بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 2

محوری، چیزی نیست جز شناخت و معرفت اين بزرگواران از امام خويش و اطاعت از امر ايشان. گرچه این ویژگی در تمام شهداي کربلا و حتی بازماندگان کاروانشان به وضوح خودنمایی می کند؛ اما در این مختصر، آن را در دو عنصر مهم و سرنوشت ساز حادثۀ کربلا بررسی می کنیم.

تصویر

ص: 5

زينب(علیها السلام)، دردانۀ فاطمه و علي(علیهما السلام)، پس از شهادت برادر و امامش در غروب ظلماني عاشورا، جهادي بزرگ را آغاز كرد و استوار و محكم ايستاد و فرماندۀ انقلاب تاريخيِ عاشورا شد. عقیلۀ بنی هاشم در مجلسي كه يزيد(لعنت الله علیه) ترتيب داده بود، با بياني زيبا، زيباييِ ماندگاری آفريد و فرمود: «من در كربلا، چيزي جز زيبايي نديدم.» چنین پاسخی از زبان زنی دردکشیده که شاهد شهادت هجده تَن از نزدیکان خود بوده وپس از آن نیز در طول سفری مهنت بار، رنج مراقبت از بچه های پدر از دست داده را تحمل کرده و طعنه ها شنیده و...، تنها از روحی بلند و قلبی الهی برمی آید که پیوندی عمیق با ملکوت داشته باشد!

زينب با اطاعت از امام و برادرش مبني بر صبر در مصيبت، از واقعۀ عاشورا شاهكاري زيبا آفريد و با همان شاهكار توانست كربلايي را كه ممكن بود در محدوديت زمان و مكان نابود شود، در تاريخ ثبت و ماندگار کند.

تصویر

ص: 7

تصویر

ص: 8

مشتي آب برداشت و به سمت صورتش نزديك كرد. چه شد؟ چرا ننوشيد!؟ چه شد؟ سقا چه کرد؟ حسين و طفلانش تشنه بودند... انگشتانش از هم بازشدند و آب سرازير شد؛ عباس(علیه السلام) آب را شرمنده كرد! آب از این شرمندگی به لرزه افتاد؛ مثل قلم كه

مي لرزد و مي نويسد... .

جان مشك را عزيز مي پنداشت، چنان در آغوش كشيده بودش كه تو گويي طفلي است! نه او را از طفل عزيزتر مي داشت. نبايد نوك نيزه و مماس شمشير بر آن مي رسيد؛ اما نشد: تير به مشك رسيد، ديگر تابي نماند، نايي نماند، اميد عباس به آبي بود كه براي كودكان مي بُرد؛ اما، آبي نماند! حاضر بود جانش برود؛ اما آب بماند! انگار مي شنید صداي كودكان تشنه را!شنيده ام همۀ شهداي كربلا در لحظۀ شهادتشان از دست مبارك پيامبر خوبي ها، با آب كوثر سيراب شده اند و با همراهيِ فوج فوج ملائكه، راهيِ بهشت! با خود می اندیشم، عباس با این درجه از اطاعت و وفا، چگونه آن گوارا آب را نوشيده است! مگر عباس سيراب مي شود تا حسين نيايد! آخر بهشت عباس هنوز در زمين است؛ حسين نيامده است! حسين كه بيايد، عباس سيراب می شود. عباس تنها با حسين بهشتي مي شود؛ چراکه هرجا امامش باشد، بهشتِ او همان جاست. عباس(علیه السلام)، سقاي تشنه لب، در بهشت و هميشه سيراب است؛ اما با حسین(علیه السلام)!

ص: 10

عباس بن علي(علیهما السلام)، شجاع و وفادار و كم نظير بود؛ اما نمود شخصيت و مقام والاي ايشان نیز همان اطاعت از امام زمان است. ادب ابالفضل العباس(علیه السلام) در برابر امام حسين(علیه السلام) نیز حاكي از درك بالاي اين عزیز، از جایگاه امامت و چگونکی اطاعت از امام است. در راه معرفت به شخصيت حضرت عباس(علیه السلام)، نویسندگانِ بسياری قلم فرسايي كرده اند؛ اما به راستي كه سيدمهدي شجاعي نزديك تر از همه، به ملكوت رفته تا بلنداي مقام و ادب و معرفت آن بزرگوار را به صفحۀ ماندگار ادبيات پيوند دهد:(1)

