و به راه خود ادامه داد و رفت.

و چون مقداري از شهر دور شدند، مأمون كبكي را ديد؛ پس باز شكاري خود را - كه همراه داشت - رهايش كرد تا كبك را شكار كند و بياورد؛ و چون باز شكاري پرواز كرد و رفت بعد از لحظاتي بازگشت در حالتي كه يك ماهي كوچك را - كه هنوز زنده بود - به منقار خود گرفته بود.

با مشاهده ي اين صحنه، خليفه و همراهانش بسيار در تعجب و حيرت قرار گرفتند.

و هنگامي كه خليفه، ماهي را از آن باز شكاري گرفت، از ادامه ي راه براي شكار منصرف گرديد و به سمت منزل خود مراجعت كرد.

در بين راه، دوباره به همان كودكان برخورد كرد و حضرت جواد عليه السلام نيز در جمع دوستانش مشغول بازي بود، پس مأمون جلو آمد و حضرت را صدا زد.

امام جواد سلام الله عليه پاسخ داد: لبيك.

مأمون از حضرت پرسيد: اين چيست كه من در دست گرفته ام؟

حضرت جواد الائمه عليه السلام به اذن و قدرت پروردگار متعال لب به سخن گشود و اظهار نمود: خداوند متعال به واسطه ي قدرت بي منتها و حكمت بي دريغش، آنچه را كه در درياها و زمين آفريده، نيز در آسمان و هوا قرار داده است.

و اين باز شكاري يكي از آن موجودات كوچك و ظريف را شكار كرده است تا خليفه، فرزندي از فرزندان رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را آزمايش نمايد و ميزان اطلاعات و معلومات او را بسنجد.

خليفه پس از شنيدن چنين سخناني، شيفته ي او گرديد و گفت: حقيقتا كه تو فرزند رضا و

از ذريه ي رسول خدا هستي، و سپس آن حضرت را در آغوش خود گرفت و مورد دلجوئي و محبت قرار داد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اثبات الهداة: ج 4، ص 351، س 6، به نقل از فصول المهمة ابن صباغ مالكي.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

آمد.

پس از لحظه اي كه ام جعفر رفت، حضرت نيز وارد اندرون شد و چون لحظاتي گذشت، امام عليه السلام سريع مراجعت نمود و اين آيه ي شريفه ي قرآن را تلاوت نمود: (فلما رأينه أكبرنه) [1] .

يعني؛ چون زنان، يوسف را مشاهده كردند، او را بزرگ و با عظمت دانستند.

آن گاه به دنبال حضرت، ام جعفر نيز خارج گرديد و گفت:

اي سرورم! چرا جلوس نفرمودي؟!

چه حادثه اي پيش آمد، كه سريع بازگشتي؟!

امام عليه السلام در پاسخ فرمود: جرياني اتفاق افتاد كه صحيح نيست من آن را برايت بيان كنم.

برگرد نزد ام الفضل و از خودش سؤال كن، او تو را در جريان قرار مي دهد كه هنگام ورود من به اطاق چه حادثه اي رخ داد؛ و چون از اسرار مخصوص زنان است، بايد خودش مطرح نمايد.

هنگامي كه ام جعفر نزد ام الفضل آمد و جوياي وضعيت شد، ام الفضل در پاسخ گفت: من بايد در حق پدرم نفرين كنم، كه مرا به شخصي ساحر شوهر داده است.

ام جعفر گويد: من ام الفضل را موعظه و ارشاد كردم و او را از چنين افكار و سخنان بيهوده برحذر داشتم؛ و گفتم: حقيقت جريان را برايم بازگو كن، كه واقعيت امر چه بوده است؟

ام الفضل گفت: هنگامي كه ابوجعفر عليه السلام نزد من آمد، ناگهان عادت زنانگي - حيض - بر من عارض شد؛ و در حال جمع و جور كردن خود شدم كه شوهرم خارج گشت.

ام جعفر دو مرتبه نزد حضرت جواد عليه السلام آمد و گفت:

اي سرورم! شما علم غيب مي دانيد؟

امام عليه السلام فرمود: خير، ام جعفر گفت: پس چگونه دريافتي كه او در چنين حالتي قرار گرفته، كه در آن لحظه كسي

غير از خداوند و شخص ام الفضل از اين موضوع خبر نداشت؟!

حضرت فرمود: علوم ما از سرچشمه ي علم بي منتهاي خداوند متعال مي باشد؛ و اگر چيزي بدانيم از طرف خداوند مي باشد.

ام جعفر گفت: آيا بر شما وحي نازل مي شود؟

حضرت فرمود: خير، بلكه فضل و لطف خداوند متعال بيش از آنچه تو فكر مي كني، بر ما وارد مي شود؛ و آنچه هم اينك مشاهده كردي، يكي از موارد جزئي و ناچيز است. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] سوره ي يوسف: آيه ي 31.

[2] هداية الكبري حضيني: ص 303، س 7، حلية الأبرار: ج 4، ص 575، ح 2، بحار: ج 50، ص 83، ح 7، مدينة المعاجز: ج 7، ص 401، ح 2411.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

آب را آورد، حضرت تبسمي نمو و آب را گرفت و مقداري از آن را آشاميد و باقي مانده ي آن را به من داد و آشاميدم، پس از گذشت لحظه اي، دو مرتبه تشنه شدم و از درخواست آب حيا كردم.

امام عليه السلام اين بار نيز، نگاهي بر من انداخت و دستور داد تا آب بياورند؛ و چون آب را آوردند، حضرت همانند قبل مقداري از آن را تناول نمود تا شك من برطرف گردد و باقي مانده ي آن را نيز به من داد و من نوشيدم.

در اين لحظه و با خود گفتم: چه نشانه اي بهتر از اين بر امامت حضرت، كه بر اسرار دروني من واقف و آگاه است.

به محض اين كه چنين فكري در ذهنم خطور كرد، حضرت فرمود: به خدا سوگند، ما - اهل بيت رسالت عليهم السلام - همان كساني هستيم كه خداوند متعال در قرآن فرموده است: آيا مردمان گمان مي كنند كه ما به اسرار و حقايق درون آنان بي اطلاع هستيم؟!

سپس من از جاي خود برخاستم و به دوستانم گفتم: سه علامت از امامت را مشاهده كردم، و آن گاه از مجلس خارج شدم. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اثبات الهداة: ج 4، ص 333، ح 12، هداية الكبري حضيني: ص 31 با اندك تفاوت.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

چه مي باشد؟

و آيا او از پيغمبران مرسل بوده است؟

امام عليه السلام در جواب نامه، چنين مرقوم فرمود:

خداوند متعال صد و بيست و چهار هزار پيغمبر براي ارشاد و هدايت بندگانش فرستاده است، كه سيصد و سيزده نفر از آن ها پيامبران مرسل بودند.

و حضرت ذوالكفل عليه السلام نيز يكي از پيامبران مرسل الهي بود، كه بعد از حضرت سليمان عليه السلام مبعوث شد و همانند حضرت داوود عليه السلام بدون بينه و برهان در بين مردم قضاوت و حكم فرمائي مي كرد و هيچ گاه غضباك نمي گشت مگر آن كه در جهت رضاي خداوند سبحان بوده باشد.

سپس امام جواد عليه السلام در پايان نامه مرقوم فرمود:

نام حضرت ذوالكفل عليه السلام، «عويديا» بوده است، و او همان پيامبري است كه نامش در ضمن آيه اي از آيات شريفه ي قرآن مطرح گرديده است:

(واذكر اسماعيل و اليسع و ذالكفل و كل من الأخيار). [1] .

يعني؛ به ياد آور اي پيامبر! - پيامبراني را همچون حضرت - اسماعيل، يسع و ذواكفل را، كه هر يك از آن ها از خوبان و برگزيدگان مي باشند. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] سوره ي ص: آيه ي 48.

[2] قصص الأنبياء: ص 213، ح 277، مجمع البيان: ج 4، ص 59، س 34.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

در قبه را يعني پشت سر هارون را گرفت، بوكرد و ريخت، فرمود: اگر بخواهند مرقد مرا پشت سر هارون حفر كنند سنگي ظاهر خواهد شد كه اگر تمام كلنگداران خراسان جمع شوند نتوانند آنرا بكنند سپس خاك طرف بالا سر و پايين پاي گور را گرفت و بوئيد همان سخن را فرمود، آنگاه خاك پيش روي او را گرفت و فرمود: تربت من در پيش قبر اوست و مرقد مرا در آنجا تهيه خواهند كرد هنگاميكه به حفر مرقد من پرداختند به آنها بگو به اندازه ي هفت پله مرقد مرا حفر نمايند، آنگاه زمين را بشكافند و اگر امتناع كردند و خواستند لحدي براي من ترتيب دهند بگو لحد مرا دو ذراع و يكوجب قرار دهند كه از آن پس خدا به اندازه اي كه بخواهد آنرا وسيع گرداند. در آن موقع نمي از طرف بالا سر قبر من به چشم مي رسد! اين دعائي كه به تو مي آموزم بخوان آبي جريان پيدا مي كند چنانچه همه لحد را فرا مي گيرد و ماهيان كوچكي در آن آب پيدا مي شود بعد از آن ناني كه به تو مي دهم ريز كرده در ميان آن آب بريز ماهيان ريزه هاي نان را مي خورند تا چيزي از آنها باقي نماند آنگاه ماهي بزرگي پيدا مي شود و همه آن ماهيان كوچك را مي بلعد چنانچه اثري از آن ماهيان باقي نمي ماند، آنگاه ماهي بزرگ از چشم ناپديد مي شود در آن موقع دست بر روي آب گذارده دعائي ديگر كه به تو مي آموزم بخوان آب خشك مي شود و اثري از

تري آب در قبر مشاهده نمي شود. البته همه اين دستورات را در حضور مأمون انجام خواهي داد. پس از شهادت امام رضا عليه السلام به وصيت مذكور عمل شد.

سپس مأمون از اباصلت درخواست كرد كه آن دعائي را كه خواندي و آن همه آثار به ظهور رسيد به من بياموز اباصلت نقل مي كند گفتم: به خدا سوگند پس از خواندن بلافاصله از خاطرم محو گرديد، راست گفتم ليكن مأمون باور نكرد، دستور داد مرا به زندان برده به زنجير بستند[1] .

حضرت رضا عليه السلام دفن شد و من مدت يك سال در زندان بسر بردم. پس از يك سال از تنگناي زندان و بيدار خوابي شبها به ستوه آمدم، دعائي خواندم و براي آزادي خويش به محمد و آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم متوسل شدم و از خدا تمنا كردم به بركات آل محمد گشايش در كار من بدهد.

هنوز دعا تمام نشده بود، حضرت ابي جعفر عليه السلام منجي گرفتاران جهان وارد زندان شده فرمود: اي اباصلت از تنگناي زندان به ستوه آمده اي؟

عرض كردم: به خدا سوگند سخت ناراحتم.

فرمود: برخيز، دست به زنجيرها زد از دست و پاي من زنجيرها به زمين افتادند و بعد دست مرا گرفت از كنار مأموران زندان عبور داد در حاليكه مرا مي ديدند، ليكن ياراي صحبت كردن با من را نداشتند و از محل خارج شدم، فرمود برو در امان خدا كه براي هميشه نه دست مأمون به تو برسد و نه دست تو به او[2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] عيون اخبارالرضا ج 2، ص 674

- 673.

[2] عيون الاخبارالرضا ج 2، ص 679- 678.

منبع: زندگاني امام جواد؛ حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت(ع).

كمي راه رفتيم، ديدم كه در مكه هستم. پس طواف كرد و من هم طواف كردم و با هم بيرون آمديم و كمي راه آمديم، ديدم كه در همان محراب عبادت خود در شام در موضع رأس الحسين عليه السلام هستم و آن شخص از نظر من غايب شده است. پس من در تعجب بودم تا يك سال. چون سال ديگر شد، باز آن شخص را ديدم كه نزد من آمد. من از ديدن او مسرور شدم. پس مرا خواند و با خود برد به همان مواضعي كه در سال گذشته برده بود و چون برگردانيد به شام و خواست از من مفارقت كند، با او گفتم كه: «تو را قسم مي دهم به حق آن خدايي كه اين قدرت و توانايي را به تو داده بگو كيستي؟» فرمود: «منم محمد بن علي بن موسي بن جعفر.» پس من اين حكايت را براي شخصي نقل كردم. اين خبر كم كم به گوش وزير معتصم محمد بن عبدالملك زيات رسيد. فرستاد مرا در قيد و بند كردند و آوردند مرا به عراق و حبس نمودند چنانكه مي بيني، و بر من بستند كه ادعاي پيغمبري كرده ام.

به آن مرد گفت: ميل داري كه من قصه ي تو را براي محمد بن عبدالملك بنويسم تا بر حقيقت حال تو مطلع گردد و رهايت كند؟

گفت: بنويس.

پس من نامه اي به محمد بن عبدالملك نوشتم و شرح حال آن مردم محبوس را در آن درج كردم. چون جواب آمد، ديدم همان نامه ي خودم است و در پشت آن نوشته كه: «به آن مرد بگو به همان كس كه تو را در يك شب

از شام به كوفه و مدينه و مكه برده و از مكه به شام برگردانيده بگو بيايد و تو را از زندان بيرون برد.»

از جواب نامه خيلي مغموم شدم و دلم به حال آن مرد سوخت. روز ديگر صبح زود گفتم بروم و او را از جواب نامه اطلاع دهم و امر كنم به صبر و شكيبايي. چون به در زندان رسيدم، ديدم پاسبانان زندان و لشكريان و مردمان بسياري به سرعت تمام گردش مي كنند و جستجو مي نمايند. گفتم: مگر چه خبر شده است؟

گفتند: آن مردي كه ادعاي نبوت مي كرد و در زندان حبس بود، ديشب مفقود شده و هيچ اثري از او نيست. نمي دانيم به زمين فرو رفته يا مرغ هوا او را ربوده است.

فهميدم كه حضرت امام محمدتقي عليه السلام با اعجاز او را بيرون برده است. و من كه در آن وقت زيدي مذهب بودم، چون اين معجزه را ديدم، امامي مذهب شدم و اعتقادم نيكو شد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] منتهي الآمال، ج 2، صص 589 - 587.

منبع: حديث اهل بيت زندگينامه و مصائب چهارده معصوم؛ يدالله بهتاش؛ نشر سبحان چاپ چهارم 1384ش.

شده است، حركت كن.»

پس دست مباركش را به بند و زنجير من زد و آنها از هم باز شد، پس دستم را گرفت و مرا از زندان بيرون آورد.

با اينكه نگهبانان و پاسبانها بودند و مرا مي ديدند، اما قدرت نداشتند چيزي بگويند. حضرت فرمود: «برو در امان خدا كه ديگر مأمون را نخواهي ديد و او هم تو را نخواهد ديد.»

سپس فرمود: «به كجا مي خواهي بروي؟»

گفتم: «به همان وطن اصلي خودم، هرات.»

حضرت فرمود: «عباي خود را بر روي خودت بينداز.»

پس من اين كار را كردم. حضرت دست مرا گرفت و گمان كردم كه مرا از طرف راست به طرف چپ حركت داد، سپس فرمود: «صورتت را باز كن.»

پس باز كردم ولي آن حضرت را نديدم. ديدم درب منزل خود در هرات هستم، و ديگر نيز مأمون را نديدم. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] كانون معرفت.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

غلام آمد و آب آورد. حضرت به چهره ي من تبسمي نمود و فرمود: «اي غلام آب را به من بده.»

آن را گرفت و آشاميد (تا من يقين كنم كه مسموم نيست.) سپس به من داد، و من آن را آشاميدم.

بار ديگر تشنه شدم و باز كراهت داشتم كه آب بخواهم آن حضرت فرمود: «باز هم تشنه شدي؟»

جواب دادم: «بلي.» و غلام بار ديگر آب آورد.

به خيالم افتاد كه قطعا اين بار آب مسموم آورده اند، لذا از نوشيدن آب وحشت كردم.

در آن حال امام عليه السلام جام را گرفت و قدري آشاميد و سپس باقيمانده را به من داد در حالي كه تبسم مي فرمود.

محمد مي گويد:

با ديدن اين قضيه باور كردم كه عقيده ي شيعيان درباره ي وي صحيح است كه او از دلهاي مردم و اسرار نهاني آگاهي دارد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] اصول كافي، ج 1، ص 495 - كشف الغمة، ج 2، ص 360 - محجة البيضاء، فيض كاشاني، ج 4، ص 303.

منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام محمد جواد؛ سيد علي حسيني قمي؛ نبوغ چاپ اول 1381.

قاسم! عمامه خود را در راه از دست دادي؟ عرض كردم: بلي

فرمود: اي غلام! عمامه اش را به او برگردان، غلام همان عمامه ي خودم را به من داد.

عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! چگونه به دست شما رسيد؟

فرمود: به اعرابي صدقه دادي، خداي متعال به شكرانه آن، عمامه ات را به تو باز گرداند و (ان الله لا يضيع أجر المحسنين) [1] «البته خدا، پاداش نيكوكاران را تباه نمي كند.» [2] .

ابن حمزه آورده است:

از محمد بن ابي القاسم روايت شده كه گفت: عموم اهل مدينه روايت كرده اند كه امام رضا عليه السلام در نامه اي خواسته بود كه وسايل گوناگون حضرت را برايش بفرستند؛ وسايل را فرستادند، (و هنوز در راه بود) كه يك روز امام جواد عليه السلام، كساني را فرستاد تا آنها را باز گردانند و معلوم نبود چرا حضرت چنين كرد؛ اما وقتي آن روز، در همان ماه محاسبه شد، معلوم گرديد كه امام رضا عليه السلام در همان روز، به شهادت رسيده است. [3]

و نيز روايت كرده است:

محمد بن قاسم از پدرش نقل كرده كه گفت: بعضي از مردم شهر منصور برايم گفتند كه بر امام جواد عليه السلام داخل شدند در حالي كه حضرت در قصر احمد بن يوسف بود و اظهار داشتند: اي ابا جعفر! فدايتان گرديم! ما مجهز و مهياي حركت هستيم؛ اما مي بينيم كه شما اهميتي نمي دهيد.

حضرت به آنها فرمود: شما از اين جا بيرون نخواهيد رفت تا اينكه با دستان خود، از اين درهايي كه مشاهده مي كنيد، آب بنوشيد، آنها از اين

كه آب از آن درهاي متعدد در آيد، دچار شگفتي شدند؛ اما بيرون نرفتند تا زماني كه با دست خود، از آب آنها نوشيدند. [4] .

بحراني روايت كرده است:

ابو هاشم، داود بن قاسم جعفري گفت: در بغداد در خانه ي امام جواد عليه اسلام، خدمت حضرت نشسته بودم كه ياسر خادم، داخل شد، حضرت به او خوش آمد گفت و او را نزد خود نشانيد، سپس ياسر خادم عرض كرد: اي سرورم! ام جعفر اجازه مي خواهد، نزد ام الفضل برود و احوال شما و ايشان را بپرسد، پيش از اين، از مأمون اجازه گرفته و او، تأكيد كرده است كه بدون اجازه ي شما، نزد ام الفضل نرود، حضرت به او فرمود: به ام جعفر بگو: با خوشي و صفا، پيش من بيايد، پس خادم رفت و من نيز در حاليكه با خودم گفتم: اكنون كه ام جعفر به سوي امام جواد عليه السلام و ام الفضل مي آيد وقت مناسبي براي نشستن من نيست، بر خاستم، ولي حضرت به من فرمود: اي ابو هاشم! بنشين، چه اينكه ام جعفر خواهد آمد و تو هر آنچه را دوست داري مشاهده خواهي كرد.

من هم نشستم و ام جعفر آمد و قبل از اينكه براي رفتن نزد ام الفضل اجازه بگيرد براي رفتن نزد امام جواد عليه السلام اجازه گرفت، آن حضرت به خادم فرمود: به ام جعفر بگو: جز پسر عمويت ابو هاشم جعفري كه نسبت به ما شرم و حيا مي ورزد، كسي پيش من نيست، من نيز حيا كردم و خود را به كناري كشيدم، به گونه اي كه آنها

را نمي ديدم، اما سخنانشان را مي شنيدم، پس ام جعفر داخل شد و سلام داد و اجازه خواست كه نزد ام الفضل، دختر مأمون و همسر حضرت برود، امام جواد عليه السلام نيز به او اجازه داد، طولي نكشيد كه ام جعفر نزد حضرت بازگشت و گفت: سرور من! دوست دارم تو و دخترم ام الفضل (ام الخير) را با هم، در يكجا ببينم تا ديدگانم روشن شود و شادمان گردم و براي امير مؤمنان، تعريف كنم و او نيز خرسند و شادمان شود.

امام جواد عليه السلام فرمود: به نزد او برو و من نيز دنبال شما مي آيم، پس او عازم منزل ام الخير گشت سپس امام عليه السلام امر كرد، استرش را آوردند و ايشان نيز در حالي كه كنيزان رو گرفته ام الفضل در مقابل حضرت ايستاده بودند داخل گرديد، اما چيزي نگذشت كه با شتاب، مراجعت فرمود در حالي كه اين آيه ي شريفه را تلاوت مي كرد: (فلما رأينه أكبرنه) [5] «هنگامي كه چشمشان به او افتاد، او را بسيار بزرگ (و زيبا) شمردند». حضرت نشست و ام جعفر در حاليكه دامنش روي زمين مي لغزيد بيرون آمد و عرض كرد: سرورم! بر من احساني فرموديد ولي با نشستن، آن را تمام نكرديد؛ حضرت فرمودند: چيزي رخ داد كه با آن نشستن خوب نبود. أم جعفر گفت: سرورم! قسم به خدا هر چه روي داد، خير است! چه چيز مشاهده فرموديد؟ و چرا ننشستيد؟ آخر چه اتفاقي افتاد؟

حضرت فرمود: اي ام جعفر! اتفاقي افتاد كه باز گفتنش براي تو، روا نيست، به نزد ام الفضل باز گرد

و في ما بين خودتان، از او سؤال كن، چه اينكه او به تو خواهد گفت كه در لحظه ورود من بر وي، چه اتفاقي افتاد و البته آن، يك راز زنانه است.

ام جعفر، سخن امام را به ام الفضل رساند، ام الفضل به او گفت: اي عمه! از كجا نسبت به آن قضيه من، علم پيدا كرد؟ ام جعفر گفت: دختركم! آن قضيه چيست؟ من از آن بي خبرم و سوگند ياد كردم كه چيزي جز خير و نيكي نيست و گمان بردم كه حضرت، كراهتي در سيمايت ديده است، ام الفضل گفت: به خدا سوگند! كراهتي نداشتم، اي عمه! البته فهميدم چه اتفاقي افتاد، نزد وي برو و از او بپرس تا به تو بگويد، ام جعفر گفت: دختركم! حضرت فرمود: آن يك راز زنانه است.

اينجا بود كه ام الفضل گفت: چگونه زبان به نفرين پدرم نگشايم كه مرا به ساحري، شوهر داده است، ام جعفر به او گفت: دختركم! اين حرف را بر زبان مران كه رأي و نظر پدرت، راجع به شوهرت و قبل از او، راجع به پدرش (امام رضا عليه السلام)، رأي و نظر تو نيست، به من بگو: چه اتفاقي افتاده است؟ ام الفضل گفت: اي عمه! به خدا سوگند! همين كه آفتاب رويش در آستانه ي در پديدار شد، از نماز فرو مانده و عادت زنانه شدم و دست بر پيراهنم زده، آن را جمع و جور كردم، پس ام جعفر به نزد حضرت بازگشت و عرض كرد: سرورم! شما علم غيب مي دانيد؟

حضرت فرمود: نه، ام جعفر پرسيد: حال ام الخير را كه

جز خدا و او، در آن لحظه هيچ كس نمي دانست، چه كسي به تو خبر داد؟ فرمود: آگاهي ما، از جانب خداي متعال است و از او دريافت خبر مي كنيم.

ام جعفر پرسيد: وحي بر شما فرود مي آيد؟

فرمود: خير،

بار ديگر پرسيد: پس چگونه دريافت خبر مي كنيد؟

فرمود: به گونه اي كه تو بر آن واقف نيستي و به زودي، اين ماجرا را براي كسي نقل خواهي كرد و او به تو خواهد گفت: تعجب مكن كه مراتب فضل و دانش حضرت جواد عليه السلام فراتر از حد ظن و گمان توست.

ام جعفر از نزد امام جواد عليه السلام، بيرون آمد و من به او (امام عليه السلام) نزديك شده و گفتم: شنيدم كه مي فرمائيد: «هنگامي كه چشمشان به او افتاد، او را بسيار بزرگ و (زيبا) شمردند»، مراد از «اكبار» و بزرگ شمردن زناني كه حضرت يوسف را ديدند چه بود؟ حضرت فرمودند: «اكبار»، چيزي است كه عارض بر ام الفضل شده بود (راوي مي گويد:) پس من دانستم كه آن حيض است. [6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] توبه: 9 199.

[2] الخرائج و الحرائج 1: 377 ح 6.

[3] الثاقب في المناقب: 517 ح 445.

[4] الثاقب في المناقب: 518 ح 447.

[5] يوسف 12 31.

[6] حلية الأبرار 2: 415.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

الاغي سوار بود، از كوفه بيرون رفتيم، به رمه ي گوسفندي برخورد كرديم كه ناگهان، گوسفندي از رمه جدا شد و در حالي كه بانك و فرياد (ناله) مي زد، نزد امام جواد عليه السلام آمد، حضرت به من دستور داد كه شبان را فرا بخوانم و من، چنين كردم.

امام جواد عليه السلام فرمود: اي شبان! اين گوسفند كه صاحب دو فرزند شير خوار است، از تو شكايت دارد، چه اينكه در دوشيدن شيرش، بر او ستم مي كني و چون شب هنگام به خانه صاحبش باز مي گردد، هيچ شيري در پستانش نمي يابد، اكنون دست از ظلم و ستم بر او بردار، يا از خداي متعال مي خواهم كه عمرت را كوتاه سازد.

شبان عرض كرد: البته گواهي مي دهم كه خدايي، جز خداي يكتا نيست و گواهي مي دهم كه محمد، فرستاده اوست و تو، جانشين او هستي، خواهش مي كنم بفرمائيد كه چگونه از اين راز آگاه شديد؟

امام جواد عليه السلام فرمود: ما گنجينه داران دانش و نهان و حكمت خداي متعال و جانشينان پيامبران او هستيم و بندگان محترم و گراميش مي باشيم.[1] .

طبري گفته است:

از عبدالله بن سعيد نقل شده كه گفت: محمد بن علي بن عمر تنوخي اظهار داشت: امام جواد عليه السلام را ديدم، در حالي كه با گاو نري سخن مي گفت و گاو، سر خود را حركت مي داد، ناباورانه عرض كردم: چنين نيست، بلكه شما به گاو دستور مي دهيد (دستور دهيد!) كه با شما سخن بگويد؟

حضرت فرمود: (علمنا منطق الطير و أوتينا من كل شي ء) [2] «زبان

پرندگان به ما، تعليم داده شده و از هر چيزي، به ما عطا گرديده است.».

سپس به گاو فرمود: بگو: خدايي جز خداي يكتا نيست و شريكي ندارد، پس گاو گفت:

(خدايي جز خداي يكتا نيست و شريكي ندارد.) آنگاه حضرت، دست مبارك خود را بر سر گاو كشيد. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الثاقب في المناقب: 522 ح 455.

[2] نمل: 27 16.

[3] دلائل الامامة: 400 ح 356.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

از چنان و چنين شكايت نمودم و همانا من به خواسته خود رسيده ام، اكنون اي آقا و مولاي من! دوست دارم مرا در مورد خواندن سوره قدر و اينكه در نمازهاي واجب و مستحب خود به خواندن آن اكتفا كنم،ا سوره هاي ديگر را نيز بخوانم،ا دستور خاصي وجود دارد كه بايد بدان عمل نمايم، راهنمايي ام فرمائيد، حضرت «توقيعي» صادر فرمود، در آن توقيع شريف خواندم كه: سوره هاي كوتاه و بلند قرآن را رها مساز و خواندنكصد مرتبه سوره قدر در هر شبانه روز، تو را كافي است. [1] .

كليني آورده است:

از اسماعيل بن سهل روايت شده كه گفت: نامه اي به امام جواد عليه السلام نوشتم كه گرفتار قرض سنگين و كمر شكني شده ام، حضرت در جوابم نوشتند، زياد «استغفار» كن و زبان خود را به خواندن سوره قدر، مرطوب ساز (آنرا فراوان بخوان).[2] .

سيد بن طاووس گفته است:

حسن به عباس مي گويد: امام جواد عليه السلام فرمود: هر كس بعد از عصر، ده مرتبه سوره مباركه قدر را بخواند همانند پاداش اعمال همه خلايق به او عطا مي شود. [3] .

و نيز گفته است:

حسن بن عباس بن حريش رازي، از امام جواد عليه السلام روايت كرده كه فرمود: هر كس سوره مباركه قدر را، قبل از عشاء آخر، هفت مرتبه بخواند تا صبح بيمه خداست.[4] .

مجلسي آورده است:

كفعمي دركي از كتاب دعاهاي خود، نوشته است: شيخ عزالدين حسن بن ناصر بن ابراهيم حداد عاملي در كتاب «طريق النجاه» خود از امام جواد عليه السلام، نقل كرده است كه: هر كس سوره

قدر را در هر شبانه روز، هفتاد و شش مرتبه بخواند، خداي متعال برايش هزار فرشته مي آفريند تا ثواب آن را به مدت سي و شش هزار سال بنويسند و خداي متعال طلب آمرزش آنان را هم به مدت دو هزار سال و تعداد هزار مرتبه (در هر روز) بر آن مي افزايد.

تقسيم هفتاد و شش مرتبه سوره قدر به قرار زير است:

1 - بعد از طلوع فجر و قبل از نماز صبح، هفت مرتبه تا فرشتگان به مدت شش روز بر وي، درود فرستند.

2 - ده مرتبه بعد از نماز صبح، به اين منظور كه تا شب در پناه خداي متعال قرار گيرد.

3 - ده مرتبه بعد از زوال خورشيد و پيش از نافله ظهر تا خداي متعال بر وي بنگرد و درهاي آسمان را به رويش بگشايد.

4 - بيست وك مرتبه، بعد از نافله هاي ظهر تا اينكه خداي متعال از آن، خانه اي هشتاد در هشتاد ذراع [5] با ارتفاع شصت ذراع بيافريند و فرشتگان در آن، ساكن شوند و تا روز قيامت براي وي، طلب آمرزش نمايند و خداي متعال به مدت دو هزار سال، روزانه به تعداد هزار مرتبه بر استغفار آنان بيفزايد.

5 - ده مرتبه بعد از نماز عصر تا معادل اعمال خلايق در آن روز، نصيبش گردد.

6 - هفت مرتبه بعد از نماز عشاء، به اين جهت كه تا صبح در پناه خداي متعال باشد.

7 -ازده مرتبه، وقتي به رختخواب خود رفت تا خداي متعال فرشته اي از آن بيافريند كه بال و پرش، بزرگتر از هفت آسمان و

هفت زمين است و بر هر سلول او، مويي است كه به نيروي جن و انس سخن مي گويد و همگي تا روز قيامت، براي خواننده آن، طلب آمرزش مي كنند. [6] .

مجلسي روايت كرده است:

صاحب كتاب «بلدالامين» از كتاب «طريق النجاه» نوشته ابن حداد عاملي، با سند آن از امام جواد عليه السلام نقل كرده است كه فرمود: هر كس سوره مباركه قدر را در نماز خود بخواند،

نماز او معادل چند برابر پذيرفته مي شود و تا عليين، بالاي رود، هر كس آنرا بخواند و بعد از آن دعا كند، دعاي او تا «لوح محفوظ» بالا مي رود و مستجاب مي گردد.[7] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي، 5: 316 ح 5.

[2] كافي، 5: 316، ح 51.

[3] فلاح السائل: 199.

[4] فلاح السائل: 257.

[5] ذراع: تقريبا نيم متر است و از انگشت دست تا آرنج را گويند.

[6] بحار 92: 329 و 87: 62 ح 16.

[7] بحار 85: 66 ح 58.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تفسير امام عسكري عليه السلام: 336 ح 210.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

كه در آن بامداد، بر حضرت در آمدم و دچار تشنگي شديدي گرديدم، اما خوش نداشتم كه در خواست آب كنم، وقتي امام جواد عليه السلام در صورتم نگريست، فرمود: گمان مي كنم عطش داري! عرض كردم: آري، لذا فرمود: اي غلام! ما را آبي بنوشان، من با خود گفتم: الان آبي مسموم به او مي دهند و اندوهگين شدم، در همين حال، ساقي آمد و آب آورد، حضرت در صورتم تبسم كرد، سپس فرمود: اي غلام! آب را به من بده، پس آب را گرفت و نوشيد، آنگاه به من داد و من نيز نوشيدم، طولي نكشيد كه بار ديگر، عطش به سراغم آمد و خوش نداشتم كه تقاضاي آب كنم، و حضرت كار نخست را تكرار فرمود: چون غلام آمد و آب آورد، انديشه نخست را در ذهنم تكرار كردم، پس حضرت ظرف آب را گرفت، كمي نوشيد و به من داد و تبسم فرمود:

محمد بن حمزه گفت: اين فرد هاشمي به من اظهار كرد كه، من نيز او را چنانكه گويند مي پندارم (گمان مي كردم كه امام جواد عليه السلام همانگونه است كه شيعيان مي گويند و از باطن اشخاص خبر دارد) [2] .

طبرسي آورده است:

از علي بن اسباط روايت شده كه گفت: به شهر مدينه رفتم، در حالي كه آهنگ مصر داشتم و خدمت امام جواد عليه السلام رسيدم كه در آن هنگام، پنج سال داشت، پس با دقت حضرت را برانداز مي كردم كه بتوانم او را براي شيعيان مصر، توصيف نمايم كه حضرت در سيماي من نگريست و فرمود: اي علي! همانا خداي متعال، امامت

را چونان نبوت و پيامبري قرار داده است و آن ذات پاك و منزه، راجع بهوسف پيامبر فرمود: (و لما بلغ اشده آتيناه علما و حكما) [3] «و هنگامي كه به بلوغ و قوت رسيد، ما حكم (نبوت) و علم به او داديم.» و راجع بهحياي پيامبر عليه السلام فرمود: (و آتيناه الحكم صبيا) [4] «و ما فرمان نبوت (و عقل كافي)، در كودكي به او داديم.»

صفار نقل كرده است:

از علي بن اسباط روايت شده كه گفت: امام جواد عليه السلام را مشاهده كردم، در حالي كه بسوي من خارج شد و من به دقت در او، از سر تا قدمش مي نگريستم تا بتوانم در مصر، قامت حضرت را براي شيعيان توصيف نمايم، پس حضرت به سجده افتاد و فرمود: همانا خداي متعال درباره امامت، استدلال فرموده، به همانگونه كه در مورد نبوت و پيامبري، اقامه دليل و برهان كرده است، خداي متعال فرمود: (و آتيناه الحكم صبيا) [5] «وما فرمان نبوت (و عقل كافي)، در كودكي به او داديم.» خداي متعال فرمود: (و لما بلغ أشده) [6] «و هنگامي به بلوغ و قوت رسيد.»، (و بلغ اربعين سنه) [7] «و به چهل سالگي بالغ گردد.»، بنابراين، رواست كه گاهي پيامبر در كودكي به پيامبري رسد و زماني، در چهل سالگي. [8] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 1: 353 ح 9.

[2] الكافي 1: 495 ح 6.

[3]وسف: 12 22.

[4] مريم: 12 19.

[5] مجمع البيان 5: 781.

[6]وسف: 22 12.

[7] احقاف: 46 15.

[8] بصائر الدرجات: 258 ح 10.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛

ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

[3]

و نيز روايت كرده است:

محمد بن قاسم از پدرش نقل كرده كه گفت: بعضي از مردم شهر منصور برايم گفتند كه بر امام جواد عليه السلام داخل شدند در حالي كه حضرت در قصر احمد بنوسف بود و اظهار داشتند: اي ابا جعفر! فدايتان گرديم! ما مجهز و مهياي حركت هستيم؛ اما مي بينيم كه شما اهميتي

نمي دهيد. حضرت به آنها فرمود: شما از اين جا بيرون نخواهيد رفت تا اينكه با دستان خود، از اين درهايي كه مشاهده مي كنيد، آب بنوشيد، آنها از اين كه آب از آن درهاي متعدد در آيد، دچار شگفتي شدند؛ اما بيرون نرفتند تا زماني كه با دست خود، از آب آنها نوشيدند. [4] .

بحراني روايت كرده است:

ابو هاشم، داود بن قاسم جعفري گفت: در بغداد در خانه امام جواد عليه اسلام، خدمت حضرت نشسته بودم كهاسر خادم، داخل شد، حضرت به او خوش آمد گفت و او را نزد خود نشانيد، سپساسر خادم عرض كرد: اي سرورم! ام جعفر اجازه مي خواهد، نزد ام الفضل برود و احوال شما و ايشان را بپرسد، پيش از اين، از مأمون اجازه گرفته و او، تأكيد كرده است كه بدون اجازه شما، نزد ام الفضل نرود، حضرت به او فرمود: به ام جعفر بگو: با خوشي و صفا، پيش من بيايد، پس خادم رفت و من نيز در حاليكه با خودم گفتم: اكنون كه ام جعفر به سوي امام جواد عليه السلام و ام الفضل مي آيد وقت مناسبي براي نشستن من نيست، بر خاستم، ولي حضرت به من فرمود: اي ابو هاشم! بنشين، چه

اينكه ام جعفر خواهد آمد و تو هر آنچه را دوست داري مشاهده خواهي كرد.

من هم نشستم و ام جعفر آمد و قبل از اينكه براي رفتن نزد ام الفضل اجازه بگيرد براي رفتن نزد امام جواد عليه السلام اجازه گرفت، آن حضرت به خادم فرمود: به ام جعفر بگو: جز پسر عمويت ابو هاشم جعفري كه نسبت به ما شرم و حيا مي ورزد، كسي پيش من نيست، من نيز حيا كردم و خود را به كناري كشيدم، به گونه اي كه آنها را نمي ديدم، اما سخنانشان را مي شنيدم، پس ام جعفر داخل شد و سلام داد و اجازه خواست كه نزد ام الفضل، دختر مأمون و همسر حضرت برود، امام جواد عليه السلام نيز به او اجازه داد، طولي نكشيد كه ام جعفر نزد حضرت بازگشت و گفت: سرور من! دوست دارم تو و دخترم ام الفضل (ام الخير) را با هم، دركجا ببينم تا ديدگانم روشن شود و شادمان گردم و براي امير مؤمنان، تعريف كنم و او نيز خرسند و شادمان شود. امام جواد عليه السلام فرمود: به نزد او برو و من نيز دنبال شما مي آيم، پس او عازم منزل ام الخير گشت سپس امام عليه السلام امر كرد، استرش را آوردند و ايشان نيز در حالي كه كنيزان رو گرفته ام الفضل در مقابل حضرت ايستاده بودند داخل گرديد، اما چيزي نگذشت كه با شتاب، مراجعت فرمود در حالي كه اين آيهرا تلاوت مي كرد: (فلما رأينه أكبرنه) [5] «هنگامي كه چشمشان به او افتاد، او را بسيار بزرگ (و زيبا) شمردند». حضرت نشست و

ام جعفر در حاليكه دامنش روي زمين مي لغزيد بيرون آمد و عرض كرد: سرورم! بر من احساني فرموديد ولي با نشستن، آن را تمام نكرديد؛ حضرت فرمودند: چيزي رخ داد كه با آن نشستن خوب نبود. أم جعفر گفت: سرورم! قسم به خدا هر چه روي داد، خير است! چه چيز مشاهده فرموديد؟ و چرا ننشستيد؟ آخر چه اتفاقي افتاد؟

حضرت فرمود: اي ام جعفر! اتفاقي افتاد كه باز گفتنش براي تو، روا نيست، به نزد ام الفضل باز گرد و في ما بين خودتان، از او سؤال كن، چه اينكه او به تو خواهد گفت كه در لحظه ورود من بر وي، چه اتفاقي افتاد و البته آن،ك راز زنانه است.

ام جعفر، سخن امام را به ام الفضل رساند، ام الفضل به او گفت: اي عمه! از كجا نسبت به آن قضيه من، علم پيدا كرد؟ ام جعفر گفت: دختركم! آن قضيه چيست؟ من از آن بي خبرم و سوگنداد كردم كه چيزي جز خير و نيكي نيست و گمان بردم كه حضرت، كراهتي در سيمايت ديده است، ام الفضل گفت: به خدا سوگند! كراهتي نداشتم، اي عمه! البته فهميدم چه اتفاقي افتاد، نزد وي برو و از او بپرس تا به تو بگويد، ام جعفر گفت: دختركم! حضرت فرمود: آنك راز زنانه است.

اينجا بود كه ام الفضل گفت: چگونه زبان به نفرين پدرم نگشايم كه مرا به ساحري، شوهر داده است، ام جعفر به او گفت: دختركم! اين حرف را بر زبان مران كه رأي و نظر پدرت، راجع به شوهرت و قبل از او، راجع به پدرش (امام رضا

عليه السلام)، رأي و نظر تو نيست، به من بگو: چه اتفاقي افتاده است؟ ام الفضل گفت: اي عمه! به خدا سوگند! همين كه آفتاب رويش در آستانه در پديدار شد، از نماز فرو مانده و عادت زنانه شدم و دست بر پيراهنم زده، آن را جمع و جور كردم، پس ام جعفر به نزد حضرت بازگشت و عرض كرد: سرورم! شما علم غيب مي دانيد؟ حضرت فرمود: نه، ام جعفر پرسيد: حال ام الخير را كه جز خدا و او، در آن لحظه هيچ كس نمي دانست، چه كسي به تو خبر داد؟ فرمود: آگاهي ما، از جانب خداي متعال است و از او دريافت خبر مي كنيم. ام جعفر پرسيد: وحي بر شما فرود مي آيد؟ فرمود: خير، بار ديگر پرسيد: پس چگونه دريافت خبر مي كنيد؟ فرمود: به گونه اي كه تو بر آن واقف نيستي و به زودي، اين ماجرا را براي كسي نقل خواهي كرد و او به تو خواهد گفت: تعجب مكن كه مراتب فضل و دانش حضرت جواد عليه السلام فراتر از حد ظن و گمان توست. ام جعفر از نزد امام جواد عليه السلام، بيرون آمد و من به او (امام عليه السلام) نزديك شده و گفتم: شنيدم كه مي فرمائيد: «هنگامي كه چشمشان به او افتاد، او را بسيار بزرگ و (زيبا) شمردند»، مراد از «اكبار» و بزرگ شمردن زناني كه حضرتوسف را ديدند چه بود؟ حضرت فرمودند: «اكبار»، چيزي است كه عارض بر ام الفضل شده بود (راوي مي گويد:) پس من دانستم كه آن حيض است. [6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] توبه: 9 199.

[2] الخرائج و الحرائج 1: 377 ح 6.

[3] الثاقب في المناقب: 517 ح 445.

[4] الثاقب في المناقب: 518 ح 447.

[5]وسف 12 31.

[6] حليه الأبرار 2: 415.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

از عبدالله بن سعيد نقل شده كه گفت: محمد بن علي بن عمر تنوخي اظهار داشت: امام جواد عليه السلام را ديدم، در حالي كه با گاو نري سخن مي گفت و گاو، سر خود را حركت مي داد، ناباورانه عرض كردم: چنين نيست، بلكه شما به گاو دستور مي دهيد (دستور دهيد!) كه با شما سخن بگويد؟ حضرت فرمود: (علمنا منطق الطير و أوتينا من كل شي ء) [2] «زبان پرندگان به ما، تعليم داده شده و از هر چيزي، به ما عطا گرديده است.».

سپس به گاو فرمود: بگو: خدايي جز خدايكتا نيست و شريكي ندارد، پس گاو گفت: (خدايي جز خدايكتا نيست و شريكي ندارد.) آنگاه حضرت، دست مبارك خود را بر سر گاو كشيد. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الثاقب في المناقب: 522 ح 455.

[2] نمل: 27 16.

[3] دلائل الامامه: 400 ح 356.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آن را بنوشم كه در ظرف جديد باشد،ا ضرر نرساند و من اندازه ضرر و تازه بودن را نمي شناسم، او از حضرت خواست كه برايش توضيح دهد و بفرمايد: آيا نوشيدن آبجوي كه در ظرفهاي سفالي، شيشه اي،ا چوبي عمل آمده باشد، درست است؟ حضرت در پاسخش نگاشت: فرآوري آبجو در ظرف شيشه اي و در ظرف سفالي نو و تازه، سه بار فرآوري شده و به عمل مي آيد و بعد از سه بار ديگر به آن ظرف باز نمي گردند (و در آن فرآوري نمي شود) و به ظرف جديدي منتقل مي گردد و ظرفي چوبي نيز مثل آن (مثل ظرف سفالي) است. [1] .

محدث نوري آورده است:

از ابراهيم بن مهزيار، به نقل از برادرش روايت شده كه گفت: علي بن محمد حضيني، در نامه اي به امام جواد عليه السلام راجع به آبجو از حضرت سؤال كرد و نوشت همانا من مرد كهنسالي هستم و آبجو، به هضم غذايم كمك مي كند و طعام را برايم گوارا مي كند، نظر مباركتان در مورد نوشيدن آن، براي من چيست؟ حضرت در جوابش نوشت: نوشيدن آبجو، اگر براي بار اول فرآوري شود وا براي بار دوم در ظرفهاي شيشه اي و سفالي، فرآوري گردد، مانعي ندارد، ولي اگر ظرف به آن عادت كرد (و سه بارا بيشتر در آن فرآوري شد) پس به آن آب جو نزديك مشو.

علي بن مهزيار گفت: نامه امام را برايم خواند و به من گفت: متوجه منظور امام از عادت كردن ظرف نمي شوم، لذا دوباره، در نامه اي به حضرت نوشت: فدايت شوم! اندازه

عادت كردن ظرف را به دست نياوردم، لطفا برايم توضيح دهيد تا بدان عمل نمايم. حضرت در جواب او نوشت: هر ظرفي كه سها چهار بار در فرآوري آبجو مورد استفاده قرار گيرد، به آن عادت مي كند و موجب جوش آمدن و سر رفتن آن مي گردد، وقتي هم كه جوش آمد، حرام مي شود و چون حرام گرديد، از آن پرهيز كن.[2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] استبصار 4: 96 ح 12.

[2] مستدرك الوسائل 17: 77 ح 20809.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

مي گيردا خير و وضع آن، چگونه است؟

حضرت با دستخط مبارك خود، در جوابش نوشتند: خمس، بعد از مخارج سالانه است. [2] .

همچنين آورده است:

از علي بن مهزيار، روايت شده كه گفت: در نامه امام جواد عليه السلام، به مردي كه از او خواسته بود، خمس خوردنيها و آشاميدني هايش را به بخشد، خواندم كه حضرت با خط خود نوشته بود: هر كسي كه به چيزي از حق من احتياج پيدا كند، حلالش كردم. [3] .

كليني گفته است:

از ابراهيم بن محمد همداني روايت شده كه گفت: در نامه اي خدمت امام هادي عليه السلام نوشتم: علي بن مهزيار نامه پدر بزرگوارت امام جواد عليه السلام را برايم خواند كه حضرت در آن، خمس صاحبان املاك راك دوازدهم، بعد از مخارج سالانه آنها مقرر فرموده بود، علاوه بر اين، كساني را كه املاكشان، مخارج سالانه آنها را تأمين نمي نمايد، از خمسك دوازدهم و غير از آن، معاف كرده بود، ولي اين مسأله، مورد مخالفت بزرگترهاي ما قرار گرفت و آنها گفتند: خمس املاك بعد از مخارج سالانه خودش و نيز بعد از كسر مالياتش، واجب است، نه بعد كسر مخارج سالانه مالك و خانواده او. علي بن مهزيار، نامه حضرت را كه در جواب نوشته بود، اينگونه قرائت كرد: بعد از مخارج سالانه ملك و بعد از مخارج سالانه مالك و خانواده او و نيز بعد از محاسبه مالياتش، خمس آن واجب است. [4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تهذيب الاحكام 4: 123 ح 353.

[2] همان: ح 352.

[3] همان: 143 ح 400.

[4] كافي 1: 547 ح 24.

منبع:

فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

رها سازد تا بنده از دنيا برود، پاداش كدام بيشتر است؟ حضرت در جوابم نوشت: بنده در حال مرگ، بحال بندگي رها مي شود و اين، براي صاحبش سودمند تر است و آزادي در آن ساعت، سودي به حال او ندارد.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] من لاحضره الفقيه 3: 153 ح 3559.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

گفتم: به خدا قسم كه آنچه در خاطر ما مي گذرد، آن حضرت همه را مي داند.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

نشر الف چاپ دوم 1384.

نشيني و سوره ي «حمد» را هفت مرتبه و سوره ي «فلق» و سوره ي «ناس» را هفت مرتبه و سوره ي «قل هو الله احد» را هفت مرتبه و سوره ي «قل يا ايها الكافرون» را هفت مرتبه و سوره ي «انا انزلناه» را هفت مرتبه و «آية الكرسي» را هفت مرتبه، قرائت مي كني و بعد از آنها، اين دعا را مي خواني: حمد و ستايش از آن خدايي است كه همسر و فرزند، اختيار نكرده و در قدرت و سلطنت، شريك و انبازي ندارد و دوست و ياوري (يا سرپرستي) از روي ضعف و ذلت، برايش متصور نيست و او را بي اندازه بزرگ و با عظمت بشمار؛ خدايا!من، به جايگاه و محل اتصال عزتت بر پايه هاي عرش تو و به نهايت رحمتت (رحمتي كه بالاتر از آن رحمتي نيست) كه در كتاب قرآن آن را ثبت كردي (يا و به نهايت رحمتت كه همان كتاب توست) و به اسم بزرگتر بزرگتر بزرگتر تو و ذكر و ياد برتر برتر برتر تو و به حق كلمات تام و تمامت كه به صدق و راستي و عدل و داد، كمال يافته است، از تو مي خواهم كه بر محمد و آل محمد، درود فرستي و در حق من، آنچه سزاوار ذات توست، انجام دهي.

