ص: 2

فضائل و کرامات امام موسی کاظم(علیه السّلام)، امام رضا(علیه السّلام)و امام محمد بن على الجواد(علیه السّلام)

ترجمه کتاب مدينة المعاجز

تألیف:علامه هاشم بن سلیمان بحرانی

مترجم:سید غریب عساکره مجد

ص: 3

ص: 4

(24) مرد سیاه و جنگجو ...45

(25) سلام رساندن به تمام شیعیان ...46

(26) باز شدن غل و زنجیر ...49

(27) پنجاه نفر جنگجو ...51

(28) نشستن وسط آتش ...52

(29) آگاهی از رحلت شیعیان ...53

(30) زبان چینی ...54

(31) زنده شدن الاغ ...55

(32) مرگ زندانبان ...56

(33) مرگ پدر ابن نافع...57

(34) .بازگشت ...58

(35) ابن مهران خوراک شیرها ...58

(36) رؤیای مهدی خلیفه عباسی ...59

(37) رحلت مفضل ...60

(38) جواب قبل از پرسش ...60

(39) نود و نه دینار ...61

(40) بیرون آوردن النگو ...62

(41) بعد از شهادت زنده هستند...63

(42) رحلت عبدالله بن جعفر(علیه السّلام)...63

(43) آگاهی داشتن از شهادت امام رضا(علیه السّلام)...64

(44) ما بهتر می دانیم...65

(45) حکمت در کودکی ...65

(46) رحلت برادر جندب .... 66

(47) حماد بن عيسى الجهني ...67

(48) اسب شگفت انگیز...68

ص: 6

(49) مرگ کنیز ...69

(50) رحلت خالد بن نجيح ...70

(51) وحشت خدمه هارون الرشيد لعين ...70

(52) سوزاندن نوشته ...72

(53) غضب خداوند بر شیعیان ...73

(54) وارث ...73

(55) بداخلاقی ...74

(56) زنده کردن گاو ...74

(57) شعبده باز و شیر ...75

(58) جریان شعيب العقرقوفى...76

(59) برگرداندن سکه ها ...77

(60) مرد مغربی ...78

(61) نشانه های امامت... 80

(62) علم امام معصوم(علیه السّلام)...81

(63) سال مرگ ...82

(64) رحلت اسحاق بن جعفر(علیه السّلام) ...82

(65) زبان گنجشک ...83

(66) آگاهی از اعمال دیگران ...84

(67) پسردار شدن ...85

(68) کودکی از اجنه ...85

(69) سیل ...86

(70) شش هزار سكه...86

(71) کعبه را نخواهی دید ...87

(72) حمله ملخها. ...88

(73) جامه ابریشمی ...89

ص: 7

جامه ابریشمی به روایت دیگر ...91

(74) حجت خدا بهتر می داند ...93

(75) زن ملعونه ...93

(76) آگاهی از هدایای علی بن یقطین ...95

(77) زخم معده ...96

(78) علی بن صالح طالقانی... 97

(79) گلستانی از بهشت و غلامان و کنیزان زیبا در زندان ...101

(80) مرگ الاحوض ...103

(81) خواندن انجیل در زمان پدر ...104

(82) وضو گرفتن و نجات يافتن على بن يقطين ...105

(83) آگاهی از طول عمر محمّد بن سنان ...107

(84) حکمت و دانایی در کودکی ...108

(85) نزد تو بر می گردم ...110

(86) شکم درد شدید ...111

(87) به سوی ما بیایید ...112

(88) پیرمرد کنار فروش ...113

(89) ابا خالد زبال...115

(90) سه روز قبل از شهادت ...117

(91) حمیده مادر بزرگوار امام رضا(علیه السّلام)...121

(92) قوم عاد ...122

(93) آگاهی از فروریختن خانه ...123

فرو ریختن منزل به روایت دیگر ...125

(94) هند بن حجاج ...126

(95) شنوا ...128

(96) خیانت ...129

ص: 8

(97) موجود شگفت انگیز آسمانی ...131

(98) پیرزن مؤمنه به نام شطیطه ...134

(99) به لرزه درآمدن نفیع انصاری ...143

(100) بکار قمی ...145

(101) هفت روز دیگر به لقاء الله می رسم ...148

(102) فریادرس امت ...150

(103) کوزه طلا ...152

(104) درخت بلوط ...152

(105) غذای مسموم ...154

(106) مرا مسموم کرده اند ...155

(107) آگاهی از شهادت...156

(108) حالات معنوی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)...156

(109) اطاعت درخت ...159

(110) ابراهيم بن موسى بن جعفر(علیه السّلام) ...161

(111) خیانت محمّد بن اسماعيل ...163

(112) شیر درنده ...166

(113) جنگ جویان مسلح ...169

(114) نشانه ولایت ...172

(115) نامه اسرار آمیز ...175

(116) آگاهی از ضمیر ...177

(117) داستان سگ ماده دوست داشتنی هارون الرشید ...178

(118) داستان نصرانی و معجزات دیگر ...180

(119) شیعه شدن مأمون...186

فصل دوم فضائل و کرامات امام محمد تقی(علیه السّلام)

