از پروردگار خویش ... ایشان اند که رستگاران اند از عذاب در آخرت پیروزی یافته گان به ثواب.

6. بدرستی که آنانی که نگرویدند برابر است و یکسان بر ایشان ابیم ... یا بیم نکردی ناترسانیدن تو ایشان را نگروند ایشان.

7. از آنکه مهر نکرت نهاد خدای بر دلهای ایشان و بر ... و هست بر بیناییهای ایشان پوشش پوششی از شک و شبهه و هست مر ایشان را شکنجه بزرگ در آن جهان.

8. و هست از ... آنی که گوید که گرویدیم به خدای و به روز بازپسین و نیستند ایشان هرگز گروندگان.

9. می ... با رسول خدای و آنانی که گرویدند و نمی فریبند مگر تنهای خویش خویشتن را و نمی دانند قدر نمی یابند که زیان فریفتن ...

10 .... دلهای ایشان بیمارئ شک و نفاق پس افزود افزایاد ایشان را خدای بیمارئ به قرآن و هست مر ایشان را شکنجه مؤلم دردناک به ... که دروغ می گفتند.

11. و چون که گفته شود مر ایشان را منافقان را که تباهی مکنید به هیچ حروب و فتن در زمین گویند که اینکه است ... که بسامانان ایم.

12. آگاه باش بدان که ایشان بحقیقت ایشان اند که تباه کاران اند و لکن جز آنکه نمی دانند و .... صفحه : 3

13. و چون که گفته شود مر ایشان را که گروید به دل چنانکه که گروید گرویدند به دل اینکه مردمان صحابه گویند که اگرویم چنانکه ...

[3] اینکه بی خردان. آگاه باش که بحقیقت ایشان ایشان اند که بی خردان اند و لکن بین که نمی دانند بی خردی خویش.

14. و چون که بینند فرا رسند منافقان آنانی را که گرویدند گویند که گرویدیم گرویده ایم و چون تنها شوند بازگردند به

سوی دیوان رؤسای خویش گویند که بدرستی که ما هستیم با شما به دل بدرستی که ما فسوس دارندگان ایم ایشان را.

15. خدای جزای فسوس دارد دهد به ایشان و کشد گذارد ایشان را در گذشتن ایشان از اندازه سرگشته می شوند.

16. اینان آنانی اند که خریدند گزیدند گمراهی را کافری را به راه راست بر مسلمانی پس سود نکردند در بازرگانی ایشان خود و نبودند راه یافتگان در آن.

17. داستان حال عجیبه ایشان هم چو داستان آنی است که بر افروخت در شب آتشی را در بیابانی پس آنگاه که روشن کرد آتش آنچه را که بود گرداگرد او ببرد خدای روشنایی ایشان را و بگذاشت ایشان را در تاریکیها نبینند خویشتن را.

18. ایشان کران اند از شنودن حق گنگان از گفتن حق کوران از دیدن حق پس ایشان بازنگردند از کفر به اسلام.

19. یا چو بارانی باران سخت از آسمان در آن باران است تاریکیهای شب و ابر و باران و تنذر آواز فرشته ابر و درخش، می کنند سرهای انگشتان خویش را در گوشهای خویش از آوازهای سخت هلاک کننده برای ترس مرگ و خدای گرد درآینده لا یقوتونه داناست به ناگروندگان.

20. خواهدی درخش که ربایدی بیناییهای ایشان را هرگاه که روشن شود ایشان را روند پاره در آن و چون [4] تاریک شود بر ایشان بر جای ایستند و اگر خواستی خدای هراینه بردی شنوایی ظاهر ایشان را و بیناییهای ظاهر ایشان را بدرستی که خدای بر هر همه چیزی تواناست.

21. ای مردمان اهل مکّه پرستید به یگانگی پروردگار خویش را آن پروردگاری که آفرید شما را و نیز آنانی را که بودند از پیش

شما تا مگر شما پرهیزید به عبادت از عقوبت.

22. آن خدایی که کرد گردانید برای شما اینکه زمین را بستری آرامگاهی و اینکه آسمان را بنیادی سقفی و فرو آورد او از آسمان ابر آبی بارانی پس بیرون آورد به آن آب از آن میوه های گوناگون روزی شما را پس مکنید مگویید مر خدای را همتایان چون بتان و شما می دانید که اینکه نعمتها از خداست نه از بتان. صفحه : 4

23. و اگر هستید در گمانی از آنچه فرو آوردیم ما آن را بر بنده خویش محمّد پس آیید آرید به پاره را از مانند او قرآن و خوانید گواهان یاران، بتان خویش را از فرود خدای اگر هستید شما راست گویان که قرآن سخن محمّد است.

24. پس اگر نکنید نیارید و هرگز نکنید نیاورید پس ترسید از آتش، آن آتشی که هیمه فروزینه آن مردمان آدمیان است و سنگهای کبریت آماده کرده شد ساخته. برای ناگروندگان.

25. و مژده ده ای محمّد آنانی را که گروند و کردند شایسته ها طاعتهای به اخلاص که بحقیقت ایشان راست بهشتهای که می رود از زیر درختان آن آبها جویهای فراخ هرگاه که روزی داده شوند ایشان از آن بهشتها از [5] میوه روزی گویند اینکه میوه آن است که روزی داده شدیم از پیش ازین در دنیا و آورده شوند آن را مانند یکدیگر در لون و صورت و هست مر ایشان را در آن بهشتها جفتهای از حور و آدمیان پاک کرده از حیض و خلق بد و ایشان در آن بهشتها جاویدان اند با اینکه جفتان.

26. بدرستی که خدای شرم ندارد لا یترک و لا یخشی ازین که

پیدا کند و پدید شبهی و داستانی پشه پس آنچه چه یا که باشد زبر آن پشه چون ذباب و عنکبوت پس بر هر تقدیر آنانی که گرویدند پس دانند که آن مثل درست و راست است از پروردگار خویش ایشان و بر هر تقدیر آنانی که نگرویدند پس گویند چه چیز خواست خدای به اینکه حقیر داستانی جواب گفت خدای که گمراه کند به اینکه مثل بسیاری را از کافران و راه نماید به اینکه مثل بسیاری را از مؤمنان و گمراه نکند به اینکه مثل مگر بیرون شوندگان را از فرمان.

27. آنانی که شکنند پیمان خدای را از پس استوارئ آن پیمان و برند به عداوت آنچه را که فرمود خدای به آن که به هم پیوسته کرده شود آن چون رحم و تباهی کنند در زمین به معاصی اینان ایشان اند زیان کاران اند به فوات مثوبت و دریافت عقوبت.

28. چگونه و به کدام شبهت نگروید به خدای و بودید همه مردگان در اصلاب پس زنده کرد شما را در ارحام باز پس میراند شما را«1» ...

باز پس زنده کند شما را للبعث باز پس به سوی او بازگردانده شوید للجزاء.

29. او آنی است که آفرید برای شما عبره و منفعه آنچه هست در زمین همه باز پس آهنگ کرد به سوی آسمان پس راست کرد آن ها را هفت را از آسمانها [6] و او به هر همه چیزی داناست.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 5

30. و چون گفت پروردگار تو مر فرشتگان زمین را که من بحقیقت کننده ام در روی زمین به جای شما ایستاده قایم مقامی، گفتند فرشتگان ا می کنی آفرینی در

آن زمین آن کسی را که تباهی کند در آن زمین و ریزد به ناحق خونها را و ما به پاکی یاد می کنیم به زبان نماز«1» ... به سپاس و ستایش تو و خود را پاک می کنیم برای تو و به پاکی اعتقاد می کنیم ترا گفت خدای که من بحقیقت می دانم آنچه ندانید شما از حکمتها.

31. و آموخت خدای آدم را نامهای چیزها را همه آن نامها را باز پس نمود خدای ایشان را آن چیزها را بر فرشتگان پس گفت خدای فرشتگان را که آگاهانید مرا به نامهای اینان اگر هستید راست گویان که ما از آدم فاضلتریم.

32. گفتند دوری تو از همه عیبها از اعتراض نه هیچ دانشی ما را مگر آنچه آموختی تو ما را آن را بدرستی که تو، تویی که دانایی درست کار و درست گفتار.

33. گفت خدای ای آدم آگاهان ایشان را به نامهای ایشان چیزها پس چون که آگاهانید آدم ایشان را به نامهای ایشان چیزها گفت خدای ا نگفتم مر شما را که من بحقیقت می دانم ناپیدایی«2» آسمانها را و زمین را که، که را فضل می باید نهاد و نیز می دانم آنچه را که آشکارا می کنید و آنچه را که هستید که می پوشید آن را.

34. و یاد کن و چون که گفتیم مر فرشتگان زمین را که سر بر زمین نهید سر فرو آرید برای تحیّت آدم پس سر بر زمین نهادند مگر ابلیس نومید سر باز زد و گردن کشی کرد و بود گشت در علم خدای از جمله ناگروندگان به خدای.

35. و گفتیم که ای آدم آرام گیر و می باش تو و جفت تو حوّاء [7] در

بهشت و می خورید از ثمار آن بهشت فراخ بی تنگی هر جایی که خواهید و نزدیک مشوید اینکه درخت تاک را یا گندم پس باشید و گردید از جمله ستمکاران.

36. پس لغزانید ایشان دو را آدم و حوّا را آن دیو ابلیس از آن بهشت پس بیرون آورد او ایشان دو را از آنچه از آن نعمتی که بودند در آن و گفتیم که فرو آیید ای آدم و حوّا و ابلیس و مار از آنکه برخی از شما مر برخی را دشمنی است و مر شما راست در زمین آرامگاهی و برخوردارئ تا هنگامی قیامت یا مرگ.

37. پس گرفت آدم از پروردگار خویش سخنهای را پس بازگشت به پذیرفتن توبه برو، بدرستی که او، او توبه پذیر توبه ده بخشایشگر.

38. گفتیم که فرو آیید به زمین از آن بهشت یا آسمان همه بهم پس اگر چنانچه آید شما را رسولی یا کتابی از من راه راست رهنمایی پس هر که پی روی کند راه نمای مرا پس نه بیمی ترسی بر ایشان به حلول عذاب و نه ایشان اندوهگن شوند به فوات ثواب.

39. و آنانی که گرویدند و به دروغ داشتند به نشانهای ما، اینان خداوندان آتش اند ایشان در آن آتش جاویدان.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا

(2). م: «تا پیدایی» صفحه : 6

40. ای پسران فرزندان یعقوب عبد اللّه یا صفوه اللّه یاد کنید نیکوداشت مرا آن که نیکوداشت کردم بر شما و به سر برید به پیمان من مرا تا به سر برم به پیمان شما را و از من پس ترسید از من.

41. و گروید به آنچه قرآن فرو

آوردم باور دارنده مر آنچه را که هست با شما چون توریت و مباشید [8] نخستین ناگرونده بدان قرآن و مخرید و مگزینید به نشانهای سخنهای من بهای اندک و از من پس ترسید از من.

42. و میامیزید درست راست را به نادرست ناراست و مه پوشید درست راست را و شما می دانید عقوبت کاتم حق را.

43. و به پای دارید نماز را و دهید پاکئ خواسته را و پشت خم دهید نماز کنید با پشت خم دهندگان نمازکنندگان.

44. ا می فرمایید مردمان را به نیکی به صدقه یا به ایمان و فراموش می کنید تنهای خویش و شما می دانید نامه توریت را ا پس خرد ندارید.

45. و یاری خواهید به شکیبایی و نماز و بدرستی که آن نماز یا استعانت هراینه گران دشوار است مگر بر آن ترسکاران.

46. آنانی که گمان برند دانند که ایشان بحقیقت بازرسندگان پروردگار خویش و بحقیقت که ایشان به سوی او بازگردندگان اند.

47. ای پسران فرزندان یعقوب صفوه اللّه یا عبد اللّه یاد کنید نیکوداشت مرا آن که نیکوداشت کردم بر شما و اینکه را که من بحقیقت افزونی دادم برگزیدم شما را بر جهانیان روزگار شما.

48. و ترسید از روزی که بی نیاز نکند هیچ تنی از هیچ تنی هیچ چیزی را و پذیرفته نشود از آن تن هیچ خواهش کردنی و ستانده گرفته نشود از آن تن هیچ مانندی فدایی و نه ایشان یاری کرده شوند.

49. و یاد کنید و چون که رهانیدیم شما را از کسان قوم فرعون می رسانند چشانند شما را بدئ سختر [9] عذاب می کشند گلو می برند بسیاری پسران شما را و

زنده می گذارند زنان دختران شما را و هست در آنتان آزمایش نعمتی یا محنتی از پروردگار شما بزرگ.

50. و چون که جدا کردیم شکافتیم به سبب شما آب دریا را پس رهانیدیم شما را و به آب فرو بردیم غرقه کردیم کسان قوم فرعون را و شما می دیدید می نگرید می نگریدید نجات خویش و هلاک ایشان را.

51. و چون که نوید دادیم موسی را چهل شب شبانه روز باز پس فرا گرفتید شما گوساله را به خدایی از پس رفتن او به کوه طور و شما ستمکاران اید«1» بر تن خویش به پرستیدن گوساله.

52. بازپس درگذرانیدیم از شما محونا ذنوبکم از پس آنت پرستیدن گوساله تا مگر شما سپاس داری کنید بر نعمت عفو.

53. و چون که دادیم موسی را نامه توریت را و جدا کردن میان حق و باطل فرق بحر تا مگر شما راه یابید به حق.

-----------------------------------

(1). م: «ستمکاران اند» صفحه : 7

54. و چون که گفت موسی مر گروه خویش را ای گروه من بدرستی که شما ستم کردید تنهای خویش خویشتن را به سبب فرا گرفتن شما گوساله را به خدایی پس اکنون بازگردید به دل به سوی آفریدگار شما پس کشید تنهای خویش خویشتن را آنتان توبه و قتل بهترست مر شما را نزد آفریدگار شما پس بازگشت توبه داد بر شما به قبول توبه بدرستی که او، اوست که توبه پذیرست«1» توبه ده بخشایشگر است به عفو گناه.

55. و چون که گفتید ای موسی هرگز که باور نداریم ترا تا که بینیم ما خدای را دیدن آشکار پس در گرفت شما را آتشه و سوختید و شما می نگریدید بدان آتشه.

56. باز پس

زنده کردیم شما را [10] از پس مرگ شما بسوختن تا مگر که شما سپاس داری کنید بر نعمت زنده کردن.

57. و سایه بان کردیم در آن تیه بر زبر شما ابر را و فرو آوردیم بر شما ترنگبین را ورتیج و سمانی را کرجفو و گفتیم که خورید از پاکیزه های حلالها لذیذهای آنچه را که روزی کردیم شما را آن را و نه ستم کردند ما را و لکن جز آنکه بودند تنهای خویش خویشتن را ستم می کردند.

58. و چون که گفتیم بعد از آن تیه که درآیید اینکه ده اریحا را پس می خورید از نعمت آن ده هر جا که خواهید خوردن فراخ بی تنگی و درآیید آن در دروازه را سر فرو داشتگان و گویید فرو نهادنی از ما مسئالتنا حطّه آمرزیم ما گناهان ما را شما را گناهان شما را و هراینه افزاییم نیکوکاران ثواب اضعاف.

59. پس به جای آن آورد آنانی که ستم کردند بر خویشتن گفتاری را جز آنی که آن گفتاری گفته شد شده بود مر ایشان را گفتند حنطه سمقاثا ای حمراء پس فرو آوردیم بر آنانی ستم کردند عذابی از آسمان طاعونی چنانکه در یک ساعت هفتاد هزا [ر] هلاک شدند به سبب آنچه بودند که بیرون می شدند از فرمان خدای.

60. و چون که آب خواست موسی برای مر گروه خویش را پس گفتیم که بزن به عصای چوب دست خویش آن سنگ را پس روان شد به بسیاری شارید از آن سنگ دو ده دوازده چشمه آب بدرستی که دانست هر مردی سبطی«2» آب خور خویش را گفتیم که می خورید من ّ و سلوی و می آشامید آب چشمه ها

اینکه همه از روزی خدای و بسیار تباهی مکنید در زمین تباه کاران.

-----------------------------------

(1). م: «توبه پذیدست»

(2). م: «سبقی» صفحه : 8

61. و چون که گفتیم ای موسی هرگز نشکیبیم بر یک خوردنئ یکی من ّ و سلوی پس بخوان خواه برای ما پروردگارت را بیرون آرد برای ما از آنچه [11] رویاند زمین از تره آن و از خیار آن و از گندم یا سیر آن و از نرسک دانجه آن و از پیاز آن. گفت موسی: ا بدل می خواهید شما آن چه را که آن فرومایه ترست از من ّ و سلوی به آنی که آن بهترست بالاتر بزرگ قدرتر فرود آیید شهری را از شهرها یا شهر فرعون پس بدرستی که هست شما را در شهرها آنچه خواستید نه در تیه و زده شد بر ایشان خواری نژند و بیچارگی درویشی و باز گشتند سزاوار به خشمی از خدای آنت خشم خدای به سبب اینکه که ایشان بحقیقت بودند که نمی گرویدند به نشانهای خدای و می کشتند پیغمبران را چون شعیاء و زکریا و یحیی به ناسزا هم به نزد ایشان آنت«1» ... به سبب آنچه نافرمانی کردند بسیاری و بودند که درمی گذشتند از اندازه ها.

62. بدرستی که آنانی که گرویدند به زبان یعنی منافقان و آنانی که جهود شدند و ترسایان و ستاره پرستان بیرون آیندگان از دین مشهور به دین دیگر هر که ازینان گرود به دل به خدای و روز بازپسین و کند کاری شایسته طاعت«2» به اخلاص پس هست مر ایشان را مزد ایشان نزد پروردگار ایشان و نه ترسی و بیمی بر ایشان به نزول عذاب و نه ایشان اندوهگن

شوند به فوات ثواب.

63. و چون که گرفتیم به قبول توریت پیمان استوار شما را و برداشتیم ز بر سر شما آن کوه را و گفتیم شما را که گیرید پذیرید آنچه یعنی توریت دادیم شما را آن را به نیرو به جدّ و دوام یاد کنید خوانید و یاد گیرید و فراموش مکنید آنچه را که هست درو تا مگر شما پرهیزید پرهیزکار شوید.

64. باز پس برگشتید شما از پس قبول آن پیمان پس اگر نه بودی افزونئ نیکویی خدای بر شما به توفیق توبه و بخشایش او به تأخیر عذاب.

هراینه بودیدی شما از جمله زیان کاران هالکان به عذاب.

65. و هراینه [12] دانستید آنانی را که در گذشتند از اندازه از شما در شنبه شنبهی کردن پس گفتیم ما مر ایشان را که باشید شما کپّیان حمدونه گان، آبوزنه گان خواران دوران.

66. پس کردیم آن مسخه را عقوبتی عبرتی سبب و ایستادنی مر آنچه را که بود از قری پیش آن از امم و آنچه را که باشد از قری پس از آن مسخه از امم و پندی و نصیحتی مر پرهیزکاران را ازیشان.

67. و چون که گفت موسی مر گروه خویش را: بدرستی که خدای می فرماید شما را که گلو برید ماده گاوی را گفتند که: ا فرا می گیری سازی ما را فسوس! گفت موسی: پناه می گیرم به خدای ازین که باشم من از جمله نادانان.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا

(2). در متن «طاعت» تکرار شده است. صفحه : 9

68. گفتند ایشان خوان خواه برای ما پروردگارت را تا که پیدا کند ما را چیست آن گاو گفت موسی: بدرستی که او می گوید که آن بحقیقت گاوی است

نه پیر و نه جوان میانه جی است میان فارض و بکر آنت مذکور پس کنید آنچه را که فرموده می شوید بدان.

69. گفتند که: بخوان خواه برای ما پروردگارت را تا که پیدا کند ما را که چیست رنگ آن گاو گفت موسی بدرستی که او می گوید که آن گاوی است زرد، زرد زرد رنگ آن شاد کند نگرندگان را به حسن خود.

70. گفتند: خوان خواه برای ما پروردگارت را پیدا کند ما را که چیست آن، که بحقیقت جنس گاو به هم ماننده شد پوشیده بر ما و بدرستی که ما اگر خواهد خدای هراینه راه یافتگان ایم به آن بقره.

71. گفت موسی: بدرستی که او می گوید که آن بحقیقت گاوی است نه رام رامی که شورانده به شیار زمین را و نه آب دهد کشت را رهانیده است از همه عیبها نه نشانی از لون دیگر در آن، گفتند اکنون آمدی به صفت درست پس گلو بریدند آن را [13] و نزدیک نبودند نخواستند به کشتن که کنند للغلاء او للفضیحه.

72. و چون کشتید تنی را عامیل نام پس نساختند با یکدیگر در آن و خدای بیرون آرنده است مظهر آنچه را که بودید که می پوشیدید آن را از آن کشته.

73. پس گفتیم ما که بزنید آن قتیل را به برخی آن گاو، زبان پاران دست همچنانت که او را زنده کرد زنده کند خدای مرده گان را در روز قیامت و نماید شما را نشانهای خویش را دلائل قدرت تا مگر شما دانید به خرد خود.

74. باز پس سخت شد دلهای شما ای جهودان از پس آنت پس آن دلها چون سنگهاست در سختی یا

نه که دلهای شما سختر است از آن از جهت سخت دل شدن و بدرستی که هست از سنگها هراینه آنچه روان شود شارد از آن آبهای جویها و بدرستی که هست از آن سنگها هراینه آنچه شکافته شود پس بیرون آید از آن آب و بدرستی که هست از آن هراینه آنچه فرود آید از بالای کوه به شیب از ترس خدای و نیست خدای هرگز بی آگاهی از آنچه کنید.

75. ا پس هیچ می بیوسید امید می دارید که باور دارند گروند ایشان به خدای شما را برای دعوت شما و بدرستی که بود گروهی از ایشان می شنوند سخن خدای را باز پس گردانند آن را از پس آنچه دانستند آن را و ایشان می دانند.

76. و چون بینند آنانی را که گرویدند گویند گرویدیم و چون تنها شود برخی ایشان به برخی گویند ا بر می گویید ایشان را به آنچه گشاید خدای بر شما تا پیکار کنند با شما به آن نزد پروردگار شما ا پس نمی دانید.

77. ا و نمی دانند که خدای داند [14] آنچه نهان دارند و آنچه آشکار. صفحه : 10

78. و ازیشان مادریان ندانند نامه مگر آرزوها و نیستند ایشان مگر که گمان برند.

79. پس وای مر آنانی را که نویسند نامه به دستهای خویش باز پس گویند اینکه از نزد خدای تا خرند بدان بهایی اندک پس وای مر ایشان را از آنچه نوشت دستهای ایشان و وای مر ایشان را از آنچه می ورزند.

80. و گفتند هرگز نبساید ما را آتش مگر روزهای شمارده بگوی ا فرا گرفتید نزد خدای پیمانی پس هرگز دیگر نکند خدای پیمان خود را یا

گویید بر خدای آنچه ندانید.

81. آری هر که ورزد گناهی و گرد درآید به او گناه او پس اینان خداوندان آتش ایشان در آن جاویدان.

82. و آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها اینان خداوندان بهشت ایشان در آن جاویدان.

83. و چون گرفتیم پیمان پسران یعقوب را که نپرستید مگر خدای را و به پدر و مادر نیکویی و خداوند خویشی و بی پدران و درویشان و گویید مردمان را خوب و به پای دارید نماز را و دهید پاکی را باز پس برگشتید مگر اندکی از شما [15] و شما روی گردانندگان.

84. و چون گرفتیم پیمان شما را می ریزید«1» خونهای خویش را و نه بیرون کنید تنهای خویش را از خانه های خویش باز پس خستو آمدید و شما گواهی می دهید.

85. باز پس شما اینان می کشید تنهای خویش را و بیرون می کنید گروهی را از شما از خانه های ایشان هم پشت می شوید بر ایشان به بزه و گذشتن از اندازه و اگر آیند شما را بندیان باز خرید ایشان را و او بسته کرده شده بر شما بیرون کردن ایشان ا پس می گروید به برخی نامه و نمی گروید به برخی پس چیست جزای آنی که کند آنت را از شما مگر رسوایئ در اینکه زندگانی نزدیکتر و روز رستخیز بازگردانیده شوند به سخترین شکنجه و نیست خدای هرگز بی آگاه از آنچه می کنید«2».

-----------------------------------

(1). ظ: «مریزید»

(2). م: در متن «می کنند» هم خوانده می شود. صفحه : 11

86. اینان آنانی که خریدند اینکه زندگانی نزدیکتر به بازپسین پس سبک کرده نشود ازیشان عذاب و نه ایشان یاری داده شوند.

87. و بدرستی که دادیم موسی را نامه و از پی فرا

داشتیم از پس او به فرستادگان و دادیم عیسی پسر مریم روشنان و نیرومند کردیم او را به جان پاک ا پس هرگاه که آید شما را فرستاده به آنچه دوست ندارد [16] تنهای شما بزرگ منشی کنید پس گروهی را دروغ داشتید و گروهی را می کشید.

88. و گفتند دلهای ما با پرده است نه که نفرین کرد ایشان را خدای به ناگرویدن ایشان پس اندک اندک می گروند.

89. و چون آمد ایشان را نامه از نزد خدای باور دارنده مر آنچه را با ایشان و بودند از پیش یاری می خواستند بر آنانی نگرویدند پس چون آمد ایشان را آنچه شناختند نگرویدند به آن پس نفرین خدای بر ناگروندگان.

90. بد آنچه فروختند به آن تنهای خویش را که نگروند به آنچه فرود آورد خدای بدخواهی که فرو آرد خدای از افزونی خویش بر آن که خواهد از بندگان خویش پس بازگشتند به خشمی بر خشمی و مر ناگروندگان را عذابی خوار کننده.

91. و چون گفته شود مر ایشان را گروید به آنچه فرو آورد خدای گویند گرویم به آنچه فرو آورده شد بر ما و نمی گروند به آنچه پس او و آن درست و راست باور دارنده مر آنچه را با ایشان بگوی پس چرا می کشید پیغمبران خدای را از پیش اگر هستید گروندگان. صفحه : 12

92. و بدرستی که آمد شما را موسی به روشنان باز پس فرا گرفتید گوساله را از پس او و شما ستمکاران.

93. و چون گرفتیم پیمان شما را [17] و برداشتیم زبر شما کوه را گیرید آنچه دادیم شما را به نیرو و شنوید. گفتند:

شنودیم و نافرمانی کردیم و در

خورانیده شدند در دلهای خویش گوساله را به ناگرویدن خویش بگوی: بد آنچه می فرماید شما را به آن گروشش شما اگر هستید گروندگان.

94. بگوی: اگر باشد مر شما را سرای بازپسین نزد خدای ویژه از فرود مردمان پس آرزو برید مرگ را اگر هستید راست گویان.

95. و هرگز آرزو نبرند آن را همیشه به آنچه پیش فرستاد دستهای ایشان و خدای داناست به ستمکاران.

96. و هرآینه یابی ایشان را آرزوترین مردمان بر زندگانی و از آنانی که انباز آوردند دوست دارد یکی ایشان اگر زندگانی داده شود هزار سال و نیست آن هرگز دور کننده او از شکنجه که زندگانی داده شود و خدای بینا به آنچه می کنند.

97. بگوی هر که باشد دشمن مر جبرئیل را پس بدرستی که او فرود آورد آن را بر دل تو به فرمان خدای باور دارنده مر آنچه پیش او و رهنمایی و مژده مر گروندگان را.

98. هر که باشد دشمن مر خدای را و فرشتگان او را و فرستادگان او را و جبرئیل را و میکائیل را پس بدرستی که خدای دشمنی مر ناگروندگان را.

99. و بدرستی که فرو آوردیم [18] به تو نشانهای روشنان و نگرود به آن مگر بیرون آیندگان.

100. ا و هرگاه که پیمان بستند پیمانی را انداخت آن را گروهی ازیشان نه که بیشتر ایشان نمی گروند. صفحه : 13

101. و چون آمد ایشان را فرستاده از نزد خدای باور دارنده مر آنچه را با ایشان انداخت گروهی از آنانی که داده شدند نامه، نامه خدای پس پشتهای خویش همانا که ایشان نمی دانند.

102. و پی روی کردند آنچه را که می خواند دیوان بر پادشاهئ سلیمان و ناگرونده

نشد سلیمان و لکن دیوان نگرویدند می آموزانند مردمان را جادویی و آنچه فرو آورده شد بر آن دو فرشته به بابل هاروت و ماروت و نمی آموزانند از کسی تا گویند بدرستی که ما آزمونیم پس ناگرونده مشو پس در می آموزند از آن دو آنچه را که جدا کنند به آن میان مرد و جفت او و نیستند ایشان هرگز گزند رسانندگان به آن از کسی مگر به خواست خدای و در می آموزند آنچه زیان دارد ایشان را و سود ندارد ایشان را و بدرستی که دانستند هرآینه آنی که خرد آن را نیست مرو را در بازپسین از بهره و بد آنچه خریدند به آن تنهای خویش را اگر بودندی که می دانستندی. [19]

103. و اگر که ایشان گرویدندی و ترسیدندی هراینه پاداشتی از نزد خدای بهتر اگر بودندی که می دانستند.

104. ای آنانی که گرویدید؟ مگویید راعنا و گویید نگاه کن ما را و شنوید و مر ناگروندگان را عذابی دردناک.

105. دوست ندارد آنانی که نگرویدند از خداوندان نامه و نه انبازگویان که فرو آورده شود بر شما از نیکی از پروردگار شما و خدای یگانه خود کند به بخشایش خویش آنی را که خواهد و خدای خداوند افزونی بزرگ.

106. آنچه گردانیم از نشانی یا فراموش گردانیم آن را آریم بهتری را از آن یا مانند آن، ا ندانستی که خدای بر هر چیزی تواناست! صفحه : 14

107. ا ندانستی که خدای مرو راست پادشاهی آسمانها و زمین و نیست مر شما را از فرود خدای از دوستی و نه یاری گری.

108. یا می خواهید که در خواهید از فرستاده خویش

همچنان که در خواسته شد موسی از پیش و هر که به جای گیرد ناگرویدن را به گرویدن پس بدرستی که گم کرد راستی راه.

109. دوست داشت بسیاری از خداوندان نامه اگر گردانیدندی شما را از پس گرویدن شما ناگروندگان بدخواهئ از [20] نزد تنهای خویش از پس آنچه روشن شد مر ایشان را راست و درست پس درگذارید و روی گردانید تا آرد خدای فرمان خویش را بدرستی که خدای بر هر چیزی تواناست.

110. و به پای دارید نماز را و دهید پاکئ خواسته را و آنچه پیش فرستید برای خویشتن را از نیکی یابید آن را نزد خدای بدرستی که خدای به آنچه می کنید بینا.

111. و گفتند هرگز در نیاید به بهشت مگر آن که باشد جهودان یا ترسایان آنت بیوسهای ایشان بگوی آرید سخن روشن خود را اگر هستید راست گویان.

112. آری هر که سپارد روی خویش را مر خدای را و او نیکوکار پس مرو را مزد او نزد پروردگارش و نه ترس بر ایشان و نه ایشان اندوهگین شوند.

113. و گفت جهودان نیست ترسایان بر چیزی و گفتند ترسایان نیست جهودان بر چیزی و ایشان می خوانند نامه همچنانت گفت آنانی که نمی دانند مانند گفتار ایشان پس خدای داوری کند میان ایشان روز رستخیز در آنچه بودند در آن ناسازی می کردند.

114. و که ستمکارتر از آن که باز داشت مزگتهای خدای که یاد کرده شود در آن نام او و کوشد [21] در ویرانی آن اینان نبود مر ایشان را که درآیند آن را مگر ترسندگان مر ایشان را در نزدیکتر رسوایئ و مر ایشان را در باز پسین عذابی

بزرگ. صفحه : 15

115. و مر خدای را خاور و باختر پس هر جا روی گردانید پس آنجا خشنودئ خدای بدرستی که خدای فراخ دانا.

116. و گفتند: فرا گرفت خدای فرزندی پاکئ او نه که مرو راست آنچه در آسمانها و زمین همه مر او را فرمان برداران.

117. نو آفریننده آسمانها و زمین و چون گزارد کاری را پس هراینه گوید مر او [را] باش پس باشد.

118. و گفت آنانی که نمی دانند چرا سخن نگوید با ما خدای یا آید ما را نشانی همچنانت گفت آنانی که از پیش ایشان مانند گفتار ایشان به هم مانند شد دلهای ایشان بدرستی که پدید کردیم نشانها را مر گروهی را که بی گمان می باشند.

119. بدرستی که ما فرستادیم ترا به سزا و درست مژده دهنده و بیم کننده و پرسیده نشوی از خداوندان آتش دوزخ.

120. و هرگز خشنود نشود از تو جهودان و نه ترسایان تا پی روی کنی کیش ایشان را بگوی بدرستی که راه خدای آن راه راست و اگر پی روی کنی کامهای ایشان را پس آنی که آمد ترا از دانش نیست ترا از خدای [22] از دوستی و نه یاری گری.

121. آنانی که دادیم ایشان را نامه می خوانند آن را سزای خواندنش اینان می گروند بدان و هر که نگرود بدان پس اینان ایشان زیان کاران.

122. ای پسران یعقوب یاد کنید نیکوداشت مرا آنی که نیکوداشت کردم بر شما و که من افزونی نهادم شما را بر جهانیان.

123. و پرهیزید روزی که بی نیاز نکند تنی از تنی چیزی و پذیرفته نشود از آن برابری و سود نکند او را خواهشی و نه ایشان یاری کرده

شوند. صفحه : 16

124. و چون آزمود ابراهیم پروردگار او به سخنانی پس بی کم و کاست آورد آن را گفت که من گرداننده تو برای مردمان پیشوایی گفت و از فرزندان من گفت نیابد پیمان مرا ستمکاران را.

125. و چون کردیم خانه را جای بازگشتی مردمان را و بی ترسی و فرا گیرید از جای ایستادن ابراهیم نماز گاهی و پیمان کردیم به ابراهیم و اسمعیل که پاک کنید خانه مرا برای گردندگان و باشندگان و پشت خم دهندگان روی بر زمین نهندگان.

126. و چون گفت [ابراهیم]: پروردگار، گردان اینکه را شهری بی ترس و روزی ده کسان او را از میوه ها آن که گروید ... به خدای و روز بازپسین. گفت: و هر که نگرود [23] پس برخورداری دهیم او را اندکی باز پس بیچاره کنم او را به شکنجه آتش و بد جای بازگشت.

127. و چون بر می داشت ابراهیم بنیادها را از خانه و اسمعیل پروردگار ما بپذیر از ما بدرستی که تو، تو شنوا دانا.

128. پروردگار ما و گردان ما را دو گردن نهنده ترا و از فرزندان ما گروهی گردن نهنده مر ترا و نمای ما را قربان جاههای و بازگرد بر ما بدرستی که تو، تو توبه پذیر بخشایشگر.

129. پروردگار ما و بفرست در ایشان فرستاده ازیشان خواند بر ایشان نشانهای ترا و در آموزد ایشان را نامه و گفتار و کردار درست و پاکیزه گرداند ایشان را از آنکه تو بی همتا درست کار و درست گفتار.

130. و که بی آهنگ شود از کیش ابراهیم مگر آن که نادان شود تن خویش و هراینه برگزیدیم او را در نزدیکتر و بدرستی که او در بازپسین

هراینه از شایستگان.

131. چون گفت او را پروردگارش گردن نه، گفت گردن نهادم مر پروردگار جهانیان.

132. و اندرز کرد بدان ابراهیم پسران خود را و یعقوب، ای پسران من؟ بدرستی که خدای برگزید برای شما اینکه کیش پس ممیرید مگر و شما گردن نهندگان. صفحه : 17

133. یا بودید حاضران چون فراز آمد یعقوب را مرگ چون گفت مر پسران خویش را [24] چه پرستید از پس من گفتند پرستیم خدایت را و خدای پدرانت را ابراهیم و اسماعیل و اسحاق خدایی یگانه و ما او را گردن نهندگان ایم.

134. آنت گروهی بدرستی که گذشت مر آن را آنچه ورزید و مر شما را آنچه ورزیدید و نه پرسیده شوید از آنچه بودند که می کردند.

135. و گفتند باشید جهودان یا ترسایان راه راست یابید بگوی نه که کیش ابراهیم را گشته و نبود از انبازگویان.

136. گویید گرویدیم به خدای و آنچه فرو آورده شد بر ما و آنچه فرو آورده شد به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نبیره گان و آنچه داده شد موسی و عیسی و آنچه داده شد پیغمبران از پروردگار خویش جدایی نکنیم میان یکی ازیشان و ما مر او را گردن نهندگان.

137. پس اگر گروند به مانند آنچه گرویدید بدان پس بدرستی که راه راست یافتید و اگر بر گردند پس بدرستی که ایشان در ناسازی پس زود بسنده کند ترا از ایشان خدای و او شنواست دانا.

138. کیش خدای و که خوبتر از خدای کیش و ما مرو را پرستندگانیم.

139. بگوی ا پیکار می کنید با ما در خدای و او پروردگار ما و پروردگار شما

[25] و ما را کارهای ما و مر شما را کارهای شما و ما او را ویژه کارانیم.

140. یا همی گویند بدرستی که ابراهیم و اسمعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان فرزندان بودند جهودان یا ترسایان بگوی ا شما داناتر یا خدای و که ستمکارتر از آنی که پوشید گواهی را نزد او از خدای و نیست خدای هرگز بی آگاه از آنچه می کنید. صفحه : 18

141. آنت گروهی بدرستی که گذشت مر آن را آنچه ورزید و مر شما را آنچه ورزیدید و پرسیده نشوید از آنچه بودند که می کردند.

142. زود گوید بی خردان از مردمان چه گردانید ایشان را از روی گاه ایشان آن که بودند بر آن بگوی مر خدای راست خاور و باختر راه نماید آنی را که خواهد به راهی راست.

143. و همچنانت گردانیدیم شما را گروهی را میانه تا باشید گواهانی بر مردمان و باشد فرستاده بر شما گواه و نگردانیدیم روی گاه را آن که بودی بر آن مگر که دانیم آنی را که پی روی کند فرستاده را از آنی که گردد بر دو پاشنه خویش و بدرستی که هست هراینه بزرگ مگر بر آنانی که راه نمود خدای و ن [26] بود خدای که نیست کند گروش شما را بدرستی که خدای به مردمان هراینه مهربان بخشایشگر.

144. بدرستی که می بینیم گردیدن رویت در آسمان پس هراینه گردانیم ترا روی گاهی، پسندی آن را پس گردان رویت را سوی مزگت شکوه مند و هر جای که باشید پس گردانید رویهای خویش را سوی او و بدرستی که آنانی که داده شدند نامه را هراینه می دانند

که آن درست و راست از پروردگار ایشان و نیست خدای هرگز بی آگاهی از آنچه کنند.

145. و اگر ... آنانی را که داده شدند نامه را به هر نشانی پی روی نکنند روی گاه ترا و نه تو هرگز پی روی کننده روی گاه ایشان را و نه برخی ایشان هرگز پی روی کننده روی گاه برخی و اگر پی روی کنی آرزوهای ایشان را از پس آنچه آمد ترا از دانش بدرستی که تو آنگاه هراینه از ستمکاران.

146. آنانی که دادیم ایشان را نامه می شناسند او را چنانچه می شناسند پسران خویش را و بدرستی که گروهی ازیشان هراینه می پوشند درست و راست را و ایشان می دانند. صفحه : 19

147. درست و راست از پروردگار تو پس مباش از گمان داران.

148. و هر کسی را رویگاهی او گرداننده آن پس پیشی گیرید [27] نیکیها را هر جا باشید آرد شما را خدای همه بدرستی که خدای بر هر چیزی توانا.

149. و از جای بیرون شوی پس گردان رویت را سوی مزگت شکوه مند و بدرستی که آن هرآینه درست و راست از پروردگارت و نه خدای هرگز بی آگاهی از آنچه می کنید.

150. و از جای بیرون شوی پس گردان رویت را سوی مزگت شکوه مند و جای که باشید پس گردانید رویهای خویش را سوی آن تا نباشد مر مردمان را بر شما بهانه مگر آنانی که ستم کردند ازیشان پس مترسید ازیشان و ترسید از من و تا ... نیکوداشت خویش را بر شما و تا مگر شما راه راست یابید.

151. چنانکه فرستادیم در شما فرستاده از شما می خواند بر شما نشانهای ما و پاک می کند شما را و می آموزد شما

را نامه را و سخن درست و می آموزد شما را آنچه نبودید که می دانستید.

152. پس یاد کنید مرا یاد کنم شما را و سپاس داری کنید مرا و ناسپاسی مکنید مرا.

153. ای آنانی که گرویدند یاری خواهید به شکیبایی و نماز بدرستی که خدای با شکیبایان.

154. و مگویید [28] مر آنی را که کشته شود در راه خدای مردگان نه که زندگان و لکن نمی دانید.

155. و هراینه آزماییم شما را به چیزی از ترس و گرسنگی و کم و کاستی از خواسته ها و تنها و میوه ها و مژده ده شکیبایان را. صفحه : 20

156. آنانی که چون رسد ایشان را رسنده گویند بدرستی که ما مر خدای و بدرستی که ما به او بازگردندگان.

157. اینان بر ایشان درودها از پروردگار ایشان و بخشایشی و اینان ایشان راه یافتگان.

158. بدرستی که صفا و مروه از نشانهای خدای پس هر که آهنگ کند خانه را یا عمره کند پس نه گناهی برو که گردد به آن دو و هر که به خوشدلی کند نیکی پس بدرستی که خدای سپاس دار دانا.

159. بدرستی که آنانی که می پوشند آنچه فرو آوردیم از روشنان و راه راست از پس آنچه روشن کردیم او را برای مردمان در آن نامه اینان نفرین کند ایشان را خدای و نفریند ایشان را نفرین کنندگان.

160. مگر آنانی که بازگشتند و بسامان کردند و روشن کردند پس اینان بازگردم بر ایشان و من توبه پذیر بخشایشگر.

161. بدرستی که آنانی نگرویدند و مردند و ایشان ناگروندگان اینان بر ایشان [29] نفرین خدای و فرشتگان و مردمان همه گنان.

162. جاویدان در آن [نه] سبک کرده شود ازیشان عذاب و

نه ایشان پاییده شوند.

163. و خدای شما خدایی است یکی نه خدایی مگر او بزرگ بخشایش بسیار بخش.

164. بدرستی که در آفرینش آسمانها و زمین و آمد شد شب و روز و کشتی آنی که همی رود در دریا به آنچه سود دارد مردمان را و آنچه فرستاد خدای از آسمان از آب پس زنده کرد بدان زمین را پس مرگ آن و پراکنده کرد در آن از هر جنبنده و گردانیدن بادها و ابر رام کرده میان آسمان و زمین هراینه نشانها مر گروهی که خرد دارند. صفحه : 21

165. و از مردمان آنی که فرا گیرد از فرود خدای همتایانی دوست می دارند ایشان را چون دوستی خدای و آنانی که گرویدند سختر دوستی مر خدای را و اگر بینندی آنانی که ستم کردند چون بینند عذاب را که نیرو مر خدای راست همه و که خدای سخت عقوبت.

166. چون بیزاری کرد آنانی که پی روی کرده شدند از آنانی که پی روی کردند و دیدند عذاب را و بریده شد به ایشان پیوستگیها.

167. و گفت [30] آنانی که پی روی کردند اگر که ما را بازگشتنی پس بیزار شویم ازیشان همچنان که بیزار شدند از ما همچنانت نماید ایشان را خدای کارهای ایشان را ارمانها بر ایشان و نه ایشان هرگز بیرون آیندگان از آتش.

168. ای مردمان خورید از آنچه در زمین گشاده پاک و پی روی مکنید گامهای دیوان بدرستی که او مر شما را دشمنی پیدا.

169. بدرستی که می فرماید شما را به بدی و زشتکاری و که گویید بر خدای آنچه ندانید.

170. و چون گفته شود مر ایشان را پی روی کنید آنچه را که فرستاد خدای

گویند نه که پی روی می کنیم آنچه را که یافتیم بران پدران خویش را ا و اگر بودی پدران ایشان که در نیابند چیزی را و راه نیافتند.

171. و داستان آنانی که نگرویدند چون داستان آنی که آواز می دهد به آنچه نشنود مگر خواندنی و آواز دادنی کران گنگان کوران پس ایشان نمی دانند.

172. ای آنانی که گرویدید خورید از پاکهای آنچه روزی کردیم شما را و سپاس داری کنید مر خدای را اگر هستید که او را می پرستید.

173. بدرستی که حرام کرد بر شما مردار را و خون و گوشت خوک و آنچه آواز برداشته شد [31] به آن برای جز خدای پس هر که بیچاره کرده شود نه جوینده و نه گذرنده از اندازه پس نه بزه بر آن بدرستی که خدای آمرزگار است بخشایشگر. صفحه : 22

174. بدرستی که آنانی که می پوشند آنچه فرو آورد خدای از نامه و می خرند بدان بهایی اندک اینان نمی خرند در شکمهای ایشان مگر آتش و نه سخن گوید با ایشان خدای روز رستخیز و پاک نکند ایشان را و مر ایشان را عذابی دردناک.

175. اینان آنانی که خریدند گمراهی را به راه راست و عذاب را به آمرزش پس چه شکیبااند ایشان بر آتش.

176. آنت به که خدای فرو آورد نامه را به راست و درست و بدرستی که آنانی که ناسازی کردند در نامه هراینه در ناسازی دور.

177. نیست نیکی که گردانید رویهای خویش را سوی خاور و باختر و لکن نیکی آنی که گرود به خدای و روز بازپسین و فرشتگان و نامه و پیغمبران و داد خواسته را بر دوستی آن خداوندان خویشی را و

بی پدران را و درویشان را و پسر راه و خواهندگان و در گردنها و به پای داشت نماز را و داد پاکئ را و به جای آرندگان به پیمان خویش چون [32] پیمان کنند و شکیبایان در سختی و گزند و هنگام جنگ، اینان آنانی اند که راست کردند و اینان ایشان پرهیزکاران.

178. ای آنانی که گرویدید؟ نوشته شد بر شما برابری در کشتگان: آزاد به آزاد و بنده به بنده و ماده به ماده پس هر که در گذرانیده شود او را از برادر او چیزی پس پی روی کردن به نیکویی و گزاردنی به او به نیکویی آنت سبک کردن از پروردگارتان و بخشیدنی پس هر کس که درگذرد از اندازه پس آنت پس مرو را عذابی دردناک.

179. و مر شما را در برابری کردن زندگانی ای خداوندان خردها تا مگر شما پرهیزید. صفحه : 23

180. نوشته شد بر شما چون فراز آید یکی شما مرگ اگر گذارد مر خواسته را اندرز کردن برای پدر و مادر و خویشان به نیکی سزا و درست بر پرهیزکاران.

181. پس هر که دگر کند آن را پس آنچه شنید آن را پس هراینه گناه آن بر آنانی که دیگر کنند آن را بدرستی که خدای شنواست دانا.

182. پس هر که ترسد از اندرز کننده چسبیدنی یا بزه ای پس بسامان کند [33] میان ایشان پس نه گناهی برو بدرستی که خدای آمرزگار بخشایشگر.

183. ای آنانی که گرویدند نوشته شد بر شما روزه همچنان که نوشته شد بر آنانی که از پیش شما تا مگر شما پرهیزید.

184. روزهای شمارده پس هر که باشد از شما بیمار یا

بر سفری پس شماری از روزهای دیگرها و بر آنانی که توانند آن را بدلی خوردنئ درویشی پس هر که به خوشدلی کند نیکی پس آن بهتر مرو را، و که روزه دارید به مر شما را اگر هستید که می دانید.

185. ماه رمضان آنی که فرو آورده شد در آن نبی راه نمودنی مردمان را و روشنان از راه راست و جدایی پس هر که دریابد از شما ماه را پس روزه دارد آن را و هر که باشد بیمار یا بر سفری پس شماری از روزهای دیگران می خواهد خدای به شما آسانی را و نمی خواهد به شما دشواری و تا تمام کنند شمار را و تا به بزرگی یاد کنند خدای را بر آنچه نمود ایشان را و تا مگر شما سپاس داری کنید.

186. و چون پرسند ترا بندگان من از من [34] پس من نزدیک ام، پاسخ دهم خواندن خواننده را چون خواند مرا، پس پاسخ کنندا مرا و گروندا به من تا مگر ایشان راه یابند. صفحه : 24

187. گشاده کرده شد مر شما را شب روزه، نزدیکی کردن به زنان خویش ایشان پوششی شما را و شما پوششی مر ایشان را، دانست خدای که شما بودید می کاهید تنهای خویش را پس بازگشت بر شما و گذرانید از شما پس اکنون ببسایید«1» ایشان را و جویید آنچه را که نوشت خدای برای شما و خورید و آشامید تا پیدا شود شما را رشته سپید از رشته سیاه از بامداد باز پس پر کنید روزه را تا شب و مبسایید ایشان را و شما پیوستگی کنندگانید در مزگتها آنت اندازه های خدای

پس نزدیک مشوید آن را همچنانت روشن کند خدای نشانهای خود را تا مگر ایشان پرهیزند.

188. و مخورید خواسته های خویش را میان خویش به ناشایست و فرو میارید به آن به داوران تا خورید برخی از خواسته های مردمان به گناه و شما می دانید.

189. می پرسند ترا از ماهها. بگوی آن هنگامهاست مردمان را و حج و نیست [35] نیکی به که آیید خانه ها را از پشتهای آن و لکن نیکی آنی که پرهیزید و آیید خانه های از درهای آن و پرهیزید از خدای تا مگر شما رهید.

190. و کشش کنید در راه خدای آنانی را که کشش می کنند با شما و از اندازه در مگذرید بدرستی که خدای دوست ندارد از اندازه گذرندگان را.

191. و کشید ایشان را جایی که یافتید ایشان را و بیرون کنید ایشان را از آنجا که بیرون کردند شما را و آزمایش سختر از کشتن و کشش مکنید با ایشان نزد مزگت شکوه مند تا کشش کنند با شما درو. پس اگر کشش کنند با شما پس بکشید ایشان را همچنانت پاداشت ناگروندگان.

192. پس اگر باز ایستند پس بدرستی که خدای آمرزگار است بخشایشگر.

-----------------------------------

(1). م: «ببساید» صفحه : 25

193. و کشش کنید با ایشان تا نباشد آزمایشی و باشد کیش مر خدا را پس اگر باز ایستند پس نه گذشتنی مگر بر ستمکاران.

194. ماه شکوه مند به ماه شکوه مند و حرمتها برابر پس هر کسی که درگذرد از اندازه بر شما پس درگذرید برو به مانند آنچه در گذشت بر شما پس و ترسید از خدای و دانید که خدای با ترسکاران.

195. [و] هزینه کنید در راه [36] خدای و میندازید هرگز دستهای

خویش را به نیست شدن و نیکویی کنید بدرستی که خدای دوست می دارد نیکوکاران را.

196. و به پایان رسانید حج را و عمره را برای خدای پس اگر واداشته شوید پس آنچه آسان«1» شد از قربانی و مسترید سرهای خویش را تا رسد قربانی به جای فرو آمدن خویش پس هر که باشد از شما بیمار یا با او رنجی از سر او، پس برابرئ از روزه یا دادنئ یا قربانئ پس چون بی ترس شوید پس هر که برخورداری گیرد به عمره یا حج پس آنچه آسان شد از قربان پس هر که نیابد پس روزه سه روزها در حج و هفت چون بازگردید آنت ده بی کم و کاست آنت مر آنی را که نباشد کسان او فراز آیندگان مزگت شکوه مند و ترسید از خدای و دانید که خدای سخت شکنجه است.

197. حج ماهها دانسته شدگان پس هر که اندازه کرد در آن حج را پس نه بیهوده و نه بی فرمانی ای و نه پیکاری در حج و هر آنچه کنید از نیکی داند آن را خدای و توشه برگیرید پس بدرستی که بهترین توشه پرهیزکاری و پرهیزید ای خداوندان خردها.

-----------------------------------

(1). م: «رسان» صفحه : 26

198. نیست بر شما [37] گناهی که جویید افزونئ از پروردگار شما پس چون بازگردید از عرفات پس یاد کنید خدای را نزد مزدلفه و یاد کنید او را چنانکه راه نمود شما را و بدرستی که بودند از پیش آن هراینه از گمراهان.

199. باز پس بازگردید از آنجا که بازگشت مردمان و آمرزش خواهید از خدای بدرستی که خدای آمرزگار است بخشایشگر.

200.

پس چون گذارید کارهای حج ّ خویش را پس یاد کنید خدای را همچو یاد کردن شما پدران خویش را یا سختر یاد. پس از مردمان آن که گوید پروردگار ما ده ما را در اینکه جهان و نیست او را در آن سرای از بهره.

201. و از ایشان آن که می گوید: پروردگار ما ده ما را در اینکه سرا نیکئ و در آن سرا نیکئ و نگاه دار ما را از عذاب آتش.

202. اینان ایشان را بهره از آنچه ورزیدند و خدای زود شمار.

203. و یاد کنید خدای را در روزهای شماردگان پس هر که شتابد در دو روز پس نه گناهی برو و هر که پس ایستد پس نه گناهی برو مر آن را که پرهیزد و ترسید از خدای و دانید که شما به او گرد کرده شوید. [38]

204. و از مردمان آنی که به شگفت آرد ترا گفتار او درین زندگانی نزدیکتر و گواه گیرد خدای بر آنچه در دل او و او سخت پیکار.

205. و چون برگردد شتابد در زمین تا تباهی کند در آن و نیست کند کشت را و نژاد را و خدای دوست نمی دارد تباهی را.

206. و چون گفته شود او را بترس از خدای گیرد او را بزرگی با بزه پس بس او دوزخ و هراینه بدا بستر.

207. و از مردمان آن که باز خرد خویشتن [را] جستن خشنودئ خدای و خدای مهربان به بندگان. صفحه : 27

208. ای آنانی که گرویدید درآیید در آشتی همه و پی روی مکنید گامهای دیو بدرستی که او مر شما را دشمنی پیدا.

209. پس بلغزید از پس آنچه آمد

شما را روشنان پس دانید که خدای بی همتا درست کار و راست داور.

210. هیچ چشم می دارند مگر که آید ایشان را خدای در سایبانها از ابر و فرشتگان و گزارده شد کار و به خدای باز گردانده شود کاری.

211. پرس پسران یعقوب را چند دادیم ایشان را از نشانی روشن و هر که گرداند نیکوداشت خدای را از پس [39] آنچه آمد او را پس بدرستی که خدای سخت عقوبت.

212. آراسته شد مر آنانی را که نگرویدند اینکه زندگانی نزدیکتر و فسوس می دارند از آنانی که گرویدند و آنانی که پرهیزند زبر«1» ایشان روز رستخیز و خدای روزی دهد آنی را که خواهد به بی شمار.

213. بود مردمان گروهی یکی پس فرستاد خدای پیغامبران را مژده دهندگان و بیم کنندگان و فرو آورد با ایشان نامه به درست و سزا تا داوری کند میان مردمان در آنچه ناسازی کردند در آن و ناسازی نکرد در آن مگر آنانی که داده شدند آن را از پس آنچه آمد ایشان را روشنان جستنی میان ایشان پس راه نمود خدای آنانی را که گرویدند مر آنچه را که ناسازی کردند در آن از درست و راست به فرمان خود و خدای نماید آن را که خواهد به راهی راست.

214. یا پنداشتید که درآیید به بهشت و هنوز نیامد شما را داستان آنانی که گذشتند از پیش شما رسید ایشان را سختی و گزند و لرزانیده شدند تا گوید آن فرستاده و آنانی که گرویدند با او کی یاری خدای بدانید که یاری خدای نزدیک.

-----------------------------------

(1). م: «زیر» [.....] صفحه : 28

215. می پرسند ترا [40] چه چیز را هزینه کنند بگوی

آنچه هزینه کنید از خواسته پس پدر و مادر را و خویشان را و بی پدران را و درویشان را و پسر راه را و هر آنچه کنید از نیکی پس بدرستی که خدای به آن دانا.

216. نوشته شد بر شما کشش و او دشوار مر شما را و شاید که دشوار دارید«1» چیزی و آن به شما را و شاید که دوست دارید چیزی و آن بد شما را و خدای داند و شما ندانید.

217. می پرسند ترا از ماه شکوه مند کشش کردن در آن. بگوی کشش کردن در آن بزرگ است و گردانیدن از راه خدای و ناگرویدن بدان و مزگت شکوه مند و بیرون آوردن کسان آن از آن بزرگتر نزد خدای و آزمایش بزرگتر از کشتن و همیشه کشش می کنند با شما تا بازگردانند شما را از کیش شما اگر توانند و هر که بازگردد از شما از کیش خویش پس میرد و او ناگرونده پس اینان تباه شد کارهای ایشان در اینکه سرا و در آن سرا و اینان خداوندان آتش ایشان در آن جاویدان.

218. بدرستی که آنانی که گرویدند و آنانی که خان و مان گذاشتند [41] و کوشیدند در راه خدای اینان امید می دارند بخشایش خدای را و خدای آمرزگار است بخشاینده.

219. می پرسند ترا از می و قمار بگوی در آن دو بزه بزرگ و سودمندیها مردمان را و بزه آن دو بزرگتر از سود آن دو و می پرسند ترا چه چیز را هزینه کنند بگوی آسان همچنانت پیدا کند خدای شما را نشانها تا مگر شما در اندیشید.

-----------------------------------

(1). م: «دشوار دید» صفحه : 29

220. در اینکه سرای و آن سرای

و می پرسند ترا از بی پدران بگوی بسامان آوردنی مر ایشان را بهتر و اگر آمیزش کنید با ایشان پس برادران شما و خدای داند تباه کار را از نیکوکار و اگر خواستی خدای هراینه در رنج انداختی شما را بدرستی که خدای بی همتا درست کار و راست داور.

221. و به زنی مکنید انبازگویان را تا گروند و هراینه پرستاری گرونده بهتر از انباز آرنده و اگر چه به شگفت آرد شما را و به زنی مدهید انباز گویندگان را تا گروند و هراینه بنده گرونده به از انباز گوینده و اگر چه به شگفت آرد شما را اینان خوانند به آتش و خدای خواند به بهشت و آمرزش به فرمان او و پیدا کند نشانهای خویش را برای مردمان [42] تا مگر ایشان پند گیرند.

222. و می پرسند ترا از ناپاکی بگوی آن آزاری پس جدا شوید از زنان در ناپاکی و نه نزدیک شوید ایشان را تا پاک شوند به غسل پس چون پاک شوند پس آیید ایشان را از آنجا فرمود شما را خدای بدرستی که خدای دوست دارد بازگردندگان را و دوست دارد پاک شوندگان را.

223. زنان شما کشت شما را پس آیید کشت خویش را چگونه خواهید و پیش دارید برای تنهای خویش و پرهیزید از خدای و دانید که شما رسندگان او و مژده ده گروندگان را.

224. و مگر دانید خدای را بهانه مر سوگندان خویش را که نیکوکار شوید و پرهیزکاری کنید و بسامان کنید میان مردمان و خدای شنواست دانا.

225. نگیرد شما را خدای به بیهوده در سوگندان شما و لکن گیرد شما را به آنچه ورزید دلهای شما و خدای آمرزگار

بردبار.

226. مر آنانی را که سوگند خورند از زنان خویش چشم داشتن چهار ماه پس اگر بازگردند پس بدرستی که خدای آمرزگار است بخشاینده.

227. و اگر دل نهند رهایی پس بدرستی که خدای شنوا دانا. صفحه : 30

228. و رها کرده شدگان چشم دارند به تنهای خویش [43] سه ناپاکیها و نه روا بود مر ایشان را که پنهان کنند آنچه را که آفرید خدای در زهدانهای ایشان اگر هستند می گروند به خدای و روز واپسین و شوهران ایشان سزاتر به بازگردانیدن ایشان در آنت اگر خواهند بسامان کردنی و مر ایشان را مانند آنی که برایشان به نیکی و مر مردان را بر ایشان پایه گاهی و خدای بی همتا درست کار و درست گفتار.

229. رها کردن دو بار پس نگاه داشتنی به نیکی یا روان کردن به نیکی کردن و نه روا بود شما را که ستانید از آنچه دادید ایشان را چیزی مگر که ترسند که بر پا ندارند اندازه های خدای را پس اگر ترسید که بر پا ندارند اندازه های خدای را [نه] گناهی بر ایشان در آنچه باز خرید [بدان آنت اندازه های خدای پس] در مگذرید از آن و هر که درگذرد از اندازه های خدای پس اینان ایشان ستمکاران.

230. پس اگر رها کند او را پس حلال نشود مر او را از پس تا زن شود شوهری را جز او پس اگر رها کند آن را پس نه گناهی بر ایشان که بازگردند با یکدیگر اگر گمان برند که به پای دارند اندازه های خدای را و آنت اندازه های خدای پیدا کند آن را مر گروهی را که دانند.

231. و چون رها کنید

زنان پس برسند [44] هنگام زده خویش را پس نگاه دارید«1» ایشان را به نیکی یا گذارید ایشان را به نیکی و نگاه مدارید ایشان را گزند را تا از اندازه گذرید و هر که کند آنت را پس بدرستی که ستم کرد تن خود را و مگیرید نشانهای خدای را فسوس و یاد کنید نیکوداشت خدای را بر خویش و آنچه فرستاد بر شما از نامه و درستی در گفتار پند دهد شما را بدان و بترسید از خدای و دانید که خدای به هر چیزی دانا.

-----------------------------------

(1). م: «دارند» صفحه : 31

232. و چون رها کنید زنان را پس رسند هنگام زده خویش را پس باز مدارید ایشان را که شوی کنند شوهران خویش را چون پسند کنند یکدیگر را میان خویش به نیکی آنت پند داده می شود بدان آنی که باشد از شما گرود به خدای و روز بازپسین آنتان پاکتر مر شما را و پاکیزه تر و خدای داند و شما ندانید.

233. و مادران شیر دهند فرزندان خویش را دو سال دو پر مر آن را که خواهد که بی کم و کاست کند شیر دادن را و بر زاده شد برای او روزی ایشان و پوشش ایشان به نیکویی رنجانیده نشود تنی مگر توانائی آن، گزند رسانیده نشود مادری [45] به فرزند خویش و پدری به فرزند خویش و بر میراث برنده مانند آنت پس اگر خواهند از شیر باز کردن را از پسند کاری از آن دو و کنکاج کردنی پس نه گناهی بر آن دو و اگر خواهید که دایه گیرید فرزندان خویش را پس نه گناهی بر شما

چون سپارید آنچه دادید به نیکی و بترسید از خدای و دانید که خدای به آنچه می کنید بیناست.

234. و آنانی که جان ستانده شوند از شما و گذارند جفتهای چشم دارند به تنهای خویش چهار ماهها و ده پس چون برسند هنگام زده خویش را پس نه گناهی بر شما در آنچه کردند در تنهای خویش به نیکی و خدای به آنچه می کنند آگاه.

235. و نه گناهی بر شما در آنچه نمودید به آن از خواستن زنان یا نهان داشتید در تنهای شما دانست خدای که شما هراینه یاد کنید ایشان را و لکن وعده مکنید ایشان را نهان مگر که گویید گفتاری نیکو و دل منهید بند زن کردن تا رسد نامه هنگام زده خویش را و دانید که خدای داند آنچه در تنهای شما [46] پس ترسید ازو و دانید که خدای آمرزگار است بردبار. صفحه : 32

236. نه گناهی بر شما اگر رها کنید زنان را هنوز نبسودید ایشان را یا بریدید برای ایشان بریده و برخورداری دهید ایشان را بر فراخ دست اندازه آن و بر تنگ دست اندازه آن برخوردارئ به نیکی سزا بر نیکوکاران.

237. و اگر رها کنید ایشان را از پیش که بسایید ایشان را و بدرستی که بریدید برای ایشان بریده پس نیم آنچه بریدید مگر که گذارند یا گذارد آن که به دست او بند زناشوهری و که گذارید نزدیکتر مر پرهیزکاری را و فراموش مکنید نیکوکاری را میان شما بدرستی که خدای به آنچه می کنید بینا.

238. نگاه بانی کنید بر نمازها و نماز میانگی و بایستید مر خدای را فرمان

برداران.

239. پس اگر ترسید پس پیادگان یا سواران پس چون بی ترس شوید پس یاد کنید خدای چنانکه آموخت شما را آنچه نبودید که دانید.

240. و آنانی که جان ستانده شوند از شما و گذارند جفتهای را پس بریشان است اندرزی پنج عمل پس اندرز کنند اندرز کردنی مر جفتهای خویش را برخوردارئ تا سال، نه بیرون کردنی پس اگر بیرون شوند پس نه گناهی بر شما در آنچه کردند [47] در تنهای خویش از نیکی و خدای بی همتاست درست کار و راست داور.

241. و مر رها کرده شدگان را برخوردارئ به نیکی سزا بر پرهیزکاران.

242. همچنانت پیدا کند خدای برای شما نشانهای خود تا مگر شما دانید.

243. ا ندیدی به آنانی که بیرون آمدند از سراهای خویش و ایشان هزاران ترس مرگ را پس گفت مر ایشان را خدای میرید باز پس زنده کرد ایشان را بدرستی که خدای هراینه خداوند افزونی بر مردمان و لکن بیشتر مردمان سپاس داری نمی کنند. صفحه : 33

244. و کشش کنید در راه خدای و دانید که خدای شنوا دانا.

245. کیست آنی که وام دهد خدای را وامی نیکو پس افزونی کند آن را برای او افزونیها بسیار و خدای تنگ فرا گیرد و فراخ فرا گیرد و به او بازگردانیده شوید.

246. ا ندیدی به گروه از پسران یعقوب از پس موسی چون گفتند مر پیغامبری را ایشان را برانگیز برای ما پادشاهی کشش کنیم در راه خدای گفت: ا شاید اگر نوشته شود بر شما کشش که کشش نکنید. گفتند: و چه ما را که کشش نکنیم در راه خدای و بدرستی که بیرون آورده شدیم از سراهای

خویش و پسران خویش. پس چون [48] نوشته شد بر ایشان کشش، برگشتند مگر اندکی ازیشان و خدای داناست به ستم کاران.

247. و گفت مر ایشان را پیغمبر ایشان بدرستی که خدای برانگیخت برای شما طالوت را پادشاه گفتند چگونه باشد مرو را پادشاهی بر ما و ما سزاوارتر به پادشاهی ازو و داده نشد فراخی از خواسته گفت: بدرستی که خدای برگزید او را بر شما و افزود او را فراخی در دانش و تن و خدای دهد پادشاهئ خویش را آنی را که خواهد و خدای فراخ عطاست دانا.

248. و گفت مر ایشان را پیغامبر ایشان که نشان پادشاهئ او طالوت که آید شما را صندوق در آن آرامی از پروردگار شما و مانده از آنچه گذاشت پی روان موسی و پی روان هارون که بردارد آن را فرشتگان بدرستی که در آنت هراینه نشانی شما را اگر باشید گروندگان. صفحه : 34

249. پس چون جدا شد طالوت به سپاهها گفت بدرستی که خدای آزماینده شما به جویی پس هر که آشامد ازو پس نیست از من و هر که نخورد آن را پس بدرستی که او از من مگر آن که برگیرد برگرفتنی به دست خویش پس آشامیدند از آن مگر اندکی از ایشان پس چون گذشت از آن او [49] و آنانی که گرویدند با او گفتند: نه توانائی ما را امروز با جالوت و سپاههای او گفت آنانی که گمان می برند که ایشان رسندگان خدای چندا از گروهی اندک به آمد گروهی را بسیار به فرمان خدای و خدای با شکیبایان.

250. و چون بیرون شدند مر جالوت را و سپاههای او را

گفتند: پروردگار ما، فرو ریز بر ما شکیبایئ و استوار دار پایهای ما را و یاری ده ما را بر گروه ناگروندگان.

251. پس شکستند ایشان را به فرمان خدای و کشت داود جالوت را و داد او را خدای پادشاهی و درست گفتاری و آموخت او را از آنچه خواهد و اگر نه بازداشت خدای مردمان را برخی ایشان را به برخی هراینه تباه شدی زمین و لکن خدای، خداوند افزونی بر جهانیان.

252. آنت نشانهای خدای می خوانیم آن را بر تو به درستی و راستی و بدرستی که تو هراینه از فرستاده شدگان.

253. آنت فرستاده شدگان افزون کردیم برخی ایشان را بر برخی از ایشان آنی که سخن گفت خدای و برداشت برخی ایشان را پایه گاهها و دادیم عیسی را پسر مریم روشنان و نیرومند کردیم او را به جان پاکیزه و اگر خواستی خدای کشش نکردی آنانی که [50] از پس ایشان از پس آنچه آمد ایشان را روشنان و لکن ناسازی کردند پس ازیشان آن که گروید و از ایشان آنی که نگروید و اگر خواستی خدای کشش نکردندی و لکن خدای کند آنچه خواهد. صفحه : 35

254. ای آنانی که گرویدند هزینه کنید از آنچه روزی دادیم شما را از پیش که آید روزی نه فروختی در آن و نه دوستی و نه خواهشگری و ناگروندگان ایشان ستمکاران.

255. خدای نه خدایی مگر او، زنده پاینده نگیرد او را غنودنی و نه خوابی او را آنچه در آسمانها و آنچه در زمین کیست آنی که خواهش کند نزد او مگر به دستوری او داند آنچه در پیش ایشان و آنچه پس ایشان و

فرا نرسند به چیزی از دانش او مگر به آنچه خواست گنجانید کرسی ّ او آسمانها را و زمین و نه گرانی کند او را نگاه داشتن آن دو و او برتر بزرگ.

256. نه زوری در کیش بدرستی که پیدا شد راستی راه از کژی پس هر که نگرود به بت و گرود به خدای پس بدرستی چنگ در زد به گوشه استوارتر نه شکسته شدنی مر آن را و خدای شنوا دانا.

257. خدای یار و نگه دار آنانی که گرویدند بیرون می آرد ایشان را [51] از تاریکیها به روشنایی و آنانی که نگرویدند یاران و نگه داران ایشان بت بیرون می آرند ایشان را از روشنایی به تاریکیها اینان خداوندان آتش ایشان در آن جاویدان.

258. ا ندیدی به آنی که پیکار کرد! ابراهیم در پروردگارش که داد او را خدای پادشاهی را چون گفت ابراهیم:

پروردگار من آنی که زنده کند و میراند گفت: من زنده کنم و میرانم. گفت ابراهیم: پس بدرستی که خدای آرد به آفتاب را از خاور پس آر به آن را از باختر پس درماند آنی که نگروید و خدای راه ننماید گروه را ستمکاران. صفحه : 36

259. یا همچو آنی که گذشت بر دهی و آن افتاده بر کاژهای خویش گفت: چگونه زنده کند اینکه را خدای پس مرگ آن! پس میرانید او را خدای صد سال باز پس زنده کرد او را. گفت: چند درنگ کردی! گفت: درنگ کردم روزی یا برخی روزی گفت: نه که درنگ کردی صد سال پس به بین به خوردنئ خویش و آشامیدنیت نه ساز زده شد و بین به خر خویش و

که گردانیم ترا نشانی برای مردمان و به بین به استخوانها چگونه فراهم می آریم آن را باز پس پوشانیم آن را گوشتی پس چون [52] روشن شد او را. گفت: دانم که خدای بر هر چیزی تواناست.

260. و چون گفت ابراهیم: پروردگار؟ نمای مرا که چگونه زنده کنی مردگان را گفت: ا باور نداشته گفت: آری، باور دارم و لکن تا آرام گیرد دل من گفت: پس گیر چهاری را از مرغان پس بچسبان ایشان را سوی خویش باز پس گردان بر هر کوهی از ایشان پاره را باز پس خوان ایشان را آیند ترا شتابان و بدان که خدای بی همتاست درست کار و درست گفتار.

261. داستان آنانی که هزینه کنند خواسته های خویش را در راه خدای همچو داستان دانه رویاند هفت خوشه ها در هر خوشه صد دانه و خدای فزاید مر آنی را که خواهد و خدای فراخ دانا.

262. آنانی که هزینه می کنند خواسته های خویش را در راه خدای باز پس از پی در نمی آرند آنچه را که هزینه کردند سپاسی و نه رنجی مر ایشان را مزد ایشان نزد پروردگار ایشان و نه بیمی بر ایشان و نه ایشان اندوهگن شوند.

263. گفتاری نیک و پوشیدنی بهتر از دادنئ از پی درآید او را رنجی و خدای بی نیاز بردبار. صفحه : 37

264. ای آنانی که گرویدند؟ تباه مکنید دهشهای خویش به سپاس و رنج همچو آن که هزینه کند خواسته خویش را دیدار مردمان [53] و نمی گرود به خدای و روز بازپسین پس داستان او همچو داستان سنگ بر آن خاکی پس رسید آن را بارانی پس گذاشت آن را سنگ نسو نتوانند بر چیزی

از آنچه ورزیدند و خدای راه ننماید گروه ناگروندگان را.

265. و داستان آنانی که هزینه می کنند خواسته های خویش را جستن خشنودی خدای و بر جای داشتنی از تنهای ایشان همچو داستان بوستان بوستانی به بلندئ رسید آن را بارانی پس داد بار خود را دوباره پس اگر نرسد آن را بارانی پس باران ریزه خرد و خدای به آنچه می کنید بیناست.

266. ا دوست دارد یکی شما که باشد مرو را بوستانی از خرما بنان و انگور بنان می رود از زیر آن جویها مرو را در آن از همه میوه ها و رسید او را پیری و مرو را فرزندان سستان پس رسید آن را گردبادی در آن آتشی پس سوخته شد همچنانت پیدا کند خدای شما را نشانها تا مگر شما اندیشید.

267. ای آنانی که گرویدید؟ هزینه کنید از پاکهای آنچه ورزیدید و از آنچه بیرون آوردیم برای شما از زمین و آهنگ مکنید [54] پلید را از آن هزینه می کنید و نیستید هرگز گیرندگان آن مگر که چشم فرو خوابانید در آن و دانید که خدای بی نیاز ستوده.

268. دیو وعده می دهد شما را درویشی را و می فرماید شما را به زشت و خدای وعده می کند شما را آمرزشی ازو و افزونی و خدای فراخ دانا.

269. دهد درستی گفتار آن را که خواهد و هر که داده شود درستی گفتار را پس بدرستی که داده شد نیکی بسیار و نه پند گیرد مگر خداوندان خردها. صفحه : 38

270. و آنچه هزینه کنید از هزینه یا پیمان کنید از پیمانی پس بدرستی که خدای داند آن را و نیست مر ستمکاران را از یاری گران.

271.

اگر آشکارا کنید دادنیها را پس نیک آن و اگر پنهان کنید آن را و دهید آن را درویشان را پس آن بهتر مر شما را و پوشیم پوشد او از شما از بدیهای شما و خدای به آنچه می کنید آگاه است.

272. نیست بر تو راه نمودن ایشان و لکن خدای راه نماید آنی را که خواهد و آنچه هزینه کنید از خواسته پس مر تنهای شما را و نه هزینه کنید مگر جستن خشنودئ خدای و آنچه هزینه کنید از خواسته بی کم و کاست داده شود به شما و شما [55] ستم کرده نشوید.

273. مر درویشانی را آنانی که بازداشته شدند در راه خدای نتوانند رفتنی در زمین پندارد ایشان را نادان توانگران از نهفتگی، شناسی ایشان را به نشان روی ایشان نخواهند از مردمان ستیهیدنی و آنچه هزینه کنید از خواسته پس بدرستی که خدای به آن دانا.

274. آنانی که هزینه کنند خواسته های خویش را به شب و روز نهان و آشکارا پس مر ایشان را مزد ایشان نزد پروردگار ایشان و نه ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهگن شوند.

275. آنانی که می خورند افزونی را بر نخیزند مگر همچنان که برخیزد آن که فرو گیرد او را دیو از بسودن آنت به که ایشان گفتند اینکه است و جز اینکه نیست فروخت همچو رباست و حلال کرد خدای فروخت را و حرام و بسته کرد افزونی را پس هر که آید او را پندی از پروردگارش پس باز ایستاد پس مرو را آنچه گذشت و کار او با خدای و هر که بازگردد پس اینان خداوندان آتش ایشان در آن جاویدان. صفحه

: 39

276. نیست کند خدای آن افزونی را و افزون کند دادنیها را و خدای دوست ندارد هر ناسپاسی بزه مندی. [56]

277. بدرستی که آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها را و به پای داشتند نماز را و دادند پاکئ مر ایشان را مزد ایشان نزد پروردگار ایشان و نه ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهگین شوند.

278. ای آنانی که گرویدند؟ بترسید از خدای و گذارید آنچه ماند از افزونی اگر هستید گروندگان.

279. پس اگر نکنید پس آگاهانید دانید و آگاه شوید به جنگی از خدای و فرستاده او و اگر بازگردید پس مر شما را سرهای خواسته های شما نه ستم کنید و نه ستم کرده شوید.

280. و اگر باشد خداوند دشواری پس هنگام دادنی تا آسانی و که دادنی دهید بهتر مر شما را اگر هستید که دانید.

281. و ترسید از روزی که بازگردانده شوید در آن به خدای باز پس بی کاست داده شود هر تنی آنچه ورزید و ایشان ستم کرده نشوند.

282. ای آنانی گرویدید؟ چون خرید و فروخت کنید به وامی تا هنگام زده نام برده پس نویسید آن را و نویسدا میان شما نویسنده به داد و سر باز نزندا نویسنده که بنویسد چنانکه آموخت او را خدای پس نویسدا و در دهدا آن که برو خواسته و بترسدا از خدای از پروردگار خویش و نه کم کندا ازو چیزی پس اگر باشد [57] آن که برو خواسته بی خرد یا سست یا نتواند که در دهد او پس در دهدا یاری گر او به داد و گواه کنید دو گواه از مردان خویش پس اگر نباشندا دو

مرد پس مردی و دو زن از آنانی که پسندید از گواهان که فراموش کند یکی دو زن پس یاد دهد یکی آن دو آن دیگر را و سرباز مزندا گواهان چون خوانده شوند و تنگ دل مشوید که نویسید آن را خرد یا بزرگ تا هنگام زد آن آنتان به دادتر نزد خدای و پاینده تر مر گواهی را و نزدیکتر که در گمان نیفتید مگر که باشد بازرگانی آماده که گردانید آن را میان خویش پس نیست بر شما گناهی که ننویسید آن را و گواه کنید چون که خرید و فروخت کنید و گزند رسانیده نشود نویسنده و نه گواهی و اگر کنید پس بدرستی که آن نافرمانی به شما و ترسید از خدای و در می آموزد شما را خدای و خدای به هر چیزی دانا. صفحه : 40

283. و اگر باشید بر سفری و نیابید نویسنده پس گروهای ستانده شود پس اگر بی ترس شود برخی شما از برخی پس گزارد [58] آنی که بی ترس داشته شد بی ترس داشته او را و ترسدا از خدای از پروردگار خویش و مپوشید گواهی را و هر که پوشد آن را پس بدرستی که او بزه مند دل او و خدای به آنچه کنید دانا.

284. مر خدای را آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و اگر آشکارا کنید آنچه در دلهای شما یا نهان کنید آن را شمار کند شما را به آن خدای پس آمرزد مر آن را که خواهد و شکنجه کند آنی را که خواهد و خدای بر هر چیزی تواناست.

285. گروید اینکه فرستاده به آنچه فرو آورده شد

به او از پروردگارش و گروندگان هر یکی گروید به خدای و فرشتگان او و کتابهای او و پیغمبران او جدا نکنیم میان یکی از فرستادگان او و گفتند شنویدیم و فرمان بردیم آمرزش تو پروردگار ما و به تو بازگشت.

286. در نخواهد خدای تنی مگر توانائی آن مر آن را آنچه ورزید و بر آن آنچه ورزید به کوشش پروردگار ما مگیر ما را اگر فراموش کنیم یا گناه کنیم بی آهنگ گناه پروردگار ما و بر منه«1» بر ما پیمان گران چنانکه بر نهادی بر آنانی که از پیش ما پروردگار ما و بار مکن ما را آنچه نه توانایی ما را به آن و در گذار از ما و آمرز ما را و بخشای ما را تو [59] یاری گر ما پس یاری ده ما را بر گروه ناگروندگان.

-----------------------------------

(1). م: «مند» صفحه : 41

اصل نامه و دیگران مانندگان، پس امّا آنانی که در دلهای ایشان چسبیدنی پس پی روی کنند آنچه را که مانسته شد از آن جستن آشوب و جستن سر انجام آن و نداند سر انجام آن مگر خدای و بیخاوران [60] در دانش می گویند: گرویدیم به آن هر یکی از نزد پروردگار ما و پند نگیرد مگر خداوندان خردها.

8. پروردگار ما مچسبان دلهای ما را پس چون راه نمودی ما را و بخش ما را از نزدت بخشایشی بدرستی که تو، تو بسیار بخشی. صفحه : 42

9. پروردگار ما بدرستی که تو فراهم آرنده مردمان برای روزی که نه گمانی درو. بدرستی که خدای اختلاف نکند وعده را.

10. بدرستی که آنانی که نگرویدند هرگز بی نیاز نکند از شما خواسته های ایشان و نه فرزندان ایشان از خدای چیزی، و اینان ایشان آتش افروز دوزخ.

11. چون خوی گروه فرعون و آنانی که از پیش ایشان، دروغ داشتند به نشانهای ما، پس گرفت ایشان را خدای به گناهان ایشان، و خدای سخت- عقوبت است.

12. بگوی مر آنانی را که نگرویدند، زود دست یافته شوید و گرد کرده شوید به دوزخ، و بد بستر.

13. بدرستی که بود مر شما را نشانی در دو گروهی فراهم رسیدند، گروهی کشش می کند در راه خدای و دیگر ناگرونده، می بینند ایشان را دو چندان ایشان دیدن چشم. و خدای نیرومند کند به یاری خویش آنی را که خواهد بدرستی که در آنت هراینه پی رفتنی مر خداوندان [61] بیناییها.

14. آراسته شد مردمان را دوستی آرزوها از زنان و پسران و خواسته ها بر هم نهاده از زر و سیم و اسبان نشان کرده و چهارپایان و

کشت. آنت برخوردارئ زندگانی فروتر و خدای نزد او نیکویئ بازگشتن.

15. بگوی: ا آگاهانم شما را به بهتر از آنتان! مر آنانی را که پرهیزیدند نزد پروردگار ایشان بوستانهای که همی رود از زیر آن جویها جاویدان در آن و جفتهای پاک کرده و خشنودی از خدای و خدای بیناست به بندگان.

16. آنانی که می گویند: پروردگار ما، بدرستی که ما گرویدیم پس بیامرز ما را گناهان ما را و نگاه دار ما را از عذاب آتش.

17. شکیبایان و راست گویان و فرمان برداران و هزینه کنندگان و آمرزش خواهندگان به آخرهای شب. صفحه : 43

18. گواهی داد خدای که او نه خدایی مگر او و فرشتگان و خداوندان دانش ایستاده به داد. نه خدایی مگر او بی همتا درست کار.

19. بدرستی که کیش نزد خدای مسلمانی است، و نه ناسازی کردند آنانی که داده شدند نامه را مگر از پس آنچه آمد ایشان را دانش جستن افزونی میان ایشان و هر که نگرود [62] به نشانهای خدای پس بدرستی که خدای زود شمار.

20. پس اگر پیکار کنند با تو، پس بگوی، سپاردم روی خود را مر خدای را و آن را که پی روی کرد مرا. و بگوی مر آنانی را که داده شدند نامه و نانویسندگان، ا گرویدید! پس اگر گروند پس بدرستی که راه یافتند و اگر برگردند پس هراینه بر تو رسانیدن، و خدای بیناست به بندگان.

21. بدرستی که آنانی که نمی گروند به نشانهای خدای و کشند پیغامبران را به ناسزا و کشند آنانی را که فرمایند به داد از مردمان، پس مژده ده ایشان را به شکنجه دردناک.

22. اینان آنانی اند تباه شد کارهای ایشان در اینکه جهان

و آن جهان و نیست مر ایشان را از یاری گران.

23. ا ندیدی به آنانی که داده شدند بهره از نامه! خوانده می شوند به نامه خدای تا داور کند میان ایشان باز برگردد گروهی ازیشان و ایشان روی گردانندگانند.

24. آنت به که ایشان گفتند: هرگز نبساید ما را آتش مگر روزهای شمردگان، و فریفت ایشان را در کیش خویش آنچه بودند فرا می بافتند.

25. پس چگونه چون فراهم آریم ایشان را برای روزی که نه گمانی درو و رسانده شد هر تنی آنچه [63] اندوخت و ایشان ستم کرده نشوند.

