تصویر

ص:2

تصویر

ص:3

تصویر

ص:4

ص:5

ص:6

تصویر

ص:8

آنچه در مجموعه حاضر می خوانید، ما را با وظایف منتظران و تکلیف آنان در عصر غیبت آشنا می کند.

امید است اخلاق و عمل، سلوک شخصی و رفتار اجتماعی، دوستیها، پیوستن ها و گسستن های روابط، کسب وکار، درآمدها و مخارج و موضع گیری ها و عکس العمل های ما آنگونه باشد که رضایت حضرت ولی عج را تأمین کند و ما را در صف مطیعان و پیروان قرآن و اهل بیت علیهم السلام قرار دهد!

ص:10

باید دعای «اللهم إنا نرغب إلیک فی دولة کریمه...»(1) را در چشم انداز خود قرار دهیم و به امید آن دوران طلایی و دولت کریمه زندگی کنیم و از دعوتگران به آن حکومت عدل باشیم.

طبق روایات، این انتظار سازنده و حرکت آفرین در عصر غیبت ، از بافضیلت ترین کارهاست و عبادت به شمار می آید؛ همان گونه که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرموده اند: «أفضل العبادة انتظار الفرج.»(2) (انتظار فرج، بهترین عبادت است.)

انتظار فرج، نشانة کمال جویی انسان است و گواه عشق ما به عدالت و ایمان و حق در سراسر جهان به شمار می رود.

ص:12

آن بزرگوار را بشناسیم، از فرمان هایشان آگاه شویم و کارهایی انجام دهیم که سبب رضایت ایشان است؛ چراکه بدون شناخت حجت الهی، اعمال انسان گاهی باطل است و مسیر زندگی به بیراهه و انحراف می رود. در عصر غیبت، از خداوند این شناخت را می طلبیم: «...الله عرفنی ځجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضلل عن ډینی(1) .» (خدایا، حجت خود را به من بشناسان؛ چرا که اگرحجت خود را به من نشناسانی، از دینم گمراه می شوم.)

دین صحیح آن است که از حجت خدا گرفته و آموخته شده باشد. حجت شناسی فقط به شناخت نیست؛ بلکه ایمان و اعتقاد به امامت ائمه الا و پیروی از آنان نیز جزو آن است.

وظیفه ماست که زمینه شناخت کامل و کافی درباره وجود حضرت حجت عج، ویژگی های آن بزرگوار، حکومت صالحه ایشان، امید به آمدنشان و ... را برای فرزندان خود فراهم کنیم تا نسلی امام شناس و حجت شناس و منتظر تربیت شوند و خود را برای سربازی در رکاب امام زمان عج آماده سازند.

ص:14

شناخت حجت دوازدهم، حضرت مهدی عج و تلاش برای عمل طبق رضای آن حضرت و تربیت نسلی که حجت خدا را بشناسد و در مسیر تبعیت از او حرکت کند، از وظایف ما در عصر غیبت به شمار می آید.

ص:15

تصویر

ص:16

شده است. در دعای «اللهم عرفنی نفسک...»(1) نیز خواسته های گوناگونی درباره حضرت مهدی عج مطرح میشود که تعجیل در فرج و فرارسیدن عصر ظهور آن پیشوای غایب، از جمله آن خواسته هاست.

از مجموعه این دعاها و روایات برمی آید که آرزو و خواسته قلبی یک منتظر واقعی، باید آن باشد که عصر غیبت پایان یابد و حکومت جهانی عدل در سایۂ ظهور حضرت ولی عصر عج برپا شود. این خواسته قلبی سبب می شود که منتظران نیز در این خط و مرام باشند و برای تحقق این آرزو ، هم دعا و هم تلاش کنند.

دعا برای سلامتی امام زمان عج و تعجیل در ظهور آن حضرت، تقویت کننده ارتباط شیعه منتظر با امام خویش است. این مهم برای منتظران، سازنده و نشانه امیدواری به آینده ای مطلوب برای بشریت است که با پیروی از خط هدایت رهبران آسمانی به دست می آید.

