رهنما 33: (مهدویت و آسیب های فرارو)

مشخصات کتاب

عنوان و نام پدیدآور : مهدویت و آسیب های فرارو/ گردآورنده معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی.

مشخصات نشر : مشهد: انتشارات قدس رضوی، 1391.

مشخصات ظاهری : 24 ص.؛ 11×17 س م.

شابک : 978-600-6543-80-2

وضعیت فهرست نویسی : فیپا

یادداشت : کتابنامه.

موضوع : محمدبن حسن (عج)، امام دوازدهم، 255ق -

موضوع : مهدویت

موضوع : مهدویت-- انتظار

شناسه افزوده : موسسه انتشاراتی قدس رضوی. معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی

شناسه افزوده : موسسه انتشاراتی قدس رضوی

رده بندی کنگره : BP224/م8766 1391

رده بندی دیویی : 297/462

شماره کتابشناسی ملی : 2868320

ص:1

اشاره

ص:2

ص:3

تصویر

ص:4

مهدویت و آسیب های فرارو

در این نوشتار، میخواهیم بدانیم:

1. چه آسیب هایی مهدویت را تهدید میکند؟

2. آیا زمان ظهور مشخص است؟

3. مهمترین وظیفه ما در عصر غیبت چیست؟

ص:5

تصویر

ص:6

درآمد

هر امر مهم و خطیری، به نسبت اهمیتی که دارد، در معرض خطرها و آسیب هایی است. مقولۀ مهدویت نیز با تمام آثار مثبت، حیات بخش و بهجت زایی که دارد، از این قاعده مستثنا نیست؛ ازاین رو، باید مراقب بود تا این آسیب ها مؤثر نیفتد.

هدف این نوشتار تبیین اجمالیِ برخی از این آسیب ها و ارائۀ راه اصلاح آن هاست.

ص:7

1. انتظار منفعلانه؛ برداشتی انحرافی

برخی انتظار را صرفاً حالتی روانی و منفعلانه میپندارند و نهایتِ وظیفۀ خود را در این رابطه، دعا برای فرج میپندارند و وظایف خطیری نظیر امربهمعروف و نهیازمنکر را بر دوش خود احساس نمیکنند. پارهای از نتایج این دیدگاه از این قرار است: رکود و سستی، بی توجهی به وضعیت جامعه، سرِ تسلیم فروآوردن در مقابل بدیها و ستم ها، بازیچۀ سیاست بازان و منحرفان شدن، مقابله با هر حرکت اصلاحی و... .

در مواجهه با چنین نگرشی باید پرسید که مگر ما در زندگی مادی و روزمرّه، بهاندازۀ نیازمان در باغچه ها سبزه و گل نمی کاریم، نظم و نظافت ایجاد نمیکنیم، سنگهای مزاحم را کنار نمیزنیم، علف هرزهها و میکروبها و آلودگیها را از خانه و اطراف خود دور نمی ریزیم و خود و خانواده را در روشنایی قرار نمیدهیم؟!

آیا در فصل سرما و پنهانی خورشید، تسلیم سرما و ویروسها میشویم یا با آنکه توان تغییر

ص:8

جریان هوا و فضا را نداریم، وسیلۀ گرمازا تهیه کرده و خود و فرزندانمان را گرم میکنیم: «هر کس به قدر همت خود، خانه ساخته.»

حال، چگونه است که وقتی به دین و خصوصاً آموزۀ فراموش شدۀ مهدویت می رسیم، به راحتی رفع مسئولیت میکنیم؛ با آنکه اگر هر فردی، جمع های کوچک فامیلی و دوستان خود را اصلاح کند، جامعه به اصلاح می گراید. در روایتی، امام صادق به این نوع کجاندیشی و کجرفتاری پاسخ می دهند:

