سرشناسه:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان،1393
عنوان و نام پدیدآور:105 حدیث از حضرت امام جواد علیه السلام/ واحد تحقیقات مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان .
مشخصات نشر دیجیتالی:اصفهان:مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان ، 1393.
مشخصات ظاهری:نرم افزار تلفن همراه ، رایانه و کتاب
موضوع: احادیث شیعه -- قرن 13ق. ، خاندان نبوت -- احادیث ، خاندان نبوت -- فضایل
امام جواد علیه السلام :
مَن زارَ قَبرَ عَمَّتی بِقُمَّ ، فَلَهُ الجَنَّةُ ؛
امام جواد علیه السلام :هر کس قبر عمّه ام (حضرت معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت کند ، بهشت پاداش او است .
کامل الزیارات ، ص 536 .
امام جواد علیه السلام :
الثِّقَةُ بِاللّه ِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ ؛
امام جواد علیه السلام :اعتماد به خدا بهای هر چیز گران بها است ، و نردبانی به سوی هر بلندایی .
. همان ، ج 78 ، ص 364 .
امام جواد علیه السلام :
القَصدُ إلَی اللّه ِ تعالی بِالقُلُوبِ ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ ؛
امام جواد علیه السلام :به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته کردن جوارح به عبادت .
بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 364 .
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمُ مَفسَدَةٌ لَهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن ، مایه تباهی آن است .
تحف العقول ، ص 457 .
امام جواد علیه السلام :
المُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفِیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ
ص: 1
و قَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ ؛
امام جواد علیه السلام :مؤمن به توفیق از جانب خدا ، پند دهنده ای از درون خویش و پذیرش خیرخواهیِ آن که خیرخواه اوست ، نیازمند است .
همان ، ص 457 .
امام جواد علیه السلام :
مُلاقاةُ الإخوانِ نُشرَةٌ و تَلقیحٌ لِلعَقلِ و إن کانَ نَزرا قَلیلاًِ ؛
امام جواد علیه السلام :دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است ؛ اگرچه بسیار اندک باشد .
الأمالی ، مفید ، ص 329 .
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقَادَ إلَی الطُّمأ نینَةِ قَبلَ الخُبَرةِ فَقَد عَرَضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ و العاقِبَةِ المُتعِبَةِ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که پیش از آزمودن ، به کسی اطمینان کند ، خود را در معرض هلاکت و فرجامی رنج آور قرار داده است .
بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 364 .
امام جواد علیه السلام :
لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَن رِضاهُ الجَورُ ؛
امام جواد علیه السلام :خشم کسی که خشنودی اش ستم گری است ، به تو زیان نمی رساند .
همان ، ج 75 ، ص 380 .
امام جواد علیه السلام :
غِنَی المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ ؛
امام جواد علیه السلام :توان گری مؤمن در بی نیازی از مردم است .
. همان ، ص 109 .
امام جواد علیه السلام :
قَد عاداکَ مَن سَتَرَعَنکَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که برای پیروی از هوس تو ، راه پیشرفت را از تو پنهان کند ، با تو دشمنی
ص: 2
کرده است .
بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 364 .
امام جواد علیه السلام :
الأیامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ ؛
امام جواد علیه السلام :روزگار رازهای نهان را بر تو آشکار می کند .
همان ، ص 365 .
امام جواد علیه السلام :
أنَا أعلَمُ بِسَرِائرِکُم و ظَواهِرِکُم و ما أنتُم صائِرونَ إلَیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :من از نهان و آشکار شما و فرجامی که به سوی آن می روید ، آگاه ترم .
. بحار الأنوار ، ج 50 ، ص 108 .
امام جواد علیه السلام :
إعلَم أنَّکَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللّه ِ فَانظُر کَیفَ تَکُونُ ؛
امام جواد علیه السلام :بدان که از دید خداوند پنهان نیستی ، پس بنگر چگونه ای .
. تحف العقول ، ص 455 .
امام جواد علیه السلام :
مَنِ استَحسَنَ قَبیحا کانَ شَریکا فیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که کار زشتی را نیک بشمارد ، در آن کار شریک است .
. بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 82 .
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقَطَعَ إلی غَیرِ اللّه ِ وَ کَلَهُ اللّه ُ إلَیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که به غیر خداوند روی آورد ، خداوند به همو واگذارش کند .
بحار الأنوار ، ج 68 ، ص 155 .
امام جواد علیه السلام :
مَن أطاعَ هَواهُ أعطی عَدُوَّهُ مُناهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که از هوای نفس خود پیروی کند ، آرزوی
ص: 3
دشمنش را برآورده است .
همان ، ج 67 ، ص 78 .
امام جواد علیه السلام :
إتَّئِد تُصِب أو تَکَد ؛
امام جواد علیه السلام :شتاب مکن تا برسی یا نزدیک شوی .
. نزهة النّاظر ، ص 135 .
امام جواد علیه السلام :
لاتَکُن وَلِیّا لِلّهِ فِی العَلانِیَةِ ، عَدُوّا لَهُ فِی السِّرِّ ؛
امام جواد علیه السلام :در ظاهر ، دوست خدا و در باطن ، دشمن خدا مباش .
بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 365 .
امام جواد علیه السلام :
تَأخیرُ التَّوبَةِ إغتِرارٌ ؛
امام جواد علیه السلام :تأخیر در توبه کردن فریب خوردن است .
. تحف العقول ، ص 456 .
امام جواد علیه السلام :
مَن هَجَرَ المُداراةَ قارَبَهُ المَکرُوهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که سازش و مدارا را ترک کند ، ناگواری به او روی آورد .
. بحار الأنوار ، ج 68 ، ص 341 .
امام جواد علیه السلام :
مَن لَم یَعرِفِ المَوارِدَ أعیَتْهُ المَصادِرُ ؛
امام جواد علیه السلام :کسی که راه ورود به کاری را نشناسد ، راه برون شدن از آن درمانده اش می کند .
همان ، ج 75 ، ص 364 .
امام جواد علیه السلام :
مَن رَضِیَ بِدونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجلِسِ لَم یَزَلِ اللّه ُ و مَلائِکَتُهُ یُصَلُّونَ عَلَیهِ حَتّی یَقومَ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که از نشستن در پایین مجلس خرسند باشد ، خدا و فرشتگانش پیوسته بر او درود می فرستند تا آن گاه
ص: 4
که برخیزد .
تحف العقول ، ص 486 .
امام جواد علیه السلام :
مَن رَضِیَ بِالعافِیَةِ مِمَّن دُونَهُ رُزِقَ السَّلامَةَ مِمَّن فَوقَهُ ؛
حضرت عبد العظیم علیه السلام از امام جواد علیه السلام چنین روایت می کند :هر کس از عافیت زیر دستانش خشنود باشد ، از بالا دستش در امان می ماند .
