روزشمار جنگ ایران و عراق: والفجر مقدماتی: دستگیری سران حزب توده و تیرگی روابط ایران و شوروی جلد 23

ص:2

ص:3

روزشمار جنگ ایران و عراق

1 دی تا 30 بهمن 1361

کتاب بیست و سوم

والفجرمقدماتی

دستگیری سران حزب توده و تیر گی روابط ایران و شوروی

علیرضا لطف الله زادگان

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ص:4

عکس

ص:5

عکس

روزشمار جنگ ایران و عراق

تهیه و نشر: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

زیر نظر شورای تدوین و انتشار روزشمار جنگ:

حسین اردستانی، مهدی انصاری، منصور کشاورز،

حمیدرضا فراهانی، علی رضا لطف الله زادگان، هادی نخعی

ص:6

عکس

ص:7

عکس

ص:8

ص:9

ص:10

ص:11

پیش گفتار

مقدمه

ص:12

ص:13

ص:14

4- برای آگاهی بیش تر از سیر و شیوه تحقیق و تدوین مجموعه ی روزشمار، مطالعه ی مقدمه کتاب اول (پیدایش نظام جدید) و ضمیمه کتاب دهم (هجوم سراسری) ضروری است.

* * *

در تهیه ی این کتاب در بخش مربوط به عملیات والفجر مقدماتی از نتایج تحقیقات میدانی و گزارش های تدوین شده ی راویان مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ که در سطوح مختلف تصمیم گیری و اجرا در قرارگاه مرکزی و قرارگاه های تابعه و یگان های عمل کننده در کنار فرماندهان حضور داشتند، بهره گرفته شده است که اصلی ترین منابع استفاده شده در این بخش ها، گزارش ها، دفترچه ها و نوارهای ضبط شده ی داود رنجبر روای قرارگاه خاتم سپاه و شهید تقی رضوانی(1) می باشد.

همچنین در مراحل مختلف تحقیق، تدوین و آماده سازی، عزیزانی نویسنده و مرکز را یاری کرده اند از جمله: خانم لیلا ساعی منش و رضا بالا میرزایی (تحقیق و فیش نویسی)، آقای مجیدی و خانم ها معصومه رحیمی و زینب سادات موسوی (حروف چینی و نمونه خوانی)، خانم ها زهرا سادات صبح گل و گوهرتاج اینانلو (بانک اطلاعات و بانک عکس) و خانم مریم سادات نجفی و آقای سیدهادی خاوشی (صفحه بندی و گرافیک) که بدینوسیله از هم کاری صمیمانه ی آنان سپاس گزاری می شود.

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

1392

ص:15

ص:16

· نگاه کلی به روابط جمهوری اسلامی ایران و شوروی که در پی گرمی روابط عراق و شوروی، تحلیل یافت؛ افزایش ارسال اسلحه از شوروی به عراق؛ دست گیری سران حزب کمونیست توده به عنوان عوامل داخلی و جاسوس کشور اتحاد جماهیر شوروی در ایران.

· دست گیری عده یی از چریک های فدایی خلق موسوم به گروه "اشرف دهقان" در استان هایی که فعالیت آن ها بیش تر و سازمان یافته تر بود.

· محاکمه ی سران اتحادیه ی کمونیست های ایران مشهور به "سربداران" یا "سیاه جامگان" به جرم حمله به شهر آمل و کشتار 40 تن از مردم و نیروهای نظامی و امنیتی این شهر در 6 بهمن 1360 و اجرای حکم اعدام 22 تن از آنان و نیز مرور اجمالی عملیات این گروه برای تصرف شهر آمل و نحوه ی مقابله ی مردم و نیروهای انتظامی و سپاه با آنان.

از شاخص ترین وقایع غیر نظامی این دوره ی 60 روزه که در ادامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است می توان به موضوعات زیر اشاره کرد:

· روند مذاکرات مقامات مسئول جمهوری اسلامی ایران و ژاپن درباره ی تکمیل پروژه ی پتروشیمی و اظهارات و مواضع دو طرف و علل تعلل طرف ژاپنی در تکمیل این پروژه.

· بررسی اجلاس سه جانبه ی جمهوری اسلامی ایران، لیبی و سوریه و بیانیه ی مشترک صادر شده در آن؛ نقش این اجلاس در شکست کوشش های عربستان برای نزدیک کردن عراق و سوریه و همچنین شکست ایده ی جنگ عرب و فارس که کشورهایی چون عراق و عربستان آن را دنبال می کردند.

· ادامه ی میانجی گری دولت الجزایر؛ سفر وزیر خارجه ی این کشور به ایران و عراق و پیامدهای این سفر؛ تأثیرات اقدامات سازمان کنفرانس اسلامی که در دوره ی قبل صورت گرفته و در کتاب 22 روزشمار به آن اشاره شده است؛ مباحث مربوط به انتشار اخبار پرداخت غرامت به ایران و بازتاب آن در محافل خبری کشورهای عرب منطقه.

· روابط فرانسه و عراق و سفر "طارق عزیز" نماینده ی ویژه ی عراق به فرانسه؛ توافقات دو کشور در پی این سفر و تسهیلاتی که دولت فرانسه برای خروج عراق از بحران اقتصادی در نظر گرفت؛ بررسی علل هم گرایی دو کشور و گسترش آن.

· بررسی روابط متشنج عراق و کویت؛ تلاش نافرجام کویت برای جلب رضایت عراق و افزون خواهی عراق برای تصرف جزیره ی "بوبیان" کویت؛ پادرمیانی عربستان برای چشم پوشی کویت از بخشی از حاکمیت خود در جزیره ی بوبیان و فعالیت نظامی عراق در این جزیره.

· تشکیل جلسه ی فوق العاده ی اوپک در 5 بهمن 1361 و مذاکرات انجام شده در این نشست؛ تحقق نیافتن خواسته های عربستان سعودی و کشورهای هم سو با آن و اقدام کشورهای حاشیه ی خلیج فارس بر کاهش قیمت نفت صادراتی خود.

ص:17

1. عملیات والفجر مقدماتی

الف) موقعیت کلی منطقه ی عملیاتی

پس از اجرای دو عملیات پیروز "مسلم بن عقیل" در منطقه ی غرب سومار (9 مهر 1361) و عملیات "محرم" در جنوب شرقی دهلران در عین خوش، تصرف شهر "العماره" مورد توافق و در دستور کار فرماندهان ارتش و سپاه پاسداران قرار گرفت(1) و برگزاری جلسات طرح ریزی برای تصرف این شهر آغاز شد.(2)

منطقه ی عملیاتی والفجر مقدماتی در حقیقت یک خشکی کاسه یی شکل در خاک عراق است که از شمال غربی تا جنوب غربی در هورالهویزه و شعبات آن محصور بوده و در منطقه ی مرزی ایران و عراق بین فکه تا چزابه قرار دارد. پل غزیله(3) در نزدیکی شهر حلفائیه، بهترین راه ارتباطی این منطقه و عقبه ی حداقل 2 لشکر عراق بود.

بر اساس این توافق و مذاکرات فشرده یی که در چندین جلسه بین فرماندهان ارتش و سپاه انجام شد، سرانجام مقرر شد دو قرارگاه نجف و کربلا در منطقه یی مرزی در حد فاصل فکه و هورالعظیم با هدف آزادسازی العماره عملیات آفندی را در دو مرحله اجرا کنند.

ب) مراحل عملیات

در مرحله ی اول قرارگاه نجف در شمال و قرارگاه کربلا در جنوب مأموریت یافتند با ایجاد شکاف در مواضع عراقی ها نفوذ و پس از پیشروی در عمق منطقه و عبور از پل غزیله شهر حلفائیه را تصرف کنند که در این مرحله قرارگاه کربلا عهده دار تلاش اصلی بود.

در مرحله ی دوم، مجدداً قرارگاه کربلا مأموریت داشت تک را ادامه داده، شهر العماره را با اجرای یک مانور احاطه یی، تصرف و تأمین کند. تثبیت و تحکیم مواضع تصرف شده و پدافند آن نیز بر عهده ی قرارگاه نجف قرار گرفت. (روزشمار 1/10/1361)

پ) سازمان رزم

سازمان پیش بینی شده در این عملیات شامل یگان های زیر بود:

سپاه پاسداران(4)

قرارگاه کربلا شامل:

ص:18

سپاه هفتم حدید:

· قرارگاه تاکتیکی لشکر19 فجر (تیپ133 المهدی، تیپ 35 امام سجاد(ع) و تیپ163 فاطمه الزهرا(س)).

· لشکر41 ثارالله(ع) ( 3تیپ).

· لشکر8 نجف (3 تیپ).

· لشکر1 قدس (لشکر7 ولی عصر(عج) (یک تیپ زرهی و 2 تیپ پیاده) و تیپ مستقل35 امام حسن(ع)).

سپاه سوم صاحب الزمان(عج):

· لشکر 14 امام حسین(ع) (3 تیپ).

· لشکر17 علی بن ابی طالب(ع) (2 تیپ).

· لشکر25 کربلا (3 تیپ).

· تیپ مستقل قمر بنی هاشم(ع).

2. قرارگاه نجف شامل:

سپاه 11 قدر:

· لشکر27 حضرت رسول(ص) (3 تیپ).

· لشکر 31 عاشورا (3 تیپ).

· تیپ مستقل 10 سیدالشهدا(ع).

· لشکر مستقل 5 نصر (تیپ 18 جوادالائمه(ع)، تیپ امام رضا(ع) و تیپ3 امام صادق(ع)).

· تیپ زرهی 5 رمضان.

ارتش جمهوری اسلامی ایران:

· لشکر16 زرهی قزوین به استعداد 3 تیپ، تیپ1 و 3 تحت امر قرارگاه نجف و تیپ2 تحت امر قرارگاه کربلا.

· لشکر21 حمزه به استعداد 3 تیپ پیاده و 1تیپ زرهی تحت امر قرارگاه فرماندهی مشترک سپاه و ارتش خاتم(ص).

· تیپ58 ذوالفقار تحت امر فرماندهی قرارگاه نجف.

· تیپ37 زرهی تحت امر قرارگاه فرماندهی مشترک سپاه و ارتش خاتم(ص).

· تیپ84 خرم آباد تحت امر فرماندهی قرارگاه کربلا. (ضمیمه ی 2 گزارش 1 روزشمار 1/10/1361)

ت) طرح ریزی مانور و مشکلات موجود

ص:19

با وجود گذشت سه هفته از تصویب کلیات طرح عملیات و برگزاری جلسات متعدد(1) در سطح قرارگاه خاتم الانبیا(ص) و قرارگاه های تابعه ی سپاه پاسداران، مانور عملیات هنوز شکل مشخص و روشنی پیدا نکرده بود و جزئیات آن کاملاً مُبهم به نظر می رسید.

مشکلاتی همچون کمبود امکانات زرهی، نیاز مبرم به نفربر به علت عمق زیاد منطقه ی عملیات، یک مرحله یی یا دو مرحله یی اجرا کردن طرح و طراحی مانور در سطح گردان ها از جمله مسائلی بود که فرماندهان یگان ها و قرارگاه های فرعی سپاه با آن مواجه بودند.

این در حالی بود که اخبار واصله حاکی از تقویت و افزایش هوشیاری دشمن بود. عراق به طور مستمر مشغول تقویت مواضع دفاعی خود از طریق احداث موانع جدید، تقویت توپ خانه های منطقه و آوردن یگان های جدید به این منطقه بود.

در دومین جلسه ی مشترک فرماندهان سپاه و ارتش در 19 دی 1361، فرماندهان ارتش طرحی جدید را با هدف تضمین عملیات اصلی (حمله به غزیله، حلفائیه و العماره) پیشنهاد کردند که بر اساس آن هم زمان با این اقدام، تلاش دیگری از شمال منطقه ی اصلی عملیات از محور پیچ انگیزه و ارتفاعات فوقی انجام شود. فرماندهان ارتش معتقد بودند عملیات هم زمان در ارتفاعات فوقی تا رودخانه ی دویرج دارای محاسن زیر است:

· بسته شدن راه پاتک های دشمن پس از آغاز عملیات.

· سهولت در رسیدن به عقبه ی دشمن در غزیله.

· انهدام بخش قابل توجهی از نیروهای عراقی در منطقه.

· کوتاه شدن خط پدافند بعد از عملیات اصلی (العماره) و تأمین شدن جناح راست (شمال) عملیات از تهدید عراق.

البته آنان به این نکته نیز اذعان داشتند که "کمبود نیرو برای دو عملیات هم زمان" و "ضعف نیرو در رسیدن به هدف اصلی (العماره)" از معایب طرح پیشنهادی است.

پیشنهاد باز کردن جبهه ی جدید در ارتفاعات فوقی با مخالفت فرماندهان سپاه رو به رو شد. مهم ترین دلایل فرماندهان سپاه برای مخالفت با طرح جدید ارتش عبارت بود از:

· آسیب دیدن نیروها به دلیل هجوم جبهه یی برای تصرف منطقه ی پیشنهادی و تحمل تلفات فراوان.

· امکان پذیر نبودن تثبیت عملیات در یک روز در شمال دویرج (عملیات در این منطقه حداقل به سه روز زمان نیاز داشت.).

ص:20

· رعایت نشدن تمرکز قوا و دو تکه شدن نیروها.

· وجود موانع طبیعی و مصنوعی فراوان در منطقه.

· محدودیت نیرو برای اجرای دو عملیات هم زمان (روزشمار 19/10/1361).

· هر چند این پیشنهاد مورد موافقت قرار نگرفت، اما باعث شکل گیری مباحثی شد که بدون دست یافتن به نتیجه ی مشخص وقت زیادی را به خود اختصاص داد. (روزشمار 19/10/1361)

پس از بحث و گفت و گوهای متعدد، 3 روز بعد (22/10/1361) ارتش موافقت خود را با طرح توافق شده ی قبلی اعلام و از پیشنهاد خود چشم پوشی کرد، اما بر عملیات فریب روی ارتفاعات "چیلات" تأکید کرد.

با گذشت زمان و تکمیل شناسایی ها و جلو رفتن مباحث مانور مشکلات پیش روی عملیات آشکارتر شد. "چگونگی اجرای مانور" عمده ترین مسئله یی بود که مانع رسیدن به یک جمع بندی قاطع درباره ی اجرای عملیات می شد.

به رغم جلساتی که تقریباً هر روز برگزار و در آن به مقوله ی مانور پرداخته می شد، تردید در مورد رسیدن یا نرسیدن نیروهای عمل کننده به اهداف مورد نظر، همچنان بر فضای مباحث سایه افکنده بود و موضوعاتی مانند "عمق زیاد هدف"؛ "یک یا دو مرحله یی شدن عملیات"؛ "پذیرفتن یا نپذیرفتن پیشروی در یک مرحله تا (پل) غزیله" و "بالا رفتن هوشیاری عراق و تقویت هرچه بیش تر منطقه توسط دشمن و تا حدی از بین رفتن اصل غافل گیری" به این تردیدها دامن می زد و در عین حال سایر اقدامات مربوط به پشتیبانی، تدارکات و آماده سازی ها روند معمول خود را طی می کرد (روزشمار 27/10/61).

پس از دو هفته که این مباحث کماکان ادامه یافت، در 16 بهمن 1361، در جلسه ی مشترک فرماندهان سپاه و ارتش مسئله ی عملیات هم زمان از "ارتفاعات فوقی" از سوی ارتش مجدداً مطرح شد و فرماندهان ارتش در این جلسه بر نظرهای قبلی خود تأکید کردند. در ادامه هرچند جلسه از دست یابی به یک نتیجه ی روشن در موضوع مانور بازماند، اما نقطه ی مشترک در دیدگاه های فرماندهان ارتش و سپاه تردید جدی در رسیدن به العماره بود، لذا خود به خود اظهار نظرها بیش تر معطوف به چگونگی رسیدن به پل غزیله شد. (روزشمار 6/11/61)

با گذشت یک ماه و نیم از ابلاغ طرح مانور و در حالی که مباحث فشرده ی فرماندهان در مورد مانور به نتیجه ی قطعی نرسیده بود، نهایتاً موضوع با حضور محسن رضایی فرمانده کل سپاه و سرهنگ علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش در

ص:21

جلسه ی شورای عالی دفاع در تهران مطرح شد و شورا بنا به ملاحظاتی(1) با تعویق زمان عملیات به منظور دادن فرصت برای انجام مقدمات عملیات در فوقی مخالفت کرد؛ در آستانه ی عملیات تعدادی از فرماندهان ارتش و سپاه با امام دیدار کردند. بدین ترتیب، پس از طی یک دوره ی 45 روزه، با ابلاغ شورای عالی دفاع تصمیم در مورد اجرای عملیات از محور فکه - چزابه قطعی شد و در مباحث انجام شده در روزهای بعد شکل نهایی یافت. بر اساس این مذاکرات، مانور چنین طراحی شد:

در مرحله ی اول مقرر شد قرارگاه کربلا با استفاده از 3 تیپ سپاه سوم صاحب الزمان(عج) از 3 محور خط نیروهای عراقی را شکسته و تا جاده ی آسفالت غرب مرز بین المللی پیشروی کند و پس از احداث خاکریز در حد فاصل پاسگاه رشیده تا پاسگاه طاوسیه، به سمت شمال و غرب پدافند کند.

لشکر7 ولی عصر (عج) و لشکر8 نجف نیز با بهره گیری از 2 تیپ (12 گردان) با پیشروی در عمق منطقه ی دشمن از پاسگاه صفریه زمین های شمال جاده ی چزابه را پاک سازی کنند.

در مرحله ی دوم نیز قرار بر این شد که لشکر27 حضرت رسول(ص) به استعداد یک تیپ با استفاده از جاپای شب اول در منطقه یی به عرض 2

کیلومتر اجرای عملیات کند و تا جاده ی آسفالت شرقی "هورالسناف" پیشروی و 5

کیلومتر از جاده را تأمین کند؛ لشکر17 نیز با بهره گیری از 7 گردان چپ (جنوب) آن یگان عهده دار تأمین قسمت دیگری از این جاده شد. در قسمت جنوبی تر خط حد لشکر17 علی بن ابی طالب(ع)، نیز سپاه هفتم حدید با بهره گیری از 3 یگان (لشکر41 ثارالله با 11 گردان، لشکر8 نجف با 13 گردان و لشکر7 ولی عصر(عج) با 12 گردان - جمعاً 36 گردان) با پیشروی در عمق منطقه و پاک سازی با این خط حد مستقر می شدند و بدین ترتیب، لشکر41 ثارالله تا 5 کیلومتری شمال غزیله، لشکر8 نجف تا پل غزیله، لشکر7 ولی عصر(عج) از جنوب پل غزیله تا 3 کیلومتری جنوب آن را تأمین می کردند.

همچنین در آخرین هماهنگی ها به قرارگاه نجف مأموریت داده شد تا در جناح راست عملیات با عبور از رودخانه ی دویرج به ارتفاعات شمالی آن حمله کند. در ادامه ی عملیات نیز مأموریت عبور از پل غزیله، پاک سازی شمال جاده ی غزیله به العماره و تأمین شهر حلفائیه (المشرح) به لشکر8 نجف واگذار شد و برای سهولت

ص:22

دسترسی به اهداف در عمق این لشکر بر واگذاری حداقل 70 دستگاه نفربر و هلی برن 2 گردان نیروی زبده برای انتقال سریع به پل غزیله تأکید شد. در اجرای این مأموریت تأمین جناح راست (شمال) این لشکر یعنی شمال المشرح تا هورالسناف به لشکر41 ثارالله(ع) و تأمین جناح چپ آن نیز به لشکر7 ولی عصر(عج) واگذار شد.

پس از این تصمیم، زمان اجرای عملیات 16 بهمن 1361 تعیین شد و با توجه به تقارن آن با دهه ی فجر نام "والفجر" برای عملیات انتخاب شد. هماهنگی بین یگان ها در حین اجرای عملیات؛ اجرای طرح تقسیم 1000 کمپرسی؛ اعلام آماده باش صددرصد از صبح روز 16 بهمن؛ هماهنگی با نیروی هوایی و هوانیروز؛ دعوت از برخی مسئولان برای حضور در اتاق فرماندهی عملیات، مهم ترین تصمیمات در آستانه ی عملیات بود.

گفتنی است که محدودیت در انتقال لودر و بولدوزر به منطقه، باعث شد عملیات با 24 ساعت تعویق در 17 بهمن 1361 اجرا شود.

ث) شرح عملیات

شب اول

با اعلام رمز عملیات در ساعت 21:30، پنج تیپ (تیپ1 لشکر8 نجف و تیپ35 امام حسن(ع) در جنوب پاسگاه صفریه و تیپ1 لشکر31 عاشورا، تیپ عمار لشکر27 حضرت رسول(ص) و تیپ جوادالائمه از لشکر5 نصر) در حد فاصل پاسگاه های رشیده تا طاوسیه عملیات را آغاز کردند و نیم ساعت بعد درگیری ها با کمین های فراوان عراقی آغاز شد.

پس از عبور از کمین ها که نسبتاً با دشواری انجام شد، تا ساعت 24 نیروهای خط شکن بدون مواجهه ی جدی با نیروهای دشمن از اولین کانال(1) پدافندی عراق عبور کردند. رده های متعدد موانع، انواع سیم خاردار و میدان های مین در غرب کانال اول باعث کندی حرکت شد، طوری که تلاش برای عبور از این موانع که تا 22 ردیف را شامل می شد و رسیدن نه چندان منظم به کانال دوم تا ساعت 3 صبح طول کشید.

عراق که از این پس از مسیر اصلی تک آگاه شده بود، از درگیر کردن نیروهای خط

ص:23

اول خود پرهیز کرده و بر اساس یک تاکتیک مشخص دستور عقب نشینی این نیروها را به عقب صادر کرد. کندی پیشروی یگان ها، دست یابی به هدف این مرحله (کانال کشاورزی) - که در جناح راست و میانی از جاده ی آسفالت غرب خط مرزی حدود 6

کیلومتر فاصله داشت - را با تردید مواجه ساخت، لذا تدبیر فرماندهی بر این شد که مواضع تصرف شده تا جاده ی آسفالت غرب مرز بین المللی با احداث خاکریز تثبیت شود که تا ساعت 6 صبح بخش هایی از این مأموریت اجرا شد و در حالی که هنوز خط منسجمی تشکیل نشده بود و الحاق بین یگان ها مشکل داشت، عراق پاتک های خود را آغاز کرد. فشار عراق باعث عقب نشینی نیروهایی که تا کانال دوم پیشروی کردند شد، اما در عمل گردان هایی از لشکر8 نجف و 27 حضرت رسول(ص) در دو قسمت از کانال دوم مانده و سعی در حفظ سرپل غرب این کانال داشتند به نوعی در محاصره قرار گرفتند و حماسه ی پرشوری از مقاومت و شهادت را آفریدند.

بدین ترتیب در شب اول، تنها بخش هایی از اهداف تعریف شده ی عملیات تصرف شد و تقریباً هیچ یک از یگان ها موفق به تأمین هدف های مرحله ی اول عملیات نشدند و با روشن شدن هوا حفظ مناطق تصرف شده و اصلاح و تقویت خطوط پدافندی برای مقابله با پاتک های بعدی دشمن وجهه ی همت یگان ها قرار گرفت.

طرح ریزی جدید برای ادامه ی عملیات

در مذاکرات فرماندهان سپاه و ارتش و بر اساس درک جدید و روشن تری که از زمین منطقه به دست آمده بود با رفتن تا عمق 6 کیلومتری غرب جاده ی آسفالت مرزی عراق (کانال کشاورزی) که هدف مرحله ی اول عملیات بود موافقت شد. اما به دلیل ضرورت کسب آمادگی برای این اقدام، عملیات به شب بعد (19/11/1361) موکول شد و در طول روز اول و شب دوم نیروها به تثبیت و تقویت مواضع و تکمیل خاکریزها پرداختند.

در بررسی مجدد وضعیت در روز دوم به دلیل پاره یی ملاحظات به ویژه محدودیت معابر وصولی، عملیات یک شب دیگر به تأخیر افتاد، لکن تصمیم بر آن شد که در شب (19/11/1361) یگان ها به باز کردن معبر محورهای خود اقدام کنند.

در گفت و گو های انجام گرفته به دلایلی از جمله هوشیار شدن دشمن به محورهای هجوم، مانور نیز دستخوش تغییراتی شد.

استفاده از 200 نیروی زبده ی موتورسیکلت سوار برای رسیدن سریع به پل غزیله؛ هلی برن 2 گردان به محدوده ی غزیله و عبور دادن 5 گردان از طریق هورالعظیم در جنوب منطقه ی عملیات به عنوان یک راه کار برای دور زدن دشمن در محور چزابه در مجموعه تدابیر فرماندهان جایگاه جدی تری یافت و در جلسات مستقلی جزئیات آن

ص:24

بررسی شد و مأموریت این اقدام به لشکر14 امام حسین(ع) واگذار شد.

در پی اقدام یگان ها و باز کردن معابر مستقل برای عبور و حل شدن مشکل محدودیت معبر و مرور نهایی مانور(1) با حضور فرماندهان سپاه و ارتش در بعد از ظهر روز 20 بهمن 1361، با اعلام رمز عملیات در ساعت 21، بر اساس طرح مانور، قرارگاه کربلا با 4 یگان شامل لشکر7 ولی عصر(عج) (9 گردان)، لشکر8 نجف (6 گردان که تیپ2 لشکر16 زرهی قزوین با حدود 50 دستگاه تانک و نفربر به این یگان مأمور شد)، تیپ امام حسن(ع) و لشکر17 علی بن ابی طالب(ع) عملیات را آغاز کرد. هم زمان با این یگان ها تیپ2 لشکر27 حضرت رسول(ص) در جناح راست و تیپ35 امام حسن(ع) در جناح چپ عملیات با وارد کردن نیروهای خود تأمین جناح های عملیات را بر عهده داشتند.

مرحله ی دوم عملیات

با آغاز درگیری ها، فرماندهی نیروهای عراقی همانند عملیات سه شب قبل با پرهیز از درگیری دستور عقب نشینی نیروهای خط اول را صادر کرد؛ لشکر8 نجف موفق ترین مانور را تا ساعت 24 اجرا کرد و منتظر یگان های دست راست (شمال) خود شد.

مقارن نیمه شب، سه یگان محور میانی عملیات (لشکرهای 17، 7 و 8) به جاده ی آسفالت غرب مرز رسیدند. مقاومت شدید عراقی ها در غرب این جاده و وجود موانع متعدد پیشروی نیروها را کند کرد. هم زمان دشمن با استفاده از نیروهای احتیاط نزدیک خود خط محکمی را در غرب کانال کشاورزی ایجاد کرد. کندی و بعضاً توقف پیشروی در برخی محورها فرماندهان را در خصوص رسیدن نیروها تا قبل از روشنایی هوا به این کانال دچار تردید کرد. تا ساعت 4:30 صبح، لشکر27 حضرت رسول(ص) با عبور از جاده ی آسفالت غرب مرز و احداث خاکریز جناح راست عملیات را تأمین کرد. نیروهای پراکنده یی از لشکر17 به کانال کشاورزی رسیدند و عده یی نیز مسیر خود را گم کردند؛ نیروهای لشکر7 ولی عصر(عج) نیز پس از عبور از جاده ی مرزی عراق متوقف شده بودند. در این میان نیروهای لشکر8 نجف که از آغاز عملیات پس از برداشتن یک گام موفق تا غرب جاده ی مرزی پیشروی کرده بودند حدود 3 ساعت منتظر ماندند تا یگان هم جوار جناح چپ (تیپ35 امام حسن(ع)) نیز به آن ها برسد، اما این امر محقق نشد.

ص:25

پس از نتیجه ندادن تدابیر،(1) 3 گردان از نیروهای خودی با بهره گیری از 30 دستگاه زرهی مکانیزه ی تیپ2 لشکر16 زرهی قزوین، خود را به سرعت به کانال کشاورزی رسانده و با چرخش به سمت جنوب در امتداد شرق کانال به سمت جاده ی چزابه پیشروی کرد و با یک خیز توأم با سرعت مناسب در نهایت موفق شدند به بخشی از جاده ی چزابه دست یابند. (به رغم این حرکت موفق خبری از این اقدام به قرارگاه نرسید.)

پیشروی محدود و پراکنده ی نیروها (به جز لشکر8) نیز عمدتاً به صورت ستونی و بدون الحاق با یک دیگر بود، لذا با توجه به از دست رفتن زمان و بعید بودن رسیدن همه ی یگان ها به کانال کشاورزی، تشکیل خط پدافندی در پشت جاده ی آسفالت مرزی عراق پیشنهاد شد، اما "وقت گیر بودن انتقال دستگاه های مهندسی برای احداث خاکریز"، "پراکنده بودن نیروها" و "درهم ریختن سازمان آن ها هنگام عقب آمدن تا پشت جاده"، امکان چنین تصمیمی را عملاً سلب کرد، لذا ساعت 5 صبح، دستور عقب نشینی نیروها تا مواضع قبلی صادر شد که در این میان نیروهای لشکر8 نجف که حدود 7

کیلومتر در عمق منطقه پیشروی کرده بودند متحمل تلفاتی شدند و نیروها تا مواضعی که حاصل شب اول عملیات بود عقب آمدند و در بررسی های انجام شده با توجه به نتایج حاصله و به نتیجه نرسیدن تلاش ها از ادامه ی عملیات در این منطقه صرف نظر شد و پدافند منطقه به لشکر16 زرهی قزوین از ارتش و تیپ35 امام حسن(ع) از سپاه پاسداران واگذار شد.

2. تغییرات تشکیلاتی سپاه

با توجه به نقش روزافزون سپاه در جنگ و محدودیت های موجود در سازمان رزم آن، مباحث مربوط به گسترش سپاه در این دوره نیز پی گیری شد. در دوره ی پیشین، (روزشمار 22) فرماندهی سپاه با توجه به سوابق و وسعت برخی تیپ ها ارتقای آن ها به رده ی لشکری را ابلاغ کرده بود، ولی در این دوره این مورد شکل قانونمندی به خود گرفت و تمامی تیپ های سپاه که بیش از 9 گردان نیرو داشتند تبدیل به لشکر شدند و هر لشکر نیز ملزم شد تا به طور سازمانی 3 تیپ را تشکیل و تحت امر قرار دهد.

در این دوره همچنین تشکیل قوای زمینی سپاه پاسداران که بعداً نیروی زمینی خوانده شد، در دستور کار فرماندهی و سپاه قرار گرفت. تفکر تشکیل قوای زمینی بر

ص:26

این اساس بود که این قوا همچون ارتش های موجود در سایر کشورها، یک نیروی مستقل به حساب آید و به صورت یک نیروی مستقل از فرماندهی کل سپاه، هدایت و رهبری شود؛ در راستای اجرای این برنامه بود که فرماندهی سپاه تصمیم به انحلال دو قرارگاه عملیاتی سپاه و جای گزینی قوای زمینی به جای آن دو گرفت و ستاد مشترک سپاه نیز عهده دار امور ستادی نیروهای سه گانه ی سپاه شد و غلامعلی رشید به عنوان فرمانده قوای زمینی و حسن باقری به سمت جانشین فرماندهی این قوا منسوب شدند، ولی نزدیک بودن زمان اجرای عملیات آتی (والفجر مقدماتی) و احتمال بروز برخی مشکلات از جمله تعیین رده ی جدید در سپاه و نیز پیامدهای احتمالی حاصل از قطع یک باره ی شخص فرماندهی سپاه (محسن رضایی) و جانشین وی (رحیم صفوی) با سرهنگ صیاد شیرازی و جای گزین شدن فرمانده جدید قوای زمینی سپاه با وی، موجب شد اجرای این تغییرات در تشکیلات سپاه به بعد از عملیات موکول شود، با این حال برای عملیات آینده، سپاه، 11 لشکر هر کدام با 3 تیپ سازمانی و 3 تیپ مستقل عملیاتی را به عنوان سازمان رزم آماده ی اجرای مأموریت کرد.

هم زمان با این تغییرات که در گستره ی تشکیلات زمینی سپاه ایجاد می شد، راه اندازی نیروی دریایی سپاه نیز که از مدت ها پیش شروع شده بود به طور فزاینده یی پیش می رفت و از طرف سپاه پی گیری می شد. در دوره های پیشین بخش هایی از نیروهای سپاه در پایگاه های آموزشی نیروی دریایی ارتش دوره های آموزش عمومی را فراگرفته بودند و رفته رفته این دوره های آموزش عمومی جنبه های تخصصی تری پیدا کرد و اجرای عملیات های مشترک نیروی دریایی ارتش و نیروهای آموزش دیده ی سپاه در قالب سازمان عملیاتی نیروی دریایی ارتش صورت گرفت و نیروهای سپاه به هم راه شماری از افراد نیروی دریایی ارتش به اجرای عملیات پرداختند. در اواخر این دوره سپاه به دنبال تعریف جدید تشکیلات خود تحت عنوان قرارگاه مشترک دریایی بود. این امر به قدری در نظر تصمیم گیران سپاه ضروری بود که حتی در صدد برآمدند با تعدیل نیرو در نیروی زمینی سپاه امکان گسترش و توسعه ی نیروی عملیاتی دریایی سپاه را فراهم آورند و برای تحقق این امر فرماندهی سپاه در یک سفر برنامه ریزی شده به بوشهر در پایگاه دریایی با فرمانده نیروی دریایی ارتش درباره ی برنامه ریزی های آینده برای ارتقای کمی و کیفی نیروهای عملیات دریایی سپاه گفت و گو کرد. فرمانده نیروی دریایی ارتش درباره ی نتایج این دیدار و برنامه های پیش رو، به مسائلی اشاره کرد که حاکی از جدی شدن شکل گیری نیروهای جدیدی در سپاه پاسداران بود. وی گفت ما از سپاه دعوت می کنیم که با استفاده از نیروهای عظیم بسیج راه رهایی را باز کنند که این کار با تشکیل قرارگاه مشترک "نوح" در یکی از پایگاه های دریایی سپاه فراهم شده است. در این باره بررسی های مقدماتی انجام شده و هماهنگی های لازم به عمل آمده و قرار شد که

ص:27

در یکی از پایگاه های نیروی دریایی، قرارگاه مشترک میان سپاه و نیروی دریایی ایجاد شود. برای این کار تعدادی از فرماندهان سپاه و تعدادی از افسران نیروی دریایی به اتفاق مدیر اداره ی سیاسی - ایدئولوژیکی نیروی دریایی به این پایگاه آمدند تا ضمن بازدید از محل، مقدمات کار برای اجرای این امر مهم را فراهم کنند.

3. اقدامات گروه های مسلح غیر قانونی در مناطق کردنشین

کردستان در این مقطع زمانی (از اول دی تا 30 بهمن 1361) نسبت به دوره های مشابه شاهد حوادث بسیاری بود؛ در این دوره بیش از 250 برخورد نظامی از انواع مختلف بین نیروهای خودی و نیروهای مسلح غیر قانونی رخ داد (روزانه بیش از 4 مورد) که از این تعداد حدود 200 مورد مربوط به اقدامات گروه های مسلح غیر قانونی بود - که 76 مورد آن حمله ی مستقیم به نیروها یا پایگاه های خودی و 23 مورد هم اجرای کمین بود - در نتیجه ی این حملات و درگیری ها 519 تن از نیروهای خودی(1) شهید، 358 تن زخمی و 170 نفر به گروگان(2) گرفته شدند و از گروه های مسلح غیر قانونی نیز 316 نفر کشته، 252 نفر زخمی و 168 نفر دست گیر شدند. با توجه به آمارِ تقریباً مشابه دو ماهِ قبل (دوره ی 58 روزه ی 4 آبان 1361 تا 2 دی 1361) که قرارگاه حمزه(ع) اعلام کرده بود، میزان شهدای خودی بیش از 90 درصد (249 نفر) و مجروحان بیش از 27 درصد (77 نفر) افزایش داشته است. این افزایش تلفات در نیروهای مسلح غیر قانونی نیز دیده می شود، طوری که افراد کشته شده ی آنان حدود 10 درصد (28 نفر) و زخمیان نیز حدود 168 درصد (158 نفر) افزایش داشته است.

از دیگر موضوعات مهم این دوره حمله ی نیروهای کومه له در 15 بهمن 1361 به نیروهای مستقر در پاسگاه "درمان" در محور مهاباد - بوکان و تصرف این پایگاه و ناکامی نیروهای خودی در بازپس گیری آن و تحمل تلفات سنگین و تداوم اشغال آن تا فروردین ماه سال آینده بود. اقدام برای سقوط این پایگاه با هم کاری برخی عناصر مسئول پایگاه درمان با نیروهای حزب دمکرات کردستان برنامه ریزی شده بود، اما در یک حادثه ی غیر مترقبه همه ی اطلاعات و آخرین هماهنگی ها با حزب دمکرات برای تصرف پاسگاه به دست نیروهای کومه له افتاد و نیروهای این گروه با تسلط کامل اطلاعاتی و

ص:28

هم کاری برخی عناصر در داخل پاسگاه به آن جا حمله کرده و در مرحله ی اول 93 تن از نیروهای خودی را قتل عام کردند. در روزهای بعد نیز که برای بازپس گیری آن پاسگاه، عملیاتی اجرا شد 24 تن دیگر از افراد خودی به شهادت رسیدند.

حملات غافل گیرانه ی نیروهای مسلح غیر قانونی به گروه های تأمین جاده نیز از جمله موضوعاتی بود که با وجود محدود بودن تعداد حملات به دلیل به کارگیری روش های ابتکاری و شناسایی های کامل قبل از اقدام، به شهادت بیش از 40 تن از افراد خودی انجامید.

از دیگر موضوعات مهم این دوره افزایش نسبی فعالیت نیروهای سازمان مجاهدین خلق در مناطق کردنشین بود. این گروه از قبل نیز فعالیت هایی در این مناطق داشت، ولی در این دوره گزارش فعالیت و هم کاری آنان در اجرای عملیات های مشترک با حزب دمکرات افزایش یافته بود که به این موضوع در بررسی عملکرد سازمان مجاهدین خلق پرداخته خواهد شد.

از جمله دیگر تحولات رخ داده در منطقه ی کردستان دست گیری افراد رده بالای تشکیلات شهری گروه کومه له در اواخر دی ماه در سنندج بود. در این اقدام که به نظر می رسید در ادامه ی دست گیری های گسترده ی اعضای این سازمان در آذرماه باشد، تقریباً همه ی مسئولان تشکیلات این سازمان دست گیر شدند، طوری که سپاه ناحیه ی کردستان ضمن اعلام اسامی و عناوین سازمانی افراد دست گیرشده، از فروپاشی کامل این سازمان در سنندج خبر داد.

در این دوره به علت فرارسیدن فصل سرما و وضعیت نامناسب جوی عملیات های پاک سازی که اغلب به همت نیروهای تابع قرارگاه حمزه اجرا می شد دچار رکود شده بود و نیروهای خودی به نحوی در وضعیت پدافند فعال قرار داشتند تا با پایان فصل سرما و فراهم شدن شرایط جوی مناسب بار دیگر پاک سازی ها را ادامه دهند. البته، نباید از نظر دور داشت که با توجه به روند پاک سازی های انجام شده، نیروهای مسلح غیر قانونی تقریباً از همه ی محورهای مواصلاتی عقب رانده شده بودند و محور عمده یی که در تصرف آنان باقی مانده باشد وجود نداشت و حضور نیروهای مسلح غیر قانونی بیش تر در عمق محورهای مواصلاتی و دور از محورهای اصلی مواصلاتی مناطق کردنشین بود و از همان مناطق بود که عملیات خود را سازمان دهی و اجرا می کردند.

4. کاهش فعالیت های سازمان مجاهدین خلق

فعالیت های سازمان مجاهدین خلق در این دوره به طور چشمگیری کاهش یافته بود به گونه یی که در حوادث مربوط به عملکرد سازمان در طول این دوره (1 دی تا 30 بهمن 1361) 42 عملیات گزارش شده است که بر اثر آن 17 تن از افراد خودی به شهادت

ص:29

رسیدند که این تعداد در مقایسه با دوره های قبلی بسیار اندک بود.

از دیگر نکات مهم در عملکرد نیروهای سازمان این که در طول این 60 روز، از 42 مورد اقدامات آنان تنها 10 مورد آن در تهران اتفاق افتاد که 3 مورد آن سرقت مسلحانه ی خودرو؛ 3 مورد اقدام به بمب گذاری ناموفق؛ 3 مورد درگیری با نیروهای دادستانی و سپاه یا تیراندازی به طرف آن ها و یک مورد آن نیز ترور بود و در نتیجه ی اقدامات آنان یک تن شهید و 5 تن زخمی شدند.

البته در اواخر بهمن ماه سازمان اعلام کرد که مرحله ی اوّل (بی آینده کردن نظام جمهوری اسلامی ایران) در تهران و شهرستان ها به پایان رسیده و مرحله ی دوم استراتژی سازمان، یعنی ضربه زدن به سرانگشتان حکومت (افراد حزب اللهی و پاسداران) فرارسیده است، ولی ابتکار عمل نیروهای خودی برای مقابله با اقدامات سازمان که از ماه های پیش شروع شده بود از یک سو و توصیه ی سازمان به خروج نیروهای عملیاتی از شهرهای بزرگ و به خصوص تهران از سوی دیگر، توانی را برای اجرای این استراتژی برای سازمان باقی نگذاشته بود.

در این دوره همچنین روابط عمومی کمیته ی انقلاب اسلامی نتایج اقدامات این نهاد را در طرح مالک و مستأجر که از اواخر شهریورماه سال جاری شروع شده بود اعلام کرد. دست گیری 120 تن از افراد این سازمان با سابقه ی فعالیت مسلحانه؛ کشف 23 خانه ی تیمی و کشته شدن 30 تن از افراد این سازمان از جمله مواردی است که این روابط عمومی اعلام کرده است. همچنین کشف طرح ترور بسیاری از وزیران، نمایندگان مجلس، مسئولان و کشف طرح حمله به نیروهای گشت سپاه نیز از جمله دستاوردهای فعالیت های کمیته های انقلاب در طرح مالک و مستأجر بیان شده است.

با توجه به محدودیت هایی که سازمان مجاهدین خلق در فعالیت های خود با آن مواجه شده بود، روی آوردن به مناطق کم خطرتر برای تداوم فعالیت ها از یک سو و گرایش ذاتی این سازمان برای هم کاری با حزب دمکرات کردستان ایران و وسوسه ی دست یابی به کمک های دولت عراق، زمینه های تشدید حضور نیروهای سازمان در مناطق کردنشین را فراهم کرد و بخش هایی از نیروهای باقی مانده ی این سازمان به آن مناطق انتقال یافتند و در فاز جدید عملیات نظامی یعنی جنگ های پارتیزانی و کوهستانی وارد شدند و در برخی از عملیات هایی که حزب دمکرات علیه نیروهای خودی انجام می داد نیروهای این حزب را هم راهی کردند.

حضور نیروهای سازمان در عملیات های مناطق کردنشین و تأثیر آن با توجه به قلّت نیرو، سابقه ی اندک و کیفیت نازل عملیاتی هر چند ناچیز بود ولی دستاویز مناسبی برای اقدامات تبلیغاتی سازمان فراهم کرد تا در قالب گزارش های عملیاتی آمار و

ص:30

ارقامی را ارائه دهد که مبنای واقعی نداشت، طوری که در طول این دوره سازمان حداقل 4 مورد اجرای عملیات در اطراف مرودشت گزارش کرد و مدعی شد که در آن عملیات ها 82 نفر از پاسداران را به قتل رسانده است، ولی در واقع هیچ کدام از عملیات های مورد اشاره ی سازمان انجام نشده بود و ارائه ی این گزارش ها صرفاً جنبه های تبلیغاتی و روانی داشت.

5. پیوند سازمان مجاهدین خلق با عراق

در این دوره بالاخره تمایلات تاریخی و ذاتی سازمان مجاهدین خلق از یک سو و نوع فعالیت های آن و لزوم برخورداری از حمایت یک کشور خارجی به بار نشست و این سازمان با انتخاب بدترین گزینه، حکومت عراق را به عنوان کشور پشتیبان و حزب بعث را به عنوان پدرخوانده ی خود برگزید. این اقدام بعد از انتخاب مشی مبارزه ی مسلحانه با جمهوری اسلامی اثرگذارترین حرکت سیاسی سازمان بود.

هرچند نشانه های روشنی از اشتراک منافع سازمان مجاهدین خلق و حکومت عراق به خصوص پس از ورود این سازمان به فاز مبارزه ی مسلحانه علیه جمهوری اسلامی وجود داشت و رسانه های عراقی به خصوص رادیو بغداد بخشی از نیازهای تبلیغاتی این سازمان را برآورده می کردند، ولی کتاب سازمان مجاهدین خلق - پیدایی تا فرجام زمینه های هم کاری این سازمان با عراق را به سال 1357 ارجاع می دهد. زمانی که سازمان مزبور ساختمانی را در همسایگی سفارت عراق در تهران تصرف و دفتر مرکزی خود را در آن جا مستقر کرد نوعی هم کاری میان این سازمان با حکومت عراق شکل گرفت، ولی پیوند ارگانیکی سازمان با عراق در 19 دی 1361 روی داد. در این روز طارق میخائیل یوحنا عزیز معاون نخست وزیر عراق، در پایان دیدار سه روزه ی خود از فرانسه به محل سکونت مسعود رجوی در منطقه ی "اووزسواواز" فرانسه رفت و با وی گفت و گو کرد. در پایان این گفت و گوهای 4 ساعته که هانی الحسن از کادرهای رهبری سازمان آزادی بخش فلسطین و مشاور یاسر عرفات نیز در آن حضور داشت، بیانیه ی مشترکی انتشار یافت.

درباره ی نقش هانی الحسن باید گفت که طبق بیانیه ی دفتر سیاسی سازمان، وی شخصی بوده که به رجوی توصیه کرده است با طارق عزیز ملاقات کند. هانی الحسن در طیف های مختلف سازمان آزادی بخش فلسطین از جمله طیف هایی بود که به کادر رهبری عراق و به ویژه صدام حسین بسیار نزدیک بود. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس سفارت فلسطین عهده دار ریاست دفتر سازمان آزادی بخش فلسطین در ایران شد. هانی الحسن از جمله کسانی بود که با مسعود رجوی رابطه ی دوستانه

ص:31

داشت، طوری که پس از 30 خرداد 1360 و وقوع حوادث خونین ایران و متعاقب آن فرار رجوی به پاریس در شهریورماه 1360، در فرانسه با رجوی ملاقات کرد؛ با این حال، سازمان آزادی بخش فلسطین خبر این ملاقات را تکذیب کرد، ولی انتشار عکس ها و دیگر شواهدی که حاکی از ملاقات آن دو بود، این سازمان را بر آن داشت تا ناچار اعلام کند این دیدار یک اقدام شخصی از طرف هانی الحسن بوده است.

در بیانیه ی مشترکی که پس از دیدار طارق عزیز با مسعود رجوی انتشار یافت به علاقه مندی دو طرف برای دست یابی به صلح، دعوت طارق عزیز (به نمایندگی از صدام حسین رهبر عراق) از مسعود رجوی برای سفر به آن کشور و حمایت رجوی از اقدامات صلح طلبانه ی حکومت عراق و درخواست وی از رهبران عراق برای رعایت امنیت مردم شهرها و روستاها و افراد غیر نظامی و عدم کمک مادی عراق به سازمان مجاهدین خلق اشاره شده است.

در بیانیه یی که سازمان مجاهدین خلق در توجیه این دیدار و در همان روز منتشر کرد این ملاقات اقدامی انقلابی و فوق العاده شجاعت بار خوانده شده و همچنین مواردی چون تغییر موازنه ی قوای سیاسی در جنگ؛ فعال کردن نیروهای میهن پرست ارتش ایران علیه جنگ؛ ارتقای کیفی آلترناتیو شورای ملی مقاومت در سطح داخلی و بین المللی، از جمله دستاوردهای پیوند سازمان مجاهدین خلق و حکومت عراق عنوان شده است. در این بیانیه همچنین به این موضوع اشاره شده است که پیچیده ترین و مشکل ترین بخش مذاکرات بین رجوی و طارق عزیز مصونیت شهرها و افراد بلادفاع بوده است.

سه روز پس از این دیدار نیز دفتر سیاسی و کمیته ی مرکزی سازمان مجاهدین خلق در بیانیه یی دست یابی به بیانیه ی مشترک طارق عزیز و رجوی را یک پیروزی بزرگ سیاسی اعلام کرد و چند روز بعد از آن نیز شخص مسعود رجوی در دیدار با گروهی از روزنامه نگاران عرب در یک ارزیابی بسیار خوش بینانه، پیوند سازمان مجاهدین خلق با حکومت عراق را آغاز دگرگونی در موازنه ی قوا بین دو کشور اعلام کرد.

در کتاب سازمان مجاهدین خلق، پیدایی تا فرجام درباره ی چگونگی نگرش عراق به سازمان مجاهدین خلق از یک سو و نگرش این سازمان در اعلام هم بستگی با عراق آمده است: در واقع، مجاهدین خلق در دامی افتادند که خود برای عراقی ها تدارک دیده بودند؛ چراکه این ها مدعی بودند که یک سازمان سراسری اند که وظیفه ی حفاظت از جان رئیس جمهور عزل شده ی ایران را به عهده گرفته اند. واحدهای عملیاتی شان نیز در درون شهرها مشغول آماده کردن قیام مسلحانه ی توده یی می باشند. دولت جمهوری اسلامی نیز به زودی - با دست همین مجاهدین - سرنگون خواهد شد. عراقی ها چنین ادعاهایی را - در واقع - قبول نداشتند و وقعی هم بدان نمی نهادند. آنچه برای آنان اهمیت

ص:32

داشت، عَلَم کردن آن ها در مقابل مجلس اعلا(1) بود.

دام اصلی را دستگاه اطلاعاتی عراق پهن کرد. این دستگاه، از طریق واسطه های آشنا - از جمله همان مسئول اطلاعاتی فرانسه - وارد چانه زنی جدیدی با سازمان شدند. موضوع این بود: اکنون که عراق در جنگ علیه ایران، مورد حمایت امریکا و اروپاست، قرار گرفتن در کنار آن نه تنها به ضرر رجوی و گروه وی نخواهد بود، بلکه پذیرش مجاهدین خلق به عنوان آلترناتیو و جای گزین نظام جمهوری اسلامی، توسط عراق (یعنی یک دولت شناخته شده) راه را برای این پذیرش توسط متحدان اروپایی عراق و امریکایی ها نیز خواهد گشود.

از جمله استدلال های درون تشکیلاتی مجاهدین خلق برای قبول چنین اتحادی با عراق، این بود که می گفتند: «اگر بتوانیم - در بالاترین سطح - از عراقی ها امتیاز بگیریم. از همین ابتدا توانسته ایم خود را به عنوان یک وزنه ی سنگین مطرح کنیم.»

گروه رجوی، با شیوه های تبلیغاتی و شانتاژهای خاص خود، با پیامی، به عراقی ها فهماندند که وقت چندانی ندارند و چه بسا ملاقات بعدی در تهران باشد و در آن موقع، مجاهدین دیگر در رأس قدرت هستند. صدام حسین معنای چنین پیامی را گرفت و با توجه به شرایط ویژه ی جنگ در آن زمان (زمستان 61) - که عراق در موضع ضعف قرار داشت و اغلب متصرفات را هم از دست داده بود - هیچ مانعی در مسیر ملاقات مقامات ارشد خود با سران سازمان احساس نکرد. سرانجام قرار شد مسائل فی مابین در سطوح بالا حل و فصل شود. این توافق، برای صدام، به معنی گامی به جلو جهت کنترل و در اختیار گرفتن این گروه بود. گروهی که می توانست در آینده نقشه های عراق را در ایران بهتر محقق سازد. البته، در ابتدا تصور این بود که حمایت و به رسمیت شناخته شدن سازمان توسط دولت عراق، موجب خواهد شد که سایر دولت ها نیز چنان کنند، اما دیگر کشورها به چنین دامی فرو نیفتادند.

حدود 3 هفته بعد از این دیدار بود که بنا به اعلام یک منبع موثق، اولین پروژه ی هم کاری مشترک بین سازمان مجاهدین خلق و منابع اطلاعاتی عراق رقم خورد و تیم هایی از این سازمان با ورود به عراق به منظور تغییر نگرش اسرای ایرانی در اردوگاه های عراق، کارهای آموزشی و تبلیغاتی را شروع کردند.

این منبع در ادامه افزوده است که مسئولان عراقی اعلام کرده اند که اگر افراد سازمان

ص:33

بتوانند اسرای ایرانی را از نظر روانی آماده کنند آن ها حاضر هستند این اسرا را به سازمان تحویل دهند.

6. محاکمه ی سران گروه اتحادیه ی کمونیست های ایران

در این دوره، محاکمه ی 28 تن از وابستگان اتحادیه ی کمونیست های ایران (سیاه جامگان) که در حمله ی مسلحانه به شهر آمل و به شهادت رساندن 40 تن از اهالی این شهر و نیروهای سپاه و بسیج شرکت داشتند، از 18 دی ماه در دادسرای انقلاب اسلامی مرکز آغاز شد و پس از برگزاری جلسه در 22 دی ماه، به پایان رسید و 22 تن از این افراد به اعدام محکوم شدند که در پنجم بهمن ماه (روز قبل از سال گرد حمله ی سیاه جامگان به آمل) در همان شهر حکم اجرا شد.

مسئول کل تشکیلات سربداران جنگل، 5 تن از اعضای مرکزیت اتحادیه ی کمونیست ها، یک تن عضو دائمی رهبری، 3 تن از اعضای تشکیلات کمیته ی تهران، 3 تن مسئول کل اتحادیه در شهرستان ها، طراح و فرمانده عملیات حمله به شهر آمل و مسئول تشکیلات تهران از جمله افرادی بودند که مشمول حکم اعدام شده بودند.

خلاصه یی از روند حمله ی این اتحادیه به شهر آمل و وقایع مربوط به آن چنین است:

100 نفر از اعضای اتحادیه ی کمونیست ها با قصد تصرف آمل و ایجاد پایگاه اصلی در این شهر و توسعه ی آن به تمام نقاط ایران در 18 آبان 1360 از طریق جنگل قصد حمله به این شهر را داشتند که در حین عزیمت به سمت شهر به طور ناخواسته به یک گروه گشتی از نیروهای بسیج برمی خوردند و با توجه به درگیری محدودی که پیش می آید نیروهای این اتحادیه از ادامه ی برنامه ی خود منصرف شده و به جنگل بازمی گردند.

در 22 آبان 1360، نیروهای خودی با آگاهی از فعالیت این گروه در جنگل به عمق منطقه ی تحت تسلط آن ها نفوذ کردند و در درگیری شدیدی که رخ داد 11 تن از نیروهای خودی شهید و نیروهای اتحادیه ی کمونیست ها نیز با تحمل تلفاتی ناچار به ترک منطقه شدند.

پس از این واقعه اتحادیه ی کمونیست ها برای بازیابی روحیه، چندین بار به نیروهای خودی حمله کردند و در اواخر دی ماه، تصمیم گرفتند آخرین اقدام نظامی خود را انجام دهند و آمل را به تصرف درآورند، به این منظور در اولین ساعات بامداد 6 بهمن 1360 از چهار سمت وارد شهر شده و به مراکز سپاه، بسیج و ادارات دولتی حمله کردند، اما با ورود نیروهای مردمی و اقدام به موقع نیروهای سپاه و بسیج، افراد اتحادیه ی کمونیست ها ناچار به فرار شدند. در این حادثه 40 تن از نیروهای بسیج، سپاه و مردم شهر آمل به شهادت رسیدند - برخی شهدا از افرادی بودند که در همان لحظات اول درگیری، به دست نیروهای مهاجم دست گیر شده بودند و آنان به هنگام عقب نشینی این افراد را

ص:34

تیرباران کردند - از مهاجمان نیز حدود 50 تن کشته یا دست گیر شدند.

باقی مانده ی مهاجمان پس از فرار به جنگل در بهمن 1360 و خرداد 1361، دو عملیات دیگر علیه نیروهای خودی اجرا کردند که طی آن 4 تن از افراد بسیج و سپاه شهید و تعدادی از افراد اتحادیه نیز کشته یا دست گیر شدند.

7. فروپاشی بخش بزرگی از سازمان چریک های فدایی خلق (اشرف دهقان)

در این مقطع زمانی همچنین سپاه پاسداران در عملیاتی سراسری یک تشکیلات مارکسیستی به نام "چریک های فدایی خلق" (گروه موسوم به اشرف دهقان) را در استان های هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی (که اهم فعالیت این تشکیلات در این استان ها انجام می شد) متلاشی کرد.

در این عملیات 48 خانه ی تیمی چریک های فدایی خلق کشف شد و 14 تن از افراد اصلی این گروه دست گیر شدند. مسئول کل تشکیلات 5 استان و معاون وی و 2 عضو اصلی هسته ی نظامی کردستان، ارومیه، هرمزگان، تهران، کردستان و آذربایجان غربی از جمله افراد دست گیرشده بودند (روزشمار 22/10/1361).

8. دست گیری سران حزب کمونیست توده

در حالی که روابط ایران و شوروی به دلیل سفر طارق عزیز به مسکو و ارسال سلاح های جدید از شوروی به عراق رو به سردی گذاشته بود و تظاهرات افغان های مقیم ایران در مقابل سفارت شوروی (در سال گرد اشغال افغانستان در ششم دی ماه) و اعتراض وزارت خارجه ی شوروی هم بر این سردی دامن زده بود، در 16 بهمن 1361، سپاه پاسداران با انتشار اطلاعیه یی اعلام کرد که افراد وابسته به یک تشکیلات سازمانی که در ارتباط با سازمان جاسوسی "کا. گ. ب" (سازمان اطلاعات و امنیت اتحادیه ی جماهیر شوروی) بوده اند، دست گیر شده اند.

در این اطلاعیه همچنین اشاره شده است که کیانوری دبیرکل حزب توده و سایر افراد مرکزیت آن در جمع دست گیرشدگان می باشند و اسناد و مدارک جعلی فراوانی از این افراد به دست آمده است. اطلاعات بعدی روشن ساخت که تقریباً تمام افراد مرکزیت این حزب از جمله "احسان طبری" ایدئولوگ این حزب نیز دست گیر شده اند.

موسوی تبریزی دادستان کل انقلاب نیز در 21 بهمن تعداد دست گیرشدگان را 30 تن اعلام کرد. وی همچنین گفت که اغلب این افراد از کمیته ی مرکزی حزب توده می باشند. نکته ی قابل توجه آن که مقامات شوروی در مقابل این اقدام ایران سکوت اختیار کردند و تنها روزنامه ی پراودا ارگان رسمی حزب کمونیست شوروی بدون انکار وابستگی

ص:35

این حزب به آن کشور به سابقه ی فعالیت این حزب و خصوصاً نورالدین کیانوری دبیر اول کمیته ی مرکزی آن و مبارزات ضد امپریالیستی آن ها اشاره و یادآوری کرد که شوروی هیچ گونه ادعای ارضی نسبت به ایران ندارد(!) این روزنامه در ادامه ی مقاله اعلام کرد که تعقیب و پی گرد رهبران حزب توده و سیاست های ضد شوروی زمانی روی می دهد که ایران با مشکلات جدی اقتصادی دست به گریبان است و در یک تهدید تلویحاً نوشت: تیره شدن روابط ایران با شوروی به منافع ایران لطمه می زند.

9. پیدایش امیدهایی برای تکمیل پروژه ی پتروشیمی بندر امام خمینی

قرارداد ساخت پروژه ی پتروشیمی بندر امام خمینی با 5/3 میلیارد دلار با شرکت های ژاپنی منعقد شده بود، اما پس از حمله ی عراق و شروع جنگ با وجود پیشرفت 85 درصدی کار، طرف های ژاپنی از ادامه ی کار سر باز زدند و به بهانه ی نبود امنیت، ایران را ترک کردند؛ پس از برقراری امنیت در منطقه ی بوشهر و ارائه ی تضمین های لازم برای امنیت جانی پیمان کاران ژاپنی، آنان همچنان از اجرای تعهدات خود سر باز زدند و به صراحت اعلام کردند که تا پایان جنگ برای تکمیل پروژه اقدامی نخواهند کرد.

در این دوره، مسئولان ایرانی برای راه اندازی مجدد و تکمیل ساختمان این پروژه فعالیت خود را افزایش دادند، از این رو هیئت عالی رتبه ی کارشناسی از ایران نخستین بار بعد از شروع جنگ، جهت گفت و گو با طرف های ژاپنی به توکیو رفت. هم زمان با سفر این هیئت به توکیو، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در مصاحبه یی اولتیماتوم گونه، اعلام کرد که چون طرف های ژاپنی برای ادامه ی کار اعلام آمادگی نمی کنند، ایران برای تکمیل پروژه با شرکت هایی از کشورهای کره ی جنوبی، هند و چند کشور دیگر تماس گرفته است.

وی همچنین اعلام کرد که در صورت عدم هم راهی ژاپنی ها برای پایان دادن به کار، جمهوری اسلامی ایران خود را محق می داند که هر اقدامی را که به صلاح خود می داند انجام دهد. مسئول هیئت ایرانی بعد از یک هفته گفت و گو با طرف های ژاپنی از روند مذاکرات ابراز خوش بینی کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، طبق توافقات به عمل آمده مقرر شده است در صورت توافق طرف های ژاپنی برای ادامه ی کار، بخشی از درخواست های مالی آنان پرداخت شود؛ با این حال 23 دی ماه ضرب العجل نهایی برای اعلام آمادگی شرکت های ژاپنی اعلام شده است. معاون وزیر نفت نیز با اشاره به تعهدات شرکت های ژاپنی برای ادامه ی کار، متذکر شد که آن ها به کار ادامه خواهند داد؛ البته اگر علیه آن ها اعمال نفوذ نشود. از سوی دیگر، مقامات صنعتی ژاپنی تعیین ضرب العجل ایران را جدی نگرفته و اعلام کردند که بعید است تعیین 23 دی ماه آخرین حرف ایرانی ها باشد. آساهی و یومیوری دو روزنامه ی معتبر

ص:36

ژاپنی نیز که به نظر می رسید از منابع موثق نقل قول می کنند، نوشتند که تا قبل از پایان جنگ، شروع تکمیل ساختمان پتروشیمی امکان پذیر نیست.

همان طور که انتظار می رفت پیمان کاران ژاپنی در روز موعود اعلام آمادگی نکردند. با توجه به روند مذاکرات با طرف های ژاپنی و برداشتی که مقامت ایرانی از چشم انداز آینده ی پروژه داشتند، معاون وزیر نفت این بار احتمال هم کاری با شرکت های ترکیه برای تکمیل پروژه را مطرح کرد. وی گفت: «هر چند تخصص شرکت های کره یی در این زمینه بیش تر است، ولی هم کاری با ترک ها امیدوارکننده تر است.» وی انعقاد قرارداد با شرکت های ترکیه را به اعلام عدم هم کاری ژاپنی ها منوط کرد.

چند روز بعد روزنامه ی ژاپنی ینهون کیزایی اعلام کرد که طبق توافقات دو طرف، مبلغ درخواستی ژاپنی ها در 3 قسط پرداخت خواهد شد و در مقابل ژاپنی ها برای بررسی ادامه ی پروژه به تهران می روند. (به جای رفتن به محل اصلی پروژه در بندر امام خمینی). رویتر این حرکت را اولین قدم برای ادامه ی فعالیت شرکت های ژاپنی در پروژه خواند، ولی ادامه یافتن شروع فعالیت های تکمیلی را در عمل "بعید" اعلام کرد.

در آخرین اظهار نظر مقامات ایرانی نیز معاون وزیر نفت گفت که همه ی شرکت های ژاپنی طرف قرارداد برای ادامه، اعلام آمادگی کرده و مشتاق سفر به ایران و تکمیل ساختمان پتروشیمی هستند، وی بار دیگر تکرار کرد این در حالی است که فشارهایی از طرف منابع خارج از شرکت ایران و ژاپن جهت انصراف آن ها اعمال نشود.

خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران با نگاهی تردیدآمیز و شاید واقع بینانه، دلیل هم راهی نکردن برای تکمیل این پروژه را در چند بند اعلام کرده است:

1. اطمینان خاطر ژاپنی ها از ناتوانی توانایی سایر کشورها برای تکمیل پروژه و قصد آن ها برای کسب امتیاز.