ص:18

خداوندا، من سحرگاه امروز و تا زمانی که زنده ام، همه روزه پیمان و بیعت با مولایم را تجدید میکنم و عهد میبندم که از او روی گردان نشوم؛ پس مرا ازجمله یاوران و مدافعان و مجریان فرمان های او قرار بده(1) .... در دعای دیگری درباره تجدید عهد با امام زمان عج به خداوند چنین عرضه می داریم:

«اللهم أجد له فی هذا الیوم و فی کل یوم عهدا و عقدا و بیعة له فی رقبتی.»(2) (خداوندا، امروز و در هر روز، عهد و پیمان و بیعتی را که بر گردن من است، با او تجدید میکنم.)

در دعای عهد کسی که آرزو دارد از یاوران مهدی عج باشد و هر روز با مولایش عهد و پیمان می بندد، باید صلاحیت های قرارگرفتن در صف «انصار قائم» را در خود پدید آورد و به این عهد وفادار بماند و آن را که به نوعی منشور سربازی امام زمان وال است، پاس بدارد.

در زیارت آل یاسین نیز به حضرت ولی عصر عج با عنوان

ص:20

میثاق مؤکد خدا» سلام می دهیم: «الشلام علیک یا میثاق الله الذی أخذه وکده .»(1) (سلام برتوای عهد و میثاق خدا یعنی امامت و ولایت که خداوند آن را از خلق گرفت و محکم و مؤکد کرد.)

میثاق و پیمان میان ما و امام عصر عج برای دین داری و اطاعت و یاری آن حضرت است. توصیه شده است که در عصر غیبت، همه روزه با خواندن دعای عهد، با امام زمان عج تجدید پیمان کنیم و بکوشیم در زندگی به این پیمان وفادار بمانیم و به تکالیف دینی خود عمل کنیم.

ص:21

بنابراین کسانی که ایمانشان ضعیف باشد، دچار تردید و بی اعتقادی می شوند؛ ولی دل های استوار، از این امتحان سرافراز بیرون می آیند و صبور و مؤمن باقی می مانند.

اینک که بیش از هزار سال از غیبت حضرت مهدی عج میگذرد، هم فراق و هم تحمل زخم زبان ها و ایستادگی در مقابل شبهه آفرینان وسوسه گر برای منتظران شیفته، دشوار است؛ ولی وظیفه ایشان صبر و مقاومت است. در یکی از دعاهای عصر غیبت چنین آمده است:

اللهم ولا تشتا الیقین لطول الأمنی فی غیبته و انقطاع خبره عنا(1).... خدایا، به علت طولانی شدن غیبتش و بی خبرماندن ما از او، یقین ما را نگیر! یاد او، ایمان به او، انتظارش، یقین به ظهورش و دعا برای حضرتش را از خاطرما نبرتا آنکه طول کشیدن غیبت آن حضرت، ما را از ظهور و قیامش ناامید نکند و یقین ما دراین باره ، همچون یقین ما به قیام پیامبرصلی الله علیه و آله و وحی و قرآن باشد. دل های ما را برایمان به او استوار و نیرومند کن تا ما را به دست او به راه صحیح هدایت کنی!

ص:23

در یکی دیگر از دعاهای عصر غیبت آمده است:

ولا تسلنا ذلک فی حیاتنا ولا عند وفاتنا حتی تتوفانا و نخ علی ذلک غیر شاکین ولا ناکثین ولا مزتابین ولا مکذبین(1). این عقیده (یعنی باور به آن حضرت و ثبات قدم در مسیر ولایتش را از ما نگیر، نه در زندگی و نه هنگام مرگمان، تا از دنیا برویم؛ بی آنکه در این موضوع نه به شک و تردید افتیم و نه پیمان شکن باشیم و نه

تکذیب کننده. امام کاظم علیه السلام نیز در حدیثی فرموده اند: «هنگامی که پنجمین فرزندم غایب شد، به خدا پناه ببرید و مواظب دین خود باشید. مبادا کسی شما را از آن خارج کند!»(2)