آنگاه حاجت خود را، از خداي متعال درخواست كن؛ چه اينكه هيچ حاجتي نخواهي خواست، مگر اينكه بر آورده خواهد شد؛ هر گاه گناه، يا قطع رحم يا هلاكت گروهي از مؤمنان نباشد و با نيت روزه، شب را به صبح مي آوري؛ چرا كه روزه ي آن

روز، مستحب است و معادل يك سال روزه مي باشد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اقبال الاعمال 3: 266.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ مترجم مسلم صاحبي؛ شركت چاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

غيبها (و امور پنهاني) هستي. [1] .

سيد بن طاوس نقل كرده است:

از علي بن مهزيار، روايت شده كه گفت: امام جواد عليه السلام در نامه اي، به ابراهيم بن شيبه نوشت:

خواسته ي تو را، راجع به ملكي كه به خاطر آن، مورد تعرض حاكم قرار گرفته اي و در مورد آن (از من) مشورت خواسته بودي، دانستم؛ بنابراين از خداي متعال خير و نيكي همراه با سلامتي و عافيت را صد بار بخواه (بگو استخير الله برحمته خيرة في عافية؛ يعني از خداي متعال، به رحمتش خير و نيكي توام با عافيت، درخواست مي كنم.) پس اگر بعد از آن، به دلت افتاد كه آن ملك را بفروشي، آن را بفروش و ملك ديگري را به خواست خداي متعال، جايگزين آن ساز و در ميان شمارگان استخاره، صحبت مكن تا صد مرتبه، به خواست خداي متعال كامل گردد. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] محاسن 2: 434 ح 12.

[2] فتح الابواب: 142.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ مترجم مسلم صاحبي؛ شركت چاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

از اين پندار مي باشد و چنانچه مقصود، اين است كه اين اسماء و صفات، همواره بوده است، باز دو مفهوم دارد: پس اگر بگويي همواره نزد او و در عملش بوده، و او شايسته آنهاست، بايد گفت: آري، چنين است و چنانكه مي گويي: پيوسته صورت و هجا و حروف مقطعه اين اسماء و صفات، از ازل وجود داشته است، پناه بر خدا از اينكه چيزي جز وي با او بوده باشد، بلكه خداي متعال بوده در حالي كه آفريده اي وجود نداشته است، سپس اسماء و صفات را به عنوان وسيله ارتباط خود و آفريدگان، پديد آورد تا آفريدگان به واسطه آنها دست تضرع به سوي خدا بردارند و او را پرستش كنند و اسماء و صفات به مثابه ذكر واد خداي متعال اند در حالي كه او بوده و هيچ ذكر وادي، وجود نداشته است و آنكه با ذكر (اسماء و صفات)اد مي شود، خداي قديم و ازلي مي باشد.

اسماء و صفات مخلوقاتند و معني و مقصود از آنها، آن خدايي است كه، پراكندگي و پيوستگي، شايسته وي نيست، چه اينكه اين دو صفت، در خور موجود داراي جزء است، بنابراين، گفته نمي شود: خداي متعال بهم پيوسته،ا زياد وا كم است، بلكه او در ذات خود، قديم است، زيرا هر آنچه واحد نباشد، داراي اجزاء است در حالي كه خداي متعال واحد و بدون جزء مي باشد و كم و زياد در ذات وي، راه ندارد، علاوه بر اين، هر موجود داراي اجزاء و مشكوك به كمي و زيادي، آفريده شده است و خود، گواه آفريننده خويش مي باشد.

با

اين حساب، گفته تو كه: خداي متعال توانا است، گوياي اين است كه هيچ چيز او را عاجز و ناتوان نمي سازد و با كلمه توانا، عجز و ناتواني را از او نفي كرده و غير او قرار داده اي و نيز گفته تو كه: خداي متعال «عالم» است، بدون ترديد با كلمه عالم، جهل را از خداي متعال نفي و غير او ساخته اي، پس هر گاه خداي متعال، موجودات را از بين مي برد، صورت و هجا و ظاهر را از بين مي برد (و حقيقت و باطن آنها باقي است) و پيوسته وجود بي زوال، عالم و آگاه، خواهد بود.

آن مرد عرض كرد: پروردگار خود را چگونه شنوا ناميده ايم؟

حضرت فرمود: بخاطر اينكه هر آنچه با گوش درك مي شود، بر وي پوشيده نيست و هرگز او را با شنيدن به وسيله گوش سر متصف نمي سازيم و نيز او را «بينا» مي ناميم، به اين دليل كه هر آنچه با چشم درك مي شود، مانند: رنگ، شخص و جز آن، بر او پوشيده نيست، در عين حال او را به نگريستن با چشم، توصيف نمي نمائيم، همچنين او را «لطيف» مي خوانيم، زيرا به چيزهاي لطيف، همانند پشه و كوچكتر و مخفي تر از آن، و محلي كه از آن محل در بدن آن حيوانات شروع به رشد و نمو و زاد و ولد مي كنند و محل عقل (مغز و آلت ادراك آن حيوانات ريز) و محل شهوت براي جفتگيري، و ميل و عطوفت بر اولاد و نسلش، و عهده داري و سرپرستي بعضي از آن حيوانات ريز

بر بعضي ديگر و انتقال خوردني و آشاميدني جهت فرزندان خود در كوهها، غارها، دشتها و صحراها، آگاهي دارد، به همين جهت، مي دانيم كه آفريدگار اين موجود لطيف، بدون كيفيت لطافت، لطيف است و بي گمان، كيفيت، مربوط به آفريده متصف به كيفيت مي باشد.

همچنين پروردگار خود را نيرومند مي ناميم نه به زور بازويي كه از آفريدگان سراغ داريم، چه اينكه اگر نيروي پروردگار، زور بازويي كه در ديگران سراغ داريم باشد، تشبيه پيش مي آيد و فزوني، محتمل مي گردد و هر كجا فزوني محتمل باشد، احتمال كاستي و نقصان هم وجود دارد و آنچه ناقص است، بي گمان قديم نيست و هر موجودي قديم نباشد، عاجز و ناتوان است، بنابراين، پروردگار متعال نه شبيه دارد و نه ضد و نه همتا دارد و نه كيفيت و نه پايان دارد و نه به وسيله چشم مي بيند، حرام است بر دلها براي او مثال آورند و بر وهم ها كه وي را به حدودي محدود نمايند و بر خواطر و اذهان كه او را (با وجود ذهني) ايجاد و نزد خود حاضر كنند؛ برتر و والاتر از آلات و قواي مخلوقات (كه بخواهد با آنها كار كند) و از اوصاف و صفات خلايق و نشانه هاي آفريدگان خويش است و بسيار فراتر و والاتر از اين سخنان است آن ذات بزرگ بلند مرتبه. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] التوحيد: 193 ح 7.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آدم قمي گفته است: خدمت امام رضا عليه السلام بودم كه امام جواد عليه السلام را آوردند، در حالي كه سن شريفش زير چهار سال بود، پس دست مباركش را بر زمين نهاد و سر را به طرف آسمان بلند كرد و در انديشه اي دراز فرو رفت، امام رضا عليه السلام به او فرمود: فدايت شوم! چه چيز انديشه ات را به درازا كشانيد؟ گفت:ظلم و ستمهايي كه به مادرم فاطمه روا داشتند! به خدا سوگند! آن دو را از قبر بيرون مي كشم، آتش مي زنم، ذرات وجودشان را مي پراكنم و به دريا مي ريزم، پس امام رضا عليه السلام او را به نزد خود طلبيد و در آغوش كشيد و ميان دو چشمش را بوسيد و فرمود: پدر و مادرم به فدايت! تو شايسته آن - امامت - هستي.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] دلائل الامامه: 400 ح 358.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

به مهر قوم مهر و موم كن و فردا روز، عصاي هر كس كه برگ و ميوه داده بود، همو پيامبر است، حضرت داود عليه السلام ماجرا را به اطلاع آنها رسانيد و آنها اظهار داشتند: راضي شديم و پذيرفتيم.[1] .

او همچنين آورده است:

علي بن ابراهيم از پدرش نقل كرده كه علي بن حسام به امام جواد عليه السلام عرض كرد: اي سرور من! مردم، امامت شما را به خاطر سن و سال كمتان نمي پذيرند، فرمود: و بدينگونه،

سخن خداي متعال را رد مي نمايند كه به پيامبر بزرگوارش فرمود: (قل هذه سبيلي أدعوا الي الله علي بصيره أنا و من اتبعني) [2] بگو: «اين راه من است، من و پيروانم با بصيرت كامل، همه مردم را به سوي خدا دعوت مي كنيم به خدا سوگند! جز علي كه تنها نه سال داشت، هيچ كس از او پيروي نكرد و من نيز نه سال دارم. [3] .

و نيز روايت كرده است:

احمد بن محمد بن عيسي از پدرش محمد بن عيسي نقل كرده كه گفت: بر امام جواد عليه السلام داخل شدم و حضرت پيرامون چند مسأله، به مناظره پرداخت و سرانجام فرمود: اي ابا علي! شك و دودلي را از خود دور كن، پدرم، غير از من كسي را نداشت.[4] .

و نيز روايت نموده است: محمد بن اسماعيل بن بزيع نقل كرده كه گفت: از امام جواد عليه السلام راجع به شئون امام پرسيدم و عرض كردم: آيا كوچكتر از هفت سال هم امام مي شود؟ فرمود: آري و كوچكتر از پنج سال نيز، سهل گفت: علي بن مهزيار

در سال دويست و بيست وك، اين روايت را برايم تعريف كرد.[5] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 1: 383 ح 3.

[2]وسف: 23 108.

[3] الكافي 1: 384 ح 8.

[4] الكافي 1: 320 ح 3.

[5] الكافي 1: 384 ح 5.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

او نفرمود؛ آنگاه سر مبارك خود را بلند كرد و فرمود: از خدا بترس، اي ريش بلند! راوي گفت: در اين هنگام، آلت نوازندگي از دست مخارق افتاد و تا زنده بود، نتوانست از دو دست خود، استفاده كند.

راوي گفت: مأمون حال او را جويا شد؛ او گفت: وقتي امام جواد عليه السلام مرا آواز داد، به لرزه شديدي افتادم و هرگز بهبود نيافته ام. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 1: 494 ح 4.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

و در پائين آن، گل بود؛ به موفق گفتم: اين، انگشتري كيست؟

او گفت: انگشتري آقا امام رضا عليه السلام است؛ به او گفتم: در دست شما چه كار مي كند؟

موفق گفت: وقتي رحلت حضرت فرا رسيد، آن را به من دادند و فرمودند: از دستت بيرون مكن، مگر براي پسرم محمد بن علي (امام جواد عليه السلام). [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] بحارالانوار 26: 222 ح 48.

[2] مكارم الاخلاق: 92.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

موسم حج، حضور پيدا كرده است، پرسيد كه حج افراد به جاي آورد،ا حج تمتع و كدام برتر است؟

حضرت در جوابش نوشت: حج تمتع به جاي آورد كه فضيلتش بيشتر است. [2] .

همچنين نقل كرده است: از موسي بن قاسم بجلي روايت شده كه گفت: به امام جواد عليه السلام عرض كردم: سرور من! اميدوارم ماه مبارك رمضان را در مدينه منوره، روزه بگيرم.

حضرت فرمود: انشاء الله در آنجا، روزه خواهي گرفت؛ عرض كردم: و اميدوارم دهم شؤال، مدينه را ترك كنيم و خداي متعال زيارت رسول خدا، زيارت خاندان آن حضرت و خصوصا زيارت شما را بار ديگر نصيبم فرمايد و در ضمن، چه بسا به نيابت پدر بزرگوار شما، و به نيابت پدرم، و به نيابتكي از برادرانم، و براي خودم حج بگذارم؛ چه نوع حجي نيت كنم؟ حضرت فرمود: به نيت تمتع بجاي آور؛ عرض كردم: حدود ده سال است كه مقيم مكه ام. حضرت فرمود: حج تمتع بجاي آور. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 4: 292 ح 11.

[2] همان: 292 ح 8.

[3] همان: 314 ح 1.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

حضرت رسيدم و او به من فرمود: امام رضا عليه السلام از دنيا رفته و چهار هزار درهم، به تو بدهكار است؟

عرض كردم: آري؛ پس حضرت سجاده اي كه بر رويش نشسته بود را، بلند كرد كه زير آن دينارهايي بود و آنها را به من داد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 1: 497 ح 11.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

السلام - مي بخشد و او را در جايگاه بلندي كه دارد، قرار مي دهد؛ من فضيلت و برتري او را منكر شوم؟ پناه مي برم به خدا از آنچه به زبان مي آوريد! بلكه من، بنده او مي باشم. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 1: 322 ح 12.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

و به سوي بهشتش سوق ندهد، پشيزي نمي ارزد.

ادب حقيقي و واقعي، ادب شريعت است و بس؛ بنابراين، آن را فرا گيريد تا حقيقتا مؤدب باشيد و هر كس همنشين شاهان گردد و ادب نداشته باشد، بي ادبي او، به هلاكتش مي رساند؛ چه رسد به همنشين شاه شاهان و بزرگ بزرگان! (كه خداي متعال مي باشد). [1] .

كليني گفته است:

علي بن حكم از دعبل بن علي روايت كرده كه او، بر امام رضا عليه السلام داخل شد و حضرت دستور داد هديه اي به او بدهند؛ او هديه را گرفت؛ ولي شكر خدا را به جا نياورد راوي گفت: حضرت به او فرمود: چرا شكر خدا به جا نياوردي؟ دعبل بن علي گفت: بعدها، خدمت امام جواد عليه السلام رسيدم و حضرت دستور داد هديه اي به من بدهند و من گفتم: حمد ستايش، از آن خداست؛ حضرت به من فرمود: ادب فرا گرفته اي. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] ارشاد القلوب: 160.

[2] كافي 1: 496 ح 8.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

دختران امام جواد عليه السلام بوده اند [2] .

و به نقل شيخ مفيد آن حضرت دو پسر و دو دختر داشته كه عبارت بوده اند از: امام علي النقي عليه السلام و موسي مبرقع و فاطمه و امامه [3] ولي آنچه مسلم است امام محمد تقي عليه السلام داراي دختري به نام حكيمه نيز بوده است كه در موقع ولادت با سعادت حضرت حجة ابن الحسن عليهماالسلام در منزل امام حسن عسكري عليه السلام حضور داشته است و چنانچه دختران آن جناب به قول شيخ مفيد منحصر به فاطمه و امامه باشد در اين صورت ممكن است حكيمه لقب يكي از آن دو دختر بوده است.

قبر حكيمه خاتون در شهر سامراء در قبه ي عسكريين در پايين پا متصل به ضريح آن دو امام بوده و ضريح عليحده دارد.

پسر بزرگ حضرت ابي جعفر عليه السلام امام علي النقي است كه شرح حال او نيازمند تأليف جداگانه است [4] .

و اما ابواحمد موسي مبرقع چنان كه نوشته اند تا زمان بلوغ در مدينه بوده و پس از آن به كوفه مهاجرت كرده و در سال 256 هجري در حدود چهل سالگي به قم آمده است و چون در كمال صباحت و ملاحت بود براي محفوظ ماندن از آسيب بدنظران به صورت خود برقع مي انداخت بدين جهت او را موسي مبرقع گويند.

از تاريخ قم نقل شده است كه پس از آمدن موسي به قم اعراب قم كه از اشعريين بوده و در سال 94 از يمن به قم آمده و در آنجا ساكن شده بودند به او پيغام دادند كه از جوار ما بيرون شو! لذا موسي به كاشان رفت و در آنجا

احمد بن عبدالعزيز او را احترام و اكرام نمود و دستور داد كه هر سال هزار مثقال طلا و يك اسب مسرجي به او بدهند.

پس از خروج موسي مبرقع از كوفه دو نفر از رؤساي عرب براي جستجوي او از كوفه بيرون شده و پس از تفحص حال او كه دانستند به سوي قم حركت كرده است به شهر مزبور آمده و مردم قم را به سبب اخراج وي توبيخ و ملامت نمودند و بزرگان اعراب قم را به طلب موسي فرستادند و آنها مجددا موسي مبرقع را با كمال اعزاز و اكرام از كاشان به قم آوردند و از اموال خود براي او منزل و چند سهم از قراء تفريش را خريدند.

پس از مدتي خواهران موسي يعني زينب و ام محمد و ميمونه و همچنين دخترش بريهه به نزد او آمده و در قم سكني گزيدند تا در آنجا وفات يافته و در جوار حضرت معصومه به خاك سپرده شدند و اين زينب در زمان اقامت خود در قم حصير و بوريائي را كه بر بالاي قبر حضرت معصومه عليهاالسلام بود برداشت و به جاي آن قبه اي بنا نهاد.

موسي مبرقع در سال 292 در قم وفات نمود و مقبره اش معروف است و سلسله ي سادات رضوي و تقوي كه در مشهد و قم و شيراز ساكن مي باشند به موسي مبرقع منتهي مي شود [5] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اعلام الوري باب 8.

[2] منتهي الآمال جلد 2 صفحه ي 235.

[3] ارشاد مفيد جلد 2 باب 26.

[4] در صورت عنايت توفيق از جانب خداي تعالي پس از خاتمه تأليف كتاب حاضر به نگارش شرح

حال آن حضرت اقدام خواهد گرديد انشاءالله.

[5] منتخب التواريخ صفحه ي 649.

منبع: حضرت جواد الائمه؛ مؤلف: فضل الله كمپاني ؛ ناشر: مفيد ؛1362ش.

از دوست باشد و چه از دشمن، چه از شخص فرومايه و چه از شخص شريف چنان كه از اميرالمؤمنين عليه السلام روايت شده است كه فرمود:

الحكمة ضالة المؤمن فخذ ضالتك ولو من اهل الشرك.

يعني حكمت گمشده ي مؤمن است پس گمشده ات را بگير ولو از اهل شرك (مشركين) باشد.

و همچنين از ابوذر جمهر حكيم نقل شده كه من از هر چيزي صفت نيك او را دريافتم حتي از سگ و گربه و خوك و كلاغ! گفتند از سگ چه آموختي؟

گفت الفت و وفاي او را كه نسبت با صاحبش دارد!

گفتند از كلاغ چه آموختي؟ گفت شدت احتياط و هوشياري او را!

گفتند از خوك چه صفتي آموختي؟ گفت اين عادت را كه اول سپيده دم براي حوائج خود قيام مي كند!

گفتند از گربه چه آموختي؟ گفت تملق او را موقعي كه چيزي بخواهد! ابوتمام در سال 231 در زمان واثق بالله در شهر موصل وفات نمود [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] منتهي الآمال جلد 2 صفحه ي 240-239.

منبع: حضرت جواد الائمه؛ مؤلف: فضل الله كمپاني ؛ ناشر: مفيد ؛1362ش.

و لا نشأء بعده افقه من يونس بن عبدالرحمن رضي الله تعالي عنه.

يعني: در اسلام مردي كه افقه از سلمان فارسي باشد بوجود نيامده و پس از آن نيز افقه از يونس بن عبدالرحمن پيدا نشده است.

ابن ابي عمير خدمت امام كاظم و رضا و جواد عليهم السلام را درك كرده و تعداد 94 كتاب تصنيف نموده است.

در زمان هارون الرشيد و پسرش مأمون گرفتاري و محنت او بيشتر شد زيرا او را سالها زنداني كردند و براي اينكه امر قضاوت را بپذيرد و اسامي شيعيان را بگويد تازيانه اش زدند و چون او را صد شلاق زدند طاقتش تمام شد و نزديك بود كه نام شيعيان را بگويد ولي ناگاه صداي محمد بن يونس عبدالرحمن را شنيد كه مي گفت: يا محمد بن ابي عمير اذكر موقفك بين يدي الله! يعني اي محمد موقف خود را در پيشگاه خداوند به ياد آر! لذا از ذكر نام آنها خودداري نمود و زياده از صد هزار درهم ضرر مالي به او رسيد و مدت چهار سال در زندان بماند، خواهرش كتابهاي او را جمع كرد و در غرفه اي نهاد و در اثر بارش باران كتب وي از بين رفت و محمد ناچار حديث را از حفظ نقل مي كرد و يا از نسخه هائي كه مردم پيش از تلف شدن كتب او از روي آنها نوشته بودند نقل حديث مي كرد بدين جهت علماي شيعه به روايات مرسله ي او (كه نام همه ي روات ذكر نشده) اعتماد دارند و آنها را مانند روايات مسند (رواياتي كه نام همه روات ذكر شده باشد) مي دانند.

در زمان هارون الرشيد سندي بن شاهك (لعنة الله

عليه) به امر هارون او را به جهت تشيع وي يكصد و بيست چوب زد و سپس زنداني نمود، محمد بن ابي عمير يكصد و بيست و يك هزار درهم داد تا خلاصي يافت و او متمول و صاحب پانصد هزار درهم بود.

شيخ صدوق از علي بن ابراهيم و او از پدرش نقل مي كند كه ابن ابي عمير بزاز بود و از مردي ده هزار درهم طلب داشت چون مال ابن ابي عمير تمام گشت و فقير شد مردي كه مديون او بود خانه ي خود را به ده هزار درهم فروخت و پولش را براي محمد بن ابي عمير آورد و گفت اين طلب تست! محمد پرسيد اين پول را از كجا بدست آورده اي آيا ارثي به تو رسيده يا كسي آن را به تو بخشيده است؟ آن مرد گفت هيچ كدام نبوده بلكه براي اداي دين خود خانه ام را فروخته ام!

ابن ابي عمير گفت از حضرت صادق عليه السلام روايت شده كه: لايخرج الرجل عن مسقط رأسه بالدين يعني مرد را به سبب قرض از خانه اش بيرون نمي كند، پس اين پولها را تو بردار كه من نمي پذيرم با اينكه به يك درهم آن نيز احتياج دارم!

از فضل بن شاذان روايت شده است كه گفت وقتي وارد عراق شدم شخصي را ديدم كه رفيقش را ملامت مي كرد و مي گفت تو صاحب اهل و عيال بوده و نيازمند به كسب و كار هستي و با اين حال سجده ي طولاني بجا مي آوري و من مي ترسم كه در اثر طول سجده چشمهاي تو نابينا شود و از كسب و كار بازماني و از راه نصيحت از اين سخنان زياد مي گفت تا اينكه

رفيقش گفت: واي بر تو چقدر مرا عتاب مي كني اگر بنا بود طول سجده موجب كوري شود بايستي ابن ابي عمير رضي الله عنه نابينا شده باشد زيرا او پس از نماز صبح سر به سجده ي شكر مي گذاشت و وقت زوال سر از سجده برمي داشت!

همچنين شيخ كشي روايت كرده است كه فضل بن شاذان به نزد ابن ابي عمير آمد و او در سجده بود و سجده را بسيار طول داد، چون سر از سجده برداشت حاضرين طول سجده ي او را متذكر شدند، ابن ابي عمير گفت اگر سجود جميل بن دراج را مي ديديد سجود مرا طويل نمي شمرديد و من روزي نزد جميل رفتم و او سجده را بسيار طول داد و چون سر خود را بلند كرد من گفتم چقدر سجده را طول دادي! گفت اگر طول سجده ي معروف بن خربوذ را مي ديدي سجده ي مرا سهل مي شمردي!! [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تتمة المنتهي صفحه ي 217-126-123.

منبع: حضرت جواد الائمه؛ مؤلف: فضل الله كمپاني ؛ ناشر: مفيد ؛1362ش.

كه گفت روزي با صفوان بن يحيي و محمد بن ثنان و عبدالله بن مغيره (يا عبدالله بن جندب) خدمت حضرت رضا عليه السلام رفتيم و پس از ساعتي كه نشسته بوديم (به قصد خروج از حضور امام) برخاستيم حضرت رضا عليه السلام در ميان اين چند نفر به من فرمود بنشين! من به فرمان آن جناب نشستم و او نيز با من مشغول مذاكره شد و من از آن بزرگوار سئوالاتي مي كردم و او نيز پاسخ مي فرمود تا مقدار زيادي از شب سپري شد. چون خواستم به منزل خود مراجعت كنم امام فرمود مي روي يا اينجا مي خوابي؟

عرض كردم هر گونه دستور فرمائيد، اگر بفرمائيد برو مي روم و اگر بفرمائيد باش، اينجا در خدمت شما هستم.

حضرت فرمود كه اينجا به خواب چون كه دير وقت شده و مردم درهاي خانه هايشان را بسته و خوابيده اند آنگاه برخاستند و داخل حرم شدند.

پس از آنكه امام داخل حرم خود شدند من سجده ي شكر بجا آوردم و در سجده گفتم سپاس خداي را كه حجت خود و وارث علوم انبياء را در ميان تمام برادران ديني من با من مأنوس گردانيد (از اين افتخاري كه نصيب من شده بود برخود مي باليدم) و هنوز در سجده بودم كه آن حضرت آمدند و به پاي مبارك خود مرا متنبه ساختند، پس من برخاستم و امام رضا عليه السلام دست مرا گرفته و ماليدند و به من فرمودند اي احمد! بدان كه حضرت اميرالمؤمنين صلوات الله عليه به عيادت صعصعة بن صوحان رفت و موقعي كه از بالين او برخاست بدو فرمود اي صعصعة زنهار بر برادران ديني خود افتخار نكني به

عيادتي كه من از تو كردم و از خدا بترس و با حذر باش (يعني تو نيز به سبب خوابيدن در اينجا مبادا به برادرانت فخر كني) آنگاه به حرم خويش مراجعت فرمود!

بزنطي هشت ماه پس از وفات حسن بن علي بن فضال در سال 221 وفات نمود [1] .

و از روات و اصحاب ديگر آن حضرت ايوب بن نوح كوفي و جعفر بن محمد بن يونس و حسين بن مسلم بن الحسن و صفوان بن يحيي و مختار بن زياد بصري و محمد بن الحسين كوفي و نوح بن شعيب بغدادي و احمد بن ابراهيم مراغي و علي بن بلال و محمد بن الحسن بصري است [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] مجالس المؤمنين جلد 1 صفحه ي 416-415.

[2] اعيان الشيعه جلد 4 ق 2 صفحه ي 169.

منبع: حضرت جواد الائمه؛ مؤلف: فضل الله كمپاني ؛ ناشر: مفيد ؛1362ش.

من نزد امام رضا عليه السلام بودم خواستم برگردم، امام فرمودند: باش من در پيش امام ماندم، سپس امام به كنيزشان فرمودند: لحاف و رختخواب مرا بياور و براي احمد در آن اطاق جا بينداز، وقتي كه وارد خانه شدم احساس غروري به من دست داد و از ذهنم گذشت مثل مني در خانه ي ولي الله و بر رختخواب او؟!!

آن گاه امام مرا صدا زد و فرمود:

علي عليه السلام از صعصعة بن صوحان عيادت فرمود، پس از عيادت فرمود: اي صعصعه عيادت مرا از خودت بر قوم خويش فخر قرار مده، براي خدا تواضع كن تا بلند مرتبه ات نمايد.[2] .

بدين ترتيب امام بصورت غير مستقيم به اين صحابي خويش درسي فراموش نشدني داد و او را به راه نيل به مراتب عاليه رهنمون ساخت.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] رجال كشي ص 558.

[2] معجم رجال حضرت آيت الله العظمي خوئي ج 2، ص 234.

منبع: زندگاني امام جواد؛ مؤلف: حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)

نمي رساند. بدين جهت در جاي خود ماندم و فرار نكردم».

«فأعجبه كلامه و حسن صورته فقال له: ما اسمك و اسم أبيك؟..»

«مأمون از سخنان محكم و منطقي كودك و همچنين قيافه ي جذاب و گيراي او تعجب كرد و پرسيد اسم شما و اسم پدرت چيست؟».

فرمود: «محمد بن علي الرضا» هستم «مأمون» نسبت به پدر او از خداوند طلب رحمت كرد و راه خود را در پيش گرفت.

چون به صحرا رسيد، نظرش به دراجي افتاد بازي از پي آن رها كرد آن باز مدتي ناپديد شد چون از هوا برگشت ماهي كوچكي در منقار داشت كه هنوز نيمه رمقي در آن بود مأمون از مشاهده آن حال در شگفت شد و آن ماهي را در دست گرفت و برگشت چون به همان موضع كه هنگام رفتن حضرت جواد عليه السلام در آنجا بود، رسيد باز ديد كه كودكان فرار كردند ولي او همچنان در جاي خود ايستاد وقتي خليفه نزديك شد گفت: اي محمد اين چيست كه در دست من است؟ حضرت فرمود: اي اميرالمؤمنين خداوند با قدرت خود در دريا ماهيان ريزي آفريده بازهاي پادشاهان و خلفا آن را شكاي مي كنند و پادشاهان آن را در كف مي گيرند سلاله ي نبوت را با آن امتحان مي نمايند. مأمون از مشاهده ي اين وضع تعجبش افزون شد و گفت: حقا كه تو فرزند امام رضا هستي؟ يعني از فرزند آن بزرگوار اين عجائب و اسرار بعيد نيست.

«و أخذه معه و أحسن إليه و بالغ في إكرامه، فلم يزل مشفقا به لما ظهر له بعد ذلك من فضله و علمه و كمال عظمته و ظهور برهانه مع

صغر سنه عزم علي تزويجه بابنته «ام الفضل».

«و او را طلبيد و مورد اعزاز و اكرام بسيار قرار داد و پيوسته به خاطر فضل و علم و كمالي كه با وجود كمي سنش از او ظاهر مي شد، به او مهرباني مي كرد سرانجام تصميم گرفت دختر خود «ام الفضل» را به عقد او درآورد».

«بني عباس» از شنيدن اين قضيه به فغان آمدند زيرا ترسيدند كه كار حضرت جواد بدان جا بكشد كه كار پدرش حضرت رضا عليه السلام كشيده بود از اين رو دسته جمعي نزد مأمون آمده و گفتند: اي اميرالمؤمنين تو را به خدا سوگند مي دهيم كه از تصميم خود درباره ي تزويج ابن الرضا عليه السلام خودداري كني؟

«فلما ذكر لهم انه إنما اختاره لتميزه علي كافة أهل الفضل علما و معرفة و حلما مع صغر سنه فنازعوا في اتصاف محمد بذلك».

«چون مأمون به آنها گفت كه محمد بن علي را به خاطر برتري در علم و دانش و حلم بر همه ي دانشمندان زمان در حالي كه كودكي بيش نيست براي دامادي خود برگزيده است. عباسيان اين بار در اتصاف محمد عليه السلام با اين اوصاف مخالفت كردند».

رأي همه آنان بر اين قرار گرفت كه از «يحيي بن أكثم» - كه قاضي بزرگ آن زمان بود - بخواهند تا حضرت محمد بن علي عليه السلام را طوري سؤال پيچ كند كه از پاسخ سؤالات وي باز ماند».

براي اين كار وعده ي اموال نفيس و نويدهاي فراواني به او دادند آنگاه به همراه «ابن أكثم» به نزد مأمون بازگشتند. مأمون دستور داد براي حضرت جواد عليه السلام تشكي پهن كنند و دوبالش روي آن بگذارند امام جواد عليه السلام

در آن مجلس حاضر شد و در جايگاه خود نشست ديگران هر يك در جاي خود نشستند و «يحيي بن أكثم» نيز پيش روي آن حضرت نشست.

«فسأله يحيي مسائل أجابه عنها بأحسن جواب و أوضحه فقال له الخليفة: أحسنت أباجعفر فإن أردت أن تسأل يحيي و لو مسألة واحدة..».

«يحيي از او مسائلي پرسيد و امام به سؤالات وي به احسن وجه پاسخ داد و مسأله را روشن نمود و خليفه زبان به تحسين وي گشود و گفت: آفرين بر تو اي ابوجعفر. و اگر بخواهي تو هم مي تواني از «يحيي» مسأله اي بپرسي؟»

«فقال له: ما تقول في رجل نظر إلي امرأة أول النهار حراما ثم حلت له ارتفاعه ثم حرمت عليه عنه الظهر ثم حلت له عند العصر ثم حرمت عليه المغرب ثم حلت له العشاء ثم حرمت عليه نصف الليل ثم حلت له الفجر، فقال يحيي لا أدري».

«حضرت فرمود: چه مي گوئي درباره ي مردي كه زني را در او روز نگاه كند كه بر او حرام بود و چون روز بلند شد، بر او حلال گرديد. چون ظهر شد حرام گرديد چون عصر شد حلال گرديد چون آفتاب غروب كرد حرام گشت چون وقت عشا رسيد حلال شد چون نصف شب شد حرام گشت چون سپيده صبح دميد بر او حلال شد بگو اين چگونه زني است و براي چه حلال و براي چه حرام مي شود؟! «يحيي» گفت: نمي دانم».

فرمود:

«اين زني است كه كنيز مردي بوده و بامداد مرد بيگانه اي او را نگاه كرد چنين نگاهي بر آن مرد حرام بود و چون روز بالا آمد و او را از مولايش

خريد، بر او حلال شد و چون ظهر شد آزادش كرد، با آزاد شدن حرام شد و بعدا او را براي خود عقد كرد و بدين ترتيب براي او حلال شد چون غروب شد ظهار كرد بر او حرام شد و چون هنگام عشا شد، كفاره ظهار را داد و بر او حلال شد و چون نيمه شب شد به يك طلاق او را طلاق داد پس حرام شد و چون سپيده زد، رجوع كرد پس بر او حلال شد».

«مأمون» به حاضران مجلس كه اغلب از عباسيان بودند، رو كرد و گفت: آيا دانستيد آنچه را كه نمي پذيرفتيد؟ سپس در همان مجلس دختر خود «ام الفضل» را به عقد ازدواج حضرت جواد عليه السلام درآورد... [1] .

به گفته ي «ابن حجر هيثمي»: «مأمون او را به دامادي خود انتخاب كرد، زيرا با وجود كمي سن، از نظر علم و آگاهي و حلم بر همه ي دانشمندان برتري داشت» [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الصواعق المحرقة، ص 204.

[2] همان كتاب، ص 205.

منبع: امامان اهل بيت در گفتار اهل سنت؛ داود الهامي؛ مكتب اسلامي چاپ اول پاييز 1377.

او تصريح و اشاره شد چنانكه جماعتي در ثقات عدول به آن خبر داده اند و اين چنان است كه ما آن را از نصوص منقوله و تصريحات مرويه و اشارات خاصه و تلويحات صريحه در امامت آن جناب به اصغر سن مباركش ذكر كرديم.

ابن صباغ مالكي نيز در فصول المهمه خود مي نويسد ابي جعفر محمد الجواد بن علي الرضا عليه السلام نهمين امام است و از تاريخ ولادت و وفات و نسب و لقب آن حضرت مطالبي نوشته كه پيش از اين به بعضي از آن اشاره شده و نيز ابن صباغ از شيخ كمال الدين بن طلحه شافعي در مناقب امام جواد عليه السلام اين مطالب را مي نويسد: اما مناقب ابي جعفر محمد الجواد كسيرا در خور آن نيست كه بتواند در اطراف آن چنانكه بايست بياني كند و يا روزگاري را از عمر خود صرف آن نموده و به جائي برسد اين امام ناكام اگرچه روزگار به او مجالي نداد و دوره ي زندگاني حضرتش ادامه و دوامي نيافت و مقدرات الهي به قلت بقاي او در دنيا جاري شده بود و زيست و دوام او در دار دنيا از ساير ائمه كمتر شده و ايام و ليالي عمر وي كوتاهتر بود به او وجود اين خداي متعال او را به انوار مقدسه خودش تخصيص داده در مطالع تعظيم او را جلوه و جلال بخشيده و اخبار و آثار او در معارج و مدارج تفضيل و تكريم برقرار و پايدار است

آيا چه گوئيم ما در جلالت و مقام امام جواد و فضيلت و كمال و عظمت و جلال او، حضرتش در ميان طبقات ائمه سنش كمتر از همه

و قدر و شانش اعظم است او در اندك مدتي از عمر شريفش كراماتي بسيار و معجزاتي بي شمار از خود نشان داده و معارج فضيلت و كمال را طي كرده از رشحات و تراوش دانش و بينش خود اثرها گذاشته و از نفحات و ريزش فضل و كمالش بي اندازه حساب و شمار فيوضاتي به عالم علم نثار فرموده چه بسا مجالس و محافلي كه متكلم به احكام گرديده و از مسائل حلال و حرام را بيان نموده و زبان دشمنان و خصم بد فرجام را به منطق فصيح و گفتار مليح خود الكن و كليل كرده و چه بسيار انجمن و محفلي كه در صدر جلساء و راس خطبا و بلغاء قرار گرفته و در برابر خود تمامي فصحا و بلغا و علما و حكما را تحت الشعاع گذارده و مانند يحيي بن اكثم قاضي زبردست و تواناي عصر را به عجز و فتور خود اعتراف داده حبذا بر اين عظمت و كبريا هزاران هزار تحسين و آفرين بر اين بيان شيوا و گفتار متين و دلربا و اين عزت و جلال و شوكت و جبروت اينك ما در اين كتاب خود بعون الله و حسن تابيده بعضي از آن مقالات و محاورات و مناظره و مباحثات را كه با زعماي اهل علم و رؤساي اهل حل و عقد از اهل خلاف نموده و از محامد صفات و حسن ذات و استعداد و جلالت شان و نبالت مقام و علوم درجات حضرتش با تاثير كلام در دربار آن بزرگوار كه توجه مأمون را به جانب او جلب نموده و عاطفه او را به طرف جنابش

متوجه كرده تا اينكه به مقر سلطنت و مركز دولت خود برگشته و دختر خود را به تزويج حضرتش درآورده و به دامادي و مصاهرت او افتخار نموده تا حدي با خامه نارسا و قلم ناتوان و انديشه قاصر خود به مورد تحرير و بيان مي گذاريم (ان شاءالله)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: سرور الفؤاد يا زندگاني حضرت امام جواد محمد بن علي التقي؛ ابوالقاسم سحاب؛ دارالكتب اسلاميه.

سوگند، اين كودك پاك و منزه از هر نوع رجس و آلودگي است، او از خانواده اي پاك و تكامل يافته است، او در تمام مراحل انتقال در ارحام، نيز پاك و منزه قرار گرفته است.

به خدا سوگند، او از ذريه ي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و از فرزندان اميرالمؤمنين، علي بن ابي طالب عليه السلام مي باشد.

برويد و به خداوند سبحان پناه ببريد؛ و از چنين افكار و دسيسه هاي نابخردانه، توبه نمائيد و در نسب او هيچ گونه شك و ترديد نداشته باشيد.

امام محمد جواد عليه السلام در تمام اين حالات و لحظه ها، حمد و ثناي خداوند متعال را بر زبان جاري مي نمود.

پس از آن كه سخن قيافه شناسان پايان يافت، حضرت لب به سخن گشود و ضمن خطبه اي طولاني - كه همه ي افراد را كه از اقشار مختلف بودند، به تعجب و حيرت واداشت - اظهار نمود:

شكر و سپاس خداي را، كه را از برگزيدگان نور خودش قرار داد؛ و از بين نيكان، ما را انتخاب نمود؛ و نيز ما را از امانت داران خويش به حساب آورد و حجت و راهنماي بندگانش قرار داد و....

بعد از آن فرمود: اي جمعيت حاضر! همانا من محمد جواد، پسر علي رضا، فرزند موسي كاظم، فرزند جعفر صادق، فرزند محمد باقر، فرزند علي زين العابدين، فرزند حسين شهيد، فرزند اميرالمؤمنين علي مرتضي و فاطمه ي زهراء دختر محمد مصطفي صلي الله عليه و آله و سلم هستم.

آن گاه افزود: مرا به افراد قيافه شناس عرضه مي دارند؟!

به خداوند يكتا سوگند، من نسبت به نسبت هاي همه ي مردم از خودشان و از ديگران آشناترم،

من به تمام اسرار دروني و علني اشخاص كاملا آگاه هستم.

و در ادامه، بعد از بيان مطالبي بسيار مهم، اظهار داشت: چنانچه دولت هاي كفر و افراد دنياپرست نمي بودند و بر عليه ما و ديگر مؤمنين شورش نمي كردند، مطالبي را اظهار مي نمودم كه تمام اشخاص در حيرت و تعجب قرار گيرند.

و سپس دست مباركش خود را بر دهان خويش نهاد و آخرين سخنش چنين بود:

اي محمد! خاموش باش همچنان كه پدرانت خاموش گشتند و صبر و شكيبائي را پيشه ي خود قرار بده؛ و در اظهار حقايق همانند پيامبران اولوالعزم عجله منما، همانا كه مخالفين جزاي گفتار و اعمالشان را خواهند ديد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] هداية الكبري حضيني: ص 296، حيلة الأبرار: ج 4، ص 534، ح 2.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

را با دست مبارك خود گرفته است و بدون آن كه آن را در آتش نهاده باشند - همانند قطعه اي كش و لاستيك يا فنر - از دو سمت مي كشد و پاره نمي شود. [1] .

- همچنين آورده اند:

عبدالله بن محمد - كه يكي از راويان حديث است - گويد:

روزي همراه عمارة بن زيد بودم، او ضمن صحبت هائي، حكايت عجيبي را برايم بيان كرد، گفت: روزي امام محمد جواد عليه السلام را در حالي كه يك سيني بزرگ گرد - مجمعه - جلويش نهاده بود، ديدم؛ پس از ساعتي به من خطاب كرد و فرمود: اي عماره! آيا مايل هستي كه به وسيله ي اين سيني - فلزي - يك كار عجيب و حيرت انگيز را مشاهده كني؟

عرضه داشتم: بلي، ميل و علاقه دارم.

پس ناگهان حضرت دست مبارك خود را بر آن سيني نهاد و سيني به شكل مايع درآمد؛ سپس آن ها را جمع نمود و در طشت و قدحي كه كنارش بود، ريخت؛ و بعد از آن دست خود را روي آن مايع كشيد و به صورت همان سيني اول درآمد.

و امام عليه السلام در پايان فرمود: امام يك چنين قدرتي را دارد - كه در همه چيز مي تواند با اراده ي الهي تصرف كند و تغيير و دگرگوني ايجاد نمايد. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] مدينة المعاجز: ج 7، ص 322، ح 2359، نوادر المعجزات: ص 181، ح 7، اثبات الهداة: ج 3، ص 345، ح 63.

[2] اثبات الهداة: 3، ص 346، ح 66، مدينة المعاجز: ج 7، ص 324، ح 2362، بحارالأنوار: ج 50، ص 59، دلائل الامامة: ص 400، ح

357.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

به عنوان وسيله ي ياد كردن او خلق كرده، و خدا بود و نام و يادي نبود و آنچه ياد مي شود همان خداوند جاودانه اي است كه همواره بوده است.

و اسماء و صفات الهي مخلوق اويند، و معاني آنها و مقصود آنها خدايي است كه اختلاف و همبستگي در او جاي ندارد، چرا كه اختلاف و همبستگي در اموري صدق مي كند كه مركب و داراي اجزاء باشد، از اين رو نمي توان گفت : خداوند همبستگي پيدا كرده است، و نه اينكه خدا كم و زياد است، و لكن خداوند در ذاتش قديم و ازلي است، و هر چيزي كه بيش از يكي باشد مركب است و خداوند يگانه اي كه تركيب در او نيست، و توهم كمي و زيادي در او جاي ندارد و هر مركبي از توهم شده اي به كمي و زيادي مخلوق اوست، و راهنمائي است بر آنكه خالق و آفريدگاري دارد.

پس در اين سخنت : خداوند قادر است، و در حقيقت خبر مي دهي كه هيچ چيز او را ناتوان نمي كند، و با اين كلمه عجز را از خدا دور ساخته و عجز را در ماوراء او قرار دادي، و همچنين در اين سخنت : خداوند داناست، با اين سخن جهل را از او زدودي، و جهل را غير او دانستي، و هرگاه خداوند اشياء را فاني ساخت صورت و حروف و كلمات را نيز فاني ساخته است، و همواره و جاودانه و دانا بوده است.

آن مرد گفت : پس چگونه پروردگارمان را شنوا ناميديم؟ فرمود : زيرا هرچه را گوشها مي يابند از ديد او مخفي نمي باشد، او را به گوشي كه در

سر قرار دارد توصيف نمي كنيم، و همچنين خداوند را بينا مي ناميم زيرا آنچه ديدگان درك مي كنند از ديد او مخفي و پنهان نمي باشد، رنگ باشد يا شخصي يا غير اينها، و او را به ديدگان كه در سر قرار داشته و مي بيند توصيف نكرده ايم.

و همچنين او را دقيق و باريك بين ناميديم، چرا كه به اشياء كوچك همچون پشه و پنهانتر از آن و مولكولهاي بدنشان آگاه است، و نيز به غريزه و شهوات آنان براي توليد نسل و توجه به آن، و جايگزيني گروهي از آنان در جايگاه ديگران، و انتقال غذا و آب به فرزندانشان در كوهها و بيابانها و دشتها و بيشه ها آگاه است، از اين رو دانستيم آفريدگار آن باريك بين است و چگونگي ندارد، و چگونگي داشتن براي آفريده شده اي است كه آن گونه خلق كرده است.

و همچنين پروردگارمان را نيرومند و توانا مي ناميم، منظور قدرت جسماني كه از مخلوقها ديده ايم نمي باشد، و اگر نيروي او توانائي گرفتن كه در مخلوقين است باشد تشبيه در خداوند صورت گرفته و احتمال زياد از مخلوقين در او مي رود و آنچه احتمال زياد دارد ناقص باشد، و آنچه ناقص باشد قديم و ازلي نيست و هرچه قديم نباشد عاجز و ناتوان است.

پس پروردگار بزرگ ما شبيه نداشته و ضد و همانندي ندارد و كيفيتي براي او نبوده و نهايتي ندارد و ديدگاني بر او واقع نمي گردد، و بر قلوب حرام است كه او را به چيزي شبيه كنند، و بر اوهام كه او را محدود سازند، و بر جانها كه او را تكون و وجود بخشند، برتر و بزرگوارتر از آن است

كه داراي وسايل مخلوقاتش بوده و نامهاي آفريده هايش بر او صدق نمايد و از همه ي اين امور بسيار والاتر است.

كلامه في أسماء الله تعالي و صفاته

روي ابوهاشم الجعفري قال : كنت عند ابي جعفر الثاني عليه السلام فساله رجل فقال : اخبرني عن الرب تبارك و تعالي له اسماء و صفات في كتابه؟ و اسماؤه هي هو؟

فقال ابوجعفر عليه السلام : ان لهذا الكلام وجهين : ان كنت تقول : هي هو، اي انه ذو عدد و كثرة فتعالي الله عن ذلك، و ان كنت تقول : هذه الصفات و الاسماء لم تزل، فان، «لم تزل» محتمل معنيين : فان قلت : لم تزل عنده في علمه و هو مستحقها فنعم، و ان كنت تقول : لم يزل تصويرها و هجاؤها و تقطيع حروفها، فمعاذ الله ان يكون معه غيره، بل كان الله و لا خلق ثم خلقها وسيلة بينه و بين خلقه يتضرعون بها اليه و يعبدونه، و هي ذكره و كان الله و لا ذكر، و المذكور بالذكر هو الله القديم الذي لم يزل.

و الاسماء و الصفات مخلوقات، و المعاني و المعني بها هو الله الذي لا يليق به الاختلاف و لا الائتلاف، و انما يختلف و يأتلف المتجزي ء، فلا يقال : الله موتلف، و لا الله قليل و لا كثير، ولكنه القديم في ذاته، لان ما سوي الواحد متجزي ء، والله واحد لا متجزي ء و لا متوهم بالقلة و الكثرة، و كل متجزي ء او متوهم بالقلة و الكثرة فهو مخلوق دال علي خالق له.

فقولك : ان الله قدير، خبرت انه لا يعجزه، فنفيت بالكلمة العجز و جعلت العجز سواه، و كذلك

قولك : عالم، انما نفيت بالكلمة الجهل و جعلت الجهل سواه، و اذا افني الله الاشياء افني الصورة و الهجاء و التقطيع، و لا يزال من لم يزل عالما.

فقال الرجل : فكيف سمينا ربنا سميعا؟ فقال : لانه لا يخفي عليه ما يدرك بالاسماع و لم نصفه بالسمع المعقول في الراس، و كذلك سميناه بصيرا، لانه لا يخفي عليه ما يدرك بالابصار، من لون او شخص او غير ذلك، و لم نصفه ببصر لحظة العين.

و كذلك سميناه لطيفا، لعلمه بالشي ء اللطيف مثل البعوضة، و اخفي من ذلك، و موضع النشوء منها، و العقل و الشهوة للسفاد و الحدب علي نسلها، و اقام بعضها علي بعض، و نقلها الطعام و الشراب الي اولادها في الجبال و المفاوز، و الاودية و القفار، فعلمنا ان خالقها لطيف بلا كيف، و انما الكيفية للمخلوق المكيف.

و كذلك سمينا ربنا قويا، لا بقوة البطش المعروف من المخلوق، ولو كانت قوته قوة البطش المعروف من المخلوق لوقع التشبيه و لاحتمل الزيادة، و ما احتمل الزيادة احتمل النقصان، و ما كان ناقصا كان غير قديم، و ما كان غير قديم كان عاجزا.

فربنا تبارك و تعالي لا شبه له و لا ضد، و لا ند و لا كيف، و لا نهاية و لا تبصار بصر، و محرم علي القلوب ان تمثله، و علي الاوهام ان تحده، و علي الضمائر ان تكونه، و جل و عز عن اداة خلقه و سمات بريته، و تعالي عن ذلك علوا كبيرا.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: صحيفه امام جواد؛ جواد قيومي اصفهاني؛ دفتر انتشارات اسلامي چاپ اول 1381.

گويا عامل بر آن كار نبوده و هر كه موفق به انجام كاري نشود اما از آن خشنود باشد همانند كسي است كه عامل به آن بوده است.