2. تمایل نداشتن امریکا و غرب برای پا گرفتن صنایع مادر و خودکفا در ایران و تبعیت ژاپن از این سیاست.

3. راه افتادن این پروژه به معنای وجود ثبات سیاسی انقلاب اسلامی است و این خلاف خواسته ی امریکا و کشورهای غربی است.

4. احتمال اعمال فشار سیاسی ژاپن به ایران با بهره گیری از امتیاز تکمیل پتروشیمی، برای صلح با عراق.

10. اقدامات میانجی گری برای متارکه ی جنگ ایران و عراق و تأیید پرداخت غرامت به ایران

در دوره ی پیش، هیئت منتخب حسن نیت سازمان کنفرانس اسلامی - که گفته می شد طرح جدیدی برای متارکه ی جنگ دارد - به ریاست احمد سکوتوره رئیس جمهور گینه

ص:37

به هم راه وزیر خارجه ی این کشور، معاون دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی و عضو کمیته ی مرکزی سازمان آزادی بخش فلسطین به تهران سفر کردند و به هم راه سفرای گینه، عربستان، ترکیه، پاکستان و کاردار مالزی با مقامات ایران به مذاکره پرداختند. در این دیدار مقامات ایرانی بار دیگر بر خروج عراق از سرزمین های اشغال شده و پرداخت غرامت به طرف آسیب دیده از تجاوز و تنبیه متجاوز تأکید کردند.

این هیئت روز بعد به بغداد رفت و با صدام حسین دیدار و گفت و گو کرد و پس از این دیدار، احمد سکوتوره به نحوی مأموریت هیئت حسن نیت را پایان یافته خواند. پس از آن بود که هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و نماینده ی امام در شورای عالی دفاع، برای بازداشتن حامیان دولت عراق و برخی سازمان ها و هیئت ها از اقداماتی که صرفاً کاربرد تبلیغاتی به سود عراق داشت، در مقابل درخواست حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی که خواهان سفر به ایران برای میانجی گری شده بود، گفت: «از این که آقایان به ایران بیایند و حرف تازه یی نداشته باشند و بروند و مصاحبه کنند، خسته شده ایم. اخطار کردیم که اگر حرف جدیدی نداشته باشند نیایند.» در پی سفر ملک فهد پادشاه عربستان به الجزایر، رسانه ها و منابع خبری هدف سفر وی را تشویق دولت الجزایر برای ازسرگیری اقدامات میانجی گرانه ی سابقه دار این کشور دانستند.

شاذلی بن جدید نیز در آستانه ی سفر وزیر خارجه ی الجزایر به ایران در مراسمی از کوشش جدید این کشور خبر داد و گفت: «نوعی خوش بینی محتاطانه موجب تجدید عزم الجزایر برای ادامه ی کوشش ها در جهت هم کاری برای استقرار یک جو تفاهم و صلح شده است.»

در دوازدهم دی ماه 1361، احمد طالب ابراهیمی وارد ایران شد، ولی به رغم تمام تعابیر و تفسیرها، دکتر ولایتی در مراسم بدرقه ی وزیر خارجه ی الجزایر محور مذاکرات را در خصوص مناسبات دو کشور و تلاش برای توسعه ی آن و مسائل بین المللی از جمله کنفرانس وحدت افریقا، تجاوزات اسرائیل به جنوب لبنان و... اعلام کرد.

خبرگزاری رویتر هدف سفر احمد طالب ابراهیمی به تهران را پایان جنگ خواند و اعلام کرد که وی در این سفر موفقیتی به دست نیاورده است. بی بی سی هم در بررسی دلیل بی نتیجه بودن سفر وزیر امور خارجه ی الجزایر به ایران به آخرین سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی پس از جلسه ی شورای عالی دفاع اشاره کرد که 3 شرط ایران برای صلح را خروج نیروهای عراقی از سرزمین های اشغالی؛ دریافت غرامت برای ویرانی های بر جای مانده از جنگ و مجازات متجاوز اعلام کرده بود.

بی بی سی افزود: «چنین پیداست که اصرار ایران در متجاوز شناختن عراق و مجازات آن کشور سد راه مذاکرات شده است.»

موضوع قابل توجهی که بی بی سی به گونه یی سعی در بیان آن داشت این بود که گویا

ص:38

عراق و کشورهای عرب حامی آن درباره ی عقب نشینی از سرزمین های اشغال شده ی ایران و پرداخت غرامت اعلام آمادگی کرده اند. اخباری که در روزهای بعد منتشر شد نیز حاکی از آن بود که گویا موضوع چگونگی و میزان پرداخت غرامت به ایران در گفت و گو های اخیر میانجی گران به خصوص وزیر خارجه ی الجزایر با مقامات دو کشور، مطرح شده است. در مجموع، اخباری که در این باره منتشر شد نشان داد که پرداخت غرامت می توانست زمینه ی بسیار مساعدی را برای به راه انداختن انواع بازی های سیاسی فراهم آورد.

روزنامه ی کویتی الانباء که از رسانه های نزدیک به دولت عراق است و به نظر می رسد اطلاعات موثقی در این مورد داشته باشد، اعلام کرد: «هرچند ایران مبلغ درخواستی غرامت را از 200 میلیارد دلار به 100 میلیارد دلار تقلیل داده است، ولی کشورهای عرب به علت این که خود را طرف درگیر نمی دانند از پرداخت آن سر باز می زنند.» این روزنامه سپس با یادآوری تلاش های عربستان برای نزدیک کردن سوریه به عراق نوشته است: «چنانچه اقدامات عربستان سعودی به نتیجه برسد سوریه ایران را قانع خواهد کرد که جنگ را متوقف و با عراق مذاکره کند و در آن حال صندوق عمران جهانی غرامت جنگی را تأمین و خرابی ها را بازسازی خواهد کرد.»

دو روزنامه ی کویتی هوادار عراق در مقاله یی از باب خیرخواهی به ایران توصیه کردند که دوستی با اعراب ارزشمندتر از دریافت پول است.

عرب تایمز نوشت: «عراق علاقه مند به خاتمه ی جنگ است و پرداخت غرامت درخواست شده توسط کشورهای منطقه تأثیری بر آن ها نخواهد داشت، لکن آیا پرداخت یک چنین غرامتی با برقراری روابط دوستانه و هم کاری که بسیار پرثمرتر خواهد شد قابل مقایسه است(!)»

السیاسیه نیز با زبان و مضمونی مشابه این موضوع را به ایران گوشزد کرد که «ایران باید به این مسئله بیندیشد که ادامه ی جنگ به نفع او نیست و اهمیت مسئله بیش از دریافت غرامت است. هرچند عراق آماده ی صلح است و کشورهای خلیج [فارس] آماده ی پرداخت خسارت جنگی هستند، ولی آیا این پول به اندازه ی دوستی با کشورهای عربی هم جوار ارزش دارد.»

در سوم بهمن نیز روزنامه ی الخلیج چاپ امارات متحده ی عربی موضوع پرداخت غرامت را پایان یافته تلقی کرد. این روزنامه نوشت: «پس از آن که ایران درخواست 100 میلیارد دلار غرامت به وزیر خارجه ی الجزایر را ارائه داد و او نیز این موضوع را به اطلاع کشورهای عربی منطقه ی خلیج [فارس] رساند این کشورها از قبول پرداخت آن خودداری کرده اند.» روزنامه ی الخلیج به نقل از منابع موثق عربی، مطالبی را بیان کرد که به خوبی نشان دهنده ی عدم انعطاف عراق و دولت های حامی این کشور حتی در بدیهی ترین موضوع متارکه ی جنگ یعنی متجاوز شناخته شدن عراق در حمله به مرزهای ایران است، الخلیج افزود: ایران می تواند با عراق سر میز مذاکره بنشیند و مسئله ی غرامت و دیگر موضوعات

ص:39

خود را مطرح و حل کنند یا از سازمان ملل متحد بخواهند که صندوقی برای تعمیر صدمات دو کشور تأسیس کند و تمام کشورهای جهان به این صندوق کمک کنند و در آن صورت است که کشورهای خلیج (فارس) می توانند کمک به این صندوق را بررسی کنند.

در آخرین روز این دوره، وزیر خارجه ی الجزایر به مطلبی اشاره کرد که حاکی از نرمش موضع ایران در پایان دادن به جنگ و سرسختی حکومت عراق و کشورهای عربی حامی صدام حسین در به رسمیت شناختن بدیهی ترین حقوق ایران یعنی تضمین پرداخت غرامت بود. احمد طالب ابراهیمی گفت: «پیشرفت قابل ملاحظه یی در تلاش میانجی گرانه به وجود آمده، ولی درباره ی نحوه ی پرداخت خسارت اختلافات شدید وجود دارد.» وی افزود: «در حال حاضر ایران اصراری بر حذف صدام ندارد.»

11. کنفرانس سه جانبه ی ایران، سوریه و لیبی؛ صدور بیانیه و ناکامی عربستان در نزدیک کردن سوریه به عراق

در این دوره عربستان سعودی همانند ادوار گذشته در صدد برآمد تا در جهت هم گرایی اعراب علیه جمهوری اسلامی ایران؛ فراهم ساختن راه های فشار سیاسی به ایران و باز شدن مجدد راه انتقال نفت عراق از طریق بندر "بانیاس" سوریه، به نوعی روابط عراق و سوریه را بهبود بخشد. فهد پادشاه عربستان، در این راه شخصاً ابتکار عمل را در دست گرفته بود، حتی روزنامه ی المدینه عربستان از تشکیل یک کنفرانس عالی و دیدار حافظ اسد و صدام حسین در ریاض و میانجی گری ملک فهد خبر داد.

پس از رایزنی های پشت پرده در 27 دی، عبدالحلیم خدام وزیر امور خارجه ی سوریه به عربستان سعودی رفت و در ریاض با شاه فهد دیدار کرد و در پی آن شاهزاده عبدالله بن عبد العزیز نایب رئیس اول شورای وزیران عربستان برای دیدار با صدام حسین به بغداد رفت و پس از یک دوره گفت و گو با صدام به هم راه او به عربستان بازگشت.

صدام حسین که برای اولین بار پس از شروع جنگ، به عربستان رفته بود در ریاض با ملک فهد دیدار و گفت و گو کرد. رویتر تلاش های اخیر عربستان را در جهت رفع اختلاف بین عراق و سوریه اعلام کرد. این خبرگزاری همچنین به نقل از خبرگزاری قطر، یادآور شد که کوشش های سعودی ها برای برطرف کردن اختلافات سوریه و عراق به نتیجه ی مثبتی رسیده است و به زودی اعلام خواهد شد.

در اوج این نوع اقداماتِ عربستان سعودی و انتشارِ خبرهای مربوط به این موضوع بود که علی اکبر ولایتی برای گفت و گو با مقامات سوریه به دمشق رفت.

رادیو اسرائیل سفر ولایتی را ناگهانی و علت آن را نگرانی دولت ایران از بهبود مناسبات سوریه و عراق و تلاش های ملک فهد در نزدیک کردن مقامات بغداد و دمشق اعلام کرد، ولی در واقع دیدار ولایتی از دمشق برای شرکت در یک اجلاس سه جانبه با شرکت دولت های سوریه، ایران و لیبی بود. در روز اولِ دیدارها، مقامات سه کشور به طور

ص:40

جداگانه با هم دیدار و گفت و گو کردند که خبرگزاری جمهوری اسلامی موضوع این دیدارها را تفاهم در زمینه های بین المللی و منطقه یی و هماهنگی دیدگاه های هیئت های سیاسی کشورها قبل از گردهم آیی سه جانبه اعلام کرد.

در روز دوم اقامت ولایتی در دمشق (2 بهمن 1361) نیز وی در مصاحبه یی به تلاش سه کشور برای جلوگیری از به سازش کشاندن موضوع فلسطین و تلاش کشورهای لیبی و سوریه برای دفاع از حقوق مشروع جمهوری اسلامی ایران در مقابل دولت عراق اشاره و اعلام کرد که به زودی در بیانیه یی که منتشر خواهد شد سه کشور از مبارزات مردم عراق در سرنگونی دولت این کشور حمایت خواهند کرد.

محمد الزاوی وزیر دادگستری لیبی نیز که به نمایندگی از کشور خود در این نشست سه جانبه شرکت کرده بود، تنها راه ایجاد یک موازنه ی استراتژیک توسط ملت های مبارز جمهوری اسلامی ایران، سوریه، لیبی و گروه های انقلابی فلسطین برای متلاشی کردن پایگاه های امریکا و اسرائیل در منطقه را سرنگونی رژیم صهیونیستی اعلام کرد. در روز بعد، بیانیه ی مشترک به طور هم زمان در پایتخت سه کشور منتشر شد که بندهایی از آن بر حقانیت مواضع جمهوری اسلامی در جنگ با عراق، حمایت از مبارزات مردم عراق برای رهایی از بند رژیم حاکم؛ فعال کردن جبهه ی پایداری و مشارکت ایران در فعالیت های این جبهه در مقابل توطئه های امپریالیستی و صهیونیستی و... اشاره شده بود.

پس از انتشار این بیانیه، دولت عراق در این باره واکنش نشان داد و هم کاری دولت های سوریه و لیبی با ایران و تنظیم بیانیه ی مشترک را خلاف قوانین اساس هم بستگی اعراب و پیمان مشترک دفاعی اعراب خواند و اظهار امیدواری کرد که جامعه ی عرب این بیانیه را تصحیح کرده و اقدامات مقتضی علیه دولت های سوریه و لیبی را به مورد اجرا بگذارد.

طه یاسین رمضان معاون نخست وزیر عراق، حافظ اسد و قذافی را سرسپرده ی امپریالیسم خواند. نعیم حداد عضو رهبری حزب بعث عراق نیز در جلسه یی که در واکنش و به منظور بررسی پیامدهای این بیانیه تشکیل شد، از آن به عنوان تجاوز آشکار به مبانی هم بستگی عربی و منشور دفاع مشترک نام برد. وی تأکید کرد که عراق با وجود همه ی توطئه ها و پیمان های مزدوران همواره سربلند و نیرومند باقی خواهد ماند.

مطبوعات کویتی هوادار عراق نیز به شدت در این باره موضع گرفتند.

القبس این اقدام دولت های سوریه و لیبی را نه تنها علیه عراق، بلکه علیه تمامی کشورهای عربی منطقه ی خلیج فارس تفسیر کرد و با متهم کردن سوریه به باج خواهی، پایه گذاری هر نوع پیمان خارج از چارچوب ملی اعراب را موجب اضمحلال ملت عرب اعلام کرد.

الانباء دیگر روزنامه ی کویتی نیز اقدام دولت های سوریه و لیبی را موجب جریحه دار شدن قلب اعراب خواند و با شیطنت به آن دو کشور یادآور شد که فراموش نکنند

ص:41

سرزمین عربی در اهواز بیش از 55 سال در اشغال ایرانی ها قرار دارد.

رادیو بی بی سی نیز انتشار بیانیه ی سه جانبه توسط سه کشور خصوصاً سوریه را عقب راندن تلاش های عربستان سعودی برای از بین بردن اختلافات سوریه و عراق خواند. این رادیو به نقل از روزنامه ی بیروتی النهار اعلام کرد: این در حالی است که مذاکرات ولی عهد عربستان برای پادرمیانی بین عراق و سوریه در هفته ی گذشته پیشرفت قابل ملاحظه یی داشته است.

12. تشنج در روابط عراق و کویت و چشم پوشی کویت از بخشی از حاکمیت خود در جزیره ی بوبیان

در این دوره نیز همانند سایر دوره ها روابط عراق و کویت دوره یی پرتنش را سپری کرد و شاید بتوان گفت مناسبات دو کشور در این مقطع بحرانی تر از دوره های دیگر بود.

کویت به سان یک کشور متحد کمک های بلاعوض مادی (بالغ بر ده میلیارد دلار) به عراق اعطا می کرد و بعد از عربستان اصلی ترین کشوری بود که وام های کلان در اختیار عراق قرار می داد. بنادر آن کشور نیز محل پهلو گرفتن و تخلیه ی کالاهایی بود که از طریق جاده های کویتی و مرز "نویسیب" و "العبدلی" به داخل عراق حمل می شد. علاوه بر آن ها، دستگاه های تبلیغاتی کویت بیش ترین حمایت های تبلیغاتی را از عراق انجام می دادند. به خصوص آن که برخی روزنامه های کویتی ماهیتی کاملاً عراقی داشتند؛ حتی این کشور برای رضایت خاطر عراق بخشی از ایرانیان را از آن کشور اخراج کرد.

بخش عمده یی از کمک های کویت مربوط به امکانات و تسهیلاتی بود که این کشور در جزیره ی بوبیان در اختیار عراق قرار داده بود تا عراق با بهره گیری از این جزیره عملیات های بال گردها و هواپیماهای خود را علیه جزیره ی خارک، بندر ماهشهر و مناطق جنوبی ایران سامان دهد، ولی دولت عراق به این حد کارگزاری کویت قانع نبود. در 16 دی ماه صدام حسین نامه یی به امیر کویت نوشت و سفیر عراق در آن کشور نامه را به وزیر امور خارجه ی کویت تسلیم کرد. هر چند در آن موقع از محتوای نامه مطلبی انتشار نیافت، بعداً مشخص شد که صدام حسین در نامه ی خود چندین خواسته طرح کرده است که واگذاری جزیره ی بوبیان به مدت 99 سال به عراق؛ اتحاد مواضع صریح و روشن آن کشور در برابر جنگ عراق با ایران و قطع رابطه با ایران؛ اعزام نیروهای نظامی برای کمک به عراق و اخراج ایرانیان ساکن در کویت از جمله ی این خواسته ها بوده است.

متعاقب این نامه و با توجه به ادعاهای تاریخی مقامات عراقی که کویت را استان شانزدهم خود می خواندند، مرضی الاُذینه و محمد بدر دو تن از نمایندگان مجلس کویت که به نحوی نظرهای دولت آن کشور را منعکس می کنند، خواستار تعیین تکلیف اختلاف مرزی کویت و عراق شدند.

مرضی الاذینه در تکمیل درخواست خود گفت: «ملت کویت روی آتش نشسته و

ص:42

دولت باید تعیین مرز با عراق را در اولویت قرار دهد. خصوصاً که اردن و عربستان سعودی به این مسئله فیصله داده اند و مرزهای خود را با عراق تعیین کرده اند.»

محمد بدر نیز در این باره گفت: «ما از عراق می خواهیم همان گونه که ما به آن کشور کمک کرده ایم او نیز در این زمینه به ما کمک کند و مرزهای میان دو کشور را تعیین کند.»

امروز پس از سخنان این نمایندگان، هواپیماهای عراقی در یک اقدام تهدیدآمیز به آسمان سه شهر کویتی تجاوز کردند که نشان دهنده ی نارضایتی عمیق عراق از این گونه اظهارات بود. این وقایع هم زمان با انتشار اخباری بود که طبق آن وزارت دفاع کویت به شدت در پی تقویت پایگاه های هوایی خود در نزدیکی مرزهای عراق و تقویت سیستم دفاع هوایی خود بود.

سرانجام این کشمکش ها با فعالیت میانجی گرانه ی عربستان سعودی و واگذاری بخشی از جزیره ی بوبیان (و شاید برخی وعده های دیگر کویت به عراق) به نحوی فروکش کرد. یک خبر منابع داخلی نیز این موضوع را تأیید می کرد که طبق آن یک یدک کش عراقی مسلح و ملبس به لباس های نظامی کویت در اطراف بوبیان و خور عبدالله گشت زنی می کنند.

البته، باید در نظر داشت که درخواست عراق از کویت برای واگذاری جزیره ی بوبیان به عراق، صرف نظر از تأثیرات حقوقی و منطقه ی آن، با توجه به جنگ آن کشور با ایران و حساسیت سوق الجیشی بوبیان نوعی اتحاد نظامی کویت با عراق محسوب می شد و حتی می توانست از نظر ایران اعلام جنگ غیر رسمی کویت به ایران باشد، ولی با توجه به خصلت دولت مردان عراق کاهش این بحران موقتی بود و عراق خواهان اقدام کویت در واگذاری کل جزیره ی بوبیان به آن کشور بود.

در هفته ی دوم بهمن ماه مرزهای مشترک عراق و کویت متشنج شد و ارتش کویت حدود 5000 نفر را با تسلیحات کامل در مرزهای عراق مستقر کرد که این اقدام جدی از کشور محتاطی چون کویت حاکی از براورد آن ها در عزم عراق برای یک اقدام نظامی عاجل در مرزهای کویت بود.

فرمانده نیروهای مسلح کویت نیز در جمع نظامیان کویتی بر آمادگی برای مقابله با نیروهای عراقی در صورت تجاوز به خاک آن کشور تأکید کرد و در پی آن اخباری مبنی بر میانجی گری عربستان و موافقت کشور کویت با ورود 5000 نیروی عراقی به بوبیان منتشر شد، ولی این بحران همچنان با زیاده خواهی حکومت عراق حل نشده باقی ماند، طوری که در آخرین روزهای این دوره (27 بهمن 1361) منابع خبری اعلام کردند که هواپیماهای عراقی با تجاوز به خاک کویت دیوار صوتی را در حریم هوایی کویت شکستند.

ص:43

13. هم گرایی بیش تر عراق و فرانسه با سفر طارق عزیز به فرانسه

فرانسه که در طول جنگ، هیچ گاه پشتیبانی خود را از دولت عراق کتمان نکرده و در ردیف فعال ترین کشورهایی بود که انواع سلاح های مهم از جمله هواپیماهای میراژ، انواع رادارهای حساس، موشک های اگزوست و... را در اختیار عراق قرار می داد، در این دوره هم به این سیاست خود ادامه داد، ولی در این مقطع حمایت های سیاسی فرانسه به قدری یک جانبه و آشکار بود که به نظر می رسید در صحنه ی بین المللی رفتارها و مواضع سیاسی دولت فرانسه در برابر دولت عراق از حد متعارف سیاسی فراتر رفته و ابعاد سمپاتیک به خود گرفته است. سیاست دولت سوسیالیست میتران در هم گرایی بیش تر با کشورهای سوسیالیستی بخشی از رفتارهای این دولت را در ارتباط با دولت قومی سوسیالیستی عراق توجیه می کرد، ولی تعریف منافع ملی کشور فرانسه در هم گرایی با دولت های عرب به ویژه دولت های میانه رو عرب از یک سو و انباشت بدهی های کلان عراق به فرانسه و وابستگی شرکت های فرانسوی به بازار داخلی عراق به خصوص در بخش تسلیحات تا حدی این رفتار فرانسوی ها را معنا می بخشد.

در این دوره که عراق به دلایل متعدد از جمله کاهش ذخایر ارزی؛ افت قیمت نفت و تأثیر مستقیم آن بر درآمد حاصل از فروش اندک نفت؛ کاهش درآمد ارزی کشورهای عربی حامی عراق و سر باززدن آن ها از بذل و بخشش های سابق و... در وضعیت مناسبی به سر نمی برد، شاید بتوان گفت فرانسه کشوری بود که بدون تأثیر پذیرفتن از مؤلفه های بازدارنده یی چون امکان اسقاط حکومت عراق و پیروزی قابل پیش بینی ایران در جبهه های جنگ، همچنان قوی ترین حامی عراق در میان کشورهای اروپایی بود.

در نیمه ی اول دی ماه، طارق عزیز مرد قدرتمند عراق به فرانسه رفت. برنامه ی اقامت پنج روزه ی وی در پاریس خود نشان دهنده ی ابعاد وسیع گفت و گوها و توافقات وی با مقامات فرانسوی بود.

خبرگزاری فرانسه درباره ی وضعیت کلی اقتصاد عراق و موضوع سفر طارق عزیز به فرانسه اعلام کرد:

«عراق اولین مشتری جنگ افزارهای فرانسوی، اکنون در مواجهه با شکست در جنگ با ایران برای پاریس مشکلات بسیار سختی را به وجود آورده است. بدین مناسبت کارشناسان مختلف قبل از دیدار طارق عزیز از پاریس چندین بار برای بررسی پرونده ی نظامی - مالی عراق تشکیل جلسه داده اند. به گزارش مؤسسه ی بین المللی مطالعات استراتژیک در میان سلاح های فرانسوی مورد استفاده ی عراق حدود 30 میراژ F1؛ 100 دستگاه تانک MX؛ 30 موشک هوا به دریا اگزوست؛ موشک های ضد تانک و هلی کوپتر به چشم می خورد.»

ص:44

طارق عزیز در این 5 روز با فرانسوا میتران رئیس جمهور، پیر موری نخست وزیر، کلود شسون وزیر امور خارجه، شارل هرنو وزیر دفاع، ریمی شولزور وزیر تجارت خارجی و برخی رؤسای شرکت های تسلیحاتی دیدار و گفت و گو کرد.

مأموریت اصلی طارق عزیز در این سفر مهلت خواستن برای بازپرداخت بدهی های عقب افتاده ی دولت عراق به دولت و شرکت های فرانسوی؛ سفارش جدید تسلیحات جدید همچون هواپیماهای سوپر اتاندارد؛ تسریع در تحویل گرفتن 30 فروند دیگر از هواپیماهای میراژ F1، موشک های هوا به دریای اگزوست و... بود.

وی همچنین در این سفر خواهان گشایش اعتبارات مورد نیاز توسط دولت فرانسه برای درخواست های جدید تسلیحاتی بود و همگی این درخواست های عراق مورد موافقت فرانسه قرار گرفت.

وزیر تجارت خارجی فرانسه پس از ملاقات با طارق عزیز اعلام کرد که به رغم محدودیت های موجود، دولت فرانسه کوشش خواهد کرد تسهیلات اعتباری لازم درخواستی عراق را در اختیار آن کشور قرار دهد و بی بی سی توافق فرانسه برای تعویق 12 میلیارد دلار از بدهی های عراق به فرانسه را از جمله نتایج این دیدارها اعلام کرد.

در این میان بی بی سی کوشید فقط به موضوع مالی بین دو کشور اشاره کند، ولی طارق عزیز به رفع تمامی مشکلات عراق اشاره کرد و گفت: «توانستیم با دولت فرانسه راه حل جدی برای تنگناهایی که عراق با آن رو به روست پیدا کنیم.»

ریمی شولزور وزیر تجارت خارجی فرانسه، همچنین به افزایش خرید نفت فرانسه از عراق اشاره کرده بود و منابع خبری نیز این مقدار را 3 برابر میزان قبلی اعلام کرده بودند و این امر با توجه به محدودیت عراق در صدور نفت امکان پذیر نبود، ولی طارق عزیز به نقش عربستان سعودی در این باره اشاره کرد و گفت که مقدار افزایش فروش نفت عراق به فرانسه توسط دولت عربستان سعودی تأمین خواهد شد.

در آستانه ی عملیات والفجر مقدماتی، شارل هرنو وزیر دفاع فرانسه، در یک موضع گیری سیاسی مطلبی را اعلام کرد که عمق روابط استراتژیک دو کشور عراق و فرانسه را بیان می کرد. وی گفت: «پیروزی ایران در جنگ ثبات خلیج [فارس] را به خطر می اندازد.» وی همچنین با اعلام این که عراق از فرانسه درخواست هواپیماهای بسیار پیشرفته ی سوپر اتاندارد کرده است، افزود که وزارت دفاع فرانسه هنوز با این درخواست موافقت نکرده است؛ یعنی دولت فرانسه با این درخواست مخالفت جدی ندارد و موقعیت مناسبی را برای تحویل این هواپیماها جست و جو می کند.

در اواخر بهمن ماه و حدود یک ماه پس از بازگشت طارق عزیز از فرانسه، هم زمان با مشخص شدن وضعیت نسبی عملیات والفجر مقدماتی و دست نیافتن ایران به یک

ص:45

پیروزی قاطع در این عملیات، کلود شسون وزیر خارجه ی فرانسه به عراق رفت. در این سفر بیش از جنبه ی اقتصادی، پیام ها جنبه های حمایت سیاسی از حکومت عراق را در بر داشت. وزیر خارجه ی فرانسه ضمن اعلام نگرانی پاریس از حمله ی ایران و بیان این که فرانسه از نظر اقتصادی با مخاطراتی رو به رو است، اعلام کرد که شرکت های فرانسوی آماده اند تا طرح های مورد توافق با عراق را ادامه دهند.

شسون بعد از عراق به سوریه رفت. اغلب منابع خبری هدف نهایی این سفر را راضی کردن سوریه برای بازگشایی خط لوله ی صادراتی نفت عراق از خاک سوریه اعلام کردند؛ خط لوله یی که قادر است روزانه 300 هزار بشکه نفت خام منطقه ی کرکوک عراق را به بندر بانیاس سوریه در مدیترانه انتقال دهد، ولی دولت سوریه با این درخواست فرانسه موافقت نکرد. حزب بعث سوریه هم زمان با سفر شسون به سوریه، در یک اعلام موضع صریح و قاطع راه هرگونه امیدواری برای دست یابی مجدد عراق به صدور نفت از طریق خاک سوریه را بست.

در بخشی از بیانیه ی این حزب که به همین دلیل منتشر شد، آمده است: «اتحاد جدید مصر، اردن و عراق در جهت منافع امریکاست و سوریه از هیچ تلاشی برای از بین بردن آنچه اعراب را از پیشروی در رسیدن به حقوق حقه ی خود بازمی دارد خودداری نخواهد کرد.» این خط لوله که از سی ام بهمن ماه 1360 و در پی ادعای عراق مبنی بر اقدام سوریه به دادن اجازه به افراد ضد حکومت عراق برای عبور از مرز آن کشور، توسط دولت سوریه بسته شده بود، همچنان بسته ماند.

14. برگزاری جلسه ی فوق العاده ی اوپک و پیامدهای آن

در دوره ی پیش، نشست وزیران نفت کشورهای عضو اوپک در شهر وین اتریش تشکیل شد. در آن نشست ایران با رایزنی های مقدماتی که با کشورهای صاحب نفوذی همچون ونزوئلا انجام داده بود بر اجرایی شدن سه محور اساسی به عنوان دستور کار اوپک اصرار داشت. این سه محور عبارت بودند از: کاهش فروش نفت عربستان از 7 میلیون بشکه در روز به 5 میلیون بشکه در روز؛ تثبیت قیمت نفت؛ کاهش سطح تولید کلی اوپک و افزایش سهمیه ی فروش نفت از یک میلیون و سیصد هزار بشکه به میزان 3 میلیون بشکه در روز. طی دو روز گفت و گو و مجادله و مخالفت برخی کشورها به ویژه عربستان سعودی، توافقات اولیه ی کشورهای عضو تنها در دو مورد یعنی تثبیت تولید نفت کشورهای عضو در سطح 5/17 میلیون بشکه و تعیین 34 دلار به عنوان قیمت نفت به دست آمد که البته این توافقات علی رغم میل دولت ریاض و با موضع گیری وزیر نفت آن کشور علیه ایران و برخی کشورها و حتی تهدید به فروپاشی سازمان اوپک هم راه بود.

ص:46

کشورهای عضو در این نشست همچنین موافقت کرده بودند که در بهمن ماه جلسه فوق العاده ی اوپک برگزار شود و تصمیمات نهایی در آن جلسه گرفته شود، ولی آنچه در آن کنفرانس کاملاً مشهود بود تأثیر ایران بر تصمیم گیری کشورهای عضو و نزول قدرت بلامنازع عربستان و نشانه هایی از رهایی اوپک از سلطه ی این کشور بود.

در سوم بهمن، اجلاس فوق العاده ی اوپک در وین تشکیل شد. اخباری که پس از اولین دوره ی نشست وزیران نفت کشورهای عضو اوپک منتشر شد حاکی از توافق شرکت کنندگان برای کاهش میزان تولید نفت کشورهای عضو اوپک از 5/18 میلیون بشکه به 5/17 میلیون بشکه در روز بود. این تعیین سهمیه خود به نوعی یک پیروزی سیاسی - اقتصادی برای ایران به شمار می رفت، زیرا از یک سو از میزان سهمیه ی فروش نفت عربستان حدود 5/2 میلیون بشکه کاسته شده بود و از طرف دیگر میزان سهمیه ی فروش نفت ایران از 5/1 میلیون بشکه به 300/2 میلیون بشکه افزایش یافته بود، ولی در روز دوم نشست که موضوع آن بررسی و تصمیم گیری درباره ی قیمت نفت بود، نمایندگان کشورها به نتیجه یی نرسیدند. با وجود این، دو عضو قدرتمند اوپک، یعنی ایران و عربستان از قیمت پایه ی 34 دلار برای هر بشکه دفاع کردند. سیدمحمد غرضی وزیر نفت ایران گفت: «ما برای کم کردن قیمت نفت به این جا نیامده ایم و به کسی هم اجازه نمی دهیم درباره ی کم کردن قیمت نفت صحبت کند، قیمت باید 34 دلار باقی بماند. من مطمئن هستم که هیچ کس نمی تواند علیه 34 دلار کودتا کند.»

احمد زکی یمانی وزیر نفت عربستان نیز قاطعانه از بهای فعلی نفت دفاع کرد و گفت: «ما خواهان بروز یک جنگ قدرت نیستیم و عربستان از هیچ تلاشی برای دفاع از قیمت کنونی نفت، یعنی 34 دلار در هر بشکه کوتاهی نخواهد کرد.»

عربستان و کویت بحث تفاوت افزایش قیمت نفت مرغوب از 5/1 دلار به 5/2 دلار را مطرح کردند که این موضوع گذشته از آن که در دستور کار اجلاس فوق العاده نبود، مورد مخالفت کشورهایی همچون لیبی، الجزایر و نیجریه قرار گرفت، زیرا آنان با افزایش یافتن تفاوت قیمت ها از 5/1 دلار به 5/2 دلار مشتریان خود را از دست می دادند. همین امر بهانه یی شد که موضوع "قیمت جدید پایه ی نفت" به سرانجام نرسد و بلاتکلیف رها شود. ده روز بعد از پایان این نشست، احمد زکی یمانی وزیر نفت عربستان، برخلاف گفته های پیشین خود در مصاحبه یی اعلام کرد که عربستان خود را ملزم به رعایت بهای نفت اوپک نمی داند. هم زمان با این سخنان خبرگزاری کویت از اقدام هماهنگ شش کشور عضو شورای هم کاری خلیج فارس (عربستان سعودی، کویت، بحرین، قطر، امارات متحده ی عربی، عمان) برای کاستن 4 دلار از قیمت موجود در بازارهای نفت خبر داد.

ص:47

ص:48

در مرحله ی دوم پس از تأمین اهداف مرحله ی اول، قرارگاه کربلا مأموریت ادامه ی تک و تصرف و تأمین شهر العماره را عهده دار شد و قرارگاه نجف نیز تثبیت و تحکیم مواضع به دست آمده در این مرحله و پدافند از آن را بر عهده داشت.(1)-(2)

2

در ادامه ی گلوله باران شهرهای خرمشهر و آبادان، امروز این شهر هدف حملات توپ خانه یی عراق قرار گرفت که بر اثر آن یک نفر در آبادان مجروح و 3 منزل و 2 مغازه تخریب شد.در خرمشهر نیز یک نفر شهید و 4 نفر مجروح شدند.(3)

3

گروهی از نیروهای داوطلب شهرستان کاشان امروز در دومین اعزام خود با بدرقه ی گرم مردم این شهر عازم جبهه های جنگ شدند.(4)

مردم برخی شهرها نیز کمک های نقدی و جنسی شان را به محل های در نظر گرفته شده تحویل دادند که کمک های نقدی عبارت بود از: یک میلیون ریال کمک نقدی دانش آموزان روستاهای بابل در طول آذرماه؛ 400,930,4 ریال کمک نقدی کارکنان و فرهنگیان آموزش و پرورش بابل؛ 000,35 ریال از طرف آمارگیران سازمان برنامه و بودجه؛ مبلغ 300,188 ریال وجه نقد از طرف انجمن اسلامی کارکنان بیمارستان امام سجاد(ع) رامسر.(5)

مردم روستاهای مجاور قائم شهر نیز اقلام متنوعی را به این شرح برای کمک به رزمندگان به جبهه های جنگ تقدیم کردند:

روستای باغدشت: 34 جعبه پرتقال؛ 10 کیسه برنج؛ 000,140 ریال وجه نقد.

روستای قرافیل: 14 نایلون پرتقال؛ 10 دست پوشاک گرمکن.

روستای خطیرکلا: یک جفت گوشواره ی طلا؛ یک عدد گوشواره ی حلقه یی، یک عدد گوشواره؛ 2 کارتن دارو؛ 13 نایلون پرتقال؛ 2 کیسه کدو؛ 7 کیسه سیر و پیاز؛ یک کیسه پوشاک؛ یک چراغ والر؛ یک گاز کوچک؛ 24 کیسه برنج و یک کارتن مواد پاک کننده.

ص:49

روستای قادی کلا: 60 کیسه برنج.

کارخانه ی نساجی شماره3، 11 دست لباس گرمکن و 125 دست بلوز و شلوار.

تالاپشت لویا: 300,51 ریال وجه نقد.

روستای دیو کلاسفلی: مبلغ 500,36 ریال.

کلاگرمحله ی جویبار: 3 تخته پتو؛ 24 جفت جوراب و 10200 ریال وجه نقد جمع آوری و برای یاری رزمندگان اسلام تحویل جهاد سازندگی مستقر در میدان طالقانی شد.(1)

2736 تن از مردم شهر مشهد نیز در طول یک ماهه ی گذشته با مراجعه به پایگاه انتقال خون در این شهر، 1630 واحد خون کامل و 907 واحد فراورده های خونی در اختیار مراکز درمانی این شهر قرار دادند.(2)

4

وزارت دفاع عراق امروز در اطلاعیه یی از همه ی نیروهای ارتش عراق درخواست کرد که در مقابل حمله ی قریب الوقوع ارتش ایران که در منطقه ی عماره انجام خواهد شد، آمادگی و هوشیاری کامل داشته باشند و بدانند که اگر این حمله را دفع کنند ارتش ایران دیگر نمی تواند حمله ی گسترده یی را آغاز کند و در صورت تمایل به اجرای حملات گسترده و ادامه ی جنگ، فقط می تواند به حملات کوچک پراکنده بپردازد.(3)

امروز 14 تن از مردم و 3 تن از نیروهای نظامی عراق از طریق مرزهای غربی و جنوبی به ایران آمدند و درخواست پناهندگی کردند.

پناهندگان غیر نظامی بیش تر از شهرهای کرکوک، سلیمانیه، هولبر و طوس خرمان بودند که در میان آنان 2 دانشجو؛ چند کارمند دولتی و یک دبیر و خانواده ی وی دیده می شد.(4)

5

شمال غرب کشور امروز شاهد دست گیری و کشته شدن شماری از اعضای حزب دمکرات در ارومیه؛ حمله ی افراد مسلح به خودرو ژاندارمری در بوکان؛ کشف و خنثی سازی مین در سردشت و تسلیم شدن افرادی از حزب دمکرات بود.

1. در عملیات کمین نیروهای خودی در منطقه ی سرو در شمال ارومیه، 8 تن از اعضای حزب دمکرات کشته شدند و یک نفر دست گیر شد. در این عملیات یک تن از نیروهای خودی نیز زخمی شد.(5)

2. نیروهای مسلح ضد انقلاب در جنوب بوکان به یک خودرو ژاندارمری حمله کردند که یکی از سرنشیان آن مجروح شد(6)

3. در منطقه ی سردشت یک مین دست ساز که در یکی از محورها کار گذاشته شده بود،

ص:50

کشف و خنثی شد.(1)

4. سه تن از افراد وابسته به حزب دمکرات با تحویل 5 اسلحه و تعداد زیادی فشنگ خود را به نیروهای خودی تسلیم کرده، درخواست امان نامه کردند.(2)

6

نشریه ی گزارش های ویژه ی خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره ی تلاش های انجام شده برای مهار آتش سوزی و آخرین وضعیت کشتی یونانی اسکای مون که 27 آذر هدف حمله ی هواپیماهای عراقی قرار گرفت، گزارش داد: «تلاش 3 یدک کش مجهز به سیستم آتش نشانی صنعت نفت جزیره ی خارک که برای اطفای حریق کشتی نفت کش 30 هزار تنی اسکای مون به منطقه ی آتش سوزی در نزدیکی دهانه ی خور موسی فرستاده شده بودند، به نتیجه یی نرسید و حدود 20 تن از پرسنل این یدک کش ها در حین خاموش کردن حریق بر اثر انفجار مخازن نفت کش اسکای مون مجروح شدند.»

خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز اهواز به نقل از یک مقام آگاه اعلام کرد: «این 3 یدک کش ساعت 14 دیروز، از جزیره ی خارک برای اطفای حریق کشتی اسکای مون به سمت محل آتش سوزی حرکت کردند و پس از ورود در ساعت یک بامداد امروز، در حین خاموش کردن حریق بر اثر انفجار مخازن نفت این کشتی حدود 20 تن از پرسنل این یدک کش ها مجروح شدند که بلافاصله 2 تن از آنان که حال شان نسبت به دیگران وخیم تر بود به بوشهر انتقال یافتند و بقیه که جراحات مختصری برداشته بودند، به جزیره ی خارک منتقل شدند.»

این مقام افزود: «دو یدک کش به استثنای یک یدک کش که در منطقه ی آتش سوزی باقی مانده و به فعالیت خود ادامه می دهد، ساعت 12:30 دقیقه ی امروز با حمل مجروحین وارد جزیره ی خارک شدند.(3)

رادیو بی بی سی نیز به نقل از مقامات بیمه ی لویدز در خصوص این حادثه و وضعیت بازماندگان کشتی اعلام کرده است:

«مقامات شرکت بیمه ی لویدز لندن گزارش می دهند که یک کشتی یونانی روز شنبه ی گذشته در تنگه ی خور موسی واقع در منتهی الیه خلیج فارس در جریان حمله ی موشکی عراق، هدف موشک قرار گرفته است. کشتی 25 هزار تنی مذکور که اسکای مون نام دارد، حامل نفت بود و بر اثر اصابت موشک پس از انفجار دچار آتش سوزی گردید.

مقامات بیمه ی لویدز می گویند که ناخدا و یکی از کارکنان کشتی در این حمله جان سپرده اند و 31 تن از کارکنان دیگر کشتی که 5 نفر از آن ها زخمی شده بودند، کشتی اسکای مون را در حال آتش سوزی رها کردند و آن عده توسط یک قایق گشتی ایران نجات یافتند.

ص:51

به گزارش بیمه ی لویدز، این بازماندگان کارکنان کشتی یونانی هم اکنون در تهران در انتظار بازگشت به کشورشان هستند. خبر هدف قرار گرفتن نفت کش یونانی به دلایل نظامی توسط مقامات ایران پخش نشده بود و کشتی مذکور اینک به گل نشسته و گفته می شود که هنوز در حال سوختن است.»(1)

7

در منطقه ی تهران پارس یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق، یک خودرو بی.ام.و. را به زور اسلحه از مالکش ربود و متواری شد.(2)

همچنین یک نشریه ی داخلی سپاه درباره ی دستاوردهای طرح امنیتی مالک و مستأجر و نتایج به دست آمده از این طرح که برای کنترل اقدامات سازمان مجاهدین خلق انجام شده، نوشته است:

«به دنبال اجرای طرح مشترک دادستانی تهران، سپاه و کمیته و دیگر ارگان های انتظامی نظیر شهربانی در مورد تأمین امنیت در تهران و نیز کشف و شناسایی مراکز و خانه های تیمی و پوششی گروه های محارب، همان گونه که در بولتن های قبل به آن اشاره شد، با موفقیت چشمگیری، عمده ترین لانه های فساد و تشکیلات گروه ها در تهران ازهم پاشیده شد. در اواخر آذرماه نیز با دست گیری تعدادی از عوامل کومه له و اتحاد مبارزان کمونیست در یکی از خانه های تیمی بیش از 50 خانه ی تیمی دیگر این گروهک در سراسر کشور من جمله شهرهای شمال، تبریز، اصفهان و اهواز کشف و طی عملیاتی 246 تن از محاربین که عمدتاً از اعضا و هواداران فعال کومه له بودند، دست گیر شدند.

در بین دست گیرشدگان یکی از اعضای کمیته ی مرکزی کومه له وجود دارد. لازم به یادآوری است، با ضربه ی اخیر به مراکز کومه له در شهرستان های فوق الذکر، این گروهک تا حد زیادی انرژی و توانایی خود را از دست داده و از آن جا که در کردستان نیز فاقد کثرت نیروی انسانی و توان جنگی است، تنها با پیوند با حزب دمکرات و حکومت بعث عراق است که کومه له می تواند به حیات ننگینش ادامه دهد. همان طور که کومه له طی بیانیه ی مشترکی با حزب دمکرات اعلام کرد که به خصومت دیرینه ی خود با حزب دمکرات پایان داده(!) و با توجه به توجیهات مسخره، بر سیاستی که از پاریس و بغداد سر درآورد صحه گذاشت، امروز نیز که بیش از هر زمان دیگر نیاز به کمک و مساعدت دارد، بی گمان وابستگی بیش تری پیدا خواهد کرد و پیوستن کومه له به شورای ملی مقاومت دور از انتظار نخواهد بود.

هم اکنون در تهران بیش از دو ماه است که به جز تعداد انگشت شمار از ترور خبری نیست و منافقین با دادن دستور فرار به کادرها و اعضای خود برای جلوگیری از ضربه های

ص:52

کوبنده ی نیروی انتظامی نشان دادند که با تصمیمات جدیی که مسئولین برابر برقراری امنیت در تهران گرفتند، قادر به حفظ تشکیلات نیمه جان خود حتی برای چند روز نیستند.

در طول ماه گذشته، اقدامات منافقین شامل چندین سرقت مسلحانه ی منزل و خودرو و نیز تعدادی تیراندازی هوایی در نقاط خلوت شهر و یک مورد هم تیراندازی به سمت ماشین گشت سپاه بوده است.»(1)

8

ستاد مرکزی سپاه درباره ی عملیات های اخیر و نتایج اقدامات قرارگاه حمزه ی سیدالشهدا(ع) و سایر نیروهای انتظامی و امنیتی که به دست گیری تعداد فراوانی از اعضای حزب کومه له و اتحادیه ی مبارزان کمونیست و کشف و ضبط اسلحه و مهمات از این دو گروه انجامید، اطلاعیه یی صادر کرد. در این اطلاعیه آمده است:

«هم زمان با پیروزی های شگرف انقلاب اسلامی در مقابله با کفر جهانی و ایادی داخلی آن، مدافعان انقلاب اسلامی موفق شدند ضربات کوبنده یی را بر پیکره ی گروه های وابسته به شرق و غرب وارد آورند.

با عنایت ایزد منان و در پی تلاش های شبانه روزی مدافعان انقلاب اسلامی و با هم یاری بی دریغ سازمان اطلاعاتی 36 میلیونی و به دنبال عملیات موفقیت آمیز پاک سازی در کردستان از لوث وجود اشرار توسط دلاوران رزمنده ی قرارگاه حمزه ی سیدالشهدا(ع)، عملیات نابودی تشکیلات کومه له و اتحاد مبارزان کمونیست در شهرهای تهران، تبریز، اهواز، اصفهان و شمال، هماهنگ با قرارگاه حمزه با موفقیت کامل انجام پذیرفت که متعاقب آن اکثریت قریب به اتفاق این دو گروهک جنایت کار در خارج از کردستان دست گیر شدند و کلیه ی امکانات تدارکاتی و مکان های پوششی آنان کشف و ضبط گردید که جزئیات آن بدین شرح است:

1. کشف بیش از 50 خانه ی تیمی.

2. دست گیری 246 تن از اعضا و هواداران فعال تشکیلاتی دو گروه از جمله یک تن از اعضای کمیته ی مرکزی و کلیه ی کادرها و اعضای مرکزیت تشکیلات کومله در تهران.

3. کشف و ضبط یکی از انبارهای اسلحه ی گروهک کومه له و دو مرکز چاپ و انتشاراتی این گروهک امریکایی.

4. کشف 6 مغازه ی پوششی که از آن ها به عنوان مکانی برای ایجاد ارتباط و چاپ و تکثیر اسناد درون گروهی استفاده می شد.

5. کشف و ضبط تعداد زیادی وسیله ی نقلیه شامل یک دستگاه کامیون 10 تنی و چندین دستگاه اتومبیل سواری که در یکی از آن ها حدود 30 قبضه اسلحه و

ص:53

نارنجک و مهمات دیگر جاسازی شده بود و همچنین چند دستگاه موتورسیکلت.

6. کشف مقدار زیادی امکانات و وسایل جعل اسناد شامل مهرهای جعلی شناسنامه، گواهی نامه و برگ پایان خدمت و نیز وسایلی برای جعل پاسپورت که گروهک مزدور کومه له با استفاده از آن، سرمایه داران و ضد انقلابیون را به طور غیر قانونی از مرزهای کشور خارج کرده و در ازای خروج هر فرد، یک صد هزارتومان دریافت می داشته است.

7. کشف مقادیر زیادی اسلحه و مهمات شامل تعداد زیادی مسلسل های یوزی کلاشینکف و ژ3؛ تعدادی کلت و مقدار زیادی فشنگ به هم راه نارنجک، تی.ان.تی. و چاشنی های انفجاری.

8. مقدار زیادی پول نقد.

9. کشف و ضبط تعدادی وسایل چاپ و تکثیر شامل دستگاه های تایپ استنسیل، فتواستنسیل و فتوکپی.

به دنبال این عملیات، رابطه ی تشکیلات کومه له با چند تن از عناصر کودتای ننگین و نافرجام نقاب کشف شد که این موضوع هم راه با دریافت کمک های مالی و تسلیحاتی و دارویی این گروه از کشورهایی چون فرانسه و عراق، نشان دهنده ی رابطه ی نزدیک امپریالیزم غرب با گروه های چپ نمایی است که علیه اسلام و انقلاب اسلامی توطئه می کنند.

در خاتمه، بار دیگر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بنا بر تکلیف و وظیفه ی اسلامی خود به کلیه ی اعضای این گونه گروهک های ضد انقلابی و محارب هشدار می دهد که با شکستن حصارهای تشکیلاتی و بازکردن چشمان خود بر روی حقایق، به دامان اسلام و جمهوری اسلامی بازگردند و به آغوش اسلام عزیز پناه آورند، زیرا در این برهه انقلاب اسلامی برای آنان راهی نیست جز این که یا در برابر آرمان های اسلامی و خواست های امت مسلمانان و انقلابی سر فرود آورند و یا در دامان استکبار جهانی بیش از پیش غوطه ور شوند.»(1)

9

در دیدار وزیر کشور، معاونانش و استانداران سراسر کشور با امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی سخنانی ایراد فرمودند و نکاتی را متذکر شدند، از جمله: اهتمام مردم برای حفظ استقلال و حل مشکلات کشور؛ لزوم تواضع کارگزاران حکومتی در مقابل مردم و تأکید بر حل گرفتاری آنان؛ ظهور قدرت بازدارندگی در هم کاری و هم یاری متقابل مردم و مسئولان حکومتی؛ تأکید بر برقراری وضعیت عادی و ترویج اطمینان و اعتماد در جامعه.

امام خمینی در بخشی از سخنان شان فرمودند:

ص:54

«از جمله مسائلی که باید به آن توجه کنیم و شکر خدای تبارک و تعالی را به جای بیاوریم، اینکه ببینیم ملت ما چه کرده است. شما اگر در تمام ادوار و دنیا بگردید، ملتی را همانند مردم ایران نمی توانید پیدا کنید که در رفع همه مشکلات پیشقدم باشد و همیشه میزان، نوع ملت و توده ها هستند. مردم ما قبل از انقلاب و بعد از آن، چنان در صحنه هستند که انسان متحیر می شود. شما ببینید که در همین انتخابات مجلس خبرگان، چون مردم آن را می خواستند، بیش از هجده میلیون رأی دادند و ملت می داند که فشاری در کار نبود.

حتی یک مورد هم مأموران دولتی به کسی نگفتند که برو رأی بده.

این قدرت اسلام است که از یک طرف مردم را این طور در صحنه نگه دارد و از طرف دیگر قوای مسلح از سپاه پاسداران گرفته تا ارتش و ژاندارمری و شهربانی و بسیج و عشایر، همه و همه بیشتر از دو سال با تحمل آن همه فشارها و سختی ها ایستاده و از این کشور دفاع می کنند و شهید می دهند.

در مورد خانه های تیمی هم که در سراسر کشور گروهی از مفسدین در آن ها مشغول به توطئه بوده و هستند می بینند که شهربانی و کمیته ها و پاسداران و مأموران دادستانی و سایرین چه اقدام های مؤثری انجام می دهند که همین دیشب اعلام کردند پنجاه خانه تیمی به هم راه عده زیادی از این مفسدین را گرفته اند اگر در رژیم سابق یک خانه تیمی کشف می شد، می دانید که چه هیاهویی راه می انداختند. امروز چه؟

من این را یک ظلم می دانم که فرزندان عزیز ما این گونه شبانه روز کار کنند و در رادیو و تلویزیون و روزنامه ها فقط چند کلمه بگویند و رد بشوند. همین فقط گفته شود که چه شد، بدون تشکر از مردم ما که با مأمورین همکاری داشتند و بدون تشکر از تمام دست اندرکاران.

امروز پاسداران عزیز ما برای کشف خانه های تیمی آن همه کشته می دهند تا خانه ای کشف شود و محل فسادی از بین برود. من از آنها تشکر می کنم.

این شکر نعمت است، نعمتی که خداوند به ما داده است. شکر نعمت این است که ما به جای صحبت عمل کنیم آن هم طبق ضوابط اسلام، نه تجاوز کنیم و نه تقصیر.

همان طور که عرض کردم، رفتن و جاسوسی کردن و تجسس نمودن خلاف اسلام است. از طرفی تجاهر به فسق و خلاف شرع هم خلاف شرع است. البته توده های مردم هیچ گاه عمل خلافی انجام نمی دهند، ولی ممکن است دسته ای پیدا شوند و بخواهند سوء استفاده کنند. نه، سوء استفاده هم نباید بشود.

ص:55

احکام اسلام در تمام ابعادش باید عمل بشود، یعنی نه جاسوسی شود و تفتیش عقاید و نه کسی متجاهر به فسق شود. ما نباید ظلم کنیم، یعنی تفتیش نمائیم که در داخل خانه های مردم چه می گذرد، کسی هم حق ندارد عشرتکده درست کند و یا قمارخانه. در حکومت اسلامی با این گونه امور مبارزه می شود. ما می خواهیم احکام خدا جاری شود. آن طرفش هست، این طرفش هم هست. آن طرف که نباید با مردم بدرفتاری کرد، نباید داخل منازل مردم ریخت، مردم باید در خانه های شان مطمئن باشند، در زندگی شان، کسب و تجارتشان اطمینان داشته باشند. دولت اسلامی موظف است مردم را مطمئن نماید در همه چیز، در سرمایه هایشان، در کسب و کارشان. دولت حق ندارد به آنها تعدی نماید و اگر کسی تعدی کرد تأدیب خواهد شد. و از آن طرف هم اگر کسانی که مخالف اسلام هستند بخواهند تجاهر به فسق نمایند، آنها هم تأدیب خواهند شد. خلاصه ما باید تمام جوانب را ملاحظه کنیم و باید در مقابل ملت بزرگ ایران متواضع باشیم و به آنها خدمت کنیم.

یک خدمت این است که بگوییم متشکریم و دعا کنیم ولی شکرگزاری حقیقی از ملت عبارت است از این که نعمتی را که آن ها به ما دادند جبران کنیم. در مقابل گرفتاری های آن ها خاضع باشیم و سعی کنیم تا تمام گرفتاری های آنها را رفع نماییم.

همه می دانیم که کشور ما هیچ گونه تزلزلی ندارد و این که با تمام گرفتاری ها به چنین استقراری رسیده ایم، از عنایات خداوند است که مردم توجیه شدند تا در مقابل تمامی سختی ها بایستند.

امروز اکثر قدرت ها با ما مخالف هستند، ولی ما با اتحاد خود در مقابل تمام آنها ایستاده است. ملت اگر اتحادش را حفظ کند، مطمئن باشد شکست نمی خورد. مردم باید پشتیبان دولت باشند. دولت و استانداران و فرماندارها در هر جایی هستند باید به مردم خدمت کنند.

وقتی ما خدمت گزار ملت شدیم، ملت هم پشتیبان ما خواهد شد و در این صورت است که طمع خارجی ها قطع خواهد شد. چراکه همیشه اجانب بنایشان بر این است که از داخل، کارها را خراب کنند و اتحاد مردم را از بین ببرند، اختلاف ایجاد کنند و بعد به ایادی داخلی شان دستور دهند تا مقاصد پلید آنها را پیاده نمایند.

پس ملت باید اتحاد خودش را حفظ نماید و تنها در سایه این اتحاد است که ما تحت هیچ بیرقی نیستیم. ما تنها زیر پرچم اسلام زندگی می کنیم و هیچ کس بر ما نفوذ ندارد.

تنها نسبت به احکام اسلام خاضعیم و تا قدرت داریم دنبال تحکیم پایه های اسلامی باشیم و از اسلام تبعیت می نماییم. در این صورت است که خدای تبارک و تعالی به ما کمک خواهد کرد.

عمده این است که ما به اسلام خدمت کنیم. خدمت به ملت، خدمت به اسلام است.

ص:56

هر خدمتی که مردم به آن احتیاج داشته باشند، خدمت به اسلام است. وقتی قرار گذاشتیم که به اسلام خدمت کنیم. خدای تبارک و تعالی هم ما را تنها نمی گذارد و نمی گذارد گرفتار شویم.

برای این که گرفتاری از خود انسان است، از خارج نیست. تا در داخل ملت یک کرم زدگی پیدا نشود خارجی ها نمی توانند کاری انجام دهند و بحمدالله امروز ما از داخل اطمینان داریم و با این اطمینان باید به مردم خدمت کنیم و دیگر نباید بگوییم حال انقلاب است، نه، دیگر حال آرامش است، حال خدمت به مردم و جامعه است، حال خدمت به اسلام است.»(1)

10

آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، در جمع استانداران کشور وضعیت کلی انقلاب را از اولین روزهای پیروزی تا امروز تشریح کرد. محورهای اصلی سخنان آقای رفسنجانی در این دیدار عبارت بود از: جایگاه و نقش مردم و روحانیت در انقلاب و نادیده گرفته شدن این جایگاه در تحلیل لیبرال های مذهبی و غیر مذهبی؛ تحلیل نادرست امریکا و دشمنان انقلاب در تحمیل جنگ به ایران و نتیجه ی به دست آمده از تحمیل این جنگ به رغم برداشت و میل قدرت های بزرگ؛ سیر امیدوارکننده ی بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی کشور و لزوم خدمت بیش تر به توده های مردم.(2) (3)

11

آقای میرحسین موسوی نخست وزیر، در دیدار با گونتر ویشوفسکی وزیر صنایع شیمیایی جمهوری دمکراتیک آلمان (آلمان شرقی) با اشاره به اقدامات امریکا در تضعیف انقلاب اسلامی از یک سو و تقویت انگیزه های مردم ایران در مقابله با این اقدامات ضمن اظهار نارضایتی از عملکرد شوروی در جنگ ایران و عراق گفت:

«آن چیزی که برای ما تعجب آور است، ادعای شوروی در مبارزه علیه امپریالیسم می باشد. آن هم در شرایطی که عراق توسط کشورهای وابسته به امریکا در منطقه در جنگ علیه ایران تدارک می شود و با وجود وابستگی رژیم عراق به این کشورها باز هم شوروی به عراق اسلحه می دهد به طوری که به گفته ی کارشناسان نظامی، موشک هایی که اخیراً شهر دزفول ما را درهم کوبید و عده ی زیادی از مردم بی دفاع و غیر نظامی را به خاک و خون کشید، ساخت شوروی بوده است.»

ص:57

ویشوفسکی نیز ضمن ابلاغ پیام نخست وزیر کشورش به آقای میرحسین موسوی درباره ی نگاه آلمان شرقی به ایران و محدودیت های اعمال شده از جانب امریکا علیه ایران گفت: «دولت ما به دقت مواضع سیاسی و ضد امپریالیستی شما را دنبال می کند و ارزش فراوانی برای مقاومت ملت و دولت شما قائل است.» وی افزود: «کشور ما مانند ایران که تحت تأثیر محاصره ی اقتصادی امپریالیسم است به وسیله ی موشک های ام.ایکس امریکا در اروپای غربی در محاصره قرار گرفته است.»(1)

در این روز همچنین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری دمکراتیک آلمان یک پروتکل هم کاری فنی و اقتصادی امضا کردند.

بر اساس این پروتکل که مهندس مصطفی هاشمی وزیر صنایع کشورمان و گونتر ویشوفسکی وزیر صنایع شیمیایی آلمان دمکراتیک آن را امضا کردند، طرفین آمادگی شان را برای افزایش مبادلات کالا بین دو کشور در زمینه های الکترونیک، تولید گیرنده های رادیویی و تجهیزات تکنولوژیکی این صنعت اعلام داشتند. ساخت کارخانجات تولید کابل های ارتباطی ماشین آلات نساجی، صنایع سیمان و نیز تأمین مواد اولیه ی شیمیایی مورد نیاز کشورمان از سوی آلمان دمکراتیک و تبادل کارشناس بین دو کشور نیز در این پروتکل پیش بینی و قرار شد به همین منظور تماس های مستقیم و بدون دخالت واسطه بین دو کشور برقرار شود. بر اساس این گزارش، در این پروتکل گشایش یک حساب دو طرفه در نظر گرفته شده است که دو طرف در مقابل فروش و خرید خود از آن حساب برداشت یا به آن پرداخت کنند که در این صورت حجم مبادلات دو طرف تقریباً یک سان می شود.

در این موافقت نامه پیش بینی شده است جمهوری دمکراتیک آلمان علاوه بر خرید نفت حدود 75 میلیون دلار کالای غیر نفتی نیز از کشورمان خریداری کند.(2)

ص:58

12

قدرتمندی ایران در اوپک و تأثیر این قدرت در تصمیم گیری های آینده ی این سازمان و گفته های دبیرکل اوپک برای ادامه ی کار کمیته ی کارشناسی به منظور حفظ قیمت نفت موضوع خبر زیر است.

