گويد : نخستين قدم براي آزادي مادربزرگ هاي ما قانون 1882 بود ! به موجب اين قانون زنان بريتانياي كبير از امتياز بي سابقه اي برخوردار شدند و آن اين كه : پولي را كه به دست مي آوردند حق داشتند براي خود نگه دارند ! اين قانون عالي اخلاقي و مسيحي را كارخانه داران مجلس عوام وضع كردند تا بتوانند زنان انگلستان را به كارخانه ها بكشانند !

يعني : غرب پُر مدعا تا 126 سال پيش هنوز مالكيت زن را محترم نمي شمرد ، در حالي كه اسلام 1400 سال پيش مالكيت خانم ها را با همه قدرت تثبيت كرد !

اين قانون كه در واقع حيله اي براي هيجاني كردن خانم ها و استفاده از نيروي كار آنان بود موجب شد كه خانم ها بندگي و جان كندن در مغازه و كارخانه را بر آرامش خانه ترجيح دهند ! گويا بيرون رفتن زن از خانه و پيدا كردن كار در كارخانه به او آبرو و اعتبار مي بخشيد ! او نخستين مزد خود را با همان غرور و خوشحالي گرفت كه پسران فراري از مدرسه مي خواهند با يك كار صنعتي و سيگار روز تعطيل ، مردي خود را ثابت كنند ! زن اين بردگي جديد و لوكس را با وجد و شادي پذيرفت ؛ شادي كسي كه سرانجام كاري پيدا كرده و خود را به نحوي سرگرم ساخته است ! چون خانه خالي شد ، مردان و زنان آن را ترك گفتند و روي به آن خانه هاي زنبوري كه آپارتمانش مي نامند نهادند ! تمام روز و عصر خود را

در غوغا و جنجال كوچه و خيابان گذراندند ! رسم و عادتي كه از ده هزار سال بر جاي مانده بود در يك نسل از ميان رفت ! دانشمندان علوم اجتماعي و روان شناسان اجتماعي به ما ياد داده بودند كه تغيير عادات و رسوم و اخلاق تدريجي و نامحسوس است ؛ اما يكي از بزرگ ترين تغييرات در تاريخ تمدن بشر در روزگار ما و جلو چشم ما در فاصله كودكي و بلوغ يك انسان اتفاق افتاد ! نويسندگان ، خطبا و سياست مداران مردم را برحذر مي داشتندكه مبادا سوسياليست ها خانه را ويران كنند ، اما در برابر چشمشان انقلاب صنعتي خانه براندازي كرد ! كودكاني كه در مزارع مايه شادي و كمك بودند در شهرهاي پرجمعيت و آپارتمان هاي تنگ ، افزون بر اين كه گران تمام مي شوند ، جلو دست و پا را هم مي گيرند ! ماشين ها كارخانه ها را آوردند ، كارخانه ها شهرهاي جديدي ساختند ، شهرها دموكراسي ، سوسياليسم و منع آبستني را آوردند ! هيچ كس چنين نمي خواست ، اندرز علماي دين و بزرگان نيز نمي توانست جلو اين جريان را بگيرد ؛ بايستي تاريخ صد سال اخير اروپا و آمريكا را عوض كرد تا اين جريان پيش نيايد ؛ ولي تاريخ هم مانند انرژي برگشت پذير نيست ! مادر بودن امري عادي بشمار نيامد و كاري خطرناك جلوه كرد ! زن جديد به علت اشتغال در كارخانه و كار نكردن در خانه از نظر جسماني ضعيف تر از پيشينيان خودگرديد ! حس زيباشناسي فروماية مردِِ جديد نيز كار را بدتركرد ،

زيرا مرد امروزي تن باريك و لاغر را پسنديد ؛ زيرا زيبايي را با جاذبه ي زودگذر جنسي سنجيد و نه با سلامت و قدرت بنيه كه نشانة مادري است ! زنان بيش از پيش از به دنيا آوردن كودكان ، ناتوان شدند و تا توانستند از مادر شدن گريزان ، و آن را به كم ترين حد ممكن رساندند ! شوهران شان نيز تا حد زيادي با آنان همراه شدند و ندانستند كه خرج كودكان كم تر از خرج ميخانه ها و عيّاشي هاست ! زن فارغ از حال بچه و فارغ از آن آخرين وظيفه اي كه مي بايست خانه را محيطي پر معني و قابل تحمل كند روي به اداره و كارخانه نهاد ؛ مغرورانه در مغازه در كنار مرد ايستاد و مثل او كاركرد ، مثل او فكركرد و سخن گفت ؛ ميزان بيشتري از اين آزادي را از راه تقليد به دست آورد ؛ مانند مرد سيگار كشيد ، مانند او شلوار پوشيد ، موي سرش را مثل او اصلاح كرد ، در بي اعتنايي به مقدسات و در الحاد به رفتار او گراييد ! همانندي روزانه ، مردان را زنانه و زنان را مردانه ساخت ! مشاغل همسان ، محيط يكسان و خواسته هاي يكسان ، هر دو جنس را تقريبا به يك شكل درآورد ! پس از يك نسل لازم است براي تميز مرد از زن بر هر يك ورقه اي بچسبانند تا از پيشامدهاي ناگوار جلوگيري شود ، تازه باز هم نمي توان اميدوار بود ! شهرتازه به لزوم فرزندان اعتقادي ندارد ، به همين جهت زنان

را به فحشا وامي دارد تا خود را با مادري آلوده نكنند ! !

ويل دورانت نتيجه مي گيرد و مي گويد :

پس آزادي زن نتيجه ي پيشرفت هاي اقتصادي است و خود او درآن دخالتي ندارد ! زن با نرمشي حيرت آور و انعطافي دور از انتظار خود را با صنعت سازگاركرد !

او مي گويد : اگر مزيت دختري در دانش و انديشه ي او باشد نه در ناز و دل انگيزي طبيعي و زرنگي نيمه آگاهش ، در اين صورت در پيدا كردن شوهر چندان كامياب نخواهد بود ؛ زيرا به جايي قدم نهاده است كه مردان از قرن ها پيش براي خود قرق كرده اند !

او مي گويد : شصت درصد زنان دانشگاه بي شوهر مي مانند ! يك دختر زرنگ تا خيلي دير نشده است بايد برتري ذهني خود را پنهان كند ! زن امروزي مانند مادر بزرگِ خانه دار يا كشاورز خود سالم به نظر نمي رسد ؛ رنگش پريده است و دوران بارداري و وضع حمل ، كه در نظر زن دهاتي كوچك و حقير است ، در او با رنج و بيچارگي دايمي همراه است ! مردان نيز چنين هستند ، آن ها نيز پس از آن كه مزارع را ترك گفتند قدرت بنية خود را از دست دادند ! ذهن امروزي آگاه تر و هشيارتر است ؛ ابزار پيچيده را با اطمينان و آرامش به كار مي برد ، اما جسم مردان امروزي تاب آن رنج ها و فشارها را كه در روزگار گذشته جزء امور عادي روزانه بود ندارد !

او مي گويد

: دامن هاي كوتاه براي همه ي جهانيان به جز خياطان نعمتي است و تنها عيب شان اين است كه قدرت تخيل مردان را ضعيف تر مي كند ! شايد اگر مردان قوه ي تخيل نداشته باشند زنان نيز چندان زيبا نباشند ! دختر نوين مي خواهد روح و جسم خود را بيش از پيش نمايان سازد ؛ اين كار حواس را موقتا به خود جلب مي كند اما به سختي ممكن است روح و روان مرد را نيز جلب كند ! مردِ پخته ، امتناع و خود داري ظريفانه ي زن را دوست مي دارد ! نمي خواهيم به زناني كه در خانه و مغازه براي زندگي انسان و در راه توليد كالا براي انسان كار مي كنند توهين شود ! اگر زني شايسته ي توهين باشد آن است كه زيبايي خود را در معرض تجارت مي گذارد ؛ براي تفنن و اسراف در عشق به سوداگري مي پردازد و سراسر روز را به پيرايش و آرايش سر و صورت ، پيچ دادن مو و پوشيدن لباس مي گذراند ؛ شب ها را در تفريح و پرسه زني به صبح مي رساند ! در سراسر زندگاني رنگارنگ امروزي هيچ چيزي از بي كاريِ سنگين قيمت اين گونه زنان زننده تر نيست ؛ آن ها يا بچه ندارند يا اگر هم داشته باشند ، بيش از يكي دو تا ندارند اما محتاج خدمة زياد هستند ، كاري ندارند اما احتياجات شان بي پايان است ؛ تخصص شان در فن انجام ندادن كار است ! مرد ناگزير است كه جان بكند و اعصاب بفرسايد و با

تلخي دريابد كه جز دستيار و كارپرداز خانم چيز ديگري نيست ! اگر زنان امروز بيشتر از پيش در انتظار خواستگار مي مانند تقصير اين زنان طفيلي است ! در چنين وضعي ازدواج در نظر مرد عزبِ خرده بين ، غرض و مقصود يك مرد پخته را تامين نمي كند ، و به منزلة تسليم در برابر زن است !

تحصيل كرده دارند از زندگي خود احساس رضايت ندارند ؟ !

به نظر من بالا بودن ميزان تحصيلات نمي تواند معياري براي يك ازدواج موفق باشد ! بلكه بالا بودن سطح خردورزي و تعقل ملاك خوشبختي در ازدواج است ! چه بسيار كم سواداني كه عاقلانه تصميم مي گيرند ، خردورزانه حرف مي زنند ، عاقلانه سكوت مي كنند ، خردورزانه تحمل و صبوري مي كنند ، از مهارت حل مسئله برخوردارند ، عاقلانه عفو و گذشت مي كنند ، از هوش هيجاني و عاطفي بالايي بهره مند هستند ، به مهارت كنترل هيجان ها و استرس آراسته اند ، خردورزانه از بحث هاي جنجالي و هيجاني پرهيز مي كنند ، عاقلانه زندگي خود و همسرشان را مديريت كرده و با هنر ارتباط مؤثر از مهارت سازگاري به خوبي بهره مي جويند !

تحصيلات بالا به شرط آن كه حجاب و پرده اي بر فهم ، درك و خِرد نباشد و مواد لازم براي فهم و تعقل بيشتر را فراهم سازد خوب است ، و الا بر ناداني ، كبر و لجاجت انسان مي افزايد !

چگونه مي توان به ميزان عقل و خِرد ديگران و به طور كلي به شخصيت سالم و باثبات آنان پي بُرد ؟

خيلي از دختران و پسران مي پرسند : چگونه بفهميم خواستگار و يا دختر مورد نظر ما عاقل است و از شخصيت سالم و با ثباتي برخوردار است ؟

نخست بايد بدانيم كه خردورزي و عقل نسبي است ، و هر كسي درصدي از عقل و خرد را داراست و نيز درصدي از ناداني را در خود دارد ،

كه در آموزه هاي ديني كاركردها و رفتارهايي كه از شخص عاقل و با شخصيت ، و نيز رفتارهايي كه از نادان و بي شخصيت سر مي زند به روشني بيان شده است كه تحت عنوان « روانشناسي شخصيت سالم » در پي مي آوريم .

شما مي توانيد با مصاحبه و تحقيق پيرامون شخص مورد نظر به سطح سلامت شخصيت او پي ببريد .

توصيه مي كنم حتما در شناسايي افراد از آدم هاي پُخته اي كه سرد و گرم زندگي را چشيده اند و در خشت خام چيزي مي بينند كه ما در آينه نمي بينيم استفاده كنيد و به نگاه تيز بين آنان اهميت دهيد !

كند :

اِستِثمارُ المالِ تَمامُ المُرُوَّةِ !

آزمند و حريص نيست :

الحِرصُ يُزْري بالمُرُوَّةِ !

اهل درگيري نيست :

مَن لاحَي الرِّجالَ سَقَطَت مُروءَتُهُ وذَهَبَت كَرامَتُهُ !

به خوردن خيلي اهتمام ندارد :

مَن كانَت هِمَّتُهُ أكلَهُ كانَت قِيمَتُهُ ما أكَلَهُ !

در برآوردن خواسته ي حلال خود تا آن جا كه به شخصيتش لطمه اي نزند و به اسراف نيانجامد پيش مي رود :

إجعَلوا لِأنفُسِكُم حظّاً مِن الدنيا بِإعطائها ما تَشتَهي مِن الحلالِ و ما لا يَثلِمُ المُروّةَ و ما لا سَرَفَ فيهِ !

اندازه ي خود را مي شناسد :

أن يَقِفَ الإنسانُ عند حَدِّه و لا يَتَعدّي قَدْرَهُ ! هَلَكَ امْرَؤٌ لَم يَعرِفْ قَدرَهُ !

از دانش بيشتري برخوردار است :

أكثَرُ النّاسِ قيمَةً أكثَرُهُم عِلماً ، و أقَلُّ النّاسِ قيمَةً أقَلُّهُم عِلماً !

از شناخت خوبي بهره مند است :

قيمَةُ كُلِّ امرِئٍ و قَدرُهُ مَعرِفَتُهُ !

در سفر ره توشه ي خود را به همراهانش مي بخشد :

أمّا مُرُوَّةُ السَّفَرِ فَبَذلُ الزادِ !

در مسافرت شوخي مي كند ، به گونه اي كه خشم خدا را به همراه نداشته باشد :

أمّا مُرُوَّةُ السَّفَرِ ... المِزاحُ في غَيرِ ما يُسخِطُ اللَّهَ !

در مسافرت كم ترين مخالفت و ناسازگاري را با همسفران دارد :

أمّا مُرُوَّةُ السَّفَرِ ... قِلّةُ الخِلافِ علي مَن تَصحَبُهُ !

