ص:2

ص:3

ص:4

ص:6

ص:7

سفر بيت الله الحرام و توفيق زيارت خانه خدا و حرم نبوى (ص) سرمايه اى عظيم براى بالندگى و پويايى انسان ها و جوامع انسانى محسوب مى شود.

اگر عبور از خود و تعهد و التزام به خوشبختى و بهروزى ديگران، پايه و مبناى اساسى هرگونه شكوفايى و رشد پايا و همه جانبه است، حج و عمره نماد رهايى از خود، بى نشانى، محوشدن و يكى شدن با درياى عظيم انسان هاى مؤمن است. از اين منظر، حج و عمره يك دوره فشرده آموزشى و تربيتى است.

زائران بيت الله الحرام در اين دوره، از يك سو با هويت سترگ و درخشان تاريخى و دينى خود آشنا مى شوند و از سوى ديگر با حضور در محضر كامل ترين الگوهاى اخلاق، معرفت و توحيد راه و روش چگونه زيستن را مى آموزند و تجربه مى كنند.

ناگفته پيداست كه ورود در اين سفر الهى و معنوى و شركت در آن دوره آموزشى و تربيتى، نيازمند سالكانى واصل و راهنمايانى آگاه و كارآزموده است.

روحانيون محترم كاروان ها، مرشدان و قافله سالاران اين سفر آسمانى هستند و سهم انكارناپذير و تعيين كننده اى در ارتقاى دانش و معرفت دينى زائران و تحولات معنوى و رفتارى آنان دارند. امام خمينى (قدس سره) در اين باره مى فرمايند:

«روحانيون محترم كاروان هاى حج تمام همت و تلاش خود را در برگزارى صحيح و منظم حج به كار

ص:8

گيرند. حضرات آقايان علماى محترم، كوشش فرمايند كه زائرين محترم را به وظايف خود آشنا نمايند تا صورت حج، مطابق شرع مطهر انجام گيرد.»

ايشان در جايى ديگر به خطيربودن اين مسئوليت اشاره كرده، يادآور مى شوند:

«بدانيد كه با اين سرّ ممكن است كه شما يك آبروى بسيار زياد پيش خداى تبارك و تعالى پيدا كنيد و ممكن است كه خداى نخواسته سقوط پيدا كنيد.»

بى شك براى انجام اين مسئوليت خطير، گام نخست آشنايى دقيق با حوزه وظايف و مأموريت ها و حدود و ثغور آنهاست و در گام دوم، برنامه ريزى فراگير و واقع بينانه براى تحقق مأموريت هاى مصوب در دستور كار قرار مى گيرد.

نوشتار حاضر مرورى گذرا بر شرح وظايف و مأموريت هاى روحانيون كاروان هاى عمره است. همچنين براى جلوگيرى از هرگونه تداخل كارى و ناهماهنگى هاى احتمالى، شرح وظايف مديران محترم كاروان ها و حوزه مأموريت آنان نيز آمده است.

واپسين كلام اعلام آمادگى معاونت امور روحانيون براى استفاده از مشاركت و نقطه نظرات روحانيون محترم در اصلاح و تكميل اين نوشتار و ديگر برنامه ها و فعاليت هاى فرهنگى است.

معاونت امور روحانيون

زمستان 1387

ص:9

ص:10

ص:11

ص:12

همكارى با زائران در انجام نيابت تبرعى در طواف و يا ... در صورت درخواست زائر و امكان انجام آن.

ص:13

پرهيز از نقل موارد اختلافى و نظر مراجعى كه در كاروان مقلد ندارند.

ص:14

همكارى با رابطان محترم معاونت امور روحانيون و مدير و رابطان فرهنگى هتل ها.

* پرهيز از اعمال نظر شخصى و تكروى.

* سعى در انعكاس نظرات مفيد و تجربه شده به معاونت.

* ارائه قبض معتبر به زائران در قبال دريافت وجوهات شرعيه و نذورات.

* مساعدت در راهنمايى كامل كارآموزان و يا معين و معينه هاى سال اولى.

* ايجاد روحيه تعاون و همگرايى در كاروان و پرهيز از بيان مسائل اختلافى و تفرقه انگيز.

* همسوسازى فعاليت ها در چهارچوب شرح وظايف ابلاغى.

ص:15

سعى در پايدارسازى آثار حج و زيارت در زائران و تحكيم افكار نورانى حضرت امام (قدس سره) در همگرايى و وحدت اسلامى و صيانت از انقلاب اسلامى و پاسخ به نيازهاى معنوى زائران.

ص:16

ص:17

ص:18

ص:19

ص:20

ص:21

ص:22

استفاده نماييد. ماكتهاى آموزشى نيز در اين زمينه تهيه شده است كه با هماهنگى مدير كاروان ميتوان در جلسات از آنها بهره برد.

* آگاهى از وضعيت تحصيلى، سنى، شغلى و ... زائران، توانمندى روحانيون محترم را در برنامه ريزى صحيح و انجام فعاليت ها افزايش مى دهد. اطلاعات كامل زائران همسفر را مى توانيد در پايگاه اطلاع رسانى سازمان حج و زيارت بهره بردارى كنيد.