آيا در طول تاريخ بشريت، جز دست هاي عباس بن علي از دست هاي كسي ديگر، حتي يك نفر، مي توان سراغ گرفت كه با لب هاي چهار امام معصوم و بوسۀ تأييد و تمجيدشان متبرك شده باشد؟ در اين دست هاي نشان دار و آن بوسه هاي انحصاري و بي تكرار، چه اسراري نهفته است و چه پيام هايي آشكار؟

اين كلامِ زينت عابدان، حضرت سجاد(علیه السلام) است كه: «وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَنْزِلَةً يَغْبِطُهُ بِهَا جَمِيعُ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛(2)

برای عباس نزد خداوند متعال، مقام و منزلتي است كه تمامي شهيدان در قيامت به آن غبطه مي خوردند.»

حضرت امام جعفر صادق که درود و تحيّت خداوند بر او، به دو كليد قفل افكن، یعنی بصیرت نافذ و

ص: 11

ایمان محکم اشاره مي كند تا هم خلايق بدانند كه چرا بايد قدر عباس را بدانند و هم حقيقت جويان و كمال طلبان بفهمند كه چه چيزهايي را بايد ببينند: «كان عمّنا العبّاس بن عليّ نافذ البصيرة صلب الايمان جاهد مع أخيه الحسين [مع ابي عبدالله] و ابلي بلاء حسنا و مضي شهيدا؛(1)

عمويمان عباس، فرزند علي، از بصيرتي نافذ و نگاهي آگاه برخوردار بود. ايماني محكم و استوار داشت، در ركاب ابي عبدالله جنگيد و در امتحان، خوش درخشيد و به شهادت رسيد.»

هركه كمترين بويي از بصيرت برده باشد، اگرنه به حقيقت، لااقل به اين سؤالِ سرشار از حلاوت مي رسد كه عباسِ ام البنين به كجا رسيده است و خدا چه جايگاهي به اين ستون خيمۀ زمين بخشيده است كه امام معصوم(علیه السلام)، با تعابيري چنين بي نظير او را ستوده است؟!

اين عباس، كسي است كه حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام)، فرزند اميرالمؤمنين(علیه السلام)، به زيارت آستان او شتافته و خطاب به او تعابيري ازاين دست گفته است: «سلام بر تو اي عبد صالح و بندۀ ارجمند خدا؛ اي مطيع محض خدا و فرمان بر

ص: 12

رسول خدا و امير مؤمنان و حسن وحسين(علیهم السلام)، سلام برتو و رحمت خدا بر تو و بركات او و مغفرت او و بهشت جاودان او نثار روح و جسم تو. شهادت مي دهم كه تو لحظه اي سستي نكردي و كوتاه نيامدي و كم نياوردي و پيوسته در مسير بصيرت، گام زدي و از شايستگان پيروي كردي و پا جاي پاي پيامبران گذاشتي.»

برای درک مقام عباس(علیه السلام)، امام حسین(علیه السلام) را باید شناخت. اگر کسی رابطۀ متقابل خدا و امام حسین(علیه السلام) را نفهمد، سر از رابطۀ متقابل امام حسین(علیه السلام) و عباس(علیه السلام) در نمی آورد واگر کسی دغدغۀ درک خصایص حسینی و دلایل تقرّبش به آستان الوهی را نداشته باشد، از اسرار و دلایل برگزیده شدن عباس توسط امام حسین(علیه السلام)، هیچ رایحه ای به مشامش نمی رسد.(1)

