ص: 2

رهیافت 13، احکام زائرین پیاده

 تهیه و تدوین: ادارۀ پاسخ گویی به سؤالات دینی

 تنظیم و تولید: ادارۀ تولیدات فرهنگی

 طرح جلد: گرافیک آسمان

 صفحه آرا: محمود کریم پور

 تیراژ: 2000 نسخه

 نوبت چاپ: دوم 1393

 نشانی: حرم مطهر امام رضا (علیه السلام) صحن جمهوری اسلامی،

 ادارۀ پاسخ گویی به سؤالات دینی

 تلفن: 32020 - 051 دورنگار: 32240602 - 051

 رایانامه: eppasokh@aqrazavi.org

ص: 3

احکام زائرین پیاده

ویژۀ استادان

پاسخگویی به سوالات شرعی

ص: 4

ص: 5

ص: 6

احکام نگاه وپوشش و ارتباط با نامحرم

پوشش در نماز 

پوشیدن لباس جنس مخالف 

احکام شنیدن و شنواندن صدا به نامحرم 

نافله های یومیه 

نذر و عهد

صیغه نذر 

تغییر نذر 

صیغه و حکم عهد 

احکام نجاسات

خون 

برخورد نجاست به آب قلیل 

احکام تخلی 

مطهرات

تطهیر لباس 

تطهیر بدن غیر از مخرج ادرار و مدفوع 

تطهیر مخرج ادرار و مدفوع 

طهارت اعضاء هنگام وضو و غسل و تیمم 

طهارت مکان نمازگزار 

نجس بودن تمام باطن یا تمام طرف دیگر مهر 

نماز با لباس یا بدن نجس از روی علم 

مقدار درهم 

مخلوط شدن خون با رطوبت 

لقطه

حق المارة (رهگذر)

حق الناس 

ص: 7

ص: 8

این مجموعه کتاب ها در چهار دسته موضوعی تدوین و ارائه می شود: رهیافت احکام، رهیافت اعتقادی، رهیافت تربیتی، و رهیافت ترکیبی (مرکب از هر سه موضوع). 

بی شک بررسی دقیق و نگاه نقادانه شما فرهیخته گران قدر، ما را در جهت بهبود کیفی این مجموعه یاری خواهد کرد.

جبهه خضوع به درگاه قدسی احدیث می ساییم که توفیق خدمت در بارگاه سراسر نور و ملکوتی حضرت رضا (علیه السلام) را ارزانی مان فرمود. امید است بتوانیم به پاس این افتخار و با استعانت از محضر آن امام همام (علیه السلام) به مصداق روایت نورانی فوق، جرعه ای از علم و معرفت حقیقی را نوشیده، و به تشنگان راستین آن بنوشانیم.

                                                                                                     اداره پاسخ گویی به سوالات دینی

ص: 9

ص: 10

ص: 11

آن که حج پیاده نکرده ام زیرا که از حضرت سید المرسلین صلّی الله علیه و آله شنیدم که هر که حج خانه کعبه را پیاده کند حق سبحانه و تعالی بنویسد از جهت او هفت هزار حسنه از حسنات حرم عرض نمودم که یا رسول الله حسنات حرم کدامست حضرت فرمودند که هر حسنه از او هزار هزار حسنه است و فرمودند که فضیلت پیاده روان در حج بر سواره روان مانند فضیلت ماه چهارده است بر سایر کواکب و حضرت امام حسن صلوات الله علیه پیاده قطع راه می فرمودند محملها را از پی سر می کشیدند.(1)

ص: 12

سخت بگیری سخت می شود و اگر آن را چیزی به حساب نیاوری مشکلی پیش نمی آید.

3_ قبل از سفر صدقه بدهد که در روایتی از امام باقر(علیه السلام) آمده: «هر زمان امام سجّاد(علیه السلام) پای در رکاب می گذاشت با صدقه دادن در حدّ توان خود، سلامتی را از خداوند عزّوجل طلب می کرد و هنگام بازگشت از سفر نیز به شکرانه سلامتی سفر به اندازه توان خویش صدقه می داد و حمد و شکر خدا بجای می آورد». و نیز آمده است: صدقه بده و هر روز که خواستی از منزل خارج شو (و اگر چیز ناگواری به دلت راه پیدا کرد، به اوّلین مسکینی که برخورد می کنی صدقه بده سپس حرکت کن که خداوند، خطر را از شما دور می کند.

4_ قبل از سفر دو رکعت نماز بخواند و همه چیز خود را به خدا بسپارد و بگوید:

«اَللّهُمَّ إِنّی أَسْتَوْدِعُکَ نَفْسی، وَ أَهْلی، وَ مالی، وَ ذُرِّیَّتی، وَ دُنْیای وَ آخِرَتی، وَ أَمانَتی، وَ خاتِمَةَ عَمَلی; خداوندا من خودم و خانواده ام و اموالم و فرزندانم و دنیا و آخرتم و امانتها و پایان کارم را به تو می سپارم».

به سندهای معتبر نقل شده است که: آن نماز و این دعا بهترین جانشین او برای خانواده اش است و کسی که این دعا را بخواند به آنچه درخواست نموده، می رسد.

5_ پس از خروج از خانه، بر در منزل و رو به آن سمتی که به سوی آن، سفرش را آغاز می کند، می ایستد و هر کدام از حمد و آیة الکرسی و فلق و ناس و اخلاص را از پیش رو و جانب راست و چپ می خواند و سپس می گوید:

ص: 13

«اَللّهُمَّ احْفَظْنی، وَ احْفَظْ ما مَعِیَ، وَ سَلِّمْنی، وَ سَلِّمْ ما مَعِیَ، وَ بَلِّغْنی، وَ بَلِّغْ ما مَعِیَ بِبَلاغِکَ الْحَسَنِ الْجَمیلِ; خداوندا مرا حفظ کن و آنچه با من است نیز حفظ کن و مرا و آنچه با من است سالم بدار و مرا و هر چه با من است به بهترین صورت به مقصد برسان».

کسی که چنین کند خداوند او و آنچه همراه اوست را حفظ می کند و به مقصد می رساند.