* پس از استخراج مشخصات زائران كاروان خود، و بررسى اعمال شرعى آنان، اطلاعات درخواستى را در دفترچه كنترل اعمال منعكس و به امور روحانيون نمايندگى بعثه در مكه مكرمه تحويل دهيد.

* خانم هايى كه همسران آنها همراهشان نيستند و احتمال اينكه در ميقات معذور باشند وجود دارد، از هم اكنون توجيه، و اجازه نذر از شوهرانشان را بگيرند تا با مشكل روبرو نگردند.

* مقامات سعودى در ديدارهاى متعدد از اصرار زائران ايرانى بر نماز خواندن آنان در پشت مقام ابراهيم و يا با فاصله كمى از آن در زمان هاى شلوغ و كثرت طواف كنندگان اظهار ناخرسندى كرده اند. اين موضوع ضمن آنكه مزاحمت براى نمازگزار و طواف كننده است، در آموزش مناسك مورد توجه قرار گيرد.

ص:23

ص:24

اينترنت و پايگاه اطلاع رسانى هر مؤسسه، بهترين وسيله براى انتقال انديشه، يافته هاى علمى و تجربه هاى كارى است. پايگاه اطلاع رسانى معاونت امور روحانيون براى تحقق اين مهم، زمينه هاى وبلاگ نويسى روحانيون محترم را فراهم آورده است. در اينجا ضمن تشكر از روحانيون فعال در وبلاگ نويسى، از همه روحانيون براى مشاركت فعال در اين عرصه دعوت به عمل مى آيد.

ص:25

ص:26

پاسخ هاى احتمالى شما به آنان، همين طور سؤالات و شبهات دينى و سياسى كه به هر دليل براى زائران شما در ايام عمره به وجود آمده است.

2. براى ثبت و نگارش مطالب، در هر يك از سه بخش يادشده، برگه اى در دفترچه كنترل اعمال در نظر گرفته شده است. در صورت نياز به برگههاى بيش تر، حتماً كد پرونده و موضوع مربوطه را در بالاى آن ثبت كنيد.

3. حتماً خوش خط و خوانا بنويسيد و در صورت امكان مطالب خود را تايپ فرماييد. گفتنى است برگههايى كه با خط ناخوانا نوشته شدهاند، مورد بررسى و داورى قرار نميگيرد.

4. مطالب مهم و اثرگذار را از قلم نيندازيد، هر چند به نظرتان ناچيز آيد.

5. در صورت امكان، زمان و مكان خاطره يا رويداد مربوطه را دقيقاً ذكر فرماييد.

6. آثار خود را در پايان سفر به همراه دفترچه كنترل اعمال به دفتر نمايندگى بعثه در مكه تحويل دهيد.

7. امتيازات كسب شده در پرونده اعزامى درج و لحاظ مى شود.

8. بررسى و داورى آثار رسيده بر اساس شاخصهاى زير، امتيازبندى ميشوند:

- اهميت و ارزش كاربردى مطالب (ضريب 3)

- جامع نگرى در ارائه مطالب (ضريب 2)

- نوآورى در ارائه مطالب (ضريب 3)

- تبيين دقيق موضوع (ضريب 2)

- اتقان و استحكام مطالب (ضريب 3)

- پرهيز از مطالب زايد و حاشيهاى (ضريب 1)

-

ص:27

رعايت اصول و قواعد نگارش و ويرايش (ضريب 2)

- تعداد صفحات (ضريب 1)

9. برگه هاى مخصوص نگارش ره آورد تشرف، ضميمه دفترچه مراقبت اعمال ميباشد. شايسته است آن را با رعايت دستورالعمل و مقررات تكميل و يا در صفحه شخصى خود در پايگاه اطلاع رسانى معاونت قرار دهيد.

ص:28

ص:29

ارزيابى فعاليت هاى روحانيون در اين باره توسط رابطان معاونت امور روحانيون انجام مى گيرد و كسانى كه از امتياز بالايى برخوردار باشند، شناسايى و مورد تشويق و تقدير قرار خواهند گرفت.

ص:30

ص:31

ص:32

ص:33

ص:34

گرفتن كارت شناسائى زائران از دفاتر استان و انجام گروه بندى زائران و تنظيم ليست افراد هر اتوبوس در مسيرهاى جده، مدينه، مكه و اعلام آن به زائران.

8. تنظيم دفترچه تلفن طبق حروف الفبا و درج شماره اتاق ها (مكه- مدينه) شماره اتوبوس و نام آژانس.

9. انتخاب روحانى كاروان و هماهنگى با ايشان در امور مربوط به سفر.

10. تشكيل حداقل 2 جلسه با زائران. در اين جلسات كه نشست هاى عمومى كارگزار، روحانى، مدير راهنما و معاون با زائران است، مى بايست زائران به خوبى نسبت به موارد لازم برابر چك ليست (124 نكته آموزشى) توجيه و آگاه شوند.