وزیر نفت در جلسه ی استان داران ضمن ارائه ی گزارش از تحولات اخیر اوپک گفت: «قدرت سیاسی جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر خون شهدا در مقامی است که امروز می تواند معترض قدرت های سیاسی تحمیلی بر اوپک به خصوص عربستان سعودی باشد و از حقوق مستضعفین اوپک دفاع کند.» غرضی افزود: «به طور یقین دیگر عربستان سعودی و امریکا تصمیم گیرنده و تغییردهنده ی قیمت نفت در اوپک نخواهند بود.(1)

به گزارش واحد مرکزی خبر به نقل از خبرگزاری اوپک از وین، مارک نان نگوئما دبیرکل اوپک امروز اعلام کرده است: «کمیته ی وزیران اوپک که مرکب از چهار عضو می باشد، به بررسی وضع بازار نفت ادامه خواهد داد و تدابیر لازم را به کنفرانس توصیه می نماید.» وی به خبرنگار خبرگزاری اوپک گفت: این کمیته هنوز هم می تواند در مورد اجلاس فوق العاده ی کنفرانس، اتخاذ تصمیم نماید.» نان نگوئما تأکید کرد: «هر چند در بیانیه یی که در پایان شصت و ششمین کنفرانس اوپک انتشار یافت، اشاره یی به این کمیته نشده است، لیکن کمیته ی بررسی همچنان وجود دارد و به کار خود ادامه می دهد.» دبیر کل اوپک بار دیگر به تصمیم این سازمان برای حفظ بهای 30 دلار برای هر بشکه نفت خام اشاره کرد.(2)

رادیو بی بی سی در بررسی مواضع ایران در اجلاس اخیر اوپک به ایران حق داد تا برای افزایش سهمیه ی خود در سیر تولیدی اوپک چانه زنی کند در گزارش بی بی سی آمده است: «از یک سال پیش تقاضای جهانی نفت که از قبل سیر نزولی را آغاز کرده بود، اوضاع را تغییر داده [است]. در سال میلادی گذشته، ایران گفت که قصد دارد، صادرات نفت خود را افزایش داده و به روزی 5/2 میلیون بشکه برساند. علت این امر عمدتاً هزینه ی جنگ ایران و عراق و صدمات جنگ در اقتصاد ایران بود. این دو عامل دست به دست داده، و ایران را به صورت یکی از اعضای تندرو اوپک درآورده و به یکی از اعضا بدل ساخته اند که اکنون نفت را به بهایی ارزان تر از بهای اوپک می فروشد تا صادرات نفت خود را افزایش دهد. باید در نظر داشت که ایران برای افزایش سهمیه ی تولید خود از یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز به 3 میلیون بشکه در روز دلایل قانع کننده یی دارد، از دیدگاه تاریخ اخیر، ایران پیش از انقلاب یکی از صادرکنندگان عمده ی نفت جهان بود، ایران به علاوه جمعیتی بسیار بیش تر از جمعیت اغلب کشورهای دیگر عضو اوپک دارد و درآمد سرانه اش بسیار کم تر است، مع هذا موضوع کنونی ایران، یعنی کوشش در جهت افزایش نفت در خور توجه است.(3)

ص:59

13

طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق، در مصاحبه با روزنامه ی فرانسوی فیگارو به صراحت از خرید رسمی اسلحه از فرانسه و انعقاد یک قرارداد 2 میلیارد دلاری با یک شرکت فرانسوی سخن گفت و متقابلاً به اقدام ایران در خرید اسلحه از بازارهای غیر رسمی اعتراض کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از طارق عزیز آورده است: «عراق نه اکنون و نه هیچ وقت دچار کمبود اسلحه نبوده است، حتی زمانی که شوروی ارسال اسلحه به این کشور را قطع کرد.» وی افزوده است: «امروز عراق یک ذخیره ی چندین میلیارد دلاری جهت تأمین و انبار کردن اسلحه ی کافی در اختیار دارد. چندی پیش نیز با یک شرکت فرانسوی قراردادی به مبلغ 2 میلیارد دلار جهت تحویل گرفتن اسلحه های بسیار مدرن به امضا رسانده است.» وی همچنین ادعا کرده است: «قسمت عمده ی ماشین جنگ ایران از اسلحه های امریکایی می باشد. اگر بعد از 2 سال مبارزه ی سخت، این ماشین همچنان فعالیت دارد، بدین جهت است که قطعات یدکی و تسلیحات همچنان به او می رسد و [مقامات ایران] ادعا می کنند که [آن ها را] از طریق بازار سیاه تهیه می کنند، اما دو نوع بازار سیاه وجود دارد: یکی از این بازارهای سیاه، اسلحه های سبک در اختیار دارد که بعضی از نهضت های انقلابی از این طریق تغذیه می شوند. بازار دیگر در سطح دیگری است و در آن می توان قطعات یدکی تانک، توپ خانه ی سنگین و هواپیما را یافت. این بازار بدون شک بدون هم یاری کشورهایی که آن را تغذیه می کنند نمی تواند وجود خارجی داشته باشد.(1)

14

روزنامه ی فایننشال تایمز چاپ لندن، در مقاله یی به قلم پاتریک هورن مشکلات عراق را در اجرای برنامه های عمرانی این کشور بررسی کرده است.

گزارش رادیو بی بی سی از این مقاله به این شرح است:

«بازار مقاطعه کاران خارجی در عراق از رونق افتاده است. سال گذشته عراق به خصوص در بخش ساختمانی عمده ترین بازار در منطقه ی خاورمیانه بود، امّا در حال حاضر دولت عراق در تأمین هزینه ی برنامه های عمرانی به علاوه مخارج جنگ با ایران با مشکلاتی رو به رو شده است. گفته می شود که ذخایر ارز خارجی عراق از میزان 30 میلیارد دلار در ابتدای جنگ ایران و عراق به 6 الی 8 میلیارد دلار کاهش یافته است، پاتریک هورن اضافه می کند که هم اکنون مقاطعات چندان زیادی در دست ارجاع نیست و مخارج برخی از وزارت خانه ها حتی از بودجه ی آن ها برای سال 1982 نیز بیش تر شده است.»(2)

ص:60

15

امروز سه خبرگزاری مهم جهان، خبری را درباره ی یک محموله ی توقیف شده ی اسلحه از نوع تسلیحات سبک و یا انفرادی همچون مسلسل، سلاح کمری و گلوله های توپ ضد هوایی در فرودگاه مادرید اسپانیا منتشر کردند. هر چند جا به جایی چنین تسلیحاتی از فرودگاه های گوناگون دنیا امری عادی است، ولی وجود نام ایران در لیست به عنوان خریداران این محموله موقعیتی را برای منابع خبری فراهم ساخته است تا به رغم اطلاعات متناقض و ناقص خود در این باره به نشر اخبار و اظهار نظر بپردازند. منبع ارسال؛ مقدار و مقصد نهایی این تسلیحات، از جمله مهم ترین عناصر خبری است که هر سه خبرگزاری به نوعی در این باره اظهار نظر کرده اند.

آسوشتیدپرس به نقل از روزنامه ی اسپانیایی ال پائیس امروز گزارش داده است که مأموران گمرک اسپانیا یازده تُن اسلحه را که بیش تر شامل مسلسل و هفت تیر بوده و به طور قاچاق از بوینس آیرس به تهران حمل می شده است ضبط کرده اند.

این محموله روز سه شنبه به وسیله ی یک شرکت هواپیمایی آرژانتینی به فرودگاه مادرید وارد شد و قرار بود به یک هواپیمای ایرانی که در فرودگاه منتظر بوده است منتقل شود. مأموران گمرک مادرید این محموله را چند ساعت بعد از رسیدن به فرودگاه دلیل اجازه نگرفتن از اسپانیا توقیف کردند.

خبرگزاری آلمان نیز با اعلام این خبر افزود که از مقامات آرژانتین در اسپانیا در این باره توضیح خواسته شده است. این خبرگزاری افزوده است که اسلحه ها به طور موقت توقیف شده اند. فرانس پرس نیز ضمن گزارش این خبر مقدار اسلحه را 13 تن ذکر کرده است.(1)

خبرگزاری فرانسه نیز از قول منابع رسمی در مادرید اعلام کرده است:

«یک محموله ی عجیب حاوی 13 تن اسلحه از یک ماه قبل در فرودگاه باراخاس مادرید توقیف شده است. سخن گوی وزارت امور خارجه ی اسپانیا (چهارشنبه) اعلام کرد که این محموله به ایران تعلق دارد و از مبدأ ایتالیا برای سودان ارسال می شده است.

سخن گوی مذکور ضمن امتناع از دادن هرگونه توضیحی افزود که محموله ی فوق در انتظار انجام تشریفات لازم از سوی مقامات ایرانی توقیف شده است.

به عقیده ی ناظران، بعید به نظر می رسد که یک محموله از مبدأ ایتالیا به مقصد خاورمیانه یا افریقا از طریق مادرید عبور کند. علاوه بر این، بسیار بعید به نظر می رسد که ایران به سودان اسلحه بفروشد. به هر حال، وزارت امور خارجه ی اسپانیا به سؤالات بسیاری که در این باره مطرح شده پاسخ نداده است.»(2)

یونایتدپرس نیز در این باره گزارش داد: «وزارت خارجه ی اسپانیا اعلام کرده 27 تُن

ص:61

اسلحه به مقصد ایران به علت عدم دارا بودن مدارک کافی در فرودگاه مادرید توسط مقامات اسپانیا توقیف شده است.» یونایتدپرس به نقل از مادرید مقامات رسمی اسپانیا از مادرید اعلام کرده است: «افراد حامل این تسلیحات ظاهراً قصد داشتند آن را از دید مأمورین بازرسی مخفی نگاه دارند.»

به گفته ی همین مقامات، این تسلیحات که در دو محموله ی جداگانه حمل می شده، شامل اسلحه ی کمری، تفنگ و توپ های ضد هوایی است.

این گزارش حاکی از آن است که مأموران گمرک آخرین محموله ی اسلحه را که بالغ بر 13 تن بوده است، دوشنبه ی گذشته هنگامی که به وسیله ی یک هواپیمای 747 خطوط هوایی آرژانتین وارد مادرید شد و اقدامات لازم برای انتقال آن به یک جت خطوط هوایی ایران به مقصد تهران فراهم می شد، کشف کردند(1)

ضمیمه ی 1 گزارش 1 (دلایل انتخاب منطقه ی العماره)

پس از مدت ها بحث و گفت و گو بین فرماندهان سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی درباره ی انتخاب منطقه یی برای اجرای عملیات پس از عملیات موفق محرم و بررسی چند پیشنهاد، به تدریج، آنان به اتفاق نظر رسیدند و در نهایت تصرف العماره را هدف قطعی عملیات اعلام کردند.

دلیل انتخاب العماره بیش تر معطوف به تحلیل هایی بود که در این دوره در خصوص وضعیت جنگ بین مسئولان سیاسی و نظامی کشور وجود داشت.

راوی قرارگاه خاتم الانبیا(ص) در یک جمع بندی از شرایط این دوره که به نظر می رسد برگرفته از مباحث انجام شده بین فرماندهان در جلسات متعدد این قرارگاه باشد، در مورد چرایی انتخاب زمین و شیوه ی اجرای عملیات نوشته است: «قبل از عملیات محرم تحلیل در مورد جنگ این بود که رژیم صدام با از دست دادن یک یا دو شهر و یا قسمتی از عراق ساقط نخواهد شد و تنها راه حل مسئله رسیدن به بغداد است و برای تحقق این امر باید چند عملیات واسطه یی انجام شود.

این تفکر به ویژه پس از عملیات محرم قوت گرفت و بعد از تصرف ارتفاعات حمرین در عملیات محرم قوت یافت و بر این اساس، با توجه به شکل زمین و امکان اجرای عملیات، تصرف شهرهای حلفائیه، العماره و علی غربی به عنوان بخشی از هدف های واسطه یی مورد توجه قرار گرفت و پس از مباحثی نسبتاً طولانی به دلایل متعددی از جمله محدودیت اجرای دو عملیات هم زمان، با توجه به مزیت نسبی العماره به علی غربی، رسیدن به العماره به عنوان هدف عملیات مورد توافق کلیه ی فرماندهان سپاه و ارتش قرار گرفت و عملیات در علی غربی به تصرف ارتفاعات قبل از آن به نام چیلات محدود شد و مقرر گردید کلیه ی طرح های پیشنهادی ارتش و سپاه در مورد چگونگی رسیدن به پل غزیله، حلفائیه و نهایتاً العماره باشد.

لازم به یادآوری است که نهایی شدن مباحث در این مرحله در جلسه ی مشترک فرماندهان سپاه و ارتش در تاریخ 16 آذر 1361 به دست آمد که حاصل مباحث، [برگزاری] چند جلسه ی فشرده در طی چند روز قبل از آن بود که در نهایت حاضرین پس از مطالعه و بررسی متن پیشنهادی طرح عملیاتی، نظرات خود را اعلام نمودند و پس از آن سرهنگ صیاد شیرازی نتیجه ی بحث ها را به صورت جمع بندی ارائه نمود و سرهنگ قویدل مسئول طرح و عملیات نیروی زمینی ارتش نیز این جمع بندی را به صورت مکتوب درآورده و سپس آن را برای حاضرین بدین ترتیب قرائت نمود:

یک قرارگاه مأموریت عملیات از چیلات تا فکه را بر عهده دارد (شامل سپاه قدس).

ص:62

"یک قرارگاه مأموریت عملیات در محور فکه به طرف حلفائیه را بر عهده دارد (شامل قرارگاه نجف) و یک قرارگاه مأموریت عملیات در محور فکه به طرف چزابه را بر عهده دارد که قرارگاه کربلا است."

پس از ارائه ی نظرات اصلاحی ارائه شده توسط تعدادی از فرماندهان، در نهایت رحیم صفوی شکل اصلاح شده ی سازمان رزم و یگان های تحت امر قرارگاه ها را قرائت نمود که مورد توافق حاضرین قرار گرفت.»(1)

ضمیمه ی 2 گزارش 1

درباره ی سازمان رزم سپاه در ضمیمه ی 1 گزارش 1 روزشماره 11 بهمن 1361، توضیحاتی داده شده است.

در این عملیات علاوه بر یگان های سپاه، یگان هایی از ارتش جمهوری اسلامی ایران به این شرح در سازمان رزم عملیات پیش بینی شده بودند:

1. لشکر16 زرهی قزوین به استعداد 3 تیپ شامل تیپ1 و تیپ3 تحت امر فرماندهی قرارگاه نجف و تیپ2 تحت امر قرارگاه کربلا.

2. لشکر پیاده ی 21 حمزه(ع) به استعداد 3 تیپ پیاده و یک تیپ زرهی تحت امر قرارگاه فرماندهی مشترک سپاه و ارتش خاتم(ص).

3. تیپ58 ذوالفقار تحت امر فرماندهی قرارگاه نجف.

4. تیپ37 زرهی تحت امر قرارگاه فرماندهی مشترک سپاه و ارتش خاتم(ص).

5. تیپ84 خرم آباد تحت امر فرماندهی قرارگاه کربلا.(2)

ضمیمه ی 3 گزارش 1

منطقه ی عملیاتی والفجر مقدماتی شامل محدوده یی در جنوب غربی ایران می شود که از جنوب بین چزابه (شمال بستان) در استان خوزستان تا چیلات (ارتفاعات شمال غربی دهلران) در استان ایلام واقع شده است. این منطقه در مقابل منطقه یی در شمال شرقی استان میسان (العماره) عراق قرار دارد.

ارتفاعات مرزی به نام سلسله جبال حمرین در این منطقه واقع شده است که از جنوب شرقی دهلران شروع می شود و انتهای آن به سمت جنوب تا شمال فکه ادامه دارد. این ارتفاعات قله هایی با ارتفاع 400

متر دارد که به تدریج و به طرف شمال غرب، ارتفاع قله ها به 500

متر و بیش تر می رسد.

علاوه بر این ارتفاعات، تپه های متعددی در منطقه وجود دارد. ارتفاعات فوقی شامل مجموعه ی کوچک تری از قله هایی است که در جنوب غربی حمرین قرار دارد (تقریباً زیر حمرین) که حداکثر ارتفاعات آن 80 تا 90 متر از سطح دریاست.

در پشت خطوط نیروهای خودی در حد فاصل چزابه تا فکه، ارتفاعات رملی کوتاهی در خاک خودی وجود دارد که شامل تپه های رملی 182 (در غرب رقابیه) و 85 (در شرق پاسگاه دویرج) است. این منطقه ی رملی از جنوب غربی میشداغ شروع می شود و تا نوار مرزی ادامه دارد. امتداد آن از طرف شمال نیز تا حوالی جاده ی فکه و از جنوب تا جنوب چزابه و شمال شهرک بستان است.

اراضی منطقه ی عملیاتی (محور فکه - چزابه) در غرب نوار مرزی مسطح است و هیچ گونه ارتفاعی در منطقه وجود ندارد.

رودخانه های منطقه

رود دویرج

رودخانه ی مرزی دویرج از کوه های شمال جاده ی عین خوش به دهلران شروع و در منطقه ی فکه متمایل به غرب وارد خاک عراق می شود و در نهایت به هورالسناف می رسد. مسیر این رودخانه قبلاً از فکه به سمت چزابه بود و در نقطه یی مرزی به هورالعظیم می ریخت، اما در سال 1975، بر اساس قرارداد 1975 الجزایر، مسیر این رود به سمت هورالسناف در داخل خاک عراق برگردانده شد.

ص:63

عرض این رودخانه که در شمال منطقه ی عملیاتی قرار داشت، بین 30 تا 80 متر و عمق آن از 75 سانتی متر تا 3 متر متفاوت است.

این رودخانه حالت وحشی دارد و در فصل پاییز و زمستان طغیان می کند و عرض آن در زمان پرآبی حتی به 200 متر هم می رسد.

پل سیمانی خالقانی؛ پل تپک در نزدیکی موسیان (87-39)؛ 2 پل در چم هندی و 2 پل در شمال و غرب فکه، مهم ترین پل های روی این رودخانه هستند.

رودخانه ی میمه

این رودخانه از ارتفاعات ایلام سرچشمه می گیرد و پس از عبور از کنار پاسگاه و تنگه ی بیات و از شمال شهرک طیب وارد کشور عراق می شود و از آن جا رود طیب نامیده شده، به هور بن عمران (جنوب هورالسناف) می ریزد. عرض رود بین 30 الی 50 متر متغیر می باشد و عمق آن نیم تا یک متر است.

رود مشرح از انشعابات رود دجله است که در 2 کیلومتری شرق شهر العماره از دجله جدا شده، به

سمت شرق ادامه می یابد و پس از عبور از شهر مشرح (حلفائیه)، در نهایت در 15 کیلومتری این شهر به هورالهویزه می ریزد.

هورهای منطقه

الف) هورالهویزه: در منطقه ی جنوبی عملیات قرار داشته، دارای 3 حوضچه است.

1. هورالعظیم (جنوب پاسگاه حلفائیه).

2. هور ام السوده (غرب هورالعظیم).

3. هور ام النعاج (در جنوب هور ام السوده).

بقیه ی هور به جز این 3 حوضچه نیزار است و عمق آن به 2

متر می رسد.

ب) هورالسناف: در غرب فکه قرار دارد (شمال هور بن عمران). طول این هور 8

کیلومتر و عرض آن 3 کیلومتر است. آب این هور از رودخانه ی دویرج تأمین می شود. عمق آن 5/1 متر است و به سمت غرب از عمق آن کم شده، در نهایت خشک می شود. روی هورالسناف 2 پل است:

1. پل غزیله به صورت اتوبانی به طول 200 متر و عرض 20

متر است. عرض آب زیر پل 150 متر است که آب هورالسناف را به هورالعظیم متصل می کند و اهمیت نظامی آن (که در واقع عقبه ی حداقل 2 لشکر محسوب می شد) در زمان جنگ بسیار زیاد بوده است.

2. پل نظامی در یک کیلومتری پل غزیله قرار دارد.

جاده های منطقه

· جاده ی آسفالته ی بستان - چزابه با عرض 6

متر و ارتفاع نیم متر.

· جاده ی آسفالته ی فکه - بزرگان (عراق) با عرض 8

متر و ارتفاع 2 متر.

· جاده ی آسفالته ی فکه - چزابه (عراق) با عرض 8

متر و ارتفاع 2 متر.

· جاده ی آسفالته ی چزابه - غزیله (عراق) با عرض 8

متر و ارتفاع 2 متر.

· جاده ی مشرح - عماره با عرض 8 متر و ارتفاع 1

متر.

· اتوبان غزیله - بزرگان با عرض 20 متر و ارتفاع 2 تا 5/2 متر.

· جاده ی عماره - کحلا با عرض 8 متر.

· جاده ی شنی بستان - چزابه - فکه.

کانال ها

از کانال های موجود در منطقه به دلیل آرایش نظامی نیروهای عراقی به عنوان رده های پدافندی استفاده می شد و به همین دلیل این کانال ها اهمیت بسیاری داشتند، ضمن آن که عراق بر اساس وضعیت این کانال ها سایر موانعش را در مقابل و میان آن ها با آرایش تعریف شده یی سامان داده بود.

یکی از این کانال ها از شمال کمیت شروع (از دجله) و به هور بن عمران وصل می شود. این کانال به منظور استفاده از آب دجله برای امور کشاورزی منطقه احداث شده است. عرض کانال 10 متر و

ص:64

عمق آن 5 متر می باشد.

دو کانال سر تا سری نیز به فاصله ی 10 کیلومتری غرب و جنوب نوار مرزی، وجود دارد. این دو کانال به طور موازی با فاصله ی یک کیلومتر از یک دیگر، از جاده ی چزابه - غزیله شروع می شود و تا شهرک طیب عراق امتداد دارد. عرض کانال ها بیش از 5 متر و عمق آن ها بیش تر از 2 متر است.

یک کانال آب موسوم به کشاورزی که در دو طرف آن دو خاکریز بلند و عریض نیز احداث شده است، در غرب آن دو کانال وجود دارد. طول این کانال که از شمال جاده ی چزابه به غزیله امتداد دارد حدود 20 کیلومتر است.

دو کانال دیگر نیز نزدیک و به موازات خط مرزی وجود دارد که تازه احداث شده بود. این دو کانال از چزابه شروع و تا شمال فکه ادامه دارد. در محور وصولی به چزابه و فکه تعداد کانال ها به دلیل حساسیت محور بیش تر است.

مناطق مسکونی و مناطق و تأسیسات حیاتی

· شهر عماره مرکز استان میسان با جمعیت 000,250 نفر.

· شهر علی الغربی با جمعیت 000,25 نفر.

· شهر المشرح (حلفائیه) با جمعیت 000,20 نفر.

· شهر کحلاء با جمعیت 000,15 نفر

· شهر قلعه صالح با جمعیت 000,15 نفر و...

درصد بالایی از مردم استان میسان شیعه و موافق انقلاب اسلامی هستند و مواردی از تظاهرات و آشوب علیه حکومت عراق در این منطقه گزارش شده است.

مناطق نفتی بزرگان در مختصات (53 - 29) شامل تلمبه خانه ها و چاه های نفت.

چاه نفت شمال هورالعظیم

چاه های نفت مابین مشرح - کحلاء.

مناطق نفتی زبیدات - بیات.

مناطق نظامی شامل

الف) پاسگاه های مرزی ایران و عراق شامل 9 پاسگاه مرزی ایرانی به نام های: سوبله، صفریه، رشیده، طاوسیه، دویرج، فکه، پیچ انگیزه، بجلیه، شرهانی و 9 پاسگاه مرزی عراق به نام های: شیب (20-30)، کرامه (14- 65)، وهب (26-61)، رشیده (34-58)، تحریر (39-57)، دویرج (44- 55)، فکه (49-47)، صدام، سمیده.

ب) پادگان میمونه واقع در 10 کیلومتری جنوب غربی عماره محل مقر سپاه چهارم ارتش عراق.

ج) پایگاه شکاری الحلاء واقع در 4 کیلومتری غرب شهر کحلاء.

د) باند اضطراری عماره واقع در 6 کیلومتری جنوب غربی عماره.

ه) دکل بلند تلویزیون عماره واقع در 6 کیلومتری شمال این شهر.

نقاط استراتژیک

1. شهر العماره به دلیل مرکزیت بودن برای سپاه چهارم که در منطقه گسترش داشتند.

2. پل غزیله که عقبه ی لشکر1 و بخشی از لشکر14 و تنها گلوگاه راه (در جنوب منطقه ی عملیاتی) برای رسیدن به العماره بود.

3. ارتفاعات حمرین، فوقی و...

4. ستادهای فرماندهی و اداری لشکرها بیش تر در غرب جاده ی اتوبان غزیله - بزرگان قرار داشتند.

5. هورالهویزه، هورالسناف و هور بن عمران.

6. تأسیسات عظیم نفتی شامل: تأسیسات بزرگان و چاه های مربوط و لوله های نفت موجود در این منطقه. این تأسیسات بسیار گسترده هستند.(1)

ص:65

ضمیمه ی گزارش 10

مشروح سخنان حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی بدین شرح است:

«دشمنان ما و لیبرال های مذهبی و غیر مذهبی (جبهه ی ملی و عواملی مانند نزیه و...) روی دو عامل اصلی فکر نکرده بودند و آن مردم و روحانیت بود. این ها تمام محاسبات شان این بود که توده ی مردم عواملی هستند که با یک اشاره به هر طرف می شود آن ها را برد و از روحانیت هم برداشت شان این بود که یک گروه ساده، مخلص و زحمت کش هستند که در یک مرحله از آن ها استفاده می کنیم و بعد برمی گردند و به قم می روند و گاهی در گورستان ها و بعضی تشریفات دیگر از آنان استفاده می شود و بقیه ی کارها را هم روشن فکران انجام می دهند و خلاصه مملکت را روشن فکران غرب زده و آن هایی که پایی در غرب داشته اند اداره خواهند کرد. عده یی هم وقتی مردم آن ها را بیرون کردند، هنوز فکر می کنند که می توانند

برگردند و زندگی پابرجایی برای خودشان درست نکرده اند. واقعاً این ها برنامه ریزی می کردند و ما برای این گونه مسائل برنامه ریزی نداشتیم.

این مردم و روحانیونی که در صحنه بودند و خود شما که جزء همین مردم بودید به چیزی جز انقلاب و اسلام فکر نمی کردید و آرزو هم داشتند تمام کسانی که آن جور فکر می کردند بمانند و خدمت بکنند و با هم باشیم.

طرز تفکر ما از روز اول اصلاً این نبود که چپی ها، لیبرال ها، غیر اسلامی ها را حذف کنیم؛ ذهن ما این بود که انقلاب اسلامی است؛ مردم مسلمان هستند و کشور اسلامی است و قرآن حاکم است و کسانی که در گذشته خطوط انحرافی داشته اند بیایند با هم کار بکنیم و از آن برخوردهای اول ما در انقلاب شما می توانید مطمئن باشید که ما چیزی غیر از این فکر نمی کردیم، ولی آن ها از اول به حذف می اندیشیدند، فکر می کردند که اگر مسائل قدری جا افتاد، ماها باید برویم. وقتی امام یک کمی دیر به قم رفتند - که البته دیر هم نبود - می گفتند که چرا امام در تهران مانده اند. وقتی امام قم بودند فکر می کردند اگر هفته یی یا ماه و سالی یک بار هیئت دولت می روند خدمت امام، این برای امام کافی است.

در مورد مردم اصلاً برای شان قابل قبول نبود که مردم بیایند و شعار بدهند و چیزی را از دولت یا مجریان بخواهند و مسئولین تحت فشار مردم قرار بگیرند. حتی وقتی حزب الله دخالت کرد در بعضی کارها، به ماها می گفتند چرا شما این ها را سرکوب نمی کنید و چرا به این ها نمی گویید به خانه های شان برگردند.»

حجت الاسلام رفسنجانی ادامه داد:

«آن ها روی مردم نمی خواستند حساب کنند و به مردم می گفتند شما نقش تان را انجام داده اید. شاه وقتی رفت و حکومت مال ایرانی ها شد و به اسم هم اسلامی شد، دیگر کار تمام شده. به روحانیت و امام هم همین را با صراحت می گفتند و هنوز هم می گویند و تعجب می کردند اگر روحانیت بخواهد مسئولیت رسمی بگیرد و حزب الله در صحنه باشد. البته شاید در این زمینه حساب شده عمل می کردند. البته، این دو عامل که مایه و پایه انقلاب بوده اند و هستند و محورشان هم اسلام است، چون بودند و هستند انقلاب راه خودش را به صورت تکاملی طی کرده و به خوبی پیش می رود. به نظر من اوضاع و حرکت انقلاب با توجه به دو عاملی که اشاره کردم به جایی رسیده است که ما موفق شده ایم تمام امیدهای آن خطوط انحرافی را که اشاره کردم از بین ببریم و پابرجاتر از روز اول جریان دارد کار خودش را می کند. نه تنها این ها بلکه ارباب های بزرگ این ها و جریانات بین المللی که این ها سایه ها و عروسک های آن ها هستند هم دارند به همین نتیجه می رسند که این جا جاده ها کوبیده شده و خطوط و

ص:66

موانع روشن شده و هر چیزی دارد صاحب و مسئول پیدا می کند. کارها دارد روال خودش را می گیرد و آن جریاناتی که فکر می کردند نمی گذارند کارها در جریان بیفتد، دارند به بن بست می رسند، حتی امریکا و دیگران. [...]

ارتش عراق که برای چند طرف مجهز و تهیه شده بود، همه را فعلا متمرکز کردند برای یک طرف که آن را از بین ببرد و آن هم طرفی که به خاطر انقلاب شرایط عادی نداشت. آمدند و به این وضعی که می بینید مبتلا شدند. حالا با این وضعی که به سر عراق آمد و ما هم نیرومندتر از روزهای اول جنگ حضور داریم، سرمایه گذاری دوم چه می تواند باشد و از عراق با آن همه سرمایه گذاری چه نتیجه یی گرفتند.»

حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی با اشاره به توطئه های امریکا و دشمنان انقلاب در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران افزود: «آن ها فکر می کردند کشور ایران را بیندازیم در جنگ تا امکاناتش را صرف جنگ بکند و از نظر نظامی هم اگر قوی شد در درازمدت چون مسائل اقتصادی و رفاه مردم باقی می ماند و مردم خسته می شوند، از درون منفجر می شوند، اما این هم بر عکس شد؛ یعنی ما در جنگ هم قوی شدیم و هم گرفتار این که بودجه را آن طور که آن ها فکر می کردند صرف مسلح شدن بکنیم، نکردیم. امروز ما کشور نیرومندی هستیم، ولی کشور پرخرج نظامی نیستیم و اگر آن ها بفهمند که ما

چه قدر بودجه صرف جنگ می کنیم یقیناً دق می کنند.»

حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی در ادامه افزود: «همه ی ریشه ی اشتباه این ها این بود که آن ها روی چیزهایی حساب نمی کردند که ما حساب کردیم. ما روی مردم، دین و روحانیت حساب کردیم، ولی آن ها این عوامل را کنار گذاشتند. دشمنان ما روی طرف داری امریکا، شوروی و این طور چیزها حساب کردند، در حالی که طرف داری این ها هم جز بلا چیز دیگری نیست.»

حجت الاسلام رفسنجانی در ادامه ی صحبت هایش به عواملی که دشمنان برای به سقوط کشاندن نظام روی آن ها حساب می کردند، از جمله نیروی لیبرال ها؛ بستن دانشگاه ها و فشار روی منحرفان و رفاه طلبان اشاره کرد و گفت: «دوران طولانی بسته بودن دانشگاه ها که ما هم نمی خواستیم طولانی شود، گذشت و آن ها حالا می بینند که دانشگاه ها دارند باز می شوند و یقیناً فردا که کلاس های دانشکده باز شد بچه ها بیش تر درس می خوانند و به جای این که دانشگاه مزاحم مردم و نظام باشد پشتوانه ی نظام می شود و یکی از پایگاه های انقلاب و نظام همان دانشگاه خواهد بود.» وی افزود: «روی کارخانه ها و نابودی آن ها و بی کاری کارگران خیلی حساب کرده بودند، ولی الحمدالله هر روز شاهد بهتر شدن وضع کارخانه ها و راه اندازی آن ها هستیم و آن هم به شکلی کاملاً متین و این مسیر حرکت ماست.»

حجت الاسلام رفسنجانی افزود: «تروریستی که ما از سر گذرانیده ایم از کارهای کم نظیر و شاید بی نظیر در دنیا باشد. این مقداری هم که باقی مانده در همه جای دنیا هست. وقتی دشمن در حال از بین رفتن باشد، چنگی هم می اندازد. وی در ادامه گفت: «شما الآن جریانات سیاسی مزاحم ندارید. آن روزهای اول با عناوین متفاوت جریانات شومی راه می انداختند و استاندار را گروگان می گرفتند و... حالا دیگر این جریانات نیست.

مزاحمت هایی که در مجلس بود و هر روز بتواند اعصاب مسئولین اجرایی را خرد بکند دیگر نیست.»

وی با برشمردن زمینه های مناسب و گوناگون برای انجام کار و خدمت، زمان را برای خدمت رسانی به مردم بسیار مناسب دانست و گفت: «الآن توده ی مردم نسبت به امور مملکت دلسوز هستند و اگر ببینند کارخانه یی خوابیده و یا یک کشتی معطل است و یا کامیون دولتی جایی مانده، غصه می خورند و واقعاً مردم دلسوز هستند به جریانات کشور و این همه امکانات و زمینه ی کار و جریان سالم در محیط کار امتیازاتی است که همیشه برای آدم فراهم نیست و گیر نمی آید و این همه نعمتی است که شما دارید؛ رهبری آنچنان که انسان راحت بتواند حرف رهبری را به حساب خدا، امام، قرآن بگذارد و بین خودش و خدا حجت باشد، این زمینه ی محکم روحی است که برای شما فراهم است.»(1)

ص:67

ص:68

ص:69

18

واحد طرح و برنامه ی عملیات قرارگاه حمزه آمار شهدا و مجروحان؛ آسیب های وارد شده به نیروهای خودی (ارتش، سپاه، بسیج و ژاندارمری) و تلفات نیروهای مسلح ضد انقلاب در 58 روز گذشته (4 آبان 1361 تا 2 دی 1361) به این شرح اعلام کرد:

شهید: 270 نفر؛ مجروح: 281 نفر؛ گروگان و مفقودالاثر: 103 نفر.

خسارت های وارد شده به خودرو هایی که بر اثر مین گذاری آسیب دیدند نیز عبارت است از: 30 خودرو؛ 2 بلدوزر؛ یک آمبولانس؛ یک تراکتور و انهدام 12 خودرو.

همچنین یک دستگاه کالیبر 50 و 11 قبضه سلاح سبک به دست نیروهای مسلح ضد انقلاب افتاد و 21 تُن قند و شکر نیز به سرقت رفت.

در این مدت نیروهای مسلح گروه های مخالف نیز تلفات و آسیب هایی را بدین ترتیب متحمل شدند:

تلفات انسانی: 288 نفر؛ زخمی: 94 نفر؛ اسیر: 26 نفر؛ تسلیمی: 30 نفر با اسلحه و مهمات. همچنین، 25 مین کشف و خنثی شد و 51 سلاح سبک و آر.پی.جی.؛ یک خمپاره ی 81؛ یک خمپاره ی 60؛ یک توپ 106؛ یک توپ 105؛ 8 بی سیم و مقداری وسایل و ادوات نظامی به دست نیروهای خودی افتاد.(1)

19

نیروهای داوطلب مردمی از شهرهای گوناگون استان های اصفهان، فارس، کردستان، کهکیلویه و بویراحمد برای پیوستن به نیروهای در خط، به جبهه های جنگ اعزام شدند.

گزارش روزنامه ی اطلاعات از آمار اعزام ها و اسامی شهرها و بخش های اعزام کننده به این شرح است:

«اصفهان: حدود 900 نفر دیگر از برادران سپاه و بسیج سپاه پاسداران منطقه ی 2 کشور در میان بدرقه ی پرشور مردم و خانواده های شان عازم جبهه ها شدند. در طول عملیات محرم حدود 50 گردان از این منطقه به جبهه ها رفته اند. خمینی شهر: 300 تن از اعضای بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خمینی شهر در 159 گروه اعزامی رهسپار جبهه های جنوب کشور شدند.

شیراز: صدها تن از پویندگان راه حسین(ع) با بدرقه ی گرم و پرشور خانواده های شان از شیراز به سوی جبهه ها روانه شدند.

یاسوج: 60 تن از برادران عضو بسیج سپاه پاسداران یاسوج در میان شعارهای مرگ بر امریکای بدرقه کنندگان به سوی جبهه ها شتافتند.

همچنین، گروهی از برادران بسیج سپاه پاسداران ارسنجان؛ گروهی از دانش آموزان

ص:70

دبیرستان شهید اسکندری؛ ده ها تن از برادران بسیجی از بخش خفر، منطقه ی قادرآباد و مرغاب فارس؛ 158 گروه از رزمندگان سپاه و بسیج خمینی شهر؛ گروهی از رزمندگان سپاه و بسیج قمشه؛ یک گروه از برادران پاسدار و بسیجی لنجان سفلی؛ یک گروه از برادران پاسدار خرامه؛ گروهی از رزمندگان واحد بسیج سپاه پاسداران برازجان؛ یک گردان از برادران بسیج سپاه پاسداران قزوین؛ گروهی از برادران بسیج سپاه پاسداران شهرکرد؛ عده یی از جان بر کفان بسیج سپاه پاسداران روستای بادوله از توابع شهرستان دشتی؛ هفدهمین گروه از افراد بسیج سپاه پاسداران زرین شهر؛ گروه کثیری از برادران جان بر کف بسیج ساری و سپاه پاسداران سواد کوه و آمل؛ گروه دیگری از رزمندگان عضو بسیج سپاه پاسداران پارس آباد مغان، اصلاندوز و مشکین شهر و جمعی از برادران بسیج سپاه پاسداران شاهین شهر اصفهان به یاری رزمندگان اسلام شتافتند.» همچنین، گروه های گوناگون فنی و مهندسی و امدادگران پزشکی از شهرها و بخش های گوناگون برای کمک به رزمندگان و بازسازی مناطق جنگ زده اعزام شدند.

گزارش روزنامه ی اطلاعات در این باره حاکیست:

«از سوی ستاد پشتیبانی مناطق جنگ مستقر در یاسوج یک گروه 13 نفره ی فنی شامل راننده ی لودر و بولدوزر جهت یاری دادن به رزمندگان به جبهه ها رفتند.

از سوی جهاد سازندگی بهشهر، 3 اکیپ 53 نفری فنی شامل مکانیک، جوشکار، صافکار، راننده، بنا، نجار و کارگر ساده به هم راه یک کامیون حامل مرکبات و یک کامیون خاور حامل لوازم مورد نیاز رزمندگان به منطقه ی جنگی گیلان غرب روانه شدند.

سومین گروه اعزامی از هنرجویان سال های سوم و چهارم رشته های برق، ساختمان و استادکاران و هنر آموزان هنرستان فنی همدان به رزمندگان اسلام پیوستند.

25 تن از برادران ایثارگر جهاد سازندگی شهرستان بیجار عازم جبهه های جنگ شدند. یک گروه فنی 85 نفره نیز هم راه این گروه برای شرکت در بازسازی مناطق جنگی، راهی جنوب کشور شد.

ششمین گروه از برادران عضو شوراهای اسلامی روستاهای استان فارس برای شرکت در اردوهای جهاد سازندگی در آبادان، راهی این شهر شدند، تا کنون 500 تن از اعضای این شوراها به این اردو رفته اند.

یک گروه از برادران امدادگر از ابرقو راهی جبهه ها شدند تا به فرزندان رشید اسلام یاری رسانند. گروهی از امدادگران شهرستان فیروز آباد نیز به جبهه های نبرد حق علیه باطل اعزام شدند.(1)همچنین به گزارش ستاد پشتیبانی جهاد سازندگی خمینی شهر، کمک های مردمی این شهر شامل یک کامیون نان خشک، ماست، مربا و مقداری پوشاک به جبهه های جنگ ارسال شد.»(2)

ص:71

20

مراسم ختم شهیدان اخیر دزفول با حضور هزاران نفر از اهالی شهر و با شرکت نماینده ی امام در بنیاد شهید و عده یی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ وزیر مشاور و سرپرست سازمان بهزیستی؛ چند تن از مقامات مملکتی و ائمه ی جمعه ی استان خوزستان برگزار شد. در این مراسم، آقای کروبی نماینده ی امام در بنیاد شهید، پیام رئیس جمهور و نخست وزیر را در جمع خانواده های عزادار و مردم دزفول قرائت کرد.

پس از پایان مراسم، آقای کروبی و هیئت اعزامی مجلس شورای اسلامی و ائمه ی جمعه ی استان خوزستان از ویرانه های ایجاد شده بر اثر حمله ی موشکی اخیر صدام دیدن کردند.(1)

21

هنگام کاوش برای یافتن مین در حوالی یک پایگاه گردان155 لشکر ارومیه در منطقه ی سردشت، 2 نفر از نیروهای خودی زخمی شدند. یکی از این نیروها که سرباز بود، پایش قطع شد.(2) سازمان مجاهدین خلق در اطلاعیه یی مدعی شد که این اقدام را در محوطه ی سنگرهای پاسداران انجام داده است و تلفات خودی را نیز 10 پاسدار اعلام کرد. رادیو بغداد در این باره اعلام کرد: «اطلاعیه ی سازمان مجاهدین خلق ایران مرکز کردستان درباره ی به هلاکت رساندن 10 نفر پاسدار به شرح زیر است:

به نام خدا و به نام خلق قهرمان ایران

هم میهنان مبارز و آماده و مردم دلیر کردستان، پیش مرگان قهرمان مجاهد خلق در دوم دی ماه با نفوذ در محوطه ی سنگرهای پاسداران در منطقه ی ربط سردشت اقدام به کاشتن مین ضد نفر نمودند [که] هنگام تردد پاسداران مین ها منفجر و بیش از 10 نفر از آن ها در دم به هلاکت می رسند."(3)

خبرگزاری کویت هم از حمایت اتحادیه های تجاری انگلیس از سازمان مجاهدین خلق خبر داد. بنا بر اعلام این خبرگزاری، بر اساس بیانیه ی انجمن دانشجویان مسلمان ایرانی شعبه ی انگلستان که امروز در لندن انتشار یافت، اتحادیه های تجاری انگلستان که نماینده ی حدود 3 میلیون کارگر هستند، حمایت شان را از شورای ملی مقاومت در ایران در مقابل حکومت آیت الله خمینی اعلام کرده اند. این گروه دانشجویی که از سازمان مجاهدین خلق ایران حمایت می کند، مدعی است که جمعاً 12 اتحادیه ی تجاری ملی و حدود 60 اتحادیه ی منطقه یی و ناحیه یی از شورای ملی مقاومت پشتیبانی می کنند. این اتحادیه ها برخی از قدرتمندترین اتحادیه های انگلستان از قبیل اتحادیه ی کارگران عادی و شهرداری انجمن متحده ی مهندسین لوکوموتیو و آتش نشانان و دیگر اتحادیه ها را شامل می شود. از سازمان سراسری اتحادیه های

ص:72

کارگری، موسوم به شورای متحده ی تجارت خواسته شده است تا موضوع ایران در سازمان بین المللی کار مطرح شود.(1)

22

ستاد منطقه ی 10 سپاه پاسداران در اطلاعیه یی اعلام کرد که در عملیاتی سراسری - که با نام آیت الله شهید اشرفی اصفهانی انجام شد - نیروهای سپاه و کمیته ی انقلاب اسلامی، 20 خانه ی تیمی سازمان مجاهدین خلق را کشف کردند که در طول آن بیش از 80 نفر از افراد این سازمان دست گیر یا معدوم شده اند.

مسئولیت و رده های سازمانی برخی افراد دست گیر یا کشته شده به این شرح است:

مسئول کل تشکیلات جنوب و مسئول مستقیم شهر اراک که عملیات به شهادت رساندن آیت الله صدوقی را طراحی کرده بود؛ مسئول تدارکات و تشکیلات جنگل با رده ی عضو؛ مسئول تشکیلات سابق شهرهای تنکابن و رامسر و مسئول حفاظت تشکیلات سازمان در گیلان با رده ی عضو؛ مسئول بخش نظامی اراک و عامل ترورهای این شهر با رده ی عضو؛ معاون اجرایی تشکیلات جنوب؛ 2 نفر از مسئولان بخش نفوذ با رده ی عضو؛ سرپرست آسیب های ویژه ی عملیات سازمان با رده ی عضو؛ 2 نفر از افراد وابسته با رده ی عضو و...

در این اقدام، 18 سلاح ژ3؛ 22 کلت؛ 30 عدد نارنجک؛ و تعدادی مین ضد نفر و ضد تانک و مقادیر فراوانی فشنگ و بی سیم نیز کشف و ضبط شد.(2)

در این روز همچنین یکی از افراد رده بالای تشکیلات مشهد در شهر زاهدان دست گیر شد.(3)در شوشتر نیز 4 نفر از افراد وابسته به سازمان ضمن معرفی خود به سپاه و اظهار ندامت با قید تعهد هم کاری نکردن دوباره با سازمان آزاد شدند.(4)

23

روابط عمومی ستاد مرکزی سپاه پاسداران درباره ی عملیات کشف و انهدام چریک های فدایی خلق (شاخه ی مشهور به اشرف دهقان) و دست گیری افراد این سازمان اطلاعیه یی صادر کرد. در این اطلاعیه آمده است:

«به دنبال عملیات مدافعان انقلاب اسلامی علیه تروریست های جنایت کار در شهر بندرعباس، کرمان، زاهدان و ارومیه، بیش از 47 تن از اعضای کادر مرکزی و هوادار گروهک امریکایی چریک های فدایی خلق (اقلیت) و اشرف دهقان دست گیر شدند.

با تلاش پی گیر سپاه پاسداران بندرعباس و استان های کرمان و سیستان و بلوچستان، تشکیلات این گروهک در کرمان و زاهدان به کلی متلاشی شد و در بندرعباس تعدادی

ص:73

از اعضا و هواداران شان دست گیر شدند و از لانه های تیمی شان 2 قبضه اسلحه ی برنو، مقادیر زیادی مهمات و وسایل تدارکاتی کشف گردید.

همچنین، با هماهنگی برادران سپاه بندرعباس ستاد مرکزی و سپاه ارومیه، در یک عملیات هماهنگ، 3 لانه ی تیمی گروهک اشرف دهقان در ارومیه به محاصره ی کامل درآمد که پس از یک درگیری، 5 تن از اعضای مرکزی این گروهک به هلاکت رسیده و یک تن دیگر دست گیر شد.

در جریان کشف لانه های تیمی تعداد زیادی اسلحه ی کلاشینکف، یوزی، کلت، نارنجک هم راه با مهمات و مواد منفجره و بمب های دست ساز و مقادیر زیادی مدارک درون گروهی و اسناد جعلی و بیش از 300 هزار تومان پول نقد که از بیت المال مسلمین به سرقت رفته بود به دست برادران پاسدار افتاد. اسامی معدومین گروهک ها به این شرح می باشد:

1. حسن کرده با نام مستعار محمدحسن، مسئول تشکیلات گروهک اشرف دهقان.

2. ناصر اسکندری با نام مستعار حامد، معاون تشکیلاتی گروه.»(1)

24

محمدحسین لواسانی مدیرکل اسیا و افریقای وزارت امور خارجه، در اکرا پایتخت غنا با وزیر امور خارجه ی این کشور دیدار و گفت و گو کرد. لواسانی در این دیدار گفت: «ما پس از این که بر مشکلات اقتصادی خویش فائق آمدیم و در میدان جنگ تحمیلی به پیروزی های چشمگیری دست یافتیم و توانستیم دشمن بعثی را از سرزمین های اشغالی خود بیرون برانیم، قادریم دست کمک و هم کاری کشورهای مستضعف افریقایی را بفشاریم.» مدیرکل سیاسی اسیا و افریقا در این دیدار به تشریح دیدگاه های نظرات جمهوری اسلامی ایران در خصوص جنگ تحمیلی؛ جنگ لبنان؛ و زمینه های توسعه ی نفوذ صهیونیسم در افریقا و تجاوزات رژیم نژادپرست افریقای جنوبی؛ موضوع اشغال افغانستان به دست نیروهای شوروی و هم کاری های بین دو کشور و کشورهای جهان سوم پرداخت. در این دیدار وزیر امور خارجه ی غنا ضمن خوش آمد گویی به هیئت ایرانی، افتتاح سفارت جمهوری اسلامی ایران را در آن کشور گامی مثبت در توسعه ی روابط دو کشور دانست. در پایان این ملاقات قرار شد هیئتی مرکب از مقامات وزارت خانه های نیرو و انرژی و تجارت خارجی غنا در اواخر ژانویه ی 1983 برای مذاکره با مقامات جمهوری اسلامی ایران به منظور هم کاری های مشترک اقتصادی بین دو کشور و تأمین احتیاجات نفتی، اقتصادی و انسانی غنا به ایران مسافرت کند.(2)

ص:74

25

مصطفی تهرانی سرپرست ستاد انتخابات کل کشور، در مصاحبه یی مطبوعاتی در خصوص انتخابات و نتایج به دست آمده توضیحاتی داد. مهم ترین محورهای سخنان تهرانی عبارت بود از: تعداد کاندیداهای مجلس خبرگان و انتخابات میان دوره یی مجلس؛ میزان شرکت کنندگان در انتخابات خبرگان و درصد افزایش شرکت کنندگان در این دوره نسبت به دوره ی پیش خبرگان؛ تعداد راه یافتگان به مجلس خبرگان و شورای اسلامی و... سرپرست ستاد انتخابات کشور گفت: «در تاریخ 4 آبان 1361، بنا به دستور جناب وزیر کشور، ستاد انتخابات کشور با حضور عده یی از کارکنان وزارت کشور و نمایندگان بعضی از ادارات و ارگان ها از جمله مخابرات، ژاندارمری، ستاد مشترک ارتش و ثبت احوال تشکیل شد. این ستاد وظیفه اش این بود که با کلیه ی استان ها، شهرستان ها و بخش ها ارتباط [داشته باشد] و پیام ها را دریافت و رهنمود های لازم را ارائه کند و در این انتخابات 168 نفر کاندیدای مجلس خبرگان و 230 نفر برای میاندوره یی مجلس شورای اسلامی از 31 حوزه ی انتخابیه کاندیدا بودند.» وی افزود: «از 168 نفر کاندیدای مجلس خبرگان، 12 نفر به علت نقص پرونده و یا انصراف، صلاحیت آنان تأیید نشد و همچنین 68 نفر از داوطلبین مجلس شورای اسلامی توسط هیئت های اجرایی شهرستان ها در حوزه های انتخابی تأیید نشدند. 10 نفر هم پس از مهلت قانونی استعفا کردند و لذا در تاریخ 18 آذر 1361،تعداد کاندیداهای مجلس خبرگان 146نفر بودند و 37 نفر از کاندیداهای مجلس شورای اسلامی هم تا قبل از پایان وقت قانونی استعفا کردند و نهایتاً 120 نفر باقی ماندند تا انتخابات انجام گیرد.»

سرپرست ستاد انتخابات در مورد نتایج مجلس خبرگان گفت: «در این انتخابات، 76 نماینده تعیین شده اند و در 6 حوزه ی انتخابیه جریان انتخابات برای تعیین 7 نماینده به دور دوم کشیده شده است. یکی از حوزه های انتخابیه، تهران بود که از مجموع 530,189,3 برگ کل آرا مأخوذه، 13 نفر از حضرات آیات عظام و حجج اسلام دارای اکثریت مطلق شدند و برای انتخاب نفر چهاردهم، جریان انتخابات به دور دوم کشیده شد.» وی در ادامه به نتایج انتخابات هر یک از استان ها اشاره کرد و گفت: «آخرین سرشماری کشور در سال 1355 در کشور ملاک عمل ما در انتخابات خبرگان برای تعداد واقعی جمعیت و تعداد واقعی خبرگان بود. بنابراین، استعلامی از مرکز آمار ایران شد که آخرین نتایج را در رابطه با افزایش واقعی جمعیت، با توجه به ضرایب افزایش و نرخ افزایش جمعیت حساب کنند و اعلام نمایند که این کار صورت گرفت و در نتیجه تغییرات خاص در افزایش تعداد نمایندگان هر یک از 24 استان کشور پدید آمد. آنچه را که مرکز آمار به ما داد، جمعیت استان تهران را 426,889,6 نفر اعلام کرد. انتخابات خبرگان در استان تهران 530,189,3

ص:75

برگ رأی داشته و بنابراین 29/46 درصد جمعیت جزء رأی دهندگان بودند یا به عبارت دیگر اگر افرادی که بالاتر از 15 سال سن دارند، حدود 60 الی 62 درصد جمعیت را به خود اختصاص دهند، رقمی حدود بیش از 50 درصد جمعیت واجد شرایط رأی دهندگان در تهران به صندوق ها رفته اند و رأی داده اند.» وی افزود: «بالاترین رقمی که در استان ها داشتیم استان ایلام است که به نسبت جمعیت استان که 044,263 نفر اعلام شده، تعداد آرا مأخوذه 588,158 بوده که بنابراین، 28/60 درصد جمعیت در انتخابات شرکت کرده اند یا به عبارت دیگر حدود 90 درصد جمعیت واجد شرایط در انتخابات شرکت کرده اند.»

وی در ادامه گفت: «در مجموع، در استان ها، 45/45 درصد کل جمعیت در انتخابات شرکت کرده اند که در مقایسه با انتخابات خبرگان اول (خبرگان قانون اساسی) در سراسر کشور افزایش رأی دهنده بوده، به نحوی که در استان خراسان 400,721 برگ رأی نسبت به خبرگان مورخ 12 مرداد 1358،افزایش داشتیم و یا در تهران، 770,650 برگ رأی و در فارس هم 776,567 برگ رأی افزایش داشتیم و در کل کشور رقم 645,405,7 برگ رأی افزایش رأی دهنده بوده است. با توجه به آمار فشرده از آمار و انفورماتیک کشور، اگر جمعیت کل کشور را 616,906,39 نفر با توجه به رشد و نرخ جمعیت محاسبه کنیم، به نظر می رسد 60 درصد از افراد بالاتر از 15 سال که جمعیتی حدود 970,943,23 نفر خواهند بود، در انتخابات شرکت کرده اند که از این تعداد 985,140,18 برگ آرا مأخوذه بوده که نسبت به کل جمعیت، حدود 76 درصد می شود. در مقایسه ی مجلس خبرگان با انتخابات سومین دوره ی ریاست جمهوری در کل کشور، افزایش جمعیت رأی دهنده داشتیم و در بعضی جاها کاهش هم نسبت به ریاست جمهوری داریم که این کاهش ناشی از جنگ تحمیلی و مهاجرت در بعضی از استان ها بوده است. مثلاً در خراسان برای سومین دور انتخابات ریاست جمهوری، 168,668,1 رأی بوده، ولی انتخابات خبرگان اخیر 444,883,1 رأی بوده که افزایشی برابر 276,115، یعنی 9/6 درصد افزایش داشته ایم.» سرپرست ستاد انتخابات افزود: «در 6 استان برای انتخاب 7 نماینده جریان انتخابات به دور دوم کشیده شد. این استان ها عبارت اند از: بوشهر برای انتخاب یک نماینده؛ کردستان برای انتخاب یک نماینده؛ اصفهان برای انتخاب یک نماینده؛ گیلان برای انتخاب 2 نماینده؛ آذربایجان شرقی برای انتخاب یک نماینده؛ تهران برای انتخاب یک نماینده. انتخابات مجلس شورای اسلامی هم در اردکان یزد، لنجان، باختران، رشت، پیرانشهر و سردشت به دور دوم کشیده شد. همچنین، نتیجه ی انتخابات بندرعباس و سمیرم به علت مشکلات انتخاباتی که بازرسین شورای نگهبان رفته اند، مشخص نیست و بعداً اعلام خواهد شد.» وی در مورد انتخابات دور دوم گفت: «انتخابات دور دوم، چه در مورد خبرگان و چه در مورد میان دوره یی مجلس شورای اسلامی به تصمیمات هیئت

ص:76

نظارت مرکزی منتخب شورای نگهبان و شخص وزیر کشور مربوط است و تصمیم آن ها روشن گر انجام این دو انتخابات در آینده خواهد بود.(1)

26

مهدی هاشمی نماینده ی آیت الله منتظری مأمور تشکیل نهادی مستقل و هماهنگ با نظام جمهوری اسلامی ایران، برای برقراری ارتباطات داخلی و خارجی با ملت های محروم و نهضت های اصیل و مستقل و اسلامی شد. به نوشته ی روزنامه ی کیهان بر این اساس، مهدی هاشمی در بیانیه یی خطاب به برادران متعهد و مبارز جنبش ها و نمایندگان نهضت های رهایی بخش اسلامی که برای کسب رهنمودهای امام امت به ایران آمده اند، توصیه کرد با اطاعت کامل از مقررات جمهوری اسلامی، از معنویت این نهضت عظیم، برای پیروزی بر استکبار جهانی بهره گیری کنند(2)

27

در ادامه ی اخبار جنجالی روز گذشته درباره ی سلاح های توقیف شده در پایتخت اسپانیا، یونایتدپرس اعلام کرد: «وزارت امور خارجه ی اسپانیا اعلام کرد این کشور اجازه خواهد داد که یکی از دو محموله به مقصد ایران که در فرودگاه مادرید توقیف شده است، به ایران ارسال شود. به گزارش یونایتدپرس، سخن گوی وزارت امور خارجه ی اسپانیا از توضیح درباره ی علت صدور اجازه برای محموله ی 12 تنی سلاح های کمری و آتشبارهای ضد هوایی که روز دوشنبه توقیف شده، خودداری ورزید.»(3)

در این حال، پلیس اسپانیا نیز فرضیه یی جدی را درباره ی مقصد سلاح ها طرح کرد. به گزارش خبرگزاری رویتر، پلیس اسپانیا در ادامه ی تحقیقاتش در مورد محموله ی اسلحه یی که روز دوشنبه در فرودگاه مادرید توقیف شد، احتمال ارسال این سلاح ها را برای مخالفان ایرانی بررسی کرده است. یک مقام رسمی وزارت خارجه ی اسپانیا گفت: «این یکی از احتمالات است که در [خلال] تحقیقات در مورد محموله ی 3/11 تنی، سلاح های ساخت آرژانتین پیرامون آن پی گیری شده است. به گفته ی پلیس اسپانیا این سلاح ها که شامل 5000 قبضه تپانچه ی ساخته شده با اجازه ی ساخت در روماریو و 60 قبضه مسلسل سنگین بدون مارک می باشد، در 326 جعبه جای داده شده و به مقصد یک آدرس شخصی در تهران ارسال شده بود.

منابع پلیس اسپانیا گفتند وضعیت غیر قانونی ارسال این محموله این احتمال را مطرح می کند که محموله ی مذکور برای گروه های مخالف آیت الله روح الله خمینی رهبر ایران فرستاده شده باشد.»(4)

ص:77

28

طه محی الدین معروف عضو شورای فرماندهی انقلاب و معاون رئیس جمهور عراق، با رئیس شورای شهر بلگراد دیدار و درباره ی هم کاری میان بغداد و بلگراد گفت و گو کرد.(1)

خبرگزاری کویت هم از امضای یک موافقت نامه هم کاری بین دو کشور یوگسلاوی و بغداد خبر داد، بنا به اعلام این خبرگزاری، این موافقت نامه شامل تبادل کارشناس در زمینه ی فنی می باشد.

بر پایه ی این گزارش، این پروتکل را عبدالحسین الشیخ شهردار بغداد، از یک طرف و رئیس شورای شهرداری یوگسلاوی از طرف دیگر امضا کرده اند.(2)

29

واحد مرکزی خبر به نقل از یک روزنامه ی انگلیسی از اقدام صدام حسین برای از بین بردن رقیبان خود خبر داده است.

به گزارش واحد مرکزی خبر از لندن، حسن الجاسم وزیر سابق صنایع و عضو برجسته ی حزب بعث و حسین سید جبور رئیس سابق انجمن فدرال زائران - که از اشخاص مهم دولتی عراق محسوب می شوند - به تازه گی به دستور صدام در عراق کشته شدند. نشریه ی انگلیسی زبان میدل ایسترن کارنتس(3) (تحولات خاورمیانه) ضمن فاش کردن این خبر در شماره ی اخیر خود آورده است: «جسد حسین سیدجبور در رودخانه ی دجله در نزدیکی بغداد پیدا شده است، لکن از محل جسد الجاسم - که در سال 1978 از کار برکنار شده - اطلاع دقیقی در دست نیست.(4)

30

حزب بعث سوریه در پایان جلسات سالانه ی خود که به مدت 6 روز و با ریاست حافظ اسد رئیس جمهور این کشور در شهر دمشق برگزار شد، بیانیه یی صادر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است که جنگ عراق علیه جمهوری اسلامی جنگی ظالمانه است که با توطئه ی امپریالیسم و صهیونیزم به دست صدام برای بی اثر کردن نقش دو ملت ایران و عراق در مواجهه با صهیونیزم برپا شده است.(5)

ص:78

ص:79

ص:80

و نقش عربستان که یکی از منابع مالی خرید این تسلیحات می باشد، نوشته است که اتحاد جماهیر شوروی یکی از مهم ترین تحویل دهندگان اسلحه به عراق می باشد. بر اساس گزارش این نشریه که به اطلاعات سازمان های جاسوسی و خبرگیری غربی استناد می کند، شوروی در ماه های اخیر هواپیماهای جنگنده و تانک به عراق تحویل داده است.

طبق این اطلاعات، نیروهای مسلح عراقی در حدود 300 تا 400 تانک مدرن تی72 و 25 هواپیمای جنگنده ی میگ 21 و 23 و هواپیماهای اکتشافی میگ25 از شوروی دریافت کرده اند. فرانسه نیز در حدود 60 هواپیماهای میراژ به عراق تحویل داده است. بهای این جنگ افزارها را عربستان سعودی و کشورهای عربی کرانه ی خلیج پرداخت کرده اند.(1)

خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز به نقل از منابع موثق اعلام کرد که دولت فرانسه نیز به تازگی موشک های ضد تانک مارتل و موشک های هوا به دریای اگزوسه به عراق فرستاده است.(2)

34

فرمانداری پیرانشهر به نقل از منابع موثق اعلام کرده است که یک گروهان از سربازان ارتش عراق که برای رویارویی با سربازان ایران قصد حرکت به سوی منطقه ی مندلی را داشته اند در منطقه یی میان شهرهای چومان و دوربند به کمین مبارزان مسلمان کرد عراقی افتاده و بسیاری از آنان به هلاکت رسیده اند.

در این نبرد بخش عمده یی از وسایل و ادوات جنگی ارتش عراق نابود شد و 40 اسلحه ی کلاشینکف به دست رزمندگان مسلمان کرد عراقی افتاد.(3)

35

افراد کومه له و نیروهای حزب دمکرات با حمله به خودروها و گروگان گرفتن افراد، محورهای ارومیه - سلماس، سنندج - سقز و شهرهای سردشت و روستای انجیران را ناامن کردند و عده یی را به شهادت رساندند. قرارگاه حمزه نیز عملیات امام حسن(ع) را با هدف حمله به مواضع نیروهای مخالف در اطراف بانه از 4 محور آغاز کرد.

1. در محور ارومیه - سلماس در گردنه ی قوشچی، 15 نفر نیروهای گروه کومه له اقدام به کمین گذاری کردند و با به رگبار بستن یک اتومبیل پیکان، یک نفر از سرنشینان آن را به شهادت رساندند. مهاجمان سپس یک پیکان و یک اتوبوس مسافربری را متوقف کردند و سرنشینان پیکان را که 2 نفر از نیروهای سپاه بودند، به شهادت رساندند و 4 نفر از سرنشینان اتوبوس را که از نیروهای جهاد سازندگی سلماس و مردم عادی بودند، به گروگان بردند(4)

ص:81

رادیو صدای انقلاب ارگان تبلیغاتی گروه کومه له، با ادعای کنترل 3 کیلومتر از جاده ی سلماس - ارومیه، ضمن اعلام به قتل رساندن تعدادی از نیروهای جمهوری اسلامی، آمار افرادی را که نیروهای گروه کومه له به اسارت گرفته اند، 15 نفر اعلام کرد(1)

در همین منطقه، نیروهای حزب دمکرات 3 تن از افراد محلی را به جرم هم کاری با جمهوری اسلامی ربوده، به روستای بردوک در بخش صومای واقع در شمال ارومیه بردند و تحویل نیروهای سازمان مجاهدین خلق دادند که نیروهای سازمان 2 تن از آنان را با ضربات سنگ به قتل رساندند و نفر سوم را زندانی کردند.(2)

2. در محور سنندج - سقز نیروهای مسلح ضد انقلاب یک تریلر حامل یک دستگاه گریدر و یک دستگاه بولدوزر وزارت راه را هدف قرار دادند. مهاجمان پس از تیراندازی و آسیب وارد کردن به تریلر و بولدوزر 4 راننده و کمک راننده را به گروگان گرفتند(3)

3. نیروهای مسلح گروه های مخالف با حمله به 2 تن از نیروهای ژاندارمری در حوالی پایگاه شهدا از توابع سردشت - که در حال بازگشت به پایگاه خود بودند - آنان را به شدت زخمی کردند.(4)

4. افراد حزب دمکرات شب هنگام به روستای انجیران از توابع مریوان حمله کردند و به ضرب و شتم چند تن از روستاییان پرداختند. مهاجمان پس از دریافت وجه از برخی روستاییان محل را ترک کردند.(5)

5. نیروهای تحت امر قرارگاه حمزه، عملیاتی با نام امام حسن(ع) را از 4 محور علیه مواضع نیروهای مسلح مخالف و بیش تر علیه گروه کومه له در اطراف بانه اجرا کردند این عملیات که در 4 محور و از ساعت 6 صبح شروع شد، در برخی محورها تا ساعت 12 شب نیز ادامه یافت. 4 محور عملیاتی به این شرح بود:

1. ارتفاعات عمره شال و رشه قلعه در محور بانه - سقز.

2. ارتفاعات شونیزه و لمرشان در محور بانه - سردشت.

3. محور بانه - دشت آبادی کندوچه.

