تنها ره رهایی

علی اکبر مهدی پور

ص: 2

ص: 3

ص: 4

«یا أَیُّهَا الْعَزیزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبِضاعَةٍ مُزْجاةٍ»

ای عزیز!

دردی جانکاه بر ما و کسان ما فروریخته، و اینک با بضاعتی اندک به سویت آمده ایم.

ای عزیز فاطمه!

در کام طوفان ها فرو رفتیم، در زیر ضربات دشمن لگدکوب شدیم، سایه سنگین فتنه ها را بر شانه های خود لمس کردیم. در هر گوشه ای صدای دادخواهی بلند شد، با یک دنیا امید به سویش دویدم و نومید برگشتیم.

و اینک، برخیز!

برخیز و کاخ ستمگران را بر سرشان فرو ریز، پرچم حق را بر فراز گیتی برافراز و ریشه ظلم و ستم از روی زمین برانداز.

ص: 5

1 - شیخ مفید قدس سره با سلسله اسنادش از ابوخالد کابلی روایت کرده که گفت: حضرت علی بن الحسین علیهماالسلام به من فرمودند:

یا أَبا خالِدُ! لَتَأْتِیَنَّ فِتَنٌ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ، لا یَنْجُو إلاّ مَنْ أَخَذَ اللّه ُ میثاقَهُ؛

ای ابا خالد! بی گمان فتنه هایی چون شب تیره و تار فراخواهد رسید، که رهایی نخواهد یافت، جز کسی که خداوند از او پیمان گرفته باشد.(1)

2 - مرحوم کلینی حدیثی را با سلسله اسنادش از امام صادق علیه السلام روایت می کند که در آن حوادث و رخدادهای دوران غیبت و فتنه های شکننده آن تشریح می شود و در فرازی از آن امام علیه السلام می فرماید:

فَلا یَنْجُو إِلاّ مَنْ أَخَذَ اللّه ُ میثاقَهُ، وَ کَتَبَ فی قَلْبِهِ الاْءیمانَ، وَ أیَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْهُ ؛

از این فتنه ها رهایی نمی یابد جز کسی که خداوند از او پیمان گرفته باشد و ایمان را در دلش نوشته باشد و او را با روحی از خود تأیید نموده باشد.(2)

3 - شیخ صدوق رضی الله عنه با سلسله اسنادش از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود:

سَتُصیبُکُمْ شُبْهَةٌ فَتَبْقُونَ بِلا عَلَمٍ یُری وَ لا إمامٍ هُدیً، وَ لا یَنْجُو مِنْها إِلاّ مَنْ دَعا بِدُعاء الْغَریقِ ؛

شُبهه ای برای شما پیش خواهد آمد که بدون نشانِ آشکار و امامِ

ص: 8

هدایت شعار خواهید ماند، از آن شبهه رهایی پیدا نمی کند، جز کسی

که دعای غریق را بخواند.

عبد اللّه بن سنان - راوی حدیث - عرضه داشت:

دعای غریق چگونه است؟ امام علیه السلام فرمود:

یا أَللّه ُ یا رَحْمانُ یا رَحیمُ، یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبی عَلی دینِکَ ؛

ای خدا، ای رحمان، ای بخشایشگر، ای دگرگون کننده دل ها، قلب مرا بر دین خود ثابت و استوار بدار.

عبد اللّه بن سنان عرضه داشت:

یا اللّه یا رحمن یا رحیم، یا مقلّب القلوب - و الأبصار - ثبّت قلبی علی دینک.

امام علیه السلام فرمود:

آری خداوند دل ها و دیده ها را دگرگون می سازد، ولی همان گونه که من گفتم، بگو.(1)

این حدیث شریف صریح است که در دعاهای رسیده از معصوم علیه السلام نباید تصرّف کرد و به دلخواه کم و زیاد نمود.

4 - مرحوم کلینی با سلسله اسنادش از امام صادق علیه السلام ، از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت کرده که فرمود:

طُوبی لِعَبْد نُوَمَةٍ، عَرَفَهُ اللّه ُ وَ لَمْ یَعْرِفْهُ النّاسُ ؛

خوشا به حال بنده بی نام و نشان، که خداوند او را بشناسد، ولی مردمان او را نشناسند.(2)

ص: 9

آنگاه از امیر مؤمنان علیه السلام در همین رابطه روایت کرده که فرمود:

طُوبی لِکُلِّ عَبْدٍ نُوَمَةٍ لا یُؤبَهُ لَهُ، یَعْرِفُ النّاسَ وَ لا یَعْرِفُهُ النّاسُ ؛

خوشا به حال هر بنده بی نام و نشان که در جامعه مورد توجّه نباشد، او مردمان را بشناسد، ولی مردمان او را نشناسند.(1)

امیر بیان در فرازی از یک خطبه طولانی می فرماید:

وَ ذلِکَ زَمانٌ لا یَنْجُو فیهِ إلاّ کُلُّ مُؤمِنٍ نُوَمَةٍ، إِنْ شَهِدَ لَمْ یُعْرَفْ، وَ إِنْ غابَ لَمْ یُفْقَدْ ؛

و این زمانی است که در آن رهایی نمی یابد جز فرد با ایمانِ بی نام و نشان، اگر در مجلسی حضور یابد شناخته نشود و اگر از مجلسی غایب باشد به جستجویش نپردازند.(2)

امام صادق علیه السلام در فرازی از یک حدیث شریف، از امیر مؤمنان علیه السلام روایت می کند که بر فراز منبر کوفه فرمود:

إِنَّ مِنْ وَرائِکُمْ فِتَنا مُظْلِمَةً عَمْیاءَ مُنْکَسِفَةً، لا یَنْجُو فیها إلاَّ النُّوَمَةُ ؛

پس از شما فتنه های تیره و تار و سر در گم کننده ای است، که در آن رهایی نمی یابد، جز افراد بی نام و نشان.

پرسیدند: ای امیر مؤمنان! «نُوَمَةَ ؛ افراد بی نام و نشان» چه کسانی هستند؟ فرمود:

اَلَّذی یَعْرِفُ النّاسَ وَ لا یَعْرِفُونَهُ ؛

کسی که مردم را بشناسد، ولی مردمان او را نشناسند.(3)

ابن اثیر در تفسیر واژه «نُوَمَة» می نویسد:

ص: 10

ابن عبّاس روایت کرده که از علی علیه السلام پرسیدند: «نُوَمَه» چیست؟ فرمود:

اَلَّذی یَسْکُتُ فِی الْفِتْنَةِ، فَلا یَبْدُو مِنْهُ شَیءٌ ؛

نُوَمَه کسی است که در فتنه، مُهر سکوت بر لب می زند و چیزی از او ظاهر نمی شود.(1)

در این سه حدیث که از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امیر مؤمنان صلوات اللّه علیه در منابع اولیه نقل شده، از افراد بی نام و نشان ستایش شده و در تعریف واژه «نُوَمَه» آمده است که:

1. نُوَمَه فرد آگاه و هشیار، که مردمان را می شناسد، ولی مردم او را نمی شناسند.

2. فرد گمنامی که مورد توجّه مردمان نیست.

3. فرد بی نام و نشان، که اگر در مجلسی حضور داشته باشد او را نشناسند و اگر در مجلسی حضور پیدا نکند، کسی سراغ او را نگیرد.

4. شخص متین و با احتیاط که در فتنه ها وارد نشود و سخنی از او منتشر نشود و هرگز سوژه به دست کسی ندهد.

ص: 11

چهارده شبه بود و سه ساله به نظر می رسید.

آنگاه فرمودند:

یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ! لَوْ لَا کَرَامَتُکَ عَلَی اللّه ِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَلَی حُجَجِهِ مَا عَرَضْتُ عَلَیْکَ ابْنِی هَذَا.

إِنَّهُ سَمِیُّ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله وَ کَنِیُّهُ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً ؛

یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ! مَثَلُهُ فِی هَذِهِ الْأُمَّةِ مَثَلُ الْخَضِرِ علیه السلام وَ مَثَلُهُ مَثَلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ اللَّهِ لَیَغِیبَنَّ غَیْبَةً لَا یَنْجُو فِیهَا مِنَ الْهَلَکَةِ إِلَّا مَنْ ثَبَّتَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ فِیهَا لِلدُّعَاءِ بِتَعْجِیلِ فَرَجِهِ؛

ای احمد بن اسحاق! اگر نبود که تو بر خدای عزّ وجلّ و بر حجج خدا عزیز و گرامی هستی، این فرزندم را به تو عرضه نمی کردم.

او همنام پیامبر خدا و هم کنیه آن حضرت است، آن که زمین را از قسط و عدل آکنده سازد، همان گونه که با جور و ستم پر شده باشد.

ای احمد بن اسحاق! مَثَل او در میان این امّت مَثَل خضر علیه السلام است. وَ مَثَل او مَثَل ذِی القرنین است.

به خدا سوگند او غایب می شود، یک غایب شدنی که در آن دوران غیبت، از هلاکت رهایی نمی یابد به جز:

1) کسی که خداوند عزّ و جلّ او را در اعتقاد به امامت او ثابت و استوار نگه داشته باشد.

2) و او را برای دعا به تعجیل فرج آن حضرت موفّق نموده باشد.

احمد بن اسحاق گوید: به محضر آن حضرت عرض کردم: ای مولای من! آیا علامت و نشانی هست که دلم با آن اطمینان پیدا کند.

ص: 13

پس آن پسر بچّه - که درود بر او باد - با زبان عربی فصیح فرمود:

أَنَا بَقِیَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِهِ فَلَا تَطْلُبْ أَثَراً بَعْدَ عَیْنٍ یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ!؛

من بازمانده حجج خداوند در روی زمین و انتقام گیرنده از دشمنان خداوند هستم. ای احمد بن اسحاق! پس از دیدن دیگر از نشان مپرس.

احمد بن اسحاق گوید: شاداب و خرامان از دودمان امامت بیرون آمدم.

روز بعد به محضر آن حضرت شرفیاب شدم و عرضه داشتم: ای فرزند رسول خدا! شادی و مسرّت من بسیار فراوان شد، از آنچه بر من منّت نهادی، آن سنّت جاری در آن حضرت از حضرت خضر و ذِی القرنین چیست؟ فرمود:

طُولُ الْغَیْبَةِ یَا أَحْمَدُ! ؛

به درازا کشیده شدن دوران غیبت، ای احمد!

