نام کتاب: صلوات علی النّبیّ و آله

نویسنده: فیض الله ویسی

نوبت چاپ: اول

شمارگان: 3000

سال انتشار: 1389

کارشناس چاپ و نشر: رضا جعفری جبلی

چاپخانه: خانه چاپ غصب فدک

قیمت: 70000 ریال

تمامی حقوق برای مؤلف محفوظ می باشد.

تلفن مرکز پخش: 09133679942- 09138152589

WWW.Ghasbefadak.com

Info@Ghasbefadak.com

ص: 2

صَلَوات عَلَی النَّبیَّ وَ آلِه

مباحثی در مورد صلوات

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد

فیض الله ویسی

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

«اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا یَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ (1)»

«لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَی لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (2)»

«اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ وَالَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُمَاتِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ (3)»

ص: 3

ص:4

صلوات عطف و رحمت خداوند است بر محمد و اهل بیتش علیهم السلام

صلوات شرط قبولی نماز است برای نماز گذار.

صلوات شرط استجابت دعا می باشد.

صلوات موجب نجات از هلاکت دنیا و آخرت است.

صلات ترفیع درجات است.

صلوات مکمل دعا و نماز و سایر عبادات است.

صلوات موهبتی است بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و رحمتی بر امّت.

صلوات موجب مغفرت و آمرزش گناهان است.

صلوات از اسرار حق تعالی است بر خلقش.

صلوات توسلی است و دعایی است در پیشگاه خداوند سبحان.

صلوات را خداوند واجب فرموده است و وسیله ی امتحان و آزمایشی است در میان بندگان در پذیرش ولایت اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلبم

صلوات آمرزش مؤمنین و خشنودی ملائکه و مرحمتی از جانب پروردگار است.

صلوات سنگینی میزان اعمال و محو سیّئات است.

صلوات علم و پرچم هدایت است بین عباد.

صلوات کوبنده ی معاند و ناامید کننده ی دشمنان پیامبر و آل البیت علیهم السلام است.

صلوات بهره ی وافر الهی است بر خلقش.

صلوات معرفت خلق و عباد است به پیغمبر و اهل بیتش علیهم السلام.

ص: 6

صلوات نشانه و علامت قبولی اعمال مؤمنین و مؤمنات.

صلوات خط قرمزی است بر اعمال سیاه و تاریک معاندین.

صلوات منوّر دل های مؤمنین و مؤمنات است.

صلوات میزان شناخت پیغمبر و آل علیهم السلام است.

صلوات بر پیغمبر و آل علیهم السلام نوری بر صراط است.

صلوات ذکری است که هیچ گاه محو شدنی نیست.

صلوات وزنی است که سنگین تر از او در میزان قیامت نیست.

صلوات مجد و ثناء رسول و اهل بیتش علیهم السلام است.

صلوات هدیه ای است به محضر رسول الله و آله علیهم السلام

صلوات خود یک امان نامه است.

صلوات موجب بر آمدن حوائج است.

و خلاصه صلوات مایه ی برکت و رحمت و عنایات خاصه ی خداوند است.

شنبه 14 شوال المکرم 1430 ه. ق

فیض الله ویسی

ص: 7

ص: 8

ص: 9

ص: 10

ص: 11

ص: 12

کلمه ی صلوات جمع صلاة به فتح صاد به معنی نماز و دعا از بنده به سوی خداوند و رحمت خدا درباره ی بندگان - صلّا فُلاناً صَلوْاً - صلّی صلاةً به پا داشت نماز را، دعا کرد و درود گفت: صلّی اللهُ علیه درود بر او فرستد.

صلواة - صلوات به معنی دعا و استغفار و رحمت و مغفرت و ثنای نیکو و درود و تعظیم به اعلای ذکر است. که اظهار دعوت و ابقای شریعت آن و در آخرت شفاعت او در حق امّت است. مُصلّیِ یعنی نمازگذار، و مُصّلی جای نمازگذار مُصلیّ و دومین اسب در مسابقه است.(1)

و الصّلاة: قال الکثیرٌ مِن اهلِ اللُّغة: هِی الدُّعاءُ الشرْیکُ و التّمْجّیدُ یُقال صلّیْتُ علیه ای دعوْتُ لهُ و زکّیْتُ و قال علیه السّلامُ: «اذ ادُعی لهُ احدُکُمْ الی اطعام فلْیُجِبُ و اِنْ کان صائماً فلیُصّلِ. ای لِیدْعُ لأ هله (و صلّ علیهْم اِنّ صلاتک سکنٌ لهُمْ یٌصلُّون علی النبّی یا ایُهّا الذّین امنوُا صلّوا علیْه) و صلواتِ الرّسوُلِ و صلاةُ الله لِلمُسلِمین هُو فی التّحقیق تزْکیتُهُ ایّامُمْ، و قال (اوُلئک علِیهمْ صلواتٌ مِن ربّهِمْ و رحمةٌ) و مِن الملائِکةِ هی الدُّعاءُ و الاسْتغفارُ کما هِی مِن الناسِ..." قال: ((اِنّ الله و ملائِکتهُ یُصلُّون علی النّبِیِّ)) و الصّلاةُ الّتِی هِی الْعِبادةُ الْمخْصُوصةِ أصْلُها الدُّعاءِ و سُمِّیتْ هذِهِ الْعِبادةُ بِها کتسمیة الشّیْ ءِ بِاسْمِ بعْضُ ما یتضمّنُهُ و الصّلاةِ و مِنْ الْعِباداتِ الّتِی لمْ نتفک شرِیعةِ مِنْها و إِنْ اخْتلفتْ صُورُها بِحسبِ شرع فشرع و لذالک قال إِنّ الصّلاة کانت علِیِّ

ص:14

المؤمنین کتاباً موقوتاً)) و قال بعْضُهُمْ: أصْلُ الصلاةِ مِن الصِّلاءِ، قال ومعْنی صلّی الرجلُ ای اُنه ازالُ عن نفسِهِ بِهذه العبِبادةِ الصّلاء الذّی هُو نارُالله الموُقدهُ و یُنادُ صلی کتباءِ مرض لاِزالةِ المرش و یُسمّی موضعُ العبِبادة الصلاة ولذالِک سُمیّت الکنائِس صلواتٍ کقُولِهِ ((لهُدَّمت صوامعُ وبیعً وصلواتً و ممساجدُ)) و کلُ موصعِ مدح الله تعالی یفعِل الصَّلاه اوختَّ علیه ذُکِر بِلفظِ الاقامهِ نحوُ «والمقیِمیِن الصَّلاه و اقیمو الصَّلاه...»(1)

پس صلوات در لغت به معنای دعا است و نماز را به جهت شامل بودن بر دعا(2) صلاة می گویند در حال حاضر در عرف متشرعه ی مردم صلوات را بر دو چیز اطلاق می کنند. یکی درود، دوم دعایی است خاص که مضمونش استدعای رفعت درجه و ازدیاد قرب حضرت رسالت پناه، محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم است و معنای دوم صلوات، نماز است. بعضی معتقدند صلوات نماز است و بعضی دیگر معتقدنده، صلوات از تصیلة مشتق شده است که به معنای متابعت است یعنی نماز تابع شارع است که به عبارتی تابع خداوند است. بعضی گفته اند و صلوات از صله مشتق شده است و نماز حقیقی آن است که در حال نماز از خاق منفصل و به خالق متصل می گردد و نمازگزار رابطه ی تقرب عید است به معبود و صلوات واسطه ی اتصال امت است، به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم.

ص:15

بعضی ها صلوات از سوی حق تعالی را پنج معنی کرده اند: رحمت، مغفرت، ثناء، تزکیه و کرامت.

بعضی از علمای علم حروف می گویند: صلوات مرکب است به شرح زیر:

صاد: صلوات از صمد است که از اسماء خداوند است.

لام: صلوات از لطیف است که از اسماء خداوند است.

واو: صلوات از واحد است که از اسماء خداوند متعال است.

ها: صلوات از هادی است که از اسماء خداوند کریم است.

بعضی می گویند: صلوات یعنی تسلیم شدن. یعنی تسلیم نماید خود را برای کسی که خدا او را وصی وخلیفه ی خود گردانیده است محمد صلی الله علیه و آله و سلم یعنی بسیار ستودن و بسیار ستایش کردن.

سزاوار است که محمد صلی الله علیه و آله و سلم را بسیار ستایند.

یعنی به هر ستایشی ستوده شود و لذا اسم محمد صلی الله علیه و آله و سلم به صلوات اختصاص داده شده و بعضی ها گفته اند که محمد صلی الله علیه و آله و سلم و احمد مشتق از حمید است و حمید یعنی حامد یعنی ستاینده و معنای محمود یعنی ستوده ی خدا (و اسم مبارک حامد و محمود را اختصاص داد به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم و در مقام ستودن حق تعالی (حمد) است، یعنی از همه کس بیشتر ستایش گر خداست و در مقام ستوده شدن محمد صلی الله علیه و آله و سلم است یعنی بیشتر از همه کس ستایش شده است.

ص:16

8- محل تولد: مکّه ی مکرمه

9- ساعت تولد: طلوع فجر

10- روز تولد: جمعه

11- تاریخ ازدواج: دهم ربیع الاول، سن آن بزرگوار 25 سال، همسر بزرگوارش حضرت خدیجه علیها السلام و فرزندان پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم: قاسم، عبدالله، ابراهیم، زینب، ام کلثوم، رقیه، فاطمه علیهم السلام. به جز ابراهیم همه ی فرزندان از حضرت خدیجه علیها السلام و در مکه به دنیا آمدند و ابراهیم از ماریه ی قبطیه بود.

12- مدّت عمر: 63 سال

13- مدّت نبوّت: 23 سال

14- تاریخ شهادت: 28 صفر، قبل از غروب آفتاب روز دوشنبه

15- علت شهادت: خوردن گوشت مسموم بزغاله. بلکه علت شهادت آن بزرگوار به دست منافقین (دو پدر زنش و دو زنش و بعضی دیگر)) صورت گرفته.

16- نام قاتل: زن یهودیه خیریه بلکه مذکورین...

17- محل دفن مدینه ی منوره.

18- نسب پدری: محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدالمناف که نسب ایشان به اسماعیل بن ابراهیم علیهما السلام می رسد.

و از طرف مادری به آمنه بنت وهب بن مناف بن زهرة بن کلاب می رسد.

ص:19

ص:20

إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَیّ النَّبِیِّ یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِمُّوا تَسْلِیماً (1)

خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، رحمت و درود می فرستند، ای کسانی که ایمان آورده اید بر او درود بفرستید و سلام بگویید و در برابر فرمان او تسلیم باشید.

از حضرت رضا علیه السلام مرویست که هر که بعد از نماز صبح و مغرب قبل از آنکه حرفی بزند این آیه ی شریفه را بخواند و بعد از آن بگوید:

اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و ذُرِّیّتِهِ قَضیَ اللّهُ لهُ مِاءَةَ حاجّهُ سبْعِین فِی الدُّنْیا و ثلاثین فِی الْآخِرةِ:

خداوند صد حاجت او را برآورد که هفتاد حاجت مربوط به دنیا و سی حاجت مربوط به آخرت است. (2)

الف: صلوات دائم: از نظر ادبی فعل مضارع دلیل بر استمرار و پیوسته بودن کار است.

در این آیه ی شریفه در مورد صلوات خداوند و فرشتگان فعل مضارع به کار رفته است. از این آیه و این قاعده استفاده می شود که صلوات در این آیه مقطعی نیست بلکه همیشگی و دائمی است.

ص:22

ب: فرق صَلّوُا و سَلِّموُا: برخی مفسّران اظهار می دارند که صَلّوُا، امر به طلب رحمت و درود فرستادن بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است، اما سلِّموُا یا به معنای تسلیم شدن مسلمانان در برابر فرمان های رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است، چنانچه در آیه 65 سوره مبارکه نساء همین معنا آمده است.

فَلا وَ رَبِّک لا یُومِنوُن حتّی یُحَکِّموُکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدوُا فِی اَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمّا قَضَیْتَ وَ یُسلِّموُا تَسْلِیماً

و یا به معنای سلام فرستادن بر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم می باشد که سلام فرستادن نیز به معنی تقاضای سلامتی از پیشگاه حضرت حق تعالی برای آن وجود مقدس است.

د: همان طوری که خداوند متعال و فرشتگان الهی به طور دائم بر حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم صلوات می فرستند، ما هم که پیروان آن خاندان پاک و مطهریم. باید سعی نماییم همواره ذکر صلوات را زمزمه کنیم.

و گفته اند که معنی: اللّهمّ صلّ علی محمّد این است که بار خدایا تعظیم کن محمد صلی الله علیه و آله و سلم را در دنیا به اعلای دین و اظهار دعوت به طریق یقین و اعظام ذکر و ابقای شریعت او در آخرت به قبول شفاعت او به شأن اُمَّت و مضاعف ثواب اظهار فضل او بر اولین و آخرین و تقدیم او به کافه ی انبیاء و مرسلین علیه السلام و لهذا

قال بعضهم تشریف الله محمداً بقوله "اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلّوُنَ عَلَی النَّبّی" ابلغ من تشریف آدم بالسجود.

تکریم و تعظیم حق تعالی محمد صلی الله علیه و آله و سلم را در کریمه ی"اِنّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلّوُن عَلَی النَّبی" زیاده است از تعظیم آدم علیه السلام به سجود. در مجمع آورده که ابو حمزه ثمالی گفته که حدیث کرد مرا اسدی و حمید بن سعد انصاری و یزید بن زیاد از عبد الرحمن بن ابی لیلی از کعب بن عجره که بعد از نزول این آیه گفتیم: یا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم ما می دانیم که چگونه به تو سلام کنیم، کیفیت صلوات را بیان فرمائید فرمودند: بگوئید،

«اللهم صل علی محمد و آل محمد کما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید و بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید»

بعد از آن فرمودند: که حق تعالی بر من دو فرشته را موکل گردانید تا هر جا که نام برند و مستمع به من صلوات فرستند آن

ص:24

فرشته ها گویند: "غفر الله لک" خدا تو را بیامرزد خدا و فرشتگان آمین گویند و اگر بر من صلوات ندهد، آن دو فرشته گویند: "لا غفر الله لک" خدا تو را نیامرزد و فرشتگان آمین گویند و مسلم در صحیح خود به اسائید خود نیز از کعب بن عجره نقل کرده که اصحاب بعد از نزول این آیه پرسیدند که یا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم طریقه ی سلام بر تو فرستادن را می دانیم.

فکیْف الصلوة علیک و علِی اهلِ بیْتِک فقال: قولوُا الّلهُم صلِ علِی مُحمّدٍ کما صلّیْت علِی اِبراهیم اِنّک حمیدٌ مجید.

یعنی صلوات بر من و بر اهل بیت من، چنین فرستید که ذکر شد.

و مخالفین ما (سنّی ها) در صلوات عده ای از آنها آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم را بر اصحاب مقدم می دارند این خود دلیل و حجّت است برای ما بر آنان چون ما در روایت داریم اللهم صل علی محمد و آل محمد یا و آله اما و علی اصحابه را سنّی ها گفته اند البته بسیاری هم از آنان و آل را ملحق کرده اند اگر چه دست از تعصّب بر نداشته اند. و در این خلافی نیست که علی بن ابی طالب علیه السلام از اهل بیت مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم است.

پس در این آیه ی کریمه، چنانکه حق تعالی صلوات بر مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم می فرستد بر علی بن ابی طالب علیه السلام نیز فرستاده و بر اهل انصاف واضح است که آن کسی که در این حکم قرین مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم باشد و در ذکر مقدم داشتن بر غیر او، دیگری را ترجیح دادن، از سفاهت و ضلالت است.

ص:25

و از عبد الله مسعود روایت کرده اند که هرگاه صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و آل او علیهم السلام فرستید باید که آن به طور احسن باشد چه شاید آن بر شما رد کرده شود. گفتند یا بن مسعود طریق آن را به ما تعلیم نما، گفت بگوئید:

«اَللّهُمَّ اجْعَلْ صَلَواتِکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ بَرَکاتِکَ عَلی سَیِّد المُرسَلینَ وِ اِمامُ المُتَّقینَ وَ خاتَمُ النَّبِیِّینَ مُحَمَّد عَبدِکَ وَ رَسُولِکَ اِمامُ الدّینَ وَ قائِدِ الخَیر رسُولِ الرَّحمَة اَللّهُمَّ ابْعَثَهُ مَقاماً مَحمُوداً یَغبِطُه الاَوَّلُونَ وَ الاخِرُونَ اَلّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحمّدٍ کَما صَلَّیتَ عَلی اِبراهیمَ وَ آلِ اِبراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ وَ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارِکتَ عَلی اِبراهیمَ وَ آلِ اِبراهیمَ اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ»

بعد از آن فرمودند: که حق تعالی بر من دو فرشته را موکل گردانیده تا هر جا که نام من برند و مستمع بر من صلوات دهند آن فرشته ها گویند:

که (غفر الله لک) خدا تو را بیامرزد و خدا فرشتگان آمین گویند و از ابا بصیر منقول است که از امام صادق علیه السلام پرسیدم: که صلوات فرستادن حق تعالی بر محمد صلی الله علیه و آله و سلم که در این آیه ذکر کرده به چه کیفیت است. فرمودند: که یا ابا محمد صلوات حق تعالی بر آن حضرت اِعلاء ی مرتبه اوست در سموات عُلی و رفع درجه ی او بر جمیع درجات انبیاء گفتم: یا بن رسول الله کیفیت صلوات گفتن را می دانم، تسلیم به چه کیفیت است؟ فرمودند: و هُو التسْلیمُ له فِی الاموُر

ص:26

یعنی تسلیم انقیاد نمودن است او را در جمیع امور و امتثال اوامر او را نمودن و بدل جهد نمودن در طاعت او.

انس بن مالک از ابی طلحه نقل کرده که گفت: روزی نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رفتم آن حضرت را بسیار شادان و فَرحان دیدم گفتم: یا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در هیچ روزی این چنین تو را خوشحال ندیدم که امروز می بینم. فرمودند: چگونه شادمان و خوشحال نباشم که اکنون جبرئیل نزد من بود گفت:

«قالَ رَسُولُ اللهِ مَن صَلّی عَلَیکَ صَلوةً صَلَّیتُ بِها عَلَیهِ عَشْرُ صَلَواتٍ وَ مَحَوتُ عَنهُ عَشرُ سَیِّئاتٍ وَ کُتِبَت لَهُ عَشر حَسَنات»

یعنی حق تعالی فرمود: هر که یک بار بر من صلوات دهد من به جهت آن ده بار به او صلوات بفرستم و ده سیئه از او محو کنم و ده حسنه از برای او بنویسم. و در کنز العرفان آورده که نزد بعضی تسلیم به معنی انقیاد است پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را «کما فی قوله فلا و ربک لا یومنون حتی یحکّموک فیما شجر بینهم ثم لا یجدون فی انفسهم حرجا مما قضیت و یسلموا تسلیما»

و نزد بعضی دیگر مراد بتسلیم، سلام دادن است بصیغه «السلام علیک ایها النبی" و این قول را شیخ طوسی رحمه الله علیه در تبیان ذکر کرده و این حق است به جهت مناسبت حرف عطف و دیگر آن که متبادر به فهم در عُرف لفظ سلام است.

ص:27

سنّی ها از عایشه نقل کرده اند که گفت: شنیدم که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم "لا تقبل صلوة الا بطهور و بالصلوة علیّ" مقبول پروردگار نمی شود مگر به طهارت و به صلوات دادن بر من.

و از انس نیز نقل شد که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

"اذا صَلّی اَحَدُکُم فَلْیَبْدَءِ بِحَمدِ اللهُ ثُمَّ لِیُصَلِّ علّی"

هر گاه که یکی از شما نماز گذارد باید که ابتدا به حمد کند و بعد از آن بر من صلوات دهد و اما از ظُرُق خاصه (شیعه) ابو بصیر و غیر او از امام صادق علیه السلام روایت کرده اند که آن حضرت فرمودند:

مَن صَلّی وَ لَمْ یُصَلِّ عَلَی النَّبِیّ وَ تَرَکَهُ مُتعَمِّداً فَلا صَلوةً لَهُ" هر که نماز بگذارد و صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم ندهد و عمداً آن را ترک کند نماز او صحیح نیست و شیخ ابو جعفر طوسی و علم الهدی علیهما الرحمة اکتفا به وجوب نمی کنند بلکه بر کُنیه آن حضرت قایلند. اگر مراد بر کنیه آن وجوب است و بطلان نماز به ترک صلوات عمداً باشد. پس این حرف صحیح است و متّفق علیه همه اصحاب ما و اگر مراد وی به آن بطلان صلوة (نماز) به ترک آن عمداً و سهواً باشد پس آن سخن صحیح نیست چرا که هیچ کسی از فقهای ما به آن قائل نشده بلکه همه به وجوب آن رفته اند نه بر کنیه.

دوم: جمیع علمای ما متّفقُ القولند بر آنکه صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم واجب است در هر دو تشهد. و احمد شافعی برآنند که مستحب است در تشهد اول و واجب است در اخیر و نزد مالک و ابو حنیفه در هر دو تشهد مندوب

ص:28

و مستحب است و دلیل اصحاب ما روایات کثیره است از ائمه معصومین صلوات الله علیهم اجمعین.

سوم: خلاف است در آنکه صلوات بر پیغمبر در غیر صلواة بر او واجب است یا سنّت. برخی به وجوب آن رفته است که در همه عمر یک بار و طحاوی بر آن عقیده است که هرگاه نام آن حضرت برده شود صلوات بر او واجب است و این انتخاب زمخشری و ابن بابویه رحمة الله علیه که از اصحاب ما است نیز بر این است و بعضی دیگر برآنند که در هر مجلسی یک بار واجب است و حق وجوب آن است. در هر زمانی و مکانی که نام آن حضرت ذکر شود، به جهت دلالت داشتن آن بر تعظیم و رفع شأن آن حضرت و امر حقیقت در وجوب است مطلقاً یعنی در هر زمان و مکان و محل اسم و نام و لقب و کنیه آن بزرگوار بلند بر زبان کسی جاری شود صلوات واجب است. و دیگر اینکه اگر واجب نباشد پس یاد کردن آن حضرت با یاد کردن سایر مردم فرقی ندارد و چنین چیزی در قرآن نهی شده است.

و این سخن در سوره ی نور آمده است که:

لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضاً (1)

یعنی: (ای مؤمنان) دعای رسول و صدا کردن او را مانند صدای بین یکدیگر قرار ندهید.

ص:29

و دیگر از آن حضرت روایت است که:

مَن ذُکِرتُ عِندَهُ فَلَم یُصَلِّ عَلَیّ فَدَخَلَ النّار فَاَبعَدَهُ الله

هر که نام من نزد او مذکور شود پس صلوات بر من نفرستد در دوزخ رود و خدای تعالی او را از رحمت خودش دور گرداند.

و نیز روایت است که از آن حضرت پرسیدند که یا رسول الله "اَرَاَیتَ قَولَ الله اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلّوُنَ عَلَی النَّبِی صّلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم فرمودند: هذا مِنَ العِلمِ المَکنوُنِ وَ لَولا اَنَّکُم سَأَلتُمُونی عَنهُ ما اَخبَرتُکُم بِه" این علم مکنون است و از اسرار غیب، اگر از من نپرسیدید شما را به آن خبر نمی دادم. بعد از آن فرمودند:

اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ وَکلَ بی مَلَکَینِ فَلا اُذکِرَ عِندَ مُسلِمٍ فَیُصَلِّ عَلَیّ اِلّا قالَ لَهُ ذانَکَ المَلَکان غفر الله لک و قال الله و ملائکته آمین و لا اُذکر عِند مُسلِمٍ فلا یُصلّ علّی اِلّا قال الملکان لا غفر الله لک و قال الله و ملائِکتهُ آمین.

خداوند عزوجل برای من دو فرشته موکل نموده است پس هنگامی که من پیش مسلمانی یاد آور شوم بر من صلوات می فرستد پس آن دو فرشته می گویند خداوند تو را بیامرزد و اگر من نزد مسلمانی یادآور شوم و بر من صلوات نفرستد می گویند خداوند تو را نیامرزد خداوند و ملائکه اش هم آمین می گویند همچنانکه در قسم اول هم آمین گویند که درود و صلوات بفرستد بر محمد و آل حضرت.

ص:30

اما نزد عدم ذکر آن حضرت صلوات بر او سنّت موکده است به جهت پشت سر هم بودن روایات بر آنکه صلوات بر او هدْم ذنوب می کند و موجب اجابت دعای مقرون به آن.

چهارم: از کعب بن عجْره نقل کرده که چون این آیه نازل شد گفتم:

یا رسول الله هذا سلام فقد علیک عرفناه فکیف الصلوةُ علیک فقال «قولوا اللهم صلّ علی مُحمّد و آل مُحمّد کما صلّیت علی اِبراهیم و آل اِبراهیم اِنّک حمیدٌ مجید و بارک علی مُحمد و آل مُحمد کما بارکت علی اِبراهیم و آل اِبراهیم اِنّک حمید مجید»

و این روایت قبل از این از مجمع البیان و صحیح مسلم نقل شد.

و صاحب کنز العرفان بعد از این روایت گفته که بر این حدیث سوالی مشهور میان علمای ما است و آن را در نضد القواعد ذکر کرده ایم با جوابهای آن.

پنجم: حدیث کعب دال است بر مشروعیت صلوات بر آل آن حضرت بر سبیل تبعیت و همه اهل اسلام بر این مُتّفِقند و در جواز صلوات بر همه آل آن حضرت افراداً لا تبعاً" مانند اللهم صل علّی آل مُحمّد" و یا واحدی از ایشان مانند اللهم صل علی، علیّ خلاف است.

اصحاب ما قایلند به جواز آن و جمهور (سنی ها) به کراهت آن رفته اند زیرا صلوات بر نبی شعار است پس بر غیر او جایز نباشد و دیگر به جهت اتهام

ص:31

رفض (رافضی بودن) کما قال صاحب الکشاف و البیضاوی و حق با اصحاب ما است به چند وجه:

اول: آنکه حق تعالی همه مؤمنان را مخاطب ساخته به اینکه "هو الذی یُصلّی علیْکُم و ملائِکتُهُ" و این نص است در این باب

دوم: قوله تعالی ((الذین اذا اصابتهم مصیبة قالوا انا لله و انا الیه راجعون اولئک علیهم صلوات من ربهم و رحمة))

و هیچ ریبی نیست در آنکه اهل البیت علیهم السلام از مصائب اعظم آنها این است که دشمنان منصب امامت را از آنان غصب کردند با اینکه منصب امامت حق ایشان است و خداوند این حق (منصب) امامت را به ائمه ی هدی علیهم السلام داده است.

سوم: آنکه در وقتی که ابو اوفی زکاة را نزد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم آورد آن حضرت فرمود: "اللهم صل علی ابی اوفی و آل ابیِ اوفی" پس به طریق اوْلی صلوات بر اهل بیت آن حضرت جایز باشد.

چهارم: آنکه صلوات از خدا به معنی رحمت و رحمت بر ایشان جایز است با اتفاق و اجماع همه علماء.

پنجم: اینکه منکران جواز گفته اند صلوات شعار آن حضرت است. می گوییم که این مصادره بر مطلوبست زیرا که صلوات همچنان که دلالت بر اعتنا می کند به رفع شأن او و همچنین دلالت می کند به رفع شأن اهل آن حضرت که قائم مقام آن حضرت هستند و در فرق میان آن حضرت و آلش همین بس است که در حق او واجب باشد در هر وقت که مذکور شود همچنان که اختیار ما است

ص:32

اگر شخصی گوید که عادت سلف و گذشتگان کوتاه بودن صلوات است بر پیغمبر و انبیاء می گوئیم عادت گذشتگان مخصص نمی شود و مع ذلک اعظم سلف امام باقر و امام صادق علیهما السلام بودند و ایشان قائل به سخنی نبودند.

یعنی ائمه ما علیهم السلام تخصیصی در این مورد قائل نشدند بلکه به طور مطلق و کلی فرموده اند هر وقت اسم مبارک رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ذکر شد صلوات بر آن حضرت لازم است.

پس اگر بر خلاف آن نظر فتوی بدهند و این محض تعصب و عناد است "نعوذ بالله من الاهواء المضلة و الاراء الفاسدة"

ششم: از فواید مذکوره مذهب جمیع علمای ما آن است که صلوات بر محمد و آل محمد در هر دو تشهد واجب است و بعضی علمای شافعی به استحباب آن رفته و دلیل ما روایت کعب است که مذکور شد در کیفیت صلوات بر آن حضرت و هر گاه صلوات بر آن حضرت واجب باشد پس کیفیت آن نیز واجب باشد و کعب روایت کرده که "اِنَّ النَّبِی کانَ یَقُولُ ذلِکَ فی صَلَواتِهِ"

پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم در نماز خود این چنین می گفتند و می فرمودند: "صلّوا کما رایتُمونی اُصلّی" نماز را بر این طریق بگذارید که از من مشاهده می کنید و از جابر جعفی منقول است که ابن مسعود انصاری گفت: که "قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم

ص:33

من صَلّی صَلوةً وَ لَم یُصَلّ ِفیهِما عَلَّی وَ عَلی اَهلِ بَیتی لَم تُقْبَل مِنهُ"هر که نماز بگذارد و در آن صلوات بر من و آل من نفرستد نماز او مقبول الهی نباشد.

هفتم: کسانی که صلوات بر ایشان واجب است در صلواة (نماز) و در غیر آن مستحب.

ائمه ی معصومند علیهم السلام به جهت اتفاق اصحاب بر ان که آل پیغمبر ایشانند ن غیره و دیگر آن که امر به صلوات مُشعر و آگاهی است به غایت تعظیم مطلق که مستوجب آن نیست مگر معصوم و امّا فاطمه علیها السلام در آن داخل است به جهت آن که بضعة ی رسُول و پاره تن حضرت رسالت است.

و بدان که در صلوات بر محمد صلی الله علیه و آله و سلم و آل اطهار آن حضرت علیهم السلام و ایشان را یاد کردن و وسیله ساختن در انجام مقاصد و مطلوبات ثواب بسیار است و سبب فوز است به مقصودات از جمله خوارزمی در کتاب مناقب خود از ابو علقمه نقل کرده که روزی پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نماز صبح را با ما خواندند و بعد از آن به ما نظر کردند و فرمودند:

ای معاشر اصحاب من، دیشب عم خود حمزة بن عبدالمطلب و برادرم جعفر بن ابی طالب را در خواب دیدم که نزد ایشان پاره بنق [کنار درخت سدره که آرد مانند است که از تنه درخت خرما برآید و آن را به دو شاب خرما آمیخته خوراکی سازند] و عِنب بود آن را می خوردند و بعد از ساعتی عنب، به رُطب مبدل شد و بعضی آن را نیز خوردند پس من نزد ایشان رفتم و گفتم "بِابی انتُما ایُّ الاعمال وجدتُما افضل الاعمالِ"

ص:34

کدام عمل را یافتید که بهترین اعمال باشد؟ گفتند:

"فَدَیْناکَ بِالآباءِ وَ الاُمِّهات وَجَدْنا اَفضَلَ الاَعمالِ الصَّلاةِ عَلَیْکَ وَ سَقیُ الماء و حُّبُ علیّ بنِ ابی طالب"

یافتیم بهترین اعمال را سه چیز که آن صلوات فرستادن است بر تو و آب دادن و دوست داشتن علی بن ابی طالب.

در عِدَّة الدّاعی مذکور است که ابو بصیر از ابی عبدالله علیه السلام روایت کرده که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

"مَن ذُکِرتُ عِنْدهُ فَنَسِیَ اَن یُصَلِّیَ عَلَیّ خَطَاءُ اللهِ بِهِ طَریقَ الجَنَّتَه"

هر که نزد او نام من مذکور گردد و او بر من صلوات نفرستد حق تعالی او را از راه بهشت دور گرداند و مراد به نیسان در این حدیث ترک است به جهت عدم مؤاخذه بر نسیان به اجماع".

و رُوی ابن القداع عنه علیه السلام قال سَمِعَ رَجُلاً مُتَعلّق بِالبَیتَ یَقُولُ الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ فَقالَ لا تَبْتَر بِنا وَ لا تَطلِمنا حَقَّنا فَقُل اللّهم صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ"

یعنی: ابن قداح از امام صادق علیه السلام روایت کرده که مردی دست زده بود به در خانه کعب و می گفت: اللهم صل علی محمد آن حضرت فرمود صلوات را منقطع و دنباله بریده مساز و بر حق ما ظلم مکن و بگو: اللهم صل علی محمد و آل محمد.

ص:35

عبدالله بن نعیم روایت کرده که به امام صادق علیه السلام عرض کردم من به خانه ی شما می روم و به غیر از صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و آل چیزی دیگر نمی دانم و نمی بینم فرمود:

"اَما اَنَّهُ لَمْ یَخْرُج اَحَدَ بِاَفضَلِ مِمّا خَرَجْتَ بِهِ"

و بدان که هیچ کس افضل از تو از آن خانه بیرون نخواهد آمد و جابر از امام علیه السلام روایت کرده که بنده ای از بندگان خدا در آتش دوزخ مدت هفتاد خریف معذب بوده و خریف به معنای هفتاد سال است و در این مدت استغاثه می کرد به خدا و او را سوگند می داد تا او را از عذاب برهاند مژده را حتی به او نمی رسید در این مدت، پس گفت: به حق محمد و اهل بیت او که بر من رحم کن به جبرئیل وحی رسید که هبوط کن به سوی بنده ی من و او را از دوزخ بیرون آر.

گفت: یا رب چگونه نزد او روم که او در میان آتش است. خطاب آمد که امر کرده ام آن آتش را که بر تو سرد و سلامت باشد. پس گفت: بار خدایا این بنده در کدام موضع است از دوزخ است؟ ندا رسید که در چاهی است از سِجّین پس به آن هُبوط کرد، دید که روی او را به قدم بسته اند به زنجیر آتشین و به شدت عذاب گرفتار است. به او گفت:

"کَمْ لَبِثْتَ فیِ النّار"

چند سال است که در آتش دوزخ گرفتاری؟ گفت نمی دانم و از غایت طولانی مدت و شدت عذاب شمار مدت او را نمی دانم. پس او را از آنجا

ص:36

بیرون آورد. خداوند متعال به او ندا کرد که ای بنده من چند بار به من استغاثه کردی و سوگند دادی در آتش؟ گفت: به جهت کثرت عدد آن نتوانم شمرد. حق تعالی فرمود که:

"أمّا و عِزَّتِی وَ جَلالِی لَوْلا سَئَلتَی بِمُحَمَّدٍ وَ أهْلِ بَیْتِهِ لَاَطلَتُ هَوائِکَ فِی النّارِ لکِنَّهُ خَتَمَ (حَتَمْتَهُ) عَلی نَفْسِی اَلّا یَسئَلَنی عَبْدِ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ أهْلِ بَیْتِهِ إِلّا غَفَرْتُ لهُ ما کان بیْنِی وَ بَیْنَهُ فَقَدْ غَفَرْتُ لَکَ الْیوْمِ"

یعنی به عزت و جلال من سوگند که اگر محمد و اهل بیت او را وسیله نجات خود نمی دادی ای بنده ی من مدت مکث تو را در دوزخ طولانی می کردم لیکن بر خود واجب گردانیدم که هیچ بنده مطلوب خود را از من نطلبید به وسیله ی محمد و اهل بیت او مگر آنچه کرده باشد آن را بیامرزم پس امروز از سر تو گذشتم و قلم عفو بر جمیع گناهان تو کشیدم.

سلمان فارسی رحمة الله علیه روایت کرده که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم که می فرمودند: حق تعالی به بندگان خود خطاب می کند که آیا هیچ کس نیست شما را که رفع حوائح کبار خود کند به وسیله و شفاعت مشخص که نزد او گرامی و ارجمند باشد تا وی به جهت این شخصی که مُکرّم و مُقرّب است نزد او، که او را نجات دهد و مراد او را حاصل نماید. بدانید که اکرم خلق نزد من و افضل ایشان نزد من محمد صلی الله علیه و آله و سلم است و برادر او علی علیه السلام و از بعد او ائمه هدی که وسایلند به من پس هر که به وسیله ی محمد و آل او حاجت خود را از من

ص:37

طلبد که آن وصول صفت باشد به او و یا بلیّه از او برطرف کنم بهتر و نیکوتر از آنکه شفاعت کنید به نزد عزیزترین خلق تا آنکه شخص به جهت آن حاجت او را برآورد.

قومی از اهل نفاق وقتی این حدیث را از سلمان شنیدند به طریق استهزا به او گفتند که "یا ابا عبدالله فما لک لا تَقتره علی الله بِهِم اَن یَجْعَلَکَ اَغنَنی المَدینة" چرا اختیار نمی کنی یا تمسک نمی کنی به وسیله ی محمد و آل او به درگاه خدا تا تو را از اغنیای مدینه قرار دهد یا بهتر از ایشان؟

سلمان فارسی رحمه الله علیه گفت: من به وسیله ای از خدا درخواست و سؤال نمودم آن چیزی را که انفع و افضل از جمیع ملک دنیا است و آن سؤال من بود از خدای تعالی به وسیله ی ایشان زبانی ذاکر به من کرامت فرماید تا حمد و ثنای او گویم و دل ذاکری به من دهد تا یاد نعمت های او نمایم و قوتی به من عطا فرماید تا متحمّل امر عظیم و حادثه بزرگ و مصائب شوم و او اجابت نمود که صد هزار بار افضل از همه ی دنیا است و خیرات آن.

محمد بن علی بن بابویه به سندهای صحیحه از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که: در ایام سلطنت یوسف علیه السلام روزی زلیخا از حجاب بارگاه یوسف اجازه خواست تا نزد او رود به وی گفتند: مبادا از جانب او به تو آسیبی رسد به خاطر آنچه میان تو و او واقع شده. زلیخا گفت: نمی ترسم از کسی که او از خدا می ترسد چون بر یوسف علیه السلام داخل شد یوسف به او گفت: چرا رنگ تو متغیر شده جواب داد که

ص:38

"اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی جَعَلَ المُلُوکَ بِمَعْصِیتِهِمْ عَبِیداً وَ جَعَلَ الْعَبِیدَ بِطاعَتِهِمْ مُلوُکاً"

سپاس خدای را که پادشاهان را به جهت معصیت بنده گردانید و بندگان را به جهت اطاعت پادشاه ساخت. گفت: ای زلیخا چه چیز تو را بر آن داشت که از تو صادر شد؟ گفت: حُسن و زیبایی تو یا یوسف مرا بر آن داشت.

یوسف علیه السلام گفت: پس تو چه حالی داشته باشی وقتی که پیغمبری را ببینی که او را محمّد گویند در آخر الزمان که روی او از روی من زیباتر و خلق او از خلق من نیکوتر باشد و سماحت و جوانمردی او از من بیشتر.

زلیخا گفت: «صدقْتَ» راست گفتی، یوسف علیه السلام گفت:

"کیف علِمْتِ انّی صدقْتُ"

از کجا دانستی راستی گفتار مرا؟ زلیخا گفت:

"لِاَنَّکَ حینَ ذَکَرتَهُ وَقَعَ حُبُّهُ فی قَلبی"

به حهت آن که چون یاد او کردی دوستی او در دل من جای گرفت. حق تعالی به یوسف علیه السلام وحی فرمود که:

"اِنَّها قَد صَدَقتَ وَ اِنّی قَد اَحبَبتُها بِحبِّها مُحمّداً"

به تحقیق که او راست گفت و من او را دوست خود گرفتم به جهت دوستی به محمد صلی الله علیه و آله و سلم پس امر کرد یوسف علیه السلام را تا به زلیخا متزوج شد و از این احادیث مفهوم می شود که به مجرد ذکر آن حضرت و استماع آن و توسل به او بدون صلوات بر آن حضرت موجب برآوردن مرام و مقاصد می شود. به هر حال

ص:39

به واسطه ی صلوات بر آن حضرت و آل و اهل بیت آن بزرگوار متوسل به ایشان شوند و بعد از آن طلب حاجت کنند. به این نوع که:

اللّهُمّ بِحقِّ مُحَمّدٍ و آلِ مُحَمّدٍ صَلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ و افْعَلْ بِی کذا و کذا.

جابر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که: فرشته ای از فرشتگان از حق تعالی درخواست کرد تا شنیدن آواز بندگان را به او کرامت فرماید. حق تعالی به او ندا داد که هر چه بندگان گویند او شنود تا روز قیامت و هیچ بنده مؤمن نگوید که "صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمِ"

مگر که این فرشته گوید:

"وَ عَلَیکَ السَّلامُ"

و بعد از آن پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را گوید که

"أنّ فُلانًا یقْرؤُک السّلامُ"

فلان بنده ی مؤمن بر تو سلام می فرستد آن حضرت گوید:

"علیْهِ السلامُ"

سلام خداوند بر او باد.

از امیر المؤمنین علیه السلام مروی است که قوت سمع اصوات را به چهار مخلوق داده اند و آن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است و جنت و نار و حور العین. پس هر گاه بنده ای بعد از فراغ نماز صلوات بفرستد بر آن حضرت و سؤال بهشت کند و از خداوند پناه ببرد از آتش و درخواست تزویج حورالعین کند دعای او مستجاب شود و هر که سؤال بهشت کند بهشت گوید:

ص:40

"یا رَبِّ أَعْطِ عَبدَکَ ما سَئَلَکَ"

بار خدایا بنده تو آنچه طلبیده به او عطا کن و هر که از آتش پناه به خدا برد آتش گوید:

" یا ربِّ أجِرْ عَبدَکَ مِمّا اسْتجارَک مِنْهُ"

خداوندا آنچه بنده از آن زینهار خواست وی را زینهار بده

و هر که سؤال حوریان کند ایشان گویند:

" یا ربِّ أعْطِ عبدک ما سئلک"

محمد بن مسلم از دو امام باقر و صادق علیهما السلام نقل کرده که فرمودند:

"ما فِی الْمِیزانِ شیْ ءٌ أثْقَلُ مِنَ الصَّلَواتِ عَلی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ و إِنّ الرَّجُلَ لِیُوضَعُ عَمَلَهُ فِی الْمِیزانِ فیمِیلُ بِهِ فَیخْرَجُ الصِّلْوة عَلَیْهِ و آلِهِ فَیَضَعُها فِی مِیزانِهِ فَیَتَرجَّحُ بِهِ"

هیچ چیز در ترازوی عمل وی نهند راجح نشود و صلواتی را که آن مرد بر او و بر آل او فرستاده باشد در کفه ترازوی عمل او نهند راجح شود.

هشام بن سالم از امام صادق علیه السلام به روایت کرده که فرمودند:

"لا یزالُ الدُّعاءُ مَحْجُوبةٌ حَتّی یُصَلّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ"

دعا همیشه در پرده باشد یعنی مستجاب نشود تا آنکه بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد و نیز از آن حضرت مروی است که

ص:41

"مَنْ دَعا وَ لَمْ یَذْکُرِ النَّبِیَّ رَفْرَف الدُّعا عَلی رَأْسِهِ فاَتا ذِکرَ النّبِیّ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم رَفَع الدُّعاءِ"

هر که دعا کند و ذکر و یاد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نکند آن دعا بر بالای سر او پرواز کند و به آسمان نرود که موضع قبول و اجابت است مگر به ذکر آن حضرت و آل او.

چون داعی متذکر به نام آنان گردد به مرتبه قبول رسد و نیز از آن پس حضرت منقول است که:

"مَنْ کانَتْ لهُ إِلَی اللّهِ حاجَةٌ فَلیَبدَءَ بِالصَّلوة عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ثُمَّ یُسْئَلُ حاجَتهُ ثُمَّ یَخْتِمُ بِالصَّلواتِ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحمّدٍ فإِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ اَکرَمُ مِنْ أنْ یَقْبَلَ الطَّرَفَیْنِ وَ یَدَعَ الْوَسَط إِذا کانَتِ الصّلواتِ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ لا یَجِبُ عَنْهُ"

هر که را به خدا حاجتی باشد باید که ابتدا کند به صلوات بر محمد و آل محمد و بعد از آن حاجت خود را از او بخواهد و ختم آن کند به صلوات بر محمد و آل محمد پس به درستی که حق تعالی از آن بزرگوار تر و کریم تر است که هر دو طرف دعا را اجابت کند و میان واگذارد چه صلوات بر محمد و آل محمد در حجاب نمی ماند و در معرض قبول می افتد.

یا سید الأنام درود جناب تو++ ورد زبان ماست مه و سال و صبح و شام

نزدیک تو چه تحفه فرستیم ما ز دور++ در دست ما همین صلواتست و السلام(1)

ص:42

هنگامی که خداوند این سوره را نازل کرد پیامبر خود را صلی الله علیه و آله و سلم یادآوری فرموده و در وسط سوره عظمت او را مقرر کرده و او را به تعظیمی یاد کرده که تعظیمی در مقابل او نیست پس فرمودند:

"اِنَّ اللهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیّ"

که معنای او این است و خداوند درود می فرستد بر نبی صلی الله علیه و آله و سلم او را ثنا و ستایش جمیل تمجید فرموده و ملائکه او بر او درود می فرستند به بهترین مدح و ثنا و برای او به پاکترین دعا، او را دعاء می کنند

"ان الله وملائکته یصلون علی النبی"

ابوحمزه ی ثمالی گوید: سُدّی و حمید بن سعد انصاری و برید بن ابی زیاد از عبد الرحمن بن ابی لعلی و از کعب بن عجرة روایت کند که گوید: هنگامی که آیه شریفه نازل شد گفتیم: یا رسول الله ما این سلام را شناختیم پس صلوات و درود بر تو چگونه است؟ فرمودند بگوئید:

"اللّهُمّ صَلِّ عَلی مُحمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتُ عَلی إِبْراهِیمَ وَ آلِ إِبْراهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَ بارِکْ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ کما بارکْت علی إِبْراهِیمَ وَ آلِ إِبْراهِیم إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ"

از عبدالله بن مسعود مروی است که گفته:

ص:43

هنگامی که درود و صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرستید پس بهترین درود را بفرستید به درستی که شما نمی دانید این فضیلت را "و الاّ به بهترین وجه ذکر می کردید" گفتند: ما را آگاه کن از آن. گفت: بگوئید:

اللّهُمّ اجْعَلْ صَلاتَکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ بَرَکاتِکَ عَلی سیِّدِ الْمُرْسَلِینَ وَ إِمامُ الْمُتَّقِینَ وَ خاتَمِ النَّبِیِّینَ مُحمّدٍ عبْدِکَ وَ رَسُولِکَ إِمامِ الدِّینِ و قائِدِ الْخیْرِ وَ رَسُولَ الرَّحْمَةِ اللّهُمَّ ابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً یغْبِطُهُ بِهِ الْأوّلُون و الْآخِرُون اللّهُمّ صلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیْتَ علی إِبْراهِیمَ و آلِ إِبْراهِیمَ إِنّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ.

از ابی بصیر مروی است که از امام صادق علیه السلام درباره ی این آیه پرسیدم که چگونه صلوات بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: ای ابا محمد او را در آسمان های بالا به پاکی یاد کنند و او را بشویند. ابی بصیر گوید: عرض کردم شناختم چگونگی صلوات بر او را، پس چگونه است تسلیم بر آن حضرت؟ فرمود: تسلیم شدن در برابر امور و دستورات آن حضرت. پس بنابراین معنای گفتار پروردگار که فرموده: "وَ سَلِّمُوا تَسلیما"

انقیاد باشید برای امر او. یعنی در برابر اوامر او منقاد باشید و سعی و کوشش کنید در طاعت و فرمان او و در تمام چیزهایی که شما را به آن امر می کند اطاعت نمائید.

بعضی گفته اند: معنای او این که سلام کنید بر او به دعا، یعنی بگوئید

"اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا رَسُول اللّهِ"

ص:44

و از انس بن مالک است که ابی طلحه گوید وارد بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم شدم او را ندیدم مثل چنین روزی خوشحال باشد. گفتم: یا رسول الله من تو را هرگز به این خوشحالی ندیده بودم. فرمودند: چرا خوشحال نباشم و حال آنکه جبرئیل علیه السلام نزد من آمد و گفت: خداوند متعال فرمود: کسی که یک بار صلوات بفرستد ده صلوات بر او می فرستم و دَه سیّئه از او برطرف می کنم و ده حسنه برای او بنویسم.(1)

ثم ذکر ما فضل الله نبیه صل الله علیه وآله فقال: إنَّ اللّه و ملائِکتهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً قال: صلوات الله علیه تزکیة له و ثناء علیه وصلواة الملائکة مدحهم له و صلوة الناس دعاؤهم له و التصدیق و الاقرار بفضله: و قوله: و سلموا تسلیما یعنی سلموا به بالولایة و بما جاء به(2)

سپس ذکر نموده آنچه که خداوند متعال پیامبر خود صلی الله علیه و آله و سلم را به آن فضیلت داده. پس فرموده است (در قرآن خود) خداوند و فرشتگانش صلوات و درود بر پیغمبر می فرستند. ای کسانی که ایمان آورده اید (شما هم) صلوات و درود بفرستید و سلام بر او کنید که یک نوع تسلیم یا منقاد و مطیع آن حضرت شدن است یک نوع تسلیمی که صلوات خدا بر آن حضرت تزکیه و پاک کردن «و منزه بودن هر عیب و نقصی» است و ثناء و تمجید کردن و درود و صلوات

ص:45

ملائکه مدح آنان است و صلوات مردم دعا برای آنان و تصدیق و اقرار به فضیلت آن حضرت است و کلمه سلموا تسلیما یعنی تسلیم او شوید به ولایت او آنچه که از جانب خدا عطاء شده است.