هم نهان و هم پیدا، در مثل چو خورشیدی

گرچه از نظر چندیست، زیر ابر پنهانی(3)

ص:24

عصر غیبت، دوران آزمون برای شیعیان و منتظران موعود جهانی است. در این دوران، باید با تقویت مبانی اعتقادی، هم سختی های هجران و دسترسی نداشتن به امام معصوم علیه السلام را صبورانه تحمل کنیم و هم تلاش کنیم که با طولانی شدن این دوره و زخم زبان های مخالفان و شبهه افکنی دشمنان، ایمان به ظهور و تحقق وعده الهی را از دست ندهیم.

ص:25

حرکت تمهیدی و زمینه ساز است. امام صادق ع فرموده اند:

العین أخدم الخروج القائم ولؤهما فإن الله إذا علم ذلک من نیته رجو لأن ینسی فی غمرنی حتی درگه و یکون من أعوانه وأنصاری.(1)

باید هریک از شما خود را برای قیام قائم آماده کند؛ هرچند با یک تیر باشد. همانا وقتی که خداوند از این نیت در وجود کسی آگاه باشد، امیدوارم عمر او را طولانی سازد تا آن حضرت را درک کند و از باران و یاوران او باشد.

امت منتظر، امتی فداکار و حاضر در صحنه است و باید خود را برای هرگونه جانبازی در راه دین آماده کند و زمینه سازه باشد، نه «آماده خواه»!

در یکی از زیارت های عصر غیبت می خوانیم: «اللهم گما جعلت قلبی بیرکره مغمورا فاجعل سلاچی ڈون ضریه مشهورا.»(2) (خداوندا، همچنان که دلم را با یاد آن حضرت آباد ساختی، پس سلاح مرا نیز برای یاری اش از نیام بیرون آور!)

ص:27

به همین دلیل است که محققان و نویسندگان، انتظار را به دو نوع مثبت و منفی تقسیم کرده اند: برخی هیچگونه زمینه سازی و اقدامی نمیکنند و منتظرند تا دستی از غیب برون آید و کاری بکند! بعضی نیز در آماده سازی زمینه ظهور، با انجام کارهای فرهنگی و اجتماعی، تربیت نیروهای مؤمن و حتی تهیه تجهیزات و سلاح و دیگر امکانات فعال اند. آماده خواهان کجا و آمادسازان کجا؟!

مگر می شود کسی انتظار حکومت حق و عدل را داشته باشد و در راه تحقق آن هیچ اقدامی نکند؟! در آخر زیارت آل یاسین میگوییم: «و تضرتی لکم معده .» (یاری من برای شما آماده و فراهم شده است. بدون زمینه سازی، چگونه می توانیم ادعا کنیم که نصرت ما آماده است؟!

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در روایتی فرموده اند: «یخرج ناش بین المشرق فیؤون للمهدی یغنی سلطانه.»(1) (مردمی از مشرق زمین قیام می کنند و زمینه را برای سلطنت او حکومت مهدی آماده می سازند.)

امید است ما نیز با تعهد، تلاش، نیروسازی و تربیت

ص:28

فرزندان ولایی و حق باور و عدالت خواه، از زمینه سازان ظهور امام زمان عج باشیم.

حرکت تمهیدی آماده سازان، ارزشمند و زیباست؛ برخلاف آماده خواهان که زیر بار مسئولیت در عصر غیبت نمی روند و دست روی دست نهاده و تماشاگرند؛ چراکه وظیفه ما در عصر غیبت، زمینه سازی فکری و اجتماعی برای ورود به عصر ظهور است.

ص:29

در انتظار نیروهای امدادی و آتش نشان می مانیم، تا آمدن آنان، خود نیز باید با استفاده از همه توان و ظرفیت، برای جلوگیری از ویرانی های سیل یا خاموش کردن شعله های آتش اقدام کنیم. در عصر غیبت نیز نباید تکلیف امربه معروف و نهی از منکر و دفاع از احکام اسلام و مبارزه با دشمنان دین و بشریت بر زمین بماند.