عرض کردم: ای فرزند پیامبر خدا! آیا غیبت آن حضرت خیلی طولانی می شود؟ فرمود:

إِی وَ رَبِّی، حَتّی یَرْجِعَ عَنْ هَذَا الاْءَمْرِ أَکْثَرُ الْقَائِلِینَ بِهِ وَ لا یَبْقَی إِلاّ مَنْ أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَهْدَهُ لِوَلایَتِنَا وَ کَتَبَ فِی قَلْبِهِ الاْءِیمَانَ وَ أَیَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْهُ؛

آری، سوگند به پروردگارم، تا برگردد از این امر بیشتر کسانی که به آن معتقد بودند.

بر این اعتقاد باقی نمی ماند به جز:

1) کسی که خداوند عزّ وجلّ از او برای ولایت ما تعهّد گرفته باشد؛

2) و ایمان را در دلش نوشته باشد ؛

ص: 14

3) و او را با روحی از خود تأیید فرموده باشد.

یَا أَحْمَدَ بْنَ إِسْحَاقَ! هَذَا أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللّه ِ وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللّه ِ وَ غَیْبٌ مِنْ غَیْبِ اللّه ِ، فَخُذْ ما آتَیْتُکَ وَ اکْتُمْهُ وَ کُنْ مِنَ الشّاکِرِینَ تَکُنْ مَعَنَا غَداً فِی عِلِّیِّین ؛

ای احمد بن اسحاق! این امری از اوامر خدا، رازی از رازهای خدا و سرّی از اسرار خدا می باشد.

آنچه را که به تو عطا کردم فراگیر و آن را مخفی بدار و از سپاسگزاران باش، تا فردای قیامت در أعلی علّیّین در کنار ما باشی.(1)

شیخ صدوق رحمه الله در پایان می نویسد:

من این حدیث را منحصرا از «علی بن عبد اللّه ورّاق» شنیدم، که به خطّ خود آن را ثبت کرده بود. سپس از او پرسیدم، آن را از سعد بن عبد اللّه، از احمد بن اسحاق - رضی اللّه عنه - روایت نمود، همان گونه که در اینجا آوردم.(2)

ص: 15

بررسی سندی

این حدیث شریف را شیخ صدوق قدس سره با سه واسطه از محضر مقدس حضرت امام حسن عسکری علیه السلام روایت کرده که هر سه معتبر و مورد اعتماد می باشند:

1 - علی بن عبد اللّه ورّاق

ایشان از مشایخ شیخ صدوق است که شیخ صدوق به کثرت از او روایت کرده و در حقّ او طلب مغفرت نموده است که به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم:

الف) علل الشرایع، به تعبیر: حدّثنا علیّبن عبداللّه الورّاق، رضی اللّه عنه.(1)

ب) من لا یحضره الفقیه، به تعبیر: وروی علیّ بن عبد اللّه الورّاق، رحمه اللّه.(2)

ج) التّوحید، به تعبیر: حدّثنا علیّ بن عبد اللّه الورّاق، رحمه الله .(3)

و در موردی از ایشان به همراه: «علی بن احمد بن موسی الدّقّاق» نام برده، سپس فرموده: رضی اللّه عنهما.(4)

و در مواردی از ایشان به همراه عدّه ای از مشایخ خود نام برده، سپس فرموده: رضی اللّه عنهم.(5)

ص: 16

و در مواردی فرموده: رحمهم اللّه.(1)

دیگر مواردی که شیخ صدوق رحمه الله از ایشان حدیث نقل کرده بسیار فراوان است.(2)

شیخ بهایی قدس سره می نویسد:

گاهی اسامی راویانی در کتب حدیث آمده که در کتب رجالی جرح یا تعدیل نشده اند، جز این که بزرگان علمای متقدّم به آنها اعتنا کرده، از آنها به کثرت روایت کرده اند و بزرگان مشایخ متأخّر ما به صحّت آن روایات حکم کرده اند. همین مقدار برای حصول ظنّ به عدالت آنها کافی می باشد.(3)

محقّق داماد نیز در این رابطه می فرماید:

مشایخ بزرگ ما اساتیدی داشتند که آنها را تکریم می کردند، از آنها به کثرت حدیث نقل می کردند و پس از نام آنها ملتزم بوده اند که رضی اللّه عنه یا رحمه اللّه بگویند، این ها بزرگوار و جلیل القدر هستند و حدیث از ناحیه آنها صحیح و مورد اعتماد می باشد، چه در کتب رجالی به وثاقت و عدالت آن ها تصریح شده باشد، یا نشده باشد.(4)

علامه مامقانی شیخ صدوق را که از آنها به کثرت روایت کرده و به دنبال نام آنها جمله: «رضی اللّه عنه» آورده، فهرست کرده، سپس بیان میرداماد را نقل فرموده است.(5)

بر این اساس «علی بن عبد اللّه ورّاق» مورد اعتماد و استناد است و

ص: 17

روایت از ناحیه او صحیح و معتبر می باشد.

امّا دیگر راویان حدیث:

2 - سعد بن عبد اللّه

ابو القاسم، سعد بن عبد اللّه بن أبی خلف اشعری، از بزرگان محدّثان می باشد.

نجاشی پیشوای رجالیّون در حقّ او می نویسد:

شیخ طائفه، فقیه و چهره شاخص طائفه بود.(1)

شیخ طوسی رحمه الله نیز در حقّ او می نویسد:

جلیل القدر، واسع الأخبار، کثیر التّصانیف و ثقه می باشد.(2)

علاّمه حلی پس از نقل همان واژگان اضافه می کند:

شیخ طائفه، فقیه و وجیه طائفه بود و با امام عسکری علیه السلام دیدار کرده بود.(3)

سید ابن طاووس فرموده است:

بر وثاقت، عدالت و فضیلت او اتّفاق نظر هست.(4)

شهید ثانی نیز در این رابطه می نویسد:

در میان اصحاب ما اختلافی در جلالت، وثاقت و وفور علم او نیست.(5)

3 - احمد بن اسحاق

ابو علی، احمد بن اسحاق بن عبد اللّه بن سعد بن مالک بن أحوص

اشعری نیز از چهره های برجسته محدّثان بود.

ص: 18

نجاشی در حقّ ایشان می نویسد:

از امام جواد و امام هادی علیهماالسلام روایت کرده، از خواصّ اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام و وافد قمی ها بود.(1)

منظور از «وافِدِ قمی ها» این است که از سوی قمی ها، او به محضر ائمّه علیهم السلام می رسید و پرسش های قمی ها را وی از امامان علیهم السلام می پرسید و پاسخ های لازم را برای آنها می برد.(2)

شیخ وسی در حقّ او می نویسد:

شیخ قمی ها، وافِدِ قمی ها و از اصحاب خاصّ امام حسن عسکری بود و به محضر حضرت صاحب الزمان مشرّف شده بود.(3)

علاّمه نیز همان تعبیر را به کار برده، و به وثاقت او تصریح کرده است.(4)

کشی از ابو محمد رازی روایت کرده که امام هادی علیه السلام گروهی را توثیق نموده که احمد بن اسحاق نیز در میان آن ها بود.(5)

شیخ صدوق، احمد بن اسحاق را در میان وکلاء نام برده است.(6)

شیخ طبرسی نیز وی را از سفرا و ابواب مشهور برشمرده است.(7)

ص: 19

بررسی محتوایی

این حدیث شریف که با سند معتبر از محضر مقدّس امام حسن عسکری علیه السلام روایت شده، حقایق فراوانی را در بردارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

می شود، حجّتی در میان مردم نبوده است.

این گمان باطل است و هرگز امکان ندارد یک لحظه روی زمین خالی از حجّت باشد، ولی در آن فاصله چون پیامبر صاحب شریعت نبود، دوران فترت نامیده می شود، ولی پیامبران تبلیغی و اوصیای پیامبران پیشین در میان مردم بوده اند.

در ایّام تولّد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله حضرت عبد المطّلب حجّت خدا بود و حضرت ابوطالب وصی او بود.(1)

حضرت ابوطالب آخرین وصی حضرت ابراهیم علیه السلام بود.(2)

ودایع نبوّت در دست حضرت ابوطالب بود، که بعد از بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن ها را به پیامبر اکرم تقدیم نمود.(3)

وجود مقدّس حضرت بقیة اللّه اروحنا فداه، درگهواره به ابونصر خادم فرمود:

أنَا خاتَمُ الاْءوْصِیاء، وَ بی یَدْفَعُ اللّه ُ الْبَلاءَ عَنْ أهْلی وَ شیعَتی؛

من خاتم اوصیا هستم و به وسیله من خداوند بلاها را از خاندان و شیعیانم دفع می کند.(1)

و از خانه های شما صادر می گردد.(1)

در احادیث فراوان آمده است که چون قائم علیه السلام ظهور کند، زمین همه برکاتش را ظاهر می سازد.

در حدیثی آمده است:

حینَئِذٍ تُظْهِرُ الاْءرْضُ کُنُوزَها وَ تُبْدی بَرَکاتِها، فَلا یَجِدُ الرَّجُلُ مِنْکُمْ مَوْضِعا لِصَدَقَتِهِ وَ لا لِبِرِّهِ، لِشُمُولِ الْغِنی جَمیعَ الْمُؤْمِنینَ؛

در آن هنگام زمین گنج های خود را آشکار می کند و همه برکاتش را بیرون می کند، دیگر یکی از شما برای صدقات و مبرّاتش جا پیدا نمی کند، زیرا ثروت همه مؤمنان را فرامی گیرد.(2)

می فرماید:

فَما یَحْبِسُنا عَنْهُمْ إِلاّ ما یَتَّصِلُ بِنا مِمّا نَکْرَهُهُ وَ لا نُؤْثِرُهُ مِنْهُم ؛

یُمن دیدار ما را از آن ها باز نمی دارد، جز - گناهانی - که از آنها به ما می رسد، که ما آن را دوست نداریم و از آنها انتظار نداریم.(1)

روی این بیان تنها راه رسیدن ترک گناه و تنها مانع راه ارتکاب گناه می باشد.

زمین زندگی می کند و اینک در حدود 6000 سال از عمر شریفش می گذرد.

در احادیث فراوان وجود مقدّس امام زمان علیه السلام از نظر دیرزیستی و عمر طولانی به حضرت خضر تشبیه شده است.