4. آبادی کندور در اطراف بانه. در طول این عملیات 20 تن از افراد نیروهای مسلح مخالف که اغلب از افراد وابسته به گروه کومه له بودند کشته و 4 نفر زخمی شدند.(6)

36

امروز یکی از نیروهای سازمان مجاهدین خلق در تهران دست گیر شد. از وی مقادیری اسناد و مدارک و آخرین اعلامیه های سازمانی به دست آمد.(7)

خبرگزاری یونایتدپرس با توجه به آخرین اعلامیه ی سازمان مجاهدین به بیان ادعاهای این سازمان در خصوص اقدامات مسلحانه اش پرداخت و اعلام کرد: «گروه چپ گرای مجاهدین

ص:82

که در ایران غیر قانونی اعلام شده، ادعا کرد در جریان عملیات دو هفته ی گذشته، چریک هایش بیش از 20 سرباز ایرانی را به قتل رسانیده اند. این گروه در اعلامیه یی که در لندن انتشار یافت، می گوید تیم های عملیاتی اش با کار گذاشتن مین هایی در اردوگاه های نظامی منطقه ی ربط سردشت در تاریخ 16 دسامبر [25/آذر/1361]، تعداد قابل ملاحظه یی [از سربازان ایرانی] را کشته اند(1) و سیزدهم دسامبر نیز در یک درگیری یک روزه در ملادره، 20 سرباز را کشته و 20 تن دیگر را زخمی کرده اند. این گروه همچنین ادعا کرد در شانزدهم دسامبر با حمله به سربازان در نزدیک دشبند و به دست گرفتن کنترل یک شاه راه توانستند به مدت 3 ساعت با مسافران درباره ی سازمان صحبت کنند.»(2)

37

آقای هاشمی رفسنجانی در خطبه های امروز نمازجمعه با اشاره به موشک باران هفته ی گذشته دزفول با دعوت مردم به آرامش این گونه اقدامات عراق را اتمام حجتی خواند که ایران را به ترک حالت دفاعی و مقابله با منبع آتش افروزی فرامی خواند. وی گفت:

«هفته ی گذشته عراقی ها و صدامی ها به دزفول حمله کرده اند که از جنایات بسیار زشت این ها است که از اول جنگ تا به حال تکرار می کردند و این آخرین بار فجیع تر از بارهای قبل. البته، این بار بلندگوهای استعماری سعی کردند که مظلومیت ایران را لوث بکنند و حق به جانبی به صدام بدهند و قضیه را مربوط کردند به انفجاری که در عراق شده بود و مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق هم مسئولیت را به عهده گرفته بود. آن را بهانه کردند به این که این حمایت را خواستند توجیه بکنند که شما خودتان می فهمید چه حمایتی است.

اگر صدام راست می گوید، همدان را چرا قبلاً آن طور در تظاهرات مردم، روز راهپیمایی زد، در دزفول این اولین [حملات] موشکی که نیست؛ این چندمین بار است جاهای زیادی از دزفول را همین طور خراب کرده اند. اهواز، آبادان، گیلان غرب، باختران، ایلام، همدان، خرم آباد و روستاها همه همین طور. حالا شما این یکی را بهانه کرده اید و توجیه می کنید،

ص:83

یعنی مردم قبول می کنند؟

امروز دریای نیروهای بسیجی ما بیش از 5 هزار نفر در این بخش از نمازجمعه شرکت کرده اند و این ها عازم جبهه هستند. ما همین جا از قول این مسلمانان به شما عرض می کنیم، شما عزیزانی که لباس رزم پوشیده اید و امروز در محراب و نمازجمعه که مقدمه ی رزم های اساسی است، شرکت کرده اید و ساعاتی بعد به طرف میدان ها حرکت می کنید، صدای این مردم را می شنوید. مردم از شما می خواهند که به سرعت انتقام مردم دزفول و سایر شهدا را از صدامیان بگیرید.

من این حرف ها را در بخش عربی صحبتم برای دنیا توضیح داده ام و اتمام حجت کرده ام و به شما عرض می کنم، برادران رزمندة عازم جبهه، ما با صدام اتمام حجت کرده ایم با همه ی طرق ممکن و دیگر مطمئن شدیم که حرف حق نه به گوش صدام می رود و نه به گوش اطرفیان صدام و نه حامیان صدام حاضرند، تسلیم حق بشوند. این بار جنگ شما و عملیات شما با دفعات گذشته باید تفاوت بکند؛ این بار باید حرکت به گونه یی باشد که منبع آتش و آتش افروزی و مرکز این موشک ها و مرکز این بمب ها همه ی این ها باید تصرف شود و در اختیار مسلمانان قرار بگیرد و جلو آتش افروزی را برای همیشه باید بگیرد.

ان شاء الله این شعار شما برای تحققش زمان زیادی دیگر لازم نیست. ما حرکت های مان را کرده ایم، دفاع های مان را کرده ایم، ارتش و سپاه و بسیج و عشایر و شهربانی و ژاندارمری و سایر نیروهای متفرقی که در میدان ها می جنگند می بینند دیگر قابل قبول نیست که وضع جنگ این جوری ادامه پیدا کند که صدام این جرئت را داشته باشد که شهری مثل دزفول را هر وقت که شهوتش اقتضا کرد زیر باران موشک بگیرد و از این به بعد ان شاءالله باید حرکت های نظامی در میدان ها از حالات دفاعی بیرون بیاید و به حالت احقاق حق و گرفتن حق و اصلاح جامعه ی عراق و باز کردن راه برای این که مردم عراق بتوانند حق شان را از ستمگرها بگیرند، بیرون بیاید.»(1)

ص:84

ضمیمه ی گزارش 32

به نوشته ی روزنامه ی جمهوری اسلامی کمک های نقدی و جنسی مردم شهیدپرور منطقه ی نکا و حومه که به جهاد سازندگی تحویل داده شده، بدین شرح است:

اهالی روستای اوکرلا: 000,12 ریال.

خواهران قلعه سر: تعداد 16 عدد کلاه؛ 2 عدد دستکش؛ 3 عدد شال گردن.

روستای ابچین: وجه نقد 200,58 ریال.

مدرسه ی راهنمایی طلیعه ی آزادی نکا: تعداد 43 عدد کلاه پشمی؛ 10 عدد شال گردن؛ 4 عدد بلوز.

روستای پوروا: وجه نقد 100,28 ریال.

روستای شیرکلا: وجه نقد 5200 ریال؛ گندم 2 کیسه؛ سیب زمینی 3 کیسه؛ قاشق 44 عدد؛ کیسه ی خالی 14 عدد.

روستای پجت: وجه نقد 20000 ریال.

خواهران روستای گلبستان: 5700 ریال.

روستای کلت: 22 کیلو برنج؛ یک جعبه پرتقال.

و کمک های متقرفه شامل: 50 کیلو برنج؛ 28 جبعه پرتقال؛ کلاه پشمی 11 عدد؛ شال گردن 4 عدد؛ آرد 80 کیلو و کیسه ی خالی 83 عدد که این کمک ها به جبهه های نبرد حق علیه باطل ارسال شد.(1)

همچنین به نوشته ی این روزنامه، کمک های نقدی و جنسی اهالی روستاهای تابعه ی بیرجند که ستاد پشتیبانی جبهه ها ارسال آن ها را به عهده گرفت، عبارت بود از:

اهالی روستای کوچ: مبلغ 24000 ریال؛ عناب یک کیسه؛ گردو 3100 دانه و زعفران 4 مثقال.

اهالی روستای علی آباد اورآباد: گندم 7 کیسه.

اهالی روستای اوجاد: زرشک 75 کیلو؛ آلو 35 کیلو؛ بادام 20 کیلو.

اهالی روستای کلاته ملا: 18800 ریال؛ سیب زمینی 360 کیلو؛ بادام 40 کیلو.

اهالی روستای برکه: 16050 ریال؛ توسط پایگاه حزب الله 55900 ریال.

اهالی روستای برک: 26500 ریال؛ صابون 56 عدد، [پودر لباس شویی] برف 52 بسته.

اهالی روستای خوان: 23500 ریال؛ گردو 2155 عدد؛ یک حلقه طلا؛ سیب زمینی 560 کیلو.

و اهالی روستای فورخاص: مبلغ 16550 ریال.(2)

ص:85

ص:86

ص:87

در منطقه ی ارومیه، نیروهای مسلح غیر قانونی به یک خودرو پایگاه ژاندارمری در جلقران در شمال ارومیه حمله کردند که در نتیجه 4 نفر از نیروهای ژاندارمری شهید و 2 تن نیز به گروگان برده شدند.(1)

در منطقه ی سرو در شمال ارومیه نیز نیروهای مهاجم به 2 بلدوزر وزارت راه که مشغول برف روبی بودند حمله کردند و ضمن از بین بردن این 2 بلدوزر راننده و کمک راننده ی آن ها را گروگان گرفتند.(2)

دولت عراق مقدار 9 تن مهمات و اسلحه شامل انواع خمپاره ی آر.پی.جی؛ کالیبر 50 و انواع مین را در آبادی بِلِکه در جنوب غربی بانه به نیروهای حزب دمکرات تحویل داد. عراق این اقلام را از طریق منطقه ی ناسپاریز و گرمک به این منطقه وارد کرده بود.(3)

امروز یک نفر از افراد وابسته به گروه کومه له نیز خود را تسلیم نیروهای خودی در بانه کرد و یک اسلحه ی کلاشینکف تحویل داد(4)

41

چهار خانه ی تیمی سازمان مجاهدین خلق در شهرهای رامسر، کلاچای رودسر، هشتپر طوالش و بندرانزلی کشف شد و در درگیری های به عمل آمده، 10 تن از افراد سازمان کشته و 6 تن نیز دست گیر شدند.(5)

سه تن از افراد دست گیرشده اقدام به خوردن قرص سیانور کرده بودند که با اقدام به موقع نیروهای خودی از مرگ نجات یافتند. از این خانه ها تعداد زیادی اسلحه و مقادیر فراوانی مهمات و اسناد و مدارک درون گروهی به دست آمد. یکی از مسئولان سپاه گیلان اعلام کرد که یکی از کادرهای مهم تشکیلاتی استان گیلان از جمله افراد دست گیرشده در این روز است.(6)

42

وزیر دفاع، مسئولان دایره های سیاسی ایدئولوژیک و نیروهای گروه تحقیقات صنعتی و دفاعی وزارت دفاع امروز با امام خمینی دیدار کردند.

امام خمینی در این دیدار اقدام در جهت افزایش توان دفاعی کشور را عبادتی بزرگ نامید. محورهای اصلی سخنان امام تأکید بر ارزش استقلال؛ مقابله با ستم گران به تأسی از پیامبر اسلام و ائمه ی معصومین؛ یادآوری ارزش های انسانی و انفاق در این مبارزه ی استقلال طلبانه بود.

ایشان فرمودند:

ص:88

«بزرگ ترین خیانتی که کردند همین بود که نگذاشتند جوان ها و ارتش ما رشد کنند. اگر از اول ارتش ما یک ارتش اسلامی بود و آن تعهدات اسلامی را داشت و به آن عمل می کرد، حالا وضع ما غیر از این بود. معذلک خداوند تبارک و تعالی سایه عنایتش را بر سر این ملت انداخت که در بین راه جلوی مفاسد را بگیریم، البته باز هم در بین راه هستیم و من امیدوارم که آقایان با دلگرمی به کار خود ادامه دهند و توجه داشته باشند به این که خداوند به آنها اجر خواهد داد و همین کارهای شما هم از عبادات بزرگ است و علاوه بر اینکه در دنیا و در همه جا ثبت می شود، در نامه عمل شما هم ثبت خواهد شد.

ما در عین حال که در این جنگ عزیزانی را از دست داده ایم و آن همه جنایت بر این کشور وارد شده است و اخیراً جنایت بزرگ دزفول را متحمل شده ایم که من در این جا به خانواده های مصیبت دیدگان این حادثه تسلیت گفته و برای مصدومین آنها نیز از خداوند شفا می خواهم، اما چیزی که کشور ما دریافت کرده است بسیار ارزشمندتر و عزیزتر از اینهاست. البته ما صدمات به افراد را نمی توانیم جبران کنیم، لکن امید است که بعدها اشخاص دیگری بیایند جبران کنند. آن هایی که بدبین هستند و در گوشه ای نشسته اند و روی نقطه ضعف ها انگشت می گذارند که چرا ما کشته دادیم، چرا وضع فلان است و از این چراها و چراها، هیچ گاه آن طرفش را در نظر نمی گیرند که ما چه دریافت کرده ایم. و البته این را ما و همه می دانیم که چقدر از ما کشته و معلول و مصدوم شدند ولی ما ابتدا به جنگ نکردیم. اگر آقایان می گویند که چرا شما با آمریکا درافتادید که این جنگ واقع شود، که ما هم از اول می دانستیم که درافتادن با آمریکا و همه قدرت ها این توابع را دارد، ولی این اشکالی است که این آقایان باید به خود پیغمبر بکنند که چرا با ابوسفیان ها در افتادید تا عمویت و افراد بزرگی از اسلام کشته شوند و می بایست تسلیم می شدی و در گوشه خانه ات می نشستی. و در این صورت به امیرالمؤمنین هم این اشکال وارد است که همه گفتند بگذار معاویه و اشعث در حکومت شام باقی باشد و همین مطلب اسباب این شد که اشخاصی مثل عمار و چندین هزار جمعیت کشته شوند و با این تفکر، اشکال به حضرت سیدالشهدا هم وارد است که چرا از مدینه آرام برخاست و با یک جمعیت کم به راه افتاد و در مقابل یک حکومت جبار ایستاد. پس اگر بنا باشد همه اینها و همه انبیا در تاریخ اشتباه کرده باشند و می بایست با منطق این آقایان با قلدرها بسازند، ما هم اشتباه کرده ایم و به آن اعتراف می کنیم و اگر مسأله این نیست، بلکه مسأله، مسأله انسانیت و ارزش های انسانی است. مسأله جلوگیری از این جنایاتی است که قلدرها به بشریت و انسانیت می کنند، مسأله تباهی افراد ارزشمند است، پس ما نمی توانستیم داخل خانه نشسته باشیم و آمریکا هم بیاید در داخل این کشور حکمفرمائی کند و همه دست به سینه در برابر آمریکا بایستند و چاپلوسی کنند تا این که نان و اسلحه به آنها بدهد و یا این که مهماتی را در اینجا انبار کند که هر وقت جنگی واقع شد برای خودش استفاده کند و برای

ص:89

خودش پایگاه بسازد که خداوند مرحمت فرمود و آن پایگاه هایی که آمریکا برای خودش درست کرده بود، به دست ما افتاد که همه اش غنیمت است، غنیمت جنگی.

در هر صورت ما باید فکر کنیم و این دو مطلب را در ترازو بگذاریم که چه از دست داده ایم و چه به دست آورده ایم. آنچه ما به دست آورده ایم این است که اسلام را زنده کردیم. در حالی که از اسلام اسمی بیش نمانده بود و با ادعای اسلام می خواستند اسلام زدائی کنند.»(1)

امام خمینی همچنین در جمع وزیر، معاونان، مدیران کل وزارت امور خارجه و گروهی از سفیران و کارداران جمهوری اسلامی سخن رانی کردند محورهای سخنان امام خمینی در این عبارت بود از: کارکرد مهم وزارت امور خارجه در استقلال کشور و توصیه به اصلاح این وزارت خانه برای حفظ حیثیت ایران؛ یادآوری عزم مردم برای اصلاح امور کشور و به دست آمدن پیروزی بزرگ انقلاب اسلامی و یاری خداوند به ملت برای پایداری بیش تر؛ توصیه ی اکید به حفظ استقلال کشور و فاصله گرفتن از مناسبات سلطه پذیری و توجه به وابسته نشدن در روابط خارجی و خودکفایی در اقتصاد.

ایشان فرمودند:

«شما می دانید که وزارت خارجه تنها وزارت خانه ای است که با اسلامی شدنش بیشتر از سایر وزارت خانه ها می تواند موجودیت اسلامی ما را به خارج نشان دهد و به عکس، صدماتی که بر این کشور ممکن است وارد آید و در سابق از ناحیه سفارتخانه های خارجی در اینجا و سفارتخانه های ما در خارج، بر کشور وارد شده، بیشتر از دیگران است. چون وزارت خارجه با همه دنیا و با افکار و ایده های مختلف و برنامه های گوناگون روابط دارد و من می دانم که برای اصلاح آن و سایر وزارتخانه ها و همه ارگان های دولتی و امثال آن، وقت لازم است لکن وقتی بنا بر این شد که ما باید خودمان باشیم و وابسته به غیر نباشیم وخودمان حیثیت خودمان را حفظ کنیم و این احساس در ما پیدا شد، همین امر ان شاء الله منتهی می شود که همه چیز ما اصلاح بشود. در همین قضیه پیروزی ملت بر رژیم منحط سابق، تصور این معنا که ملتی که هیچ چیزی در دستش نیست و رژیم همه چیز دارد. چگونه پیروز می شود، مشکل بود. آنهایی که این تصور در آنها قوی بوده سفارش می کردند که وارد نشوید، لکن وقتی که ملت بنا گذاشت که کاری بکند و در میدان وارد بشود، به آخر رسید و کاری کرد که ما نمی توانیم درست حجمش را توجه کنیم. و هر قدمی که ما و شما برداشتیم، خداوند به یک قدم دیگر ما را هدایت فرمود. چراغ را خود خدای تبارک و تعالی جلو گرفته و تاریک ها را روشن کرد و هیچ وقت نگذاشت که ملت سست شود.

این برای آن بود که ملت راهش را پیدا کرد و به صراط مستقیم رسید. سعی شود که سفارتخانه ها تحت سلطه دیگران نباشند و تصرفاتی در آنها از ناحیه دیگران نباشد. هر

ص:90

قدمی که برمی دارند به فکر این باشند که آیا رو به وابستگی می رویم، یا به طرف رهایی و آزادی. و رابطه با کشورهای خارجی که نمی خواهند ما را ببلعند باید باشد. به آنها که می خواهند از طریق روابط ما را وابسته بکنند، هیچ لزومی ندارد و باید با احتیاط با آنها برخورد شود. ما باید به سمتی حرکت کنیم که می خواهیم با کفایت خودمان خودکفا باشیم. نه گندم از خارج بیاوریم و نه خوردنی و پوشاک و سایر وسایل دیگر که بعضی از این امور، درازمدت و بعضی در کوتاه مدت باید انجام بگیرد.»(1)

43

معاون سیاسی اجتماعی وزارت کشور در مصاحبه ی رادیو تلویزیونی با توجه به نتایج مجلس خبرگان در مناطق کردنشین بر لزوم اقدامات عمرانی و فرهنگی بیش تر در این مناطق تأکید کرد.

عباس آخوندی گفت: «[در] انتخابات خبرگان در مناطق کردنشین جمع کل شرکت کنندگان 579,326 نفر در آذربایجان غربی جمع کل آرا 504,691 نفر بودند. این انتخابات تسلط دولت را بر آن مناطق و علاقه ی مردم آن جا را نسبت به جمهوری اسلامی نشان می دهد. دولت در این مناطق به ثبات لازم رسیده است. اکنون که گروهک های ضد انقلاب در آنجا نابود شده اند، باید اقدامات عمرانی و فرهنگی بیش تری در آن جا صورت گیرد.»(2)

44

سعدون حمادی وزیر خارجه ی عراق در مصاحبه با مجله ی الحوادث چاپ لندن، درباره ی قرارداد الجزایر؛ رابطه ی عراق و امریکا و کشورهای عرب و کمک های مصر به عراق مطالبی ایراد کرد.

خبرنگار الحوادث به پای بندی ایران به قطع نامه ی 1975 الجزایر اشاره کرد و گفت: «ایران یک سال قبل اعلام کرد که قرارداد الجزایر همچنان به قوت خود باقی است و عراق در آن موقع قرارداد را ملغی اعلام کرد، آیا موافقت نامه ی الجزایر به قوت خود باقی است یا خیر؟»

حمادی به دروغ ادعا کرد: «ایران در بدو روی کارآمدن رژیم کنونی به طور یک طرفه قرارداد الجزایر را ملغی اعلام کرد و به رسمیت نشناخت و ما نیز به نوبه ی خود مجبور شدیم آن را لغو نماییم، بنابراین، این قرارداد 1975 الجزایر در حال حاضر از لحاظ قانونی مردود است، چراکه این موافقت نامه هم از نظر ایران و هم از نظر عراق ملغی اعلام شده است. بعد از بروز جنگ بود که ایران شروع به تشبث به موافقت نامه ی 1975 الجزایر کرد.»(3)

ص:91

وی درباره ی ملاقاتش با مقامات امریکایی گفت:

«در ملاقات با مقامات امریکا موضوع تجدید روابط دیپلماسی، مورد بحث و تبادل نظر قرار نگرفت.» وی در عین حال خاطرنشان کرد: «چنانچه وزیر خارجه ی امریکا درخواست ملاقات و گفت و گو با من را بنماید من به تقاضای او پاسخ خواهم داد، اما روابط دیپلماتیک بین دو کشور در همان سطحی که هست باقی خواهد بود.»

حمادی در پاسخ به سؤال خبرنگار مجله ی الحوادث در مورد درخواست عراق از کشورهای عربی مبنی بر مسئولیت دفاع مشترک و واکنش کشورهای عربی در مقابل این درخواست ها، آن را همچنان پابرجا دانست و ادعا کرد که در زمان مناسب و هنگامی که ضرورت پیش آید برای اجرای این تصمیم با کشورهای عربی به گفت و گو و مشورت خواهد پرداخت.

حمادی بدون اشاره به این واقعیت که هیچ کدام از کشورهای عربی به درخواست عراق در این باره پاسخ مثبت نداده اند،

در پاسخ به این سؤال که منظورتان از اقتضای ضرورت چیست، گفت: «این چیزی است که به خود ما به عنوان کشور طرف موضوع بستگی دارد و این ما هستیم که تصمیم می گیریم که این تصمیم چه وقت به مرحله ی عمل درآید.

این تصمیم وجود دارد و در هر موقع که ما اراده کنیم به مرحله ی اجرا درخواهد آمد.» وی تأکید کرد که پشتیبانی از عراق و مقاومت در برابر تجاوز بیگانه ممکن است نظامی، اقتصادی، سیاسی یا دیپلماسی باشد. همچنین ممکن است همه ی این موارد را شامل شود.

وزیر خارجه ی عراق در مورد موضع مصر و کمک های این کشور به عراق گفت: «موضع مصر در مورد جنگ عراق با ایران تا به حال موضعی در پشتیبانی و حمایت از عراق بوده است، اما در مورد کمک های نقدی مصر باید بگویم مصر در وضعی نیست که بتواند کمکی بنماید. ما سلاح ها و تجهیزات نظامی را از کشور مصر خریداری کردیم و در مقابل آن پول نقد پرداخت کرده ایم.»(1)

45

در پی سفر یک هیئت عالی رتبه ی نظامی عراقی به مصر برای تأمین تسلیحات مورد نیاز ارتش عراق به سرپرستی عدنان خیرالله وزیر دفاع این کشور، امروز یک هیئت نظامی مصری وارد عراق شد. منابع نظامی داخلی نقل کرده اند، این هیئت تسلیحات فراوانی از جمله 16 هواپیمای جنگنده ی چینی لیوشا با خود به عراق آورده است.(2)

ص:92

46

هفته نامه ی عربی الجهاد از نابسامانی اوضاع ارتش عراق و تلاش مسئولان ارتش برای کنترل اوضاع خبر داد. به نوشته ی الجهاد، حکومت بغداد به تازگی حکمی صادر کرده

است که طبق آن همه ی فراریان ارتش به اعدام و مصادره ی اموال محکوم می شوند.

طبق این حکم کسی که بیش از 5 روز در ارتش بعثی عراق غیبت کند، فراری شناخته شده، محکوم به اعدام می شود. در این حکم از فرماندهان خواسته شده است چنانچه غیبت افراد فراری موجه است تا 15 روز غیبت آنان نادیده گرفته شود.

از سوی دیگر، حاضر نشدن نیروهای ارتش در محل های خدمت به دلایل پزشکی شدت یافته و مقامات بعثی دریافته اند بیش تر افرادی که به دلایل پزشکی از خدمت کنار رفته اند، مجوز پزشکی را با دادن رشوه دریافت کرده اند. این امر سبب شد تا مقامات بعثی در نامه یی محرمانه از همه ی مسئولان نظام وظیفه بخواهند اسامی همه ی کسانی را که در طول 10 سال اخیر از ارتش خارج شده اند در اختیار آنان قرار دهند.

پس از گذشت 48 ساعت از صدور این نامه، 7 تن از افسران پزشک ارتش به اتهام فراری دادن عده ی بی شماری از ارتشیان اعدام شدند. این هفته نامه همچنین نوشته است:

«صدام برای موجه جلوه دادن شکست های فاحش پی در پی ارتش در برابر حملات ایران اعلام کرد که وزیر دفاع دچار دیسک کمر شده و به این ترتیب می خواهد دلیل این شکست ها را دیسک کمر وزیر دفاع اعلام کند(!) صدام در مصاحبه با نشریه ی المجله گفته است، عدنان خیرالله وزیر دفاع و پسردایی وی، دچار بیماری دیسک کمر شده و برای درمان او پزشکانی از امریکا، انگلیس، فرانسه، شوروی، آلمان غربی، آلمان شرقی، چکسلواکی و کوبا به عراق فراخوانده شده اند(!)»

هفته نامه ی الجهاد در گزارش دیگری آورده است:

«سعدی عیاش عریم وزیر حکومت مجلس محلی صدام، اخیراً از سمت خویش بر کنار گردید و طبق معمول مأموران رژیم به تعقیب و دست گیری نزدیکان و خویشاوندان وی پرداختند.

گفته می شود علت برکناری این وزیر محلی شورش و ناآرامی در شهرهای شمالی عراق و عدم توانایی فرد مزبور در جمع کردن افراد داوطلب برای جنگ با ایران بوده است.(1)

روزنامه ی جمهوری اسلامی نیز در این باره نوشته است: «26 نفر از افراد جیش الشعبی که از جور و ستم رژیم بعثی به تنگ آمده بودند در منطقه ی کلار در استان سلیمانیه و خانقین با اسلحه و مهمات به مجاهدین مسلمان عراقی پیوستند.»(2)

ص:93

ص:94

ص:95

بعد از سه روز از طریق برخی واسطه ها مکان این شهیدان را اعلام کردند و نیروهای خودی برای انتقال آنان به پیرانشهر اقدام کردند.(1)

نیروهای حزب دمکرات همچنین در اقدامی گسترده از سه محور به پایگاه روستای سراب در جنوب میاندوآب (5/4 کیلومتری شرق جاده ی میاندوآب به بوکان) حمله کردند که نیروهای خودی به رغم تحمل تلفاتی مقاومت کردند و مانع سقوط پایگاه شدند. نیروهای مهاجم تا آخرین ساعات امروز پایگاه را در محاصره داشتند و مانع کمک رسانی به افراد محاصره شده در پایگاه شدند.(2)

در نزدیکی روستای خوره از توابع دیواندره نیز 2 تن از نیروهای سپاه روی مین رفتند و به شهادت رسیدند.(3)

در همین منطقه، نیروهای مهاجم با کمین گذاری، یک خودرو باری غیر نظامی را متوقف کردند و پس از آتش زدن خودرو راننده ی آن را با خود به قریه ی آق بلاغ در جنوب دیواندره بردند. نیروهای مهاجم قصد داشتند وی را به شهادت برسانند که با واکنش مردم روستا رو به رو شده، از این کار منصرف شدند.(4)

در جاده ی سنندج به مریوان نیز نیروهای مسلح ضد انقلاب با تیراندازی به طرف یک خودرو، سرنشین آن را که سرپرست آموزش و پرورش بخش نگل بود به شهادت رساندند.(5)

یکی از افراد گروه کومه له با تحویل یک ژ3 و 170 تیر خود را به نیروهای گردان 203 سوار زرهی لشکر28 کردستان تسلیم کرد(6)

49

امروز 6 تن از مردم عراق از طریق مرزهای غربی وارد ایران شدند و درخواست پناهندگی کردند. 5 تن از این افراد از اهالی موصل، بصره، سلیمانیه، کرکوک و بغداد هستند که مدرک کارشناسی (مهندسی) دارند و یک نفر نیز کارگر می باشد.(7)

50

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، مجاهدین مسلمان عراقی با حمله به یک ستون نظامی دشمن که از منطقه ی اربیل در شمال عراق عازم منطقه ی زاخو در مرز ترکیه و عراق بود، 50 نفر از سربازان بعثی را به هلاکت رساندند و 8 نفر از آنان را به اسارت گرفتند.

در این عملیات 30 اسلحه ی کلاشینکف نیز به غنیمت مجاهدین مسلمان عراقی درآمد. مجاهدین مسلمان عراق با حمله به نگهبانان سد دربندیخان واقع در استان سلیمانیه ی عراق نیز 6 تن از آنان را هلاک و 2 نفر را اسیر کردند.(8)

ص:96

51

اقدامات نیروهای سازمان مجاهدین خلق در ربودن یک خودرو و بمب گذاری در تهران بی نتیجه ماند. همچنین، تعدادی از افراد وابسته به گروه های برانداز در شهرهای شمالی کشور دست گیر شدند.

در ادامه ی فعالیت های سازمان مجاهدین خلق، امروز در تهران 2 نفر از وابستگان این سازمان، یک خودرو پیکان را در خیابان ولی عصر(عج) به زور اسلحه از صاحبش اخذ کرده، متواری شدند. مأموران کلانتری ناحیه ی 5 این خودرو را در خیابان شهید بهشتی شناسایی و متوقف کردند که یکی از آن دو گریخت و نفر دیگر دست گیر شد، ولی با خوردن قرص سیانور اقدام به خودکشی کرد که بی درنگ به بیمارستان شهربانی منتقل شد و تحت مداوا قرار گرفت.(1)

نیروهای سازمان مجاهدین همچنین یک بمب قوی متشکل از 21 عدد بمب دست ساز را که حاوی 25 کیلو مواد منفجره بود در خیابان 17 شهریور، چهارراه دروازه دولاب، کار گذاشته بودند که با اطلاع به موقع یکی از افراد توبه کرده ی این سازمان، بمب کشف و خنثی شد.(2)

در رودسر نیز 4 نفر از افراد سازمان مجاهدین که به سرقت های مسلحانه دست می زدند، دست گیر شدند و از آنان خودرو و اسناد و مدارک سازمان به دست آمد.(3)

در بندرانزلی، چند سارق مسلح که یک اسلحه هم راه داشتند، دست گیر شدند. در جنگل های لاکان در اطراف شهر رشت هم تعدادی سلاح و مقادیری مهمات و مواد منفجره کشف شد.((4)

در شهر بابل نیز یکی از افراد حزب کمونیستی طوفان که مشی مسلحانه دارد، دست گیر شد. با هم کاری وی مسئول این حزب در بابل و قائم شهر و چند نفر دیگر از وابستگان این حزب دست گیر شدند و از منزل یکی از آنان مقادیری مواد منفجره؛ 3 اسلحه ی ژ3؛ یک قبضه رولور؛ مقادیری فشنگ؛ 43 بمب دست ساز؛ تعدادی دستگاه تایپ و تکثیر و... به دست آمد.(5)

52

امام خمینی در پیام مهمی و با قلمی شیوا و ماندگار ضمن برشمردن اهمیت و ارزش جهاد و جهادگران و جایگاه رفیع آنان نزد پروردگار از نیروهای رزمنده تقدیر کردند. بخش از پیام ایشان بدین ترتیب است:

«انَّ الجهادَ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الجنه فَتَحَه الله لِخاصه اولیائه» (عن امیر المؤمنین(ع))

این فضیلت بزرگ در بین فضایل بیشماری که برای مجاهدین فی سبیل الله نقل شده

ص:97

بیشتر جلب توجه می کند. این واژه ها با همان معنای عرفی خود، نه اسرار الهی و عرفانی که دست ما از آنها کوتاه است، بی شک گفتار و نوشتار بشر عادی از بیان آنها عاجز است. این مدال الهی بر بازوان مجاهدان، چون خورشید در نزد صاحبان اسرار غیبی و ملکوتی می درخشد. مگر این جلوه همان خلقت نیست که ابراهیم خلیل الرحمن را مفتخر کرد؟ و بارقه ای از مقام حبیب اللهی نیست که در تارک افضل موجودات می درخشد؟ و مگر نازله مقام ولی اللهی نیست از امیرالمؤمنین تا خاتم الاولیا که به آن اولیاءالله مشرف شده؟ اگر هست (که هست) با چه بیان می توان حول آن گردید و با کدام چشم بشری می شود این جلوه را دید؟ پس بهتر اینکه من قاصر با تقدیم السلام علیکم یا خاصه اولیاءالله دم فرو بندم. و این کرامت بزرگ برای مجاهدان فی سبیل الله است، چه شهید یا پیروز شوند یا نشوند. و برای شهیدان، فضایل زایدالوصف دیگر است و برای پیروزمندان عزیز فضلی جداگانه، پیروزمندانی چون این عزیزان شورانگیز، از فرماندهان عزیز سپاه و ارتش تا سایر مجاهدان تا سایر مبارزان و مجاهدان میدان دفاع و پیشتازان بسیجی و کمیته و ژاندارمری و شهربانی، نیروهای مردمی و عشایری شجاع دلیر که در شکستن حصر آبادان تا شکستن دژ محکم خرمشهر تا فتح بزرگ محرم، نقش اساسی داشتند و به صورت حریف ستمگر که تا بن دندان به سلاح های امریکا و شوروی و دیگر قدرت ها و از پشتیبانی مالی و نظامی مرتجعان منطقه مجهز و برخوردار بوده است، آنچنان سیلی زدند که داغ رسوائی آن بر جبهه صدامیان در تاریخ خواهد ماند. قدرت های بزرگ و حامیان صدام تا کنون باید فهمیده باشند که قدرت نظامی و سلاح های مدرن هرگز نمی تواند با خشم انقلابی و مقدس ملت ها مقابله کند.»(1)

53

آیت الله خامنه ای در گردهمایی سراسری مسئولان حزب جمهوری اسلامی سخن رانی و به این موارد اشاره کردند: لزوم پیوند و سازمان دهی برای به ثمر رساندن انقلاب؛ کارکردهای تشکیلاتی حزب در سطح جامعه؛ نقش استثنایی امام خمینی در ایجاد وحدت بین نیروهای سیاسی؛ ضرورت اقدامات تشکیلاتی برای تداوم و حفظ وحدت به وجود آمده و بیان تنگناهایی که مخالفان حزب جمهوری اسلامی هنگام شکل گیری و همچنین ادامه ی کار برای این حزب ایجاد کرده اند.

گزارش خلاصه شده ی روزنامه ی جمهوری اسلامی از این گردهمایی به این شرح است:

«پیش از ظهر دیروز گردهمایی سراسری مسئولان حزب جمهوری اسلامی سراسر کشور با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید کار خود را آغاز کرد. در شروع جلسه ی شب گذشته، حجت الاسلام و المسلمین خامنه ای دبیرکل حزب جمهوری اسلامی، پس

ص:98

از ابراز تشکر از شرکت کنندگان در جلسه، سخنان مهمی را در رابطه با نقش تشکیلات در انقلاب و رسالت های حزب جمهوری اسلامی ایراد نمود.

حجت الاسلام خامنه ای سپس به مسائلی که حزب در طول این 4 سال با آن رو به رو بوده است پرداخت و با اشاره به این نکته که حزب اکنون در دوران یک تجدید حیات و حرکت جدید است اظهار داشت که در چند مدت پس از انقلاب حزب به اندازه سی چهل سال تجربه دیده است و اکنون می خواهد از آن تجربه ها استفاده کند. او گفت:

"اولین تجربه این بود که دانستیم که حزب یک ضرورت است، البته قبلاً می دانستیم ولی در طول این مدت آن را لمس کردیم.

در هیچ حرکت سیاسی بدون پیوند و سازمان دهی نمی توان کار را به پیش برد و اگر بناست برای به ثمر رساندن انقلاب حرکتی 20، 30 ساله صورت بگیرد، چنین کاری به تشکیلات نیاز دارد.

ما نمی گوییم تشکیلاتی که ما در آن باشیم، بلکه تشکیلات و کسانی که اکنون به تشکیلات حمله می کنند بعضی های شان خود درصددند تشکیلاتی به جای این تشکیلات به وجود آورند که در ادامه خواهیم گفت تشکیلات می تواند نیروهای غیر متحرک و بطیء را شتاب لازم ببخشد و نیروهای منحرف را در خط قرار دهد و کسانی که در خط صحیح هستند با تغذیه ی فکری سالم در این خط نگه دارد.

تحزب را ما به شکل یک سازمان دهی جسمی - سازمان دهی عصبی، در بدن آدمی به حساب می آوریم، یعنی یک ضرورت برای تغذیه ی تمام اعضا و جوارح. اگر تشکلی که در جسم وجود دارد نباشد خون و غذا و هوای لازم به همه ی بدن نخواهد رسید، فلج خواهد شد.

هست امّا فلج است. ما اگر مرکزیت حزب را از اندیشه ی بالایی تشکیل دهیم، این اندیشه با سازمان دهی درست می تواند به تمام نقاط کشور برسد و این چه قدر آسایش برای مردم ایجاد می کند.

آن ها می دانند که اندیشه ی درست مکتوم نخواهد ماند و همچنین اگر فکر بکر برای آن ها دست داد، مرجع مناسبی برای استفاده و جمع بندی و رساندن آن به مسئولان وجود دارد. همین طور است اگر مردم بدانند که حرکت آن ها را هزاران واحد دیگر در سراسر کشور می فهمند. آن وقت احساس تنهایی و جدایی از مابقی جمعیت نمی کنند. این خدمت را یک تشکل انجام می دهد.

ص:99

البته، وقتی می گوییم یک تشکل نه این که فقط یک تشکل باید باشد، آن هم حزب

جمهوری اسلامی، بلکه چند حزب باشد و رقابت سالم میان آن ها خود سازنده است. همان طوری که قرآن هم می گوید فاستبقوا الخیرات. ما نمی گوییم تنها یک حزب باشد، بلکه می گوییم برای به هم پیوستگی جامعه تشکل یک ضرورت است.

البته، یک وقت مثل امروز محوری چون امام پیدا می شود که وحدت جامعه را حفظ کند. ان شاءالله خداوند امام را برای ما حفظ بفرماید، ولیکن ما بر اساس این چیز استثنایی نمی توانیم کارکنیم.

ما به 20، 30 سال حرکت انقلابی نیاز داریم، برای این که وحدت لازم است. امام اکنون وحدت در جامعه به وجود آورده اند.

نیروهایی که در حالت عادی نمی توانستند با یک دیگر کار کنند را امام دور هم جمع کردند، والاّ حتی مساجد با هم قبل از آمدن امام با هم اتحاد نداشتند. در سال 1342 هم که امام بودند، وحدت بود و بعداً که ایشان تبعید شدند باز وحدت از بین رفت. دوباره وقتی در سال 56 فریاد امام به صحنه آمد، دوباره هم وحدت آمد، لیکن وجود امام استثنا است.

قاعده غیر از این است، باید برای وحدت جامعه، اساسی ساخت؛ وظیفه ی حزب این است.

بنابراین، وجود یک حزب سالم برای وحدت جامعه ضروریست. ما این را در طول چند سال بعد از انقلاب دیده ایم؛ این واقعیت را ما دانسته ایم. دشمن هم دانسته است. هرچه قدر ما برای استحکام این تشکل کار می کنیم دشمن ده برابر آن برای کارشکنی فعالیت می کند؛ اول حزبی دیگر وابسته به خود در موازات حزب جمهوری اسلامی ایجاد کرد، بعد تمام رسانه های گروهی به حذف حزب پرداختند. آن قدر حزب را مطبوعات و رادیو و تلویزیون بایکوت کردند و به آن بی اعتنایی کردند که ما مجبور شدیم روزنامه را تأسیس کنیم و خدا را شکر که مجبور شدیم و روزنامه در طول انقلاب خدمات بسیار ارزنده یی داشته است.

اول، بایکوت کردند و بعد حمله را شروع نمودند ما باور نمی کردیم که کسی دیگر به شهید بهشتی چهره ی منور انقلاب، تعرض کند، ولی کردند. آن هم به آن صورت مبتذل و شدید و گسترده.

به نظر من بزرگ ترین علت برای حمله به آن شهید انتساب شان به حزب جمهوری اسلامی بود. امام هم این حزب را به کرات در آغاز تأیید کرده بودند. دشمن دید حزبی با این پشتوانه و با این دبیرکل و... خطرناک است برای او، پس حمله های زهرآگین را آغاز کرد.

این حملات هنوز هم ادامه دارد. البته، به آن وقاحت نیست، ولی ادامه دارد. من در آنها دو خطر می بینم: اول سرگرم کردن مردم به این اختلافات که عده یی انتقاد از حزب کنند و عده یی پاسخ بدهند و ما در این دوران سازندگی به این کارها مشغول شویم و خطر دیگر این که به خاطر کوبیدن حزب جمهوری اسلامی تحّزُب را می کوبند.

ص:100

البته، بعضی هستند که هدف شان همان کوبیدن اصل تحزب است و بعضی هم تنگ نظری شان اجازه ی دیدن حزب جمهوری اسلامی را نمی دهد و در صحبت های شان اصل تحزب را می کوبند."»(1)

54

روزنامه کیهان درباره ی دعوت نخست وزیر هند از رئیس جمهور ایران برای شرکت در کنفرانس غیر متعهدها نوشته است:

«نخست وزیر هند رسماً از رئیس جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در هفتمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد که اواخر سال جاری در دهلی نو برپا می شود، دعوت به عمل آورد. این دعوت مورد قبول حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی خامنه ای قرار گرفت. دکتر خلیلی سفیر هند در جمهوری اسلامی ایران، پیش از ظهر دیروز به حضور حجت الاسلام سیدعلی خامنه ای رئیس جمهور کشورمان رسید و پیام کتبی خانم ایندیرا گاندی نخست وزیر هند را تقدیم وی کرد. در این دیدار، ریاست جمهور با پذیرش این دعوت و اظهار امیدواری برای موفقیت این کنفرانس گفت: "همگی اعضای این نهضت باید تلاش کنند تا این کنفرانس تحت تأثیر القائات ابرقدرت ها قرارنگیرد و مستقلاً برای تحقق اصول عدم تعهد فعالیت نمایند."»(2)

ص:101

ص:102

روزشمار جنگ دوشنبه 6 دی 1361 11 ربیع الاول 1403 27 دسامبر1982

55

شهرهای آبادان و خرمشهر امروز نیز هدف حملات توپ خانه یی عراق قرار گرفتند که بر اثر آن 2 منزل مسکونی در آبادان و قسمتی از یک بیمارستان تخریب شد و در خرمشهر نیز به ساختمان راه آهن این شهر خسارت هایی وارد شد. در این دو شهر 3 نفر شهید و 4 نفر مجروح شدند.(1)

56

با شدت یافتن فعالیت نیروی هوایی عراق در چند روز اخیر، امروز بیش تر مطبوعات پاریس از قول خبرگزاری عراق به انتشار خبری با عنوان "ایران، عراق: شدت جنگ" پرداختند.

روزنامه ی لوماتن در این باره نوشته است: «بر اساس گزارشی از خبرگزاری عراق، حدود 74 حمله به مناطق پراهمیت ایرانی در منطقه ی جنوب توسط نیروی هوایی عراق صورت گرفته است. عراقی ها اظهار می دارند که مراکز فرماندهی دفاعی داخلی در ایران را منهدم کرده و مناطق مهم نظامی نیز در اهواز، آبادان، عین خوش و دزفول توسط راکت های عراقی در هفته ی گذشته به شدت صدمه دیده اند.»(2)

بیمه ی لویدز نیز خبری را پخش کرد که به نظر می رسد مربوط به عملیات عراق در حمله به چند کشتی از جمله کشتی یونانی اسکای مون در 27 آذرماه باشد.

لویدز نوشته است: «گفته می شود هلی کوپترهای عراقی مجهز به موشک های اگزوست در جزایر خورالامیا و ترمینال نفتی البکر مستقر می باشند. جزایر مذکور

ص:103

مشرف به راه های آبی منتهی به بندر ایرانی امام خمینی هستند. خلبانان هلی کوپترهای عراقی گفته اند که موشک های خود را از فاصله ی چندصد فوتی به سوی نفت کش مذکور شلیک کرده اند و به سرعت به پایگاه خودبازگشته اند.»(1)

57

امروز ستاد پشتیبانی جهاد سازندگی کازرون، 10 کامیون حامل کمک های مردمی این شهرستان را به جبهه های جنگ ارسال کرد. 26 نفر از مردم کازرون نیز به منظور بازسازی شهر آبادان به این شهر اعزام شدند.(2)

58

حمله ی نیروهای حزب دمکرات و افراد مسلح گروه های مخالف پایگاه های نظامی در شهرهای غربی و شمال غربی کشور تعدادی شهید و زخمی برجای گذاشت. افراد مسلح شماری از نیروهای خودی را نیز گروگان گرفتند. در مقابله ی نیروهای خودی با معارضان، شماری از افراد این گروه ها کشته و تعدادی زخمی شدند.

1. در ادامه ی حمله ی روز گذشته ی نیروهای حزب دمکرات کردستان ایران به پایگاه روستای سراب در جنوب میاندوآب، امروز نیروهای خودی موفق شدند نیروهای حزب دمکرات را عقب بزنند و محاصره ی پایگاه را بشکنند. در طول دو روز درگیری، 9 تن از نیروهای نظامی و مردم روستا شهید و 9 تن نیز زخمی شدند. از نیروهای مهاجم نیز 29 نفر کشته و 60 نفر مجروح شدند.(3)

تعداد نیروهای مهاجم در این عملیات 190 نفر تخمین زده شده است.(4)

فرمانده سپاه میاندوآب در نامه یی به فرماندهی قرارگاه بعثت جزئیات حوادث 2 روز اخیر را بدین ترتیب گزارش کرد:

«4 دی 1361 دشمن در گروه های 4 الی 5 نفری به شناسایی منطقه ی سراب می پردازد که نیروهای خودی ساعت 5 بعد از ظهر همان روز متوجه کار شناسایی دشمن شدند و بلافاصله به جمع آوری اطلاعات می پردازند و معلوم شد دشمن در 3 گروه متشکل از 3 محور قصد حمله به پایگاه را دارد. دشمن از ساعت 9 شب شروع به نزدیک شدن به پایگاه کرد و در ساعت 4 صبح روز 5 دی، حمله به پایگاه را آغاز کرد. در ضمن، از 3 گروه، 2 گروه به پایگاه حمله نمودند و گروه سوم به قصد کمین در ارتفاعات مشرف به

ص:104

ارزن قشلاق مستقر شدند تا صبح که نیروی کمکی به سراب می رود، حمله نماید. نیرویی که قصد کمک داشت نتوانست و به کمین افتاد که الحمدلله صدمه یی وارد نشد، ولی به هیچ وجه نتوانستیم کمک برسانیم. شب ساعت 7 دوشنبه، دشمن تمام نیروهای خود را جمع نموده و حمله ی سختی دوباره به پایگاه نمود. این بار یک قبضه خمپاره ی 120 در منطقه ی کشاورز مستقر نمودیم که با اجرای آتش روی نقاط تجمع دشمن، دشمن تار و مار شد که طبق آخرین آمار به دست رسیده، 60 نفر مجروح و 29 نفر کشته به جا گذاشته و فرار می کند. از نیروهای خودی 9 نفر شهید و 9 نفر مجروح سطحی شدند. دشمن در این حمله 24 ساعت پایگاه را در محاصره نگه می دارد.»(1)

2. در ساعت 8:30 ، 15 نفر از نیروهای مسلح برانداز، 2 مینی بوس را در جاده ی پسوه - پیرانشهر با توسل به زور در اختیار گرفتند و سپس در پوشش این 2 خودرو به نیروهای تأمین جاده حمله کردند و 8 تن از سربازان را به شهادت رساندند. مهاجمان همچنین 2 سرباز را که از مسافران مینی بوس ها بودند به گروگان بردند.(2)

3. در حمله ی نیروهای مسلح غیر قانونی به نیروهای نظامی مستقر در سقز 3 نفر شهید و 4 غیر نظامی و یک پیش مرگ کرد مسلمان زخمی شدند.(3)

4. پایگاه احمدآباد در شمال محور بوکان - سقز به محاصره ی 150 تن از نیروهای مسلح غیر قانونی درآمد که با اعزام نیروی کمکی و تلاش نیروهای ژاندارمری محاصره شکسته شد. در این حادثه یک نفر شهید؛ 3 نفر زخمی و یک نفر به گروگان گرفته شد. از تلفات نیروهای مهاجم اطلاعاتی در دست نیست(4)

5. در مهاباد نیروهای مسلح غیر قانونی به مقر نیروهای خودی در میدان حیوانات حمله کردند که با هوشیاری و اقدام به موقع نیروهای خودی مهاجمان با تحمل 4 کشته مجبور به خروج از شهر شدند.

6. در منطقه ی واوان سردشت مهاجمان به نیروهای خودی حمله کردند که در این حمله 3 سرباز شهید و 2 سرباز دیگر زخمی شدند.(5)

7. در نزدیکی روستای کاشتر در شمال کامیاران، نیروهای مهاجم با اجرای عملیات کمین و حمله به مقرّ نیروهای خودی 4 نفر از نیروهای سپاه را به شهادت رساندند و یک خودرو تدارکاتی را به آتش کشیدند.(6) همچنین بنا به اعلام منابع مطلع، جنازه ی یک سرباز امروز در اطراف قریه ی بیساران مریوان کشف شد. این سرباز در عملیات پاک سازی این روستا که در اول آذرماه انجام شد، به گروگان نیروهای مسلح ضد انقلاب درآمده بود.(7)

ص:105

59

علاوه بر اقدامات نظامی نیروهای مسلح غیر قانونی معارض در مقابله با نیروهای نظامی و انتظامی، برخی اقدامات آنان مستقیماً علیه مردم بومی مناطق کردنشین انجام شد.

1. شش تن از افراد حزب دمکرات از طریق مرز شیخان - نیسانه به روستای نروی در شمال غربی پاوه وارد شدند و با مراجعه به منزل یکی از افرادی که قبلاً با حزب دمکرات هم کاری داشته و اکنون قطع رابطه کرده بود، با تهدید اسلحه از وی درخواست 45 هزار تومان وجه نقد کردند. در منزل این شخص فقط 10 هزار تومان موجود بود و آنان پس از اخذ این مقدار پول و شکنجه ی وی، او را با شلیک گلوله به قتل رساندند. این افراد سپس در مسیر روستا 2 مین کار گذاشتند که خودرو یکی از اهالی روستا روی مین رفت و 2 تن شهید و 3 نفر مجروح شدند.(1)

2. نیروهای مسلح مخالف در روستای کانی سفید در شمال غربی سقز، ملامحمد ماموستای (2) روحانی این ده را به جرم هم کاری با سپاه در حالی که در منزل خود مشغول خواندن نماز بود به گلوله بستند و به شهادت رساندند.(3)

3. در آبادی همدان پیرانشهر نیروهای مسلح ضد انقلاب 12 تن را به جرم هم کاری با دولت دست گیر کردند و با خود بردند(4)

4. در روستای کانی کبود در جنوب دیواندره، 60 تن از نیروهای گروه کومه له به زور اسلحه 40 رأس از گوسفندان اهالی این روستا را ربودند.(5)

5. به گزارش ژاندارمری، نیروهای مسلح معارض در محور ارومیه - سلماس در منطقه ی قوشچی با ایجاد راه بندان اقدام به غارت اموال مسافران کردندکه با سررسیدن نیروهای انتظامی از منطقه گریختند.(6)

در یک بولتن داخلی قرارگاه حمزه گزارش این حادثه بدین ترتیب آمده است:

«اشرار مسلح ساعت 5:30 دقیقه ی بعد از ظهر روز 6/دی/1361 - که حدوداً 4 نفر ملبس به لباس پاسداری بوده اند - در جاده ی ارومیه - سلماس، اقدام به راه زنی نموده و اشیا و وسایل مسافرین را غارت کرده اند که در این میان نفربر گشتی ژاندارمری به نزدیکی محل حادثه می رسد و متوجه موضوع می شود که با رگبار بستن اطراف خود بدون این که به تعقیب مهاجمین بپردازد برگشته و فرار می کند. افراد مسلح با خیال راحت ماشین ها را نگه داشته و بعد از اخاذی بر می گردند. چند نفر از مسافرین به پایگاه مربوط به ژاندارمری مراجعه و چگونگی جریان را می گویند. افراد نفربر اظهار می دارند که ما خیال کردیم آن ها مسلح به آر.پی.جی7 می باشند.(7)

ص:106

60

به حکم دادگاه انقلاب شیراز، امروز 2 تن از وابستگان به سازمان مجاهدین خلق اعدام شدند. این 2 تن مسئول اطلاعات سازمان در شهر آبادان؛ عضو تیم محلات آبادان؛ مسئول تیم تدارکات و طراح حمله به یک پاسگاه انتظامی بودند(1)

در خوی نیز یک پایگاه گروه مارکسیستی طوفان در داخل شهر و یک پایگاه در خارج از این شهر با استفاده از اطلاعات مردمی کشف شد. از این پایگاه 6 اسلحه و مقداری مهمات به دست آمد.(2)

61

نخست وزیر، رئیس مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای مرکزی و مسئولان دفاتر حزب جمهوری اسلامی سراسر کشور با امام خمینی دیدار کردند. رهبر انقلاب در جمع مسئولان کشور سخنانی ایراد کردند که گزیده یی از سخنان ایشان بدین شرح است:

«این هم از برکات انقلاب و نهضت اسلام است که با آقایانی که در اطراف هستند ملاقات می کنم و امیدوارم این اجتماعات و ملاقات ها مفید باشد. از اول عالم تا حال دو حزب بوده است: یکی حزب الهی و یکی حزب غیر الهی و شیطانی. و آثار هر یک هم جدا بوده است و آنی که مال الله بوده چون مقصد خدای تبارک و تعالی است، به سوی او و در راه مستقیم است و آن که برخلاف این راه بوده که اکثریت هم با اینهاست، حزب های شیطانی هستند. از صدر عالم تا حالا، زمان رسول الله هم بوده است و در زمان خودمان هم حزب رستاخیز را دیدید که مقصدشان معلوم بود. حزب های الهی، آثارش این است که روح خداست، یعنی کوشش آن این است که دعوت به خود نکند و دعوت به خدا بکند، دعوت به طبیعت نکند و دعوت به الوهیت و ملکوت بکند و این علامتی است که انسان خودش می تواند بفهمد که کجا می رود آن چیزی که لازم است برای همه ی افراد بشر، این است که توجه کنند که خودشان را در حزب خدا وارد کنند. انبیا هم برای همین آمدند، یعنی اگر چنانچه جنگ می کردند برای خدا و اگر صلح می کردند، برای خدا و اگر دعوت می کردند برای خدا. و هیچ یک از انبیا را سراغ نداریم که گوشه گیری کرده باشد. چوپان است، عصایش را بر می دارد و راه می افتد برای نجات مردم و فرعون، ولی فرعون نتوانست نجات پیدا کند. و اسلام است که راه افتاد با همین فقیرها و با همین مردم که در نظر اشخاص دیگر مردم پایین بودند و

ص:107

اشکال به پیغمبر می کردند که با تو یک دسته اراذل و مردم پست هستند. و امروز تمام خوبی هایی که در دنیا هست و تمام آثار خیر، اثر دعوت انبیاست. یعنی مردمی که دعوت انبیا را قبول کردند، آثار خیر گذاشتند و یک دسته هم که اعوجاج داشتند و آثار خیر گذاشتند، باز هم اینها از آثار انبیاست برای اینکه آثار انبیا اسباب این شد تا آنها از خوف ملت ها یک همچو کارهایی را انجام دهند و خودشان را به این راه بزنند و وارد بشوند که مقاصدشان را پیش ببرند، لکن این انحراف است و انسان باید از این انحراف ها نجات پیدا کند. بدترین انحراف این است که انسان در ظاهر یک جوری نمایش دهد که واقعش برخلاف اوست. این نفاق است و نفاق از بدترین خبرهایی است که در قرآن مجید آمده.

در هر صورت باید جامعه ما، روحانیون ما، روشنفکران ما و دانشمندان ما در فکر این باشند که این نعمت و فرصتی که خدا به ما داده است، طوری نشود که آن را شکر نکنیم. آقایان در هر جا که هستند، در حزب یا در خارج حزب باید کاری کنند که مردم را در صحنه نگه دارند. وقتی مردم با هم مجتمع شدند، آن وقت است که می توانند کاری انجام دهند و وقتی قطرات جمع شد سیل هم درست می شود. بنابراین ما باید دعوت بکنیم و دنیا هم الهی شد، می شود آخرت و می شود ملکوت دنیا و فرقی ندارد مابین اینجا و ملکوت و جبروت، همه اش جلوه ای است از خدا. آن چیزی که دنیا را بد می کند این است که انسان توجه کند به عالم پایین، در مقابل خدای تبارک و تعالی.

این طور نیست که حزب بد باشد یا هر حزبی خوب باشد. میزان، ایده حزب است و اگر ایده چیز دیگری باشد این حزب شیطان است، هر اسمی هم داشته باشد. بنابراین ما باید کوشش کنیم که حزبمان را حزب الله کنیم، خودمان را جزء حزب الله قرار دهیم.»(1)

62

رئیس جمهور در دیدار امروز استاندار کردستان (اصغرنیا) و نمایندگان شهرهای مریوان، سقز، بانه، سنندج، بیجار، بوکان و مهاباد با ایشان در مجلس شورای اسلامی، حمایت مردم کردزبان را از نظام جمهوری اسلامی عامل شکست امریکا اعلام کرد. آیت الله خامنه ای در این دیدار گفت: «وقتی در شهرهای کردستان روحانیت، مسئولین و مردم استان از اسلام و جمهوری اسلامی دفاع می کنند و فریب ضد انقلاب را نمی خورند، این حمایت باعث شکست سیاست امریکا در آن جا می شود.» آقای خامنه ای با تأکید بر حرکت نظام جمهوری اسلامی به سمت ثبات و استحکام بیش تر گفت: «به اهمیت وحدت بین شیعه و سنی باید بسیار تأکید شود، زیر از اول دست استعمار و دشمن سعی کرد که بین اهل تسنن و تشیع اختلاف بیندازد و از هر وسیله یی برای این هدف پلید خود استفاده کرده و می کند، ولی ما باید با هوشیاری توطئه های آن ها را خنثی کنیم.»(2)

ص:108

63

سعید رجایی خراسانی نماینده ی دائمی ایران در سازمان ملل متحد، در یادداشت اعتراض آمیز به خاویر پرزدکوئیار دبیر کل سازمان ملل، حمله ی موشکی عراق به شهر دزفول را که به شهادت و مجروح شدن صدها تن انجامید، محکوم کرد.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، دکتر رجایی از دبیرکل سازمان ملل خواست که متن یادداشت اعتراض آمیز نمایندگی جمهوری اسلامی ایران را به صورت یک سند رسمی شورای امنیت منتشر و در اختیار همه ی اعضای این سازمان قرار دهد(1)

64

معاون بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی پیامد سفر اخیر هیئت اقتصادی آلمان شرقی به ایران را لغو معاملات تهاتری و افزایش میزان داد و ستد بین دو کشور اعلام کرد.

حجت الله غنیمی فرد معاون بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی، در مصاحبه یی ضمن اعلام خبر لغو معاملات تهاتری بین ایران و جمهوری دمکراتیک آلمان در مورد معاملات تهاتری بین ایران و دیگر کشورها گفت:

«در گذشته در اکثر موارد، کشورهایی که با ایران روابط تهاتری داشتند در مقابل خرید کالاهای غیر نفتی و نفت، کالاهای صد در صد مرغوب خود را به ایران ارائه نمی کردند و به این ترتیب اقتصاد کشور ما از دو جنبه متضرر می شد: یکی از طریق فروش نفت که در بعضی مواقع در بازارهای دیگر به مصرف می رسید و دیگر آن که هنگام تصفیه ی حساب تهاتری، کالاهای ارائه شده با مرغوبیت کامل هم راه نبود.»

معاون بازرگانی خارجی گفت:

«در پی سفر هیئت آلمانی به ایران که در هفته ی گذشته صورت گرفت، مقامات وزارت خانه های صنایع بازرگانی، نفت و بانک مرکزی ایران ضمن ارائه ی نکات مثبت و منفی سیستم موجود تهاتر، هیئت آلمانی را متقاعد کردند که جهت افزایش مبادلات بین دو کشور با یک دیگر سیستم جدیدی ایجاد کنند [و] به این ترتیب، بعد از انقلاب اسلامی ایران و برای اولین بار از تاریخ 12 بهمن ماه جاری، قرارداد تهاتر بین ایران و جمهوری دمکراتیک آلمان لغو و حساب مخصوصی جهت مبادلات بازرگانی و خدماتی بین دو کشور ایجاد شود.»

ص:109

غنیمی فرد سپس در مورد میزان مبادلات دو کشور اظهار داشت: «تا قبل از انقلاب، میزان مبادلات کالا بین دو کشور بسیار ناچیز بود، به طوری که طی سال 1355، ایران حدود 478 میلیون ریال کالا از جمهوری دمکراتیک آلمان وارد و حدود 250 میلیون ریال کالا به آن کشور صادر کرد.

این واردات طی سال 1359 به 883,2 میلیون ریال و در سال 1360 به حدود 6 میلیارد ریال بالغ شد. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در سال 1359 بالغ بر 5/4 میلیارد ریال و در سال 1360 حدود 4 میلیارد ریال به جمهوری دمکراتیک آلمان صادرات داشته است.»(1)

65

نبود ساختار صحیح اقتصادی، ناگزیر نمودهایی را در تولید در پی خواهد داشت. کمبود گوشت برای مصرف داخلی از آن جمله است که علاوه بر میزان ارز پرداختی برای آن، رفتار کشور فروشنده نیز (نیوزلند) - که ایران از خریداران اصلی گوشت در طول 9 سال گذشته از آن بوده است - در نوع خود جالب است. گزارش بی بی سی از شیوه ی تعاملات ایران و نیوزلند به این شرح است:

«گزارش رسیده است که ایران از زلاند جدید گوشت وارد می کند و صادرات گوشت زلاند جدید به ایران که به علت عدم پرداخت بهای محموله های گوشت تقریباً متوقف شده بود، بار دیگر از سرگرفته می شود.

به گزارشی که از شهر ولینگتون در زلاند جدید فرستاده شده گوش می دهیم. نیوزلند فقط 3 میلیون نفر جمعیت دارد، ولی صاحب 70 میلیون گوسفند است. این ملت کوچک بزرگ ترین صادرکننده ی گوشت گوسفند در جهان است، یعنی در حدود 400 هزار تن در سال. ایران در یک سال آینده مشتری 100 هزار تن از این گوشت خواهد بود و اولین بارگیری گوشت برای ایران در ماه آینده (ژانویه) شروع خواهد شد. بر طبق کنتراتی که اداره ی صادرات گوشت نیوزیلند با دولت ایران بسته، این گوشت فقط در مقابل پول نقد به ایران فروخته خواهد شد. قبلاً نیوزیلند نفت از آن کشور دریافت می داشت، اما آن نفت به اروپا فرستاده می شد تا در آن جا توسط تعدادی بانک برای نیوزیلند فروخته شود و قیمتش تحویل دولت نیوزیلند گردد. آن گونه معاملات در نیوزیلند مورد انتقاد شدید قرار گرفت، مخصوصاً به این دلیل که مدت درازی طول می کشید که بانک های اروپایی بتوانند نفت متعلق به نیوزیلند را در اروپا بفروشند و پول آن را تحویل صادرکنندگان گوشت بدهند. ضمناً، در آن زمان، ایران کمبود ارز خارجی داشت، به طوری که حتی یک بار اداره ی صادرات گوشت نیوزیلند از حرکت 5 کشتی

ص:110

بارگیری شده به طرف ایران جلوگیری کرد تا ایران ابتدا مقادیری از 50 میلیون دلاری را که به نیوزیلند مقروض شده بود بپردازد. ایران بالاخره تمام آن پول را پرداخت. در سال گذشته، نیوزیلند راضی بود به آن گونه مبادلات (گوشت با نفت) ادامه بدهد، زیراکه صادرات گوشت به ایران تقریباً متوقف شده بود و سردخانه هایش تقریباً همگی پر از گوشت بی مشتری شده بودند. گوشت نیوزیلند در جهان معروف است. با این وصف، فقط بعد از سال 1973 و چند برابر شدن ناگهانی قیمت نفت و چند برابر شدن ناگهانی درآمد ایران بود که صادرات گوشت نیوزیلند به ایران به سرعت بالا رفت. سپس، در عوض، چند سال تا قبل از انقلاب ایران، صادرات گوشت نیوزیلند به ایران چند برابر گشت و دو سال پیش، مقدار آن به 107 هزار تن در سال رسید.»(1)

66

به مناسبت فرارسیدن سال گرد اشغال افغانستان از سوی ارتش روسیه، امروز تظاهراتی علیه اشغال گری این کشور در شهرهای تهران، مشهد، کرمان، زاهدان، شیراز، یاسوج، یزد و... برگزار شد(2)

به گزارش روزنامه ی اطلاعات، هزاران نفر از افغانی های مقیم تهران، صبح امروز در یک راه پیمایی باشکوه، سال گرد اشغال افغانستان و اعمال زور و فشار از جانب دولت مارکسیستی را بر مسلمانان حق طلب آن کشور محکوم کردند.