عن ابی مریم النصاری عن أبی جعفر علیه السلام

قال: قلت له: کیف کانت الصلاة علی النبی صلی الله علیه و آله و سلّم قال:

«لمّا غَسَلَهُ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام و کفته سجّاه ثم أدخل علیه عشره فداروا حوله ثم وقف أمیر المؤمنین علیه السلام فی وسطِهم فقال:

"إنّ اللّه و ملائِکتهُ یُصَلُّون علی النّبِیِّ یَا أیُّها الّذِین آمنُوا صلُّوا علیْهِ و سلِّمُوا تسْلِیماً"

فیقول القوم کما یقول حتی صلی علیه اهل المدینة و اهل العوالی».

عن جابر عن ابی جعفر علیه السلام قال: «لما قبض رسول الله صل الله علیه وآله صلت علیه الملائکة و المهاجرون و الانصار فوجا فوجا» قال: و قال أمیر المؤمنین علیه السلام سمعت رسول الله صل الله علیه وآله یقول فی صحته و سلامته: انما انزلت هذه الایة فی الصلاة علی بعد قبض الله لی:

"إنّ اللّه و ملائِکتهُ یُصلُّون علی النّبِیِّ یَا أیُّها الّذِین آمنُوا صلُّوا علیْهِ و سلِّمُوا تسْلِیماً"

ترجمه: ابی مریم انصاری از امام باقر علیه السلام روایت کرده که گوید به امام باقر علیه السلام عرض کردم چگونه بود نماز بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند هنگامی که امیر المؤمنین علیه السلام آن حضرت را غسل داد و کفن نمود روی او را پوشانید سپس

ص:46

عشیره ی آن حضرت کنارش جمع شدند سپس امیر مؤمنان علیه السلام طب در میان آنها ایستاد پس از آن فرمود خدا و فرشتگانش درود و صلوات بر پیغمبر می فرستند ای کسانی که ایمان آورده اید شما هم بر او درود بفرستید و سلام کنید بر او یک انو سلامی یا یک نوع تسلیم و انقادی داشته باشید برای او پس قوم همانی را گفتند که حضرت گفت اهل مدینه و حوالی آن مدینه از جابر روایت شده که امام باقر و فرمودند: هنگامی که رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم قبض روح شدند ملائکه و محاجرین و انصار گروه گروه بر آن حضرت نماز خواندند امیر المؤمنان علیه السلام فرمودند من شنیدم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که در حال صحت و سلامتی خود می فرمود همانا این آیه نازل شده است در نماز بر من بعد از قبض روحم و آیه این است إنّ اللّه و ملائِکتهُ...

عن سعد ان ابن مسلم عن أبی بصیر قال: سالت اباعبدالله علیه السلام عن قول الله عزوجل:

" إِنّ اللَّه وَ ملَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً" قال: الصلاة علیه و التسلیم له فی کل شیء جاء به عن موسی بن جعفر علیه السلام قال: قال الصادق جعفر بن محمد علیه السلام من صلی علی النبی و آله فمعناه انی انا علی المیثاق و الوفاء الذی قبلت حین قوله:

"الست بربکم قالوا بلی".

ص:47

سعد از ابن مسلم از ابی بصیر نقل کند که ابی بصیر گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم درباره گفتار خداوند که می فرماید خدا و ملائکه اش درود و صلوات می فرستند بر پیغمبر، ای مؤمنان شما هم بر او صلوات و درود بفرستید و سلام کنید بر او یا تسلیم او باشید فرمودند درود و صلوات بر آن حضرت و سلام و تسلیم شدن در هر جائی برای آن حضرت آمده است و لازم است.

از امام موسی بن جعفر علیه السلام روایت شده است که فرمودند: امام صادق علیه السلام فرمودند کسی که بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درود بفرستد معنای او این است که من بر آن میثاقی که در عالم ذرّ دارم از من گرفته شده است وفا دارم در آن وقتی که خداوند فرمود: آیا من پروردگار شما نیستم گفتند بلی. عن ابی المغیره قال: سمعت أبا الحسن: یقول: من قال فی دبر صلاة الصبح و صلاة المغرب قبل أن یثنی رجلیه او یکلم احدا

"إِنَّ اللَّه وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً"

اللهم صلّ علی محمد و ذریته قضی الله له مائة حاجة سبعین فی الدنیا و ثلاثین فی الآخرة.

قال: قلت: ما معنی صلاة الله و ملائکته و صلاة المومنین؟ قال: صلاة الله رحمة من الله و صلاة الملائکة تزکیة منهم و صلاة المومنین دعاء منهم له

از ابی مغیره نقل شده که گفت: من از امام هفتم علیه السلام (یا امام هشتم) شنیدم که فرمودند کسی بعد از نماز صبح و نماز مغرب قبل از آن که زانوهای خود را تا

ص:48

کند یا با کسی حرف بزند بگوید"إِنَّ اللَّه وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً" اللهم صل علی محمد و ذُرّیتهُ.

خداوند صد حاجت اورا بر آورد که هفتاد حاجت در دنیا و سی حاجت در آخرت باشد راوی می گوید گفتم: معنای درود و صلوات خداوند و ملائکه و مؤمنین چیست؟ فرمودند صلوات خداوند رحمت است برای آن حضرت و درود ملائکه یک نوع پاک کردن است از جمیع عیوب و نواقص و صلوات مؤمنین هم دعاء است برای آن حضرت.

عن ابی جعفر علیه السلام قال: إن ملکا الله من ملائکة سال الله أن یعطیه سمع العباد فاعطاه فذلک الملک قائم حتی تقوم الساعة لیس احد من المؤمنین یقول: صلی الله علی محمد و آله و سلم الا و قال الملک: وعلیک السلام ثم یقول الملک: یارسول الله إن فلانا یقرئک السلام فیقول رسول الله وعلیه السلام.

ترجمه: امام باقر علیه السلام فرمودند: فرشته ای از فرشتگان خداوند از خداوند سؤال کرد عطا می کنی صدایی به من تا به جمیع بندگان برسانم. خداوند هم به او عطا فرمود: پس آن ملک تا روز قیامت ایستاده است و هیج موقعی نیست مگر این که کسی می گوید صَلَّ اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَمّ و آن ملک گودید و بر تو هم سلام سپس آن ملک گوید یا رسول الله فلان کس به شما سلام رسانید پس رسول خدا می فرماید و بر او سلام باد.

ص:49

عن علی بن الجعد عن شعب عن الحکم قال: سمعت ابن أبی لیلی یقول لیقنی کعب بن عجرة فقال: ألا أهدی لک هدیة؟ قلت: بلی قال: إن رسول الله صل الله علیه و آله خرج الینا فقلت: یا رسول الله قد علمنا کیف السلام علیک فکیف الصلاة علیک؟ فقال:

"قولوا: اللهم صل علی محمد وآل محمد کما بارکت علی ابراهیم و آل إبراهیم إنک حمید مجید"

ترجمه شعب بن حکم گوید: شنیدم از ابن ابی لیلی که می گفت مرا کعب بن شجره ملاقات کرد پس گفت: آیا به تو هدیه ای ندهم؟ گفتم: چرا گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به سوی ما آمد: من عرض کردم یا رسول الله چگونه است سلام بر شما پس چگونه است درود بر شما؟ فرمود بگوئید: "اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکْتَ عَلی إِبْراهِیمَ وَ آلِ إِبْراهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ "

الاحتجاج الطبرسی «عن أمیر المؤمنین علیه السلام فی قوله تعالی: «إِنَّ اللَّه وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً».

قال: «لهذا الایة ظاهر و باطن فالظاهر قوله "صَلُّوا عَلَیْهِ" و الباطن قوله:

"و سَلِّمُوا تَسْلِیماً" أیْ سَلِّمُوا لِمَنْ وصّاهُ و اسْتخْلفهُ و فَضَّلَهُ عَلَیْکُمْ و ما عَهِدَ بِهِ إِلَیْهِ تَسْلِیماً و هذا مِمّا أخْبرْتُک أنّهُ لا یَعْلَمُ تأْوِیلهُ إِلّا مَنْ لطُفَ حِسُّهُ و صفا ذِهْنُهُ وصعّ تمْیِیزُهُ».

ترجمه: در احتجاج شیخ طبرسی رحمت الله از امیر المؤمنین علیه السلام روایت کرده که در مورد گفتار خداوند که می فرماید خداوند و ملائکه اش درود می فرستند بر

ص:50

پیغمبر ای کسانی که ایمان آورده اید بر پیغمبر درود بفرستید و سلام کنید یک نوع سلامی که منقاد و مطیع باشد یک نوع منقادی.

فرمود این آیه یک معنی ظاهری دارد یک معنای باطنی پس معنی ظاهری او اینکه بر آن حضرت درود بفرستد و معنای باطنی او این است که و سلام کنید بر او یک نوع سلام یعنی تسلیم شود برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم برای وصی آن حضرت که او را جانشین خود گردانید به اذن الله و بر شما او را فضیلت داد و آنچه که در حق او عهد و پیمان کرده یک نوع تسلیم و منقاد است و این از آن چیزهای است که به تو خبر دادم که تأویل و معنای او را نمی داند مگر کسی که حس کنجکاوی و لطیف و ذهن او باصفا و تمیز باشد.

و من طریق المخالفین: ما رواه البخاری فی الجزء الرابع قال: حدثنی عبد الله بن عیسی سمع عبد الرحمن بن ابی لیلی قال: لیقنی کعب بن عُجرَه فقال: ألا اهدی لک هَدِیَّة سَمعِتُها من النبی صلی الله علیه و آله و سلم فقلت یک فأهدها لی فقال: سألنا رسول الله صل الله علیه و آله فقلنا یا رسول الله کیف الصلاة علیکم اهل البیت فان الله قد علمنا کیف نسلم؟ قال: «قولوا اللهم صل علی محمد وعلی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم وعلی آل ابراهیم انک حمیدٌ مجیدٌ».

ترجمه: از طریق مخالفین (سنی ها) هم روایت کرده بخاری در جزء چهارم کتاب خود (صحیح بخاری) که عبد الله بن عیسی مرا حدیث نمود که از عبد الرحمن بن ابی لیلی شنیده بود که گفت: شنیدم از ابن ابی لیلی که می گفت مرا

ص:51

کعب بن عُجرَه ملاقات کرد پس گفت: آیا به تو هدیه ای ندهم؟ گفتم: چرا گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به سوی ما آمد: من عرض کردم یا رسول الله چگونه است سلام بر شما پس چگونه است درود بر شما؟ فرمود بگوئید: اللهم صل علی محمد و آل محمد کما بارکت علی ابراهیم و آل إبراهیم إنک حمید مجید"

عن الحَکَم عن ابن أبی لیلی عن کعب بن عجرة قیل: یا رسول الله اما السلام علیک فقد عرفناه فکیف الصلاة علیک؟ قال: «قولوا اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم و علی آل إبراهیم إنک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم إنک حمید مجید».

الثعلبی فی تفسیره فی قوله تعالی:"إِنَّ اللَّه وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ" قال: أخبرنا ابو طالب محمد بن أحمد بن عثمان بن الفرج بن الازهر البغدادی قوم علینا واسط قال: أخبرتی ابو الحسن علی بن محمد ابن عرفة بن لؤلؤ قال حدثنی عمر بن محمد القافلانی قال: حدثنی عمر بن خَلَفَ الحدادی قال: حدّثنی عبد الله الرحمن بن قیس ابو معاویه قال: حدثنی عمر بن ثابت عن یزید بن آبی زیاد عن عبد الرحمن بن عاد عن أبی أیوب الأنصاری قال: رسول الله صل الله علیه و آله صَلَّیتُ المَلائِکَةُ عَلّی وَ عَلی عَلیّ سبع سنین و ذلک أنه لم یصلّ معی أحد غیره(1)

ص:52

ثعلبی که از دانشمندان سنی است در تفسیر خودش درباره گفتار خداوند می فرماید: خداوند و ملائکه بر پیغمبر درود و صلوات می فرستند: گوید به ما خبر داد ابوطالب محمد بن احمد بن عثمان بن فرج بن أزهر بغدادی که گروهی بر ما واسطه بودند: گوید به من خبر داد ابو حسن علی بن محمد ابن عَرفَة بن لؤلؤ گفت به من خبر داد عمر بن محمد قافلایی و او گوید حدیث نمود مرا عمر بن خلف حدادی و او گفت حدیث کرد مرا عبد الله الرحمن بن قیس ابو معاویه و او گفت مرا حدیث کرد عمربن ثابت و او از یزید بن ابی زیاد و او از عبد الرحمن بن عاد و او از آبی ایوب انصاری و او از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود ملائکه بر من و بر علی هفت سال صلوات می فرستادند و بدرستی که غیر از علی علیه السلام را با من کس دیگری را صلوات فرستادند [البته این حرف به این معنای نیست که بر سایر امامان علیه السلام صلوات نفرستادند بلکه مصداق کاملش ما هستیم و ائمه علیهم السلام هم قطعا هستند.]

صلواة الله سبحانه علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم ما یفعله به من اعلام درجاته وقع منازله و یعظم شأنه وغیر ذلک من انواع کراماته وصلوة الملائکه علیه مسألتهم الله عزاسمه أن یفعل به مثل ذلک صلوا علیه آی: قولوا اللهم صل علی محمد کما صلیت علی إبراهیم و آل ابراهیم «و سلموا» له فی الأمور «تسلیمة" ای انقاد و الأمره وأطیعوه او سموا علیه بان تقولوا السلام علیک یا رسول الله. (1)

ص:53

صلوات و درود خداوند سبحان بر نبی مکرم صلی الله علیه و آله و سلم غافل نمی کند ما را از اعلای درجات آن بزرگوار واقع می سازد منزلتهای آن حضرت و بزرگ می دارد شان آن حضرت را در میان همه مخلوقات خود) والی غیر ذالک از انواع کرامات آن حضرت و صلوات ملائکه بر آن حضرت اینکه از خداوند درخواست می کنند که همانند آن را انجام دهند در حق حضرتش و درود بفرستید بر آن حضرت یعنی بگوئید: اللهم صل علی محمد کما صلیت علی إبراهیم و آل ابراهیم و در تمام امور در برابر دستورات آن حضرت تسلیم و منقاد باشید یعنی انقیاد امر آن حضرت و آن حضرت را اطاعت کنید و بر او سلام کنید و اینکه بگوئیدالسلام علیک یا رسول الله.

در موضوع صلوات بر حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم

اوّلاً باید صلوات به ضمیمه آل باشد چنانچه در امالی صدوق است به اسناد از ابان بن ثعلب از حضرت امام محمد باقر علیه السلام از آباء طیبین خود از حضرت رسالت صلی الله علیه و آله و سلم که فرمود:

"منْ صَلّی عَلی مُحَمَّدٍ و لمْ یُصَلِّ علی آلِی لَمْ یَجِدْ رِیحَ الجَنَّتَهَ و إِنَّ رِیحَها لیُوجَد مِنْ مسِیرةِ خَمْسِ مأة عامٍ و ثانیا"

صلوات بر آن حضرت واجب است در تشهد نماز و بدون صلوات نماز باطل است مگر فراموش کند که باید اگر محلش نگذشته برگردد و اگر گذشته بعد از نماز قضا کند و سجده سهو هم بکند و در موقع ذکر اسم مبارک آن حضرت باید صلوات فرستاد چنانچه در کافی از آن حضرت روایت کرده فرمودند:

ص:54

" منْ ذُکِرْتُ عِنْدَهُ فَلَمْ یُصَلِّ عَلیّ دَخَلَ النّارَ فَأبْعَدَهُ اللّهُ.

کسی که من در نزد او یاد شوم و بر من صلوات نفرستد پس داخل آتش خواهد بود پس از خدا خیلی دور است (البته عمدا نه سهواً).

و نیز فرمود: و منْ ذُکِرْتُ عِنْدهُ فنسی الصّلواةِ عَلّی خَطئِیَ بِهِ طَرِیقَ الْجَنَّةِ"

کسی که من در نزد او ذکر شوم و صلوات فرستادن را یادش برود پس از راه خطاء به بهشت رفته است.

و در ثواب صلوات اخبار بسیار داریم. در کافی از عده ای از حباب مُسنَداً از حضرت امام صادق علیه السلام روایت فرمودند:

"مَنْ صَلِّ عَلَی النّبِیِّ صلّی اللّهُ عَلیْهِ و آلِهِ و سَلّم واحِدةً صلّی اللّهُ علیْهِ ألْفَ صلواةٍ فِی ألْفٍ مِنَ الْملائِکةِ لمْ یبْق شیْ ءٌ مِمّا خلقهُ اللّهُ إِلّا صُلِّی علی الْعبْدِ لِصلاةِ اللّهِ عَلَیْهِ و صلوة ملائِکَتِهِ فمنْ لمْ یرْغَبْ فِی هذا فهُو جاهِلٌ مغْرُورٌ قدْ بُرْءٍ اللّهُ مِنْهُ و رسُولُهُ و أهْلِ بیْتِهِ و أزٌّ أحدٌ صادِقِین علیْهِما السّلامُ رِوایت کرده اند فرمود ما فِی الْمِیزانِ شیْ ءٌ أثْقل مِنَ الصّلواتِ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم و إِنَّ الرَّجُلَ لتَُوضَعُ أعْمالِ فِی الْمِیزانِ غیْرِ ذلِک".

از اخبار کثیره مخصوصاً بعد از نمازها و در قنوت نماز و در رکوع و سجود نمازها قبل از دعا و بعد از دعا و موارد دیگر بسیار است.(1)

ص:55

الأُولی الصلاة الدعاء یقال فی اللغة صلی علیه ای دعا له و هذا المعنی غیر معقول فی حق الله تعالی فانه لایدعوله لان الدعاء للغیر طلب نفعه من ثالث فقال الشافعی استهل اللفظ بمعان وقد تقدم فی تفسیر قوله:

"هو الذی یصلی علیکم وملائکته"

مسئله ی اوّل و حقّ اینکه صلاة و صلوات دعا باشد در لغت صلی علیه یعنی دعا برای کسی کنید و این معنی معقول نیست در حق تعالی پس ناچار باید برای خدا دعا نکرد چون خدا که نیاز به دعا ندارد و دعا برای غیر، طلب منفعت است برای شخص سوم که در این باره شافعی که پیشوای شافعین است گفته است ظاهر می شود لفظ به معانی و سابقاً گذشت در تفسیر قول پرودرگار که می فرماید همان کسی است که با ملائکه خود بر شما صلوات می فرستند.

والذی تزیده ههنا هوان الله تعالی قال هناک: هو الذی یصلی علیکم و ملائکته جعل الصلاة الله و عطف الملائکته علی الله و منها جمع نفسه و ملائکته و اَسند الصلاة الیهم فقال «یصلون» وفیه تعظیم النبی علیه الصلاة والسلام و هذا لان افراد الواحد بالذکر و عطف الغیر علیه یوجب تفضیلا للمذکور علی المعطوف کما أن الملک إذا قال یدخل فلان و فلان ایضا یفهم منه تقدیم لایفهم لو قال فلان و فلان یدخلان إذا علمت هذا فقال فی حق النبی صلی الله علیه و آله و سلم إنهم یصلون اشارة الی انه فی الصلاة علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم کالأصل و فی الصلاة علی المومنین الله یرحمهم ثم إن الملائکته یوافقونه فهم فی الصلاة علی

ص:56

النبی صلی الله علیه و آله و سلم یصلون بالاضافة کائها واجبة علیهم أو مندوبة سواء صل الله علیه اولم یصل و فی المؤمنین لیس کذلک

آن چه که معنا را در این جا زیاد می کند این که خداوند متعادل در آنجا فرمود: آن کس که او و ملائکه اش بر شما صلوات می فرستند و ملائکه را لطف بر خداوند کرده و در اینجا یک نوع جمع نفسی است که خود و ملائکه را با هم آورده و ملائکه را اسناد داده به معصومین علیهم السلام که فرمود یصلون آن ها هم درود می فرستند و این امر تعظیم پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم است و این مطلب که اول خداوند را ذکر کرده که فرموده خدا درود می فرستد بعد هم ملائکه را عطف کرده این خود موجب تفضیل و فضیلت است برای معصومین علیهم السلام و همچنان که وقتی پادشاهی می گوید فلانی و فلانی وارد شوند مفهوم این حرف اینکه تقدم مفهوم نمی شود اگر بگوید فلانی و فلانی وارد شوند حال، وقتی این مطلب را در حق نبی مکرم فهمیدی پس در حق پیغمبر گفته است آنها هم درود می فرستند این اشاره به این است که در صلوات بر پیامبر مانند اصل است و بر صلوات مؤمنین خداوند در حق آنها ترحم می کند سپس ملائکه او با او در این امر موافقت می کنند که بر نبی صلوات بفرستند کلمه یصلون اضافه می کند گویا بر آنها هم واجب است یا مستحب است که صلوات بفرستند چه خداوند صلوات بفرستند یا نه و در مؤمنین چنین نیست.

ص:57

و المسالة الثانیة هذا دلیل علی مذهب الشافعی لأن امر للوجوب فتجب الصلاة علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم و لا تجب فی غیر التشهد فتجب فی التشهد.

مسئله دوم: این دلیل است بر مذهب شافعی چون امر برای وجوب است، پس صلوات بر پیغمبر در تشهد فقط واجب است.

و المسالة الثالثة سئل النبی صلی الله علیه و آله و سلم کیف نصلی علیک یا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فقال «قولوا اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم وعلی آل ابراهیم وبارک علی محمد وعلی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم وآل ابراهیم انک حمید مجید».

مسئله سوم: از پیامبر سؤال شد چگونه بر تو صلوات بفرستیم یارسول الله؟ فرمودند بگوئید: اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما....

المسألة الرابعة: اذا صلی الله وملائکته علیه فأی حاجة إلی صلاتنا به نقول الصلاة علیه لیس لحاجته الیها والا فلا حاجة الی صلاة الملائکة مع صلاة الله علیه و انما هو الأظهار تعظیمه کما أن الله تعالی اوجب علینا ذکر نفسه و الاحاجته له الیه و انما هو الأظهار تعظیمه منا شفقة علینا لبثّینا علیه ولهذا قال علیه السلام «من صلی علی مرة صل الله علیه عشرة»

مسئله چهارم: وقتی که خداوند و ملائکه اش درود می فرستند بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم برای ما چه حاجتی و چه نیازی است که صلوات بفرستیم؟

می گوئیم درود بر پیغمبر نیازی به صلوات ملائکه ندارد با اینکه همان صلوات خداوند که می فرستد کافی است و همانا این صلوات به خاطر اظهار تعظیم آن

ص:58

حضرت است همچنان که خداوند بر ما واجب فرموده و با اینکه آن حضرت به صلوات فرستادن ما نیازی ندارد و این به خاطر این اظهار تعظیم آن حضرت است تا شفقت و مهربانی ما را نسبت به آن حضرت ببینند.

لهذا حضرت فرمودند: کسی یک با بر من صلوات می فرستد خداوند ده مرتبه بر او صلوات می فرستد.

المسالة الخامسة: لم یترک الله التبی صلی الله علیه و آله و سلم تحت منة أمته بالصلاة حتی عوضهم منه بامره صلاة علی الأمة حیث قال: "و صل علیهم أن صلاتک سکن بهم"

و قوله و سلموا تسلیما أمر فیجب ولم یجب فی غیر الصلاة فیجب فیها و هو قولنا السلام علیک ایها النبی فی التشهد و هو حجة علی من قال بعد وجوبه و ذکر المصدر للتاکید کیکمل السلام علیه و لم یوکد الصلاة بهذا التأکید لأنها کانت موکدة بقوله «إن الله و ملائکته یصلون علی النبی»(1)

و مسئله پنجم: اینکه خداوند رها نکرده پیامبرش را زیر نت أمتش به صلوات تا بخواهد به خاطر این منت عوض به آن ها بدهد که امت را امر فرموده که بر او درود بفرستد بلکه به واسطه پیامبرش منت بر سر امت نهاده در آنجا که امر می کنید به پیامبرش که بر امت درود بفرست زیرا صلوات و دعای تو برای آنان یک نوع سکون و لطف و مهربانی است.

ص:59

صلوا علیه و سلّموا: ای قولوا الصلاة علی الرسول و السلام و معناه الدعاء بأن یترحم علیه الله و سلم فان قلت الصلاة علی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم واجبة ام مندوب الیها؟ قلت: بل واجبة و قد اختلفوا فی حال وجوبها فمنهم من اوجها کلما جری ذکره و فی الحدیث: من اذکرت عنده فلم یصل علی دخل النار.

جمله صلوا علیه وسلموا درود بر او بفرستید و بر او سلام کنید: یعنی بگوئید درود بر رسول و سلام بر او و معنای او دعا است یعنی رحمت خدا بر او و سلام بر او اگر کسی بگوید صلوات بر پیامبر واجب است یا مستحب می گوئیم واجب است اما در حال وجوب و نحوه و چگونگی او اختلاف کرده اند عده ای از آنها گفته اند. هرجا نام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برده شود واجب است و در حدیث آمده که فرمود هر کس من نزد او یاد شوم و بر من صلوات نفرستند عمدا پس داخل آتش خواهد شد پس از خدا به دور است.

فأبعده الله و بروی آنه قیل یارسول الله ارایت قول الله تعالی أن الله و ملائکته یصلون علی النبی فقال صلی الله علیه و آله و سلم هذا من العلم المکنون و لولا آتیکم سألتمونی عنه ما آخبرتکم به إن الله وکل بی ملکین فلا اذکر عند مسلم فیصلی علّی إلا قال ذانک الملکان لاغفر الله لک و قال الله و ملائکته جوابا لذینک الملکین و لا آذر عند عبد مسلم فلا یصلی علّی إلا ذانک المکان غفر الله لک و قال و ملائکة لذینک الملکین آمین (این قسمت ترجمه اش گذشت)

و منهم من قال: تجب فی کل مجلس مرة و ان تکرر ذکره کما قیل فی آیة السجدة و تَسمیت العاطس وکذلک فی کل دعاء فی اوله و آخره و منهم من

ص:60

اوجبها فی العمر مرهّ و کذا قال فی اظهار الشهادتین و الذی یقتیضه الاحتیاط الصلاه علیه عند کل ذکر لما ورد من الاخبار [و هو طرف حدیث اخرج البخاری فی الادب المفرد (646) و ابن حبان (97) و البزار (3169) و ابن خزیمه (1888)

و عده ای از علماء هستند که می گویند در هر مجلس یک بار کافی است صلوات فرستادن اگر چه چند بار یادآوری شود که نظیر در آیه سجده و در کسی که عطسه می کند و همچنین در هر دعائی در اولش و آخرش یک بار کافی است وعده ای از علماء می گویند در تمام عمر یک مرتبه کافی است [این حرف قابل قبول ما نیست] و همچنین کسی در اظهار شهادتین یک بار بگوید البته آنچه احتیاط اقتضاء می کند اینکه صلوات بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در هر وقت یاد شد باید صلوات فرستاد به خاطر اخبار و روایاتی که آورده شده است.

من حدیث آن هریره ان النّبی صلی الله علیه و آله و سلم صعد المنبر فقال: آمین، آمین قال: انّ جبرئیل اتانی و فیه و من ذکرت عنده فلم یصل علیک فمات فدخل النار فابعده الله قل: آمین فقلت آمین

که این چند نفر از ابی هریره نقل کرده اند که گفت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به منبر رفت پس فرمود: آمین آمین فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت کسی که تو در نزد

ص:61

او یاد شوی و بر تو صلوات نفرستد پس بمیرد و داخل آتش جهنم شود پس از رحمت خدا به دور است من گفتم آمین.

و «فی اسناده محمد بن عمر و هو صدوق له اوها کما فی التقریب] و باقی رجاله ثقات و لو شواهد کثره تقول بها منها ما اخرجه البخاری فی الاداب المفرد (644) من حدیث جابر (908) باطل اخرجه الطبرانی فی الکبیر (2753) من حدیث الحسن بن علی و قال الهیثمی فی المجمع (7/93) فیه الحکم بن عبدالله بن خطاب کذاب و قال عنه ابن حجر فی تخریجه (3/585) متروک منها – حدیث ابن هریره به لفظ رغم الف اجل ذکرت عنده فلم یصل علی اخرجه الترمذی (3545) و احمد (2/254) و الحاکم (1/549) و صحیحه ابن حبّان (908) و قال الترمذی: حسن غریب من هذا الوجه و حدیث الحسین بن علی به لفظ ان الخیل من ذکرت عنده فلم یصل علی: اخرجه الترمذی (3546) و النسایی فی الیوم و اللیله و احمد (1/201) و ابن السینی (384) و صحیحه ابن حبّان (909) و الحاکم (1/549) و واقفه الذهبی و قال الحافظ فی الفتح (11/168) و لایقصر عن درجه الحسن و فی الباب احادیث غیرها.

و قوله صلی الله علیه و آله و سلم اللهم صل علی آل ابی اوفی ولکن للعلماء تفصیلا فی ذلک و هو انها ان کانت علی سبیل التبع کقولک: صلی الله و علی نبی و آله فلا کلام فیها و اما اذا افرد غیره من اهل البیت بالصلاة کما یفرد هو فمکروه لأن ذلک

ص:62

صار شعارا لذکر رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و لانه یؤدی الی الاتّهام بالرفض قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم من کان یومن بالله و بالیوم الآخر فلا یقض مواقف التهم.(1)

عن ابی هاشم قال: کنت مع جعفر بن محمد علیه السلام فی مسجد الحرام فصعد الوالی [المنبر.أ] یخطب یوم الجمعه فقال:

«انّ الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنو صلوا علیه و سلموا تسلیما»

فقال جعفر [علیه السلام. ب]: یا ابا هاشم لقد قال ما لا یعرف تفسیره قال: و سلموا [الولایه / ب] لعلیّ تسلیماً(2)

ترجمه: ابی هاشم گوید من با امام صادق علیه السلام بودم در مسجدالحرام پس امام صادق علیه السلام منبر رفتند و خطبه ای خواندند در روز جمعه پس از آن فرمودند خدا و ملائکه اش صلوات می فرستند بر پیامبر ای کسانی که ایمان به خدا آورده اید درود و صلوات بر او بفرستید و بر او سلام کنید و منقاد تسلیم او باشید پس امام صادق علیه السلام فرمود ای ابا هاشم به درستی چیزی را که گفتی تفسیرش غیر از ائمه هدی علیهم السلام گفته نشده و سلموا یعنی تسلیم بشوید برای علی علیه السلام یک نوع تسلیمی در برابر دستورات او.

حدّثنا یحیی بن یحیی التّمیمّی قال: قرأ – علی مالک عن نعیم بن عبدالله المجمران محمد بن عبد الله بن زید الانصاری (و عبدالله بن زید هو الذی کان

ص:63

اُری النّداء بالصلاه) اخبره عن ابی مسعود الانصاری، قال: اتانا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و نحن فی مجلس سعد بن عباده فقال له بشیر بن سعد امرنا الله تعالی ان تصلی علیک یا رسول الله فکیف نصلّی علیک؟

قال: فسکت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم حتی تمیننا انّه لم یسأله ثم قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قولو: "اللهمّ کما صلّ علی محمد و علی آل محمد. کما صلّیت علی آل ابراهیم و بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی آل ابراهیم فی العالمین انّک حمید مجید و السلام"

یحیی به یحیی اتمیمی گفت: بر مالک قرائت از نعیم بن عبد الله مجمران محمد بن عبد الله بن زید انصاری و عبدالله بن زید آن کسی که شاهد این آیه صلوات بود از ابی مسعود خبر داده که گفت بشیر بن سعد گفت که خداوند تعالی امر کرده به اینکه بر تو صلوات بفرستیم یا رسول الله پس چگونه صلوات بر تو بفرستیم راوی گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ساکت شد تا اینکه آرزو می کردیم که ای کاش در این باره از آن حضرت سوال نمی کردیم سپس فرمود: بگویید خدایا همان طور بر محمد و آل محمد درود بفرست همچنان که بر ابراهیم و آل ابراهیم صلوات فرستادی در جهانیان به درستی که تو ستوده و بزرگواری و السلام.

ص:64

و کما قد علمتم عن ابی هریره انّ رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قال: من صلی علی واحده صلی الله علیه عشرا.(1)

و همچنان که دانستید از ابی هریره روایت شده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند کسی که یک مرتبه بر من صلوات بفرستد ده مرتبه بر او صلوات می فرستم.

در المنثور از صحیح بخاری و مسلم و ابو داود و ترمذی و نسائی و ابن ماجه و ابن مردویه و روات دیگری از کعب بن عجره نقل شده که مردی خدمت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم عرض کرد:

أمّا السّلامُ علیْک فَقَدْ عَلِمْنا فَکَیْفَ الصَّلاةُ عَلَیکَ.

سلام بر تو را می دانیم که چگونه است اما صلوات بر شما باید چگونه باشد؟

فرمودند:

"اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و علِیٍّ آلِ مُحمّدٍ کما صلّیْت علِیِّ آلِ إِبْراهِیم انک حمِیدٌ مجِیدٌ اللّهُمّ بارک علِیٌّ مُحمّدٌ و علِیٍّ آلِ مُحمّدٍ کما بارکت علِیِّ آلِ إِبْراهِیم انک حمِیدٌ مجِیدٌ".

نویسنده تفسیر دُر المنثور علاوه بر حدیث مذکور 18 حدیث دیگر نقل کرده که در همه ی آن ها تصریح شده آل محمد را باید ملحق کرد به صلوات.

ص:65

این احادث را در کتب معروف و مشهور عامه از گروهی از صحابه از جمله ابن عباس و طلحه و ابو سعید خدری و ابو هریره و ابو مسعود انصاری و بریده و امیرالمومنین علیه السلام نقل کرده است.(1)

صحیح بخاری که معروف ترین منابع حدیث سنی ها است روایات زیادی در این زمینه نقل کرده.

در صحیح بخاری دو روایت در این زمینه آمده 1/305 باب الصلاة علی النبی، عجب است که در همین کتاب بخاری با این که در این دو حدیث، چند بار محمد و آل را با هم ذکر کرده اما عنوانی را که برای باب انتخاب کرده باب الصلاة علی النبی علیه و سلم است، بدون آل و این نکته هم قابل توجه است که در بعضی از روایات شیعه حتی کلمه علی میان محمد و آل محمد جدائی نمی افکند بلکه کیفیت صلوات به این کیفیت است: " اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ". ابن حجر در صوائق محروقه ی خود چنین نقل کرده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: لا تُصَلُّوا عَلَیّ الصلاة التبراء فقالُوا و ما الصلاة التبراء قال تقُولُون اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و تَمسِکُونَ بَلْ قُولُوا اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ. هرگز بر من صلوات ناقص نفرستید. عرض کردند: صلوات ناقص چیست؟ فرمود: اینکه بگوئید اللهم صل علی محمد و ادامه ندهید بلکه بگوئید اللهم صل علی محمد و آل محمد.(2) به خاطر همین روایات است که

ص:66

جمعی از فقهای بزرگ عامه اضافه ی (سنی ها) آل محمد را بر نام آن حضرت در تشهد نماز واجب می شمرند که مرحوم علّامه ی حلّی رحمة الله علیه در کتاب تذکره در بحث تشهد این قول را علاوه بر همه علماء شیعه از علمای عامه از قبیل احمد حنبل و بعضی از شافیعه نقل می کند حال آیا فرستادن صلوات بر پیامبر واجب است یا نه (کما این که اشاره شد) و اگر واجب است در کجا واجب می باشد؟ این سوالی است که فقها به آن پاسخ می دهند "در مبحث فقهی خواهد آمد ان شاء الله تعالی" تمام فقها، آل آن حضرت را در تشهد اول نماز و دوم واجب می دانند و در غیر آن مستحب. (گذشت که واجب است) و علاوه بر احادیثی که از طرف اهل بیت علیهم السلام در این زمینه رسیده در کتب عامه نیز روایاتی که دال بر وجوب صلوات است بسیار است از جمله در روایتی عایشه می گوید:

سَمِعْتُ رسُول اللّهِ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم یقُولُ لا تُقْبَلُ صَلّاةُُ إِلّا بِطَهُورٍ و بالصلاة عَلِیِّ

نماز بدون طهارت و درود بر من قبول نخواهد بود.(1)

از فقهای عامه: شافعی آن را در تشهد دوم واجب می داند و احمد حنل در یکی از دو روایت که از او نقل شده و جمعی دیگر از فقها ولی بعضی مانند ابو حنیفه که اشاره شد آن را واجب نمی داند.(2)

ص:67

و جالب این است که شافعی همین فتوا را در شعر معروفش آورده است و حتی صلوات فرستادن بر اهل بیت علیهم السلام را نیز لازم و واجب می شمرد در آنجا که می گوید:

یا أهْل بَیْتِ رسُولِ اللّهِ حُبُّکُم++ فَرضٌ مِن اللّهِ فِی الْقُرْآنِ اَنزَلُهُ

کفاکُم مِن عَظیم القَدر اَنَّکُم++ مَنْ لَمْ یُصَلّ عَلَیکُم لا صَلاة لَهُ

ای اهل بیت رسول الله محبت شما از سوی خداوند در قرآن واجب شده است در عظمت مقام شما همین بس که هر کس بر شما صلوات نفرستد نمازش باطل است.(1)

ص:68

همان طوری که سابقا اشاره شد صلوات در نماز واجب است(1) و حال نظرات فقها و دانشمندان عامه (سنی ها) را در این مبحث ذکر می کنیم که صلوات جزء واجبات است و به طور مسلم از دیدگاه علمای شیعه بالاتفاق و بعضی از علمای مذاهب دیگر او را در ردیف واجبات نماز به حساب آورده اند به این معنا که اگر عمدا نمازگذار صلوات را نیاورد مسلما نمازش باطل است که واجبات نماز از این قرار است.

1- نیت 2- قیام 3- تکبیره الاحرام 4- قرائت 5- سجود 6- رکوع 7- ذکر 8- تشهد 9- سلام 10- ترتیب 11- موالات و صلوات در تشهد است به این صورت:

أشْهدُ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اللّهُمَّ صَلِّ عَلِیٌّ مُحَمَّدٌ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

به وجوب آن هستند و مالکیه و حنفیه قائل به استحبابند نه وجوب و اما صیغه و لفظ تشهد در نزد حنیفه به این کیفیت است:

التحیّاتِ للهِ و الصلواتُ و الطیّباتِ و السلام «علیک ایّها النبی و رحمة الله و برکاته»

«السلام علینا و علی عباد الله الصالحین»

«اشهد ان لا اِله اِلّا الله و اشهد ان محمّداً عبده و رسوله...»

نظر مالیکه: «التّحیاتِ لله الزّاکِیات لله الطیِّباتِ الصلوات «لله» السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته» السلام علینا و علی عباد الله الصاحین.

«اشهد ان لا اله اِلا الله وحده»

«لا شریک له و اشهد ان لا اله اِلّا الله وحده لا شریک له»

«و أشهد ان محمّداً عبده و رسوله...»

نظر شافیعه: «التحیات المبارکات الصلوات الطیّبات لله»

«السلام علیک أیها النبی و رحمة الله و برکاته»

«السلام علینا و علی عباد الله الصالحین أشهد»

«ان لا اله اِلا الله و أشهد ان سیدنا محمّداً و رسول الله...»

نظر حنابله: «التحیّات لله و الصلواتّ و الطّیباتِ السلامُ علیک أیها النبی و رحمة الله و برکاته.»

«السلام علینا علی عباد الله الصالحین.»

ص:71

«اشهد الا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد...»

نظر امامیه: «اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد..»(1)

و واجباته سبعه:

((الاول)) الشهادتان ((التانی))

الصلاة علی محمد و آل محمد فیقول: ((اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد اعبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد...))

و واجبات تشهد هفت چیز است:

اول: شهادتین یعنی ((اشهد ان لا اله الا الله وحد لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد))(1)

دوم: صلوات بر محمد و آل محمد

سوم: نشستن و جلوس به اندازه ذکر مذکور یعنی به اندازه شهادتین

چهارم: طمأنینه یعنی در وقت ذکر تشهد بدن آرام باشد

پنجم: ترتیب در شهادتین یعنی اول اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و بعد اشهد و ان محمدا عبده و رسوله

ششم: موالات و پشت سر هم، بین کلمات و حروف به طوری که از صورت نماز خارج نشود

هفتم: به صورت عربی و صحیح کلمات و حروف را اداء کند.

اللفاظ و صیغ تشهد: هنگامی که در رکعت دوم نشست می گوید:

ص:73

بِسْمِ اللّهِ و بِاللّهِ الْحمْدُ لِلّهِ و خیْرُ الْأسْماءِ لِلّهِ أشْهدُ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ وحْدهُ لا شریک لهُ و أشْهدُ أنّ مُحمّداً عبْدُهُ و رسُولُهُ أرْسلهُ بِهِ الْحقِّ بشِیراً و نذِیراً بیْن یدیِ الساعه أشْهدُ انک نعمْ الرّبُّ و أنّ مُحمّداً نِعْم الرّسُولُ اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و تقبّلْ شفاعتهُ فِی أُمّتِهِ و ارْفعْ درجةً

و در رکعت چهارم در تشهد آن می خواند.

((بِسْمِ اللّهِ و بِاللّهِ و الْحمْدُ لِلّهِ و خیْرُ الْأسْماءِ لِلّهِ أشْهدُ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ وحْدهُ لا شریک لهُ و أشْهدُ أنّ مُحمّداً عبْدُهُ و رسُولُهُ أرْسلهُ بِالْحقِّ بشِیراً و نذِیراً بیْن یدیِ الساعه أشْهدُ انک نعمْ الرّبُّ و أنّ مُحمّداً نِعْم الرّسُولُ التّحِیّاتُ لِلّهِ والصّلواتُ الطّاهِراتِ الطّیِّباتُ الززاکیات الالفادیات الرّائِحاتُ السّابِغاتُ النّاعِماتُ ما طاب و زکی و طهِّرْ خلص و صفِیُّ فلِلّهِ أشْهدُ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ وحْدهُ لا شریک لهُ و أشْهدُ أنّ مُحمّداً عبْدُهُ و رسُولُهُ أرْسلهُ بِالْحقِّ بشِیراً و نذِیراً بیْن یدیِ الساعه أشْهدُ أنّ ربِّی نِعْم الرّبُّ و أنّ مُحمّد أنْعم الرّسُولِ و إِنْ الساعه ایتِهِ لَا ریْب فِیهَا و إِنّ اللَّه یبْعثُ منْ فِی القور الْحمْدُ لِلّهِ الّذِی هدَانَا لِهَذَا و مَا کنا لِنهْتدِی لوْلا أنْ هدَانا اللَّهُ الْحمْدُ لِلَّهِ ربِّ الْعالمِین اللّهُمّ صلِّی علِیٌّ مُحمد و آلِ مُحمّدٍ و بارک علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ و سلّم علیّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ و ترحّمْ علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ کما صلّیْت و بارکت و ترحّمْت علیّ إِبْراهِیم و آلِ إِبْراهِیم انک حمِیدٌ مجِیدٌ اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ و اغْفِرْ لنَا و لِإِخْوَانِنا

ص:74

الّذِین آمنُو ربّنا انک رئوف رحِیمٌ اللّهُمّ صلِّ علِیٌّ مُحمّدٌ و آلِ مُحمّدٍ و اغْفِرْ للمومنین و المومنات و لَا تزِدِ الظَّالِمِین أ لا تبَاراً.(1)

نه فقط در نماز بلکه هر وقت انسان نام مقدس حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را با لقب و کنیه ی آن بزرگوار را از قبیل مصطفی و ابوالقاسم می شنوند صلوات را بفرستد.

اگرچه در نماز هم باشد یا موقع نوشتن اسم های مبارک آن جناب مستحب است (بلکه واجب است) صلوات را هم بنویسد و هر وقت آن بزرگوار را یاد می کند بهتر است صلوات بفرستد.

صاحب عروه در فصل 37 چنین می فرماید:

یستحب الصلاة علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم هر وقت نام مقدس آن حضرت را یاد می کند یا در نزد او نام آن حضرت برده شود هر چند در نماز و در وسط قرائت باشد بلکه بهتر آن است که ترک نکند صلوات را به خاطر این که عده ای از علما فتوا به وجوب آن داده اند.

و فرقی بین اینکه اسم آن حضرت را بگوید یا نزد او برده شود و بین لقب و کنیه آن حضرت نیست.

اسم مانند محمد و احمد و لقب و کنیه مانند ابی القاسم و مصطفی و رسول و نبی یا به ضمیر، و در خبر صحیح وارد است: درود و صلوات بر نبی اکرم

ص:75

بفرستد هر وقت که او را نام برد یا کسی نزد او از حضرت برده شود مانند اذان گو که اسم آن بزرگوار را می برد یا در غیر اذان و در روایت آمده که فرمودند: کسی که نام من در نزد او برده شود و نسیان و فراموش کند صلوات فرستادن بر من را به خطا به طرف بهشت می رود و راه بهشت را گم کرده است.

مسئله 1 – هنگامی که اسم مبارک رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به میان آمد به طور مکرر مستحب است صلوات را تکرار کند بناء بر قول به وجوب آن تکرار آن هم واجب می شود.(1)

بلی! بعضی اقئل به وجوب، یک مرتبه را کفایت می دانند مگر بعد از آن ذکر شود که در این صورت اعاده آن هم واجب است.

و بعضی دیگر از فقهاء قائلند به این که در هر مجلسی یک مرتبه واجب است.

مسئله 2 – اگر کسی در وسط تشهد باشد و اسم آن حضرت را شنید به صلوات تشهد اکتفاء نکند بلکه صلوات را بفرستد ولی در ضمین و حینی که مشغول گفتن اللهم صل علی محمد و آل محمد است تکرار آن دیگر واجب نیست چون تسلسل لازم می آید.

مسئله 3 – احوط (وجوبی) این که فاصله طولانی بین متذکر شدن او و صلوات بر آن حضرت نیندازد. یعنی احتیاط واجب این است که فاصله زیادی نیندازد بین

ص:76

این دو و همچنین بنا بر (احتیاط) استحباب در رسیدن و درک فضل آن و در امتثال امر استحبابی پس اگر خود، نامی از حضرت به میان بیاورد یا در نزد او اسم ن حضرت برده شد در وسط قرائت در نماز او را تا آخر قرائت تأخیر نیندازد مگر اینکه در آخر قرائت نام مقدس آن حضرت را بگوید یا بشنود که مانعی نیست که آخر قرائت صلوات بفرستد.

مسئله 4 – کیفیتی خاصی در لفظ صلوات اعتباری ندارد بلکه در صلوات هر چیزی که دلالت بر او کند مانند صلی الله علیه و اولی (و احق) اینکه آل را ضمیمه کند یعنی بگوید: صلی الله علیه و آله.

مسئله 5 – هنگامی که اسم مبارک آن حضرت را می نویسد «صلی الله علیه و آله و سلم" مستحب است صلوات بر آن حضرت بفرستد.

مسئله 6 – هنگامی که در قلب، آن حضرت را یاد می کند اولی اینکه صلوات بر او بفرستد به خاطر احتمال شامل قول امام علیه السلام که فرمودند:

کلما ذکرته اوْ ذکره اوْ ذکره ذاکر عندک فِی الْأذانِ اوْ غیْرِهِ.

هر وقت نام آن حضرت را بردی یا در نزد او کسی نام حضرت را به میان آورد یا اذان گوئی، نام آن حضرت را به میان آورد یا در غیر اذان، صلوات فرستاده شود.

ص:77

و ظاهر اینکه اراده ذکر لسانی است، نه قلبی، یعنی نام حضرت که برده شود صلوات بفرستد ظهور امر اینکه مربوط به یاد کردن به زبان است نه یاد و ذکر قلب و دل.

مسئله 7 – مستحب است در هنگامی که اسامی انبیاء و ائمه علیهم السلام ذکر می شوند بر آن ها هم صلوات بفرستد بلی وقتی اراده دارد که صلوات بر انبیاء بفرستد اول باید صلوات بر پیغمر خدا صلی الله علیه و آله و سلم بفرستد سپس بر آنان، مگر در ذکر و یاد حضرت ابراهیم علیه السلام که در خبر معاویه بن عمار است که گوید من در حضور امام صادق علیه السلام بعضی از انبیاء را نام بردم و صلوات بر آنان فرستادم فرمودند: وقتی یکی از انبیاء را یاد کردی باید اول صلوات بر محمد و آل محمد بفرستی سپس بر آن پیغمبر صلوات بفرست.(1)

2- و الْواجِبُ فِی کلّ واحِدٍ مِنْهُما خَمسَةُ أَشْیاء و الْجُلُوسُ بِقَدْرِ التّشهُّدِ و الشّهادتانِ و الصّلاةِ علیّ النّبِیّ و علِیٌّ آلِهِ علیْهِمُ السّلامُ

واجبات تشهد پنج چیز است [چه در نماز دو رکعتی یک بار و چه در نماز سه رکعتی و چهار رکعتی دو بار] نشستن بقدر تشهد خواندن و شهادتین و صورت تشهد به این کیفیت است.

اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمداً عبده و رسوله

سپس صلوات بر پیغمبر و آلش بیاورد.

ص:78

3- ثم یجب التشهد: عقب الرکعه الثانیه التی تمامها القیام من السجده الثانیه و کذا یجب آخر الصلاه اذا کانت ثلاثیه او رباعیه و هو اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله اللهم صلی علی محمد و ال محمد و اطلاق التشهد علی ما یشمل الصلاة علی محمد و آله اما تغلیب(1) او حقیقه(2)

سپس واجب است تشهد به دنبال رکعت دومی که تمام بودن او قیام و ایستادن از سجده دوم و همچنین واجب است آخر نماز هنگامی که سه رکعت یا چهار رکعتی باشد و تشهد به این صورت است:

اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صلی علی محمد و آل محمد

و اطلاق تشهد آن است که شامل صلوات بر محمد و آل محمد آن حضرت باشد.

حال یا از باب غلبه است که غالبا این چنین می باشد که شامل صلوات بر پیامبر و آل باشد و یا حقیقتا این چنین است و الّا در غیر این صورت تشهد محسوب نمی شود.

ص:79

به بیان دیگر: اگر کسی گوید صلوات شامل تشهد نیست بلکه آن دو لفظ شهادت است جواب اینکه اطلاق تشهد بر تمام آنها یا از باب تغلیب اکثر بر اقل است.

یعنی، چون بیشتر تشهد شهادت است که آن دو جمله اول است لذا غلبه داده شد اسم شهادت بر صلوات و بر همه آنها اطلاق شده و یا حقیقت شرعیه است یعنی گرچه در لغت تشهد بر رکعتی جمله ای اطلاق می شود که شهادت باشد. ولی شارع مقدس تشهد را از آن معنا نقل داده و وضع نموده برای مجموع آن جملات گرچه یک جمله اش شهادت نیست و صلوات است. و اطلاق یعنی گفتن تشهد بر مجموع جمله ای که شامل صلوات هم هست یا از باب تغلیب و یا حقیقت شرعیه است.

پس خلاصه بحث تشهد اینکه تشهد در نماز دو رکعتی یک مرتبه بعد از سر برداشتن از سجده آخر واجب است و در نماز سه رکعتی و چهار رکعتی دو مرتبه (واجب است) اولی بعد از برداشتن از سجده آخر رکعت دوم و دومی بعد از سر برداشتن از سجده آخر و آن واجبی است که رکن نیست و به واسطه ترک آن تا رکوع (رکعت بعد) که از روی عمد باشد نه سهو نماز باطل می شود اگر چه قضای تشهد «در حال سهوی» واجب است.

و آنچه در تشهد واجب است (خلاصه) آن این می باشد که بگوید:

ص:80

اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد و گفتن «الحمدلله» یا بسم الله و بالله والحمدلله و خیر الاسماء الله یا الأسماء الحسنی کلها لله

در اول تشهد و گفتن تقبّلْ شَفاعَتَهُ فِی أُمَّتِهِ وَ اَرْفَعْ دَرَجَتَهُ بعد از آن مورد بحث ما است که صلوات باشد بعد از صلوات بر پیغمبر و آل او که واجب است بغیر از دو جمله شهادتین یعنی اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله باقی اذکار و ادعیه که بعد و قبل از آن است مستحب می باشد.

4- السابع التشهد و یجب فی کل ثنائیه مَرَّةَ و فی الثلاثیه و الرباعیه مرّتان و یجب فیه الجلوس بقدره و الشهادتان و الصلوه علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم و آله واقله اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آله.(1)

هفتم از واجبات نماز، تشهد است که واجب است در هر دو رکعتی یک بار و در سه رکعتی و چهار رکعتی دوبار – واجب است در آن نشستن بقدر لزوم و شهادتین و صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اقل آن این است که بگوید:

اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آله

ص:81

5- السابع التشهد و هو واجب فی کل ثنائیه مَرَّةَ وَ فِی الثلاثیه و الرباعیه مرّتین و کل تشهد یشتمل علی خمسه: الجلوس بقدره والطمانینه والشهادتان و الصلاه علی النبی و آله و الله التشهد: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ثم یأتی بالصلاه علی النبی و آله.(1)

(و ترجمه این روایت همانند بالا است)

6- و یشتهد فیقول: بسم الله و بالله و الحمدلله و لاسماء حسنی کلها لله اشهد آن لااله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ارسله بالحق بشیراً و نذیراً بین یدی الساعه صلی الله علیه و آله الطاهرین.(2)

و تشهد بخواند پس بگوید: بسم الله و بالله و الحمد لله ولاسماء حسنی....

7- الصلاة علی النبی و آله علیهم السلام.

و این سخن هم از شیخ محمد حسین نجفی معروف به صاحب جواهر است که می فرماید: در تشهد بلاخلاف اختلافی در وجوب او در تشهد نیست بلکه در غینه و تذکره و منتهی و ذکری و کنزالعرفان و معتبر و حبل المتین و غیر هم و اجماع صراحت بر این مطلب است و در خلاف شیخ طوسی رحمة الله علیه نفی خلاف فرموده و همچنین در غیر مسبوط که مسئله اجماعی است بلکه در ناصریات و... اجماع است ایضاً بر واجب بودن صلوات بر نبی صلی الله علیه و آله و سلم [و آل] در تشهد اول و در دوم کمترین تشهد اینکه شهادتین را بگوید: با صلوات بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم

ص:82

و در مفتاح الکرامه نیز گفته است اجماع بر وجوب صلوات بر آل نبی صلی الله علیه و آله و سلم در تشهد.

و در کشف الحق گفته است اجماع امامیه (شیعه) است بر وجوب صلوات بر نبی و آلش علیه السلام در تشهد...(1)

8- باب وجوب الصلاه علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم فی التشهد

ابن ابی عمیر عن زراره عن أبی عبدالله علیه السلام انه قال: مِنْ تمامِ الصّوْمِ إِعْطاءُ الزکاه کالصلاه علی النّبِیِّ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و مِنْ تمامِ الصلاة و منْ صام و لمْ یودها فلاصوم لهُ إِذا ترکها متعمدان صلّی و لمْ یُصلِّ علی النّبِیِّ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و ترک ذلک مُتعمِّداً فلاصلاه لهُ إِنّ اللّه تعالیْ بدأبها قَبْل الصلاة فقال قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکّی وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبّهُ فَصلّی.(2)

زراره از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: از تمام بودن روزه، دادن زکات (فطر) است همانند صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و از تمام نماز است صلوات پس کسی که زکوت (فطریه) را ندهد روزه او ناقص است (وقتی عمداً فطریه ندهد یا زکات ندهد) و کسی که نماز بخواند و صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نفرستد (عمداً) نمازی ندارد زیرا خداوند ابتدا زکات (و فطریه) را قبل از نماز ذکر فرموده است: قد افلح من تزکی * و ذکر اسم ربه فصلی

ص:83

یعنی: حقا ک هرستگاری یافت آن کسی که تزکیه نفس کرده و به ذکر نام خدا به نماز پرداخت سوره ی اعلی آیه 14 و 15

فالوجه فی هذا الخبر الثقه لأنه مذهب کثیر من العامه و نحن قد بینا وجوب الشهادتین و الصلاه علی النبی صلی الله علیه و آله و سلم.

9- فاذا رفعت رأسک من السجده الثانیه فتشهد و قل «بسم الله و بالله و الحمدلله و الأسماء الحسنی کلها لله اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ارسله بالحق بشیراً و نذیراً بین یدی الساعه»

فاذا صلیت الرکعه الرابعه فتشهد و قل فی تشهدک «بسم الله و بالله و الحمدلله و الاسماء الحسنی کلها لله اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ارسله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُون التّحِیّاتُ لِلّهِ و الصَّلَواتُ الطَّیِّباتُ الطّاهِراتُ الزّاکِیاتُ النّامِیاتُ الْغادِیاتُ الرایحات الْمُبارکاتِ الْحسناتِ لِلّهِ ما طاب و طهُر و زکی و خلص و نمی فلِلّهِ و ما خَبُثَ فلِغَیْرِهِ أشْهدُ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ وحْدهُ لا شرِیک لهُ و أشْهدُ أنّ مُحمّداً عبْدُهُ و رسُولُهُ أرْسلهُ بِالْحقِّ بشِیراً و نذِیراً بیْن یدیِ الساعه و أشْهدُ أنّ الجنّة حقٌّ و أنّ النّار حقٌّ...

هنگامی که سرت را از سجده برداشتی پس نشسته بخوان و بگو بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللهِ وَ الْحمْدُ لِلّهِ و بِاللّهِ و الْأسْماءُ الْحُسنی کُلَّما لِلّهِ

ص:84

10- عن ابی عبدالله علیه السلام قال: التّشهُّدِ فِی الرّکْعتیْنِ الْأوّلِین الحمدلله أشْهدُ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ وحْدهُ لا شریک لهُ و أشْهدُ أنّ مُحمّداً عبْدُهُ و رسُولُهُ اللّهُمّ صلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ و تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَأرْفَعُ دَرَجَتَهُ.(1)

«شایان ذکر است که این بحث فقهی که تشهد او تکرار شد در کلمات فقهاء صرفاً به خاطر ذکر صلوات بوده است»

ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمودند: تشهد در دو رکعت اول این است الْحمْدُ لِلّهِ أنْ لا إِله إِلّا اللّهُ و أشْهدُ أنّ مُحمّداً عبْدُهُ و رسُولُهُ اللّهُمّ صلِّ علی مُحمّدٍ وَ تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ و ارْفعْ دَرَجَتَهُ

ص:85

ص:86

از ابی بصیر روایت شده که امام صادق علیه السلام فرمودند: هنگامی که نام پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم برده می شود بر آن حضرت بسیار صلوات بفرستید زیرا هر کسی یک بار بر او صلوات فرستد خداوند هزار بار در هزار صف از فرشتگان بر وی صلوات بفرستد و هیچ مخلوقی باقی نماند مگر اینکه بر آن بنده صلوات بفرستد از جهت صلوات خداوند و فرشتگانش بر او و دست نکشد از این ثوابها و بی رغبتی ننماید مگر نادان خودبین که خدا و رسول از وی بیزارند.

جابر از امام باقر علیه السلام روایت کرده که فرمودند: همانا بنده ای هفتاد خریف که هر یک هفتاد سال است در آتش دوزخ بماند.(1)

آنگاه خدا را بحق محمد و اهلبیتش علیهم السلام بخواند و تقاضای عفو کند خداوند ملک مقرب خود، جبرئیل علیه السلام را فرمان دهد که فرود آید و او را نجات دهد جبرئیل گوید: پروردگارا چگونه در آتش روم؟

خداوند خطاب نماید آن را بر تو سرد و سلامت نمودم بپرسد آن عبد در کجای دوزخ است بگو تا بدانم خداوند فرماید: در سِجّیل(2) پس جبرئیل فرود آید و او را از آتش بیرون آرد آنگاه خداوند بدان بنده خطاب کند که چقدر در آتش بودی؟ گوید: بارالها شمردن نتوانم. خداوند تبارک و تعالی فرماید: به عزت خودم سوگند اگر مرا به آنچه خواندی، نمی خواندی مدت خواری و ماندنت را در آتش بسیار می کردم لیکن من بر خود لازم ساخته ام که هیچ بنده ای مرا بحق محمد و آلش نخواند جز اینکه از او در گذرم آنچه را میانه من و اوست (یعنی از حقوق و گناهانی که مربوط به من و اوست) و امروز تو را آمرزیدم به آن جهت.

ص:90

علی عدُوِّهِ و هُیِیءَ لَهُ سَبَبَ أنْواعِ الْخیْرِ و یُجْعلُ مِنْ رُفقاءِ نبِیِّهِ فِی الْجِنانِ الْأعْلی یقُولُهُنّ ثلاث مرّاتٍ غُدُوِّهِ و ثلاث مرّاتٍ عِیشَةً(1)

عبدالله بن مغیره گوید: از موسی بن جعفر علیه السلام شنیدم می فرمودند: هر کس در تعقیب نماز صبح و مغرب پیش از آنکه برخیزد یا با کسی سخن گوید:

آیه «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما» را قرائت کند و بعد بگوید: « اللّهُمّ صلِّ علیّ مُحمّدٍ النّبِیِّ و ذُرِّیّتِهِ» خداوند یک صد حاجت او را روا کند، هفتاد در دنیا و سی در آخرت. عبدالله گوید: پرسیدم معنی صلاة خدا و ملائکه و صلاة مؤمنین چیست؟ فرمودند: صلاة خدا رحمت اوست و صلاة فرشتگان او ستایش و مدح آنها است برای پیغمبر و صلاه مؤمنین دعا است برای او و از اسرار آل محمد علیهم السلام در موضوع صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و آلش این نوع صلوات است که گفته شود اللّهُمّ صلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ فِی الْأوّلِین و صلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ فِی الاخرین و صلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ فِی الْمَلاءِ الْأعْلی و صَلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ فِی الْمُرْسَلِین اللّهُمّ أعْطِ مُحمّداً و آل مُحمّداً الْوسِیلة و الشَّرَفَ و الْفضِیلة و الدّرجة الْکبِیرة اللّهُمّ إِنِّی آمنْتُ بِمُحمّدٍ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و لَمْ أَرَهُ فَلا تَحْرِمْنِی یوْم الْقِیامةِ رُؤْیَتهُ و ارْزُقْنِی صُحْبتهُ و توفّنِی علی ملّهُ و استفنی مِنْ حوْضِهِ مشْرباً روِیّاً سائِغاً هنِیئاً

ص:95

لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ أبداً إِنّک عَلی کُلِّ شیْ ءٍ قدِیرٌ اللّهُمّ کما آمنْتُ بِمُحمّدٍ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم و لمْ أرهُ فعرِّفْنِی فِی الْجِنانِ وَجْهَهُ اللّهُمَّ بلِّغْ رُوحَ مُحمّدٍ عَنِّی تحِیّةً کثِیرةً و سلاماً

پس هر کس بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم در هر بامداد سه بار و در هر شبانگاه سه بار این چنین صلوات بفرستد تمام گناهان و خطاهایش نابود و محو شود و ایام شادیش به طول انجامد و دعایش مستجاب گردد و به آرزویش برسد و روزیش فراوان شود و بر پیروزی بر دشمن یاری گردد. و از اسباب خیر از هر سو برای او فراهم آید و در بهشت برین از هم نشینان پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم باشد.

مخصوص کرده ام پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: این بهتر است. عرض کرد: همه دعای خود را ویژه شما قرار دادم فرمودند: در این صورت خداوند مهمات تو را در امور دنیا و آخرت کفایت فرماید.

پس مردی از امام صادق علیه السلام سؤالی کرد که خداوند شما را خیر دهد چگونه دعای خود را برای پیغمبر قرار داده است؟ امام علیه السلام فرمودند: از خدا هیچ چیز مسألت نکرده جز این که صلوات بر محمد و آلش آغاز کرده است قبل از خواستن حاجت خویش.

جلّ جلالُهُ لا لبّیْک و لا سعدیک یا ملائِکَتِی لا تُصْعِدُوا دُعاءَهُ إِلّا أنْ یُلْحِقَ بِالنّبِیِّ عِتْرَتِهُ فلایزالَ محْجُوباً حتّی یُلْحِقَ بِی أهْل بیْتِی(1)

عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمودند:

روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: آیا تو را مژده ندهم؟ امیرالمؤمنین علیه السلام گفتند: بفرما پدر و مادرم قربانت، شما که پیوسته مبشر بخیر و خوبی ها بوده اید. فرمودند: جبرئیل تازگی برای من خبر خوشی آورده و آن این است که هر کدام از امت من هنگامی که بر من صلوات می فرستد اگر نام اهل بیتم را نیز ملحق سازد درهای آسمان جملگی برای پذیرفتن دعا و عبادت او گشوده گردد و فرشتگان هفتاد درود بر وی بفرستند و صلوات محو سازنده جرم است آنگاه گناهان چون برگ درختان از او بریزد و خداوند تعالی فرماید: لبیک تو را پذیرفتم بنده من خجسته و مسعود باش پس فرشتگان را گوید شما هفتاد بار بر وی درود فرستید و من هفت صد بار، لیکن اگر تنها بر من صلوات بفرستد و اهل بیتم را ملحق نسازد میان دعای او و آسمان هفتاد حجاب حائل باشد و خداوند جل جلاله فرماید:

«لا لبیک» تو را نپذیرفتم خجسته مباد تو را و مسعود نباشی ای فرشتگان من دعای او را به آسمان مبرید تا اینکه اهل بیت پیغمبرش را نیز در فرستادن

ص:98

درود با پیغمبر ملحق سازد پس همپنین دعایش پذیرفته نگردد و به آسمان بالا نرود تا بر اهلبیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز سلام و درود بفرستد.

این دو امام ابوجعفر باقر یا ابو عبدالله الصادق علیهما السلام نقل کرده فرمود: چون نماز جمعه بجای آوردی بگو:

«اللّهُمّ صلِّ علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ الْأوْصِیاءِ الْمرْضِیِّین بِأفْضلِ صلواتک و بارِکْ علیْهِمْ بِأفْضلِ برکاتک و السّلامُ علیْهِ و علیْهِمْ و علی أرْواحِهِمْ و أجْسادِهِمْ و رحْمتُ اللّهِ و برکاتة»

خداوند برای تو یک صد هزار حسنه بنویسد و یکصد هزار گناه از نامه عملت محو کند و یک صد هزار حاجتت را برای آن روا کند و یک صد هزار درجه مقامت را بالا برد.

بس مرد(1) پرسید چگونه بگویم ؟ فرمودند بگو: «اللّهُمّ صلِّ عَلی مُحَمَّدٌ و آلِ مُحمّدٍ» تا اینکه ما و شیعیان ما نیز داخل باشیم.

در غیر تشهد ثابت می شود که در تشهد واجب است و حنبلی ها و شافعی ها در تشهد أخیر واجب می دانند و گویند در نماز واجب است اما حنفی ها و مالکی ها آن را در نماز هم سنّت دانند که آن در مبحث فقهی گذشت.

خدایا او را در من سُکناه بده و کسی نیست که از دوزخ به خدا پناه برد مگر آنکه آتش می شنود و می گوید: پروردگارا او را از من پناه ده.

صَلّی اللّهُ عَلی مُحمّدٍ و آلِهِ و سَلَّم إِلّا قالَ الْمَلَکُ وَ عَلَیکَ السّلامُ ثُمّ یقُولُ المَلَکَ یا رسُول اللّهِ إِنّ فُلاناً یقرئک السّلامَ فیقُولُ رسُولُ اللّهِ صلّی اللّهُ عَلَیْهِ و آلِهِ و سلّم.(1)

امام باقر علیه السلام فرمودند: ملکی از ملائکه از خداوند خواهش نمود که شنیدن عبادت عباد و بندگان را به او عطا کند خداوند هم عطا فرمود. پس آن ملک همیشه ایستاده است تا قیامت برپا شود پس هر کدام از مؤمنین که بگوید اصل الله علیه وآله آن ملک در جواب گوید و بر تو سلام سپس آن ملک گوید؛ یا رسول الله فلانی بر شما سلام فرستاد. پس رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرماید: و بر او سلام باد.

همه را برای شما اختصاص دادم. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: در این هنگام مؤونه دین و دنیا تو کفایت شده است.

فیض کاشانی گوید: ابن اثیر گفته است یعنی در آخر بیاد من بیفتند چنانچه شتر سوار قدح خود را در آخر باروبنه خود قرار دهد و پس از آنکه از بار کردن همه آنها فارغ گردید آن را پشت آنها بیاویزد پس از آن فیض رحمة الله علیه گوید شاید مقصود این باشد که همیشه بیاد من باشید نه مانند قدح شتر سوار زیرا که شترسوار یاد قدح خود نکند تا آنگاه که تشنه شود و بخواهد آب بیاشامد که در آن هنگام آن را پر کند و بیاشامد و از اوقات دیگر از آن غافل است.

مَلائِکَتُهُ ألْفاً أمّا تَسْمعُ قوْل اللّهِ عزّوجلّ فهُو الّذِی یُصلّی علیْکُمْ و ملائِکتُهُ لَیُخرِجَکُم مِنَ الظُّلُماتِ إِلی النُّوْرِ و کان بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً(1)

اسحاق بن فروخ گویا: حضرت صادق علیه السلام فرمودند ای اسحاق بن فروخ هر که ده بار بر محمد و آل محماه صلوات بفرستند. خداوند و فرشتگان او صدبار پر او صلوات فرستند و هر که صد بار بر محمد و آل محمد صلوات فرستد خداوند و فرشتگان او هزار بار بر روی صلوات فرستند آیا گفتار خدای عزوجل را نشنیده ای که فرماید: شما را خارج می کند. از ظلمات به سوی روشنائی و نور، و با مؤمنین مهربان است.(2)

باشد پس ثواب صلوات [بر محمد و آل محمد] او در آید و آن را در میزان نهند پس سبب آن سنگین گردد و (بر کفه دیگر) بچربد.

عبد السلام بن نعیم گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم من وارد خانه (کعبه) شدم و هیچ دعائی بخاطر نداشتم جز صلوات بر محمد و آل محمد فرمود: آگاه باش که هیچ کس مانند تو (در فضیلت و ثواب) از خانه بیرون نیامده است.

عرض کردم: قربانت: پس معنای آن چگونه است؟ فرمود: هر گاه نام پروردگارش را یاد کند بر محمد و آل محمد صلوات فرستد.

مرحوم مجلسی رحمة الله علیه پس از نقل تفاسیر زیادی که از معصوم علیهم السلام و غیر او در تفسیر آیه رسیده که صلوة در آیه «فصلّی» را به توحید و ذکر قلبی و ذکر زبانی یعنی الله اکبر و نماز در صحرا و نماز فطر و اضحی تفسیر کرده اند و گوید: منافاتی میانه این روایت و آن روایات نیست زیرا این نیز یکی از معانی آیه و بطنی از بطون آن می باشد.

عرض کردند آن کلمات چیست؟ فرمود: بگوئید

«بِسْمِ اللّهِ الرّحْمنِ الرّحِیمِ ولا حَوْلَ وَ لا قُوّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِیِّ الْعظِیمِ و صَلَّی عَلی مُحَمَّدٍ و آلِهِ الطّیِّبِین الطّاهِرِینَ»

«بنام خداوند بخشنده مهربان هیچ گونه نیرو و توانائی جز به سبب خداوند بلند مرتبه بزرگوار نیست و درود خداوند بر محمد و آل پاک و پاکیزه ی او باد» فرشتگان این ذکر شریف را گفتند و عرش الهی را به دوش گرفتند و به قدری برایشان سبک گردید که گویا مویی بر شانه شخصی چابک و قوی روئیده است آنگاه خداوند عظیم الشان به بقیه ی فرشتگان فرمود: این هشت نفر عرش مرا به دوش دارند و شما اطراف آن طواف کنید و تسبیح و تمجید و تقدیس من نمائید و این نمونه ای از قدرت من بود که مشاهده کردید و من بر هر چیزی توانا هستم. (1)

گفت: مهر او چه چیزی است؟ گفتند: «أنْ تُصلِّی علی مُحمّدٍ و آلِ مُحمّدٍ ثلاث مرّاتٍ» سه مرتبه باید بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستی(1)

پدران و مادران ما فدای شما یا رسول برترین اعمال را صلوات فرستادن بر شما و سیراب کردن تشنگان و دوستی علی بن ابی طالب علیه السلام یافتیم.(1)

عرض کرد: قسم به خداوندی که تو را به حق به سوی آفریده گانش فرستاده است نه تنها می دانم چند قطره باران از آسمان به زمین نازل شده بلکه تفصیل آن را هم می دانم که چند قطره در دریا و چند قطره در خشکی و چند قطره در آبادی وچند قطره در باغ و چند قطره در شوره زار و چند قطره در گورستان فرود آمده است رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: من از حفظ و یادآوری او تعجب کردم و او که چنین دید عرض کرد: ای رسول خدا با همه این قدرتی که از نظر دستها و انگشتان و حفظ و یادآوری دارم از محاسبه یک چیز ناتوانم سؤال کردم: حساب کدام چیز است؟ گفت:

قَوْمٌ مِنْ أُمّتِک یَحْضرُون مُجْمِعاً فَیَذْکُرُ اسْمَک عِنْدَهُمْ فَیُصَلُّون عَلَیکَ فأنا لا أقْدِرُ عَلی حَصْرِ ثَوابِهِمْ

عده ای از امت شما که در محلی اجتماع کرده باشند و چون نام مبارک شما به میان آید بر شما صلوات فرستند من از شمارش ثواب آن عاجزم.(1)

به او گفتند: چرا دعاهایی که نسبت به هریک از این مکانها وارد شده نمی خوانی؟ گفت: عهد کرده ام که فقط صلوات فرستم و دعای دیگری را با آن شرکت ندهم و علتش این است که پدرم چون از دنیا رفت صورت او را مثل الاغ دیدم و از مشاهده آن بسیار غمناک شدم بعد از آن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را در خواب دیدم و دامن احسان او را گرفتم و برای پدرم شفاعت کردم و از سبب این قضیه از آن حضرت سؤال کردم فرمودند:

پدرت رباخوار بود و سزای هر کس که رباخواری پیشه کند چنین است.

وَ لکِنْ والِدَک کان یُصَلّی عَلی فِی کُلِّ لَیْلَةٍ عِنْدَ الْمَنامِ مِائَةَ مَرَّةِ و لِذا قَبِلتُ شَفاعَتَکَ وَ عَفَوْتُ

پدرت خصوصیتی داشت و آن بود که هر شب هنگام خوابیدن صد مرتبه بر من صلوات می فرستاد ما به خاطر این عمل شفاعت تو را درباره او پذیرفتیم و او را بخشیدیم آنگاه چهره پدرم را نورانی مانند ماه مشاهده کردم و از هاتفی هنگام دفن او شنیدم که گفت: سبب عنایت پروردگار و آمرزش پدرت همان صلوات هایی بود که بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می فرستاد.(1)

در عالم خواب حضرت زین العابدین امام سجاد را ملاقات کردم و نزد او شکوه و ناله کردم که زاد و توشه ای برای آخرت آماده نکرده ام برای توبه خالص توفیق نیافتم و اعمال صالح را نتوانستم به جا آورم.

حضرت فرمودند:

عَلَیْکَ أنْ تُکْثِرَ الصَّلاةَ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِهِ و نَحْنُ فَعَمِلَ بِذلِکَ وَ نَجْعَلُهُ لَکَ عِوَضَ صَلاتِکَ عَلی مُحمّدٍ و آلِهِ إِلی یَوْمِ الدِّینِ

آنچه بر شما است این است که زیاد بر محمد و آل صلوات بفرستید و ما در مقام پاداش عوض صلواتی که شما فرستاده اید آن اعمال صالح را که به انجامش توفیق پیدا نکرده اید تا روز قیامت برای شما انجام می دهیم.(1)

از عذاب شدید آنها این بود که ایشان را به کشیدن گل برای ساختمان به کار می گرفتند و از ترس اینکه فرار کنند آنها را در بند می کردند با سختی گل را از نردبان ها بالا می بردند و چه بسا از بالا سقوط می کردند و می مردند یا زمین گیر می شدند و هیچ اعتنایی به آنها نمی کردند تا اینکه خداوند تبارک و تعالی به حضرت موسی علیه السلام وحی (پیغام) فرستاد: به قوم خود بگو:

لا یبتدؤن عملا بِالصلاةِ علی محمد و آله الطیبین لیحفف علیهم: عملی را جز با صلوات بر محمد و آل اطهار او شروع نکنند تا آن کار بر آنها آسان گردد

آنها این دستور را اجرا کردند و کارهای دشوار برایشان سبک شد.

و نیز فرمود: هرکس که بر اثر فراموش کردن صلوات سقوط کرد یا زمین گیر شد اگر برایش ممکنی است خودش صلوات را بگوید و اگر برایش مقدور نیست دیگری به جای او صلوات فرستد تا آن گرفتاری به او خسارت و ضرری وارد نکند آنها هم این دستور را عمل کردند و سالم ماندند.

و در تفسیر این قسمت از آیه:

«یُذَبِّحُونَ أبْناءَکُم پسران شما را می کشتند»

فرمود: هر گاه یکی از زنهای آنها حامله می شد به قابله هائی که بر آنها می گماشتند رشوه می داد تا گزارش ندهند و دوران حملش تمام شود و وقتی پسر به دنیا می آمد او را در صحرائی یا سوراخ کوهی یا محل دور افتاده ای رها می کرد و ده مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام می فرستاد خداوند فرشته ای را مامور می کرد تا او را تربیت کند از یک انگشت او شیر می مکید

ص:124

و از انگشت دیگر غذای نرم و ملایم می خورد به این شکل بنی اسرائیل رشد کردند و تعداد آنهائی که سالم ماندند بیش از نفراتی بود که کشته شدند و در تفسیر این قسمت از آیه:

«یَسْتَحْیُونَ نِساءَکُم زن های شما را زنده نگه می داشتند»

فرمود: آنها را باقی می گذاشتند و به کنیزی می گرفتند تا اینکه نزد حضرت موسی آمده ضجّه و ناله کردند و گفتند: دختران و خواهران ما را بکار می گیرند و به خدمت وا می دارند چاره ای برای ما بیندیش حضرت موسی علیه السلام آنها را امر فرمود که صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام بفرستند تا نجات پیدا کنند؛ و در آیه شریفه:

«و إِذْ فَرَقْنا بِکُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْناکُمْ»(1)

«هنگامی که دریا را شکافتیم و شما را نجات بخشیدیم»

فرمود: هنگامی که حضرت موسی علیه السلام کنار دریا رسید خداوند تبارک و تعالی به او وحی فرستاد: به بنی اسرائیل بگو:

جَدِّدُوا تَوْحِیدِی وَ أَقِرُّوا بِقُلُوبِکُمْ ذِکْرَ مُحَمَّدٍ سَیِّدِ عَبِیدِی وَ إِمائِی و أعِیدُوا عَلی أنْفُسِکُمْ ولایَة عَلیٍّ عَلَیْهِ السّلامُ أخِی مُحَمَّدٍ و آلِهِ الطّیِّبِین

ص:125

توحید مرا به خاطر آورید و به دلهایتان نبوت محمد سرور بندگانم را اقرار نمائید و با ولایت برادرش علی بن ابی طالب علیه السلام تجدید عهد کنید؛ و بگوئید: خدایا مرا بر روی این آب عبور بده اگر چنین کردید آب دریا برای شما همانند زمین خواهد شد حضرت موسی علیه السلام این دستور الهی را به ایشان فرمود: آنها در جواب گفتند چیزی که ما را ناراحت می کند و خوش آیند ما نیست به ما دستور می دهی و مگر جز ترس از مرگ بود که ما را از فرعون فراری داد. اکنون تو ما را بدون اندیشه به این دریای انبوه آب با این کلمات می اندازی و نمی دانیم چه به سر ما خواهد آمد کالب بن یوحنا در حالی که بر مرکب سوار بود به حضرت موسی علیه السلام عرض کرد: مهم نیست این خلیج چهار فرسخ باشد آیا خدا تو را به این کار امر فرموده که ما اینها را بگوئیم و داخل شویم؟

حضرت موسی علیه السلام فرمود: بله عرض کرد تو هم ما را به آن فرمان می دهی؟ فرمود: بله عرض کرد: آنگاه ایستاد به توحید پروردگار و نبوت محمد و ولایت امیر المومنین علیه السلام و اولاد طاهرین علیهم السلام او اقرار کرد و عهد خود را با آنها تازه کرد سپس عرض کرد:

«اللّهُمّ بجاهم جَوِّزْنِی عَلی مَتْنِ هذا الْماءِ»

خدایا به آبروی این بزرگواران و به مقامی که نزد تو دارند مرا بر این آب عبور بده.

ص:126

سپس اسب خود را به میان آب برد و به روی آب به راه افتاد و گویا آب برایش مانند زمین نرم و هموار بود تا اینکه به انتهای خلیج رسید.(1)

سپس با سرعت برگشت و به بنی اسرائیل گفت:

ای گروه بنی اسرائیل: از موسی پیغمبر خود اطاعت کنید.

فما هذا الدُّعاءِ اِلّا مِفتاحُ أبْوابُ الْجِنانِ وَ مَقالیقِ أبْوابِ النِّیرانِ وَ مُسْتَنزِلُ الْأرْزاقِ و الْجالِبُ عَلی عِبادالله و إِمائِهِ رِضاءِ الرَّحمانِ الْمُهَیْمِنِ الْخَلّاقِ

این دعایی که او به شما تعلیم نمود کلید درهای بهشت و قفل درهای آتش و نازل کننده روزی ها و جلب کننده خشنودی پروردگار مهربان است.

آنها امتناع ورزیدند و گفتند: ما جز بر روی زمین راه نمی رویم خداوند به موسی علیه السلام فرمود:

«أنِ اضْرِبْ بِعَصاکَ الْبَحْر»(2)

عصای خود را به دریا بزن و بگو:

«اللّهُمّ صلِّ علی مُحمّدٍ و آلِهِ لَمّا فَلَقْتَهُ»

خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست و این دریا را برای ما بشکاف پس دریا شکافته شد و زمین تا انتهای خلیج ظاهر گردید و حضرت موسی علیه السلام به آنها ظاهر فرمود:

ص:127

اکنون داخل شوید گفتند: زمین آن مرطوب و لغزیده است می ترسیم که در آن فرو رویم. خداوند تعالی فرمود: ای موسی علیه السلام بگو:

«اللّهُمّ بِحقِّ مُحمّدٍ و آلِهِ الطّیِّبِین جَفِّفْها»

خدایا بحق محمد و آل پاکش زمین را برای ما خشک گردان. وقتی آن را گفت خداوند باد صبا را بر آن فرستاد و آن را خشک نمود.

پس از آن فرمود: داخل شوید گفتند: ای پیغمبر خدا، ما دوازده قبیله هستیم و وقتی داخل دریا شدیم هر گروهی از ما می خواهد از دیگری سبقت بگیرد و ممکن است حادثه بدی بین ما واقع شود اگر هر فرقه ای از ما راه مخصوص داشته باشد ما از این وحشتی که داریم در امان خواهیم بود.

خداوند به حضرت موسی علیه السلام فرمان داد:

با عصایت به عدد آنها یعنی دوازده مرتبه در دوازده موضع بر زمین بزن و بگو:

«اللّهُمّ بِجاهِ مُحمّدٍ و آلِهِ الطّیِّبِین بیِّنِ لَنَا الْأرْضَ وَ أمِطِ الْماءَ عَنّا»

خداوند به آبروی محمد و اهل بیت پاک او زمین را برای ما ظاهر کن و آب را دور گردان.

پس دوازده راه پیدا شد و کف زمین به سبب باد صبا خشک گردید آنگاه بقوم خود گفت: وارد شوید آنها این بار گفتند: وقتی هر گروه از ما وارد یکی از این راهها شد نمی داند بر سر دیگران چه می آید.

خداوند تبارک و تعالی فرمود: در بین راهها هر انباشته ای از آب را با عصا بزن و بگو:

ص:128

«اللّهُمّ بِجاهِ مُحَمّدٍ و آلِهِ الطّیِّبِین لَمّا جَعَلْتَ فِی هذا الْماءِ طَیقانا واسِعَةً یَری بَعْضُهُمْ بَعْضاً»

خدایا به آبروی محمد و آل اطهار او در میان این آب طوقها و کمانهائی بزرگ قرار بده که افراد این گروه بتوانند افراد گروه دیگر را ببیند سپس بنی اسرائیل داخل شدند(1) و آن حضرت در تفسیر آیه شریفه ی:

«وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُون إِلّا اللّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبی وَالْیَتامی وَ الْمَساکِینِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسناً وَ أقِیمُوا الصَّلاةَ »(2)

و هنگامی که از بنی اسرائیل عهد و پیمان گرفتیم که جز خدا را بندگی نکنید و درباره پدر و مادر و خویشان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید و با مردم نیکو گفتگو کنید و نماز را بپا دارید فرمود:

مقصود از «نماز» در این آیه نمازهای پنج گانه و صلوات فرستادن بر محمد و آل اطهار او است

وَ أقِیمُوا أیْضاً الصَّلاةَ عَلی مُحَمّدٍ و آلِ الطّیِّبِین عِنْدَ أحْوالِ غَضَبِکُمْ وَ رِضاکُمْ وَ شِدَتُکُم وَ رَخاکُم و هُمُومِکُمُ الْمُغْلِقَةِ لِقُلُوبِکُمْ.

یعنی در «حالات مختلف» وقتی خشمگین می گردید زمانی که خوشحال هستید هنگامی که دچار مشکلات می شوید: وقتی که در راحتی و نعمت به

ص:129

سر می برید و هر گاه که غم و غصه ها دل های شما را احاطه می کنند صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام بفرستید.(1)

و در تفسیر آیه شریفه

«وَ کانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَی الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَةُ اللّهِ عَلَی الْکافِرِینَ»(2)

«پیش از بعثت پیامبر بنام آن حضرت طلب فتح و نصرت بر کافران می نمودند آنگاه که آمد و او را نشناختند به او کافر شدند پس لعنت خدا بر گروه کافران باد» امام عسکری علیه السلام از امیر مؤمنان علی علیه السلام فرموده است:

إِنّ اللّه تعالی أخْبرَ رسُولَ اللّهِ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم بِما کان مِنْ إِیمانِ الْیهُودِ بِمُحمّدٍ صلَّی اللّهُ عَلَیْهِ و آلِهِ و سلّم قَبْلَ ظُهُورِهِ مِنْ استِفتاحِهِم علی أعْدائِهِمْ بِذِکْرِهِ وَ الصّلاةُ عَلَیْهِ و آلِهِ

خداوند تبارک و تعالی پیغمبرش را از ایمان یهودیان به آن حضرت پیش از بعثت او خبر داده است که آنها به یاد او و صلوات بر او و اهل بیتش بر دشمنان خود فتح و ظفر پیدا می کردند.(3)

و نیز از آن حضرت روایت شده که فرموده است و کان اللّهُ عزّوجلّ اَمَرَ الْیَهُودَ فِی أیّامِ مُوسی وَ بَعْدَهُ إِذا دَهَمَهُمْ اَمَرَ و دَهَمَتْهُمْ داهِیَةٌ أَنْ یَدْعُوا اللّه عزّوجلّ مُحَمَّدٍ و آلِهِ الطّیِّبِین و اَن یَسْتَنْصِرُوا بِهِمْ

خداوند تبارک و تعالی یهودیان زمان

ص:130

موسی علیه السلام و بعد از او را امر نموده بود که هر گاه مشکلی پیدا کردند و هر زمان دچار مصیبت و بلائی شدند خدا را به واسطه محمّد و آل پاک او بخوانند و بوسیله آنها یاری بجویند و آنها این دستور را اجرا می کردند حتی یهودیان مدینه سالهای متمادی قبل از بعثت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم چنین کاری می کردند و در بلاها و فتنه ها بر مشکلات و دشواریها غلبه می یافتند.

ده سال قبل از بعثت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم دو قبیله اسد و عطفان و جمعی از مشرکین با یهودیان دشمنی می کردند و قصد اذیت و آزار آنها را داشتند و آنها از خداوند به تقرب محمد و آل طاهرین او درخواست نمودند و بدی هاو بلاها را از خود دفع کردند یک بار این دو قبیله با سه هزار اسب سوار به بعضی از محله های یهودی نشین که در اطراف مدینه بود حمله کردند یهودیان که سیصد نفر بیشتر نبودند به مقابله برخاستند و خدا را به محمد و آل محمد خواندند و به فضل الهی آنها را شکست دادند.

این دو قبیله بعد از شکست، با مشورت یک دیگر تصمیم گرفتند از قبیله های دیگر کمک بگیرند تا آنکه جمعیت خود را به سی هزار نفر رساندند آنگاه با این نیروی زیادی دوباره به آن سیصد نفر یهودی هجوم آورند و آنها را در محاصره خود در آوردند و آب و غذا را بر روی آنها بستند، یهودیان که چنین دیدند امان خواستند و آنها نپذیرفتند و گفتند: راه نجاتی برای شما نیست جز این که شما را کشته، زن و بچه شما را اسیر کرده و اموالتان را به غارت ببریم

ص:131

یهودیان که در های امید را به روی خود بسته دیدند به فکر چاره جوئی افتادند بعضی از شخصیتها و بزرگان آنها گفتند: چرا گذشته خود را فراموش کردید؟ مگر حضرت موسی علیه السلام پیشینیان ما را سفارش نکرده بود که در هنگام گرفتاری به واسطه محمد و آل محمد علیهم السلام از خدا استمداد کنند و با روی آوردن به درگاه الهی و تضرع در پیشگاه او سختی های را بواسطه محمد و آل محمد علیهم السلام برطرف کنند

همه گفتند: همین طور است گفتند: پس شما هم چنین کنید تا نجات پیدا کنید یهودیان دست به دعا برداشتند و عرض کردند:

«اللّهُمّ بِجاهِ مُحمّدٍ و آلِهِ آطیبین لمّا سَقَیْتنا فَقَدْ قَطَعَتِ الظُّلمَةِ عَنَّا الْمِیاه حتّی ضَعُفَ شَبابُنا وَ تماوَتَتِ وِلْدانُنا و أشْرافِنا عَلَی الْهَلَکَةِ»

«خدایا به آبروی محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم آبی به ما برسان این ستمگران آب را به روی ما بسته اند به حدی که جوانان ما از تشنگی ضعیف شده اند و چیزی نمانده که هلاک شوند» خداوند به دعای آنها جواب داد و بارانی با قطرات درشت و پیوسته و شدید نازل کرد به طوری که حوض های آنها و رودخانه ها و ظرفهای آنها را پر کرد و گفتند: این یکی از دو احسان که به ما رسید.

سپس بر بام ها آمدند تا از بلندی نگاه کنند لشکری که آنها را احاطه کرده بر اثر این باران چه بر سر آنها آمده است؟ دیدند آنها به شدت اذیت شده اند اسلحه های آنها از کار افتاده وسایل آنها خراب و غذاهایشان فاسد گردیده

ص:132

است و بعضی از آنها این باران را که در غیر وقت خودش و در شدت گرمای تابستان آمده به فال بد گرفته و برگشته اند.

آن عده ای که مانده بودند به یهودیان گفتند: فرض کردیم آب به شما رسید از کجا غذا به شما می رسد تا بخورید و اگر جمعی رفته اند ما بر نمی گردیم تا به شما و اهل و عیال شما و اموالتان غلبه پیدا کنیم و ناراحتی خود را برطرف کرده به دل خود تسلی دهیم.

یهودیان گفتند: آن کسی که ما را به برکت محمد و آل محمد علیهم السلام از تشنگی نجات داد قادر و توانا است که به ما غذا هم برساند و آن کسی که شر عده ای از شما را از ما کم کرد می تواند شر بقیه را هم برطرف کند.

سپس یهود، خدا را به محمد و آل محمد علیهم السلام خواندند و از او تقاضای طعام نمودند خداوند قافله بزرگی را که حدود دو هزار شتر و قاطر و الاغ بود و به همراه خود آرد و گندم و خوراک داشتند به سوی آنها فرستاد این قافله وقتی رسید که لشکر دشمن همگی خواب بودند و خدا خواب آنها را به قدری سنگین قرار داد که متوجه آمدن آنها نشدند و آنها به راحتی وارد قریه شدند و همه متاعی که به همراه داشتند به زمین نهادند و به یهودیان فروختند و از آن محل دور شدند در حالی که هنوز آنها خوابیده بودند پس از مدتی از خواب بیدار شدند و قصد جنگیدن را با یهودیان کردند و به یک دیگر می گفتند:

ص:133

این ها بر اثر شدت گرسنگی نیرو و توان خود را از دست داده اند و به زودی به چنگ ما در می آیند.

یهودیان گفتند: این طور که خیال کردید نیست بلکه خداوند به ما غذا رسانید و شما خواب بودید و در آن حال اگر ما می خواستیم شما را نابود کنیم به راحتی می توانستیم ولی دوست نداشتیم که ناجوان مردانه به شما حمله کنیم اکنون برگردید و ما را به حال خودمان بگذارید و گرنه خدا را به محمد و آل محمد علیهم السلام می خوانیم و از آنها استمداد می کنیم تا شما را ذلیل کند ولی آنها جز به طغیان و سرکشی پاسخ نگفتند.

یهودیان دست به دعا برداشتند و از خدا به واسطه محمد و آل محمد علیهم السلام طلب یاری کردند سپس آنها با همان جمعیت کم به لشکر دشمن حمله کردند بعضی از آنها را کشتند و بعضی را اسیر کردند و بقیه را پراکنده نمودند این یهودیان بعد از بعثت پیامبر و ظهور اسلام برسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم حسد ورزیدند و او را تکذیب کردند و می گفتند:

چرا او از میان طایفه عرب است؟

سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: این فتح و پیروزی که نصیب یهودیان شد به خاطر این بود که محمد و آل محمد را بیاد داشتند

اَلّا فاذکروا یا أُمّةَ مُحَمَّدٍ مُحَمَّداً و آلِهِ عِنْد نوائِبِکُمْ و شدائِدِکُم لِیَنْصُراللّهُ بِهِ ملائِکَتِکُم عَلَی الشّیاطِینِ الّذِینَ یَقْصِدُونکم

ص:134

سپس شما ای امت محمد صلی الله علیه و آله و سلم هنگام مصائب و گرفتاری های خود محمد و آل محمد علیهم السلام را بیاد آورید تا آنکه خداوند به برکت ایشان فرشتگان موکل بر شما را بر شیاطینی که شما را قصد می کنند یاری دهد.

با هر یک از شما از طرف راست او فرشته ای است که حسنات او را می نویسد و از طرف چپ او فرشته دیگری است که گناهانش را ثبت می کند و با او دو شیطان از طرف ابلیس است که او را گمراه می کنند

وقتی آن دو شیطان در قلب او وسوسه نمودند اگر یاد خدا کرد و ذکر شریف لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم و صلی الله علی محمد و آله الطیبین را گفت: آن دو شیطان سرکوب می شوند و نمی توانند فعالیت کنند ...(1)

صلوات فرستاد ثواب آن را که میان اهل قبرستان تقسیم کردند عذاب آنها به حور و قصور تبدیل شد.(1)

إِنّما اتَّخَذَ اللّهُ تَعالی إِبْراهِیمَ خلِیلًا لِکثْرةِ صَلاتِهِ علی مُحمّدٍ و أَهْلِ بیْتِهِ صلواتُ اللّهِ و سلامُهُ علیْهِمْ(1)

خداوند تبارک و تعالی ابراهیم را خلیل خود گرفت زیرا بر محمد و آل محمد که سلام و درود خدا بر آنها باد زیاد صلوات می فرستاد.

هر کس در نوشتار خود صلوات بر من را ذکر کند تا زمانی که اسم من در آن کتاب باقی باشد فرشتگان برای او استغفار کنند.

سه خصوصیت برای پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم

روایتی در کافی از امام باقر علیه السلام نقل شده که سه چیز اختصاص به وجود مبارک پیغمبر اکرم داشت و غیر آن حضرت نبود.

عنْ أبِی جَعْفرٍ علیْهِ السّلامُ قال کان فِی رسُولِ اللّهِ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم ثلاثةٌ لمْ تکُنْ فِی أحدٍ غیْرِهِ

لَمْ یکُنْ لهُ فَیْ ءٌ و لایَمُرُّ فِی طرِیقٍ فَیَمُرّ فِیهِ بَعْدَ یَوْمیْنِ اَوْ ثَلاثَةٌ إِلّا عُرِفَ أنَّهُ قَدْ مَرَّ فِیهِ لِطِیبِ عَرَقِهِ و کان لایَمُّر بِحَجرٍ و لا شجرٍ إِلّا سجد لهُ

برای پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم سایه نبود. از محلی که عبور می کرد اگر بعد از دو روز یا سه روز کسی می گذشت بخاطر بوی عطر که در محل مانده بود می فهمید رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از آنجا عبور کرده است به هر سنگ یا درختی که عبور می کرد بر او سجده می کردند.(1)

سایه پیغمبر ندارد هیچ می دانی چرا؟++ آفتابی چون علی در سایه ی پیغمبر است

مطلب دوم این است که: آیا صلوات موجب بالا رفتن مقام و مرتبه ی پیغمبر و اهل بیت اطهار او می گردد یا نه؟

ص:138

گروهی قول دوم را اختیار کرده اند به گمان این که خدای تبارک و تعالی کامل ترین مرتبه ای که سزاوار نوع انسان باشد به پیغمبر و اهل بیت آن حضرت عنایت کرده و زیادتر از آن تصور نمی رود.

بنابر این نظریه فائده ی صلوات فقط به کسی که صلوات می فرستد بر می گردد همان طور که فرمایش امام هادی علیه السلام در زیارت جامعه ضمنا بر این مطلب دلالت دارد زیرا فرموده است.

و جعل صلاتنا علیکم و ما خَصَّنا بِهِ مِنْ ولایتِکُمْ طِیباً لِخُلِقْنا وَ طهارةً لِأنْفُسِنا(1)

یعنی فائده ی صلوات ما و ولایتی را که به شما اهل بیت داریم خوبی خلق ما و پاکی نفس ما قرار داده است.