جالب توجّه و شایان دقّت است که در ضمن یک حدیث طولانی از امام صادق علیه السلام آمده است که:

خداوند منّان فقط از این جهت به حضرت خضر عمر طولانی عطا کرده که برای امکان طول عمر امام زمان علیه السلام به او استدلال شود.(1)

در گستره زمین تنها یک حکومت حکمرانی می کند و آن حکومت حقّه یوسف زهراست که «دولة الزهراء» نامیده می شود.(1) و در چیدمان جهانی تنها یک سلیقه اعمال می شود و آن سلیقه حضرت فاطمه علیهاالسلام است که بنیانگذار حکومت جهانی، در توقیع شریف خود می فرماید:

وَ فی إِبْنَةِ رَسُولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله لی اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ؛

دختر رسول خدا بهترین الگوی من است.(2)

می باشد، و هر حدیثی را بررسی سندی کرده است، در جلد دوّم 292 حدیث آورده که در سند آن ها تردید نموده است.(1)

تعداد احادیث پیرامون غیبت و ظهور حضرت مهدی علیه السلام به قدری بالاست که یک شخصیّت معروف سعودی، یکصد از آنها را خالی از هر نقص و ایراد تشخیص داده، بر صحّت سند آن ها تأکید کرده است و همه آنها از منابع اهل سنّت و از طریق آن ها می باشد.

تأکید رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر غیبت حضرت مهدی علیه السلام در حدّی است که پیش از تولّد حضرت مهدی علیه السلام ده ها کتاب به نام: «الغیبة» در مورد غیبت آن حضرت تألیف شده است، که از آن جمله است:

1 - کتاب الغیبة، از ابو اسحاق ابراهیم بن صالح انماطی، از اصحاب امام باقر علیه السلام .(2)

2 - کتاب الغیبة، از ابو الفضل عبّاس بن هاشم ناشری، از اصحاب امام رضا علیه السلام .(3)

3 - کتاب الغیبة، از علی بن حسن بن علی بن فضال، از اصحاب امام هادی علیه السلام .(4)

4 - کتاب الغیبة، از ابو الحسن علی بن حسن بن محمد طائی جرمی، از اصحاب امام کاظم علیه السلام .(5)

5 - کتاب الغیبة، از ابو الحسن علی بن محمد سوّاق، معاصر امام

ص: 27

رضا علیه السلام .(1)

6 - کتاب الغیبة، از ابو الحسن علی بن عمر اعرج، معاصر امام رضا علیه السلام .(2)

7 - کتاب الغیبة، از ابو علی حسن محمد بن سماعه، از اصحاب امام کاظم علیه السلام .(3)

8 - کتاب الغیبة، از حسن بن علی بن ابی حمزه بطائنی، از اصحاب امام کاظم علیه السلام .(4)

و ده ها اثر دیگری که دیگر اصحاب ائمّه علیهم السلام پیرامون حضرت مهدی علیه السلام به عنوان «الغیبة» تألیف کرده اند و گزارش آن ها در کتب رجال و تراجم به ما رسیده است.

جالب توجّه است که تاریخ تألیف برخی از آنها بیش از یک قرن پیش از ولادت حضرت مهدی علیه السلام می باشد، مانند کتاب انماطی از اصحاب امام باقر علیه السلام .(5)

برخی از دشمنان اهل بیت علیهم السلام گفته اند که: پس از غیبت امام عصر علیه السلام ، احادیث غیبت مطرح شده!! در حالی که ده ها کتاب در این زمینه پیش از میلاد مسعود آن حضرت تألیف شده، که به چند نمونه از آن ها اشاره کردیم.

برخی دیگر از معاندان گفته اند که در طول غیبت صغری فقط از یک غیبت سخن می رفت، چون غیبت صغری به پایان رسید و چهارمین سفیر

ص: 28

حضرت درگذشت و کسی را به عنوان جانشین خود تعیین نکرد، صحبت از دو غیبت به میان آمد!!

و این تحریف تاریخ است، اینک برای اثبات دروغ بودن این سخن به کتاب شریف اصول کافی مراجعه می کنیم، که مؤلّف، آن در زمان غیبت صغری درگذشته و احادیث مربوط به دو غیبت را در آن با سلسله اسنادش از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که فرمود:

1) لِلْقائِمِ غَیْبتان، یَشْهَدُ فی إِحْداهُمَا المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ وَ لا یَرَوْنَهُ ؛

برای قائم علیه السلام دو غیبت است، در یکی از آنها همه ساله در موسم حج شرکت می کند، او مردمان را می بیند، ولی مردم او را نمی بینند.(1)

لِلْقائِمِ غَیْبَتانِ، إِحْداهُما قَصیرَةٌ وَ الاُْخْری طَوَیلَةٌ ؛

برای قائم علیه السلام دو غیبت است، یکی کوتاه و دیگری طولانی.(2)

3) لِصاحِبِ هذَا الاْءمْرِ غَیْبَتانِ، إِحْداهُما یَرْجِعُ مِنْها إِلی أَهْلِهِ، وَ الاُْخْری یُقالُ: هَلَکَ، فی أَیِّ وادٍ سَلَکَ ؛

برای صاحب این امر دو غیبت است، در یکی از آن ها به خاندانش مراجعه می کند، در دیگری گفته می شود: هلاک شده، یا به کجا رفته است؟!(3)

همه دوست و دشمن می داند که کتاب شریف کافی بعد از قرآن کریم معتبرترین کتاب حدیثی ما می باشد و نسخه های این کتاب در تمام دنیا

شایع است، و انتساب این کتاب به مؤلّفش قطعی می باشد و تاریخ وفات او

ص: 29

پیش از وفات علی بن محمد سمری (329 ق) است.

وجود این سه حدیث در کتاب کافی به تعبیر «غیبتان» برهان قاطع و دلیل روشنی است بر این که دشمنان اهل بیت از جعل و تزویر و دروغ به هیچ وجه پرهیز ندارند.

جالب توجّه است که پیامبر اکرم و ائمّه هدی علیهم السلام به هنگام سخن گفتن از غیبت حضرت ولی عصر علیه السلام ؛ با یک بیان قاطع ، شفّاف، روشن و استوار سخن گفته اند.

مثلاً در حدیث امام عسکری که محور بحث ما می باشد، آمده است:

وَ اللّه ِ لَیَغیبَنَّ غَیْبَةً ؛

به خدا سوگند، بی گمان، البتّه البتّه، غایب می شود، یک غایب شدنی که... (1)

در این جمله کوتاه چندین ادات تأکید به کار رفته، که از آن جمله است:

1) با جمله اسمیّه آمده است.

2) با واو قسم آمده.

3) لام تأکید در پاسخ قسم آمده

4) با نون تأکید ثقلیه مؤکّد شده.

ائمّه علیهم السلام از فصحای تاریخ و از بلیغان روزگار بودند و سخن آن ها همواره در حدّ اعلای بلاغت بود. استفاده از این همه ادوات تأکید در جایی که ضرورت نداشته باشد، عبث به شمار می آید و بر بلاغت آن ها

لطمه می زند.

جالب توجّه است که به کار بردن این همه ابزار تأکید منحصر به امام

ص: 30

عسکری علیه السلام نمی باشد، بلکه همه پیشوایان در مورد بیان غیبت آن حضرت، از چنین ادبیّاتی استفاده کرده اند و چنین ادوات تأکید را استخدام نموده اند، از جمله:

1 - پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

وَ الَّذی بَعَثنی بِالْحَقِّ بَشیرا لَیَغیبَنَّ الْقائِمُ مِنْ وُلْدی بِعَهْدٍ مَعْهُودٍ إلَیْهِ مِنّی ؛

سوگند به خداوندی که مرا به حق بشارت دهنده برانگیخته، قائم از فرزندانِ من، البته البتّه غایب می شود، با یک پیمانی که از من به او مقرّر شده است.(1)

در اینجا نیز رسول گرامی اسلام با آوردن:

1 - جمله اسمیه، 2 - واو قسم، 3 - لام تأکید، 4 - نون تأکید ثقیله

همانند ادبیّات امام عسکری علیه السلام را به کار برده است.

2 - مولای متّقیان در همین رابطه فرمود:

أَمّا لَیَغیبَنَّ حَتّی یَقُولُ الْجاهِلُ: ما للّه ِ فی آلِ مُحَمّد حاجَةٌ ؛

آگاه باشید که وی آن چنان غایب می شود که افراد نادان بگویند: خداوند هیچ نیازی به آل محمّد ندارد.(2)

در اینجا نیز «أما» تحریضیّه، جمله اسمیّه، لام تأکید و نون تأکید ثقیله به کار رفته است.

3 - امام صادق علیه السلام در همین زمینه فرمود:

أما وَ اللّه ِ لَیَغیبَنَّ إمامُکُمْ سِنینا مِنْ دَهْرِکُم ؛

ص: 31

آگاه باشید، به خدا سوگند، البتّه البتّه امام شما سالیان درازی غایب خواهد شد.(1)

در این حدیث نیز واو قسم، لام تأکید، نون تأکید ثقیله، جمله اسمیّه، و «أما تحریضیّه» به کار رفته است.

از روزنه آفتاب در داخل اطاق می تابید، امام صادق علیه السلام نگاهی به آن کردند و فرمودند: این آفتاب را می بینی؟ گفتم: آری. فرمود:

به خدا سوگند، امر ما از این خورشید روشن تر است.(1)

3) امیر مؤمنان علی علیه السلام در حدیث دیگری فرمود:

سوگند به خداوندی که رسولش را به حق برانگیخت، حتما آزموده خواهید شد، حتما غربال خواهید شد، در این غربال شدن ها افردی بالا می آیند که در زیر بودند، افرادی پایین می آیند که در بالا بودند، افرادی جلو می افتند که عقب مانده بودند و افرادی عقب می مانند که جلو افتاده بودند.(2)

4) امام صادق علیه السلام در ضمن یک حدیث طولانی از طوفان حضرت نوح سخن گفته، زمان پیش از ظهور را به مردمان عصر نوح تشبیه کرده، در پایان می فرمایند:

وَ کَذلِکَ الْقائِمُ، فَإِنَّهُ تَمْتَدُّ غَیْبَتُهُ، لِیَصْرُحَ الْحَقُّ عَنْ مَحْضِهِ، وَ یَصْفُوَ الاِْیمانُ مِنَ الْکَدِرِ، بِإِرْتِدادِ کلِّ مَن کانَت طیینَتُهُ خَبیثَةً ؛

همچنین دوران غیبت قائم علیه السلام به طول می انجامد، تا حق از باطل و ایمان خالص از تیره مشخّص گردد، با ارتداد همه کسانی که طینت آنها خبیث بوده است.(3)

5) امام صادق علیه السلام در ضمن حدیث دیگری فرمود:

لا بُدَّ لِلنّاسِ مِنْ أَنْ یُمَحَّصُوا وَ یُمَیَّزُوا وَ یُغَرْبَلُوا، وَ سَیَخْرُجُ مِنَ

الْغَرْبالِ خَلْقٌ کَثیرٌ ؛

ص: 33

به ناگزیر مردم باید آزموده شوند، تا شناخته شوند، غربال گردند و جمع کثیری از غربال خارج می شود.(1)

6) در حدیث دیگری فرمود:

به خدا سوگند، همانند شیشه شکسته می شوید، به خدا سوگند همانند سفال شکسته می شوید، شیشه یکبار دیگر بر می گردد و همانند اول می شود، ولی سفال هرگز به حالت اولیّه بر نمی گردد.(2)

7) امام صادق علیه السلام با تعبیرات مختلفی وضع رقّت بار شیعیان را در عصر غیبت به تصویر کشیده اند، که یک نمونه آن داستان سدیر صیرفی است، که با گروهی از شیعیان به محضر رئیس مذهب، حضرت امام صادق علیه السلام مشرّف می شوند، می بینند که امام علیه السلام روی خاک ها نشسته، همانند مادر داغ فرزند دیده گریه می کند و خطاب به حضرت بقیّة اللّه می فرمایند:

سرور من! غیبت تو خواب از دیدگانم ربوده، راه تنفّس را بر من گرفته، آرامش خاطرم را از من سلب کرده است.