بعد از جدا شدن از همسفران از آنان بدگويي نمي كند :

أمّا مُرُوَّةُ السَّفَرِ ... تَركُ الرِّوايَةِ علَيهِم إذا أنتَ فارَقتَهُم !

راستگو است :

صِدقُهُ علي قَدرِ مُرُوَّتِهِ . مَن كَذَبَ أفسَدَ مُرُوَّتَهُ !

حركات و رفتارهايش ملايم و پُر مِهر است :

لطيفُ الحَرَكاتِ !

ديدارش شيرين است :

حُلْوُ المُشاهَدةِ !

وقتي بدون سابقه ي ذهني و آمادگي سخن گويد زيبا ، سنجيده و به جا است :

عِندَ بَديهَةِ المَقالِ تُختَبَرُ عُقولُ الرِّجالِ !

خوشرو است :

بِشرُكَ يدُلُّ علي كَرَمِ نفسِكَ !

خوشبوست :

مَن تَطَيَّبَ أوَّلَ النهارِ لَم يَزَلْ عَقلُهُ مَعهُ إلي الليلِ !

هم نشينِ خوب و ارزشمندي است :

سِتَّةٌ تُختَبَرُ بِها عُقولُ الرِّجالِ : المُصاحَبَةُ !

خوش اخلاق است :

ثلاثةٌ تَدُلُّ علي كَرَمِ المَرءِ : حُسنُ الخُلُقِ و ...

شاد است :

أصلُ العَقلِ القُدرَةُ و ثَمَرَتُها السُّرورُ !

شوخي هاي بي جا و ناشايست نمي كند :

ما مَزَحَ امرُؤٌ مَزحَةً إلّا مَجَّ مِنَ عَقلِه مَجَّةً !

با ادب است :

الأدبُ في الإنسانِ كشَجَرةٍ أصلُها العقلُ !

با وقار است :

الوَقارُ حِليَةُ العَقلِ !

با حياست :

لا يُفارِقُه الحَياءُ !

سخنش خوراك روح و روان است :

كلام العاقل قوت و جواب الجاهل سكوت !

هنگام سخن گفتن با انديشيدن فرآيند گفتن خود را طراحي و مديريت مي كند :

إذا أرادَ أن يَتَكَلَّمَ تَدَبَّرَ ؛ فإنْ كانَ خَيراً تَكَلَّمَ فغَنِمَ و إن كانَ شَرّاً سَكَتَ فسَلِمَ !

سخنش را مي سنجد :

يَزِنُ كلامَهُ !

هنگام سخن گفتن غافل نيست :

إذا نطق ذكر !

با كسي كه احتمال دهد تكذيبش كند سخن نمي گويد :

لا يُحَدِّثُ مَن يَخافُ تَكذيبَهُ !

هنگامي كه سخني گويد به دنبالش استدلال و نمونه اي آورد ، در حالي كه بي شخصيت وقتي سخني گويد در پي آن قسمي خورد :

إذا تكلم بكلمة أتبعها حكمة و مثلا

، و الأحمق إذا تكلم بكلمة أتبعها حلفا !

دروغ نمي گويد اگر چه سودش در آن باشد :

لا يَكْذِبُ وَ إِنْ كَانَ فِيهِ هَوَاهُ !

با سر بسته گويي و مهارتهاي كلامي خود را از دروغ گفتن بي نياز مي كند :

إنَّ في المَعاريضِ ما يُغني الرجُلَ العاقِلَ عنِ الكذبِ !

گواهي دروغ نمي دهد :

لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ !

از سخن دروغ و ناحقّ درباره خود رنجيده نمي شود :

ليسَ بعاقِلٍ مَنِ انزَعَجَ مِن قَولِ الزُّورِ فيهِ !

از چاپلوسي فريب نمي خورد :

مَن مَدَحَكَ بما لَيسَ فيكَ فَهُو ذَمٌّ لَكَ إن عَقَلتَ !

از ستايش نادان خوشحال نمي شود :

و لا بحَكيمٍ مَن رَضِيَ بثَناءِ الجاهِلِ علَيهِ !

هنگام ستايش زياده روي نمي كند :

إذا مَدَحتَ فاختَصِرْ !

هنگام نكوهش افراط نمي كند :

إذا ذَمَمتَ فاقتَصِرْ !

ديگران را زيبا خطاب مي كند :

مَن قَلَّ عَقلُهُ ساءَ خِطابُهُ !

قلم زيبا و متيني دارد :

كِتابُ الرجُلِ عُنوانُ عَقلِهِ و بُرهانُ فَضلِهِ !

كم ترين تنش را با مردم دارد و منحني تنش او با ديگران به صفر ميل مي كند :

قِلَّةُ المُماراةِ !

اهل جرّ و بحث نيست و از بحث هاي هيجاني ، جنجالي و تحريك كننده پرهيز مي كند :

ثَمَرَةُ العَقلِ مُداراةُ النّاسِ !

در ارتباطات از دو سوم ظرفيت هوشش استفاده مي كند :

صَلاحُ حالِ التَّعايُشِ و التَّعاشُرِ مِلْ ءُ مِكيالٍ : ثُلثاهُ فِطنَةٌ و ثُلثُهُ تَغافُلٌ !

خود را به غفلت مي زند و ظاهرا فريب مي خورد :

يَتَغافَلُ و يَنخَدِعُ !

نيمي از وجودش تحمّل

است و نيمي ديگر ناديده گرفتن :

نِصفُهُ احتِمالٌ و نِصفُهُ تَغافُلٌ !

هميشه سعي مي كند لوكوموتيو باشد تا واگن :

ان استطعت ان لاتعامل احدا الا و لك الفضل عليه فافعل !

تا هنگامي كه فرصتي دست دهد صبوري پيشه مي كند :

التَّجَرُّعُ لِلغُصَّةِ حَتّي تَنالَ الفُرصَةَ !

دامنه و حوزه ديدش را محدود مي كند :

غَضُّ الطَّرْفِ

با مردم دوستي و مهرباني مي كند :

التَّوَدُّدُ إلَي النّاسِ نصفُ العَقلِ !

اهل معاشرت است :

مُلاقاةُ الإخوانِ نُشْرَةٌ و تَلقيحُ العَقلِ و إن كانَ نَزْراً قَليلاً !

به هر آدم نيك و بدي خوبي مي كند :

اصطِناعُ الخَيرِ إلي كُلِّ بَرٍّ و فاجِرٍ !

پيك و فرستاده اش را از افراد شايسته انتخاب مي كند :

رَسولُكَ تَرجُمانُ عَقلِكَ !

جايگاه هر چيزي را مي شناسد و آن را در جاي خود مي نهد :

يَضَعُ الشَّي ءَ مَواضِعَهُ !

انرژي خود را به جا و به موقع صرف مي كند :

وضع سعيه في مواضعه !

به كار خود مي پردازد و در كار و مسئوليت خود متمركز است :

مُقبِلاً عَلي شَأنِهِ !

كارهايش را به خوبي انجام مي دهد :

أحسن صنائعه !

كارش را به خوبي انجام مي دهد ، گويا آن را مي بيند :

يُحسِنُ في عملِهِ كأنّهُ ناظرٌ إلَيهِ !

بيشتر كارهايش درست و به جاست :

كَثرَةُ الصَّوابِ تُنبِئُ عَن وُفورِ العَقلِ !

بيناي عيب خود است و كور عيب ديگران :

أعقَلُ النّاسِ مَن كانَ بِعَيبِهِ بَصيراً و عَن عَيبِ غَيرِهِ ضَريراً !

اندك خوبيِ ديگران را زياد مي شمارد :

يَستَكثِرُ قَليلَ الخَيرِ مِن غَيرِهِ !

خوبي هاي بسيار خود را اندك مي شمارد :

يَستَقِلُّ كَثيرَ الخَيرِ مِن نَفسِهِ !

لطف و محبت خود را نمي شمرد :

مَن عَدَّدَ نِعَمَهُ مَحَقَ كَرَمَهُ !

در برابر رفتار جاهلانه نادان بردباري نشان مي دهد :

أن يَحلُمَ عَمَّن جَهِلَ عَلَيهِ !

از كسي كه به او ستم كرده است در مي گذرد :

يَتَجاوَزَ عَمَّن ظَلَمَهُ !

در برابر فرودست فروتن است :

يَتَواضَعَ لِمَن هُوَ دونَهُ !

از فرادست خود در طلب نيكي پيشي مي گيرد :

يُسابِقَ مَن فَوقَهُ في طَلَبِ البِرِّ !

با احتياط عمل مي كند :

عمل بالحزم !

وسواس ندارد :

الإمامُ الصّادقُ ( ع ) _ لَمّا ذَكَرَ عَبدُ اللَّهِ بنُ سنان رجُلاً مُبتَليً بالوُضوءِ و الصَّلاةِ و ادَّعي أنّهُ رجُلٌ عاقِلٌ _ : و أيُّ عَقلٍ لَهُ و هُو يُطيعُ الشَّيطانَ ؟ ! [قالَ : ] فقلتُ لَهُ : و كيفَ يُطيعُ الشَّيطانَ ؟ فقالَ : سَلهُ هذا الّذي يَأتِيهِ مِن أيِّ شَي ءٍ هُو؟ ! فإنّهُ يَقولُ لَكُ : مِن عَمَلِ الشَّيطانِ !

آينده نگر است :

نَظَرَ فِي يَوْمِهِ لِغَدِهِ !

عاقبت انديش است :

أنظَرُهم في العَواقِبِ !

به خردمندان گوش مي سپارد :

مَن تَرَكَ الاستِماعَ مِن ذَوي العُقولِ ماتَ عَقلُهُ !

خود را از انديشه انديشمندان و دانش حكيمان بي نياز نمي داند :

يضيف إلي رأيه رأي العقلاء و يَضُمُّ إلي علمه علومَ الحكماء !

خود را از مشاوره بي نياز نمي داند :

لا يستغني العاقل عن المشاورة !

با نادان مشورت نمي كند :

احذر رأيَ صديقِكَ الجاهل !

اگر دشمنش با

او مشورت كند خيرخواهي مي كند :

اِستَشِر عدوكَ العاقلَ !

با نادان هم نشيني نمي كند :

مَن صَحِبَ جاهِلاً نَقَصَ مِن عَقلِهِ !

وقتي خطايي از او سر مي زند بخشيدن او برايش دردناك تر از تنبيه بدني است :

العَفوِ أشَدُّ مِنَ الضَّربِ لِمَن كانَ لَهُ عَقلٌ !

همين كه لغزشش را غير مستقيم به رُخش بكشند براي او كافي و دردآور است :

تلويح زَلَّةِ العاقلِ له من أمضِّ عتابِهِ !

به كاري كه بترسد در آن درماند اقدام نمي كند :

لا يَتَقَدَّمُ عَلي ما يَخافُ العَجزَ عَنهُ !

وعده اي كه از توانش بيرون است نمي دهد :

لا يَعِدُ ما لا يَقدِرُ عَلَيهِ !

به آن چه كه در اميدواريش سرزنش شود اميد نمي بندد :

لا يَرجو ما يُعَنَّفُ بِرَجائهِ !

از كسي كه احتمال دهد پاسخي دريافت نكند درخواست و پرسش نمي كند :

لا يَسألُ مَن يَخافُ مَنعَهُ !

خوش معامله است :

سِتَّةٌ تُختَبَرُ بِها عُقولُ الرِّجالِ : ... و المُعامَلَةُ !

مدير خوبي است :

سِتَّةٌ تُختَبَرُ بِها عُقولُ الرِّجالِ : ... و الوِلايَةُ !

وقتي از پُست و مقامي بركنار شد ناآرامي و بدرفتاري نمي كند :

سِتَّةٌ تُختَبَرُ بِها عُقولُ الرِّجالِ : ... و العَزلُ !

بي نيازي و ثروت او را مغرور نمي كند :

سِتَّةٌ تُختَبَرُ بِها عُقولُ الرِّجالِ : ... و الغِني !

فقر و ناداري صبر و شكيبايي او را نمي برد :

سِتَّةٌ تُختَبَرُ بِها عُقولُ الرِّجالِ : ... و الفَقرُ !

زياده خواه و فزون طلب نيست :

إذا قَلَّتِ العُقولُ كَثُرَ الفُضولُ !

خودپسند

نيست :

إعجابُ المَرءِ بِنَفسِهِ دَليلٌ عَلي ضَعفِ عَقلِهِ !

متكبر نيست :

ما دَخَلَ قَلبَ امرِئٍ شَي ءٌ مِنَ الكِبرِ إلّا نَقَصَ مِن عَقلِهِ !

آرزوهاي فراوان و دست نيافتني ندارد :

كَثرَةُ الأماني مِن فَسادِ العَقلِ !

در ميدان عمل كوشاست و دامنه ي آرزوهاي دور و درازش را كوتاه مي كند :

العاقل يجتهد في عمله و يقصر من أمله !

واقع نگر است و بر كاركردهاي خود تكيه مي كند ، و نه بر آرزوي هاي برآورده نشده :

يعتمد علي عمله و لايعتمد علي أمله !

كم خرج است :

قليلُ المؤونةِ !

با استقامت است :

ثَمَرَةُ العَقلِ الاستِقامَةُ !

هنگامي كه حق براي او آشكار شد مي پذيرد :

قَبولُهُ الحَقَّ إذا بانَ لَهُ !

حقّ را حتّي از دشمنش انكار نمي كند :

لا يَرُدُّ الحقَّ علي عدوِّهِ !

باطل را از دوستش نيز نمي پذيرد :

لا يَقبَلُ الباطلَ مِن صديقِهِ !

به خاطر كسي كه دوستش دارد مرتكب گناه نمي شود :

لا يأثَمُ فيمَن يُحِبُّ !

به كسي كه دشمني دارد ستم نمي كند :

لا يَحيفُ علي مَن يُبغِضُ !