26. بگوی، بار خدایا؟ پادشاه پادشاهی؟ دهی پادشاهی را آنی را که خواهی و بازستانی پادشاهی را از آنی که خواهی و ارجمند کنی آن را که خواهی و خوار کنی آن را که خواهی. به دست تو نیکی بدرستی که تو بر هر چیزی توانایی. صفحه : 44

27. در آری شب را در روز و درآری روز را در شب و بیرون آری زنده را از مرده و بیرون آری مرده را از زنده و روزی دهی آن را که خواهی به ناشمار.

28. نگیردا گروندگان ناگروندگان را دوستان از فرود گروندگان، و هر که فا کند آنت را، پس نیست از خدای در چیزی مگر که ترسید ازیشان ترسیدنی و می ترساند شما را خدای از خودش و به خداست بازگشتن.

29. بگوی، اگر پنهان دارید آنچه در سینه های شما یا آشکارا دارید آن را، داند آن را خدای و می داند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و خدای بر هر چیزی تواناست.

30. روزی که یابد هر تنی آنچه کرد از نیکی آورده شده و

آنچه کرد از بدی. دوست دارد که کاشکی که میان او و میان آن روزگاری دور. و ترساند شما را خدای از خودش [64] و خدای مهربان است به بندگان.

31. بگوی، اگر هستید شما که دوست می دارید خدای را پس پی روی کنید مرا. دوست دارد شما را خدای و آمرزد شما را گناهان شما را و خدای بسیار آمرزش بخشایشگر.

32. بگو، فرمان برید خدای را و فرستاده را. پس اگر برگردند پس بدرستی که خدای دوست ندارد ناگروندگان را.

33. بدرستی که خدای برگزید آدم را و نوح را و فرزندان ابراهیم را و فرزندان عمران را بر جهانیان.

34. فرزندانی برخی آن از برخی و خدای شنواست دانا.

35. چون گفت زن عمران: پروردگار؟ من پذیرفتم مر ترا آنچه در شکم من آزاد کرده پس بپذیر از من؟ بدرستی که تو، تو شنوایی دانا.

36. پس چون نهاد آن را گفت پروردگار من نهادم او را دختری و خدای داناتر به آنچه نهادم. و نیست پسر همچو دختر. و من نام کردم او را مریم و من پناه می دهم او را به تو و فرزندان او را از دیو رانده. صفحه : 45

37. پس پذیرفت او را پروردگار او به پذیرفتنی خوب و رویانید او را رویانیدنی خوب و پذیرفت او را زکریّاء.

هرگاه که در آمد برو زکریّاء نماز جای را، [65] یافت نزد او روزی. گفت: ای مریم؟ از کجا مر ترا اینکه. گفت: او از نزد خدای. بدرستی که خدای روزی دهد آن را که خواهد به ناشمار.

38. آنجات خواند زکریّاء پروردگار خویش را، گفت: پروردگار؟ ببخش مرا از نزدت فرزندی پاک، بدرستی که تو شنوانده

خواندن.

39. پس آواز داد او را فرشتگان و او ایستاده نماز می کند در نماز جای، که خدای مژده می دهد ترا به یحیی، باور دارنده به سخنی از خدای و مهتری و خویشتن داری و پیغامبری از شایستگان.

40. گفت: پروردگار؟ چگونه بود مرا پسری و بدرستی که رسید مرا پیری و زن من نازای است. گفت: همچنانت خدای می کند آنچه می خواهد.

41. گفت: پروردگار؟ گردان مرا نشانی. گفت: نشانت که سخن نکنی مردمان را سه روزها مگر نمایشی. و یاد کن پروردگارت را بسیار و به پاکی یاد کن به شبنگاه و بامداد.

42. و چون گفت فرشتگان: ای مریم؟ بدرستی که خدای برگزید ترا و پاک کرد ترا و برگزید ترا بر زنان جهانیان.

43. ای مریم؟ فرمان بر مر پروردگارت را و سجده کن و نماز کن با [66] نمازکنندگان.

44. آنت از خبرهای ناپیدا، پیغام می کنیم آن را به تو. و نبودی نزد ایشان آنگاه که می اندازند خامه های خویش، کدام ایشان پذیرد مریم را! و نبودی نزد ایشان آنگاه که پیکار می کنند. صفحه : 46

45. چون گفت فرشتگان: ای مریم؟ بدرستی که خدای مژده می دهد ترا به سخنی ازو، نام او خجسته و بساینده عیسی پسر مریم، روی شناسی در اینکه جهان و آن جهان و از نزدیک کردگان.

46. و سخن گوید مردمان را در گهواره و پیری و از شایستگان.

47. گفت: پروردگار من؟ چگونه باشد مرا فرزندی و نبسود مرا آدمئ. گفت: همچنانت خدای می آفریند آنچه می خواهد چون گذارد کاری پس هراینه گوید مر آن را باش پس باشد.

48. و در آموزد او را نامه را و سخن درست را و توریت را و انجیل را.

49.

و فرستاده به پسران یعقوب، که: من بدرستی که آمدم شما را به نشانی از پروردگار شما که من اندازه کنم برای شما از گل همچو پیکر پرنده، پس دردمم در آن پس گردد مرغی به فرمان خدای و به کنم نابینای مادرزاد را و پیس را و زنده کنم مرده گان را به فرمان خدای و آگاهانم شما را [67] به آنچه خورید و آنچه یخنی نهید در خانه های خویش. بدرستی که در اینت هراینه نشانی مر شما را اگر هستید گروندگان.

50. و باور دارنده مر آنچه پیش من از توریت، و تا گشاده کنم برای شما برخی آنچه بازبسته شد بر شما و آمدم شما را به نشانی از پروردگار شما، پس بترسید از خدای و فرمان برید مرا.

51. بدرستی که خدای پروردگار من و پروردگار شما، پس بپرستید او را، اینکه راهی است راست.

52. پس چون دریافت عیسی ازیشان ناگرویدن را، گفت: کیست یاری گران من به خدای! گفت حواریّان: ما یاری گران خداییم، گرویدیم به خدای و گواه شو به که ما گروندگانیم. صفحه : 47

53. پروردگار ما؟ گرویدیم به آنچه فرو آوردی و پی روی کردیم فرستاده را، پس نویس ما را با گواهان.

54. و بدسگالیدند و تدبیر نهانی کرد خدای و خدای بهترین تدبیر نهانی کنندگان.

55. چون گفت خدای: ای عیسی؟ من فراستاننده توام و بردارنده توام به سوی خود و پاک کننده تو از آنانی که نگرویدند و گرداننده آنانی که پی روی کردند ترا زبر آنانی که نگرویدند تا روز رستخیز. باز به من بازگشت شما، پس داوری کنم در میان شما در آنچه [68] بودید در آن نمی ساختید.

56. پس

امّا آنانی که نگرویدند پس عذاب کنم ایشان را عذابی سخت در اینکه جهان و آن جهان و نیست مر ایشان را از یاری کنندگان.

57. و امّا آنانی که گروید [ند] و کردند شایسته ها، پس تمام دهیم ایشان را مزدهای ایشان را و خدای دوست نمی دارد ستمکاران را.

58. آنت می خوانیم آن را بر تو از نشانها و پند درست.

59. بدرستی که داستان عیسی نزد خدای همچو داستان آدم، آفرید او را از خاک باز پس گفت مرو را: باش، پس می باشد.

60. درست و راست از پروردگارت. پس مباش از به گمان شوندگان.

61. پس هر که پیکار کند با تو در او، از پس آنچه آمد ترا از دانش، پس بگوی. بیایید بخوانیم پسران خویش را و پسران شما را و زنان خویش را و زنان شما را و تنهای خویش را و تنهای شما را، باز پس زاری کنیم پس گردانیم نفرین خدای را بر دروغ گویان.

62. بدرستی که اینکه هراینه او بر گفتنی راست. و نیست از خدایی مگر خدای و بدرستی که خدای هراینه او بی همتاست راست داور.

63. پس اگر برگردند، پس بدرستی که خدای داناست به تباه کاران. صفحه : 48

64. بگوی، [69] ای خداوندان نامه؟ بیایید به سخنی برابر میان ما و میان شما که نپرستیم مگر خدای را و انباز نیاریم به او چیزی و نگیرد برخی ما برخی را خداوندان از فرود خدای. پس اگر برگردند پس گویید: گواه شوید به که ما گردن نهندگانیم.

65. ای خداوندان نامه؟ چرا پیکار می کنید در ابراهیم و فرو آورده نشد توریت و انجیل مگر از پس او، ا پس خرد ندارید!

66. آ شما اینانید

پیکار کردید در آنچه مر شما را به آن دانشی پس چرا پیکار می کنید در آنچه نیست مر شما را به آن دانشی! و خدای می داند و شما نمی دانید.

67. نبود ابراهیم جهود و نه ترسا و لکن بود گشته از همه دینهای بد، مسلمانی و نبود از انباز آرندگان.

68. بدرستی که سزاوارترین مردمان به ابراهیم هراینه آنانی اند که پی روی کردند او را و اینکه پیغمبر و آنانی که گرویدند و خدای یار گروندگان.

69. دوست داشت گروهی از خداوندان نامه که گمراه کنند شما را و گمراه نمی کنند مگر تنهای خویش را و نه آگاهی دارند.

70. ای خداوندان نامه؟ چرا نمی گروید [70] به نشانهای خدای و شما گواهی می دهید!

71. ای خداوندان نامه؟ چرا می آمیزید درست را به نادرست و می پوشید درست را و شما می دانید!

72. و گفت گروهی از خداوندان نامه: گروید به آنی که فرو آورده شد بر آنانی که گرویدند روی روز و از گروش بازگردید پسین آن تا مگر ایشان بازگردند.

73. و باور مدارید مگر آنی را که پی روی کرد کیش شما را. بگوی که، کیش کیش خداست که داده شود کسی مانند آنچه داده شدید یا پیکار کند با شما نزد پروردگار شما! بگوی که افزونی به ید خدای، دهد آن را آنی را که خواهد، و خدای فراخ دانا. صفحه : 49

74. برای خود برگزیند به بخشایش خویش آنی را که خواهد، و خدای خداوند افزونئ بزرگ.

75. و از خداوندان نامه کسی که اگر استوار داری او را به پوست گاو پر زر، رساند«1» آن را به تو. و از ایشان آنی که اگر استوار داری او را به

دیناری، نرساند آن را به تو مگر که همیشه باشی بر او ایستاده، آنت به که ایشان گفتند: نیست بر ما در نانویسندگان راهی و می گویند بر خدای دروغ را و ایشان می دانند.

76. آری هر که به جای آرد [71] به پیمان او را و پرهیزکاری کند پس بدرستی که خدای دوست دارد پرهیزکاران را.

77. بدرستی که آنانی که می خرند به پیمان خدای و سوگندان خویش بهای اندک، اینان نه بهره مر ایشان را در آن جهان و سخن نگوید با ایشان خدای و ننگرد به ایشان روز رستخیز و پاک نکند ایشان را و مر ایشان را عذابی دردناک.

78. و بدرستی که ازیشان هراینه گروهی می پیچند زبانهای خویش را به نامه تا پندارید آن را از نامه و نه آن از نامه. و می گویند آن از نزد خدای، و نیست آن از نزد خدای. و می گویند بر خدای دروغی و ایشان می دانند.

79. نبود مر آدمئ را که دهد او را خدای نامه را و داوری را و پیغمبری را، باز پس گوید مردمان را باشید بندگانی مرا از فرود خدای و لکن باشید خداییان بدانچه بودید در می آموزید نامه را و بدانچه بودید می خواندید.

80. و نفرماید شما را که فرا گیرید فرشتگان را و پیغمبران را خداوندانی، ا می فرماید شما را به ناگرویدن! پس چون شما گردن نهندگانید.

-----------------------------------

(1). م. «نه رساند» صفحه : 50

81. و چون گرفت خدای [72] پیمان پیغمبران را، هراینه آنچه دادم شما را از نامه و سخن درستی باز پس آمد شما را فرستاده باور دارنده مر آنچه را با شما، هراینه باور می دارید بدان و هراینه یاری کنید او

را. گفت: پذیرفتید و گرفتید برآنتان پیمان مرا. گفتند: پذیرفتیم، گفت: پس گواه شوید و من با شما از گواهان.

82. پس هر که برگردد پس آنت پس اینان ایشان بیرون شوندگان.

83. ا پس جز کیش خدای می جویند! و مرو را گردن نهاد آنی که در آسمانها و زمین فرمان برداری و دشواری و به او بازگردانیده شوید.

84. بگوی، گرویدیم به خدای و آنچه فرو آورده شد بر ما و آنچه فرو آورده شد بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان فرزندان و آنچه داده شد موسی و عیسی و پیغامبران از پروردگار خویش، جدا نکنیم میان یکی ازیشان و ما مر او را گردن نهندگان.

85. و هر که جوید جز کیش مسلمانی کیشی، پس هرگز پذیرفته نشود ازو و او در آن جهان از زیان کاران.

86. چگونه راه نماید خدای گروهی را نگرویدند پس [73] گرویدن خویش و گواهی دادند که اینکه فرستاده راست و آمد ایشان را روشنان. و خدای راه ننماید گروه ستمکاران را.

87. اینان پاداشت ایشان که بر ایشان نفرین خدای و فرشتگان و مردمان همه گان.

88. جاویدان در آن سبک کرده نشود از ایشان عذاب و نه ایشان پاییده شوند.

89. مگر آنانی که بازگشتند از پس آنت و بسامان شدند پس بدرستی که خدای آمرزگار است بخشایشگر. صفحه : 51

90. بدرستی که آنانی که نگرویدند پس گرویدن خویش، پس بیفزودند ناگرویدگی را، هرگز پذیرفته نشود بازگشت ایشان و اینان ایشان گمراهان.

91. بدرستی که آنانی که نگرویدند و مردند و ایشان ناگروندگان، پس هرگز پذیرفته نشود از یکی ایشان پریئی زمین زر و اگر چه باز خرد خود را بدان، اینان

مر ایشان راست عذابی دردناک و نیست مر ایشان را از یاری کنندگان.

92. هرگز نرسید نیکی را تا هزینه کنید از آنچه دوست می دارید، و آنچه هزینه کنید از چیزی پس بدرستی که خدای به آن داناست.

93. همه خوردنی بود گشاده مر پسران یعقوب را مگر آنچه وابسته کرد یعقوب بر تن خود از پیش که فرو آورده شود توریت [74] بگوی: پس بیایید به توریت پس خوانید آن را اگر هستید راست گویان.

94. پس هر که فرابافت بر خدای دروغ را از پس آنت پس اینان ایشان ستمکاران.

95. بگوی، راست گفت خدای، پس پی روی کنید کیش ابراهیم را راست. و نبود از انباز آرندگان.

96. بدرستی که نخستین خانه که نهاده شد برای مردمان هراینه آنی که در مکّه خجسته و راه نمایشی مر جهانیان را.

97. در آن نشانها روشنان جای استادن ابراهیم و هر که درآید آن را، باشد بی ترس و مر خدای راست بر مردمان آهنگ کعبه هر که تواند به آن راهی و هر که گرود پس بدرستی که خدای بی نیاز است از جهانیان.

98. بگوی ای خداوندان نامه؟ چرا نمی گروید به نشانهای خدای و خدای گواه است بر آنچه می کنید!

99. بگوی ای خداوندان نامه؟ چرا می گردانید از راه خدای آنی را که گروید می جویید آن را کژی و شما گواهان! و نیست خدای هراینه بی آگاه از آنچه می کنید. صفحه : 52

100. ای آنانی که گرویدید؟ اگر فرمان برید گروهی را از آنانی که داده شدند نامه بازگرداند شما را پس [75] گرویدن شما ناگروندگان.

101. و چگونه نگروید و شما خوانده شود بر شما نشانهای خدای و در شما فرستاده و هر که چنگ

در زند به خدای پس بدرستی که راه نموده شد به راهی راست.

102. ای آنانی گرویدند؟ ترسید از خدای سزای ترسش او و ممیرید هراینه مگر و شما مسلمانان.

103. و چنگ در زنید به رسن خدای همه و پراکنده مشوید و یاد کنید نیکوداشت خدای بر شما چون بودید دشمنان پس فراهم آورد میان دلهای شما پس گشتید به نیکوداشت او برادران و شما بر کناره کنده از آتش دوزخ پس رهانید شما را از آن همچنانت پیدا می کند خدای برای شما نشانهای خویش تا مگر شما راه یابید.

104. و بادا از شما گروهی می خوانند به نیکی و می فرمایند به شناخته و باز می دارند از ناشناخته و اینان ایشان پیروزی یافته گان.

105. و مباشید همچو آنانی که پراکنده شدند و ناسازگاری کردند از پس آنچه آمد ایشان را روشنان، و اینان مر ایشان را عذابی بزرگ. [76]

106. روز که سپید شود رویهای و سیاه شود رویهای پس امّا آنانی که سیاه شد رویهای ایشان ا نگرویدگی کردید پس گرویدن خویش! پس بچشید عذاب را به آنچه بودید که نمی گرویدید.

107. و امّا آنانی که سپید شود رویهای ایشان پس در بخشایش خدای، ایشان در آن جاویدان.

108. آنت نشانهای خدای می خوانیم آن را بر تو به سزا، و نیست خدای خواهد ستمی مر جهانیان را. صفحه : 53

109. و مر خدا را آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و به خدای بازگردانده شود کارها.

110. هستید بهترین گروهی که بیرون آورده شد. برای مردمان، می فرمایید به شناخته و باز می دارید از ناشناخته و می گروید به خدای. و اگر گرویدی خداوندان نامه، هراینه بودی بهتر مر ایشان را. ازیشان

گروندگان و بیشتر ایشان بیرون شوندگان.

111. هرگز زیان نرسانند شما را مگر آزاری و اگر کشش کنند با شما، گردانند شما را پسها را باز پس یاری کرده نشوند.

112. زده شد بر ایشان خواری هر جا که یافت شوند مگر به رسنی از خدای و رسنی از مردمان [77] و سزاوار شدند به خشمی از خدای و زده شد بر ایشان درویشی، آنت به که ایشان بودند نمی گرویدند به نشانهای خدای و می کشتند پیغمبران را به ناسزا. آنت به آنچه نافرمانی کردند و بودند در می گذشتند.

113. نیستند برابر از خداوندان نامه گروهی ایستاده می خوانند نشانهای خدا را هنگامهای شب و ایشان سجود می کنند.

114. می گروند به خدای و روز بازپسین و می فرمایند به شناخته و باز می دارند از ناشناخته و می شتابند در نیکیها و اینان از شایستگان.

115. و آنچه کنید از نیکی، پس هرگز ناسپاسی کرده نشوید آن را و خدای داناست به پرهیزکاران.

116. بدرستی که آنانی که نگرویدند هرگز بی نیاز نکند ازیشان خواسته های ایشان و نه فرزندان ایشان از خدای چیزی و اینان خداوندان آتش اند ایشان در آن جاویدان.

117. داستان آنچه هزینه می کنند در اینکه زندگانی نزدیکتر همچو داستان بادی، در آن سرمایی رسید، کشت گروهی که ستم کردند تنهای خویش را پس نیست کرد او را، و ستم نکرد ایشان را خدای و لکن تنهای خویش را ستم می کنند. [78] صفحه : 54

118. ای آنانی که گرویدند؟ مگیرید دوست نهانی از فرود خویش، فرو نگذارند شما را تباهی، دوست داشتند آنچه رنجور شوید. بدرستی که پیدا شد دشمنادگی از دهنهای ایشان و آنچه نهان کند سینه های ایشان بزرگتر.

بدرستی که پیدا کردیم برای شما نشانها

را اگر هستید خرد دارید.

119. آ شما اینان دوست می دارید ایشان را و دوست نمی دارند شما را و می گروید به نامه همه آن، و چون رسند شما را گویند گرویدیم و چون تنها شوند بخایند بر شما انگشتان را از خشم، بگوی: میرید به خشم خویش بدرستی که خدای دانا به خداوند سینه ها.

120. اگر ببساید شما را نیکی، اندوهگین کند ایشان را و اگر رسد شما را بدی شاد شوند بدان، و اگر شکیبایی کنید و پرهیزید زیان نکند شما را سگالش بد ایشان چیزی. بدرستی که خدای بدانچه همی کنند«1» فرا رسنده.

121. و چون بامداد برون آمدی از کسانت ساخته می کنی گروندگان را نشستگاههای برای جنگ و خدای شنوا دانا.

122. چون آهنگ کرد دو گروه از شما که بددلی کنند و خدای دوست ایشان دو، و بر خدای پس کار باز گذاردا گروندگان.

123. و هراینه [79] یاری داد شما را خدای به بدر و شما خواران، پس بترسید از خدای تا مگر شما سپاس داری کنید.

124. چون گفتی مر گروندگان را، ا هرگز بس نکند شما را که یاری دهد شما را پروردگار شما به سه هزار از فرشتگان فرو آورده شدگان!

125. آری، اگر شکیبایی کنید و پرهیزید و آیند شما را از جوش خویش، اینکه یاری دهد شما را پروردگار شما به پنج هزار از فرشتگان نشان کنندگان.

-----------------------------------

(1). م: «کننده» صفحه : 55

126. و نگرداند آن را خدای مگر مژده مر شما را و آرام گیرد دلهای شما بدان و نیست یاری مگر از نزد خدای بی همتا درست کار و درست گفتار.

127. تا بریده کند کناره را از آنانی که نگرویدند یا نگوسار

کند ایشان را پس بازگردند نومیدان.

128. نیست ترا از کار چیزی، یا بازگردد بر ایشان یا عذاب کند ایشان را پس بدرستی که ایشان ستمکاران.

129. و مر خدا را آنچه در آسمانها و آنچه در زمین، آمرزد مر آنی را که خواهد و عذاب کند آنی را که خواهد و خدای آمرزگار بخشاینده.

130. ای آنانی که گرویدند؟ مخورید افزونی را افزونیها ته بر ته و ترسید از خدای تا مگر شما برهید.

131. و بپرهیزید از آتش آنی که [80] آماده کرده شد برای ناگروندگان.

132. و فرمان برید خدای را و پیغامبر را تا مگر شما بخشیده شوید.

133. و شتابند به آمرزشی از پروردگار خویش و بهشتی پهنای آن آسمانها و زمین، آماده کرده شد برای پرهیزکاران.

134. آنانی که هزینه کنند در شادی و گزند و فرو خورندگان خشم را و گذارندگان از مردمان، و خدای دوست دارد نیکوکاران را.

135. و آنانی که چون کنند زشتکاری یا ستم کنند تنهای خویش را، یاد کنند خدای را پس آمرزش خواهند برای گناهان خویش، و هر که آمرزد گناهان را مگر خدای. و دل ننهند بر آنچه کردند و ایشان می دانند.

136. اینان پاداشت ایشان آمرزشی از پروردگار ایشان و بهشتهای می رود از زیر آن جویها جاویدان در آن. و نیک مزد کارکنان.

137. بدرستی که گذشت از پیش شما روشها و آیینها پس بروید در زمین پس بنگرید چگونه بود سر انجام به دروغ دارندگان.

138. اینکه هویدایی است برای مردمان و راه نمودنی و پندی مر پرهیزکاران را. صفحه : 56

139. و سستی مکنید و [81] اندوهگن مشوید و شما برتران اگر هستید

گروندگان.

140. اگر ببساید شما را ریشی پس بدرستی که ببسود گروه را ریشی مانند آن، و آنت روزها می گردانیم آن را میان مردمان و تا داند خدای آنانی را که گرویدند و فرا گیرد از شما گواهان، و خدای دوست ندارد ستمکاران را.

141. و تا پاک کند خدای آنانی را که گرویدند و نیست کند ناگروندگان را.

142. یا پنداشتید که درآیید به بهشت و هنوز ندانست خدای آنانی را که کوشش کردند از شما و داند شکیبایان را.

143. و هراینه بودید آرزو می کردید مرگ را از پیش که بینید آن را پس بدرستی که د [ید] ید آن را و شما می نگرید.

144. و نیست محمّد مگر فرستاده را، بدرستی که گذشت از پیش او فرستاده شدگان ا پس اگر میرد یا کشته شود برگردید بر پاشنه های خویش! و هر که برگردد بر دو پاشنه خویش، پس هرگز زیان نرساند خدای چیزی را و زود پاداشت دهد خدای سپاس داران را.

145. و نبود مر تنی را که میرد مگر به دستوری خدای، نوشته هنگام کرده و هر که خواهد پاداشت اینکه جهان دهیم او را از آن و هر که خواهد پاداشت [82] آن جهان دهیم او را از آن و زود پاداشت دهیم سپاس داران را.

146. و چندا از پیغامبری کارزار کرد با او خداییان بسیار پس سست نشدند مر آنچه را که رسید ایشان را در راه خدای و بیچاره و سست نشدند و فروتنی نکردند و خدای دوست دارد شکیبایان را.

147. و نبود گفتار ایشان مگر که گفتند: پروردگار ما؟ بیامرز ما را گناهان ما را و گزاف کاری ما

را در کار ما و استوار دار پایهای ما را و یاری ده ما را بر گروه ناگروندگان.

148. پس داد ایشان را خدای پاداشت اینکه جهان و نیکئ پاداشت آن جهان و خدای دوست دارد نیکوکاران را. صفحه : 57

149. ای آنانی که گرویدند؟ اگر فرمان برید آنانی را که نگرویدند، گردانند شما را بر پاشنه های شما پس برگردید زیان کاران.

150. نه که خدای دوست شماست و او بهترین یاری کنندگان.

151. زود اندازیم در دلهای آنانی که نگرویدند بیم و هراس به آنچه انباز آوردند به خدای آنچه را که فرو نیاورد بدان حجّتی و جای پناه ایشان آتش است. و بدا جای باشش ستمکاران.

152. و هراینه راست کرد شما را خدای نوید خود را، [83] چون می کشید ایشان را به دستوری او تا چون بد دل شدید و پیکار کردید در کار و نافرمانی کردید از پس آنچه نمود شما را آنچه دوست می دارید. از شما آن که می خواهد اینکه جهان را و از شما آن که می خواهد آن جهان را باز پس گردانید شما را ازیشان تا آزماید شما را و بدرستی که درگذرانید از شما و خدای خداوند افزونی بر گروندگان.

153. چون بالا بر می شدید و نمی نگرستید بر کسی و فرستاده می خواند شما را در پس شما، پس پاداشت داد شما را اندوهی به اندوهی تا نه اندوهگین شوید بر آنچه بشد از شما و نه آنچه رسید شما را و خدای آگاه است به آنچه می کنید.

154. باز پس فرود آورد بر شما از پس اندوه بی ترسی غنویدنی فرو می گیرد گروهی را از شما و گروهی بدرستی که اندوهگین کرد ایشان را تنهای

ایشان، گمان می برند به خدای نه راست گمان نادانی. می گویند: هست ما را از کار از چیزی! بگوی: بدرستی که کار همه آن مر خدا را، نهان می دارند در دلهای خویش آنچه را که آشکار نمی کنند مر ترا. می گویند: اگر بودی ما را از کار چیزی نه کشته شدیمی اینجا. [84] بگوی اگر بودیدی در خانه های خویش هراینه بیرون آمدی آنانی که نوشته شد بر ایشان کشتن، به جایهای افتادن ایشان و تا آزماید خدای آنچه در سینه های شما و تا پاک کند آنچه در دلهای شما و خدای دانا به خداوند سینه ها. صفحه : 58

155. بدرستی که آنانی که برگشتند از شما روز که فراهم رسید دو انبوهی، بدرستی که بلغزانید ایشان را دیو به برخی آنچه ورزیدند و بدرستی که درگذرانید خدای ازیشان، بدرستی که خدای آمرزگار است بردبار.

156. ای آنانی که گرویدید؟ مباشید همچو آنانی که نگرویدند و گفتند مر برادران خویش را، چون روند در زمین یا باشند غازیان اگر بودندی نزد ما نمردندی و نه کشته شدندی تا گرداند خدای آنت را ارمانی در دلهای ایشان، و خدای زیاند و میراند و خدای به آنچه می کنید بینا.

157. و اگر کشته شوید در راه خدای یا میرید هراینه آمرزشی از خدای و بخشایشی بهتر از آنچه گرد می کنند.

158. و اگر میرید یا کشته شوید هراینه به خدای گرد آورده شوید.

159. پس به بخشایشی [85] از خدای نرم خو شدی مر ایشان را. و اگر بودی زفت خوی درشت دل هراینه پراکنده شدندی از گرد تو پس درگذران ازیشان و آمرزش خواه برای ایشان و کنکاج

کن با ایشان در کار. پس چون دل بنهادی پس کار باز گذار بر خدای. بدرستی که خدای دوست می دارد کار بازگذارندگان را.

160. اگر یاری دهد شما را خدای پس نه«1» آینده مر شما را، و اگر فرو گذارد شما را پس کیست آنی که یاری دهد شما را از پس او و بر خدای پس کار باز گذاردا گروندگان.

161. و نبود مر پیغامبری را که دزدد. و هر که دزدید، آید به آنچه دزدید روز رستخیز، باز رسانیده شود هر تنی آنچه ورزید و ایشان ستم کرده نشوند.

-----------------------------------

(1). م: «به» صفحه : 59

162. ا پس آنی که پی روی کرد خشنودئ خدای را همچو آنی که سزاوار شد به خشمی از خدای! و جایگاه پناه او دوزخ و بد جای بازگشت.

163. ایشان پایه گاهها نزد خدای و خدای بیناست بدانچه می کنند.

164. هراینه سپاس نهاد خدای بر گروندگان چون فرستاد در ایشان فرستاده از تنهای ایشان، می خواند بر ایشان نشانهای او را و پاک می کند ایشان را و می آموزد ایشان را نامه و سخن درست و بدرستی که بودند از پیش هراینه در گمراهی [86] پیدا.

165. ا و چون رسد شما را رسنده، یافتید دو مانند آن، گویید از کجا اینکه! بگوی، آن از نزدیک تنهای شما. بدرستی که خدای بر هر چیزی توانا.

166. و آنچه رسید شما را روزی فراهم رسید دو انبوهی، پس به دستوری خدای و تا داند گروندگان را.

167. و تا داند آنانی را که دورویی کردند و گفته شد مر ایشان را: بیایید کشش کنید در راه خدا«1» یا دور کنید، گفتند:

اگر دانستیمی کشش کردن را هراینه پی روی کردیمی شما را.

ایشان مر ناگرویدن را در آن روز نزدیکتر از ایشان مرگرویدن را. می گویند به دهنهای«2» خویش آنچه را که نیست در دلهای ایشان و خدای داناتر به آنچه می پوشند.

168. آنانی که گفتند مر یاران خویش را و نشستند، اگر فرمان بردندی ما را نه کشته شدندی. بگوی، پس دور کنید از تنهای خویش مرگ را اگر هستید راست گویان.

169. و مپنداردا هراینه آنانی را که کشته شدند در راه خدای مرده گان، نه که زندگان نزد پروردگار خویش روزی داده شوند.

170. شادان به آنچه داد ایشان ر«3» خدای از افزونی خویش و شادی می کنند به آنانی که نرسیدند به ایشان از پس ایشان که نه ترسی [87] بر ایشان و نه ایشان اندوهگن شوند.

-----------------------------------

(1). م: «کنید»

(2). م: «وهنهای»

(3). ایشان ر- ایشان را صفحه : 60

171. شادی می کنند به نیکوداشتی از خدای و افزونی و که خدای نیست نکند مزد گروندگان را.

172. آنانی که پاسخ کردند مر خدای را و فرستاده، از پس آنچه رسید ایشان را ریش، مر آنانی را که نیکویی کردند از ایشان و پرهیزکاری کردند مزدی بزرگ.

173. آنانی که گفت مر ایشان را مردمان: بدرستی که مردمان لشکر فراهم کردند شما را، پس ترسید ازیشان پس افزود ایشان را گرویدنی و گفتند بسنده ما خدای و نیک کار ساز.

174. پس بازگشتند به نیکوداشتی از خدای و افزونی نبسود ایشان را بدی و پی روی کردند خشنودئ خدای را و خدای خداوند افزونی بزرگ.

175. بدرستی که آنتان دیو می ترساند دوستان خویش را، پس مترسید ازیشان و ترسید از من اگر هستید گروندگان.

176. و اندوهگن مکناد ترا آنانی که می شتابند در ناگرویدگی، بدرستی که ایشان هرگز زیان نکند

خدای را چیزی.

می خواهد خدای که گرداند ایشان را بهره در آن جهان و مر ایشان را عذابی بزرگ.

177. بدرستی که آنانی که خریدند ناگرویدن به گرویدن، [88] هرگز زیان نکند خدای چیزی و مر ایشان را عذابی دردناک.

178. و مپندار آنانی را که نگرویدند بدرستی که آنچه فرا می گذاریم مر ایشان را بهتر است مر تنهای ایشان را.

بدرستی که فرو می گذاریم ایشان را تا افزایند بزه و مر ایشان را عذابی خوارکننده.

179. نبود خدای گذارد گروندگان بر آنچه شما بر آن تا جدا کند پلید را از پاک و نبود خدای تا دیده ور کند شما را بر ناپیدایی و لکن خدای برگزیند از فرستادگانش آنی را که خواهد پس گروید به خدای و فرستادگان او. و اگر گروید و پرهیزید پس مر شما را مزدی بزرگ. صفحه : 61

180. و مپندار آنانی را که نمی دهند به آنچه داد ایشان را خدای از افزونی، آن بهتر مر ایشان را. نه که آن بتر است مر ایشان را. زودا که در گردن انداخته شوند آنچه را که ندادند بدان روز رستخیز. و مر خدای راست مرده ماند آسمانها و زمین و خدای به آنچه می کنید آگاه است.

181. هراینه شنوید خدای گفتار آنانی را که گفتند بدرستی که خدای نیازمند است و ما بی نیاز توییم. زودا که نویسیم آنچه گفتند و کشش ایشان را پیغامبران را به ناسزا و گوییم چشید عذاب سوزان.

182. آنت [89] به آنچه پیش فرستاد دستهای شما و که خدای نیست هراینه ستمکار مر بندگان را.

183. آنانی که گفتند بدرستی که خدای پیمان کرد به ما که نگرویم مر فرستاده را تا آید ما

را به قربانی، خورد آن را آتش. بگوی: بدرستی که آمد شما را فرستادگانی از پیش من به روشنان و به آن که گفتید پس چرا کشتید ایشان را اگر هستید راست گویان.

184. پس اگر دروغ دارند ترا، پس بدرستی به دروغ داشته شد فرستاده شدگان از پیشت، آمدند به روشنان و نوشته ها و نامه روشن.

185. هر تنی چشنده مرگ و بدرستی که داده شوید مزدهای خویش را روز رستخیز پس هر که دور کرده شود از آتش و در آورده شود بهشت پس هراینه پیروز شد و نیست زندگانی فروتر مگر برخوردارئ فریفت.

186. هراینه آزموده شوید در خواسته های شما و تنهای شما و هراینه شنوید از آنانی که داده شدند نامه را از پیش شما و از آنانی که انباز آوردند آزاری بسیار و اگر شکیبایی [کنید] و پرهیزید پس بدرستی که آنت از استواری کارها.

187. و چون گرفت خدای پیمان استوار [90] آنانی که داده شدند نامه، هراینه روشن کنید برای مردمان و نپوشید آن را. پس انداختند آن را پس پشتهای خویش و خریدند بدان بهای اندک، پس بدانچه می خرند. صفحه : 62

188. مپندار آنانی را که شاد می شوند به آنچه کردند و دوست دارند که ستوده شدند به آنچه نکردند پس مپندار ایشان را به جای رستن از عذاب. و مر ایشان را عذابی دردناک.

189. و مر خدا را پادشاهئ آسمانها و زمین و خدای بر هر چیزی توانا.

190. بدرستی که در آفریدن آسمانها و زمین و شد آمد شب و روز هراینه نشانها مر خداوندان خردها.

191. آنانی که یاد می کنند خدای را ایستادگان و نشسته گان و بر پهلوهای ایشان و اندیشه

می کنند در آفرینش آسمانها و زمین: پروردگار ما؟ نیافریدی اینکه را بیهوده پاکئ تو پس نگاه دار ما را از عذاب آتش.

192. پروردگار ما؟ بدرستی که تو هر که در آری آتش پس رسوا کردی او را و نیست مر ستمکاران را از یاری گران.

193. پروردگار ما؟ بدرستی که ما شنودیم آواز دهنده آواز همی داد برای گرویدن که، گروید به پروردگار خویش پس گرویدیم. [91] پروردگار ما پس آمرز ما را گناهان ما را و بپوش از ما بدیهای ما را و جان ستان از ما با نیکوکاران.

194. پروردگار ما؟ و ده ما را آنچه نوید دادی ما را بر فرستادگانت و رسوا مکن ما را روز رستخیز، بدرستی که تو دیگرگون نکنی نوید را.

195. پس پاسخ بکن«1» مر ایشان را پروردگار ایشان که من نیست نکنم کار«2» کننده از شما، از مردینه یا زنینه، برخی شما از برخی. پس آنانی که خان و مان گذاشتند و بیرون کرده شدند«3» از سراهای خویش و رنجانیده شدند در راه من و کارزار کردند و کشته شدند، هراینه پوشم ازیشان بدیهای ایشان و هراینه در آرم ایشان را بهشتهای همی رود از زیر آن جویها، پاداشتی از نزد خدای و خدای نزد او نیکویی پاداشت.

-----------------------------------

(1). م: «پاسخ مکن»

(2). م: «کارا»

(3). م: «شدید» صفحه : 63

196. فریفته مکناد ترا گشتن آنانی که نگرویدند در شهرها.

197. برخورداری اندک، باز پس جای پناه ایشان دوزخ و بد بستری.

198. لکن آنانی که ترسیدند پروردگار خویش، مر ایشان را بهشتهای می رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن روزی از نزد خدای. و آنچه هست نزد خدای بهتر است مر نیکوکاران.

[92]

199. و بدرستی که از خداوند نامه هراینه آنی که گرود به خدای و آنچه فرو آورده شد به شما و آنچه فرو آورده شد به ایشان، ترسکاران مر خدای را نمی خرند به نشانهای خدای بهای اندک. اینان مر ایشان را مزد ایشان نزد پروردگار ایشان بدرستی که خدای زود شمار.

200. ای آنانی گرویدند؟ شکیبایی کنید و اسبان بندید و ترسید از خدای تا مگر شما رهید و رسید.

گفتاری نیکو.

6. و آزمایید بی پدران را تا چون رسند زناشوهری را، پس اگر دانید ازیشان راه یافتگی را پس دهید به ایشان خواسته های ایشان را و مخورید آن را گزاف کاری و پیش گرفتنی که بزرگ شوند و هر که بود بی نیاز، پس پرهیزکاری کندا، و هر که بود نیازمند پس خوردا به نیکی پس چون دهید به ایشان خواسته های ایشان را پس گواه کنید [94] بر ایشان و بسنده به خدای شمار کننده.

7. مر مردان را بهره از آنچه گذاشت پدر و مادر و نزدیکتران، و مر زنان را بهره از آنچه گذاشت پدر و مادر و نزدیکتران، از آنچه اندک بود ازو یا بسیار بود بهره بریده.

8. و چون آید بخشش را خداوندان خویشی و بی پدران و درویشان پس دهید ایشان را از آن و گویید مر ایشان را گفتاری نیکو.

9. و بترسدا آنانی که اگر گذاشتندی از پس خویش فرزندانی سستانی، ترسیدندی بر ایشان، پس بپرهیزندا از خدای و گویندا سخنی درست. صفحه : 65

10. بدرستی که آنانی که می خورند خواسته های بی پدران را به ستم، هراینه می خورند در شکمهای خویش آتشی را و زود درآیند آتش افروخته.

11. اندرز می کند شما را خدای در فرزندان شما را، مر پسر را هم چند بهره دو دختر پس اگر باشند زنانی فزون دو، پس مر ایشان را دو برخ آنچه گذاشت و اگر باشد یکی، پس مرو را نیمه و مر پدر و مادر او را مر هر یکی را از ایشان دو، شش یک از آنچه گذاشت اگر باشد مرو را فرزندی، پس اگر نباشد مرو را [95] فرزندی و میراث برد ازو

پدر و مادر او پس مادر او را سیک، پس اگر باشد مر او را برادرانی پس مر مادر او را شش یک از پس اندرزی که اندرز کند به آن یا وامی پدران شما و پسران شما ندانید کدام ایشان نزدیکتر مر شما را سود پدید کرده از خدای، بدرستی که خدای بود و هست دانا درست کار و درست گفتار.

12. و مر شما را نیمه آنچه گذاشت زنان شما اگر نباشد مر ایشان را فرزندی، پس اگر باشد مر ایشان را فرزندی پس مر شما راست چهار یک از آنچه گذاشتند از پس اندرزی که اندرز کنند به آن یا وامی، و مر ایشان را چهار یک از آنچه گذاشتید اگر نباشد مر شما را فرزندی، پس اگر باشد مر شما را فرزندی پس مر ایشان را هشتیک از آنچه گذاشتید از پس اندرزی که اندرز کنید به آن یا وامی، و اگر باشد مردی که میراث گرفته شود بی فرزند مادر و پدر یا زنی و مرو را برادری یا خواهری، پس مر هر یکی را ازیشان دو، شش یک پس اگر باشند بیشتر از آنت پس ایشان انبازانند در سیک از پس اندرزی که اندرز کنند به آن یا وامی، [96] نه گزند در آرنده اندرزی از خدای و خدای دانا بردبار. صفحه : 66

13. آنت اندازه های خدای، و هر که فرمان برد خدای را و فرستاده او را درآرد او را در بهشتهای که می رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن و آنت فیروزی بزرگ.

14. و هر که نافرمانی

کند خدای را و فرستاده او را و درگذرد اندازه های او در آرد او را آتشی جاویدان در آن و مرو را عذابی خوار کننده.

15. و آنانی که می آیند کار زشت را از زنان شما، پس گواهی خواهید بر ایشان چهاری از شما، پس اگر گواهی دهند پس نگاه دارید ایشان را در خانه ها تا ستاند ایشان را مرگ یا گرداند خدای مر ایشان را راهی.

16. و آن دوی که آیند آن را از شما پس برنجانید ایشان را پس اگر بازگردند و بسامان شوند پس روی گردانید ازیشان دو. بدرستی که خدای بود و هست توبه پذیر بخشایشگر.

17. بدرستی که توبه پذیرفتن بر خدای مر آنانی را که کنند بدی را به نادانی، باز پس بازگردند از نزدیک، پس اینان توبه پذیرد خدای بر ایشان و بود و هست خدای دانا درست کار و درست گفتار.

18. و نیست توبه مر آنانی را که می کنند [97] بدیها تا چون آید یکی ایشان را مرگ، گفت: بدرستی که من بازگشتم اکنون، و نه آنانی که می میرند و ایشان ناگروندگانند، اینان ساخته کردیم برای ایشان عذابی دردناک.

19. ای آنانی که گرویدند؟ نشاید مر شما را که گیرید زنان را زور و باز مدارید ایشان را تا بروید به برخی آنچه دادید ایشان را مگر که آیند به زشت پیدا، و بزیید با ایشان به نیکی پس اگر ناخوش دارید ایشان را پس شاید که ناخوش دارید چیزی و گرداند خدای در آن نیکی بسیار. صفحه : 67

20. و اگر خواهید گرفتن زنی به جای زنی و داده اید یکی ایشان را پوست گاو پر زر پس مستانید از آن چیزی،

ا می ستانید آن را دروغ و بزه پیدا!

21. و چگونه ستانید آن را و بدرستی که رسید برخی شما به برخی و گرفتند از شما پیمانی استوار.

22. و به زنی مکنید آن را که زن کرد پدران شما از زنان مگر آنچه گذشت، بدرستی که آن بود و هست زشت و دشمنی و بدا راهی.

23. بازبسته شد [98] بر شما مادران شما و دختران شما و خواهران شما و خواهران پدران شما و خواهران مادران شما و دختران برادر و دختران خواهر و مادران شما، آنانی که شیر دادند شما را و خواهران شما از مکیدن شیر و مادران زنان شما و دختران زنان شما آنانی که در کنارهای شما از زنان شما آنانی که در آمدید با ایشان پس اگر نباشید درآمدید به ایشان پس نه گناهی بر شما و زنان پسران شما آنانی که از پشتهای شما و که فراهم آرید میان دو خواهر مگر آنچه گذشت، بدرستی که خدای بود و هست آمرزگار بخشایشگر.

24. و شوهرداران از زنان مگر آنچه خواوند شد دستهای شما، نبشتن خدای بر شما و حلال کرد مر شما را آنچه جز آنتان که جویید به خواسته های خویش پارسایان نه ریزندگان پس آنچه برخورداری گرفتید بدان ازیشان پس دهید ایشان را مزدهای ایشان، پدید کرده و نه گناهی بر شما در آنچه پسند کردید بدان، از پس باز بریده، بدرستی که خدای بود و هست دانا درست کار و درست گفتار. [99] صفحه : 68

25. و هر که نتواند از شما افزونی که به زنی کند آزادان گروندگان پس از آنچه خداوند شد دستهای شما از کنیزکان شما گروندگان،

و خدای داناتر است به گرویدن شما، برخی شما از برخی، پس به زنی کنید ایشان را به دستوری خداوندان ایشان و دهید ایشان را مزدهای ایشان به نیکی. پارسایان نه ریزندگان و نه فراگیرندگان دوستان، پس چون به شوهر داده شوند پس اگر آیند به زشت پس بر ایشان نیمه آنچه بر آزادان از عذاب، آنت مر آنی را که ترسد از رنج از شما و که شکیبایی کنید بهتر است مر شما را و خدای آمرزگار است بخشایشگر.

26. می خواهد خدای که پدید کند برای شما و نماید شما را رفتهای آنانی که از پیش شما، و توبه پذیرد بر شما و خدای داناست راست آور.

27. و خدای می خواهد که توبه پذیرد بر شما و می خواهد آنانی که پی روی می کنند آرزوها را که چسبند چسبیدن بزرگ.

28. می خواهد خدای که سبک کند از شما و آفریده شد مردم سست.

29. ای آنانی که گرویدند؟ مخورید [100] خواسته های خویش را میان شما به ناشایست مگر که باشد بازرگانی از پسندکاری از شما و مکشید تنهای خویش را بدرستی که خدای بود و هست به شما بخشایشگر.

30. و هر که کند آنت گذشتنی از اندازه و ستم کردنی، پس زود در آریم او ر«1» در آتشی، و بود و هست آن بر خدای آسان.

31. اگر بیکسو شوید بزرگهای آنچه بازداشته می شوید از آن، در گذاریم از شما بدیهای شما را و در آریم شما را درآوردن جایی خوب.

-----------------------------------

(1). اور- او را [.....] صفحه : 69

32. و آرزو مبرید آنچه را که افزونی داد خدای بدان برخی شما را بر برخی. مر مردان را بهره از آنچه اندوختند و مر زنان

را بهره از آنچه اندوختند، و در خواهید از خدای از افزونی او، بدرستی که خدای بود و هست به هر چیزی دانا.

33. و مر هر یکی را گردانیدیم میراث برندگان از آنچه گذاشت پدر و مادر و خویشان و آنانی که بست سوگندهای شما پس بدهید ایشان را بهره ایشان. بدرستی که خدای بود و هست بر هر چیزی گواه.

34. مردان ایستادگی کنندگانند بر زنان به آنچه افزونی داد خدای برخی را ایشان بر برخی و به آنچه هزینه کردند از خواسته های خویش، پس بسامانان، [101] فرمان برداران، نگاه دارندگان مر نهانی را به آنچه نگاه داشت خدای، و آنانی که ترسید از بدسازی ایشان پس پند دهید ایشان را و جدا شوید از ایشان در بسترها و بزنید ایشان را، پس اگر فرمان برند شما را پس مجویید بر ایشان راهی، بدرستی که خدای بود و هست برتر بزرگ.

35. و اگر ترسید جدایی میان ایشان دو، پس فرستید داوری از کسان او و داوری از کسان او اگر خواهند سامانی، سازواری دهد خدای میان آن دو بدرستی که خدای بود و هست دانا آگاه.

36. و بپرستید خدای را و انباز میارید به او چیزی و به پدر و مادر نیکویی کردنی و به خداوند خویشی و بی پدران و درویشان و همسایه خداوند خویشی و همسایه بیگانه و یار به پهلو و راه گذری و آنچه خواوند شد دستهای شما، بدرستی که خدای دوست ندارد آنی را که باشد کشّی کننده نازنده. صفحه : 70

37. آنانی که بخیلی می کنند و می فرمایند مردمان را به بخیلی و می پوشند آنچه داد ایشان را خدای از افزونی

خویش، و ساخته کردیم مر ناگروندگان را عذابی خوار کننده.

38. و آنانی که هزینه کنند خواسته های خویش را دیدن [102] مردم و نمی گروند به خدای و نه به روز بازپسین، و هر که باشد دیو مرو را یار پس بدا یار.

39. و چیست بر ایشان! اگر گرویدندی به خدای و روز بازپسین و هزینه کردندی از آنچه روزی کرد ایشان را خدای و بود و هست خدای به ایشان دانا.

40. بدرستی که خدای ستم نکند همسنگ مورچه خرد و اگر باشد نیکی افزون کند آن را و دهد از نزد خود مزدی بزرگ.

41. پس چگونه چون آییم از هر گروهی به گواهی و آریم ترا بر اینان گواهی.

42. در آن روز دوست دارد آنانی که نگرویدند و نافرمانی کردند فرستاده را که هامون کرده شود به ایشان زمین و نپوشند از خدای سخنی.

43. ای آنانی که گرویدند؟ نزدیک مشوید نماز را و شما مستانید تا دانید آنچه می گویید و نه دور ماندگان مگر گذرندگان راه تا سر و تن شویید و اگر باشید بیماران یا بر سفری یا آید یکی از شما از گودال یا بسودید زنان را، پس نیافتید آبی، پس تیمّم کنید آهنگ کنید خاکی پاکی، پس ببسایید رویهای خویش را [103] و دستهای خویش را بدرستی که خدای بود و هست ناپیدا کننده آمرزگار.

44. ا ندیدی به آنانی که داده شدند بهره از نامه، همی خرند گمراهی را و می خواهند که گم شوید راه! صفحه : 71

45. و خدای داناتر به دشمنان شما و بسنده به خدای دوست و بسنده به خدای یاری گر.

46. از آنانی که

جهود شدند می گردانند سخنها را از جایهای آن و می گویند شنیدیم و نافرمانی کردیم، و بشنو ناشنوانیده و راعنا پیچانیدنی به زبانهای خویش و درآمدنی در کیش. و اگر که ایشان گفتندی شنویدیم و فرمان بردیم، و فرا شنو و نگه کن ما را هراینه بودی به مر ایشان را و راست، و لکن نفرین کرد ایشان را خدای به ناگرویدن ایشان پس نگروند مگر اندکی.

47. ای آنانی که داده شدند نامه را؟ گروید به آنچه فرو آوردیم باور دارنده مر آنچه را با شما از پیش که ناپیدا کنیم رویهای را، پس بازگردانیم آن را بر پسهای آن یا نفرین کنیم ایشان را چنانکه نفرین کردیم خداوندان شنبه، و بود و هست فرمان خدای کرده شدنی.

48. بدرستی که خدای نیامرزد که انباز آورده شود به او و آمرزد آنچه فرود آن مر آن را که [104] خواهد و هر که انباز آرد به خدای پس بدرستی که فرا بافت بزه بزرگ.

49. ا ندیدی به آنانی که پاک می کنند تنهای خویش را؟ نه که خدای پاک کند آنی را که خواهد و ستم کرده نشوند تافته.

50. نگر چگونه فرا می بافند بر خدای دروغ را! و بسنده به او بزه پیدا.

51. ا ندیدی به آنانی که داده شدند بهره از نامه، می گروند به دیو و بت! و می گویند مر آنانی را که نگرویدند: اینان راه یافته تر از آنانی که گرویدند راه.

52. اینان آنانی اند که نفرین کرد ایشان را خدای و هر که نفرین کند خدای، پس هرگز نیابی برای او یاری گری.

53. یا مر ایشان را بهره از پادشاهی پس آنگاه ندهند

مردمان را گو خرماسته. صفحه : 72

54. یا بدخواهی می کنند مردمان بر آنچه داد ایشان را خدای را افزونئ خویش، پس بدرستی که دادیم فرزندان ابراهیم را نامه و دانش استوار و دادیم ایشان را پادشاهی بزرگ.

55. پس از ایشان آنی که گروید به او و از ایشان آنی گردید ازو و بسنده به دوزخ افروخته.

56. بدرستی که آنانی که نگرویدند به نشانهای ما، زود در آریم ایشان را آتشی، هرگاه که پخته شد پوستهای ایشان به جای نهیم ایشان را پوستهای [105] جز آن تا بچشند عذاب را، بدرستی که خدای بود و هست بی همتا درست کار و درست گفتار.

57. و آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها زود در آریم ایشان را در بهشتهای که همی رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن همیشه، مر ایشان را در آن جفتهایی پاک کرده و در آریم ایشان را سایه پناه دار.

58. بدرستی که خدای می فرماید شما را، که باز گذارید زینهاریها را به خداوندانش و چون داوری کنید میان مردمان که داوری کنید به راستی و داد. بدرستی که خدای چه نیک چیز«1» پند می دهد شما را به آن. بدرستی که خدای بود و هست شنوا بینا.

59. ای آنانی که گرویدید؟ فرمان برید خدای را و فرمان برید پیغامبر را و خداوندان کار از شما، پس اگر پیکار کنید در چیزی پس بازگردانید آن را به خدای و پیغامبر اگر هستید که گروید به خدای و روز بازپسین، آنت بهتر و خوبتر سر انجام.

60. ا ندیدی به آنانی که می گویند که ایشان گرویدند به آنچه فرو آورده شد به تو و آنچه فرو آورده شد

از پیشت می خواهند که به داوری شوند به بت و بدرستی که فرموده شده اند که نگروند بدان! و می خواهد دیو که گمراه کند ایشان را [106] گمراهی دور.

-----------------------------------

(1). م: «خبر» صفحه : 73

61. و چون گفته شود مر ایشان را بیایید به آنچه فرو آورد خدای و به پیغامبر، بینی دو رویگان را روی می گردانند از تو روی گرداندنی.

62. پس چگونه چون رسد ایشان را رسنده به آنچه پیش فرستاد دستهای ایشان! باز پس آیند ترا سوگند همی خورند به خدای نخواستیم مگر نیکویی و درخور کردنی.

63. اینان آنانی اند که می داند خدای آنچه در دلهای ایشان است، پس روی گردان از ایشان و پند ده ایشان را و بگوی مر ایشان را در تن ایشان گفتاری در رسنده.

64. و نفرستادیم از فرستاده مگر تا فرمان برده شود به فرمان خدای، و اگر که ایشان آنگاه که ستم کردند تنهای خویش را، آمدندی ترا پس آمرزش خواستندی از خدای و آمرزش خواستی برای ایشان را فرستاده، هراینه یافتندی خدای را توبه پذیر بخشایشگر.

65. پس نی به خدایت نگروند تا داور کنند ترا در آنچه درآمیخت در میان ایشان. باز پس نیابند در دلهای خویش تنگی ای از آنچه گذاردی و تن دهند تن دادنی.

66. و اگر که ما نوشتیمی بر ایشان که بکشید تن های خویش را یا بیرون شوید از سراهای خویش، نکردندی آن را مگر اندکی از ایشان. و اگر که ایشان کردندی آنچه پند داده شوند به آن، هراینه بودی بهتر مر ایشان را و سختر [107] استوار داشتن.

67. و آنگاه هراینه دادیمی ایشان را از نزد ما مزدی بزرگ.

68. و هراینه نمودیمی ایشان را

راهی را راست.

69. و هر که فرمان برد خدای را و فرستاده را، پس اینان با آنانی اند که نیکویی کرد خدای بر ایشان از پیغامبران و راست ... و شهیدان و شایستگان و نیکا اینان یاران.

70. آنت افزونی از خدای و بسنده است به خدای دانا. صفحه : 74

71. ای آنانی که گرویدید؟ فرا گیرید ترس خویش را پس بروید گروه گروه«1» یا بروید همه.

72. و بدرستی که از شما کسی هراینه درنگ کند پس اگر رسد شما را رسنده، گوید: بدرستی که نیکویی کرد خدای بر من چون نبودم با ایشان دستادست.

73. و اگر رسد شما را افزونئ از خدای، هراینه گوید: همانا که نبود میان شما و میان او دوستی، ای کاشکی من بودی با ایشان پس پیروزی یافتمی پیروزی یافتنی بزرگ.

74. پس کشش کندا در راه خدای آنانی که خرند زندگانی اینکه جهان به آن جهان، و هر که کشش کند در راه خدای، پس کشته شود یا به آید، پس زود دهیم ایشان را مزدی بزرگ.

75. و چیست شما را که کشش نکنید در راه خدای و سست گرفته شدگان از مردان [108] و زنان و کودکان آنانی که همی گویند پروردگار ما بیرون آر ما [را] از اینکه ده ستمکار کسان آن و گردان ما را از نزدت دوستی و گردان ما را از نزدت یاری گری!

76. آنانی که گرویدند، کشش همی کنند در راه خدای و آنانی که نگرویدند کشش همی کنند در راه دیو بت، پس کشش کنید با دوستان دیو، بدرستی که سگالش بد دیو بود و هست سست.

77. ا نگه نکردی به آنانی که گفته شد

مر ایشان را باز دارید دستهای خویش را و به پای دارید نماز را و دهید پاکئ خواسته را! پس چون نوشته شد بر ایشان کشش، ناگاه گروهی ازیشان همی ترسند از مردمان چون ترسیدن خدای یا سختر ترسیدنی، و گفتند: پروردگار ما؟ چرا نوشتی بر ما کشش کردن را! چرا پس نداشتی ما را تا هنگامی نزدیک! بگوی: برخورداری اینکه جهان اندکی است و آن جهان بهتر است مر آنی را پرهیزید، و ستم کرده نشوند رشته گو دانه خرما.

-----------------------------------

(1). م: «گروه گرود» صفحه : 75

78. هر جا که باشید دریابد شما را مرگ و اگر باشید در کوشکهای برافراشته و اگر رسد ایشان را نیکویی، گویند: اینکه از نزد خدای و اگر [109] رسد ایشان را بدی گویند اینکه از نزد تو. بگوی: همه از نزد خدای، پس چیست مر اینان گروه را نخواهند که دریابند سخنی!

79. هر چه رسد ترا از نیکویی پس از خدای و هر چه رسد ترا از بدی پس از تن تو. و فرستادیم ترا برای مردمان فرستاده و بسنده به خدای گواه.

80. هر که فرمان برد فرستاده را پس بدرستی که فرمان برد خدای را و هر که برگشت پس نفرستادیم ترا بر ایشان نگه بان.

81. و همی گویند: فرمان برداری، پس چون بیرون شوند از نزد تو بسگالد به شب گروهی از ایشان جز آنی که می گویی و خدای می نویسد آنچه به شب می سگالند پس روی گردان از ایشان و کار باز گذار بر خدای و بسنده خدای کارساز.

82. ا پس نیندیشند در نبی را و اگر بودی از نزد جز خدای هراینه یافتندی درو ناهموارئ بسیار!

83.

و چون آید ایشان را کاری از بی بیمی یا ترس، آشکارا کنند آن را، و اگر بازگردانیدندی به سوی فرستاده و به سوی خداوندان کار ازیشان، هراینه بدانستی آن را آنانی که بیرون آرند آن را ازیشان و اگر نه افزونی [110] خدای بر شما و بخشایش او هراینه پی روی کردی دیو را مگر اندکی.

84. پس کشش کن در راه خدای، خواسته نشوی مگر تنت را و برانگیز گروندگان را شاید که خدای که باز دارد سختی آنانی را که نگرویدند و خدای سختر سختی و سختر شکنجه کردن. صفحه : 76

85. هر که خواهش کند خواهشی نیکو، باشد مرو را بهره از آن و هر که خواهش کند خواهشی بد، باشد مرو را بهره از آن، و بود و هست و باشد خدای بر هر چیزی نگه بانی.

86. و چون درود گفته شوید به درودی پس درود گویید به نیکوتر از آن یا بازگردانید آن را، بدرستی که خدای بود و هست بر هر چیزی شمارکننده.

87. خدای نه خدایی مگر او، هراینه فراهم آرد شما را به روز رستخیز نه گمانی در آن، و کیست راست گوی تر از خدای سخن!

88. پس چیست مر شما را در دو رویگان دو گروه! و خدای نگون سار کرد ایشان را به آنچه اندوختند. ا همی خواهید که راه نمایید آنی را که گمراه کرد خدای! و هر که گمراه کند خدای پس هرگز نبینی او را راهی.

89. دوست داشتند اگر کافر شوید نگروید همچنان که نگرویدند، پس باشید برابر، پس مگیرید ازیشان دوستانی [111] تا خان و مان بدرود کنند در راه خدای. پس اگر برگردند پس

بگیرید ایشان را و کشید ایشان را جایی که یابید«1» ایشان را و مگیرید ازیشان دوستی و نه یاری گری.

90. مگر آنانی که پیوندند به گروهی که میان شما و میان ایشان پیمانی یا آمدند شما را، تنگ شد سینه های ایشان که کشش کنند با شما یا کشش کندا«2» با گروه خویش. و اگر خواستی خدای هراینه برگماشتی ایشان را بر شما پس کشش کردندی با شما پس اگر کناره کنند از شما پس کشش نکنند با شما و افکنند به سوی شما آشتی، پس نکرد خدای مر شما را بر ایشان راهی.

-----------------------------------

(1). م: در متن «یابند» هم خوانده می شود.

(2). ظ: «کشش کنندا» صفحه : 77

91. زود یابید دیگران را می خواهند که بی ترس شوند از شما و بی ترس شوند از گروه خویش. هرگاه که بازگردانیده شوند به آزمایش آشوبی، نگوسار کرده شوند در آن. پس اگر کناره نگیرند از شما و افکنند به شما آشتی را و فرو ندارند دستهای خویش را، پس گیرید ایشان را و کشید ایشان را جایی که یابید ایشان را، و اینانتان گردانیدیم مر شما را بر ایشان دست یافتی پیدا و روشن.

92. و نبود مر گرونده را که کشد گرونده را مگر [112] بی آهنگی، و هر که کشد گرونده را بی آهنگ، پس آزاد کردن گردن بنده گرونده و خونبهای سپرده به سوی کسان خویش مگر که صدقه کنند. پس اگر باشد از گروهی دشمنانی مر شما را و او گرونده پس آزاد کردن گردنی گرونده و اگر باشد از گروهی میان شما و میان ایشان پیمانی، پس خونبهای سپرده به کسان او و آزاد کردن گردنی

گرونده. پس هر که نیابد پس روزه دو ماه پیوسته بازگشتی از خدای، و بود و هست خدای دانا استوار کار.

93. و هر که کشد گرونده را آهنگ کنان پس پاداشت او دوزخ است، جاویدان در آن، و خشم گرفت خدای برو و نفرین کرد و دور کرد او را و آماده کرد برای او شکنجه بزرگ.

94. ای آنانی که گرویدند؟ چون روید در راه خدای پس روشن دانید و مگویید مر آنی را که پیش آورد به سوی شما آشتی را، نیستی گرونده، می جویید کالان زندگانی اینکه جهان فروتر، پس نزد خدای سودها بسیار، همچنانت بودید از پیش پس سپاس نهاد خدای بر شما پس روشن بدانید بدرستی که خدای بود و هست به آنچه همی کنید آگاه. [113] صفحه : 78

95. برابر نباشد نشنندگان از گروندگان جز خداوندان بیچارگی و کوشندگان در راه خدای به خواسته های خویش و تنهای خویش. افزونی داد خدای کوشندگان را به خواسته های خویش و تنهای خویش بر نشینندگان پایه گاه. و هر یکی را نوید داد خدای نیکویی، و افزونی داد خدای کوشندگان را بر نشینندگان مزدی بزرگ.

96. پایه گاهها از او و آمرزشی و بخشایشی. و بود و هست خدای آمرزگار بخشاینده.

97. بدرستی که آنانی که جان ستاند ایشان را فرشتگان ستمکاران تنهای خویش، گفتند: در چه بودید! گفتند: بودیم سست داشته شدگان و زبونان در زمین. گفتند: ا نبود زمین خدای فراخ پس خان و مان گذارید در آن! پس اینان بازگشت ایشان دوزخ است و بدا جای بازگشت.

98. مگر سست داشته شدگان از مردان و زنان و کودکان که نتوانند چاره و راه نیابند راهی.

99. پس اینان شاید خدای

که در گذارد از ایشان. و بود و هست خدای درگذارنده آمرزگار.

100. و هر که خان و مان گذارد در راه خدای، یابد در زمین هجرت جایی [114] بسیار و فراخی، و هر که بیرون شود از خانه خویش خان و مان گذارنده به خدای و فرستاده او، پس دریابد او را مرگ پس بدرستی که افتاد مزدش بر خدای، و بود و هست خدای آمرزگار بخشاینده.

101. و چون روید در زمین، پس نیست بر شما گناهی که کوتاه کنید از نماز اگر ترسید که آشوباند شما را آنانی که نگرویدند. بدرستی که ناگروندگان هستند مر شما را دشمنی پیدا. صفحه : 79

102. و چون باشی در ایشان، پس بر پا داری برای ایشان نماز را پس خیزدا گروهی از ایشان با تو و گیرندا سازهای خویش را پس چون روی بر زمین نهند پس باشند از پس شما، و آیدا گروهی دیگر نماز نکردند پس نماز کنندا با تو و فرا گیرند پرهیز خویش را و سازهای خویش را. دوست داشت آنانی که نگرویدند اگر غافل شوید از سازهای خویش و کالاهای خویش پس چسبند بر شما چسبیدنی یگانه. و نه گناهی بر شما اگر باشد با شما رنجی از باران یا باشید بیماران که نهید سازهای خویش و گیرید پرهیز خویش. [115] بدرستی که خدای آماده کرده است مر ناگروندگان را شکنجه خوارکننده.

103. پس چون گذارید نماز را پس یاد کنید خدای را ایستادگان و نشسته گان و بر پهلوهای خویش، پس چون آرام گیرید پس به پای دارید نماز را. بدرستی که نماز هست بر گروندگان نوشته هنگام پدید کرده.

104. و

سستی مکنید در جستن گروه اگر هستید که دردمند می شوید. پس بدرستی که ایشان دردمند می شوند همچنان که دردمند می شوید و امید می دارید از خدای آنچه امید نمی دارند و هست خدای دانا درست کار.

105. بدرستی که ما فرستادیم به سوی تو نامه را به راستی، تا داوری کنی میان مردمان به آنچه نمود ترا خدای و مباش مر کاستکاران را پیکارکش.

106. و آمرزش خواه از خدای. بدرستی که خدای بود و هست آمرزگار بخشاینده.

107. و پیکار مکش از آنانی که می کاهند از تنهای خویش. بدرستی که خدای دوست نمی دارد آنی را که باشد کاستکار بزه مند.

108. می پوشند از مردمان و نمی پوشند از خدای و او با ایشان آنگاه که می سگالند به شب آنچه نپسندد از گفتار. و هست خدای به آنچه همی کنند فرا رسنده.

109. شما اینان [116] پیکار کشیدید ازیشان در زندگانی اینکه جهان پس هر که پیکار کند ازیشان روز رستخیز یا که باشد بر ایشان نگاه بان. صفحه : 80

110. و هر که کند بدئ یا ستم کند خویشتن را، باز پس آمرزش خواهد از خدای، یابد خدای را آمرزگار بخشاینده.

111. و هر که اندوزد بزه را، پس هراینه اندوزد آن را بر خویش، و بود و هست خدای دانا درست کار.

112. و هر که اندوزد گناهی را یا بزه را، باز پس اندازد به آن بی گناهی را، پس بدرستی که برداشت دروغی را و بزه پیدا و هویدا.

113. و اگر نه افزونی خدای بر تو و بخشایش او، هراینه آهنگ کردی گروهی ازیشان که گمراه کنند ترا و گمراه نکنند مگر تنهای خویش را و زیان نرسانند ترا از چیزی.

و فرود آورد خدای بر تو نبی را و درستی گفتار و آموخت آنچه نبود دانی. و بود و هست افزونی خدای بر تو بزرگ.

114. نه نیکی در بسیاری از رازهای ایشان مگر آنی که فرمود به دهشی یا نیکویی یا آشتی افکندنی میان مردمان. و هر که کند آنت را جستن خشنودئ خدای پس زودا دهیم او را [117] مزدی بزرگ.

115. و هر که نافرمانی کند فرستاده را از پس آنچه پدید شد او را راه راست و پی روی کند نه راه گروندگان، بازگردانیم او را آنچه به خود گرفت و در آریم او را دوزخ و بدا جای بازگشت.

116. بدرستی که خدای نیامرزد که انباز آرد بدو و آمرزد آنچه فروتر، آنت مر آنی را که خواهد. و هر که انباز آرد به خدای پس بدرستی که گمراه شد گمراه شدنی دور.

117. نمی خوانند از فرود آن مگر ماده گانی را و نمی خوانند مگر دیوی را ستیهنده.

118. دور کرد او را خدای و گفت: هراینه فرا گیرم از بندگانت بهره پدید کرده. صفحه : 81

119. و هراینه گمراه کنم ایشان را و هراینه بیوس دهم ایشان را و هراینه فرمایم ایشان را، پس هراینه بشکافند گوشهای چهارپایان را و هراینه بفرمایم ایشان را، پس هراینه بگردانند آفریده خدای را و هر که فرا گیرد دیو را دوستی از فرود خدای، پس هراینه زیان کرد زیان کردنی آشکار.

120. نوید می دهد ایشان را و بیوس می دهد ایشان را، و بیوس نمی دهد ایشان را دیو مگر فریبی.

121. اینان جای پناه ایشان دوزخ و نمی یابند از آن رهایی.

122. و آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها را،

هراینه در آریم ایشان را [118] بهشتها می رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن همیشه. نوید خدای راست و کیست راست تر از خدای گفتار.

123. نیست آرزوهای شما و نه آرزوهای خداوندان توریت. هر که کند بدئ پاداشت داده شود و نیابد برای خود از فرود خدای دوستی و نه یاری گری.

124. و هر که کند از شایسته ها از نرینه یا از ماده و او گرونده پس اینان در آورده شوند در بهشت و ستم کرده نشوند گو دانه خرما.

125. و کیست خوب تر کیش از آنی که ویژه کرد روی خویش را مر خدای را و او نیکوکار است و پی روی کرد کیش ابراهیم را برگردنده، و فرا گرفت خدای ابراهیم را دوستی!

126. و مر خدای راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین. و بود خدای به هر چیزی دانا.

127. و پاسخ می خواهند از تو در زنان. بگوی خدای پاسخ دهد شما را در ایشان و آنچه خوانده شود بر شما در نوشته در بی پدران زنان آنانی که نمی دهید ایشان را آنچه نبشته شد برای ایشان و می خواهید که به زنی خواهید و سست داشته شدگان از کودکان و که ایستید برای بی پدران به داد. و آنچه کنید از نیکی [119] پس بدرستی که خدای هست به آن دانا. صفحه : 82

128. و اگر زنی ترسد از شوهر خویش ناسازی یا روی گردانیدنی، پس نه گناهی بر ایشان که آشتی کنند در میان خویش آشتئ و آشتی بهتر. و آورده شد تنها تنگ دلی. و اگر نیکویی کنید و پرهیزید پس بدرستی که خدای هست به آنچه همی کنید آگاه.

129. و هرگز

نتوانید که داد کنید میان زنان و اگر چه آرزو کنید، پس مچسبید همه چسبیدنی پس گذارید او را همچو آویخته، و اگر بسامان باشید و پرهیزید، پس بدرستی که خدای هست آمرزگار بخشاینده.

130. و اگر جدا شوند، بی نیاز کند خدای هر یکی را از فراخی خویش، و هست خدای فراخ درست کار.

131. و مر خدای راست آنچه در آسمانهاست و آنچه در زمین است. و هراینه اندرز کردیم آنانی را که داده شدند نامه را از پیش شما و شما را که پرهیزید از خدای، و اگر نگروید پس بدرستی که مر خدای راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و هست خدای بی نیاز ستوده.

132. و مر خدای راست آنچه در آسمانهاست و آنچه در زمین و بسنده خدای کارساز.

133. اگر خواهد برد شما را ای مردمان و آرد دیگران را و هست [120] خدای بر آنت توانا.

134. هر که باشد که خواهد پاداشت اینکه جهان، پس نزد خدای پاداشت اینکه جهان و آن جهان، و هست خدای شنوا بینا.

135. ای آنانی که گرویدید؟ باشید ایستادگان به داد، گواهان مر خدای را و اگر چه بر تنهای شما یا پدر و مادر و نزدیکتران، اگر باشد توانگر یا درویش پس خدای سزاوارتر به ایشان، پس پی روی مکنید کام دل را که بگردید و اگر پیچید یا روی گردانید پس بدرستی که خدای هست به آنچه همی کنید آگاه. صفحه : 83

136. ای آنانی که گرویدید؟ گروید به خدای و فرستاده او و نامه آنی که فرو آورده شد بر فرستاده او و نامه آنی که فرو آورده شد از

پیش، و هر که نگرود به خدای و فرشتگانش و نامه های او و فرستادگان او و روز بازپسین، پس بدرستی که گمراه شد گمراه شدنی دور.

137. بدرستی که آنانی که گرویدند باز نگرویدند باز گرویدند باز نگرویدند باز بیفزودند ناگرویدنی، نبود خدای که آمرزد ایشان را و نه که نماید ایشان را راهی.

138. مژده ده دو رویگان را به اینکه که: مر ایشان راست شکنجه دردناک.

139. آنانی که فرا می گیرند ناگروندگان را دوستان از فرود گروندگان. [121] ا همی جویند نزدیک ایشان بزرگی!

پس بدرستی که بزرگی مر خدا را همه.

140. و بدرستی که فرو آورده شد بر شما در نامه که چون شنوید نشانهای خدا را، ناگرویده شود به آن و فسوس کرده شود بدان، پس منشینید با ایشان تا درآیند در سخنی جز آن، بدرستی که شما آنگاه چون ایشانید. بدرستی که خدای فراهم آرنده دو رویگان و ناگروندگان در دوزخ همه.

141. آنانی که چشم می دارند به شما، پس اگر باشد مر شما را گشایشی از خدای گویند: ا نبودیم با شما! و اگر باشد مر ناگروندگان را بهره، گویند: ا نه توانا بودیم بر شما و بازداشتیم شما را از گروندگان! پس خدای داوری کند میان شما روز رستخیز، و هرگز نگرداند خدای مر ناگروندگان را بر گروندگان راهی. صفحه : 84

142. بدرستی که دو رویگان فریبند خدای را و او فریبنده ایشان، و چون خیزند به نماز خیزند کاهلان نمایش کنند مردمان را و نه یاد کنند خدای را مگر اندکی.

143. گردندگان میان آنت، نه سوی اینان و نه سوی اینان. و هر که گمراه کند خدای پس هرگز نیابی مرو را راهی.

144.

ای [122] آنانی گرویدید؟ فرا مگیرید ناگروندگان را دوستان«1» از فرود گروندگان. ا می خواهید که گردانید مر خدای را بر شما حجّتی پیدا!

145. بدرستی که دو رویگان در پایه گاه فروتر از آتش و هرگز نیابی مر ایشان را یاری دهی.

146. مگر آنانی که بازگشتند و بسامان شدند و چنگ در زدند به خدای [و] ویژه کردند کیش خویش را برای خدا، پس اینان با گروندگان و زودا که دهد خدای گروندگان را مزدی بزرگ.

147. چه می کند خدای به عذاب شما اگر سپاس داری کنید و گروید! و هست خدای سپاس پذیر دانا.

148. دوست ندارد خدای آواز بلند کردن را به بدی از گفتار، مگر آنی که ستم کرده شد و هست خدای شنوا دانا.

149. اگر آشکار کنید نیکی را یا نهان کنید او را یا درگذارید از بدی، پس بدرستی که خدای هست درگذراننده توانا.

150. بدرستی که آنانی که نمی گروند به خدای و فرستادگان او و می خواهند که جدا کنند میان خدا و فرستادگان او و همی گویند گرویم به برخی و نگرویم به برخی و همی خواهند که فرا گیرند میان آنت راهی. [123]

151. اینان ایشان ناگروندگانند درست و آماده کردیم مر ناگروندگان را شکنجه خوار کننده.

-----------------------------------

(1). م: «و دستان» صفحه : 85

152. و آنانی که گرویدند به خدای و فرستادگان او و جدا نکردند میان یکی ازیشان، اینان زود دهیم ایشان را مزدهای ایشان را و هست خدای آمرزگار بخشایشگر.

153. می خواهد از تو خداوندان نامه که فرود آری بر ایشان نامه از آسمان، پس بدرستی که خواستند از موسی بزرگتر از آنت، پس گفتند: نمای ما را خدای را آشکار، پس

گرفت ایشان را آتش به ستم ایشان، باز پس فرا گرفتند گوساله را از پس آنچه آمد ایشان را روشنان پس درگذرانیدیم از آنت و دادیم موسی را حجّتی روشن.

154. و برداشتیم زبر ایشان کوه را به پیمان استوار ایشان و گفتیم ایشان را: در آیید در را سر فرود آرندگان، و گفتیم:

مر ایشان را از اندازه مگذرید در شنبه و گرفتیم ازیشان پیمانی درشت و زفت.

155. پس به شکستن ایشان پیمان خویش را و ناگرویدن ایشان به نشانهای خدای و کشتن ایشان پیغمبران را به ناسزا و گفتن ایشان دلهای ما در پوشش است، نه که مهر نهاد خدای بر آن به ناگرویدن ایشان [124] پس نمی گروند مگر اندکی.

156. و به ناگرویدن ایشان و گفتار ایشان بر دختر عمران دروغی بزرگ.

157. و گفتار ایشان: بدرستی که ما کشتیم نیک رو عیسی پسر مریم فرستاده خدای، و نکشتند او را و نه بردار کردند او را و لکن مانند کرده شد برای ایشان و بدرستی که آنانی که ناهمواری کردند درو هراینه در گمانی ازو. نیست مر ایشان را به او از دانشی مگر پی روی کردن گمان و نکشتند او را بی گمان.

158. نه که برداشت او را خدای به خود. و هست خدای بی همتا ارجمند درست کار.

159. و نیست از خداوندان نامه مگر هراینه گروند به او پیش از مرگش و روز رستخیز باشد بر ایشان گواه. صفحه : 86

160. پس به ستم کردنی از آنانی که جهود شدند. حرام کردیم بر ایشان خوشها را که حلال کرده شده بود مر ایشان را و به گردانیدن ایشان از راه خدای بسیاری را.

161. و گرفتن ایشان ربا را

و بدرستی که بازداشته شدند ازو، و خوردن ایشان خواسته های مردمان را به ناروا. و آماده کردیم مر ناگروندگان را ازیشان عذابی دردناک.

162. لکن استواران در دانش ازیشان و گروندگان می گروند به آنچه فرو آورده شد به تو و آنچه فرو آورده شد از پیشت. و به پای دارندگان نماز را و دهندگان حق درویشان را [125] و گروندگان به خدای و روز بازپسین اینان زود دهیم ایشان را مزدی بزرگ.

163. بدرستی که ما پیغام کردیم به تو، چنانکه پیغام کردیم به نوح و پیغمبران از پس او و پیغام کردیم به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان یعقوب و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان و دادیم داود را نوشته.

164. و فرستادگان بدرستی که گفتیم ایشان را بر تو از پیش و فرستادگانی نگفتیم ایشان را بر تو. و سخن گفت خدای با موسی سخن گفتنی.

165. فرستادگانی مژده دهندگان و بیم کنندگان تا نباشد مر مردمان را بر خدای بهانه پس پیغمبران. و هست خدای بی همتا درست کار.

166. لکن خدای گواهی می دهد به آنچه فرود آورد به تو فرود آورد آن را به دانش خویش و فرشتگان گواهی می دهند و بسنده خدای گواه.

167. بدرستی که آنانی که نگرویدند و بازگردانید از راه خدای، بدرستی که گمراه شدند گمراه شدنی دور.

168. بدرستی که آنانی که نگرویدند و ستم کردند، نبود خدای تا که آمرزد ایشان را و ننماید ایشان را راهی. صفحه : 87

169. مگر راه دوزخ، جاویدان در آن همیشه و هست آنت بر خدای آسان. [126]

170. ای مردمان؟ بدرستی که آمد شما را فرستاده به درست از پروردگار

شما، پس گروید بهتر مر شما را و اگر نگروید پس بدرستی که مر خدای راست آنچه در آسمانها و زمین و هست خدای دانا درست کار.

171. ای خداوندان نامه؟ دور در مروید در کیش خویش و مگویید بر خدای مگر راست. هراینه نیک رو عیسی پسر مریم فرستاده خدای و سخن او، افکند آن را به مریم و جانی از او پس گروید به خدای و فرستادگان او و مگویید سه. باز ایستید بهتر مر شما را، بدرستی که خدای خدایی است یکی. پاکئ او که باشد مرو را فرزندی مرو را آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و بسنده خدای کارگذار.

172. هرگز ننگ ندارد عیسی که باشد بنده مر خدای را و نه فرشتگان نزدیک کردگان. و هر که ننگ دارد از پرستیدن او و بزرگ منشی کند پس زود گرد آرد ایشان را به خود همه.

173. پس امّا آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها، پس پر دهد ایشان را مزدهای ایشان را و افزاید ایشان را از افزونئ خویش و امّا آنانی که ننگ داشتند و بزرگ منشی کردند پس عذاب کند ایشان را [172] عذابی دردناک و نیابند برای ایشان از فرود خدای دوستی و نه یاری گری.

174. ای مردمان؟ بدرستی که آمد شما را حجّتی از پروردگار شما و فرو آوردیم به شما روشنایی پیدا.

175. پس امّا آنانی که گرویدند به خدای و چنگ در زدند به او پس زود در آرد ایشان را در بخشایشی ازو و افزونی و نماید ایشان را به خود راهی راست. صفحه : 88

176. می پرسند از تو، بگوی خدای پاسخ دهد شما را در مردن

بی پدر و مادر و فرزند. اگر کسی بمیرد نیست او را فرزندی و مرو را خواهری پس مرو را نیمه آنچه گذاشت و او میراث گیرد از آن. اگر نباشد مر آن را فرزندی پس اگر باشند دو، پس مر ایشان را دو سیک از آنچه گذاشت و اگر باشند برادران و خواهران مردان و زنان پس مر نرینه را چون بخش دو مادینه. پدید می کند خدای برای شما که نشوید گمراهان و خدای به هر چیزی دانا.

آنچه کشتید و آنچه گلو بریده شد بر بتان و که بخش کنید به تیرها، آنتان بیرون آمدن است از فرمان. امروز نومید شد [129] آنانی که نگرویدند از کیش شما، پس مترسید ازیشان و ترسید از من. امروز تمام کردم برای شما کیش شما را و پر کردم بر شما نیکوداشت خویش را و پسندیدم برای شما مسلمانی را کیش، پس هر که بیچاره کرده شود در گرسنگی نه چسبنده مر بزه را، پس بدرستی که خدای آمرزگار است بخشایشگر.

4. همی پرسند از تو، چه چیز حلال کرده شد برای ایشان! بگوی: حلال کرده شد برای شما پاکها و آنچه آموختید از شکارکنندگان. سگ داران که می آموزید ایشان را از آنچه آموخت شما را خدای، پس خورید از آنچه نگاه داشتند بر شما و یاد کنید نام خدای را برو و بترسید از خدای، بدرستی که خدای زود شمار.

5. امروز حلال کرده شد برای شما پاکها. و خوردنئ آنانی که داده شدند نامه حلال است مر شما را و خوردنئ شما حلال است ایشان را، و آزادان از گروندگان و آزادان از آنانی که داده شدند نامه را از پیش شما چون دهید ایشان را مزدهای ایشان پارسایان نه زناکان«1» و نه فراگیرندگان دوستان. و هر که نگرود به گروش پس بدرستی که تباه شد کار او و او در آن جهان از زیان کاران.

-----------------------------------

(1). زناکان- زناکاران صفحه : 90

6. ای [130] آنانی که گرویدند؟ چون برخیزید به نماز پس بشویید رویهای خود را و دستهای خویش را تا آرنجها و دست کشید به سرهای خویش و پایهای خویش تا دو شتالنگ. و اگر باشید

ناپاکان پس نیک پاک شوید و اگر باشید بیماران یا بر راه گذر یا آید یکی از شما از گودال یا بسایید زنان را، پس نیافتید آبی را پس آهنگ کنید زمینی پاک پس بمالید به رویهای خویش و دستهای خویش از آن. نمی خواهد خدای تا گرداند بر شما از تنگی و لکن می خواهد تا پاک کند شما را و پر کند نیکوداشت خویش را بر شما تا مگر شما سپاس داری کنید.