به نظر می رسد که قول اول اظهر باشد که صلوات ما باعث زیاد شدن درجه و مرتبه ی محمد و آل محمد علیهم السلام می گردد به خاطر اخباری که به ما رسیده و به خاطر وجود قابل و فاعل یعنی ذوات مقدسه چهارده معصوم ظرفهایی هستند که قابلیت پذیرش فیض را دارند و ذات مقدس پروردگار فیاض علی الاطلاق است و چون مقتضی و مانع مفقود است هیچ اشکالی در قبول این قول نیست و خود آن حضرت این گونه بودند که از افراد صالح امتشان تقاضا می کردند و می فرمودند:

إِنّ ربِّی وَ عَدَدَنی مَرْتَبَةً الشّفاعةً وَ الْوَسِیلَةً لا تُنالُ إِلّا بِالدُّعاءِ

ص:139

پروردگارم به من وعده فرموده است مرا به مرتبه شفاعت و درجه وسیله برساند و جز با دعا به آن نمی توان رسید.

وسیله معنی مفصله ای دارد که مقام رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می باشد در بهشت که همه خلالق غبطه آن را می خورند رجوع شود ذیل آیه 35 سوره مبارکه مائده به برهان مرحوم سید هاشم بحرانی اعلی الله مقامه الشریف جلد دوم صفحه 450 و دیگر تفاسیر عربی و فارسی هم آمده مانند تفسیر منهج الصادقین

نماز بدزدد و نماز را چون لباس کهنه در هم بپیچند و بر صورت او زنند، جفا کارترین مردم مردی است که نام مرا بشنود و صلوات نفرستد، ناتوان ترین مردم کسی است که از دعا کردن عاجز باشد.

و فرمودند هر کس بر من یک مرتبه درود بفرستد خداوند دری از عافیت بروی بگشاید.

4- روی عبدالله بن مسعود ان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم قال أوْلَی النّاسِ بِی فِی یَوْمِ الْقِیامةِ اَکثَرهم عَلَیَّ صَلاةً.(1)

و فرمودند هر که بر من یک مرتبه صلوات بفرستد ذرّه ای از گناهان او باقی نمی ماند.

5- و قال صلی الله علیه و آله و سلم فِی الْوَصِیَّةِ یا علّی مَنْ صَلّی علَّی کُلَّ یَوْمٍ أوْ کُلّ لَیْلَةٍ وَجَبَتْ لَهُ شَفاعَتی و لوْ کان مِنْ أهْلِ الْکبائِرِ.

در وصیت خود به علی علیه السلام فرمودند: یا علی هر روز یا هر شب بر من صلوات بفرستد شفاعت من بر او واجب است اگر چه این گناه کار از اهل کبائر باشد.

6- و قال صلی الله علیه و آله و سلم إِنّ أقْربکُمْ مِنِّی یَوْم الْقِیامَةِ فِی کُلِّ مَوْطِنٍ أکْثَرُکُمْ عَلی صَلاةً فِی دارِ الدُّنْیا و مَنْ صَلّی عَلّی یَوْم الْجُمُعَةِ أوْ فِی لَیْلَةٍ الْجُمُعَةِ مِائَةَ مرَّةٍ قَضَی اللّهُ لَهُ مِائةَ حاجَةٍ سَبْعِینَ مِنْ حَوائِجِ الاخرة وَ ثلاثِینَ مِن حوائِجِ الدُّنْیا ثُمَّ یُوَکِّلُ اللّهِ تعالیْ بِکُلِّ صَلواتُ مَلْکًا یَدُلُّ عَلّی فِی قَبْرِی کما یَدْخُل أَحَدُکُمْ الْهدایا و یَخْبِرُنِی منْ صَلّی علّی بِاسْمِهِ وَ نَسَبهِ إِلی عَشِیرَتِهِ فأثْبتهُ عِنْدِی فِی صیحفة بیْضاء.(2)

ص:142

و فرمودند نزدیکترین شما به من در روز قیامت کسانی اند که (در هر مکانی که باشند) در دنیا بیشتر بر من صلوات فرستاده باشد.

هر که در روز یا شب جمعه صد مرتبه صلوات بفرستند خداوند صد حاجت برای او برآورد که هفتاد حاجت از حاجت های آخرت باشد و سی حاجت از حوائج دنیا. سپس به هر صلواتی خداوند فرشته ای را موکل کند که وارد قبر من گردد همچنان که یکی از شما هدایا را بر کسی وارد می کنید و به من خبر می دهد که فلانی (با اسم و نسب او را نام می برد) این صلوات را خدمت شما فرستاده است پس من هم آن صلوات را در کتابی سفید ثبت و ضبط می کنم.

7- و قال صلی الله علیه و آله و سلم عنْ أنسٍ قال قال رسُولُ اللّهِ صلّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلّم مَنْ صَلّی علّی مرَّةً صَلَّتْ عَلَیْهِ الْملائِکةُ وَ مَنْ صَلَّتْ عَلیْهِ الْملائِکةُ صَلّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ مَنْ صَلّی اللّهُ تَعالی عَلَیْهِ لَمْ یَبْقَ فِی السّماواتِ و الْأرْضِ شَیْ ءٌ إِلّا وَ یُصلِّی عَلَیْهِ.(1)

و فرمودند: هر که یک مرتبه بر من صلوات بفرستد ملائکه بر او صلوات می فرستند و هر که ملائکه بر او صلوات بفرستد خداوند بر او صلوات بفرستد و هیچ موجودی در آسمان و زمین باقی نمی ماند مگر اینکه بر او صلوات می فرستند.

ص:143

8- عن جابر بن عبدالله قال، قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم

مَنْ ذَکَرَنِی وَ لَمْ یُصَلِّ علّی فَقَدْ شَقِیَ و مَنْ اَدرَکَ رمضان فَلَمْ تُصِبْهُ الرّحْمةُ فَقَدْ شَقِی وَ منْ اَدرک أَبَوَیْهِ أوْ أَحَدَهُما فَلَمْ یَبرّ فَقَدْ شَقِی.(1)

و فرمودند: هر که مرا یاد کند و بر من صلوات نفرستد حقیقتا شقی شده است و هرکه ماه رمضان را درک کند و رحمت خدا شامل حالش نگردد بدبخت است و هر که پدر و مادرش را درک کند یا یکی از آنان و نیکی به آنان نکند حقیقتاً بدبخت است.

9- و قال صلی الله علیه و آله و سلم مَنْ صلّی علّی مَرَّةً لا یَبْقی عَلَیْهِ مِنَ الْمَعْصِیةِ ذَرَّةً.

و فرمودند: هر که بر من یک مرتبه صلوات و درود بفرستد ذره ای معصیت برای او باقی نمی ماند [خداوند به او توفیق توبه می دهد که گناهان خود را شستشو دهد و پاک گردد و از توبه کاران گردد]

10- عنْ أبِی بصِیرٍ قال قال الصّادِقُ علیْهِ السّلامُ منْ صلّی علی النّبِیِّ صلّی اللّهُ عَلَیْهِ و آلِهِ و سَلَّم فِی کُلِّ یَوْمٍ مِائَةَ مَرَّةٍ أَسْدادها سَبْعُون ألْفَ مَلَکٍ یَبْلِغُها إِلی رسُولِ اللّهِ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم قَبْلَ صاحِبِهِ.

امام صادق علیه السلام و فرمودند: هرکه در هر روز صد مرتبه بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بفرستد هفتاد هزار فرشته او را می گیرند و به آن حضرت می رسانند.

11- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم منْ قال صلّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ أعْطاهُ اللّهُ أجْرِ اثْنَیْنِ و سَبْعِینَ شَهِیداً و خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْم وَلَدَتْهُ أُمُّهُ.

ص:144

و فرمودند: هر که گوید صلی الله علی محمد و آل محمد خداوند پاداش هفتاد و دو شهید را به او عطاء فرماید و مانند روزی که از مادر متولد شده گناهان او آمرزیده می شود.

12- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم ما مِنْ أحدٍ مِنْ أُمّتِی یَذْکُرُنِی ثُمّ صلّی علّی إِلّا غفر اللّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ و إِنْ کان أکْثر مِنْ رَمْلٍ عالِجٍ.

و فرمودند: هر نفری از امتم که مرا یاد کند سپس بر من صلوات بفرستد خداوند گناهان او را می آمرزد اگر به اندازه ی ریگ بیابان باشد.

13- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم أنّهُ ما مِنْ أحدٍ صلّی علّی مرّةً و أسْمع حاقظیه إلّا أنْ لا یکْتُبا علیْهِ ذَنبَ ثلاثة أیّامٍ.

و فرمودند: هر که بر من یک مرتبه صلوات بفرستد و دو محافظ او (دو فرشته) بشنوند تا سه روز بر او گناهی ننویسند.

14- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم منْ صلّی علّی یَوْم الْجُمُعَةِ مِائة مرّةٍ غفر اللّهُ خَطِیئتِهِ ثَمانین سنةً

و فرمودند: هر که روز جمعه صد بار صلوات بر من بفرستد خداوند خطاهای او را می بخشد خطاهای هشتاد ساله او را.

15- عنْ أنسٍ قال النّبِیُّ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم منْ صلّی علی یوْم الْجُمُعَةِ ألْفَ مرّةٍ لَمْ یَمُتْ حَتّی یَری مَقْصَدَهُ مِنَ الْجَنَّةِ.

و فرمودند: هر که در روز جمعه هزار مرتبه بر من صلوات بفرستد از دنیا نرود تا جایگاه خود را در بهشت ببیند.

ص:145

16- و قال صلّی اللّهُ عَلَیْهِ و آلِهِ و سلّم الصّلاة عَلی مُحمّدٍ و آلِهِ تَعْدِلُ عِنْدَ اللّهِ عزوجل التّسْبِیحِ و التّهْلِیلِ و التّکْبِیرِ.

و فرمودند: صلوات بر محمد و آل محمد در نزد خداوند عزوجل معادل تسبیح و تهلیل و تکبیر است.

17- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم منْ صلّی علّی مرّةً خلق اللّهُ تعالی یَوْم الْقِیامةِ عَلی رأْسِهِ نُوراً و علی یَمِینِهِ نُوراً و علی شِمالِهِ نُوراً و عَلی فوْقِهِ نُوراً و علی ظَهْرِهِ نُوراً و علی تَحتِه نُوراً و فِی جمِیعِ أعْضائِهِ نُوراً.

و فرمودند: هر که یک مرتبه بر من صلوات بفرستد خداوند متعال روز قیامت نوری را خلق می کند بر سرش و نوری را به طرف راستش و نوری را به طرف چپش و زیر پایش نوری را و در جمیع اعطاء او نوری را می آفریند که او را به بهشت راهنمایی کند).

18- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم لنْ یلِج النّار منْ صلّی عَلَیَّ.

و فرمودند: جهنم وارد نشود کسی که بر من صلوات فرستاده باشد.

19- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم الصّلاة علی نُورٍ علی الصِّراطِ ومنّ کان لهُ علی الصِّراطِ مِن النُّورِ لمْ یکُنْ مِنْ أهْلِ النّارِ.

و فرمودند: صلوات بر من نوری است بر صراط و کسی که برای او در صراط نور باشد از اهل جهنم نخواهد بود.

ص:146

20- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم جائنِی جبْرائِیلُ و قال إنّهُ لا یُصلِّی علیک أحدٌ إِلّا و یُصلِّی علیْهِ سَبْعُون ألْف ملک و منْ صلّی علیْهِ سبْعُون ألْف ملکٍ کان مِنْ أهْلِ الْجنّةِ.

و فرمودند: جبرئیل نزد من آمد و گفت: کسی که بر تو صلوات نفرستد مگر این که هفتاد هزار فرشته بر او درود بفرستد و کسی که هفتاد هزار فرشته بر او درود بفرستند از اهل بهشت خواهد بود.

21- عنْ أنسٍ عنِ النّبِیِّ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم أنّهُ قال منْ صَلّی علّی ألْفَ مرّةٍ لَمْ یَمُتْ حتّی یُبَشِّرُ لَهُ بِالْجَنّةِ.

و فرمودند: کسی که هزار مرتبه بر من صلوات بفرستد نمی میرد تا بشارت بهشت را به او بدهند.

22- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم صلواتِکُمْ علی جَوازِ لِدُعائِکُمْ وَ مرْضاةٌ لربکم و زکاةُ لأَعمالِکُم.

و فرمودند: صلوات شما بر من جواز دعاهای شما است و خوشنودی پروردگار شما و تزکیه اعمالتان می باشد.

23- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم ما مِنْ دُعاءٍ إِلّا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ السَّماءِ حِجابٌ حتّی یُصلّی علی مُحمّدٍ وآلِهِ فَإِذا فعل ذلِک انْخَرَقَ الْحِجابُ فدخل الدُّعاءُ و إذا لمْ یفْعلْ ذلِک لمْ یُرْفعِ الدُّعاءُ

و فرمودند: دعایی نیست مگر این که بین او و آسمان حجاب (مانعی) می باشد تا اینکه صلوات محمد و آل محمد او بفرستند پس هنگامی که چنین شد

ص:147

حجاب ها برطرف خواهد شد پس دعاء بالا می رود و هنگامی که دعا بدون صلوات باشد آن حجاب و مانع برطرف نخواهد شد.

24- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم منْ صَلّی عَلّی صَلاةً صلّی اللّهُ تعالی عَلیْهِ بِها عَشْرَ صَلَواتٍ وَ مَحی عنْهُ عَشْر سیِّئاتٍ و أَثْبَتَ لَهُ بِها عَشْرَ حَسَناتٍ و اسْتَبَقَ مَلَکًا الْمُوکّلانِ بِهِ أیُّهُما بلغ رُوحِی مِنْهُ السّلام.

و فرمودند: کسی که یک بار بر من صلوات بفرستد خداوند متعال ده مرتبه صلوات بر او می فرستد و ده بدی و سیئه از او برطرف کند و ده حسنه برای او ثابت فرماید و دو ملک موکل او می کند که سلام او را به من برساند.

25- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم أکْثِرُوا مِن الصّلواتِ علّی یَوْمَ الْجُمُعةِ فإِنّهُ یُضاعَفُ فِیهِ الْأعْمالُ و اسْألُوا اللّه لی الدّرجة و الْوسِیلة مِنَ الْجنّةِ قِیل یا رسُول اللّهِ و ما الدّرجة و الْوسِیلة مِن الْجُبْنةُ لاینالها الانبی أرْجُو أنْ أکُون أنا.

و فرمودند: روز جمعه بر من بسیار صلوات بفرستید زیرا که اعمال من مضاعف گردد و خدا را برای من بخوانید به وسیله و درجه سوی بهشت که کسی به او نرسد و من امیدوارم به آن درجه برسم یعنی درجه ای از بهشت است که مخصوص من است نه دیگری.

26- و قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم لقِینِی جبْرائِیلُ علیْهِ السّلامُ فبشّرنِی قال إِنّ اللّه عزوجل یَقُولُ منْ صُلِّی علیک صَلَّیْتُ عَلَیْهِ مِنْ سلّم عَلَیکَ سَلَّمْتُ عَلَیْهِ فَسَجَدْتُ لِذلِکَ(1)

ص:148

و فرمودند: جبرئیل علیه السلام مرا ملاقات کرد پس بشارت داد مرا به این که خداوند عزوجل می فرماید کسی که بر تو صلوات بفرستد من بر او صلوات می فرستم و کسی که بر تو سلام برساند بر او سلام می رسانم.

27- و قال صلّی اللّهُ عَلَیْهِ و آلِهِ و سلّم مِنْ صلِّی علیّ و علی آلی تعْظِیمًا لحقی خلق مِنْ ذلِک الْقوْلِ مِلْکِ یری لهُ جناحٌ الْمشْرِقِ و جناحٌ بِالْمغْرِبِ و رِجْلاهُ مغموستان فِی الْأرْضِ السُّفْلی و عُنُقُهُ مُلْتوٍ تحْت الْعرْشِ فَیَقُولُ اللّهُ عزوجل صلِّ عَلَی أعْبُدِی کَما صلِّ عَلَی النّبِیّ فهُو یُصلّی علیْهِ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ.

و فرمودند: کسی که بر من و آلم از روی تعظیم حق من، صلوات بفرستد فرشته ای را که یک بالش در مشرق و بال دیگرش در مغرب و دو پای او زیر زمین هفتم و گردنش در زیر عرش است خدا می گوید: بر عبد من صلوات بفرست همچنان که بر پیغمبر من صلوات فرستاد و او تا روز قیامت بر او درود بفرستد.

28- قال علی علیْهِ السّلامُ الصّلاةُ علی النّبِیِّ و آلِهِ أمْحقُ لِلْخطایا مِن الْماءِ لِلنّارِ و السّلامُ علی النّبِیِّ و آلِهِ أفْضلُ مِنْ عِتْقِ رقباتٍ و حُبُّ رسُولِ اللّهِ صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم أفْضلُ مِنْ مُهجِ الْأنْفُسِ أوْ قال ضرْبِ السُّیُوفِ فِی سبِیلِ اللّهِ.

حضرت علی علیه السلام فرمودند: صلوات بر پیغمبر و آلش فرستادن خطاها را محو می کنند همچنان که آب آتش را محو می کند و سلام بر پیغمبر و آلش برتر از

ص:149

آزاد کردن بنده ها است و دوستی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بهتر از نفوس و جان ها است یا فرمودند بهتر است از زدن شمشیر در راه خدا.

29- عنْ الصّبّاحِ بْنِ سُبابة قال قال أبُو عبدالله علیْهِ السّلامُ إلّا أُعلِّمُک شیْئاً بقّی اللّهُ بِهِ وجْهک مِنْ حرِّ جهنّم قال قُلْتُ بلی قال قُلْ بعْد الْفَجْرِ مِائة مرّةٍ اللّهُمّ صَلِّ علی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحمّدٍ یقِی اللّهُ بِهِ وجْهک مِنْ حرِّ جهنّم.

امام صادق علیه السلام به صباح بن بسابه فرمودند می خواهی تو را آگاه کنم چیزی از که خداوند صورت تو را از آتش جهنم حفظ کند؟

گفت: آری فرمودند: بعد از (نماز) فجر صد بار بگو اللهم صل علی محمد و آل محمد تا خدا تو را از جهنم حفظ بفرماید.

30- عنْ أبِی عبدالله علیْهِ السّلامُ قال وجدْتُ فِی بعْضِ الْکُتُبِ منْ صلِّ علی مُحمّدٍ بنِیهِ کتب اللّهُ لهُ مِائةُ حسنةٍ و منْ صلِّ علی مُحمّدٍ و أهْلِ بیْتِهِ کتب اللّهُ ألْف حسنةٍ (1)

امام صادق علیه السلام فرمودند: در بعضی از کتاب ها دیدم نوشته شده بود کسی که بر نبی مکرم صلوات بفرستد خداوند صد حسنه برای او بنویسد و کسی که بر محمد و اهل بیتش صلوات بفرستد هزار حسنه برای او بنویسد.

31- قال صلّی اللّهُ علیْهِ و آلِهِ و سلّم مِنْ صلِّ علی یوْمٍ یوْم الْجُمُعةِ مِائة صلاةٍ قضی اللّهُ لهُ سِتینٌ حاجةً مِنْها لِلدُّنْیا ثلاثُون و ثلاثُون لِلْأخِرةِ.

ص:150

و فرمودند: کسی که در روز جمعه صدبار صلوات بر من بفرستد خداوند شصت حاجت برای او برآورده کند که سی تا حاجت دنیا باشد و سی حاجت آخرت است.

32- عَنْ أَبِی الْمَعْیَرَةَ قَالَ سَمِعْتُ اباالحسن عَلَیْهِ السَّلَامُ یَقُولُ مَنْ قَالَ فِی دُبُرِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَ صَلَاةِ الْمَغْرِبِ قَبْلَ أَنْ یَثْنِیَ رِجْلَیْهِ أَوْ یُکَلِّمَ أَحَداً هَذِهِ الْمَقَالَةَ قَضَی اللَّهُ لَهُ مِائَةَ حَاجَةٍ سَبْعُونَ فِی الدُّنْیَا وَ ثَلَاثُونَ فِی الاخرة قَالَ قُلْتُ مَا مَعْنَی صَلَاةِ اللَّهِ وَ صَلَّاةُ مَلَائِکَتِهِ وَ صَلَاةِ الْمُومِنِینَ؟ قَالَ صَلَاةُ اللَّهِ رَحْمَةٌ مِنَ اللَّهِ لَهُ وَ صَلَاةُ الْمَلَائِکَةِ تَزْکِیَةٌ مِنْهُمْ لَهُ وَ صَلَاةُ الْمُؤْمِنِینَ دُعَاءٌ مِنْهُمْ لَهُ وَ مَنْ سِرِّ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الصَّلاَةِ عَلَی النَّبِیِّ وَ آلِهِ صَلَّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْأَوَّلِینَ وَ صَلَّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الاخرین وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْمَلَاءِ الْأَعْلَی وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْمُرْسَلِینَ اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً الْوَسِیلَةَ وَ الشَّرَفِ وَ الْفَضِیلَةَ وَ الدَّرَجَةَ الْکَبِیرَةَ اللَّهُمَّ إِنِّی آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ لَمْ آره فَلَا تَحْرِمْنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ رؤیه وَ ارْزُقْنِی صُحْبَتَهُ وتوفنی عَلَی مِلَّتِهِ وَ اسْقِنِی مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیّاً سَائِغاً هَنِیئاً لَا أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَداً إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ مَا آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ وَ لَمْ أَرَهُ فعرفتی فِی الْجِنَانِ وَجْهَهُ اللَّهُمَّ بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ عَنِّی تَحِیَّةً کَثِیرَةً وَ سَلَاماً فَإِنَّ مَنْ صَلَّی عَلَی النَّبِیَّ بِهَذِهِ الصَّلَاةِ هُدِمَتْ ذُنُوبُهُ وَ غُفِرَتْ خَطَایَاهُ وَ دَامَ سُرُورُهُ وَ اسْتُجِیبَ دُعَاؤُهُ وَ أُعْطِیَ مسئووله وَ بُسِطَ لَهُ فِی رِزْقِهِ وَ أُعِینَ عَلَی عَدُوِّهِ وَ هیء لَهُ سَبَبُ أَنْوَاعِ الْخَیْرِ وَ یُجْعَلُ مِنْ رُفَقَاءِ نَبِیِّهِ بَیْنَ

ص:151

یَدَیْهِ فِی الْجِنَانِ الْأَعْلَی یَقُولُهُنَّ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ غُدْوَةً وَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ عنیسة ثَوَابُ مَنْ جَعَلَ ثُلُثَ صَلَاتِهِ اَوْ نِصْفَ صَلَاتُهُ وَ کُلُّ صَلَاتِهِ لِلنَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سلّم.

حضرت رضا علیه السلام فرمودند: کسی که بعد از نماز صبح و مغرب قبل از این که از جا برخیزید و پاهای خود را جمع کند یا با کسی حرف بزند بر من صلوات بفرستد خداوند صد حاجت برای او برآورد که هفتاد حاجت از برای آخرت باشد و سی تا حاجت از برای دنیا راوی گوید به آن حضرت عرض کردم معنی صلوات خدا و صلوات ملائکه و مؤمنین چیست؟

فرمودند: معنی صلوات خداوند رحمت است از جانب خدا برای او و معنی صلوات ملائکه این که آن حضرت را به پاکی یاد می کنند و از همه آلودگی ظاهری و باطنی تزکیه می کنند و معنی درود و صلوات مومنین این که برای حضرت دعاء است و از سر آل محمد در صلوات و بر نبی صلی الله علیه و آله و سلم به این درود و صلوات بر آنان است بعدش دعاء می باشد...

33- عَنْ أَبِی عبدالله عَلَیْهِ السَّلَامُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سلّم ذَاتَ یَوْمٍ لَعَلَی إلَّا ابشرک قَالَ بَلِیَ أَنْتَ وَ امی فَإِنَّکَ لَمْ تَزَلْ مُبَشِّراً بِکُلِّ خَیْرٍ فَقَالَ الخبرتی جَبْرَائِیلُ آنِفًا بِالْعَجَبِ فَقَالَ عَلَی عَلَیْهِ السَّلَامُ وَ ماالذی اخبرک یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنِی أَنَّ الرَّجُلَ مِنْ امتی إِذَا صَلَّی عَلَی وَ أَتْبَعَ بِالصَّلَاةِ عَلَی أَهْلِ بَیْتِی فُتِّحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ صَلَّتْ عَلَیْهِ الملائکة سَبْعِینَ صَلَاةً وَ إِنَّهُ لَمُذْنِبٌ خَطَّاءٌ ثُمَّ تَحَاتُّ عَنْ الذَّوْبِ کَمَا یَتَحَاتُّ الْوَرَقُ مِنَ الشَّجَرِ وَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَیْ لبیک عَبْدِی وَ سعدیک یَا ملائکتی

ص:152

أَنْتُمْ تُصَلُّونَ عَلَیْهِ سَبْعِینَ صَلَاةً وَ أَنَا أَصَلَّی عَلَیْهِ سَبْعَ مِائَةُ صَلَاةٍ وَ إذَا صَلَّی عَلَی وَ لَمْ یُتْبِعْ بِالصَّلَاةِ عَلَی أَهْلِ بَیْتِی کَانَ بَیْنَهُمَا وَ بَیْنَ السَّمَاءِ سَبْعُونَ حِجَابٍ وَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی لَا لَبَّیْکَ وَ لَا سعدیک یَا ملائکتی لاَ تصعدو ادِّعَائِهِ إلَّا أَنْ یُلْحِقَ بِالنَّبِیِّ عِتْرَتَهُ وَلَا یَزَالُ مَحْجُوباً حَتَّی یُلْحِقَ بِی أَهْلَ بَیْتِی.(1)

از امام صادق علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت کرده است که روزی به امیر المؤمنین علیه السلام فرمودند: می خواهی تو را بشارتی دهم؟ عرض کردند بلی بفرماید شما همیشه بشارت می دادی در هر امر خیری فرمودند جبرئیل به من خبر داده همین الان که باعث تعجب بود پس علی علیه السلام عرش کردند جبرئیل چه خبری به شما داده؟ فرمودند به من خبر داده از امتم هنگامی که بر من صلوات بفرستند و اهل بیتم را، بعد از من ملحق کند به صلوات درهای هفت آسمان بر او باز شود و ملائکه هفتاد بار براو درود بفرستند و همچنان که برگ های درختان می ریزند گناهان او هم می ریزد (خدا به او توفیق توبه می دهد) و خداوند می فرماید لبیک، خوش بخت باشی ای بنده ی من ای ملائکه شما هفتاد بار بر او صلوات فرستادی و من هفتصد بار صلوات بر او می فرستم و اگر صلوات نفرستد بر اهل بیتم خداوند می فرماید جوابت را نمی دهم و خوش بخت نباشی و پیوسته دعا بالا نمی رود تا اهل بیت مرا ملحق کند به من

ص:153

34- سُئِلَ عَنْ أَبِی عبدالله عَلَیْهِ السَّلَامُ عَنِ أَفْضَلِ الْأَعْمَالِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَالَ الصَّلَاةُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ مِائَةَ بَعْدَ الْعَصْرِ وَ مَا زِدْتَ فَهُوَ أَفْضَلُ.

از امام صادق علیه السلام سؤال شد که کدام اعمال در روز جمعه بهتر است؟

فرمودند: صلوات بر محمد و آل محمد صد مرتبه بعد از عصر و هر چه بیشتر بگوئی افضل و برتر خواهد بود.

35- عَنْ أَبِی عبدالله عَلَیْهِ السَّلَامُ قَالَ مَنْ قَالَ فِی یَوْمِ الْجُمُعَةِ مِائَةَ مَرَّةٍ رَبِّ صَلِّ عَلِیٌّ مُحَمَّدٌ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ قَضَی اللَّهُ لَهُ مِائَةَ حَاجَةٍ ثَلَاثُونَ مِنْهَا لِلدُّنْیَا وَ سَبْعُونَ مِنْهَا لِلْأَخِرَةِ.

امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که در روز جمعه صد مرتبه بگوید:

رب صل علی محمد و آل محمد و علی اهل بیته خداوند صد حاجت برای او برآورد که سی تا برای دنیای اوست و هفتاد برای آخرتش.

36- قَالَ الصَّادِقُ عَلَیْهِ السَّلَامُ الصَّدَقَةُ لَیْلَةَ الْجُمُعَةِ بِأَلْفِ حَسَنَةٍ وَیَحُطُّ بِهَا أَلْفِ سَیِّئَةٍ وَ یَرْفَعُ بِهَا أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ إِنَّ الصَّلَاةَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ لَیْلَةَ الْجُمُعَةِ یَزْهَرُ نُورُهُ فِی السَّمَاوَاتِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ مَلَائِکَةُ اللَّهِ فِی السَّمَاوَاتِ یَسْتَغْفِرُونَ لَهُ وَ یَسْتَغْفِرُ لَهُ الْمَلَکُ الْمُوَکَّلُ بِقَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سلّم إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ.(1)

ص:154

امام صادق علیه السلام فرمودند: صدقه در شب جمعه هزار حسنه دارد و به وسیله او هزار بدی برطرف کند و بوسیله او هزار درجه برای او بالا برد و صلوات بر محمد و آل محمد در شب جمعه، خداوند بر او و آنان صلوات می فرستند که نور او را در آسمان ها تا قیامت روشنی می دهد و ملائکه در آسمان ها برای او استغفار می کنند و ملکی موکل به قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تا روز قیامت برای او استغفار کند.

بَیْتِهِ إِلَّا وَ قَالَ الْمَلَکُ وَ علیک السَّلَامُ ثُمَّ یَقُولُ الْمَلَکُ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ فُلَاناً یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ فَیَقُولُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سلّم وَ عَلَیْهِ السَّلَامُ

یعنی: «فرشته ای از فرشتگان خدا خواست که قدرت شنیدن سخنان بندگان را به او بدهد، خداوند متعال هم این کار را کرد تا روز قیامت هرگاه یکی از مومنین بگوید: خدایا بر پیامبر و اهل بیتش صلوات و درود بفرست این ملک اولا می گوید و علیک السلام و ثانیاً به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می گوید: ای رسول الله فلانی به تو سلام رساند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به هم می گوید: و علیه السلام»

«إِنَّ اللََّهَ وَ مَلََائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یََا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً» قالوا: یَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ عَرَفْنَا التَّسْلِیمَ علیک فَکَیْفَ الصَّلَاةُ عَلَیْکَ؟

فَقَالَ: تَقُولُونَ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ فَهَلْ بنیکم مَعَاشِرَ النَّاسِ فِی هَذَا خِلَافٌ: فَقَالُوا: لَا فَقَالَ الْمَأْمُونُ: هَذَا مِمَّا لاَ خِلَافَ فِیهِ أَصْلًا وَ عَلَیْهِ إِجْمَاعُ وَالْأَمَةُ فَهَلْ عِنْدَکَ فِی إلَالٌ شَیْ ءٌ أَوْضَحُ مِنْ هَذَا فِی الْقِرَانِ؟ فَقَالَ ابوالحسن علیه السلام: نَعَمْ أَخْبِرُونِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عزوجل: (یس وَ الْقِرَانُ الْحَکِیمِ إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ عَلَی صِرََاطٍ مُسْتَقِیمٍ) فَمَنْ عَنَی بِقَوْلِهِ یس»

قَالَتْ الْعُلَمَاءُ: یس مُحَمَّدٌ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ سلّم لَمْ یَشُکَّ فِیهِ أَحَدٌ قَالَ ابوالحسن عَلَیْهِ السَّلَامُ فَإِنْ اللَّهَ عزوجل أَعْطَی مُحَمَّداً وَ آلِ مُحَمَّدٍ مِنْ ذالک فَضْلًا لَا یَبْلُغُ أَحَدٌ کنه وَ صَفِّهِ إِلَّا مَنْ عَقْلِهِ وَ ذالک إِنَّ اللَّهَ عزوجل لَمْ یُسَلِّمْ عَلَی أَحَدٍ إِلَّا عَلَی الْأَنْبِیَاءِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَقَالَ تبارک وَ تَعَالَی:

«سلامٌ عَلی نُوحٍ فِی العالَمین» و قال:

«سلام علی آلِ اِبراهیمَ» و قال:

«سلام عَلی مُوسی وَ هرون» وَ لَم یَقُل:

«سلام علی آل نوحٍ وَ لَمْ یقل: سَلَامٌ عَلِیِّ آلَ إِبْرََاهِیمَ وَ لاَ قَالَ: سلام عَلی آلِ موسی وَ هرون وَ قَالَ عزّوجلّ

«سلام عَلی آلِ یس »

ص:157

یَعْنِی آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ فَقَالَ الْمَأْمُونُ: لَقَدْ عَلِمْتُ أَنَّ فِی مَعْدِنِ النُّبُوَّةِ شَرْحَ هَذَا وَ بَیَانَهُ فَهَذِهِ السَّابِعَةُ(1)

در جواب علمائی که در مجلس مامون بودند و حضرت چندین مسائل را پاسخ داده اند من جمله... این که فرمودند: و اما آیه هفتم:

«إِنَّ اللََّهَ وَ مَلََائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یََا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً»(2)

خداوند و ملائکه اش بر پیامبر درود می فرستد ای کسانی که ایمان آورده اید بر او درود فرستاده سلام کنید. مردم گفتند: یا رسول الله کیفیت و چگونگی سلام کردن بر شما را می دانیم ولی کیفیت و چگونگی درود فرستادن بر شما را بفرمائید چگونه است؟ فرمودند: این چنین می گویید:

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ عَلَی آلِ إبْرَاهِیمَ انک حَمِیدٌ مَجِیدٌ»

«خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست همان طور که بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستاده ای تو ستوده و بزرگ هستی» حال آیا در این مورد سخنی دارید؟ همه گفتند: نه

ص:158

مأمون گفت: این مطلب از جمله مطالبی است که اختلافی در آن نیست و همه امت بر آن اتفاق دارند ولی آیا آیه ای واضح تر از قرآن در مورد آن بیاد دارید؟

حضرت فرمودند: بله

«یس وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ عَلَی صِرََاطٍ مُسْتَقِیمٍ»

«یس قسم به قرآن حکیم تو از پیامبران هستی و در راه مستقیم قرار داری»(1)

بگویید ببینیم منظور از یس چیست؟

علماء مجلس گفتند: یس محمد صلی الله علیه و آله و سلم است کسی در این باره شک ندارد حضرت فرمودند: خداوند عزوجل به محمد و آل محمد فضلی عنایت فرموده است که هیچ کس به کُنه وصف آن نمی رسد مگر کسی که خوب در آن بیندیشد زیرا خداوند عزوجل بر هیچکس جز بر انبیاء خدا علیه السلام سلام نفرستاده است خداوند می فرماید که « سلام علی نوح فی العالمین » « سلام و درود بر نوح باد در بین مردم - صافات 79» و نیز فرموده است «سلام علی ابراهیم» «سلام و درود بر ابراهیم - صافات 109» و نیز می فرماید: « سلام علی موسی و هرون» «سلام و درود بر موسی و هارون - صافات 120»

ولی نفرموده است: سلام بر آل نوح و نه سلام بر آل ابراهیم و نه سلام بر آل موسی و هارون ولی فرموده است: « سلام علی آل یاسین » « سلام بر آل

ص:159

یاسین - صافات 130» یعنی آل محمد علیهم السلام: در این موقع مأمون گفت: دانستم که شرح و بیان این نکته نیز نزد معدن نبوت « اهل بیت » است این هفتمی

در آن خطبه ای که وجود مقدس امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده است این که به توسط شهادتین داخل بهشت خواهید شد و به برکت صلوات مشمول زحمت پروردگار متعال قرار خواهید گرفت پس زیاد صلوات بر پیغمبرتان و آلش بفرستید خداوند و ملائکه اش درود بر نبی می فرستند ای اهل ایمان شما هم درود بر صلوات بر او (و آلش) بفرستید.

وَ ذکر الرَّجُلُ مَا کان نَسَبِی وَ إِنْ هُوَ لمیصل عَلِیٌّ مُحَمَّدٌ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَوْ نَقَصَ مِنْ الصلاه عَلَیْهِمْ انطیق ذلک الطَّبَقِ عَلِیِّ ذلک الْحُقِّ فَأَظْلَمَ الْقَلْبُ وَ نَسِیَ الرَّجُلُ مَا کان ذکره(1)

در روایتی از امام حسن مجتبی علیه السلام که در پاسخ سائلی که از یادآوری و فراموشی سوال کرده بود فرمودند: قلب مرد با حق است و حق روپوشی دارد پس اگر درود و صلوات فرستاد آن روپوش و طبق ، رفع خواهد شد البته صلوات کامل و تمام(که آل را اضافه کند) در نتیجه قلب آن مرد روشن می گردد و آنچه را یادش رفته یادش خواهد آمد و اگر صلوات بر محمد و آل محمد نفرستند یا صلوات ناقص (بدون آل) بفرستند آن طبق و روپوش روی آن حق را می پوشاند در نتیجه قلب را تاریک می کند و مرد آنچه را یادش بوده فراموش خواهد نمود.

حضرت فرمودند: خداوند تبارک و تعالی بر خود واجب فرموده است هر مومنی که صد مرتبه تکبیر و صد مرتبه تسبیح و صد مرتبه حمد و صد مرتبه تهلیل ( لا اله الا الله) بگوید و صد مرتبه هم صلوات بر محمد و آلش بفرستد سپس بگوید:

اللهمّ زوّجنی من الحور العین یعنی خداوند مرا با حورالعین تزویج فرما خداوند او را با حورالعین تزویج کند پس از این جهت مهر زنان را 500 درهم قرار داده است و اگر هر مومنی بتواند به خاطر حرمت برادر با ایمانش زنی را برایش خواستگاری نماید و 500 درهم مهریه برای او قرار دهد و او را را تزویج نکند ولی اقدام نکند حقیقتا عاق او خواهد شد و مستحق این است که خداوند او را با حورالعین تزویج نگرداند.

علی بن معید از حسین بن خالد نقل می کند از امام رضا پرسیدم چگونه مهر السنه ی زن پانصد درهم شد؟ فرمودند: خداوند تبارک و تعالی عینا همین روایت را آورده و در نزد مخالفین چهار هزار درهم است.(1)

و علت وجوب مهریه ی زنان بر مردان و جهت اینکه واجب نیست که مهریه ی خود را به شوهران خودشان ببخشند این است که مخارج زنان به گردن شوهران ایشان است و از جهتی زن فروشنده ی نفس خود وزن خریدارش است و فروش بدون اخد ثمن (پول) و خرید بدون اعطا ثمن معنی ندارد در

ص:166

صورتی که زنان از معامله و تجارت ممنوع و محظورند به اضافه ی علل زیادی . و دراین روایت که مهریه را به پنج جمله تکبیر ، تهلیل ، تمحید، تسبیح و صلوات آمده. این به خاطر تعظیم شان این جملات و خصوصا صلوات است که اگر چه زنان بر فرض هم مهریه ی خود را بگیرند یا شوهران بدهند اما در قبال زحمات آنان در دوران زندگی ناچیز است ولی در عوض آن، آن چند جمله را انجام دهد به ثواب زیادی نائل خواهد شد.(1)

و اقبل رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم علی الاعرابی فقال : ای شی قلت حین جنتی : قال: قلت: اللهم صل علی محمد حتی لایبقی صلاه

اللهم بارک علی محمد حتی لایبقی برکه

اللهم سلم علی محمد حتی لایبقی سلام

اللهم ارحم محمدا حتی لایبقی رحمه

فقال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم انی اقول مالی اری البعیر ینطق یعذره

و اری الملائکه قد سدوا الافق؟(1)

زید بن ثابت گوید همراه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم با جماعتی از صحابه در یکی از جنگ ها خارج شدیم تا بر سر راه هایی توقف کردیم پس یک اعرابی نمودار شد و افسار شتری را بدست گرفته بود آمد تا در مقابل رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ایستاد و گفت: سلام بر تئ رسول خدا و رحمت و برکاتش بر تو با رسول خدا فرمود و بر تو سلام باد.

آن اعرابی گفت پدر و مادرم بفدایت چگونه صبح کردی(در چح حالی) حضرت فرمود خدا را حمد می کنم تو چگونه ای؟

راوی گوید پشت سر اعرابی که شتر را می کشانید یک مردی بود که گفت یا رسول الله این اعرابی شتر را دزدیده است رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در همان حالی که شتر ایستاده بود ساعتی خاموش ماند و گوش به فریاد و صدای شتر

ص:168

می داد راوی می گوید سپس رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روی کردند به آن مرد و فرمودند دست از او بردار زیرا شتر شهادت می دهد که تو دوروغ می گویی آن مرد هم منصرف شد و رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رو کردند به اعرابی و فرمودند در آن وقتی که پیش من امدی چه مطلبی را گفتی؟

آن اعرابی گفت عرض کرئم

اللهم صل علی محمد حتی لایبقی صلاه

خدایا بر محمد درود و صلوات بفرست که دیگر صلواتی نماند همه صلوات ها را بر او بفرست

اللهم بارک علی محمد حتس لایبقی برکه

خدایا بر محمد برکت نازل کن تا جایی که دیگر چیزی از برکت باقی نمانده باشد

اللهم سلم علی محمد حتی لایبقی سلا

خدایا آن چنان بر محمد سلام بفرست که دیگر چیزی از سلام باقی نمانده باشد

اللهم ارحم محمدا حتی لایبقی رحمه

خدایا آن چنان بر محمد ترحم کن و رحمت فرست که دیگر رحمتی باقی نمانئه باشد سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

ص:169

من میگویم چه شده است که شتر را می بینم به عذر آن شخص سخن می گوید و ملادکه را میبینیم که خداوند و خالق آسمان ها را تقدیس می کنند.

فرمودند: این طور رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است

فرستادند و همه خلق را امر فرمودند که تا در روز قیامت بر آن حضرت صلوات بفرستند پس خداوند جل ثنا فرمود

ان الله و ملائکه یصلون علی النبی یا ایها الذین امنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما

خداوند و ملائکه اش بر پیغمبر درود می فرستند ای مومنان شما هم درود و صلوات و لام بر او بفرستید پس هر که در زمان حیات و ممات پیغمبر صلوات بفرستد خداوند ده صلوات برای او می فرستد و در مقابل هر صلواتی که پیغمبر فرستاده است دو حسنه عطا فرماید و کسی که بعد از وفات صلوات بر آم پیغمبر بفرستند و او به این صلوات آگاه باشد یعنی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بر صلوات فرستند سلام می فرستد مانند همان را زیرا که خداوند عزوجل دعای امت آن حضرت را در ان چه که از خداوند بفرستند. یعنی استجابت دعای آنان منوط و مشروط به این است که صلوات بر آن حضرت بفرستند تا دعای آنان باجابت برسد ای یهودی پس این که بزرگتر از آن است که خداوند به ادم داده است.

ص:173

اوست خدایی که هم او و هم فرشتگانش بر شما بندگان رحمت می فرستد تا شما را از ظلمتها بیرون آرد و به عالم نور رساند و او بر اهل ایمان بسیار رئوف و مهربان است

ذکری بمقدار الصلاة علی محمد فقال الرجل صلی الله علی محمد فی الصلاة مثل قوله سبحانه الله و الحمد الله و لااله الا الله و الله اکبر(1)

مردی به امام صادق عرض کرد کرد من به قربانت مرا از قول خداوند تبارک و تعالی خبر بده و مرا از وصف ملائکه اطلاع بده که می فرماید یسبحون اللیل و النهار لایقترون هم شب بی انکه هیچ سستی کنند به تسبیح و ستایش او مشغولند سپس فرموده ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین امنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما خداوند و ملائکه اش صلوات و درود بر پیغمبر می فرستد و بر او سلام کند یک نوع سلامتی این چگونه است که ملائکه سستی نمی کنند و حال آنکه صلوات بر پیغمبر می فرستند؟

پس حضرت فرمودند خداوند تبارک و تعالی هنگامی که محمد را آفرید امر فرمود به ملاوکه از دکر من کم کنید به اندازه صلوات بر محمد پس گفتار مردی که می گوید صلی الله علی محمد در نماز مانند این که بگوید سبحان الله الحمد الله و لا اله الله و الله اکبر(2)

بار خدایا ای گستراننده گستردها و ار نگهدارنده آسمان ها و ای کسی که دلها را با فطرت مخصوص آفریدی هم آنان که سرانجام بدبخت شدند و هم آنان که سعادتمند گردیدند گرامی ترین درود ها و فزون ترین برکات خود را بر محمد بنده و فرستاده ات قرار بده همان چیامبری که ختم گذشتگان و گشاینده بسته ها و پیچیده ها بود.

که فلسفه صلوات در این خطبه چند چیز است

1- خدمت به مردم

والفاتح لِما اِنعلَق

بازکننده مشکالت مردم بود که بالاترین مشکل ضلالت و گمراهی بود

2- اشکار ساختن حق

والمُعلن الحق بالحق

دین حق را بوسیله حق و با برهان و دیل وحکمت اشکار ساخت

3-مبارزه با طاغوتیان

والدافع جیشات الاضالیل

سرو صدا و جوش و خروش کاذب باطل های را از بین برد.

والدافع صولات الاباطل

صولت و ابهت گمراهی ها و افکار باطل را در هم شکست.

ص:177

4- مطیع دستور خداوند

کما حُمِّلَ فَاضطَلَعَ قائما بامرک

همانطوری که با تمام قدرت سنگینی بار رسالت را تحمّل می کرد و به فرمانت قیام کرد

5-استقامت در راه حق

مُستَوفِزا فی مَرضاتِکَ غَیرُنا کِلٍ عن قدم

و به سرعت در راه رضا و خشنودیت گام برداشت و حتی یک قدم عقب نشینی در برابر دشمنان نکرد

6-سست نشدن

ولا وا فی عَزمِ اراده اش محکم بود و هدفش سست نشد

واعِیاً لِوَحیِکَ حافظاً لعهدک در قبول و پذیرش وحی نیرومند بود و از پیمان رسالت خوب نگهداری کرد

7-زنده کردن احکام اسلام

ما ضِیاً علی نفاذِ امرک حتی اَوری قَبَسَ القابسِ و اضاءَ الطَّریق للخابط وَ هُدِیَت به القلوب بَعدَ خَوضاتِ الفِتَنِ والاثام و اقامَ بِمُوضِحاتِ الاعلامِ وَ نبِّراتِ الاَحکامِ

آن چنان در اجرای فرمانت کوشش کرد که شعله فروزان حق را اشکار و راه را برای جاهلان روشن ساخت و دلهایی که در فتنه و گناه فررفته بودند به

ص:178

واسطه او هدایت گردید پرچم های حق را برافراشت و احکام زنده اسلام را برپا نمود.(1)

وحارب فی رضاک اسرته و برای رضایت تو با قبیله اش جنگ کرد

و قطع فی احیا دینک رحمه و بخه خاطر احسا دینت از خویشاوندان دوری جست و قطع رابطه خواهد نمود.

3- وَ اَقصَی الاَدنَین علی جُحُودهم به خاطر اینکه اقوام و خویشاوندانت منکر خئاوند بودند از آنان دوری نمود

و قرّب الاَقصَین علی استجابتهم لک یا غیر اقوا و بیگانگان به خاطر روی آوردنشان به اسلام با کمال محبت برخورد نمود

و والی فیکَ الا بعدین وبه خاطر تو با دورترین مردم دوستی نمود

و عادی فیک القربین و به خاطر تو با نزدیکترین مردم و خویشاوندان که اسلام را قبول نکردند دشمنی نمود.

4- تحمل مشقّت ها در راه تبلیغ رِسالَتِکَ

و اداب نَفسَهُ فی تَبلیغ رسالَتِکَ

در راه رساندن پیام تو خود را بسیار خسته نمود و مشقت ها تحمل کرد

وَ اَتعبَها بالدُّعا الی مِلَّتِکَ و برای دعوت به دین تو و اسلام خود را به سختی های فراوان انداخت

5- پند و نصیحت

وَ شَغَلَها بالنُّصح لِاَهلِ دَعوَتِکَ و خود را به پند و نصیحت کسانی مشغول کرد که تو انها را به اسلام دعوت کرده بودی

6- هجرت و تربیت نیروی انسانی

ص:180

و هاجر اِلی بِلادِ الغُربَةَ وَ مَحِّل النّای عَن مَوطِنٍ رَحلِهِ وَ موضِعِ رحلِهِ وَ مَسقَطَ رَأسِهِ و ما نَس نَفسِهِ اِرادَةً مِنهُ لأغراز دینَکَ وَ استِنصاراً عَلی اهل الکُفر بِکَ حتّی اِستَتَبَّ لَهُ ما حاوَلَ فِی اَعدائِک. از مکه معظمه و وطن خود به شهرهای غربت و دور هجرت نمود تا دین تو را عزیز گرداند و برای پیروزی بر کفر و دشمنان اسلام یاوری جوید تا این که فتح و پیروزی را بر کفار بدست آورد.