همان ، ص 54 .
امام جواد علیه السلام :
أفضَلُ أعمالِ شیعَتِنَا انتِظارُ الفَرَجِ
حضرت عبد العظیم علیه السلام از امام جواد علیه السلام چنین روایت می کند :برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج [ظهور امام زمان علیه السلام] است .
کمال الدین ، ص 377 .
امام جواد علیه السلام :
اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِوَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ؛
مؤمن نیازمند سه چیز است: توفیقی از پروردگار، پند دهنده ای از درون خویش وپذیرش از نصیحت کنندگان.
بحارالأنوار، ج 78، ص 358، ح 1
امام جواد علیه السلام :
مَن غَلَبَ جَزَعُهُ عَلی صَبرِهِ حَبِطَ أجرُهُ؛
هر که بی تابی اش بر شکیبایی اش چیره آید ، اجرش تباه می شود.
امام جواد علیه السلام :
مَن شَهِدَ أمرا فَکَرِهَهُ کانَ کَمَن غابَ عَنهُ ومَن غابَ عَن أمرٍ فَرَضِیَهُ کانَ کَمَن شَهِدَهُ؛
هر که حاضر و ناظر کاری باشد و آن را ناپسند دارد ، مانند کسی است که [آن هنگام] غایب بوده ، و هر که در کاری حاضر و ناظر نباشد ، ولی بِدان راضی باشد ، مانند کسی است که خود در آن حضور (و مشارکت) داشته است .
ص: 5
مام جواد علیه السلام :
مَن أصغی إلی ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ فَإن کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّه ِ فَقَد عَبَدَ اللّه َ وإن کانَ النّاطِقُ یَنطِقُ عَن لِسانِ إبلیسَ فَقَد عَبَدَ إبلیسَ؛
هر که گوش به گفته سخنگویی دهد ، در واقع او را پرستیده است . اگر [آن سخنگو] از خدا بگوید ، خدا را پرستیده ، و اگر از شیطان بگوید ، شیطان را پرستیده است.
امام جواد علیه السلام :
تَأخیرُ التَّوبَةِ إغترارٌ؛
به تأخیر انداختن توبه ، فریبْ خوردگی است.
امام جواد علیه السلام :
طُولُ التَّسویفِ حَیَرةٌ؛
امروز و فردا کردنِ بسیار ، سرگردانی است.
امام جواد علیه السلام :
اَلإصرارُ عَلَی الذَّنبِ أمنٌ لِمَکرِ اللّه ِ؛
پافشاری بر گناه ، ایمن شمردن خویش از مکر خداست.
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمَ مَفسَدَةٌ لَهُ؛
علنی کردن چیزی ، پیش از آن که استوار شود ، مایه تباهی آن است.
امام جواد علیه السلام :
اَلمُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ وقَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ؛
مؤمن ، نیازمندِ توفیق از جانب خداوند و اندرز دادن به خویش و پذیرش اندرز از کسی است که پندش می دهد.
امام جواد علیه السلام :
ما مِنّا إلاّ وهُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ ، وهادٍ إلی دینِ اللّه ِ
امام جواد علیه السلام : از ما نیست مگر کسی که به امر خداوند عز و جل کمر بسته و به سوی دین خدا هدایت می کند.
کمال الدین
ص: 6
: 378 / 2 ، الاحتجاج : 2 / 481 / 324 کلاهما عن عبد العظیم بن عبد اللّه الحسنیّ .
امام جواد علیه السلام :
نَحنُ خُزّانُ اللّه ِ عَلی عِلمِهِ وغَیبِهِ وحِکمَتِهِ ، وأوصِیاءُ أنبِیائِهِ ، وعِبادٌ مُکرَمونَ
امام جواد علیه السلام : ما گنجوران خداوندیم در علم و غیب و حکمت او و اوصیای پیامبرانش و بندگان ارجمند او هستیم.
الثاقب فی المناقب : 522 / 455 عن علیّ بن أسباط .
امام جواد علیه السلام :
الحَمدُ للّه ِِ الَّذی خَلَقَنا مِن نورِهِ بِیَدِهِ ، واصطَفانا مِن بَرِیَّتِهِ ، وجَعَلَنا اُمناءَهُ عَلی خَلقِهِ
امام جواد علیه السلام : سپاس خدایی را که ما را با دست خود از نور خویش آفرید و از میان بندگانش ما را برگزید و ما را معتمدان در میان خلایقش قرار داد.
دلائل الإمامة : 384 / 342 عن محمّد بن إسماعیل عن الإمام العسکریّ علیه السلام ، المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 387 مرسلاً .
امام جواد علیه السلام :
_ فی قُنوتِهِ _ : اللّهُمَّ أدِل لِأَولِیائِکَ مِن أعدائِکَ الظّالِمینَ . . .
الَّذینَ . . . اتَّخَذوا _ اللّهُمَّ _ مالَکَ دُوَلاً ، وعِبادَکَ خَوَلاً ، وتَرَکُوا اللّهُمَّ عالَمَ أرضِکَ فی بَکماءَ عَمیاءَ ظَلماءَ مُدلَهِمَّةٍ ، فَأَعیُنُهُم مَفتوحَةٌ ، وقُلوبُهُم عَمِیَةٌ ، ولَم تُبقِ لَهُمُ اللّهُمَّ عَلَیکَ مِن حُجَّةٍ . لَقَد حَذَّرتَ اللّهُمَّ عَذابَکَ وبَیَّنتَ نَکالَکَ ، ووَعَدتَ المُطیعینَ إحسانَکَ ، وقَدَّمتَ إلَیهِم بِالنُّذرِ ، فَآمَنَت طائِفَةٌ ، فَأَیِّدِ اللّهُمَّ الَّذینَ آمنَوا عَلی عَدُوِّکَ وعَدُوِّ أولِیائِکَ ، فَأَصبَحوا ظاهِرینَ وإلَی الحَقِّ
ص: 7
داعینَ ولِلإِمامِ المُنتَظَرِ القائِمِ بِالقِسطِ تابِعینَ
امام جواد علیه السلام _ در قنوت خود _ : بار خدایا، دوستانت را بر دشمنان ستمگرت
پیروز گردان،... همانان که... اموال تو را در میان خود دست به دست چرخاندند و بندگانت را به بردگی گرفتند و جهان سرزمین تو را، بار خدایا، در کری و کوری و تاریکی شدید رها کردند، چشمانشان باز است و دلهایشان کور و برای آنان، بار خدایا، بر تو حجّتی نمانده است؛ بار خدایا، تو آنان را از عذاب خود برحذر داشتی و کیفرت را برایشان روشن ساختی و به فرمانبرداران، وعده احسانت را دادی و پیشاپیش به آنان هشدار دادی، پس طایفه ای ایمان آوردند _ بار خدایا، کسانی را که ایمان آوردند در برابر دشمن خود و دشمن دوستانت تأیید فرما _ و آشکار (و پیروز) گردیدند و دعوتگر به سوی حقّ شدند و پیروی از امام منتظر عدالت گستر را پیشه کردند.
