كشكول جبهه

مشخصات کتاب

سرشناسه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،1388

عنوان و نام پدیدآور: كشكول جبهه/ مؤ سسه فرهنگى نور.

مشخصات نشر:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان ، 1388.

مشخصات ظاهری:نرم افزار تلفن همراه و رایانه

موضوع : دفاع مقدس

تقديم به

آنانكه به نداى حضرت امام خمينى قدس سره لبيك گفتند و به سوى جبهه هاى نور عليه ظلمت ، و حق عليه باطل شتافتند و بهترين ايام زندگى خود را در سنگرها بسر بردند .

آنانكه سالها است عاشقانه در مقابل دشمنان اسلام و انقلاب ، و توطئه هاى همه جانبه استكبار جهانى بسركردگى آمريكا ايستاده اند .

آنانكه بار ديگر پيروزى خون بر شمشير را در تاريخ تحقق بخشيدند .

آنانكه در زندانهاى عراق قلبشان براى پيروزى حق و نابودى باطل مى طپد .

آنانكه در دل شب بپا مى خيزند و دست به دعا برداشته و از خدا نصرت حق و تداوم انقلاب اسلامى را تا ظهور مهدى موعود (روحى له الفداء) مسئلت مى كنند .

آنانكه جز به اسلام ، به چيز ديگرى نمى انديشند .

آنانكه جان خود را خالصانه در راه خدا فدا نمودند .

آنانكه معلول شدند ، اما علت مبقيه انقلاب اسلامى هستند .

آنانكه با توحيد كلمه در راه اعتلاء كلمه توحيد در سراسر جهان بپا خاسته اند و ايثارگرانه در راه تحقق اهداف مقدس انقلاب جهانى اسلام گام بر مى دارند .

آنانكه با تمام وجود در راه سازندگى كشور تلاش مى كنند .

انگيزه تحرير

در چند نوبتى كه توفيق يافتم با حضور در جبهه ، از سنگرنشينان و رزمندگان جان بر كف ، درس عشق و ايثار بياموزم و بر اساس برنامه هاى تنظيم شده قبلى ، اين افتخار را پيدا كردم كه در مناطق جنگى ، پادگانها و قرارگاههاى نظامى ، و گاهى در خطوط مقدم ، به بهانه تبليغ ، و در واقع

براى كسب نورانيت و معنويت در كنار اين عزيزان باشم . در اين انديشه بودم كه اين زاهدان شب و شيران روز ، اوقات فراغتشان را چگونه مى گذرانند . مخصوصاً در بعضى خطوط مقدم حتى خروج از سنگر بسيار سخت و دشوار است و اين عزيزان تنها در مواقع ضرورى از داخل سنگر بيرون مى آيند و بيشترين ساعات خود را در سنگرها بسر مى برند .

اين مطلب را با بعضى از رزمندگان و مسئولين عقيدتى سياسى در ميان گذاشتم و نظر آنان را در اين رابطه جويا شدم . در مجموع احساس شد كتب متناسب با شرائط حاكم در جبهه ها در جهت تقويت بنيه فرهنگى و معنوى آنان مى تواند در اين مهم نقش مؤ ثرى داشته باشد .

بر اين اساس تصميم گرفتم اين مجموعه را كه مشتمل بر مطالب متنوع سودمند در ابعاد سياسى فرهنگى ، اخلاقى عرفانى ، تاريخى اجتماعى است ، در قالب داستان و حكايت ، مواعظ كوتاه و كلمات قصار ائمه هدى ، سخنان حكيمان و عارفان ، و اشعار شعراء تدوين نمايم ، و براى جلوگيرى از كسالت و خستگى خوانندگان ، دهها فكاهى و معما در ضمن مطالب مطرح سازم . و آن را در آستانه دهه فجر ، و نهمين سالگرد پيروزى انقلاب شكوهمند اسلامى و نودمين ماه جنگ تحميلى به حضورتان تقديم دارم .

شايان ذكر است اين كتاب در دوران دفاع مقدس تنظيم و تدوين يافت و مشتمل بر حدود چهارصد موضوع بود ، و با توجه به هدف تحرير و تنوع مطالب كشكول جبهه ناميده شد .

پس از

اينكه به لطف پروردگار ، و با درايت امام مسلمين ، و پايمردى امت اسلام ، جنگ تحميلى با پذيرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد خاتمه يافت ، بنظر رسيد ديگر موضوع منتفى است و كتاب مذكور چندان مفيد واقع نشود . به همين خاطر بيش از هفت سال به همان صورت باقى ماند و در جهت چاپ و نشر آن اقدام نشد .

اخيراً پس از تاءمل و مشورت با بعضى دوستان ، به اين نتيجه رسيديم كه هنوز همان نياز زمان تحرير در سطوح مختلف احساس مى شود .

علاوه مى توان با تغييرات متناسب ، آن را به صورتى تنظيم نمود كه مورد استفاده تمام اقشار جامعه قرار گيرد .

سرانجام تصميم گرفته شد با تغييرات لازم ، حذف بعضى موارد و افزودن مطالب متنوع ديگر ، اين كتاب تحت عنوان هزار و يك لطيفه در دو جلد تدوين و تنظيم ، و به حضور علاقمندان تقديم شود .

اللهم وفقنا لماتحب و ترضى

مؤ سسه فرهنگى نور

1) عنايت حق

امام عسگرى از آباء و اجداد طاهرينش ، از اميرمؤ منان امام على عليه و عليهم الصلاة و السلام از پيامبر اكرم نقل مى كند :

خداى تبارك و تعالى فرمود : من سوره فاتحه الكتاب را بين خود و بنده ام تقسيم كرده ام . پس نيمى از آن براى من ، و نيم ديگر براى بنده من مى باشد . و براى بنده من است هر چه از من طلب كند ، يعنى آنچه از من بخواهد به او عطا مى كنم .

هنگامى كه عبد گويد : بسم اللّه الرحمن الرحيم

خداوند

جل جلاله فرمايد : بنده من ، به نام من آغاز كرد . بر من لازم است كارهايش را به نفع او تمام كنم و نواقص امور او را تكميل نمايم و احوال او را مبارك سازم .

وقتى عبد مى گويد : الحمد لله رب العالمين

خداوند مى فرمايد : بنده ام مرا ستايش كرد و دانست كه نعمتهاى او از جانب من است ، و بلاهائى كه از او دفع مى گردد بواسطه فضل و لطف من است ، پس شما گواه باشيد كه من نعمتهاى اخروى را به نعمتهاى دنيوى او خواهم افزود ، و عذاب آخرت را از او دفع مى كنم چنانچه بلاى دنيا را از او برطرف ساختم .

آنگاه كه عبد مى گويد : الرحمن الرحيم

خداوند مى فرمايد : بنده ام گواهى داد كه من رحمن ورحيم هستم . شما را گواه مى گيرم كه حظ وافر و بهره كامل از رحمت و عطاى خويش به او عنايت كنم .

زمانى كه مى گويد : مالك يوم الدين

خداوند مى فرمايد : همانطور كه بنده ام اعتراف كرد من مالك روز جزاء هستم ، من نيز حساب او را در قيامت آسان مى كنم . حسنات او را مى پذيرم و از سيئات او مى گذرم .

وقتى عبد مى گويد : اياك نعبد

خداوند مى فرمايد : بنده من راست گفت . او فقط مرا مى پرستد . شما را گواه مى گيرم كه ثوابى به عبادت او بدهم كه همه مخالفان پرستش من بر او غبطه خورند (1) .

هنگامى كه بنده مى گويد : اياك نستعين

خداى عزوجل مى

فرمايد : بنده ام از من يارى طلبيد و به من پناهنده شد . پس شما را گواه مى گيرم كه او را در كارهايش يارى كنم و در سختيها دستگيرى نمايم .

عبد مى گويد : اهدنا الصراط المستقيم صراط الذين انعمت عليهم

خداوند فرمايد : اين بخش از سوره براى بنده من است و براى اوست هر چه بخواهد . دعا يش را اجابت كنم و آرزويش را بر آورم ، و از آنچه ترسيد او را ايمن سازم .

2) عابد ريا كار

عابدى گفت : سى سال نمازم را در صف اول جماعت بجا آوردم ، ولى ناگزير همه را اعاده كردم . زيرا روزى دير به جماعت رسيدم و در صف اول جائى نيافتم . چون در صف دوم به نماز ايستادم ، احساس كردم از اينكه در صف اول نيستم ناراحت و شرمسارم . در نتيجه هر طورى بود خود را در صف اول جاى دادم و نمازم را با آرامش خاطر خواندم .

آن روز دانستم همه نمازهاى سى ساله ام به ريا آلوده بوده ، چون مى خواستم خود رابه مردم بنمايانم كه پيوسته از نماز گزاران صف اول جماعت بوده ام و در اين امر از ديگران پيشى گرفته ام .

3 )خلاصه علوم

دانشمندى از شخصى پرسيد : چرا به تحصيل علم نمى پردازى ؟

گفت : خلاصه همه علوم را بدست آورده ام . دانشمند : خلاصه علوم چيست ؟

پاسخ داد : پنج چيز است .

1 - تا راستى هست ، دروغ نگويم .

2 - تا حلال هست ، دست به سوى حرام دراز نكنم .

3 - تا زمانى كه از تفتيش عيوب خود فارغ نشوم به جستجوى عيوب مردم نپردازم .

4 - تا خزانه رزق خداوند به پايان نرسد به هيچ كس التجاء نبرم .

5 - تا قدم در بهشت ننهم ، از كيد شيطان و غرور نفس اماره غافل نباشم .

4) فوت وقت

عارفى گويد : فوت وقت نزد اصحاب حقيقت از فوت روح شديدتر است . زيرا فوت روح ، انقطاع از خلق است ، و فوت وقت ، غفلت و انقطاع از خالق .

5) مجلس شعر و ادب

روزى در مجلسى ، حكيم خاقانى را زير دست فرد بى فضل و كمالى نشاندند . وى ناراحت شد و اين رباعى را خطاب به آن شخص سرود :

اگر فروتر نشست خاقانى

نه او را عيب و نه ترا ادب است

قل هو الله نيز در قرآن

زير تبت يدا ابى لهب است

6) فراريان قيامت

از اميرمؤ منان على عليه السلام پرسيدند : مراد از آيه شريفه (2) :

يَومَ يَفِرُّ المَرءُ مِن اَخيهِ وَ اُمِّهِ وَ اَبيهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنيهِ چه كسانى هستند ؟

حضرت فرمود : كسى كه در فرداى قيامت از برادرش فرار مى كندقابيل است كه از هابيل مى گريزد .

كسى كه از مادرش مى گريزد موسى است . (3)

كسى كه از پدرش (4) مى گريزد ابراهيم است .

كسى كه از همسرش فرار مى كند لوط است .

كسى كه از پسرش مى گريزد نوح (5) است .

البته اين به عنوان بيان يكى از مصاديق است و مفهوم آيه اختصاص به اين مورد ندارد .

7) وصيت سگ

گويند : سگ گله اى بمرد . چون صاحبش خيلى آن را دوست داشت ، او را در يكى از مقابر مسلمين دفن كرد . خبر به قاضى شهر رسيد . دستور داد او را احضار كنند و بسوزانند . زيرا او سگ خود را در قبرستان مسلمانان بخاك سپرده است . وقتى او را دستگير كردند ، و نزد قاضى آوردند ، گفت : اى قاضى ، اين سگ وصيتى كرده كه مى خواهم به شما عرض كنم تا بر ذمه من چيزى باقى نماند .

قاضى پرسيد : وصيت چيست ؟

آن مرد گفت : هنگامى كه سگ در حال موت بود به او اشاره كردم كه همه اين گوسفندان از آن تو است . پس وصيت كن كه آنها را به چه كسى بدهم .

سگ به خانه شما كه قاضى شهر هستيد اشاره كرد . اينك گله گوسفندان حاضر و آماده ،

و در اختيار شما است .

قاضى با تاءثر و تاءسف گفت : علت فوت مرحوم سگ چه بود ؟ آيا به چيز ديگرى وصيت نكرد ؟ خداوند به نعمات اخروى بر او منت نهد و تو نيز به سلامت برو . چنانچه آن مرحوم وصاياى ديگرى داشت ما را آگاه گردان تابه آن عمل كنيم .

