تقدیم به چهارده معصوم(ع)

و ارواح طیبه 124000 پیامبر

و همه شهدای راه خدا

خصوصاً امام الشهداء

روح اللّه الموسوی الخمینی(ره)

اگر چه دعا در شرع مقدس اسلام یک عمل استحبابی است، لیکن مستحب مؤکّدی است که، در روایات اثرات زیادی برای آن بیان شده است، از جمله:

1- نابود کن_نده شیطان. 2- عامل ردّ بلا و گرفتاری.3- شفای هر درد.

4- افزایش روزی. 5- رهایی از دشمنان. 6- پیشگیری از بلا.

7- سلاح مؤمن. 8- گشاینده در رحمت الهی. 9- زایل کننده تاریکیهای قلب. 10- کلید موفقیت. 11- از سرنیزه آهنین برنده تر. 12- در امان ماندن از شیطان.

حال که اهمیت دعا تا حدّی برای ما روشن شد، باید ببینیم، که از خدا چه بخواهیم؟

البته چنانکه در روایات آمده است؛ همه چیزمان را باید از خدا بخواهیم، لکن گاهی درمظانّ استجابت دعا، باید دعاهای اصلی را مطرح کرد.

به نظر می رسد بهترین دعاها، آنست که در قرآن از زبان پیامبران، فرشتگان، و مؤمنان، بیان شده است؛ خصوصاً دعاهایی که خداوند، به برخی پیامبران امر کرده است، که از او درخواست کنند.

از آن جایی که خداوند، خالق انسانها است و به حوائج واقعی و مصالح آنها آگاهی دارد، انسان مؤمن باید همین دعاها را در صدر خواسته هایش قرار دهد.

لذا، بنده بر آن شدم که دعاهای قرآنی را، از کلام وحی استخراج کرده، در جزوه ای جداگانه به نام مفاتیح الحوائج (کلیدهای حاجتها) در اختیار مؤمنین، قرار دهم تا با خدای خود

عرض حاجت نموده، مناجات نمایند.

آنچه در این کتاب آورده شده 75 دعا می باشد.اگرچه این دعاها از طرف افراد خاصی است، ولی کُد و رمزی به انسان می دهد که از خدا چه بخواهد.

امتیاز این کتاب از چند جهت می باشد.

1- دعاها دسته بندی شده است.

ص: 3

2- با هر دعا ترجمه آن ذکر شده، تا فارسی زبانان، معنای هر دعا را متوجه شده ، بدانند از خدا چه درخواستی می کنند.

3- برای اینکه دانسته شود هر دعا به چه مناسبتی و توسط چه کسی درخواست شده،بخشی به عنوان(توضیح)آورده شده است.

4- پس از آن بخشی هم به عنوان (تذکر) از طرف حقیر اضافه شده است.

5- در پایان، (نکته ها و پیامهای) هر دعا که برگرفته از کتاب تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی می باشد، حسن ختام هر قسمت قرار داده شده است.

6- فصل مختصری را هم در رابطه با بحثهای کلیدی دعا، از کتاب راز و رمز نیایش، تألیف آقای اسدالله اسدی گرمارودی، آورده ام، که اگر دعا کننده قبل از خواندن دعاها، مطالعه کند

زودتر به هدف خواهد رسید.

در پایان از خداوند متعال که به اینجانب، توفیق تألیف این کتاب را داد، سپاسگزارم و از امام عزیزمان حضرت مهدی خواستارم این برگ سبز را به عنوان تحفه درویش پذیرا بوده، با دعای خیرش ما را صله ای عطا فرماید.

و اما، از همه عزیزانی که با حال خوش و نفس گرمشان، این کلمات نورانی را به درگاه خدا زمزمه می کنند، برای بانیان این اثر و حقیر سراپا تقصیر در حیات و ممات، التماس دعای ویژه دارم.

تألیف این کتاب در روز میلاد با سعادت مولی الموحدین، امیرالمؤمنین، علیعلیه السلام به تاریخ 13 رجب سال 1433 مطابق با 15 خرداد سال 1391 در شهر مقدس قم، عُشّ آل محمدصلی الله علیه وسلم پایان یافت.

بار دیگر خداوند متعال را بر این توفیق شکرگزارم.

در پایان دعای حضرت ابراهیم و اسماعیل را زمزمه می کنیم که:

ص: 4

رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ.

و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین

بندة امیدوار به فضل خدا؛طلبه حوزه علمیه قم

سید رضا موسی کاظمی نایینی

آدرس سایت:www.mousakazemi.com

3.گفتن ماشاءالله لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم

4.مواظبت برعدم ارتکاب گناه

5.مأنوس بودن با دعا

6.همراه با تلاش بودن دعا.

تذکر:

ما فرزندان حضرت آدم و حوا هم باید به گناهانمان و ظلم و ستم بر نفس خویش، نزد خدا اعتراف نموده، و از درگاهش طلب مغفرت و رحمت کنیم باشد که مورد بخشش و رحمتش قرار گیریم.

نکته ها و پیامها:

1. هرگونه خلافی، ظلم به خویش است، چون مخالفت با فرمان خدا مخالفت با تکامل و سعادت واقعی خود است. «ظلمنا أنفسنا»

2. از آداب دعا و استغفار، ابتدا اعتراف به گناه است.

3. نخستین خواسته ی بشر از خدا، تقاضای عفو ورحمت بود.

4. عنایت و لطف و مهربانی خدا، جلوی خسارت ابدی را می گیرد.

و همچنین دعای حضرت صالح، پس از اتمام حجت با قومش در آیه39/مؤمنون می باشد.

تذکر:

انسان در هر زمانی و برای انجام هر کاری باید از خدا کمک بخواهد و این دعا را زمزمه کند، که خدا بهترین یاوران است.

نکته ها و پیامها:

1.توکّل و دعا، بزرگ ترین اهرم در برابر تهمت ها و تحقیرهاست. «قال ربّ»

2. درخواست کمک از خداوند برای پیروزی ایمان بر کفر است، نه پیروزی فرد بر فرد.

5.تعلیم خدا به حضرت نوح برای خواندن این دعا

3-... رَبِّ أَنْزِلْنِی مُنْزَلاً مُبَارَکاً وَ أَنْتَ

خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ.

﴿المؤمنون، 29﴾

... پروردگارا

مرا با نزولی پر برکت فرودآور،

که تو بهترین فرود آورندگانی.

﴿نوح، 28﴾

پروردگارا،

مرا و پدر و مادرم را و هرکس که با ایمان به خانه ام وارد شود و همه مردان و زنان با ایمان را بیامرز و ظالمان را جز هلاکت نیفزا.

تذکر:

با این دعا امنیت کشور و روزی برای اهلش را از خدا بخواهیم.

نکته ها و پیامها:

1. چه اشکالی دارد که ما هم جهت امنیت شهرمان و درخواست روزی، این دعا را بخوانیم.

2. در دعا دیگران را فراموش نکنیم.

3. در کمک رسانی به همنوع کاری به مکتب او نداشته باشید.

لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ.

﴿إبراهیم، 37﴾

پروردگارا

... آنان را از ثمرات، روزی ده

تا شاید سپاس گزارند.

تذکر:

با این دعا پذیرش دعاهایمان را از خدا بخواهیم، اگر چه خدا، خود فرمود: اُدعُونی اَسْتَجبْ لَکُمْ. بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را.

نکته و پیام:

قبولی هر عملی را از خدا بخواهیم، چرا که، بسیار کسانی که اعمال زیادی انجام دادند، نماز شبها خواندند، انفاقها کردند و...، ولی قبول درگاه خدا نشد.

نکته ها و پیامها:

1.بقای نام مکتب و یادگار نیک را از او بخواهیم.

2.انسان های بزرگ، هم محبوبیّت دنیوی می خواهند و هم سعادت اُخروی.

3.انسان، بعد از مرگ نیز از دعای خیر دیگران و سنّت های حسنه ای که بنا نهاده بهره مند می شود.

4.به طرح های کوتاه مدّت قناعت نکنیم.

5.نعمت های بهشتی، در برابر اعمال ما موهبتی بی رنج است؛ زیرا ارث، به مالی گویند که بدون رنج و تلاش به دست آید.

6.انسان در هر مرحله ای که باشد نباید از قیامت غافل باشد. «لاتُخزِنی...»

7.خواری ورسوایی، از سخت ترین حالات در قیامت است.

أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ (5)

﴿الممتحنة، 5/4﴾

... پروردگارا

بر تو توکّل کردیم و به سوی تو انابه نمودیم و بازگشت ما به سوی تو است. پروردگارا ما را محنت کش کافران قرار مده و ما را بیامرز، پروردگارا تو خود عزیز و حکیمی.

که همانا تو، توبه پذیر مهربانی.

نکته ها و پیامها:

1.غالب دعاهای قرآنی با استمداد از اسم ربّ است.