11. تشكيل شوراى فرهنگى به مسئوليت روحانى محترم كاروان و دبيرى مدير راهنما (4 نفر زائر كه 2 نفر آن خانم باشند با تاييد روحانى كاروان)

12. همكارى با روحانى كاروان در برگزارى جلسات آموزش مناسك و مسائل شرعى به زائران.

13. انتخاب سرگروه هر اتوبوس به عنوان مسئول اتوبوس و معرفى او به زائران آن اتوبوس.

14. اخذ مدارك زائران از رابط استان. در اين مقطع مدير راهنما ازطريق كارگزار، گذرنامه ها، بليطها، و آمار نهايى زائران را از رابط استان دريافت مى كند.

15. توزيع اطلاعات اسكان زائران. مدير موظف است در آخرين جلسه توجيهى زائران، شماره اتاق هاى محل اقامت در مدينه و مكه و شماره تلفن هتل ها را در كارت شناسايى زائران درج نموده و

ص:35

راهنمايى لازم براى تماس بستگان آنان از ايران را در اختيار آنان قرار دهد.

16. تهيه و تكميل دفتر تلفن اسامى زائران جهت پاسخگويى به تلفن هايى كه از ايران مى شود. همراه داشتن اين دفترچه در عربستان ضرورى است.

17. كارت ورود. تكميل كارت ورود (بطاقه الدخول) زائران قبل از پرواز و قراردادن آنها در گذرنامه زائران به صورت دقيق و خوانا به نحوى كه تاريخ تولد فرد به ميلادى در آن درج شده باشد.

18. همراه داشتن بلندگو و باطرى و علامت كاروان از كارگزار جهت استفاده در مكان هاى مجاز در عربستان.

19. انتقال زائران به فرودگاه، 4 ساعت پيش از پرواز. مسئوليت هماهنگى انتقال زائران به فرودگاه (ايستگاه هاى پروازى) از استان ها و شهرهاى مختلف بر عهده مدير راهنما است.

20. تكميل صورتجلسه پرواز از مبدأ. در سه نسخه جهت ارائه به رابط استان و نماينده شركت مجرى در فرودگاه مدينه يا جده و يك نسخه نزد مدير تا پايان سفر مى ماند. اعلام كتبى هرگونه تغيير ظرفيت زائران (افزايش يا كاهش آنها).

21. توزيع مدارك بين زائران. مدير قبل از پرواز، كليه مدارك زائران، شامل: گذرنامه، بليط، كارت ورود به عربستان، كارت شناسائى، و ... را در اختيار زائران قرار مى دهد. (برچسب ويژه ساك جهت درج شماره در اتاق مكه، بهتراست در مدينه تحويل زائران شود).

22. كنترل وسايل و مدارك مورد نياز طول سفر (حكم، پلاكارت هاى اتوبوس ها، برنامه هفتگى، تراكت هاى پيش بينى شده،

ص:36

نوارچسب يا برچسب، پلان مدينه و مكه، نوار اريب يا روبان جهت دسته ساك زائران به عنوان علامت خاص كاروان براى رفت و برگشت و ....

23. تحويل بليط و گذرنامه زائران انصرافى يا جامانده از پرواز به مسئولان مربوط در فرودگاه مبدأ به رابط استان.

24. آخرين كنترل خروج زائران از سالن عمومى فرودگاه و خروج مدير يا معاون به عنوان آخرين نفر بعد از كليه زائران.

ص:37

ص:38

تذكر: شماره اتوبوس در واقع همان شماره چهاررقمى ثبت شده در كنار بدنه يا جلوى اتوبوس مى باشد و در صورت عدم وجود آن شماره پلاك يادداشت شود.

7. سوارشدن به اتوبوس ها. با رعايت شماره اتوبوس هاى اعلامى، در هدايت زائران جهت سوارشدن به اتوبوس هايى كه از قبل گروه بندى و مسئول آن تعيين گرديده است مساعدت كند (به ويژه فرودگاه جده).

8. انتقال تغذيه بين راهى به اتوبوس (ويژه فرودگاه جده). فراخوانى مسئول هر اتوبوس و تحويل تغذيه مربوط.

9. حضور و غياب زائران در اتوبوس ها (ويژه فرودگاه جده). براى اطمينان از جانماندن زائران در فرودگاه، مدير راهنما با همكارى مسئولان اتوبوس ها بايد پس از سوارشدن زائران و قبل از حركت، زائران هر اتوبوس را بر اساس ليست هاى از پيش تنظيم شده حضور و غياب كند و تأكيد بر اينكه زائران شماره اتوبوس و نام شركت (حامل- تاسكو) را به خاطر سپرده و پس از توقف در استراحتگاه ها يا ديگر توقفگاه هاى بين راهى مجدداً به اتوبوس خود مراجعه كنند.

10. كسب اطمينان از انتقال تمامى وسايل زائران. به منظور اطمينان از جانماندن وسايل و انتقال تمامى آنها به داخل اتوبوس ها، مدير راهنما موظف است پس از سوارشدن زائران و قبل از حركت اتوبوس ها، محوطه را بازديد و كاملا كنترل نمايد.