مهج الدعوات : 60 .
امام جواد علیه السلام :
ثَلاثُ خِصالٍ تُجتَلبُ بِهِنَّ المَحَبَّةُ : الإِنصافُ فِی المُعاشَرَةِ، وَالمُؤاساةُ فِی الشِّدَّةِ وَالاِنطِواعِ ، وَالرُّجوعُ إلی قَلبٍ سَلیمٍ .
امام جواد علیه السلام : با سه خصلت ، دوستی را به دست می آورند : انصاف در معاشرت ، همدردی [با دیگران ]در خوشی و ناخوشی ، و داشتن قلبی پاک [از گناهان].
کشف الغمّة : 3 / 139 ، بحار الأنوار : 78 / 82 / 77 .
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقادَ إلَی الطُمَأنینَةِ قَبلَ الخُبرَةِ فَقَد عَرَّضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ ، ولِلعاقِبَةِ المُتعِبَةِ .
ص: 8
امام جواد علیه السلام : هرکه پیش از آزمودنِ [کسی] تسلیم اطمینان شود ، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود ، قرار داده است .
الدرّة الباهرة : 39 ، أعلام الدین : 309 ، بحار الأنوار : 71 / 340 / 13 .
امام جواد علیه السلام :
إیّاکَ و مُصاحَبَةَ الشِّرّیرِ ؛ فَإِنَّهُ کَالسَّیفِ المَسلولِ ؛ یَحسُنُ مَنظَرُهُ ، ویقَبُحُ أثَرُهُ .
امام جواد علیه السلام : از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز ، که چون شمشیرِ برهنه است ؛ منظره اش نیکو و اثر (زخم) آن زشت است .
الدرّه الباهرة : 40 ، أعلام الدین : 309 ولیس فیه «المسلول» ، بحار الأنوار : 74/198/34 و ج 78/364/5 .
امام جواد علیه السلام :
أمّا هذِهِ الدُّنیا فَإِنّا فیها مُغتَرِفونَ ، ولکِن مَن کانَ هَواهُ هَوی صاحِبِهِ ودانَ بِدینِهِ فَهُوَ مَعَهُ حَیثُ کانَ ، والآخِرَةُ هِیَ دارُ القَرارِ .
امام جواد علیه السلام : امّا این دنیاست که ما از آن بهره گیرانیم ؛ لیکن هرکه علاقه اش ، همان علاقه دوستش باشد و به دین او گراید ، هرجا که باشد ، همراه او خواهد بود و آخرت ، سرای ماندن است .
تحف العقول : 456 ، تنبیه الخواطر : 1 / 17 عن محمّد بن عیسی نحوه ، بحار الأنوار : 78 / 358 / 1 .
امام جواد علیه السلام :
_ لَمّا سَألَهُ عبدُ العَظیمِ الحَسَنیُّ عن ذی الکِفلِ ما اسمُهُ ؟ وهلَ کانَ مِن المُرسَلینَ ؟ _ : بَعَثَ اللّه
ص: 9
ُ تعالی جَلَّ ذِکرُهُ مِائةَ ألفِ نَبیٍّ وأربَعةً وعِشرینَ ألفَ نَبیٍّ ، المُرسَلونَ مِنهُم ثلاثُمِائةٍ وثلاثَةَ عَشَرَ رجُلاً ، وإنّ ذا الکِفلِ مِنهُم صلواتُ اللّه ِ علَیهِم . وکانَ بَعدَ سُلیمانَ بنِ داوودَ علیه السلام ، وکانَ یَقضی بینَ النّاسِ کما کانَ یَقضی داوودُ ، ولَم یَغضَبْ إلّا للّه ِ عَزَّوجلَّ ، وکانَ اسمُهُ عُویدیا ، وهُو الّذی ذَکرَهُ اللّه ُ تعالی جَلّت عظَمتُهُ فی کِتابهِ حیثُ قالَ : «واذْکُرْ إسْماعیلَ والیَسَعَ وذا الکِفْلِ وکُلٌّ مِنَ الأخْیارِ» .
امام جواد علیه السلام _ در پاسخ به عبدالعظیم حسنی که پرسید نام ذوالکفل چه بود و آیا از پیامبران مرسل بوده است یا نه؟ _ فرمود : خداوند متعال یکصد و بیست و چهار هزار پیغمبر فرستاد که سیصد و سیزده نفر آنان مرسل بودند و ذوالکفل یکی از آن مرسلین علیهم السلام می باشد. او بعد از سلیمان بن داوود علیه السلام می زیست و در میان مردم مانند داوود قضاوت می کرد و جز برای خداوند عز و جل خشم نگرفت. نامش عویدیا بود و او همان کسی است که خداوند متعال در کتاب خود از وی نام برده است، آنجا که می فرماید : «و یاد کن اسماعیل و یَسَع و ذوالکفل را که همه از نیکانند».
قصص الأنبیاء : 213/277 .
امام جواد علیه السلام :
_ لمّا سُئل عن المَوتِ _ : هُوالنَّومُ الّذی یأتیکُم کُلَّ لیلَةٍ إلّا أنّهُ طویلٌ مُدَّتُهُ لا یُنتَبَهُ مِنهُ إلّا یَومَ القیامَةِ ، فمَن رأی فی نَومِهِ من أصنافِ الفَرَحِ ما لا یُقادِرُ قَدرَهُ ، ومِن أصنافِ الأهوالِ ما لا یُقادِرُ قَدرَهُ
ص: 10
، فکیفَ حالُ فَرِحٍ فی النَّومِ ووَجِلٍ فیهِ ؟ هذا هُو المَوتُ ، فاستَعِدُّوا لَهُ .
امام جواد علیه السلام _ در پاسخ به سؤال از مرگ _ فرمود: همان خوابی است که هر شب به سراغ شما می آید، جز اینکه مدتش طولانی است و انسان از این خواب بیدار نمی شود مگر در روز رستاخیز. پس ، مرده کسی است که در خواب خود انواع شادی های بی شمار و انواع ترس و وحشت هایی که قادر به شمارش آنها نیست می بیند. حال [بنگر ]چگونه است حال آنکه در خواب شاد است و آنکه در آن دچار ترس و هراس است؟ این است مرگ؛ پس خود را برای آن آماده سازید.
معانی الأخبار : 289/5 .
امام جواد علیه السلام :
القَصدُ إلَی اللّه ِ تعالی بالقُلوبِ أبلَغُ مِن إتعابِ الجَوارحِ بالأعمالِ .