(1) مناظره با دانشمندان اهل بصره ...196

ص: 9

(2) مناظره با دانشمندان اهل کوفه ...205

(3) احتجاج و مناظره امام رضا(علیه السّلام)با دانشمندان ادیان نزد مأمون ...208

(4) نفرین کردن بکار بن عبدالله ...230

(5) دفتر ...230

(6) اولین معجزه ...231

(7) (مستجاب شدن دعا ...233

(8) شهادت ...233

(9) گناهان گذشته و آینده او بخشیده می شود ...234

(10) اهل قم ...234

(11) پاره تن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)...234

(12) پاداش صدهزار شهید ...235

(13) تکبر نکن ...236

(14) مرازم ...237

(15) جواب نامه فرستاده...237

(16) مظلومانه به وسیله سم به شهادت می رسم...238

(17) مكان نزول و عروج فرشتگان...238

(18) چشمه آب گوارا ... 239

(19) امام نیست ...240

(20) جواب قبل از پرسش ...230

(21) وداع ...241

(22) نجات یافتن از هلاکت ...241

(23) مرد واقفی ...242

(24) زبان ترکی و رومی ...243

(25) تب شدید ...244

(26) اولاد ...244

ص: 10

(27) مأمون مرا به شهادت می رساند...245

(28) ایمان آوردن حسن بن على الوشاء ...246

(29)...247

مستجاب شدن دعا ...247

(30) حاضر شدن نزد پدر ...248

(31) جعفر بن عمر علوى .... 249

32) مرگ زبیری ...249

(33) کنار هارون الرشید به خاک سپرده می شوم ...250

(34) رحلت محمد بن عبدالله طاهری ...250

(35) خبر از آینده...251

(36) سوزاندن نامه ...251

(37) امانت ...252

(38) راهزنان ...253

(39) سخن گفتن آهو ...253

(40) نفرین برمکی ها ...254

(41) طفل و اقرار به ولایت ...255

(42) رؤیای خرما ...256

(43) قتل امین فرزند هارون الرشید...257

(44) خواستههای ریان بن صلت ...257

(45) وصیت کن... 258

(46) دختر و پسر ...258

(47) اسب ...269

(48) دیدار دعبل خزانی ...260

(49) مرد هندی و زبان عربی ...265

(50) امامان معصوم(علیهم السّلام)...265

ص: 11

(51) کوزههای طلا ...267

(52) زن دروغگو ...267

(53) مرگ مرد واقفی ...268

(54) دیدار اهل بیت(علیهم السّلام) ...269

(55) باران ناگهانی ...270

(56) صورت پسر ...270

(57) سیصد دینار ...271

(58) نامه عمل ...272

(59) كوزه طلا ... 273

(60) به هلاكت رسيدن الاخر ...273

(61) کشته شدن هرثمه ...274

(62) پاداش هزار شهید ...274

(63) لباس رنگی...276

(64) سفر بدون بازگشت ...276

(65) پیراهن مال حلال ..... 277

(66) پنجاه دینار ...278

(67) کنار هارون الرشید دفن می شوم ...279

(68) کوزه طلا ...279

(69) دیدار رسول خدا(علیهم السّلام) ...280

(70) پسر دار شدن ...281

(71) پسرم حجت خدا است ...282

(72) قبل از تو از دنیا می روم ...282

(73) رحلت مفضل ...283

(74) ما پیامبر نیستیم...284

(75) تأخیر در نماز و زکات ...284

ص: 12

فهرست

(76) جواب پرسش قبل از پرسش...285

(7) آگاهی از مرگ دیگران...285

(78) کافر از دنیا می رود ...286

(79) بشارت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ...287

(80) اقرار کردن سنگ و چوب و.... به ولایت امام رضا(علیه السّلام)...287

(81) سخن گفتن منبر ...288

(82) تبدیل کود به طلا...288

(83) خارج کردن آب از سنگ ...289

(84) بیست روز ...289

(85) کوزه نقره ...290

(86) زنده شدن پدر و مادر ...291

(87) زنده شدن همسر ابراهیم بن سهل ...291

(88) تار مو ...293

(90) در یک جا دفن می شویم ...294

(91) به زیارت او خواهم آمد ...294

(92) به تو باز می گردد ...295

(93) پادرد ...296

(94) در گذشت اسحاق ...297

(95) الاغ ده سکه ای ...298

(96) کشته شدن فضل بن سهل ...299

(98) محمد بن جعفر ...301

(99) اموال علی بن اسباط ...302

(100) پسر مأمون ...303

(101) نی شکر ...304

ص: 13

(102) من همان شخص هستم...306

(103)(معالجه در خواب)...306

(104) دعایت مستجاب شده است ...308

(105) الهام ...309

(106) تار مو ...309

(107) قیام محمد بن ابراهيم ...310

(108) کافر از دنیا می روند ...310

(109) دوقلو ...311

(110) تبدیل شدن خاک به درهم و دینار...312

(111) سخن گفتن با جن...312

(112) آب خنک ...313

(113) امانت ...313

(114) خلافت هارون الرشید ...315

(115) سرزمین طوس...315

(116) فرزندم رضا است...316

(117) رضا...316

(118) آگاهی از به شهادت رسیدن پدر ...317

(119) بیماری در آینده ...317

(120) گلستانی در بیابان ... 318

(121) لغت ها و زبان ها ...319

(122) شکست می خورید ...319

(123) عاقبت علی بن ابو حمزه ...320

(124) خارج شدن طلا از بین انگشتان...322

(125) شیر و افعی ...323

(126) دینار اسرار آمیز ...232

ص: 14

(127) ده چراغ درخشان ...325

(128) امام رضا(صلی الله علیه و آله و سلم)قبل و هنگام تولد...326

(129) فرزند امام رضا(صلی الله علیه و آله و سلم)...326

(130) عدم کارایی شمشیرهای سمی ...327

(131) شفای صداع. ...330

(132) نجات یافتن از آتش جهنم ...331

(133) خواب و بیداری یکی است...332

(134) ترس گنجشک ...332

(135) چشمه آب در قریه الحمراء ...333

(136) تبدیل خاک به طلا ...334

(137) تار موی محاسن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)...336

(138) آگاهی از ضمیر ...337

(139) ولی عهد ...338

(140) درخت گردوی اسرار آمیز و مبارک ...340

(141) نماز باران و معجزه دو شیر ...342

(142) شهادت امام رضا(صلی الله علیه و آله و سلم)به روایت ابوصلت الهروی ...350

فصل سوم فضائل و کرامات امام على النقي(صلی الله علیه و آله و سلم)

(1) بشارت ولادت ...359

(2) ولادت ...360

(3) پدرم را دفن کردم ...361

(4) رحلت ام حسن ...361

(5) سخن .مرده ...362

(6) کوزه طلا ...363

(7) در کنار جدم برایم بهتر است ...363

(8) آگاهی از حجم و وزن آب رود دجله ...364

ص: 15

(9) اقرار عصا به ولایت...364

(10) حکمت و دانایی در کودکی...365

(11) امامت و ولایت در سن پنج سالگی ...367

(12) حکمت و بزرگی ...367

(13) حکایت علی بن جعفر بن محمد(علیه السّلام)...368

(14) ولایت و امامت...369

(15) وصی رسول خدا(علیه السّلام)...370

(16) ابو جعفر(علیه السّلام)371

(17) شفای بیمار کر ...371

(18) شفای نابینا ...372

(19) حکایت زیدی ...373

(20) تغییر رنگ و حالت ...373

(21) نفرین دشمنان ... 374

(22) بخشش لباس...375

(23) رگ شگفت انگیز ...376

(24) رؤياء صادقه ...377

(25) دریا در آسمان ...379

(26) روح رسول خدا (علیه السّلام)...380

(27) ایستادن کشتی ها و.... در دریا ...381

(28) گنج ها در دست امام است ...382

(29) کره اسب پیشانی سفید ...382

(30) تبدیل شدن برگ زیتون به سکه های طلا ...383

(31) میوه دار شدن درخت کنار خشکیده ...384

(32) اسباب بازی ...384

(33) ماتم ...385

ص: 16

(34) طی الارض ...386

(35) هجده ماهه ...386

(36) شفای درد زانو ...386

(37) نامه ...387

(38) دیگر نفرستید ...387

(39) دوهزار دینار. ...388

(40) حکایت حکم بن یسار ...3889

(41) کاسه چینی ...389

(42) سخن گفتن با گاو نر ...390

(43) شفای نابینا ...390

(44) شفای بیمار ...391

(45) نشانه امامت ...391

(46) ملاقات دعبل با امام جواد(علیه السّلام)...392

(47) برگ دار شدن چوب خشک...392

(48) قاتلین فاطمه زهرا(سلام الله علیها). ...393

(49) ذوب شدن آهن ..... 393

(50) قائم آل محمد(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ...394

(51) آگاهی از وقت شهادت ...394

(53) مذهب زیدیه ...395

(54) سم در غذا...396

(55) فرزند پاک و پاکیزه ...397

(56) تنهایی ...397

(57) شفای بیمار ...398

(58) گفت و گو با بره ...398

(59) خشک شدن دست آواز خوان ...399

ص: 17

(60) چهارهزار درهم ...400

(61) آگاهی از وقت شهادت ...401

(62) رفتن از مدینه تا مکه در یک ساعت ...402

(63) خراسانی ...402

(64) سی هزار مسئله ...403

(65) باران ...403

(66) تشنگی ...404

(67) هدیه دو زن پاک دامن ...405

(68) مستجاب شدن دعا...406

(69) سه نامه ...407

(70) حکمت و درایت در پنج سالگی ...408

(71) حکایت شامی ...414

(72) جواب قبل از پرسش ...415

(73) وسوسه شیطان ...416

(74) عدم کارایی شمشیر ...418

(75) شهادت و نفرین قاتل ...422

ص: 18

ص: 20

(1)

به او گفتم:این نشانه سروری و پادشاهی رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)، وصی و جانشین ایشان و اوصیا و جانشینان بعد از ایشان است.

عرض کردم: ای سرورم!پادشاهی و سروری چیست؟

فرمود: هنگامی که خداوند متعال خواست آب حیات جدم - امام سجاد(علیه السّلام) - را در دنیا به وجود آورد، هاتفی نزد جد پدرم - امام حسین (علیه السّلام)- آمد؛ در حالی که نزد او آبی از بهشت قرار داشت که آن آب از کره نرمتر، از عسل شیرین تر، از یخ سردتر و از شیر سفیدتر آن هاتف به ایشان عرض کرد که از آب بنوشد، سپس با همسر خود همبستر شود. جد پدرم نیز چنین کاری کرد و آب حیات جدم از آن آب به وجود آمد .

هنگامی که خداوند متعال اراده کرد که آب حیات پدرم - امام محمد باقر(علیه السّلام)- را در دنیا به وجود آورد، آن هاتف نزد جدم امام سجاد(علیه السّلام) نیز آمد و آن آب را به ایشان داد و ایشان از آن آب نوشیدند و آب حیات پدرم به وجود آمد. هنگامی که خداوند متعال اراده کرد که آب حیات مرا در دنیا به وجود آورد آن هاتف نزد پدرم - امام محمد باقر(علیه السّلام) - نیز آمد و پدرم از آن آب نوشید و آب حياتم از آن آب بوده است.

هنگامی که خداوند متعال خواست آب حیات این پسرم (موسی (علیه السّلام)) را در دنیا به وجود آورد آن هاتف نزد من نیز آمد و آن آب را به من داد و من از آن آب نوشیدم و با همسرم همبستر شدم و آب حیات فرزندم به وجود آمد. به راستی که من از این هدیه خداوند متعال بسیار مسرور شده ام و یقین دارم که ایشان امام بعد از من است.

به خدا قسم!ایشان (فرزندم)بعد از من پیشوای شما و حجت خدا بر تمام آفریده ها است. ای ابوبصیر! همان گونه که به تو گفته ام نطفه و آب حیات امام چنین به وجود می آید و هنگامی که چهار ماه نطفه در رحم مادر قرار بگیرد خداوند متعال به آن روح میبخشد و فرشته ای به نام حیوان را نزد او می فرستد و آن فرشته روی

ص: 22

(علیه السّلام)بازوی راست امام علی چنین مینویسد ﴿وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدقًا وعدلا لا مُبَدِّلَ

لِكَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ . (1)

«کلام خدای تو از روی راستی و عدالت به حد کمال رسید و هیچ کس نمیتواند آن کلمات را تغییر دهد و او خدای شنوا و دانا است.»

هنگامی که آن امام(علیه السّلام) به دنیا بیاید به سجده می رود، سپس سجده میرود سپس دستان خود را روی زمین می گذارد و رو به آسمان می کند، در همان حال از باطن عرش الهی از ظرف خدای بزرگ و بلندمرتبه به آن امام(علیه السّلام)خطاب میرسد: ای فلان بن فلان!ثابت باش ثابت میشوی، به راستی که به بزرگی و عظمتم تو را آفریده ام تو صفات من در آفریده هایم، مکان رازداری و اسرار و علم من، امین وحی من و خلیفه من روی زمینم هستی. رحمت گسترده من و بهشت جاویدم برای تو و کسانی است که از تو پیروی می کنند و تو را همراه آنها در بهشت اسکان خواهم داد و به عزت و جلالم قسم! هر کس با تو و شیعیانت دشمنی کند تا ابد او را در آتش جهنم عذاب خواهم داد؛ هر چند در دنیا به او رزق و روزی فراوان داده باشم.