11. حركت هماهنگ به سوى مدينه. به منظور پرهيز از هرگونه مشكل احتمالى، پراكندگى اتوبوس ها، گم شدن و تأخير اتوبوس ها، شايسته است مدير راهنما اقدامات ذيل را انجام دهد:

ص:39

11/ 1. تأكيد به رانندگان اتوبوس ها براى حركت همزمان و هماهنگ (ويژه مسير جده به مدينه).

11/ 2. اطمينان از مطلع بودن راننده نسبت به شماره تلفن مدير ثابت، آدرس هتل، شماره تلفن هتل محل استقرار زائران از طريق قرار دادن كروكى محل هتل كه همراه پلان تحويل مدير شده است.

11/ 3. توجيه مسئولان اتوبوس ها نسبت به مسائل ايشان (در اتوبوس در مقصد).

11/ 4. جمع آورى گذرنامه ها توسط سرگروه ها در مسير رفت و تحويل آنها در مقصد به مدير راهنما.

11/ 5. توزيع تغذيه بين راهى در اتوبوس ها بلافاصله پس از حركت (ويژه فرودگاه جده).

11/ 6. تحويل و كنترل آب سرد داخل اتوبوس ها به ميزان مورد نياز زائران در تمامى مراحل سفر.

ص:40

ص:41

ص:42

ايجاد زمينه لازم براى حضور مدير ايرانى هتل در اولين جلسه كاروان جهت ارائه توصيه ها و تذكرات لازم به زائران.

11. تأكيد به زائران در همراه داشتن كارت شناسايى و كارت هتل در تمام طول مدت اقامت در مدينه منوره و مكه مكرمه.

12. تكميل فرم آمار و اطلاعات زائران و ارائه به مدير ثابت هتل.

13. تحويل دادن گذرنامه هاى زائران با درج تعداد گذرنامه هاى تحويلى به مدير سعودى و دريافت رسيد.

14. تحويل دفتر تلفن به مدير ثابت هتل و گرفتن زمان شيفت تلفن توسط مدير و معاون راهنما از وى.

15. دريافت فرم اطلاعات توسط مدير ثابت هتل كه در آن تاريخ زيارت دوره، برگزارى جلسات گروه، ساعت و روز حركت به مكه، تاريخ جلسه مديران راهنما درج شده باشد و همچنين دريافت فرم هاى اطلاع رسانى هماهنگ و فرم نظرخواهى از مدير راهنما و ... (اطلاعات در دو نسخه تهيه و يك نسخه پس از امضا مدير راهنما بايگانى شود).

16. رعايت اصول اطلاع رسانى هماهنگ و عدم پراكندگى در نصب اعلاميه ها در مكان هاى مختلف هتل.

17. جمع آورى و هدايت زائران جهت زيارت اول با هماهنگى روحانى و عدم استفاده از بلندگو در بين الحرمين.

18. تأكيد بر حضور به موقع كليه زائران در هتل به ويژه خواهران و كنترل حضور آنان از طريق هم اتاقى ها و مسئولان.

19. حضور در ستاد و اعلام ورود صورتجلسه پروازى.

20.

ص:43

رسيدگى به امور بيماران اورژانسى با همكارى مدير ثابت و پزشك هتل.

21. اعزام سريع بيماران اورژانسى از طريق اسعاف سعودى (تلفن 997 يا به وسيله تاكسى با رعايت اصول ايمنى و پى گيرى امور بيمار تا حصول نتيجه).

22. ارائه گزارش به موقع در مورد بيماران بسترى در بيمارستان ها به ستاد و هيئت پزشكى.

23. دريافت و تكميل فرم ادامه درمان در ايران و استفاده از بيمه درمانى و مزاياى آن برابر نظريه هيئت پزشكى و ستاد تحويل و كپى آن جهت الصاق به گزارش سفر مدير راهنما به حج و زيارت استان مربوطه.

24. جلسات آموزشى. انجام هماهنگى هاى لازم با روحانى و زائران در برگزارى جلسات آموزشى و زيارت اماكن مختلف.

25. تأكيد مستمر به زائران در سپردن وجوه نقد و طلا و جواهرات به صندوق امانات هتل و عدم پاسخگويى مسئولان در قبال حوادث احتمالى.

26. حضور در جلسه مديران راهنما و ارائه فرم تكميل شده نظرخواهى از مديران راهنما و يادداشت مطالب و تذكرات جديد جهت انتقال به زائران.

27. پى گيرى در مورد اشيا سرقت شده، مفقودشده و جامانده از مبادى مربوط و گزارش به ستاد و در صورت عدم حصول نتيجه دريافت فرم استفاده از بيمه بار از ستاد و تكميل و ارائه آن به زائر و تأكيد به تحويل آن به ستاد ايران جهت ارائه به شركت بيمه.

28.

ص:44

مراجعه به ستاد جهت كنترل نهايى پلان هتل مكه و دريافت حواله استراحتگاه بين راهى.

