميقي كه از همين آيه شريفه استفاده مي شود جلب مي نمايم.

لزوم توجه بیشتر به قرآن پژوهی

حق اين است كه اگرچه در طول چهارده قرن قرآن پژوهشي و كاوش و تحقيق و بررسي هدايت هاي قرآن همواره ادامه داشته و در شعب مختلف

ص: 40


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند».

علوم قرآني علماي بزرگ و دانشمندان عالي مقام و مفسران نامدار و متفكر آن همواره روبه جلو بوده اند ولي بايد گفت: هنوز هم در كلاس هاي نخستو آغاز كارند و نورافشاني قرآن به مرور اعصار بيشتروبيشتر مي شود.

تفاسيري كه براي قرآن مجيد نوشته شده، هم از جهت محتوا و هم از جهت حجم بسيار بااهميت و باعظمت است؛ تنها يك دوره تفسيري كه به دستور خلف بن احمد ساماني و توسط گروهي از علماي عصر او نوشته شد، حجم آن به قدري بزرگ بود كه كتابخانه وسيعي را شامل مي شد. حتي بيگانگان منصف در برابر اين كتاب آسماني سرِ خضوع و احترام بر زمين گزارده اند و قرآن بيش از اينكه كتاب چهارده قرن گذشته باشد كتاب اين عصر و عصر هاي آينده است.

گرايش دانشگاهیان عزيز به قرآن پژوهي و آشنايي بيشتر با كتاب جداً در زمان ما در خور كمال تقدير و تحسين است. اميد است كه اين برنامه روزبه روز مورد استقبال بيشتر قرار گيرد و يگانه عِدل قرآن حضرت بقيةالله مولانا المهدي - ارواحنا له الفداء - كه به موجب حديث متواتر ثقلين عِدل حاضر قرآن مجيد هستند از آن مسرور و خشنود شوند.

بنده اين توفيق بزرگ را به اعضاي علمي و اساتيد والامقام و دانشجويان عزيز دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي بالخصوص تبريك مي گويم و دوام اين افتخار بزرگ را براي آنان از خداوند متعال مسئلت دارم.

ص: 41

لطف الله صافي

26 ذي القعده 1430

مطابق با 23 آبا ن ماه 1388

ص: 42

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به نخستين نشست تخصصي تفسير و تفسيرنگاري در سدة اخير در حوزة علمية مشهد

اشاره

*همايش بررسي رويكردها و رهاوردهاي تفسيري آيت الله حاج شيخ محمد نهاوندي(رحمة الله علیه)

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ إِنَّ هَ-ذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا﴾(1)

السلام عليكم و رحمةالله و بركاته

با عرض ادب و احترام به حضرات فضلا و علما و دانشمنداني كه زينت افزاي اين نشست شريف قرآني شده اند، و با تجليل از مقام عالي مفسر گران قدري كه اين هم انديشي به منظور گرامي داشت خدمات تفسيري آن شخصيت ارجمند، تشكيل شده است. امتياز اين نشست،

ص: 43


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند و به مؤمنانى كه اعمال صالح انجام مى دهند، بشارت مى دهد كه براى آنها پاداش بزرگى است».

علاوه بر حركتي سودمند به سوي قرآن كريم و معارف وحياني و احياي علم تفسير و قرآن پژوهي، اين است كه اين برنامة مقدس در آستان ملائك پاسبانِ عِدل ناطق قرآن حضرت امام علي بن موسي الرضا - عليه آلاف التحية و الثناء - و به همت فضلاي اين خطة ولايي علم و ادب برگزار مي شود.

نقش بارگاه ملکوتی امام رضا (علیه السلام) و حوزه علمیه مشهد در ترویج معارف قرآنی

آري سزاوار است كه از مشهد مقدس كه به واسطه مضجع شريف عالم آل محمد - صلوات الله علیهم اجمعین - كه همه آفاقِ آن را معنويت و معرفت بخشيده است، انوار قرآن مجيد و وحي الهي در اشراق و لمعان باشد و حوزه و دانشگاه و ديگر طبقات جامعه براي درك معارف قرآن و زندگي با قرآن و حركت به سوي اخلاق قرآني و نظام قرآني، دعوت شوند و نداي روح بخش ﴿إنّ هذا القرآنَ يَهدى للِّتى هى أقوَم﴾(1) از آنجا طنين انداز گردد. چه اينكه امت قرآن، امت حيات، امت توحيد و ايمان، امت عدل و احسان و امت مكارم اخلاق است. امت قرآن، ظلم ستيز و مظلوم نواز است، شجاع و اهل ايثار و رحم و انصاف است.

ص: 44


1- . اسراء، 9. ««اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند».

جاودانگی و ویژگی های اعجاز قرآن

در اين مجال، مناسب مي دانم به نكته اي اشاره كنم. قرآن نه فقط معجزه و دليل خاتميت دين اسلام بلكه يگانه برهان جاودان حقانيت دعوت همه انبياي سلف از آدم تا خاتم است. نداي تحدي آن به جهان،تا روز قيامت باقي است و خطاب ﴿وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا﴾(1) پس از چهارده قرن، هنوز به گوش مي رسد. عالم مشهور متبحر در فنون و علوم - ابن رشد اندلسي - طي بياناني در فرق بين اعجاز قرآن مجيد و معجزات ساير انبيا و حتي ساير معجزات شخص حضرت خاتم الانبياء (صلی الله علیه و آله و سلم) كه بسياري از آنها به تواتر، قطعي و ثابت است، مي گويد: «دلالت قرآن بر نبوت حضرت رسول اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) مثل دلالت انقلاب عصا به حيه بر نبوت موسي × و احياي موتي و شفاي اكمه و ابرص بر نبوت عيسي (علیه السلام)نيست؛ بلكه گوياتر و رساتر است. اين افعال گرچه از غير انبيا و به غير معجزه ظاهر نمي گردد و قانع كننده است، اما با فعل يا صفتي از صفات نبي - كه به اعتبار آن صفت نبي شمرده مي شود - ارتباط ندارد. اما قرآن دلالتش بر صفت نبوت، چونان دلالت درمان بيمار بر طبِّ طبيب است؛ اگر دو تن ادعاي طب كنند و يكي از آنها بگويد دليل بر طبابت من اين است كه روي آب راه مي روم، و ديگري بگويد دليل بر طبيب بودن من اين است كه بيماران را علاج و درمان

ص: 45


1- . بقره، 23. «و اگر در باره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد».

مي كنم؛ بديهي است اگرچه هردو مورد تصديق هستند، اما تصديق طبيب بودنِ آن كس كه بيماران را درمان كرده، از تصديق كسي كه روي آب رفته، قوي تر است. خلاصه اعجازِ قرآن، معجزه مناسب با نبوت است، و دليل بر صحت ادعا، مناسب با مدّعاست. به خلاف ابراءِ اَكمَه و اَبرَص و احيايِ موتي و قلبِ عصا به ثُعبان؛ كه گرچه به واسطه آنها هم نبوتِ مدّعيِ نبوت، تصديق مي شود اما هيچ يك از آنها كار رسول و نبي نيست؛ مثل اينكه روي آب راه رفتن هم كار طبيب نيست.

پيغمبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) اعلامِ نبوت و رسالت فرمود و كارش را كه رسالت و رساندن پيام است، معجزه و دليل بر نبوت اعلام نمود. خودِ نبوت و رسالت، امري خارق العاده و معجزه و دليل است و به آن تحدّي نمود كه: ﴿وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ﴾(1) «اگر در دعوت و رسالت و آنچه بر بنده خود نازل كرده ايم شك داريد يك سوره همانند آن را بياوريد». يعني مثل همان كه بر او نازل كرده و او را به رسالت و رساندن آن به شما مبعوث كرده ايم بياوريد؛ معجزه او همان خود آن است و دليل بر صدق دعوت، خود آن دعوت است. برهان بر حقانيت قرآن و وحياني بودن آن، خود آن است كه إلی الأبد و در هر

ص: 46


1- . بقره، 23. «و اگر درباره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد».

عصر اگر انس و جن اجتماع كنند و با هم همكاري نمايند كه مثل آن را بياورند، نخواهند توانست».

ویژگی های تفسیر نفحات الرحمن

به همين مقدار كه از نمي از يَم و اندكي از بي شمار است بسنده مي كنيم و مفسر نامدار و علامه بزرگوار معاصر، مرحوم حاج شيخ محمد نهاوندي و تفسير شريف نفحات الرحمن را كه از تأليفات ارزشمند اين عصر در سده چهاردهم هجري قمري است، گرامي مي داريم.

ص: 47

الحق اين تفسير از جهاتي كه بايد مدّنظر مفسر باشد، جايگاهي رفيع است. اين تفسير و تفسير ناتمام علامه بلاغي از حسنات بزرگ روزگار ما هستند؛ و با ويژگي هاي بالايي كه دارند، از اعتبار خاصي برخوردارند و نور تمسك به ثقلين، از آنها درتلألؤ و نمايان است. به ويژه طرائف چهل گانه تفسير نفحات الرحمن كه در كمال استحكام و اتقان است بر ارزش آن افزوده است؛ خداوند متعال بر علو درجات اين مفسر عالي قدر و موفق بيفزايد.

در خاتمه از همه حضرات شركت كننده در اين همايش منور قرآني و خدمتگزاران و برگزاركنندگان آن كه خدمت به قرآن را براي خود افتخار بزرگ مي دانند و نشست حاضر را در تجليل از خدمت و سيرت قرآنيِ يك مفسر گران قدر، ترتيب داده اند، تشكر كرده، مزيد توفيقات همگان را از خداوند متعال مسئلت دارم.

و آخر دعوانا ان الحمدلله ربّ العالمين

لطف الله صافي

ربيع الثاني 1431

ص: 48

پيام حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف به همايش قرآن و باورهاي ديني درگلپایگان

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الله تعالي:

﴿إِنَّ هَ-ذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا﴾.(1)

السلام عليكم و رحمةالله.

با عرض احترام به حضار گرامي و تقدير از برنامه اي كه چند سال است به عنوان تقويت مباني اعتقادي و شبهه زدايي ديني در شهر مذهبي گلپايگان كه سوابق ديني و علمي آن معروف و مشهور است انجام مي شود و با تاكيد بر لزوم كار و اهميت تبليغ تحت عنوان مذكور در شرايط كنوني جهان و مشكلات فرقه گرايي ها و فرقه سازي ها و فعاليت هاي اضلالي كه مخصوصاً نسل جوان را هدف قرار داده و به تضعيف سنت هاي ثابته و تخريب ساختارهاي مقدس اهتمام دارند،

ص: 49


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند و به مؤمنانى كه اعمال صالح انجام مى دهند، بشارت مى دهد كه براى آنها پاداش بزرگى است».

انتخاب عنوان «قرآن و باورهاي ديني» براي برنامه حاضر عالية المضامين و كثيرة الجوانب است.اين موضوع در هر حد در جامعه و نسل حاضر و دانش پژوهان و دانشگاهيان و سایر اصناف مطرح شود موجب رشد معرفت و شعور ديني و درك مقاصد وحياني و قرآن مي شود.

جایگاه ایمان و باورهای دینی در قرآن

در خود قرآن كريم، آيات متعددي مردم را به ايمان و باور و اعتقاد دعوت نموده و مثل حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را به ايمان توصيف نموده و مؤمنان را به ايمان به خدا و ملائكه و پيامبران و كتاب هاي آسماني ستوده است و اوصاف مؤمنين را بيان نموده است.

خلاصه، ايمان در قرآن مجيد، نقطه اصلي و مركزي دعوت انبيا معرفي شده است. نه تنها ايمان و اعتقاد، اساس و اصل معنويات اعلام شده بلكه راه هاي وصول به قله هاي شامخ آن بيان شده است؛ راه هايي كه در همه جا و در همه اعصار باوربخش دل هاي پاك است. قرآن كريم، معجزه است و در اين ايمان بخشي نيز اعجاز دارد كه دليل آن همان توسعه اسلام در كوتاه ترين زمان و مطابق بودن دعوت اسلام با فطرت است. دعوتي كه براي هركس و هر صنف اگرچه درس نخوانده باشد يا سال ها مكتب هاي مختلف به اصطلاح عقلي و فلسفي را آموخته

ص: 50

باشد مورد استفاده قرار مي گيرد و به اين نتيجه مي رسد كه بالاتر و مؤثرتر از روش قرآني كه بتواند در اين گستردگي جهاني، جوامع اسلامي را به ايمان و اعتقاد به الهيات و معاد و ساير عقايد حقه برساند، نيست.

جاذبه قرآن

جاذبه قرآن مجيد كه به آن سرعت، عالم انسانيت را متوجه به اسلام و معارف آن نمود از آن زمان تا به حال كه چهارده قرن گذشته همواره زنده و بيش ازپيش جالب و جاذب است و اين قرآن است كه علي الدوام دل ها را به ايمان، جذب مي نمايد. اعلاميه جهاني و آزادي بخش آن مثل ﴿تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاءٍ﴾(1) و ﴿إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى﴾(2) و ﴿إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ﴾(3) هميشه و در هر دوره و عصر، گوش و دل بشر را مي نوازد.

ص: 51


1- . آل عمران، 64. «بیایید به سوی کلمه ای که میان ما و شما یکسان است».
2- . حجرات، 13. «ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم».
3- . نحل، 90. «خداوند به عدل و احسان فرمان می دهد».

تأثیر زبان وحی

لسان انبيا و زبان وحي و زبان قرآن در دل ها چنان نفود و تاثيري دارد كه هيچ زباني اين تاثير را ندارد؛ اگر زبان همه حكما و به اصطلاح اهل معقول و نوابغ و ارباب فنون فلسفي يك زبان باشد در باوربخشي و ايمان به غيب قطعاً يك صدم اثر زبان قرآن را ندارد؛ هيچ كدام توفيقي كه تام باشد نداشته اند و سخنانشان در اين موضوع بيشتر مانند آب در غربال كردن و باد در چنبر بستن بود و گاه خودشان هم از نعمت ايمان محروم شده و در مسائلي مثل ربط حادث به قديم و معاد عالم ديگر كسي را به باور نرساندند، بلكه گمراه شده اند. صغري و كبري و تشكيل قياس و برهان منطقي و مطالب فلسفي و كلامي در ايمان بخشي نقش بسزاييندارد. الهيات و معارف عالي بشري فقط با زبان قرآن و زبان رسول اكرم و ائمه (علیهم السلام) و نهج البلاغه و صحيفه كامله در دل ها نفوذ مي كند. مكتب هاي ديگر نمي توانند و نتوانسته اند قلوب را فتح نمايند اگر زبان قرآن و آن آيات رسا مثل: ﴿إِنَّ اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ * فَالِقُ الإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ﴾(1) نبود، مكتب هايي كه از عصر

ص: 52


1- . انعام، 95 - 96. «خداوند، شكافنده دانه و هسته است زنده را از مرده خارج مى سازد و مرده را از زنده بيرون مى آورد اين است خداى شما! پس چگونه از حقّ منحرف مى شويد؟! او شكافنده صبح است و شب را مايه آرامش، و خورشيد و ماه را وسيله حساب قرار داده است اين، اندازه گيرى خداوند تواناى داناست!»

بني اميه آغاز گرديد و در عصر بني عباس رايج شد و در برابر مكتب قرآن، وارد مكتب و مدرسه اسلام و قرآن گرديد كمترين اثري نداشتند؛ فقط اسلام را تاحدي از سير به سوي جلو باز داشتند و معارف قرآني و نوراني قرآن بود كه اسلام را به اين وسعت خارق العاده رساند.

استخراج باورهای دینی از قرآن

براي باورهاي ديني بايد از قرآن استفاده شود و بيان ساده و قوي آن را راهنما قرار داد و هر بيان، هر شعر و هر ادبياتي كه به اين روش و اقتباس از قرآن مجيد باشد باورزا و شوق انگيز و موجب روشني قلب مي شود. اشعار شعرا كه از همين سبك قرآن استفاده كرده اند شنونده را به عالم غيب و ايمان به خدا در حد بسيار زيادي سير مي دهد كه بحمدالله به زبان عربي و فارسي قوي ترين، مؤثرترين و بيشترين ادبيات را داريم.اينك سبك قرآن مجيد در ايمان بخشي:

﴿وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِّلْمُوقِنِينَ * وَفِي أَنفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ﴾؛(1)

ص: 53


1- ذاریات، 20 - 21. «و در روی زمین آیاتی برای جویندگان یقین است، و در وجود خود شما (نیز آیاتی است)؛ آیا نمی بینید؟».

﴿أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ﴾؛(1)

﴿ان إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ...﴾(2) (الآيات)؛

﴿أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ السَّمَاء مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ﴾(3) (الآيات)؛﴿مِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ﴾(4) (الآيات)؛

﴿أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ﴾؛(5)

﴿أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاء الَّذِي تَشْرَبُونَ * أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ

ص: 54


1- . انبیاء، 30. «آیا کافران ندیدند که آسمان ها و زمین به هم پیوسته بودند و ما آنها را از یکدیگر باز کردیم و هر چیز زنده ای را از آب قرار دادیم؛ آیا ایمان نمی آورند؟».
2- . آل عمران، 190 – 194. «مسلماً در آفرینش آسمان ها و زمین و رفت و آمد شب و روز...».
3- . نمل، 60. «آیا بت هایی که معبود شما هستند، بهترند) یا کسی که آسمان ها و زمین را آفرید؟ و برای شما از آسمان آبی فرستاد که با آن باغ هایی زیبا و سرورانگیز رویاندیم؟».
4- . روم، 20. «از نشانه های او این است که شما را از خاک آفرید».
5- . طور، 35. «یا آنها بی هیچ آفریده شده اند یا خود خالق خویشند؟».

مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ﴾.(1)

و آيات بسيار ديگر در الهيات كه همه در معرفت و تبليغ و دعوت به خداپرستي است و باورآفرين و ايمان بخش است.

در بخش نبوات آيات قرآن كريم همه معجزه است و در معرفي انبيا بليغ تر از آن نيست.

در موضوع معاد و مسائل مربوط به روح و غيب وجود انسان و سؤال و محاسبه قيامت، هشدارهاي آيات قرآن همه رسا و مؤثر است.

در توصيف سختي هاي روز قيامت و وعد و وعيد همه مسائل تربيتي را بايد از قرآن فرا گرفت:

﴿يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ * وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ﴾؛(2)﴿يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ﴾؛(3)

﴿وَأَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ﴾؛(4)

ص: 55


1- . واقعه، 68 - 69. «آیا به آبی که می نوشید اندیشیده اید؟ آیا شما آن را از ابر نازل کرده اید یا ما نازل می کنیم؟».
2- . قارعه، 4 - 5. «روزی که مردم مانند پروانه های پراکنده خواهند بود، و کوه ها مانند پشم رنگین حلاجی شده می گردد».
3- . غافر، 19. «او چشم هایی را که به خیانت می گردد و آنچه را سینه ها پنهان می دارند، می داند».
4- . مریم، 39. «و آنان را از روز حسرت (روز رستاخیز) بترسان؛ در آن هنگام که همه چیز پایان می یابد».

و

﴿وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِي عُنُقِهِ﴾(1)

آيات قرآن در تهديد چنان است كه راستي انسان را تكان مي دهد و در ترغيب و تشويق، موعظه و انواع مقاصدي كه بشر بايد به آن آگاه شود همه باوربخش است.

احادیث اهل بیت (علیهم السلام) مبیّن حقایق قرآنی

روايات و احاديث وارده از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) و حضرات ائمه معصومين (علیهم السلام) اين معاني و حقايق قرآن را مي آموزند؛ بايد قرآن و حديث را به دنيا عرضه كرد در آيات قرآن تامل نمود، ايمان به خدا چنان اثر مي نمايد كه مردان بزرگي مثل سلمان و ابوذر و مقداد و شهداي كربلا به آن، تاج كرامت و عظمت مي يابند.

جلوه های هدایت قرآن

در تواريخ آمده است در يكي از جنگ هايي كه مسلمين با كفار داشتند مرد محاسن سفيدي كه دست ها و پاهايش را قطع كرده بودندو هنوز زنده بود اين آيه را مي خواند:

ص: 56


1- . اسراء، 13. «و هر انسانی اعمالش را بر گردنش آویخته ایم».

﴿مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَ-ئِكَ رَفِيقًا﴾(1)

اين جلوه ها همه جلوه قرآن و هدايت است؛ اينها نه كتاب الشفا و النجاة و نه صغري و كبري خوانده بودند؛ قرآن را شنيده بودند و معاني و هدايت ها و بشارت ها و هشدارهاي آن را به گوش جان شنيده و فهميده بودند؛ آنان ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ﴾(2) و ﴿وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ... ﴾(3) (الآيات) را خوانده بودند. پيرامون اين موضوع و خطرات جدايي از روش هاي قرآن، سخن بسيار است. لذا تمام شئون معرفت و سيرو سلوك حقيقي و شرعي و آموزش و پرورش و وعظ و تبليغ بايد به قرآن اعتماد و اتكا داشته باشند.

در خاتمه با عرض تشكر و تقدير مجدّد، اشعاري از دو قصيده سنايي غزنوي را پايان بخش اين متن، قرار مي دهيم:

قايد و سايق صراط الله***به ز قرآن مدان و به ز اخبار

جز به دست و دل محمد نيست***حل و عقد خزانه اسرار

ص: 57


1- . نساء، 69. «همنشين كسانى خواهند بود كه خدا، نعمت خود را بر آنان تمام كرده از پيامبران و صدّيقان و شهدا و صالحان و آنها رفيق هاى خوبى هستند!». ابن مبارک، الجهاد، ص133؛ ابن ابي شيبه کوفي، المصنف، ج4، ص568؛ ج8، ص19، 13.
2- . مؤمنون، 1 - 2. «مؤمنان رستگار شدند. آنها كه در نمازشان خشوع دارند».
3- . فرقان، 63. «بندگان (خاص خداوند) رحمان، كسانى هستند كه با آرامش و بى تكبّر بر زمين راه مى روند».

چنگ در گفته ي يزدان زن و رو***كه آنچه قرآن و خبر نيست فسانه است و هوس

اول و آخر قرآن ز چه «با» آمد و «سين»***يعني اندر ره دين راهبرت قرآن، بس

لطف الله صافی

13 رجب المرجب 1431

تيرماه 1389

ص: 58

پيام مرجع عالي قدر حضرت آيت اللّه العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به همايش طرح نسيم رحمت در استان ايلام

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): « إنَّ لِرَبِّکُمْ فِي أيّامِ دَهرِكُم نَفَحاتٍ ألا فُتُعرِّضُوا لَها»؛(1) در ايام زندگي شما نسيم هاي روح بخش الهي مي وزد پس مواظب باشيد آنها را از دست ندهيد و خودتان را در مسير آنها قرار دهيد.

با تبريك سالروز ولادت كريمه اهل بيت حضرت فاطمه معصومه (علیها السلام). استان ايلام از ديرباز داراي مردماني متدين و غيور بوده و از جمله مناطقي است كه اهالي آن همگي شيعه و از پيروان قرآن و مكتب اهل البيت (علیهم السلام) مي باشند. اينجانب طرح جامع فرهنگي اجتماعي نسيم رحمت را مبناي خير و بركت براي مردم سرافراز ايلام مي دانم.

ص: 59


1- . مجلسی، بحارالانوار، ج68، ص221؛ ج80، ص352؛ ج84، ص267؛ ج87، ص95؛ ر.ک: طبرانی، المعجم الاوسط، ج3، ص180؛ همو، المعجم الکبیر، ج19، ص234؛ سیوطی، الجامع الصغیر، ج1، ص367.

قرآن نسخه درمان دردهای بشر

عزيزان من!

قرآن مجيد، وحي الهي و كتاب دين و عقيده و توحيد و نسخه كامله درمان دردهاي اجتماعي وكتاب حكمت و بشارت و موعظه و هدايت ودر كل، كتاب حيات و زندگي و راهنماي راه كمال دنيا و آخرت و عروج به معارج بلند انساني و روحاني است.

قرآن كريم نسخه اي بي بديل و شفابخش براي نجات جوامع بشري و اصلاح روش هاي زندگي است و به استوارترين راه رهنمون مي شود.

﴿إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ﴾(1)

قرآن پيش از اينكه كتاب چهارده قرن گذشته باشد، كتاب اين عصر و عصرهاي آينده است و احترام به آن، التزام به دستورات قرآن و به کار بستن تعاليم آن است.

بيان ساده و متقن قرآن، برترين راهنما براي همه سطوح جامعه است و بايستي با نگاه عالمانه و وسيع و گسترده و عميق به مفاهيم قرآني به بهره مندي از آن در تمام حوزه ها اعم از برنامه ريزي، تربيتي، مشاوره اي و اجتماعي پرداخت تا گامي در راه رسيدن به مدينة فاضله و تحقق حيات طيبه باشد و بايد به دنبال روزي باشيم كه تمام شئون معرفتي، تربيتي و مديريتي به قرآن كريم اتكا داشته باشد.

ص: 60


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند».

بايد جامعه قرآني، حكومت قرآني و نظام قرآني، مساجد و مدارس و مجامع و كتابخانه ها، بازار و اقتصاد و خانه و خيابان، تعليم و تربيت و فرهنگ و روابط زن و مرد، مواضع بانوان و برنامه ها همه قرآني باشد و اين مدل قرآني هرگز محقق نخواهد شد مگر آنكه به انسان كامل و معصوم × كه قرآن مجسم است رجوع نمود و تمسك به قرآن مجيد بايد با تمسك به عترت (علیهم السلام) همراه باشد تا شخص از گمراهي و ضلالتدر امان قرار بگيرد كه برحسب حديث متواتر ثقلين فقط امان از گمراهي، به تمسك قرآن و عترت حاصل مي شود و تفسير قرآن مجيد تنها با تفسير اهل البيت (علیهم السلام) حجت و معتبر است.

اميد است طرح جامع فرهنگي - اجتماعي نسيم رحمت، مبناي خير و بركت براي مردم سرافراز ايلام باشد و براي ترويج معارف اسلامي و مفاهيم قرآني و تقويت مباني اعتقادي و اشاعه نشاط ديني و توسعه رهاوردهاي عيني قرآن در زندگي مؤثر بوده و منشأ شبهه زدايي ديني در كل جامعه شود.

اجراي اين طرح در استان ايلام كه به همت مسئولين متعهد و محترم استان دنبال شده است و نگاه پيشگيرانه از آسيب ها را به دنبال دارد اقدامي قابل تحسين و تكريم است.

خوشبختانه هم اكنون نيز مردم غيور استان ايلام همچون اسلاف متدين خويش زمينه پذيرش معارف قرآن و استعداد نيل به كمالات

ص: 61

حقيقي را دارند كه با مساعدت دانشمندان ديني و علمای محترم استان، اجراي اين طرح را محقق خواهند ساخت. توفيقات روزافزون و دوام خدمت به قرآن را براي همگان در ظل عنايات حضرت بقيةالله الاعظم - ارواح العالمين له الفداء - از خداوند متعال خواستارم.

لطف اللّه صافي

28 شوال المکرم 1431

ص: 62

پیام حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف به همایش قرآن و علوم بشری در شیراز

اشاره

قال الله تعالي:

﴿أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُخْتَلِفاً أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَحُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِيبُ سُودٌ * وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَلِكَ إِنَّمَا يخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ﴾

حضرات استادان بزرگوار و فضلای شركت كننده در همايش (قرآن و علم) و اعضای محترم جامعه اسلامي دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي شيراز؛

السلام عليكم و رحمةالله.

ص: 63

با تقدير فراوان از عزيزان برگزار كننده سلسله همايش هاي علم و قرآن، توفيق بزرگ علمي و فرهنگي و معرفت افزایي برگزاري همايش ها را در آن مركز علم و معرفت (دانشگاه علوم پزشكي شيراز) تبريك عرض مي نمايم و توفيقاتي را كه نصيب اين دانشگاه و اساتيد و دانشجويان آن شده گرامي مي دارم. اميد است دانشجويان فعال و تلاشگر، در پرتو سعي و جديت و به بركت دروس اساتيد محترم، بيش از پيش در نيل به مقامات علم و عمل نايل گردند و قله هاي شامخ فلك فرساي معرفت را فتح نمايند.

ارتباط قرآن و علم

قرآن و علم، عنوان دو موضوع بنيادي و پايه اي است كه باهم ارتباط تنگاتنگ دارند؛ قرآن كريم كتاب علم، كتاب نور، كتاب هدايت، كتاب روح و فطرت است. همواره نور افشان است، تاريكي ها را برطرف مي سازد. دعوت قرآن، دعوت خروج از ظلمات به سوي نور، از ناتواني به توانایي و از ناداني به دانایي است. اعلاميه هاي جاوداني قرآن، بشر را بيدار و به او هشدار مي دهد. بيش از يك هزار و چهارصد سال است كه مورد مطالعه و پژوهش علما و حكما و نوابغ عالَم و كاوشگران و محققان و دانش پژوهان جهان قرار داشته و بحث و بررسي و بهره گيري از آن به پايان نمي رسد.

ص: 64

جهانيان را در همه اعصار به تفكر و تدبر در خود مي خواند. انديشه و تفكر در آفرينش آسمان ها و زمين و اجزای عالم از ذره تا بزرگترين مخلوقات را از صفات خردمندان مي داند. انسان سازي قرآن همواره سازنده و برقرار است و شعب اعجاز آن متعدد است. تنها اعجاز آن در فصاحت و بلاغت آن نيست، از جهات ديگر نيز معجزه است؛ متضمن معاني و حقايق و تعاليمي است كه بيان آنها در بالاترين حد كمال و استحكام فقط از خداوند خالق زمين و آسمان و منظومه ها و كهكشان ها قابل صدور است.

خضوع دانشمندان در برابر قرآن

اعلام اعجاز قرآن مانند آيه شريفه: ﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ... )(1) و آية ﴿وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا... ﴾(2) دانشمندان را به خضوع در برابر آن قرار داده است. اين كتاب يگانه اگرچه در هويت اصلي، كتاب هدايت به سعادت و دعوت به رضوان خدا و نيكي ها و نجات بشر از تاريكي هاي اخلاقي مي باشد و برنامة اصيل حياتي و اجتماعي و تمدن و خير و احسان و صلح و ايثار است؛ ولي در روابط افراد بشر با يكديگر و حتي وظيفه انسان نسبت به خودش، راهنمايي هاي لازم و اصولي، كه مقبول عقول سالم است را پيشنهاد نموده است و در بسياري از مسائل

ص: 65


1- اسراء، 88. «بگو: اگر انسانها و پريان (جن و انس) اتفاق كنند».)
2- بقره، 23. «و اگر درباره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد».

علمي نيز متضمن مطالبي است كه اكنون پس از چهارده قرن كم وبيش بشر بر آنها دست مي يابد.

به علوم مختلف در اين كتاب نگاه شده و به جهان با اجزای آن كه كلمة الله از آن تعبير مي نمايد نظر دارد و به تفكر در آن تأكيدات بليغ نموده است و كلمات خدا را در مثل اين آيه بي حدّ و بي شمار معرفي مي فرمايد:

﴿قُلْ لَوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَاداً لِكَلِمَاتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّي وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَداً(1).

در آيات متعدد دعوت به پژوهش و نظر در آيات آفاقيه و انفسيه مي نمايد، مثل:

﴿وَفِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ *وَفِي أَنْفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ (2).﴾

معجزه جاودان

اين كتاب عزيز معجزه باقيه و برهان حقانيت رسالات همه انبيا و وحي است. علم هرچه پيش برود، بر قرآن سبقت نمي گيرد. قرآن علما

ص: 66


1- کهف، 109. «بگو: اگر درياها براى (نوشتن) كلمات پروردگارم مركّب شود، درياها پايان مى گيرد، پيش از آنكه كلمات پروردگارم پايان يابد؛ هرچند همانند آن (درياها) را كمك آن قرار دهيم!»)
2- ذاریات، 20 - 21. «و در روی زمين آياتى براى جويندگان يقين است، و در وجود خود شما (نيز آياتى است) آيا نمى بينيد؟»

را به پيشتازي و تفكر در عالم آفرينش و اكتشاف اسرار و خواص بي شمار نهفته در كاينات تشويق مي نمايد و وجود قرآن و عظمت قرآن در جوامع علمي كه در علم پيشرفته ترند، ظاهرتر است. قرآن براي دنياي معاصر بيشتر از آنكه براي دنياي عصر جاهليت كتاب و قرآن بود، كتاب و هدايت است.

اين حركت قرآن پژوهشي و قرآن شناسي در دانشگاه ها در اين عصر كه خلأ معنويت، بشر را در تنگناهاي تاريك و بن بست ها قرار داده و از استراحت و اطمينان قلب محروم نموده است، خدمت بزرگ به عالم انسانيت است. دانشگاه هاي كشور و دانشجويان و اساتيد متعهد، پيشاهنگ اين نهضت علمي شده اند. اميد است براي عالم اسلام و همه مردم جهان ثمرات بزرگ داشته باشد و روزبه روز در سايه توجهات عِدل عزيز قرآن مجيد حضرت بقية الله مولانا المهدي - ارواح العالمين له الفداء -، انوار ايمان به قرآن همواره در تجلي بيشتر باشد و ظلمات جهالت ها را از قلوب برطرف سازد.

و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمين.

12 جمادي الاولي 1432

ص: 67

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به المپياد قرآني دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم

اشاره

قال الله تعالي:

﴿ إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ ﴾(1)

و قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

«إِنَّ هٰذَا الْقُرْآنَ هُوَ النُّوُر الْمُبِينُ وَ الْحَبْلُ الْمَتِينُ وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقیٰ».(2)

حضرات اوليای محترم دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم و شركت كنندگان در المپياد قرآني؛

السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

قال الله تعالي:

﴿كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ

ص: 68


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند».
2- . فیض کاشانی، الوافی، ج1، ص17؛ مجلسی، بحارالانوار، ج89، ص31. «به درستی که این قرآن نور آشکار و ریسمان استوار و دستگیره مستحکمی است».

