همت و تلاش در کلام امام خمینی رحمة الله و مقام معظم رهبری

بخش اول: همت و تلاش در کلام امام خمینی رحمه الله

فصل اول: تلاش در راه خدا (با نیت خالصانه)

تلاش برای خدا با مبادی معنوی

تلاش برای خدا با مبادی معنوی

حکومت اسلامی یعنی آزادی، یعنی استقلال. این پشتوانه داشتن اجتماع شما به اراده اللَّه تعالی موجب پیروزی شما تا اینجاست و اگر این دو جهت محفوظ بماند تا قیامتان به حق باشد- «أَعِظُکُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ.» - برای خدا قیام کنید، نه برای شهوات نفسانیه؛ اگر انسان برای شهوات نفسانیه قیام بکند و برای خدا نباشد، این به جایی نمی رسد کارش. این بالاخره فَشَلْ می شود. چیزی که برای خدا نیست، دوام نمی تواند داشته باشد. کوشش کنید که قیام شما، این نهضتی که دارید، نهضت الهی باشد؛ للَّه باشد. من نمی توانم باور کنم که کسی مبادی معنوی نداشته باشد و برای مردم کوشش کند. من اصلاً باورم نمی آید.(2)

ص: 4

فصل دوم: تلاش برای فراگیری معارف الهی و تربیت عالمان

کوشش در تربیت اسلامی

کوشش در تربیت اسلامی

کوشش کنید شما که حالا منتسب به ولی امر عجل الله تعالی فرجه الشریف هستید، مکتب ولی امر را به آن توجه کنید که برای تربیت و تعلیم این انسان است که از حد حیوانیت برساندش به حد انسانیت و رشد انسانی پیدا کند و تربیت های انسانی پیدا کند و تعلیمات، تعلیمات صحیح باشد. خداوند همه شما را ان شاء اللَّه موفق بدارد.(2)

فصل سوم: تلاش برای پاسداری از اسلام و انقلاب

جدیّت در حفظ امانت الهی

جدیّت در حفظ امانت الهی

جدیت کنیم که این امانتی که خدای تبارک و تعالی به ما سپرده است و آن امانت روح است، امانت زندگی است، امانت حیات است، امانت اسلام است، امانت قرآن است، اینها را پاسداری کنیم از آن. و وقتی که وارد می شویم در محضر خدای تبارک و تعالی، با روی سفید وارد بشویم .(2)

تلاش و کوشش همه افراد برای خدمت به کشور

تلاش و کوشش همه افراد برای خدمت به کشور

امروز که بحمداللَّه ایران به دست ایران و ایرانی اداره می شود و همه شئون کشور در دست خود ایرانیان و خود دل بستگان به اسلام، رهبری می شود؛ امروز روزی است که همه قشرهایی که در این کشور هستند، مسئول هستند. هیچ فردی از افراد این کشور، چه از نویسنده و روشنفکر و چه روحانی و دانشگاهی و چه ارتش و سپاهی و بسیج و عشایر و چه مردم بازار و مردم خیابان ها نمی توانند عذری پیدا بکنند به اینکه ما برای فلان عذر نتوانستیم به این کشور اسلامی خدمت کنیم. تمام عذرها را خدای تبارک و تعالی راهش را بسته و حجت را بر همه ما تمام کرده است و امروز ایران میدان کار است، میدان نبرد است با شیاطین، و میدان سازندگی جوانان است، و میدان خدمت به اسلام و خدمت به مسلمین و خدمت به مستضعفان جهان. هر کس در هر شغلی که به او پیشنهاد می شود، اگر شایستگی ندارد برای آن شغل، برای او صحیح نیست و جایز نیست که در آن شغل وارد بشود، و اگر شایستگی دارد برای آن، برای او صحیح نیست که شانه خالی کند. امروز ما احتیاج به همه گروه هایی که در کشور هستند، داریم و همه ملت ایران احتیاج به گروه های مختلف دارند و اسلام عزیز هم احتیاج به فعالیت همه شماها دارد. از طرف خدای تبارک و تعالی، عذرها منقطع است؛ راه را باز کرد، موانع را برطرف کرد، دشمنان را کنار گذاشت و میدان را برای فعالیت باز کرد و ما در این کشور، اسلام، در این کشور احتیاج به بسیاری از چیزها دارد که آنها که می توانند این احتیاج را رفع کنند و شایسته هستند، برای آنها عذری نیست که وارد نشوند.(1)

فصل چهارم: تلاش برای خدمت در راه خدا و عمل به دستورهای خداوند

کوشش و تلاش برای استفاده از نعمت جوانی

کوشش و تلاش برای استفاده از نعمت جوانی

و شما که جوان هستید الآن و نعمت جوانی دارید الآن، کوشش کنید که یک فرد مؤثر باشید و کوشش کنید که این عمر را هدر ندهید که از دستتان برود. قدرتی که الآن شما دارید، این قدرت را که خدا به شما داده است، صرف خدا بکنید. امانتی است خدا داده؛ برای او صرف بکنید. برای او صرف کردن، این است که به خیر این جامعه باشد؛ به خیر کشور اسلامی باشد، برای قدرت اسلام باشد.(2)

جدیّت در الهی بودن اعمال

جدیّت در الهی بودن اعمال

کوشش کنید که کارهایتان کارهای الهی باشد؛ برای خودنمایی نباشد؛ برای این نباشد که دیگران از شما تعریف کنند؛ برای این نباشد که از شما مدح و ثنا بکنند؛ برای خدا باشد. وقتی کار برای خدا باشد، آن کار نورانی است. هر مقداری از نماز را که توجه به خدا دارید، این مقدار نورانیت پیدا می کند و بالا می رود و هر مقداری که غافل هستیم، آن مقدار نورانیت ندارد و طرف ملکوت نمی رود. همه کارها این طوری است. فرق ما بین اولیا و دیگران، در صورت، هیچی نیست؛ گاهی وقت ها دیگران از اولیا خوش اندام تر هم بوده اند؛ در معناست فرق. فرق معنوی است. که دارند، اعمالشان با هم فرق دارد. از حیث معنویت یک ضربت علی «یَومَ الخَندَقِ أَفضَلُ مِن عِبَادَةِ الثَّقلَین».(2)

لزوم کوشش برای اقامه حق

لزوم کوشش برای اقامه حق

اگر حق آمد، باطل خود به خود زاهق خواهد شد. ما باید کوشش کنیم که از خودمان گرفته تا برادرهای اسلامی و برادرهای دینی خودمان در همه کشورهای اسلامی، به حق توجه کنیم و حق را پیاده کنیم. مجرّد حرف نباشد که ما فقط یک شعاری بدهیم که حق آمد و باطل رفت. آمدن حق، شعار نیست. آمدن حق، عمل است. آمدن حق، نشان دادن به حسب اعتقادات و اخلاق و اعمال است؛ پیاده کردن همه احکام الهی است. اگر احکام الهی در یک ملت پیاده بشود، باطل از آن ملت کوچ می کند و اگر در همه ملت های اسلامی، احکام الهی - اخلاقی که سفارش شده است، اخلاق انسانی، عقاید ایمانی پیاده بشود، خود به خود باطل زاهق می شود.(2)

ص: 14

فصل پنجم: تلاش برای برپایی حکومت اسلامی

جدیّت در امر به معروف

جدیّت در امر به معروف

کوشش کنید که احکام اسلام را هم عمل کنید؛ و هم وادار کنید که دیگران عمل کنند. همان طوری که هر شخص و هر فردی موظف است که خودش را اصلاح کند، موظف است که دیگران را هم اصلاح کند. اصل «امر به معروف و نهی از منکر» برای همین است که جامعه را اصلاح کند.(1)

فصل ششم: تلاش برای تربیت نیروی انسانی متعهد

جدیّت در تربیت نسل با ایمان و اراده

جدیّت در تربیت نسل با ایمان و اراده

خواهران من، کوشش کنید که فرزندان خودتان را خوب تربیت کنید؛ کوشش کنید که فرزندان خودتان را با ایمان و با اراده تربیت کنید؛ کوشش کنید که فرزندانی تحویل جامعه بدهید که برای اسلام مفید باشند. فرزندان، از مادران بیشتر حرف را قبول می کنند؛ دل بستگی فرزندان به مادران از هر کس دیگر بیشتر است؛ شما بهتر می توانید بچه ها را تربیت کنید. بچه هایی که الآن در دامن شما هستند، فردا در جامعه هستند؛ مقررات مملکت ممکن است به دست آنها باشد. اگر شما آنها را اسلامی، مؤمن، متقی بار بیاورید، ممکن است کشور شما را نجات بدهند.(2)

تلاش برای استقلال روحی و خودباوری

تلاش برای استقلال روحی و خودباوری

باید کوشش کنید آنچه را از دست داده اید در طول مدت حکومت های دست نشانده که مهم تر از همه استقلال روحی است که لازمه اش احساس حقارت در مقابل حکومت های جور است، بازیابید. باید فداکاری کنید در ارجاع مجد و عظمت اسلام که مهمش عظمت معنوی آن است تا در پناه حکومت عدل الهی همه طبقات در رفاه و آسایش زندگی کنند.(1)

فصل هفتم: تلاش برای خودکفایی علمی و عملی

تلاش برای خودکفایی و مقابله با دشمن

تلاش برای خودکفایی و مقابله با دشمن

باید کارخانه های ما خودکفا بشود و باید صنایع را خود این مردم، خود این توده های مردم، صنایع را رشد بدهند. و باید دانشگاه ها خودکفا بشوند که

ص: 21

تلاش برای خودکفایی کشاورزی و صنعتی

تلاش برای خودکفایی کشاورزی و صنعتی

الآن مهم این است که کشاورزی باید چندین برابر سابق باشد. دولت باید کمک بکند و مردم باید جدّیت بکنند. من امیدوارم که در این سالی که می آید، به کوشش شماها، به کوشش جوان های ما، کشاورزی های ما، کارهای کشاورزی ما همچو بشود که ما محتاج نباشیم به دیگران در خوراکمان. همین طور کارخانه ها کارها را انجام بدهند، خودشان راه بیندازند کارخانه را. شما خودتان باید انجام بدهید کار خودتان را. هی منتظر این نباشید که یکی دیگر بیاید شما را اداره کند. خودتان اداره کنید خودتان را. من امیدوارم که همه این کارها به دست خودتان بشود و هیچ به خودتان خوفی راه ندهید. ما آن

ص: 22

تلاش و جدیّت برای رفع محاصره اقتصادی

تلاش و جدیّت برای رفع محاصره اقتصادی

آن روزی که این ملت فهمید که اگر ما جدیت نکنیم برای کشاورزی مان، جدیت نکنیم برای صنعت نفتمان، جدیت نکنیم برای کارخانه های خودمان، از بین خواهیم رفت و کسی نیست که به ما بدهد، وقتی این احساس پیدا شد در یک ملتی که من خودم باید هر چیز می خواهم تهیه کنم، دیگران به من نمی دهند؛ این احساس اگر پیدا شد، مغزها به راه می افتد و متخصص پیدا می شود در هر رشته ای و بازوهایی که هر عملی را می توانند انجام بدهند، به کار می افتند [و] کشاورزی را خودشان درست می کنند؛ کارخانه ها را خودشان راه می اندازند.

چنانچه می بینید که کارخانه ها را راه انداخته اند خودشان. در تلویزیون هم گاهی دیده می شود که خود، راه انداخته اند و یا ابتکاراتی کرده اند اینها. این ابتکارات از برکات این محاصره اقتصادی بود. اگر ما هر چیزی می خواستیم، می فرستادند، جوان های ما دیگر نمی رفتند دنبال اینکه خودمان بکنیم. هست دیگر! می خواهیم چه کنیم. این محاصره اقتصادی را که خیلی از آن می ترسند، من یک هدیه ای می دانم برای کشور خودمان.(2)

جهاد در راه خودکفایی کشور

جهاد در راه خودکفایی کشور

می خواهید آن قید و بندهایی که برای کشور شما در زمان طاغوت درست شده بود، از آنها همان طور که رهایی پیدا کردید، رها باشید تا آخر، و این با جدیت خود شماست، با تلاش خود شماست برای همه کارها. هر کس در هر کاری که مشغول است، چه در دانشگاه ها که مشغول دانش هستند، و چه در صحراها و بیابان ها که مشغول کشاورزی هستند و چه در جبهه ها که مشغول فعالیت هستند، و چه در کارخانه ها که مشغول جهاد هستند، همه در جهاد در راه خدا هستند، و باید این جهاد را به آخر برسانند، و ان شاء اللَّه به آخر می رسد. شما اراده کنید خدای تبارک و تعالی عنایت می کند به شما، و شما مصمم باشید که خودتان برای کشور خودتان باشید و برای رفاه حال همه کشورهای تحت سلطه ان شاء اللَّه.(2)

ص: 24

کوشش برای استقلال

کوشش برای استقلال

امید است خداوند تعالی به همه مسلمین، خصوصاً شما دانشجویان عزیز که سرمایه معنوی مملکت هستید، توفیق خدمت به اسلام و کشور اسلام عنایت فرماید؛ و با کوشش و سعی همه، دست اجانب را از این کشور قطع فرماید. شما جوانان محترم کوشش کنید روح ایمان به خدای تعالی را در خود و دیگران تقویت نمایید که در سایه آن، از ممالک اسلامی بتوانید دفاع کنید.(1)

خودکفایی اقتصادی، مهم ترین مسئولیت ملی

خودکفایی اقتصادی، مهم ترین مسئولیت ملی

این وابستگی اقتصادی، آن هم در این رشته، موجب این می شود که ملت ایران، مملکت ایران، تسلیم بشود به دیگران. اگر امریکا موفق بشود در این مطلبی که الآن پیش آورده است که همه قدرت ها را دور خودش جمع کند و حصر اقتصادی بکند نسبت به ایران، ان شاء اللَّه موفق نمی شود. لکن ما باید طرف احتیاط را بگیریم. اگر خدای نخواسته، موفق بشود و ایران را در حصر اقتصادی از جهات مختلفه قرار بدهد که یک جهتش هم همین قضیه خواربارهایی است که ما احتیاج به آن داریم، خوب، ما قاعدتاً نمی توانیم دیگر مقاومت کنیم و این یک ضربه ای است که به نهضت ما می خورد که ضربه به اسلام است. پس تکلیف همه ماها هست که هر کس به هر مقداری که قدرت دارد در این امر کوشش کند.

در امر زراعت، در امر دامداری، هم دولت باید کمک کند و هم مردم باید به هم کمک کنند و هم کار بکنند مردم. مردم باید مشغول کار بشوند. یک مملکتی است که احتیاج به نیروی کار دارد اگر این نیرو به خدمت دیگری کشیده بشود - به کارهای دیگر کشیده بشود - این موجب این می شود که نتوانند این حاجتی که ملت دارد برآورده کنند.(1)

وابستگی اقتصادی، ریشه دیگر وابستگی ها

وابستگی اقتصادی، ریشه دیگر وابستگی ها

اگر مملکت شما در اقتصاد نجات پیدا نکند، وابستگی اقتصادی داشته باشد، همه جور وابستگی ها دنبالش می آید. وابستگی سیاسی هم ما پیدا می کنیم. وابستگی نظامی هم پیدا می کنیم. برای اینکه وقتی ما چیزی نداشته باشیم که استفاده ازش بکنیم، دستمان را دراز کنیم طرف امریکا. او می تواند به ما تحمیل کند همه چیز را. ما وقتی می توانیم که زیر بار او نرویم که در این قضیه قدرتمند باشیم. یک وقت او تشر بزند می گوییم نه، ما احتیاجی نداریم. حالا هم به او می گوییم که ما احتیاج خودمان را سلب می کنیم. خودمان می رویم سراغ کار.(2)

ضرورت تلاش و اراده برای استقلال کشور

ضرورت تلاش و اراده برای استقلال کشور

شما متوقع نباشید که همین امروز بتوانید طیّاره درست کنید. میگ درست کنید. البته الآن نمی شود، اما مأیوس نباشید از اینکه می توانیم درست کنیم. باید بیدار بشوید، بروید دنبال اینکه آن صنایع پیشرفته را خودتان درست بکنید. وقتی این فکر در یک ملتی پیدا شد و این اراده در یک ملتی پیدا شد، کوشش می کند و دنبال کوشش این مطلب حاصل می شود. یأس از جنود ابلیس است، یعنی شیطان ها انسان را به یأس وامی دارند. همین ابلیس هایی که می بینید در طول تاریخ ملت های ضعیف را مأیوس کرده اند. همین هایی که به ملت های ضعیف تزریق کردند که ما هیچ نمی دانیم و هیچ نمی توانیم. همین هایی که به ملت های ضعیف به واسطه وابستگی شان به خارج گفتند که ما باید غربی باشیم. ما ارتشمان هم باید از غرب برایش یک کسی بیاید. کارخانه هایمان هم باید از غرب بیاید راهش بیندازد. ما باید این جنود ابلیس را کنار بزنیم. و امید، که از جنود اللَّه است در خودمان زنده بکنیم. به

ص: 28

خودباوری و اتکا به خویشتن

خودباوری و اتکا به خویشتن

اینها الآن درصدد این هستند که آن مسئله را باز پیش بیاورند: مسئله اینکه ما خودمان نمی توانیم؛ ما خودمان متخصص نیستیم؛ ما خودمان تحصیلاتمان ناقص است. این مسئله را پیش بیاورند. آن ممالکی که توانستند مثل ژاپن، ژاپن - خوب - اول چیزی نبود. کوشش کردند. تا اینکه حالا با امریکا مقابله می کند. بسیاری از [مصنوعات ] او در امریکا فروش می رود. خوب، یک امری نشدی را شد کردند. یا هندوستان که الآن پیش رفته است، برای این است که این فکر را در خودش پیش آورده است که ما نباید وابسته باشیم.(2)

ص: 29

فصل هشتم: تلاش برای خودباوری فرهنگی

تلاش در بازگشت به ارزش ها و زدودن فرهنگ غرب

تلاش در بازگشت به ارزش ها و زدودن فرهنگ غرب

و کوشش بشود که خودتان را پیدا کنید. ما گم کردیم خودمان را. ما تمام مفاخر شرقی را کنار گذاشتیم، و هِی رفتیم سراغ مَفاخر غرب. آن هم نه آنی که آنها دارند؛ آنی که به ما می دهند. اگر آنی بود که آنها داشتند، بسیار خوب، آنها هم در جهات طبیعی جلو هستند. اما آنی که به ما تحویل می دهند، آن مستشاری که می آید اینجا می خواهد فرض کنید فرهنگ ما را درست کند، این نمی خواهد برای ما فرهنگ درست کند؛ این می خواهد یک فرهنگ غربی برای ما درست کند که در خدمت غرب باشد و آن هم مستشاری که می آید نظامی را می خواهد درست کند، آن هم نه یک نظامی می خواهد درست کند که در خدمت اسلام باشد، در خدمت مسلمین، در خدمت ملت باشد. آن می خواهد یک چیزی درست بکند که اگر همه چیز ما را هم بردند، یا مؤیِّد باشد، یا کار نداشته باشد. هر چه از غرب برای ما می آید، یا از شرق می آید که سوغات برای ما می آورند، آنهایی است که ما را تباه کرده است و می کند.(2)

ص: 31

فصل نهم: تلاش برای بیداری مسلمانان

فصل دهم: تلاش برای خود کفایی نظامی

فصل یازدهم: تلاش برای خدمت به محرومان

بخش دوم: همت و تلاش در کلام مقام معظم رهبری

فصل اول: جوان و فرهنگ کار و تلاش

ضرورت کسب آمادگی علمی و معرفتی توسط جوانان

ضرورت کسب آمادگی علمی و معرفتی توسط جوانان

امروز ملت ایران و جوانان ایران در دنیای اسلام و در بسیاری از کشورهای دیگر برای ملت ها و برای روشنفکران الهام بخشند. امروز احترام ایران و اعتبار ایران در دانشگاه های سراسر دنیای اسلام از همه کشورها بیشتر است. به خاطر همین اراده ای که ملت ایران از خود نشان داد و سرنوشت خودش را عوض کرد.