قوله في أن الاعمال بالنيات

من شهد امرا فكرهه كان كمن غاب عنه، و من غاب عن امر فرضيه كان كمن شهده.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: صحيفه امام جواد؛ جواد قيومي اصفهاني؛ دفتر انتشارات اسلامي چاپ اول 1381.

او (امام جواد عليه السلام) جگر گوشه ي رسول خداست. روزي من نشسته بودم كنيزي وارد شد و سلام كرد.

گفتم تو كيستي؟

گفت: من كنيزي از فرزندان عمار بن ياسر هستم و همسر ابي جعفر محمد بن علي عليهماالسلام همسر شما مي باشم. پس به من مقداري حسد داخل شد كه قادر به تحمل آن نبودم و تصميم گرفتم خارج شوم و سر به بيابان بگذارم و نزديك بود كه شيطان مرا به بدي بر آن كنيز وادار نمايد، پس خشم خود را فرو بردم و به او كمك كردم و لباس پوشانيدم پس زمانيكه از پيش من رفت نتوانستم بر خود مسلط شوم برخاستم و به پيش پدرم رفتم و موضوع را به او خبر دادم در حاليكه او مست لايعقل بود، پس گفت: اي غلام براي من شمشيري بياور پس غلام شمشير را آورد و او بر اسب سوار شد و گفت به خدا سوگند او (امام جواد عليه السلام) را قطعه قطعه مي كنم. من زمانيكه اين وضعيت را مشاهده كردم، گفتم: انا لله و انا اليه راجعون با خود و شوهرم چه كردم؟! و به صورتم سيلي مي زدم پس پدرم بر محضر او (امام جواد عليه السلام) داخل شد و همواره او را با شمشير مي زد تا قطعه قطعه كرد. سپس خارج شد و من دوان دوان پشت سر او بيرون آمدم و از اندوه و بيقراري شب را نخوابيدم.

صبح شد و من پيش پدرم رفتم و گفتم مي داني ديشب چه كردي؟ گفت: چه كردم؟ گفتم ابن الرضا عليه السلام را كشتي. چشمهايش اشك آلود شد

و بيهوش گرديد زمانيكه به هوش آمد گفت واي بر تو چه مي گويي؟!

گفتم: بله به خدا سوگند پدر بر او وارد شدي و همواره وي را با شمشير مي زدي تا قطعه قطعه كردي پس از اين خبر به شدت مضطرب و نگران شد.

پس گفت: ياسر خادم را به نزد من بياوريد.

پس زمانيكه آوردند به ياسر خادم گفت: اين (ام فضل) چه مي گويد:

ياسر گفت: اي اميرالمؤمنين راست مي گويد.

پس پدرم با دستش به سينه و صورتش مي زد و مي گفت: انا لله و انا اليه راجعون هلاك شديم، به خدا نابود شديم، و تا ابد رسوا شديم.

واي بر تو برو و ببين ماجرا از چه قرار است و سريعا به من خبر بياور كه نزديك است جانم از بدنم خارج شود.

پس ياسر خارج شد و من بر گونه و صورتم مي زدم پس خيلي زود برگشت و گفت مژده بده اميرالمؤمنين:

مأمون گفت: هر چه بخواهي مژدگاني مي دهم - چه ديدي؟ - گفت بر او وارد شدم ديدم نشسته و پيراهني دارد كه دست و پاي ايشان را پوشانده به او سلام كردم و گفتم اي فرزند پيامبر دوست دارم اين پيراهنت را به من هبه نمائي در آن نماز بخوانم و بوسيله ي آن متبرك شوم؛ من مي خواستم به بدن او نگاه كنم كه آيا در آن زخم يا اثر شمشير هست.

پس فرمود: من تو را با بهتر از آن مي پوشانم. گفتم: غير از اين نمي خواهم پس حضرت آن را كند پس بدن ايشان را نگاه كردم اثر شمشير

نبود پس مأمون به شدت گريست و گفت: بعد از اين چيزي نماند اين عبرت براي اولين و آخرين است.

سپس مأمون گفت: اي ياسر اما سوار شدنم براي رفتنم به سوي او و وارد شدنم بر او يادم هست، ولي از خارج شدنم از محضر ايشان و آنچه با ايشان كردم چيزي به يادم نمي آيد و يادم نيست كه چطور به مجلسم برگشتم و رفتن و برگشتنم چگونه بود خداود لعنت كند اين دختر را لعنتي سخت.

به نزد او (ام فضل) برو و به او بگو پدرت مي گويد: اگر بعد از اين بيائي و از امام جواد عليه السلام شكايت كني يا بدون اجازه ي ايشان از منزل خارج شوي از طرف او از تو انتقام مي گيرم.

سپس به نزد امام جواد عليه السلام برو و از طرف من سلام برسان و براي ايشان بيست هزار دينار ببر و اسبي را كه ديشب به آن سوار بودم به او بده و به هاشمي ها و امرا دستور بده كه نزد او روند و سلام كنند.

ياسر گويد: به نزد هاشمي ها و امرا رفتم و اين موضوع را به آنان اعلام كردم و مال و اسب را برداشته و به سوي امام جواد عليه السلام رفتم و به محضر ايشان وارد شدم و سلام مأمون را ابلاغ كردم و بيست هزار دينار را در برابر ايشان گذاشتم و اسب را به ايشان عرضه كردم آن حضرت مدتي به اسب نگاه كرد و تبسم فرمود و سپس فرمود: اي ياسر آيا عهد بين من و او چنين بود؟!

پس عرض كردم: اي

مولاي من عتاب را كنار گذار، به خدا و حق جدت محمد صلي الله عليه و آله و سلم سوگند كه مأمون از كارش هيچ نفهميده و نمي دانست كه در كدام زمين خداست و هر آينه نذر كرده و سوگند خورده كه هرگز مست نشود و اين مطلب را شما به روي او نياور و او را به خاطر آنچه از او سرزده عتاب مكن.

امام فرمود: عزم من هم چنين بود.

عرض كردم: عده اي از بني هاشم و امرا در برابر در منتظر هستند، مأمون آنها را فرستاده تا بر شما سلام كنند و وقتي كه سوار مي شوي به نزد وي بروي شما را همراهي نمايند و در ركابتان باشند.

امام فرمود: بني هاشم و امرا را وارد كن مگر عبدالرحمن بن حسن. و حمزة بن حسب پس خارج شدم و آن ها را وارد كردم سلام كردند پس امام لباس خواست و پوشيد و برخاست و سوار شد و بني هاشم و امرا همراه او بودند تا به نزد مأمون آمد.

پس زمانيكه مأمون او را ديد برخاست و به سوي او رفت و او را به سينه اش چسباند و به او خوشامد گفت و اجازه نداد كسي وارد شود و همينطور با او سخن مي گفت.

وقتي اين موضوع تمام شد. امام جواد عليه السلام فرمودند: اي اميرالمؤمنين مأمون جواب داد: لبيك و سعديك.

امام فرمود: نصيحتي بر تو دارم آنرا بپذير.

مأمون گفت: سپاسگزارم و از شما تشكر مي كنم آن نصيحت چيست؟

امام فرمود: شبانه از منزل خارج مشو كه از اين مردم منكوس واژگون شده

بر شما ايمن نيستم، در نزد من حرزي است كه با آن خود را حفظ كنم و از شرور و بلاها و ناخوشايندها و آفتها و عاهات در امان باش همانطور كه ديشب خدا مرا از تو نجات داد و اگر با آن حرز لشكريان روم يا بيش از آن را ملاقات نمايي يا اهل زمين بر عليه تو و براي شكست دادن به تو اجتماع نمايند با قدرت و جبروت الهي هيچ كاري نمي توانند بكنند و همينطور شياطين جن و انس.

اگر دوست ميداري بفرستم تا از جميع آنچه گفتم و هرآنچه كه از آن مي ترسي در امان باشي، اين حرز بيش از حد مجرب است.

مأمون گفت: آنرا با خط خودت بنويس و برايم بفرست تا بازداشته شوم از آنچه ذكر كردي.

امام فرمود: از روي محبت و بزرگواري آنرا مي فرستم.

سپس مأمون گفت: عمويت به قربانت از آنچه از من سر زد درگذر و مرا ببخش.

امام فرمود: چيزي نبود، چيزي جز خير نبود.

پس مأمون گفت: به خدا سوگند با خراج شرق و غرب به سوي خداوند تقرب مي جويم و فردا كه صبح مي شود آنچه را مالك شده ام براي كفاره ي آنچه گذشت، انفاق مي كنم.

سپس مأمون گفت: اي غلام آب و غذا بياوريد و بني هاشم را وارد كن. پس بني هاشم داخل شدند و با مأمون غذا خوردند و به تناسب منزلت هر كدام از آنان، امر كرد خلعت و جايزه دهند.

سپس به ابي جعفر عليه السلام گفت: در پناه خداوند برگرد و فردا آن حرز را براي من بفرست.

پس

امام عليه السلام برخاست و سوار شد و مأمون دستور داد امرا همراه او سوار شوند تا منزلش ببرند.

ياسر گويد: زمانيكه امام جواد عليه السلام صبح كرد كسي را به دنبال من فرستاد و مرا خواند و پوست آهوي نازكي از من خواست و سپس با خط خود آن حرز معروف را نوشت و فرمود: ياسر! آنرا در بازويش ببندد وضوي كاملي بگيرد و چهار ركعت نماز بخواند در هر ركعت فاتحة الكتاب و هفت مرتبه آية الكرسي [1] و هفت مرتبه آيه شهدالله [2] و هفت مرتبه والشمس و هفت مرتبه والليل و هفت مرتبه قل هوالله احد و سپس آنرا به بازوي راستش ببندد با حول الهي و قوت او در هنگام بلايا از هر چيزي كه مي ترسد و دوري مي كند سالم مي ماند[3] .

ناگفته نماند كه برخي در اين خبر تشكيك كرده اند، ليكن مرحوم علامه مجلسي مي فرمايند: به صرف استبعاد نمي توان همچون خبري كه مكررا نقل شده را منع نمائيم.

از بس كه كريمي و جوادي

بر دشمن خويش حرز دادي

رفع يك شبهه:

شايد به ذهن خواننده ي محترم بيايد كه چرا حضرت جواد عليه السلام به فردي چون مأمون ستمگر حرز مي دهند؟ بايد توجه داشت كه در اعمال حضرات معصومين عليهم السلام آنچه ملاك هست منافع اسلام و مسلمين بوده و هست و با توجه به شرايط زمان و مكان و ملاحظه ي نسبيت بين خلفا در تاريخ اسلام به اتخاذ مواضع شاهديم روزي علي عليه السلام مشاورت خلفا را قبول مي كند و روزي حضرت جواد عليه السلام حرز مي دهد و اينها

به معناي تأييد اين خلفا نمي باشد.

حرز حضرت جواد عليه السلام:

بسم الله الرحمن الرحيم، لاحول ولاقوة الابالله العلي العظيم، اللهم رب الملائكة والروح و النبيين و المرسلين و قاهر من في السموات و الارضين و خالق كل شيء ومالكه، كف عني بأس اعدائنا و من اراد بنا سؤا من الجن و الانس فاعم الصارهم و قلوبهم واجعل بيني و بينهم حجابا و حرسا و مدفعا انك ربنا و لاحول و لاقوة الابالله عليه توكلنا و اليه انبنا و هوالعزير الحكيم ربنا وعافنا من شر كل سوء و من شر كل دابة انت آخذ باصيتها و من شر ما سكن في الليل و النهار و من شر كل سوء و من شر كل ذي شر يا رب العالمين و اله المرسلين صلي الله عليه و آله اجمعين و خص محمدا و آله باتم ذلك ولاحول ولاقوه الا بالله العلي العظيم [4] .

حرز ديگر آن حضرت:

يا نور يا برهان يا مبين يا منير يا رب يا اكفني الشرور وافات الدهور واسئلك النجاة يوم ينفخ في الصور[5] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] سوره بقره آيه 255.

[2] سوره آل عمران آيه 18.

[3] عيون المعجزات ص 129 - 124، بحارالانوار ج 50، ص 71 - 69.

[4] مصباح المجتهد به نقل از ج 11، ستارگان درخشان ص 93.

[5] مفاتيح الجنان، ص 809 و 808.

منبع: زندگاني امام جواد؛ حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت(ع).

من از آن نقره ها گرفته و به بازار بردم و خرج كردم، ابدا تغييري در ماهيت فلزي آن، رخ نداد و نقره ي خالص بود. [1] .

نگارنده گويد: صرف نظر از مقام امامت، همه ائمه در علم كيميا هم شاگرد مكتب ولايت مطلقه ي اميرالمؤمنين عليه السلام بودند و امام صادق عليه السلام اخباري كه درباره ي كيميا و ساختن طلا به جابر بن حيان، شاگرد خود آموخت، همه را از جدش اميرالمؤمنين عليه السلام نقل كرده است.

و ترديدي نداريم كه اين دستور از ائمه ي اسلام است و امام محمد تقي عليه السلام هم مي دانست كه به دست قدرت، برگ زيتون را فلز نقره خام نموده و به دوستان خود مي داد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] دلائل الامامه، 210.

منبع: زندگاني حضرت امام محمد تقي جوادالائمه؛ حسين عماد زاده؛ حسينيه عمادزاده چاپ اول 1386.

عليه السلام را ديدم آهن را با دست نرم مي كرد و مي كشيد و همان طور كه به دست داوود عليه السلام نرم مي شد و بدون آن كه به آتش بگذارد به هر صورت مي خواست در مي آورد و سنگ را با خاتم و انگشتر مهر خود، مهر مي زد و نقش مي بست.

اين همه، آثار و دلايل امامت و معجزات باهره امام جواد عليه السلام بود، چون آن حضرت جوان تر از ساير ائمه عليه السلام بود، اين گونه معجزات را بيشتر ظهور و بروز مي داد تا مردم به امامت او يقين نمايند. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] دلائل الامامة طبري ص 211.

منبع: زندگاني حضرت امام محمد تقي جوادالائمه؛ حسين عماد زاده؛ حسينيه عمادزاده چاپ اول 1386.

كاسه اي ساخت. [21] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] منتهي الآمال.

[2] خلاصة الأخبار.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

علي بن اسباط، مي گويد:

روزي به محضر امام جواد عليه السلام رسيدم، در ضمن ديدار، به سيماي حضرت خيره شدم تا قيافه ي او را به ذهن خود سپرده، پس از بازگشت به مصر براي ارادتمندان آن حضرت بيان كنم.

درست در همين لحظه امام جواد عليه السلام كه گويي تمام افكار مرا خوانده بود، در برابر من نشست و به من توجه كرد و فرمود: «اي علي بن اسباط! كاري كه خداوند در مسأله ي امامت انجام داده، مانند كاري است كه در مورد نبوت انجام داده است. خداوند درباره ي حضرت يحيي عليه السلام مي فرمايد: «ما به يحيي در كودكي فرمان نبوت داديم.» [3] .

و درباره ي حضرت يوسف عليه السلام مي فرمايد: «هنگامي كه او به حد رشد رسيد، به او حكم (نبوت) و علم داديم.» [4] .

و درباره ي حضرت موسي عليه السلام مي فرمايد: «و چون به سن رشد و بلوغ رسيد، به او حكم (نبوت) و علم داديم.» [5] .

بنابراين همان گونه كه ممكن است خداوند، علم و حكمت را در سن چهل سالگي به شخصي عنايت كند، ممكن است همان حكمت را در دوران كودكي نيز عطا كند.» [6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] حضرت جواد (ع) و فرزندش امام هادي (ع) در حدود هشت سالگي و حضرت مهدي (عج) در سن پنج سالگي به مقام امامت رسيدند.

[2] اصول كافي، ج 1، ص 321.

[3] و آتيناه الحكم صبيا (سوره ي مريم: 12).

[4] و لما بلغ اشده آتيناه حكما و علما (سوره ي يوسف: 22).

[5] و لما بلغ اشده و استوي آتيناه حكما و علما (سوره ي قصص: 14).

[6] سيره ي پيشوايان، ص 537، به نقل از اصول

كافي، ج 1، ص 384.

منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام محمد جواد؛ سيد علي حسيني قمي ؛ نبوغ چاپ اول 1381.

شيعيان شما! ادعا مي كنند كه شما، از هر چيزي كه در رود دجله هست و حتي از وزن آن اطلاع داريد!

حضرت فرمود: آيا خداي متعال مي تواند اين آگاهي را، به يك پشه از ميان مخلوقاتش عطا كند يا نه؟

عرض كردم: آري، مي تواند؛ حضرت فرمود: احترام من پيش خداي متعال از يك پشه، بلكه از اكثر آفريدگانش بيشتر است. [1]

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] عيون المعجزات: 124.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

كه پدرش در عراق از دنيا رفته است. و او در ميان اين كنيزكان سياه بزرگ شده، پس اين علم را از كجا آموخته است؟

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

حضرت گوشه مصلي را برداشته، مقداري طلا در آن موضع بود، فرمود: قدري از اينها بردار و هنگامي كه به خانه رفتي حساب كن. من از آن طلا قدري برداشتم و چون به خانه رفتم حساب كردم، از آن چه مي خواستم، درهمي زياد و كم نبود.

نذر آن حضرت كرده و فرستاده است. چون به مدينه رسيدم، آن چيزها را به وسيله ي يكي از ملازمان آن حضرت فرستادم و نامه اي طلبيدم. بعد از آن نامه اي به خط آن حضرت به من دادند كه در آن نوشته بود، به ما رسيد آنچه از مال آن زن و از قماش فلان بن فلان كه براي ما ارسال شده بود. چون نامه را خواندم، تعجب كردم و گفتم: اين نامه از من نيست. آن شخص گفت: اين نامه براي توست و آن حضرت فرمود كه به محمد بن ارومه بده. پس نامه را گرفتم و چيزي نگفتم، اما اين دغدغه در خاطرم بود تا وقتي كه در راه بازگشت به ديار آن زن رسيدم و چگونگي آن اسباب را از آن زن پرسيدم. گفت: بلي بعضي از حلي مال من بود و بعضي از خواهرم و آن قماش و دراهم از فلان به فلان بود كه با وسايل من فرستاده بود. من فهميدم كه نامه براي من بوده و چگونگي آن را آن حضرت كماكان اظهار نموده بودند.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

الملل چاپ اول زمستان 1387.

[2] فصل المهمه: 261.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

و سالي از او گذشته است، بيا نزد او برويم؛ شايد او از اين رگ آگاه باشد وگرنه، به كسي كه از آن آگاهي داشته باشد، دسترسي نخواهيمافت؛ پس هر دو، پيش او رفتند و ماجرا را، به اطلاع او رساندند؛ او مدت طولاني، سرش را به زير افكند و به فكر فرو رفت؛ سپس اظهار داشت: شايد اين مرد، پيامبرا پيامبرزاده باشد.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] مناقب 389:4.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

الله و بركاته و تحياته و رضوانه».

و سپس افزود: هرگاه تحفه و تحيتي برايتان هديه كردند، سعي نمائيد كه به بهترين وجه آن را پاسخ دهيد.

با شنيدن چنين سخناني، فهميدم كه او شخصيتي والا و بلند مرتبه است و من اشتباه فكر كرده ام.

در همين لحظه، فرمود: اي ابويزيد! براي چه از ديار خود بسطام به شهر شام آمده اي؟

گفتم: اي سرورم! قصد زيارت كعبه ي الهي را دارم.

پس آن كودك از جاي خود برخاست و اظهار داشت: آيا وضو داري؟

گفتم: خير.

فرمود: همراه من بيا، ده قدم كه راه رفتيم، به نهري بزرگ تر از فرات رسيديم و او نشست و وضوئي با رعايت تمام آداب و مستحبات گرفت و من نيز وضو گرفتم.

در همين اثناء، قافله اي عبور مي كرد از شخصي پرسيدم: اين نهر كدام نهر است، و چه نام دارد؟

گفت: رود جيحون است.

بعد از آن، كودك فرمود: حركت كن تا برويم، چون بيست قدم

راه پيموديم، به نهري بزرگ تر از نهر قبلي رسيديم.

و چون كنار آن نهر آمديم، فرمود: بنشين، و من طبق دستور او نشستم و او رفت، از قافله اي كه از آن محل عبور مي كرد، پرسيدم: اين جا كجاست و اين نهر چه نام دارد؟

گفتند: رود نيل است و تا شهر مصر حدود يك فرسخ فاصله داري، آن ها رفتند و پس از ساعتي آن كودك باز آمد و اظهار داشت: برخيز حركت كن تا برويم.

پس حركت كرديم و بيست قدم ديگر راه رفتيم، نزديك غروب خورشيد بود كه نخلستاني نمايان گرديد، كنار آن رفتيم و اندكي نشستيم، و پس از استراحتي مختصر دوباره

فرمود: حركت كن تا برويم.

مقدار خيلي كمي كه راه آمديم، به مكه ي معظمه رسيديم؛ و چون وارد مسجد الحرام شديم، من از كليددار كعبه سؤال كردم كه اين كودك كيست؟

گفت: او حضرت ابوجعفر، محمد جواد، فرزند علي بن موسي الرضا عليهم السلام مي باشد. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] يكي از حقوق لازم هر مسلمان آن است كه چون بر ديگري وارد شود، بايد بر او سلام كند.

[2] اثبات الهداة: ج 3، ص 348، ح 79، به نقل از حلية الالياء.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

با خود گفتم: هر كجا حضرت، كفش خود را درآورد، از زير كفش وي چند ريگ يا مقداري خاك برمي دارم.

فرداي آن روز متوجه شدم كه امام عليه السلام با كفش وارد صحن مسجد شد؛ و مدتي نيز به همين منوال سپري شد.

اين بار با خود گفتم: مي روم جلوي آن حمامي كه حضرت داخل آن مي شود؛ و آن جا به مقصود خود خواهم رسيد.

پس از سؤال و جستجو از اين كه امام جواد عليه السلام به كدام حمام مي رود؟

در جواب گفتند: حمامي در كنار قبرستان بقيع است، كه مال يكي از فرزندان طلحه مي باشد.

لذا آن روزي كه بنا بود حضرت به حمام برود، من نيز رفتم و كنار صاحب حمام نشستم و با وي مشغول صحبت شدم، در حالتي كه منتظر قدوم مبارك حضرت جوادالأئمه عليه السلام بودم.

صاحب حمام گفت: چرا اين جا نشسته اي؟

اگر مي خواهي حمام بروي، بلند شو برو؛ چون اگر فرزند امام رضا عليه السلام بيايد، ديگر نمي تواني حمام بروي.

در بين صحبت ها بوديم كه ناگاه متوجه شديم، حضرت وارد شد و سه نفر نيز همراه وي بودند.

چون خواست از الاغ و مركب خويش پياده شود، آن سه نفر قطعه حصيري زير قدوم مباركش انداختند تا آن حضرت روي زمين قرار نگيرد.

به حمامي گفتم: چرا چنين كرد و حصير زير پايش انداختند؟!

صاحب حمام گفت: به خدا قسم، تا به حال چنين نديده بودم و اين اولين روزي بود كه براي حضرت حصير پهن شد.

در اين هنگام، با خود گفتم: من موجب اين همه زحمت براي حضرت شده ام؛ و از تصميم خود بازگشتم.

پس چون نزديك ظهر شد،

ديدم امام عليه السلام همانند روزهاي اول وارد صحن مسجد شد و پس از اندكي نشستن مرقد مطهر جدش، رسول اكرم و مادرش، فاطمه ي زهرا عليهاالسلام را زيارت نمود؛ و سپس در جايگاه هميشگي نماز خود را به جاي آورد و از مسجد خارج گرديد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اصول كافي: ج 1، ص 493، ح 2، إثبات الهداة: ج 3، ص 331، ح 6.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

كه خواستند مصرف مي كنند؛ و سپس در مجلس ما حضور مي آيند و اظهار مي دارند: ياابن رسول الله! تقاضا داريم كه از ما بگذر و ما را حلال گرداني.

و حضرت سپس افزود: آن ها فكر مي كنند كه ما نمي گوئيم، حلال كرديم، ولي به خدا قسم، در روز قيامت تمامي اين افراد مورد مواخذه و بازخواست خداوند متعال قرار خواهند گرفت و در سؤال و جواب سختي، واقع خواهند شد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اصول كافي: ج 1، ص 548، ح 27، تهذيب الأحكام: ج 5، ص 140، ح 19، غيبت شيخ طوسي: ص 213.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

منبع: زندگاني امام جواد؛ سيف الله يعقوبي قمشه اي؛ مسجد الغدير.

طفل سه ساله كوچكتر بود.

سپس امام رضا عليه السلام آن كاغذ را به خادمي داد و به من امر كرد كه با او بروم و فرمود: «كتمان كن.» يعني اگر از حضرت جواد عليه السلام معجزه اي ديدي آن را اظهار نكن.

پس رفتيم به نزد امام جواد عليه السلام و ديديم كه خادمي آن جناب را بر دوش برداشته بود.

پس خادم آن كاغذ را مقابل حضرت جواد عليه السلام گشود و حضرت نظر مي كرد، سپس سر خود را به جانب آسمان كرد و دعا كرد.

پس اين كار را چند دفعه انجام داد و ناگهان دردي كه در چشم من بود برطرف شد و چنان چشمم روشن و بينا شد كه چشم احدي مانند او نبود، پس به حضرت جواد عليه السلام عرض كردم: «خداوند تو را شيخ اين امت قرار دهد، همچنانكه عيسي بن مريم عليه السلام را شيخ بني اسرائيل قرار داد.»

سپس به آن حضرت گفتم: «اي شبيه صاحب فطرس!»

پس من برگشتم و حضرت امام رضا عليه السلام به من فرمود: «كه اين معجزه را پنهان كن.»

من پيوسته چشمم صحيح و سالم بود تا وقتي كه معجزه ي امام جواد عليه السلام در مورد چشم خود را فاش كردم پس بار ديگر درد چشم من بازگشت.»

شخصي به محمد بن سنان گفت: «از آنكه به آن حضرت گفتي اي شبيه صاحب فطرس! چه قصدي كردي؟»

او در جواب گفت: «حق تعالي بر ملكي از ملائكه كه او را فطرس مي گفتند غضب فرمود پس بال او درهم شكست و در جزيره اي از جزائر دريا افتاده شد و او در چنين وضعيتي بود تا وقتي كه حضرت امام حسين عليه السلام

متولد شد، حق تعالي جبرئيل را به سوي حضرت پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرستاد تا به خاطر ولادت امام حسين عليه السلام به آن حضرت تهنيت بگويد و جبرئيل دوست فطرس بود.

پس در حال عبور از او بود و به او خبر داد كه امام حسين عليه السلام متولد شده است و حق تعالي به او امر فرموده كه به پيغمبر عليه السلام تهنيت بگويد.

سپس به فطرس گفت: «آيا مي خواهي تو را بردارم و نزد محمد صلي الله عليه و آله و سلم ببرم تا براي تو شفاعت كند؟» فطرس گفت: «بلي.»

پس جبرئيل او را برداشت و خدمت پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم برد و از جانب پروردگار به آن حضرت تهنيت گفت، آنگاه قصه ي فطرس را براي آن حضرت نقل كرد.

پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم به فطرس گفت كه: «بال خود را به گهواره ي حسين عليه السلام بمال و به او به خاطر عظمت و بزرگيش تبرك بجوي.»

فطرس ملك نيز چنين كرد و حق تعالي به بركت امام حسين عليه السلام او را بخشيد و وي را به جاي خود و منزلتي كه با ملائكه داشت برگرداند.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] منتهي الآمال.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

در مسائلي كه آنها را خوب مي دانستم با آن حضرت مناظره كردم، پس ايشان جواب آنها را فرمود.

آنگاه گفتم: «به خدا قسم كه من مي خواهم يك مسئله از شما بپرسم ولي خجالت مي كشم.»

حضرت فرمود: «من پيش از آن كه آن سؤال را از من بپرسي به تو خبر مي دهم كه سؤالت چيست. تو مي خواهي بپرسي كه امام كيست؟»

گفتم: «بلي، به خدا سوگند سؤال من همين است.»

حضرت فرمود: «امام من هستم.»

گفتم: «علامتي مي خواهم.»

در دست آن حضرت عصائي بود، پس ناگهان آن عصا به سخن آمد و گفت: «همانا مولاي من، امام اين زمان است و او حجت مي باشد.» [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] كافي.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

ناگهان آن صفحه، سخت به جنب و جوش اضطراب درآمد و مي رفت و مي آمد و هر كس كه برمي خيزد از جاي خود مي افتد.

معتصم گفت: «اي فرزند رسول خدا! من توبه كردم از آنچه گفتم، دعا كن كه خدا اين جنبش را ساكن كند.»

حضرت فرمود: «خداوندا! اين جنبش را ساكن گردان، همانا تو مي داني كه اين جماعت دشمنان تو و دشمنان من هستند.» پس ساكن شد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] منتهي الآمال.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

مسجد كوفه مي باشم، فرمود: «اين مسجد را مي شناسي؟»

گفتم: «بلي، اين مسجد كوفه است.» پس نماز خواند و من نيز نماز خواندم.

سپس بيرون رفتيم و او مرا كمي راه برد ديدم كه در مسجد رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي باشم. او بر رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم سلام كرد و مشغول نماز شد و من هم نماز خواندم.

سپس با هم بيرون آمديم، مقدار كمي كه راه رفتيم ديدم در مكه مي باشم. او طواف كرد و من هم طواف كردم و بعد با او بيرون آمديم و كمي راه رفتيم كه ديدم در همان محراب عبادت خود در شام مي باشم و آن شخص از نظر من غائب شد. پس من تا يك سال در تعجب و حيرت بودم و نفهميدم او چه كسي بود.

چون سال ديگر شد باز آن شخص را ديدم كه نزد من آمد و من از ديدن او بسيار مسرور شدم. پس مرا خواند و با خود برد به همان جاهايي كه در سال گذشته برده بود. چون مرا به شام برگرداند و خواست كه از من خداحافظي كند به او گفتم: «تو را قسم مي دهم به حق آن خدائي كه اين قدرت و توانائي را به تو داده است بگو تو چه كسي هستي؟»

فرمود: «من محمد بن علي بن موسي بن جعفر عليهم السلام هستم.»

من اين حكايت را براي شخصي نقل كردم، اين خبر كم كم به گوش وزير معتصم محمد بن عبدالملك زيات رسيد. او هم دستور داد كه مرا در قيد و بند كنند و به عراق آورده و

حبس نمايند، چنانكه مي بيني، و به من تهمت زده اند كه ادعاي پيغمبري كرده ام.»

من به آن مرد گفتم: «ميل داري كه من قضيه ي تو را براي محمد بن عبدالملك بنويسم تا بر حقيقت حال تو مطلع گردد و تو را رها كند؟»

گفت: «بنويس.»

پس من نامه اي به محمد بن عبدالملك نوشتم و شرح حال آن مرد محبوس را در آن درج كردم. چون جواب آمد ديدم همان نامه ي خودم است كه در پشت آن نوشته است كه: «به آن مرد بگو آن كسي كه او را در يك شب از شام به كوفه و مدينه و مكه برده و از مكه به شام برگردانيده است بيايد و او را از زندان آزاد كند.»

من از مطالعه ي جواب آن نامه خيلي ناراحت و مغموم شدم و دلم بر حال آن مرد سوخت.

صبح روز ديگر با خود گفتم: «بروم و او را از جواب نامه مطلع نمايم و او را به صبر و شكيبائي سفارش كنم.»

چون به درب زندان رسيدم ديدم پاسبانان و زندانبانان و لشكريان و مردمان بسياري با سرعت تمام در حال تفحص و جستجو هستند. گفتم: «چه خبر است؟»

گفتند: «آن مردي كه ادعاي نبوت مي كرد در زندان محبوس بود ديشب ناپديد و هيچ اثري از او نيست! نمي دانيم به زمين فرو رفته يا مرغ هوا او را ربوده است.»

من فهميدم كه حضرت امام محمد تقي عليه السلام با اعجاز او را از زندان بيرون برده است و من در آن وقت زيدي مذهب بودم چون اين معجزه را ديدم امامي مذهب شدم و اعتقادم نيكو شد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1]

منتهي الآمال.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

پا خاست و گفت: «اين است پسر پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم و جانشين حضرت رضا عليه السلام، هر كس هر چه مي خواهد سؤال كند!»

چند نفر از حاضران سؤالاتي كردند ولي او پاسخ هاي نادرستي داد! شيعيان بسيار مغموم و مهموم شدند و برخاستند كه بروند.

ناگاه دري از صدر مجلس باز شد و «موفق» (خادم خانه) وارد شد و گفت: «بنشينيد! اينك ابوجعفر الجواد عليه السلام داخل مي شود، برخيزيد و استقبال نماييد.»

پس حضرت جواد عليه السلام در كمال اجلال، داخل شد، همه بپا خواستند و از وي استقبال كرده، سلام دادند.

امام عليه السلام با عزت و شكوه خاص امامت جلوس فرمود و حاضران همگي ساكت و صامت شدند. آنگاه سؤالاتي را كه از عموي امام پرسيده بودند از حضرت سؤال كردند و جواب هاي كافي و وافي شنيدند. از اينرو بسيار شادمان و خشنود شدند و امام را دعا كردند و بسيار ستودند و از عموي حضرت گلايه كردند.

امام جواد عليه السلام خطاب به عمويش فرمود:

«يا عم! انه عظيم عند الله ان تقف غدا بين يديه فيقول لك لم تفت عبادي بما لم تعلم و في الأمة من هو اعلم منك.»

«واي بر تو عمو! نزد خداوند بسيار بزرگ است كه فرداي قيامت در پيشگاه او حاضر شوي و به تو بگويد: «با آن كه در ميان امت، داناتر از تو وجود داشت چرا (از روي هواي نفس) بندگان مرا با فتواها و سخنان دروغين خود فريفتي»؟ [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] بايد توجه داشت كه يونس بن عبدالرحمن فردي ثقه و بسيار جليل القدر از اصحاب اجماع است (يعني علماء اماميه جملگي بر

صحت روايات و احاديث نقل شده از او اتفاق نظر دارند) و مقصود او از آن چه در داستان آمد بيان حقيقت و واقعيت از اين طريق بوده است.

[2] بحارالانوار، ج 50، ص 98.

منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام محمد جواد؛ سيد علي حسيني قمي ؛ نبوغ چاپ اول 1381.

امام حسين عليه السلام در زير آن قرار دارد، خدا را عبادت مي كردم، يك شب در حالي كه به نماز ايستاده بودم، نگاهم به اطراف افتاد و ناگهان ديدم، كسي در كنار من است، او به من گفت: آي آقا! دوست داري قبر امام حسين عليه السلام را زيارت كني! عرض كردم! به خدا سوگند! آري، فرمود: چشمانت را ببند، ديدگان خود را بسته، پس فرمود: باز كن، چشمها را گشودم، ناگهان ديدم در حائر حسيني هستم و حضرت را زيارت كردم.

سپس فرمود: آيا دوست داري، پدرش را هم زيارت كني؟

عرض كردم: آري، پس همان كار نخست را كرد، تا اينكه مرا به مسجد كوفه در آورد و از من پرسيد: آيا اين مسجد را مي شناسي؟ عرض كردم: آري، اين مسجد كوفه است، پس خودش و من، نماز گزارديم.

بار ديگر فرمود: آيا دوست داري، رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم را زيارت كني؟

عرض كردم: به خدا سوگند! آري، بار ديگر كار نخست خود را انجام داد و بي درنگ خود را در مسجد رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم، مشاهده نمودم، او نماز گزارد و من نيز بجاي آوردم و او بر پيامبر خدا درود فرستاد و در همين حال، با هم به مكه در آمديم و همواره با او بودم تا هر دو، مناسك حج خود را بجاي آورديم، آنگاه مرا به جاي خودم در شام، باز گرداند و رفت. سال بعد نيز در موسم حج، نزدم آمد و برنامه ي سال پيش را با من اجرا كرد و مرا به شام

برگردانيد، اينجا بود كه او را قسم دادم و عرض كردم! تو را به حق آن كسي كه بر اين كار توانايتان ساخته است، خود را به من معرفي بفرمائيد.

راوي گفت: مدتي دراز سر مبارك خود را به زير افكند، سپس در من نگريست و فرمود: من، محمد بن علي بن موسي (امام جواد عليه السلام)، هستم و رفت.

وقتي ماجرا را براي همسر و فرزندانم تعريف كردم، دهن به دهن گشت و هنوز از محله ما بيرون نرفته بود كه گفتند: فلاني، ادعاي پيامبري مي كند، رفته، رفته خبر به حاكم رسيد و بدون اينكه آگاه شوم، به اينجايم آوردند، چنانكه ملاحظه مي كنيد.

با خود گفتم كه ماجراي او را به محمد بن عبدالملك زيات مي رسانم و بلافاصله چنانكه شنيده بودم، نگاشته و براي محمد بن عبدالملك فرستادم، اما او در ذيل ماجرا، چنين نوشت: به همان كسي تو را با طي الارض به آنجاها برده است - اگر راست مي گويي! -، بگو تا تو را از زندان برهاند.

علي بن خالد گفت: جواب حاكم، اندوهگينم ساخت و صبر و تحمل را چاره ي كار او ساختم و پولي به او پرداختم، اما آن را نپذيرفت، اين ديدار در روز پنجشنبه بود، چون روز جمعه، آهنگ ديدار او كردم، زندان بان را در وسط راهرو ديدم كه گفت: دوست تو كه ديروز به دلجويي اش آمده بودي، بند و زنجير را وسط زندان گذاشته و رفته است و من نمي دانم، زمين او را بلعيده يا به آسمان بالا رفته است.

از زندان، رهسپار مسجد شدم و بعد از آن،

مدت زيادي در پادگان حضور داشتم، اما احدي را تا به امروز، نديده ام كه بگويد او را مشاهده كرده است. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] دلائل الامامة: 405، ح 366.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

لاي و آب بسياري عبور كنيم. چون از ميان آب و گل بيرون آمديم، جامه هاي رفقا خراب و آلوده به آب و گل شده بود و دامن اطهره ي آن حضرت از آلودگيها پاك بود و اصلا از آن آب و گل به لباسش نرسيده بود. رفقا فهميدند كه ظاهر و باطن نزد آن حضرت يكي است و سخنان بي ادبانه نسبت به آن حضرت گفتن، سبب خذلان و وصول به دركات نيران است.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

من شده و فرمود: «آيا از ميان ما تنها وحي به او القا مي شود؟! بلكه او دروغگويي سركش و متكبر است. سوره قمر آيه 25» با ديدن اين اعجاز از عقيده ي خود برگشته و شهادت دادم كه او حجت خدا بر خلق است و به امامتش معتقد شدم.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

فرموده بود.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

فراگير شود، و نيتها زيبا شده و پراكندگيها به تجمع مبدل گرديده، و ايمان تقويت و قرآن خوانده شود، به درستي كه تو پاداش دهنده نعمت و منت گذاري.

دعاؤه في المناجاة بكشف الظلم

اللهم ان ظلم عبادك قد تمكن في بلادك، حتي امات العدل، و قطع السبل، و محق الحق، و ابطل الصدق، و اخفي البر، و اظهر الشر، و اخمد [1] التقوي، و ازال الهدي، و ازاح الخير، و اثبت الضير، و أنمي الفساد، و قوي العناد، و بسط الجور، و عدي الطور، اللهم يا رب لا يكشف ذلك الا سلطانك، و لا يجير منه الا امتنانك.

اللهم رب فابتر [2] الظلم، و بث جبال الغشم، [3] و اخمد [4] سوق المنكر، و اعز من عنه ينزجر [5] ، واحصد شافة اهل الجور، و البسهم الحور بعد الكور.

و عجل اللهم اليهم البيات، و انزل عليهم المثلات، و امت حياة المنكرات، ليأمن المخوف، و يسكن الملهوف، و يشبع الجائع، و يحفظ الضائع، و يأوي الطريد، و يعود الشريد، و يغني الفقير، و يجار المستجير، و يوقر الكبير، و يرحم الصغير، و يعز المظلوم، و يذل الظالم، و يفرج المغموم، و تنفرج الغماء، و تسكن الدهماء، و يموت الاختلاف، و يحيي الايتلاف، و يعلي العلم، و يشمل السلم، و تجمل النيات، و يجمع الشتات، و يقوي الايمان، و يتلي القران، انك انت الديان المنعم المنان.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اهمل (خ ل).

[2] فابتز (خ ل).

[3] حبال (خ ل).

[4] اخمل (خ ل).

[5] زجر (خ ل).

منبع: صحيفه امام جواد(ع)؛ جواد قيومي اصفهاني ؛ دفتر انتشارات اسلامي چاپ اول 1381.

از علي بن خالد - زيدي مذهب - روايت شده كه گفت: در پادگان خليفه بودم كه ازك مرد زنداني كه او را از سرزمين شام، باغل و زنجير آورده بودند و گمان مي كردند، مدعي پيامبري است با خبر شدم. راوي گفت: پس به دربانها نزديك شدم و چيزي به آنها دادم و اجازه دادند كه پيش مرد زنداني بروم، رفتم و احوال او و داستانش را سؤال كردم، او گفت: در شام بودم و پاي ستوني كه مي گويند سر امام حسين عليه السلام در زير آن قرار دارد، خدا را عبادت مي كردم،ك شب در حالي كه به نماز ايستاده بودم، نگاهم به اطراف افتاد و ناگهان ديدم، كسي در كنار من است، او به من گفت: آي آقا! دوست داري قبر امام حسين عليه السلام را زيارت كني! عرض كردم! به خدا سوگند! آري، فرمود: چشمانت را ببند، ديدگان خود را بسته، پس فرمود: باز كن، چشمها را گشودم، ناگهان ديدم در حائر حسيني هستم و حضرت را زيارت كردم.

سپس فرمود: آيا دوست داري، پدرش را هم زيارت كني؟

عرض كردم: آري، پس همان كار نخست را كرد، تا اينكه مرا به مسجد كوفه در آورد و از من پرسيد: آيا اين مسجد را مي شناسي؟ عرض كردم: آري، اين مسجد كوفه است، پس خودش و من، نماز گزارديم. بار ديگر فرمود: آيا دوست داري، رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم را زيارت كني؟ عرض كردم: به خدا سوگند! آري، بار ديگر كار نخست خود را انجام داد و بي درنگ خود را در مسجد رسول خدا

صلي الله عليه و اله و سلم، مشاهده نمودم، او نماز گزارد و من نيز بجاي آوردم و او بر پيامبر خدا درود فرستاد و در همين حال، با هم به مكه در آمديم و همواره با او بودم تا هر دو، مناسك حج خود را بجاي آورديم، آنگاه مرا به جاي خودم در شام، باز گرداند و رفت. سال بعد نيز در موسم حج، نزدم آمد و برنامه سال پيش را با من اجرا كرد و مرا به شام برگردانيد، اينجا بود كه او را قسم دادم و عرض كردم! تو را به حق آن كسي كه بر اين كار توانايتان ساخته است، خود را به من معرفي بفرمائيد. راوي گفت: مدتي دراز سر مبارك خود را به زير افكند، سپس در من نگريست و فرمود: من، محمد بن علي بن موسي (امام جواد عليه السلام)، هستم و رفت. وقتي ماجرا را براي همسر و فرزندانم تعريف كردم، دهن به دهن گشت و هنوز از محله ما بيرون نرفته بود كه گفتند: فلاني، ادعاي پيامبري مي كند، رفته، رفته خبر به حاكم رسيد و بدون اينكه آگاه شوم، به اينجايم آوردند، چنانكه ملاحظه مي كنيد. با خود گفتم كه ماجراي او را به محمد بن عبدالملك زيات مي رسانم و بلافاصله چنانكه شنيده بودم، نگاشته و براي محمد بن عبدالملك فرستادم، اما او در ذيل ماجرا، چنين نوشت: به همان كسي تو را با طي الارض به آنجاها برده است - اگر راست مي گويي! -، بگو تا تو را از زندان برهاند.

علي بن خالد گفت: جواب حاكم، اندوهگينم ساخت و صبر و

تحمل را چاره كار او ساختم و پولي به او پرداختم، اما آن را نپذيرفت، اين ديدار در روز پنجشنبه بود، چون روز جمعه، آهنگ ديدار او كردم، زندان بان را در وسط راهرو ديدم كه گفت: دوست تو كه ديروز به دلجويي اش آمده بودي، بند و زنجير را وسط زندان گذاشته و رفته است و من نمي دانم، زمين او را بلعيدها به آسمان بالا رفته است. از زندان، رهسپار مسجد شدم و بعد از آن، مدت زيادي در پادگان حضور داشتم، اما احدي را تا به امروز، نديده ام كه بگويد او را مشاهده كرده است. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] دلائل الامامه: 405، ح 366.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

شما خاندان است و نوشته شما نزد او، براي من سودمند است، پس كاغذي گرفت و چنين نوشت: بنام خداوند بخشنده مهربان، اما بعد، حامل نامه من، از دين و مذهبت به نيكياد كرد و بدان كه كار نيكويت، به كار تو خواهد آمد، بنابراين، به برادران ايماني خود، نيكي كن و آگاه باش كه خداي متعال از كوچكترين كار تو، بازخواست خواهد فرمود.

راوي گفت: چون وارد سيستان شدم، پيشاپيش خبر مرا به حسين بن عبدالله نيشابوري كه فرماندار بود، رسانده بودند و تا دو فرسخي شهر به استقبالم آمده بود، پس نامه را به او دادم، آن را بوسيد و بر چشمش نهاد، سپس به من گفت: چه خواسته اي داري؟ به او گفتم! مالياتي به خزانه شما بدهكارم، بي درنگ دستور داد، دين مرا از دفتر خزانه پاك كنند و به من گفت: تا من بر سر كارم، ماليات نپرداز، آنگاه احوال خانواده ام را پرسيد و من، وضع آنها را بازگو كردم و او دستور داد، ماهيانه اي بيش از حد نياز ما، به ما بپردازند، علاوه بر اينكه تا مصدر كار بود، مالياتي نپرداختم و تا وقتي زنده بود، ماهيانه ما را هم قطع نكرد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 5: 111 ح 6.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

بازگشتيم، گرفتار دزدان شديم و ما، گروهي از شيعيان امام جواد عليه السلام بوديم، هر چه داشتيم، بردند و هنگامي كه به مدينه رسيديم، خدمت امام جواد عليه السلام شرفياب شدم، حضرت قبل از اينكه چيزي بگويم، پيشدستي كرد و فرمود:

اي علي بن حديد! در منزل «عرج»، گرفتار دزدان شديد، هر چه با خود داشتيد، همه را بردند و تعدادتان بيست و سه نفر است و نام هرك از ما، با نام پدرمان را گفت، عرض كردم: به خدا سوگند! همينطور است، سرور من! چنان شديم كه فرموديد، پس حضرت دستور داد لباس و پول زيادي به من بدهند و فرمود: ميانارانت قسمت كن، چه اينكه اينها به همان اندازه اي است كه از شما به سرقت رفته است. علي بن حديد گفت: آنها برداشته و نزد برادران و دوستانم رفتم و ميان آنها تقسيم كردم و قسم به خدا! معلوم شد كه درست به اندازه دارايي سرقت شده ماست.[1] .

ابن حمزه گفته است:

محمد بن ابوالقاسم از پدرش - بلكه عموم راويان شيعه نقل كرده اند -، روايت كرده كه گفت: مردي از خراسان، در مدينه خدمت امام جواد عليه السلام رسيد و گفت: درود بر شما اي فرزند رسول خدا! و او مذهب واقفي داشت.[2] . پس حضرت در جوابش فرمود: سلام [3] ؛آن مرد، سلام و درود خود را تكرار كرد، باز هم حضرت فرمود: سلام؛ در اين هنگام آن مرد امامت حضرت را پذيرفت (و از مذهب واقفي خارج شد). مرد خراساني گفت: (در آن لحظه كه حضرت جواب سلام سردي داد) با خودم گفتم: چگونه مي داند كه

امامش نمي شمارم و از امامتش باز ايستاده ام؟ راوي گفت: پس مرد خراساني گريست و عرض كرد: فدايت شوم! اينها فلان مبلغ پول است، از من قبول كنيد، حضرت به او فرمود: قبول كردم، ولي آنها را پيش خودت نگهدار، مرد خراساني عرض كرد: وقتي از خانواده ام جدا شدم، خرجي كافي بلكه بيشتر از آن را برايشان گذاشته ام. حضرت فرمود: آنها را همراهت بردار كه بطور مكرر به آنها، نياز خواهي داشت. مرد خراساني گفت: پولها را همراهم برداشتم و مراجعت كردم، ناگهان ديدم، دزدي به خانه ام زده و هر چه داشته ام، برده است و همان پولها را به خانه خود بردم.[4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الهدايه الكبري: 302.

[2] واقفيها كساني هستند كه بعد از امام موسي بن جعفر عليهما السلام امامت امامان بعدي را نپذيرفتند و توقف كردند و به هفت امامي نيز شهرت دارند.

[3]عني جواب سلام حضرت، سرد بود و مثل سلام به شيعيان نبود و معلوم بود كه حضرت فهميده است كه آن مرد واقفي است.

[4] الثاقب في المناقب: 518، ح 449.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

گريست تا اينكه اشكها، بر گونه اش جاري گشت. به حضرت عرض كردم: فدايت شوم! پدر بزرگوارت، درك مجلس، بارها به من مي فرمود: خدايت در بهشت، سكني دهد، خدايت بهشت، روزي فرمايد.