إِلَى النُّورِ﴾.(1)قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

«إِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمْ الْفِتَنُ كَقَطْعِ اللَّيْلِ الْمُظْلَمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرآنِ».(2)

قرآن پناه جهانیان

جهان معاصر اگرچه در صنعت و تكنيك روبه جلو و پيشرفت است، اما در اخلاق و معنويات و رعايت حقوق و بينش و خودسازي غرق در كمبودها و تاريكي هاست. مادي گرايي و الحاد پذيري حيات نسل معاصر را تهديد مي نمايد و تحير و سرگرداني ها را روزافزون كرده است.

بلا و بلكه بليّات اين تمدن به ظاهر آراسته و در باطن بي محتوا، در مسلمانان نيز اثر كرده است و نسل جديد مسلمانان را هدف قرار داده است. دوري از هدايت هاي قرآن مجيد در چنين شرايطي بسيار خطرناك است.

ص: 69


1- . ابراهیم، 1. «(اين) كتابى است كه بر تو نازل كرديم، تا مردم را از تاريكي ها (ى شرك و ظلم و جهل،) به سوى روشنايى (ايمان و عدل و آگاهى،) بفرمان پروردگارشان در آورى».
2- . کلینی، الکافی، ج2، ص599؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ج6، ص171. «زمانی که فتنه ها مانند شب تاریک شما را دربرگرفت، بر شما باد که به قرآن پناه برید».

شفاي همه امراض روحي ما و همه بشريت، آشنايي با هدايت هاي قرآن مجيد است كه بشر را از تاريكي ها به نور و روشنايي و از سقوط در منجلاب هاي فساد، نجات مي دهد.

قرآن، نور مبين و حبل متين و عروةالوثقی و دستور رستگاري و خلاصي از اوهام و خرافات و هدايت به انديشه هاي تابناك و معارف عاليه حقيقيه است. براي ترويج و دعوت قرآن، هيچ وسيله اي بهتر ازخود قرآن و نشر هدايت هاي آن نيست. هرچه بيشتر با قرآن آشنا شويم و به سايه قرآن پناه ببريم به مراتب بصيرت و آگاهي بيشتري نائل مي شويم.

حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) امت خود را با قرآن، از مهالك و سقوط در پرتگاه ها بيمه فرموده است كه تا دنيا، دنياست و جهان پايدار است هر زمان ديديد فتنه هاي گوناگون به شما روي آورده و جهات عقلاني و انساني شما در خطر افتاده به قرآن بازگشت كنيد كه همه بلاها و تاريكي ها مرتفع مي شود و جامعه شما نو و جديد مي شود.

حقير اين حركت بزرگ قرآني را كه در كشور با تأسيس دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم انجام شده و المپياد قرآني را بسيار اميد بخش و موجب كمال رشد و شعور اسلامي و خدمت بزرگ به دنيا ي معاصر مي دانم و به سهم خود از همه عزيزاني كه افتخار اين خدمت بسيار نوراني را دارند تشكر و تقدير مي كنم.

ص: 70

اميدوارم با كوشش هايي كه در اين راه انجام مي شود تحت عنايات عِدل عزيز قرآن حضرت بقية الله - ارواح العالمين له الفداء - سرافراز باشيد.

لطف الله صافي

21 جمادي الاولي 1432

5 اردیبهشت ماه 1390

ص: 71

پیام حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف به جشنواره ملي مسابقات قرآن دانشجويان ايران

اشاره

قال الله تعالي:

﴿قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ *يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَيخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّور﴾(1)

السلام عليكم يا ابناء القرآن، يا ابناء سورة الفاتحة، ابناء سورة يس، ابناء سورة التوحيد، ابناء سورة النمل و النحل، ابناء سورة الكوثر والعصر و رحمة الله و بركاته.

سلام بر شما قرآنيان عزيز، اساتيد عظام و دانشجويان پاك سرشت بااخلاص، و سلام بر دوستداران شما.

ص: 72


1- . مائده، 15 - 16. « از طرف خدا، نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد. خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند، به راه هاى سلامت، هدايت مى كند و به فرمان خود، از تاريكي ها به سوى روشنايى مى برد».

با تبريك به شما شيفتگان و قرآن پژوهان، حافظان و قاريان قرآن كه افتخار حضور در مكتب علم و هدايت قرآن را داريد اينجانب، اين مقامرا - كه شما حائز آن مي باشيد - گرامي مي دارم و آن را با افتخار مي ستايم.

حقیقت دعوت قرآن

در اين دو آيه شريفه، هويت و حقيقت دعوت قرآن بيان شده است؛ دعوت و هويتي كه هر چه انسان با قرآن مجيد آشناتر شود به حقيقت و واقعيت آن بيشتر آگاه مي گردد.

عناوين برجسته و ممتاز و بي رقيب و بي نظيرِ «نور، كتاب مبين، هدايت بخش، راهنما به راه هاي سلامت و نجات دهنده از تاريكي ها» وصف اين كتاب است كه هرچه در آن بيشتر تدبر شود، بر انسان ظاهرتر مي گردد و ظلمت ها، جهل و گمراهي هاي گوناگون را مي شكافد و قرآنيان را به سوي درجات بالاتر و بالاتر علم و آگاهي و بيداري و معرفت پرواز مي دهد.

اهمیت توجه به هدایت ها و دستورات قرآن

اين حال پاك و رستگاري و دوري از عوالم حيوانيت و تقرب به خدا و هم طرازي با ملائكه مقرب را نمي توان توصيف كرد. فقط قرآنيان و

ص: 73

شخص قرآن پژوه، آن را درك مي كند و مي يابد كه به چه آفاق وسيعي هدايت شده و به چه مسير ملكوتي راه يافته است كه هرچند آن آفاق را درك مي كند، اما زبان و بيان خود را از توصيف آن ناتوان مي يابد؛ و چه رستگارند كساني كه از درياهاي علم و هدايت و قرآن و كتاب هايي كه برگرفته از قرآن است، مثل نهج البلاغه، صحيفه شريفه سجاديه،صحيفه كامله، صحيفه ثانيه و ثالثه و رابعه و خامسه و خزائن علوم اهل بيت (علیهم السلام) كه همه قرآني و شرح و بيان ما في القرآن است استفاده مي نمايند.

اينجانب با تكريم تمام از اين مسابقات قرآني كه با مشاركت دانشجويان عزيز و اميدهاي آينده اسلام برگزار مي شود، از خداوند متعال براي آنان توفيق بيشتر طلب مي نمايم.

اين برنامه ها و هر اقدامي كه موجب ارتقاي معرفت و علم و بينش و بصيرت و شعور اسلامي و جهل زدايي و ارتقاي روح دانش جويي گردد سبب خوشنودي و رضايت حضرت بقية الله مولانا المهدي - ارواح العالمين له الفداء - مي باشد.

السلام عليكم و رحمة الله و بركاته

لطف الله صافي

24 ذى الحجة 1432

30 آبان ماه 1390

ص: 74

ص: 75

پيام حضرت آيت اللّه العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به مناسبت آغاز دوره تكميلي حفظ قرآن دانشكده هاي علوم قرآني سراسر كشور

اشاره

الحمدلله رب العالمين و الصّلاة و السلام على أشرف الأنبياء و المرسلين حبيب اله العالمين أبي القاسم محمد و على أهل بيته الطيبين الطاهرين سيما بقية الله في الأرضين و اللعن على أعدائهم اجمعين.

قال الله تعالي:

﴿قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبين * يَهْدي بِهِ اللهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّور﴾(1)

السلام عليكم و رحمةالله.

ص: 76


1- . مائده، 15 – 16. «از طرف خدا، نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد. خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند، به راه هاى سلامت، هدايت مى كند و به فرمان خود، از تاريكي ها به سوى روشنايى مى برد».

با عرض ادب و احترام به حضور اساتيد معظم و دانشجويان عزيز دانشكده هاي علوم قرآني سراسر كشور.

ص: 77

در كمال ابتهاج، مسرت و ذوق و اشتياق مفرط به حضور در آن جلسات نوراني و كسب فيض از نسيم هاي رحمت الهي، به عرض مي رسانم:

توصیف قرآن در قرآن و احادیث

توصيفاتي كه از قرآن مجيد در خود قرآن و در احاديث و روايات، مثل نهج البلاغه و ادعيه صحيفه سجاديه و سائر دعاها شده، همه توصيف حق و بيان حقيقت نسبت به اين كتاب عزيز است كه ازجمله مي فرمايد:

﴿كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّور﴾(1)

قرآن نور است و مردمي را كه طالب خشنودي خدا و نيك بختي دنيا و آخرت باشند به راه هاي سلام و آسايش هدايت مي نمايد و از تاريكي ها خارج و به روشنايي مي رساند.

توصيف قرآن از زبان حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به اينكه ﴿هُوَ النُّورُ الْمُبِينُ وَ الْحَبْلُ الْمَتِينُ وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى ﴾(2) و امثال اين تعريفات، همه اوصافي

ص: 78


1- . ابراهیم، 1. «(اين) كتابى است كه بر تو نازل كرديم، تا مردم را از تاريكي ها (ى شرك و ظلم و جهل،) به سوى روشنايى (ايمان و عدل و آگاهى،) بفرمان پروردگارشان در آورى».
2- . فیض کاشانی، تفسیرالصافی، ج1، ص17؛ مجلسی، بحارالانوار، ج89، ص31. «قرآن نور آشکار، ریسمان استوار و دستگیره مستحکمی است».

است كه فقط به اين كتاب مبين اطلاق مي شود.پيام هاي قرآني همه نجات بخش، انسان ساز، سعادت آفرين و اعلام آزادي حقيقي و اعلان جايگاه رفيع انسانيت است. اين پيام را بخوانيم و به گوش جان بشنويم: ﴿تَعالَوْا إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَ لا يَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّه ﴾(1)، ﴿إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ﴾(2)، ﴿وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً وَ لا تَفَرَّقُوا﴾(3) و صدها از اين فرازهاي انسان ساز، عدالت پرور، ستم ستيز و استعباد و استحقار و استعمار برانداز است.

اگر اقبال گفته است:

گ-ر ه-مي خواهي مسلمان زيستن***نيست ممكن جز به قرآن زيستن

بنده عرض مي كنم:

ه-ركه خواهان است انسان زيستن***نيست ممكن جز به قرآن زيستن

ص: 79


1- . آل عمران، 64. «بياييد به سوى سخنى كه ميان ما و شما يكسان است كه جز خداوند يگانه را نپرستيم و چيزى را همتاى او قرار ندهيم و بعضى از ما بعضى ديگر را - غير از خداى يگانه - به خدايى نپذيرد».
2- . حجرات، 13. «ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره ها و قبيله ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد (اينها ملاك امتياز نيست) گرامى ترين شما نزد خداوند باتقواترين شماست».
3- . آل عمران، 102. «و همگى به ريسمان خدا [قرآن و اسلام، و هر گونه وسيله وحدت]، چنگ زنيد، و پراكنده نشويد»!

جایگاه قرآن در دانشگاه های کشور

بسيار مايه افتخار و سرافرازي است كه دانشگاهيان كشور در صف مقدم دعوت جهانيان به قرآن هستند.بايد چنين باشد، بايد علما، دانشمندان و اساتيد علم و فرهنگ، پرچم دار گرايش و عمل به قرآن مجيد باشند؛ به آفتاب توان ديد كه آفتاب كجاست.

قرآن كريم همان گونه كه كتاب علم و معرفت است، كتاب اخلاق، كتاب عمل و احترام و ترقي و پيشرفت و فتح قلّه هاي كمالات است.

اين غناي قرآني با ولايت اهل بيت (علیهم السلام) (ثقلين)، شيعه را از انحراف، ضلالت و تفسيرهاي تحريف آميز ديگران، و تأويل هاي صوفيانه مصون و محفوظ نموده است.

در مكتب قرآن مجيد توقف و سكون نيست. ظلم و حق كشي و استضعاف محكوم است. با شعار «النَّاسُ كُلُّهُمْ سَوَاءٌ كَأَسْنَانِ الْمشْط»(1) همه باهم بايد هم مقصد و پشتيبان، همكار و همراه به جلو برويد؛

﴿فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَه﴾(2) ، ﴿لَيْسَ لِلْإِنْسانِ

ص: 80


1- . جاحظ، العثمانیه، ص207؛ کحلانی، نزهةالناظر، ص39. ر.ك: ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص368؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج7، ص62؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج9، ص38. «تمام مردم، همانند دندانه های شانه یکسان هستند».
2- . زلزال، 7. «پس هر كس هموزن ذرّه اى كار خير انجام دهد آن را مى بيند»!

إِلَّا ما سَعى ﴾، (1) ﴿وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصيرُ * وَ لَا الظُّلُماتُ وَ لَا النُّورُ * وَ لَا الظِّلُّ وَ لَا الْحَرُورُ * وَ ما يَسْتَوِي الْأَحْياءُ وَ لَا الْأَمْوات ﴾.(2)در پايان از خداوند متعال مسئلت دارم شما عزيزاني كه زندگي خود را با قرآن و آيات نوراني آن پيوند داده ايد و به دنياي متمدن امروز - كه از معنويّت و اخلاق دور است - اعلام مي داريد كه تنها راه رسيدن به كمالات انساني و حقيقت انسانيت در عمل به دستورات آسماني قرآن كريم است، در اين راه مستقيم بيش ازپيش موفق بدارد و همه را مشمول دعاي خير حضرت بقية الله الاعظم - ارواح العالمين له الفدا ء - (عِدل قرآن كريم) قرار دهد.

و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

لطف الله صافي

20 شعبان المعظم 1433

ص: 81


1- . نجم، 39. «براى انسان بهره اى جز سعى و كوشش او نيست».
2- . فاطر، 19 - 22. «نابينا و بينا هرگز برابر نيستند، و نه ظلمت ها و روشنايى، و نه سايه (آرام بخش) و باد داغ و سوزان، و هرگز مردگان و زندگان يكسان نيستند!»

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف به همايش ملّي مسابقات بزرگ قرآني «مدهامّتان» در استان خوزستان

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ * يَهْدِي بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ يَهْدِيهِمْ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾(1)

السّلام على القرآن الكريم و على الذين يتلونه حق تلاوته.

با عرض سلام و ادب و احترام به حضّار معظم؛ قاريان و حافظان عزيز و مفسّران عالي قدر و برتر كشور كه در اين همايش نوراني شركت كرده اند و به اين مقام هاي بزرگ اسلامي و معنوي افتخار مي نمايند.

اين مراسم و مسابقات قرآني و همايش هاي ديگري كه مربوط به قرآن كريم است و همچنين مراكز و مؤسسات قرآني كه انتساب به

ص: 82


1- . مائده،16 - 15. « از طرف خدا، نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد. خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند، به راه هاى سلامت، هدايت مى كند و به فرمان خود، از تاريكي ها به سوى روشنايى مى برد و آنها را به سوى راه راست، رهبرى مى نمايد».

قرآن، آنها را برتر و صاحب امتياز نموده است اشرف و افضل از ديگر مراكز و همايش ها مي باشد.

ویژگی ها و برنامه های قرآن

قرآن مجيد، كتاب نور، كتاب هدايت، كتاب علم و حكمت، كتاب حيات، كتاب حركت به پيش و سير و شتاب به سوي فتح قلّه هاي انسانيت است؛ تاريكي ها را مي زُدايد و دل ها و محيط هاي قرآني را روشن و منوّر مي سازد.

دعوت قرآن، دعوت به توحيد، دعوت به عدل و احسان، دعوت به الغای امتيازات و لغو تبعيضات نژادي و دعوت به اخلاق انساني، به مهر و محبّت و دعوت به رحم و ايثار و برادري و مساوات است. قرآن، كتاب محكم حقوق انسان و مبارزه با استضعاف، استكبار و استحقار است.

گرايش مقدّسي كه در جامعه ما و نسل حاضر به خصوص جوانان ما در هر قشر و صنفي به سوي قرآن مجيد فراهم شده است بسيار مغتنم و سبب افتخار است.

امّيد است از بركت تمسّك به قرآن و عترت و عمل به وصيّت حضرت رسول اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) برحسب احاديث متواتر ثقلين، انوار ايمان و عنايات الهي بيش ازپيش موجب روشني قلوب گردد.

ص: 83

نقش قرآن در زندگی

نياز اصلي جامعه امروز ما به حقايق و معارف وحياني و معنوي مي باشد. دل هاي مضطرّ و نگران و نفوس افسرده و مُرده كه روح اميد و نشاط و اخلاق در آنها ضعيف و كم رنگ شده است، محتاج به حقايق و معارفي است كه آنها را زنده، باانگيزه و سربلند و عزيز نمايد، حقايقي كه آنها را با عالم غيب و ماوراي مادّه ارتباط دهد و به زندگي معنا دهد؛مردم و زندگي آنها را از پوچي و بي هدفي نجات دهد و آن، جز در سايه پربركت قرآن كريم و عِدل آن يعني پيروي از اهل بيت (علیهم السلام) ميسّر نمي شود.

دوری از قرآن علت اصلی مشکلات

امروز اگر در جامعه متأسفانه آثار فساد و گناه را مشاهده مي كنيم، اگر ربا و رشوه و دروغ و چاپلوسي را مي بينيم، اگر فقر و گراني و بيكاري و اعتياد، بلاي خانمان سوز شده است، براي اين است كه از قرآن و احكام نوراني آن دور هستيم.