امام جواد علیه السلام : ره سپردن به سوی خداوندمتعال با دلها، از به رنج افکندن اعضای بدن با اعمال رساننده تر [به سر منزل مقصود ]است.
الدّرة الباهرة : 39.
امام جواد علیه السلام :
الفَضائلُ أربَعةُ أجناسٍ :أحَدُها : الحِکمَةُ ، وقِوامُها فی الفِکرَةِ ، والثانی : العِفَّةُ ، وقِوامُها فی الشَّهوَةِ ، والثالثُ : القُوَّةُ ، وقِوامُها فی الغَضَبِ ، والرابِعُ : العَدلُ ، وقِوامُهُ فی اعتِدالِ قُوَی النفسِ .
امام جواد علیه السلام : فضیلتها چهار گونه اند: اول، حکمت که جانمایه آن اندیشه است. دوم، عفّت که جانمایه اش شهوت است. سوم، قدرت که جانمایه اش خشم است. چهارم، عدل که قوام آن در اعتدال
ص: 11
قوای نفسانی است.
کشف الغمّة : 3/138 .
امام جواد علیه السلام :
مَن شَهِدَ أمرا فکَرِهَهُ کانَ کمَن غابَعَنهُ ، ومَن غابَ عَن أمرٍ فرَضِیَهُ کانَ کمَن شَهِدَهُ .
امام جواد علیه السلام : کسی که شاهد کاری باشد و آن را ناخوش بدارد مانند کسی است که شاهد آن نبوده است و کسی که شاهد کاری نباشد اما به آن راضی باشد، مانند کسی است که شاهد آن بوده است.
تحف العقول : 456.
امام جواد علیه السلام :
مَنِ استَحسَنَ قَبیحا کانَ شَریکا فیهِ .
امام جواد علیه السلام : هر کس کار زشتی را نیک شمارد، در آن کار شریک باشد.
کشف الغمّة : 3/139.
امام جواد علیه السلام :
أهلُ المَعروفِ إلَی اصطِناعِه أحوَجُ مِن أهلِ الحاجَةِ إلَیهِ ؛ لأِنَّ لَهُم أجرَهُ وفَخرَهُ وذِکرَهُ ، فمَهما اصطَنَعَ الرَّجُلُ مِن مَعروفٍ فإنَّما یَبدأ فیهِ بِنَفسِهِ ، فلا یَطلُبَنَّ شُکرَ ما صَنَعَ إلی نَفسِهِ مِن غَیرِهِ .
امام جواد علیه السلام : نیکوکاران به نیکی کردن نیازمندترند تا کسانی که به آن نیازمندند؛ زیرا پاداش و افتخار و نیکنامیش از آنِ آنهاست. بنابراین، آدمی هر خوبی که کند، نخست به خود کرده است. پس، نباید به خاطر خوبیی که به خود کرده از دیگران سپاسگزاری بخواهد.
کشف الغمّة : 3/137.
امام جواد علیه السلام :
قَد عاداکَ مَن سَتَرَ عَنکَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ .
امام جواد علیه السلام : کسی که به خاطر پیروی از دلخواه تو، راه درست را بر تو پنهان دارد، بیگمان
ص: 12
با تو دشمنی کرده است.
أعلام الدین : 309 .
امام جواد علیه السلام :
أفضَلُ العِبادَةِ الإخلاصُ .
امام جواد علیه السلام : برترین عبادت، اخلاص است.
تنبیه الخواطر : 2/109.
امام جواد علیه السلام :
مَن أصغی إلی ناطِقٍ فقَدعَبَدَهُ، فإن کانَ النّاطِقُ یُؤَدّی عَنِ اللّه ِ عَزَّوجلَّ فقَد عَبَدَ اللّه َ، وإن کانَ النّاطِقُ یُؤَدّی عنِ الشَّیطانِ فقَد عَبَدَ الشَّیطانَ .
امام جواد علیه السلام : هرکه به گوینده ای گوش سپارد، او را بندگی کرده است؛ اگر آن گوینده از خداوند عز و جل بگوید شنونده خدا را عبادت کرده و اگر از طرف شیطان بگوید شیطان را عبادت کرده باشد .
الکافی : 6/434/24.
امام جواد علیه السلام :
الصَّبرُ عَلَی المُصیبَةِ ، مُصیبَهٌ عَلَی الشامِتِ بها .
امام جواد علیه السلام : صبر کردن بر مصیبت ، مصیبتی است برای آن که از گرفتاری مصیبت دیده شاد می شود .
کشف الغمّة : 3/139 .
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قبلَ أن یَستَحکِمَ مَفسَدَةٌ لَهُ .
امام جواد علیه السلام : آشکار کردن چیزی ، پیش از آن که استوار گردد ، موجب تباهی آن می شود .
بحار الأنوار : 75/71/13.
امام جواد علیه السلام :
مَن زارَ قَبرَ عَمَّتِی بِقُمّ فَلَهُ الجَنَّةُ .
امام جواد علیه السلام : هر که قبر عمّه ام را در قم زیارت کند ، پاداشش بهشت باشد .
بحار الأنوار : 102/265/3 .
امام جواد علیه السلام :
ص: 13
مُلاقاةُ الإخوانِ نُشْرَةٌ وتَلقیحُ العَقلِ ، وإن کانَ نَزْرا قَلیلاً .
امام جواد علیه السلام : ملاقات با برادران ، موجب رفع دلتنگی و سبب باروری عقل می شود ، هر چند اندک و کوتاه باشد .
بحار الأنوار : 74 / 353 / 26
امام جواد علیه السلام :
کَفی بالمَرءِ خِیانَةً أنْ یکونَ أمینا للخَوَنَةِ .
امام جواد علیه السلام : در خیانتکاری مرد همین بس که امانتدار خیانتکاران باشد.
بحار الأنوار: 78/364/4.
امام جواد علیه السلام :
أوْحی اللّه ُ إلی بعضِ الأنبیاءِ :أمّا زُهدُکَ فی الدُّنیا فَتُعَجِّلُکَ الرّاحَةَ ، وأمّا انْقِطاعُکَ إلَیَّ فیُعَزّزُکَ بِی ، ولکنْ هَل عادَیْتَ لی عَدُوّا ووالَیْتَ لی وَلیّا؟
امام جواد علیه السلام : خداوند به یکی از پیامبران وحی فرمود: دل برکندن تو از دنیا مایه آسودگی زودرس خود توست و دل بستنت به من موجب ارجمندی تو نزد من است. لیکن آیا به خاطر من با کسی دشمنی ورزیده ای و از بهر من با کسی دوستی کرده ای؟
تحف العقول : 455 .
امام جواد علیه السلام :
تأخِیرُ التَّوبةِ اغْتِرارٌ ،وطُولُ التّسْویفِ حَیْرَةٌ .
امام جواد علیه السلام : به تأخیر افکندن توبه فریب وغفلت است و طولانی شدن و امروز و فردا کردن، مایه حیرت و سرگشتگی.