7. و یاد کنید نیکوداشت خدای را بر شما و پیمان او را آنی که پیمان کرد با شما بدان، چون گفتید: شنودیم و فرمان برداری کردیم و بترسید از خدای بدرستی که خدای داناست به خداوند سینه ها.

8. ای آنانی که گرویدید؟ باشید ایستادگان مر خدای را گواهان به داد و بر مداردا شما را دشمنی گروهی بر که داد نکنید. داد کنید او نزدیکتر مر پرهیزکاری را و بترسید از خدای بدرستی که خدای آگاه است به آنچه همی کنید.

9. وعده کرد [131] خدای آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها، مر ایشان راست آمرزشی و مزدی بزرگ.

10. و آنانی که نگرویدند و به دروغ داشتند به نشانهای ما، اینان خداوندان آتش بزرگ.

11. ای آنانی گرویدند؟ یاد کنید نیکوداشت خدای را بر شما، چون آهنگ کرد گروهی که دراز کنند به شما دستهای خویش را پس بازداشت دستهای ایشان را از شما. و بترسد از خدای و بر خدای پس کار باز گذاردا گروندگان. صفحه : 91

12. و هراینه گرفت خدای پیمان پسران یعقوب را و فرستادیم ازیشان دوازده«1» نگه بان، و گفت خدای: بدرستی که من با شما.

هراینه اگر به پای دارید نماز را و دهید حق درویشان را و گروید به فرستادگان من و بزرگ دارید ایشان را و وام دهید خدای او را وامی نیکو هراینه بپوشانم از شما گناهان شما را و هراینه درآرم شما را بوستانهایی همی رود از زیر آن جویها، پس هر که نگرود پس آنت از شما پس هراینه گمراه شد راستی راه.

13. پس به شکستن ایشان پیمان خویش را دور کردیم ایشان را و گردانیدیم دلهای ایشان را سخت. می گردانند سخنها از جایگاههای آن و فراموش کردند بهره [132] از آنچه پند داده شدند به آن و همواره تو دیده ور شوی بر کژئ ازیشان مگر اندکی ازیشان، پس درگذار ازیشان و به روی میار بدرستی که خدای دوست دارد نیکوکاران را.

14. و از آنانی که گفتند بدرستی که ما ترسایانیم، گرفتیم پیمان ایشان را، پس فراموش کردند بهره از آنچه پند داده شدند به آن، پس برانگیختیم میان ایشان دشمنی آشکارا و دشمنی نهان تا روز رستخیز. و زود آگاهاند ایشان را خدای به آنچه بودند که همی کردند.

15. ای خداوندان نامه؟ بدرستی که آمد شما را فرستاده ما، پدید کند برای شما بسیار از آنچه بودید که پنهان همی داشتید از نامه و همی گذارد از بسیاری. بدرستی که آمد شما را از خدای روشنایی و نامه هویدا.

16. راه نماید به آن خدای آنی که پی روی کرد خشنودئ او را راههای رستگاری و بیرون آرد ایشان را از تاریکیها به روشنایی به دستوری خویش و راه نماید ایشان را به راهی راست.

17. هراینه نگروید آنانی که گفتند: بدرستی که خدای او عیسی پسر مریم. بگوی:

پس که تواند از خدای چیزی اگر خواهد که نیست کند عیسی را پسر مریم و مادرش را و آنی را که در زمین همه! و مر خدای راست پادشاهئ [133] آسمانها و زمین و آنچه میان آن دو آفریند آنچه خواهد و خدای بر هر چیزی توانا.

-----------------------------------

(1). م: «داوزده» صفحه : 92

18. و گفت جهودان و ترسایان: ما پسران خداییم و دوستان او، بگوی: پس چرا عذاب کند شما را به گناهان شما! نه که شما آدمیانید از آنی که آفرید می آمرزد مر آنی را که می خواهد و عذاب کند آنی را که خواهد و مر خدای راست پادشاهئ آسمانها و زمین و آنچه میان آن هر دو و به سوی اوست بازگشت.

19. ای خداوندان نامه؟ هراینه آمد شما را فرستاده ما، پدید کند مر شما را بر سستی از پیغمبران که گویید نیامد ما را از مژده دهنده و نه بیم کننده، پس بدرستی که آمد شما را مژده دهنده و بیم کننده و خدای بر هر چیزی تواناست.

20. و چون گفت موسی مر گروه خویش را ای گروه؟ یاد کنید نیکوداشت خدای را بر شما چون گردانید در شما پیغمبران و گردانید شما را پادشاهان و داد شما را آنچه نداد کسی را از جهانیان.

21. ای گروه؟ در آیید زمین پاک گردانیده آنی که نوشت خدای برای شما و برمگردید بر پسهای خویش پس بازگردید زیان کاران. [134]

22. گفتند: ای موسی؟ بدرستی که در آن گروهی گردن کشان و بدرستی که ما در نیاییم آن تا بیرون آیند از آن پس اگر بیرون آیند از آن پس بدرستی که ما درآیندگان.

23. گفت دو

مرد از آنانی که می ترسند که نیکویی کرد خدای بر ایشان، در آیید بر ایشان آن در، پس چون درآییدش پس بدرستی که شما به آیندگان و بر خدای پس کار باز گذارید اگر هستید گروندگان. صفحه : 93

24. گفتند: ای موسی؟ بدرستی که ما هرگز در نیاییم آن همیشه که پیوسته باشند در آن، پس برو تو و پروردگارت پس کشش کنید بدرستی که ما اینجا نشسته گان.

25. گفت: پروردگار؟ بدرستی که من نتوانم مگر تن خود را و برادر خود را پس جدا کن میان ما و میان گروه بیرون آیندگان.

26. گفت: پس آن بازداشته شده است بر ایشان چهل سال، سرگشته می گردند در زمین پس اندوهگین مشو بر گروه بیرون آیندگان از فرمان.

27. و بخوان بر ایشان خبر دو پسر آدم به راستی، چون که قربان کردند قربانی را پس پذیرفته شد از یکی ایشان دو و نه پذیرفته شد از دیگر، گفت: هراینه کشمت. گفت: بدرستی که پذیرفت خدای از پرهیزکاران.

28. هراینه اگر گسترانی به من دستت را تا بکشی مرا، نیستم من هرگز گستراننده [135] دستم را به تو تا کشمت که من همی ترسم از خدای پروردگار جهانیان.

29. بدرستی که من همی خواهم که بازگردی به گناه من و گناهت پس باشی از خداوندان آتش و آنت پاداشت ستمکاران.

30. پس خوش کرد مرو را دل او کشتن برادرش را پس بکشتش پس گشت از زیان کاران.

31. پس فرستاد خدای زاغی را، همی کاود در زمین تا نماید او را که چون پوشاند عورت برادر خویش را. گفت: ای وای ما؟ ا درماندم که باشم مانند اینکه زاغ پس پوشانم عورت برادر خویش را!

پس گشت از پشیمانی- خورندگان.

32. از برای آنت نوشتیم بر پسران یعقوب که هر که کشد تنی را به جز تنی یا تباهئ در زمین، پس همانا که کشت مردمان را همه و هر که زنده کرد آن را پس همانا که زنده کرد مردمان را همه. و هراینه آمد ایشان را فرستادگان ما به روشنان. باز پس بدرستی بسیاری ازیشان پس آنت در زمین هراینه تباه و گزاف کارانند. صفحه : 94

33. بدرستی که پاداشت آنانی که جنگ می کنند با خدای و پیغمبر او و کوشند در زمین تباه کاری را که کشته کرده شوند یا به دار کرده شود [136] یا بریده شود دستهای ایشان و پایهای ایشان از ناهمواری یا رانده شوند از زمین، آنت مر ایشان را رسوایی در اینکه جهان و مر ایشان راست در آن جهان عذابی بزرگ.

34. مگر آنانی که بازگشتند از پیش که توانا شوید بر ایشان پس بدانید که خدای آمرزگار است بخشاینده.

35. ای آنانی که گرویدند؟ بترسید از خدای و جویید به او نزدیکی و کوشید در راه او تا مگر شما فیروزی یابید.

36. بدرستی که آنانی که نگرویدند، اگر که مر ایشان را آنچه در زمین همه و مانند او با او تا بخرند به آن از شکنجه روز رستخیز، پذیرفته نشدی ازیشان و مر ایشان را عذابی دردناک.

37. می خواهند که بیرون آیند از آتش و نیستند ایشان هرگز بیرون آیندگان از آن و مر ایشان را عذابی پایدار.

38. و مرد دزد و زن دزد پس ببرّید دستهای آن هر دو پاداشتی به آنچه ورزیدند عقوبتی از

خدای و خدای بی همتاست درست کار.

39. پس هر که بازگردد از پس ستمکاری خویش و بسامان شود پس بدرستی که خدای بازگردد برو. بدرستی که خدای آمرزگار است بخشاینده.

40. ا ندانستی که خدای مرو را پادشاهی آسمانها و زمین [137] عذاب کند آنی را که خواهد و آمرزد مر آنی را که خواهد! و خدای بر هر چیزی تواناست. صفحه : 95

41. ای فرستاده؟ اندوهگین مکندا ترا آنانی که می شتابند در ناگرویدگی از آنانی که گفتند گرویدیم به دهنهای خویش و نگروید دلهای ایشان و از آنانی که جهود شدند نیک شنوندگان مر دروغ را نیک شنوندگان مر گروهی را دیگران نیامدند ترا می گردانند سخنان را از پس جایگاههای آن، همی گویند: اگر داده شوید اینکه را پس گیریدش و اگر داده نشوید پس پرهیزید، و هر که خواهد خدای آشوب او را پس هرگز نتوانی برای آن از خدای چیزی.

اینان آنانی اند که نخواست خدای که پاک کند دلهای ایشان را مر ایشان را در اینکه جهان رسوایی و مر ایشان را در آن جهان عذابی بزرگ.

42. نیک شنوندگان مر دروغ را نیک خورندگان مر حرام را. پس اگر آیند ترا پس داور باش میان ایشان یا روی گردان ازیشان و اگر روی گردانی ازیشان پس هرگز زیان نرسانند ترا چیزی و اگر داوری کنی پس داوری کن میان ایشان به داد. بدرستی که خدای دوست می دارد دادگران را.

43. و چگونه داور دارند ترا، و نزد ایشان توریت در آن [138] داوری خدای باز برگردند از پس آنت و نیست اینانت هرگز گروندگان.

44. بدرستی که ما فرو آوردیم توریت را در آن راه راست

و روشنایی. داوری کند به آن پیغامبران، آنانی که گردن نهادند برای آنانی که جهود شدند و خداییان و دانشمندان به آنچه نگاه داشت خواسته شدند از نامه خدای و بودند بر آن گواهان پس مترسید از مردمان و بترسید از من و مخرید به نشانهای من بهای اندک و هر که داوری نکند به آنچه فرو آورد خدای، پس اینان ایشان ناگروندگانند.

45. و نوشتیم بر ایشان در آن که تن به تن و چشم به چشم و بینی به بینی و گوش به گوش و دندان به دندان و خستگیها برابر. پس هر که بخشد به او پس آن پوشیدگی است مرو را و هر که داوری نکند به آنچه فرستاد خدای پس اینان ایشان ستمکاران. صفحه : 96

46. و از پس در آوردیم بر پیهای ایشان به عیسی پسر مریم باور دارنده مر آنچه را که در پیش او از توریت و دادیم او را انجیل را درو رهنمودنی و روشنایی و باوردارنده مر آنچه را که در پیش او از توریت [139] و رهنمودنی و پندی مر پرهیزکاران را.

47. و داوری کنندا خداوندان انجیل به آنچه فرو آورد خدای در آن و هر که داوری نکند به آنچه فرو آورد خدای پس اینان ایشان بیرون آیندگان از فرمان.

48. و فرود آوردیم به تو نامه را به درستی باوردارنده مر آنچه پیش او از توریت و گواه برو. پس داوری کن میان ایشان به آنچه فرو آورد خدای و پی مرو آرزوهای ایشان را از آنچه آمد ترا از راستی مر هر یکی را کردیم از شما نهادی و راهی و اگر خواستی

خدای هراینه کردی شما را گروهی یکی و لکن تا آزماید شما را در آنچه داد شما را پس پیشی گیرید نیکیها را به خدای بازگشت شما همه. پس آگاهاند شما را به آنچه بودید در آن ناهمواری می کردید.

49. و که داوری کن میان ایشان به آنچه فرو آورد خدای، و پی روی مکن آرزوهای ایشان را و پرهیز کن از ایشان که بشورانند ترا از برخی آنچه فرو آورد خدای به تو پس اگر برگردند پس بدان که همی خواهد خدای که رساند ایشان را به برخی گناهان ایشان و بدرستی که بسیاری از مردمان هراینه بیرون آیندگانند.

50. ا پس داوری نادانی [140] می جویند! و کیست نیکوتر از خدای داوری مر گروهی را که بی گمان باشند! صفحه : 97

51. ای آنانی که گرویدید؟ فرا مگیرید جهودان را و ترسایان را دوستانی، برخی ایشان دوستان برخی، و هر که دوست گیرد ایشان را از شما، پس بدرستی او از ایشان. بدرستی که خدای راه ننماید گروه ستمکاران را.

52. پس بینی آنانی را که در دلهای ایشان بیمارئ، می شتابند در ایشان، می گویند: می ترسیم که رسد ما را گردشی بد، پس شاید که خدای که آرد به گشایشی یا کاری از نزد خویش، پس گردند بر آنچه پنهان داشتند در دلهای خویش پشیمانان.

53. و گویند آنانی که گرویدند: ا اینان آنانی اند که سوگند یاد کردند به خدای کوشش سوگندهای خویش که ایشان هراینه با شما! نیست شد کردارهای ایشان، پس گشتند زیان کاران.

54. ای آنانی که گرویدند؟ هر که برگردد از شما از کیش خویش، پس زود آرد خدای گروهی را دوست دارد ایشان را و دوست دارند

او را، فروتنان بر گروندگان، سختان بر ناگروندگان، کوشش می کنند در راه خدای، و نمی ترسند از سرزنش سرزننده. آنت افزونئ خدای، می دهد آن را، [141] آن را که خواهد، و خدای فراخ دانا.

55. بدرستی که دوست شما خدای و فرستاده او و آنانی که گرویدند، آنانی که به پای دارند نماز را و بدهند پاکئ خواسته را و ایشان رکوع کنان.

56. و هر که دوست گیرد خدای را و فرستاده او را و آنانی را که گرویدند، پس بدرستی که گروه خدای ایشان به آیندگان.

57. ای آنانی که گرویدید؟ مگیرید آنانی را که فرا گرفتند کیش خویش را فسوسی و بازیی از آنانی که داده شدند نامه را از پیش شما و ناگروندگان دوستان، و ترسید از خدای اگر هستید گروندگان.

58. و چون آواز دهید به نماز، فرا گرفتند آن را فسوس و بازی. آنت به که ایشان گروهی اند که خرد ندارند. صفحه : 98

59. بگوی ای خداوندان نامه؟ هیچ کینه دارید از ما مگر که گرویدیم به خدای و آنچه فرو آورده شد به ما و آنچه فرو آورده شد از پیش و که بیشتر شما بیرون آیندگانند.

60. بگوی، هیچ آگاهانم شما را به بدتری از آنت! پاداشتی نزد خدای. هر که دور کرد او را خدای و خشم گرفت برو و کرد ازیشان کپّیان و خوکان و پرستید دیو را، اینان بدترند [142] جای و گمراه ترند از میان راه.

61. و چون آیند شما را، گویند: گرویدیم و هراینه در آمدند به ناگرویدگی و ایشان هراینه بیرون آمدند به آن، و خدای داناتر به آنچه بودند که نهان می داشتند.

62. و بینی بسیاری را ازیشان، می شتابند

در بزه و گذشتن از اندازه و خوردن ایشان حرام را، هراینه چه بدا آنچه بودند که همی کردند.

63. چرا باز ندارد ایشان را خداییان و دانشمندان از گفتار ایشان گناه را و خوردن ایشان حرام را! هراینه چه بدا آنچه بودند که همی کردند.

64. و گفت جهودان: ید خدای بسته، بسته باد دستهای ایشان و دور کرده شدند به آنچه گفتند، نه که دو ید او دو گسترده، هزینه کند چگونه که خواهد و هراینه افزاید بسیاری را از ایشان آنچه فرو آورده شد. به تو از پروردگارت، گذشتنی از اندازه و ناگرویدنی، و افکندیم میان ایشان دشمنی آشکار و دشمنی نهان تا روز رستخیز هرگاه که برافروزند آتشی را برای جنگ، فرو نشاند آن را خدای، و می شتابند در زمین تباه کاری و خدای دوست ندارد تباه کاران را.

65. و اگر که خداوندان نامه گرویدندی و پرهیزیدندی، هراینه پوشیدیمی [143] از ایشان بدیهای ایشان را و هراینه در آوردیمی ایشان را بهشتهای آسایش. صفحه : 99

66. و اگر که ایشان به پای داشتندی توریت را و انجیل را و آنچه فرو آورده شد به ایشان از پروردگار ایشان، هراینه خوردندی از زبر خویش و از زیر پایهای ایشان. از ایشان گروهی میانه رو، و بسیاری از ایشان چه بدا آنچه همی کنند.

67. ای فرستاده؟ رسان آنچه فرو آورده شد به تو از پروردگارت، و اگر نکنی پس نرسانیدی پیغام او را، و خدای نگاه دارد ترا از مردمان، بدرستی که خدای راه ننماید گروه ناگروندگان.

68. بگو، ای خداوندان نامه؟ نیستید بر چیزی تا به پای دارید توریت را و انجیل و آنچه فرو آورده شد به شما از پروردگار

شما، و هراینه افزاید بسیاری را از ایشان آنچه فرو آورده شد به تو از پروردگارت گذشتنی از اندازه و ناگرویدنئ، پس اندوه مبر بر گروه ناگروندگان.

69. بدرستی که آنانی که گروند و آنانی که جهود شدند و از کیش به کیش شوندگان و ترسایان، هر که گرود به خدای و روز بازپسین و کند شایسته، پس نه بیمی بر ایشان و نه ایشان اندوهگین شوند. [144]

70. هراینه گرفتیم پیمان پسران یعقوب و فرستادیم به ایشان فرستادگان، هرگاه که آید ایشان را فرستاده به آنچه دوست نمی دارد دلهای ایشان، گروهی را به دروغ داشتند و گروهی همی کشتند.

71. و پنداشتند که نباشد آشوبی، پس کور شدند و کر شدند، باز پس بازگشت خدای بر ایشان، باز پس کور شدند و کر شدند بسیاری ازیشان، و خدای بیناست به آنچه می کنند.

72. هراینه نگروید آنانی که گفتند بدرستی که خدای او مسیح پسر مریم، و گفت نیک رو: ای پسران یعقوب؟ بپرستید خدای پروردگار من و پروردگار شما، بدرستی که هر که انباز آرد به خدای، پس هراینه حرام کرد خدای برو بهشت را و جای پناه او آتش است، و نیست مر ستمکاران را از یاری گران. صفحه : 100

73. بدرستی که نگروید آنانی که گفتند، بدرستی که خدای سیم سه است، و نیست از خدایی مگر خدایی یگانه، و اگر باز نایستند از آنچه همی گویند، هراینه ببساید آنانی را که نگرویدند از ایشان عذابی دردناک.

74. ا پس نه بازگردند به خدای و آمرزش می خواهند ازو! و خدای آمرزگار است بخشاینده.

75. نیست عیسی [145] پسر مریم مگر فرستاده که هراینه گذشت از پیش او فرستادگان، و مادر

او راست گوی، بودند که می خوردند خوردنی را. بنگر که چگونه پیدا کنیم برای ایشان نشانها را، باز پس بنگر که چگونه گردانیده می شوند.

76. بگوی، ا می پرستید از فرود خدای آنچه نتواند برای شما زیانی و نه سودی، و خدای او شنواست دانا.

77. بگوی، ای خداوندان نامه؟ دور در مشوید در کیش خویش ناسزا، و پی روی مکنید آرزوهای گروهی که هراینه گمراه شدند از پیش و گمراه کردند بسیاری را و گمراه شدند از راست راه.

78. دور کرده شدند آنانی که نگرویدند از پسران یعقوب بر زبان داود و عیسی پسر مریم، آنت به آنچه نافرمانی کردند و بودند که در می گذشتند از اندازه.

79. بودند باز نمی استادند از زشتی، کردند آن را، هراینه چه بدا آنچه بودند که می کردند.

80. بینی بسیاری را از ایشان، که دوستی می کنند آنانی که نگرویدند. هراینه چه بدا آنچه پیش فرستاد مر ایشان را تنهای ایشان، که خشم کرد خدای بر ایشان و در عذاب ایشان جاویدان. [146]

81. و اگر بودندی که گرویدندی به خدای و پیغامبر و آنچه فرود«1» ... به او، نگرفتند ایشان را دوستانی، و لیکن بسیاری از ایشان بیرون آیندگان.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا، ظ: «آورده شد» صفحه : 101

82. هراینه یابی سخترین مردمان دشمنی مر آنانی را که گرویدند جهودان و آنانی که انباز آوردند، و هراینه یابی نزدیکترین ایشان دوستی مر آنانی را که گرویدند آنانی را که گفتند که ما ترسایانیم. آنت به که از ایشان دانشمندان و خداترسان و که ایشان گردن کشی نکنند.

83. و چون شنوند آنچه فرو آورده شد به فرستاده، بینی چشمهای ایشان را فرو چکد از اشک از آنچه شناختند از

راستی، گویند: پروردگار ما؟ گرویدیم، پس نویس ما را با گواهان.

84. و چیست ما را که نگرویم به خدای و آنچه آمد ما را از راستی! و می بیوسیم که درآرد ما را پروردگار ما با گروه شایستگان.

85. پس پاداشت داد ایشان را خدای به آنچه گفتند بهشتهای که همی رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن، و آنت پاداشت نیکوکاران.

86. و آنانی که نگرویدند و دروغ داشتند به نشانهای ما، اینانت خداوندان آتش بزرگ.

87. ای آنانی که گرویدند؟ حرام مکنید پاکهای آنچه حلال کرد خدای برای شما [147] و مگذرید از اندازه، بدرستی که خدای دوست ندارد گذرندگان را از اندازه.

88. و خورید از آنچه روزی کرد شما را خدای گشاده پاک و ترسید از خدای آنی که شما به او گروندگان.

89. نگیرد شما را خدای به بیهوده در سوگندهای شما و لیکن گیرد شما را به آنچه بستید سوگندها را، پس پوشش آن خورانیدن ده درویش از میانه ترین آنچه خورانید کسان خود را یا پوشانیدن ایشان یا آزاد کردن گردنی، پس هر که نیابد، پس روزه سه روزها، آنت پوشیدن سوگندان شما چون سوگند خورید، و نگاه دارید سوگندهای خویش را، همچنانت پدید کند خدای برای شما نشانهای خود را تا مگر شما سپاس دارید. صفحه : 102

90. ای آنانی که گرویدید؟ بدرستی که می و قمار و بتان و چوبهای قمار پلیدی از کار دیو، پس بپرهیزید از آن تا مگر شما رهید.

91. هراینه می خواهد دیو که افکند میان شما دشمنی و زشتی در می و قمار و بازدارد شما را از یاد خدای و از نماز، پس هیچ شما

باز ایستید!

92. و [148] فرمان برید خدای را و فرمان برید فرستاده را و پرهیزید، پس اگر برگردید، پس بدانید که بر فرستاده ما رسانیدن پیدا.

93. نیست بر آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها، گناهی در آنچه خوردند چون پرهیزند و گرویدند و کردند شایسته ها، باز پس پرهیزیدند و گرویدند باز پس پرهیزیدند و نیکویی کردند، و خدای دوست دارد نیکوکاران را.

94. ای آنانی که گرویدند؟ هراینه آزماید شما را خدای به چیزی از شکار که رسد آن را دستهای شما و نیزه های شما، تا داند خدای آنی را که ترسد ازو به ناپیدا، پس هر که گذرد از اندازه، پس آنت پس مرو را عذابی دردناک.

95. ای آنانی که گرویدند؟ مکشید شکاری را و شما محرمانید. و هر [که] کشد آن را از شما آهنگ کننده، پس پاداشت«1» مانند آنچه کشت از چهارپایان، داوری کند با آن دو خداوند داد از شما قربانئ رسنده کعبه خانه یا پوشش خوردنئ درویشان، یا برابر آن روزه تا بچشد عقوبت کار خویش. درگذاشت خدای از آنچه گذشت، و هر که بازگردد پس کینه کشد خدای ازو و خدای بی همتاست خداوند کینه کشیدن.

-----------------------------------

(1). م: «پاداست» صفحه : 103

96. حلال کرده شد برای شما [149] شکار دریا و خوردنئ آن برخوردارئ مر شما را و مر ره گذریان را، و بسته شد بر شما شکار دشت تا باشید محرمان، و ترسید از خدای آنی که به او گرد آورده شوید.

97. کردا خدای کعبه را خانه شکوه مند، ایستادگئ مر مردمان را، و ماه شکوه مند را و گوسفند فرستاده را سوی مکّه و گردن بندها را. آنت تا

دانید که خدای می داند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و بدرستی که خدای به هر چیزی داناست.

98. بدانید که خدای سخت عقوبت است، و بدرستی که خدای آمرزگار است بخشاینده.

99. نیست بر فرستاده مگر رسانیدن، و خدای داند آنچه پیدا کنید و آنچه پوشانید.

100. بگوی، برابر نباشد پلید و پاک و اگر چه به شگفت آرد ترا بسیاری پلید، پس بترسید از خدای ای خداوندان خردها تا مگر شما رهایی یابید.

101. ای آنانی که گرویدید؟ مپرسید از چیزها اگر پیدا کرده شود مر شما را اندوهگین کند شما را، و اگر پرسید از آن گاهی که فرو آورده می شود نبی پیدا کرده شود برای شما، در گذاشت خدای از آن، و خدای آمرزگار است بردبار.

102. بدرستی که پرسید از آن گروهی از پیش شما، باز پس گشتند به آن ناگروندگان. [150]

103. نکرد خدای از گوش شکافته و نه گذاشته و نه ... و نه پشت نگاه داشته، و لکن آنانی که نگرویدند فرا می بافند بر خدای دروغ را و بیشتر ایشان خرد ندارند.

104. و چون گفته شود مر ایشان را آیید به آنچه فرو آورد خدای و به فرستاده، گویند بسنده ما آنچه یافتیم بر آن پدران خویش را. ا و اگر بود پدران ایشان که نمی دانند چیزی و نه راه می یابند! صفحه : 104

105. ای آنانی که گرویدید؟ بر شما تنهای شما، نرساند گزند شما را آنی که گمراه شد چون راه یابید، به خداست بازگشت شما همه، پس آگاهاند شما را به آنچه بودید که می کردید.

106. ای آنانی که گرویدید؟ گواهی میان شما چون آید یکی شما را مرگ، هنگام اندرز

کردن دو خداوندان داد از شما یا دو از جز شما اگر شما رفتید در زمین، پس رسد شما را رسنده مرگ، باز دارید ایشان را از پس نماز، پس سوگند خورند. به خدای اگر به گمان باشید نخریم به اینکه بهایی و اگر باشد خداوند خویشی و نه پنهان کنیم گواهی [151] خدای را، بدرستی که ما آنگاه هراینه از گناه کاران.

107. پس اگر دیده ور کرده شود بر که آن دو سزاوار شدند گناهی را، پس دوی دیگر بایستند به جای آن دو از آنانی که سزاوار شد بر ایشان دو سزاوارتر، پس سوگند خورند به خدای: هراینه گواهی ما سزاوارتر از گواهی ایشان و نگذشتیم از اندازه، بدرستی که ما آنگاه هراینه از ستمکاران.

108. آنت نزدیکتر که آیند به گواهی بر روی خویش یا ترسند که گردانده شود سوگندها پس سوگندهای ایشان، و ترسید از خدای و شنوید، و خدای راه ننماید گروه بیرون شوندگان.

109. روزی که فراهم آرد خدای فرستادگان را، پس گوید چه پاسخ داده شدید! گویند: نه دانشی ما را، بدرستی که تو، تو دانای ناپیداییها. صفحه : 105

110. چون گفت خدای: ای عیسی پسر مریم؟ یاد آر نیکوداشت مرا بر تو و بر مادر تو چون نیرومند کردم ترا به جان پاکیزه، سخن گویی با مردمان در گهواره و دومویگی، و چون آموختم ترا نامه و درستی سخن و توریت و انجیل و چون می انگاریدی از گل همچو ... پرّنده به فرمان من، پس در دمیدی در آن پس گردیدی پرّنده به فرمان من و به کردی نابینای مادرزاد را و [152] پیس را به فرمان

من و چون بیرون می آوردی مرده گان را به فرمان من، و چون بازداشتم پسران یعقوب را از تو چون آمدی ایشان را به روشنان، پس گفتند آنانی که نگرویدند از ایشان:

نیست اینکه مگر جادویی پیدا.

111. و چون پیغام کردم به سپید جامه گان که گروید به من و به فرستاده من، گفتند: گرویدیم و گواه شو به که ما گردن نهندگانیم.

112. چون گفت سپید جامه گان: ای عیسی پسر مریم؟ هیچ تواند پروردگارت که فرو آرد بر ما خوان آراسته از آسمان! گفت: ترسید از خدای اگر هستید گروندگان.

113. گفتند: می خواهیم که خوریم از آن و آرامد دلهای ما و دانیم که راست گفتی ما را و باشیم بر آن از گواهان.

114. گفت عیسی پسر مریم: ای بار خدای پروردگار ما؟ فرو آر بر ما خوان آراسته از آسمان، باشد ما را جشنی مر پیشین ما را و پسین ما را و نشانی از تو، و روزی ده ما را و تو بهترین روزی دهندگان.

115. گفت خدای: بدرستی که من فرو آرنده آن بر شما، پس هر که نگرود پس از شما پس من عذاب کنم او را عذابی که عذاب نکنم آن را کسی را از جانوران.

116. و چون گفت [153] خدای: ای عیسی پسر مریم؟ ا تو گفتی مردمان را فرا گیرید مرا و مادر مرا دو خدای از فرود خدای! گفت: پاکئ تو، نباشد مرا که گویم آنچه نیست مرا هرگز سزا، اگر بودم که گفتم آن را، پس بدرستی که دانستی آن را، دانی آنچه در تن من است و ندانم آنچه در تو، بدرستی که تو، تو دانای ناپیداهایی. صفحه : 106

117.

نگفتم ایشان را مگر آنچه فرمودی مرا به آن که پرستید خدای را پروردگار من و پروردگار شما و بودم بر ایشان گواه، هنگامی که بودم همیشه در ایشان، پس چون ستدی مرا، بودی تو نگه بان بر ایشان و تو بر هر چیزی گواه.

118. اگر عذاب کنی ایشان را پس ایشان بندگان تواند و اگر آمرزی ایشان را، پس تو، تو ارجمندی استوارکار.

119. گفت خدای: اینکه روزی است که سود دارد راست گویان را راست گفتن ایشان، ایشان راست بهشتهای، همی رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن همیشه، خشنود خدای ازیشان و خشنود ایشان ازو، آنت فیروزی بزرگ.

120. مر خدای راست پادشاهی آسمانها و زمین و آنچه در ایشان و او بر هر چیزی تواناست. [154]

ایشان را در زمین آنچه نساخت مر شما را، و فرستادیم آسمان را بر ایشان فروبارنده [155] و گردانیدیم جویها را همی رود از زیر ایشان، پس نیست کردیم ایشان را به گناهان ایشان و پدید آوردیم از پس ایشان گروهی دیگران!

7. و اگر فرو آوردیمی بر تو نامه در کاغذی، پس بسودندی آن را به دستهای خویش هراینه گفتی آنانی که نگرویدند:

نیست اینکه مگر جادویی پیدا.

8. و گفتند: چرا نه فرود آورده شد برو فرشته! و اگر فرو آوردیمی فرشته را، هراینه گذارده شدی کار، باز پس پاییده نشدندی.

9. و اگر کردیمی او را فرشته، هراینه گردانیدیمی او را مردی و هراینه پوشیدیمی بر ایشان آنچه همی پوشند.

10. و هراینه فسوس داشته شد به فرستادگانی از پیشت، پس گرد درآمد به آنانی که فسوس داشتند ازیشان آنچه بودند به آن فسوس می داشتند.

11. بگوی، بروید در زمین، باز پس نگرید که چگونه بود سر انجام دروغ دارندگان.

12. بگوی مر کراست آنچه در آسمانها و زمین! بگوی مر خدای را، نوشت بر خودش بخشیدن را، هراینه فراهم آرد شما را به روز رستخیز نه گمانی درو، آنانی که زیان کار شدند تنهای خویش پس ایشان نمی گروند.

13. و مرو راست آنچه آرامید در شب و روز و او شنواست دانا. [156] صفحه : 108

14. بگوی ا جز خدای فراگیرم دوستی آفریننده آسمانها و زمین و او خوراند و خورانده نشود! بگوی بدرستی که من فرموده شدم که باشم نخست آنی که گردن نهاد و مباش البته از انبازگویان.

15. بگوی، بدرستی که من می ترسم اگر نافرمانی کنم پروردگارم را از عقوبت روزی بزرگ.

16. هر که گردانده شود ازو در آن روز

پس بدرستی که بخشید او را، و آنت رستگاری پیدا.

17. و اگر ببساید ترا خدای به گزندی، پس نه وابرنده مر آن را مگر او. و اگر ببساید ترا به نیکی، پس او بر هر چیزی تواناست.

18. و او شکننده زبر بندگان خویش و او درست کار آگاه.

19. بگوی، چه چیز بزرگتر گواهی! بگوی خدای گواه است میان من و میان شما، و پیغام کرده شد به من اینکه نبی تا بیم کنم شما را به آن و آن را که رسید. ا بدرستی که شما هراینه گواهی دهید که با خدای خدایانی دیگر! بگوی، گواهی ندهم. بگوی، بدرستی که او خدایی است یکی و بدرستی که من بیزارم از آنچه انباز آرید.

20. آنانی که دادیم ایشان را نامه، شناسند او را همچنان که می شناسند پسران خویش، آنانی که زیان کردند تنهای خویش پس ایشان ن [157] می گروند.

21. و که ستمکارتر از آنی که فرا بافت بر خدای دروغی یا به دروغ داشت به نشانهای او! بدرستی که او نرهد ستمکاران.

22. و روزی که گرد کنیم ایشان را همه، باز پس گوییم مر آنانی که انباز آوردند: کجااند انبازان شما آنانی که بودید که می گفتید.

23. بازپس نبود آزمایش ایشان مگر که گفتند: به خدای، پروردگار ما نبودیم انباز آرندگان.

24. بنگر که چون دروغ گفتند بر تنهای خویش و گم شد ازیشان آنچه بودند می بافتند. صفحه : 109

25. و ازیشان آنی که نیوشه می کند به تو، و کردیم بر دلهای ایشان پوششهای که دریابند آن را و در گوشهای ایشان کرّی«1» ر، و اگر بینند هر«2» نشانی نگروند به آن. تا چون آیند ترا، پیکار

کنند با تو، گوید آنانی که نگرویدند: نیست اینکه مگر افسانه های پیشینیان.

26. و ایشان باز دارند ازو و دور شوند ازو، و اگر نیست کنند مگر تنهای خویش را و نه آگاهی دارند.

27. و اگر بینی که چون بازداشته شوند بر آتش، پس گویند: ای کاشکی ما بازگردانیده شویم و دروغ نداریمی به نشانهای پروردگار خویش و باشیم [158] از گروندگان.

28. نه که پیدا شد مر ایشان را آنچه بودند پنهان می داشتند از پیش و اگر بازگردانیده شدندی هراینه بازگردانیدندی مر آنچه را که بازداشته شدند از آن و بدرستی که ایشان هراینه دروغ گویانند.

29. و گفتند: نیست اینکه مگر زندگانی«3» ما نزدیکتر و نیستیم ما هرگز برانگیخته شدگان.

30. و اگر بینی که چون بازداشته شوند بر پروردگار خویش، گوید: ا نیست اینکه هراینه راست! گویند: آری، به پروردگار ما، گوید پس چشید عقوبت را به آنچه بودید که نمی گرویدید.

31. هراینه زیان کار شد آنانی که به دروغ داشتند به دیدار خدای تا چون آید ایشان را رستخیز ناگاهان، گویند: ای ارمانا بر آنچه سستی کردیم در آن؟ و ایشان برمی دارند بارهای خویش را بر پشتهای ایشان، دانید بدا آنچه بر می دارند.

32. و نیست زندگانی فروتر مگر بازیی و ناپروایی، و هراینه سرای آن جهان بازپسین بهتر مر آنانی را که پرهیزند. ا پس خرد ندارید«4»!

33. بدرستی که می دانیم، بدرستی که هراینه اندوهگین می کند ترا آنی که همی گویند. پس بدرستی که ایشان به دروغ نمی دارند ترا و لکن ستمکاران به نشانهای خدای ناشناختی می کنند.

-----------------------------------

(1). کرّی ر- کرّی را

(2). م: «مر»

(3). م: «زندمانی»

(4). م: «ندارند» [.....] صفحه : 110

34. و هراینه به دروغ داشته شد فرستادگان از

پیشت، پس شکیبایی کردند بر آنچه به دروغ داشته شدند و [159] آزرده شدند تا آمد ایشان را یاری ما و نه گرداننده مر سخنان خدای را و هراینه آمد ترا از آگاهی فرستادگان.

35. و اگر بود که بزرگ شد بر تو روی گردانیدن ایشان، پس اگر توانی که جویی سوراخی در زمین یا نردبانی در آسمان پس آیی ایشان را به نشانی و اگر خواستی خدای هراینه فراهم آوردی ایشان را بر راه راست پس مباش هیچگونه از نادانان.

36. هراینه پاسخ کند آنانی که شنوند، و مرده گان برانگیزد ایشان را خدای باز پس به او بازگردانده شوند.

37. و گفتند: چرا فرو نیاورده شد برو نشانی از پروردگارش! بگوی: بدرستی که خدای تواناست بر که فرو آرد نشانی و لکن بیشترین ایشان نمی دانند.

38. و نیست از جنبنده در زمین و نه پرّنده که پرّد به دو بال خویش مگر گروهانی مانندان شما. سستی نکردیم در نامه از چیزی باز پس به پروردگار خویش گرد کرده شوند.

39. و آنانی که به دروغ داشته شدند به نشانهای ماکرانند و گنگانند در تاریکیها. هر که خواهد خدای گمراه گرداندش و هر که خواهد گرداند او را بر راهی راست. [160]

40. بگوی: ا دیدید شما اگر آید شما را عذاب خدای یا آید شما را رستخیز! ا جز خدا را خوانید! اگر هستید راست گویان.

41. نه که او را خوانید و بس، پس باز برد آنچه را که می خوانید به او اگر خواهد و فراموش کنید«1» آنچه انباز آرید.

42. و هراینه فرستادیم به گروهانی از پیشت، پس گرفتیم ایشان را به سختی و تنگی تا مگر

ایشان زاری کنند.

-----------------------------------

(1). م: «فراموش کند» صفحه : 111

43. پس چرا چون آمد ایشان را عذاب ما زاری کردندی و لکن سخت شد دلهای ایشان و آراست برای ایشان دیو آنچه بودند که می کردند.

44. پس چون فراموش کردند آنچه یاد داده شدند به آن، گشادیم بر ایشان درهای هر چیزی. تا چون شاد شوند به آنچه داده شدند، گرفتیم ایشان را ناگاه، پس ناگاه ایشان نومید شوندگانند.

45. پس بریده شد بن و بیخ گروه آنانی که ستم کردند و سپاس و ستایش مر خدای راست پروردگار جهانیان.

46. بگوی: ا دیدید اگر گیرد خدای شنوایی شما را و بیناییهای شما را و مهر نهد بر دلهای شما کیست خدایی جز خدای آرد شما را آن را! نگر که چون می گردانیم نشانها را باز پس ایشان می گردند.

47. بگوی: ا دیدید خویشتن را که اگر [161] آید شما را عذاب خدای ناگاه یا آشکار هیچ نیست کرده شوند مگر گروه ستمکاران!

48. و نفرستیم فرستادگان را مگر مژده دهندگان و بیم کنندگان، پس هر که بگرود و بسامان گردد پس نه ترسی بر ایشان و نه ایشان اندوهگین می شوند.

49. و آنانی که به دروغ داشتند به نشانهای ما، ببساید ایشان را عذاب به آنچه بودند که بیرون می شدند از فرمان.

50. بگوی: نمی گویم مر شما را نزد من گنجهای خدای و نمی دانم ناپیدا را و نمی گویم مر شما را که من فرشته ام، نه پی روی می کنم مگر آنچه پیغام کرده می شود به من. بگوی: هیچ برابر باشد نابینا و بینا! ا پس در نیندیشید!

51. و بیم کن به آن، آنانی را که همی ترسند که گرد کرده شوند به پروردگار

خویش، نیست مر ایشان را از فرود او دوستی و نه خواهشگری تا مگر ایشان پرهیزند. صفحه : 112

52. و مران آنانی را که همی خوانند پروردگار خویش را به بامداد و شبانگاه، می خواهند خشنودئ او را. نیست بر تو از شمار ایشان از چیزی و نه از شمار تو بر ایشان از چیزی، پس رانی ایشان را پس باشی از ستمکاران.

53. و همچنانت آشوب دادیم برخی ایشان به برخی [162] تا گویند: ا اینان برّید خدای بر ایشان از میان ما! ا نیست خدای هراینه داناتر به سپاس داران!

54. و چون آید ترا آنانی که همی گروند به نشانهای ما پس بگوی؟ درود باد بر شما، نوشت پروردگار شما بر خودش بخشایش. بدرستی که او هر که کند از شما بدی به نادانی، باز پس بازگشت از پس آن و با سامان شد پس بدرستی که او آمرزگار است بخشاینده.

55. و همچنانت پدید کنیم نشانها را و تا پدیدار آید راه گنه کاران.

56. بگوی؟ بدرستی که من بازداشته شدم که پرستم آنانی را که همی خوانید از فرود خدای. بگوی؟ پی روی نمی کنم آرزوهای شما را، بدرستی که گمراه شدم آنگاه و نیستم من از راه یافتگان.

57. بگوی؟ بدرستی که من بر روشنی از پروردگار خود و دروغ داشتید به آن، نیست نزدیک من آنچه می طلبید به شتاب به آن. نیست فرمان مگر مر خدای راست گذارد سزا را و او بهترین جداکنندگان.

58. بگوی: اگر که نزد من آنچه به شتاب می طلبید به آن، هراینه گذارده شدی کار میان من و میان شما و خدای داناتر است به ستمکاران.

59. و نزد او گشایشهای ناپیدا نداند آن را مگر او و

داند آنچه در خشکی و دریا، و نیفتد از برگی [163] مگر که داند آن را و نه دانه در تاریکیهای زمین و نه تری و نه خشکی مگر در نامه پیدا. صفحه : 113

60. و او آنی است که جان ستاند از شما به شب و داند آنچه اندوختید به روز، باز برانگیزد شما را در آن تا گذارده شود هنگام زدی نام برده، باز پس به سوی او بازگشت شما، باز آگاهاند شما را به آنچه بودید که همی کردید.

61. و او شکننده زبر بندگان او و می فرستد بر شما نگاهبانانی، تا چون آید یکی شما مرگ جان ستاند ازو فرستادگان ما و ایشان سستی نمی کنند.

62. باز پس بازگردانیده شدند به خدای، بار خدای ایشان سزاوار است. دانید؟ مرو راست فرمان و او زودترین شمارکنندگان.

63. بگوی؟ که رهاند شما را از تاریکیهای بیابان و دریا می خوانید او را زاری و نهان! هراینه اگر رهانی ما را از اینکه هراینه باشیم از سپاس داران.

64. بگوی؟ خدای رهاند شما را از آن و از هر سختیی، باز شما انباز می آرید.

65. بگوی؟ او توانا بر که فرستد بر شما عذابی از زبر شما یا از زیر پایهای شما یا آمیخته کند شما را گروهانی و چشاند برخئ شما [164] سختیی برخی! نگر که چگونه همی گردانیم نشانها را تا مگر ایشان دریابند.

66. و به دروغ داشت به آن گروه تو و او راست. بگوی؟ نیستم بر شما هراینه نگه بانی.

67. مر هر آگاهئ را آرامگاهی، و زود دانید.

68. و چون بینی آنانی را که درآیند در نشانهای ما، پس روی گردان ازیشان تا درآیند در

سخنی جز آن و اگر فراموش گرداند ترا دیو، پس منشین پس یاد کردن با گروه ستمکاران.

69. و نیست بر آنانی که پرهیزند از شمار ایشان از چیزی و لیکن پندی تا مگر ایشان پرهیزند. صفحه : 114

70. و گذار آنانی را که فرا گرفتند کیش خویش را بازیی و ناپروایئ و فریفت ایشان را زندگانی نزدیکتر و پند ده به اینکه که هلاک کرده شود تنی به آنچه اندوخت، نیست مر آن را از فرود خدای دوستی و نه خواهشگری و اگر برابر کند هر برابری را، گرفته نشود از آن. اینان آنانی که نیست کرده شدند به آنچه اندوختند، مر ایشان را آشامیدنی از آب گرم و عذابی دردناک به آنچه بودند که نمی گرویدند.

71. بگوی؟ ا خوانیم از فرود خدای آنچه را که نه سود دارد ما را و نه زیان دارد ما را و بازگردانده شویم بر پیهای خویش پس گاهی که راه نمود ما را [165] خدای همچو آن که ببرد او را دیوان در زمین فرومانده، مرو را یارانی که همی خوانند او را به راه راست که آی ما را! بگوی: بدرستی که راه خدای او راه و فرموده شدیم تا گردن نهیم مر پروردگار جهانیان.

72. و که به پای دارید نماز را و ترسید ازو، و او آنی که به او گرد کرده شوید.

73. و او آنی که آفرید آسمانها را و زمین به راست، و روزی که گوید باش پس باشد، گفتار او راست و مرو را پادشاهی روزی که در دمیده شود در شپّور، دانای ناپیدا و پیدا و او درست کار آگاه.

74. و چون گفت ابراهیم مر

پدر خویش آزر، ا فرا می گیری بتانی را خدایانی! بدرستی که من می بینم ترا و گروه ترا در گمراهی پیدا.

75. و همچنانت می نماییم ابراهیم را پادشاهئ آسمانها را و زمین و تا باشد از بی گمانان.

76. پس چون در آمد برو شب، دید ستاره را، گفت: اینکه پروردگار من، پس چون فرو شد، گفت: دوست ندارم فرو شوندگان را.

77. پس چون دید ماه را بر آمده، گفت: اینکه پروردگار من، پس چون فرو رفت، گفت: اگر راه ننماید مرا پروردگار من هراینه باشم از گروه گمراهان. [166] صفحه : 115

78. پس چون دید آفتاب را بر آمده، گفت: اینکه پروردگار من اینکه بزرگتر، پس چون فرو شد، گفت: ای گروه من؟ من بیزارم از آنچه انباز می آرید.

79. من یک رویه کردم روی خویش را مر آن را که آفرید آسمانها را و زمین را، برگردیده و نیستم من از انباز آرندگان.

80. و پیکار کرد با او گروه او، گفت: ا پیکار می کنید در خدای و بدرستی که راه نمود مرا! و نمی ترسم از آنچه انباز می آرید به او مگر که خواهد پروردگار من چیزی. فرا رسید پروردگار من هر چیزی دانش. ا پس در نیندیشید!

81. و چگونه ترسم از آنچه انباز آوردید و نمی ترسید که شما انباز آوردید به خدای آنچه را که فرو نیاورد به آن بر شما حجّتی! پس کدام دو گروه سزاوارتر به بی ترسی اگر هستید که می دانید!

82. آنانی که گرویدند و نیامیختند گروش خویش را به ستمی، اینان، مر ایشان را بی بیمی و ایشان راه یافتگانند.

83. و آنت پوزش ما، دادیم آن را ابراهیم را بر گروه او برداریم پایه گاههای آن را که

خواهیم، بدرستی که پروردگار تو درست کار دانا.

84. و بخشیدیم مر او را اسحق و یعقوب، هر یکی را راه نمودیم و نوح را راه نمودیم از پیش [167] و از فرزندان او داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون و همچنانت پاداشت دهیم نیکوکاران را.

85. و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس، هر یکی از شایستگان.

86. و اسماعیل و یسع و یونس و لوط، و هر یکی را افزونی دادیم بر جهانیان. صفحه : 116

87. و از پدران ایشان و فرزندان ایشان و برادران ایشان. و برگزیدیم ایشان را و راه نمودیم ایشان را به راهی راست.

88. آنت راه خدای، راه نماید بدان آن را که خواهد از بندگان خویش و اگر انباز آوردندی، هراینه ناچیز شدی از ایشان آنچه بودند که می کردند.

89. اینان آنانی اند که دادیم ایشان را نامه و درستی در گفتار و پیغامبری را، پس اگر نگروند بدان، اینان، پس هراینه برگماشتیم به آن، گروهی را که نیستند بدان هرگز ناگروندان«1».

90. اینان آنانی اند که راه نمود خدای، پس به راه ایشان پی بر. بگوی؟ نخواهم از شما بر آن مزدی، نیست او مگر پندی مر جهانیان را.

91. و نشناختند خدای را سزای شناختن او، چون گفتند: نه فرود آورد خدای بر آدمی از [168] چیزی. بگوی: که فرو آورد نامه آنی که آمد به آن موسی روشنایی و رهنمایی مر مردمان را می کنید آن را کاغدها پیدا همی کنید آن را و پنهان می کنید بسیاری را! و آموخته شدید آنچه ندانستید شما و نه پدران شما بگوی؟ خدای، باز پس گذار ایشان را در گفت و گوی خویش

بازی همی کنند.

92. و اینکه نامه است فرو آوردیم آن را خجسته باوردارنده آن که در پیش او و تا بیم کنی مکّه را و آنی که گرد آن. و آنانی که گروند به آن جهان، گروند به آن و ایشان بر نماز خویش نگاه بانی می کنند.

93. و کیست ستمکارتر از آنی که بربافت بر خدای دروغی را یا گفت پیغام داده شد به من! و نه پیغام داده شد به او چیزی و آن که گفت فرو آرم مانند آنچه فرو آورد خدای! و اگر بینی آنگاه که ستمکاران در سختیهای مرگ و فرشتگان گسترانندگان دستهای خویش، بیرون کنید جانهای خویش؟ امروز پاداشت داده شوید عقوبت خواری به آنچه بودید که همی گفتید بر خدای ناسزا و بودید از نشانهای او بزرگ منشی می کردید.

-----------------------------------

(1). ناگروندان- ناگروندگان صفحه : 117

94. و هراینه آمدید ما را تنها، چنانکه آفریدیم شما را نخستین بار و گذاشتید آنچه [169] دادیم شما را پس پشتهای خویش و نمی بینم با شما خواهشگران شما را آنانی که گفتند که ایشان در شما انبازان. هراینه گسست میان شما و گم شد از شما آنچه بودید که همی گفتید.

95. بدرستی که خدای شکافنده دانه و سفه خرما، بیرون کند زنده را از مرده و بیرون آرنده مرده از زنده، آنتان خدای پس چگونه گردانده می شوید!

96. شکافنده سپیده دم و گردانید شب را آرام و آفتاب و ماه شمار، آنت اندازه کردن بی همتا دانا.

97. و او آنی است که گردانید برای شما را ستارگان را تا راه یابید به آن در تاریکیهای بیابان و دریا. بدرستی که پدید کردیم نشانها را مر گروهی را دانند.

98. و او

آنی که پدید آورد شما را از تنی تنها، پس آرامگاهی و سپردن جایی. بدرستی که پدید کردیم نشانها را مر گروهی را که دریابند.

99. و او آنی که فرو آورد از آسمان آبی، پس بیرون آوردیم بدان رسته هر چیزی، پس بیرون آوردیم از آن سبزی، بیرون می آریم از آن دانه بر هم نشسته و از [170] خرمابنان از کاردوی آن خوشه های نزدیک و بوستانهای از انگورها و زیتون و انار به هم مانند و نامانند، نگرید به میوه آن، چون میوه دهد و پختن آن. بدرستی که در آنتان هراینه نشانها مر گروهی را که گروند.

100. و گرداندند مر خدای را انبازان پریان، و آفرید ایشان را و فرا بافتند مرو را پسران و دختران به بی دانشی، پاکئ او و برتر از آنچه نشان دهند. صفحه : 118

101. نو آفریننده آسمانها و زمین، چگونه باشد مرو را فرزندی و نبود مرو را یاری و آفرید هر چیزی را و او به هر چیزی داناست.

102. آنتان خدای پروردگار شما، نه خدایی مگر او، آفریننده هر چیزی، پس پرستید او را و او بر هر چیزی نگه بان است.

103. در نیابد او را چشمها و او دریابد چشمها را و او باریک بین است آگاه.

104. بدرستی که آمد شما را بیناییها از پروردگار شما، پس هر که بیند پس برای خویشتن و هر که کور شود پس بر آن، و نیستم من بر شما هرگز نگه بان.

105. و همچنینت گردانیم نشانها را و تا گویند خواندی و تا پدید کنیم آن را برای گروهی که دانند. [171]

106. پی روی کن آنچه پیغام کرده شد به تو از پروردگارت نه

خدایی مگر او و روی گردان از انباز آرندگان.

107. و اگر خواستی خدای، انباز نیاوردندی و نکردیم ترا بر ایشان نگه بان و نیستی تو بر ایشان هیچگونه نگه بان.

108. و دشنام مدهید آنانی را که می خوانند از فرود خدای، پس دشنام دهند خدای گذشتنی از اندازه به نادانی، همچنانت آراستیم مر هر گروهی کردار ایشان باز پس به پروردگار ایشان بازگشت ایشان، پس آگاهاند ایشان را به آنچه بودند که همی کردند.

109. و سوگند یاد کردند به خدای کوشش سوگندهای خویش اگر آید ایشان را نشانی هراینه گروند بدان. بگوی؟ بدرستی که نشانها نزد خدای و چه دانا گرداند شما را که آن چون آید نگروند. صفحه : 119

110. و برگردانیم دلهای ایشان را و بیناییهای ایشان را چنانکه نگرویدند به آن نخستین بار و گذاریم ایشان را در گذشتن ایشان که سرگردان می گردند.

111. و اگر که ما فرو آوردیمی به ایشان فرشتگان و سخن گفتی با ایشان مرده گان و گرد کردیمی بر ایشان هر چیزی گروه گروه، نبودند تا گروند مگر که خواهد خدای و لکن بیشتر ایشان [172] نمی دانند.

112. و همچنانت کردیم مر هر پیغمبری را دشمنی، دیوان آدمیان و پریان، پیغام کند برخی ایشان به برخی آراسته سخن فریبی و اگر خواستی پروردگارت، نکردندی آن را، پس گذار ایشان را و آنچه فرا می بافند.

113. و تا بچسبد به آن دلهای آنانی که نگروند به آن جهان و تا پسندند آن را و تا کنند آنچه ایشان کنندگانند.

114. ا پس جز خدای را جویم داوری و او آنی که فرود آورد به شما نامه را جدا واکرده! و آنانی که دادیم ایشان را نامه، همی دانند

که آن فرو آورده شد از پروردگارت به راست، پس مباش هیچگونه از گمان مندان.

115. و تمام شد سخن پروردگارت راست و داد، نه گرداننده مر سخنان او را و او شنواست دانا.

116. و اگر فرمان بری بیشتر آن که در زمین، گمراه کنند ترا از راه خدای. نه پی روی می کنند مگر گمان را و نیستند ایشان مگر که گزاف همی گویند.

117. بدرستی که پروردگارت او داناتر آن را که گمراه شود از راه او و او داناتر به راه یافتگان.

118. پس خورید از آنچه یاد کرده شد نام خدای بر آن اگر [173] هستید به نشانهای او گروندگان. صفحه : 120

119. و چیست مر شما را که نخورید از آنچه یاد کرده شد نام خدای بر آن، و بدرستی که پدید کرده شد برای شما آنچه بسته کرده شد بر شما مگر آنچه بیچاره کرده شدید به آن. و بدرستی که بسیاری هراینه گمراه شدند به آرزوهای خویش به بی دانشی. بدرستی که پروردگار تو او داناتر به گذرندگان از اندازه.

120. و گذارید آشکار بزه و نهان آن، بدرستی که آنانی که اندوزند بزه زود پاداشت داده شوند به آنچه بودند که می اندوختند.

121. و مه خورید از آنچه نه یاد کرده نشد نام خدای بر آن و بدرستی که آن هراینه بیرون آمدن است از فرمان، و بدرستی که دیوان هراینه پیغام دهند به دوستان خویش تا پیکار کنند با شما و اگر فرمان برید ایشان را، بدرستی که شما هراینه انباز آرندگانید.

122. ا و آنی که باشد مرده، پس زنده کردیم او را و کردیم برای او روشنایی می رود به آن در مردمان همچو آنی که داستان او

در تاریکیها، نیست هرگز بیرون آینده از آن! همچنانت آراسته کرده شد مر ناگروندگان را آنچه بودند که می کردند.

123. و همچنانت کردیم در هر دهی بزرگتران گنه کاران آن [174] تا سگالش بد کنند در آن، و سگالش بد نکنند مگر به تنهای خویش و ندارند آگاهی.

124. و چون آید ایشان را نشانی، گویند: هرگز نگرویم تا داده شویم مانند آنچه داده شد فرستادگان خدای، خدای داناتر آنجا که کند پیغامهای خویش را. زودا که رسد آنانی که گناه کردند خواری نزد خدای و عذابی سخت به آنچه بودند که سگالش بد همی کردند.

125. پس هر که خواهد خدای که راه نماید او را گشاید سینه او را برای مسلمانی و هر که خواهد که گمراه کند او را، کند سینه او را تنگ، نیک تنگ همانا که بر می آید در آسمان. همچنانت کند خدای پلیدی را بر آنانی که نمی گروند.

126. و اینکه راه پروردگار تست راست، بدرستی که پدید کردیم نشانها را مر گروهی که پند پذیرند. صفحه : 121

127. مر ایشان راست سرای رستگاری نزد پروردگار ایشان و او دوست ایشان به آنچه بودند که همی کردند.

128. و روزی که گرد کنیم ایشان را همه: ای گروه پریان؟ بدرستی که بسیاری کردید از آدمیان، و گوید دوستان ایشان از آدمیان پروردگار ما؟ برخورداری گرفت برخی ما به برخی [175] و رسیدیم هنگام زد خویش را آن که هنگام زدی برای ما. گفت: دوزخ جای باشش شما، جاویدان در آن مگر آنچه خواست خدای، بدرستی که پروردگار شما درست کار دانا.

129. و همچنانت گماریم برخی ستمکاران را برخی به آنچه بودند که می ورزیدند.

130. ای گروه پریان و آدمیان؟

ا نیامد شما را فرستادگانی از شما می خوانند بر شما آیتهای من و بیم کنند شما را دیدار روز شما اینکه! گویند: گواهی دادیم بر تنهای خویش و فریفت ایشان را زندگانی اینکه جهان و گواه شدند بر تنهای خویش که ایشان بودند ناگروندگان.

131. آنت که نبود پروردگارت نیست کننده دهها به ستم و کسان آن بی آگاهانند.

132. و مر هر یکی را پایه گاهها از آنچه کردند، و نیست پروردگارت بی آگاه از آنچه می کنند.

133. و پروردگار تو بی نیاز خداوند بخشایش، اگر خواهد ببرد شما را و بر پای کند از پس شما آن را که خواهد، چنانکه پیدا کرد شما را از فرزندان گروهی دیگران.

134. بدرستی که آنچه وعده کرده می شوید، هراینه آینده است و نیستید شما هرگز سست یابندگان.

135. بگو، ای گروه؟ کار کنید بر [176] توانایی خویش که من کننده، پس زود دانید آنی را که باشد مرو را سر انجام سرای. بدرستی که نرهد ستمکاران. صفحه : 122

136. و کردند مر خدای را از آنچه آفرید از کشت و چارپایان بهره، پس گفتند: اینکه مر خدای را به گفتار ایشان و اینکه مر انبازان ما را، پس آنچه بود مر انبازان ایشان را پس نرسد به خدای و آنچه بود مر خدای را پس او رسد به انبازان ایشان، بدا آنچه داوری می کنند.

137. و همچنانت آراسته کرد مر بسیاری را از انباز ...، کشتن فرزندان ایشان انبازان ایشان، تا نیست کنند ایشان را و تا پوشیده گردانند بر ایشان کیش ایشان و اگر خواستی خدای نکردندی آن را پس گذار ایشان را و آنچه همی بافند.

138. و گفتند: اینکه چهارپایانند و کشتی بازداشته نخورد

آن را مگر آن را که خواهیم به گفتار ایشان، و چهارپایانی بازداشته شد پشتهای آن و چهارپایانی یاد نکنند نام خدای را بر آن بافتنی برو. زود پاداشت دهد ایشان را به آنچه بودند می بافتند.

139. و گفتند: آنچه در شکمهای اینکه چارپایان ویژه و یکتا مر نران ما، و بسته و بازداشته [177] بر جفتان ما، و اگر باشد مرده پس ایشان در آن انبازانند زود پاداشت دهد ایشان را نشان دادن ایشان، بدرستی که او درست کار دانا.

140. بدرستی که زیان کار شد آنانی که کشتند فرزندان خویش را بی خردی به بی دانشی و بستند و بازداشتند آنچه روزی کرد ایشان را خدای بافتن بر خدای هراینه گمراه شدند و نبودند راه یافتگان.

141. و او آنی که پدید کرد بوستانهای چفته بسته و جز چفته بسته و خرمابنان و کشت ناهموار میوه آن و زیتون و انار ماننده به هم و نه ماننده، خورید از میوه آن چون میوه دهد و دهید حق او را روز درودن آن و گزاف کاری مکنید، بدرستی که او دوست ندارد گزاف کاران را. صفحه : 123

142. و از چهارپایان اشتر بارکش و خرد، خورید از آنچه روزی داد شما را خدای و پی روی مکنید گامهای دیو را که او مر شما را دشمنی است پیدا.

143. هشت جفتانی از میش دو و از بز دو، بگوی؟ ا دو نر را بازداشته کرد یا دو ماده [178] یا آنچه فرا رسید بر آن زهدانهای دو ماده! آگاهی دهید مرا به دانشی اگر هستید راست گویان!

144. و از شتران دو از گاو دو. بگوی؟ ا دو نر را بازداشته کرد یا

دو ماده یا آنچه فرا رسید بر آن زهدانهای دو ماده یا بودید گواهان چون اندرز کرد شما را خدای به اینکه! پس کیست ستمکارتر از آنی که فرا بافت بر خدای دروغی را تا گمراه کند مردمان را به نادانشی! بدرستی که خدای راه ننماید گروه ستمکاران را.

145. بگوی؟ نمی یابم در آنچه پیغام کرده شد به من بازداشته شده بر خورنده، که خورد آن را مگر که باشد مرده یا خونی ریخته یا گوشت خوک، پس بدرستی که پلید یا بیرون آمدنی آواز برداشته شد برای جز خدای، پس هر که بیچاره شود نه افزونی جوینده و نه از اندازه گذرنده، پس بدرستی که پروردگارت آمرزگار است بخشاینده.

146. و بر آنانی که جهود شدند بازبسته کردیم هر خداوند ناخنی را و از گاو و گوسپند بازبسته کردیم بر ایشان پیههای ایشان مگر آنچه برداشت پشتهای آن دو یا چرب روده ها یا آنچه آمیخته شد با استخوان. آنت [179] پاداشت دادیم ایشان را به افزونی جستن ایشان و بدرستی که ما هراینه راست گویانیم.

147. پس اگر به دروغ دارند ترا، پس بگوی؟ پروردگار شما خداوند بخشایش است فراخ، و بازگردانده نشود عذاب او از گروه گناه کاران. صفحه : 124

148. زود گوید آنانی که انباز آوردند، اگر خواستی خدای انباز نیاوردیمی و نه پدران ما و نه بازداشته کردیمی از چیزی. همچنانت به دروغ داشت آنانی که از پیش ایشان تا چشیدند عذاب ما را. بگوی؟ هیچ نزد شما از دانشی، پس بیرون آرید آن را برای ما! نه پی روی می کنید مگر

پنداشت را و نیستید شما مگر که گزاف می گویید.

149. بگوی؟ پس مر خدای راست پوزش رسان، پس اگر خواستی هراینه راه نمودی شما را همه.

150. بگوی؟ بیارید گواهان خویش را آنانی که گواهی دهند بدرستی که خدای بازداشته کرد اینکه را، پس اگر گواهی دهند پس گواهی مده با ایشان و پی روی مکن آرزوهای آنانی که به دروغ داشتند به نشانهای ما و آنانی که نمی گروند به آن جهان و ایشان به پروردگار خویش برابر می دارند.

151. بگوی؟ آیید برخوانم آنچه بازداشته کرد پروردگار شما بر شما که انباز نیارید به او چیزی و به مادر و پدر نیکویی کردن و مکشید فرزندان خویش را [180] از درویشی، ما روزی همی دهیم شما را و ایشان را و نزدیک مشوید زشتها را، آنچه آشکار بود از آن و آنچه نهان، و مکشید تنی را که بازداشته کرد خدای مگر به سزا آنتان اندرز کرد شما را بدان تا مگر شما دریابید.

152. و نزدیک مشوید خواسته بی پدر را مگر به آن که آن نیکوتر تا رسد نیروی خویش را، و تمام دهید پیمانه را و ترازو را به داد، نخواهیم از تنی مگر توانایی آن و چون گویید، پس راست گویید و اگر بود خداوند خویشی، و به پیمان خدای به جای آرید، آنتان اندرز کرد شما را بدان تا مگر شما پند پذیرید«1».

153. و که اینکه راه من راست پس پی روی کنید آن را و پی روی مکنید راهها را پس جدا کند شما را از راه او. آنتان اندرز کرد شما را بدان تا مگر شما پرهیزید.

-----------------------------------

(1). م: «پند پذیرند» صفحه : 125

154. باز پس دادیم موسی

را نامه بی کم و کاست بر آنی که نیکویی کرد و پدید کردنی مر هر چیزی را و رهنمودنی و بخشودنی تا مگر ایشان به دیدار پروردگار خویش گروند.

155. و اینکه نامه فرو آوردیم آن را [181] خجسته، پس پی روی کنید آن را و پرهیزید تا مگر شما بخشوده شوید.

156. که گویید: هراینه که فرو آورده شد نامه بر دو گروه از پیش ما و بدرستی که بودیم از خواندن ایشان هراینه بی آگاهان.

157. یا گویید اگر ما فرو آورده شدیمی بر ما نامه هراینه بودیمی راه یافته تر از ایشان، پس هراینه آمد شما را روشن از پروردگار شما و رهنمایشی و بخشایشی، پس کیست ستمکارتر از آنی که به دروغ داشت به نشانهای خدای و برگشت از آن! زود پاداشت دهیم آنانی را که برگردند از نشانهای ما بدئ عذاب به آنچه بودند بر می گشتند.

158. هیچ چشم می دارند مگر که آید ایشان را فرشتگان یا آید پروردگار تو یا آید برخی نشانهای پروردگارت!

روزی که آید برخی نشانهای پروردگار تو، سود ندارد تنی را گرویدن او که نبود که گروید از پیش یا اندوخت در گرویدن خویش بهتر. بگوی؟ چشم دارید که ما چشم دارندگانیم.

159. بدرستی که آنانی که جدا شدند از کیش خویش و گشتند گروه گروه نیستی از ایشان در چیزی. هراینه کار ایشان به خدای، باز پس آگاهاند ایشان را [182] به آنچه بودند همی کردند.

160. هر که آید به نیکی پس مرو را ده مانندان آن و هر که آید به بدی پس پاداشت داده نشود مگر مانند آن و ایشان ستم کرده نشوند.

161. بگوی؟ بدرستی

که من نمود مرا پروردگار من به راهی راست، کیشی راست، کیش ابراهیم را برگردیده، و نبود از انباز آرندگان. صفحه : 126

162. بگو؟ بدرستی که نماز من و پرستش من و زندگی من و مرگ من مر خدای را پروردگار جهانیان.

163. نه انبازی مرو را، و به آنت فرموده شدم و من نخستین گردن نهندگانم.

164. بگوی؟ ا جز خدای را جویم پروردگار و او پروردگار هر چیزی! و نیندوزد هر تنی مگر بر خویشتن و برنگیرد برگیرنده بار دیگری، باز پس به پروردگار شما بازگشت شما پس آگاهاند شما را به آنچه بودید در آن ناهمواری می کردید.

165. و او آنی که کرد شما را پس نشینان زمین و برداشت برخی شما را زبر برخی پایه گاهها تا آزماید شما را در آنچه داد شما را. بدرستی که پروردگار تو زود عقوبت و بدرستی که او هراینه آمرزگار است بخشاینده.

و گفتار ایشان چون آمد ایشان را سختی عذاب ما مگر که گفتند ایشان که بدرستی که ما بودیم ستمکاران بر خویشتن.

6. پس هراینه برگوییم آنانی را که فرستاده شد به سوی ایشان یعنی امّتان و هراینه بپرسیم نیز آن فرستاده شدگان را یعنی پیغمبران را.

7. پس هراینه برگوییم بر ایشان خبر دهیم احوال ایشان را به دانش خود و نبودیم دوران ازیشان و از رسولان. صفحه : 127

8. و سنجیدن اعمال در آن روز درست و راست است، پس هر که گران شود ترازوهای نیکوییهای او پس اینان ایشان رستگارانند.

9. و هر که سبک شود ترازوهای نیکوییهای او پس اینان آنانی اند که زیان کار شدند از جهت تنهای خویش به سبب آنچه بودند به نشانهای به حجتهای ما ستم همی کردند به انکار.

10. و هراینه جای گیر کردیم شما را [184] در زمین و کردیم گردانیدیم شما را در آن زمین اسباب زندگانی، از مأکول و مشروب و ملبوس اندکی سپاس داری همی کنید.

11. و هراینه آفریدیم پدر شما را از گل باز پس بنگاشتیم شما را در رحم مادران باز پس گفتیم مر آن فرشتگان را که سجده کنید مر آدم گندم گون را پس سجده کردند همه مگر ابلیس، آن نومید که نبود از جمله آن سجده کنندگان.

12. گفت خدای: چه بازداشت ترا از سجده کردن که سجده نکردی چون که فرمودم ترا گفت ابلیس: من بهترم از او از آنکه آفریدی مرا از آتشی روشن و آفریدی او را از گل تیره.

13. گفت خدای: پس فرود آی از اینکه بهشت پس نباشد از آنکه نرسد ترا که بزرگ منشی کنی و خلاف فرمان کنی در

آن بهشت پس بیرون شو، بدرستی که از آنکه تو از جمله خوارانی.

14. گفت ابلیس: بپای و مهلت ده مرا تا روزی که برانگیخته شوند«1» ... از گور.

15. گفت خدای: بدرستی که تو از جمله پاییده شدگانی.

16. گفت ابلیس: پس به سبب آنچه گمراه کردی مرا، سوگند یاد می کنم که هراینه بنشینم برای ایشان در راه تو راست یعنی بر طریق اسلام.

17. باز پس هراینه آیم ایشان را و به ایشان نمایم که بهشت نیست و دوزخ نیست از پیش رویهای ایشان به آراستن دنیا و از پس پشتهای ایشان به فراموش گردانیدن آخرت و از سوی راستهای ایشان به کران کردن طاعت و از سوی چپهای ایشان به خواندن به معصیت، و نیابی بیشتر ایشان را سپاس داران.

18. گفت خدای: بیرون شو از آن بهشت نکوهیده عیبناک به معصیت دور کرده رانده از رحمت، هراینه هر که پی روی کند ترا از ایشان، هراینه پر کنم دوزخ را از شما [185] همه.

19. و ای آدم گندم گون؟ بیارام تو و جفت تو حوّا در بهشت پس بخورید شما دو از آنجا هرجا که خواهید و نزدیک مشوید اینکه درخت گندم را پس باشید از جمله ستم کاران.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 128

20. پس وسوسه کرد برشورانید مر آن دو را آدم و حوّا را آن دیو تا پیدا کند مر آن دو را آنچه پوشیده شده بود از آن دو از اندامهای عورت ایشان. و گفت ابلیس: نه بازداشت شما را پروردگار شما از اینکه درخت گندم مگر از بهر آن که اگر بخورید باشید دو فرشته یا باشید از جمله جاوید ماندگان.

21.

و سوگند یاد کرد ایشان را که من مر شما را هراینه از جمله نیک خواهانم.

22. پس فرو آورد ایشان را به فریبی، پس چون بچشیدند از آن درخت، پیدا شد مر آن دو را اندامهای عورت ایشان، و در ایستادند که همی دوختند بر خویشتن از برگهای درخت انجیر بهشت. و بخواند ایشان را پروردگار ایشان ا نه بازداشتم شما را از آنتان درخت و گفتم شما را بدرستی که اینکه دیو مر شما را دشمنی است پیدا و هویدا!

23. گفتند آدم و حوّاء: ای پروردگار ما؟ ستم کردیم تنهای خویش را و اگر نیامرزی ما را و نه بخشایی ما را هراینه باشیم از جمله زیان کاران.

24. گفت خدای: فرو آیید آدم و حوّاء و مار و ابلیس، برخی از شما مر برخی را دشمن است و مر شما راست [186] در زمین آرامگاهی و برخوردارئ تا هنگام مرگ یا قیامت.

25. گفت خدای: در آن زمین همی زیید و هم در آن زمین همی میرید و هم از آن زمین بیرون آورده شوید.

26. ای پسران فرزندان آدم؟ هراینه فرو آوردیم بر شما پوششی که بپوشاند اندامهای عورت شما را و جامه نرم نیکو و خواسته و پوشش پرهیزکاری آنت بهتر است. آنت از جمله نشانهای خداست تا مگر ایشان دراندیشند نعمتهای خدای را.

27. ای پسران فرزندان آدم؟ آزموده مگر داند در محنت میندازدا شما را اینکه دیو همچنان که بیرون کرد او پدر و مادر شما را آدم و حوّاء را از بهشت بیرون می کشد می ستاند از ایشان دو پوشش آن دو را تا که نماید ایشان دو را اندامهای عورت ایشان دو را، بدرستی

که آن دیو همی بیند شما را او و گروه او از آنجا که نمی بینید شما ایشان را. بدرستی که ما گردانیدیم اینکه دیوان را دوستانی مر آنانی را که نمی گروند.

28. و چون کنند کار زشتی یعنی طواف برهنه گویند: یافتیم بر آن پدران ما را و خدای فرمود ما را به آن. بگوی ای محمّد، بدرستی که خدای نفرماید به زشت کاری، ا همی گویید بر خدای آنچه نمی دانید! صفحه : 129

29. بگوی، فرمود پروردگار من به داد کردن و بدارید راست رویهای خود را نزد هر مزگتی و خوانید او را ویژه کنندگان برای او اینکه کیش اسلام را [187] همچنان که آغاز کرد شما را به آفرینش بازگردید به وی.

30. گروهی را راه نمود و گروه دیگر را سزا شد بر ایشان گمراهی، از آنکه بحقیقت ایشان گرفتند اینکه دیوان را دوستانی از فرود خدای و همی پندارند که ایشان راه یافتگانند.

31. ای پسران فرزندان آدم؟ گیرید آرایش خویش را نزدیک هر مزگتی و خورید و آشامید و در مگذرید از اند [از] ه گزاف مکنید، بدرستی که او دوست ندارد از اندازه گذرندگان را گزاف کاران را.

32. بگوی، که حرام کرد بازداشت آرایش خدای را، آنی که بیرون آورد برای بندگان خویش و خوشها حلالها و پاکها را از روزی! بگوی؟ آن مر آنانی راست که گرویدند مشترک با دیگران در زندگانی اینکه جهان فروتر نزدیکتر ویژه مومنان را روز قیامت رستخیز، همچنانت جدا کنیم نشانها را برای گروهی که می دانند.

33. بگوی، ای محمّد؟ هراینه حرام کرد بازداشت پروردگار من زشتکاریها را آنچه آشکارا شد از آن چون طواف برهنه و آنچه پنهان شد چون

زنا و بزه خمر و ستم کردن به ناراست و نادرست و اینکه را که انباز آرید به خدای آن چیزی را که فرو نیاورد به آن حجّتی، و اینکه را که گویید بر خدای آنچه ندانید از تحریم انعام و لباس و طعام.

34. و مر هر گروهی راست هنگام زدی، پس چون آید هنگام زد ایشان، باز پس نروند نتوانند رفت یک ساعت و نه پیش روند نتوانند رفت.

35. ای [188] پسران فرزندان آدم؟ اگر آید شما را پیغمبرانی از شما که برخوانند و برگویند بر شما نشانهای حجّتها من، پس هر که پرهیزد از ناشایست و با سامان کند کار خویش پس نه بیمی بر ایشان و نه ایشان اندوهگین شوند.

36. و آنانی که به دروغ داشتند نشانهای ما را و بزرگ منشی کردند از آن، اینان خداوندان و باشندگان آتش اند، ایشان در آن جاویدان. صفحه : 130

37. پس کیست ستمکارتر از آنی که فرا بافت و ساخت بر خدای دروغی را یا به دروغ داشت به نشانهای حجّتها او! اینان رسد ایشان را بهره ایشان از نامه عذاب سرنوشت از عمر و روزی تا چون که آمد ایشان را فرستادگان ما که سپری کنند ایشان را جان ستانند ازیشان، گفتند گویند فرشتگان: کجاست آنچه بودید که همی خواندید آنان را از فرود خدای گفتند گویند کافران: گم شدند از ما و گواهی دهند بر تنهای خویش که ایشان بودند ناگروندگان.

38. گفت گوید خدای ایشان را روز قیامت: درآیید در میان گروهانی که گذشتند از پیش شما از پریان و آدمیان در آتش دوزخ هر باری که درآید در دوزخ گروهی، نفرین

کند یار خویش را تا چون که فراهم رسند در آن همه، گوید پسینان ایشان یعنی اتباع ایشان که باز پستر ایشان در دوزخ کنند مر پیشینیان ایشان را یعنی سران خویش را که پیشتر در دوزخ شوند: ای پروردگار ما؟ اینان گمراه کردند گردانند ما را پس بده ایشان را عقوبتی افزونی دو چندان از آتش گفت خدای: مر هر یکی را [189] افزونی دو چندان و لکن دریابند که نمی دانید.

39. و گوید پسران پیشینیان ایشان مر پسینیان اتباع خویش را: پس نبود مر شما را بر ما از هیچ افزونئ، پس بچشید عقوبت را به سبب آنچه بودید که می ورزیدید می کردید.

40. بدرستی که آنانی که به دروغ داشتند نشانهای ما را و گردن کشی و بزرگ منشی کردند از آن، گشاده کرده نشود برای ایشان درهای آسمان و در نیایند بهشت تا که درآید شتر در سوراخ سوفار سوزن، و همچنانت پاداشت دهیم گناه کاران کافران را.

41. مر ایشان راست از دوزخ بستری و از زبر ایشان است پوششها، و همچنانت پاداشت دهیم ستمکاران را.

42. و آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها از کارها در نخواهیم از هیچ تنی مگر توانایی او را. اینان خداوندان ساکنان بهشت اند ایشان در آن جاوید ماندگانند.

43. و بیرون کشیدیم کشیده باشیم آنچه بود در سینه های ایشان از کینه یکدیگر، همی رود از زیر کوشکهای ایشان آبهای جویهای فراخ و گویند: سپاس و ستایش مر خدای راست آنی که راه نمود ما را مر اینکه بهشت و نبودیم تا که راه یابیم، اگر نه آن بودی که راه نمودی ما را خدای. هراینه که آمد فرستادگان پروردگار ما

به سزا و راست و درست و خوانده شدند و آواز دهند که [190] آنتان بهشت است میراث داده شدید آن را به سبب آنچه بودید که همی کردید. صفحه : 131

44. و انگار که آواز داد خداوندان ساکنان بهشت خداوندان ساکنان آتش دوزخ را که هراینه یافتیم ما آنچه وعده کرد ما را پروردگار ما از ثواب درست و راست، پس هیچ یافتید شما آنچه وعده کرد شما [را] پروردگار شما درست و راست! گفتند:

آری. پس آواز داد آواز دهنده در میان ایشان که نفرین خدای باد بر ستمکاران.

45. آنانی که بگردند و بگردانند خلق را از راه خدای و جویند در آن راه خدای کژئ و ایشان به آن سرای واپسین ناگروندگانند.

46. و در میان ایشان دو گروه است پرده و بر اعراف است و بدان که اعراف دیواری است برکشیده و برداشته میان بهشت و دوزخ مردانی، از مسلمانان که آخر در بهشت درآیند که باز همی شناسند همه را به نشان رویهای ایشان مؤمنان را به سپید رویی و کافران را به سیاه رویی و آواز دادند خداوندان ساکنان بهشت را که درود و آفرین بادا بر شما، نشده اند هنوز اهل اعراف در آن بهشت و ایشان می بیوسند و امید همی دارند که در شوند.

47. و چون بازگردانده شود چشمهای دیده های ایشان سوی خداوندان باشندگان آتش دوزخ، گویند: ای پروردگار ما؟ مگردان ما را با گروه ستمکاران در دوزخ.

48. و انگار که آواز داد باشندگان اعراف مردانی را که ایشان جباران بودند از اهل دوزخ که می شناسند ایشان را به نشان رویهای ایشان، گفتند: سود نداشت و بی نیاز نکرد از شما فراهم آوردن شما

و آنچه بودید که گردن کشی و بزرگ منشی همی کردید.

49. ا اینان آنانی اند سوگند یاد کردید در دنیا که نرساند ایشان را خدای هیچ بخشایشی را! آنگاه اصحاب اعراف را گویند که درآیید [191] در بهشت نه بیمی و ترسی است بر شما و نه شما اندوهگین شوید.

50. و انگار که آواز داد دادند خداوندان آتش دوزخ خداوندان باشندگان بهشت را که فرو ریزید بر ما از آن آب شرب اهل جنت یا خود از آنچه روزی کرد شما را خدای. گفتند اهل بهشت: بدرستی که خدای حرام کرد آن دو را بر ناگروندگان. صفحه : 132

51. آنانی که فرا گرفتند کیش خویش را فسوس خرّمی و ناپروایی و بازی و فریفت ایشان را اینکه زندگانی فروتر نزدیکتر، پس امروز فراموش انگاریم ایشان را همچنان که فراموش کردند دیدار باز رسیدن روز خویش را اینکه، و آنچه بودند به نشانهای حجتها ما که می ستیهیدند.

52. و هراینه بدرستی که آمدیم آوردیم شما را به نامه نوشته یعنی قرآن، جدا و پدید کردیم آن را بر دانش ما به عاقبت آنکه انکار کنند آن را و یا قبول کنند راه نمودنی و بخشودنی، مر گروهی را که همی گروند.

53. هیچ نه چشم دارند مگر سر انجام آن را عاقبت آن که در ایشان رسد عذاب روز قیامت! روزی که بیاید سر انجام آن، گوید: آنانی که فراموش کردند آن را از پیش بدرستی که آمد فرستادگان پروردگار ما به درستی و راستی، پس هیچ هست ما را از خواهشگرانی پس تا خواهش کنند برای ما را یا خود هیچ بازگردانده شویم به

دنیا پس تا بکنیم جز از آن کاری که بودیم که همی کردیم! بدرستی که زیان کار شدند از جهت تنهای خویش و گم شد از ایشان آنچه بودند که همی بافتند و می ساختند از دروغ. از شرکت بتان که همی گفتند که ایشان شفیعان [ما] باشند.

54. بدرستی که پروردگار شما خداست آنی که آفرید آسمانها را و زمین را در شش [192] از روزها باز پس قصد کرد استوی بر آفریدن عرش تخت بزرگوار همی پوشاند شب روز را همی جوید او را به شتاب، و آفتاب را و ماه را و ستارگان را.

رام کردگان به فرمان او، آگاه باشید؟ مرو راست آفریدن آفرینش و فرمودن فرمان، بزرگوارا خدای که همه چیز در خزانه اوست پروردگار جهانان.

55. بخوانید پروردگار خویش را به جهت زاری و به جهت پنهان. بدرستی که او دوست ندارد از اندازه درگذرندگان را.

56. و تباهی مکنید در زمین پس بسامان آوردن آن به فرستادن پیغمبران و خوانید او را به جهت بیم و به جهت امید. بدرستی که بخشایش خدای یعنی ثواب وی نزدیک است به نیکوکاران.

57. و او آنی است که همی فرستد اینکه بادها را مژده پیش از باران در پیش بخشایش خویش، تا چون که بردارد آن بادها ابرها را لفظ السّحاب واحد و معناه جمع گرانان به باران برانیم آن میغ را به سوی زمینی مرده پس فرو آوردیم به آن ابر یا در آن زمین آب را پس بیرون آوریم آوردیم به آن آب از همه میوه ها و آب از یک جنس همچنانت بیرون آریم اینکه مرده گان را تا مگر شما در اندیشید پند پذیرید.