به اين ترتيب چوپان از مرگ نجات يافت (6) .

8) گريه محتضر

جوان عابدى هنگام مرگ ، خانواده خود را ديد كه گرد او حلقه زده اند و گريه مى كنند .

پس رو به پدرش كرد و گفت : اى پدر ، چرا گريه مى كنى ؟

گفت : پسرم فراق تو و تنهائى خود را بياد مى آورم اشك از ديدگانم جارى مى شود .

خطاب به مادرش گفت : مادرم ، تو چرا گريه مى كنى ؟

گفت : گريه من به خاطر غم فقدان تو است . عمرى من و پدرت زحمت كشيديم كه عصاى دوران پيرى ما باشى ، اكنون از ميان ما مى روى و ما را تنها مى گذارى .

پس به همسرش گفت : چه چيزى ترا به گريه وا داشته است ؟

گفت : اينكه نيكى ترا از دست مى دهم و به غير تو نيازمند مى شوم .

آنگاه از فرزندانش پرسيد : شما چرا مى گرييد ؟

گفتند : به خاطر يتيمى و خوارى پس از تو .

پس جوان عابد به آنان نگريست و گريست .

خانواده اش پرسيدند : تو چرا گريه مى كنى ؟

پاسخ داد : شما براى خودتان مى گرييد ، من هم

بر خود مى گريم .

آيا چه كسى براى سفر طولانى كه در پيش دارم مى گريد ؟

چه كسى به خاطر كمى زاد و توشه من اشك مى ريزد ؟

چه كسى براى من در آن خانه خاكى و تنگ و تاريك قبر گريان است ؟

چه كسى براى بدى اعمال و سوءحساب من مى نالد . ؟

آيا در ميان شما كه عزيزترين افراد نسبت به من هستيد ، و من نيز عزيزترين افراد نسبت به شما هستم ، كسى هست كه براى وقوف من در مقابل پروردگار براى رسيدگى اعمال بگريد ؟

اين بگفت ، و آهى جانكاه كشيد و بمرد . (7)

9) خانه حق

خانه حق را بيا آباد كن

تا توانى قلب مؤ من شاد كن

قلب مؤ من خلوت خاص خداست

قلب مؤ من قبله اهل صفاست

قلب مؤ من مخزن اسرار حق

منظر و آئينه ديدار حق

با نبى فرمود خلاق جهان

من نگنجم در زمين و آسمان

قلب مؤ من منزل و جاى من است

در دل بشكسته ماءواى من است

10) معماى زن سه شوهره

سؤ ال : آن كدام زنى است كه در يك روز از سه شوهر سه مهريه گرفته ، و در پايان روز بى شوهر است ؟

جواب : زنى باردار كه از شوهرش طلاق گرفته و پس از ساعتى وضع حمل كند ، مهرش را به طور كامل دريافت نمايد ، و عده اش با وضع حمل تمام است . پس به نكاح شوهر دوم در آيد و قبل از عروسى طلاق بگيرد و نصف مهرش را اخذ كند ، و غير مدخول بها عده ندارد . آنگاه شوهر سوم پس از عروسى بميرد و زن مهرش را بگيرد(8) .

11) نام محمد و على

پيامبر اكرم فرمود :

هر كس چهار فرزند پسر داشته باشد و نام مرا بر يكى از آنان نگذارد در حق من جفا كرده است (9) .

همچنين حضرت اباعبداللّه الحسين عليه السلام فرمود : اگر صد پسر مى داشتم نام همه را على مى گذاشتم (10) .

12) حروف قرآن

قرآن مجيد 114 سوره ، 6234 آيه ، 76440 كلمه ، و 332322 حرف دارد .

شيخ بهائى تعداد حروف تهجى قرآن را به اين ترتيب ذكر مى كند(11) .

الف - 40792 ________ باء - 1140

تاء - 1299 ________ ثاء - 1291

جيم - 3293 ________ حاء - 1179

خاء - 2419 ________ دال - 4398

ذال - 4840 ________ راء - 10903

زاء - 9583 ________ سين - 4591

شين - 25133 ________ صاد - 1282

ضاد - 1200 ________ طاء - 840

ظاء - 9320 ________ عين - 1020

غين - 7499 ________ فاء - 2500

قاف - 5240 ________ كاف - 22000

لام - 14591 ________ ميم - 20560

نون - 2036 ________ واو - 13700

هاء - 700 ________ ياء - 502

13) موعظه عابد

عابد زاهدى در ميان بنى اسرئيل 180 سال به پرستش خداوند يكتا مشغول بود و لحظه اى او را معصيت نكرد . خبر عبادت آن عابد به ملائكه رسيد .

يكى ازفرشتگان از خداوند سبحان اجازه خواست تا اين عابد را زيارت كند .

خداوند اجازه داد . ملك از آسمان فرود آمد . شش روز در مقابل عابد ايستاد و عابد با او سخنى نگفت و توجه ننمود .

پس ملك به عابد گفت : مرا مى شناسى ؟

عابد پاسخ داد : معرفت پروردگارم مرا از شناخت تو باز داشت .

ملك : آيا نمى خواهى بدانى من كيستم ؟ من فرشته اى هستم كه مشتاق ديدار تو بودم .

پس به خدمت تو آمدم و تقاضا دارم مرا موعظه كنى .

عابد گفت : ترا به ده چيز توصيه مى كنم . پس خوب توجه كن تا آنها را بفهمى .

هم عالم باش و هم جاهل ، هم مبغض و هم محب ، هم راغب و هم زاهد ، هم سخى و هم بخيل ، هم شجاع و هم عاجز .

ملك : چگونه ممكن است هم عالم باشم هم جاهل ، هم سخى باشم و هم بخيل ؟

عابد پاسخ داد : عالم به خدا باش و به غير او جاهل .

دوستان خدا را دوست ، و دشمنان او را دشمن بدار

نسبت به دنيا زاهد باش ، و نسبت به آخرت راغب .

نسبت به دنيا و ما فيها سخى باش و نسبت به دين خود بخيل .

در طاعت خدا شجاع باش و از معصيت او عاجز(12) .

14) مجادله بهلول

روزى بهلول از در خانه ابوحنيفه مى گذشت . شنيد با شاگردان خود مى گويد : امام صادق عليه السلام سه مطلب مى گويد كه من آنرا نمى پسندم .

اول آنكه شيطان به آتش دوزخ عذاب خواهد شد ، در حالى كه خداوند شيطان را از آتش آفريد . چگونه ممكن است آتش بوسيله آتش بسوزد و عذاب شود .

دوم اينكه خدا را نمى توان ديد . چگونه ممكن است چيزى موجود باشد و ديده نشود .

سوم : انسان فاعل فعل خويش است و حال آنكه نصوص بر خلاف آنست .

هنگامى كه بهلول اين سخنان را شنيد ، كلوخى برداشت و به سوى او پرتاب كرد .

شاگردانش بهلول را گرفتند و نزد خليفه بردند .

بهلول گفت : از من چه شكايتى دارى ؟ من كه كارى انجام نداده ام .

گفت : تو كلوخى بر پيشانى من زدى و سر مرا به درد آوردى .

بهلول : درد كجاست ؟ آن را به من نشان بده .

گفت : درد را نمى توان ديد .

بهلول : اولاً تو خود گفتى آنچه را نتوان ديد موجود نيست .

ثانياً اينكه گفتى سرت بر اثر اصابت كلوخ درد آمده ، دروغ مى گوئى . زيرا تو معتقدى شيطان به آتش نمى سوزد . زيرا او از جنس آتش است . پس تو نيز كه از جنس خاكى و از خاك آفريده شده اى ، نبايد از خاك و كلوخ معذب شوى .

ثالثا تو گفتى انسان فاعل فعل خود نيست ، پس تو چه شكايتى از من دارى ؟ و چرا ادعاء قصاص مى كنى ؟ (13)

15) چشمه بقاء

اى عين بقا در چه بقائى كه نه اى

در جاى نه اى ، كدام جائى كه نه اى

اى ذات تو از جا و جهت مستغنى

آخر تو كجائى و كجائى كه نه اى

16) زبان عاقل

زبان عاقل در وراى دل او ، و دل احمق در وراى زبان اوست .

17) پيروزى مظلوم

روز پيروزى مظلوم بر ظالم سختتر از روز غلبه بيدادگر بر ستمديده است .

18) ره عشق

دل جز ره عشق تو نپويد هرگز

جز محنت و درد تو نجويد هرگز !

صحراى دلم عشق تو شورستان كرد

تا مهر كسى دگر نرويد هرگز !

19) طبق رطب

عارفى را گفتند : فلانى از تو غيبت كرد .

وى طبقى رطب برايش فرستاد و گفت : شنيدم حسناتت را به من هديه كرده اى ، خواستم تلافى كرده باشم .

در روايت است كه غيبت باعث مى شود كارهاى نيك غيبت كننده از پرونده عمل او به پرونده غيبت شونده ، و كارهاى زشت غيبت شونده به پرونده غيبت كننده منتقل شود .

20) كيد شيطان و مكر زنان

رندى گويد : من بيش از آنچه از شيطان مى ترسم ، از زنان بيم دارم .

زيرا خداوند مى فرمايد : اَنَّ كَيدَ الشَّيطانِ كانَ ضَعيفا . (14)

و درباره زنان مى فرمايد : اَنَّ كَيدَكُنَّ عَظيمٌ . (15)

21) يكصد فرق بين احكام مردان و زنان

جابربن يزيد جعفى مى گويد : از امام باقر عليه السلام شنيدم كه فرمود : (16) .

1 و 2 - بلند اذان و اقامه گفتن بر زنان در حضور اجنبى جايز نيست .

3 و 4 - رفتن زنان به نماز جمعه و جماعت مكروه است .

5 و 6 - عيادت مريض و تشييع جنازه بر زنان استحباب ندارد ، ولى بر مردان مستحب مؤ كداست .

7 و 8 - بلند گفتن تلبيه در حين محرم شدن ، و هروله و دويدن در سعى بين صفا و مروه بر زنان لازم نيست .

9 و 10 - بوسيدن حجرالاسود يا دست كشيدن بر آن ، و داخل خانه كعبه شدن براى زنان استحباب ندارد .

11 - حلق و سر تراشيدن براى محل شدن زنان لازم نيست ، بلكه بايد مقدارى از موى سر را بچينند . (17)

12 - زن نبايد عهده دار منصب قضا باشد .

13 - زن نمى تواند متصدى امرى از امور حكومتى شود كه نياز به اعمال قدرت دارد .

14 - زن در امور نظامى نبايد طرف مشورت قرار بگيرد .

15 - مباشرت در قربانى حج بر زن لازم نيست مگر در حال اضطرار .

16 - زن در وضوء از باطن ذراع آغاز به شستن مى كند و مرد از ظاهر ذراع .

17 -

مسح سر از زير چادر ، مقنعه يا روسرى جايز است .

18 - زن مستحب است در حال قيام نماز ، دو پا را به هم بچسباند ، در حالى كه براى مرد استحباب دارد پاها را از سه انگشت تا يك وجب فاصله دهد .

19 - مستحب است مرد در حال قيام نماز دستهايش را پايئن بياورد ، و زن بازوانش را به سينه بچسباند .

20 - مستحب است زن در حال ركوع دستش را روى ران خود قرار دهد ، و مرد بايد دستش را روى زانويش قرار دهد .

21 - مستحب است زن هنگام سجده رفتن ابتداء بنشيند و بعد سجده كند .

22 - همچنين هنگام سر بر داشتن از سجده ابتدا بنشيند ، و سپس برخيزد .

23 - مستحب است در حال سجده زنها آرنجها و شكم را بر زمين بگذارند و اعضاء بدن را به يكديگر بچسبانند . ولى در مردها مستحب است آرنجها و شكم را به زمين نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند .

24 - هنگام تشهد مستحب است زنان دو پاى خود را بلند كنند و رانهاى خود را بهم بچسبانند .

25 - هنگام گفتن تسبيحات اربعه مستحب است انگشتان را بهم بچسبانند .