6_ مقداری از تربت امام حسین(علیه السلام) بردارد و بگوید:

«اَللّ_هُمَّ إِنَّ هذِهِ طینَةُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ، وَلِیِّکَ وَابْنِ وَلِیِّکَ، اِتَّخَذْتُها حِرْزاً لِما اَخافُ، وَ لِما لا اَخافُ; خداوندا این خاک پاک قبر امام حسین(علیه السلام) است همان ولیّ و فرزند ولیّ تو; من آن را پناهی برای آنچه از آن می ترسم و آنچه از آن نمی ترسم قرار داده ام».

اگر چنین کند به برکت این کار در پناه خدا خواهد بود.

7_ پس از حرکت، در مسیر راه می گوید:

«اَللّهُمَّ خَلِّ سَبیلَنا، وَ أَحْسِنْ تَسْییرَنا، وَ أَحْسِنْ عافِیَتَنا; خداوندا راه ما را بگشای و مسیر و عافیت ما را نیکوگردان».

8_ وبگوید:بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، وَمِنَ اللهِ وَ اِل_َی اللهِ، وَ فی سَبِیلِ اللهِ، اَللّ_هُمَّ اِلَیْکَ

به نام خدا و به خدا و از خدا و بسوی خدا و در راه خدا خدایا به تو

اَسْلَمْتُ نَفْسی، وَ اِلَیْکَ وَجَّهْتُ وَجْهی، وَ اِلَیْکَ فَوَّضْتُ اَمْری، فَاحْفَظْنی

تسلیم کردم خودم را و بدرگاه تو گرداندم رویم را و به تو واگذاردم کارم را پس نگهداریم کن

ص: 14

بِحِفْظِ الاْیْمانِ، مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ وَ مِنْ خَلْفی، وَعَنْ یَمینی وَعَنْ شِمالی،

 به نگهداری ایمان از پیش رویم و از پشت سرم و از راستم و از چپم

وَمِنْ فَوْقی وَمِنْ تَحْتی، وَادْفَعْ عَنّی بِحَوْلِکَ وَقُوَّتِکَ، فَاِنَّهُ لا حَوْلَ وَلا

و از بالای سرم و از زیر پایم و پشتیبانی کن از من به قدرت و نیروی خودت زیرا که قدرت

قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.

و نیرویی نیست جز به خدای والای بزرگ.

9_ وقتی سوار بر مرکب شود بگوید:

بِسْمِ اللهِ لاحَوْلَ وَلاقُوَّةَ إِلاَّبِاللهِ،«اَلْحَمْدُللهِِ الَّذی هَدانالِهذاوَماکُنّا لِنَهْتَدِیَ

با نام خدا آغاز می کنم، هیچ جنبش و نیرویی جز با مدد الهی انجام نمی پذیرد، ستایش مخصوص خدایی است که ما را به سمت این سفر خیر رهنمون

لَوْلا أَنْ هَدانَا اللهُ»، «سُبْحانَ الّذی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنّا لَهْ مُقْرِنینَ».

شد و اگر هدایت او نبود ما به سوی آن رهنمون نمی شدیم، منزّه است خدایی که این مرکب را مسخّر ما قرارداد وگرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم.

که اگر چنین کند خودش و مرکبش محفوظ می ماند، تا پیاده شود.

10_ در مواقع احساس خطر، آیه 80 سوره اسراء را تلاوت کند:

«رَبِّ أَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْق، وَ أَخْرِجْنی مُخْرَجَ صِدْق، وَاجْعَلْ لی مِنْ

پروردگارا! مرا در هر کار با صداقت وارد کن و

ص: 15

با صداقت خارج ساز و از سوی خود

لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً».

حجّتی یاری کننده برایم قرار ده.

همچنین خواندن آیة الکرسی در چنین مواردی بسیار خوب است.

11_ اگر به منزلی رسید که قصد استراحت در آن را دارد قبل از خواب، تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) را بگوید، سپس آیة الکرسی تلاوت کند که تا صبح از هر خطری محفوظ بماند.

12_ اگر تنها مسافرت می کند بگوید:

«ما شاءَ اللهُ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إلاَّ بِاللهِ، اَللّهُمَّ آنِسْ وَحْشَتی، وَ أَعِنّی عَلی

آنچه خدا بخواهد تحقق می یابد، هیچ جنبش و نیرویی جز با مدد الهی انجام نمی گیرد خداوندا وحشت مرا به انس تبدیل فرما و مرا بر

وَحْدَتی، وَأَدِّ غ_َی_ْبَ_ت_ی».

تنهایی ام یاری ده و در غیاب من به جای من باش.

و بهتر است انسان تا امکان دارد تنها سفر نکند.

13_ به دوستان و همراهان کمک کند و در رفع نیازهای آنان مضایقه ننماید و حقیقتاً نسبت به آنان متواضع و دوست و مهربان باشد. از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نقل شده است: «مَا اصْطَحَبَ إِثْنانِ إِلاَّ کانَ أَعْظَمُهُما أَجْراً وَ أَحَبَّهُما إِلَی اللهِ أَرْفَقَهُما لِصاحِبِهِ; هرگاه دو نفر با یکدیگر همراه شوند آن کس که بیشتر محبّت و کمک کند نزد خدا محبوب تر و پاداشش بیشتر است».

در روایت دیگری از امام سجّاد(علیه السلام) وارد شده

ص: 16

که حضرتش سفر نمی کرد مگر با کسانی که او را نشناسند تا بتواند در مسیر راه، به همراهانش کمک نماید.

در روایتی دیگر از رسول گرامی(صلی الله علیه وآله) نقل شده که وقتی با اصحابش در سفر بود و می خواستند گوسفندی بکشند، یکی گفت: کشتن گوسفند با من! دیگری گفت: کندن پوست آن با من! و سوّمی گفت:

پختن آن با من! و حضرتش فرمود: تهیّه هیزمش با من! گفتند: یا رسول الله شما زحمت نکشید ما خود، انجامش می دهیم. فرمود: می دانم، ولی دوست ندارم نسبت به شما امتیازی پیدا کنم; زیرا حق تعالی دوست ندارد که ببیند بنده اش برای خود امتیازی نسبت به دیگران قائل است.

14_ به ما دستور داده شده: «با کسانی که از جهت خرج کردن و تمکّن مالی در ردیف شما نیستند، مسافرت نکنید، مبادا آنها احساس حقارت کنند!».