58. و آن زمین پاک بیرون

آید گیاه رستنی، بر او به فرمان پروردگار خویش. و آن زمین که پلید شد بیرون نیاید گیاه او مگر اندکی و بی نفع به سختی و دشواری، همچنانت همی گردانیم نشانها را برای گروهی که سپاس دارند. صفحه : 133

59. هراینه بدرستی که فرستادیم نوح را به سوی گروه او پس گفت: ای [193] گروه؟ بپرستید خدای را، که نیست مر شما را از هیچ خدایی جز او بدرستی که من می ترسم بر شما از عذاب روزی بزرگ.

60. گفت گفتند سران و مهینان از گروه او: بدرستی که ما، هراینه می بینیم ترا ای نوح در گمراهی پیدا و هویدا.

61. گفت نوح: ای گروه من؟ نیست با من هیچ گمراهی و لکن دریابید که من فرستادهام از پروردگار جهانیان.

62. همی رسانم شما را پیغامهای پروردگار خویش و نیک خواهی همی کنم مر شما را و می دانم من از کار خدای آنچه نمی دانید شما.

63. ا و شگفت داشتید که آمد شما را پندی یاد کردی از پروردگار شما بر زبان مردی از شما تا که بیم کند او شما را و تا بپرهیزید و تا مگر شما بخشاییده شوید!

64. پس به دروغ داشتند ایشان او نوح را پس برهانیدیم او را از طوفان و آنانی را که بودند با او در آن کشتی چهل مرد و چهل زن و به آب فرو بردیم آنانی را که به دروغ داشتند نشانهای حجتهای ما را، از آنکه بدرستی که ایشان بودند گروهی کوران کوردلان.

65. و فرستادیم به سوی عاد برادر اولی ایشان را در نسب نه در دین هود را، گفت هود: ای گروه من؟ بپرستید خدای را که نیست مر شما

را از هیچ خدایی جز او. ا پس نه می ترسید از خدای!

66. گفت گفتند آن سران و مهتران آنانی را که نگرویدند از گروه او: بدرستی که ما هراینه می بینیم ترا ای هود در سبکساری و تنگ خردی و بدرستی که ما هراینه گمان می بریم ترا از جمله آن دروغ گویان.

67. گفت هود: ای گروه من؟ [194] نیست به من هیچ سبکساری و لیکن دریابید که من فرستادهام از پروردگار جهانیان.

68. همی رسانم شما را پیغامهای پروردگار خویش و من مر شما را نیک خواهی ام استوار بر رسالت.

69. ا و شگفت داشتید که آمد شما را پندی از پروردگار شما بر زبان مردی از شما تا بیم کند شما را! و یاد کنید آنگاه را که چون گردانید شما را از پی درآیندگان خلیفتان اندر زمین از پس گروه نوح پسر ملک و بیفزود شما را در آفرینش شما گسترشی افزونئ یعنی بالا و قوت پس یاد کنید نعمتهای خدای را تا مگر شما رستگاری یابید. صفحه : 134

70. گفتند قوم هود: ا آمدی ما را تا بپرستیم خدای را یگانگی او و بگذاریم آنچه را که بود که همی پرستید پدران ما از بتان!

پس بیار بیا ما را به آنچه وعده همی کنی ما را از عذاب اگر هستی تو از راست گویان.

71. گفت هود: هراینه فرو آمد واجب شد بر شما از پروردگار شما عذابی و خشمی. ا پیکار همی کنید با من در نامهای یعنی بتان که نام کردید نهادید آنها را شما و پدران شما! نه فرو آورد خدای به آن از هیچ حجّتی. پس چشم دارند عذاب را از آنکه بحقیقت من با شما از جمله

آن چشم دارندگانم.

72. پس برهانیدیم او هود را و آنانی که بودند با او به بخشایشی از ما و بریدیم دنبال پس مانده آنانی را که به دروغ داشتند به نشانهای حجّتهای ما و نبودند گروندگان باوردارندگان رسولان ما. [195]

73. و فرستادیم به سوی گروه ثمود برادر ایشان را صالح را، گفت صالح: ای گروه من؟ بپرستید خدای را که، نیست مر شما را از هیچ خدایی جز او. بدرستی که آمد شما را حجّتی هویدا از پروردگار شما را، اینکه شتر ماده خداست مر شما را نشانی، پس گذارید او را تا همی خورد چرد در زمین خدای و مبسایید او را هیچ به بدئ را یعنی مکشید پس تا بگیرد شما را عقوبتی دردناک.

74. و یاد کنید چون گردانید شما را از پس درآیندگان خلیفتان از پس عاد قوم هود و جای ساخت داد شما را در زمین، فرا همی گیرید از نرمهای آن کوشکها و می تراشید از کوهها را خانه ها، پس یاد کنید نیکوداشتهای خدای را و مروید در زمین تباه کاران.

75. گفت گفتند مهتران سران: آنانی که گردن کشی بزرگ منشی کردند از گروه او، مر آنانی را که خوار داشتی کرده شدند سست گرفته شدند مر آنی را که گروید از ایشان: ا هیچ می دانید که صالح فرستاده شده است از پروردگار خویش! گفتند:

بدرستی که ما به آنچه فرستاده شد به آن، گروندگانیم.

76. گفت گفتند آنانی که گردن کشی بزرگ منشی کردند: بدرستی که ما به آنی که گرویدید به آن ناگروندگانیم.

77. پس پی کردند کشتند آن شتر ماده را و درگذشتند از فرمان پروردگار خویش و گفتند: ای صالح؟ بیا بیار ما

را به آنچه [196] وعده همی کنی تو ما را اگر هستی از جمله فرستادگان.

78. پس گرفت ایشان را بانگ و زلزله لرزه پس گشتند در سرای خانمان خویش فرو افتاده گان. صفحه : 135

79. پس برگشت صالح از ایشان و گفت: ای گروه من؟ بدرستی که رسانیدم شما را پیغام پروردگار خویش را و نیک خواستم شما را و لکن دریابید که دوست نمی دارید نیک خواهان را.

80. و فرستادیم لوط را چون گفت مر گروه خویش را: ا می آیید آرید آن کار زشت را! پیشی نگرفته است شما را به آن از هیچ کسی از همه جهانیان آدمیان.

81. ا شما هراینه آیید مردان را از جهت آرزو از فرود جز زنان! نه که شما گروهی اید«1» ....

82. و نبود پاسخ گروه او مگر که گفتند بیرون کنید ایشان را یعنی لوط را و اهل دین او را از ده شهر خویش از آنکه بحقیقت ایشان مردمانی اند که پاکی همی جویند دعوی پاکی می کنند.

83. پس برهانیدیم او را و کسان او را مگر زن او را که بود از ماندگان.

84. و ببارانیدیم بر ایشان بارانی از سنگ پس بنگر که چگونه بود سر انجام آن گناه کاران.

85. و فرستادیم به سوی مردمان شهر مدین برادر ایشان را در نسب شعیب، گفت: ای گروه من؟ بپرستید خدای را که نیست مر شما را از هیچ خدایی جز او هراینه که آمد شما را حجّتی هویدایی از پروردگار شما، پس به سر برید تمام دهید پیمانه را و ترازو را [197] و مکاهید کم مکنید مردمان را چیزهای ایشان را و تباهی مکنید در زمین پس بسامان آوردن آن زمین به فرستادن

پیغمبران. آنتان بهتر است مر شما را اگر هستید گروندگان.

86. و منشینید به هر راهی که همی ترسانید اهل ایمان را و می گردانید از راه خدای آنی را که گروید به وی و همی جویید آن را در آن کژئ و یاد کنید چون که بودید اندکی پس نمرود پس بسیار کرد شما را و بنگرید که چگونه بود سر انجام تبه کاران یعنی قوم نمرود.

87. و اگر هست گروهی از شما که گرویدند به آنی که فرستاده شدم به آن، و گروهی نگرویدند، پس به شکیب باشید تا داوری کند گزارد خدای در میان ما و او بهترین داوری کنندگان است.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 136

88. گفت گفتند آن مهتران سران آنانی که گردن کشی بزرگ منشی کردند از گروه او: هراینه بیرون کنیم ترا ای شعیب و آنانی که گرویدند با تو از ده شهر ما، یا هراینه بازگردید در کیش ما، گفت شعیب: ا و اگر چه باشیم دشوار دارندگان و ناخواهان! یعنی اگر چه ما آن را کاره باشیم ما را بر آن اجبار کنید.

89. بدرستی که ساختیم بربافته باشیم بر خدای دروغی را اگر بازگردیم در کیش شما، پس از آنگه که رهانید ما را خدای از آن کیش و نباشد و نشاید ما را که باز [198] گردیم در آن کیش مگر که خواهد خدای آنکه خواست او در ما رسد پروردگار ما.

گنجانید تمام فرا رسید پروردگار ما هر چیزی را از جهت دانشی، بر خدای کار بازگذاشتیم. پروردگار ما بگشای داوری کن در میان [ما] و میان گروه ما به راست و تو بهترین داوری کنندگانی.

90. و گفت گفتند

آن مهتران سران آنانی که گرویدند از گروه او: سوگند که هراینه اگر پی روی کنید شعیب را بدرستی که شما آنگاه هراینه زیان کارانید.

91. پس گرفت ایشان را زلزله لرزه پس گشتند در سرای خویش فرو افتادگان و مردگان.

92. آنانی که به دروغ داشتند شعیب را همانا گوییا که نبودند مقیمان در آن، آنانی که به دروغ داشتند شعیب، بودند گشتند ایشان زیان کاران.

93. چون عذاب آمد شعیب از میان ایشان بیرون شد، پس برگشت روی گردانید شعیب از ایشان و گفت: ای گروه من؟ هراینه رسانیدم شما را پیغامهای پروردگار خویش و نیک خواستم شما را پس چگونه اندوهگین شوم بر گروه ناگروندگان.

94. و نفرستادیم در هیچ دهی از پیغامبری مگر که گرفتیم مردمان باشندگان آن ده را به سختی بی نوایی و گزند و تنگی تا مگر ایشان زاری کنند.

95. باز پس گردانیدیم به جای بدی نیکی را تا بسیار شدند و با مال و گفتند بدرستی که رسید پدران ما را گاهی سختی و شادی گاهی، ان ّ الدّنیا کذالک یعنی چنین که ما را رسید. پس گرفتیم ایشان را ناگاهی و ایشان آگاهی نمی داشته اند از آمدن عذاب. [199]

96. و اگر که مردمان باشندگان دهها گرویدندی و پرهیزیدندی هراینه بگشادیمی بر ایشان درهای برکتها از آسمان یعنی باران و از زمین یعنی نبات و لکن به دروغ داشتند باور نداشتند پس گرفتیم ایشان را به عقوبت آنچه بودند که همی اندوختند می کردند.

97. ا پس بی ترس شدند و بی بیم مردمان باشندگان دهها ازین که آید ایشان را عذاب ما شبیخون و ایشان خفته گانند در خواب! صفحه : 137

98. او بی بیم شد شدند مردمان باشندگان دهها ازین که آید

ایشان را عذاب ما چاشتگاهی و ایشان بازی همی کنند به غفلت!

99. ا پس بی ترس [بی] بیم شدند از سازش تدبیر پوشیده خدای! پس بی ترس نشود از سازش خدای در هلاک ایشان مگر گروه زیان کاران.

100. ا و راه ننمود مر آنانی را که میراث همی یابند اینکه زمین را از پس مردمان آن زمین باشندگان و خداوندان که اگر خواستیمی نیست کردیمی ایشان را به شومی گناهان ایشان و مهر نهادیمی بر دلهای ایشان پس ایشان نمی شنوند حق را و نپذیرفتندی پند را!

101. آنت ای محمّد دهها شهرها بر می گوییم که همی خوانیم بر تو از آگاهیهای خبرهای آن دهها و هراینه آمد ایشان را فرستادگان ایشان به هویداها از حجّتها، پس نبودند تا که ایمان آرند به آنچه دروغ داشتند از پیش، همچنانت مهر همی نهد خدای بر دلهای ناگروندگان بگروند.

102. و نیافتیم مر بیشتر ایشان را از هیچ پیمانی، و بدرستی که [200] یافتیم بیشتر ایشان را هراینه بی فرمانان بیرون آیندگان از عهد.

103. بازپس فرستادیم از پس ایشان موسی را پسر عمران به نشانهای با حجّتها ما به سوی فرعون و به سوی گروه او، پس ستم کردند یعنی نگرویدند به آن حجّتها پس بنگر یا محمّد که چگونه بود سر انجام تبه کاران.

104. و گفت موسی: ای فرعون؟ بدرستی که من فرستادهام از پروردگار جهانیان.

105. سزاوارام بر اینکه که نگویم بر خدای مگر سزا. بدرستی که آمدم آورده ام شما را به حجّتی هویدا از پروردگار شما، پس بفرست با من پسران فرزندان یعقوب را و برگیر دست ازیشان.

106. گفت فرعون: اگر هستی که آمده آورده به نشانی حجتی را پس بیا بیار به آن حجّت

را اگر هستی تو از جمله راست گویان.

107. پس انداخت موسی عکّازه خویش را پس ناگاه هم در وقت آن عکّازه اژدهایی ماری است روشن.

108. و بیرون کشید دست خود را پس ناگاه هم در وقت آن دست او سپید است و تابان مر آن نگرندگان را.

109. گفت گفتند مهتران از گروه فرعون: بدرستی که اینکه موسی هراینه جادویی است زیرک دانا.

110. همی خواهد او که بیرون کند شما را از زمین شما پس چه چیز فرمایید!

111. گفتند: بازدار او را و برادر او را با پس دار و کار ایشان در مهلت نه و بفرست در شهرهای مصر گردکنندگان را برانگیزندگان را.

112. که تا بیایند بیارند ترا به هر جادویی دانا زیرک. صفحه : 138

113. و آمد آمدند [201] جادویان فرعون را، گفتند: ا بدرستی که هیچ هست ما را هراینه مزدی اگر باشیم ما به آیندگان!

114. گفت فرعون: آری. و بدرستی که شما نیز هراینه از نزدیک کردگان باشید.

115. گفتند جادوان: ای موسی؟ یا اینکه که اندازی تو عصای خویش را و یا که باشیم ما اندازندگان.

116. گفت موسی: شما اندازید پیش پس چون انداختند، جادویی کردند چشمهای مردمان را و بترسانیدند ایشان را و آمدند آوردند به جادویی را بزرگ.

117. و پیغام کردیم به سوی موسی که بینداز عکّازه خویش را بیفکندش پس ناگاه همیدون آن عکّازه فرو می برد آنچه دروغ همی ساختند آن عصاها و رسنها که ایشان بدان تزویر«1» همی کردند.

118. پس افتاد پیدا شد و پدید آمد راستی و حقی دین موسی و نیست تباه شد آنچه بودند که همی کردند.

119. پس زیر دست شدند آنجات و برگردیدند خواران.

120.

و انداخته شد جادویان سجده کنان چون بدانستند که آن خدایی است.

121. گفتند: گرویدیم به پروردگار جهانیان فرعون گفت مرا خواهید بدین گفتند: نه.

122. بل پروردگار موسی و هارون اینکه هر دو برادران پسران عمران.

123. گفت فرعون جادوان را: ا گرویدید به او به خدای موسی پیش از آن که دستوری دهم شما را! بدرستی که اینکه هراینه سازشی و سگالشی است ساختید آن را و سگالیدید آن را در اینکه شهر مصر تا که بیرون کنید از آن شهر مردمان باشندگان آن را پس زودا که دانید که من چه کنم با شما.

124. هراینه ببرّم دستهای شما را و پایهای شما را از ناهمواری یعنی از شقی طرفی باز پس هراینه بر دار کنم شما را [202] همه گنان را.

125. گفتند آن جادویان فرعون را: بدرستی که ما به سوی پروردگار ما خویش گردندگانیم.

126. و هیچ کینه همی نکشی عیب نکنی از ما مگر اینکه که گرویدیم به نشانهای حجّتها پروردگار خویش چون که آمد ما را آنگه با خدای شدند و گفتند: ربّنا، ای پروردگار ما؟ فرو ریز بر ما شکیبایی و سپری کن بمیران ما را گردن نهندگان فرمان برداران.

127. و گفت گفتند آن مهینان از گروه فرعون: ا می گذاری موسی را پسر عمران را و گروه او را تا که تباهی کنند یعنی خادمان و بندگان ترا از تو باز کنند در اینکه زمین مصر و گذارد ترا و خدایگان ترا! گفت فرعون: زودا که بکشیم به زاری پسران ایشان را چنانکه از پیش همی کشتیم و زنده گذاریم برای خدمت زنان دختران ایشان را و بدرستی که ما زبر ایشان کامکارانیم شکنندگان کامهاییم.

-----------------------------------

(1). م:

«تذویر» صفحه : 139

128. گفت موسی مر گروه خود را: یاری خواهید به خدای و شکیبایی کنید از آن که بحقیقت اینکه زمین مصر مر خدای راست میراث دهد آن را آنی را که خواهد از بندگان خویش و سر انجام نیک یعنی نصرت درین جهان و بهشت در آن جهان مر پرهیزکاران راست.

129. گفتند بنی اسرائیل: رنجانیده آزرده شدیم از پیش آن که آیی ما را آمدی تو ای موسی و از پس اینکه که آمدی ما را با عادت قتل. گفت موسی: شاید زود بود که پروردگار شما که نیست گرداند دشمنان شما را و از پی درآرد خلیفه گرداند شما را در اینکه زمین مصر پس بنگرد که چگونه کار همی کنید امروز در محنت و فردا در نعمت.

130. و هراینه هراینه، گرفتیم کسان پی روان از میوه ها و غلّه ها فرعون را به خشک سالها به قحط سالی از پس سالی و کم و کاستی تا مگر ایشان دراندیشند و پند گیرند.

131. پس چون آمدی ایشان را نیکی و فراخی، گفتند: ما راست برای ما اینکه، [203] و اگر برسدی ایشان را بدئ یعنی تنگی فال بد گیرندی اخترگویی کردندی به موسی و با آن گروهی که بودندی با او از قوم، و گفتندی اینکه از شومی شماست آگاه باشید؟ هراینه هراینه، فال بد اختر بد ایشان یعنی آنچه بر ایشان قضا شده از نزد خدای است و لکن دریابید که بیشتر ایشان نمی دانند که آنچه ایشان را رسد از قضای خداست.

132. و گفتند قبطیان موسی را: هر چه آیی آری به ما ما را به آن را از نشانی تا که جادویی کنی

با آن پس نیستیم ما مر ترا هراینه گروندگان باوردارندگان.

133. پس فرستادیم بر ایشان آب بی اندازه را یعنی غرق و گویند مرگ و ملخ را تا غلّه های ایشان نیست کرد و سوس ملخ پیاده که در طعامهای ایشان افتد و بزغها را جغزان که بر ایشان رفتی و خون که در اوانئ ایشان پیدا آمدی نشانهای خدای جدا کردگان پیدا و هویدا پس گردن کشی و بزرگ منشی کردند و بودند گروهی گناه کاران.

134. و چون فرو آمد بر ایشان عذاب، گفتند: ای موسی؟ خوان تو برای ما پروردگار خویش را به آنچه پیمان کرد نزد تو سوگند که اگر باز کنی بری و بگشایی تو از ما اینکه عذاب، هراینه باور داریم ترا و هراینه بفرستیم با تو پسران فرزندان یعقوب را.

135. پس چون که باز بردیم از ایشان آن عذاب را تا زمان زدی هنگام غرق که به آن خواهند رسید که ایشان رسندگان آنند، ناگاه همیدون ایشان همی شکنند عهد و پیمان را.

136. پس کینه کشیدیم ازیشان پس فرو بردیم ایشان را در آن دریا به سبب اینکه که ایشان به دروغ ... به نشانهای حجّتها ما را و بودند از آن بی آگاهان دل بردگان. صفحه : 140

137. و میراث دادیم ازیشان آن گروه را یعنی بنی اسرائیل آنانی که بودند که سست و خوار گرفته می شدند [204] خاورهای زمین را و مصر و شام و باخترهای آن، آنی که برکت دادیم در آن، و پدید آوردیم در آن از آب و درخت و تمام شد سخن وعده پروردگار تو آن وعده نیکوتر یعنی آنکه وعده کرد به نصرت بر دین خویش بر پسران

فرزندان یعقوب به سبب آنچه که شکیبایی کردند و نیست کردیم گردانیدیم آنچه بود که همی کردی فرعون از عمارتها در مصر و گروه او و آنچه بودند بلند می کردند از بناها و کوشکها و چفته کردند میوه و رزها را و جنبانیدند.

138. و گذرانیدیم در روز عاشورا پسران فرزندان یعقوب را بر دریا پس آمدند برگروهی که پیوستگی می کردند بر پرستیدن بتهای که بود مر ایشان را به صورت گاو. گفتند: ای موسی؟ گردان پدید کن ما را برای ما خدایی بتی تا آن را می پرستیم همچنان که مر ایشان راست خدایگانی بتانی که همی پرستند گفت موسی: بدرستی که شما گروهی اید که نمی دانید عظمت خدای را و نعمت او را بر شما.

139. بدرستی که اینان نیست کرده شده است آنچه ایشان در آن اند و تباه است و ناشایسته و ناچیز آنچه بودند که همی کنند.

140. گفت موسی: ا جز از خدای جویم شما را خدایی دیگر و او افزون کرد شما را بر جمله جهانیان در زمانه شما!

141. و چون که برهانیدیم شما را از کسان فرعون که می رسانید می رسانیدند شما را بدئ عذاب کارهای دشوار همی کشتند پسران شما را و زنده می گذارند می هشتند زنان دختران شما را از بهر خدمت و در اینتان است آزمایشی محنتی از پروردگار شما بزرگ.

142. و نوید دادیم هنگام کردیم موسی را سی را از روی شب و روز و تمام کردیم آن را به ده شبانه روز از ذی الحجه پس تمام شد سپری گشت هنگام وعده پروردگار او چهل [205] شب و روز و گفت موسی مر برادر خویش را هرون:

پس نشین باش خلیفه باش از من در

گروه من، و بسامان کاری کن ایشان را بر طاعت دار و پی روی مکن راه تباه کاران.

143. و چون که آمد موسی مر هنگام وعده ما را و سخن کرد با او پروردگار او گفت موسی: ای پروردگار؟ نمای مرا ذات خویش را بنگرم به سوی تو گفت خدای: هرگز نبینی مرا و لکن بنگر تو به سوی کوه پس اگر آرام گیرد آن کوه بر جای خویش پس زودا که ببینی تو مرا پس چون پدید آمد فرمان پروردگار او مر کوه را گردانید او را کوه را کوفته خرد مرد ریزه ریزه و بر روی افتاد موسی بیهوش، پس چون که به هوش آمد، گفت: پاکی تو ای بار خدای بازگشتم به سوی تو و من نخستین گروندگانم از بنی اسرائیل به آنکه ترا در دنیا نخواهم دید.

144. گفت خدای: ای موسی؟ بدرستی که من برگزیدم ترا بر مردمان به پیغامهای خویش و به سخن خویش پس بگیر آنچه دادم ترا و باش از جمله سپاس داران. صفحه : 141

145. و نوشتیم برای او در آن تخته ها ده لوح از نقره از هر چیزی پندی و پدید کردنی مر هر چیزی را از حلال و حرام پس بگیر آن را به نیرویی و بفرمای گروه خویش را تا که بگیرند به نیکوترین آن یعنی جمع کنند میان فرایض و نوافل که ایشان را فرموده ام. زودا که نمایم شما را سرای بیرون آیندگان را از فرمان.

146. زود بازگردانم از نشانهای من دانستن و قبول کردن حجتها آنانی که گردن کشی و بزرگ منشی می کنند در زمین به ناراستی و به ناسزا و اگر [206] ببینند هر

نشانی حجتی نگروند بدان و اگر بینند راه راست نگیرند آن راه را راهی و اگر بینند راه گمراهی را گیرند آن راه را راهی، آنت به سبب اینکه ایشان به دروغ داشتند به نشانهای حجّتها ما و بودند از آن بی آگاهان هیچ فکرت نکردند در آن.

147. و آنانی که به دروغ داشتند به نشانهای ما و دیدن دیدار و باز رسیدن آن جهان بازپسین تباه شد نیست و ناچیز گشت همه کارهای ایشان، هیچ پاداشت داده شوند یعنی پاداشت ندهند ایشان را مگر آنچه بودند که می کردند.

148. و فرا گرفت فرا گرفتند و ساختند گروه موسی از پس رفتن او به کوه از زیورهای پیرایه های ایشان که به عاریت ستده بودند از قبطیان گاوبچه گوساله تنی بی روح که مرو راست بانگی چون بانگ گاو بانگی همی شنیدندی ازو و نجنبیدی ا ندیدند که آن گوساله سخن نمی گوید با ایشان و نیز نمی نماید ایشان را راهی! گرفتند آن گوساله را به خدایی و بودند ستمکاران.

149. و چون که پشیمان شدند درافتاده شد در دستهای ایشان و دیدند که ایشان هراینه گمراه شدند گفتند: سوگند که اگر چنانچه نبخشاید ما را پروردگار ما و نه آمرزد ما را، هراینه باشیم از جمله زیان کاران.

150. و چون که بازگشت موسی به سوی گروه خویش خشمگین اندوهگن، گفت: بدا که چه بد پس نشینی خلیفتی کردید از من مرا از پس شدن من به کوه طور، ا شتاب زدگی کردید فرمان پروردگار خویش را و انداخت آن تخته ها را و گرفت به سر برادر خویش را یعنی ذوابه و محاسن او را که همی کشد او را به سوی خویش گفت

هارون: ای پسر مادر من؟ بدرستی که گروه سست داشتند و خوار و بیچاره گرفتند مرا [207] و نزدیک شدند خواستند که بکشند مرا، پس شادکام مکن به من اینکه دشمنان را و مگردان مرا برابر در خشم با اینکه گروه ستمکاران. صفحه : 142

151. پس چون عذر برادر بدانست گفت موسی: ای پروردگار من؟ بیامرز مرا و نیز برادر مرا و درآر ما را در بخشایش خویش و تو بخشاینده ترین بخشایندگانی.

152. بدرستی که آنانی که فرا گرفتند به خدایی آن گوساله را زودا که رسد ایشان را خشمی از پروردگار ایشان و خوارئ یعنی کشتن در اینکه زندگانی فروتر نزدیکتر و همچنانت پاداشت دهیم دروغ سازان را.

153. و آنانی که کردند بدیها را، باز پس بازگشتند از پس آن و گرویدند، بدرستی که پروردگار تو از پس آن هراینه آمرزگار است بخشاینده.

154. و چون که آرمید فرو نشست از موسی آن خشم، فرا گرفت بستد آن تخته ها را که مانده بود و در نوشته نوشتنی آن راه نمایشی و بخشایشی مر آنانی را که ایشان مر از پروردگار خویش را همی ترسند.

155. و برگزید موسی از گروه خویش هفتادی را از جهت مرد برای هنگام جای ما وعده گاه ما، پس چون که گرفت ایشان را عذاب لرزه صاعقه، گفت موسی: ای پروردگار من؟ اگر خواستی نیست کردی ایشان را از پیش و مرا نیز ا نیست می کنی ما را به سبب آنچه کرد کردند بی خردان آن نادانان که گوساله پرستیدند از ما! نیست اینکه مگر آزمایش تو بندگان ترا تا صفت خویش را بشناسند گمراه کنی تو به آن آنی را که خواهی تو و راه

نمایی آنی را که خواهی تو [208] تو خداوند و نگه دار، یار و دوست مایی پس بیامرز ما را و ببخشای ما را و تو بهترین آمرزندگانی.

156. و بنویس واجب کن برای ما در اینکه جهان نزدیکتر فروتر نیکی یعنی ایمنی و فراخی و گویند کردار نیکو و در آن جهان بازپسین بهشت و دیدار بدرستی که ما بازگشتیم به تو. گفت خدای: عذاب من رسانم آن را آنی را که خواهم و بخشایش من فراخ رسید همه چیز را. پس زودا بنویسم آن را برای آنانی که بپرهیزند و دهند پاکی خواسته را و آنانی که ایشان به نشانهای حجّتها ما همی گروند.

157. آنانی که پی روی کنند اینکه فرستاده را اینکه پیغامبر بزرگوار نانویسنده مکّی آنی که همی یابند او را به نعت و صفت نوشته نزدیک خویش در کتاب موسی و در کتاب عیسی، همی فرماید ایشان را به نیکی یعنی به ایمان و باز می دارد ایشان را از زشتی کفر و ناشایست و حلال و گشاده همی کند برای ایشان خوشها و پاکها را و حرام گرداند بر ایشان پلیدها را چون خوک و خون و مردار و فرو نهد از ایشان بار گران ایشان را آن عهد که کرده بودند بر ایشان که به توریه کار کنند و قیل التوبه بالقتل و آن گردن بندها را تکلیفهای سخت که در گردن ایشان چون غلها آنی بود بر ایشان پس آنانی که گرویدند به او و به شکوه داشتند و نیرو دادند او را و یاری کردند او را و پی روی کردند آن روشنایی را آنی که فرو آورده شد با او ای علیه، اینان ایشان

رستگارانند فیروزی یافته گان. صفحه : 143

158. بگوی ای محمّد، ای مردمان مکّه؟ بدرستی که من فرستاده خدا ام به سوی شما همه گان، آن خدایی که مرو راست پادشاهی آسمانها و پادشاهی زمین، نه هیچ خدایی مگر [209] او همی زیاند زنده گرداند و همی میراند نیز، پس بگروید به خدای و فرستاده او پیغامبر بزرگوار نانویسنده مکّی آنی که همی گرود به خدای و سخنهای او یعنی الکتب و پی روی کنید او را تا که مگر شما راه راست یابید به بهشت.

159. و از گروه موسی است گروهی که، راه می نمایند راه می برند به راست به دین حق و به آن داد همی کنند.

160. و ببرّیدیم بپراکندیم ایشان را یعنی قوم موسی دوازده نبیره گان تبار گروه گروه و پیغام دادیم به سوی موسی چون آب خواست خواستند ازو گروه او که بزن به عصای عکّازه، باهو خود، بر آن سنگ را، پس بیرون شارید از آن دو ده دوازده چشمه روان بدرستی که دانست هر همه گروه مردمی آبشخور خویش را و سایبان کردیم بر ایشان میغ را ابر را در تیه و فرو آوردیم بر ایشان ترانگبین را ورتیج سمانی را و گفتیم: بخورید از پاکهای آنچه روزی کردیم شما را و نکردند ستم ما را با آن مخالفت که کردند و لکن بودند که تنهای خویشتن را ستم همی کردند.

161. و چون که گفته شد مر ایشان را: آرام گیرید در اینکه ده شهر اریحا و می خورید از آن نعمت هر آنجا که خواهید و گویید انداختنی گناه از ما و درآیید به در دروازه آن ده فرو آرندگان سرها را تا که بیامرزیم مر شما را گناهان

شما را زود بیفزاییم نیکوکاران را نعمتهای ثواب.

162. پس بگردانید بگردانیدند آنانی که ستم کردند از ایشان گفتاری جز آن که گفتار که گفته شد شده بود مر ایشان را، [210] پس فرستادیم بر ایشان عذابی از آسمان به سبب آنچه بودند ستم همی کردند. صفحه : 144

163. و بپرس ایشان را از آن ده شهر ایله قوم داود آنی که بود نزدیک کنار دریا، آنگاه که در می گذشتند از اندازه در حکم روز شنبه چون که می آمد ایشان را ماهیهای ایشان روز آسودن شنبه ایشان آشکارا و به انبوهی و آن روزی که شنبه نکردندی نیامدی نیامدندی ایشان را ماهیهای ایشان همچنانت آزمون همی کنیم ایشان را به سبب آنچه بودند که بیرون می آمدند از فرمان خدای.

164. و چون که گفت گروهی از ایشان: چرا پند همی دهید گروهی را که خدای نیست کننده ایشان است نیست کننده است ایشان را یا عذاب کننده ایشان را عذابی سخت! گفتند: پوزشی اینکه عذر پیدا کردنی است به سوی پروردگار شما و تا مگر ایشان بپرهیزند و بترسند از گرفتن ماهی.

165. پس چون که فراموش کردند و گذاشتند آنچه پند داده شدند به آن برهانیدیم آنانی را که باز می داشتند از آن بدی و گرفتیم آنانی را که ستم کردند به عذابی سخت بد یعنی جوانان را کپّی گردانیدیم و پیران ایشان را خوک به آنچه بودند که بیرون می آمدند از فرمان.

166. پس چون درگذشتند از قبول آنچه بازداشته شدند ازو، گفتیم مر ایشان را: باشید کپّیان خواران و دوران از رحمت خدای.

167. و یاد کن چون آنگاهی را آگاهی داد پروردگار تو که هراینه بفرستد او

بر ایشان تا روز رستخیز آنی را که و آن کس مصطفی است و امت او رساند ایشان را بدی سختی عذاب تکلیف همی کند یعنی جزیه ستدن به خواری. بدرستی که پروردگارت هراینه زود عقوبت است و بدرستی که او هراینه آمرزگار است [211] بخشاینده.

168. و بپراکندیم ایشان را در روی زمین گروه گروه ازیشانند شایسته گان یعنی ایمان آوردید به عیسی و محمّد و از ایشانند فرود جز آن یعنی کافران، و آزمون کردیم ایشان را به نیکوییها به نعمت و عافیت و آسانی و بدیها و تنگی و سختی تا مگر ایشان بازگردند به حق سوی طاعت.

169. پس از پی درآمد در رسید از پس ایشان از پی درآیندگان فرزندان بد، میراث گرفتند یافتند از پدران آن نامه ر«1»، همی گیرند کالای متاع اینکه جهان نزدیکتر و فروتر را و همی گویند: خود که زود آمرزیده شود آمرزند ما را. و اگر آید ایشان را کالای متاع مانند آن همچندان همی گیرند آن را ا گرفته نشد بر ایشان پیمان در آن نامه که نگویند بر خدای مگر سزا و راست و درست و برخواند برخواندند آنچه هست درو! و سرای بازپسین بهتر است مر آنانی که بپرهیزند از شرک ا پس خرد ندارید که بهشت بهتر است!

-----------------------------------

(1). نامه ر- نامه را صفحه : 145

170. و آنانی که چنگ در زنند به اینکه نامه و به پای داشتند دارند نماز را بدرستی که ما نیست نگردانیم مزد نیکوکاران بسامان را.

171. و چون برکندیم جنبانیدیم، برداشتیم کوه را زبر ایشان، همانا که گفتی که او سایبانی است و دانستند یقین گمان بردند که آن افتادنی است بر

به ایشان و ایشان را گفتیم: بگیرید آنچه دادیم شما را به نیرو به جدّ و جهد و یاد کنید خوانید و دانید آن چه هست درو نوشته تا مگر شما پرهیزکار گردید.

172. و چون که فرا گرفت پروردگار تو از پسران فرزندان آدم از پشتهای ایشان فرزندان ایشان را و گواه کرد ایشان را بر تنهای خویشتن و گفت: ا نیستم هراینه پروردگار شما! [212] گفتند: آری، هستی. گواه شدیم که تا نه گویید روز رستخیز بدرستی که ما بودیم از عهد و میثاق اینکه بی آگاهان.

173. یا نه گویم هراینه انباز آورد آوردند پدران ما از پیش و بودیم فرزندان از پس ایشان. ا پس نیست همی کنی ما را به سبب آنچه کرد کردند بیکاران و ما متابعت کردیم ایشان را و غافل بودیم از فرمان!

174. و همچنانت پدید کنیم و جدا نشانها و حجّتها را و تا مگر ایشان بازگردند به حق از کفر.

175. پس در صفت بلعام باعور یاد کرد و گفت: و برخوان ای محمّد بر ایشان آگاهی خبری آنی که یعنی بلعام باعورا دادیم او را نشانهای خود را پس بیرون شد از آن میان آن چنانکه مار از پوست بیرون آید پس پی روی کرد او را دیو در رسید و دریافت او را دیو و کام و«1» خویش ازو برآورد پس بود گشت از گمراهان.

176. و اگر خواستیمی هراینه برداشتیمی او را به آن آیتها و لکن که او چسبید میل کرد، آرام گرفت با هوای خویش به سوی زمین یعنی به مال دنیا و پی روی کرد آرزوی خویش را. پس داستان صفت او همچو داستان سگ است

اگر برانی و حمله کنی و رنج نهی بر او، زبان از دهن بیرون کند یا گذاری او را هم زبان بیرون کند از دهن، آنت داستان صفت عجیبه آن گروه آنانی که به دروغ داشتند به نشانهای حجتهای ما پس برگوی قصه کن ای محمّد بر اهل مکه برخوان آن قصّه کردن تا مگر ایشان اندیشه کنند و عبرت گیرند.

177. چه بدا بد آمد و بد است داستان از جهت داستان آن گروه، آنانی که به دروغ داشتند به نشانهای حجتها ما را و تنهای خویشتن را بودند که ستم همی کردند.

178. هر که را راه نماید خدای پس او راه یافته است و هر که را گمراه کند پس اینان ایشان زیان کارانند.

-----------------------------------

(1). ظاهرا «واو» زاید است صفحه : 146

179. و هراینه که [213] آفریدیم برای دوزخ بسیاری را که ایشان از اهل عذابند از پریان و آدمیان. آنگه صفت ایشان یاد کرد گفت: مر ایشان راست دلهای که نه دریابند حق را به آن و مر ایشان راست چشمهایی که فرا نبینند راه حق را به آن و مر ایشان راست گوشهای که فرا نشنوند پندهای حق را به آن. اینان همچو ستورانند در غفلت، نه که ایشان اینان گمراه ترند از ستوران که ستوران خدای را دانند و ایشان ندانند. اینان ایشان بی آگاهانند از حق دل برده گان.

180. و مر خدای راست نامهای صفتها نیکوتران چون نام اللّه و رحمن و رحیم، پس بخوانید او را به آن نامها و بگذارید آنانی را که کج همی گردند میل می کنند از حق و بیخ در همی آرند در نامهای او. زودا که پاداشت داده شوند آنچه

بودند که همی کردند.

181. و از آنانی هست که آفریدیم گروهی که همی راه نمایند به راست و به آن راستی می کنند.

182. و آنانی که به دروغ داشتند نشانهای حجتها ما را زودا که اندک اندک و پایه پایه درنوردیم درکشیم به هلاکت عمرهای ایشان را به غفلت و معصیت از آنجا که ندانند.

183. و روزگار دهم و فراگذارم ایشان را، بدرستی که سازش تدبیر من استوار است.

184. در شان گروهی آمد که پیغمبر علیه السلام را دیوانه گفتند ا و نیندیشیدند درین که نیست با یار ایشان یعنی محمّد علیه السلام از هیچ دیوانگی!

نیست او مگر بیم کننده پیدا و هویدا.

185. ا و ننگرستند نیندیشیدند در پادشاهئ و عجایب آسمانها و زمین و در آنچه آفرید خدای از هر چیزی و درین که شاید که باشد هراینه نزدیک آمد آمده باشد هنگام زد ایشان که هلاک شوند یا عذاب شان کنند! پس به کدام سخن پس اینکه ازین قرآن بگروند!

186. هر که را گمراه کند خدای، پس نه هیچ رهنمایی [214] مرو را و همی گذارد ایشان را در از حد گذشتن از اندازه ایشان سرگشته همی گردند.

187. همی پرسند ترا از تو ای محمّد از خبر رستخیز کی است بود نگاه درست شدن آن! بگو ای محمّد، هراینه دانش آن هست نزد پروردگار من، پیدا نکند آن را به هنگام آن مگر که هم او. گران شد یعنی قیامت و دانستن آن و آمدن آن در میان اهل آسمانها و زمین. نیاید شما را آن قیامت مگر ناگاه. همی پرسند ترا از تو ای محمّد همانا که گویی که تو آگاهی مهربانی، دانایی از آن! بگوی، هراینه هراینه

دانش آن هست نزد خدای و لکن بیشتر آدمیان نمی دانند.

188. بگوی، نتوانم پادشاهی ندارم برای تن خویشتن هیچ سودی را و نه هیچ زیانی گزندی، مگر آنچه خواست خدای به من و اگر بودمی، دانمی ناپیدا را نابوده، هراینه بسیار کردمی از نیکی از مال، روز قحط را و از نیکی، روز قیامت را و نبسودی مرا بدی نرسیدی به من اندوهی، نیستم من مگر بیم کننده و مژده دهی مر گروهی را که همی گروند. صفحه : 147

189. او آنی است که آفرید شما را از تنی یکی یعنی از یک تن آدم و گردانید آفرید از آن جفت او حوّا را تا آرام گیرد به سوی او، پس چون رسید او را فراز آمد آدم حوا را، بار گرفت حوّا باری سبک یعنی آب مردم پس گذشت ای قامت و قعدت به آن پس چون که گران گشت فرزند در شکم حوّا خواندند آدم و حوّا خدای را پروردگار خویش: سوگند که اگر دهی تو ما را فرزند شایسته بسامان هراینه باشیم ما از جمله سپاس داران.

190. پس چون که داد ایشان را فرزندی شایسته زنده و راست خلقت گرداندند او را انبازانی [215] در آنچه داد ایشان دو را، پس برترست و منزّه خدای از آنچه انباز همی آرند.

191. آنگه بر ابتدا گفت انباز می آرند فرزندان آدم آن چیزی را که نه تواند که آفریند چیزی هیچ چیزی را و ایشان بتان آفریده می شوند.

192. و نتوانند مر ایشان را یاری کردنی و نه نیز تنهای خویشتن را توانند که یاری دهند.

193. و اگر نیز خوانید ایشان را بتان به سوی راه راست، پی روی نکنند

شما را از آنکه جمادند. برابر است و یکسان بر شما ا خواندید ایشان را یا خود شما خاموشانید از خواندن شما!

194. بدرستی که آنانی که همی خوانید به خدایی از بتان و غیر آن از فرود خدای همه بندگانند مانندان شما در مخلوقی و عاجز از نفع و ضرر، پس بخوانید ایشان را پس تا پاسخ دهندا شما را اگر هستید راست گویان که ایشان خدایانند.

195. ا هست مر ایشان را پایهای که همی روند به آن پایها یا هست مر ایشان راست دستهای که همی گیرند به آن یا هست مر ایشان را چشمهای که همی بینند به آن یا هست مر ایشان را گوشهای که همی شنوند به آن! بگوی یا محمّد، بخوانید انبازان شما را باز پس بدسگالید ترا پس مپایید و زمان مدهید مرا.

196. بدرستی که دوست من یار و نگه دار خداست آن خدایی که فرو آورد نامه نوشته را اینکه قرآن را و او پذیرد نگاه دارد و به خود گیرد شایستگان را.

197. و آنانی که همی خوانید به خدایی از فرود او، نتوانند یاری دادن شما را و نه نیز تنهای خویشتن را توانند که یاری کنند.

198. و اگر خوانید ایشان را به سوی راه راست ن [216] شنوند و بینی تو ایشان را که همی نگرند به سوی تو و ایشان نمی بینند بینایی ندارند.

199. بگیر درگذراندن را یعنی آنچه سهل تر باشد از اخلاق مردمان و بفرمای به نیکویی کردن یعنی توحید و روی گردان از مکافات نادانان.

200. و اگر که بشوراند هراینه ترا به وسوسه از آن دیو شورشی شوراننده، پس پناه خواه و بازداشت«1»

به خدای، بدرستی که او شنواست دعای ترا داناست کید ترا.

-----------------------------------

(1). م: «پازداشت» صفحه : 148

201. بدرستی که آنانی که پرهیز کردند از کفر چون ببساید برسد ایشان را گرد بر آینده اندیشه از جهت آن دیو چون گناه و خشم در اندیشند و یاد آرند فرمان ترا پس ناگاه در حال ایشان بینایانند فتح و معصیت را.

202. آنگه کافران را یاد کرد و گفت و برادران ایشان یعنی شیاطین و قرینان بد همی کشند ایشان را در گمراهی، باز پس باز نایستند یعنی دیو از وسوسه و کافر از کار بد.

203. و چون نیاری تو ایشان را مشرکان به نشانی را، گویند: چرا نسازی نساختی و نبافتی آن آیه را به اختیار خویش! بگوی تو: هراینه هراینه پی روی همی کنم«1» آنچه را که پیغام داده شود به سوی من از پروردگار من اینکه قرآن بیناییهاست پیداییهاست از پروردگار شما و رهنمودنی و بخشایشی مر گروهی را که همی گروند و باور دارند.

204. و چون خوانده شود در نماز اینکه نبی، پس فرا شنوید گوش دارید مر آن را و خاموش باشید تا مگر شما بخشوده شوید.

205. و یاد کن پروردگارت را در دل خود از جهت زاری و از جهت و ترسکاری و فرود بجز بلندآوازی آواز برداشتن از گفتار بامدادان و شبانگاهها میان دیگر و شام و مباش تو در نماز از جمله آن بی آگاهان دلبردگان.

206. بدرستی که آنانی که هستند نزد پروردگار تو چون فرشتگان [217] گردن کشی و بزرگ منشی نکنند از پرستش او و به پاکی یاد همی کنند او را و مرو را سجده همی کنند یعنی نماز کنند.

ترا از تو ای محمّد از آن خواسته های ستانده مالهای اولجا غنیمتها از کافران! بگو که آن خواسته های ستانده از کافران مر خدای راست و نیز پیغامبر راست پس بپرهیزید بپرهیزید از خدای و بسامان کنید و در آن خیانت مکنید یعنی آشتی افکنید و مخالفت بردارید خداوند قیل ذات صله است میان خویش و فرمان برید خدای را و فرستاده او، اگر هستید شما گروندگان.

2. هراینه بحقیقت آن گروندگان آنانی اند چون یاد کرده شود خدای، بترسد دلهای ایشان و چون خوانده شود بر ایشان آیتهای او بیفزاید ایشان را گرویدنی یقینی به خدای و بر پروردگار خویش کار خویش بازگذارند.

3. آنانی که به پای دارند نماز را و از آنچه روزی کردیم ایشان را آن را هزینه کنند.

-----------------------------------

(1). م: «پی روی همی کنم» صفحه : 149

4. اینان ایشان گروندگانند راست بی نفاق، هست مر ایشان را پایه گاهها نزد پروردگار ایشان و آمرزشی و روزی خوب بزرگوار.

5. چنانکه بیرون آورد ترا پروردگار تو از خانه تو به راست، و بدرستی که گروهی از گروندگان هراینه دشوار دارندگانند. [218]

6. پیکار همی کنند با تو در راستی پس از آنچه پدید آمد درستی آن ایشان را که تو نکنی الّا آنچه ترا فرمایند همانا که گویی که رانده می شوند به سوی مرگ و ایشان همی نگرند به سوی مرگ.

7. و یاد کن آنگاه را که وعده همی کند نوید داد شما را خدای یکی از آن دو گروه کاروان یا لشکر که آن بحقیقت باشد مر شما را و دوست همی دارید که نه خداوند ساز جنگ یعنی کاروان، باشد مر شما را و همی خواهد خدای که پدید کند و آشکارا راست

را یعنی حرب کردن شما با کافران به سخنان خویش یعنی به وعده هاش و ببرّد بیخ و بن پی آن ناگروندگان.

8. تا راست کند و آشکارا راست را و نیست کند ناراست را و اگر چه دشوار دارند گنه کاران یعنی کافران.

9. آنگاه که فریاد همی خواستند از پروردگار خویش را پس پاسخ داد مر شما را که: بحقیقت من یاری دهنده ام شما را به هزاری از آن فرشتگان مقرّب از پی درآیندگان دمادم آیندگان.

10. و نکرد آن را مدد را خدای مگر مژدگانی و تا که آرام گیرد به او دلهای شما و نیست یاری مگر هست از نزد خدای.

بدرستی که خدای بی همتاست درست کار.

11. آنگاه که بپوشانید شما را خواب سبک را از برای بی بیمی و بی ترسی ازو و فرو همی فرستاد بر شما از آسمان آبی تا پاک گرداند شما را به آن آب و ببرد از شما ناپاکئ و وسوسه آن دیو و تا بربندد صبر و یقین بر دلهای شما و استوار گرداند به آن پایها را بر اسلام.

12. آنگاه پیغام همی کرد [219] پروردگار تو به سوی فرشتگان که مؤمنان را مدد دهند که بحقیقت من با شماام به قوت و نصرت پس استوار گردانید بر جای بدارید آنانی را که گرویدند، زودا که در افکنم در دلهای آنانی که نگرویدند بیم و ترس را پس می زنید زبر گردنها یعنی سرهای ایشان را و بزنید از ایشان هر سر انگشتی را اندامی و بندی را.

13. آنت دست دادن مؤمنان را بر ایشان بود به سبب اینکه ایشان خلاف کردند و ناسازی، خدای را و پیغمبر او را، و هر که خلاف کند خدای را

و فرستاده او را پس بدرستی که خدای سخت عقوبت است. صفحه : 150

14. آنتان عقوبت است ای کافران پس بچشید آن را به عاجل و بدانید که مر ناگروندگان راست عذاب به آجل آتش.

15. ای آنانی که گرویدند؟ چون که بینید فرا رسید آنانی را که نگرویدند انبوه، پس بر مگردانید ایشان را پسها پشتها.

16. و هر که بگرداند ایشان را در آن روز پس و پشت خویش را، مگر گردنده برای جنگی یا پناه گیرنده به سوی گروهی تا به ایشان قوت گیرد پس بدرستی که سزاوار شد بازگشت به خشمی از خدای و جای پناه او دوزخ است و چه بدا بازگشت آن دوزخ.

17. پس نکشتید ایشان را و لکن خدای کشت ایشان را و نینداختی چون که انداختی و لکن خدای انداخت و تا بیازماید نیکوداشت کند گروندگان را از آن آزمایشی نیکو نیکوداشتی به دولت و نصرت و نعمت بدرستی که خدای شنواست دانا.

18. آنتان که یاد کردیم، به ایشان رسید و اینکه که خدای سست کننده است سگالش بد ناگروندگان را. [220]

19. اگر یاری خواهید و گشایش کار آن کسی را که حق او راست پس هراینه آمد شما را یاری و گشایش و اگر باز ایستید از کفر پس آن به است مر شما را و اگر بازگردید به جنگ محمّد بازگردیم همچو روز بدر و هرگز بی نیاز نکند سود ندارد از شما گروه شما هیچ چیزی را و اگر چه بسیار باشد. و بدرستی که نصرت خدای با گروندگان است.

20. ای آنانی گرویدند؟ فرمان برید خدای را و پیغمبر او را و برمگردید از [او]

و شما همی شنوید فرمان خدای.

21. و مباشید همچو آنانی که یعنی منافقان و مشرکان گفتند: شنودیم حق را و ایشان نمی شنوند یعنی نمی پذیرند.

22. بدرستی که بدترین جنبندگان روندگان نزد خدای کرانند که حق نشنوند گنگانند که حق نگویند آنانی که خرد ندارند.

23. و اگر خواستی دانستی خدای در ایشان نیکی، هراینه شنوانیدی ایشان را و اگر شنوانیدی ایشان را هراینه برگردیدی، و ایشان برگردندگانند از ایمان از بهر آنکه حکم خدای در ایشان آن بود.

24. ای آنانی که گرویدند؟ پاسخ کنید مر خدای را و مر اینکه فرستاده را چون که خواند شما را به آنچه زنده گرداند شما را از مرگ کفر. و دانید که خدای جدایی افکند میان مرد و میان دلش و اینکه که او و بدانید که او به سوی او گرد کرده شوید«1» در روز قیامت تا شما را جزا دهد بر کردار شما.

-----------------------------------

(1). م: «گرد شوند» صفحه : 151

25. و بترسید از آزمونی عقوبتی که نرسد آن عقوبت آنانی را که ستم کردند از شما جداگانه و لکن همه گنان را رسد و دانید که بحقیقت خدای سخت [221] عقوبت است.

26. و یاد کنید چون که شما اندک بودید خوار و سست داشتگان در زمین مکه در اول اسلام که همی ترسید ترسیدند ازین که بربایند و از روی زمین برگیرند شما را مردمان کفّار مکه و قبایل عرب پس پناه داد خدای در مدینه شما را و نیرومند کرد شما را به یاری خویش به اهل مدینه و روزی داد شما را از پاکها یعنی غنیمتها تا مگر شما سپاس داری کنید.

27. ای آنانی که گرویدند؟ ناراستی مکنید با خدای

را و پیغامبر را و بی زنهاری مکنید زینهاریهای خویش را و شما می دانید که آن خیانت است.

28. و دانید که خواسته های شما و فرزندان شما آزمونی است و بدانید که خدای هست نزد او مزدی بزرگ.

29. ای آنانی که گرویدند؟ اگر پرهیزید از خدای بترسید و خیانت نکنید، گرداند برای شما جدایی میان حق و باطل، میان شما و دشمنان شما و بپوشاند درگذراند از شما بدیهای شما را و بیامرزد مر شما را و خدای خداوند افزونی است بزرگ بر بندگان.

30. و یاد کن و چون که آنگاه را سگالش بد همی کردند به تو آنانی که نگرویدند، بدارند ترا استوار به زندان چنانکه ابو البحتری گفت، یا بکشند ترا چنانکه ابو جهل گفت و شیخ نجدی آن را صواب دید، یا بیرون کنند ترا چنانکه هشام بن عمرو گفت: و بد همی سگالند سگالیدند در هلاکت تو و همی سازد تدبیر نهانی می کرد خدای در هلاکت ایشان از برای تو و خدای بهترین سازندگان است، نبینی که ترا برهانید و ایشان را هلاک کرد.

31. و چون که خوانده شود بر ایشان آیتهای ما کتاب ما، گویند: هراینه اینکه شنیدیم، اگر خواستیمی هراینه گفتیمی ما نیز همچو مانند اینکه ... [222] مگر افسانه های پیشینیان.

32. و چون که گفتند یعنی نضر بن الحارث: ای بار خدای؟ اگر باشد اینکه چه می گوید محمّد او راست و درست از نزد تو پس بباران بر ما باران سنگهای از آسمان چنانکه بر قوم لوط ببارانیدی یا بیا بیار ما را به عذابی دردناک.

33. و نبود خدای تا که عذاب کند ایشان را و حال اینکه

که و تو ای محمّد باشی در میان ایشان و نبود خدای عذاب کننده ایشان و حال اینکه که ایشان آمرزش همی خواهند گروهی در میان ایشان استغفار همی کردند چون مؤمنان.

34. و چیست چه بوده است مر ایشان را که نکند عذاب ایشان را خدای! هر چند تو در میان ایشان باشی و هر چند ایشان استغفار کنند و حال اینکه که و ایشان می گردانند باز می دارند خلق را از اینکه مزگت شکوه مند و نبودند [نه] هستند خداوندان سزامندان دوستان آن مزگت نیست خداوندان او مزگت مگر پرهیزکاران و لیکن بیشتر ایشان نمی دانند که اهل خانه خدا نیستند. صفحه : 152

35. و نبود نماز و دعای ایشان نزد خانه کعبه مگر شوشستی شخولیدنی و دست به هم زدنی و بانگی پس بچشید عذاب را به سبب آنچه بودید که نمی گرویدیدی.

36. بدرستی که آنانی که نگرویدند، هزینه همی کنند خواسته های خویش را تا بگردانند خلق را از راه طاعت خدای پس هراینه زود هزینه کنند آن را، باز پس باشد آن بر ایشان ارمانی دریغی، پشیمانی باز پس دست یافته شوند ایشان و آنانی که نگرویدند یعنی آنانی که بر کفر بماندند از آن کسانی که«1» ... می کردند به دوزخ گرد کرده می شوند.

37. تا جدا کند بدان حشر خدای، پلید کافر را از پاک مؤمن و گرداند پلید را [223] برخی از آن بر برخی، پس فراهم آرد و بر هم نهد آن را همه، پس کند در آرد آن را در دوزخ. اینان ایشان زیان کارانند.

38. بگوی مر آنانی را که نگرویدند یعنی ابو سفیان و اصحاب او: اگر باز ایستند آمرزیده شود مر ایشان را آنچه اینک

گذشت در جاهلیّت و اگر بازگردند از کفر و شرک پس بدرستی که گذشت راه و نهاد پیشینیان یعنی سنتها با پیشینگان در نصرت اولیا بریشان.

39. و کارزار جنگ کنید با ایشان تا نباشد نماند در زمین عرب شرک هیچ آشوبی و شوری و باشد اینکه کیش یعنی توحید خالص همه آن مر خدای را، پس اگر باز ایستند از کفر و قتال پس بدرستی که خدای به آنچه همی کنند بیناست.

40. پس اگر برگردند از ایمان پس بدانید که خدای دوست و یار و نگه دار شماست چه نیک نیکا دوستی نگه داری خداست و چه نیک یاری گری و بازدارنده عذاب.

41. و بدانید که بحقیقت آنچه غنیمت گرفتید یعنی به جنگ از کافران بستاندید از هر چیزی پس که مر خدا راست پنج یک آن و مر اینکه پیغمبر را و مر خداوند خویشی یعنی مر خویشان رسول را و مر بی پدران را از بچگان و مر درویشان را و مر راه گذری را، اگر هستید که گرویدید به خدای و آنچه فرو آوردیم بر بنده خویش محمّد علیه السّلام روز جدایی میان حق و باطل آن روز که یعنی روز بدر فراهم رسیدند آن هر دو گروه مؤمنان و کافران و خدای بر هر چیزی تواناست.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 153

42. آنگاه که شما بودید بدان کناره رودکده نزدیکتر به مدینه و ایشان مشرکان بودند بدان کناره رودکده دورتر از مدینه و آن کاروان بود در زیرتر فروتر از شما یعنی به کناره دریا و اگر وعده کردیدی شما یکدیگر را [224] هراینه ناهموار گشتیدی به هم نساختی از بهر اندکی شما و بسیاری ایشان در آن

هنگام وعده و لیکن ساخت تا گذارد خدای کاری را که بود کرده شده کردنی در معلوم او از نصرت دین تا نیست شود آنی که نیست شد از حجّتی روشن و بزید و بماند آنی که بزیست بماند از حجّتی روشن. و بدرستی که خدای هراینه شنواست دانا.

43. آنگاه که می نماید نمود ترا ای محمّد ایشان را خدای در خواب چشم تو اندکی و اگر نمودی ترا ایشان را بسیاری هراینه بددل شدیدی و هراینه پیکار کردیدی در اینکه کار حرب که کنیم یا نکنیم و لیکن خدای برهانید نگاه داشت شما را از مخالفت بدرستی که او داناست به خداوند سینه ها بدانچه در دلهاست.

44. و چون که می نماید و یاد کنید ای مؤمنان آنگاهی را که نمود شما را ایشان را، چون که فراهم رسیدید در چشمهای شما اندکی و اندک می کند کم می نماید خدای شما را در چشمهای ایشان تا گزارد خدای کاری را که بود کرده شده کردنی. و به سوی خدای بازگردانیده شود سر انجام کارها.

45. ای آنانی که گرویدند؟ چون که فراز رسیدی شما گروهی را در حرب پس استوار شوید بایستید با دل قوی و یاد کنید خدای را بسیار تا مگر شما پیروزی یابید.

46. و فرمان برید خدای را و نیز فرستاده او را و پیکار مکنید، پس بد دل شوید و برود دولت شما یعنی باد شما قیل باد صبا و شکیبایی کنید در حرب. بدرستی که خدا با شکیبایان است به عون و نصرت.

47. و مه باشید همچو آنانی که بیرون شدند از سراهای خویش دنه گرفته به نشاط و از برای چشم

و دیدار مردمان [225] و همی گردند خلق را از راه خدای و خدای به آنچه همی کنند تمام فرا رسنده است به علم و دانش.

48. و آنگاه که آراسته کرد مر ایشان را دیو کارهای ایشان را و گفت: نه نیست هیچ به آینده دست یابنده مر شما را امروز از مردمان با اینکه ابهت و اهبت که شما راست و بدرستی که من زینهار دهنده ام نگه بانم مر شما را، پس چون پدیدار شد آن دو گروه، برگشت شیطان بر دو پاشنه خویش به هزیمت و گفت: بدرستی که من بیزارم از شما بدرستی که من می بینم آنچه نمی بینید یعنی جبرئیل و فرشتگان را، بدرستی که من همی ترسم از خدای و خدای سخت عقوبت است.

49. آنگاه که می گفت می گفتند دورویگان و آنانی که هست در دلهای ایشان بیمارئ شک: فریفت اینان را کیش ایشان و هر که بازگذارد بسپارد کار خویش را بر خدای پس بدرستی که خدای بی همتاست درست کار. صفحه : 154

50. و اگر ببینی آنگاه را که تمام جان بردارد از آنانی که نگرویدند آن فرشتگان، همی زنند رویهای ایشان را و پسها قفاها و پشتهای ایشان را و گویند: ایشان بچشید عذاب سوزان را یعنی عذاب دوزخ؟

51. گویند ایشان: آنت عذاب به سبب آنچه پیش فرستاد دستهای شما و به اینکه که خدای نیست ستمکار مر بندگان را.

52. عادت قوم تو در تکذیب همچو خوی عادت مردمان قوم فرعون است که تکذیب کردند و هلاک شدند و همچو عادت و آنانی که بودند از پیش ایشان نگرویدند به حجتهای نشانها خدای پس گرفت ایشان را خدای به گناهان ایشان بدرستی که خدای نیرومند

است سخت عقوبت. [226]

53. آنت به سبب اینکه که خدای نبود گرداننده نیکوداشتی را که نیکویی کرد آن را بر گروهی تا که بگردانند ایشان را به ناسپاسی و معصیت آنچه بود به تنهای دلهای ایشان و به اینکه که خدای شنواست همه گفتار بندگان را دانا همه کردار ایشان را.

54. همچو خوی عادت مردمان فرعون و عادت آنانی که بودند از پیش ایشان، به دروغ داشتند به نشانهای حجتهای پروردگار خویش را پس نیست کردیم ایشان را به گناهان ایشان و به آب فرو بردیم کشتیم در آب مردمان فرعون را همچنان که کافران مکه را در روز بدر به شمشیر و همه بودند ستمکاران.

55. بدرستی که بدترین جنبندگان روندگان نزد خدای، آنانی که نگرویدند پس ایشان نمی گروند.

56. آنانی که پیمان کردی گرفتی از ایشان باز پس همی شکنند پیمان خویش را در هر باری و ایشان نپرهیزند از شکستن عهد.

57. پس اگر یابی ایشان را در جنگ پس برمان پراکنده کن بترسان ایشان آنی را که هستند در پس ایشان چون کفار اطراف تا مگر ایشان پند پذیرند و عبرت گیرند و عهد نشکنند.

58. و اگر بترسی و دانی از گروهی بی زینهاری کژی را که عهد شکنند چنانکه بنی قریظه کردند پس بینداز عهد را به سوی ایشان بر راستی یعنی چنانکه ایشان بدانند که تو عهد برداشتی بدرستی که خدای دوست ندارد بی زینهاران را.

59. و مپندار آنانی که نگرویدند که از پیش شدند که از عذاب خدای خلاص یافتند بدرستی که ایشان بیچاره نیابند ما را.

60. و ساخته کنید برای ایشان آنچه توانید [227] از نیرو ساز جنگ و از بستن اسبان برای

روز جنگ همی ترسانید به آن دشمن خدای را و دشمن خویش را و دیگرانی را از فرود جز بیرون ایشان یعنی کافران بریان و یا منافقان و یا پارس و روم ندانید شما ایشان را، خدای داند ایشان را. و هر چه هزینه کنید از هر چیزی در راه خدای تمام داده شود مزد آن به سوی شما و شما نه ستم کرده شوید. صفحه : 155

61. و اگر گرایند بچسبند مر آشتی را پس بگرای بچسب تو نیز مر آن آشتی را و کار باز گذار به دل بر خدای از آنکه او، او شنواست دانا به تمامی.

62. و اگر خواهند که فریبند ترا و با تو غدر کنند چنانکه بنی قریظه، پس بدرستی که بسنده تو خداست. او آن خدایی که نیرومند کرد ترا به یاری خویش و به اینکه گروندگان یعنی انصار.

63. و فراهم آورد میان دلهای ایشان یعنی اوس و خزرج اگر هزینه کردی تو آنچه هست در روی زمین همه فراهم نه توانست آوردی میان دلهای ایشان و لکن خدای فراهم آورد میان ایشان بدرستی که او بی همتاست درست کار.

64. ای تو که پیغامبری؟ بسنده تو خداست و آنی آنانی پی روی کردند از اینکه گروندگان.

65. ای تو که پیغمبر؟ برانگیز اینکه گروندگان را بر کارزار کردن اگر باشد از شما بیستی تن شکیبایان به آیند و دست یابند دویست تن را ازیشان و اگر باشد [228] از شما صدی تن به آیند و دست یابند هزاری را از آنانی که نگرویدند به سبب اینکه ایشان گروهی اند که در نیابند.

66. اکنون سبک کرد گردانید خدای از شما و

دانست که بحقیقت در شماست سستی و بیچارگی. پس اگر باشد از شما مسلمانان صدی صد تنی شکیبا محتسب به آیند و فره، دست یابند دویست کافر را و اگر باشد از شما هزار تنی، به آیند و فره دو هزار کافر را به دستوری فرمان و نصرت خدای و خدای با شکیبایان است به عون و نصرت.

67. نبود نسزد مر هیچ پیغامبری را که باشد مرو را بندیان تا که بسیار کشد و سست و خسته کند کافران را در روی زمین. همی خواهید کالای یعنی بها گرفتن اینکه جهان فروتر نزدیکتر را و خدای همی خواهد به کشتن کافران و قهر ایشان آن جهان بازپسین را. و خدای بی همتاست درست کار.

68. اگر نه بودی نوشته از خدای که از پیش رفت هراینه بسودی شما را در آن چه گرفتید بستدید از آن اسیران عذابی بزرگ.

69. پس بخورید از آنچه گرفتید به جنگ از کافران حلالی پاک گشاده بی بند و بپرهیزید از خدای بدرستی که خدای آمرزگار است بخشاینده.

70. ای آنی که پیغمبری؟ بگوی، مر آنی آنانی را که هستند در دستهای شما از اینکه بندیان، اگر داند خدای در دلهای شما نیکی، بدهد شما را بهتر از آنچه ستانده شد از شما و بیامرزد شما را [229] و خدای آمرزگار است بخشاینده. صفحه : 156

71. و اگر خواهند کژئ کردن با تو و ناراستی به قطع رحم و نقض عهد عجب مدار پس هراینه ناراستی کردند خدای را از پیش، پس توانایی داد و دست داد از بر ایشان در روز بدر. و خدای داناست درست کار.

72. بدرستی که آنانی گرویدند و خان و مان گذاشتند و

کوشش کردند به خواسته های خویش و تنهای خویش در راه خدای، و آنانی که پناه دادند و جای یعنی اهل مدینه و یاری کردند، اینان برخی از ایشان دوستان و نگاه داران و میراث بران برخی اند.

و آنانی که گرویدند و [نه] خان و مان گذاشتند، نیست مر شما را از دوستی میراث و نگاه داشت ایشان از هیچ چیزی تا که خان و مان گذارند و اگر یاری خواهند از شما در اینکه کیش مسلمانی پس بر شماست یاری دادن ایشان را مگر بر گروهی که هستند در میان شما و در میان ایشان پیمانی یعنی بنی کنانه. و خدای به آنچه همی کنید بیناست.

73. و آنانی که نگرویدند برخی ازیشان دوستان برخی اند. اگر نکنید آن نصرت را باشد آشوبی شرک در روی زمین مسلمانان چون درمانند برگردند و تباهئ بزرگ.

74. و آنانی که گرویدند و خانمان گذاشتند و کوشش کردند در راه خدای و آنانی که پناه دادند و جای و یاری کردند، اینان ایشان گروندگان [230] راست و درست یعنی ایمان خویش تحقیق کردند به مهاجرت و مجاهدت. مر ایشان راست آمرزشی و روزی بزرگوار چنانکه خواهند در بهشت.

75. و آنانی که گرویدند از پس مهاجرت و خان و مان گذاشتند و کوشش کردند با شما در راه خدای پس اینان از شمااند و خداوندان خویشیها برخی ایشان سزاوارترند در میراث به برخی دیگر در حکم نبشته خدای. بدرستی که خدای به هر چیزی دانا.

محمّد ایشان را که بروید در زمین چهاری ماهها و بدانید که بحقیقت شما نه بیچاره یا بندگان خدایید نه بیچاره یا بندگان اید خدای را و بدانید که بحقیقت خدای خوار و رسوا کننده است ناگروندگان را است درین جهان به قتل و در آن جهان به دوزخ. صفحه : 157

3. و آگاهی است آگاهانیدنی است از خدای و از فرستاده او به سوی مردمان روز حج بزرگتر یعنی روز نحر به اینکه که: بحقیقت خدای بیزار است از انبازآرندگان مکه و فرستاده او. پس اگر بازگردید از کفر پس او بهتر است نیک نیک است مر شما را و اگر برگردید از ایمان پس بدانید که بحقیقت شما نه بیچاره یابندگان خدای اید نه بیچاره یابندگان اید خدای را و مژده ده آنانی را که نگرویدند به عذابی دردناک.

4. مگر لکن آنانی که پیمان کردید شما با ایشان از [231] انبازگویان بازپس نکاستند ایشان شما را از عهد هیچ چیزی و هم پشتی نکردند بر حرب شما هیچ کسی را پس سپری تمام کنید به سوی ایشان پیمان ایشان را تا هنگام پیمان ایشان. بدرستی که خدای دوست همی دارد پرهیزکاران را از شکستن عهد.

5. پس چون که بیرون شود اینکه ماهها شکوه مندان که یاد کرده شد پس بکشید انبازگویان را جایی که یابید ایشان را و بگیرید ایشان را و بازدارید ایشان را و بنشینید برای ایشان هر راه گذری، گذرگاهی پس اگر بازآیند به توبه و به پای دارند نماز را و بدهند پاکئ خواسته را پس گذارید خالی راه ایشان را تا بگردند مکّه و در شهرهای مسلمانان. از آن

که بحقیقت خدائ آمرزگار است بخشاینده.

6. و اگر کسی یکی از انبازگویان زینهار امان خواهد از تو پس زینهار امان ده او را تا بشنود سخن خدای را و ظاهر گردد برو حجّت بازپس رسان او را به جایگاه بی بیم او یعنی به شهر آنت به سبب اینکه ایشان گروهی اند که نمی دانند دین خدای را.

7. چگونه باشد یعنی نباشد مر انبازگویان را پیمانی نزد خدای و نزد پیغامبر او، مگر آنانی که پیمان کردید شما با ایشان نزدیک مزگت شکوه مند یعنی اهل مکّه آن کسانی که عهد کردند با پیغمبر علیه الصّلوه و السّلام روز حدیبیه پس تا راست باشند در عهد برای شما را پس راست باشید در وفای آن عهد برای ایشان را از آن که بحقیقت خدای دوست می دارد پرهیزکاران از شرک و نقض عهد.

8. چگونه بود ایشان را عهدی و اگر [232] دست یابند بر شما، [نه] نگاه دارند در کار شما هیچ سوگندی حق خویشی و نه هیچ پیمانی.

خشنود همی کنند شما را به دهانهای زبانهای خویش و سرباز زند نخواهد دلهای ایشان موافقت شما را، و بیشترین ایشان بیرون آیندگانند از فرمان و عهد.

9. خریدند به آیتهای حجّتهای خدای بهای اندک پس بازداشتند خلق را از راه او بدرستی که ایشان چه بدا بد بد است آنچه بودند که همی کردند. صفحه : 158

10. نگاه نمی دارند در هیچ گرونده هیچ سوگندی حق خویشی و نه هیچ پیمانی و اینان ایشان گذرندگانند از اندازه.

11. پس اگر بازآیند توبه کنند و به پای دارند نماز را و بدهند به مستحق پاکئ خواسته را، پس ایشان برادران شمااند درین کیش اسلام و همی پدید کنیم

و جدا نشانها حجّتها را مر گروهی را که همی دانند.

12. و اگر بشکنند سوگندها و عهدهای خویش را از پس بستن پیمان خویش و عیب کنند درین کیش شما که محدث است پس کشش کنید با پیشوایان کفر [نا] گروندگی و کافری از آنکه بحقیقت ایشان نه سوگندی مر ایشان را تا مگر ایشان باز ایستند از طعن.

13. ا کشش نمی کنید با گروهی که شکستند سوگندهای خویش را و آهنگ کردند به بیرون کردن اینکه پیغامبر از مکّه و ایشان آغاز کردند به جنگ نخستین بار! ا همی ترسید از ایشان! پس خدای سزاوارتر به اینکه که بترسید ازو اگر هستید گروندگان. [233]

14. کشش کنید ایشان را، عذاب دهد یعنی بکشد ایشان را خدای به دستهای شما و رسوا کند ایشان را و خوار و یاری دهد شما را بر ایشان و خوش گرداند به کند دلهای سینه های گروهی را گروندگان.

15. و ببرد خشم گرمی دلهای ایشان و بازگردد توبه دهد خدای بر آنی که خواهد و خدای داناست درست کار.

16. یا پنداشتید که ایمان آوردید که گذاشته شوید بی جهاد و قتال و ندانست هنوز خدای آنانی را که کوشش کردند از شما و نگرفتند از فرود خدای و نه از پیغامبر و نه ازین گروندگان دوست نهانی که با ایشان سرّ مسلمانان گویند. و خدای آگاه است به آنچه همی کنند.

17. نبود مر انبازآرندگان را که آبادان ... مزگت های خدای، گواهان بر تنهای خویشتن به ناگروندگی. اینان نیست شد کارهای ایشان و در آتش ایشان جاوید ماندگانند.

18. هراینه هراینه آبادان کند مزگت های خدای را آنی که گرود به خدای و روز بازپسین و به پای

داشت نماز را و داد حق خدای را از خواسته و نترسید مگر از خدای. پس شاید اینان که باشند از جمله راه یابندگان. صفحه : 159

19. ا کردید گردانیدید، برابر داشتید آب دادن حاجیان و آبادانی آبادان کردن آن مزگت شکوه مند همچو ایمان آنی که [234] گروید به خدای و روز بازپسین و کوشش کرد در راه خدای! برابر نباشند و یکسان نزد خدای«1» ... و خدای راه ننماید گروه ستمکاران.

20. آنانی که گرویدند و خان و مان گذاشتند به موافقت پیغمبر علیه السّلام و کوشش کردند در راه خدای به خواسته های خویش و تنهای خویش بزرگتراند به پایه گاه نزد خدای. و اینان ایشان رستگانند.

21. مژده همی دهد ایشان را پروردگار ایشان به بخشایشی از خویش و خشنودی و بهشتهای که مر ایشان راست در آن بهشتها نعمت همیشه.

22. جاوید ماندگان در آن همیشه. بدرستی که خدای نزد اوست مزدی بزرگ.

23. ای آنانی که گرویدند؟ فرا مگیرید پدران خویش را و برادران خویش را یاران و دوستانی اگر برگزینند دوست دارند ناگرویدن را بر گرویدن. و هر که دوست گیرد ایشان را از شما پس اینان ایشان ستمکارانند.

24. بگوی یا محمّد آن کسانی را که از هجرت باز ایستادند، اگر باشد پدران شما و پسران شما و برادران شما و زنان شما و خویشان و تبار شما و خواسته های که اندوختید فرا دست آوردید آن را و بازرگانی که همی ترسند از ناروایئ آن و آرامگاههای که همی پسندید آن را به مکّه دوستر به سوی شما [235] از خدای و ازین فرستاده او و کوشیدن به غزو در راه او پس چشم دارید تا که

بیارد خدای فرمان خویش را به عذاب روز بدر. و خدای راه ننماید درین جهان به حجّت آن گروه را بیرون آیندگان از فرمان.

25. هراینه هراینه یاری داد شما را خدای در جایهای بسیار و نیز در روز حنین نصرت کرد شما را آنگاه به شگفت آورد شما را بسیاری و انبوهی شما تا گفتند که غلبه نکنند ما را از اندکی ایشان پس بی نیاز نکرد باز نداشت بسیاری شما از شما هیچ چیزی و تنگ شد بر شما روی زمین با آنکه فراخ بود فراخی خویش بازپس برگشتید از دشمنان پشت دهندگان به هزیمت.

26. باز پس فرود آورد خدای آرامش خویش را بر اینکه فرستاده پیغمبر خویش و بر اینکه گروندگان و فرو آورد لشکرهای فرشتگان که ندیدید آن را و شکنجه کرد به کشتن و اسیر کردن و گرفتن مالهای ایشان آنانی را که نگرویدند. و آنت پاداشت ناگروندگان.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 160

27. باز پس توبه دهد خدای از پس آنت بر آنی که خواهد، و خدای آمرزگار است بخشاینده.

28. ای آنانی که گرویدید؟ هراینه انبازآرندگان پلیداند پس نزدیک نشوند اینکه مزگت را شکوه مند از پس سال خویش اینکه سال هشتم از هجرت و اگر ترسید از درویشی تنگی و بی برگی پس زودا که بی نیاز کند شما را خدای از افزونئ خویش اگر خواهد. بدرستی که خدای داناست در کار شما درست کار استوارکار در فعلهای شما.

29. کشش کنید آنانی را که نمی گروند [236] به خدای و نه به روز بازپسین و نه حرام می دارند آنچه حرام کرد خدای و فرستاده او و نمی ورزند و کیش نمی دارند کیش راست و سزا از آنانی

که یعنی جهودان و ترسایان داده شدند نامه را توریت و انجیل را تا که بدهند گزیت را از دستی به نقد نه به و کیل و ایشان خوارانند چون جزیت ستانند سیلی ای برگردن ایشان زنند صغار و مذلّت را.

30. و گفت گفتند جهودان: که عزیر«1» پسر خداست و گفت گفتند ترسایان: که عیسی پسر خداست. آنت گفتار ایشان است به دهنهای زبانهای خویش بی علمی که ایشان راست، مانندی همی کنند به گفتار خویش گفتار آنانی که نگرویدند از پیش ایشان، بکشاد ایشان را خدای که چگونه گردانده می شوند از حق بعد از ظهور حجت حق.

31. فراگرفتند دانشمندان خویش را و پارسایان صومعه داران خویش را خدایگانی یعنی طاعت داشتند ایشان را در معصیت از فرود خدای و عیسی را پسر مریم و فرموده نشدند مگر تا که بپرستند یک خدایی را یگانه نه هیچ خدایی مگر او. پاکئ او از آنچه انباز همی گویند با وی.

32. همی خواهند که فرو نشانند کشند روشنایی حجّت خدای به دهنهای زبانهای خویش خواهند که آن را باطل کنند و نپسندد خدای مگر که تمام کند روشنایی حجّت خویش را و اگر چه نخواهد ناگروندگان.

33. او آنی که فرستاد اینکه فرستاده خویش را محمّد به راه راست و کیش راست تا آشکارا کند غالب گرداند آن را بر کیش همه آن و اگر چه نخواهند دشوار دارند انبازگویندگان.

34. ای آنانی که گرویدند؟ [237] بدرستی که بسیاری از اینکه دانشمندان و پارسایان هراینه همی خورند خواسته های مردمان را به ناشایست و همی گردانند خلق را از راه دین خدای. و آنانی که گنج می نهند انبار کنند زر را و سیم را و هزینه نکنند آن

را زر و سیم در راه خدای، پس مژده ده ایشان را به عذابی دردناک.

-----------------------------------

(1). م: «عزیز» [.....] صفحه : 161

35. آن روز که گرم کرده شود بر آن زر و سیم در آتش دوزخ پس داغ کرده شود به آن زر و سیم پیشانیهای ایشان و پهلوهای ایشان و پشتهای ایشان. گویند ایشان را: اینکه آنی است که گنج نهادید برای تنهای خویشتن پس اکنون بچشید عقوبت آنچه بودید که گنج می نهادید.

36. بدرستی که شمار ماهها نزد خدای دوازده است ماه در حکم نامه نوشته لوح محفوظ خدای روزی که آفرید آسمانها را و زمین را از آن است چهار ماه شکوه مندان رجب، ذو القعده، ذو الحجّه، محرّم. آنت شمار راست، پس ستم مکنید در اینکه چهار ماه تنهای خویشتن را و کارزار کشش کنید با انبازگویان همه، چنانکه کارزار می کنند با شما همه. و بدانید که بحقیقت خدای با پرهیزکاران است.

37. هراینه هراینه دیر کردن تأخیر محرّم به صفر افزونی است در کافری، ناگروندگی گمراه کنند گمراه کرده شود به آن آنانی که نگرویدند، حلال دارند آن را سالی و حرام دارند آن را سالی دیگر تا که برابر آیند موافقت کنند به شمار آنچه حرام کرد خدای [238]. پس حلال کنند آنچه حرام کرد خدای. آراسته کرده شد برای ایشان بدئ کردارهای ایشان و خدای راه ننماید آن گروه ناگروندگان.

38. ای آنانی که گرویدند؟ چیست چه بوده است مر شما را چون گفته شود مر شما را بروید به غزو به شتاب در راه خدای گرانی کنید به گرانی بایستید«1» به گرانی برخیزید به بر از سوی زمین! ا پسنده کردید و

خشنود شدید به اینکه زندگانی فروتر بدل از ثواب آن جهان! پس نیست برخوردارئ اینکه زندگانی فروتر در جنب آن جهان بازپسین مگر اندکی.

39. اگر بیرون نروید به غزو، عذاب کند شما را عذابی دردناک و به جای شما آرد بدل گروهی را جز از شما مطیع تر از شما و زیان و گزند نکنید او را هیچ چیزی و خدای بر هر همه چیزی تواناست.

-----------------------------------

(1). م: «بایستند» صفحه : 162

40. اگر یاری نکنید او را پس بدرستی که یاری کرد او را پیغمبر خدای آنگاه که بیرون آورد آوردند او را از مکّه آنانی که نگرویدند دویم دو در حالی که یکی از دو بود آنگاه که ایشان دو در شکاف کوه اند آنگاه که می گفت مصطفی مر یار خود را:

اندوهگین مباش؟ بدرستی که خدای با ماست به نصرت پس فرو آورد خدای آرامش خود را بر او و نیرومند گردانید او را به لشکرهای فرشتگان که ندیدید آن را و کرد گردانید خدای سخن آنانی که نگرویدند فروتر. و سخن خدای یعنی لا اله الّا اللّه آن بلندتر و خدای بی همتاست درست کار.

41. بیرون شوید به غزو سبک باران و گران باران و کوشش کنید به خواسته های خویش و [239] تنهای خویشتن در راه دین خدای. آنتان بهتر است مر شما را اگر هستید که می دانید شرف غزو.

42. اگر بودی مال و غنیمت تبوک کالای نزدیک و سفری تبوک سفری میانجی بودی هراینه پی روی کردندی ترا و لکن دور شد آمد بر ایشان مسافت راه. و زودا که سوگند خورند به خدای که اگر توانستیمی هراینه بیرون آمدیمی با شما، نیست می کنند به آن سوگند دروغ

تنهای خویشتن را و خدای می داند که بحقیقت ایشان هراینه دروغ گویانند.

43. در گذاردا خدای از تو چرا دستوری دادی مر ایشان را منافقان را تا پیدا شدندی مر ترا آنانی که راست گفتند و دانستی دروغ گویان را!

44. نه دستوری خواهد از تو آنانی که همی گروند به خدای و روز بازپسین که کوشش کنند به غزو به خواسته های خویش و تنهای خویش و خدای داناست به پرهیزکاران.

45. هراینه هراینه دستوری خواهند از تو تخلّف آنانی که نمی گروند یعنی منافقان به خدای و روز بازپسین و گمان شد دلهای ایشان پس ایشان در گمان خویش آمد شد همی کنند سرگردان می باشند.

46. و اگر خواستندی بیرون آمدن را به غزو هراینه ساخته کردندی برای آن غزو سازی و لکن نپسندید خدای انگیخته شدن ایشان را به غزو پس گران گردانید و بازداشت ایشان را و گفته شد بنشینید با نشینندگان بر جای ماندگان یعنی کودکان و زنان.

47. اگر بیرون آمدندی در میان شما نه [240] بفزودندی شما را مگر جز تباهی و هراینه شتر بتاختندی در میان شما همی جویند شما را آشوب و عیبی که شما را از غزو بازداشتند و در میان شماست شنوندگان جاسوسان مر برای ایشان را و خدای داناست به ستمکاران. صفحه : 163

48. هراینه جستند شور«1» و آشوب افکندن را میان مسلمانان از پیش و گرداندند و زیر و زبر کردند ترا کارها را تا که آمد سزا و درست نصرت و ظفر و آشکارا شد کار خدای و ایشان ناخواهانند آن را.