در پيشگاه حق تسليم است :

كانَ ذَلُولًا عِنْدَ إِجَابَةِ الْحَقِّ !

به حق پايبند است :

ثَمَرَةُ العَقلِ لُزومُ الحَقِّ !

پيرو حق است :

لايَكمُلُ العَقلُ إلّا بِاتِّباعِ الحَقِّ !

حقّ را با شخصيت ها نمي سنجد ، بلكه در صدد شناختن حق بر مي آيد تا پيروان آن را بشناسد :

إنّ الحقَّ لايُعرَفُ بالرِّجالِ ، اعْرِفِ الحقَّ تَعرِفْ أهلَهُ !

از مديريت كلامي بالايي برخوردار است :

حافِظاً لِلِسانِهِ !

مي تواند زبان در كام كشد :

يُخْرِسُ لسانَهُ !

پيش از گفتن احساس مي كند ، سپس مي گويد :

لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ و قَلبُ الأحمَقِ وَراءَ لِسانِهِ !

وقتي نظر مي دهد كارشناسانه و سنجيده است :

رَأيُ الرَّجُلِ ميزانُ عَقلِهِ !

زياده گو نيست :

إذا تَمَّ العَقلُ نَقَصَ الكلامُ !

گفتارش از دانشش بيشتر نيست ، و دانشش بيشتر از عقل و خِرَدش نيست :

الإمامُ الباقرُ ( ع ) : إنّي لَأكْرَهُ أن يكونَ مِقدارُ لِسانِ الرجُلِ فاضِلاً علي مِقدارِ عِلمِهِ كما أكرَهُ أن يكونَ مِقدارُ عِلمِهِ فاضِلاً علي مِقدارِ عَقلِهِ !

كردارش گفتارش را تصديق مي كند :

صَدَّقَ أقوالَه أفعالُهُ !

اسير زبانش نيست :

الجاهِلُ أسيرُ لِسانِهِ !

با سكوت به عقل و خِرَدش آرامش مي بخشد :

النُّطقُ راحَةٌ للرُّوحِ و السُّكوتُ راحَةٌ للعَقلِ !

جز خوبي نمي گويد :

و الصَّمتِ إلّا مِن خَيرٍ !

با اين كه در سخن گفتن توانا است خاموشي براي او آسان است :

الصَّمتُ آيَةُ النُّبلِ و ثَمَرَةُ العَقلِ !

هنگام سكوت در انديشه است :

إذا سكت فكر !

وقتي مي نگرد عبرت مي گيرد :

إذا نظر اعتبر !

در گفتارش با انصاف است :

مُنْصِفاً بِقَوْلِهِ !

گفتار خود را به نقد مي كشد :

خَصْماً بِقَوْلِهِ !

از كسي غيبت نمي كند :

صان لسانَه عن الغيبة !

به دريافت هاي او ديگران بعد از گذشت زمان مي رسند :

أول رأي العاقل آخر رأي الجاهل !

انديشه اش را واكاوي مي كند :

اتهم رأيه !

آنچه را نمي شناسد انكار نمي كند

:

هَلْ يَجْحَدُ الْعَاقِلُ مَا لَا يَعْرِف !

به هنگام شناخت خودداري مي كند :

وقف حيث عرف !

به كمبودهايش آگاه است :

استِشعارُهُ بنفسِهِ النُّقصانَ !

كمبودهاي ديني ، فكري ، اخلاقي و تربيتي خود را شمارش مي كند و آن ها را در سينه اش يا روي كاغذ مي نويسد و در زدودن آن ها مي كوشد :

يُحصِي علي نفسِهِ مَساوِيَها في الدِّينِ و الرَأيِ و الأخلاقِ و الأدَبِ فَيَجمَعَ ذلكَ في صَدرِهِ أو في كتابٍ و يَعمَلَ في إزالَتِها !

از خود دادخواهي كند :

إنصافُهُ مِن نَفسِهِ !

زمانة خود را مي شناسد :

عارِفاً بِزَمانِهِ !

در رويارويي با آشوب ها و هرج و مرج هاي سياسي ، اجتماعي و خانوادگي دست و زبانش را مديريت و كنترل مي كند و به خداوند پناهنده مي شود :

إذا عَرَضَت لَهُ فِتنَةٌ استَعصَمَ بِاللَّهِ و أمسَكَ يَدَهُ و لِسانَهُ !

هر گاه برتريي ببيند آن را غنيمت مي شمارد :

إذا رَأي فَضيلَةً انتَهَزَ بِها !

در دانش و علم بسيار مي انديشد تا اين كه حفظ كند و نقل كند :

كَثرَةُ النَّظَرِ في العِلمِ يَفتَحُ العَقلَ !

با افزايش دانش و تجربه درصدد كامل كردن شخصيت خود است :

العَقلُ غَريزَةٌ تَزيدُ بِالعِلمِ و التَّجارِبِ !

از دانشجويي در تمام عمرش خسته نشود :

لا يَسأمُ مِن طَلَبِ العِلمِ طُولَ عُمرِهِ !

در انديشه به كار بستن دانشش هست و نه در فكر فخر فروشي علمي :

اعقِلوا الخَبَرَ إذا سَمِعتُموهُ عَقلَ رِعايَةٍ ، لا عَقلَ رِوايَةٍ فإنَّ رُواةَ العِلمِ كَثيرٌ و رُعاتَهُ قَليلٌ !

دانش نمي

آموزد مگر براي دانستن :

لا يَتعلّمُ إلّا لِيَعْلمَ !

دانايي فرا نمي گيرد مگر براي عمل كردن :

لا يَعلمُ إلّا لِيَعْملَ !

حكمت ( دانشي كه تاريخ مصرف ندارد ) گمشده ي اوست :

ضالة العاقل الحكمة فهو أحق بها حيث كانت !

در حكمت بسيار مي انديشد :

كَثرَةُ النَّظَرِ في الحِكمَةِ تَلقَحُ العَقلَ !

به كم و كاست دنيا در صورتي كه با حكمت و خردورزي همراه باشد خرسند است ؛ ولي اگر دنيا را داشته باشد و از حكمت و دانش كم بهره باشد خرسند نيست :

رَضِيَ بِالدُّونِ مِنَ الدّنيا مَعَ الحِكمَةِ ؛ و لَم يَرضَ بِالدُّونِ مِنَ الحِكمَةِ مَعَ الدّنيا !

تفريح و لذتش حكمت و دانش است :

الحِكمَةُ رَوضَةُ العُقَلاءِ و نُزْهَةُ النُّبَلاءِ !

از تجربيات پند گيرد :

وَعَظَتهُ التَّجارِبُ !

ديگران مايه ي پند او مي شوند :

اتعظ بغيره !

از يك سوراخ دوبار گزيده نمي شود :

لا يُلسَعُ مِن جُحرٍ مَرَّتَينِ !

انتقاد كننده اش را دوست دارد :

لا تُعاتِبُ الجاهل فَيَمقُتُكَ ، و عاتِبِ العاقل يُحبِبكَ !

آن را كه عيب هايش را به او هديّه كند از بهترين دوستان خود مي شمارد :

أحَبُّ إخواني إلَيَّ مَن أهدي إلَيَّ عُيوبي !

آزمندي و حرص از او سر نمي زند :

لا يَبدو مِنهُ الحِرصُ !

امروزش از ديروزش بهتر است :

كانَ يَوْمُهُ خَيْراً مِنْ أَمْسِهِ !

در جستجوي كمال است و پول پرست نيست :

يَطلُبُ الكَمالَ و الجاهِلُ يطلُبُ المالَ !

از احمق ، گنه كار و بي شخصيت انتظار دادرسي و انصاف ندارد :

ثَلاثَةٌ

لا يَنتَصِفونَ مِن ثَلاثَةٍ أبَداً : العاقِلُ مِن الأحمَقِ ، و البَرُّ مِن الفاجِرِ ، و الكَريمُ مِن اللَّئيمِ !

از هر چه ناروا و ناشايست است دوري مي كند حتي اگر ممنوع نباشد :

لَو لَم يَنْهَ اللَّهُ سُبحانَهُ عَن مَحارِمِهِ لَوجَبَ أنْ يَجْتَنِبَها العاقِلُ !

يك بعدي نيست :

أن يكونَ لَهُ ساعاتٌ !

در زندگي برنامه ريزي و تعادل دارد :

لَهُ ساعاتٌ : ساعَةٌ يُناجِي فيها رَبَّهُ عزّوجل ، و ساعَةٌ يُحاسِبُ نَفسَهُ ، و ساعَةٌ يَتَفَكَّرُ فيما صَنَعَ اللَّهُ عزّوجل إلَيهِ ، و ساعَةٌ يَخلُو فيها بِحَظِّ نفسِهِ مِنَ الحَلالِ ، فإنّ هذهِ الساعَةَ عَونٌ لِتلكَ الساعاتِ ، و استِجمامٌ للقُلوبِ و تَوزِيعٌ لها !

راز دار است :

صَدرُ العاقِلِ صُندوقُ سِرِّهِ !

مردم نمي دانند در درون او چه مي گذرد :

لا يَدري الناسُ ما في نفسِهِ !

در بر آوردن نيازهاي خود از « پوشيده داشتن » كمك مي گيرد :

اسْتَعينوا علي قَضاءِ حَوائجِكُم بالكِتْمانِ ، فإنَّ كُلَّ ذي نِعمَةٍ محَسودٌ !

هر چه بر سن و سالش مي گذرد پخته تر مي شود :

إذا شابَ العاقِلُ شَبَّ عَقلُهُ !

حدس و گمانش از يقين نادان درست تر از آب در مي آيد :

ظنُّ العاقِلِ أصَحُّ مِن يَقينِ الجاهِلِ !

نسبت به آن چه نادان بدان مايل است بي ميل است :

يَزهَدُ فيما يَرغَبُ فيه الجاهل !

به آن چه نفسش زيبا مي شمارد اطمينان نمي كند :

لم يثق بكل ما تُسَوِّلُ له نفسُه !

به شهوات بهايي ندهد :

استَهانَ بِالشَّهَواتِ !

خواهش هاي مادي در نظر او ناچيز است

:

هانَت علَيهِ شَهوَتُهُ !

شهوتران و هوس باز نيست :

ذَهابُ العَقلِ بَينَ الهَوي و الشَّهوَةِ . قَرينُ الشَّهوَةِ مَريضُ النّفسِ ، مَعلولُ العَقلِ !

شهوت و غرايزش را مديريت مي كند :

غَلَبَ شَهوَتَهُ !

بر هوي و هوسش چيره است :

غلب هواه !

هيجان هاي خود را مديريت و كنترل مي كند و بدمستي نمي كند :

يَحتَرِس مِن سُكرِ المالِ و سُكرِ القُدرَةِ و سُكرِ العِلمِ و سُكرِ المَدحِ و سُكرِ الشَّبابِ ، فإنَّ لِكُلِّ ذلكَ رِياحاً خَبيثةً تَسلُبُ العَقلَ و تَستَخِفُّ الوَقارَ !

هيجان هاي خشم ، ميل و ترس خود را مديريت مي كند :

مَنْ يَمْلِكُ نَفْسَهُ إِذَا غَضِبَ وَ إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ !

در ميل ها و خواهش هايش ميانه رو و معتدل است :

القَصدُ عِندَ الرَّغَبِ !

به هنگام ترس صبور و شكيباست و دستپاچه نمي شود :

الصَّبرُ عِندَ الرَّهَبِ !

خشم خود را فرو مي خورد :

و الكاظمين الغَيظِ

به هنگام خشم بردبار است :

الحِلمُ عِندَ الغَضَبِ

با داشتن قدرت و قوت انصاف ورزد :

أنصَفَ عَن قُوَّةٍ !

بدي را به نيكي پاسخ دهد :

جازي الاسائه بالاحسان !

دشمني او از دوستي نادان سودمندتر است :

عَداوة العاقل خير من صَداقة الجاهل !

نادان را درك مي كند :

يعرف الجاهل لأنه كان قبلُ جاهلا !

از رفتار نادان خيلي به شگفت نمي آيد :

تعجب الجاهل من العاقل أكثر من تعجب العاقل من الجاهل !

با نادان چونان پزشك با بيمار روبرو مي شود ، و از مهارت همدلي و هم حسي برخوردار است :

يُخاطب الجاهل

مخاطَبَة الطبيب المريض !

در زندگي به ميزان رفع نيازهاي اساسي بسنده مي كند :

قَنِعَ بِمَا يَكْفِيهِ !

ناپسند را از خودش دور مي سازد :

عَقَلَ الذَّمَّ عَنْ نَفْسِهِ !

به هوش شناختي ( IQ ) بسنده نمي كند :

إنّ اللَّهَ يَقِي بالتَّقوي عَنِ العَبدِ ما عَزُبَ عَنهُ عَقلُهُ !

از مشروبات ممنوع پرهيز دارد :

حَرّمَ اللَّهُ الخَمرَ لِما فيها مِن تَغْييرِها عُقولَ شارِبِيها !

دل بسته دنيا نيست :

حُبُّ الدنيا يُفسِدُ العقلَ !

عاشق دنيا نيست :

لا تَنظُرْ إلَيها نَظَرَ العاشِقِ الوامِقِ !

اهل زرنگي نيست :

إنّ اللَّهَ تعالي وَسَّعَ أرزاقَ الحَمقي لِيَعتَبِرَ العُقَلاءُ و يَعلَمُوا أنّ الدنيا ليسَ يُنالُ ما فيها بِعَمَلٍ و لا حِيلَةٍ !

سخاوتمند است :

السَّخاءُ ثَمَرَةُ العَقلِ !

عُذر پذير است :

أعقَلُ النّاسِ أعذَرُهُم لِلنّاسِ !