تصویر

ص: 13

تصویر

برمی گزیند! حربن يزيد رياحي همان كسي است كه به دستور ابن زياد با هزار سوار، راه را بر امام حسین(علیه السلام) بست؛ اما صبح عاشورا به سپاه امام حسين(علیه السلام) پيوست و به شهادت رسيد! با مطالعۀ كتاب هاي مقاتل مي توان گفت: بازگشت حر نتيجۀ ادبش در برابر امام حسين(علیه السلام) بوده است. او در اولين برخورد با آنحضرت(علیه السلام) در مسير عراق، حاضر نشد با سپاه خود نماز بخواند و به امام حسین(علیه السلام) اقتدا كرد. در دومين برخوردش با امام(علیه السلام) که حضرت مي خواست با همراهانش به مدينه بازگردد و حر مانع شد، آنجاکه امام حسین(علیه السلام) فرمودند: «ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ مَا تُرِيدُ؛ مادرت به عزايت بنشيند، مي خواهي چه کنی؟» وي در جواب گفت:«أَمَا لَوْ غَيْرُكَ مِنَ الْعَرَبِ يَقُولُهَا لِي وَ هُوَ عَلَى مِثْلِ الْحَالِ الَّتِي أَنْتَ عَلَيْهَا مَا تَرَكْتُ ذِكْرَ أُمِّهِ بِالثُّكْلِ وَ لَكِنْ وَ اللهِ مَا لِي إِلَى ذِكْرِ أُمِّكَ مِنْ سَبِيلٍ إِلَّا بِأَحْسَنِ مَا نَقْدِرُ عَلَيْهِ وَ اللهِ مَا لِي إِلَى ذِكْرِ أُمِّكَ مِنْ سَبِيلٍ إِلَّا بِأَحْسَنِ مَا يُقْدَرُ عَلَيْهِ؛(1) اگر عرب دیگری غير از تو در چنين حالى كه تو در آن هستى، اين سخن را به من می گفت، من هم نام مادرش را به عزاگرفتن مي بردم، اما به خدا قسم، به يادکردن مادرت راهي ندارم، جز به نيکوترین شکل ممکن.» مي توان اين گونه نتيجه بگيريم كه حيا و ادب اين دوصفت

ص: 16

بارز انسانيت، اگر در قلب هر مسلماني باشد، باعث نجاتش خواهد بود، همان گونه كه سبب شد به فرمودۀ امام حسين(علیه السلام) حر به حريّت برسد.

آموزه های مهم، تلاش برای تحقق هدف امامت است و آن هدف، چیزی نیست جز هدايت بشریت؛ هرچند به شهادت يا اسارت منجر شود!

زندگی سراسر نور امامان معصوم(علیهم السلام)، نشانۀ بارز تلاش در راه معرفت افزايی و هدايت انسان هاست. اين عزيزان هريک تا سرحد توان بر اين مهم همت گمارده اند و در اين راه از هيچ کوششی دريغ نکرده اند؛ مرور تاريخ، گواه روشنی است بر اين مدعا.

تصویر

ص: 18

استاد رحيم پور ازغدي استفاده مي كنیم. ايشان در سخنرانی خود دربارۀ عاشورا، سؤالي مطرح کرده و با استفاده از خطبۀ امام حسين(علیه السلام) به آن پاسخ داده اند:

خُب واقعاً اصحاب پيامبر(صلی الله علیه و آله) چه كردند و در دوراني كه معاويه، يزيد را براي خلافت معرفي مي كرد، كجا بودند؟ من اشاره مي كنم به سخنراني مهم سيدالشهدا(علیه السلام) در مِنا كه در مراسم حج در اواخر دوران معاويه ايراد كردند؛ زماني كه تازه پچ پچ خلافت يزيد شده و هنوز كاملاً علني نشده بود. سيدالشهدا(علیه السلام) در حج به يارانشان مي فرمايند كه: «برويد و همه كساني را كه مي شناسيد، از بزرگان، مفسران قرآن، علما، اصحاب پيامبر(صلی الله علیه و آله)، آدم هاي نخبه، روشن فكران و هركسي كه جامعه به آن ها توجه دارد و الان در مراسم حج و در مكه است، همه را فرا بخوانيد. من سخنان مهمي با آنان دارم.» گروهي نزديك به نه صد نفر از بزرگاني را كه به مراسم حج آمده بودند، جمع كردند. بيش از دويست تَن از اصحابِ درجه يك پيامبر(صلی الله علیه و آله) در آن جمع بودند و عده اي نيز از تابعين، همان نسل دوم و نسل سوم كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) را نديده بودند، همه درمنا جمع شدند. اين مستندترين پاسخ تاريخ براي اين سؤال است.