این راه باید ادامه پیدا کند؛ امید به شما جوان هاست. خودتان را آماده کنید. مسئله فقط مسئله جنگ نظامی نیست که بگوییم خودتان را آماده جنگ نظامی کنید؛ نه، اگر یک روزی اتفاق نظامی هم در این کشور بیفتد، این میلیون ها جوان ایرانی، این پسران، این دختران، این مادران و فرزندان، امتحان خوبی داده اند؛ در گذشته نشان داده اند که چه می کنند، در آینده هم همین خواهد بود؛ لکن مسئله منحصر به این نمی شود. راه علم، راه تقویت اراده، راه خلاقیت و سازندگی، راه رشد و تکامل را جوان ایرانی باید بپیماید. هر مقدار ما از معارف اسلامی فاصله بگیریم، از مجاهدت و تلاش و تکاپو دست برداریم، ضرر خواهیم کرد و به همین نسبت در این نبرد تاریخی مرگ و زندگی، عقب خواهیم رفت؛ ضربه خواهیم خورد. ملت ایران باید هم در میدان علم بایستد، هم در میدان فعالیت اقتصادی تلاش کند، هم این وحدت

ص: 38

شناسایی جوانان بااستعداد وآماده

شناسایی جوانان بااستعداد وآماده

جوان های ما حقاً و انصافاً در میدانند و دارای انگیزه اند و آماده کارند؛ تشنه کارند. ما باید نیروهای آماده و بااستعداد را بشناسیم، اینها را پیدا کنیم و کار مناسبشان را به آنها بدهیم. اگر ما درست مدیریت کنیم، کشور خیلی ظرفیت و استعداد پیشرفت دارد.(2)

ص: 39

آینده بهتر و برتر؛ نتیجه تلاش جوانان امروز

آینده بهتر و برتر؛ نتیجه تلاش جوانان امروز

جامعه جوان کشور ما، جامعه بسیار خوبی است. استعداد، طبیعی است؛ فضا، فضای حرکت و نشاط و تلاش است. البته دشمن خیلی دارد خودکُشون می کند برای اینکه جامعه جوان ما را از کار بیندازد؛ ریزش هایی هم یک گوشه هایی داریم، از آنها هم بنده بی خبر نیستم؛ اما رویش ها به مراتب بیشتر از ریزش هاست. جوان های ما خوبند، دارند خوب تر هم می شوند، ان شاءاللَّه پیش هم می روند. و من مطمئنم آن روزی که بنده و امثال بنده - طبقات سنی ما - در دنیا نیستیم، آن روز شما دنیای عالی را که محصول تلاش امروزتان هست، خواهید دید و تجربه خواهید کرد. و ان شاءاللَّه باز برای آینده های بهتر و برتر از آن برنامه ریزی خواهید کرد.(1)

ارزشمندی جوانان با نشاط، مؤمن و غیور برای کشور

ارزشمندی جوانان با نشاط، مؤمن و غیور برای کشور

برای یک ملت هوشمند و مستقل که به سوی قله های آرمانی خود در حرکت است، از همه چیز ارزشمندتر، حضور جوان هایی است که نیروی جوانی و نشاط خود را در خدمت عزت و ایمان و شرف و استقلال ملی خود به کار می گیرند. و ملت ما از این نعمت بزرگ در سال های گذشته و امروز، همواره برخوردار بوده و هست. امروز نیز صفا و اخلاص و ایمان جوانان، بزرگ ترین ذخیره این ملت است.(2)

حفظ نشاط جوانی، خلاقیت و کار مضاعف همراه با پارسایی، از وظایف جوان امروز

حفظ نشاط جوانی، خلاقیت و کار مضاعف همراه با پارسایی، از وظایف جوان امروز

آنچه که ما امروز از جوان انتظار داریم، عیناً همان چیزی است که در روز اول انقلاب و قبل از انقلاب از جوان انتظار داشتیم. ما از جوان می خواهیم که در عین پاکی و پارسایی و دینداری، بانشاط باشد، پرشور باشد، اهل ابتکار باشد، خلاق باشد، کار کند، از تنبلی و بی کارگی بپرهیزد، تقوا را برای خودش شعار قرار دهد، واقعاً دنبال تقوا باشد - همان معنای «پرهیزکاری» که در فارسی معنا می کنند و معنای خوبی هم هست. به نظرم من یک وقت شرحی هم راجع به آن در خطبه های نماز جمعه گفتم - خویشتن دار باشد، از این نیروی عظیمی که اسمش جوانی است، در راه تکامل خودش، رشد خودش و خدمت به کشورش، به خانواده اش و به محیطش استفاده کند. ما از جوان این انتظار را داریم؛ هر وقت هم یک اقتضایی دارد. وقتی که در کشور جنگ هست، از جوان یک انتظار هست؛ وقتی که در کشور دوره ساختن و سازندگی و تلاش این گونه هست، یک انتظار هست؛ آن وقتی هم که میدان علم و پیشرفت علمی و تحقیق است و نیاز کشور به این طرف است، از جوان این انتظار هست. درست هم این است که بگوییم از هر جوانی به اقتضای استعدادش، به اقتضای شغلش، به اقتضای خواست ها و پسندهایش،

ص: 42

ضرورت تقویت ایمان و هوشیاری جوانان، جهت جلوگیری از نفوذ فساد

ضرورت تقویت ایمان و هوشیاری جوانان، جهت جلوگیری از نفوذ فساد

اولین مسئولیت را جوانان بر دوش دارند. این مسئولیت چیست؟ این مسئولیت آن است که جوان به عنوان یک انسان، خود را امانت خدا و به عنوان یک جوان، ذخیره ملی بداند. دشمنان تلاش می کنند این جوان را با مواد مخدر و به شهوات و مسکرات آلوده کنند و با پرداختن به چیزهایی که او را از پیمودن این راه طولانی به سوی قله های سعادت و افتخار باز می دارد، مشغول و سرگرم نمایند تا در نهایت فاسد شود. جوان بایستی در خود و محیط پیرامونش ایمان و معرفت و اراده را تقویت کند. یکایک شما دختران و پسران باید در محیط دانشگاه، مدرسه، کار و تلاش اجتماعی و سیاسی مراقب باشید و از نفوذ فساد و رخنه کردن ترشحات آن جلوگیری کنید. باید نسبت به آن حساس باشید.(2)

ضرورت کسب و حفظ آ مادگی جوانان برای انجام دادن کارهای بزرگ

ضرورت کسب و حفظ آ مادگی جوانان برای انجام دادن کارهای بزرگ

شما فضلای جوان که بحمدالله جوانی خودتان را به توفیق الهی در خدمت دین و شریعت و تبلیغ قرار داده اید، خیلی باید بهره ببرید و از قبل از ورود در ماه رمضان، در همین روزهای معدودی که باقی مانده است، خودتان را آماده کنید. شما از امثال این بنده حقیر آماده تر هستید. هم از لحاظ روحی آماده ترید، هم گرفتاری های کمتری دارید و هم از نورانیت بیشتری برخوردارید. این را قدر بدانید، مغتنم بشمارید و خودتان را باز هم هرچه بیشتر برای برداشتن بارهای سنگین تر و انجام بخشیدن به کارهای بزرگ تر آماده کنید. هنوز این جامعه و این کشور و این دنیای بزرگ و این تاریخ، به تلاش شما - آن هم تلاش مقدس و پاکیزه - خیلی احتیاج دارد. بایستی از این فرصت ها حداکثر استفاده را بکنید.(2)

تلاش جوان در جهت ارتقای اخلاق، معنویات و علم در جامعه

تلاش جوان در جهت ارتقای اخلاق، معنویات و علم در جامعه

جوانان عزیز! کشور مال شماست؛ کشور مال شماست؛ آینده متعلق به شماست. شمایید که بایستی از محصول این انقلاب به طور کامل، ان شاءاللَّه در عمری طولانی و سعادتمند بهره مند شوید. هرچه می توانید، تلاش کنید؛ هرچه می توانید، کار کنید؛ علم بیاموزید؛ حرکت و تلاش دایم را از دست ندهید و اخلاق و معنویت، توجه به خدای متعال، ذکر، نماز، انس با قرآن را مغتنم بشمارید. اینها شما را کمک خواهد کرد که بتوانید ان شاءاللَّه آن جایگاهی را که شایسته ملت ایران است، به ملت ایران بدهید.(2)

رفع دشمنی ها با همت جوان ها

رفع دشمنی ها با همت جوان ها

اگر فرض کنیم که رفع دشمنی ممکن باشد، فقط با اقتدار و عزت و استقلال ایران ممکن است؛ نه با ذلت، نه با احتیاج. اگر ایران اسلامی به همت شما جوان ها و به همت این نسل رو به رشد امروز، مدارج علمی را طی کند و از لحاظ صنعت و صنعت برتر، فن آوری و فن آوری برتر و علمی که امروز مورد نیاز است، بتواند سهم وافری را به خودش اختصاص دهد که نتوانند به او زور بگویند؛ بتواند قدرت نظامی خودش و پایه های اقتصادی کشور را مستحکم کند، بتواند این محرومیت ها را برطرف کند، بتواند از منابع سرشار و غنی این کشور در همه جا بهره برداری کند، بتواند معرفت سیاسی را در آحاد مردم بالا ببرد، آن وقت ممکن است دشمنی آنها کم شود. بنابراین، اگر ممکن باشد، آن روز ممکن خواهد بود.(2)

توانایی، امید و همت بالا در نسل جوان امروز

توانایی، امید و همت بالا در نسل جوان امروز

نسل جوانی که امروز در کشور ما دارد تربیت می شود، قابل مقایسه با دوره جوانی ما نیست؛ هوش و توانایی ها و امید و همتش خیلی بالاست؛ اینها مدیران بسیار خوبی برای آینده خواهند بود. ما باید کشور را برسانیم به دست

ص: 47

جوان، مایه افتخار ملت، و آینده ساز کشور

جوان، مایه افتخار ملت، و آینده ساز کشور

جامعه ما بحمدالله از میلیون ها جوان دختر و پسر برخوردار است. این مایه افتخار برای ملت ماست. این ملت باید به وجود این همه جوان، این همه استعداد و این همه دل پاک و نورانی ببالد و جوان هم باید به کشور خود، به انقلاب خود، به نظام اسلامی خود و به پرچم برافراشته اسلام خود ببالد و آینده را بسازد. آینده با حرف ساخته نمی شود؛ با کار هوشمندانه و مؤمنانه ساخته می شود. باید کار کنید؛ آن هم کار هوشمندانه و برخوردار از پشتوانه ایمان. جوانانی که امروز شما می بینید ناگهان در قالب یک کار بزرگ فنی و یا ایجاد یک فن آوری بزرگ ظاهر می شوند، مدت ها مؤمنانه تلاش و کار کرده اند و ناگهان در عرصه های علم این طور ظاهر شده اند.(2)

فصل دوم: کار و تلاش در عرصه های علمی

استفاده از شیوه های نو و کارآمد در تلاش های علمی

استفاده از شیوه های نو و کارآمد در تلاش های علمی

استفاده از شیوه های علمی، کار لازمی است. البته علم نباید اشتباه بشود با نسخه های وارداتی که اغلب آنها منسوخ است؛ چه در زمینه اقتصاد، چه در زمینه مسائل فرهنگی، چه در زمینه های گوناگون. بعضی ها دوست دارند امروز ما نسخه های منسوخ و از دور خارج شده غربی ها را بار دیگر در اینجا برای خودمان دستورالعمل علاج به حساب بیاوریم. نه، شیوه های پیشرفته، شیوه های نو و با تکیه به فهم و درک و نیاز ایرانی، استفاده از علم و توجه به نیاز داخل و اقتضائات کشور می تواند راه درست را به ما نشان دهد و ما را پیش ببرد. ما در زمینه علم باید حرکت خود را جدی کنیم؛ در پیوند علم و صنعت و فن آوری کار کنیم؛ در پیدا کردن شیوه های توزیع عادلانه امکانات تلاش و فکر کنیم؛ بهترین و آسان ترین و عملی ترین شیوه ها را انتخاب کنیم و به طور جدی وارد شویم.(2)

اهمیت توسعه دو رکن علم و عمل در جامعه

اهمیت توسعه دو رکن علم و عمل در جامعه

معلم، مظهر علم است؛ کارگر، مظهر عمل است. بنابراین، روز معلم و روز کارگر، یعنی روز علم و عمل. قوام جامعه هم، به علم و عمل است. اگر ما بتوانیم در میان خودمان، این دو رکن - یعنی علم و عمل، تعلیم و تربیت و کار و ابتکار - را توسعه دهیم و در این دو زمینه، پیشرفتی محسوس در

ص: 52

همت مضاعف برای شکستن انحصار علمی در دنیا و توزیع عادلانه آن

همت مضاعف برای شکستن انحصار علمی در دنیا و توزیع عادلانه آن

اگر علم به یک دلیل تاریخی - که آن دلیل تاریخی را هم فکر می کنیم کاملاً می شناسیم - در انحصار مجموعه ای از ملت ها و بخشی از مردم دنیا قرار گیرد و اینها علم را انحصاری نگه دارند و تبعیض قائل شوند و علم را به ملت های دیگر بفروشند و آن را وسیله ای برای تحمیل سیاست های خودشان قرار دهند - که استعمار اصلاً از همین نقطه به وجود آمد - این، ظلم بزرگ به بشریت است. علم باید مثل ثروت، عادلانه توزیع شود. نظر اسلام هم همین است که علم باید بین همه کشورها و ملت ها توزیع شود. اینکه ما این فن آوری را نبایستی به مردم آسیا یا جاهای دیگر بدهیم، همان طلبیدن انحصار فن آوری است که وقتی در اقتصاد پیش می آید، کارتل های عظیم اقتصادی به وجود می آید و آنها به انسان ها ظلم می کنند؛ وقتی در سیاست پیش می آید، انحصارگری های جهانی پیش می آید و این جنگ ها را پیش می آورد. ما می خواهیم با این انحصارگرایی مبارزه کنیم و مبارزه و همت ما هم به این است که خودمان سعی کنیم از این چاه و منبع عظیم و غنی ای که در میان کشور و در نیروی انسانی خودمان داریم، بهره برداری و استفاده

ص: 53

پرهیز از غفلت و تنبلی در تولید علم و ضرورت حمایت های دولت از این حرکت

پرهیز از غفلت و تنبلی در تولید علم و ضرورت حمایت های دولت از این حرکت

باید نهضت تولید علم در کشور راه بیفتد. من خوشحالم؛ وقتی با دانشجوها و جوان ها مواجه می شوم که غالباً آنها حرف می زنند و مطالبی را می گویند، می بینم آنها همین مسئله تولید علم و اتصال علم و صنعت، و پشتیبانی دولت از پیشرفت و ابتکارات علمی را به عنوان توقع از ما مطرح می کنند. من می گویم خیلی خوشحالم و اینها حرف های ماست و حالا در بین مجموعه دانشگاهی عرف شده؛ لیکن این کافی نیست؛ باید به سمت کارهای بزرگ برویم. ببینید! یک وقت هست شما می توانید هواپیمایی را که دیگران اختراع کرده اند و ساخته اند، خودتان بدون کمک دیگران در داخل کشور بسازید، این خیلی خوب است؛ این بهتر از خریدن هواپیمای ساخته شده است؛ اما یک وقت هست شما خودتان یک چیزی در سطح هواپیما در کشورتان تولید می کنید؛ این است آنچه که ما لازم داریم؛ ما باید بر ثروت علمی بشر بیفزاییم. نگویند نمی شود؛ می شود. یک روزی بشریت فن آوری ریزترین ها - نانوتکنولوژی - را نمی شناخت، بعد شناخت. امروز صد تا میدان دیگر ممکن است وجود داشته باشد که بشر نمی شناسد؛ اما می توان آنها را شناخت و می توان جلو رفت. البته مقدمات دارد؛ اما آن مقدمات را هم می شود با همت فراهم کرد. من یک روز در مجموعه جوان ها و اهل دانشگاه گفتم من توقعم زیاد نیست؛ من این را از شما جامعه علمی کشور توقع می کنم که شما پنجاه سال دیگر - پنجاه سال، نیم قرن است - در رتبه بالای علمی دنیا قرار داشته

ص: 54

تلاش و مجاهدت جوانان دانشگاهی در مسیر پیشرفت کشور اسلامی

تلاش و مجاهدت جوانان دانشگاهی در مسیر پیشرفت کشور اسلامی

مسیرِ پیشرفت، مسیر غربی نیست، مسیر منسوخ و برافتاده اردوگاه شرقِ قدیم هم نیست. بحران هایی که در غرب اتفاق افتاده است، همه پیش روی ماست، می دانیم که این بحران ها گریبانگیر هر کشوری خواهد شد که از آن مسیر حرکت کند. پس ما بایستی مسیرِ مشخصِ ایرانی - اسلامی خودمان را در پیش بگیریم و این را با سرعت حرکت کنیم؛ با سرعت مناسب.