هنگامی که آن ندا قطع شود، امام(علیه السّلام) در همان حالی که دست روی زمین گذاشته و سر رو به آسمان کرده است چنین میگوید: شهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ والْمَلائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْط لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ . (2)

«خدا به یکتایی خود گواهی دهد که جز ذات او خدایی نیست و فرشتگان و دانشمندان نیز به یکتایی او گواه هستند. او نگهبان عدل و درستی است. خدایی جز او نیست و بر همه چیز توانا و داناست.»

هنگامی که امام چنین میگوید، خداوند متعال تمام علم اولین و آخرین را به ایشان عطا میکند و ایشان مستحق دیدار و زیارت روح در شب قدر می.شود .

ص: 23

ابو بصیر(رحمت الله علیه)می گوید:عرض کردم که ای سرورم، فدایت شوم! آیا روح همان جبرئیل امین(علیه السّلام) نیست؟ فرمودند: خیر! بلکه روح بزرگ تر و با عظمت تر از جبرئیل امین است و جبرئیل از فرشتگان است؛ در حالی که روح آفریده دیگر خداوند است که بزرگتر، عظیم تر و با فضیلت تر از فرشتگان میباشد. آیا در قرآن نخوان-دی ک-ه خدای تبارک و تعالی فرموده است: (تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ ).(1)

«در این شب فرشتگان و روح به اذن خدای تبارک و تعالی [بر امام عصر(علیه السّلام) ] از هر فرمان نازل می شوند»

(2)

(3)

امام موسی کاظم (علیه السّلام)در مورد آن عمری تحقیق کرد. به ایشان عرض شد که آن شخص کشاورزی می کند. امام موسی کاظم (علیه السّلام) به طرف مزرعه آن عمری رفت و او را در حال کشت و آبیاری دیده؛ پس با الاغی که سوار آن شده بود به باغ آن عمری وارد شد. عمری با ناراحتی، تندی و عصبانیت صدا زد: باغم را لگدمال نکن!

امام موسی کاظم (علیه السّلام) به حرفهای او اهمیت نمی داد تا وقتی که نزد آن عمری رسید، سپس از الاغ پایین آمد و نزد آن عمری نشست و او را خنداند، سپس به او فرمود: چقدر برای این باغ صرف کرده ای؟

عمری گفت: صد دینار صرف آن کرده ام.

امام (علیه السّلام)به او فرمود: به نظر تو چقدر از این باغ سود می بری؟

عمرگفت: من علم غیب ندارم تا بدانم چقدر سود به من می رسد.

امام (علیه السّلام)فرمود: دوست داری چقدر به تو سود برساند.

عمری گفت: دوست دارم دویست دینار به من سود برساند.

امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) کیسه ای از جیب خود بیرون آورد که در آن کیسه سیصد دینار وجود داشت، سپس آن کیسه را به عمری داد و به او فرمود: این سکه ها برای خودت است و این باغ نیز سر جای خودش باقی می ماند و آنچه دوست داری خداوند از آن به تو سود می رساند.

در آن وقت عمری از کردار بدش در مورد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) شرمنده شد و از امام بخشش خواست. امام (علیه السّلام) نیز فقط با این کارش می خواست آن عمری به کردارش اعتراف کند و دیگر چنین کاری انجام ندهد و چیز دیگری نبود؛ پس با روی باز و خندان آن عمری را بغل کرد و او را بخشید.

ص: 26

بعد از آن اتفاق روزی عمری در مسجد بود که امام موسی کاظم(علیه السّلام) به مسجد وارد شد.وقتی عمری ایشان را دید بلند شد و گفت: اللهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رسالته .(1)

«خداوند بهتر میداند که در کجا رسالت خود را مقرر گرداند.»راوی می گوید: همان وقت اصحاب بلند شدند و با تندی به او گفتند: قصه تو چیست،روزی چنین و چنان در مورد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)می گفتی و اکنون چنین و چنان می گویی؟ عمری به آنها :گفت آنچه را شنیدید در مورد ایشان می گویم.

سپس در مورد منزل امام (علیه السّلام) پرسید. در آن وقت بود که اصحاب با آن عمری گلاویز شدند و او نیز چنین کاری کرد.

هنگامی که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به منزل خود بازگشت به آنهایی که خواسته بودند عمری را بکشند، فرمود: شما خواستید با قتل او از شرش خلاص شوید؛ ولی من با نرمی توانستم از شرش خلاص شوم.(2)

(5)

همچنان در آن جمعیت راه میرفتم و دنبال جای خلوتی دور از جمعیت بودم تا منزل کنم. در آن وقت یک جوان خوش سیما را دیدم که آثار عبادت و بندگی خداوند متعال در چهره اش نمایان بود و پیشانی آن بزرگوار از دور میدرخشید نزد آن جوان خوش سیما سجاده ای بود که مانند ستاره نورانی می درخشید و آن بزرگوار عبای پشمی پوشیده بود و دور از جمعیت راه میرفت.

با خود گفتم:این شخص از فرقه صوفیه است و دوست دازد دور از مردم زندگی کند و به عبادت بپردازد. با خود گفتم :من نزد او خواهم رفت و با ایشان سخن خواهم گفت و به او خواهم پیوست. نزد او رفتم هنگامی که مرا دید به سوی من آمد و با اسم مرا خطاب کرد و فرمود: ای شقیق جتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمَ وَلا تَجَسَّسُوا ... (1)

«از بسیار پندارها(گمانهای بد ) در حق یکدیگر اجتناب کنید؛ زیرا برخی گمانها و پندارها معصیت هستند؛ همچنین درباره حال درونی هم تجسس نکنید.....»سپس مرا ترک کرد و به راه خود ادامه داد.با خود گفتم: به راستی که این شخص از پنهان و ضمیرم مرا باخبر کرد. به راستی که ایشان از اولیای خاص خداوند است؛ پس دنبال ایشان بروم و از ایشان درخواست کنم که مرا به خود ملحق کند. با سرعت دنبال ایشان رفتم تا به او برسم. در همان وقت آن جوان خوش سیما از نظرم پنهان شد و دیگر او را آنجا ندیدم .

همراه حاجیان به راه خود ادامه دادم تا وقتی که در واقصه»(2)منزل کردیم. یکباره آن جوان خوش سیما را دیدم که بر فراز یک تپه شنی نماز می خواند و در حال رکوع و سجود بود و از خشیت خداوند متعال مانند ابر بهاری از چشمانش اشک می ریخت و بدنش میلرزید .

ص: 28

وقتی ایشان را بالای آن تپه دیدم با خود گفتم: به راستی این فرد همان دوست من است که قبلاً با ایشان در قادسیه ملاقات کرده بودم؛ پس نزدش خواهم رفت و از ایشان درخواست می کنم که مرا با خود همراه کند.

هنگامی که آن بزرگوار از تپه پایین آمد و مرا دید، نزدم این آیه شریفه را تلاوت کرد: وَإِنِّی لَغَفَّارُ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى.(1)

«و البته برای آن کسی که توبه کند و به خدا ایمان بیاورد و نیکوکار شود و به راه هدایت رود، مغفرت و آمرزش من بسیار است.»

راوی می گوید: بعد از اینکه ایشان این آیه شریفه را تلاوت کرد، از نظرم پنهان شد و دیگر در آن منزل ایشان را ندیدم .با خود گفتم: به درستی که ایشان از اولیای خاص خداوند است؛ به خاطر اینکه دوباره مرا از رازم و درونم آگاه کرد و اگر ایشان چنین منزلت خاصی نزد خداوند نداشت؛ این چنین مرا از پنهان و ضمیرم خبر نمی داد.

همراه کاروان حجاج به حرکت در آمدم و همچنان با آنها بودم تا وقتی که در «زباله»(2)منزل کردیم.

آنجا آن جوان خوش سیما را دیدم که کنار چاهی ایستاده بود و می خواست با کوزه چرمی که با طنابی بسته و در چاه انداخته بود آب بیرون بیارود؛ ولی همان وقت کوزه چرمی از طناب جدا شد و در چاه افتاد.

با خود گفتم: به خدا قسم! ایشان همان شخصی است که در دو منزل پیشین با ایشان ملاقات کرده بودم.

ناگهان دیدم که ایشان به آسمان رو کرد و دستان مبارکش را به سوی آسمان برد و این دعای شریف را خواند: انت ربي اذ ظمئت من الماء و قوتی اذ اردت الطعام انهى و سیدی مالی سواها فلا تعد منيها . )

ص: 29

شقیق می گوید: به خدا قسم! یکباره دیدم به اذن خدای تبارک و تعالی آب از دهانه چاه سرازیر و روی زمین جاری شد، در همان وقت آن شخص خوش سیما دست مبارک خود را دراز کرد و کوزه چرمی خود را برداشت و آن را از آب پر کرد، سپس با نیکی وضو گرفت و چند رکعت نماز خواند. بعد از اتمام نماز ایشان یک مشت ماسه سفید و مشکی - که در زمین بود - برداشت و آن را داخل آن کوزه ریخت و کوزه را تکان داد و از آن خورد.