تحف العقول : 456
امام جواد علیه السلام :
کانتْ مُبایَعةُ رسولِ اللّه ِ صلی الله علیه و آله النِّساءَ أنْ یَغْمِسَ یَدَهُ فی إناءٍ فیهِ ماءٌ ثُمّ یُخرِجُها ، وتَغمِسَ النِّساءُ بأیْدیهِنَّ فی ذلکَ الإناءِ بالإقْرارِ والإیمانِ
ص: 14
باللّه ِ والتّصدیقِ برسولِهِ .
امام جواد علیه السلام : بیعت پیامبر خدا با زنان بدین گونه بود که دستش را در ظرف آبی فرو می برد و بیرون می آورد و زنان نیز با اظهار اقرار و ایمان به خدا و تصدیق پیامبرش دستان خود را در آن فرو می بردند.
تحف العقول : 457.
امام جواد علیه السلام :
إنّ الإمامَ بَعدی ابْنِی علیٌّ، أمرُهُ أمری ، وقَولُهُ قَولی ، وطاعَتُهُ طاعَتی ، والإمامةُ بعدَهُ فی ابنِهِ الحسنِ .
امام جواد علیه السلام : امامِ پس از من فرزندم علی است؛ فرمان او فرمان من است، سخن او سخن من و اطاعت از او اطاعت از من؛ و پس از او امامت به فرزندش حسن می رسد.
بحار الأنوار : 50 / 118 / 1 .
امام جواد علیه السلام :
الثِّقَةُ باللّه ِ تعالی ثَمَنٌ لِکُلِ غالٍ ، وسُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ .
امام جواد علیه السلام : اعتمادِ به خداوند متعال، بهای هر چیز گرانی است و نردبان رسیدن به هر بلندایی.
بحار الأنوار : 78/ 364/ 5.
امام جواد علیه السلام :
نِعْمَةٌ لاتُشْکَرُ، کَسَیِّئَةٍ لاتُغْفَرُ؛
نعمتی که سپاسگزاری نشود، مانند گناهی است که آمرزیده نشود.
أعلام الدین، ص 309.
امام جواد علیه السلام :
اَ لْمُؤْمِنُ یَحْتاجُ اِلی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَ قَبولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ؛
مؤمن، به سه چیز، نیازمند است: توفیقی از جانب پروردگار، پنددهنده ای از درون خویش و پذیرشی از نصیحت کنندگان.
بحار الأنوار، ج 78،
ص: 15
ص 358، ح 1.
امام جواد علیه السلام :
الثِّقَةُ بِاللّه ِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ ، سُلَّمٌ إلی عالٍ .
امام جواد علیه السلام : اعتماد به خداوند ، بهای هر گران قیمتی و نردبانِ بلندْمرتبگی است .
الدرّة الباهرة : ص 40 .
امام جواد علیه السلام :
إیّاکَ ومُصاحَبَةَ الشِّرّیرِ ، فَإِنَّهُ کَالسَّیفِ المَسلولِ یَحسُنُ مَنظَرُهُ ویَقبُحُ أثَرُهُ .
امام جواد علیه السلام : از همنشینی با شرور بپرهیز؛ چرا که مانند شمشیر آخته ، خوشْ منظر و زشتْ اثر است .
الدرّة الباهرة : ص 40 .
امام جواد علیه السلام :
اَلْقَصْدُ اِلیَ اللّه ِ تَع_الی بِالْق_ُلُوبِ
اَبْلَغُ مِنِ اتْعابِ الْجَوارِحِ بِالْأعْمالِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
ت_وج_ه قلبی ب_ه خ_دا، رس_اتر است
از زحمت دادن اعضاء و جوارح به عمل.
بح_ارالانوار 78/364.
امام جواد علیه السلام :
الثِّقَةُ بِاللّه ِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ
وَس_ُلَّمٌ اِلی کُلِّ ع_الٍ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
اطمینان و توکل بر خدا بهای هر چیز گرانقیمت
و ن_ردبان هر مقام ب_الا و رفیعی است.
بحارالانوار، 78، 364.
امام جواد علیه السلام :
إذا نَزَلَ الْقَضاءُ ضاقَ الْفَضاءُ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
آن_گاه ک_ه قض_ای الهی فرا رس_د،
فضا هم بر انسان تنگ می ش_ود.
بحار 78/364
امام جواد علیه السلام :
... اِنَّ أنْف_ُسَنا وَأَم_ْوالَن_ا
مِنْ مَواهِبِ اللّه ِ ألْهَنیئَةِ وَعواریهِ المُسْتَوْدَعَةِ
یُمَت_ِّعُ بِما مَت_َّعَ مِنْها فیس_ُرُورٍ وَغِبْ_طَةٍ
وَی_َأخُذُ ما اَخ_َدَ مِنْها فی اَجْرٍ و حِسْبَ_ةٍ.
فَمَنْ غَلَبَ جَزَعُهُ عَلی صَبْرِهِ حَبِطَ أَجْرُهُ
وَن_َع_ُوذُ بِاللّه ِ مِنْ ذلِکَ.
امام محمد تقی
ص: 16
علیه السلام فرمود:
همانا جانها و مالهایمان از موهبتهای گوارا و امانتهای سپرده خداوند است، هر چه بخواهد، با خوشحالی وخرسندی از آنها بهره مندمان می گرداند، و هر چه را که بخواهد، با دادن ثواب و پاداش می گیرد، آنکه بی تابیش بر تحمل و استقامت وی افزون شود، اجر او از بین رفته است و از این حالت به خدا پناه می بریم.
تحف العقول، 726.
امام جواد علیه السلام :
لاتَکُنْ وَلیّا لِلّهِ فیِ الْعَلانِیّةِ،
عَ_دُوّا لَهُ فِی السِّ_رِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
اینگونه مباش که در ظاهر با خدا دوستی کنی
و در پن_هانی دش_منی
بحار الانوار 78/365.
امام جواد علیه السلام :
اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ اِلی تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ
وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
م_ؤمن به سه چ_یز م_حتاج است:
1 _ توفیق الهی، که کارها را بخوبی به پیش ببرد.
2 _ واعظ درونی که هرلحظه او را پند و انذار دهد.
3 _ پذیرش نصحیت کسی که او را پند می دهد.
تحف العقول، ص 729.
امام جواد علیه السلام :
اَوْحَی اللّه ُ اِلی بَعْضِ الأنبِیاءِ:
أمّا زُهْدُکَ فی الدُّنیا فَتُعَجِّلُکَ الرّاحَةَ
وَامّا انْقِطاعُکَ اِلیَّ فَیُعَزِّزُکَ بی،
وَلکِنْ هَلْ عادَیْتَ لی عَدُوّا وَ والَیْتَ لی وَلیّا.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
خ_داوند به یکی از پیامبران وح_ی کرد:
امّا زُهد تو، آسایشی را به دنبال دارد که به زودی به تو خواهد رسید،
امّا جدایی از دیگران و پیوستنت به من، تو را عزیز خواهد کرد، (اینها برای خودت بود)
امّا آیا برای من با
ص: 17
دشمنم دشمنی کردی؟ و با دوستم رفاقت کردی؟
تحف العقول، ص 726.