2.در حالی همه ی مردم از ما بریده اند، به نجات دهنده ی اصلی متوسّل شویم.

3.یکی از بلاهای اجتماعی دور شدن مردم از اولیای خدا ومحروم شدن از فیض وجودشان است.

4.یکی از بلاها و سختی های مؤمنان، زندگی با فاسقان و در میان آنان بودن است.

3.در دعاها، دعای سیاسی و نفرین بر دشمنان را فراموش نکنیم. (ربّنا اطمس علی اموالهم واشدد...)

4.آنجا که استدلال و معجزه کارساز نباشد، نوبت نفرین است. (ربّنا اطمس...)

تذکر:

اگرپیامبری معصوم مانند حضرت موسی بخاطر ترک اولی، چنین دعا کند؛ حال ما که لغزشها و خطاهای بسیاری داریم، نباید با این دعا به درگاه خدا اعتراف به گناه کرده، از او درخواست آمرزش کنیم؟!

نکته ها و پیامها:

1.افراد صالح حتّی در برابر کجی های غیر عمدی نیز بلافاصله استغفار می کنند و از تبعات آن دوری می گزینند. «فاغفرلی»

2.دعای انبیا مستجاب است. «فَغَفرلَه»

تذکر:

به نظر می رسد این دعای کاملی است،که همه ما نیازمندیم، هر روز آن را از خدا بخواهیم.

نکته ها و پیامها:

1.خدمت به مردم را خالصانه انجام دهیم و حل مشکلات خود را از خداوند بخواهیم.

2.همه چیز را از خداوند درخواست نماییم.

3.در دعا، برای خداوند تکلیف ومصداق معیّن نکنیم.

ط _ دعاهای حضرت سلیمان

32.دعای حضرت سلیمان

1-... رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلَی وَالِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صَالِحاً تَرْضَاهُ وَ أَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِکَ

فِی عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ.

﴿النمل، 19﴾

... پروردگارا

به من الهام کن (و توفیق ده) که نعمتی که به من و به والدینم بخشیده ای شکر کنم و عمل صالحی که آن را می پسندی انجام دهم و در سایه ی رحمت خود، مرا در زمره ی بندگان شایسته ات وارد کن.

توضیح:

پس از آنکه حضرت سلیمان به وادی مورچگان رسید،مورچه ای به همنوعان خود گفت: ای مورچگان داخل خانه های خود شوید، تا سلیمان و لشکریانش شما را پایمال نکنند. سلیمان با شنیدن این سخن تبسم کرد و خندید و رو به درگاه خدا کرد و چند تقاضا نمود.

تذکر:

باید توفیق شکر نعمتها را از خدا بخواهیم، نعمتهایی که به قول قرآن قابل شمارش نیست. و در برابر این همه نعمت باید عمل صالح انجام دهیم، و بر آن موفق نمی شویم مگر اینکه از خدا چنین درخواست کنیم و دعای حضرت سلیمان را زمزمه کنیم.

نکته ها و پیامها:

2.دعا، مخصوص هنگام اضطرار نیست؛ انبیا در اوج عظمت و قدرت دعا می کردند.

3.توفیق شکرگزاری را از خدا بخواهیم.

ص: 27

4.شکر خدا تنها با زبان نیست، عمل صالح و استفاده ی صحیح از نعمت ها نیز شکر الهی است.

33.دعای حضرت سلیمان

2-... رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ هَبْ لِی... إِنَّکَ

أَنْتَ الْوَهَّابُ.

﴿ص، 35﴾

... پروردگارا

مرا بیامرز و به من عطا کن...،

همانا تو بسیار بخشنده ای.

توضیح:

حضرت سلیمان پس از ترک اولی (نگفتن انشاء الله)، به درگاه خدا روی آورده، از خدا طلب آمرزش کرده، از او می خواهد که به او فرمانروایی و ملکی عطا کند که پس از وی سزاوار هیچ کس نباشد.

تذکر:

انسان باید به خاطر خطاها و لغزشهایش از درگاه خدا استغفار کرده، از رحمت بیکران او ناامید نشود و دعای حضرت سلیمان را زمزمه کند و بعد از عبارت:(وَهَبْ لِی) (به من عطا کن) هر چه می خواهد از خدا درخواست کند.

نکته ها و پیامها:

1.همه ی مردم حتّی انبیا آزمایش می شوند. (فتنّا سلیمان)

2.استغفار قبل از دعا، سبب استجابت دعاست.

3.همّت بلند حضرت سلیمان، سبب درخواست های بلند او از خداوند می شود.

4.در دعا و مناجات، صفات و نام هایی را درباره ی خداوند ذکر کنید که با دعا تناسب داشته باشد.

5.بخشش گسترده و پی در پی مخصوص خداوند است.

ی _ دعاهای حضرت زکریا

34.دعای حضرت زکریّا

1-... رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ.

﴿آل عمران، 38﴾

... پروردگارا

از جانب خود نسلی پاک و پسندیده به من عطا کن که همانا تو شنونده دعائی.

توضیح:

این دعای حضرت زکریّا، است که با وجود اینکه همسرش «اشیاع» عقیم بود، و خودش هم به سن پیری رسیده بود، بعد از اینکه این همه کرامت و مائده آسمانی را برای حضرت مریم دید، از پروردگارش درخواست فرزند پاکیزه ای کرد.

ص: 28

تذکر:

از رحمت خداوند نباید نومید شد، اگر چه خانمی عقیم باشد و یا مردی پیر شده باشد و فرزندی ندارند، با این دعا از خدا درخواست فرزند کنند، چرا که در انسانهای عادی هم دیده شده که بعد از سالها صاحب فرزند شده اند.

نکته ها و پیامها:

1.حالات انسان وساعات دعا، در استجابت آن مؤثّر است.

2.مشاهده ی کمالات دیگران، زمینه ی درخواست کمالات و توجّه انسان به خداوند است.

3.درخواست فرزند ونسل پاک، سنّت و روش انبیاست.

4.ارزش ذریّه و فرزندان، به پاکی آنهاست.

5.در دعا باید از خداوند تجلیل کرد.

35.دعای حضرت زکریا

2-.. رَبِّ.... (4)... فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً (5)... وَ اجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیّاً (6)

﴿مریم، 6/5/4﴾

پروردگارا

... پس از جانب خود جانشینی (فرزندی) به من عطا فرما....

پروردگارا

او را مورد رضایتت قرار بده.

توضیح:

در این دو دعا حضرت زکریا با اینکه پیر شده و همسرش نازاست از خدا درخواست فرزندی می کند، که جانشین او باشد.البته فرزندی که مورد رضایت خدا باشد.

تذکر:

انسان باید به فکر بعد از خود هم باشد، و حساب جاری برای آخرتش داشته باشد و فرزند از بهترین مصداقهاست؛ البته اگر صالح و مورد رضایت خدا باشد؛ که با این دعا باید آن را از خدا بخواهیم.

نکته ها و پیامها:

1.در دعا، گاهی رابطه ی بنده و خداوند به قدری تنگاتنگ می شود که به جای «یا ربّ»، «ربّ» می گوید.

2.مؤمن، هرگز از رحمت خدا مأیوس نمی شود.

3.در بینش الهی، اراده خداوند بر عوامل طبیعی حاکم است.

4.فرزند، هبه ی آسمانی از جانب خداوند است.

ص: 29

5.برای صلاح و خوبی فرزند، حتّی قبل از انعقاد نطفه، باید دعا کرد. «و اجعله ربّ رضیّا»

36.دعای حضرت زکریا

3-... رَبِّ لاَ تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ

خَیْرُ الْوَارِثِینَ.

﴿الأنبیاء، 89﴾

... پروردگارا

مرا تنها مگذار

و تو خود، بهترین وارثان هستی.

توضیح:

در این دعا حضرت زکریا با اینکه کهنسال بوده و همسرش هم عقیم است، از خداوند درخواست فرزندی می کند که بتواند برنامه های الهی او را تعقیب کرده و فرصت طلبان بر اموال و هدایای معبد بنی اسرائیل که صرف راه خدا می شد، پنجه نیفکنند.

تذکر:

با این دعا می توان از خدا درخواست فرزند صالحی کرد که ادامه دهنده راه الهی انسان باشد و از لطف و رحمت خدا مأیوس نشد؛ اگر چه از نظر اسباب مادی چنین چیزی محال بنماید.

نکته ها و پیامها:

1.ذکر کلمه ی «ربّ» و تکرار آن در دعا، درخواست ها را با اجابت مقرون می سازد. «نادی ربّه ربّ لا تذرنی»

2.در هنگام دعا، خداوند را با آن صفتی که با خواسته ما تناسب بیشتری دارد یاد کنیم.

3.انسان می تواند از طریق دعا نازائی را اصلاح کند.

ک _ دعای حضرت عیسی

37.دعای حضرت عیسیعلیه السلام

1-... اللَّهُمَّ رَبَّنَا... اُرْزُقْنَا وَ أَنْتَ

خَیْرُ الرَّازِقِینَ.