49. و هست از ایشان آنی کسی که گوید: که دستوری ده مرا و میاشوبان مرا. بدان که هراینه در آشوب

افتادند ایشان بدان نفاق که می کنند و بدرستی که دوزخ هراینه فرا رسنده است به ناگروندگان.

50. اگر فرا رسد ترا ای محمّد نیکویی نصرتی و غنیمتی اندوهگین گرداند ایشان را منافقان و اگر رسد ترا رسنده نکبتی و هزیمتی گویند که بدرستی که گرفتیم کار خویش را به حزم و نشستیم از پیش آنکه اینکه مصیبت رسد و برگردند و ایشان شادمانانند به آنچه رسیده باشد از محنت.

51. بگوی که، هرگز نرسد ما را مگر آنچه نوشت خدای ما را او نگاه دار و خداوندگار ما و بر خدای هر چه بادا پس کار بازگذاردا گروندگان.

52. بگوی، ا چشم می دارید چشم نمی دارید ای منافقان به ما در کار ما مگر یکی از دو نیکویی در آن جهان جنّت درین جهان نصرت! و ما نیز چشم می داریم به در کار شما از دو بدی یکی را که رساند شما را خدای به عذابی از نزد خویش یا کشتن شما به دستهای ما پس چشم دارید شما هلاک ما را که ما با شما چشم دارندگانیم هلاک شما را. [241]

53. بگوی، هزینه کنید زکوه و صدقه به کام به خشنودی یا به ناکام به دشواری هرگز پذیرفته نشود از شما هزینه کردن به نفاق. بدرستی که شما هستید گروهی بیرون آیندگان از فرمان.

54. و نه چه بازداشت ایشان را ازین که پذیرفته شود از ایشان هزینه های ایشان مگر که ایشان نگرویدند به خدای و به فرستاده او و نیایند گذاردن نماز را مگر و ایشان کاهلانند از بهر آنکه به آن ثواب طمع ندارند و هزینه نکنند مگر و ایشان ناخواهانند آن را غرامتی

شمارند نه غنیمتی.

55. پس به شگفت میاردا ترا ای محمّد خواسته های ایشان و نه نیز فرزندان ایشان که هراینه همی خواهد خدای تا که عذاب کند ایشان را به آن در اینکه زندگانی فروتر و بیرون شود تنهای هلاک شود جانهای ایشان و ایشان ناگروندگانند.

56. و سوگند همی یاد کنند به خدای که ایشان بحقیقت هراینه از شمااند و نیست نیستند ایشان از شما و لکن ایشان گروهی اند که همی ترسند.

57. اگر یابند پناهی یا شکافهای کوه نهان کده ها یا جای در شدنی سردابه به زمین هراینه برگردندی به سوی آن جا و ایشان سرباز همی زنند.

-----------------------------------

(1). م: «سور» صفحه : 164

58. و هست از ایشان آنی کسی که عیب همی کند ترا در صدقه ها قسمت غنایم پس اگر داده شوند از آن خشنود شوند و اگر داده نشوند از آن به مراد ناگاه در حال ایشان خشمگین شوند.

59. و اگر که بحقیقت ایشان خشنود شدندی آنچه داد ایشان را خدای و اینکه و فرستاده او و گفتندی [242] بسنده ماست خدای، زودا که دهد ما را خدای از افزونئ و نیکویی خویش و نیز اینکه فرستاده او نصیب کند ما را از آن که ما به خدای آهنگ کنندگانیم به امید، تا ما را ثواب دهد و عقاب از ما بگرداند.

60. هراینه هراینه دادنیهای به صدق زکاتها مر درویشان نیازمندان راست و مر گدایان بیچارگان را و مر کنندگان کار کارکنان را بر آن صدقات و مر فراهم آورده شد دلهای ایشان و در گشادن گردنها از بند بندگی یعنی مکاتبان و وام داران و تاوان داران و در راه خدای غازیان یا حاجیان

و راه گذری یعنی خداوند و ملازم او پسر راه. پدید کرده از خدای. و خدای داناست به مواضع صدقات استوار کار حکم کننده به قسمت آن.

61. و هستند از ایشان آنانی که می آزارند می رنجانند پیغمبر را و همی گویند او گوشی شنونده است. بگوی، تو ای محمّد که او گوش شنونده نیکی است مر شما را همی گرود به خدای و باور دارد مر گروندگان را و سبب بخشایشی است مر آنانی را که گرویدند از شما. و آنانی که می آزارند می رنجانند فرستاده خدای را مر ایشان راست عذابی دردناک.

62. سوگند همی یاد کنند به خدای مر شما را تا که خشنود کند شما را ایشان و خدای و فرستاده او سزاوارتر به اینکه که خشنود کنند او را اگر هستند گروندگان.

63. ا ندانستند که بحقیقت شأن اینکه است که هر که خلاف کند نسازد خدای را و فرستاده او را پس بدرستی که مرو راست آتش دوزخ، جاویدان در آن! آنت رسوایی است خواری بزرگ.

64. همی ترسند پرهیزند دورویگان که فرستاده شود بر ایشان سوره که آگاه کند بکند ایشان را به آنچه هست در دلهای ایشان. بگو، فسوس می دارید [243] که خدای بیرون آرنده پدید کننده است آن را که همی ترسید پرهیزید از آن.

65. و اگر پرسی ایشان را، هراینه گویند که بحقیقت بودیم که در سخن نابکار در می آمدیم و می گفتیم و بازی همی کردیم. بگوی ا به خدای و به آیتهای حجّتها او و به اینکه فرستاده او بودید که فسوس می دارید!

66. پوزش مخواهید عذر میارید از آن که بحقیقت ناگرونده گشتید پس گرویدن خویش پس از گرویدن«1» خویش، اگر گذرانیم گذاریم از گروهی از شما

عذاب کنیم گروهی را به سبب اینکه ایشان بودند گنه کاران.

-----------------------------------

(1). م: «گردیدن» صفحه : 165

67. دورویگان از مردان و دورویگان از زنان برخی از ایشان از برخی یعنی به دین یکدیگر و به هم پیوسته می فرمایند به ناشایست کفر و معصیت کار ناشناخته در شرع و باز می دارند از شایسته از ایمان و طاعت کار شناخته در شرع و همی گیرند دستهای خویش را از صدقه دادن و هزینه کردن در طاعت خدای. فراموش کردند خدای را پس فرو گذاشت ایشان را از رحمت خویش بدرستی که دورویگان ایشان بیرون شوندگانند از فرمان.

68. وعده کرد خدای دورویگان را از مردان و دورویگان از زنان و ناگروندگان را آتش دوزخ، جاویدان جاویدانان در آن آتش. آن بسنده ایشان است. و نفرین کرد دور کرد از رحمت ایشان را خدای و مر ایشان راست عذابی همیشه پیوسته.

69. همچو آنانی که بودند از پیش شما بودند سختر از شما به نیرو و بودند بیشتر از شما به خواسته ها و فرزندان. پس برخورداری گرفتند به بهره خویش و رضا دادند به آن از آخرت پس شما نیز برخورداری گرفتید به بهره خویش چنانکه برخورداری گرفت آنانی که بودند [244] از پیش شما به بهره خویش و در آمدید در سخن نابکار همچو آنانی که درآمدند.

اینان تباه شد کردارهای ایشان در اینکه جهان نزدیکتر و در آن جهان بازپسین و اینان ایشان زیان کارانند.

70. ا نیامد ایشان را خبر آنانی که بودند از پیش ایشان گروه نوح که به طوفان هلاک کردیم و گروه هود به باد و گروه صالح به رجفه و گروه ابراهیم یعنی نمرود به پشّه و گروه خداوندان مدین

شعیب را به عذاب یوم الظلّه و آن نگوسار شدگان را از دههای قوم لوط ما زیر و زبر کردیم!

آمد ایشان را فرستادگان ایشان به روشنان حجّتها پس نبود خدای تا که ستم کند ایشان را و لیکن بودند تنهای خویشتن را که ستم همی کردند.

71. و گروندگان از مردان و گروندگان از زنان برخی از ایشان دوستان و یاران برخی اند به نصرت و رحمت همی فرمایند به نیکویی و بازمی دارند از ناشایست و به پای می دارند نماز را و می دهند پاکئ خواسته را و فرمان برند خدای را و فرستاده او را. اینان زودا که بخشاید ایشان را خدای بدرستی که خدای بی همتاست درست کار. صفحه : 166

72. وعده کرد خدای گروندگان را از مردان و گروندگان را از زنان بهشتهایی که همی رود از زیر درختان آن جویهای می و انگبین و آب و شیر جاوید جاویدان در آن و آرامگاههای خوش در بهشتهای باشیدنی و خشنودی اندک از خدای بزرگتر است ازین همه. [245] آنت او فیروزی است بزرگ.

73. ای پیغامبر؟ کوشش کن به جنگ با ناگروندگان و دورویگان و درشتی کن بر ایشان. و جای پناه ایشان دوزخ است و چه بدا بازگشت آن دوزخ.

74. سوگند یاد کنند به خدای که نگفتند و سوگند که هراینه گفتند سخن کافری ناگروندگی را و گشتند ناگروندگان پس از مسلمانئ خویش و آهنگ کردند به آنچه نرسیدند و نیافتند و هیچ کینه نداشتند مگر که بی نیاز کرد ایشان را خدای و فرستاده او از افزونئ خویش پس اگر بازآیند از عداوت و نفاق باشد آن بهتر مر ایشان را و اگر بر گردند عذاب کند ایشان را خدای

عذابی دردناک در اینکه جهان نزدیکتر و در آن جهان بازپسین و نیست مر ایشان را در زمین از هیچ دوستی و یاری نگه داری و نه هیچ یاری گری بازدارنده عذاب.

75. و هستند از ایشان آنی کسانی که پیمان کرد کردند خدای را، سوگند اگر دهد ما را از افزونئ خویش هراینه صدقه دهیم و هراینه باشیم از نیکان بسامانان.

76. پس چون که داد ایشان را از افزونئ نیکویی خویش، بخیلی کردند سفلگی کردند به آن و برگردند و ایشان روی گردانندگانند در معلوم خدای.

77. پس از پی در آورد ایشان را دورویگی در دلهای ایشان تا آن روزی که بینند رسند او را به شومی آنچه خلاف کردند خدای را آنچه وعده کردند کرده بودند او را و به شومی آنچه بودند که دروغ همی گفتند.

78. ا هیچ ندانستند که بحقیقت خدای [246] همی داند نهان ایشان را و راز آشکار ایشان را و ندانستند که بحقیقت خدای دانا همه دان ناپیداهاست.

79. آنانی که عیب همی کنند طعنه می زنند افزونی دهندگان را خوش منشان را از جمله گروندگان عبد الرحمن بن عوف و عاصم بن عدی در صدقه ها دادنیها به صدق و آنانی که نمی یابند مگر کوشش خویش آنچه به رنج به دست آورده باشند پس فسوس همی کنند از به ایشان. جزای فسوس دهد خدای از ایشان را و مر ایشان راست عذابی دردناک درین جهان.

80. آمرزش خواه مر ایشان را منافقان را یا آمرزش مخواه مر ایشان را، اگر آمرزش خواهی مر ایشان را هفتاد بار پس هرگز نیامرزد خدای مر ایشان را. آنت به سبب اینکه که ایشان نگرویدند به خدای و به اینکه فرستاده

او و خدای راه ننماید گروه بیرون آیندگان را از فرمان. صفحه : 167

81. شادکام شد واپس گذاشته گان منافقان به نشستن خویش از غزو سپس فرستاده خدای و دشوار داشتند که کوشش کنند به خواسته های خویش و به تنهای خویش در راه خدای و گفتند بیرون مروید به غزو درین گرما. بگوی ای محمّد، آتش دوزخ سختر است به گرمی و آن مأوای ایشان است اگر بودندی که دریابند دانندی.

82. پس بخندندا در دنیا اندکی و بگریندا در آخرت بسیاری، پاداشتی به آنچه بودند که همی اندوختند و می ورزیدند برای خویشتن.

83. پس اگر بازگرداند ترا خدای به سوی گروهی از ایشان منافقان پس دستوری خواهند از تو [247] برای بیرون آمدن با تو به غزو، پس بگوی ای محمّد ایشان را که، هرگز بیرون نیایید به غزو با من همیشه و هرگز کارزار نکنید با من با هیچ دشمنی از آن که شما بحقیقت پسندکار شدید به نشستن از غزو نخستین بار در حرب تبوک پس بنشینید با سپس ماندگان زنان و کودکان.

84. و نماز مکن بر هیچ یکی کسی از ایشان که مرد همیشه و مایست برگور او که بحقیقت ایشان نگرویدند به خدای و فرستاده او و مردند و ایشان بیرون آیندگانند از فرمان.

85. و به شگفت مآردا ترا خواسته های ایشان و فرزندان ایشان. هراینه هراینه همی خواهد خدای که عذاب کند ایشان را به آن در اینکه جهان نزدیکتر و برود برآید جانهای ایشان و ایشان ناگروندگانند.

86. و چون که فرو آورده شود سوره از قرآن که بگروید به خدای و کوشش کنید در غزو با فرستاده او دستوری خواهند از تو خداوندان بی نیازی

توانگری، افزونی از ایشان و گویند گذار ما را باشیم با نشینندگان.

87. پسندکار شدند به اینکه که باشند با بازماندگان زنان و کودکان و مهر نهاده شد بر دلهای ایشان پس ایشان در نیابند فرمان خدای را.

88. لکن اینکه فرستاده و آنانی که گرویدند با او، کوشش کردند به خواسته های خویش و تنهای خویش. و اینان مر ایشان راست نیکیها در دو جهان و [248] اینان ایشان رستگارانند از عذاب.

89. آماده کرد و ساخته خدای برای ایشان بهشتهای که همی رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن. آنت فیروزی بزرگ. صفحه : 168

90. و آمد پوزش کنندگان عذرخواهندگان از بیابانیان تا دستوری داده شود در نشستن مر ایشان را و بنشست آنانی که منافقان دروغ گفتند خدای را و پیغامبر او را، زودا که رسد آنانی را که نگرویدند از ایشان عذابی دردناک.

91. نیست بر سستان بیچارگان و نه بر بیماران و نه بر آنانی که نیابند آنچه هزینه کنند در غزو بزه تنگی ای چون نیک خواهی کنند برای .... و فرستاده او. نیست بر نیکوکاران از هیچ راهی به عذاب و خدای آمرزگار است بخشاینده.

92. و نه نیز بر آنانی که چون که آیند ترا تا برداری بر ستور ایشان را گویی تو که نمی یابم آنچه ستوری بردارم شما را بر آن، برگردند و چشمهای ایشان فرو می ریزد از اشک به اندوه که می یابند آن چه هزینه کنند در غزو.

93. هراینه هراینه راه ملامت بر آنانی که دستوری همی خواهند از تو و ایشان توانگرانند پسنده کردند به اینکه که باشند با سپس ماندگان زنان و کودکان و مهر نهاد خدای بر دلهای ایشان پس

ایشان نمی دانند که طاعت خدای بهتر است. [249]

94. پوزش همی آرند عذر خواهند منافقان به سوی شما که مخلصانید چون که بازگردید از غزو به سوی ایشان. بگوی یا محمّد، نیارید پوزش را نخواهید عذر که هرگز باور نداریم شما را، بدرستی که آگاهی داد خدای از خبرهای شما. و زودا بیند خدای کردار شما و فرستاده او بازپس بازگردانده شوید به سوی دانای نهان شما و آشکار شما پس تا آگاهی دهد شما را به آنچه بودید که همی کردید در دنیا از نیک و بد.

95. زودا که سوگند یاد کنند به خدای مر شما را چون که باز آیید از غزو به سوی ایشان تا که گردید روی گردانیدید و عفو کنید«1» ازیشان.

پس روی گردانید از ایشان از آن که بحقیقت ایشان پلیداند به کردار و جای پناه ایشان دوزخ است، پاداشتی به آنچه بودند که همی اندوختند می ورزیدند.

96. سوگند یاد کنند شما را تا که خشنود شوید از ایشان، پس اگر خشنود شوید از ایشان پس بدرستی که خدای نشود خشنود از گروه بیرون آیندگان از فرمان.

-----------------------------------

(1). م: «عفو کنند» صفحه : 169

97. آن بیابانیان مردمان بادیه چون اسد و غطفان و تمیم سختراند از جهت ناگروندگی و از جهت دورویگی و سزاوارتراند که ندانند اندازه های آنچه فرو آورد خدای بر فرستاده خویش و خدای داناست به تخلّف ایشان درست کار حاکم به عقوبت ایشان.

98. و هست از بیابانیان آنی کسی که فرا می گیرد می شمرد آنچه را که هزینه می کند در راه خدای تاوانی و زیانی و چشم همی دارد به شما گردشهای بد روزگار را بود بر ایشان گردش بد و خدای [250] شنواست

آنچه را که گویند دانا آنچه اندیشند.

99. و هست از بیابانیان چون عفّار و جهینه آنی کسی که همی گرود به خدای و روز بازپسین و فرا می گیرد می شمرد آنچه هزینه می کند نزدیکیها نزد خدای و دعاها درودها و آفرینها پیغمبر را فایده گیرد. بدانید آگاه باشید؟ که آن نزدیکی است مر ایشان را، زودا که در آرد ایشان را خدای در بخشایش خویش بهشت بدرستی که خدای آمرزگار است بخشاینده.

100. و پیشی گیرندگان نخستینیان از خان و مان گذاشته گان یعنی مکّیان و یاری دهندگان پیغمبر را یعنی مدینان بر دشمنان او و آنانی که پی روی کردند ایشان را به نیکوکاری، خشنود شد خدای از ایشان و خشنود شدند ازو و آماده کرد و ساخته و باز نهاد برای ایشان بهشتهایی که همی رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن همیشه، آنت رستگاری بزرگ.

101. و از آنی آنانی که هستند در گرد شهر شما از بیابانیان جهینه و اسلم و اشجع و عفّار دورویگان. و هستند از مردمان مدینه نیز قومی که استاد شدند خوی کردند بر دورویگی کردن چون عبد اللّه بن أبی ّ بن سلول ندانی تو ایشان را، ما دانیم ایشان را. زودا که عذاب کنیم ایشان را دو بار یک بار در گور و یک بار در روز قیامت که فضیحت شوند باز پس گردانده شوند به سوی عذابی بزرگ در دوزخ.

102. و دیگران غیر منافقان اقرار دادند به گناهان خویش، آمیختند کاری نیک را یعنی ایمان را و دیگری بد یعنی تخلّف از پیغمبر، شاید مگر واجب است خدای که توبه دهد و بپذیرد ازیشان [251] بر ایشان بدرستی که خدای آمرزگار

است بخشاینده بر تائبان.

103. گیر از خواسته های ایشان دادنئ که پاک گردانی ایشان را و افزون گردانی نیکیهای ایشان را به آن و درود کن و دعا بر ایشان، بدرستی که درودهای تو آرامی است مر ایشان را و خدای شنواست گفتار ترا دانا به حال ایشان.

104. ا هیچ ندانستند که بحقیقت خدای او پذیرد توبه را از بندگان خویش و گیرد پذیرد صدقه ها را و ندانستند که بحقیقت خدای او توبه دهنده است و توبه پذیرنده بخشاینده! صفحه : 170

105. و بگو، کنید؟ پس زودا که بیند خدای کردار شما را و فرستاده او نیز و گروندگان نیز و زودا که گردانده شوید به دانای ناپیدا و پیدا پس بیاگاهاند شما را به آنچه بودید که همی کردید:

106. و دیگران باز پس داشته شدگان مر فرمان خدای، یا عذاب کند ایشان را و یا توبه دهد بر ایشان و خدای داناست درست گفتار.

107. و آنانی که ساختند برآوردند مزگتی برای گزندی رسانیدن و رنجانیان اهل مزگت قبا را و ناگروندگی را و پراکندگی افکندن را میان گروندگان و چشم داشتن را مر آنی را که جنگ کند با خدای و فرستاده او از پیش، و هراینه سوگند یاد کنند که نخواستیم مگر نیکویی و رفق کردن با ضعفاء مسلمانان و خدای گواهی می دهد که ایشان [252] هراینه دروغ گویانند.

108. مایست در آن مزگت ایشان همیشه هرگز. هراینه مزگتی که بنیاد نهاده شد بر پرهیزکاری یعنی مزگت قبا از نخستین روزی سزاوارتر است که بایستی در آن مزگت قبا. در آن است مردانی که دوست همی دارند که پاکیزگی کنند و خدای دوست می دارد

پاکیزگی کنندگان.

109. ا پس آنی که بنیاد نهاد برآورده خود را بر پرهیزکاری از خدای و خشنودی، بهتر است یا آنی که بنیاد نهاده برآورده خویش بر کناره کالی افتاده نی پس فرو افتاد به او در آتش دوزخ! و خدای راه ننماید گروه را ستمکاران.

110. همیشه باشد بر آورده ایشان آنی که برآوردند گمانی در دلهای ایشان مگر که پاره کرده شود دلهای ایشان و خدای داناست به سرّ ایشان درست کار در مکافات ایشان.

111. بدرستی که خدای بخرید از گروندگان تنهای ایشان را و خواسته های ایشان را به اینکه عوض که مر ایشان راست بهشت، کارزار همی کنند در راه خدای پس همی کشند و کشته می شوند، نویدی برو درست در کتاب موسی و کتاب عیسی و کتاب محمّد. و کیست تمام به جای آرنده تر به پیمان خویش از خدای! پس شاد شوید به فروختن خویش آنی که خرید و فروخت کردید به آن و آنت او فیروزی است [253] بزرگ. صفحه : 171

112. بازگردانده گان از گناه به حضرت آله پرستندگان، سپاس دارندگان، روزه داران، پشت خم کنندگان، روی بر زمین نهندگان، فرمایندگان به نیکویی یعنی به سنّت و بازدارندگان از زشتی یعنی از بدعت و نگاه دارندگان یعنی وفا کنندگان به بیعت خدای مر اندازه های خدای، و مژده ده یا محمّد گروندگان را به بهشت.

113. نبود مر پیغمبر را و نه آنانی را که گرویدند که آمرزش خواهند برای انبازگویان، و اگر چه باشند خداوندان خویشی از پس آنکه پدید آمد مر ایشان را که ایشان خداوندان دوزخ اند.

114. و نبود آمرزش خواستن ابراهیم برای پدر خویش آزر مگر از وعده وعده کرد پدر

او آن را او را که مسلمان باشد پس چون پدید آمد مرو را که پدر او دشمنی است مر خدای را بیزار شد ازو، بدرستی که ابراهیم هراینه زاری کننده است بردبار.

115. و نبود خدای که گمراه کند گروهی را پس از آن گاهی که راه نمود ایشان را تا پدید کند مر ایشان را آنچه پرهیزند از آن بدرستی که خدای به هر چیزی داناست.

116. بدرستی که خدای مرو راست پادشاهی آسمانها و زمین زنده کند و بمیراند، و نیست مر شما را از فرود خدای از هیچ دوستی و نه هیچ یاری گری.

117. هراینه توبه داد خدای [254] بر پیغمبر و خان و مان گذاشته گان و یاری دهندگان آنانی که پی روی کردند او را در هنگام دشواری تنگی از پس آنچه نزدیک بود که بگردد دلهای گروهی از ایشان، باز پس توبه داد بر ایشان، بدرستی که او به ایشان مهربان است بخشاینده.

118. و توبه داد بر آن سه کس آنانی که سپس کرده شدند و بازداشته تا چون که تنگ شد بر ایشان آن زمین با آن که فراخ شد بود به فراخی آن، و تنگ شد بر ایشان تنهای دلهای ایشان از اندوه و دانستند بی گمان که نه هیچ پناهی از خدای مگر هم به سوی او، باز پس توبه داد و پذیرفت بر ایشان تا توبه کنند، بدرستی که خدای او توبه ده و توبه پذیر است بخشاینده.

119. ای آنانی که گرویدند؟ بترسید از خدای از آزار خدای و باشید با راست گویان و راستان«1» ... یابید چنان کس یاف«2» ....

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا

(2). م: ناخوانا صفحه : 172

120. نبود نسزد مر

مردمان مدینه را و نه آنی آنانی که هستند در گرد ایشان از بیابانیان چون مزینه و جهینه و اسلم و اشجع و غفار که سپس ایستند در غزو از اینکه فرستاده خدای و نخواهند و بی رغبتی کنند به تنهای خویش از تن عزیز او، آنت به سبب اینکه ایشان نرسد به ایشان هیچ تشنگی و نه هیچ رنجی و ماندگی و نه هیچ گرسنگی در راه نصرت دین خدای و نسپرند هیچ جای سپردنی که به خشم آرد و گرم کند مزاج ناگروندگان را و نیابند نرسند از هیچ دشمنی هیچ یافتنی کامی مگر که [255] نوشته شد برای ایشان به آن کرداری شایسته. بدرستی که خدای گم نکند مزد نیکوکاران را.

121. و هزینه نکنند هیچ هزینه خردی نه کوچکی و نه بزرگی و نبرّند واپس نکنند هیچ رودکده را مگر که نوشته شد مر ایشان را تا پاداشت دهد ایشان را خدای نیکوترین خوبتر آنچه بودند که همی کردند از کردار ایشان.

122. و نبود گروندگان که بیرون شوند بر سبیل وجوب همه گان، پس چرا بیرون نشد از هر گروهی از ایشان تنی چند یا یکی تا دانا شوند در کار کیش اسلام و تا که بیم کنند گروه خویش را چون که باز آیند به سوی ایشان، تا مگر ایشان بترسند و بپرهیزند.

123. ای آنانی که گرویدند؟ کارزار کنید با آنانی که نزدیک می باشند شما را از ناگروندگان و یابند ایشان در شما درشتیی و صلابتی و دانید که خدای با پرهیزکاران است به عون و نصرت.

124. و چون که فرو آورده شد سوره که در آن توبیخ منافقان است پس هست از

ایشان آنی کسی که می گوید که کدام شما افزود او را اینکه سوره گرویدنی تصدیقی و یقینی، پس امّا آنانی گرویدند پس افزود ایشان را اینکه سوره گرویدنی و ایشان شادی می کنند به اینکه که قرآن فرو آمد.

125. پس امّا آنانی که هست در دلهای ایشان بیماری شک و نفاق پس افزود ایشان را پلیدی انکاری و کفری به سوی پلیدی ایشان و مردند و ایشان ناگروندگانند.

126. ا و هیچ نبینند که بحقیقت ایشان آزموده می شوند به درویشی و بیماری و اندوه و به هر نوع بلاها در هر سالی [256] یک بار یا دو بار باز پس توبه نمی کنند باز نیایند از معصیت و نه ایشان پند پذیرند به آنچه خدای به ایشان کند! صفحه : 173

127. و چون که فرو آورده شد سوره که در آن مثالب و معائب منافقان است نگرد برخی ایشان به سوی برخی که هیچ می بیند شما را از هیچ کس! باز پس بازگرداند. بازگرداناد خدای دلهای ایشان را از حق به سبب اینکه ایشان گروهی اند که در نمی یابند حق را.

128. هراینه آمد شما را فرستاده از تنهای شما، یعنی آدمی دشوار و سخت است برو آنچه رنجور شدید، گنه کار گردید آز آور است بر گرویدن شما، به گروندگان مهربان است به شفاعت بخشاینده به شفقت.

129. پس اگر برگردند از گرویدن، پس بگوی بسنده من است خدای نه هیچ خدای مگر او، برو کار بازگذاشتم و او پروردگار خداوند آن تخت است بزرگ وار یعنی آن عرش است

ا هست بود مر مردمان مکّه را شگفتی که پیغام کردیم به سوی مردی هم از ایشان که بیم کن مردمان را و مژده ده آنانی را که گرویدند که مر ایشان راست پایه گاه راستی نزد پروردگار خویش! گفت ناگروندگان: بدرستی که اینکه [257] هراینه جادویی است روشن پیدا و هویدا.

3. بدرستی که پروردگار شما خداست آنی که آفرید آسمانها را و زمین را در شش از روزها پس قصد کرد استوا کرد بی چون و بی چگونه بر آفریدن عرش همی سازد کار را. نیست هیچ خواهشگری مگر از پس دستوری دادن او. آنتان خداست پروردگار شما پس بپرستید به یگانگی او را ا پس نه هیچ پند پذیرید«1» اندیشه کنید که بت خدایی را نشاید!

-----------------------------------

(1). م: «پذیرند» صفحه : 174

4. به سوی اوست بازگشت شما همه. نوید دادن خدای راست و درست. بدرستی که او آغاز کند آفریدن را باز پس بازگرداند آن را باز آرد خلق را از پس مرگ تا پاداشت دهد آنانی را که گرویدند و کردند کارهای نیک شایسته ها به داد. و آنانی که نگرویدند مر ایشان راست آشامیدنی از آب گرم و سوزان و عذابی دردناک به سبب آنچه بودند که نمی گرویدند به خدای.

5. او آنی که گردانید آفتاب را روشنایی در روز و ماه را روشنی تابندگی در شب و اندازه کرد آن را جایهای فرو آمدن تا که بدانید شمار سالها را و شمار روزها و ماهها. نیافرید خدای آنت را مگر به راستی و درستی به غرض صحیح و اظهار حق، پدید می کنیم نشانها حجتها را مر گروهی را که دانند.

6. بدرستی که در آمد شب و روز

است و آنچه آفرید خدای در آسمانها و زمین است هراینه نشانها دلایل و حجج مر گروهی را که همی پرهیزند از شرک و معاصی.

7. بدرستی که آنانی که امید نمی دارند نمی ترسند [258] رسیدن خویش را به ما و پسنده کردند به اینکه زندگانی فروتر و رنج در آن بردند و آرام گرفتند به آن و آنانی که ایشان از نشانهای ما یعنی محمّد و قرآن بی آگاهانند.

8. اینان جای پناه ایشان آتش است به آنچه بودند که همی اندوختند.

9. بدرستی که آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها را از کردارها راه نماید ایشان را پروردگار ایشان به سبب گرویدن ایشان به جایگاهی که همی رود از زیر کوشکهای ایشان آبهای جویهای روان و فراخ در بوستانهای با نعمت نیکوداشت.

10. خواندن گفتار ایشان در آن اینکه بود که پاکی تو بار خدای و درود و آفرین ایشان در آن سلام است و بازپسین خواندن ایشان که همه سپاس و ستایش مر خدای راست پروردگار جهانیان.

11. و اگر بشتابانیدی خدای مر اینکه مردمان را بدی را همچو شتابانیدن ایشان به نیکی، هراینه گذارده شدی به سوی ایشان و ایشان همه هلاک شدندی زمان زد ایشان، پس بگذاریم آنانی را که امید ندارند نترسند رسیدن خویش به ما در گذشتن خویش از اندازه سرگردان می باشند.

12. و چون که ببساید رسد مردم را گزندی درد و بیماری خواند ما را بر پهلوی خویش، یا نشسته یا بر پای یعنی در همه حال، پس چون که باز بردیم ازو گزند را، گذرد و برود بر عادت خویش در مخالفت همانا که گویی که هیچ نخواند ما را به سوی

گزندی که ببسود رسید آن او را، همچنانت آراسته شد مر گزاف کاران را آنچه بودند که همی کردند از دعا نزد بلا و اعراض نزد عطا. صفحه : 175

13. و هراینه نیست کردیم آن گروهان گذشته را از [259] پیش شما چون که ستم کردند کفر آوردند و آمد آمدند ایشان را آوردند فرستادگان ما سوی ایشان به روشنان از حجّتها و نه چنان بودند که تا بگرویدندی. همچنانت پاداشت دهیم اینکه گروه را گنه کاران را از بهر آنکه ایشان کافر شدند به محمّد.

14. باز پس کردیم گردانیدیم شما را پس نشینان از پی درآیندگان در مملکت زمین از پس ایشان تا که بنگریم که چگونه کار همی کنید به طاعت خدای و خدای خود بدان داناست.

15. و چون که خوانده شود بر ایشان آیتهای سخنهای ما روشنان، گوید آنانی که امید نمی دارند نمی ترسند از رسیدن خویش به ما:

بیا بیار به نبی را جز از اینکه نبی که عیب آلهه ما در آن نباشد یا بگردان او را حرامها را حلال کن و آیت عذاب را به آیت رحمت بدل کن. بگوی ای محمّد، نباشد نرسد و نسزد مرا که بگردانم اینکه نبی را از سوی خویشتن، پی روی نکنم مگر آنچه پیغام داده شود به سوی من که من همی ترسم اگر نافرمانی کنم به تغییر قرآن پروردگار خویش را از عذاب روزی بزرگ.

16. بگوی اگر خواستی خدای نخواندمی آن را بر شما و نه دانا کردی شما را به آن از آن که هراینه درنگ کردم در میان شما روزگار دراز چهل سال از پیش اینکه که دعوی رسالت کردم ا پس هیچ خرد ندارید

تا بدانید که قرآن نه از خود گویم!

17. پس کیست که ستمکارترست از آنی که فرابافت فراساخت بر خدای دروغی را یا دروغ داشت به آیتهای سخنها و حجّتها او، بدرستی که پیروزی نیابد نرهند از عذاب گناه کاران.

18. و می پرستند از فرود خدای آنچه را که نه زیان دارد ایشان را اگر طاعت ندارند ایشان را و نه سود دارد ایشان را اگر طاعت دارند ایشان را [260] و همی گویند مشرکان که اینان بتان خواهشگران مااند روز قیامت نزد خدای. بگوی ای محمّد، ا می آگاهانید آگاه می کنید خدای را به چیزی که نداند آن را خدای در آسمانها و نه در زمین! پاکئ او و برتر و بالا و دور از آنچه انباز آرند به وی.

19. و نبود مردمان مگر گروهی یک گروه بر یک دین یکی، پس نساختند ناهمواری کردند و اگر نه بودی سخنی که پیش رفت در ازل از پروردگارت، هراینه گذارده شدی در میان ایشان در آنچه در آن نمی سازند ناهمواری می کنند.

20. و همی گویند اهل مکّه: چرا نه فرو آورده شد برو نشانی از پروردگار او! پس بگوی، هراینه هراینه دانستن ناپیدا مر خدای راست پس چشم دارید که من با شما از جمله چشم دارندگانم. صفحه : 176

21. و چون که چشانیم مردمان را بخشایشی نیکوداشتی فراخی از پس تنگی ای که بسود ایشان را ناگاه، مر ایشان راست سازش بد در نشانهای حجّتها ما بگو، خدای زودتر است از شما از جهت سازش بدرستی که فرستادگان ما الکرام الکاتبین همی نویسند آنچه همی سگالید.

22. او آن خدایی است که روان گرداند شما را در خشکی دشت و در دریا تا

چون که باشید شما در اندرون کشتی و روند برند کشتیها به ایشان را به بادی خوش و شاد شدند به آن، آمد آن را کشتیها را بادی سخت و زنده و آمد ایشان را خیز آب از هر جایی و هر سویی [261] و گمان بردند پندارند که بحقیقت ایشان در گرفته شد شدند به ایشان به اسباب هلاک خوانند خدای را ویژه کنندگان برای او کیش را و دعا را سوگند که اگر برهانی ما را از اینکه باد، هراینه باشیم ما از جمله سپاس داران.

23. پس چون که برهاند ایشان را از دریا به سلامت ناگاه هم آنگاه ایشان ستم کردن جویند ستم کنند در روی زمین به ناراست و ناسزا.

ای مردمان؟ هراینه ستم شما هست بر تنهای شما. برخورداری زندگانی فروتر است باز پس به سوی ماست بازگشت شما پس آگاهانیم شما را به آنچه بودید که همی کردید.

24. هراینه داستان صفت عجیبه زندگانی فروتر اینکه جهان هم چون آبی است فرو آوردیم آن را از آسمان پس بیامیخت بیامیخته شد به آن آب رستنی زمین از آنچه همی خورد مردمان چون حبوب و ثمار و چهارپایان چون گیاه و کاه تا چون که گرفت گیرد زمین آرایش خویش را و آراسته شد شود و گمان برد پندارند خداوندان آن که ایشان توانایانند بر آن، آمد آن را فرمان ما به هلاک آن در. شبی یا در روزی. پس گردانیدیم آن را درویده گویی که به شمشیر انجیده اند همانا که نبود آن مقیم در دی دیروز همچنانت پدید کنیم و جدا نشانها را حجتها و عبرتها را مر گروهی را که

بیندیشند و عبرت گیرند.

25. و خدای همی خواند همه را به سوی سرای رستگاری از آفتها، بهشت و راه نماید آن را که خواهد به سوی راهی راست.

26. مر آنانی راست که نیکویی کردند در دنیا نیکوترین یعنی بهشت در آخرت [262] و افزونی بر بهشت و نرسد رویهای ایشان را هیچ گردی تیرگی فرقت و نه خوارئ عقوبت اینان. خداوندان اهل و یاران و ساکنان بهشتند ایشان در آن بهشت جاویدانند. صفحه : 177

27. و آنانی که ورزیدند و حاصل کردند بدیها را چون کفر و معاصی پاداشت یک بدئ هست به یک بدی مانند آن و رسد ایشان را خوارئ.

نیست نبود مر ایشان را از عذاب خدای از هیچ نگاه داری. همانا که فرو پوشانیده شود رویهای ایشان پاره های از شب تاریک اینان خداوندان اهل و یاران و ساکنان آتش اند، ایشان در آن آتش دوزخ جاویدانند.

28. و آن روز قیامت که گرد آریم ایشان را همه باز پس گوییم مر آنانی را که انباز آوردند ما را در دار دنیا به جای خویش همی باشید شما و انبازان یعنی بتان شما تا بنگریم در کار شما پس جدا کردیم جدایی افکنیم در میان ایشان و بتان و گفت گویند انبازان و معبودان ایشان:

نبودید شما ما را که همی پرستیدید ایشان گویند شما را همی پرستیدیم!

29. بتان گویند: پس بسنده است خدای گواهی در میان ما و در میان شما، بدرستی که بودیم از پرستیدن شما هراینه بی آگاهان نشنیدیم و ندیدیم و ندانستیم.

30. آنجا بداند بیازماید هر تنی آنچه گذراند پیش فرستاد و بازگردانده شدند به سوی خدای یار و خداوند ایشان سزا به خدایی و گم شد

از ایشان آنچه بودند که همی ساختند و بافتند از بتان و انبازان.

31. بگوی یا محمّد، که، که روزی می دهد شما را از آسمان و زمین یا که توانایی دارد آفریدن شنوایی را و بیناییها را [263] و هر که بیرون همی آرد زنده را از مرده و بیرون همی آرد مرده را از زنده و هر که همی سازد کار بندگان را! پس زودا گویند خدای، پس بگوی، ا پس نمی ترسید از عقوبت او که او را شریک گویید!

32. پس آنتان خداست پروردگار شما سزا به خدایی، پس نیست اینکه«1» پس از راستی مگر گمراهی، پس چگونه بازگردانده همی شوید از حق و عبادت او!

33. همچنانت سزا شد و واجب گشت سخن پروردگار تو بر آنانی که بیرون شدند از فرمان و دین که ایشان بحقیقت نگروند.

34. بگو ای محمّد؟ هیچ هست از انبازان شما آنی که آغاز کند آفریدن را بی اصلی و مثالی باز پس گرداند آن را به زنده کردن! اگر جواب دهند و اگر نه بگوی، که خدای آغاز کند آفریدن باز پس بازگرداند او آن را، پس چگونه از کجا بازگردانده می شوید از حق و از راه راست!

-----------------------------------

(1). ظ: «چیست» صفحه : 178

35. بگوی، که هیچ هست از انبازان شما آنی کسی که راه نماید به سوی گفتار راست چون توحید! اگر جواب دهند و اگر نه بگوی که خدای راه نماید به سوی راست. ا پس آن که راه می نماید به سوی راست سزاوارتر است که پی روی کرده شود یا آنی که راه ننماید مگر که راه نموده شود! پس چیست مر شما را چه بوده است چگونه

داوری همی کنید که بت را با خدای برابر می گویید!

36. و پی روی نمی کند بیشتر ایشان مگر گمانی. بدرستی که گمان بی نیاز نمی کند از راستی و یقین هیچ چیز. بدرستی که خدای داناست به آنچه می کنند.

37. و نه تواند بود اینکه قرآن نبی که فرا بافته شود و ساخته از فرود جز خدای، و لکن باور داشت راست گرداننده آنی که بود و هست در پیش [264] او و جدا کردن و پدید کردن اینکه نامه به امر و نهی و حلال و حرام نه هیچ گمانی درو از پروردگار جهانیان.

38. یا همی گویند از خود فرا ساخت آن را محمّد. بگوی ای محمّد، پس بیارید به سوره را مانند آن همچنان و خوانید آن را که توانید از آنچه همی پرستید از فرود جز خدای اگر هستید راست گویان.

39. نه که به دروغ داشتند به آنچه نرسیدند به دانش آن و نیامد ایشان را سر انجام آن تا بدانند بازگشت و عاقبت آن را. همچنانت به دروغ داشت آنانی که بودند از پیش ایشان یعنی پیش از کفّار مکّه. پس بنگر که چگونه بود سر انجام ستمکاران.

40. و هست از ایشان یعنی از قوم تو آنی که همی گرود به آن قرآن بعث محمّد و هست از ایشان آنی که نمی گرود به آن و پروردگارت داناتر است به حال تبه کاران که ایمان نیارند.

41. و اگر دروغ گوی دارند ترا، پس بگوی یا محمّد که؟ مراست کار من یعنی ایمان من و مر شما راست کار شما یعنی شرک شما، شما بیزارانید از آنچه می کنم من و من بیزارم از آنچه همی کنید شما.

42. و هستند از ایشان

آنی آنانی که نیوشه می کنند به ظاهر نه قبول چون که قرآن برخوانی به سوی تو. ا پس تو همی شنوانی کرّان را و اگر چه چندانکه باشند که در نیابند!

43. و از ایشان است آن کسی که همی نگرد به سوی تو ا پس تو راه نمایی کوران را و اگر چه باشند که نمی بینند!

44. بدرستی که خدای ستم نکند و بیداد مردمان را هیچ چیزی، و لکن مردمان تنهای خویش را ستم همی کنند که ایمان نمی آرند.

[265]

45. و آن روز قیامت که گرد کنیم ایشان را همانا که درنگ نکردند در دنیا و در گور مگر هنگامی اندک از روز در جنب روز قیامت بشناسند یکدیگر را آشنایی دهند در میان خویش. می گویند بدرستی که زیان کار شد شدند آنانی که دروغ داشتند به دیدار خدای و باز رسیدن به وی و نبودند راه یافتگان به دین اسلام. صفحه : 179

46. و اگر فرا نمایم ترا برخی از آنچه وعده همی کنیم ایشان را از عذاب چنانکه روز بدر کردیم یا گیریم جان ترا و بیرون آریم ترا از میان ایشان، پس به سوی ماست بازگشت ایشان باز پس خدای دانا و گواه است بر آنچه همی کنند تا جزا دهند ایشان را.

47. و بود و هست مر هر گروهی را پیغامبری فرستاده پس چون آمد فرستاده سوی ایشان و تکذیب کردند او را گزارده شد شود به هلاک در میان ایشان به داد و ایشان ستم کرده نشوند.

48. و همی گویند مشرکان کی است اینکه وعده عذاب قیامت اگر هستید تو ای محمّد و یاران تو راست گویان!

49. بگو نتوانم برای خویشتن رسانیدن زیانی و نه رسانیدن سودی مگر

آنچه خواست خدای. هست مر هر گروهی هنگام زدی، چون که آید هنگام زد ایشان پس باز پس شدن نتوانند هیچ زمانی اندک و فراپیش شدن نتوانند.

50. بگو، ا هیچ دیدید اگر آید شما را عذاب او به شبی یا به روزی چه شتاب زدگی کند دارند یاد ازو گنه کاران!

51. ا باز پس چون که بیفتد بیاید عذاب شما ا گرویدید به آن خدای! ا اکنون ایمان آرید و بدرستی که بودید به آن عذاب که شتاب زدگی همی کردید.

52. باز پس گفته شد مر آنانی را که، که ستم کردند به بیداد، بچشید [266] عذاب جاودانی. هیچ نه پاداشت داده شوید مگر به آنچه بودید که می ورزیدید.

53. و می پرسند از تو ا راست است او اینکه خبر قیامت بگوی: آری، سوگند به پروردگار من بدرستی که او هراینه راست است و نیستید شما هرگز بیچاره یابندگان خدای را عزّ و جل.

54. و اگر که بودی مر هر تنی را که ستم کرد و بیدادی به شرک همه آنچه هست در زمین هراینه خویشتن باز خریدی به آن از دوزخ، و پنهان کردند آشکارا کردند پشیمانی را چون که دیدند عذاب را و گذارده شد در میان ایشان به داد و ایشان ستم کرده نشوند.

55. آگاه باشید بدرستی که مر خدای راست آنچه در آسمانهاست و زمین. آگاه باشید بدرستی که نوید خدای راست است و درست و لکن بیشتر ایشان نمی دانند.

56. او همی زنده کند و بمیراند و به سوی او بازگردانیده شوید.

57. ای مردمان؟ بدرستی که آمد شما را پندی از پروردگار شما و بهوایئ آسایشی مر آنچه را که هست در سینه ها

از بیماری و رهنمونی و سبب بخشایشی مر گروندگان را. صفحه : 180

58. بگوی، به افزونئ نیکویی ایمان خدای و به بخشایش قرآن او پس به آنت پس شاد شوندا، که آن بهتر است از آنچه گرد همی کنند ایشان از خواسته دنیا.

59. بگوی؟ ا دیدید آنچه فرو آورد خدای مر شما را از روزی پس کردید گردانیدید از آن بعضی را حرام چون بحیره و سائبه و حلال بعضی را! بگوی، ا خدای دستوری داد مر شما را یا [267] بر خدای فرا می بافید می سازید!

60. و چیست گمان آنانی که فرا می بافند بر خدای دروغ را روز رستخیز! بدرستی که خدای هراینه خداوند افزونی است و نیکویی بر مردمان و لکن بیشتر ایشان سپاس داری نمی کنند.

61. و نباشی تو ای محمّد در کاری ار کار نبوّت و برنخوانی از آن وحی خدای از هیچ خواندن و نکنید از هیچ کاری مگر که باشیم بر شما گواهان چون که همی در روید در آن کار و دور نشود و غائب از دانش پروردگارت از هیچ همسنگ مورچه خورد در زمین و نه در آسمان و نه خوردتر کوچکتر و کمتر از آنت و نه بزرگتر از آن مگر در نامه نبشته یعنی لوح محفوظ پیدا و هویداست.

62. آگاه باشید که بحقیقت دوستان خدای نه ترسی بر ایشان است و نه ایشان اندوهگین شوند.

63. آنانی که گرویدند و بودند که می پرهیزیدند از آزار حق.

64. مر ایشان راست مژده در اینکه زندگانی اینکه جهان فروتر نزدیکتر و در آن جهان بازپسین، دگرگون کردن گردانیدن نیست مر سخنان خدای را، آنت او رستگاری است بزرگ.

65. و اندوهگین مکناد

ترا گفتار ایشان مشرکان از آنکه کامکاری غلبه مر خدای راست انتقام کشد ازیشان همه، او شنواست آن را که ایشان می گویند دانا بدانچه همی کنند.

66. آگاه باشید بحقیقت که مر خدای راست«1» ... آنانی که هستند در آسمانها از ملئکه [268] و آنی آنانی که هستند در زمین از ثقلین و نه چه چیز را پی روی کنند آنانی که همی خوانند از فرود خدای انبازان را، پی روی نمی کنند مگر گمان را و نیستند ایشان مگر که دروغ می گویند.

67. او آن خدایی است که کرد گردانید برای شما اینکه شب را تا بیارامید در آن و گردانید اینکه روز را بیننده روشن تا فرا بینید. بدرستی که در آنت است هراینه نشانها حجّتها مر گروهی را که حجّت همی شنوند و بپذیرند.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 181

68. و چنان که گفتند که فرشتگان دختران اویند گفتند: فراگرفت خدای فرزندی را چون عزیر«1» و عیسی پاکئ او، او بی نیاز است از خلق مرو راست ملک همه آنچه هست در آسمانها و همه آنچه هست در زمین همه مملوکند و فرزند مملوک«2» ... نیست نزد شما هیچ حجّتی به اینکه که همی گویید ا می گویید بر خدای آنچه نمی دانید!

69. بگوی، بدرستی که آنانی که فرا می بافند و می سازند بر خدای دروغ را پیروزی نیابند نرهند از عذاب.

70. اینکه افتراء«3» ایشان برخوردارئ اندک است در اینکه جهان فرودتر نزدیکتر باز پس به سوی ما بازگشت ایشان باز پس بچشانیم ایشان را عذاب را سخت به سبب آنچه بودند که ناسپاسی همی کردند نمی گرویدند.

71. و بخوان بر ایشان خبر آگاهی نوح را، چون که گفت نوح مر گروه خویش را: ای گروه من؟ اگر

باشد که بزرگ آمد و گران بر شما ایستادن من در میان شما و پند دادن من یاد دادن من به سخنهای حجّتها خدای، پس بر کرم خدای کار بازگذاشتم پس فراهم آرید عزم درست کنید کار خویش را و انبازان خویش را باز پس مبادا کار شما بر شما پوشیده باز پس گزارید برانید آنچه توانید از کشتن و بیرون کردن به سوی من [269] و مپایید مرا.

72. پس اگر برگردید، پس نخواهم نخواستم از شما بر پیغام گذاردن از هیچ مزدی، نیست مزد من مگر بر خدای که مرا وعده کرده است و فرموده شدم که باشم از جمله گردن نهندگان.

73. پس به دروغ داشتند او را، پس رهانیدیم او را و آنی آنانی که بودند با او و ایشان هشتاد کس بودند در کشتی و کردیم گردانیدیم ایشان را از پی درآیندگان در زمین و به آب فرو بردیم غرقه کردیم آنانی را که به دروغ داشتند به نشانهای حجّتها ما پس بنگر که چگونه بود سر انجام آن بیم کرده شدگان.

74. باز پس فرستادیم از پس او نوح فرستادگانی به سوی گروه خویش پس آمدند آوردند ایشان را به روشنان را از حجّتها پس نبودند که بگروند بگرویدندی به آنچه دروغ داشتند به آن از پیش. همچنانت مهر نهیم بر دلهای از اندازه گذرندگان.

75. باز پس فرستادیم از پس ایشان موسی را و هارون را دو پسر عمران به سوی فرعون«4» و بزرگان گروه او انجمنیان او به نشانهای حجّتها ما، پس گردن کشی و بزرگ منشی کردند و بودند گروهی گنه کاران.

76. پس چون که آمد ایشان را راستی از نزد

ما، گفتند: بدرستی که اینکه هراینه جادویی است پیدا و هویدا.

-----------------------------------

(1). م: «عزیز»

(2). م: ناخوانا

(3). م: «اختراء»

(4). م: «و فرعون» صفحه : 182

77. گفت موسی: ا می گویید مر آن راستی را و حجت حق را چون که آمد شما را ا جادویی است اینکه که اینکه جادویی است! و پیروزی نیابند و نرهند از عذاب جادویان.

78. گفتند فرعون و فرعونیان: ا آمدی تو ای موسی ما را تا که بگردانی ما را از آنچه یافتیم [270] بر آن پدران خویش را از دین و باشد شما دو را بزرگواری در اینکه زمین مصر! و نیستیم ما شما دو را هرگز باوردارندگان.

79. و گفت فرعون آرید آیید مرا به هر جادویی دانا.

80. پس چون که آمدند جادوان گفت مر ایشان را موسی: بیندازید«1» آنچه را که شما اندازندگانید.

81. پس چون که انداختند، گفت موسی: آنچه آمدید آوردید به آن آن را جادویی است، بدرستی که خدای هراینه زودا که نیست کند او را. بدرستی که خدای بسامان نکند کار تبه کاران را.

82. و درست کند خدای راستی را به سخنهای حجّتهای خویش و اگرچه دشوار دارند گنه کاران و ناخواهان.

83. پس باور نداشت نداشتند مر موسی را مگر فرزندانی از گروه او موسی یا فرعون بر ترسی بیمی از فرعون و بزرگان ایشان که آزمون کند عذاب کند ایشان را فرعون. و بدرستی که فرعون هراینه برتری جوینده است در زمین، و بدرستی که او هراینه هست از جمله اندازه گذرندگان بنده ایی است دعوی خدایی می کند.

84. و گفت موسی ای گروه من؟ اگر هستید که گرویدید به خدای، پس برو کار بازگذارید اگر هستید گردن نهندگان.

85.

پس گفتند قوم موسی: بر خدای کار بازگذاشتیم، ای پروردگار ما؟ مگردان ما را آزمونی موضع عذاب مر اینکه گروه را ستمکاران.

86. و برهان ما را به بخشایشت از اینکه گروه ناگروندگان.

87. و پیغام فرستادیم به سوی موسی و برادر او [271] که سازید شما هر دو مر گروه خویش را در شهر مصر خانه ها و گردانید خانه های خویش را جای نماز به وی روی آور و به پای دارید نماز را ای موسی، و مژده ده ای محمّد گروندگان را به نصرت چنانکه ایشان را دادیم.

-----------------------------------

(1). م: «بیندازند» [.....] صفحه : 183

88. و گفت موسی: پروردگار ما؟ بدرستی که تو دادی فرعون را و بزرگان گروه او را آرایشی دنیا و خواسته های در اینکه زندگانی فروتر، ای پروردگار ما؟ گذاشته ایشان را تا که گمراه کنند خلق را از راه تو. ای پروردگار ما؟ ناپدید کن مسخ کن بر خواسته های ایشان و بند مهر نه بر دلهای ایشان پس نگروند تا که بینند عذاب را دردناک.

89. گفت خدای: هراینه پاسخ داده شد و مستجاب خواندن شما دعای موسی و آمین هارون، پس راست بایستید و پی روی مکنید راه آنانی را که ندانند وعده ما را.

90. و بگذرانیدیم به پسران فرزندان یعقوب بر از دریا، پس از پی در آمد ایشان را فرعون و سپاههای او به ستم ستم جویی و درگذشتن از اندازه تا چون که دریافت رسید او را فرو شدن به آب غرقاب. گفت فرعون: گرویدم که شأن او نه هیچ خدایی مگر آنی که گروید گرویدند به او پسران فرزندان یعقوب و من از جمله گردن نهندگانم.

91. ا اکنون ... کردی

و هراینه نافرمانی کردی پیش ازین و بودی از جمله تباه کاران!

92. پس امروز برهانیم ترا بالا اندازیم ترا بر زمین و قیل بر سر آب به تن تو بی روح یا درع تو تا که باشی مر آنان را که هستند از پس تو نشانی و عبرتی. و بدرستی که بسیاری از مردمان از نشانهای ما [272] هراینه بی آگاهانند.

93. و بدرستی که ساختیم در مصر برای پسران فرزندان یعقوب را جایگاه ساخته نیک بی ترس دشمن و روزی دادیم ایشان را از پاکها و خوشها، پس نکردند ناسازی تا که آمد ایشان را دانش. بدرستی که پروردگارت گذارد میان ایشان روز رستخیز در آنچه بودند در آن که ناسازی می کردند.

94. پس اگر باشی محمّد در گمانی از آنچه فرو آوردیم به سوی تو، پس بپرس آنانی را که می خوانند چون عبد الرحمن بن سلام و تمیم داری و سلمان فارسی و غیرهم نامه را از پیش تو. هراینه آمد ترا راستی قرآن از پروردگارت پس مباش از جمله گمان داران بر خویشتن.

95. و مباش از جمله آنانی که به دروغ داشتند به نشانهای حجّتها خدای پس باشی از جمله زیان کاران.

96. بدرستی که آنانی که سزا شد واجب گشت بر ایشان سخن و عید پروردگارت نمی گروند.

97. و اگر چه آید ایشان را هر نشانی تا که بینند عذاب را دردناک. صفحه : 184

98. پس اگر نبودی چرا نبود دهی که گرویدی، پس سود داشت داشتی او را گرویدن او مگر لکن گروه یونس چون گرویدند دور کردیم برداشتیم از ایشان عذاب رسوایی را در زندگانی فروتر نزدیکتر و برخورداری دادیم«1» ایشان را تا هنگامی.

99. و اگر

خواستی پروردگار تو [273] هراینه گرویدی آنی آنانی که هستند در زمین همه ایشان همه بجملگی. ا پس تو به زور داری مردمان را تا باشند گروندگان!

100. و نبود مر تنی را که بگرود مگر به فرمان خدای. و گرداند پلیدی عذاب را بر آنانی که خرد ندارند.

101. بگو، بنگرید؟ که چیست در آسمانها از آفتاب و ماه و ستارگان و زمین از کوهها و دریاهای مختلف! و سود ندارد و چه سود دارد نشانها و بیم کنندگان از گروهی که نمی گروند.

102. پس هیچ چشم می دارند مگر مانند روزهای آنانی که گذشتند از پیش ایشان! بگوی، پس چشم دارید که من با شما هستم از چشم دارندگان.

103. باز پس برهانیم فرستادگان خویش و آنانی که گرویدند همچنانت درست واجب بر ما که برهانیم گروندگان را.

104. بگوی، ای مردمان؟ اگر هستید در گمانی از کیش من، پس نپرستم آنانی را که همی پرستید از جز فرود خدای و لکن بپرستم خدای را آنی که می میراند شما را و فرموده شدم که باشم از گروندگان.

105. و نیز فرموده شدم که راست دار رویت را برای کیش بر یک سو از شرک و مباش از جمله انباز آرندگان. [274]

106. و مخوان به خدایی از فرود خدای آنچه را که سود ندارد ترا اگر خوانی و زیان ندارد ترا اگر نخوانی، پس اگر کنی پس بدرستی که تو آنگاه باشی از جمله ستمکاران بر تن خویش.

107. و اگر ببساید برسد ترا خدای به زیانی پس نه بردارنده مرو را مگر او و اگر خواهد ترا به نیکی پس نه بازگرداننده مر افزونی نیکویی او را. برساند به آن، آن را که

خواهد از بندگان خویش. و او آمرزگار است بخشاینده.

-----------------------------------

(1). م: «برخورداری داریم» صفحه : 185

108. بگوی، ای مردمان؟ بدرستی که آمد شما را راستی از پروردگار شما، پس هر که راه یابد پس هراینه راه یابد برای خویشتن و هر که گمراه شود پس هراینه گمراه شود بر خویشتن و نیستم من بر شما گماشته که به جبر شما را بر اسلام دارم.

109. و پی روی کن آنچه را که پیغام کرده شود به سوی تو و به شکیب باش تا که داوری کند«1» خدای به فتح مکّه و او بهترین داوران است به نصرت دوستان و قهر دشمنان.

را تا پوشیده می دارند سرها ازو. آگاه باش؟ آنگاه که در سرکشند جامه های خویش را همی داند آنچه پنهان کنند و آنچه آشکارا کنند، بدرستی که او داناست به خداوند سینه ها به آنچه در دلهاست.

6. و نیست از هیچ جنبنده در زمین مگر که بر خداست روزی آن و داند آرامگاه پشت پدران آن را به روز و به شب و نهاد جای شکم مادران آن را پس مرگ. هر یکی همه در نامه است پیدا لوح محفوظ.

7. و او آن خدایی است که آفرید آسمانها را و زمین را در شش از روزها و بود پیش از آنکه آسمان و زمین بیافریند عرش او بر آب تا بیازماید شما را هر چند که می داند کدام شما نیکوتر است از جهت کار طاعت. و هراینه اگر گویی تو ای محمّد که شما برانگیخته گان خواهید بود از پس مرگ، هراینه گویند آنانی که نگرویدند: نیست اینکه صفت قیامت مگر جادویی پیدا و هویدا.

-----------------------------------

(1). م: «داوری ی کند» صفحه : 186

8. و هراینه اگر باز پس داریم از ایشان عذاب را [276] تا هنگامی روز بدر یا روز مرگ شمرده شده، هراینه گویند بر سبیل استهزاء چه باز همی دارد از ما آن را! آگاه باش که؟ آن روزی که آید ایشان را آن عذاب، نیست بازگردانیده شد از ایشان و گرد درآید فرود آمد به ایشان آنچه یعنی عذاب بودند که بدان فسوس می کردند.

9. و هراینه اگر بچشانیم برسانیم مردم را از ما از فضل خود بخشایشی نعمتی باز ستانیم بیرون کشیم آن را ازو، بدرستی که او هراینه نومید است ناسپاس.

10. و هراینه اگر بچشانیم

برسانیم او را نیکوداشتی فراخی، پس از گزندی سختی و تنگی که بسود او را رسیده باشد او را هراینه گوید او که دور رفت بدیها از من و نعمت ما برخود فراموش کند. بدرستی که او هراینه شادمان است نازان.

11. مگر آنانی که شکیبایی کردند بر کار ما و کردند شایسته ها را بر نعمت شکر و بر بلا صبر. اینان مر ایشان راست آمرزشی و مزدی بزرگ.

12. پس شاید بود که تو ای محمّد گذارنده دست بدارنده برخی از آنچه پیغام داده شود به سوی تو و تنگ شونده به آن دل تو که گویند، چرا نه فرو آورده شد برو گنجی یا چرا نه آمد با او فرشته! پس خدای گفت: هراینه هراینه تو بیم کننده و خدای بر هر چیزی نگه بان است به مکافات ایشان بر من.

13. یا همی گویند فرابافت آن را ساخت از خود قرآن را بگو یا محمّد، پس بیارید بیایید ده از سوره ها را مانند اینکه قرآن فرابافته ها و بخوانید یعنی یاری خواهید آنی را که توانید از فصحا و بلغا از معبودان خویش از فرود خدای اگر هستید راست گویان در آنچه گفتید.

14. پس اگر پاسخ نکنند در آن مثل قرآن مر شما را، پس بدانید ای جمله خلق؟ که هراینه [277] فرو آورده شد قرآن به دانش کامل خدای و بدانید که نیست هیچ خدایی مگر او پس هیچ هستید و خواهید گشت شما فرمان برداران.

15. هر که باشد که همی خواهد اینکه زندگانی فروتر و نزدیکتر و آرایش آن را، تمام بدهیم به سوی ایشان پاداشت کارهای ایشان را در آن دنیا

و ایشان در آن دنیا کاسته نشوند هیچ چیز از جزا. صفحه : 187

16. اینان آنانی اند که نیست مر ایشان را در آن جهان بازپسین مگر آتش و نیست شد و بی بر آنچه کردند در آن دنیا و ناچیز و تباه آنچه بودند که همی کردند.

17. ا پس آنی که بود بر هویدایی حجّتی از پروردگار خویش و می خواند او را گواهی ازو و از پیش او نامه موسی پیش روی و بخشایشی! اینان همی گروند باور دارند به او و هر که نگرود به او از گروهها، پس آتش وعده گاه اوست، پس مباش در گمانی ازو. بدرستی که او راست است از پروردگارت و لیکن دریاب بیشتر مردمان نمی گروند.

18. و کیست ستمکارتر از آنی که فرابافت بر خدای دروغی را! اینان عرضه کرده و نموده شوند بر پروردگار خویش و گویند گواهان، فرشتگان و رسولان اینان آنانی اند که دروغ گفتند بر پروردگار خویش. آگاه باش که نفرین خدای هست بر ستمکاران.

19. آنانی که روی می گردانند باز دارند خلق را از راه خدای و همی جویند [278] کژی را و ایشان به آن جهان بازپسین ایشان ناگروندگانند.

20. اینان نباشند بیچاره یابندگان در زمین خدای را و نبود مر ایشان را از فرود خدای هیچ از دوستانی یاری گرانی، افزوده شود و ته برته کرده برای ایشان آن عذاب دوزخ. نبودند که توانند شنویدن حق را و نبودند که بدیدندی حق را.

21. اینان آنانی اند که زیان کردند از جهت تنهای خویش و گم شد از ایشان آنچه بودند که فرا می بافتند.

22. حقا که ایشان در آن جهان ایشان زیان کارترانند.

23. بدرستی که آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها از کارها و

فروتنی کردند به پروردگار خویش، اینان خداوندان باشندگان بهشت اند ایشان در آن بهشت جاویدان.

24. داستان اینکه دو گروه مؤمنان و کافران چون مثل نابیناست و کر و بینا و شنوا هیچ برابر شوند و یکسان از جهت داستان بمانندی ا پس نیندیشند هیچ پند نگیرند«1».

-----------------------------------

(1). ظ: «نیندیشید هیچ پند نگیرید» صفحه : 188

25. و بدرستی که فرستادیم نوح را و او صد ساله بود به گروه خویش: بدرستی که من مر شما را بیم کننده ام آشکار.

26. که مپرستید مگر خدای را. بدرستی که من همی ترسم بر شما از عذاب روزی دردناک.

27. پس گفت سران و مهینان آنانی که نگرویدند از گروه او: نمی بینیم ترا مگر آدمئ مانند ما و ن [279] می بینیم ترا که پی روی کرد کردند مگر آنانی که ایشان فرومایگان مااند آشکارا نخست اندیشه و نمی بینیم شما را بر ما از هیچ افزونی نه که گمان می بریم شما را دروغ گویان.

28. گفت نوح: ای گروه من؟ ا هیچ دیدید چه بینید اگر باشم بر حجّتی روشنی از پروردگار من و داد داده باشد مرا بخشایشی نبوّتی از نزدش، پس پوشیده شد بر شما! ا به زور چفسانیم ا به ستم در توانیم یا بایند شما آن را یعنی نکنیم آن و شما مر آن را دشوار دارندگانید ناخواهان!

29. و ای گروه من؟ در نمی خواهم از شما بر آن رسانیدن پیغام هیچ خواسته ما را. نیست مزد من مگر بر خدای و نیستم من هرگز راننده آنانی که گرویدند، بدرستی که ایشان بازرسندگان پروردگار خویشند به قیامت ایشان را جزا دهد و لیکن من همی بینم شما را گروهی که نادانی می کنید.

30. و ای

گروه من؟ که یاری دهد نگاه دارد مرا از خدای اگر رانم ایشان را! ا پس نه یاد دارید نه در اندیشید.

31. و نگویم مر شما را نزد من است گنج خانه های خدای و نیز نه می دانم ناپیدا را و نیز نه می گویم که من فرشته ام و نیز نه می گویم مر آنانی را که خوار دارد چشمهای شما که هرگز ندهد ایشان را خدای نیکئ، خدای داناتر است به آنچه هست در دلهای ایشان بدرستی که من آنگاه باشم هراینه از جمله ستمکاران.

32. گفتند کافران: ای نوح؟ بدرستی که پیکار کردی با ما پس بسیار کردی پیکار کردن به ما، پس آی آر ما را به آنچه وعده همی ... ما را از عذاب اگر [280] هستی از جمله راست گویان.

33. گفت نوح: هراینه آرد شما را آن را خدای اگر خواهد و نیستید شما پیشی گیرندگان بر خدای نتوانید ازو گریختن. صفحه : 189

34. و ندارد سود شما را نیک خواهی من اگر خواهم که نیک خواهم مر شما را اگر چنان هست خدای همی خواهد که گمراه کند او شما را. او پروردگار شماست و به سوی او بازگردانیده شوید.

35. یا همی گویند که [از] خویشتن ساخت آن را قرآن را محمّد. بگو ای محمّد، اگر از خویشتن ساختم آن را قرآن را پس هست بر من گنه کاری من و من بیزارم از آنچه گنه کاری می کنید.

36. و پیغام کرده شد به سوی نوح که: شأن اینکه است که هرگز نگرود از گروه تو مگر آنی که بدرستی که گروید و ایشان هشتاد تن بودند پس اندوهگین مشو به آنچه هستند که همی کنند از تمرّد

که من ایشان را هلاک خواهم کرد.

37. و بساز کشتی را به دیدار و نگاه داشت ما و به پیغام ما و سخن مگوی به شفاعت با من در حق ّ آنانی که ستم کردند که بحقیقت ایشان به آب فرو برده شدنیانند.

38. و می سازد ساخت آن کشتی را و هرگاه که بگذشت بگذشتندی برو گروهی اشراف از گروه او، فسوس کردندی ازو برو گفت گفتی نوح: اگر اکنون فسوس کنید از ما بر ما پس بدرستی که ما نیز فسوس کنیم از بر شما همچنان که فسوس همی کنید شما.

39. پس زودا که دانید که کیست که آید او را عذابی که رسوا کند او را و فرود آید برو عذابی پایدار همیشه.

40. تا چون که آمد فرمان ما و برجوشید آن آتش دان، گفتیم: [281] بردار در آن کشتی از هر جفت نر و ماده دو و برادر کسان خویش را مگر آنی که پیش رفت برو گفتار سخن هلاک، زن او واعله و پسر او کنعان و بردار آنی را که گروید. و نگروید با او مگر اندکی.

41. و گفت نوح: بر نشینید در آن کشتی؟ به نام خدای است راندن رفتن و ایستادن ایستانیدن آن بدرستی که پروردگار من هراینه آمرزگار است بخشاینده.

42. و آن کشتی می رود برد با ایشان را در خیز آب همچو همچون کوهها و آواز داد نوح پسر خویش را کنعان و قیل نام او یام بود و بود در جدایی نبود در کشتی: ای پسرک من؟ بر نشین درین کشتی با ما و مباش با ناگروندگان که هلاک شوی.

43. گفت: زود پناه آرم به سوی کوهی که نگاه

دارد مرا از آن آب. گفت نوح: نیست هیچ نگاه دارنده امروز از فرمان عذاب خدای مگر آنی که بخشید او و جدایی افکند میان ایشان نرّه آب خیزآب، پس گشت از فرو برده شدگان. صفحه : 190

44. و گفته شد ای زمین؟ فرو خور آبت را و ای آسمان؟ بازایست از باریدن و کاسته شد آب و گذارده شد و پرداخته از عذاب ایشان کار و بایستاد آرام گرفت کشتی بر آن کوه جودی. و گفته شد که دوری باد مر آن گروه ستمکاران را.

45. و خواند نوح پروردگار خویش را پس گفت: ای پروردگار من؟ بدرستی که پسر من هست از خاندان من و بدرستی که وعده تو درست است و راست، بی خلف و تو داورتر داورانی.

46. گفت خدای: ای نوح؟ بدرستی که او نیست از [282] کسانت که کافر است بدرستی که آن که می خواهی کاری است ناشایست پس مخواه از من آنچه را که نیست مر ترا به آن دانشی. بدرستی که من پند می دهم ترا که باشی از جمله نادانان به شفاعت کافران.

47. گفت: ای پروردگار من؟ بدرستی که من پناه می خواهم به تو ازنی که در خواهم از تو آنچه را که نیست مرا به آن دانشی. و اگر نیامرزی مرا و نه بخشایی مرا، باشم از جمله زیان کاران به شفاعت کافران.

48. گفته شد ای نوح؟ فرو آی از کشتی به سلامتی و آفرینی از ما و خجستگیها بر تو و بر گروهانی از آنانی که هستند با تو در کشتی. و گروهانی زود برخورداری دهیم ایشان را در دنیا باز پس ببساید ایشان را از ما عذابی دردناک.

49. آنت

از خبرهای آگاهیهای ناپیدایی است پیغام همی دهیم آن را به سوی تو نه چنان بودی که دانی آن را تو و نه نیز گروه تو از پیش اینکه که خبر دادیم شما را، پس به شکیب باش همچو نوح بر رنج تبلیغ رسالت. که بحقیقت سر انجام نیک مر پرهیزکاران راست.

50. و فرستادیم به سوی عاد برادر ایشان هود را. گفت هود: ای گروه من؟ بپرستید خدای را که نیست مر شما را هیچ معبودی از خدای جز او، نیستید شما مگر سازندگان دروغ درین دعوی.

51. ای گروه من؟ نمی خواهم از شما بر آن رسانیدن پیغام هیچ مزدی، نیست مزد من مگر بر خدایی که آفرید مرا. ا پس هیچ خرد ندارید!

52. و ای گروه؟ آمرزش خواهید از پروردگار خویش باز پس بازگردید از پرستیدن بتان به سوی او تا که فرستد آسمان را بر شما بارنده نیک فرو ریزان [283] و بیفزاید شما را نیرویی به سوی نیروی شما و برمگردید از حق گنه کاران به کفر. صفحه : 191

53. گفتند: ای هود؟ نیامدی نیاوردی ما را هیچ حجّتی به روشنی تا مسلمان شویم و نیستیم ما دست بازدارندگان خدایان خویش از گفتارت و نیستیم ما مر ترا هرگز گروندگان باور دارندگان.

54. نمی گوییم مگر که رسانید ترا برخی از خدایان ما به بدی دیوانگی که می گویی که خدا یکی است. گفت: بدرستی که من گواه می کنم خدای را و نیز گواه شوید شما که من بیزارم از آنچه انباز همی گویید.

55. از فرود او پس بسگالید مرا همه همه گنان بدانچه توانید باز پس مپایید مهلت مدهید مرا.

56. بدرستی که من کار بازگذاشتم بر خدای پروردگار من

و پروردگار شما، نیست از هیچ جنبنده مگر او گیرنده است یعنی قادر است بر وی به موی پیشانی آن. بدرستی که پروردگار من هست بر راهی راست.

57. پس اگر برگردید پس هراینه رسانیدم شما را آنچه را که فرستاده شدم به آن به سوی شما و سپس بیارد از پی درآرد پروردگار من گروهی را جز شما و گزند نکنید او را هیچ چیزی. بدرستی که پروردگار من بر هر چیزی نگه بان است.

58. و چون که آمد فرمان ما برهانیدیم هود را و آنانی را که گرویدند با او به بخشایشی از ما و برهانیدیم ایشان را از عذابی درشت یعنی سخت.

59. و آنت عاد قوم هود انکار کردند به نشانهای [284] پروردگار خویش و بی فرمانی کردند پیغمبران او را و پی روی کردند فرمان هر گردن کشی را ستیزه کاری.

60. و از پی درآورده شد ایشان در اینکه جهان نزدیکتر نفرینی و نیز در روز رستخیز. آگاه باشید؟ بدرستی که قبیله عاد نگرویدند کافر شدند پروردگار خویش را. آگاه باشید دوری باد مر قبیله عاد را گروه هود.

61. و فرستاد به سوی ثمود برادر ایشان را صالح را، گفت صالح: ای گروه من؟ بپرستید خدای را که نیست مر شما را هیچ از خدایی معبودی جز وی. او آفرید شما را از زمین و عمر، زندگانی داد شما را در آن، پس آمرزش خواهید ازو باز پس بازگردید به سوی او. بدرستی که پروردگار من نزدیک است به لطف و رحمت پاسخ کننده خوانندگان«1».

-----------------------------------

(1). م: «خوانندک» صفحه : 192

62. گفتند: ای صالح؟ بدرستی که بودی در میان ما امید داشته که بر دین ما باشی

پیش از اینکه، ا باز می داری ما را از اینکه که بپرستیم آنچه همی پرستید پرستیدند پدران ما و بدرستی که ما هراینه هستیم در گمانی از آنچه همی خوانی ما را به سوی آن به گمان آرنده سخت!

63. گفت صالح: ای گروه من؟ ا هیچ دیدید اگر باشم من بر هویدایئ حجّتی از پروردگار خویش و داد داده باشد مرا از نزد خود بخشایشی نبوّت پس که یاری دهد نگاه دارد مرا از خدای اگر نافرمانی کنم او را! پس نیفزایید شما مرا جز زیان کاری.

64. و ای گروه من؟ اینکه شتر ماده خداست مر شما را نشانی، پس بگذارید آن ناقه را تا همی خورد در زمین خدای از نبات و مبسایید آن ناقه را [285] به بدی، پس بگیرد شما را عذابی نزدیک.

65. پس پی کردند کشتند آن ناقه را، پس گفت: برخوردید در سرای خویش سه از روزها که هلاک شوید، آنت وعده است نه دروغ گفته شده.

66. پس چون که آمد فرمان ما رهانیدیم صالح را و آنانی را که گرویدند با او به بخشایشی از ما و از رسوایئ آن روز.

بدرستی که پروردگار تو او نیرومند است بی همتا.

67. و گرفت آنانی را که ستم کردند آن بانگ جبرئیل پس گشتند در سراهای خویش افتاده گان مرده گان.

68. گویی که همانا نبودند در آن. آگاه باشید؟ که ثمود نگرویدند پروردگار خویش را، آگاه باشید؟ که دوری باد از رحمت مر قبیله ثمود را.

69. و هراینه هراینه آمد فرستادگان ما جبرئیل و میکائیل و اسرافیل ابراهیم را به مژده، به اسحاق و یعقوب و نیست کردن قوم لوط گفتند: درود و آفرین بر تو باد؟ گفت ابراهیم:

درود و آفرین بر شما باد پس درنگ نکرد که آمد آورد به گوساله را بریان کرده گرم.

70. پس چون که دید دستهای ایشان را که نمی رسد به سوی او گوساله، نشناخت ایشان را و به دل آورد از ایشان ترسی.

گفتند: مترس؟ بدرستی که فرستاده شده ایم به سوی گروه لوط نه به قوم تو.

71. و زن او ساره ایستاده بود پس بخندید پس مژده دادیم آن را به اسحاق و از پس اسحاق نواده نام وی یعقوب.

72. گفت ساره: ای وای من؟ [286] ا زایم و من پیرزنی ام و اینکه شوهر من است پیر، بدرستی که هراینه چیزی است شگفت. صفحه : 193

73. گفتند: ا شگفت می نمایی تو از فرمان خدای، بخشایش خدای و برکتهای نیکوداشتهای او بر شما باد ای خداوندان خانه دان ابراهیم. بدرستی که او ستوده است بزرگوار بسیار عطا.

74. پس چون که رفت از ابراهیم آن بیم و هراس و آمد او را مژده به اسحاق و یعقوب، پیکار همی ... با فرشتگان ما در گروه لوط.

75. بدرستی که ابراهیم هراینه بردبار است زاری کننده و آوه بازگردنده به درگاه خدای.

76. ای ابراهیم؟ روی بگردان از اینکه، بدرستی که هراینه آمد فرمان پروردگارت و بدرستی که ایشان، آینده ایشان عذابی نه بازگردانده نی.

77. و چون که آمد فرستادگان ما جبرئیل و دوازده فرشته لوط را، اندوهگین کرده شد او به آمدن ایشان و تنگ دل شد به سبب ایشان به جهت دل، و گفت: اینکه روزی است سخت سهمگین.

78. و آمد او را گروه او همی شتابند به او و از پیش بودند که می کردند بدیها. گفت: ای گروه؟ اینان دختران من اند ایشان پاکتراند

مر شما را پس بترسید از خدای و نه رسوا کنید مرا در میهمان من. ا نیست از شما مردی راه یافته!

79. گفتند: هراینه هراینه دانستی که نیست ما را در دخترانت [287] از بهره و بدرستی که تو هراینه می دانی آنچه می خواهیم.

80. گفت: اگر که مراستی به شما نیرویی یا پناهیدمی به گوشه استوار.

81. گفتند: ای لوط؟ ما فرستادگان پروردگار توایم هرگز نرسند به تو پس برو با کسانت به پاره از شب و از پس منگردا از شما کسی مگر زن تو، بدرستی که او رسنده او آنچه رسد ایشان را. بدرستی که وعده ایشان سپیده دم است، ا نیست سپیده دم نزدیک!

82. پس چون آمد فرمان ما کردیم زبر آن را زیر آن و ببارانیدیم بر آن سنگهایی از سنگ گل بر هم چیده.

83. نشان کرده شده نزد پروردگارت و نیست آن از ستمکاران دور. صفحه : 194

84. و به مدین برادر ایشان شعیب را، گفت: ای گروه؟ بپرستید خدای، نیست مر شما را هیچ خدایی جز او و مکاهید پیمانه را و ترازو را بدرستی که من می بینم شما را به نیکی و بدرستی که من می ترسم بر شما از عذاب روز در گیرنده.

85. و ای گروه من؟ تمام دهید پیمانه را و ترازو را به داد، و مکاهید مردمان را چیزهای ایشان را [288] و تباهی مکنید در زمین تبه کاران.

86. مانده خدای بهتر است مر شما را اگر هستید گروندگان و نیستم من بر شما نگه بان.

87. گفتند: ای شعیب؟ ا نمازهای تو می فرماید ترا که گذاریم آنچه می پرستید پدران ما یا کنیم درخواسته های خویش آنچه می خواستیم! بدرستی که

تو هراینه تو بردبار راه یافته.

88. گفت: ای گروه؟ ا دیدید اگر باشم بر هویدایی از پروردگار خود و داد مرا از خود روزی نیکو! و نمی خواهم که ناسازی کنم با شما به آنچه بازدارم شما را از آن نمی خواهم مگر بسامان آوردن را چندانکه توانم و نیست سازواری من مگر به خدای. برو کار بازگذاشتم و به او بازگردم.

89. و ای گروه من؟ مداردا شما را دشمنی من که رسد شما را مانند آنچه رسید گروه نوح را یا گروه هود را یا گروه صالح را و نیست گروه لوط از شما هرگز دور.

90. و آمرزش خواهید از پروردگار خویش باز پس بازگردید به او، بدرستی که پروردگار من بخشاینده است دوستدار.

91. گفتند: [289] ای شعیب؟ در نمی یابیم بسیاری را از آنچه می گویی و بدرستی که ما هراینه می بینیم ترا در ما سست.

و اگر نه گروه تو هراینه سنگسار کردیمی ترا و نه تو بر ما گرامئ. صفحه : 195

92. گفت: ای گروه؟ ا گروه من گرامی تر بر شما از خدای و فرا گرفتید او را در پس خویش پس پشت! بدرستی که پروردگار من به آنچه همی کنید داناست.

93. و ای گروه؟ کنید بر جای خویش که من کننده ام، زود دانید آن را که آید او را عذابی، رسوا کند او را و آنی را که او دروغ گوی است و چشم دارید که من با شما چشم دارنده ام.

94. و چون که آمد فرمان ما برهانیدیم شعیب را و آنانی که گرویدند با او به بخشایشی از ما و گرفت آنانی را که ستم کردند بانگ، پس گشتند در سراهای خویش بر زانو

افتاده گان.

95. همانا که نبودند در آن. آگاه باشید؟ دوری مدین را همچنان که دور شد ثمود.

96. و هراینه فرستادیم موسی به نشانهای ما و حجّتی پیدا.

97. به فرعون و بزرگان او پس پی روی کردند فرمان فرعون را و نیست فرمان فرعون راه یافته.

98. پیش روی کند گروه خویش را در روز رستخیز [290] پس آورد ایشان را در دوزخ، و بد در آمدن جایی در آمده شده.

99. و از پی درآورده شدند در اینکه نفرینی و روز رستخیز. بد بخشش بخشیده شده.

100. آنت از خبرهای دهها، برمی گوییم آن را بر تو، از آن برجاست و درویده.

101. و ستم نکردیم ایشان را و لکن ستم کردند تنهای خویشتن، پس بی نیاز نکرد از ایشان خدایگان ایشان آنی که همی خوانند از فرود خدای از چیزی چون که آمد فرمان پروردگار تو و نیفزود ایشان را جز زیان کاری.

102. و همچنین است گرفتن پروردگارت چون که بگیرد دهها را و آن بیدادانند، بدرستی که گرفتن او دردناک است سخت.

103. بدرستی که در اینت است هراینه نشانی مر آنی را که ترسید از عذاب آن جهان آنت روزی است فراهم آورده شده برای او مردمان و آنت روزی است آمده شده. صفحه : 196

104. و واپس نداریم آن را مگر از برای زمان زدی شمرده.

105. روزی که آید سخن نکند تنی مگر به دستوری او، پس ازیشان است بدبختی و نیک بختی.

106. پس بر هر تقدیر آنانی که بدبخت شدند پس در آتش مر ایشان راست در آن بانگی و خروشی.

107. جاویدان در آن تا به جای ماند آسمانها [291] و زمین مگر آنکه خواست پروردگار تو. بدرستی که پروردگار تو کننده

است مر آنچه را که خواهد.

108. و بر هر تقدیر آنانی که نیک بخت شدند پس در بهشت، جاویدان در آن تا بر جای ماند آسمانها و زمین مگر آنکه خواست پروردگار تو بخششی نابریده.

109. پس مباش در گمانی از آنچه همی پرستد اینان نمی پرستد مگر همچنان که همی پرستید پدران ایشان از پیش و بدرستی که ما هراینه دهندگانیم ایشان را بهره ایشان ناکاسته.

110. و هراینه دادیم موسی را آن نامه نوشته پس ناسازی کرده شد در آن. و اگر نه سخنی پیش رفت از پروردگارت، هراینه گذارده شدی در میان ایشان و بدرستی که ایشان هراینه در گمانی ازو به گمان آرنده.

111. و بدرستی که هر تنی هراینه سوگند که تمام دهد ایشان را پروردگار تو کردارهای ایشان را. بدرستی که او به آنچه همی کنند آگاه است.

112. پس راست بایست چنانکه فرموده شده و آنی که بازگشت با تو و در مگذرید از اندازه بدرستی که او به آنچه می کنید بیناست.