امام(علیه السلام) خطاب به بزرگان جهان اسلام مي فرمايند: «اين

ص: 20

تصویر

طاغوت، با ما كرد آنچه ديديد و مي دانيد؛ اما من از شما سؤالي دارم. اگر درست مي گويم، تصديقم كنيد و اگر خطا مي گويم، عليه من موضع بگيريد و در هيچ صورت، بي تفاوت نباشيد؛ له يا عليه حرفي بزنيد و موضع بگيريد. به سخنانم گوش بسپاريد، استدلالم را بشنويد و اگر ما را سزاوار اين حق، [یعنی] حق حاكميت و خلافت مي دانيد، بي طرف نمانيد و بعد از مراسم حج، مردم شهرهايتان را به سوي ما بسيج كنيد. من مي ترسم كه اين زخم، كهنه بشود و مي ترسم آن ارزش ها و حقايقي كه به خاطرش آن همه در جنگ بدر و خندق و حُنين و خيبر و صفين و جمل و نهروان شهيد شدند و آن خون ها كه ريخت و هزاران كودك يتيم شدند، كهنه و مندرس و از صحنه خارج بشود و آن معروف ها و ارزش ها از يادها بروند و منكرات و ضدّارزش ها [بر آن] غلبه كنند.»

ص: 21

ايشان(علیه السلام) سپس آياتي از قرآن و احاديثي از پيامبر(صلی الله علیه و آله) در منزلت خود و اهل بيت(علیهم السلام) را برای مردم خواندند و جالب است كه خودشان را به تفصيل معرفي كردند! امام حسین(علیه السلام) درحالي كه نَسَبشان(علیه السلام) معلوم بود، اما براي يادآوري به اصحاب پيامبر و واداشتن آن ها به موضع گيري چنين كردند و فرمودند: «پنجاه شصت سال پيش را به ياد آوريد كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) دربارۀ من چه مي گفت؟ مي گفت: ‘حُسَيْنٌ مِنِّي وَ أَنَا مِنْ حُسَيْنِ.’»

در مرتبۀ بعد، به نسل جوان يعني تابعين كه صدها تَن از آنان نيز در جلسه بودند، تفهيم كرد كه دَعوي (ادعا) بر سر چيست؟ از مردم مي پرسيد كه: «من كيستم؟ جد من كيست؟ مادر و پدر و برادرم چه کسانی بودند؟...» مگر همه نمي دانند كه اين ها چه كساني هستند؟ چرا امام(علیه السلام)اين ها را مي پرسد؟ این ها را می پرسد تا جايگاه خود را روشن كند كه من در چه جغرافيايي ايستاده ام و با شما سخن مي گويم.(1)

ص: 22

تصویر

ص: 23

تصویر

24^.jpg

من نیست! من مردم را به یاری خودشان فرا خوانده ام. من مردم را به یافتن خودشان، دعوت کرده ام. من، آن سرشت الهی مردم هستم که در دشت غفلتشان فراموش شده ام.

من، آن «فِطْرَتَ الله» هستم که «فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا».(1)و(2)من، آن خود حقیقی مردم هستم که مغفول و مهجور مانده ام.

من آمده ام که آن پیمان پیشین مردم را، آن پاسخ «اَلَسْتُ بِرَبِّکُم» را به یادشان بیاورم.

ای مردم!... رَاجِعُوا أَنْفُسَكُمْ وَ عَاتِبُوهَا... .(3)

به خود بازگردید! به خویشتنِ خود رجوع کنید و از فطرت و وجدانتان بپرسید که آیا کشتن من رواست؟! آیا من سزاوارم به کشته شدن و خانواده و اهل بیتم سزاوارند به هتک حرمت؟!

آیا من، فرزند پیامبر شما نیستم؟! آیا من، فرزند وصی و پسرعموی پیامبرتان نیستم؟!

آیا پدر من، اولین ایمان آوردنده و تصدیق کنندۀ پیامبر شما نیست؟!

آیا پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) دربارۀ من و برادرم نفرمود: «این دو فرزند،

ص: 25

سید جوانان اهل بهشت اند»؟!

مگر این آیه را که می فرماید: (...قُلْ لَّوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ...)،(1)

در قرآنِ نازل شده بر جدّم ندیده اید؟!

اگر من در جای خود بمانم، آزمون و امتحان این مردم چه می شود و حجّت چگونه بر آنان تمام می شود؟! من و موقعیت و وضعیت من، آزمایش هستیم برای خَلق، تا تکلیف و موضعشان را درقبال حقیقت روشن کنند... .