26 - هر گاه زن بخواهد با خداى خويش راز و نياز كند ، بهتر است دو ركعت نماز بجاى آورد . سپس با سر برهنه دعا كند . البته در صورتى كه مشرف نباشد . خداوند دعاى او را اجابت ، و حاجت او را بر طرف فرمايد ، و او

را ماءيوس و نا اميد نگرداند .

27 - غسل جمعه براى زن در سفر مكروه ، و براى مرد مستحب است .

28 - گواهى زنان در مورد اجراء حدود پذيرفته نمى شود .

29 - گواهى زنان در طلاق مسموع نيست .

30 - گواهى زنان در آنچه نگاه كردن مرد به آن جايز نيست پذيرفته مى شود .

31 - شهادت زن در رؤ يت هلال و اثبات اول ماه قابل قبول نمى باشد .

32 - زنان نبايد از وسط معابر عمومى و اماكن شلوغ و پررفت وآمد حركت كنند ، بلكه بايد آهسته از مسيرهائى كه نه خيلى خلوت باشد و نه خيلى شلوغ عبور نمايند .

33 - شايسته نيست زنان در اطاقهاى فوقانى و مكانهائى كه در منظر اجنبى باشد بنشينند و سكونت كنند .

34 - آموختن علوم و فنون كه مستلزم اختلاط با مردان اجنبى بدون رعايت حدود شرعى باشد جايز نيست .

35 - فراگرفتن ريسندگى و بافندگى براى زنان مستحب است .

36 - آموختن سوره نور براى زنان ثواب فراوان دارد .

37 - آموختن سوره يوسف براى زنان كراهت ، و براى مردان استحباب دارد .

38 - اگر زنى مرتد شود و از اسلام برگردد ، حاكم او را توبه مى دهد . اگر توبه كرد ، او را رها مى كنند . و اگر توبه نكرد ، محكوم به حبس ابد با اعمال شاقه مى شود و او را در زندان به كارهاى سخت وامى دارند و از خوردن و آشاميدن منع مى كنند جز مقدارى كه جان او حفظ

شود . و بايد خوراك نا مطبوع و بد مزه به او بخورانند و لباس زبر و خشن به او بپوشانند . وقت صلوة او را بزنند تا نماز بخواند ، و هنگام روزه او را بزنند تا روزه بگيرد . ولى حكم مرد مرتد قتل است .

39 - از زنان كافر جزيه گرفته نمى شود ، ولى از مردانشان جزيه مى گيرند .

40 - هر گاه زمان زاييدن فرا رسد ، لازم است هر كس در اطاق زايمان باشد بيرون رود تا كسى ناظر عورت زن و كيفيت زاييدن نباشد .

41 - حضور حائض و زن جنب هنگام تلقين ميت شايسته نيست .

42 - بر حائض يا جنب جايز نيست ميت را داخل قبر قرار دهد .

43 - هر گاه زنى از جائى برخاست ، براى مرد جايز نيست بلافاصله در آنجا بنشيند ، و نشستن مرد درآنجا مادامى كه سرد نشده كراهت دارد .

44 - جهاد بر زنان واجب نيست و جهاد زنان خوب شوهردارى است .

45 - حق شوهر بر زن از بزرگترين حقوق است .

46 - هر گاه زنى بميرد سزاوارتر از همه براى خواندن نماز ميت ، شوهر اوست .

47 - زن مسلمان نبايد در حضور زنان يهودى و نصرانى برهنه شود ، زيرا آنان زيبائيهاى او را براى شوهران خود توصيف مى كنند و موجب مفسده مى شود .

48 - استعمال بوى خوش براى زن هنگام خروج از منزل جايز نيست .

49 - جايز نيست زنان خود را از حيث آرايش سر و صورت و پوشاك و غيره

، شبيه مردان بسازند . زيرا رسول خدا مردانى را كه خود را به زنان ، و زنانى را كه خود را به مردان شبيه سازند ، لعن فرموده است .

50 - مكروه است زن خود را معطل كند و بدون شوهر باقى بماند .

51 - شايسته نيست ناخنهاى زن سفيد ديده شود ، هرچند با كمى حنا آن را رنگين سازد .

52 - روا نيست دستانش را در حال حيض خضاب كند ، زيرا بيم تسلط شيطان بر او مى رود به طورى كه او را به سوى ارتكاب گناه سوق دهد .

53 - هر گاه زن در حال نماز نيازى داشته باشد بايد دستهاى خود را بهم زند ، ولى مرد بايد با سر و دست اشاره كند و بلند تسبيح بگويد .

54 - براى زن جايز نيست بدون چادر و پوشش كامل نماز بخواند ، مگر كنيز باشد . يعنى زن بايد تمام بدن جزگردى صورت ، و دست و پا ، تا مچ را بپوشاند ، ولى در مرد ستر عورتين كافى است .

55 - پوشيدن لباس ابريشمى و حرير و زربافت براى زن در نماز و غير نماز و احرام جايز ، ولى بر مردان حرام است .

56 - بدست كردن انگشترى طلا و آويختن زيورآلات حتى در نماز براى زن جايز است ، ولى بر مردان حرام و موجب بطلان نماز مى باشد .

57 - زن بدون جلب رضايت شوهر نمى تواند مالش را به مصرف برساند .

58 - زن بدون اجازه شوهر حق ندارد روزه مستحبى بگيرد .

- دست دادن زن با مرد اجنبى حرام است ، مگر از پشت پارچه و جامه .

60 - بيعت زنان از پشت لباس آنان است .

61 - زن بدون اذن شوهر جايز نيست به حج مستحبى برود .

62 - استحمام زنان در بيرون منزل كراهت دارد .

63 - سوار شدن زنان بر زين اسب ، دوچرخه و موتور سيكلت كراهت دارد .

64 - ارث زن نصف ارث مرد است .

65 - ديه نفس زن نصف ديه مرد است .

66 - ديه زن در جراحات باديه مرد مساوى است تا اينكه به يك سوم ديه كامل برسد و بيش از آن ديه جراحت در مرد بالامى رود و در زن پائين مى آيد .

67 - هر گاه زنى بخواهد به تنهائى به امام جماعت اقتدا كند بايد پشت سر امام بايستد ، ولى اگر ماءموم مرد باشد بايد قدرى عقب تر در طرف راست امام بايستد .

68 - اگر زنى فوت كند كسى كه بر او نماز ميت مى خواند بايد در مقابل سينه او بايستد و اگر متوفى مرد باشد مصلى بايد مقابل وسط بدن او بايستد .

69 - در هنگام به خاك سپردن ميت ، زن را از پهنا ، و مرد را از طرف سر بايد درقبر گذاشت .

70 - هيچ شفاعتى براى زن نزد پروردگار بهتر از رضايت شوهر نيست .

تذكر : غير از آنچه در خصال صدوق آمده ، وجوه افتراق ديگرى را نيز مى توان ذكر نمود .

71 - در نماز جماعت ، اقتداء زن به مرد

جايز ، ولى اقتداء مرد به زن جايز نيست .

72 - شرط صحت جماعت در مرد عدم حائل بين او و ماءمومين يا امام است ، در حالى كه وجود حائل بين ماءمومين زن يا بين زن با امام مانع صحت نيست .

73 - هر گاه پس از عقد و عروسى ، شوهر ديوانه شود ، همسر حق فسخ نكاح دارد ، ولى اگر زن ديوانه شد ، شوهر حق فسخ ندارد .

74 - تكميل تعداد لازم براى نماز جمعه بايد مرد باشد و نمازگزار زن در تحقق شرائط كافى نيست .

75 - مرد نمى تواند خمس و زكات خود را به همسر خود بدهد ، ولى زن مى تواند خمس و زكات خود را به شوهرش بدهد .

76 - قضاءنماز و روزه واجب فوت شده پدر بر ولى ميت و پسر ارشد خانواده واجب است بخلاف مادر .

77 - زنان بايد هميشه از منتهى اليه طرف راست ، و مردان از وسط معابر عبور نمايند .

78 - پوشيدن لباس دوخته در حال احرام براى زن جايز ، و براى مرد حرام است .

79 - پوشاندن سر در حال احرام بر مرد حرام ، و بر زن لازم است .

80 - پوشاندن صورت در حال احرام بر مرد جايز ، و بر زن حرام است .

81 - كوچ زن از مشعر به منى پيش از طلوع آفتاب جايز است ، ولى براى مرد جايز نيست .

82 - انعقاد نذر زن متوقف بر اذن شوهر است .

83 - ربا ميان پدر و فرزند جايز

است ، ولى بين مادر و فرزند جايز نيست .

84 - بلوغ پسر اِتمام پانزده سال قمرى ، و بلوغ دختر اكمال نه سال قمرى است .

85 - در ازدواج دختر ، اذن ولى (پدر يا جد پدرى ) شرط است به خلاف پسر ، و اذن مادر كافى نيست .

86 - ازدواج مرد مسلمان با اهل كتاب به صورت موقت جايز است ، ولى ازدواج زن مسلمان با آنها جايز نمى باشد .

87 - حق حضانت در پسر تا دو سالگى ، و در دختر تا هفت سالگى ، با مادر است .

88 - اختيار طلاق بالا صالة بامرد است و زن حقى در امر طلاق ندارد مگر تحت شرائط خاص كه ضمن عقد لازم ذكر شود .

89 - اگر مرد زنش را طلاق دهد بلافاصله مى تواند همسر ديگر اختيار كند . به خلاف زن كه بايد عده نگاه دارد .

90 - هرگاه مردى در مرض موت با زنى ازدواج كند و قبل از عروسى بميرد ، عقد نكاح باطل مى شود ، بر خلاف زن كه اگر در مرض موت ، شوهر اختيار كرد و از دنيا رفت ، نكاح به قوت خود باقى است .

91 - اگر مرد در حال مرض ، همسرش را طلاق دهد و با همان بيمارى پيش از گذشت يكسال بميرد ، زن از او ارث مى برد ، ولى اگر زن پس از عده بميرد ، مرد از او ارث نمى برد .

92 - شوهر از تمام اموال زوجه ارث مى برد ، ولى زن از زمين

ارث ندارد .

93 - سه خصلت : كبر ، بخل و ترس در مرد مذموم ، و در زن ممدوح است .

94 - صحت طلاق متوقف است بر استماع دو مرد عادل ، و استماع زن در صحت آن اعتبار ندارد .

95 - پدر مى تواند فرزند صغير خود را در صورت مصلحت به نكاح ديگرى در آورد ، ولى مادر بر نكاح فرزند ولايت ندارد .

96 - نفقه زوجه و اولاد بر عهده شوهر است . و زن در تاءمين هزينه زندگى از نظر شرع مسئوليتى ندارد .

97 - براى اثبات دعاوى مالى شهادت دو زن به جاى يك مرد بشمار مى آيد .

98 - كندن مو و خراشيدن صورت در مصيبت براى مرد كفاره ندارد ، ولى در زن كفاره دارد .

99 - مرد مى تواند بيش از يك زن داشته باشد ، ولى زن بيش از يك شوهر نمى تواند اختيار كند .

100 - اگر زن بميرد شوهر در صورت وجود اولاد ، ربع مال ، و در صورت عدم اولاد ، نصف مال زن را ارث مى برد . ولى اگر مرد بميرد همسرش در صورت وجود اولاد يك هشتم ، و در صورت عدم اولاد يك چهارم مال شوهر را ارث مى برد .

22) پر ادعا

شخصى پرادعا پرسيد : آن دو دختر كه نامشان سكينه و رقيه بود و پشت دروازه كوفه ، شير آنها را خورد ، دختران كدام امام بودند ؟

پاسخ شنيد :

اولا يك نفر بود ، نه دو نفر .

ثانيا پسر بود ، نه دختر .

ثالثا در بيابان كنعان بود ، نه پشت دروازه كوفه .

رابعا پسر پيغمبر بود ، نه دختر امام .

خامسا نامش يوسف بود ، نه سكينه و رقيه .

سادسا گرگ او را خورد ، نه شير .

سابعاً آن هم دورغ بود .

23) سبب خلود در بهشت و دوزخ

امام صادق عليه السلام فرمود :

اهل جهنم در آن مخلدند زيرا نيت آنها اين بود كه اگر در دنيا حيات جاويد داشته باشند تا ابد خدا را نافرمانى كنند . و اهل بهشت در آن مخلدند زيرا نيت آنان اين بود كه اگر در دنيا باقى بمانند پيوسته خدا را اطاعت كنند . پس بسبب نيتهايشان آنان تا ابد دوزخى شدند واينان در بهشت جاويد خواهد ماند .