﴿المائدة، 114﴾

... خداوندا، پروردگارا...

ما را روزی ده،

که تو بهترین روزی دهندگانی.

توضیح:

این دعای حضرت عیسیعلیه السلام است که به درخواست حواریونش، از خدا درخواست مائده آسمانی کرد و خدا دعایش را مستجاب فرمود.

تذکر:

چه خوب است با این دعا رزق و روزی خود را از خداوند رزاق درخواست کنیم؛ چرا که او بهترین روزی دهندگان است.

ص: 30

نکته ها و پیامها:

1.توسّل به اولیای خداوند برای قضای حوائج، جایز است.

2.در دعا، خدا را با ادب کامل و با صفت مناسب با خواسته، صدا بزنیم. «خیر الرّازقین»

3.به خدا توجّه کنیم و به سراغ دیگران نرویم.

ل _ دعاهای حضرت پیامبر اکرمصلی الله علیه وسلم

38.تعلیم خدا به پیامبرصلی الله علیه وسلم برای خواندن این دعا

1-... رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِی مِنْ لَدُنْکَ

سُلْطَاناً نَصِیراً.

﴿الإسراء، 80﴾

... پروردگارا

مرا با ورودی نیکو و صادقانه وارد (کارها) کن

و با خروجی نیکو بیرون آر

و برای من از پیش خودت سلطه و برهانی نیرومند قرار ده.

توضیح:

این دعایی است که خداوند متعال به پیامبرصلی الله علیه وسلم تعلیم می دهد تا آن را در انجام کارهایش بخواند.

تذکر:

هر گاه استاد خدا باشد و شاگرد پیامبرصلی الله علیه وسلم، معلوم می شود که محتوای درسی چقدر مهم است.این دعا درسی است که مشکل گشای بسیاری از کارهاست؛ چنانچه امام صادقعلیه السلام می فرماید: هرگاه برای ورود به کاری، ترس و وحشت داشتی، این آیه را بخوان و اقدام کن. پس ما هم در ورود به کارهایمان این دعا را بخوانیم.

نکته ها و پیامها:

1.خواسته های خود را در برابر خداوند به زبان بیاوریم.

2.دعا کردن را هم باید از خدا آموخت که چگونه بخوانیم وچه بخواهیم.

3.مهم تر از آغاز نیک، پایان و فرجام خوب است. نباید به آغاز شیرین دلخوش بود، بلکه باید از خطر بدعاقبتی به خدا پناه برد.

4.همه ی امور به دست خداست و باید از او مدد خواست.

ص: 31

5.مؤمن، نصرت و امداد را تنها از خدا می طلبد.

39.تعلیم خدا به پیامبرصلی الله علیه وسلم برای خواندن این دعا

2-... رَبِّ زِدْنِی عِلْماً.

﴿طه، 114﴾

... پروردگارا

علم مرا زیاد کن.

توضیح:

از آنجا که پیامبراکرمصلی الله علیه وسلم، به خاطر عشق به فراگیری قرآن و حفظ آن برای مردم به هنگام دریافت وحی عجله می کرد، و مهلت نمی داد جبرئیل سخن خود را کامل کند، چنین به او تذکر داده شده که نسبت به قرآن پیش از آن که وحی آن تمام شود عجله مکن و بگو پروردگارا! علم مرا زیاد کن.

تذکر:

هر گاه استاد خدا باشد و شاگرد پیامبرصلی الله علیه وسلم، معلوم می شود که محتوای درسی چقدر مهم است. پس این دعا را غنیمت شماریم و علم زیاد را از درگاه خدا درخواست کنیم.

نکته ها و پیامها:

1.اوّلین معلّم، خداوند علاّم و علیم است، پس علم را از او بخواهیم. «ربّ زدنی علماً»

2.برای علم و دانش نهایتی نیست و فارغ التحصیل معنا ندارد. «زدنی علما»

3.افزون طلبی در کمالات ارزش است. «ربّ زدنی علما»

4.علم، وسیله ی رشد انسان هاست. «ربّ زدنی علما»

5.جز خداوند، علم همه حتّی علم پیامبر محدود است.

40.دعای حضرت پیامبرصلی الله علیه وسلم

3-... رَبِّ احْکُمْ بِالْحَقِّ وَ رَبُّنَا الرَّحْمنُ الْمُسْتَعَانُ....

﴿الأنبیاء، 112﴾

... پروردگارا

(تو خود میان ما) به حقّ داوری کن،

و پروردگار همه ما خداوند رحمان است که کمک خواسته می شود.

توضیح:

در این دعا پیامبرصلی الله علیه وسلم بعد از مشاهده این همه اعراض و روی گردانی ، ناراحتی خود را از این همه غرور و غفلت منعکس می کند.

ص: 32

تذکر:

در هنگام رویارویی با دشمنان زبان نفهم، باید با این دعا از خدا کمک خواسته، او را حاکم قرار دهیم.

نکته ها و پیامها:

1.در برابر لجاجت دشمنان، از خداوند کمک بگیریم.

2.دعا را با کلمه «ربّ» آغاز کنیم. «ربّ احکم»

3.عالم مطلقی که همه چیز را می داند، قضاوتش به حقّ است.

4.حتّی در مورد دشمنان نیز از حقّ تجاوز نکنیم و کیفر بیش از حقّ نخواهیم.

41.تعلیم خدا به پیامبرصلی الله علیه وسلم برای خواندن این دعا

4- رَبِّ فَلاَ تَجْعَلْنِی فِی الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.

﴿المؤمنون، 94﴾

پس پروردگارا

مرا در میان قوم ستمگر قرار مده.

توضیح:

این دعایی است که خداوند متعال به پیامبرصلی الله علیه وسلم تعلیم می دهد تا از او درخواست کند. این دعا هدف آیات گذشته را که تهدید کفار و مشرکان لجوج به عذابهای الهی است تعقیب می کند.

تذکر:

با این دعا باید از خداوند متعال بخواهیم، که هرگز ما را با ظالمان قرار ندهد، که عذاب ایشان ما را هم فرا گیرد؛ پس تا می توانیم باید از گناهکاران و مجالس گناه فاصله بگیریم.

نکته و پیام:

حضور در میان ظالمان، خطر گرفتاری به عذاب های الهی را در پی دارد.

42.تعلیم خدا به پیامبرصلی الله علیه وسلم برای خواندن این استعاذه

5-... رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ (97) وَ أَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ (98)

﴿المؤمنون، 98/97﴾

... پروردگارا

من از وسوسه های شیطان ها به تو پناه می برم. و پناه می برم به تو ای پروردگار! از این که آنان نزد من حاضر شوند.

ص: 33

توضیح:

در ادامه دعای قبلی، خداوند متعال، درخواستی را در غالب پناه بردن به او، به پیامبرصلی الله علیه وسلم تعلیم می دهد.

تذکر:

هر لحظه ما احتیاج داریم که از شر شیاطین به خدا پناه ببریم؛ چه بهتر که با این جملات تعلیمی از جانب خدا، در پناهش قرار گیریم.

نکته ها و پیامها:

1.پیامبران نیز باید به خدا پناه ببرند. «قل ربّ اَعوذبک»

2.تنها پناهگاه مطمئن خداست. «بک»

3.شیاطین، متعدّد و وسوسه های آنان نیز گوناگون است. «هَمَزات الشیاطین»

4.شیطان ها در انبیا نیز طمع دارند. «هَمَزات الشیاطین»

5.بالاتر از وسوسه، حضور شیطان هاست. «اَن یَحضُرون»

6.حضور افراد فاسد ومفسد در جامعه، مقدّمه فساد دیگران است.

43.تعلیم خدا به پیامبرصلی الله علیه وسلم برای خواندن این دعا

6-... رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنْتَ

خَیْرُ الرَّاحِمِینَ.

﴿المؤمنون، 118﴾

... پروردگارا

بیامرز و رحم کن

که تو بهترین رحم کنندگانی.

توضیح:

این آخرین آیه از سوره مبارکه مؤمنون و دعایی است که خداوند متعال به پیامبرصلی الله علیه وسلم تعلیم می دهد تا از او درخواست کند.

تذکر:

وقتی که پیامبر معصوم، به دستور خدا باید این دعا را بخواند، حساب ما روشن است. پس بیایید ما هم با خواندن این دعا، خود را در زمره بندگان استغفار کننده قرار دهیم.

نکته ها و پیامها:

1.پیامبر معصوم نیز به رحمت و مغفرت خداوند نیاز دارد.

2.در دعا، ستایش از خدا را فراموش نکنیم.

فصل دوم:

دعاهای بهشتیان و حاملان عرش الهی

44.دعای حاملان عرش الهی

1-... رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شَیْ ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِیلَکَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ.

ص: 34

﴿غافر، 7﴾

... پروردگارا!

رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است، پس کسانی را که توبه کرده و راه تو را پیروی کرده اند بیامرز و آنان را از عذاب دوزخ حفظ کن.

توضیح:

حاملان عرش الهی و کسانی که گرداگرد آن تسبیح و حمد پروردگارشان را می گویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان استغفار می کنند،از خدا چنین درخواست دارند.

تذکر:

ما نباید همیشه در دعا کردن به فکر خود باشیم، بلکه دیگرانی که حق به گردن ما دارند و مؤمنان را با این درخواست فرشتگان دعا کنیم، تا این دعا شامل حال خود ما هم بشود.

نکته ها و پیامها:

1.مؤمنین باید به خود بنازند که مقربان درگاه الهی همواره به آنان دعا می کنند.

2.آداب دعا این است: ابتدا تسبیح و تحمید، (یسبحون بحمد ربّهم) سپس تجلیل و توصیف، (وسعت کل شی ء رحمة و علما) آن گاه دعا. (فاغفر)

3.استغفار کسانی در حقّ دیگران مؤثّر است که خود اهل ایمان باشند.

4.دعا به دیگران، یک ارزش پسندیده و شناخته شده ی قرآنی است.

5.توبه به تنهایی کافی نیست، پیروی عملی لازم است.

6.راه نجات، در پیروی از راه خداست.

45.دعای حاملان عرش الهی

2- رَبَّنَا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِی وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ.

﴿غافر، 8﴾

پروردگارا

و آنان را با هر کس از پدران و همسران و فرزندانشان که صلاحیّت دارند به باغ های اقامتی که به ایشان وعده داده ای وارد کن؛

همانا تو همان خدای عزیز و حکیمی.

ص: 35

توضیح:

این ادامه دعای حاملان عرش الهی و کسانی که گرداگرد آن تسبیح و حمد پروردگارشان را می گویند و به او ایمان دارند و برای مؤمنان استغفار می کنند،می باشد.

تذکر:

نه تنها به مؤمنین بلکه به پدران، همسران، و فرزندانشان هم که صلاحیت دارند با این درخواست، دعا کنیم.

نکته ها و پیامها:

1.انبیا و فرشتگان دعاهای خود را با(ربّنا)و(ربّ)آغاز می کردند.

2.مشمول دعای اولیای خدا شدن، صلاحیّت لازم دارد.

3.نجات از دوزخ کافی نیست؛ ورود به بهشت ارزش دارد.

4.اول پاکی از بدی ها، سپس دریافت کمالات.

5.ورود به بهشت، صلاحیّت می خواهد.

6.همجواری و همزیستی بستگان یک نعمت الهی است.

46.دعای حاملان عرش الهی

3- (رَبَّنَا) وَ قِهِمُ السَّیِّئَاتِ وَ مَنْ تَقِ السَّیِّئَاتِ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَ ذٰلِکَ

هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.

﴿غافر، 9﴾

(پروردگارا)

آنان را از بدی ها (و کیفر اعمالشان) حفظ کن و هر کس را در آن روز از بدی ها حفظ کنی، پس مشمول رحمتت ساخته ای؛ و این همان رستگاری بزرگ است.

توضیح:

از آنجا که غیر از دوزخ، در صحنه قیامت ناراحتی های دیگری مانند هول محشر، رسوایی در برابر خلائق، طول حساب و امثال آن وجود دارد حاملان عرش دعای دیگری می کنند.

تذکر:

دعای خود به مؤمنان را، با این دعای حاملان عرش خدا تکمیل کنیم.

نکته ها و پیامها:

1.رستگاری بزرگ، در صورتی است که انسان از آفات معنوی و مادی، هر دو دور باشد.

2.توفیق مصونیّت از گناه را باید از خدا خواست.

3.رستگاری را هنر خود ندانیم بلکه لطف و رحمت او بدانیم.

ص: 36

4.رستگاری، در رفاه دنیوی نیست بلکه در تقوا است.

47.دعای بهشتیان

4-... رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَ اغْفِرْ لَنَا إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ.

﴿التحریم، 8﴾

... پروردگارا

نور ما را کامل کن و ما را بیامرز،

همانا تو بر هر چیز توانایی.

توضیح:

روزی که مؤمنان به بهشت هایی وارد می شوند که نهرها از زیر آنها جاری است و خداوند، در آن روز پیامبر و کسانی را که به او ایمان آورده اند خوار نکند، نورشان پیشاپیش آنها و از سوی راستشان می شتابد و مؤمنان چنین دعا می کنند.

تذکر:

از آثار توبه اینست که گناهان بخشیده شده، خدا انسان را وارد بهشت می کند و این دعای بهشتیان است و اشکالی ندارد که در دنیا از خدا بخواهیم نورمان را زیاد کند و ما را بیامرزد؛البته افزوده شدن نور با تقوای عملی است نه با حرف؛ بهشتیان در برابر اعمال صالحشان درخواست نور می کنند.

نکته ها و پیامها:

1.ناپاکی و پلیدی در بهشت جای ندارد؛ اول پاک شدن، سپس وارد بهشت شدن. «یکفّر... یدخلکم»

2.نتیجه توبه دو چیز است: محو گذشته «یکفّر عنکم سیئاتکم» و تأمین آینده. «یدخلکم جنات»

3.عمل صالحِ دنیا، در قیامت به صورت نور ظاهر می شود.

4.کسانی که در دنیا دنبال نورند، در آخرت غرق نورند.

فصل سوم:

دعاهای بندگان صالح خداوند متعال

48.دعای بندگان

1- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ ، صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ

وَ لاَ الضَّالِّینَ.

﴿الفاتحة،7/6﴾

(خداوندا)

ما را به راه راست هدایت فرما ، راه کسانی که آنها را مشمول نعمت خود ساختی،

ص: 37

نه غضب شدگان و نه گمراهان.

توضیح:

این نخستین دعای بنده است که پس از تسلیم در برابر پروردگار و اظهار عبودیت و یاری جستن از او، نعمت هدایت را درخواست می کند.

تذکر:

علاوه بر اینکه روزی ده بار در نماز این درخواست را از خدا داریم،در غیر نماز هم این دعا را بخوانیم.

نکته ها و پیامها:

1.راه مستقیم راه کسانی است که مورد نعمت الهی واقع شده اند وعبارتند از: انبیا، صدّیقین، شهدا وصالحین.

2.مراد از نعمت در «انعمتَ علیهم»، نعمتِ هدایت است.

3.هدایت شدگان نیز مورد خطرند و باید دائماً از خدا بخواهند که مسیر شان، به غضب و گمراهی کشیده نشود.

4.در قرآن، افرادی همانند فرعون و قارون و ابولهب و امّت هایی همچون قوم عاد، ثمود و بنی اسرائیل، به عنوان غضب شدگان معرّفی شده اند.

5.در قرآن نام برخی به عنوان گمراه کننده آمده است، از قبیل: ابلیس، فرعون، سامری، دوست بد،رؤسا ونیاکان منحرف.

49.دعای مؤمنان

2-... سَمِعْنَا وَ أَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا

وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ.

﴿البقرة، 285﴾

... ما (ندای حقّ را) شنیدیم و اطاعت کردیم، پروردگارا

آمرزش تو را (خواهانیم)

و بازگشت (ما) به سوی توست.

توضیح:

مؤمنان پس از شنیدن و اطاعت از خداوند متعال از او درخواست آمرزش می کنند.

تذکر:

ما هم علاوه بر اطاعت از خداوند متعال، باید همیشه از او درخواست آمرزش داشته باشیم.

نکته ها و پیامها:

1.زمینه ی دریافت مغفرت الهی، ایمان وعمل است.

2.در کنار ایمان و عمل، باز هم باید چشم امید به رحمت و غفران الهی داشت.

50.دعای مؤمنان

3-... رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِینَا

ص: 38

أَوْ أَخْطَأْنَا....

﴿البقرة، 286﴾

پروردگارا

اگر (در انجام تکالیف چیزی را) فراموش

یا خطا نمودیم،

ما را مؤاخذه مکن.

توضیح:

قرآن از زبان مؤمنان چند درخواست دیگر را مطرح می کند.

تذکر:

پس از شنیدن و اطاعت از خداوند متعال باید نسبت به خطاها و فراموشکاریهایمان عذر به درگاه خدا آوریم و درخواست عدم مؤاخذه کنیم.

نکته ها و پیامها:

1.کسانی که می گویند: «سَمِعنا واطعَنا» وسراپا عادل ومتّقی هستند، بازهم از خطا ونسیان های خود نگرانند ودعا می کنند.

51.دعای مؤمنان

4-... رَبَّنَا وَ لاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْراً کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنَا....

﴿البقرة، 286﴾

پرودگارا

تکلیف سنگین بر ما قرار مده،

آن چنان که (به خاطر گناه و طغیان) بر کسانی که پیش از ما بودند قرار دادی.

توضیح:

قرآن از زبان مؤمنان چند درخواست دیگر را مطرح می کند.