بدانید که قدرت من برای کشتن و نابودکردن [دشمنان خدا]، بیش از [ملائک و جنّیان] است؛ ولی سنّت الهی این است که: (لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ).(2)من فرزند آن پدری هستم که حاضر نبود حکومت بر جهان های هفت گانه را بپذیرد، به این بها که پوست جویی را به ستم از دهان مورچه ای برگیرد [و فرمود:] «به خدا سوگند، اگر هفت اقلیم جهان را به من بسپارند و مرا بر هرچه در زیر آسمان است، حاکم مطلق العنان کنند، منوط به اینکه پوست جویی را از دهان مورچه ای به ستم

ص: 26

بستانم، نمی پذیرم.»

من برخاسته ام که امت جدم را به مسیر درست بازگردانم: «خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِي أُمَّةِ جَدِّي(صلی الله علیه و آله)»؛(1)

اما اکنون باورهای مردم به دین جدم، سست شده و کاروان امتش از صراط مستقیم، منحرف شده است و من آمده ام که مردم را احیا کنم، نه آنکه بمیرانم.

من آمده ام که این کاروانِ به خواب رفته را بیدار کنم و به مسیر رستگاری و سعادت برگردانم: «ألَا تَرَوْنَ أنّ الحقَّ لَا یُعْمَلُ بِهِ و أنَّ البَاطِلَ لَا یُنْهَی عَنْه...»؛(2)

آیا نمی بینید که به حق عمل نشده و از باطل نهی نمی شود؟! ...آیا نمی بینید که فضایل اخلاقی در میان امت اسلام، مضمحل شده و جای خود را به رذایل بخشیده است؟!

درچنین شرایطی، اولین و ابتدایی ترین قدم، امربه معروف و نهی ازمنکر است؛ پس من از جا برمی خیزم تا اگر بتوانم، حُکام فاسد و ستمگر را سر جایشان بنشانم. ابتدا آنان را به راه اصلاح و فلاح فرا می خوانم و از عقوبت اعمال شیطان مدار و هلاکت آثارشان می ترسانم: «أُرِيدُ أَنْ آمُرَبِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَسِيرَ بِسِيرَةِ جَدِّي وَ أَبِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(علیه السلام)»؛(3)

من تلاش می کنم که کاروان امت

ص: 27

جدّم را به صراط مستقیم بازگردانم. تلاش می کنم که سنّت امربه معروف و نهی ازمنکر را در میان امت جدّم احیا کنم و تثبیت و ترویج کنم. تلاش می کنم که با بلندترین صدا در گوش تاریخ فریاد بزنم و این پیام را به گوش آیندگان، اعم از پیروان و غیرپیروان برسانم که: آنان که مرا امام خود می دانند و تبعیت از مرا فریضه می شمرند، درچنین شرایطی موظف اند، همانند من عمل کنند: «وَ لَکُمْ فِیَّ أُسْوَة.»

اگر موفق شوند که آنان را از خلاف و انحراف و ظلم و اجحاف بازدارند که به تکلیف خود عمل کرده اند و خیر و سعادت هردو جهان را به کف آورده اند و اگر موفق نشدند، حق ندارند که تن به ذلت دهند و دست بیعت در دست ستمگران بگذارند: «لَا وَ اللهِ لَا أُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطَاءَ الذَّلِيلِ وَ لَا أَفِرُّ فِرَارَ الْعَبِيدِ»؛(1)

نه به خدا سوگند که نه حاضرم دست بیعت و ذلت به دست شما بسپارم و نه چون بردگان از مقابلتان بگریزم.

آی مردمِ همۀ زمان ها و همۀ مکان ها! خون من را بر تارک تاریخ ببینید و سرمشق بگیرید. مگر «لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسُولِ اللهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»(2) را خداوند متعال به صراحت در قرآنش نفرمود؟! پا جای پای او بگذارید.

ص: 28

و مگر پیامبر(صلی الله علیه و آله) به صراحت نفرمود: «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنِ؛ حسین از من است و من از حسینم»؟! اینک من باصراحت از شما می خواهم که مرا سرمشق و اسوه خود قرار دهید: «وَ لَکُمْ فِیَّ أُسْوَة.»

از من پیروی کنید. از من یاد بگیرید. ازمن تبعیت کنید. در مقابل حکومتِ ستم خم نشوید و نشکنید! بمیرید؛ اما خفت بیعت با ستمگران را نپذیرید: «کسی مثل من با کسی مثل یزید بیعت نمی کند.» این خون من، بهای ماندگاری پیام و کلام و رفتارم.