راوي گفت: حضرت فرمود: من نيز مي گويم: خدايت بهشت، روزي فرمايد، عرض كردم! فدايت شوم! ضمانت مي كني كه خداي متعال به بهشتم در آورد؟ فرمود: آري. راوي گفت: پس پاي مباركش را گرفتم و بوسيدم.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اختيار معرفه الرجال 2: 838 ح 1073.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

نمايد؛ لذا همه فقيهان و دانشمندان را، نزد خود گرد آورد و امام جواد عليه السلام نيز حضور داشت؛ سپس از ما پرسيد؛ دست دزد از كجا قطع مي شود؟ ابن ابي دؤاد گفت: من به خليفه گفتم: از مچ (استخوان برآمده بيروني مچ دست) قطع مي شود. خليفه گفت: دليلت بر آن چيست؟ ابن ابي دؤاد گفت: من به خليفه گفتم: به خاطر اينكه دست، عبارتست از انگشتان و كف تا مچ كه خداي متعال راجع به تيمم فرمود: (فامسحوا بوجوهكم و أيديكم) [1] «صورتها و دستهايتان را، با آن مسح نمائيد.» و گروهي نيز با من همراه شدند. دسته اي ديگر اظهار داشتند: بلكه لازم است (دست دزد) از آرنج، قطع شود؛ خليفه گفت: به چه دليل بايد از آرنج قطع گردد؟ آنها در جواب گفتند: به خاطر اينكه خداي متعال راجع به شستن دست براي وضو فرمود: (و أيديكم الي المرافق) [2] «و دست هاي خود را تا آرنج بشوئيد.» و شستن دست تا آرنج، دليل آن است كه حد و اندازه دست، آرنج مي باشد.

راوي گفت: سپس خليفه، به امام جواد عليه السلام رو كرد و گفت: نظر شما، راجع به اين مسأله چيست اي ابو جعفر؟!

حضرت فرمود: حاضرين، راجع به آن اظهار نظر كردند اي امير مؤمنان!

خليفه گفت: سخنان ايشان را واگذار؛ شما چه مي فرمائيد؟

حضرت فرمود: از اظهار نظر، معافم دار اي امير مؤمنان!

خليفه اظهار داشت: شما را به خدا سوگند مي دهم! نظر خود را بيان فرمائيد.

حضرت فرمود: چون مرا به خدا قسم دادي، بهقين مي گويم كه اينان، از سنت رسول

خدا صلي الله عليه و اله و سلم به خطا رفتند؛ چه اينكه واجب است دست دزد، از انتهاي انگشتان قطع شده، كف بر جاي خود باقي بماند.

خليفه گفت: چرا بايد چنين شود؟

امام جواد عليه السلام فرمود: رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم، فرمود: سجده بر هفت عضو، انجام مي شود: پيشاني، دو دست، دو زانو و دو پا؛ بنابراين، هرگاه دست دزد از مچا آرنج قطع شود، چيزي براي سجده باقي نمي ماند؛ در حالي كه خداي متعال فرمود: (و ان المساجد لله) «و اينكه مساجد، از آن خداست.» [3] و مراد، همين اعضاء هفتگانه است كه بر آنها سجده مي شود: «پس هيچ كس را با خداي متعال نخوانيد.» و آنچه از آن خداي متعال است، بريده نمي شود.

راوي گفت: سخنان امام جواد عليه السلام، موجب شگفتي معتصم گرديد و دستور داد دست دزد را از انتهاي انگشت ها جدا كنند و كف را باقي گذارند؛ ابن ابي دؤاد گفت: اينجا بود كه قيامت، براي من بر پا شد و آرزو كردم كه كاش زنده نبودم!!

زرقان گفت: ابن ابي دؤاد اظهار داشت: بعد از سه روز، نزد خليفه رفتم و به او گفتم:

بدون ترديد، خير خواهي خليفه بر من واجب است و من به همين جهت، سخني به خليفه مي گويم كه مي دانم آن سخن، مرا به جهنم مي فرستد.

معتصم پرسيد: آن سخن چيست؟

به خليفه گفتم: هنگامي كه امير مؤمنان، فقها و دانشمندان امت را، بخاطر مسأله اي از مسائل دين، به مجلس خود فرا مي خواند و حكم مسأله را از

ايشان مي خواهد و آنها نيز نظرات خود را بيان مي كنند؛ در حالي كه خاندان خليفه، و فرماندهان و اميران لشكر، وزيران و اعضاء دولت و منشيان او حضور دارند و مردم اين سخنان را در پشت در از همديگر مي شنوند؛ آنگاه خليفه نظرات آنان را در مقابل سخن كسي كه گروهي از امت، او را امام مي دانند و به مقام خلافت، از خليفه شايسته ترش مي شمارند، به هيچ مي گيرد و سرانجام، رأي و نظر او را بر فقيهان و دانشمندان مقدم مي شمارد و مطابق حكم او حكم مي كند، چه اتفاقي خواهد افتاد؟

ابن ابي داؤد گفت: رنگ خليفه، پريد و متوجه منظور من شد و اظهار داشت: خداي متعال به خاطر اين خير خواهي، پاداش نيكت دهد.

ابن ابي دؤاد گفت: پس خليفه در روز چهارم، به منشيكي از وزيرانش دستور داد تا حضرت را به خانه خود دعوت كند؛ او از حضرت دعوت به عمل آورد؛ ولي حضرت نپذيرفت و فرمود: مي دانيد كه در جلسات شما، حضور پيدا نمي كنم؛ اما دعوت كننده اظهار داشت: شما را به صرف غذا دعوت مي كنم و دوست دارم به خانه ام در آئيد و بر بساطم، پا گذاريد و من، بدان تبرك جويم و فلاني، پسر فلاني كه از وزيران خليفه است، دوست دارد شما را زيارت كند! امام جواد عليه السلام نزد او رفت و چون غذا خورد، به سمي كه در غذا ريخته شده بود پي برد؛ لذا مركب سواريش را طلبيد؛ صاحبخانه از او خواست بماند؛ حضرت به او فرمود: رفتنم براي تو، بهتر

است؛ پس آن روز و شب در پس آن، سپري نگشت تا اينكه حضرت به شهادت رسيد. [4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] نساء: 4 43.

[2] مائده: 5 6.

[3] جن: 72 18.

[4] تفسير عياشي 1: 319 ح 109.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

ديگران فهميدند، پيش بيني حضرت صحيح بوده است. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الخرايج و الجرايح: ج 2، ص 669، ح 13.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

چنين مرقوم فرمود:

ژهر موجود مخلوقي در اين جهان، يك روزي وفات خواهد يافت ولي در اين باره ظلمي بر كسي نخواهد شد و ما - اهل بيت رسالت - در اين دنيا پراكنده خواهيم شد؛ و در شهرهاي مختلف هجرت خواهيم نمود.

و سپس در ادامه ي فرمايش خود افزود: هر كس عاشق و دلباخته ي هر كه باشد، چنانچه در مسير او قدم بردارد و با او همگام باشد، همانا در روز محشر با او محشور مي گردد.

و به راستي كه قيامت منزل گاه ابدي و هميشگي تمامي افراد خواهد بود. [3] .

4- عمران بن محمد اشعري قمي حكايت كند:

روزي نزد حضرت جوادالائمه، امام محمد تقي عليه السلام شرفياب شدم؛ و پس از آن كه مسائل خود را مطرح كردم و جواب گرفتم، عرضه داشتم:

اي مولا و سرورم! ام الحسن به شما سلام رساند و نيز درخواست يكي از پيراهن هاي تبرك شده ي شما را نموده است تا به جاي كفن از آن استفاده نمايد؟

امام جواد عليه السلام فرمود: او از پيراهن من، بي نياز شده است.

چون از نزد حضرت خارج شدم، متحير بودم كه معناي كلام امام عليه السلام چيست؟

تا آن كه پس از چند روزي متوجه شدم، ام الحسن سيزده يا چهارده روز قول از سخن امام عليه السلام فوت كرده است. [4] .

5- يكي از اصحاب امام محمد تقي عليه السلام گويد:

روزي در خدمت آن حضرت بودم، كه سفره ي غذا پهن كردند؛ و غذا خورديم.

پس از آن كه سفره را جمع كردند، يكي از افراد مشغول جمع كردن غذاهاي ريخته شده در اطراف سفره، گرديد.

امام جواد عليه السلام فرمود: چنانچه در

بيابان سفره انداختيد، آنچه غذا در اطراف سفره ريخته شود - به هر اندازه اي كه باشد - رها كنيد - تا مورد استفاده ي جانوران قرار گيرد -.

ولي اگر در منزل، در اطراف ظرف غذا و يا در اطراف سفره، طعامي ريخته شود، تمام آنچه را كه ريخته شده است، به هر مقداري كه باشد، جمع نمائيد - كه مبادا زير دست و پا، نسبت به آن ها بي احترامي شود -. [5] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] محاسن برقي: ص 426، ح 234.

[2] الخرايج الجرايح ج 2، ص 666، ح 6.

[3] اختيار معرفة الرجال: ص 559، ح 257.

[4] الخرايج و الجرايح: ج 2، ص 667، ح 9.

[5] مكارم الاخلاق: ص 132.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

سبك شوي !

- چهار هزار درهم از امام رضا عليه السلام طلبكار بودم. امروز صبح شنيدم كه چند روز است او را به شهادت رسانده اند. نه كاغذي ، نه نوشته اي ، هيچ مدركي در دستم نيست. چهار هزار درهم ، از دست رفت. خودم كردم كه لعنت بر خودم باد !

- مطرفي ! هرگز اين گونه نگو. اولاً كه او امام بود. تو با خدا معامله كرده اي ، پس پول هايت به هدر نرفته است. ثانياً اين كه ناراحتي ندارد. با هم نزد پسرش مي رويم و مطلبت را مي گويي. شايد از بدهي پدرش خبر داشت و پول هايت را پرداخت.

- نه ! فكر نمي كنم. فقط من و او از اين جريان خبر داشتيم. گمان نمي كنم به همسر و فرزندانش گفته باشد.

- حال به پيشنهاد من عمل كن. شايد مشكلت حل شد !

در همين لحظه شخصي از جانب امام جواد عليه السلام پيغام آورد و گفت كه حضرت ، مطرفي را احضار كرده و گفته است براي پس گرفتن امانتش نزد امام برود. من و مطرفي با تعجب به هم نگاه كرديم. به او گفتم :

- ديدي ! گفتم خدا چاره ساز است !

ساعتي بعد نزديك ظهر به حضور امام رسيدند. امام با ديدن مطرفي فرمود :

- همان طور كه مي داني پدرم شهيد شده است. مبلغي از او طلب داشتي. درست است ؟

- آري ! ولي كسي جز من و او از ماجرا خبر نداشت. شما از كجا مي دانيد ؟!

حضرت لبخندي زد و از زير سجاده ي نمازش مقداري سكه ي طلا بيرون آورد و گفت :

- اين سكه ها بدهي پدرم به

تو است. بگير.

« مطرفي » مات و مبهوت مانده بود كه چه بگويد. سكه ها را گرفت. تشكر كرده ، بيرون آمديم. سكه ها را شمرد. الله اكبر ! چهار هزار درهم بود كه از امام مي خواست [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] شيخ مفيد ، ارشاد ، ص 325.

منبع: حيات پاكان (داستانهايي از زندگي امام جواد)؛ مؤلف: مهدي محدثي؛ بوستان كتاب چاپ دوم 1385.

وقتي فكرش را مي كنم ديوانه مي شوم . خيلي مي ترسم .

- ببين برادر ! اگر به خاطر چرك و كثافت بدنت ، در معرض بيماري قرار بگيري و بداني كه حمام و شست وشو ، آلودگي ها را از بين مي برد ، به حمام مي روي يا از آن فرار مي كني ؟

- البته كه دوست دارم كثيفي هاي بدنم را بشويم .

- مردن هم براي مؤمن ، درست مثل حمام است . مردن آخرين ايستگاه پيراستگي و مرحله ي نهايي شست وشو ، از آلودگي گناهان است . اگر به سمت مرگ مي روي ، بدان كه غم ها و اندوه هايت پايان مي يابد . پس نترس و خود را ناراحت نكن !

با حرف هاي آرام بخش امام ، چهره اش تغيير كرد . ديگر از اضطراب چند دقيقه پيش خبري نبود و حالت چشم هايش خبر از آرامش مي داد .

به خاطر اين كه مزاحم او و خانواده اش نشويم ، برخاستيم و خداحافظي كرديم . فرداي آن روز باخبر شديم كه عبدالله از دنيا رفته است . [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] معاني الاخبار ، ص 290.

منبع: حيات پاكان (داستانهايي از زندگي امام جواد)؛ مؤلف: مهدي محدثي؛ بوستان كتاب چاپ دوم 1385.

كوشا؛ حلم چاپ اول 1384.

غيره؟

من صغار الطير أو كباره. مصرا أو نادما، بالليل أو في أو كارها أو بالنهار و عيانا، محرما للحج أو للعمرة؟

قال: فانقطع يحيي انقطاعا لم يخف علي أحد من أهل المجلس انقطاعه و تحير الناس عجبا من جواب أبي جعفر عليه السلام.

... فقال المأمون: يا أباجعفر ان رأيت أن تعرفنا ما يجب علي كل صنف من هذه الأصناف في قتل الصيد؟

فقال عليه السلام ان المحرم اذا قتل صيدا في الحل و كان الصيد من ذوات الطير من كبارها فعليه الجزاء مضاعفا.

و ان قتل فرخا في الحل فعليه حمل قد فطم فليست عليه القيمة لأنه ليس في الحرم.

و اذا قتله في الحرم فعليه الحمل و قيمة الفرخ. و ان كان من الوحش فعليه في حمار الوحش بقرة و ان كان نعامة فعليه بدنة. فان لم يقدر فاطعام ستين مسكينا. فان لم يقدر فليصم ثمانية عشر يوما.

و ان كان بقرة فعليه بقرة. فان لم يقدر فليطعم ثلاثين مسكينا، فان لم يقدر فليصم تسعة أيام.

و ان كان ضبيا فعليه شاة، فان لم يقدر فليطعم عشرة مساكين، فان لم يجد فليصم ثلاثة أيام. و ان أصابه في الحرم فعليه الجزاء مضاعفا «هديا بالغ الكعبة» حقا واجبا أن ينحره ان كان في حج بمني حيث ينحر الناس. و ان كان في عمرة ينحره بمكة في فناء الكعبة و يتصدق بمثل ثمنه حتي يكون مضاعفا، و كذلك اذا أصاب أرنبا أو ثعلبا فعليه شاة و يتصدق بمثل ثمن شاة. و ان قتل حماما من حمام الحرم فعليه درهم يتصدق به. و درهم يشتري به علفا لحمام الحرم. و في الفرخ نصف درهم. و في البيضة ربع

درهم و كل ما أتي به المحرم بجهالة أو خطا فلا شي ء عليه الا الصيد. فان عليه فيه الفداء بجهالة كان أم بعلم، بخطا كان أم بعمد. و كل ما أتي به العبد فكفارته علي صاحبه مثل ما يلزم صاحبه. و كل ما أتي به الصغير الذي ليس ببالغ فلا شي ء عليه. فان عاد فهو ممن ينتقم الله منه. و ان دل علي الصيد و هو محرم و قتل الصيد فعليه فيه الفداء. و المصر عليه يلزمه بعد الفداء العقوبة في الآخرة.

و النادم لا شي ء عليه بعد الفداء في الآخرة. و ان أصابه ليلا أو كارها خطأ فلا شي ء عليه الا أن يتصيد بليل أو نهار فعليه فيه الفداء، و المحرم للحج ينحر الفداء بمكة. [1] .

مأمون به يحيي بن اكثم گفت: از ابوجعفر (امام محمد تقي) مسأله اي فقهي بپرس تا بنگري در فقه چگونه است.

يحيي گفت: اي اباجعفر! خدا كارت را رو به راه كند، چه مي گويي درباره ي محرمي كه شكاري را كشته است؟

امام جواد عليه السلام گفت: آن صيد را در حل كشته يا در حرم؟ عالم بوده يا جاهل؟ به عمد بوده يا به خطا؟ آن محرم بنده بوده يا آزاد؟ صغير بوده يا كبير؟ نخستين صيد او بوده يا صيد دوباره ي او؟ آن صيد پرنده بوده يا غير آن؟ پرنده ي كوچك بوده يا بزرگ؟ محرم باز قصد صيد پرنده داشته و مصر بوده يا توبه كرده؟ آن صيد در شب بوده و در آشيانه اش بوده يا در روز و آشكارا؟ محرم براي حج بوده يا عمره؟

راوي گويد: يحيي بن اكثم طوري واماند كه واماندگي اش بر احدي از

اهل مجلس پوشيده نماند و همه ي مردم از جواب امام جواد عليه السلام در شگفت ماندند. بعد از آن كه مردم پراكنده شدند، مأمون گفت: اي اباجعفر! اگر صلاح بداني، آنچه را كه بر هر صنف از اين اصناف در قتل صيد، واجب است به ما بشناسان! امام جواد عليه السلام در پاسخ فرمود:

چون محرم، صيدي از پرنده هاي بزرگ را در حل بكشد، يك گوسفند كفاره بر او باشد. و اگر در حرم باشد كفاره دو چندان است. و اگر جوجه اي را در حل بكشد بره ي از شير گرفته اي بر اوست و بها بر او نيست چون در حرم نبوده است. و اگر در حرم باشد بره و بهاي جوجه هر دو به عهده ي اوست. و اگر آن صيد حيوان وحشي باشد، در گور خر وحشي، گاوي بايد. و اگر شتر مرغ است يك شتر بايد. و اگر نتواند شصت مسكين را اطعام كند. و اگر آن را هم نتواند هجده روز روزه بدارد. و اگر شكار، گاو باشد بر او گاوي است. و اگر نتواند سي مسكين را طعام بدهد. و اگر آن را هم نتواند نه روز روزه بگيرد.

و اگر آهو باشد يك گوسفند بر اوست، و اگر نتواند ده مسكين را طعام دهد و اگر نتواند سه روز را روزه بدارد. و اگر در حرم شكارش كرده كفاره دوچندان است و بايد آن را به كعبه رساند و قرباني كند و حق واجب است كه اگر در احرام حج باشد، كفاره را در مني بكشد آنجا كه قربانگاه مردم است. و اگر در عمره باشد در مكه و در پناه كعبه بكشد.

و به اندازه ي بهايش هم صدقه بدهد تا دو چندان باشد.

و همچنين اگر خرگوشي يا روباهي صيد كند يك گوسفند بر اوست و به اندازه ي بهايش هم بايد صدقه بدهد. و اگر يكي از كبوتران حرم را بكشد يك درهم صدقه دهد و درهم ديگري هم دانه بخرد براي كبوتران حرم. و اگر جوجه باشد نيم درهم. و اگر تخم باشد يك چهارم درهم. و هر خلافي كه محرم از راه ناداني و يا خطا مرتكب شود كفاره ندارد، جز همان صيد كه كفاره دارد، جاهل باشد يا عالم، خطا باشد يا عمد.

و هر خلافي بنده كند تمام كفاره اش بر مولاي اوست. و هر خلافي كودك نابالغ كند چيزي بر او نيست. و اگر بار دوم صيد او باشد خدا از او انتقام كشد [و كفاره ندارد].

اگر محرم شكار را به ديگري نشان بدهد و او آن را بكشد كفاره بر اوست. و آن كه اصرار دارد و توبه نكرده پس از دادن كفاره، عذاب آخرت هم دارد. و اگر پشيمان است پس از كفاره، عذاب آخرت ندارد. اگر شبانه از آشيانه به خطا شكار كرده چيزي بر او نيست، مگر قصد شكار داشته باشد. و اگر عمدا شكار كند، در شب باشد يا روز، كفاره بر اوست. و آن كه محرم به حج است بايد كفاره را در مكه قرباني كند.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] تحف العقول، ص 452 و ص 453.

منبع: سيره و سخن پيشوايان؛ محمد علي كوشا؛ حلم چاپ اول 1384.

آدم شرور و بدجنس بپرهيز، زيرا كه او مانند شمشير برهنه است كه ظاهرش نيكو و اثرش زشت است.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] مسند الامام الجواد ، ص 243.

منبع: سيره و سخن پيشوايان؛ محمد علي كوشا؛ حلم چاپ اول 1384.

صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

تقصير نمي كند، زيرا كه كشتي به منزله خانه و مسكن اوست. مرد دوم خواست از زكات بپرسد كه اگر شيعه پيدا نكند كه به او زكات دهد، چه كند؟ گفتم: به دريا بيندازد كه آخر به شيعه مي رسد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

قرار بده.

اللهم رب و ارض البلاء فاخسفها و عرصة المحن فارجفها و شمس النوائب فاكسفها و جبال السوء فانسفها و كرب الدهر فاكشفها و عوائق الامور فاصرفها، و اوردني حياض السلامة و احملني علي مطايا الكرامة، و اصحبني باقالة العثرة و اشملني بستر العورة. و جد علي يا رب بالائك و كشف بلائك و دفع ضرائك، و ادفع عني كلاكل عذابك و اصرف عني اليم عقابك و اعذني من بوائق الدهور و انقذني من سوء عواقب الامور و احرسني من جميع المحذور، و اصدع صفاء البلاء عن امري و اشلل يده عني مدي عمري انك الرب المجيد المبدي المعيد الفعال لما تريد.

خدايا پروردگارا زمين بلاء را فرو بر و عرصه ي محنت ها و رنجها را متزلزل كن و آفتاب و مصائب را در پرده ي كسوف درآر و كوههاي شر و بدي را از بيخ و بن بر كن و مشقات روزگار را بر طرف كن و موانع كارها را برگردان، و مرا به حوضهاي سلامت وارد نموده و بر مركبهاي كرامت سوارم كن و با ناديده گرفتن لغزشهاي من همراهيم نما، و بپوشيده شدن بديها مشمولم گردان.

پروردگارا به عطاي نعمتها و برطرف كردن گرفتاري و دفع پريشاني و سختي بر من جود و بخشش فرما، و انواع عذابهايت را از من دفع كن و عقوبت دردناكت را از من برگردان و از غائله هاي روزگار پناهم ده و از سوء عاقبت امور نجاتم بخش و از تمام محذورات حراستم فرما، صخره و سنگ بلاء را از كار من درهم شكن و دست آن را از من در تمام زندگانيم شل گردان كه توئي پروردگار

مجيد و مبدي و معيد و فعال لما تريد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] مهج الدعوات صفحه ي 265-259.

منبع: حضرت جواد الائمه؛ فضل الله كمپاني ؛ مفيد 1362ش.

بود.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام: 332 ح 199.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

ترجيح دادم؛ در همين حال شيطان ملعون خطوراتي به خاطرم دميد كه اي ابوذر! كجا هستي، اگر گرگها به گوسفندانت حمله كنند، در حالي كه تو مشغول نمازي؛ همه را نابود مي سازند و در دنيا، چيزي براي تو باقي نخواهد ماند تا هزينه زندگي خود را تأمين كني.

اما به شيطان گفتم:گانگي خداي متعال و ايمان به حضرت محمد پيامبر خدا صلي الله عليه و اله و سلم و ولايت برادرش، سرور آفريدگان بعد از او، حضرت علي بن ابيطالب عليه السلام و ولايت و محبت امامان پاك و راستين از فرزندان آن حضرت و دشمني با دشمنان ايشان، برايم باقي خواهند ماند و با وجود اين سرمايه هاي عظيم، از دنيا هر چه از دست بدهم باكي نيست.

سپس با دل و جان به نمازم پرداختم پس گرگي آمد و در حاليكه من متوجه بودم بره اي را گرفت و برد، ناگهان شيري به گرگ رو آورد و آن را نصف كرد و بره را به گله برگردانيد سپس مرا ندا كرد: اي اباذر! به نمازت رو كن خداوند تا زماني كه تو مشغول نمازي، مرا به گوسفندانت گمارده است. پس با دل و جان به نمازم پرداختم و آنچنان شگفتيي مرا فرا گرفت كه جز خداي متعال، احدي بر آن واقف نيست تا اينكه از نماز فارغ شدم؛ در اين حال، شير نزد من آمد و به من گفت: پيش حضرت محمد برو و او را با خبر ساز كه خداي متعال، بهقين صحابه تو را كه نگهبان شريعت توست، تكريم و احترام فرمود و شيري را بر گوسفندانش گمارد تا حافظ

و نگهبان آنها باشد. همه كساني كه در محضر رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم بودند، دچار شگفتي شدند و رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم فرمود: راست گفتي، اي اباذر! و بي گمان، من و علي و فاطمه و حسن و حسين (درود خدا بر آنان باد.)، به اين حقيقت ايمان داريم.

اماكي از منافقان اظهار داشت: اين ماجرا، بيانگر تباني محمد صلي الله عليه و اله و سلم و ابوذر است؛ محمد صلي الله عليه و اله و سلم مي خواهد با نيرنگش ما را بفريبد و بيست نفر از منافقان، هم پيمان شدند و گفتند: پيش گوسفندان ابوذر مي رويم و تماشا مي كنيم كه آيا هنگام اقامه نماز ابوذر، شيري مي آيد و از گوسفندانش محافظت مي كندا نه و بدينگونه، دروغش را آشكار مي سازيم؛ سپس آنها رفتند و اتفاقا ابوذر، به نماز ايستاده بود و آن شير، پيرامون گوسفندانش مي گشت و از آنها، محافظت مي كرد و اگركي از آنها، از گله جدا مي شد؛ آن را به گله باز مي گردانيد تا وقتي كه ابوذر، نمازش را به پايان برد؛ در اين حال، شير او را آواز داد: بيا اين گله گوسفندانت، را صحيح و سالم و بي كم و كاست.

آنگاه آن شير، منافقان را آواز داد كه: اي گروه منافقان! موالي و پيرو حضرت محمد صلي الله عليه و اله و سلم و علي عليه السلام و خاندان پاكيزه او و نيز كسي كه به خداي متعال به وسيله آنان متوسل گشت كه خداي متعال و پروردگار من، مرا

به نگهباني گوسفندانش به گمارد را، انكار نموديد! سوگند به آن كسي كه محمد صلي الله عليه و اله و سلم و خاندان پاك و پاكيزه اش را گرامي داشت! خداي متعال اختيار مرا به ابوذر داده است، تا جايي كه اگر به من دستور دهد كه شما را پاره پاره كنم و هلاك سازم، هر آينه چنين خواهم كرد؛ سوگند به كسي كه به فراتر از او، سوگندياد نمي شود! اگر از خداي متعال خواسته شود كه به حق محمد صلي الله عليه و اله و سلم و خاندان پاكش، آب درياها را به روغن «زنبق» و «بان»، مبدل سازد و كوهها را مشك و عنبر و كافور، گرداند و شاخه هاي درختان را به «زمرد» و «زبر جد»، بدل فرمايد، خداي متعال اين خواسته را رد نخواهد كرد.

وقتي ابوذر خدمت رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم آمد، حضرت به او فرمود: اي ابوذر! همانا خداي متعال را نيك بندگي كردي، در نتيجه خداوند هم كسي را فرمانبردار تو ساخت، تا دشمنان را از تو دور سازد؛ بنابراين، تو از برترين كساني هستي كه خداي متعال آنان را به نماز گزاردن، ستايش نموده است.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام: 73 ح 37.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

عليه السلام، همراهش بود و به دست سلمان تكيه داده بود، تشريف آورد تا اينكه داخل مسجد الحرام شد و نشست، در همين هنگام، مردي خوش تيپ و خوش لباس آمد و بر حضرت سلام كرد، حضرت سلام او را جواب داد و او همانجا نشست، سپس عرض كرد: اي امير مؤمنان! سه مسأله از شما مي پرسم، اگر جواب داديد، خواهم دانست كه امت درباره شما، دستخوش قضا و قدر شدند و نسبت به دنيا و آخرت خود، در امان نيستند و چنانكه پاسخ نگوئيد، آشكار خواهد شد كه شما و آنها مانندكديگريد.

امير مؤمنان به او فرمود: هر چه مي خواهي از من بپرس.

عرض كرد: مرا آگاه كن كه: اولا آدمي چون به خواب رفت، روحش كجا مي رود؟ ثانيا - انسان چگونه (چيزي را) بهاد مي آورد و ازاد مي برد؟ ثالثا - چگونه فرزند انسان به عمو و دايي شباهت مي برد؟

حضرت متوجه امام حسن عليه السلام شد و به او فرمود: اي ابا محمد! پاسخش را بده.

راوي گفت: امام حسن پاسخ او را بيان كرد، پس او گفت: گواهي مي دهم كه خدايي، جز خدايكتا نيست و همواره بر اين گواهم و گواهي مي دهم كه محمد صلي الله عليه و اله و سلم، رسول خدا است و همواره بر اين گواهي مي دهم و شهادت مي دهم تو (به اميرالمؤمنين عليه السلام اشاره كرد،) جانشين رسول خدا و حجت بعد از وي مي باشي و همواره بدان شهادت خواهم داد و گواهي مي دهم كه تو - به امام حسن اشاره كرد - جانشين وي و

حجت بعد از او هستي و همواره بدين گواهي خواهم داد و شهادت مي دهم كه حسين بن علي، جانشين و قائم به حجت برادرش بعد از او خواهد بود و گواهي مي دهم كه علي بن الحسين، بعد از او عهده دار امرش خواهد بود و گواهي مي دهم كه محمد بن علي، عهده دار امر علي بن الحسين خواهد شد و گواهي مي دهم كه جعفر بن محمد، عهده دار امر محمد بن علي خواهد گشت و گواهي مي دهم كه موسي بن جعفر، عهده دار امر جعفر بن محمد خواهد بود و گواهي مي دهم كه علي بن موسي، عهده دار امر موسي بن جعفر خواهد شد و گواهي مي دهم كه محمد بن علي، عهده دار امر علي بن موسي خواهد گشت و گواهي مي دهم كه علي بن محمد، عهده دار امر محمد بن علي خواهد گرديد و گواهي مي دهم كه حسن بن علي، عهده دار امر علي بن محمد خواهد بود و گواهي مي دهم بر امامت مردي، از فرزندان حسن بن علي كه تا هنگام ظهورش به نام و كنيه، خوانده نمي شود و زمين را آكنده از عدل و داد مي كند، چنانكه از ظلم و جور پر شده باشد، و درود و رحمت و بركات خدا بر تو باد اي امير مؤمنان!

سپس برخاست و رفت، امير مؤمنان فرمود: اي ابا محمد! به دنبالش برو و ببين كجا مي رود؟

امام حسن فرمود: بيرون رفتم، ولي به محض اينكه پايش را بيرون مسجد گذاشت، متوجه نشدم به كجاي زمين خدا رفت! و نزد پدر بازگشتم

و آنچه ديده بودم به او گفتم، حضرت فرمود: اي ابو محمد! آيا او را مي شناسي؟عرض كردم: خداي متعال و رسولش و امير المؤمنين، داناترند، حضرت فرمود: او، خضر عليه السلام است. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الكافي 1: 525 ح 1.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

در اختيار من است؛ و علي براي حضرت گفت: متاسفانه هر دو ضرر و زيان مي دهند؛ منظورش اين است كه در ملك او و در ملك خودش، معامله اي جز به همان صورت ممكن نيست.

راوي گفت: در اين هنگام حضرت به من فرمود: در اين معامله، به تو توسعه دادم.

از راوي پرسيدم: اين توسعه، تنها از آن تو بود؛ا به تمام شيعيان تعلق داشت؛ در جوابم گفت: پشيمان شدم كه اين مجوز را براي همه شيعيان در خواست نكردم پس گفتم (محمد بن عيسي بن عبيد): فلسفه اين توسعه ضرورت است؟

: گفت (علي بن مهزيار): آري. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تهذيب الاحكام 7: 228 ح 996.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

(به گو به بينم) آيا با كسي به خاطر من، دشمني كرده اي و كسي را بخاطر من، دوست داشته واريش كرده اي؟ [2] .

اربلي نقل كرده است:

امام جواد عليه السلام فرمود: هيچ كاري را قبل از سر رسيدش، انجام ندهيد كه پشيمان مي شويد و آرزوهاي دراز، در سر نپرورانيد كه به قساوت قلب، دچار مي گرديد و به ضعيفان خويش، رحم كنيد و با رحم كردن به ايشان، رحمت خداي متعال را، به سوي خود جلب نمائيد. [3] .

و نيز گفته است:

امام جواد عليه السلام فرمود: هر كس به انساني اميدوار باشد، او را بزرگ مي شمارد و هر كس، نسبت به چيزي جاهل باشد، معيوبش مي داند و فرصت، همچون لحظه، زودگذر است و به سرعت ربوده مي شود و هر كس، غم و اندوهش زياد شود، تنش بيمار مي گردد و مؤمن، كسي است كه در پي انتقام و فرو نشاندن خشم خود نباشد (خشم خود را خالي نمي كند و به آن تسلي نمي جويد) و سر فصل نامه عمل مؤمن، خوش خلقي است.

و در جاي ديگر فرمود: سر فصل نامه عمل خوشبخت، تمجيد و ستايش او توسط ديگران مي باشد. و نيز فرمود: هر كسي با خداي متعال بي نياز گردد، (خداي متعال او را بس و كافي باشد) مردم محتاجش مي شوند و هر كس از خداي متعال بترسد و تقوي پيشه كند، مردم حتي بر خلاف ميلشان، دوستش مي دارند.

همچنين فرمود: بر شما باد به جستجوي دانش كه جستجوي علم و دانش، واجب است و گفتگوي از آن، سنت مي باشد

و علم و دانش، وسيله ارتباط و پيوند برادران است و راهنماي مروت و مردانگي است و هديه پذيرايي، در مجالس و همراه، در سفر و انس و الفت، در تنهايي و غربت مي باشد. و آن حضرت فرمود: دانش بر دو قسم است: دانش فطري و دانش شنيدني و هر گاه علم و دانش فطري نباشد، علم و دانش شنيدني سود بخش نخواهد بود و هر كس حكمت را شناخت، نسبت به فزوني بخشيدنش، شكيبا نيست؛ جمال و زيبايي، در زبان تجلي مي كند و كمال و وارستگي، در عقل تبلور ميابد. [4] .

و نيز آورده است:

امام جواد عليه السلام فرمود: كفايت كننده هر كس، از كمال مروت و مردانگي، وانهادن آنچه به آن اعتماد (و ركوب) نمي شود [يا وانهادن آنچه زيبايي و كمال به آن نيست]. و كفايت او از حيايش اين است كه با هيچكس، به نحو ناخوشايندش، برخورد ننمايد. و كفايت او از عقلش خوب مدارا كردن و نرمي كردن است.

و فرو گذار نكردن آنچه از آن ناگزير است، كفايت كننده او از ادب و تربيت وي مي باشد. دانش آدمي به زمان خويش، كفايت كننده او از شناخت و آگاهيش است.

و پوشيدن ديدگان خويش و نگاهداشتن شكمش، كفايت او از ورع و پرهيزگاريش مي باشد و خودداريش از آزار ديگران، كفايت كننده او از خوش اخلاقي وي است.

و نيكي به كساني كه حقوقشان بر او، واجب است و نيز بيرون كردن «حق الله» از مال خود، كفايت كننده او از سخاوتش مي باشد.

و كفايت كننده او از تسليم و فرمانبرداريش ترك كردن آنچه

برايش مهم نيست و پرهيز وي، از جدال و بگو و مگو در دين خويش است.

و ديگران را بر خود مقدم داشتن، كفايت كننده او از كرم و بزرگواري اوست.

و شكايت اندكش، كفايت كننده او از صبر و شكيباييش مي باشد.

و انصاف دادن از خويش (مساوي با ديگران، همان كند كه با خود مي كند) كفايت كننده او از خرد و عقل وي است. و فرو گزاردن خشم خويش به هنگام ناسازگاريش با ديگران كفايت كننده او از حلم و بردباريش مي باشد. و پذيرفتن حق، وقتي مسلمش گرديد، كفايت كننده او از انصاف اوست. و باز داشتن ديگران از آنچه براي خود نمي پسندد، كفايت او از دلسوزي و خير خواهي اش مي باشد. و صرف نظر كردن از توبيخ و ملامت، وقتي بي ادبي كرده اي؛ در حالي كه از عيبهاي تو آگاه است، گواه همسايه داري وي (يا كفايت او از حفظ حريم و مجاورت تو) است.

كفايت كننده او از مدارايش، ترك كردن سرزنش و نكوهش تو است به هنگام غضب تو، در حضور كسي كه (ملامت شدنت را پيش او) ناپسند مي داري.

كفايت كننده او از خوش همراهي و مصاحبتش، افكندن بارهاي سنگين و سختيهاي آزار دهنده از تو است. و سازگاري و موافقت زياد و ناسازگاري و مخالفت اندكش با تو كفايت كننده او از دوستي و رفاقتش مي باشد.

و ترس شديدش از گناهان، كفايت كننده او از شايستگي و درستكاري وي است.

شناختن نيكي هر كس كه به او نيكي كرده، كفايت كننده او از شكر و سپاسگزاري اوست.

و شناختن قدر و

منزلتش، كفايت كننده او از فروتني اش مي باشد.

و خود شناسي اش كفايت كننده او از حكمت وي است.

و بي اعتنا بودن و كمتر در حفظ واد داشتن عيب ديگران و توجه داشتن به اصلاح كردن عيب خويش، علامت درستي و سلامت او مي باشد. [5] .

ديلمي نقل كرده است:

امام جواد عليه السلام فرمود: چگونه تباه مي گردد، آن كسي كه خداي متعال سرپرست و عهده دار اوست؟ و چگونه رهايي ميابد، آن كسي كه خداي متعال جوياي وي مي باشد؟

و هر كسي از خداي متعال براي پيوستن به ديگري، ببرد؛ خداي متعال او را به آن ديگري وا مي گذارد. و هر كس بدون علم و آگاهي، كاري انجام دهد، بيش از آنكه اصلاح كند و منشأ خير و صلاح شود، افساد كرده و منشأ شر و فساد مي شود.

و آن حضرت فرمود: هر كس سر به فرمان هوي و هوسش سپارد، دشمنش را كامياب ساخته است.

و نيز فرمود: هر كس مدارا كردن را فرو گذارد، قرين ناخوشايند مي گردد و هر كس ورودي ها را نشناسد، خروجي ها (مكانا زمان خروج) او را به زحمتش مي اندازد و هر كس قبل از آزمون و آگاهي، تن به آرامش و اعتماد و ايمني سپارد، خودش را در معرض هلاكت افكنده و سرانجام مشقت باري، براي خود رقم زده است.

و همچنين حضرت فرمود: كسي كه راه راست و هدايت را بخاطر پيروي هوا و هوست پوشيده دارد، با تو دشمني كرده است. و امام جواد عليه السلام فرمود: كسي كه بر مركب شهوات سوار است، لغزشهايش فرو

گزار نمي شود.

و آن حضرت فرمود: اعتماد به خداي متعال، بهاي هر كالاي گران و ارزشمند بوده، نردبان صعود به هر قله بلند و مرتفعي مي باشد.

و نيز فرمود: از همنشيني شرور بپرهيز كه بسان شمشير ديدنش زيبا؛ ولي اثر و نتيجه اش زشت و ناپسند است. و همچنين فرمود: نيازمنديها، اميدوارانه (از خدا) طلب و خواسته مي شوند؛ در حالي كه آنها با قضاي الهي فرود مي آيند و سلامت و عافيت، زيباترين بخشش و موهبت است. و فرمود: هنگامي كه قضاي الهي فرود آيد، فضا تنگ و نفس گير مي شود (يا گشادگي و فراخي تبديل به تنگي و گرفتگي مي شود).

و آن حضرت فرمود: كسي را دشمن مدار تا اينكه رابطه او را با خداي متعال به دست آوري كه هر گاه نيكوكار باشد، خداي متعال تسليم تواش نخواهد ساخت و چنانكه بدكار باشد، همين كه بدان آگاه شدي، او را بس است؛ به همين جهت او را دشمن مدار.

و امام جواد عليه السلام فرمود در ظاهر و آشكار خودت را ولي و دوست خدا نشان مده؛ در حالي كه در نهان دشمن او هستي.

و فرمود: احتياط، به اندازه ترس و بيم است.

و فرمود: عزت مؤمن، در بي نيازي او از مردم است.

و فرمود: نعمتي كه شكرش ادا نشود، به گناهي ماند كه آمرزيده نگردد.

و فرمود: خشم و غضب كسي كه ستم خشنودش مي سازد، به تو زياني نمي رساند.

و فرمود: كسي كه از برادرش، به حسن نيت خشنود نيست، به هديه او خشنود نخواهد گرديد.

و فرمود: روزگار، پرده اسرار نهانت را

مي درد.

و فرمود: اگر از چيزي بي بهره بودي (يا منع شدي) در قبال آن شكيبايي كن و آرامش و تسلي داشته باش چرا كه اگر آن چيز به تو داده مي شد مدت كمي تو را همراهي مي كرد (به خاطر كمي بقاء دنيا براي اهل آن). [6] .

ابن صباغ گفته است:

امام جواد عليه السلام فرمود: همانا هر كس به خدا اعتماد كند، خداي متعال شادماني را به او مي نمايد. و هر كس به خدا توكل كند، خداي متعال امورش را كفايت مي كند. و اعتماد به خداي متعال، پناهگاهي است كه جز مؤمن، در آن پناه نمي گيرد. و توكل به خداي متعال، رهايي از هر بدي و حفاظ از هر دشمني است. و دين، عزت و دانش، گنج و سكوت، نور است. و نهايت زهد، ورع و پرهيزگاري است. و هيچ چيز چونان بدعت، دين را نابود نمي سازد. و از طمع، فاسد كننده تر براي مردان نيست. و با شبان (رهبر و پيشوا)، رعيت سر و سامان پيدا مي كند و با دعا است كه بلا دفع مي شود. و هر كس بر سمند عمر بنشيند (مساوي سني از او بگذرد و تجربه، كسب كند.) به جايگاه و خط پايان پيروزي راه مي برد. و هر كس دشنام گويد، پاسخ مي گيرد. و هر كس نهال تقوا بنشاند، ميوه هاي آرزو مي چيند. [7] .

اربلي آورده است:

امام جواد عليه السلام فرمود: گمان بد به دوستي كهقين به او تو را اصلاح و نيكو گردانيده است، تباه و ضايعت نسازد. و هر كس برادر خود را،

نهاني موعظه كند، او را آراسته است و هر كس او را، آشكارا نصيحت نمايد، خوار و خفيفش كرده است.

خير خواهي و نيكي خواستن از خوبان، به احترام كردن آنان است و خير خواهي و نيكي خواستن از بدان به ادب نمودن آنان است. و دوستي، خويشاوندي اكتسابي است. و أجل و وقت مرگ براي پناه و نگهدارنده بوده انسان، كافي است (تا وقت مرگ انسان فرا نرسيده او در پناه ملائكه اي است كه از هر طرف او را به اذن الله حفظ مي كنند).

و همواره تا سن هيجده سالگي، خرد و حماقت آدمي باكديگر دست و پنجه نرم مي كنند؛ چون او به هيجده سالگي رسيد، آن كه در وجود آدمي بيشتر است، بر ديگري فائق مي آيد.

و خداي متعال نعمتي به بنده خود نداده كه بداند آن نعمت از آن خداي متعال است، مگر اينكه خداي متعال شكر و سپاس آن را در نامه عملش مي نويسد؛ پيش از آنكه او را بر آن نعمت شكر و سپاس گويد و نيز گناهي مرتكب نمي شود كه بداند، خداي متعال از آن آگاه است؛ اگر بخواهد عقوبتش مي كند و اگر بخواهد او را مي آمرزد؛ مگر اينكه خداي متعال او را مورد مغفرت و آمرزش خويش قرار مي دهد؛ قبل از آنكه او، طلب مغفرت نمايد. [8] .

و نيز گفته است:

امام جواد عليه السلام فرمود: توبه بر چهار پايه، استوار است: 1 - پشيماني با قلب. 2 -طلب مغفرت با زبان. 3 - توبه عملي با اعضاء و جوارح. 4 -و تصميم قاطعانه، به عدم مراجعت به

كارهاي گذشته.

و سه كار، از كارهاي خوبان است: 1 - بر پاداشتن واجبات. 2 - ترك محرمات. 3 - و پرهيز از غفلت زدگي در كار دين.

و سه كار است كه بنده را به خشنودي خداي متعال مي رساند: آمرزش خواستن فراوان، افتادگي و فروتني و زياد صدقه دادن.

و چهار چيز است كه هر كس داشته باشد، ايمانش كامل است: هر كس بخاطر خداي متعال، بذل و بخشش كند و به خاطر خداي متعال، منع نمايد و به خاطر خداي متعال، دوست بدارد و به خاطر خداي متعال، دشمن دارد. و سه چيز است كه هر كس داشته باشد، گرفتار پشيماني نمي شود: ترك كردن عجله و شتاب و مشورت نمودن و به هنگام اقدام به كاري، بر خداي متعال توكل كردن. [9] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تحف العقول: 455.

[2] همان.

[3] كشف الغمه 2: 350.

[4] همان: 347.

[5] همان.

[6] اعلام الدين: 309.

[7] الفصول المهمه: 260.

[8] كشف الغمه 2: 350.

[9] همان: 349.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

حال، كسي كه مجبور شود، در صورتي كه ستمگر و متجاوز نباشد، گناهي بر او نيست كه مردار بخورد. عبدالعظيم حسني (ره) اضافه كرد: به حضرت عرض كردم: اي رسول خدا صلي الله عليه و اله! چه وقت مردار براي مضطر، حلال مي شود؟ او فرمود: پدرم از پدرش، از پدران بزرگوارش - درود خدا بر آنان باد - به من فرمود: كه رسول خدا صلي الله عليه و اله، مورد پرسش قرار گرفت و به حضرت عرض شد: اي رسول خدا! صلي الله عليه و اله همانا، در سرزميني قرار مي گيريم و دچار مخمصه و تنگنا مي شويم، چه وقت مردار بر ما حلال مي شود؟ حضرت فرمود: وقتي كه صبحانه نخورده باشيد، شام هم نخورده و گياهي هم به دست نياوريد، خوردن مردار بر شما روا است. عبدالعظيم حسني (ره) گفت: به حضرت گفتم: اي فرزند رسول خدا صلي الله عليه و اله! معني اين سخن خداي متعال (فمن اضطر غير باغ و لا عاد) «با اين حال، كسي كه مجبور شود در صورتي كه ستمگر و متجاوز نباشد» چيست؟ فرمود: منظور از ستمگر، دزد است و مراد از متجاوز، كسي است كه به قصد بازي و تفريح، شكار مي كند، نه براي تأمين معاش خانواده خود كه اين دو، در حال اضطرار نمي توانند، مردار بخورند؛ مردار براي آنها در حال اضطرار هم مانند حال اختيار، حرام است همچنانكه نمي توانند در حال سفر، روزه و نماز خود را قصر نمايند.

عبدالعظيم حسني (ره) گفت: عرض كردم: اين گفته خداي متعال (و المنخنقه و الموقوذه و المترديه و النطيحه و مآ

أكل السبع الا ما ذكيتم) [2] «و حيوانات خفه شده و به زجر و مرض كشته شده و آنها كه بر اثر پرت شدن از بلندي بميرند و آنها كه به واسطه آسيب ديدن از حيوان ديگري مرده باشند و باقي مانده صيد حيوان درنده، مگر آنكه (به موقع به آن حيوان برسيد) و آن را سر ببريد...»، چه تفسيري دارد؟ حضرت فرمود: حيوان خفه شده، حيواني است كه راه نفسش بسته شود و بميرد و حيواني كه به زجر و مرض كشته شود، آن است كه از شدت بيماري، ناي حركت نداشته باشد و جانش در آيد و حيواني كه بر اثر پرت شدن از بين برود، حيواني است كه از جاي بلندي سقوط كند،ا در چاه افتد و بميرد و حيواني كه به واسطه آسيب ديدن از حيوان ديگري كشته شود، آن است كه مثلا به ضرب شاخا لگد حيوان ديگر از بين برود و باقي مانده صيد حيوان درنده كه بميرد و حيواني كه روي بتها (يا در برابر آنها)ا سنگها ذبح شوند، مگر اينكه بتواني به موقع آنها را سر ببري و تذكيه كني.

عرض كردم: تفسير (و أن تستقسموا بالأزلام) «و قسمت كردن گوشت حيوان، به وسيله چوبه هاي تير مخصوص بخت آزمايي» چيست؟ حضرت فرمود: مردم زمان جاهليت، چنان بودند كه ده نفري شتري را مي خريدند و با تيرهاي چوبي در ميان خود قرعه مي انداختند؛ تيرهاي چوبي ده عدد بودند كه هفت عدد، نشانه داشت و سه عدد بدون نشانه بود؛ هفت عدد تير چوبي نشانه دار «فذ»، «توام»، «نافس»، «حلس»، «مسبل»، «معلي»، و «رقيب» ناميده مي

شدند و سه عدد تير چوبي بي نشان، «فسيح»، «منيح» و «وغد» نام داشتند؛ سپس آن افراد تيرهاي چوبي را ميان خود، توزيع مي كردند و تير بي نشان، دست هر كس مي افتاد، ملزم به پرداختك سوم قيمت شتر مي شد و به همين ترتيب، تيرها را وارسي مي كردند تا صاحبان تيرهاي بي نشان، شناخته مي شدند و قيمت شتر را از آنها مي گرفتند و شتر را نحر [3] مي نمودند و تمام آن را هفت نفري كه پولي بابت آن نپرداخته بودند، مي خوردند و به سه نفري كه پول شتر را پرداخته بودند، از گوشت آن نمي دادند و چون دين مبين اسلام آمد، خداي متعال اين راه و رسم جاهليت را نيز در شمار كارهاي حرام قرار داد و فرمود: (و أن تستقسموا بالأزلم ذلكم فسق) [4] «و قسمت كردن گوشت حيوان، به وسيله تيرهاي چوبي مخصوص بخت آزمايي، فسق و گناه است.»عني حرام است. [5] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] البقره 2 173.

[2] المائده 2 3.

[3] نحر: شيوه كشتن شتر.

[4] مائده: 5 / 3.

[5] من لاحضره الفقيه 3: 343 ح 4213.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

پرسيدم؛ حضرت جواب فرمود: اي سعد! امامان از آل محمد صلي الله عليه و اله هستند.[2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اعراف: 7 46.