راه پیمایان که به تدریج از سحرگاه امروز در میدان بهارستان اجتماع کرده بودند، تصاویری از آیت الله العظمی منتظری و شهیدان مسلمان افغانستان را که در مبارزه ی مسلحانه علیه حکومت دست نشانده ی ببرک کارامل و قوای اشغال گر شوروی به شهادت رسیده بودند، در دست داشتند.

در پلاکاردهایی که راه پیمایان در دست داشتند، نوشته شده بود از کشور مسلمان افغانستان خارج شوید. در تعدادی از پلاکاردها نیز تجاوز ددمنشانه ی اشغال گرانه و استفاده از بمب های شیمیایی و آتش زا در شهرها و روستاهای افغانستان به شدت محکوم شده بود(3)

رسانه ها از وقوع درگیری در این راه پیمایی گزارشی مخابره نکرده اند، اما یک نشریه ی داخلی سپاه درباره ی اقدامات خشونت آمیز در این تظاهرات و مقابله ی نیروهای انتظامی خبری بدین ترتیب منتشر کرد:

«به مناسبت سال گرد اشغال افغانستان به وسیله ی متجاوزین روسی، تجمعی به وسیله ی افغانی های مقیم ایران در میدان فردوسی صورت گرفت که پس از اجتماع، به طرف سفارت شوروی در خیابان نوفل لوشاتو راه پیمایی کردند و در ساعت 10، بر اثر تحریک گروهی

ص:111

قصد حمله به سفارت را داشتند که نیروهای انتظامی از این اقدام جلوگیری کردند، ولی چون هجوم جمعیت زیاد بود، مأمورین مجبور به پرتاب گاز اشک آور شدند که در نتیجه جمعیت متفرق [شدند] و به طرف میدان فردوسی به حرکت درآمدند. ضمناً توده یی ها قصد برهم زدن تظاهرات را داشتند که در این رابطه 7 نفر دست گیر و به مقامات ذی صلاح تحویل داده شدند.»(1)

67

حزب الدعوه اسلامی عراق با ارسال تلگرافی به حضور امام خمینی، ضمن برشمردن گوشه هایی از اقدامات دولت عراق در شکنجه و اعدام انقلابیون عراق، درخواست کرد تا نیروهای ایرانی هر چه سریع تر با ورود به خاک عراق به پاک سازی این کشور اقدام کنند. در قسمتی از این تلگرام آمده است: «آخرین اخبار رسیده از عراق در بندمان حکایت دارد که صدام کافر طی چند ماه گذشته صدها تن از فرزندان مسلمان و مبارز عراق را به هم راه خویشاوندان شان پس از وارد کردن وحشیانه ترین شکنجه ها به شهادت رسانیده و در یکی از باتلاق های عراق مدفون ساخته است. گستاخی این جنایت کار طاغوت گر به آن جا رسیده که حتی بدون تحویل دادن پیکرهای پاک شهیدان به خانواده ی آن ها برای شهدا گواهی مرگ صادر کرده و آن ها را به خانواده ی مبارزان مسلمان تسلیم می کند.»(2)

در این روز همچنین شماری از کردزبانان مخالف دولت بعثی عراق در نزدیکی پایگاه گلاله، به یکی از واحدهای ارتش عراق حمله کردند و پس از چندین ساعت درگیری، فرمانده واحد مذکور به نام طاهر با تعدادی از افرادش به کوه گلاله متواری شدند که بر اثر سرمای شدید به هلاکت رسیدند.(3)

ص:112

ص:113

روزشمار جنگ سه شنبه 7 دی 1361 12 ربیع الاول 1403 28 دسامبر 1982

68

در گلوله باران شهر آبادان 7 منزل مسکونی تخریب یا خسارت هایی به آنان وارد شد. خرمشهر نیز همچنان هدف گلوله های خمپاره و توپ های عراق بود. در این دو شهر 4 نفر بر اثر ترکش گلوله ها زخمی شدند.(1)

69

رزمندگان، شماری از نیروهای داوطلب بسیجی عازم جبهه های جنگ شدند. همچنین، کمک های نقدی و غیر نقدی مردم برای کمک به روستاییان مناطق کردنشین و رزمندگان به این مناطق ارسال شد.

1. امروز نیز نیروهای داوطلب بسیجی از شهرهای قم و تربت حیدریه با بدرقه ی مردم این شهرها عازم جبهه های جنگ شدند.(2)

2. ارسال کمک های مردمی به جبهه های جنگ و مناطق جنگ زده امروز هم ادامه یافت و ده ها کامیون حامل مواد غذایی، پوشاک، دام و وسایل مورد نیاز روستاییان مناطق کردنشین از شهر همدان به این مناطق ارسال شد.(3) جهاد سازندگی دامغان نیز اعلام کرد 20 تن نان و 10 تن سیب زمینی اهدایی مردم این شهر برای مصرف نیروهای رزمنده به جبهه های جنگ ارسال شده است.(4)

ص:114

3. مردم فیروزکوه، یک کامیون حاوی میوه، مواد غذایی، لباس گرم و گونی به مناطق جنگی ارسال کردند.(1) در اصفهان نیز یک خانم بازنشسته ی کارگر همه ی پس اندازش را که یک میلیون و پانصد هزار ریال بود برای کمک به جبهه های جنگ به امام جمعه ی این شهر تقدیم کرد.(2)

70

هم زمان با آغاز بازسازی و نوسازی 50 روستای جنگ زده ی آبادان که بنیاد مسکن استان فارس با هزینه ی کمک های مردمی این استان مسئولیت آن را بر عهده گرفته است، رحیم زارع مسئول بازسازی این روستاها درباره ی چگونگی بازسازی و نوسازی روستاها گفت:

«50 روستا زیر آتش دشمن قرار داشت و هنوز هم روستاهای کنار اروندرود زیر آتش دشمن هستند و غیر از روستای سادات که با خاک یک سان شده، بیش ترین آسیب به روستاهای سلج، آلبوعبادی، خرخره، شُطیط و روستاهای کناره ی اروندرود وارد شده است و گروه ما مشغول بازسازی و تعمیر منازل روستاهایی که اهالی آن بازگشته اند، هستند و تا کنون به طور کلی در 12 روستا منازل آسیب دیده تعمیر و مرمت شده و برای بقیه ی روستاها فرم و شناسنامه تهیه شده است.» وی افزود: «قرار است 170 منزل مسکونی در روستای سادات و تعداد زیادی در دیگر روستاها ساخته شود.» زارع همچنین درباره ی مشخصات و میزان آسیب دیدگی یکی از روستاهای در دست بازسازی گفت: «سادات یکی از روستاهای آبادان است که در 15 کیلومتری جاده ی آبادان - ماهشهر واقع شده است و تا مرکز آبادان 20 کیلومتر فاصله دارد. این روستا دارای 155 خانوار با 1350 نفر جمعیت بود که در آغاز جنگ تحمیلی به وسیله ی نیروهای عراقی با خاک یک سان شد و عده یی از مردم آن شهید و عده یی نیز به مناطق دیگر کوچ کردند.» وی افزود: «این روستا در محل خودش نوسازی می شود و کلیه ی مصالح آن آماده شده است؛ بناها و استادکارها از استان فارس به این روستا آمده اند و عده یی از اهالی نیز که در نزدیکی منطقه بودند با حقوق به کار گرفته شده اند.»(3)

ص:115

71

مقر حزب دمکرات در شمال شرقی کامیاران و افراد مسلح در بانه به تصرف نیروهای سپاه درآمد. اقدامات خراب کارانه ی نیروهای ضد انقلاب در شمال غرب کشور نیز تلفات و خسارت هایی در پی داشت.

نیروهای سپاه عملیاتی را علیه مقر حزب دمکرات و گروه کومه له در بان سعید و محمدآباد پرتاله در شمال شرقی کامیاران اجرا کردند که در ساعت های اولیه به دلیل هماهنگ نبودن با سایر نیروها و اطلاع نداشتن سپاه منطقه ی 7 (استان های باختران، کردستان و ایلام)، نیروهای عمل کننده به محاصره درآمدند، اما با رسیدن نیروهای کمکی محاصره شکسته شد و افراد حزب دمکرات و کومه له با تحمل تلفاتی مجبور به عقب نشینی شدند. در این عملیات 5 تن از نیروهای سپاه شهید و 2 تن مجروح شدند.

منابع محلی تلفات نیروهای مسلح ضد انقلاب را 12 تن ذکر کرده اند. در این عملیات 2 تن از افراد این گروه ها نیز به اسارت نیروهای سپاه درآمدند.(1)

در بانه نیز در اوضاع بد جوی و در حالی که بارش برف به شدت ادامه داشت، نیروهای سپاه، روستای اوغل در 24 کیلومتری غرب این شهر را که از 3 سال پیش یکی از مقرهای مهم نیروهای مسلح ضد انقلاب بود، تصرف کردند و با استقبال مردم روستا مواجه شدند.(2)

بر اثر تیراندازی نیروهای مسلح گروه های مخالف در روستای قلچه در اطراف سردشت، یک پیرمرد روستایی شهید و 2 نفر زخمی شدند(3)

در همین منطقه در حوالی پایگاه ربط، یک خودرو حامل افراد مین یاب به مین برخورد کرد و خسارت دید. در محور جلدیان - پسوه نیز یک بمب کار گذاشته شده در جاده کشف و خنثی شد(4)

72

نخستین کنگره ی جهانی ائمه ی جمعه و جماعات، امروز با شرکت ائمه ی جمعه و جماعات ایران و 150 تن از امامان جمعه و جماعات کشورهای(5) مالزی، قطر، تونس، امارات متحده و... با حضور رئیس جمهور ایران؛ چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ وزیران بهداری، ارشاد، دفاع، برنامه و بودجه، دادگستری و... در هتل آزادی

ص:116

تهران گشایش یافت.

در ابتدای مراسم، حجت الاسلام امینی پیام آیت الله منتظری را قرائت کرد. در بخشی از این پیام آمده است:

«جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد ائمه ی محترم جمعه و جماعات بلاد اسلامی، ملت های مسلمان خود را از آنچه که در این سرزمین اسلامی پس از پیروزی انقلاب و به پادداشتن یک نظام مردمی و اسلامی می گذرد، آگاه سازند و وعده ی حتمی الهی که "ان تنصروا الله ینصرکم و یثبت اقدامکم" را نوید دهند و توطئه های دشمنان اسلام را در جهت متفرق ساختن کشورهای اسلامی به ملت های خود گوشزد نمایند و جوانان متعهد اسلام را که برای مبارزه و نجات مسلمانان عشق می ورزند از سقوط در دام جریان های به ظاهر انقلابی و وابسته به شرق و غرب حفظ نمایند. از خداوند بزرگ نصرت و عظمت اسلام و مسلمین و نابودی دشمنان اسلام به خصوص صهیونیسم جهانی و پیروزی نهایی رزمندگان مسلمان در جبهه های گوناگون را مسئلت دارم.»

پس از آن، آیت الله خامنه ای رئیس جمهور و امام جمعه ی تهران سخنانی ایراد کردند. مهم ترین محورهای سخنان ایشان عبارت بود از: نقش اساسی مردم در سیاست اسلامی؛ انحصاری نبودن حکومت دینی؛ به حاکمیت روحانیان؛ توصیه به کشورهای اسلامی برای پذیرفتن نظریه ی وحدت دین و دولت؛ نفی شایعه ی صدور انقلاب با استفاده از قوه ی قهریه و نقش نماز جمعه و ائمه ی جمعه و جماعات در گرایش مردم به دین و بیداری ملت ها.

ایشان در سخنان شان متذکر شدند:

«در سیاست اسلامی، مردم در دایره ی حکم خدا اصلی ترین عنصر تصمیم گیرنده و دخالت کننده اند. اگر در سیاست مستبدان و خودکامگان مردم حق دخالت در هیچ یک از شئون زندگی را ندارند، در سیاست الهی و اسلامی مردم مرجع نظرخواهی و تصمیم گیری اند. باری همه ی این ها موجب آنست که آمیزش دین با سیاست، از این در چشم حاکمان بیگانه از دین چیزی، ناپسند و نامطلوب باشد.

نغمه ی جدایی دین از سیاست بر این پایه است. مقصود از دولت برخاسته از دین، حکومت روحانیون نیست که اروپا در بخشی از قرون وسطی آن را آزموده است. مقصود حکومت دین است، یعنی قوانین اداره ی جامعه [را] از دین خدا خواستن و اداره ی کشور را به بندگان صالح خدا سپردن.

حکومت روحانیون همیشه چنین نیست و بندگان شایسته ی خدا در غیر روحانیون همان اندازه اند که در روحانیون. امروز اگر رجال دین در کشورهای اسلامی به حکومت دین دعوت کنند، این را نباید مبارزه یی سیاسی برای تصرف قدرت از سوی یک قشر معین دانست و آن را با این نام از میدان خارج ساخت.

ص:117

بحث بر سر منشأ حکومت است و نیز بر سر معیارهای حاکم.

خوب است آن ها که در کشورهای اسلامی از اسلام دم می زنند نظریه ی وحدت دین و دولت را بپذیرند و حاکمیت قرآن و احکام اسلامی و معیارهای کارگزاران حکومت بر اساس اسلام را قبول کنند.

آن گاه تشخیص مصداق ها را به عهده ی بصیرت و دقت مردم بگذارند. اگر بدین گونه منصفانه با این مسئله برخورد شود می توان امیدوار بود که جوامع مسلمین به تحقق اسلام یک گام نزدیک شده اند.

ما هرگز نخواسته ایم که با قوای قهریه، اسلام را به هیچ کجای دنیا صادر کنیم، دنیای متصل و پیوسته ی امروز، خود عطر دلاویز این گل زیبا را استشمام خواهند کرد و بدان خواهند گرایید. تکیه ی ما بر ملت ها و دل حق پذیر آن هاست.

شما رهبران دینی و خطیبان، مجمع باشکوه جمعه و زبان گویای ملت انقلابی و مسلمان ما می توانید بود. نمازجمعه مظهر دین و دولت است و علامت زیبایی بر سینه ی جمهوری اسلامی.

نمازجمعه مجمع کتاب و میزان و حدید است و خطیب جمعه سخن گوی خدا و نماینده ی خلق. این واجب گرامی و این تریبون الهی و مردمی باید در خدمت حق قرار گیرد و ملت های مسلمان را در جهت تحقق اسلام به پیش براند. امید است این کنگره ی جهانی و عظیم، تجربه ی نیکی از تبادل نظرات سازنده و آموزنده درباره ی این واجب بزرگ به همه ی ما ببخشد.»(1)

73

محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران در مصاحبه یی مطبوعاتی شرکت کرد و درباره ی موضوعات زیر مطالبی را بیان کرد:

وضعیت فعلی سازمان مجاهدین خلق؛ چگونگی شکل گیری و انهدام گروه مسلحانه ی سهند و عملیات نیروهای خودی علیه گروه کومه له؛ چگونگی ارتباط این سازمان با عراق و شیوه ی پشتیبانی عراق از گروه مارکسیستی طوفان؛ تأثیر فعالیت های قرارگاه حمزه در مناطق کردنشین و شرکت مردم مناطق کردنشین در انتخابات اخیر مجلس خبرگان.

روزنامه ی اطلاعات گزیده یی از سخنان رضایی را منتشر کرده که در آن بر این موضوعات تأکید شده است:

چگونگی هجوم ارتش عراق به خاک ایران؛ اهداف عراق از تجاوز در محورهای گوناگون تأثیر ورود نیروهای متعهد در طراحی عملیات های بزرگ کربلا1 تا 15 در جریان آزادسازی مناطق اشغال شده؛ کمک دولت امریکا، فرانسه، شوروی و عربستان به

ص:118

عراق؛ توسعه ی تشکیلات سازمان رزم سپاه؛ مأموریت نیروهای سپاه در بعلبک لبنان و تأثیر فتوای امام در حضور مردم به منظور شرکت در جبهه های جنگ.

محسن رضایی گفت:

امروز می خواهم سه مسئله را بازگو کنم: یکی امنیت است، چه در ارتباط با مقابله با ضد انقلاب در کردستان و چه در سراسر کشور. دومین محور، مسئله ی جنگ و برنامه هایی است که برای تداوم جنگ داریم و سومین محور، پیام مهم امام امت و تأثیرات آن است و فعالیت هایی که سپاه در اجرای فرمان امام کرده است.

اولین مسئله یی که مطرح است، عملیات شهید اشرفی اصفهانی است که از یک ماه پیش به این طرف علیه 4 گروه ضد انقلاب داخلی در داخل کشور شروع شده است. این چهار گروه، عبارت اند از: منافقین، طوفان، کومه له و سهند. عملیات منافقین چون همچنان ادامه دارد، فعلاً به صورت کلی مطرح می شود. در یک هفته ی گذشته ضربات مهم و اساسی بر پیکر منافقین در شهرستان ها زده شد که قریب 100 نفر از آن ها تا کنون دست گیر و یا معدوم شده اند که از کادرهای بسیار مهم منافقین بوده اند.

منافقین بعد از تدابیر امنیتی که در تهران به وجود آمد، فرار را بر قرار ترجیح دادند و یا به کردستان و یا خارج از کشور و یا شهرهای دیگر پناه بردند.

به دنبال همین خطی که آن ها در پیش گرفتند، سپاه پاسداران با برنامه هایی که از آن ها داشت، اطلاعات خودش را دنبال کرد و به دستاوردهای بسیار خوبی رسید.»

فرمانده سپاه افزود:

گروه بعدی، سهند است. چند نفر از دانشجویان خارج از کشور زیر نظر شخصی به نام دیوید یافی اقتصاددان صهیونیسم که از اساتید دانشگاه انگلستان است، تربیت شده بودند. این ها وقتی به ایران آمدند از همان دوران انقلاب شروع به عضوگیری کردند [و] تعدادی را در تهران، شمال و در بعضی از نقاط کشور جمع آوری کردند. در 26 شهریور 1361، نزدیک به 90 نفر از اعضای سهند در خانه های تیمی دست گیر شدند،

ص:119

با امکانات چاپ، تعدادی استنسیل، وسایل دیگر و خودرو [که] از آن ها گرفته می شود. در ادامه ی عملیات، ضربات اساسی به گروه سهند زده شد که اکثر آن ها از اعضای مرکزیت بودند و تقریباً 70 درصد نفرات و امکانات آن ها از بین رفت.

گروه بعدی که در یک ماه اخیر مورد حمله ی رزمندگان اسلام قرار گرفت، گروه کومه له بود.» وی در ادامه گفت: «این گروه یکی از گروه هایی است که با حزب دمکرات در کردستان علیه رزمندگان ما می جنگید. این گروه نیز افراد خود را در تهران و شمال از دست داد. کومه له نزدیک 70 نفر از کادرهایی که روی شان حساب می کرد (کادرهای بالا) را در تهران از دست داد و افراد رده های پایین تر گروه فعلاً در کردستان هستند. از این افراد سعید یزدیان عضو کمیته ی مرکزی و مسئول کل تشکیلات خارج از کردستان، محمد امین رنجبر و تعداد زیادی دیگر بودند (بعد از اطلاعیه ی سپاه مطرح خواهیم کرد) مسئول تشکیلات تبریز، مسئول تشکیلات اهواز، مسئول تشکیلات باختران [که] همه ی این ها دست گیر هستند.

تعداد زیادی وسیله ی نقلیه، منازل مسکونی که خریداری شده بود؛ انبار اسلحه؛ آرشیو؛ 50 قبضه اسلحه ی ژ3؛ یوزی،کلاشینکف،کلت کمری؛ مقدار زیادی تی.ان.تی؛ نارنجک دستی و مقداری پول از خانه های تیمی این گروه به دست آمد.

در ارتباط با گروهک کومه له، اسنادی به دست آمده که آن ها در اسفند سال 1360 با حزب بعث عراق تماس گرفته اند و درخواست اسلحه، پول و مبالغی ارز کرده اند. مسائلی که آن ها خواسته بودند از جمله ملاقات با صدام حسین بوده که صدام حسین خودش حاضر نشده با آن ها ملاقات کند، اما چند نفر از شخصیت های عراقی را فرستاده تا با آن ها تماس بگیرند که از جمله ی آن ها یکی از مشاورین صدام بوده است.

قرار بوده که مبلغ 100 میلیون تومان پول نقد؛ موشک تاو؛ اسلحه ی سنگین شامل خمپاره ی120؛ تیربار ضد هوایی آر.پی.جی؛ مواد غذایی و دارویی؛ اسلحه ی سبک و مهمات مربوطه به میزان زیاد در اختیار دمکرات ها قرار بدهند. منتهی صدام تمام این ها را در یک جا قبول نمی کند و به مرور تحویل می دهد و در اولین رقم، دو و نیم میلیون تومان پول؛ 600 الی 700 کلاشینکف؛ 3 الی 4 تیربار ضد هوایی با مهمات مربوطه؛ بیش از 20 تن مواد غذایی و 5 تن دارو به آن ها می دهد.»

رضایی افزود: «صدام سعی می کند درخواست کومه له را روی یک طرح زمان بندی شده انجام دهد. یکی از درخواست ها خرید یک فرستنده ی یک کیلو واتی از فرانسه بوده که آمده بودند در کردستان وصل کرده بودند که حالا هم در دست شان است.

ضربه ی دیگری هم در سنندج به کومه له خورد و در حقیقت تشکیلات کومه له علاوه بر این که بخش مهمی از مرکزیتش را از دست داده، تعداد زیادی از کادرهای

ص:120

پایین را نیز از دست داده است.»

فرمانده سپاه گفت: «گروه طوفان هم در سراسر کشور ضرباتی خورده که چون هنوز در دست عمل است، از جزئیات آن پرهیز می کنم. در مجموع، عملیات شهید اشرفی اصفهانی که رسماً اعلام می کنیم، از یک ماه پیش شروع شده و همچنان ادامه دارد و در پایان عملیات، آمار دقیق خدمت امت عزیزمان اعلام خواهد شد.» رضایی افزود: «اشاره ی امام که فرمودند بچه های مردم، این قدر زحمت می کشند و تلاش می کنند و این قدر گروه ها را می زنند، به خاطر همین گزارشات بود که خدمت امام امت عرض شد و ایشان اصرار داشتند که این مطلب به سمع مردم رسانده شود تا مردم ببینند واقعاً چه قدر نیروهای حزب الله در صحنه ی عمل و میدان عمل خوب کار می کنند و ضد انقلاب را اجازه ی نفس کشیدن نمی دهند.

به دنبال ایجاد قرارگاه حمزه، جاده های مهم کردستان که در دست ضد انقلاب بود، از جمله جاده ی پیرانشهر - سردشت باز شد و عملیات همچنان در کردستان ادامه دارد.»

محسن رضایی سپس افزود: «در عملیاتی که تا کنون قرارگاه حمزه ی سیدالشهدا(ع) انجام داده، هزار و 324 نفر از ضد انقلابیون کشته شده اند؛ 41 نفر مجروح و 212 نفر دست گیر شده اند. ضمناً مقدار زیادی از انواع سلاح و مهمات و وسایل رزمی نیز به غنیمت گرفته شد.»

محسن رضایی آن گاه ریز آمار مهمات و وسایل به دست آمده را اعلام کرد و افزود:

«نتیجه ی عملیات قرارگاه حمزه بحمدالله بسیار پربرکت بود و باعث شد که مردم ما در کردستان در انتخابات شرکت کنند و الآن قرارگاه حمزه را به عنوان لشکر حمزه و حمزه را به عنوان مظهر قهرمانی اسلامی می شناسند و عشق و علاقه خاصی مردم کردستان به حمزه دارند که بسیار خوب جا افتاده و در انتخابات خبرگان و میان دوره یی مجلس علاقه و اشتیاق در کردستان آن قدر بالا بود که در آن جا انتخابات را تمدید کردند و مردم در هوای سرد و برف، صف های طولانی و زیاد کشیده بودند و رأی می دادند.»

محسن رضایی در ادامه ی همین مطلب افزود: «ما تا به حال بیش از 10 هزار نفر از مردم کردستان را مسلح کرده ایم و از آن ها در جبهه ها استفاده می کنیم و به زودی مردم کردستان خواهند دید که قرارگاه حمزه با تمام قوت و قدرت، عملیات خودش را برای پاک سازی مناطق کردستان شروع خواهد کرد و مردم کردستان ان شاءالله مثل سایر مردم کشورمان در انتخابات و در سرنوشت سیاسی خود سهیم و شریک خواهند بود.»

سؤال شد: «به دنبال عملیات ها ی سپاه اسلام، انتخابات مجلس خبرگان، به طور بی سابقه یی در کردستان انجام شده است. جناب عالی چه عواملی را سبب این پیروزی ها می دانید؟»

محسن رضایی پاسخ داد:

«با ایجاد امنیتی که در کردستان پیدا شده، مردم احساس آزادی کاملی می کنند و راه و

ص:121

روش شان به صحنه ی انقلاب باز شده و لذا، با تمام قوت مردم کردستان در انتخابات شرکت کردند و احساس کردند که رژیم جمهوری اسلامی می تواند بر روی پای خود بایستد.»

فرمانده کل سپاه پاسداران سپس به نقش جنگ پرداخت و گفت: «همان طور که مردم ما می دانند، صدام در 3 جبهه با 15 لشکر سازمان یافته و بین 80 الی 90 تیپ به مملکت ما حمله کرد: یکی جبهه ی شمالی قصرشیرین؛ یکی جبهه ی میانی فکه و دزفول و یکی جبهه ی جنوبی، یعنی شلمچه، خرمشهر و آبادان. عراق با 3 سپاه در این منطقه و نزدیک به 11 لشکر در یک منطقه و 4 لشکر هم که در شمال عراق داشت و بعداً این 4 لشکر را به کمک 3 سپاه آورد، به ما حمله کرد. هر کدام از این سپاه ها که از چند لشکر تشکیل می شود، هدف هایی داشتند. هدف هایی که آن ها در غرب داشتند این بود که ارتفاعات غرب را بگیرند و از ورود ما به سمت بغداد جلوگیری کنند. در وسط، یعنی از فکه به سمت دزفول، قصد آن ها این بود که جاده ی دزفول را بگیرند و بتوانند ارتباط شمال خوزستان با جنوب را قطع بکنند.

حرکتی که از سمت شلمچه بود، این بود که قسمت غربی اهواز و خرمشهر و آبادان را کاملاً تصرف کنند، یعنی در حقیقت خوزستان را کاملاً در دست خودشان نگه دارند.

عملیات رزمندگان اسلام که با راه حل های کلاسیک و تئوری های لیبرالیسم که در نیروهای مسلح ما و در جامعه ی ما رخنه کرده بودند عملی نشد و زمانی که نیروهای حزب الله وارد صحنه شدند، استراتژی جنگ را تدوین کردند و بر اساس آن بیش از 15 طرح به نام کربلا1 تا کربلا15 را تدوین کردند و به شورای عالی دفاع ارائه دادند و شورای عالی دفاع هم این طرح ها را تصویب کرد.

این عملیات[ها] ، یکی پس از دیگری با سرعت انجام گرفت تا زمانی که خرمشهر آزاد شد. به محض این که خرمشهر آزاد شد، دشمن فهمید که روی جمهوری اسلامی اشتباه زیادی کرده است و حساب شان دقیق از آب درنیامده است. بعد از خرمشهر، امریکا و شوروی و مخصوصاً فرانسه به صورت مستقیم وارد مسئله ی جنگ شدند و هر چه توان داشته و دارند به صدام کمک می کنند (از نظر مالی و نظامی). ضمناً، از نظر مالی عربستان و دیگران را نیز تشویق می کنند که همچنان به کمک های اقتصادی خودشان به عراق ادامه بدهند.

از نظر نظامی، موشک های بسیار مدرن در اختیار صدام قرار می دهند که فاصله های بسیار دور، چه از دریا و چه از زمین و چه از هوا، تجهیزات و وسایل نظامی ما را هدف قرار می دهند.»

محسن رضایی افزود: «از عملیات خرمشهر به این طرف، جنگ صدام با ما تبدیل شد به یک حرکت های سیاسی.»

فرمانده کل سپاه افزود: «ما روی دو خط در جنگ کار می کردیم: یکی خط ایجاد

ص:122

سازمان رزمی؛ تشکیل تیپ؛ تشکیل لشکر؛ تشکیل زرهی هایی که از عراق گرفتیم؛ تشکیل گردان های توپ خانه و ایجاد سازمان رزمی و خط دوم، عملیات های گسترده و وسیع بود، به طوری که صدام و امریکا را غافل گیر کند.»

پرسیده شد: «وضع نیروهای نظامی ما در لبنان چگونه است و نظر شما در مورد وقایع اخیر در شهرک بعلبک لبنان چیست؟»

رضایی پاسخ داد: «نیروهای رزمنده ی اسلام در اکثر مناطق شمالی لبنان در حال آموزش و تبلیغ هستند و هیچ دخالتی در امور کشور لبنان ندارند و مبارزه با اسرائیل و امریکا هدف اساسی انقلاب ما و هدف اساسی نیروهای ما در شمال لبنان است. لذا، کلیه ی مسائلی که علیه ارتش لبنان و یا مسائلی که در ارتباط با ملت لبنان است، هیچ گاه از طرف ما نبوده و ما شرکت در این رابطه نداشتیم. اسنادی که خود خارجی ها پخش کردند و در مجلات معروف انگلستان و امریکا پخش شده، آن ها را جمع آوری کرده ایم و تحویل وزارت خارجه داده ایم. مسئول ژاندارمری بعلبک و ارتش بعلبک و فرمانداری بعلبک نامه یی نوشته اند و در آن نامه صریحاً گفته اند که نیروهای جمهوری اسلامی هیچ گونه دخالتی در محاصره ی پادگان بعلبک نداشته اند و حملات از طرف خود لبنان صورت گرفته است. با ارائه ی این مدارک الحمدلله آن ها هیچ گونه دستاویزی ندارند. آن ها می خواهند با این اتهامات، نیروهای ما را از لبنان خارج کنند، ولی نیروهای ما همچنان در امر آموزش و تبلیغات، کار خود را ادامه می دهند.»

سؤال شد: «در رابطه با فتوای حضرت امام در مورد شرکت تمامی اقشار ملت حزب الله در جبهه های نبرد، سپاه تا کنون چه فعالیت هایی داشته است؟

فرمانده سپاه در پاسخ گفت: «پس از روشن شدن خطوط شرعی که امام امت در مورد دفاع از جمهوری اسلامی فرمودند، مردم استقبال بسیار خوب و فوق العاده یی کردند و احساس کردیم که قادر به جذب همه ی داوطلبان نیستیم. البته، ما شاید به همین اندازه هم احتیاج داشتیم و الآن هم احتیاج داریم، اما توان آموزشی ما در حدی بود که ما مجبور شدیم که ثبت نام بکنیم و به داوطلب وقت بدهیم که بعداً مراجعه کنند.»(1)

74

هنردوست معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت در مصاحبه یی مطبوعاتی نتایج آخرین اجلاس اوپک را که در روزهای 28 و 29 آذرماه در وین تشکیل شده بود، تشریح کرد. مهم ترین محورهای سخنان وی در این مصاحبه عبارت بود از: درخواست ایران برای افزایش سهمیه ی صدور نفت خام به میزان حتی کم تر از صدور نفت در سال 1356؛ اقدام کشور عربستان سعودی و کویت در جلب خریداران نفتی ایران حتیّ

ص:123

به قیمت ارزان فروختن آن؛ نقش انقلاب اسلامی در افزایش قیمت نفت از 12 به 34 دلار؛ حق ایران برای استفاده از این فرصت به دست آمده؛ اقدام ایران برای متوقف کردن یکه تازی در اوپک و به دست آوردن حقوق مسلم ایران در اجلاس وین؛ اعلام حمایت ایران از اوپک به هر صورت ممکن و تلاش برای تصدی دبیرکلی این سازمان در آینده. به نوشته ی روزنامه اطلاعات، هنردوست در مورد پیشنهاد ایران برای سهمیه بندی تولید نفت گفت:

«ایران در سال 1978(1356)، حدود 19 درصد تولید اوپک را به خود اختصاص داده بود و با این معیار، سهمیه ی ما در حدود 4/3 الی 5/3 میلیون بشکه در روز می شود که ما پیشنهاد تولید 2/3 میلیون بشکه در روز را کردیم و این حق ماست که بایستی اعمال شود و رسماً اعلام کردیم که ایران حتی یک بشکه نیز از این مقدار کم تر تولید نخواهد کرد که از این میزان در حدود 700 هزار بشکه برای مصارف داخلی و 5/2 میلیون بشکه نیز جهت صدور اختصاص داده ایم.» دکتر هنردوست افزود: «پس از انقلاب اسلامی ایران، اکثر مشتری های نفتی ما را پادشاهی سعودی به طرف خود جذب کرد و برای این گفته مدارک فراوانی موجود است و این کشور به اتفاق کویت و سایر اعضا در اولین کنفرانس پس از پیروزی انقلاب قول دادند که سهم ایران در بازار را تأمین کنند. با این همه، بایستی گفته شود، حتی یکی از این کشورها هم زمانی که ایران در آذرماه سال گذشته فقط 300 هزار بشکه نفت صادر می کرد، به قول خود وفا نکردند و با فروش ارزان نفت خود عملاً مشتری های ایران را بیش از پیش به طرف خود جذب کردند، ولی این مسئله را از نظر دور داشتند که این انقلاب اسلامی ایران بود که قیمت نفت را از 12 دلار به 34 دلار رساند و اکنون [که] به علت موقعیت جنگی، نیاز فراوانی به صدور و تولید بیش تر داریم، می باید سهم تولید 2/3 میلیون بشکه در روز برای ما را قبول کنند.» وی در مورد دستاورد های جمهوری اسلامی در کنفرانس وین اظهار داشت:

«اولین پیروزی ما در این کنفرانس این بود که نگذاشتیم پادشاهی سعودی خوش رقصی های خود برای اربابان امریکایی و اروپایی اش را همچنان ادامه دهد و در کنفرانس ماه می تا کنون، ایران تنها کشوری است که مانع یکه تازی سعودی ها شده است. در نهایت، سعودی ها در سطح اوپک به طور فاحشی با شکست مواجه شدند که این وجه مشخص کنفرانس اخیر اوپک در وین بود. ثانیاً، توانستیم قسمتی از حقوق از دست رفته ی خود را [که] همان تولید 2/3 میلیون بشکه در روز است، به دست بیاوریم.»

وی در مورد حمایت از اوپک گفت:

«ایران از بنیان گذاران اوپک بوده و با وجود ذخایر اثبات شده یی که فعلاً در دست داریم از کسانی خواهیم بود که تا صد سال دیگر عضو ثابت اوپک باقی خواهیم ماند و

ص:124

از آن جا اکثراً که ملت های اعضای اوپک اکثراً مستضعف هستند، تا سر حد توان از این سازمان حمایت کرده و من بعد نیز پشتیبان آن خواهیم بود و اگر احیاناً زمانی اوپک با شکست مواجه شود، این شکست فقط در نتیجه ی اضافه تولید کشورهایی مثل پادشاهی سعودی خواهد بود.» دکتر هنردوست در زمینه ی مسئله ی دوم جمهوری اسلامی ایران در وین گفت:

«انتخاب دبیرکل جدید اوپک مسئله ی خاص ایران بود و از آن جا که تا کنون کلیه ی اعضا، به نوبت دبیرکل خود را انتخاب کرده اند و این بار نوبت ما بود، ما نیز حاضر شدیم تا نماینده ی خود را معرفی کنیم، ولی با توجه به این که غیر از دور اول اجلاس اوپک که نماینده ی ایران دبیرکل شد، معمولاً انتخاب دبیرکل به اتفاق آرا صورت نگرفته و این بار با همین مسئله مواجه شدیم و تصمیم گیری به دور دوم و به کنفرانس آتی موکول شد که ان شاءالله نماینده ی مورد نظر جمهوری اسلامی ایران در این خصوص در آن کنفرانس معرفی خواهد شد.»(1)

75

در پی راه پیمایی افغانی های مقیم ایران و به خصوص شهر تهران به مناسبت سال گرد اشغال این کشور به دست نیروهای شوروی، وزارت خارجه ی شوروی اعتراض نامه یی را در این باره برای وزارت خارجه ی ایران ارسال کرد و بنابر اعلام بی بی سی متن اعتراضیه را هم در اختیار رسانه هایش قرار داد تا برای انتشار آن اقدام کنند.(2) وزارت امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران نیز بی درنگ به این اعتراض پاسخ داد.

در جوابیه ی ایران به این موضوعات توجه شده است: اشغال خاک افغانستان و آواره شدن مردم آن کشور؛ کمک دولت شوروی به حکومت عراق؛ لزوم هم دردی با ملت افغانستان و کوشش نیروهای انتظامی ایران برای آرام برگزار شدن تظاهرات،(3) متن کامل پاسخ وزارت خارجه ی ایران به این شرح است:

«وزارت خارجه ی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ یادداشت مورخ 27 دسامبر 1982 وزارت امور خارجه ی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی لازم می داند مراتب زیر را متذکر گردد:

از سه سال پیش که سرزمین اسلامی افغانستان توسط قوای بیگانه اشغال گردید، میلیون ها نفر از برادران افغانی ما در جمهوری اسلامی ایران پناه جسته اند. ملت مسلمان

ص:125

ایران علی رغم مشکلات اقتصادی و مسائل سیاسی ناشی از رویارویی با امپریالیسم تجاوزگر، نیز دست نشانده ی آن رژیم صدام - که با کمک های بی دریغ سیاسی - نظامی دولت اتحاد جماهیر شوروی هنوز بخش های مهمی از سرزمین ایران را در تصرف داشته و شهرهای بسیاری را زیر آتش توپ خانه ی خود دارد و نیز با پشتیبانی قدرت های بزرگ، هیچ یک از قوانین بین المللی را مراعات نمی نماید - مقدم این آوارگان بی خانمان را به حکم عواطف انسانی و اخلاقی اسلامی پذیرا گردید.

بدیهی است ملت ایران اندوه و انتظار این گروه عظیم را که از خانه و کاشانه ی خود رانده شده اند، به خوبی می شناسد و با آنان احساس هم دردی دارد.

به حکم این هم دردی، راه پیمایی مسالمت جویانه ی آورگان مسلمان افغانی در هفتم دی ماه 1361 سال روز اشغال افغانستان مورد مخالفت قرار نگرفت.

به هنگام راه پیمایی نیز مقامات انتظامی کوشش خود را برای کنترل جمعیتی که شرکت آن قابل پیش بینی نبود، به کاربردند. وزارت خارجه ی جمهوری اسلامی ایران امیدوار است حضور قوای خارجی در افغانستان که محرک و انگیزه ی خشم ملت افغان در داخل و خارج آن کشور است هر چه زودتر پایان یابد.»(1)

رادیو امریکا با نگاهی به راه پیمایی اخیر افغانی ها در تهران و واکنش شوروی در این باره، مواضع کلی ایران درباره ی اشغال افغانستان و تحولات انجام شده در روابط دو کشور ایران و شوروی را بررسی کرده است.

به نظر تحلیل گران غربی به رغم تلاش های شوروی برای برقراری روابطی صمیمی تر با ایران، روابط مسکو و تهران همچنان به وخامت می گراید. یکی از موانع اصلی بهبود روابط دو کشور، حضور شوروی در افغانستان است.

خبرنگار صدای امریکا با بررسی پیشینه ی این امر چنین گزارش می دهد: «در سومین سال روز مداخله ی مسکو در افغانستان، گروه کثیری تظاهرکننده در برابر سفارت شوروی در تهران به تظاهرات پرداختند. بنا به گزارش تاس خبرگزاری رسمی شوروی، تظاهرکنندگان در حالی که فریاد سرداده بودند و شعارهای ضد شوروی می دادند، سعی کردند به زور راه خود را به محوطه ی سفارت شوروی بگشایند و پرچم شوروی را ببرند و پاره کنند. تاس در گزارش خود می گوید: "از پیش به مقام های ایرانی هشدار داده شده بود که ممکن است در سفارت شوروی دردسرهای احتمالی روی دهد، اما تظاهرات با چشم پوشی آشکار و اجازه ی ضمنی مقام های رژیم ایران برگزار شد."

تاس گزارش داد که اعتراض شدیداللحنی در این زمینه به وزارت امور خارجه ی ایران تسلیم شده است. دو سال پیش در نخستین سالروز مداخله ی مسکو در افغانستان نیز سفارت شوروی در تهران شاهد رویداد مشابهی بود و گروهی به محل سفارت

ص:126

حمله کردند، اما در تفسیر دیروز تلویزیون مسکو گفته شد که داوری درباره ی دلیل تظاهرات اخیر، کاری دشوار است. تلویزیون مسکو در تفسیر خود گفت: "دوایر معین و محافل خاصی در ایران تلاش می کردند در رابطه با جنگ ایران و عراق احساسات ضد روسی را دامن زنند: "در تفسیر تلویزیون مسکو ضمن تکیه ی دیگر باره بر اشتیاق شوروی به حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف ایران و عراق گفته شد که جنگ و اقدامات ضد روسی در تهران به دست کسانی که تلویزیون مسکو آنان را نیروهای امپریالیستی می خواند به راه انداخته شد. تلویزیون مسکو در تفسیر خود گفت: "این نیروها می خواهند با حفظ تشنج منطقه را زیر سلطه ی خود درآورند. اوایل سال جاری نیز رادیو مسکو در این باره که پاره یی از شخصیت ها و مفسران مطبوعات ایران آشکارا، رنگ ضد روسی به خود گرفته اند، زبان به اعتراض گشود."رادیو مسکو در آن زمان گفته بود که شوروی همپیمان طبیعی ایران است و نمی تواند درک کند که چرا باید کسی در ایران سیاست شوروی را یکی از عوامل ایجاد تشنج در منطقه بداند. تحلیل گران غربی می گویند رهبران مذهبی رژیم ایران اساساً از سیستم رسمی ملحدانه ی شوروی دل خوشی ندارند و از آن بیزارند. گفته می شود که آنان در یک خط مشخص تر دلایلی برای شک کردن در مورد ادعای بی طرفی شوروی در جنگ ایران و عراق نیز در دست دارند، چراکه مفسران رسانه های گروهی شوروی شیوه ی رفتار و مقاصد نیات ایران را در جنگ با عراق مورد انتقاد قرار داده اند و از سوی دیگر مسکو هم واره روابطی صمیمانه با عراق داشته است، اما مانع اصلی در راه بهبود روابط ایران با شوروی هنوز مسئله ی افغانستان است.

تهران از همان آغاز، مداخله ی مسکو را در افغانستان به صراحت مورد انتقاد قرار داد. برای نمونه گزارش شد که این هفته وزارت امور خارجه ی رژیم اسلامی بار دیگر خواستار خروج نیروهای شوروی از افغانستان شده است. بیانیه ی وزارت امور خارجه ی رژیم اسلامی، مسکو را به شدیدترین لحن به عنوان یک سرکوب گر جهانی محکوم کرده و آنچه را که رفتار وحشیانه ی سربازان شوروی در افغانستان خوانده، مورد انتقاد قرار داده است.»(1)

76

صدام حسین رئیس جمهور عراق در گفت و گو با بنیاد تحقیقات سیاسی و امور خارجی برولینگز واشنگتن دربار ی ارتباط دو کشور عراق و امریکا و رعایت تدابیر رایج در ارتش عراق ولو آن که به اعدام افسران ارتش عراق بینجامد سخن گفت. گزارش رادیو کویت از این گفت و گو به این شرح است:

ص:127

«صدام حسین رئیس جمهوری عراق ابراز امیدواری کرد که کشورهای اروپایی غربی

در رویدادهای جهان نقش مهم و فزاینده یی ایفا کنند.

وی اضافه کرد: "بسیاری از کشورهای مستقل جهان در اروپا که می توانند به دور از تأثیر ابرقدرت ها تصمیماتی را اتخاذ کنند، برای ایفای چنین نقش آمادگی دارند."

صدام حسین در گفت و گو با "انستیتو برولینگز" که یک مؤسسه تحقیقاتی سیاسی و مسائل خارجی در واشنگتن است ابراز عقیده کرد که ایالات متحده در روزی از روزها متقاعد خواهد شد که اهمیت عراق در سطحی است که نمی تواند نقش آن را نادیده بگیرد.

وی اضافه کرد: "واشنگتن پی خواهد برد که برقراری روابط عادی با عراق در صورتی که مبتنی بر اصل برابری و عدم دخالت در امور داخلی باشد، یک مسئله ی ضروری است و عراق هنگامی که پی ببرد منافع ملی و قومی خود اقتضا می کند روابط عادی با ایالات متحده برقرار شود، بدون تردید در این جهت کوشش خواهد کرد.

صدام حسین در خلال گفت و گوی خود با نویسنده ی امریکایی انستیتو مطالعات سیاسی و مسائل خارجی برولینگز در پاسخ به پرسش نویسنده ی امریکایی درباره ی خبر اعدام 3 ژنرال عراقی که طه یاسین رمضان آن را اعلام داشته، گفت: "شما می دانید که جنگ به هنگامی که طولانی شود در آن قصورها و شکاف هایی و در عین حال پیروزی هایی حاصل می شود و در هر پیشرفت افرادی هستند که مسئولیت را بدون خستگی دنبال می کنند و شجاعان و توانمندان بیش از حد معمول نیز وجود دارند و شاید عده یی باشند که در راه ضعیف شوند؛ چه در برابر دشمن و چه در برابر اغوا گری ها. و ضعف و نقض بزرگ در ارتش را در شرایط جنگ عموماً قوانین نظامی با تدابیر مشخصی حل می کند و شاید برخی از این تدابیر منجر به مرگ شود.

قانون عراق که ما آن را به ارث برده ایم هنوز در نیروهای مسلح اجرا می شود. برخی از فرماندهان نظامی در نبرد غرب کارون که عده یی از آن ها اعدام شده اند، مرتکب قصور شده بودند، ولی تعداد آن ها در حقیقت 2 فرمانده و یک افسر بوده است"»(1)

77

صدام حسین امروز با فرستاده ی ویژه رئیس جمهور یوگسلاوی نیز دیدار کرد. رادیو صوت الجماهیر در این باره گزارش داد: «امروز صدام حسین رهبر و رئیس جمهور عراق، با فرستاده ی رئیس جمهوری یوگسلاوی و معاون وزیر خارجه ی این کشور دیدار کرد، در این دیدار فرستاده ی رئیس جمهور یوگسلاوی نامه ی رئیس جمهوری کشورش را به صدام حسین تسلیم کرد. این نامه در خصوص روابط پیشرفته ی عراق و

ص:128

یوگسلاوی و مستحکم کردن مبانی جنبش غیر متعهد و فعالیت آن در سطح جهان بوده است. در این دیدار عزت ابراهیم معاون شورای فرماندهی انقلاب عراق؛ رئیس دفتر ریاست جمهوری؛ حامد علوان وزیر مشاور در امور خارجه ی عراق و سفیر یوگسلاوی در این کشور، حضور داشتند. درباره ی مفاد نامه یا موضوعات مورد گفت و گو در این دیدار مطلبی بیان نشده است(1)

78

محی الدین معروف معاون رئیس جمهور عراق، اعلام کرد که سازمان کنفرانس اسلامی طول هفته ی جاری تلاش تازه یی را برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق آغاز خواهد کرد. وی در گفت و گو با روزنامه ی عربستانی الجزیر، بدون اشاره به شرایط ایران برای پایان دادن به جنگ گفت: «بندهایی از پیشنهاد مرا که کمیته ی حسن نیت اسلامی در این زمینه ارائه کرده بود، در رابطه با برقراری آتش بس و عقب نشینی نیروهای طرفین به پشت مرزهای بین المللی و تعیین هیئت نظارت است.» معروف خاطرنشان کرد که این پیشنهاد، دو طرف را پس از اجرای بندهای فوق به آغاز مذاکرات دعوت کرده است.(2)

معاون رئیس جمهور عراق بدون یادآوری لشکرکشی عراق به ایران در سال 1359، اعلام کرد که هیچ گونه چشم طمعی به خاک ایران نداریم. وی ضمن اعلام توافق دو کشور امریکا و شوروی برای پایان دادن به جنگ، از فعالیت میانجی گرانه ی سازمان کنفرانس اسلامی در هفته ی آینده خبر داد. به گزارش رادیو ریاض، طه محی الدین معروف معاون رئیس جمهوری عراق، اعلام کرده است که کشورش هیچ گونه طمعی به زمین های ایران ندارد و نمی خواهد به ارتش ایران اهانتی کرده باشد و یا این که در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت کند. وی در مصاحبه با روزنامه ی الجزیره که امروز منتشر شده است، تأکید کرد که عراق از میانجی گری آینده مانند گذشته استقبال خواهد کرد. وی اضافه کرد که سیاست کشورش از بدو تجاوز ایران به عراق با تلاش های واسطه گرانه هم سو بوده، ولی ایران این تلاش ها را رد کرده است و در حال حاضر عراق راهی جز جنگ و دفع تجاوز ندارد. معروف در ادامه تأکید کرد که در چنین شرایطی که امت عرب و اسلامی در آن به سر می برند نیاز مبرمی به هم بستگی احساس می شود. وی همچنین درباره ی نقش دو ابرقدرت برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران گفت: «در دیداری که اخیراً با وزاری خارجه ی امریکا و شوروی در نیویورک داشتیم، اختلاف نظر طرفین در همه ی زمینه ها و همچنین اتفاق نظر آن ها در ضرورت پایان یافتن این جنگ برای وی آشکار شده است، ولی در پی آن هیچ اقدام جدی در این زمینه نشده است، چون دو ابرقدرت استراتژی و منافع خود را در نظر می گیرند.» طه محی الدین معروف اضافه کرد که در اجلاس سازمان

ص:129

کنفرانس اسلامی که هفته ی جاری برگزار می شود، دست به تلاش تازه یی برای پایان دادن به جنگ عراق و ایران خواهد زد.(1)

79

اعدام 17 افسر اطلاعاتی ارتش عراق و بررسی وضعیت اقتصادی عراق محور موضوعاتی است که روزنامه ی دی ولت آلمان و روزنامه ی پاکستانی جسارت در باره ی آن مطلب نوشته اند.

دی ولت نوشته است:

«هفته ی گذشته 17 افسر ضد اطلاعاتی عراق در یک دادگاه سری نظامی این کشور به مرگ محکوم و فوراً اعدام شدند. این افراد متهم بودند که ثبات سیاسی در کشور همسایه ی خود، یعنی ایران را که عراق با آن در جنگ است و نیز قدرت ارتش ایران را بسیار دست کم گرفته بودند و این مهم ترین دلیل برای شکست نیروهای عراقی در تابستان گذشته بوده است.»(2)

روزنامه ی جسارت نیز در گزارشی درباره ی وضعیت اقتصادی عراق نوشته است: «رژیم عراق از آذرماه، حقوق کارمندان و کارگران را 10 درصد کاهش داده است.» این روزنامه ی اردوزبان چاپ کراچی، در شماره ی دیروز خود ضمن اعلام این خبر همچنین نوشته است: «خارجیانی که در عراق به کار اشتغال داشته اند از سال گذشته به این طرف مجاز بوده اند فقط 50 درصد از حقوق خالص خود را به کشورهای شان بفرستند. اعمال این محدودیت رژیم عراق بیان گر این واقعیت می باشد که تا چه حد برای تأمین مخارج هنگفت جنگی که خود آتش افروز آن بوده با کمبود ارز مواجه است و ناگزیر شده برای رفع قسمتی از کمبود، محدودیت هایی این چنین وضع نماید.

عراق که خود را در برابر مشکلات اقتصادی ناتوان می بیند اخیراً دست به دامان کشور یوگسلاوی شده است.»(3)

80

رادیو اسرائیل از نامه ی 4 سناتور امریکا به ریگان رئیس جمهور این کشور، مبنی بر مغایرت فروش 60 هلی کوپتر این کشور با وجود بی طرفی اعلام شده از جانب دولت امریکا در جنگ ایران و عراق خبر داد. به گزارش این رادیو، 4 سناتور امریکایی با ارسال نامه ی مشترکی برای پرزیدنت ریگان از وی خواستند از فروش هلی کوپتر به ارتش عراق خودداری کند.

در این نامه که سناتور چارلز پرسی رئیس کمیسیون روابط خارجی سنا و سناتور آلن

ص:130

ریکسون، از جمله امضاکنندگان آن می باشند، تأکید شده است که فروش هلی کوپتر به عراق با منابع ایالات متحده مبانیت دارد و بی طرفی امریکا را در جنگ ایران و عراق نقض می کند.

قرار است تعدادی از این هلی کوپترها تا چند روز دیگر به عراق تحویل داده شود. عراق جمعاً 60 هلی کوپتر به کارخانه ی امریکایی سفارش داده که تا کنون 12 فروند از آن ها ارسال شده است. سناتورهای امریکایی در نامه ی خود نوشته اند: «تردیدی نیست که ارتش عراق این تعداد زیاد هلی کوپتر را در جنگ علیه ایران به کار خواهد گرفت.»(1)

ص:131

ص:132

وی مدعی شد 28 تن از کشته شدگان، فرماندهان دولتی و عوامل مهم شکنجه و اعدام بوده اند. زرکش رهبر نهضت مقاومت در ایران و معاون مسعود رجوی رئیس سازمان مجاهدین خلق است. در این بیانیه همچنین ادعا شده است که نیروهای مقاومت ضمن حمله به ده ها پایگاه وابسته به حکومت آن ها را منهدم کرده اند.(1)-(2)

84

محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران در مراسم اعزام به جبهه ی هزاران نفر از نیروهای داوطلب بسیجی در پادگان21 حمزه ی تهران درباره ی عوامل سه گانه ی "فرهنگ، ترس و نیاز" که ابزارهای سلطه ی امریکا بر مردم سایر کشورهای جهان است، سخن رانی کرد، به گزارش روزنامه ی کیهان، وی پس از تشریح هر یک از این عوامل، به ضربه هایی که انقلاب اسلامی ایران بر امریکا وارد کرده و بدین ترتیب حلقه های زنجیر وابستگی را گسسته است اشاره کرد و گفت:

«با آزاد شدن ایران از قید تسلط امریکا نه تنها منافع این کشور در ایران از بین رفت، بلکه هم اکنون امریکا در مقابل خود یک مهاجم را می بیند و به همین جهت دست به توطئه های زیادی از جمله حمله ی نافرجام طبس؛ کودتای نظامی و ایجاد حرکت های سیاسی توسط عوامل وابسته ی داخلی می زند که توفیقی حاصل نمی کند و مرحله ی بعدی، استفاده از صدام، این عامل سرسپرده است که به وسیله ی او خوزستان را از میهن اسلامی ما جدا کند، ولی با گذشت یک سال از جنگ تحمیلی، خرمشهر توسط رزمندگان ما آزاد می شود و توجه دنیا به ایران جلب می گردد.»

رضایی در ادامه بار دیگر به سه عامل استثماری امریکا اشاره کرد و گفت:

«اکنون این سه عامل به نفع ما تغییر کرده است. فرهنگ ما، فرهنگ آزادی و غیر وابسته شد که مراحل تکاملی خود را طی می کند. عامل ترس که نیروهای رزمی عراق بود، توسط رزمندگان ما به صورت نیروهای زبون و خوار درآمد و عامل نیاز در عملیات ما به کلی از بین رفت و این در دنیا یک مسئله است که ما تسلیحات خود را از کجا تأمین می کنیم.

ما تسلیحات خود را از غنائمی که از مزدوران عراقی می گیریم تأمین می کنیم و از حدود 5 هزار و 500 تانک و نفربر که تا کنون به غنیمت گرفته ایم، تعداد 2 هزار دستگاه سالم و آماده به کار هستند.(3)

ص:133

85

به نوشته ی روزنامه ی اطلاعات، احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه ی جمهوری دمکراتیک الجزایر، بنا به دعوت علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ی کشورمان برای یک دیدار رسمی و دوستانه به تهران سفر خواهد کرد. وزارت امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران با اعلام این خبر، سفر وزیر خارجه ی الجزایر را به ایران، نشانه ی آشکار دوستانه بودن روابط برادرانه ی موجود میان دو کشور و فرصتی دیگر برای گفت و گو و تبادل نظر متقابل درباره ی موضوعات مورد علاقه ی طرفین و اوضاع بین المللی دانست(1)

در این حال، دبیرکل کنفرانس اسلامی در گفت و گویی با خبرگزاری فرانسه، اقدامات میانجی گرانه را در وضعیت فعلی دشوار خواند. حبیب شطی گفت: «به علت این که هر دو دولت حاضر به هیچ نوع توافقی نیستند، لذا دست یابی به یک ابتکار جدید صلح آسان نیست.» وی گفت که، به تماس خود با کشورهای عضو "کمیته ی صلح" سازمان کنفرانس اسلامی ادامه خواهد داد، گرچه هیچ دورنمایی از تماس تازه و مستقیم بین تهران و بغداد بر اساس پیشنهادهای جدید نمی بیند. شطی تأکید کرد که پیروزی نظامی برای هیچ یک از دو کشور ممکن به نظر نمی رسد و اظهار تأسف کرد که هر چه قدر جنگ طولانی شود، همان قدر صلح به تأخیر خواهد افتاد.(2)

علی ناصر محمد رئیس جمهور یمن جنوبی نیز که در بلوک بندی ها از جمله کشورهای چپ گراست، در مصاحبه با روزنامه ی کویتی السیاسیه بدون هر گونه اشاره به چگونگی آغاز جنگ بین ایران و عراق خواستار خاتمه ی فوری این جنگ خانمان برانداز و آغاز مذاکرات مسالمت آمیز برای حل اختلافات مرزی و سایر اختلافات این دو کشور مسلمان همسایه شد. وی گفت که ادامه ی این جنگ فقط منافع امریکا و صهیونیست ها را تأمین خواهد کرد، چراکه هر دو این ها می خواهند توجه ایران و عراق را به مبارزات پیش روی کشورهای اسلامی و عربی منحرف کنند. رئیس جمهوری یمن جنوبی تأکید کرد که این جنگ دسیسه های امپریالیست ها را برای ایجاد مراکز تشنج در منطقه به پیش می برد و به آن ها بهانه می دهد تا برای کنترل ثروت منابع و مردم این منطقه مداخله ی مسلحانه کنند.(3)

86

با توجه به اقدامات خصمانه ی دولت فرانسه، واحد مرکزی خبر از جلوگیری فعالیت

ص:134

خبرنگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی در این کشور خبر داد. به گزارش واحد مرکزی خبر: «این اقدام مغرضانه و مخالف اصول آزادی در سرزمین مدعیان محافظ آزادی، در شرایطی صورت می گیرد که دفتر خبرگزاری فرانسه در تهران به فعالیت عادی خود ادامه می دهد و روزانه ده ها خبر مغرضانه از جمهوری اسلامی ایران به سراسر جهان مخابره می کند.»

واحد مرکزی خبر ضمن اعلام این خبر، افزود:

«کارت خبرنگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در فرانسه که قصد مراجعت به محل مأموریت خود در پاریس را داشت، توسط مسئول امور کنسولی سفارت فرانسه در تهران ضبط شد و مسئول نام برده پس از بیست روز سر دواندن، از صدور ویزای مراجعت جهت خبرنگار ایرانی خودداری کرد و بدین ترتیب علی رغم موازین بین المللی موجود در امر جریان آزاد اخبار و اطلاعات، نمایندگی سیاسی دولت فرانسه در ایران با این اقدام که در جهت سیاست های ضد ایرانی دولت سوسیالیست فرانسه بوده است، گامی تازه در مسیر ضدیت و مخالفت با انقلاب اسلامی ایران برداشت.»(1)

87

در پی اظهار تمایل مقامات ایرانی به هم کاری با شرکت های کره ی جنوبی برای پایان دادن به پروژه ی پتروشیمی بندر امام خمینی به دلیل تمایل نداشتن شرکت های ژاپنی به تکمیل پروژه، کمپانی ژاپنی طرف قرارداد ایران به این اقدام ایران اعتراض کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران از توکیو: «کازاکو یاماگوشی رئیس کمپانی توسعه ی شیمیایی ایران، در این باره گفت: نمایندگان ایران در ماه ژوئیه ی سال 1983 برای مذاکره با 28 کمپانی طرف قرارداد ژاپنی بر سر پرداخت 13 میلیون ین سهم پرداخت نشده توسط ایران به توکیو سفر خواهند کرد."

از سوی دیگر، 4 روزنامه ی عمده ی صبح امروز توکیو در گزارش های مشابهی به نقل از رئیس کمپانی توسعه ی شیمیایی ایران (مجموعه کمپانی های ژاپنی که در پروژه ی بندر امام خمینی سرمایه گذاری کرده اند) نوشتند که ایران طرف ژاپنی را از دخالت دادن کره یی ها در پروژه مطلع نکرده است.

به نوشته ی این روزنامه ها، هیئت کره یی که گفته می شود شامل 9 نفر می باشند، قرار است نتیجه ی بررسی خود را تا 28 دسامبر سال جاری (7 دی 1361؛ همان روزی که یاماگوشی خبر اعتراض رسمی را در اختیار روزنامه ها قرار داد) پایان دهد و طرف ژاپنی نیز در نظر دارد چگونگی برخورد با مسئله را تا زمان دریافت گزارشی که کره یی ها به دولت ایران تسلیم خواهند کرد به تعویق اندازد.

ص:135

"یاماگوشی" در این رابطه گفته است: "حرکت اخیر ایرانیان نشان می دهد که آن ها

شدیداً مایل به پایان دادن کار پروژه هستند."

به نوشته ی روزنامه ها، گفته می شود، ایران از ژاپنی ها می خواهد تحقیق در مورد خسارت وارده به پروژه را هرچه زودتر و در محل پروژه انجام دهند، در حالی که طرف ژاپنی کار بررسی را به دلیل نگرانی از احتمال در مخاطره قرار دادن جان کارکنانش در تهران انجام می دهد.

به گفته ی رئیس کمپانی توسعه ی شیمیایی ایران، اعتراض ژاپنی ها به اقدام ایران، شامل سه قسمت است:

1. کارهای، مقدماتی برای ازسرگیری ساختمان پروژه که اخیراً آغاز شده است.

2. دخالت کره یی ها، برخلاف قرارداد به طرف ژاپنی اطلاع داده نشده است.

3. این اقدام مخالف با تعهد برای حفظ اسرار پروژه می باشد.

این روزنامه[ها] همچنین نوشته اند: " بر اساس گزارشات رسیده، همچنین شرکت پتروشیمی ایران گفته است که دولت ایران برای پرداخت سرمایه ی مورد نیاز پروژه خواستار تحقیق و کار در پروژه است و ژاپنی ها علی رغم درخواست وی حاضر نبوده اند به محل پروژه بروند."

در این حال، روزنامه ی مانییچی به نقل از یاماگوشی می نویسد: "انجام ادامه ی طرح که 85 درصد کار آن تا کنون به پایان رسیده برای کره یی ها ممکن نیست.

آساهی به نقل از منابعی در کمپانی میتسوئی اضافه می کند: "ورود یک طرف سوم برای خاتمه ی پروژه شاید یکی از راه های پایان دادن به بن بست بوده و میتسوئی با دقت این تحولات را دنبال می کند."