راه حلی که بر اساس این مقدمات وجود دارد، این راه حل را شما باید پیدا کنید. شما باید به نتیجه برسید، به این استنتاج برسید، اما آنچه که من می توانم به عنوان راهنمایی و راهبرد کلی به شما عرض کنم، تلاش و مجاهدت جوانانه و پیگیر است. شما که در دانشگاهید، فعالیت شما فعالیت دانشگاهی است؛ باید درس بخوانید، تحقیق کنید، به فکر نظریه سازی باشید.

ص: 55

ضرورت تولید علم و پرهیز از تقلید از غرب

ضرورت تولید علم و پرهیز از تقلید از غرب

نباید ما در مسئله علم، واگن خودمان را به لوکوموتیو غرب ببندیم. البته اگر این وابستگی ایجاد بشود، یک پیشرفت هایی پیدا خواهد شد؛ در این شکی نیست؛ لیکن دنباله روی، نداشتن ابتکار، زیرِ دست بودنِ معنوی، لازمه قطعی این چنین پیشروی ای است؛ و این جایز نیست. بنابراین، ما باید علم را خودمان تولید کنیم و آن را بجوشانیم. هر پله ای از پله ها که انسان در مدارج علم بالا برود، او را آماده می کند برای برداشتن گام بعدی و رفتن به یک پله بالاتر. این حرکت را بایستی ما از خودمان، در درون خودمان، با استفاده از منابع فکری و ذخایر میراث فرهنگی خودمان ادامه بدهیم و داشته باشیم.(2)

فصل سوم: مردم و فرهنگ کار و تلاش

اراده ملت ایران بر تسلیم ناپذیری

اراده ملت ایران بر تسلیم ناپذیری

بعضی ها همین طور می نشینند فیلسوفانه و پیرمردانه و پدرخوانده گون ریش می جنبانند که آقا چرا با همه دعوا می کنید. بحثِ دعوا کردن نیست؛ بحثِ این نیست که ما با کسی می خواهیم دعوا کنیم. مسئله ما، مسئله ایستادگی در مقابل سیطره جویی است. ما یک ملتیم که قرن های متمادی یا حداقل ده ها سال متمادی ما را خواب و غفلت زده و خمار و گیج نگه داشتند؛ هر کاری خواستند، با ما کردند. ما حالا تازه بیدار شده ایم؛ ما می خواهیم دیگر تسلیم نشویم؛ جرم ما این است؛ «وَمَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَن یُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ.» چالش اینجاست.(2)

موفقیت های مردم، نشان رشد و آگاهی آنان

موفقیت های مردم، نشان رشد و آگاهی آنان

جنگ را خوب اداره کردید و خوب به پایان بردید. از امامتان خوب پشتیبانی کردید، به حرف او گوش دادید و دل او را شاد کردید. امام رحمه الله از این ملت راضی از دنیا رفت و به جوار الهی پیوست؛ این برای یک ملت خیلی مهم است. مشکلات را در دوران ده ساله حساس و مهم اول انقلاب خوب تحمل کردید. رشد و آگاهی و معرفت نشان دادید و بعد از ارتحال ملکوتی آن بزرگوار، خوب وفاداری نشان دادید؛ الان هم با مشت های پولادین خود، خوب به دهان دشمن می زنید.(2)

موفقیت ایرانیان، الگوی ملت ها

موفقیت ایرانیان، الگوی ملت ها

میدان در مقابل شما باز است؛ پس خودتان را در همه جبهه ها و عرصه های گوناگون آماده کنید. البته همه بدانند که این راه، راهی است که اگر یک ملت مثل شما، آن را با موفقیت بپیماید و به فضل پروردگار به نتایج آن برسد، ملت های دیگر از آن درس می گیرند و راه را پیدا می کنند. این، همان چیزی است که استکبار را وادار می کند که با همه وجود بخواهد علیه ملت ایران وارد اقدام های خشن و خصمانه شود. باید برای مقابله با دشمنی که در مقابل ملت ایران - اگر بتواند - مهیای هرگونه اقدام خشنی است، آماده بود.(2)

علاج توطئه ها، با هوشیاری و عزم و اراده قاطع

علاج توطئه ها، با هوشیاری و عزم و اراده قاطع

امروز، علاج توطئه ها و تبلیغات استکبار، بیداری شما مردم، بیداری شما جوانان و عزم قاطع ملت بر پیمودن راهی است که در این بیست سال او را به عزت رسانده است. بحمدالله این عزم و اراده در مرد و زن این کشور هست. به کوری چشم آنهایی که نمی توانند ببینند، مردم از بن دندان به اسلام اعتقاد دارند، به استقلال کشور اعتقاد دارند، به پیمودن راه خدا اعتقاد دارند و می دانند که آبادی دنیا و آخرتشان در سایه عزم و اراده قاطع و تلاش پی گیر در پرتو احکام اسلام، تحقق پیدا خواهد کرد. این را ملت ایران می داند؛ مسئولان می دانند، زنان و مردان و جوانان کشور می دانند و به همین علت است که توطئه های دشمن اثری نخواهد بخشید. این ملت ان شاءالله راه سعادت را طی خواهد کرد و به فضل پروردگار و در پرتو توجهات و ادعیه زاکیه حضرت بقیةالله الاعظم ارواحنافداه، خواهد توانست همه مشکلات را حل کند، گردنه های دشوار را پشت سر بگذارد و به قله تکامل و ترقی دست یابد.(2)

ضرورت حضور زنان، هم پای مردان در سازندگی کشور

ضرورت حضور زنان، هم پای مردان در سازندگی کشور

یک کشور اگر می خواهد به معنای واقعی بازسازی کند، باید بیشترین تکیه و بیشترین نگاه و توجهش، به انسان و نیروی انسانی باشد. وقتی که صحبت از نیروی انسانی است، باید توجه کنیم که نصف جمعیت کشور و نیمی از نیروی انسانی، بانوان کشورند. اگر بینش غلطی در مورد زن وجود داشته باشد، بازسازی به معنای حقیقی و در سطح وسیع آن، شدنی نیست. هم خود بانوان کشور باید نسبت به موضوع زن از نظر اسلام، دارای آگاهی کافی و لازم باشند، تا بتوانند با اتکا به نظر والای دین مقدس اسلام، از حقوق خود به طور کامل دفاع کنند، و هم همه افراد جامعه و مردان در کشور اسلامی باید بدانند که نظر اسلام در مورد زن، حضور زن در عرصه های زندگی، فعالیت زنان، تحصیل زنان، کار و تلاش اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و علمی زنان، نقش زن در خانواده و نقش زن در بیرون

ص: 63

نقش همت و تلاش زنان در آبادانی ایران

نقش همت و تلاش زنان در آبادانی ایران

اگر کسی بگوید مرد می تواند درس بخواند، زن نمی تواند؛ مرد می تواند درس بگوید، زن نمی تواند؛ مرد می تواند فعالیت اقتصادی انجام دهد، زن نمی تواند؛ مرد می تواند فعالیت سیاسی کند، زن نمی تواند، منطق اسلام را بیان نکرده و بر خلاف سخن اسلام حرف زده است. از نظر اسلام، در همه این فعالیت های مربوط به جامعه بشری و فعالیت های زندگی، زن و مرد دارای اجازه مشترک و همسان هستند. البته بعضی از کارها هست که باب زنان نیست؛ چون با ترکیب جسمانی آنها تطبیق نمی کند. بعضی از کارها هم هست که باب مردان نیست؛ چون با وضع اخلاقی و جسمی آنها تطبیق نمی کند. این موضوع ربطی به این ندارد که زن می تواند در میدان فعالیت های اجتماعی باشد یا نه. تقسیم کار، بر حسب امکانات و شوق و زمینه های اقتضای این کار است. اگر زن بخواهد شوق داشته باشد، می تواند فعالیت های گوناگون اجتماعی و آنچه که مربوط به جامعه است، انجام دهد و استخدام کردن ندارد. بعضی از مردان خیال می کنند که زن وظیفه دارد همه کارهای مربوط به آنها را انجام دهد. البته در محیط خانواده، زن و مردی که به هم علاقه دارند، با کمال میل و شوق، کارها و خدمات یکدیگر را انجام می دهند؛ اما انجام دادن از روی میل، غیر از این است که کسی احساس کند، یا این طور عمل کند که گویا وظیفه زن است که باید مثل یک مستخدم، خدمت مرد را به آن شکل انجام دهد. چنین چیزی در اسلام وجود ندارد.(2)

جبران عقب ماندگی ها با توکل بر خداوند و کار مضاعف

جبران عقب ماندگی ها با توکل بر خداوند و کار مضاعف

اگرچه جبران عقب ماندگی های گذشته هنوز تلاش و کار بیشتری لازم دارد، اما شما ملت ان شاءالله می توانید و می کنید و خودتان را به نقطه ای که شایسته این ملت است، می رسانید؛ شرطش این است که به هویت خود تکیه کنید، به خدای خود توکل کنید، از خدا هدایت و دستگیری و کمک و توفیق بطلبید و نگذارید با اختلاف، با طرح دعواهای بی محتوای سیاسی و با بهانه کردن چیزهای جزیی، «خود» ملت ایران - این هویت عظیم و درخشان - مخدوش شود.(2)

ارزش کار و تلاش مخلصانه نزد خداوند

ارزش کار و تلاش مخلصانه نزد خداوند

کارگرها باید این میدان را پیدا کنند که کار خودشان را در خدمت نظام و رونق و حرکت اقتصادی مردم قرار دهند و به بهترین وجه به تولید کالاهای با کیفیت بپردازند. از رسول اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود: «رحم الله امرء عمل عملا فأتقنه؛ رحمت خدا بر آن آدمی که کار را با محکم کاری انجام دهد.» شما باید کار خود را به بهترین وجه عرضه کنید. بدانید که تلاش شما پیش خدا محفوظ است؛ حال آن کارفرمای دولتی و غیر دولتی، تلاش شما را درک بکند یا نکند و پاداش مناسب را بدهد یا ندهد. البته باید تلاش شما را درک کنند و متناسب با آن پاداش بدهند. نفس این محکم کاری، مطلوب خدای متعال است و ما باید این ارزش را در نظر داشته باشیم.(1)

پیشرفت در گرو تلاش همه جانبه مردم

پیشرفت در گرو تلاش همه جانبه مردم

بحمدالله امروز، جوان این کشور می سازد؛ دانشمندش ابتکار می کند؛ صنعتگرش تولید می کند و دانشجویش درس می خواند. در سرتاسر این کشور بحمدالله، شعله حرکت، علم، کار، تلاش و سازندگی، در حال اشتعال است. مملکت این طور پیش می رود.(1)

فصل چهارم: شرایط و لوازم فرهنگ کار و تلاش

نیل به قله های علمی با تمسک به ارزش های اسلامی

نیل به قله های علمی با تمسک به ارزش های اسلامی

آن کسانی که خیال کردند با فاصله گرفتن از مبدأ انقلاب و با غیبت امام بزرگوارمان و وفات او، مردم از ارزش ها فاصله خواهند گرفت، به خطا رفته اند؛ اشتباه کرده اند و می بینند که اشتباه کرده اند. ما به این ارزش ها متمسک هستیم؛ ما ارزش های اسلامی را مایه عزت ملی خودمان می دانیم؛ ما این ارزش ها را موجب رشد استعدادها در ملتمان می دانیم. ما به برکت اسلام، به حول و قوه الهی خواهیم توانست با سرعتی بیش از سرعت متعارف و معمول، قله های علم را بالا برویم و این قله ها را فتح کنیم.

«وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ.» با دست پولادین، با مشت آهنین، با اراده شکست ناپذیر و خلل ناپذیر باید مواجه شد. اینها علاج دردهای امروز امت اسلامی است.(1)

وعده الهی در به ثمر رسیدن تلاش ها

وعده الهی در به ثمر رسیدن تلاش ها

قرآن این را می گوید. من بارها این آیه را گفته و خوانده ام: «کُلاًّ نُّمِدُّ هَ-ؤُلاء وَهَ-ؤُلاء»؛ ما به همه کمک می کنیم؛ این سنت الهی است. هر کس در راه یک مقصودی تلاش کرد، خدای متعال این سنت را قرار داده است که این تلاش به نتیجه خواهد رسید. مشکل کسی که عاری از معنویت است، جای دیگر است؛ مشکل او یک بعدی بودن، تهیدست بودن از یک ثروت لازم دیگر است و همت را فقط متوجه یک بخش کردن است، که آن وقت ضررهایش را هم دارند می بینند.(1)

نگاه بلند مدت به امور و صبر در رسیدن به نتایج

نگاه بلند مدت به امور و صبر در رسیدن به نتایج

من آنچه که درباره وضع کنونی کشور می توانم به شما آقایان محترم عرض بکنم، این است که بحمداللَّه و حسن توفیقه، وضع عمومی کشور در همه بخش ها رو به جلو و پیشرفت است. مبادا بعضی از محاسبات موقتی یا بعضی از پدیده های کوتاه مدت و موقت، ما را از نگاه بلندمدت نسبت به آنچه که وجود دارد، غافل کند و دور بیندازد؛ نه، ما حقیقتاً رو به جلو و به سمت اهداف انقلاب حرکت کرده ایم و الان در کشور آنچه که واضح و محسوس است، شتاب گرفتن فعالیت های سازنده کشور است.

خوب، این کمک به ماست و خوشبختانه در داخل هم ما مشکل اساسی ای نداریم. البته کار سخت است؛ من نظرم هست زمان حیات مبارک حضرت امام رحمه الله افراد از دستگاه های مختلف - چه وزارت خانه ها، چه دستگاه های دیگر - پیش امام می آمدند و شِکوه هایی می کردند: آقا فلان جا چنین نقصی وجود دارد، فلان جا این اشکال وجود دارد؛ بارها امام در جواب اینها می گفتند: «آقا! کار سخت است.» در واقع هم همین طور است. از خواستن تا توانستن و از توانستن تا تحقق پیدا کردن، فاصله های زیادی است؛ انسان خیلی کارها را می خواهد بکند، لیکن راه طولانی است و مقدماتی دارد. در طی این مقدمات نباید بی حوصلگی کرد. اگر روشن شد که تلاش دارد انجام می گیرد و جهت گیری هم درست است، بایستی منتظر نتایج بود تا ان شاءاللَّه به آن نتایج دست پیدا کنیم.(2)

ص: 72

نصرت الهی، در گرو همت و پرهیز از سستی

نصرت الهی، در گرو همت و پرهیز از سستی

تاریخ اسلام هم برای مسلمین سرشار از تجربه است، که هر جا همت گماشتند، وارد شدند و متمسک به قدرت الهی شدند، خدای متعال آنها را کمک کرد. کمک و نصرت الهی حتمی است؛ منتها شرط این نصرت، حضور در میدان عمل است: «وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ؛ آن کسی که خدا را نصرت کند، خدا او را نصرت خواهد کرد.» با نشستن، با تنبلی کردن، با توهمات دل خوش کردن، با مصالح امت اسلامی بازی کردن و هوای نفس را بر مصالح امت اسلامی ترجیح دادن، نصرت الهی خود را نشان نخواهد داد.(1)

ابتکار، هوشمندی، پی گیری و تلاش، ضامن آینده کشور

ابتکار، هوشمندی، پی گیری و تلاش، ضامن آینده کشور

من اگر بخواهم همه آن چیزی را که در ذهنم هست در مورد کار شما برادران عزیز در یک جمله عرض بکنم، این است که می خواهم بگویم: ابتکار شما، هوشمندی شما، تلاش و پیگیری شما ضامن فردای این کشور است؛ ضامن فردای این ملت است. از کار خسته نشوید، از تلاش و پیگیری خسته نشوید. ما کشورهایی را سراغ داریم که بعد از ما وارد این میدان شده اند، الان جلوتر از ما هستند! به خاطر پیگیری، به خاطر خسته نشدن از کار و اینکه مدیران ارشد، همت خودشان را مصروف این کرده اند که کار را رها نکنند. یکی از نقیصه های عمده ای که بنده در بعضی از دولت هامان در طول این سال ها مشاهده کرده ام، پیگیری نکردن و دنبال نکردن کارهاست. کار را با

ص: 74

یأس دشمن، با ایستادگی در راه کار و تلاش

یأس دشمن، با ایستادگی در راه کار و تلاش

ملت ما نشان داده است که از مجاهدت خسته نمی شود؛ و همین، دشمنان را مأیوس می کند. امروز طمع و امید دشمنان ملت ایران - یعنی همین مستکبرین امریکایی و شبکه شیطانی و خطرناک صهیونیسم در دنیا - نسبت به غلبه پیدا کردن بر ملت ایران، از بیست سال پیش به مراتب کمتر است؛ چون می بینند ملت ایران با چه نشاطی مشغول حرکت کردن است.