ای مردم، حرف های مرا بشنوید و در کُشتن من شتاب نکنید تا آنچه را که لازم است بدانید، به شما بگویم تا حقیقت برای شما آشکار و حجت بر شما تمام شود و آنچه می کنید، دانسته عمل کنید.

من به هرزبان که بتوانم، فریاد می زنم تا مردم را از این خواب خطرناک بیدار کنم، از این ظلمت مهلک برهانم و به مأمن فطرت بازشان گردانم. من قول داده ام که خودم را و هرآنچه عزیز می دارم و محبوب می شمرم، فِدیه (هدیه) کنم تا بشریت به هدایت و نجات و رستگاری دست یابد. من قول داده ام که بشریت را در دنیا و آخرت دستگیری کنم.(1)

ص: 29

حركت كند، به بيراهه نخواهد رفت .او ديگر در اسارت دنيا نيست؛ كلام امام كه قرآن ناطق است هميشه راهگشاي اوست.

آن كه با معرفت، به عظمت امامش رسيده است، در صراط مستقیم قدم گذاشته است. اين شناخت هم مانند بسياري از وقايع تاريخي كه اتفاق افتاده است، در همۀ دوره ها مصداق هایی دارد. مصداق بارز اين شناخت از امام زمان، در كربلا و عاشورا رقم خورد. چه زيباست اشارۀ استاد صفائی حائری÷ به حرف زنده دلي كه گفته بود: «آن ها كه در نينوا حسين را كشتند، همان هايي بودند كه از يك لقمه نگذشتند؛ از يك چاي داغ نگذشتند؛ از اول و دوم نگذشتند تا آنجاكه نتوانستند از گندم ري هم بگذرند تا آنجاكه دستشان را هم با خون حسين شستند.»(1)

امام حسين(علیه السلام) به قربانگاه كربلا رفت تا عشق حقيقي را در دل ها زنده كند. سیدالشهدا(علیه السلام) الگويي براي حركت شيعه است تا ما در مسير حركت جامعه مان، همۀ عرصه ها را كربلا بدانیم و همۀ روزها را عاشورا بشماريم؛ پس خوبست كه ما از محرم به عنوان فرصتي بي بديل برای بهره وري بيشتر از چنين الگوهايي استفاده كنيم.

ص: 31

تصویر

ص: 32

با قيام خود به خون خواهي جدّش حسين(علیه السلام) مي آيد و خود را منتقم خون خدا معرفي مي كند.

حضرت ولیِّ عصر(علیه السلام)با قيام خود و تشكيل حكومت عدل جهاني، بر ستمگران جورپیشه چيره مي شود. اين همان بشارت تخلف ناپذيری است كه در قرآن و سنّت آمده است.

اگر به درك حقيقيِ واقعۀ عاشورا برسيم، خواهيم فهميد كه چرا معصومان(علیهم السلام) پس از شهادت امام حسين(علیه السلام) به زنده ماندن ياد عاشورا تأكيد کرده اند. مي توان يكي از دلايل آن را در زيارات و ادعيۀ رسيده از امامان معصوم(علیهم السلام) جست وجو كنيم. اينكه ائمۀ اطهار(علیهم السلام) در بسياري از دعاها حضرت مهدي(علیه السلام) را قائم آل محمد(علیهم السلام) يا منتقم خون امام حسين(علیه السلام) معرفي کرده اند، همه زمينه سازي براي حكومت جهاني مهدوي است.

در واقعۀ عاشورا عده اي كه با قلوبي مهروموم شده، به دشمني با خاندان پيامبر(صلی الله علیه و آله) برخاسته بودند، فجايعي را رقم زدند كه تاكنون در هيچ واقعۀ تاريخي مانند آن اتفاق نيفتاده است. اينجاست كه مي توان گفت حركت در سايۀ امامت راهگشاست و هر راهي غير از راه معصومان(علیهم السلام) بيراهه است؛ چنان كه در سخنی از امام سوم(علیه السلام) به یارانش چنین می خوانیم: «أیُّهَا النَّاسُ إنَّ اللهَ جلَّ ذِکرُهُ ما خَلَقَ الْعِبَادَ إلَّا لِیَعْرِفُوهُ فَإذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَنْ سِوَاهُ؛ ای مردم، خداوند عزّ و جل بندگان را نیافرید، مگر