امام جواد علیه السلام :
کَتَبْتُ اِلی اَبیجَعفرِالثّانی علیه السلام: عَلِّمِنی شَیْئا إذا أنَا قُلْتُهُ کُنْتُ مَعَکُمْ فِی الدُّنیا وَالآخِرةِ، قالَ: فَ_کَتَبَ بِخَ_طِّهِ أَعْ_رِفْهُ:
اَکْثِرْ مِنْ تِلاوَةِ «إنّا أنزَلْناهُ»
وَرَطِّبْ شَفَتَیْکَ بِالأسْتِغْفارِ.
اسماعیل بن سهل گوید:
خدمت امام جواد علیه السلام نوشتم، چیزی به من تعلیم فرما که اگر آن را بگویم (بخوانم) در دنیا و آخرت با شما باشم. حضرت به خط خود نوشت:
س_وره «انا انزالناه» را زی_اد بخ_وان
و لبهایت به گفتن استغ_فار « ت_ر » باش_د،
(یعنی آنقدر استغفار کُنی که هیچگاه لبت خشک نشود).
ثواب الاع_مال، ص 197.
امام جواد علیه السلام :
ما عَظُمَتْ نِعَمُ اللّه ِ عَلی اَحَدٍ
إلاّ عَظُمَتْ إلَیْهِ حوائِجُ النّاسِ
فَمَنْ لَمْ یَحْتَمِلْ تِلْکَ الْمَعُونَةَ
عَرَّضَ تِلْکَ الن_ِّعمَةَ لِلزَّوالِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
عظمت و بزرگی نعمتهای الهی بر کسی معلوم نمی شود مگر آنکه مردم از او درخواستهای بزرگی بکنند و هر کس این سخن (درخواستهای مردم) را تحمل نکند، (پاسخ نگوید) آن نعمت خداوندی را در معرض نابودی قرار داده است.
الفصول المهمة 274/275.
امام جواد علیه السلام :
اَلدّینُ عِزٌّ
وَالْعِلمُ کَنزٌ
وَالصَّمْتُ نُورٌ
وَغایَةُ الزُّهدِ ألوَرَعُ
وَلاهَدْمَ لِلدّینِ مِثْلُ الْبِدَعَ
وَلااَفسَدَ لِلرَّجُلِ مِنَ الط_َّمَعِ
وَبِالرّاعی تَصْلِحُ الرَّعِی_َّةُ
وَبِالدُّعاءِ تُصْرَفُ الْبَلِیَّةُ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
دین سرفرازی است،
و دانش، گنج است،
و سکوت نوری است،
و نهایت زهد پاکدامنی است،
و هیچ چیز مثل بدعت دین را از بین نمی برد،
و هیچ چیز مثل طمع مرد را تباه نمی کند،
و به واسطه
ص: 18
رؤساء مردم هم اصلاح می شوند،
و بلا به وسیله دعا بر طرف می گردد.
الفصول المهمة 274/275 ؛ مسند امام جواد 246.
امام جواد علیه السلام :
تَوَسَّدِ الصَّ_بْرَ وَاعْت_َنِقِ الْف_َقْرَ
وَارْفَضِ الشَّهَواتِ وَخالِفِ الهَوی
وَاعْلَمْ أنَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللّه ِ
ف_َانْظُرْ کَیْفَ ت_َکُونَ.
مردی از امام جواد علیه السلام درخواست نصیحت کرد.
حضرت فرمود: می پذیری؟
گفت: آری.
فرمود:
صبر را بالش خودساز، فقر را در آغوش بگیر،
لذته_ا را ره_ا کن، ب_ا ه_وس مخ_الفت ک_ن ،
و بدان که هرگز از دید خداوند بیرون نیستی،
پس آن_گاه ببین در چ_ه ح_التی هس_تی.
تحف العقول، ص 726.
امام جواد علیه السلام :
ثَ_لاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّه ِ تَعالی:
کِثْ_رَةُ الاْءسْتِغف_ارِ
وَلِینُ الْجانِبِ
وَکَثْرةُ الصَّدَقَةِ.
وَثَ_لاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ لَمْ یَنْ_دَمْ:
تَرْکُ الْعَجَلةِ
وَالمْشَوَرَةِ
وَالتَّوَکُّلِ عَلیَ اللّه ِ عِنْدَ الْعَزْمِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
سه چیز است که اگر در کسی باشد سبب خوشنودی خداست:
* زیاد استغفار کردن
* و همنشینی خوب
* زیاد صدقه دادن
و سه چیز است که هرکس دارا باشد پشیمان نمی شود :
* پرهیز از عجله و شتاب
* مشورت در کارها
* توکل بر خدا وقتی تصمیم به انجام کاری گرفت.
الفصول المهمه 274/275
امام جواد علیه السلام :
لاتُ_عاجِلُوا الْأمْرَ قَبْلَ بُ_لُوغِهِ فَتَ_نْدَمُوا
وَلایَطُولَنَّ عَلَیْکُمُ الْأمَدُ فَتَقْسُو قُلُوبُکمْ
وَارْحَ_مُوا ضُ_عَف_اءَکُ_مْ
وَاطْلُبُوا مِنَ اللّه ِ الرَّحْمَةَ بِالرَّحْمَةِ فیهمْ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
در هیچ کاری قبل از آنکه وقتش برسد عجله نکنید که پشیمان خواهید شد و زمان انجام آن طولانی نشود که سنگدل خواهید شد و به
ص: 19
ضعیفان رحم کنید، و با این کار رحمت خدا را به دست آورید
(یعنی اگر به افراد ناتوان رحم کردید،
خ_داوند به ش_ما رح_م خواه_د کرد)
العقول المهمة 274/275
امام جواد علیه السلام :
تَأْخیرُالتَّوْبَةِ اغْتِرارٌ
وَطُولُ التَس_ْویفِ حَ_یْرَةٌ
وَالاْءعُتِ_لالُ عَ_لیَ اللّه ِ هَ_لَ_کَةٌ
وَالاْءصْرارُ عَلَی الذَّنْبِ أَمْنٌ لِمَکْرِ اللّه ِ
«وَلایَ_أمَنُ مَکْرَ اللّه ِ إلاَّ الْقَومُ الخاسِروُنَ»
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
تأخیر توبه و پشیمانی، غرور است،
و ادامه تأخیر، حیرت و سرگردانی،
و امروز و فردا کردن با خدا، هلاکت،
و تکرار گناه، ایمنی از مکر خداست،
«و از مکر خدا جز زیانکاران ایمن نباشند»
تحف العقول، ص 729.