113. و مچسبید سوی آنانی که ستم کردند پس که ببساید شما را آتش و نه شما را از فرود خدای از دوستانی، باز پس نه یاری داده شوید.

114. و به پای دار [292] نماز را دو کناره روز و پاره های از شب، بدرستی که نیکوییها ببرند بدیها را. آنت پندی است مر پند گیرندگان را.

115. و شکیبا باش از آنکه خدای تباه نکند مزد نیکوکاران را. صفحه : 197

116. پس چرا نبودی از گروهان از پیش شما خداوندان هوش که بازداشتندی از تباه کاری در زمین مگر اندکی از آنی که رهانیدیم از ایشان و پی روی کرد آنانی که ستم کردند آنچه را که داده

شدند در او و بودند گناه کاران.

117. و نبود پروردگارت که نیست گرداند دهها را به ستمی و مردمان آن بسامانانند.

118. و اگر خواستی پروردگار تو هراینه گردانیدی مردمان را گروهی یکی و همیشه ایشان ناسازانند.

119. مگر کسی که بخشید پروردگارت و برای آنت آفرید ایشان را. و تمام شد سخن پروردگارت هراینه پر کنم دوزخ را از پریان و آدمیان همه گان.

120. و هر یکی همی خوانیم بر تو از خبرهای پیغامبران آنچه استوار کنیم به آن دل ترا و آمد ترا در اینکه راست و سزا و پندی و یاد کردی مر گروندگان را.

121. و بگوی، مر آنانی را که نمی گروند کار کنید [293] بر جایگاه خویش؟ که ما کارکنندگانیم.

122. و چشم دارید که ما چشم دارندگانیم.

123. و مر خدای راست نهانئ آسمانها و زمین و به سوی او بازگردانده شود کار همه آن پس بپرست او را و کار بازگذار برو و نیست پروردگارت هرگز بی آگاهی از آنچه همی کنند.

را از ستاره و آفتاب را و ماه را، دیدم ایشان را مرا [سجده گذارند] گان.

5. گفت یعقوب یوسف را: ای پسرک من؟ بر مگوی پیدا مکن و مخوان خوابت را بر برادرانت پس بسگالند مر ترا سگالیدنی از آنکه بحقیقت اینکه دیو مر آدمی مردم را دشمنی است پیدا.

6. و همچنانت که اینکه خواب نمود برگزیند ترا [294] پروردگارت و آموزد ترا از سر انجام تعبیر سخنها خوابها و تمام کند نیکوداشت خویش را بر تو و بر فرزندان خاندان یعقوب همچنان که تمام کرد آن نعمت را بر دو پدرت از پیش بر ابراهیم به ایمان و دوستی و بر اسحاق به ذبح. بدرستی که پروردگارت داناست به خواب تو درست کار به ملک«1» تو.

7. هراینه بود هست در قصه یوسف و برادران او نشانها عبرتها مر پرسندگان«2» را.

8. چون که گفتند: هراینه یوسف و برادر او بنیامین دوست ترست به سوی پدر ما از ما و ما گروهی ایم قوی، بدرستی که پدر ما هراینه در گم بودگی است پیدا.

9. بکشید یوسف را یا بیندازید او را در زمینی، تنها ماند شما را روی پدر شما و باشید از پس او گروهی شایستگان پدر.

10. گفت گوینده یهودا از ایشان: مکشید یوسف را و در اندازید او را در تاریکی بن چاه تا برگیرد او را برخی روندگان از راه گذریان اگر هستید کنندگان.

11. گفتند: ای پدر ما؟ چه بوده است مر ترا که استوار نمی داری ما را بی بیم نه از ما بر یوسف و بدرستی که ما مرو را هراینه نیک خواهانیم!

12. بفرست او را با ما فردا بچریم و تنعم کنیم بچراند گوسفندان

را و بازی کند و ما بحقیقت مرو را هراینه نگاهبانانیم تا به نزدیک تو آریم.

13. گفت یعقوب: بدرستی که من هراینه اندوهگین می کند مرا که ببرید او را با او و همی ترسم که بخورد او را گرگ و شما ازو بی آگاهان باشید.

14. گفتند: سوگند که اگر [295] بخورد او را گرگ و ما گروهی ایم قوی بدرستی که ما آنگاه هراینه زیان کاران.

-----------------------------------

(1). م: «مملک»

(2). م: «پرستندگان» صفحه : 199

15. پس چون که ببردند برفتند او را با او و آهنگ کردند دل بنهادند که گردانند او را در تاریکی بن چاه و پیغام کردیم به سوی او هراینه آگاهی دهی ایشان را به کار ایشان اینکه کار، و ایشان نمی دانند.

16. و آمدند ایشان پدر خویش را شبنگاهی همی گریند.

17. گفتند: ای پدر ما؟ ما بحقیقت رفتیم پیشی می گرفتیم به تیر انداختن و یا دویدن و اسب تاختن و گذاشتیم یوسف را نزد کالا و رخت خویش، پس بخورد او را گرگ و نه تو هرگز باوردارنده ما را و اگر چه هستیم راست گویان.

18. و آمدند آوردند بر زبر پیراهن او به خونی را دروغ دار گفت یعقوب: نه که آراسته کرد برای شما تنهای دلهای شما کاری را در حدیث یوسف پس کار من شکیبایی است زیبا بی جزع و بی گله و خدای یاری خواسته شده است بر آنچه صفت همی کنید می گویید.

19. و آمد آمدند کاروانی از سوی مدین بعد از سه روز، پس فرستادند پیش رو به آب آینده خویش را مالک بن ذعر نام پس فرو هشت گذاشت به چاه دول خویش را گفت: آن وارد ای مژده من؟ اینکه کودکی است پسری است.

و پنهان داشتند بر دیگران او را آخریانی و نام بضاعت برو نهادند تا دیگران شرکت نجویند، و خدای داناست به آنچه همی کنند«1».

20. و فروختند او را به بهایی کم حرام اندک درمهای شمرده بیست یا بیست و دو یا چهل و بودند درو از ناخواهندگان.

21. و گفت آنی که خرید او را یعنی عزیز مصر از مصر مر زن خویش را زلیخا: گرامی دار [296] جایگاه بودن او را؟ شاید که سود دارد او ما را یا فراگیریم او را به فرزندی. و همچنانت دستگاه دادیم مر یوسف را در زمین مصر و تا در آموزیم او را از تعبیر خوابها و خدای غلبه کننده است بر کار خویش و لکن بیشتر مردم نمی دانند کمال قدرت او را.

22. و چون که رسید یوسف نیروهای خویش را سی و سه سال دادیم او را سخن درست و دانشی، و همچنانت پاداشت دهیم نیکوکاران را.

23. و خواست و به خود خواند او را آن زنی که او در خانه او بود از تن او و ببست درها را هفت در و گفت بیا که من ترا ام. گفت: بیناهم پناه خدای، بدرستی که او خداوند من است نیکو کرد جایگاه باشش مرا بدرستی که شان نرهد ستمکاران.

-----------------------------------

(1). م: «همی کنید» صفحه : 200

24. و هراینه آهنگ کرد زلیخا بدو و آهنگ کردی یوسف بدان، اگر نه آن که دیدی حجّت روشن پروردگار خویش را.

همچنانت تا بازگردانیم ازو بدئ خیانت را و زشتی زنا را، بدرستی که او از جمله بندگان ما ویژه کاران و یکتایان.

25. و پیشی گرفتند بر یکدیگر

سوی در را و بدرید بشکافت زلیخا پیراهن او یوسف را از پس دامن و یافتند خداوند کدخدای آن زن را به نزد آن در سرای گفت زلیخا: چیست نیست پاداشت آن که خواست به کس زن تو به خاندانت بدی را مگر که به زندان کرده شود یا شکنجه دردناک.

26. گفت یوسف: او زلیخا خواند خواست مرا از تن من، و گواهی داد گواهی [297] از کسان آن زن که اگر چنان باشد که پیراهن او که دریده شد از پیش، پس راست گفت زلیخا و او از جمله دروغ گویان است.

27. و اگر چنان باشد که پیرهن او دریده شد از پس، پس دروغ گفت زلیخا و او هست از جمله راست گویان.

28. پس چون که دید عزیز پیرهن او را که دریده شد از پس، گفت: بدرستی که اینکه هست از سازش بد شما زنان، از آنکه بدرستی که ساز بد شما زنان بزرگ است.

29. ای یوسف روی گردان از اینکه که تو بی گناهی و آمرزش خواه تو ای زلیخا مر گناهت را از آنکه تو بحقیقت بودی هستی از جمله گنه کاران.

30. و گفت گفتند زنانی در آن شهر مصر که زن عزیز مصر همی خواهد به خود می خواند بنده شاگرد خود را از تن او، هراینه به میان دل رسید او را از جهت دوستی، بدرستی که ما هراینه می بینیم او را در گمراهی پیدا ازین که او می کند.

31. پس چون که شنید زلیخا سازش بد ایشان را، فرستاد به سوی ایشان و بساخت برای ایشان تکیه گاهی مجلسی گرامئ و داد هر یکی را از ایشان کاردی و گفت یوسف را بیرون

آی بر ایشان؟ پس چون که دیدند او را زنان، بزرگ داشتند او را در دل خویش و ببرّیدند پاره پاره دستهای خویش را و گفتند: پاکی خدا را، نیست اینکه آدمئ، نیست اینکه مگر که فرشته است بزرگوار. صفحه : 201

32. گفت زلیخا: پس آنتان آنی است که نکوهش کردید مرا در کار او و هراینه خواندم او را به خویشتن از تنش پس او خویشتن نگاه داشت. و سوگند اگر ن [298] کند آنچه فرمایم او را، هراینه در زندان کرده شود او و هراینه باشد او از جمله خواران.

33. گفت یوسف: ای پروردگار من؟ آن زندان دوست تر است به سوی من از آنچه می خوانند زنان مرا به سوی آن و اگر نگردانی از من سگالش بد ایشان را، بچسبم بگرایم، میل کنم به سوی ایشان و باشم از جمله نادانان.

34. پس پاسخ داد او را پروردگار او، پس بگردانید ازو سگالش بد ایشان را بدرستی که او، او شنواست دعوت و شکایت دانا به مکر ایشان.

35. باز پس اندیشه افتاد رأی شد مر ایشان را از پس آنچه دیدند نشانها را که هراینه در زندان کنند او را تا هنگامی.

36. و در آمد با او در زندان دو جوان یکی ساقی و دیگر مطبخی، گفت یکی از ایشان دو: بدرستی که من می بینم خود را که می فشارم می افشارم می را انگور را و گفت آن دیگر: بدرستی که من می بینم خود را، برمی دارم زبر سر خویش نانی را همی خورد خوردی مرغ مرغان از آن. آگاه کن ما را به تعبیر و سر انجام آن که ما همی بینیم ترا از جمله نیکوکاران در

تعبیر کردن خواب.

37. گفت یوسف: نیاید شما را خوردنئ که روزی داده شوید شما دو آن را مگر آگاه کنم من شما دو را به تعبیر آن پیش از آن که آید شما را. آنتان هست از آنچه آموخت مرا پروردگار من. بدرستی که من گذاشته ام کیش گروهی را که نگروند. به خدای و ایشان به آن جهان بازپسین، ایشان ناگروندگانند.

38. و پی روی کردم کیش پدران خویش را ابراهیم و اسحاق و [299] یعقوب، نباشد نشاید و نباید، نرسد ما را که انباز آریم به خدای از هیچ چیزی، آنت هست از افزونئ خدای بر ما و بر مردمان و لیکن بیشتر مردمان سپاس داری نمی کنند.

39. ای دو یار در زندان ای صاحبی ّ فی السّجن؟ ا خدایانی پراکندگان بهترند یا خدای یگانه نیک شکننده کامها.

40. نمی پرستید از فرود او مگر نامهای که نام نهادید آن را شما و پدران شما، نه فرود آورد خدای به آن از هیچ حجّتی و برهانی. نیست داوری و فرمان مگر خدای را. فرمود که نپرستید به یگانگی مگر او را. آنت توحید و گذاشتن شرک کیش است راست و لیکن بیشتر مردمان نمی دانند. صفحه : 202

41. ای دو یار زندان؟ بر هر تقدیر یکی از شما که خواب عصر دید پس او ساقی گری کند دهد او خداوند خویش را می، و بر هر تقدیر آن دیگر، پس او آویخته شود از دار پس خورد مرغان از سر او. رانده شد گذارده اینکه کار آنی که در و پاسخ همی خواهید و پرسش می کنید.

42. و گفت یوسف مر آنی را که گمان برد دانست یوسف یا

ساقی که او رهنده است خواهد رست از زندان از آن دو کس: یاد کن مرا صفت کن مرا نزد خداوند خویش؟ پس فراموش گردانید او را یوسف را یا ساقی آن دیو یاد کرد خداوند خویش، پس درنگ کرد ماند او در آن زندان اند چند از سالها هفت سال.

43. و گفت آن پادشاه: بدرستی که من می بینم در خواب [300] هفت را از گاوان فربهان می خورد ایشان را هفت لاغران و هفت را از خوشه های گندم سبزانی و دیگران از خوشه ها خشکان خشکانی. ای که شما مهتران گروه منید؟ پاسخ دهید مرا در اینکه خواب من اگر چنان هستید که مر خواب را همی گذارید.

44. گفتند: اینکه خواب شوریده های خوابهاست چون دسته گیاه که از هر نوع آمیخته باشد و نیستیم ما به سر انجام کردن اینکه خوابهای آشفته هراینه هرگز دانایان.

45. و گفت آنی که رست از زندان از آن دو و به یاد آورد پس از روزگاری: من آگاه کنم شما را به تعبیر آن خواب پس فرستید مرا به زندان.

46. ای یوسف؟ ای نیک راست گوی؟ پاسخ ده ما را در هفت از گاوان گاوانی فربهان فربهانی همی خورند ایشان را هفت لاغران و در هفت خوشه های گندم سبزان سبزانی و در دیگرانی از خوشه های گندم هفتگانه خشکان تا مگر من باز روم به سوی مردمان مصر تا مگر ایشان بدانند تعبیر اینکه خواب و شناسند فضل ترا.

47. گفت یوسف: همی کارید بکارید هفت از سالها پیوسته دمادم، پس هر آنچه درویدید پس گذارید آن را در خوشه اش تا تباه نگردد مگر اندکی از آنچه همی خورید در حال.

48. باز پس آید از

پس آنت به هفت سال سختان خشکان که همی خورید از غلّه آنچه پیش کردید نهادید برای ایشان مگر اندکی از آنچه استوار می دارید. صفحه : 203

49. باز پس آید از پس آنت سالی در آن سال فریاد رسیده شوند باران داده شوند مردمان و در آن سال افشارند انگور و زیتون. [301]

50. و گفت آن پادشاه بیایید آرید مرا به من با او را پس چون که آمد او را آن فرستاده، گفت یوسف: بازگرد به سوی خواوندت؟ پس بپرس ازو که چیست حال کار آن زنانی، آنانی که بریدند پاره پاره دستهای خویش را! بدرستی که پروردگار من به سگالش بد ایشان داناست.

51. گفت ملک: چیست چه بود کار شما ای زنان چون آنگاه که خواستید یوسف را از تنش! گفتند: پاکی مر خدای را، ندانستیم برو از هیچ بدی. گفت زن عزیز زلیخا: اکنون پدید آمد راستی، من خواندم فریفتم او را به سوی خود از تنش و بدرستی که او هراینه هست از جمله راست گویان.

52. یوسف گفت: آنت پرسش تا که داند ملک برای آنکه که من خیانت نکردم او را در ناپیدایی غایبانه و تا داند که خدای راه ننماید سگالش بد خیانت کنندگان را زانیان را.

53. و بیزار نمی گردانم بی گناه نمی دارم از زلل تن خود را از آن که تن هراینه نیک فرماینده است به بدی مگر آنک آنکس را که بخشید به عصمت همچون ملائکه پروردگار من، بدرستی که پروردگار من آمرزگار است بخشاینده.

54. و گفت آن پادشاه: آیید آرید مرا به من با او او را تا ویژه گیرم یکتاه گردانم او را برای تن خود، پس چون

سخن گفت ملک با او، گفت: که تو امروز نزد ما جای گیری استواری.

55. گفت یوسف: گردان مرا امین بر گنج خانه های اینکه زمین مصر که من نگه بانم به آنچه به من سپاری دانا ام به آنچه مرا فرمایی.

56. و همچنانت جای گیر کردیم مر یوسف را [302] در زمین، جای می گیرد از آن زمین هر جا که خواهد. می رسانیم بخشایش خویش را آنی را که خواهیم و تباه نکنیم مزد نیکوکاران را.

57. و هراینه مزد آن جهان بازپسین بهتر است مر آنانی را که گرویدند و بودند هستند که می پرهیزیدند.

58. و آمد آمدند برادران یوسف، پس در آمدند برو پس بشناخت او ایشان را و ایشان مرو را ناشناسندگانند. صفحه : 204

59. و چون ساخته کرد ایشان را با ساختگی ایشان، گفت: آیید آرید مرا با برادری که شما راست یعنی بن یامین که برادر مادری او بود از پدر شما. ا هیچ نمی بینید که من تمام می دهم پیمانه را و من بهترین فرو آرندگانم و نزل دهندگان و میزبانان!

60. پس اگر نیایید نیارید مرا به من با او او را، پس نه پیمانه پیمودن طعام مر شما را نزد من و گرد مگردید شهرهای مرا.

61. گفتند: زود در خواهیم فریبیم ازو پدر او را و بدرستی که ما هراینه کنندگانیم اینکه را که ملک می فرماید.

62. و گفت یوسف مر جوانان غلامان خویش را: تعبیه کنید آخریان و متاع ایشان را در میان بارهای ایشان تا مگر ایشان بشناسند آن را چون که بازگردند به سوی کسان خویش تا مگر ایشان بازآیند.

63. پس چون بازگشتند به سوی پدر خویش، گفتند: ای پدر ما؟ بازداشته از ما

آن پیمانه پیمودن طعام پس بفرست با ما برادر ما را تا پیمانه بستانیم به نام او و بدرستی که ما مرو را هراینه نگاهبانانیم.

64. گفت یعقوب: ا هیچ استوار دارم بی بیم شوم از شما را برو بن یامین مگر همچنان که [303] استوار داشتم شما را بر برادر او یوسف از پیش! یعنی اینکه را به امانت به شما نمی دهم پس از آنکه خدای بهتر است از جهت نگاه دارندگی و او بخشاینده ترین بخشایندگان است.

65. و چون که گشادند بار خویش را، یافتند آخریان بهای غلّه خویش را بازگردانیده شده به سوی ایشان. گفتند: ای پدر ما؟ چه جوییم افزونی بعد ازین دروغ نگوییم اینکه که آخریان بهای غله ماست بازگردانده شد به سوی ما و بار غلّه آریم کسان خویش را و نگاه داریم برادر خویش را و بیفزاییم به نام بن یامین پیمانه شتری شترواری را، آنت اشتروار پیمانه است آسان و اندک درین ملک و«1» اینکه ملک.

66. گفت یعقوب ایشان را: هرگز نفرستم او را با شما تا که دهید مرا عهدی، پیمانی استواری از خدای که هراینه آیید آرید مرا به من به آن به او مگر که گرد درآمده شود به شما و هلاک کنند شما را، پس چون که دادند او را پیمان استوار خویش، گفت یعقوب: خدای بر آنچه می گوییم نگه بان و گواه است و مطلّع.

67. و گفت یعقوب: ای پسران من؟ در میایید به مصر از دری یکی یک در شهر و درآیید از درهای پراکنده و بی نیاز نکنم باز ندارم از شما از قضای خدای از هیچ چیزی. نیست داوری و فرمان مگر مر خدای

راست، برو کار بازگذاشتم سپردم کار خویش خویش را و برو پس کار بازگذاردا گذارندا کار بازگذارندگان.

-----------------------------------

(1). م: «ر» صفحه : 205

68. و چون که در آمدند به مصر از آنجا که فرمود ایشان را پدر ایشان، نبود که بی نیاز کند باز دارد از ایشان از قضای خدای از هیچ [304] چیزی مگر نیازی آرزویی در دل تن یعقوب گزارد به جای آورد و دل پرداخت آن را. و بدرستی که او یعقوب هراینه خداوند دانشی است مر آنچه آموختیم او را و لیکن بیشتر مردمان اینکه ندانند.

69. و چون در آمدند بر یوسف، پناه داد با خویشتن آورد به سوی خویش برادر خویش را بن یامین گفت یوسف: که من بحقیقت من برادر توام پس باک مدار تو به آنچه بودند ایشان که همی کردند.

70. پس چون که ساخته کرد ایشان را در جای کرد بار ایشان به سازگاری بار ایشان تعبیه کرد مشربه زرین را که پیمانه غلّه بود در میان بار برادر خویش بنیامین، باز پس آواز داد آواز دهنده: ای کاروان کاروانیان؟ بدرستی که شما هراینه دزدانید.

71. گفتند و روی آوردند بر ایشان چه چیز را می جویید.

72. گفتند: می جوییم پیمانه اینکه ملک پادشاه را و هست مر آن را که آید آورد به آن را بار اشتری تمام و من به آن پذرفتارم یایندانم.

73. گفتند: سوگند به خدای هراینه دانستید که نیامدیم تا که تباهی کنیم در اینکه زمین مصر و نبودیم دزدان.

74. گفتند کسان یوسف: پس چیست پاداشت آن کس اگر باشید دروغ گویندگان دروغ گویان!

75. گفتند: پاداشت او آن است که یافته شد صواع در میان بار و رخت او پس

او خود پاداشت آن فعل اوست که او را به بندگی گیرند.

همچنانت پاداشت دهیم ستمکاران را دزدان را در دین خود.

76. پس آغاز کرد یوسف به تفتیش باردانهای جوالها ایشان پیش از باردان برادر او خویش بن یامین باز پس بیرون آورد یوسف آن را [305] از باردان جوال برادر خویش، همچنانت برساختیم برای یوسف. نبود یوسف تا که گیرد برادر خویش را در کیش پادشاه مگر به اینکه که خواهد و دستوری دهد خدای. برداریم از جهت پایه گاهها آنی را که خواهیم و هست زبر هر خداوند دانش دانایی.

77. گفتند: اگر دزدی کند او عجب نبود پس از آنکه بدرستی که هم دزدی کرد برادری که بود مرو را از پیش، پس پنهان کرد آن کلمه را یوسف در تن دل خویش و آشکارا نکرد آن کلمه را مر ایشان را، گفت در دل خود: شما بدترید از جهت جایگاه و منزلت و خدای داناتر است به آنچه صفت همی کنید همی گویید از حال خویش. صفحه : 206

78. گفتند برادران یوسف: ای ملک گرامی بی همتا غالب؟ بدرستی که مرو راست پدری پیری بزاد برآمده دل او طاقت فراق او ندارد بزرگ قدر یا سن ّ پس گیر یکی را از ما به جای بدل او، بدرستی که ما همی بینیم ترا از نیکوکاران.

79. گفت یوسف: پناه خدای ازین که گیریم مگر آنی را که یافتیم رخت کالای خود را نزد او، بدرستی که ما آنگاه هراینه ستمکارانیم.

80. پس چون که نومید شدند ازو بیکسو شدند رازگویان به هم. گفت مهتر ایشان روبیل یا یهودا: ا ندانستید که پدر شما بدرستی که گرفت بر

شما پیمان استوار از خدای و از پیش آنچه سستی کردید در کار یوسف! پس هرگز فراتر نشوم از زمین تا دستوری دهد مرا پدر من به آن که ازینجا برخیزم و یا برادر را به قهر بازستانم یا داوری کند خدای مرا و او بهترین داوران است. [306]

81. بازگردید به سوی پدر خویش، پس گویید: ای پدر ما؟ که بحقیقت پسرت دزدی کرد و گواهی ندادیم مگر به آنچه دانستیم که مشربه را دربار او یافتند و نبودیم مر ناپیدا را و نهانی را نگاه داران.

82. و بپرس اهل آن دیه را آنی که بودیم در آن و آن کاروان را که آنی را که آمدیم در آن کاروان که قومی بودند از کنعان و بدرستی که ما هراینه راست گویانیم.

83. چون آمدند و گفتند، گفت یعقوب: نه که آراست مر شما را تنهای نفسها شما کاری بد را تا برادران را غایب می کنید پس کار من شکیبایی است نیکو، شاید امّید خدای که بیارد مر ایشان را یوسف و بن یامین و برادر ایشان را همه. بدرستی که او، او داناست به اندوه دل من برای ایشان درست کار.

84. و برگشت روی بر تافت یعقوب از ایشان و گفت: وا سخت اندوها وا ارمانا بر یوسف و سپید شد شده بود دو چشم او شش سال هیچ ندید از اندوه پس او پر شده از اندوه و خشم فروخورنده از فرزندان.

85. گفتند فرزندان: به خدای همیشه یاد می کنی یوسف را تا که باشی بیمارگران نزار از کار شده یا که باشی از نیست شدگان.

86. گفت هراینه گله می کنم

و می نالم سخت اندوه خویش غم گذاری و اندوه خویش به سوی خدای و می دانم من از خدای آنچه ندانید شما.

87. ای پسران من؟ بروید پس خبر جویید از یوسف و از برادرش بنیامین و نومید مشوید از رحمت خدای، بدرستی که او نومید نشود از رحمت خدای مگر گروه ناگروندگان. صفحه : 207

88. پس چون که در آمدند برو، گفتند: ای بزرگوار؟ بسود رسید ما را و کسان ما را گزند گرسنگی و آمدیم آوردیم [307] به آخریانی ناروا کم و کاست چون پینو و پنیر و پشم و روغن، پس بده تمام ما را پیمانه پیمودن را و صدقه کن ببخش بر ما به دادن برادر ما که بحقیقت خدای پاداشت دهد صدقه دهندگان را بخشندگان.

89. گفت عزیز: ا دانستید چه کردید به یوسف و برادر او بن یامین چون آنگاه که شما نادانانید به عاقبت.

90. گفتند: ا بحقیقت تو هراینه تو یوسفی! گفت: من یوسفم و اینکه برادر من بنیامین است هراینه منّت نهاد خدای بر ما، بدرستی که هر که پرهیزد از معاصی و شکیبایی کند بر بلاها پس خدای تباه نکند مزد نیکوکاران را.

91. گفتند: سوگند به خدای، هراینه برگزید ترا خدای بر ما به علم و حلم و جمال و مملکت و بدرستی که بودیم هراینه گناه کاران تو آن کن که از تو سزد.

92. گفت: نه سرزنشی بر شما امروز، بیامرزد خدای مر شما را و او بخشاینده تر بخشایندگان.

93. بروید به پیرهن من اینکه پس اندازید آن را بر روی پدر من گردد بینا و آیید مرا به کسان خویش همه گان.

94. و چون جدا شد کاروان، گفت پدر ایشان:

که من هراینه می یابم بوی یوسف را اگر نه که خوانید مرا فرتوت.

95. گفتند: سوگند به خدای بدرستی که تو هراینه در گم بودگی خود دیرینه.

96. پس چون که آمد مژده دهنده، انداخت آن را بر روی او پس گردید بینا. گفت: ا نگفتم مر شما را که من [308] می دانم از خدای آنچه ندانید.

97. گفتند: ای پدر ما؟ آمرزش خواه برای ما گناهان ما را که ما بودیم گنه کاران.

98. گفت: زود آمرزش خواهم برای شما از پروردگار خویش، بدرستی که او، او آمرزگار است بخشاینده.

99. پس چون در آمدند بر یوسف پناه داد به خویش پدر و مادر خویش را و گفت: در آیید مصر اگر خواهد خدای بی بیمان. صفحه : 208

100. و برآورد پدر و مادر خویش را بر تخت و در افتادند مر او را سجده کنان، و گفت: ای پدر من؟ اینکه تعبیر خواب من است از پیش، هراینه گردانید آن را پروردگار من راست و هراینه نیکویی کرد به من چون بیرون آورد مرا از زندان و آورد شما را از بیابان از پس که شورش افکند دیو در میان من و میان برادران من. بدرستی که پروردگار من نیکوکار است مر آنچه را که خواهد، بدرستی که او، او داناست درست کار.

101. پروردگار؟ هراینه دادی مرا از پادشاهی و آموختی مرا از تعبیر سخنان. آفریننده آسمانها و زمین؟ تو دوست منی در اینکه جهان و آن جهان، بردار جان مرا مسلمانی و در رسان مرا به شایستگان.

102. آنت [309] از خبرهای ناپیدا که پیغام می کنیم آن را به تو و نبودی نزد ایشان چون دل بنهادند کار خویش را و ایشان

بد می سگالند.

103. و نیست بیشتر مردمان و اگر چند که آرزو بری، هراینه گروندگان.

104. و نمی خواهی از ایشان بر آن از مزدی. نیست اینکه مگر پندی مر جهانیان را.

105. و بسا از نشانی در آسمانها و زمین همی گذرند بر آن و ایشان از آن روی گردانندگانند.

106. و نمی گرود بیشتر ایشان به خدای مگر و ایشان انباز آرندگانند.

107. ا پس بی بیم شده اند که آید ایشان را پوشنده از عذاب خدای یا که آید ایشان را رستخیز ناگاه و ایشان آگاهی ندارند!

108. بگو، اینکه راه من است همی خوانم به خدای بر بینایی، من و آنی که پی روی کرد مرا، و پاکئ خدای و نیستم من از انبازگویان. صفحه : 209

109. و نفرستادیم از پیشت مگر مردانی پیغام کرده شود به ایشان از مردمان دهها، ا پس نرفتند در زمین پس نگرند چگونه بود سر انجام آنانی که از پیش ایشان! [310] و هراینه سرای آن جهان بهتر است مر آنانی را که پرهیزیدند. ا پس خرد ندارید!

110. تا چون نومید شد پیغامبران و گمان بردند که ایشان هراینه دروغ گفته شد، آمد ایشان را یاری ما، پس رهانیده شد آنی که خواهیم. و بازگردانده نشود عذاب ما از گروه گناه کاران.

111. هراینه بود در قصه ایشان اندازه گرفتنی مر خداوندان خردها را. نبود سخنی که ساخته شود و لیکن باور داشتن آنی که پیش آن و پیدا کردن هر چیزی و راه نمودنی و بخشایشی مر گروهی را که گروند.

است و راست و لیکن بیشتر مردمان نمی گروند.

2. خدای آنی است که برداشت آسمانها را به بی ستونی، می بینید آن را باز پس قصد کرد بر آفریدن عرش و رام کرد آفتاب را و ماه را [311] هر یکی همی رود تا هنگام زدی نام برده. همی سازد کار را پدید همی کند نشانها را تا مگر شما به رسیدن پروردگار خویش بی گمان شوید«1».

3. و او آنی که کشید زمین را و کرد در آن بیخاوران و جویها و از همه میوه ها کرد در آن دو گونه دو، می پوشد شب را به روز. بدرستی که در آنت است هراینه نشانها مر گروهی را که دراندیشند.

-----------------------------------

(1). م: «بی گمان شوند» صفحه : 210

4. و در زمین پاره های همسایه گان و بوستانهایی از انگورها و کشت و خرمابنان از یک بیخ رسته و نه از یک بیخ رسته آب داده شود به آبی یکی، و افزون گردانیم برخی آن را بر برخی در مزه، بدرستی که در اینت است هراینه نشانهایی مر گروهی را که خرد دارند.

5. و اگر شگفت داری پس شگفت است گفتار ایشان، ا چون که گردیم خاکی ا ما هراینه در آفرینشی ایم نو! اینان آنانی اند که نگرویدند به پروردگار خویش و اینان گردن بندها در گردنهای ایشان و اینان خداوندان آتشند، ایشان در آن جاویدانند.

6. و می شتابند ترا به بدی پیش نیکی و هراینه [312] گذشت از پیش ایشان عقوبتها. و بدرستی که پروردگار تو هراینه خداوند آمرزش است مر مردمان را بر ستمکاری ایشان و بدرستی که پروردگار تو هراینه سخت عقوبت است.

7. و همی گویند آنانی که نگرویدند، چرا فرو نیاورده شد برو نشانی از پروردگارش! هراینه تو

بیم کننده و مر هر گروهی راست راه نماینده.

8. خدای می داند آنچه بر می دارد هر مادینه و آنچه می کاهد زهدانها و آنچه افزاید، و هر چیزی نزد او به اندازه است.

9. دانای ناپیدا و پیدا بزرگوار برتر.

10. برابر است از شما آنی که پنهان کرد گفتار را و آن کسی که آشکارا کرد به آن و آنی که او پنهان است به شب و روان است به روز.

11. مرو راست سپس یکدیگر درآیندگان از پیش او و از پس او، نگاه می دارند او را از فرمان خدای. بدرستی که خدای نگرداند آنچه به گروهی تا که گردانند آنچه با ایشان، و چون که خواهد خدای به گروهی بدی پس نه بازگردانیدن مرو را و نیست ایشان را از فرود او از خداوندی. صفحه : 211

12. او آنی که می نماید شما را درخش را بیمی و امیدی و می انگیزاند ابرها را گرانان.

13. و به پاکی یاد کند تندر به ستایش او [313] و فرشتگان از بیم او، و می فرستد آتشهای آسمانی را پس می رساند آن را هر که را که خواهد و ایشان پیکار همی کنند در خدای، و او سخت سازش نهانی.

14. مرو راست خواندن راست. و آنانی که همی خوانند از فرود او، پاسخ نکنند مر ایشان را به چیزی مگر چون گستراننده دو پنجه خویش سوی آب تا رسد دهن او را و نیست او هرگز رسنده او. و نیست خواندن ناگروندگان مگر در گمراهی.

15. و مر خدای را سجده همی کند هر که در آسمانها و زمین خوش منشی و دشواری و سایه های ایشان به بامدادان و شبنگاهان.

16. بگوی، کیست پروردگار آسمانها و زمین! بگوی،

خدای. بگوی، ا پس گرفتید از فرود او دوستانی نتوانند برای تنهای خویش سودی و نه زیانی! بگوی، ا برابر باشد نابینا و بینا یا برابر باشد تاریکیها و روشنایی یا کردند مر خدای را انبازان که آفریدند چون آفریدن او، پس ماننده شد آفرینش بر ایشان! بگوی، خدای آفریننده هر چیزی و او یگانه است شکننده کامها.

17. فرود آورد از آسمان آبی، پس روان شد رودکده ها به اندازه خویش، پس برداشت آب سیل [314] کفکی بالا ایستاده، و از آنچه برافروزید بر آن در آتش از برای جستن زیور یا رختی کفکی مانند آن. همچنانت پدید کند خدای راست را و ناراست را، پس امّا کفک پس برود ناچیز و امّا آنچه سود دارد مردمان را، پس درنگ کند در زمین. همچنانت پدید کند خدای داستانها را. صفحه : 212

18. مر آنانی را که پاسخ کردند مر پروردگار خویش را، نیکوتر و آنانی که پاسخ نکردند مرو را، اگر که ایشان راستی آنچه در زمین همه و مانند آن با آن هراینه خویشتن باز خریدندی به آن. اینان مر ایشان راست بدی شمار و جاه پناه ایشان دوزخ است و بدا گسترشا.

19. ا پس آنی که می داند که آنچه فرستاده شد به تو از پروردگارت راست است همچو کسی است که او نابیناست!

بدرستی که پند همی گیرند خداوندان خردها.

20. آنانی که به سر برند پیمان خدای را و نشکنند پیمان را.

21. و آنانی که می پیوندند آنچه را که فرمود خدای به آن که پیوند کرده شود و می ترسند از پروردگار خویش و می ترسند از بدی شمار.

22. و آنانی که شکیبایی

کردند برای جستن خشنودئ پروردگار خویش و به پای داشتند نماز را [315] و هزینه کردند از آنچه روزی دادیم ایشان را نهان و آشکار و بازدارند به نیکویی بدی را، اینان مر ایشان راست سر انجام آن سرای.

23. بهشتهای باشیدنی، در آیند در آن و آنی که بسامان شد از پدران ایشان و زنان ایشان و فرزندان ایشان، و فرشتگان در می آیند بر ایشان از هر دری.

24. درود بر شما؟ به آنچه شکیبایی کردید پس نیکا سر انجام آن سرای.

25. و آنانی که می شکنند پیمان خدای را از پس استوارئ آن و می برّند آنچه را که فرمود خدای به آن که پیوند کرده شود و تباهی می کنند در زمین، اینان مر ایشان راست دوری و مر ایشان راست بدئ آن سرای. صفحه : 213

26. خدای بگستراند روزی را مر آنی را که خواهد و تنگ کند. و شاد شدند به زندگانی فروتر و نیست زندگانی فروتر در آن جهان بازپسین مگر برخورداری.

27. و همی گویند آنانی که نگرویدند، چرا فرو آورده نشد برو نشانی از پروردگارش! بگوی که خدای گمراه کند آنی را که خواهد و راه نماید به خویش آنی را که بازگشت.

28. آنانی که گرویدند و بیارامد [316] دلهای ایشان به یاد خدای، آگاه باش که به یاد خدای بیارامد دلها.

29. آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها را، خنک مر ایشان را و نیکویی جای بازگشت.

30. همچنانت فرستادیم ترا در گروهی که گذشت از پیش آن گروهانی تا برخوانی بر ایشان آنچه را که پیغام کردیم به تو و ایشان نمی گروند به خدای بزرگ بخشایش. بگو، او پروردگار من است نه هیچ خدایی

مگر او، برو کار بازگذاشتم و به او بازگشت من.

31. و اگر که نبی که رانده شدی به او کوهها یا بریده شدی به او زمین یا سخن کرده شدی به آن مرده گانی، نه که مر خدا راست فرمان همه. ا پس ندانست آنانی که گرویدند که اگر خواهد خدای هراینه راه نمودی مردمان را همه و همیشه آنانی که نگرویدند می رسد ایشان را به آنچه کردند کوبنده یا فرود آید نزدیک از سرای ایشان تا آید نوید خدای، بدرستی که خدای دیگر نکند نوید را.

32. و هراینه فسوس کرده شد به فرستادگانی از پیشت پس فراگذاشتم مر آنانی را که نگرویدند بازپس بگرفتم ایشان را، پس چگونه بود عقوبتم!

33. ا پس آنی که او ایستاده است بر هر [317] تنی به آنچه کرد! و کردند مر خدای را انبازانی، بگوی، نام برید ایشان را یا می آگاهانید او را به آنچه نداند در زمین یا به آشکاری از گفتار. نه که آراسته شد مر آنانی را که نگرویدند سگالش بدایشان و بازگشتند از راه، و هر که گمراه کند خدای پس نیست مرو را از رهنمایی. صفحه : 214

34. مر ایشان راست عذابی در زندگانی نزدیکتر و هراینه عذاب آن جهان سختر و نیست مر ایشان را از خدای از نگه داری.

35. صفت بهشت آن که نوید داده شد پرهیزکاران، همی رود از زیر آن جویها، بر آن همیشه است و سایه آن. آنت سر انجام آنانی که پرهیز کردند و سر انجام ناگروندگان آتش.

36. و آنانی که دادیم ایشان را نامه، شادی همی کنند به آنچه فرو

آورده شد به تو و از گروهان آنی که انکار می کند برخی آن را، بگوی هراینه فرموده شدم که بپرستم خدای را و انباز نیارم به او، به او خوانم و به او بازگشتم.

37. و همچنانت فرو آوردیم آن را داوری تازی، و اگر پی روی کنی آرزوهای ایشان را پس آنکه آمد ترا از دانش، نیست ترا از خدای از [318] دوستی و نه نگه بانی.

38. و هراینه فرستادیم فرستادگانی از پیشت و کردیم مر ایشان را جفتانی و فرزندانی و نبود مر پیغامبری را که بیاید به نشانی مگر به فرمان خدای، مر هر هنگام زده را نوشته.

39. بسترد خدای آنچه خواهد و بر جای بدارد، و نزد اوست اصل نامه نوشته.

40. و اگر نماییم هراینه ترا برخی آنی که وعده همی کنیم ایشان را یا سپری کنیم هراینه ترا، پس بدرستی که بر تست رسانیدن و بر ماست شمار کردن.

41. ا و ندیدند که ما آییم زمین را، می کاهیم آن را از کناره های آن! و خدای فرماید نه از پی درآینده مر فرمان او را و او زود شمار است. صفحه : 215

42. و هراینه بد سگالید آنانی که از پیش ایشان پس مر خدای راست سازش و سگالش همه، می داند آنچه ورزد و اندوزد هر تنی، و زود داند ناگروندگان کراست سر انجام آن سرای.

43. و می گوید آنانی که نگرویدند، نیستی فرستاده. بگوی، بسنده به خدای گواه میان من و میان شما و آنی که نزد اوست دانش نامه نوشته.

روشنایی به فرمان پروردگار ایشان به راه بی همتا ستوده.

2. خدای آنی که مرو راست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین و وای مر [نا] گروندگان را از عذابی سخت.

3. آنانی که برگزینند زندگانی را فروتر بر آن جهان و روی می گردانند از راه خدای و می جویند آن را کژی، اینان در گم بودگی دور.

4. و نفرستادیم از فرستاده مگر به زفان گروه او تا پدید کند برای ایشان، پس گمراه کند خدای آنی را که خواهد و راه نماید آنی را که خواهد و او بی همتاست درست کار و درست گفتار.

5. و هراینه فرستادیم موسی را به نشانهای ما: که بیرون آر گروهت را از تاریکیها به روشنی و یاد ده ایشان را به روزهای خدای، بدرستی که در آنت است هراینه نشانها مر هر بسیار شکیب را سپاس داری را. صفحه : 216

6. و چون که گفت موسی [320] مر گروه ...: یاد کنید نیکوداشت خدای را بر شما چون که رهانید شما را از کسان فرعون، می رسانیدند شما را بدئ عذاب را و گلو همی بریدند پسران شما را و زنده همی گذارند زنان شما را و در آنتان آزمایشی از پروردگارتان بزرگ.

7. و چون که آگاهانید پروردگار شما، اگر سپاس داری کنید هراینه بیفزایم شما را و اگر ناسپاسی کنید بدرستی که عقوبت من هراینه سخت است.

8. و گفت موسی: اگر ناسپاسی کنید شما و آنی که در زمین همه، پس بدرستی که خدای هراینه بی نیاز است ستوده.

9. ا نیامد شما را آگاهی آنانی که از پیشتان گروه نوح و گروه هود و گروه صالح و آنانی که از پس ایشان! نداند ایشان را

مگر خدای. آمد ایشان را فرستادگان ایشان به روشنان پس بازگرداندند دستهای خویش را در دهنهای خویش و گفتند که: ما نگرویدیم به آنچه فرستاده شدید به آن و ما هراینه در گمانی ایم از آنچه همی خوانید ما را به آن در گمان آرنده.

10. گفت پیغمبران ایشان: ا در خداست گمانی آفریدگار آسمانها و زمین، همی خواند شما را [321] تا آمرزد شما را از گناهان شما و سپس دارد شما را تا هنگام زدی نام برده! گفتند: نیستید شما مگر آدمئ همچو ما، همی خواهید که بگردانید ما را از آنچه بود می پرستید پدران ما پس بیایند به حجّتی پیدا.

11. گفت مر ایشان را فرستادگان ایشان: نیستیم ما مگر آدمئ مانند شما و لیکن خدای سپاس می نهد بر آنی که خواهد از بندگان خویش. و نبود ما را که آییم شما را به حجّتی مگر به فرمان خدای و بر خدای پس کار بازگذاردا گروندگان.

12. و چه ما را که کار بازنگذاریم بر خدای و هراینه نمود ما را راههای ما را! و هراینه شکیبایی کنیم بر آنچه آزار کردید ما را و بر خدای پس کار بازگذاردا کار بازگذارندگان. صفحه : 217

13. و گفت آنانی که نگرویدند مر فرستادگان خویش: هراینه بیرون کنیم شما را از زمین ما یا هراینه باز آیید در کیش ما. پس پیغام داد به ایشان پروردگار ایشان هراینه نیست کنیم ستمکاران را.

14. و هراینه آرام دهیم شما را در زمین از پس ایشان، آنت مر آنی را که ترسید از ایستادن من و ترسید از بیم کردن من.

15. و یاری خواستند و نومید شد هر گردن کشی ستیهنده.

16. از

پس وی است دوزخ [322] و داده شود از آبی زرداب.

17. فرو کشد او را به گلو به دشواری و نزدیک نبود که بگوارد آن را و آید او را مرگ از هر جایی و نیست او هرگز مرده و از پس اوست عذابی درشت.

18. داستان آنانی که نگرویدند به پروردگار خویش، کردارهای ایشان چون خاکستری است سخت شد به آن باد در روزی سخت باد، نتوانند از آنچه ورزیدند بر چیزی. آنت آن گمراهی دور.

19. ا ندیدی که خدای آفرید آسمانها را و زمین را به راستی! اگر خواهد ببرد شما را و آرد آفریده نو.

20. و نیست آنت بر خدای هرگز دشوار.

21. و بیرون آمدند مر خدای را همه، پس گفت سستان مر آنانی را که گردن کشی کردند: بدرستی که ما بودیم مر شما را پی روان، پس هیچ هستید شما بی نیاز کنندگان از ما از عذاب خدای از چیزی! گفتند: اگر راه نمودی ما را خدای هراینه راه نمودیمی شما را، برابر است بر ما ا دلتنگی کنیم یا شکیب کردیم، نیست ما را از رستگاری. صفحه : 218

22. و گفت دیو چون که گذارده شد کار: بدرستی که خدای نوید داد شما را وعده راست و وعده کردم شما را پس خلاف وعده کردم شما را و ن [323] بود مرا با شما از حجّتی مگر که خواندم شما را، پس پاسخ کردید مرا پس سرزنش مکنید مرا و سرزنش کنید خودتان را، نیستم من هرگز فریادرس شما و نیستید شما هرگز فریادرسندگان من که من کافر شده ام به آنچه انباز کردید مرا از پیش. بدرستی که ستمکاران مر

ایشان راست عذابی دردناک.

23. و در آورده شد آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها به بهشتهایی که همی رود از زیر آن جویها، جاویدان در آن به دستوری پروردگار ایشان، درود ایشان در آن سلام است.

24. ا ندیدی که چگونه زد خدای داستانی! سخنی پاکیزه همچو درختی خوش و پاکیزه، بیخ آن استوار و شاخ آن در آسمان.

25. همی دهد میوه خویش را هرگاهی به فرمان پروردگار خویش و پدید همی کند خدای داستانها را برای مردمان تا مگر ایشان پند گیرند.

26. و داستان سخن پلید همچو درختی است پلید که برکنده شد از زبر زمین، نیست مر آن را از آرامی.

27. استوار و بر جای دار [د] خدای آنانی را که گرویدند به گفتار استوار در زندگانی اینکه جهان و در آن جهان و گمراه کند خدای ستمکاران را [324] و می کند خدای آنچه خواهد.

28. ا ندیدی به سوی آنانی که گرداندند نیکوداشت خدای را ناسپاسی و فرو آوردند گروه خویش را به سرای هلاکت!

29. دوزخ، درآیند در آن و چه بدا آرامگاه.

30. و گرداندند مر خدای را همتایانی تا گمراه کنند از راه او. بگوی، برخورید؟ پس بازگشت شما به آتش.

31. بگوی مر بندگان مرا آنانی که گرویدند: بر پای دارند نماز را و هزینه کنند از آنچه روزی دادیم ایشان را نهان و آشکارا از پیش که آید روزی، نیست فروختی در آن و نه دوستی. صفحه : 219

32. خدای آنی که آفرید آسمانها را و زمین و فرو آورد از آسمان آبی پس بیرون آورد به آن از میوه ها روزی مر شما را و رام کرد برای شما کشتیها را تا رود در دریا

به فرمان او و رام کرد برای شما جویها را.

33. و رام کرد برای شما آفتاب و ماه را دو پیوستگی کننده و رام کرد برای شما شب را و روز را.

34. و داد شما را از هر چه خواستید ازو و اگر شمرید نیکوداشت خدای را نتوانید آن را بدرستی که آدمی هراینه ستمکار است ناسپاس.

35. و چون گفت [325] ابراهیم: پروردگار من؟ بکن اینکه شهر را بی بیم و دور دار«1» مرا و پسران مرا که پرستیم بتان را.

36. پروردگار من؟ بدرستی که ایشان گمراه کردند بسیاری را از مردمان، پس هر که پی روی کند مرا پس بدرستی که او از من است و هر که نافرمانی کند مرا پس بدرستی که تو آمرزگاری بخشاینده.

37. پروردگار ما؟ بدرستی که من آرام دادم از فرزندان خویش به وادئ نه خداوند کشت، نزد خانه ات شکوه مند، پروردگار ما؟ که به پای دارند«2» نماز را پس گردان دلهای از آدمیان همی گراید به ایشان و روزی ده ایشان را از میوه ها تا مگر ایشان سپاس دارند.

38. پروردگار ما؟ بدرستی که تو همی دانی آنچه پنهان داریم و آنچه آشکار می کنیم و نپوشد بر خدای از چیزی در زمین و نه در آسمان.

39. سپاس و ستایش مر خدایی آنی که بخشید مرا بر پیری اسمعیل را و اسحاق را، بدرستی که پروردگار من هراینه شنونده خواندن.

40. ای پروردگار من؟ گردان مرا به پای دارنده نماز و از فرزندان من. پروردگار ما؟ و بپذیر خواندن من.

41. پروردگار ما؟ بیامرز مرا و مر پدر و مادر مرا و مر گروندگان را روزی که پدید آید شمار.

-----------------------------------

(1). م: «دو دار»

(2). م: «دارید» صفحه :

220

42. و مپندار هراینه خدای بی آگاهی از آنچه کند ستمکاران، هراینه واپس دارد ایشان را برای روزی که [326] از جای بیرون آید در آن دیده ها.

43. شتابان بردارندگان سرهای خویش را بازنگردد به ایشان چشم ایشان، و دلهای ایشان تهی.

44. و بیم کن مردمان را از روزی که آید ایشان را عذاب. پس گوید آنانی که ستم کردند: پروردگار ما؟ پس دار ما را تا هنگام زدی نزدیک، پاسخ کنیم خواندن ترا و پی روی کنیم فرستادگان را. ا و نبودید که سوگند خوردید از پیش، نیست شما را از گشتنی!

45. و آرام گرفتید در آرامگاههای آنانی که ستم کردند تنهای خویش را و پدید آمد شما را چگونه کردیم به ایشان و پدید کردیم برای شما داستانها.

46. و بدرستی که سگالیدند سازش بدخویش را و نزد خدای سازش ایشان و نبود سگالش بد ایشان تا برود از آن کوهها.

47. پس گمان مبر هراینه خدای را دیگر کننده وعده خویش فرستادگان خویش را. بدرستی که خدای بی همتاست خداوند کینه کشیدن.

48. روز [که] گردانیده شود زمین به جز زمین و آسمانها و بیرون آمدند برای خدای یگانه شکننده کامها.

49. و بینی گناه کاران را آن روز با یکدیگر بسته گان در بندها.

50. پیراهنهای ایشان از کتران و می پوشد رویهای ایشان [327] آتش.

51. تا پاداشت دهد خدای هر تنی را آنچه ورزید. بدرستی که خدای زود شمار است.

52. اینکه رسنده است مر آدمیان را و تا بیم کرده شوند به آن و تا بدانند که او خدایی است یگانه و تا پند گیرد خداوندان خردها.

که دوست دارد آنانی که نگرویدند که بودندی فرمان برادران.

3. گذار ایشان را تا خورند و برخورداری گیرند و ناپروا کند ایشان را بیوس زندگانی پس زود دانند.

4. و نیست نکردیم از دهی مگر و مر آن را نوشته دانسته.

5. پیشی نگیرد از گروهی زمان زد خویش و نه سپس مانند.

6. و گفتند: ای آنی که فرو آورده برو یاد کرد؟ بدرستی که تو هراینه دیوانه.

7. چرا نمی آری فرشتگان را اگر هستی از راست گویان!

8. فرو نمی آید فرشتگان مگر به سزا و درست و نباشند آنگاه زمان دادگان. [328]

9. بدرستی که ما، ما فرو آوردیم یاد کرد را و بدرستی که ما مر آن را هراینه نگاه دارندگانیم.

10. و هراینه هراینه فرستادیم از پیشت در گروهان پیشینگان.

11. و نمی آید ایشان را از فرستاده مگر که بودند به آن فسوس همی داشتندی.

12. همچنانت در می آریم آن را در دلهای گنه کاران.

13. تا نگروند به آن و هراینه گذشت آیین پیشینگان.

14. و اگر بگشادیمی بر ایشان دری از آسمان پس گشتندی در آن که بر شدندی.

15. هراینه گفتندی که: بسته شد چشمهای ما نه که ما گروهی جادویی کرده گان.

16. و هراینه کردیم در آسمان برجهای دوازده گانه آفتاب و بیست و هشت منزل ماه و آراستیم آن را برای نگرندگان.

17. و نگاه داشتیم آن را از هر دیوی رانده.

18. مگر آنی که دزدید شنیدن را پس از پی در آمد او را آتش پاره پیدا. صفحه : 222

19. و زمین را کشیدیم آن را و افکندیم در آن استواران را و برویانیدیم در آن از هر چیزی سنجیده.

20. و کردیم برای شما در آن جایهای زیست و آنی را که نیستید

مر آن را روزی دهندگان.

21. و نیست از چیزی مگر نزد ماست گنج خانه های او و فرو نمی آریم آن را مگر به اندازه دانسته.

22. و فرستادیم بادها را [329] باردارکنندگان پس فرو آوردیم از آسمان آبی را، پس آشامیدنی ساختیم شما را آن را و نیستید شما مر آن را هرگز نگاه دارندگان.

23. و بدرستی که ما هراینه ما زنده گردانیم و میرانیم و ما میراث گیرانیم.

24. و هراینه دانستیم پیش رفتگان را از شما و هراینه دانستیم سپس ماندگان را.

25. و بدرستی که پروردگارت او گرد آرد شما را، بدرستی که او درست کار است دانا.

26. و هراینه آفریدیم مردم را از گل خشک از لوشی گردیده.

27. و پدر پریان را آفریدیمش از پیش از آتش گرم.

28. و چون که گفت پروردگارت مر فرشتگان را که: من آفریننده ام مردمی را از گل خشک از لوشی گردیده.

29. پس چون راست کنم او را و در دمم درو از جان خویش، پس افتید مرو را سجده کنان.

30. پس سجده کرد فرشتگان همه ایشان همگان.

31. مگر ابلیس سرباز زد که باشد با سجده کنندگان.

32. گفت: ای ابلیس؟ چیست مرا که نباشی با سجده کنندگان.

33. گفت: نبودم تا سجده کنم مر مردمی را که آفریدی او را از گل خشک از لوشی گردیده.

34. گفت: پس بیرون آی از آن پس بدرستی که تو رانده. [330]

35. و بدرستی که بر توست نفرین تا روز شمار.

36. گفت: ای پروردگار من؟ پس بپای مرا تا روزی که برانگیخته شوند. صفحه : 223

37. گفت: پس بدرستی که تو از پاییده شدگانی.

38. تا روز آن هنگام دانسته.

39. گفت: ای پروردگار من؟ به آنچه گمراه کردی مرا

هراینه آرایم برای ایشان در زمین و هراینه گمراه کنم ایشان را همه.

40. مگر بندگان تو از ایشان ویژه کاران.

41. گفت: اینکه راهی است بر من راست.

42. بدرستی که بندگان من نیست مر ترا بر ایشان دست بردی مگر آنی که پی روی کرد ترا از گمراهان.

43. و بدرستی که دوزخ هراینه وعده گاه ایشان است همه گان.

44. مر آن راست هفت درها مر هر دری را از ایشان برخی بخش کرده.

45. بدرستی که پرهیزکاران در بهشتهااند و چشمه ها.

46. در آیید در آن به رستگاری بی بیمان.

47. و بیرون کشیدیم آنچه در سینه های ایشان از کینه برادران بر تختهای روی به روی آرندگان.

48. نبساید ایشان را در آن رنجی و نه ایشان از آن هرگز بیرون آورده شدگان.

49. آگاهی ده بندگان مرا؟ که من، من آمرزگارم بخشاینده.

50. و که عذاب من او عذاب است دردناک.

51. و آگاهی ده ایشان را از مهمانان ابراهیم.

52. چون که [331] در آمدند برو، پس گفتند درودی. گفت: بدرستی که ما از شما هراسانیم.

53. گفتند: مترس بدرستی که ما مژده همی دهیم ترا به پسری دانا.

54. گفت: ا مژده دادید مرا بر آن که بسود مرا پیری پس به چه مژده همی دهید مرا.

55. گفتند: مژده دادیم ترا به راست و درست پس مباش از نومیدان.

56. گفت: و که نومید شود از بخشایش پروردگار خویش مگر گمراهان.

57. گفت: پس چیست کار شما ای فرستاده شدگان!

58. گفتند: بدرستی که ما فرستاده شدیم به گروهی گنه کاران.

59. مگر خاندان لوط بدرستی که ما هراینه رهانندگان ایشانیم همه. صفحه : 224

60. مگر زن او، اندازه کردیم بدرستی که آن هراینه از ماندگان است.

61. پس چون آمد خاندان لوط را فرستادگان.

62. گفت:

بدرستی که شما گروهی اید ناشناخته گان.

63. گفتند: نه که آمدیم ترا به آنچه بودند در آن به گمان می شدند.

64. و آمدیم ترا به راست و ما هراینه راست گویانیم.

65. پس ببر خاندانت را به پاره از شب و پی روی کن پسهای ایشان را و منگردا از شما کسی و بروید آنجا که فرموده شوید.

66. و گذاردیم به سوی او آن کار را که پس اینان بریده است [332] بامدادکنندگان.

67. و آمد مردمان آن شهر شادی همی کنند.

68. گفت: بدرستی که اینان مهمانان منند پس رسوا مکنید مرا؟

69. و بترسید از خدای و شرمسار مکنید مرا؟

70. گفتند: ا و باز نداشتیم ترا از جهانیان!

71. گفت: اینان دختران منند اگر هستید کنندگان.

72. هراینه زندگانی تو که ایشان هراینه در مستئ خویش سرگردان می شوند.

73. پس گرفت ایشان را بانگ درآیندگان در روشنی.

74. پس گردانیدیم زبر آن را زیر آن و ببارانیدیم بر ایشان سنگهایی از سنگ گل.

75. بدرستی که در آنت است هراینه نشانها مر نشان جویندگان را.

76. و هراینه آن هراینه در راهی اند همیشه.

77. بدرستی که در آنت است هراینه نشانی مر گروندگان را.

78. و بدرستی که بود خداوندان بیشه هراینه ستمکاران.

79. پس کینه کشیدیم از ایشان و بدرستی که ایشان دو هراینه بر راهی اند پیدا.

80. و هراینه به دروغ داشت خداوندان وادئ ثمود فرستادگان را.

81. و دادیم ایشان را نشانهای خویش را پس بودند از آن روی گردانندگان.

82. و بودند که می تراشیدند از کوهها خانه ها بی بیمان.

83. پس گرفت ایشان را بانگ بامداد درآیندگان. صفحه : 225

84. پس بی نیاز نکرد از ایشان آنچه [333] بودند که می اندوختند.

85. و نیافریدیم آسمانها را و زمین را و آنچه میان ایشان دو

مگر به درستی و راستی و بدرستی که رستخیز هراینه آینده است پس درگذار درگذاشتنی نیکو.

86. بدرستی که پروردگارت او آفریدگار است دانا.

87. و هراینه دادیم ترا هفت از دوگانها و نبئ بزرگ.

88. میازان دو چشمت را به آنچه برخوردار کردیم به آن گروهانی را از ایشان و اندوهگین مشو بر ایشان و فرو آر بالت را مر گروندگان را.

89. و بگوی: بدرستی که من، من بیم کننده ام پیدا.

90. همچنان که فرو آوردیم بر سوگند خورندگان.

91. آنانی که گردانیدند نبی را پاره پاره.

92. پس سوگند به پروردگارت هراینه پرسیم ایشان را همه.

93. از آنچه بودند که همی کردند.

94. پس جدا کن و پیش بر به آنچه فرموده می شوی و روی گردان از انبازگویان.

95. بدرستی که ما بازداشتیم از تو فسوس کنندگان را.

96. آنانی که می گردانند با خدای خدایی دیگر پس زود دانند.

97. و هراینه می دانیم که تو تنگ می شود دل تو به آنچه همی گویند.

98. پس به پاکی یاد کن به ستایش پروردگارت و باش از سجده کنندگان. [334]

99. و بپرست پروردگارت را تا آید ترا مرگ.

و از آن همی خورید.

6. و مر شما راست در آن زیبی هنگامی که شبنگاه بازآرید و گاهی که به چراگاه گذارید.

7. و بردارند بارهای شما را تا شهری که نبودید رسندگان آن مگر به رنج تنها، هراینه پروردگار شما هراینه مهربان است بسیار بخش.

8. و اسبان را و استران را و خران را تا برنشینید آن را و آرایشی و آفریند آنچه ن [335] دانید.

9. و بر خداست راست راه و از آن گردیده و اگر خواهد هراینه راه نمایدی شما را همه.

10. او آنی که فرو آورد از آسمان آبی، مر شما راست از آن آشامیدنی و از آن درخت در آن همی چرانید.

11. همی رویاند برای شما به آن کشت را و درخت زیتون را و خرما بنان را و انگورها را و از همه میوه ها، بدرستی که در آنت است هراینه نشانی مر گروهی را که دراندیشند.

12. و رام کرد برای شما شب را و روز را و آفتاب را و ماه را و ستارگان رام کرده گان به فرمان او، بدرستی که در آنت است هراینه نشانها مر گروهی را که خرد بدارند«1».

13. و آنچه آفرید برای شما در زمین نه یکسان رنگهای آن، بدرستی که در آنت است هراینه نشانی مر گروهی را که پندپذیرند.

-----------------------------------

(1). م: «ندارند» صفحه : 227

14. و او آنی که رام کرد دریا را تا خورید از آن گوشتی تازه و بیرون آرید از آن پیرایه، می پوشید آن را و بینی کشتیها را شکافندگان در آن و تا جویید از افزونی او و تا مگر شما سپاس دارید.

15. و افکند در زمین استواران که جنبد به شما و جویها

را و راهها تا مگر شما [336] راه یابید.

16. و نشانهایی و به ستاره ایشان راه می یابند.

17. ا پس آنی که آفریند همچو آنی است که نیافریند! ا پس درنیندیشید!

18. و اگر شمارید نیکوداشت خدای را، نشمارید آن را، بدرستی که خدای هراینه آمرزگار است بسیار بخش.

19. و خدای می داند آنچه پنهان همی کنید و آنچه آشکار همی کنید.

20. و آنانی که همی خوانید از فرود خدای، نیافرینند چیزی و ایشان آفریده می شوند.

21. مردگانند نه زندگان و نمی دانند کی برانگیخته شوند.

22. خدای شما خدایی است یکی پس آنانی که نمی گروند به آن جهان، دلهای ایشان ناشناسنده است و ایشان بزرگ منشانند.

23. ناچار که خدای می داند آنچه پنهان می کنید و آنچه آشکار می کنید بدرستی که او دوست ندارد بزرگ منشان را.

24. و چون که گفته شود مر ایشان را: چه فرود آورد پروردگار شما، گویند: نوشته های پیشینگان.

25. تا بردارند گناهان خویش را تمام، روز رستخیز و از گناهان آنانی که گمراه می کنند ایشان را به بی دانشی، آگاه باش؟ بدا آنچه برمی دارند.

26. هراینه بدسگالید آنانی که از پیش ایشان، پس آمد خدای برآورده ایشان را [337] از بنیادها، پس فرو افتاد بر ایشان کازخانه«1» از زبر ایشان و آمد ایشان را عذاب از آنجا که نمی دانند.

-----------------------------------

(1). م: «کارخانه» صفحه : 228

27. باز پس روز رستخیز رسوا کند ایشان را و گوید: کو انبازان من آنانی که بودید که خلاف می کردید در ایشان!

گفت آنانی که داده شدند دانش را: بدرستی که رسوایی امروز و بدی بر ناگروندگان.

28. آنانی که جان بردارد ایشان را فرشتگان ستمکاران تنهای خویش، پس اندازند آشتی را، نبودیم که کردیمی از بدی. آری؟ بدرستی که خدای داناست

به آنچه بودید که همی کردید.

29. پس درآیید درهای دوزخ، جاویدان در آن، پس بدا جای باشش بزرگ منشان.

30. و گفته شد مر آنانی را که پرهیزیدند چه فرود آورد پروردگار شما! گفتند: نیکی مر آنانی راست که نیکویی کردند در اینکه جهان نیکئ و برای سرای آن جهان بهتر است و هراینه چه نیکو سرای پرهیزکاران.

31. بهشتهای باشیدنی درآیند در آن، همی رود از زیر آن جویها مر ایشان راست در آن آنچه همی خواهند، همچنانت پاداشت دهد خدای پرهیزکاران را.

32. آنانی که جان ستاند ایشان را [338] فرشتگان پاکان، گویند: درود بر شما، درآیید در بهشت به آنچه بودید که همی کردید.

33. ا هیچ چشم دارند مگر که آید ایشان را فرشتگان یا آید فرمان پروردگارت! همچنانت کرد آنانی که از پیش ایشان و نه ستم کرد بر ایشان خدای و لکن بودند تنهای خویش را که ستم همی کردند.

34. پس رسید ایشان را بدیهای آنچه کردند و فرو آمد به ایشان آنچه بودند به آن فسوس همی کردند.

35. و گفت آنانی که انباز آوردند: اگر خواستی خدای، نپرستیدیمی از فرود او از چیزی، ما و نه پدران ما و نه حرام کردیم از فرود او از چیزی، همچنانت کرد آنانی که از پیش ایشان، پس هیچ هست بر فرستادگان مگر رسانیدن پیدا. صفحه : 229

36. و هراینه فرستادیم در هر گروهی فرستاده که پرستید خدای را و بیکسو شوید از هر چه پرستند بجز خدای، پس از ایشان است آنی که راه نمود خدای و از ایشان است آنی که سزا گشت برو گمراهی. پس بروید در زمین پس بنگرید که چگونه بود سر انجام به

دروغ دارندگان.

37. اگر آزوری کنی بر راه نمودن ایشان پس بدرستی که خدای راه ننماید آنی را که [339] گمراه کند و نیست مر ایشان را از یاری گران.

38. و سوگند یاد کردند به خدای کوشش سوگندان خویش، برنیانگیزد خدای آنی را که میرد. آری، وعده برو راست و لیکن بیشتر مردمان نمی دانند.

39. تا پدید و روشن کند مر ایشان را آنی را که نمی سازند در آن و تا داند آنانی که نگرویدند که ایشان بودند دروغ گویان.

40. هراینه گفتار ما مر چیزی را چون که خواستیم آن را که گوییم مر آن را باش، پس باشد.

41. و آنانی که خانمان بدرود کردند در خدای از پس آنچه ستم کرده شدند، هراینه سازیم و فرو آریم ایشان را در اینکه جهان نیکو. و هراینه مزد آن جهان بزرگتر است اگر بودندی که دانندی.

42. آنانی که شکیبایی کردند و بر پروردگار خویش کار باز می گذارند.

43. و نفرستادیم از پیشت مگر مردانی پیغام کرده می شود به ایشان پس بپرسید از کسان یاد کرد، اگر هستید که نمی دانید.

44. به روشنان و نوشته ها و فرو آوردیم به تو یاد کرد را تا پدید و روشن کنی برای مردمان آنچه فرو آورده شد به ایشان و تا مگر ایشان دراندیشند.

45. ا پس بی ترس شد آنانی که سگالیدند بدیها که فرو برد خدای ایشان را به زمین یا آید ایشان را [340] عذاب از آنجا که آگاهی ندارند! صفحه : 230

46. یا گیرد ایشان را در گردیدن ایشان پس نیستند ایشان هرگز درمانده کنندگان.

47. یا گیرد ایشان را بر کم و کاستی، پس بدرستی که پروردگار شما

هراینه مهربانی است بسیار بخش.

48. ا و ندیدند به آنچه آفرید خدای از چیزی! همی گردد سایه های آن از راست و چپها سجده کنان مر خدای را و ایشان خوارانند.

49. و مر خدا را سجده همی کند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین از جنبنده و فرشتگان و ایشان بزرگ منشی نکنند.

50. همی ترسند از پروردگار خویش از زبر ایشان و همی کنند آنچه فرموده می شوند.

51. و گفت خدای: فرا مگیرید دو خدای دو؟ هراینه او خدایی است یکی، پس از من پس بترسید از من.

52. و مرو راست آنچه در آسمانها و زمین و مرو راست کیش پیوسته، ا پس جز خدای همی ترسید!

53. و آنچه به شما از نیکوداشت، پس از خدای، باز پس چون که بساید شما را سختی، پس به او زاری همی کنید.

54. بازپس چون بازبرد سختی را از شما، ناگاه گروهی از شما به پروردگار خویش انباز همی آرند.

55. تا ناسپاسی کنند [341] به آنچه دادیم ایشان را پس برخوردار شوید پس زودا که دانید.

56. و می کنند مر آن را که نمی دانند بهره از آنچه روزی کردیم ایشان را. سوگند به خدای که پرسیده شوید از آنچه بودید که فرا می بافتید.

57. و می کنند مر خدای را دختران، پاکئ او و مر ایشان راست آنچه آرزو کنند.

58. و چون که مژده داده شود یکی ایشان به مادینه، گردد روی او سیاه و او پر خشم.

59. پنهان شود از گروه از بدئ آنچه مژده داده شود به آن، ا بدارد آن را بر خواری یا پنهان کندش در خاک! آگاه باش؟ بدا آنچه حکم می کنند. صفحه : 231

60. مر آنانی راست که نمی گروند به آن جهان

داستان بد و مر خدا راست داستان برتر و او بی همتا درست کار.

61. و اگر بگیردی خدای مردمان را به ستم ایشان، نگذاشتی بر آن از جنبنده و لیکن سپس همی دارد ایشان را به هنگام زده نام برده پس چون که آید هنگام زده ایشان بازپس نایستند یک زمانی و نه پیش روند.

62. و می گردانند مر خدای را آنچه دشوار دارند و نشان دهد زبانهای ایشان دروغ را که مر ایشان راست [342] نیکوتر. هراینه که مر ایشان راست آتش و که ایشان شتابانیدگانند.

63. سوگند به خدای هراینه فرستادیم به گروهانی از پیشت، پس آراست مر ایشان را دیو کارهای ایشان، پس او دوست ایشان است امروز و مر ایشان راست عذابی دردناک.

64. و نفرستادیم بر تو نامه را مگر تا پدید و روشن کنی مر ایشان را آنی را که ناسازی کردند در آن و راه نمودنی و بخشیدنی مر گروهی را که می گروند.

65. و خدای فرو آورد از آسمان آبی، پس زنده کرد به آن زمین را پس مردگئ آن، بدرستی که در آنت است هراینه نشانی مر گروهی را که می شنوند.

66. و بدرستی که مر شما راست در چارپایان هراینه اندازه بر گرفتنی. آشامانیمتان از آنچه در شکمهای آن از میان سرگین شکنبه و خونی، شیری ویژه گوارنده مر آشامندگان را.

67. و از میوه های خرمابنان و انگورها، همی سازید از آن مست کاره و روزی نیکو. بدرستی که در اینت است هراینه نشانی مر گروهی را که خرد دارند.

68. و پیغام داد پروردگارت به منج که: بساز از کوهها خانه ها و از درختان و از آن چه چفته می بندند. صفحه : 232

69. باز پس

بخور از همه میوه ها [343] پس بسپری راههای پروردگارت را فرمان بران. بیرون می آید از شکمهای آن آشامیدنئ نه یک رنگ رنگهای او، در آن به شدنی مر مردمان را، بدرستی که در آنت است هراینه نشانی مر گروهی را که دراندیشند.

70. و خدای آفرید شما را، باز پس میراند شما را و از شماست آنی که گردانیده شود به فروترین زندگانی تا نداند پس از دانستن چیزی، بدرستی که خدای داناست توانا.

71. و خدای افزون کرد برخی را از شما بر برخی در روزی، پس نیستند آنانی که افزون کرده شدند هراینه بازدهندگان روزی خویش بر آنچه خداوند شد دستهای ایشان، پس ایشان در آن یکسان، ا پس به نیکوداشت خدای ناشناسی می کنید!

72. و خدای گرداند برای شما از تنهای شما جفتانی و گرداند شما را از جفتان شما پسران و نبیره گان و روزی داد شما را از پاکها و خوشها. ا پس به ناراست می گروند و به نیکوداشت خدای ایشان ناسپاسی می کنند!

73. و می پرستند از فرود خدای آن چیزی را که نتواند مر ایشان را روزی از آسمانها و زمین چیزی و نه توانایی دارند. [344]

74. پس مزنید برای خدای داستانها، بدرستی که خدای می داند و شما ندانید.

75. پدید کرد خدای داستانی را، بنده زیر دست توانایی ندارد بر چیزی و آنی که روزی دادیم از ما روزی نیکو، پس او هزینه می کند از آن نهان و آشکار. ا برابر باشند! سپاس و ستایش مر خدای راست نه که بیشتر ایشان نمی دانند.

76. و پدید کرد خدای داستانی را، دو مرد یکی ایشان گنگ است توانایی ندارد بر چیزی و او مانده است بر

خداوند خویش هر کجا که فرستد او را نیاید به نیکی. ا برابر شود او و آنی که فرماید به راست و او بر راهی است راست! صفحه : 233

77. و مر خدای راست ناپیدایی آسمانها و زمین، و نیست کار رستخیز مگر همچو نگریستن چشم یا آن نزدیکتر، بدرستی که خدای بر هر چیزی تواناست.

78. و خدای بیرون آورد شما را از شکمهای مادران شما نمی دانستید چیزی را و گرداند برای شما شنوایی و بیناییها را و دلها را تا مگر شما سپاس دارید.

79. ا ندیدند نگاه نکردند به مرغان فرمان بران رام کردگان در [345] گشادگئ آسمان! نگاه نمی دارد ایشان را مگر خدای، بدرستی که در آنت است هراینه نشانها مر گروهی را که«1» می گروند.

80. و خدای گردانید برای شما از خانه های شما آرامگاهی و کرد برای شما از پوستهای چهارپایان خانه هایی به سبکی بردارید آن را، روز کوچ خویش و روز باشیدن خویش و از پشمهای گوسفندی آن و پشمهای شتری آن و مویهای بزئ آن کالای خانه و برخوردئ تا هنگامی.

81. و خدای کرد برای شما از آنچه آفرید سایه ها و کرد برای شما از کوهها نهفت جایها و کرد برای شما پیراهنها، نگاه دارد شما را گرما و پیراهنهای نگاه دارد شما را از رنج دشمنان شما. همچنانت تمام کند نیکوداشت خود را بر شما تا مگر شما گردن نهید.

82. پس اگر برگردند پس هراینه بر تو رسانیدن پیدا.

83. می شناسند نیکوداشت خدای را، بازپس ناشناسی می کنند آن را و بیشتر ایشان ناگروندگانند.

84. و روز که برانگیزیم از هر گروهی گواهی، باز پس دستوری داده نشود مر آنانی را

که نگرویدند و نه ایشان آشتی و خشنودی خواسته شوند.

85. و چون بیند آنانی که ستم کردند عذاب را، پس نه سبک کرده شود از ایشان و نه ایشان [346] پاییده شوند.

-----------------------------------

(1). در متن «که» تکرار شده است [.....] صفحه : 234

86. و چون بیند آنانی که انباز آوردند انبازان خویش را، گفتند: پروردگار ما؟ اینان انبازان مااند آنانی که بودیم همی خواندیم از فرودت. پس اندازند به ایشان گفتار را، بدرستی که شما هراینه دروغ گویانید.

87. و اندازند به خدای آن روز، آشتی را و گم شود از ایشان آنچه بودند که همی ساختند.

88. آنانی که نگرویدند و بازداشتند از راه خدای افزودیم ایشان را عذابی زبر عذاب به آنچه بودند که تبه کاری همی کردند.

89. و روزی که برانگیزیم در هر گروهی گواهی بر ایشان از تنهای ایشان و آوردیم ترا گواه بر اینان و فرو آوردیم بر تو قرآن را پدید کردنی مر هر چیزی و راه نمودنی و بخشایشی و مژده مر گردن نهندگان را.

90. بدرستی که خدای همی فرماید به داد و نیکویی کردن و دادن خداوند خویشی و باز همی دارد از زشت و ناشناخته و ستم کردن. پند همی دهد شما را تا مگر شما پند گیرید.

91. و به سر برید به پیمان خدای چون پیمان بستید و مشکنید سوگندان را پس استوار کردن آن، و بدرستی که کردید [347] خدای را بر خویشتن پذرفتاری. بدرستی که خدای می داند آنچه می کنید.

92. و مباشید همچو آن زنی که واکرد رشته خویش را از پس نیرو تاب بازدادنی. فرا همی گیرید سوگندهای خویش را فریفتی در میان خویش که باشد گروهی آن افزون تر از گروهی. هراینه آزمون می کند

خدای به آن، و هراینه پیدا کند مر شما را روز رستخیز آنچه بودید در آن که ناسازی همی کردید.

93. و اگر خواستی خدای، هراینه کردی گروهی یکی و لیکن گمراه کند آن را که خواهد و راه نماید آن را که خواهد و هراینه پرسیده شوید از آنچه بودید که همی کردید. صفحه : 235

94. و فرا مگیرید سوگندهای خویش را تباهئ در میان خویش پس لغزد پایی پس استواریش و چشید بدی را به آنچه بازداشتید از راه خدای، و مر شما راست عذابی بزرگ.

95. و مخرید به پیمان خدای بهایی اندکی، هراینه آنچه نزد خدای، او بهتر است مر شما را اگر هستید که می دانید.

96. آنچه نزد شماست برسد و آنچه نزد خداست پاینده است و هراینه پاداشت دهیم آنانی را که شکیبایی کردند مزد ایشان را به نیکوتر آنچه بودند که همی کردند.

97. هر که [348] کند شایسته از نرینه یا مادینه و او گرونده است پس هراینه بزیانیم او را زیستی خوش و هراینه پاداشت دهیم ایشان را مزد ایشان را به خوبتر آنچه بودند که می کردند.

98. پس چون خوانی نبی را پس بازداشت خواه به خدای از دیو نفریده رانده.

99. بدرستی که نیست مرو را دستی و نیرویی بر آنانی که گرویدند و بر پروردگار خویش کار باز می گذارند.

100. هراینه هراینه دست و نیروی او بر آنانی که دوست و یار گیرند او را و آنانی که ایشان به او انباز آرندگانند.

101. و چون که بدل کنیم آیتی را به جای آیتی و خدای داناتر است به آنچه فرو می آرد. گویند: هراینه تو سازنده و فرابافنده، نه که بیشتر ایشان

نمی دانند.

102. بگوی، فرو آورد آن را جبرئیل از پروردگارت به راست تا استوار گرداند آنانی را که گرویدند و راه نمودنی و مژده مر گردن نهندگان را.

103. و هراینه می دانیم که ایشان همی گویند: هراینه همی آموزد او را آدمئ. زبان آنی که همی گرایند به او پارسی است و اینکه زبانی است تازی پیدا.

104. بدرستی که آنانی که نمی گروند به نشانهای خدای راه ننماید ایشان را خدای و مر ایشان راست عذابی دردناک.

105. هراینه سازد و فرابافد [349] دروغ را آنانی که نمی گروند به نشانهای خدای و اینان ایشان دروغ گویانند. صفحه : 236

106. هر که نگرود به خدای از پس گرویدن خویش مگر آن که زور«1» و ستم کرده شود و دل او آرامیده است به گرویدن و لیکن هر که بگشاید به ناگرویدن سینه، پس بر ایشان خشمی از خدای و مر ایشان راست عذابی بزرگ.

107. آنت به اینکه که ایشان برگزیدند زندگانی را فروتر بر آن جهان بازپسین و که خدای راه ننماید گروه ناگروندگان.

108. اینان آنانی اند که مهر نهاد خدای بر دلهای ایشان و شنوایی ایشان و بیناییهای ایشان و اینان ایشان بی آگاهانند.

109. ناچار که ایشان در آن جهان ایشان زیان کارانند.

110. بازپس بدرستی که پروردگارت مر آنانی را که خانمان بدرود کردند از پس آنچه آزمون کرده شدند بازپس کوشش کردند و شکیبایی کردند، بدرستی که پروردگارت از پس آن هراینه آمرزگار است بخشاینده.

111. روزی که آید هر تنی پیکار همی کند از تن خویشتن و داده شود هر تنی آنچه کرد و ایشان ستم کرده نشوند.

112. و پدید کرد خدای داستانی، دهی بود بی بیم آرمیده [350] می آید آن را روزی آن فراخ از

هر جایی، پس ناسپاس شد به نیکوداشتهای خدای پس چشانید آن را خدای پوشش گرسنگی را و ترس را به آنچه بودند که همی کردند.

113. و هراینه آمد ایشان را فرستاده از ایشان پس به دروغ داشتند او را، پس گرفت، ایشان را عذاب و ایشان ستمکارانند.

114. پس خورید از آنچه روزی داد شما را خدای گشاده پاکیزه و سپاس داری کنید نیکوداشت خدای را اگر هستید او را که می پرستید.

115. هراینه حرام کرد بر شما مردار مرده را و خون ریخته را و گوشت خوک را و آنچه آواز برداشته شد مر جز نام خدای به آن، پس هر که بیچاره کرده شود نه ستم کننده و نه گذرنده از اندازه پس بدرستی که خدای آمرزگار است بخشایشگر.

-----------------------------------

(1). م: «روز» صفحه : 237

116. و مگویید مر آنچه را که نشان می دهد زبانهای شما به دروغ، اینکه گشاده است و اینکه بازداشته است تا فرا سازید بر خدای دروغ را بدرستی که آنانی که می سازند بر خدای دروغ را نرهند.

117. برخوردارئ اندک و مر ایشان راست عذابی دردناک.

118. و بر آنانی که جهود شدند بازداشتیم آنچه گفتیم بر تو از پیش و ستم نکردیم ایشان را و لیکن بودند تنهای خویش را ستم همی کردند. [351]

119. باز پس بدرستی که پروردگارت مر آنانی را که کردند بدی را به نادانی، پس بازگشتند از پس آنت و بسامان شدند، بدرستی که پروردگارت از پس آن هراینه آمرزگار است بخشایشگر.

120. بدرستی که ابراهیم بود گروهی فرمان بردار مر خدای را راست آهنگی و نبود از انبازآرندگان.

121. سپاس داری مر نیکوداشتهای او، برگزید او را و راه نمود او را به

راهی راست.

122. و دادیم او را در اینکه جهان نیکویی و بدرستی که او در آن جهان هراینه از«1» شایستگان.

123. باز پس پیغام کردیم به تو که پی روی کن کیش ابراهیم را راست آهنگ و نبود از انبازآرندگان.

124. هراینه کرده شد شنبه بر آنانی که ناسازی کردند درو و بدرستی که پروردگارت هراینه داوری کند در میان ایشان روز رستخیز در آنچه بودند در آن که ناسازی همی کردند.

125. بخوان به راه پروردگارت به سخن استوار و پند نیکو و پیکار کن به ایشان به آنی که آن نیکوتر، بدرستی که پروردگارت او داناتر به آنی که گمراه شد از راه او و او داناتر به راه یابندگان.

126. و اگر پاداشت دهید پس پاداشت دهید به مانند آنچه عقوبت داده شدید به آن و هراینه اگر شکیبایی ... هراینه آن بهتر است [352] مر شکیبایان را.

127. و شکیبایی کن و نیست شکیبایئ تو مگر به خدای و اندوه مبر بر ایشان و مباش در تنگ از آنچه می سگالند.

128. بدرستی که خدای با آنانی که پرهیزند و آنانی که ایشان نیکوکارانند.

-----------------------------------

(1). م: «ار» صفحه : 238

هراینه تباهی کنید در زمین دو بار و هراینه برتری کنید برتری کردنی بزرگ.

5. پس چون آید وعده نخستین آن هر دو، برانگیزیم [353] بر شما بندگان ما را، خداوندان نیرو سخت پس بگردیدند میان سراها و بود وعده کرده شده.

6. باز پس گردانیدیم برای شما گردش را بر ایشان و افزونی دادیم شما را به خواسته ها و پسران و کردیم شما را بیشتر گروه.

7. اگر نیکویی کنید، نیکویی کنید برای تنهای خویش و اگر بدی کنید پس مر آن را، پس چون که آید وعده بازپسین تا اندوهگین کنیم رویهای شما را و تا درآیند مزگت چنانکه در آمدند آن را نخستین بار و تا هلاک کنند آنچه را که زبردست شدند هلاک کردنی.