امام خمینی فرموده اند: «ما منتظران مقدم مبارکش مکلف هستیم تا با تمام توان کوشش کنیم تا قوانین عدل الهی را در این کشور ولی عصرعج حاکم کنیم.»(1) هریک از ما موظفیم با اصلاح جامعه و مبارزه با فساد، زمینه را برای دینداری مؤمنان و عمل به وظایف دینی فراهم کرده و موانع را از سر راه برداریم. این حکم عقل و شرع است و بی تفاوتی در مواجهه با امور، در شأن منتظران راستین نیست.

از آنجا که رسالت مهدی موعود، اصلاح جهان و مبارزه با ستم و فساد است، تکلیف منتظران آن است که در حد توان، به همین هدف کمک کنند و به مبارزه با فساد و ظلم و مفسدان بپردازند.

ص:31

تصویر

ص:32

جهاد و شهادت طلبی، الفبای اولیه انتظار مثبت و سازنده و از شاخصه های بارز یاران مهدی عج است. یکی از خواسته های ما در دعای عهد نیز، همین آرزوی شهادت در پیش روی امام زمان عج است: «و المستشهدین بین یدیه.»(1) البته این آرزو و دعا، هنگامی ارزشمند است که از عمق جان برآید و منتظران ظهور، خود را برای آن آماده کرده باشند.

فرهنگ جهاد و شهادت طلبی، از ارزش های مکتبی و از خصلت های نیکوی یاوران راستین امام زمان عج است. منتظران واقعی، هم آماده جهاد و شهادت اند و هم آرزویشان توفیق جهاد و فداکاری و شهادت در رکاب امام عصر عج است. این انتظار، انتظار سازنده و مثبت است.

ص:34

دین سازی های بدعت آمیز مردم را به بیراهه می کشیدند، امروز همان روش ها با نام های جدید وجود دارد و عده ای شاد با جمع آوری مرید و بازکردن دکان عوام فریبی، ایمان مردم را به غارت می برند.

گرچه اصل امکان دیدار حضرت مهدی عج در عصر غیبت محال نیست و عده ای نیز به دیدار ایشان مشرف شده اند، مسلما هرکه از راه برسد و مدعی دیدار و ارتباط با آن حضرت شود، راست نمی گوید. در این زمینه، بیشتر فریب خوردگان کسانی اند که معلومات کافی درباره دین و مهدویت نداشته و با علمای دین نیز ارتباط مطلوبی ندارند؛ از این رو بی بصیرتی سبب گمراهی آنان شده است.

امامان ما برای پیشگیری از چنین انحراف هایی هشدار داده اند که مردم به سادگی، ادعای مشاهده و ارتباط با حضرت حجت عج را نپذیرند. از خود حضرت مهدی عج چنین روایت شده است: «سیأتی شیعی من دعی المشاهدة الا فمن ادعی المشاهدة قبل ځوج الشفیانی و الضیحة فتمو کات مفتر.»(1)

به زودی برای شیعیان من وضعی پیش خواهد آمد که کسانی ادعای مشاهده اما را] کنند. آگاه باشید هرکه پیش از خروج

ص:36

سفیانی و صیحه آسمانی(1) ادعای مشاهده کند، دروغگو و اهل افتراست .) پس در عصر غیبت باید بینا و بصیر باشیم و فریب شیادان را نخوریم و این بصیرت را به فرزندان و شاگردان خود انتقال دهیم تا آنان نیز در برابر تبلیغات فریبنده بیمه شوند.

در عصر حاضر، امواج فتنه، فساد، تبلیغات سوء، تحریفات و شبهه آفرینی بسیار است؛ بنابراین

باید تلاش کنیم که با بینش و بصیرت درست، در موضوع مهدویت دچار انحراف نشویم؛ چراکه بصیرت و شناخت عمیق از دین، خنثی کننده عوام فریبی های مدعیان دروغین ارتباط با امام زمان عج است.