7- هجوم به قلب دشمنان

واستَتَمَّ لَهُ ما دَبَّرَ فی اَولیائِکَ فَنَهَدَ اِلَیهِم مُستَفتِحاً بِعَونِکَ و متقوّیا علی ضَعفِهِ بِنَصرِکَ فقراهم فی عُقرِ دیارهم

و آنچه درباره دوستان و بندگان خالصت به مدد تو به اتمام رساند. به استعانت تو ای خدا با این که نیرویی نداشت و ناتوان بود برای دفاع از اسلام قیام کرد و با دشمنان در میان شهرهایشان جنگید.

8- عزت اسلام و نجات مردم

وَ هَجَمَ عَلَیهِم فی بُحبُوحَةِ قَرارِهِم حَتّی ظَهَرَ اَمرَکَ وَ عَلَت کَلِمَتُکَ وَ لَو کَرِهَ المُشرِکُونَ(1)

و در اوج قدرت دشمنان در میان خانه هایشان بر آنها هجوم برد تا اینکه امر و فرمان تو را آشکار سازد و کلمه الله را (که همان دعوت به اسلام و نجات محرومین بود) بالا برد اگر چه مشرکان از این امر ناخوشایند بودند.

ص:181

2- چهار رکعت نماز در هر رکعت به جای توحید آیه الکرسی بخواند.

3- هزار مرتبه صلوات بفرستد.

4- با لباس پاکیزه بخوابد.

5- مجامعت چه حلال و چه حرام ننماید.

6- دست راست را زیر گونه چپ قرار دهد.

7- صد مرتبه بگوید: سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر و لا حول و لا قوه الا بالله.

8- صد مرتبه بگوید: ما شاء الله.

بعد از عمل به این دستور رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم را در خواب خواهد دید [ان شاء الله].(1)

اِلَیکَ فَاساَلُکَ بِلا اِلهَ اِلاّ اَنتَ وَ اَسأَلُکَ بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ وَ بِحَقِّ محمّد سَیِّدِ النَّبِیّینَ وَ بِحَقِّ عَلی خَیرِ الوَصِیّینَ وَ بِحَقِّ فاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِساءِ العالَمینَ وَ بِحَقِّ سَیِّدِی شَبابِ اَهلِ الجَنَّة عَلَیهِم اَجمَعینَ السَّلامُ اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلِ بَیتِهِ وَ اَن تُرِیَنی مَیِّتّی فی الحال الّتی هُوَ فیها»(1)

خداوندا تو حدیّ هستی که قابل توصیف نیست و ایمان بندگان بخدا از خود خداوند معلوم می شود اشیاء را تو بوجود آوردی و اشیاء به سوی تو بر می گردند و مخلوقات و آنچه که پیش آمده است تو پناه گاه آنها هستی و آنچه گشت می کند از آنها پناه و نجاتی غیر از تو کسی نیست پس از تو درخواست می کنم به خدایی که غیر از تو نیست و از تو سوال می کنم به نام الله و رحمن و الرحیم به حق بسم الله الرحمن الرحیم از تو سوال می کنم و به حق محمد سر انبیاء و به حق علی بهترین اوصیاء و به حق فاطمه سرور زنان جهانیان و به حق دو سرور جوانان اهل بهشت (حسن و حسین) علیه السلام ا ینکه درود و صلوات خدا را بر محمد و اهل بیتش بفرستی و اینکه در خواب (همین الان) یکی از اموات را به خواب من بیاوری تا او را ببینم و مقصد خود را از او بخواهم.

البته انسان وقتی این دعا را می خواند باید در معنای آن دقت کند تا متوجه شود با خداوند چه می گوید و درخواستش چیست.

ص:184

امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که یک صلوات بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بفرستد در عوض خداوند هزار صلوات در هزار از فرشتگان و هیچ چیزی از آنچه خداوند خلق کرده باقی نمی ماند مگر اینکه بر شخص فرستنده صلوات درود می فرستند.(1)

کسی که بعد از نماز ظهر بگوید: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم نمی میرد تا این که امام زمان علیه السلام را درک کند و بشناسد.(1)

رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : در شب و روز جمعه صلوات بر من زیاد بفرستید زیرا صلوات شما بر من عرضه می گردد.(1)

و امام باقر علیه السلام در این باره فرموده اند:

اذا عَطَسَ اَحَدَکُم فَلیقُل : الحمد لله رب العالمین و صلّی الله علی محمد و اَهل بیته . زمانی که یکی از شما عطسه نمود بگوید:

الحمدلله رب العالمین و اللهم صل علی محمد و آل محمد.(1)

شخص به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می گوید ای رسول خدا شفاعت مرا بنما تا از آتش نجات یابم.

رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در اینجا می فرمایند:

«رُدُّوهُ اِلَی المیزان فَیُرَدُّونَهُ اِلَیهِ فَیَضَعُ شیئا کالنَّمل فی میزانه و هو الصلاة علی محمّد و آله فَیُرَجَّحُ و ینادی قد سَعَدُ فلان»(1)

او را برگردانید به میزان سنجش پس او را می گردانند به سوی میزان عمل پس یک چیزی را مانند مورچه ای در میزان عمل آن می گذارند و آن صلوات بر محمد و آل محمد است پس رجحان پیدا می کند میزان عملش و منادی صدا می زند فلان کس خوش بخت شد و نجات یافت.

کسی که دوست دارد روز قیامت خداوند را ملاقات کند در حالی که حضرت حق از او خشنود و راضی باشد بر من زیاد صلوات بفرستد.(1)

اللهم صل علی سیّدنا و آله صلوةً تُنجینا بها مِن جَمیع الاهوال و الافات و تُطَهِّرُنا به من جمیع السیّئات و ترفعنا بها عندک اعلی الدرجات و تَبلُغنا بها اقصَی الغایات من جمیع الخیرات فی الحیوة و بعد الممات(1)

خداوندا صلوات و درود بفرست بر آقا و سرور ما و آل آن حضرت صلواتی که ما به واسطه او نجات یابیم از جمیع ترس ها و آفات و ما را به برکت این صلوات پاک کن از جمیع گناهان و ما را به وسیله صلوات بالا ببر در نزد خودت یعنی مقام و شان ما را بالا ببر که برترین درجات باشد و به وسیله این صلوات ما را به غایات و مقاصدمان برسان از جمیع خیرات در حیوه دنیا و بعد از مردن نائل شویم.

نوع اول : آن این است که اگر کسی حاجتی داشته به دل می گذراند یا به زبان می گوید :

که چنانچه حاجتم تا فلان مدت برآورده نشود چهارده هزار صلوات بفرستم و هر هزاری برای یکی از ائمه علیه السلام هدیه باشد و چنان چه حاجت برآورده شد وفا کند.

نوع دوم : روزی هزار بار صلوات بفرستد و هر هزار تا را برای یکی از ائمه علیه السلام هدیه کند در بین یا در پایان حاجت روا شود.

نوع سوم : روزی هزار بار صلوات بفرستد تا دو ماه پی در پی چون دو ماه تمام شود آن مطلب ان شاء الله برآورده شود.

نوع چهارم : برای قضای حاجت و ادای دِین مجرب است از شب جمعه شروع کند تا دو هفته و در هر شب نصف شب بخواند.

شب اول غسل کند و سایر شب ها ضروری نیست شب جمعه اللهم صل علی محمد و آل محمد هزار بار

شب شنبه اللهم صل علّی امیرالمومنین

شب یکشنبه اللهم صلّ عَلَی فاطمه الزهراء

شب دوشنبه اللهم صلّ عَلَی الحسن

شب سه شنبه اللهم صلّ عَلَی الحسین

شب چهارشنبه اللهم صلّ علی علیّ بن الحسین

شب پنج شنبه اللهم صلیّ علی محمد بن علی

ص:196

شب جمعه اللهم صلّ عَلی جعفر بن محمد

شب شنبه اللهم صلّ عَلی موسی بن جعفر

شب یکشنبه اللهم صلیّ عَلی علیّ بن موسی

شب دوشنبه اللهم صلّ عَلی محمد بن علی

شب سه شنبه اللهم صلّ عَلی علیّ بن محمد

شب چهارشنبه اللهم صلّ عَلی حسن بن علی

شب پنج شنبه اللهم صلّ عَلی حجه بن الحسن

شب جمعه اللهم صلّ عَلی العباس الشهید

ان شاء الله حوائج برآورده می شود و هر شب باید هزار بار این صلوات را بگوید.(1)

حضرت فرمودند : در شب پس از نماز عشا بر محمد و آل محمد صلوات بفرست پدرت را در خواب می بینی او محل مال را به تو نشان خواهد داد.

آن مرد به دستور آن حضرت عمل نمود پدرش را در خواب دید که به او گفت: پسرم مال در فلان محل است و به فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بگو که من تو را بر محل مال آگاه نموده ام او از خواب بیدار شد رفت و مال را از همان محل برداشت و آنگاه جریان را به امام جواد علیه السلام خبر داد جریان مفصل تر است. او به امام علیه السلام گفت: سپاس خدای را که تو را گرامی داشت.(1)

پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم آن را پسندیدند و فرمودند : به او بگو تو پس از نماز سپیده دم تا برآمدن خورشید پیش از آن که با کسی سخن گویی پنج هزار بار بر من صلوات می فرستی و جز خدا و کرام الکاتبین آن را ندانند.

روز سوم رفت و خوابش را با نشانی گفت : وزیر شاد شد و گفت : مرحبا به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و سه هزار اشرفی برای پرداخت وام به من داد و سه هزار برای هزینه عیال و سه هزار برای سرمایه کار و از من خواست پیوند دوستی از او نبرم و هر نیازی را به او پیشنهاد کنم سه هزار را نزد قاضی بردم و بستانکار را با افسوس و آه نزد او دیدم و پول ها را شمردم و داستان را گفتم قاضی گفت: چرا همه کرم از وزیر باشد من خود وام تو را می پردازم.

بستانکار گفت: من سزاوارترم که بگذرم و گفت: من برای خدا و رسول خدا از این پول گذشتم قاضی گفت: من آن چه در راه خدا دادم پس نگیرم و همه اموال را با خود آوردم شکرگذار خدا و مصلی بر پیغمبرش.(1)

در فرستادن صلوات تقصیر مکنید که اگر توانگر بر آن سرور صلوات فرستد در مالش برکت به هم می رسد و اگر فقیر صلوات بفرستد حق تعالی از آسمان روزی بر او می فرستد. آن فقیر از آن مجلس بیرون رفت و به فرستادن صلوات مشغول شد بعد از سه روز از ویرانه ای می گذشت پایش به سنگی خورد آن سنگ کنده شد و سبوی پر از زر در زیر آن سنگ ظاهر گردید آن مرد گفت : وعده روزی من از آسمان است و روزی زمین را نمی خواهد و آن سنگ را در جای خود گذاشت و به خانه آمد صورت حال را با زن خود گفت آن مرد همسایه ای داشت که یهودی بود. ازقضا در آن وقت آن یهودی بر بام خانه خود بود و حکایت آن مرد را که با زنش می گفت شنید و فی الحال از بام فرود آمده به ویرانه رفت آن سبو را برداشته به خانه آمد وقتی سر آن را گشود دید که سبو پر از مار و عقرب است به اطرافیان خود گفت :

این همسایه مسلمان دشمن ما است وقتی که من در بام بودم فهمیدم و آن سخنی را برای این گفت که در طمع افتم و آن سبو را به خانه آورم و از آن ضرری به من رسد پس بهتر است که آن را به بام برده از راه روزنه در خانه او ریزم تا آنکه ضرری را که برای من می خواست : به خودش روا باشد که تو سبوی پر از زر بیابی و آن را بگذاری و ما در فقر و تنگ دستی باشیم؟

آن مرد می گفت : من امیدوارم که روزی ما از آسمان نازل شود ناگاه یهودی سر سبو را گشود و آن را سرنگون ساخت آن مرد آوازی شنید سر را بالا کرد

ص:200

که از روزنه خانه او زر فرو ریخت فریاد زد ای زن این زر است که از آسمان فرو می ریزد و آن زرها را برداشت و صلوات می فرستاد.

وقتی یهودی دید که از سبو زر می ریزد آن را برداشت در آن مکان دید که همان مار و عقرب است باقی را نیز در خانه دوریش ریخت و همه زر سرخ

بود آن یهود دانست که این سری است از اسرار غیبی که به ظهور می رسد در خاطرش گذشت که این همان حکم آب نیل دارد که در زمان حضرت موسی

علی نبینا و آله و علیه السلام در نظر قبطی خون می نمود و در نظر سبطی آب بود و فی الحال آن درویش را به بام طلیده به دست او مسلمان شد و از برکت

صلوات بر آن حضرت، مسلمان را به دولت غناء و یهودی را سعادت اسلام روزی شد.

رخ داد این بود که برخی از آن را برای یک دوست با تقوا و خوب خواندم و بسیار شاد شد و پیش آمد که روز جمعه به دیدن او رفتم و دیدم بسیار شاد است سبب شادیش را پرسیدم گفت: من در روز بسیار صلوات بر محمد و آلش می فرستادم و شب جمعه بر آن مداومت کردم تا چرتم گرفت در خواب دیدم پیغمبر و امیرالمومنین و فاطمه زهرا و همه امامان علیه السلام از آسمان به زیر آمدند و گردم نشستند و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم با من هم سخن و همدم شد مانند یک خودمانی از او پرسش کردم و جواب داد و مژده خوشی به من داد که دلم خنک شد و آن گاه خواب طولانی خود را که دارای انواع شادی بخش ها و مژده ها بود نقل رد تا گفت: شخصی که از دوستان قدیمی و خصوصی من بود او را شناختم و او در نورانیت و زیبایی شبیه ترین افراد به پیغمبرصلی الله علیه و آله وسلم بود و چون بیدار شدم او رانشناختم و به صلوات ادامه دادم تا خوابم برد و در خواب تعبیر خوابم را دیدم که آن عمل من است که صلوات را خداوند به آن صورت زیبا در می آورد.

شب دوم بازپیغمبرصلی الله علیه و آله وسلم و ائمه علیه السلام همه را درخواب دیدم و کسی به من گفت: «سربلند کن و نگاه کن».

سربلند کردم و پیغمبرصلی الله علیه و آله وسلم و ائمه معصومین علیه السلام ذکر خدا می گفتند و آن شخص به من گفت: می دانی چه ذکری می گویند برای خدای تعالی گفتم: نه.گفت:

ص:203

همان ذکر صلوات تو است از آن شاد شدم و خدا را بر توفیق خود سپاس گفتم.(1)

واحد بلا انتقال یا شدید المحال یا رازق الخلایق علی کلّ حال ارنِی وجه حبیبی و حبیب محمّد فی منامی یا ذالجلال والاکِرام

و آن گاه بربستر یا هر جا رو به قبله بخوابد بر پهلوی راست و صلوات بر پیغمبر فرستد تاخوابش برد که آن حضرت را درخواب ببیند( ان شاء الله تعالی).(1)

گفته: در نسخه دیگر همین دستور را دیدم جز ایکه هفت شب چنین کند پس از خواندن دعایی که اولش این است«اللّهمّ اَنتَ الحَیُّ الّذی لا یُوصَف» تا آخر دعایی که هست.(1)

رکعت اول حمد یکبار و الشمس هفت بار و در رکعت دوم حمد یکبار و الیل هفت بار و در رکعت سوم حمد یکبار و الضحی هفت بار و در رکعت چهارم حمد یکبار و الم نشرح هفت بار و در رکعت پنجم حمد یکبار و التین هفت بار و در رکعت ششم حمد یکبار و انا انزلناه هفت بار و وقتی نماز را تمام کرد خدا را ثنا گوید و صلوات بر پیغمبرش صلی الله علیه و آله و سلم فرستد و آن گاه گوید:

«اَللّهمّ رَبِّ مُحَمَّدٍ وَ رَبِّ اِبراهیم وَ مُوسی وَ رَبِّ اِسحقَ وَ یَعقُوبَ وَ ربّ جَبرائِیلَ وَ مِیکاییلَ وَ اِسرافِیلَ وَ عِزراییلَ وَ مُنزِلَ التَّوراتِ وَ الاِنجِیل و الزَّبُور وَ الفُرقانَ العظیم اَرِنی فی مَنامی اللَّیلةَ ما اَنتَ اَعلَمُ بِی مِنّی»

اگر در شب یکم تا سوم خواب دید که بهتر و گرنه به هفتم نرسد که به مقصود رسد.(1)

و من ترتیب آنها را فراموش کردم و آن گاه سکوتی کرد و در حالی که ما پشت سر آن حضرت حرکت می کردیم دوباره به من نگاه کرد و با تبسم

فرمودند: اما معدن اول منم و باقی معادن را به سایر پنج تن آل عبا تأویل نمودند.

در این موقع چنان سرور و خوشحالی به من دست داد که جز خدا کسی نمی داند تا اینکه به پایین کوه رسیدیم و آنگاه آن حضرت از کوه دیگری بالا

رفت و من همراه جمعیت بازگشتیم و پس از یک ماه خداوند زیارت خانه اش و زیارت قبر پیامبرش صلی الله علیه و آله و سلم را نصیب من فرمود.

صلوات را نمی نوشتم شبی آن حضرت را در خواب دیدم آن حضرت از روی غضب به من فرمودند:

چرا در وقت نوشتن نام من نوشتن صلوات را ترک می کنی؟

من ترسیدم و در دل خود گذرانیدم که هرگز دیگر این بی ادبی را نکنم و هنگامی که بیدار شدم دیگر ترک نوشتن صلوات را نکرده و بعد از مدتی بار دیگر آن حضرت صلی الله علیه و آله و سلم را درخواب دیدم و به نظر لطف و مرحمت در من نگریستند و فرمودند: صلوات تو را به من رسانید هرگاه من را یاد کنی ای در نزد تو مذکور شوم یا نام من را می نویسی بگو یا بنویس صلی الله علیه و آله و سلّم.(1)

بعضی مواضع دیگر هم وجوب آن از اخبار مستفاد می شود مثل روایت خصال که از امان صادق علیه السلام روایت کرده است که صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم واجب است در جمیع مواطن و در وقت عطسه و در وقت وزیدن بادها و در عیون همین حدیت از امام رضا علیه السلام به جای وقت وزیدن بادها وقت ذبح حیوانات صلوات فرستد.

ظاهر بود عرض کردم که یا رسول الله امروز اثری از بشارت در بشره مبارک شما می بینم که هرگز ندیده ام سبب آن چیست؟

فرمود:که ملکی بنزد من آمد و گفت: یا محمد صلی الله علیه و آله و سلم پروردگار می فرماید:

که آیا راضی هستی به این که هر که بر تو یک صلوات فرستد من بر او ده صلوات فرستم و هر که بر تو یک سلام کند من بر او ده سلام کنم.(1)

که مشغول است به صلوات فرستادن بر من. پس هر که می خواهد کم صلوات بفرستد یا زیاد بفرستد.

می رسانید و بامن می بودی مانند سایه و وسطی و شفاعت من بتو می رسید اکنون که ده دورود است ببین که مرتبه تو چه خواهد بود؟

پس همان ملک به سوی آسمان بالا رود و در نزدیک عرض می ایستد و می گوید: خداوندا فلان یا فلانه بر حبیب تو یک صلوات فرستاد خطاب رسد که ده درود از من به او برسان و بگو که اگر از این ده یکی بوده هرگز آتش دوزخ بتو نمی رسید و اکنون که ده است بنگر که کرامت تو چه خواهد بود پس حق تعالی به آن ملک فرماید:

ذخیره کن این صلوات را در علی علیین برای بنده من.(1)

جمع کند ملائکه گویند که اینک محمد صلی الله علیه و آله و سلم در سایه عرش بر کرسی کرامت نشسته است او را بخوان شاید بفریاد تو رسد.

آن بنده بدون اختیار آواز بلند کند که السلام علیک یا رسول الله اغثنی آن حضرت آواز او را شنیده تا کنار دوزخ بیایید و ببیند که بیچاره در چنگ زبانیه گرفتار است. و به کنار دوزخ رسیده است ملائکه آن حضرت را تعظیم نمایند و آن بنده آن جناب را نشناسد و گمان کند که فرشته ای از فرشتگان است و آن حضرت به زبانیه فرماید: که این بنده را به من گذارید که دیگر باره بفرمایم که عمل او را وزن نمایند و از جانب رب العزة به زبانیّه خطاب رسد که این بنده را به حبیب من بسپارید تا بار دیگر اعمال او را بسنجد و آن حضرت دست آن بیچاره راب گرفته به میزان بفرماید، بار دیگر اعمال او را وزن نمایند و چون وزن کنند کفه سیئات ارجح آید پس آن حضرت دست مبارک در جیب رده صحیفه ای بیرون آورده که در آن به نور چیزی نوشته شده باشد و آن را در کفه حسنات او نهد فی الحال بر پله سیئات ارجح آید پس خطاب

رسد که بنده مرا به بهشت برید و چون آن بنده بر در بهشت آن حضرت را ملاقات نماید به عرضرساند که تو چه کسی بودی که مرا به نزد میزان بردی و آن چه رقعه بود که در ترازوی خیر من گذاشتی؟

ص:221

آن جناب فرماید: که منم پیغمبر تو محمد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که به من استغاثه کردی و آن رقعه صلواتی بود که در دنیا به من فرستادی.(1)

می فرماید: چنانکه امروز به برکت صلوات بر تو اعضاء این شکسته حال به صلاح آوردم فردا به شفاعت تو شکست های امت تو را درست خواهم کرد.(1)

الرّحیم و صلّی اللهُ علی مُحّمدٍ و آلِ مُحمّد حق تعالی ملکی را می فرستد تا آنکه نگذارد که اهل آن مجلس غیبت او نمایند.(1)

خداوندا بنده تو فلان بن فلان چندین صلوات بر حبیب تو فرستاده است و من به روضه مقدسه آن حضرت رفتم و به عرض رسانیدم و آن حضرت بر او صلوات و سلام فرستاد حق سبحانه و تعالی می فرماید: که بر آن بنده باد صلوات و می فرماید که صلوات آن بنده را در ابر سفید نورانی گذاشته در رکنی از ارکان عرض بسپارند و آن صلوات درحجاب عزت محفوظ می ماند تا روز قیامت پس در وقتی که عمل بنده را می سنجند. حق تعالی می فرماید: که آن صلوات را بیاورید و در کفه حسنات آن بنده گذارید تا سنگین شود پس به حکم«فَأمَّا مَن ثَقُلَت مَوازینُهُ* فَهُوَ فی عیشَةٍ راضِیَةٍ»(1) او را بر روضه رضوان برند و در درجه رفیع ومنزل منیع فرود آورند.(2)

یعنی هر گاه مرور کنید به مسجد صلوات فرستید بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم

و ایضاًعامه از فاطمه دختر امام حسین علیه السلام روایت کره اند که چون رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم داخل مسجد می شدند صلوات می فرستادند و بعد از آن می فرمود:

ربِّ اغفِر لی ذُنُوبی و افتح لی ابواب رحمتک و چون بیرون می آمد صلوات و سلام می فرستاد و می فرمودند: ربِّ اغفِر لی ذُنُوبی وَ افتَح لی اَبوابَ فَضلِکَ

و در بعضی از روایات مذکور است که باید در وقت دخول و خروج بگوید:

اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ

ششم: در تعقیب همه نمازها عموما و در تعقیب نماز مغرب و صبح خصوصاً در کتاب عُدّه الداعی از امیر المؤمنین صلوات الله و سلامه علیه روایت کرده است که چون بنده از نماز فارغ شود باید صلوات فرستد بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و از خدا سؤال نماید بهشت را و پناه برد به خدا از آتش و سؤال نماید که او را به حور عین تزویج نمایند زیرا که هر که بر رسول خدا صلوات فرستد دعای او بالا می رود و هر که از خدا بهشت بخواهد بهشت می گوید خداوندا عطا کن به بنده خودت آنچه را که خواست که سابقاً این حدیث ذکر شد.

هفتم: پیش از شروع در دعا کردن

هشتم: بعد از فراغت از دعا

شیخ صدوق از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که:

اِذا صلّ اَحَدَکُم وَ لَم یَذکُرِ النّبیّ صلی الله علیه و آله و سلّم یَسئَلکَ بِصلوتِهِ غَیرَ سَبیلَ الجَنَّةِ

ص:231

یعنی هر گاه دعا کند یکی از شما و در آن دعا پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را یاد نکند آن دعا به راهی که غیر از بهشت است خواهد رفت اگرچه می توان گفت که مراد از صلوات در این حدیث نماز است و مقصو از آن رد بر عامه است. چه بسیاری از ایشان صلوات را در تشهد واجب نمی دانند بلکه بعضی بدعت می دانند.

نهم: در خطبه جمعه و عیدین و استسقاء و غیر از این ها زیرا به مذهب ما صلوات در خطبه رکنی از ارکان است و عامه در آن اختلاف کرده اند و بیشتر به استحباب آن قایل شده اند.

دهم: در هر روز

یازدهم: در هر شب که روایاتش ذکر شد

دوازدهم: روز جمعه

شیخ طوسی رحمه الله علیه در مصباح المتهجد گفته است که مستحب است که بعد از عصر روز پنج شنبه تا آخر روز جمعه بسیار صلوات فرستد بر محمد و آل محمد صلوات الله علیهم پس بگوید: «اللّهمّ صَلِّ عَلی محمّد و آل محمّد و عجّل فَرَجَهُم وَ اَهلِک عَدُوَّهُم مِنَ الجِّنّ وَالاِنسِ مِنَ الاَوَّلینَ وَ الاخِرینَ»

و اگر این صلوات را صد بار بگوید برای او فضل بسیار خواهد بود.

سیزدهم: در ماه مبارک رجب خصوصا در روز مبعث، که در مصباح متهجد از حسن بن راشد روایت کرده است که گفت: به امام جعفر صادق علیه السلام عرض کردم که آیا غیر از اعیاد مشهوره دیگر عیدی هست فرمودند: که شریف تر و کامل تر از همه ی آنها روزی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مبعوث گردید عرض

ص:232

کردم که آن کدام روز بود فرمودند که روزها می گردد و آن روز شنبه 27 ماه رجب بود. عرض کردم که در آن روز چه عمل باید به جا آورد؟ فرمودند: روزه می گیری و صلوات بسیار بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم می فرستی.

چهاردهم : در ماه شعبان که در مصباح و مفاتیح الجنان و کتب ادعیه دیگر دارد.

پانزدهم: در ماه رمضان که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در ضمن خطبه ای که در فضیلت ماه رمضان خواندند فرمودند: که هر که در این ماه بر من صلوات بسیار فرستد سنگین می گردان حق تعالی ترازوی اعمال او را در روزی که ترازوهای اعمال سبک باشد.

شانزدهم: در وقت بوییدن گلها و ریحانها.

در کتاب روضه الواعظین و مکارم الاخلاق از مالک جُهنی روایت کرده است که من چیزی از ریاحین به امام جعفرصادق علیه السلام دادم و آن حضرت گرفتند و بوئیدند و بر چشمان خود نهادند و گفتند: اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ پس فرمودند: که هر که چنین کند که من کردم گناهان او آمرزیده می شود پیش از آنکه آن را بر زمین گذارد.

هفدهم: بعد از عطسه زدن خود یا دیگری

هجدهم: در نزد ذکر پروردگار که در کافی ذکر شده است از عبدالله بن دهقان روایت کرده است که گفت: به خدمت امام رضا علیه السلام رفتم آن حضرت از

ص:233

من پرسیدند که مراد از این آیه چیست؟ « و ذکر اسم ربه فصلی» آیه 15 سوره مبارکه اعلی.

من عرض کردم که یعنی هرگاه یاد می کند اسم پروردگار خود را بر می خیزد و نماز می کند فرمودند: که این تکلیفی خواهد بود بسیار مشکل عرض کردم: فدای توشم پس مراد چیست؟

فرمودند: که مراد این است که چون اسم پروردگار یاد می کند بر محمد و آل محمد صلوات الله علیهم صلوات بفرستد.

دوم: در کتاب جماع الاسبوع از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که چون بنده بگوید: اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ علی اهل بیته مستجاب می گردد زیرا

که خدا از آن جواد تر است که بعضی را رد نماید و بعضی را مستجاب گرداند.

سوم: نیز در جمال الاسبوع از عبدالرحمن بن کثیر روایت کرده است که به امام علیه السلام عرض کردم که ما چه گوئیم در وقت صلوات فرستادن؟ فرمودند: بگوئید:

اللهم اِنّا تُصلّیَ عَلی مُحَمَّدٍ نَبیِّکَ وَ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما اَمَرتَنا بِه وَ کَما اَنتَ صَلَّیتَ عَلَیه.

پس فرمودند که : ما نیز چنن صلوات می فرستیم.

چهارم: ابن بابویه در کتاب عیون الاخبار الرضا علیه السلام روایت کرده است که مأمون وقتی جمعی از علمای مخالفین را جمع کرده برای آنکه با آن حضرت احتجاج نمایند در تفضیل عترت طاهره و آن حضرت به آیات قرآن اثبات آن مطلوب نمودند و بعد از آن شش آیه برای این مطلب ذکر کرده است که سابقاً ذکر شد.

پنجم: ابن بابویه در کتاب علل الشرایع و عیون روایت کرده است که کسی از حضرت امام رضاعلیه السلام پرسید که سبب چیست که مهر زنان در شریعت برپانصد

درهم قرار داده شده است؟ فرمودند: که حق تعالی بر خود واجب گردانیده است هر مؤمنی که صد مرتبه الله اکبر و صد مرتبه سبحان الله و صد مرتبه

ص:235

الحمدالله و صد مرتبه لا اله الا الله بگوید و صد مرتبه بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم صلوات فرستد و بعد از آن بگوید: اللّهم زوّجنی من الحور العین البته حور العین را به او تزویج نماید و از آنجاست که مهر زنان را بر پانصد درهم قرار داده است و هر مؤمنی که به نزد برادر خود رود و زنی را خطبه نماید و پانصد درهم صداق بدهد و آن مرد خطبه او را قبول نکند عاق خواهد بود و مستحق آن می گردد که حق تعالی او را به حورالعین تزویج ننماید.

ششم: در کتاب جامع الاخبار از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که هر که بگوید:

صلّی الله علی محمّد و اهل بیتهِ حق تعالی هزار حسنه از برای او بنویسد.

هفتم: در جامع الاخبار مذکور است که رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: هر که بگوید اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ حق تعالی ثواب هفتاد شهید به او عطا

می فرماید و او را از گناهان بیرون می آورد مانند روزی که از مادر متولدشده است.

هشتم: در کتاب جمال الاسبوع از حضرت امام رضا علیه السلام روایت کرده است که هر که بگوید: اللّهمّ صلّ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ و اهل بیتهِ البته حق تعالی او را می آمرزد. روای عرض کرد: البته او را می آمرزد! فرمود: که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چنین فرمودند:

ص:236

نهم: ایضا در کتاب جماع الاسبوع مذکور است که آن حضرت فرمودند: که هر که بگوید: صلّی الله علی محمّد النبیّ و آله

حق تعالی به آن گوینده می گوید: صلّی الله علیک پس هر که خواهد آن را بسیار بگوید و هر که خواهد کم بگوید.

دهم: شیخ طوسی رحمه الله علیه از امام محمد باقر علیه السلام روایت کرده است که ملکی از ملائکه موکل است تا روز قیامت بر آنکه هر که بگوید: صلی الله علی محمد و آله و سلم آن ملک به نزد آن حضرت رود و گوید فلان کس بر شما سلام فرستاده است آن حضرت فرمایند و علیک السلام.

یازدهم: در کتاب کشف الغُمّه از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده است که هر که بگوید جزی الله عنا محمّداً ما هُو اهلُه هفتاد کاتب را تا مدت هزار روز در

تعب می اندازد.

دوازدهم: در کتاب معانی الاخبار از ابوحمزه ثمالی روایت کرده است که از امام صادق علیه السلام پرسیدم که چگونه صلوات فرستیم بر محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین آن حضرت فرمودند: بگویید

صلوات الله و صلوات ملائکته و انبیائه و رُسُلِهِ وَ جَمیعِ خَلقِه علی مُحمَّدَ وَ آل مُحَمَّدٍ وَالسَّلام عَلیهِ و عَلَیهِم وَ رَحمَة الله و بَرَکاته.

ص:237

عرض کردم: که چه ثواب خواهد بود برای کسی که چنین صلوات فرستد؟ فرمودند به خدا قسم که از گناهان بیرون می آید مانند روزی که از مادر متولد شده است.

سیزدهم: در مصباح متهجد از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که هر که بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: اللّهمّ اجَعل صلواتِک و صلواتِ ملائکَتِکَ وَ رُسُلِکَ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ تا یک سال هیچ گناه بر او نوشته نمی شود و توفیق گناه پیدا نمی کند انشاءاالله.

چهاردهم: شیخ طوسی رحمه الله علیه و کفعمی رحمه الله علیه از امام صادق علیه السلام روایت کرده اند که هر که بعد از نماز ظهر بگوید

ربّ صلّ علی محمّد و آل محمّد و عَجّلِ فَرَجَهُم

نمی میرد تا آنکه قائم آل محمد صلوات الله علیهم را دریابد.

پانزدهم: در کتاب عُدَّة الداعی از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که هر که بعد از نماز صبح پیش از آنکه سخن بگوید:

رَبّ صلّ علی محمّد وَ اَهلِ بَیتِهِ حق تعالی روی او را از گرمی جهنم نگاه می دارد.

شانزدهم: در کتاب کافی از امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده است که هر که صد بار بگوید:

یارَبّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلی مُحَمَّدٍ حق تعالی صد حاجت او را روا گرداند که سی حاجت آنها حاجت دنیائی باشد.

ص:238

هفدهم: در کتاب جماع الاسبوع که از تصانیف سید بن طاووس علیه الرحمة است مذکور می باشد که فرمود: که هر که در شب جمعه دو رکعت نماز به جا آورد در هر رکعت پنجاه مرتبه سوره اخلاص بخواند و بعد از نماز بگوید: اللهم صلّ علی النّبی العربی و آله. حق تعالی گناهان گذشته و آینده او را بیامرزد و چنان باشد که گویا دوازده هزار مرتبه قرآن ختم کرده است و حق تعالی او را از گرسنگی و تشنگی روز قیامت نگاه دارد و تمام اندوه و حزن او را بر طرف سازد و او را از ابلیس و لشکریانش نگاه داری کند و هیچ گناهی بر او ننویسد و سکرات مرگ را بر اوآسان کند وخدا عقاب قبر را از او بردارد و هر چه از خدا سؤال کند به او عطا فرماید و نماز و روزه او را قبول فرماید و دعای او را مستجاب سازد و ملک موت، روح او را قبض نکند تا آنکه رضوان ریحان بهشت را به نزد او آورد.

هجدهم: ایضاً در همان کتاب منقول است که هر ه در شب جمعه دو رکعت نماز بجا آورد و در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه آیه الکرسی و بیست و پنج مرتبه قل هو الله احد بخواند و بعد از نماز هزار مرتبه بگوید: اللهم صلّ علی النّبی الامّی و آله حق تعالی شفاعت هزار پیغمبر به او عطا فرماید و ثواب ده حج و ده عمره برای او بنویسد و قصری در بهشت به او عطا فرماید که از بزرگترین شهرهای دنیا وسیع تر باشد.

ص:239

نوزدهم : و ایضاً در همان کتاب آمده است از همان جناب منقول است که هر که در شب جمعه یا در روز جمعه یا شب پنج شنبه یا روز پنج شنبه یا شب دوشنبه یا روز دوشنبه چهار رکعت نماز به جا آورد به دوسلام و در هر رکعت هفت مرتبه سوره فاتحه و یک مرتبه سوره انا انزلناه بخواند و بعد از نمار صد مرتبه بگوید: اللّهمّ صلّ علی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ و صد مرتبه بگوید: اللّهم صَلِّ عَلَی جَبرئیلِ حق تعالی به او عطا فرماید هفتاد هزار قصری که هفتاد هزار خانه باشد و در هر خانه هفتاد هزار حوریه باشد.

و در مصباح متهجد نیز همین عمل ذکر شده است.

بیستم: در کتاب جماع الاسبوع از زید شحام روایت کرده است که از حضرت صادق علیه السلام شینیدم که بهترین اعمال در روز جمعه صلوات فرستادن است بر محمد و آل محمد علیهم السلام اگر چه صد مرتبه باشد و یک مرتبه عرض کردم که چگونه بر ایشان صلوات فرستم. فرمودند: بگوی:

اللّهم اجعَل صَلَواتِکَ وَ صلواتِ مَلائکَتِکَ وَ اَنبیائِکَ وَ رُسُلِکَ جَمیعِ خَلقِکَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلِ بَیتِ مُحَمَّدٍ عَلَیهِم السلام وَ عَلیهِ وَ رَحمَةُ الله و برکاتَهُ.

بیست و یکم: در کتاب عروس از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که هرکه در روز جمعه بعد از نماز صبح بگوید: اللهم اجعَل صلواتِکَ و ملائکَتِکَ وَ حَمَلةِ عِرشِکَ وَ جَمیعِ خَلقِکَ وَ سَمائِکَ وَ اَرضِکَ و انبیائِکَ وَ رُسُلِکَ علی محمّدٍ و آل محمّدٍ، تا یکسال هیچ گناه بر او نوشت نشود[البته نه هیچ گناهی]

ص:240

بیست و دوم : صاحب کتاب بحار الانوار از جامع بزنطی نقل کرده است که بعد از نماز جمعه باید این صلوات را بخواند: اللّهمَّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ حَتّی لا تَبقِی صلواةٌ اللهم صلّ عَلی مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمّدٍ حتی لا یَبقی برکةٌ اللّهمّ وَ سَلم عَلی مُحَمّد و آل محمّد حَتی لا تَبقی سلامٌ اللّهمّ و سلم علی مُحَمَّدٍ و آل محمّد حَتی لا تَبقِی رَحمةٌ و بزنطی گفته است که این صلوات از حضرت صادق علیه السلام منقول است که هر که این صلوات را رسول خدا صلی الله علیه و آله فرستد گناهانش محو می گردد و بر دشمنان یاری کرده می شود و روزی بر او گشاده می گردد و اسباب خیر برای او فراهم می آید و به آرزوهای خود می رسد و در بهشت از رفقای حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم خواهد بود که ملخص این قصه صلوات این است که: مردی را به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آوردند و او را متهم کردند به این که شتری دزیده است و آن شتر در نزد آن حضرت آوازی کرد و آن جناب فرمودند: که این شتر شهادت به رائت این مرد داد به جهت صلواتی که بر من فرستاده است به این صلوات که سابقا این روایت گفته شد.

بیست و سوم: و ایضا از جامع بزنطی نقل کرده است که این صلوات را نیز باید که بعد از نماز جمعه بخواند اللّهمَّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ حَتّی لا تَبقی مِن رَحمَتِکَ شَیءٌ وَ بارِکَ علی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ حَتّی لا تَبقی مِن برکاتک شیء و سلم علی محمد و آل محمد حتی لا تَبقی مِن سلامِکَ شیءٌ.

ص:241

و گفته است که این صلوات را صاحب کتاب الوسل الی المسائل ذکر کرده است و خلاصه ی قصه این است که مردی را به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آوردند و جمعی شهادت دادند که او ناقه دزدیده است وآن حضرت حکم به قطع دست او فرمود و آن مرد در آن وقت این صلوات را خواند و آن ناقه به سخن در آمده بر برائت او شهادت داد و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: که چون این صلوات را خواند دیدم ملائکه را که کوچه های مدینه را سوراخ می کردند و میان من و او حائل شدند پس به آن مرد فرمودم: که من روی تو را می بینم که بر صراط از ماه شب چهارده روشن تر است.

بیست و چهارم: صلواتی است که بعد از عصر روز جمعه باید خواند و آن صلوات این است:

اللّهمّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الاَوصیاءِ المَرضیّینَ بِاَفضَل صَلَواتِکَ وَ بارِک عَلَیهِم بِاَفضَلِ بَرکاتِکَ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السّلامُ وَ عَلی اَرواحِهِم وَ اَجسادِهِم وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ. که این صلوات در اکثر کتب شیعه مذکور است از قبیل جمال الاسبوع، ثواب الاعمال امالی صدوق، کافی، مجالس ابن الشیخ علاء الدین، مصباح کفعمی، فقه الرضا و دیگر کتب اصحاب.

بیست و پنجم: در کتاب جمال الاسبوع از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که صلوات فرستادن بر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بعد ا ز عصر روز جمعه به این نحو است:

ص:242

اللّهمّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وَ ارفَع عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الذَّینَ اَذهَبتَ عَنهُم الرِّجسَ وَ طَهِّرتَهُم تَطهِیراً.

بیست و ششم: در کتاب ریاض المذکورین که از کتب عامه است از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام روایت کرده است که هر که هر روز سه بار و در روزجمعه صدبار گوید:

صلواتُ الله وَ مَلائِکَتِه و اَنبیائِه وَ رُسُله وَ حَمَلَةَ عَرشِه وَ جَمیعِ خَلقِهِ عَلی سَیِّدنا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلَیهِمُ السّلامُ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ.

صلوات فرستنده خواهد بود به صلوات تمام خلایق و در روز قیامت در زمره خواص آن حضرت مبعوث خواهد گردید و آن حضرت دست او را گرفته با خود داخل بهشت خواهد کرد.

بیست و هفتم: در کتاب ازهار که از کتب عامه است مذکور است که هرکه هر روز سه بار بگوید:

اللّهمّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آله وَ سَلّشمَ وَ اَجرِهِ عَنّا خَیرَ الجَزاءَ: حق نعمت بعثت را به جا آورده خواهد بود و رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم عذر او را خواهد پذیرفت و از حق تعالی رفعت درجه او را سؤال خواهد فرمود.

بیست و هشتم: در ریاض الاحادیث که آن نیز از کتب عامه است مذکور است که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: که در بهشت درختی است که آن را محبوبه گویند و میوه آن درخت از انار کوچکتر و از سیب بزرگتر است و سفیدتر از

ص:243

شیر و شیرین تر از عسل و نرم تر از مشکه و از آن میوه نمی خورد مگر کسی که هر روز مداومت نماید به گفتن:

اللّهم صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و سَلِّمَ.

بیست و نهم: این صلوات برابر با ده هزار صلوات

اللّهمّ صَلّ عَلی سَیّدنا وَ نَبیٍّنا مُحَمَّدِ و آلِهِ ما اختَلَفَ المَلَوان وَ تَعاقَبَ العَصرانِ وَ کَرَّ الجَدیدانِ واستَقبَلَ الفَرقَدانَ وَ بَلِّغ رُوحَهُ وَ اَرواحَ اَهلَ بَیتِهِ مِنَّا التَّحیَةِ والسّلامِ و این صلوات در میان خاصه و عامه مشهور است و می گویند: که یک مرتبه آن مثل ده هزار مرتبه صلوات فرستادن است.

و عامه حکایت کرده اند که شخصی بنزد سلطان محمود سبکتکن آمد و گفت که مدتی بود که می خواستم که رسول خدا صلی الله علیه و آله را در خواب ببینم و عرضی که دارم به آن حضرت بگویم قضا را سعادت، مساعدت نمود و در شب گذشته به این دولت رسیدم و جمال با کمال آن حضرت را در خواب دیدم و چون آن جناب را منبسط( خندان و خوشحال گشوده و باز) یافتم قدم بر بساط جرأت گذاشتم و گفتم یا رسول الله هزار درهم قرض دارم و بر ادای آن قادر نیستم و می ترسم که اجل در رسد و آن در گردن من بماند آن حضرت فرمودند: که برو به نزد محمود سَبُکتَکین و این مبلغ را از او بستان عرض کردم که شاید از من باور نکند و نشان طلبد فرمودند: که به او بگو به آن نشان که در اول شب چون تکیه می کنی سی هزار مرتبه بر من صلوات می فرستی و در آخر شب که بیدار می شوی سی هزار مرتبه دیگر صلوات می فرستی سلطان از

ص:244

شنیدن این داستان بگریه درآمده آن مرد را تصدیق نمود و قرض او را ادا نمود و هزار درهم دیگر به او بخشید. ارکان دولت تعجب نموده گفتند: ای سلطان این مرد را در این سخن مجال تصدیق می کنی؟ و حال آنکه ما در اول شب و آخر شب با توهستیم و نمی بینیم که به فرستادن صلوات اشتغال نمائی و اگر کسی در تمام اوقات شبانه روزی به فرستان صلوات اشتغال نماید نمی تواند که شصت هزار مرتبه صلوات فرستد پس چگونه در این صورت در اول و آخر شب میسر می گردد؟ سلطان گفت که ده هزار بار صلوات فرستاده است و من در اول شب سه نوبت و در آخر شب سه نوبت این صلوات رامی خوانم و چنان میدانم که شصت هزار بار صلوات فرستاده ام پس این فقیر که پیغام آن حضرت را آورده است راست می گوید و این گریه من از شادی است.(1)

سی ام : در کتاب بحار الانوار به دو سند از ائمه اطهار علیهم السلام حدیثی روایت نموده است به این مضمون که مَن قال فی رُکوعِهِ و سُجُودِهِ اللّهمّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کان لَه اَجرَ رُکوعِهِ وَ سُجُودِهِ که این حدیث را به سه معنی می توان معنا کرد.

اول: آنکه مراد این باشد که هر که در حالت رکوع و سجود بگوید: اللهم صل علی محمد و آل محمد برای او خواهد بود ثواب رکوع و سجودش یعنی البته رکوع و سجود به درجه قبول می رسد.

ص:245

دوم: آنکه مراد این باشد که اجری دیگر مثل اجر رکوع و سجود به او می رسد

سوم : ضمیر راجع به رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم باشد یعنی خواهد بود مثل ثواب رکوع و سجود آن حضرت صلوات الله علیه و آله که این نوع صلوات درکتب ادعیه و اخبار بسیار است.

و اما صلوات کبیر

آنچه در کتب متداوله در نزد بیشتر مردم مذکور است مانند صلوات هر روز ماه رمضان یا هر روز ماه شعبان و صلوات کبیر بعد از عصر روز جمعه و امثال آنها فراوان است و آنچه در کتب متداوله کم است به مردم آموخته اند که چگونه بر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم درود فرستند.

من جمله صلواتی است که در نهج البلاغه می باشد

اللهم داحِیَ المَدحُوّات وَ داعِمَ المَسمُوکاتِ و جابِلَ القُلُوب عَلی فِطرَتِها شَقّیها و سَعِیدِها...(1)

و کفعمی در مصباح خود از امام صادق روایت کرده است که هر که خواهد که شاد گرداند ومحمد و آل آن حضرت صلوات الله علیهم را به این نحو صلوات فرستد

اللّهمّ یا اَجوَدَ مَن اَعطی وَ یا خَیرَ مَن سُئِلَ وَ یا اَرحَمَ مَنِ استَرحَمَ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الاَوّلین وَ صَلّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الاخِرینَ وَ صَلِّ عَلی

ص:246

مُحمَّدٍ وَ آلِهِ فِی المَلاء الاَعلی وَ صَلِّ عَلی مُحمَّدٍ وَ آلِهِ فِی المُرسَلینَ اَللّهُّمَ اَعطِ مُحَمَّداً وَ آلِهِ الوَسیلَةَ وَ الفَضیلَةَ وَ الشَّرَفَ وَ الرَفیعةَ وَ الدَّرَجَةَ الکَبیرَةَ اَللّهُّمَ اِنِ آمَنتُ بِمُحمَّدٍ وَ لَم اَرهُ فَلا تَحرِمنی یَوم القِیامَةِ رُؤیَتَهُ وَارزُقنی صُحبَتَهُ وَ تَوَفَّنی عَلی مِلَّتهِ وَ استِفنی مِن حَوضِهِ مَشرَباً رَوّیاً سائِغاً هَنیئاً لا اظمَأُ بَعدَهُ اَبَداً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ.

اَللّهُّمَ انّی آمَنتُ بِمُحمَّدٍ صلی الله علیه و آله و سلّم وَ لَم اَرَهُ فَعَرِّفنی فِی الجِنانِ وَجهَهُ اَللّهُّمَ بَلِّغ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله و سلّم مِنّی تَحِیَّةً وَ سَلاماً

و در کتاب جمال الاسبوع به سند معتبر از عبدالله سنان رواین رده است که ما جمعی از اصحاب در خدمت حضرت امام صادق علیه السلام بودیم آن حضرت خود ابتدا نموده و فرمودند:

چگونه صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرستید؟ عرض کردم می گوییم اللهم صل علی محمد و آل محمد فرمود: که گویا شما امر می کنید خدا را که بر آن حضرت صلوات فرستد.