تذکر:

باید از گناه خود بترسیم که باعث می شود، تکالیف سنگینی به دوش انسان گذاشته شود. بنابر این باید دعای فوق را بخوانیم.

نکته و پیام:

گاهی گناه و نافرمانی تکالیف سنگینی را بر عهده انسان می گذارد. مانند نافرمانیهای پی در پی بنی اسرائیل که باعث شد از خوردن پاره ای از گوشتهای حلال محروم شوند.

52.دعای مؤمنان

5-... رَبَّنَا وَ لاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلاَنَا فَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ.

﴿البقرة، 286﴾

پروردگارا

آنچه را (ازمجازات) که طاقت تحمل آن را نداریم،

بر ما مقرّر نکن و از ما درگذر و ما را بیامرز

ص: 39

و در رحمت خود قرارده، تو مولی و سرپرست مایی،

پس ما را بر گروه کافران پیروز گردان.

توضیح:

قرآن از زبان مؤمنان چند درخواست دیگر را مطرح می کند.

تذکر:

همیشه از خداوند درخوست سه مرحله از لطفش را داشته باشیم.یعنی:عفو، مغفرت، و رحمت.

نکته ها و پیامها:

1.در این آیه انسان تمام مراحل لطف را از خداوند می خواهد: مرحله اوّل عفو است که محو آثار گناه و عقاب است. مرحله دوّم مغفرت و محو آثار گناه از روح است و مرحله سوّم بهره گیری از رحمت پروردگار و پیروزی بر کافران می باشد.

2.آداب دعا آن است که ابتدا به ضعف خود اقرار کنیم؛سپس به عظمت خداوند گواهی دهیم؛ آنگاه خواست خود را مطرح کنیم.

3.پیروزی اسلام بر کفر، خواسته دائمی مؤمنان است.

53.دعای راسخان در علم

6- رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.

﴿آل عمران، 8﴾

پروردگارا

پس از آن که ما را هدایت کردی،

دلهای مارا به باطل مایل مگردان

و از سوی خود مارا رحمتی ببخش.

به راستی که تو خود بسیار بخشنده ای.

توضیح:

این دعای راسخان در علم است که علاوه بر به کار گرفتن سرمایه های علمی خود در فهم معنی آیات متشابه، به پروردگار خویش پناه می برند.

تذکر:

اینکه ما هر لحظه در سراشیبی خطر هستیم،مبادا غرور علمی و هوای نفس ما را بلغزاند.پس دعای ما باید، این دعای راسخان در علم باشد.

نکته ها و پیامها:

1.به علم و دانش خود مغرور نشویم، از خداوند هدایت بخواهیم.

ص: 40

2.نشانه ی علم واقعی و رسوخ در علم، توجّه به خدا و استمداد از اوست.

3.اگر چه در خط قرار گرفتن مهم است، ولی از خط خارج نشدن اهمیّت بیشتری دارد.

4.هدیه و هبه ی دائمی و بی منّت، مخصوص اوست.

54.دعای انسانهای با تقوا

7-... رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا

وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ.

﴿آل عمران، 16﴾

... پروردگارا

براستی که ما ایمان آورده ایم،

پس گناهان ما را ببخش

و ما را از عذاب آتش

حفظ فرما.

توضیح:

این دعای انسانهای با تقوایی است که اهل بهشت هستند.

تذکر:

دعا کردن به دعایی که خداوند متعال آن را از دعاهای اهل بهشت دانسته، بسیار لذت بخش و امیدوار کننده است؛ پس ما هم زبان را به این دعا آشنا کنیم، باشد که به بزرگواری خداوند از بهشتیان شویم.

نکته ها و پیامها:

1.متّقین، همواره در انابه و دعا هستند.

2.ترس از قهر و عذاب خداوند، از نشانه های تقواست.

3.به کارهای خوبتان اعتماد نکنید. با آنکه اهل تقوا هستید، باز هم از قهر الهی باید ترسید.

4.ایمان، زمینه ی عفو الهی است.

55.دعای رزمندگان مخلص

8-... رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انْصُرْنَا

عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ.

﴿آل عمران، 147﴾

... پروردگارا

گناهانمان و زیاده روی هایمان را در کارمان ببخش و گامهای ما را استوار بدار

و ما را بر گروه کافران یاری ده.

توضیح:

این دعای رزمندگان مخلص و آگاهی است که همراه با پیامبران گذشته نبرد می کردند.

تذکر:

ما هم اگر چه (الان) از رزمندگان مخلص صحنه های نبرد با دشمن نباشیم، باز باید از خدا درخواست مغفرت کرده و ثابت قدم بودن در راه دین را از خدا بخواهیم؛چه بسا افرادی که با پیامبر و امام بوده اند، ولی پایان کارشان به جهنم ختم شده است.

ص: 41

نکته ها و پیامها:

1.یکی از عوامل شکست در جنگ، گناه و اسراف است. رزمندگان مخلص، با استغفار این موانع پیروزی را از بین می برند.

2.ابتدا طلب آمرزش کنید، سپس از خداوند پیروزی بخواهید.

3.بجای تسلیم در برابر دشمن، در پیشگاه خداوند اظهار ذلّت نمایید.

4.مردان خدا، نصرت و یاری خدا را برای نابودی کفر می خواهند، نه برای کسب افتخار خود.

5.بر لطف خداوند تکیه کنید، نه بر نفرات خود.

56.دعای خردمندان

9-... رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هٰذَا بَاطِلاً سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.

﴿آل عمران، 191﴾

... پروردگارا

این هستی را باطل و بی هدف نیافریده ای، تو (از کار عبث) پاک و منزّهی،

پس ما را از عذاب آتش نگهدار.

توضیح:

این دعای خردمندانی است که در حالات مختلف (ایستاده و نشسته و به پهلو خوابیده) به یاد خدا هستند و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می اندیشند.

تذکر:

ما هم باید علاوه بر یاد دائمی خدا، گاهی اوقات در نشانه های قدرت خدا (آیات اَنفُسی و آفاقی) فکر کرده و دعای خردمندان را بخوانیم.

نکته ها و پیامها:

1.نشانه ی خردمندی، یاد خدا در هر حال است.

2.ایمان بر اساس فکر و اندیشه ارزشمند است.

3.ذکر وفکر، همراه یکدیگر ارزش است. متأسفانه کسانی ذکر می گویند، ولی اهل فکر نیستند وکسانی اهل فکر هستند، ولی اهل ذکر نیستند.

4.شناختِ حسّی طبیعت کافی نیست، تعقّل و تفکّر لازم است.

5.اگر هستی بیهوده و باطل نیست، ما هم نباید بیهوده و باطل باشیم.

6.قبل از دعا، خدا را ستایش کنیم.

7.ثمره ی عقل و خرد، ترس از قیامت است.

ص: 42

57.دعای خردمندان

10- رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیاً یُنَادِی لِلْإِیمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ کَفِّرْ عَنَّا سَیِّئَاتِنَا وَ تَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ.

﴿آل عمران، 193﴾

پروردگارا

همانا ما دعوت منادی ایمان را شنیدیم که (می گفت:)

به پروردگارتان ایمان بیاورید، پس ایمان آوردیم.

پروردگارا

پس گناهان ما را بیامرز و زشتی های ما را بپوشان و ما را با نیکان بمیران.

توضیح:

این ادامه دعای خردمندانی است که در حالات مختلف (ایستاده و نشسته و به پهلو خوابیده) به یاد خدا هستند و پس از اعلان ایمان خود، از خداوند چنین می خواهند.

تذکر:

مناسب است انسان گاهی ایمانش را اعلان مجدد کند و با این دعا از خدا بخواهد که گناهانش را بیامرزد و در راه و رسم نیکان بمیراند و این خود نوعی درخواست عاقبت بخیری از خداست.

نکته ها و پیامها:

1.استغفار و اعتراف، نشانه ی عقل است.

2.از آداب دعا که زمینه ی عفو الهی را فراهم می کند، توجّه به ربوبیّت الهی است.

3.ایمان، زمینه ی دریافت مغفرت است.

4.دیگران را در دعای خود شریک کنیم.

5.ابرار مقامی دارند که خردمندان آرزوی آن را می کند.

58.دعای خردمندان

11- رَبَّنَا وَ آتِنَا مَا وَعَدْتَنَا عَلَی رُسُلِکَ وَ لاَ تُخْزِنَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّکَ لاَ تُخْلِفُ الْمِیعَادَ.

﴿آل عمران، 194﴾

پروردگارا

آنچه را به واسطه ی پیامبرانت به ما وعده داده ای،

به ما مرحمت فرما و ما را در روز قیامت خوار مساز،

که البتّه تو خلاف وعده انجام نمی دهی.

توضیح:

این ادامه دعای خردمندانی است که در حالات مختلف (ایستاده و نشسته و به پهلو خوابیده) به یاد خدا هستند و از رسوایی روز قیامت می ترسند و از خداوند چنین درخواست می کنند.