امام جواد علیه السلام :
مَنْ اَصْ_غی اِلی ن_اطِ_قٍ فَقَدْ عَبَ_دَهُ،
فَإنْ کانَ الن_ّاطِقُ عَنِ اللّه ِ فَق_َدْ عَبَدَاللّه َ،
وَاِنْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إبْلِیسَ
فَ_قَ_دْ عَبَ_دَ إبْ_لی_سَ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
هرکس به گوینده ای گوش دهد
(از او حرف شنوی داشته باشد) او را پرستیده،
پس اگر گوینده سخن از خدا بگوید،
او نیز خدا را عبادت کرده است،
و اگر از شی_طان ب_گوید،
او هم بنده شیطان شده است.
تحف العقول، ص 726.
امام جواد علیه السلام :
إظْهارُ الشَّیْی ءِ قَبْلَ اَنْ یُستَحْکَمَ
مَفْسَ_دَةٌ لَ_هُ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
آشکار کردن هرچیزی پیش از استحکام یافتن،
سب_ب خ_رابی آن خ_واهد ب_ود.
تحف العقول، ص 729.
امام جواد علیه السلام :
مَنْ شَهِدَ أمْرا فَکَرِهَهُ کانَ کَمَنْ غابَ عَنْهُ
ومَنْ غابَ عَنْ اَمرٍ فَرَضِیَهُ کانَ کَمَنْ شَهِدَهُ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
هرکس در کاری شرکت داشته
ص: 20
باشد ولی از آن کار ناراضی باشد مثل کسی است که در آن کار دست ندارد، و آن که غایب باشد و راضی، مانند کسی که در آن کار شریک است.
تحف العقول 726.
امام جواد علیه السلام :
اَلْأیّامُ تَهْتِکُ لَکَ الاَْمْرَ عَنِ الأسْرارِ الْکامِنَةِ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
روزگار از رازهای نهفته
برایت پرده بر می دارد.
بحارالانوار 78/365.
امام جواد علیه السلام :
راکِبُ الشَّهَواتِ لاتُسْتَقالُ لَهُ عَثْرَةٌ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
کسی که بر مرکب شهوت سوار است،
هیچ لغزشی، از او بخ_شوده نمی شود.
بحارالانوار 70/78.
امام جواد علیه السلام :
م_َنْ أمِ_لَ ف_اجِ_را
کانَ اَدْنی عُقُوبَتِهِ الْحِرْمانُ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
هر کس به انسان بدکاری امید داشته باشد،
کم_ترین عق_وبت او
محرومیت و نرسیدن به آرزوی خود است.
العقول المهمة 274/275؛ مسند امام جواد 248.
امام جواد علیه السلام :
مَ_نْ انْ_قادَ اِلی الطُّ_مَأْنینَةِ قَبْلَ الْخُ_بْرَةِ
فَقَدْ عَرَّضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَکَةِ وَالْعاقِبَةِ الْمُتِعْبَةِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
هر کس قبل از آزمایش نسبت به چیزی اطمینان پیدا کند (بدون آگاهی اعتماد کند) خودش را در معرض نابودی و عاقبتی دردناک قرار داده است.
بحار 71/340.
امام جواد علیه السلام :
عِ_زُّ الْمُؤمِ_نِ، غِ_ناهُ عَنِ النّاسِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
عزّت مؤمن در بی نیازی از مردم است
(یعنی خود را نیازمن_د خ_دا بداند)
بحار 75/109.
امام جواد علیه السلام :
اَمّا هذِهِ الدُّنیا فَإنّا فیها مُغْتَرِقُونَ وَلکِنْ مَنْ کانَ هَواهُ هَوی صاحِبِهِ ودانَ بِدینِهِ فَهُوَ مَعَهُ حَیْثُ کانَ، وَالاْخِرَةُ هِیَ دارُالقَرارِ.
امام جواد به یکی از دوستان
ص: 21
خود نوشت:
ما همه در این دنیا با هم آشناییم و با هم زندگی می کنیم ولی هرکس با دوستش همفکر باشد و از مکتب و مرام او پیروی کند، هرجا برود با اوست و خانه همیشگی، آخرت است. [یعنی اگر با ما همفکر باشی و از ما پیروی کنی همیشه با مایی حتی در آخرت].
تحف العقول، ص 726.
امام جواد علیه السلام :
إیّ_اکَ وَ مُص_احَبَةَ الشَّ_ریرِ
فَاِنَّهُ کَالسَّیْفِ یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ ویَقْبَحُ اَثَرُهُ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
از رف_اقت با تب_هکار بپ_ره_یز
که مانند شمشیر، ظاهری خوب واثری زشت دارد.
بحار، ج 17، ص 214.
امام جواد علیه السلام :
کُفْرُ النِّعْمَةِ داعِیَةٌ لِلْمَقْتِ
وَ م_َنْ ج_ازاکَ بِالش_ُّکْرِ
فَقَدْ أعْطاکَ اَکْثَرَ مِمّا اَخَذَ مِنْکَ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
ن_اس_پاسی نع_مت سبب دشمنی اس_ت
و هرکس پاداش تو را با شکر نعمت بدهد،
پ_س آنچ_ه ب_ه ت_و داده اس_ت
بیش از آن چیزی است که از تو گرفته.
الفصول المهمة 274/275
امام جواد علیه السلام :
قَد عاداکَ مَنْ سَتَرَ عَنْکَ الرُّشْدَ
اتّب_اعا لِما ت_َهْ_واهُ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
کسی که به دلخواه تو راههای رشد و ترقّی را
از تو پنهان می کند، با تو دشمنی کرده است.
(یع_نی اگر با ت_و دوس_ت باش_د
راههای خیر و صلاح را به تو نشان خواهد داد).
بحار الانوار 78/364.
امام جواد علیه السلام :
لَوْ سَکَتَ الْجاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النّاسُ.
امام محمد تقی علیه السلام فرمود:
اگر نادان سخن نگوید. مردم اختلاف نمی کنند
[سخنان ناآگانه سبب بسیاری از اختلافات است].
الفصول المهمة 274/275
امام جواد علیه السلام
ص: 22
:
مَنْ لَمْ یَرْضَ مِنْ أخیهِ بِحُسْنِ النِّیَّةِ
لَ_مْ یَ_رْضَ بِالْعَ_طِیَّ_ةِ.
امام جواد علیه السلامفرمود:
کسی که حسن نیت برادر مؤمن خود را نپسندد
ه_دیه و بخشش او را نخ_واه_د پسندید،
(ارزش نیّت خیر از هدیه مادی بهتر است)
بحارالانوار 78/364.