ص:37

تصویر

ص:38

را در وجود آنان تقویت کنیم. مهرورزی به خاندان رسالت، عاملی است برای حفظ معنویات و همسویی با این خاندان و اخلاق و کمالات آنان که از این رهگذر میتوان نسل امروز را در فضای آلوده دنیای معاصر، تا اندازه ای از انحرافات مصون ساخت و آنها را در مسیر سعادت و رضای خدا و اهل بیت ما قرار داد. شرکت دادن فرزندان در مراسمی که به یاد اهل بیت علیهم السلام برگزار می شود، نهادینه سازی حب آل محمد علیهم السلام در دل های آنان، شادبودن و شادکردن دیگران در ایام ولادت اهل بیت علیهم السلام ، سوگواری در ایام شهادت ائمه و اولاد پیامبر ع و نام نهادن فرزندان به نام این بزرگواران، از جمله اقدام هایی است که به تربیت ولایی نسل های بعد می انجامد.

پیامبر صلی الله علیه و آله به تربیت فرزندان بر اساس محبت قرآن و اهل بیت عالی توصیه فرموده اند. در عصر غیبت، انجام این وظیفه، هم نیروسازی برای جبهه حق و سربازی امام عصر عج است و هم تلاشی برای محفوظ نگه داشتن فرزندان از فتنه ها و فسادهای آخرالزمان به شمار می رود.

ص:40

مسلما آنچه مانع دیدار با امام زمان عج میشود، گناهان ماست؛ چنان که آن بزرگوار، خود در توقیع مبارکشان به شیخ مفید رحمه الله فرموده اند: «ما یحبسنا عنهم إلا ما یتصل بنا مما نکرهه ولا نوثره منهم.(1)» (هیچ چیز ما را از ایشان (یعنی شیعیان محبوس نمی دارد؛ جز اخباری که از ایشان به ما می رسد و ما را ناراحت می کند و از ایشان این را انتظار نداریم.)

البته علما و صالحانی نیز بوده اند که توفیق تشرف به محضر امام عصر عج را داشته اند و پرواضح است که این توفیق را در سایه تقوا و پاکی درون و اخلاص در عمل به دست آورده اند.؟

علی بن مهزیار اهوازی در سفر حج، توفیق دیدار امام عصر عج را یافت؛ هرچند آن حضرت را نشناخت و پس از آنکه از حضور ایشان مرخص شد، به این مهم پی برد. در این ملاقات هم ، حضرت مهدی فاشل ضمن بیاناتی به مانع بودن گناهان برای دیدار با خودشان اشاره کرده و به علی بن مهزیار فرمودند: «هو مخجوب عنکم ولکن حجبه سوء

ص:42

اعمالکم.»(1) (او از شما پوشیده و پنهان نیست؛ بلکه این کارهای بد شماست که او را از نظرتان پنهان داشته است.)

درهرحال، مسلم است که ما وظیفه داریم باتقوا باشیم و از گناه دوری کنیم؛ آن وقت، اگرخدا مصلحت بداند، زمینه دیدار را فراهم می سازد و اگر مصلحت نداند، باز هم ما به وظیفه خود عمل کرده ایم.

در عصر غیبت، هیچ کس وظیفه ندارد برای دیدار با امام عصر عج تلاش کند. این شوق دیدار، ستودنی است؛ ولی آنچه ارتباط ما با ایشان را تقویت می کند، تقوا و ترک گناه است؛ چنان که آن حضرت نیز در کلام خود، صریحا به این مطلب اشاره فرموده اند.

ص:43

زیارت آل یاسین هم که سلام و تحیت ما به ساحت آن حضرت است ، وسیله ای است در راستای تحقق همین منظور امام عصرعج در یکی از نامه هایشان فرموده اند: «هرگاه خواستید به وسیله ما به درگاه خدا توجه کنید، چنین بگویید: سلام علی آل یس الشلام علیک یا داعین الله وربانی آیاته (1).»