15_ دقیقاً مراقب انجام نمازهای واجب باشد که بسیار مهم است; زیرا از کمال غفلت زائر است با آن که برای تقرّب به سوی خدا و رسیدن به ثواب زیارت و حج و عمره و مشاهد مشرّفه، به سفر می رود، در مسیر راه، نسبت به نماز و شرایط و حدود، و بجا آوردن آن در اوّل وقت، بی مبالاتی و بی توجّهی داشته باشد; در حالی که از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: «نماز فریضه از بیست حجّ (مستحبّ) بهتر است».

16_ بعد از نمازهای قصر _ اگر وقت دارد _ سی

ص: 17

مرتبه تسبیحات اربعه را فراموش نکند که روی آن تأکید شده است.

ناگفته پیداست: آنچه درباره دعا و صدقات برای حفظ جان و مال و خانواده، از خطرات در بالا گفته شد به این معنا نیست که انسان احتیاط را از دست دهد و مراقبت های لازم را برای حفظ خویش و اموالش انجام ندهد; بلکه مقصود این است: هر چه برای حفظ خود و اموال خویش در توان دارد انجام دهد و بقیّه را به خدا بسپارد چرا که در روایت آمده است دعای افراد سهل انگار مستجاب نمی شود.

این سخن را با حدیث پرمعنایی پایان می دهیم: امام صادق(علیه السلام) به یکی از یارانش فرمود: «اِعْقِلْ راحِلَتَکَ وَ تَوَکَّلْ; با توکّل زانوی اشتر ببند».(1)

ص: 18

خیر جایز نیست مگر اینکه مرجع زنده او اجازه دهد. (مراجع عظام)

آیا تقلید از مجتهد غیر اعلم در مسائل اختلافی جایز است؟(1)

جایز نیست.(مراجع عظام)

منظور از اعلم چیست وبرای تعیین او به چه کسی باید مراجعه کرد؟ (2)

اعلم یعنی از تمام مجتهدین زمان خودش حکم خدا را بهتر بفهمد و عالم تر باشد. وبرای شناخت اعلم باید به اهل  خبره واستنباط  یعنی کسی که میتواند اعلم را تشخیص دهد  مراجعه کرد.       (مراجع عظام)

در چه صورتی می شود مرجع تقلید را تغییر داد؟(3) 

اگر برای مقلد ثابت شد مرجع تقلید دیگری علمش بیشتر از مرجع تقلید قبلی اوست، واجب است مرجع تقلیدش را تغییر دهد و عدول به غیر اعلم جایز نیست. (مراجع عظام)

ص: 19

ص: 20

است، ولی اگر به واسطۀ سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد احتیاط واجب آن است مسح بر جوراب وکفش نموده وتیمم نیز بنماید(آیات عظام سیستانی، وحید )

ص: 21

وضو از آب بیرون بیاورد (حضرت امام و آیات عظام گلپایگانی، فاضل، مکارم و بهجت)

2. چنانچه خون به هیچ وجه بند نمی آید، حتی اگر جبیره هم بر روی آن قرار دهد، واجب است جبیره ای را بر روی زخم بگذارد که خون از آن بیرون نیاید مثل نایلون.(مقام معظم رهبری)

3.باید بعد از شستن اجزاء صحیحه  آن عضو،با رعایت ترتیب-موضع زخم یا بریدگی را در آب کر یا جاری فرو ببرد و قدری فشار دهد که خون بند بیاید و انگشت خود را روی زخم یا بریدگی در زیر آب از بالا به پایین بکشد تا آب بر آن جاری شود  وضو صحیح است(آیات عظام خوئی، تبریزی) با مراعات این که مسح به آب کف دست واقع شود(آیات عظام وحید و صافی)سپس مواضع پایین تر از آن را بشوید وضو صحیح است(آیت... سیستانی) 

اگر در جای وضو یا غسل چیزی چسبیده که برداشتن آن  ممکن نیست یا مشقت زیاد دارد مثل بعضی از چسب ها تکلیف چیست ؟(1)

باید به دستور جبیره عمل کند (حضرت امام و آیات عظام مکارم، بهجت )

 باید تیمم کند مگر آن  که مانع در مواضع تیمم هم باشد که  در این صورت باید جمع  بین تیمم ووضوی جبیره نماید (آیات عظام خویی،سیستانی)

به احتیاط واجب باید جمع  بین تیمم ووضوی جبیره نماید(آیت... وحید)

ص: 22

اگرجبیره روی تمام پا را گرفته باشد تکلیف چیست؟(1)

اگر  جبیره تمام پهنای روی پا را گرفته باشد باید روی جبیره مسح شود ولی اگر مقداری از طرف انگشتان و مقداری از طرف بالای پا باز است باید جاهایی که باز است روی پا را، و جایی که جبیره است روی جبیره را با رعایت ترتیب مسح کند. (حضرت امام و آیات عظام خویی، گلپایگانی، فاضل، اراکی، تبریزی، سیستانی، مکارم، نوری)

آیا می توان روی جبیره چیز دیگری مثل پلاستیک ومانند آن گذاشت وروی آن را مسح کرد؟(2)

اگرنیاز است (مثل آنکه جبیره نجس است) اشکالی ندارد در غیر آن جایز نیست مگر آنکه بعد از اضافه کردن عرفا جزءجبیره محسوب شود

( حضرت امام و آیات عظام گلپایگانی فاضل اراکی مکارم خویی وحید سیستانی )

اگر ندانیم که وظیفه ما  تیمم است یا وضوی جبیره تکلیف چیست؟(3)

بنابر احتیاط واجب هردو را بجا آورد (حضرت امام وآیات عظام فاضل بهجت تبریزی خویی سیستانی نوری اراکی گلپایگانی صافی مکارم )  

باید احتیاط کند وهردو را بجا آورد (آیت... وحید)

ص: 23

ص: 24

آن است که نجس نکنند، و در صورت نجس شدن نیز لازم نیست نجاستش را برطرف نمایند.(آیت... سیستانی)

اگر جایی از مسجد نجس شود، بر چه کسی تطهیر آن واجب است؟(1)