29. حضور برنامه ريزى شده خود يا معاونان در شيفت تلفن و سالن غذاخورى (ناهار و شام) با هماهنگى مدير ثابت هتل و ثبت ساعت شروع و پايان شيفت و امضا دفتر.

30. ثبت تماس هاى تلفنى زائران غايب در دفتر مربوط و اطلاع رسانى به آنان.

تذكر 1- يادداشت نمودن مشكلات مطرح شده توسط زائران و انتقال به مسئولان مربوط و ثبت نتيجه به دست آمده.

تذكر 2- طبق مصوبات بعثه مقام معظم رهبرى، برگزارى برنامه هاى متمركز در بين الحرمين ممنوع است و همچنين با توجه به برگزارى دعا به صورت متمركز در هتل ها، از برگزارى دعاى كميل، ندبه، توسل، زيارت عاشورا و سينه زنى در بين الحرمين جداً خوددارى شود.

31. برگزارى جلسه توجيهى براى عزيمت به مكه مكرمه (حمل بار، شجره، احرام، و ...).

32. تأكيد به زائران به منظور درج شماره اتاق مكه بر روى ساك ها و كنترل آنها قبل از بارزدن.

33. تكميل ليست قسمت زائران هر اتوبوس با درج شماره اتاق مدينه و مكه و تحويل آن به مسئول هر اتوبوس جهت ارائه به مدير ثابت هتل در بدو ورود به هتل.

34. تحويل گرفتن ماشين بار و ثبت مشخصات ماشين و راننده و نصب تابلو كارگزار و نام هتل مكه مكرمه بر روى آن.

35.

ص:45

دريافت غذاى بين راهى و تحويل كروكى محل هتل در مكه مكرمه به مسئول اتوبوس.

36. دريافت گذرنامه از هتل و كنترل و شمارش آنها در اتاق هاى هتل و تأكيد به زائران مبنى بر دريافت امانت سپرده شده خود به هتل.

37. حضور و غياب در اتوبوس ها و توصيه و تأكيد بر همراه كاروان بودن و گم نشدن در مسجد شجره.

38. توجيه زائران بر ممنوعيت ورود هر گونه ساك و وسايل به داخل مسجد و لزوم حفظ اثاثيه همراه در حياط مسجد شجره؛ مثل دوربين، كفش، لباس، و ... به دليل سرقت هاى زياد، همچنين كنترل كردن قفل درب ها و صندوق بار اتوبوس پس از خروج زائران براى جلوگيرى از هرگونه سرقت و سوء استفاده رانندگان.

39. حضور در مسجد شجره، مُحرم شدن و سوارشدن به اتوبوس ها و حضور و غياب مجدد و كنترل آب مصرفى زائران در اتوبوس ها.

40. حضور فعال مدير راهنما و معاون در جلسات بعثه در هتل و دعاهاى كميل و ندبه و مراسم مذهبى و جشن ها، و ... تبليغ مناسب جهت ايجاد انگيزه در زائران براى شركت در اين جلسات و جلسات آموزشى و تبليغى كاروان و همچنين برنامه ريزى دقيق براى استفاده از برنامه وداع با مدينه و خواندن بيعت نامه با پيامبر (ص).

41. راهنمايى تا محل ورود برادران و خواهران.

42. توجه به موقعيت توقف خودرو براى برگشت از مسجد، بعد از محرم شدن.

43. حصول اطمينان از سوارشدن همه زائران به اتوبوس.

44. تحويل شام به زائران.

ص:46

ص:47

ص:48

اطلاع رسانى به زائران.

13. برگزارى جلسه توجيهى براى بسته بندى اثاثيه زائران و چگونگى انتقال آن، تخليه هتل برابر زمان بندى اعلام شده توسط مدير ثابت، زمان حضور در فرودگاه، (سالن جنوبى، شمالى، مبنى الحجاج) و زمان حمل.

14. بار و كالاى خروجى از فرودگاه جده.

15. برنامه ريزى براى برگزارى مراسم وداع با مكه و قرائت ميثاق نامه.

16. سوارشدن به اتوبوس ها و حضور و غياب زائران.

17. دريافت تغذيه بين راهى از مدير ثابت هتل قبل از پرواز و دقت در تعداد آن.

18. حضور در فرودگاه جده حداقل 4 ساعت قبل از پرواز.

فرودگاه

1. كنترل اتوبوس ها و ماشين بار به جهت عدم جاماندن وسايل زائران در فرودگاه و امضاى برگه، رانندگان و هدايت آنان به سوى مسئولان شيفت ستاد جده جهت مهركردن برگه ها.

2. توزيع گذرنامه و بطاقه و بليط در فرودگاه توسط سرگروه ها و هدايت زائران براى حمل و تحويل بار به هواپيمائى.

توجه: به هيچ وجه گذرنامه و بليط و بطاقه در هتل مكه توزيع نشود.

3. همكارى با مسئول شيفت ستاد جده در حل مشكلات احتمالى.