وقتی ما به یاد امام زمان عج باشیم، یعنی به یاد کسیکه پیوسته به یاد شیعیان است، پیوند ولایی مان با ایشان نیز مستحکم تر می شود؛ چراکه ایشان در توقیع مبارکشان به شیخ مفید ، فرمودند: «انا غیر مهملین لمراعاتکم ولا ناسین لنگرگم .» (ما هرگز شما را رها نکرده ایم و یاد شما را از خاطر نبرده ایم . پس مانیز وظیفه داریم به یاد امام زمانمان عج باشیم و چراغ یاد آن عزیز را در دل ها روشن نگه داریم.

در عصر غیبت، باید همواره به یاد امام زمان عج باشیم و برای سلامتی و تعجیل در ظهورشان دعا کرده و با مداومت بر دعا و زیارت، پیوند خود را با آن عزیز تقویت کنیم. ولی عصر عج به یاد ما هستند؛ پس ما نیز از یاد ایشان غافل نباشیم!

ص:45

حج آمده است: «آن حضرت در موسم حج حضور می یابد و مردم را می بیند؛ ولی مردم او را نمی بینند.(1)»

در یکی از نامه های امام عصر عج به شیخ مفید رحمه اللهبا آمده است: «فإنا نحیط علما بأنبائکم ولا یغب عنا شیء من أخبارکم(2).» (هماناما از اخبار و اوضاع شما کاملا آگاهیم و چیزی از خبرهای شما از ما پنهان نیست.)

شیعه منتظر باید پیوسته احساس کند که در محضر امام است و کارهای خوب و بدش به اطلاع امام زمان عج می رسد و با این اعتقاد، بکوشد به گونه ای زندگی کند که مایه سرافرازی و خشنودی امام عصر عج باشد، نه باعث شرمندگی و ناراحتی ایشان.

امام عصر عج از کارهای ما مطلع اند و پرونده اعمال ما به محضر ایشان می رسد و اگر گناه کرده باشیم، ناراحت می شوند. وظیفه داریم به گونه ای عمل کنیم که نزد آن حضرت روسفید باشیم و اعمال ما سبب نارضایتی آن بزرگوار نشود.

ص:47

• همدلی و هماهنگی با یکدیگر؛ و شجاعت و دلاوری و صلابت؛

• دانش و بصیرت در برابر فتنه ها و گمراهی ها؛

• یاری حق و دفاع از آن. اوصاف گفته شده، فقط برخی از ویژگی های یاران حضرت مهدی عج است. وظیفه منتظران راستین در عصر غیبت، آن است که خود را به این اوصاف آراسته سازند و خودسازی و تهذیب نفس کنند و اهل معرفت و حماسه باشند. در این صورت، امید است اگر روزگار ظهور امام عصر عج را درک کنند، در رکاب آن حضرت و از یارانشان باشند. امام صادق علیه السلام در حدیثی فرموده اند: «من سره أن یکون من أصحاب القائم فلینتظر و لیعمل بالورع و محاسن الأخلاق و هو منتظر... .»(1) (هرکس مشتاق است که از یاران (حضرت) قائم باشد، باید انتظار بکشد و با پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار کند؛ در حالی که منتظر(ظهور) است....) در حکایت کسانی که به دیدار حضرت مهدی عج نائل شده اند، از سوی آن حضرت توصیه شده است که در زندگی، اعمال شایسته انجام دهند، از گناه بپرهیزند، زیارت عاشورا

ص:49

بخوانند، اهل قرائت قرآن و خواندن دعای فرج باشند، به پدر و مادر احترام بگذارند، به زیارت قبور ائمه علیهم السلام بروند، تعقیبات نمازها را بخوانند، به فقرا و نیازمندان شیعه رسیدگی کنند، در ناملایمات صبر و شکیبایی داشته باشند، برای سیدالشهداء علیه السلام عزاداری کنند و....

از مجموع این توصیه ها چنین برمی آید: برای اینکه یاور امام» شویم ، تقوا و زندگی ایمانی لازم است؛ پس باید بکوشیم که اوصاف خاص یاران ایشان را داشته باشیم تا نام «منتظر» برما صدق کند.