با خود گفتم: ببین که ایشان ماسه را در کوزه خود ریخت و آن را خورد؛ گویا نوشیدنی شیرین می نوشد.

نزدیک ایشان رفتم و به ایشان عرض کردم: من را نیز از فضل خداوند که به شما داده اطعام کنید، خداوند شما رارحمت کند.

پس آن بزرگوار به من رو کرد و فرمود: ای شقیق! به راستی که همچنان خدای تبارک و تعالی فضل و کرامتش را بر ما اهل بیت(علیهما السّلام) نازل می فرماید و آنچه خداوند به ما ارزانی می کند، نیک است؛ پس به پروردگارت گمان نیک داشته باش؛ زیرا خداوند متعال کسی را که به او گمان نیک داشته باشد، ضایع نمی کند.

راوی می گوید: من آن کوزه را از دستان مبارک ایشان گرفتم و از آن نوشیدم. با تعجب فراوان دیدم که آن نوشیدنی شیرین و گوارا بود به خدا قسم مانند آن را تا به حال ننوشیده ام و مانند بوی آن به مشامم نرسیده بود. از آن نوشیدم تا وقتی که سیر شدم، سپس کوزه را به جوان خوش سیما دادم و ایشان آن را گرفت و یکباره از نظرم محو شدودیگرایشان را ندیدم تا وقتی که به مکّه مکّرمه رسیدیم به خاطر نوشیدن از آن شربت شیرین و گوارا به مدت چند روز هیچ غذا و آبی نخوردم .

هنگامی که به مکّه مکّرمه رسیدم و حج خود را به جای آوردم، شبی آن جوان خوش سیما را کنار بیت الحرام در حال رکوع و سجود دیدم و ایشان دوست نداشت که هیچ کس مزاحم خلوت خود و پروردگارش شود و ایشان در عبادت دوست محو بود و به هیچ چیزی توجّه نمی کرد.

ص: 30

من به ایشان نگاه می کردم و می دیدم که با خشوع فراوان نماز می خواند و اشک از چشمان مبارکش مانند ابر بهاری سرازیر می شد و قرآن را به ترتیل تلاوت می کرد که تا به حال کسی را مانند ایشان ندیده بودم که قرآن را به خوبی هر چه تمام تر تلاوت کند، پس هرگاه به آیه ای میرسید در آن وعده ای بود آن را به خود نسبت می داد و به خود می لرزید و با شدّت گریه می کرد و همچنان در آن حالت بود تا وقتی که فجر طلوع کرد، سپس مقداری نشست وبه تسبیح، تقدیس، تهلیل و تمجید خداوند مشغول شد، بعد از آن بلند شد و نماز صبح را خواند، بعد از اتمام نماز صبح و تعقیبات آن بلند شد و هفت بار کعبه را طواف کرد و بعد از اتمام طواف از در مقابل مسجد الحرام بیرون رفت، در آن وقت جوان خوش سیما را دیدم در حالی که لباسی غیر از لباسهایی به تن داشت که پیش از آن پوشیده بود و در آن وقت دیدم مردم مانند پروانه دور ایشان حلقه زدند و با احترام به ایشان سلام می کردند و ایشان نیز جواب آنها را می داد. مردم از ایشان تبرک می جستند و از ایشان مسائلی می پرسیدند و ایشان به آرامی جوابشان را می داد. بعد از آن دیگر آن شخص خوش سیما را ندیدم. از یکی از آنهایی که دور ایشان حلقه زده بودند، پرسیدم: این شخص چه کسی است که این گونه به دیدار ایشان مشتاق هستید؟!

آن شخص گفت: این بزرگوار ابوابراهیم(علیه السّلام) است.(1)

به او گفتم ابوابراهیم (علیه السّلام) کیست؟!

گفت: ایشان امام موسی بن جعفر بن محمد بن على بن الحسين بن على بن ابی طالب(علیه السّلام) است.

با خود گفتم: تعجّب کردم که این کرامات و فضائل حسنه و معجزات در غیر از این خاندان و ذریّه پاک و مطهّر باشد. (2)

ص: 31

(6)

(9)

آن شیرها از دست هارون الرشید لعین نزد آن بزرگوار شکایت کردند و از او به

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) پناه آوردند.

وقتی این خبر به هارون الرشيد لعین رسید، دستور داد که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را آزاد کنند و نیز گفته بود: می ترسم اگر مردم و اطرافیانم از این واقعه باخبر شوند عليه من شورش کنند؛ به خاطر همین امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را آزاد کردند .(1)

(12)

من نیز به دستور آن بزرگوار نزد فرزندش امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) - ک-ه در گهواره بود - نزدیک شدم و به ایشان سلام کردم. ایشان با زبان فصیح عربی جواب سلامم را داد؛ سپس فرمود: ای فلانی! برو اسم دخترت را تغییر بده؛ زیرا خداوند این نام را دوست ندارد و بر آن نام غضب می کند.

راوی میگوید چند روز پیش از اینکه با آن بزرگوار ملاقات کنم دختری برایم به دنیا آمده بود که من نام او را حمیرا نهاده بودم.

امام صادق(علیه السّلام) به من فرمود: آنچه را امامت به تو دستور داده! انجام بده. من نیز به منزل خود بازگشتم و نام دخترم را تغییر دادم .(1)

(14)

که همان گونه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرموده بودند، در همان سال به رحمت الهی پیوست.(1)

(15)

در جواب نامه ام چنین نوشت:اگر نماز واجب را خواندی به سجده برو و در سجده ات بگو: «يا احد يا من لا احد له»تا هنگامی که نفست ببرد، سپس بگو:( یا من لا يزيده كثرة الدعاء الاجوداً و کرما) تا وقتی نفست ببرد، سپس بگو:« یا رب الارباب انت، انت، انت، الذي انقطع ارجاء الا منك يا علی یا عظیم»زیاد می گوید: من نیز چنین کردم و خداوند مشکلم را حل کرد.(1)

(17)

جانشین و وصی و حجت خدا بعد از من است. اگر بعد از من ایشان را درک کردی، نزد شیعیان برای ایشان گواهی بده.(1)

(19)

بسیار تعجب کردم که چگونه آن شیر درنده و وحشتناک این گونه با شما رفتار کرد!

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرمودند: این شیر نزدم آمد و از من خواست ک-ه ب-رای همسرش دعا کنم؛ زیرا درد زایمان به او فشار آورده است و از من خواست که برای سلامتی همسر و فرزندش دعا کنم. من نیز برای او دعا کردم و دانستم که فرزند نری به دنیا خواهد آورد و من نیز او را باخبر کردم و او خیلی مسرور شد سپس شیر با خوشحالی به من گفت: در پناه خدا به راه خود ادامه بده و از خداوند متعال خواستارم که هیچ درنده ای را بر شما، فرزندانت،ذریه ات و شیعیانت مسلّط نکند و من نیز آمین می گفتم و شیر با خوشحالی خداحافظی کرد و رفت.(1)

(20)

تو برای من عزیز و دوست داشتنی نیست؛ جز این شخصی که روی این تخت نشسته است.

آن شخص عرض کرد: فدایت شوم! آیا زبان پرندگان را میدانید؟!

امام (علیه السّلام) فرمود: بله! به راستی که زبان پرندگان و آنچه را خدا آفریده میدانیم.(1)

(21)

نمی شناختم، پس ایشان در آنجا هفده رکعت نماز خواند، سپس به من رو کرد و فرمود: آیا این مکان را میشناسی؟

عرض کردم خدا و رسولش (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)و فرزند رسولش(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) بهتر می دانند.

:فرمود: اینجا مرقد شریف و مطهر جدّ بزرگوارم حضرت امیرمؤمنان علی بن

ابی طالب(علیه السّلام) است.

سپس حرکت کردیم و پس از طی مسیر اندکی در جایی توقف کردیم و امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) از اسب پایین آمد و من نیز پایین آمدم. ایشان به من فرمود: آیا میدانی اینجا کجا است؟

عرض کردم: خدا و رسولش (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)و فرزند رسولش(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) یا بهتر می دانند. فرمود:

اینجا مرقد شریف و مطهر خلیل الله حضرت ابراهیم(علیه السّلام) است.

سپس به راه خود ادامه دادیم تا وقتی که به مکّه وارد شدیم؛ در حالی که من شهر مکّه و کعبه و چاه زمزم و... را نمی شناختم پس به من فرمود: ای احمد! آیا میدانی که کجا هستیم؟

عرض کردم: خدا و رسولش (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)و فرزند رسولش (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)بهت-ر م-ی دانند. فرمود:

غلا اینجا شهر مقدس مکّه، این بیت الحرام (کعبه) و این چاه زمزم است.

سپس از آنجا گذشتیم .مقداری راه رفته بودیم که از اسب پایین آمدیم و در آنجا بیست و چهار رکعت نماز خواند، سپس به من رو کرد و فرمود: ای احمد! آیا میدانی اینجا کجا است؟

عرض کردم خدا و رسولش (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)و فرزند رسولش (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) بهتر می دانند. فرمود: اینجا شهر مقدس مدینه منوره و این مرقد شریف و مطهّر جدّ بزرگوارم حضرت محمد مصطفی (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) است.