ص: 43

تذکر:

رسوایی و خواری در آخرت چه بسا بدتر و سخت تر از رسوایی در دنیاست، پس باید با این دعا از خدا بخواهیم که ما را در قیامت خوار و رسوا نسازد.

نکته ها و پیامها:

در آیات مذکور، خداوند متعال مسیر رشد خردمندان و اولوا الالباب را این گونه ترسیم می کند: یاد خدا، فکر، رسیدن به حکمت، تسلیم انبیا شدن، استغفار، خوب مردن، در انتظار الطاف الهی و نجات از رسوایی و خواری.

1.تکرار «ربّنا» در سخنان خردمندان، نشان شیفتگی آنان به ربوبیّت الهی است.

2.وفای به وعده، از شئون ربوبیّت الهی است.

3.خردمندان به همه ی انبیا وهمه وعده های الهی ایمان دارند.

4.نهایت آرزوی خردمندان، رسیدن به الطاف الهی و نجات از دوزخ و رسوایی در قیامت است.

59.تعلیم خدا به انسانها برای خواندن این دعا

12-... رَبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیراً.

﴿الإسراء، 24﴾

... پروردگارا

بر آن دو رحمت آور، همان گونه که مرا در کودکی تربیت کردند.

توضیح:

این آیه دستور خداست به انسانها، که از روی مهربانی و لطف، بالِ تواضع خویش را برای پدر و مادر فرودآورند و ایشان را با این دعا، دعا کنند.

تذکر:

این دعا، رنگ الهی دارد، چرا که خود خداوند آن را به ما تعلیم می دهد.پس فرصت را غنیمت شماریم و با آن، به دو نعمت خدا (پدر و مادر) دعا کنیم.

نکته ها و پیامها:

1.فرزند باید نسبت به پدر و مادر، هم متواضع باشد، هم برایشان از خداوند رحمت بخواهد. «واخفض... و قل ربّ ارحمهما»

2.دعای فرزند در حقّ پدر و مادر مستجاب است، وگرنه خداوند دستور به دعا نمی داد. «وقل ربّ ارحمهما...»

ص: 44

3.دعا به پدر و مادر، فرمان خدا و نشانه ی شکرگزاری از آنان است. «قل ربّ ارحمهما...»

4.گذشته ی خود، تلخی ها و مشکلات دوران کودکی وخردسالی را که بر والدین تحمیل شده است از یاد نبرید.

5.انسان باید از مربّیان خود تشکّر وقدردانی کند.

60.دعای گروهی از بندگان خدا

13-... رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَ ارْحَمْنَا وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّاحِمِینَ.

﴿المؤمنون، 109﴾

... پروردگارا

ایمان آوردیم، پس ما را ببخش

و بر ما رحم کن

و تو بهترین رحم کنندگانی.

توضیح:

در آیات گذشته مجازات دوزخیان بیان شد، و سپس سخنان عتاب آمیز خدا را به آنها بیان می کند، واینکه دور شوید و با من سخن نگویید.ودلیل این سخن را چنین بیان می کند که آیا فراموش کرده اید که وقتی گروهی از بندگان خاص من (این دعا را می کردند)شما آنها را به باد مسخره می گرفتید؟!!

تذکر:

چقدر خوب است که انسان این دعا را، که دعای بندگان خاص خدا است بخواند و از خدا طلب غفران و رحمت کند؛ چه بسا با لطف خدا از عباد الرحمن شود.

نکته ها و پیامها:

1.بندگان خداوند همواره از کاستی های خود بیمناک بوده و استغفار می کنند. «کان... یقولون ربّنا...»

2.ایمان مقدّمه ی مغفرت و مغفرت، مقدّمه ی دریافت رحمت الهی است. «آمنّا فاغفرلنا وارحمنا»

3.سرچشمه ی مهربانی ها خداست. «و انت خیرالرّاحمین»

4.از آداب دعا، تجلیل از خداوند است. «و انت خیرالرّاحمین»

61.دعای عباد الرحمن(بندگان خاص خدا)

14-... رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَاماً (65) إِنَّهَا سَاءَتْ

مُسْتَقَرّاً وَ مُقَاماً (66)

﴿الفرقان، 66/65﴾

... پروردگارا

عذاب جهنّم را از ما بازگردان

ص: 45

که عذاب آن دامنگیر است. به درستی که دوزخ، جایگاه و منزلگاه بدی است.

توضیح:

در این آیات صفات ویژه بندگان خاص خدا بیان شده، از جمله این دعای ایشان است که از خدا می خواهند عذاب جهنم را از ما برطرف کن.

تذکر:

در همان حالی که ما امید به رحمت واسعه الهی داریم، باید بیم از عذاب او داشته باشیم؛ که نکند خدا به خاطر اعمالمان، حتی برای لحظه ای ما را به جهنم ببرد؛ لذا این دعا را باید زیاد زمزمه کنیم.

نکته ها و پیامها:

1.اگر شب زنده دار هم هستید، مغرور نشوید. «والّذین یقولون...»

2.یاد معاد از ویژگی های بندگان خاصّ خداست. «ربّنا اصرف عنا عذاب جهنّم»

3.بندگان خاصّ خداوند، بیش از آنکه طمع بهشت داشته باشند، از آتش دوزخ خوف دارند.

62.دعای عباد الرحمن (بندگان خاص خدا)

15-... رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَاماً.

﴿الفرقان، 74﴾

... پروردگارا

به ما از ناحیه ی همسران و فرزندانمان مایه ی روشنی چشم عطا کن

و مارا پیشوای پرهیزگاران قرار ده.

توضیح:

این دوازدهمین ویژگی مؤمنان راستین است که از خدا چنین درخواست می کنند.

تذکر:

با این دعا باید از خدا بخواهیم، همسران و فرزندانمان را مایه روشنی چشم ما قرار دهد.

نکته ها و پیامها:

1.انسان در برابر همسر و فرزند و نسل خود متعهّد است و باید برای عاقبت نیکوی آنها تلاش و دعا کند.

2.در تربیت علاوه بر علم وتلاش باید از خدا نیز کمک خواست.

3.فرزند صالح، نور چشم است. «قرّة اعین»

4.در دست گرفتن مدیریّت جامعه، آرزوی عبادالرحمن است، زیرا عهده دار شدن امامت و رهبری متّقین، ارزش است.

ص: 46

63.تعلیم دعا توسط خداوند متعال به انسانها

16-... رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلَی وَالِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صَالِحاً تَرْضَاهُ وَ أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ.

﴿الأحقاف، 15﴾

... پروردگارا

مرا توفیق ده تا نعمتی را که بر من و بر والدین من لطف کردی شکرگزاری کنم و عمل شایسته ای انجام دهم که تو آن را بپسندی و فرزندانم را برای من شایسته گردان، همانا من به سوی تو بازگشته و از مسلمین و تسلیم شدگانم.

توضیح:

در این آیه خداوند متعال می فرماید: و ما انسان را سفارش کردیم که به والدین خود نیکی کند، مادرش او را با سختی حمل کرد و با سختی به دنیا آورد و دوران حمل تا از شیر گرفتنش سی ماه (به طول کشد)، تا آنگاه که به رشد کامل رسد و چهل ساله شود. سپس خدا، چند دعا را به گونه ای آموزش می دهد، که انسان از درگاهش درخواست کند.

تذکر:

بار دیگر باید نعمتهای خدا را شکر کرده و با این دعا از او بخواهیم که ما را موفق به عمل صالحی کند که مورد رضایت خدا باشد و از او صالح شدن فرزندانمان را بخواهیم.

نکته ها و پیامها:

1.«أوزعنی» به معنای ایجاد علاقه و عشق برای انجام کاری است که به آن توفیق الهی گویند.

2.شکر الهی، به استمداد و توفیق خداوند نیاز دارد.

3.بهترین راه تشکر از نعمت های خداوند، انجام کار نیک است.

4.نسل صالح، افتخاری برای والدین است.

5.مسلمان بودن و مسلمان مردن، دعای پاکان و صالحان است.

ص: 47

64.دعای تابعین (تمام مسلمانان پس از پیامبرصلی الله علیه وسلم)

17-... رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَ لِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَ لاَ تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلاًّ لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ.

﴿الحشر، 10﴾

... پروردگارا

ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما سبقت گرفته اند بیامرز

و در دل های ما کینه مؤمنان را قرار نده.

پرورگارا

همانا تو رئوف و مهربانی.

توضیح:

پس از بحث در باره مهاجرین و انصار و صفات ایشان خداوند به گروه سوم که تابعین (تمام مسلمانان پس از پیامبر) باشند، می پردازد و دعای ایشان را نقل می کند.

تذکر:

با این دعا باید به یاد همه مؤمنینی که قبل از ما بودند و در راه اسلام چقدر، آزار و اذیت دیدند باشیم و از خدا بخواهیم که هیچ گونه کینه و دشمنی و حسدی را نسبت به مؤمنان در دل ما قرار ندهد.

