شهادت حضرت زهرا به روايت ابوبكر بن ابي دارم

مشخصات كتاب

نويسنده:سيد محمد باقر پوسايي

مقدمه

ما در اينجا سند مبني بر شهادت حضرت زهرا سلام الله عليها بدست خليفه دوم را مياوريم . بعد به بررسي ابن ابي دارم ميپردازيم.

وَقَالَ مُحَمَّدُ بنُ حَمَّاد الحَافِظ:كَانَ مُسْتَقِيْمَ الأَمْر عَامَّة دَهْره، ثُمَّ فِي آخر أَيَّامه كَانَ أَكْثَرَ مَا يُقرأُ عَلَيْهِ المَثَالب، حَضَرْتُه وَرَجُل يَقْرأُ عَلَيْهِ أَنَّ عُمر رفَسَ فَاطِمَة حَتَّى أَسقطتْ محسّناً.

وفِي خبرٍ آخر قَوْله تَعَالَى:{وَجَاءَ فِرْعَوْن} [الحاقَة:9]:عُمر، {وَمَنْ قَبْلَهُ} أَبُو بَكْرٍ، وَ {المُؤتَفِكَاتُ}:عَائِشَة، وَحَفْصَة.

فَوَافقتُه وَتركتُ حَدِيْثه.

و محمد بن حماد حافظ گفت:همانا او در تمام عمرش ثابت قدم بود.سپس در اخر روزگارش اكثر مطالبي كه بر او ميخواندند مثالب (نقد افراد) بود.به حالت احتضار افتاده بود و مردي بر او ميخواند كه همانا خليفه دوم ضربه اي بر حضرت فاطمه سلام الله عليها زد كه محسن سقط شد.

و در خبر ديگري سخن خداوند كه ميفرمايد و فرعون امد را خليفه دوم گفت و از قبلش خليفه اول.و مردم شهرهاي زير و رو شده قوم لوط،عايشه و حفضه است.

پس با او موافقت كرد و من حديثش را ترك كردم.

سير اعلام النبلاء ذهبي ج 17 ص 28 در قسمت ابن ابي دارم.

ميزان الاعتدال في نقد الرجال ذهبي ج 1 ص 283

لسان الميزان ابن حجر عسقلاني ج 1 ص 268

توثيق ابن ابي دارم

اشاره

ما در اينجا به بررسي دلائل توثيق عام ابن ابي دارم ميپردازيم.

1-طبق نرم افزار جوامع الكلم،از ايشان 128 حديث نقل شده است.اين تعدد روايت از راوي دليل بر توثيق راوي است.

2-كتب بسياري از اين راوي نقل حديث داشته اند كه به علت اختصار،از ذكر انها خودداري ميكنيم.

3-اين راوي از علماي بزرگي چون مطين حضرمي،ابن قاضي نخعي،موسي بن عمران حمال،ابن ابي شيبه،محمد بن حسين كوفي و

ديگران حديث نقل كرده است كه خود،دليل بر وثاقت راوي است.

4-راوياني چون ابو نعيم اصفهاني،حاكم نيشابوري،دار قطني،ابن ابي علي قاضي،ابن منده،ابن ابي اسحاق،محمد بن مظفر بزاز،ابن بطه،ابن حمامي،ابن مردويه و غيره از ايشان نقل حديث كرده اند كه خود،دليل بر وثاقت راوي است.

5-اين راوي نظر رجالي داده و اهل سنت هم اين نظرات را تائيد كرده اند.ببينيد:

وقال ابن أبي دارم كتبت بأصبعي عن مطين مئة ألف حديث

ذهبي در سير اعلام النبلا ج 14 ص 41 و علي بن نايف در المفصل في علوم الحديث ج 1 ص 455 و محمد بن سالم در الدرر و الياقوت ج 1 ص 55 و و صفدي در الوافي بالوفيات ج 1 ص 437 و خطيب بغدادي الجامع لاخلاق راوي ج 4 ص 272

يا يك نظر رجالي ديگر كه سيوطي در طبقات الحفاظ ج 1 ص 56 نقل كرده است.