چون مقداری آرام می شوند، از علّت آن پریشانی می پرسند، می فرماید:

امروز در جفر و جامعه اوضاع آخر الزّمان را می دیدم، میلاد قائم علیه السلام ، طول غیبت، عمر طولانی آزمون سخت شیعیان، پدید آمدن شک و تردید در دل آنان را در اثر طول غیبت و ارتداد آن ها را از دین خود، مشاهده کردم وغم های عالم بر دلم فروریخت.(3)

جاهلی مرده است. این احادیث از احادیث متواتر از طریق شیعه و سنی می باشد.(1)

در حدیث بالا از ارتداد و پدیدار شدن شکّ و تردید سخن رفته است.

ابن بابویه، پدر شیخ صدوق، کتاب مستقلّی پیرامون حیرت و سردرگمی شیعیان در عصر غیبت نوشته، آن را «الإمامة والتّبصرة» نام نهاده است.

در این کتاب از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود:

إِنَّ لِصاحِبِ هذَ الاْءمْرِ غَیْبَةً، اَلْمُتَمَسِّکُ فیها بِدینِهِ کَالْخارِطِ لِلقِتاد ؛

برای صاحب این امر غیبتی است که چنگ زدن به دین در آن زمان، همانند کندن خار با دست می باشد.(2)

نکند و در برابر ما اهل بیت کاملاً تسلیم باشد.(1)

امّا کسی که ثابت قدم باشد و در فتنه ها نلغزد، پاداش عجیبی دارد که امام سجّاد علیه السلام می فرماید:

مَنْ ثَبَتَ عَلی مُوَالاتِنا فی غَیْبَةِ قائِمِنا أَعْطاهُ اللّه ُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ أَلْفِ شَهیدٍ مِنْ شُهَداءِ بَدْرٍ وَ اُحُدٍ ؛

هر کس بر موالات ما استوار باشد، در زمان غیبت قائم ما علیه السلام ، خداوند عزّ وجلّ پاداش هزار شهید از شهدای بدر و احد به او عنایت فرماید.

در ده ها حدیث از سختی دینداری در عصر غیبت سخن رفته و به پاک کردن خار با دست و نگهداشتن آتش در دست تشبیه شده است.

در این حدیث به یک نکته اشاره شده و آن این که استواری در دین فقط با عنایت خاصّ حق تعالی امکان پذیر می باشد، و لذا فرموده است:

به خدا سوگند، او غایب می شود، غیبتی که در آن از هلاکت رهایی نمی یابد، جز کسی که خداوند او را در اعتقاد به امامت آن حضرت ثابت و استوار نموده باشد.(2)

امّا این که چه کنیم تا خداوند ما را در اعتقاد خود ثابت بدارد، در آخرین فراز از حدیث شریف بیان شده است:

1) خداوند او را بر قول به امامت آن حضرت ثابت بدارد ؛

2) خداوند به او توفیق دعا برای تعجیل در امر فرج عنایت فرماید.(1)

روی این بیان «دعا برای تعجیل در امر فرج» که «تنها ره رهایی» می باشد، آن نیز باید با توفیق حضرت احدیّت باشد، اگر خداوند انسان را به حال خود رها کند، آن چنان در فراز و نشیب زندگی راه را گم می کند، که هم خودش را فراموش می کند، هم منشأ این همه بدبختی و سیه روزی را متوجّه نمی شود و هم در صدد چاره جویی بر نمی آید.

سرچشمه همه بدبختی ها و حوادث تلخ جهان، غیبت مولاست، همه مشکلات جانکاه و مصائب جانفرسای زندگی از اینجا نشأت می گیرد که دست ما به دامن مولای ما نمی رسد.

تأسّف بارتر این که به این نکته نیز توجّه نداریم و در نتیجه به فکر چاره جویی نیز نیستیم.

هر کسی که به سعادت جامعه بیندیشد، باید جامعه را به درد و درمان این مصائب رهنمون گردد، وجدان به خواب رفته را بیدار کند، درد و درمانِ آن را به آنها یادآوری کند و به جامعه انسان ها تفهیم کند که همه مشکلات جهان از غیبت صاحب و مولا نشأت می گیرد و تنها درمان آن این است که دسته جمعی به سوی خداوند روی آورده، از خداوند منّان تعجیل در فرج آن حضرت را مسألت نماییم.

اگر دُرِّ گران بهایی در یک خانه گم شود، همه اهل خانه بسیج می شوند و در راه پیدا کردن آن دست از پا نمی شناسند، تا گم شده خود را بیابند.

بیش از دوازده قرن است که حجّت و مولای خود را در پشت پرده غیبت

ص: 37

گم کرده اند و هرگز در صدد کنار زدن این سدهای آهنین نیستند، با این همه مشکلات دست و پنجه نرم می کنند، ولی در صدد چاره جویی بر نمی آیند.

یکی از عزیزان سفر کرده، که فانی در عشق و ارادت به حضرت ولی عصر علیه السلام بود، مرحوم حاج مهدی جعفریان، که از هیئت امنای مسجد مقدّس جمکران بود، نقل می کرد: عصر سه شنبه ای از تهران به مقصد مسجد مقدّس جمکران به قم آمدیم، پس از زیارت کریمه اهل بیت به مسجد مقدّس جمکران مشرّف شدیم، پس از انجام اعمال مسجد از جمکران به سوی قم حرکت کردیم.

در اثنای راه سید بزرگواری را دیدیم که پیاده به سوی مسجد در حرکت می باشد، ماشین را نگه داشتیم، فلاکس آب را در دست گرفتیم، پس از عرض سلام و ادای احترام عرض کردیم، آب خنکی است، که از تهران آورده ایم، اجازه می فرمایید به محضرتان تقدیم کنیم.

پس از کسب اجازه لیوان را پر کردیم به خدمتشان تقدیم نمودیم.

عرضه داشتیم که کجا انشاء اللّه؟

فرمودند: به مسجد جمکران می روم.

عرضه داشتیم: برای فرج آقا بقیة اللّه دعا بفرمایید.

فرمودند: آن وظیفه شیعیان ماست.

این جمله اگر چه صریح بود، ولی همانند همه تشرّفات، ذهن ما به آن منتقل شد.

آنگاه در حالی که نیمی از آب لیوان را میل کرده بودند فرمودند:

شیعیان ما به اندازه این نصف لیوان به ما اعتنا ندارند، اگر روزی در وسط بیابان به نصف لیوان آب نیاز پیدا کنند، تا به آن دسترسی پیدا

ص: 38

نکرده اند، از پای نمی نشینند، ولی بیش از 1200 سال است که ما را گم کرده اند و به دنبال ما نیستند و درصدد جستجو بر نمی آیند.

سپس اضافه کردند:

این همه مردم که به مسجد جمکران مشرّف می شوند، هر کدام به دنبال مشکل خود هستند، یکی مریض دارد، دیگری خانه می خواهد، سومی مشکل ازدواج دارد، هر کدام به دنبال مشکل خویش هستند، چند نفر از اینها فقط به خاطر ما می آیند؟!

در مشهد مقدّس مرد بزرگواری به نام آقای مولوی قندهاری داشتیم، که از وکلای مرحوم آیة اللّه اصفهانی بود. در غالب تشرّفات خود به مشهد مقدّس، به خدمتشان مشرّف می شدیم و از محضرشان مستفیض می گشتیم.

غالبا به ما توصیه می کرد، که هر وقت به حرم مشرّف می شوید، در حرم مطهّر فقط برای فرج مولا دعا کنید و چیزی از حوائج خود را بر زبان نیاورید، هنگامی که از حرم بیرون آمدید، به خدمت شیخ حرّ عاملی مشرّف شوید و حوائج خود را از ایشان بگیرید.

شیخ حرّ عاملی، صاحب کتاب گرانسنگ «وسائل الشیعة» در صحن مطهّر بقعه و ضریح دارد واز محدّثان بزرگ شیعه می باشد.

نکته مهمّ در توصیه مرحوم آقای مولوی قندهاری این است که حوائج شما هر چه باشد، افرادی چون شیخ حرّ عاملی می توانند آن را برآورده کنند ولذا قدر موقَف را بدانید و وقت خود را در حرم مطهّر به این مسائل هزینه نکنید، در حرم مطهّر فقط برای تعجیل در امر فرج دعا کنید که حاجت مشترک همه انسان ها می باشد، که اگر این حاجت برآورده شود،

ص: 39

دیگر حاجتی باقی نخواهد بود، و اگر این حاجت برآورده نشود، بر آورده شدن دیگر حوائج، مشکلی را نخواهد گشود.

از این رهگذر، بر همه ما فرض است که در رأس همه حوائج خود، برای فرج مولا دعا کنیم، که فرج ما نیز در آن نهفته است و تعبیر بسیار ظریف:

وَ أَکْثِرُوا الدُّعاءَ بِتَعْجیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذلِکَ فَرَجُکُمْ ؛

برای تعجیل در امر فرج بسیار دعا کنید که فرج شما نیز در آن است.(1)

به آن اشاره دارد.

اگر این دریاها دو برابر(1) یا هفت برابر شود باز هم کلمات الهی پایان پذیر نمی باشد.(2)

آن مقدار از کلمات الهی که قابل عرضه بر انسان ها می باشد، به تعبیر حدیث شریف 27 حرف می باشد، که دو حرف آن توسّط پیامبران بر مردم عرضه شده، و مردم با دانش و بینش خود آن ها را تجربه کرده، در مقام عمل از آن ها بهره گرفته اند، 25 حرف دیگر را حضرت بقیّة اللّه می آورد.(3)

بر این اساس 2112 برابر علم موجود توسّط آن حضرت بر این دانش موجود افزوده می شود.

«ادیسون» با اختراع برق، یک علم بر هزاران علم موجود افزود، چهره دنیا دگرگون شد.