ص: 41

سپس از آنجا نیز گذشتیم تا وقتی که به یکی از شعب ها(1)به نام شعب خیبر رسیدیم که ایشان به من فرمود: آیا دوست داری نشانه هایی از نشانه های امامت را به تو نشان دهم؟

عرض کردم: بله، فدایت شوم!

پس ایشان خطاب به شب فرمود: ای شب برو!

به اذن خدای تبارک و تعالی و به فرمان حجت خدا شب رفت.

سپس خطاب به روز فرمود: ای روز بیا!

به اذن خدای تبارک و تعالی و فرمان حجت خدا روز همراه نور درخشانش و خورشید تابانش آمد تا وقتی که خورشید سفید شد و به وسط آسمان رفت و در آن وقت نماز ظهر را خواندیم، سپس به روز فرمود ای روز برو!

روز به اذن خدا رفت. سپس به شب فرمود ای شب بیا! شب آمد تا وقتی که ما نماز مغرب را خواندیم، سپس به من فرمود: ای احمد! آیا دیدی؟ عرض کردم: فدایت شوم، ای فرزند رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)! این نشانه ه-ا ب-رای-م ک-اف-ی است.

پس با هم رفتیم تا وقتی به کوهی رسیدیم که بر دنیا احاطه داشت و دنیا مقابل او مانند زین اسبی بود. به من فرمود: این کوهی است که دنیا را احاطه کرده است. راوی می گوید: یکباره قومی را دیدم که لباسهای سفیدی بر تن داشتند. ایشان به من فرمود: ای احمد! به راستی اینها بقیه قوم موسی(علیه السّلام) هستند.

پس به آنها سلام کردیم، سپس عرض کردم: ای فرزند رسول خدا (صلّى الله عليه وسلم )! خوابم می آید.

فرمود: آیا دوست داری در رختخوابت در منزل بخوابی؟

عرض کردم: بله!

ص: 42

پس ایشان پای خود را به زمین زد و فرمود: بلند شو! یکباره با تعجّب دیدم که در منزلم خوابیده ام، پس بلند شدم و وضو گرفتم و نماز صبح را در منزلم خواندم.(1)

(22)

پس به فرزندش امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرمود: فلان شمشیر را نزدم بیاور. امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نیز شمشیر مورد نظر را نزد پدر آورد و به ایشان داد.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نیز به دستور پدر بزرگوارش شمشیر را گرفت و یک ضربه به زمین زد. زمین به اذن خدای تبارک و تعالی شکافته و یکباره دریای سیاهی ظاهر شد. امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نیز با آن شمشیر یک ضربه به دریا زد و دریا شکافته و سنگ سیاهی نمایان شد. ایشان با آن شمشیر به سنگ یک ضربه زد و آن سنگ نیز شکافته و دری از آن باز شد.

يكباره عده فراوانی را آنجا دیدم که از کثرت شان نمی توان آنها را شمارد؛ در حالی که صورت هایشان سیاه شده وچشمانشان آبی شده بود. هر کدام از آنها کنار آن در هم پیچیده و بسته شده بودند؛ در حالی که صدا می زدند: ای محمد(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) ! مأموران عذاب با تازیانه های آتشین به صورت آن میزدند و به آنها می گفتند: دروغ می گویید؛ به راستی که محمد(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) از شما نیست و شما از محمد (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)نیستید. راوی می گوید: به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)عرض کردم فدایت شوم! اینها چه کسانی هستند؟

فرمود: جبت، طاغوت،رجس، فلانی، فلانی و فلانی و همچنان نام های آنها را می آورد تا وقتی به نامهای اصحاب سقیفه اصحاب فتنه، بنی فلان، بنی فلان و بنی امیه رسید که خداوند متعال عذاب شدیدتری در روز قیامت به آنها وعده داده است.

سپس به سنگ فرمود: ای سنگ به حالت قبلی خود بازگرد. سنگ نیز اطاعت کرد و به حالت قبلی خود بازگشت.(1)

ص: 44

(24)

هارون الرشید لعین :گفت به راستی که خداوند دعای شما را مستجاب کرد سپس به دربان خود دستور داد که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را با اکرام و بزرگواری از زندان آزاد کند و دربان نیز چنین کرد. (1)

(25)

وقتی امام صادق(علیه السّلام) مرا دید فرمود: من هیچ سرزنش و بازخواستی در مورد آماده کردن ناقه و.... ندارم؛ زیرا منظورم از آماده کردن ناقه این بود که فرزندم موسى(علیه السّلام) به ناقه سوار شود و برود.

سپس امام صادق (علیه السّلام) به من فرمود: ای صفوان! آیا می دانی که در همان ساعت فرزندم موسی(علیه السّلام)

کجا رفت؟

عرض کردم :خداوند و رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) و حجت خدا (علیهما السّلام) بهتر می دانند.

فرمود: به راستی که فرزندم تمام سرزمینهایی که ذوالقرنین در آن قدم گذاشته بود و بیشتر از آن رفته است و به تمام مؤمنان، مؤمنات، شیعیان و محبان ما سر زد و خودش را به آنها معرفی کرد و سلامم را به آنها رساند و برگشت.

سپس به من فرمود: نزد ایشان برو؛ زیرا ایشان به تو خواهد فرمود که با خودت چه گفته بودی و آنچه را تو به من گفته ای و من به تو گفته ام به تو خیر خواهم داد.

صفوان میگوید خدمت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتم و دیدم نزد ایشان میوه ای قرار داشت که آن فصل آن میوه .نبود با خود گفتم: «معبودی جز خدای یگانه و بی همتا نیست. تعجبی از امر و کار خداوند وجود ندارد.»

گویا امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) ذهنم را خوانده بود به من فرمود: ای صفوان!هیچ تعجبی ازامرخداوندنیست،ای صفوان! به راستی که هنگام سوار شدنم بر ناقه با خود گفتی خدایا! هنگامی که مولایم امام صادق (علیه السّلام) از منزل بیرون بیاید و بخواهد بر ناقه سوار شود به او چه بگویم! خواستی مانع سوار شدنم شوی؛ ولی نتوانستی؛ بعد از آن خواب بر تو غلبه کرد و یک ساعتی خوابیدی و من رفتم و برگشتم و ناقه را چنین و چنان دیدی، سپس من از ناقه پایین آمدم و وارد منزل شدم و بعد از چند لحظه فرستاده پدرم امام صادق(علیه السّلام) نزد تو آمد و به تو گفت: امام صادق(علیه السّلام) می فرماید که ناقه را به استبل بیر و جهاز و زینش را پایین بیاور و به آن آب و غذا بده، سپس کنار درب منزل بیا تا به تو اذن دخول داده شود و تو با خود گفتی: حمد و سپاس مخصوص خدا است. امیدوارم امام صادق (علیه السّلام) مرا ملامت نکند، سپس ناقه را به استبل بردی و جهاز و زینش را پایین آوردی و به آن آب و

ص: 47

غذا دادی و بعد به منزل آمدی و آنجا چند لحظه ماندی تا به تو اذن دخول دادند و تو به منزل وارد شدی

پس از اینکه داخل رفتی پدرم به تو فرمود: من تو را به خاطر کاری که کردی سرزنش نمیکنم؛ زیرا مقصود من از آماده کردن ناقه این بود که آن را برای فرزندم موسی (علیه السّلام) آماده کنی تا ایشان بر ناقه سوار شود؛ پس ایشان آمد و بر ناقه سوار شد.

حرکت کرد و ساعتی بعد برگشت.

سپس پدرم به تو فرمود: ای صفوان! آیا میدانی که فرزندم در این ساعت کجا رفت؟

تو گفتی: خداوند متعال و رسولش و حجتش بهتر می دانند.

به تو فرمود: ای صفوان! به راستی فرزندم موسی(علیه السّلام) ( یعنی من) در آن ساعت به تمام سرزمین هایی که ذوالقرنین در آن پا نهاده بود و از آن بیشتر، رفت و نزد تمام مؤمنان، مؤمنات شیعیان و محبّان ما و خود را به آنها معرفی کرد و آنها را نیز شناخته و سلامم را به تمام آنها رساند، سپس برگشت.

سپس به تو فرمود: ای صفوان! نزد ایشان برو ایشان همه آنچه را برای تو اتفاق افتاد و آنچه بین من و تو رد و بدل شد به تو خواهد گفت.

صفوان می گوید: به سجده شکر رفتم، سپس عرض کردم: مولای من! آیا کسی همچون من از این میوه ای که در دست شما است و فصل آن نیست می تواند تناول کند؟!

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرمود: بله! کسی مانند تو بعد از پدرم و من می تواند از این میوه بخورد و سهم تو نیز به تو خواهد رسید.

راوی می گوید: نزد امام صادق(علیه السّلام) برگشتم. امام به من فرمود: ای صفوان! آیا کلمه ای یا حرفی زیادتر یا کمتر از آنچه به تو گفته بودم به تو گفت؟

عرض کردم: به خدا قسم! نه کلمه ای و حرفی کمتر و نه زیادتر از آنچه به من فرموده بودید، به من فرمود.