عرض کردیم که پس چگونه صلوات فرستم؟

فرمودند: که بگویید:

اَلّلهُمَّ سامِکَ المَسمُوکاتِ وَ داحِیَ المَدحُوّاتِ وَ خالِقَ الاَرضِ وَ السَّماواتِ اَخَذتَ عَلَینا عَهدَکَ وَ اعتَرَفنا بِنَبُوَّةِ مُحَمَّدٍ صَلَّی الله عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ اَقرَرنا بِوِلایَةِ عَلّی بنِ اَبی طالِب عَلیهِ السلام فَسمِعنا وَ اَطَعنا وَ اَمَرتَنا بِالصلاةٍ عَلَیهِم فَعَلَینا اَنَّ

ص:247

ذلِکَ حَقٌّ فَاتَّبِعُنا اللّهمّ اِنّی اُشهِدُکَ وَ اُشهِدُ مُحَمَّداً وَ عَلِیّاً و الثَّمانِیَةِ حَمَلَةَ العَرشِ و الاَربَعظَ الاَملاکِ خَزَنَةِ عِلمِکَ اَنَّ فَرَضَ صلواتی لوَجهکَ وَ نَوافِلِی و زکواتی و ما طابَ لِی من قَولٍ وَ عَمَلٍ عِندَکَ فَعلی محمد و آل محمد وَ اَسألُکَ اللّهمّ اَن تُوصلنی بِهِم وَ تُقَّرِبنی بِهِم لَدَیکَ اَسئَلُکَ کَما اَمَرتَنی بِالصَّلواتِ عَلَیه وَ اُشهِدُکَ اَنّی مُسلِمٌ لَهُ وَ لِاَهلِ بَیتِهِ عَلَیهِمُ السلامُ غَیرُ مُستَنکِفٍ وَ لا مُستَکبِر فَزَکِّنا بِصَلواتِکَ وَ صَلَواتِ مَلائِکَتِکَ لِیُخرِجَکُم مِنَ الظُّلُماتِ اِنَّهُ فی وَعدِکَ وَ قولِکَ هُوَ الَّذی یُصَلّی عَلَیکُم وَ ملائِکَتَهُ لِیُخرِجَکُم مِنَ الظُّلُماتِ اِلَی النُّورِ وَ کانَ بِالمُؤمِنینَ رَحیماً تَحیَّتَهُم یَومَ یَلقُونَهُ وَ سلامٌ وَ اَعَدَّ لَهُم اَجراً عَظیماً.

فَازلِفنا بِتَحیّتِکَ وَ سَلامِکَ وَ امنُن عَلَینا بِاَجرِ کَریمٍ مِن رَحمتِکَ وَ اخصُصنا مِن مُحَمَّدٍ بِاَفضَلِ صَلَواتِکَ وَ صَلّ عَلَیهِم اِنَّ صَلَواتَکَ سَکَنٌ لَهُم وَ زَکَّنا بِصلواتِهِ وَ صَلَوات اَهلِ بَیتِهِ وَ اجعَل ما آتَینا مِن عِلمِهم وَ مَعرِفَتِهیم مُستَقرّا عِندَکَ مَشفُوعاً لا مُستَودَعاً یا اَرحَم الرّاحِمینَ.

و صلواتی دیگر است که امام صادق علیه السلام به تحریر تعلیم فرمود و در کتاب جماع ا لاسبوع مذکور است و آن صلوات این است.

اللّهمّ صَلّ علی مُحَمَّدٍ وَ اَهلَ بَیتِهِ الَّذینَ اَذهَبتَ عَنهُمُ الرِّجسَ وَ طَهَّرتَهُم تَطهیراً اللّهمّ صَلّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلَ بَیتِهِ الَّذین الهَمتَهُم عِلمَکَ وَ استَحفَظتَهُم کِتابَکَ وَ استَرعَیتُهُم عِبادَکَ اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلَ بَیتِهِ الَّذین اَمَرتَ بِطاعَتِهِم وَ اَوجَبتَ حُبَّهُم وَ مَوَدَّتُهُم اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلَ بَیتِهِ.

ص:248

و دیگر صلواتی است که در مصباح متهجد و جمال الاسبوع و کتب دیگر مذکور است و در مصباح از حضرت بقیه الله تعالی فرجه الشریف مرویست و در مکه بیرون آمد برای الوالحسن ضراب اصفهانی و در جمال الاسبوع و کتب دیگر به سند متصل از ابوالحسن مذکور است که اسمش یعقوب بن یوسف است روایت کرده اند که گفت: در سال281 با جمعی از اهل بلاد خود که از مخالفان بودند به حج رفتیم و چون به نزدیکی مکه رسیدیم یکی از رفقا پیش تر رفته خانه ای در کوچه سوق الیل واقع است به کرایه گرفت و آن خانه مشهور است به خانه خدیجه علیها السلام و آن را دارالرضا علیه السلام نیز می گفتند و در آن خانه زن پیری بود و چون میدانستم که آن خانه را دارالرضا علیه السلام می گویند از آن زن پرسیدم که تورا به اهل این خانه چه نسبت است؟ و چرا این خانه را دارالرضا علیه السلام می گویند؟ آن زن گفت: من از موالیان ایشانم و این خانه از علی بن موسی الرضا علیه السلام است که به حسن بن علی العسکری علیها السلام رسیده است و من در خدمت آن حضرت بودم و چون این سخن را از آن زن شنیدم با او انس گرفتم و از رفقای خودم که مخالفان بودند پنهان داشتم و چون در شب ها از طواف بر می گشتم با آن رفقا در نزد خانه می خوابیدم و در را محکم می بستیم و سنگ بسیار بزرگی بود که آن را می غلطانیدیم و در عقب و پشت در می انداختیم و در بیشتر شبها من روشنی چراغ در رواق آن خانه را میدیدم که شبیه بود به روشنی مشعل و می دیدیم که در خانه به

ص:249

خودی خود گشوده می شد و نمی دیدیم که کسی در را بگشاید و مردی را به رنگ گندم گونی که به زردی مایل بود و لاغر اندام و در صورتش علامت سجده بود و دوپیراهن و یک ردا در برداشت و ردا را بر سر خود کشیده بود و نعلین در پایش بود داخل می شد و به غرفه که در آن خانه بود و آن زن در آنجا مسکن داشت بالا می رفت و آن پیرزن می گفت:

که دختر من در آن غرفه می باشد و کسی را نمی گذاشت که به آن غرفه بالا رود و من می دیدم که در وقتی که آن مرد به غرفه بالا می رفت آن روشنایی که در رواق بود با او می رفت و من چراغ را نمی دیدم و آن کسانی که با من بودند همه اینها را می دیدند و چنان گمان می کردند که این مرد به نزد دختر آن زن می رود به جهت آنکه زن را به متعه گرفته است و می گفتند: که این گروه علویه متعه کردن را جایز می دانند و این حرام بود در نزد ایشان و ما می دیدیم که آن مرد داخل آن خانه می شود و بیرون می رود و آن سنگ بر همان حالی که ما در پشت آن در گذاشته بودیم باقی است و کسی را نمی دیدیم که در را باز کند و ببندد و آن سنگ بر همان حال در پشت آن در بود تا وقتی می خواستیم که بیرون رویم و آن سنگ را بر می داشتیم.

و چون من این امور را مشاهده نمودم هیبتی در خاطر من بهم رسید و با آن زن بنای مطلاطفت نهادم و خواستم که خبر آن امور را معلوم نمایم و به آن زن گفتم که من می خواهم که از تو سوالی کرده باشم در حالی که از رفقای من

ص:250

کسی حاضر نباشد و مرا میسر نمی شود و می خواهم که در وقتی که مرا در خانه تنها دیدی از غرفه فرود آیی تا من آن امر از تو سوال نمایم.

آن زن گفت: که من نیز می خواهم که سخنی پنهان به تو بگویم و مرا به جهت رفیقان تو میسر نمی شود گفتم چه می خواهی به من بگویی؟

گفت: می خواهم بگویم که با اصحاب و شرکای خود خشونت مکن و آن ها را دشنام مده زیرا که دشمنان تواند و با ایشان مدارا کن. من گفتم: که چه کسی این سخن را می گوید؟ گفت: من می گویم و چنان هستی در دل من داخل شد که جرأت نکردم که سخنی دیگر بگویم و گفتم: که قصد تو کدام اصحاب من است و گمان این بود که مقصود او همان کسانند که با من بودند در آن سفر حج. آن زن گفت: که مراد من شریکان تواند در شهر خودت و آن کسانی که در آنجا با تو هم خانه اند و پیش از این در میان من و آن کسانی که با من هم خانه بودند عتابی در دین واقع شد و دانستم که مراد او همان کسانند که سعایت می کردند و من گریختم و پنهان شدم و دانستم که مراد او همان کسانند. پس به آن زن گفتم: که تو را با امام رضا علیه السلام چه نسبت است؟

گفت من: خادم امام حسن عسکری علیه السلام بودم و چون من این را شنیدم گفتم: که از تو سوال می کنم از آن غائب و تو را به خدا قسم می دهم که تو او را به چشم خود دیدی؟

ص:251

گفت: من او را به چشم خود ندیدم و در وقتی که بیرون آمدم خواهرم آبستن بود و امام حسن عسکری علیه السلام مرا بشارت دادند و فرمودند: که در آخر عمرت او را خواهی دید و نسبت به او چنان خواهی بود که الحال نسبت به من هستی و من در مصر بودم و در این اوقات، نفقه با نوشته ای بر دست مردی از اهل خراسان که لغت عربی را درست نمی دانست به من رسید و آن نفقه سی دینار بود و در آن نوشته مأمور شده بودم که در این سال به حج بیایم و من آمدم به امید آنکه او چنان جا گرفت که آن مرد که بیرون می رود و داخل می شود همان است پس من ده درهم صحیح که به سکه حضرت امام رضا علیه السلام بود و من آن ها را پنهان کرده بودم و نذر کرده بودم که آن ها را در مقام ابراهیم علیه السلام اندازه بیرون آوردم و با خود گفتم که اگر این را به قومی از اولاد فاطمه سلام الله علیها بدهم افضل خواهد بود از آنکه در مقام اندازم و ثوابش بیشتر خواهد بود پس به آن زن گفتم: که این دراهم را بگیر و به هر که سزاوار می دانی از اولاد فاطمه سلام الله علیها برسان و در گمان من این بود که آن مردی را که من دیده ام همان است و آن زن درهم ها را به او خواهد داد پس آن زن آن ها را گرفته بود به غرفه بالا رفت و بعد از ساعتی فرود آمد و گفت: که می گوید که ما را در این حقی نیست این ها را بیندازید در همان موضوع که نیت کرده اید و لکن چون این ها دراهم رضویه است بدل آن را از ما بگیر و در مقام بینداز من با خود گفتم: که همان مرد مرا به این امر فرموده است و نسخه توقیعی همراه داشتم که برای قاسم بن علا به آذربایجان بیرون

ص:252

آمده بود به آن زن گفتم: که می توانی که این را عرض نمایی به کسی که توقیعات غائب را دیده است گفت: به من بده که آن مردان را می شناسم و من نسخه را به او دادم و چنان پنداشتم که آن زن می تواند بخواند و گفت: که مرا ممکن نیست که در این مکان بخوانم و به غرفه بالا رفت و بعد از لحظه ای فرود

آمد و گفت: که می فرماید صحیح است و در آن موقع بود که ابشروکم یسری ما بشرت به غیره پس آن زن گفت که می فرماید: که چگونه صلوات می فرستی بر پیغمبر خود گفتم: می گویم: ((اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَعَلَی آلِ مُحَمَّدٍ، کَمَا صَلَّیْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَعَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ، وَبَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَعَلَی آلِ مُحَمَّدٍ، کَمَا بَارَکْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَعَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ، إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.))

آن زن گفت: که چنین صلوات نفرست بلکه بر همه امامان صلوات بفرست و همه را نام ببر و گفتم: چنین خواهم کرد و چون روز دیگر شد آن زن از غرفه فرود آمد و دفتر کوچکی داشت و گفت: که می فرماید: که چون بر پیغمبر صلوات فرستی بر آن حضرت و بر اوصیای آن حضرت صلوات فرست به نخودی که در این نسخه نوشته شده است و من نسخه را گرفتم و به همان نحو صلوات می فرستم و مکرر در شب ها می دیدم که آن مرد از غرفه فرود می آمد و آن روشنایی نیز فرود می آمد و من بر یم خواستم و در خانه را می گشودم و در عقب آن روشنایی می رفتم و روشنی می دیدم و کسی را نمی دیدم تا آنکه داخل مسجد می شد و مردها از هر شهری به در آن خانه

ص:253

می آمدند و بعضی از آن ها رقعها و نوشته ها داشتند و به آن زن می دادند و آن زن نیز جواب آن ها را به ایشان می داد و با یک دیگر سخن می گفتند و من نمی فهمیدم که چه می گویند و جمعی از آن کسان که به در آن خانه می آمدند و می رفتند در مراجعت با ما بودند تا به بغداد و نسخه صلواتی را که در دفتر بود این است:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ وَ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِیثَاقِ الْمُصْطَفَی فِی الظِّلالِ الْمُطَهَّرِ مِنْ کُلِّ آفَةٍ الْبَرِی ءِ مِنْ کُلِّ عَیْبٍ الْمُؤَمَّلِ لِلنَّجَاةِ الْمُرْتَجَی لِلشَّفَاعَةِ الْمُفَوَّضِ إِلَیْهِ دِینُ اللَّهِ اللَّهُمَّ شَرِّفْ بُنْیَانَهُ وَ عَظِّمْ بُرْهَانَهُ وَ أَفْلِجْ حُجَّتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ وَ أَضِئْ نُورَهُ وَ بَیِّضْ وَجْهَهُ وَ أَعْطِهِ الْفَضْلَ وَ الْفَضِیلَةَ وَ الْمَنْزِلَةَ وَ الْوَسِیلَةَ وَ الدَّرَجَةَ الرَّفِیعَةَ وَ ابْعَثْهُ مَقَاماً مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ وَ صَلِّ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسَلِینَ وَ قَائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ وَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ إِمَامِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسَلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَی الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ إِمَامِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

صَلِّ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ إِمَامِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسَلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ إِمَامِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسَلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ إِمَامِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسَلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَی مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ إِمَامِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَارِثِ الْمُرْسَلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ

ص:254

عَلی عَلِیِّ بنِ مُوسی اِمامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المُرسَلینَ وَ حُجَّةِ ربِّ العالَمینَ وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدِ بنِ عَلیٍّ اِمامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المُرسَلینَ وَ حُجَّةِ ربِّ العالَمینَ وَ صَلِّ عَلی عَلیٍّ بنِ مُحَمَّدِ اِمامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المُرسَلینَ وَ حُجَّةِ ربِّ العالَمینَ وَ صَلِّ عَلی الحَسَن بنِ عَلیٍّ اِمامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المُرسَلینَ وَ حُجَّةِ ربِّ العالَمینَ وَ صَلِّ عَلی خَلَفَ الصّالحِ الهادِی المهدیِّ اِمامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المُرسَلینَ وَ حُجَّةِ ربِّ العالَمینَ.

اللّهم ّصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَعَلی اَهلِ بَیتِهِ الاَئِمَّةِ الهادینَ العُلَماء الصّادِقینَ الاَبرارِ المُتّقینَ دَعائِمَ دینِکَ وَ اَرکانِ تُوحیدِکَ تَراجِمَةِ وَحْیِکَ عَلی خَلْقِکَ وَ خُلَفآئِکَ فِی أَرْضِکَ، الَّذِینَ اخْتَرْتَهُمْ لِنَفْسِکَ وَ اصْطَفَیْتَهُمْ عَلی عِبادِکَ وَ ارْتَضَیْتَهُمْ لِدِینِکَ وَ خَصَصْتَهُمْ بِمَعْرِفَتِکَ وَ جَلَّلْتَهُمْ بِکَرامَتِکَ وَ غَشَّیْتَهُمْ بِرَحْمَتِکَ وَ رَبَّیْتَهُمْ بِحِکْمَتِکَ وَ أَلْبَسْتَهُمْ نُورَکَ وَ رَفَعْتَهُمْ فِی مَلَکُوتِکَ وَ حَفَفْتَهُمْ بِمَلآئِکَتِکَ وَ شَرَّفْتَهُمْ بِنَبِیِّکَ صَلواتُکَ عَلَیهِ وَ آلهِ

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلَیْهِمْ صَلوةً کَثِیرَةً دآئِمَةً طَیِّبَةً لا یُحِیطُ بِها إِلاّ أَنْتَ وَ لا یَسَعُها إِلاّ عِلْمُکَ وَ لا یُحِیطُها أَحَدٌ غَیْرُکَ. اللَّهُمَّ و صَلِّ عَلی وَلِیِّکَ المُحْیِی لسُنَّتِکَ القآئِمِ بِأَمْرِکَ الدّاعِیِ إِلَیْکَ الدَّلِیلِ عَلَیْکَ وَ حُجَّتِکَ عَلی خَلْقِکَ فِی أَرْضِکَ وَ شاهِدِکَ عَلی عِبادِکَ. اَللَّهُمَّ أَعِزَّ نَصْرَهُ وَ مُدَّ فِی عُمُرِهِ وَ زَیِّنِ الأَرْضَ بِطُولِ بَقآئِهِ. اَللَّهُمَّ اکْفِهِ بَغْیَ الحاسِدِینَ وَ أَعِذْهُ مِنْ شَرِّ الکآئِدِینَ وَ أَدْحِرْ عَنْهُ إِرادَةَ الظّالِمِینَ وَ تُخَلِّصْهُ مِنْ أَیْدِی الجَبّارِینَ.

ص:255

اَللَّهُمَّ أَعْطِهِ فِی نَفْسِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ رَعِیَّتِهِ وَ خآصَّتِهِ وَ عآمَّتِهِ وَ عَدُوِّهِ وَ جَمِیعِ أَهْلِ الدُّنْیا ما تَقِرُّ بِهِ عَیْنُهُ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفسُهُ وَ بَلِّغْهُ أَفْضَلَ أَمَلِهِ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَةِ إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ.

اَللَّهُمَّ جَدِّدْ بِهِ ما امتَحی مِنْ دِینِکَ وَ أَحْیِ بِهِ ما بُدِّلَ مِنْ کِتابِکَ وَ أَظْهِرْ بِهِ ما غُیِّرَ مِنْ حُکْمِکَ حَتّی یَعُودَ دِینُکَ بِهِ وَ عَلی یَدَیْهِ غَضّاً جَدِیداً خالِصاً مُخْلِصاً لا شَکَّ فِیهِ وَ لا شُبْهَةَ مَعَهُ وَ لا باطِلَ عِنْدَهُ وَ لا بِدْعَةَ لَدَیْهِ. اَللَّهُمَّ نَوِّرْ بِنُورِهِ کُلَّ ظُلْمَةٍ وَ هُدَّ بِرُکْنِهِ کُلَّ بِدْعَةٍ وَ اهْدِهِمْ بِعِزَّتِهِ جَورَ ضَلالةٍ وَ اقْصِمْ بِهِ کُلَّ جَبّارٍ وَ أَخْمِدْ بِسَیْفِهِ کُلَّ نارٍ وَ أَهْلِکْ بِعَدْلِهِ کُلَّ جابِروَ أَجْرِ حُکْمَهُ عَلی کُلِّ حَکَمٍ وَ أَذِلْ لِسُلْطانِهِ کُلَّ سُلْطانٍ. اَللَّهُمَّ أَذِلْ کُلَّ مَنْ ناواهُ وَ أَهْلِکْ کُلَّ مَنْ عاداهُ وَ امْکُرْ بِمَنْ کادَهُ وَ اسْتَأْصِلْ مَنْ حَجَدَ حَقَّهُ وَ اسْتَهانَ بِأَمْرِهِ وَ سَعی فِی إِطْفآءِ نُورِهِ وَ أَرادَ خْمادَ ذِکْرِهِ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ المُصْطَفی وَ عَلِیٍّ المُرْتَضی وَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ وَ الحَسَنِ الرِّضا وَ الحُسَیْنِ المُصَفّی وَ جَمِیعِ الأَوْصِیآءِ مَصابِیحِ الدُّجی وَ أَعْلامِ الهُدی وَ مَنارِ التُّقی وَ العُرْوَةِ الوُثْقی وَ الحَبْلِ المَتِینِ وَ الصِّراطِ المُسْتَقِیمِ، وَ صَلِّ عَلی وَلِیِّکَ وَ وُلاةِ عَهْدِهِ وَ الأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ وَ مُدَّ فِی أَعْمارِهِمْ وَ زِدْ فِی آجالِهِمْ وَ بَلِّغْهُمْ أَقْصی آمالِهِمْ دِیناً وَ دُنْیاً وَ آخِرَةً، إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ(1)

و دیگر از جمله صلواتی که سید بن طاووس (ره) در کتاب جمال الاسبوع و شیخ طوسی در کتاب مصباح متهجد از عبدالله بن محمد عاید روایت کرده اند

ص:256

و مشتمل است بر صلوات تمام ائمه (علیهم السلام) و عبدالله ذکر می کند که در سال 255 در سر من رأی به خدمت امام حسن عسکری (علیه السلام) رفتم در وقتی که آن حضرت در منزل تشریف داشتند و استدعاء نمودم که املاء کند بر من صلوات بر رسول خدا و اوصیای آن حضرت را و کاغذ بزرگی با خود برده بودم. آن حضرت این صلوات را از خط خود بر من املاء فرمودند:

صلوات بر حضرت رسول (صلی الله علیه و آله)

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا حَمَلَ وَحْیَکَ وَ بَلَّغَ رِسَالاَتِکَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا أَحَلَّ حَلاَلَکَ وَ حَرَّمَ حَرَامَکَ وَ عَلَّمَ کِتَابَکَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا أَقَامَ الصَّلاَةَ وَ آتَی الزَّکَاةَ وَ دَعَا إِلَی دِینِکَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا صَدَّقَ بِوَعْدِکَ وَ أَشْفَقَ مِنْ وَعِیدِکَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا غَفَرْتَ بِهِ الذُّنُوبَ وَ سَتَرْتَ بِهِ الْعُیُوبَ وَ فَرَّجْتَ بِهِ الْکُرُوبَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا دَفَعْتَ بِهِ الشَّقَاءَ وَ کَشَفْتَ بِهِ الْغَمَّاءَ وَ أَجَبْتَ بِهِ الدُّعَاءَ وَ نَجَّیْتَ بِهِ مِنَ الْبَلاَءِ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا رَحِمْتَ بِهِ الْعِبَادَ وَ أَحْیَیْتَ بِهِ الْبِلاَدَ وَ قَصَمْتَ بِهِ الْجَبَابِرَةَ وَ أَهْلَکْتَ بِهِ الْفَرَاعِنَةَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا أَضْعَفْتَ بِهِ الْأَمْوَالَ وَ أَحْرَزْتَ بِهِ مِنَ الْأَهْوَالِ وَ کَسَرْتَ بِهِ الْأَصْنَامَ وَ رَحِمْتَ بِهِ الْأَنَامَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ کَمَا بَعَثْتَهُ بِخَیْرِ الْأَدْیَانِ وَ أَعْزَزْتَ بِهِ الْإِیمَانَ وَ تَبَّرْتَ بِهِ الْأَوْثَانَ وَ عَظَّمْتَ بِهِ الْبَیْتَ الْحَرَامَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطاهِرینَ الاَخیارِ وَ سَلِّم تَسلیماً

ص:257

صلوات بر امیر المومنین (علیه السلام)

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ أَخِی نَبِیِّکَ وَ وَلِیِّهِ وَ صَفِیِّهِ (وَ وَصِیِّهِ) وَ وَزِیرِهِ وَ مُسْتَوْدَعِ عِلْمِهِ وَ مَوْضِعِ سِرِّهِ وَ بَابِ حِکْمَتِهِ وَ النَّاطِقِ بِحُجَّتِهِ وَ الدَّاعِی إِلَی شَرِیعَتِهِ وَ خَلِیفَتِهِ فِی أُمَّتِهِ وَ مُفَرِّجِ الْکُرَبِ (الْکَرْبِ) عَنْ وَجْهِهِ قَاصِمِ الْکَفَرَةِ وَ مُرْغِمِ الْفَجَرَةِ الَّذِی جَعَلْتَهُ مِنْ نَبِیِّکَ بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاَهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصْرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ وَ الْعَنْ مَنْ نَصَبَ لَهُ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ صَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَوْصِیَاءِ أَنْبِیَائِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ

صلوات بر سیده نساء العالمین فاطمه زهرا (سلام علیها)

اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الصِّدّیقَةِ فاطِمَةَ الزَّکِیَّةِ حَبیبَةِ حَبیبِکَ وَنَبِیِّکَ، وَاُمِّ اَحِبّائِکَ وَاَصْفِیائِکَ، الَّتِی انْتَجَبْتَها وَفَضَّلْتَها وَاخْتَرْتَها عَلی نِساءِ الْعالَمینَ، اللّهُمَّ کُنِ الطّالِبَ لَها مِمَّنْ ظَلَمَها وَاسْتَخَفَّ بِحَقِّها، وَکُنِ الثّائِرَ اَللّهُمَّ بِدَمِ اَوْلادِها، اللّهُمَّ وَکَما جَعَلْتَها اُمَّ اَئِمَّةِ الْهُدی، وَحَلیلَةَ صاحِبِ اللِّواءِ، وَالْکَریمَةَ عِنْدَ الْمَلاَءِ الاَعْلی، فَصَلِّ عَلَیْها وَعَلی اُمِّها صَلاةً تُکْرِمُ بِها وَجْهَ أبیهامُحَمَّد صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَتُقِرُّ بِها اَعْیُنَ ذُرِّیَّتِها، وَاَبْلِغْهُمْ عَنّی فی هذِهِ السّاعَةِ اَفْضَلَ التَّحِیَّةِ وَالسَّلامِ

ص:258

صلوات بر امام حسن و امام حسین (علیها السلام)

اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ عَبْدَیْکَ، وَوَلِیَّیْکَ وَابْنَیْ رَسُولِکَ، وَسِبْطَیِ الرَّحْمَةِ، وَسَیِّدَیْ شَبابِ اَهْلِ الْجَنَّةِ، اَفْضَلَ ما صَلَّیْتَ عَلی اَحَد مِنْ اَوْلادِ النَّبِیّینَ وَالْمُرْسَلینَ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحَسَنِ بْنِ سَیِّدِ النَّبِیّینَ، وَوَصِیِّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ، اَشْهَدُ اَنَّکَ یَابْنَ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ اَمینُ اللهِ وَابْنُ اَمینِهِ، عِشْتَ مَظْلُوماً وَمَضَیْتَ شَهیداً، وَاَشْهَدُ اَنَّکَ الاْمامُ الزَّکِیُّ الْهادِی الْمَهْدِیُّ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ، وَبَلِّغْ رُوحَهُ وَجَسَدَهُ عَنّی فی هذِهِ السّاعَةِ اَفْضَلَ التَّحِیَّةِ وَالسَّلامِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ الْمَظْلُومِ الشَّهیدِ، قَتیلِ الْکَفَرَةِ، وَطَریحِ الْفَجَرَةِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، اَشْهَدُ مُوقِناً اَنَّکَ اَمینُ اللهِ وَابْنُ اَمینِهِ، قُتِلْتَ مَظْلُوماً وَمَضَیْتَ شَهیداً، وَاَشْهَدُ اَنَّ اللهَ تَعالی اَلطّالِبُ بِثارِکَ، وَمُنْجِزٌ ما وَعَدَکَ مِنَ النَّصْرِ وَالتَّاْییدِ فی هَلاکِ عَدُوِّکَ، وَاِظْهارِ دَعْوَتِکَ، وَاَشْهَدُ اَنَّکَ وَفَیْتَ بِعَهْدِ اللهِ، وَجاهَدْتَ فی سَبیلِ اللهِ، وَعَبَدْتَ اللهَ مُخْلِصاً حَتّی اَتاکَ الْیَقینُ، لَعَنَ اللهُ اُمَّةً قَتَلَتْکَ، وَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً خَذَلَتْکَ، وَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً اَلَبَّتْ عَلَیْکَ، وَاَبْرَءُ اِلَی اللهِ تَعالی مِمَّنْ اَکْذَبَکَ، وَاسْتَخَفَّ بِحَقِّکَ، وَاسْتَحَلَّ دَمَکَ، بِاَبی اَنْتَ وَاُمّی یا اَباعَبْدِاللهِ، لَعَنَ اللهُ قاتِلَکَ، وَلَعَنَ اللهُ خاذِلَکَ، وَلَعَنَ اللهُ مَنْ سَمِعَ واعِیَتَکَ فَلَمْ یُجِبْکَ وَلَمْ یَنْصُرْکَ، وَلَعَنَ اللهُ مَنْ سَبا نِسآئَکَ، اَنَا اِلَی اللهِ مِنْهُمْ بَرئٌ، وَمِمَّنْ والاهُمْ وَمالاَهُمْ وَاَعانَهُمْ عَلَیْهِ، وَاَشْهَدُ اَنَّکَ وَالاْئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَةُ التَّقْوی، وَ

ص:259

وَبابُ الْهُدی، وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقی، وَالْحُجَّةُ عَلی اَهْلِ الدُّنْیا، وَاَشْهَدُ اَنّی بِکُمْ مُؤْمِنٌ، وَبِمَنْزِلَتِکُمْ مُوقِنٌ، وَلَکُمْ تابِعٌ بِذاتِ نَفْسی، وَشَرایِعِ دینی، وَخَواتیمِ عَمَلی، وَمُنْقَلَبی فی دُنْیایَ وَ آخِرَتی

صلوات بر حضرت علی بن الحسین (علیه السلام)

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ سَیِّدِ الْعَابِدِینَ الَّذِی اسْتَخْلَصْتَهُ لِنَفْسِکَ وَ جَعَلْتَ مِنْهُ أَئِمَّةَ الْهُدَی الَّذِینَ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ اخْتَرْتَهُ لِنَفْسِکَ وَ طَهَّرْتَهُ مِنَ الرِّجْسِ وَ اصْطَفَیْتَهُ وَ جَعَلْتَهُ هَادِیاً مَهْدِیّاً اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ ذُرِّیَّةِ أَنْبِیَائِکَ حَتَّی یَبْلُغَ بِهِ مَا تَقَرُّ بِهِ عَیْنُهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّکَ عَزِیزٌ حَکِیم

صلوات بر امام محمد باقر (علیه السلام)

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ بَاقِرِ الْعِلْمِ وَإِمَامِ الْهُدَی وَقَائِدِ أَهْلِ التَّقْوَی وَالْمُنْتَجَبِ مِنْ عِبَادِکَ اللَّهُمَّ وَکَمَا جَعَلْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِکَ وَمَنَاراً لِبِلَادِکَ وَمُسْتَوْدَعاً لِحِکْمَتِکَ وَمُتَرْجِماً لِوَحْیِکَ وَأَمَرْتَ بِطَاعَتِهِ وَحَذَّرْتَ عَنْ مَعْصِیَتِهِ فَصَلِّ عَلَیْهِ یَا رَبِّ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ ذُرِّیَّهِ أَنْبِیَائِکَ وَأَصْفِیَائِکَ وَرُسُلِکَ وَأُمَنَائِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ.

صلوات بر امام جعفر صادق (علیه السلام)

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ خَازِنِ الْعِلْمِ الدَّاعِی إِلَیْکَ بِالْحَقِّ النُّورِ الْمُبِینِ اللَّهُمَّ وَ کَمَا جَعَلْتَهُ مَعْدِنَ کَلامِکَ وَ وَحْیِکَ وَ خَازِنَ عِلْمِکَ وَ لِسَانَ

ص:260

تَوْحِیدِکَ وَ وَلِیَّ أَمْرِکَ وَ مُسْتَحْفَظَ دِینِکَ فَصَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَصْفِیَائِکَ وَ حُجَجِکَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.

صلوات بر موسی بن جعفر (علیه السلام)

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْأَمِینِ الْمُؤْتَمَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ الْبَرِّ الْوَفِیِّ الطَّاهِرِ الزَّکِیِ النُّورِ الْمُبِینِ الْمُحْتَسِبِ الصَّابِرِ عَلَی الْأَذَی فِیکَ اللَّهُمَّ وَ کَمَا بَلَّغَ عَنْ آبَائِهِ مَا اسْتُودِعَ مِنْ أَمْرِکَ وَ نَهْیِکَ وَ حَمَلَ عَلَی الْمَحَجَّةِ وَ کَابَدَ أَهْلَ الْعِزَّةِ وَ الشِّدَّةِ فِیمَا کَانَ یَلْقَی مِنْ جُهَّالِ قَوْمِهِ رَبِّ فَصَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ وَ أَکْمَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِمَّنْ أَطَاعَکَ وَ نَصَحَ لِعِبَادِکَ إِنَّکَ غَفُورٌ رَحِیمٌ

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الَّذِی ارْتَضَیْتَهُ وَ رَضَّیْتَ بِهِ مَنْ شِئْتَ مِنْ خَلْقِکَ اللَّهُمَّ وَ کَمَا جَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَی خَلْقِکَ وَ قَائِماً بِأَمْرِکَ وَ نَاصِراً لِدِینِکَ وَ شَاهِداً عَلَی عِبَادِکَ وَ کَمَا نَصَحَ لَهُمْ فِی السِّرِّ وَ الْعَلاَنِیَةِ وَ دَعَا إِلَی سَبِیلِکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ فَصَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ إِنَّکَ جَوَادٌ کَرِیم

صلوات بر محمد بن علی الجواد (علیه السلام)

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی عَلَمِ التُّقَی وَ نُورِ الْهُدَی وَ مَعْدِنِ الْوَفَاءِ وَ فَرْعِ الْأَزْکِیَاءِ وَ خَلِیفَةِ الْأَوْصِیَاءِ وَ أَمِینِکَ عَلَی وَحْیِکَ اللَّهُمَّ فَکَمَا هَدَیْتَ بِهِ مِنَ الضَّلاَلَةِ وَ اسْتَنْقَذْتَ بِهِ مِنَ الْحَیْرَةِ وَ أَرْشَدْتَ بِهِ مَنِ اهْتَدَی وَ زَکَّیْتَ بِهِ مَنْ

ص:261

صلوات بر علی بن محمد الهادی علیه السلام

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ، وَصِیِّ الْأَوْصِیآءِ، وَاِمامِ الْأَتْقِیآءِ، وَخَلَفِ اَئِمَّةِ الدّینِ، وَالْحُجَّةِ عَلَی الْخَلائِقِ اَجْمَعینَ، اَللّهُمَّ کَما جَعَلْتَهُ نوُراً یَسْتَضیی ُ بِهِ الْمُؤْمِنوُنَ فَبَشَّرَ بِالْجَزیلِ مِنْ ثَوابِکَ وَاَنْذَرَ بِالْأَلیمِ مِنْ عِقابِکَ، وَحَذَّرَ بَاْسَکَ، وَذَکَّرَ بِآیاتِکَ، وَاَحَلَّ حَلالَکَ وَحَرَّمَ حَرامَکَ، وَبَیَّنَ شَرایِعَکَ وَفَرایِضَکَ، وَحَضَّ عَلی عِبادَتِکَ وَاَمَرَ بِطاعَتِکَ، وَنَهی عَنْ مَعْصِیَتِکَ، فَصَلِّ عَلَیْهِ اَفْضَلَ ما صَلَّیْتَ عَلی اَحَدٍ مِنْ اَوْلِیآئِکَ، وَذُرِّیَّةِ اَنْبِیآئِکَ، یا اِلهَ الْعالَمین.

راوی میگوید: که چون آن حضرت به اینجا رسید ساکت شد من عرض کردم: که چرا ساکت شدید فرمود: که اگر به این بود که این امر دین است و مأمور شده ایم که رسانیم به اهلش هر آینه دوست می داشتیم که ساکت باشم و لکن امر دین است بنویس.

صلوات بر حسن بن علی العسکری علیه السلام

اَللّهُمّ صَلِّ عَلی الحَسَنِ بنِ علیِّ بنِ مُحَمَّد، اَلبَرِّ التَّقِیِّ الصّادِقِ الوَفِیِّ النُّورِ المُضیء، خازِنِ عِلمِک وَ المُذَکِّرِ بِتَوحیدِک وَ وَلیِّ اَمرِک وَ خَلَفِ اَئِمَّةِ الدّینِ الهُداةِ الرّاشِدینَ وَ الحُجَّةِ عَلی اَهلِ الدُّنیا فَصَلِّ عَلَیهِ یا رَبِّ اَفضَل ما صَلَّیتَ عَلی آَحَدٍ مِن اَصفیائِک وَ حُجَجِکَ وَ اَولادِ رُسُلِکَ یا اِلهَ العالَمین

ص:262

صلوات بر ولی الامر المنتظر عجل الله تعالی فرجه الشریف

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی وَلِیِّکَ وَ ابْنِ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ أَوْجَبْتَ حَقَّهُمْ وَ أَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرْتَهُمْ تَطْهِیرا

اللَّهُمَّ انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ لِدِینِکَ وَ انْصُرْ بِهِ أَوْلِیَاءَکَ وَ أَوْلِیَاءَهُ وَ شِیعَتَهُ وَ أَنْصَارَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْهُمْ اللَّهُمَّ أَعِذْهُ مِنْ شَرِّ آُلِّ بَاغٍ وَ طَاغٍ وَ مِنْ شَرِّ جَمِیعِ خَلْقِکَ وَ احْفَظْهُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ یَمِینِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ احْرُسْهُ وَ امْنَعْهُ أَنْ یُوصَلَ إِلَیْهِ بِسُوءٍ وَ احْفَظْ فِیهِ رَسُولَکَ وَ آلَ رَسُولِکَ وَ أَظْهِرْ بِهِ الْعَدْلَ وَ أَیِّدْهُ بِالنَّصْرِ وَ انْصُرْ نَاصِرِیهِ وَ اخْذُلْ خَاذِلِیهِ وَ اقْصِمْ بِهِ جَبَابِرَةَ الْکُفْرِ وَ اقْتُلْ بِهِ الْکُفَّارَ وَ الْمُنَافِقِینَ وَ جَمِیعَ الْمُلْحِدِینَ حَیْثُ آَانُوا مِنْ مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا وَ بَرِّهَا وَ بِحْرِهَا وَ امْلَأْ بِهِ الْأَرْضَ عَدْلا وَأَظْهِرْ بِهِ دِینَ نَبِیِّکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ السَّلامُ وَ اجْعَلْنِی اللَّهُمَّ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ أَتْبَاعِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ أَرِنِی فِی آلِ مُحَمَّدٍ مَا یَأْمُلُونَ وَ فِی عَدُوِّهِمْ مَا یَحْذَرُونَ إِلَهَ الْحَقِّ آمِینَ.

و تمام ادعیه مأتوره ائمه علیه السلام مشتمل بر صلوات رسول اکرم صلی الله علیه و آل و سلم که در کتب ادعیه مذکور است(1)

ص:263

بار خداوندا بر محمد سرور نیکوکاران و بر خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الشاکِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور شاکران و بر خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُطَهَّرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور پاکیزه کنندگان [یا ابزار ایمان و پرهیزگاری] و بر خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ العالمینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور عاملان [در راه نیل به خشنودی] و بر خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ خاتَمِ النَّبیّینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد خاتم پیامبران و خاندانش درود بفرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ السَّمآءّ اِذانفَطَرت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که آسمان شکاف بردارد.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الشَّمس اِذا کُوِّرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که خورشید فروغ گردد [تاریک شود].

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الجَّنَةِ اِذا اُزلِفَت وَ آلِه

ص:265

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که بهشت نزدیک گردد.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الشَّمسِ اِذا طَلَعت وَ آلِه

بار خداوندا با هر دمیدن خورشد بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ السَّمآءِ اِذا نشَقَّت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست تا آن هنگام که آسمان شکافته شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ السَّمآءّ اِذا طُویَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش [تا] آن هنگام که آسمان در هم پیچیده شود درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الارضِ اِذا دُکَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که زمین [درهم] کوبیده شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الارضِ اِذا مُدَت وَ آلِه

بارخداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که زمین وسعت یابد.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ البَحارَ اِذا فُجَّرت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که دریاها روان گردد.

ص:266

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الارضِ انبَسَطَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که زمین گسترانده شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الجِبالِ اِذا سُیِّرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که کوه ها به حرکت در آورده شوند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الجِبالِ اِذا حُشِرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که جانوران در عرضه قیامت محشور شوند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ العِشارِ اِذا عُطِّلَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که شتران [باردار گران بها] از کاروان ها ده ها برابر گردند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الجِبالِ اِذا نُسِفَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که کوه ها مانند غبار در هوا افشانده شوند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الدَّرَجاتِ اِذا رُفِعَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که [بر] درجات [مؤمنان] افزوده شود.

ص:267

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الدصُّدور اِذا حُصِلَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که نهانی سینه (دل) ها آشکار شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الحاجاتِ اِذا قُضَیتَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که حاجات برآورده و [ودعاها مستجاب] شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الکُتُبِ اِذا قُرِءَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که حسنات [از اعمال ناسره] پیراسته شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الحَسَناتِ اِذا طُهِرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که حسنات [از اعمال] ناسره (وناخوب بد عیبناک ناقص مفشوش) پیراسته شود و پاک گردد.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الحَسَناتِ اِذا اُبدِلَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که گناهان [به اعمال نیک] مبدل شوند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الاعمالِ اِذا وُزِنَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که اعمال [مردم] در ترازو سنجیده شود.

ص:268

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ النُّجُومِ اِذا انکَدَرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که ستارگان تیره [بی فروغ] شوند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الصُّحُفِ اِذا نُشِرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که نامه [اعمال] پراکنده شود.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الجَحیمِ اِذا سُعِرَت وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که آتش دوزخ را [برای بدکاران] سخت بیفروزند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ اللَّیلِ اِذا یَغشی وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که شب همه چیز را در خود فرو می پوشاند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ النَّجمِ اِذا هَوی وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد و خاندانش درود فرست [تا] آن هنگام که ستار[گان] فرو می پوشاند.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ الحَسَناتِ وَاتّقی وَ آلِه

بار خداوندا به همراه آنان [در راه تو از دارایی خود گذشتد] و تقوا پیشه کردند بر محمد و خاندانش درود فرست.

ص:269

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ مَن صَدَّقَ وَ اهتَدی وَ آلِه

بار خداوندا به همراه آنان که تصدیق کردند و هدایت یافتند بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ سَبَّحَ وَ صَلَّی وَ آلِه

بار خداوندا به همراه آنان که تسبیح (تو را) گفتند و نماز گذاردند بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ صَدَّقَ بِالحُسنی وَ آلِه

بار خداوندا به همراه آنان که نیکی [و پاداش نیکو] را تصدیق کردند بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مَعَ مَن یُصلّی وَ آلِه

بار خداوندا به همراه نمازگزاران و تسبیح گویان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد المَلائِکَةِ وَ تَسبیحِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار فرستادگان و سبیح شان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد النُّجومّ وَ کَواکِبِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار ستارگان و کواکب آن ها بر محمد و خاندانش درود فرست.

ص:270

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الاَشجارِ وَ اَوراقِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار درختان و بر گهای درختان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد النَّباتاتِ وَ اَصنافِها وَ آلِه

بار خداوندا بشمار گیاهان و گونه های آن بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الاَیّامِ وَ لَیالِیّها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار شبان و روزان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ الشُّهُورِ وَ اَعوامِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار ماه ها و سال ها بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الطُیُورِ بِطَیرانِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار پرندگان و پروازشان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد النُّجومّ وَ اعماقها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار ستارگان و اعماق (نهانی ها) آن ها بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الخَلائِقِ وَ اَنفاسِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار آفریدگان و نفس هایشان بر محمد و خاندانش درود فرست.

ص:271

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد السُّوَرِ وَ آیاتِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار سوره های [قرآن] و آیات آن بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الحُرُوفِ وَ کَلِماتِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار حروف و کلماتشان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الکَواکِبِ وَ مَنازِلِها وَ آلِه

بار خداوندا به شمار ستارگان و قرارگاه شان بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد اسمائِکَ الحُسنی وَ آلِه

بار خداوندا به شمار اسمای حسنایت بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد ما عَلِمَ اللهُ وَ آلِه

بار خدایا به شمار دانسته هایت، بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد البَرِّ و البَحرِ وَ آلِه

بار خداوندا به شمار (وسعت) بیابان ها و دریاها بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الأنِسِ وَ الجِنِّ وَ آلِه

بار خداوندا به شمار انسیان و جنیان بر محمد و خاندانش درود فرست.

ص:272

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد من صَلّی عَلَیهِ مِن خَلقِکَ وَ آلِه

بار خداوندا به شمار کسانی از آفریدکانت بر او (محمد) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الذَّکَر وَ الاُنثی وَ آلِه

بار خداوندا به شمار عدد جفت های نر و ماده در کُلّ مخلوقات بر محمد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الجُنُوبَ وَ الشِّمالِ وَ آلِه

بار خداوندا به شمار جنوب و شمال (به تعداد جانداران و هر چیزی که در جنوب و شمال و چپ و راست) بر محمد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد خَلقِ البِحارِ وَ آلِه

بار خداوندا به شمار آفریدگان [ساکن در] دریاها بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الجُنُوبِ وَ الثِّمارِ وَ آلِه

بار خدایا به شمار تخم دانه ها و میوه ها بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد الاحجار وَ آلِه

بار خداوندا به شمار سنگ ها [و سنگ ریزه ها] بر محمد و خاندانش درود فرست.

ص:273

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد مَخلوقاتِکَ وَ آلِه

بار خداوندا به شمار آفریدگانت بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد مَعلُوماتِکَ وَ آلِه(1)

بار خداوندا به شمار آنچه می دانی بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بعَدَد کُلِّ ذَرَّهٍ اَلفَ مَرَّهٍ وَ آلِه

بار خداوندا ب شمار هر ذره ای هزار بار بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ کَما تُحِّبُ وَ تَرضی وَ آلِه

بار خداوندا به آنگونه که خود می پسندیو بدان خشنود می شوی بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ کَما ذَکَرَهُ الذّاکِرونَ وَ آلِه

بار خداوندا آن سان که یادکنندگان از او [محمد] یاد می کنند بر محمد و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَخلوقینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور آفریدگان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَحمُودینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور ستوده شدگان و خاندانش درود فرست.

ص:274

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُنذِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور هشدار دهندگان [به کیفر الهی] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُبَشِّرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور مژده دهنگان [به بهشت و پاداش الهی] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَوَّلینَ وَ الاَخِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور سرور اولین و آخرین و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الدّاعینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور دعاکنندگان [و خواهندگان از عنایات الهی] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الوَرَعینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور خویشتن داران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الهادین وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور هدایت گران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الفاضِلینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور برتران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ القارِئینَ وَ آلِه

ص:275

بار خداوندا بر محمد سرور قاریان [قرآن] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَغفورینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور برخورداران از مغفرت [حضرتت] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَرحومینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور بهره مندان از رحمت [بی پایانت] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَعروفینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور شهرت یافتگان [به نیکی] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الغاسِلینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور شویندگان تن [از بدی ها] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُکَبِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور تکبیرگویان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُهلَلّینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور تهلیل [لا اله الا الله] گویان و خاندانش درود فرست.

ص:276

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُوَحِدّینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور یکتاپرستان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السّالِکینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور سالکان (پویندگان راه درستی ها) و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُففرَدینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور تنهایان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُستَمِعینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور شنوندگان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ العاشِقینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور عاشقان [حضرتت] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الضّاحِکینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور خنده کنان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُتَبسمینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور تبسم کنندگان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الناقلینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور ناقلان [وحی الهی] و خاندانش درود فرست.

ص:277

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ العادینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور دادگران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ النمُجتَهِدینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور کوشندگان [در راه انجام وظیفه و دستیابی به رضامندی حضرتت] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السّاتِرِینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور پرده پوشان [بر نادانی نادانان] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُسافِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور مسافران و کوچندگان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ العاقِلینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور ناقلان [وحی الهی] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُحدِقینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور احاطه کنندگان [بر وحی حضرت] و خاندانش درود فرست.

ص:278

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُفَسِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور مفسران [وحی و سنت] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُفَسِرینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور ناقلان [وحی الهی] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ وُلدِ آدَمَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور فرزندان آدم و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ اَکرَمَ الخَلقِ عَلَی اللهِ وَ اَعظَمِهِم وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور نگرامی ترین و برترین خلق به درگاهت و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ البَشیرِ وَ النَّذیرِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد [آن] مژده دهنده هشدار دهنده و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الثَّقَلَینَ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور ثقلین (جن و انس) و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَنبیاءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور پیامبران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَولِیاءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور اولیا و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَحّباءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور دوستان [و دوستداران حضرتت و بندگان پاکت] و خاندانش درود فرست.

ص:279

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَتقِیاءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور تقواپیشگان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ النُّجَبآءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور ارجمندان و الاتباران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السُّعَدآءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور سعادتمندان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الشُّهداءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور شهیدان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الفُصَحآءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور فصیحان [زبان آوران] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ البُلَغآءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور شیوا سخنان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الفُقَهاءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور فقیهان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الظُّرَفآءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور نکته دانان و نکته سنجان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ العُلَماءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور عالمان و خاندانش درود فرست.

ص:280

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الصُّلَحاءِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور صالحان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَخیارِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور نیکان و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَبرارِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور نیکوکاران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الکائِناتِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور کائنات و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَوجوداتِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور موجودات و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السّاداتِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور مهتران و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المَخلوقاتِ وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد سرور آفریدگانت و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ المُصطَفی وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد پیامبر برگزیده ات و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ المُرتَضی وَ آلِه

بار خداوندا بر محمد مورد رضایت و خاندانش درود فرست.

ص:281

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ الصَّفِیِّ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر برگزیده و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ التَّقِیِّ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر تقواپیشه و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ النَّقِیِّ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر پیراسته و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ الزَّکِّیِ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر پاک و گناه ناکرده [ومعصوم] و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ المَکِّیِ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر مکی و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیّ الزَّکِّی المَدَنیَّ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر مدنی پیراسته و خاندانش درود فرست.