وقتی در میدان عمل تیغشان بُرندگی ندارد، دهانشان را باز می کنند؛ حرف می زنند، تبلیغات می کنند؛ این به خاطر پیشرفت ملت ایران است. باز هم باید شما پیش بروید، باز هم این ملت باید به جلو حرکت کند. این دهان ها هم بسته خواهد شد؛ بعون اللَّه تعالی. خدای متعال وعده کرده است که ملتی را که درصدد دست یابی به آرمان هاست و تلاش می کند، به موفقیت برساند.(2)

ص: 75

ضرورت دوراندیشی و پرهیز از یأس در ترسیم اهداف بلندمدت

ضرورت دوراندیشی و پرهیز از یأس در ترسیم اهداف بلندمدت

ما آن دونده ای هستیم که باید برسیم به خط پایان؛ باید برسیم به خط بُرد. دائم باید بدویم. اینجا شما روی پلاکارد نوشته اید در سال 1404 ایران کشوری است توسعه یافته. دنباله چشم انداز این است که از کشورهای دیگر در منطقه باید از لحاظ فن آوری و چه و چه و چه جلوتر باشد. شما خیال می کنید کشورهای دیگر همین طور ایستاده اند که ما جلو برویم، آنها حرکت نکنند؟ آنها هم دارند حرکت می کنند. مسابقه دوندگی است، مسابقه دو است. اگر وسط راه همت من و شما سست شود، اگر امیدمان کم شود، اگر خیال کنیم که آقا فایده ای ندارد، خب نمی رسیم. من از این بیمناکم.(1)

تلاش برای استحکام و تداوم حیات کشور در دنیا

تلاش برای استحکام و تداوم حیات کشور در دنیا

یک وقت است که دنیا آرام است و در منطقه صلح و صفا برقرار می باشد و کسی به عمل کسی کاری ندارد و درست مثل یک فضای بی مزاحم که هر گیاهی قابلیت رشد و نمو دارد، همه فعالیت ها به آرامی انجام می گیرد. اما یک وقت هم است که چنین وضعیتی به چشم نمی خورد؛ یعنی هوا توفانی است، گرما و سرمای کشنده وجود دارد و هر گیاهی در چنین شرایطی توان حیات ندارد و فقط آن درخت مستحکم ریشه دار و ستبر باقی خواهد ماند. امروز وضعیت دنیا این گونه است.(2)

ارتباط با خدا پشتوانه پیروزی در کار و حرکت

ارتباط با خدا پشتوانه پیروزی در کار و حرکت

امام که توانست این حرکت عظیم را در دنیا به وجود آورد، به خاطر آن بود که با خدا ارتباط داشت و در این راه ملاحظه هیچ چیزی را نمی کرد. امروز که او در میان ما نیست، سیل اعتراف ها و تعریف ها سرازیر شده است و همه دنیا به اقدام عظیم او که اقیانوس انسان ها را به حرکت درآورد، معترف اند. این کار بزرگ، تنها در سایه قاطعیت و اراده و هوش و شجاعت و تیزبینی و آینده نگری به وجود نیامد؛ این خصلت ها قادر نبودند این توفان عظیم را پیش آورند؛ عنصر اصلی، ارتباط با خدا و کمک خواستن از او بود که نام امام رحمه الله و کار او را در تاریخ جاودانه کرد.(2)

اثربخشی دعا در کنار اراده، همت و تلاش

اثربخشی دعا در کنار اراده، همت و تلاش

البته غالباً این طور است. ضمنا بعضی مواقع، خدای متعال معجزه هم نشان می دهد که آن بحث دیگری است. معجزه در موارد استثنایی رخ می دهد و در غیر موارد استثنایی، دعا جورکننده روال عادی است. وقتی شما از خدا می خواهید حادثه ای اتفاق بیفتد که به آن نیاز دارید، در کنار دعا، باید نیرویتان را هم به کار ببندید. مثلاً اگر احساس تنبلی به شما دست می دهد و دعا می کنید که خدای متعال این احساس را از شما بگیرد، در کنار دعا، باید اراده و همت نیز به خرج دهید. یعنی در اینجا هم، باز وسیله مادی و وسیله طبیعی دیگری هست که همان همت کردن است. باید همت و اراده کنید. هیچ کس خیال نکند که اگر در خانه بنشینیم و به تلاش و اقدام نپردازیم، حتی اراده هم نکنیم و فقط به دعا مشغول باشیم، خدا حاجاتمان را برآورده

ص: 79

اسلام، محرک اراده و همت مسلمانان

اسلام، محرک اراده و همت مسلمانان

شما ملاحظه کنید، یکی از مؤثرترین شگردهای دشمنان اسلام این بود که ملت های مسلمان را تحقیر کنند. به ایران و کشورهای عربی و شبه قاره هند و کشورهای آسیای میانه و آسیای دور و افریقا و اقلیت های اسلامی در اروپا و امریکا نگاه کنید! همه جا این سیاست - یعنی تحقیر مسلمانان - اعمال شده است. درست توجه کنید که این چقدر مهم است. مسلمانان خصوصیتی دارند که می توانند اراده خود را در حرکت عالم مؤثر کنند. به خاطر چه؟ به خاطر احکام نورانی اسلام؛ بلکه به خاطر روحیات و خلقیاتی که اسلام به مسلمانان می دهد؛ مثل ظلم ستیزی و کنار نیامدن با بدی و فساد، مثل امر به معروف و نهی از منکر و جهاد فی سبیل الله، که جهاد فی سبیل الله میدان گسترده و عرض عریضی دارد و مخصوص صحنه نبرد رویاروی جسمانی نیست، بلکه جهاد داخل خانه ها هم ممکن است و همه جا انسان می تواند با دشمن خدا جهاد کند؛ اگر اراده داشته باشد و اگر بداند باید چه کار کند.(2)

اراده و همت والا، عامل پیروزی بر دشمنی ها

اراده و همت والا، عامل پیروزی بر دشمنی ها

ما توقع نداریم دشمن نداشته باشیم؛ توقع هم نداریم که دشمن، دشمنی نکند. آنچه که انتظار داریم، از خودمان است. ما باید بتوانیم با امید و شجاعت و عزم و اراده و وحدت و توکل به خدا، به فضل الهی همه دشمن ها و دشمنی ها را از سر راه این ملت برداریم و دشمن را از دشمنی کردن پشیمان کنیم. به امید خدا و به فضل الهی ما می توانیم و خواهیم کرد و ان شاءالله آینده این را نشان خواهد داد. امید ما به ایمان و عزم و غیرت مردم و به بزرگواری کم نظیری است که ملت ایران در دوران های مختلف نشان داده است و با تلاش و حضور و ایستادگی و هوشیاری خود توانسته توطئه های دشمن را خنثی کند. ان شاءالله در آینده نیز همین طور خواهد بود و مسئولان با تکیه به ذخیره عظیم و تمام نشدنی اقیانوس پربرکت انسان های بزرگ در کشور ما، خواهند توانست به بهترین وجهی به وظایف خود عمل کنند.(2)

کار بی وقفه و خستگی ناپذیر، با روحیه جهادی

کار بی وقفه و خستگی ناپذیر، با روحیه جهادی

ما از اول انقلاب، هر کار بزرگی که توانسته ایم انجام بدهیم، به برکت اعتماد به نفس و بلندپروازی و کار جهادی بوده است. جوانان جهاد سازندگی آن روزی کارهای بزرگ را در این کشور شروع کردند که حتی آن کسانی که جلوی چشمشان این کارهای بزرگ انجام می گرفت، باور نمی کردند که جوان ایرانی قادر به این کارهاست. در دوران رژیم طاغوت، گندم را از امریکا می خریدند و سیلو را روس ها برایشان می ساختند؛ آنها سیلو را هم نمی توانستند بسازند! باید روس ها می آمدند؛ این صنعت در ایران نبود. در سال های اول انقلاب، این جوانان جهاد دانشگاهی آمدند و گفتند امام دستور داده اند مردم گندم بکارند؛ خوب، گندم سیلو لازم دارد؛ در خانه چه کسی برویم، جز در خانه همت و ابتکار خودمان؛ شروع کردند. افرادی می دیدند که این سیلو بالا می رود - البته در روز اول، با ظرفیت کم -

ص: 82

نشاط ، پویایی وحرکت لازمه تحولات اجتماعی

نشاط ، پویایی وحرکت لازمه تحولات اجتماعی

با تحول نبایستی مقابله کرد؛ تحول را نباید انکار کرد. و باید به سوی تحول - به همان معنایی که عرض خواهم کرد - به شکل درست حرکت کرد. در مقابل تحول چه هست؟ رکود. نقطه مقابل تحول، رکود است. بعضی اینها را غلط می فهمند و اشتباه معنا می کنند. بعضی رکود را با ثبات اجتماعی اشتباه می کنند. رکود، بد است؛ ثبات اجتماعی خوب است. بعضی خیال می کنند که رکود یعنی ثبات اجتماعی. تحول را هم بعضی با آنارشیسم و هرج و مرج و هر چی به هر چی بودن، اشتباه می کنند. این اشتباهات موجب شده است که یک عده ای که طرفدار ثبات اجتماعی اند، با هر تحولی مخالفت کنند؛ به خیال اینکه این تحول، ثبات را به هم می زند. از طرف دیگر، کسانی که خیال می کنند هر تحولی به معنای ساختارشکنی و شالوده شکنی و زیر سؤال بردن همه اصالت هاست، اینها هم برای اینکه تحول ایجاد کنند، ثبات اجتماعی را

ص: 83

مقابله با تنبلی جهت حرکت به سوی موفقیت

مقابله با تنبلی جهت حرکت به سوی موفقیت

رژیم ستم شاهی، سعی می کرد مردم را به تنبلی سوق دهد. در زبان نه؛ اما در عمل این گونه بود. ما باید امروز - بعد از آنکه بحمدالله سایه شوم طاغوت از سر این کشور و ملت کم شده است - تلاش کنیم، کار کنیم و نیرو و استعدادمان را به کار بیندازیم.(2)

دعا در طول تلاش و کار مضاعف

دعا در طول تلاش و کار مضاعف

دعا موجب نشود کسی تنبلی کند. دعا موجب نشود که کسی از دانش و علم و ابزار مادی و علت و معلول طبیعی، دست بشوید؛ نه. دعا رقیب آنها نیست، بلکه در طول آنهاست. دعا، جور آورنده آنهاست.(2)

ناظر دانستن خداوند بر انجام امور

ناظر دانستن خداوند بر انجام امور

وقتی همه کنندگان کار، با احساس وجدان کاری به کار پرداختند و فهمیدند در حالی که کار را می کنند، اگر صاحب کار هم نیست، اما خداوند متعال حاضر و ناظر است، کرام الکاتبین حاضرند و ملائکه مقرب الهی نگاه می کنند؛ هر دقتی که برای بهبود کار بشود، مورد تحسین کرام الکاتبین خواهد بود و در پرونده عمل کننده کار ثبت خواهد شد. این چیزها، در محاسبات بشری ما به حساب نمی آید و غالباً نمی بینیم، غفلت می کنیم و بدان توجه نداریم؛ اما در حساب خدا که این حرف ها نیست.(2)

فراهم کردن فضای کار و تحقیق؛ موجب باروری استعدادها

فراهم کردن فضای کار و تحقیق؛ موجب باروری استعدادها

اگر شما به دست برجسته ترین صاحب استعداد هم یک بیل بدهید و او را به کار غیر علمی وادار کنید، استعدادش شکوفا نخواهد شد؛ اما وقتی که میدان باز شد و کشور بحمدالله از سلطه بیگانگان بیرون آمد، کم کم فضای کشور، فضای خوبی شد. وقتی محیط تعلیم، تربیت، تحقیق، دانشگاه و مدارس مساعد شد و دولت و مسئولان کشور هم تشویق کردند، استعدادها گل می کند؛ و می بینید که گل کرد.(2)

حرکت و پیشرفت در سایه عدالت

حرکت و پیشرفت در سایه عدالت

همه ما پیشرفت های این کشور را در زمینه علم، فن آوری، تحقیقات و توسعه اقتصادی می دانیم و می بینیم. این پیشرفت ها برای این ملت طبیعی است. اگر این ملت پیشرفت نکند، غیر طبیعی است. آنچه باید روی آن تکیه و برای آن تلاش کرد، این است که این حرکت ها و این پیشرفت ها در سایه عدالت اجتماعی انجام بگیرد تا جوانان و همه مردم بخش های گوناگون ایران بتوانند از امکانات این کشور استفاده کنند.(1)

حرکت و پیشرفت با شجاعت

حرکت و پیشرفت با شجاعت

هر جایی که خوب کار شد، دقیق کار شد، با رعایت اولویت کار شد، با شجاعت کار شد، انسان می بیند کار همین جور پیش رفت و رشد پیدا کرد. در زمینه سیاست خارجی هم همین جور است. هم در مسئله انرژی هسته ای، هم در بقیه مسائل، ما آنچه را که حق است، آنچه را که درست است، آنچه را که مطابق با فهم و مورد تأیید انسان های منصف سراسر دنیاست، می گوییم؛ آن را ما می خواهیم و همان را هم با شجاعت دنبال می کنیم.(2)

پای بندی به قرآن و اسلام، مایه ابتکار و تلاش و آزادفکری

پای بندی به قرآن و اسلام، مایه ابتکار و تلاش و آزادفکری

پای بندی به قرآن، مایه روشنفکری و مایه آزادفکری و مایه به کار افتادن علم و عقل و ابتکار و تلاش است. اسلام مرده های اجتماعی و سیاسی را زنده کرد؛ «اذا دعاکم لما یحییکم.» اسلام ملت هایی را که خاک مرگ بر روی آنها پاشیده شده بود و چیزی از حیات حقیقی و سرافرازانه مجتمع انسانی نمی دانستند، حیات و آقایی بخشید و پرچم انسانیت و دفاع از انسان ها را به آنها داد. نه فقط آن روز، امروز هم بحمدالله همین طور است. نمونه اش کشور ماست؛ این ملتی است که قرن های متمادی در زیر فشار استبداد سلاطین ظلم و جور، هویت و قدرت تصمیم و قدرت عمل خودش را از دست داده بود؛ در این صد سال اخیر هم در زیر فشارهای مضاعف استعمار و استکبار و دخالت خارجی، اعتماد به نفس خود را به کلی از دست داده بود. اسلام این ملت را به یک ملت پیشرو، مقدم در میدان علم، در میدان عمل، در میدان سیاست، در میدان تفکر، در میدان تعقل و تأمل و در ابتکارات زندگی تبدیل کرد.(1)

فصل پنجم: عرصه های مختلف کار و تلاش

انواع جهاد و ضرورت مجاهدت فی سبیل الله برای امت اسلامی

انواع جهاد و ضرورت مجاهدت فی سبیل الله برای امت اسلامی

این جهاد همیشه بر دوش ما هست. جهاد علمی، جهاد عملی، جهاد در دوران جنگ، جهاد در دوران صلح، جهاد با نفس، جهاد با دشمن بیرونی، جهاد با مال، جهاد با جان، جهاد با زبان؛ اینها درس است. کاری که می کنید برای اعتلا دین یا اعتلا امت اسلامی، جهاد است؛ درسی که می خوانید برای رسیدن به ارتقا عمومی ملت اسلامی و امت اسلامی، جهاد است؛ تلاشی که می کنید برای ایجاد همدلی و محبت بین آحاد امت اسلامی و یک پارچگی آنها، جهاد است؛ وقتی با تمایلات اغواگرانه شیطانی در درون خودتان مبارزه می کنید، جهاد است؛ هنگامی که دشمنان خدا و دین و قرآن را در دل یا در زبان و یا در عمل خود دشمن می دارید، جهاد فی سبیل اللَّه است؛ اینها درس امیرالمؤمنین و درس اولیا دین است - جهاد، فقط مخصوص میدان جنگ نیست - و امت اسلامی به خاطر فراموش کردنِ مجاهدت در راه خدا به وضعیت اسفبارِ امروز رسیده است.(2)

تلاش مردم و مسئولان در کم کردن فاصله فکر و عمل برای رسیدن به هدف ها

تلاش مردم و مسئولان در کم کردن فاصله فکر و عمل برای رسیدن به هدف ها

آنچه که روی کاغذ و در عزم و اراده و ذهن ما هست، با آنچه که در خارج و واقعیت اتفاق می افتد، فاصله دارد. هنر ما این است که بتوانیم آن ذهنیت ها را عینیت و تحقق خارجی ببخشیم؛ و بشود. درست است که تا این نقشِ ذهنی نباشد، چیزی در خارج اتفاق نخواهد افتاد؛ اما لازم است که بدانند چه کار می خواهند بکنند و تصمیم بگیرند که بکنند؛ اما بین تصمیم گرفتن و خواستن و شوق پیدا کردن تا رسیدن به آن نقطه مطلوب، یک فاصله ای وجود دارد که این فاصله جز با همت، با تلاش، با قبول زحمت، با عرق ریختن و کار را دنبال کردن، به دست نمی آید. مثالِ کوهنوردی را من دیروز برای جوان های دانشجو در دانشگاه گفتم. انسان نگاه می کند به بالای کوه؛آدم هایی رفته اند آن بالاها که یا به قله رسیده اند یا به نزدیک آن. وقتی انسان از این پایین نگاه می کند، دلش پرواز می کند که: آه! بعد هم که همت می کند که راه بیفتد؛ اما دو، سه تا پیچ که رفت، می بیند عجب! سخت است! خیلی ها از وسط راه برمی گردند؛ خیلی ها خسته می شوند؛ خیلی ها هم آنجا می مانند. آن آرزو و تصویر ذهنی مطلوب، در آن نقطه بالاست. برای رسیدن و عینیت بخشیدن به آن، کارِ مداوم لازم است. مسئولان این کارِ مداوم را باید انجام بدهند؛ دنبال کنند و بخواهند؛ صادقانه، با امانت کامل و با همت، تا ان شاءاللَّه بشود.(2)

ایمان، علم و عدالت، ملزومات بنای آینده

ایمان، علم و عدالت، ملزومات بنای آینده

بحمداللَّه دولتِ کار و تلاش و مجاهدت بر سر کار است و باید از زمینه های آماده شده قبلی حداکثر استفاده را بکنند؛ نقایص قبلی را باید جبران کنند و از هماهنگی و همدلی این ملت عظیم و قدرشناس حداکثر استفاده را بکند، تا کشور ما که در مسیر رشد و پیشرفت هست، باز هم جلو برود و گردنه های گوناگون را طی کند و خود را به قله زندگی - که حق ملت ایران است - نزدیک کند. اما آنچه برای بنای آینده ما لازم است:

اولاً، تقویت ایمان دینی است، که ستون اصلی کار است. بدون ایمان دینی - که در این ملت دارای عمق هم هست - کاری پیش نمی رفت، بعد از این هم کاری پیش نمی رود. باید ایمان دینی تقویت شود.