بر همه کسانی که متوجه نجاست شده اند لازم است که به طور واجب کفایی نجاست را برطرف کنند، یعنی اگر یک یا چند نفر اقدام به تطهیر کنند از دیگران ساقط می شود وگرنه همه آن ها گناهکارند و کسی که مسجد را نجس کرده در این حکم با دیگران تفاوتی ندارد.(حضرت امام و آیات عظام خویی، مکارم، سیستانی بهجت صافی )

اگر جایی از مسجد نجس شود، آیا تطهیر آن واجب فوری است؟(2)

بلی، واجب فوری است.(مراجع عظام تقلید)

اگر شخص نتواند مسجد را تطهیر نماید مثل این که مسافر و در حال عبور باشد ، یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند، در این جا تطهیر مسجد بر او واجب نیست، ولی آیا اطلاع دادن به کسی که می تواند تطهیر کند بر او واجب است؟(3)

ص: 25

الف)باقی گذاشتن نجاست موجب بی احترامی به مسجد می باشد:

بنا بر احتیاط واجب، باید به کسی که می تواند تطهیر کند اطلاع دهد.(حضرت امام و آیات عظام اراکی، صافی، مکارم ، نوری)

چنانچه بداند که اگر به دیگری اطّلاع دهد این کار انجام می گیرد باید به او اطلاع دهد بلکه اگر احتمال عقلایی بدهد که اگر به دیگری اطّلاع دهد این کار انجام می گیرد بنابر احتیاط واجب باید به او اطّلاع دهد.(آیت... سیستانی)

باید به کسی که احتمال می دهد آن را تطهیر می کند اطلاع دهد.( آیات عظام خوئی، گلپایگانی، تبریزی، فاضل، زنجانی، وحید)

ب)باقی گذاشتن نجاست موجب بی احترامی به مسجد نمی باشد:

اطلاع دادن واجب نیست.(حضرت امام و آیات عظام نوری،سیستانی)

باید به کسی که می تواند آن را تطهیر می کند اطلاع دهد.( آیات عظام خوئی، گلپایگانی، تبریزی، فاضل، زنجانی، وحید)

ص: 26

است دو رکعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است.(مراجع عظام)

حکم خوابیدن و صحبت کردن در مسجد چیست؟(1)

خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیا و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد در مسجد مکروه است. (مراجع عظام)

ص: 27

ص: 28

در آن اشکال ندارد ولی اگر صاحبان آنها راضی نباشند نماز خواندن جایز نیست.(آیات عظام بهجت، خوئی: در املاک صغیر و مجنون هم جایز نیست)

در زمین بسیار وسیعی که از دِه دور و چراگاه حیوانات است نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد ولی اگر صاحبان آنها راضی نباشند به احتیاط واجب نماز خواندن جایز نیست (اراکی، گلپایگانی وصافی، مکارم)

ص: 29

ص: 30

ص: 31

مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادی یعنی تنها خوانده شود ودر وقت فضیلت خوانده شود بهتر است. و نیز نماز جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادی که آن را طول بدهند بهتر می باشد (آیات عظام خویی، سیستان، وحید، زنجانی)

آیا به امام جماعتی که با تیمم یا وضوی جبیره یا لباس نجس نماز میخواند می شود اقتدا کرد؟(1)

الف) اگر عذر امام جماعت، تیمم یا وضوی جبیره ای است:

می شود به او اقتدا کرد. (حضرت امام و آیات عظام فاضل، گلپایگانی، خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی، نوری صافی، اراکی، بهجت)

ب) و اگرعذر او، لباس نجس است:

بنا بر احتیاط واجب نباید به او اقتدا کرد.(حضرت امام و آیات عظام فاضل، گلپایگانی، صافی، اراکی، بهجت)

می شود به او اقتدا کرد.(آیات عظام خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی، نوری)

ص: 32

به حدی دورشویم که نه صدای اذان شهر را در آنجا بشنویم و نه دیوارهای شهر را ببینیم (خفای اذان و جدران) (حضرت امام، آیات عظام فاضل، بهجت، صافی، نوری، گلپایگانی)؛

نه صدای اذان شهر را در آنجا بشنویم و نه مردم شهر، ما را ببینند (آیات عظام وحید، زنجانی، خویی، تبریزی) و نشانۀ آن این است که ما اهل شهر را نبینیم (آیات عظام خویی، تبریزی)؛

در دو تعریف بالا، نشنیدن صدای اذان و ندیدن دیوار یا مردم، باید باهم باشد. درغیر این صورت، باید نمازمان را شکسته بخوانیم.

مردم شهر ما را نبینند. حتی آن ها که در خارج شهر و در حومۀ شهر هستند، نتوانند ما را ببینند. نشانۀ آن هم این است که ما اهل شهر را نبینیم (آیت... سیستانی)(1)

بنابر احتیاط مستحب، هم اذان شهر را نشنویم و هم دیوار شهر را نبینیم. البته نشنیدن اذان شهر، برای تعیین حد ترخص کافی است (مقام معظم رهبری)(2)

اگر یکی از این دو علامت حاصل شود کافی است، به شرط اینکه یقین به نبودن دیگری نداشته باشد و الا احتیاط جمع میان نماز شکسته و تمام است.(آیت الله مکارم)

ص: 33

ص: 34

ناشی از شفقت پدر و مادر بر او( ایشان باشد، باید نمازش را کامل بخواند (حضرت امام، آیات عظام خویی، تبریزی، زنجانی، سیستانی).

کسی که شغلش سفر است مثل راننده  اگر برای زیارت سفر کند نمازش تمام است یا شکسته ؟

نمازش را باید شکسته بخواند (مشهور)؛(1)

بنابر احتیاط واجب، باید هم شکسته بخواند و هم کامل (آیت... زنجانی)؛

اگر مردم او را کسی بشناسند که زیاد به سفر می رود (کثیرالسفر)، باید نمازش را کامل بخواند (سیستانی، فاضل).(2)

کثیرالسفر کسی است که زیاد به سفر می رود. این سفر، یا شغلی و تحصیلی است یا غیرشغلی. نظر مراجع در این باره  چگونه است؟

کثیرالسفر با مسافر فرقی ندارد و در حکم مسافر است ونمازش شکسته است(حضرت امام)؛(3)

سفر فقط باید شغلی باشد ولی اگر فردی از نظر تحصیل کثیر السفر باشد به احتیاط باید بین نماز شکسته و کامل جمع نماید. (مقام معظم رهبری)؛(4)