حال به دلائل توثيق خاص اين راوي ميپردازيم:

ذهبي

درباره اين راوي ميگويد:

الامام الحافظ الفاضل

سير اعلام النبلا ج 30 ص 77

در جاي ديگر از همين كتاب مينويسد:

حدث عنه: ابن أخيه الحافظ المجود أبو بكر أحمد بن محمد بن السري ابن يحيى الكوفي المشهور بابن أبي دارم( سير اعلام النبلا ج 22 ص 59 )

بار ديگر در تلخيصش بر مستدرك حاكم تعدادي از احاديث اين راوي را صحيح ميگويد كه در بخش حاكم نيشابوري به آن ميپردازيم.

و در تذكره الحفاظ درباره اين راوي مينويسد:

أبو بكر بن أبي دارم الحافظ المسند الشيعي ( تذكره الحفاظ ج 3 ص 884 )

بيهقي

ميگويد:

ثنا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي دَارِمٍ الْحَافِظ ( سنن بيهقي ج 1 ص 104) در جاهاي ديگري هم از همين عبارت استفاده ميكند.نظير:

دلائل النبوه ج 2 ص 167 و ج 5 ص 67 و

حافظ گفتن دليل بر وثاقت راوي است . زيرا حافظ كسي است كه صد هزار حديث را حفظ باشد.

سمعاني

سمعاني در انساب هم عبارت حافظ را به كار برده است. ( انساب ج 2 ص 309)

و در جاي ديگر ميگويد: روى عنه أبو العباس بن عقدة وأبو بكر بن أبي دارم الحافظان بالكوفة ( انساب ج 4 ص 417 )

قاضي عياض

أبي بكر بن أبي دارم الحافظ ( الشفا ج 2 ص 58 )

الباني

ايشان يك حديث را در سلسله احاديث ضعيفه ج 2 ص 216 بررسي كرده و تضعيف كرده اند.منتهي اين راوي را تضعيف نكردند.يعني اين راوي نزد الباني ثقه يا حداقل حسن الحديث بوده كه تضعيف نشده است.

علي بن احمد واحدي ( متوفي سنه 468 )

ايشان در كتاب اسباب النزول ج 1 ص 355،يكي از احاديث ابن ابي دارم را صحيح ميداند.

حاكم نيشابوري

ايشان در مستدرك علي الصحيحينش،چندين حديث از اين راوي را صحيح ميداند كه ما در اينجا فقط ليست وار مينويسيم.

مستدرك علي الصحيحين ج 1 ص 393 ح 964 با تصحيح ذهبي و ص 397 ح 977 با تصحيح ذهبي و ص 437 ح 1102 با صحيح ذهبي و ص 623 ح 1666 و ص 642 ح 1726 و ص 689 ح 1875 و ص 749 ح 2062 و ج 2 ص 268 ح 2965 با تصحيح ذهبي و ص 326 ح 3167 با تصحيح ذهبي و ص 387 ح 3356 با تصحيح ذهبي و 13 سند ديگر كه 9 تاي آن را ذهبي تصحيح كرده است.

ايا با اين حال ميتوان گفت حاكم و ذهبي كه در قسمت رد ديدگاه هاي جرح ابن ابي دارم به آن ميپردازيم،گفته باشند كه اين راوي ضعيف است؟

ابن عساكر ( متوفي سنه 571 )

ايشان هم در كتاب معجمش ج 1 ص 226،به اين راوي حافظ ميگويد

و در ج 1 ص 359 از همان كتاب،يك حديث از اين راوي را حسن صحيح ميداند.

خطيب بغدادي

در تاريخ بغداد ج 2 ص 12 مينويسد:

ومن الكوفيين أبو بكر بن أبي دارم وكان ثقة.

و از كوفي ها ابوبكر بن ابي دارم است كه ثقه است.