در زمان ما اختراع کامپیوتر، یک علم بر هزاران علم موجود افزوده شد، چهره جهان به کلّی دگرگون گردید.

اگر روزی حضرت بقیّة اللّه بیاید، بر هزاران دانش موجود، نه 100%، نه 200% بلکه 1250% بیفزاید، دیگر چهره جهان برای ما قابل ترسیم نیست.

از این رهگذر هنگامی که علی بن جعفر علیهماالسلام از برادرش حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام تقاضا می کند که عصر ظهور را برای ایشان ترسیم نماید، می فرماید:

یا بُنَیَّ! عُقُولُکُمْ تَضْعَفُ عَنْ ذلِکَ وَ أحْلامُکُم تَضیقُ عَنْ حَمْلِهِ، وَ لکِنْ إِنْ تَعیشُوا فَسَوْفَ تُدْرِکُونَهُ؛

پسرم! عقل های شما از درک آن ناتوان هستند و افکار شما از تحمّل

ص: 41

آن عاجزند، اگر زنده بمانید و آن زمان را درک کنید، خواهید فهمید.(1)

از این حدیث استفاده می شود که افکار و اندیشه های ما قدرت تصویر آن زمان را ندارند، حتّی اگر امام معصوم آن را ترسیم کند، ما نمی توانیم به عمق آن برسیم، زیرا الفبای آن را در اختیار نداریم.

مثل ما نسبت به عصر ظهور، مَثل یک جنین است نسبت به این دنیا.

هنگامی که حضرت بقیّة اللّه تشریف بیاورد، دست کیمیا اثر خود را بر سر بندگان الهی قرار می دهد، عقل های آن ها بالا می رود و قدرت دریافت آن دانش برتر را پیدا می کنند.(2)

هرکس به پیشرفت علم و تکنولوژی علاقه مند است، باید شب و روز برای تعجیل در امر فرج دعا کند.

چهره های برجسته در تاریخ تشیّع و از بهترین یاران مولای متّقیان می باشد و پسر ابوبکر بودن برای او جرم نمی باشد.

اینجا به بحث طولانی نیاز هست که صفحات محدود این نوشتار این اجازه را به ما نمی دهد، در کتاب «سیره حکومتی حضرت مهدی علیه السلام » به تفصیل در این رابطه سخن گفته ایم.

بر اساس روایات فراوان حُمَیرا زنده می شود و حضرت بقیّة اللّه ارواحنا فداه انتقام مادرش حضرت زهرا علیهاالسلام را از او می گیرد.(1)

قُنفُذ و مولای قنفذ زنده می شوند و انتقام خون حضرت محسن علیه السلام از آن ها گرفته می شود.(2)

قتله کربلا زنده می شوند و انتقام خون سالار شهیدان علیه السلام و دیگر شهیدان دشت کربلا از آن ها گرفته می شود.(3)

خدا را به عظمت حضرت زهرا علیهاالسلام قسم می دهیم که از بقیّه دوران غیبت صرف نظر بفرماید و در ظهور منتقم خون محسن زهرا و علی اصغر کربلا علیهم السلام تعجیل بفرماید.

«لا یَنالُ عَهْدِی الظّالِمینَ» ؛

پیمان من به ستمکاران نمی رسد.

جالب توجّه است که در تورات نیز از امامت به عنوان عهد و پیمان الهی تعبیر شده است.(1)

در فرازی از حدیث بالا آمده است:

بر عهد امامت باقی نمی ماند جز کسی که خداوند منّان از او برای ولایت ما پیمان گرفته باشد.(2)

بر فراز منبرها، مردم را وادار به توبه کنید و آن ها را فرمان بدهید که برای فرج حضرت حجّت علیه السلام دعا کنند و تعجیل در فرج و ظهور آن حضرت را از خداوند بخواهند.

دعا برای فرج مانند نماز میّت نیست که واجب کفایی باشد و با انجام دادن یک عدّه از دیگران ساقط شود، بلکه همانند نمازهای یومیّه است، که بر هر فردی از افراد مکلّفین واجب است که آن را انجام دهند.(1)

جانم به فدایت، اگر من چنین زمانی را درک کنم، چه عملی را انجام دهم؟ حضرت فرمود:

یَا زُرَارَةُ إِنْ أَدْرَکْتَ ذَلِکَ الزَّمَانَ فَأَدِمْ هَذَا الدُّعَاءَ:

اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی.

پس دعای معرفت را آموزش داد.(1)

تصمیم گرفتم که از آنجا دور نشوم، تا امام هادی علیه السلام را ببینم و از عاقبت کار او آگاه شوم.

پس او را دیدم که بر اسبی سوار است، مردمان در دو طرف جادّه صف کشیده اند، به او تماشا می کنند، چون چشمم به جمالش افتاد، محبّت او در دلم قرار گرفت، شروع کردم برای او دعا کردن و از خدا خواستن که شرّ متوکّل را از او دور بگرداند.

امام هادی علیه السلام در میان دو صف حرکت می کرد، به چپ و راست نگاه نمی کرد، فقط به یال مرکب خود می نگریست.

من تمام این مدّت برای سلامتی اش دعا می کردم.

هنگامی که به مقابل من رسید، با تمام چهره به من نگاه کرد و فرمود:

اِسْتَجابَ اللّه ُ دُعاءَکَ، وَ طَوَّلَ عُمْرَکَ وَ کَثَّرَ مالَکَ وَ وُلْدَکَ ؛

خداوند دعایت را مستجاب کرد، به تو عمر طولانی عطا فرمود، اموال و اولادت را فراوان نمود.

از هیبت و وقارش بر خود لرزیدم و در میان دوستانم بر زمین افتادم.

پرسیدند: چه شد؟ چرا به این حال افتادی؟! چیزی نگفتم، گفتم: ان شاء اللّه خیر است.

به اصفهان بازگشتیم، خداوند درهای کرمش را، به برکت دعای آن حضرت، به رویم گشود، امروز چون درِ خانه ام را می بندم هزار هزار درهم ثروت درخانه دارم، علاوه بر اموالی که در بیرون از خانه دارم، خداوند ده فرزند به من عطا فرموده و بیش از هفتاد سال عمر کرده ام و معتقد به امامت آن حضرت می باشم، که از درون قلب من خبر داد و خداوند دعایش را در

ص: 49

حقّ من مستجاب نمود.(1)

این شخص که از مقام و عظمت امام هادی علیه السلام خبر نداشت، فقط نگران سلامتی آن حضرت شده، برای سلامتی آن حضرت دعا کرده، امام علیه السلام برای او دعا کرده و خداوند منّان چنین برکتی به عمر و ثروت و فرزندانش عنایت فرموده است.

اگر ما نیز بخواهیم که یوسف زهرا، گوشه چشمی به ما کند، باید شب و روز برای تعجیل در امر فرج آن حضرت دعا کنیم، تا به این وسیله لطف و کرم و عنایت آن حضرت به طرف ما معطوف شود.

از امام صادق علیه السلام پرسیدند:

چرا به هنگام یاد کردن حضرت مهدی علیه السلام با لقب «قائم» بر می خیزیم؟ در پاسخ فرمود:

زیرا برای آن حضرت یک غیبت طولانی هست و این لقب به قیام و تشکیل حکومت آن حضرت اشعار دارد، به جهت شدّت رأفت به دوستان و حسرت غربت، به هر کسی که آن حضرت را با این لقب یاد می کند، نظر لطف و مرحمت می فرماید.

شایسته است هنگامی که این لقب برده شد، بنده خاضع در مقابل مولا برخیزد، چون مولای جلیل با چشم لطف و محبّت به سوی او می نگرد.

پس برخیزد و از خداوند منّان تعجیل در فرج آن حضرت را مسألت نماید.(2)

اگر یوسف زهرا فقط با بردن نام نامی و لقب گرامی «قائم» به آن شخص

ص: 50

نظر لطف و مرحمت نماید، بسیار ظاهر و آشکار است که به فردی که برای فرج آن حضرت دعا کند، چه نظر و لطف و مرحمتی خواهد داشت.

روی این بیان، دعا برای فرج نزدیک ترین و مطمئن ترین وسیله برای جلب عنایت آن حضرت می باشد.

از این رهگذر هنگامی که دعبل خزاعی در اشعار معروف خود از قیام شکوهمند آن حضرت سخن گفت، امام رضا علیه السلام برخاستند، دست مبارک خود را بر سر نهاده، در مقابل نام آن حضرت احترام کردند و برای فرج آن حضرت دعا فرمودند.(1)

جالب توجّه است که امام صادق علیه السلام بیش از یک قرن پیش از میلاد آن حضرت و امام رضا علیه السلام بیش از نیم قرن پیش از تولّد آن حضرت چنین تعظیم و تکریم نمودند و برای تعجیل در فرج آن حضرت دعا فرمودند.

پس ما که در دریای متلاطم عصر غیبت فرورفته ایم و امواج سهمگین فتنه ها را بر شانه های خود احساس می کنیم، چگونه برای تعجیل در امر فرج تضرّع نکنیم؟!

ص: 51

خدایا! آنچه را که دوست می دارد و دیدگانش با آن روشن می شود، در مورد خودش، ذریّه اش، خانواده اش، اموالش، شیعیان و دشمنانش عنایت بفرما.

دشمنانش را از آنچه می هراسند بر سرشان فرود آور، و به آن حضرت در مورد دشمنانش آنچه دوست دارد و با آن دیدگان ولی ات روشن می شود بنمایان، دل های ما و دل های مؤمنان را تشفّی عنایت بفرما.(1)

و این که در فرج منتقم خود از دشمنانت تعجیل فرموده، آنچه را به او وعده داده ای به انجاز برسانی، ای صاحب جلال و کرم.

راوی پرسید: این دعا در حقّ کیست؟ امام کاظم علیه السلام فرمود:

ذلِکَ الْمَهدیُّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّه ُ عَلیه وَآله ؛

او همان مهدی آل محمّد علیهم السلام می باشد.

آن گاه فصلی در اوصاف کریمه و علایم ظهور حضرتش سخن گفت.(1)

خدایا بر محمّد و آل محمد درود بفرست، و بر مشعل فروزانت در میان بندگان، که به اذن تو به سویت فرامی خواند و به فرمان تو قیام می کند، از سوی رسول تو ابلاغ رسالت می نماید.