سپس اين آيه را تلاوت فرمود : قُل كُلُّ يَعمَلُ عَلى شاكِلَتِهِ(18)

شاكلة را به نيت تفسير نمود(19) . يعنى هر كس بر اساس نيت خود عمل مى كند . البته نيت تابع آن حالت نفسانى است .

پس اگر براى انسان بواسطه انتخاب عقايد صحيحه و انجام اعمال صالحه و اكتساب اخلاق حسنه يك حالت و هيئت نفسانى ايجاد شود كه اگر تا ابد در دنيا باشد به اقتضاى شاكله و حالت نفس همواره مرتكب اعمال صالحه شود مستحق خلود در بهشت مى باشد . و اگر بر خلاف اين باشد استحقاق خلود در جهنم را دارد .

24) انتظار بيجا

گرگى پاره استخوانى بلعيد و در گلويش خزيد . مرغى سر در حلق وى برد تا استخوان را بيرون آورد . سپس از گرگ مطالبه حق الزحمه نمود .

گرگ گفت : چقدر بى حيا هستى ، سرت را در دهان من فرو بردى ، و سالم بيرون آوردى ، اجرت هم مى خواهى ! ؟

25) انسان مسافر

انسان ، مسافرى است كه در سفر خود شش منزل دارد : سه منزل را پيموده ، و سه منزل ديگر بايد بپيمايد .

اما آن سه منزلى كه پيموده است :

1 صلب پدر : چنانكه خداوند مى فرمايد :

فَليَنظُرِ الاِْنْسانُ مِمَّ خُلِقَ * خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ * يَخْرُجُ مِنْ بَيْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرائِبِ(20)

انسان بايد بنگرد از چه چيزى خلق شده ، او از آبى جهنده آفريده شد كه از ميان كمر مرد و استخوان سينه زن خارج گرديده است .

2 رحم مادر : هُوَ الَّذى يُصَوِّرُكُم فِى الاَْرْحامِ كَيْفَ يَشاءُ(21) .

اوست خدائى كه شما را در رحمهاى مادران به هر كيفيتى كه بخواهد صورت مى بخشد .

3 دنيا : وَ نُقِرُّ فِى الارحامِ ما نَشاءُ اِلى اَجَلٍ مُسَمىً ثُمَّ نُخرِجُكُم طِفلاً(22) .

ما آنچه را بخواهيم تا مدتى معين در رحمها قرار مى دهيم . سپس شما را به صورت نوزادى از رحم خارج مى كنيم و وارد مرحله نوينى از حيات مى شويد .

و اما منازلى كه بايد طى شود :

1 قبر : ثُمَّ اِنَّكُم بَعدَ ذلِكَ لَمَيِّتُونَ(23) .

پس از مدتى همه شما خواهيد مرد وقبر اولين منزل از منازل آخرت و آخرين منزل از منازل دنيا است

2 محشر : وَ حَشَرناهُم فَلَم نُغادِرُ مِنهُم اَحَدا وَ عَرَضُوا عَلى رَبِّكَ صَفّا لَقَدجِئ تُمُونا كَما خَلَقناكُم اَوَّلَ مَرَّةٍ . (24)

ما همه مردم را در محشر گرد مى آوريم ، و احدى از ايشان را بجاى نگذاريم و مردم بر پروردگار به صورت صفى عرضه مى شوند و به آنان گفته مى شود : همانا شما نزد ما آمديد چنانكه نخستين بار شما را آفريديم .

3 بهشت يا جهنم :

فَريقٌ فِى الجَنَّةِ وَ فَريقٌ فِى السَّعيرِ . (25)

بايد توجه داشت اكنون ما در حال پيمودن مسيرى هستيم كه به منزل چهارم منتهى مى شود ، و زمان طى اين مسافت ، عمر ما است . روزها به منزله فرسخها ، و ساعتها به منزله كيلومترها ، و نفسهاى ما به منزله قدمها است .

پس بعضى از مردم با منزل مرگ چند فرسخ فاصله دارند . و براى بعضى ديگر از اين مسير تنها چند كيلومتر بيشتر باقى نمانده ، و بعضى در چند قدمى مرگ هستند .

لذا بايد هوشيار بود و خود را براى اين سفر پر خطر آماده ساخت .

يك امروز است ما را نقد ايام

بر آنهم اعتمادى نيست تا شام

26) دنياى بى ارزش

همى بشنو كه گويد هاتفى دنيا به يك ارزن نمى ارزد

به يكدم عمر اين چندين ، به بر چيدن نمى ارزد

به گل چينان اين گلشن همى گويد چنين هاتف

كه اين گلزار و اين گلشن ، به گل چيدن نمى ارزد

بگو اى باغبان بلبل ننالد زين سپس ديگر

كه كوتاه است عمر گل ، به ناليدن نمى ارزد

مخند اى ترا

تا هست فرصت ، فكر خود مى كن

اجل در پى عمر است ، به خنديدن نمى ارزد

مگردان ديده را در سير اين دنياى بى حاصل

بحال خود دمى بنگر كه اين دنيا بيك ديدن نمى ارزد .

لباس دنيوى بيرون كن و پشمينه مى پوش

لباسى را كه بايد كَند ، به پوشيدن نمى ارزد

همه شب تابكى اى ديده در خوابى و در غفلت

دمى بيدار شو كاين شب ، به خوابيدن نمى ارزد

نيك و بد هر چه كنى بهر تو خوانى سازند

جز تو بر خوان بد ونيك تو مهمانى نيست

گنه از نفس تو مى آيد وشيطان بد نام

جز تو برنفس بد انديش تو شيطانى نيست

27) اجابت دعاى مورچه

امام كاظم عليه السلام : در عصر سليمان بن داود قحطى سختى شد . مردم از وضع بد خود به سليمان شكايت كردند ، و از او تقاضا كردند براى آنان از درگاه الهى باران بخواهد .

سليمان گفت : فردا چون نماز صبح بجاى آورم ، بيرون مى روم و دعا مى كنم . فردا صبح سليمان پس از اداء نماز از شهر بيرون رفت ، و مردم نيز او را براى دعا همراهى كردند .

سليمان در ميان راه مورچه اى را ديد كه دستها را بسوى آسمان بلند كرده و پاها را بر زمين قرار داده و مى گويد : بارخدايا ، ما مخلوقى ضعيف از مخلوقات تو هستيم ، و از روزى و رزق تو بى نياز نيستيم . اى خداوند بزرگ ، ما را بواسطه گناهان بنى آدم هلاك مفرما .

چون حضرت سليمان اين

دعا را بشنيد ، فرمان داد مردم به شهر بر گردند . زيرا بوسيله دعاى مورچه اى باران رحمت حق بر شما نازل خواهد شد . پس برگشتند و در آن سال بقدرى باران آمد كه مانند آن را هرگز نديده بودند . (26)

28) معناى حروف الفباء

شيخ صدوق نقل مى كند : (27) شخصى خدمت پيامبر آمد در حالى كه اميرالمؤ منين در محضر پيامبر بود . از پيامبر پرسيد : حروف تهجى را چه فايده اى است ؟

پيامبر به اميرالمؤ منين فرمودند جواب او را بدهد .

امام على عليه السلام پاسخ داد : هيچ حرفى نيست مگر اينكه نشانه اى از اسماء الهى است . آنگاه به بيان هر يك از حروف الفباء پرداخت كه بر كداميك از اسماء الهى دلالت دارد .

ا - اللّه الذى لااله الا هو الحى القيوم .

ب - باق بعد فناء خلقه .

ت - تواب يقبل التوبة عن عباده .

ث - الثابت الكائن يثبت اللّه الذين آمنوا بالقول الثابت .

ج - جل ثناؤ ه و تقدست اسماؤ ه .

ح - حق حى حليم .

خ - خبير بمايفعله العباد .

د - ديان يوم الدين .

ذ - ذوالجلال والاكرام .

ر - رؤ ف بالعباد .

ز - زين المعبودين .

س - سميع بصير .

ش - شاكر لعباده المؤ منين .

ص - صادق فى وعده و وعيده .

ض - ضار نافع .

ط - طاهر مطهر .

ظ - ظاهر مظهر لا ياته .

ع - عالم بعباده .

غ - غياث المستغيثين .

ف - فالق الحب

و النوى .

ق - قادر على جميع خلقه .

ك - الكافى الذى لم يكن له كفوا احد ، لم يلد و لم يولد .

ل - لطيف لعباده .

م - مالك الملك .

ن - نور السموات و الارض من نور عرشه .

و - واحد صمد ، لم يلد و لم يولد .

ه - هاد لخلقه .

ى - يداللّه باسطة على خلقه .

اميرالمومنين حروف تهجى را به گونه اى ديگر نيز تفسير نموده است . (28)

29) تفسير حروف ابجد

عثمان بن عفان از پيامبر اكرم پرسيد : تفسير حروف ابجد چيست ؟

پيامبر فرمود : (29) تفسير ابجد را بياموزيد ، زيرا در آن نكات عجيبى است . واى بر عالمى كه پيوسته با اين حروف سر و كار دارد ، و تفسير آنها را نداند . سپس آنها را به اين ترتيب تفسير نمود :

الف - آلاء اللّه ، حرف من اسمائه الف نشانه نعمتهاى الهى و حرفى از نامهاى الهى است .

ب - بهجة اللّه باء اشاره به بهجت خداوند دارد .

ج - جنة اللّه و جمال اللّه و جلال اللّه جيم نشانه جنان و جمال و جلال است .

د - دين اللّه ، دال اشاره به دين خدا يا جزاء الهى است .

ه - هاوية فويل لمن هوى فى النار هاء نشانه جهنم است ، واى بر كسى كه در آتش دوزخ بيفتد .

و - ويل لاهل النار ، واى بر حال اهل دوزخ .

ز - زاوية اللّه فى النار يعنى زواياى جهنم .

ح - حطوط الخطايا عن المستغفرين فى

ليلة القدر و مانزل به جبرئيل مع الملئكة الى مطلع الفجر

حاء نشانه ريزش گناهان توبه كنندكان در شب قدر است ، همان شبى كه جبرئيل با فرشتگان تا سپيده دم بر زمين فرود مى آيند .

ط - طوبى لهم و حسن مآب

درخت طوبى از آن استغفار كنندگان است و سر انجام خوشى دارند . طوبى درختى است در بهشت كه شاخه هاى آن از پشت ديوار باغ بهشت پيدا است و ميوه فراوان دارد .

ى - يداللّه فوق خلقه سبحانه و تعالى عما يشركون يا اشاره به قدرت برتر خداوند است .

ك - كلام اللّه لا تبديل لكلمات اللّه و لن تجد من دونه ملتحدا

كاف اشاره به كلام خدا است . كه در كلمات او تبديل و تغييرى نيست ، و پناهى ، جز او نمى يابى .

ل - المام اهل الجنة بينهم فى الزيارة و التحية و السلام و تلاوم اهل النار فيما بينهم

لام اشاره است به ديد و بازديدهاى اهل بهشت از يكديگر و سرزنش دوزخيان بر همديگر .

م - ملك اللّه الذى لا يزول و دوام اللّه الذى لايفنى

ميم نشانه بقاء و دوام سلطنت الهى است .

ن - والنون و القلم و ما يسطرون ، فالقلم قلم من نور و كتاب من نور فى لوح محفوظ يشهده المقربون و كفى بالله شهيدا

نون اشاره است به نون و قلم و آنچه مى نگارند ، قلم قلمى از نور است و كتاب نيز كتاب نور است كه در لوحى محفوظ است و فرشتگان مقرب درگاه الهى نزد آن شاهد و حاضرند ، و گواهى و

شهادت خداوند به تنهائى كافى است .

سعفص وقرشت مانند ابجد ، هوز ، حطى ، كلمن تمام حروف آن بيان نشده است .

حضرت طبق روايت فرمود :

اماسعفص فالصاد صاع بصاع يعنى الجزاء بالجزاء كماتدين تدان ، ان اللّه لا يريد ظلما للعباد .