عاشق نمي شود :

مَن عَشِقَ شَيئاً أعشي ( أعمي ) بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ ، فَهُوَ يَنظُرُ بِعَينٍ غَيرِ صَحيحَةٍ ، و يَسمَعُ بِاُذُنٍ غَيرِ سَميعَةٍ ، قَد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ ، و أماتَتِ الدّنيا قَلبَهُ !

اگر عاشق شد عشقش را مديريت مي كند :

مَن عَشِقَ فَكَتَمَ و عَفَ فَماتَ فهُو شَهيدٌ !

عاشق عبادت است :

مَن عَشِقَ العِبادَةَ فَعانَقَها ، و أحَبَّها بقَلبِهِ ، و باشَرَها بِجَسَدِهِ و تَفرَّغَ لَها ، فَهُو لا يُبالي عَلي ما أصبَحَ مِنَ الدُّنيا : عَلي عُسرٍ أم عَلي يُسرٍ !

اهل بندگي است :

العقل ما عُبِدَ بِهِ الرَّحمنُ وَ اكتُسِبَ بِهِ الجِنانُ !

عفت مي ورزد :

مَن عَقَلَ عَفَّ !

دلِ بزرگي دارد :

حِفظُ قَلبِكَ ما استَودَعتَهُ !

از كنار

لغو و بيهوده بزرگوارانه و كريمانه مي گذرد :

وَ إِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَاماً !

كارهاي بيهوده را ترك مي كند :

بِتَركِ ما لا يَعنيكَ يَتِمُّ لَكَ العَقلُ !

زياد اهل سرگرمي نيست :

مَن كَثُرَ لَهوُهُ قَلَّ عَقلُهُ !

ريا كار نيست :

اذا عَمِلَ أخلص !

دل از مهر دنياي فريبنده خالي مي كند :

مِن عَلاماتِ العَقلِ التَّجافي عَن دارِ الغُرورِ !

رويكردش به سراي جاودان است :

الإنابَةُ إلي دارِ الخُلودِ !

براي خانه ي قبر توشه بر مي گيرد :

التَّزَوُّدُ لِسُكنَي القُبورِ !

براي روز رستاخيز آماده مي شود :

التَّأهُّبُ لِيَومِ النُّشورِ !

در همه حال حريم خداوند را نگه مي دارد و از او حساب مي برد :

تَقوي اللَّهِ في كُلِّ حالٍ !

دنيا را دشمن مي دارد و هوس را سركوب مي كند :

ثَمَرَةُ العَقلِ مَقتُ الدّنيا و قَمعُ الهَوي !

در نيازهاي اساسيش درمانده نيست :

مَن عَدِمَ قُوتَهُ كَثُرَت خَطاياهُ !

الفَقرُ مَنقَصَةٌ للدِّينِ ، مَدهَشَةٌ للعَقلِ ، داعيَةٌ لِلمَقتِ !

در صدد ترميم و تأمين نيازهاي زندگي است :

مَرَمَّةٍ لِمَعَاشٍ !

با خردورزي به خداوند نزديك مي شود :

إذا تَقَرَّبَ العِبادُ إلي خالِقِهِم بالبِرِّ فَتَقَرَّبْ إلَيهِ بالعَقلِ تَسبِقْهُم !

رو به پيشرفت است :

الكَيِّسُ مَن كانَ يَومُهُ خَيراً مِن أمسِهِ !

در حدّ و مرز خود مي ماند و از اندازة خود تجاوز نمي كند :

أن يَقِفَ عند حَدِّه و لا يَتَعدّي قَدْرَهُ !

با ديگران آن گونه رفتار ميكند كه دوست دارد با او رفتار شود :

صاحَبَ النّاسَ بِالَّذي يُحِبُّ أن يُصاحِبوهُ !

هر گاه وعده دهد وفا كند ولي هرگاه بيم دهد درگذرد :

إذا وَعَدَ وَفي و إذا تَوَعَّدَ عَفا !

شكم شُل نيست :

عَفَّ بَطنُهُ !

بر عمر سپري شده اش مي گريد :

بُكاؤهُ علي ما مَضي مِن زَمانِهِ !

به پيمان ها وفادار است :

الوَفاءُ بالذِّمَمِ !

به بخشش هاي مالي خود خوشحال مي شود در حالي كه انسان بي شخصيت به دارايي خويش مي نازد :

يَبتَهِجُ بفَضلِهِ و اللَّئيمَ يَفتَخِرُ بمُلكِهِ !

هرگز از خداوند پيش مردم شكايت نمي برد :

لا تَشكُوَنَّ اللَّهَ إلَي الخَلقِ !

خيرخواه و يك رنگ است ولي بي شخصيت ناخالص و خيانتكار است :

النَّصيحَةُ مِن أخلاقِ الكِرامِ و الغِشُّ مِن أخلاقِ اللِّئامِ !

در عفو و گذشت شتاب كند در حالي كه بي شخصيت در انتقام گيري شتاب دارد :

المُبادَرَةُ إلَي العَفوِ مِن أخلاقِ الكِرامِ و المُبادَرَةُ إلَي الانتِقامِ مِن شِيَمِ اللِّئامِ !

به سوي نيكوكاري شتاب دارد :

لِلكِرامِ فَضيلَةُ المُبادَرَةِ إلي فِعلِ المَعروفِ و إسداءِ الصَّنائعِ !

اهل جود و بخشندگي است :

سُنَّةُ الكِرامِ الجُودُ !

اموال خود را به حقّ خرج مي كند :

يُنفِقُ مالَهُ في حَقٍّ . إنّ للسَّخاءِ مِقداراً فإنْ زادَ علَيهِ فهُو سَرَفٌ !

نياز ديگران را بي خواهش برآورد :

السَّخاءُ ما كانَ ابتِداءً !

داوطلبانه محبت كند :

التَّبرُّعُ بالمَعروفِ و الإعطاءُ قَبلَ السُّؤالِ !

آنچه زيبنده او نيست فرو گذارد :

تَركُهُ ما لايَجمُلُ بهِ !

به وطن خود علاقه مند است :

حَنينُهُ إلي أوطانِهِ !

دوستان ديرين را نگه مي دارد :

حِفظُهُ قَديمَ إخوانِهِ !

گناهان را

با بخشش مي پوشاند :

تغمد [تعمد] الذنوب بالغفران [بالكفران]

از دنيايش به خاطر آخرت مي گذرد :

باع دنياه بآخرته !

از گناهان دوري مي كند :

تورع عن الذنوب !

از عيب ها دوري مي ورزد :

تنزه عن العيوب !

به دنياي ناپايدار بي ميل است :

زَهِدُوا فِي الدُّنْيَا وَ رَغِبُوا فِي الْآخِرَةِ ؛ لِأَنَّهُمْ عَلِمُوا أَنَّ الدُّنْيَا طَالِبَةٌ مَطْلُوبَةٌ ، وَ الْآخِرَةَ طَالِبَةٌ وَ مَطْلُوبَةٌ ، فَمَنْ طَلَبَ الْآخِرَةَ طَلَبَتْهُ الدُّنْيَا حَتَّي يَسْتَوْفِيَ مِنْهَا رِزْقَهُ ، وَ مَنْ طَلَبَ الدُّنْيَا طَلَبَتْهُ الْآخِرَةُ فَيَأْتِيهِ الْمَوْتُ فَيُفْسِدُ عَلَيْهِ دُنْيَاهُ وَ آخِرَتَهُ !

به بهشت مايل است :

رغب في جنة سنية خالدة عالية !

سراي ديگرش را به دنيايش نمي فروشد :

لم يَبِع آخرتَه بدنياه !

با گناه شخصيت خود را خوار نمي گرداند :

مَن كَرُمَت علَيهِ نَفسُهُ لَم يُهِنْها بالمَعصيَةِ !

دنيا در چشمش خُرد و ناچيز است :

مَن كَرُمَت نَفسُهُ صَغُرَتِ الدُّنيا في عَينِهِ !

از هر چيز عالي ترين آن را مي جويد :

يَطلُبُ مِن الاُمورِ أعلاها !

به دنبال پُر ارج ترين خوي ها است :

يطلب مِن الأخلاقِ أسْناها !

بسيار كمك و ياري مي رساند :

كثير المَعونةِ !

دست بخشنده دارد :

سَخِيُّ الكَفِّ !

دست رد به سينه درخواست كننده نمي زند :

لا يَرُدُّ سائلاً !

اگر با دنيا خواهان رفتار كند زيرك ترين آنهاست :

إن سلَكَ مَع أهلِ الدُّنيا كانَ أكيَسَهُم !

هرگاه با آخرت جويان سلوك كند پارساترين آنهاست :

إنْ سَلكَ مَع أهلِ الآخرةِ كانَ أورَعَهُم !

حلال او را از سپاسگزاري باز نمي دارد

:

لا يَشْغَلُ الْحَلَالُ شُكْرَهُ !

حرام بر صبرش چيره نمي شود :

لا يَغْلِبُ الْحَرَامُ صَبْرَهُ !

مطيع خداوند است ؛ اگر چه خوشگل و والا مقام نباشد :

أَطَاعَ اللَّهَ وَ إِنْ كَانَ ذَمِيمَ الْمَنْظَرِ حَقِيرَ الْخَطَرِ !

به خداوند يكتا ايمان دارد و در اطاعت او مي كوشد :

وَحَّدَ اللَّهَ وَ عَمِلَ بِطَاعَتِهِ !

در برابر خداوند خاكسار است :

كَمالُ العَقلِ في ثَلاثَةٍ : التَّواضُعِ للَّهِ ِ !

از يقين و باور خوبي برخوردار است :

و حُسنِ اليَقينِ !

حاضر است دنيايش را رها كند ، اما از دينش دست بر نمي دارد :

يَتْرُكُ دُنْيَاهُ وَ لا يَتْرُكُ دِينَهُ !

كه آگاه است كه خود نيز داراي نقطه ضعف هايي است !

ابعاد گوناگون هستي خود و از جمله نقاط ضعف و كاستي هاي خود را مي شناسد و مي پذيرد !

سعي مي كند تا مي تواند نقاط ضعف خود را اصلاح كند !

احساسات خود را سركوب نمي كند ، بلكه آن ها را در مسيري سازنده تر هدايت مي كند !

اجازه نمي دهد احساسات و هيجان هاي او مانع فعاليت هايش شوند ، يا روابط او را با ديگران مختل سازند !

هر چند موانع غير قابل تغيير زندگي را تحمل مي كند ، ولي تسليم ناكامي نمي شود !

واقعيت هاي زندگي را تحريف نمي كند ، و به جهان اطراف با واقع بيني مي نگرد !

استعدادها و توانايي هاي خود را در جهت توفيق در انجام كارها پرورش مي دهد !

مهارت هاي خود را به شيوه اي صميمانه ، با اشتياق و با احساس تعهد نسبت به انجام دادن وظايف شغلي به كار مي گيرد !

در سطح بالايي از خودشناسي است ، و هميشه در صدد است كه از خود شناخت كافي پيدا كند ، و تفاوت بين آنچه را كه واقعاً هست و آنچه را كه دوست دارد باشد مي شناسد !

با گشاده رويي عقايد ديگران را در باره ي خود مي شنود !

صفات منفي خود را چه به صورت ناخودآگاه و چه به صورت خودآگاه به ديگران نسبت نمي دهد !

داوري و قضاوت او در باره ي ديگران دقيق است !

شوخ طبع است !

شوخ طبعي را با دست انداختن

ديگران و مسخره كردن آنان همراه نمي كند !

به آينده مي نگرد !

براي خود هدف ها و برنامه هاي دراز مدت تهيه مي كند !

براي ادامه فعاليت هايش نيز انگيزه لازم را فراهم مي آورد !

اساس زندگي او را كار كردن تشكيل مي دهد . از اين رو سلامت رواني او تداوم دارد ، و در زندگي جهت دار است !

داراي ارزش هاي استوار است !

چون وجدان بالغي دارد ، كم تر پايبند بايدها مي شود ، و بيشتر معتقد به بهترها مي باشد !

اگر شخصيت نابالغ مي گويد : « بايد اين گونه رفتار كنم ! » شخصيت سالم مي گويد : « بهتر است اين گونه رفتار كنم ! »

هاي شايسته و داراي شخصيت سالم علل ناكامي خود را در درون خويش مي جويند و به اصطلاح درون فكني مي كنند !

به ميان مي آيد !

به راستي عشق چيست ؟

شايد عشق همان محبت مديريت نشده است !

مرحوم دكتر علي شريعتي محبت را شنا كردن و عشق را غرق شدن مي داند !

وقتي شنا مي كنيد خود را وسط دريا مديريت مي كنيد ، اما وقتي غرق شديد ، اين درياست كه شما را مديريت مي كند !

عشق چونان دريا خيره كننده است ، كشش دارد و فريباست !

دكتر محمدرضا سرگلزايي از روانپزشكان معاصر مي گويد : كم تر شنيده ايد كسي در استخر غرق شود اما آمار غرق شدگان در دريا بالا است !

استخر به دليل محدوديتش چندان جذاب و فريبا نيست ، افزون بر آن در استخر طنابي كشيده اند تا آنان كه شنا نمي دانند نزديك نشوند ، اما دريا چون در نگاه ما بي انتها است جذابيت ، كشش و فريبايي ويژه اي دارد . از اين رو روح انسان مطلق خواه و كمال خواه را گام به گام به سوي خود مي كشد . انتهاي ناپيدايش چشم انسان افزون خواه را خيره و از ژرفا و عمقش غافل كرده است !

كتاب « ديروز من ، امروز ما » عشق را يك پروسه و فرآيند شش مرحله اي مي داند كه از يك ميل ساده آغاز شده و گام گام عاشق را به سوي خويش فرا مي خواند !