دوم، عدالت، که بزرگ ترین نیاز انسان هاست. باید عدالت به عنوان یک پرچم برافراشته در دست مسئولان قوای سه گانه و مسئولان کشور باشد و به دنبال عدالت حرکت بکنند.

سوم، باید علم را - که مایه اقتدار ملی است - همه جدی بگیرند و دنبال کنند. کشوری که مردم آن از علم بی بهره باشند، هرگز به حقوق خود دست نخواهد یافت. نمی شود علم را از دیگران گدایی کرد. علم، درون جوش است؛ درون زاست. باید استعدادهای یک ملت به کار بیفتد تا یک ملت به معنای حقیقی کلمه عالم بشود.(2)

ص: 95

احیای اسلام با حرکت وگسترش علم

احیای اسلام با حرکت وگسترش علم

ملت ایران، وحدت و عزت خود را حفظ کرد؛ آبادسازی و بازسازی کشور را ادامه داد؛ رشد خود را نشان داد؛ فرهنگ خود را پیش برد؛ دانشگاه های خود را، روزبه روز آبادتر و شلوغ تر کرد؛ علم و معرفت را روزبه روز در کشور گسترش داد. پیشرفت های کشور، روزبه روز بیشتر شد. ملت ها کور که نیستند! نگاه می کنند، این وضع را می بینند؛ لذا به اسلام رو می آورند. بیداری اسلامی و بازگشت به اسلام، روزبه روز بیشتر می شود. اگر می خواهید اسلام باز هم پیش برود و بیداری اسلامی دنیای اسلام را فرا گیرد؛ اگر می خواهید حتی ملت های غیر مسلمان به معنویت رو کنند و راه صحیح زندگی را بیابند، شما ملت ایران، باید همین اصولی را که تا امروز محترم شمرده اید، همیشه محترم بشمارید. وحدت و برادری تان را حفظ کنید. در ساختن و بازسازی کشور، همکاری تان را با دولتمردان دل سوز و علاقه مند، ادامه دهید.(1)

همت و تلاش مضاعف با تکیه بر فرهنگ جهادی

همت و تلاش مضاعف با تکیه بر فرهنگ جهادی

در نظام جمهوری اسلامی و به برکت انقلاب اسلامی، همه تلاش ها سرعت و کارایی مضاعفی پیدا می کند. آنچه انقلاب اسلامی به مردم ما داد، فرهنگ جهادی بود. فرهنگ جهادی در همه صحنه ها و عرصه ها به کار می آید و در زمینه کارهای زیربنایی کشاورزی و دامداری و امثال اینها هم از اول انقلاب، روح و فرهنگ جهادی وارد میدان شد. بعضی از صاحب نظران درباره انقلاب های دنیا این طور اظهار نظر کرده اند که انقلاب ها بعد از آنکه به پیروزی رسیدند، سیال بودن و جوشندگی و تحرک و پیشرفت آنها از بین می رود و به دستگاه های ایستا و بی تحرک تبدیل می شوند. ممکن است در برخی از انقلاب ها همین طور باشد - ما نسبت به آنها قضاوتی نمی کنیم - اما در مورد انقلاب ما پدیده ای دیده شد که این فرضیه را از کلیت انداخت و در اینجا غلط از آب درآمد؛ زیرا خود انقلاب دستگاه هایی را به وجود آورد که در ذاتشان حرکت و جوشش انقلابی و سریع و جهادی وجود داشت. یکی از دستگاه ها جهاد سازندگی بود، یکی از دستگاه ها سپاه بود، یکی از دستگاه ها بسیج بود. اینها دستگاه هایی هستند که شکل اداری و ثابت و ایستا و متحجر و منجمد نداشتند؛ ولو سازماندهی و تشکیلات و نظم در اینها وجود داشت، اما همان حالت حرکت، پیشرفت و جهش که در خود انقلاب موجود بود، در اینها هم وجود داشت و ما اثرش را هم در بیرون دیدیم. در دفاع هشت ساله، بسیج و تحرک مردم را دیدید. در میدان کار و سازندگی و پیشرفت، روحیه جهادی را دیدید، که البته مخصوص جهاد سازندگی هم نماند؛ این روحیه در بسیاری از دستگاه ها رسوخ کرد. امروز هم شما در کمک رسانی به بم همین روحیه را مشاهده می کنید. این روحیه در همه جای دنیا نیست. مهربانی و همکاری و دل سوزی برای مصیبت دیدگان - که مربوط به همه بشر است -

ص: 97

تلاش مضاعف برای تحقق آرمان های انقلاب

تلاش مضاعف برای تحقق آرمان های انقلاب

انقلاب به سرچشمه های فیاض و جوشان استعدادهای بشری نیاز دارد؛ باید برای تأمین این نیاز بکوشیم و این، عمل به وصیت بزرگ مردی است که جای خالی او را با همه وجودمان لمس می کنیم. اگر بخواهیم انقلاب با همان سرعت و شتاب و با همان اتقان و استقامت و درست در همان خط صحیح اسلام و بدون گرایش به چپ و راست حرکت کند، باید هدف هایی که بر قله بلند آرزوهای ملت ما - بلکه ملت های اسلامی - می درخشند، همواره مقابل دیدگان ما باشد. باید تلاش خود را برای تحقق این هدف ها مضاعف کنیم و از مشکلات نهراسیم.(2)

ص: 98

حفظ استقامت و ایستادگی در مقابل دشمنان جهت پیشرفت

حفظ استقامت و ایستادگی در مقابل دشمنان جهت پیشرفت

من عرض می کنم: ملت ایران، اگر می خواهد راه عزت و پیشرفت را ادامه دهد - همچنان که بحمدالله در این چند سال، به برکت بازوان توانا و خدمت گزاری که در دولت جمهوری اسلامی تلاش و فعالیت، و در بخش های مختلف کار و پیشرفت کردند - اگر می خواهد راه توسعه، سازندگی و رفاه زندگی را ادامه دهد و به نتیجه برساند، باید به استقامت و ایستادگی در مقابل دشمنان و استکبار بپردازد. ملت ایران در این چند سال، دستاوردهای عظیمی داشته است. لذا وظیفه دارد که این دستاوردها را حفظ کند. ملت و به خصوص مسئولین جمهوری اسلامی، وظیفه دارند با حرکت عاقلانه، خردمندانه و حکیمانه، مانع شوند که دستاوردهای مردم ایران، خدای ناکرده از بین برود. چه دستاوردهایی که مستقیماً به وسیله انقلاب به این ملت داده شده است - مثل حکومت مردمی، دولت مردمی، رئیس جمهور مردمی، نمایندگان مردمی و از این قبیل - و چه دستاوردهایی که متعلق به انقلاب است، اما غیر مستقیم به این ملت داده شده است - مثل حرکات سازندگی؛ که همه، کار انقلاب و هنر انقلاب است و به وسیله عناصر انقلابی، در دولت و بخش های مختلف انجام گرفته است -. دستاوردهایی چنین را ملت ایران و مسئولین، باید خردمندانه و حکیمانه حفظ کنند.(1)

تلاش برای حاکمیت ارزش های الهی و تخلق به اخلاق الهی

تلاش برای حاکمیت ارزش های الهی و تخلق به اخلاق الهی

ما برای همین هستیم. اصلاً بشر که در دنیا کار و جهاد و تلاش می کند و می خواهد حاکمیت خدا را در زمین به وجود بیاورد، برای چیست؟ برای این است که انسان ها نورانیت پیدا کنند. اصلاً فایده اساسی و هدف اصلی این است که انسان ها متخلق به اخلاق الله بشوند. تخلق به اخلاق الله، مقدمه برای یک کار دیگر نیست؛ کارهای دیگر، مقدمه برای تخلق به اخلاق الله است. عدل، مقدمه تخلق به اخلاق الله و نورانی شدن انسان هاست. حکومت اسلامی و حاکمیت پیامبران، برای همین است؛ «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق». پس، در برخورد و عمل شخصی، این تأثیر می گذارد. از اینجا مصلحت را شروع کنید، تا همه گونه ارتباطات و موضع گیری ها و تلاش های شما موفق باشد.(2)

تلاش مضاعف برای پیشرفت ورسیدن به عدالت

تلاش مضاعف برای پیشرفت ورسیدن به عدالت

آنچه که از ملاحظه وضعیت موجود کشور و ظرفیت های عظیمی که در دل این کشور و ملت بزرگ نهفته است، می شود به دست آورد، این است که

ص: 101

تلاش برای پیشرفت مضاعف و مقابله با توطئه های دشمنان

تلاش برای پیشرفت مضاعف و مقابله با توطئه های دشمنان

دشمن، امروز سعیش بر این است که این مرکزیت حرکت عظیم اسلامی، این مرکزیت و قلب امت اسلامی، یعنی ملت ایران را - که مایه تحرک دنیای اسلام شده است - از کار بیندازد. همت دشمنان، همت استکبار متوجه این است که این الگوی عملی را از مقابل چشم مسلمانان عالم دور کند. ایران اسلامی یک الگوی عملی است. ایران اسلامی با وجود خود، با اقتدار خود، با پیشرفت خود، با اتحاد خود، به دنیای اسلام نشان می دهد که می توان در مقابله با توطئه های متراکم دشمنان و در این دنیای متلاطم، نظام اسلامی تشکیل داد؛ می توان حاکمیت اسلام را به صحنه آورد. این تجربه را ایران اسلامی در مقابل چشم ملت های مسلمان می گذارد. تنها راه مقابله به دست من و شماست، برادران و خواهران عزیز! مقابله این است که ما اتحادمان را روز به روز بیشتر کنیم؛ دل هامان را به هم نزدیک تر کنیم؛ تلاشمان را برای پیشرفت این کشور مضاعف کنیم.(2)

ص: 102

فصل ششم: ضرورت کار و تلاش

ضرورت پیشرفت درهمه زمینه ها و به ویژه اعتماد به نفس ملی

ضرورت پیشرفت درهمه زمینه ها و به ویژه اعتماد به نفس ملی

کشور باید پیشرفت کند؛ پیشرفتِ در همه بخش ها: پیشرفت در تولید ثروت، پیشرفت در افزایش بهره وری، پیشرفت در عزم و اراده ملی، پیشرفت در اتحاد ملی و نزدیکی قشرهای مختلف به یکدیگر، پیشرفت در دستاوردهای علم و فن آوری، پیشرفت در اخلاق و در معنویت، پیشرفت در کم کردن فاصله طبقاتی، در رفاه عمومی، در انضباط اجتماعی، در به وجود آمدن وجدان کاری در یکایک آحاد ما مردم، پیشرفت در امنیت اخلاقی، پیشرفت در آگاهی و رشد سیاسی، پیشرفت در اعتمادبه نفس ملی - که من چند ماه قبل مسئله اعتمادبه نفس ملی را اعلام کردم؛ ملت باید به خود اعتماد داشته باشند و بدانند که می توانند؛ درست نقطه مقابل آن چیزی که دشمنان این ملت در طول سال های متمادی خواستند به ما تلقین کنند و بگویند و ثابت کنند که نمی توانید - پیشرفت در همه این زمینه ها لازم است؛ اما همه این پیشرفت ها باید در سایه عدالت و در کنار تأمین عدالت باشد.(2)

ص: 104

جدیت وتلاش درکارها طبق نظر قرآن

جدیت وتلاش درکارها طبق نظر قرآن

عمل و کار، در ادبیات قرآنی و اسلامی ما، یک رتبه والایی دارد. البته کار، فقط کار در کارخانه یا مزرعه یا بخش های دیگر نیست؛ اما عمل صالح که در قرآن این همه بر روی آن تکیه شده است، شامل اینها هم هست. یعنی شما وقتی کاری انجام می دهید که با وجدان کاری همراه است، با احساس مسئولیت همراه است، با جدیت و تلاش همراه است، با نوآوری همراه است، با هدف اداره زندگی یک عائله همراه است، خود این، یک عمل صالح است - «الّا الّذین امنوا و عملوا الصّالحات» - عمل صالح شامل اینها هم هست؛ چه بهتر از این؟ چه بهتر از اینکه انسان مشغول کسب و کاری است که درآمد زندگی او وابسته به آن است؛ در عین حال همین کار عمل صالحی است که در قرآن، عِدل ایمان قرار داده شده است؛ «امنوا و عملوا الصّالحات» ارزش کار که گفته می شود، یعنی این. امروز در کشور ما خوشبختانه تحرک و تلاش کار، تلاش خوبی است. مجموعه دست اندرکاران تولید، تلاش خوبی را انجام دادند و پیشرفت کردند؛ ولی ما هنوز در اوائل راهیم. ما باید خیلی جلو برویم، خیلی باید تلاش کنیم. هم وجدان کاری، محکم کاری و درستکاری در مجموعه تولید - یعنی کارگر و مولد کار و تولیدکننده کار - لازم است، هم در مسئولین دولتی و مسئولین رسمی، رعایت و مراقبت و توجه لازم است که این حرکت، حرکت صحیح و متعادلی باشد و انجام بگیرد.(1)

اهتمام به تلاش مضاعف در مقابل دشمنی مضاعف دشمنان

اهتمام به تلاش مضاعف در مقابل دشمنی مضاعف دشمنان

این جانب از همه کسانی که در تنظیم و اداره امور جاری کشور نقشی بزرگ یا کوچک دارند؛ از کارگران و عناصر فنی، کشاورزان و روستاییان، مدیران و کارکنان دولتی، علمای اعلام و روحانیون محترم، دانشگاهیان و دانشجویان، کسبه و پیشه وران، نویسندگان و گویندگان و هنرمندان، نیروهای مسلح و قوای نظامی و انتظامی، مسئولان نهادهای انقلابی و دیگران، صمیمانه درخواست می کنم که با توجه به اینکه امروز اهتمام دشمنان نسبت به ما مضاعف است، آنان نیز کار و تلاش خود را مضاعف کنند و در فضایی آکنده از صفا و خلوص و همکاری و هوشیاری، دشمنان را از تعرض به جمهوری اسلامی مأیوس کنند.(2)

اتقان و استحکام نظام، نتیجه تلاش هوشیارانه وعالمانه

اتقان و استحکام نظام، نتیجه تلاش هوشیارانه وعالمانه

اگر همه، کار خود را درست، متقن، کامل و از روی علم و دانایی انجام دهند، بدانید که این کشور و نظام، متقن ترین و مستحکم ترین نظامی خواهد بود که در این قرن هایی که ما می شناسیم، در این کشور بر سر کار آمده است و خواهد توانست در مقابل بزرگ ترین توطئه ها مقابله کند. این حرف ها، این گفتن ها، این عمل ها، این تبلیغات، این محاصره ها و این توطئه ها، علیه ملتی که با عزم راسخ ایستاده است و می داند چه کار می کند و می فهمد چه کار می خواهد بکند و هوشیارانه و با ایمان در کار خود مشغول عمل است، نمی توانند کاری بکنند.(2)

تلاش مضاعف ملت ایران موجب الگوگیری و عزت جهان اسلام

تلاش مضاعف ملت ایران موجب الگوگیری و عزت جهان اسلام

عزیزان من! برادران و خواهران من! فرزندان من! امروز چشم دنیای اسلام به شماست. شما اگر درست و منضبط و مسئولانه زندگی کنید و در هر نقطه ای که هستید - چه مسئولان دولتی، چه شما مباشران کار در صحنه عمل - خوب کار و تلاش کنید، خواهید توانست هم کشور خود را به اوج عزت، افتخار، سعادت، رفاه، علم و تمدن برسانید، هم می توانید همه ملت های اسلامی را تشویق کنید که این راه پرافتخار را بروند؛ آنها هم زنجیرها را پاره کنند و به راه رفاه، معنویت، مادیت و زندگی انسانی وارد شوند و ان شاءالله پیش بروند.(2)

لزوم کار مضاعف مردم و مسئولان برای تداوم پیشرفت ها

لزوم کار مضاعف مردم و مسئولان برای تداوم پیشرفت ها

امروز در کشور ما خوش بختانه تحرک و تلاش کار، تلاش خوبی است. مجموعه دست اندرکاران تولید، تلاش خوبی را انجام دادند و پیشرفت کردند؛ ولی ما هنوز در اوائل راهیم. ما باید خیلی جلو برویم، خیلی باید تلاش کنیم. هم وجدان کاری، محکم کاری و درستکاری در مجموعه تولید - یعنی کارگر و مولد کار و تولیدکننده کار - لازم است، هم در مسئولین دولتی و مسئولین رسمی، رعایت و مراقبت و توجه لازم است که این حرکت، حرکت صحیح و متعادلی باشد و انجام بگیرد.(2)