صاد - اشاره به اينستكه پاداش در مقابل پاداش است . هر طور تو با ديگران معامله كنى و پاداش آنان را بدهى ، خداوند هم همانطور با تو معامله مى كند و پاداش مى دهد . خداوند به بندگان ستم نخواهد كرد .

و اما قرشت يعنى قرشهم فحشرهم و نشرهم الى يوم القيامة فقضى بينهم بالحق و هم لايظلمون .

قرشت اشاره به آنست كه خداوند مردم را پس از مرگ زنده ، و همه را جمع مى كند و به حساب آنان رسيدگى ، و به حق و عدالت بين آنها قضاوت مى شود ، و آنان مورد ظلم و ستم واقع نخواهند شد .

30) فضيلت قم

امام صادق عليه السلام :

بدان مكه حرم خدا ، و مدينه حرم رسول خدا محمد مصطفى صلى الله عليه و آله ، و كوفه حرم اميرالمؤ منين على مرتضى عليه السلام است .

بدان كه حرم من و حرم امام زمان قم است .

آگاه باش كه بهشت هشت در دارد كه سه در آن به قم باز مى شود .

در آنجا زنى از فرزندان من مدفون خواهد شد . نام اوفاطمه معصومه دختر موسى بن جعفر است و شيعيان من بواسطه شفاعت او داخل بهشت مى شوند . (30)

قم همواره دارالمؤ منين ، و جايگاه بسيارى از

اعلام و اكابر محدثين و علماء نامدار شيعه بوده است . اهل قم از دير باز از شيعيان واقعى اهل بيت عصمت و طهارت بشمار مى آمده اند .

گويند : زمانى حاكمى سنى مذهب به ولايت قم منصوب شد . روزى بزرگان شهر را احضار كرد و خطاب به آنان گفت : شنيده ام شما خلفاء ثلاثه را دشمن مى داريد ، و نام ايشان را بر اولاد خود نمى گذاريد . بخدا سوگند ، اگر كسى را نزد من نياوريد كه نامش يكى از آنان باشد شما را عقوبت مى كنم .

مردم قم سه روز مهلت خواستند ، وسعى وافر بريافتن چنين شخصى نمودند . لكن كسى را نيافتند . ناچار مردى غريب و قبيح و مبتلا به همه امراض را نزد حاكم آوردند . حاكم چون او را بديد ، دشنام داد ، و با ناراحتى گفت : پس از چند روز چنين شخص زشت و بيمار و معيوبى را آورده ايد ! ؟

زيركى گفت : اى امير ، هر چه مى خواهى بكن . ولى بدان كه در آب و هواى قم ، ابوبكر نامى بهتر از اين پرورش نمى يابد .

اين حكايت در باره شيعيان سبزوار نيز مشهور است (31) .

31) عصمت امام

بدان منشاء همه گناهان چهار چيز است كه پنجمى ندارد .

و اين چهار چيز از امام منتفى است . پس امام معصوم مى باشد .

و آن ها عبارتند از :

1 - حرص : امام حريص بر دنيا و ما فيها نيست ، زيرا دنيا زير نگين انگشتر اوست . او خزانه دار

و صاحب اختيار مسلمين مى باشد . پس بر چه چيزى حرص ورزد .

2 - حسد : امام حسود نيز نباشد ، زيرا انسان نسبت به برتر از خود حسد مى ورزد . در حالى كه امام افضل همه مردم مى باشد . و مافوق نسبت به مادون چگونه حسد برد .

3 - غضب : امام نسبت به هيچيك از امور دنيوى غضبناك نگردد ، مگر اينكه غضب او براى خداوند باشد . زيرا خداوند اقامه حدود و اجراء احكام را بر او واجب كرده ، بطورى كه ملامت و محبت كسى او را از اين كار باز ندارد .

4 - شهوت : امام از هواى نفس پيروى نكند و لذات دنيا را بر آخرت ترجيح ندهد ، زيرا خداوند آخرت را محبوب امام ساخته ، همانگونه كه دنيا را براى ما محبوب نموده ، يعنى اگر حب دنيا در دل ما جاى گرفته ، در دل امام حب آخرت قرار دارد .

پس امام به آخرت مى نگرد و اشتياق دارد ، و ما به دنيا مى نگريم و سرگرم هستيم . آيا تو هرگز كسى را ديده اى كه به خاطر صورت زشتى از سيمائى زيبا بگذرد ؟ و طعام لذيدى را به خاطر خوراك تلخى ترك كند ؟ و جامه نرمى را به واسطه لباس خشنى دور اندازد ؟ و نعمت جاويد پايدار را براى لذت موقت زود گذر از دست بدهد ؟ بنابراين امام انگيزه گناه ندارد(32) .

32) اصناف مردم در قيامت

شيخ طبرسى (33) در ذيل آيه : يَومَ يُنفَخُ فِى الصُّورِ فَتَاءتُونَ اَفواجا(34) اين حديث را ذكر مى كند

. معاذ بن جبل در منزل ابو ايوب انصارى نزديك رسول خدا نشسته بود و گفت : يا رسول اللّه تفسير اين آيه چيست ؟

پيامبر فرمود : معاذ از امر بزرگى پرسيدى ؟ سپس فرمود : خداوند ده صنف از امت مرا به طور جداگانه محشور مى كند و ايشان را از مسلمانان جدا مى كند ، و صورتهايشان را تبديل مى نمايد . ماهيت اصلى آنان را آشكار مى سازد .

بعضى از آنها به صورت ميمون ، بعضى به صورت خوك و بعضى به صورت وارونه محشور مى شوند . در حالى كه پاهايشان از بالا و صورتهايشان از پائين است و بر روى صورت كشيده مى شوند . بعضى از ايشان كور ، وبرخى كر و لال و لايعقل هستند . جمعى زبانهايشان را مى جوند و از دهانشان خونابه و چركى جارى است كه اهل محشر از ايشان معذب و متنفرند .

بعضى از ايشان دستها و پاهايشان بريده شده است . گروهى بر شاخه هائى از آتش آويزانند . و عده اى بوئى متعفن تر از مردار مى دهند . و بعضى لباسهاى آتشين پوشانيده شده اند .

اما دسته اول كه صورت ميمون دارند ، سخن چينان هستند .

دسته دوم كه به شكل خوك در آمده اند ، حرام خواران هستند .

دسته سوم كه با صورت بر روى زمين بطور وارونه كشيده مى شوند ، ربا خواران مى باشند .

دسته چهارم كه كورند ، سلاطين جور و بيداد گران هستند .

دسته پنجم كه كرو لالند كسانى هستند كه به اعمال خود مغرور گشته اند

دسته ششم كه زبانشان را مى جوند(35) علمائى هستند كه كردارشان با گفتارشان مخالف است .

دسته هفتم كه دست و پا بريده اند ، آزاردهندگان همسايه اند .

دسه هشتم كه به شاخه آتش آويخته شده اند ، جاسوسان سلاطين جور هستند .

دسته نهم كه بوى تعفن مى دهند كسانى هستند كه از راه غير مشروع شهوترانى كرده اند و خمس و زكات نپرداخته اند .

دسته دهم كه لباسهائى از آتش بر تن دارند ، اهل فخر و كبر هستند .

33) نسب پيامبر خاتم تا حضرت آدم

محمد بن عبداللّه بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف بن قصى بن كلاب بن مرة بن كعب بن لوى بن غالب بن فهر بن مالك بن نضر بن كنانه بن خزيمة بن مدركه بن الياس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان بن اود بن يسع بن سلامان بن نبت بن حمل بن قيدار بن اسمعيل بن ابراهيم بن تارخ بن تاحور بن شاروح بن اورغو (هود نبى ) بن فالغ بن عامر بن شالح بن ارفحشد بن سام بن نوح بن مالك بن متوشلح بن اخنوخ (ادريس نبى ) بن بارض بن مهلائيل بن قينان بن انوش بن شيث بن آدم صلوات اللّه عليهم اجمعين . (36)

ابن عباس روايت مى كند رسول خدا فرمود : هر گاه نسب من به عدنان رسيد توقف كنيد و بالاتر نرويد . شايد اين فرمايش بدان جهت باشد كه تا جد بيستم قطعى و مورد اتفاق مورخين است ، ولى از آن به بعد مورد اختلاف مى باشد . روى عن النبى صلى الله عليه و آله : قال اذا

بلغ نسبى الى عدنان فاءمسكوا(37)

34) عاقبت انديشى

زين دار فنا پاى كشيدن خوشتر

پيوند ز اين و آن بريدن خوشتر

دل كردن از انديشه دنيا خالى

در عاقبت كار رسيدن خوشتتر

از صحبت خلق سخت دلتنگ شدم

وز دم چون آينه در زنگ شدم

بس نام نكوى بى مسمى ديدم

از نام نكوى خويش در ننگ شدم

هشدار كه هر ذره حساب است در اينجا

ديوان حساب است و كتاب است در اينجا

حشر است و نشور است و صراط است و قيامت

ميزان ثواب است و عقاب است در اينجا

35) اظهار نياز

مرا هر چند رانى ، ديگر آيم

اگر از پا درآيم ، از سر آيم

گرم از در برانى ، آيم از بام

ورم از بام رانى ، از در آيم

به بهانه گدائى ، به در سرايت آيم

به در سرايت آيم ، به بهانه گدائى

به جز از در گدائى ، بر تو رهى ندارم

بر تو رهى ندارم ، به جز از درگدائى

36) اهدنا الصراط

اى رهنماى گم شدگان ، اهدنا الصراط

وى نور چشم راهروان ، اهدنا الصراط

در دوزخ هوا و هوس مانده ايم زار

گم كرده ايم راه جنان ، اهدنا الصراط

بگذشت عمر در لعب و لهو و بى خودى

شايد تداركى بتوان ، اهدنا الصراط

ره دور و وقت دير و شب تار و صد خطر

مركب ضعيف و جاده نهان ، اهدنا الصراط

غولى زهر طرف ره وا مانده اى زند

آه از صفير راهزنان ، اهدنا الصراط

نى ره به سوى سود و ، نه سوى زيان بريم

اى از تو سود و از تو زيان ، اهدنا الصراط

از شارع هوا و هوس ، در نمى رويم

گاهى در اين و گاه در آن ، اهدنا الصراط

رفتند اهل دل همه باكاروان جان

مامانده ايم بى دل و جان ، اهدنا الصراط

37) انعطاف پذيرى

نه آنقدر نرم باش كه بفشارندت ، و نه آنقدر سخت باش كه بشكنندت .

38)معماى رياضى

س : مخرج مشترك كسرهاى نه گانه چيست ؟ يعنى كوچكترين عددى كه بر اعداد يك تاده قابل قسمت باشد و خارج قسمت عدد صحيح باشد كدام است ؟

ج : حاصل ضرب تعداد ماههاى سال در روزهاى ماه ، در روزهاى هفته .

2520= 12*30*7

نصف 1260 ، ثلث 840 ، ربع = 630 ، خمس = 504 ، سدس = 420

سبع 360 ، ثمن = 315 ، تسع = 280 و عشر = 252 مى شود .

39) تقسيم هفده شتر

سه نفر در تقسيم هفده شتر با هم مخاصمه نمودند . سهم يكى نصف ، سهم ديگرى ثلث ، و سهم سومى يك نهم شترها بود و هيچيك راضى به كشتن شتر ، يا فروش سهم خود به ديگرى نبود . براى حل مشكل خدمت اميرالمؤ منين آمدند .

حضرت فرمود : آيا راضى مى شويد يك شتر از خودم به آنها اضافه نمايم تا سهام هر كدام متعادل شود ؟

گفتند : آرى .

حضرت هيجده شتر را بين آنها تقسيم كرد . به يكى 9 شتر ، و به ديگرى 6 شتر ، و به سومى 2 شتر داد . و شتر خود را هم بر گردانيد .

40) مرد عابد و مكر شيطان

در ميان بنى اسرائيل عابد زاهدى دل از دنيا كنده و پيوسته مشغول عبادت بود . (38)

شيطان بزرگ لشكرش را فرا خواند و گفت : كداميك از شما مى تواند اين مرد عابد را از عبادت خدا باز دارد و او را گمراه سازد ؟

يكى گفت : او را به من واگذار .

شيطان گفت : از چه راهى مى خواهى وارد شوى ؟ .