عشق را مي توان جاذبه و كشش قلبي انسان به سوي كمال و جمال دانست ؟ ! زيبايي يكي از كمالات است و زيبايي مطلق خداست !

عشق را جز با عشق نمي توان شناخت .

عشق را جز عاشق نمي تواند درك كند . عارفان از مثال جذب پروانه به سوي شمع بسيار استفاده كرده اند :

بلبل به چمن ز آن گل رخسار نشان ديد

پروانه در آتش شد و اسرار عيان ديد

اين بيت اشاره به جذبه عاشق به سوي معشوق دارد . كشش شاخ و برگ درختان به سوي نور ، و يا كشش انسان وقتي كه در تاريكي قرار مي گيرد و هر نقطه ي نوراني او را به سمت خود مي كشد ، حيواناتي مانند : سوسك كه به طرف تاريكي كشش دارند ، حيواناتي كه به طرف جريان ها و ميدان هاي مغناطيسي كشش پيدا مي كنند مانند : ماهي هايي كه به كمك ايجاد حوزه هاي مغناطيسي در دريا به دام صيادان مي افتند ، كوچ پرندگان كه به سمت و سوي خاصي كشش دارند ، و كششي كه شناخت و ادراك ذهن در آن نقشي ندارد همه از اين دست مي تواند باشد !

عشق قلب انسان را به سوي كمال و زيبايي مطلق سوق مي دهد . انسان با تمام وجود به سمت نور و مطلق كشيده مي شود . عشق كشش قلب انسان به سوي خداوند است !

كه نشانه هايي از رأفت الهي در وجود انسان هستند سوق پيدا مي كند !

قُوا أنفسَكُم و أهليكُم ناراً » قالَ النّاسُ : ( يا رسول اللَّه ! ) كيفَ نَقِي أنفسَنا وَ أهلِينا ؟ قالَ : اعمَلُوا الخيرَ و ذَكِّروا بهِ أهْلِيكُم و أدِّبُوهُم علي طاعةِ اللَّهِ !

نكن !

انگشتان ظريف و صدای نازکش می گويند : « با من ستيز و جنگ مکن ! »

كارهايي كه از توانش بيرونه ، به او واگذار نکن !

خاطر نازكش را مكّدر نكن !

كوپن هاي « نه » را كم تر خرج كن تا او را به لجبازي وادار نكني !

كاري كن كه به تو ايمان بياره !

تو بايد تكيه گاه خوبي براش باشي !

همسرت را فدای ديگران نکن !

به خاطر دوستانت حق او را ناديده نگير !

خانواده دوست و خانواده گرا باش !

تميز و مرتّب باش !

سيگار نکش !

از همسرت بدگويي نکن !

انتظار نداشته باش او مثل تو باشه !

سعي نكن با زور و قدرت تغييرش بدي !

با بحث و جدل او را خسته نكن !

خرده نگر و ريزبين نباش !

با ظاهري آراسته و رفتاري شايسته از او دلبري كن !

خسيس نباش ولي ولخرجي هم نكن !

لازم نيست مثل موم توي دست اون باشي !

زيردست او نباش !

خشن نباش ولي مقتدر و با صلابت باش !

با مهارت و هنرمندي اقتدار و صلابت را جايگزين خشونت كن !

هيچ گاه پيش همسرت اظهار درماندگي نكن !

با او همدردي ، همدلي و هم حسّي كن !

همدردي و همدلي او را آرام مي كنه !

وقتي حرف مي زنه روزنامه نخون !

وقتي حرف مي زنه با اشتياق گوش كن !

وقتي حرف مي زنه شنونده ي خوبي باش !

وقتي حرف مي زنه ، نگو : خُب بعدش ؟

وقتي اشتباه مي كنه مستقيما

و صريحا نگو : تو داري اشتباه مي كني !

وقتي اشتباه مي كنه آرام و با ملاحت بگو : فكر نمي كني داري اشتباه مي كني ؟ !

پيش از انتقاد ازش تعريف كن !

نيش او نوشه ، ناراحت نشو !

با او لجبازي نكن !

با بحث هاي تحريك كننده ، هيجاني ، جنجالي ، طولاني و آزاردهنده خسته اش نكن !

از دست پختش تعريف كن !

دل او را نشکن !

مسخره اش نکن !

حسادت او را با تحقير برنيانگيز !

مبادا او را بزني !

مبادا حرف زشت بزني !

مثل گل بوش كن !

گاه گاهي براش گل ، طلا و ... بخر !

گاه گاهي براي مادرزنت كادو بخر !

غيرت داشته باش اما بدگمان نباش !

هر وقت خواستي غيرت ورزي كني بهش بگو : تو مثل گُل پاكي اما هرزه چشمان كم نيستند !

هر وقت به تو شک کرد با صداقت و مهربونی مطمئنش کن !

هميشه بهش بگو : من خوشبخت ترين مرد روي زمينم !

اگه آزارش بِدی ، از تو متنفر می شه !

بهش احترام بذار تا به زندگي اميدوار بشه !

اگه ناز کرد ، نازشو به قيمت گرون بخر !

اگه گريه کرد ، فقط نوازشش کن !

اگه از مادر و خواهرت شکايت کرد فقط شنوندة خوبی باش !

اگه ازت انتقاد كرد بگو : از توجّهت متشكرم !

اگه همسرت شاغل است ، حتما داخل خونه بهش كمك كن !

وقتي از بيرون مياد از او اسقبال گرمي كن !

اگه گفت : طلاق می

خوام ! حتما به مشاور مراجعه کن !

دلآرامي كه داري دل در او بند

دگر چشم از همه عالم فرو بند !

به وظايفش بپردازه !

زيباييت را به رخ او و ديگران نکش !

زيبايي غير از جذّابيت است ، پس سعي كن جذّاب باشي !

براي شوهرت دلبری ، فريبايی و طنازی پيشه کن !

ناز کن اما متکبر نباش !

با ناز و دلبري زودتر به اهدافت مي رسي !

مبادا فكر كني فروتني دلبرانه از او موجب خواري تُست !

اين يادت باشه كه هميشه درخواست هاي خودت را با ناز و دلبری برآورده کني ، نه با قُلدُري و كَلَك ! !

احساسات زيبايت را با انديشه ای متين همراه کن ؛ ولي خيلي اهل استدلال و بحث و جدل نباش !

لجبازی نکن که از چشم شوهرت می افتی !

اطاعت و تمكين کن تا سرور او باشی !

بدان كه « چَشم گفتن » تو را پيش اون عزيز مي كنه !

پناهگاه شوهرت باش تا فقط به تو پناهنده بشه !

هوس بازی نکن ، ولی زيبادوست و زيبا گرا باش ؛ البته خودت خوب مي دوني كه زيبايی با سادگی و بی آلايشی آرامش بخش تر خواهد بود !

اگر آشپزی را خوب نمی دونی حتما ياد بگير !

قبل از رانندگی سازندگی را بياموز !

هيچگاه بدون آرايش مقابل شوهرت ننشين !

دهانت را مسواک و خوشبو کن !

بدنت هيچ وقت بوی عرق و لباست بوی غذا نَده ؛ بنابراين موقع آشپزی مي توني از پيش بند استفاده کني !

موی تو يکی از دو زيبايی توست ؛ پس ازش به خوبي مراقبت کن !

لبخند قشنگت را در هيچ شرايطی با اخم معاوضه نکن !

توی رنج هايت مي توني معناهای زيبا پيدا کني !

گاهی برای مادرشوهرت هديه بخر !

به فاميل همسرت احترام بِذار !

بدی خانواده اش را به خاطر او ناديده بگير !

سختی کار شوهرت را درک کن !

بی منت محبت کن !

کرامت و عزت نفست را با هيچ چيز عوض نکن !

شفاف سخن بگو ، اما پُررو نباش !

اول فکر کن ، بعد حرف بزن !

به طور كلي هميشه بينديش سپس دست به کار شو !

اهل گذشت باش تا عزيز بشی !

خُرده گير نباش تا محبوب شوی !

از شوهرت زيبا و با هنرمندي انتقاد کن و گاهی خود را به غفلت بزن !

دهن بين نباش و زود احساساتی نشو !

زودباور و خوش خيال نباش ، اما بدگمان نيز نباش !

در هيچ شرايطي بی آبرويي نکن و خود را بی چشم و رو نشان نده !

پُرحرفی نکن و با زياده گويي او را خسته نكن !

همسرت را مجبور به کاری نکن !

زشت گو و بد دهن نباش ، عفيف و با شرم باش !

ميانه رو باش !

او را در مردم داری کمک کن !

وقتی وارد خونه می شه , به پيشوازش برو ، دستشو بگير ، بِزار روی صورتت !

لباساشو براش اُتو کن تا هر وقت خواست عوض کنه معطل نشه !

وقتی غذا را سر سفره می ذاری به او بگو : نمی دونم خوشت مياد يا نه ؟ !

هيچ وقت بهش نگو : تو بی عُرضه ای !

اگه عصبانی شد ، بگو :

منو ببخش !

اگه زشت گويي كرد ، بِهِش بگو : وقتي زيبا حرف مي زني ، بِهت بيشتر افتخار مي كنم !

اگه سختش بود كه بهت بگه : « دوستت دارم ! » هميشه بهش بگو : « من مطمئنم كه تو منو دوست داري ! »

لحظه به لحظه از خداوند کمک بگير !

گفت : اگر يكي بگويي ده تا به تو پاسخ خواهم داد ، بي درنگ به او بگو : اگر ده تا هم بگويي ، يكي هم نخواهي شنيد !

كنفوسيوس مي گويد : « به جاي آن كه به تاريكي ها لعنت بفرستيد ، شمعي بيفروزيد ! »

در اين جا سه نكته را يادآوري مي كنيم :

روابط زن و شوهر بايد حقيقي باشد و نه فقط حقوقي ! بنا بر اين گذشت ، بزرگواري ، صبوري و فروتنيِ هر يك از زن و شوهر چونان سرمايه گذاري دو شريكِ صميمي است كه پيوند زناشويي را استحكام مي بخشد !

فروتني و گذشت نبايد به ذلّت و خواري كشيده شود ؛ چرا كه در سخنان پيشوايان دين آمده است : « آفه الحلم الذل ! » « آسيب بردباري خواري است ! »

ديالوگ ها و ساختارهاي پيشنهادي كه پيش روي شماست وحي مُنزَل نيستند ، شما هم مي توانيد با ذوق سرشار و ذهن خلّاق و آفريننده ي خود متناسب با شرايط خودتان ساختارها و جملاتي را در « مهارتهاي كلامي » بيافرينيد ! پس با تقويت هوش هيجاني و عاطفي خود در اين مهم بكوشيم :

!

عوضش تو خيلی خوبی !

تو زشتی !

عوضش تو خيلي ناز و خوشگلی !

مي گم زشتی !

فكر نمي كني : زيبايی مرد در عقلِ اونه !

تو منو دوست نداری !

به اندازة دنياها دوستت دارم !

از ته دل منو دوست نداری !

هزار بار می گم : دوستت دارم ، دوستت دارم ، دوستت دارم ، ................ !

تو غير از من ديگرانم دوست داری !

عشق من از ازل به نام تو ثبت شده ، اگه باور نمی کنی دلمو بشکاف تا خودت ببينی !

تو فقط از پولت برای من هزينه می کنی ، نه از عشقت !

دل من اسير توست ، اين چه حرفيه می زنی ؟ !

دلم گرفته تويِ اين خونه !

فداي دل قشنگت ، در اولين فرصت با هم مي ريم بيرون !

از دست بچه هات خسته شدم !

بهت حق می دم ، تو خيلی صبوری ، اَزت متشکرم ، ان شاء الله بزرگ مي شن و جبران زحمت هاي شما را مي كنن !

خسته شدم از بس توي اين خونه کار کردم !

فدای اون دستای ظريف و قشنگت که خسته شدن ، مثل اين كه من كوتاهي كردم !

تو خيلی زبون بازی !

آخه زبون ترجمان دله !

من از خانوادت خوشم نمی ياد !

من که به خانوادت احترام می ذارم !

تو خسيسی !

منظورت اينه که حسابگرم ؟ !

حوصله ندارم غذا درست کنم ، از رستوران بيار !

يعنی از غذاهای خوشمزة تو محروم بشم ؟ !

به روت خنديدم ،

پُررو شدی !

فداي خنده هات !

باهات قهرم !

قهرت هم مثل مهرت قشنگه !

با من حرف نزن !

اون وقت دلم از غصه آب می شه !

مادر و خواهرت اصلاً منو دوست ندارند !

مهم اينه که من تو رو دوست دارم !

می خوام باهات حرف بزنم !

سراپا گوشم ، اميدوارم سنگ صبورت باشم !

دل منو شکستی !

فداي دل شكسته ات ، به خدا قصد بدی نداشتم !

من همينم ، عوض بِشو نيستم !

تو محبوبه ي مني ، ناراضي نيستم !

تو به من ايمان نداری ؟ !

با همة وجود قبولت دارم !

تو به من شک داری !

تو پاک ترين گل وجودی ، اما هرزه چشمان کم نيستند !

تو منو درک نمی کنی !

اميدوارم به کمک خودت بتونم درکت کنم !

تو تكيه گاه خوبي برام نيستي !

به من اعتماد كن ، اميدوارم شايستة اعتمادت باشم !

تو خيلی سختگيری !

شايد حق با تو باشه ، مثل اين که زياده روی کرده ام !

خيلي دهن بين و زود باوري !

شايد تو راست بگي !

من که خوشگل نيستم ، اينو خودم می دونم !

بيا از نگاه من ببين ، اون وقت زيباترين گل خوشبوي بهاريِ منو مي بيني !

با من بحث نكن ، حوصله ندارم !