بغوي

أَبُو بَكْرٍ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ السَّرِيِّ التَّمِيمِيُّ الْحَافِظُ ، بِالْكُوفَةِ

شرح السنه ج 12 ص 346

محمد بن عبدالواحد ضياء الدين مقدسي ( متوفي سنه 643 )

ايشان چند حديث از اين راوي را اورده و تصحيح كرده است.به طور مثال:

ثنا أحمد بن محمد بن السري ثنا محمد بن عبدالله الحضرمي ثنا أبو كريب قثنا معاوية بن هشام عن سفيان عن أبي إسحاق عن عاصم بن ضمرة عن علي قال كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يصلي تلك الليلة ليلة بدر وهو يقول اللهم إن تهلك هذه العصابة لا تعبد وأصابهم تلك الليلة مطر ( إسناده حسن )

احاديث المختاره ج 1 ص 290

اينكه يك حديث از راوي را حسن بدانند دليل بر توثيق و حداقل حسن الحديث بودن راوي است.

يوسف بن حجاج مزي

أبو بكر أحمد بن محمد بن السري الحافظ المعروف بابن أبي دارم

تهذيب الكمال ج 30 ص 313

پس اين راوي ثقه است.

رد ديدگاه هاي جرح ابن ابي دارم

ابن ناصر الدين ( متوفي سنه 841 يا 842 )

احمد بن محسن انصاري معروف به ابن ملي هم را تضعيف كرده است درحالي كه ذهبي و صفدي و بدرالدين عيني و عبدالرئوف مناوي توثيقش كرده اند.زيرا ايشان سخت گير بوده.پس نظرات رجالي اش مورد قبول نيست.

حاكم نيشابوري ( متوفي سنه 405 )

ما تمام كتب حاكم نيشابوري را كه زركلي در الاعلامش در ج 6 ص 227 نوشته است و موجود بود را گشتيم منتهي همچين مطلبي مشاهده نشد.در ضمن حاكم نيشابوري هيچ گاه در وصف يك راوي از عبارت رافضي يا عبارت غير ثقه استفاده نميكرد و تنها جايي كه همچين عبارتي از ايشان است همين جاست.

يك مطلب ديگر هم اينكه هيچگاه در كتب ميزان الاعتدال و لسان الميزان و سير اعلام النبلا و تنزيه الشريعه كه اين مطلب را از حاكم نقل كرده اند،هيچكدام سندي از حاكم نداده اند و بدون واسطه اين را نوشته اند.

و يك مطلب ديگر اينكه طبق نرم افزار جوامع الكلم،حاكم نيشابوري بيش از 60 حديث از اين راوي نقل كرده است.ايا كسي كه اينهمه حديث از يك راوي نقل كند خودش آن راوي را تضعيف ميكند؟

در ضمن ما تعدادي از شيوخ حاكم را بررسي كرده ايم ميبينيم كه هميشه حاكم،شيوخ خود را ثقه ميگويد و تا به حال نديديم كه شخصي جز شيوخ حاكم باشد و حاكم او را تضعيف كند.

ابن عراق ( متوفي سنه 963)

ايشان از علماي بسيار متاخر بوده و نظرات رجالي اش مورد قبول نيست.

ذهبي ( متوفي سنه 748 )

ذهبي در 5 كتابش به اين راوي اشاره ميكند كه ما به بررسي همه آنها ميپردازيم:

در كتاب المغني في الضعفا نام ايشان را نوشته است و ميگويد:

احمد بن محمد بن ابي دارم الحافظ شيخ الحاكم شيخ رافضي لا يوثق به المغني في الضعفا ج 1 ص 54

ايشان در اينجا اين راوي را با نام حافظ و شيخ حاكم ميخواند كه هر دو،دليل بر توثيق اين راوي است.در ادامه ميگويد شيخ رافضي.منتهي اين عبارت،دليل بر تضعيف نيست.

ايشان براي احمد بن مفضل هم ميگويد رافضي.با اينكه اين راوي ثقه است.يا مخول بن ابراهيم.يا هارون بن سعد و ديگران.در بعد به بررسي شيعه بودن اين راوي ميپردازيم.

در كتاب تذكره الحفاظ ج 3 ص 67 هم نوشته است الحافظ المسند و يك حديث از ايشان كه صحيح است را نقل كرده است.