هرکس به هر دلیلی بسیار به سفر برود، چه شغلی و تحصیلی و چه تفریحی و زیارتی، نمازش

ص: 35

کامل است (آیات عظام سیستانی، فاضل)؛(1)

در سفر شغلی و تحصیلی، نماز کامل است و در غیر آن، شکسته (آیت... صافی)؛(2)

سفر چه شغلی باشد و چه غیرشغلی، نماز کثیرالسفر کامل است. این درصورتی است که مسافرت در همان مسیر باشد. در مسیرهای دیگر که ارتباطی به رفت وآمد مکرر او ندارد، نمازش شکسته است (آیت... بهجت)؛(3)

چه سفر شغلی و چه تفریحی و چه کاری، نماز کثیرالسفر کامل است. این درصورتی است که هر سه، کار اصلی او محسوب شود (آیت... مکارم)؛(4)

ص: 36

نیست) لازم نیست.(مراجع عظام تقلید) بنابر این تفاوتی بین چادر و غیر آن نیست.

نماز خواندن با دستکش و کفش چه حکمی دارد ؟(1)

اگر کفش مانع رسیدن سر انگشت پا به زمین نشود اشکال ندارد. (آیات عظام بهجت و نوری، مکارم، صافی) 

نماز خواندن با دستکش اشکال ندارد ( آیات عظام بهجت، نوری، مکارم و صافی)

ص: 37

خمینی (1)، فاضل لنکرانی (2)، صافی گلپایگانی (3)، نوری همدانی (4)، مکارم شیرازی (5))

مسأله پوشیدن لباس مخصوص زنان برای مرد و هم چنین پوشیدن لباس مخصوص مردان برای زن، حرام است، اگر چه حرام بودن تا موقعی که داخل در لباس شهرت نباشد، مورد تأمّل است. (آیت الله بهجت)

حکم پوشیدن لباس مختص مردان برای زنان و بالعکس در نماز چیست ؟ (6)

نماز با آن صحیح است. (اکثر مراجع)

بعید نیست نماز با آن باطل باشد در صورتیکه ساترش فقط آن باشد. (آیت... خویی)

ستر عورت با آن بنابر احتیاط موجب بطلان نماز است. آیت الله وحید خراسانی (7)

ص: 38

آیا پوشاندن زیر چانه از نامحرم بر زنها لازم است ؟(1)

آری باید پوشانده شود.  (مراجع عظام)

آیا پوشاندن روی پا بر زنها در مقابل نامحرم لازم است ؟(2)

بله، بر آنها لازم است روی پای خود را بپوشانند. (همه مراجع (3) به غیر از صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی) بله، بنابر احتیاط پوشش روی پا لازم است. (آیت الله صافی گلپاگانی (4)، آیت الله مکارم شیرازی)

پوشیدن لباسهایی که حجم بدن در آنها پیداست در مقابل مرد نامحرم چه حکمی دارد؟(5)

ص: 39

پوشیدن لباسهای تنگ و چسبان اشکال دارد. (آیت... مکارم)                                                     

اگر پوشیدن لباس های تنگ و چسبان به نحوی باشد که جلب نظر و توجه اجنبی نماید و موجب مفسده شود، باید از نامحرم بپوشاند.    ( حضرت امام و آیت... نوری)

اگر پوشیدن آن به نحوی باشد که مهیّج باشد و مفسده به بار آوردباید از نا­محرم بپوشاند.

(مقام معظم رهبری و آیات عظام بهجت و فاضل: وزینت محسوب شود)

ص: 40

شوخی کردن زن با نامحرم چه حکمی دارد ؟(1)

  اگر با قصد لذت باشد جایز نیست. (آیت... فاضل)

چون غالباً موجب وقوع در فتنه است ترک شود. (آیت... بهجت )

حکم خندیدن زنها در حضور نامحرم با صدای بلند چیست ؟(2)

اشکال دارد . (آیت... بهجت)

حکم دعا خواندن ، ذکر مصیبت و مداحی زنان با توجه به اینکه نامحرم صدای آنها را بشنود چیست ؟ (3)

در صورتیکه موجب فساد و انحراف نشود اشکال ندارد . (آیت... نوری)

احتیاط در ترک آنست . (آیت... بهجت)

برای غیر شوهر به هر نوعی که معرض ریبه و التذاذ و تهییج شهوت باشد جائز نیست.(صافی)

اگر ترس مفسده باشد، باید از آن اجتناب شود. مقام معظم رهبری (4)

اگر شنیدن صدای ایشان شنونده را در معرض ریبه و التذاذ (گناه) قرار ندهد، حرام نیست، ولی با اینکه خداوند متعال می فرماید: «فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَرٰاءِ حِجابٍ » خوب است که مجالس زنانه خصوصا در رابطه با عزاداری و مداحی اهل البیت (علیهم السلام) طوری باشد که کاملا مراعات

ص: 41

عفت بشود.فاضل (1)

حکم شنیدن صدای خنده زنان نامحرم چیست ؟(2)

اگر همراه با لذت و ریبه نباشد و فتنه و مفسده خاصی نباشد، اشکال ندارد. (آیات عظام بهجت ، صافی و مکارم)

حکم صحبت کردن زن با مرد نامحرم چیست ؟ (3)

الف ) صحبت کردن مرد با زن نامحرم اگر تؤام با قصد لذت و شهوت نباشد مانعی ندارد. (آیت... فاضل)

گفتگو با نامحرم اگر موجب فساد نباشد اشکال ندارد (آیت...نوری)                                      

حکم آمپول زدن ، نبض گرفتن و یا فشار خون و ... بوسیله نامحرم چیست ؟ (4)

اگر بدون لمس و نگاه به غیر همجنس و مفسده دیگر فشار خون و مانند آن ممکن است به این شکل اشکالی ندارد و اگر نیاز به لمس یا نگاه نامحرم است  باید به همجنس مراجعه شود ولی اگر رجوع به همجنس ممکن نباشد و درمان و معالجه ضرورت داشته باشد به اندازه

ص: 42

ضرورت جایز است  (آیات عظام: فاضل لنکرانی (1) ، نوری همدانی (2)، بهجت (ره) (3) ، مقام معظم رهبری (دام عزه) (4) ، مکارم شیرازی (5) ، سیستانی (6))