گفت : از ناحيه زنان . گفت ممكن نيست زيرا او لذت آنان را نچشيده است .

ديگرى گفت : او را به من بسپار .

شيطان پرسيد : تو از چه راهى مى خواهى او را گمراه سازى ؟

گفت : از ناحيه شراب .

گفت : او به اين امور توجه و اعتنائى ندارد .

سومى گفت : او را به من واگذار كه من چاره كار دانم .

شيطان پرسيد ؟ چاره كار چيست ؟

گفت : من از طريق انجام كار نيك و اعمال خير وارد مى شوم .

شيطان بزرگ گفت : برو كه تو مرد اين كارى .

پس شيطان به مكانى رفت كه عابد آنجا مشغول عبادت بود . سجاده را گسترد و شروع به عبادت كرد . گاهى عابد استراحت مى كرد ، ولى شيطان پيوسته به عبادت مشغول بود تا توجه عابد كاملاً به او جلب شد .

سر انجام عابد خود را در برابر او كم ارزش ديد و عمل خود را كوچك شمرد . به شيطان گفت : اى بنده خدا ، چه چيز باعث شد اينچنين بر عبادت خدا قوت يابى ؟

شيطان پاسخ نداد .

عابد سؤ ال خود را تكرار كرد ، باز جواب نداد .

دفعه سوم شيطان پاسخ داد : من يكبار مرتكب گناهى شدم و از آن توبه كردم . پس هر گاه بياد آن گناه مى افتم و آن گناه به ذهنم خطور مى كند ، از خوف خدا بر عبادت او نيرو مى گيرم .

عابد : مرا از گناه خويش آگاه ساز تا من نيز چنان كنم كه تو كردى و بر عبادت خدا راغب تر و قويتر شوم .

شيطان : به خانه فلان معروفه در شهر برو ، دو درهم به او بده ، و از او كام بگير .

عابد گفت : از كجا دو درهم بياورم ؟ من كه پولى ندارم .

شيطان دو درهم به عابد داد . و او باهمان لباس عبادت به شهر آمد و از منزل آن فاحشه پرسيد . مردم او را راهنمائى كردند

به خيال اينكه براى موعظه و ارشاد آن زن آمده است .

عابد نزد او رفت و دو درهم به او داد و گفت : مهيا باش .

زن با تعجب پرسيد : تا كنون هرگز كسى با اين وضع و حال نزد من نيامده ، بگو بدانم قضيه چيست ؟ .

عابد داستان را براى زن نقل كرد .

آن زن گفت : بدون شك ترك گناه از توبه آسانتر است . چنين نيست كه هر كس گناهى كند بسادگى بتواند توبه كند . بدون ترديد راهنماى تو شيطان بوده است ، به معبد خويش باز گرد كه او را نخواهى يافت .

عابد لحظه اى به فكر فرو رفت . حالش دگر گون شد و به معبد خود بازگشت . آن زن همان شب توبه كرد و از دنيا رفت . هنگام صبح بر در خانه آن زن نوشته شده بود : بر جنازه او حاضر شويد كه او اهل بهشت است .

مردم دچار ترديد شدند و تا سه روز او را به خاك نسپردند .

خداوند به يكى از پيامبران وحى كرد : بر آن زن نماز بخواند و مردم را امر كند بر او نماز بخوانند . زيرا من آن زن را آمرزيدم و بهشت را بر او واجب كردم ، چون بنده مرا از گناه بازداشت .

اينجا معنى : التائب من الذنب كمن لاذنب له ظاهر مى گردد .

41) معماى قياسى

س : چند كلمه دو حرفى از تركيب حروف الفباء عربى (28 حرف ) بدون تكرار حرف در كلمه بدست مى آيد ؟ .

ج : 756= 27

* 28

س : چند كلمه سه حرفى بدست مى آيد ؟

ج : 65619= 26 * 756 = 26 * (27 * 28)

س : چند كلمه چهار حرفى ؟ .

ج : 400491= 25 * (26 * 27 * 28)

س : چند كلمه پنج حرفى ؟

ج : 60079311= 24 * (25 * 26 * 27 * 28)

به همين قياس مى توان كلمات شش حرفى و بيشتر را نيز محابسه نمود .

42) قاتل محيى

على بن ابراهيم از امام صادق عليه السلام روايت مى كند(39) : جوانى به اتهام قتل خدمت اميرالمؤ منين عليه السلام آورده شد . او را در حالتى دستگير كرده بودند كه كاردى خون آلود در دست داشت و شخص مقتول در خرابه اى در خون خود غوطه مى خورد و آن جوان بالاى سر وى ايستاده بود .

امير المؤ منين به جوان فرمود : آيا دفاعى از خود دارى ؟

جوان كمى به فكر فرو رفت و گفت : خير .

حضرت دستور داد : او را ببرند و قصاص كنند .

هنگامى كه ماءموران آن جوان را براى اعدام مى بردند . مردى با شتاب آمد و گفت : عجله نكنيد ، او را به خدمت حضرت امير برگردانيد . ماءموران او را برگرداندند و آن مرد در حضور اميرالمؤ منين اقرار كرد كه من قاتل هستم .

حضرت از متهم اول پرسيد : چه چيز تو را واداشت كه بر ضرر خود اعتراف به قتل كنى و حال آنكه تو قاتل نيستى .

جوان گفت : يا اميرالمؤ منين ، چگونه مى توانستم انكار كنم كه من قاتل

نيستم در حالى كه اين مردان عليه من گواهى دادند ، وايشان مرا دستگير كردند در حالى كه كاردى آغشته به خون در دست داشتم و مقتول در خون خود مى غلطيد و من بالاى سر او ايستاده بودم . پس ناچار شدم كه اقرار كنم .

ولى حقيقت اين است كه من در جنب اين خرابه مشغول ذبح گوسفندى بودم كه مرا بول گرفت . پس براى ادرار داخل خرابه شدم . مردى را ديدم كه در خون خويش غوطه مى خورد ، مات و مبهوت گشتم ، ندانستم چه كار كنم ، همانجا ايستاده بودم كه اين جماعت مرا گرفتند و به حضور شما آوردند .

اميرالمؤ منين فرمان داد تا هر دو متهم را خدمت امام مجتبى (ع )ببرند تا حكم نهائى را صادر نمايد . آن دو را نزد امام آوردند و داستان را براى حضرت نقل كردند . امام حسن مجتبى عليه السلام پس از بررسى و تحقيق فرمود : اين شخص دوم اگر چه قاتل است ، ولى او زنده كننده شخص اول است .

خداوند مى فرمايد : وَ مَن اَحياها فَكَاَنَّما اَحيَا الناسَ جَميعاً

پس هر دو آزاد گشتند و ديه مقتول از بيت المال به ولى دم پرداخته شد .

43) ازدواج مادر و فرزند

عاصم بن حمزه گويد : صداى جوانى را شنيدم كه مى ناليد ومى گفت : يا احكم الحاكمين ، بين من و مادرم حكم كن .

عمر گفت : چرا به مادر خود نفرين مى كنى ؟

گفت : مادرم نه ماه مرا در شكم خود حمل كرده و دو سال به من شير داده است

. اكنون كه رشد كرده ، و خوب و بد را از يكديگر تميز داده ، دست راست را از چپ باز مى شناسم ، مرا طرد و از خود نفى مى كند ، و مى گويد مرا نمى شناسد .

عمر دستور داد مادرش را احضار كنند .

ماءموران آن زن را به همراه چهار برادرش ، و چهل نفر ديگر آوردند . همگى گواهى دادند اين زن فرزندى ندارد و شوهر نكرده است ، و اين جوان پسر دروغگوئى است كه مى خواهد اين زن را در ميان عشيره خود رسوا كند .

عمر گفت : اى جوان در مقابل شهادت ايشان چه مى گوئى ؟

جوان : بخدا سوگند ، آن زن مادر من است . و ادعاى خود را تكرار كرد .

عمر : اى زن اين جوان چه مى گويد ؟

زن سوگند ياد كرد كه آن پسر را نمى شناسد .

عمر : آيا بر گفته خود شاهد دارى ؟

زن : آرى اين چهل نفر شهود من هستند .

آنان نزد عمر گواهى دادند كه او هرگز ازدواج نكرده است .

عمر دستور داد : پسر جوان را زندانى كنند و از شهود تحقيق بعمل آيد . اگر عدالت آنان احراز شد بر اين پسر جوان حد مفترى بزنيد .

هنگامى كه جوان را به سوى زندان مى بردند ، اميرالمؤ منين عليه السلام ايشان را ملاقات كرد .

جوان فرياد زد : اى پسر عم رسول خدا ، من جوان مظلومى هستم و ماجرا را براى حضرت نقل كرد .

حضرت امير فرمان داد : او را

نزد عمر برگردانند تا در حضور وى ، حضرت ميان اين جوان و آن زن حكم فرمايد . پس سخن زن و شاهدان او را شنيد . همه سخن اول خود را تكرار كردند .

حضرت فرمود : امروز ميان شما چنان قضاوت كنم كه مرضى خداوند باشد .

خطاب به زن فرمود : آيا ولى دارى ؟

گفت : آرى ، اينان برادران من هستند .

پس به آنان فرمود : آيا شما به هر چه حكم كنم راضى مى شويد ؟

گفتند : آرى .

آنگاه حضرت فرمود : من خدا و همه شما را شاهد مى گيرم كه اين جوان را به اين زن به چهار صد درهم تزويج كردم . سپس به قنبر فرمود : برو دراهم را بياور ، به اين جوان بده . به جوان نيز امر كرد آن دراهم را در دامن اين زن بريز ، دست او را بگير و برو ، و نزد ما باز نگردى مگر غسل جنابت كرده باشى .

چون زن اين سخنان را شنيد ، فرياد كشيد : النار النار و خطاب به اميرمؤ منان كرد : آيا مى خواهى مرا به پسرم تزويج كنى ؟ بخدا سوگند ، او پسر من است . آنگاه حقيقت را گفت . برادرانم مرا با مرد پستى تزويج كردند و من از آن مرد اين پسر را آوردم . شوهرم از دنيا رفت . و زمانى كه پسرم به سن بلوغ رسيد ، برادرانم گفتند : بايد او را از خود طرد كنم . و من از ترس آنان چنين كردم . بخدا سوگند ،

او پسر من و دلم برايش كباب است .

سپس آن زن دست فرزند خود را گرفت و براه افتاد .

در اينجا عمر با صداى بلند گفت : لولا على لهلك عمر(40)

اين مطلب با كمى اختلاف نيز در كتاب الغدير ، نقل شده است . (41)

44) انقلاب اسلامى از ديدگاه قرآن و حديث

يا اَيُّهَا الَّذينَ امَنُوا مَن يَرتَدَّ مِنكُم عَن دينِهِ فَسَوفَ يَاءتِى اللهُ بِقَومٍ يُحِبُّهُم وَيُحِبُّونَهُ اَذِلَّةٍ عَلَى ال مُؤ مِنينَ اَعِزَّةٍ عَلَى الكافِرينَ يُجاهِدُونَ فى سَبيلِ اللهِ وَلايَخافُونَ لَومَةَ لائِمٍ ذلِكَ فَضلُ اللهِ يُؤ تيهِ مَن يَشاءُ وَاللهُ واسِعٌ عَليمٌ . (42)

اى مؤ منان هر كس از شما مرتد شود و پس از اظهار ايمان كافر گردد ، بداند به خداوند زيانى نمى رسد و او خود از دينش به وسيله ملتى كه شش صفت ممتاز دارد ، حمايت خواهد كرد :

1 - خدا ايشان را دوست دارد .

2 - ايشان نيز خدا را دوست دارند .

3 - نسبت به مؤ منان فروتن و مطيع هستند .

4 - نسبت به كافران سخت گير و سر كش هستند .

5 - در راه خدا و براى اعتلاء كلمه توحيد جهاد مى كنند .

6 - از ملامت هيچ ملامت كننده اى نمى هراسند .

هنگامى كه اين آيه نازل شد . از رسول خدا ( ص ) پرسيدند : آنان چه كسانى هستند ؟ پيامبر اكرم دست مبارك خود را به شانه سلمان فارسى زد و فرمود : اين مرد و قومش . اگر دين در دورترين نقاط جهان باشد ، ايرانيان آنرا حفظ خواهند نمود .