تلاش در گسترش روح تحقیق پارسایانه بدون عوض

تلاش در گسترش روح تحقیق پارسایانه بدون عوض

آن رژیم منحوس نکبت واقعاً پلید، معنویت و مادیت و عزت و استعداد و همه چیز را از این مردم گرفت. حالا شما می خواهید بر ویرانه های آنها بنا کنید؛ زحمت دارد و خیلی باید تلاش کنید. باید روح تحقیق پارسایانه بی عوض را تزریق کنیم، تا برای تحقیق، دنبال پاداش نباشند؛ چون اصلاً تحقیق، پاداش واقعی ندارد. مثلاً اگر آدم بخواهد به پاستور، به خاطر کشف میکروب پول بدهد، به نظرتان چقدر باید بدهد؟ آیا اصلاً می شود برای او پولی معیّن کرد؟ آیا قابل مقایسه است؟ بنابراین، امثال پاستور هم هیچ وقت برای پول تحقیق نکردند. اگر برای پول تحقیق می کردند، حقیقتاً به اینجا نمی رسیدند. اروپایی ها این حسن را داشتند؛ کمااینکه دانشمندان قدیمی ما هم همین طور بودند. شما ببینید، امثال محمد بن زکریای رازی - آن عالم آن چنانی - در فقر و تنگدستی می میرند؛ ولی ماها تا یک کار می کنیم، فوراً می گوییم پولش چقدر شد؟! معلوم است که به جایی نمی رسد!(2)

راز ارزش کارِ کارگر و عوامل عزت مندی کارگران

راز ارزش کارِ کارگر و عوامل عزت مندی کارگران

راز ارزش کارگر در یک جامعه، علاوه بر این معنای الهی و اسلامی و معنوی، در یک امر بسیار مهم دیگری هم نهفته است و آن این است که استقلال یک کشور، وابسته به کار است. هیچ کشوری و هیچ ملتی با بی کارگی و تن پروری و بی اعتنایی به کار به جایی نخواهد رسید. ممکن است از یک بخش الهی یا غیر الهی - مثل نفتی، چیزی - درآمدی داشته باشند، زندگی را به حسب ظاهر خوش بگذرانند، محصولات خارجی بیاید فضای زندگی آنها را پر کند؛ اما استقلال نخواهند داشت. عزت یک ملتی که دارای استقلال است، جز به وسیله کار به دست نخواهد آمد. ارزش کار این است. ما با این چشم به کارگر نگاه می کنیم؛ ما با این چشم، بوسیدن دست کارگر را یک ثواب می دانیم. هر کسی دست یک کارگر را ببوسد، یک حرکت صواب و صحیح انجام داده است؛ برای اینکه یک وسیله برای

ص: 111

استقلال سیاسی در گرو همت برای استقلال اقتصادی

استقلال سیاسی در گرو همت برای استقلال اقتصادی

امروز مسئله اصلی کشور ما استقلال است برادران و خواهران عزیز! انقلاب برای ما استقلال سیاسی را به بار آورد؛ این جرئت را به این ملت داد که در مقابل نظام غیر عادلانه سلطه در دنیا بایستد. اما اگر این ملت بخواهد این استقلال سیاسی را، این عرض اندام فرهنگی را در مقابل سلطه گران عالم حفظ کند، باید پایه های اقتصادی خود را محکم کند؛ این، ریشه دواندن استقلال در کشور است؛ و این وابسته است به تولید، به کار، به شکوفایی کار، به نوآوری در بخش های مختلف کار. از مرکز تحقیقات و آزمایشگاه گرفته، تا توی محیط کارگاه ها، تا توی محیط مزرعه، در همه جا بایستی این نوآوری وجود داشته باشد. آن وقت است که دشمنان خونخوار و هتاک استقلال ملت ایران با ناکامی دهان های خودشان را خواهند بست و کناری خواهند نشست.(2)

عقب ماندگی ایران، مایه ناامیدی ملت های مسلمان

عقب ماندگی ایران، مایه ناامیدی ملت های مسلمان

اگر ما نتوانیم کشور خود را بسازیم، ملت های مسلمان از ما مأیوس می شوند و دشمنان نیز نسبت به ما جری خواهند شد. بدگوها خواهند گفت اینها نتوانستند کشورشان را بسازند و آباد کنند. ما وظیفه داریم برای آبادانی کشور تلاش کنیم و سازندگی را در همه ابعاد طبیعت و شهرها و روستاها و اقتصاد و صنعت و کشاورزی و اشتغال و... محقق سازیم. همچنین وظیفه داریم فقر و محرومیت را در کشور از بین ببریم و به زندگی این قشر بیشتر رسیدگی کنیم. این، وظیفه ما و وصیت امام رحمه الله است.(1)

فصل هفتم: موانع کار و تلاش

عادت های تاریخی غلط، یکی از موانع درونی تحرک و پیشرفت در جامعه

عادت های تاریخی غلط، یکی از موانع درونی تحرک و پیشرفت در جامعه

یکی دیگر از ضعف های درونی عبارت است از تربیت های اجتماعی موجود و عادت های تاریخی، که اینها در ما ملت ایران در آغاز انقلاب بود. شما جوانها شاید از حالات روانی و تربیت های تاریخی ما در هنگامی که انقلاب پیروز شد، تصویر درستی نداشته باشید. امروز ما می بینیم که عنوان «ما می توانیم» در همه هست. واقعاً هم اگر بگویند آقا شما می توانید بزنید روی دست صنعتگران پیشروِ دقیق ترین و ظریف ترین صنایع دنیا، شما می گویید بله؛ اگر همت کنیم، تلاش کنیم، می توانیم. واقعاً جوان دانشمندِ مسلمانِ در جمهوری اسلامی خودش را قادر بر هر کاری می داند؛ این در اول انقلاب اینجور نبود. تربیت های قبلی درست عکس این بود. هر کاری که مطرح میشد، می گفتند آقا ما که نمی توانیم! آقا فلان چیز را بسازید، می گفتند ما که نمی توانیم! با فلان شعار غلط در دنیا مقابله کنیم، می گفتند آقا ما که زورمان نمی رسد، ما که نمی توانیم! «ما می توانیمِ» امروز، آن روز «ما نمی توانیم» بود. این، آن تربیت اخلاقی و تاریخی بازمانده از دوران گذشته است.(2)

حرکت به دنبال غرب، بی راهه پیشرفت

حرکت به دنبال غرب، بی راهه پیشرفت

حالت نومیدی از تحرک و پیشرفت در این مسابقه در سیاست گذاران و سررشته داران امور و سخنگویان جامعه مشاهده می شود. یعنی نگاهی که به غرب می کنند، یک نگاه به یک نقطه والا و دست نیافتنی است، اسمش را هم می گذارند واقع بینی! می گویند آقا واقع قضیه چیست؛ امروز اینها از لحاظ علمی این قدر جلویند، در زمینه های گوناگون این همه پیشرفت کرده اند؛ این

ص: 117

پیشرفت و گذار غرب از قرون وسطی؛ مؤید امکان گذار و پیشرفت ملت های مسلمان

پیشرفت و گذار غرب از قرون وسطی؛ مؤید امکان گذار و پیشرفت ملت های مسلمان

مگر خدای متعال یک دسته از انسان ها را این جور آفریده که همیشه باید جلو باشند؟ کدام واقعیت تاریخی این را نشان می دهد؟ مگر همین هایی که امروز در دنیا جلو هستند، در چند قرن قبل از این، ملت های عقب افتاده دنیا در همه مسائل گوناگون نبودند؟ دوران قرون وسطای اروپا مگر از یاد تاریخ

ص: 118

تلاش نخبگانِ تربیت یافته غرب برای تلقین خودباختگی

تلاش نخبگانِ تربیت یافته غرب برای تلقین خودباختگی

غربی ها، اروپایی ها یکی از شیرین کارترین کارهایشان که به نفع خودشان تمام شد، این بود که آمدند نخبگان کشورهای دیگر را در مشت گرفتند، افکار خودشان را به اینها تلقین کردند؛ بعد اینها را رها کردند توی کشورهای خودشان، گفتند بروید. کشورهای غربی - یعنی انگلیس، فرانسه و بقیه کشورها - به جای اینکه پول خرج کنند تا افکار سیاسی خودشان را در آن کشورها پیاده کنند، تربیت شده های آنها رفتند بدون مزد و منت، کارهای آنها را برایشان انجام دادند. جزو بلاهای کشورهای عقب مانده و توسعه نیافته، یکی این بود. هنوز هم دنباله هایشان هستند و دارند کار خودشان را می کنند. این باید شکسته شود. اهمیت اعتماد به نفس این است که اگر ما اعتماد به نفس ملی پیدا کردیم، این استعدادها خواهد جوشید؛ آن وقت خواهیم دید که می توانیم؛ برای ما اثبات خواهد شد که می توانیم.(2)

سستی و تنبلی، سد راه حرکت و رسیدن به کمال

سستی و تنبلی، سد راه حرکت و رسیدن به کمال

از جمله موانع دیگری که انسان را از راه کمال باز می دارد، تنبلی، تن پروری، بی اعتنایی به کار و بی شوقی نسبت به حرکت است. شما در دعای شب اول ماه رمضان می خوانید: «اللهم اجعلنا ممن نوی فعمل و لا تجعلنا ممن شقی فکسل و لا ممن هو علی غیر عمل یتکل.» ببینید چه عبارت های پر مغز و چه درسی در پوشش دعاست! دعا کننده از اینکه جزو کسانی باشد که دچار کسالت و بی عملی هستند، به خدا پناه می برد. نمی خواهد از جمله کسانی باشد که می خواهند، اما عمل نمی کنند و انتظار دارند بدون کار کردن نتیجه بگیرند و بدون کشتن بدروند. «و لا تجعلنا ممن شقی فکسل و لا ممن هو علی غیر عمل یتکل.» می گوید: خداوندا! مرا جزو کسانی که فقط به آرزو تکیه می کنند و به عمل و تلاش نمی پردازند، قرار مده.(2)

تضاد سیادت و سعادت با ناامیدی و بی تحرکی

تضاد سیادت و سعادت با ناامیدی و بی تحرکی

ما هنوز راه زیادی داریم؛ هم به عدالت اجتماعی ای که اسلام از ما خواسته است - و اسلام در این خصوص بسیار سختگیر است - هم به آن سطحی از آزادی که ملت ایران مستحق و شایسته آن است، هنوز نرسیده ایم. ما هنوز کار داریم؛ این راه، راهی طولانی است. اینکه من بارها به جوان ها می گویم خودتان را آماده کنید، برای همین است. شما باید این راه را طی کنید. این راه هم راهی است که در هر کیلومترش تابلوی «توقف ممنوع» نصب شده است؛ لذا در این راه نباید توقف کرد. سربازان عدالت اجتماعی باید خستگی ناپذیر باشند. کسانی که در این راه های طولانی و آرمان های بزرگ حرکت می کنند، باید خستگی حس نکنند. یک ملت، این گونه به سیادت و آقایی و آرمان های خودش می رسد. هیچ ملتی با تنبلی به سیادت و سعادت نمی رسد. بزرگ ترین مصیبت برای یک ملت این است که بگوید چون ما نتوانستیم همه هدف های خود را تأمین کنیم، پس ولش! نخیر؛ بایستی هدف ها را دنبال کرد.(2)

کارشکنی های دشمنان در مسیر پیشرفت جمهوری اسلامی و ملت های آزاده

کارشکنی های دشمنان در مسیر پیشرفت جمهوری اسلامی و ملت های آزاده

عزیزان من! بدانید همه تلاش دشمنان جمهوری اسلامی این است که این کار اتفاق نیفتد؛ یعنی این سازندگی بر اساس نظام جمهوری اسلامی تحقق پیدا

ص: 122

مأیوس کردن مردم، گناهی بزرگ و خدمت به دشمن

مأیوس کردن مردم، گناهی بزرگ و خدمت به دشمن

عده ای مردم را مأیوس می کنند. البته این یأس آفرینی گاهی زبانی است، گاهی هم عملی است؛ بعضی ها با عمل خودشان مردم را مأیوس می کنند. همه هم متعمد نیستند؛ بعضی ها نمی فهمند چه می کنند، بعضی ها هم دچار غفلت می شوند و با گفتار و کردار خود، مردم را مأیوس می کنند. این هم یک گناه بزرگ و در خدمت اهداف دشمنان ملت ایران است. یأس جایی ندارد. ملت ایران هیچ موجبی برای مأیوس شدن ندارد. یک ملت بزرگ، یک کشور ثروتمند، یک موقعیت بسیار خوب برای کار کردن با تلاش و همت، با این همه نیروی جوانی که در این مملکت وجود دارد؛ چرا باید ملت ایران مأیوس شود؟ مسئولان کشور مشغول برنامه ریزی و طراحی برای آینده و اجرا هستند؛ کارهای خوبی هم انجام می دهند. کسانی که یأس آفرینی می کنند، مشکلاتی را که وجود دارد، درشت می نمایند و کارهای عظیمی را که در سطح کشور انجام می گیرد به فراموشی عمدی می سپارند. خیلی کار در کشور انجام می گیرد. البته آنچه انجام می گیرد، در مقابل آنچه باید انجام گیرد، کم است؛ بیشتر از این باید کار کنند.(2)

ص: 123

پرهیز از تیره نشان دادن آینده

پرهیز از تیره نشان دادن آینده

سعی دشمن این است که نشان دهد آینده مبهم و تیره وتار است و معلوم نیست که چه خواهد شد و به کجا می رسند. وظیفه مبلغ دین و مبلغ معنویت و پیام آور حقیقت این است که مردم را امیدوار کند و یأس را از آنها بزداید. یأس، بزرگ ترین دشمن یک ملت است. باید تلاش گردد که یأس از مردم زدوده شود. نگاه کنید ببینید در منطقه ای که مورد بحث شماست، مخاطبتان چه زبانی نیاز دارد. به هر تقدیر باید مانع شوید که یأس در دل ها راه پیدا کند.(1)

فصل هشتم: نمونه های کار و تلاش

اراده و ایمان، عامل موفقیت نهضت اسلامی

اراده و ایمان، عامل موفقیت نهضت اسلامی

حقیقت قرآنی، عکس این را بیان می کند. حقیقت قرآنی می گوید که اگر انسان ها به نیروی درونی خودشان - یعنی به ایمان و اراده و اتحاد کلمه و فداکاری های خودشان - تکیه کنند، هیچ قدرتی در مقابل آنان یارای ایستادگی ندارد. در دوران رژیم طاغوت، ما ملت ایران هم همین اشتباه را می کردیم. آن روز اگر از ما سؤال می کردند که این رژیم طاغوت نفت این مملکت را برده است، منابع این مملکت را برده است، امریکا را مسلط کرده است، دین را از مردم گرفته است، اخلاق را گرفته است، فرهنگ ملی و اسلامی و بومی را گرفته است، تاریخ این ملت را خراب کرده است، چرا شما در مقابل آن ایستادگی و مقاومت نمی کنید، جوابی که روشنفکران و سیاسیون می دادند، این بود که می گفتند کاری از ما ساخته نیست و ما نمی توانیم اقدامی بکنیم! حرکت امام، درس بزرگ امام، خدمت بزرگ امام به این ملت و به ملت های دیگر این بود که عکس این را ثابت کرد. به مردم گفت می توانید و قدرت دارید؛ قدرت در دست شما و متعلق به شماست؛ فقط باید این قدرت را اعمال کنید؛ باید اراده کنید؛ باید تصمیم بگیرید؛ باید خواص و اثرگذاران در ذهن مردم وارد میدان شوند و مردم باید آماده فداکاری باشند. در آن صورت همه کار خواهد شد و همه موفقیت ها به دست

ص: 127

امام حسین علیه السلام الگوی جوشش و حرکت

امام حسین علیه السلام الگوی جوشش و حرکت

پیام امام حسین را زنده نگه می داریم، اگر نام امام حسین را بزرگ می شماریم، اگر این نهضت را حادثه عظیم انسانی در طول تاریخ می دانیم و بر آن ارج می نهیم، برای این است که یادآوری این حادثه به ما کمک خواهد کرد که حرکت کنیم و جلو برویم و انگشت اشاره امام حسین را تعقیب کنیم و به لطف خدا به آن هدف ها برسیم و ملت ایران ان شاءالله خواهد رسید. نام امام حسین علیه السلام را خدا بزرگ کرده است و حادثه کربلا را در تاریخ نگه داشته است. اینکه می گویم ما بزرگ نگه داریم، معنایش این نیست که ما این کار را می کنیم؛ نه. این حادثه عظیم تر از آن است که حوادث گوناگون دنیا بتواند آن را کم رنگ کند و از بین ببرد.(2)

توصیه در معارف اسلامی به کار و تلاش و خستگی ناپذیری

توصیه در معارف اسلامی به کار و تلاش و خستگی ناپذیری

اگر از اول تا آخر قرآن و همین طور سخنرانی رسول اکرم صلی الله علیه و آله را ملاحظه کنید، خواهید دید توحید و دشمنی با شرک و بت و شیطان - که مظهر شر و بدی و پلیدی است - وجود دارد و موج می زند. همچنین تصمیم بر تلاش و کار و خسته نشدن و محبت به مردم و تکریم انسان و انسانیت موج می زند. به عبارت دیگر، اصول اسلامی و چیزهایی که پایه های انقلاب هستند، در تمام قرآن و از اول تا آخر ادبیات صدر اسلام و ادبیات درست اسلامی - یعنی همین روایاتی که از ائمه علیهم السلام رسیده و نیز نهج البلاغه - موج می زند.(2)