در چه صورت برای زنها مراجعه به پزشک غیر مماثل جایز است ؟(7)

در صورتی که مراجعه به پزشک زن حاذق و متخصص، غیر ممکن و یا خیلی سخت باشد.(مقام معظم رهبری (8))

اگر پزشک حاذق مماثل نباشد و بیمار مضطر باشد رجوع به غیر مماثل حاذق اشکال ندارد. (آیات عظام: مکارم شیرازی

(9) ، بهجت (10)، سیستانی (11)، نوری همدانی (12))

ص: 43

در صورتی که بیماری و مرض خطری باشد رجوع به غیر مماثل حاذق اشکال ندارد. (آیت الله فاضل لنکرانی (1))

لمس بدن بیمار ( بدون اضطرار ) از روی لباس چه حکمی دارد ؟ (2)

معاینه بیمار با پوشش مانعی ندارد. البته در صورتی که لازم باشد و حرام دیگری تحقق پیدا نکند جایز است.

آیات عظام: فاضل لنکرانی (3) ، نوری همدانی (4)، بهجت (ره) (5)، مقام معظم رهبری (دام عزه) (6)، مکارم شیرازی (7)، سیستانی(8)

حکم نگاه زن به وجه و کفین مرد نامحرم چیست ؟(9)

با قصد لذت  حرام است  اما بدون قصد لذت جایز است . (مراجع عظام)

حکم نگاه به مواضعی که مردان معمولاً می پوشانند  (مانند: سینه ساق پا بازو و...)چیست؟ (10)

حتی بدون قصد لذت حرام است . (حضرت امام

ص: 44

و مقام معظم رهبری و آیات عظام فاضل، نوری، مکارم، صافی، وحید)

بدون قصد لذت یا با قصد لذت بنابر احتیاط واجب حرام است. (آیات عظام بهجت، زنجانی، سیستانی، خوئی)

حکم نگاه به مواضعی که معمولاً مردان نمی پوشانند مانند سروگردن و ... چیست؟ (1)

بدون قصد لذّت  اشکال ندارد. (آیات عظام بهجت،خویی ،مکارم ، سیستانی  رهبری ، صافی گلپایگانی، زنجانی  ، وحید)

بدون قصد لذت هم جایز نیست، زیرا زنها نباید به مواضعی غیر از وجه و کفین مردان نگاه کنند.  (حضرت امام و آیات عظام فاضل ، نوری )

استفاده از زیورآلات طلا مانند زنجیر، انگشتر، حلقه و ساعت مچی برای مردان در حال نماز چه حکمی دارد ؟(2)

 اگر عمداً با زیور­آلات طلا نماز بخواند، نمازش باطل است. (مراجع عظام)

احتیاط واجب دارد. )مقام معظم رهبری و آیت الله بهجت(

اگر از روی فراموشی با آن­ها نماز بخواند، نظر

ص: 45

مراجع عظام متفاوت است:

        نمازش صحیح است . (مشهور مراجع)

       بنابر احتیاط واجب نماز را دوباره بخواند .  (آیت... فاضل)

         نماز را باید دوباره بخواند. (آیت... زنجانی)                                                                            

 اگر از روی جهل وندانستن مسئله با زیور­آلات طلا نماز بخواند، نمازش صحیح است (مشهور مراجع)

احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره بخواند. (آیت... زنجانی)

پوشیدن لباس طلاباف و زینت کردن به طلا برای مردان حرام است و باطل شدن نماز به طور مطلق در همه موارد محل تامل است و احتیاط در باطل بودن نماز است. (1)

ص: 46

مسافر و کسی که برای او سخت است که نافلۀ شب را بعد از نصف شب بخواند می تواند آن را در اول شب و قبل از نیمۀ شب بجا آورد.(مراجع)

وقت نافلۀ شب بنا بر مشهور نصف شب است و این گرچه أحوط و بهتر است ولی بعید نیست از اول شب باشد؛ و تا اذان صبح وقتش ادامه دارد و بهتر آن است نزدیک اذان صبح خوانده شود. (آیت... سیستانی)

آیا نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند؟(1)

نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری  خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد. (مراجع)

ص: 47

خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی، نوری، صافی، اراکی، بهجت)

صیغه نذر چیست و چگونه خوانده می شود؟(1)

صیغه نذر عبارت است  از: (لله علیّ یعنی برای خدا بر من است) به هر زبانی که باشد.(2)(مشهور مراجع)

ص: 48

نذر کند که وقتی مریض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پیش از آن که خوب شود صدقه را بدهد کافی نیست.(مراجع عظام)

ص: 49

حکم ادرار و مدفوع از لحاظ طهارت و نجاست در موارد زیر چیست؟(1)

ادرار و مدفوع انسان و هر حیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد مثل گربه و خرگوش و نجس است. (مراجع عظام تقلید) در پرندگان حرام گوشت مثل کلاغ و عقاب اختلاف نظر است و بنابر نظر حضرت امام نجس است. (2)

آیا بخار نجاست نجس کننده است؟(3)

بخار نجس کننده نیست. (مراجع عظام تقلید)

آیا پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن در صورت کنده شدن پاک هستند؟(4)

 پوست نازکی که خود به خود از دستها، لبها، پاها و سایر قسمت های بدن جدا می شود، محکوم به طهارت است.(مقام معظم رهبری)

  پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن

ص: 50

که موقع افتادنشان رسیده، اگر چه آنها را بکنند پاک است، ولی بنا بر احتیاط واجب باید از پوستی که موقع افتادنش نرسیده و آن را کنده اند اجتناب نمایند.(حضرت امام و آیت... زنجانی)

پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن که موقع افتادنشان رسیده، اگر چه آنها را بکنند پاک است.(آیت... فاضل)

 پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن که از بدن جدا می شود، پاک است.(آیات عظام اراکی، نوری)

اگر پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن را بکنند پاک است.(آیات عظام خوئی، تبریزی،وحید)

اجزاء صِغار و کوچک بدن که روح ندارند و به آسانی جدا می شوند، پاک هستند و اگر حیات داشته باشند، بنابر فتوی نجس هستند و اگر مشکوک باشند که روح دارند یا خیر محکوم به پاکی و طهارت هستند و استصحاب حیات عنوانِ میته (مردار) را اثبات نمی کند.(آیت... سیستانی)