[2] بصائر الدرجات: 520 ح 18.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

نه، اي فرزند رسول خدا! پس حضرت خنديد؛ آنگاه فرمود: از اينجا بر مي گردي به پشت (به حال خوب) و چه كسي حال و روزش بهتر از تو خواهد بود؛ در حالي كه تو به هنري آراسته اي كه آن را با دنيايي پر از طلا و جواهر معامله نمي كني؛ آيا به تو مژده ندهم كه خداي متعال مرا، به واسطه تو و پدرانت مسرور ساخته است!

سپس امام جواد عليه السلام در تفسير سخن خداي متعال (و كان تحته كنز لهما) «و زير آن، گنجي از آن دو طفلتيم نهفته بود.» [1] فرمود: كتيبه اي از طلا كه در آن نوشته بود: بنام خداوند بخشنده مهربان؛ خدايي، جز خدايكتا نيست؛ محمد، رسول و فرستاده خداست؛ در شگفتم از كسي كه به مرگ اطمينان دارد، چگونه شادماني مي كند؟ و كسي كه دنيا و دگرگوني هايش با اهل خود را مي بيند، چگونه بدان دل مي بندد؟ و سزاوار است بر كسي كه از خداي متعال غافل است خيال نكند كه خداي متعال، در رزق و روزي اش درنگ و كندي مي كند و نيز خداي متعال را در حكم و قضايش (بر بندگان) متهم نسازد. سپس فرمود: راضي شدي، اي احمد؟! راوي گفت: عرض كردم: از خداي متعال و از شما اهل بيت. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كهف: 18 / 82.

[2] اختيار معرفه الرجال 2: 859 ح 1116.

شب، هر امري بر اساس حكمت (الهي) تدبير و جدا مي شود.» خداي متعال مي فرمايد: هر امر محكمي را در آن شب، فرود مي آورد و امر محكم، دو چيز نيست؛ بلكه فقطك چيز است؛ بنابراين، هر كس حكم كند به چيزي كه اختلافي را بر نتابد، حكمش بر اساس حكم خداي متعال صورت گرفته است و هر كس به چيزي حكم كند كه جاي اختلاف دارد و حكم خود را هم صحيح و درست بداند، بدون ترديد بر اساس حكم طاغوت حكم كرده است؛ بهقين تدبير امور، سال به سال در شب قدر بر ولي الامر، نازل مي شود؛ آن حضرت در مورد خودش و ساير مردم، به اموري امر مي شود؛ علاوه بر اين، براي ولي امر در هر روز علم ويژه، نهان و شگفت انگيز خدا كه در خزانه غيب او است، همانند آنچه در شب قدر فرود آمده، پيش مي آيد. سپس اين آيهرا قرائت فرمود: «و اگر همه درختان روي زمين، قلم شود و دريا، براي آن مركب گردد، و هفت دريا به آن افزوده شود، (اينها همه تمام مي شود) و كلمات خدا پايان نمي گيرد، بهقين خداي متعال عزيز و حكيم است.[2] » [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] دخان: 44 4.

[2] لقمان: 31 27.

[3] كافي 1: 248 ح 3.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

«... بر صورت و پشت آنها مي زنند (و جانشان را مي گيرند.)» از امام جواد عليه السلام روايت كرده كه فرمود: همانا خداي متعال، اراده كرده است نشيمنگاه آنها را، و بهقين، خداي متعال، كريم است و پنهان مي سازد (پوشيده و در پرده سخن مي گويد).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] انفال 8 50.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آنچه را وحي كردني بود به بنده اش وحي فرمود». رسول خدا صلي الله عليه و اله راجع به چگونگي اين وحي، مورد سؤال قرار گرفت كه حضرت در جواب فرمود: به من وحي شد كه علي عليه السلام بهقين، آقا و سرور جانشينان (يا مؤمنان) و پيشواي پرهيزكاران و رهبر و فرمانده روي سپيدان و نخستين جانشين خاتم پيامبران است. مردم با شنيدن اين سخن، بناي بگو مگو گذاشتند و پرسيدند: آيا اين سخن از جانب خداي متعال و رسولش مي باشد؟ ولي خداي متعال به پيامبر خود دستور داد كه به آنان بگو: «قلب پاك او در آنچه ديد، هرگز دروغ نگفت» سپس با مردود شمردن سخنان آنان فرمود: آيا با او درباره آنچه (با چشم خود ديد)، مجادله مي كنيد؟!» آنگاه حضرت رسول صلي الله عليه و اله خطاب به مردم فرمود: البته راجع به علي عليه السلام، مأموريت ديگري دارم كه بايد او را به امامت امت، منصوب نمايم و به امت بگويم: (علي) عليه السلام بعد از من، ولي (و صاحب اختيار) شماست و او، چونان كشتي (نوح) است، در روز غرق شدن همگان؛ هر كس درون آن در آيد، نجات ميابد و هر كس از آن خارج گردد، غرقه غرقاب هلاكت مي شود.

سپس فرمود: «و بار ديگر نيز او را مشاهده كرد» مي فرمايد: (امين) وحي راكبار ديگر ديدار نمودم [«نزد سدره المنتهي»]، جايي كه شيعيان در بهشت و در سايه سار آن به گفتگو مي نشينند؛ آنگاه خداي متعال فرمود: به آنان بگو: «در آن هنگام كه چيزي سدره المنتهي را پوشانيده بود.»؛ مي فرمايد: در آن

هنگام كه سدره المنتهي را پوششي از نور، پوشانده بود، «چشم او هرگز منحرف نشد....»؛ مي فرمايد: چشم از آن حجابهاي نور، نابينا نگشت. «طغيان نكرد، و آنچه ديد، واقعيت بود.»؛ مي فرمايد: و قلب با افزودن چيزي بر موضوع وحي،ا كاستن چيزي از آن، طغيان نكرد؛ «او، البته پاره اي از آيات و نشانه هاي بزرگ پروردگارش را ديد.» [2] ؛ مي فرمايد: البته سخني شنيد كه اگر آن سخن نبود قوي و نيرومند مي شد آنچه بايد نيرومند مي شد! [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] انفال 8 50 و محمد 47 27.

[2] نجم: 53 2 تا 18.

[3] تفسير قمي 2: 311.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

جواب او را با خط مبارك خود نوشته بود و من، چنين خواندم: اگر كسي از مخالفين مذهب، از نذر تو خبر دارد و تو از رسوا كردن او بيم داري، به نذرت وفا كن و گرنه نيت خود را در كار خير عملي ساز؛ خداي متعال ما و شما را به آنچه مايه محبت و خشنودي اوست، موفق فرمايد. [1] .

كليني نقل كرده است:

از محمد بن حسن بن ابي خالد، روايت شده كه گفت: به امام جواد عليه السلام عرض كردم: فدايت شوم! همانا بزرگان ما احاديثي از امام باقر و امام صادق عليهما السلام، روايت كرده بودند كه بواسطه شدت تقيه، پنهان كرده و نقل نمي كردند وقتي آنان (اساتيد و بزرگان ما) بدرود زندگي گفتند، نوشته هاي ايشان بدست ما رسيد. حضرت فرمود: آن نوشته ها را نقل و منتشر كنيد كه همه آنها، درست و حق است. [2] .

و نيز روايت كرده است:

از محمد بن اسماعيل روايت شده كه گفت: با طرح پرسشي خدمت حضرت عرض كردم: گاهي در راه مكه، در محلي كه عربها (باديه نشين) حضور دارند، از مركب خود براي نماز فرود مي آيم؛ آيا نماز واجب را بر زمين اقامه كنم و به قرائت سوره حمد، اكتفا نمايم؛ا نماز خود را سواره بخوانم و حمد و سوره را با هم قرائت كنم؟

حضرت در جوابم فرمود: هر گاه بيمناكي، نماز واجب و غير آن را سواره اقامه كن و خوش تر دارم كه حمد و سوره را با هم قرائت كني و اين كار تو، مشكلي ايجاد نخواهد كرد. [3] .

امام حسن

عسكري عليه السلام فرموده است: مردي به امام جواد عليه السلام عرض كرد: اي فرزند رسول خدا! امروز عبورم به محله «كرخ» افتاد؛ اهل محل گفتند: اين آقا، همنشين محمد بن علي امام شيعيان است؛ از او بپرسيد كه بهترين مردم، بعد از پيامبر خدا كيست؟ چنانچه گفت: بهترين مردم بعد از رسول خدا علي است، او را بكشيد و چنانكه گفت: ابوبكر است، رهايش سازيد؛ پس عده زيادي از آنها، به سوي من هجوم آوردند و به من گفتند: بهترين مردم بعد از رسول خدا كيست؟ در جواب آنها گفتم: بهترين مردم بعد از رسول خدا: ابوبكر و عمر و عثمان است؟ و سكوت كردم و نام مبارك علي را نگفتم؛ بعضي از آنها گفتند: اين آقاك قدم از ما جلو تر است چون ما مي گوئيم: اينها و علي؛ من به خطاب به آنها گفتم: سخن شما جاي گفتگو دارد و من بدان قائل نيستم؛ آنها با خودشان گفتند: البته اين آقا، نسبت به سنت از ما متعصب تر است و ما در حق او اشتباه كرديم و بدين گونه، از شر ايشان در نجاتافتم.

اي فرزند رسول خدا! آيا با اين كار خود، مرتكب گناه شده ام، در حالي كه منظور من از جواب، طرحك جمله استفهامي بود، نه اخباري؛عني آيا اين سه نفر، بعد از رسول خدا بهترين مردمند؟ امام جواد عليه السلام در جوابم فرمود: خداي متعال از جوابت، شاكر و خشنود گشت و پاداش آن را به تو عطا كرد و آن را در نامه بلند بالاي اعمال ثبت و ضبط فرمود و بابت هر حرف از حروف جواب

تو، نعمتي برايت منظور نمود كه خواسته مشتاقان و آرزومندان، از رسيدن به آن ناتوان است. [4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تهذيب الاحكام 6: 126 ح 221.

[2] كافي 1: 53 ح 15.

[3] كافي 3: 475 ح 5.

[4] تفسير منسوب به امام حسن عسكري: 362 ح 250.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آن تهمت (دزدي) را زدند. (ولي) برادران او نزد او رفتند و او را از گناهش آگاه ساختند تا توبه كند و اشتباه خود را جبران نمايد كه اگر چنين نكند، بايد خود را به تحمل پانصد تازيانه و حبس در زندان تاريكي كه شب و روزشكسان است، آماده سازد. سپس فلاني به سوي برادر خود، روانه گرديد و به اداي حق برادري كه در حقش كوتاهي كرده بود، پرداخت و هنوز به انجام نرسانده بود كه دزد، دستگير و مال مسروقه از وي گرفته شد و او را رها كردند و تهمت زنندگان و بدگويان به عذر خواهي اش آمدند. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تفسير منسوب به امام حسن عسكري: 324 ح 171.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

از فرزندي كه ثمره تجاوز است، ارث برده نمي شود (پدر و مادر زنا كارش از او ارث نمي برند). [2] .

و نيز گفته است:

از علي بن مهزيار اهوازي روايت شده كه گفت: محمد بن حمزه علوي، در نامه اي خدمت امام جواد عليه السلام نوشت:كي از شيعيان شما، در وصيتش صد درهم به من اختصاص داد و از او شنيدم كه مي گفت: هر آنچه به من تعلق دارد، از آقا و مولايم (امام جواد عليه السلام) است؛ اين شيعه، از دنيا رفت و صد درهم را باقي گذاشت و دستوري براي مصرفش نداد؛ ولي او دو همسر دارد كهكي از آن دو، ساكن بغداد است و من، در حال حاضر هيچ آدرسي از وي ندارم و ديگري، مقيم قم مي باشد؛ اكنون در خصوص اين صد درهم، چه دستوري مي فرمائيد؟

حضرت در جوابش نگاشت: چاره اي بينديش تا سهم همسران آن مرد، از اين صد درهم را به آنان برساني و بدان كه سهم هرك، اگر مرده فرزند داشته باشد،ك هشتم است و چنانكه فرزندش نباشد سهم آنها،ك چهارم خواهد بود و باقي آن را هم به خواست خداوند، به هر كسي كه مي داني، نيازمند است صدقه بده. [3] .

همچنين نقل كرده است:

حسين بن حكم از امام جواد عليه السلام راجع به مردي كه از دنيا رفته و دو خاله او و تني چند از مواليانش (آزاد كنندگانش) زنده اند، روايت كرده است كه فرمود:(و اولو الأرحام بعضهم أولي ببعض) [4] «خويشاوندان در كتاب خدا، بعضي مقدم بر بعض ديگر مقرر شده است.»؛ مال او، ميان دو

خاله اش تقسيم مي شود. [5] .

او همچنين گفته است:

از محمد بن عمر ساباطي روايت شده كه گفت: از امام جواد عليه السلام راجع به مردي كه مرا وصي خود قرار داد و سفارش كرد كه سالانه، مبلغي به عمويش بپردازم؛ اما عمويش از دنيا رفت، سؤال كردم؟ حضرت در جوابش فرمود: آن را به وارثش بپرداز.[6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تهذيب الاحكام 9: 286 ح 8.

[2] كافي 7: 163 ح 2 و 164 ح 4.

[3] همان: 126 ح 4.

[4] انفال: 8 75.

[5] كافي 7: 120 ح 7.

[6] همان: 13 ح 2.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

تواند به خلوت همسر خويش در آيد، در حالي كه ديگران چنين حقي را ندارند؛ حتي فرزند او و پدرش، در شب و در روز از موقعيت شوهر، برخوردار نيستند؛ به همين جهت، گواهي او چهار گواهي به خداي متعال است، اگر بگويد به چشم خود ديده ام. اما اگر بگويد: به چشم خود نديده ام، مانند ديگران است و حد بر او جاري مي شود؛ مگر اينكه بينه اقامه نمايد و هر گاه كسي غير از شوهر، زني را متهم سازد و ادعا كند كه به چشم خود ديده است؛ از او مي پرسند: چگونه به چشم خود ديده اي؟ تو چطور به خلوت آن زن، داخل شده و به تنهايي، شاهد ماجرا بوده اي؟

تو در ادعاي خود، مشكوك و متهمي؛ حتي اگر راست بگويي، متهمي و چاره اي جز ادب كردن تو نيست آنهم با حدي كه خداي متعال بر تو واجب كرده است.

حضرت فرمود: و بي گمان، گواهي شوهر، چهار گواهي به خداي متعال است؛ بخاطر اينكه به جاي چهار نفر شاهد، گواهان ديگر (چهار قسم) دارد كه به جاي هر گواه،ك سوگنداد مي كند.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] كافي 7: 403 ح 6.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

به او فرمود: اي ابا هاشم! بركتهاي خداي متعال در اين روز بر ما بزرگ و با عظمت مي باشد. عرض كردم: آري اي آقاي من! امروز، چه حرفي به زبان برانم؟ امام جواد عليه السلام فرمود: امروز زبان را به خير و نيكي باز كن (به فال نيك بگير) كه البته نيكي اش به تو خواهد رسيد، عرض كردم: اي سرور من! حتما چنين خواهم كرد و مخالفت نخواهم نمود.

حضرت فرمود: به اين ترتيب، راه درست مي روي و جز نيكي به تو نخواهد رسيد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تحف العقول: 456.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آن، حضرت جواب هر يك از نامه ها را زير نوشته هايشان مرقوم داشت و امضاء كرد؛ و سپس تحويل من داد.

وقتي برخاستم كه از حضور مباركش مرخص شوم و بروم، امام عليه السلام نگاهي محبت آميز به من نمود و تبسمي كرد؛ و سپس مبلغي معادل سيصد دينار به من عطا نمود و فرمود: اين پول ها را تحويل علي بن الحسين بن ابراهيم بده و بگو كه تو را بر خريد اجناس راهنمائي كند.

پس هنگامي كه نزد علي بن الحسين رفتم و پيام حضرت را رساندم، مرا راهنمائي كرد و اجناسي را خريداري كردم؛ و سپس آن ها را به وسيله ي شتر براي امام عليه السلام آوردم.

همين كه به همراه صاحب شتر جلوي درب منزل حضرت رسيديم، صاحب شتر از من تقاضا كرد كه از حضرت بخواهم تا او را جزء افراد خدمت گذار خود قرار دهد.

وقتي بر امام جواد عليه السلام وارد شدم و خواستم تقاضاي صاحب شتر را مطرح كنم، ديدم حضرت كنار سفره ي طعام نشسته و به همراه عده اي مشغول تناول غذا مي باشد.

و بدون آن كه من حرفي زده باشم، فرمود: اي ابوهاشم! بنشين و به همراه ما از اين غذا ميل كن و ظرف غذائي را با دست مبارك خويش جلوي من نهاد؛ و چون از آن غذاي لذيذ خوردم، حضرت به غلام خود فرمود: اي غلام! صاحب شتر را كه همراه ابوهاشم آمده و جلوي منزل ايستاده است، بگو وارد شود و در كنار شما مشغول خدمت و انجام وظيفه گردد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] هداية الكبري حضيني: ص 299.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛

مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

ص 55.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

زمين مي افتاد.

معتصم تا چنين حادثه ي خطرناكي را ديد، گفت: يا ابن رسول الله! من از آنچه انجام داده ام، پشيمان هستم و توبه مي كنم، دعا كن خداوند اين خطر را از ما برطرف گرداند.

آن گاه امام اظهار نمود: خداوندا، اين ساختمان و زمين را بر آن ها ساكن و آرام گردان، خدايا تو خود بهتر مي داني كه آنان دشمن تو و دشمن من مي باشند.

پس ساختمان آرام گرفت و خطر برطرف شد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الخرايج و الجرايح: ج 2، ص 670، ح 18، اثبات الهداة: ج 3، ص 340، ح 33.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

به دستور معتصم عباسي به بغداد احضار كنند، من به حضور ايشان رسيدم و گفتم:

يا ابن رسول الله! فدايت گردم، شما از مدينه به بغداد مي روي و من برايتان احساس خطر مي كنم، بعد از شما چه كسي جانشين خواهد بود؟

ناگاه متوجه شدم كه امام جواد عليه السلام گريه افتاد و قطرات اشك بر گونه ها و محاسن شريفش جاري گشت.

و حضرت در همين حالت متوجه من گرديد و فرمود:

اي اسماعيل! در اين سفر، خطر متوجه من خواهد شد؛ و بدان كه جانشين بعد از من فرزندم، حضرت ابوالحسن، امام علي هادي عليه السلام مي باشد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اعلام الوري طبرسي: ج 2، ص 111، اصول كافي: ج 1، ص 260، ح 1، كشف الغمة: ج 2، ص 376، مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 408.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

شاد گشتند، من هم خوشحال و مسرور مي باشم.

امام محمد جواد عليه السلام به او فرمود: به جانم سوگند، تو بهترين كار نيك و احسان را انجام داده اي؛ و بايد هم اين چنين شادمان و مسرور باشي، مشروط بر آن كه اعمال نيك خود را ضايع و حبط نگرداني.

آن شخص سؤال كرد: با اين كه من از شيعيان و دوستان واقعي شما هستم، چگونه ممكن است كه اعمال و عبادات خود را ضايع گردانم؟

امام عليه السلام فرمود: مواظب گفتار و حركات خود باش، چون هم اكنون اعمال و رفتار نيك خود را نسبت به آن برادرانت ضايع كرده و از بين بردي.

آن شخص با حالت تعجب پرسيد: چگونه باطل شد، با اين كه من كاري را انجام ندادم؟!

حضرت فرمود: آيا اين آيه ي قرآن را تلاوت كرده اي: (يا أيها الذين آمنوا لا تبطلوا صدقاتكم بالمن و الأذي) [1] .

يعني؛ اي كساني كه ايمان آورده ايد! صدقات و كارهاي نيك خود را با منت گذاري و آزار، باطل و ضايع نگردانيد.

آن شخص گفت: يا ابن رسول الله! من بر كسي منت ننهاده ام؛ بلكه بدون هيچ منت و آزاري به يكايك آنان كمك و انفاق كردم؛ و هيچ گونه توقعي هم از آن ها نداشته ام!

امام جواد عليه السلام در پاسخ، فرمود: خداوند متعال فرموده: صدقات خود را به وسيله ي منت و ايذاء باطل ننمائيد؛ و نفرموده است بر كساني كه صدقه مي دهيد، منت ننهيد؛ بلكه منظور هر نوع آزار و اذيتي است كه در رابطه با آن كار نيك به نوعي واقع شود.

سپس امام جواد عليه السلام افزود: آيا منت گذاري بر آن افرادي كه كمك كرده اي مهم تر است، يا

ايجاد اذيت و آزار نسبت به ملائكه ي مقرب الهي و مأمورين ثبت اعمال و حفظ نفوس؟!

آن شخص در پاسخ گفت: بلكه اين مورد اخير مهم تر و حساس تر، و گناهش نيز افزون خواهد بود.

بعد از آن، حضرت فرمود: تو با اين طرز برخورد و سخني كه اين جا مطرح كردي، هم موجب آزار من و هم سبب ايذاء ملائكه شدي و با اين كار، صدقات و كارهاي نيك خود را ضايع و باطل گرداندي، چرا بايد چنين كني؟!

و چگونه چنين ادعاي مهمي را كردي و گفتي: من از شيعيان خالص هستم؟!

آيا مي داني شيعيان خالص ما چه كساني هستند؟

آن شخص پاسخ داد: خير، نمي دانم.

امام عليه السلام فرمود: شيعيان خالص آن افرادي هستند كه همانند حزقيل نبي، مؤمن باشد - كه با او شيوه ي مخصوص در مقابل طاغوت و فرعون زمانش توريه كرد -؛ و نيز مؤمن آل فرعون، صاحب يس كه خداوند درباره ي او فرموده است: (و جاء من أقصي المدينة رجل يسعي) [2] .

يعني؛ مردي از آن سوي مدينه با سعي و كوشش آمد.

همچنين سلمان، ابوذر، مقداد و عمار ياسر، اين افراد از شيعيان خالص ما هستند، آيا تو با اين افراد يكسان و مساوي هستي؟!

اكنون خودت قضاوت كن، آيا با ادعائي كه كردي، موجب اذيت و آزار ما و ملائكه ي الهي نشدي؟!

آن شخص عرضه داشت: يا ابن رسول الله! من از گفتار خود پشيمان شدم و توبه مي كنم، شما مرا عفو نموده و راهنمائي بفرما كه چه بگويم؟

حضرت فرمود: بگو كه من از دوستان و از علاقه مندان شما هستم و با دشمنان شما دشمني خواهم

بود؛ و با دوستان شما دوست مي باشم.

آن شخص اظهار داشت: يا ابن رسول الله! من نيز همين را مي گويم و معتقد به آن هستم و از آنچه كه قبلا گفتم، توبه مي كنم و عذرخواهي مي نمايم.

آن گاه در پايان، امام جواد عليه السلام فرمود: هم اينك به نتيجه و ثواب صدقات و ديگر كارهاي نيك خويش خواهي رسيد. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] سوره ي بقره: آيه ي 264.

[2] سوره ي قصص: آيه ي 20.

[3] تفسير الامام العسكري عليه السلام: ص 314، ح 160، بحارالأنوار: ج 65، ص 159، تفسير البرهان: ج 4، ص 20، ح 4، مستدرك الوسائل: ج 7، ص 234، ح 8123.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

آن حضرت از جاي برخاستند، آن گاه عموي حضرت به طرف امام عليه السلام جلو آمد و پيشاني برادرزاده اش را بوسيد؛

بعد از آن، حضرت در جايگاه خويش روي يك كرسي - كه از قبل آماده شده بود - نشست.

تمام حضار از عظمت و هيبت حضرت، در آن سنين كودكي، در تعجب و حيرت قرار گرفته بودند.

در همين اثناء، شخصي از برخاست و از عموي حضرت سؤال كرد: نظر شما درباره ي كسي كه با حيواني نزديكي كند، چيست؟

عبدالله پاسخ داد: دست راستش قطع مي شود و نيز حد شرعي بر او جاري مي گردد.

ناگاه امام جواد عليه السلام سخت ناراحت و خشمگين شد و با نگاهي به عمويش فرمود: اي عمو! از خدا بترس و تقوا داشته باش، خيلي خطرناك است آن موقعي در پيشگاه با عظمت خداوند متعال بايستي و بگويند: چرا چيزي را كه نمي دانستي، اظهار نظر كردي؟!

عبدالله عرضه داشت: مگر پدرت چنين نفرموده است؟

حضرت فرمود: از پدرم درباره ي شخصي كه قبر زني را نبش نمايد و بشكافد و با آن مرده نزديكي كند سؤال شد؛ كه پدرم در جواب فرمود: بايد دست راستش قطع شود و حد زنا بر او جاري گردد، چون كه معصيت نسبت به زنده و مرده يكسان است.

در اين هنگام عبدالله به خطاي خويش اعتراف كرد و گفت: اشتباه كردم، شما درست فرمودي، حق با جنابعالي است و من از درگاه خداوند پوزش مي طلبم.

پس از آن، مردم كه از اقشار مختلف اجتماع كرده بودند، با مشاهده ي اين جريان بر تعجب و حيرت آن ها افزوده گشت؛ و اظهار داشتند: اي مولا و سرور ما! چنانچه

اجازه مي فرمائي، ما سؤال هاي خود را مطرح نمائيم و شما پاسخ آن ها را لطف فرمائيد؟

امام جواد عليه السلام فرمود: بلي، آنچه مي خواهيد سؤال مطرح كنيد، تا جوابتان را بگويم.

پس در همان مجلس، حدود سي هزار مسئله از حضرت سؤال كردند؛ و با اين كه امام عليه السلام در سنين نه سالگي بود، با بياني شيوا تمامي آن ها را پاسخ فرود. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اختصاص شيخ مفيد: ص 102، بحارالأنوار: ج 50، ص 85، ح 1.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

وهمك عليه من شي ء فهو خلافه، و لا يشبهه شي ء و لا تدركه الاوهام، كيف تدركه الاوهام و هو خلاف ما يعقل، و خلاف ما يتصور في الاوهام، انما يتوهم شي ء غير معقول و لا محدود.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: صحيفه امام جواد؛ جواد قيومي اصفهاني؛ دفتر انتشارات اسلامي چاپ اول 1381.

به جانب راست و چپ نظر كرد و با زبان فصيح گفت: «اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله.» (شهادت مي دهم كه نيست معبودي جز خدا و شهادت مي دهم كه محمد، فرستاده ي خداوند است.)

چون اين حالت عجيب را از آن حضرت مشاهده كردم به خدمت امام رضا عليه السلام شتافتم و به آن حضرت عرض كردم: «از اين كودك، چيز عجيبي شنيدم.»

امام رضا عليه السلام فرمود: «چه چيزي؟»

پس آنچه ديده و شنيده بودم به خدمت آن جناب عرض كردم.

امام رضا عليه السلام فرمود: «آنچه بعد از اين از عجائب احوال او مشاهده خواهي كرد بيشتر است از آنچه اكنون مشاهده كرده اي.» [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] مناقب ابن شهرآشوب - جلاء العيون.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

پرده نازكي مانند لباس احاطه كرده بود و نوري از آن حضرت ساطع بود كه از آن نور تمام حجره منور شد و ديگر به چراغ نيازي نبود. پس آن حضرت را گرفتم و در دامن خود گذاشتم.

ناگاه امام رضا عليه السلام داخل حجره شد و بعد از آنكه او را در لباسهاي پاكيزه پوشيده بوديم، او را از ما گرفت و در گهواره گذاشت و به من فرمود: «از اين گهواره جدا نشو.»

چون روز سوم شد، امام جواد عليه السلام چشمان خود را به جانب آسمان گشود و به جانب راست و چپ نظر كرد و با زبان فصيح گفت: «اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله.» (شهادت مي دهم كه نيست معبودي جز خدا و شهادت مي دهم كه محمد، فرستاده ي خداوند است.)

چون اين حالت عجيب را از آن حضرت مشاهده كردم به خدمت امام رضا عليه السلام شتافتم و به آن حضرت عرض كردم: «از اين كودك، چيز عجيبي شنيدم.»

امام رضا عليه السلام فرمود: «چه چيزي؟»

پس آنچه ديده و شنيده بودم به خدمت آن جناب عرض كردم.

امام رضا عليه السلام فرمود: «آنچه بعد از اين از عجائب احوال او مشاهده خواهي كرد بيشتر است از آنچه اكنون مشاهده كرده اي.» [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] مناقب ابن شهرآشوب - جلاء العيون.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

كن كه او فرزند پيغمبر است.»

روزي نشسته بودم ناگاه دختري از درب خانه داخل شد و به من سلام كرد. گفتم: «تو چه كسي هستي؟»

گفت: «من از اولاد عمار ياسرم و زن امام محمد تقي عليه السلام كه شوهر تو است مي باشم، پس من بسيار غمناك شدم و نزديك بود كه سر برداشته و به صحرا بروم و نزديك بود كه شيطان مرا وادار كند كه آن زن را اذيت كنم.»

پس ناراحتي و غضب خود را فروبردم و با او نيكي كردم.

چون آن زن رفت، من پيش پدرم رفتم و آنچه را كه ديده بودم به او گفتم.

پدرم در آن حالت كه مست و لايعقل بود، به غلامي كه پيش او ايستاده بود رو كرد و گفت: «شمشير مرا بياور.»

پس شمشير گرفت و سوار شد و گفت: «به خدا قسم كه من مي روم و او را مي كشم.»

چون اين حالت را از پدر خود مشاهده كردم، پشيمان شدم و انا لله و انا اليه راجعون خواندم و گفتم: «واي كه چه كاري كردم و شوهر خود را به كشتن دادم.» و بر روي خود مي زدم و به دنبال پدرم مي رفتم تا اينكه او به خانه اي كه امام جواد عليه السلام بود رفت و پيوسته او را با شمشير زد و او را پاره پاره كرد.

سپس از نزد او بيرون آمد و من از پي او فرار كردم و تا صبح خوابم نبرد. چون صبح شد نزد پدرم آمدم و گفتم: «مي داني ديشب چه كردي؟»

گفت: «نه.»

گفتم: «پسر امام رضا عليه السلام را كشتي.»

از اين سخن متحير شد و بي حال

و بيهوش گرديد، بعد از ساعتي به خود آمد و گفت: «واي بر تو! چه مي گوئي؟!»

گفتم: «آري! بر سراغ او رفتي و وي را با شمشير زدي و به قتلش رساندي.»

مأمون بسيار مضطرب گرديد. سپس آن خادم را كه از او شمشير را گرفته بود طلبيد و به او گفت: «اين چه سخني است كه دختر من مي گويد؟»

خادم گفت: «راست مي گويد.»

پس مأمون بر سينه و روي خود مي زد و مي گفت: «انا لله و انا اليه راجعون، تا قيامت رسوا شديم و در ميان مردم هلاك شديم، اي ياسر! برو و درباره ي آن حضرت تحقيق كن و براي ما خبر بياور كه نزديك است جان من از تن بيرون بيايد.»

پس خادم به خانه ي امام جواد عليه السلام رفت و من بر صورت خود مي زدم. خادم زود مراجعت نمود و گفت: «بشارت و مژدگاني اي امير.»

مأمون گفت: «چه خبر؟»

گفت: «به خانه ي امام جواد عليه السلام رفتم و ديدم آن حضرت نشسته است و بر تن شريفش پيراهني بود و با لحاف خود را پوشانده بود و مسواك مي زد.

من بر او سلام كردم و گفتم: «از تو درخواست دارم كه اين پيراهني را كه پوشيده اي به جهت تبرك به من بدهي تا با آن نماز بخوانم.» و مقصود اين بود كه به بدن مبارك امام جواد عليه السلام نگاه بكنم كه آيا ضرب شمشير هست يا نه؟! و وقتي كه بدن ايشان را ديدم هيچ اثر زخمي چه از شمشير و چه غير از آن وجود نداشت.»

پس مأمون به مدتي طولاني گريست و سپس گفت: «با اين آيت و معجزه هيچ چيز ديگري

باقي نماند و اين براي اولين و آخرين عبرت است.»

سپس مأمون به خادم گفت: «گرفتن شمشير و سوار شدن و داخل شدن خود به خانه ي امام جواد عليه السلام را به ياد مي آورم ولي برگشتن خود را به ياد نمي آورم.

خدا لعنت كند اين دختر را لعنتي شديد، برو به نزد دخترم و به او بگو كه پدرت مي گويد: به خدا قسم كه اگر بعد از اين از آن حضرت شكايت كني يا بدون اجازه ي او از خانه بيرون بيايي از تو انتقام مي گيرم.»

سپس گفت: «به نزد ابن الرضا عليه السلام برو و سلام مرا به او برسان و بيست هزار دينار براي او ببر و اسبي كه ديشب سوار شده بودم را نيز براي او ببر. سپس دستور بده كه هاشميين براي سلام كردن بر آن حضرت وارد شوند و بر او سلام كنند.»

خادم چنان كرد كه مأمون گفته بود و سلام او را رسانيد و مالي كه فرستاده بود را در پيش امام جواد عليه السلام نهاد و اسب را هم تحويل داد.

امام جواد عليه السلام بر آن نظر كرد، بعد تبسمي نمود و فرمود: «آيا عهدي كه ميان ما و مأمون بود اين بود كه او با شمشير به من حمله كند؟! آيا نمي داند كه من ياري دهنده اي دارم كه ميان من و او مانع مي شود.»

خادم گفت: «اي پسر رسول خدا! بگذار اين عتاب را به خدا و به حق جدت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم كه مأمون چنان مست بود كه نفهميد كه چكار مي كند، و نذر كرده و سوگند خورده كه بعد از اين مست نشود

و چيزي كه مست كننده باشد نخورد زيرا كه آن از دامهاي شيطانست، پس هرگاه نزد مأمون تشريف مي بري اين سخنان را به روي او نياور و عتاب مكن.»

حضرت فرمود: «من نيز قصد چنين كاري را نداشتم.»

بعد از آن جامه طلبيد و پوشيد و برخاست. مردم زيادي با آن حضرت نزد مأمون آمدند، مأمون برخاست و آن جناب را در كنار خود گرفت و به سينه چسبانيد و مرحبا كرد و اذن نداد احدي را كه بر او داخل شود و پيوسته با آن حضرت صحبت مي كرد.

چون مجلس خواست منقضي شود حضرت فرمود: «اي مأمون! من تو را نصيحتي مي كنم، قبول كن.»

مأمون گفت: «بلي اي فرزند رسول خدا.»

حضرت فرمود: «مي خواهم كه شب بيرون نروي چون من از اين خلق نگون سار بر تو ايمن نيستم و نزد من دعائي است كه با آن خود را متحصن ساز و به وسيله ي آن خود را از بديها و بلاها و مكروهات محافظت نما چنانچه ديشب مرا از شر تو نگاهداشت، و اگر لشگرهاي روم و ترك را ملاقات كني و تمامي با جميع اهل زمين برعليه تو جمع شوند از ايشان به تو بدي نرسد، و اگر مي خواهي آن را براي تو مي فرستم تا آنكه بواسطه ي آن از همه ي آن چيزها ايمن باشي.»

مأمون گفت: «بلي، به خط خود بنويس و به سوي من بفرست.» حضرت قبول نمود.

چون صبح شد حضرت جواد عليه السلام خادم مأمون را نزد خود طلبيد و با خط خود اين حرز را نوشت و فرمود: «اين را به نزد مأمون ببر و بگو براي اين دعا از نقره ي

پاك لوله بسازد و آنچه بعد از اين خواهم گفت بر آن نقره بنويسد و چون خواست كه بر بازو بندد وضوي كامل گرفته و چهار ركعت نماز بخواند بدين ترتيب كه: در هر ركعت حمد يك مرتبه و هر كدام از آيةالكرسي و شهد الله و الشمس و ضحيها و الليل و توحيد را هفت مرتبه بخواند و چون از نماز فراغ شود دعا را بر بازوي راست خود ببندد تا در محل سختي ها و تنگي ها به حول و قوه ي خدا از هر چه بترسد سالم ماند و حذر كند.»

مرويست كه: چون مأمون اين حرز را از آن حضرت گرفت و با اهل روم جنگ كرد، در همه ي غزوات و جنگها به بركت اين حرز مبارك پيروز شد و اين حرز مبارك به حرز امام جواد عليه السلام معروف است و در كتب ادعيه موجود مي باشد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] مهج الدعوات.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

مطرح نمود و آنگاه به سوي در مسجد حركت كردند.

در اين حال علي بن جعفر پيش دويد و كفش هاي حضرت را جلوي پاي او جفت نمود و چون حضرت را بدرقه كرد، به مجلس درس خود بازگشت.

هنگامي كه علي بن جعفر در جايگاه خود نشست، اصحابش او را سرزنش كرده، مي گفتند: «شما عموي پدر او و مردي عالم هستيد و با اين سن پيري و محاسن سفيد نبايد در برابر كودكي كه هنوز به سن تكليف نرسيده است اين گونه رفتار كنيد و خود را كوچك و حقير نماييد!»

او ناگاه برآشفت و دست به محاسن خود گرفت و گفت:

«فما حيلتي ان كان الله رأي ذاك لهذا اهلا و لم ير هذه الشيبة لهذا اهلا نعوذ بالله مما تقولون بل انا له عبد.»

«خاموش باشيد، اگر خداي عزوجل اين ريش سفيد را سزاوار (امامت) ندانست و اين كودك را سزاوار دانست و به او چنان مقامي داد، من فضيلت او را انكار كنم؟! پناه به خدا از سخن شما، من بنده ي او هستم.» [1] .

قبر علي بن جعفر، بنا به نقل علامه مجلسي در شهر قم (انتهاي خيابان چهار مردان، گلزار شهدا) مي باشد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] اصول كافي، ج 2، ص 322.

منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام محمد جواد؛ سيد علي حسيني قمي ؛ نبوغ چاپ اول 1381.

و به من بخشيد، آن را به بازار بردم و در آن، شانزده مثقال طلا بود.[1]

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الخرائج و الجرائح 1: 383، ح 12.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

بر تو باد، چه كسي جز مأمون در بخش هشتم امشب، با خدمتكارانش بر من هجوم خواهد آورد؛ در حالي كه تا آن وقت را به خوشگذراني سپري كرده است؛ تظاهر به اشتياق ديدار دخترش ام الفضل مي نمايد و سوار بر مركب آهنگ خانه من مي كند و به سوي دخترش ام الفضل مي رود كه به وي وعده و خبر داده است در فلان اتاق، بعد از اتاق خواب من به سر ببرد؛ وقتي داخل خانه ي ما شد، به طرف اتاق دخترش مي رود و با خدمتكاران خود قرار گذاشته كه آنها به خوابگاه من در آيند؛ در حالي كه مي گويند؛ همانا آقاي ما مأمون از ما است و شمشيرهاي خود را از غلاف مي كشند و سوگند ياد مي كنند كه: بايد او را بكشيم؛ از دست ما، به كجا مي گريزد؟ و به من مي نگرند و جمله: «از دست ما به كجا مي گريزد» را شعار خود ساخته، تكرار مي كنند؛ پس شمشيرهاي خود را بر بسترم فرود مي آورند و در حق من، همان كاري را مي كنند كه غلامان مأمون با پدرم كردند؛ اما ضرر و زياني به من نمي رسد و دستشان از من، كوتاه است و گمان مي كنند، كار درستي انجام مي دهند، در صورتي كه باطل و نادرست است؛ از پيش من، با لباسهاي خون آلوده خارج مي شوند و از شمشير هايشان خون دروغ جاري است و نزد مأمون كه پيش دخترش و در خانه ي من است مي روند؛ مأمون از آنها مي پرسد: چه خبر داريد؟ و آنها، شمشيرهاي

خون چكانشان و دست و لباس خون آلودشان را نشان مي دهند!

ام الفضل مي پرسد: كجا او را كشتيد؟ آنها پاسخ مي دهند: در خوابگاهش؛ ام الفضل مي پرسد: نشانه ي خوابگاهش چيست؟ و آنها، برايش توصيف مي كنند؛ ام الفضل مي گويد: آري، به خدا سوگند! درست است؛ پس سر پدرش را در بغل گرفته، مي بوسد و مي گويد: حمد و ستايش خداي را كه از دست اين ساحر دروغگو، آسوده ات ساخت؛ ولي مأمون به او مي گويد:

دخترم! شتاب مكن؛ چه اينكه با پدرش امام رضا عليه السلام نيز چنين نمودم و دستور دادم درها را بگشايند و خود به عزاداري نشستم؛ در حالي كه خدمتكاران، بدتر از اين را با او كرده بودند؛ سپس به خودم آمدم و صبيح ديلمي كه مطمئن ترين خدمتكارانم بود، به جستجوي دليل و علت قتلش فرستادم؛ وقتي به نزد من بازگشت به من گفت: همانا امام رضا در محراب خود ذكر خدا مي گويد پس درها بسته شد و اعلام شد او (زن مأمون يا يكي از زنان نزديك به مأمون) بيهوش شده بود (و ما فكر كرديم مرده است و به خاطر آن تعزيه به پا كرديم) ولي اكنون به هوش آمده است؛ بنابراين صبر كن دخترم! مبادا آن حادثه تكرار شود.

ام الفضل گفت: پدر! آيا چنين چيزي ممكن است؟

مأمون گفت: آري؛ پس وقتي صبح شد، كسي را بفرست و اجازه ي ورود بگير و اگر او را زنده ديدي پيش او برو و بگو: همانا خدمتكاران امير مؤمنان بر او شوريدند و در صدد قتلش بر آمدند كه از

آنها گريخت و به من پناه آورد تا اينكه آرام شدند و به جايگاهش بازگشت.

و اگر امام جواد را كشته يافتي، با احدي سخن مگو تا به نزد تو آيم.

مأمون به خانه ي خود مي رود و منتظر صبح و خبر دخترش مي ماند؛ پس وقتي صبح نمايان مي شود، ام الفضل خادمي را پيش من مي فرستد؛ خادم مي بيند كه به نماز ايستاده ام؛ لذا باز مي گردد و او را مطلع مي سازد؛ پس ام الفضل نزد من مي آيد و سفارش پدرش را عملي مي كند و به من مي گويد: آنچه مانع گرديد كه ديشب نزد شما باشم، امير مؤمنان بود؛ تا اينكه گفتم: خداوند است كه اينجا و از اين محل توفيق و رستگاري مي بخشد؛ حضرت مي گويد: من مي روم و او خبر را به مأمون مي فرستد اين، خبر تمام و كمال مأمون مي باشد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الهداية الكبري: 304.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

الف چاپ دوم 1384.

است.

داود بن ابوالقاسم جعفري هم چنين روايت مي كند كه من به گل خوردن عادت داشتم و به هيچ وجه نمي توانستم آن عادت را ترك كنم. روزي به خدمت امام محمد تقي عليه السلام رفتم و گفتم: دعا كنيد. حضرت فرمود كه حقتعالي آن را از تو دور كرد. بعد از آن ديگر ميلي به خوردن گل نداشتم و هيچ چيز نزد من از گل خوردن بدتر نبود.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

.

[21] 21 - و نيز گفته است:

تعويذ روز يكشنبه، از تعويذ هاي امام جواد عليه السلام: بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ خدا بزرگتر است؛ خدا بزرگتر است (از اين كه وصف شود)، پروردگار عالم بر عرش خود حاكم و مستولي شد و آسمانها و زمين به حكمتش افراشته و استوار گرديدند و ستارگان، به فرمانش پرتو افشان شدند، و كوهها به اذن او، پا برجا گشتند؛ هر كس در آسمانها و زمين است، از قلمرو اسمش بيرون نيست؛ آن اسمي كه كوهها، از سر فرمانبرداري برايش رام و تسليم شدند و تن ها، در حالي كه كهنه و فرسوده اند، به فرمانش برانگيخته شدند و به آن اسم پناه مي برم و در پناه او مخفي و پوشيده مي شوم از شر هر گمراه كننده و تجاوز كار و طغيان گر و گردن كش و حسودي، و به اسم الله، پناه مي جويم، آن اسمي كه بدان، ميان دو دريا مانع قرار داد و پناه مي جويم به خدايي كه در آسمانها، برجهاي فراوان (يا مراد، همان منازل و برج هاي دوازده گانه ماه و خورشيد است يا مراد، ستارگان يا ستارگان بزرگ مي باشد) و در آن (آسمان) چراغ (خورشيد) و ماه نوراني، نهاد و آن (آسمان) را براي بينندگان، بياراست و از شر هر شيطان رانده شده اي نگاه داشت و در زمين، قله هاي محكم و استوار همچون ميخ قرار داد (آري پناه مي جويم) از اينكه بدي يا گناه و زشتي خارج از حد يا مصيبتي به من برسد؛ حاميم، حاميم، حاميم، اين كتابي است كه از سوي خداي

رحمن و رحيم نازل شده است.

حاميم، حاميم، حاميم، عين، سين، قاف، اين گونه خداوند عزيز و حكيم به تو و پيامبراني كه پيش از تو بودند، وحي مي فرستد و درود و سلام خداوند، بر محمد و آل او باد. [3] .

و نيز نقل كرده است:

تعويذ روز دوشنبه از تعويذ هاي امام جواد عليه السلام:

بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ جانم را در پناه پروردگار بزرگم، از شر آنچه نهفته و از شر آنچه آشكار است و از شر هر ماده و نري و از شر هر چيزي كه خورشيد و ماه بر آن تابيده است، قرار مي دهم؛ بسيار پاك و منزه است، بسيار پاك و منزه است پروردگار فرشتگان و روح (كه مقامش برتر از فرشتگان است)؛ شما را اي گروه جنيان! اگر مي شنويد و فرمانبرداريد و اي گروه آدميان! به سوي خداوند لطيف و آگاه مي خوانم، و شما را اي جنيان و آدميان! به سوي آنچه (اين تعويذ) كه آن را با مهر پروردگار جهانيان و با مهر جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و با مهر سليمان پيامبر عليه السلام، فرزند حضرت داود عليه السلام و با مهر حضرت محمد صلي الله عليه و اله و سلم، سرور رسولان و پيامبران - درود خدا بر او و خاندانش و تمام فرستادگانش باد -؛ مهر زدم مي خوانم. دور دار [پناه ده] از فلاني فرزند فلاني، هر آنچه صبح و شام مي كند اعم از صاحبان سم مثل مار و عقرب يا جادوگر يا شيطان رانده شده يا حاكم لجوج و سركش؛ به خواست خداي لطيف و ريز

بين و آگاه گرفتم و برداشتم از او (شر) هر آنچه ديده شود يا ديده نشود و آنچه را چشم خواب يا بيدار مي بيند؛ براي شما (شرور)، برتري بر خداي بي شريك و انباز نيست و صلوات و سلام خداوند، بر فرستاده ي خود و سرور ما حضرت محمد پيامبر و خاندان پاكش باد. [4] .

همچنين آورده است:

تعويذ روز سه شنبه، از تعويذ هاي امام جواد عليه السلام:

بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ جانم را در پناه خداوند بزرگ، پروردگار آسمان هاي برافراشته شده ي بدون ستون قرار مي دهم؛ در پناه كسي كه آسمانها را در مدت دو روز آفريد و كار هر آسماني را، بپرداخت و زمين را نيز در مدت دو روز خلق كرد و قوت و غذاي آن را، در آن مقدر و مقرر فرمود و كوهها را در زمين، همچون ميخ، نقطه ي اتصال و استحكام ساخت و بر روي آن، راههاي وسيع و گسترده قرار داد و ابر را پديد آورد و آن را مسخر خويش نمود و كشتي را به حركت در آورد و دريا را از زير فرمان خود گرفت و در زمين، كوههاي محكم و استوار و جوي بارها قرار داد؛ (جانم را در پناه خداوند مي گيرم) از شر هر چيزي كه در شب و روز هست و دلها بدان پيوند مي خورد و به چشم مي آيد، اعم از جن و انس؛ خدا ما را بس است، خدا ما را بس است، خدا ما را بس است؛ خدايي جز خداي يكتا نيست، حضرت محمد - درود و صلوات خدا بر او

و خاندان پاكش باد -، فرستاده ي اوست. [5] .

و نيز گفته است:

تعويذ روز چهارشنبه، از تعويذ هاي امام جواد عليه السلام:

بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ جانم را در پناه آن يكتاي بي نياز مي گيرم، از شر آنها كه با افسون در گره ها مي دمند (و سحر مي كنند) و از شر شيطان و شيطان زادگان؛ پناه مي برم به خداي يگانه ي يكتاي بلند مرتبه از شر آنچه چشمم ديده و آنچه نديده، پناه مي برم به خداي يگانه ي بي مانند بزرگ بلند مرتبه، از شر هر كسي كه با كار سخت و دشوار، آهنگ من كند؛ خدايا! بر محمد و آل محمد، درود فرست و مرا در مجاورت و پناه خويش، در قلعه و دژ شكست ناپذير و بسيار محكم خود در آور همان جوار و دژ نفوذ ناپذير عظيم و مسلط و متكبر (يا جبران كننده ضعف ها و شكست ها) مالك و فرمانروا، بسيار پاك و مقدس، بسيار غالب و چيره، بسيار سلامتي بخش، ايمن كننده، اطمينان بخش (يا شاهد و مراقب) بسيار آمرزنده آگاه به نهان و آشكار و بسيار بزرگ و بلند مرتبه او خداست؛ او خداست؛ او خداست شريك و انبازي، براي او نيست؛ محمد رسول و فرستاده ي خداست؛ صلوات و سلام فراوان و هميشگي خداوند، بر او و خاندانش باد. [6] .

و نيز نقل كرده است:

تعويذ روز پنجشنبه، از تعويذ هاي امام جواد عليه السلام:

بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ جانم را در پناه پروردگار مشرق ها و مغرب ها مي گيرم؛ از شر هر شيطان سركش و

هر ايستاده و هر نشسته و هر دشمن و هر حسود و هر مستبد خود رأي و براي شما، از آسمان آبي فرو مي فرستد تا بدان پاكيزه تان گرداند، پليدي شيطان را، از شما بزدايد، و دلهاي شما را به يكديگر پيوند دهد و گامهايتان را بدان استوار فرمايد؛ پاي خود را به زمين بكوب (چشمه آبي پديد مي آيد)؛ اين چشمه ي آبي خنك، براي شستشو و نوشيدن است؛ از آسمان، آبي پاك كننده نازل كرديم تا به وسيله ي آن، سرزمين مرده اي را زنده كنيم و آن را، به مخلوقاتي كه آفريده ايم - چهار پايان و انسان هاي بسيار - مي نوشانيم؛ هم اكنون، خداوند، به شما تخفيف داد؛ اين تخفيف و رحمتي است، از ناحيه ي پروردگار شما؛ خداي متعال مي خواهد، كار را بر شما سبك كند؛ و خداوند، شر آنها را از تو دفع مي كند و او، شنونده و دانا است؛ خدايي جز خداي يكتا نيست و خداوند بر كار خود، فائق و پيروز است؛ خدايي جز خداي يكتا نيست؛ محمد رسول و فرستاده ي خداست؛ درود و صلوات خدا، بر او و خاندانش باد. [7] .