اسماعیل یکی از فرزندان امام صادق بود که در جوا نی از دنیا رفت و شیعیان به همراه امام، او را تشییع کردند و به خاک سپردند. ایشان می وید که از پدرم پرسیدم: «پدرجان، دربارۀ گنهکارانِ ما و غیر ما، چه می گویید؟» حضرت فرمودند: «امتیاز و معیار، آرزوهای شما و آرزوهای اهلِ کتاب نیست؛ هر کس عمل بد و ناپسندی انجام دهد، او را کیفر می دهند.» به امام عرض کردم: «عده ای معصیت و گناه می کنند و می گویند ما [به بخشش خداوند] امید داریم؛

ص:9

آنها این گونه اند تا مرگشان فرا رسد [و تغییر و توبه و بازگشتی ندارند.]» حضرت فرمودند: «اینان گروهی اند غوطهور در آرزوهای خویش؛ دروغ می گویند و اهل امید و رجا نیستند، زیرا کسی که به چیزی امید داشته باشد، قطعاً در پِی تحققِ آن است و در طلبش بر می آید و آن که از چیزی بیمناک باشد، از آن پرهیز می کند و می گریزد.»(1)

علاوه براین، معنای حدیث پیامبر… که می فرمایند: «خداوند به واسطۀ مهدی، زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد، چنان که از ظلم و جور پر شده است»(2) این است که آن حضرت هر وقت بیایند، زمین را پر از عدل می کنند. معنای این حدیث این نیست که ایشان زمانی می آیند که زمین از ظلم پر شده باشد یا اینکه زمان ظهور حضرت وقتی است که هیچ جا اثری از حق و عدل نمانده باشد و عالم، سراسر، سیه از ستم شده باشد. به تعبیر دیگر، فساد هدف نیست؛ بلکه

ص:10


1- . اصول کافی، ج2، ص68.
2- 2. اعلام الوری، ص424؛ مُسند احمدبن حنبل، ج3، ص37.

برای آمدن، آمادگی و عطشِ عدالت باید پدید آید و دیدن فساد و نابسامانی ها، خود، انگیزۀ آمادگی و عدالت خواهی است.

جوّ غالب این گونه است که در نگاه ابتدایی، می گویند که همه جا (در ادارات، در خانه و بازار و مجامع جهانی و...) ظلمِ فراوان است و عدالت و حقوق افراد و قانون رعایت نمی شود. اما در شب تار هم ستارگانی در آسمان هستند که می درخشند، نور می دهند و رهنمایند؛ در غیبت امام مهدیS نیز همیشه منتظرانِ واقعی و زمینه سازانی حضور دارند. لذا، امام صادق† می فرمایند: «... نه چنین است؛ به خدا سوگند، امر فرَج تحقق نپذیرد تا هر یک از شقی (بدبخت و ستمگر) و سعید (خوب و حامی حق) به نهایتِ کار خود رسند.»(1)

در خاتمه، سه نکته را یادآور می شویم:

ص:11


1- . کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص346.

تصویر

ص:12

اولاً، هیچ نهضت اصلاحی بدون زمینه سازیِ فکری و پرورش نیروهای فداکار میسّر نمی شود؛ ثانیاً، در قیام امامِ موعودS باید موقعیت خود را مشخص کرده و آن را حفظ کنیم. مبادا انقلابی را به انتظار بنشینیم که ما را نیز در ردیفِ ظالمان و غافلان، کیفر دهد! ثالث-اً، باید دانست که پاداش اخروی، نتیجۀ اعمال نیکِ دنیوی است؛ و این مهم، ربطی به این ندارد که انسان در زمان غیبت، عمر به سر برَد یا در عصر ظهور.

2. افراط و تفریط در ارائۀ چهرۀ مِهر و قهر از حضرتS

بعضی از افراد، به دلیل نداشتن نگاهی جامع به دین و بدون بررسی اسناد یا دلایل روایی، به شنیده ها و توهّمات خود بسنده می کنند و ازاین رو، چهرۀ قهرآمیزی از امام عصرS ارائه می دهند. درمقابل، گروهی دیگر از ایشان شخصیتی تصویر می کنند که گویا هیچ مبارزه و جهادی ندارد و همۀ امور را صرفاً با معجزه و کرامت حل می کند. هر دوی این برداشت ها، به

ص:13

وادی افراط و تفریط گراییده اند.