جامعه و نظام بايد در عمل نشان دهند كه حاكميّت دين و قرآن و آيات حجاب و عفاف و صداقت و راستي مقدّم بر همه چيز است و بايد قدرت و منصب را فداي دين نمود.

ص: 84

در پايان از خداوند متعال مسئلت دارم كه همگان را در ظلّ عنايات حضرت ولي الله الاعظم - ارواح العالمين له الفداء - در پيروي و عمل به قرآن كريم و عترت (علیهم السلام) بيش ازپيش موفق بدارد.

و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

لطف الله صافي

26 محرّم الحرام 1434

ص: 85

پيام حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف به مناسبت شروع عمليات پنجمين مدرسه قرآني حضرت امام حسن مجتبي (علیه السلام)

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدي لِلَّتي هِيَ أَقْوَمُ﴾(1)

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

«إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِي أَيَّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا».(2)

در ايّام زندگي شما نسيم هاي روح بخش الهي مي وزد، پس مواظب باشيد آنها را از دست ندهيد و خودتان را در مسير آنها قرار دهيد.

خداوند متعال را شاكر هستم كه عمليات تأسيس پنجمين مدرسه علوم قرآني به نام مبارك حضرت امام حسن مجتبي × در شهر مقدّس قم آغاز مي گردد و ان شاء الله تعالي شميم خوشبوي آن،

ص: 86


1- . اسراء، 9. «اين قرآن، به راهى كه استوارترين راه هاست، هدايت مى كند».
2- . مجلسی، بحارالانوار، ج68، ص22؛ ج80، ص352؛ ج84، ص267؛ ج87، ص95.

فضاي شهر و منطقه پرديسان را معطّر نموده و همگان از بركات و آثار مفيد آن بهره مند گردند و تأسيس اين چنين مراكز آموزشي قرآني -كه به سبك بسيار بديع و جديد ساخته مي شود - مبناي خير و بركت براي مردم سرافراز ما باشد و براي ترويج معارف اسلامي و مفاهيم قرآني و نيز تقويت مباني اعتقادي و اشاعه نشاط ديني اثر فراوان داشته باشد.

امروز بيش از هر زمان ديگر، به قرآن و هدايت هاي ائمه معصومين (علیهم السلام) احتياج داريم. هرچه از قرآن و احكام اسلام فاصله بگيريم مشكلات و نابساماني ها در جامعه بيشتر مي شود.

اينجانب به طور يقين مي گويم اگر مي خواهيم جامعه و كشورمان از اين همه مشكلات اقتصادي، اجتماعي و در رأس آنها بداخلاقي ها نجات پيدا كند بايد همه در مقابل قرآن كريم تواضع نموده و با عذرخواهي به درگاه آورنده اين كتاب نوراني آسماني توبه نموده و از اينكه بعضي از احكام مسلّم آن مهجور شده است استغفار نماييم.

بايد جامعه و حكومت و نظام، قرآني باشد. بازار و اقتصاد و بانك ها و مؤسسات و ادارات همه قرآني باشد. سبك زندگي بايد قرآني باشد و اين مدل قرآني هرگز محقق نخواهد شد مگر آن كه حقيقتاً به انسان كامل و معصوم (علیه السلام)كه عِدل قرآن است رجوع نمود.

ص: 87

پيام قرآن

دين واحد، حكومت واحد، نظام واحد، جامعه واحد و عدالت و برابرى و صلح و امانت و صداقت و طهارت و رحم و احسان و رفاه وآسايش و امنيّت و قانون براى همه و همه دعوت قرآن است و در يك كلمه، قرآن جهان را از ظلمات و تاريكى ها به نور و روشنايى وارد كرد و بانداى دلنواز ﴿اِنّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاِحْسانِ﴾(1) و ﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ﴾(2) و صدها نواها و نداهاى نجات بخش، مقام انسانيّت تمام افراد را گرامى داشت و پایان دوره هاى سياه استبداد و استكبار و استعمار را اعلام نمود. اين كتاب كريم، همان گونه كه چهارده قرن پيش معجزه كامله و دليل باهر و برهان ظاهر به حق بودن اسلام بوده، امروز و هميشه و تاابد معجزه و برهان است و هر مسلمان در هر عصر و زمان مى تواند با تلاوت آيه ﴿وَ اِنْ كُنْتُمْ فى رَيْبٍ مِمّا نَزّلْنا عَلى عَبْدِنا فَاْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ﴾؛(3) «و اگر در آنچه بر بنده خويش فروفرستاده ايم ، شك داريد ، سوره اى همانند آن بياوريد»؛ ﴿فَاِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا﴾؛(4) اعجاز آن را

ص: 88


1- . نحل، 90. «همانا خدا انسان را به عدل و احسان امر مى كند»
2- . حجرات، 13. «بی گمان گرامی ترین شما در نزد خداوند، پرهیزکارترین شماست»
3- . بقره، 23. «و اگر در باره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد»
4- . بقره، 24. «ولی اگر چنین نکردید، که هرگز نخواهید کرد».

به دنيا اعلام كند و تأييد خبر غيبى را كه چهارده قرن است تأييد شده، از نو مشاهده كند.

وظيفه مؤمنان در عصر غيبت

منتظر حقيقى كه منتظر فرج ظهور آن عدل جهانى و دولت كريمه حضرت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) است، آينده دنيا و روزى را كه دين اسلام عالمگير مى شود و همه جا عدل و برادرى و برابرى اسلامى حاكممى گردد، و عقل ها تكامل يافته، علم و معرفت تاريكي هاى جهالت ها و گمراهي ها را از ميان برمى دارد، به چشم ايمان مى بيند، خود نيز بايد در مسير تحقق اين اهداف قدم بردارد و هميشه پيشقدم باشد و درصحنه عمليات اسلامى و ميدان هاى كار و تلاش براى هرچه بيشتر شدن اعتلاى اسلام و عزّت مسلمين حضور داشته باشد، و از آنچه در گوشه و كنار دنيا، در ارتباط با اسلام و مسلمين مى گذرد، مطّلع باشد، تا مسئولیتی را كه به عهده هر مسلمان است، ايفا نمايد.

قرآن و اهل بيت (علیهم السلام)

نكته اى كه در حركت هاي قرآنى بايد به آن توجه داشت، هشدار حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در حديث متواتر ثقلين است كه بايد تمسّك به قرآن با تمسّك به عترت و ائمه طاهرين (علیهم السلام) توأم و مقرون به هم باشد.

ص: 89

آنچه بر حسب اين حديث قطعى و مسلّم، امان از ضلالت و گمراهى است، تمسّك به ثقلين (قرآن و عترت) است.

پرواز به سوى مدارج و معارج قرب الهى با اين دو بال صورت مى گيرد و با ترك هركدام، پرواز تنها با ديگرى امكان پذير نيست. صرف يادگرفتن قرآن و تجويد خواندن آن، بدون تمسّك به هدايت هاى ائمه طاهرين (علیهم السلام) و ولايت آنها و معرفت مقاماتشان ميسر نمى شود و اِلّاامثال حجّاج ها در قرائت صحيح قرآن و درك فصاحت و بلاغت آن مهارت داشتند، ولى مصداق «رُبّ تالِ الْقُرْآنِ وَ الْقُرآنُ يَلْعَنُهُ»(1)بودند.

لطف الله صافی

16 جمادي الثانية 1434

ص: 90


1- . فيض كاشانى، المحجة البيضاء، ج2، ص218؛ همو، الوافی، ج8، ص632؛ مجلسی، بحارالانوار، ج89، ص184؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج4، ص249. «چه بسيارند تلاوت كنندگان قرآن كه قرآن ايشان را نفرين مى كند».

ص: 91

بخش دوم: دیدارها

اشاره

ص: 92

ص: 93

ديدار جمعی از قرآن پژوهان،حافظان قرآن و طلاب حوزه علمیه رباط کریم با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

آيت الله العظمی صافي گلپایگانی مدظله الوارف در جمع تعدادي از حافظان قرآن كريم و طلاب حوزه علميه رباط كريم، نيازهاي مادي و معنوي بشر را نهفته در معارف قرآن و مكتب اهل بيت (علیهم السلام) دانستند كه بايد توسط عالمان مسلمان در اختيار مردم قرار داده شود.

آيت الله العظمی صافي گلپایگانی مدظله الوارف در اين ديدار، حركت شيعيان را براي فراگيري و گسترش معارف قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) موجب خشنودي حضرت مهدي موعود(عجل الله تعالی فرجه شریف) عنوان كردند و فرمودند: «بايد قرآن را در جامعه خود پياده كنيم و معارف اهل بيت (علیهم السلام) را فرا بگيريم و برنامه هاي اسلامي را انجام دهيم. برخي از برنامه هاي غيراسلامي باعث رنجش خاطر حضرت ولي عصر (عجل الله تعالی فرجه شریف) مي شود».

جامعیت قرآن و مکتب تشیع

این مرجع تقلید، تمام نيازهاي مادي و معنوي بشر را در قرآن و معارف اسلامي مكتب تشيع موجود دانستند و تأكيد كردند: «بايد قدر

ص: 94

سرمايه اي را كه در اختيار داريم بدانيم. ملتي كه قرآن و نهج البلاغه دارد اگر به آنها عمل كند حيات پيدا خواهد كرد. هرچه با قرآن بيشترارتباط داشته باشيم امور دنيا و آخرت ما منظم تر خواهد شد. تمام كاستي هاي جامعه ما ثمره توجه نكردن به قرآن است».

استاد دروس خارج حوزه علميه قم ضمن سفارش طلاب به فراگيري معارف قرآن ادامه دادند: «طلاب كه مدافع اسلام هستند و از مرزهاي آن دفاع مي كنند بايد مجهز و مسلح به علم و عمل باشند».

معظم له ويژگي هاي بي پايان قرآن و نهج البلاغه و كتاب هاي اسلامي را مدنظر قرار دادند و تصريح كردند: «بايد به اسلام خودمان افتخار كنيم؛ به هويت اسلامي خود افتخار مي كنيم. هويت هاي نويني كه مطرح مي شود باعث افتخار نيست. ما به پيروي از اميرمؤمنان امام علي (علیه السلام)و سيد شهيدان امام حسين × افتخار مي كنيم. نكند اين هويت خدشه دار شود و تغيير كند. مسلمانان مي بايست به قرآن متمسك و متوسل شوند و از اين خط خارج نشوند. همگان ابتذالات و اختلاط هايي را كه وجود دارد از بين ببريم و به قرآن عمل كنيم».

پنج شنبه 10 آذرماه 1384

ص: 95

ديدار شماري از مدیران و بانوان مربي جامعةالقرآن الكريم سراسر كشوربا آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

شماری از مدیران و بانوان مربی جامعة القرآن الکريم سراسر کشور با آیت الله العظمی صافي گلپايگاني مدظله الوارف دیدار کردند.

آیت الله العظمی صافي گلپايگاني مدظله الوارف در اين ديدار، تربيت حافظان قرآن را خدمتی فقهي - الهي عنوان كردند و فرمودند: «اين توفيقي كه خداوند به مربيان آموزش قرآن داده است داراي ثواب بسيار زياد است. مربيان قرآن هم، بايد قدر و منزلت خود را بيش از گذشته درك كنند».

جایگاه مربیان قرآن در جامعه

معظم له كسي كه قرآن را فرا مي گيرد و به ديگران نیز ياد مي دهد، مورد محبت و عنايت خداوند معرفي كردند و با بيان اينكه فرزندان را بايد از كودكي با قرآن مانوس كرد خاطر نشان ساختند: «مربيان كودكان و نوجوانان، براي امر قرآن عمال قرآن و عمال الله هستند. در صدر اسلام مربيان قرآن داراي جايگاه و اهميت ويژه اي بودند».

ص: 96

این مرجع تقلید، نتيجه فراگيري قرآن را ايجاد جامعه اي قرآني دانستند و تأكيد كردند: «اگر مي خواهيم يك جامعه قرآني داشتهباشيم بايد مربياني متعهد و مخلص وجود داشته باشند كه تنها براي رضاي خدا تلاش كنند».

اهمیت فراگیری قرآن

ايشان قرآن را نوري عنوان كردند كه مربيان با تربيت و آموزش آن به نوجوانان و جوانان قلب آنها را نوراني مي كنند.

آيت الله العظمی صافي گلپايگاني مدظله الوارف بر آموزش مفاهيم و معارف قرآن تأكيد كردند و افزودند: «خوشبختانه در سال هاي اخير به امر قرآن بسیار بها داده شده و كار هايي كه در اين سال ها انجام گرفته بي سابقه است. بايد قدر اين موفقيت را بدانيم. فراگيري قرآن سبب نجات انسان در دنيا و آخرت مي شود. هدايتي بالاتر از قرآن وجود ندارد».

معظم له در پايان، خطاب به بانوان مربي قرآن فرمودند: «شما الگوي قرآني زن باشيد. دختران و نوجواناني كه از شما قرآن فرا مي گيرند بايد اخلاق شما را هم ياد بگيرند».

16 آذرماه 1384

ص: 97

ديدار مسئولين طرح هاي قرآني وزارتخانه هابا حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف آيت الله العظمي لطف الله صافي گلپايگاني مدظله الوارف

اشاره

در ديدار مسئولان برگزاركننده طرح های قرآني در وزارتخانه ها، توجه به قرآن را موجب نوراني شدن جامعه برشمرده و اظهار داشتند: «لازم است با برنامه ريزي مسئولان فضاي وزارت خانه ها، ادارات، بازارها، دانشگاه، مجلس، دولت و حوزه هاي علميه قرآني تر شود. اين فعاليت موجب سعادت مندي جامعه اسلامي مي شود».

استقلال، عزت و نجات انسان در گرو توجه به قرآن

معظم له افزودند: «حفظ استقلال، حيثيت و عزت مسلمانان درگرو توجه به قرآن است. توجه به قرآن جامعه را نوراني و پرخير و بركت مي كند».

مرجع تقليد شیعیان، قرآن را شفاي تمام دردهاي بشر برشمرده و افزودند: «هدايت ها و راهنمايي هاي قرآن كريم تا روز قيامت پيش روي بشريت است. قرآن انسان ها را از سردرگمي، زشت كاري و گرفتاري هاي خود نجات مي دهد».

ص: 98

معظم له با تأكيد بر اجرا كردن اوامر و آموزه هاي نوراني قرآن گفتند: «بايد معارف نوراني قرآن و هدايت هاي آن در جامعه زنده بماند و مردم متعهد به اجراي آن باشند و در تمام كارها از قرآن الهام بگيرند».

سه شنبه 23 اسفندماه 1384

ص: 99

ديدار طلاب اهوازبا حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

حضرت آيت الله العظمی صافي گلپایگانی مدظله الوارف، با گروهی از طلاب اهواز دیدار کردند.

معظم له در ديدار گروهي از طلاب اهواز، با بيان اينكه قرآن، حيات جامعه اسلامي را تأمين مي كند، اظهار داشتند: «در هر جامعه اي كه قرآن رواج داشته باشد، آن جامعه زنده است. انسان به هر مقدار كه از قرآن بهره ببرد به همان ميزان داراي حيات است».

حقانیت وحی و قرآن

ایشان قرآن را معجزه واقعي پيامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) برشمرده و تصريح كردند: «حقانيت تمام وحي هايي كه به پيامبران الهي نازل شده، همين قرآن است. حقانيت قرآن نيز اين است كه بعد از هزار و چهارصد سال هنوز كسي نتوانسته است مانند آن را بياورد».

نقش قرآن در کاهش مشکلات و کاستی ها

اين مرجع تقليد، اهتمام مسلمانان به قرآن را سبب رفع معضلات جوامع دانسته و گفتند: «هرچه قرآن و تعليمات آن در جامعه بيشتر

ص: 100

گسترش يابد و جامعه به سمت تربيت قرآني پيش رود، كمبودها و كاستي ها كاهش مي يابد.

رضایت امام زمان × در عمل به قرآن

آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف كسب رضايت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) در عصر غيبت را به واسطه عمل به قرآن ارزيابي كرده و افزودند: «شيعيان با اصلاح خود و جامعه، امر به معرف و نهي از منكر و عمل به قرآن، رنج ها و نگراني هاي حضرت ولي عصر(عجل الله تعالی فرجه شریف)را كاهش مي دهند».

دوشنبه 12 تیرماه 1385

ص: 101

ديدار برگزیدگان جشنواره قرآن و عترت بسیج دانش آموزی سراسر کشور با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

برگزیدگان جشنواره قرآن و عترت بسیج دانش آموزی سراسر کشور با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف دیدار کردند.

معظم له در این دیدار به اهمیت و جایگاه قرآن و تعلیم آن در اسلام اشاره كردند و فرمودند: «هویت جامعه اسلامی ما وابسته به میزان ارتباط ما با قرآن و عترت است و هرچه ارتباط ما با این اركان بیشتر باشد، هویت دینی ما محكم تر و بالاتر است.

لزوم توجه به تعلیم و حفظ قرآن

ایشان با تأكید بر ارتباط بیشتر جامعه با قرآن و هدایت های آن افزودند: «هیچ نعمتی از قرآن و عترت بالاتر نیست و اسباب افتخار است كه مفاهیم قرآنی و معانی و هدایت های قرآنی در جامعه مطرح باشد و ما حافظان قرآن داشته باشیم و ما باید شكرگزار این نعمت باشیم».