منو ببخش ، مثل اين که زياد حرف زدم !

تو همش از من ايراد می گيری !

آخه اين قدر خوبی که نمی خوام حتي کوچک ترين عيبی داشته باشی !

سر به سرم نذار !

مي

خوامت ، دوستت دارم !

زبونت نيش داره !

گازش مي گيرم تا ديگه هوس نکنه تو رو آزار بده !

مسخره ام می کنی ؟ !

غلط بکنم !

من می رم خونة بابام !

دلت مياد منو تنها بذاری !

من اصلاً تو رو نمي خوام !

من فقط تو رو دارم !

خيال کردی کی هستی ؟ !

عاشق و معشوق تو !

من طلاق می خوام !

اجازه بده اول با يک مشاور خوب مشورت کنيم !

!

معذرت مي خوام ، مثل اينكه زيادی ناز کردم ؟ !

پاشو برقص !

ای به چشم !

تو خيلی احساساتی هستي !

برای همين عاشق توام !

خيلی به خودت ور می ری !

برای اينکه عاشقم بشی !

لجبازی نکن که از چشمم می افتي !

خدا اون روز رو نياره !

گوش کن ببين چي مي گم !

سرا پا گوشم !

از من اطاعت كن تا ازت راضي بشم !

حتماً !

اينقدر تجملي و هوس باز نباش !

می تونم زيبادوست باشم ؟ !

تو آشپزی بلد نيستی !

اميدوارم با راهنمايي های شما ياد بگيرم !

نمی خوام رانندگی ياد بگيری !

مهم نيست ، خيلي چيزها هست كه مي تونم ياد بگيرم !

چرا آرايش نکردی ؟ !

معذرت مي خوام ، الان خودمو برات خوشگل می کنم !

دهنت بو می ده !

ببخشيد ، الان مسواک می کنم تا خوشبو بشه !

بدنت بوی عرق می ده !

خيلي معذرت مي خوام ، الان دوش می گيرم و ادکلن می زنم !

لباست بوی غذا می ده !

حق با توست ، کُدوم لباسمو برات بپوشم؟ !

چقدر توی خواب خور و پُف می کنی ؟ !

واي ، خيلي ببخشيد ، کاش بيدارم می کردی !

موهاتو کوتاه نکن ، دوست ندارم !

هر جور تو بخوای !

چرا ناراحتی ، کشتي هات غرق شدن ؟ !

عشق تو رنجورم کرده !

حوصلة تو رو ندارم !

منم غير از تو کسی رو ندارم !

از خانوادت خوشم نمياد !

عوضش من به خانوادت

احترام مي ذارم !

از دستت خيلی عصبانيم !

ببخش منو که عصبانيت کردم !

تو مادر منو دوست نداری !

خدا ساية بزرگترها رو بر سر ما نگه داره !

می خوای به من دستور بدی ؟ !

می خوام خواهش کنم !

تو آبروی منو می بری !

انشاء الله توي دنيا و آخرت روسفيد و آبرومند باشی !

کاری نداری ، من دارم مي رم ؟ !

فدات بشم ، چشم براهت می مونم تا برگردي ، خدا نگهدارت باشه !

تو بی عُرضه ای !

عوضش مربّیِ فهميده ای مثل تو دارم !

چرا لباس من اُتو نداره ؟ !

شرمندة صبر و حوصلة توام ، الان مثل برق برات اُتو می کنم !

چقدر شُلی ؟ !

عشقت منو از پا انداخته !

دير به هم بجنبی رفتم !

فدات بشم ، آقايي کن ، يک کمي مهلت بده تا حاضر بشم !

چقدر حرف می زنی ، سرم رفت !

شنوندة خوبی مثلِ تو آدمو به ذوق مياره !

می خوام طلاقت بدم !

دل مهربونت نمی ذاره !

معنا » بر آن است كه ناكامي ما به خاطر عدم مهارت در « معناجويي در رنج » است ! او مي گويد : حال كه بايد رنج برد پس چرا نتوانيم در دل شرايط رنج آور معاني زيبا پيدا كنيم ؟ ! كساني كه از مهارت معنا جويي در رنج برخوردارند از رنج خود رنجور نمي گردند !

بيش از هزار سال ، پيش از ويكتور فرانكل قرآن به مهارت معناجويي در رنج اشارتي داشته است :

« با آنان ( خانم ها ) به نيكويي رفتار كنيد ، و اگر از آنان خوشتان نمي آيد چه بسا چيزي كه شما را از آن خوش نمي آيد در حالي كه خداوند خير كثيري در آن نهاده باشد ! »

« وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ، فَإنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَي أنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً ! »

تو مو مي بيني و من پيچش مو

تو ابرو من اشارت هاي ابرو

آن كس است اهل بشارت كه اشارت داند

نكته ها هست بسي محرم اسرار كجاست ؟

»

جُثَّتَهَا وَ إِنْ جَهِلَتْ غَفَرَ لَهَا !

!

پيامبر خدا ( ص ) : خداوند ( تبارك و تعالي ) به زنان مهربان تر از مردان است !

عنه ( ص ) : إنّ اللَّهَ ( تباركَ و تعالي ) علَي الإناثِ أرأفُ مِنهُ علَي الذُّكورِ !

و ما مِن رجُلٍ يُدخِلُ فَرحَةً علَي امرأةٍ بَينَهُ و بَينَها حُرمَةٌ إلّا فَرَّحَهُ اللَّهُ تعالي يَومَ القِيامَةِ !

هيچ مردي نيست كه زني از محرم هاي خود را خوشحال سازد مگر اين كه خداوند متعال در روز قيامت او را شاد گرداند !

او باد ) در دريافت نخستين تجربة وحی ، با تنی لرزان و مضطرب از سنگينیِ بار پيام الهي از « حراء » به سوی او ( خديجه ) سرازير می شود ؛ و چون خديجه او را در بر می گيرد ، آرامشی سراسر وجودش را می پوشاند !

زن مرجع و بازگشتگاهي است که حيدرِِ کرّارِ غيرِ فرّار ، خسته از نامردمی هایِ مردنماها ( يا اشباه الرجال و لا رجال ) به سوی او می گريزد ، و چون چشمش به چشم فاطمه پيوند می خورد ، گويا دو چشمه ، يا دو دريايي از مهر است که به هم رسيده و طنين آية « مرج البحرين يلتقيان » را در فضای هستی می پراکند !

ادب عشق تقاضا نکند بوس و کنار

دو نگه چون به هم آميخت همان آغوش است !

ازدواج پيوندی است که مغناطيس و جاذبة عشق و مهر آن را از گسستگی باز می دارد :

« و جعل بينكم موده و رحمه »

« و خداوند بين زن و شوهر دوستي و مهرباني افكند ! »

( روم/ 21 )

در ازدواج نشانه هايي براي انديشه مداران است :

« ان في ذلك لأيات لقوم يتفكرون ! »

« در آن نشانه هايي است براي كساني كه مي انديشند ! »

( روم/21 )

نظير اين آيه ، ( آية 189 ) در سورة اعراف است .

خلاصه اين كه : « زن كانون آرامش است ! »

در اين بخش از ادبيات مرد محبوب و معشوق خود را ستايش مي كند ، به پيشگاه او نياز مي برد ، او را بزرگ و خود را كوچك جلوه مي دهد ، خود را نيازمند كوچك ترين عنايت او مي داند ، مدعي مي شود كه محبوب و معشوق « صد مُلك جان به نيم نظر مي تواند بخرد ، پس چرا در اين معامله تقصير مي كند » ، از فراق او دردمندانه مي نالد !

چرا انسان در مورد ساير نيازهاي خود غزل سرايي نمي كند ؟

آيا تا حالا ديده ايد كه يك آدم پول پرست براي پول ، يك آدم جاه پرست براي جاه و مقام غزل سرايي كند ؟ ! آيا تاكنون كسي براي نان غزل سرايي كرده است ؟ چرا هر كسي از شعر و غزل ديگري خوشش مي آيد ؟ چرا همه از ديوان حافظ اين قدر لذت مي برند ؟ همه آن را با زبان يك هيجان و حس ژرف كه سراپاي وجودش را گرفته است منطبق مي بينند ؟

انسان براي عشق خود موسيقي خاصي دارد ، هم چنان كه براي معنويات نيز موسيقي خاص دارد ، در صورتي كه براي نيازهاي مادي مانند آب و نان موسيقي ندارد !

در قديم يكي از شيرين ترين آرزوهاي جوانان ازدواج بود ! « شب زفاف را كم تر از تخت پادشاهي » نمي دانستند !

ازدواج در قديم پس از يك دوران انتظار و آرزومندي انجام مي گرفت و به همين دليل زن و شوهر يكديگر را عامل خوشبختي خود مي دانستند ، ولي امروز ارتباط فراوان پسر و

دختر پيش از ازدواج جايي براي آن اشتياق ها نگذاشته است !

ارتباط زياد پسران و دختران ازدواج را به صورت يك وظيفه ، تكليف و محدوديت درآورده است كه بايد آن را با توصيه هاي اخلاقي و يا با زور بر جوانان تحميل كرد !

تفاوت جامعه اي كه روابط دختر و پسر را مشروط به ازدواج مي داند با جامعه اي كه روابط پيش از ازدواج را روا مي داند اين است كه ازدواج در جامعه اولي پايان انتظار است و در دومي آغاز محروميت و محدوديت است ، و به آزادي دختر و پسر خاتمه مي دهد و آن ها را ملزم مي سازد كه به يكديگر وفادار باشند !

در سيستم باز پسران تا جايي كه ممكن باشد از ازدواج و تشكيل خانواده سر باز مي زنند ، و فقط هنگامي كه نيروهاي جواني و شور و نشاط آن ها رو به ضعف و سستي مي نهد اقدام به ازدواج مي كنند ، و در اين موقع زن را فقط براي فرزند زادن و خدمتكاري و كلفتي مي خواهند !

در سيستم باز پيوند ازدواج هاي موجود نيز سست مي شود ، و به جاي اين كه خانواده بر پايه يك عشق خالص و محبت عميق استوار باشد و هر يك از زن و شوهر همسر خود را عامل خوشبختي خود بداند بر عكس به چشم رقيب و عامل سلب آزادي و محدوديت مي بيند و چنان كه اصطلاح شده است يكديگر را « زندانبان » مي نامند !

وقتي پسر يا دختري مي خواهد بگويد ازدواج كرده ام مي گويد براي

خودم زندانبان گرفته ام ! براي اين كه پيش از ازدواج آزاد بود و حالا اين آزادي ها محدود شده است ! بديهي است كه روابط خانواده درچنين سيستمي تا چه اندازه سرد و سست و غير قابل اطمينان است !

زن زيبا آفريده شده است !

زيبايي جاذبه دارد ، جاذبه عشق برانگيز است و عشق حرکت مي آفريند !

زيبايي هويتي دو قطبي ( عيني _ ذهني ) است !

تخيلِ انسان درگير آن زيبايي است که در دسترس او قرار نگرفته باشد :

چو شو گيرم خيالت را در آغوش

سحر از بسترم بوي گل آيو

ويل دورانت مي گويد : دامن هاي كوتاه براي همه ي جهانيان به جز خياطان نعمتي است ، و تنها عيب شان اين است كه قدرت تخيل مردان را ضعيف تر مي كند !

شايد اگر مردان قوه ي تخيل نداشته باشند زنان نيز چندان زيبا نباشند !

دختر امروزي مي خواهد روح و جسم خود را بيش از پيش نمايان سازد ؛ اين كار حواس را موقتا به خود جلب مي كند اما به سختي ممكن است روح و روان مرد را نيز جلب كند !

مردِ پخته ، امتناع و خود داري ظريفانه ي زن را دوست مي دارد !

وصالِ هر چيز از زيبايي آن مي کاهد ؛ چرا که تخيل انسان را از درگيري در مي آورد !

هر آن چه به سادگي در دسترس انسان قرار گرفت از شوق و ميل انسان مي کاهد !

الامام علي ( ع ) : اذا كثرت المقدره قلت الشهوه !

افلاطون مي گويد : وصال مدفن عشق است !

روانشناسان

مي گويند : وصال به عشق پايان مي دهد !

سعدي مي گويد : شوق است در جدايي و جور است در نظر !

پوشش زن موجب مي شود زن هميشه يك وجود سر به مهر و معمايي باشد و تخيل مرد پيوسته درگير زيبايي زن خواهد بود ! در اين صورت زن هميشه براي مرد جذاب خواهد بود و مرد براي کشف او در تکاپوست تا اين که با پيوندي محکم و استوار ( ازدواج ) به وصال او مي رسد و از اين رهگذر خانواده که واحد اجتماع است پديد مي آيد !

آلفرد هيچکاک کارگردان مشهور سينما مي گويد : من معتقدم زن بايد مثل فيلمي پرهيجان و پرآنتريك باشد ، يعني ماهيت خود را كم تر آشکار کند و براي كشف خود مرد را به نيروي تخيل و تصور زيادتري وادارد ؛ زنان شرقي تا چند سال پيش به خاطر پوشش جذاب مي نمودند و همين مسأله جاذبه نيرومندي به آن ها مي داد ؛ اما به تدريج با تلاشي كه زنان اين كشورها براي برابري با زنان غربي از خود نشان مي دهند ، از پوشش آنان کاسته مي گردد و به همين نسبت از جاذبه شان نيز كاسته مي شود !

هجر مايه مشتاقي است !

امروز خلأ عشق هاي پايدار و ژرف در دنياي اروپا و امريكا نمايان است !

امروز در دنياي غرب از عشق هاي رومانتيك و رؤيايي مانند : « رومئو و ژوليت » خبري نيست !

اولين قرباني آزادي و بي بندوباري ، عشق ، شور ، احساسات و نهاد خانواده است !