از سوی دیگر روزنامه ی یومیوری معتقد است که با توجه به رشد عدم اعتماد میان طرفین، احتمالاً موفقیت پروژه بیش از پیش پیچیده تر می شود.»(1)

88

دو تن از کارکنان سفارت استرالیا در تهران به دلیل توهین و اهانت به شعائر اسلامی افرادی نامطلوب و هنجارشکن شناخته شده، از ایران اخراج شدند.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی:

«سخن گوی وزارت امور خارجه ی کشورمان اعلام کرد: "چندی قبل هنگامی که 2 تن از خواهران مسلمان جهت اخذ روادید به سفارت استرالیا در تهران مراجعه کرده بودند، دو تن از کارکنان این سفارت خانه ضمن دشنام و اهانت به این خواهران خواستار عکس بدون حجاب اسلامی از آنان شدند که این امر با مخالفت خواهران مسلمان رو به رو

ص:136

شد." وی افزود: "از آن جا که وزارت امور خارجه به هیچ وجه تحمل توهین به شعائر اسلامی را ندارد، به دنبال این اعمال ناشایست، دو کارمند سفارت استرالیا را عنصر نامطلوب شناخته و از جمهوری اسلامی ایران اخراج کرد."»(1)

89

روزنامه ی فانیشنال تایمز (تایمز مالی) در بررسی روابط اقتصادی ایران و کشورهای اروپای شرقی به کاهش صادرات نفت شوروی به کشورهای بلوک شرق و روی آوردن این کشورها به نفت ایران اشاره کرده و سپس به سفر وزیر صنایع شیمیایی آلمان شرقی به ایران و نتایج سفر وی پرداخته و نوشته است: «به رغم انتظارات کشورهای اروپای شرقی مبنی بر افزایش صادرات نفتی ایران به این کشورها، به نظر می رسد که در میزان نفت خریداری شده ی این کشورها از ایران به صورت تهاتری تغییری حاصل نشده است.

این روزنامه افزوده است:

«فقط چند کشور اروپای شرقی چون مجارستان و بلغارستان قادر بوده اند حجم صادرات خود را به ایران افزایش دهند، در حالی که کشورهای دیگر این بلوک نتوانسته اند کالاهای خود را با نفت ایران که شدیداً به آن نیاز دارند مبادله کنند. مهم ترین منبع تأمین کننده ی نفت کشورهای عضو کومکون شوروی اخیراً از میزان نفتی که به این کشورها تحویل می داد، 10 درصد کاسته است و کشورهای اروپای شرقی اغلب در پی تأمین مابقی نیازهای نفتی خود از منابع دیگر می باشد.

این کشورها سعی دارند بدون پرداخت ارزهای معتبر که به میزان کمی در دست رس دارند نفت مورد نیاز خود را به دست آوردند.

اخیراً در دیدار گونتر ویشوفسکی وزیر صنایع شیمیایی آلمان شرقی نیز از تهران، قراردادی مبنی بر افزایش روابط اقتصادی و تکنیکی بین دو کشور به امضا رسید. ایران در این قرارداد ماده یی را گنجانده است که بر اساس آن آلمان شرقی باید 75 میلیون دلار کالاهای غیر نفتی از ایران خریداری کند، ولی مدتی برای خرید این مقدار کالا از ایران در قرارداد مذکور ذکر نشده است.

بعد از آن که آمریکا ایران را تحریم نفتی کرد، وزرای نفت، صنایع و بازرگانی تهران طی دیدارهایی از کشورهای عضو کومکون تمایل ایران را مبنی بر هم کاری های صنعتی با این کشورها اعلام کردند و متعاقب آن، هیئت های تجاری اروپای شرقی دیدارهایی از ایران و عراق به عمل آوردند. پیامد این تحولات این بوده است که شرکت های غربی و ژاپنی تقریباً اغلب قراردادهای اجرای پروژه ها را در عراق به خود اختصاص دادند و ایران نیز نفت خود را به مشتریان غیر عضو کومکون فروخته است.

ص:137

تهران کالاهایی چون لوازم الکترونیکی، سیمان، کارخانه ی سازنده ی قطعات پیش ساخته ی ساختمانی، ماشین آلات سازنده ی کابل و ماشین آلات کود شیمیایی از آلمان شرقی خریداری خواهد کرد.

ویشوفسکی در تهران با نخست وزیر و چند تن از وزرای ایران و وزیر نیرو دیدارهایی داشته است. از سوی دیگر، بر اساس گزارشات واصله از تهران، حجت الله غنیمی فرد معاون بازرگانی ایران اعلام کرده است که آقای ویشوفسکی به جنبه های منفی روابط تجاری تهاتری آگاه شده و قانع شده است که روابط تجاری دو کشور باید به صورت یک حساب مشترک صورت گیرد، لذا روابط تجاری دو کشور بر اساس تهاتر در اول فوریه (1983)، کان لم یکن تلقی خواهد شد.»(1)

90

با آن که هنوز حضور بیش از یک گردان نیروهای سودانی که قرار است با آموزش یک ماهه به خدمت ارتش عراق در آیند، گزارش شده است، امروز طه یاسین رمضان فرمانده کل ارتش خلق عراق، این امر را رشد و آگاهی توده های عرب سودان در وضعیت کنونی جنگ خواند. وی اضافه کرد: «نیروهای ایرانی مذبوحانه می کوشند از مرزهای شرقی میهن عربی عبور کنند.» فرمانده کل ارتش خلقی در ادامه گفت: «نیروهای خلاق و جوان سودان که برای شرکت در نبرد قومی و مقدس وارد عراق شده اند، عامل مؤثری در روشن گری مبارزات قومی و مشترک علیه تهدیدها و نقشه هایی که دشمنان امت عربی سعی دارند مزدوران عرب زبان نظیر قذافی و اسد در منطقه به اجرا در آورند، خواهند بود.» وی بار دیگر با تأکید بر تأثیر نیروهای سودانی در جنگ گفت: «رشد و گسترش شرکت توده های مردمی در جنگ همان طوری که در کشور برادر سودان حاصل شد، با تسهیلاتی که حکام عرب فراهم می آورند میسر خواهد بود.»(2)

در این حال، طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق، برای برقراری روابط سیاسی کشورش با مصر اعلام آمادگی کرد. رادیو امریکا مصاحبه ی وی را با روزنامه ی الاهرام که در روزنامه ی واشنگتن پست چاپ شده بدین ترتیب آورده است: «عراق آشکارا خاطرنشان ساخته است که آماده است روابط سیاسی خود را با مصر در پی وقفه ی چهار ساله، بار دیگر از سر گیرد.

طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق، در مصاحبه یی با الاهرام روزنامه ی نیمه رسمی قاهره اظهار داشت: "ما با برقراری دوباره ی روابط سیاسی با مصر مخالفتی نداریم." وی همچنین پیشنهاد کرد به منظور گفت و گو پیرامون این مسئله با کمال حسنعلی وزیر خارجه ی مصر دیدار کند.

در پی انتشار متن این مصاحبه در شماره ی دیروز روزنامه ی الاهرام، تحلیل گران

ص:138

سیاسی در قاهره گفتند که پیشنهاد عراق می تواند سرآغاز پیدایش دگرگونی باشد که مصر مدت هاست به منظور آشتی با دیگر کشورهای جهان عرب در جست و جو و انتظار آن بوده است.

این تحلیل گران، عراق را یکی از آغازکنندگان چنین روندی به شمار می آورند، چراکه آن کشور مدتی است برای تأمین بخشی از نیازهایش در جنگ با جمهوری اسلامی ایران به مقدار بسیار، جنگ افزار و مهمات از مصر خریداری می کند. طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق در مصاحبه اش با روزنامه ی الاهرام گفت: "من به عنوان یک فرد عرب اعلام می دارم که لازم است این گام هم اکنون برداشته شود. من شخصاً آماده ام با کمال حسنعلی یا پطروس غالی معاون نخست وزیر مصر در روابط خارجی در قاهره یا بغداد یا هر مکان دیگری به منظور آغاز مذاکراتی مستقیم درباره ی این مسئله دیدار کنم."» خبرنگار روزنامه ی واشنگتن پست در قاهره در ادامه ی گزارش خود آورده است: «در پی مصاحبه ی طارق عزیز، یک سخن گوی وزارت خارجه ی مصر اظهار داشت: "سخنان معاون نخست وزیر عراق جدی تلقی شده و تحت بررسی قرار دارد."»(1)

ص:139

روزشمار جنگ پنج شنبه 9 دی 1361 14 ربیع الاول 1403 30 دسامبر 1982

91

با گذشت حدود یک هفته از ابلاغ طرح عملیاتی کربلا11، قرارگاه های کربلا و نجف به یگان های تابعه در استان میسان عراق با هدف تصرف العماره و در پی آن برگزاری جلسات متعدد در مورد چگونگی اجرای مانور، امروز جلسه یی به منظور نهایی کردن طرح مانور با حضور فرماندهان سپاه در محل قرارگاه سپاه7 در تنگه ی ذلیجان برگزار شد. فرماندهان حاضر در این جلسه عبارت بودند از: غلامعلی رشید؛ (جانشین طرح و عملیات ستاد مرکز) حسن باقری؛ (مسئول اطلاعات و عملیات قرارگاه مرکزی خاتم(ص)) مجید بقایی؛ (فرمانده قرارگاه کربلا)، احمد غلامپور (معاون قرارگاه کربلا)، بشردوست (مسئول طرح و عملیات قرارگاه نجف)، محمدابراهیم همت (فرمانده سپاه 11 قدر)، مرتضی قربانی (معاونت سپاه7 و فرمانده لشکر 25 کربلا) و مرتضی صفاری (مسئول طرح و برنامه قرارگاه کربلا).(1)

در ابتدای جلسه، غلامعلی رشید جمع بندی نظرهای فرماندهان سپاه را تا این مقطع چنین بیان کرد:

ص:140

«بعد از عملیات بیت المقدس ما برخورد کردیم به عمق هدف و نیروی پیاده ی ما بیش تر از 20 الی 25 کیلومتر بیش تر نمی تواند پیشروی کند و این مقدار هم به شرطی است که بعد از طی این مسافت به مواضع پدافندی خوبی برسند وگرنه مشکل خواهند داشت. مسئله ی دیگر این است که فاصله ی خط ما با دشمن در این منطقه حدود 10

کیلومتر است و ضمناً عمق این جبهه بسیار زیاد است (حدود 70

کیلومتر) و امکانات ما از نظر مکانیزه بسیار ضعیف است، در حالی که در این زمین، حداقل 2 تیپ مکانیزه (برای سرعت دادن به پیشروی) مورد نیاز است. لذا، برادران 2 تلاش عمده را در نظر بگیرند:

1. پل غزیله و تأمین حلفائیه (به عنوان عمق هدف)

2. غرب جاده ی آسفالت در قسمت شمالی هورالسناف و رودخانه ی دویرج (به عنوان تأمین جناح راست عملیات).»

با این مقدمه فرماندهان به بررسی نقاط قوت و ضعف اجرای یک مرحله یی یا دو مرحله یی مانور عملیات پرداختند، تعدادی از فرماندهان از جمله مرتضی قربانی؛ مجید بقایی؛ حبیب اللهی (مسئول طرح و برنامه ی سپاه سوم) و حسین خرازی (فرمانده سپاه سوم) با صراحت از اجرای دو مرحله یی عملیات دفاع کردند و دلایلی را برای آن برشمردند.

استدلال این فرماندهان در دفاع از اجرای انجام عملیات در دو مرحله چنین بود:

1. به دلیل محدودیت توان نیروهای خودی در پیشروی به عمق منطقه ی دشمن، احتمال موفقیت در عملیات بیش تر خواهد بود.

2. بعد از اجرای عملیات در مرحله ی اول، امکان بهره برداری از جاده های متعدد، به منزله ی عقبه ی نزدیک عملیات فراهم خواهد شد.

3. در عملیات دو مرحله یی امکان بهره برداری از فرماندهی متمرکز، نیروها و امکانات بیش تر خواهد بود.

ضمن آن که به دلیل وجود موانع متعدد، عملاً امکان حرکت سریع در عمق منطقه ی عملیات و اجرای عملیات در یک مرحله چندان فراهم نیست.

البته، تعدادی از این فرماندهان برای عملیات یک مرحله یی نیز برتری هایی قائل بودند، اما به دلیل مشکلاتی از جمله عمق زیاد منطقه ی عملیات؛ محدودیت نیرو و وجود موانع بسیار، اجرای آن را عملی نمی دانستند.

شماری از فرماندهان از جمله غلامعلی رشید، حسن باقری، و مرتضی صفاری با بیان دلایلی از اجرای عملیات در یک مرحله دفاع کردند که مهم ترین آن ها عبارت بود از:

1. دست یابی سریع نیروهای خودی به عقبه و قرارگاه های تیپ و توپ خانه های دشمن.

2. استفاده از اصل غافل گیری.

3. تضمین بیش تر برای گرفتن سرپل غزیله (چون عراق به محض آگاه شدن از مسیر

ص:141

عملیات، پل غزیله را مستحکم و یا منفجر خواهد کرد).

4. به هم خوردن تمرکز دشمن در هدایت نیروهای خود.

5. کاهش تلفات خودی به دلیل بر هم خوردن سیستم فرماندهی دشمن.

علاوه بر ذکر محاسن هر کدام از طرح ها (یک مرحله یی و دو مرحله یی) فرماندهان به معایب آن ها نیز توجه داشتند و تعدادی از فرماندهان در کنار دفاع از طرح مانور مورد نظر خود، ایرادها و محدودیت های آن را نیز بیان کردند.

از جمله غلامعلی رشید پیشنهاد خود را برای جبران ضعف توان نیروهای خودی برای حرکت در عمق دشمن مطرح کرد و گفت: «ما می خواهیم در این عملیات با رعایت اصل غافل گیری عمل کنیم و در [عملیات] دو مرحله[یی] غافل گیری نیست.» وی این اقدامات را برای حل مشکل پیشنهاد داد:

«1. استفاده از تک ورهای موتورسوار برای رسیدن (سریع) به قرارگاه های لشکری و مقر توپ خانه ی دشمن.

2. استفاه از نیروی مکانیزه به شکل تمرکزی برای رسیدن سریع به عمق منطقه.

3. استفاده از نیروی مخصوص و شهادت طلب.

4. استفاده از هور (که می توان حدود 600 نفر را به صورت تعجیلی از آن عبور داد).

5. انجام اقدامات توجیهی بیش تر با گردان ها و توسط فرماندهان رده های بالا.»

حسن باقری نیز در دفاع از اجرای انجام عملیات در یک مرحله گفت:

«اگر حمله ی اول را قوی انجام بدهیم، دشمن گیج شده و خیلی از نواقص جزیی ما پوشانده می شود و اگر حمله ی اول را ضعیف گرفتیم عراق بهتر از ما می تواند واحدهایش را هدایت کند. ما باید سعی کنیم فرماندهی دشمن را مختل کنیم. دشمن در عمق (منطقه) به خصوص در کنار غزیله سنگرهایی دارد که دفاعی نیست. اگر ما عقبه ی دشمن را تهدید کنیم، دیگر امکان حرکت عمده یی را ندارد. احتیاط های دشمن بین جاده های غزیله - فکه و غزیله - چزابه است و آن هایی که در غرب جاده (عمق منطقه) است، واحدهای اداری است و ما می توانیم با استفاده از زرهی به سرعت به عمق منطقه برویم.»

همت (فرمانده سپاه11 قدر نیز محاسن طرح یک مرحله یی را این گونه برشمرد:

«1. عمل، توأم با غافل گیری است.

2. تلفات خودی کم است.

3. در طرح یک مرحله یی دو مرحله نهفته است.

4. در یک پیشروی سریع سیستم فرماندهی دشمن به هم می خورد.

ص:142

5. اگر به جاده ی آسفالت غزیله - هورالسناف برسیم دشمن دیگر توان مقابله نخواهد داشت.»

وی در انتها تأکید کرد برای تضمین چنین اقدامی باید به نیروی مکانیزه متکی بود. با ادامه یافتن جلسه، اظهار نظر فرماندهان یگان ها از حمایت یک جانبه از عملیات یک یا دو مرحله یی به سمت بررسی و مقایسه ی این دو نوع عملیات سوق پیدا کرد. بنایراین، حاضران در ادامه بیش تر به مقایسه ی معایب و محاسن عملیات در یک یا دو مرحله پرداختند، چنان که مرتضی قربانی و مجید بقایی نیز مقایسه را مبنای سخن خود قرار دادند، اما این صف بندی همچنان در جلسه وجود داشت و تا حدی مانع دست یافتن جمع به یک نتیجه ی مشخص و واحد می شد. مثلاً احمد کاظمی صرفاً از اجرای عملیات یک مرحله یی دفاع می کرد. وی برتری های عملیات یک مرحله یی را چنین برشمرد:

«درست است که ما فاصله ی زیادی با خط دشمن داریم؛ زمان زیادی نیز نیاز داریم، اما برای انجام این کار [باید] تعداد خودرو (زرهی و...) در اختیار یک واحد مشخص قرار دهیم و این واحد پس از شروع عملیات برای حرکت (در عمق) آماه باشد. لذا، غیر ممکن است که ما دو مرحله یی عمل کنیم و بتوانیم از غزیله عبور کنیم. ما اگر شب اول تا هر جا که رفتیم، رفتیم والاّ دیگر نمی توانیم.»

اما طرف داران عملیات دو مرحله یی، با تأکید بر برتری داشتن عملیات یک مرحله یی نسبت به عملیات دو مرحله یی، به دلیل ضعف توان و نیرو، اجرای عملیات در یک مرحله را بعید می دانستند.

در نهایت با توجه به تکرار صحبت ها، محمدابراهیم همت غلامعلی رشید را که فرمانده ارشد حاضر در جلسه بود خطاب قرار داد و به جمع بندی نظرهای فرماندهان یگان ها پرداخت و گفت:

«کل بحث این است که ما به علت این که امکان عملیات را در دو مرحله نداریم، باید برنامه یی ریخته شود که اگر عملیات در یک مرحله موفق نشد جایی را به عنوان هدف تعیین کنیم که در آن جا بمانیم و در مرحله ی بعد عملیات را از آن جا ادامه دهیم.»

حسین خرازی و تعدادی دیگر از فرماندهان جمع بندی همت را تأیید کردند. که نوعی توافق ضمنی حاضران در جلسه را نشان می داد.

پس از آن، غلامعلی رشید در مقام مسئول جلسه، در جمع بندی جلسه گفت:

«جلسات (امروز)(1) مفید بود و اگر ادامه پیدا کند به یک راه حل می رسیم. کل برادرانی که می گویند یک مرحله عمل کنیم یا دو مرحله یی عمل کنیم هر دو یک چیز را می گویند.

ص:143

در عملیات دو مرحله یی وقتی می گویند (در شب اول) تا یک جا برسیم و فردا شب (عملیات را) ادامه دهیم این خود یک مرحله است.

مرحله خیلی عظیم تر از این حرف ها است، به طوری که صدام با یک مرحله کل جنگ را انجام داد. ما در صحبت های مان باید به اصول جنگ معتقد باشیم و (از آن) تخطی نکنیم و گرنه خطا کرده ایم.»

وی در ادامه بر این موارد تأکید کرد:

«1. اصل غافل گیری را رعایت کنیم.

2. [از] اصل سرعت عمل باید استفاده کنیم و رمز پیروزی ما در بیت المقدس رعایت همین اصل بود.

3. اصل تمرکز قوا را در نظر بگیریم.

4. برای قطع عقبه ی دشمن (خط لجستیک و...) طرح داشته باشیم.

5. در طرح ریزی، اصل سادگی را رعایت کنیم تا یگان ها در حد تیپ دچار سردرگمی نشوند.

6. در کنار 5 اصل بالا از اصل پوشش فریب استفاده کنیم (اگر این اصل را داشته باشیم از اصل غافل گیری بیش تر استفاده کرده ایم.) و دشمن تلاش اصلی ما را متوجه نشود.

ضعف ما این است که راه را باز می کنیم و بعد می ایستیم که اگر این طور باشد که بایستیم و بعد حرکت کنیم این حداقل یک هفته طول می کشد.»

وی که می کوشید نظرهای مدافعان اجرای عملیات در یک و دو مرحله را به یک دیگر نزدیک کند، در پایان افزود: «چون فاصله ی بین مرحله ی اول و دوم زیاد نیست، مرحله حساب نمی شود و اگر کسی تضمین کند که ما بعد از گرفتن "جاپا" حداکثر با فاصله ی 11 ساعت حرکت را ادامه دهیم، احتمالاً این کار را انجام می دهیم.»

راوی قرارگاه خاتم(ص) (تقی رضوانی) درباره ی نتیجه ی این گفت و گوها نوشته است.

«آنچه که از جلسه ی امروز برداشت شد، ولی به صراحت بیان نشد آن بود که عملیات در یک مرحله انجام خواهد شد. در جناح چپ، سپاه هفتم و در جناح راست، سپاه 11 قدر به اجرای مأموریت خواهد پرداخت و سپاه سوم در احتیاط خواهد بود.(1)

92

در اقدامات نیروهای غیر قانونی در مناطق کردنشین شمال غرب و غرب کشور، عده یی شهید یا مجروح شدند و چند تن نیز به گروگان برده شدند. شماری از افراد حزب دمکرات نیز در درگیری با نیروهای خودی به هلاکت رسیدند.

1. ساعت 6 صبح، نیروهای حزب دمکرات با نفوذ به پیرانشهر به سمت مقر نیروهای

ص:144

سپاه تیراندازی کردند که با پاسخ متقابل نیروهای سپاه، مهاجمان مجبور به ترک شهر شدند. در این حادثه 2 تن از نیروهای سپاه و یک کودک شهید شدند.(1)

2. در روستای ارمرده در جنوب غربی بانه، نیروهای مسلح ضد انقلاب به پایگاه ژاندارمری حمله کردند و یک تن را به شهادت رساندند.(2)

3. در روستای جعفرآباد مهاباد، بر اثر انفجار مین یک نفر از نیروهای خودی شهید و یک تن زخمی شد(3)

4. در محور نقده - پسوه در حوالی روستای کلوان، نیروهای خودی که متوجه عبور نیروهای حزب دمکرات شده بودند با آنان درگیر شدند و در نتیجه 2 تن از افراد حزب به هلاکت رسیدند و بقیه گریختند.(4)

5. در روستای ابراهیم آباد از توابع سنندج، افراد مسلح کومه له بر سر راه عده یی از مردم کمین گذاشته بودند که به غیر از 2 نفر که گروگان گرفته شدند، بقیه موفق به فرار شدند. یکی از گروگان ها دانش آموز و دیگری عضو شورای ده بود.(5)

6. در حوالی روستای کوله در جنوب دیواندره، نیروهای مسلح ضد انقلاب با بستن جاده و متوقف کردن خودروها، شناسنامه ی مسافران را اخذ کردند و از هر کسی که در انتخابات مجلس خبرگان شرکت کرده بود مبالغی را به عنوان جریمه گرفتند و سپس گریختند.(6)

7. افراد حزب دمکرات جاده ی بوکان - میاندوآب را مسدود کردند و یک خاور را به هم راه راننده و کمک راننده(7) با خود بردند.(8)

طبق اطلاعات لشکر28 کردستان، در آبادی بِلِکِه در 25 کیلومتری جنوب شرقی مهاباد، 2 زندان حزب دمکرات کردستان و گروه کومه له وجود دارد که در هر کدام از زندان ها 20 نفر از نیروهای خودی نگه داری می شوند(9)

8. دو نفر از اعضای نیروهای مسلح ضد انقلاب شامگاه امروز یک نارنجک را به مقر سپاه پاسداران سنندج پرتاب کردند که تلفات و خساراتی در پی نداشت.(10)

93

رادیو بی بی سی در یک مقاله ی رادیویی با استناد به بیانیه ی حزب دمکرات و اطلاعاتی که از آنان به دست آورده تحولات اخیر در مناطق درگیری بین نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و مخالفان تجزیه طلب را بررسی کرده است. در این مقاله گزارش به گونه یی به برتری رو به افزایش نیروهای ایرانی در مناطق درگیری اشاره شده و چنین

ص:145

آمده است: «چنین به نظر می رسد که علی رغم شرایط سخت زمستان در کردستان ایران، میان نیروهای دولتی و چریک های کرد درگیری ادامه دارد. بر مبنای گزارش های ضد و نقیضی که از این منطقه رسیده است. گزارش ذیل تهیه شده است:

بنا به گزارش های رادیو ایران و منابع کرد، طی چند هفته ی اخیر زدوخورد در کردستان ایران همچنان ادامه داشته است، اما کسب اطلاعات موثق از وضع این منطقه هنوز هم دشوار است. با آغاز فصل زمستان و ریزش برف سنگینی که کلیه ی ارتفاعات غرب ایران را پوشانده است، چریک های کرد نیز ظاهراً عملیات خود را تشدید کرده اند تا از موقعیت دشوار سربازان دولتی در استفاده از هلی کوپتر و اعزام نیروهای تقویتی بهره برداری کنند. دو روز پیش یکی از سخن گویان دفتر حزب دمکرات کردستان ایران در پاریس گفت که هم اکنون ابتکار عمل در دست کردهاست. به گفته ی وی طی هفته ی گذشته، نیروهای دولتی و چریک های کرد 3 بار با یک دیگر زدوخورد کردند و طی این نبردها 150 سرباز از جمله فرمانده سپاه پاسداران انقلاب شهر سنندج کشته شده اند.

سخن گوی حزب دمکرات کردستان همچنین گفت که نیروهای دولتی با استفاده از تانک، توپ خانه ی سنگین و هلی کوپتر های مجهز به توپ در چند ناحیه پیشروی کردند. از طرف دیگر، دولت ایران نیز به عملیات پاک سازی در دهکده های کردستان و به خصوص در امتداد محور بین شهرهای سنندج و کامیاران اشاره کرده است. در عین حال، طرف داران کومه له (گروه چپ گرای کرد) در بعضی شهرهای استان کردستان بازداشت شده اند. سپاه پاسداران اعلام کرده است که کلیه ی اعضای کادر سازمان مرکزی کومه له در تهران دست گیر شده و مقادیری اسلحه، مهمات و وسایل دستگاه های چاپ نیز توقیف شده است، اما کمیته ی مرکزی گروه کومه له می گوید که فقط برخی از اعضای کومه له دست گیر شده اند و به دولت پیشنهاد کرده است که در مقابل رهایی زندانیان این سازمان اسرای خود را آزاد نماید. از نبردهای چند هفته ی اخیر در کردستان چنین برمی آید که عملیات نیروهای دولتی علیه چریک های کرد که 4 ماه پیش آغاز شد، در فصل زمستان کاملاً از شدت نیفتاده است. چنین به نظر می رسد که اخیراً هیچ یک از طرفین موفقیت قابل ملاحظه یی به دست نیاورده اند. نیروهای، دولتی در شهرهای بزرگ و بسیاری از شهرهای کوچک و عمده مستقرند، اما از شواهد چنین برمی آید که کنترل دهکده ها گاه در دست چریک ها و گاه در دست نیروهای دولتی است.

دکتر عبدالرحمان قاسملو رهبر دمکرات کردستان ایران، 3 هفته ی پیش اعلام کرد که طی حمله ی نیروهای دولتی، بیش از 6 هزار نفر از سربازان دولتی کشته و 8 هزار تن نیز زخمی شده اند، اما نشانه هایی در دست است حاکی از آن که احتمالاً تعداد تلفات نیروهای دولتی از چریک ها بیش تر بوده است، اما در عین حال، طی این عملیات ها

ص:146

چریک ها اجباراً در موقعیت دفاعی قرار گرفته اند. همچنین، بر اساس برخی گزارش ها، نیروهای دولتی در حملات خود از کردهایی استفاده می کنند که این ناحیه را به خوبی می شناسند و همین امر چریک های ضد دولتی را دچار مشکلاتی ساخته است.»(1)

94

در آبادان، یک خانه ی تیمی متعلق به یکی از هواداران فعال سازمان مجاهدین خلق کشف شد و 2 نفر دست گیر شدند. از این خانه مقادیری نارنجک، فشنگ، موشک انداز آر.پی.جی7 و اسناد و مدارک سازمانی به دست آمد.(2)

در هشتپر طواش نیز نیروهای سپاه در عملیاتی موفق به کشف یک خانه ی تیمی دیگر سازمان مجاهدین خلق شدند. از نتایج عملیات گزارشی مخابره نشده است.(3)

95

در جلسه ی امروز مجلس شورای اسلامی کلیات طرح "حمایت از حرکت های اسلامی و نهضت های آزادی بخش" که در کمیسیون های امور خارجه، ارشاد و امور دفاعی به تصویب رسیده بود، در صحن علنی مجلس به رأی گذاشته شد و نمایندگان با اکثریت قاطع به آن رأی مثبت دادند.

شاه چراغی نماینده ی سمنان و مخبر کمیسیون امور خارجه، درباره ی سابقه و ابعاد گوناگون این طرح گفت: «پس از پیروزی انقلاب، یک هیجانی در میان مردم ما و مسئولین به وجود آمده بود برای حمایت از نهضت های آزادی بخش که در گوشه و کنار دنیا مبارزه می کنند، به خصوص برای حمایت از حرکت های اسلامی که در منطقه و در سرزمین های اسلامی وجود داشت. این عشق و علاقه باعث شده بود که نهادهای مختلف، ارگان های مختلف و حتی گاهی بعضی از شخصیت های روحانی و غیر روحانی به این فکر بیفتند که در این زمینه اقداماتی را انجام بدهند و عمل بکنند. در نتیجه، باعث شده بود که یک ناهماهنگی در کلیه ی این کارها به وجود بیاید و احیاناً گاهی اختلالاتی در وضع سیاست خارجی ما به وجود بیاید. اعمالی صورت بگیرد، کارهایی صورت بگیرد که با سیاست کلی دولت جمهوری اسلامی در تضاد بود.

کمیسیون خارجه ی مجلس شورای اسلامی با توجه به اطلاعاتی که در این زمینه به دستش می رسید و همچنین کمیسیون امور دفاعی، یعنی اعضای این دو کمیسیون، به این فکر افتادند که جلسه یی را مشترکاً تشکیل بدهند و در این جلسه با دعوت از مسئولینی که دست اندرکار این امور هستند، این مسئله را بررسی کنند. نتیجه ی این جلسه ی مشترک کمیسیون امور دفاعی و امور خارجه طرحی شد که این طرح در

ص:147

خدمت برادران هست. در این پیش نویس، شورایی پیش بینی شده بود از وزیر امور

خارجه؛ وزیر ارشاد؛ فرمانده کل سپاه پاسداران؛ مسئول امنیت، یعنی مسئول آن سازمان و تشکیلات امنیتی که در کشور به وجود می آید و هنوز به وجود نیامده است و مدیرعامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی. علت این که این چند نفر و این نهادها را در تصمیم گیری در این باره سهیم دانسته بودند، یکی ارتباط کار نهضت های آزادی بخش با سیاست خارجی بود و یکی ارتباطی که این بار، امور تبلیغاتی داشت و رابطه یی که با رسانه های گروهی داشت و آموزش هایی که در این زمینه باید داده می شد و احیاناً آموزش های نظامی که لازم بود. مدتی از ارائه ی این پیش نویس گذشت تا این طرح به کمیسیون امور خارجه به عنوان کمیسیون اصلی آمد و کمیسیون امور دفاعی و کمیسیون ارشاد اسلامی. پیش نویسی که تهیه شده بود در کمیسیون امور دفاعی مورد بحث قرار گرفته بود و با اصلاحات جزئی همان تصویب شد.

به نظر اعضای کمیسیون امور خارجه ی مجلس شورای اسلامی نهضت های آزادی بخش و حرکت های اسلامی از دو بُعد اصلی و اساسی برخوردارند: بُعد سیاسی؛ بُعد تبلیغاتی. به همین خاطر، چون بُعد سیاسی مهمی در این کار وجود داشت، مجلس مسئول را وزیر امور خارجه دانست و دخالت مستقیم دولت در این کار و به لحاظ ارتباطش با کار تبلیغاتی، وزارت ارشاد را از طرف دولت در این جریان سهیم دانست. منتها برای این که از جهت شرعی و دینی و به لحاظ نفوذی که شخص امام و رهبری انقلاب در میان امت های مختلف و محرومین و مستضعفان دارد، نماینده ی امام را هم جزء شورا دانست و به این نتیجه رسید که کافی است یک شورایی متشکل از وزیرخارجه، وزیر ارشاد، و نماینده ی مقام رهبری تشکیل بشود. منتها، چون این ها احتیاج به بودجه دارند، صرف بودجه می کنند و به طور کلی کار یک کار سیاسی است و مربوط به امور سیاسی می شود، این شورا زیر نظر نخست وزیر باشد و نخست وزیر در برابر مجلس مسئول باشد. فکر اساسی که من در این جا باید عرض بکنم این است که فلسفه و اساس کار در کمیسیون خارجه این بود که باید مسئله ی نهضت های آزادی بخش که به اشکال مختلف و گوناگونی در طول سه چهار سال گذشته عمل می شد و روی آن کار می شده است و در گوشه و کنار دنیا هم انعکاساتی داشته است، به یک سامانی برسد.»

بعد از سخنان موافقان و مخالفان، آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس، در حمایت از این طرح و لزوم اجرایی شدن و حساسیت های سیاسی آن توضیحاتی داد. وی گفت: «کل مطلب را آقایان قبول دارند. صحبت بر سر یک چیزهایی بود که حالا من اشاره می کنم. اگر قانون اساسی هم نبود، ما به عنوان یک وظیفه ی اسلامی نمی توانستیم در

ص:148

مسائلی مثل فلسطین، لبنان - که اگر بنا باشد اسرائیلی ها اشغال شان را در آن جا ادامه بدهند؛ افغانستان که حالا کفر بر آن حاکم است - کشوری که اکثریت نزدیک به تمام آن مسلمان اند و حالا در دست کفار است، [بی تفاوت باشیم] عراق که این طور مسلمان ها را آواره کرده است و این وضع را می بینید، دارد. این ها از لحاظ اسلامی، از لحاظ انسانی جاهایی مثل افریقای جنوبی [تسلط دارند] که حتی ابرقدرت ها هم شرم دارند که از دولت شان حمایت کنند که چند میلیون سفیدپوست بر بیش از بیست میلیون سیاه پوست آن طور دارند ظالمانه حکومت می کنند. ما که نمی توانیم در مقابل این گونه مسائل از لحاظ اسلامی بی تفاوت باشیم. پس اگر قانون اساسی هم نبود، قانون اساسی برای ما اسلام است که به همین دلیل روی قانون اساسی رفته است. تا این جا هم من فکر نمی کنم دوستان ما بحثی داشته باشند. می رویم سر این که حالا موقعش هست یا نه؛ یا این طرح کامل است یا نیست؟ آقایان بیش تر بحث های شان این است. اگر این را قبول داریم، آیا ببینیم بدون قانون می توانیم این کار را بکنیم یا نه؟ خوب، شما در مجلس هستید، می دانید هیچ کاری در کشور بدون قانون نباید بشود. باید پول داد؛ باید نیرو خرج کرد؛ باید مسافرت کرد؛ باید گذرنامه داد؛ باید منزل داد؛ باید مأوا داد؛ همه ی این ها قانون لازم دارد. بعد از انقلاب در همان ماه های اول، ما حمایت مان را از فلسطینی ها اعلام کردیم؛ از مسلمان های داخل عراق که تحت فشارند اعلام کردیم؛ از حرکت های اسلامی خالص افغانستان اعلام کردیم و می دانید همین حالا هم کمک می کنیم. بنابراین، این دارد بی قانون انجام می شود، ما راضی نباشیم که کاری که داریم می کنیم و پول بیت المال را بابت آن خرج می کنیم، بدون قانون کاری انجام بدهیم. این شش ماهی که می فرمایید تأخیر نیفتد یا آقای نوروزی که می فرمایند فصلش حالا نیست، شما می توانید به فلسطین کمک نکنید؟ اصلاً ما اجازه داریم شرعاً کمک نکنیم؟ این مردم، یک میلیون و نیم افغانی که این جا آمده اند، با این وضعی که گرفتار شده اند، ما می توانیم به آن ها کمک نکنیم؟ خوب یک قانونی بگذارنیم مسئول این کمک را معین کنیم؛ بودجه اش را معین کنیم؛ روالش را معین کنیم؛ خط مشی اش را معین کنیم؛ بدانیم چه کسی دارد کار می کند و چرا دارد کار می کند؟ یک بحث دیگر آقایان داشتند که چرا اصلاً این در مجلس مطرح بشود؟ دنیا خیال می کند ما در امور داخلی اش می خواهیم دخالت کنیم، اتفاقاً همین مسئله ی مبهم ضرورتی بود که ما این را در مجلس مطرح کنیم. ما مسئله ی صدور انقلاب را مطرح کردیم. مسئله ی حمایت از نهضت ها در قانون مان هست و همه ی کشورها می دانند، (حمایت از مستضعفان) یک چیز مبهمی درست کردند در دنیا که دولت جمهوری اسلامی ایران می خواهد تروریست صادر بکند؛ می خواهد در کار دیگران دخالت بکند و حتی بعضی از آقایان می گفتند جلسه ی

ص:149

سری داشته باشیم. اگر سرّی همین حرف هایی را که حالا داریم می زنیم، می زدیم. فردا بلندگوهای دنیا می گفتند، نشستند، چه برنامه هایی ریختند که دنیا را خراب کنند و از این حرف ها. حالا بگذارید همه بفهمند ما داریم چه می گوییم. در قانون اساسی ما با صراحت آمده است در امور داخلی آن ها دخالت نمی کنیم. حمایت هم این جا مشخص نشده است، حمایت مسلحانه، حمایت مالی یا حمایت تبلیغی، هیچ چیزی مشخص نشده است. این بسته بر شرایط است. اگر در اسرائیل آدم بخواهد دخالت بکند، البته به مسلمان های داخلی اسرائیل باید اسلحه داد. یک جایی هست باید رادیو کمک شان کند؛ یک جایی فقط باید پول بدهیم؛ یک جایی باید برای فراری های شان مأوی بدهیم؛ یک جا باید به روزنامه مان اجازه بدهیم از آن ها تبلیغ بکنند. شیوه های شان فرق می کند و آن شورا نشسته است آن جا شیوه ها را تعیین می کند و با حساب مشخص می کند ما را از این مخمصه ی موجود درمی آورد. الآن شرایطی است که هر کس را می خواهند با ما بد کنند، می گویند این ها می خواهند تروریست صادر بکنند، این ها می خواهند پاسدار تربیت کنند برای شما بفرستند و قانون اساسی شان این را می گوید. این قانونی که شما می گذارید، هم حدود را مشخص می کند و هم زبان ما را روشن می کند و هم دشمن را خلع سلاح می کند. یکی از کارهای لازم بود که بیاید در این مجلس، از تریبون هم بحث بشود و همه بفهمند که ما می خواهیم چه بکنیم و چون ما نمی خواهیم کاری به عنوان دخالت در امور دیگران بکنیم. البته عرض کردم مثل اسرائیل و این ها، آن ها حساب دیگری دارند که وضع شان روشن است.»(1)

96

نمایندگی کمیته ی بین المللی صلیب سرخ ضمن تأیید اسارت مردم غیر نظامی ایران به دست نیروهای عراقی، به عراق پیشنهاد داده است تا اسرای غیر نظامی ایرانی بازگردانده شوند.

به گزارش روزنامه ی کیهان، نمایندگی کمیته ی بین المللی صلیب سرخ در تهران ضمن ارسال یادداشتی به وزارت خارجه اعلام کرد: «تعداد 74 نفر ایرانی که اسارت شان قبلاً توسط عراق به اطلاع مقامات دولت ایران رسیده است همگی از نظر کمیته ی بین المللی صلیب سرخ غیر نظامی به حساب می آیند. نمایندگی صلیب سرخ در تهران ضمن ابراز هم دردی با مقامات ایرانی، در مورد سرنوشت آن دسته از غیر نظامیان که در سنین کهولت هستند اعلام کرده که نظر به اهمیت بشردوستانه ی این مسئله، نمایندگی صلیب سرخ در بغداد در این مورد با مقامات عراقی مذاکره و پیشنهاد کرده است که اسرای غیر نظامی ایران به وطن بازگردانده شوند.»(2)

ص:150

97

با انتشار خبر سفر احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه ی الجزایر به ایران، محافل خبری درباره ی علت و اهداف این سفر به رایزنی پرداختند. خبرگزاری جمهوری اسلامی در نگاهی گذرا به 4 منبع خبری، اعلام کرد:

«یونایتدپرس به نقل از مقامات رسمی در الجزایر گزارش داد: "احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه ی الجزایر یک شنبه ی هفته ی آینده (12 دی ماه) به منظور میانجی گری در جنگ عراق و ایران برای دومین بار به تهران سفر می کند. فهد در دیدار اخیرش از الجزایر مقامات این کشور را ترغیب کرد تا طرفین درگیر در جنگ را به پای میز مذاکره بکشاند. وزیر خارجه ی الجزایر مردادماه گذشته به ایران و سپس به عراق سفر کرد، لیکن هیچ گونه نتیجه یی از این سفر نیاورد." خبرگزاری کویت گزارش داد: "طالب ابراهیمی وزیر امور خارجی الجزایر روز یک شنبه ی آینده در جریان یک اقدام جدید برای پایان بخشیدن به جنگ 28 ماهه ی خلیج به ایران سفر خواهد کرد." همچنین خبرگزاری آلمان غربی به نقل از مقامات الجزایر در منامه گزارش داد: "ابراهیمی در این سفر پیشنهاد توافق ایران و عراق بر سر آتش بس پیش از مذاکرات مشترک با نظارت یک کشور ثالث را به هم راه دارد." رویتر نیز در گزارشی به نقل از یک دیپلمات الجزایر در تونس خاطرنشان ساخت که این دیدار ظاهراً به تقاضای کشورهای عرب مایل به خاتمه ی جنگ بین ایران و عراق صورت می پذیرد. این خبرگزاری نیز سفر ماه گذشته ی فهد شاه عربستان به الجزایر را مرتبط با این اقدام تلقی کرده است و می نویسد: "کشورهای حوزه ی خلیج نیز که از عراق حمایت کرده اند نگران گسترش جنگ در این منطقه هستند" به گزارش خبرگزاری آلمان غربی، وزیر امور خارجه ی الجزایر، پس از دیدار با ایران به عراق خواهد رفت. از سوی دیگر به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از الجزایر، خبرگزاری رسمی الجزایر هدف از این سفر را گفت و گوی وزرای خارجه ی دو کشور در مورد روابط فی ما بین و مسائل مورد علاقه ی دو طرف و اوضاع بین المللی گزارش کرده است.»(1)

98

محمد اسحاق امام جمعه و یکی از اعضای انجمن حمایت از انقلاب اسلامی در سریلانکا که به هم راه چند تن از مبارزان این کشور برای شرکت در کنگره ی جهانی ائمه ی جمعه و جماعات به تهران سفر کرده است، در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره ی تأثیرات پیروزی ایران در عملیات بیت المقدس (آزادسازی خرمشهر) در نگاه مسئولان سریلانکا به انجمن حمایت از انقلاب اسلامی و چگونگی نفوذ عراق در ساختار

ص:151

سیاسی این کشور مطالبی را بیان کرد. وی با اشاره به بازتاب پیروزی های رزمندگان اسلام در جبهه های نبرد حق علیه باطل و اثر آن بر روی مقامات مسئول این کشور گفت: «تا قبل از آزادی خرمشهر، مسئولین سریلانکا با انجمن حمایت از انقلاب اسلامی ایران روابط خوبی نداشتند، ولی بعد از پیروزی های چشمگیر ایران در جنگ، مسئولین کشور سعی می کنند با این انجمن هم کاری نزدیک داشته باشند. همچنین، مطبوعات این کشور که تا قبل از پیروزی های ایران اخبار خود را به نفع رژیم صدام می نوشتند، بعد از هر پیروزی که نصیب ایران می شود حقایق را بیش تر می نویسند.» وی سپس با اشاره به تبلیغات حکومت عراق در سریلانکا گفت: «رژیم بعثی عراق در این کشور شهرکی به نام شهرک صدام تأسیس کرده و در آن مسجد و مدرسه درست کرده است. همچنین، رؤسای شرکت ها، مؤسسات و احزاب هرگونه احتیاجی داشته باشند از طرف عراق تأمین می شود و کسانی که از این کمک ها بهره مند می شوند، در قبال، پیروزی های ایران یا عکس العمل نشان نمی دهند یا این که در مقابل ایران جبهه می گیرند.»

وی افزود: «عراقی ها در سریلانکا آن قدر نفوذ کرده اند که حتی رئیس پارلمان این کشور، رئیس انجمن دوستی عراق و سریلانکا است. در این کشور عربستان نیز فعالیت زیادی دارد و انجمن مسلمانان زیر نظر این کشور اداره می شود و طبعاً تمایل زیادی به امریکا دارد.»(1)

ضمیمه ی گزارش 91

ص:152

جدول

ص:153

ص:154

ص:155

مجاوری که در حال ساختن بمب بود با انفجار مواد محترقه زخمی شد.(1) رادیو کومه له محل این حادثه را ذکر نکرد.(2)

طبق اخباری که به قرارگاه حمزه رسیده است دولت عراق به تازگی مبلغ 10 میلیون ریال در اختیار حزب دمکرات کردستان عراق قرار داده است(3)

101

یکی از نیروهای سازمان مجاهدین خلق در خیابان بشیر تهران در درگیری با نیروهای سپاه کشته شد. در این درگیری که با تیراندازی متقابل طرفین هم راه بود، رخ داد یک عابر نیز زخمی شد(4)

در خیابان شکوفه نیز 4 فرد مسلح سازمان وارد خانه ی شخص متمولی شدند و با تهدید شب را در آن خانه به سر بردند و صبح روز بعد در حالی که 3 تن از افراد سازمان، همسر و فرزندان صاحب خانه را به گروگان گرفته بودند یکی از افراد سازمان و صاحب خانه با مراجعه به بانک مبلغ 4 میلیون ریال از حساب وی برداشت کردند. افراد سازمان پس از این اقدام با برداشتن طلا و جواهرات موجود در منزل و یک دستگاه ویدئو متواری شدند.

گفتنی است که صاحب خانه برای کتمان موضوع از طرف نیروهای سازمان به شدت تحت فشار قرار گرفته، ولی یکی از همسایه های وی که به خوبی از ماجرا باخبر شده بود نیروهای سپاه را در جریان این امر قرار داد.(5)

102

میرحسین موسوی نخست وزیر، در سمینار فرماندهان سپاه با اشاره به نقش نهادهای انقلاب اسلامی گفت: «هویت انقلاب توسط نهادهای انقلاب اسلامی نگه داری می شود و ارزش هایی که در طول انقلاب توسط ملت به وجود می آید به وسیله ی نهادهای انقلابی تثبیت می گردد.» نخست وزیر سپس در مورد فرمان هشت ماده یی امام توضیحاتی داد و گفت: «فرمان امام امت مسئله ی هوشیاری انقلابی را نقض نمی کند، بلکه بر آن تأکید نیز می نماید.» وی افزود: «جامعه یی که ما در پی ساختن آن هستیم جامعه یی است که همه چیز آن یک رشد متناسب داشته باشد.»(6)

وی همچنین در دیدار با جمعی از جانبازان استان خراسان با اشاره به تاثیرات

ص:156

انقلاب اسلامی در جهان گفت: «انقلاب ما عملاً تصوری را در ذهنیت مستضعفان جهان به وجود آورده است که مخالف منابع قدرت های استکباری می باشد.»

نخست وزیر در بخش دیگری از سخنانش، پس از اشاره به توطئه هایی که دشمنان برای از میان بردن انقلاب انجام داده اند گفت:

«با وجود تمام این توطئه ها، نظام ما محکم و استوار بر پای خود ایستاده است و این ایستادگی جز با اتکا بر شعارهای اصیل، تحقق نمی یافت. یکی از مهم ترین شعارهای ما در طول انقلاب، اصالت خون شهدا در مقابل ابزار بوده است. تنوع سلاح هایی که عراق در حال حاضر در اختیار دارد از جمله موشک های ساخت شوروی و فرانسه که هم پیمان امریکا می باشد، نشان دهنده ی عمق توطئه علیه انقلاب اسلامی در سراسر جهان است.

اما وجود شما عزیزان و برادران تان در جبهه های نبرد تمام توطئه ها را نقش بر آب خواهد ساخت. دشمنان انقلاب برای شکست، آن جنگ را بر ما تحمیل کردند و با گذشت زمان توطئه ی آنان به خودشان بازگشته است.»

وی افزود: «ما هیچ گاه جنگ را دوست نداشته و نداریم، ولی هنگامی که انقلاب و حیثیت ما مورد تجاوز و تعارض قرار گرفت، چاره یی جز دفاع نداشتیم. آن کسانی که آتش این جنگ را افروختند خود نیز عواقب و اثرات آن را خواهند پذیرفت.

این اثرات مطمئناً برای مردم مسلمان منطقه مبارک است، ولی برای ابرقدرت ها هلاک کننده می باشد. آن ها اشتباه کردند که جنگ را با انقلابی آغاز کردند که راهی جز پیروزی ندارد، چراکه انقلاب، انقلابی است الهی و با حضور ملتی بزرگ و مقاوم در تمامی جبهه ها هیچ گاه شکست نخواهد خورد.»(1)

103

هیئت سیاسی وزارت امور خارجه به سرپرستی محمدحسین لواسانی مدیرکل سیاسی آسیا و افریقا که سرگرم دیدار از چند کشور افریقایی است، وارد موریتانی شد و در دیدارهایی با مقامات این کشور در خصوص گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و موریتانی با آنان گفت و گو و تبادل نظر کرد. به نوشته ی روزنامه ی کیهان: «در دیدار هیئت مذکور با وزیر امور خارجه ی این کشور، لواسانی در مورد جنگ تحمیلی عراق به ایران گفت: "دشمن قبل از تجاوز تلاش وسیعی را برای تطمیع بسیاری از کشورها آغاز کرده بود و تا حدی نیز به این هدف شیطانی خود دست یافت." وی ضمن تأکید بر این که جمهوری اسلامی بر مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ تحمیلی و فشار مستکبرین غلبه کرده و در جبهه های جنگ تحمیلی نیز پیروزی های چشمگیری به

ص:157

دست آورده است گفت: "اقدامات جمهوری اسلامی ایران برای توسعه ی روابط و هم کاری با کشورهای جهان سوم از روی احساسات اسلامی و برادرانه صورت می گیرد و ناشی از احتیاج نیست." [...]

[...] در ملاقات این هیئت با وزیر بازرگانی و معاونت وزارت خارجه ی موریتانی، در زمینه ی سفر قریب الوقوع هیئت نفتی بازرگانی موریتانی به ایران که قرار است در سطح عالی رتبه یی صورت گیرد، تبادل نظر شد.

در این ملاقات، وزیر بازرگانی موریتانی ضمن تمجید از انقلاب اسلامی ایران آن را پشتیبانی [برای] جهان اسلام دانست. وی با تأکید بر این که زمینه های تحکیم روابط بین دو ملت در سطح وسیعی وجود دارد اظهار امیدواری کرد که افتتاح سفارت جمهوری اسلامی ایران در موریتانی زمینه های تقویت روابط دو کشور را فراهم آورد.»(1)

104

رئیس جمهور الجزایر از تلاش مجدد این کشور برای میانجی گری خبر داد. خبرگزاری فرانسه در این باره گزارش داده است: «شاذلی بن جدید رئیس جمهور الجزایر، روز جمعه هنگام مراسم اختتام هشتمین اجلاس کمیته ی مرکزی جبهه ی آزادی بخش ملی الجزایر، ضمن توضیح مواضع این کشور پیرامون اوضاع جهان، در مورد مسائل خاورمیانه با اشاره به جنگ عراق با ایران و کوشش های الجزایر از یک سال قبل برای کمک به عراقی ها و ایرانی ها به منظور یافتن راه حلی برای جنگ خود گفت: "نوعی خوش بینی محتاطانه موجب تجدید عزم الجزایر برای ادامه ی کوشش هایی در جهت هم کاری برای استقرار یک جو تفاهم و صلح شده است."»(2)

105

در پی اخراج 2 تن از کارمندان سفارت استرالیا به دلیل توهین به 2 نفر از خانم های مراجعه کننده به سفارت آن کشور، خبرگزاری یونایتدپرس از اقدام متقابل این کشور خبر داد. به گزارش این خبرگزاری از کانبرا:

«تونی استریت وزیر امور خارجه ی استرالیا، از 2 تن از مقامات رسمی سفارت ایران در این کشور خواست که خاک استرالیا را ترک کنند.

در بیانیه یی که به همین منظور انتشار یافت، استریت گفته است: "این تقاضا در جواب تصمیم دولت ایران مبنی بر پایان دادن به کار دو تن از اعضای رسمی سفارت این کشور در تهران صورت می گیرد."»(3)

ص:158

ص:159

ص:160

لشکر28 کردستان و 10 تن از نیروهای این تیپ در گردنه ی پیچ دارساوین بین روستای بنارین و دارساوین در کمین نیروهای مسلح ضد انقلاب افتادند و همگی به شهادت رسیدند. حادثه زمانی رخ داد که سرهنگ مخبری پس از بازدید از بانه قصد بازگشت به سردشت را داشت.(1)

4. نیروهای حزب دمکرات 2 تن از افراد روستای قوجه در شمال تکاب را به جرم هم کاری با جمهوری اسلامی به قتل رساندند. قرارگاه حمزه ی سیدالشهدا(ع) ضمن اعلام این خبر افزوده است که در یک ماه اخیر حزب منحله ی دمکرات به قریه هایی که پاک سازی شده اند مراجعه و کسانی را که با سپاه هم کاری کرده اند دست گیر و با جریمه ی چندین هزارتومان آنان را آزاد یا در برخی مواقع آنان را اعدام کرده اند. نمونه هایی از این اقدامات در کانی سفید، قلدره و دهات های دیگر دیده شده است.(2)

5. در 2 درگیری بین نیروهای خودی و افراد حزب دمکرات در حوالی سقز و جلقران در شمال ارومیه، 4 تن از افراد حزب کشته و 3 تن نیز زخمی شدند.(3)

6. بنا به اعلام سپاه اشنویه، 4 نفر از اعضای کمیته ی مرکزی حزب دمکرات کردستان به منطقه ی سلدوز در جنوب شرقی ارومیه آمده و با تشکیل جلساتی اعلام کرده اند که همه ی روستاهای کردنشین منطقه ی اشنویه باید برای اسکان؛ تأمین مواد غذایی و سایر نیازمندی های 20 الی 30 نفر از چته های حزب دمکرات آماده شوند.(4)

108

نیروهای سازمان مجاهدین خلق در تهران، خواف و رودسر عده یی را ترور کردند. 2 تن از افراد سازمان نیز در شهرضا و بندر ترکمن دست گیر شدند.

در یک درگیری که بین نیروهای دادستانی و 2 نفر از افراد سازمان مجاهدین خلق در خیابان شوش رخ داد، یک نفر از افراد سازمان کشته شد و دیگری گریخت. یک نفر از مردم عادی نیز که به کمک نیروهای دادستانی آمده بود زخمی شد.(5)

در خیابان تیسفون نیز 3 نفر از افراد سازمان یک خودرو پیکان را با تهدید اسلحه از صاحب آن اخذ کردند و گریختند.(6)

همچنین، 2 نفر از افراد سازمان، بخشدار خواف را با ضربات چاقو زخمی کردند و با به جا گذاشتن یک کلت و یک نارنجک از محل حادثه گریختند.(7)

در رودسر نیز پیکر مثله شده ی پیرزنی که چندی پیش نیروهای سازمان مجاهدین خلق وی را ربوده بودند، در حاشیه ی شهر پیدا شد(8)

در مرودشت، یک تن از افراد سازمان که در ترور چند تن از پاسداران شهرضا شرکت داشت دست گیر شد.(9)

ص:161

در این روز در بندر ترکمن نیز یکی از افراد چریک های فدایی خلق (شاخه ی اشرف دهقان) دست گیر شد و از وی 4 قبضه کلت؛ یک عدد نارنجک و 160 عدد تیر به دست آمد.(1)

109

یک بولتن داخلی سپاه درباره ی بازتاب نامه ی آقای شریعتمداری به دادستانی ارتش در محافل سیاسی خارج به خصوص سازمان مجاهدین خلق گزارشی بدین ترتیب منتشر کرده است:

«به دنبال منتشر شدن نامه یی از آقای سیدکاظم شریعتمداری که در آن خطاب به دادستان انقلاب ارتش که از کرده های گذشته ی خود اظهار ندامت کرده بود و با اظهار بیزاری از سران گروهک ها، من جمله منافقین و خائن خواندن آن ها درخواست کرده بود که دامادش مورد عفو قرار بگیرد، سازمان مجاهدین خلق با انتشار اعلامیه یی که با ادبیات خاص این سازمان تنظیم شده است به نوعی به جواب گویی برخاست. در بخش هایی از این بیانیه آمده است:

"آن روزها شنیدیم [که شریعتمداری] زبان توبه و ندامت گشود، اما جز با اشارتی کوتاه، سخنی در این باره نگفتیم و یا سکوت کردیم (اما) آقا این بار برای استخلاص دامادشان و مزید طول عمر شخص خودشان [...] آن چنان به سراشیب درغلطید که من جمله مجاهدین و سمبل و نماینده ی مقاومت دوران ساز و خونین خلق برادر مجاهد مسعود رجوی را نیز وثیقه ی آزاد کردن دامادش قرار داده و آن ها را خائن و وابسته نامیده است.

البته، بدیهی است که اهانت شریعتمداری [...] بر شأن و مرتبت [...] مسئول بزرگ ترین مقاومت انقلابی تاریخ [...] بسی می افزاید [...]، اما دیگر چرا باید حقارت و زبونی را به جایی برساند که بنیان گذاران و برخی از اعضای شورای ملی مقاومت را وجه المصالحه ی امتیاز گرفتن قرار دهد؟!"»

این بولتن افزوده است:

«شریعتمداری در قسمتی از نامه یی که در آن استخلاص دامادش را از دادستان ارتش تقاضا کرده بود در رابطه با گروهک ها چنین نوشته بود: "این جانب [...] اشخاصی از قبیل مسعود رجوی، رضا پهلوی، بنی صدر، حسن نزیه، مقدم مراغه ای و گروهک ها و سازمان هایی امثال منافقین خلق، کومه له، فدائیان خلق، توده یی ها، سلطنت طلبان، دمکرات ها، جبهه ی ملی و حزب

ص:162

منحله ی خلق مسلمان را محکوم نموده و خائن می دانم و وابسته به شرق و غرب می دانم و از جناب عالی تقاضا می کنم که داماد این جانب آقای احمد عباسی [...] چنانچه گول افراد خائن بی وطنی از مربوطین قطب زاده ی معدوم را خورده، مورد عفو قرار دهید."»

در ادامه ی این مطلب آمده است:

«بسیاری از کسانی که در نامه ی شریعتمداری به آن[ها] اشاره شده است از جمله کسانی بودند که به دنبال افشا شدن جریان کودتا و هم دستی شریعتمداری با آن ها هیاهوی زیادی را تحت عنوان این که به مرجع تقلید شیعیان جهان توهین گشته است به راه انداخته اند و هر کدام در نشریات شان به تفصیل در این زمینه به قلم زنی پرداختند.

و در همین رابطه علیه خبرگزاری های امپریالیستی به تصور این که واقعاً دارد خبری می شود(!) با تمام توان خود به یاری آن شتافتند و با اشاره به این که انقلاب اسلامی هم با توهین به امام شروع شد(!) ایران را در انظار جهانیان در آستانه ی یک تحول عظیم نمایش دادند! از این رو، انتشار این نامه توسط جمهوری اسلامی ایران با توجه به سرمایه ی هنگفتی که محافل امپریالیستی در این رابطه خرج کرده بود، ضربه ی سنگینی بر پیکر آنان وارد کرد و همه ی جریانات ضد انقلابی را که گویا همگی مقلد وی بودند به شدت به خشم آورد و هر کدام (که تا چندی پیش به صورت مدیحه سرای وی درآمده بودند) را به موضع گیری نظیر آنچه در فوق آمد، وادار ساخت.»(1)

110

آیت الله خامنه ای رئیس جمهور، در جمع علمای اهل تسنن و تشیع شهرهای گرگان و گنبد نکاتی را متذکر شدند از جمله: یادآوری وحدت شیعه و سنی که یکی از برکات انقلاب اسلامی است و دردناک بودن اختلاف بین این دو مذهب؛ توقع امریکا برای زانو زدن انقلاب اسلامی در پیشگاه قدرت او؛ تمام نشدن کینه ورزی های استکبار به نظام جمهوری اسلامی و توصیه به هوشیاری در برابر اقدامات گوناگون دشمن. به نوشته ی روزنامه ی اطلاعات:

«در این ملاقات ابتدا 2 تن از علمای اهل تشیع و تسنن ضمن اشاره به هفته ی وحدت و اتحاد هر چه بیش تر بین مسلمین مطالبی بیان کردند. آن گاه رئیس جمهوری ضمن تأکید بر این که یکی از برکات بزرگ انقلاب اسلامی ایران ایجاد وحدت بین دو فرقه ی مسلمان و برادر بوده است، گفت: "از دیرباز دست های تفرقه افکن درصدد شکاف و جدایی بین مسلمانان بوده است و این بدین طریق بود که دو فرقه ی بزرگ اسلامی، یعنی برادران اهل سنت و جماعت و اهل تشیع را وادار می کردند که اختلاف نظر در اصول و فروعی که بین آن ها وجود دارد را عمده کنند و آن را موجب عدم هم زیستی و عدم امکان محبت جلوه گر نمایند. در حالی که هرگز اختلاف عقیده چه در اصول و چه در فروع بین دو فرقه ی مسلمان

ص:163

که بر اساسی ترین مسائل فکری و عقیدتی با یک دیگر هم فکرند نبایستی موجب بغض و کینه شود." آقای خامنه ای افزود: "وقتی اسلام با وسعت دیدی که دارد و اعلام می دارد: ای مسلمین اگر شما فقط در توحید با کسی وحدت عقیده دارید می توانید در کنار او باشید و توصیه می کند که کینه و مکر را کنار بگذارید و با هم زندگی کنید، آن وقت وجود اختلاف بین شیعه و سنی یک امر دردناکی است." رئیس جمهور با اشاره به این که وقتی اختلاف عقیده موجب بغض و کینه نشود، دست استعمارگر کوتاه خواهد شد، گفت: "انقلاب اسلامی داغ بزرگی بر دل استعمارگران و استکبار جهانی که همیشه درصدد تفرقه بوده اند، گذاشت و این داغ خوب شدنی هم نیست و ممکن نیست که استکبار جهانی از امریکا و روسیه گرفته تا رژیم اشغال گر قدس از ما خشنود شوند مگر این که ما پیش روی آنان زانو بزنیم و چون این کار را نمی کنیم پس بغض آن ها نسبت به ما تمام نشدنی است." آقای خامنه ای با اشاره به این که وقتی ضربه یی به دشمن می زنید باید آمادگی دفع ضربه ی متقابل آن ها را نیز داشته باشید گفت: "امروز تجمع شما برادران اهل تسنن و تشیع در هفته ی وحدت ضربه یی به دشمن وارد کرده که باید منتظر ضد ضربه به او نیز باشید. او از طریق مختلف از جمله سیاسی و اقتصادی سعی خواهد کرد ضربه یی بزند که طبیعی ترین حالت آن از طریق دولت های مرتجعی [می باشد] که نام شان مسلمان است، ولی حقیقت وجود و عمل شان فرسنگ ها از مسلمانی دور است و تنها به شکل اختلاف در بین مسلمانان بروز می کنند." رئیس جمهوری در ادامه ی سخنان خود افزود: " امروز جامعه ی تسنن باید مشت محکمی به دهان رهبران دولت های مرتجع منطقه که مدعی تسنن هستند بکوبد. زیرا آن ها تنها سنی نیستند، بلکه از مسلمانی نیز بویی نبرده اند و استکباری و امریکایی هستند و همه باید بدانند ادعاهای این ها دروغ و بی اساس است. این ها مایل بودند که در این کشور آرامش وجود نداشته باشد. بحمدلله این آرامش به برکت شما مردم و شما روحانیت شیعه و سنی آگاه وجود دارد. اگر شما بی توجهی و ساده لوحی به خرج می دادید در منطقه ی شما آرامش وجود نداشت.(1)

111

آقای هاشمی رفسنجانی نماینده ی امام در شورای عالی دفاع و سخن گوی این شورا در پایان جلسه ی امروز شورای عالی دفاع(2) درباره ی موضوعات مطرح شده در این جلسه گفت: «در این جلسه پس از ارائه ی اخبار جبهه های جنگ و بررسی برنامه های آینده ی

ص:164

رزمندگان اسلام در نبرد با کفار بعثی [درباره ی] مسائل جاری جنگ بحث و تبادل نظر شد و تصمیماتی اتخاذ گردید.» وی سپس با یادآوری این نکته که در این جلسه درباره ی وضع کنونی لبنان نیز گفت و گو و بررسی هایی شده است، گفت:

«تداوم حضور اشغال گرانه ی رژیم اشغال گر قدس در این کشور و ازدیاد روزافزون نیروهای خارجی در آن جا و نزدیک شدن لبنان و اسرائیل به خاطر مذاکراتی که آغاز کرده اند، ما را ناچار ساخت تا توجه بیش تری نسبت به مسائل لبنان و وظایفی که در این رابطه به عهده ی جمهوری اسلامی ایران است نشان دهیم.»