خدایا! چون او را ظاهر کردی، وعده هایت را به انجاز برسان، یارانش را به سوی او گسیل بدار، او را یاری کن و یارانش را نیرومند بگردان، او را به برترین آرزوهایش برسان، خواسته هایش را اجابت فرما و به وسیله او مجد و عظمت پیامبر اکرم و خاندانش را تجدید بفرما.(1)

با توجّه به شهادت مولای متّقیان در سال چهل هجری و ولادت امام عصر علیه السلام در سال دویست و پنجاه و پنج هجری، معلوم می شود که امیر مؤمنان علیه السلام بیش از دویست و پانزده سال پیش از ولادت امام زمان در فراق آن حضرت چنین سوز و گدازی دارد، پس شیعیان مبتلا به درد فراق و گرفتار در امواج فتنه ها و آماج تیرهای دشمنان، در تمام اوقات شبانه روزی، به ویژه در قنوت های نماز چگونه تضرّع نموده، دست نیاز به سوی پروردگار دراز نموده، از حوادث جانکاه روزگار شکایت کرده، رفع اضطرار از جهان خلقت را با امضای فرج آن حضرت مسألت نمایند.

آنگاه شهید از امام صادق و امام باقر علیهماالسلام روایت کرده که این قنوت امیر مؤمنان علیه السلام را در قنوت های نمازها، به ویژه در روزهای جمعه بخوانند.(1)

اَللّ-هُمَّ اَرِنِ-ی الطَّلْعَةَ الرَّشیدَةَ وَالْغُرَّةَ الْحَمیدَةَ، وَاکْحُلْ ناظِری بِنَظْرَةٍ مِنّی اِلَیْهِ، وَعَجِّلْ فَرَجَهُ، وَسَهِّل مَخْرَجَهُ وَاَوْسِعْ مَنْهَجَهُ وَاسْلُکْ بی مَحَجَّتَهُ، وَاَنْفِذْ اَمْرَهُ، وَاشْدُدْ اَزْرَهُ، وَقَوِّ ظَهْرَهُ، وَاعْمُرِ اللّهُمَّ بِه بِلادَکَ، وَاَحْیِ بِه عِبادَکَ ؛

خدایا! آن طلعت رشید و پیشانی ستوده را به من بنمایان، دیدگانم را با یک نگاه به سوی او مزیّن بفرما، در فرجش تعجیل نما، و راهش را فراخ بگردان، مرا در راه او وارد کن، فرمانش را نافذ و توانش را مستحکم کن، زمین را توسّط او آباد نما و بندگانت را به دست او زنده بگردان.(1)

محدّث قمی از سید بن طاووس نقل کرده که فرموده است:

این صلوات مروی از مولای ما حضرت مهدی صلوات اللّه علیه است، و اگر ترک کردی تعقیب عصر جمعه را به جهت عذری، پس ترک مکن این صلوات را هرگز، به جهت امری که مطّلع کرده ما را خداوند جلّ جلاله به

آن.(1)

متن کامل این صلوات را شیخ طوسی در مصباح و غیبت نقل فرموده، در فرازی از آن آمده است:

اَللّ-هُمَّ وَصَلِّ عَلی وَلِیِّکَ، الْمُحْیی سُنَّتَکَ، الْقائِمِ بِاَمْرِکَ، الدّاعی اِلَیْکَ، الدَّلیلِ عَلَیْکَ، حُجَّتِکَ عَلی خَلْقِکَ، وَخَلیفَتِکَ فی اَرْضِکَ، وَشاهِدِکَ عَلی عِبادِکَ.

اَللّ-هُمَّ اَعِزَّ نَصْرَهُ، وَمُدَّ فی عُمْرِه، وَزَیِّنِ الاَْرْضَ بِطُولِ بَقائِه ؛

بار الها! درود بفرست بر ولیِّ خود، که زنده کننده سنّت تو، قیام کننده به فرمان تو، دعوت کننده و راهنما به سوی تو، حجّت تو در میان بندگان، جانشین تو در روی زمین و گواه تو بر بندگانت می باشد.

خدایا نصرتش را گرامی، عمرش را طولانی و زمین را با طول عمرش مزیّن فرما.(2)

شایسته است که آن ساعت را به دعا برای فراج اختصاص بدهند.

رَأیْتُ مِنْ شَرٍّ اِسْتَغْفَرْتُ اللّه َ لَکُمْ ؛

اعمال شما بر من عرضه می شود، آنچه خیر در آن ببینم، خدای را بر آن سپاس گویم و آنچه شرّ در آن ببینم، برای شما طلب مغفرت می نمایم.(1)

امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه شریفه فرمود:

منظور از مؤمنان ائمّه علیهم السلام می باشند.(2)

در احادیث فراوان آمده است که اعمال مردمان روزهای پنجشنبه بر پیامبر اکرم و ائمّه علیهم السلام عرضه می شود.(3)

صفّار در مورد عرض اعمال بر پیامبر اکرم و ائمّه هدی علیهم السلام 86 روایت نقل کرده است.(4)

این حدیث از امام باقر علیه السلام به این تعبیر آمده است:

إِنَّ أْعْمالَ الْعِبادِ تُعْرَضُ عَلی نَبِیِّکُمْ، کُلِّ عَشِیَّهِ الْخَمیسِ، فَلْیَسْتَحیی أَحَدُکُمْ أَنْ یُعْرِضَ عَلی نَبِیِّهِ الْعَمَلَ الْقَبیحَ ؛

اعمال بندگان شامگاه هر پنج شنبه بر پیامبرتان عرضه می شود، هر یک از شما حیا کند از اینکه عمل زشتی را بر پیامبر خود عرضه بدارد.(5)

سماعه گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود:

چرا پیامبر خدا را محزون می کنید؟!

ص: 60

یکی از حاضران گفت: ما چگونه آن حضرت را محزون می کنیم؟ فرمود:

أما تَعْلَمُونَ أَنَّ أَعْمالَکُمْ تُعْرَضُ عَلَیْهِ، فَإِذا رَأی فیها مَعْصِیَةً، ساءَهُ ذلِکَ، فَلا تَسُوؤُا رَسُولَ اللّه ِ وَ سُرُّوهُ ؛

مگر نمی داند که اعمال شما بر آن حضرت عرضه می شود، هنگامی

که معصیتی در آن مشاهده کند غمگین می شود، پس رسول خدا را محزون نکنید، بلکه مسرور نمایید.(1)

ای کاش همه منتظران ظهور، این حدیث را نصب العین خود قرار بدهند و بدانند که گناهان ما موجب رنجش خاطر حضرت بقیّة اللّه اروحنا فداه می شود، برای اینکه قلب شریف آن حضرت را بیش از این آزرده نکنیم، از ارتکاب گناهان اجتناب کنیم و در مقابل، موجبات مسرّت خاطر آن حضرت را فراهم کنیم.

یکی از مهم ترین موجبات مسرّت قلب شریف یوسف زهرا علیهماالسلام کمک کردن به برادران ایمانی می باشد.

داود رقّی عازم حج بود، به پسر عمویش مبلغی انفاق نمود، هنگامی که در مدینه به محضر امام صادق علیه السلام رسید، فرمود:

ای داود، نامه اعمال تو، روز پنجشنبه بر من عرضه شد، صله ارحامت را به پسر عمویت دیدم و خوشحال شدم.(2)

ای کاش هر یک از خوانندگان گرامی، یک عمل صالح و انفاق شایسته و عمل ماندگار ارزشمندی برای شادی و مسرّت قلب شریف حضرت بقیّة

ص: 61

اللّه انجام دهند.

در برخی از احادیث عرض اعمال آمده است که:

اعمال امّت هر روز دوشنبه و پنجشنبه بر پیامبر اکرم و ائمّه هدی علیهم السلام عرضه می شود.(1)

علاّمه مجلسی از صحیح مسلم نیز نقل کرده که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

هر هفته دو بار، روز دوشنبه و روز پنجشنبه اعمال مردم بر من عرضه می شود.(2)

آنگاه از سید ابن طاووس نقل کرده که در «جمال الاسبوع» فرموده است:

عرض اعمال در روز دوشنبه و پنجشنبه در آن لحظات پایانی روز است.(3)

خوشا به حال آن بنده ای که در این روز با اعمال صالح و شایسته اش موجب شود که بر لب های نازک تر از گل یوسف زهرا لبخند رضایتی نقش ببندد.

خوشا به حال کسی که نامه عملش را در این دو روز با دعا بر فرج مولا پایان دهد و پایان بخش اعمالش دعا برای فرج مولا باشد و نظر لطف و محبّت آن حضرت را به این وسیله به خود جلب نماید.

امّت اسلامی دو قرن و نیم شب های نیمه شعبان را احیاء نگه می داشتند، ولی راز قداست آن را نمی دانستند، تا در بامداد شب نیمه شعبان 255 هجری دوازدهمین امام از برج عصمت و طهارت طلوع کرد، پس راز قداست شب نیمه شعبان بر همگان آشکار گردید.

امام صادق علیه السلام می فرماید:

هر پنجشنبه اعمال بر من عرضه می شود، چون هلال کامل شود و شب نیمه شعبان فرا رسد، اعمال بر رسول خدا و امیر مؤمنان عرضه می شود، آنگاه در دیوان حکیم استنساخ گردد.(1)

روی این بیان شام پنجشنبه که پایان هفته است، اعمال یک هفته بر حجّت خدا عرضه می شود و در آخر هر ماه اعمال یک ماه عرضه می شود و در شب نیمه شعبان اعمال یک سال به امضای حجّت خدا می رسد، تا در لوح محو و اثبات عرضه شود.

برخی از عاشقان حضرت بقیة اللّه ارواحنا فداه، تقویم جالبی در اسلام آباد پاکستان چاپ می کنند که از پانزده شعبان آغاز می شود و در پانزده شعبان پایان می یابد.

تقویم هایی که بر اساس اوّل ژانویه، اوّل فروردین و اوّل محرم چاپ می شوند، همه اش قراردادی است و تحریف هایی در آن ها شده است، مثلاً تقویم های قمری می بایست از اوّل ربیع الاول شروع شود، که اوّل هجرت می باشد، ولی در عهد خلیفه دوّم دسیسه ای رخ داد، برای کم رنگ کردن لیلة المبیت مولا، آن را دو ماه عقب کشیدند و از اوّل محرّم قرار دادند، و لذا ابتکار «مشتاقان نور» در چاپ تقوم «نور» و قرار دادن آن از روز

ص: 63

میلاد نور، جالب توجّه و شایان دقّت است.

به هر حال شب نیمه شعبان باید همه عاشقان نور و منتظران ظهور، لحظه ای غفلت نکنند و همه لحظات شب مبارک نیمه را با دعا برای فرج مولا سپری کنند.

به ویژه کسانی که توفیق زیارت امام حسین علیه السلام را در آن شب پیدا کنند، که ارواح صد و بیست و چهار هزار پیامبر در آن شب زیر قبّه سالار شهیدان گرد می آیند و فرشتگان برای عرض ادب و تقدیم سلام به پیشگاه حجّت خدا روی زمین می آیند.