8. شاید که پروردگار شما که ببخشاید شما را و اگر بازگردید بازگردیم و کردیم دوزخ را مر ناگروندگان را جای بازداشتن. صفحه : 239

9. بدرستی که اینکه نبی راه نماید مر آن را که آن راستر است و مژده دهد گروندگان را آنانی که همی کنند شایسته ها را که مر ایشان راست مزدی بزرگ.

10. و که آنانی که نمی گروند به آن جهان، آماده کردیم مر ایشان را عذابی دردناک.

11. و همی خواند«1» مردم به بدی خواندن خویش به نیکی و هست آدمی بسیار شتاب.

12. و کردیم شب را و روز را دو نشان [354] پس ستردیم نشان شب را و کردیم نشان روز را بینا و روشن تا جویید افزونی از خدای خویش و تا دانید شمار سالها و شمار و هر چیزی جدا کردیم ... جدا کردنی.

13. و هر آدمئ چفسانیدیم او را اختر او را در گردنش و بیرون آریم

مرو را روز رستخیز نوشته، بیند آن را باز کرده.

14. بخوان نامه خود را، بس است تن تو امروز بر تو شمارگر.

15. هر که راه راست گرفت پس هراینه راه راست گیرد برای خود و هر که گمراه شد پس هراینه گمراه شود بر آن و برنگیرد برگیرنده بار دیگری و نبودیم عذاب کنندگان تا فرستیم پیغمبری را.

16. و چون خواهیم که نیست کنیم دهی را بفرماییم بناز پرورده شدگان آن را پس نافرمانی کردند در آن پس سزا شد بر آن گفتار پس نیست کردیم آن را نیست کردنی.

17. و چندا نیست کردیم از گروهها از پس نوح و بس است خدای تو به گناهان بندگان خویش آگاه بینا.

18. هر که باشد که خواهد اینکه جهان بشتابانیم برای او در آن آنچه را که خواهیم مر آن را که خواهیم، باز پس گردانیدیم برای او دوزخ را، [355] درآید در آن نکوهیده دور کرده.

-----------------------------------

(1). م: «همی خواندم» صفحه : 240

19. و هر که خواهد آن جهان را و کوشد برای آن کوشش آن و او گرونده است پس اینان باشد کوشش آن سپاس داشته شده.

20. هر یکی را افزونی دهیم و یاری اینان را و اینان را از بخشش پروردگار تو و نبود بخشش پروردگارت بازداشته شده.

21. بنگر؟ که چگونه افزونی دادیم برخی از ایشان را بر برخی و هراینه آن جهان بزرگتر است پایه گاهها و بزرگتر است افزون دادنی.

22. مگردان با خدای خدایی دیگر پس بنشینی نکوهیده فروگذاشته.

23. و فرمود پروردگارت که مپرستید مگر او را و به مادر و پدر نیکویی کردن. اگر برسد هراینه نزد تو پیری را یکی از ایشان دو

یا هر دوی ایشان دو پس مگو مر ایشان دو را اف تف و بانگ بر مزن ایشان دو را و بگوی مر آن دو را گفتاری نیکو.

24. و فرود آر برای ایشان دو پرّ فروتنی را از بخشایش و بگوی، ای پروردگار؟ ببخشای ایشان را چنانکه بپروردند مرا خورد.

25. پروردگار شما داناتر است به آنچه در تنهای شما اگر باشید شایستگان [356] پس بدرستی که او هست مر بازآیندگان را آمرزگار.

26. و بده خداوند خویشی را سزا و بهره او را و درویش و راه گذری را و پراکنده مکن پراکنده کردنی.

27. بدرستی که پراکنده کنندگان هست برادران دیوان و هست دیو مر خدای خویش را ناسپاس.

28. و اگر روی گردانی هراینه از ایشان جستن بخشایشی از پروردگارت که امید داری آن را، پس بگو مر ایشان را گفتاری آسان.

29. و مکن دستت را بسته به گردنت و مگستران آن را همه گسترانیدنی پس نشینی نکوهیده پشیمان شده.

30. بدرستی که پروردگارت می گستراند روزی را مر آن را که خواهد و تنگ می کند، بدرستی که او بود و هست به بندگان خویش آگاه بینا.

31. و مکشید فرزندان خود را [از] بیم درویشی، ما روزی می دهیم ایشان را و شما را بدرستی که کشتن ایشان هست گناهی بزرگ. صفحه : 241

32. و نزدیک مشوید پلیدکاری را بدرستی که آن هست کار زشت و بدا راهی.

33. و مکشید تن را آنی که بازداشت خدای مگر به سزاواری و هر که کشته شود ستم کرده شده پس هراینه گردانیدیم مر خویش را دستی پس در مگذردا از اندازه در کشتن، بدرستی که هست [357] یاری داده.

34. و نزدیک

مشوید خواسته بی پدر را مگر به آنی که آن نیکوتر است تا که رسد نیروی خویش و به سر برید به پیمان، بدرستی که پیمان هست پرسیده شده.

35. و تمام دهید پیمانه را چون که پیمایید و بسنجید به ترازو راست، آنت بهتر است و نیکوتر سر انجام.

36. و از پی مرو آنچه را که نیست مر ترا به آن دانشی، بدرستی که شنوایی و بینایی و دل، همه اینان هست ازو پرسیده.

37. و مرو در زمین شادان بدرستی که تو هرگز ندرّی زمین را و هرگز نرسی کوهها را درازی.

38. همه آنت هست بزه نزد پروردگارت ناخوش.

39. آنت از آنچه پیغام کرد به تو پروردگارت از سخن استوار و مگردان با خدای خدایی دیگر پس انداخته شوی در دوزخ نکوهیده دور کرده.

40. ا پس برگزید شما را پروردگار شما به پسران و فرا گرفت از فرشتگان ماده گان! بدرستی که شما هراینه می گویید گفتاری بزرگ.

41. و هراینه گردانیدیم در اینکه نبی تا پند گیرند و نمی افزاید ایشان را مگر رمیدنی. [358]

42. بگوی، اگر بودی با او خدایانی چنانکه می گویید، آنگاه هراینه جستندی به خداوند عرش راهی.

43. پاکئ او و برتر از آنچه می گویند برتری بزرگ. صفحه : 242

44. به پاکی یاد می کند مرو را آسمانها هفت و زمین و هر که در آنها و نیست از چیزی مگر به پاکی یاد کند به ستایش او و لیکن در نیابید به پاکی کردن ایشان را. بدرستی که بود بردبار آمرزگار.

45. و چون خوانی نبی را، کنیم میان تو و میان آنانی که نمی گروند به آن جهان، پرده پوشیده.

46. و کردیم بر دلهای ایشان پوششهایی که دریابند

آن را و در گوشهای ایشان گرانئ. و چون یاد کنی پروردگار خود را در نبی تنهای او، برگردند بر پسهای خویش رمیدنی.

47. ما داناتریم به آنچه گوش همی دارند به آن چون که گوش می دارند به تو و چون که ایشان همرازانند چون گوید ستمکاران: نه پی روی می کنید مگر مردی را جادویی کرده شده.

48. نگر که چگونه زدند«1» مر ترا داستانها را؟ پس گمراه شدند پس نمی توانند راهی.

49. و گفتند: ا چون که گردیم استخوانها و ریزه [359] ا ما هراینه برانگیخته شدگانیم آفرینشی نو!

50. بگوی، باشید سنگها یا آهنی.

51. یا آفریده از آنچه بزرگ آید در سینه های شما، پس گویند: که بازگرداند ما را! بگوی، آن که آفرید شما را نخستین بار. پس زود جنبانند به تو سرهای خویش را و می گویند، کی است او! بگوی، شاید که باشد نزدیک.

52. روزی که خواند شما را پس پاسخ کنید به ستایش او و گمان برید درنگ نکردید مگر اندکی.

53. و بگوی مر بندگان مرا، گویند آنی که آن نیکوتر است، بدرستی که دیو بشوراند در میان ایشان، بدرستی که دیو هست مر آدمی را دشمنی پیدا.

54. پروردگار شما داناتر است به شما، اگر خواهد بخشاید شما را یا اگر خواهد عذاب کند شما را و نفرستادیم ترا بر ایشان نگه بانی.

-----------------------------------

(1). م: «زدثد» صفحه : 243

55. و پروردگارت داناتر است به آنی که در آسمانها و زمین و هراینه افزونی دادیم برخی پیغمبران را بر برخی و دادیم داود را نوشته.

56. بگوی، خوانید آنانی را که گمان بردید از فرود او؟ پس نتوانند باز بردن گزند از شما و نه

گردانیدنی. [360]

57. اینان آنانی اند که می خوانند می جویند به پروردگار خویش نزدیکی، کدام ایشان نزدیکتر است و امید می دارند بخشایش او را و همی ترسند از عذاب او، بدرستی که عذاب پروردگارت هست ترسیده شده.

58. و نیست هیچ دهی مگر ما نیست کنندگان آنیم پیش روز رستخیز یا عذاب کنندگان آنیم عذابی سخت، هست آنت در نامه نوشته.

59. و نه بازداشت ما را که فرستیم به نشانها مگر که به دروغ داشت به آن پیشینگان و دادیم گروه صالح را شتر ماده را پیدا و روشن پس ستم کردند به آن و نمی فرستیم به نشانها مگر ترسانیدنی.

60. و چون گفتیم مر ترا بدرستی که پروردگارت فرا رسید به مردمان و نکردیم نمایش خواب را آنی که نمودیم ترا مگر آزمایشی مر مردمان را و درخت نفریده در نبی. و می ترسانیم ایشان را پس نمی افزاید ایشان را مگر گذشتنی از اندازه بزرگ.

61. و چون گفتیم مر فرشتگان را که سجده کنید مر آدم را پس سجده کردند مگر ابلیس. گفت: ا سجده کنم مر آنی را که آفریدی گلی!

62. گفت: آگاه کن مرا اینکه که افزونی دادی بر من [361] اگر زمان دهی مرا تا روز رستخیز هراینه لویشه نهم فرزندان او را مگر اندکی.

63. گفت: برو. پس هر که پی روی کند ترا ازیشان پس بدرستی که دوزخ پاداشت شماست پاداشتی تمام. صفحه : 244

64. و بلغزان آنی را که توانی از ایشان به آواز خویش و بانگ کن بر ایشان به سوارانت و پیادگانت و انباز شو با ایشان در خواسته ها و فرزندان وعده ده ایشان را، و وعده نمی دهد ایشان را دیو مگر فریبی.

65.

بدرستی که بندگان من نیست مر ترا بر ایشان دستی و غلبه، و بس است پروردگار تو نگه بانی.

66. پروردگار شما آنی که می راند برای شما کشتی را در دریا تا جویید از افزونئ او، بدرستی که او هست به شما مهربان.

67. و چون ببساید شما را گزند در دریا، گم شود آنی که می خوانید مگر او را، پس چون برهانید شما را به خشکی روی گرداندید و هست مردم ناسپاس.

68. ا پس بی ترس شدید که فرو برد به شما سوی بیابان یا فرستد بر شما سنگ بارانی بازپس نیابید برای خویش نگه بانی!

69. یا بی ترس شدید که بازگرداند شما را در آن [362] باری دیگر پس فرستد بر شما شکننده از باد، پس به آب فرو برد شما را به آنچه ناسپاسی کردید باز پس نیابید برای خویش بر ما به آن از پی درآینده.

70. و هراینه افزونی دادیم پسران آدم را و برداشتیم ایشان را در بیابان و دریا و روزی دادیم ایشان را از پاکها و خوشها و افزونی دادیم ایشان را بر بسیاری از آنی که آفریدیم افزونی دادنی.

71. روزی که بخوانیم هر مردمی را به پیشوای ایشان پس هر که داده شود نامه خویش را به دست راستش پس اینان همی خوانند نامه خویش را و ستم کرده نشوند رشته دانه خرما.

72. و هر که باشد در اینکه نابینا پس او در آن جهان نابیناتر و گم تر راه.

73. و بدرستی که نزدیک شدند هراینه بشورانند ترا از آنی که پیغام کردیم به تو تا فرا بافی بر ما جز آن و آنگاه هراینه فراگیرند ترا دوستی.

74. و اگر نه

که استوار داشتیم ترا، هراینه نزدیک بودی که بگرایی به ایشان چیزی اندک. صفحه : 245

75. آنگاه هراینه چشانیدیمی ترا دوباره زندگانی و دوباره مرگ، باز پس نیافتی برای خویش بر ما یاری گری.

76. و بدرستی که نزدیک شدند هراینه بلغزانند ترا از زمین [363] تا بیرون آرند ترا از آن و آنگاه درنگ نکنند پس تو مگر اندکی.

77. راه آنی که هراینه فرستادیم پیش تو از فرستادگان ما و نیابی مر راه ما را گردانیدنی.

78. به پای دار نماز را وقت گشتن آفتاب تا تاریکی شب و خواندن بامداد بدرستی که خواندن بامداد هست حاضر آمده.

79. و از شب، پس بیدار باش به آن افزونی مر ترا، شاید که برانگیزد ترا پروردگار تو جای ایستادن ستوده.

80. و بگوی، ای پروردگار؟ درآر مرا جای درآوردن راستی و بیرون آر مرا بیرون آوردن راستی و گردان برای من از نزد خویش دستی و قوّتی یاری گر.

81. و بگوی، آمد راستی و نیست شد ناراست بدرستی که ناراستی هست نیست شده.

82. و فرو می آریم از نبی آنچه آن به شدن است و بخشایشی مر گروندگان را و نمی افزاید ستمکاران را مگر زیان کاری.

83. و چون نیکوداشتی کنیم بر آدمی، روی گرداند و دور گرداند پهلوی خود را و چون ببساید او را بدی، باشد نومید.

84. بگوی، هر کسی کار کند بر مانندای خویش [364] پس پروردگار شما داناتر به آن کسی که او نموده تر راهی.

85. و می پرسند ترا از جان. بگوی، جان از کار و فرمان پروردگار من است و داده نشدید از دانش مگر اندکی.

86. و اگر خواهیم، هراینه ببریم به آنی پیغام کردیم به تو، بازپس نیابی برای

خود به آن بر ما نگه بانی. صفحه : 246

87. مگر بخشایشی از پروردگارت. بدرستی که افزونی او هست بر تو بزرگ.

88. بگوی، اگر گرد آیند آدمیان و پریان بر آن که آیند به مانند اینکه نبی، نیایند به مانند آن و اگر چه باشد برخی از ایشان مر برخی را هم پشت.

89. و هراینه بگردانیدیم برای مردمان در اینکه نبی از هر داستانی، پس سرباز زد بیشتر مردمان مگر ناسپاسی.

90. و گفتند: هرگز نگرویم مر ترا تا روان کنی برای ما از زمین چشمه.

91. یا باشد مر ترا بوستانی از خرما بنانی و انگور پس روان کنی جویها را میان آن روانی کردنی.

92. یا بیندازی آسمان را همچنان که گفتی بر ما پاره یا بیاری خدای را و فرشتگان را [365] گروهی.

93. یا باشد مر ترا خانه از زر یا برآی در آسمان، و هرگز باور نکنیم مر بر آمدن ترا تا فرو آری بر ما«1» نوشته که خوانیم آن را. بگوی، پاکئ خدای من، ا هستم مگر آدمئ فرستاده!

94. و نه بازداشت مردمان را که گروند چون آمد ایشان را راه راست مگر که گفتند: ا فرستاد خدای آدمی را پیغمبری!

95. بگوی، اگر بودی در زمین فرشتگانی که همی رفتندی آرامیدگان، هراینه فرستادیمی بر ایشان از آسمان فرشته پیغمبری.

96. بگوی، بس است خدای گواه میان من و میان شما، بدرستی که او هست به بندگان خویش آگاه بینا.

97. و هر که راه نماید خدای پس او راه یافته است و هر که گمراه کند پس هرگز نیابی مر ایشان را یارانی از فرود او و برانگیزیم

ایشان را روز رستخیز بر رویهای ایشان کوران و گنگان و کران پناه جای ایشان دوزخ است، هر بار که فرو نشیند افزاییم ایشان را آتش سوزان.

-----------------------------------

(1). م: «اما» صفحه : 247

98. آنت پاداشت ایشان به که ایشان نگرویدند به نشانهای ما و گفتند: ا چون باشیم استخوانها [366] و ریزه ا ما هراینه برانگیخته گانیم آفرینشی نو!

99. ا و ندیدند که خدای آنی که آفرید آسمانها را و زمین را تواناست بر اینکه که بیافریند مانند ایشان و کرد مر ایشان را زمان زده نه گمانی درو«1»! پس سرباز زد ستمکاران مگر ناسپاسی.

100. بگوی، اگر شما خداوند می شدی گنج خانه های بخشایش پروردگار مرا، آنگاه هراینه نگاه داشتی از ترس هزینه کردن و هست آدمی تنگ هزینه.

101. و هراینه دادیم موسی را نه نشانها روشنان، پس بپرس پسران یعقوب را چون آمد ایشان را، پس گفت مرو را فرعون: بدرستی که من هراینه پندارم ترا ای موسی جادویی کرده شده.

102. گفت: هراینه دانستی نه فرو آورد اینان مگر پروردگار آسمانها و زمین بیناییها و بدرستی که من هراینه پندارم ترا ای فرعون نیست کرده شده.

103. پس خواست که بلغزاند ایشان را از زمین پس به آب فرو بردیم او را و آنانی را که با او همه.

104. و گفتیم از پس او مر پسران یعقوب را: آرام گیرید درین زمین، پس چون که آید وعده آن جهان آریم شما را به هم درآمیخته. [367]

105. و به راست فرو آوردیم آن را و به راست فرود آمد و نفرستادیم ترا مگر مژده دهنده و بیم کننده.

106. و نبی، جدا کردیم آن را تا خوانی آن را بر

مردمان بر درنگی و فرو آوردیم آن را فرو آوردنی.

107. بگوی، گروید به آن یا مگروید بدرستی که آنانی که داده شدند دانش را از پیش آن چون خوانده شود بر ایشان بر روی افتند مر زنخها سجده کنان.

108. و گویند: پاکئ پروردگار ما، بدرستی که هست وعده پروردگار ما هراینه کرده شده.

-----------------------------------

(1). م: «دروه» صفحه : 248

109. و می افتند مر زنخها همی گریند و می افزاید ایشان را ترس.

110. بگوی، بخوانید خدای اللّه را یا خوانید رحمن را. هر کدام را که خوانید پس مرو راست نامها نیکوتر و آواز بلند مکن به نماز خویش و پست مکن به آن و بجوی میان آنت راهی.

111. و گوی سپاس و ستایش مر خدای راست آنی که فرا نگرفت فرزندی را و نبود مرو را انبازی در پادشاهی و نبود او را یاری از خواری و بزرگ دار او را بزرگ داشتنی.

را تا آزماییم ایشان را، کدام ایشان نیکوتر کردار!

8. و بدرستی که ما هراینه گردانندگانیم آنچه بر آن خاکی خشک.

9. یا پنداشتی که خداوندان غار و تخته نوشته، بودند از نشانهای ما شگفتی. صفحه : 249

10. چون پناه گرفت جوانان به غار، پس گفتند: پروردگار ما؟ [بد] ه ما را از نزد خویش بخشایشی و بساز برای ما از کار ما راستی.

11. پس زدیم بر [369] گوشهای ایشان در غار سالها شمرده.

12. باز پس برانگیختیم ایشان را تا دانیم کدام دو گروه شمارنده تر مر آنچه را درنگ کردند سر انجامی.

13. ما گوییم بر تو آگاهی ایشان به سزا و راست، بدرستی که ایشان جوانانی اند گرویدند به پروردگار خویش و افزودیم ایشان را رهنمودنی.

14. و بستیم بر دلهای ایشان چون برخاستند«1»، پس گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمانهاست و زمین، هرگز نخوانیم از فرود او خدایی هراینه گفتیم آنگاه دور.

15. اینان، گروه مااند فراگرفتند از فرود او خدایانی چرا نمی آیند بر ایشان به حجّتی پیدا! پس کیست ستمکارتر از آنی که فرابافت بر خدای دروغی را!

16. و چون جدا شدید از ایشان و آنچه همی پرستند مگر خدای، پس پناه گیرند به غار بگستراند برای شما پروردگار شما از بخشایش خویش و سازد برای شما از کار شما برگی و نوایی.

17. و بینی آفتاب را چون بر آید همی گراید از غار ایشان سوی راست و چون فرو شود ببرّد ایشان را سوی چپ و ایشان در فراخی از آن، آنت از نشانهای خدای [370] هر که [را] راه نماید خدای پس او راه یافته و هر که [را] گمراه کند پس هرگز نیابی برای او دوستی راه

نماینده.

18. و پنداری ایشان را بیداران و ایشان خفته گانند و می گردانیم ایشان را سوی راست و سوی چپ و سگ ایشان گستراننده دو بازوی خویش را به در. اگر فرو نگری بر ایشان هراینه برگردی از ایشان گریزان و هراینه پر گردانیده شوی از ایشان ترس.

-----------------------------------

(1). م: «برخواستند» صفحه : 250

19. و همچنانت برانگیختیم ایشان را تا پرسند میان خویش. گفت گوینده از ایشان: چند درنگ کردید! گفتند: درنگ کردیم روزی یا برخ روز. گفتند: پروردگار شما داناتر به آنچه درنگ کردید پس فرستید یکی شما را به سیم خویش اینکه به سوی شهر پس بنگردا کدام آن پاکتر خوردنی، پس بیایدا شما را بروزئ از آن و باریک نگردا و نه آگاه کندا به شما کسی را.

20. از آنکه ایشان اگر دیده ور شوند بر شما، سنگسار کنند شما را یا بازبرند شما را در کیش خویش و هرگز نرهید آنگاه همیشه.

21. و همچنانت دیده ور کردیم بر ایشان تا دانند که وعده خدای راست است و که رستخیز نه گمانی در آن. چون [371] پیکار می کردند در میان خویش کار ایشان، پس گفتند: برآورید بر ایشان برآورده، پروردگار ایشان داناتر به ایشان. گفت آنانی که به آمدند بر کار ایشان: هراینه فراگیریم بر ایشان مزگتی.

22. زودا که گویند: سه، چارم ایشان سگ ایشان. و گویند: پنج، ششم ایشان سگ ایشان، انداختنی به ناپیدا و گویند:

هفت و هشتم ایشان سگ ایشان. بگوی، پروردگار من داناتر است به شمار ایشان، نمی داند ایشان را مگر اندکی پس پیکار مکن در ایشان مگر پیکاری آشکار و مپرس در ایشان ازیشان کسی را.

23. و مگوی هرگز

مر چیزی را که من کننده ام آنت را فردا.

24. مگر که خواهد خدای، و یاد کن پروردگارت را چون فراموش کنی، و بگوی، شاید که راه نماید مرا پروردگار من مر نزدیکتر را از اینکه راستی.

25. و درنگ کردند در غار خویش سیصد سالها و بیفزودند نه. صفحه : 251

26. بگوی، خدای داناتر به آنچه درنگ کردند مرو راست ناپیدایی آسمانها و زمین. چه بیناست او و چه شنواست.

نیست مر ایشان را از فرود او از دوستی [372] و انباز نکند در داوری خویش کسی را.

27. و خوان آنچه پیغام کرده شد به تو از نامه پروردگارت، نه دگر کننده مر سخنان او را و هرگز نیابی از فرود او پناه گاهی.

28. و شکیبا گردان تن خویش را با آنانی که همی خوانند پروردگار خویش را به بامداد و شبنگاه، همی خواهند خشنودئ او و در مگذردا دو چشم تو از ایشان، همی خواهی آرایش زندگانی اینکه جهان. و فرمان مبر آنی را که ناآگاه کردیم دل او را از یاد کرد ما و پی روی کرد کام خویش را و بود و هست کار او بیش گذشته از حق.

29. و بگوی، راستی از پروردگار شما پس هر که خواهد پس بگرودا و هر که خواهد پس نگرودا، بدرستی که ما آماده کردیم مر ستمکاران ر«1» آتشی گرد درآمد به ایشان سراپرده آن و اگر فریاد خواهند فریاد رسیده شوند به آبی همچو روی گداخته، بریان کند رویها را، بدا آشامیدنی و بدا نواگاه.

30. بدرستی که آنانی که گرویدند و کردند شایسته ها، بدرستی که ما نه تباه کنیم مزد آنی که نیک کردکار را.

31. اینان مر ایشان راست بهشتهای باشیدنی،

می رود از زیر ایشان جویها، آراسته شوند در آن از دست برنجنها [373] از زر و می پوشند جامه های سبزان از دیبای تنک و از دیبای سطبر، تکیه زدگان در آن بر تختهای آراسته، نیکا پاداشتا و نیکا نواگاها.

32. و بزن برای ایشان داستانی، دو مرد کردیم مر یکی ایشان دو را دو بوستان از انگور بنان و گرد درآوردیم آن دو به خرما بنانی و کردیم میان آن دو کشتی.

33. هر دوی آن دو بوستان داد بر خویش را و نکاست از آن چیزی و روان کردیم میان آن دو جویی.

-----------------------------------

(1). ستمکاران ر- ستمکاران را صفحه : 252

34. و بود مر آن مال بسیار برآور. پس گفت مر یار خویش را و او سخن می گرداند با او: من بیشترم از تو خواسته و عزیزترم«1» گروه.

35. و درآمد بوستان خویش را و او ستمکار مر تن خویش را. گفت: نپندارم که نیست شود اینکه همیشه.

36. و نپندارم رستخیز را بودنی و سوگند که اگر بازگردانده شوم به سوی پروردگار خویش، هراینه یابم بهتر از آن جای بازگشتن.

37. گفت مرو را یار او و او سخن می گرداند او: ا نگرویدی به آن که آفرید ترا از خاک باز پس از آب اندک بازپس راست کرد ترا مردی!

38. لکن من: او خدای پروردگار من است و انباز نگویم به پروردگار خود کسی را. [374]

39. و چرا چون در آمدی بوستانت را، گفتی: آنچه خواست خدای نه نیرویی مگر به خدای، اگر بینی مرا من کمترم از تو خواسته و فرزند.

40. پس شاید پروردگار من که دهد مرا بهتر از بوستانت و فرستد بر آن آتش بارانی از آسمان

پس گردد خاکی هامون بی گیاه.

41. یا گردد آب آن فروشده به زمین پس هرگز نتوانی آن را جستنی.

42. و گرد درآمده شد به میوه هاش پس گشت می گرداند هر دو پنجه خویش را بر آنچه هزینه کرد در آن و آن افتاده است بر چفته های خویش و می گوید: ای کاشکی من انباز نیاوردمی به پروردگار خود کسی را.

43. و نبود مرو را گروهی که یاری دهند او را از فرود خدای و نبود کینه کش.

44. آنجات، پادشاهی مر خدای راست سزا. او بهتر است پاداشت و بهتر است سر انجام.

45. و بزن مر ایشان را داستان زندگانی فروتر همچو آبی که فرو آوردیم آن را از آسمان پس آمیخته گشت به آن گیاه زمین، پس گشت ریزه کوفته، همی پراکند آن را بادها و بود و هست خدای بر هر چیزی توانا.

-----------------------------------

(1). م: «عزیم ترم» صفحه : 253

46. خواسته و پسران آرایش [375] زندگانی فروتر و مانده ها شایسته ها بهتر است نزد پروردگارت پاداشت و بهتر است بیوس و امید.

47. و روزی که روان کنیم کوهها را و بینی زمین را پیدا و برانگیختیم ایشان را پس نگذاشتیم از ایشان کسی را.

48. و نموده شدند بر پروردگارت رسته هراینه آمدید ما را همچنان که آفریدیم شما را نخستین بار، نه که گفتید که هرگز نکنیم برای شما وعده گاهی.

49. و نهاده شد نامه، پس بینی گناه کاران را ترسکاران از آنچه در آن و گویند: ای وای ما، چیست مر اینکه نامه را! فرو نمی گذارد خوردی را و نه بزرگی مگر شمارد آن را و یافتند«1» آنچه کردند به جای آمده و ستم نکند پروردگارت کسی را.

50. و چون

گفتیم مر فرشتگان را: سجده کنید مر آدم را، پس سجده کردند مگر ابلیس بود از پریان پس بیرون شد از فرمان پروردگار خویش. ا پس فرا می گیرید او را و فرزندان او را دوستانی از فرود من و ایشان مر شما راست دشمنان بدا مر ستمکاران را بدلی.

51. حاضر نکردم ایشان را آفرینش آسمانها و زمین [376] و نه آفرینش تنهای ایشان و نبودم فراگیرنده گمراه کنندگان یاری.

52. و روزی که گوید آواز دهید انبازان مر آنانی که گفتید، پس خوانند ایشان را پس پاسخ نکنند مر ایشان را و گردانیم میان ایشان هلاک جایی.

53. و دید گنه کاران آتش را، پس گمان بردند که ایشان افتندگان آن و نیافتند از آن جای بازگشتن.

54. و هراینه پدید کردیم در اینکه نبی برای مردمان از هر داستانی و هست آدمئ بیشتر چیزی پیکاری.

-----------------------------------

(1). م: یافتید صفحه : 254

55. و باز نداشت مردمان را که بگروند چون آمد ایشان را راه راست و آمرزش خواهند از پروردگار خویش مگر که آید ایشان را راه و نهاد پیشینگان یا آید ایشان را عذاب رویاروی.

56. و نمی فرستیم فرستادگان را مگر مژده دهندگان و بیم کنندگان و پیکار می کنند آنانی که نگرویدند به ناراست تا بلغزانند به آن راست را، و فراگرفتند نشانهای مرا و آنچه بیم کرده شدند فسوسی.

57. و کیست ستمکارتر از آنی پند داده شد به نشانهای پروردگار خویش پس روی گرداند از آن و فراموش کرد آنچه پیش فرستاد دو دست او! بدرستی که ما گردانیدیم بر [377] دلهای ایشان پوششها که دریابند آن را و در گوشهای ایشان گرانی. و اگر خوانی ایشان را به

راه راست پس هرگز راه نیابند آنگاه همیشه.

58. و پروردگار تو آمرزگار است خداوند بخشایش. اگر گرفتی ایشان را به آنچه ورزیدند، هراینه شتابانیدی برای ایشان عذاب را، نه که مر ایشان راست وعده گاهی هرگز نیابند از فرود او پناه گاهی.

59. و آنت دهها، نیست کردیم ایشان را چون ستم کردند و کردیم برای نیست شدن ایشان وعده گاهی.

60. و چون گفت موسی مر جوان خویش را: می روم تا برسم جای بهم پیوستن دو دریا یا بروم سالها.

61. پس چون رسیدند به جای بهم پیوستن میان آن دو، فراموش کردند ماهی خویشتن پس فراگرفت راه خویش را در دریا سنبی.

62. پس چون بگذشتند، گفت مر جوان خویش را: بده ما را چاشت ما را هراینه دیدیم از سفر خویش اینکه رنجی.

63. گفت: ا دیدی چون که پناه گرفتیم به سنگ پس من فراموش کردم ماهی را! و فراموش نگردانید مرا آن را مگر دیو که یاد کنم آن را و فراگرفت راه خود را در دریا شگفتی.

64. گفت آنت آنچه بودیم [378] می جستیم پس بازگشتند بر پیهای خویش پی رفتنی.

65. پس یافتند بنده را از بندگان ما دادیم او را بخشایشی از نزد خویش و آموختیم او را از نزد خویش دانشی. صفحه : 255

66. گفت مرو را موسی: هیچ پی روی کنم ترا بر اینکه که آموزی مرا از آنچه آموخته شدی راستی!

67. گفت: بدرستی که تو هرگز نتوانی با من شکیبایی کردن.

68. و چگونه شکیبایی کنی بر آنچه فرا نرسیدی به آن دانشی.

69. گفت: زودا که یابی مرا اگر خواهد خدای شکیبا و نافرمانی نکنم مر ترا کاری.

70. گفت: پس اگر پی روی کنی مرا پس

مپرس از من از چیزی تا نو کنم برای تو از آن یاد کردنئ.

71. پس برفتند تا چون برنشستند در کشتی درّید آن را. گفت: ا درّیدی آن را تا به آب فرو بری کسان آن را، هراینه آمدی چیزی را شگفت!

72. گفت: ا نگفتم که تو هرگز نتوانی با من شکیبایی کردن!

73. گفت: مگیر مرا به آنچه فراموش کردم و مرسان مرا از کار من دشواری را.

74. پس برفتند تا چون دیدند پسری را پس، کشت او را. گفت: ا کشتی تنی را پاک بی تنی! هراینه آمد چیزی را ناشناخته.

75. گفت: ا نگفتم مر ترا [379] که تو هرگز نتوانی با من شکیبایی کردن!

76. گفت: اگر پرسم ترا از چیزی پس اینکه، پس یاری مکن با من. هراینه رسیدی از نزد من پوزشی.

77. پس برفتند تا چون آمدند مردمان دهی را خوردنی طلبیدند از مردمان آن پس سرباز زدند که میزبانی کنند آن دو را، پس یافتند در آن دیواری می خواهد که فرو افتد پس راست کرد آن را. گفت: اگر خواستی هراینه فراگرفتی بر آن مزدی.

78. گفت: اینکه جدایی میان من و میان تو، زود آگاهانم ترا به انجام آنچه نتوانستی بر آن شکیبایی کردن. صفحه : 256

79. اما کشتی، پس بود مر درویشانی را، کار می کردند در دریا پس خواستم که آهومند کنم آن را و بود پیش ایشان پادشاهی، همی گرفتی هر کشتئ را ستم و زور.

80. و امّا پسر، پس بود پدر و مادر او گروندگان پس ترسیدیم که رساند آن دو را گذشتنی از اندازه و ناگروندگی.

81. پس خواستیم که بدل دهد مر آن دو را پروردگار آن دو بهتر

ازو پاکی و نزدیکتر مهربانی.

82. و اما دیوار، پس بود مر دو پسر دو بی پدر در شهر و بود زیر آن گنجی [380] مر آن دو را و بود پدر آن دو شایسته پس خواست پروردگارت که رسند نیروی خویش را و بیرون کنند آن دو گنج خویش را بخشایشی از پروردگارت. و نکردم آن را از فرمان خود. آنت انجام آنچه نتوانستی بر آن شکیبایی کردن.

83. و می پرسند از تو از ذی القرنین. بگوی، زود برخوانم بر شما ازو یاد کردنئ.

84. بدرستی که ما جای گیر کردیم مرو را در زمین و دادیم او را از هر چیزی راهی و هنجاری.

85. پس پی روی کرد راهی و هنجاری را.

86. تا چون رسید جای فروشدن آفتاب، یافت آن را که فرو می شد در چشمه گرم و یافت نزد آن گروهی را، گفتیم:

ای ذا القرنین؟ یا که عذاب کنی و یا که فراگیری در ایشان نیکویی.

87. گفت: امّا هر که ستم کرد پس زود عذاب کنیم او را، باز پس بازگردانده شود به پروردگار خویش پس عذاب کند او را عذابی ناشناخته.

88. و امّا هر که گروید و کرد شایسته، پس مرو راست پاداشت نیکوتر و زود گوییم او را از فرمان خویش آسانی.

89. باز پس پی روی کرد راهی و هنجاری.

90. تا چون رسید جای برآمدن آفتاب، یافت آن را [381] که بر می آمد بر گروهی که نگرداندیم برای ایشان از فرود آن نهفتئ و پوششی.

91. همچنانت و هراینه فرا رسیدیم به آنچه نزد او دانشی.

92. باز پس پی روی کرد راهی و هنجاری. صفحه : 257

93. تا چون رسید میان دو کوه، یافت

از فرود آن دو گروهی را نزدیک نبودند که دریابند گفتاری را.

94. گفتند: ای ذا القرنین؟ بدرستی که یأجوج و مأجوج تباهی کنندگانند در زمین، پس هیچ گردانیم برای تو خراجی بر اینکه که گردانی میان ما و میان ایشان بندی!

95. گفت: آنچه ساخته و جای گیر کرد مرا در آن پروردگار من، بهتر است پس یاری دهید مرا به نیرویی گردانم میان شما و میان ایشان دیواری.

96. دهید مرا پاره های آهن، تا چون برابر کرد میان دو کوه گفت: در دمید، تا چون گردانید آن را آتشی، گفت: دهید مرا ریزم بر آن مس گداخته.

97. پس نتوانستند«1» که برآیند آن را و نتوانستند مر آن را سوراخ کردنی.

98. گفت: اینکه بخشایشی است از پروردگار من پس چون آید وعده پروردگار من کند آن را کوفته و هست وعده پروردگار من راست.

99. و گذاشتیم برخی ایشان را در آن روز که در می شود در برخی و در دمیده شد [382] در صور پس فراهم آوردیم ایشان را فراهم آوردنی.

100. و پیش آوردیم دوزخ را در آن روز مر ناگروندگان را پیش آوردنی.

101. آنانی که بود چشمهای ایشان در پوششی از کتاب من و بودند که نتوانستند«2» شنیدنی.

102. ا پس پنداشت آنانی که نگرویدند که فراگیرند بندگان مرا از فرود من دوستانی! بدرستی که ما ساخته کردیم دوزخ را برای ناگروندگان جای فرود آمدن.

103. بگوی، ا آگاهانیم شما را به زیان کارتران کردارها!

104. آنانی که گم شد کوشش ایشان در زندگانی فروتر و ایشان پندارند که ایشان نیکو می کنند کار را.

105. اینان آنانی اند که نگرویدند به نشانهای پروردگار خویش و دیدار او، پس ناچیز شد کردارهای ایشان پس

برنداریم برای ایشان روز رستخیز سنجیدنی.

-----------------------------------

(1). م: «توانستید»

(2). م: «نه نتوانستند» صفحه : 258

106. آنت پاداشت ایشان دوزخ است به آنچه نگرویدند و فرا گرفتند نشانهای مرا و فرستادگان مرا فسوس.

107. بدرستی که آنانی که نگرویدند«1» و کردند شایسته ها، بود مر ایشان را بوستانهای بهشت پر درخت جای فرود آمدن.

108. جاویدان در آن، نمی جویند از آن گشتنی. [383]

109. بگوی، اگر باشدی دریا سیاهی مر سخنان پروردگار مرا هراینه برسیدی دریا پیش که برسد سخنان پروردگار من و اگر بیاریم مانند آن را یاری.

110. بگوی، هراینه من آدمی ام مانند شما، پیغام داده می شود به من که هراینه خدای شما خدایی است یکی پس هر که باشد که امید دارد دیدار پروردگار خویش پس بکندا کاری شایسته و انباز میاردا به پرستش پروردگار خود کسی را.

خلیفت ایشان باشد و بکن او را پروردگار من؟ پسندیده یعنی او را نبوت و طاعت کرامت کن.

7. ای زکریا«4»؟ ما همی مژده دهیم ترا به پسری نام او یحیی که نکردیم او را از پیش هم نامی.

8. گفت: ای پروردگار من؟ از کجا باشد مرا پسری و هست زن من نازاینده و هراینه رسیده ام از پیری به خشکی.

-----------------------------------

(1). م: «نگرویدند»

(2). م: ناخوانا [.....]

(3). گرد- گیرد

(4). م: «زکریا» صفحه : 259

9. گفت: چنان، گفت پروردگارت: که آن بر من آسان است و خود بیافریدم ترا از پیش و نبودی هیچ چیز.

10. گفت: ای پروردگار من؟ بکن مرا نشانی تا بدانم که زن من بار گرفته است. گفت: نشان تو آن است که سخن نتوانی گفت با مردمان سه شبان روز درست و سلامت.

11. پس بیرون آمد بر گروه خویش از نمازگاه پس اشارت کرد به ایشان که نماز کنید بامداد و شبانگاه.

12. ای یحیی؟ بگیر نوشته را به نیرو یعنی به جد و اجتهاد. و بدادیم او را درستی سخن به کودکی.

13. و مهربانی از نزد ما و پاکی از معصیت و بود پرهیزکار فرمان بردار.

14. و نیکوکار به مادر و پدر خویش و نبود بزرگ منشی نافرمان.

15. و درود برو باد در دو جهان آن روز که بزادندش و آن روز که بمیرد و آن روز که برانگیزندش زنده.

16. و یاد کن اندر قرآن مریم را، آنگاه که جدا شد از کسان خویش به جایگاهی سوی آفتاب بر آمدن از بهر آنکه وقت زمستان بود. [385]

17. پس فراگرفت مریم از میان خویش و ایشان پرده پس بفرستادیم بدو جبرئیل را بیستاد پیش مریم او را بصورت

آدمی راست.

18. گفت مریم جبرئیل را: که من پناه گیرم به خدای از تو اگر هستی تو پرهیزکار.

19. گفت جبرئیل مریم را: هراینه من فرستاده پروردگار توام تا ببخشم ترا تا بشارت دهم ترا به عطا دادن خدای پسری پاکیزه و شایسته پاک از شرک و افک.

20. گفت مریم او را: چگونه باشد مرا پسری و نبسود مرا هیچ آدمئ و نباشم جوینده فساد بدکار!

21. گفت: چنان است که تو همی گویی یا مریم. گفت پروردگار تو: که آن بر من آسان است و تا بکنیم او را نشانی یعنی عبرتی سازیم از آفریدن او از برای مردمان و بخشایشی از ما آن کسانی را که او را متابعت کند در دین و بود آن کاری گذارده رانده در لوح محفوظ.

22. پس باردار شد او را پس به یکسو شد با او یعنی به آن حمل به جایگاهی دور به یک گوشه سرای و گفته اند در پس کوه.

23. پس آورد او را اثری بار نهادن درد زه به سوی نزدیک تنه درخت خرما. گفت که، ای کاشکی من بمردمی پیش ازین و بودمی فراموش گذاشته؟

24. پس آواز داد او را از زیر او یعنی عیسی و گویند جبرئیل که اندوهگین نشوی بدرستی که کرد پروردگار تو در زیر تو در زیر فرمان تو جوی آب. صفحه : 260

25. و بجنبان سوی خودت تنه درخت خرما را تا فرو افتد بر تو خرمای تر تازه.

26. پس بخور یا «1» مریم رطب و بیاشام از آن آب جوی و روشن شو به چشم بدین فرزند، پس اگر بینی از آدمی کسی را پس بگوی که

من پیمان کرده ام مر خدای را [386] خاموشی، پس هرگز سخن نگویم امروز با هیچ مردم یعنی با فرشتگان سخن گویم.

27. پس بیاورد او را به گروه خویش برداشته او را گفتند: ای مریم؟ هراینه آوردی چیزی شگفت.

28. ای خواهر هارون نبود پدرت مرد بد و نبود مادرت بدکار یعنی از کجاست ترا اینکه فرزند.

29. پس اشارت کرد به سوی او، گفتند: چگونه سخن گوییم با کسی که هست در گهواره کودکی.

30. گفت عیسی: که من منم بنده خدایم، بداد مرا نوشته دانستن انجیل را و بکرد مرا پیغمبری.

31. و بکرد مرا با برکت هر کجا که باشم تعلیم خیر کنم و فرموده است مرا به نماز و پاکی تا باشم زنده.

32. و نیکوکار به مادر خویش و نگرداند مرا گردن کشی بدبختی و نیک بخت یعنی مرا متواضع آمدند.

33. و درود باد بر من آن روز که بزادند مرا و آن روز که بمیرم و آن روز که برانگیزنده«2» زنده.

34. آنت عیسی پسر مریم و اینکه است صفت او، گفتار راست آن که درو به گمان می شوند.

35. نبود مر خدای را یعنی نبود در صفت خدای که فرا گیرد از هیچ فرزندی، پاک است او، هرگاه که براند کاری حکم کند چیز را که اندر معلوم او بود، پس هراینه گوید او را بباش پس می باشد.

36. و بدرستی که خدای پروردگار من است و پروردگار شماست، پس بپرستید او را اینکه که یاد کردیم راه است راست.

37. با هم نساخت گروهها [387] از میان ایشان پس وای مر آنانی را که کافر گشتند از حاضر آمدن روزی بزرگ یعنی قیامت.

38. چه شنوا باشند و

چه بینا آن روز که آیند ما را، لکن ستمکاران امروز در گمراهی اند آشکار.

-----------------------------------

(1). م: «با»

(2). ظ: «برانگیزندم» صفحه : 261

39. و بترسان ایشان را از آن روز ارمان، آنگاه که پرداخته شود کار شمار، و ایشان در غفلتی اند و ایشان نمی گروند.

40. آنگه خدا خبر داد از فنای خلق گفت: هراینه ما میراث یابیم زمین را و هر که بر آن است و به سوی ما بازگردانند ایشان را یعنی بمیرانیم ایشان را تا هیچکس نماند و دعویهای ایشان منقطع گردد و آنگاه ایشان را به ما آرند و ما ایشان را جزا دهیم بر آنچه کرده باشند.

41. و یاد کن درین نامه ابراهیم را؟ که او بود راست گوی پیغمبری.

42. آنگاه که گفت مر پدر خویش را آزر را و او بت پرست بود: ای پدر من؟ چرا پرستی چیزی را که نشنود و نبیند و نه باز دارد از تو هیچ چیز را!

43. ای پدر من؟ هراینه من آمد مرا از دانش آنچه نیامد ترا پس پیروی کن مرا، نمایم ترا راهی راست.

44. ای پدر من؟ مپرست دیو را که دیو هست مر خدای را نافرمان.

45. ای پدر من؟ هراینه من می ترسم یعنی می دانم که ببساید ترا شکنجه از مهربان خدای تا باشی مر دیو را دوستی و یاری.

46. گفت پدر ابراهیم ابراهیم را: ا روی گرداننده تو، تو از خدایان من ای ابراهیم! اگر بازنایستی سنگسار کنم ترا و کار تو ظاهر کنم و جدا شو از من [388] روزگاری.

47. گفت ابراهیم مر پدر را: درود باد بر تو؟ زودا که آمرزش خواهم مر ترا از پروردگار خویش که او هست به من مهربان.

48.

و جدا شوم از شما و از آن چیزی که خدا می خوانید از فرود خدا و بخوانم پروردگار خویش را شاید که نباشم به خواندن پروردگار خویش بدبخت چنانکه شما بدبخت شده اید از پرستیدن بتان.

49. پس چون جدا شد ازیشان و به زمین مقدس شد و از آن چه می پرستند از فرود خدا، بخشیدیم از پس هجرت مرو را اسحاق را و یعقوب را پسر اسحاق و هر یکی را یعنی ابراهیم و اسحاق و یعقوب کردیم پیغمبری.

50. و بخشیدیم مر ایشان را از بخشایش ما نبوّت و کردیم مر ایشان را ثنای نیکو بلند.

51. و یاد کن در نبی پسر عمران را، که او بود ویژه کننده دین به کنانه در دل و بود فرستاده پیغمبری.

52. و خواندیم او را یعنی با او سخن گفتیم در روز آدینه از سوی کوه یعنی آن طور که میان مصر و مدین است بر راست موسی و نزدیک کردیم او را رازگویان همراز بی واسطه.

53. و بخشیدیم مرو را از بخشایش ما برادرش را هارون پیغمبری. صفحه : 262

54. و یاد کن در نبی پسر ابراهیم را، که او بود راست وعده و بود فرستاده پیغمبری.

55. و بودی فرمودی کسان خویش را به نماز و پاکی و بود نزدیک پروردگار خویش پسندیده.

56. و یاد کن در نبی ادریس را، اخ نوح، که او بود پیوسته راست گوی پیغمبری. [389]

57. و برداشتیم او را جایگاهی بلند.

58. اینان از زکریا«1» تا ادریس، آنانی که نیکویی کرد خدای بر ایشان از پیغمبران از فرزندان آدم یعنی ادریس، و از آنها که برداشتیم با نوح در کشتی و از فرزندان ابراهیم یعنی

اسمعیل و یعقوب یعنی موسی و هارون و زکریا و یحیی و عیسی و از آنها که راه نمودیم و برگزیدیم ایشان را بر خلق، چون برخوانند بر ایشان آیتها خدای مهربان بر روی افتند سجده کنان و گریان.

59. پس از پی درآمد از پس ایشان گروه بد، از دست بدادند نماز را یعنی از وقت خویش همی ببرند و پی روی کردند آرزوها را پس زودا که بینند زیان کاری بزرگ در دنیا و آخرت.

60. مگر آنکه باز آمد به خدای از گناه و گروید و کرد کردار شایسته، پس اینان درآیند در بهشت و ستم نکنند بر ایشان هیچ چیز را.

61. بهشتهای باشیدنی آنی که وعده کرد خدای مهربان بندگان خویش را به نادیده که باشد و هست وعده او آمده به جای آمده و تمام کرده بی خلفی.

62. نشنوند در آن سخن نابکار مگر درودی و آفرینی یعنی سلام بر یکدیگر و سلام فرشتگان بریشان و ایشان راست روزی ایشان در آن بامداد و شبانگاه.

63. آنت آن بهشت آن که میراث دهیم از بندگان خویش آن را که باشد پرهیزکار.

64. و نه فرو آییم مگر به فرمان پروردگار تو، او راست آنچه اندر پیش ماست از امر آخرت و آنچه پس ماست از امر دنیا و آنچه میانه است و نبود پروردگار تو فراموش کار.

65. خداوند آسمانها [390] و زمین و آنچه میان هر دو، پس بپرست او را و شکیبا می باش مر پرستش او را، هیچ دانی مر او را هم نامی و هم تایی!

-----------------------------------

(1). م: «زکریا» صفحه : 263

66. و همی گوید مردم ابّی بن خلف: ا آنگاه که بمیرم زودا که بیرون آرند مرا زنده!

67. ا هیچ

یاد نکند مردم یعنی ابی بن خلف که ما آفریدیم او را از پیش و نبود هیچ چیز.

68. پس سوگند به پروردگار تو هراینه گرد کنیم در آن جهان ایشان را و دیوان را باز حاضر کنیم ایشان را گرد دوزخ به زانو درآیندگان جماعت جماعت.

69. باز هراینه بیرون کشیم از هر گروهی آنانی را که سختراند بر خدای مهربان به بی فرمانی.

70. باز ما داناتریم به آنانی که ایشان سزاوارتراند به آن به سوختن.

71. و نیست از شما مگر آینده اوست یعنی در شود و رود و درین آیت به آن معنی است که او خواست هست بر پروردگار تو واجب رانده.

72. باز برهانیم آنانی را که پرهیزیدند و بگذاریم ستمکاران را در آن به زانو افتادگان جماعت جماعت.

73. و چون خوانند بریشان حجتهای ما روشنان، گوید آنانی که نگرویدند مر آنانی را گرویدند: کدام دو گروهند بهتر به جایگاه و نیکوتر به انجمن.

74. و چندا که نیست کردیم پیش ازیشان از گروه که ایشان نیکوتر به رخت خانه و به دیدار.

75. بگو آن که باشد در گمراهی فرو گذارد او کفر پس بیفزایدا [391] برای او خدای مهربان افزودنی تا چون بینند آنچه وعده همی کنند یا عذاب دنیا و یا قیامت پس زودا که بدانند آن را که او بتر است به جایگاه و سست تر به لشکر.

76. و بیفزاید خدای آنانی را که راه یافتند یقینی و بیانی اند [ر] صفت دنیا تا ایشان ضعیف نگردند در دین. و آن ماندگان کردارهای شایسته بهتر است به نزد پروردگار تو به پاداشت و بهتر به بازگشت و سر انجام.

77. ا پس دیدی

یا محمّد آنی را که نگروید به آیتهای ما و گفت: هراینه دهند مرا خواسته و فرزندی!

78. ا دیده ور گشت نهان را یا فرا گرفت نزد خدای پیمانی استوار که او را در بهشت فرو آرد و گویند لا اله الّا اللّه.

79. حقا نه چنان است که او پندارد بنویسم تا او را بر آن جزا دهیم آنچه همی گوید و بیفزاییم برای او از عذاب افزودنی.

80. و میراث گیریم ازو آنچه همی گوید و بیاید«1» ما را تنها در آخرت با او هیچ چیز نه و هیچ کس نه.

81. و فرا گرفتند از فرود خدای خدایانی یعنی بتان را تا باشند ایشان را بازدارنده از عذاب خدای.

-----------------------------------

(1). م: «بباید» صفحه : 264

82. حقا، زودا که ناسپاس شوند به پرستیدن ایشان یعنی بیزار شوند ازیشان و باشند بر ایشان دشمنی.

83. ا ندیدی که ما فرستادیم دیوان را بر ناگروندگان بر می آرند ایشان را به معصیت شیرین همی گردانند اندر چشم و دل ایشان برآغالیدنی.

84. پس شتاب مکن بریشان هراینه که می شماریم ایشان را شمردنی.

85. آن روز که گرد آریم پرهیزکاران را به سوی خدای مهربان گروهی آراسته.

86. و برانیم گناه کاران را به سوی دوزخ آیندگان به آب از تشنگی. [392]

87. نتوانند خواهش کردن را مگر آنکه فرا گرفت نزد خدای مهربان پیمان استوار یعنی لا اله الّا اللّه.

88. و گفتند کافران: فراگرفت خدای فرزندی.

89. هراینه بگو آورد چیزی بزرگ و ناشایست.

90. خواهد آسمانها که بشکافند ازین سخن و بشکافد زمین و بیفتد کوهها افتادنی ریزه ریزه از نهیب.

91. که خواندند خدای را فرزندی.

92. و نمی باید و نسزد و نشاید مر خدای را که فراگیرد

فرزندی که او را بدان حاجت نیست، او را بدان صفت نشاید کرد.

93. نیست هر کسی که در آسمانها و زمین مگر آینده است خدای را به بندگی نه به فرزندی.

94. هراینه بدانست ایشان را و بشمرد ایشان را یعنی انفاس ایشان را شمردنی.

95. و همه ایشان آینده است او را روز رستخیز تنها و به عمل خویش جزا یابد.

96. هراینه آنانی که گرویدند و کردند کردارهای نیک زودا که کند ایشان را خدای دوستی.

97. پس هراینه آسان کردیم او را یعنی قرآن را به زبان تو تا مژده دهی به او به قرآن پرهیزکاران را و بیم کنی به او به قرآن گروهی را پیکاران سخت یعنی کافران را.

98. و چندا نیست کردیم پیش ازیشان از گروهی هیچ می بینی ازیشان از هیچ کسی یا می شنوی ایشان را هیچ بانگی اندک یا بسیار آوازی! دگر صوت خفی باشد.

اندیشه کنی.

8. خدای نیست هیچ خدایی مگر او، او راست نامهای نیکو.

9. و هیچ آمد به تو سخن پسر عمران.

10. آنگاه که شب آدینه دید آتشی را پس گفت مر کسان خویش را، درنگ کنید؟ که من دیدم آتشی را تا مگر من بیارم شما را از آن آتش پاره یعنی تا شما نیز آتش برافروزید یا بیابم بر آن آتش رهنمایی یعنی کسی یابم که مرا بر راه دلالت کند.

11. پس چون آمد آن را، آواز داده شد ای موسی.

12. بدرستی که من، من پروردگار توام پس بیرون کن نعلینت را که تو درین وادی پاک«1» ... طوی نام.

13. و من برگزیده ام ترا به نبوّت پس گوش فرا دار مر آن را که وحی همی کنند.

14. که من، من خدای که نیست هیچ خدایی مگر من، پس بپرست مرا فوحّدنی و به پای دار نماز را یاد کرد مرا یعنی یاد کردی باشد از تو مرا.

15. بدرستی که رستخیز آینده است نزدیک ام پوشانم آن را از خود تا پاداشت دهد هر تنی را به آنچه کوشد از نیک و بد.

16. پس باز مداردا ترا از آن یعنی از ایمان به آ [ن] [394] آنکس که نمی گرود به آن و پی روی کرد کام خویش را تا هلاک شوی.

17. و چیست آنت به دست راستت ای موسی!

18. گفت موسی او عصای عکّازه من است بچسبم تکیه کنم برو و برگ درخت فرو کنم به آن برگوسپندان خویش و مراست در آن حاجتها دیگر.

19. گفت خدای او را: بیندازش ای موسی؟

20. پس بینداختش پس ناگاه او ماری است همی دود ماری گردید زود رو او را بشی

چون بش اسب.

21. گفت: بگیر آن را و مترس؟ زود بازگردانیم آن را به هیأت او نخستین یعنی عصایی چنان که بود.

22. و فراهم آر دست خویش را الی جنبک تحت العضد با پر خویش تا بیرون آید سپید از بی علت بد من غیر برص نشانی دیگر بر پیغمبری او.

23. تا بنمایم ترا از نشانهای ما بزرگتر.

-----------------------------------

(1). م: ناخوانا صفحه : 266

24. برو سوی فرعون؟ که او از اندازه گذشت.

25. گفت موسی: ای پروردگار من؟ گشاده گردان مرا سینه من به پذیرفتن ایمان.

26. و آسان کن مرا کار من تا من اینکه رسالت به فرعون رسانم.

27. و بگشای بندی را از زبان من.

28. تا دریابند گفتار من.

29. و بکن برای من دستوری و هم پشتی از کسان من.

30. هارون را برادر من.

31. استوار کن به او پشت من.

32. و انباز کن او را در کار من.

33. تا به پاکی یاد کنیم ترا بسیار.

34. و یاد کنیم ترا بسیار.

35. که تو بودی و هستی به ما بینا.

36. گفت خدای: بدرستی که داده شدی [395] خواست تو، ای موسی.

37. و هراینه منت نهادیم بر تو باری دیگر از پیش اینکه.

38. آنگاه که الهام دادیم به مادر تو یعنی اندر دل او افکندیم آنچه الهام دهند اندر شغلی که کسی را پیش آید الهام دادیم او را.

39. که بینداز او را در تابوت صندوق یعنی اندر تابوت کن پس بیند از او را در دریا یعنی رود نیل پس بیندازدا او را دریا به کناره، تا بگیرد او را دشمنی که مراست و دشمنی که او راست، و افکندم بر تو دوستی از من و تا پرورده شوی

بر دیدار من نظرگاه من.

40. آنگاه که می رفت خواهر تو مریم نام، پس می گفت: هیچ راه نمایم شما را بر کسی که پذیرد او را. پس بازگردانیدیم ترا به سوی مادر تو تا روشن شود به تو چشم او و اندوهگین نشود و آنگاه که کشتی تنی را پس برهانیدیم ترا از آن اندوه یعنی قصاص و آزمودیم ترا آزمودنی پس درنگ کردی سالها در میان مردمان مدین پس بیامدی براندازه یعنی بر سر چهل سال از مولود او ای موسی.

41. و برگزیدم و مفسران گویند خالص گردانیدیم ترا برای رسالت خود.

42. برو تو و برادر تو به نشانهای من یعنی به عصا و ید بیضا و سستی مکنید در یاد کردن من به توحید.

43. بروید به سوی فرعون که او از اندازه گذشت.

44. پس بگویید او را گفتاری نرم به رفق و نرم، نه به عنف و درشتی تا مگر که او پند گیرد یا بترسد.

45. گفتند: ای پروردگار ما؟ ما می ترسیم که پیشی گیرد بر ما شتاب کند و پیش از سخن ما را هلاک کند یا اینک از اندازه گذرد و ایمان نیارد.

46. گفت خدای عز و جل: مترسید که من با شماام [396] همی شنوم گفتار شما و همی بینم. صفحه : 267

47. پس بیایید او را پس گویید ما دو فرستادگان پروردگار توایم، پس بفرست با ما پسران یعقوب را و مرنجان ایشان را بدرستی که آورده ایم به تو نشانی و حجتی یعنی عصا و ید بیضا آن روز که عرضه کردند از پروردگار تو، و درود باد بر آن کسی که پی روی کرد راه راست را یعنی

اسلام آورد.

48. ما وحی کرده شد به سوی ما که عذاب بر آن کس است که دروغ گوی داشت و برگشت.

49. گفت فرعون: پس کیست پروردگار شما ای موسی!

50. گفت موسی: پروردگار ما آن است که بداد هر چیزی را آفرینش خود را پس راه نمود به الهام تصرّفها.

51. گفت فرعون: پس چیست حال گروهان پیشین!

52. گفت موسی: دانش آن نزد خدای من است در نوشته که غلط نکند پروردگار من و فراموش نکند.

53. آنی که گردانید برای شما زمین را بستری و پدید کرد برای شما در آن راهها و فرو آورد از آسمان آبی را پس بیرون آوردیم به آن گوناگون از گیاه پراکنده مختلف اندر لون و طعم و منفعت.

54. بخورید و بچرانید چهارپایان خویش را هراینه در اینکه است نشانهای مر خداوندان خردها را.

55. از آن آفریدیم شما را یعنی اصل شما را و در آن باز بریم شما را و از آن بیرون آریم شما را باری دیگر یعنی روز قیامت.

56. و هراینه نمودیم او را نشانها و حجتهای خود را همه آن پس دروغ گوی داشت و سرباز زد از گرویدن. [397]

57. گفت: ا آمدی ما را تا بیرون کنی ما را از زمین ما یعنی زمین مصر به جادویی خویش ای موسی!

58. پس هراینه بیاییم ترا به جادویی مانند آن پس گردان در میان ما و در میان خودت هنگامی که خلاف نکنیم آن را ما و نه تو جایی راست و هموار جز ازین.

59. گفت موسی: وعده گاه شما روز آرایش است یعنی روز عاشورا و آن وقت که گرد آرند آدمیان را چاشتگاه.

60. پس برگشت فرعون پس فراهم

آورد بدسگالی خویش را یعنی جادوان را باز آمد آن میعاد.

61. گفت ایشان را موسی: وای شما؟ مسازید بر خدای دروغی پس نیست کند شما را به عذابی؟ و هراینه نومید گشت که دروغ ساخت.

62. پس واکشیدند کار خویش را در میان خویش و پنهان کردند آن راز را. صفحه : 268

63. گفتند: هراینه اینکه دو یعنی موسی و هارون جادوانند می خواهند که بیرون کنند شما را از زمین شما یعنی زمین مصر به جادویی خویش و ببرّند اینکه راه شما را یعنی سنت شما بهتر.

64. پس به هم آرید و دل بنهید سازش و سگالش خویش را، باز بیایید رس استاده و هراینه کام یافت امروز آن کسی که زبردست شد.

65. گفتند: ای موسی؟ یا اینکه که بیندازی عکّازه را و یا اینکه که باشیم نخستین کسی که انداخت.

66. گفت موسی: نه که اندازید، پس ناگاه رسنهای ایشان و عصاهای ایشان [398] چنان نموده می شود به سوی او از جادوی ایشان که آنها همی دود.

67. پس یافت در خودش ترسی موسی از آنکه پنداشت که قصد او می کنند.

68. گفتیم: مترس؟ که تو، تو برتری یعنی غالبی بریشان.

69. و بینداز آنچه در دست راست تست یعنی عصا تا فرو برد آنچه ساختند. هراینه آنچه ساختند مکر جادوی است و کام نیابد جادو هر جا که آید.

70. پس به روی انداخته شد جادوان سجده کنان، گفتند: گرویدیم به پروردگار هارون و موسی.

71. گفت فرعون: ا گرویدید و باور داشتید او را پیش از آن که دستوری دهم شما را! هراینه که او موسی بزرگ شماست استاد مهین شماست آن که بیاموخت شما را جادویی

را پس هراینه ببرّم دستهای شما را و پایهای شما را از ناهموار یعنی دست راست و پای چپ و هراینه آویزم شما را بر تنه های درختهای خرما و هراینه دانید که کدام ما یعنی از من و از خدای موسی سختر است به جهت عذاب و پاینده تر عذاب او.

72. گفتند: هرگز برنگزینیم ترا بر آنچه آمد ما را ازین حجّتهای روشن یعنی ید و عصا به آن خدایی که آفرید ما را. پس بگذار یعنی بکن هر چه تو گذارنده و کننده از بریدن و کشتن که می گذاری و می کنی درین زندگانی فرودتر یعنی اگر ما را هلاک کنی آن هلاک کردن دنیا باشد.

73. ما گرویدیم به پروردگار خویش تا بیامرزد ما را گناهان ما را و آنچه به زور داشتی ما را بر آن از جادویی و خدای که برو هلاک روا نیست و تو هلاک خواهی شد بهتر و پاینده تر.

74. هراینه که او هر که آید به پروردگار خویش گنه کار، پس هراینه مرو راست دوزخ نمیرد در آن [399] و نزید زندگانی که او را سود دارد. صفحه : 269

75. و هر که آید او را گرونده، که کردکارهای نیک، پس اینان، ایشان راست پایه گاهها بلندتران.

76. بهشتهای باشیدنی که می رود از زیر آن جویهای می و شیر و انگبین و آب صافی، جاویدان در آن، و آنت پاداشت آنکس که پاک شد به ایمان و زکوه.

77. و هراینه وحی کردیم به سوی موسی، که ببر به شب بندگان مرا از زمین مصر پس پیدا کن برای ایشان راهی را در دریا خشک. نترسی از رسیدن دشمن و نترسی از غرق.

78. پس از

پی ایشان رفت فرعون با لشکرهای خویش پس فرا پوشید ایشان را از دریا یعنی آب ایشان را فرو گرفت آنچه فرو پوشید و فرو گرفت ایشان را.

79. و گمراه کرد فرعون گروه خویش را و ننمود راه.

80. ای پسران یعقوب؟ بدرستی که برهانیدیم شما را از دشمن شما و وعده کردیم شما را سوی آن کوه که بر راست شما بود و فرو فرستادیم بر شما ترنگبین را و سمانا را.

81. بخورید از پاکهای آنچه روزی دادیم شما را و از اندازه مگذرید در آن نعمت خدای را پس واجب گردد و فرو آید بر شما خشم من و هر که واجب گردد و فرو آید برو خشم من هراینه فرو افتاد در دوزخ.

82. و هراینه من بسیار آمرزشم مر آن را که بازگشت و گروید به خدای و کرد کردار نیک پس راه یافت [400].

83. و چه چیز به شتاب آورد ترا که بیامدی از میان گروه تو ای موسی!

84. گفت موسی: ایشان اینانند بر پی من و بشتافتم به سوی تو ای پروردگار من تا خشنود شوی نخست از من.

85. گفت خدای: پس ما بدرستی آزمودیم بشورانیدیم فتنه کردیم گروه ترا از پس تو یعنی رضای تو بماند و محل من زیادت شود و گمراه کرد ایشان را و بی راه گردانید ایشان را سامری نام او موسی بن ظفر.

86. پس بازگشت موسی به سوی گروه خویش خشمناک اندوهگین گفت: ای گروه من؟ ا نه وعده کرد شما را پروردگار شما وعده نیکو یعنی راست که شما را توریت دهد! ا پس دراز شد آمد بر شما مفارقت دور شدن من از شما

اینکه روزگار یا خواستید که واجب شود فرو آید بر شما خشمی از پروردگار شما پس خلاف کردید وعده مرا! صفحه : 270

87. گفتند سامری و پی روان او: خلاف نکردیم وعده ترا به توانایی خویش و لیکن ما برداشتیم برداشته بودیم بارهای از پیرایه گروه فرعون قبطیان پس انداختیم آن را نزدیک تا اندر آتش افکند تا که تو باز آیی چه فرمایی، پس همچنین انداخت سامری آنچه با او بود از پیرایه جمله اندر آتش برد.

88. پس بیرون آورد برای ایشان گوساله تنی میان تهی و آن را مرصّع کرد به جواهر مرو راست بانگی بانگ گاو، پس گفتند اینکه خدای شماست و خدای موسی پس فراموش کرد اینکه را می جوید.

89. پس خدای عز و جل گفت: ا پس نمی بینند که باز نمی گرداند سوی ایشان گفتاری را و نتواند مر ایشان را زیانی و نه سودی.

90. و بدرستی که گفت مر ایشان را هارون از پیش: ای گروه من؟ بدرستی که فریفته شدید به اینکه و هراینه پروردگار شما [401] آن خدای مهربان است پس پی روی کنید مرا و فرمان برید فرمان مرا.

91. گفتند: همیشه باشیم هرگز برنگردیم بر پرستیدن آن پیوستگی کنندگان تا باز آید به سوی ما موسی.

92. گفت: ای هارون؟ چه بازداشت ترا چون دیدی ایشان را که گمراه شدند

93. که به پی من نیامدی تا آن عذری بودی ا پس عاصی نافرمان شدی فرمان مرا!

94. گفت هارون: ای پسر مادر من؟ مگیر ریش مرا و نه سر مرا گیسوی مرا که من ترسیدم که گویی جدایی افکندی میان پسران فرزندان یعقوب و نگاه نداشتی سخن مرا وصیت که

مرا گفته بودی اخلفنی فی قومی.

95. گفت: پس چیست کار تو یعنی اینکه از کجا ساختی و چون کردی و چه ترا برین داشت ای سامری!

96. گفت: دیدم به آنچه ندیدید آن را، پس گرفتم مشتی از خاک پی اسب آن فرستاده یعنی جبرئیل پس انداختم آن را اندر جوف عجل و همچنان آراسته کرد مرا تن من.

97. گفت موسی: پس برو. پس هراینه مر تراست در زندگانی یعنی تا زنده مانی که گویی اینکه لفظ را یعنی بسودن و آمیختن نیست با خلق و هراینه مر تراست وعده گاهی دوزخ هرگز خلاف کرده نشوی آن را و بنگر به سوی خدایت آنی که گشتی بر پرستیدن او پیوستگی کننده. هراینه بسوزانیم آن را باز به باد دهیم آن را در دریا به باد دادنی.

98. هراینه خدای شما آن خدایی است آنی که نیست هیچ خدایی مگر او. فرا رسید و گنجانید هر چیزی را به دانش هیچ چیز از علم او بیرون نیست.

99. همچنان بر می گوییم قصه همی کنیم بر تو ای محمّد از خبرهای آنچه [402] گذشت و هراینه دادیم ترا از نزد ما یاد کردی یعنی قرآن.

100. هر که روی بگرداند ازو پس هراینه او برگیرد در روز رستخیز باری و بزه. صفحه : 271

101. جاویدان درو و بدا که و بد بود مر ایشان را در روز رستخیز جهت بار.

102. آن روز که دردمند در صور و گرد آریم گناه کاران را آن روز کبود چشمان و قیل کوران.

103. راز می گویند با یکدیگر در میان خویش، که نکردید درنگ اندر دنیا مگر ده شب.

104. ما داناتریم به آنچه می گویند آنگاه که گوید بهتر ایشان

به راه، که نکردید درنگ مگر یک روز.

105. آنگاه گفت: و پرسند ترا یا محمّد از کوهها، پس بگو، به باد بردهد آن را تا با زمین راست گردد پروردگار من به بادبردادنی.

106. پس گذاردا آن را بیابانی هموار و نسو که هیچ نباتی اندر آن نه.

107. نبینی در آن هیچ کژئ و نه هیچ بلندی دیری.

108. آن روز پی روی کنند آن خواننده را که ایشان را خواند به موقف قیامت و آن اسرافیل باشد که اندر صور دمد هیچ کژی نیست مر او را اندر آن دعای او یعنی صدق و حقیقت بود و خلق را از آن هیچ عدول نبود و آرامد بانگها و آوازها مر خدای مهربان را پس نشنوی مگر آوازی نرم و اندک.

109. آن روز سود ندارد خواهش کردن مگر آنکس را که دستوری دهد مرو را خدای مهربان و بپسندد مرو را به گفتار یعنی به توحید و ایمان.

110. داند آنچه در پیش ایشان است و آنچه در پس ایشان است و فرا نرسند به او به دانش.

111. و فروتنی کرد و رام شد رویها مر آن زنده را خدای را پاینده و هراینه [403] نومید شد آنکس که برداشت بیدادی را شرک را.

112. و هر که کند از کارهای شایسته و او گرویده است پس نترسد از هیچ ستمی و نه از هیچ شکستی یعنی ثواب او بدهند و گناه دیگر کس برو ننهند.

113. و همچنان فرو فرستادیم او را نبی تازی و پدید کردیم درو از بیم و تهدید مخالفان و کافران را تا مگر ایشان بپرهیزند یا نو گرداند ایشان را پندی

و یادکردی.

114. بزرگوارا خدا پادشاه سزا به خدایی. و مشتاب به خواندن از پیش آنکه بپردازند گذارده شود از رسانیدن به تو پیغام آن و بگو، ای پروردگار من؟ بیفزای مرا دانشی و فهمی قرآن را و حفظ قرآن.

115. آنگاه گفت: و هراینه پیمان کردیم با آدم از پیش، پس فراموش کرد عهد ما را و نیافتیم مرو را درست و استوار ثباتی و صبری بر آن که او را فرمودیم.

116. و یاد کن آنگاه که گفتیم در نگاه داشتن فرمان مر فرشتگان را که سجده کنید مر آدم را، پس سجده کردند مگر ابلیس جز آن نومید که سر باز زد از فرمان.

117. پس گفتیم: ای آدم؟ بدرستی که اینکه دشمنی است مر ترا و جفت ترا یعنی حوّا را پس بیرون مکندا شما را از بهشت پس رنجور گردی و عیش تو از کسب دست تو بود. صفحه : 272

118. بدرستی که مر تراست که گرسنه نشنوی در آن و نه برهنه شوی.

119. و بدرستی که تو نه تشنه شوی در آن و نه گرم شوی به آفتاب.

120. پس وسوسه کرد به سوی او دیو، گفت: ای آدم؟ هیچ راه نمایی کنم ترا بر درخت جاودانی یعنی از آن بخوری جاودان بمانی در بهشت و پادشاهی که کهنه نشود بنرسد و سپری نشود.

121. پس بخوردند هر دو یعنی آدم و حوا [404] از آن درخت پس پدید آمد مر هر دو را عورتهای اندامهای ایشان و درستادند همی دوختند بر تن خویش از برگهای بهشت و نافرمانی کرد آدم پروردگار خویش را، پس از راه بگشت.

122. بازبرگزید او را پروردگار او پس توبه داد او

را و راه نمود و او را توفیق آن داد.

123. گفت خدای: فرو آیید شما هر دو از آن بهشت با هم برخی از شما یعنی آدم و حوا و حیه و ابلیس مر برخی را دشمن است پس اگر بیاید شما را از من رهنمایی کتابی، پس هر که پی روی کند رسول و کتاب مرا پس گمراه نشود درین جهان و نه بدبخت شود در آن جهان.

124. و هر که روی گرداند از یاد من یعنی قرآن پس هراینه مرو راست زیستی تنگ در دنیا و در گور و برانگیزیم او را در روز رستخیز نابینا.

125. گفت: ای پروردگار من؟ چرا برانگیختی مرا نابینا و بدرستی که بودم بینا در دنیا.

126. گوید خدای، همچنان آمد به تو نشانهای حجّتها ما، پس فراموش کردی آن را و از آن اعراض کردی و بگذاشتی و همچنان امروز فراموش شوی در دوزخ.

127. و همچنان پاداشت دهیم آن را که از اندازه گذشت و نگروید به نشانهای حجّتها پروردگار خویش و هراینه عذاب آن جهان از عذاب دنیا و عذاب گور سخت تر و پاینده تر.

128. ا پس ننمود مر ایشان را که چند نیست کردیم پیش ایشان از گروهها که می روند در آرامگاههای خویش یعنی در دیار خویش و سفرها و تجارتها می کردند، بدرستی که در آنت هراینه نشانهاست مر خداوندان خردها را.

129. و اگر نه سخنی بودی که پیش رفت اندر تأخیر عذاب از [405] پروردگارت، هراینه شدی لازم عذاب اندر دنیا چنانکه قرون پیشین را بود و زمانی نام برده.

130. پس به شکیب باش یا محمّد بر آنچه گویند؟ و به پاکی یاد کن و

نماز کن به ستایش پروردگارت پیش از بر آمدن آفتاب یعنی نماز بامداد و پیش از فرو شدن آن یعنی نماز دیگر و از ساعتهای شب، یعنی نماز خفتن پس به پاکی یاد کن و کناره های روز یعنی نماز پیشین و نماز شام، شاید که تو خشنود شوی به ثواب اینکه نمازها. صفحه : 273

131. و مکش دو چشم خویش را یعنی منگر به سوی آن چیزی برخور داده ایم به آن گروهها را از ایشان آرایش زندگانی فروتر تا بیازماییم ایشان را درو، و روزی پروردگار تو بهتر و پاینده تر.

132. و بفرمای کسان خویش خاندان و امّت را به نماز و به شکیب باش بر آن. نخواهیم از تو هیچ روزی، ما روزی همی دهیم ترا و سر انجام نیک مر پرهیزکاری راست.

133. و گفتند مشرکان مکّه: چرا نیارد به ما محمّد نشانی را چنان که پیغمبران دیگر آوردند از پروردگار خویش! ا نیامد به ایشان حجّت روشن آنچه در نامه های کتابها پیشین!

134. و اگر ما نیست کردیمی ایشان را که نفرستیدیمی به عقوبتی از پیش فرستادن محمّد از پیش فرستادن کتاب و رسول، هراینه گفتندی: ای پروردگار ما؟ چرا نفرستادی به سوی ما پیغمبری تا ما را بخواندی تا پی روی کردیمی نشانهای ترا از پیش آنکه خوار شویم و رسوا شویم به عذاب!

135. بگو یا محمّد، هر یکی از ما و شما چشم دارنده است فرمان خدا را هلاک یکدیگر را، پس چشم دارید، پس زودا که بدانید آنگاه که بیاید قیامت که کیست خداوندان آن راه راست و کیست که راه یافت به حق ما یا شما [406]!

الرّحمن الرّحیم

1. نزدیک آمد مردمان را شمار ایشان و ایشان در بی آگاهی روی گردانندگانند از حق، از اندیشه کردن اندر قرآن.

2. نیاید ایشان را از هیچ پندی یعنی رسول از پروردگار ایشان نو و تازه مگر که شنوند آن را و ایشان بازی می کنند یعنی اعتبار نکنند به آنچه ایشان را همی نماید.

3. بی آگاهی شد دلهای ایشان اندر آن حال و پنهان داشتند آشکارا کردند راز را یعنی در سخن محمّد آن کسانی که بیداد کردند کافر شدند، همی گفتند: نیست اینکه محمّد مگر آدمئ مانند شما، ا می آیید یعنی می پذیرید جادویی را و شما همی بینید که آن جادویی است!

4. بگو یا محمّد، پروردگار من داند گفتار را در آسمان و زمین و او شنواست گفتار ایشان را دانا به احوال ایشان.

5. بل که گفتند: آنچه محمّد می گوید، فراهم آورده و شوریده از انواع مختلف خوابهاست نادرست که آن را تاویلی نیست، نه که ساخت او را نه که او قافیه گوی است پس بیاردا ما را نشانی و حجتی اگر راست گوید چنانکه فرستاده شد پیشینیان به آیتها یعنی پیغمبران به آیتها.

6. خدای عزّ و جل اندر جواب ایشان گفت نگروید پیش از ایشان از هیچ اهل دهی و شهری که نیست کردیم آن را، ا پس ایشان اهل مکّه می گروند یعنی نخواهند گروید! صفحه : 274

7. و نفرستادیم پیش از تو مگر مردانی را که پیغام کرده می شد به ایشان: پس بپرسید خداوندان کتاب را گفتند اهل قرآنند اگر هستید که ن [407] می دانید.

8. و نکردیم ایشان را چون فرشتگان تنی و کالبدی که نمی خورند خوردنی را بلکه ایشان را حاجتمند آفریدم به

طعام، و نبودند اندر دنیا جاویدان آخر بمردند.

9. باز پس راست کردیم ایشان را آن وعده را در هلاک کردن دشمنان ایشان پس برهانیدیم ایشان را و آن را که خواستیم خواهیم و نیست کردیم از اندازه گذرندگان را یعنی مشرکان را.

10. بدرستی که فرو فرستادیم به شما نبشته که دروست یاد کرد پند شما، ا نمی دانید یعنی هیچ خرد ندارید!

11. و چند فرو شکستیم یعنی هلاک کردیم از دهی و شهری که بود ستمکار و بیافریدیم پس ایشان گروهی دیگران.

12. پس چون بدانستند عذاب ما را، ناگاه ایشان از آن می دویدند به شتاب.

13. گفتند ایشان را فرشتگان: مشتابید؟ اندر گریختن و بازگردید به سوی آنچه به ناز پرورده شدید درو و با آرامگاههای خویش تا مگر شما پرسیده شوید از کشتن شما پیغمبران را از طغیان و تمرّد شما.

14. گفتند: ای وای ما بر ما؟ که ما بودیم ستمکاران بیدادان.

15. پس همیشه بود آن خواندن و گفتار ایشان تا گردانیدیم ایشان را درویده به شمشیر فرو مردگان چنانکه آتش فرو میرد.

16. و نیافریدیم آسمان را و زمین و آنچه میان هر دو بازی کنان.

17. اگر خواستیمی که فراگیریم بازی و باطل زن و فرزند، هراینه فرا گرفتیمی او را از نزد خویش یعنی از اهل آسمان نه از اهل زمین اگر بودیمی کنندگان.

18. بل که اندازیم به راست بر ناراست پس نیست کند او را پس ناگاه [408] [او] نیست شده و مر شما راست ای کافران وای ویل از آنچه وصف کنید و می گویید خدای را به زن و فرزند.

19. و مرو راست هر که در آسمانهاست و زمین به ملک و بندگی و

هر که نزد او مقرّبند یعنی ملایکه بزرگ منشی نکنند از پرستش او و مانده نگردند.

20. به پاکی یاد کنند شب و روز سست نشوند و نه سیر شوند.

21. یا فرا گرفتند خدایانی از زمین که ایشان مرده زنده کنند.

22. اگر بودی در آن دو آسمان و زمین خدایانی جز خدای عزّ و جل هراینه تباه شدندی پس پاکی خدای، خدای عرش از آنچه صفت همی کنند ایشان خدای را از زن و فرزند و شریک.

23. پرسیده نشود از آنچه کند و ایشان پرسیده شوند از آنچه همی کنند که ایشان بندگان اویند. صفحه : 275

24. یا فرا گرفتند از فرود او خدای خدایان. بگو یا محمّد، بیارید حجّت خویش را، بر آن اینکه چه در قرآن یاد شد یاد خیر و حجّت آن کسانی که با منند یعنی ایشان را خبر دهد از احکام ایشان و جز از آن و یاد خیر و حجّت آن کسانی پیش من، بل که بیشتر ایشان ندانند راست را پس ایشان روی گردانندگانند.

25. و نفرستادیم از پیش تو از هیچ پیغمبری مگر که وحی کرده شود به سوی او، که او نه هیچ خدایی مگر من پس بپرستید مرا.

26. و گفتند یعنی خزاعه: فرا گرفت خدای مهربان فرزندی، پاکی او از آنچه ایشان گفتند، نه که ایشان بندگانی اند او را گرامی کرده شدگان.

27. پیشی نگیرند او را به گفتار یعنی سخن نگویند بی فرمان او و ایشان به فرمان او کار کنند.

28. داند آنچه در پیش ایشان و آنچه در پس ایشان است یعنی خواهند کرد [409] و خواهش نکنند نتوانند مگر آن را که

یعنی مؤمنان پسندید خدای و ایشان از بیم او ترسانند.

29. و هر که گوید از ایشان که من خدایم از فرود او چنانکه فرعون گفت، پس آنت پاداشت دهیم او را دوزخ همچنان پاداشت دهیم ستمکاران را که عبادت نه به جای خویش نهند.

30. ا ندید آنانی که نگرویدند، که آسمانها و زمین بودند چون یک چیز به هم پیوسته پس از هم بازگشادیم دو را آسمان و زمین و در میان ایشان هوا بیافریدیم و گردانیدیم از آب هر چیزی را زنده، ا پس نمی گروند!

31. و گردانیدیم در زمین کوههای استوار که نجنباند ای لا تمید ایشان را بر یک جانب و گردانیدیم در آن گذرهای فراخ راهها تا مگر ایشان راه یابند به معیشت یا به دلایل حق یا به بهشت.

32. و گردانیدیم آسمان را کاجی نگاه داشته تا بر زمین ناوفتد و شیاطین را برو راه نباشد و ایشان کافران از نشانهای حجّتها آن روی گردانندگانند یعنی تفکر و اعتبار نکنند.

33. و او آنی که بیافرید شب را و روز را و آفتاب را و ماه را هر یکی در چرخی شناه می کنند یعنی ماه در آسمان اوّل و عطارد در 2 و زهره در 3 و شمس در 4 و مریخ در 5 و مشتری در 6 و زحل در 7 و فلک گردش گاه کواکب باشد.

34. و نگردانیدیم هیچ آدمی را پیش از تو جاویدی را اندر دنیا ا پس اگر بمیری پس ایشان جاویدانند!

35. هر تنی که زندگانی او به نفس باشد چشنده مرگ و آزماییم شما را به بد و نیک آزمودنی تا بینیم صبر

شما و شکر شما و به سوی ما باز گردانیده شوید. صفحه : 276

36. و چون بیند ترا آنانی که نگرویدند [410] نگیرند ترا مگر به فسوس. و یکی دیگر را گویند ا اینکه آنی که یاد همی کند خدایان شما را به عیب کردن و ایشان به یاد کرد خدای مهربان یعنی ایمان ایشان ناگروندگانند.