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبِیّ الاُمِّیِ وَ آله اللّهمّ صَلِ عَلَی النَّبِیِّ الهاشِمِیّ وَ آله

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبِیّ التَّهامِیِ وَ آلِه

بار خداوندا بر [محمد] پیامبر عرب مکتب نرفته و هاشمی و تهامی(1) و خاندانش درود فرست.

ص:282

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبیّ الاَبطَحیّ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر [محمد] پیامبر ابطحی(1) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبیّ الاعجمی الحجازی وَ آلِهِ

بارخداوندا بر [محمد] پیامبر حجازی درس نخوانده و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبیِّ الدّعی وَ آلِهِ

بارخداوندا بر [محمد] پیامبر فرا خواننده به سوی حضرتت و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبیّ العَلِیِّ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر [محمد] پیامبربلند مرتبه و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبیّ الوَلِیِّ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر [محمد] پیامبر سرپرست و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی النَّبیِّ کُلَّما غَفَلَ عَن ذِکرهِ الغافِلُونَ وَ آلِهِ

بارخداوندا هر چه غافلان از یاد کردن او (محمّد)غفلت ورزند تو بر محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍکُلَّما نَهی ذِکرهِ الجاهِلونُ وَ آلِهِ

بارخداوندا هر چه جاهلان از یاد کردن او باز دارند تو بر محمّد و خاندانش درود فرست

ص:283

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مادامَتِ الصَّلواةِ عَلیهِ وَ آلِهِ

بارخداوندا تا آن هنگام درود بر اوفرو ریزان است تو بر محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ مادامَ البَرَکاتُ نازِلةً عَلیهِ وَ آلِهِ

بارخداوندا تا آن زمانی که برکان بر او فرود می آید تو بر محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ فِی الاَرواحِ وَ آلِهِ

بارخداوندا در جهان ارواح بر محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الصّائِمینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور روزه داران و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ فی الاَسمآءِ وَ آلِهِ

بارخداوندا از میان نام ها بر نام محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الصّابِرینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور شکیبان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السّابِحینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور شناوران (دریای تفکر و بندگی) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السّامِعینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور شنوندگان و خاندانش درود فرست

ص:284

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ النّاظِرینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور ناظران و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الشّاکِرینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور شاکران و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الشّافِعینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور شافعان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُشفِعینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور آنان که شفاعت شان پذیرفته است و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الخاشِعینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور خاشعان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الزّاهِدِینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد زاهدان و پارسایان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الوارثِینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور وارثان (فردس برین) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُنَوِّرِینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور فروغ بخشان و نورافشانان و خاندانش درود فرست

ص:285

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ المُذَکّرِینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور یادآوری کنندگان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَطهَرینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور پاک ترین ها و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَکرَمینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد گرامی ترین ها و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَنجَبینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور والا تبارترین ها و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَشجَعینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور شجاع ترین ها و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الاَنوَرینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور نورانی ترین ها و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الزّاهدِینَ وَ آلِهِ

بارخداوندا بر محمّد سرور زاهدین و خاندانش درود فرست

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیِّد ِالآخِرینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار سلام بر تو و خاندانت ای رسول خدا

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا رَسولَ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار سلام بر تو و خاندانت ای پیامبر خدا

ص:286

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا حَبیبَ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار سلام بر تو و خاندانت ای حبیب خدا

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا عَظَمَهُ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار سلام بر تو و خاندانت ای که خدایت بزرگ داشته است

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا شَرَّفَهُ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار سلام بر تو و خاندانت ای که خدایت شرافت بخشیده است

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا طَهَّرَهُ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار سلام بر تو و خاندانت ای که خدایت از (پلیدی ها ) پاکیزه گردانیده است

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا اَظهَرَهُ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار درود بر تو و خاندانت ای کسی که خدا تو و آل تو را(مقامتان ) را ظاهر و هویدا و روشن نمود

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مَن اصطفاهُ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزار درود بر تو و خاندانت ای که خدایت تو را برگزیده است

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مَن اَختارَهُ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای که خدایت تو را اختیار کرده است

ص:287

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا عَبدِاللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای بنده (پیراسته) خدا

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا خیر خَلق اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای بهترین آفریده خدا

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا خاتَمُ رُسُلِ اللّه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای خاتم رسولان الهی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سُلطانَ الاَنبیاءِ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو ای تاج دار پیامبران

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا بُرهانَ الاَصفِیآءِ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای برهان برگزیدگان (الهی)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُصطَفی وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای مصطفی (برگزیده خداوند)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُجتبی وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای مجتبی (برگزیده خداوند)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُعَلیّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای که به تو رفعت و بلند مرتبگی داده شده است

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُزکّی وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای پاکیزه شده

ص:288

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُتَّقی وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای پیراسته شده

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا حَرَمِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای حرمی

(کسی که منسوب به مکه مکرمه که حرم امن الهی است و در ضمناٌ محل ولایت آن بزرگوار می باشد)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مَکِّیُ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای مکی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مَدَنِیّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای مدنی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا عَرَبِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای عربی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یاقُرَشِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای قریشی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یاهاشِمِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای هاشمی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا اَبطَحِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای ابطحی

ص:289

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا حِجازِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای حجازی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا تَهامِیُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای تهامی

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا اُمّی وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای امی (مکتب نارفته و درس ناخوانده)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیِّدِ وُلد آدِمَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور فرزندان آدم

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا اَحمَدَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای احمد

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مَحمُودَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای محمود

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا طه وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای (مخاطب سوره)طاها

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا یس وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای (جوهر سوره) یاسین

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُزَّمِلُّ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای (مخاطب سوره )مزمل

ص:290

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا مُدَثِّرُ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای (مخاطب سوره )مدثر

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا طاهِرُ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای طاهر

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا اَباالقاسم وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای ابوالقاسم

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا اَبا اِبراهیمَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای ابراهیم

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا شفیع یَومَ الحَشرَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای شفیع روز جزاء

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا صاحِبَ التّاجِ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای صاحب تاج (رسالت و کرامت الهی)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا صاحِبَ المِحرابِ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای صاحب محراب (برپادارنده نماز)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا صاحِبَ المِعراجِ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای صاحب معراج

ص:291

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا صاحِبَ المُحسِنینِ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای صاحب (همنشین) نیکوکاران

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا صاحِبَ المَغفورینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای صاحب (همنشین )آمرزیدگان

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا خاتَمَ النّبییّنَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای خاتم پیامبران

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَ الصِّدیقینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور صدیقان (راستگویان)

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَ المُومِنینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور مومنان

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَ المُسلِمینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور مسلمانان

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَ العامِلینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور عاملان

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَ المُتَصدِّقینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور صدقه دهندگان

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَ العابدینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور عبادت کنندگان

ص:292

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَالراکعینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور راکعان

اَلفُ صَلواةٍ وَ اَلفُ سَلامٍ عَلَیکَ یا سَیّدَالسّاجِدینَ وَ آلِکَ

هزار صلوات و هزاردرود بر تو و خاندانت ای سرور سجده کنندگان

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِ السّاجِدینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور سجده کنندگان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالقاعِدینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور نشستگان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالشافِعینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور شفاعت کنندگان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالتائِبینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور توبه کنندگان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالمُستَظهَرینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور برخورد داران از حمایت (حضرتت) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالحامدینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور سپاسگزاران و خاندانش درود فرست

ص:293

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالخائفینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور خائفان (از حضرتت) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالافضلینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور برتران و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالتابِعینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور پیروان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالقائِمینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور عیادت کنندگان و به عبادت ایستادگان برای نمار و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالعابدینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور عابدان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالقانتینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور فرمان برداران (عبادت کنندگان) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالراشدینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور راه یافتگان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالقوّامینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور سرپرستان و خاندانش درود فرست

ص:294

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالطّاهِرینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور پاکان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالصّالِحینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور صالحان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالصّادِقینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور راستگویان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالنّاظِرینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور ناظران و شاهدان و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالرّاجینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور امیدواران (به حضرتت) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ سَیِّدِالحافِظینَ وَ آلِهِ

بار خداوندا برمحمّد سرور حافظان (دین) و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ فی القُلوبِ وَ آلِهِ

بار خداوندا از میان قلب ها بر قلب محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی جَسَدُ مُحَمَّدٍ فِی الاَجساد وَ آلِهِ

بار خداوندا از میان بدن ها بر بدن (پاک) محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی تربة مُحَمَّدٍ فی التُّرابِ وَ آلِهِ

بار خداوندا از میان تربت ها بر تربت محمّد و خاندانش درود فرست

ص:295

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ فی القُبور وَ آلِهِ

بار خداوندا از میان قبرها برقبر محمّد و خاندانش درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ جِبرِئیلَ وَ میکائیلَ وَ اِسرافیلَ وَ عِزرائیلَ و حَمَلَةِ العَرشِ کَرّوبینَ

بار خداوندا برمحمّد و خاندانش و جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و حاملان و عرش کروبیان درود فرست

اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلیّ وَ فاطِمَةَ وَ الحَسَنِ و الحُسَینِ وَ التِّسعَةِ مِن اولادِ الحُسَینِ عَلیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلامِ وَ حَمزَةَ وَ العَبّاسِ

بار خداوندا برمحمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین و نُه (امام) معصوم از فرزندان حسین که درود خدا بر آنان باد و حمزه و عباس درود فرست

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، کَمَا صَلَّیْتَ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ، إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ، اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، کَمَا بَارَکْتَ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ، إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَ صَلِّ عَلی جَمیعِ الاَنبیاء و المُرسَلین وَ عَلی اَهلَ طاعَتِکَ اَجمَعینَ مِن اّهل السّماواتِ وَ اَهلَ الاَرضینَ وَ صَلِّ عَلَینا مَعَهُم یا ارحَمَ الرّاحِمینَ

بارخداوندا صلوات و درود خود را بر محمّد و آل محمّد فرست چنان که بر ابراهیم و خاندانش فرستادی و چنان که بر آنان خجسته گرداندی و ترحم فرمودی بر محمّد و آل محمّدخجسته و ترحم بفرما که او ستوده و بزرگی و برپیامبران و فرستادگان تمام اهل طاعتت از زمینیان و آسمانیان بر ما نیز در کنار آنان درود فرست ای مهربانترین مهربانان

ص:296

اللّهمَّ صَلَّ عَلی مُحَمَدٍ المُصطَفی وَ صَلِّ عَلی علی المُرتضی. وَ صَلِّ عَلی فاطِمَةِ الزَّهراء. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ الحَسَن المُجتبی. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ الحُسَینَ الشَّهیدِ بِکَربَلاء. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ عَلی زَینِ العابِدینَ. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ مُحَمّد الباقِرِ. وَ صَلِّ عَلی الِامامِ جَعفِرِ الصّادِق. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ مُوسی الکاظِمِ. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ عَلی بنِ مُوسی الرِّضا. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ مُحَمَّد التِقی. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ عَلیِّ النَّقی. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ الحَسَن العَسکَریّ. وَ صَلِّ عَلی الاِمامِ الحُجَّةَ القائِمِ الخَلفَ الصّالِحِ المُنتَظَرِ المهدِیَّ صاحِبَ العَصرِ وَ الزَّمانِ، عَلَیهِ وَ عَلَیهِم اَجمَعینَ صَلَواتُ اللّهِ المَلِکِ المُستَعانِ

بار خداوندا بر محمّد مصطفی درود فرست بر علی مرتضی درود فرست و بر فاطمه زهرا درود فرست و بر حسن درود فرست و بر حسین شهید کربلا درود فرست وبرامام جعفر صادق درود فرست و بر امام موسی کاظم درود فرست و بر امام علی بن موسی الرضا درود فرست و بر امام محمّد تقی (جواد) درود فرست و بر امام محمّد نقی(هادی) درود فرست و برامام حسن عسکری درود فرست و بر خلف صالح امام (حضرت ) حجت قائم منتظر مهدی هدایت گر صاحب عصر زمان که درود خداوند بر آنان باد درود فرست

ص:297

اَللُّهمَّ اغفِرلی وَ لِوالدیَّ وَ لِلمُومِنین و لِلمُومِناتِ بِجاه مُحَمّدِ وِ آلِهِ الطّاهِرین(1)

بار خدواندا به حرمت محمّد و خاندان پاکش من و پدران و مادران مرا و مردان و زنان با ایمان مورد رحمت و غفران خویش قرار ده (آمین )

ص:298

شب جمعه اللّهمّ صَلِّ عَلی جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ

شب شنبه اللّهمّ صَلِّ عَلی مُوسَی بنِ جَعفَرٍ

شب یکشنبه اللّهمّ صَلِّ عَلی عَلِّی بنِ مُوسی

شب دوشنبه اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدَ بنِ عَلّی

شب سه شنبه اللّهمّ صَلِّ عَلی عَلِّی بنِ مُحَمَّدٍ

شب چهارشنبه اللّهمّ صَلِّ عَلی حَسَنَ بنِ عَلّیٍ

شب پنج شنبه اللّهمّ صَلِّ عَلی حُجَّةِ بنِ الحَسَنِ

شب جمعه اللّهمّ صَلِّ عَلی العَبّاسِ الشَّهیدِ

یعنی دو هفته طول می کشد.(1)

اَللّهُمَّ اَنْتَ السَّلامُ وَ مِنْکَ السَّلامُ وَ اِلَیْکَ یَرْجِعُ السَّلامُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَبْلِغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ مِنّیِ السَّلامَ وَ اَرْواحَ الاَئِمَّةِ الصّادِقینَ سَلامی وَارْدُدْ عَلَیَّ مِنْهُمُ السَّلامَ وَالسَّلامُ عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ اَللّهُمَّ اِنَّ هاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّةٌ مِنّی اِلی رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَاَثِبْنی عَلَیْهِما ما اَمَّلْتُ وَ رَجَوْتُ فیکَ وَ فی رَسُولِکَ یا وَلِیَّ الْمُؤْمِنینَ

آنگاه به سجده برو و 40 مرتبه بگو:

یا حیّ یا قیّوم، یا حیّا لا یموت، یا حیّا لا اله الاّ انت، یا ذا الجلال و الاکرام، یا ارحم الرّاحمین

سپس گونه راست را بر موضع سجده گذار و 40 مرتبه بگو و بعد گونه چپ را و همین را 40 مرتبه بگو سپس دستهایت را بگردنت بسته و با انگشت سبابه اشاره کن و مرتبه بگو: آنگاه محاسنت را به دست چپ بگیر و بگو:

یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللَّهِ اَشْکُو اِلَی اللَّهِ وَ اِلَیْکَ حاجَتی وَ اِلی اَهْلِ بَیْتِکَ الرّاشِدینَ حاجَتی وَ بِکُمْ اَتَوَّجَهُ اِلَی اللَّهِ فی حاجَتی

سپس به سجده رفته و می گوئی: یا اللّه یا اللّه به اندازه ای که نفس قطع شود، آنگاه می گویی: صلّ علی محمّد و ال محمّد و افعل بی کَذا و کَذا و بجای کذا و کذا حاجتت را بخواه من به درگاه خدا ضمانت می کنم که از جایت برنخیزی مگر اینکه حاجتت برآورده شود.(1)

ص:302

این حدیث از فاطمه ی الزهرا سلام الله علیها روایت شده است که فرمودند: شبی از شب ها هنگامی که در رختخواب و فراش خود جای گرفته بودم پدرم رسول الله صلی الله علیه و آل و سلم بر من وارد شدند و فرمودند: دخترم قبل از خوابیدن این چهار عمل را انجام بده و سپس سفارش انجام اعمال ذکر شده را به حضرت فاطمه سلام الله علیها نمودند.

روز شنبه: «یا حَیّ یا قَیّوم»

روز یکشنبه: «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ»

روز دوشنبه: «سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ»

روز سه شنبه: «یا اللهُ یا رَحمنُ»

روز چهارشنبه: «حَسبِیَ اللهُ وَ نِعمَ الوَکیلُ»

روز پنج شنبه: «یا غَفور یا رَحیم»

روز جمعه: «یا ذَالجَلالِ و الاِکرامِ»

و در هر ورز جمعه بعد از ختم باید یک هزار مرتبه «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم» گفته شود و نیز این ذکر ها باید با طهارت و رو به قبله و در یک مجلس گفته شوند.(1)

در جامع الاخبار از امام محمد باقر علیع السلام روایت کرده است که هر کس این اذکار را سه هفته ورد خود سازد و روزی یک هزار مرتبه بخواند حوائجش به زودی برآئرده خواهد شد.

روز شنبه: «یا رَبَّ العالَمینَ»

روز یکشنبه: «یا ذَالجَلالِ و الاِکرام»

روز دوشنبه: «یا قاضیَ الحاجات»

روز سه شنبه: «یا اَرحَمَ الرّاحِمین»

ص:305

روز چهارشنبه: «یا حَیّ یا قَیّوم»

روز پنجشنبه: «لااِلهَ اِلَّا الله المَلک الحقُّ المُبین»

روز جمعه: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»

و در اینجا نیز باید با طهارت و رو به قبله و در یک مجلس این ذکرها را گفت همچنین از آن حضرت نقل شده است که در ایام هفته این اذکار را روزی هزار بار بخوانند و اگر این مقدار میسر نباشد روزی صد بار بخوانند و با کسی حرف نزنند و پس از اتمام ختم، حاجات خویش را بطلبند انشاءالله تعالی روا می گردد.

روز شنبه: «یا هو یا الله»

روز یکشنبه: «یا رَحمنُ یا رَحیمُ»

روز دوشنبه: «یا عَلِیُّ یا عَظیمُ«

روز سه شنبه: «یا فَردُ یا اَحَدُ»

روز چهارشنبه: «یا حَیُّ یا قَیُّوم»

روز پنج شنبه: «یا حَنّانُ یا مَنّانُ»

روز جمعه: «یا ذَالجَلالِ و الاِکرامِ»

ایضا از حضرت امیرالمومنین علیه السلام روایت شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آل و سلم فرمودند: برای روا شدن حاجات در طول یک هفته این اذکار را به غیر از روز سه شنبه چهل و یکبار و در روز سه شنبه صد بار بگویند انشاءالله تعالی به مقصود خویش خواهند رسید.

ص:306

روز شنبه: «قَنادی فِی الظُّلُماتِ اَن لا اِلهَ اِلّا اَنتَ سُبحانَکَ اِنّی کُنتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاستَجَینالَهُ وَ نَجَّیناهُ مِنَ الغَمِّ وَ کَذالِکَ نُنجِی المُومِنینَ»

روز یکشنبه: «لااِلهَ اِلَّا الله المَلک الحقُّ المُبینُ»

روز دوشنبه: «لااِلهَ اِلَّا اللهُ عَزیزاً خَلیلاً یا عزیزُ یا جَلیلُ»

روز سه شنبه: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»

روز چهارشنبه: «لااِلهَ اِلَّا اللهُ خالِصاً مُخلِصاً»

روز پنج شنبه: «لااِلهَ اِلَّا اللهُ خالِقُ کُلِّ شَیءٍ وَ هوَ عَلی کُلِّ شَیء قَدیرٌ»

روز جمعه: «سُبْحانَ اللهِ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ، وَ لا إلهَ إلاّ اللهُ، وَ اللهُ أکْبَرُ وَ لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِالله العَلیِّ العَظیمِ»(1)

روز چهار شنبه: «یا اَرحَمَ الرّاحِمین»

روز پنج شنبه: «یا حَیُّ یا قَیُّوم»

روز جمعه: «لااِلهَ اِلَّا الله المَلک الحقُّ المُبینُ»

شب سه شنبه: «اللّهمّ صَلِّ عَلی عَلِّی بنِ مُحَمَّدٍ»

شب چهارشنبه: «اللّهمّ صَلِّ عَلی حَسَنَ بنِ عَلّیٍ»

شب پنج شنبه: «اللّهمّ صَلِّ عَلی حُجَّةِ بنِ الحَسَنِ»

شب جمعه: «اللّهمّ صَلِّ عَلی العَبّاسِ الشَّهیدِ»

و باید که در شب اول قبل از شروع ختم، غسل نماید و در مورد شبهای دیگر غسب کردن ضروری نیست.

فی اَحَدٍ مِنْ اَحِبَّتی» و اگر خواستی یک یک دوستان خود را نام ببر باین صورت «وَ لا فی فُلانٍ وَ لا فِی فُلانٍ»(1)

و بجای کذا حاجات خود را طلب نماید سپس گونه چپ خود را بر زمین گذاشته و بگوید: «یَا مُحَمَّدُ یَا عَلِیُّ یَا جَبْرَئِیلُ بِکُمْ أَتَوَسَّلُ إِلَی اللَّهِ» و سپس به سجده رفته دعای اول را بخواند و حاجات خود را طلب مجدداً طلب نماید خداوند به او هفتاد هزار قصر در بهشت عطا فرماید: که در هر قصری هزار خانه و در هر خانه هزار جاریه وجود دارد و نیز تمامی حاجت های او برآورده می شود.(1)

یا سَیِّدنا و مولانا، إنّا تَوَجَّهنا، و استَشفَعنا، وَ تَوَسَّلنا بِکَ إلی اللهِ، وَ قَدَّمناکَ بَینَ یَدَی حاجاتِنا فی الدنیا و الآخره، یا وجیهاً عِندَ الله، إشفَع لَنا عِندَ الله وَ بِحَقِّکَ وَ بِحَقِّ اَجادِکَ مِنَ الاَئِمَةِ المَعصومینَ.

صلوات دیگر چهارده معصوم علیه السلام

بِنَبیٍّ عَرَبیٍّ وَ رَسولٍ مَدَنی وَ أَخیهِ أَسَدِ اللهِ مُسَمّا بِعَلی وَ بِزَهراءَ بَتولٍ وَ بِأُمٍّ وَلَدَتها وَ بِسَبطَیهِ وَ شِبلَیهِ هُما نَجلَاْ زَکی وَ بِسَجّادِ وَ بِالْباقِرِ وَ اْلصّادِقِ حَقّا وَ بِموسی وَ عَلیٍّ وَ تَقیٍّ وَ نَقی وَ بِذِی الْعَسکَرِ وَ الْحُجَّةِ الْقائِمِ بِالْحَق أَلَّذی یَضرِبُ بِالسَّیفِ بِحُکمٍ أَزَلی بِنَبیٍّ عَرَبیٍّ وَ رَسولٍ مَدَنی

وَ أَخیهِ أَسَدِ اللهِ مُسَمّی بِعَلی وَ بِزَهراءٍ بَتُولٍ وَ اُمٍ وَلَدَتها وَ بَنَسلَیهما نَجلُ زَکّیٍ وَ سَجّادٍ وَ بِالباقِر وَ الصّادِقِ حَقّاً وَ بِمُوسی وَ رِضاءً وَ تَقِّیِ وَ نَقَیِّ وَ بِذِی العَسکَرِیٍّ وَ الحُجَّةَ القائِمِ بِالحَقِّ وَ وَلّیٍ فَتَقَبَّل بِقَبولٍ حَسَنٍ رَبِّ دُعانا بِمُحَمَّدٍ بِمُحَمَّدٍ بِمُحَمَّدٍ اِلهی بِعَلِّیٍ بِعَلِّیٍ بِعَلِّیٍ اِلهی اغفرِلَنا وَ لِوالَدَینا وَ لِمَن وَجَبَ حقّهُ وَ عَلَینا وَ لِمَن وَصانا بِادعاءِ وَ لِجَمیعِ المُومنینَ وَ المُومِنات وَ المُسلِمینَ وَ المُسلِماتِ الاَحیاءِ مَنهُم وَ الاَمواتِ.

اَللّ-هُمَّ اِنّی اَسْأَلُکَ بِاسْمائِکَ الَّتی اِذا دُعیتَ بِهِ عَلی مَغالِقِ اَبْوابِ السَّمآءِ لِلْفَتْحِ انْفَتَحَتْ وَ اِذا دُعیتَ بِهِ عَلی مَضآئِقِ اَبْوابِ الاَرْضِین لِلْفَرَجِ انْفَرَجَتْ اَسْأَلُکَ بِاسْمائِکَ الَّتی وَ اِذا دُعیتَ بِهِا عَلَی العُسْرِ لِلْیُسْرِ تَیَسَّرَتْ وَ اَسْأَلُکَ بِاسْمائِکَ الَّتی اِذا دُعیتَ بِهِ عَلَی القُبّور لِلنُّشُورِ انْتَشَرَتْ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاقلبِنی بِقضآءِ حاجَتی»

حضرت فرمودند: در این هنگام والله قدم به قدم بر نمی دارد تا آنکه خداوند (عظم شأنه) حاجت او را برآورده می فرماید انشاءالله

«اللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَسألُ الله العَفوَ وَ العافَیةَ وَ المُعافاةَ فِی الدُّنیا وَ الاخِرَةِ»

این دعا در مفاتیح هم وجود دارد

بِطَاعَتِکَ عَنْ مَعْصِیَتِکَ وَ بِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوَاکَ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ بِرَحمَتِکَ یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ»

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ العَلِّیِ العَظیمِ اللّهّم اِیّاکَ نَعْبُدُ وَ اِیّاکَ نَسْتَعِینُ: چرا که خداوند سبحان بوسیله این دعا بلا و گرفتاری را بر می گرداند.(1)

رقعه حاجت از امام صادق علیه السلام

«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی إِذَا سَأَلَکَ بِهِ الْمُضْطَرُّ کَشَفْتَ مَا بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ مَکَّنْتَ لَهُ فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلْتَهُ خَلِیفَتَکَ عَلَی خَلْقِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُعَافِیَنِی مِنْ عِلَّتِی»(1)

دعایی دیگر برای مریض

اَللّهمَّ اِنَّکَ قُلْتَ فی کِتابِکَ الْمُنْزَلِ عَلی نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ «وَ ما اَصابَکُمْ مِنْ مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ اَیْدیکُمْ وَ یَعْفُو عَنْ کَثیرٍ»، اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اجْعَلْ هذَا الْمَرَضَ مِنَ الْکَثیرِ الَّذی تَعْفُو عَنْهُ وَ تُبْرِئُ مِنْهُ، اُسْکُنْ اَیُّهَا الْوَجَعُ، وَ ارْتَحِل، اَلسّاعَةَ عَنْ هذَا الْعَبْدِ الضَّعیفِ، سَکَّنْتُکَ وَ رَحَّلْتُکَ بِالَّذی سَکَنَ لَهُ ما فِی الَّلیْلِ وَ النَّهارِ، وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ(2)

دعای دیگر برای مریض از امام صادق علیه السلام مرویست که دست خود را بر درد بگذار و بعد از بسم الله الرحمن الرحیم بگو:

بِسمِ اللّه ِ الَذِی لا یَضُرُّ مَعَ إسْمِهِ داءٌ، أعُوذُ بِکَلِماتِ اللّه ِ الَتِی لا یَضُرُّ مَعَها شَیءٌ، قُدُوسٌ قُدُوسٌ قُدُوسٌ أسَالُکَ یا ربِّ! بِاسمِکَ الطّاهِرِ المُقَدَّسِ المُبارَکِ الَذِی مَن سَألَکَ بِهِ أعطَیتَهُ وَ مَن دَعاکَ بِهَ أجَبتَهُ أسَألُکَ یا أَللّه ُ یا أَللّه ُ یا أَللّه ُ أنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَدٍ النَّبِی وَ أهلِ بَیتَهُ وَ أن تُعافِینِی مِمّا أجِدُ فِی فَمی وَ فِی رَأْسِی وَ فِی

ص:318

سَمْعِی وَ فِی بَصَرِی، وَ فِی بَطْنِی وَ فِی ظَهْرِی، وَ فِی یَدِیْ وَ فِی رِجْلِیْ، وَ فِی جَوارِحِیْ کُلِّها: تشفی اِنشاءالله تَعالی(1)

و یک یک از ائمه بعد از حسین علیه السلام را ذکر کند بعد از بعدهم و پیش از حولی پس از آن بگوید:

«یا رَبَّ ما خَلَقتَ خَلقاً خیراً مِنهُمَ اجعَلِ صَلَوتی بِهِم مَقولَةً وَ دُعائی بِهِم مُستَجابًا وَ حاجاتی بِهِم مَقضَّیه و ذُنُوبی بِهِم مَغفورَة و رِزقی بِهِم مَبسُوُطاً»

پس صلوات بر محمد و آل محمد صلی الله علیهم بفرستند و حاجت خود را طلب کند.(1)

یک قطعه گوشت که نه دست و نه پا داشت زائید. مهاجره وقتی چنین دید خیلی ناراحت و افسرده به قابله گفت: من به حکم خدا راضیم اما ناراحتی من به خاطر شماتت دشمنان (یعنی کفار مکه) است که می گویند: فلانه از شهر ما رفت و دین اسلام را قبول کرد و بتان ما دست و پای فرزند او را گرفتند.

قابله گفت: شما در این قضیه باید به خدمت سرور کائنات عالم حضرت رسول الله صلی الله علیه و آل و سلم بیابی و آن حضرت را از این ماجرا با خبر کنی.

مهاجره محضر آن حضرت شرفیاب شد و صورت حال را برای آن حضرت بیان کرد آن جناب فرمودند:

«اللّهُمَّ صَلِّ علی مُحمَّدٍ و علی الِ محمّدٍ کَما بارَکتَ عَلی اِبراهیمَ»

مهاجره این کلمات را بر زبان راند و به طرف خانه خود برگشت تا وارد منزل شد فرزند خود را با دست و پای سالم و درست دید. فوراً خدمت حضرت آمد و ایشان را با خبر کرد حضرت فرمودند: این از برکت صلوات فرستادن بر من بود.(1)

باشد و دعایش مستجاب گردد و روزیش فراخ شود و بر دشمن یاری یابد و در بهشت از رفیقان محمد صلی الله علیه و آل و سلم باشد صلوات این است:

صَلِّ علی مُحمَّدٍ و علی الِ محمّدٍ فیِ الاَوّلینَ وَ صَلِّ علی مُحمَّدٍ و علی الِ محمّدٍ فیِ الاخِرینَ وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْمَلاَءِ الْاَعْلی وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْمُرْسَلینَ اَللّهُمَّ أعْطِ مُحَمَّداً الْوَسیلَةَ وَ الشَّرَفَ وَالْفَضیلَةَ وَالدَّرَجَةَ الْکَبیرَةَ اللّهُمَّ اِنّی آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ لَمْ اَرَهُ فَلا تَحْرِمْنی یَوْمَ الْقِیمَةِ رُؤْیَتَهُ وَارْزُقْنی صُحْبَتَهُ وَ تَوفَّنی عَلی مِلَّتِهِ وَاسْقِنی مَنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیّاً سآئِغاً هَنیئاً لا اَظْمَاءُ بَعْدَهُ اَبَداً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ اَللّهُمَّ کَما آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ اَرَهُ فَاَرِنی فِی الْجِنانِ وَجْهَهُ اَللّهُمَّ بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ عَنّی تَحِیَّةً کَثیرَةً وَ سَلاماً.(1)

اَللّهُمَّ رَبَّ الْبَهآءِ وَالْعَظَمَةِ وَالْکِبْریآءِ وَالسُّلْطانِ اَظْهَرْتَ الْقُدْرَةَ کَیْفَ شِئْتَ وَ مَنَنْتَ عَلیٍ عِبادِکَ بِمَعْرِفَتِکَ وَ تَسَلَّطْتَ عَلَیْهِمْ بِجَبَرُوتِکَ وَ عَلَّمْتَهُمْ شُکْرَ نِعْمَتِکَ اَللّهُمَّ فَبِحَقِّ عَلِی الْمُرْتَضی لِلدّینِ وَالْعالِمِ بِالْحُکْمِ وَ مَجارِی التُّقی اِمامِ الْمُتَّقینَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی الاَْوَّلینَ وَالْا خِرینَ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت دوم از طلوع شمس است تا ذهاب حمره (برطرف شدن سرخی افق و خورشید) و منسوب است به وجود حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام:

اَللّهُمَّ لَبِسْتَ بَهآئَکَ فی اَعْظَمِ قُدْرَتِکَ وَ صَفا نُورُکَ فی اَنْوَرِ ضَوْئِکَ وَ فاضَ عِلْمُکَ حِجابَکَ وَ خَلَّصْتَ فیهِ اَهْلَ الثِّقَةِ بِکَ عِنْدَ جُودِکَ فَتَعالَیْتَ فی کِبْرِیآئِکَ عُلُوّاً عَظُمَتْ فیهِ مِنَّتُکَ عَلی اَهْلِ طاعَتِکَ فَباهَیْتَ بِهِمْ اَهْلَ سَمواتِکَ بِمِنَّتِکَ عَلَیْهِمْ اَللّهُمَّ فَبِحَقِّ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی عَلَیْکَ اَسْئَلُکَ وَ بِهِ اَسْتَغیثُ اِلَیْکَ وَاُقِدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت سوم از ذهاب شعاع [اشعه و نور روشنی آفتاب] است تا ارتفاع نهار و منسوب است به وجود مقدس حضرت سید الشهداء امام حسین علیه السلام:

یا مَنْ تَجَبَّرَ فَلا عَیْنٌ تَراهُ یا مَنْ تَعَظَّمَ فَلا تَخْطُرُ الْقُلُوبُ بِکُنْهِهِ یا حَسَنَ الْمَنِّ یا حَسَنَ التَّجاوُزِ یا حَسَنَ الْعَفْوِ یا جَوادُ یا کَریمُ یا مَنْ لا یُشْبِهُهُ شَیْءٌ مِنْ خَلْقِهِ یا مَنْ مَنَّ عَلی خَلْقِهِ بِاَوْلِیآئِهِ اِذْاِرْتَضیهُمْ لِدینِهِ وَ اَدَّبَ بِهِمْ عِبادَهُ وَ جَعَلَهُمْ حُجَجاً

ص:323

مَنّاً مِنْهُ عَلی خَلْقِهِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِی عَلَیْهِمَا السَّلامُ السِّبْطِ التّابِعِ لِمَرْضاتِکَ وَ النّاصِحِ فی دینِکَ وَالدَّلیلِ عَلی ذاتِکَ اَسْئَلُکَ بِحَقِّهِ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت چهارم: منسوب است به علی بن الحسین علیه السلام و آن از ارتفاع نهار است تا زوال شمس

اَللّهُمَّ صَفا نُورُکَ فی اَتَمِّ عَظَمَتِکَ وَ عَلا ضِیآؤُکَ فی اَبْهی ضَوْئِکَ اَسْئَلُکَ بِنُورِکَ الَّذی نَوَّرْتَ بِهِ السَّمواتِ وَ الاَْرَضینَ وَ قَصَمْتَ بِهِ الْجَبابِرَةَ وَاَحْیَیْتَ بِهِ الاَْمْواتَ وَ اَمَتَّ بِهِ الاَْحْیآءَ وَ جَمَعْتَ بِهِ الْمُتَفَرِّقَ وَ فَرَّقْتَ بِهِ الْمُجْتَمِعَ وَ اَتْمَمْتَ بِهِ الْکَلِماتِ وَ اَقَمْتَ بِهِ السَّمواتِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ وَلِیِّکَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیه السلام الذّآبِّ عَنْ دینِکَ وَالْمُجاهِدِ فی سَبیلِکَ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت پنجم منسوب است به امام محمد باقر علیه السلام و آن از زوال شمس است تا مقدار چهار رکعت از آن:

اَللّهُمَّ رَبَّ الضِّیآءِ وَالْعَظَمَةِ وَالنُّورِ وَالْکِبْرِیآءِ وَالسُّلْطانِ تَجَبَّرْتَ بِعَظَمَةِ بَهآئِکَ وَ مَنَنْتَ عَلی عِبادِکَ بِرَاْفَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ دَلَلْتَهُمْ عَلی مَوْجُودِ رِضاکَ وَ جَعَلْتَ لَهُمْ دَلیلاً یَدُلُّهُمْ عَلی مَحَبَّتِکَ وَ یُعَلِّمُهُمْ مَحآبَّکَ وَ یَدُلُّهُمْ عَلی مَشِیَّتِکَ اَللّهُمَّ فَبِحَقِّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی عَلَیْهِمَا السَّلامُ عَلَیْکَ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ص:324

ساعت ششم منسوب است به حضرت امام جعفر صادق علیه السلام و آن از مقدار چهار رکعت از زوال گذشته است تا نماز ظهر:

یا مَنْ تَکَبَّرَ عَنِ الاَوْهامِ صُورَتُهُ یا مَنْ تَعالی عَنِ الصِّفاتِ نُورُهُ یا مَنْ قَرُبَ عِنْدَ دُعآءِ خَلْقِهِ یا مَنْ دَعاهُ الْمُضْطَرُّونَ وَ لَجَاَ اِلَیْهِ الْخائِفُونَ وَ سَئَلَهُ الْمُؤْمِنُونَ وَ عَبَدَهُ الشّاکِرُونَ وَ حَمِدَهُ الْمُخْلِصُونَ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ نُورِکَ الْمُضییَّءِ وَ بِحَقِّ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَلَیْکَ وَ اَتَقَرَّبُ بِهِ اِلَیْکَ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوْآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت هفتم: منسوب است به موسی بن جعفر علیه السلام و آن از نماز ظهر است تا مقدار چهار رکعت قبل از عصر:

یا مَنْ تَکَبَّرَ عَنِ الاْوْهامِ صُورَتُهُ یا مَنْ تَعالی عَنِ الصِّفاتِ نُورُهُ یا مَنْ قَرُبَ عِنْدَ دُعآءِ خَلْقِهِ یا مَنْ دَعاهُ الْمُضْطَرُّونَ وَ لَجَاَ اِلَیْهِ الْخائِفُونَ وَ سَئَلَهُ الْمُؤْمِنُونَ وَ عَبَدَهُ الشّاکِرُونَ وَ حَمِدَهُ الْمُخْلِصُونَ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ نُورِکَ الْمُضییَّءِ وَ بِحَقِّ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عَلَیْکَ وَ اَتَقَرَّبُ بِهِ اِلَیْکَ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوْآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت هشتم: منسوب است به علی بن موسی الرضا علیه السلام و آن مقدار چهار رکعت بعد از ظهر است تا نماز عصر:

یا خَیْرَ مَدْعُوٍّ یا خَیْرَ مَنْ اَعْطی یا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ یا مَنْ اَضآءَ بِاسْمِهِ ضَوْءُ النَّهارِ وَ اَظْلَمَ بِهِ ظُلْمَةُ اللَّیْلِ وَ سالَ بِاسْمِهِ وابِلُ السَّیْلِ وَ رَزَقَ اَوْلِیآئَهُ کُلَّ خَیْرٍ یا مَنْ عَلاَ

ص:325

السَّمواتِ نُورُهُ وَ الاَرْضَ ضَوْئُهُ وَالشَّرْقَ وَالْغَرْبَ رَحْمَتُهُ یا واسِعَ الْجُودِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ عَلِیِّ بْنِ مُوسیَ الرِّضا عَلیهِمَا السَّلامُ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت نهم منسوب است بحضرت امام محمد تقی علیه السلام و آن از نماز عصر است تا دو ساعت بعد:

یا مَنْ دَعاهُ الْمُضْطَرُّونَ فَاَجابَهُمْ وَالْتَجَأَ اِلَیْهِ الْخائِفُونَ فَامَنَهُمْ وَعَبَدَهُ الطّائِعُونَ فَشَکَرهُمْ وَشَکَرَهُ الْمُؤْمِنُونَ فَحَباهُمْ وَ اَطاعُوهُ فَعَصَمَهُمْ وَ سَئَلُوهُ فَاَعْطاهُمْ وَ نَسُوْا نِعْمَتَهُ فَلَمْ یُخْلِ شُکْرَهُ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَامْتَنَّ عَلَیْهِمْ فَلَمْ یَجْعَلِ اسْمَهَ مَنْسِیّاً عِنْدَهُمْ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی عَلَیهِمَا السَّلامُ حُجِّتِکَ الْبالِغَةِ وَ نِعْمَتِکَ السّابِغَةِ وَ مَحَجَّتِکَ الْواضِحَةِ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت دهم: منسوب است به امام علی التقی علیه السلام و آم از دو ساعت بعد از نماز عصر است تا پیش از زرد شدن آفتاب:

یا مَنْ عَلا فَعَظُمَ یا مَنْ تَسَلَّطَ فَتَجَبَّرَ وَ تَجَبَّرَ فَتَسَلَّطَ یا مَنْ عَزَّ فَاسْتَکْبَرَ فی عِزِّهِ یا مَنْ مَدَّ الظِّلَ عَلی خَلْقِهِ یا مَنْ اِمْتَنَّ بِالْمَعْرُوفِ عَلی عَبادِهِ یا عَزیزاً ذَا انْتِقامٍ یا مُنْتَقِماً بِعِزَّتِهِ مِنْ اَهْلِ الشِّرْکِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمَا السَّلامُ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا

ساعت یازدهم: منسوب است به حضرت امام حسن عسکری علیه السلام و آن پیش از زرد شدن خورشید:

ص:326

یا اَوَّلاً بِلا اَوَّلِیَّةٍ وَ آخِراً بِلا آخِرِیَّةٍ یا قَیُّوماً بِلا مُنْتَهی لِقِدَمِهِ یا عَزیزاً بِلاَ انْقِطاعٍ لِعِزَّتِهِ یا مُتَسَلِّطاً بِلا ضَعْفٍ مِنْ سُلْطانِهِ یا کَریماً بِدَوامِ نِعْمَتِهِ یا جَبّاراً وَ مُعِزّاً لاَِوْلِیائِهِ یا خَبیراً بِعِلْمِهِ یا عَلیماً بِقُدْرَتِهِ یا قَدیراً بِذاتِهِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی عَلَیْهِمَا السَّلامُ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِیَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَکَذا

ساعت دوازدهم: منسوب است به امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف و آن زرد شدن شمس است تا غروب خورشید:

یا مَنْ تَوَحَّدَ بِنَفْسِهِ عَنْ خَلْقِهِ یا مَنْ غَنِیَ عَنْ خَلْقِهِ بِصُنْعِهِ یا مَنْ عَرَّفَ نَفْسَهُ خَلْقَهُ بِلُطْفِهِ یا مَنْ سَلَکَ بِاَهْلِ طاعَتِهِ مَرْضاتَهُ یا مَنْ اَعانَ اَهْلَ مَحَبَّتِهِ عَلی شُکْرِهِمْ یا مَنْ مَنَّ عَلَیْهِمْ بِدینِهِ وَ لَطُفَ لَهُمْ بِنآئِلِهِ اَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْخَلَفِ الصّالِحِ عَلَیْهِ السَّلامُ عَلَیْکَ وَ اَتَضَرَّعُ اِلَیْکَ بِهِ وَ اُقَدِّمُهُ بَیْنَ یَدَیْ حَوآئِجی اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اُولِی الاَْمْرِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِطاعَتِهِمْ وَ اُولِی الاَْرْحامِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِصِلَتِهِمْ وَ ذَوِی الْقُرْبَی الَّذینَ اَمَرْتَ بِمَودَّتِهِمْ وَ الْمَوالیِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِعِرْفانِ حَقِّهِمْ وَ اَهْلِ الْبَیْتِ الَّذینَ اَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرْتَهُمْ تَطْهیراً اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا(1)

ص:327

29-این دعا را مستحب است هر روز بخواند

مرحوم شیخ طوسی رحمة الله و دیگران روایت کرده اند که سنت است هر روز این دعا را بخواند:

اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِنُورِ وَجْهِکَ اَلْمُشْرِقِ اَلْبَاقِی اَلْکَرِیمِ وَ أَسْأَلُکَ بِنُورِ وَجْهِکَ اَلْقُدُّوسِ اَلَّذِی أَشْرَقَتْ بِهِ اَلسَّمَاوَاتُ وَ اَلْأَرَضُونَ وَ اِنْکَشَفَتْ بِهِ اَلظُّلُمَاتُ وَ صَلَحَ عَلَیْهِ أَمْرُ اَلْأَوَّلِینَ وَ اَلْآخِرِینَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تُصْلِحَ لِی شَأْنِی کُلَّهُ.(1)

یا کَرِیمُ، یا کَرِیمُ یا کَرِیمُ یا عَظِیمُ یا عَظِیمُ یا عَظِیمُ یا اَعْظَمُ مِنْ کُلِّ عَظِیم یا سَمِیعَ الدُّعاءِ یا مَنْ لا تُغَیِّرُهُ الاَیّامُ وَ اللَّیالِی صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِهِ وَ ارْحَمْ ضَعْفِی وَ فَقْرِی وَ فاقَتِی وَ مَسْکَنَتِی فَاِنَّکَ اَعْلَمُ بِها مِنِّی وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِحاجَتِی یا مَنْ رَحِمَ الشَّیْخَ یَعْقُوبَ حِینَ رَدَّ عَلَیْهِ یُوسُفَ قُرَّهَ عَیْنِهِ یا مَنْ رَحِمَ اَیُّوبَ بَعْدَ طُولِ بَلائِهِ یا مَنْ رَحِمَ مُحَمَّداً وَ مِنَ الْیُتْمِ آواهُ وَ نَصَرَهُ عَلی جَبابِرَهِ قُرَیْش وَ طَواغِیتِها وَ اَمْکَنَهُ مِنْهُمْ یا مُغِیثُ یا مُغِیثُ یا مُغِیثُ و این را تکرار می کنی سپس از خداوند سئوال می کنی و حاجات خود را می خواهی که انشاءالله عطا می فرماید.(1)

اَللّهُمَّ اِنّی حَلَلْتُ بِساحَتِکَ لِمَعْرِفَتی بِوَحْدانِیَّتِکَ وَ صَمَدانِیَّتِکَ وَ اَنَّهُ لا قادِر عَلی قَضآءِ حاجَتی غَیْرُکَ وَ قَدْ عَلِمْتُ یا رَبِّ اَنَّهُ کُلَّما تَظاهَرَتْ نِعْمَتُکَ عَلَیَّ اشْتَدَّتْ فاقَتی اِلَیْکَ وَ قَدْ طَرَقَنی هَمُّ کَذا وَ کَذا

و بجای کذا و کذا حاجت خود را ذکر کند وَ اَنْتَ بِکَشْفِهِ عالِمٌ غَیْرُ مُعَلَّمٍ واسِعٌ غَیْرُ مُتَکَلِّفٍ فَاَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذی وَضَعْتَهُ عَلَی الْجِبالِ فَنُسِفَتْ وَ وَضَعْتَهُ عَلَی السَّمواتِ فَانْشَقَّتْ وَ عَلی النُّجُومِ فَانْتَثَرَتْ وَ عَلَی الاَرْضِ فَسُطِحَتْ وَ اَسْئَلُکَ بِالْحَقِّ الَّذی جَعَلْتَهُ عِنْدَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عِنْدَ عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَ عَلِیٍّ وَ مُحَمَّدٍ وَ جَعْفَرٍ وَ مُوسی وَ عَلِیٍّ وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَالْحَسَنِ وَ الْحُجَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ اَنْ تَقْضِیَ لی حاجَتی وَ تُیَسِّرَلی عَسیرَها وَ تَکْفِیَنی مُهِمَّها فَاِنْ فَعَلْتَ فَلَکَ الْحَمْدُ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَلَکَ الْحَمْدُ غَیْرُ جآئِرٍ فی حُکْمِکَ وَلا مُتَّهَمٍ فی قَضآئِکَ وَلاحآئِفٍ فی عَدْلِکَ

پس رخسار خود را به زمین می چسبانی و می گویی:

اَللّهُمَّ اِنَّ یُونُسَ بْنَ مَتّی عَبْدُکَ دَعاکَ فی بَطْنِ الْحُوتِ وَ هُوَ عَبْدُکَ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ اَنَا عَبْدُکَ اَدْعُوکَ فَاسْتَجِبْ لی

حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند: بسا حاجتی از برای من پیدا می شود و من می خوانم این دعا را پس مراجعت می کنم و حاجتم برآورده شده است.(1)

ص:330

اِلهی کُلَّما اَنْعَمْتَ عَلَیَّ نِعْمَةً قَلَّ لَکَ عِنْدَها شُکْری وَ کُلَّمَا ابْتَلَیْتَنی بِبَلِیَّةٍ قَلَّ لَکَ عِنْدَها صَبْری فیامَنْ قَلَّ شُکْری عِنْدَ نِعَمِهِ فَلَمْ یَحْرِمْنی وَ یا مَنْ قَلَّ صَبْری عِنْدَ بَلائِهِ فَلَمْ یَخْذُلنی وَ یا مَنْ رَانی عَلَی الْمَعاصی فَلَمْ یَفْضَحْنی وَ یا مَنْ رَانی عَلَی الْخَطایا فَلَمْ یُعاقِبْنی عَلَیْها صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لی ذَنْبی وَ اشْفِنی مِنْ مَرَضی اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْئٍ قَدیرٌ