در جهان امروز هرگز عشق هايي از نوع عشق هاي

شرقي از قبيل : ليلي و مجنون ، خسرو و شيرين رشد و نمو نمي كند !

اين قصه ها بيان گر واقعيات جامعه شرقي آن روز است !

از اين داستان ها مي توان فهميد كه زن بر اثر دور نگه داشتن خود از دسترس آسان مرد تا كجا پايه خود را بالا برده است و تا چه حد سر نياز مرد را به آستان خود فرود آورده است ؟ !

درك زن از اين حقيقت تمايل او را به پوشش بدن خود و مخفي كردن خود به صورت يك راز افزايش داده است !

ويل دورانت مي گويد : زنان دريافته اند كه دست و دل بازي مايه ي طعن و تحقير آنهاست !

خودداري از انبساط و امساك در بذل و بخشش بهترين سلاح براي شكار مردان است !

اگر اعضاي نهاني انسان را در معرض عام تشريح مي كردند توجه ما به آن جلب مي شد ، ولي رغبت و قصد به ندرت تحريك مي گرديد !

مرد جوان به دنبال چشمان پر از حياء است و بي آن كه بداند حس مي كند كه اين خودداري ظريفانه از يك لطف و رقت عالي خبر مي دهد !

مولوي عارف نازك انديش و دوربين در تأثير حريم و حائل ميان زن و مرد در افزايش قدرت و محبوبيت زن و در بالا بردن مقام او و گداختن مرد در آتش عشق و سوز مثالي لطيف آورده است :

مرد و زن را به آب و آتش تشبيه كرده و مي گويد : مرد چون آب و زن مانند آتش است اگر حائل از ميان آب و آتش برداشته شود آب بر

آتش غلبه مي كند و آن را خاموش مي سازد اما اگر حائل و حاجبي ميان آن دو باشد ، مانند اين كه آب را در ديگي قرار دهند و آتش در زير آن ديگ روشن كنند ، آن وقت است كه آتش آب را تحت تأثير خود قرار مي دهد ، اندك اندك او را گرم مي كند و جوشش در او به وجود مي آورد تا آن جا كه سراسر وجود او را تبديل به بخار مي سازد !

مرد بر خلاف آن چه تصور مي رود در عمق روح خويش از ابتذال زن و از تسليم و رايگاني او متنفر است !

مرد هميشه عزت و استغناء و بي اعتنائي زن را نسبت به خود ستوده است !

به طور كلي رابطه اي است ميان عدم دسترسي آسان و فراق از يك سو ، و عشق و سوز و گران بهايي از سويي ديگر ! همچنان كه رابطه اي است ميان عشق و سوز از يك سو و هنر و زيبايي از سويي ديگر ! يعني عشق با فراق و عدم دسترسي آسان شكوفا مي شود و هنر و زيبايي نيز در عشق رشد و نمو مي يابد !

برتراند راسل مي گويد : از منظر هنر مايه تأسف است كه به آساني به زنان بتوان دست يافت و بهتر آن است كه وصال زنان دشوار باشد بدون آن كه غير ممكن گردد !

ويل دورانت در لذات فلسفه مي گويد : آن چه بجوييم و نيابيم عزيز و گران بها مي گردد !

زيبائي به قدرت ميل بستگي دارد و ميل با اقناع و ارضاء ضعيف شده و با منع و جلوگيري قوي مي گردد

!

... وَ لا مُتَّخِذي أَخْدانٍ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِالْإيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ !

... و نه آن كه در پنهاني دوست گيريد . و هر كس به ايمان كفر ورزد قطعاً عملش تباه و بي اثر مي شود ، و در آخرت از زيانكاران است !

مائده/5

كن تا برگردم !

است !

سُكُوتُهَا إِقْرَارُهَا

سكوت فاطمه خوشنودي اوست !

!

سِتْرٌ مِنْ صُوفٍ !

پرده اي پشمي !

حَصِيرٌ هَجَرِيٌّ !

حصيري كه محصول هَجَر بود ! ( نام شهري در يمن )

رَحًي لِلْيَدِ !

آسيايي دستي

مِخْضَبٌ مِنْ نُحَاسٍ

باديه اي مسي !

سِقَاءٌ مِنْ أَدَمٍ

ظرفِ آب خوري كه از پوست بود !

قَعْبٌ لِلَّبَنِ

كاسه اي چوبي براي شير !

شَنٌّ لِلْمَاءِ

مشكي براي آب

مِطْهَرَةٌ مُزَفَّتَةٌ

آفتابه اي قيراندود

جَرَّةٌ خَضْرَاءُ

سبويي سبز

كِيزَانُ خَزَفٍ

چند كوزه سفالي

مهماني فاطمه را پاسخ گوييد !

نِعْمَ الْبَعْلُ عَلِيٌّ !

دخترم ! علي خوب شوهري است !

انْطَلِقَا إِلَي مَنْزِلِكُمَا وَ لا تُحْدِثَا أَمْراً حَتَّي آتِيَكُمَا !

آهنگ سراي خويش كنيد و دست نگهداريد تا بيايم !

من است !

وَ أَحَبُّ الْخَلْقِ إِلَيَّ !

و دوست داشتني ترين آفرينش پيش من است !

اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَكَ وَلِيّاً !

خدايا ! او را وليّ و دوست خودت قرار بده !

وَ بِكَ حَفِيّاً !

و مطيع خود ساز !

وَ بَارِكْ لَهُ فِي أَهْلِهِ !

و همسرش را برايش مبارك گردان !

براي آن است كه با آن مخالفتي نشان دهد !

پيوسته سن ، تجربه ، دانش و هوش خود را به رُخ ديگران مي كشد ، لذا اجازه دخالت در همه كارها حتي در خصوصي ترين كارهاي خانواده را به خود مي دهد !

برخورد پدر و مادر با فرزندان خود احترام آميز نيست ، و حتي از تحقير فرزندان خود در حضور ديگران باكي ندارند !

نيازهاي عاطفي اعضاي خانواده ( هوش عاطفي ) ارضاء نمي شود !

گاهي يكي از والدين با فرزندان ائتلاف مي كند ؛ در چنين حالتي ارزش و مقبوليت هر دو ( پدر و مادر ) كاهش مي يابد ! ( الدليلان اذا تعارضا تساقطا )

فرزندان اين نوع خانواده معمولا جذب گروه هاي بيرون از خانواده شده و با عزت نفس پاييني كه دارند دچار بزهكاري مي شوند !

بسياري از اين والدين به خاطر كمال گرايي كه دارند ، فرزندان خود را تحت فشار قرار مي دهند و از آن ها بالاترين انتظارات را دارند و پيوسته بر آن ها سخت گيري كرده و برنامه هاي سخت و فشرده برايشان تدارك مي بينند !

زمينه دروغ گويي و رياكاري در خانواده به خاطر ترس از تنبيه و سرزنش افزايش مي يابد !

چون علائق و نيازهاي فرزندان پيوسته سركوب مي شود و هميشه ديگران براي آن ها تصميم مي گيرند ، خلاقيت خود را از دست مي دهند ، گر چه ممكن است به علت سخت گيري والدين در آموزش بعضي از مهارت ها پيشرفتي ديده شود !

اضطراب ، افسردگي ، همچنين وسواس

و كمال گرايي و آرمان گرايي مطلق ، نا اميدي و بسياري از مشكلات رواني ممكن است دامنگير فرزندان گردد !

غالبا والدين سخت گير ، خود را منطقي تصور مي كنند و براي هر كارشان دليل تراشي مي كنند ؛ ولي به خاطر سختگيري آنهاست كه فرزندان فرمانشان را اجرا مي كنند نه منطق شان !

كه خلافي از آنان سر مي زند ) اهمال مي كنند و بي تفاوت هستند ! ( منظور از تنبيه كردن در معناي روانشناختي آن محروم كردن فرزند از پاداش است و تنبيه بدني مورد نظر نمي باشد ! )

شيوه هاي رفتاري والدين چنان است كه در فرزندان اعتماد لازم را نسبت به آنان ايجاد نمي كند !

نسبت به تكاليف و نمرات درسي فرزندان خود توجه نشان نمي دهند و علاقه اي نيز به همكاري با معلمان و مديريت مدرسه محل تحصيل آنان ندارند !

آنچه كه فرزندان اراده كنند يا بخواهند براي آنان تهيه مي كنند و در اين مورد سليقه خاصي را اعمال نمي كنند !

هيچ گونه تلاش خاصي را در زمينه استقلال فرزندان خود انجام نمي دهند و چنانچه يكي از فرزندان شديدا به آنان وابسته باشد كار خاصي را در زمينه كاهش اين نوع وابستگي كه بعدا براي آنان مشكل ساز خواهد بود انجام نمي دهند !

نظم و ترتيب را در محيط خانواده رعايت نمي كنند و از فرزندان خود نيز انتظار خاصي در اين زمينه ندارند !

فرزندان خود را براي انجام هر كاري آزاد مي گذارند و حتي در مواردي كه مداخله آنان لازم به نظر مي آيد دخالت نمي كنند !

اين بچه ها چون در زندگي با موانعي مواجه نشده اند ، لذا وقتي وارد جامعه مي شوند به خاطر عدم تجربه كافي زود تسليم مي شوند و شكننده هستند !

روي فرزندان دارد !

گاهي فرزندان به عنوان قاضي تلّقي مي شوند و گاهي قرباني يكي از طرفين مي گردند !

فرزندان علاوه بر اين كه نيازهاي رواني و جسماني شان ارضاء نمي گردد ، به تدريج الگوهاي پرخاشگري را مي آموزند ! ( كودكاني كه بدون مقدمه بچه هاي ديگر را مي زنند ! )

سطح خودپنداره و عزت نفس ( ارزش و احترامي كه هر يك از افراد خانواده براي خود قائلند ) پايين است !

چهره افراد خانواده غالبا عبوس است !

افراد خانواده معمولا غمگين ، گرفته ، افسرده و بي احساس به نظر مي آيند !

گوش افراد خانواده براي شنيدن خواسته هاي هم سنگين است !

صداي آنان يا بلند ، خشن و گوش خراش است و يا به اندازه اي آرام و نجوا مانند است كه به سختي قابل شنيدن است !

نشانه دوستي و صميمت در بين افراد خانواده كم است و در مواردي حتي از وجود يكديگر نيز بي اطلاع هستند !

شوخي هاي افراد خانواده با هم در بيشتر اوقات گزنده ، بي رحمانه و مبتني بر قساوت قلب است !

بزرگ ترهاي خانواده به قدري سرگرم امر و نهي و دستور دادن به كوچك تر ها هستند كه هرگز نمي فهمند فرزندان شان داراي چه ويژگي هاي شخصيتي هستند !

فرزندان خانواده كم تر از وجود پدر و مادر خود به عنوان دو انسان بالغ ، فهميده ، باشعور ، اصيل و دوست داشتني ، بهره مند مي شوند !

پدر و مادر براي احتراز و دوري

از يكديگر ، آن چنان خود را مشغول كارهاي خارج از محيط خانواده مي كنند كه گويي تنها وظيفه آنان كار كردن و تامين مايحتاج زندگي است !

افراد خانواده ، احساس تنهايي و بي ياور بودن مي كنند و به اين باور مي رسند كه بيچاره و نگون بخت هستند و در واقع نوعي درماندگي را تجربه مي كنند !

افراد خانواده غالبا عصبي هستند ، احساس گناه و تقصير مي كنند يا بر عكس ، احساس مي كنند مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند و براي جبران اين احساس گاه با يكديگر رفتاري بسيار خشونت آميز و غير انساني نشان مي دهند !

افراد خانواده براي كنترل امور غير ممكن تلاش فراوان مي كنند و هرگز متوجه نمي شوند كه انجام بعضي از خواسته هاي آنان به وسيله طرف مقابل غير ممكن است !

افراد خانواده گاه گرفتار مشكل كمال طلبي مطلق مي شوند و در اين راه ، هم خود متحمل فشارهاي رواني زياد مي شوند و هم بر افراد ديگر خانواده فشارهاي فزاينده اي را مي آورند !

افراد خانواده حالت اصطلاحا نهايت نگري دارند و در نظر آنان همه پديده هاي عالم در دو حد يك طيف هستند و هر چيزي :

يا سفيد است يا سياه !

يا خوب است يا بد !

يا زيان آور است يا سودمند !

يا دوست داشتني است يا غير دوست داشتني ؛ و به طور كلي هيچ حد وسطي را در نظر نمي گيرند !

وابستگي افراد خانواده با يكديگر نا سالم است و در اين موارد يا نسبت به احساسات

، خواسته ها و نيازهاي خود بي توجه هستند ، يا خود را مركز و محور عالم به حساب مي آورند و خود خواهي آنان در همه رفتارهايشان تجلي پيدا مي كند !

افراد خانواده نسبت به هر موضوع يا پديده اي تعصب بي مورد و شديد نشان مي دهند و اين ويژگي باعث مي شود از استدلال ، منطق ، و عقل سليم فاصله بسيار داشته باشند !

افراد خانواده و خاصه فرزندان اين خانواده ها با يكديگر به رقابت ناسالم مي پردازند و موفقيت يكي از آنان در زمينه خاصي ( مثل موفقيت شغلي ، خريد يك ماشين ، خريد يك لباس و ... ) موجب رنجش ، نگراني ، اضطراب و حسادت شديد فرد يا افراد ديگر خانواده مي شود !

افراد خانواده مسائل و مشكلات خود را انكار مي كنند و به همين دليل نيز مشكلات آنان هرگز حل نمي شود و اين مشكلات در همه ابعاد رفتاري آنان تجلي پيدا مي كند !