آقای هاشمی رفسنجانی درباره ی نقش فرانسه در تسلیح عراق و اقدامات ایران در این باره گفت: «مسئله ی دیگر نقش موذیانه و استعماری کشور فرانسه است که با کمال پررویی عراق را به اسلحه های پیشرفته مسلح می کند و تلاش های زیادی می کند که از سرنگونی رژیم متزلزل صدام جلوگیری کند.»

وی سپس با یادآوری این مطلب که ما در رسیدگی خود به این نتیجه رسیدیم که این گونه اقدامات فرانسه نباید بدون جواب بماند، افزود: «آینده ی منطقه متعلق به اسلام است و جمهوری اسلامی ایران این قدرت را دارد که برنامه ها و امید های فرانسه را در این مورد نقش بر آب سازد.»(1)

112

یک هیئت عالی رتبه ی تجاری - اقتصادی جمهوری خلق چین به ریاست آقای چیاشی معاون وزیر روابط اقتصادی خارجی و بازرگانی این کشور، وارد تهران شد و مورد استقبال غنیمی فرد معاون بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی قرار گرفت. غنیمی فرد در گفت و گویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی هدف این هیئت را از سفر به ایران گسترش مبادلات اقتصادی بین دو کشور ذکر و اظهار امیدواری کرد که در زمینه های کشاورزی و صنایع کوچک نیز هم کاری هایی انجام شود. آقای چیاشی در پاسخ به پرسشی که هدف سفر وی به ایران را جویا شده بود، گفت: «در این بازدید ما امیدواریم در ملاقات با مقامات ایرانی ضمن بررسی زمینه های هم کاری اقتصادی، صورت کالا های مورد نیاز دو کشور را نیز جهت مبادله ی کالا تهیه کنیم.» وی هم چنین اظهار امیدواری کرد که این ملاقات ها نقش سازنده یی در گسترش روابط دو کشور ایفا کند. هیئت چینی را مدیرکل روابط اقتصادی خارجی و بازرگانی و تنی چند از معاونان بازرگانی و بانکی چین هم راهی می کنند(2)

113

امروز نیروی جدید نظامی امریکا تحت عنوان "فرماندهی مرکزی ایالات متحده" شروع

ص:165

به کار کرد. بی بی سی درباره ی اهداف تشکیل و مناطق مأموریت این نیرو گفت:

«امروز، یعنی نخستین روز سال 1983 میلادی، نیرویی که به "نیروی واکنش سریع

ایالات متحده معروف شده بود" رسماً تغییر نام داد و فرماندهی مرکزی ایالات متحده نام گرفت. این نیرو یا فرماندهی یا اسمش را هر چه می خواهید بگذارید به ویژه با خاورمیانه و آسیای جنوب غربی مرتبط خواهد بود. ببینیم اهمیت قضیه تا چه اندازه است. این فرماندهی مرکزی به صورت یک دستگاه یک پارچه و واحد برآورد شده است و بنابراین بزرگ ترین چارچوب نظامی در واحدی است که از هنگام پایان جنگ جهانی دوم به این طرف در عرصه ی گیتی پدید آمده است. از نظر تعداد نفرات وابسته به آن، این چارچوب بعد از نیروهای ایالات متحده در اروپا رتبه ی دوم را داراست. از نظر دامنه ی عمل باید در نظر داشت که منطقه ی عمل این نیرو تقریباً 20 کشور را در بر می گیرد. از جمله این کشورها عبارت اند از:

مصر، اردن، عراق، همه ی کشورهای شبه جزیره ی عربستان و منطقه ی دریای سرخ و منطقه ی خلیج فارس، ایران، پاکستان، افغانستان، سودان، اتیوپی، سومالی و کنیا. کوشش هایی که معرف پیدایش این نیرو شده است، نشان دهنده ی اهمیت سوق الجیشی آسیای جنوب غربی و خاورمیانه و به ویژه منطقه ی خلیج فارس است. این حمایت عمدتاً ناشی از وجود ذخایر کلان نفت است که کشورهای صنعتی جهان غرب سخت بدان متکی و نیازمندند.

انقلاب ایران؛گرفتاری گروگان های امریکایی در تهران و مداخله ی نظامی شوروی در افغانستان، یکی پس از دیگری ناتوانی ایالات متحده را در آن منطقه نشان دادند. برای رفع این کمبود بود که ابتدا جیمی کارتر رئیس جمهور سابق ایالات متحده، 3 سال پیش دست به تأسیس نیروی گسترش سریع زد(1)

114

یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی بخش فلسطین، در مصاحبه یی با روزنامه ی الانباء گفت: «صدای فلسطین هم اکنون در عراق پخش می شود.»

وی همچنین ضمن اظهار تمایل برای دیدار از مصر درباره ی انتخاب امین جمیل به ریاست جمهوری لبنان گفت: «او از جانب کلیه ی نیروهای سیاسی انتخاب شده و صحیح نیست که ما به انتخاب وی اعتراض کنیم.»(2)

ص:166

ص:167

ص:168

همچنین، به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، آتش سوزی نفت کش 30 هزار تنی اسکای مون که 27 آذرماه در نزدیکی خور موسی هدف موشک های عراقی قرار گرفته بود، همچنان ادامه دارد(1)

116

افراد مسلح گروه های مخالف نظام، شماری از مردم مناطق کردنشین شمال غرب و غرب کشور را گروگان گرفتند و یک تن را نیز به شهادت رساندند. تعدادی از این افراد نیز به محاصره ی نیروهای خودی درآمدند و تعدادی از آنان کشته شدند. عده یی از افراد وابسته به حزب دمکرات و کومه له هم تسلیم نیروهای سپاه مریوان شدند.

نیروهای حزب دمکرات کردستان، 16 نفر از جوان مردان (هم کاران بومی ژاندارمری) را که برای مرخصی به روستاهای چمان، دربند، خوشاکو و انبی (در جنوب غربی ارومیه) رفته بودند به گروگان گرفتند.(2)

نیروهای کومه له نیز در محور سقز - بوکان کمین کردند و 2 دانش آموز غیر بومی را به گروگان بردند.(3)

در محور سنندج مریوان در نزدیکی آبادی شویشه نیز نیروهای مسلح ضد انقلاب 2 تن از سرنشینان بومی یک دستگاه وانت بار را دست گیر کردند و با خود بردند.(4)

در سنندج هم افرادی که در خیابان گلشن این شهر کمین کرده بودند، فردی به نام سیف الله اویسی را ترور کردند و به قتل رساندند.

افراد کومه له چندی پیش این فرد را گروگان گرفته بودند که پس از مدتی از زندان این سازمان فرار کرده بود.(5)

در محور پسوه - جلدیان نیز نیروهای مسلح ضد انقلاب قصد داشتند عملیات کمین اجرا کنند که با اطلاع به موقع افراد بومی در آگاه کردن نیروهای خودی و اقدام سریع آنان، این افراد به محاصره افتادند و در طول یک درگیری تعدادی از آنان کشته شدند(6) و تعدادی سلاح و مقادیری مهمات به دست نیروهای خودی افتاد.(7)

شش تن از افراد وابسته به حزب دمکرات و کومه له با تسلیم خود به سپاه مریوان درخواست امان نامه کردند. این افراد 6 قبضه سلاح فردی خود را نیز تحویل سپاه مریوان دادند.(8)

117

به مناسبت ولادت حضرت رسول(ص) و امام صادق(ع)، سران سه قوه؛ عده یی از

ص:169

نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ اعضای هیئت دولت و شرکت کنندگان در کنگره ی جهانی ائمه ی جمعه با امام خمینی دیدار کردند.

اصلی ترین محور سخنان امام خمینی در این دیدار عبارت بود از: معطوف کردن توجه مسلمانان به سرچشمه ی گرفتاری های جهان اسلام؛ نقش برخی شخصیت های کشورهای اسلامی در ترویج اسلام بی محتوا و هموار کردن راه سلطه ی بیگانگان بر کشورهای اسلامی؛ تأکید بر آمیختگی دین و سیاست و اشاره به الگوی رفتاری حضرت رسول(ص) در تشکیل حکومت اسلامی و ادامه ی آن در زمان خلفای صدر اسلام؛ محکومیت دخالت امریکا در کشورهای اسلامی و زیر سؤال بردن منافع امریکا در مناطق مسلمان نشین؛ تشویق مخاطبان به ریشه یابی ضعف مسلمانان و دلیل تسلط قدرت های شرق و غرب بر منابع و سرزمین های اسلامی.

امام خمینی فرمودند:

«مبارک وقتی است که تبریک عظیم در وقتی است که مسلمین توجه بکنند به گرفتاری هایی که دارند و توجه بکنند به اینکه از کجا این گرفتاری ها آمده است و علل آمدن این گرفتاری ها چیست و راه نجات از آن چیست. ائمه جمعه که در این هفته در این کشور ستمدیده و انقلابی آمدند و ان شاءالله در فرصت های دیگر هم این نحو اجتماعات خواهد بود. باید بررسی بکنند از علل انحطاط افکار مسلمین و بررسی بکنند از اینکه آن چیزی که استعمار را بر مسلمین استیلا داد و آن عللی که باعث شد که استعمار بر همه مقدرات کشورهای اسلامی و همه مستضعفین جهان حکم فرما باشد، آن ارزیابی را کنند در این سمینارها و مجالس مهم شان و راه را، علل را، کیفیت سلطه آنها را بیابند. و راه علاج را، چه باید کرد، چه شده است و چه باید کرد. البته بسیاری از آقایان می دانند که استکبار جهانی از چه راهی وارد شد در این کشورها، به دست خود اشخاصی که از این ملت ها بودند، با طرح های خود دولت ها عقب مانده و دولت های بی توجه به مصالح مسلمین و آنهایی که متعلق به این دولت ها بودند، از نویسندگان و گویندگان و خطبا و احیاناً ائمه جمعه و جماعات، آنها با تبلیغاتی که الهام می گرفتند به حسب ظاهر از قدرت های خارجی، درصدد این برآمدند که آن چیزی که از همه قدرت ها بالاتر می تواند در مقابل اجانب و قدرت های اجنبی بایستد اسلام است و این با بررسی های دانشمندان کشورهای خارجی بررسی دقیق شده است و تنها راه نجات خودشان را این می دانند که اسلام در این کشورها یا نباشد یا محتوا نداشته باشد یا نباشد را خیلی می دانند، موفقیت پیدا نمی کنند، لکن محتوا نداشتن را موفق شده اند و امید توفیق هم دارند و اگر مسلمین بیدار نشوند و توجه نکنند، این امر و این برنامه دنبال می شود.

یکی از امور مهمی که همه، بسیاری از آقایان می دانند، قضیه (که برای سلطه آنهاست) انزوای روحانیت از جامعه هاست و برای این امر نقشه های مختلف است از آن جمله

ص:170

جدایی سیاست از دیانت که مع الاسف این نقشه بسیار مؤثر بوده است و گرفته است و گرفتاری های مسلمین اکثراً، بلکه همه از این راه بیشتر بوده است تا راه های دیگر. الان هم بوق های استعماری و آنهایی که سرسپرده استعمار هستند این فریاد را می زنند و اسلام را از سیاست جدا می دانند و برای مسلمان جایز نمی دانند که در سیاست دخالت کند و دامن می زند به این حرف، به این مطلب، روحانیونی که وابسته به دولت ها هستند و درباری هستند آنها دامن می زنند به این مطلب، خصوصاً در این عصر و آقایان ائمه جمعه و جماعات و همه خطبای کشورهای اسلامی باید این مطلب را به مردم برسانند که بنا بر منطق این طایفه که می گویند «باید مسلمان در سیاست دخالت نکند» و او را طرد می کنند و لعن شاید بکنند باید رسول الله را طرد کنند.

رسول الله پایه سیاست را در دیانت گذاشته است. رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم تشکیل حکومت داده است، تشکیل مراکز سیاست داده است و سایر خلفای اسلام تا آنجایی که به انحراف کشیده نشده بود در صدر اسلام، باید همه آنها را نفی کنند، باید آنها را این آخوندهای درباری و این سلاطین و نوکرمآب باید پیغمبر اکرم و خلفای اسلام را طرد کنند و بگویند که آنها مسلم نبودند، برای اینکه آنها دخالت در سیاست می کردند. سیاستی که در صدر اسلام بود، یک سیاست جهانی بود. پیغمبر اسلام دستش را دراز کرده بود در اطراف عالم و عالم را داشت دعوت می کرد به اسلام و دعوت می کرد به سیاست اسلامی و حکومت تشکیل داد و خلفای بعد حکومت تشکیل دادند. در صدر اسلام از زمان رسول خدا تا آن وقتی که انحراف در کار نبود، سیاست و دیانت توأم بودند، این آخوندهای درباری و این به اصطلاح سلاطین امریکایی یا شوروی یا باید پیغمبر و پیغمبران را و خلفای پیغمبر و پیغمبران را تخطئه کنند یا باید خود و حکومت های خود را تخطئه کنند. امر دایر بین این دو است و از این خارج نیست. نمی شود منطقی که در مکه از سیاست ما را تخطئه می کند. ای ائمه جمعه بلاد اسلامی و کشورهای اسلامی! باید چه کرد؟ چرا ما به این روز نشانده شدیم که امریکا از آن ور دنیا بیاید و مقدرات کشورهای ما را تعیین کند و مقدرات علمای اسلام را تعیین کند ولو با دست دیگران و به صراحت بگوید که من منفعت دارم در منطقه و دخالت آشکار در منطقه بکند و مسلمین نشسته باشند و ناظر باشند؟ ای ائمه جمعه همه بلاد اسلامی! مردم را آگاه کنید، این چرا را بین مردم بگویید، این چرا هم به غرب وارد است و هم به شرق وارد است. و چرا شوروی در ممالک اسلامی دخالت می کند، دخالت نظامی. امریکا هم همه جور دخالت می کند در همه کشورهایی که تحت سلطه او هستند یا می خواهد تحت سلطه ببرد، هم دخالت نظامی می کند، هم دخالت سیاسی می کند و همه جور دخالت. خوب، این چرا ندارد در دنیا؟ این یک میلیارد جمعیت نباید بگویند چرا؟ از این یک میلیارد جمعیت اگر نصف شان فریاد

ص:171

بزنند که چرا، امریکا کنار می رود. امریکا با دست خود دولت های وابسته، با دست خود نویسندگان خبیث و گویندگان فاسد مقاصد خودش را پیش می برد و مسلمین نشسته اند و این نویسندگان می نویسند و این گویندگان می گویند و این درباری ها و روحانیون درباری کمک می کنند به این قدرت های بزرگ و مردم نشسته اند و گوش می دهند و می بینند. تکلیف نیست؟ مسلمین دیگر در این اصل تکلیفی ندارند؟مسلمین تنها هستند؟ما نباید از تاریخ رسول الله(ص) عبرت بگیریم؟یک نفر آدم پا شد و همچو کارهایی کرد، ما نباید از تاریخ عالم عبرت بگیریم که یک نفر موسی پا شد و با فرعون چه کرد، ما باید عبرت بگیریم. آقا آن روز پیغمبر اکرم عده ای هم راهش نبود، خودش بود و خودش با همه دشمن ها، حتی عشیره خودش دشمنش بودند، لکن اتکال به خدا، توجه به او، فنای در او کار را پیش برد. نمی شود که انسان هم خودپرست باشد و هم خداپرست، نمی شود که انسان هم منافع خودش را ملاحظه کند و هم منافع اسلام. باید یکی از این دو تا باشد، یا باید الهی باشد یا شیطانی، این دو راه است. شما علاج بکنید مردم را به اینکه از این هوا های نفسانی بیرون بروند. اگر حکومت هایی که در اسلام به طور غیر قانونی دارند حکومت می کنند، از این هواهای نفسانی بیرون بروند و توجه بکنند به عزت اسلام، به ارزش های اسلام و برای یک پارک و یک - نمی دانم - باغ و یک ملک و یک چه، اسلام را زیر پا نگذارند، مسائل اسلام حل است.

شما الآن غریب هستید اینجا ولو منزل خودتان هست، لکن تازه در این مجلس تشریف آوردید و نمی دانید در ایران چه بود و چه شد و چه گذشت. ایران چه حالی بود، خیابان های ایران به چه حالی بود. میکده ها از کتابخانه ها بسیار بیشتر بود و عشرتکده ها هم و مراکز فساد هم و روزنامه و مجلات و سینماها و تئاتر ها و دانشمندان و همه شان، همه شان با هم مخلوط شده بودند و یک کشور شیطانی درست کرده بودند، طاغوتی درست کرده بودند و اسلام عنایتش را، لطفش را به این ملت مظلوم، در طول تاریخ عنایتش را، پرتو عنایتش را افکند بر اینها و اینها متحول شدند، انسان عشرتکده ای متحول شد به انسان مجاهد اسلامی، انسان شهوت ران متحول شد به انسان عاشق موت و این عشق به موت است که تمام مسائل اسلام را دارد حل می کند. اگر نبود[ند] این جوان ها و این رزمنده هایی که همه عشق به موت دارند، از همه قشرهایی که هستند، از ارتش و سپاه و بسیج و سایرین و عشایر و سایر مردم که همه با هم هستند، اگر این تحول نبود، ما باز در زندان های شاهنشاهی باید باشیم. مردم را متحول کنید. علاج این است که مردم را آگاه کنید و متحول کنید، دعوت کنید به تقوا، دعوت کنید به ارزش های انسانی.»(1)

ص:172

118

در پی سخنان وزیرخارجه ی الجزایر مبنی بر تلاش مجدد برای میانجی گری، امروز احمد طالب ابراهیمی به منظور دیدار رسمی دوستانه یی با مقامات ایران که 3 روز طول خواهد کشید، وارد ایران شد و اولین دور مذاکراتش را با آقای ولایتی وزیر امور خارجه ی ایران آغاز کرد. روزنامه ی کیهان در این باره نوشته است:

«وزیر امور خارجه ی کشورمان و وزیر امور خارجه ی الجزایر پیرامون روابط دو جانبه؛ اوضاع کنونی کشورهای اسلامی و جهان سوم و اوضاع بین المللی به بحث و گفت و گو پرداختند.

در زمینه ی روابط دو جانبه، طرفین با توجه به ضرورت توسعه ی این روابط در تمام زمینه ها توافق کردند تا کمیته یی جهت گسترش روابط اقتصادی دو کشور تشکیل گردد تا زمینه های عملی هم کاری های مشترک دو کشور را گسترش دهد. دکتر ولایتی در این ملاقات با تشریح اوضاع کنونی جهان، گسترش روابط بین کشورهای اسلامی و جهان سوم را زمینه ساز جلوگیری از توطئه های استکبار جهانی دانسته و ضرورت آن را یادآور شد. مسائل مربوط به جنبش عدم تعهد و تقویت مبانی این جنبش و قاره ی افریقا و شکست کنفرانس سازمان وحدت افریقا از دیگر موضوعاتی بود که در دیدار دیروز ولایتی و احمد طالب ابراهیمی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.»(1)

خبرگزاری فرانسه نیز ضمن اعلام سفر احمد طالب ابراهیمی به تهران، درباره ی پیشنیه ی اقدام دولت الجزایر برای میانجی گری بین ایران و عراق گزارش داد:

«اقدامات دولت الجزایر برای پایان دادن جنگ ایران و عراق توسط محمد بن یحیی وزیر امور خارجه ی پیشین الجزایر که در جریان یک سانحه ی هوایی در مرز ایران و عراق جان خود را از دست داد، آغاز شده بود، چگونگی سقوط هواپیمای نام برده همچنین اسرارآمیز باقی مانده است.»(2)

روزنامه ی الریاض چاپ عربستان نیز از تلاش های هیئت صلح کنفرانس اسلامی - هر چند که به نظر می رسد مقامات عربستانی بیش تر بر جنبه ی سیاسی و تبلیغاتی آن نظر دارند - خبر داد:

ص:173

«به گزارش رویتر: "هیئت صلح اسلامی که درصدد پایان دادن به جنگ ایران و عراق است، با اعضای خود پیرامون پیشنهاد تازه یی برای پایان دادن به این جنگ 28 ماهه در حال شور است." به گزارش رویتر از بحرین: "حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی به روزنامه ی الریاض چاپ پادشاهی سعودی، گفته است که کمیته ی صلح بدون در نظر گرفتن نتایج آن به تلاش های خود ادامه خواهد داد."

رویتر همچنین درباره ی اقدامات قبلی کنفرانس اسلامی یادآور شد: "آخرین تلاش سازمان کنفرانس اسلامی در مهرماه گذشته هم زمان با تهاجم جدید با شکست رو به رو شد. عراق پیشنهادهای سازمان کنفرانس اسلامی را که در آن ها عقب نشینی به مرزهای تعیین شده در قرارداد 1975 الجزایر تصریح شده، پذیرفته است، ولی ایران تلاش های صلح این سازمان را الهام گرفته از امریکا دانست، ایران سال گذشته به کنفرانس صلح اسلامی گفت [که] هیچ هیئتی به ایران نفرستید مگر این که حامل پیشنهادهای تازه و قابل قبول باشد."»(1)

119

صدام حسین سوم شهریورماه گذشته در دیدار با استفان سولارز به موضوعاتی اشاره کرد که دولت عراق بنا به مصالحی انتشار آن را در این زمان مفید تشخیص داد، از جمله: لزوم امنیت برای اسرائیل؛ ایجاد رابطه ی سیاسی با امریکا؛ فایده ی حضور امریکا در منطقه ی خلیج فارس برای عراق و ادعای فروش اسلحه از جانب چند کشور عضو ناتو به ایران.

گزارش رویتر از این ملاقات به این شرح است:

«عراق متن گفت و گوهای بین صدام حسین و یک نماینده ی کنگره ی امریکا را که در آن رئیس جمهور عراق به طوری که نقل شده است ظاهراً برای اولین بار نیاز رژیم صهیونیستی به امنیت را پذیرفته است، منتشر کرد.

گفت و گو بین صدام و استفان سولارز که بیش از 4 ماه [پیش]، یعنی سوم شهریور ماه انجام شد، اکنون منتشر شده است. هنگام گفت و گو صدام حسین گفت [که] معتقد به وجود یک کشور مستقل فلسطینی مورد قبول فلسطینی ها است و اضافه کرد همچنین امنیت برای رژیم اشغال گر قدس ضروری است.

وی به سولارز گفت: "اکنون هیچ مقام عرب در خط مشی خود اصطلاح نابودی اسرائیل یا محو کردن آن از صفحه ی روزگار را به کار نمی برد، اما یک عرب هم پیدا نمی شود که

ص:174

معتقد به هم زیستی مسالمت آمیز با یک کشور متجاوز و توسعه طلب باشد." عراق مدت ها یکی از کینه توز ترین دشمنان رژیم صهیونیستی بوده و دیپلمات ها نمی توانستند تصور کنند که رهبران آن چنین اظهاراتی که امروز انتشار یافت، کرده باشند.(1)

صدام فاش ساخت که قبل از آغاز جنگ عراق و ایران، رهبران عراق آغاز روابط دیپلماتیک با امریکا را مورد بحث و تبادل نظر قرار داده بودند (روابط دو کشور در سال 1967 هم زمان با جنگ خاورمیانه قطع شده بود). وی اضافه کرد به خاطر این که ما نمی خواهیم مردم تصور کنند ایجاد روابط به دلیل احتیاج به امریکاست، این ایده را معوق گذاردیم. صدام افزود: "عراق درباره ی خط مشی امریکا در منطقه احساس ناامنی می کرد، اما هم زمان ما دریافتیم اگر یک قدرت بزرگ خارجی دیگر در منطقه وجود داشته باشد بهتر است و به نفع ماست که امریکا هم حضور داشته باشد."رئیس جمهور عراق به آقای سولارز گفت: "شما باید آنچه را که سبب شد فکر کنید ما تا سه یا چهار سال قبل قسمتی از استراتژی شوروی بودیم دوباره مورد مطالعه قرار دهید. شما می گویید رژیم عراق تغییر کرده، اما من پانزده سال قسمتی از این رژیم بوده ام و از یک شخص طرف دار شوروی به یک فرد عراقی تغییر نکرده ام."

صدام چندین کشور متحد امریکا از جمله اعضای ناتو را متهم کرد به ایران سلاح و تجهیزات می دهند. آن ها نه ایران را دوست دارند و نه مخالف اعراب هستند، اما تجزیه و تحلیل این است که آن ها از امریکا چراغ سبز گرفته اند تا این کشور (امریکا) روابط خود را با ایران حفظ کند.

صدام افزود: "بدون توصیه ی مستقیم به اعراب مبنی بر اعاده ی روابط با مصر - که در سال 1979 به دنبال قرارداد کمپ دیوید تیره شد - اعراب و هم زمان مصر می توانند در جهت روابط اقتصادی و تجاری بهره بگیرند." صدام در پایان اضافه کرد: "مصر بدون اعراب، کمونیست خواهد شد، زیرا شما (امریکایی ها) نمی توانید غربی ها را تغذیه کنید و کمپانی های شما به هر حال دنبال منافع و سود خود هستند."»(2)

120

صدام حسین رئیس جمهور عراق در پایان بازدید سه روزه از منطقه ی العماره برای شماری از افسران و سربازان مأمور در آن منطقه سخن رانی کرد.

سخنان وی بیش تر تبلیغاتی بود و جنبه ی روحیه بخشی داشت و بخش نظامی آن نیز به توصیه های یک فرمانده گردان شبیه بود تا فرمانده کل قوای یک کشور.

وی در سخنانش گفت:

«الآن که سه سال از جنگ می گذرد روحیه ی ملت عراق نسبت به اوایل بیش تر شده

ص:175

است. حالا اگر کسی در آرژانتین یا در سنگاپور هم باشد از روحیه ی بسیار عالی شما آگاه است، مثلاً [طبق] اطلاعاتی که من صدام حسین دارم، خواهند گفت مردم عراق در این جنگ صلابتی قوی تر از آهن از خودشان دارند، زیرا اگر آهن بود تا کنون 40% از مقاومت خود را از دست داده بود، اما مردم عراق که من آن ها را می شناسم نه تنها 5% از مقاومت شان را از دست ندادند، بلکه بیش تر هم شده است.

من حالا از شما می پرسم که آیا قدرت جنگی شما اکنون بیش تر است یا سال قبل؟ من از جانب شما جواب می دهم که الآن بیش تر است و شما نیز پاسخ تان همین است. در قسمتی از سخنان خودم به فرماندهان گفتم که همیشه آماده باشید تا هیچ وقت غافل گیر نشوید و میدان مین کم نداشته باشید. بنا به گزارش مخابرات، در دو سال در هیچ زمینه یی غافل گیر نشدیم، حتی در تمرکز دشمن [نیروهای اسلام]. ما همه چیز را درباره ی دشمن می دانیم و اطلاع داریم از کدام منطقه و چه وقت می خواهد حمله کند.

بنابراین، دقت کافی برای منتقل کردن دیگر نیروهای مان به آن منطقه داریم، حتی موقعی که نقشه ی دشمن عوض می شود و می خواهد در منطقه ی دیگر مانور بدهد ما نیز نیروهای مان را در آن منطقه جمع و در مقابل دشمن مانور می دهیم.

وقتی چگونگی حمله را می دانیم و قبل از 24 ساعت یا حداکثر 70 ساعت و حداقل 12 ساعت قبل از حمله اطلاعات آن را می دانیم، در آن فرصت همه چیز در جای خود قرار می گیرد و نگهبانان باید با دقت انجام وظیفه بنمایند تا دیگر نیروها بتوانند استراحت کنند تا موقع حمله سر حال باشند و با دشمن با شجاعت رو به رو شوند و باید فرمانده از سیم خاردارها و مواضع مین و دیگر استحکامات مطمئن باشد و گشت در آماده باش باید باشد. این یعنی آماده باش. فرماندهان باید حالات حمله ی دشمن را بدانند که دشمن ممکن است در شب حمله کند نه در روز. در نیمه ی دوم شب حمله کند نه نیمه ی اول شب.

پس باید توازن دلخواه میان دو نکته ایجاد شود و بیداری مطلوب و فراهم شدنش در حالات عملی انجام گیرد تا غافل گیر نشوید. میان این نکته، این وظیفه ی فرماندهان است که نگذارند جنگ جویان یک شب، دو شب... شش شب بی خوابی بکشند و [اگر] دشمن هم شب هفتم حمله نماید، آن موقع جنگ جویان خسته و بی رمق می باشند و نظر من این است که به این نکته بیش تر اهمیت بدهید.»(1)

121

بنابر اطلاعاتی که به ژاندارمری خوزستان رسیده است، سران ارتش عراق به واحدهای خود که در غرب استان عماره مستقر هستند تأکید نموده اند ایران در چند روز آینده

ص:176

قصد حمله به مناطق فکه و چزابه را دارد و دستور داده اند، سرنوشت ممکلت و ملت عراق بستگی به حمله ی ایران دارد و با تمام تجهیزات و سلاح هایی که در اختیار دارند در مقابل نیروهای ایران ایستادگی کنند.(1)

122

در حالی که منابع متعددی از اعزام افراد اندکی از سودان به عراق خبر داده اند، رادیو بی بی سی از قول خبرگزاری سودان یک خبر تبلیغاتی را که حاکی از استقبال گسترده ی مردم سودان برای اعزام به عراق به منظور شرکت در جنگ علیه ایران، است پخش کرد. هر چند که بی بی سی در قسمتی از خبر اعتراف می کند که تعداد سربازان اعزام شده ی سودانی مشخص نیست، به گفته ی بی بی سی، خبرگزاری سودان خبر می دهد که یک گروه از سربازان این کشور هفته ی گذشته برای کمک به عراق در جنگ با ایران وارد عراق شدند. در این گزارش تعداد سربازان سودانی قید نشده است، اما گفته می شود واحدهای سربازان سودانی بی درنگ پس از ورود به یک پایگاه عراقی وظایف خود را آغاز کرده اند.

گفتنی است که دولت سودان در ماه اکتبر گذشته اعلام کرده بود که به عراق سرباز اعزام خواهد کرد و چندی بعد گزارش شد که هزاران نفر از مردم سودان داوطلب رفتن به عراق شده اند.(2)

خبرگزاری رسمی سنگال نیز اعلام کرد که این کشور واحدهای جنگ جو ی ارتش خود را به عراق اعزام کرده است. این خبرگزاری از تعداد نیروهای اعزام شده آماری منتشر نکرده است(3)

123

در طول 2 روز اخیر، نیروهای معارض عراق 2 عملیات در مناطق کردنشین این کشور انجام دادند. در عملیات "گامیش تپه" در جاده ی حلبچه - سلیمانیه، نیروهای معارض یک جاده ی نظامی را مین گذاری کردند که با عبور یک ستون از این جاده، 4 نفر از نیروهای عراقی کشته شدند. هم زمان با انفجار مین ها، نیروهای معارض با نظامیان عراق درگیر شدند که چند نفر از نظامیان عراقی کشته و شماری از آنان اسیر شدند و اسلحه و مهمات فراوانی نیز به دست نیروهای معارض کرد افتاد.(4) در منطقه ی سیدصادق نیز نیروهای مجاهد عراقی به یک پایگاه نظامیان عراقی حمله کردند که در طول آن، 4 تن از سربازان عراقی کشته شدند و 4 اسلحه نیز به غنیمت نیروهای مجاهد درآمد.(5)

124

امروز 9 تن دیگر از مردم عراق با عبور از مرزهای غربی به جمهوری اسلامی پناهنده شدند.(6)

ص:177

ص:178

ص:179

قانونی را دست گیر کردند.(1)

در این روز، 3 نفر از افراد وابسته به حزب دمکرات خود را به نیروهای قرارگاه حمزه معرفی کردند و خواستار امان نامه شدند.(2)

127

شماری از افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق در تهران دست گیر و در رامسر تعدادی از افراد سازمان به اعدام محکوم شدند. در گرگان نیز تعدادی از زندانیان سیاسی با سپردن تعهد آزاد شدند.

در میدان انقلاب، تهران، واحد گشت سپاه موفق به شناسایی 2 تن از افراد وابسته به سازمان شد. این افراد قصد فرار داشتند که با هم کاری مردم دست گیر شدند.(3)

همچنین، به دنبال دست گیری یکی از افراد هسته ی عملیات این سازمان و هم کاری وی با نیروهای سپاه، 10 نفر از افراد سازمان مجاهدین خلق دست گیر شدند.

شناسایی گشتی های سپاه و عضویت در تیم ترور یکی از همافران نیروی هوایی از جمله اقدامات این افراد بود. از این افراد تعدادی سلاح و مقادیری مهمات نیز به دست آمد(4)

در رامسر نیز 6 تن از افراد سازمان مجاهدین به جرم شرکت در سرقت مسلحانه؛ عضویت در گروه جنگل و... به اعدام محکوم شدند(5)

در شهرستان گرگان، در مراسمی که با حضور جمعی از روحانیان و برادران ترکمن برگزار شد، 56 تن از زندانیان نادم که سابقه ی فعالیت در گروه های مسلحانه را داشتند با سپردن تعهدی مبنی بر فعالیت نکردن در این سازمان ها و گروه ها آزاد شدند(6)

128

در دومین روز سفر آقای احمد طالب ابراهیمی وزیر خارجه ی الجزایر به ایران، وی امروز با آیت الله خامنه ای رئیس جمهور و رئیس شورای عالی دفاع دیدار کرد.(7) به گزارش روزنامه ی اطلاعات در این دیدار ابتدا وزیر امور خارجه ی الجزایر پیام شفاهی آقای شاذلی بن جدید رئیس جمهور الجزایر را به اطلاع رئیس جمهور کشورمان رساند. سپس، آقای خامنه ای ضمن ابراز امیدواری به گسترش هر چه بیش تر روابط دو کشور در زمینه های اقتصادی، سیاسی و بازرگانی، به اهمیت امور و اوضاع بین المللی و خاورمیانه در این مقطع از تاریخ اشاره کرد و گفت:

«ما برای کنفرانس غیر متعهدها اهمیت قائل هستیم و معتقدیم کشورهایی که دارای

ص:180

اهداف بلند مدت و مشترکی هستند، باید در این زمینه کمال هم کاری و هم فکری را داشته باشند و به عبارت دیگر از نظر ما کنفرانس غیر متعهدها و جنبش عدم تعهد همواره بایستی غیر متعهد بمانند.»

رئیس جمهور سپس به خطر نفوذ امریکا و اسرائیل در منطقه اشاره کرد و ضمن تأکید بر لزوم اتحاد سیاسی واقعی دولت های مترقی منطقه در برابر فشارهای امریکا و اسرائیل گفت: «این اتحاد مانع از آن می شود که امریکا و اسرائیل بتوانند دولت های مترقی منطقه را از مشی و روشی که در پیش دارند منحرف کنند. ما فکر می کنیم کشورهای مترقی منطقه بایستی در مورد نفوذ امریکا اقدامات اساسی انجام دهند.»(1)

آقای هاشمی رفسنجانی نیز در دیدار با وزیر خارجه ی الجزایر با توجه به وضعیت کشورهای اسلامی در جهان کنونی خواستار اتحاد مسلمانان در برابر امریکا و اسرائیل شد و گفت:

«اکنون که جمهوری اسلامی ایران ضربه ی کاری را به امپریالیسم امریکا در منطقه وارد آورده است، این ظلم به مسلمانان است که دنیای عرب در مقابل امپریالیسم امریکا از خود ضعف نشان دهد.

ما در شرایطی هستیم که باید از امریکا امتیاز بگیریم، نه این که به او و اسرائیل امتیاز بدهیم. ما سؤال می کنیم چرا دنیای اسلام و عرب این جنایت کاری ها و بی شرمی های اسرائیل را در

ص:181

لبنان به این آسانی تحمل کرد؟ ما نمی توانیم در قبال مذاکراتی که قصد دارد لبنان را به دنبال مصر بکشد، بی تفاوت باشیم و یا کم حرف بزنیم. ما اکنون صریحاً اعلام می کنیم برای یک هم کاری جدی در همه ی ابعاد آمادگی کامل داریم تا نگذاریم اسرائیل در این مرحله از زمان با استفاده از جنگ عراق با ایران، امتیاز کسب کند.»

هاشمی رفسنجانی سپس خطاب به وزیر امور خارجه ی الجزایر تأکید کرد:

«در عین حالی که ما مورد تجاوز صدام سرسپرده واقع شده ایم و عمده نیروهای رزمنده ی ما درگیر جنگ هستند، باز معتقدیم که نباید به امریکا فرصت عمل بدهیم. امریکا خیال می کند که با تحمیل جنگ بر جمهوری اسلامی ایران، مانع دفاع رزمندگان مسلمان ما از برادران مسلمان فلسطینی خواهد شد و من اکنون به طور صریح و قاطع پیشنهاد می کنم که ما برای مقابله با هجوم امریکا در منطقه و پیش گیری از وقوع یک فاجعه ی جدید می توانیم یک حرکت مشترک را آغاز کنیم و در این رابطه الجزایر باید جبهه ی پایداری را فعال کند و ما نیز هر چه لازم باشد کمک خواهیم کرد تا نگذاریم فلسطینی ها به سازش کشانده شوند و دنیای عرب به دنبال عربستان سعودی که در عامل بودنش تردیدی نداریم برود...»

در پایان این دیدار، احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه ی الجزایر از هم کاری صمیمانه ی جمهوری اسلامی ایران با هیئت تحقیقاتی الجزایر درباره ی سقوط هواپیمای الجزایری که به شهادت بن یحیی وزیر امور خارجه ی پیشین این کشور انجامید، تقدیر و تشکر و تأکید کرد که ایران تنها کشوری است که در این زمینه همه ی تسهیلات را برای هیئت تحقیقاتی فراهم آورده و به سؤالات این هیئت پاسخ صریح داده است.

وی اظهار امیداوری کرد که نتایج این تحقیقات در آینده ی نزدیک به اطلاع مقامات جمهوری اسلامی ایران برسد.(1)

129

اکبر ترکان استاندار ایلام، با اشاره به منافع مردم عراق و جایگاه مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در نظر مردم عراق و مسئولان جمهوری اسلامی اعلام کرد: «تلمبه خانه های نفتی آزادشده در عملیات محرم سرمایه ی ملت عراق است و به همین علت به منظور جلوگیری از اجرای آتش توپ خانه ی دوربرد بعثی ها روی آن ها ما اقدام امنیتی انجام داده ایم و در محافظت از آن ها می کوشیم.» وی همچنین گفت: «ما هر قسمتی را که آزاد شود تحویل مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق می دهیم و امکانات لازم را برای اسکان تدریجی رانده شدگان عراق در این محورها فراهم می کنیم.» وی بار دیگر با تأکید بر این موضوع که حکومت صدام یک جریان نامشروع است، گفت: «ما تنها مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق را که مشروعیت قانونی دارد به رسمیت می شناسیم و اگر زیر نظارت یک

ص:182

سازمان بین المللی همه پرسی آزاد انجام گیرد، صدام خواهد دید که مردم مستضعف عراق چگونه بر علیه او رأی خواهند داد و نابودیش حتمی است.»(1)

130

رحیمی فرماندار سنندج، در گفت و گو با روزنامه ی کیهان درباره ی آخرین وضعیت امنیتی مناطق کردنشین؛ علاقه مندی مردم این سازمان به جمهوری اسلامی و شرکت گسترده ی مردم مناطق کردنشین در انتخابات اخیر مجلس خبرگان مطالبی بیان کرد.(2) گزیده یی از سخنان وی به این شرح است:

«الآن هیچ شهر یا مقر اصلی در کردستان نداریم که در دست ضد انقلاب باشد. ضد انقلاب را در هر نقطه ی حساس به یاری خدا سرکوب کردیم و با تلاشی که رزمندگان ما بی دریغ کردند، اثری از ضد انقلاب در قسمت های اصلی باقی نمانده، بلکه آن ها در کوه ها و روستاهای دوردست متواری و سرافکنده اند. نمونه های جالبی در این چند وقت مشاهده کردیم؛ مثلاً منطقه ی بیساران (بخش رزآب سنندج) که ده هزار نفر جمعیت دارد، 4 سال در سلطه ی گروه های ضد انقلاب بود. در تمام این مدت آن ها موفق شدند که تنها فقط در حدود 50 نفر را از داخل مردم مسلح و جذب خودشان بکنند. اخیراً که این منطقه در دامان جمهوری اسلامی قرار گرفت، در اندک مدتی شاید کم تر از 10 روز، نزدیک به 970 نفر آمدند و اسلحه برداشتند که علیه گروه های ضد انقلاب و محارب بجنگند. خوب، این آمار جالبی است که در عرض 10 روز، 970 نفر بیایند مسلح بشوند. یقیناً خود گروه ها می دانند که مردم روی به جمهوری اسلامی گذاشته اند و با توجه به این مقدمه یی که عرض کردم، این ها از سال گذشته شروع کردند به ایجاد رعب و وحشت و کشت و کشتار و سوزاندن منازل و اماکنی که مردم در آن زندگی می کنند تا بلکه با ایجاد رعب و وحشت نگذارند که مردم روی به جمهوری اسلامی بیاورند و این طرح باعث شد عده یی از مردم تقریباً بترسند، ولی در جبهه ی قدرت و اقتدار جمهوری اسلامی، چه در جبهه های جنوب و چه در صحنه ی سیاست جهان پی بردند و فهمیدند که گروه ها دیگر محلی از اعراب ندارند.»

رحیمی اضافه کرد:

«در انتخابات مجلس خبرگان عموماً در کردستان نزدیک به 400 هزار نفر به پای صندوق های رأی رفتند که نسبت به انتخابات دوره ی قبل، یعنی انتخابات ریاست جمهوری تقریباً دو برابر افزایش داشته با توجه به این که 37 روز تمام رادیوهای بیگانه و رادیوهای

ص:183

گروه های امریکایی در کردستان و خارج کردستان مردم را تهدید کردند و آن ها را با گلوله های به اصطلاح گرم خودشان تهدید کردند، با همه ی این مسائل، مردم به گرمی در انتخابات شرکت کردند و این توفیقی بی نظیر و یک آمار بسیار جالبی بود که به هر حال این گروه های مدعی خلق و مردم بدانند که مسلمان های کردستان با آن ها نیستند و بهتر است که دست از شرارت و شیطنت خود بردارند و به کناری بنشینند و بگذارند مردم زندگی عادی و طبیعی خودشان را در امان جمهوری اسلامی سپری کنند.»(1)

131

طارق میخائیل یوحنا عزیز معاون نخست وزیر عراق، برای دیدار 5 روزه از فرانسه و گفت و گو با سران آن کشور وارد پاریس شد. خبرگزاری فرانسه و مؤسسه ی بین المللی مطالعات استراتژیک، اهداف اصلی سفر طارق عزیز را به فرانسه خرید تسلیحات و تأمین اعتبار برای خرید این تسلیحات اعلام کردند.

خبرگزاری فرانسه در این باره گزارش داد: «منابع موثق خاطرنشان کردند که عزیز در این سفر سعی خواهد کرد تا برای خرید جنگ افزار از فرانسه اعتبار مالی دریافت کند، زیرا عراق در حال حاضر با مشکلات مالی رو به رو است که کمک کشورهای عربی از جمله عربستان و کویت قادر به جبران آن نیست. علاوه بر این، به عقیده ی کارشناسان فرانسوی به نظر می رسد که بعضی از دولت های حوزه ی خلیج فارس از جمله قطر چندان قادر به حمایت از رژیم بعثی نیستند.

عراق در سال گذشته ی میلادی (1982)، بالغ بر 13 میلیارد فرانک اسلحه به فرانسه سفارش داده است و این مقدار، کمی کم تر از سال قبل (1981) بود.

در این حال، محافل آگاه فرانسوی خاطرنشان می کنند که عراق اولین مشتری جنگ افزارهای فرانسوی، اکنون در مواجهه با شکست در جنگ با ایران، برای پاریس مشکلات بسیار سختی را به وجود آورده است.

بدین مناسبت، کارشناسان مختلف قبل از دیدار عزیز از پاریس چندین بار برای بررسی پرونده ی نظامی - مالی عراق تشکیل جلسه داده اند.»

خبرگزاری فرانسه از پاریس می افزاید:

«به گزارش مؤسسه ی بین المللی مطالعات استراتژیک، در میان سلاح های فرانسوی مورد استفاده ی عراق در حدود 30 فروند میراژ اف1؛ در حدود 100 دستگاه تانک ام ایکس؛ 30 موشک هوا به دریا اگزوست؛ موشک های ضد تانک و هلی کوپتر به چشم می خورد.

علاوه بر این، طی چند ماه گذشته، عراق یک قرارداد 4 میلیارد فرانکی برای خرید توپ های 155 میلی متری دوربرد با فرانسه امضا کرده است.

ص:184

با این وجود، رژیم صدام به علت مشکلات شدید اقتصادی قادر به تأمین هزینه ی این خریدهای هنگفت نظامی نیست. بنابراین، طارق عزیز در این سفر علاوه بر ملاقات با فرانسوا میتران، کلود شسون و شارل هرنو وزیر دفاع فرانسه، سعی خواهد کرد تا ضمن تماس با بانک داران بین المللی و کسب اعتبارات مالی در ازای قراردادهای استعماری، پول مورد نیاز برای جنگ افزارهای فرانسوی سفارش داده شده را تأمین کند.»(1)

132

انتشار سخنان صدام در دیدار با استفان سولارز سناتور امریکایی، بازتاب گسترده یی در مطبوعات جهان داشت که اغلب به تغییر مشی سیاسی عراق در برابر مسائل خاورمیانه به خصوص اسرائیل توجه داشتند. در ادامه بخش هایی از گفتار بی بی سی که به طور خلاصه و جامع سخنان صدام حسین را تجزیه و تحلیل کرده است، ذکر می شود:

«نشانه هایی در دست است که عراق سابقاً یکی از کشورهای بسیار تندرو جهان عرب محسوب می شد، [اما] اینک نسبت به مسائل مربوط به خاورمیانه روش ملایم تری در پیش گرفته است و نیز می خواهد که به غرب نزدیک تر شود. این تغییر روش عراق را می توان از گفت و گوهایی که در ماه اوت (مرداد - شهریور) بین صدام حسین و استفان سولارز نماینده ی مجلس نمایندگان امریکا انجام گرفت و متن آن اخیراً انتشار یافته، دریافت. معلوم نیست که چرا متن گفت و گوهایی که در ماه اوت صورت گرفته اکنون منتشر شده است. در متن گفت و گوها از قول پرزیدنت صدام حسین آمده است که وی معتقد است کشور مستقلی برای فلسطینی ها باید تشکیل شود، اما افزوده است که علاوه بر آن لازم است که امنیت اسرائیل تأمین گردد. صدام حسین گفته است که اکنون هیچ یک از مقامات کشورهای عربی در سیاست های خود انهدام اسرائیل و یا از بین بردن موجودیت این کشور را منظور نمی کنند. ملایمت این سخنان از زبان رهبر رژیم بعثی عراق که از هنگام روی کار آمدن جزء کشورهای تندرو عرب محسوب می شد و حتی قطع نامه ی 242 شورای امنیت را هم قبول نداشت و نیز پذیرفتن نوعی موجودیت برای اسرائیل بی سابقه است. گفت و گوهای صدام حسین با نماینده ی کنگره امریکا، 2 هفته قبل از تشکیل کنفرانس عالی اعراب در فاس صورت گرفت.(2)

خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز در این باره گزارش داده است:

«روزنامه ی واشنگتن پست به نقل از رویتر به متن گفت و گوهای صدام با نماینده ی کنگره امریکا - که دیروز در بغداد منتشر شد - اشاره کرده و می نویسد: "صدام حسین در این مذاکره می گوید که وی به ایجاد یک سرزمین مستقل برای فلسطینی ها که مورد قبول آن ها باشد معتقد است، ولی ایجاد امنیت برای اسرائیل را نیز لازم می داند." وی افزود که امروز هیچ رهبر عرب خواستار نابودی اسرائیل نمی باشد. سولارز نماینده ی

ص:185

امریکا در یک مصاحبه ی مطبوعاتی تلفنی به واشنگتن پست گفت: "اظهارات صدام بسیار امیدوار کننده بوده است." وی افزود که این اولین بار است که یک رهبر عراق از سیاست ضد اسرائیلی و درخواست نابودی اسرائیل چشم پوشی کرده...»(1)

ص:186

ص:187

اصابت نکردند و در آب منفجر شدند. بر اثر ترکش موشک ها یک نفر از کارکنان یدک کش پولاد شهید شد و کار کمک رسانی به طور موقت تعطیل و به یدک کش ها دستور داده شد که منطقه را ترک کنند.

ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران ضمن اعلام این خبر افزود: «عملیات جا به جایی کشتی ایسترن هانتر در دستور کار است و کشتی مزبور به طرف خارک یا بوشهر یدک خواهد شد.» در این حال، عراق در اطلاعیه ی نظامی شماره 955 مدعی شد که نیروی دریایی این کشور در آب های خور موسی، 2 هدف دریایی مزبور را منهدم نموده است.»(1)

134

نیروهای سازمان مجاهدین در آستانه ی اشرفیه و بجنورد دست به اقدامات خراب کارانه زدند و شماری از افراد سازمان به حکم دادگاه انقلاب تربت حیدریه به حبس محکوم شدند. در جنگل های لاکان نیز سلاح و ادوات نظامی کشف شد.

در آستانه ی اشرفیه، اکبر شکرگزار عضو سپاه پاسداران این شهر، ساعت 19 در خیابان ابوذر، با شلیک 4 گلوله ی افراد سازمان مجاهدین خلق ترور شد و به دلیل شدت جراحات در بیمارستان لاهیجان به شهادت رسید.(2)

در بجنورد نیز نیروهای سازمان مجاهدین خلق بمبی را در خیابان شریعتی جنوبی این شهر کار گذاشتند که این بمب در ساعت 17:30 منفجر شد، ولی خسارتی در پی نداشت.(3)

به حکم دادگاه انقلاب اسلامی تربت حیدریه، 3 تن از اعضای سازمان مجاهدین خلق به دلیل فعالیت های نظامی و سیاسی، به حبس از 18 ماه تا 10 سال محکوم شدند.(4)

در رودسر، فردی از اهالی حسن سرا به جرم فروختن اسلحه ی کلت به منافقین دستگیر شد.(5)

در جنگل های لاکان، 6 قبضه اسلحه و مقداری مواد منفجره و ادوات نظامی کشف شد.(6)

135

آیت الله خامنه ای در جمع روحانیون و طلاب اهل تسنن و تشیع استان های آذربایجان غربی، کردستان، گیلان غرب و مازندران که برای شرکت در سمینار هفته ی وحدت به تهران آمده اند، سخن رانی کرد.

محورهای اصلی سخنان ایشان در این دیدار عبارت بود از: توطئه ی اختلاف بین شیعه و سنی؛ قطع دست های فسادانگیز به وسیله ی دولت؛ حفظ وحدت و یک پارچگی مردم و تأکید بر هوشیاری و آگاهی دولت و ملت.

رئیس جمهور در این دیدار با اشاره به توطئه هایی که علیه انقلاب اسلامی ایران در

ص:188

حال شکل گیری است، گفت: «کسانی که سرمایه های شان متعلق به دشمنان اسلام است و برای جلب رضایت خاطر امریکا همواره در فکر چگونه ضربه زدن به انقلاب اسلامی هستند، امروز برای اختلاف بین شیعه و سنی تلاش می کنند که بحمدالله این توطئه تا کنون با هوشیاری مردم و به فضل الهی با شکست رو به رو شده و تیر آن ها به سنگ خورده است.» رئیس جمهور گفت: «کسانی که مستمسک های شیطانی را وسیله یی برای تاختن به انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی قرار می دهند و سعی دارند ذهن ما را مشوش کنند و به معنای واقعی مفسد هستند، دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است دست فسادانگیز را قطع کند و اگر دولت بر مفسد ترحم کند، در حقیقت به وظیفه ی خود که حمایت از انقلاب و توده های عظیم ملت می باشد بی توجهی کرده است.»

وی در پایان با اشاره به این که امروز برادران کرد، ترکمن و بلوچ ما از مرزهای کشور به خوبی صیانت می کنند گفت: «امروز رشد و آگاهی وجود دارد و دولت جمهوری اسلامی ایران برای این که وحدت محفوظ بماند قاطعانه از آن حمایت می کند. شما باید بدانید که دشمنان ما علیه انقلاب اسلامی کمین کرده اند و درصدد هستند که به نحوی، بر اسلام و مسلمین و بر این انقلاب ضربه وارد کنند. هوشیاری و آگاهی و دقت دولت و ملت ما است که می تواند توطئه های خائنانه ی آن ها را خنثی کند.»(1)

136

ولگانگ کنشل سفیر جمهوری دمکراتیک آلمان (آلمان شرقی) در جمهوری اسلامی ایران، با آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت و گو کرد. در این دیدار شیوه ی روابط موجود بین دو کشور بررسی شد. کنشل پیام دعوت رئیس مجلس کشور متبوعش را برای دیدار آقای هاشمی رفسنجانی از جمهوری دمکراتیک آلمان تسلیم ایشان کرد که رئیس مجلس این دعوت را پذیرفت.(2)

137

اعضای هیئت ورزشی جمهوری اسلامی ایران اعزامی به نهمین دوره ی بازی های آسیایی دهلی نو به اتفاق مربیان و سرپرست تیم ها و داودی سرپرست سازمان تربیت بدنی با مهندس میرحسین موسوی نخست وزیر، دیدار و گفت و گو کردند.

در این دیدار مهندس موسوی با تأکید بر جدا نبودن موضوع ورزش از مکتب و سیاست در کشورمان به تشریح نقش مردم در پیروزی انقلاب و سپس ایستادگی آنان در مقابل ابرقدرت ها و حفظ استقلال و دستاوردهای انقلاب در همه ی زمینه ها پرداخت

ص:189

و گفت: «خوش بختانه محیط ورزشی ما محیطی است که عمیقاً به مردم پیوسته و از مردم الهام می گیرد و نمونه ی آن را شما در هند دیدید که چگونه دانشجویان عضو انجمن اسلامی با شما عجین و یکی شدند. البته، این نشان دهنده ی پیوند عمیقی است که ما در داخل کشور به صورت بسیار گسترده یی تقریباً روزمره با آن مواجه می شدیم.» نخست وزیر در بخش دیگری از سخنانش ضمن اظهار تأسف از شیوه ی انعکاس خبرهای مربوط به فعالیت ورزشکاران و اعضای انجمن اسلامی دانشجویان در هند و جوسازی رسانه ها در خصوص ورزش کشور گفت:

«فعالیت های شما و برادرانی که در محیط فرهنگی غریب برای شناساندن ارزش ها و اصالت های انقلاب اسلامی تلاش می کنید بسیار ارزنده بود و به همین دلیل مردم با ورزش کاران احساس یگانگی و هم سویی می کنند و اگر شما ورزش کاران عنوان هم کسب کنید و مدال بیاورید به علت زمینه های طرح اصالت های انقلاب در این گونه مجامع بین المللی مردم نیز احساس شعف و رضایت خواهند کرد، اما نباید صرفاً به مدال اندیشید، زیرا آن چیزی که در نظر مردم اصالت دارد ارزش های اعتقادی و وفاداری به آرمان های مردم می باشد.»

نخست وزیر در بخش دیگری از سخنانش پس از اشاره به فرمان 8 ماده یی امام و اجرای مفاد آن در محیط ورزشی گفت:

«در محیط ورزشی متأسفانه سم پاشی هایی وجود دارد که جای اختلاف سلیقه را گرفته است. افراد در جامعه باید به آن حد از رشد برسند که اگر در روش اشکالی می بینند با برخورد سالم و بررسی منصفانه آن روش را به نقد بکشند، بدون آن که حیثیت افراد را با جوسازی و بدگویی لکه دار کنند. مطمئناً ادامه ی روش های آن چنانی، ورزش را از محیط پاک و پر از ایثار مردم جدا می کند و مانع رشد ورزش می شود. و البته در حال حاضر همگی ما آینده ی بسیار درخشانی برای ورزش احساس می کنیم، چون بین محیط ورزشی و فرهنگی و مساجد ما جدایی و دوگانگی وجود ندارد و چنین پیوندی به دلیل وجود هم سویی آرمان های ورزشی در جامعه ی اسلامی و آرمان ها و اصالت ها در مساجد و دیگر محیط ها می باشد. طبیعتاً در این محیط، ورزش نیز رشدی مطلوب خواهد داشت.»(1)

138

احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه ی الجزایر که برای دیدار 3 روزه به تهران سفر کرده بود، امروز در پایان دیدار خود با مقامات ایرانی، با بدرقه ی دکتر ولایتی وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران، تهران را ترک کرد.

ابراهیمی در مراسم بدرقه، در گفت و گویی کوتاه نتایج دیدارش از کشورمان را

ص:190

بسیار سودمند خواند.(1)دکتر ولایتی نیز با اشاره به سفر وزیر خارجه ی الجزایر به ایران یادآور شد که مذاکرات دو کشور بیش تر حول سه محور دور می زد: ابتدا، درباره ی

مناسبات دو کشور و تلاش برای توسعه ی آن بود و قرار شد در سه ماه اول سال جدید میلادی هیئت هایی به منظور گسترش روابط دو جانبه ی اقتصادی، تجاری و فرهنگی به دو کشور سفر کنند.

وزیر خارجه افزود: «مسئله ی دیگری که در این دیدار مورد بحث و مذاکره قرار گرفت مسائل بین المللی بود. از جمله درباره ی کنفرانس وحدت افریقا؛ مسئله ی نامیبیا و تجاوزات رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان گفت و گو و تبادل نظر شد.»

وزیر امور خارجه ی کشورمان گفت: «مسئله ی سوم درباره ی کنفرانس غیر متعهدها و اجلاس آتی آن در دهلی نو که پیرامون آن مذاکراتی به عمل آمد و چون ایران و الجزایر از وزنه های مهم نهضت عدم تعهد هستند، قرار است تا قبل از برپایی اجلاس آینده ی کنفرانس غیر متعهدها این دیدارها تکرار شود.»(2)

خبرگزاری رویتر هدف سفر احمد طالب ابراهیمی را تلاش برای خاتمه ی جنگ دانست و اعلام کرد که وی در این سفر موفقیتی به دست نیاورده است. رویتر چنین گزارش داد:

«احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه ی الجزایر پس از ظاهراً شکست در ترغیب رهبران روحانی ایران به نرم کردن موضع شان نسبت به پایان جنگ، امروز تهران را ترک کرد. گرچه مطبوعات خلیج فارس نوشته اند که دیدار ابراهیمی از ایران با هدف میانجی گری برای پایان جنگ 28 ماهه صورت گرفته، ولی وسایل ارتباط جمعی رسمی ایران در مورد این جنبه از ماموریت وی همچنان سکوت اختیار کرده اند.

رادیو تهران گفت: "وزیر خارجه ی الجزایر در جریان سفرش تنها درباره ی مسائل اقتصادی و نیز اوضاع خاورمیانه با رهبران ایران بحث و تبادل نظر کرد."(3)

جفری لبن از مفسران بی بی سی خروج نیروهای عراقی از خاک ایران؛ تنبیه متجاوز و دریافت غرامت که از شرایط ایران برای صلح با عراق است را موانع عمده ی رسیدن به صلح برشمرد. وی گفت: "وزیر خارجه ی الجزایر به دیدار خود از ایران خاتمه داد و هنوز معلوم نیست که نتیجه یی از این سفر عاید شده باشد یا نه". مقامات الجزایر اظهار می دارند که ایران و عراق هر دو آماده ی پایان دادن به جنگ اند و با میانجی گری الجزایر موافقت کرده اند. شنیدن این نکته نشان از امید را به هم راه دارد.

روز شنبه پس از جلسه ی شورای عالی دفاع ایران، حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس، شرایط ایران را برای صلح بار دیگر تکرار کرد که عبارت اند از: خروج نیروهای عراق؛ دریافت غرامت برای ویرانی های ناشی از جنگ و مجازات متجاوز.

ص:191

چنین پیداست که اصرار ایران در متجاوز شناختن عراق و مجازات رهبران این کشور سد راه مذاکرات شده است، چه این خواسته روز به روز تداخل بیش تری با آرمان رهبران ایران جهت انجام انقلابی به گونه ی انقلاب ایران در عراق به کمک اکثریت شیعی مذهب جمعیت این کشور پیدا می کند. آیت الله منتظری هفته ی گذشته گفت: "چنانچه صدام و رژیم بعث عراق مردم مسلمان این کشور را به حال خود بگذارند تا دولت محبوب خویش را انتخاب کنند، ایران هم از غرامت صرف نظر خواهد کرد(1)

139

طارق میخائیل یوحنا عزیز معاون نخست وزیر عراق که برای یک دیدار رسمی پنج روزه وارد فرانسه شده است با کلود شسون وزیر خارجه ی فرانسه دیدار و گفت و گو کرد. به گزارش خبرگزاری آسوشتیدپرس:

«طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق، به مدت 2 ساعت با کلود شسون وزیر خارجه ی فرانسه ملاقات کرد. وی پس از این ملاقات گفت: "در این ملاقات تمامی زمینه های هم کاری دو جانبه از جمله روابط نظامی مورد بحث قرار گرفته است."عزیز در گفت و گویی با خبرنگاران گفت: "در همه ی مسائل مورد علاقه ی دو کشور تفاهم متقابل و عمیق میان فرانسه و عراق وجود دارد."وی گفت و گوهای خود را با شسون بسیار دوستانه، جدی و سازنده توصیف کرد.

قرار است طارق عزیز با شارل هرنو وزیر دفاع فرانسه ملاقات کند. وی روز پنج شنبه نیز با فرانسوا میتران رئیس جمهوری فرانسه دیدار خواهد کرد.

از سوی دیگر، منابع آگاه در پاریس گفتند: "در سال 1982، رژیم بغداد معادل 13 میلیارد فرانک سفارش اسلحه به فرانسه داده است.»(2)

روزنامه ی لیبراسیون چاپ فرانسه نیز در خبری تحت عنوان "یک وزیر عراقی در جست و جوی اسلحه و اعتبار" نوشته است: «طارق عزیز برای دیداری از پاریس که از دوشنبه شروع شد و تا شنبه ی آینده ادامه خواهد داشت، وارد این شهر شده است. وی در این سفر سعی خواهد کرد که از فرانسه یکی از صادرکنندگان اصلی اسلحه به عراق، تسهیلات مالی برای خرید تسلیحات نظامی کسب نماید(3)

ص:192

بغداد برای اولین بار از شروع درگیری با تهران با دشواری های مالی جدی رو به رو شده است، به طوری که حتی کمک کشورهای عرب دوست قادر به جبران آن نمی باشد.