امام زمانS مطابقِ روایات و سیرۀ پیشینیان صالح خویش، فردی است که برای انسان ها از پدر و مادر مهربان تر است: «یکون... أَشْفَقَ عَلَیهِمْ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أُمَّهَاتِهِم و... .»(1) این مهربان بودنِ ولیّ خدا، همچون مِهر خداوند کریم، حکمتی بزرگ دارد: او به مانند طبیبی حاذق است که تیغ جراحی اش تنها پس از به کاربردنِ انواع مداواها و سودمند نیفتادنِ آن ها، به کارِ درمان دردهای بشر می آید.

3. طرح مباحث غیرضروری

عده ای با طرح مباحثی غیرمفید یا کم ثمر، مانند نحوۀ ازدواج یا چگونگی مسکن و تعداد فرزندان حضرت، اذهان افراد را از وظایف فردی و اجتماعی خویش نسبت به امام و نیز

ص:14


1- . شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج4، ص18؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا†، ج 1، ص213.

زمینه سازیِ لازم برای ظهور ایشان، دور می سازند.

البته این پرسش ها پاسخ مناسبِ خود را می طلبد، ولی ازآنجاکه لازمۀ غیبت، مخفی بودن است و با توجه به ابهام موجود در روایات، نمی توان به طورقطع نظریه ای دراین باره مطرح ساخت؛ بااین حال، عده ای همِّ خویش را بر این امور قرار داده و از مسائل واقعی و اصلی غافل مانده اند.

4. تعجیل و شتابزدگی

شتابزدگی آفت دیگری است که دامن برخی افراد را گرفته است. نزدیک شمردن ظهور، مهیّای ظهور بودن و کوشش برای زمینه سازیِ ظهور، بسیار مفید است، اما نباید در این راه شتابزده بود. شتابزدگی ناشی از درک نکردنِ حکمت و مصلحت خداU در این امر است و گاه، یأس و ناامیدی افراد از ظهور حضرت یا گرایش آنان به شیّادان و مدّعیان دروغین را موجب می شود.

ص:15

امام جواد† دراین باره می فرمایند: «... در زمان غیبت، عجله کنندگان و شتابزدگان در امر ظهور، هلاک شوند و اهل تسلیم و صبر نجات یابند.»(1) نیز، از پیامبر… روایت است که فرمودند: «خوشا به حال صابران در دورۀ غیبتِ او و استواران در محبتِ او... .»(2)

5. تعیین وقت ظهور

توقیت یا همان تعیین وقت ظهور ازجمله مسائلی است که هر کس دست بدان زند، یعنی زمانی برای ظهور تعیین کند، به تصریحِ روایات، دروغ گو است و باید او را تکذیب کرد. امام باقر† در روایتی، به تأکید، فرمودند: «کذَبَ الْوَقَّاتُونَ، کذَبَ الْوَقَّاتُونَ، کذَبَ الْوَقَّاتُون.»(3)

ص:16


1- . کمال الدین، 378/2، باب36: «... یهلک فیها المستعجلون و ینجو فیها المسلّون.»
2- . بحارالانوار، 143/52، «طوبی للصابرین فی غیبته، طوبی للمقیمین علی محبته، الذین وصفهم الله فی کتابه و قال: هدی للمتقین الذین یؤمنون بالغیب.»
3- . بحارالانوار، ج 52، ص103؛ الکافی، ج 1، ص368.