برای «یاور مهدی شدن» باید خود را به صفات آن حضرت که در روایات آمده است، آراست؛ صفاتی همچون: معرفت، اطاعت، بصیرت، استقامت، عبادت شبانه، تلاش روزانه، شجاعت و صلابت.

ص:50

جمعه های منتظران، حال وهوا و رنگ و بوی مهدوی دارد. جمعه ها برای شیعه منتظر باید با روزهای دیگر هفته متفاوت باشد. شیعه در این روز، باید هم شوق دیدار داشته باشد، هم ناله و ندبه فراق کند، هم انتظار بکشد و هم برای ظهور و فرج امام عج دعا کند.

خواندن دعای ندبه در روزهای جمعه توصیه شده است. در این دعا، اشارات روشنی به فرهنگ شیعه و فضایل اهل بیت عالی ، مقام و جایگاه خاص حضرت مهدی عج ، امید به آینده روشن و گسترش عدالت اجتماعی در سایه حکومت الهی ایشان شده است؛ از جمله اینکه میگوییم:

چه زمانی از چشمه سار دیدارت سیراب می شویم؟ چه وقت ما را می بینی و ما نیز تو را در حالی که پرچم پیروزی را گشوده ای، مشاهده می کنیم؟ چه هنگام خواهد رسید زمانی که گرد تو حلقه زنیم و تو پیشوایی مردم را عهده دار شوی و جهان را پر از عدل و داد کنی و به دشمنان، طعم خواری و

عذاب بچشانی؟! این بشارتها و نویدها سبب می شود روزهای جمعه بیشتر به یاد امام زمان عج باشیم و منتظر ظهور آن حضرت

ص:52

بمانیم. در حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است: «یخرج قائمنا أهل البیت یوم الجمعة(1).» (قائم ما اهل بیت، روز جمعه خروج او ظهور می کند.)

برنامه منتظران در روزهای جمعه با روزهای دیگر متفاوت است. به یاد آن امام موعود بودن، انتظار ظهور، خواندن دعای ندبه و توجه قلبی بیشتر به حضرت ولی عصر عج از وظایف همه شیعیان در عصر غیبت است.

ص:53

تصویر

ص:54

در میان خنده ها و گریه های عاشقان

پیش عصمت الهیات خضوع می کند

ای بهانه ای برای زیستن

انتظارسبزما

همچو غنچه ای به شاخسار دل، شکفته است

ای بهار جاودان ، ای بهارآفرین

ما در انتظار مقدم توییم

ای امید آخرین

سایه بلند نام و یاد تو

از شرو سرای عاشقان بی قرار کم مباد!(1)

ص:56

وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1362ق.

11، صدوق (شیخ صدوق)، محمد بن علی بن بابویه قمی، کمال الدین و تمام النعمة، به تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری، ج 1 و 2، چ2، تهران: اسلامیه، 1395ش.

12. صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد اش به تحقیق و تصحیح محسن کوچه باغی، ج1، چ2، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، 1404ق.

13. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، به تحقیق و تصحیح محمدباقر موسوی خرسان، ج 2، چ1، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق.

14. طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، ج2، چ1، قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، 1417ق.

15. عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی، مصباح الکفعمی (لجنة الأمان الواقیة و لجنة الایمان الباقیة)، چ2، قم: دار الرضی (زاهدی)، 1405ق.

16، قاضی نورالله شوشتری، سید نورالله حسینی مرعشی تستری، احقاق الحق وإزهاق الباطل، ج18، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی، 1409ق، به نقل از: کتابخانه دیجیتال نور.

17. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، چ1، قم: قدسیان، 1389ش.

18. کلینی رازی، محمد بن یعقوب، الکافی، به تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، جاو2 و3، چ2، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.

19. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج49 و51 و 52 و 53 و 99، چ2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.

ص:58

تصویر

ص:61

تصویر

ص:62