ص: 35

برای اینکه او را بشناسند و هنگامی که او را شناختند، عبادتش کنند و زمانی که او را عبادت کردند، از پرستشِ جز او بی نیاز می شوند.» مردی عرض کرد: «یَابْنَ رَسُولِ اللهِ بِأَبِی أنْتَ و اُمِّی فَمَا مَعْرِفَةُ اللهِ؛ ای پسر رسول خدا، پدر و مادرم فدایت! معرفت و شناخت خدا چیست؟» سیدالشهدا(علیه السلام) فرمود: «مَعْرِفَةُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍإِمَامَهُمُ الَّذِی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طَاعَتُهُ؛ شناخت، آن است که مردمِ هر روزگار، امام و پیشوایی را که اطاعتش بر آن ها واجب است، بشناسند.»(1)

شیخ صدوق÷ پس از بیان این روایت در علل الشرایع، توضیح داده است که: «شناختِ اهل هر روزگار از امام زمانِ خودشان يعنى بدانند كه خداوند هيچ زمانى را از وجود امام معصوم(علیه السلام) خالى نمي گذارد؛ زيرا اگر امامى نباشد، مردم از عبادت غيرخدا ايمن نمى مانند»؛ چون امام حافظ دين و عقايد مذهبى مردم است و اگر امام نبود، خرافه ها و بدعت ها در بين مردم رایج و انحراف و گمراهى فراگیر مى شد.

امروزه نیز زمین از حجت الهی خالی نیست و اگرچه امام زمان ما در پس پردۀ غیبت به سر می برند، اما حفظ دين و عقايد مردم، برعهدۀ علماست و طبق فرمودۀ شخص ولیِّ عصر(عجل الله تعالیب فرجه الشریف) ما موظف به پیروی از مراجع بزرگوار تقلید هستیم و درواقع این بزرگواران حجت بر مردم هستند و امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)

ص: 36

در زمان هريك از ائمه(علیهم السلام) به دلايل مختلف، در حق امامت، اجحاف شده است كه عمدۀ آن در اثر نبودِ معرفت و بصيرت به ايشان(علیهم السلام) در ميان مردم آن عصر بوده است؛ درصورتي كه این بزرگواران(علیهم السلام) مي توانستند با داشتن ياراني همراه، در برابر حكومت جور زمانشان قيام كنند. اين فرصت قيام بنابه شرايط حاكم بر جامعه در آن زمان براي هيچ يك از امامان معصوم(علیهم السلام) تا به امروز اتفاق نيافتاده است؛ اما همۀ ایشان در سخنانشان اين بشارت و نويد را به مسلمانان داده اند كه قيام مهدي موعود(عجل الله تعلی فرجه الشریف) قطعي است و حكومت او تنها حكومتي است كه مي ماند و درختي كه هدف سلسلۀ امامان معصوم(علیهم السلام) است و آن را با رنج و مشقت فراوان نشانده اند، در زمان حضرت مهدي(علیه السلام) به بار مي نشيند و ثمره اش كمال علم و معرفت در سايۀ حكومت سراسر عدل مهدوي است.در روایتی كه مرحوم شيخ طوسي÷ در مصباح المتهجد نقل کرده است، امام باقر(علیه السلام) به شيعيان فرموده اند که در روز عاشورا اين گونه دعا کنند و به یکدیگر تسلیت بگویند: «أَعْظَمَ اللهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَيْنِ وَ جَعَلَنَا وَ إِيَّاكُمْ مِنَ الطَّالِبِينَ بِثَأْرِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمَامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(علیهم السلام)»؛(1)

با این مفهوم که: «خدوند ثواب های عزاداربودن ما برای مصیبت های امام حسین(علیه السلام) را زیاد کرده و ما و شما را در خون خواهي سيدالشهدا(علیه السلام) در ركاب ولیِّ خود، مهدیِ

ص: 37

آل محمد(علیهم السلام) قرار دهد.»

شيعه معتقد است كه حكومت جهاني مهدوي از دل واقعۀ عاشورا برخاسته است؛ چراكه همان اهدافي كه حسین بن علی(علیهما السلام) در عاشورا دنبال مي كرد، حضرت وليِّ عصر(علیه السلام) نيز همان را در زمان حكومت جهاني اش دنبال مي كند. قرار است حكومت مهدويت همان پيام هايي را داشته باشد كه ديگر ائمه(علیهم السلام) نیز داشتند.