ص: 48

سپس امام صادق (علیه السّلام) فرمود: ای صفوان! به منزل خودت بازگرد تا من از آن میوه بخورم و به دیگران نیز بدهم و آنچه را فرزندم وعده داده بود به منزل تو خواهم فرستاد .

صفوان می گوید:با خود گفتم :(ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْض وَاللهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ).(1).

«فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر و خداوند بر همه شنوا و دانا است.»

سپس به منزلم بازگشتم و نماز ظهر و عصر را در منزل خواندم، یکباره درب منزل را زدند در را باز کردم فرستاده ای از طرف امام صادق(علیه السّلام) نزدم آمده بود؛ در حالی که طبقی از همان میوه که دیده بودم در دست او بود.

آن را از او گرفتم و او به من گفت: امام صادق(علیه السّلام) فرمود که به تو بگویم: ای صفوان! به هر کس از شیعیان و محبّانمان، مانند تو به اندازه استحقاق شان از این میوه دادیم .

(26)

راوی می گوید: شبی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به مسیب فرمود: امشب می خواهم از زندان بیرون بروم و باید به جانشین بعد از خودم وصیت کنم و ارث و میراث امامت و وصایت را به ایشان تحویل ،دهم سپس به زندان برخواهم گشت.

مسیب عرض کرد: سرورم! چگونه در را برای شما باز کنم؛ در حالی که نگهبانان نزدیک در ایستاده اند؟!

امام به او فرمود: نترس! سپس با انگشت خود به دیوارها، قصرها و بناهای اطراف آن اشاره کرد و به اذن خدای تبارک و تعالی همه آنها با زمین یکسان شدند.

سپس به مسیب فرمود: ای مسیب! همین جا باش و از جای خودت تکان نخور تا وقتی که من بازگردم.

مسیب عرض کرد: سرورم! چگونه این غل و زنجیرها را از شما باز کنم؟!

سیب می گوید: یکباره با تعجب دیدم ایشان برخاست تمام غل و زنجیرها از ایشان باز شد و ایشان یک قدم برداشت و از نظرم پنهان شد، سپس تمام دیوارها قصر .... به جای قبلی خود بازگشتند.

مسیب م یگوید: من همچنان در جای خود ایستاده بودم. ساعتی نگذشته بود که یکباره دیدم ساختمانها ،قصر دیوارها و... روی زمین سجده کردند. همان وقت سرورم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به زندان بازگشت و آن غل و زنجیرها را دوباره روی گردن و دست و پاهای خود گذاشت و مانند قبل شد؛ گویا اصلاً از جای خود تکان نخورده است.

عرض کردم: ای سرورم! در این ساعت به کجا رفتید؟!

:فرمود: به تمام فرشتگان، تمام انسانها، اجنه و حیواناتی که از دوستان شیعیانمان هستند سر زدم و در مورد حجت خدا بعد از خودم به آنها سفارش کردم و بازگشتم. (1)

ص: 50

(27)

هوش آمد و با فریاد زدن دستور داد که آن پنجاه نفر را از قصرش بیرون بیندازند. آن پنجاه نفر تمام چیزهایی را که هارون به آنها داده بود با خود بردند و از قصر خارج شدند.(1)

(28)

هیچ کس نمی دانست که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) چه کاری میخواهد انجام دهد تا وقتی که آن هیزمها ذغال قرمز و آتشین شدند، پس امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) بلند شد و با لباسهای خود وسط آن ذغالهای آتشین نشست و ساعتی برای مردم سخنرانی کرد سپس از آنجا بلند شد؛ در حالی که هیچ ذره غباری به امام و لباس هایشان نرسیده بود، پس نزد برادر خود رفت و به او فرمود: اگر تو راست می گویی که امام و جانشین بعد از پدر هستی، مانند من به آتش وارد شو و سخنرانی كن.

راوی میگوید عبدالله را دیدم در حالی که چهره اش زرد شده بود؛ پس با پریشانی و ترس از منزل امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) بیرون رفت.(1)

(29)

راوی می گوید: من از آنچه در دلم گذرانده بودم استغفار کردم.

نقل شده که منصور قبل از اینکه دو سال را به اتمام برساند از دنیا رفت، همچنین برادرش و سایر خانواده اش وخانواده برادرش همان گونه که امام فرموده بود از دنیا رفتند و بقیه نیز همان طور که امام(علیه السّلام) فرموده بود به شدّت فقیر و از هم متلاشی و به صدقه دیگران محتاج شدند.(1)

(30)

فرمود: تو را از چیز شگفت آورتری باخبر خواهم کرد. بدان که هر امام به زبان پرندگان و زبان هر صاحب جان و هر چیزی آگاه است به اذن خداوند هیچ چیز از امام معصوم پنهان نیست.(1)

(31)

(32)

پس آن شخص نزد ابو یوسف و محمد بن الحسن رفت و جریان را به آنها گفت. آنها نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتند و عرض کردند: به راستی که حلال و حرام را درک کردی. چگونه دانستی که فلان زندانبان در شب می میرد؟!

فرمود: از همان در میدانستم که رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) به امیرمؤمنان عل-ى ب-ن ابی طالب (علیه السّلام)علم آموخته بود.

وقتی امام چنین جواب قاطعی به آنها داد، متحیّر شدند و بدون اینکه حرفی بزنند از آنجا رفتند.(1)

(33)

(34)

حمید بن مهران نیز نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفت و با بی شرمی و بی ادبی گفت: مردم می گویند که شما هیچ معجزه، حجت، برهان و نشانه ای برای امامت خود نداری من می خواهم که این دو مجسمه شیر را زنده کنی و مرا بخورند.

ابن مهران فکر کرده بود که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به این کار، توانا نیست و می خواست ایشان را در جمع مردم کوچک شمارد و مسخره کند. همان وقت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به آن دو مجسمه شیر اشاره کرد و یکباره آن دو مجسمه شیر به اذن خدای تبارک و تعالی به دو شعر واقعی تبدیل شدند و ابن مهران را تکه تکه کردند و خوردند. سپس آن دو شیر به امام(علیه السّلام) عرض کردند: ای سرور ما! آیا اجازه می دهید که به هارون الرشید لعین حمله کنیم و او را به هلاکت برسانیم؟

امام(علیه السّلام) فرمود: نه به جای خود بازگردید. آن شیرها نیز به مجسمه تبدیل شدند.(1)

(36)

*رؤیای مهدی خلیفه عباسی (2)

مهدی قبول نکرد سپس حمید گفت: به وسیله جان ،مال، ثروت، اهل و عیال،فرزندان و دینم فدایت خواهد شد.

وقتی مهدی این جمله حمید را شنید او را قبول کرد و به او دستور داد که سحرگاه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را به قتل برساند. حمید نیز قبول کرد.

مهدی شب هنگام به خواب رفت و در رؤیا، امام علی (علیه السّلام) را دید که خطاب به او فرمود: آیا دوست داری با این کار که می خواهی انجام دهی تمام خاندان و لشکریانتان به هلاکت برسند و زمین شکافته شود و شما را از صفحه روزگار محو کند؟ وقتی مهدی در رؤیا چنین دید با پریشانی از خواب پرید و به حمید گفت: چنین کاری انجام نده؛ بلکه با اکرام و احترام از آن بزرگوار پذیرایی کن.(1)

(37)

نامه را گرفتم و بوسیدم و روی چشمانم قرار دادم. وقتی آن را خواندم، مسائل شرعی بسیاری را در آن مشاهده کردم که ابتدا چنین نوشته بود: نوره (موبر) گذاشتن روی بدن بهداشت بدن انسان را افزایش می دهد؛ ولیکن مرد در حالی که مختصب(1)است یا زنش مختصب باشد با هم همبستر نشوند.

(2)

(39)

(40)

دواحی الظلم اسئلک با اسمک الواحد الاحد الفرد الوتر الصمد ان تصلى على محمّد و آله الطيبين الخيار»

(1)

(41)

به راستی که هیچ کس جز تو نمی تواند مرا غسل دهد. هنگامی که پدرم امام محمد با قر(علیه السّلام) به شهادت رسید من ایشان را غسل دادم و هنگامی که جدم امام زین العابدین(علیه السّلام) به شهادت رسید پدرم ایشان را غسل داد.

به درستی که فقط حجت خدا میتواند حجت خدا را غسل دهد و به راستی من همان کسی بودم که پدرم را غسل دادم و کفن و دفن کردم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) می فرماید: سپس پدرم به من فرمود: ای فرزندم! برادرت عبدالله بعد من ادعای امامت می کند؛ پس به او کاری نداشته باش. به راستی که او اولین کسی از خانواده ام خواهد بود که به من ملحق می شود.

راوی می گوید: وقتی امام صادق(علیه السّلام) به شهادت رسید، امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)ایشان را غسل داد و کفن و دفن و کرد و به عبدالله کاری نداشت.

راوی می گوید: روزی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به من فرمود: برادرم عبدالله فقط یک سال دیگر زنده خواهد بود و سال دیگر از دنیا می رود.