مرجع تقلید شیعیان با انتقاد از برگزاری بعضی از همایش های بی نتیجه تصریح كردند: «هرچه در توجه به قرآن و درك قرآن در

ص: 102

جامعه سرمایه گذاری شود و حفظ قرآن را در جامعه توسعه دهیم، بهترین انفاق فی سبیل الله است».معظم له ادامه دادند: «هر كمبودی در جامعه داشته باشیم به خاطر این است كه در این جهات كمبود داریم و تا جامعه قرآنی نباشد و هدایت های قرآن و نهج البلاغه در جامعه وجود نداشته باشد، جامعه ساخته نمی شود و ما به مقاصدمان نمی رسیم».

جایگاه مربیان قرآن

ایشان با تأكید بر تجلیل و تكریم حافظان و معلمان قرآن بیان داشتند: «كسانی كه به مربی گری و معلمی قرآن مشغولند، بدانند كه بهترین شغل را در نزد خداوند متعال دارند و باید به آن افتخار كنند».

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف، قرآن را معجزه جاوید تا روز قیامت برای بشریت خواندند و بیان داشتند: «قرآن كتاب مقدسی است كه دلیل و برهان نبوت تمام انبیاست و حتی كفاری هم كه كمی فهم و شعور داشته باشند وقتی قرآن را بخوانند مجذوب آن می شوند و در برابر عظمت آن پیشانی خضوع به زمین می گذارند».

ص: 103

زندگی حقیقی در پرتو عمل به قرآن

ایشان با استشهاد به آياتی از قرآن مجید و فرازهایی از نهج البلاغه و صحیفه سجادیه فرمودند: «این آیات انسان را زنده می كند و حیات است و اگر انسان قرآن نخواند و حفظ نداشته باشد، مرده است».مرجع تقلید شیعیان با تأكید بر اجرای عملی احكام اسلامی در جامعه بیان داشتند: «امروز اگر بخواهیم امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف) از ما راضی باشد باید دستورات قرآن را فرا بگیریم و به آنها عمل كنیم».

در پايان اين ديدار نفرات برتر بخش هاي مختلف جشنواره قرآن كريم و عترت ويژه دانش آموزان پسر بسيجي از سراسر كشور هداياي خود را از دست حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف دريافت كردند.

چهارشنبه 2 اردیبهشت 1388

ص: 104

دیدار معاون دانشگاه علوم قرآنی کشور با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف، حجت الاسلام سيد معصوم حسيني معاون دانشگاه علوم قرآني كشور را به حضور پذيرفتند.

معظم له در اين ديدار با تجليل از فعاليت هاي اين مركز قرآني فرمودند: «فعاليت هاي اين مركز براي كشور بسيار مفيد و ارزنده است و بايد اين گونه برنامه ها در كشور روزبه روز بيشتر شود».

ايشان با تشكر و قدرداني از مسئولان و دست اندركاران دانشگاه علوم قرآني تصريح كردند: «جامعه ي امروز به آموزه هاي قرآني نياز فراواني دارد و كساني كه در اين برنامه ها فعاليت مي كنند قدردان كارهاي خود باشند؛ زيرا گام برداشتن براي اعتلاي فرهنگ قرآني ارزشي والا و ماندگار است».

قرآن کتاب زندگی و راهنمای کمال جوامع بشری

مرجع تقليد شيعيان جهان، با بيان اينكه همه احكام و معارف در قرآن وجود دارد، اظهار داشتند: «اگر به دنبال اخلاق و تربيت اسلامي

ص: 105

هستيم بايد آن را از قرآن استخراج كرد؛ زيرا همه آموزه ها را مي توان در اين كتاب آسماني پيدا كرد».ايشان آيه هاي قرآن كريم را همچون اعلاميه هايي دانستند كه براي بشريت تا روز قيامت نورافشاني مي كنند.

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف تاكيد كردند: «آنچه در قرآن آمده است در هيچ كتابی نمي توان آن را يافت. قرآن مجيد، وحي الهي و كتاب دين و عقيده و توحيد و نسخه كامله درمان دردهاي اجتماعي وكتاب حكمت، بشارت، موعظه و هدايت است».

ايشان ادامه دادند: «قرآن كتاب حيات و زندگي و راهنماي راه كمال دنيا و آخرت و عروج به معارج بلند انساني و روحاني است».

مرجع تقليد شيعيان جهان افزودند: «قرآن كريم نسخه اي بي بديل و شفابخش براي نجات جوامع بشري و اصلاح روش هاي زندگي است و بشر را به استوارترين راه رهنمون مي شود».

معظم له بيان قرآن را مطابق فطرت انسان خواندند و اظهار داشتند: «كساني كه در قلوب شان مرضي وجود نداشه باشد، با شنيدن يك آيه از قرآن به خداوند ايمان مي آورند».

ص: 106

جداناپذیری قرآن و عترت از یکدیگر

ايشان تصريح كردند: «ما هميشه به قرآن نياز داريم و بايد قرآن و عترت را هميشه باهم دانست؛ زيرا قرآن بدون عترت معنايي ندارد و بدون مراجعه به اهل بيت (علیهم السلام) كه مفسران راستين قرآن هستند، نمي توان قرآن را فهميد».معظم له با تأكيد بر پياده كردن بيش از پيش احكام و دستورات قرآن در متن جامعه يادآور شدند: «قرآن برترين راهنما براي همه سطوح جامعه است و بايستي با نگاه عالمانه و وسيع و گسترده و عميق به مفاهيم قرآني، به بهره مندي از آن در تمام حوزه ها اعم از برنامه ريزي، تربيتي، مشاوره اي و اجتماعي پرداخت تا گامي در راه رسيدن به مدينه فاضله و تحقق حيات طيبه باشد».

حجت الاسلام حسيني در ابتداي اين ديدار گزارشي از فعاليت هاي اين مركز خدمت معظم له ارائه نمود.

چهارشنبه 31 فروردین ماه 1389

ص: 107

ديدار جمعی از حافظان، قاریان، فعالان و مدیران مؤسسات قرآنی، جامعه پزشکی استان قم و اقشار مختلف مردمبا حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

جمعي از حافظان، قاريان، فعالان و مديران مؤسسات قرآني، جامعه پزشكي استان قم و اقشار مختلف مردم با حضور در دفتر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با معظم له ديدار كردند و اهانت به ساحت مقدس قرآن كريم را خدمت حضرت بقيةالله الاعظم صاحب الزمان - ارواح العالمين له الفداء - و مراجع عظام تقليد تسليت گفتند.

در اين ديدار كه با قرائت بيانيه اين تجمع در محكوميت اين اعمال شيطاني همراه بود، حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با محكوم كردن هتاكي به قرآن كريم از ابراز احساسات مردم غيور ايران در مقابله با اين جريان قدرداني و اين حضور را نشان دهنده غيرت، شعور ديني و اظهار حيات اسلامي دانستند.

معظم له با بيان اينكه تمام هويت و افتخار ما به قرآن، دين اسلام و معارف اهل بيت (علیهم السلام) است، اظهار داشتند: «ما در هر شرايطي كه باشيم به اسلاميتمان افتخار مي كنيم؛ زيرا همه هستي ما از قرآن كريم است».

ص: 108

قرآن برترین برنامه زندگی

مرجع تقليد شيعيان جهان افزودند: «قرآن كريم آمده است تا تاريكي را از بين ببرد و بشر را از ظلمات نجات دهد، قرآن كريم به جامعه بشري حياتي دوباره داده است و آيات آن با اعلاميه هاي حقوق بشر هرگز قابل قياس نيست».

ايشان با تاكيد بر اين كه احساسات مردم در مقابله با جسارت به قرآن كريم بسيار بجا و ذي قيمت بود، بيان داشتند: «مردم با اين حضور، شعور ديني خود را نشان دادند و اين موضوع بايد نسبت به همه برنامه هاي ديني جاري باشد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با بيان اينكه مكتب ما مكتب قرآن و اسلام مي باشد و غير از اين ما مكتبي نداريم، اظهار داشتند: «هر آنچه براي سعادت دنيا و آخرت لازم است در قرآن كريم وجود دارد و ما بايد درس زندگي خود را از آموزه هاي وحياني اين كتاب مبين بگيريم».

معظم له با تاكيد بر اينكه نور اسلام و قرآن كريم هرگز خاموش نمي شود، تأكيد كردند: «بيش از هزار و چهارصد سال است كه دشمنان براي خاموش كردن نور قرآن و ضربه زدن به دين اسلام توطئه و فعاليت

ص: 109

مي كنند، آنها سعي مي كنند نور قرآن را خاموش كنند؛ اما روزبه روز بر عظمت و شوكت اسلام و قرآن افزوده شده است و افزوده مي شود».مرجع تقليد شيعيان بيان داشتند: «تمام افتخار ما به دين اسلام، پيامبر گرامي (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) و قرآن كريم است و ما خدا را شاكريم كه در زمره امت محمد و شيعيان علي (علیه السلام)هستيم».

ايشان تاكيد كردند: «بايد التزامات عملي ما در ساير رشته ها بيشتر باشد و مورد مراقبت قرار گيرد و جامعه ما قرآني باشد و اين كتاب آسماني اسلام در همه مسائل حضور داشته باشد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف از حضور نسل جوان در مقابله با جريان اهانت به ساحت مقدس قرآن كريم، قدرداني كردند و با قابل تحسين خواندن اين حضور تاكيد كردند: «وفاداري مسلمانان را در تمام جهان نسبت به قرآن كريم بسيار باارزش دانسته و ارج مي نهيم».

معظم له در پايان با اشاره به روايتي خاطرنشان كردند: «براساس آموزه هاي ديني و روايات، اسلام بر جهان تسلط خواهد يافت و اميدواريم خداوند كريم روزبه روز بر وفاداري ملت ما به قرآن و آموزه هاي ديني بيفزايد».

پنج شنبه 25 شهریور 1389

ص: 110

ص: 111

دیدار اعضاي شركت كننده در مسابقات كشوري قرآن ويژه كاركنان سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانیمدظله العالی اعضای شرکت کننده در مسابقات کشوری قرآن، ویژه کارکنان سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران را به حضور پذیرفتند.

معظم له در اين ديدار با تأكيد بر توجه و تعهد نسبت به قرآن در جامعه فرمودند: «قرآن بهترين راهگشاي امت و جامعه است و مدينه فاضله وقتي شكل مي گيرد كه معارف قرآني در يك جامعه به طور كامل به اجرا درآيد».

جامعه سالم در پرتو عمل به قرآن و عترت

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با اشاره به اينكه حضرت علي (علیه السلام)از همه افراد بيشتر نسبت به قرآن احساس مسئوليت داشتند، افزودند: «عمل و مسئوليت داشتن نسبت به قرآن در جامعه و زندگي فردي بايد جدي گرفته شود و هرچه به قرآن بيشتر عمل شود، جامعه نيز پاك تر و سالم تر خواهد شد».

ايشان با بيان بعضي از مصاديق اجتماعي عمل به قرآن، افزودند: «در

ص: 112

يك جامعه قرآني مسائلي چون بدحجابي زنان، اختلاط زن و مرد، بي عدالتي و ... وجود ندارد».مرجع تقليد شيعيان جهان افزودند: «جامعه شيعي بايد ولايتي و پيرو قرآن و عترت باشد و تمام جامعه به ويژه شيعيان بايد فضيلت تمسك به قرآن و معارف قرآن را داشته باشند».

معظم له با اشاره به اينكه عمل به قرآن نبايد سليقه اي باشد، تصريح كردند: «ما بايد امور مهمي چون توحيد و عرفان و معاد را از قرآن و كلام حضرات معصومين (علیهم السلام) فرا بگيريم و نبايد به عرفان هاي دروغين و ساختگي دراين باره توجه كنيم».

ايشان همچنين يادآور شدند: «شيعه سرمايه هاي عظيمي همچون قرآن، نهج البلاغه، صحيفه سجاديه و ادعيه معتبر را در اختيار دارد كه هيچ امت و ملت ديگري آن را ندارد».

مرجع تقليد شيعيان اضافه كردند: «ما بايد اصول خود را در امور معنوي ، اخلاقي ، اجتماعي و سياسي و ... از قرآن فرا بگيريم و شرح و تفصيل آنها را در معارف اهل بيت (علیهم السلام) جستجو كنيم».

ايشان ادامه دادند: «هر شخصي بايد در حد خودش با علوم مختلف قرآن و تفاسير قرآن آشنا باشد و امروز در جامعه توجه به موضوعات و

ص: 113

مسائل مختلف قرآن به خوبي ترويج و تبليغ مي شود و اين امر نعمتي الهي است».

ايشان با اشاره به اينكه در قرآن مطلبي وجود ندارد كه براي سعادت دنيا و آخرت نباشد، تصريح كردند: «ورود به رشته ها و علوم مختلفقرآني نعمت الهي است و افتخاري بالاتر از خدمت به قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) وجود ندارد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با بيان اينكه قرآن دليل خاتميت پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مي باشد، ابراز داشتند: «به لطف الهي روزبه روز حقانيت قرآن در دنيا بيشتر به اثبات مي رسد و ما هم بايد قدردان اين نعمت بزرگ الهي باشيم».

معظم له با اشاره به برگزاري مسابقات قرآني سازمان استاندارد در سطح كشور بيان داشتند: «فوايد اجراي چنين مسابقاتي بسيار زياد و بااهميت است و اميدوارم در دستگاه هاي دولتي ديگر نيز چنين كارهايي انجام شود».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف در پايان اظهار داشتند: «در جامعه بايد همه جنبه هاي قرآني زنده باشد و تأمل و تفكر بر قرآن صورت گيرد و قرآن هيچ زمان كهنه نمي شود و هميشه زنده است».

جمعه 5 آذرماه 1389

ص: 114

دیدار شركت کنندگان در نخستين دوره مسابقات قرآني هسته هاي گزينش دانشگاه هاي علوم پزشكي سراسر كشوربا حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف شرکت کنندگان در نخستین دوره مسابقات قرآنی هسته های گزینش دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور را به حضور پذیرفتند.

جایگاه قرآن کریم در بین کتب آسمانی

معظم له در اين ديدار با اشاره به جايگاه و عظمت قرآن كريم اظهار داشتند: «قرآن كريم يگانه برهان حقانيت انبياي الهي بوده و در كتاب آسماني از همه انبياي الهي سخن به ميان آورده است.

ايشان با اشاره به آيه ﴿وَ اِن كُنتُم فِي رَيبٍ مِمّا نَزَّلنا عَلي عَبدِنا فَأتُوا بِسُورَةٍ مِن مثله ...﴾(1) بيان داشتند: «كساني كه تفكر الحادي داشتند نيز به اين مسئله اذعان مي كردند كه اگر جن و انس هم جمع شوند و بخواهند مثل قرآن كريم بياورند، از اين مسئله عاجز هستند».

ص: 115


1- . بقره، 23. «و اگر درباره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد».

اين مرجع تقليد با تأكيد بر اينكه هيچ جن و انسي نمي توانند كتابي مانند قرآن و اعلاميه هاي آن بياورند، افزودند: «دانشمندان وانديشمندان هرچه در مورد قرآن جلوتر مي روند خود را در برابر آن عاجزتر مي بينند و اين حاكي از معجزه بودن قرآن است».

مرجع تقليد شيعيان جهان ادامه دادند: «قرآن معجزه باقيه است، اما تنها معجزه پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نيست؛ بلكه بنابر شواهد و اسناد معتبر تاريخي پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بيش از چهارهزار معجزه داشته است».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با اشاره به تأليفات ابن رشد اندلسی در مورد قرآن كريم اظهار داشتند: «اين دانشمند بزرگ در كتاب خود راجع به قرآن كريم مي نويسد: معجزه محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) با معجزات انبياي ديگر متفاوت است؛ چون معجزه او با دعوت همراه بود درصورتي كه معجزه انبياي ديگر به دعوت آنها ارتباطي ندارد».

نقش قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) در هویت بخشی به جامعه اسلامی

ايشان با تأكيد بر برگزاري برنامه هاي قرآني در سطح دانشگاه ها و مراكز علمي فرمودند: «ملت ايران بايد با قرآن آشنا باشد، چون ملتي كه قرآن را دارد سرافرازترين و پيشرفته ترين ملل دنياست و در هيچ زمينه اي محتاج ديگران نيست».

ص: 116

مرجع تقليد شيعيان جهان بر حفظ و نگهداري هويت اسلامي و ولايي ملت ايران تأكيد كردند و بيان داشتند: «مردم ولايي ايران بايد مراقب حرف هايي كه بدخواهان زده و درصدد تحت تأثير قرار دادن هويت اسلامي ما هستند، باشند».معظم له با اشاره به ولايي بودن نظام جمهوري اسلامي ايران تصريح كردند: «ملت ايران بايد قداست انتساب به قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) را بزرگ دانسته و به هويت ولايي و اسلامي خود افتخار كند».

مرجع تقليد شيعيان جهان ضمن قدرداني از برگزاري برنامه های قرآني در كشور، فرمودند: «بهتر است كه در اين برنامه ها بيشتر به احكام قرآن توجه شود چراكه خداوند عالي ترين هدايت هايي كه براي سعادت جوامع بشري لازم است، در قرآن آورده است».