امام صادق علیه السلام فرمود:

هر کس بخواهد صد و بیست و چهار هزار پیامبر با او مصافحه کند، در شب نیمه شعبان به زیارت امام حسین علیه السلام شرفیاب شود، که ارواح پیامبران در آن شب برای زیارت امام حسین علیه السلام رخصت می طلبند، پس به آنها اجازه داده می شود.(1)

در فرازی از دعای مأثور در شب نیمه شعبان آمده است:

اَلّلهُمَّ فَصَلِّ عَلی خاتِمِهِمْ وَ قائِمِهِم الْمَسْتُورِ عَنْ عَوْالِمِهِمْ وَ أَدْرِکْ بِنا أَیّامَهُ وَ ظُهُورَهُ وَ قِیامَهُ، وَ اجْعَلْنا مِنْ أَنْصارِهِ، وَ اقْرِنْ ثارَنا بِثارِهِ، وَ اکْتُبْنا فی أَعْوانِهِ وَ خُلَصائِهِ، وَ أحْیِنا فی دَوْلَتِهِ ناعِمینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غانِمینَ، وَ بِحَقِّهِ قائِمینَ وَ مِنَ السُّوءِ سالِمینَ یا أَرْحَمَ الرّاحِمینَ ؛

بارخدیا! بر خاتم و قائم آنها درود بفرست، که از عوالم آنها مخفی می باشد، خدایا ایّام مبارک ظهور وقیامش را برای ما نصیب گردان، ما را از یاورانش قرار بده، خون ما را به خون او مقرون بگردان، ما را

ص: 64

از یاران و نزدیکانش ثبت و ضبط بفرما، ما را در دولت او متنعّم بفرما و از مصاحبت او برخوردار بنما، ما را به ادای حقوقش موفّق بدار و از هر ناپسندی سالم نگهدار، ای مهربان ترین مهربانان.(1)

یوسف زهرا تحسّس کنید.

گلواژه «تحسُّس» با «تجسُّس» یک فرق اساسی دارد:

تجسّس به معنای جستجو کردن عیوب دیگران است.

تحسّس به معنای جستجو کردن بر اساس احساس و عواطف بشری

است.

به تعبیر دیگر: تحسّس در خیر و تجسّس در شرّ به کار می رود.(1)

هر کس که عاطفه دارد و حوادث تلخ و احساس کُش روزگار هنوز همه عواطف و احساساتش را از بین نبرده، باید برای رسیدن به یوسف زهرا، مردانه بپاخیزد و در اماکن و مواقف مربوطه به جستجو بپردازد.

شب های جمعه شب زیارتی امام حسین علیه السلام است، هرگز شب جمعه ای پس نمی آید که حضرتش در حرم سالار شهیدان حضور پیدا نکند.

شب های عرفه، عید قربان، عید فطر، لیالی قدر و دیگر شب های زیارتی مخصوص، هرگز از این فیض عظمی غفلت نمی ورزد.

شب های مبعث و میلاد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و عید غدیر، شب های زیارتی مولای متّقیان است و بدون تردید در حرم مولای متّقیان حضور پیدا میکند.

روزهای عرفه همه ساله در عرفات هستند و در مراسم حج شرکت می کنند.

شیعیان منتظر باید در هر مناسبتی در اماکن مربوطه حضور یافته، پس از توبه و انابه، با احساس خاصّ و عواطف پاک، به تحسّس و جست و جوی یوسف زهرا علیهماالسلام بپردازند.

بر فارغ التّحصیلان مکتب انتظار است که گامی فراتر نهاده، در مکتب

ص: 66

تحسّس ثبت نام نموده، با الفبای مکتب تحسّس آشنا شوند.

در شب بیست و سه ماه رمضان، دعای معروف «الّلهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ» وارد شده است.

در متن روایت تصریح شده که آن را در شب 23، در همه ماه، در طول روزگار، در هر لحظه ای که برای تو میسّر گردد، آن را در حال ایستاده، نشسته، در حال سجده و در هر حالی تکرار کن.(1)

یکی از پیشتازان عرصه مهدویّت نقل کرد که مرحوم آیة اللّه خوئی قدس سره فرمودند:

من بیش از پنجاه سال است که ملتزم هستم در قنوت های نماز این دعا را بخوانم.

و چیزی از سخنانش نمی شنیدم.

آنگاه یک مناجات طولانی از آن حضرت نقل کرده که در فرازی از آن آمده است:

وَاَنْ تَاَْذَنَ لِفَرَجِ مَنْ بِفَرَجِه فَرَجُ اَوْلِیائِکَ وَاَصْفِیائِکَ مِنْ خَلْقِکَ، وَبِه

تُبیدُ الظّالِمینَ وَتُهْلِکُهُمْ، عَجِّلْ ذلِکَ یارَبَّ الْعالَمینَ... ؛

و این که اجازه بدهی به فرج کسی که فرج اولیا و برگزیدگان از مخلوقاتت به فرج او بستگی دارد و به وسیله او ستمگران را نیست و نابود کنی، پس در آن تعجیل فرما ای پروردگار عالمیان.

پس از اتمام سجده حمّاد پرسید: مگر آن شخص خود شما نیستید؟ فرمود:

لا ذاکَ قائِمُ آلِ مُحمَّدٍ علیهم السلام ؛

نه، او قائم آل محمّد علیهم السلام می باشد.(1)

ما نیز به پیروی و به فرمان پیشوایان معصوم، در طول سال، در هر فرصتی و در هر حال، به این دعای معروف به: دعای فرج، رطب اللّسان هستیم و به پیروی از مقام شامخ مرجعیّت، در قنوت نمازها به خواندن آن مداومت داریم.

اوصاف آن حضرت را بر شمرده است.(1)

بر همه منتظران ظهور و شیفتگان آن امام نور است که در شب و روز عید غدیر به یاد مولا باشند و برای تعجیل در امر فرج آن حضرت دست به دعا بردارند.

مَعَ إِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ صَلّی اللّه ُ عَلَیْه وَآلِه ؛

از خداوندی که مقام تو را گرامی داشته و ما را به سبب شما گرامی داشته است، مسألت می کنم که طلب خون تو را در خدمت امام نصرت یافته از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله برای من ارزانی بدارد.(1)

و در فرازی دیگر آمده است:

وَاَنْ یَرْزُقَنی طَلَبَ ثارِکُمْ مَعَ اِمامٍ مَهْدِیٍّ ظاهِرٍ ناطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْکُمْ ؛

و این که خونخواهی شما را برای من روزی کند، در محضر امام هدایتگر، ظاهر و ناطق به حق از شما.(2)

روی این بیان باید در تمام لحظات روز عاشورا به یاد منتقم خون امام حسین علیه السلام و دیگر مظلومان در راستای تاریخ بود، و در تمام لحظات، به ویژه در مجالس و مراسم عزاداری سالار شهیدان، برای فرج و تعجیل در فرج آن دست انتقام الهی دعا نمود.

بر این اساس لازم است عاشقان ظهور و شیفتگان آن امام نور، در تمام مشاهد مشرّفه، اماکن مقدّسه و محافل مربوط به خاندان عصمت و طهارت، از دعا برای تعجیل در امر فرج غفلت نکنند، تا به این وسیله عنایت و مرحمت آن حضرت را به سوی خود معطوف بدارند و رضایت خاطر حجّت خدا را فراهم آورند.

در پایان به این نکته اشاره می کنیم که: آیا امام زمان به دعای ما نیاز دارد؟

نه، هرگز، بلکه این ما هستیم که به جلب خاطر آن حضرت علیه السلام نیاز داریم و دعا برای فرج، یکی از راه های جلب نظر و عنایت آن حضرت می باشد.

و لذا باید بیشترین دعا در مسجد الحرام، دعا برای تعجیل در امر فرج باشد.

محمد بن عثمان دوّمین سفیر از سفرای اربعه می گوید:

آن حضرت را در کنار خانه خدا، در قسمت مستجار دیدم که از استار کعبه گرفته بود و عرضه می داشت:

اَلّلهُمَّ اِنْتَقِمْ لی مِنْ أعْدائِکَ ؛

خدایا، انتقام مرا از دشمنانت بگیر.(1)

ما نیز باید به پیروی از امام زمان خود، از استار کعبه گرفته، برای تعجیل در امر فرج آن حضرت دعا کنیم.

شهید علیه السلام افتاده، برای متقم خون حضرت محسن دعا می کنند و از خالق منّان تعجیل در امر فرج آن حضرت را مسألت می نمایند.

مشاهده قبور ائمّه بقیع از دیگر عوامل یادآوری مظلومیّت اهلبیت و غربت آنان در وطن خود می باشد و هر قلب آگاهی را به مهم ترین عامل این غربت که همان غیبت حضرت حجّت است، متوجّه می نماید و از اعماق دل دعا برای تعجیل در امر فرج را به دنبال می آورد.

اَشَدِّهِمْ لَهُ حُبّا، وَ اَطْوَعِهِمْ لَهُ طَوْعا، وَاَنْفَذِهِمْ لاَِمْرِهِ، وَاَسْرَعِهِمْ اِلی مَرْضاتِه، وَاَقْبَلِهِمْ لِقَوْلِه، وَاَقْوَمِهِمْ بِاَمْرِه.

وَارْزُقْنِی الشَّهادَةَ بَیْنَ یَدَیْهِ حَتّی اَلْقاکَ وَ اَنْتَ عَنّی راضٍ ؛

خداوندا! زمین را به دست او پر از عدل و داد بفرما، همان گونه که پر از جور و ستم شده است.

خداوندا! به وسیله او بر فقرای مسلمین، بر بیوگان و بینوایان مسلمانان منّت بگذار.

خدایا! مرا از بهترین دوستان و شیعیان آن حضرت قرار بده.

خدایا! مرا از کسانی قرار بده که بیش از همه او را دوست می دارد، بیش از همه از او فرمان می برد، بیش از همه اوامرش را اجرا می کند، بیش از همه برای جلب رضایتش تلاش می کند، بیش از همه سخنانش را می پذیرد و بیش از همه فرمانش را انجام می دهد.

خدایا! شهادت در رکاب آن حضرت را به من روزی بفرما، تا تو را در حالی ملاقات کنم که از من راضی هستی.(1)

با توجّه به جایگاه رفیع امام سجّاد علیه السلام عظمت این فرازها آشکار می شود. امام سجّاد که خود حجّت خدا و جدّ بزرگوار امام زمان علیه السلام می باشد، در مورد فرزندش این گونه دعا کرده است.

امام سجّاد علیه السلام در سال 95 هجری به شهادت رسیده، و حضرت بقیة اللّه ارواحنا فداه در سال 255 متولد شده است. در نتیجه به هنگام این دعا بیش از 160 سال به تولّد آن حضرت باقی بود.