در زيارت ناحيۀ مقدسه، امام زمان(علیه السلام) مرثيه سرايي جان سوزي براي امام حسين(علیه السلام) کرده است و [بر آن اساس نیز] انتقام خون حسين(علیه السلام) با امام مهدي(علیه السلام) خواهد بود. درزمینۀ وضعیت عصر ظهور امام زمان(علیه السلام) در روایتی از امام حسين(علیه السلام) این طور آمده است که آن حضرت(علیه السلام) فرمودند: «آنچه انتظار داريد، تحقق نمي يابد؛ جز زماني كه انزجار و نفرت از يكديگر در شما رواج يابد: گروهي عليه گروهی ديگر شهادت دهند و همديگر را لعن و نفرين كنند.» رواي پرسيد: «چه چيزي در اين زمان است؟» سیدالشهدا(علیه السلام) پاسخ فرمودند: «همۀ خيرها در اين زمان است؛ زيرا مهدي خروج مي كند و همۀ اين زشتي ها را از ميان برمي دارد.»(1)

ص: 38

تصویر

توضیحات شرکت در مسابقۀ فرهنگی ماه دلدادگی

* سؤال ها از متن موجود طرح شده است و افراد بالای دوازده سال می­توانند در مسابقه شركت کنند.* به چند روش­ می توانید در مسابقات فرهنگی شركت كنید:

1. ارسال پاسخ به سامانۀ پیامکی 3000802222:

برای این کار، كافی است نام مسابقه، شمارۀ گزینه های صحیح سؤال ها به صورت یك عدد پنج رقمی از چپ به راست و نام و نام خانوادگی خود را به ترتیب به سامانۀ پیامکی 3000802222 ارسال کنید.

مثال: ماه دلدادگی 22432 سیدرضا احمدنژاد

2. مراجعه به بخش مسابقات پرتال جامع آستان قدس رضوی به نشانی: www.razavi.aqr.ir

3. پاسخ به سؤال ها در پاسخنامه:

پاسخنامۀ تکمیل شده را می توانید به صندوق های مخصوص مستقر در کیوسک های راهنمای زائر بیندازید یا به صندوق پستی 351 – 91735 ارسال کنید.

ص: 42

هزینۀ ارسال پاسخنامه ازطریق قرارداد «پست جواب قبول» پرداخت شده است و نیازی به استفاده از پاكت و تمبر نیست.

* هر فرد فقط یك بار می تواند در مسابقه شركت کند؛ پیامك ها و پاسخنامه های تكراری و ناقص حذف می شود.

* آخرین مهلت شركت در مسابقه، پنجشنبه 7 آبان94 است.

* قرعه كشی از بین پاسخ های صحیح و به صورت روزانه انجام می شود و نتیجۀ آن ازطریق سامانۀ پیامکی گفته شده، به برندگان اطلاع داده می شود.

این متن حاوی آیات قرآن و اسماء متبركه است؛ شایسته است در حفظ حرمت آن كوشا باشیم.تذكر: پیشنهادها و انتقادها و سایر مطالب خود را در پیامك جداگانه­ای ارسال کنید.

تلفن: 32002569 – 051

ص: 43

الف. فقط شناختِ خود

ب. شناخت وظايف اجتماعی

ج. شناخت امامِ هر زمان

د. شناخت جامعه

سؤال چهارم.بر اساس فرمایش امام صادق(علیه السلام) كدام دو ويژگي در شخصيت حضرت عباس(علیه السلام) سبب آن شد كه ايشان از امتحان الهي سربلند بيرون بيايند؟

1. بصيرت سیاسی و ادب ذاتی

2. بصيرت نافذ و شجاعت

3. شجاعت و ايمان استوار

4. بصيرت نافذ و ايمان محکم

سوال پنجم.دلیل تأکید معصومان(علیهما السلام)به زنده ماندن واقعة عاشورا چیست؟

1.یادآوری مصائب امام حسین(علیه السلام)

2.سلب آرامش از حاکمان جور

3.زمینه سازی برای حکومت جهانیِ مهدوی

4.به دست آوردن پاداش دنیوی و اخروی

ص: 45

تصویر

ص: 46

تصویر

ص: 47

تصویر

ص: 48