مفَضّل، از یاران امام صادق†، می گوید از امام پرسیدم که آیا قیام حضرت مهدیS وقت معینی دارد تا مردم بدانند. فرمودند: «چنین نیست که خداوند زمانی را برای آن تعیین کرده باشد تا شیعیان بدانند. من نیز برای آن، وقتی مشخص نمی کنم و نمی شود وقت و زمانی هم بر آن تعیین کرد. آن که زمان معیّنی برای ظهور ما معیّن کند، خود را در علم خداوند شریک دانسته و مدعی شده که بر اسرارِ خدا راه یافته و آگاه شده است»(1)

البته امید به نزدیکی ظهور و آمادگی برای آن، امری مطلوب است؛ اما تعیین وقت ظهور را، توسط هر کسی که باشد، باید شدیداً تکذیب کرد. دراین زمینه، گاه مطالبی به برخی علما نسبت می دهند که با اندکی بررسی می توان فهمید که این استناد، صحیح نبوده یا سخن آن عالم، تحریف شده است.

ص:17


1- . بحارالانوار، ج53، ص1.

تصویر

ص:18

6. گمانه زنی و تطبیق

عده ای بدون آنکه قدرت تشخیص روایات صحیح و ناصحیح را از یکدیگر داشته باشند و صرفاً بر اساس توهّمات و بافته های ذهنی خویش یا یافته های خود از طریق ریاضت های غیرمشروع، گمانه هایی می زنند و هر از چند گاهی، علامتی را بر شخص یا اشخاصی منطبق می سازند؛ و در پایان، با تحقق نیافتنِ امر ظهور در آن دوره، یأس و ناامیدی و حتی استهزاء و تکذیبِ باور به مهدویت را موجب می شوند.

7. تبِ ملاقات گرایی

متأسفانه، افراد زیادی تمام همّ خویش را در دیدار با امام زمانS خلاصه کرده اند و به دیگران نیز همین را القا می کنند؛ گویا شیعه هیچ وظیفه ای جز دیدار امام ندارد! غافل از اینکه آنچه مهم است، عنایت و رضایت امام است وگرنه، در قرون اولیۀ اسلام نیز بسیاری

ص:19

امامِ زمان خویش را دیدند و بر روی ایشان شمشیر کشیدند. دیدار امر مطلوبی است، اما آنچه مهم است و ویژگی منتظران آن امام نازنین است، انجام دادن وظایفی است که برای شیعۀ منتظر در نظر گرفته اند.

تذکر دیگر اینکه نباید فراموش کرد که دوران، دوران غیبت است و قرار نیست همه به خدمت امام مهدیS برسند. بنابراین، تأکید زیاد بر دیدار ایشان، باعثِ ناامیدی از امکانِ دیدار می شود و بذر تکذیبِ باور مهدویت را در دل ها می پراکند.

8. رفتار و عملکردهای موهِن

متأسفانه، یکی از نبایدهای شایع شده، نام گذاریِ مکان ها، خیابان ها، شرکت ها و مغازه های متعدد به یکی از القاب امام مهدیS است؛ آن هم بدون لحاظ کردنِ کارآییِ این مکان یا تناسب آن نام با نوع فعالیتی که در آنجا انجام می شود. برای مثال: «گوشت ولیّ عصر»

ص:20

یا «آژانس بقیۀ الله » و نام گزاری های دیگر از این سنخ، درواقع، توهینی آشکار به ساحت صاحب الزمانS می باشد.

یکی دیگر از رفتارهای موهِن این است که در مناسبت های مذهبی نظیرِ نیمۀ شعبان، به بهانۀ سالروز تولد حضرت مهدیS و شادبودن در شادی اهل بیت‰، در برخی اوقات، جشن ها و مجالس گناهی به راه می افتد که با آهنگ ها و اشعار سخیف، ساختن مجسمه های حیوانات و... پرشور می شود. این اَعمال، شایستۀ مؤمنان نیست.