فصل نهم: ابعاد پیشرفت و تلاش

تلاش مضاعف برای سازندگی در ابعاد مادی و معنوی

تلاش مضاعف برای سازندگی در ابعاد مادی و معنوی

سازندگی باید در تمام ابعاد مادی و معنوی آن صورت گیرد. هم باید چرخ های اقتصاد به حرکت درآید، و هم باید روحیه معنوی و اخلاق و رابطه با خدا در ما تقویت شود. همه ما در قبال این وظیفه بزرگ مسئولیم. از من که به عنوان یک طلبه در نظام جمهوری اسلامی مسئولیتی دارم، تا علما و دانشگاهیان و کارگران و کشاورزان و شهری و روستایی و کارمند و بازاری و هر کس که می تواند در راه این سازندگی بزرگ کوشش کند، باید نهایت تلاش خود را انجام دهیم. خوش بختانه مسئولان کشور مشغولند. کمک و حمایت مردم هم بایستی دایماً پشتوانه کار آنها باشد.(2)

تلاش وکوشش جهت سازندگی و پیشرفت و رفع مشکلات

تلاش وکوشش جهت سازندگی و پیشرفت و رفع مشکلات

هم باید به سازندگی شهرها و روستاها بپردازید و هم به سازندگی انسان ها مشغول شوید. در درون خودتان، مدیران لایق، اشخاص برجسته، دست های کارآمد و مغزهای فعال تربیت کنید. این کشور، هنوز سال های متمادی به خدمات شما و به کار و تلاش مخلصانه تان احتیاج دارد. در این دورانی که دشمنان انقلاب، کمین گرفته اند تا شاید بتوانند از برخی از مشکلات اقتصادی یا تعطیل بعضی از کارها، احیاناً نقطه ضعفی برای نظام، یا برای دولت و مسئولین دل سوز خدمت گزار درست کنند، وظیفه همه و به خصوص شماست که تلاش خودتان را مضاعف کنید تا بتوانید با کار سازنده، مشکلات مردم را کم و به پیشرفت کشور کمک نمایید.(2)

انقلاب، عامل و شروع حرکت در جامعه ایران

انقلاب، عامل و شروع حرکت در جامعه ایران

یکی از مهم ترین قسمت های یک حرکت، «شروع حرکت» است که ما این قسمت را شروع کرده ایم؛ یعنی آن قدرت بالایی که متکفل شروع و راه اندازی است، این حرکت را به برکت انقلاب و نظام اسلامی سرمایه گذاری کرده است. شما این را بدانید که اگر این کشور به برکت انقلاب، کار رهاسازی نیروها و توان ها را به خود نمی دید و بنا بود که مثل همان چه که در خیلی از کشورها هست، در این نظام نیز وجود داشته باشد، مطلقاً چنین پدیده عظیمی در کشور ما به وجود نمی آمد. البته ما فقط راه افتاده ایم؛ این خیلی مهم است؛ منتها باید این راه را برویم. (2)

توجه و تأکید اسلام بر تلاش مستمر ملت جهت پیشبرد نظام اسلامی

توجه و تأکید اسلام بر تلاش مستمر ملت جهت پیشبرد نظام اسلامی

جمهوری اسلامی و نظام اسلامی که یک ملت برای آن این همه زحمت کشیده و فداکاری کرده است، نظامی است که اسلام در دل و در عمل و در وجود یکایک افراد، وجود داشته باشد. این طور نیست که بگوییم «نظام، اسلامی شد»، اما اداره، فاسد باشد؛ رشوه گیری رواج داشته باشد؛ بدخواهی و بددلی، همه جا باشد؛ سوء عمل و بدکارگی باشد؛ بی کارگی باشد؛ تنبلی باشد! اینکه نظام اسلامی نیست. نظام اسلامی آن است که انسان ها هر کدام، هر روز درصدد بهتر کردن خودشان باشند. در نظام اسلامی، یکی از شعارهای همیشه زنده اش این است که: «من ساوی یوماه فهو مغبون.» من و شما اگر امروزمان مثل دیروز باشد، مغبونیم و سرمان کلاه رفته است. امروز باید جلوتر از دیروز باشیم. از همه جهت، از جمله، از جهات معنوی. در نظام اسلامی، یکی از شعارهای همیشه زنده این است که هر کسی باید در صدد خودسازی باشد. باید بر گناهان خود گریه کند؛ از بدی های خود استغفار و توبه کند؛ کارهای خوب خود را زیاد کند؛ کارهای بدش را کم کند و هر ارتباط غلطی را تبدیل به ارتباط درست کند. اگر نظام اسلامی این است، ما نمی توانیم قبول کنیم که در نقطه ای از اداره ای، بدکاری و بی کارگی و

ص: 135

نگاه اسلام به کار به عنوان عبادت

نگاه اسلام به کار به عنوان عبادت

عزیزان! کار در اسلام، عبادت است. اسلام از تنبلی و تن پروری و بی کارگی بیزار است. کار، فقط پشت میزنشینی نیست؛ همه نوع کاری در وضع کنونی کشور مورد نیاز است. کارهای فکری هم کار است، کارهای جسمانی هم کار است، کارهای اداری هم کار است؛ کارهای گوناگون در بخش های مختلف، کار است. دو طرف باید به طور جدی در این قضیه هماهنگ باشند: یک طرف، طرف مردم است - جوانان کشور ما با توانایی ها و استعدادهای گوناگون - یک طرف هم مسئولان و برنامه ریزان قرار دارند. میدان برای کار در کشور زیاد است. من به استان هایی که مسافرت می کنم و از نزدیک بعضی از مسایل آنها را از مسئولانی که با این مسایل، مماس و مجاور هستند، پرس و جو می کنم، می بینم خوش بختانه زمینه و میدان کار و اشتغال مفید در کشور زیاد است.(2)

تلاش در انجام کارهای سازنده برای مقابله با دشمن

تلاش در انجام کارهای سازنده برای مقابله با دشمن

توصیه دیگری که برای سال جدید دارم و همیشه می خواهم آن را مطرح کنم، توصیه به کار سازنده است. خیلی کسان کار می کنند که سازنده نیست. بعضی هم کارهایی می کنند که مخرب است. همه باید تلاش نمایند کار سازنده بکنند. کار سازنده، مبارزه با دشمن است. اگر کسی برای علم و برای اداره کشور تلاش کند، با دشمن مبارزه کرده است. اگر کسی برای افزایش ثروت ملی تلاش کند، با دشمن این ملت و این کشور مبارزه کرده است؛ چون دشمن نمی خواهد این کشور به خوبی اداره شود و امور مردم به سهولت بچرخد. دشمن می خواهد مشکل درست کند. باید با اداره صحیح و کار سازنده و صحیح و منطقی، با دشمن مقابله کرد.(2)

توجه و ارج گذاری به کار کارگران در مسیر خودکفایی

توجه و ارج گذاری به کار کارگران در مسیر خودکفایی

ما امروز دنبال استقلال اقتصادی هستیم؛ دنبال رها شدن کشور از وابستگی به نفت هستیم. امروز می خواهیم در وضع اقتصادی کشور ترتیبی داده شود که پایین آمدن فلان مقدار از قیمت یک بشکه نفت، نتواند در کشور ما این همه تأثیر بگذارد. این کارها چگونه ممکن است؟ اگر ما بخواهیم خودمان را از نفت بی نیاز کنیم، غیر از این است که باید به محیط کار، به جامعه کارگری، به مسئله کارگاه ها و به مسئله آموزش کارگران، اهتمام ویژه ای بشود؟ البته دولت بحمدالله در این کارها مشغول است. حقیقتاً برادران ما در دولت، کارهای با ارزشی انجام می دهند؛ اما می خواهم عرض کنم که یکی از اساسی ترین کارهای کشور این است. هم مجلس، هم دولت، هم مسئولان گوناگون، باید به مسئله کار و کارگر به چشم موضوعی که گاهی با آن مواجه می شوند و یک تنگنایی پیدا می شود، نگاه نکنند؛ به چشم یک مسئله اساسی و حقیقی کشور نگاه کنند. کارگران ما البته نجیب اند، مؤمن اند، هوشیارند و متوجه توطئه های دشمن هستند. اگر این خیل عظیم کارگری ما، مردمان هوشیاری نبودند و به انقلاب و دین و دولت و نظامشان علاقه نداشتند،

ص: 138

کار مضاعف و هماهنگ بخش های مختلف، برای رفع مشکلات تولید

کار مضاعف و هماهنگ بخش های مختلف، برای رفع مشکلات تولید

نکته دیگر این است که در زمینه های کار اقتصادی، عمده تلاش را باید روی تولید برد. اساس مسئله، تولید است. ببینید در کدام نقطه از مجموعه مقررات کشور مزاحم با تولید وجود دارد، آن را علاج کنید. البته این کار نگاه کلان و دید وسیع اقتصادی لازم دارد که مجموع بخش ها - وزارت اقتصاد و دارایی، بانک مرکزی، وزارت خانه های صنایع، کشاورزی، بازرگانی و... - که شریک در امر ترکیب و ساماندهی اقتصادی کشور هستند، با همدیگر روی این مسئله فکر کنند و ببینند کجا گیرهایی وجود دارد که مانع تولید - چه تولید صنعتی و چه تولید کشاورزی، علمی و آنچه مربوط به وزارت علوم و آموزش و پرورش و کارهای تحقیقاتی و پژوهش ها می شود - است. امروز حقیقتاً زمینه تولید در کشور وجود دارد و ما مدیران، متخصصان و فن آوران خوب و استعدادهای درخشان و بالا و دل های گرم داریم. (2)

تعیین سرنوشت با کار و تلاش و احساس مسئولیت

تعیین سرنوشت با کار و تلاش و احساس مسئولیت

در این لحظات سرنوشت ساز - یعنی در این سال های انقلاب تا امروز و تا سال ها بعد - اگر این ملت، با همت و پشتکار و هوشمندی و ابتکار، احساس مسئولیت کند و به آن عمل نماید، سرنوشتش یک چیز خواهد بود و اگر خدای نکرده امروز هم مثل بعضی از گذشتگان ما در دوران قاجار و دوران پهلوی که کوتاهی کردند و سرنوشت این کشور را ده ها سال دچار بدبختی و رکود کردند، عمل کنیم، خدای نکرده سرنوشت چیز دیگری خواهد بود. این است که من عرض می کنم خسته نشوید و از تلاش کردن، ابتکار کردن، احساس مسئولیت کردن، هر لحظه را قدر دانستن؛ از همه توانایی خود برای پیشبرد کاری که به شما سپرده شده است، استفاده کردن، کوتاهی نکنید. هر کدامتان هر کجا هستید - از صدر تا ذیل، در بخش های مختلف - آنجا را یک سنگر انحصاری و اختصاصی و تعیین کننده به حساب آورید که همین طور

ص: 140

فصل دهم: نقش مسئولان برای گسترش فرهنگ کار و تلاش

تداوم تلاش و کوشش مضاعف با وجود تغییر مسئولان

تداوم تلاش و کوشش مضاعف با وجود تغییر مسئولان

در این میدان کار و تلاش، جمعی می آیند و در فرصت معیّنی زحمتشان را می کشند، عرق می ریزند و شب و روز تلاش می کنند؛ بعد اینها از صحنه خارج می شوند و کسان دیگری جای آنها می آیند؛ کار را از آنها تحویل می گیرند و بر اساس پیشرفت ها و توفیقات آنها کار را ادامه می دهند. کار و مسئولیت باید بر همین اساس باشد؛ یعنی باید از توفیقات، تجربیات و پیشرفت های هر مجموعه ای که کار و خدمتی را انجام می دهند، بعدی ها بهره ببرند و روی بنای آنها ادامه خدمت دهند.(2)

رقابت در امر خدمت رسانی، وظیفه اصلی مسئولان

رقابت در امر خدمت رسانی، وظیفه اصلی مسئولان

درباره مطلب دوم عرض کردم که همه مسئولین باید در خدمت به مردم از یکدیگر سبقت بگیرند و یک نهضت خدمت به مردم راه بیندازند. البته در اصل کار و وظیفه آنها خدمت به مردم است؛ اما گاهی انگیزه های گوناگون آنها را از کار اصلی باز می دارد و در ملاحظات و مسائل گوناگون می افتند. روحیه، افکار، ایمان، صفا، صداقت، آمادگی های این مردم مؤمن و استعداد فراوان و جوشان جوان های ما انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. مسئولین تا نفس دارند باید به این مردم خدمت کنند. بایستی در بین مسئولین مسابقه خدمت گزاری و خدمت رسانی به مردم برقرار باشد. این مسابقه و رقابت درست است. رقابت های سیاسی و جناحی و رقابت بر سر قدرت و تکالب در امر دنیا و امور دنیوی مردود است. رقابت، مسابقه و مبارزه ای درست است که در خدمت گزاری به مردم باشد. قرآن می فرماید: «سابقوا الی مغفرة من ربکم»؛ این مسابقه به سمت مغفرت و رحمت الهی است. «واستبقوا الخیرات» برای کارهای نیک، مسابقه بگذارید.(2)

تقویت نظام؛ نتیجه تغییر در مجموعه مدیریتی کشور

تقویت نظام؛ نتیجه تغییر در مجموعه مدیریتی کشور

ما وظایفی داریم. ماها می آییم و می رویم؛ مسئولان مختلف می آیند و مشغول کار می شوند و در مجموعه نظام جمهوری اسلامی نقش خودشان را ایفا می کنند و می روند، لیکن مجموعه فعال و کارآمد نظام با آمد و رفت ماها نباید هیچ گونه تغییری جز تقویت پیدا کند و به خودش ببیند؛ مثل بازیکن های یک تیم؛ یکی خارج می شود، یکی داخل می شود؛ اما تیم مشغول کار خودش است و تلاش خودش را انجام می دهد و به مصلحت، یکی می آید و یکی می رود. روال کار بایستی تداوم و استمرار سیاست های کلی ای باشد که مجموعه نظام آن را برای آینده کشور تصویر کرده است. البته دوره کاری هر کدام از ماها یک بخشی از عمر این نظام را در واقع به خود

ص: 145

لزوم توجه به حسن انجام کار از آغاز تا پایان آن

لزوم توجه به حسن انجام کار از آغاز تا پایان آن

من اولین نکته ای را که می خواهم به شما مدیران ارشد این مجموعه عرض کنم، این است که «انگیزه» کار در آغاز و در انجام کار نباید هیچ تفاوت کند. یک مؤلف وقتی کتابی را می نویسد، صفحه آخر را با همان همت و با همان انگیزه ای می نویسد که صفحه اول را شروع کرده؛ زیرا اگر صفحه آخر را شما ننویسید، یا دقت به خرج ندهید، یا با خط خوب ننویسید، کتاب ناقص خواهد شد. به نظر من، مهم ترین مسئله در آخرین سال مسئولیت و خدمت این دولت این است که دوستان و برادران و مدیران با همان انگیزه و با همان تلاشی که در آغاز ورودشان به عرصه خدمت گزاری داشتند، کار بکنند؛ نگذارید خدای نکرده همت هایتان کاستی بگیرد.(2)

تعیین اولویت ها برای کار و تلاش و اهتمام به اتمام کارهای نیمه تمام

تعیین اولویت ها برای کار و تلاش و اهتمام به اتمام کارهای نیمه تمام

نکته دیگر این است که اولویت هایی را در مدت باقی مانده باید در نظر بگیرید. وقتی انسان چشم انداز میدان کارش طولانی است، انتخاب های متعددی می تواند داشته باشد؛ اما وقتی چشم اندازها کوتاه می شود، زمان هم برای ادامه کار کوتاه می شود و انتخاب ها هم کم؛ بایستی اولویت ها را در نظر گرفت. به نظر من یکی از اولویت ها در این مدت یک سال عمر این مجموعه دولت، این است که اهتمام کنید به اتمام کارهایی که شروع کرده اید. این گزارش کارهای نیمه تمام - که آقای رئیس جمهور بیان کردند - بسیار مهم است. ما ببینیم کارهای نیمه تمام که در دو یا سه سال پیش داشته ایم چقدر بوده و امروز چقدر است. انسان وقتی نگاه می کند و می بیند این کارها به انجام رسیده، احساس موفقیت می کند. به نظر من یکی از کارهای مهمی که در این مدت باید انجام بگیرد، همین است که کارهای نیمه کاره را سعی کنید به اتمام برسانید. موضوع دوم در اولویت ها، این است که این کار به معنای این نیست که نهال های تازه سر برآورده را فراموش کنید؛ نه. مثلاً فرض کنید به همین کار تحقیقات، کار تولید علم، ارتباط صنعت و علم و همین پارک ها

ص: 147

رسیدن به سند چشم انداز با کار و نشاط و ضرورت حفظ ثبات در سیاست های کلی نظام

رسیدن به سند چشم انداز با کار و نشاط و ضرورت حفظ ثبات در سیاست های کلی نظام

نکته بعد اینکه ممکن است فعالیت ها ی کاری ما با ابتکارها و دیدگاه های نو و نیروهای پرنشاط و نوبه نو تغییر پیدا کند، لیکن سیاست های کلی مان نباید دچار التهاب و اغتشاش شود؛ یعنی خط سیاسی مستمری که در سند «چشم انداز» دیده شده، بایستی ادامه پیدا کند. البته وقتی ما هدفی داریم، کارکنان و عاملان و بازیکنان نوبه نویی وارد صحنه می شوند، ابتکارهای خودشان را به کار می زنند، کارهای جدیدی را انجام می دهند، رأی و نظر خودشان را به کار می بندند و ممکن است از صحنه کنار بروند و کس دیگری بیاید و در بخشی از بخش ها جای آنها را بگیرد - این ایرادی ندارد - و ابتکار جدیدی را به کار بزند و نگاه جدیدی به مسائل و اجرائیات داشته باشد، لیکن سعی کنیم ثبات سیاسی در کشور و در سیاست های کلی کشور دچار التهاب نشود. یکی از چیزهایی که اطمینان و اعتماد را به کار بلندمدت اقتصادی و اجتماعی در کشور تضمین می کند، ثبات سیاست هاست؛ ما بایستی به این موضوع هم در اظهاراتمان، هم در عملکردمان و هم در انعکاس کارهایمان توجه کنیم و اهمیت دهیم.(2)