پوستهایی که از لب و سر و جاهای دیگر بدن انسان جدا می شود پاک است، امّا اگر آن را با فشار جدا کنند احتیاط واجب اجتناب است.(آیت... مکارم)

پوستهایی که از لب و سر و جاهای دیگر بدن انسان جدا می شود اگر عرفاً پوست کنده شده بر آن صادق است بنابر احتیاط واجب، نجس است.(آیت... بهجت)

در صورتی که احساس درد شود احتیاط، اجتناب است.(آیت... گلپایگانی)

ص: 51

ص: 52

نشده، سفیده پاک است.(آیات عظام خوئی، گلپایگانی، اراکی، تبریزی، بهجت، صافی، زنجانی، نوری)

خوردن آن حرام است اما کافی است خون موجود در تخم مرغ را بردارند و دور بریزند، و بقیه پاک و حلال است اما اگر عمداً به هم بزنند تا مستهلک شود خوردن آن اشکال دارد.(آیت الله مکارم)

خونی که از لای دندانها می آید، چنانچه با آب دهان مخلوط شود واز بین برود،آیا پاک است؟(1)

پاک است و اجتناب از آب دهان نیز لازم نیست.(آیات عظام مرحوم امام، رهبری، اراکی، فاضل، خویی، تبریزی، سیستانی، صافی، وحید)

پاک است و فرو بردن آب دهان نیز اشکال ندارد ولی عمداً این کار را نکند.(آیت... مکارم)

پاک است ولی فرو بردن آب دهان اشکال دارد.(آیات عظام نوری و زنجانی)

خونی که به واسطۀ کوبیده شدن، زیر ناخن یا زیر پوست می میرد، چه حکمی دارد؟(2)

 الف)عرفاً به آن خون نمی گویند،  پاک است.(مراجع عظام تقلید)

 ب)عرفاً به آن خون می گویند، در صورتی که ناخن یا پوست سوراخ شود به طوری که خون جزء ظاهر بدن حساب شود نجس است و جهت وضو یا غسل:

ص: 53

1. بیرون آوردن خون و تطهیر محلّ مشقت ندارد:

 باید برای وضو و غسل خون را بیرون آورند .(مراجع عظام تقلید)

2. بیرون آوردن خون و تطهیر محلّ مشقت زیاد دارد:

باید اطراف آن را به طوری که نجاست زیاد نشود، بشویند و پارچه یا چیزی مثل پارچه، بر آن بگذارند  و روی پارچه دست تر بکشند. (آیات عظام مرحوم امام، اراکی، بهجت، فاضل)

باید برای وضو و غسل اطراف آن را شست و پارچه ای روی آن بگذارد و روی پارچه دست تر بکشد و احتیاطاً تیمم هم بکند.( آیات عظام گلپایگانی، صافی،مکارم)

باید تیمم نماید و بنا بر احتیاط لازم وضو هم بگیرد به طوری که وقت وضو گرفتن، آب وضو نجس نشود .(آیت الله تبریزی) 

 باید تیمم نماید.(آیات عظام خویی،وحید،سیستانی) 

جوش های غدّه مانندی که در جاهای مختلف بدن هست، که گاهی از آن ها مایع قرمزرنگ خارج می شود که مرتّب غدّه هایش می ترکد و حوله و صورت را آلوده می کند و موجب عسر و حرج است، آیا حکم خون را دارد؟(1)

 تشخیص این که خون هست یا نه با خود مکلف است و با علم به خون بودن، از حیث

ص: 54

نجاست، اجتناب لازم است ولی اگر شک در خون بودن آن داشته باشد پاک است.

ص: 55

ص: 56

نیستند(1)در این اماکن تخلی می کنند و کسی منع نمی کند به نحوی که انسان اطمینان بر عمومی بودن آن مکان پیدا می کند.(مراجع عظام تقلید)

ص: 57

اشیائی که آب در آن ها جمع می شود مانند پارچه و لباس آیا هنگام تطهیر فشار لازم دارند؟(1)

چنانچه با آب قلیل تطهیر شوند بعد از هر مرتبه شستن فشار لازم است تا آب باقیمانده داخل لباس خارج شود. (مراجع)

اما اگر با آب کر تطهیر شوند، فشار لازم است.(آیات عظام خوئی، تبریزی، مکارم، وحید)

به احتیاط واجب فشار لازم است. (حضرت امام و مقام معظم رهبری)

فشار لازم نیست. (آیات عظام اراکی، صافی، سیستانی، گلپایگانی، بهجت)

ص: 58

بدن که با ادرار نجس شده، با  آب قلیل چگونه تطهیر می شود؟

 دو مرتبه باید شسته شود. (اجماع)(1)

ص: 59

پاک شدن مخرج محلّ تأمّل است ولی نماز خواندن مانعی ندارد و چنانچه چیزی هم به آن برسد نجس نمی شود و ذرّه های کوچک و لزوجت محل، اشکال ندارد.(مرحوم امام)

پاک شدن مخرج محلّ تأمّل است ولی نماز خواندن مانعی ندارد.(آیت... فاضل)

مخرج پاک می شود و نماز خواندن مانعی ندارد . (آیات عظام اراکی، بهجت، گلپایگانی، خوئی، تبریزی، سیستانی، صافی، زنجانی، مکارم، وحید، نوری)

اگر ورق قرآن یا چیزی که احترام آن لازم است مثل تربت سید الشهداء یا کاغذی که اسم خدا یا پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یا امام (علیه السلام) بر آن نوشته شده، در مستراح بیفتد، وظیفه چیست؟(1)

چنانچه ورق قرآن یا چیزی که احترام آن لازم است مثل کاغذی که اسم خداوند متعال یا پیامبر (صلی الله علیه و آله) یا یکی از معصومین (علیهم السلام) بر آن نوشته شده یا القاب و کنیه­های آن بزرگواران در مستراح بیفتد،بیرون آوردن و آب کشیدن آن اگر چه خرج داشته باشد واجب فوری است و اگر بیرون آوردن آن ممکن نباشد کسانی که مطلع هستند باید به آن مستراح نروند (بنابرفتوا یا احتیاط واجب(2)) تا یقین کنند آن ورق پوسیده است(3). و نیز اگر تربت در مستراح بیفتد و بیرون