9. مدّعیان دروغین

همیشه کسانی بوده اند که در برابر گوهری ناب، بدل آن را ارائه کرده اند. همان گونه که در مقابل پیامبران، مدّعیان دروغین پیامبری قد عَلم کردند، در بحث مهدویت نیز چنین اتفاقی

ص:21

تصویر

ص:22

افتاده است. ازاین رو، در تاریخ با فرقه های متفاوتی نظیر بهائیت و... مواجه می شویم که مردمانِ بی بصیرت را به وادیِ گمراهی کشانده اند. متأسفانه، عده ای برخلاف تأکید فراوان روایات و استدلال های عقلی مبنی بر رجوع به کارشناسان و فقها در دوران غیبت، به بیراهه هایی مانند حلقه های دراویش، گرایش می یابند و با طیِ ریاضت ها و سیر و سلوک هایی که در دین نیامده و برخلاف سنّت پیامبر گرامی اسلام… و ائمۀ اطهار‰ است، دیگران را نیز به ابتهاج ها و لذّت های روحی فرامی خوانند. سردمداران این گروه ها خود را جانشینان وحی قلمداد می کنند و افرادِ پیرو خود را از وظایف اصلی خویش باز می دارند.

1. پیروی نکردن از نُوّاب عام

اطاعت از نایب عام آن حضرت که خودْ عنایتی الهی و فرصتی مکتبی است، نزد برخی افراد به مقابله تبدیل شده است و در برابر ولایت فقیهِ جامع الشرایط و مرجعیت شیعه در عصر غیبت کبری (به عنوان نایب عامّ امام زمانS) موضع گیری می کنند و وحدت بر محور ولایت را

ص:23

رعایت نمی کنند و از تبعیتِ دستورات دینی و اجتماعیِ او سر باز می زنند؛ با وجود آنکه اطاعت از ایشان در احکام اولیه و ثانویه، چنانچه در جایِ خود با دلایل نقلی و عقلی ثابت شده است، واجب است.

11. کم رنگ شدن انگیزه ها

به نظر می رسد ازجمله آسیب های دینی در حوزۀ مهدویت، کم رنگ شدنِ انگیزه های خدایی و معنوی و به نوعی کاهش وجدان کاری در تحقیق و تبیین و تبلیغ فرهنگ پویای مهدویت است و جای خالیِ استغاثه به درگاه پروردگارU و اُنس با آن حضرت، در اندیشه و عمل و به دور از خودبینی و خودنمایی مشهود است. نتیجۀ این آسیب جدّی، کاهش تأثیرگذاری و ناکارآمدیِ تربیتیِ این تفکر هدایتگر است.

... و اکنون: راه اصلاح

ص:24

1. مهم ترین و اصلی ترین راه مبارزه، حساسیت ورزیدنِ علما و متفکران نسبت به ورود خرافات و مبارزۀ جدّی و به موقع و مؤثر با این آسیب هاست؛

2. آشنایی با دین و سیرۀ اهل بیت‰ انسان را از بسیاری انحرافات بیمه می سازد؛

3. یافتن بصیرت در حوزۀ سیاست و دشمن شناسی و باخبری از آنچه در عرصۀ جامعه رخ می نماید، می تواند دست پنهان استکبار و سیاست بازان را در ایجاد فرقه ها و گروه های منحرف و افراد سودجو در جامعۀ اسلامی نمایان سازد.

ص:25

برای مطالعۀ بیشتر

1. حکومت جهانی مهدیS، آیةالله مکارم شیرازی،

2. دادگستر جهان، آیةالله ابراهیم امینی.

3. نشانه هایی از دولت موعود، نجم الدین طبسی، بوستان کتاب.

4. زمینه سازان ظهور، خدامراد سلیمیان کتابچه رهنما، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی، ش33.

5. سیمای حکومت مهدویS، رحیم کارگر،کتابچه رهنما، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی، ش56.

6. پناه اهل زمین، علیرضا مستشاری، کتابچه رهنما، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی، ش73.

7. نیک شهر مهدوی، محمدحسین پورامینی، کتاب دین، نشاط و زندگی، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی.

ص:26

تصویر

ص:27

تصویر

ص:28

ص:29

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109