4. خروج مدير و معاون جهت سوارشدن به هواپيما به عنوان آخرين نفرات.

ص:49

ص:50

مبناى اطلاعات اوليه و شناسائى مناسب انجام شده در مراحل ثبت نام و قبل از اعزام.

10. مراقبت و توجه مضاعف در راستاى برخوردارى از روحيات و رفتارهاى شايسته فرهنگى- مذهبى متناسب با جايگاه مهم و انتظار عمومى.

11. ضرورت مطالعات مستمر و به روزرسانى اطلاعات و دانش خاص مورد نياز به منظور امكان پاسخگويى شايسته به سؤالات و مباحث مطروحه زائران.

12. ضرورت حفظ آرامش و خونسردى و پرهيز از اضطراب و استرس در مراحل مختلف سفر و اتخاذ تدابير و تصميم هاى شايسته و بايسته در مقاطع مختلف به ويژه در لحظات بحرانى و مشكلات پيش بينى نشده در سفر.

ص:51

ص:52

6. مطالعه كتابچه ها و جزوات و مشاهده فيلم هاى آموزشى و شركت در جلسات آموزشى

7. ارائه اطلاعات كافى در موارد: تاريخ حركت، ايستگاه پرواز، نوع هواپيما (سعودى- ايران اير- ماهان)

8. مدت سفر و پايان آن

9. تعريف جغرافياى مدينه و مكه از لحاظ شهر و اسكان و حمل و نقل و پايين بودن كيفيت هتل ها و كمبود فضاى اتاق ها بر اساس مصوبات شهردارى مكه

10. مسائل مربوط به پليس گذرنامه (بازرسى توسط دستگاه ها و سگ هاى آموزش ديده) گمرك ايران، حمل مواد مخدر، ساك بزرگ و ساك همراه و اقلام داخل آنها، بار زائران و اضافه بار دريافتى

11. زمان و محل تجمع و ساعت حضور در فرودگاه، شماره پرواز

12. مدارك همراه و مداركى كه در فرودگاه تحويل زائر مى شود (گذرنامه- كارت شناسايى- بليط- كارت ورود به عربستان)

13. تحويل ساك به هواپيمايى

14. دادن توضيحات راجع به بيمه زائران و بيمه بار

15. عدم امكان تهيه ارز در عربستان- عدم كاربرد چك هاى مسافرتى (چك پول) و چك تضمين شده و كارت هاى اعتبارى بانك هاى ايرانى در عربستان (در صورت آوردن، سازمان هيچگونه مسئوليتى نمى پذيرد). استفاده از زائر كارت

16. تهيه داروهاى خاص به هزينه خود زائر است

17. عدم امكان جا به جايى زائران از هتلى به هتل ديگر

18.

ص:53

عدم امكان مسافرت به شهرهاى ديگر عربستان غير از مكه و مدينه (در صورت مسافرت، تبعات آن به عهده خود فرد است)

19. اخذ خسارت از زائرانى كه به هر دليل در فرودگاه مبدأ (در رفت) و فرودگاه جده (در برگشت) به موقع حاضر نشوند

20. تأكيد در نگهدارى از گذرنامه بين المللى به دليل عدم امكان صدور المثنى

21. محاسن استفاده از فروشگاه هاى شاهد در فرودگاه ها و شرايط آن

22. توجه و تأكيد بر حفظ حجاب در طول سفر به خصوص در مكه و مدينه توسط خواهران

23. بحث و جدل نكردن با مأموران سعودى به خصوص در بقيع، مسجدالنبى و مسجدالحرام

24. توجه زائران به آداب و فرهنگ و حساسيت هاى مذهبى عربستان

25. اطلاع رسانى به زائر درخصوص هزينه سفر عمره

26. محدوديت هاى حمل و نقل در مدينه و مكه

27. معدودبودن مراكز درمانى در مكه و مدينه (در بعضى هتل ها درمانگاه وجود دارد)

28. كم داشتن بار دستى در مراجعه به فرودگاه ها

29. گروه بندى زائران براى سوارشدن به اتوبوس ها در طول سفر (زيارت دوره، مدينه به مكه، جده به مدينه، مكه به جده و ...)

30. رعايت قوانين كشور عربستان

31.

ص:54

توجيه و تحويل كتب و محصولات فرهنگى (برنامه هاى قرآنى، ادعيه، زيارات و ...)

32. تهيه و توجيه برنامه روزانه زائران (يك هفته در مدينه منوره، يك هفته در مكه مكرمه)

ص:55

ص:56

ارائه كارت شناسايى، دريافت كليد اتاق در قبال تحويل كارت شناسايى و رعايت اصول ايمنى در برابر سرقت ها به خصوص تلفن همراه، پول و ... (در حرم و هتل)

54. در صورت وجود هر گونه مشكل يا سؤال در خصوص اتاق و ... ابتدا به خانه دار ايرانى مستقر در هتل مراجعه شود

55. توجه به توصيه ها و مسائل درج شده در پشت درب اتاق ها و رعايت آنها

56. آماده شدن جهت حركت گروهى براى اولين زيارت

57. عدم امكان همراه بردن وسايل به حرمين شريفين مثل كيف بزرگ- اشياء خريدارى شده- دوربين و ...