همچنين گفته است:

تعويذ روز جمعه، از تعويذ هاي امام جواد عليه السلام:

از عبدالعظيم حسني عليه السلام روايت شده كه گفت: همانا امام جواد عليه السلام، اين دعاي (تعويذ) را براي پسرش ابوالحسن (امام هادي) عليه السلام، در حالي كه كودك و در گهواره بود، نوشت و روز به روز، او را با آن تعويذ مي فرمود:

بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ هيچ قدرت و تواني نيست، مگر

از سوي خداي بلند مرتبه ي عظيم؛ خدايا! اي پروردگار فرشتگان و روح (كه مقامش بالاتر از ملائكه است) و پيامبران و رسولان! و چيره و فائق بر هر كسي كه در آسمانها و زمين است! و آفريننده و مالك هر چيزي! باز دار از من، شر دشمنان ما را و هر كسي كه از جن و آدمي، آهنگ بدي ما كند و چشم ها و دلهاي آنها را، كور ساز و ميان ما و آنها، پرده و نگهبان و محافظ و دفع كننده قرار ده؛ همانا تو، پروردگار ما هستي و هيچ قدرت و تواني، جز از جانب خداوند براي ما نيست؛ تنها بر او توكل كرديم و تنها به سوي او رو آورديم و او نفوذ ناپذير و محكم كار است.

اي پروردگار ما! ما را از هر بدي و از شر هر جنبنده اي كه در فرمان توست و از شر هر چيزي كه در شب و روز، جايگير شده و از هر شر و بدي و از شر هر صاحب شري، عافيت عطا كن؛ اي پروردگار جهانيان! و اي معبود فرستادگان! و بر محمد و تمام خاندان او و بر اولياي خويش، درود فرست و محمد و آل او را، به كاملترين آن، مخصوص گردان و هيچ قدرت و نيرويي نيست؛ مگر از جانب خداوند بلند مرتبه ي عظيم.

استعانت مي جويم به نام خدا و به ذات خدا؛ به خداي متعال، ايمان مي آورم و به خداي متعال، پناه مي برم و به (ريسمان) خداي متعال چنگ مي زنم و به خداي متعال، پناهنده مي شوم و از او امان

مي خواهم و به عزت و نفوذ ناپذيري و قدرت باز دارندگي اش، خود را از شيطانهاي آدمي و جني و پياده نظام آنها و سواركارشان و دويدنشان و ميلشان (به من) و رجوعشان و نيرنگشان و شرشان و شر كارهاي آنان در پوشش شب و روز، از دور و نزديك و از شر غائب و حاضر و شاهد (اين مجلس) و قصد كننده (اين مجلس از دور)، زنده آنها يا مرده شان، بينا يا كورشان، و از شر عموم و خواص و از شر نفس و وسوسه هاي او و از شر همه ي ترس و بيم ها و احساس و تماس و پوشش (لباس) و از چشم جن و انس نگاه مي دارم و (نيز) با آن اسمي كه به واسطه ي آن تخت بلقيس به لرزه در آمد، خود را از شر همه ي آنها نگاه مي دارم.

و دينم و جانم و تمام آنچه را كه به آن اهتمام و توجه و عنايت دارم را در پناه تو قرار مي دهم و از شر هر چهره اي و خيالي، سفيد و يا سياه يا عكس و تصوير، هم پيمان يا غير آن، از كساني كه در فضا يا در ابر جايگير مي شوند؛ يا در تاريكي و روشنايي، يا سايه و آفتاب، يا خشكي و دريا، يا زمين هموار و زمين سخت و ناهموار يا آباداني و ويرانه، يا زمين بلند و خشك و بي حاصل و سرزمين پر درخت و بيشه و محل جريان و فرو رفت آب يا معبد اهل كتاب و گورستان آنها يا بيابان بي آب و

علف و صحرا و يا گورستانها منزل مي كنند، از برگشت كنندگان و در آيندگان از كساني كه در شب، آشكار و در روز، پخش و پراكنده مي شوند و به هنگام شب و در صبحگاه و در بامداد و آخر روز، (خودنمايي مي كنند به تو پناه مي برم) و از نگاهبانان و مشرف شوندگان (يا صاحبان شك و تهمت و در شك افكنندگان) و افسانه سرايان شب و سستي و ضعف آورندگان و فرعونيان و شيطان صفتان و از همدستان و همسران و قوم و قبيله ي آنان و از وسوسه و عيب جويي ايشان و دميدنشان و فتنه گري آنها و پيشدستي آنان و جادوگريشان و زدنشان و چشم زخم آنها و نگاه تند و آني شان و نيرنگشان و آمد و شدشان و از شر هر شروري، اعم از جادوگران انس و جادوگران جن و از شر ام الصبيان [8] .

و زاد و ولدشان و هر آنچه كه بر آن وارد مي شوند و از شر هر صاحب شري، دروني يا بيروني واقع و عارض شود يا خودش پا در ميان گذارد آرام باشد يا پويا و در تكاپو و از شر طپيدن رگ و سردرد و درد شقيقه [9] و أم ملدم (كنيه تب) و تب و تبي كه روز سوم دوباره مي آيد و تبي كه روز چهارم دوباره مي آيد و تب نوبه و تب و لرز و تب و لرز سخت و تب باطن و ظاهر بدن (يا امراض داخلي و خارجي) و از شر هر جنبنده اي كه اختيارش در دست توست به تو پناه

مي برم؛ همانا،تو بر روش راست و ثابت و بر اساس عدل و حكمت عالم را تدبير مي كني و سلام و صلوات خداوند، بر محمد و خاندان او باد.[10] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] بر اساس روايات، روح مقامش از همه ملائك و فرشتگان بالاتر است.

[2] مصباح المتهجد: 440.

[3] همان: 449.

[4] همان: 460.

[5] همان: 468.

[6] همان: 479.

[7] همان: 489.

[8] و آن نوعي صرع و بادي است كه عارض مي شود و موجب غش مي گردد. المنجد.

[9] درد يك طرف سر را گويند.

[10] مصباح المتهجد: 499.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ مترجم مسلم صاحبي؛ شركت چاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

نخستي است كه منسوخ شده است؛ «يا مانند آن را مي آوريم» به لحاظ همخواني با مصلحت شما؛ خلاصه اينكه: ما هيچ حكمي را بر نداشتها تغيير نمي دهيم، جز اينكه خير و صلاح شما را در نظر مي گيريم.

سپس فرمود: اي محمد صلي الله عليه و اله! «آيا نمي داني كه خداوند بر همه چيز، توانا است؟!» بنابراين او كه قادر و توانا است، قدرت نسخ و جز آن را دارد؛ اي محمد! آيا نمي داني كه: «حكومت آسمانها و زمين از آن خدا است؟!» و او نسبت به اداره امور و خير و صلاح آنها، آگاه است؟ به اين ترتيب، شما را نيز با آگاهي و دانش خود، اداره مي نمايد. «و جز خدا، وليي براي شما نيست» كه صلاح و مصلحت شما را به عهده بگيرد و سرپرستي كند چرا كه عالم به همه مصالح، تنها خداوند عزيز و بزرگ است نه غير او؛ «و لا نصير»عني شما،ار واوري نداريد كه هر گاه پديده نا خوشايندي از سوي خداي متعال به شما روي آورد،ا عقوبتي از جانب وي، شما را در بر گرفت، شما رااري رساند.

و محمد بن علي (امام جواد عليه السلام) فرمود: و چه بسا «نسخ» و«تغيير» را به خاطر مصلحت و منفعت شما، مقدر و مقرر فرموده تا به آن، ايمان بياوريد و ثواب زيادي نصيبتان گردد؛ بنابراين، هر نسخ و تغييري، در راستاي خير و صلاح شما صورت مي گيرد.

آنگاه افزود: اي محمد صلي الله عليه و اله! آيا نمي داني «كه حكومت آسمانها و زمين از آن خداست؟!» پس او با قدرت و توانايي

خود، آنها را تصاحب مي كند و مطابق خواست و اراده خويش اداره مي نمايد؛ هيچ كس نمي تواند تصميمات او را جابجا نموده، جلو و عقب بيندازد و فرمود: «نيست شما را» اي گروههود و دروغ پنداران دعوت حضرت محمد و منكران نسخ احكام شرايع و مكاتب آسماني «غير از خداوند» جز خداوند «وليي» كه عهده دار خير و صلاح شما گردد اگر پروردگار شما مصالح شما را به عهده نگيرد «و نهار و نهاوري» غير از خداوند كه عذاب او را از شما دفع كند.[2] [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اعلي: 87 6 و 7.

[2] بقره 2 106 و 107.

[3] تفسير الامام العسگري عليه السلام 491 ح 311.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

باشد. و اما جهان آخرت، بي گمان محل ثبات و قرار و پايداري است.

ابو علي محمودي افزوده است: امام جواد عليه السلام بعد از وفات پدرم در نامه اي خطاب به من نوشت: پدرت - خدا از او خشنود باد -، در حالي از دنيا رفت كه نزد ما، حالتي نيكو و پسنديده داشت و تو هم (خدا كند كه) از آن حال پسنديده، فاصله نگيري! [4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] شيخ طوسي مروزي را از اصحاب امام هادي عليه السلام بشمار آورده است و او امام جواد عليه السلام را نيز درك كرده است، (معجم رجال الحديث 14: 327 ح 10091).

[2] (در پاورقي كتاب ايمان آورده كه:عني گويا مرگ همين امروز كه در آن قرار داريم،ا فرداي امروز، فرا مي رسد و اين، كنايه از نزديكي اجل است به نقل از حاشيه كتاب «اختيار معرفه الرجال».

[3] آل عمران 3 25.

[4] اختيار معرفه الرجال 2: 833 ح 1057.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

5 1.

[2] تفسير قمي 1: 168.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

طرف خدا نباشد، هرگاه هزار سال عمر كند، مانند يك فردي از ساير مردم است، اين موضوعي است كه سزاوار است درباره ي آن فكر شود.»

پس از آن، ساير حاضران، به يونس رو كردند و او را سرزنش نمودند. [1] آن وقت ايام حج بود و هشتاد نفر از فقهاي بغداد و ساير مردم كه براي انجام حج، بيرون آمده بودند به مدينه آمدند تا از نزديك با امام جواد عليه السلام ديدار نمايند.

در مدينه به خانه ي امام صادق عليه السلام كه خلوت بود، وارد شدند و بر روي فرش بزرگي كه در آنجا گسترده شده بود، نشستند.

آنگاه ديدند عبدالله بن موسي عليه السلام (عموي حضرت جواد عليه السلام) آمد و در صدر مجلس نشست. شخصي اعلام كرد كه: «اين آقا، فرزند پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم است، هر كس سؤال دارد از او بپرسد.»

چند مسأله از او سؤال شد، ولي وي جواب نادرست داد و حاضران متحير و اندوهناك شدند و فقهاي مجلس پريشان گشتند. تصميم گرفتند كه برخيزند و آن خانه را ترك كنند، و با خود مي گفتند: «اگر حضرت جواد عليه السلام پاسخ سؤالات ما را مي دانست، عبدالله جواب نادرست به ما نمي داد.»

در اين هنگام ناگهان دربي از جانب بالاي مجلس، باز شد و غلام امام جواد عليه السلام وارد مجلس شد و حضرت جواد عليه السلام را نشان داد و گفت: «اين، ابوجعفر است.»

همه ي حاضران به احترام او برخاستند و به استقبالش شتافتند و بر او سلام كردند. آن حضرت در حالي كه دو پيراهن در تن داشت، و عمامه با دو تحت الحنك بر سر نهاده بود، و

كفشي در پا نموده، وارد گرديد و نشست و همه ي حاضران در سكوت بودند.

آنگاه صاحب مسأله برخاست و چند مسأله پرسيد، و امام جواد عليه السلام جواب آنها را طبق حكم الهي بيان كرد، شيعيان خوشحال شدند و او را مدح كرده و ستودند و گفتند: «عموي شما عبدالله، چنين و چنان، فتوا داد.»

امام جواد عليه السلام رو به عمويش كرد و فرمود: «لا اله الا الله! اي عمو! در پيشگاه خدا بزرگ است كه در قيامت در برابرش توقف كني و او به تو بگويد چرا از روي جهل، در بين بندگانم فتوا دادي با اينكه در ميان امت عالمتر و آگاهتر از تو وجود داشت؟!» [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] شايد يونس بن عبدالرحمن مي خواسته است اين بحث را به پيش بكشد كه سن، ملاك امامت نيست.

[2] عيون المعجزات.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

بودم و افكاري شيطاني به ذهنم رسيد كه جز خدا كسي از آن خبر نداشت. وقتي كه به مدينه رفتم و به خدمت امام جواد عليه السلام رسيدم. حضرت نگاهي به من كرد و فرمود: «از آن فكرها استغفار كن و ديگر به سوي آنها مراجعت نكن.» [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] بحارالانوار ج 50.

منبع: عجايب و معجزات شگفت انگيزي از امام جواد؛ تهيه و تنظيم: واحد تحقيقاتي گل نرگس ؛ شميم گل نرگس چاپ چهارم 1386.

جواد؛ سيد علي حسيني قمي؛ نبوغ چاپ اول 1381.

أربع خصال تعين المرء علي العمل: ألصحة و الغني و العلم و التوفيق. [2] .

چهار چيز است كه شخص را به كار وامي دارد: سلامت، بي نيازي، دانش و توفيق.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] مسند الامام الجواد ، ص 245.

[2] همان، ص 246.

منبع: سيره و سخن پيشوايان؛ محمد علي كوشا؛ حلم چاپ اول 1384.

اين خاندان را نمي شناسيد، كوچك و بزرگ اين ها بهره ي عظيمي از علم و دانش دارند.»

مأمون چون اين سخنان را بشنيد سخت در غضب شد و گفت: «اي پسر عموهاي من! اگر از حسب و نسب او مي گوييد او از همه ي شما شرافتمندتر و عالي نسبت تر است. ابوجعفر بر تمام اهل علم از معاصرين خود برتري دارد. اين جوان علوي با اين كمي سن اعجوبه ي زمان است. او جواني است كه از سرچشمه ي علوم غيبي آسماني سيراب شده و در خاندان وحي و الهام رشد يافته است. او در ادب و آداب دين بر همگان برتري دارد. شما او را كودكي حقير فرض مي كنيد ولي از عظمت دروني او ناآگاهيد. آيا ميل داريد او را بشناسيد و امتحان كنيد؟»

گفتند: «آري. ما چند سؤال از فقه شريعت مي پرسيم، اگر جواب داد اعتراض خود را پس مي گيريم.» [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] ارشاد، مفيد، ص 261 - احتجاج، طبرسي، ج 2، ص 240.

منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام محمد جواد؛ سيد علي حسيني قمي ؛ نبوغ چاپ اول 1381.

رفتم، خدمتكار خانه به نام موفق، حضرت جواد عليه السلام را كه (در آن هنگام كودك شيرخوار بود) در گهواره نهاد، من نامه را به موفق دادم، حضرت جواد عليه السلام به موفق فرمود: «نامه را بگشا.»

او نامه را گشود و در برابر چشم حضرت جواد عليه السلام قرار داد، حضرت جواد عليه السلام به آن نامه نگريست و به من فرمود:

«يا محمد ما حال بصرك؟»

«اي محمد! چشمت چطور است؟»

عرض كردم: «اي فرزند رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم، به چشم درد مبتلا شده ام و هر دو چشمم چنان كه مي بيني نابينا شده است.»

حضرت جواد عليه السلام فرمود: «نزديك من بيا.»

نزديك رفتم، دستش را دراز كرد و بر چشمم كشيد، هماندم چشمانم سلامتي خود را باز يافتند و بينا شدند. پس دست و پاي حضرت جواد عليه السلام را بوسيدم، و در حالي كه بينا بودم از محضرش بيرون آمدم. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1] بحارالانوار، ج 50، ص 46.

منبع: كرامات و مقامات عرفاني امام محمد جواد؛ سيد علي حسيني قمي؛ نبوغ چاپ اول 1381.

و ستم) زمين! سلام بر تو، اي ستون استوار دين! سلام بر تو، اي وارث برگزيده ي خداوند، آدم! سلام بر تو، اي وارث دوست خداوند، ابراهيم! سلام بر تو، اي وارث هم صحبت خداوند، موسي! سلام بر تو، اي وارث روح خداوند، عيسي! سلام بر تو، اي وارث فرستاده ي خداوند، محمد! سلام بر تو، اي وارث امير مؤمنان علي بن ابي طالب! سلام بر تو، اي وارث امام حسن و امام حسين عليهما السلام، دو سرور جوانان اهل بهشت! سلام بر تو، اي وارث امام علي بن الحسين سرور عبادت پيشگان! سلام بر تو، اي وارث امام محمد بن علي شكافنده ي دانش اولين و آخرين! سلام بر تو، اي وارث امام جعفر صادق نيكو كار متقي! سلام بر تو، اي وارث امام موسي كاظم دانشمند مهربان! سلام بر تو، اي بسيار درستكار شهيد (امام رضا)! سلام بر تو، اي سرپرست مردم و جانشين (هشتم رسول خدا) نيكو كار پرهيزگار.

گواهي مي دهم كه تو، به يقين نماز را به پا داشتي و زكات را، بپرداختي و امر به معروف و نهي از منكر نمودي و پيوسته، بندگي خدا كردي تا اينكه جهان آخرت و عالم يقين را درك كردي.

سلام بر تو، امامي كه جگر سوخته است و امامي كه بزرگوار و گرامي نسب و نژادي و دور (از وطن) و نزديك به (شيعيان) هستي و زهر داده شده ي در غربت مي باشي! سلام بر تو، اي دانشمند بيدار و آگاه! و مقام برجسته و بزرگ! اي دور افتاده از تربت جد و پدرش! سلام بر كسي كه فرزندان و خانواده

اش را دستور داد، بر او نوحه و زاري كنند؛ پيش از آن كه شهادتش فرا رسد؛ سلام بر خانه هاي دلتنگ و اندوهگين (خالي) شما، چنان كه مني و عرفات از فقدان شما دلتنگ و اندوهگين (خالي) شده و از آبادي افتاد.

سلام بر سروران بندگان خدا و نويد و وعده ي بيم و تهديد (براي دشمنان خدا) و آبشخورهاي متروك (امام صامت يا غايب) و كاخهاي استوار (امام حاضر و ناطق) اي پناه گرفتار و پريشان و اي كسي كه سرزمين خراسان به بركت وجود او شهرت و عظمت يافت؛ سلام بر امامي كه زائرينش اندك اند؛ و آن امامي كه نور چشم حضرت فاطمه عليها السلام، سرور بانوان جهانيان مي باشد؛ سلام بر پرتو و شكوه و زيبايي رضوي و خلق و خوي پسنديده و شاخه هاي برآمده از درخت تنومند احمدي عليه السلام، سلام بر كسي كه اداره ي مملكت بزرگ ولايت و امامت به او رسيد و به همه چيز براي تمشيت امر استوار، (امامت) عالم شد؛ سلام بر كساني كه اسم هاي مباركشان، دستاويز سؤال كنندگان (در خواست كنندگان) است و فيزيك وجودشان، امان آفريدگان و حجت هاي آنان، باطل كننده ي ايرادات و شبهات منكرين مي باشد؛ سلام بر كسي كه متكاي پدرش امير مؤمنان عليه السلام، براي او گسترده شد تا توانست اهل كتاب را، مقهور و مغلوب سازد و پايه هاي دين را، تثبيت فرمايد؛ سلام بر سرآمد راهنمايان و بر كسي كه دلهاي شيعيان او، از درد غريبي اش تا روز قيامت به درد آمده و شكسته است؛ سلام بر چراغ نور افشان و روشنگر

و دريا ي پر طنين و فرياد؛ آن كسي كه تربت پاكش، محل فرود و پرواز فرشتگان گرديد.

سلام بر فرمانروايان اسلام و حكمرانان آئين هاي الهي، و پاك و پاكيزه ولادت يافتگان و كساني كه خداي متعال بر دانش نهان و آشكار، مطلع و آگاهشان فرموده و آنان را، شايسته ي آقايي و سروري (سعادت و خوشبختي) گردانيده است؛ سلام بر كساني كه پناه همه ي موجودات و سايه ي سر آنهايند و سلام بر كسي كه زمين و نشانه هاي طوس، بدو شادمان شدند، هنگامي كه در منزلگاه آن استقرار يافت.

اي قبر طوس! خداي متعال، از ابر رحمتش سيرابت سازد.

اي خاك طوس! چه چيزي از خوبي ها را، در بر گرفته اي!

قطعه قطعه ي تو در دنيا پاكيزه شد و پاكيزه كرد آن را، شخصيتي كه در سنا آباد (محل شهادت امام رضا عليه السلام)، اقامت گزيد و در آنجا به خاك سپرده شد.

شخصيتي كه آرامگاهش، براي اسلام عزيز و گرامي است.

در پرتو رحمت خداي متعال غوطه ور شده و فرو رفته است.

اي قبر آن شخصيت عزيز و گرامي! تو قبري هستي كه بردباري و دانش و پاكي و پاكسازي و قداست و روح قدسي تو را در بر گرفته است.

افتخار بر تو كه به خاطر در آغوش داشتن فيزيك وجود او، مورد حسرت ديگر مكان ها هستي و توسط فرشتگان پاك و مطهر، محافظت و نگهباني مي شوي.

(اي امام رضا!) در هر دوراني، براي ما از شما خانواده، پيشوايي راستين وجود دارد كه مردمش، پيرو شما بوده و با شما مأنوس مي باشند.

ستارگان

آسمان دين، در حال غروب اند.

و سايه ي شير بيشه را درختان و نيزارهاي انبوه جمع كرده است هشت نفر از شما، كاملا غروب كرده اند و چهار نفر ديگر تا وقتي كه حنين و صداي اشتياق شتران سفيد مايل به سرخ وجود دارد (تا وقتي اشتياق به زندگي وجود دارد،) اميد دميدنشان هست.

تا آن زمان كه حقيقت درخشان، به دست شما آشكار گردد.

چه اينكه حق و حقيقت در ميان غير شما، تاريك و ناپديد است.

سلام بر كسي كه مايه ي مباهات خوبان و نيكان است و آرامگاهش، دور است و (قبول و رد امامتش) شرط ورود به بهشت و جهنم است؛ سلام بر كساني كه خداي متعال؛ درود و صلوات بر آنان را، در هيچ لحظه اي قطع نكرده است و آرام گيرندگان، بديشان آرامش يافته اند و جنبندگان، به واسطه ي ايشان در جنبش و حركت مي باشند؛ سلام بر كساني كه خداي متعال امامت آنان را، حد فاصل ميان دو فرقه ي (شيعه و سني) قرار داد؛ چنان كه مردم شرق و غرب عالم را بر ولايتشان ملزم ساخت؛ سلام بر كسي كه خداي متعال احكام مندرس و متروك پيامبران عليه السلام را به دست او، تجديد حيات كرد و ولايت حضرتش را بر آنها (پيامبران گذشته) به خاطر كامل شدن كلمه و اسم الله، پروردگار جهانيان (در وجود او)، اجتناب ناپذير فرمود.

سلام بر ماه هاي (دوازده گانه ي) سال و شمارش ساعت ها (شب و روز مساوي) كه دوازده ساعت است.

و حروف «لا اله الا الله» [1] در ارقام و نوشتجات (كه دوازده حرف به

تعداد امامان معصوم است)؛ سلام بر رويكرد دنياي خوب و مباركي خوشبختي هايش و سلام بر كساني كه راجع به كلمه ي «توحيد» از آنها، پرسيدند و آنها در جواب فرمودند: به خدا سوگند! ما از شروط آن هستيم.

سلام بر كساني كه دليل و علت وجود هر آفريده اي مي باشند و اگر آنها نبودند وجودي براي مخلوقات نبود؛ كساني كه سخنوران، براي آنان به ايراد سخن پرداخته و چنين گفته اند:

فرزندان با هفت پشت شريف و اصيل كيانند؟

برترين و فاضل ترين كساني كه آب، از ريزش باران مي نوشند (يعني بهترين خلق خدا هستند)

سلام بر علي (بن موسي الرضا عليه السلام)، مجد و شرف و سنگ بناي وجودشان (مخلوفات، يعني سنگ بناي مخلوقات) سلام بر كساني كه در مورد افتخار و بلندي مقام آنان، آوازه وجوب و لزوم درود و صلوات بر ايشان و پاكي و طهارت طينت و نفسشان (از گناهان) بلند شد؛ سلام بر ماهي كه سرآمد ماههاي درخشان است؛ آن كسي كه با هر گروهي با زبان خودشان سخن مي گويد؛ همان آقايي كه به شيعيانش فرمود: خداي متعال بر امتي، امامي نمي گمارد الا اينكه او را به لغت و زبان آنها، آشنايش مي گرداند.

سلام بر شادي دلها و گشايش اندوه اندوهگين و شريفترين شريفان و مايه ي افتخار حضرت «عبد مناف» [2] ؛ اي كاش من، از طواف كنندگان و ملازمين پيشگاه و وجودش بودم! و لذت و مسرت انس و الفت با او را درك مي كردم. در هر زمان، گرد در خانه ي شما مي گردم و طواف مي كنم گويا طواف،

پيرامون آستان مبارك شما مقرر گرديده است

سلام بر امام رئوف و مهربان، آن كسي كه غم و اندوه عاشورا را برانگيخت و تازه كرد؛ به خداي متعال و به پدران پاك و پاكيزه تو و به فرزندان برگزيده و نيكويت سوگند ياد مي كنم!

كه اگر دوري راه مانع نبود؛ چه اينكه سامان شما از شما دور گشت، هر آينه بخشي از حقوق واجب شما را به تكرار نمودن زيارت شما ادا مي كردم و درود و سلام بر شما، اي حاميان دين! و اي فرزندان پيامبران عليه السلام! و اي سروران همه ي آفريدگان! و رحمت و بركات خداي متعال بر شما باد.

سپس نماز زيارت بگزار و تسبيحات فاطمه ي زهرا عليها السلام را بگو و آن را به امام رضا عليه السلام، هديه كن؛ آنگاه چنين بگو:

خدايا! من از تو مي خواهم اي خدا! اي كسي كه در مملكتش پايدار و در عزتش استوار و در فرمانروائيش، مطاع و در عظمت و بزرگيش، يكتا و در دوام و بقايش، يگانه و در باره ي بندگانش، دادگر و در حكم و فرمانش عالم و آگاه و در ديركرد عقوبت و مجازاتش، كريم و بزرگوار است.

خدايا! نيازمندي هاي من، روانه به سوي توست و آرزوهايم، در پيشگاهت ايستاده اند و هر زمان به كار خيري، توفيقم دهي؛ تو خود راهنماي من و راهگشايم به سوي آن مي باشي؛ اي توانايي كه خواسته ها، خسته ات نسازد! اي توانگر مورد اعتمادي كه هر مشتاقي، به تو پناه برد! همواره از جانب تو، هم آغوش نعمت ها بوده، با عادت و خو گرفتن

به احسان و كرمت، راه سپرده ام.

خدايا از تو آن قدرت و توانايي نافذ و مؤثرت، در همه ي موجودات و حكم قطعي و مسلمي كه با كمترين درخواست، مانع آن مي شوي كه را مي خواهم و از تو آن نگاهي را مي خواهم كه با آن، به كوهها نگريستي بلند گرديدند و به سوي زمين ها نظر افكندي هموار گشتند و به آسمانها نگاه كردي برافراشته شدند و به دريا ها نگريستي شكافته گرديدند؛ اي كسي كه والاتر از ابزار نگاه آدميان هستي! و باريك تر از انديشه هاي ظريف و دقيقي كه در خاطر خطور نمايد؛ ستايش نمي شوي اي آقا و سرور من! مگر به توفيقي از جانب خويش كه خود آن هم سزاوار ستايش است و بر كوچك ترين نعمت، سپاسگزاري نمي شوي (حق شكر و سپاست، ادا نمي شود.) جز اينكه بدان سزاوار سپاسي ديگر مي گردي.

پس اي خداي من! چه زمان نعمتهايت به شمارش در آيد؟ و اي آقاي من! چه هنگام عطا و بخششت، سپاسگزاري شود؟! و چه وقت اي سرورم! خوبيهاي تو، جبران گردد؟! در حالي كه ستايش ستايشگران نيز از نعمت هاي تو و سپاس سپاسگزاران از شكر و تفضلات تو به شمار مي رود، تو در بخشش گناهان، مورد اعتمادي و بالهاي پرده پوشت را بر خطاي خطاكاران مي گستراني و تو خود، سختي و دشواري را با دست خويش برطرف مي سازي؛ چه بسا گناهاني كه بردباري ات فرو پوشانيد تا ناديده گرفته شد! و چه بسا كار نيكي كه فضل و كرم تو، چند چندانش كرد تا پاداش تو بر

آن بزرگ و فراوان گرديد؛ والاتر از آني كه جز از دادگري ات انديشه كنند و بترسند و جز به احسان و كرم تو، اميدوار باشند؛ پس به عطا و بخششي كه فضل و كرمت ايجاب مي كند، بر من منت گذار و به آنچه دادگري ات اقتضا مي نمايد، خوار و خفيفم مگردان. اي آقاي من! اگر زمين از گناهان من با خبر بود، مرا البته در خود فرو مي برد و يا كوهها، مرا در هم مي شكستند و يا آسمانها، مرا مي ربودند و يا درياها، مرا غرق مي نمودند...!

اي آقاي من! اي آقاي من! اي آقاي من!؛ اي مولاي من! اي مولاي من! اي مولاي من! چه بسيار به درگاهت، به ميهماني (گدايي) آمدم! پس مرا از آنچه به روي آورندگان (گدايان) درگاهت وعده كرده اي، محروم مفرما؛ اي مورد شناخت و عرفان اهل معرفت! اي معبود و عبادت شده ي عبادت كنندگان! اي سپاسگزاري شده ي سپاسگزاران! اي همنشين ياد كنندگان خويش! اي ستايش شده ي همه ي ستايشگران! اي يافته شده ي جويندگان! اي تعريف و توصيف شده آنانكه به يگانگي ات توصيف مي كنند! اي محبوب عاشقان خويش! اي پناه هر كه تو را خواهد! اي هدف و مقصود هر كه رو به سويت كند! اي كسي كه هيچكس جز او، از غيب و نهان آگاه نيست! اي كسي كه بدي را جز او، بر طرف نمي سازد! اي كسي كه تدبير امور عالم، جز به دست او نيست! اي كسي كه گناه را، جز او نتواند بخشيد! اي كسي كه آفريدگان را، جز او نيافريد! اي

كسي كه باران را، جز او فرو نفرستاد! بر محمد و دودمانش درود فرست و مرا بيامرز، اي بهترين آمرزندگان! اي پروردگار من! همانا من، از تو آمرزش مي طلبم، آمرزش شرمسارانه و با حيا، و آمرزش مي طلبم آمرزش اميدوارانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش انابه و بازگشت كننده ي به سوي تو، و آمرزش مي طلبم آمرزش راغبانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش هراسنده ي از تو، و آمرزش مي طلبم آمرزش بنده وار و فرمانبردار، و آمرزش مي طلبم آمرزش مؤمنانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش مقرانه (به گناهان) و آمرزش مي طلبم آمرزش خالصانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش متقي و پرهيزگار، و آمرزش مي طلبم آمرزش اعتماد و توكل كننده به تو، و آمرزش مي طلبم، آمرزش ذليلانه، و آمرزش مي طلبم آمرزش كسي كه كارگزار توست و از قهر تو به سوي لطفت گريزان است؛ پس بر محمد و دودمان او، درود فرست و بر من و بر پدر و مادرم ببخشاي، آنچنان كه بر تمام آفريدگانت بخشيده اي و خواهي بخشيد؛ اي مهربان ترين مهربانان!

اي كسي كه آمرزنده ي مهربان، ناميده شده اي! اي كسي كه آمرزنده ي مهربان، ناميده شده اي! اي كسي كه آمرزنده ي مهربان، ناميده شده اي! بر محمد و آل محمد، درود فرست و توبه ي مرا بپذير و عمل مرا پاكيزه گردان و تلاش و كوششم را مشكور و مقبول ساز و بر فغان و زاري ام رحمت آور و آوازم را محجوب مفرما و درخواستم را، اي دادرس دادخواهان! رد مكن و سلام و دعايم را به پيشوايانم برسان و

آن گراميان را، شفيعان تمام خواسته هايم از تو، قرارشان ده. و هداياي مرا، چنانكه شايسته ي ايشان است، عايد و واصلشان گردان و آنچه درخور ذات توست، بر ايشان بيفزاي؛ چندان كه جز تو را، توان حسابرسي آن نباشد و هيچ قوت و تواني، جز از جانب خداي بلند مرتبه ي با عظمت نيست و درود و سلام خداوند بر پاكترين فرستادگان، حضرت محمد و خاندان پاك و مطهرش باد. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] ماههاي دوازده گانه سال و تعداد ساعت ها و حروف «لا اله الا الله» كنايه و رمزي از ذوات مقدس امامان دوازده گانه است و در واقع بر آنها درود مي فرستد.

[2] نياي پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله وسلم.

[3] بحار الانوار 102: 52 ح 11.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ مترجم مسلم صاحبي؛ شركت چاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آنها مي خواند و آنها را تربيت مي كند و به آنان، كتاب (قرآن) و حكمت مي آموزد.. [1] و چگونه ممكن است چيزي را كه در حد استادي نمي داند به آنها بياموزد؟ به خدا سوگند! چنان بود كه رسول خدا صلي الله عليه و اله با هفتاد و دوا هفتاد و سه زبان، مي خواند و مي نوشت و نام گزاري حضرت به «امي» از آن روست كه او، اهل مكه است و مكه از شهرهاي مركزي و مادر است و اين، گفته خداي متعال در قرآن كريم است كه «تا ساكنان ام القري (مكه) و اطراف آنرا بترساني [2] » [3] .

و نيز گفته است:

از علي بن اسباط و جز او، روايت شده كه گفت: به امام جواد عليه السلام عرض كردم: همانا مردم گمان مي كنند رسول خدا صلي الله عليه و اله، خط نمي نوشت و نمي خواند.

حضرت فرمود: دروغ مي گويند، خدا لعنتشان كند؛ كجا اينگونه است؟ در حالي كه خداي متعال فرمود: «او كسي است كه در ميان جمعيت درس نخوانده، رسولي از خودشان برانگيخت كه آياتش را، بر آنها مي خواند و آنها را، تربيت مي كند و به آنان، كتاب (قرآن) و حكمت مي آموزد، هر چند پيش از آن، همگي در ورطه جهالت و گمراهي بودند»؛ [4] آيا ممكن است به مردم، كتاب و حكمت بياموزد؛ در حالي كه به خواندن و نوشتن، تسلط نداشته باشد؟!

راوي گفت: عرض كردم: پس چرا پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله، امي ناميده شده است؟

حضرت فرمود: پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله

با اين تعبير، به مكه منسوب گرديد و اين سخن خداي متعال است: «تا اهل مكه و مردم اطراف آن را، با پند هاي خود متنبه سازي...» [5] ؛ خداي متعال از شهر مكه، ام القري (مساوي مادر آباديها) تعبير فرموده، به همين جهت به آن حضرت امي (مساوي منسوب به ام القري) گفته شده است.[6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] جمعه: 62 2.

[2] انعام: 6 92.

[3] بصائر الدرجات: 245 ح 1.

[4] جمعه: 62 2.

[5] انعام: 6 92.

[6] بصائر الدرجات: 246 ح 4.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

از ايشان است.

ابن خلكان مي نويسد: وي شاعري مشهور و يگانه عصر خويش بود در فصاحت لفظ، بافت شعر و سبك نيكو بود و كتاب الحماسه فضل مواج او را نشان مي دهد.

وي حافظه اي قوي داشت و چهارده هزار ارجوزه عربي بعلاوه قصائد - قلعه ها و مدح خلفا حفظ بود[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] معجم رجال حضرت آيت الله العظمي خوئي ج 4، ص 219 - 217.

منبع: زندگاني امام جواد؛ مؤلف: حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)

عليه السلام را نيز درك كرد.

بنابراين ايشان از نعمت درك محضر سه امام معصوم برخوردار شده اند.

يكي از ويژگي هاي ممتاز آنجناب رواياتي است كه راجع به اركان دين و مخصوصا موضوع خطير امامت نقل كرده اند از جمله روايتي را از هشتمين مهر سپهر امامت چنين نقل كرده است كه ايشان فرمودند:

هر امامي برگردن اوليا و شيعيانش عهدي دارد و از جمله موارد كامل كننده ي وفاي به عهد و حسن اداي آن زيارت كردن قبور آنهاست، پس هر كس از روي علاقه قبه آنها را زيارت كند براي تصديق آنچه كه امامان راغب و شيفته ي آن بودند، در روز قيامت ائمه براي آنها شفيع خواهند بود[2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] رجال شيخ طوسي 347 - 372 معجم رجال الحديث 905 مجمع الرجال 1452.

[2] الجامع لرواة و اصحاب الامام الرضا عليه السلام ص 196 - 195علل الشرايع ج 2 ص 495 باب 221 حديث سوم - معجم رجال حديث 365.

منبع: زندگاني امام جواد؛ مؤلف: حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)

علي بن مهزيار و اسحاق بن ابراهيم حضيني را به محضر امام رضا عليه السلام آورد و آن خدمت - ارزنده به اسلام و مسلمين - بدست آنها تحقق يافت.

كشي هم به اين خصيصه حسن بن سعيد در شناسائي، معرفي و ارتباط دادن افراد شايسته با امام رضا عليه السلام را نوشته كه اسحاق بن ابراهيم الحضيني و علي بن ريان و عبدالله بن محمد الحضيني توسط ايشان به امام رضا عليه السلام معرفي شده اند.

شيخ طوسي، علامه ابن داود و ابن شهر آشوب و متأخرين از علماي رجال، وي را فردي موثق معرفي كرده اند.

در فهرست ابن نديم وي فردي جامع در فقه و داراي مناقب و آثار معرفي شده است [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] رجال نجاشي: - اختيار معرفة الرجال 551 در رقم 1041 - تنقيح المقال: 1: 282 - رجال شيخ طوسي: 371 - معجم رجال الحديث 4: 342 الجامع لرواة اصحاب الامام ص 183.

منبع: زندگاني امام جواد؛ مؤلف: حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)

شده است.

در فهرست ابن نديم جامعيت اين دو برادر در فقه و علوم اسلامي در زمان خودشان مورد تأكيد قرار گرفته است. اكثر كتب رجالي تدوين شده پيرامون رجال شيعه ايشان را توثيق كرده و تمجيد نموده اند.

از جمله آثار ايشان مي توان به كتب ذيل اشاره كرد:

كتاب تفسير القرآن، كتاب الفرائض، كتاب الحدود، كتاب التقيه، كتاب الرد علي الغلاة، كتاب المناقب، كتاب الزهد، كتاب الشهادت. از طريق اين دو برادر حدود هفتاد روايت به دست شيفتگان ولايت رسيده است [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] رجال شيخ طوسي: 374 - فهرست ابن نديم: 57، معالم العلما: 39 - تنقيح المقال 1: 328 معجم رجال 242 - الجامع لرواة اصحاب الامام الرضا ص 229 و 230.

منبع: زندگاني امام جواد؛ مؤلف: حسين ايماني يامچي؛ مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)

- خريد و او را براي فراگرفتن معالم دين و احكام شريعت به حكيمه خاتون سپرد تا آداب و تربيت مكتب اسلام را به او بياموزد.

حكيمه خاتون، در نظر پدر، برادر و برادرزاده و امام عصر عليه السلام مكرم، محترم و مورد اعتماد و وثوق بود به حدي كه به سفارت آن حضرت مفتخر گرديد و عرايض مردم را به امام زمان عليه السلام مي رسانيد و توقيعات شريفه ي ولي عصر عليه السلام - را كه از ناحيه ي مقدسه صادر مي شد - به مردم ابلاغ مي فرمود.

اين حكيمه خاتون، غير از حكيمه خاتون، دختر حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام است، كه او نيز قابله ي امام جواد عليه السلام بود.

بنا به نقل علامه بحرالعلوم، حكيمه خاتون نخستين كسي است كه اين مولود آسماني را بوسيد، و حفظ نمود و پرورش داد و به نزد پدرش امام حسن عسكري عليه السلام برد و باز به نرجس خاتون عليهاالسلام مادرش برگردانيد.

حكيمه خاتون، در ميان زنان سادات علويه و بنات هاشميه از جهت فضيلت، منقبت، عبادت، تقوي و پارسايي و علم و دانش ممتاز بود. او مخزن اسرار امامت گرديد و سرافراز به وثوق و اعتماد به امامان بود.

علماي اعلام اسلام زيارت او را در قبال زيارت ائمه ي سامرا عليهماالسلام مستحب مؤكد دانسته اند، مزارش ملاصق ضريح عسكريين عليهماالسلام - كه هم اكنون در يك ضريح بزرگي كه هنرمندان و اخيار اصفهان تقديم نموده اند - قرار دارد.

حكيمه خاتون بانوي مكرمه، مجلله، متقي، عالمه و تربيت شده ي مكتب ولايت بود. در تاريخ سامرا در ضمن بيان قبور مدفونين در سامرا مي نويسد:

حكيمه خاتون، دختر امام جواد عليه السلام متوفاي سال 274 هجري، عالمه،

فاضله، جليله، واسطه بين امام و مردم بود و به نقل همه ي مورخان قبر او در قبه ي عسكريين عليهماالسلام است و علامه مجلسي رحمه الله با آن كه قبر او را در قبه ي عسكريين عليهماالسلام نقل نموده، ولي زيارت نامه او را نقل نكرده است، با آن كه اين بانوي مجلله در فضل و علم، دانش و كمال، جلالت قدر و نبالت شأن از افراد بزرگ زنان اهل بيت عليهم السلام است. [1] .

علاوه بر اين كه او محل و مودع امانات و اسرار امامت بود و اين خود بزرگواري و جلالت شأن او را نشان مي دهد.

افزون بر آن كه او در حين تولد امام زمان عليه السلام وصي حضرت عسكري عليه السلام شاهد، حاضر و ناظر بوده است. باز اضافه مي شود كه: او سفير كبير امام به سوي نواب اربعه بوده.

در «كمال الدين» از احمد بن ابراهيم نقل شده كه گويد:

من در سال 262 هجري خدمت حكيمه خاتون، دختر حضرت ابوجعفر محمد بن علي بن موسي الرضا عليهم السلام، رسيدم و هر چه مي خواستم از پشت پرده از آن حضرت مي پرسيدم و او جواب مي داد و واسطه حجة بن الحسن العسكري عليهماالسلام بود كه تمام امور مربوط به شيعه را انجام مي داد.

جايگاه و مقام حضرت حكيمه خاتون عليهماالسلام مانند جايگاه و مقام حضرت زينب خاتون عليهاالسلام بود كه در حين بيماري امام زين العابدين عليه السلام واسطه ي امامت و حافظ اسرار و ودايع امانات پيامبران و اوصيا بود كه در ظاهر واسطه بود و باطن علوم را از امام مي گرفته و به مردم مي آموخت.

محدث بحراني رحمه الله در «مدينة المعاجز» روايت مي كند كه: طبري، محمد

بن قاسم علوي گويد: با چند تن خدمت حكيمه خاتون عليهاالسلام شرفياب شديم، فرمود: هر چه مي خواهيد سؤال كنيد و از ميلاد ولي عصر عليه السلام بپرسيد.

آن گاه جريان تولد حضرت حجت عليه السلام را از نرجس خاتون عليهاالسلام شرح داده و گفت: من شخصا حاضر، ناظر و مربي او بودم.

حكيمه خاتون عليهاالسلام اخبار، آيات و احاديثي را نقل مي كند و تفسير آياتي را بيان مي نمايد كه نشانه ي قدرت علمي و روح ايمان و ولايت كليه او است.

حكيمه خاتون، دختر امام جواد عليه السلام از زنان با وقار، دانشمند و پرهيزگار اهل بيت عليهم السلام است كه به منتهاي مقام فضيلت و كمال رسيد كه مقام مامايي و للگي و سفارت امام زمان عليه السلام را يافت و صاحب اسرار و رموز زندگاني ائمه ي معصومين عليهم السلام گرديد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تاريخ سامرا: ج 1 ص 216، ج 3 ص 303.

منبع: زندگاني حضرت امام محمد تقي جوادالائمه؛ مؤلف: حسين عماد زاده به اهتمام: غلامحسين عماد زاده؛ ناشر: حسينيه عماد زاده چاپ اول 1386.

از جمله مشهور است كه در وقت وفات پدرش حضرت رضا عليه السلام در طوس، وي در مدينه بود به طي أرض در طوس حاضر گشت و غسل وي داد و كفن در وي پوشانيد و نماز بر او گزارد و غايب شد...

«ريان بن شبيب» روايت كرد كه «مأمون» خواست دختر خويش «ام الفضل» را به نكاح حضرت امام محمدجواد عليه السلام درآورد، و اين بر عباسيان شاق مي نمود. «مأمون» گفت: من او را از آن جهت اختيار كرده ام كه افضل اهل زمان است با وجود صغر سن. گفتند: كودك است و چندان معرفت ندارد. صبر كن كه علم بياموزد. گفت: من ايشان را از شما بهتر دانم ايشان اهل بيتي هستند كه علم ايشان از خداي تعالي بود، ايشان در علم به كسي محتاج نباشند و اگر خواهيد او را در فنون علوم امتحان كنيد تا شما را معلوم شود صدق دعوي من. گفتند: بگذار تا يكي را نصب كنيم تا از وي مسأله پرسد. گفت: اين چنين باشد. به نزديك «يحيي بن أكثم» شدند. الخ.

«حافظ كربلائي» پس از نقل جريان «يحيي بن اكثم» و عاجز و ناتوان شدن او در مقابل امام جواد عليه السلام و تبديل شدن جلسه مباحثه، به مجلس عقد، مي افزايد: اگر در ذكر فضائل و كمالات حضرت امام محمدتقي مشغول گرديم كتابها بايد ساخت، از آن باز آمديم. اگر دولتمندي را سعادت مساعدت نمايد و به زيارت آن حضرت مشرف شود زيارت به نوعي كند كه مذكور شد و اين زيارت نامه را بخواند كه در كتاب زيارت مخصوص آن حضرت آورده اند بعد از زيارت جدش موسي كاظم عليه السلام [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] روضات الجنان، ج 2، ص 382 - 279.

منبع: امامان اهل بيت در گفتار اهل سنت؛ داود الهامي؛ مكتب اسلامي چاپ اول پاييز 1377.

و جريان را به طور مشروح براي او تعريف كرد.

بختيشوع با شنيدن اين نوع حجامت، بسيار در تعجب قرار گرفت و گفت: به خداوند سوگند، چنين موضوع و حالتي را تا به حال از كسي نشنيده و نيز در كتابي نخوانده ام.

بعد از آن، هر دو نزد اسقف أعظم رفتند و چون جريان را بازگو كردند، اسقف گفت: گمان مي كنم كه آن شخص يا پيغمبر است و يا آن كه از ذريه ي پيامبران خواهد بود. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] مناقب ابن شهر آشوب: ج 4، ص 389، بحارالأنوار: ج 50، ص 57.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

! پس تو پسر امام رضا هستي ! خدا روح او را غريق رحمت گرداند !

اين را گفت و رفت تا به شكارش برسد.

آن روز نتوانسته بود چيزي شكار كند. پرنده ي شكاري مأمون فقط يك ماهي كوچك شكار كرده بود. در بازگشت ، دوباره از راه قبلي عبور مي كردند. اين بار نيز كودكان با ديدن او و همراهانش پشت در و ديوار مخفي شدند و دوباره فرزند امام رضا عليه السلام تنها ماند.

وقتي مأمون به او رسيد ، ماهي كوچك را به همراه داشت با خود گفت : اگر او فرزند امام باشد ، حتماً مي داند در دستم چيست .

- آقا پسر ! محمد !

- بله !

- بيا اين جا ببينم ... اگر گفتي چه در دست دارم !

امام جواد عليه السلام با آرامش و متانت فرمود:

- خداي مهربان به خاطر قدرت و حكمت بي دريغش از موجوداتي كه در خشكي ها و درياها آفريده ، در آسمان هم قرار داده است ، و پرنده ي شكاري تو ، يكي از آفريده هاي كوچك خدا را شكار كرده تا خليفه ، فرزند رسول خدا را امتحان كند و معلوماتش را بسنجد.

هنگامي كه مأمون چنين جوابي شنيد ، گفت:

- احسنت مرحبا ! حقاً كه تو از فرزندان پيامبر خدايي ! [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اثبات الهداة ، ج 6، ص 201.

منبع: حيات پاكان (داستانهايي از زندگي امام جواد)؛ مؤلف: مهدي محدثي؛ بوستان كتاب چاپ دوم 1385.

خدا مشرف بود. من پرسيدم: قربانت شوم، شما با چه نيتي به حج آمده ايد؟ با نيت حج خالص يا حج تمتع؟ حضرت فرمود: با نيت حج تمتع. من گفتم: كدام يك ارج بيشتري دارد؟ آن كسي كه حج تمتع به جا مي آورد يا آن كسي كه فقط به مراسم حج مي پردازد و قرباني با خود مي آورد؟ حضرت فرمود: جدم ابوجعفر باقر عليه السلام مي گفت: حج و عمره ي تمتع با ارج تر از حج بي عمره و آوردن قرباني است. جدم مي گفت: هيچ گونه زائري به حج خانه ي خدا مشرف نمي شود كه از زائران حج تمتع با ارج تر باشد.