37. آفریده شد آدمی از شتاب یعنی بر صفت شتاب زدگی، زودا که نماییم شما را نشانهای خویش پس مشتابید مرا.

38. و همی گویند کی اینکه وعده یعنی قیامت اگر هستید راست گویان!

39. اگر بدانندی آنان که نگرویدند که حال ایشان چون باشد آنگاه که باز ندارند از رویهای خویش آتش را و نه از پشتهای خویش تازیانه را و نه ایشان یاری کرده شوند.

40. نه که آید ایشان را قیامت ناگاه پس درمانده کند ایشان را پس نتوانند از خویشتن باز کردن آن را و نه ایشان پاییده شوند.

41. و هراینه فسوس داشته شد به پیغمبرانی از پیش تو، پس گرد درآمد به آنانی که فسوس کردند ازیشان از پیغمبران آنچه همی بودند به آن فسوس می داشتند.

42. بگو یا محمّد، که نگاه می دارد شما را به شب و روز از عذاب خدای! نه که ایشان از یاد پروردگار خویش روی گردانندگانند.

43. یا مر ایشان راست خدایانی که باز دارند ایشان را از عذاب از فرود ما! نتوانند به یاری تنهای خویش [411] و نه ایشان از ما یار کرده شوند به نصرت و قوّت.

44. نه که برخورداری دادیم اینان را و پدران ایشان را در دنیا تا دراز گشت بر ایشان زندگانی، ا پس نمی بینند که ما همی آییم یعنی فرمان

ما می آید زمین را، می کاهانیم«1» آن را از کناره های آن ا پس ایشان فره آیندگان!

45. بگو ایشان را، بدرستی که همی ترسانم شما را به وحی قرآن و نشنود کرّان خواندن را آنگاه که بیم کرده شوند.

46. و اگر بساید ایشان را بویی یعنی اندکی از شکنجه پروردگار تو، هراینه گویند: ای وای ما که ما بوده ایم ستمکاران.

47. و بنهیم ترازوها را به داد یعنی ترازوهای به عدل از برای اهل روز قیامت یعنی وقت قیامت را، پس ستم کرده نشود هیچ تنی هیچ چیزی را و اگر باشد هم سنگ دانه از سپندان بیاریم آن را و بسنده ایم خلق را شمارکنندگان یعنی جزای ایشان توانیم داد.

-----------------------------------

(1). م: «می آگاهانیم» صفحه : 277

48. و بدرستی که دادیم پسران عمران را جدایی کننده را میان حق و باطل و روشنایی یعنی توریه و پندی مر پرهیزکاران را.

49. آنانی که می ترسند از پروردگار خویش به ناپیدا یعنی به آنچه می شنوند و نبینند و ایشان از قیامت رستخیز ترسانند.

50. و اینکه یاد کردنی است و یادگاری خجسته و با برکت که فرستادیم آن را، ا پس شما مر آن را ناشناختی کنندگانید.

51. و هراینه دادیم ابراهیم را راه راست او را توفیق و صلاح اندر کودکی از پیش و بودیم به او به حالهای او دانایان به آنکه او از اهل هدایت و نبوت بود.

[412]

52. چون آنگاه که گفت ابراهیم مر پدر خویش را آزر و گروه خویش را: چیست اینکه تندیسها«1» و صورتها و پیکرها آن آنان که شما مر پرستیدن ایشان را پیوستگی کنندگان اید!

53. گفتند، یافتیم پدران خویش را مر ایشان را پرستندگان ما به ایشان اقتدا کردیم.

54.

گفت ابراهیم: هراینه بوده اید و هستید شما و پدران شما در گمراهی آشکار هویدا.

55. گفتند: ا آمده ما را به سزا و درست یعنی آوردی چیزی را که آن راست بود یا تو از بازی کنندگانی یعنی به جد«2» می گویی یا به هزل!

56. گفت چه جای بازی است: بل که پروردگار شما پروردگار آسمانها و زمین آنی که آفرید ایشان را و من بر آنتان از گواهانم.

57. و سوگند به خدا که هراینه سگالش کنم یعنی حیلتی سازم در هلاک ایشان بتهای شما را بعد از آنکه برگردید به سوی دشت روی گردانندگان از من.

58. پس کرد ابراهیم ایشان را پاره پاره خرد مرد ریزه ریزه مگر بزرگی را یعنی بت مهین را که نشکست که مر ایشان را بود تا مگر ایشان به سوی او بازگردند.

59. چون ایشان از دشت باز آمدند گفتند گفتند: که کرد اینکه را به خدایان ما هراینه او از ستمکاران است بریشان!

60. گفتند: شنودیم از جوانی که یاد همی کرد ایشان را که گویند او را ابراهیم یعنی پنداریم که او کرده است.

61. پس آن خبر به نمرود رسید و بزرگان قوم او گفتند گفتند: پس بیارید او را بر چشمهای دیدار مردمان تا مگر ایشان گواهی دهند برو برین جرم که او کرده است ا«3» ... حاضر باشد«4» ... عقوبت.

62. گفتند: ا تو کردی اینکه را به خدایان ما ای ابراهیم!؟

63. گفت: نه که، کرد او را مهین ایشان که اینکه است، پس بپرسید ایشان را تا شما را خبر دهد که کرد اینکه اگر هستند«5» که سخن گویند.

64. پس بازگشتند به سوی تنهای خویش

به سوی عقلهای خویش یعنی به خویش اندیشه کردند، پس گفتند [413] بدرستی که شما، شما ستم کارانید به پرستیدن بتان.

65. باز پس نگون گشتند بر سرهای خویش گفتند: هراینه دانسته بدرستی که دانستی که نیستند اینان که سخن گویند و برین اقرار که دادند حجت ابراهیم بر ایشان ظاهر شد.

66. گفت ابراهیم: ا پس همی پرستید از فرود خدای چیزی را که اگر او را پرستید نه سود کند شما را هیچ چیز و نه نیز زیان کند شما را اگر او را نپرستید!

-----------------------------------

(1). م: «تندیشها»

(2). م: «بجذ»

(3). م: ناخوانا

(4). م: ناخوانا

(5). م: «هستید» [.....] صفحه : 278

67. تف مر شما را و مر آن را که می پرستید از فرود خدای، ا پس هیچ خرد ندارید!

68. گفتند نمرود و قوم او: بسوزانید او را ابراهیم را یعنی تا چنان پاره شود که خدایان شما را پاره کرد و یاری دهید خدایان خویش را اگر هستید باشید کنندگان کاری یعنی اگر خواهید کرد نصرت.

69. گفتیم: ای آتش؟ باش سرد خنک با سرما و با سلامت و بی آفت بر ابراهیم و ابراهیم در آن وقت شانزده ساله بود.

70. و خواستند به او سگالش بد پس گردانیدیم ایشان را زیان کارتران.

71. و رهانیدیم او را یعنی ابراهیم را از نمرود و قوم او و لوط بن هاران را نیز یعنی برادرزاده ابراهیم و از زمین عراق بیاوردیم لوط را به سوی آن زمین آوردیم یعنی زمین شام که برکت کردیم در آن مر جهانیان را.

72. و بخشیدیم مرو را اسحاق نام پسری که خواسته بود و یعقوب نام نبیره افزونی بر آنچه خواسته بود و همه را گردانیدیم شایستگان

و بسامان.

73. و گردانیدیم ایشان را پیشوایانی پیش دوانی خلق را تا به ایشان اقتدا کنند اندر خیر که راه می نمایند ایشان را به فرمان ما یعنی فرمودیم و پیغام دادیم بدیشان کردن نیکیها را و به پای داشتن نماز و دادن زکوه و بودند ما را پرستندگان اندر هر وقتی.

74. و لوط را دادیم او را حکم کردن میان خصمان درست کاری و درست گویی و دانشی که بدان جدا کند حق از باطل و رهانیدیم او را [414] از آن ده یعنی سدوم آنی که بود همی کرد پلیدیها را و کارهای ناشایست. بدرستی که ایشان بودند گروه بد بیرون آیندگان از فرمان حق.

75. و در آوردیم ای فرود آوردیم او را در بخشایش خویش یعنی نبوّت، بدرستی که او از شایستگان است.

76. و یاد کن نوح را آنگاه که خواند یعنی دعا کرد از پیش، پس پاسخ دادیم اجابت کردیم او را پس برهانیدیم او را و کسان او را از اندوه سخت بزرگ یعنی طوفان.

77. و یاری دادیم او را از آن گروه آنانی که به دروغ داشتند نشانهای حجّتها ما را، بدرستی که ایشان بودند گروه بد پس غرقه کردیم ایشان را همه را.

78. و یاد کن داود را و پسر او را و یاد کن سلیمان را، آنگاه که داوری می کردند در آن کشت و گویند رزی بود و خوشه انگور برآورده، چون به شب پراکنده شدند بچریدند در آن گوسفندان آن گروه و بودیم مر داور ایشان را گواهان دانایان و حاضران به علم.

79. پس دریابانیدیم آن قضیّه را سلیمان پسر داود را و هر یکی را از داود و

سلیمان دادیم درستی گفتار و دانشی و رام کردیم و به فرمان کردیم با داود کوهها را تا تسبیح همی کنند با مرغان و مرغان را هم چنان و بودیم کنندگان آن کرامات با داود یعنی کسی دیگر آن نتواند کرد. صفحه : 279

80. و آموختیم او را ساختن پوشیدنی یعنی زره برای شما تا نگاه دارد شما را از سختی جنگ شما، پس هیچ هستید شما سپاس دارندگان یعنی بر آن نعمت که برو پدید آوردیم تا شما را بدو انتفاع باشد اندر جنگها تا قیامت.

81. و مر سلیمان را باد را سخت وزنده، همی رفتی به فرمان او به آن زمین آنی که یعنی زمین شام برکت نهادیم درو و بودیم [415] به هر چیزی دانایان و هیچ چیز از آن بر ما پوشیده نبود.

82. و از دیوان هستند کسانی که زیر آب دریا فرو شدندی برای او و او را جواهر دریا برآوردندی و همی کردندی کاری جدا از آن غوّاصی و بودیم مر ایشان را نگاه داران تا از فرمان او نبه شدندی.

83. و یاد کن ایوب را چون بخواند دعا کرد پروردگار خویش را که من ببسود مرا رسید به من گزند سختی و رنج و تو بخشاینده ترین بخشایندگانی.

84. پس پاسخ دادیم مر او را پس باز بردیم آنچه به او بود از گزند و دادیم او را کسان او را و مانند ایشان را با ایشان بخشایشی از نزد ما و پندی مر پرستندگان را از امت محمّد.

85. و یاد کن اسمعیل را پسر ابراهیم جد مصطفی و ادریس را اخنوخ و اردیا را، همه هر یکی از شکیب داران.

86. و در

آوردیم ایشان را در بخشایش خویش یعنی بهشت بدرستی که ایشان از شایستگانند.

87. آنگاه گفت و یاد کن خداوند ماهی را یونس بن متی را چون برفت خشم گرفته خشم آرنده گروه خویش را گروهی گفتند تا به خشم آرد خدای را عز و جل پس گمان برد که تنگ نکنیم حال او را برو یعنی که ما حکم نکنیم برو به عقوبت پس آواز داد در تاریکیها که نه هیچ خدایی جز تو، پاکی تو، که بر کس ستم نکنی بدرستی که من بودم و هستم از ستمکاران بیدادان بر تن خویش.

88. پس پاسخ دادیم اجابت کردیم مرو را و برهانیدیم او را از آن اندوه یعنی بیرون آوردیم او را از شکم ماهی و همچنین برهانیم گروندگان را از اندوه.

89. آنگاه گفت و یاد کن زکریا«1» را، آنگاه که آواز داد پروردگار خویش را و گفت: ای پروردگار من؟ مگذار مرا تنها بی فرزند و مرا وارثی روزی کن و تو بهترین میراث گیرندگانی ماندگانی بعد از فنای خلق؟

90. پس پاسخ دادیم او را و بخشیدم [416] مرو را یحیی نام پسری و شایسته گردانیدیم مرو را جفت او ایشیا را که از پیش نازاینده بود. بدرستی که ایشان بودند همی شتافتندی در نیکیها و همی خوانندی ما را به امید رحمت و بیم عذاب ما و بودند ما را فروتنان و ترسندگان از ما.

9. و یاد کن آن زنی که نگاه داشت جیب پیراهن خویشتن را، پس دمیدیم فرمودیم جبرئیل را که بدمید در آن جیب پیراهن او از جان خویش، روحی که ملک ماست و از خزینه قدرت ما و گردانیدیم او را و

پسر او را نشانی مر جهانیان را.

-----------------------------------

(1). م: «زکریا» صفحه : 280

92. بدرستی که اینکه دین شما دینی یگانه دین یکی و خدا یکی متفق در اصول دین و من پروردگار شماام پس بپرستید مرا.

93. و ببرّیدند اهل الکتاب کار خویش را در میان خویش یعنی پیشینگان آنگه که مختلف شدند، آنگاه گفت: همه بسوی ما بازگردندگانند تا ما ایشان را جزا دهیم.

94. پس هر که کند از کردارهای شایسته و او گرونده است پس نه هیچ ناسپاسی مر کوشش او را و ما مرو را نویسندگانیم یعنی نگاه دارنده آنیم.

95. و واجب است گروهی گفتند حرام است و لا صلتست بر اهل دهی و شهری که نیست کردیم آن را که ایشان بازنگردند.

96. تا آنگاه که گشاده شود سدّ یأجوج و مأجوج و ایشان از هر بالایی و پشته فرو می دوند که بر هر چه بگذرند آن را هلاک کنند.

97. و نزدیک آمد آن وعده راست، پس ناگاه القصّه آن برخاسته بازمانده از هول و هیبت واجسته و بیرون نشسته چشمهای آنانی که نگرویدند. و همی گویند ای وای ما؟ هراینه بودیم در بی آگاهی از اینکه روز نه که بودیم ستمکاران بیدادگران به معصیت کردن.

98. هراینه شما و آنچه می پرستید از بتان از [417] فرود خدای هیمه هیزم، آتش افروز دوزخ، شما مر آن را درآیندگان لا محاله.

99. اگر بودی اینان یعنی بتان خدایانی بر حقیقت که نه در آمدندی او را دوزخ و همه عابد و معبود در آن جاویدانند.

100. مر ایشان راست در آن نرّستی چون اول بانگ خر و ایشان در آن هیچ نشنوند از آنکه کر باشند.

101. هراینه آنانی که پیش

رفت مر ایشان را از ما نیکویی یعنی بهشت، اینان از آن دورکردگانند.

102. نشنوند آواز و نرّست آن بانگ آن دوزخ را و ایشان در آنچه آرزو کند تنهای ایشان دلهای ایشان از لذّتها جاویدانند.

103. اندوهگین نکند ایشان را آن بیم مهین تر و پیش آید ایشان را فرشتگان و همی گویند اینکه روز شما آنی که بودید که وعده کرده می شدید.

104. روزی که درنوردیم آسمان را همچو در نوردیدن دبیر مر نامه نبشته را، همچنان که آغاز کردیم در نخستین آفریدنی بازگردانیم او را باز آریم او را به هیات اوّل برهنه و بی ختنه وعده کردیم وعده بر ما، بدرستی که ما هستیم یعنی بعث و اعادت کنندگان.

105. و هراینه نوشتیم در کتاب داود نام کتابهای آسمانی از پس یاد کردن اینکه امّت یعنی از پس آنکه اندر لوح محفوظ یاد کردیم که اینکه زمین، میراث یابد گیرد آن را بندگان من شایستگان. صفحه : 281

106. بدرستی که در اینکه است یعنی در قرآن و متابعت او هراینه رسیدنی کفایتی به مراد مر گروهی را پرستندگان موحدان که خدای را بپرستند.

107. و نفرستادیم ترا ای محمّد مگر بخشایشی مر جهانیان را یعنی مؤمنان را.

108. بگو ای محمّد، هراینه وحی کرده می شود پیغام کرده می شود به من که خدای شما [418] خدایی است یکی، پس هیچ هستید شما گردن نهندگان.

109. پس اگر برگردند، پس بگو ای محمّد، آگاه کردم شما را بر حدّ و برابری ندانم ا نزدیک است یا دور است آنچه وعده کرده می شوید از عذاب و قیامت!

110. هراینه او خدای داند آشکارا را از گفتار تا بداند که چه کند هر چند

خدای داند و داند آنچه پنهان کنید.

111. و ندانم شاید که او تأخیر عذاب شما آزمایشی است مر شما را و برخورداری تا هنگامی مرگ که حکم خدای برسد.

112. گو، ای پروردگار من؟ حکم کن به سزا و راست و پروردگار ما بخشاینده یاری خواسته شده بر آنچه صفت می کنید از کفر و ضلالت تا آن را قهر کند و قمع کند چنانکه وعده کرده است.

از پاره گوشت اندک مایه تمام آفریده تمام صورت و ناتمام آفریده صورت یعنی سقطی که از رحم بیوفتد تا پدید کنیم مر شما را قدرت و حکمت خویش و آرام دهیم در زهدانها آن را که خواهیم تا هنگام نام برده یعنی آن وقت که بیرون آید تمام خلق باز پس بیرون آریم شما را کودکی یعنی اندر حال طفلی پس بپروریم تا برسید«1» به قوتهای خویش به کمال عقل، و از شما هست کسی که بمیرد و از شماست کسی که بازگردانیده شود تا فروترین زندگانی چون پیری و خرفی تا نداند از پس دانشی چیزی را و بینی زمین را فرو تاسیده یعنی خشک و مندرس شده چون آتشی که فرو میرد، اثر نبات برو نباشد پس چون فرستیم بر آن آب را یعنی باران بجنبد و بیفزاید به نبات و برویاند از هر گونه گیاه زیبایی.

6. آنت اینکه همه آثار برای آنکه ایمان آرید به اینکه که خدای، او سزای خدایی است و اینکه او زنده کند مردگان را یعنی هستی او درست است و اینکه او بر هر همه چیز تواناست از زنده کردن و میرانیدن.

7. و اینکه که رستخیز آینده است آمدنی است نه گمانی در آن و اینکه خدای برانگیزد آنان را که [420] در گورهایند.

8. و از مردمان هست کسی که پیکار کند در خدائی خدای به نادانی به بی دانشی و بی حجّتی از عقل و بی نوشته روشن که برو فرستاده اند.

9. دو تا کننده پیچنده دوش گردن خویش تا گمراه گرداند مردمان را از راه خدای، مرو راست یعنی نضر بن الحارث را درین جهان رسوایی یعنی کشتن

روز بدر و بچشانیم او را در روز رستخیز عذاب آتش سوزان.

10. گویند او را آن روز که آنت عذاب به آنچه پیش فرستاد دو دست تو و اینکه خدای نیست ستمکار مر بندگان را و عذاب نکند ایشان را بی جرم.

11. و از مردمان هست کسی که همی پرستد خدای را بر کناره، پس اگر رسد او را نیکی یعنی ارزانی و امنی و راحتی آرام گیرد به آن بر درگاه خدای و اگر رسد او را بلایی قحطی و خوفی برگردد بر روی خویش یعنی مرتد گردد یعنی روی از طاعت بگرداند آن روی که از واحده باشد، زیان کرد اینکه جهان را و آن جهان را، آنت او زیان کاری است هویدا.

12. می خواند از فرود خدای چیزی را که زیان نکند او را اگر نخواند و چیزی را که سود نکند او را اگر خواند اگر او را طاعت دارد.

آنت او گمراهی است دور از حق.

13. همی خواند به خدایی آن را که هراینه زیان او نزدیکتر است از سود او، هراینه بدا یارا خدایا که بت است و هراینه بدا پناها که آن است هم صحبت.

-----------------------------------

(1). م: «برسد» صفحه : 283

14. بدرستی که خدای در آرد آنانی را که گرویدند و کردند کارهای شایسته، در بهشتهای که همی رود از زیر آن درختهای آن و غرف آن جویها می و شیر و انگبین و آب صافی، بدرستی که خدا کند آنچه خواهد.

15. هر که باشد که همی پندارد که هرگز نه یاری کند او را خدای درین جهان و آن جهان، پس بکشدا [421] به رسنی به کاج خانه سوی آسمانه خانه باز پس ببرّدا آن رسن

را و خود را خفه کند پس بنگردا هیچ می برد سگالش او آنچه به خشم می آرد!

16. و همچنین که فرو فرستادیم توریت و انجیل را فرو فرستادیم او را قرآن را نشانها آیتها روشنان و اینکه خدای راه نماید آن را که خواهد.

17. بدرستی که آنانی که گرویدند و آنانی که جهود شدند و آن گروندگان کیش به کیش و آن ترسایان و آن گبرکان و آتش پرستان و مغان و آنانی که انباز گفتند خدای را، بدرستی که خدای جدا کند داوری کند در میان ایشان میان مؤمنان و کافران در روز رستخیز بدرستی که خدای بر هر چیزی گواه و حاضر به علم است.

18. ا ندیدی به چشم خرد که خدای سجده همی کند فروتنی کند مرو را آنکه در آسمانهاست و آنی که در زمین است و آفتاب و ماه و ستارگان و کوهها یعنی سجود نکنند به تن و درختان لیکن سایه ایشان و جنبندگان ساجد باشد و بسیاری خدای را عز و جل از مردمان نیک بخت، و بسیاری از مردمان بدبخت واجب شد سزا شد برو به کفر او عقوبت شکنجه. و هر که را خوار کند خدای، پس نیست او را از هیچ گرامی کننده بدرستی که خدای همی کند آنچه همی خواهد.

19. اینکه دو مؤمنان و کافران دو دشمن اند که دشمنی کردند در هستی و یگانگی پروردگار خویش، پس آنانی که نگرویدند بریده شد و آماده کرده شد برای ایشان جامه های از آتش دوزخ، همی ریخته شود از بالای سرهای ایشان آب جوشان آب گرم سوزان.

20. همی ریخته شود به آن آنچه در شکمهای ایشان از احشا و پوستها. [422]

21. و مر

ایشان راست تبرزینها از آهن که ایشان را بدان همی رانند.

22. هرگاه که خواهند که بیرون آیند از آن دوزخ از اندوه، بازگردانده شوند در آن و گویند ایشان را، بچشید عذاب آتش سوزان.

23. هراینه خدای درآرد آنانی که گرویدند و کردند کردارهای نیک، بهشتهای که همی رود از زیر آن در زیر اشجار و اماکن آن جویها می و شیر و انگبین و آب صافی، آراسته کرده شوند در آن بهشتها از دست برنجنها از زر و مروارید یعنی مرصّع به مروارید، و پوشش ایشان در آن جامه ابریشمین است. صفحه : 284

24. و راه نموده شدند به سوی آن پاک از گفتار یعنی لا اله الا [ا] للّه محمّد رسول اللّه و راه نموده شدند به سوی راه خدای ستوده.

25. بدرستی آنانی که نگرویدند و باز همی دارند و باز همی گردند از راه خدای و از مزگت شکوه مند آنی که گردانیدیم آن را قبله برای مردمان برابر و یکسان است پیوسته باشنده درو و بیابانی، و هر که خواهد درو یعنی در مسجد به میل کردن به کژ شدنی و گشتنی از حد به بیدادی، بچشانیم او را از عذابی دردناک.

26. و یاد کن آنگاه که ساخته کردیم برای ابراهیم [جایگا] ه خانه کعبه، و عهد کردیم با او که انباز میار به من هیچ چیز را و پاک دار خانه مرا برای گردندگان گرد واگردان و نماز کنندگان برپا استندگان و پشت دوته کنندگان پیشانی به زمین نهندگان.

27. و آواز ده در مردمان به زیارت خانه به قصد خانه کعبه، بیایند ترا پیادگان و بر هر اشتری باریک میان، می آیند از هر راهی دور. [423]

28.

تا حاضر آیند سودمندیها که مر ایشان راست و یاد کنند نام خدای را در روزهای دانسته شده یعنی دهه ذو الحجه بر آنچه روزی کرد ایشان را از بی زبانان چهارپایان یعنی از هدایا و ضحایا از شتر و گاو و گوسفند که بکشند، پس بخورید از آن و بخورانید سختی رسیده بیچاره را درویش.

29. پس بگذارند کار بیرون آمدن خویش از احرام به موی ستردن و ناخن بازکردن و تمام به جای آرند پیمانهای خویش که کرده باشند اندر باب حج از گوسفند کشتن و جز از آن و بگردند به گرد آن خانه دیرینه آزاد.

30. آنت اینکه است فرمان خدای و هر که بزرگ دارد حرمتهای خدا را یعنی بپرهیزد از معصیتها، پس آن بهتر است مرو را نزد پروردگار خویش و حلال کرده شد برای شما چهارپایان مگر آنچه خوانده شود بر شما اندر کتاب، پس بپرهیزید از پلیدی چون صید اندر حال احرام و چون خون و مردار و آنچه بدان ماند از بتان و بپرهیزید از گفتار دروغ.

31. راست دینان بازگشتگان از دینهای بد مر خدای را نه انبازگویندگان به آن. و هر که انباز گوید به خدای، پس همانا که فرو افتاد از آسمان پس در رباید او را مرغان بزودی یا فرو افکند او را باد در جایی دور که هرگز نام و نشان آن نیابند.

32. آنت آن که یاد کردیم از اجتناب رجس و زور و هر که بزرگ دارد نشانهای خدای را شعایر، مشاهد و مناسک باشد، پس هراینه آن از ترسکاری دلهاست.

33. مر شما راست در آن اندر چهارپایان سودمندیها از درّ و

نسل و صوف و برنشستن تا گاهی نام برده، باز وقت کشتن آن به سوی آن خانه دیرینه آزاد کعبه یعنی به زمین حرم. صفحه : 285

34. و مر هر گروهی را گردانیدیم جای پرستیدن عبادتگاهی تا یاد کنند نام خدای را بر آنچه [424] روزی کرد ایشان را از بی زبانان چهارپایان. پس خدای شما خدایی است یگانه پس مرو را گردن نهید، و مژده ده به بهشت فروتنان را که به فرمان خدای آرام گیرند.

35. آنانی که چون یاد کرده شود خدای پیش ایشان، بترسد دلهای ایشان و آن شکیب داران بر آنچه رسید ایشان را از محنت و آن به پای دارندگان نماز را و از آنچه روزی دادیم ایشان را هزینه همی کنند.

36. و آن شتران و گاوان تناور گردانیدیم آن را برای شما از نشانهای دین خدای، مر شما راست در آن سودمندی نیکی و ثواب. پس یاد کنید نام خدای را بر آن یعنی در وقت کشتن استادگان بر سر پای پس چون بیفتد و بیارامد پهلوهای ایشان پس بخورید از آن امر اباحت و خورید آن خواهنده را آن را که در خواهد و آن ناخواهنده را و آن را که نخواهد. همچنان رام کردیم آن را مر شما را تا مگر شما سپاس داری کنید.

37. هرگز نرسد خدای را یعنی محل رضای او گوشتهای آن و نه خونهای آن و لیکن برسد او پرهیزکاری از شما، همچنان رام کرد آن را برای شما تا به بزرگی یاد کنید خدای را بر آنچه راه نمود شما را به شرائع اسلام و مژده ده نیکوکاران را.

38. بدرستی که خدای باز همی دارد

غائله مشرکان بلای اینکه جهان و عذاب آن جهان از آنانی که گرویدند. بدرستی که خدای دوست ندارد هر بی زنهاری را اندر امانت خدای ناسپاسی به نعمت خدا.

39. دستوری داده شد مر آنانی را که کارزار می کنند به اینکه ایشان ستم کرده شدند و بدرستی که خدای بر [425] یاری دادن ایشان هراینه تواناست که قتال کنند بدان.

40. آنانی که بیرون کرده شدند از سراهای ایشان به ناسزا مگر اینکه گویند پروردگار ما خداست. و اگر نبودی بازداشتی خدای مردمان را برخی از ایشان را به برخی، هراینه ویران کرده شدی چنانکه ویران کردند صومعه های ایشان رهابین و صابیان اندر وقت ایشان و کلیسیاهای ترسایان اندر وقت و کنشتهای جهودان اندر وقت ایشان و مزگتهای مسلمانان که یاد کرده می شود در آن نام خدای بسیار. و هراینه یاری دهد خدای آن را که یاری دهد او را، بدرستی که خدای هراینه نیرومند است او را عجز نه ارجمند غالب او را ذل نه. صفحه : 286

41. آنانی که اگر جای گیر گردانیم ایشان را در زمین، به پای دارند نماز را و بدهند زکوه را و بفرمایند به نیکویی یعنی به توحید و طاعت و بازدارند از زشتی ناشناخته و ناشایسته و مر خدای راست سر انجام کارها یعنی بازگشت کارها به او بود.

42. و اگر به دروغ دارند ترا ای محمّد؟ پس هراینه به دروغ داشت پیش ایشان یعنی اصحاب پیغمبر (ص) گروه نوح نوح را و عاد هود را و ثمود صالح را.

43. و گروه ابراهیم و گروه لوط لوط را.

44. و باشندگان خداوندان شهر مدین شعیب را و به دروغ داشته شد موسی

پسر عمران پس روزگار دادم مر آن ناگروندگان را، باز پس بگرفتم و عقوبت کردم ایشان را به هلاکت پس چون بود بنگر که چگونه بود انکار من و عقوبت من بریشان به عذابها.

45. پس چندا از دهی و شهری که نیست کردیم آن را و او بیداد و ستمکار بر تن خویش پس او بناهای آن افتاده بر کاژهای خویش و چاهی بیکار مانده خالی گذاشته و کوشکی برداشته و افراشته و به گچ کرده.

46. ا پس هیچ نرفتند در [426] زمین، پس باشد مر ایشان را دلهای که بدانند پند را به آن یا گوشهای که بشنوند نصیحت را به آن! پس هراینه قصه اینکه است کور نگردد چشمها و لیکن کور همی گردد آن دلها آنی که در سینه هاست.

47. آنگه در جواب نضر بن الحارث فرو فرستاد و گفت و همی شتابند ترا به عذاب و هرگز دیگر نکند خدای وعده خویش را به عذاب و هراینه روزی نزد پروردگار تو، چون هزار سال است از آنچه همی شمارید از روزهای اینکه جهان.

48. و چندا از دهی و شهری که روزگار دادم مر آن را و آن بیداد و ستمکار، بازپس بگرفتم آن را به عذاب و عقوبت و به سوی من است بازگشت.

49. بگو یا محمّد، ای شما که مردمانید؟ هراینه من مر شما را بیم کننده ام آشکار از خدای.

50. پس آنانی که گرویدند به خدای و کردند کردارهای خوب، مر ایشان راست آمرزشی و روزی چنان که خواهد بزرگوار خوب.

51. و آنانی که کوشیدند در نشانها و حجّتهای ما درمانده کنندگان انبیای ما، اینان باشندگان دوزخ آتش بزرگ.

52. و نفرستادیم

از پیش تو یا محمّد هیچ فرستاده و نه هیچ پیغمبری مگر چون برخواندی در افکندی دیو در خواندن اندر سخن او، پس برداشتی خدای آنچه را که درافکند دیو. بازپس درست کند خدای حجتهای خویش و خدای داناست درست کار به حکم خویش جدا کند حجت از شبهت. صفحه : 287

53. تا کند آنچه در افکند دیو [427] شوری سبب فتنه مر آن کسانی را که در دلهای ایشان است بیمارئ یعنی شک باشد و آن سخت شونده دلهای ایشان و بدرستی که ستمکاران هراینه در دشمنی اند دور از حق.

54. و تا بداند آنانی که داده شدند دانش را از مؤمنان که آنچه خدای ثابت کرد از آیات که او درست و راست است از پروردگار تو، پس بگروند به او پس آرام گیرد مرو را دلهای ایشان. و بدرستی که خدای هراینه راه نمای آنانی که گرویدند به سوی راه راست.

55. و همواره و همیشه باشد آنانی نگرویدند در گمانی ازو تا بیاید ایشان را رستخیز ناگاه، یا بیاید ایشان را عذاب روزی بی شب بی نفع و نیست کننده.

56. پادشاهی آن روز مر خدای راست، داوری کند در میان ایشان، پس آنانی که گرویدند و کردند کردارهای نیک، در بهشتهای پر نعمت باشند.

57. و آنانی که نگرویدند و به دروغ داشتند حجتهای ما را نشانهای ما را، پس اینان مر ایشان راست عذابی شکنجه خوار کننده.

58. و آنانی که هجرت کردند کوچ کردند در راه خدای، باز پس کشته شدند یا خود مردند اندر طاعت، هراینه روزی دهد ایشان را خدای روزی نیکو اندر بهشت و بدرستی که خدای هراینه

او بهترین روزی دهندگان است.

59. هراینه در آرد ایشان را جای درآوردنی که بپسندند آن را. و بدرستی که خدای هراینه داناست به کردار ایشان بردبار تأخیر کند به عقوبت.

60. آنت که یاد کردیم و هر که عقوبت کند و مکافات کند به مانند آنچه آن که یاد کردیم پیش ازین [428] عقوبت کرده شد به آن، بازپس افزونی جسته شد برو، هراینه یاری دهد او را خدای بدرستی که خدای هراینه درگذارنده است آمرزگار.

61. آنت به اینکه خدای همی درآرد شب را در روز و درآرد روز را در شب و اینکه خدای شنواست به گفتار ایشان بینا به کردار ایشان.

62. آنت به اینکه خدای او هست بی فنا است سزاست به خدایی و اینکه آنچه می خوانند از فرود او، او ناچیز و ناراست است و اینکه خدای او بلند است بی نهایت بزرگوار بی همتا.

63. ا نه هیچ دیدی که خدای فرو فرستاد از آسمان آبی را یعنی باران پس می شود بدان آب زمین سبز! بدرستی که خدای باریک کار است باریک بین است آگاه به حال بندگان سر و علانیت داند.

64. مرو را آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است و بدرستی که خدای هراینه او بی نیاز است او را به کسی حاجت نه ستوده هیچ از صفات نقص برو روا نه. صفحه : 288

65. ا هیچ ندیدی که خدای رام کرد شما را آنچه در زمین است از حیوانات و نبات و کشتی را و آن کشتیها را همی رود در دریا به فرمان او و نگاه می دارد آسمان را که ناوفتد ای ان لا تقع بر زمین مگر به فرمان او! بدرستی که خدای به

مردمان هراینه مهربان است بخشاینده.

66. و او آنی که زنده کرد شما را، باز پس بمیراند شما را بازپس زنده کند شما را برای ثواب و عقاب، بدرستی که آدمی هراینه ناسپاس است.

67. مر برای هر گروهی را گردانیدیم ساختیم عبادتگاهی، ایشان عبادت کنندگان اند در آن، پس [429] پیکار مکنندا هراینه با تو در اینکه کار شریعت حج و بخوان خلق را به سوی پروردگار خویش دین، بدرستی که تو هراینه هستی بر راه راست.

68. [و اگر] پیکار کنند ایشان با تو در ذبایح، پس بگو تو خدای داناتر به آنچه می کنید.

69. خدای داوری کند و حق از باطل جدا کند در میان شما در روز رستخیز در آنچه بودید و هستید در آن که خلاف می کنید.

70. ا هیچ ندانستی که خدای همی داند آنچه در آسمان و زمین است! بدرستی که آن در نوشته ای است یعنی لوح محفوظ.

بدرستی که آن بر خدای آسان است.

71. و همی پرستند از فرود خدای آنچه را که فرو نفرستاد به آن هیچ حجّتی و آنچه را که نیست ایشان را بدان هیچ دانشی و نیست مر ستمکاران را هیچ یاری گری که ایشان را نگاه دارد از عذاب.

72. و چون خوانده شود بر ایشان آیتهای ما یعنی قرآن روشنان، بشناسی و بدانی در رویهای آنانی که نگرویدند ناشناختگئ کراهتی دشواری و گستی، نزدیک اند خواهند که حمله کنند در افتند به آنانی که همی خوانند بر ایشان آیتهای ما را. بگو یا محمّد ایشان را، ا پس بیاگاهانم شما را به بدتر از اینتان! آن آتش است، وعده کرد آن را خدای آنانی را که نگرویدند و چه بدا جای بازگشت

دوزخ.

73. ای شما که مردمانید ای مردمان؟ زده شد بیان کرده شد داستانی، پس گوش فرا دارید مر آن را، هراینه آنانی که می خوانید آنها را به خدایی از فرود خدای، هرگز نیافرینند نتوانند آفرید مگسی را و اگر چه همه فراهم آیند برای آفریدن آن [430] و اگر برباید ازیشان مگس چیزی را نرهانند نتوانند ستد آن را ازو، سستا چه بیچار [ه] آن جوینده و آن جسته شده یعنی عابد و معبود. صفحه : 289

74. نشناختند خدای سزای شناختن او، بدرستی که خدای هراینه نیرومند ارجمند.

75. خدای برمی گزیند از فرشتگان چون جبرئیل و میکائیل پیغمبرانی و از مردمان. بدرستی که خدای شنواست به گفتار ایشان بیناست.

76. می داند آنچه پیش ایشان است و آنچه پس ایشان است و به خدای بازگردانیده شود کارها.

77. ای آنانی که شما که گرویدید گروندگانید؟ پشت خم دهید در نماز و پیشانی بر زمین نهید و بپرستید پروردگار خویش را و کنید نیکی تا مگر شما رستگاری یابید.

78. و کوشش کنید در خدای سزای کوشش او. در او برگزید شما را بر همه امتان و نکرد بر شما درین کیش هیچ تنگی.

کیش پدر شما ابراهیم ابراهیم. او خدای تعالی نام کرد شما را مسلمانان اندر آن وقت که بود از پیش قرآن و محمّد و در اینکه قرآن نیز تا باشد اینکه پیغمبر گواه بر شما و باشید گواهان بر مردمان پس به پای دارید نماز را و بدهید زکوه را و چنگ در زنید به دین خدای، که او یار و خداوند شما. پس نیکا یارا پس چه نیک خداوند او و نیکا یاری گرا و چه نیک

یاری ده او.

[431]

آسمان ته بر ته طبقها«2» ... و نبودیم و نیستیم از اینکه آفرینش بی آگاهان یعنی آسمان را نگاه داریم.

18. و فرو فرستادیم از آسمان میغ آبی یعنی باران به اندازه که خواستیم، پس آرام دادیم او را در زمین در منابع عیون و قنوات و ما بر بردن آن هراینه توانایانیم.

19. پس آفریدیم از برای شما به آن آب بوستانها از خرما بنان و درختان انگور، مر شما راست در آن بوستانها میوه های بسیار و از آن میوه ها همی خورید زمستان و تابستان.

20. و نیز گفت: و درختی را که بیرون می آید یعنی زیتون از کوه فلسطین می روید برویاند با روغن روغن را و نان خورشی را مر خورندگان را.

21. و بدرستی که مر شما راست در چهارپایان هراینه اندازه گرفتنی از پی فرا رفتنی خورانیم شما را از آنچه در شکمهای ایشان است یعنی شیر و مر شما راست در آن سودمندیها بسیار و از آن همی خورید یعنی از گوشت و درّ و نسل ایشان.

22. و بر آن چهارپایان و بر کشتی ها برداشته شوید اندر برّ و بحر. [433]

23. و هراینه هراینه فرستادیم نوح را به سوی گروه خویش. پس گفت نوح: ای گروه من؟ بپرستید به یگانگی خدای را که نیست شما را هیچ خدایی جز او، ا پس نمی ترسید که او را انباز می گویید!

-----------------------------------

(1). م: «آرد»

(2). م: ناخوانا صفحه : 291

24. پس گفت آن سران مهتران آنانی که نگرویدند از گروه او: نیست اینکه نوح مگر آدمئ همچو شما، همی خواهد که افزونی نهد خویشتن را بر شما. و اگر خواستی خدای هراینه فرو فرستادی فرشتگانی. نشنویدیم به اینکه که نوح می آرد و می گوید

در میان سخن پدران ما پیشینگان.

25. نیست او یعنی نوح مگر مردی که به اوست دیوانگی، پس چشم دارید او را تا هنگامی یعنی بینید که ازین باز ایستد و ازو میندیشید تا که بمیرد.

26. گفت نوح: ای پروردگار من؟ یاری ده مرا به آنچه دروغ داشتند مرا.

27. پس پیغام کردیم به سوی او که بساز کشتی را به دیدار ما و به پیغام ما و فرمان ما، پس چون بیاید فرمان ما اندر هلاک قوم تو. و بر جوشد آن تنور فعول لا تفعول، پس در آر با خود در آن کشتی از هر همه نری و ماده دو را و کسان خویش را نیز اندر کشتی آر مگر آنی که پیش رفت برو گفتار حکم ما به هلاک ازیشان یعنی کنعان و زن که او را بود منافقه. و سخن مگوی به شفاعت با من در کار آنانی که ستم کردند کافر شده اند که ایشان غرقه کردنیانند.

28. پس چون راست بایستی تو و آنانی که با تواند بر آن کشتی، پس بگو، سپاس و ستایش مر خدای راست آنی که برهانید ما را از آن گروه ستمکاران یعنی کافران.

29. و بگوی، ای پروردگار من؟ فرود آر مرا جای فرود آمدنی خجسته و تو بهترین فرو آرندگانی.

30. بدرستی که در [434] اینکه است هراینه حجّتها و بدرستی که به معنی قد بود بودیم و هستیم هراینه آزمایندگان.

31. باز پس بیافریدیم از پس ایشان گروهی گروه های دیگران.

32. پس فرستادیم در میان ایشان پیغمبری هم از ایشان یعنی هود را به قوم او که بپرستید خدای را که نیست شما را هیچ خدایی جز او. ا

پس نمی ترسید!

33. و گفت مهتران از گروه او آنانی که نگرویدند و به دروغ داشتند به دیدن آن جهان و به ناز پروردیم و کامرانی دادیم ایشان را در اینکه زندگانی نزدیکتر نخستین یعنی فراخ گردانیدیم بر ایشان نعمت و راحت دنیا، نیست اینکه مگر آدمئ مانند شما، همی خورد از آنچه می خورید شما ازو و می آشامد از آنچه می آشامید شما.

34. و اللّه که اگر فرمان برید آدمئ را مانند شما همچو خویشتن بدرستی که شما آنگاه هراینه زیان کاران باشید.

35. ا وعده می دهد شما را که شما چون بمیرید و گردید خاکی و استخوانهای از گوشت خالی که شما بیرون آورده شدگان باشید از گور. صفحه : 292

36. چه دورا پس دورا یعنی خود آن نباشد مر آنچه وعده کرده می شوید.

37. نیست اینکه زندگانی مگر زندگانی ما نزدیکتر نخستین، همی میریم و همی زییم قرنا بعد قرن چنانکه پدران ما بودند و نیستیم ما برانگیختگان یعنی ما را بر نخواهند انگیخت.

38. نیست او هود مگر مردی بر بافت بر خدای دروغی را و نیستیم ما مرو را باوردارندگان.

39. گفت هود: ای پروردگار من؟ یاری ده مرا به آنچه دروغ داشتند مرا.

40. گفت خدای: از اندکی [435] هراینه گردند پشیمانان.

41. پس گرفت ایشان را بانگ عذاب به سزا، پس بکردیم ایشان را خاشاک رود آورد کفکی که بر روی سیل باشد که او را هیچ قوت نباشد، پس دوری و هلاکی باد مر آن گروه ستمکاران.

42. باز بیافریدیم از پس ایشان گروههای دیگران چون قوم ابراهیم و لوط و شعیب و موسی.

43. پیشی نگیرد هیچ گروهی روزگار معیّن خود را و نه باز پس ایستند چون اجل فرا رسد.

44. باز

فرستادیم پیغمبران خویش را پیاپی از پس یکدیگر، هرگاه که آمدی گروهی را پیغمبر آن امّت، دروغ داشتندی او را پس از پی درآوردیم برخی از ایشان را برخی پس برخی به هلاک و گردانیدیم ایشان را سخن ها سمرها، پس دوری و هلاکی مر گروهی را که نمی گروند به حق.

45. باز فرستادیم موسی پسر عمران را و برادر او را هارون پسر عمران به نشانهای ما و حجّتی و معجزه روشن پیدا و هویدا.

46. به سوی فرعون و بزرگان گروه او پس بزرگ منشی کردند گردن کشی کردند از پذیرفتن عقل و بودند گروهی بلندان برتری جویندگان.

47. پس گفتند قوم فرعون: ا نگرویم مر دو آدمی را مانند ما همچو ما آدمیان و حال اینکه گروه ایشان هر دو ما را بندگان و پرستندگان.

48. پس دروغ گوی داشتند هر دو را پس گشتند از نیست کرده شدگان به غرق.

49. و هراینه هراینه دادیم موسی را آن نامه را یعنی توریه تا مگر ایشان راه یابند.

50. و گردانیدیم پسر مریم را عیسی و مادر او مریم بنت عمران نشانی و جای دادیم ایشان هر دو را به سوی پشته زمین بلند دمشق، خداوند آرام و آب روان. [436]

51. ای شما که پیغمبرانید؟ بخورید از پاکها و عیسی هر چه خوردی از دست ریس مادر خود خوردی و بکنید کار نیک، بدرستی که من به آنچه می کنید داناام.

52. و بدرستی که اینکه دین شماست، دینی یگانه و من پروردگار شماام پس بترسید از من. صفحه : 293

53. پس ببرّیدند ترسایان و جهودان پاره پاره کردند کار خویش را در میان خویش یعنی اختلاف افتاد در میان ایشان

نبشته ها یعنی کتابها ساختند هر گروهی به آنچه نزد ایشان است شادانند.

54. پس بگذار یا محمّد ایشان را در آن پوشش ایشان نادانی ایشان غلبه کفر ایشان تا هنگامی عذاب یعنی تا اجل [آن].

55. ا می پندارند که آنچه می افزاییم ایشان را به آن از خواسته و پسران.

56. همی شتابیم برای ایشان در نیکیها و زیادتی که همی دهیم! نه که نمی دانند.

57. هراینه آنانی که ایشان از بیم پروردگار خویش ترسانند ترسندگان.

58. و آنانی ایشان به نشانهای پروردگار خویش همی گروند.

59. و آنانی که ایشان به پروردگار خویش انباز نیارند.

60. و آنانی می دهند آنچه دادند کردند و حال اینکه دلهای ایشان ترسکار ... به سوی پروردگار خویش بازگردندگانند.

61. اینان همی شتابند در نیکیها و ایشان مر آن را پیشی گیرندگانند.

62. و در نخواهیم و رنج نفرماییم از هیچ تنی مگر اندازه توانایی او را از طاعت و نزد ماست نبشته یعنی لوح محفوظ که همی سخن گوید به راست و ایشان ستم کرده نشوند.

63. نه که دلهای ایشان [437] در پوششی است غلبه غفلت از اینکه قرآن و مر ایشان راست کردارها از معاصی از فرود آن جز آن یعنی حرص دنیا که ایشان برای آن مر آن را کنندگانند.

64. تا چون گیریم توانگران و مهتران دنه گرفتگان ایشان را به عذاب یعنی به شمشیر روز بدر ناگاه اندر آن حال ایشان می زارند و جزع همی کنند.

65. زاری مکنید امروز که هراینه شما از ما یاری داده نشوید و جزع شما سود ندارد.

66. بدرستی که بودی حجتهای من که خوانده می شدی بر شما، پس بودید بر پیهای پاشنه ها خویش، بر می گشتیدی و پس می خزیدیدی.

67. بزرگ منشی کنندگان بدان، افسانه گویندگان

سمر حدیث شب باشد بیهوده می گویند.

68. ا نیندیشیدند در اینکه گفتار را یعنی قرآن یا آمد ایشان را آنچه نیامد پدران ایشان را پیشینگان!

69. یا نشناختند پیغمبر خویش را که او از اهل صدق و امانت است پس ایشان مر او را ناشناسندگانند.

70. یا همی گویند که به اوست دیوانگی نه که آمد اینکه پیغمبر ایشان را به راست و درست به قرآن و شریعت و بیشتر ایشان مر آن راست را ناخواهندگانند.

71. و اگر پی روی کردی خدای آرزوهای ایشان را اندر آنچه کند، هراینه تباه شدی آسمانها و زمین و آنانی که در ایشان است. نه که آوردیم به ایشان یاد کرد و پند ایشان، پس ایشان از پند خویش روی گردانندگانند. صفحه : 294

72. یا همی طلبی مزدی برین تبلیغ از ایشان مزدی پس مزد پروردگار تو و ثواب او ترا بهتر و او بهترین روزی دهندگان است.

73. و [438] بدرستی که تو هراینه می خوانی ایشان را به سوی راه راست.

74. و بدرستی که آنانی که نمی گروند به آن جهان، از آن راه هراینه گردنده گانند.

75. و اگر ببخشاییم ایشان را و دور کنیم از ایشان آنچه با ایشان است از گزندی و سختی هراینه ستیزه کردندی در گذشتن خویش از اندازه، سرگردان می باشند.

76. و هراینه هراینه گرفتیم ایشان را به عقوبت یعنی کشتن و گرسنگی، پس فروتنی تواضع نکردند مر پروردگار خویش را و نه زاری می کنند.

77. تا چون گشادیم بر ایشان دری را با عذابی سخت، ناگاه ایشان درو نومید شوندگانند از هر چیزی.

78. و او آنی که نو آفرید برای شما شنوایی را و بیناییها را

و دلها را اندکی که سپاس داری می کنید.

79. و او آنی که آفرید شما را در زمین و به سوی او گرد کرده شوید روز قیامت.

80. و او آنی که زنده کند که خواهد و میراند که خواهد و مرو راست شد آمد شدن و آمدن شب و روز یعنی به فرمان و قدرت اوست ا پس هیچ خرد ندارید«1» که بدانید و به کار بندید.

81. نه که گفتند سجعی مانند آنچه گفت پیشینگان.

82. گفتند: چون بمردیم و گشتیم خاکی و استخوانهای از پوست جدا گشته ا ما هراینه برانگیخته شدگانیم!

83. هراینه هراینه وعده داده شدیم ما و پدران ما اینکه را از پیش ما، نیست اینکه سخن قیامت [439] مگر افسانه های پیشینگان.

84. بگو یا محمّد، مر کراست اینکه زمین و آنانی که درین اگر باشید که همی دانید!

85. زود گویند که مر خدای راست بگو یا محمّد، ا پس پند نمی پذیرید تا بدانید!

86. بگو یا محمّد، کیست پروردگار آسمانهای هفت گانه یعنی کراست آسمانها و عرش بزرگ و پروردگار تخت بزرگوار!

87. زود گویند، مر خدای راست. بگو، ا پس نمی ترسید از خدا و طاعت ندارید او را که او را همتا می گویید!

88. بگو کیست که به اوست پادشاهی هر چیزی کیست آنکه تواناست بر همه چیزی یعنی کراست پادشاهی همه چیز و او زینهار دهد خلقان را و زینهار داده نشود برو اگر باشید همی دانید بگویید.

89. زود گویند که، مر خدای راست. بگو، پس چگونه بازگردانیده می شوید از توحید و طاعت!

-----------------------------------

(1). م: «ندارند» صفحه : 295

90. بل که آوردیم ایشان را به راستی رسول حق و کتاب حق و بدرستی

که ایشان هراینه دروغ گویانند.

91. نگرفت خدای هیچ فرزندی و نبود نباشد با او هیچ خدایی، آنگاه هراینه ببردی هر خدایی آنچه آفریده بودی اگر بودی ببردی هر خدایی آنچه آفریده بودی و هراینه غلبه کردی و آن را از ملکت دیگر جدا کردی برخی از ایشان بر برخی دیگر. پاکئ خدا از آنچه صفت کنند چگونگی می گویند.

92. داننده ناپیدا و پیدا، پس بلند شد و برتر از آنچه انباز می آرند.

93. بگو یا محمّد، ای پروردگار من؟ اگر بنمایی مرا آنچه وعده کرده می شوند«1» از عذاب.

94. ای پروردگار من؟ پس مکن مرا در میان اینکه گروه ستمکاران یعنی مرا هلاک مکن به هلاک ایشان.

95. و بدرستی که ما بر اینکه بنماییم ترا آنچه وعده می گفتیم ایشان را [440]، هراینه توانایانیم که ایشان را در حال حیات تو عذاب کنیم.

96. دور کن به آنی که به آن خصلتی که آن نیکوتر است آن بدی را، یعنی با ایشان جفا مکن ما داناتریم به آنچه صفت می کنند چگونگی می گویند.

97. و بگو، ای پروردگار من؟ پناه می گیرم به تو از وسوسه های دیوان یعنی بندگان را فا معصیت داشتن.

98. و پناه می گیرم به تو ای پروردگار من؟ که آیند مرا یعنی وسوسه کنند.

99. آنگه آخر از ایشان صفت کرد گفت: تا چون آید یکی ازیشان را مرگ، گوید، ای پروردگار من؟ باز گردانید مرا به دنیا.

100. تا مگر من بکنم کار نیک در آنچه گذاشتم. حقّا، باز نیاید به دنیا بدرستی که اینکه سخن سخنی است او گوینده آن است و از پیش ایشان است حجابی میان ایشان و باز آمدن یعنی گور تا روزی که برانگیخته

شوند یعنی قیامت.

101. پس چون در دمیده شود در صور، پس نه نسبها مفاخرت نماند پدر پسریها و خویشیها در میان ایشان در آن روز و نپرسند از نسب.

102. پس هر که گران آمد ترازوهای نیکویی او، پس اینان ایشان رستگارانند بر دوام.

103. و هر که سبک آید ترازوهای نیکویی او، پس اینان آنانی که زیان کردند از جهت تنهای خویش، در دوزخ جاویدانند.

104. می سوزد رویهای ایشان را آتش یعنی توش دوزخ و ایشان در آن زشت رویان اند ترش [رویان].

105. و ایشان را گویند، ا نبود حجتهای من خوانده می شد بر شما پس بودیدی به آن حجّتهای به دروغ می داشتید!

106. گفتند گویند: ای پروردگار ما؟ غلبه کرد بر ما بدبختی ما و بودیم گروهی گمراهان از حق.

107. ای پروردگار ما؟ [441] بیرون آر ما را از آن دوزخ پس اگر بازگردیم به آن معصیت پس ما ستم کارانیم باشیم.

-----------------------------------

(1). در متن «وعده کرده می شوید» هم خوانده می شود صفحه : 296

108. گفت گوید: دور شوید در آن دوزخ و سخن مگویید با من، که عذاب از شما برندارم.

109. بدرستی که او زیرا که شأن اینکه است که بود گروهی از بندگان مؤمنان من که می گفتندی: ای پروردگار ما؟ بگرویدیم، پس بیامرز ما را و ببخشای ما را و تو بهترین بخشایندگانی.

110. پس فرا گرفتیدی ایشان را به فسوس و به بندگی تا فراموش گردانیدند شما را یاد کرد مرا و بودید ازیشان می خندیدید.

111. بدرستی که من پاداشت دادم ایشان را امروز به آنچه شکیبایی کردند بر استهزاء شما که ایشان، ایشان رستگاران اند فیروزی یابندگان.

112. گفت گوید خدای تعالی ایشان را: چند درنگ کردید در زمین دنیا

به شمار سالها!

113. گفتند گویند: درنگ کردیم روزی یا برخی روزی پس بپرس شمارندگان را اگر ما می دانیم.

114. گفت گوید خدای ایشان را: نکردید درنگ در دنیا و در گور مگر اندکی در جنب درازی روز قیامت اگر که شما بودید که همی دانید.

115. ا پس پنداشتید که آفریدیم شما را از برای بازی و لهو و باطل آفریده اند و اینکه شما به سوی ما [نه] بازگردانیده شوید.

116. پس بلند شد و بزرگوار است خدای پادشاه راست خدای به سزا. نه هیچ خدایی مگر او پروردگار عرش گرامی بزرگوار.

117. و هر که بخواند با خدای خدایی دیگر، نه هیچ حجّتی و سخن روشن او را بدان، پس بدرستی که شمار او و پاداش او نزد خدای او. بدرستی که او هرگز نرهد ناگروندگان.

118. و بگوی، [442] پروردگار؟ بیامرز و ببخشای و تو بهترین بخشایندگانی.

زنا بر گروندگان.

4. و آنانی که دشنام اندازند به زنا، زنان آزاد پارسا را، بازپس نیاوردند چارگواهان بر دوستی«1» آن، پس بزنید ایشان را هشتاد تازیانه و مپذیرید ایشان را هیچ گواهی هرگز همیشه. و اینان ایشان بیرون آیندگانند از فرمان خدا.

5. مگر آنانی که بازگشتند [443] از پس آن و نیکوکار شدند و بسامان شدند، پس هراینه خدای آمرزگار است مهربان.

6. و آنانی که دشنام اندازند به زنا زنان خویش را، و نباشد مر ایشان را گواهانی مگر تنهای ایشان، پس گواهی یکی ایشان چهار بار گواهی است به خدای که او هراینه از جمله راست گویان است.

7. و بار پنجم گوید. اینکه: نفرین خدای برو باد اگر هست از جمله دروغ گویان است.

8. و دور کند و باز دارد از آن زن سنگسار کردن را اینکه گواهی دهد چهار بار گواهی یعنی سوگند خورد به خدای که او یعنی شوهر هراینه از جمله دروغ گویان است.

9. و بار پنجم که خشم خدای برو باد اگر باشد آن شوهر او از جمله راست گویان.

10. و اگر نه بودی افزونی خدای بر شما و بخشایش او یعنی اگر نه اینکه صفت را بودی عقوبتی عاجل در شما رسیدی و اینکه خدای توبه پذیر است استوار کار و درست گفتار.

11. هراینه آنانی که آمدند آوردند به دروغ آن دروغ را گروهی اند از شما، مپندارید آن را یعنی آن دروغ را بتر مر شما را، نه که آن بهتر مر شما را مر هر مردی راست از ایشان و بال آنچه اندوخت از بزه و آن که به خود گرفت بزرگتر و بیشتر آن دروغ را از ایشان، مرو راست عذابی بزرگ.

12.

چرا چه بودی چون شنودید آن سخن را گمان نبردی [444] گروندگان از مردان و گروندگان از زنان به تنهای خویش به خویشتن نیکی و نگفتند که اینکه دروغی است پیدا و آشکار!

-----------------------------------

(1). ظ: «درستی» صفحه : 298

13. چرا چه بودی نیامدند که آوردندی بر آن به چهار از گواهان! پس چون نیامدند نیاوردند به آن گواهان پس اینان نزد خدای ایشان دروغ گویانند.

14. و اگر نه بودی فضل افزونی خدای بر شما و بخشایش او در اینکه جهان و آن جهان، هراینه بسودی شما را در آن چه در آمدید از آنکه در آن، عذابی بزرگ.

15. چون فرا همی گیرید از یکدیگر او را به زبانهای خویش و می گویید«1» به دهنهای خویش آنچه نیست مر شما را به آن هیچ دانشی و همی پندارید او را آسان و آن نزد خدای، بزرگ است.

16. و چرا و چه بودی چون شنیدید آن سخن را نگفتیدی نباشد نسزد ما را که سخن کنیم به اینکه سخن. پاکئ تو خدایا اینکه دروغی است بزرگ.

17. پند همی دهد همی بترساند شما را خدای که باز نگردید مانند اینکه را چنین سخن را هرگز، اگر هستید گروندگان.

18. و پدید همی کند خدای برای شما حجتها و حکمتها را و خدای داناست درست کار و درست گفتار به بیزاری ایشان.

19. هراینه آنانی که دوست می دارند که آشکارا گردد کار زشت در میان آنانی که گرویدند، [445] مر ایشان راست عذابی دردناک در اینکه جهان و آن جهان و خدای می داند همی داند دروغ گفتن ایشان و شما نمی دانید.

20. و اگر نه فضل لطف و کرم خدای بر شما استی و بخشایش او و اینکه خدای مهربان است

بخشاینده.

21. ای آنانی که گرویدند؟ پی روی مکنید وسوسه های گامها دیو را، و هر که پی روی کند وسوسه های دیو را، پس هراینه آن دیو فرماید به زشتی و کار ناشناخته در شرع و اگر نه فضل خدای بر شما استی و بخشایش او پاک نشدی و نبودی از شما هیچ کسی از بهتان هرگز، و لیکن خدای پاک گرداند آن را که خواهد و خدای شنواست همی شنود آنچه گویند دانا اندر حقیقت او که چون است.

-----------------------------------

(1). م: «می گویند» صفحه : 299

22. و سوگند مخوردا تقصیر مکندا خداوندان افزونی از شما و فراخ دستی و خداوندان فراخ عیشی که بدهند صدقه خداوندان خویشی را و درویشان را و هجرت کنندگان وطن خویش گذارندگان در راه خدای و درگذارنندا و روی بگردانندا از مکافات، ا هیچ دوست نمی دارید که بیامرزد خدای مر شما را! و خدای آمرزگار است بخشاینده.

23. هراینه آنانی که دشنام می اندازند به زنا آزاد زنان پارسا را بی آگاهان از زنا گروندگان را از زنان نفرین کرده شدند در اینکه جهان و آن جهان و مر ایشان راست عذابی بزرگ. [446]

24. در آن روز گواهی دهد بر ایشان زبانهای ایشان و دستهای ایشان و پایهای ایشان به آنچه بودند که می کردند.

25. در آن روز تمام دهد ایشان را خدای پاداشت ایشان را بسزا و بدانند که خدای او راست است و خدای بسزا پیدا.

26. پلیدکاران از زنان مر پلیدکاران راست از مردان و پلیدکاران از مردان مر پلیدکاران راست از زنان و پاکان از زنان فراخورد و شایسته مر پاکان راست از مردان و پاکان از مردان مر پاکان«1» راست از زنان. اینان یعنی«2» ... بیزاران

و پاکان اند از آنچه همی گویند بر ایشان از دروغ و بهتان. مر ایشان راست آمرزشی و روزی خوب و بزرگ یعنی بهشت.

27. ای آنانی که گرویدید. در میایید خانه های را که نه خانه های شما باشد جز مگر خانه های خویش تا دستوری خواهید و سلام کنید بر کسان آن خانه ها. آنتان بهتر است مر شما را تا مگر شما پند پذیرید.

28. پس اگر نیابید در آن خانه ها کسی را پس در مروید در آن خانه ها تا که دستوری داده شود مر شما را. و اگر گفته شود مر شما را بازگردید از در، پس بازگردید شما هم از در که آن پاک تر است و شایسته تر مر شما را و خدای به آنچه همی کنید داناست دانش بی نهایت.

29. نیست بر شما بزه که درآیید در خانه ها که نه ساکن شده کسی در آن چون خانات و رباطات، در آن خانه هاست منفعتی رختی مر شما را. و خدای می داند آنچه آشکارا می کنید و آنچه [447] می پوشید.

30. بگو ای محمّد مر گروندگان را از مردان که، فرو خوابانند پوشیده دارند از چشمهای خویش و نگاه دارند اندامهای پیش خویش را از حرام که آن پاک تر است مر ایشان را، بدرستی که خدای داناست و آگاه به آنچه می کنند پنهان و آشکارا.

-----------------------------------

(1). م: پاکاران

(2). م: ناخوانا صفحه : 300

31. و بگو ای محمّد مر گروندگان را از زنان که، فرو خوابانند از چشمهای خویش از آنچه نشاید و نگاه دارند اندامهای پیش خویش را از حرام و نیز عورت را پوشیده دارند تا کسی نبیند و پیدا نکنند آرایش خویش را چون دست برنجن و پای برنجن و گوشوار و آنچه

بدین ماند مگر آنچه پیدا شد باشد از آن و بزنند و برافکنند با شامه های خویش معجرهای خویش را بر گریبانهای خویش و پیدا نکنند یعنی ننمایند آرایش خویش را که آن را پوشیده باید داشت مگر مر«1» شوهران خویش را یا پدران خویش را یا پدران شوهران خویش را یا پسران خویش را یا پسران شوهران خویش را یا برادران خویش را یا پسران برادران خویش را یا پسران خواهران خویش را یا زنان اهل دین خویش را یا آنچه خداوند شد دستهای ایشان یعنی زیر دستان ایشان یعنی به بها خریده یا پی روان از مردان نه خداوندان وایه از مردان یا کودکان نارسیده آنانی که دیده ور نشدند هنوز بر عورتهای گشادگیهای اعضای زنان و نزنندا زنان به افراط بر زمین به پایهای خویش اندر رفتن تا دانسته شود آنچه پنهان می دارند از آرایش خویش یعنی سوار و خلخال و آنچه بدان ماند. و بازگردید توبه کنید به سوی خدا همه از تقصیرها اندر فرمان او ای شما که گروندگان اید تا مگر شما فیروزی یابید به بهشت.

32. و به زناشوهری دهید به نکاح بیوه گان را از زنان و مردان از شما [448] و نیکان را از بندگان شما و پرستاران شما. اگر باشند درویشان توانگر گرداند ایشان را خدای از افزونئ نیکویی خویش و خدای فراخ عطاست دانا.

33. و نهفتگی کندا و بپرهیزدا از حرام آنانی که نیابند زناشوهری را و ساز آن ندارند یعنی مهر زنان تا توانگر گرداند ایشان را

خدای از افزونئ نیکویی خویش. و آنانی که می جویند می خو [ا] هند مکاتبی را و افروخت را از آنچه خداوند شد دستهای شما از زیر دستان شما پس مکاتب کنید و افروشید ایشان را اگر دانید شما در ایشان نیکی یعنی قوتی بر کسب و بدهید ایشان را از خواسته خدای آنی که داد شما را. و به ستم مدارید پرستاران کنیزکان جوان خویش را بر پلیدی کردن اگر خواهند نهفتگی خویشتن نگاه داشتن را تا بجویید و به دست آرید کالای زندگانی فرودتر نخستین. و هر که به ستم دارد ایشان را، پس هراینه خدای از پس ستم کردن ایشان آمرزگار است بیامرزد مکره را بخشاینده و مهربان.

34. و هراینه هراینه فرو فرستادیم به سوی شما حجّتهای نشانهای روشنان و داستانی و خبری و عبرتی از آنانی که گذشتند از پیش شما و پندی مر پرهیزکاران را.

-----------------------------------

(1). م: «مو» صفحه : 301

35. خدای رهنمای گروهی گفتند منوّر اهل آسمانهاست و زمین داستان نور او چون چراغ بره ای است طاقی در آن چراغ بره است چراغی آن چراغ در آبگینه ای است، آن آبگینه [449] همانا که آن آبگینه ستاره ای است از روشنی درخشنده و تابنده که برافروزد آن از درختی خجسته و با برکت زیتون، نه آفتابی خاوری و نه نسری باختری یعنی شامی نزدیک است که روغن آن از روشنی و صافی روشنایی دهد بتابدی از خویشتن. و اگر چه نه بساید او را آتشی، روشنایی بر روشنایی، راه نماید خدای مر روشنایی خویش را یعنی به دین آن را که خواهد و پدید کند خدای داستانها را تا چیزها به فهم ایشان نزدیک

گرداند برای مردمان و خدای به هر چیزی داناست.

36. یعنی آن نور در خانه های که دستوری داد خدای که برداشته شود بنای آن و یاد کرده شود در آن خانه ها نام او، به پاکی یاد کرده شود مرو را در آن خانه ها بامدادان و شبانگاهها.

37. مردانی ناپروا نکند ایشان را بازرگانی و نه خرید و فروختی از یاد کرد خدای و به پای داشتن نماز و دادن زکوه، همی ترسند از روزی که همی گردد در آن روز دلها میان خوف و رجا و چشمها و دیده ها از راست و چپ.

38. تا پاداشت دهد ایشان را خدای نیکوتر آنچه کردند و بیفزاید«1» ایشان را زیادتی اعمال از افزونی نیکویی خویش. و خدای روزی دهد آن را که خواهد بی شماری که برو بود.

39. و آنانی که نگرویدند، کردارهای ایشان همچو مانند آب است در بیابانی که پندارد آن را تشنه مرد، آبی تا چون آید او را نیابد او را چیزی و یابد حکم و عذاب خدای را نزد او، پس تمام دهد او را [450] پاداشت شمار او را. و خدای زود شمار است بی عقدی و فکری.

40. یا کردار آن کافر چون تاریکیهایی است در دریایی ژرف نغل«2» که بپوشد آن دریا را موجی نرّه آب از زبر او موجی دیگر از زبر آن میغی ابری، تاریکیهایی بهری از آن بالای بهری. چون بیرون آرد دست خویش را، نزدیک نبود که بیند آن را و هر که نگرداند خدای برای او روشنایی پس نیست مرو را هیچ روشنایی.

-----------------------------------

(1). در متن «نیفزاید» هم خوانده می شود

(2). م: «تعل» صفحه : 302

41. ا ندیدی که خدای به پاکی

یاد می کند مر او را، آنانی که در آسمانهااند و زمین و پرندگان پرها باز زده نیز تسبیح می کنند هر یکی هراینه دانست نماز خویش را که چون نماز کند و تسبیح خویش را که چون تسبیح کند و خدای نماز و تسبیح او ندانسته! و خدای داناست به آنچه همی کنند.

42. و مر خدای راست پادشاهی آسمانها و زمین احوال همی گرداند چنانکه خواهد و به خداست بازگشت خلق.

43. ا ندیدی که خدای می راند میغ ابر را آنجا که خواهد باز به هم می آرد میان آن، باز می گرداند آن را برخی از سر برخی بر هم نشسته ته برته پس تو بینی آن باران را که بیرون آید از میان آن ته برته و فرو می فرستد از آسمان از کوههای که در آن آسمان است از تگرگی پس برساند آن تگرگ را آن را که خواهد و بگرداند او را«1» از آنکه خواهد. همی خواهد نزدیک بودی روشنی آذرخش آن که ببردی دیده ها را.

44. همی گرداند خدای از زیادت و نقصان شب را و روز را بدرستی که در [451] آنت هراینه پندی مر خداوندان بیناییها را.

45. و خدای بیافرید هر جنبنده رونده از آبی از ایشان است روندگان آنکه می رود بر شکم خویش و ازیشان است آنکه می رود بر دو پای و ازیشان است آنکه می رود بر چهار. می آفریند خدای آنچه می خواهد، بدرستی که خدای بر هر چیزی تواناست.

46. هراینه هراینه فرو فرستادیم حجتهای روشن کنندگان روشن کرده شدگان و خدای راه نماید آن را که خواهد به سوی راهی راست راه ایمان و قرآن و بهشت.

47. و می گویند، گرویده ایم به خدای و به اینکه پیغمبر و

فرمان برداری کردیم، باز برمی گردد گروهی از ایشان از پس آن از پس آنکه فرمان برداری نمودند و نیستند اینان هراینه گروندگان.

48. و چون خوانده شوند به سوی خدا و به پیغمبر او تا داوری کند در میان ایشان، ناگاه گروهی ازیشان روی گردانندگانند از حکم رسول.

49. و اگر باشد ایشان را حق، بیایند به سوی او گردن نهندگان.

50. ا در دلهای ایشان است بیماری یا در گمان افتادند یا همی ترسند که ستم کند خدای بر ایشان و پیغمبر او! نه که اینان ایشان ستم کارانند بر تنهای خویش.

-----------------------------------

(1). م: «آورا» [.....] صفحه : 303

51. بدرستی که بود گفتار گروندگان چون خوانده شوند به سوی خدا و پیغمبر او تا داوری کند در میان ایشان [452] که گویند، شنودیم و فرمان بردیم. و اینان ایشان رستگارانند.

52. و هر که فرمان برد خدای و پیغمبر او را و بترسد از خدای و پرهیزد از معصیت او، پس اینان ایشان پیروزی یابندگانند.

53. و سوگند خوردند به خدای سخت تر سوگندهای خویش، که اگر بفرمایی ایشان را هراینه بیرون شوند از همه املاک خویش. بگو ای محمّد ایشان را، سوگند مخورید به خلاف. فرمان برداری است شناخته شده نیکو، بدرستی که خدای آگاه است به آنچه همی کنید.

54. بگو ای محمّد ایشان را، فرمان برید خدای را و فرمان برید پیغمبر را. پس اگر برگردند پس بدرستی که بروست یعنی بر پیغمبر آنچه برو نهاده شد و بر شماست آنچه بار کرده شدید. و اگر فرمان برید او را، راه راست یابید و نیست بر پیغمبر مگر رسانیدن آشکار.

55. نوید داد وعده کرد خدای آنانی را

که گرویدند از شما و کردند کردارهای نیک، هراینه از پی درآرد ایشان را که خلیفه کند ایشان را در زمین چنانکه از پی درآرد در آورد، خلیفه کرد آنانی را که از پیش ایشان بودند«1» یعنی بنی اسرائیل و هراینه جای گیر کند یعنی استوار و قوی برای ایشان کیش ایشان را آنی که بپسندید آن را یعنی دین اسلام برای ایشان و هراینه به جای نهد ایشان را و بدل دهد از پس ترس ایشان بی بیمی را تا بپرستند مرا به یگانگی، انباز نیارند و نگیرند به من هیچ چیز را، و هر که برین نعمت نگرود و ناسپاسی کند پس آن، پس اینان ایشان بیرون آیندگانند از حق. [453]

56. و به پای دارید نماز را و بدهید زکوه پاکی مال را و فرمان برید اینکه پیغمبر را تا مگر شما بخشیده شوید.

57. مپندار هراینه هراینه آنانی را که نگرویدند درمانده کنندگان خدای را از پیش بشوندگان که ایشان را در نیابیم در زمین و جای پناه ایشان آتش است و هراینه بد جای بازگشت است دوزخ.

-----------------------------------

(1). م: «بودید» صفحه : 304

58. ای آنانی که گرویدید؟ دستوری خواهد از شما آنانی که خداوند شد دستهای شما یعنی زیر دستان و آنانی که نرسیدند هنوز خواب بلوغ را از شما سه بار، از پیش نماز بامداد، و گاهی که بنهید جامه های خویش را از گرمگاه نیم روز، و از پس نماز خفتن، اینکه سه وقت برهنگی و گشادگی مر شما را. نیست بر شما و نه بر ایشان بزه پس ازینها ازین سه وقت. بسیار گردندگانند بر زیر شما برخی از شما بر برخی دیگر

آیند. همچنان پدید کند خدای برای شما حجّتها را و خدای داناست به مصالح خلق درست کار و درست گفتار استوار کار.

59. و چون برسد کودکان بچگان از شما به وقت خواب بلوغ، پس دستوری خواهندا از شما همچنان که دستوری خواست آنانی که از پیش ایشان بودند از بالغان. همچنانت پدید کند خدای برای شما حجتهای خویش و خدای داناست به مصالح خلق درست کار و درست گفتار.

60. و آن فرو نشینندگان از [454] زنان آنانی که امید نمی دارند زنا شوهری شوهر کردن را، پس نیست بر ایشان بزه و تنگی گناهی که بنهند به نزدیک مردان«1» جامه های خویش را یعنی چادرها را نه پیدا شوندگان نمایندگان به آرایشی. و اینکه نهفتگی کنند پرهیز کنند از چادر فرو نهادن بهتر است مر ایشان را، و خدای شنواست گفتار ایشان را دانا به اسرار ایشان.

61. نیست بر نابینا بزه و تنگی ای و نه بر لنگ بزه و تنگی ای و نه بر بیمار بزه و تنگی ای و نه بر تنهای شما نیز حرجی که بخورید طعامی از خانه های خویش یا از خانه های پدران خویش یا از خانه های مادران خویش یا از خانه های برادران خویش یا از خانه های خواهران خویش یا از خانه های برادران«2» پدران خویش یا از خانه های خواهران«3» پدران خویش یا از خانه های برادران مادران خویش یا خانه های خواهران مادران خویش یا از آنچه خاوندی کردید کلیدهای او یا از خانه های دوستان خویش. نیست بر شما بزه و تنگی ای گناهی که بخورید همگان یا پراکندگان. پس چون

درآیید در خانه ها پس سلام کنید درود گویید بر تنهای خویشتن یعنی بر یکدیگر درودی از نزد خدای، با برکت پاک. همچنان پدید می کند خدای برای شما حجتها را نشانها را حکمتها را تا مگر شما دریابید به خرد. [455]

-----------------------------------

(1). در متن «مرداک» هم خوانده می شود

(2). م: «خواهران»

(3). م: «برادران، خواهران» صفحه : 305

62. اینکه است و جز ازین نیست که گروندگان آنانی اند که گرویدند به خدای و به پیغمبر او و چون باشند با او بر کاری فراهم آرنده نروند تا دستوری خواهند ازو. هراینه آنانی دستوری خواهند از تو یا محمّد. اینان آنانی که بگروند به خدای و پیغمبر او پس چون دستوری خواهند از تو ای محمّد از برای برخی از کار خویش، پس دستوری ده مر آن را که خواهی از ایشان و آمرزش خواه برای ایشان از خدای، بدرستی که خدای آمرزگار است بخشاینده.

63. مکنید خواند پیغمبر را در میان شما همچو خواندن برخی شما برخی را. هراینه می داند خدای آنانی را که خود را بیرون می کشند پنهان بی دستور پیغمبر از میان شما پناه گیرنده گان به یکدیگر، پس بپرهیزدا آنانی که خلاف می کنند یعنی بیرون شوند از فرمان او از اینکه برسد ایشان را آشوبی و شوری آزمونی یا برسد ایشان را عذابی دردناک.

64. آگاه باشید و بدانید که بدرستی که مر خدای راست آنچه در آسمانهاست و زمین. هراینه داند آنچه را که شما بر آنید از خیر و شر و آن روز بازگردانیده شوند به او پس آگاه کند ایشان را به آنچه کردند و خدای به هر چیزی داناست.

پاینده است همیشه بر آن صفتی که هست آن خدایی که فرو فرستاد قرآن جدا کننده را میان حق و باطل بر بنده خویش محمّد تا باشد مر جهانیان را یعنی جن و انس را بیم کننده.

2. آن که مرو راست پادشاهی آسمانها و زمین و فرانگرفت هیچ فرزندی و نبود نباشد او را هیچ انبازی در پادشاهی و آفرید هر چیزی را، پس اندازه کرد آن را اندازه کردنی.

3. و فرا گرفتند از فرود او خدایانی که نیافرینند نتوانند آفرید هیچ چیزی را و ایشان آفریده می شوند و نتوانند مر تنهای خویشتن را زیانی و نه نیز سودی و نتوانند که برای خود آفرینند مرگ را و نه نیز زندگانی را و نه نیز برانگیختن را که خود را زنده کنند. صفحه : 306

4. و گفت آنانی که نگرویدند: نیست اینکه قرآن مگر دروغ که فرا بافت آن را محمّد و یاری داد او را برو گروهی دیگران، پس هراینه آمدند آوردند ستمی را بر خویش و دروغ بزرگ و بهتانی بر محمّد.

5. و گفتند: اینکه قرآن افسانه های پیشینگان است که بازنوشت آن ها را از جایی پس آن ها املا کرده می شود برو یعنی برو می دهند بامدادی و شبانگاه شبانگاهی.

6. بگو ای محمّد، فرو فرستاد آن قرآن را آنی که داند همه نهان را در آسمانها و زمین هراینه او بود و هست آمرزگار بخشاینده به تأخیر عذاب.

7. و گفتند: چیست حال او مر اینکه پیغمبر را که می خورد [457] خوردنی را و می رود در بازارها! چرا نفرستاده شد به سوی او فرشته پس تا بودی آن فرشته با او بیم کننده دیگر.

8. یا

افکنده شدی به سوی [او] گنجی یا بودی مرو را بوستانی باغی که می خوری«1» از آن باغ. و گفتند ستمکاران مؤمنان را:

پی روی نمی کنید مگر مردی را جادویی کرده شد دیوانه از حالی به حالی گردانیده شده.

9. بنگر یا محمّد که چون زدند پدید کردند برای تو داستانها را پس گمراه شدند پس نتوانند یافتن هیچ راهی به حق.

10. پاینده است آن خدایی که اگر خواهد، گرداند بدهد برای تو ترا بهتر از آنت، بوستانهای که همی رود از زیر آن جویهای فراخ و گرداند و بدهد برای تو ترا کوشکهایی.

11. نه که به دروغ داشتند رستخیز را و ساخته کردیم آماده کردیم مر آن را که به دروغ داشت رستخیز را آتشی افروخته.

12. چون بیند ایشان را آن آتش از جایی دور، بشنوند مر آن آتش را جوشی صوت«2» تغیّظ و نرّستی و بانگی.

13. و چون انداخته شوند از آن جایی تنگ یار کرده شدگان با شیاطین در یک غل، خوانند آنجا و آنگاه هلاکی را و اهلاکا.

14. مخوانید امروز هلاکی و اهلاکا یگانه یکبار و خوانید هلاکئ و اهلاکا بسیار.

15. بگوی ای محمّد، ا آنت بهتر است یا بهشت جاوید آنی که وعده کرده شد«3» آن را پرهیز کرده شدگان! هست و باشد مر ایشان را پاداشتی و بازگشتی.

16. مر ایشان راست [458] در آن بهشت آنچه خواهند جاویدان در آن. هست بر پروردگار تو وعده فراخواسته ازو.

-----------------------------------

(1). ظ: «می خورد»

(2). م: «صورت»

(3). م: «وعده کرده!!!» صفحه : 307

17. و آن روز که گرد کنیم ایشان را و آنچه را که همی پرستند از فرود خدای، پس گوید خدای معبودان

ایشان را: ا شما گمراه کردید بندگان مرا. اینان را یا ایشان گم کردند راه حق را!

18. گویند آن معبودان: پاکی تو نبود که سزد و شاید ما را که فراگیریم از فرود تو از دوستان و لیکن برخورداری دادی ایشان را و پدران ایشان را تا فراموش کردند یاد کرد را و قرآن را و پند و طاعت را و بودند گروهی هلاک شدگان.

19. پس هراینه به دروغ داشتند شما را به آنچه همی گویید«1» پس نتوانید«2» گردانیدن عذاب از ایشان را و نه یاری دادن را مر ایشان را. و هر که ستم کند از شما، بچشانیم او را عذابی بزرگ.

20. و نفرستادیم پیش از تو از فرستاده شدگان مگر که ایشان هراینه همی خوردندی خوردنی را و همی رفتندی در بازارها و گردانیدیم برخی را از شما مر برخی را آزمایشی، ا هیچ شکیبایی کنید! و بود و هست پروردگار تو بینا به حال همگان.

21. و گفت آنانی که امید ندارند دیدار ما را و رسیدن به ما: چرا نفرستاده شد بر ما فرشتگان یا چرا نبینیم پروردگار خویش را! هراینه هراینه بزرگ منشی کردند در تنهای خویش در دل و اعتقاد خویش [459] و گذشتند از اندازه و سخت ستهیدند گذشتنی بزرگ.

22. روزی که ببینند فرشتگان را، نه هیچ مژده آن روز مر گناه کاران را و گویند، ایشان را بازداشتنی بازداشته شده حرام بهشت بر شما.

23. و آمدیم قصد کردیم فرا آنچه کردند از کاری به سرگردانیدیم آن را گردی پراکنده.

24. اهل خداوندان و یاران بهشت آن روز بهتر از جهت آرامگاه و نیکوتر از جهت خوابگاه نیم روز.

25. و آن

روز که بشکافد آسمان با ابر میغ تنک و فرو فرستاده شد فرشتگان فرو فرستاده شدنی.

26. پادشاهی آن روز بسزا مر خدای مهربان راست و باشد آن روز روزی بر ناگروندگان دشوار.

27. و آن روز بگزد و بخاید ستمکار و بیداد بر دو دست خویش، گوید، ای کاشکی من فرا گرفتمی با اینکه پیغمبر راهی به حق؟

-----------------------------------

(1). م: «گویند»

(2). م: «نه توانند» صفحه : 308

28. ای وای بر من کاشکی من فرا نگرفتمی فلان را بهمان را دوستی؟

29. هراینه هراینه گمراه کرد مرا از یاد کرد توحید، قرآن و رسول پس از آن وقت که آمد مرا. و بود و هست دیو مر آدمی را فرو گذارنده.

30. و گفت اینکه پیغمبر ای پروردگار من بدرستی که گروه من فرا گرفتند اینکه قرآن را فرو گذاشته وا یکسو نهاده.

31. و همچنانت بگردانیدیم مر هر پیغمبری را دشمنی از گناه کاران کافران. و بسنده است پروردگار تو [460] رهنمای و یاری ده یاری کننده آن را که اهل آن باشد.

32. و گفت آنانی که نگرویدند: چرا نفرستاده شد برو محمّد اینکه قرآن همه یکبار! همچنانت پراکنده فرو فرستادیم تا استوار گردانیم به آن دل ترا و جدا گفتیم آن را جدا گفتنی.

33. و نیارند ترا ای محمّد هیچ داستانی را مگر که بیاریم ترا راست را جواب به سزا و نیکوتر را روشن کردن.

34. آنانی که گرد کرده شوند برانگیخته شوند بر رویهای خویش به سوی دوزخ، اینان بدتراند از جهت جایگاه و گم بوده تر از جهت راه.

35. و هراینه هراینه دادیم موسی را توریت را و گردانیدیم با او برادر او هارون را دستور یاری.

36. پس گفتیم: بروید