58. تحويل كليد اتاق به هتل هنگام خروج و دريافت كارت شناسايى و تحويل اشياء قيمتى و پول به صندوق امانات

59. دريافت كارت هتل- به خاطر سپردن نام هتل و شناسايى محل هتل نسبت به حرم و حركت به سوى حرم

ص:57

توضيح در مورد توالت هاى فرنگى كه در اكثر هتل ها موجود است و روش استفاده صحيح از آنها و نيز رو به قبله بودن بعضى از آنها

64. نشان دادن نمونه كارت درخواست سرويس و نظافت اتاق كه بايد روى درب اتاق آويزان شود.

65. تأكيد به والدين جهت تنهانگذاشتن فرزندان در اتاق ها و امكان خطرات فراوان براى ايشان

66. توضيحات لازم در مورد چگونگى برگزارى زيارت دوره (اماكن، روز و ساعت حركت و پايان، نحوه پذيرايى و نكات ايمنى)

67. توضيحات لازم در مورد مدت اقامت در مدينه و ساعت و روز تحويل اتاق و بار و ترك هتل

68. درج شماره اتاق هتل مكه در فرم مشخص جهت نصب بر روى ساك ها براى انتقال به هتل مكه

69. توضيح در مورد نحوه رفع نقايص احتمالى در اتاق و ... در هتل

70. توضيح در رابطه با برنامه غذايى، غذاى رژيمى و كميت غذا و ساعات صرف غذا

71. عدم امكان ارائه غذاى گرم پس از تمام شدن ساعت توزيع غذا و ارائه غذاى سرد (نان، ماست، پنير و ...) و همچنين ارائه اسامى زائرانى كه قصد گرفتن روزه مستحبى دارند به مدير ثابت جهت ارائه خدمات سحرى و ...

72. نحوه پخت غذا در مدينه و مكه به صورت متمركز و اثرات احتمالى آن بر كيفيت غذا

73.

ص:58

مسائل درمانى و پزشكى در طول مدت اقامت در مدينه و مكه و نحوه مراجعه به پزشك

74. چگونگى استفاده از بيمارستان هاى سعودى و آمبولانس در مواقع اضطرارى

75. نحوه پاسخگويى به تماس هاى تلفنى از ايران در هتل ها

76. امكان استفاده از موبايل ايران در عربستان و نيز خريدارى سيم كارت موقت در عربستان (خريدارى سيم كارت اعتبارى باصرفه تر است)

77. توضيح مسائل مربوط به پوشيدن لباس احرام در هتل و بحث مربوط به غسل احرام كه بهتر است در هتل انجام شود

78. عدم اجازه ورود هر گونه ساك و وسايل متفرقه به داخل مسجد شجره

79. نحوه مُحرم شدن خواهران و برادران در مسجد شجره، استفاده از كيسه كفش و علامت گذارى دمپايى ها جهت جلوگيرى از جا به جايى و مفقودشدن

80. توضيحات لازم مربوط به محل پارك اتوبوس ها، مدت توقف در شجره، نحوه پذيرايى بين راه

81. حفاظت از وسايل در اتوبوس ها و در صورت بردن دوربين به مسجد شجره مواظبت كردن از آن با همكارى همسفران، عدم امكان مراجعه مجدد به اتوبوس جهت گذاشتن و يا برداشتن وسايل

82. توضيحات مربوط به مدت زمان سفر به مكه و مسافت آن (417 كيلومتر)

83. توقف در 175 كيلومترى مدينه (استراحتگاه) و نحوه پذيرايى

84.

ص:59

چگونگى استفاده از سرويس هاى بهداشتى و نيز مدت توقف در آن محل و حركت به سوى مكه

85. رعايت نكات ايمنى جهت خواهران در رفت و آمد به هتل به صورت انفرادى و در ساعات پايانى شب. همچنين بحث بازارگردى و خريد به صورت انفرادى، سوار خودروهاى شخصى نشدن به صورت تنها و برخورد متين و غير خودمانى با فروشندگان، كارگران، رانندگان و ... (شيوه توجيه و نحوه بيان اين مسائل بايد به گونه اى باشد كه آرامش خاطر زائر را سلب ننمايد) همراه نداشتن زيارت عاشورا و دعاها و جزوات كوچك براى توزيع، نمازنخواندن در كنار بقيع به ويژه در زمان برگزارى نمازهاى جماعت، عدم برگزارى دعاى كميل و ... خارج از برنامه هاى مصوب و استفاده نكردن از بلندگوى دستى

86. توضيح راجع به وسايل هتل در اتاق ها مثل سجاده، قرآن، ظروف و ... و تعلق داشتن آنها به هتل و عدم مجوز قانونى و شرعى براى انتقال آنها