عراق اولین مشتری صنایع تسلیحاتی فرانسه می باشد، اما از آن جایی که شکست این کشور در جنگ با ایران رژیم صدام را تهدید می کند، برای پاریس، عراق در حال حاضر به صورت "مشکلی" درآمده که محافل مطلع فرانسوی آن را "مشکلی دردآور" تلقی می کنند.»(1)

روزنامه ی لوموند چاپ فرانسه نیز درباره ی دیدار طارق عزیز از پاریس با اشاره به سفر طارق عزیز به پاریس درباره ی فروش اسلحه ی فرانسوی به عراق نوشت: «عراق در سال 1981 (1360)، 5/14 میلیارد فرانک و در سال 1982 (1361)، 13 میلیارد فرانک از فرانسه اسلحه خریداری نموده است.»(2)

140

خبرگزاری جمهوری اسلامی در مقاله یی ضمن اعلام خبر انتشار نتایج گفت و گوهای صدام و استفان سولارز به تشریح علل و دلایلی پرداخته که سبب شده است بغداد این خبر را منتشر کند.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «صدام که در 25 اوت (3 شهریور)، با استفان سولارز به مدتی طولانی دیدار کرده، تمایل خود را نسبت به شناسایی رژیم صهیونیستی به وسیله ی فلسطینی ها انکار نکرده، اما آن را موکول به شناسایی دو طرفه ی اسرائیل و فلسطینی ها کرده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی افزوده است:

گو این که در کنار اعلام موضع بغداد شعارهایی نظیر ایجاد یک کشور مستقل برای فلسطینی ها تکرار شده است، اما این نخستین بار است که رسماً پذیرش موجودیت رژیم اشغال گر قدس به وسیله ی مقامات رژیم بعثی و شخص صدام تکریتی اعلام می شود. به اعتقاد ناظران سیاسی، افشای مطالب مطروحه در دیدار شهریورماه صدام با استفان سولارز که پس از چهار ماه از وقوع این دیدار انجام گرفته، معانی خاصی دارد و باید آن را با توجه به نکات و مسائل زیر بررسی کرد.

1. اظهار علاقه ی بغداد به برقراری روابط آشکار سیاسی با واشنگتن که چند روز قبل صورت گرفت و حکومت بعث ناچار ماسک تظاهر به ضد امریکایی بودن را کنار گذاشت و ادعای چند ساله را به فراموشی سپرد.

2. موافقت امریکا با فروش 60 تا 90 فروند هلی کوپتر جهت مصارف مختلف به بغداد و دادن وامی برابر 230 میلیون دلار جهت تأمین غله ی مورد نیاز این کشور و ناگزیری واشنگتن از نادیده گرفته شدن ادعای بی طرفی واشنگتن در جریان جنگ عراق علیه ایران و اعلام فروش تسلیحات نظامی به حکومت بعث.

ص:193

3. اجرای نقشه ی امپریالیزم برای پایان دادن به انزوای سیاسی حکومت مصر و نقش فعالانه ی بغداد که در این زمینه متعهد به انجام تلاش جدیدی شده و وزیر خارجه ی این رژیم آن را

با پذیرش خفت ناشی از پس گرفتن ادعای گذشته رسماً اعلام داشته است، چراکه بغداد با تظاهر به مخالفت با قرارداد کمپ دیوید و برپایی کنفرانس بغداد در انزوای سیاسی قاهره ظاهراً توانسته بود به میزان قابل توجهی اعتبار کسب کند.

4. اعلام واماندگی اقتصادی بغداد در پرداخت دیون خود و بالا رفتن میزان فشار در داخل عراق و بروز علائم تزلزل رو به گسترش حکومت بعث نسبت به حکومت صدام و بعث.

5. کسب موفقیت مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در نقش جدی ترین مخالف داخلی حکومت بعث و بروز توانایی مجاهدین عراقی و طرف داران مجلس در ضربه زدن به نقاط حساس حکومت.

6. قریب الوقوع بودن حمله ی رزمندگان اسلام به نظامیان بی روحیه ی رژیم عراق و تأکید بر تغییرناپذیری شرایط جمهوری اسلامی ایران بر پایان جنگ و تصمیم به ادامه ی جنگ تا شکست صدام.

بنابراین، هم زمانی اعلام نتایج ملاقات صدام با عضو کمیته ی امور خارجه ی کنگره ی امریکا و موافقت ضمنی صدام با شناسایی اسرائیل تحت عنوان تأمین امنیت رژیم اسرائیل با تزلزل بیش از پیش حکومت بعث و پیروزی های فعلی و آتی رزمندگان اسلام رابطه یی مستقیم دارد.

بی آبرویی ناشی از شکست های نظامی صدام در تحقق جاه طلبی ها، او را به هم نوایی با مبارک کشانیده است و بعید نیست حال که دیوار حائل فروریخته است، صدام در چهره ی نوکر امپریالیزم و دشمن اسلام ناچار از برداشتن نقاب مخالفت با امریکا شده است و در صورتی که عمرش باقی باشد برای فرار از سقوط به عنوان سومین طرف مذاکره صهیونیست ها به اتفاق شاه اردن در کرانه ی شرقی رود اردن پذیرای مقدم بگین و ناظران امریکایی و مصری شود...»(1)

اسحاق شامیر وزیرخارجه ی اسرائیل در بخش شامگاهی رادیو اسرائیل با موضع گیری بدبینانه در برابر سخنان صدام حسین گفت:

«... دولت عراق می کوشد با بهبود مناسباتش با ایالات متحده از آن کشور اسلحه ی زیاد خریداری کند تا ارتش عراق را در ادامه ی جنگ با ایران تقویت نماید. اخیراً فاش شده که ایالات متحده فروش 60 فروند هلی کوپتر را به عراق تسریع کرده که گرچه جنبه ی غیر نظامی دارد، ولی در عملیات جنگی کاملاً قابل استفاده می باشد. فروش این

ص:194

هلی کوپترها با مخالفت کنگره ی امریکا رو به رو شده و اکنون صدام حسین می کوشد با انتشار اظهارات به اصطلاح معتدل، این مخالفت را خنثی کند.»(1)

آسوشتیدپرس نیز علت انتشار متن صحبت های صدام و سولارز را از دید ناظران سیاسی چنین عنوان کرده است: «اگر چه امریکا آنچه را که وی یک سیاست مقتدر در خاورمیانه می داند تعقیب کند، او هم میانه روی و آمادگی خود را برای از سرگیری روابط با امریکا به نمایش گذاشته باشد. این ناظران همچنین بر این باورند که سخنان اخیر چارلز پرسی رئیس و سه تن دیگر از اعضای کمیته ی روابط خارجی سنای امریکا علت دیگری برای انتشار متن سخنان صدام حسین می باشد. (پرسی و سه تن دیگر از اعضای کمیته ی روابط خارجی خواهان جلوگیری از فروش 60 هلی کوپتر "هیوز" به عراق شدند و این کشور را حامی تروریسم معرفی کردند.)»(2)

روزنامه ی داور ارگان سندیکای کل کارگران اسرائیل (کشو هسیتدروت) درباره ی "حس" جدید صدام حسین به اسرائیل چنین نوشته است: «عراق نه تنها دشمن قاطع اسرائیل به شمار می رفت، بلکه کانون خطر جدی برای این کشور در صورت بروز جنگ در جبهه ی شرقی به حساب می آید. از این رو، موافقت رهبران آن کشور را برای قبول موجودیت و درک امنیت اسرائیل باید قبل از هر چیز یک پیروزی برای ملک حسین به حساب آورد تا او دل گرم تر به گفت و گوهای صلح بپیوندد.»(3)

141

حبیب شطی دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی در گفت و گو با روزنامه ی سعودی عکاظ اقدامات کمیته ی اسلامی حسن نیت را چنین تشریح کرد: «کمیته ی اسلامی حسن نیت در نظر ندارد در آینده ی نزدیک برای بررسی جنگ ایران و عراق جلسه یی تشکیل دهد.» وی گفت: «اعضای این کمیته برای ارائه ی پیشنهادهای جدید همچنان در مرحله ی مشورت و تبادل نظر با برخی از رهبران کشورها به سر می برند.» حبیب شطی افزود: «جنگ ایران و عراق مسئله ی بسیار دقیقی است و علی رغم این که پیشنهادهای مختلفی جهت پایان دادن به جنگ ارائه دادیم، اما این پیشنهادها هنوز نتایج مطلوب را به دست نیاورده است.»(4)

شیخ صباح الاحمد معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه ی کویت نیز در جدیدترین موضع گیری اش درباره ی موضوع جنگ و روابط کشور متبوعش با ایران، در مصاحبه با

ص:195

مجله ی کل العرب چاپ پاریس، گفت: «اگر جنگ ایران و عراق نبود، اسرائیل جرئت اشغال لبنان را نداشت و اعراب این چنین از هم نمی پاشیدند.» وی افزود: «ما روابط خود را با ایران حفظ

کرده ایم و کلیه ی کشورهای حوزه ی خلیج فارس نیز در ایران سفارت خانه دارند، ولی این به معنای تأیید مواضع ایران نیست و من از کسانی هستم که برای توقف این جنگ پافشاری می کنم، زیرا ادامه ی جنگ در خارج از خاک ایران معنی ندارد.»(1)

142

هیئت عالی رتبه ی اقتصادی چین در پایان سفر 5 روزه اش به ایران، پس از انجام مذاکرات، تهران را ترک کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، از نتایج سفر این هیئت اقتصادی امضای یک یادداشت تفاهم در زمینه ی اقتصادی و یک یادداشت بازرگانی بین دو کشور بود.

به موجب این یادداشت تفاهم اقتصادی، هدف مبادلاتی در طول یک سال آینده 42 میلیارد ریال تعیین شد که تا 25 میلیارد ریال آن به طور تهاتری و به ریال و مازاد آن آزاد خواهد بود.(2)

143

به دنبال خروج پیمان کاران و متخصصان ژاپنی طرح پتروشیمی بوشهر، امروز یک هیئت عالی رتبه از سوی شرکت سهامی پتروشیمی ایران - ژاپن، برای مذاکره با پیمان کاران ژاپنی و رسیدگی به ادعای آنان عازم توکیو شد.

جمهوری اسلامی ایران امیدوار است که این تماس و مذاکره به نتیجه ی مطلوب برسد. در غیر این صورت، برای اجابت خواسته ی دولت و ملت ایران که شروع هر چه زودتر فعالیت ساختمانی پروژه است از هرگونه امکانات نظیر استفاده از متخصصان کشورهای دیگر از جمله کره ی جنوبی استفاده خواهد کرد.

مهندس مصطفی طاهری نجف آبادی معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی، در مصاحبه ی مطبوعاتی با خبرنگاران داخلی و خارجی در این باره گفت:

«مقامات مسئول ایران پس از خروج پیمان کاران و متخصصین ژاپنی طرح از ایران، مذاکرات خود را با شرکای ژاپنی برای تعیین آینده ی پروژه و انجام برنامه ریزی های لازم آغاز کردند.

در دور پنجم مذاکرات با توجه به این که هنوز اختلاف نظر بین دو شریک وجود داشت، تصمیم گرفته شد که مسائل مشارکت حتی الامکان از مسائل اجرایی پروژه تفکیک شده و ضمن این که در یک برنامه ی 6 ماهه، مقدمات شروع مجدد عملیات

ص:196

ساختمانی مجتمع انجام می شود، مذاکرات برای حل مسائل مالی ادامه پیدا کند.

در برنامه ی فعالیت های مربوط به این دوره ی 6 ماهه، کارهایی وجود دارد که بایستی در محل مجتمع در بندر امام خمینی اجرا شود و با توجه به این که شریک ژاپنی حاضر

نیست کارشناسان و پرسنل خود را تا پایان جنگ تحمیلی به منطقه بفرستد، لذا طرف ایرانی برای کسب هم کاری های فنی با کشورهای دیگر نظیر کره ی جنوبی و هند و چند کشور دیگر تماس گرفته تا اقداماتی در این زمینه به عمل آورد.»

وی در ادامه ی سخنانش افزود:

«یکی از عوامل مهم اجرای پروژه ی ایران - ژاپن، پیمان کاران ژاپنی این پروژه می باشند، چون تا کنون 80% از واحدهای مجتمع را تکمیل کرده اند، لازم است برای تکمیل بقیه ی پروژه هم کاری های لازم را به عمل آورند. به این منظور، امروز یک هیئت عالی رتبه ی ایرانی عازم توکیو شد تا در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، تسهیلاتی در امر تأمین مشکلات مالی ژاپنی ها در این طرح قائل شویم. در غیر این صورت، به هر اقدامی که به صلاح مان باشد دست خواهیم زد(1).»(2)

144

جیره بندی بنزین از ساعت 24 امروز پایان یافت."این خبر، مهم ترین قسمت از مطالب دکتر شهاب، معاون پارلمانی و حقوقی وزارت نفت بود. وی گفت: «با توجه به گشایشی که در تولید بنزین به وجود آمده، از رأس ساعت 24 امشب توزیع بنزین در سراسر کشور آزاد اعلام می شود و کلیه ی جایگاه ها موظف اند این اعلام را یک بخش نامه ی کتبی تلقی کنند و توجه داشته باشند که تا ساعت 24 (12 امشب) بنزین کماکان با کوپن توزیع می شود.»(3)

145

رادیو بی بی سی در تفسیری به تحلیل مناسبات اخیر ایران و اتحاد جماهیر شوروی پرداخت و با اشاره به وجود تعارضات بین دو کشور گفت:

«اتحاد شوروی از نزدیک به چهار سال پیش که رژیم شاه در ایران سرنگون شد همواره سعی بر آن داشته است تا علی رغم اختلافات عقیدتی، روابط خود با رژیم جمهوری اسلامی آیت الله خمینی را حسنه و دوستانه نگاه دارد. با این حال، هفته ی

ص:197

پیش، اتحاد جماهیر شوروی اعتراض نامه ی رسمی پیرامون تظاهرات ضد شوروی در تهران به دولت ایران تسلیم کرد و آن را در رسانه های گروهی خود منعکس ساخت.

تلاش شوروی برای حفظ روابط مسالمت آمیز مسکو با دولت ایران، با دو مانع اصلی که از اختلاف نظر تهران و مسکو پیرامون روابط خارجی شان ناشی می گردد، رو به رو است. اول، مداخله ی شوروی در افغانستان و دیگری جنگ ایران و عراق است. لااقل تا چندی پیش این طور به نظر می رسید که دولت شوروی در جهت حفظ روابط با تهران حاضر بود این مسائل را در درجه ی دوم اهمیت قرار دهد، ولی اعتراض شدیداللحن هفته ی پیش به ایران پیرامون تظاهرات ضد شوروی در تهران، احتمالاً نشانه یی از پایان این بردباری سیاسی رهبران مسکو است. تظاهرات تهران از طرف پناهندگان افغانی مقیم ایران و به مناسبت سومین سال مداخله ی شوروی در افغانستان در مقابل سفارت اتحاد شوروی در تهران صورت گرفت.

[...] یکی دیگر از علل ناخشنودی رهبران شوروی از ایران، یک سان شمردن سیاست های ایالات متحده ی امریکا و اتحاد جماهیر شوروی از طرف رهبران ایران است.

روی هم رفته، انتقادات و حملات اخیر شوروی علیه دولت ایران را می توان سیاست جدید شوروی در قبال ایران، تحت رهبری آقای آندروپف خواند که ظاهراً رژیم آیت الله خمینی را رژیمی قدرناشناس در مقابل کمک های شوروی می شناسد.

یکی دیگر از علل بروز کدورت در روابط ایران و شوروی، احتمالاً ادامه ی جنگ ایران و عراق [می باشد] و به ویژه با روابط شوروی و بغداد مرتبط است.

اخیراً گزارش هایی حاکی از نارضایتی عراق از کاهش میزان کمک های نظامی و همچنین حمایت سیاسی شوروی از این کشور در جنگ با ایران انتشار یافته است.

شوروی در طول این جنگ تلاش کرده است تا موضعی بی طرف اختیار کند، ولی ظرف 2 هفته ی گذشته، گزارش منابع ایرانی حاکی از افزایش حجم کمک های نظامی شوروی به عراق از جمله ارسال یک نوع موشک پیشرفته به این کشور بوده است.

اگر این گزارشات صحت داشته باشد، افزایش سطح انتقادات شوروی از ایران را می توان اقدامی از طرف رهبران شوروی برای کسب مجدد دوستی رهبران عراق خواند.(1)

ضمیمه ی گزارش 143

پروژه ی پتروشیمی که طبق قرارداد بین ایران و ژاپن و شرکت مساوی دو طرف قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد و به دنبال جنگ تحمیلی عراق به ایران متوقف گشت، تا کنون حدود 85% آن به پایان رسیده که البته در اوایل جنگ خساراتی به آن وارد شده است. پس از برقراری امنیت منطقه توسط رزمندگان اسلام، ایران از شرکت های ژاپنی خواست که کار پروژه را دنبال کنند که آن ها به بهانه های مختلف از جمله عدم تأمین جانی کارشناسان ژاپنی در اثر جنگ، از پی گیری آن سر باز زده و پس از

ص:198

دادن اطمینان توسط ایران از لحاظ امنیتی، علاوه بر پذیرفتن آن، بهانه ی دیگری آورده که حتی در صورت خاتمه ی جنگ به دلیل غیر اقتصادی بودن پروژه حاضر به ادامه ی سرمایه گذاری در این مجتمع نیستند و آوردن بهانه ی اختلافات مالی و غیره...

خلاصه با سفر مسئولان پتروشیمی ایران به ژاپن و سفر شرکای ژاپن به ایران در دوره پنجم

مذاکرات، با توجه به این که هنوز اختلافات نظری بین دو شریک وجود داشت، تصمیم گرفته شد که مسائل مشارکت حتی الامکان از مسائل اجرایی پروژه تفکیک شده و ضمن این که طی یک برنامه ی 6 ماهه مقدمات شروع مجدد عملیات ساختمانی مجتمع انجام می گیرد، مذاکرات برای مسائل مالی ادامه داشته باشد تا با توجه به نقطه نظرهای طرفین، این مسائل نیز به نفع پروژه حل شود، ولی با توجه به این که در برنامه ی فعالیت های مربوط به این دوره ی 6 ماهه کارهایی وجود دارد که بایستی در محل مجتمع به مرحله ی اجرا در آیند، شریک ژاپنی حاضر نیست کارشناسان و پرسنل خود را تا پایان جنگ تحمیلی به منطقه بفرستد. با توجه به این مسئله ایران برای کسب هم کاری های فنی با کشورهای دیگر نظیر کره ی جنوبی، هند و چند کشور دیگر تماس گرفته تا اقداماتی در این زمینه به عمل آورد و گرچه قبلاً در این مورد توافق شریک ژاپنی کتباً اخذ گردیده بود، لیکن شریک ژاپنی با اعلام این که یک هیئت 9 نفره از کره ی جنوبی از این پروژه بدون اجازه ی ژاپن دیدن کرده اند سر و صدا راه انداخته و به ایران اعتراض کرده است که ایران طی نامه یی اعتراض آن ها را بی مورد خوانده است.

به هر حال، با توجه به این که یکی از عوامل مهم اجرای پروژه ی پتروشیمی، پیمان کاران ژاپنی این پروژه می باشند و تا کنون 85% آن را تکمیل نموده اند، لازم است با هم کاری آن ها پروژه پایان یابد. از این رو، اخیراً یک هیئت عالی رتبه ی ایرانی به توکیو رفته تا آخرین تصمیمات در این مورد اتخاذ گردد. مدیر کل پروژه ی ایران و ژاپن که در رأس این هیئت به ژاپن رفته، گفت که ایران به طور رسمی از کلیه ی شرکت های ژاپنی مقاطعه کار این پروژه خواسته است که تا 23 دی ماه جاری تصمیم نهایی خود را برای ادامه و یا متوقف کردن پروژه ی مذکور اعلام نمایند. وی اضافه کرد که ادامه ی توقف این طرح خود بزرگ ترین ضرر است و ایران بیش از این نمی تواند منتظر طرف ژاپنی بماند.

در پی مذاکرات اخیر خوش بینی هایی به وجود آمده است و به گفته ی طرف ایران، کل ادعاهای شرکای ژاپنی مبلغ 60 میلیون دلار است که با توجه به 5/3 میلیارد دلار سرمایه ی پروژه یی که 85% کار آن تمام شده، نباید باعث توقف طرح باشد. بر اساس اظهارات هیئت ایرانی، توافق شده که حتی در صورت اعلام موافقت رسمی از طرف ژاپن، 25% از مجموع ادعاهایی را که در مورد آن ها توافق شده، ایران پرداخت نماید و پرداخت 25% دیگر موکول به تعیین طرح عملی و برنامه ی کار شده و 50% باقی مانده نیز در طول اجرای پروژه پرداخت خواهد شد. رئیس هیئت ایرانی گفته: "چنانچه جواب ژاپنی ها تا 23 دی ماه مثبت باشد، مقامات ایرانی برای حل هر مشکلی آماده اند و در صورت منفی بودن پاسخ ژاپنی ها، ایران تصمیم ندارد پروژه را رها کند و با یافتن راه حل های دیگر به هر حال آن را خاتمه خواهد داد."

در رابطه با اخطار ایران به شرکای ژاپنی، روزنامه های ژاپنی در روز 24 دی ماه از قول منابع وابسته به پروژه ی پتروشیمی نوشتند: "آن ها انتظار ندارند نظرات اعلام شده ی مقامات ایران در مذاکرات اخیر دو کشور پیرامون ادامه ی اجرای پروژه ی مذکور، آخرین عقیده ی مقامات ایرانی باشد." همچنین، دو روزنامه ی دیگر به نقل از منابع ژاپنی نوشتند: "کمپانی های ژاپنی قادر نیستند قبل از پایان جنگ عراق و ایران، ادامه ی اجرای پروژه ی مذکور را از سر بگیرند." این منابع می افزایند که در پیشنهادات هیئت ایرانی راه های دیگر خاتمه ی پروژه ی پتروشیمی تعیین نشده است، ولی اتمام این پروژه توسط کارشناسان کره ی جنوبی نیز غیر ممکن است.

در پایان، به علت طفره رفتن ژاپن از اتمام این پروژه می پردازیم. با وجودی که ایران امتیازهایی برای ادامه ی کار آن قائل شده، چرا ژاپن از این کار سرباز می زند؟ آیا با توجه به این مسئله که ژاپن فکر می کند از کشورهایی که با ایران رابطه ی نزدیک دارند قادر به اتمام این پروژه نیستند، به این وسیله

ص:199

می خواهد امتیازات بیشتری کسب کند یا مهم تر از همه ی این ها با توجه به هماهنگی سیاست ژاپن با غرب و امریکا و این که ژاپن نمی تواند سیاست مهمی خلاف سیاست امریکا اتخاذ نماید از انجام این کار خودداری می کند؟ و در ادامه ی همین مسئله، آیا با توجه به آگاهی ژاپن از نقشه های آینده ی امریکا در رابطه با ایران نیست که از اتمام پروژه ی پتروشیمی طفره می رود؟

در جواب باید گفت که اصلی ترین علت این مسئله که سایر علل هم از آن نشئت می گیرند، پیوند ژاپن با غرب و امریکا می باشد و با توجه به این مسئله که ژاپن یکی از هم پیمان های امپریالیسم امریکا می باشد و به دلیل این که امریکا شدیداً مخالف رشد صنایع مادر و خودکفایی ایران است، با این کار مخالفت می ورزد. از طرف دیگر، با قبول ادامه ی کار توسط ژاپن در واقع غرب ثبات سیاسی انقلاب اسلامی را پذیرفته و این سرشکستگی سختی برای امریکا و غرب است که دائم دم از عدم ثبات در ایران می زنند. همچنین، با توجه به تأکید ژاپن بر این مسئله که تا قبل از پایان جنگ حاضر به ادامه ی کار نیست، می خواهد از این طریق هم ایران را برای پذیرش صلح تحمیلی تحت فشار قرار دهد و علاوه بر آن، چون عراق بازار خوبی برای مصنوعات ژاپن می باشد، ژاپن با عدم پذیرش اتمام پروژه ی ایران امتیازاتی از عراق کسب می کند.

مسئله ی دیگر با توجه به شکست عراق در جنگ با ایران و این که با شکست نهایی عراق توسط ایران و گسترش انقلاب اسلامی امریکا در منطقه آینده ی شومی را برای خود پیش بینی می کند، از این جهت، برای جلوگیری از شکست نهایی صدام و گسترش انقلاب اسلامی، امریکا ممکن است در آینده نقشه هایی داشته باشد که با توجه به آگاهی سران ژاپن از این نقشه ها، ادامه ی مشارکت در این پروژه را به نفع خود نمی بیند مخصوصاً این که ژاپن بارها اعلام کرده که حاضر به سرمایه گذاری بیش تری در این مجتمع پتروشیمی نمی باشد.

و آخرین دلیل را این طور می توان گفت که چون ژاپن فکر می کند از کشورهایی که رابطه ی نزدیک با ایران دارند هیچ کدام قادر به تکمیل این پروژه نیستند، به این دلیل با طفره رفتن از اتمام مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی می خواهد امتیازات بیش تری به دست آورد.(1)

ص:200

ص:201

ص:202

متعهد ژاندارمری همدان راهی جبهه های نبرد حق علیه باطل شدند.(1)

همچنین به منظور کمک رسانی فنی و مهندسی به نیروهای رزمنده، از شهرستان بهشهر یک اکیپ فنی 54 نفری متشکل از مکانیک و راننده ی ماشین آلات سنگین و سبک، بنا، کارگر ساده و جوش کار از سوی جهاد سازندگی این شهر به جبهه ها شتافتند.

یک کامیون 10 چرخ حامل مرکبات نیز به گیلان غرب ارسال شد.(2)

از شهرستان های ساری نیز یک اکیپ 17 نفری متشکل از جوشکار، معمار و کارگر ساده برای بازسازی شهر سوسنگرد به این شهر رفتند و 20 تن از برادران جهاد سازندگی گرگان نیز برای یاری دادن به رزمندگان، رهسپار مناطق جنگی کشور شدند.(3)

همچنین از مشهد، یک گروه از ایثارگران جهاد سازندگی خراسان که در رشته های مکانیکی، رانندگی ماشین های سنگین و سبک، ماشین آلات راه سازی و امور فرهنگی و تدارکات مهارت دارند، پس از زیارت مرقد مطهر حضرت رضا(ع)، در میان بدرقه ی پرشور مردم مشهد عازم جنوب و غرب کشور شدند.(4)

از کازرون نیز پنجمین کاروان کمپرسی شهرستان کازرون عازم مناطق جنگی شد. هم راه این کاروان، یک گروه 20 نفری مهندسی و یک گروه 16 نفره ی بنا، برای شرکت در بازسازی شهر آبادان راهی این منطقه شدند.(5)

یک گروه 7 نفری از کارکنان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی زنجان نیز شامل مهندس، تکنیسین و راننده برای کمک به بازسازی مناطق جنگی به مهران اعزام شدند.(6)

148

در حمله ی افراد مسلح گروه های مخالف به خودروها در محور ارومیه - سلماس؛ نیروهای ژاندارمری سلماس و افراد تأمین پایگاه مهاباد، عده یی شهید و مجروح شدند. در پاک سازی روستاهای سقز نیز نیروهای ضد انقلاب متحمل تلفاتی شدند و شماری از نیروهای سپاه زخمی شدند.

به دنبال حمله ی دو روز پیش نیروهای کومه له به نیروهای خودی و بستن جاده در محور ارومیه و سلماس، امروز نیز نیروهای مسلح غیر قانونی که تعدادشان بیش از 30 نفر براورد شده است، در حد فاصل امام کندی و کریم آباد در محور ارومیه - سلماس (30 کیلومتری شمال ارومیه)، اقدام به بستن جاده و تیراندازی به سمت خودروهای در حال آمد و شد کردند.

نیروهای سپاه به محض اطلاع از موضوع، خود را به محل درگیری رساندند که در لحظات اول به محاصره ی نیروهای مهاجم درآمدند که در نهایت، با مقاومت توانستند از محاصره خارج شوند.

ص:203

در این درگیری که بیش از یک ساعت طول کشید، نیروهای مهاجم 4 تن از سرنشینان خودروها را به گروگان بردند و با تیراندازی به سمت سایر خودروها 6 نفر را زخمی کردند.(1)

در سلماس نیز افراد ژاندارمری با یک خودرو گاز(2) در حال حمل خوار و بار و وسایل مورد احتیاج پایگاه سنجی در جنوب غربی این شهر بودند که در نزدیکی های شهر هدف حمله ی نیروهای مسلح ضد انقلاب قرار گرفتند که خودرو آنان به کلی در آتش سوخت و راننده ی آن نیز که یک استوار ژاندارمری بود، در میان شعله ها گرفتار شد و به شهادت رسید.

از 2 تن از سرنشینان دیگر خودرو خبری در دست نیست.(3)

در حمله ی دیگر نیروهای مسلح مخالف به افراد تأمین پایگاه گرگ تپه در شمال مهاباد یک درجه دار شهید و 4 سرباز زخمی شدند.(4)

نیروهای سپاه، روستاهای سرچشمه، مندیل بسر؛ عرب لنگ و گوره قلعه را در جنوب غربی سقز پاک سازی کردند که در روستای عرب لنگ بیش از 10 نفر از نیروهای مسلح ضد انقلاب کشته یا مجروح شدند. در این عملیات، 4 تن از نیروهای سپاه به طور سطحی زخمی شدند.(5)

149

انفجار یک بمب و اقدام برای سرقت از یک طلافروشی در تهران از جمله اقدامات نیروهای مسلح برانداز بود و در مقابل، یک خانه ی تیمی سازمان مجاهدین در تهران کشف و یکی از اعضای سازمان فداییان خلق در چالوس دست گیر شد. 2 تن از فعالان چریک های فدایی خلق در استان هرمزگان نیز اعدام شدند.

بر اثر انفجار یک بمب کار گذاشته شده در منزل نامه رسان دادستانی در خیابان کمال وجودی تهران، قسمتی از منزل وی تخریب شد و همسر و فرزند وی به طور سطحی زخمی شدند.(6)

همچنین، 2 نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق در خیابان بعثت با زور اسلحه یک موتورسیکلت را از صاحبش ربودند. این دو تن در خیابان به یک واحد گشتی در خیابان سیدجمال تیراندازی کرده، متواری شدند. سپس، در ساعت 17 در خیابان شیخ هادی منشعب از خیابان جمهوری قصد سرقت از یک طلافروشی را داشتند که با حضور مردم موفق به این کار نشدند و با به جا گذاشتن موتور سیکلت گریختند.(7)

ص:204

در خیابان مطهری نیز یک خانه ی تیمی این سازمان کشف شد. از این خانه مقادیری

بمب، نارنجک و اسلحه به دست آمد(1)

در چالوس هم شخصی که رابط مسئول تشکیلات سازمان کمونیستی چریک های فدایی خلق (اقلیت) در نوشهر و چالوس بود، دست گیر شد از وی یک اسلحه ی ژ3 و مقداری تیر به دست آمد.(2)

به حکم دادگاه انقلاب اسلامی استان هرمزگان و تأیید شورای عالی قضایی، 2 تن از وابستگان و فعالان چریک های فدایی خلق (گروه اشرف دهقان) به جرم طراحی و اقدام اولیه برای ترور مقامات استان هرمزگان و وابستگی به این گروه به اعدام محکوم شدند و حکم درباره ی آنان به اجرا درآمد.(3)

150

آیت الله خامنه ای رئیس جمهور، در دیدار با دبیرکل شورای عالی دفاع و عده یی از نیروهای تحقیقات صنعتی و دفاعی وزارت دفاع با تقدیر از زحمات کارکنان این وزارت خانه درباره ی اهمیت زیر بخش های نظام جمهوری اسلامی و تعهد نیروها برای رشد خلاقیت ها و ارتقای علمی در زمینه های گوناگون گفت: «چون جمهوری اسلامی مظهر خلاقیت های بزرگ و بی نظیر انسان ها ست، لذا حق این است که عناصر مبتکر، عالم و خلاق داشته باشد.» وی افزود: «این جمهوری را که یکی از بزرگ ترین میوه های تاریخ بشر است انسان هایی با همت، با بینش، با پشتکار و دل گرم به آینده ساخته و تحویل جامعه داده اند. بنابراین، در سایه ی این نظام که مظهر خلاقیت های انسانی است، حتماً بایستی این خلاقیت ها رشد کرده و بیش از همیشه در همه جا بروز کند.[...]

رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنانش بر سرعت عمل، در کارها برای رسیدن به هدف های علمی و اقتصادی تأکید کرد و گفت: «امروز به عکس سابق از ذره ذره ی ابتکارها و استعدادها تشویق و استقبال خواهد شد و سعی می شود مخترعین را در میان جامعه سربلند کنند. روح خلاقیت و پی گیری و تحقیق علمی سرمایه یی است که اگر از آن به طرز صحیح و به جا استفاده شود، ما از وابستگی نجات پیدا خواهیم کرد.» وی افزود: «ما برای رسیدن به هدف های علمی و اقتصادی ضمن این که تنبلی را جایز نمی دانیم، عجله هم نداریم و معتقدیم کار باید به روال صحیح پیش برود و کاملاً پخته، منطقی و حساب شده انجام شود.»

پیش از سخنان رئیس جمهور، نظران دبیر شورای عالی دفاع، ضمن ارائه ی گزارشی در مورد ابتکارات این متخصصان در سیستم های پیچیده ی الکترونیکی و بازسازی و تعمیرات وسایلی که در گذشته منحصراً در اختیار بیگانگان بود و همچنین ساختن

ص:205

مهمات و جنگ افزارهایی که در جنگ تحمیلی اثر مهمی داشته است، اظهار امیدواری کرد که در آینده یی نه چندان دور ملت شهیدپرور و قهرمان ایران شاهد ساخت وسایل دقیق و پیچیده ی الکترونیک در داخل کشور خواهد بود.(1)

151

میرحسین موسوی نخست وزیر، در پایان جلسه ی هیئت دولت در گفت و گو با خبرنگاران درباره ی گزارش سازمان عفو بین المللی؛ توجه نکردن رسانه های بین المللی به برگزاری کنگره ی ائمه ی جمعه و جماعات در تهران و توسعه و روابط تجاری عراق و امریکا مطالبی بیان کرد.

وی درباره ی گزارش منفی سازمان عفو بین الملل درباره ی ایران گفت:

«سازمان عفو بین المللی همان طور که مشتش برای ملت ما باز شده، سازمانی وابسته به قدرت های استکباری است و ابزاری برای تبلیغ قدرت ها و سرکوب ملت های مستضعف است.

ما از این سازمان های عفو بین المللی تا به حال نشنیده ایم که جنایات اسرائیل، فالانژ ها و یا جنایات امریکا در السالوادور را منتشر کنند.

هدف و جهت گیری تمام این سازمان ها، کشورهایی بوده اند که روی پای خود ایستاده اند و برای این که به عملی که انجام می دهند چهره ی موجهی بدهند، گاهی از اوقات، بعضی از کشورهای متعلق به شرق و غرب را در ردیف لیست خود قرار می دهند.

سازمان عفو بین المللی در این زمینه برای حقوق از دسته رفته ی امریکا می نالد و ما این را طبیعی می دانیم. سازمانی که برای پدر و پدربزرگش دل سوزی نکند، برای چه کسی دل سوزی بکند.»

وی افزود: «مسئله ی ائمه ی جمعه اگر در سطح انعکاس پیدا کند، می تواند یک میلیارد مسلمان را منقلب کرده و به حرکت درآورد. ما باید یقین داشته باشیم که گردهمایی ائمه ی جمعه مورد بغض و خشم قدرت های استکبار است و آن ها توسط رسانه های گروهی خودشان سعی می کنند این مسئله را سرکوب و خدشه دار نمایند.

ص:206

با اهمیت و موفقیتی که این کنفرانس داشت، باید از مسئولین تشکیل آن تشکر نمود.

ما باید منتظر سم پاشی هایی علیه کشورمان باشیم، اما مسئله بسیار فراتر از این هاست.

این ائمه ی جمعه یی که به کشور ما آمدند، باید دید که تا چه حد تحت تأثیر جو انقلابی کشور ما قرار گرفته اند. آن ها اذعان می کردند که کشور ما یک برگشتی به صدر اسلام کرده و این مسئله بیش ترین تأثیر را بر آنان گذاشته است.»

آقای موسوی در مورد نزدیک تر شدن بیش تر صدام به امریکا و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی گفت:

«صدام و اسرائیل از قبل یک ارتباط عمیق درونی با هم داشته اند. صدام جز با سازش با ابرقدرت ها نمی تواند روی پای خود بایستد. کویت، عربستان، اردن، مراکش و مصر به عراق کمک می کنند. این کشورها به کجا وابسته اند؟

اگر تا ده سال دیگر عراق با امریکا رابطه برقرار نکند، ما مطمئن هستیم که این ارتباط وجود دارد.»

نخست وزیر گفت:

همان طور که ما اوایل جنگ پیش بینی می کردیم که رژیم صدام بیش تر امریکایی است، این پیش بینی جنبه ی عینی هم پیدا کرده است.

اظهار نظرهای جدید صدام؛ مسافرت های شخصیت های امریکایی به بغداد، همه ی این ها نشانه ی صحت یافتن این پیش بینی است. در رابطه با اسرائیل، ما می دانیم که سیاست های این کشور در طول چند سال اخیر به نحوی بوده که رژیم صدام را تقویت کند.

رژیم صهیونیستی بسیار ظریف عمل می کند و صهیونیست ها یک تجربه ی صد ساله در تبلیغات دارند و بر اکثر رسانه های گروهی غرب امریکا و اروپا تسلط دارند و 80 تا 90 درصد رسانه های غربی در دست صهیونیست ها است. این دستگاه ها با این وسعت، علیه هر نظامی که دل خواه شان نباشد وارد کار می شوند، من جمله انقلاب اسلامی ایران. واقعیت های انقلاب آن قدر درخشان است که هیچ یک از این تبلیغات نتوانسته است مانع نشر حقایق انقلاب شود.»(1)

میرحسین موسوی همچنین در سمینار "حفاظت در برابر اشعه" که در محل سازمان انرژی اتمی ایران تشکیل شد، درباره ی جایگاه انرژی اتمی در ایران؛ حساسیت این انرژی در دنیای امروز و استفاده از آن برای بهبود زندگی محرومان گفت: «انرژی اتمی در ایران رشته ی جوانی است و برای کشور ما جنبه ی حیاتی دارد و ما به منظور رسیدن به خودکفایی در این زمینه راهی طولانی در پیش داریم. ملتی که در برابر سیستم های پیچیده ی غربی و ابرقدرت ها احساس حقارت نمی کند، باید از تمام دستاوردهای بشری استفاده کند.» نخست وزیر در ادامه ی سخنانش افزود: «در زمینه ی انرژی اتمی و کاربرد

ص:207

آن، با وجود داشتن افراد زبده و علاقه مند، با کمبود نیروی متخصص رو به رو هستیم، ولی جمهوری اسلامی ایران این اجازه را می دهد از پیشرفت های علوم که مربوط به ذهن های خلاق بشری است در هر نقطه از جهان استفاده کنیم.» موسوی با اشاره به این که انرژی اتمی در دست قدرت های استکباری به ابزار سرکوب و سلطه بر ملت های ضعیف تبدیل شده است گفت: «وقتی دانش انرژی اتمی در خدمت محرومان و مستضعفان و متخصصین متعهد قرار بگیرد، به کارگیری آن با معیارهای قدرت های استکباری تفاوت دارد.(1) »(2)

152

به دنبال دیدار روز گذشته ی طارق عزیز با کلود شسون وزیر امور خارجه ی فرانسه، وی امروز درباره ی ادامه ی برنامه ی دیدارهای طارق عزیز در فرانسه گفت: «مذاکرات با طارق عزیز از نظر سیاسی شرایط را فراهم ساخته تا وی با سایر مقامات دولت فرانسه از جمله شارل هرنو وزیر دفاع، دارایی و وزیر تجارت خارجی و فرانسوا میتران رئیس جمهور فرانسه دیدار کند.» وی افزود: «قسمتی از مذاکرات مقامات فرانسوی با طارق عزیز به مسائل مربوط به جنگ ایران و عراق و مشکلات مالی دولت عراق اختصاص خواهد یافت.»(3)

رادیو بی بی سی تفسیری در خصوص روابط سیاسی و نظامی فرانسه و عراق و پشتیبانی های این کشور در طول جنگ از عراق، اعلام کرد:

دولت فرانسه خواستار آن است که پیروزی ایران در جنگ موجب بر هم خوردن تعادل روابط ایران و کشورهای عرب نشود. در عین حال، سیاست دولت فرانسه مبنی بر آن است که موفقیت های نظامی عراق به حدی باشد که بتواند ایران را به قبول راه حل سیاسی برای خاتمه ی جنگ وادار سازد. طی سال 1981، دولت فرانسه مقادیر زیادی تجهیرات نظامی به ارزش 14 هزار و 500 میلیون فرانک مطابق با بیش از 2 میلیارد دلار در اختیار عراق قرار داد. تجهیزات نظامی فروخته شده به عراق در سال بعد نیز کم تر از مقدار آن در سال 1981 نبود.

عراق علاوه بر جت های جنگنده ی میراژ اف1 و موشک های هوا به دریای اگزوست، تانک و هلی کوپترهای ساخت فرانسه را نیز مورد استفاده قرار داده است.

اخیراً نیز قراردادی میان دولت عراق و فرانسه به امضا رسید که بر اساس آن فرانسه

ص:208

تعدادی توپ های 155 میلی متری به ارزش در حدود 600 میلیون دلار در اختیار عراق قرار خواهد داد. قرار است آقای طارق عزیز قبل از خاتمه ی سفرش به فرانسه در روز جمعه، یک بار دیگر با آقای شسون وزیر خارجه ی فرانسه گفت و گو و همچنین با پیر موری نخست وزیر فرانسه نیز ملاقات نماید.»(1)

هم زمان با سفر طارق عزیز به فرانسه، یکی از مقامات نظامی عراق از دست یابی این کشور به سلاح های جدید خبر داد.

فرمانده نیروی هوایی عراق گفت: «نیروی هوایی عراق به جنگ افزارهای مدرنی مجهز شده که می تواند در مقابل کمک های کشورهای خارجی به نیروی هوایی ایران موازنه ی قدرت را به نفع عراق تغییر دهد.»

همچنین فرمانده نیروی دریایی این کشور ادعا کرد: «با دریافت مدرن ترین جنگ افزارهای دریایی، عراق نه تنها قادر به حفظ آب های ساحلی خود خواهد بود، بلکه در تمام منطقه ی خلیج فارس می تواند قدرت نمایی نماید و به کاروان های دریایی ایران که در منطقه تردد می نمایند آسیب های بیش تری وارد سازد.»(2)

153

در پی سخت گیری های مقامات کویتی علیه ایرانیان مقیم آن کشور، حدود 1000 نفر از ایرانیان مقیم کویت در پروازهای متعدد از روز گذشته تا صبح امروز از کویت اخراج و وارد شیراز شدند. به گزارش خبرنگار کیهان: «آخرین هواپیما حامل 600 تَن از ایرانیان رانده شده از کویت، مقارن ساعت 5 بامداد امروز در فرودگاه شیراز به زمین نشست و این عده بلافاصله توسط مقامات محلی در نزدیک تخت جمشید اسکان یافتند.»(3)

خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز درباره ی کمک های مالی و تدارکاتی دولت کویت به عراق و همچنین هم سویی تبلیغاتی و سیاسی مقامات و رسانه های این کشور و اقدامات سوء آنان علیه جمهوری اسلامی در گزارشی اعلام کرد:

«کمک های نظامی، سیاسی و اقتصادی رژیم کویت به رژیم عراق همچنان ادامه دارد و مقامات این رژیم کوچک ترین تجدید نظری در سیاست احمقانه ی خود نکرده اند. از جمله مسائل مهم و قابل توجه در این زمینه، ادامه ی کمک های ترانزیتی به عراق و تخلیه ی حداقل 3 کشتی حامل تجهیزات مختلف در بندرگاه شعیبیه و حمل آن توسط صدها کامیون به عراق است. اوایل ماه جاری، حداقل 180 کامیون حامل قیرهای مایع مخصوص پاشیدن روی زمین برای ایجاد چسبندگی و بیش از 400 کامیون حامل تجهیزات مهم، با استتار و در شب به سوی عراق، حمل شده است. به گفته ی منابع آگاه و موثق، اسلحه و تجهیزات مختلف نظامی از قبیل موشک، تانک و هلی کوپترهای آماده

ص:209

و کامپیوترهای هدایت و تجهیزات بسیار حساس و همچنین کانتینرهایی که سربسته از کشتی پیاده و در کامیون های بزرگ حمل می شده، جزء این وسایل ترانزیتی بوده است.

از سوی دیگر، در شب 29 آذر 1361، حدود 200 کامیون بعثی با شماره های عراق و بعضی دیگر بدون شماره که از عراق وارد کویت شده بودند، مشاهده شد و اضافه بر آن، تعدادی واگن های قطار بر روی تریلرهای پلاک کویت، به سوی عراق در حرکت بود. کلیه ی این کامیون ها توسط پلیس کویت اسکورت می شد و حتی بعضی شب ها به علت عدم آشنایی رانندگان با راه، به سوی شهر سرازیر شده که نماینده ی خبرگزاری جمهوری اسلامی در کویت، شخصاً 2 مورد را مشاهده کرده است که توسط مأموران کویتی متوقف و سیل کامیون ها را به خارج از شهر راهنمایی کردند.

رژیم عراق فعالیت های سیاسی خود را در کویت توسعه داده و با آوردن روحانی نماهای مانند شیخ علی کاشف الغطاء، سعی در انحراف افکار عمومی مردم دارد.

در همین حال، روزنامه های کویت نیز وقیحانه به تبلیغات سوء خود ادامه داده و هم راه با منابع تبلیغاتی امپریالیسم و صهیونیسم، کلیه ی ادعاهای رژیم بغداد را منتشر می کنند. در این زمینه، در حالی که خبر انفجار خبرگزاری عراق را با محتوایی کم منتشر کردند، بمب باران وحشیانه ی شهر قهرمان پرور دزفول را به عنوان اقدام شجاعانه ی رژیم عراق، در صدر صفحات اول خود منتشر نمودند و آن را به تلافی انفجار خبرگزاری عراق اعلام کردند. هم زمان با این مسئله، روزنامه های کویت در کنار این اخبار، خبر پیش گویی های بی محتوای غربی ها مبنی بر این که امام خمینی در سال 1982 رحلت خواهند کرد را در کنار خبر پیش گویی سقوط دولت بیکن و اختلاف ولی عهد انگلیس با همسرش با تیترهای بزرگ در صفحات اول روزنامه های خود منتشر نمودند. هر چند طبق قوانین مطبوعاتی کویت، در این باره سفارت جمهوری اسلامی ایران می تواند به دولت این کشور اعتراض کند، ولی هیچ گونه عکس العملی از سوی سفارت نشان داده نشد و لذا این روزنامه ها با انتشار مقالات اهانت آمیز به نظام جمهوری اسلامی به توطئه ی خود ادامه می دهند.

این روزنامه ها در بدو امر، کم تر خبری از انتخابات مجلس خبرگان را منتشر نموده و پس از شرکت وسیع مردم در انتخابات، طی خبر کوتاهی آن را به عنوان انتخابات مجلس جانشینی (امام خمینی) منعکس کردند.

در همین زمان، کلیه ی روزنامه های کویت شیخ علی کاشف الغطاء روحانی نمای مزدور را به عنوان امام و مرجع در نجف اشرف معرفی نموده و به نقل از وی، به ستایش صدام و اهانت به جمهوری اسلامی ایران پرداختند.

رادیو تلویزیون و خبرگزاری کویت نیز مرتب بیانیه های رژیم بغداد را یک طرفه منتشر

ص:210

کرده و حتی از پخش گفتارهای بی محتوای عوامل رژیم در بغداد نیز خودداری نمی کنند.

کلیه ی این برنامه ها در حالی صورت می گیرد که رسانه های گروهی مزبور در کویت سازش شاه حسن و شاه حسین و عوامل امریکا با اسرائیل را توجیه و زمینه را برای طبیعی جلوه دادن مذاکره با اسرائیل آماده می کنند.»(1)

154

به مناسبت میلاد حضرت مسیح(ع)، مراسم ویژه یی در اردوگاه های اسرای عراق در پادگان حشمتیه ی تهران و اردوگاه اسرای عراق در بندرانزلی برگزار شد. روزنامه های کیهان و اطلاعات در این باره گزارش هایی را تهیه کرده اند. به گزارش روزنامه ی کیهان:

«به مناسبت میلاد حضرت مسیح علیه السلام، مراسم ویژه یی با شرکت اسرای مسیحی ارمنی عراقی در اردوگاه حشمتیه برگزار شد. در این مراسم که گروه زیادی از اسرای مسیحی آشوری نیز شرکت داشتند، برنامه ی مذهبی به وسیله ی کشیش سرکیس ماسلیان از کلیسای خلیفه گری ارامنه ی نادری ویلا؛ ارتین ارتنیان سرپرست کلیسای ارامنه ی نادری و طرفات راویدیان عضو هیئت کلیسای سرکیس مقدس انجام شد. بنا بر همین گزارش، در این مراسم که عده یی از مقامات ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز حضور داشتند، به هر یک از اسرای عراقی هدایایی داده شد. لازم به یادآوری است، از شروع جنگ تحمیلی تا کنون همه ساله چندین مراسم مذهبی برای اسرای مسیحی عراقی برگزار شده و با استقبال آن ها رو به رو شده است.»(2)

روزنامه ی اطلاعات نیز به نقل از واحد مرکزی خبر نوشته است:

«مراسم ویژه ی سال نو مسیحی بزرگ داشت میلاد حضرت مسیح علیه السلام با شرکت اسرای عراقی مسیحی مستقر در پایگاه دریایی انزلی و با شرکت برخی از اعضای شورای خلیفه گری ارامنه ی انزلی؛ فرمانده پایگاه و جمعی از مسئولان، در سالن ورزشی پایگاه دریایی شمال در انزلی برگزار شد. در این مراسم، پس از انجام آیین ویژه ی سال نو مسیحی، یکی از اعضای شورای خلیفه گری بندرانزلی، پیام سال نو مسیحی را قرائت کرد. در قسمتی از این پیام آمده است: "ما اقلیت ارامنه ی ایران با الهام از رهبری داهیانه ی امام خمینی رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و به گواهی خون پاک شهیدان، شرق و غرب را محکوم کرده و اعلام می داریم که علی رغم تلاش های مذبوحانه شان، پیروزی نهایی از آن رزمندگان میهن اسلامی مان خواهد بود. به گزارش واحد مرکزی خبر، در پایان مراسم هدایایی که از طرف شورای خلیفه گری ارامنه ی بندرانزلی تهیه شده بود به اسرای عراقی مسیحی اهدا شد.»(3)

ص:211

ص:212

روزشمار جنگ پنج شنبه 16 دی 1361 21 ربیع الاول 1403 6 ژانویه 1983

155

به رغم گذشت بیش از سه هفته از ابلاغ مأموریت عملیات آفندی در استان میسان عراق و برگزاری جلسات متعدد در سطح فرماندهان قرارگاه خاتم الانبیا(ص) و قرارگاه های تابعه، هنوز چگونگی مانور در سطوح پایین تر واحدهای عملیاتی مشخص نشده و مباحث همچنان ادامه دارد.

در جلسه یی که ساعت 8:55 صبح امروز در محل قرارگاه کربلا و با حضور تعدادی از فرماندهان سپاه پاسداران شامل: غلامعلی رشید؛ حبیب اللهی مسئول عملیات سپاه یازدهم؛ احمد غلامپور معاون قرارگاه کربلا؛ علی زاهدی؛ احمد کاظمی فرمانده سپاه هفتم؛ شوشتری مسئول تدارکات کربلا؛ مرتضی قربانی؛ نبی رودکی فرمانده لشکر19 فجر؛ حسین خرازی فرمانده سپاه سوم؛ مهدی بزرگی زاده؛ جوادی مسئول مهندسی کربلا و حمزه حمیدی نیا (احتمالاً) فرمانده لشکر نصر تشکیل شد.

ابتدا غلامپور با اعلام این که شناسایی در محور قرارگاه کربلا تمام شده است، نیروهای در اختیار لشکرهای 8 نجف، 7 ولی عصر، 41 ثارالله و تیپ 35 امام حسن(ع) را 28 گردان آماده اعلام کرد و گفت که برای تضمین رسیدن نیروهای

ص:213

این قرارگاه به غزیله حدود 100 نفربر نیاز دارند.

حسین خرازی (فرمانده سپاه3) نیز ادامه داد: «لشکرهای14 امام حسین(ع) و 25 کربلا و 17 علی بن ابی طالب(ع) و تیپ14 قمر بنی هاشم(ع) در حال حاضر 12 گردان نیرو در اختیار دارند که تا زمان عملیات حدود 30 گردان به آن اضافه خواهد شد.» وی افزود: «روی طرح مانور هنوز به طرح مشخص نرسیده ایم، ولی در صورتی که سرپل در مرحله ی اول عملیات کامل گرفته شود، 2 راه کار [برای تصرف العماره] داریم.»

احمد کاظمی (فرمانده سپاه هفتم) هم در ادامه با اعلام این که 4 هلی کوپتر عراق برای شناسایی در آسمان منطقه پرواز کرده اند گفت: «با 3 گردان (لشکر) نجف می خواهیم خط را بشکنیم و با 7 یا 8 گردان سرپل را تأمین کنیم و 5 گردان [لشکر] ثارالله احتیاط ما هستند.»

مرتضی قربانی (معاونت سپاه هفتم) نیز نظراتش را در مورد چگونگی عبور از پل غزیله مطرح کرد. پس از اعلام این نظرها، حسین خرازی در ادامه ی صحبت های قبلی اش در مورد مانور پس از عبور از پل غزیله گفت: «بهتر است ادامه ی عملیات را همان یگانی که عملیات را انجام می دهد، انجام دهد. ما می توانیم تلاشی نیز از میان هورالسناف(1) داشته باشیم و از شمال به طرف العماره بیاییم. ما الآن آماده ایم، اما فقط نیروهای مان کم است.»

راوی قرارگاه خاتم(ص) برداشت خود را از سخنان فرمانده سپاه سوم این گونه نوشته است: «از این اظهارات برمی آید که سپاه سوم روی (مانور) عماره کار نکرده و با این صحبت ها تمایل دارد که در مرحله ی اول (عملیات) شرکت کند.»

پس از پایان یافتن سخنان فرماندهان، غلامعلی رشید ضمن جمع بندی آخرین وقایع منطقه، نارضایتی اش را از وضعیت موجود بیان کرد و گفت: «مانور سپاه ها [قرارگاه] ضعیف و نپخته است. شما در رده ی لشکر مانور ارائه ندهید، بلکه در حد گردان، مانور خود را طرح ریزی و ارائه کنید.» وی افزود: «اتفاقات مهمی در منطقه ی قرارگاه نجف افتاده: دشمن در منطقه خود را تقویت کرده (است) و در شمال عماره، قرارگاه لشکر احداث می کند و در شمال هورالسناف، حدود 8 تیپ پیاده دارد. در عماره، تقریباً حکومت نظامی است. در اطراف پل رُمیله، 8 گردان توپ خانه و 18 قبضه کاتیوشا آورده است.» وی در ادامه برای ایجاد حساسیت بیش تر در فرماندهان قرارگاه ها در خصوص عملیات افزود: «حرکت ما در این جا باید تضمین داشته باشد والاّ نباید اصلاً

ص:214

حرکتی بکنیم. چون خطر شکست در این جا بیش تر از [عملیات] رمضان است و شما اثرات شکست را در بین مردم، خودمان و مسئولین می دانید. اگر احتمال [این که] شکست بخوریم [هست]، بهتر است [عملیات] انجام ندهیم و تضمین عملیات این است که روی مانور زیاد کار کنیم. علاوه بر این، اصول جنگ را فراموش نکنیم و روی نفرات مان زیاد کار کنیم و کیفیت آن ها را بالا ببریم. ما از لحاظ امکانات کمبود داریم و با همین امکانات مجبوریم بجنگیم. با وضعیت نیروی دشمن، ما نیرو کم نداریم ولی از نظر مکانیزه در مضیقه هستیم.»

حبیب اللهی نیز تأکید کرد: «ما نباید تا [قبل از رسیدن به] العماره بایستیم، بلکه باید عماره را کاملاً محاصره کنیم. ما ولو نیروی خود را حتی از جاهای دیگر برداریم، باید روی عماره کار کنیم.» غلامپور نیز در پایان گفت: «روی طرح مانور کار نشده و نفرستادن [نیامدن] نیروهای سپاه سوم مسئله ی مهمی است که باید سریعاً انجام شود.»

بنابراین، مقرر شد سپاه ها به ویژه در مورد مانور اقدامات مشخص تری انجام دهند و مانور را در سطوح پایین تر (در حد گردان) طراحی و ارائه کنند.(1)

156

در گلوله باران شهر آبادان، 4 منزل مسکونی تخریب شد و 2 نفر مجروح شدند.(2)شد.(3)

در یک عملیات محدود در مهران، نیروهای سپاه با نفوذ به مواضع دشمن یک قبضه توپ 106 را منهدم کردند و 2 تن از نیروهای دشمن را به اسارت درآوردند.(4)

157

با هوشیاری نیروهای خودی، اقدامات گروه های مخالف در مناطق غربی و شمال غرب کشور بی نتیجه ماند. افراد مسلح 2 نفر را نیز در محور مریوان - چناره به شهادت رساندند و دولت عراق به این گروه ها کمک مالی کرد.

در ساعت 12:45 نیروهای کومه له در جاده ی سنندج - مریوان، جاده را در حوالی روستای رشنش مسدود کردند و به سمت خودروهای در حال گذر تیراندازی کردند که با اصابت گلوله، مخزن یک تانکر سوراخ شد و گازوئیل های خودرو روی جاده ریخت و آتش گرفت و در پی آن خودروها متوقف شدند و نیروهای کومه له با متوقف کردن یک مینی بوس، 7 تن از سرنشینان آن را گروگان گرفتند. هم زمان با این اقدام و رسیدن نیروهای سپاه و ژاندارمری، درگیری بین طرفین آغاز شد و در طول آن 5 تن از نیروهای کومه له کشته؛ و 5 تن مجروح و بقیه مجبور به فرار شدند. در این حادثه 5 تن

ص:215

از نیروهای خودی نیز زخمی شدند.(1)

در همین منطقه، نیروهای مهاجم به پایگاه تیژتیژ حمله کردند که با هوشیاری نیروهای خودی و دست گیری 6 تن از آنان و فرار بقیه ی مهاجمان، درگیری خاتمه یافت.(2)

در محور مریوان - چناره نیز نیروهای مسلح غیر قانونی 2 تن از افراد بومی را به شهادت رساندند و بدن آنان را مثله کردند. روی بدن این قربانیان نوشته شده بود "سزای جاسوسی برای جمهوری اسلامی(3)

در ادامه ی عملیات روز گذشته ی نیروهای خودی در جنوب شهر سقز، امروز نیز نیروهای خودی روستاهای سرقلعه، گاوشله، گل تپه، هیجان تازه آباد، قره دره، قالوجه، باش قشلاق، کانی چابک و کی نزان را پاک سازی کردند، نیروهای حزب دمکرات نیز با تحمل تلفاتی مجبور به ترک منطقه شدند.(4)

در مهاباد نیز نیروهای سپاه در 3 نقطه بر سر راه نیروهای مسلح غیر قانونی عملیات کمین اجرا کردند که در طول آن 2 تن از آنان کشته و تعدادی زخمی شدند.(5)

در این روز، دولت عراق مبلغ 10 میلیون ریال و مقداری اسلحه از شهر قلعه دیزه ی عراق برای تحویل به حزب دمکرات به روستای آلادان ارسال کرد.(6)

158

نیروهای سازمان مجاهدین خلق یک پاسدار را در تبریز به شهادت رساندند. شماری از افراد سازمان نیز در شمال و شمال غرب کشور دست گیر شدند و از یک خانه ی تیمی تعدادی سلاح و مقداری مهمات به دست آمد

هنگام دست گیری 2 تن از افراد سازمان مجاهدین خلق در شهر تبریز، یکی از پاسداران هدف گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید. یکی از افراد سازمان نیز اقدام به خوردن قرص سیانور کرد که به مرکز درمانی منتقل شد.(7)

در شهرستان خوی نیز در بازرسی خانه یی خانه هایی که افراد سازمان مجاهدین خلق از آن استفاده می کردند، 3 قبضه اسلحه، نارنجک، مهمات و تعداد فراوانی قرص سیانور کشف شد، یادآوری می شود که ساکنان خانه قبلاً آن جا را ترک کرده بودند.(8)

در رودسر هم افراد سازمان مجاهدین خلق به ضرب و شتم همسر یکی از پاسداران پرداختند. آنان قصد داشتند او را وادار به خوردن قرص سیانور بکنند که با مقاومت و سر و صدای وی، مجبور به ترک محل شدند.(9)

در شهرستان نور نیز یکی از افراد فعال چریک های فدایی خلق (شاخه ی اشرف دهقان) که 5 اسلحه و 80 نارنجک به هم راه داشت، دست گیر شد.(10)

ص:216

159

امام خمینی در جمع تعدادی از فرماندهان نظامی سپاه و ارتش مستقر در قرارگاه های کربلا و نجف سخن رانی کردند. مهم ترین محور سخنان ایشان عبارت بود از:

اتکال به خداوند رمز پیروزی رزمندگان؛ تداوم پیروزی در صورت حفظ وحدت و کار کردن برای خدا.

شرح کامل سخنان امام امت بدین ترتیب است:

«از شما برادرها و جوان های عزیزی که در جبهه اسلام در مقابل کفر مشغول خدمت هستید تشکر می کنم. رمز پیروزی شما برادران و جوانان عزیز اتکال به خدای تبارک و تعالی و اعتماد به رحمت اوست که این در رأس همه امور است و دیگری پیروی از دستورات خدای تبارک و تعالی در این که همه با هم یکی باشید و در روایت حضرت رسول هم آمده است که مؤمنین یک دست هستند و حتی تعبیر دو دست نفرمودند و باید شما اجتماع و وحدتتان را به جائی برسانید که بین خودتان جدایی نبینید و این دستور اسلامی است که با یکدیگر برادر باشید و این وحدت و برادری که اسباب این می شود که هیچ قدرتی نتواند بر شما چیره شود و تا این توکل و توجه به خدا هست هر قدرتی در مقابل شما هیچ و نابود است. شما بحمدالله با دلی روشن و چشمی باز برای خدا و برای اسلام و برای کشوری که از خود شماست فداکاری می کنید و این فداکاری پیش خدای تبارک و تعالی و ملائکةالله و انبیا ثبت است. هرگز از دشمن هراسی نداشته باشید. کسی که خدا با اوست از هیچ قدرتی جز قدرت او هراسی ندارد و از آنجا که ما همه چیزمان از اوست و باید در راه او باشیم، خودمان، جانمان، مالمان، اولاد و فرزندانمان همه و همه از اوست. شما این را می دانید که هر چه بشود، پیروزی با ماست و مادامی که شما این ایده را دارید که برای خدا خدمت کنید، در عبادت هستید و پیروز و دشمن شما انشاءالله شکست خورده است و نابود خواهد شد. امیدوارم که

ص:217

خداوند قدرت روحی و بازوئی به شما عنایت کند که در راه او جهاد کنید و شما اجر شهدا را دارید، چه شهید بشوید و چه شهید نشوید. بروید به طرف نبرد با دشمن، با دلی محکم و قلب هایی مملو از محبت خدا، قلب هائی که از هیچ قدرتی ترس ندارد. و خداوند همه شما را حفظ کند.»(1)

160

برای ایجاد یک قرارگاه مشترک بین سپاه پاسداران و نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران (قرارگاه دریایی نوح)، هیئتی مرکب از ناخدا افضلی فرمانده نیروی دریایی ارتش؛ محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ رحیم صفوی عضو شورای فرماندهی سپاه و حجت الاسلام الهی مدیر اداره ی سیاسی ایدئولوژی نیروی دریایی، وارد بوشهر شدند و در فرودگاه این شهر مورد استقبال مسئولان استان و گروهی از روحانیون و مقامات نظامی و انتظامی بوشهر قرار گرفتند.

ناخدا افضلی فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی در گفت و گویی هدف از این سفر را چنین شرح داد: «رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج مستضعفین نظام جمهوری اسلامی ایران، در صحنه های نبرد زمینی، از همان اوایل شروع جنگ به نحو بارز و چشمگیری وارد عمل شدند و نتایج درخشانی از هم کاری همه جانبه ی سپاه و نیروی زمینی در جبهه های زمینی به دست آمد.

ضرورت ایجاب می کرد به نحوی برادران سپاه و بسیج در نیروی دریایی شرکت و نقشی را به عهده بگیرند تا به تدریج بتوانند اثرات مثبت خود را در روند جنگ برای آینده جهت دفاع از مرزهای آبی جمهوری اسلامی ایران ایفا بکنند.»

وی افزود: «بایستی برای ادامه ی پیروزمندانه ی جنگ در دریا راهی نو و روشی جدید در پیش گرفت و بر این اس