امام جواد علیه السلام :
اَلتَّحَ_فُّ_ظُ عَلی قَدْرِ الْخَ_وْفِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
حفاظت به مق_دار ترس لازم است.
(یعنی به مقداری که خطر وجود دارد حفاظت باید کرد
و نه بیشتر و زیاده روی درست نیست).
بحار 78/365.
امام جواد علیه السلام :
لَؤْکانَتِ السَّمواتُ وَالْأرْضُ رَتْقَا عَلی عَبْدٍ
ثُمَّ اتَّقیَ اللّه َ تَعالی لَجَعَلَ مِنْها مَخْ_رَجا.
امام جواد علیه السلام فرمود:
اگر آسمانها و زمین بر شخصی بسته باشد،
ولی تق_وای الهی پی_شه ک_ند،
خداوند گشایشی از آنها برایش قرار می دهد.
الفصول المهمة 274/285
امام جواد علیه السلام :
ألصَّبْرُ عَلیَ المُصیبَةِ مُصیبَةٌ لِلشّامِتِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
تحمّل مصیبت، مصیبتی است بر ملامت گران،
[ یعنی اگر انسان در سختیها، صبر پیشه کند، صبر او مصیبتی خواهد بود برای کسی که انسان را سرزنش می کند ].
الفصول المهمة 274/275
امام جواد علیه السلام :
ألعِفافُ زینَةُ الْفَقْرِ وَالشُّکْرُ زینَةُ الْغِنی وَالصَّبْرُ زینَةُ البَلاءِ وَالتَّواضُعُ زینَةُ الْحَسَبِ وَالفَصاحَةُ زینَةُ الْکَلامِ وَالْحِفظُ زینَةُ الرِّوایَةِ وَخَفْضُ الْجِناحِ زینَةُ الْعِلْمِ وَحُسْنُ الْأدَبِ زینَةُ العَقْلِ وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُ الکَرَمِ وَتَرکُ الْمَنِّ زینَةُ الْمَعْرُوفِ وَالخُشُوعِ زینَةُ الصَلّوةِ وَالتَّنَفُّلُ زینَةُ القَناعَةِ وَتَرْکُ ما یُعنی زینَةُ الْوَرَعِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
* زینت فقر پاکدامنی است
* زینت غنی (بی نیازی) شکر است
* زینت بلا و سختی صبر
ص: 23
است
* زینت سخن فصاحت است
* زینت روایت حفظ (از برداشتن) است
* زینت علم تواضع است
* زینت عقل، ادب است
* زینت بزرگوار خوشرویی است
* زینت نیکوکاری منّت نگذاشتن است
* زینت نماز خشوع (توجه قلبی) است.
* زینت قناعت انفاق بیش از وظیفه است
* زینت ورع ترک خواسته هاست.
الفصول المهمه 274/275
امام جواد علیه السلام :
مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحا
کانَ شَری_کا ف_یهِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
هر کس کار زشتی را نیکو بداند،
او ه_م در آن کار شری_ک است.
الفصول المهمه 274/275
امام جواد علیه السلام :
مَنْ خَطِبَ إلیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَامانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ،
إلاّ تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةً فی الْأرْضِ وَ فَسادٍ کَبیرٍ.
حسین بن بشار گوید، به امام جواد علیه السلام نامه ای نوشته ام تا در مورد ازدواج از او سؤال کنم، ح_ضرت در جوابم نگاشت:
اگر خواستگاری برایتان آمد که از دیانت و امانت او راضی هستید، به او زن بدهید. و اگر او را ردّ کنید (و این دو شرط را در نظر نداشته باشید) سبب فتنه و فساد بزرگی خواهد شد.
التهذیب، ج 7، ص 369.
امام جواد علیه السلام :
کَفی بِالْم_َرْءِ خِیانَةٌ
أنَ یَکُونَ أمینا لِلْخَوَنَةِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
در خائن بودن شخص همین بس
ک_ه امین خی_انت_کاران ب_اش_د،
(کسی که امین خیانتکاران باشد، خود خائن است)
بحارالانوار 75/380.
امام جواد علیه السلام :
مَنْ عَمِلَ عَلی غَیْرِ عِلْمٍ
ما یُفْسِدُ اَکْثَرَ مِمّا یُصْلِحْ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
ه_ر کس ب_دون آگاهی ک_ار ک_ند،
بیش از آنکه درست کند، خراب می کند.
ص: 24
حار 78/346.
امام جواد علیه السلام :
مَنْ زارَ قَبْرَ اَخیهِ الْمُؤْمِنَ فَجَلَسَ عَنْ قَبْرِهِ
وَاسْتَ_قْبَلَ الْقِبْلَةَ وَوَضَ_عَ یَ_دَهُ عَلیَ الْقَ_بْرِ
وَقَرَأَ «اِنّا اَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ الْقَدرِ» سَبْعَ مَرّاتٍ
أَمِنَ مِنَ الْف_َزَعِ الْأکْبَرِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
هر کس به زیارت قبر برادر مؤمن خود برود
و ک_ن_ار ق_بر رو ب_ه ق_ب_له بنشی_ند
و دس_ت خ_ود را ب_ر ق_بر ب_گذارد
و سوره «قدر» را هفت مرتبه بخواند،
از ع_ذاب بزرگ در ام_ان خواهد بود.
مسند امام جواد، ص 215.
امام جواد علیه السلام :
م_َنْ اَطاعَ ه_َواهُ
اَعْطی عَدُوَّهُ مُناهُ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
کسی که از هوای نفس خود اطاعت کند
آرزوهای دشمن خویش را برآورده است.
سفینة البحار، ص 728.
امام جواد علیه السلام :
هُوَ النَّوْمُ الَّذی یَأْتیکُمْ کُلَّ لَیْلَةٍ
اِلاّ اَنَّهُ طَویلٌ مُدَّتُهُ لایُنتَبَهُ مِنْهُ اِلاّ یَوْمَ الْقِیامَةِ.
از حضرت جواد علیه السلام سؤال شد: مرگ چیست؟
در پاسخ فرمود:
مرگ همان خواب است که هرشب سراغ شما می آید
جز آنکه م_دت خ_واب م_رگ ط_ولانی اس_ت
وآدمی از آن خواب بیدار نمی شود، جز روز قیامت.
بحارالانوار، ج 3، ص 134.
امام جواد علیه السلام :
مَوْتُ الاْءنسانِ بِالذُّنُوبِ أکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالْأجَلِ
وَحَیاتُهُ بِالْبِّرِ أکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ.
امام جواد علیه السلام فرمود:
مرگ انسان به سبب گناه بیش از مگر با اجل است
و زن_دگی به خ_اطر نی_کوکاری
بیش از زندگی عُمر و سال است
(برخی از گناهان سبب کوتاهی عمر
وبرخی از کارهای نیک سبب طول عمر انسان می شود).
الفصول المهمه 274 _ 275