نکته ها و پیامها:

1.دعای خیر برای گذشتگان، وظیفه آیندگان است.

2.برای جلوگیری از سوء تفاهم، ابتدا از لغزش های خود استغفار کنیم و سپس لغزشهای دیگران.

4.سابقه در ایمان، یک ارزش است. «سبقونا بالایمان»

5.مؤمن، مصونیت از گناه ندارد، ولی هرگاه گناهی مرتکب شد، بلافاصله استغفار می کند. «اغفر لنا و لاخواننا»

6.در اخوت و برادری دینی، زمان و مکان و نژاد مطرح نیست.

7.با دعای خیر، کینه ها را از دل دور کنیم.

65.دعای برخی حاجیان پس از مناسک حج

18-... رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ.

﴿البقرة، 201﴾

... پروردگارا

در دنیا به ما نیکی عطا کن

ص: 48

و در آخرت نیز نیکی مرحمت فرما

و ما را از عذاب آتش نگهدار.

توضیح:

در این آیه دعای برخی از مردمی مطرح شده، که پس از پایان مناسک حج از خداوند متعال چنین درخواست می کنند.

تذکر:

چه دعای کامل و زیبایی! به همین دلیل مستحب است که در قنوت این درخواست را از خدا داشته باشیم.

نکته ها و پیامها:

1.در دعاها، هدف های کلّی مطرح شود و تعیین مصداق به عهده خداوند گذاشته شود. ما از خداوند حسنه و سعادت می خواهیم، ولی در اینکه رشد و صلاح ما در چیست؟ آنرا به عهده ی خداوند می گذاریم. چون ما به خاطر محدودیّت های علمی و عدم آگاهی از آینده و ابعاد روحی خودمان، نمی توانیم مصادیق جزئی را تعیین بنمائیم.

2.دنیا و آخرت با هم منافاتی ندارند، به شرط آنکه انسان به دنبال حسنه و نیکی باشد.

3.دوزخ، حساب جدایی دارد. با اینکه از خداوند نیکی آخرت را می خواهند، ولی برای نجات از آتش، جداگانه دعا می کنند.

4.هر رفاهی مذموم نیست، بلکه زندگانی نیکو، مطلوب نیز هست.

66.دعای سپاه طالوت

19-... رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ.

﴿البقرة، 250﴾

... پروردگارا

صبر و شکیبایی بر ما فرو ریز

و قدمهای ما را ثابت و استوار بدار

و ما را بر گروه کافران پیروز فرما.

توضیح:

هنگامی که سپاه طالوت در برابر جالوت و سپاهیانش قرار گرفتند،به درگاه خداوند متعال چنین دعایی کردند.

تذکر:

بسیار به جاست، که ما هم در رویارویی با دشمنان اسلام و استکبار، از خدا چنین درخوستی را داشته باشیم.

ص: 49

نکته ها و پیامها:

1.صبر و پیروزی، ملازم یکدیگرند. در اثر صبر، نوبت ظفر آید.

2.همیشه و به خصوص در جبهه ها، دعا همراه با حرکت لازم است، نه دعا به جای حرکت.

3.در شداید، انسان به صبرِ بسیار محتاج است. «افرغ» به معنای نزول فراوان است. کلمه «صبراً» نیز در قالب نکره آمده است که نشانه ی صبر بزرگ است.

4.پشت سر گذاشتن امتحانات و موفقیّت در آنها شما را مغرور نکند، باز هم از خداوند استمداد نمائید.

5.وظیفه انسان، حرکت و تلاش است، امّا پیروزی بدست خداست.

67.دعای «حَنّه» همسر عمران

20-... فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ

أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ.

﴿آل عمران، 35﴾

...از من قبول فرما،

که براستی تو شنوای دانایی.

توضیح:

این دعای «حَنّه» همسر عمران است هنگامی که گفت: پروردگارا! همانا من نذر کرده ام آنچه را در رحم دارم، برای تو آزاد باشد (و هیچ گونه مسئولیّتی به او نسپارم تا تمام وقت خود را صرف خدمت در بیت المقدّس کند.)

تذکر:

قابل توجه مادران عزیز اینکه، قبل از تولد فرزند هم باید به فکر دینداری فرزند باشند و علاوه بر درخوست سلامت جسمی فرزند، از خدا بخواهند که فرزندشان را انسانی با تقوا و از سربازان امام زمان «عج» قرار دهد تا باقیات الصالحاتی برای پدر و مادر باشند.دیگر اینکه اگر عزیزترین چیز خود را در راه خدا دادیم، به فکر قبول آن از طرف خدا باشیم.

نکته ها و پیامها:

1.خدمت در مسجد به قدری ارزشمند است که اولیای خدا عزیزان خود را قبل از تولّد نذر آن می کنند.

2.کسانی در خدمات دینی موفّق ترند که تمام وجود خود را صرف خدمت نمایند، نه بخشی از وقت را.

ص: 50

68.دعای شاگردان ویژه حضرت عیسی

21- رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ.

﴿آل عمران، 53﴾

پروردگارا

به آنچه نازل کرده ای ایمان آورده ایم

و از پیامبر پیروی نمودیم،

پس ما را در زمره گواهان بنویس.

توضیح:

این دعای شاگردان ویژه(حواریون)حضرت عیسیعلیه السلام است که پس از اعلام آمادگی برای یاری (دین) خدا، و همراهی با حضرت عیسیعلیه السلام چنین درخواستی از خداوند متعال کردند.

تذکر:

خوب است انسان هر از چند گاهی ایمانش به خدا و قرآن و پیروی از پیامبرصلی الله علیه وسلم را به پروردگارش اعلان نماید.

نکته ها و پیامها:

1.لازمه ی ایمان، اطاعت از پیامبر است.

2.ایمان به تمام دستورات الهی لازم است.

3.از خداوند بخواهیم که ایمان ما را تثبیت کرده و ما را از حامیان انبیا قرار دهد.

69.دعای مستضعفین مکه

22-... رَبَّنَا... وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ نَصِیراً.

﴿النساء، 75﴾

... پروردگارا

...از جانب خود رهبر و سرپرستی برای ما قرار ده و از سوی خودت، یاوری برای ما تعیین فرما.

توضیح:

این دعای مستضعفین مکه است که به دست ستمگران تضعیف شده و تحت فشار و شکنجه ی مردم مکّه قرار دارند و از خدا می خواهند که ایشان را از شهر مکه که مردمش ستمگرند بیرون برد و برایشان سرپرست و یاوری قرار دهد.

تذکر:

با این دعا باید از خدا بخواهیم که در هر حال سرپرست (رهبر) لایق و دلسوز و یاوری در راه دینش برای ما قرار دهد.

نکته ها و پیامها:

1.سرپرستی و ولایت بر مسلمانان باید از طرف خدا باشد.

ص: 51

2.برای نجات از دست ستمگران اول سرپرست (رهبر) لازم است و سپس یار و نفرات کافی.

70.دعای مسیحیان نیکوکار صدر اسلام

23-... رَبَّنَا آمَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ.

﴿المائدة، 83﴾

... پروردگارا

ما ایمان آوردیم، پس نام ما را در زمره ی گواهی دهندگان (به حقّ) بنویس.

توضیح:

این دعای نیکوکاران از مسیحیان صدر اسلام است که با شنیدن آیات قرآن و شناختن حق چشمانشان لبریز از اشک می شد و اشک شوق می ریختند.نمونه ی اشک شوق مسیحیان، یکی هنگامی بود که جعفربن ابی طالبعلیهما السلام آیات سوره ی «مریم» را در حبشه برای نجاشی خواند، یکی هم آنگاه که جمعی از مسیحیان همراه جعفر، به مدینه آمدند و آیات سوره ی «یس» را شنیدند.

تذکر:

با این دعا بار دیگر ایمان خود را اعلان کرده، از خدا بخواهیم ما را در زمره گواهی دهندگان به حق قرار دهد.

نکته ها و پیامها:

1.اشک، اگر همراه معرفت باشد، نشانه ی کمال است.

2.شناخت و معرفت، اشک و اعتراف به نواقص خود، نشانه ی رشد و تربیت معنوی است.

3.دعا، در کنار اقرار و ایمان اثر دارد.

4.ایمان موقّت کارساز نیست، باید دائمی، تثبیت شده و با حسن عاقبت همراه گردد.

5.اهل ایمان باید برای رسیدن به مراحل بالاتر دعا کنند.

71.دعای اصحاب اعراف

24-... رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.

﴿الأعراف، 47﴾

... پروردگارا

ما را همراه ظالمان قرار مده.

توضیح:

این دعای اعرافیان(اهل اعراف که هنوز به بهشت نرفته اند) است که به اهل بهشت نگاه می کنند و آنان را می شناسند و سلام می کنند، امّا به اهل دوزخ نگاه نمی کنند، ولی هرگاه چشمان آنان ناخواسته به سوی دوزخیان گردانده شود از خدا درخواست می کنند که ایشان را همراه ظالمان قرار ندهد.