يكشنبه 26 دی ماه 1389

ص: 117

ديدار رئيس سازمان اوقاف و امور خيريه كشوربا حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف رئيس سازمان اوقاف و امور خيريه كشور و جمعي از مديران و معاونان كشوري و استان قم را به حضور پذيرفتند.

معظم له در ابتداي اين ديدار ارتحال حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و شهادت امام حسن مجتبي (علیه السلام)و امام رضا (علیه السلام)را به پيشگاه حضرت بقية الله الاعظم - ارواحنا فداه - تسليت عرض نمودند و همچنين دهه پيروزي انقلاب اسلامي را گرامي داشتند.

جایگاه وقف در اسلام

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف به مسئله وقف و جايگاه آن در اسلام اشاره كردند و خاطرنشان كردند: «وقف مسئله بسيار مهمي است كه در اسلام به آن بسيار تأكيد شده و اين موقوفات است كه به عنوان اثر ماندگار براي اشخاص باقي مي مانند».

مرجع تقليد جهان تشیع قدمت و سابقه وقف را متذكر شدند و تصريح كردند: «مسلمانان از صدر اسلام تا به امروز به مسئله وقف

ص: 118

اهميت مي دادند و خود اهل بيت (علیهم السلام) نيز از واقفان بزرگ بودند و شخص حضرت پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اميرالمومنين (علیه السلام)نيز واقف بزرگي بودند.معظم له ادامه دادند: «آنچه جوامع علمي و دانشگاه هاي بزرگ دنيا دارد و همه موفقيت هاي علمي از پيامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مي باشد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با بيان اينكه وقف در اسلام مورد توجه ويژه اي قرار گرفته است و اشخاصي كه مي خواستند براي خود ذخيره اي باقي بگذارند در مقام همين وقف بوده اند، خاطرنشان كردند: «براساس همين تشويقات و ترويجات كه از سوي گذشتگان و سيره اهل بيت (علیهم السلام) صورت گرفته، تاكنون وقف باقي مانده است».

معظم له خاطر نشان كردند: «امروز موقوفاتي وجود دارند كه تاريخ هزار ساله دارند و هنوزهم باقي مانده و هم اينك مورد استفاده عموم مردم قرار مي گيرند».

ترویج فرهنگ وقف و رعایت مسائل شرعی در موقوفات

ايشان تعليمات ديني را در ترويج فرهنگ وقف بسيار مهم برشمردند و افزودند: «رشته هاي فرهنگي بسياري در باب وقف وجود دارد كه بايد به آنها نيز توجه شود».

ص: 119

مرجع تقليد جهان تشيع فرمودند: «عمل به نيات واقفان بسيار مهم است و بايد نيات آنها كاملاً رعايت شود و اين يك اصل ثابت است و سبب اميدواري بيشتر مردم مي شود، همچنين رعايت مسائل شرعي ازجمله اصول مهم در موقوفات است كه دست اندركاران سازمان اوقاف بايد به آن توجه كنند».حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف، استفاده درست و صحيح از موقوفات را بسيار بااهميت دانستند و يادآور شدند: «با توجه به خلأهايي كه در جامعه ما است، امروز وجود موقوفات در كشور بسيار بااهميت است و بركات فراواني خواهد داشت».

مرجع تقليد شيعيان جهان در ادامه فرمودند: «اميدواريم خداوند به همه ما توفيق بدهد كه در مسير ترويج دين، اعتلاي كلمةالله و نشر معارف اهل بيت (علیهم السلام) و آنچه سبب حفظ موقوفات است گام برداريم».

لزوم نگارش قرآن با رسم الخط خطاط های ایرانی

ايشان با اشاره به انتشار قرآن با رسم الخط عثمان طه در عربستان فرمودند: «اين رسم الخط، غلط است و قرآن بايد با رسم الخط خطاط های معروف ايراني طبع شود و در اختيار همه مردم قرار گيرد».

ص: 120

مرجع تقليد شيعيان جهان چاپ قرآن و انتشار آن در شمارگان گسترده را بسيار ارزنده دانستند و بر اين مهم تاكيد كردند.

در ابتداي اين ديدار حجت الاسلام و المسلمين محمدي رئيس سازمان اوقاف و امور خیریه كشور گزارشي از موقوفات كشور و برنامه هاي دردست اجرا خدمت معظم له ارائه كرد.

همچنين در پايان مراسم تمبر يادبود امامزادگان استان قم توسط حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف رونمايي شد و معظم له اين تمبر را به دست خط مبارك خويش مزيّن نمودند.

سه شنبه 12 بهمن ماه 1389

ص: 121

ديدار برگزيدگان مسابقات قرآن و عترت سازمان بسيج دانش آموزي كشور با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

برگزیدگان مسابقات قرآن و عترت سازمان بسیج دانش آموزی کشور با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف دیدار کردند.

معظم له در اين ديدار با محكوم كردن جنايات اخير در بحرين و همچنين سوزاندن قرآن كريم اظهار داشتند: «اين مصيبت بزرگ را به ساحت مقدس حضرت ولي عصر (عجل الله تعالی فرجه شریف) تسليت عرض مي كنم».

بی توجهی حاکمان ممالک اسلامى نسبت به قرآن

ايشان افزودند: «امروز در بحرين به وسيله آل سعود و آل خليفه كه ادعاي خادم الحرميني را دارند و ادعاي احترام و دفاع از قرآن كريم دارند، مساجد به آتش كشيده مي شود و قرآن سوزي به راه مي افتد كه هيچ عذري از اين جنايت آنها پذيرفته نيست».

مرجع تقليد شيعيان جهان با بي نظير خواندن اين جسارت ها در طول تاريخ اسلام تصريح كردند: «كساني كه دم از صيانت از قرآن كريم مي زنند، امروز در ممالك اسلامي، طغيان گري مي كنند و همان حركت

ص: 122

زشتي را كه كشيش آمريكايي انجام داد، امروز از سوي مسلمان نماها صورت مي گيرد كه در هيچ زماني از تاريخ سابقه نداشته است».ايشان ادامه دادند: «طغيان و وحشي گري كه امروز از سوي برخي مسلمان نماها در ممالك اسلامي رخ مي دهد، نشان از قساوت دل آنهاست كه چنين اهانت هايي را به قرآن شريف انجام مي دهند كه هرگز نمي توان آنها را به زبان آورد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف افزودند: «آل خليفه و آل سعود افرادي خودفروخته هستند كه فطرت حيواني آنها امروز در بحرين نمايان شده است و متاسفانه صداي حقيقت را نمي شنوند و گوش های آنها از شنيدن آيات قرآن ناشنوا شده است و در آينده نزديك در باطل خود گرفتار و مصيبت هاي عظيم آنها را فرا خواهد گرفت».

ايشان نور قرآن را خاموش نشدني خواندند و فرمودند: «در طول تاريخ فراوان بوده اند افرادي كه مي خواستند نور قرآن را خاموش كنند؛ اما غافل از اينكه نور الهي هرگز خاموش شدني نيست و هرگز به اين عقيده پليد خود نخواهند رسيد؛ بلكه روزبه روز بر روشنايي و عظمت قرآن در جهان افزوده خواهد شد و اين حاميان و نوكران آمريكا هستند كه رو به نابودي مي روند».

ص: 123

معظم له اظهار داشتند: «امروز حتي كساني كه نسبت به قرآن بيگانه هستند نيز با مطالعه اندكي از قرآن كريم به عظمت آن پي برده و در برابر آن خاضع و خاشع مي شوند؛ اما حكام خود فروخته و ظالم به دليل اين جسارت ها و ظلم ها روزي بر خاك مذلت خواهند افتاد».

قرآن و عترت تنها راه سعادت بشر

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با تأكيد بر ضرورت آشنايي بيشتر جوانان و نوجوانان با علوم و معارف قرآن كريم و اهل بيت (علیهم السلام) عنوان كردند: «بايد قرآن در برنامه همه انسان ها باشد تا به هدايت برسند، جوانان و دانش آموزان از قرآن و عترت هرگز فاصله نگيرند؛ زيرا راه نجات و توفيقات تنها در همين راه است و رفتن به ديگر راه ها خطا و اشتباه است».

مرجع تقليد شيعيان جهان تصريح كردند: «آشنايي با قرآن انسان را به حيات و زندگي انساني هدايت مي كند و هركس كه فطرتش پاك باشد از اين هدايت بهره مي گيرد».

ايشان اظهار داشتند: «ما افتخار مي كنيم كه هويتمان اسلامي است و شيعه اميرالمومنين (علیه السلام)و اهل بيت (علیهم السلام) هستيم و به آن مي باليم».

ص: 124

اهمیت حجاب اسلامی

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف خطاب به بانوان حاضر در اين جلسه تصريح كردند: «اميدوارم در دنياي مادي گري امروز، با استقامت ديني به خوبي مقاومت كنيد و به تبليغ معارف اسلامي بپردازيد و بدانيد كه حفظ حجاب و پوشيدن چادر براي شما زنان از بزرگ ترين افتخارات و عبادات است».

معظم له تاكيد كردند: «انس خود را با قرآن كريم بيشتر كنيد و بدانيد راه نزديك شدن به خدا، قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) هستند».یکشنبه 4 اردیبهشت 1390

ص: 125

دیدار رؤسای دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم سراسر کشور با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف رياست دانشگاه و جمعي از رؤساي دانشكده هاي دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم سراسر کشور را به حضور پذيرفتند.

معظم له در اين ديدار باتوجه به اهميت قرآن و معارف اسلامي، خواستار توجه جدي حوزه هاي علميه و دانشگاه ها به اين كتاب آسماني شدند.

قرآن تنها راه نجات بشر

ايشان قرآن و معارف آن را تنها راه نجات بشريت دانستند و فرمودند: «قرآن و علوم قرآني از مهم ترين مسائلي است كه همه مردم بايد به آن توجه كنند و از معارف آن الهام بگيرند و تمام تلاش خود را براي پياده كردن احكام الهي براساس دستورات قرآن به كار بگيرند».

ص: 126

توجه بیشتر برای آموزش معارف قرآن

مرجع تقليد شيعيان جهان با بيان اينكه مسلمانان از صدر اسلام تاكنون تمام تلاش خود را براي درك، فهم و عمل به معارف قرآني به کار گرفته اند افزودند: «اما متأسفانه عواملي مانع از گسترش اين معارف در ميان مردم شد و مردم نتوانستند به خوبي از هدايت هاي قرآن بهره ببرند».معظم له با بيان اينكه آنچه كه شايسته قرآن كريم است تاكنون به خوبي محقق نشده است، ادامه دادند: «وجود علوم و رشته هاي مختلف قرآني بهترين دليل بر توجه مسلمانان به قرآن كريم است و به همين دليل نمي توان قرآن را مهجور و متروك دانست».

ايشان با يادآوري اين نكته كه در زمان هاي گذشته، ساخت مسجد نخستين كاري بود كه در شهرسازي به آن توجه مي شد، افزودند: «امروز نيز بايد در دانشگاه ها نخستين مطلبي كه به دانشجويان مي آموزند، قرآن و معارف قرآني باشد و جوانان ما پايه هاي علمي خود را از روز نخست با اين معارف والا آغاز كنند تا براي هميشه ماندگار باشد».

معارف بی کران قرآن

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف، معارف قرآن را بي كران و نامتناهي خواندند و اظهار داشتند: «قرآن كتابي بسيار گرانسنگ

ص: 127

و غني است كه هرچه درباره آن تفسير نوشته شود باز هم اندك است. معاني و معارف قرآن به قدري فراوان است كه علوم بشري نمي تواند به همه آنها دست بيابد».

ايشان ادامه دادند: «هراندازه كه بخواهيم در خصوص قرآن تفكر كنيم باز هم مطالب جديدي براي كشف شدن از اين معارف والا وجود دارد».

معظم له باتوجه به گسترش دانشگاه علوم و معارف قرآن در سراسر كشور اظهار داشتند: «ايجاد اين تعداد دانشگاه در كشور، وظيفه ما راسنگين تر مي كند. البته در اين زمينه هرچه تلاش كنيم باز هم جاي كار بيشتري وجود دارد و آثار و بركات فراواني در جامعه خواهد داشت».

جامعیت قرآن و لزوم ارائه صحیح معارف قرآن

مرجع تقليد شيعيان جهان با تأكيد بر ضرورت افزايش فعاليت هاي قرآني در جامعه و آشنا كردن مردم با مفاهيم آن فرمودند: «قرآن، جامع الاطراف است و ما الآن نسبت به قرآن فقير هستيم. فقرزدايي قرآني در جامعه ضروري است و همه مردم بايد با قرآن و معارف آن مأنوس شوند».

ايشان با بيان اينكه مردم دنيا تشنه معارف حقيقي قرآن هستند، بيان داشتند: «امروز بسياري از كساني كه اسلام مي آورند به خاطر دعوت قرآن كريم است؛ متأسفانه بسياري از معارف قرآني به مردم

ص: 128

جهان به خوبي ارائه نمي شود. اگر بتوانيم اين حقايق را به خوبي انتقال دهيم، همه جهانيان آن را خواهند پذيرفت و اسلام مي آورند».

معظم له ادامه دادند: «قرآن، كتاب نور و شفاست، هيچ جهل و ناداني وجود ندارد كه به وسيله قرآن و معارف آن برطرف نشود و اين گفتار در خصوص قرآن مبالغه نيست، بلكه حقيقت است و همه جهالت ها تنها با قرآن برطرف مي شود».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف در پايان ضمن تقدير و تشكر از فعاليت هاي صورت گرفته در دانشگاه علوم و معارف قرآن، براي موفقيت كليه فعالان قرآني دعا كردند.در ابتداي اين ديدار حجت الاسلام و المسلمين راغبي گزارشي از فعاليت ها و برنامه هاي دانشگاه علوم و معارف قرآن خدمت معظم له ارائه نمود.

پنجشنبه 14 مهرماه 1390

ص: 129

دیدار اعضای ستاد برگزاری هفتمین نمایشگاه قرآن و عترت خراسان رضوی با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

اعضاي ستاد برگزاري هفتمين نمايشگاه قرآن و عترت خراسان رضوي، با مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني - مدظله الوارف - ديدار كردند.

در اين ديدار كه در مشهد مقدس برگزار شد، معظم له بيانات ارزشمندي ايراد فرمودند كه قسمتي از آن به شرح ذيل است:

بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله رب العالمين و الصلاة و السلام علي سيد الاولين و الآخرين و خاتم الانبياء و المرسلين سيدنا ابي القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين ولاسيما مولانا بقية الله في الارضين و اللعن علي اعدائهم أجمعين الي يوم الدين.

«اللَّهُمَ صَلِّ عَلَى عَلِيِ بْنِ مُوسَى الرِّضَا الْمُرْتَضَى الْإِمَامِ التَّقِيِّ النَّقِيِّ وَ حُجَّتِكَ عَلَى مَنْ فَوْقَ الْأَرْضِ وَ مَنْ تَحْتَ الثَّرَى الصِّدِّيقِ الشَّهِيدِ

ص: 130

صَلَاةً كَثِيرَةً نَامِيَةً زَاكِيَةً مُتَوَاصِلَةً مُتَوَاتِرَةً مُتَرَادِفَةً».قال الله تعالي:

﴿وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ *فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ﴾؛(1)

﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً﴾(2)

بنده از زحماتي كه شما عزيزان براي نشر فرهنگ قرآني و آشنايي بيشتر مردم و جامعه با معارف قرآن و وجوهي كه براي پيشرفت و ترقي كمال واقعي انسان مؤثر است متحمل مي شويد تقدير و تشكر

ص: 131


1- . بقره، 23 - 24. «و اگر درباره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد و گواهان خود را- غير خدا - براى اين كار، فرا خوانيد اگر راست مى گوييد! پس اگر چنين نكنيد - كه هرگز نخواهيد كرد - از آتشى بترسيد كه هيزم آن، بدن هاى مردم (گنهكار) و سنگ ها [بت ها] است، و براى كافران، آماده شده است!»
2- . اسراء، 88. «بگو: اگر انسان ها و پريان (انس و جن) اتفاق كنند كه همانند اين قرآن را بياورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هرچند يكديگر را (در اين كار) كمك كنند».

مي كنم و اميدوارم كه همه اينها مورد قبول آقا حضرت ولي عصر(عجل الله تعالی فرجه شریف) كه عِدل قرآن مجيد هستند، باشد.

عجز همگان از بيان معارف والاى قرآن

مسئله قرآن و مطالبي كه مربوط به آن است، مسئله ای نيست كه بيانش از عهده حقير و حتي اشخاصي كه در درجات بالايي از علم هستند – آن طوركه شايسته باشد - بربيايد، ولي از باب اينكه بايد هميشه ارتباط خود را با قرآن حفظ كنيم و در هر حدي كه مي شود با قرآن و معارف آن مأنوس باشيم، كمي در اين باره صحبت مي كنم:

هدايتگران بشريت

معارف حقيقي، فقط معارف قرآن مجيد و هدايت هاي اهل بيت (علیهم السلام) است كه برحسب احاديث متواتر از فريقين، پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «إنّي تارِكٌ فِيكُمُ الثّقلَين كِتابَ اللهِ وَ عِترَتي»(1) يعني پيامبر مكرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) دو وديعه و امانت بزرگ را براي هدايت امت تا روز قيامت در همه جهات به يادگار گذاشتند و سفارش كردند كه آن دو را رها نكنيد.