ابن عباس گوید: پس من دیدم آن مرد را بعد از یکسال در حالی که رنگش نیکو و قرمز شده بود و گفت: بر هیچ دردی نخواندم این دعا را مگر آنکه شفا یافتم و داخل نشدم بر سلطانی که از او می ترسیدم مگر آنکه خداوند عزوجل شر او را از من رد کرد.(1)

عَلَیْهِ غَمّاً وَ لاتُهَیِّجی عَلَیْهِ صُداعاً وَانْتَقِلی عَنْ شَعْرِهِ وَ بَشَرِهِ وَ لَحْمِهِ وَ دَمِهِ اِلی مَنْ زَعَمَ اَنَّ مَعَ اللَّهِ اِلهاً آخَرَ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمّا یُشْرِکُونَ

و بنویسد بعد از عمّا یشرکون اسم یک نفر از اهل ذمه یا یکی از دشمنان خدا را.(1)

عُوذُ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِقُدْرَةِاللَّهِ وَ اَعُوذُ بِجَلالِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِسلطانِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِجَمالِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِدَفعِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِمَنعِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِجَمعِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِمُلکِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِوَجهِ اللَّهِ وَ اَعُوذُ بِرَسولِ اللَّهِ صَلّیَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مِن شَرِّ ما خَلَقَ وَ بَرَهَ وَ ذَرَءَ: و تعویذ کن خود را به این هر وقت که خواهی.(1)

و برای دفع کریه و خوف از سلطان وارد شده بخواند دعاء اهل بیت را: یا کائِناً قَبلَ کُلِّ شَیْءٍ وَ یا مُکَوِّنَ کُلِّ شَیءِ وَ یا باقیاً بَعدَ کُلِّ شَی ءٍ لایَکْفی مِنْکَ شَیْءٌ فِی السَّمواتِ وَالاْرْضِ اِکْفِنی ما اَهَمَّنی مِنْ اَمْرِ الدُّنْیا وَالاْ خِرَةِ وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ وَافعَل بی کَذا وَ کَذا بجای کذا و کذا حاجت خود را بخواه.(1)

و از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام منقول است که به سماعه فرمود که: ای سماعه هر وقت که از برای تو حاجتی باشد نزد حقتعالی پس بگو:

اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی فَاِنَّ لَهُما عِنْدَکَ شَاْناً مِنَ الشَّاْنِ وَ قَدْراً مِنَ الْقَدْرِ فَبِحَقِّ ذلِکَ الْشَّاْنِ وَ بِحَقِّ ذلِکَ الْقَدْرِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلْ بی کَذا وَ کَذا

پس بدرستی که چون بدرستی که چون روز قیامت شود نماند ملک مقربی و نه پیغبر مرسلی و نه مومن ممتحنی مگر آنکه او محتاج است به سوی محمد و علی صلوات الله علیهما و آلهما در آن روز.(2)

عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَسْئَلُکَ اَنْ لاتَجْعَلنی فِی النّارِ آنگاه از حق تعالی هر چه خواهی بطلب(1)

یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَ یا مَنْ امَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ عُسْرَةٍ وَ یا مَنْ یُعْطی بِالْقَلیلِ الْکَثیرَ یا مَنْ اَعْطی مَنْ سَئَلَهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً یا مَنْ اَعْطی مَنْ لَمْ یَسْئَلْهُ وَ لَمْ یَعْرِفْهُ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَعْطِنی بِمَسْئَلَتی مِنْ جَمیعِ خَیْرِ الدُّنْیا وَ جَمیعِ خَیْرِ الاْخِرَةِ فَاِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَیْتَنی وَ زِدْنی مِنْ سَعَةِ فَضْلِکَ یا کَریمُ(1)

یا حی یا قیوم یا لا اِلهَ الّا اَنتَ اَسئَلُکَ اَن تُحیَی قَلبی اللّهُمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ آن شخص گفت: پس سه مرتبه این کلمات را خواندم پس خداوند قلبم را زنده گردانید.(1)

الهیِ کَیفَ اَصدُر عَن بابَکَ بَخیبَة مِنکَ وَ قَد قَصَدتُهُ عَلی ثِقَةٍ بِکَ اِلهی کیفَ تَؤیِسُنی مِن عَطائِکَ وَ قَد اَمَرتنی بِدُعائِکَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارحمنی اِذا اشتَّدَ الاَنینَ وَ حُظِرَ عَلَّیَ العَمَلُ وَ انقَطَعَ مِنِّی الاَمل وَ افَضَینُ اَلیَ المَنونِ وَ بَکَیتَ عَلی العُیُونُ وَ دَّعَنی الاَهلُ وَ الاَحبابُ وَ حُثّیِ عَلَیَّ التُّرابُ وَ نُسِیَ و بَلی جِسمِی وَ انطَمَسَ ذِکری وَ هَجَر قَبری فَلریالم یَزُرنی زآئِرٌ وَ لَم یَذکُرنی ذاکِرٌ وَ ظَهَرت مِن المآثِمُ وَ استَولَت عَلَیَّ المَظالِمُ وَ طالَت شِکایَةُ الخُضَوم واتصَّلَت دَعوَةُ المَظلُومِ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و اَرضِ خُضُومی عَنّی بِفَضلِکَ وَ اِحسانِکَ وَجُد عَلَیَّ بِعَفوِکَ وَ رِضوانِکَ اِلهّی ذَهَبَت اَیّامُ لَذّاتی وَ بَقَیت مآثمی وَ بتَعاتی وَ قَد اَتَیتُکَ مُنیباً تائباً فَلا تَرُدَّنی مَحروماً وَ لا خائِباٌ الّلهّم آمِن رَوعَای وَ اغفِر زَلَّتی وَ تُب عَلَیَّ اِنَّکَ اَنتَ التَّوابُ(1)

وَ اَعلامِ الدُیِنِ اَئِمَّةِ وَ صَلِّ عَلی ذُرِّیَّةِ نَبَیَّکَ صَلِّ الله عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السُّلام وَ رَحمَةُ وَ بَرَکاتُهُ(1)

و این صلوات صد مرتبه از بعد عصر پنج شنبه تا آخر روز جمعه فضیلت بسیار دارد و نیز شیخ فرموده مستحب است که در آخر روز پنج شنبه استغفار کنند به این نحو:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ تَوْبَةَ عَبْدٍ خَاضِعٍ مِسْکِینٍ مُسْتَکِینٍ لَا یَسْتَطِیعُ لِنَفْسِهِ صَرْفاً وَ لَا عَدْلًا وَ لَا نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً وَ لَا مَوْتاً وَ لَا حَیَاةً وَ لَا نُشُوراً وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیَارِ الْأَبْرَارِ وَ سَلَّم َتَسْلِیماً(1)

مرتبه بگوید: خداوند به عدد هر بنده برای او بنویسد هر عمل حسنه و عملش که در آن روز مقبول باشد در روز قیامت در حالتی که ما بین دیدگان او نوری باشد و در اعمال روز عرفه بیاید صلواتی که هرکه آن را بخواند محمد و آل محمد صلوات الله علیهم را مسرور نماید(1)

لا إِلَهَ إِلّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ یُمِیتُ وَ یُحْیِی وَ هُوَ حَیٌّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ وَ اِلیهِ المَصیر وَ لاحَولَ وَ لاقُوّة الّا بِاللّه العَلیّ العَظیم صَلّ عَلی مُحَمدالنّبیّ الامّیّ و آله

و دستها را بصورت بکشد

از حضرت رسول (ص) روایت است که کسی که این عمل را به جای آورد حق تعالی دعاء او را مستجاب می نماید و ثواب شصت حج و شصت عمره به او عطاء فرماید.(1)

او توفیق می دهد که از گناهان خود توبه کند و حق الله و حق الناس را رعایت کند ]

اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذی اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ وَافْتَرَضْتَ عَلی عِبادِکَ فیهِ الصِّیامَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ فی عامی هذا وَ فی کُلِّ عامٍ وَاغْفِرْ لی تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ فَاِنَّهُ لا یَغْفِرُها غَیْرُکَ یا رَحْمنُ یا عَلاّمُ(1)

و نیز مرویست که در ماه رمضان (شب عید) چون نماز مغرب و نافله آن را خواند دست های خود را به سوی آسمان بلند کرد و بگوید:

یا ذَاالمَنِّ والجُودِ یا ذاالمَنِّ والطَولِ یا مُصطَفی محمّد صلّی الله علیه وآله صل علی محمد وآله وپس به سجده برود و صد مرتبه در سجده بگوید:

اَتوبُ اِلی اللّه پس هرحاجت (شرعی) که دارد از حق تعالی بخواهد که انشاءالله برآورده خواهد شد.

و ایضا دو رکعت نماز به جای آورد که در رکعت اول بعد از حمد هزار مرتبه یا صد مرتبه توحید و رکعت دوم یک مرتبه توحید بخواند و بعد از سلام سر به سجده گزارد و صد مرتبه بگوید:

یا ذَالْمَنِّ وَالْجُودِ یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ یا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ صَلِّ عَلی

ص:348

مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَافْعَلْ بی کَذا وَکَذا و بجای آن حاجات خود را بطلبد و روایت است که حضرت امیرالمومنین علیه السلام این دو رکعت را به این کیفیت به جا می آورد، پس سر از سجده بر می داشت و می فرمودند: به حق آن خداوندی که جانم بدست قدرت اوست هر که این تماز را بخواند هر حاجت از خدا بطلبد البته عطاء کند و اگر بعدد ریگهای بیابان گناه داشته باشد خدا بیامرزد.

(وضو هم بگیرد) و دو رکعت نماز به جا آورد و در رکعت اول حمد بخواند چون به «اِیّاکَ نَعبُدٌ و اِیّاکَ نَستَعین» رسید صد مرتبه آن را مُکَرّر نماید و در دفعه ی دوم سوره حمد را تمام کند و بعد یک مرتبه سوره قل هو الله احد بخواند پس رکوع و سجود نماید و تسبیحات رکوع و سجود را هفت بار بخواند پس از دو سجده رکعت دوم را نیز به همان کیفیت بجا آورد و چون فارغ شد این دعا را بخواند:

اَللّهُمَّ اِنْ اَطْعَتُکَ فَالْحَمِدَةُ لَکَ وَ اِنْ عَصَیْتُکَ فَالْحُجَّةُ لَکَ مِنْکَ الرَّوْحُ وَ مِنْکَ الْفَرَجُ سُبْحانَ مَنْ اَنْعَمَ وَ شَکَرَ سُبْحانَ مَنْ قَدَّرَ وَ غَفَرَ اللّهُمَّ اِنْ کُنْتُ عَصَیْتُکَ فَاِنّی قَدْ اَطَعْتُکَ فی اَحَبِّ الاْشْیآءِ اِلَیْکَ وَ هُوَ الاْ یمانُ بِکَ لَمْ اَتَّخِذْ لَکَ وَلَداً وَ لَمْ اَدْعُ لَکَ شَریکاً مَنّاً مِنْکَ بِهِ عَلَیَّ لا مَنّاً مِنّی بِهِ عَلَیْکَ وَ قَدْ عَصَیْتُکَ یا اِلهی عَلی غَیْرِ وَجْهِ المُکابَرَةِ وَ لاَ الْخُروُجِ عَنْ عُبُودِیَّتِکَ وَلاَ الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ وَلکِنْ اَطَعْتُ هَوایَ وَ اَزَلَّنیِ الشَّیْطانُ فَلَکَ الْحُجَّةُ عَلَیَّ وَ الْبَیانُ فَاِنْ تُعَذِّبْنی فَبِذُنُوبی غَیْرُ ظالِمٍ لی وَ اِنْ تَغْفِرْلی وَ تَرْحَمْنی فَاِنَّکَ جَوادٌ کَریمٌ یا کَریمٌ یا کَریمٌ یا کَریمٌ آنقدر بگوید تا نفس قطع شود آنگاه بگوید:

یا آمِناً مِنْ کُلِّ شَیْی ءٍ وَ کُلُّ شَیْی ءٍ مِنْکَ خآئِفٌ حَذِرٌ اَسْئَلُکَ بِاَمْنِکَ مِنْ کُلِّ شَیْی ءٍ وَ خَوْفِ کُلِّ شَیْی ءٍ مِنْکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعْطِیَنی اَماناً لِنَفْسی وَ اَهْلی وَ وَلَدی وَ سآئِرِ ما اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتّی لااَخافَ وَ لا اَحْذَرَ مِنْ شَیْی ءٍ اَبَداً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْی ءٍ قَدیرٌ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ یا کافِیَ اِبْراهیمَ نُمْرُودَ وَ یا کافِیَ مُوسی فِرْعَوْنَ اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ

ص:350

مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَکْفِیَنی شَرَّ فلان بن فلان

و بجای فلان بن فلان اسم آنکه از او خائف و ترسان است و اسم پدر او را ذکر کند و اگر به جهت مطلب دیگر است مناسب است بگوید: «وَ اَن تَکفینی شَرِّ الشِّیطانِ و شرَّ النَّفسِ الاَمارةَ بِالسوءِ و شرِّ کُلِّ ذی شَرّ» و حاجت خود را ذکر نماید که انشاءالله کفایت می شود پس به سجده رود و حاجت خود را طلب کند زیرا هیچ مومنی و مومنه ای نیست که این نماز و دعا را با اخلاص بجا بیاورد مگر آنکه باز می شود برای او درهای آسمان به جهت اجابت و حاجتش برآورده می شود در همان وقت یا همان شب.(1)

سُبْحَانَ مَنْ یَرَی أَثَرَ النَّمْلِ فِی الصَّفَا سُبْحَانَ مَنْ یَرَی وَقْعَ الطَّیْرِ فِی الْهَوَاءِ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَکَذَا لا هَکَذَا غَیْرُهُ

پس این دعا را بخواند:

الّلهُمّ اَتَوجَّهُ اِلَیکَ بِهِم وَ اَسألُکَ بِحَقِّکَ العَظیم الَّذی اَمَرتَ ابراهیم اَن یُدعَو بِهِ الطَّیرَ فَاَجابَتهُ وَ بِاسمِکَ اِلَیکَ وَ اَشرَفها وَ اَعظَمها اِجابَةً وَ اَنجَحَها طَلَبَةً وَ بِما اَنتَ اَهلُهُ وَ مُستَحِّقُهُ وَ مُستَوجِبُهُ وَ اَتَوسَّلُ اِلَیکَ وَ اَرغَبُ اِلَیکَ وَ اَتَصَّدَقُ مِنکَ وَ اَستَغفِرُکَ وَ اَستَمنُحِکَ وَ اَتَضَرَّعُ وَ اَخضَعُ لَکَ وَ اُقِرُّ بِسُوء صَنیعی وَ اَتَمَلَّقُکَ وَ اُلِحُّ عَلَیکَ وَ بِکُتُبِکَ الَّتی اَنزَلتَها عَلی اَنبِیائِکَ وَ رُسُلِکَ صَلَواتُکَ عَلَیهم فِی التَّورایةِ وَ الاَنجیلِ وَ الزَّبُورِ وَ القُرآنِ العَظیم مِن اَوَّلِها اِلی آخِرها فَاِنَّ فیها اسمَکَ الاَعظَمَ وَ بِما فیها مِن اَسمائِکَ العُظمی اَتَقَرَّبُ وَ اَسألُکَ اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَن تُفَرّجَ عَن آلِ مُحَمَّدٍ وَ تُقَدِّمَ بِهِم اِلی کُلِّ خَیرٍ وَ تَبدَأ بِهِم فیهِ وَ تَفتَحَ اَبوابَ السَّماءِ لِدعآئی وَ تَرفَعُ عَمَلی فی عِلّیّینَ وَ تُعَجِّلَ فی هذِه السّاعَةِ وَ فی هذا الیَومِ وَ فی هذِه الَّیلَةِ فَرَجی وَ تُعطِیَنی سُئولی فی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ یا مَن لا یَعلَمُ کَیفَ هُوَ اَحَدٌ اِلاّ هُوَ حَیثُ هُوَ وَ قُدرَتَهُ اِلاّ هُوَ یا مَن سَدَّ السَّماءَ بِالهَواءِ وَ دَحَاَالاَرضَ عَلَی الماءِ وَ اختارَ لِنَفسِهِ خَیرَ الاَسمآءِ الحُسنی یا مَن سَمّی نَفسَهُ بِالاِسم الَّذی یَقضی به حاجَةَ مَن یَدعَوُ اَسألُکَ بِهذا الاِسمِ فَلا شَفیعَ اَقوی مِنهُ اَن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَن تَقضِیَ حاجَتی وَ اَن تَسمَعَ دَعوَتی وَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍٍّ وَ فاطَمَةَ وَ الحَسَنِ وَ الحُسَین وَ اَوصِیائِهِم صَلواتُکَ وَ سلامُکَ عَلَیهِم فَیَشفَعُوا اِلی اِلَیکَ فَشَفِّعهُم فیّ وَ لا

ص:352

تَرُدَّنی خائِباً لا اِلهَ اِلاّ اَنتَ» پس حاجت خود را از حق تعالی طلب نماید که ان شاءالله نعالی برآورده خواهد شد.(1)

کَبِیرُ یَا مُتَعَالِ یَا أَوَّلُ بِلَا مِثَالٍ یَا قَیُّومُ بِغَیْرِ زَوَالٍ

یَا وَاحِدُ بِلَا انْتِقَالٍ یَا شَدِیدَ الْمِحَالِ یَا رَازِقَ الْخَلَائِقِ عَلَی کُلِّ حَالٍ أَرِنِی وَجْهَ حَبِیبِی وَ حَبِیبِکَ مُحَمَّدٍ ص فِی مَنَامِی یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَام» آ نگاه در خوابگاه خود رو به قبله بر جانب راست بخوابد و مشغول به صلوات بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و آن جناب باشد تا خواب او را فرو گیرد پس ان شاءالله آن حضرت را در خواب ببیند

از نماز منصرف شود در حالتی که همه گناهانش آمرزیده شده باشد.

و سید بن طاووس رحمة الله در کتاب فلاح السائل از آن حضرت نقل نموده که هر کس سجده آخر ار نافله مغرب در شب جمعه و اگر هر شب انجام دهد بهتر است بگوید: هفت دفعه:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ باسْمِکَ الْعَظِیمِ وَ مُلْکِکَ الْقَدِیمِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِی ذَنْبِیَ الْعَظِیمَ اِنَّهُ لا یَغفِرُ العَظیم الّا العَظیم»

چون چنین کند باز گردد در حالتی که خداوند تمام گماهانش را آمرزیده باشد.

صاحب فلاح السائل گفته است که در روایت دیگر وارد شده که ثواب او برابر است با شصت حج که از راه بسیار دور به جا آورده باشد(1)

«اللهُمَّ انی اَسئَلُکَ بِاِسمِکَ بسم الله الرحمن الرحیم اَلذی لا اله الا هُوَ عالِمُ الغَیبِ و الشَهادَةِ هُوَ الرَّحمنُ الرَّحیمُ اَسئَلُکَ بِاِسمِکَ بسم الله الرحمن الرحیم الّذی لا تَاخُذُهُ سَنَةٌ و لا نَومٌ و اَسئَلُکَ بِاِسمِکَ بسم الله الرحمن الرحیم الُذی مَلَات عَظَمَتُهُ السَّمواتِ و الارضَ و اَسئَلُکَ بِاِسمِکَ بسم الله الرحمن الرحیم الّذی لا اله الا هُوَ عَنَت لَهُ الوُجُوهُ و خَضَعَت لَهُ الرِّقاب و خَشَعَت لَهُ الاَبصارُ و جَلَت مِنهُ القُلوبُ و ذَرَقَت لَهُ العُیونُ اَن تُصَلّیَ عَلی مُحَمّد و آل محمد و ان تقضی فی کذا و کذا»

و به جای کذا و کذا حاجت خودش را ذکر کند: فرمود: این دعا را نیاموزید به نادانان خود پس دعا می کنند به آن پس مستجاب می شود برای آنها(1)

و بر دشمن یاری شود و اسباب خیر برایش مهیا شود و به مراد خود برسند و روز پیش فراخ گردد و در بهشت از رفیقان محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلّم باشد

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْأَوَّلِینَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْآخِرِینَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْمَلَإِ الْأَعْلَی(اِلی یَومِ القیامه) وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فِی الْمُرْسَلِینَ وَ صَلّ عَلی مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد حَتی تَرِثَ الأرضا و مَن عَلیها وَ اَنتَ خَیرُ الوارثین اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً الْوَسِیلَةَ وَ الشَّرَفَ وَ الْفَضِیلَةَ [وَ الشَّرَفَ وَ الرَّفیعة] وَ الدَّرَجَةَ الْکَبِیرَةَ اللَّهُمَّ إِنِّی آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ لَمْ أَرَهُ فَلَا تَحْرِمْنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ (فِی القیامَةِ) رُؤْیَتَهُ وَ ارْزُقْنِی صُحْبَتَهُ وَ تَوَفَّنِی عَلَی مِلَّتِهِ وَ اسْقِنِی مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیّاً سَائِغاً هَنِیئاً لَا أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَداً إِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ (اِنّی اسألُکَ) کَمَا آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله وَ لَمْ أَرَهُ فَعَرِّفْنِی فِی الْجِنَانِ وَجْهَهُ» اللَّهُمَّ بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ عَنِّی تَحِیَّةً کَثِیرَةً وَ سَلَاماً(1)

رَسُولُهُ اَللّهُمَّ صَلِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنی مِنَ التَّوابینَ وَ اجْعَلْنی مِنَ الْمُتَطَهِرینَ،و چون از غسل فارغ شود بگوید:

«اَللّهُمَّ طهرنی و طَهِّرْ قَلْبی وَ اَتقِ غُسْلی وَ اَجْرِ عَلی لَسانی ذِکْرَکَ وَ ذِکْرَنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَی اللّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَ اجْعَلْنی مِنَ التَّوابینَ وَالْمُتَطَهَّرینَ»(1)

رَسُولِکَ وَ خَیرتِکَ مِن خَلقِکَ وَ عَلی اَمیرالمُؤمِنینَ وَ وَصِّیِ َسُولِکَ وَ صَلِّ رَبِّ عَلی اَئِمَّةَ المُؤمِنینَ الحَسنِ وَ حُسَینِ وَ عَلیُ و مُحَمَّدٍ»

و نام می بری یک یک از ایشان را تا برسی به حضرت صاحب زمان علیه السلام و جعفر و موسی و محمد و علی و الحسن و الخلف المنتظر المهدی(1)

و نیز در بحار از کتاب عروس منقول است که حضرت صادق علیه السلام به ابی بصیر فرمودند: هرکس روز جمعه بعد از نماز صیح این صلوات را بخواند نوشته نمی شود بر او گناه تا یک سال به این طریق:

الهُمَ الجعَل صَلَواتِ مَلائِکَتِکَ وَ حَمَلةِ عَرشِکَ وَ جَمیعِ خَلقِکَ وَ سَمائِکَ وَ اَرضِکَ وَ اَنبیاءِکَ وَ رُسُلِکَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

و از آن جمله آن ها این است که بعد از نماز صبح و ظهر بگوید:

«الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ عجِّلْ فَرَجَهُم»(1)

و فرزند از دنیا رفت و بعضی از آن ها می گویند در حالی که در شکم مادر بود پدرش فوت کرد و بعضی می گویند دو سال پیش از فوت پدرش متولد شده و اوست منتظر مگر این که خداوند عزوجل دوست دارد که شیعه را امتحان کند پس در آن هنگام تشکیک و توهم باطل آغاز می شود

زراره می گوید: عرض کردم: اگر آن زمان را درک کردم چه عملی انجام دهم؟ فرمودند: ای زراره اگر آن زمان را درک کردی این دعا را بخوان:

اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیِّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی.(1)

بود و نعلینی در دست داشت چون چشم ما به او افتاد همگی از هیبتش برخاستیم و هیچ یک از ما باقی نماند مگر اینکه از جای برخاست و بر او سلام کرد سپس نشست و به سمت راست و چپ متوجه شد آنگاه فرمود: آیا می دانید حضرت ابوعبدالله علیه السلام در دعای الحاح چه می گفت؟ عرض کردیم: نه. فرمود: او چنین گفت:

اَللّهُم انّی اَسئَلُک بِاسمِکَ الذّی تَقومُ بِهِ السَّماءِ وَ بِهِ تَقُومُ الاَرضُ و بهِ تَفَرّقُ بَینَ الحَقِّ و الباطِل و بِهِ تَجمَعُ بَینَ المُتَفَرّق و بِهِ تَفرّق بَینَ المُجتَمعِ و قَد اَحصَیتَ بهِ عَدَد الرَّمالِ و زِنة الجِبالِ وَ کیَل َالبَحارِ ان تُصَلّی عَلی مُحمّد و آلِ مُحَمّد و ان تُعجّل لی مِن اَمری فَرجاً و مَخرجاً.

بعد برخاست و داخل طواف شد ماهم به احترام ایشان برخاستیم، اما از این که نام مقدسش را بپرسیم غافل شدیم. روز بعد در همان وقت و همان مکان ایشان به طرف ما تشریف آورد و بسوی ما آمد. ما نیز مانند روز قبل به احترام او از جای برخاستیم و او هم مثل روز قبل در وسط نشست و نظری به راست و چپ کرد بعد فرمود:می دانید امیرالمؤمنین علیه السلام بعد از نماز فریضه چه می گفت؟ گفتیم: نه. فرمودند: چنین می گفت:

الّلهّم إلَیکَ رَفَعتَ الأصواتُ وَ دُعیتَ الدَّعواتُ وَ لَکَ عَنَتِ الوُجُوهُ وَ لَکَ خَضَعَتِ الرِّقابُ وَ إلَیکَ التَّجاکُم فِی الأعمالِ یا خَیرَ مَسئُوولٍ وَ خَیرَ من أعطی یا صادقُ یا بارئ یا مَن لا یُخلِفُ المیعادَ یا مَن أمَرَ باِلدُّعآء و تَکَفَّلَ بِالإجابَةِ یا مَن قال: ادْعونی أستَجِبْ لَکُم ویا من قال: وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ

ص:362

أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ یا مَن قال: یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ

آنگاه بار دیگر پس از این دعا به راست و چپ خود نظر کرد و فرمود: می دانید امیرالمؤمنین علیه السلام درسجده شکر چه می گفت؟ فرمود: او می گفت:

یا مَنْ لا یزیدُهُ اِلْحاحُ الْمُلِحّینَ اِلّا جُوداً وَ کَرَماً، یا مَنْ لَهُ خَزائِنُ السَّمواتِ وَ الْاَرْضِ، یا مَنْ لَهُ خَزائِنُ ما دَقَّ وَجَلَّ لا تَمْنَعُکَ اِسائَتی مِنْ اِحْسانِکَ إلَیَّ اِنّی اَسْئَلُکَ اَنْ تَفْعَلَ بی ما أَنْتَ اَهْلُهُ فَأَنْتَ اَهْلُ الْجُودِ وَ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ یا رَبَّاهُ یا اَللَّهُ اِفْعَلْ بِی مَا أَنْتَ اَهْلُهُ فَأَنْتَ قادِرٌ عَلی الْعُقُوبَةِ وَ قَدْ اسْتَحْقَقْتُها لا حُجَّةَ لی وَ لا عُذْرَ لی عِنْدَکَ اَبُوءُ اِلَیْکَ بِذُنُوبی کُلِّها وَ اَعْتَرِفُ بِها کَیْ تَعْفُوَ عَنّی وَ أَنْتَ اَعْلَمُ بِها مِنّی بُؤْتُ ( اَبُوء الَیکَ - خ ل ) اِلَیْکَ بِکُلِّ ذنبٍ اَذْنَبْتُهُ وَ بِکُلِّ خَطیئَةٍ اَخْطَأْتُها وَ بِکُلِّ سَیِّئَةٍ عَمِلْتُها یا رَبِّ اغْفِرْلی وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّکَ اَنْتَ الْاَعَزُّ الْاَکْرَمُ

آنگاه برخاست وارد طواف شد ما نیز به احترام او برخاستیم، فردا همان وقت بازگشت و ما - همچون روزهای قبل - از او تجلیل کردیم، در میان ما نشست و به راست و چپ نظری افکند، سپس فرمود: علی بن الحسین سیدالعابدین علیه السلام در سجده خود اینجا - اشاره به حِجْرِ اسماعیل زیر ناودان - چنین فرمود:

عُبَیدُکَ بِفِنائکَ، فَقیرُکَ بِفِنائک، سائلُکَ بِفِنائکَ یَسْأَلُکَ مالا یَقْدِرُ عَلَیْهِ غَیْرُکَ.

ص:363

سپس به سمت راست و چپ نگریست و به محمد بن القاسم علوی از میان ما نظری افکند و گفت: ای محمد بن القاسم تو اِن شاء اللَّه بر وضع خیری هستی. سپس برخاست و در طواف وارد شد کسی از ما باقی نماند مگر اینکه دعاهایی که فرموده بود حفظ شد، و فراموش کردیم که درباره او مذاکره کنیم تا آخرین روز. محمودی به ما گفت: آیا این شخص را می شناسید؟ گفتیم: نه، گفت: واللَّه این صاحب الزمان شما است. گفتیم: ای ابوعلی چگونه دانستی؟ یادآور شد که او هفت سال است از خدای عزّ و جل می خواهد و دعا می کند که صاحب الزمان را ببیند. می گوید: در عصر روز عرفه ناگهان همان مرد را دیدم که دعایی می خواند که آن را درک و حفظ کردم، از او پرسیدم: از کجا هستی؟ فرمود: از مردم. گفتم: از کدام مردم؟ فرمود: از عرب آنها. گفتم: از کدامین تیره عرب؟ فرمود: از شریفترین و بزرگوارترین آنها. عرض کردم: شریفترین و بزرگوارترین آنها کیانند؟ فرمود: بنی هاشم. گفتم: از کدام خاندان بنی هاشم؟ فرمود: از صاحب برترین مقامها و عالی ترین مراتب. عرض کردم: آنها کدامین از بنی هاشمند؟ فرمود: از آنها که سرها را شکافتند و مردم را اطعام کردند و در دل شب که مردم بخوابند نماز خواندند. با خود گفتم که او علوی است و به همین خاطر که علوی بود او را دوست داشتم، ولی یکباره از دیدگانم غایب شد و ندانستم که به آسمان بالا رفت یا در زمین فرو شد. از کسانی که اطرافم بودند پرسیدم: آیا این علوی را می شناسید؟

ص:364

گفتند: بله هر سال با ما پیاده به حج می آید، گفتم: سبحان اللَّه به خدا قسم آثار راه رفتن در او نمی بینم، سپس با اندوه و غم فراوان به سوی مزدلفه رفتم و در آن شب خوابیدم که در خواب رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم را دیدم، به من فرمود: ای محمد مطلوب خود را دیدی؟ عرض کردم: او کیست ای آقای من؟ فرمود: آنکه امشب دیدی صاحب زمان شما بود. وقتی این مطلب را به ما گفتند ایشان را سرزنش کردیم که چرا زودتر به ما نگفتید جواب دادند که تا آن وقت اصلاً فراموش کرده بود.(1)

که هرکس هنگامی که صبح کند سه مرتبه این را بگوید، از غرق شدن و سوختن و دزد محفوظ می ماند و هرآن که سه مرتبه در شب این کلمات را بخواند، تا صبح از غرق شدن و سوختگی و دزد در امان خواهد بود. و خضر و الیاس هر سال در مراسم حج همدیگر را ملاقات می کنند و وقتی از هم جدا می شوند با این کلمات جدا می شوند، و این شعار شیعیان من است و با این دشمنان من از دوستانم جدا می شوند، هنگام خروج قائم آنها علیه السلام.(1)

أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنَّ جَدِّی مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَأَنَّ أَبِی أَمِیرُ المُؤْمِنِینَ

روایت از ائمه ی معصوم علیه سلام رسیده است پس شایسته است که بنده در حا سجده مهم ترین حاجات را بخواهد و به آن اهتمام ورزد به خصوص در سجده شکر به جهت توجه داشتن و ملتفت بودن به این که هرچه خداوند به ما نعمت بخشیده به برکت ملایمان صاحب الزمان علیه سلام است و به خاطر اینکه دعا برای ولی نعمت و واسطه فیض و رحمت از مهم ترین اقسام شکر است در کتاب تحفة الابرار به نقل از مقنعه شیخ مفید رحمة الله علیه آمده آنچه در سجده شکر گفته می شود این دعا است:اللَّهُمَّ إلیکَ تَوَجَّهْتُ وَ بِکَ اعْتَصَمْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ اللَّهُمَّ أنْتَ ثِقَتی وَ رَجَائی فَاکْفِنِی مَا أهَمَّنِی وَ مَا لَمْ یُهِمُّنی وَ مَا أنْتَ أعْلَمُ بِهِ مِنّی عَزَّ جَارُکَ وَ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ لَا إله غَیْرُکَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ (1)

اللَّهُمَّ وَ کُنْ لِوَلِیِّکَ فِی خَلْقِکَ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصراً حَتَّی تُسْکِنَهُ أرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ مِنْهَا ( فیها - خ ) طَوِیلاً وَ تَجْعَلَهُ وَ ذُرِّیَّتَهُ فیها الأئِمَّةَ الوَارِثینَ وَ اجْمَعْ لَهُ شمْلَهُ وَ أَکْمِلْ لَهُ أَمْرَهُ وَ أَصْلِحْ لَهُ رَعِیَّتَهُ وَ ثَبِّتْ رُکْنَهُ وَ أفْرِغِ الصَّبْرَ [النَّصر] مِنْکَ عَلَیْهِ حَتّی یَنْتَقِمَ فَیَشْتَفِی وَ یَشْفِی حزازاتِ قُلُوبٍ نَغِلَةٍ وَ حَرَارَاتِ صُدُورٍ وَ غِرَةٍ وَ حَسَرَاتِ أنْفُسٍ تَرِحَةٍ مِنْ دِمَاءٍ مسفوکَةٍ وَ أرْحَامٍ مَقْطُوعَةٍ وَ طَاعَةٍ مَجْهُولَةٍ قَدْ أَحْسَنْتَ إلَیْهِ البَلَاءَ وَ وَسَّعْتَ عَلَیْهِ الآلَاءَ وَ أتْمَمْتَ عَلَیْهِ النَّعْمَاءَ فی حُسْنِ الحِفْظِ مِنْکَ لَهُ اللَّهُمَّ اکْفِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ وَ أَنْسِهِمْ ذِکْرَهُ وَ أرِدْ مَنْ أرَادَهُ وَ کِدْ مَنْ کَادَهُ وَ امْکُرْ بِمَنْ مَکَرَ بِهِ وَ اجْعَلْ دَائِرَةَ السَّوْءِ عَلَیْهِمْ

و در آخر آمده «الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ. وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ » اگر می توانی هزار مرتبه بگو(1)

مَحْمُوداً یَغْبِطُهُ بِهِ الْاوَّلُونَ وَ الآخِرُونَ وَ صَلِّ عَلی أمیرِالمُؤمنینَ وَ وارِثِ المُرْسَلِینَ وَ قائِد الغُرّ المُحَجَّلِینَ وَ سَیّدِ الوَصِیّینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العَالَمینَ وَ صَلّ عَلَی الحَسَنِ بنِ عَلِیّ امام المؤمنینَ وَ وارِثِ المُرْسَلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالَمینَ وَ صَلّ علی الحُسَینِ بْنِ عَلی إمامِ المُؤمنینَ وَ وارِثِ المرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالَمینَ وَ صَلّ عَلی عَلیّ بنِ الحُسَینِ ( سَیّدِ العابِدینَ) وَ امام المؤمنین وَ وارِثِ المُرْسَلِینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالَمینَ وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ بنِ عَلِیٍّ امامِ المؤمنینَ وَ وارِثِ المُرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، وَ صَلِّ عَلی جَعفرِ بنِ مُحَمَّدٍ امامِ المؤمِنینَ وَ وارثِ المرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، وَ صَلِّ عَلی مُوسی بن جعفرٍ امامِ المؤمنینَ وَ وارث المرسَلینَ وَ حُجّةِ ربِّ العالمین، وَ صَلِّ عَلی عَلِیِّ بنِ مُوسی امامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ امامِ المُؤمنینَ وَ وارثِ المرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، وَ صَلِّ عَلی عَلِیِّ بنِ مُحمَّدٍ امامِ المؤمِنینَ وَ وارِثِ المرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، وَ صَلِّ عَلی الْحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ إمامِ المؤمِنینَ وَ وارثِ المُرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، وَ صَلِّ عَلَی الخَلَفِ الصالِحِ الهادِی المَهْدِیّ امامِ المؤمِنینَ وَ وارثِ المرسلینَ وَ حُجَّةِ رَبِّ العالمینَ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی محمدٍ وَ اهلِ بَیتهِ الائمةِ الهادینَ المَهدیینَ العلماءِ الصادقینَ الأبرارِ المُتقینَ دعائِم دِینِکَ وَ ارکانِ تَوحیدِکَ وَ تِراجِمَةِ وَحیکَ وَ حُججِکَ عَلی خَلْقِکَ وَ خُلفائِکَ فِی ارضِکَ الَّذینَ اختَرْتَهُمْ لِنَفسِکَ وَ اصْطَفَیتَهُم عَلی عبادِکَ وَ ارْتَضَیْتَهُمْ لِدینِکَ وَ خصَصتَهُمْ بمَعْرِفَتِکَ وَ جَلَّلْتَهُمْ بِکَرامَتکَ وَ غَشَّیتَهُمْ

ص:371

بِرَحمَتِکَ وَ رَبَّیْتَهُمْ بِنِعمتکَ وَ غَذَّیْتَهُمْ بِحکمتِکَ وَ اَلْبَسْتَهُمْ نُورَکَ وَ رَفَعْتَهُم فی مَلکوتِکَ وَ حَفَفْتَهُمْ بِمَلائکتِکَ وَ شرَّفْتَهُمْ بِنَبیّکَ، اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ عَلَیْهِمْ صلوةً کَثیرةً دائمةً طیّبةً لا یُحیْطُ بِها إلَّا اَنْتَ وَ لا یَسَعُها اِلاّ عِلْمُک وَ لا یُحْصیها اَحَدٌ غیرُکَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلی وَلِیِّکَ المُحْیی سُنَّتِکَ القائم بامرکِ الداعیِ اِلیکَ الدلیلِ عَلَیْکَ وَ حُجَّتِکَ عَلی خلقِکَ وَ خَلیفَتِکَ فِی اَرْضِکَ وَ شاهِدِکَ عَلی عبادکَ، اللَّهُمَّ اَعِزَّ نَصْرَهُ وَ مُدَّ فی عُمُرِهِ وَ زَیِّنِ الارضَ بِطولِ بَقائِهِ، اللَّهُمَّ اْکفِهِ بَغْیَ الحاسدینَ وَ اَعِذْهُ مِنْ شرِّ الکائِدینَ وَ اَدْحِرْ عَنْهُ اِرادَةَ الظالمینَ وَ تُخلِّصَهُ مِنْ اَیْدیِ الْجَبّارینَ، اَللَّهُمَّ أَعْطِهِ فی نَفْسِهِ وَ ذُرِّیتَهِ وَ شْیعَتِهِ وَ رَعیَّتِهِ وَ خاصَّتِهِ وَ عامَّتِهِ وَ عَدُوِّهِ وَ جَمیعِ اَهْلِ الدُّنْیا ما تَقَرُّبِهِ عَیْنُهُ وَ تَسُرُّ بِهِ نَفسُهُ وَ بَلِّغْهُ اَفضلَ اَمَلِهِ فِی الدّنیا وَ الآخرةِ اِنَّکَ عَلی کلِّ شی ءٍ قَدیرٌ، اللَّهُمَّ جَدِّدْ بِهِ مامُحِیَ مِنْ دِینِکَ وَ اَحْیِ بِهِ ما بُدِّلَ مِنْ کتابِکَ وَ اَظْهِرْ بِهِ ما غُیِّرَ مِنْ حُکْمِکَ حَتّی یَعُودَ دینُکَ بِهِ وَ عَلی یَدَیْهِ غَضّاً جَدیداً خالصاً مُخلصاً لا شَکَّ فِیهِ وَ لا شُبْهَةَ مَعَهُ وَ لا باطِلَ عِنْدَهُ وَ لا بِدعةَ لَدیهِ، اللَّهُمَّ نَوِّرْ بِنُورِهِ کُلَّ ظلمةٍ وَ هُدَّ بِرکُنِهِ کُلِّ بِدْعَةٍ وَ اهْدِمْ بِعِزَتِهِ کُلَّ ضَلالةٍ وَ اقْصِمْ بِهِ کُلَّ جَبّارٍ وَ اَخْمِدْ بِسَیْفِهِ کُلَّ نارٍ وَ اَهْلِکْ بَعَدْلِهِ کُلِّ جَبّارٍ ( جابر - خ ل ) وَ اَجْرِ حُکمَهُ عَلی کُلِّ حکم وَ اَذِلْ لِسطانِهِ کُلَّ سلطانٍ، اَللَّهُمَّ اَذِلْ کُلَّ مَنْ ناواهُ وَ اَهْلِکْ کُلَّ مَنْ عاداهُ وَ امْکُرْ بِمَنْ کادَهُ وَ استأصِلْ مَنْ حَجَدَ حَقَّهُ وَ اسْتَهانَ بِأَمْرِهِ وَ سَعی فی إطْفاءِ نُورِهِ وَ اَرَادَ إخْمادَ ذِکْرِهِ، اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفی وَ عَلِیٍّ الْمُرْتضی وَ فاطِمَةَ الزهراءِ وَ الحسنِ الرِضا وَ الحسینِ المُصَفّی ( المصطفی) وَ

ص:372

جمیعِ الأوصیاءِ مَصابیحِ الدُّجی وَ اَعلامِ الْهُدی وَ منار التُقی وَ الْعُروةِ الوُثقی وَ الحبلِ المتینِ وَ الصِّراطِ المستقیمِ وَ صَلِّ عَلی وَلیّکَ وَ وُلاةِ عَهْدِهِ وَ الْاَئمِةِ مِنْ وُلْدِهِ وَ مُدَّ فی اَعْمارِهِمْ وَزِدْ فی آجالِهِمْ وَ بَلِّغْهُمْ اَقْصی آمالِهِمْ دِیناً وَ دُنْیاً وَ آخِرَةً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَی ءٍ قَدِیرٌ

وَ اَنْجِزْ وَعْدَهُ وَ اَوْفِ عَهْدَهُ وَ اکْشِفْ عَنْ بَاْسِهِ حِجابَ الْغَیْبَةِ وَ اَظْهِرْ بِظُهوُرِهِ صَحآئِفَ الْمِحْنَةِ وَ قَدِّمْ اَمامَهُ الرُّعْبَ وَ ثَبِّتْ بِهِ الْقَلْبَ وَ اَقِمْ بِهِ الْحَرْبَ وَ اَیِّدْهُ بِجُنْدٍ مِنَ الْمَلآئِکَةِ مُسَوِّمینَ وَ سَلِّطْهُ عَلی اَعْدآءِ دینِکَ اَجْمَعینَ وَ اَلْهِمْهُ اَنْ لا یَدَعَ مِنْهُمْ رُکْناً اِلَّا هَدَّهُ وَ لا هاماً اِلَّا قَدَّهُ وَ لا کَیْداً اِلَّا رَدَّهُ وَ لا فاسِقاً اِلَّا حَدَّهُ وَ لا فِرْعَوْنَ اِلَّا اَهْلَکَهُ وَ لا سِتْراً اِلَّا هَتَکَهُ وَ لا عَلَماً اِلَّا نَکَّسَهُ وَ لا سُلْطاناً اِلَّا کَسَبَهُ وَ لا رُمْحاً اِلَّا قَصَفَهُ وَ لا مِطْرَداً اِلَّا خَرَقَهُ وَ لا جُنْداً اِلَّا فَرَّقَهُ وَ لا مِنْبَراً اِلَّا اَحْرَقَهُ وَ لا سَیْفاً اِلَّا کَسَرَهُ وَ لا صَنَماً اِلَّا رَضَّهُ وَ لا دَماً اِلَّا اَراقَهُ وَ لا جَوْراً اِلَّا اَبادَهُ وَ لا حِصْناً اِلَّا هَدَمَهُ وَ لا باباً اِلَّا رَدَمَهُ وَ لا قَصْراً اِلَّا خَرَّبَهُ وَ لا مَسْکَناً اِلَّا فَتَّشَهُ وَ لا سَهْلاً اِلَّا اَوْطَئَهُ وَ لا جَبَلاً اِلَّا صَعَدَهُ وَ لا کَنْزاً اِلَّا اَخْرَجَهُ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.(1)

نماز های واجب آغاز کند که هفت تکبیر یا سه تکبیر بگوید: یا در هر رکعت یک تکبیر و پس از تسبیح رکوع و سجود در هر رکعت سه مرتبه بگوید:«صَلِّی الله عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الطّیِبینَ الطّاهِرینَ»

و چون تشهد گفت و سلام داد بگوید

اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ، وَ مِنْکَ السَّلَامُ، یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیَارِ، وَ أَبْلِغْهُمْ مِنِّی أَفْضَلَ التَّحِیَّهِ وَ السَّلَامِ اللَّهُمَ إِنَ هَاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّهٌ مِنِّی إِلَی عَبْدِکَ وَ ابْنِ عَبْدِکَ، وَ وَلِیِّکَ وَ ابْنِ وَلِیِّکَ، سِبْطِ نَبِیِّکَ الطَّیِّبِ الطَّاهِرِ الزَّکِیِّ الرَّضِیِّ، الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ الْمُجْتَبَی عَلَیهِ السَّلامُ. اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُمَا مِنِّی، وَ أَبْلِغْهُ إِیَّاهُمَا، وَ أَثِبْنِی عَلَیْهِمَا أَفْضَلَ أَمَلِی وَ رَجَائِی فِیکَ وَ فِی نَبِیِّکَ وَ وَلِیِّکَ وَ ابْنِ وَلِیِّکَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِین

و نماز هدیه دیگری ایضا در جمال الاُسبوع روایت کرده که مستحب است روز جمعه هشت رکعت نماز بگذارد چهار رکعت را به رسول خدا الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ هدیه نماید و چهار رکعت را به فاطمه زهرا علیه سلام هدیه کند و روز شنبه چهار رکعت نماز گذارد و آنرا به امیرالمومنین علیه سلام هدیه نماید و همین طور هر روز از هفته به یکی از امامان علیه سلام هدیه کند تا روز پنج شنبه که چهار رکعت را به حضرت جعفر بن محمد صادق علیه سلام هدیه نماید سپس روز جمعه نیز هشت رکعت نماز بگذارد که چهار رکعت آنرا به رسول خدا و چهار رکعت دیگر را به

ص:375

حضرت فاطمه ذهرا علیه سلام نماید سپس روز شنبه چهار رکعت را به موسی بن جعفر علیه سلام هدیه نماید و بین دو رکعت از این نماز ها این دعا را بخواند

اَللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلامُ وَمِنْکَ السَّلامُ وَإِلَیْکَ یَعُودُ السَّلامُ حَیِّنا رَبَّنا مِنْکَ بِالإِسْلامِ. اَللَّهُمَّ إِنَّ هذِهِ الرَّکَعاتِ هَدِیَّةٌ مِنِّی إِلی فَلانِ بْنِ فُلانٍ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ وَبَلِّغْهُ إِیّاها وَأَعْطِنِی أَمَلِی وَرَجآئِی فِیکَ وَفِی رَسُولِکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ(1)

هَاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّةٌ مِنِّی إِلَی عَبْدِکَ وَ ابْنِ عَبْدِکَ وَ وَلِیِّکَ وَ ابْنِ وَلِیِّکَ سِبْطِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ، الْبَاقِرِ عِلْمَکَ علیه السلام. اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُمَا مِنِّی، وَ أَبْلِغْهُ إِیَّاهُمَا، وَ أَثِبْنِی عَلَیْهِمَا أَفْضَلَ أَمَلِی وَ رَجَائِی فِیکَ وَ فِی نَبِیِّکَ وَ وَلِیِّکَ وَ ابْنِ وَلِیِّکَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِین(1)

خسته شود و به سبب این دعا به دیدار حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرج مشرف گردد ان شاءالله.

أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، أَللَّهُمَّ إنَّ رَسُولَکَ الصَّادِقَ الْمُصَدَّقَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ قالَ إِنَّکَ قُلْتَ ما تَرَدَّدْتُ فی شَیْ ءٍ أَنَا فاعِلُهُ کَتَرَدُّدی فی قَبْضِ رُوحِ عَبْدِیَ الْمُؤْمِنِ، یَکْرَهُ الْمَوْتَ وَأَنَا أَکْرَهُ مَساءَتَهُ. أَللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَعَجِّلْ لِوَلِیِّکَ الْفَرَجَ، وَالنَّصْرَ وَالْعافِیَةَ، وَلاتَسُؤْنی فی نَفْسی، وَلا فی فُلانٍ و فرمود هرکه را که می خواهی به جای «فلانی» نام ببر (1)

مرحوم شیخ طوسی رحمة الله علیه در مصباح المتهجد فرموده است: هر گاه کسی خواست روز جمعه بر پیامبر اسلام صلوات بفرستد چنین گوید:

اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلاتَکَ وَ صَلاةَ مَلائِکَتِکَ وَ رُسُلِکَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ یا بگویید: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ(2)