تلاش بیشتر، ویژگی مسئولان ایران

تلاش بیشتر، ویژگی مسئولان ایران

امروز در دنیا هر کسی به وزارتی، ریاستی و مدیریتی می رسد، جزو اولین اهدافش این است که از طرقی - حالا ولو ظاهراً قانونی - آینده خودش را تأمین کند؛ فردا که از کار کنار رفت، در فلان کمپانی، در فلان شرکت و در فلان سرمایه گذاری مهم سهمی داشته باشد. ما در نظام جمهوری اسلامی مایلیم مسئولان ما این طور نباشند. خوش بختانه می بینید امروز مسئولان کشور، خود رئیس جمهور در رأس آنها، به معنای واقعی کلمه، همه وقتشان را دارند برای مردم صرف می کنند.(1)

وظایف مسئولان در رعایت عدالت، همگام با تلاش برای توسعه و پیشرفت

وظایف مسئولان در رعایت عدالت، همگام با تلاش برای توسعه و پیشرفت

مسئولان کشور در رده های مختلف - در سطح کشور، در سطح استان ها و شهرها - موظفند عدالت را رعایت کنند و طبقات محروم را همواره مورد توجه قرار دهند. این خطاست اگر خیال کنیم اسلام با پیشرفت و توسعه و رفاه مادی جامعه مخالف است؛ به هیچ وجه این طور نیست. جامعه ای که در آن، پیشرفت علمی و عملی، پیشرفت فن آوری و پیشرفت دنیایی مردم وجود داشته باشد؛ اسلام این را برای پیروان خود می پسندد. تشویق اسلام به علم و عمل و تلاش و فعالیت، از همین جهت است. سنت الهی بر این قرار گرفته است که هر ملتی تلاش و کار کند، بدون تردید نتیجه آن را خواهد دید. بنابراین اسلام حیات مادی مردم را هم تأمین می کند؛ منتها غرق شدن در حیات مادی، فراموش کردن ارزش های معنوی، ایجاد شکاف بین طبقات جامعه، و فاصله انداختن بین قشرهای مختلف مردم را نمی پسندد و نمی پذیرد؛ و این، نظام اسلامی را ممتاز کرده است.(1)

مقاومت جوانان در برابر خواست دشمن و اتکای مسئولان به نسل جوان و ملت

مقاومت جوانان در برابر خواست دشمن و اتکای مسئولان به نسل جوان و ملت

آنها نسل جوانی را که با اراده و عزم راسخ و با طهارت و عصمت - چه پسرش، چه دخترش - در خط مستقیم معنویت و دین و دنیای اسلامی تلاش می کند، نمی پسندند. آنها یک نسل جوان هرزه گرد می خواهند؛ این را می پسندند. در مقابل خواست دشمن، جوانان ما باید مقاومت کنند. مسئولان ما اولاً با اتکا به این نسل جوان و با اتکا به این ملت، باید دل خود را قرص کنند. عزم ملت مؤمن ما، مظهر عزم و اراده الهی است. مسئولان از کسی و از چیزی نترسند و مرعوب هیاهوی دشمن نشوند. این سنگر عظیم ملی در اختیار آنهاست؛ از این خوب استفاده کنند. آحاد ملت - به خصوص جوانان - هم قدر خودشان را بدانند و به خودسازی روی آورند.(1)

امیدواری مردم با تلاش بیشتر مسئولان

امیدواری مردم با تلاش بیشتر مسئولان

امروز بحمدالله قشرهای عمومی مردم - به خصوص مردم مستضعف - امیدوارند. این امیدواری نه به خاطر این است که مشکلات برطرف شده است؛ ممکن است برطرف کردن مشکلات، سال ها طول بکشد. گاهی انجام کارهای بزرگ احتیاج دارد به گذشت یک دوره، دو دوره عمر دولت ها تا به نتیجه برسد؛ لیکن در عین حال مردم امیدوار و خوشحالند؛ چرا؟ چون احساس می کنند دارد کار می شود؛ در جهت رفع تبعیض و کمک به محرومان پیشرفت است؛ همین، دل مردم را خوشحال می کند. بنده هم تأکیدم همیشه - در طول این سال های گذشته - به دولت ها و مسئولان مختلف این بوده که کاری کنید چیزی از خود نشان بدهید که مردم بفهمند و قبول کنند که شما دارید کار می کنید و دارید به سمت اهداف حرکت می کنید. مردم ما، مردم بزرگواری اند.(2)

تلاش در برپایی عدالت؛ مهم ترین وظیفه مسئولان کشور

تلاش در برپایی عدالت؛ مهم ترین وظیفه مسئولان کشور

مهم ترین وظیفه مسئولان کشور این است که در جامعه عدالت را معنا ببخشند تا مردم عدالت را احساس کنند؛ عدالت در قانون، عدالت در قضا، عدالت در تقسیم منابع حیاتی کشور، عدالت در برخورداری ها و دسترسی های همه افراد به امکانات کشور. کشور ما امکانات زیادی دارد؛ این امکانات می تواند یک جامعه مرفه و پیشرفته و توسعه یافته را برای ملت ایران ایجاد کند؛ منتها شرط اصلی این است که در استفاده از این منابع، عدالت رعایت شود. نظام جمهوری اسلامی پرچم عدالت را بلند کرده است؛ مردم هم مجذوب همین شعار بسیار مهم و اساسی هستند. نظام جمهوری اسلامی موظف است در همه مراحل عدالت را تأمین کند و مردم نقاط مختلف کشور و قشرهای گوناگون جامعه را از منابع حیاتی کشور برخوردار سازد. این، وظیفه اساسی است.(2)

جذابیت شعارهای انقلاب اسلامی در دنیا و ضرورت تلاش جهت تحقق این آرمان ها

جذابیت شعارهای انقلاب اسلامی در دنیا و ضرورت تلاش جهت تحقق این آرمان ها

اسلام به صحنه آمد؛ وعده زندگی همراه با رفاه مادی و عدالت اجتماعی را به مردم داد و آنها مجذوب این شعار و این حرکت عظیم شدند؛ لذا در تمام دنیای اسلام، نام انقلاب اسلامی و نام امام این انقلاب برای مردم به صورت یک خورشید درخشان و یک نقطه پرجاذبه درآمد. با اینکه ما در سال های نخستین انقلاب تبلیغات وسیعی هم در دنیای اسلام نداشتیم؛ اما هر کس از نظام جمهوری اسلامی به نقاط دوردست دنیا که مسلمانان در آنجا زندگی می کردند، سفر کرد، دید نام امام، نام انقلاب، نام نظام جمهوری اسلامی و این پرچم برافراشته، در اعماق قلب مردم مسلمان جا دارد. حتی بسیاری از ملت های غیرمسلمان به خاطر این شعار به اسلام جذب شدند. ما باید به این شعارها عمل کنیم. به صرف گفتن و تکرار کردن، نمی توان دلخوش بود که به آن هدف ها خواهیم رسید؛ باید اینها را در عمل و در تجربه میدانی و واقعی پیاده کنیم؛ این مسئولیت بزرگ مسئولان جمهوری اسلامی است. همه مسئولان به این معنا معتقد بوده اند و هستند و آن را دنبال می کنند؛ ولی باید تلاش و کار کنند تا این اهداف و آرمان ها تحقق پیدا کند.(2)

کار و تلاش، وظیفه مسئولان در قبال مردم به ویژه قشر مستضعف جامعه

کار و تلاش، وظیفه مسئولان در قبال مردم به ویژه قشر مستضعف جامعه

وقتی ما می گوییم «مردم»، معنایش این نیست که مردم بیایند رأی بدهند و مسئول یا نماینده ای را انتخاب کنند؛ بعد دیگر برای آن مردم هیچ مسئولیتی وجود نداشته باشد؛ صرفاً همین باشد که اگر کسی می خواهد برای مردم کاری بکند، به این خاطر باشد که مردم بار دیگر به او رأی دهند؛ مسئله این نیست. در اسلام و نظام جمهوری اسلامی، فلسفه مسئولیت پیدا کردن مسئولان در کشور این است که برای مردم کار کنند. مسئولان برای مردمند و خدمت گزار و مدیون و امانت دار آنها هستند. مردم، محورند. کسی که در نظام جمهوری اسلامی مسئولیتی به دست می آورد، باید همه هم و غمش برای مردم باشد؛ هم برای دنیای مردم، هم برای مادیت مردم، هم برای معنویت مردم، هم برای ایجاد عدالت در میان مردم، هم برای احیای شأن انسانی مردم، هم برای آزادی مردم. اینها جزو وظایف اصلی حکومت است. البته وقتی می گوییم «مردم»، منظور همه طبقات مردم اند؛ لیکن بدیهی است کسانی از مردم باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند که بیشتر مورد محرومیت قرار گرفته اند؛ لذا امام دایماً روی طبقات محروم و پابرهنگان کشور تکیه می کردند. این فریب است که کسی ادعا کند برای مردم کار می کند؛ اما در

ص: 156

تلاش مسئولان برای انجام بهینه وظایف

تلاش مسئولان برای انجام بهینه وظایف

همه مسئولان باید وظایف خود را در قبال این ملت بزرگ به بهترین وجهی شناسایی و دنبال کنند. مردم عزیز ما در طول سال های بعد از انقلاب نشان داده اند که به اسلام و مبانی دینی و سربلندی کشور خود و پیشرفت همه جانبه این کشور علاقه مند و بر آن عازمند. مسئولان عزیز ما هرچه برای این ملت بزرگ تلاش کنند، یقیناً بیش از وظیفه خود انجام نداده اند و اگر بتوانیم به قدر وظیفه خود کار کنیم، باید خدا را شاکر باشیم.(2)

شیرینی و لذت انجام کار

شیرینی و لذت انجام کار

البته دوران مسئولیت، تلخی ها و شیرینی هایی دارد. انسان کاری را انجام می دهد و موفق می شود خدمتی را که دوست می دارد انجام بگیرد، او متصدی و مباشر باشد و انجام دهد. لذتی که انسان از انجام دادن این کار می برد، قابل مقایسه با هیچ لذت دیگری نیست؛ چون پیشرفت کار را به چشم خودش می بیند. هیچ شیرینی ای بالاتر از این نیست که انسان ببیند این کار را انجام داد و به نتیجه رساند. تشکر و قدردانی مردم را مشاهده می کند؛ توفیقات الهی را در حق خودش لمس می کند؛ اینها شیرینی های کار و خدمت است. البته تلخی هایی هم هست؛ گاهی انسان می خواهد کاری را انجام دهد، ولی نمی تواند انجام بدهد؛ مانعی در راه پیش می آید؛ با یک ناسپاسی مواجه می شود. این تلخی ها را انسان باید به حساب خدا بگذارد و برای تحمل این سختی ها و تلخی ها هم منتظر اجر و پاداش الهی باشد.(2)

ص: 158

اقتدار ایران اسلامی در گرو تلاش مضاعف برای سازندگی

اقتدار ایران اسلامی در گرو تلاش مضاعف برای سازندگی

تلاش همه قشرها و آحاد مردم و مسئولان رتبه های اول و دوم و سوم در نظام دولتی باید این باشد که بر اقتدار نظام جمهوری اسلامی اضافه کنند، و اقتدار سیاسی و اقتصادی و نظامی حاصل نمی شود، مگر با سازندگی. تمام کسانی که در اداره و سازندگی کشور نقش دارند، باید تلاش خود را چند برابر کنند. در صحنه تولید، تولیدگران باید تا جایی که توان دارند، تولید کشور را بالا ببرند. بخش های اداری و دولتی باید با حسن عمل و جلب اعتماد مردم و با ارائه خدمات مخلصانه به آنها، بر کیفیت کارشان بیفزایند، و کسانی که در زمینه های فرهنگی برای مردم منبع الهام و ارشاد هستند، تلاش خود را اضافه کنند.(1)

فصل یازدهم: آثار همت و تلاش

پیشرفت ایران، مرهون اراده و پشتکار

پیشرفت ایران، مرهون اراده و پشتکار

این مایه افتخار ما است که بدسیرتان و روسیاهان مشهور عالم از ما متنفر باشند. ما نیز از آنان و کردارهای زشت و دست های آلوده آنان متنفر و بیزاریم. خدا و رسولش هم از آنان متنفر و بیزارند. «ان الله بری من المشرکین و رسوله» امروز جمهوری اسلامی به فضل الهی و به رغم دشمنی و کارشکنی بدخواهان، با قدرت و عزت و با اراده و عزم استوار به پیش می رود. کشوری با ثبات، سازندگی و آبادانی ای روزافزون، مدیریتی محبوب و محشور با مردم، حضور و عزتی بسزا در جهان، ایمانی پرشور به اسلام، جوانانی زنده و با نشاط و رها از گرفتاری های غم انگیز جوانان بسیاری از کشورها، مردمی هوشمند و شجاع و آماده دفاع از اسلام و ایران، معنویتی دامن گستر در کنار زندگی ای رو به توسعه و رشد، و بالاخره وحدت کلمه ای کم نظیر و مثال زدنی.(2)

تحقق شعار «ما می توانیم» با کار مضاعف

تحقق شعار «ما می توانیم» با کار مضاعف

اعتماد به نفس ملی را از دست ندهیم. اینکه امام فرمودند «ما می توانیم»، جمله بسیار مهم و پرمعنایی است. باور کنیم که می توانیم. با این همه دشمنی، شما توانستید کار کنید. حتی اگر هیچ کار مثبتی هم نکرده بودید و توانسته بودید بمانید، هنر بود. این همه کارهای مثبت و ارزشمند صورت گرفته؛ این نشان دهنده آن است که می توانید و می توانیم. اگر انسان بخواهد نمونه های این توانستن را بگوید، خیلی زیاد است. از همین توانستن های ماست که ناراحتند. صریحا اعلام کرده اند که ما نمی توانیم ببینیم جمهوری اسلامی به فن آوری برتر هسته ای و از این قبیل چیزهایی که وجود دارد، برسد. در زمینه های گوناگون، در زمینه های گیاهی و غیره هم انصافا کارهای خیلی خوبی در کشور شده است. بنابراین ما می توانیم این اعتماد به نفس را حفظ کنیم.(2)

پیشرفت ایران با همت جوانان مؤمن و انقلابی

پیشرفت ایران با همت جوانان مؤمن و انقلابی

همین مسئله سلول های بنیادی - که من چند بار تا حالا آن را مطرح کرده ام - که جوان های مؤمن، متعبد و انقلابی ما در آزمایشگاه های خودشان توانسته اند سلول های بنیادی را تولید، تکثیر و منجمد کنند و به کار ببرند؛ قلب درست کنند؛ به قلب تزریق کنند؛ به مغز استخوان تزریق کنند، جزو کارهای پیچیده و پیشرفته و مهم دنیاست که وقتی در حدود هفت، هشت ماه قبل سمیناری تشکیل شد و دانشمندان جهانی آمدند و از نزدیک این مسائل را دیدند، باورشان نمی آمد؛ حیرت کردند و اعتراف کردند که کار بسیار بزرگی انجام گرفته؛ تلویزیون اعتراف های آنها را پخش کرد. در این کار ایران جزو ده

ص: 163

احساس خطر دشمنان از پیشرفت های ملت های مسلمان

احساس خطر دشمنان از پیشرفت های ملت های مسلمان

آنچه امروز برای استکبار جهانی یک خطر تلقی می شود، این است که ملت های مسلمان هویت و شخصیت و اصالت و استقلال خود را جدی بگیرند. همان طور که عرض کردیم، آنها دلشان می خواهد کشورهای منطقه اسلامی، کشورهای شرق، کشورهایی که به دلایل گوناگون از کاروان پیشرفت علم عقب مانده اند، همیشه در حضیض نادانی و ناتوانی بمانند. آنها با هر پیشرفتی در هر کشور عقب افتاده مخالفند. آنها وقتی می بینند کشور عقب افتاده دوران رژیم طاغوت، امروز تبدیل به کشوری شده است که در زمینه های علمی و صنعتی دارای شجاعت است و در میدان هایی وارد کار صنعتی و فن آوری های پیچیده شده که احساس می کنند سال های متمادی پیش رفته است، احساس خطر می کنند.(2)

آینده روشن در گرو تلاش بیشتر

آینده روشن در گرو تلاش بیشتر

آینده، خیلی روشن و امیدبخش است؛ گویی به سمت چشمه زلالی در حرکت هستیم. طبیعی است که در بین راه، با مشکلات و سختی هایی مواجه خواهیم بود. در چنین شرایطی که خداوند رهبر و مراد و مرشدمان را نیز از ما جدا کرده است، اگر برگردیم و یا تعلل و توقف کنیم، به او خیانت کرده ایم. باید راه را ادامه دهیم و شک نکنیم که نتیجه سعی و تلاش ما، رسیدن به آن سرچشمه شفاف و زلال است؛ یعنی حاکمیت مطلق اسلام و دین خدا به صورت کامل و پیروزی همه جانبه اسلام بر دشمنان. هرجا که هستید و در هر شهری که زندگی می کنید و جزو هر قشری که محسوب می شوید و هر شغلی که دارید و با هر سلیقه ای که کار می کنید، باید بدانید که راه ما یکی است و باید با ایمان و تلاش آن را ادامه دهید.(2)