87. مرتب كردن وسايل اتاق هنگام ترك هتل در روز آخر و كنترل اشياء شخصى در اتاق

88. عدم خريد اشياء ممنوعه؛ مانند چراغ اضطرارى و توجه به بخشنامه هايى كه در اين موارد اعلام شده است

89. توصيه به زائران در استفاده از عينك آفتابى در مسجدالحرام و اطراف مسجدالنبى (ص)

ص:60

ص:61

ص:62

توضيح نحوه حركت كاروان به سمت فرودگاه جده (در صورت ضرورت اتوبوس به اتوبوس)

108. روز و ساعت بارزدن اثاثيه زائران و نحوه آن و نياز به هميارى دسته جمعى افراد توانا

109. عدم امكان تغيير ايستگاه پرواز و تمديد مدت اقامت

110. ممنوعيت رفتن خواهران تنها به جده، خريد تنهائى، سوار خودرو شدن به صورت تنهائى و ...

111. عدم امكان انتقال غذا به داخل اتاق به استثناى بيماران، كه با مجوز كتبى پزشك انجام خواهد شد و همچنين ارائه اسامى زائرانى كه قصد گرفتن روزه مستحبى دارند به مدير ثابت جهت ارائه خدمات سحرى و ...

ص:63

نگهدارى (تك) بار تا انتهاى سفر و اقدامات لازم در صورت مفقود شدن بار

120. عدم امكان حمل بار حجيم و اشياء داراى كمپرسور توسط هواپيمايى

121. توضيح مسائل مربوط به تحويل گرفتن بار در فرودگاه مقصد (ايران)

122. تهيه چرخ دستى رايگان در فرودگاه هاى ايران اسلامى جهت حمل بار به خارج از فرودگاه و ديدار با استقبال كنندگان

123. خارج شدن مدير يا معاون پس از خروج كليه زائران از فرودگاه

124. تهيه صورتجلسه اتمام سفر و تحويل آن به نماينده حج و زيارت در فرودگاه

ص:64

ص:65

حضور فعال در شوراى فرهنگى كاروان به عنوان دبير شورا.

12. برنامه ريزى جهت تقويت حُسن مشاركت، نظم و تعاون زائران به ويژه نسبت به افراد مسن و بيمار.

13. پيش بينى لازم براى انجام عمره مفرده مجدد زائران داوطلب با هماهنگى روحانى محترم كاروان.

14. پى گيرى دقيق مفاد بخشنامه هاى فرهنگى آموزشى ابلاغ شده از سوى بعثه مقام معظم رهبرى و سازمان حج و زيارت زير نظر روحانى كاروان.

15. همكارى با مسئول امور فرهنگى هتل در مكه و مدينه.

16. ترغيب زائران به ثبت خاطرات معنوى سفر.

ص:66

مؤسسه فرهنگى هنرى مشعر پيش بينى هاى لازم را انجام دهد تا كتب و نشريات به موقع در اختيار كاروان قرار گيرد تا در مواقع لزوم بتوانند از آن بهره بردارى فرهنگى كنند.

20. برنامه ريزى براى شركت هر چه بهتر زائران در نمازهاى جماعت مسجدالنبى (ص) و مسجدالحرام و برنامه هاى اعلام شده از سوى بعثه.

21. بروشور اعمال عمره مفرده مصوّر، بايد و نبايدهاى عمره، كروكى قبرستان بقيع، مسجدالنبى و مسجدالحرام، متن ميثاق نامه با خداوند و ميثاق نامه با پيامبر (ص)، بروشور عطر تلاوت، بروشور عطر عفاف، جزوه پلى به سوى ملكوت، بروشور معرفى بقيع و مدفونين در آن، بروشور قبرستان ابوطالب، بروشور بازار و بازارگردى، بروشور راهنماى عمره (ويژه مسائل اجرائى، بروشور منشور حقوق زائر) بروشور تداركات ايمنى، بروشور همكاران سازمان، نظير بيمه البرز، شركت شاهد و .... بروشور پزشكى، كارت ويزيت با نوشته لبيك و ترجمه آن، كارت ويزيت اذكار روزانه،CD تصحيح نماز،CD به سوى حقيقت، جزوه ادعيه قرآنى و بروشورهاى عقيدتى مورد نياز با اولويت بندى و مواردى كه لازم است زائران حتماً از محتويات آن مطلع باشند به صورت رايگان و دسته بندى شده (ويژه دانش آموزان، دانشجويان، افراد تحصيلكرده، كم سواد و بى سواد، خانوادگى، جزوه هاى مربوط به قبل از سفر، هنگام خروج از كشور و در هنگام سفر) در اختيار آنان قرار گيرد و بودجه مورد نياز آن نيز برآورد و اعلام شود.

22. به افرادى كه به تنهايى مشرف مى شوند يك بسته و به خانواده هاى تا 4 نفر هم يك بسته فرهنگى داده شود.

23.

ص:67

براى افراد كم سواد و بى سواد در صورت امكان از طريق MP 3 و امثال آن اطلاع رسانى شود و اگر در جمع خانواده ها قرار دارند، افراد باسواد خانواده اين وظيفه را به عهده بگيرند.