محمد بن سهل اليسع روايت مي كند كه در ايامي كه مجاور مكه معظمه بودم، وقتي متوجه مدينه مشرفه شدم. در آن وقت ابوجعفر ثاني يعني امام محمد تقي عليه السلام در مدينه بود. به مجلس شريفش آمدم و اراده كردم كه از آن حضرت پيراهن مباركش را طلب نمايم و آن را كفن خود سازم و در آن ايام فرصت نشد كه پيراهن را از آن حضرت طلب كنم تا وقتي كه از آن حضرت خداحافظي كرده و به مسجد آمدم و نامه اي مشتمل بر طلب پيراهن نوشتم و با خود گفتم استخاره كنم و بعد از آن نامه را خدمت آن حضرت ارسال كنم. پس دو ركعت نماز خواندم و استخاره كردم خوب نيامد و چند بار تكرار كردم و اصلا اجازه نيافتم. با خود گفتم: اين بار استخاره مي كنم اگر خوب نيامد نامه را پاره مي كنم. اين دفعه نيز خوب نيامد، نامه را پاره كردم و از مدينه بيرون آمدم و هنوز به مكه نرسيده بودم كه قافله اي

از عقب ما از مدينه رسيد. شخصي را ديدم كه از قطارهاي شتر جلو آمد و سؤال كرد كه آيا محمد بن سهل كيست؟ من جلو رفتم. پرسيد: محمد بن سهل تويي؟ گفتم: بلي گفت: مولاي تو محمد تقي عليه السلام اين امانت را براي تو فرستاده است. چون مشاهده كردم، پيراهن آن حضرت را در شالي پيچيده بود. از او گرفتم و شكر كردم. احمد بن محمد بن عيسي روايت مي كند كه در آن اوقات اتفاقا محمد بن سهل فوت شد و به همان جامه او را كفن كردند.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

الف چاپ دوم 1384.

بود؛ بي اختيار تصميم گرفتم كه از خانه، خارج شوم و آواره كوچه و خيابان گردم و نزديك بود، شيطان وادارم كند كه به آن كنيز (خانم) توهين و جسارت نمايم؛ ولي خشم خود را فرو خوردم و با لباس و خوراك و هدايا به خوبي از او پذيرايي كردم اما همين كه آن خانم از نزد من، بيرون رفت؛ بي درنگ برخاستم و پيش پدرم رفتم و ماجرا را، به اطلاع او رساندم؛ در حالي كه او، مست و لا يعقل بود.

پدرم گفت: اي غلام! شمشير مرا بياور؛ پس شمشير را به او داد و پدرم، سوار بر مركب شد و گفت: به خدا سوگند! او را خواهم كشت و چون چنين ديدم، با خودم گفتم: (انا لله و انا اليه راجعون) با خودم و همسرم چه كردم؟

و شروع نمودم، سيلي به صورت خود زدن؛ پس پدرم بر او داخل شد و پيوسته بر او شمشير زد تا او را قطعه قطعه كرد؛ سپس از نزد وي بيرون آمد و من گريزان، پشت سرش خارج شدم؛ تمام آن شب را نخوابيدم و چون روز، بالا آمد پيش پدرم رفتم و گفتم: آيا مي داني ديشب چه كردي؟

پدرم گفت: چه كردم؟ گفتم: پسر امام رضا عليه السلام را كشتي؛ پس چشمش خيره شد و از هوش رفت؛ آنگاه بعد از مدتي به هوش آمد و گفت: واي بر تو! چه مي گويي؟

گفتم: آري، به خدا سوگند! اي پدر! بر او داخل شدي و پيوسته با شمشير، بر او زدي تا او را كشتي؛ پدرم از شنيدن اين خبر، به شدت پريشان

شد و گفت: ياسر خادم را نزد من بياوريد؛ پس ياسر خادم آمد و مأمون به او نگاه كرد و گفت: واي بر تو! اين دخترم چه مي گويد؟

خادم گفت: راست مي گويد اي امير مؤمنان!؛ پس مأمون با دست خود بر سينه و صورتش زد و گفت: (انا لله و انا اليه راجعون) مساوي ما از خدائيم و به سوي او مي رويم؛ به خدا سوگند! هلاك و تباه شديم و تا قيامت، رسوا گرديديم؛ واي بر تو اي ياسر! برو ببين، داستان او از چه قرار است و هر چه زودتر، مرا با خبر كن كه الان نزديك است، جان از تنم بيرون رود.

پس ياسر بيرون رفت و من، سيلي به صورتم مي زدم و طولي نكشيد كه ياسر، بازگشت و گفت: مژده، اي امير مؤمنان! مأمون گفت: تو را مژده باد، چه خبر داري؟

ياسر گفت: خدمت حضرت رسيدم و ديدم نشسته و ملافه و پيراهني، برخود افكنده و مسواك مي كند؛ سلامش كردم و عرض نمودم: اي فرزند رسول خدا! دوست دارم اين پيراهن خود را، به من ببخشيد تا در آن نماز بگزارم و بدان تبرك جويم؛ البته مي خواستم به بينم آيا اثر شمشير، بر بدن شريفش باقي است يا نه؛ پس به خدا سوگند! گويا بدنش سفيد، همچون دندان فيل بود كه اندكي، زردي داشته باشد و اثري از شمشير نداشت؛ پس مأمون، مدت درازي گريست و گفت: با اين حساب، هيچ حجتي باقي نمانده است؛ همانا اين ماجرا، براي اولين و آخرين پند و عبرت است و به ياسر خادم گفت: اي ياسر! سوار بر

مركب شدنم و گرفتن شمشير و داخل شدن بر حضرت را، بخاطر مي آورم؛ اما نسبت به مراجعتم از نزد حضرت و برگشتم به جايگاهم چيزي به يادم نمي آورم: بنابراين، كار من و رفتنم به سوي او، چگونه بوده است؛ خدا لعنت كند اين دختره را به شديدترين وجه؛ به نزد او برو و به وي بگو: پدرت مي گويد: به خدا سوگند! اگر بعد از امروز، پيش من بيايي، شكايت كني يا بدون اجازه ي او، از خانه خارج شوي، هر آينه انتقام او را از تو خواهم گرفت؛ سپس خدمت فرزند امام رضا عليه السلام شرفياب شو و سلام مرا به او برسان و بيست هزار دينار، برايش ببر و «شهري» [1] را كه ديشب سوارش شدم، پيشكش حضرت كن؛ آنگاه به سادات بني هاشم دستور بده، خدمت حضرت شرفياب شوند و عرض ادب نمايند.

ياسر خادم گفت: به بني هاشم، دستور لازم را دادم و خودم نيز با آنها، خدمت حضرت رسيدم و عرض ادب نمودم و سلام مأمون را، به حضرت رساندم و مبلغ مورد نظر را، در مقابل او نهادم و شهري را بر حضرت عرضه داشتم كه ساعتي در او نگريست، سپس تبسمي كرد و فرمود:

اي ياسر! قول و قرار ميان ما و او، چنين بود كه حتي با شمشير بر من هجوم آورد؛ آيا او نمي داند كه مرا، ياور و مانعي است كه بين من و او، فاصله مي اندازد؟

عرض كردم: سرورم! اي فرزند رسول خدا! اين لحن عتاب و برخورد را، وا گذاريد و گذشت نمائيد؛ به خدا سوگند! و به حق جد

بزرگوارت رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم، هر چه كرده از روي آگاهي نبوده و اصلا نمي دانسته كه در چه نقطه اي، از زمين خداي متعال است و به يقين، بين خودش و خداي خودش، نذر صادقانه كرده و سوگند خورده است كه بعد از اين هرگز شراب ننوشد و مست نكند؛ چه اينكه شراب، از بندها و دامهاي شيطان است و هنگامي كه شما، اي فرزند رسول خدا! نزد او تشريف برديد، اين ماجرا را به خاطرش نياوريد و ملامت و سرزنشش نفرمائيد.

امام جواد عليه السلام فرمود: به خدا سوگند! قصد و نظر من نيز همين بود؛ سپس لباسهاي خود را طلبيد و از جا، بلند شد و همه ي حاضرين، همواره حضرت بلند شدند تا اينكه به نزد مأمون در آمد و چون چشم مأمون به حضرت افتاد، پيش پاي حضرت بلند شد و او را به سينه چسبانيد و به وي خوش آمد گفت و به احدي، اجازه ورود نداد و پيوسته با حضرت گفتگو و مشورت مي كرد وقتي گفتگوها به پايان رسيد، امام جواد عليه السلام فرمود: اي اميرمؤمنان! مأمون جواب داد: گوش به فرمان تو هستم و بسيار تو را ياري نمايم؛ حضرت فرمود: يك نصيحتي براي تو دارم، آن را قبول كن؛ مأمون گفت: به ديده ي منت دارم؛ نصيحت شما چيست اي فرزند رسول خدا؟!

امام جواد عليه السلام فرمود: مايلم كه تو، هنگام شب بيرون نروي؛ چه اينكه از اين مردم بخت برگشته نسبت به تو خاطر جمع نيستم و بازوبندي نزد من است كه مي تواني، خود را در حصار

آن قرار دهي و از شرور و بلاها و ناگواريها و آفتها، ايمن گرداني؛ چنانكه ديشب خداي متعال مرا از تو نجات داد و هرگاه با وجود آن بازوبند، با سپاه روم و ترك، روبه رو شوي و همه ي اهل زمين، دست به دست يكديگر دهند تا بر تو فائق آيند؛ به خواست خداي جبار، هرگز طرفي نخواهند بست و چنانكه مايل باشي، حرز را برايت بفرستم تا در برابر تمام آنچه گفتم، بدان پناه جويي.

مأمون گفت: آري، آن را به خط خودتان بنويسيد و برايم بفرستيد؛ حضرت فرمود: بلي.

ياسر خادم گفت: چون صبح دميد، امام جواد عليه السلام قاصدي فرستاد و مرا فرا خواند؛ وقتي خدمت حضرت رسيدم و در مقابلش نشستم؛ پوست آهويي از آهوان سرزمين «تهامه» طلبيد؛ سپس با خط مبارك خود، بازوبند زير را نوشت؛ آنگاه به من فرمود: اي ياسر! اين بازوبند را به امير مؤمنان بده و به او بگو، آن را در ميان جعبه اي (كوچك) نقره اي كه آنچه بعدا خواهم گفت، بر آن حك مي شود، قرار دهد و چون خواست آن را به بازويش ببندد، به بازوي راستش ببندد و وضوي نيكو و تمام و كاملي بگيرد و چهار ركعت نماز بگزارد؛ در هر ركعت، حمد يك مرتبه و هفت مرتبه، آية الكرسي و هفت مرتبه، آيه ي شهد أنه لا اله الا هو و الملائكة و أولوا العلم قائما بالقسط لا اله الا هو العزيز الحكيم [2] و هفت مرتبه سوره ي والشمس و ضحيها و هفت مرتبه، سوره ي واليل اذا يغشي و هفت مرتبه، سوره ي قل هو الله

احد را بخواند و چون از نماز فراغت يافت، در سختيها و مشكلات آن را بر بازوي راست خود ببندد و به حول و قوه ي الهي، از هر چيزي كه ترسان و بيمناك است، سالم خواهد ماند و سزاوار است كه اين اقدام، همزمان با حلول ماه در برج عقرب، صورت نگيرد و اگر با مردم سرزمين روم و پادشاهانشان، جنگ كند به خواست خداي متعال و بركت اين حرز، بر آنها پيروز خواهد گشت.

روايت شده است كه وقتي مأمون، ويژگي هاي اين حرز و بازوبند را از امام جواد عليه السلام شنيد، با روميان جنگيد و خداي متعال بر آنان، نصرتش بخشيد و غنيمتهاي بسياري از ايشان، نصيبش فرمود و در هيچ جنگ و ستيزي، آن را از خود جدا نمي كرد و خداي متعال با فضل و كرمش، او را ياري مي كرد و با مشيت خويش، به پيروزي اش مي رساند؛ البته او با حول و قوه ي خويش، صاحب اختيار نصرت و پيروزي است.

متن حرز از اين قرار است:

«بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ ستايش خداي را كه پروردگار جهانيان است...» تا آخر سوره ي حمد... (ألم تري أن الله سخر لكم ما في الأرض و الفلك تجري في البحر بأمره و يمسك السماء أن تقع علي الأرض الا باذنه ان الله بالناس لرءوف رحيم) [3] «نديدي كه هر چه در زمين است، خدا مسخر شما گردانيد و كشتي در دريا، به فرمان او سير مي كند! و آسمان را، قدرت او نگاهداشته تا بر زمين نيفتد! مگر با اجازه خدا كه همانا خداي متعال، درباره ي بندگان

بسيار رئوف و مهربان است.»

خدايا! تو، يگانه اي؛ مالك [و جزا دهنده] روز جزايي؛ هر چه به خواهي، مي كني بدون منازعه و درگيري (با رقيب) و بهر كس به خواهي، بدون منت عطا مي كني و هر چه خواهي، انجام مي دهي هر حكمي كه اراده كني، صادر مي فرمايي و روزگار را، ميان مردم دست به دست مي گرداني و آنان را، بر سمند احوال گوناگون و حوادث رنگارنگ مي نشاني.

از تو مي خواهم به حق اسمت كه بر بارگاه و سرسراي بزرگي و بزرگواري، نگاشته شده و از تو مي خوانم به حق اسمت كه بر سراپرده اسرار برتر و غالب و بالاتر و نيكو و زيبا و تر و تازه و خرم نوشته شده است؛ همان اسمي كه رب و مدبر فرشتگان هشتگانه و رب عرشي است كه ثابت و استوار بوده و از جاي خود نجنبد! و از تو مي خواهم به حق آن چشمي كه به خواب نمي رود و به حق آن حياتي كه نمي ميرد و به نور و جهت كه هرگز به تاريكي نمي گرايد.

و به حق اسم بزرگتر بزرگتر بزرگتر و به حق اسم عظيمتر عظيمتر عظيمتر، آن اسمي كه به حقيقت و باطن آسمانها و زمين، احاطه دارد و به حق آن اسمي كه خورشيد، از آن تابندگي يافت و ماه بدان پرتو افشان گرديد و درياها، به وسيله ي آن پر و لبريز شد و به تلاطم آمد و كوهها، به بركت آن برافراشته شد و به حق آن اسمي كه عرش و كرسي، بدان استقرار يافتند و به حق

آن اسمي كه بر سرسراي عرش نگاشته شده است.

و به حق آن اسمي كه بر سرسراي بزرگي و بزرگواري، نگاشته شده و به حق آن اسمي كه بر سرسراي شكوه و زيبايي، نوشته شده و به حق آن اسمي كه بر سرسراي قدرت و توانايي، ثبت گرديده است و به حق اسم تو كه عزيز است و به حق اسمهاي مقدس، بزرگوار و نهفته ي در گنجينه ي علم غيبت، و از تو نيكي و خيري را مي طلبم كه فراتر از حد اميدواري ام است، و از شر هر آنچه از آن بيم دارم و از شر هر آنچه بيم ندارم، به عزت و قدرت تو پناه مي برم.

اي همره محمد صلي الله عليه و اله و سلم، در روز جنگ حنين! و اي همراه علي عليه السلام، در روز جنگ صفين!، اي پروردگار من! نابود كننده ي زورگويان و شكننده ي مغروران و متكبران تو هستي؛ از تو مي خواهم به حق طه و يس و به حق قرآن عظيم و به حق فرقان حكيم و محكم كه بر محمد و آل او درود فرستي و به وسيله ي اين بازوبند، بازوي صاحبش را محكم و استوار گرداني.

و به وسيله ي تو هر زورگوي لجوج و كينه توز و هر شيطان سركش و هر دشمن بي رحم درنده خوي و هر دشمن زشت خو را به گلو و حلقومشان دفع مي كنم (از تو مي خواهم حلقومشان را بگيري وشرشان را از من كفايت و دفع كني) و او (صاحب بازوبند) را از كساني قرار ده كه خود را تسليم

تو كرده و كار خود را به تو واگذار نموده و تو را، پشت و پناه خود قرار داده اند.

خدايا! به حق اين اسمها كه آنها را به زبان آوردم و خواندم، در حالي كه تو به حق آنها از من آگاه تري و از تو مي خواهم، اي صاحب منت عظيم و بزرگ! و بخشش كريمانه و صاحب اختيار دعاهاي مستجاب و كلمه هاي تام و كامل و اسمهاي نافذ و مؤثر! و از تو مي خواهم، اي روشنايي روز! و اي روشنايي شب! و اي روشنايي آسمان و زمين! و اي روشنايي نور و روشنايي! و اي روشنايي اي كه هر نور و روشنايي اي، به (قدرت و نور) او پرتو افشاني مي كند! اي داننده ي تمام نهفته ها و نهانها در خشكي و دريا و زمين و آسمان و كوهها!

و از تو مي خواهم، اي كسي كه فاني نمي شود و نابود نمي گردد و زوال نمي پذيرد و و نه برايش شيئيتي است كه متصف به صفات (مخلوقات) شود (يا اينكه: و نه برايش چيزي مثل عضو است كه متصف به صفاتي شود غير از صفات عضو ديگر) و نه به حدي، محدود است و نه معبودي با وي است و نه معبودي جز او هست و نه در سلطنت و قدرتش، شريك و انبازي دارد و نه عزت، بر غير او يار مي شود؛ پيوسته به دانشها، آگاه است و بر دانشها، وقوف دارد و سامان دهنده ي امور است و بر زواياي هستي (يا: و بر همه حوادث و امور زماني) مطلع مي باشد و استواري

دهنده ي تدبير بوده، نسبت به آفريدگان بينا و از كارها با خبر است.

تو آن كسي هستي كه صداها، برايت فرو افتاده و نرم و آهسته اند و عقلها، در تو گم و سرگردان شده اند و اسباب و وسايل پيش تو (و با تو) در تنگنا و مضيقه اند (كارايي ندارند و همه كاره تويي) و نور تو، هر چيز را پر كرده و هر چيزي از تو، بيمناك است و هر چيزي به سوي تو، گريزان بوده و هر چيزي بر تو، توكل نموده است و تو، در بزرگي ات بلند مرتبه اي و در زيبايي ات، با شكوه و فوق العاده اي و در قدرت و توانايي ات، با عظمت مي باشي و تو آن كسي هستي كه چيزي، درك و دريافتت نكند و تو، بلند مرتبه، بزرگ و با عظمتي، اجابت كننده ي دعاها؛ برآورنده ي حاجتها؛ برطرف كننده ي غمها و غصه ها و صاحب نعمتها هستي.

اي كسي كه در فراز خويش، فرود است و در فرود خود، فراز و در تابندگي خويش، نور افشان و در سلطنت و فرمانروايي خود، نيرومند و در حوزه اقتدار و مملكت خويش، عزيز و غير قابل نفوذ؛ بر محمد و آل او، درود فرست و صاحب اين بازوبند و اين حرز و اين نوشته را، با ديده ي بي خواب خويش محافظت كن و در حمايت ستون و پايگاه انحراف و زوال ناپذيرت قرارش ده و به حق توانايي ات بر وي، به او رحمت آور كه همانا او، روزي خور توست.

بنام خداوند بخشنده ي مهربان؛ بنام خدا و به

ذات خدا استعانت مي جويم؛ همسر و فرزندي، براي او نيست؛ بنام آن خدايي كه شأن او؛ قوي؛ برهان و حجت او عظيم و سلطان و قدرت ملك او، شديد است؛ هر چه خدا خواهد، شدني و هر چه او نخواهد، ناشدني است؛ گواهي مي دهم كه نوح، رسول (صاحب رسالت و فرستاده شده به سوي همه مردم) خداست و ابراهيم، دوست خداست و موسي، هم صحبت و محرم اسرار خداست و عيسي پسر مريم، - درود خدا بر او و بر تمام ايشان باد - كلمه ي خدا و روح اوست و حضرت محمد صلي الله عليه واله و سلم خاتم پيامبران بوده، بعد از او پيامبري نيست.

و از تو مي خواهم به حق آن ساعتي از روز قيامت كه ابليس ملعون، آورده مي شود و آن ملعون در آن ساعت مي گويد: به خدا سوگند! من نبودم، جز اينكه به تحريك سركشان و متمردان مي پرداختم؛ خدا نور آسمان و زمين است و اوست، مسلط و چيره و غالب، تنها اوست و قدرت برتر و غالب تنها از آن اوست. و اوست حكيم و آگاه.

خدايا! و از تو مي خواهم به حق همه ي اين اسماء و صورت و صفاتشان كه عبارت است از: پاك و منزه است، آن كسي كه عرش و كرسي را آفريد؛ و بر آن مستولي و حاكم شد؛ از تو مي خواهم هر بدي و خطري را، از صاحب اين نوشته ي من، برگرداني كه او بنده ي تو و فرزند بنده ي تو و فرزند كنيز توست و تو، آقا و سرور او هستي؛ پس

اي خدا! و اي پروردگار! او را از همه ي بديها باز دار و ديده ي ستمگران و زبان دشمنان و كساني كه قصد بدي و ضرر زدن به وي را دارند، از او منصرف گردان و هر خطر و امر وحشتناك و ترسناكي را، از وي دفع فرما.

و هر بنده اي از بندگانت، يا كنيزي از كنيزانت، يا سلطان سركش، يا شيطان مذكر، يا شيطان مؤنث، يا جن زده ي مذكر يا جن زده ي مؤنث يا غول [4] مذكر يا غول مؤنث كه قصد دارنده ي اين نوشته كند، به ظلم و ستم، يا ضرر و زيان، يا مكر و حيله، يا امر ناخوشايند، يا حقه، يا خدعه، يا آزردگي (يا جراحت يا قتل يا غلبه و چيرگي) يا بدگويي، يا فساد و تباهي، يا غرق، يا ريشه كن كردن و استيصال، يا آسيب و آفت (يا تباهي و هلاكت)، يا درگيري، يا پيمان شكني و بي وفايي و خيانت، يا استيلا و زور، يا پرده دري، يا زور آوري، يا آسيب رساني، يا عليلي و نقص، يا كشتار، يا آتش سوزي، يا انتقام گيري، يا قطع رابطه (يا قطع اندام)، يا جادوگري، يا تغيير شكل و شمايل، يا بيماري، يا درد، يا برص (پيسي) [5] يا جزام [6] ، يا شدت و ستي، [يا آفت و ضرر]، يا فقر و تنگدستي، يا گرسنگي، يا تشنگي، يا وسوسه، يا نقصان در دين و معيشت، پس او را، به هر وسيله كه خواهي و هر گونه، اراده كني و از هر كجا كه مايل باشي، كفايتش فرما؛ همانا تو، بر هر كاري قادر

و توانايي و صلوات و سلام خداوند بر سيد و سرور ما، حضرت محمد و تمام آل او باد؛ صلوات و سلامي فراوان؛ و هيچ نيرو و تواني نيست، مگر از جانب خداي بلند مرتبه و بزرگ؛ و سپاس و ستايش، از آن خدا، پروردگار جهانيان است.

اما آنچه بر جعبه (كوچك) نقره اي خالص (كه بر بازو بسته مي شود) نقش و حك مي شود، از اين قرار است:

اي كسي كه در آسمانها، بلند آوازه و سرشناسي! اي كسي كه در زمين ها، مشهور و معروفي! اي كسي كه در دنيا و آخرت معروف و سرشناس مي باشي! گردن كشان و زور مداران، در جهت خاموش نمودن نور و روشنائيت [7] و نيز به خوابانيدن و خفه كردن ذكر و يادت، تلاش و كوشش كردند؛ اما خداي متعال پروا كرده، جز اينكه نور تو (نور محمد و آل محمد صلي الله عليه و اله و سلم) را كمال بخشد و ذكر و يادت را ظاهر و آشكار كند، هر چند مشركان را خوش نيايد. [8] .

[19] 19 - و نيز گفته است:

حرز ديگري براي امام جواد عليه السلام نقل شده كه اين است: اي نور و روشنايي! اي دليل و برهان! و اي روشنگر و آشكار كننده! اي پرتو افشان! اي پروردگار من! بدي ها و آسيب هاي روزگار را، از من كفايت فرما و از تو مي خواهم، نجات روزي را كه در آن روز، در صور دميده مي شود. [9] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] نوعي از اسبان تا تاري.

[2] سوره ي آل عمران، آيه هجده.

[3] حج: 22

65.

[4] غول: جن ساحر، افسونگر، هر چه به ناگاه فرو گير و هلاك كند، هر چيزي كه عقل را زائل كند. لسان العرب.

[5] برص نوعي بيماري پوستي است.

[6] جزام نوعي بيماري است كه موجب ريزش گوشت و اعضاء مي شود.

[7] مراد نور محمد و آل محمد صلي الله عليه و اله و سلم، مي باشد.

[8] مهج الدعوات: 36.

[9] همان 41.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ مترجم مسلم صاحبي؛ شركت چاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

عليه السلام رسيد و ماجرا را به اطلاع حضرت رساند.

امام رضا عليه السلام از جاي خود بلند شدند و نزد امام جواد عليه السلام رفته، به او فرمودند: عزيزم!

برخيز.

امام جواد عليه السلام گفت: از اين جايي كه نشسته ام، بر نمي خيزم و چگونه برخيزم، در حالي كه شما را در وداع كعبه چنان ديدم كه ديگر به سوي آن، باز نمي گرديد! امام رضا عليه السلام به او فرمود: با من بر خيز و امام جواد عليه السلام، پدر را همراهي كرد! [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اثبات الوصيه: 203.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

زمستان 1387.

اقامه مي كردم تا اينكه در موسم حج سال جاري، فقيهان شيعه گفتند، نماز من شكسته است؛ زيرا قصد اقامت ده روزه، نكرده ام و از اين بابت دل تنگ شده ام و مي خواهم نظر مبارك شما را بدانم. حضرت با دستخط مبارك خود، مرقوم فرمود: خدايت رحمت كند! تو از فضيلت نماز در حرمين شريفين، بر نماز در غير آن آگاهي، بنابراين، دوست دارم وقتي به حرمين داخل شدي، نماز خود را شكسته نخواني و در آنها، بسيار نماز بگزاري. دو سال بعد، خدمت حضرت رسيدم و حضورا عرض كردم: خدمتتان، چنان نوشته بودم و شما چنين فرموده بوديد. حضرت فرمود: آري همينطور است؛ عرض كردم: منظور شما از حرمين چيست؟ فرمود: مكه و مدينه؛ پس هر گاه از مني گذشتي: نماز را شكسته اقامه كن و چون از عرفات، راهي منا و رهسپار مكه شدي و كعبه را زيارت كردي و به مني بازگشتي، در آن سه روز نماز را تمام بجاي آور؛ و سه روز با انگشتان مبارك خود هم نشان دادند.[2] .

كليني گفته است:

از ابراهيم بن شبيه، روايت شده كه گفت: در نامه اي، از امام جواد عليه السلام حكم اتمام نماز در در حرمين را سؤال كردم؟ حضرت در جواب نوشت: چنان بود كه رسول خدا، نماز زياد گزاردن در حرمين را دوست مي داشت؛ لذا تو هم زياد در آنها نماز اقامه كن و تمام بجاي آور. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] تهذيب الاحكام 3: 427 ح 1484.

[2] همان: 428 ح 1487.

[3] كافي 4: 524 ح 1.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه

حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

حج قبلي را مستحب قرار بده. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] من لاحضره الفقيه 2: 430 ح 2884.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

ح 667.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

كشته شدن تنهاست و به دار كشيده نمي شود و هر كسي كه به ستيز با خدا برخيزد و دست به غارت بزند؛ اما كسي را نكشد، مجازاتش اين است كه دست و پايش به خلافكديگر قطع شود و هر كسي كه به ستيز با خدا برخيزد و كسي را نكشد، و دست به غارت نزند، مجازاتش تبعيد است؛ سپس خداي متعال استثناء كرده و فرموده است: (الا الذين تابوا من قبل أن تقدروا عليهم) [«مگر آنان كه پيش از دستافتن (امام) بر آنها، توبه كنند.» [1] ]؛عني پيش از آنكه گرفتار قانون حكومت اسلامي شوند، توبه نمايند. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] مائده: 5 34.

[2] تفسير قمي 1: 167.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

دستافت و مطمئن شد كه خودشانند؛ سپس به معتصم گزارش كرد و او نيز فقيهان و ابن ابي دؤاد قاضي وقت را، فرا خواند و در حالي كه امام جواد عليه السلام حضور داشت، حكم مجازات راهزنان را، از آنها پرسيد؛ آنانكصدا گفتند: حكم خداي متعال درباره راهزنان، پيشاپيش صادر شده است؛ در اين آيه كريمه: (انما جزاء الذينحاربون الله و رسوله وسعون في الأرض فسادا انقتلوا أوصلبوا أو تقطع أيديهم و أرجلهم من خلاف أونفوا من الأرض) [«همانا كيفر كساني كه با خدا و رسول او، به ستيز برخيزند و در زمين، به ايجاد فساد و تباهي كوشند، جز اين نيست كه كشته شوند؛ا به دار آويخته گردند؛ا دست و پايشان در جهت خلاف (دست راست با پاي چپ؛ا دست چپ و پاي راست.) بريده شود وا تبعيد شوند.» [1] ]؛ اكنون امير مؤمنان مي تواند، به هرك از اين گزينه ها كه بخواهد، فرمان دهد.

راوي گفت: معتصم رو به امام جواد عليه السلام نمود و به حضرت عرض كرد: نظر مبارك شما، در مورد پاسخ اينان چيست؟ حضرت فرمود: اين فقيهان و قاضي ابودؤاد، سخناني گفتند كه به گوش امير مؤمنان رسيد. معتصم گفت: مي خواهم نظر شما را بدانم. امام جواد عليه السلام فرمود: آنان، البته در فتواي خود به خطا رفتند و آنچه لازم است، امير مؤمنان در اين خصوص مد نظر داشته باشد، اين است كه ملاحظه كند؛ هرگاه اين گروه راهزن، راه را نا امن كرده، كسي را نكشته اند و مالي را به غارت نبرده اند، دستور زنداني كردن آنان را صادر فرمايد كه اين معني دور

كردن ايشان از سرزمين (صالحان) بواسطه نا امن كردن راه، مي باشد و چنانكه راه را نا امن كرده، و كسي را كشته باشند، به كشتن ايشان دستور دهد و در صورتي كه راه را، نا امن كرده، كسي را كشته و مالي را به غارت برده باشند، نخست فرمان دهد تا دست و پاي آنان، در جهت خلافكديگر، بريده شود و بعد از آن، حكم اعدامشان را صادر نمايد. راوي گفت: معتصم به فرماندار خود نوشت كه ديدگاه امام جواد عليه السلام را در مورد آنان به اجرا در آورد [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] مائده: 5 33.

[2] تفسير عياشي 1: 314 ح 91.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

امام باقر عليهما السلام براي ما روايت شده كه امامت، بعد از امام حسن و امام حسين عليهما السلام ميان دو برادر پديد نمي آيد؛ بنابر اين، اين آقا امام ما نيست؛ اما عبدالله آمد و آمد تا اينكه در بالاي مجلس نشست؛ مردي خطاب به او گفت: خدايت گرامي دارد! چه مي فرمايي راجع به مردي كه: با الاغي نزديكي كند؟

عبدالله گفت: دستش قطع مي شود و حد، بر او جاري مي گردد و به مدتكسال، تبعيد مي شود؛ سپس مرد ديگري بر خاست و خطاب به او گفت: خدايت شايستگي دهد! چه مي فرمائيد راجع به مردي كه همسر خود را به شمارش ستارگان آسمان، طلاق گويد؟ عبدالله جواب داد: زن از آن مرد جدا مي شود به سينه و مركز برج جوزاء (كه سه ستاره دارد) و به نسر طاير (كه آن هم ستاره اي است كه در واقع سه ستاره است كهك ستاره ديده مي شود) و به نسر واقع (كه آن هم در واقع سه ستاره استعني اين زن سه طلاقه شده و حق رجوع ندارد و طلاق هم بيش از سه واقع نمي شود). پس از بي باكي او در اشتباه و لغزش، متحير و شگفت زده شديم كه در اين هنگام، امام جواد عليه السلام كه هشت سال داشت، به ميان ما آمد؛ به احترام او از جا بلند شديم و حضرت به حاضرين سلام داد و عبدالله، پسر امام كاظم عليه السلام از جاي خود بر خاست و در مقابل امام جواد عليه السلام كه بر صدر مجلس، جلوس كرده بود، نشست؛ سپس امام جواد عليه

السلام فرمود: پرسشهاي خود را مطرح كنيد، خدايتان رحمت كند. مرد نخست از جاي بر خاست و خطاب به حضرت عرض كرد: خداي متعال به شما احسان و نيكي كند! چه مي فرمائيد راجع به مردي كه با الاغي نزديكي كند؟

حضرت در جواب فرمود: به كمتر از حد زنا، تازيانه مي خورد و قيمت الاغ را مي پردازد و سواري و زاد و ولد الاغ، حرام است و در بيابان رها مي شود تا مرگش فرا رسد،ا درنده و گرگي او را بخورد. سپس و بعد از سخني فرمود: اي سؤال كننده! آن مرد (فرضي كه در سؤال قبل فرض كردي، اگر) قبر زني را بشكافد و كفنش را سرقت كند و به او تجاوز كند، در اين صورت واجب است، دستش را به واسطه سرقت، قطع كنند و به خاطر زنا، حد بر او جاري نمايند و اگر ازدواج نكرده و مجرد است، تبعيدش كنند و هر گاه متأهل باشد، كشتن و سنگ سار كردنش واجب و اجتناب ناپذير است. مرد دوم عرض كرد: اي فرزند رسول خدا! چه مي فرمائيد، راجع به مردي كه همسرش را به شماره ستارگان آسمان، طلاق گفته است؟

حضرت فرمود: قرآن مي خواني؟ آن مرد جواب داد: آري؛ حضرت فرمود: سوره طلاق را تا آيه كريمه: (و أقيموا الشهاده لله) [2] «و شهادت را، براي خدا بر پا داريد.» بخوان؛ اي سؤال كننده! طلاق جز با پنج شرط، واقع نمي شود: گواهي دادن دو شاهد عادل؛ پاك بودن زن از حيض؛ هم خوابگي نكردن در آن پاكي و عزم و اراده قطعي؛ آنگاه بعد از سخني فرمود:

اي سؤال كننده! آيا در آيات قرآن كريم، شماره ستارگان آسمان، وجود دارد؟

عرض كرد: نه؛ تا آخر حديث. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] صريا، روستائي در سه مايلي شهر مدينه كه حضرت امام موسي بن جعفر عليه السلام، آن را ساخته بود.

[2] طلاق: 65 2.

[3] المناقب 4: 382.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

محمد بن اورمه از حسين مكاري نقل كرده كه گفت: در بغداد بر امام جواد عليه السلام داخل شدم، در حالي كه سرگرم كار خود بود و با خود گفتم كه اين مرد با توجه به خورد و خوراك و رفاهي كه دارد، هرگز به وطنش باز نمي گردد، راوي گفت: حضرت سرش را به زير انداخت، آنگاه سربرداشت و در حالي كه رنگ مباركش زرد شده بود، فرمود: اي حسين! نان جو و نمك نسائيده در حرم (جدم) رسول خدا، نزد من محبوب تر است از آنچه مرا در آن مي بيني.[2] .

و نيز گفته است:

از محمد بن وليد كرماني روايت شده كه گفت: خدمت امام جواد عليه السلام رسيدم و در آستانه در بيروني، جمعيت زيادي را مشاهده كردم، لذا به نزد مسافر (خادم) رفتم و تا زوال خورشيد (ظهر) پيش او نشستم و در آن هنگام، مهياي نماز شديم، وقتي نماز ظهر را به جاي آورديم، احساس كردم كسي پشت سرم قرار دارد، برگشتم و متوجه امام جواد عليه السلام شدم، بسوي حضرت رفته، دست مباركش را بوسيدم، سپس حضرت نشست و راجع به شرفيابي ام به محضر مباركش سؤال كرد، آنگاه فرمود: تسليم شو! (و از شك در امام خود خارج شو!) عرض كردم: فدايتان گردم! تسليم شدم، باز فرمود: تسليم شو! و فرمايش خود را سه مرتبه تكرار كرد و من با خود گفتم: تأكيد حضرت به خاطر آن اندك شكي است كه هنوز در دلم باقي مانده بود، پس حضرت لبخندي زد و باز فرمود: تسليم شو!..

در اين هنگام عقيده ام را تصحيح و تسليمم را

در برابر امام تدارك نمودم و عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! تسليم شدم و خشنود گشتم، پس خداي متعال دغدغه خاطرم را بر طرف ساخت، به گونه اي كه اگر سعي مي كردم و مي خواستم به آن حالت شك باز گردم نمي توانستم. صبح روز بعد به قصد ديدار حضرت رفتم، از در نخست گذشتم و نزديك گروه اسبان رسيدم، اما هيچ كس نبود كه ورودم را اطلاع دهم و انتظار داشتم، كسي مرا راهنمايي كند، اما كسي وجود نداشت تا اينكه گرماي آفتاب و گرسنگي، به شدت بر من فشار آورد و پياپي آب مي نوشيدم تا بلكه شدت گرما و گرسنگي خود را بكاهم، در همين حال، خدمتكاري را ديدم كه طبقي از غذا و خوردنيهاي ديگر بر سر دارد و خدمتكار ديگر را كه آفتابه و لگني در دست دارد و هر دو به سوي من مي آيند، طبق غذا را پيش من گذاشتند و گفتند: حضرت دستور داده است كه غذا ميل كني: من نيز شروع به خوردن كردم و سر گرم غذا خوردن بودم كه حضرت تشريف آوردند، پيش پاي حضرت بلند شدم، ولي دستور دادند، بنشينم و غذاي خود را بخورم، من اطاعت كردم كه حضرت به خدمتكار، نگريست و به او فرمود تا با من غذا بخورد كه بر من گواراتر باشد، بالاخره سير شدم و طبق را برداشتند و خدمتكار شروع به جمع كردن خورده ريز غذا از زمين كرد كه حضرت فرمود: دست نگهدار! هر چه در بيابان باشد رها كن، هر چند ران گوسفندي است و هر چه در خانه است، جمع آوري

كن، سپس به من فرمود: بپرس. عرض كردم: خداي متعال مرا قربان شما گرداند! چه مي فرمائيد راجع به عطر و بوي خوش؟ حضرت فرمود: همانا پدرم دستور داد، از برايش در چوب درخت بان عطر بسازند، امام فضل (وزير مأمون) براي او نامه نوشت تا خبر دهد كه مردم، از اين بابت بر او خورده مي گيرند، پدرم در جواب فضل چنين نگاشت: اي فضل! آيا نمي داني كهوسف پيامبر، ابريشم زربافت مي پوشيد و بر تخت طلايي مي نشست و ذره اي از حكمت او، كاسته نشد، سليمان پيامبر عليه السلام نيز چنين بود، سپس دستور داد كه نوعي عطر بنام غاليه، به چهار هزار درهم برايش بسازند. باز پرسيدم: پاداش دوستان شما، در دوستي كردن با شما چيست؟ حضرت فرمود: امام صادق عليه السلام، غلامي داشت كه چون داخل مسجد مي شد، مركبش را نگه مي داشت وكبار كه او نشسته بود و از مركب امام نگهداري مي كرد، شيعياني از خراسان آمدند،كي از آنها به غلام امام صادق عليه السلام گفت: اي غلام! آيا دوست داري از امام خواهش كني، مرا به جاي تو بگمارد تا غلام او باشم و تمام دارايي خود را كه از همه نوع و فراوان است، به تو بدهم؟ برو و مركب حضرت را به من بسپار كه به جاي تو، از آن مراقبت مي كنم، غلام گفت: از حضرت درخواست مي كنم. پس غلام بر امام صادق عليه السلام داخل شد و عرض كرد: فدايتان گردم! شما، خدمتگزاري و مدت همنشيني مرا با خود مي دانيد، آيا اگر خداي متعال خيري برايم حواله كند، از

من دريغ مي داريد؟ حضرت فرمود: خودم به تو عطا مي كنم و عطاي ديگري را، دريغ مي نمايم! غلام، سخن مرد خراساني را باز گفت، حضرت فرمود: اگر خدمت ما را نمي خواهي (و نسبت به آن بي تفاوتي) و او مشتاق خدمت به ماست، او را مي پذيريم و تو را رها مي كنيم، وقتي غلام برگشت كه برود، او را صدا زد و فرمود: تو را به خاطر مدت همنشيني با ما، نصيحت مي كنم و تو مختاري: چون روز قيامت شود، رسول خدا، به نور خدا در آويزد و امير مؤمنان علي، به نور رسول خدا چنگ زند و ائمه، به امير مؤمنان در آويزند و شيعيان ما، به نور ما خواهند آويخت و به منزلگاه ما داخل شوند و به جايگاه ما در آيند. غلام عرض كرد: بلكه در خدمت شما مي مانم و آخرت را بر دنيا، بر مي گزينم، آنگاه غلام به نزد مرد خراساني بازگشت، اما مرد خراساني به او گفت: به گونه ديگري به نزد من آمدي! غلام، فرمايش امام را براي او بازگو كرد و او را به خدمت امام برد، امام نيز ولايت و محبت او را پذيرفت و دستور داد كه هزار دينار به غلام بدهد، سپس برخاست و خداحافظي نمود و از امام درخواست دعا كرد و حضرت برايش دعا نمود. عرض كردم: سرورم! اگر زن و فرزندانم در مكه نبودند، خوش داشتم، مدتها بر آستان شما درباني كنم! امام اجازه رفتن داد و فرمود: (اگر بماني) دچار غم و اندوه مي شوي، سپس مالي را كه متعلق به حضرت بود در

خدمتش نهادم، ولي دستور داد آن را بردارم اما من بر نداشتم و گمان كردم كه بي نيازم، حضرت خنديد و به من فرمود: آن را بردار كه به آن نياز پيدا خواهي كرد، پس من آمدم در حاليكه هزينه زندگي ما - بخشي از آن - از بين رفته بود بنابراين همين كه داخل مكه شدم، به آن احتياج پيدا كردم. [3] .

طبري آورده است:

از ابراهيم بن سعد روايت شده كه گفت: خدمت امام جواد عليه السلام نشسته بودم كه اسب ماده اي بر ما گذشت، حضرت فرمود: اين اسب، امشب كره پيشاني سفيدي كه در گونه اش هم نقطه سفيدي است به دنيا مي آورد، از حضرت اجازه گرفتم و با صاحب اسب همراه شده، مرتب با او سخن گفتم تا شب فرا رسيد و آن اسب، كره اي با همان صفت كه حضرت فرموده بود، به دنيا آورد چون فردا خدمت امام جواد عليه السلام بازگشتم، فرمود: اي ابن سعد! در سخنان روز گذشته من، شك كردي؟ بدان كه همسرت، حامله است و فرزند نابينايي به دنيا مي آورد!، پس همسرم، فرزندم محمد را برايم به دنيا آورد و نابينا بود.[4] .

خضيني آورده است:

از موسي بن جعفر داري روايت شده كه گفت: با گروهي از مردم ري، به قصد ديدار امام جواد عليه السلام، داخل بغداد شديم، ما را به خدمت حضرت بردند، در ميان ما، مردي زيدي مذهب بود كه تظاهر به دوازده امامي مي كرد، وقتي خدمت امام جواد رسيديم، مسائل مورد نظر خود را از حضرت سؤال كرديم، اما امام جواد بهكي از خدمتكاران خود

فرمود: دست اين مرد زيدي را بگير و او را بيرون ببر، پس آن مرد، بر سر پاي خود ايستاد و گفت: گواهي مي دهم كه خدايي جز خدايكتا نيست و گواهي مي دهم كه محمد، پيامبر خداست و علي، امير مؤمنان است و پدران تو، همگي امام اند و تو، حجت خدا در اين عصر و زمان مي باشي. حضرت به او فرمود: بنشين كه با وانهادن گمراهي خويش و تسليم امر امامت به كسي كه خداي شنوا و بازدارنده براي او قرار داده مستحق نشستن شدي. مرد زيدي اظهار داشت: اي آقا و سرور من! چهل سال تمام، زيد بن علي را امام خود مي دانستم، ولي در ميان مردم به اثني عشري تظاهر مي نمودم، اكنون كه مشاهده كردم بر راز من كه جز خدا آن را نمي داند، واقفي، گواهي مي دهم كه تو امام و حجتي.[5] .

طبري آورده است:

از عسكر خدمتكار امام جواد عليه السلام روايت شده كه گفت: بر آن حضرت داخل شدم، در حالي كه وسط ايوان نشسته بود و مساحت آن، حدود ده زراع بود، عسكر ادامه داد، در جلوي ايوان ايستادم و با خود گفتم: خداي من! چقدر رنگ مولايم گندمگون و بدنش نحيف و لاغر است!! راوي گفت: به خدا سوگند! هنوز حديث نفسم به پايان نرسيده بود كه اندام حضرت، برجسته و برجسته تر شد تا جايي كه تمام ايوان را تا سقف و بطور كامل پر كرده و مشاهده كردم كه رنگش، چونان شب تار، تيره گشت، سپس سفيد شد، به گونه اي كه از برف سفيد تر، گرديد، آنگاه قرمز

گشت و به رنگ خون بسته در آمد، بار ديگر به سبزي گرائيد، مانند رنگكي از بزرگترين چوبهاي سبز و بالاخره، جسم حضرت رو به كاهش نهاد تا به اندازه نخستين رسيد و رنگش نيز به حال اول بازگشت و من از شگفتي آنچه ديده بودم، به رو در افتادم.

در اينجا حضرت فرياد زد: اي عسكر! تا كي درباره ما دچار شك مي شويد! و چقدر دلهايتان ضعيف است! به خدا سوگند! به حقيقت معرفت ما نمي رسد، مگر كسي كه خدا بر وي منت گذارد و او را شايسته دوستي ما بداند! عسكر گفت: پس بر آن شدم تا چيزي با خود نينديشم، جز آنچه به زبان مي آورم.[6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الثاقب في المناقب: 523 ح 458.

[2] الخرائج و الجرائح 1: 383 ح 11.

[3] الخرائج و الجرائح 1: 388 ح 17.

[4] دلائل الامامه: 398 ح 347.

[5] الهدايه الكبري: 302.

[6] دلائل الامامه: 404، ح 365.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

نخواهم گرفت، پس چنان شد كه همان سال از دنيا رفت.[2]

اربلي گفته است:

از ابن بزيع عطار روايت شده كه گفت: امام جواد عليه السلام فرمود: سي ماه بعد از مأمون، گشايش حاصل مي شود، راوي گفت: مراقبت كرديم و حضرت، بعد از سي ماه به شهادت رسيد. [3] .

راوندي آورده است:

ابن مسافر از امام جواد نقل كرده كه حضرت غروب همان شبي كه به شهادت رسيد، فرمود: امشب از دنيا مي روم. سپس فرمود: ما گروهي هستيم كه هر گاه خداي متعال دنيا را براي ما نخواهد، به جوار خويش منتقلمان مي سازد.[4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] همان: 516 ح 444.

[2] اعلام الوري 2: 100.

[3] كشف الغمه 2: 363.

[4] الخرائج و الجرائح 2: 773، ح 94.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

در واجبات خويش كوتاهي مي كنند، لذا لازم ديدم ايشان را با دستوري كه در باب خمس صادر كردم، پاك و پاكيزه نمايم، خداي متعال فرمود: (خذ من أموالهم صدقه تطهرهم و تزكيهم بها وصل عليهم ان صلاتك سكن لهم و الله سميع عليم (103) ألمعلموا أن الله هوقبل التوبه عن عباده وأخذ الصدقات و أن الله هو التواب الرحيم - و قل اعملوا فسيري الله عملكم و رسوله و المؤمنون و ستردون الي عالم الغيب و الشهاده فينبئكم بما كنتم تعملون) [«از اموال آنها صدقه اي (به عنوان زكات) بگير تا به وسيله آن، پاكشان سازي و پرورششان دهي و (به هنگام زكات)، به آنها دعا كن كه دعاي تو، مايه آرامش آنهاست و خداوند شنوا و داناست، آيا نمي دانستيد كه فقط خداوند، توبه را از بندگانش مي پذيرد و صدقات را مي گيرد و خداوند، توبه پذير و مهربان است، بگو، «عمل كنيد! خداي متعال و پيامبرش و مؤمنان، اعمال شما را مي بينند! و به زودي به سوي داناي نهان و آشكار، بازگردانده مي شويد و شما را، به آنچه عمل مي كرديد، واقف مي سازد.»[1] ] خمس را در هر سال بر آنها ملزم نمي كردم و تنها زكات را كه خداي متعال بر ايشان واجب ساخته، بود ملزم مي كردم و خمس را امسال، آنهم در طلا و نقره اي كهك سال بر آنها گذشته باشد، واجب نمودم، در عين حال كه «كالا»، «ظروف»، «حيوان»، «خدمتكاران» سود و منفعت كسب و كار و املاك - جز املاكي كه بعدا برايت توضيح خواهم داد - را، استثناء كرده ام و

خمس آنها را واجب نساخته ام تا كار بر پيروانم دشوار نگردد و هديه و احساني از طرف من به آنها باشد، تا تجاوز دولت و حكومت، به اموال و دارايي ايشان و قصد (سوء) او در خودشان (جسم و جانشان)، تا حدي، جبران شود.