ص: 132


1- . احمد بن حنبل، مسند، ج3، ص17؛ مغربی، دعائم الاسلام، ج1، ص28؛ صدوق، الامالی، ص50؛ همو، عیون اخبارالرضا ×، ج2، ص208؛ همو، کمال الدین، ص64، 234 – 240، 279.

اگر مي خواهيد گمراه نشويد مستمسك به قرآن و عترت باشيد؛ اگر جلو بيفتيد گمراه مي شويد، اگر عقب بيفتيد گمراه مي شويد. اگر با اين دو باشيد، جامعه شما، جامعه ديني و الهي خواهد بود.

حال يكي از اين دو يادگار هدايتگر پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، آيات قرآن مجيد است. آيات قرآن مجيد همه اش نور و روشنايي است؛ ﴿قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللهِنُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ * يهْدِي بِهِ اللهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ﴾(1)

قرآن، تنها برنامه سعادت

هزار و چهارصد سال است كه همه بزرگان عالم بشريت و نوابغ عالم انسانيت در مقابل قرآن مجيد، پيشاني خضوع بر زمين گذاشته اند و همه بر اين اتفاق دارند كه اگر بشر بخواهد راه درست را برود و به سوي سعادت حقيقي گام بردارد، غير از پيروي از قرآن راهي ندارد.

قرآن كتاب بزرگ دانش است كه در هر جهتي كه انسان دستوري اكمل و اتم بخواهد بايد از قرآن مجيد بگيرد؛ از عقائد گرفته تا اخلاقيات و ارتباط با ديگر جوامع و ملت ها.

ص: 133


1- . مائده، 15 - 16. « از طرف خدا، نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد. خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند، به راه هاى سلامت، هدايت مى كند».

پيشرفت بشريت در عصر حضور قرآن

اگر بخواهيم دنيا را به دو عصر تقسيم كنيم، يكي عصر قبل از قرآن است و ديگري عصر بعد از حضور قرآن.

دنيا به واسطه حضور قرآن به طرف ترقي و پيشرفت سير كرد و همه پيشرفت هايي كه ظاهر شده است همه به بركت قرآن است.

پيام هاى انسان ساز قرآن

قرآن، كتابي است كه مردم را به سلامتي، صلح و سازش دعوت و هدايت مي كند و آنها را از تاريكي ها خارج و وارد نور مي كند.آيات قرآن در همه ابعاد نور است؛ در توحيد و معرفت خداوند، سخني كه در قرآن مجيد است در هيچ كتابي وجود ندارد.

آياتي، مثل ﴿تَعالَوْا إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ أَلّا نَعْبُدَ إِلّا اللهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً﴾(1) همه اش انسان ساز است. مقاصد حقيقي بشر، هويت و آزادي حقيقي او همه در آيات قرآن مجيد است.

اخلاقياتي هم كه در قرآن مجيد است، مانند ﴿وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً﴾(2) نيز همه نور است. بايد اين آيات را تلاوت و تأمل كنيم و نورانيت اين آيات را در خودمان حفظ كنيم.

ص: 134


1- . آل عمران، 64. «بياييد به سوى سخنى كه ميان ما و شما يكسان است كه جز خداوند يگانه را نپرستيم و چيزى را همتاى او قرار ندهيم».
2- . فرقان، 63. «بندگان (خاص خداوند) رحمان، كسانى هستند كه با آرامش و بى تكبّر بر زمين راه مى روند».

پيام ها و اعلاميه هاي قرآن به تمام دنيا، پيام هاي زنده و والايي است:

﴿يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ أَتْقاكُم ﴾(1)

همه برنامه هايي كه در قرآن است؛ راجع به سياست، اقتصاد، اجتماع و اخوت و برادري، برنامه هايي انسان ساز است كه بايد هميشه در زندگي مسلمانان ظهور داشته باشد.قرآن پر است از آياتي كه راجع به دنيا، معيشت مردم، روابط آنها با يكديگر، روابط زن و مرد و روابط حاكم و محكوم پيام دارد.

شما آياتي، مثل ﴿إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ﴾(2) را بخوانيد و در آن تأمل كنيد.

دنيا، آيه شريفه ﴿الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللّٰهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾(3) را ببيند.

ص: 135


1- . حجرات، 13. «اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم و شما را تيره ها و قبيله ها قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد (اينها ملاك امتياز نيست،) گرامى ترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست».
2- . نحل، 90. «خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزديكان فرمان مى دهد و از فحشا و منكر و ستم، نهى مى كند؛ خداوند به شما اندرز مى دهد، شايد متذكّر شويد!».
3- . آل عمران، 134. «همان ها كه در توانگرى و تنگدستى، انفاق مى كنند و خشم خود را فرو مى برند و از خطاى مردم درمى گذرند و خدا نيكوكاران را دوست دارد».

﴿وَلَاتَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ﴾(1) را بخوانيد و ببينيد قرآن به چه افكار بلندي دستور مي دهد.

از آيات اخلاقي قرآن، آيه ﴿وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّاتَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَاتَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيماً﴾(2) را ملاحظه كنيد و ببينيد در مقام احترام به پدر و مادر چه دستوراتي داده است.

دورى از قرآن، علت وجود ضعف و نقص

بنده از روي تحقيق مي گويم هر كمبود و نقصي كه داريم براي اين است كه از قرآن فاصله گرفته ايم. هر چه به قرآن نزديك شويم كمبودها و نقایص از بين مي رود.

ص: 136


1- . فصلت، 34. «هرگز نيكى و بدى يكسان نيست بدى را با نيكى دفع كن، ناگاه (خواهى ديد) همان كس كه ميان تو و او دشمنى است، گويى دوستى گرم و صميمى است!».
2- . اسراء، 23. «و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستيد! و به پدر و مادر نيكى كنيد! هرگاه يكى از آن دو، يا هر دوى آنها، نزد تو به سن پيرى رسند، كمترين اهانتى به آنها روا مدار! و بر آنها فرياد مزن! و گفتار لطيف و سنجيده و بزرگوارانه به آنها بگو!»

ضعف هايي كه الان در جامعه ماست؛ ضعف هاي اقتصادي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي همه به خاطر دوري از قرآن است.

عالى ترين دستورات براى تحكيم خانواده

بايد پيام ها و دستورات قرآن را در تمام ابعاد رعايت كنيم. اگر روابط زن و شوهر براساس آيات قرآن باشد آن طوركه قرآن ازدواج را يك مسئله مقدس عنوان مي كند: ﴿وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجاً لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَ جَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴾(1) هيچ گاه به اين اندازه آمار طلاق افزايش پيدا نمي كرد و بنيان خانواده ها سست نمي شد.يادم هست كه اوائل نوجواني اصلاً نمي شنيدم كه طلاقي واقع شده باشد. اين به خاطر اين است كه فرهنگ فعلي زن و مرد، فرهنگي اسلامي نيست. فرهنگ اسلامي در رابطه با زن و شوهر، فرهنگ ﴿هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ﴾(2) است.

اگر جامعه، جامعه قرآني و جامعه عفاف و حجاب باشد و جامعه از اختلاط زن و مرد پرهيز داشته باشد اين مسائل پيش نمي آيد.

ص: 137


1- . روم، 21. «و از نشانه هاى او اينكه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در اين نشانه هايى است براى گروهى كه تفكّر مى كنند!».
2- . بقره، 187. «آنها لباس شما هستند و شما لباس آنها».

اگر به آيات حجاب و عفاف، مثل ﴿قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يدْنِينَ عَلَيهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يعْرَفْنَ فَلَا يؤْذَينَ وَكَانَ الله غَفُوراً رَحِيماً﴾(1) اعتنا نكنيم، جامعه رو به فساد مي رود.

استقلال اسلامى، توصيه هميشگى قرآن

اگر بخواهيم جامعه، استقلال داشته باشد، بايد قرآن را زنده نگهداريم. آيات قرآن مي گويد كه مسلمان نبايد تحت الحمايه ديگران باشد. بايد قدرت و علم مسلمان از همه بالاتر باشد؛ آيات: ﴿فَوقَ كُلّ ذِي عِلمٍ عَلِيمٌ﴾(2) و ﴿قُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْماً﴾(3) همه بر اين دلالت دارد.دستورات قرآن، همه اش دستور به كسب علم است، دستور به تعقل است. قرآن مكرر مي فرمايد: «چرا فكر نمي كنيد؟ چرا تعقل نمي كنيد؟».

ص: 138


1- . احزاب، 59. «اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلباب ها [روسرى هاى بلند] خود را بر خويش فرو افكنند، اين كار براى اينكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند بهتر است؛ (و اگر تا كنون خطا و كوتاهى از آنها سر زده توبه كنند) خداوند همواره آمرزنده رحيم است».
2- . یوسف، 76. « و برتر از هر صاحب علمى، عالمى است!».
3- . طه، 114. «بگو: پروردگارا! علم مرا افزون كن!».

برخى از وجوه اعجاز قرآن

در مورد معجزه بودن قرآن هم مطلب بسيار است؛ شخصي كتابي نوشته به نام معجزات القرآن في قرن عشرين يعني معجزات قرآن در قرن بيستم. بنده اين كتاب را ديده ام بسيار مفصل است.

قرآن كتاب هميشگي بشر است و برنامه اي بالاتر از برنامه قرآن براي هدايت بشر نيامده است و نخواهد آمد. يعني هيچ كس نمي تواند چنين برنامه اي بياورد. ﴿وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ الله إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ﴾؛(1) اين آيه يكي از معجزات قرآن است كه خبر از غيب داده، يعني اگر شك داريد در قرآن، يك سوره همانند آن بياوريد و اگر نتوانستيد (كه نمي توانيد) ﴿فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ﴾.(2)

يا در جايي ديگر مي فرمايد: اگر همه فصحا و بلغا جمع شوند و باهم همكاري كنند كه بخواهند يك آيه مثل قرآن بياورند نمي توانند ﴿قُل

ص: 139


1- . بقره، 23. «و اگر درباره آنچه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد و گواهان خود را - غير خدا - براى اين كار، فرا خوانيد، اگر راست مى گوييد!».
2- . بقره، 24. «پس اگر چنين نكنيد - كه هرگز نخواهيد كرد - از آتشى بترسيد كه هيزم آن، بدن های مردم (گنهكار) و سنگ ها [بت ها] است، و براى كافران، آماده شده است!».

لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً﴾(1) اينها همه از وجوه اعجاز قرآن كريم است.

قرآن، اعجاز خالد و هميشگي رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) است كه نبوت انبيای گذشته هم در قرآن ثابت مي شود، يعني يگانه كتابي است كه الآن مي شود براي اثبات مكتب انبيا به دنيا عرضه داشت.

لزوم اهتمام بيشتر جامعه به قرآن

به هرحال ما بايستي كه هرچه مي توانيم آشنايي خودمان را با قرآن بيشتر كنيم. جامعه ما جامعه اي قرآني باشد، نهادها و دانشگاه ها قرآني باشد. در حوزه هاي علميه هم بايد در درجه اول، قرآن قرار داشته باشد؛ قرآن را بشناسند كه قرآن شناسي خودش يك بحث بسيار بزرگي است. اگر همه اينها قرآني باشد در مسير كمال، ترفيع و نيل به مقاصد است.

بايد جامعه را با قرآن آشنا كنيم. اگر از قرآن فاصله داشته باشيم حتماً آنجا يك نكته ضعف بزرگي براي ما پيش مي آيد. بايد قرآن را زنده كنيم، بايد تربيت ما قرآني باشد، بايد جامعه را با قرآن بسازيم.

ص: 140


1- . اسراء، 88. «بگو: اگر انسان ها و پريان (انس و جن) اتفاق كنند كه همانند اين قرآن را بياورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هرچند يكديگر را (در اين كار) كمك كنند».

قدردانى نعمت عظيم قرآن

ملتي كه چنين كتاب و هدايتي دارد، بايد قدر آن را بداند و كفران نعمت نكند. دانستن قدر اين نعمت عظيم هم به اين است كه اين كتاب را بخوانيم، به دستوراتش عمل كنيم و آن را به بشريت عرضه كنيم.

بايد قدردان نعمت قرآن و همچنين قدردان نعمت رسالت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) و نيز قدردادن نعمت ولايت امير المؤمنين (علیه السلام)و هدايت هاي اهل بيت (علیهم السلام) باشيم.

لزوم عمل به قرآن براى فعالان اين عرصه

بنده مجدد از كساني كه در اين عرصه فعاليت مي كنند و زحمت مي كشند تشكر مي كنم و بايد بدانيم كه هر كس مردم را دعوت به قرآن مي كند اولاً، بايد ملاحظه كند كه در ارتباط با قرآن در چه رتبه اي است و چقدر به دستورات آن عمل مي كند. خداوند ان شاء الله به همه توفيق خدمت به مكتب قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) عنايت بفرمايد.

و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

دوشنبه 24 رمضان المبارك 1433

ص: 141

ديدار مدير و معاونان شبكه قرآن با حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

مدير و معاونان شبكه قرآن و معارف سيماي جمهوري اسلامي ايران، در مشهد با حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف ديدار كردند.

در اين ديدار حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف ضمن تقدير و تشكر از فعاليت هاي شبكه قرآن، اين شبكه را از افتخارات نظام جمهوري اسلامي دانستند و فرمودند: «امروز بحمدلله اقبال و توجهي كه به برنامه هاي اين شبكه شده است نشان از گرايش كلي اجتماع و مردم اعم از پير و جوان براي دريافت پيام هاي قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) دارد».

شیوه های صحیح انتقال مفاهیم قرآن

معظم له با اشاره به اين نكته كه زيبنده جامعه اسلامي نيست قرآن در مهجوريت باشد، فرمودند: «وظيفه همه ما اين است كه مفاهيم قرآني را براي مردم با بياني روان بازگو نماييم تا قرآن از مهجوريتي كه در جامعه دارد، خارج شود».

ص: 142

ايشان قلوب جوانان امروز را تشنه دريافت معارف قرآن دانستند و فرمودند: «امروز بايد تمام تلاش برنامه سازان در تلويزيون و به خصوص در شبكه قرآن سيما به ساخت برنامه هايي متمركز شود كه مفاهيمقرآن را به شكل هاي گوناگون اعم از برگزاري مسابقات يا جلسات پرسش و پاسخ با بهره گيري از برترين كارشناسان به جوانان انتقال دهند و اين برنامه بايد در اولويت برنامه سازي رسانه ملي باشد، تا اين قشر آينده ساز، جامعه را براساس قرآن و با بهره گيري از اين كتاب انسان ساز اداره و هدايت نمايد.

لزوم توجه به ادعیه و سخنان ائمه (علیهم السلام) در برنامه های صدا و سیما

معظم له در بخش ديگري از سخنان خود توجه به دعا و مفاهيم عاليه ادعيه رسيده از ائمه معصومين (علیهم السلام) را در ساخت برنامه ها خواستار شدند و فرمودند: «امروز شيعيان، غني ترين مردم هستند و با وجود اين همه دعا و كلمات گهربار ائمه (علیهم السلام) كه در جامعه فراگير شده است، مي توانند بسياري از مشكلات اجتماع را رفع نمايند».

اين مرجع تقليد توجه به مضامين عاليه در دعاي مكارم الاخلاق را راهگشاي مشكلات دانستند و فرمودند: «اگر فهم و عمل به دعاي مكارم الاخلاق با اين همه عبارات زيبا و دستورات ديني، در جامعه فراگير مي شد، ديگر اعتياد و فسادهاي اخلاقي معنايي نداشت».

ص: 143

آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف توجه به كلام ائمه (علیهم السلام) را در تفسير آيات قرآن لازم دانستند و فرمودند: «كلام خدا با بيان ائمه (علیهم السلام) تفسير مي شود و بهره گيري از هر راهي غير از راه و روش ائمه (علیهم السلام) در تفسير قرآن باطل و موجب گمراهي است».ايشان در پايان سخنان خود اجراي طرح بزرگ قرآني تابستان امسال را در شبكه قرآن سيما، مثبت ارزيابي كردند و از تلاش ها و فعاليت هاي مدير اين شبكه و همكاران وي در راه نشر معارف قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) تقدير نمودند.

ص: 144

بخش سوم: مراسم افتتاحیه و اختتامیه

اشاره

ص: 145

ص: 146

مراسم اختتاميه مسابقات قرآن و نهج البلاغه با حضور آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف در مشهد

اشاره

در خجسته ميلاد مولي الكونين، اميرالمؤمنين حضرت علي ×، مراسم اختتاميه پنجمين دوره مسابقات حفظ قرآن و مفاهيم نهج البلاغه در حضور مرجع عالي قدر آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف برگزار شد.

در اين مراسم معنوي كه با حضور بيش از پانصد نفر از حافظان قرآن، نهج البلاغه و صحيفه سجاديه در جوار بارگاه ملكوتي ثامن الحجج × برگزار شد حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف ضمن قدرداني از جواناني كه باشور و علاقه فراوان، مشتاقانه به فراگيري قرآن و نهج البلاغه روي آورده اند، امر تعليم قرآن را از مهم ترين مسائل در آموزش كودكان و جوانان اين سرزمين خواندند و فرمودند: «هرچه امروز جوانان را با قرآن آشنا نماييم و تعاليم آن را به طوردقيق به آنها بياموزيم فردايي بهتر را در پيش خواهيم داشت».