افراد خانواده در مورد خود و ديگران به داوري ها و قضاوت هاي نادرست مي پردازند و يكي از اعتيادهاي مضر و در عين حال لذت بخش آنان ، غيبت و بدگوئي از ديگران است !

دروغ گويي در بين اعضاي خانواده شايع است و هر يك از افراد خانواده ياد گرفته اند كه براي اجتناب از درگيري و مشاجره هاي پايان ناپذير بعدي ، به افراد ديگر دروغ بگويند !

افراد خانواده به يكديگر فحش مي دهند !

خشونت هاي جسمي رايج است !

نگرش هر يك از افراد خانواده بر اين استوار است كه

طرف مقابل آنان فردي خود راي ، نفهم ، خود خواه و ... است و بهترين راه براي به زانو درآوردن او كتك زدن و تحقير اوست !

نگرش هاي افراد خانواده در زمينه هاي مختلف ، تحريف شده است و باورداشت هايي نظير :

به زن نمي توان اعتماد كرد !

همه آدم ها بد هستند !

هر فرد بايد فقط به فكر خودش باشد ، و ... به سادگي تبليغ مي شود !

فرزندان خانواده ميل شديدي را براي مورد تاييد قرار گرفتن به وسيله اولياي خود نشان مي دهند و با از دست دادن هويت خود و نيز بر خلاف ميل و خواسته خويش ، به خواسته هاي هر چند نادرست پدر و مادر يا بزرگ ترها تن در مي دهند !

احساس عدم رضايت از خود يا حالت از خود راضي بودن افراطي در بين افراد خانواده شايع است و آثار اين نوع احساس در همه ابعاد رفتاري آنان مشاهده مي شود !

احساس تنهايي و بي يار و ياور بودن در بين اعضاي خانواده شايع است و در اين راه به بن بست رواني يا غم و اندوه و مزمن و افسردگي مي رسند !

افراد خانواده از اضطراب دائمي و احساس سردرگمي در رنج هستند و به همين دليل ، اختلالات شناختي ، هيجاني و نيز اختلالات رفتاري در بين اين خانواده ها شايع است !

را نسبت به افراد ديگر خانواده بيان مي كنند !

افراد خانواده از ريسك و خطر كردن معقول و سنجيده نمي هراسند ؛ مي دانند كه ممكن است با خطر كردن اشتباهاتي نيز داشته باشند ، ولي اشتباهات مي توانند خود مقدمه اي براي شناخت اشكالات و زمينه اي براي رشد و كسب تجربه بيشتر باشد !

افراد خانواده براي يكديگر ارزش و احترام قايل اند !

يكديگر را دوست دارند و از اين احساس خود شادمان هستند !

روابط افراد خانواده با يكديگر هماهنگ و روان است !

با آهنگي پرمايه و روشن با يكديگر سخن مي گويند !

زماني كه در خانواده سكوت برقرار است سكوتي است آرام بخش و نه سكوتي مبتني بر ترس يا احتياط !

وقتي در خانواده سر و صدا هست ، صداي فعاليتي پر معني است و نه غرشي رعد آسا و براي خفه كردن صداي ديگران !

هر يك از اعضاء خانواده مي دانند كه حق آن را خواهند داشت كه حرف خود را به گوش ديگران برسانند و در اين زمينه نيازي به سكوت و تحمل فشار حاصل از آن نمي باشد !

اگر يكي از اعضاي خانواده هنوز فرصتي براي صحبت كردن پيدا نكرده است ، به دليل تنگي وقت بوده است و نه كمي محبت ، كم توجهي يا بي ملاحظه بودن اعضاي ديگر خانواده !

اعضاي خانواده به راحتي يكديگر را نوازش مي كنند و در آغوش گرفتن فرزندان توسط پدر و مادر امري است عادي و توام با تجربه عشق و محبت خانوادگي !

افراد خانواده صادقانه با هم صحبت

مي كنند !

با علاقه به سخنان هم گوش مي دهند !

با هم رو راست و صادق هستند !

به راحتي علاقه خود را به هم نشان مي دهند !

به راحتي و آزادنه با يكديگر درد دل مي كنند !

اين حق را دارند كه درباره هر موضوعي ، مثل ناكامي ها ، ترس ها ، صدمه هايي كه ديده اند ، خشم خود ، انتقاد از ديگري ، خوشي ها يا كاميابي ها ، با يكديگر سخن بگويند !

افراد خانواده براي كارهاي خود برنامه ريزي مي كنند !

در اجراي برنامه ها ، اگر مشكلي پيش آمد ، به سادگي خود را با آن تطبيق مي دهند و در نتيجه قادر هستند بدون تجربه احساس ترس يا واهمه ، بيشتر مشكلات زندگي خود را حل و فصل كنند !

در اين خانواده ، زندگي آدمي و احساسات بشري ، بيش از هر عامل ديگري مورد توجه و احترام است !

در خانواده ، پدر و مادر خود را مدير و رهبر خانواده مي دانند و نه رئيس يا ارباب خانواده !

مي دانند كه در موقعيت هاي مختلف چگونه به فرزندان خود بياموزند تا به مرحله يك انسان واقعي بودن نزديك شوند !

اعضاي خانواده در مورد اشتباهات خود ، در قضاوت ، رفتار ، بروز هيجان ها و ... به همان سهولتي با يكديگر سخن مي گويند كه در مورد كردار و گفتار صحيح خود اظهار نظر مي كنند !

رفتار اولياي خانواده با آن چه به فرزندان خود مي گويند يا توصيه مي

كنند ، مطابقت كامل دارد و در اين راه از خود صداقت بسيار نشان مي دهند !

پدر و مادر خانواده مانند هر مدير يا رهبر موفق ، نسبت به زمان حساس هستند و مترصد آن مي باشند تا از هر فرصت مناسب براي سخن گفتن و تعامل با فرزندان خود ، استفاده كنند !

اگر يكي از افراد خانواده مرتكب اشتباهي شد و نادانسته خسارتي ايجاد نمود ، پدر و مادر و بزرگترها در كنار او قرار مي گيرند تا از او حمايت كنند ؛ اين رفتار باعث خواهد شد تا فرزند بي دقت ، بر احساس ترس يا گناه خود فايق آيد و از فرصت آموزشي كه پدر و مادر براي او فراهم كرده اند ، بيشترين بهره را بگيرد !

اولياء خانواده مي دانند كه فرزندانشان عمدا بدي نمي كنند ؛ به همين دليل ، اگر متوجه شوند كه فرزند آنان در زمينه اي خرابكاري كرده است ؛ به اين نتيجه مي رسند كه يا سوء تفاهمي در كار بوده است و يا احساس ارزش فردي و احترام به خويشتن ، در فرزند آنان كاهش پيدا كرده است و بايد براي اين مشكل راه حلي را پيدا كرد !

اوليا خانواده مي دانند هنگامي فرزند آنان براي يادگيري آمادگي بيشتري خواهد داشت كه خود را با ارزش بداند و احساس كند كه ديگران نيز براي او ارزش قايل هستند !

اولياء خانواده مي دانند كه اگر چه با شرمنده كردن و تنبيه بدني فرزندان مي توان رفتار آنان را تغيير داد ، اما اين آگاهي را نيز

دارند كه آثار اين تنبيه ها بر ذهن آنان باقي مي ماند و به سادگي و به سرعت قابل ترميم نمي باشد !

پدر و مادر آموزش فرزند خود را با گوش دادن ، حس كردن ، فهميدن و در نظر گرفتن زمان و دوره خاص رشد او آغاز مي كنند !

پدر و مادر خانواده مي دانند كه در زندگي هر شخص مشكلاتي پيش خواهد آمد و اجتناب از همه مشكلات زندگي امكان ناپذير مي باشد ؛ گوش به زنگ هستند كه براي هر مشكل تازه ، راه حلي پيدا كنند و به فرزندان خود نيز مي آموزند تا چگونه در حل مشكلات از خلاقيت و نوآوري بهره گيرند !

اولياي خانواده مي دانند كه تغيير و تحول از ويژگي هاي زندگي است ؛ مي پذيرند كه فرزندانشان به سرعت مراحل مختلف رشد را طي مي كنند ؛ و هيچ گاه نبايد سد راه رشد و تغيير فرزندان خود شوند !

دانش دو نوع است : دانش سرشتی و دانش فرا گرفته شده ( عقل دو نوع است : عقل سرشتي و عقل فراگرفته شده ) و اگر سرشتی نبود فراگرفته شده سودی نداشت :

الامام علي ( ع ) : العلم علمان : علم مطبوع و علم مسموع ( العقل عقلان : عقل مطبوع و عقل مسموع ) و لا ينفع المسموع اذا لم يكن المطبوع !

( نهج البلاغه / حكمت 331 )

پيشگو و رمالی در دربار شاه جايگاه ويژه ای داشت ، دانش خود را به فرزندش آموخت تا جانشين پدر گردد ، روزی او را به پادشاه معرفی كرد ، شاه درصدد آزمودن پسر تخم مرغی در دست گرفت و گفت : در مشت من چيست ؟ او هر چه رمل انداخت نفهميد ، شاه از سر راهنمايی گفت : ميان زرد و پيرامونش سفيد است ، پسر درنگی کرده گفت : سنگ آسيايی است كه در وسطش هويج ريخته اند ! پادشاه رنجيده شد و به پدرش گفت : خوب به او نياموخته ای ؟ پدر گفت : من درست به او آموخته ام اما او از انديشيدن ناتوان است !

يك وقتي کسی از غرب در كرج با يك روستايی روبرو شد ، هر چه از او می پرسيد پاسخ های نغز و پخته ای می شنيد ، از او پرسيد : از کجا آموخته ای ؟ ! روستايی پاسخ داد : ما چون سواد نداريم فكر می كنيم !

معده بايد غذا را از بيرون به اندازه بگيرد و با ترشحاتی كه خودش روی غذا می ريزد آن را به اصطلاح بسازد

. معده بايد جای خالی داشته باشد كه به آسانی بتواند غذا را زيرو رو كند. معده ای که غذا به آن تحميل شود گوارش در آن مختل می شود !

در تعليم و تربيت بايد مجال فكركردن به فراگير داده شود !

شيخ انصاری كه يكی از مبتكرترين و نوآور ترين فقهاء در دو قرن گذشته است از تمام علمای فعلی كم تر استاد ديده است ! او طلبه ای بود كه به نجف رفت ، مختصری استادهای نجف را ديد ، بعد به دنبال استادهای متنوع رفت ، به مشهد رفت ، مدتی در مشهد ماند ، خيلی نپسنديد ، به تهران آمد ، تهران هم خيلی نماند ، به اصفهان رفت ، اصفهان كمی بيشتر ماند ، آقا سيد محمد باقر حجت الاسلام در اين شهر معلم « علم رجال » بود ، در فن رجال چيزهايی ياد گرفت بعد رفت كاشان ، سه سال كاشان ماند ، نراقي ها كاشان بودند آن جا از همه جا بيشتر ماند ! درس خواندنش به ده سال نمی رسد . در صورتی كه ديگران بيش از بيست سال و يا سي سال ...

مي پذيريم . عرض شد : علّت چيست اي پسر فرستادة خداوند ؟ ! فرمود : چون فرد غلو كننده به ترك نماز و زكات و روزه و حجّ عادت كرده و هرگز قادر نيست از عادت خود دست بردارد و به طاعت خداوند ( عزّوجل ) روي آورد ، امّا تفريط كننده وقتي حقيقت را بشناسد ، به عبادات عمل مي كند و از خدا فرمان مي برد !

1987 _ 1902 ) بر آن است که : انسان هايي که توانايي فرمان دادن به خود ( self – direction ) را پيدا کنند ، و در حقيقت بر کنترل کامل افکار و افعال خود موفق شوند به خود شکوفايي که والاترين درجه انسانيت است نائل خواهند شد !

از ديگر معتقدان به نظريه خود شکوفايي که آن را با مفاهيم عالي عجين کرد و به اوج قدرت رسانيد « آبراهام مزلو » روانشناس آمريکايي ( 1970 _ 1908 ) است .

تحقيقات گسترده و مطالعات ژرف « مزلو » پيرامون اين قبيل مقولات سبب تکوين شاخه اي قدرتمند و پويا در روانشناسي امروز موسوم به « روانشناسي انسان گرا » گرديد .

« مزلو » خود شکوفايي را بالاترين و برترين نياز انسان مي دانست که پس از ارضاي سلسله مراتب نيازهاي پايين تر انسان از جمله نيازهاي جسمي ( مثل غذا و مسکن ) ، نيازهاي ايمني ، تعلق و محبت ، نياز به احترام ، نياز به دانستن و فهميدن ( که بعدا اضافه کرد ) مطرح مي شود .

او خود شکوفائي ( نياز به تحقق خود ) را در مورد 49 نفر از اشخاص سرشناس جهان ( زنده و مرده ) از جمله : انيشتن ، آبراهام لينکلن ، باروخ ايپسنوزا ، بنديکت و .. مورد توجيه و بررسي قرار داد !

مزلو : در افراد معمولي انگيزش در پي جبران کمبود يعني کمبودهاي ارگانيزم ( چه جسماني و چه رواني ) است . يعني آن ها در صدد ارضاي نيازهاي پايين ترند ولي افراد عالي ( خود شکوفاها ) خواستار

متحقق ساختن استعدادهاي دروني و بالقوه خود و شناخت و فهم دنياي پيرامونشان هستند !

او نيازهاي عالي افراد خود شکوفا را فهرست مي کند و آن ها را « فرا نياز » نام مي نهد . از جمله اين فرا نيازها مي توان به : حقيقت ، قاطعيت ، يگانگي و تماميت ، فرار از دوگانگي ، سرزندگي و شادابي ، يکتايي ، کمال ، نظم ، عدالت ، سادگي ، استغناء و جامعيت و ... اشاره نمود .