سپس افزود : لوكان الدين معلقا بالثريا لتناوله

رجال من ابناء فارس (43) .

و اما چند حديث :

الف امام باقر عليه السلام طبق روايت فرمود :

كأ ن ى بقوم قد خرجوا بالمشرق يطلبون الحق فلايعطونه ثم يطلبونه فلا يعطونه ، فاذا رأ وا ذلك و ضعوا سيوفهم على عواتقهم فيعطون ما سئلوا فلا يقبلونه حتى يقوموا و لايدفعونها الا الى صاحبكم ، قتلاهم شهداء ، اما انى لو ادركت ذلك لاستبقيت نفسى لصاحب هذا الامر . (44)

ملتى در مشرق زمين قيام مى كنند و حق مى طلبند . پس حق به آنان داده نمى شود و آنان مجدداً براى گرفتن حقشان قيام مى كنند ، لكن باز هم صاحبان زر و زور و تزوير از دادن حق آنان امتناع مى ورزند . هنگامى كه ملاحظه مى كنند باين ترتيب حقشان را نمى توانند از دشمن بگيرند ، سلاحهايشان را به دوش انداخته ، با تكيه بر قدرت سلاح حقشان را مطالبه مى كنند . اين بار آنچه را مى خواهند به آنان داده مى شود . ولى ديگر نمى پذيرند و به قيام خود ادامه مى دهند و سلاحهايشان را جز به صاحب و ولى تحويل نمى دهند . يعنى تا ظهور مهدى موعود سلاحها را بر زمين نمى گذارند ، و همواره در راه احياى حق با دشمنان مى ستيزند .

كشته شدگان آنان شهيد هستند . آگاه باشيد ، اگر من (امام باقر) آن زمان را درك كنم ، جانم را براى صاحب اين حكومت باقى خواهم گذاشت تا در راه او فدا سازم .

ب : رسول خدا فرمود : يخرج ناس من المشرق فيوطئون للمهدى .

(45)

مردمى از مشرق زمين عليه ظلم و جور قيام مى كنند و براى فراهم ساختن زمينه فرج و ظهور حضرت مهدى عج جانبازى و فداكارى مى نمايند .

ج : پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود : انا اهل بيت اختار الله لنا الاخرة على الدنيا ، و ان اهل بيتى سيلقون بعدى بلاء و تشريداً و تطريداً ، حتى يأ تى قوم من قبل المشرق ، معهم رايات سود ، فيسئلون الخير فلايعطونه فيقاتلون فينصرون ، فيعطون ماسئلوا ، فلايقلبونه حتى يدفعوها الى رجل من اهل بيتى فيملؤ وها قسطا كما ملئوها جوراً فمن ادرك ذلك منكم فلياءتهم و لو حبوا على الثلج (46) .

خداوند براى ما اهل بيت ، آخرت را بر دنيا اختيار نموده است و اهل بيت من بزودى بعد از من بلاء و سختى مى بينند و طرد و منزوى مى شوند ، تا اينكه ملتى از ناحيه مشرق مى آيد . ايشان تحت پرچمهاى سياه ، مجد و عظمت ، حق و عدالت مى طلبند و دشمن حق ايشان را نمى دهد .

پس براى احقاق حق و بسط عدالت مى جنگند و پيروز مى شوند ، خواسته هاى بحق خود را با قدرت از دشمن مى گيرند و پرچم نهضت رابه صاحب اصلى آن حضرت مهدى (عج ) مى سپارند . پس زمين را پر از عدل و داد مى كنند چنانكه دشمنان حق و حقيقت آن را پر از ظلم و ستم كردند .

هر كس از شما مردم آن زمان را درك كند ، بايد به آن نهضت و ملت بپيوندد ، هر

چند براى پيوستن به آنان به صورت سينه خيز و با دست و شكم بر روى برف و يخ حركت كنيد ، و در اين راه سختيهاى فراوان متحمل شويد .

امروز ما شاهد هستيم مردم مسلمان جهان با همه فشارهائى كه از سوى استكبار جهانى بر آنان وارد مى شود ، چگونه از انقلاب شكوهمند اسلامى ايران حمايت مى كنند ، و به اين نهضت عظيم مى پيوندند و مى كوشند تا خود را از بندهاى اسارت آزاد سازند . انشاء اللّه .

د امام كاظم عليه السلام طبق روايت فرمود :

رجل من اهل قم يدعو الناس الى الحق ، يجتمع معه قوم كزبرالحديد لاتزلهم الرياح العواصف و لايملون من الحرب و لايجبنون و على اللّه يتوكلون و العاقبة للمتقين . (47)

مردى از اهل قم مردم را به حق دعوت مى كند و گروهى و ملتى دور او جمع مى شوند كه از نظر مقاومت مانند قطعه هاى آهن هستند ، طوفانهاى شديد آنان را سست و متزلزل نمى كند ، از نبرد و پيكار با دشمنان خسته و ملول نمى شوند و نمى هراسند ، بر خدا توكل مى كنند ، و سر انجام كار به سود انسانهاى متقى و پرهيزكار است .

ه راوى مى گويد : (48) خدمت امام صادق عليه السلام نشسته بودم . حضرت اين آيه را تلاوت فرمود : فَاِذا جاءَ وَعدُ اُوليهُما بَعَث نا عَلَيكُم عِبادا لَنا اُولى بَاءسٍ شَديدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ وَ كانَ وَعداً مَفعُولاً . (49)

هنگامى كه زمان عقوبت و كيفر فساد و تبهكارى شما بنى اسرائيل فرا رسد ، ماگروهى از بندگان

خود را كه داراى قاطعيت و شدت عمل و مقاومت بسيار هستند براى مجازات بر شما مسلط مى كنيم ، و ايشان در ميان شهرها شما را جستجو مى كنند تا در صورتى كه يكى از شما به كيفر عمل خود نرسيده باشيد او را كيفر دهند ، و اين وعده خدا حتمى است .

راوى مى گويد : پرسيدم جعلت فداك من هؤ لاء ؟ اين گروه چه كسانى هستند .

فقال ثلاث مرات : هم والله اهل قم

سه مرتبه فرمود : به خدا سوگند ، آنان اهل قم هستند .

45) حق بزرگ

امام عسگرى عليه السلام : شخصى مردى را خدمت امام سجاد عليه السلام آورد ، و ادعا نمود او قاتل پدرش مى باشد . آن مرد هم اعتراف كرد ، و قصاص بر او واجب گشت .

قاتل از ولى دم (پسر مقتول ) تقاضاى عفو كرد ، ولى او نمى پذيرفت .

امام به ولى دم فرمود : اگر اين مرد حقى بر تو دارد ، از جنايت او در گذر و او را ببخش .

فرزند مقتول گفت : يابن رسول الله ، براى او بر من حقى است ، ليكن به اندازه اى نيست كه از خون پدرم بگذرم .

امام پرسيد : پس مى خواهى چه كنى ؟

پاسخ داد : تصميم گرفته ام او را قصاص و به قتل برسانم . البته اگر او بخواهد به سبب حقى كه بر من دارد ، حاضرم با دريافت ديه ، از قصاص او صرف نظر كنم .

امام پرسيد : اين مرد چه حقى بر تو دارد ؟

گفت

: او مرا به توحيد و نبوت ، وامامت ائمه رهنمون ساخته ، و حق را بر من آشكار گردانيده است .

حضرت فرمود : آيا اين عمل او ، از ارزش خون پدر تو كمتر است ؟ به خدا سوگند ، عمل او به اندازه خون همه اهل زمين ، از اولين و آخرين باستثناء انبياء و اوصياء ارزش دارد كه اگر كشته شوند هيچ چيزى به اندازه ارزش خون آنان نمى شود . (50)

46) توبه جوان فاسق

گروهى در دريا گرفتار طوفان شدند ، كشتى ايشان شكست و همه غرق شدند ، جز زنى كه بر روى تخته شكسته اى قرار گرفت و نجات يافت ، و خود را به جزيره اى رساند . در آن جزيره جوان راهزن فاسقى بود . چون آن زن را بديد ، گفت : تو انسانى يا پرى ؟

گفت : انسان هستم .

هنگامى كه آن فاسق به قصد كامجوئى به آن زن نزديك شد و دست تجاوز به سوى او دراز كرد ، زن مضطرب گشت و بر خود لرزيد .

جوان پرسيد : چرا مضطرب شدى ، و وحشت كردى ؟

زن با ايمان گفت : از خداى خويش بر اين عمل مى ترسم .

جوان فاسق پرسيد : آيا تا كنون چنين گناهى مرتكب گشته اى ؟

گفت : هرگز .

جوان فاسق يك لحظه به خود آمد ، و خطاب به آن زن پاكدامن گفت : تو هرگز در تمام مدت عمر ، چنين گناهى نكرده اى ، و چنين از خداى خويش مى ترسى ، و حال آنكه ارتكاب اين عمل به اختيار تونيست

و من تو را مجبور ساخته ام . پس من به ترس از خدا سزاوارترم كه تاكنون بارها مرتكب چنين عمل زشتى شده ام .

پس از قصد خود منصرف شد و از نزد آن زن برخاست ، و از اعمال زشت گذشته خويش پشيمان گشت و توبه نمود ، و به سوى خانه خود برگشت .

در ميان راه به راهبى بر خورد . با او همراه شد . آفتاب سوزان بر آنها مى تابيد .

راهب : آفتاب خيلى گرم است . دعا كن خدا ابرى بفرستد تا بر ما سايه افكند .

جوان : من بواسطه اعمال زشتى كه انجام داده ام و هيچ كار نيكى نكرده ام ، نزد خدا آبروئى ندارم كه دعايم مستجاب شود .

راهب : پس من دعامى كنم ، تو آمين بگوى . چنين كردند .

پس از مدت كوتاهى ابرى ظاهر شد و بر سر آنها سايه افكند و آن دو در سايه ابر مسافتى طولانى راه پيمودند ، تا اينكه به دو راهى رسيدند . جوان از راهى ، و راهب به راهى ديگر رفت . و آن ابر در مسير حركت جوان قرار گرفت و راهب در آفتاب سوزان ماند .

راهب : اى جوان ، تو از من بهتر بودى ، زيرا دعاى تو مستجاب شد . بگوچه كرده اى كه مستحق اين كرامت شده اى ؟

جوان قصه خود را براى راهب نقل كرد .

راهب گفت : اى جوان ، چون تو از خوف خدا ترك معصيت نمودى و توبه كردى ، خداوند گناهان گذشته ترا آمرزيده است ، و

بايد سعى كنى در آينده خوب باشى و هرگز مرتكب گناه نشوى . (51)

47) معماى يك زن و مرد (52)

امام جواد عليه السلام از يحيى بن اكثم ، قاضى القضات ماءمون كه ماءمور مناظره با امام بود ، پرسيد : كدام زن در طول يك شبانه روز بر مرد و احد ، پنج مرتبه حرام ، و پنج مرتبه حلال مى شود ؟ سبب حرمت و حليت او چيست ؟

يحيى بن اكثم از جواب سؤ ال عاجز ماند ، تقاضا كرد : امام پاسخ را بفرمايند .

حضرت فرمود : آن زنى است كه :

1 - اول صبح كنيز شخصى است و نظر مرد اجنبى به كنيز ديگرى حرام است .

2 - وسط روز اين مرد ، زن كنيز را از صاحبش مى خرد . در نتيجه زن بر اين مرد كه مولاى اوست به ملك يمين حلال مى شود .

3 - هنگام ظهر مرد ، كنيز خود را آزاد مى كند . بنا براين زن بر او حرام مى شود .

4 - عصر : مرد با آن زن آزاد شده ازدواج مى كند و زن بر مرد حلال مى شود .

5 - هنگام مغرب با همسر خود ظهار(53) مى كند ، وبار ديگر زن بر او حرام مى گردد .

6 - هنگام عشاء كفاره ظهار را مى دهد ، و در نتيجه مجدداً بر او حلال مى شود .

7 - نيمه شب مرد زن خود را طلاق رجعى مى دهد ، و زن بر مرد حرام مى شود .

8 - هنگام طلوع فجر رجوع مى كند و زن بر مرد

حلال مى گردد .

9 - سپس زن مرتد مى شود و بر شوهر خود حرام مى گردد .