در كتابتاريخ الاسلام ج 26 ص 68 نوشته است كه هو الحافظ.

در كتاب سير اعلام النبلا ج 30 ص 77 نوشته است:

الامام الحافظ الفاضل

بعد ذهبي اين راوي را به علت اينكه احاديثي بر نقد صحابه جمع كرده رد ميكند!اين امر خنده داريست.دشمني با صحابه و خلفا دليل بر دروغگو بودن راوي نميشود.

ابراهيم بن سعيد از راويان صحيح مسلم و ثقه است و ابوزرعه ميگويد خرج مثالب الشيخين و كان رافضيا(تاريخ بغداد ج 4 ص 439)

بهز بن اسد از راويان صحيح بخاري و مسلم و ثقه است.ازدي ميگويد صدوق كان يتحامل علي عثمان(تهذيب الكمال ج 4 ص 259)

و ابن حجر در جواب اين ميگويد: اعتمده الأئمة ولا يعتمد على الأزدي(مقدمه فتح الباري ج 1 ص 391)

پس

دشمن صحابه بودن و رافضي بودن دليل بر تضعيف نيست.

در ضمن يك مطلب جالب در اين زمينه:

مستدرك علي الصحيحين از اين راوي نقل ميكند كه پيامبر فرمود:لكل نبي حواري و حواري الزبير(مستدرك علي الصحيحين ج 3 ص 414)

يا جاي ديگر نقل ميكند كه:لصوت أبي طلحة في الجيش خير من ألف رجل(مستدرك علي الصحيحين ج 3 ص 397)

يا عبدالله بن محمد انصاري در ذم الكلام ج 4 ص 231 از اين راوي نقل ميكند كه پيامبر فرمود:يرحم الله خلفائي

ايا شخصي كه اين حديث را نقل ميكند دشمن صحابه و رافضي است؟؟؟ايا اهل سنت قبول ميكنند كه تمام اين احاديث مبني بر فضل صحابه هم تكذيب كنند؟؟؟

ابن حجر عسقلاني ( متوفي سنه 852 )

ايشان در كتاب لسان الميزان ج 1 ص 268 درباره ايشان همان حديث ضربت خوردن حضرت زهرا را نقل ميكند و با همان دلائل قبلي نظير تضعيف ايشان توسط حاكم و نقل احاديث در مثالب خلفا ايشان را رد ميكند.

خب ابن حجر اولا يك عالم بسيار متاخر بوده.دوما بر اساس دلالي كه در قبل نقد كرديم اين راوي را نقد كرده سوما بسيار سخت گير بوده و بسياري از راويان موثق مثل ابو داود طياليسي كه از علماي بزرگ اهل سنت هست را نقد كرده است.

يك مطلب:دقت شود فردي كه اين مطلب را از ابن ابي دارم نقل ميكند محمد بن احمد بن حماد بن سفيان حافظ كوفي متوفي سنه 384 است كه نميتواند نظر رجالي بدهد و مراد از ايشان، ابو بشر دولابي نيست.زيرا ابوبشر دولابي متوفي سنه 310 است و نميتواند بگويد به تشييع جنازه ابن ابي دارم كه در سال 357 بود نرفتم.

محمد بن احمد بن حماد از

راويان موثق اهل سنت است منتهي نظرات رجالي اش كه گفته براي تشييع جنازه او نرفتم مورد قبول نيست

به طور مثال اين راوي درباره عموي ابن ابي دارم ميگويد:كان ثقة عسرا في الحديث كتبت عنه ولم أحضر جنازته(تهذيب التهذيب ج 34 ص 72)

يعني ثقه يا ضعيف بودن راوي ربطي بر رفتن محمد بن احمد بن حماد براي تشييع جنازه اش ندارد.ايشان كلا براي تشييع جنازه كسي نميرفت.

به احتمال بسيار زياد،ايشان يك كتاب رجالي بر اساس تاريخ فوت افراد داشت كه فعلا موجود نيست.

پس در كل نتيجه ميگيريم كه ابن ابي دارم موثق است و تمامي دلائل بر تجريحش ضعيف است.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109