ص: 52

تذکر:

تا زبانمان کار می کند و از دنیا نرفته ایم، دعای مذکور را بخوانیم و از خدا بخواهیم که ما را در دنیا و آخرت همنشین ظالمان قرار ندهد.

نکته ها و پیامها:

1.اصحاب اعراف، در دعایشان نمی گویند ما را اهل آتش قرار مده، بلکه می گویند: ما را همنشین ظالمان مگردان. گویا مجالست با ستمگر، بدتر از آتش دوزخ است.

72.دعای ساحران ایمان آورنده در زمان حضرت موسی

25-... رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْراً

وَ تَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ.

﴿الأعراف، 126﴾

... پرودگارا

بر ما صبر و شکیبایی فرو ریز

و ما را مسلمان و فرمان بردار بمیران.

توضیح:

این آیه سخن ساحرانی است که برای شکست موسیعلیه السلام آمدند، ولی وقتی حقانیت او را فهمیدند، به خدای او ایمان آوردند و به فرعون گفتند: انتقام تو از ما به خاطر این است که به آیات پروردگار خویش ایمان آورده ایم و سپس چنین دعایی را به درگاه پروردگارشان کردند.

تذکر:

عزیزان! عاقبت بخیری و مسلمان مردن بسیار مهم است، بنابر این، باید پیوسته دعای مذکور را به درگاه ایزد متعال داشته باشیم. از طرف دیگر صبر در برابر سختی ها و گناهان و طاعات را از خدا بخواهیم.

نکته ها و پیامها:

1.نشانه ی مؤمنان راستین، آرامش، مقاومت، صراحت، شجاعت، تضرّع و دعا بخصوص در هنگام سختی هاست.

2.وقتی تهدیدها سنگین باشد، صبر و مقاومت بیشتری هم می طلبد. ساحران گفتند:«أفرغ علینا صبراً» یعنی دل ما را پر از صبر کن.

3.حسن عاقبت، نیاز به دعا، استمداد وتوفیق الهی دارد.

73.دعای جوانان از قوم موسی

26-... عَلَی اللَّهِ تَوَکَّلْنَا رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ. وَ نَجِّنَا بِرَحْمَتِکَ مِنَ الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ.

ص: 53

﴿یونس، 86/85﴾

... تنها بر خداوند توکّل کرده ایم،

پروردگارا

ما را گرفتار سختی ها و آزمایش ستمگران قرار مده. و ما را به رحمت خویش، از شرّ قوم کافر

رهایی بخش.

توضیح:

این دعای جوانانی از قوم حضرت موسیعلیه السلام است که به وی ایمان آوردند و تحت فشار شدیدی از طرف فرعونیان قرار داشتند،و حضرت موسیعلیه السلام به آنها گفت: به خدا توکل کنید، اگر تسلیم فرمان او هستید.

تذکر:

در هر زمان باید از شر دشمنان به خدا پناه برده و به او توکل کنیم، و با این دعا از خدا بخواهیم که ما را وسیله فتنه دشمنانمان قرار ندهد، که ما بر اثر تهدید و ارعاب از دین و آئینمان دست برداریم.

نکته ها و پیامها:

1.اوّل توکّل، بعد دعا. (توکّلنا، ربّنا)

2.با ایمان، توکّل ودعا، خود را از شرّ ظالمان نجات دهیم.

74.دعای اصحاب کهف

27-... رَبَّنَا آتِنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَ هَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَداً.

﴿الکهف، 10﴾

... پروردگارا

از سوی خود رحمتی به ما عطا کن

و برای ما راه نجاتی در کارمان فراهم ساز.

توضیح:

این دعای اصحاب کهف است، هنگامی که به غار پناه بردند و با خدای خویش چنین نجوا کردند، که خداوند متعال آنها را نجات داد.

تذکر:

نجات انسانهای مؤمن و کمک به آنها از طرف خدا که در این داستان به آن اشاره شده است، برای اولین و آخرین بار نیست؛ بلکه این کلیدی است برای گشایش کار انسانهای مؤمن در هر زمانی؛ البته اگر خالصانه به در خانه او رفته، و این دعا را بخوانند.

ص: 54

نکته ها و پیامها:

1.دعا همراه با تلاش و حرکت مؤثّر است. «اَوَی... ربّنا»

2.هجرت از محیط فاسد برای حفظ ایمان و ارزشها، کاری جوانمردانه است. «اَوَی الفِتیَة الی الکهف»

75.دعای آسیه همسر فرعون

28-... رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتاً فِی الْجَنَّةِ... وَ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.

﴿التحریم، 11﴾

... پروردگارا

برای من نزد خویش در بهشت خانه ای بساز

...و مرا از گروه ستمگر رهایی بخش.

توضیح:

این دعای آسیه همسر فرعون است که به حضرت موسی ایمان آورده بود ولی ایمانش را پنهان داشت، ولی فرعون با خبر شد و او را نهی کرد، اما آسیه استقامت کرد و سرانجام فرعون دستور داد دست و پاهایش را با میخ ها بسته، در زیر آفتاب سوزان، سنگ عظیمی را بر سینه اش انداختند که در آخرین لحظه از خدا چنین درخواست کرد.

تذکر:

چه خوب است انسان بیش از آنکه به فکر خانه اش در دنیا و زیبایی و تجملات آنست، به فکر خانه همیشگی خود در آخرت باشد و دعای حضرت آسیه را با خدا زمزمه کند.

نکته ها و پیامها:

1.زن می تواند الگوی مردان تاریخ شود.

2.مهم تر از بهشت، قرب معنوی به خداست.

3.اطاعت زن از مرد در عقیده لازم نیست، بلکه گاهی باید موضع بگیرد. «نجّنی من فرعون»

4.روابط خانوادگی مرز دارد و همین که به انحراف و کفر رسید باید تغییر کند. «نجّنی من فرعون»

7.یاری خدا: 36- 68- 170

8.یاری خدا علیه کافران: 136- 142- 164

9.داوری خدا: 72- 108

10.تسلیم خدا شدنِ خود و فرزندان: 60

11.دوری از بت پرستی خود و فرزندان: 44

12.استوار کردن قدمهای ما: 142- 164

13.نشان دادن روش پرستش: 64

14.اعطای وعده های الهی: 148

15.خیر و نیکی در دنیا و آخرت: 80- 90- 94- 162

16.روزی ثمرات: 42- 46 – 102

17.نزول برکت: 38

18.امنیت: 42- 44

19.شکر نعمت بر خود و پدر و مادر: 92- 158

20.هدایت به راه راست: 128

21.راه نجات: 180

22.برپا دارنده نماز برای خود و ذریه: 48

23.قبولی دعا و عمل: 50- 62 – 166

24.درخواست حکمت: 54

25.درخواست علم و دانش: 106

26.درخواست برهان نیرومند: 104

27.فرو ریختن صبر بر ما: 164- 176

28.شرح صدر: 84

29.آسان شدن کار: 84

30.گره گشایی از زبان: 84

31.فهم طرف مقابل حرفهای ما را: 84

32.عمل صالح مورد رضایت خدا: 92- 158

33.وارد کردن صادقانه در کارها: 104

34.خارج کردن صادقانه از کارها: 104

35.کامل شدن نور ما: 124

36.فرزند شایسته: 32- 58- 96- 98- 100- 158

37.نور چشم قرار دادن همسران و ذریه: 156

38.امام متقین قرار دادن ما: 156

39.قرار دادن از گواهان: 168- 172

40.رهبر و سرپرست: 170

41.حفظ کردن از بدیها: 122

42.ملحق کردن به صالحین: 54- 70- 92

43.نام نیک در آیندگان: 54

44.قبولی توبه: 64

45.مسلمان مردن: 70- 176

46.میراندن با ابرار: 146

47.بهشت: 56- 120- 182

48.حفظ کردن از عذاب جهنم: 118- 140- 144- 154- 162

49.نجات از اعمال فاسقان: 66- 88- 110- 178- 182

50.جدایی میان ما و فاسقان: 74

ص: 56

51.خوار نشدن: 56- 178

52.وسیله فتنه کافران نشدن: 60- 178

53.مؤاخذه نکردن فراموشی یا خطای ما: 132

54.قرار ندادن تکلیف سنگین: 134

55.قرار ندادن(مجازات) طاقت فرسا: 136

56.مایل نکردن دلهای ما به باطل: 138

57.قرار ندادن کینه مؤمنان در دل ما: 160

58.ما را با قوم ظالم قرار ندادن: 174

59.پناه دادن از وسوسه های شیاطین: 112

60.پناه دادن از حضور شیاطین: 112

61.نابودی اموال دشمنان: 82

62.سخت کردن دلهای دشمنان: 82

63.هلاکت ظالمان: 40