اگر امام سجّاد علیه السلام صد و شصت سال پش از ولادت آن حضرت اینگونه

ص: 76

دعا می کند، ما که در عصر غیبت و در تاریکی شب های دیجور زمان زندگی می کنیم، چگونه باید تضرّع و التماس نماییم.

امام سجّاد علیه السلام که خود حجّت خدا و جدّ اعلای امام زمان علیه السلام می باشد، اگر این گونه در برابر آن حضرت خضوع می کند، ما چه واژه هایی پیدا کنیم، که بتوانیم از جایگاه رعیّت آن حضرت، در برابرش عرض ادب نماییم.

بسیار شایسته است یکبار دیگر این فرازها را با توجّه قرائت کنیم و جایگاه رفیع و مضامین بلند آن را به خاطر بسپاریم، تا به ضرورت تواضع در برابر آن حجّت خدا پی ببریم.

و اگر توفیق تشرّف به زیارت خانه خدا پیدا کردیم، همین الفاظ را در روز عرفه در صحرای عرفات با توجّه کامل تکرار کنیم.

فرج خود دعا می کند:

بر محمّد و آل محمّد درود بفرست و در فرج ولیّت، از باب ترحّم بر مؤمنان تعجیل بفرما.

شیخ عبد علی بحرانی کوفی گوید: با خود گفتم شاید این شخص امام عصر علیه السلام باشد، در همان لحظه آن شخص از مقابل ضریح به سمت پشت ضریح حرکت کرد، من نیز در جهت مخالف او حرکت کردم تا روی در روی، او را ملاقات کنم ؛ ولی او را ندیدم. به سرعت از حرم خارج شدم، از خادمین و دیگران درباره او سؤال کردم، کسی چیزی نمی دانست. به ذهنم رسید شاید از سمت ایوان طلا خارج شده است، در صحن شریف گشتم ولی او را ندیدم، لذا یقین کردم که این شخص وجود نازنین امام عصر علیه السلام بود، که این گونه برای فرج خود دعا می کرد.(1)

در امرِ فرجِ خونخواهِ سالار شهیدان آمده است.

در فرازی از زیارتی که ابو حمزه ثمالی از امام صادق علیه السلام روایت کرده، آمده است:

اَللّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ، إِشْفِ صَدْرَ الْحُسَیْنِ، اَللّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ، اُطْلُبْ بِدَمِ الْحُسَیْنِ ؛

خدایا! ای پروردگار امام حسین، سینه امام حسین را بهبودی عنایت کن، خداوندا! ای پروردگار حسین علیه السلام خون حسین را بطلب.(1)

ما نیز از بیان کشّاف الحقایق، امام جعفر صادق علیه السلام الهام گرفته، عرضه می داریم:

یا ربّ الحسین، إشف صدر الحسین، بظهور الحجّة ؛

یا ربّ الحجّة، إشف صدر الحجّة، بظهور الحجّة ؛

یا ربّ المؤمنین، إشف صدور المؤمنین، بظهور الحجّة.

15 رجب 1433 ق.

سالروز ارتحال جانگداز

عقیلة العرب، حضرت زینب کبری علیهاالسلام .

علی اکبر مهدی پور

ص: 80

می باشد و باید در هر امر مشکلی، کوچک و بزرگ، به او پناه برند واستغاثه نمایند و بدانند که با کوچکترین توجه و توسّل به آن جناب، نظر مرحمت آن حضرت را متوجّه خود خواهند دید.

2. باید بدانند که حقیقت انتظار فرج حضرت - که از افضل عبادات است - آن است که هر فرد شیعه و مسلمان، در اعمال و رفتارش در معاشرت ها و معاملات و عبادات ؛ خود را به رنگ غیر مسلمان درنیاورد و از مسیر صحیح اسلامی قدمی فراتر نگذارد و همانطور که امام صادق علیه السلام امر فرموده، هر صبح و شام با عرض سلام و اخلاص به حضرتش تجدید عهد نماید و بر فراقش گریان باشد و شب و روز از خداوند بخواهد که هدایت کننده خلق، نجات دهنده بشر را از پس پرده خارج نماید و اگر کسی لفظا منتظر فرج باشد، ولی در محمل رفتارش خلاف انتظار باشد، مورد سخط الهی است و بداند که حوادث خطرناک این عصر و زمان ایمان او را خواهد ربود.

الّلهمّ صلّ علی محمّد وأهل بیته وعجّل اللهمّ لولیّک الفرج، واجعلنا من أعوانه وأنصاره، وأرنا فی آل محمّد ما یأملون و فی عدوّهم مایحذرون والسلام علینا وعلی عباد اللّه الصالحین.

فی 12 شهر شعبان المعظّم 1392 ق.

سید کاظم تبریزی

[2]

بسم اللّه الرّحمن الحریم

الحمد للّه الّذی خَلَقنا وهدانا إلی معرفته وأرشدنا إلی أبواب رحمته وجعلنا من محبّی أولیائه وصیّرنا من المنتظرین لخاتم أصفیائه، أعنی حجّة ابن الحسن المهدی عجّل اللّه تعالی ظهوره وأکرمنا برؤیته وفرّج عنّا بدولته.

ص: 82

تمام جهان هستی طفیل وجود حجّت حق بوده و ریزه خوار خوان احسانش می باشند. مدح و ثنا شکر الطاف بیکرانش بر جمیع امّت مرحومه از اهمّ واجبات است. و در این زمان که مردم غفلت از حق دارند و دوران فتنه هاست، بر جمیع شیعیان فرض است که در تمام مجالس عمومی و خصوصی و بعد از صلوات واجبه و مستحبّه، از خداوند تعجیل در ظهور عزیزش را خواستار و قبل از همه خواسته های خود، از خداوند تبارک و تعالی بخواهند که به زودی به دوران غیبت آن امام مبین خاتمه دهد و دوران ظلم و جور را پایان بخشد.

در عرض سلام به پیشگاه مقدّسش صباحا و مساءً کوشا و پیوسته منتظر امر فرج بوده، در فراق و دوری اش اشکبار باشند و در جمیع حوادث متوجّه به آن حضرت بوده، و از او نجات خود را بخواهند و سعی نمایند در جمیع اعمال و رفتار به گونه ای باشند که رضای او در آن است.

بر خطبا و وعّاظ محترم فرض و واجب است که در منابر مردم را آشنا و متوجّه به حضرتش نموده، که درست ایمان بیاورند و حالت انتظار فرج را در عامّه مردم و به جود آورند. أعاذنا اللّه وایّاکم عن الغفلة.

الّلهمّ صلّ وسلم وزد وبارک علی محمّد وأهل بیته الطّاهرین، سیّما ولیّ اللّه الأعظم حجّة بن الحسن روحی فداه، اللهمّ عجّل فرجه وسهّل مخرجه وکثّر أعوانه وأنصاره واجعلنا منهم.

الدّاعی والملتمس الدّعاء من إخواننا المؤمنین

السیّد محمّد هادی الحسینی المیلانی

[3]

بسم اللّه الرحمن الرحیم

الحمد للّه الذی أنعم علینا بالإسلام وهدانا إلی معرفة أئمّة الکرام وصیّرنا

ص: 83

من منتظری خاتم أوصیائه العظام، والصّلاة علی أشرف أنبیائه ورسله بمحمّد وآله الطّاهرین المکرّمین، سیّما الإمام الأعظم والغوث المعظّم، صاحب العصر والزّمان عجّل اللّه فرجه الشریف.

در این لحظات حسّاس و اوضاع آشفته جهان، که ایمان و اعتقادات و معنویّات مردم شیعه و مسلمان جهان در معرض خطر است، وظیفه خطبا و گویندگان جامعه مسلمان است که تمام مردم را متوجّه به پناه دهنده عالم و غوث اعظم الهی امام عصر ارواحنا له الفداء نمایند و در تمام مجالس و منابر برای تعجیل در ظهور آن بزرگوار دعا نموده و مردم را بر توسّل و استغاثه به آن جناب وادار نمایند، که به زودی آثار عظیم و برکات آن ظاهر خواهد شد.

بر کافّه شیعیان و مسلمانان است که لحظه ای از توجّه غفلت نورزند و منتظر حقیقی آن جناب باشند و در جمیع اعمال با سایر طبقات بشر غیر مسلمان فرق داشته باشند و طبق فرمایش حضرت جعفر بن محمّد الصادق علیه السلام بر غیبتش اشک ریزان، و از دربار عظمت حقّ جلّ و علا تعجیل فرجش را خواستار باشند.

الّلهمّ صلّ علی حبیبک وصفیّک محمّد و آله وعجّل فرج ولیّک وأنجز له ما وعدته وأرنا دولته واجعلنا فی حزبه وأنصاره.

الّلهمّ أعذه من شرّ جمیع خلقک وانصره وانتصر به لدینک. ولا حول ولا قوّة الاّ باللّه والسّلام علی إخوانی المنتظرین لفرجه الشریف خیر ختام.

حرّره الدّاعی لهم:

شهاب الدین الحسینی المرعشی النجفی

این سه بیانیّه چهل سال پیش، در آستانه نیمه شعبان 1392 ه.ق. در پاسخ به نامه شیخ عابد حسین هندی، امام جمعه مسجد صاحب الزمان لکهنو صادر و منتشر شده است.

در همین رابطه بیانیّه دیگری از زعیم حوزه علمیّه نجف اشرف به

ص: 84

دست ما رسیده، که متن آن را در زیر می آوریم.

[4]

بسمه تعالی

پوشیده نیست که اخبار مشتمل بر حقّ و ترغیب و انتظار فرج و ظهور حضرت خاتم الأوصیاء و بقیّة اللّه فی الأرضین حجّة بن الحسن صلوات اللّه علیهما وعجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، بیش از اندازه مرقوم است. چنانکه انتظار فرج حضرتش نیز یکی از عبادات مورد ترغیب مؤکّد در اخبار است.

بنابراین بسیار شایسته و به موقع است که حضرت را در همه احوال منظور و مذکور خود، در سرّ و علانیه ساخته و به ذکر حال و مقال آن حضرت، که مایه برقراری جهان و دوام روزی خلق در آن است و درخواست تعجیل فرج مبارک و میمونش از درگاه ذی الجلال، که موجب پایداری عدل و امان است، رطب الّلسان باشیم و مزید برکات وجودش را از

پیشگاه پروردگار رؤف، اعمّ از غیبت و حضورش همیشه خواستار گردیم.

والسلام علیکم ورحمة اللّه برکاته.

فی 12 رمضان المبارک 97 ه.

ابوالقاسم الموسوی الخوئی

ص: 85