ص: 147

نقش قرآن در تربیت فرزندان

ايشان تأكيد كردند: «جواناني كه امروز قرآن را در سينه خود دارند در آينده، پدران و مادران اين سرزمين مي شوند و بهترين نقش را در تربيت اسلامي جوانان خود خواهند داشت».

توجه به احادیث اهل بیت (علیهم السلام) در تفسیر قرآن

این مرجع تقلید، خطر تفسيرهاي غلط از آيات قرآن را خاطرنشان كردند و بر لزوم توجه به مضامين و بهره گيري از احاديث اهل بيت (علیهم السلام) در راه تفسير دقيق آيات تاكيد فرمودند.

معظم له در بخش دوم از سخنان خود، نهج البلاغه را دريايي خروشان از علوم و معارف خواندند و فرمودند: «سید رضی با شيوه اي جالب، مجموعه اي را گردآوري نمود كه در طول قرن ها هميشه تازگي خود را دارد و براي هر فرد قابل استفاده است».

این مرجع تقلید، حفظ نهج البلاغه را بسيار مهم و قابل تقدير دانستند و خاطرنشان كردند: «حافظان قرآن در ادامه راه، نهج البلاغه را حفظ نمايند و حافظان نهج البلاغه هم در جهت حفظ قرآن بكوشند كه جامعه ما منبع كاملي از حافظاني باشد كه جامع قرآن و عترت باشند».

ص: 148

معظم له بر توجه به خطبه ها و نامه هاي مهمي همچون نامه امام علی (علیه السلام)به مالك اشتر كه موضوع اصلی آن برقراري عدالت و حفظ حرمت افراد در جامعه است، تاكيد فرمودند.

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف همچنين رواج بي بندوباري و اختلاط زن و مرد را براي جامعه اسلامي تأسف انگيز خواندند و خواستار اجراي فريضه امر به معروف، جهت حفظ هويت ديني و اسلامي شدند.قبل از سخنان مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف، جمعي از حافظان نهج البلاغه به سؤالات شفاهي معظم له پاسخ گفتند كه موجب خرسندی و تحسين ايشان شد.

27 مردادماه 1384

ص: 149

مراسم رونمايي حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف از نسخه خطی قرآن

حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف با حضور در مراسم رونمایی از نسخه خطی قرآن کریم، از این اثر نفیس رونمایی کردند.

معظم له با اشاره به فراوانی و توزیع قرآن عثمان طه در تمام دنیا حتی در منازل شیعیان، این را به نوعی تبلیغ وهابیت دانستند و فرمودند: «با توجه به خطاط های خوبی كه در كشور داریم و نسخه های خطی بسیاری كه از قدیم در كشور ما بوده است، جا دارد كه قرآن را خودمان با رسم الخطی زیبا چاپ كرده و در سطح وسیعی عرضه كنیم».

ایشان پرداختن به جنبه های ظاهری قرآن را وسیله ای برای متوجه كردن مردم به قرآن دانستند و افزودند: «گاهی مردم ممكن است از ظاهر به باطن برسند ولی اصل بر این است كه قرآن را در قلوب خود زنده نگه داریم و عمل به آن را سرلوحه كارهای خویش قرار دهیم».

پنج شنبه 30 آبان ماه 1387

ص: 150

مراسم اختتاميه جشنواره قرآن و عترت بسيج دانش آموزي در حضور آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف

اشاره

مراسم اختتامیه جشنواره قرآن و عترت بسیج دانش آموزی در حضور حضرت آیت الله العظمى صافی گلپایگانی مدظله الوارف برگزار شد.

در اين مراسم كه با اهداي جوايز به برگزيدگان اين دوره همراه بود، معظم له با اشاره به اهميت حفظ و قرائت قرآن كريم فرمودند: «در روز قيامت، قرآن به صورت واقعي خود مجسم مي شود و در درگاه خداوند متعال بر اعمال اشخاص و مخصوصاً آنهايي كه قاري قرآن بودند و كساني كه قرآن را حفظ مي كردند، شهادت مي دهد و ان شاء الله همه ما ازجمله آنهايي باشيم كه مورد شفاعت قرآن قرار بگيريم».

ویژگی ها و فضیلت های قرآن

ايشان با بيان اينكه يكي از شفعاي روز قيامت قرآن مجيد است، افزودند: «قرآن، دنيا و آخرت بشر را تأمين مي كند و آشنايي با معارف قرآن مجيد، همه معارف حقيقي را به روي انسان باز مي كند».

معظم له با اشاره به حديثي از رسول گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) خطاب به سلمان فارسي، به بيان فضيلت هاي قرائت قرآن مجيد پرداختند و اظهار داشتند: «البته شرط اول ايمان است و اينكه شخص نسبت به

ص: 151

تكاليف شرعي و ديني خود احساس مسئوليت داشته باشد و گرنه قرآن را منافقين هم مي خواندند و حفظ مي كردند».مرجع تقليد شيعيان، علمايي را نام بردند كه در عين اينكه به دين پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) كافر بودند ولي در مقابل حقيقت و حقانيت قرآن سرتعظيم فرود آورده و به آن اقرار كرده بودند، و بيان داشتند: «اين كتابي است كه مردم را از تاريكي ها نجات مي دهد و در روشنايي وسيع قرار مي دهد. مگر مي شود به آيات قرآن كافر شد؟ مگر مي شود به اين هدايت هاي قرآني، به اين معاني و دستورات كه در رشته هاي حيات بشري در قرآن آمده است، كافر شد؟ مگر مي شود اين مطالب و معاني بلندي كه در قرآن مجيد آمده است را قبول نداشت؟»

قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) الگوی زندگی بشر

ايشان به تعاليم قرآن و اينكه هدف قرآن تربيت بشر است اشاره كرده و فرمودند: «اگر جامعه اي قرآني نباشد، به كمال نخواهد رسيد و البته همان طوري كه در حديث ثقلين آمده است و در معتبرترين كتب شيعه و سنّي اين حديث وجود دارد، قرآن و عترت توأم با يكديگرند و از هم جدا نمي شوند تا روز قيامت كه در حوض كوثر بر رسول گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شوند».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با بيان اينكه بايد

ص: 152

قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) را پيشوا و الگوي خودمان قرار بدهيم فرمودند: «بايد در همه جهات زندگي از كار و اجتماع و سياست گرفته تا امور مالي از قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) الهام بگيريم چون همه چيزي كه محتاج اليه بشر است، قرآن و روايات بيان كرده اند و فروگذار نشده است».

اهل بیت (علیهم السلام) مفسران حقیقی قرآن

معظم له ادامه دادند: «تفسير قرآن فقط حق اهل بيت (علیهم السلام) است و هركجا كه محتاج به تفسير باشد، تفسير حق و درست و ثواب، تفسير امام جعفر صادق و امام محمد باقر(علیهما السلام) است».

ايشان با بيان اينكه جامعه ما به تعليمات قرآني نيازمند است، افزودند: «هرچه بيشتر مطالب قرآني و آشنايي با قرآن گسترش يابد، بيشتر موجب اميدواري است و اميدوارم كه اينها وسيله عمل شود و قرآن را در عمل پياده كنيم و قرآني باشيم؛ خيابان، اداره، حوزه و درس هاي ما، قرآن مصدر همه چيز باشد. اميرالمومنين (علیه السلام)گاهي در مقابل دشمنان، به قرآن احتجاج مي كردند و اين از اساسي ترين مطالب است».

معارف بی انتهای قرآن

مرجع تقليد شيعيان با اشاره به روايتي تاريخي كه يكي از خلفا سعي در جمع آوري تمامي تفاسير قرآن كرده بود، بيان داشتند: «تفسير و

ص: 153

معارف قرآن انتها ندارد و هرچه در معاني آن بيشتر تفكر و تأمل كنيد باز هم مجال گفتن و تفسير و بهره مندي از آيات قرآن فراهم است».

آشنایی معارف قرآن راه مقابله با هجوم فرهنگ غرب

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف در بخش ديگري از سخنان خود با ابراز نگراني از هجوم غرب گرايي كه هويت ما را تهديد مي كند، فرمودند: «ما محتاج به قرآن هستيم و محتاج به عملبه قرآن و مخصوصاً نياز به بانواني داريم كه با قرآن و معارف آن آشنا باشند و بتوانند در مقابل اين هجمه بيگانگان بايستند».

نقش بانوان در مقابله با فرهنگ غرب

معظم له ادامه دادند: «بايد بانواني در جامعه باشند كه در امر دين و در امر هدايت قرآن حجت باشند و نگذارند كه اين اسلاميت جامعه ما تغيير كند و به طرف آداب غربي برويم».

منزلت و کرامت بانوان در اسلام

ايشان با بيان اينكه در دستورات اسلام و علما شأن و منزلت بانوان كم گرفته نشده اند، افزودند: «در تمام ارزش هاي انساني زن و مرد برابرند و هركدام كه بخواهند بيشتر به طرف خدا سير داشته باشند، به

ص: 154

خدا نزديكتر مي شوند. بسياري از بانوان هستند كه از بسياري از مردان به خداوند متعال نزديكتر هستند».

معظم له ادامه دادند: «هيچ كسي نمي گويد كه زن نمي تواند مديريت داشته باشد. خيلي بانوان هستند كه عقل و شعور و تدبيرشان از مرداني كه مديريت دارند بيشتر است. اما مسئله چيز ديگري است و بالاتر از اين مطلب است؛ مسئله اين است كه خداوند متعال كرامت و عزت زن را خواسته است و نخواسته است كه زن در يك ابتذال هايي كه كه بدترين نوع آن در غرب است و پستي و حيوانيت است، باشد».

ايشان با اشاره به مثالي از مناسك حج كه بانوان بايد شعار لبيك را آهسته تر از مردان بگويند، افزودند: «اينكه بانوان آهسته بگويند ومردان بلند بگويند؛ به لايق تر بودن مردان ربطي ندارد و بايد جامعه را نيز آن طوري كه خداوند متعال نقشه داده است اداره كرد و هركدامشان در جاي خودشان باشند».

رابطه زن و مرد در چارچوب دستورات اسلام

ايشان با انتقاد از اختلاط زن و مرد با اشاره به آيه اي از قرآن مجيد فرمودند: «رابطه بين زن و مرد بايد به گونه اي باشد كه هم دل مرد پاك بماند و هم دل زن و اگر مي خواهيد مسلمان باشيد بايد اينها را رعايت كنيد».

ص: 155

مرجع تقليد شيعيان با بيان اينكه خدايي كه بشر و مرد و زن را آفريده مصلحت بشر را بهتر مي داند فرمودند: «همه اين هدايت ها براي این است كه جامعه به كمال برسد. يعني جامعه اي كه متشكل از زن و مرد است، همه به طرف خدا و به طرف مدارج عالي و بلند صعود داشته باشند و راهي غير از دين و قرآن و ائمه (علیهم السلام) وجود ندارد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با ابراز تأسف از اصرار مسئولين تربيت بدني مبني بر شركت بانوان در مسابقات خارج از كشور فرمودند: «ما عزت و كرامت زن را مي خواهيم و آن در سايه دستورات انسان ساز اسلام به دست مي آيد».

ايشان با بيان اينكه بايد قدر اين دستورات متعالي دين را بدانيم افزودند: «مرد بايد خودش را فداي حفظ زن كند و فداكار باشد و ما بايد اينها را زنده كنيم و اميدوارم كه در جامعه ما جمعيتي از خواهراندر سايه اين هدايت هاي قرآني ثابت قدم بمانند و به عزت اسلامي و كرامت خودشان اهميت بدهند».

یكشنبه 5 اردیبهشت ماه 1389کتاب نامه

ص: 156

1.قرآن!کریم.

2.اقبال الاعمال، ابن طاووس، سید علی بن موسی (م. 664ق.)، تحقیق جواد قیومی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1414ق.

3.الامالی، صدوق، محمد بن علی (م. 381ق.)، قم، مؤسسة البعثة، 1417ق.

4.امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع، مقریزی، احمد بن علی (م. 845ق.)، تحقیق محمد نمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1420ق.

5.بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الاطهار (علیهم السلام)، مجلسی، محمدباقر (م. 1111ق.)،تحقیق محمدباقر بهبودی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق.

6.البدایة و النهایه، ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (م. 774ق.)، تحقیق علی شیری، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408ق.

7.تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، احمد بن علی (م. 463ق.)، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة،1417ق.

8.تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، علی بن حسن (م. 571ق.)، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، 1415ق.

9.تحف العقول عن آل الرسول (صلی الله علیه و آله و سلم)، ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (م. قرن4)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق.

ص: 157

10.تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، حرعاملی، محمد بن حسن (م.1104ق.)، قم، مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث، 1414ق.

11.الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیرالنذیر، سیوطی، جلاالدین (م.911ق.)، بیروت، دارالفکر، 1401ق.

12.الجامع لاحکام القرآن (تفسیر قرطبی)، قرطبی، محمد بن احمد (م. 671ق.)، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1405ق.

13.الجهاد،ابن مبارک، عبدالله (م.181ق.)، تحقيق نزيه حماد، جدة، دارالمطبوعات الحديثة، 1403ق.

14.الدرالمنثورفی التفسیر بالماثور، سیوطی، جلال الدین (م. 911ق.)،بیروت،دارالمعرفه.

15.دعائم الاسلام، مغربی، قاضی نعمان بن محمد تمیمی (م. 363ق.)، تحقیق آصف فیضی، القاهرة،دارالمعارف، 1383ق.

16.زادالمسیر فی علم التفسیر، ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (م. 597ق.)، تحقیق عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار الکتاب العربی، 1422ق.

17.السیر و المغازی (سیرة ابن اسحاق)، ابن اسحاق،محمد بن اسحاق (م. 151ق.)، تحقیق محمد حمید الله، معهد الدراسات و الابحاث للتعریف.

18.السیرةالنبویه، ابن کثیر،اسماعیل بن عمر (م. 774ق.)، تحقیق مصطفی عبدالواحد، بیروت، دارالمعرفة، 1396ق.

19.السیرة النبویه، ابن هشام،عبدالملک حمیری (م. 8 - 213ق.)، تحقیق محمد عبدالحمید، القاهرة، مکتبة محمدعلی صبیح و اولاده،1383ق.

20.الصراط المستقیمالی مستحقی التقدیم، عاملی نباطی، علی بن یونس (م. 877ق.)، تحقیق محمدباقر بهبودی، المکتبة المرتضویة، 1384ق.

21.العثمانیه، جاحظ،عمرو بن بحر (م. 255ق.)، تحقیق عبدالسلام محمد

ص: 158

هارون، مصر، دار الکتاب العربی،1374ق.

22.عیون اخبارالرضا ×، صدوق،محمد بن علی (م. 381ق.)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1404ق.1.عیون اخبارالرضا ×، صدوق،محمد بن علی (م. 381ق.)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1404ق.

23.الکافی، کلینی،محمد بن یعقوب (م. 329ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1363ش

24.کمال الدین و تمام النعمه، صدوق، محمد بن علی (م. 381ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی، 1405ق.

25.کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، متقی هندی، علی (م. 975ق.)، تحقیق بکری حیانی، صفوة السقا، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1409ق.

26.المحجة البیضاءفی تهذیب الاحیاء، فیض کاشانی، محسن بن مرتضی (م.1091ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی 1417ق.

27.مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، محدث نوری، میرزا حسین (م. 1320ق.)،بیروت، مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث، 1408ق.

28.مسنداحمد بن حنبل، احمد بن حنبل، شیبانی (م. 241ق.)، بیروت، دار صادر.

29.المصباح، کفعمی،ابراهیم بن علی (م. 905 ق.)، بیروت، مؤسسةالاعلمی، 1418ق.

30.مصباح المتهجد، طوسی،محمد بن حسن (م. 460ق.)، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، 1411ق.

31.المصنف فى الاحاديث والآثار، ابن ابي شيبه کوفي، عبدالله بن محمد(م.235ق.)، تحقيق سعيد لحام، بيروت، دارالفکر، 1409ق.

32.المعجم الاوسط، طبرانی،سلیمان بن احمد (م. 360ق.)، دارالحرمین، 1415ق.

ص: 159

33.المعجم الکبیر، طبرانی،سلیمان بن احمد (م. 360ق.)، تحقیق حمدی سلفی، بیروت، داراحیاء التراث العربی،1404ق.

34.نزهة الناظروتنبیه الخاطر، حلوانی، حسین بن محمد(م. قرن5.)،قم، مدرسة الامام المهدی × 1408ق.1.

35.الوافی، فیض کاشانی، محسن بن مرتضی (م. 1091ق.)، تحقیق سید ضیاء الدین حسینی، اصفهان،کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی ×،1406ق.

ص: 160

آثار حضرت آيت الله العظمى صافى گلپایگانی مدظله الوارف در يک نگاه

تصویر

ص: 161

تصویر

ص: 162

تصویر

ص: 163

تصویر

ص: 164

تصویر

ص: 165

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109