10 - در طلوع شمس توبه مى كند و بر شوهر خود حلال مى شود .

48) بشر حافى

امام كاظم عليه السلام از در خانه بشر حافى مى گذشت . آواز طرب انگيز و صداى ادوات لهو و لعب شنيد . از كنيز وى كه جلو منزل ايستاده بود ، پرسيد : صاحب تو آزاد است يا بنده ؟

كنيز گفت : آزاد است .

فرمود : راست گفتى ، اگر او بنده بود ، با خداى خويش مخالفت نمى كرد .

كنيزك ، مطلب را به مولاى خود اطلاع داد .

بشر ناگهان رنگ از رخسارش پريد ، از جاى برخاست ، و با پاى برهنه دنبال امام دويد . از وى پوزش طلبيد و توبه نمود . از آن پس به بشر حافى شهرت يافت .

49) فضولى موقوف

پيرزنى بيمار شد . پسرش او را نزد پزشك برد . دكتر مشاهده كرد پيرزن خود را آرايش كرده و لباس نيكو پوشيده است . پس حال او بدانست و گفت : اين زن چقدر به شوهر احتياج دارد .

پسر با تعجب گفت : آقاى دكتر ، چه مى گوئيد ، او خيلى پير است .

زن نگاه تندى به پسركرد و گفت : فضولى موقوف ، آقاى دكتر بهتر از تو تشخيص مى دهد .

50) زنى با هفت شوهر

مردى با زنى ازدواج كرد كه پنج شوهر قبلى او همگى مرده بودند .

پس از چندى شوهر ششم نيز بيمار ، و مشرف به موت شد .

زن با اشك و آه گفت : عزيزم مرا پس از خود به كه مى سپارى ؟

شوهر با خونسردى جواب داد : به هفتمى !

51) تقسيم عادلانه روباه

شير و گرگ و روباهى با هم بشكار رفتند ، و گاو و آهو و خرگوشى شكار كردند .

شير به گرگ گفت : اينها را بين ما تقسيم كن .

گرگ گفت : گاو براى شما جناب شير ، آهو براى خودم ، و خرگوش هم براى روباه .

شير به خشم آمد . گلوى گرگ را گرفت و سرش را از بدن جدا كرد .

سپس شير به روباه گفت : تو آنها را تقسيم كن .

روباه زيرك گفت : گاو براى صبحانه ، آهو براى ناهار ، خرگوش هم براى شام شما باشد

شير خوشحال شد و پرسيد : چه كسى اين قسمت عادلانه را به تو آموخت ؟

روباه پاسخ داد : سر گرگ ، عالى جناب

52) مكر روباه و هشيارى خروس

سگى با خروسى به صحرا رفتند . شب فرا رسيد . بنا چار خروس بر شاخه هاى بلند درختى رفت و خوابيد ، و سگ زير درخت در ميان علفها آرميد .

هنگام سحر خروس طبق عادت هميشگى خود شروع به خواندن كرد .

روباهى آواز خروس را شنيد ، به طرف صدا آمد ، ديد خروس بالاى درخت است . روباه حيله گر به خروس گفت : اى مؤ ذن ، خدا ترا رحمت كند ، از بالاى مناره پائين بيا ، تا نماز را به جماعت بخوانيم .

خروس كه متوجه مكر روباه شده بود ، گفت : بسيار خوب ، ولى تا من پائين مى آيم ، تو هم رفيقم را كه زير درخت خوابيده ، بيدار كن . مبادا نمازش قضا شود .

روباه خيال كرد مرغى در پاى درخت

خوابيده ، به طرف درخت رفت .

سگ بوى روباه را حس كرد ، بيدار شد و او را كشت . (54)

53) پيشنهاد ابليس

روزى ابليس بر حضرت عيسى مسيح ظاهر شد ، و به او گفت : مگر تو نمى گوئى هيچ چيزى به انسان نمى رسد مگر اينكه خداوند آن را برايش مقدر كرده باشد .

عيسى پاسخ داد : آرى ، چنين است .

ابليس : پس بيا خودت را از بالاى اين قله كوه به پائين پرت كن . اگر براى تو سلامتى مقدر شده باشد سالم خواهى ماند ، و اگر سلامتى مقدر نشده بود كه . . .

عيسى : اى ملعون ، خداوند بندگانش را امتحان مى كند ، نه بنده ، خدايش را .

54) صورت شيطان

جاحظ زشت ترين مردم عصر خود بود . روزى به شاگردانش گفت : هيچكس مرا شرمنده نساخته ، مگر زنى كه مرا نزد زرگرى برد و گفت : مثل اين ، و من در سخن او حيران ماندم . هنگامى كه آن زن رفت ، از زرگر پرسيدم : قضيه چيست ؟

گفت : آن زن از من خواسته بود برايش طلسمى بسازم كه رويش صورت شيطان حك شده باشد . به او گفتم : من تا كنون شيطان را نديده ام ، و نمى دانم صورتش چگونه است تا براى تو بسازم .

گفت : من او را به تو نشان خواهم داد . و امروز شما را نزد من آورد .

55) مستشار ظالم

زن و شوهرى با هم نزاع كردند . مرد عصائى بر زوجه زد كه بر اثر آن ضربت از دنيا رفت ، بدون اينكه شوهر قصد كشتن او را داشته باشد . مرد از اقوام و خويشان همسر ترسيد و براى يافتن چاره كار مدتى انديشيد و چون فكرش بجايى نرسيد با يكى از دوستانش مشورت كرد .

مستشار گفت : چاره كار آنست كه جوان زيبائى را پيدا كنى و او را بكشى . آنگاه او را كنار جسد زنت قرار دهى ، تا وقتى اقوام همسرت يا اقارب آن جوان از ماجراى قتل مطلع شدند ، به ايشان بگوئى : اين جوان با زوجه من زنا مى كرد و لذا من هر دو را به قتل رساندم .

مرد ساده ، كلام مستشار را پذيرفت و تصميم بر اجراى آن گرفت . جلو منزل خود نشست . اتفاقا جوان

زيبائى از آنجا مى گذشت ، او را به بهانه اى به داخل منزل آورد و به قتل رساند و جسدش را كنار جسد همسرش قرار داد .

هنگامى كه خويشان زن اطلاع يافتند ، براى انتقام نزد شوهر آمدند .

شوهر آن زن گفت : من ديدم اين جوان با عيال من عمل منافى عفت انجام مى دهد ، نتوانستم تحمل كنم ، هر دو را بقتل رساندم .

خويشان زن با مشاهده صحنه و اينكه هر دو در كنار يكديگر قرار گرفته بودند ، آرام شدند ، و اعتراض و اقدامى نكردند . از سوى ديگر مستشار ظالم با خيالى آسوده در منزل خود نشسته بود ، تا اينكه شب فرا رسيد و هوا تاريك شد . چون پسرش به خانه نيامد ، نگران شد . در جستجوى پسر از منزل خارج شد و به هر كوى و برزن سر زد تا شايد او را پيدا كند .

سرانجام از همه جا نوميد گشت و به منزل دوست خود رفت و گفت : آيا به پيشنهاد من عمل نمودى .

گفت : آرى .

مستشار : ببينم آن جوانى را كه به قتل رسانده اى كيست ؟

وقتى داخل اطاق شد ، ديد جوان مقتول ، پسر خود او است ! !

اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود : مَن حَفَرَ لاَِخيِه بِئراً وَقَعَ فيها(55)

هر كس براى برادر ايمانى خود چاهى حفر كند ، خداوند خود او را به چاه افكند .

بد مكن كه بد مى بينى

چَه مكَن كه خود افتى

و نيز گفته اند : هر كه آن كند كه نبايد

، آن بيند كه نشايد .

56) رفيق خائن

شخصى قصد سفر نمود از دوستش كه به ديانت و امانت معروف و مشهور بود ، تقاضا كرد روزى يك مرتبه به منزل او برود و چنانچه زوجه اش به چيزى نياز داشت آن را بر طرف نمايد .

دوست با كمال ميل پذيرفت و آن شخص با خيالى آسوده به سفر رفت .

رفيق هر روز براى خبر گيرى و رفع نيازمنديهاى همسر دوست خود به او سركشى مى كرد . روزى بر اثر وزش باد چشمش به زوجه صالحه آن مرد نيكو كار افتاد . به قصد خيانت دست به سوى او دراز كرد .

آن زن پاكدامن گفت : آيا حيا نمى كنى ؟

مرد خجالت كشيد و بيمناك شد كه اگر رفيقش از سفر بيايد و بر اين امر آگاه شود ، چه جواب بگويد . بناچار آن شهر را ترك كرد و به شهر ديگرى رفت . هنگامى كه به شهر ديگر وارد شد . پرسيد : زاهدترين و با تقواترين اين شهر كيست ؟

شخصى را به او معرفى كردند .

از گروهى ديگر در باره شخص معرفى شده پرسيد .

گفتند : او فاسق ترين فرد اين شهر است .

مرد تازه وارد تعجب كرد . پرسيد : فسق اين مرد چيست ؟

گفتند : سه فسق آشكار دارد :

اول اينكه او لواط مى كند و هميشه پسر بچه زيبائى همراه دارد .

دوم اينكه منزل او در محله يهوديان است در حالى كه همه مسلمانانى كه در آن محله منزل داشتند منازل خود را فروختند و از آن محله

بيرون آمدند . ولى او منزلش را نفروخته ، گويا ميل و علاقه اى به آنان دارد .

سوم اينكه شارب الخمر است و بيشتر شرابهاى يهوديان را او مى خرد .

مرد تازه وارد بيشتر تعجب كرد ، و در صدد تحقيق بر آمد . نشانى او را پرسيد . به محله يهوديها رفت . در منزل او را كوبيد . شخص مورد نظر در را باز كرد . پسر بچه زيبائى همراه او ديد . داخل منزل شد . بوى شراب به مشامش رسيد . دانست هر سه علامت صحيح است .

شخص تازه وارد با تعجب به صاحبخانه گفت : من تازه وارد اين شهر شده ام و از متقى ترين مردم شهر سؤ ال كردم ، ترا معرفى كردند . اما گروهى ديگر تو را فاسقترين مردم شهر مى دانند . قضيه چيست ؟ .

مرد زاهد متقى گفت : چه فسقى به من نسبت داده اند ؟

شخص تازه وارد آن سه فسق را اظهار داشت .

شخص پرهيز كار گفت : دو جواب دارم يكى تفصيلى و ديگرى اجمالى .

جواب تفصيلى آنست كه اين پسر بچه ، فرزند من است . و چون بعضى جوانان جاهل شهر عصر پنجشنبه كه مزد هفته خود را مى گيرند ، مى آيند از يهوديان اين محل شراب مى خرند و اين ننگ بزرگى براى ما مسلمانان است ، من با در آمد هر هفته خود شراب مى خرم و به اين چاه وسط حياط مى ريزم تا به اين ترتيب توانسته باشم از ميگسارى جوانان مسلمان جلوگيرى كنم .

و اما

منزل ، يهوديان خواستند آن را به قيمت زيادى از من بخرند ، ولى چون در اين خانه سالها عبادت پروردگار كرده ام ، راضى نشدم كافران در اين منزل سكونت گزينند .

واما جواب اجمالى اينست كه مردم به شهرت من در ديندارى و امانتدارى اطمينان نكنند كه عيالشان را به من بسپارند و من در امانت دوست خود نظر خيانت كنم و ناچار شوم وطن خود را ترك نمايم .

57) امتحان شفاهى

روزى امام صادق عليه السلام خطاب به شاگردانش فرمود : تاكنون چه چيزى از من آموخته ايد ؟

يكى از شاگردان : هشت مسئله آموخته ام . (56)

امام صادق عليه السلام : آنها را برايم بيان كن تا بدانم . شاگرد گفت :

1 - ديدم هر محبوبى حبيب خود را هنگام مرگ رها مى كند و از او جدا مى شود ، پس همت وسعى خود را مصروف داشتم به چيزى كه از من جدا نگردد و مرا تنها نگذارد ، بلكه در تنهائى انيس و مونس من باشد . و آن عمل خير است كه پس از مرگ نيز با من است .

خداوند متعال فرمود : مَن يَعمَل خَيراً يُجزَ بِهِ