البته خمس غنيمتهايي كه به دست مي آورند و منافع و فوائد (اتفاقي) كه نصيبش مي شود همه ساله واجب است، خداي متعال فرمود: (و اعلموا أنما غنمتم من شيء فأن لله خمسه و للرسول و لذي القربي و اليتامي و المساكين و ابن السبيل ان كنتم آمنتم بالله و ما أنزلنا علي عبدناوم الفرقانوم التقي الجمعان و الله علي كل شيء قدير) «بدانيد هر گونه غنيمتي به دست آوريد، خمس آن براي خدا و براي پيامبر و براي نزديكان وتيمان و مسكينان و واماندگان در راه (از آنها) است، (حكم خدا اين است)، اگر به خداي متعال و آنچه در روز جدايي حق از باطل، روز درگيري دو گروها با ايمان و بي ايمان (روز جنگ بدر)، بر بنده خود نازل كرديم، ايمان آورده ايد و خداوند بر هر چيزي تواناست.» [2] .

و غنيمت و فوائد (اتفاقي)، خدايت رحمت كند! غنيمتي است كه كسي به دست مي آورد و فوائد (اتفاقي) است كه برايش حاصل مي شود و پاداشي است كه از مثل خودش مي گيرد و ارزش بسيار بالايي دارد و نيز ارثي است كه به حساب نمي آورد و از ناحيه غير پدر و پسر به او مي رسد،ا دارايي دشمن شكست خورده،ا دارايي و مالي است كه به دست مي آورد و صاحبش معلوم نيستا

از نوع مال و منال پيروان افراد فاسق، همچون فرقه خرميه [3] است كه به بعضي از شيعيان من مي رسد تو خود به خوبي مي داني كه مال و دارايي فراواني به جمعي از شيعيان من رسيده است، بنابراين، هر كس داراي قسمتي از آنهاست، به نماينده من تحويل دهد و چنانكه به نماينده من دسترسي ندارد، در صدد تحويل آن در آينده باشد كه نيت مؤمن، از عمل او بهتر است.

اما آنچه به در آمد (اعم از اجاره بهاي خانه،ا اجاره غلاما حاصل و در آمد زمين و باغ و..) و املاك تعلق مي گيرد، نيمي ازك ششم (ياك دوازدهم) در هر سال است، البته در جايي كه مخارج سال او را تأمين نمايد، در غير اين صورت، چيزي بر آنها تعلق نخواهد گرفت، نه بهك دوازدهم و نه حتي به كمتر از آن. [4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] توبه 9 103 - 105.

[2] انفال: 8 41.

[3] بابك خرمدين و پيروان او، مزدكي و فاسق بودند و به قبل از اسلام مربوط مي شوند و مزدكيان فاسق بعد از اسلام نيز، همچون آنانند و همگي در حلال شمردن محرمات،كسانند و قائل به اشتراك در مال و زن مي باشند.

[4] تهذيب الاحكام 4: 141 ح 398.

شيخ طوسي در كتاب تهذيب گفته است اگر حكم اموال و دارائي ها و غنيمتها و باغ و زمينها، چنان است كه شما گفتيد از وجوب خمس آنها و ضرورت تصرفشان، توسط امام، زناشوئي شما و كسب و كارتان و حتي خورد و خوراكتان، به هيچ وجهي از وجوه، جايز و روا نيست،

به او خواهيم گفت: اگر چه حق همان است كه گفته شد، اما راه چاره هم براي ما مقرر شده است، چنانكه تصرف هم در مواردي را كه خمس به آنها تعلق مي گيرد و از مختصات امامان شيعه به شمار مي رود، براي ما روا شمرده اند و اجازه دخل و تصرف در آنها را به ما داده اند.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

داده كه عبارت است از دوازده و نيم اوقيه، [1] به وي پرداختمعني پانصد درهم تمام را عهده دار شدم از دارايي خود وكصد هزار درهم به عنوان مهر به او بخشيدم؛ آيا او را اي امير مؤمنان! به همسري من در آوردي؟ مأمون گفت: آري؛ امام جواد عليه السلام فرمود: پذيرفتم و خوشنود گشتم. [2] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اوقيه مساويك ششم أقه،اك ششم نصف رطل است، برابر 2564 گرم مي باشد. المنجد، هر اوقيه معادل چهل درهم است. مجمع البحرين.

[2] من لاحضره الفقيه 3: 398 ح 4399.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

منزل بگو كه براي سوگواري و عزاداري آماده شوند.

همين كه افراد از منزل حضرت خارج شدند با يكديگر گفتند: چرا سؤال نكرديم كه سوگواري و عزاداري براي چه كسي است؟

و چون فرداي آن روز فرا رسيد و عده اي از اصحاب نزد حضرت جهت ملاقات و ديدار آمدند، امام جواد عليه السلام همانند روز قبل، دوباره يكي از كنيزان را صدا زد و اظهار داشت: به اهل منزل بگو كه آماده ي عزاداري گردند.

در اين هنگامي، برخي از اصحاب از آن حضرت سؤال كردند:

يا ابن رسول الله! مگر عزاي چه كسي است؟

حضرت فرمود: عزاي آن كسي كه بهترين فرد از افراد روي زمين مي باشد.

و در همان روزها خبر شهادت پدرش، حضرت ابوالحسن، امام علي بن موسي الرضا عليهماالسلام به اهالي شهر مدينه رسيد و منتشر گرديد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اعلام الوري طبرسي: ج 2، ص 100، اثبات الوصية: ص 188، الثاقب في المناقب: ص 515، ح 443.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

پيامي فرستاد كه فرداي آن روز پيش حضرتش بروم و در ضمن پيام افزود: هنگام آمدن كيسه و يا خورجيني را نيز همراه بياور.

پس چون فرداي آن روز فرا رسيد و در محضر مبارك امام محمد جواد عليه السلام شرفياب شدم، حضرت مرا مورد خطاب قرار داد و فرمود: پدرم حضرت ابوالحسن، امام علي بن موسي الرضا عليهماالسلام رحلت نموده است؛ و تو مقدار چهار هزار درهم از پدرم طلب كار هستي؟

عرضه داشتم: بلي، پدر شما مبلغ چهار هزار درهم به من بدهكار مي باشد.

پس در همين لحظه متوجه شدم كه حضرت جواد عليه السلام گوشه اي از آن جانمازي را كه روي آن نشسته بود، بلند كرد و مقداري دينار از زير آن برداشت و تحويل من داد و فرمود: اين مقدار دينارها بابت بدهي پدرم به تو مي باشد، آن ها را تحويل بگير.

و من چون آن پول ها را از حضرت تحويل گرفتم، آن ها را محاسبه كردم، درست به مقدار همان چهار هزار درهمي بود كه از امام رضا عليه السلام طلب داشتم. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] اصول كافي: ج 1، ص 497، ح 11، ارشاد شيخ مفيد: ص 325، خرايج راوندي: ج 1، ص 378، ح 7، بحارالأنوار: ج 50، ص 54، ح 29.

منبع: چهل داستان و چهل حديث از امام محمد جواد؛ مؤلف: عبدالله صالحي؛ نشر مهدي يار.

پذيرايي از ميهمانان مشغول بودند . دوستم كه آن طرف تر نشسته بود خود را به من رساند و گفت :

- ربان : چرا مضطربي ؟

- از كجا فهميدي كه اضطراب دارم ؟

- رنگ رخساره خبر مي دهد از سر ضمير ! چهره ات همه چيز را به خوبي بيان مي كند .

- دلم شور مي زند !

- چرا ؟

- آرامشي كه در ميهماني وجود دارد ، مثل آرامش قبل از طوفان است .

اين همه خدمتكار و اين همه كنيز زيبارو را ببين ! ته دل خوشبين نيستم !

به دلت بد راه نده . فعلاً از اين ميوه هاي تازه و خوشمزه بخور كه جاي ديگر نمي تواني پيدا كني . شايد هرگز پيش نيايد كه دوباره به جشن عروسي دختر مأمون دعوت شويم .

مشغول خوردن ميوه بوديم كه عروس و داماد وارد شدند . به به ! چه جلال و جبروتي ! تاكنون او را چنين خوش لباس و آراسته نديده بودم ! جوان بود و رشيد ! لباس دامادي هم برازنده ي آن قد و قامت رعنا بود ! به دوستم گفتم :

- مي بيني ؟

- آري . در اين لباس خيلي زيباتر شده است .

در همين هنگام كه با هم صحبت مي كرديم ، كنيزكان - كه حدود صد نفر مي شدند . با جام هاي طلايي در دست براي خوشامدگويي و تبريك، ميان مهمانان حركت كردند .

از چهره ي امام جواد عليه السلام فهميدم كه ناراحت شده ، اما خشم خود را فرومي خورد . سرش را به زير افكنده بود تا چشمش به نامحرم هاي مجلس نيفتد .

در همين گيرودار مردي كه ريش بلندي

داشت و در نواختن عود [1] ماهر بود ، برخاست و شروع به نواختن موسيقي و خواندن كرد .

هاج و واج مانده بودم ! يك چشمم به امام بود و چشم ديگرم به خواننده ي ترانه . دوستم گفت :

- عجب صداي خوبي دارد ! او كيست ؟

- نمي شناسي اش ؟

- نه . از كجا بايد بشناسمش !

- او مخارق است ؛ نوازنده ي دربار خليفه .

- عجب ! پس مخارق اين است ! چرا خودش را به شكل دلقك درآورده ؟ !

- نمي دانم . حتماً اين هم از توطئه هاي مأمون است .

صداي سوت و كف بلند بود. هنوز يكي دو بيت بيش تر نخوانده بود كه صداي داماد جوان - امام جواد - همه را سر جاي شان ميخكوب كرد :

- از خدا بترس ، اي ريش دراز !

عود از دست مخارق به زمين افتاد و مثل مجسمه اي ثابت و بي حركت ماند . اصلاً انتظار نداشت داماد جوان اين گونه بر او فرياد بزند . مأمون كه ديد مجلس عروسي دخترش دارد به هم مي خورد ، كنيزها را به بيرون فرستاد و دست خشك شده ي مخارق را گرفت و او را بيرون برد تا بيش تر از اين آبرويش نرود .

آرامش به محفل بازگشته بود ، نگاهم به نگاه امام گره خورد . جلو رفتم و لبخندي زدم و عرض كردم :

ان شاء الله مبارك است ! [2] .

به فكر همه باش !

با كارواني سفر مي كردم و مسئوليت آماده كردن غذا و آب و هر چيز لازم را پذيرفته بودم . اين كار را به خاطر سير

كردن شكم خود و تنها نبودن در سفر قبول كرده بودم . مردم خوبي بودند. قبلاً گفته بودند كه حاضرند مرا رايگان به سفر ببرند ، اما نمي خواستم سربار آنان باشم .

صبح زود حركت كرده بوديم . نزديك ظهر براي نماز و ناهار توقف كرديم . جاي باصفايي بود ؛ آب و درختي داشت ؛ منظره ي خوبي ديده مي شد و نماز خواندن و ناهار خوردن ، حال و صفاي خاصي داشت .

غذا را حاضر كردم و كاروانيان يكي پس از ديگري آمدند و سر سفره نشستند و خوردن را با « بسم الله » شروع كردند .

بين آنان جواني متين و باوقار ديده مي شد كه او را نمي شناختم ، اما محبت عجيبي نسبت به او در دلم احساس مي كردم . پس از خوردن ناهار ،بلافاصله مشغول جمع كردن سفره شدم . تكه هاي نان و غذا را كه كنار سفره ريخته بود جمع مي كردم كه آن جوان خوش سيما گفت :

- آن ها را جمع نكن . بگذار باشد !

چرا ! حيف است. مسلمان نبايد اسراف كند. خدا در قرآن گفته كه اسراف كنندگان را دوست ندارد !

جوان لبخندي زد و گفت :

- اين كار اسراف نيست. در بيابان و صحرا هر قدر كه غذا كنار سفره بريزد نبايد جمع كرد. نبايد حيوانات صحرا را از آن محروم ساخت ؛ اما در خانه تمامي آنچه را كنار سفره ريخته بايد جمع كرد ، زيرا مورد بي احترامي قرار مي گيرد .

در برابر حرف حساب او جوابي نداشتم . وقتي به حاضران نگاه كردم . ديدم همه ، گفته هاي او را با سر تأييد مي كنند .

جوان

برخاسته بود تا از آب جاري كنارمان وضو بگيرد . هنوز به حرف هاي او فكر مي كردم كه سنگيني دستي را روي شانه ام حس كردم . يكي از همسفران بود . گفت :

- خسته نباشي !

- درمانده نباشي !

- مي داني او كيست ؟

- نه ولي جوان بسيار متين و مهرباني است . از اخلاقش خوشم آمد !

- او امام جواد است، فرزند امام رضا.

عرق سردي بر پيشاني ام نشست . دست و پايم سست شد . گفتم :

- عجب ! پس چرا زودتر نگفتي ؟ مرا ببين كه برايش از آيات قرآن دليل مي آوردم . [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] عود يكي از وسايل موسيقي ، شبيه تار است.

[2] مناقب ، ج 4 ، ص 396.

[3] وسائل الشيعه ، ج 16 ، ص 499 ؛ مكارم الاخلاق ، ص 145.

منبع: حيات پاكان (داستانهايي از زندگي امام جواد)؛ مؤلف: مهدي محدثي؛ بوستان كتاب چاپ دوم 1385.

و مادر پيرش را تأمين مي كند .

- اين سه باري كه با مادرش به خواستگاري آمده بود ، از برخوردهايش فهميدم كه انسان مؤمن و خوبي است . مادرش مي گفت : اهل محل همه قبولش دارند !

- نمي دانم . من كه عقلم به جايي قد نمي دهد . جميله چه مي گويد ؟

نظرش چيست ؟

- حرفي نزده ، اما با شناختي كه از روحيه ي دخترمان دارم ، مي دانم كه سكوتش نشان رضايتش است . راستي قرار است مادرش نزديك غروب براي گرفتن جواب بيايد . در جوابش چه بگويم ؟

- بگو يك هفته ي ديگر صبر كنند تا خوب فكرهاي مان را بكنيم .

- يك هفته ؟ !

- آري . بايد با امام جواد عليه السلام مشورت كنم . دخترمان را كه از سر راه پيدا نكرده ايم، ولي مبادا به آن ها درباره ي مشورت چيزي بگويي !

جميله در آشپزخانه بود و گفت وگوي پدر و مادرش را مي شنيد . از شدت اضطراب ناخن هايش را مي جويد . او به خواستگارش علاقه داشت . از طرفي صحبت هاي پدرش را هم منطقي مي ديد .

يك هفته از ماجرا گذشت . نزديك هاي ظهر بود كه زن صداي در را شنيد . وقتي در را باز كرد ، قاصدي نامه اي را كف دست او گذاشت و رفت .

زن مي دانست كه ابراهيم دوست ندارد نامه هايش باز شود . اين بود كه تا عصر صبر كرد . وقتي ابراهيم به خانه آمد ، دست و رويش را شست و داخل اتاق شد، زن نامه را جلوي او گذاشت و گفت : امروز رسيد .

چشم هاي ابراهيم برق زد . نامه

را برداشت و بوسيد . زن گفت :

- از كيست ؟

- از امام جواد عليه السلام نظرش را پرسيده بودم و جواب نوشته است .

- بخوان ، ببينم چه نوشته ؟

- مرد نامه را گشود و بلند خواند ، طوري كه جميله هم در آشپزخانه بشنود :

اگر خواستگاري براي دختر شما آمد و اخلاق و ديانت او مورد رضايت شما بود ، با ازدواج موافقت كنيد . اگر چنين نكرديد و پسر و دختر مجرد باقي ماندند ، در جامعه فتنه و فساد بزرگي به وجود مي آيد .

مرد نامه را بست . رو به زنش كرد و گفت :

- اگر براي جواب آمدند ، بگو مبارك است ان شاءالله !

جميله وقتي اين حرف را شنيد ،خيالش راحت شد و در حالي كه از خجالت توي صورتش خون دويده بود ، يك ليوان شربت خنك براي پدرش ريخت و جلوي او گذاشت . [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] فروع كافي ، ج 5 ، ص 347 ،ح 2.

منبع: حيات پاكان (داستانهايي از زندگي امام جواد)؛ مؤلف: مهدي محدثي؛ بوستان كتاب چاپ دوم 1385.

همه نظريات اشتباه دادند ، اما امام با آيات قرآن و دستور خدا ، راه درست مجازات شرعي را بيان كرد .

اكنون كه معتصم بر تخت سلطنت تكيه زده بود ، فكر انتقام را در سرش مي پروراند . وقتي به گذشته ها مي انديشيد و به ياد مي آورد محمد بن علي - امام جواد - چندين بار آنان را رسوا كرده ، انگيزه ي انتقام در ذهنش تقويت مي شد . از اين رو به سراغ دختر برادرش رفت .

او نقطه ي ضعف «ام فضل » را مي دانست و فهميده بود دل خوشي از شوهرش ندارد و گرفتار احساسات زنانه بوده ، به همسر ديگر امام حسادت مي ورزد . «ام فضل » را مناسب ترين راه براي عملي كردن نقشه ي شومش مي ديد .

با جعفر ، برادر ام فضل نقشه اش را در ميان گذاشت و او را هم براي كشتن امام تحريك كرد . سه نفري - معتصم ، جعفر و ام فضل - فكرهايشان را روي هم ريختند .

ام فضل زير چشمي به دانه هاي انگوري كه به مرور كم مي شد ، نگاه مي كرد و نفس نفس مي زد . مي دانست چه خيانتي در حق شوهرش مي كند . پس از كم شدن نوزده حبه ي انگور ، وقتي به ياد آورد كه بيوه خواهد شد ، فريادي زد و به گريه افتاد .

امام به ام فضل - همسر بي وفايش - نگاه كرد و متوجه عمل خائنانه ي او شد فرمود :

-زن ! مي داني چه كردي ؟

ام فضل فقط گريه مي كرد و حرفي براي گفتن نداشت . حضرت دوباره فرمود :

- به خدا قسم ! خدا تو را به مرضي مبتلا خواهد ساخت كه هيچ راه

درماني براي آن پيدا نمي كني ؛ حتي از بازگو كردن دردت نيز شرم خواهي كرد .

دو روز بعد انگور مسموم اثر خود را گذاشته و امام در غربت به شهادت رسيد . [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] بحارالانوار ، ج 50 ، ص 17.

منبع: حيات پاكان (داستانهايي از زندگي امام جواد)؛ مؤلف: مهدي محدثي؛ بوستان كتاب چاپ دوم 1385.

گفت: حضرت سيصد دينار به من داد و امر فرمود آن را به يكي از عموزادگانش برسانم و در ضمن فرمود: او به تو خواهد گفت: مرا به دلالي راهنمايي كن تا با اين پول، كالايي برايم خريداري كند، و تو راهنمايي اش كن، راوي گفت: نزد عموزاده اش آمدم و دينارها را به او دادم و او به من گفت: اي ابو هاشم! مرا به دلالي راهنمايي كن كه كالايي برايم خريداري كند و در جوابش گفتم: به چشم!

راوي گفت: شتر داري به من گفت كه با حضرت سخن بگويم تا كاري به او بدهد، پس وارد بر حضرت شدم كه با او سخن بگويم، حضرت مشغول غذا خوردن بود و گروهي بر سفره نشسته بودند و نتوانستم حرفي بزنم، حضرت فرمود: اي ابو هاشم! بنشين و غذا بخور و غذا را پيش من گذاشت، سپس از پيش خود و بدون اينكه من درخواستي كنم، فرمود: اي غلام! به شتر داري كه ابو هاشم به نزد ما آورده، سر بزن و او را پيش خود نگهدار.

راوي گفت: يك روز با حضرت داخل باغي شدم، به او عرض كردم: فدايت شوم! من حرص فراواني به خوردن خاك دارم، برايم دعا كنيد، حضرت سكوت كرد و سه روز بعد از پيش خود فرمود: اي ابو هاشم! خداي متعال عادت به خوردن خاك را از تو برداشت، ابو هاشم گفت: امروز چيزي منفورتر از خوردن خاك، در پيش من نيست. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الكافي 1: 495 ح 5.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت

جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

كردم، اما او خشمگينانه در من نگريست و آنها را به راست و چپ افكند و فرمود: خداي متعال ما را براي بازي نيافريده است! من كجا و بازي كجا!

پس از حضرت طلب بخشش نمودم و او مرا بخشيد و اسباب بازيها را برداشته، از حضورش بيرون آمدم.[1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] دلائل الامامة: 401 ح 360.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

است و آنها، دو پيراهن بود.

احمد بن محمد گفت: خداي متعال مقدر كرد كه وقت مردن، من غسلش دادم و در آن دو پيراهن، كفنش نمودم. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] دلائل الامامه: 405 ح 366.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

به جانب عراق، حج گزاردم و خدمت حضرت از تنهايي شكايت كردم؛ حضرت به من فرمود: آگاه باش كه تو، از حرم بيرون نخواهي رفت تا كنيزي خريداري كني و از او، فرزند دار شوي.

عرض كردم: فدايتان شوم! اگر صلاح مي دانيد، راهنمائيم كنيد؛ حضرت فرمود: آري، برو و جستجو كن و چون كنيزي انتخاب كردي، مرا آگاه ساز؛ من نيز چنين كردم.

حضرت فرمود: برو و نزديك صاحب كنيز باش تا من بيايم؛ من نيز به غرفه ي كنيز فروش رفتم؛ امام جواد عليه السلام بر ما گذشت و به كنيزك، نظر افكند و گذشت؛ چون خدمت حضرت رسيدم، فرمود: او را ديدم، اما عمر كوتاهي دارد؛ فردا صبح، نزد صاحبش رفتم؛ او گفت: كنيز تب دار است و نمي توان او را نشان داد؛ روز بعد به سراغش رفتم؛ صاحبش گفت: همين امروز به خاكش سپردم؛ پس خدمت امام جواد عليه السلام رسيدم و او را مطلع ساختم و كنيز ديگري خريدم و فرزندم محمد، از وي زاده شد. [3] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الخرائج و الجرائح 2: 667 ح9.

[2] الخرائج و الجرائح 2: 667 ح 9.

[3] اثبات الوصية: 218.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

دزديده ايد.

امام جواد عليه السلام فرمود: واي بر شما! همسايگان ما را رها سازيد؛ گوسفند شما را آنها ندزديده اند؛ بلكه آن حيوان در خانه ي فلاني است؛ آنجا برويد و گوسفند خود را بياوريد؛ آنها بيرون شدند و گوسفند خود را در خانه ي او يافتند و وي را به باد كتك گرفته، لباسش را پاره كردند، در حالي كه سوگند ياد مي كرد، گوسفند را ندزديده است خدمت امام جواد عليه السلام رسيدند؛ حضرت فرمود: واي بر شما! در حق اين مرد، ستم نموديد؛ چه اينكه اين گوسفند، بدون اطلاع او، داخل خانه اش شده بود.

پس او را خواست و به تلافي پاره شدن لباسش و كتك خوردنش، چيزي به وي بخشيد. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الخرائج و الجرائح 1: 376 ح 4.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

خداي متعال از شما بپذيرد و از شما خشنود گردد و تو را در دنيا و آخرت، با ما قرار دهد.

وقتي ديدم كه حرف دو زن در ميان است، در صحت و درستي نامه ترديد نمودم و فكر كردم كه كسي غير از آن حضرت از پيش خود جعل نموده است؛ چه اينكه من مطمئن بودم كه آنچه آن خانم به من داد (همه اش)، مال خودش بود و او، فقط يك زن بود و چون (در توقيع) دو زن را نوشته ديدم، نسبت به واسطه ي نامه، بد گمان شدم؛ اما هنگامي كه به وطن بازگشتم، آن بانو پيش من آمد و گفت: آيا كالاي مرا تحويل دادي؟ گفتم: آري؛ ولي او پرسيد: و كالاي فلان زن را؟ گفتم: مگر چيزي از غير شما، در ميان آنها بود؟ گفت: آري؛ فلان مقدار، مال من و فلان مقدار، مال خواهرم فلاني بود؛ به او گفتم: آري؛ آنها را رساندم (و شك و ترديدم بر طرف شد.) [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الخرائج و الجرائح 1: 386 ح 15.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

غذا حاضر كردند؛ حضرت فرمود: دست نگهداريد (غذا نخوريد.) عرض كردم: پدرم فدايتان باد! خبري از غيب برايتان آمد؟ حضرت فرمود نانوا را نزد من بياوريد؛ او را نزد حضرت آوردند؛ پس حضرت با وي برخورد كرد و به او فرمود: چه كسي تو را وادار ساخت كه مرا با اين غذا مسموم كني؟ او عرض كرد: فدايتان گردم! فلاني؛ سپس دستور داد آن غذا را بردند و غذاي ديگري حاضر كردند. [1] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الثاقب في المناقب: 517 ح 446.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

كسي از شيعيان نداشت، زكاتش را به چه كسي بپردازد كه در جوابش گفتم: اگر دسترسي به اهلش پيدا نكردي، آن را در آب بيانداز كه البته به اهلش خواهد رسيد.[1] .

راوندي گفته است:

محمد بن اورمه از حسين مكاري نقل كرده كه گفت: در بغداد بر امام جواد عليه السلام داخل شدم، در حالي كه سرگرم كار خود بود و با خود گفتم كه اين مرد با توجه به خورد و خوراك و رفاهي كه دارد، هرگز به وطنش باز نمي گردد، راوي گفت: حضرت سرش را به زير انداخت، آنگاه سربرداشت و در حالي كه رنگ مباركش زرد شده بود، فرمود: اي حسين! نان جو و نمك نسائيده در حرم (جدم) رسول خدا، نزد من محبوب تر است از آنچه مرا در آن مي بيني.[2] .

و نيز گفته است:

از محمد بن وليد كرماني روايت شده كه گفت: خدمت امام جواد عليه السلام رسيدم و در آستانه ي در بيروني، جمعيت زيادي را مشاهده كردم، لذا به نزد مسافر (خادم) رفتم و تا زوال خورشيد (ظهر) پيش او نشستم و در آن هنگام، مهياي نماز شديم، وقتي نماز ظهر را به جاي آورديم، احساس كردم كسي پشت سرم قرار دارد، برگشتم و متوجه امام جواد عليه السلام شدم، بسوي حضرت رفته، دست مباركش را بوسيدم، سپس حضرت نشست و راجع به شرفيابي ام به محضر مباركش سؤال كرد، آنگاه فرمود: تسليم شو! (و از شك در امام خود خارج شو!) عرض كردم: فدايتان گردم! تسليم شدم، باز فرمود: تسليم شو! و فرمايش خود را سه مرتبه تكرار كرد و من با

خود گفتم: تأكيد حضرت به خاطر آن اندك شكي است كه هنوز در دلم باقي مانده بود، پس حضرت لبخندي زد و باز فرمود: تسليم شو!..

در اين هنگام عقيده ام را تصحيح و تسليمم را در برابر امام تدارك نمودم و عرض كردم: اي فرزند رسول خدا! تسليم شدم و خشنود گشتم، پس خداي متعال دغدغه ي خاطرم را بر طرف ساخت، به گونه اي كه اگر سعي مي كردم و مي خواستم به آن حالت شك باز گردم نمي توانستم.

صبح روز بعد به قصد ديدار حضرت رفتم، از در نخست گذشتم و نزديك گروه اسبان رسيدم، اما هيچ كس نبود كه ورودم را اطلاع دهم و انتظار داشتم، كسي مرا راهنمايي كند، اما كسي وجود نداشت تا اينكه گرماي آفتاب و گرسنگي، به شدت بر من فشار آورد و پياپي آب مي نوشيدم تا بلكه شدت گرما و گرسنگي خود را بكاهم، در همين حال، خدمتكاري را ديدم كه طبقي از غذا و خوردنيهاي ديگر بر سر دارد و خدمتكار ديگر را كه آفتابه و لگني در دست دارد و هر دو به سوي من مي آيند، طبق غذا را پيش من گذاشتند و گفتند: حضرت دستور داده است كه غذا ميل كني: من نيز شروع به خوردن كردم و سر گرم غذا خوردن بودم كه حضرت تشريف آوردند، پيش پاي حضرت بلند شدم، ولي دستور دادند، بنشينم و غذاي خود را بخورم، من اطاعت كردم كه حضرت به خدمتكار، نگريست و به او فرمود تا با من غذا بخورد كه بر من گواراتر باشد، بالاخره سير شدم و طبق را برداشتند

و خدمتكار شروع به جمع كردن خورده ريز غذا از زمين كرد كه حضرت فرمود: دست نگهدار! هر چه در بيابان باشد رها كن، هر چند ران گوسفندي است و هر چه در خانه است، جمع آوري كن، سپس به من فرمود: بپرس. عرض كردم: خداي متعال مرا قربان شما گرداند! چه مي فرمائيد راجع به عطر و بوي خوش؟ حضرت فرمود: همانا پدرم دستور داد، از برايش در چوب درخت بان عطر بسازند، امام فضل (وزير مأمون) براي او نامه نوشت تا خبر دهد كه مردم، از اين بابت بر او خورده مي گيرند، پدرم در جواب فضل چنين نگاشت: اي فضل! آيا نمي داني كه يوسف پيامبر، ابريشم زربافت مي پوشيد و بر تخت طلايي مي نشست و ذره اي از حكمت او، كاسته نشد، سليمان پيامبر عليه السلام نيز چنين بود، سپس دستور داد كه نوعي عطر بنام غاليه، به چهار هزار درهم برايش بسازند.

باز پرسيدم: پاداش دوستان شما، در دوستي كردن با شما چيست؟

حضرت فرمود: امام صادق عليه السلام، غلامي داشت كه چون داخل مسجد مي شد، مركبش را نگه مي داشت و يكبار كه او نشسته بود و از مركب امام نگهداري مي كرد، شيعياني از خراسان آمدند، يكي از آنها به غلام امام صادق عليه السلام گفت: اي غلام! آيا دوست داري از امام خواهش كني، مرا به جاي تو بگمارد تا غلام او باشم و تمام دارايي خود را كه از همه نوع و فراوان است، به تو بدهم؟ برو و مركب حضرت را به من بسپار كه به جاي تو، از آن مراقبت مي كنم،

غلام گفت: از حضرت درخواست مي كنم.

پس غلام بر امام صادق عليه السلام داخل شد و عرض كرد: فدايتان گردم! شما، خدمتگزاري و مدت همنشيني مرا با خود مي دانيد، آيا اگر خداي متعال خيري برايم حواله كند، از من دريغ مي داريد؟ حضرت فرمود: خودم به تو عطا مي كنم و عطاي ديگري را، دريغ مي نمايم! غلام، سخن مرد خراساني را باز گفت، حضرت فرمود: اگر خدمت ما را نمي خواهي (و نسبت به آن بي تفاوتي) و او مشتاق خدمت به ماست، او را مي پذيريم و تو را رها مي كنيم، وقتي غلام برگشت كه برود، او را صدا زد و فرمود: تو را به خاطر مدت همنشيني با ما، نصيحت مي كنم و تو مختاري: چون روز قيامت شود، رسول خدا، به نور خدا در آويزد و امير مؤمنان علي، به نور رسول خدا چنگ زند و ائمه، به امير مؤمنان در آويزند و شيعيان ما، به نور ما خواهند آويخت و به منزلگاه ما داخل شوند و به جايگاه ما در آيند.

غلام عرض كرد: بلكه در خدمت شما مي مانم و آخرت را بر دنيا، بر مي گزينم، آنگاه غلام به نزد مرد خراساني بازگشت، اما مرد خراساني به او گفت: به گونه ديگري به نزد من آمدي! غلام، فرمايش امام را براي او بازگو كرد و او را به خدمت امام برد، امام نيز ولايت و محبت او را پذيرفت و دستور داد كه هزار دينار به غلام بدهد، سپس برخاست و خداحافظي نمود و از امام درخواست دعا كرد و حضرت برايش دعا نمود.

عرض

كردم: سرورم! اگر زن و فرزندانم در مكه نبودند، خوش داشتم، مدتها بر آستان شما درباني كنم! امام اجازه رفتن داد و فرمود: (اگر بماني) دچار غم و اندوه مي شوي، سپس مالي را كه متعلق به حضرت بود در خدمتش نهادم، ولي دستور داد آن را بردارم اما من بر نداشتم و گمان كردم كه بي نيازم، حضرت خنديد و به من فرمود: آن را بردار كه به آن نياز پيدا خواهي كرد، پس من آمدم در حاليكه هزينه زندگي ما - بخشي از آن - از بين رفته بود بنابراين همين كه داخل مكه شدم، به آن احتياج پيدا كردم. [3] .

طبري آورده است:

از ابراهيم بن سعد روايت شده كه گفت: خدمت امام جواد عليه السلام نشسته بودم كه اسب ماده اي بر ما گذشت، حضرت فرمود: اين اسب، امشب كره پيشاني سفيدي كه در گونه اش هم نقطه ي سفيدي است به دنيا مي آورد، از حضرت اجازه گرفتم و با صاحب اسب همراه شده، مرتب با او سخن گفتم تا شب فرا رسيد و آن اسب، كره اي با همان صفت كه حضرت فرموده بود، به دنيا آورد چون فردا خدمت امام جواد عليه السلام بازگشتم، فرمود: اي ابن سعد! در سخنان روز گذشته ي من، شك كردي؟ بدان كه همسرت، حامله است و فرزند نابينايي به دنيا مي آورد!، پس همسرم، فرزندم محمد را برايم به دنيا آورد و نابينا بود.[4] .

خضيني آورده است:

از موسي بن جعفر داري روايت شده كه گفت: با گروهي از مردم ري، به قصد ديدار امام جواد عليه السلام، داخل بغداد

شديم، ما را به خدمت حضرت بردند، در ميان ما، مردي زيدي مذهب بود كه تظاهر به دوازده امامي مي كرد، وقتي خدمت امام جواد رسيديم، مسائل مورد نظر خود را از حضرت سؤال كرديم، اما امام جواد به يكي از خدمتكاران خود فرمود: دست اين مرد زيدي را بگير و او را بيرون ببر، پس آن مرد، بر سر پاي خود ايستاد و گفت: گواهي مي دهم كه خدايي جز خداي يكتا نيست و گواهي مي دهم كه محمد، پيامبر خداست و علي، امير مؤمنان است و پدران تو، همگي امام اند و تو، حجت خدا در اين عصر و زمان مي باشي.

حضرت به او فرمود: بنشين كه با وانهادن گمراهي خويش و تسليم امر امامت به كسي كه خداي شنوا و بازدارنده براي او قرار داده مستحق نشستن شدي.

مرد زيدي اظهار داشت: اي آقا و سرور من! چهل سال تمام، زيد بن علي را امام خود مي دانستم، ولي در ميان مردم به اثني عشري تظاهر مي نمودم، اكنون كه مشاهده كردم بر راز من كه جز خدا آن را نمي داند، واقفي، گواهي مي دهم كه تو امام و حجتي.[5] .

طبري آورده است:

از عسكر خدمتكار امام جواد عليه السلام روايت شده كه گفت: بر آن حضرت داخل شدم، در حالي كه وسط ايوان نشسته بود و مساحت آن، حدود ده زراع بود، عسكر ادامه داد، در جلوي ايوان ايستادم و با خود گفتم: خداي من! چقدر رنگ مولايم گندمگون و بدنش نحيف و لاغر است!! راوي گفت: به خدا سوگند! هنوز حديث نفسم به پايان نرسيده بود كه

اندام حضرت، برجسته و برجسته تر شد تا جايي كه تمام ايوان را تا سقف و بطور كامل پر كرده و مشاهده كردم كه رنگش، چونان شب تار، تيره گشت، سپس سفيد شد، به گونه اي كه از برف سفيد تر، گرديد، آنگاه قرمز گشت و به رنگ خون بسته در آمد، بار ديگر به سبزي گرائيد، مانند رنگ يكي از بزرگترين چوبهاي سبز و بالاخره، جسم حضرت رو به كاهش نهاد تا به اندازه ي نخستين رسيد و رنگش نيز به حال اول بازگشت و من از شگفتي آنچه ديده بودم، به رو در افتادم.

در اينجا حضرت فرياد زد: اي عسكر! تا كي درباره ي ما دچار شك مي شويد! و چقدر دلهايتان ضعيف است! به خدا سوگند! به حقيقت معرفت ما نمي رسد، مگر كسي كه خدا بر وي منت گذارد و او را شايسته ي دوستي ما بداند!

عسكر گفت: پس بر آن شدم تا چيزي با خود نينديشم، جز آنچه به زبان مي آورم.[6] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الثاقب في المناقب: 523 ح 458.

[2] الخرائج و الجرائح 1: 383 ح 11.

[3] الخرائج و الجرائح 1: 388 ح 17.

[4] دلائل الامامه: 398 ح 347.

[5] الهداية الكبري: 302.

[6] دلائل الامامه: 404، ح 365.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

و دلپسندي، اي مدينه! ولي من به سوي تو باز نخواهم گشت.[1] .

طبرسي گفته است:

از محمد بن فرج روايت شده كه گفت: امام جواد عليه السلام در نامه اي برايم نوشت: خمس هاي خود را به من برسانيد، چه اينكه جز همين امسال، خمس شما را نخواهم گرفت، پس چنان شد كه همان سال از دنيا رفت.[2]

اربلي گفته است:

از ابن بزيع عطار روايت شده كه گفت: امام جواد عليه السلام فرمود: سي ماه بعد از مأمون، گشايش حاصل مي شود، راوي گفت: مراقبت كرديم و حضرت، بعد از سي ماه به شهادت رسيد. [3] .

راوندي آورده است:

ابن مسافر از امام جواد نقل كرده كه حضرت غروب همان شبي كه به شهادت رسيد، فرمود: امشب از دنيا مي روم.

سپس فرمود: ما گروهي هستيم كه هر گاه خداي متعال دنيا را براي ما نخواهد، به جوار خويش منتقلمان مي سازد.[4] .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پي نوشت ها:

[1] الهداية الكبري: 516 ح 444.

[2] اعلام الوري 2: 100.

[3] كشف الغمه 2: 363.

[4] الخرائج و الجرائح 2: 773، ح 94.

منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبي؛ شركت جاپ و نشر بين الملل چاپ اول زمستان 1387.

آورده و محبوس كردند. با خود گفتم، بروم و از احوال اين مرد مطلع گردم كه از كجاست و چرا در اين ديار محبوس است. آمدم و با دربانان ملايمت و ملاطفت نمودم تا به من اجازه ديدن آن زنداني را دادند. چون داخل شدم، شخصي ديدم نشسته و دست و پايش به قيدهاي آهن بسته است. چون با او مكالمه و مجالست نمودم او را مردي در كمال فهم و در نهايت شعور و دانايي ديدم و سخنان بسيار خوب و روايات مرغوب از او شنيدم. پس احوالش را جويا شدم. گفت: مسكن من در شام است و در آن حدود موضعي است كه سر مبارك حضرت امام حسين عليه السلام را چند روز در آن گذاشته بودند و به رأس الحسين معروف است. من آنجا بودم و به عبادت الهي اشتغال داشتم. شبي روي به محراب دعا نشسته بودم و ذكري مي خواندم كه ناگاه شخصي پيش من حاضر شد در نهايت وجاهت، من از ديدن او خيلي ترسيدم و به او نگاه مي كردم تا شايد بفهمم كه او كيست. چون نگاه من طولاني شد، گفت: برخيز و همراه من بيا. برخاستم و به همراه آن جوان رفتم. كمي مرا راه برد، چون نگاه كردم خود را در مسجد كوفه ديدم. آن جواب به نماز ايستاد و من پشت سر او به نماز ايستادم. بعد از آن از مسجد كوفه بيرون آمد و راهي صحرا شد، چون مسافت كمي رفتيم، ناگاه خود را در مسجد رسول الله صلي الله عليه و آله ديدم و آن جوان پيش رفت و بر حضرت رسالت سلام كرد و

زيارت نمود و نماز زيارت به جاي آورد. من نيز در سلام و زيارت و نماز از او پيروي كردم. پس از آنجا بيرون آمده اندكي راه رفت، ناگاه خود را در شام در مكان عبادت خود يافتم و آن شخص از نظر من غايب گرديد.

از اين جريان بسيار تعجب كردم و چون يك سال از اين واقعه گذشت، باز همان شخص حاضر شد و مرا صدا زد. بسيار خوشحال شدم و به همان طريق مرا همراه خود برد، مانند سال اول، پس در امكنه متبركه مذكوره با او عبادت كردم و چون به شام رسيدم، فهميدم كه قصد دارد از من جدا شود. گفتم: به آن خدايي كه اين قدر به تو قوت و قدرت داده نام خود را به من بگو. فرمود: من محمد بن علي بن موسي بن جعفر بن محمد الباقر عليه السلام هستم.

بعد از آن روزي اين حكايت را براي مردي نقل كردم كه من زماني با چنين شخصي برخورد داشته ام. آن مرد قصه را براي محمد بن عبدالملك الزيت كه اكنون والي آن حدود است نقل نمود. والي گروهي را براي آوردن من فرستاد و مرا از شام با غل و زنجير به اينجا آوردند و نمي دانم كه از من چه مي خواهند. گفتم: اگر اجازه دهي من قصه ي تو را براي محمد عرض كنم، شايد كه باعث خلاصي تو شود. گفت: خودت مي داني اگر صلاح مي داني بگو، من تن به مشيت رباني داده و منتظر قضاي سبحاني ام.

علي بن خالد گويد: من نامه اي به محمد بن عبدالملك نوشتم و قضيه را شرح دادم. محمد بن عبدالملك در پشت

نامه ي من نوشت كه آن كسي كه اين مرد را از شام به مدينه برده و باز به شام مراجعت فرموده، همان مرد بيايد و او را خلاص كند. هنگامي كه خشونت و عداوت والي را نسبت به او فهميدم، خيلي محزون و اندوهناك شدم و بر حال آن مرد صالح گريستم.

روز بعد به آن زندان رفتم تا او را ببينم و از چگونگي حالش با خبر شوم. ديدم كه گروهي از پاسبانان جمع شده اند و متحير و متحسرند. گفتم: چه شده كه چنين حيران مانده ايد؟ گفتند: شخصي در حبس بود، والي در محافظت او كوشش زيادي مي نمود. امروز نه سقف را شكافته ديديم و نه در را شكسته يافتيم. اكنون آن مرد پيدا نيست و از فرار او اثري در هيچ راهي پيدا نيست. علي بن خالد گويد: قبل از اطلاع از اين قضيه زيدي بودم، چون اين حكايت از آن مرد شنيدم دانستم كه از الطاف محمد بن علي الجواد عليه السلام بوده است كه آن مرد محبوس از آن قيد خلاصي يافته است. پس همان ساعت اعتقاد به حقيقت ائمه اطهار عليه السلام كردم و از مخالفان ايشان بيزار گشتم.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

رحجي حاكم مدينه و مكه از طرف متوكل) مرد. شمردم حضرت بيست و چهار مرتبه فرمود: الحمدلله. گفتم: مولاي من! اگر مي دانستم از اين خبر خشنود مي شويد، پا برهنه مي دويدم و مي آمدم.

فرمود: پدرم درباره ي چيزي به او مراجعه كرد. به پدرم گفت: گمان مي كنم مستي. پدرم عرض كرد: خدايا! اگر مي داني كه من براي رضاي تو اين روز را تا شب روزه بودم، طعم غارت اموال و ذلت اسيري و دستگيري را به او بچشان. و به خدا! روزگار نگذشت تا اموال و دارائيش را بردند و اسيرش كردند، و اينك مرده است. خدا او را رحمت نكند. خداوند عزوجل دولت را از او گرفت و هميشه دوستانش را بر دشمنانش غلبه مي دهد و دولتها را از آنها مي گيرد.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منبع: معجزات امام جواد؛ الله اكبرپور؛ نشر الف چاپ دوم 1384.

به اهل شك و ترديد گفتند: واي بر شما! مانند اين ستاره درخشان و اين نور پرتو فشان، در معرض قضاوت امثال ما قرار مي گيرد؟ به خدا سوگند! اين آقا، داراي حسب و نسب پاك و پاكيزه است و به خدا سوگند! جز در پشتهاي پاك و مزكي و رحمهاي طيب و طاهر، آمد و شد نداشته است؛ به خدا سوگند! او، جز از فرزندان امير مؤمنان علي بن ابي طالب عليه السلام و پيامبر خدا صلي الله عليه و اله و سلم، نيست؛ باز گرديد و از خداي متعال درخواست بخشش كنيد و از وي، آمرزش بخواهيد و در همانند اين آقا شك و ترديد به خود راه ندهيد. امام جواد عليه السلام كه در آن هنگام بيست و پنج ماهه بود، با زباني برنده تر از شمشير و روان تر از آب روان و در كمال فصاحت و بلاغت، به ايراد سخن پرداخت و چنين فرمود: سپاس و ستايش، خدايي را سزاست كه ما را از نور خود و با دست قدرت خويش آفريد و از ميان آفريدگانش برگزيد و امامت داران خلق و وحي خويش قرارمان داد؛ اي گروه مردم! همانا من محمد، پسر علي رضا، پسر موسي كاظم، پسر جعفر صادق، پسر محمد باقر، پسر علي سجاد، پسر حسين شهيد، پسر علي بن ابي طالب، پسر فاطمه زهرا و پسر محمد مصطفي - درود خدا بر همه آنان باد - هستم؛پس، آيا درباره كسي مثل من، شك و ترديد پديد مي آيد؟ و بر من و پدر و مادرم، تهمت و افترا بسته مي شود؟ و من، در معرض قضاوت

و داوري قيافه شناسان، قرار داده مي شوم؟!

و آن حضرت فرمود: به خدا سوگند! من به نسبتهاي فاميلي ايشان، از پدرانشان آگاه ترم!

به خدا قسم! من، به نهان و آشكار آنان، داناتر مي باشم و من، هر آينه، به خود ايشان و آنچه به سوي آن رهسپارند، آگاه ترم و اين سخنان را از روي حقيقت مي گويم و به راستي و درستي آشكار مي سازم، اين دانشي است كه خداي متعال، قبل از آفرينش تمامي آفريدگان و بعد از افراشتن آسمان و گستردن زمين، ما را وارث آن گردانيده است.

و به خدا سوگنداد مي كنم كه اگر همدستي باطل بر عليه ما و غلبه دولت كفر بر ما و مستولي شدن ظالمانه اهل شك و شرك و تفرقه و نفاق بر ما و چنگ اندازي آنان، به حق و حقوق ما نبود، هر آينه سخني بر زبان مي راندم كه خلق اولين و آخرين، دچار شگفتي شوند؛ سپس دست مباركش را بر دهان خود نهاد؛ آنگاه فرمود: اي محمد! سكوت اختيار كن، چنانكه پدرانت، سكوت كردند: «پس صبر كن، آنگونه كه پيامبران «اولوالعزم» صبر كردند و براي عذاب آنان شتاب مكن..» [1] تا آخر آيه.

سپس متوجه مردي كه در كنارش بود، شد و دستش را گرفت و در حالي كه مردم راهش را مي گشودند با سرعت از آنجا رفت.

راوي گفت: بزرگان و ريش سفيداني را ديدم كه به حضرت مي نگريستند و مي گفتند: خداي متعال، داناتر است كه رسالت خود را كجا قرار دهد؛ از آنان پرسيدم كه اينان، چه كساني هستند؟ در جوابم گفته شد: اينان،

گروهي از طايفه بني هاشم از فرزندان عبدالمطلب مي باشند. راوي گفت: اين خبر به امام رضا عليه السلام كه در خراسان بود، رسيد و آن حضرت در جريان اتفاقي كه براي فرزندش محمد عليه السلام افتاد، قرار گرفت؛ لذا فرمود: سپاس و ستايش از آن خداست؛ آنگاه به شيعيان خود كه حاضر بودند، رو كرد و فرمود: آيا جريان تهمت زدن به ماريه قبطيه در زادن ابراهيم، فرزند رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم و نسبت ناروايي را كه به وي دادند، مي دانيد؟ عرض كردند: نه نمي دانيم اي سرور ما! شما آگاهتريد؛ براي ما بازگو فرما تا آگاه شويم.

حضرت فرمود: همانا ماريه، وقتي به جدم رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم پيشكش شد، كنيزكان ديگري هم با او بودند كه آن حضرت ميان اصحاب واران خود، قسمت فرمود و در اين ميان، تنها ماريه كه خدمتكاري بنام «جريح» داشت و او را با روش معاشرت بزرگان (رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم) آشنا مي كرد و همراه ماريه و به دست رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم مسلمان شد و ايمان و اسلام هر دو، نيكو گرديد، مورد بدگماني قرار گرفت؛ زيرا ماريه در دل رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم جايگير شد و به همين جهت، بعضي از همسران آن حضرت به وي، رشك بردند و آن دو نفر (عايشه و حفصه)، نزد پدرانشان (ابوبكر و عمر) رفتند و از علاقه رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم با ماريه و رفتار حضرت

با وي، شكايت كردند و در نتيجه وسوسه ها و دمدمه هاي نفس شيطاني، اظهار داشتند كه ماريه، ابراهيم را از جريح بار دار شده است؛ در حالي كه هيچ كس نمي دانست جريح، خادمي خواجه است.

پدران عايشه و حفصه (ابوبكر و عمر)، نزد رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم كه در مسجد نشسته بود، رفتند و در مقابل آن حضرت نشستند و عرض كردند: اي رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم! روا و پذيرفته نيست، خيانتي را كه نسبت به شما صورت گرفته و بر ما آشكار شده است را از شما، پوشيده و مخفي نگه داريم! رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم فرمود: منظور شما دو نفر چيست؟ آن دو گفتند: اي رسول خدا صلي الله عليه و اله وسلم همانا جريح با ماريه، مرتكب خلاف شده و او از جريح بار دار شده است و فرزند ماريه از تو نيست، اي رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم. در اين هنگام چهره رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم از خشم برافروخته شد و از بزرگي مطلبي كه آن دو نفر به زبان آوردند، دگرگون گرديد؛ آنگاه فرمود: واي بر شما! چه مي گوئيد؟!

آن دو نفر گفتند: اي رسول خدا صلي الله عليه و اله و سلم! هم اكنون ما، جريح و ماريه را در مشربه وانهاديم؛ در حالي كه جريح با ماريه سرگرم شوخي و مزاح بود! و با وي ملاعبه و بازي مي كرد! و از او خواهشي داشت كه مردان، از زنان دارند؛ كسي