راوی می گوید: آنچه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) در مورد رحلت برادر خود عبدالله فرموده بود اتفاق افتاد.(1)

(43)

رضا (علیه السّلام))اشاره کرد؛ در حالی که آن بزرگوار جوان بودند، پس فرمود: به راستی که ایشان (علی بن موسی الرضا(علیه السّلام) )در سرزمین غربت به شهادت خواهد رسید؛ پس هر کس ایشان را در آن سرزمین غربت زیارت کند؛ در حالی که حقش را بشناسد به او پاداش شهدای بدر عطا میشود

(44)

ایشان فرمود: ای شیخ! در رودخانه ها و نهرهای جاری، کنار درختان میوه دار، داخل مسجد، رو به قبله و پشت به قبله چنین کاری نباید کرد؛ پس باید پشت دیوار یا جایی برود که کسی او را نبیند، سپس قضای حاجت کند. وقتی ابو حنیفه چنین شنید به شهر خود بازگشت و دیگر در آن سال نزد امام صادق (علیه السّلام) نیامد و این روایت بین عام و خاص مشهور است.(1)

(46)

(47)

(48)

هنگامی که دید علی بن یقطین پشت در است بسیار تعجب کرد؛ زیرا می دانست که علی بن یقطین به حج رفته و هنوز نیامده است و در ضمن على بن يقطين خانه او را بلد نبود.

ابراهیم جمال به علی بن یقطین گفت: ای وزیر! اینجا چه کار میکنی؟! علی بن یقطین پاسخ داد: کار بسیار مهمی با تو دارم. ابراهیم به علی اذن دخول داد و علی به منزل ابراهیم وارد شد، سپس به به ابراهیم گفت: به راستی که مولایم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) اذن دخول و دیدار ایشان را به من نداد تا وقتی که تو مرا ببخشی، ابراهیم به او گفت: خدا تو را ببخشد.

على بن يقطين به ابراهيم جمال :گفت مرا در مورد رفتارم با تو سرزنش و بازخواست کن!

ابراهیم جمال قبول نکرد که چنین کاری انجام دهد؛ ولى على بن يقطين اصرار می کرد که چنین کند. ابراهیم نیز او را سرزنش و بازخواست می کرد و علی بن یقطین می گفت: خدایا تو شاهد باش!

سپس خداحافظی کرد و بر اسب سوار شد و در یک چشم به هم زدن از کوفه و خانه ابراهیم جمال به مدینه نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفت و اذن دخول خواست و امام موسی بن جعفر علی نیز به او اذن دخول داد.(1)

(49)

مرگ کنیز

از حسن بن علی الوشا از هشام روایت شده است که می گوید: روزی خواستم کنیزی برای خودم بخرم؛ پس به خاطر آن کار با امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)مشورت کردم؛ ولی ایشان چیزی در مورد آن کنیز به من نفرمود. روز بعد ایشان نزد صاحب کنیز رفت و کنیز مورد نظر مرا بین کنیزان دید، سپس به منزل خود بازگشت و من

ص: 69

نیز در آن روز نزد ایشان رفتم. ایشان فرمودند: اگر این کنیز عمر کوتاهی نداشت هیچ مشکلی برای خرید کنیز نبود؛ ولكن عمر این کنیز بسیار کوتاه است.

راوی می گوید: من نیز آن کنیز را نخریدم و قبل از اینکه من از مکّه مکّرمه بازگردم کنیز از دنیا رفت.(1)

(50)

در آمدند و چنین کاری نکردند. چند بار به دستور هارون الرشيد لعین آنها در کمین گاه رفتند و هر بار نقشه آنها نقش بر آب میشد.

وقتی هارون الرشید از کار آنها مأیوس شد به نجاری گفت که چند مجسمه چوبی به شکل امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) برای او درست کند و آنها را نزد او بیاورد. نجار نیز به دستور هارون الرشید لعین چند مجسمه را درست کرد و آنها را نزد او آورد و هارون الرشید نیز به آن نجار پاداش داد.

شبی هارون الرشید لعین خدمه اش را نزد خود احضار کرد، سپس به آنها شراب داد و آنها نوشیدند تا وقتی که مست و لا یعقل شدند، در این هنگام آن مجسمه ها را پیش آنها نهاد و به آنها شمشیر، چاقو و... داد و گفت که به آن مجسمه ها حمله ور شوند و آنها را قطعه قطعه کنند. خدمه نیز با آن حالت مستی بر مجسمه ها حمله ور شدند و آنها را تکه تکه کردند و هارون الرشید این کار را چند بار تکرار کرد. شبی خواست که نقشه خود را عملی کند؛ پس به آن خدمه شراب داد و آنها نیز از آن نوشیدند و مست و لا یعقل شدند.

هارون الرشید به آنها دستور داد که مانند آن مجسمه هایی که تکه تکه کرده بودند با امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتار کنند سپس به آنها دستور داد که با شمشیرهای برهنه در کمین گاه بروند و منتظر خروج امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) باشند و هنگامی که امام(علیه السّلام) از قصر بیرون آمد ایشان را به قتل برسانند.

آن شب هارون الرشيد لعین امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را نزد خود احضار کرد و مدتی ایشان را در قصر معطل کرد، سپس اجازه داد که ایشان از قصر بیرون برود. امام موسى بن جعفر(علیه السّلام) نیز از قصر بیرون رفت. در این هنگام آن خدمه که مست و لا یعقل در کمین گاه بودند به آن بزرگوار حمله ور شدند و خواستند ایشان را به قتل برسانند. وقتی امام از نقشه آنها آگاه شد با آنها با زبان ترکی حرف زد و یکباره آن خدمه از هیبت آن بزرگوار به وحشت آمدند و خود را به روی پای آن بزرگوار انداختند، سپس آن بزرگوارا را تا مکانی که در آنجا منزل کرده بود با احترام و

ص: 71

بزرگی همراهی کردند، سپس نزد هارون الرشید برگشتند. هارون الرشید لعین به آن خدمه گفت: چرا کاری را که به شما گفته بودم انجام ندادید؟!

آنها گفتند: به راستی که آن بزرگوار کسی بود که گاهی وقت ها به کشور ما می آمد و تمام مردم کشورمان که مشتاق دیدار آن بزرگوار هستند در یک جایی جمع میشدند، سپس در مورد مسائل دینی و غیره از ایشان می پرسیدند و ایشان با همان زبان محلی و رایج هر محله و زبان مادری ما (ترکی) حرف میزد و مسائل و مشکلات ما را با لطافت و مهربانی جواب میداد؛ به خاطر همین ما با اینکه مست و لا يعقل بودیم نتوانستیم ایشان را به قتل برسانیم.(1)

(52)

راوی می گوید: وقتی با دقّت آن روزها را شمردم نتیجه گرفتم که ابن شهاب در همان ساعتی که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به من فرموده بود که نوشته را بسوزانم از دنیا رفته بوده است.(1)

(53)

(55)

خداوند به آن زن الهام کرد که بگوید: بله ای بنده خدا!

سپس آن بزرگوار دو رکعت نماز خواند و بعد از نماز رو به آسمان نمود و زیر لبان خود زمزمه کرد و بعد از آن با زبانی که هیچ کس مفهوم آن را نمی دانست به گاو خطاب کرد و با پا به گاو زد و فرمود: به اذن خدای تبارک و تعالی زنده شو! در همان وقت به اذن خدای تبارک و تعالی، آن گاو زنده شد و ایستاد وقتی زن چنین دید فریاد زد و گفت: به پروردگار کعبه! ایشان عیسی بن مریم است؛ پس مردم از آن موضوع باخبر شدند و دور امام موسی بن جعفرعلیه السّلام) حلقه زدند و از ایشان تبرک جستند؛ سپس حضرت از پیش همه آنها رفت.(1)

(57)

وقتی هارون الرشید به هوش آمد به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)التماس کرد که شیر آن شعبده باز را برگرداند. امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به او فرمود: اگر افعی حضرت موسی(علیه السّلام) جادوگران فرعون را پس می داد این شیر نیز چنین می کرد.(1)

(58)

راوی می گوید: پس من به سوی سرزمین منی رفتم و در منزلی با امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) ملاقات کردم، پس من نامه و دینار را به ایشان تحویل دادم.

ایشان مشتی از دینارها را برداشت، سپس فرمود: بقیه را نزد شعیب بیر و به او بگو که این دینارها را به جای خود برگردان؛ زیرا صاحبش به این دینارها محتاج تر است. از ایشان خداحافظی کردم و به منزل شعیب رفتم. آن دینارها را به او دادم و جریان را برایش تعریف کردم و در مورد داستان دینارها پرسیدم. شعیب گفت: خواهرم - فاطمه - پنجاه دینار داشت از او خواستم که آن پنجاه دینار را به من بدهد؛ ولی او به من نداد و گفت: من به این دینارها احتیاج دارم؛ زیرا می خواهم فلان چیز را از فلان شخص بخرم.

من متوجّه حرفهای او نشدم؛ پس آن سکه ها را برداشته همراه دینارهای خودم گذاشتم و به تو دادم تا آنها را به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) بدهی.

شعیب می گوید: من ترازویی خواستم و آن دینارها را وزن کردم، سپس آنها را شمردم و دیدم پنجاه دینار هستند و اگر قسم می خوردم که آن پنجاه دینار مال خواهرم بود، هیچ دروغی نگفته بودم.