ص: 60

آوردن آن ممکن نباشد، باید (بنابرفتوا یا احتیاط واجب) تا وقتی که یقین نکرده اند به کلّی از بین رفته به آن مستراح نروند.(مراجع عظام تقلید)

ص: 61

باشند.(آیات عظام صافی، مکارم)

خیر، در تیمم لازم نیست پیشانی و کف دستها و پشت دستها پاک باشند، اگر چه بهتر است.(آیات عظام خوئی، زنجانی، سیستانی، وحید)

ص: 62

پاک باشد،نمازش چه حکمی دارد؟(1)

در طهارت موضع سجده، پاکی سطح ظاهر آن کافی است.(مراجع عظام تقلید) 

ص: 63

الف) قبلاً پاک بوده و نجاست آن، جدید عارض شده است:

نمازش صحیح است.(حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، اراکی، فاضل، بهجت، گلپایگانی، صافی، وحید، سیستانی، مکارم، نوری)

اگر با آگاهی از مسألۀ شرعی بوده نمازش صحیح است.(آیت... زنجانی)

ب) قبلاً نجس بوده ولی شخص آن را آب کشیده و یقین کرده که پاک شده است و بعد از نماز فهمیده که پاک نشده:

 نمازش صحیح است.(حضرت امام وآیات عظام خویی، تبریزی، اراکی، بهجت، گلپایگانی، صافی، وحید، سیستانی، مکارم، زنجانی)

بنا بر احتیاط واجب اگر وقت نماز باقی است باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته باید نمازش را قضاء کند.(آیت... فاضل)

نمازش باطل است و آن را دوباره بخواند.(آیت... نوری)

اگر فراموش کند که بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید، نمازش چه حکمی دارد؟(1)

باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.( حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، اراکی، فاضل، بهجت، گلپایگانی، صافی، وحید، مکارم، نوری)

اگر بعد از نماز یادش بیاید که بدن یا لباسش نجس بوده چنانچه فراموشی او از روی اهمال و

ص: 64

بی اعتنایی بوده، باید بنا بر احتیاط لازم نماز را دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید، ولی اگر در میان نماز یادش بیاید، در صورتی که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس یا بیرون آوردن آن، نماز را به هم نمی زند، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده، لباس را بیرون آورد، ولی چنانچه طوری باشد که اگر بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض کند یا بیرون آورد، نماز به هم می خورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه می ماند،چنانچه وقت نماز وسعت داردباید بنا بر احتیاط لازم نماز را دوباره با لباس پاک بخواند و الا باید با همان لباس نجس نماز را تمام کند.(آیت... سیستانی)

قبل از گذشتن وقت، یادش بیاید نماز را دوباره بخواند، بلکه اگر وقت هم گذشته بنا بر احتیاط نماز را قضا کند.(آیت... زنجانی)

کسی که مشغول نماز است اگر در بین نماز ملتفت شود که بدن یا لباسش نجس شده و احتمال دهد که بعد از شروع در نماز نجس شده است،(1) وظیفه اش چیست؟(2)

الف) آب کشیدن بدن یا لباس و یا عوض کردن و بیرون آوردن لباس، صورت نماز را به هم نمی زند و شخص هم می تواند لباس را بیرون آورد

ص: 65

یا بدن یا لباس را تطهیر کند:

 باید بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض کند، یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده، لباس را بیرون آورد و نماز را تمام کند.(مشهور مراجع)

ب)آب کشیدن بدن یا لباس و یا عوض کردن و بیرون آوردن لباس، صورت نماز را به هم می زند یا برای شخص امکان بیرون آوردن لباس نیست یا اگر لباس را بیرون آورد عورتش برهنه می ماند در حالی که وقت هم وسعت دارد :

باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند(حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، اراکی، فاضل، بهجت، گلپایگانی، صافی، وحید، مکارم، نوری، زنجانی)

باید بنا بر احتیاط لازم نماز را دوباره با لباس پاک بخواند.(آیت... سیستانی)

در چه مواردی اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است؟(1)

در چند مورد(2) اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است که بطور اجمال در زیر بیان می شود و شرح هر کدام در مسائل بعد گفته می شود.

اول: آن که به واسطۀ زخم یا جراحت یا دُمَلی که در بدن او است لباس یا بدنش به

ص: 66

خون آلوده شده باشد.

دوم: آن که بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم به خون آلوده باشد.

سوم: آن که لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد.

 چهارم: آن که چیز نجس همراه نماز گزار باشد.

 پنجم: آن که ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند.

ششم: آن که لباس زنی که پرستار بچه است نجس شده باشد.

اگر در بدن یا لباس نمازگزار خون زخم یا جراحت یا دمل باشد،آیا برای نماز تطهیر آن ها لازم است؟(1)

تا وقتی که زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است چنانچه شرایط زیر موجود باشد شخص می­تواند با آن خون نماز بخواند هر چند خون مذکور بیشتر از درهم باشد و با چرک یا زردابه یا عرق های متعارف اطراف آن یا دوا و مرهمی که روی آن گذاشته اند یا مواد ضدّ عفونی کننده مخلوط شده باشد اگرچه که مستحب است روزی یک مرتبه لباسش را تطهیر کند.(مراجع عظام تقلید)

امّا آن شرایط عبارتند از:

1) زخم و جراحت قابل توجّه بوده و ثبات و استقرار داشته باشد و عرفاً از زخم­های جزئی محسوب نشود. (مراجع عظام تقلید)

ص: 67

2) خون از زخم یا دمل و اطراف آن که عرفاً تابع زخم یا دمل محسوب می­شود، به جای دیگر سرایت نکرده باشد.(مراجع عظام تقلید)

3) آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس مشقت داشته باشد.(1)

ص: 68

چون قطر درهم متعارف در زمانهای سابق حد اقل (23) میلیمتر بوده، لازم است از این مقدار کمتر باشد.(آیت... زنجانی)

ص: 69

عظام خوئی، اراکی، سیستانی، تبریزی، بهجت، وحید، زنجانی)

ص: 70

ص: 71