شعیب می گوید که به مبارک گفتم: به خدا قسم ایشان امام واجب الاطاعه هستند و خداوند اطاعت از ایشان را واجب کرده است.(1)

(59)

فرمود: کسی نزد تو خواهد آمد و این سکه ها را از تو مطالبه خواهد کرد.

راوی میگوید بعد از شهادت آن بزرگوار فرزندش علی(علیه السّلام) کسی را نزد من فرستاد و آن سکه ها را مطالبه کرد و من نیز سکه ها را به ایشان دادم.(1)

(60)

به او گفتم: بنشین تا از طوافم فارغ شوم ان شاء الله نزد تو خواهم برگشت و به سؤالهای تو جواب خواهم داد.

سپس به طواف خود ادامه دادم تا وقتی که از طواف فارغ شدم، سپس پیش او رفتم و برای رضای خداوند به سؤالات او پاسخ دادم.

سپس به من گفت: نزد مولایت برو و از ایشان برایم اذن دخول بگیر تا با ایشان ملاقات کنم راوی می گوید: دست او را گرفتم و نزد منزل امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتم و برای او اذن دخول گرفتم و به منزل وارد شدیم.

هنگامی که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) آن مغربی را دید به او فرمود: ای یعقوب! به راستی که تو دیروز به مکّه رسیدی و چند روز پیش از آن با برادر خود نزاع کردی و به همدیگر ناسزا گفتید و به راستی که این کار در دین پدرانم نیست و ما به آن امر نمی کنیم؛ پس تقوای خداوند را پیشه کن که به راستی خداوند متعال به خاطر آن عملی که انجام دادید شما را با مرگ مجازات خواهد کرد.

برادرت در این سفرش قبل از اینکه به اهل و عیالش برسد از دنیا خواهد رفت و تو از عملی که انجام دادی پشیمان خواهی شد؛ زیرا خداوند متعال به خاطر آن عملی که انجام داده بودید سن شما را کوتاه کرده است.

مغربی عرض کرد: فدایت شوم! آیا اجلم فرا رسیده است؟!

امام فرمود: بله اجلت فرا رسیده بود؛ ولی به خاطر کاری که در حق عمّهات در فلان جا انجام دادی خداوند متعال اجلت را به تأخیر انداخته و به تو بیست سال دیگر بخشیده است.

علی بن ابو حمزه می گوید: مدتی بعد آن مغربی را در مکّه ملاقات کردم و مغربی به من گفت: آنچه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرمود: عین حقیقت بوده است و طبق فرمایش حضرت برادرم در سفرش قبل رسیدن به اهل و عیالش از دنیا رفت.(1)

ص: 79

(61)

اینکه امام به اذن خدای تبارک و تعالی از آنها آگاهی دارد و می تواند با زبان آنها سخن بگوید؛ پس هر کس این نشانه ها نزد او نباشد امام نیست.(1)

(62)

فکر کردی وقتی پرنده ای یک قطره آب از دریا بردارد آب دریا کم میشود؟ هرگز چنین نمیشود و علم امام معصوم(علیه السّلام) نیز چنین است.(1)

(63)

شده بودیم. در آن وقت پدرم - امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)- به منزل عمویم وارد شد و در گوشه اتاق نشست؛ در حالی که عموی دیگرم، اسحاق بن جعفر(علیه السّلام) بالای سر عمویم، محمّد گریه می کرد.

پدرم مقداری نشست، سپس بلند شد و از منزل بیرون رفت و من نیز پشت سر ایشان رفتم و به ایشان عرض کردم: فدایت شوم، ای سرورم! به راستی که برادرانت (عموهایم)، خانواده ات و دیگر اقوام شما را سرزنش خواهند کرد و خواهند گفت که نزد برادرش در حال جان دادن آمد و بدون دلیل از آنجا بیرون رفت.

مام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به من فرمود: به تو خواهم گفت. به راستی دیدم که اسحاق از ترس از دست دادن محمد گریه میکرد؛ پس با دقت به او و محمّد نگاه کردم و دیدم که این گریه کننده یعنی اسحاق زودتر از محمد از دنیا خواهد رفت و این ،بیمار ،یعنی محمد خوب خواهد شد و برای اسحاق گریه خواهد کرد؛ علت بلند شدن من این بود

راوی می گوید: همان گونه که پدرم فرموده بود ،عمویم، محمّد خوب شد و چند روز بعد عمویم اسحاق از دنیا رفت و عمویم محمّد برای او گریه کرد.(1)

(65)

سپس امام فرمود: ای احمد! بلند شو تا آنها را نجات دهیم.

پس با هم بلند شدیم و نزدیک لانه آن گنجشک رفتیم و دیدیم که ماری کنار آنها است؛ پس آن مار را کشتیم.(1)

(66)

(67)

یکباره دیدم که ایشان آن نوشته را از جیب خود بیرون آورد و به من نشان داده، فرمود: هرگاه کاری را به تو می سپارم بدون تأخیر انجام بده؛ در غیر این صورت ب-ر تو غضب خواهم کرد.

راوی می گوید: بعد دانستم یکی از کودکان اجنه شیعه آن نوشته را نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) برده بود.(1)

(69)

بن جعفر(علیه السّلام) برسانم و نیز به من گفت: هنگامی که از آن شش هزار سکه مایحتاج خود را خریدی و کار خود را انجام دادی آن شش هزار سکه را به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) تحویل بده.

راوی می گوید: من به مدینه رفتم و امانت را برای امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرستادم و از آنجا خارج شدم.

پس در آن هنگام امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) یک کسی را نزد من فرستاد و آن شخص به من گفت: سرورم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) می فرماید: پس آن شش هزار درهم (سکه نقره) کجا است؟

به آن شخص گفتم که به امام(علیه السّلام) بگوید من آن شش هزار سکه را از فلانی به صورت قرض گرفتم و قرار ما این بود که هرگاه کارم انجام شد آن سکه ه-ا را ب-ه شما تحویل دهم.

آن شخص نیز نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفت و پیام مرا به ایشان رساند سپس نزدم آمد و پیامی از طرف آن بزرگوار به من رساند و آن پیام چنین بود: هر چه سریع تر آن شش هزار درهم را نزد ما بفرست؛ زیرا ما به آن سکه ها از تو محتاج تر هستیم.

پس من آن سکه ها را نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرستادم؛ در حالی که هیچ کس جز خدای تبارک و تعالی از قرض گرفتن من از غالب باخبر نبود و این یکی از فضائل و کرامات امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) است که به اذن خدای تبارک و تعالی از اعمال ما خبر دارد.(1)

(71)

نزد دوستانم به کوفه بازگشتم و آنچه را امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرموده بود به آنها گفتم و چند روزی در کوفه ماندم، سپس همراه دوستانم به طرف مکّه مکّرمه راهی شدیم.

هنگامی که به بئر میمون (چاه مبارک) رسیدیم، نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتم و ایشان را در حال سجده دیدم. وقتی سر از سجده برداشت و مرا دید به من :فرمود برو ببین مردم چه می کنند!

من نیز رفتم و دیدم که مردم گریه می کنند؛ پس خدمت امام (علیه السّلام) بازگشتم و به ایشان خبر دادم که مردم گریه می کردند.

ایشان فرمود: الله اکبر! به راستی که مقرر شده بود که او خانه خدا را نبیند و از دنیا برود و چنین شد.(1)

(72)

راوی می گوید: امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) چنین فرمود: سپس از م--ن خداحافظی کرد و به طرف مدینه رفت و من به قبا رفتم. به آن شخصی که می خواستم از او خرما بگیرم، گفتم: به خدا قسم! امسال خرما نخواهم خرید.

پنج روز از آن ملاقات با امام موسی بن جعفر نگذشته بود که ملخ ها به نخلستان ها حمله ور شدند و تمام محصولات خرما و... را خوردند.(1)

(73)

بن يقطين نزد امام فرستاده بود. او را به مرگ تهدید کرد سپس از او شنید که علی بن يقطين چنين کاری کرده است.

به خاطر آن دشمنی که با علی بن یقطین داشت، نزد هارون الرشید رفت و به او گفت: به راستی که من شنیدم که علی بن یقطین لباس هایی را که به او هدیه دادی همراه آن جامه ابریشمی گرانبها و غیره نزد موسی بن جعفر(علیه السّلام)- که می گوید: امام و رهبر و پیشوا او است - فرستاده است.

آن غلام خواست با این حرفها مقام و منزلت على بن يقطين را نزد هارون الرشید زیر سؤال ببرد.

وقتی هارون الرشید چنین شنید بسیار عصبانی شد و در همان حال به غلام گفت: من این امر را آشکار خواهم کرد و اگر آنچه گفتی راست باشد گردن عل-ی ب-ن يقطين را خواهم زد، سپس او را خواهم سوزاند.

سپس شخصی را پیش علی بن یقطین فرستاد تا او را نزد خویش بیاورد، پس علی بن يقطين همراه آن شخص نزد هارون آمد.

وقتی هارون علی بن یقطین را دید به او گفت: با آن جامه مجلل ابریشمی که به تو دادم چه کردی؟!

علی بن یقطین گفت: ای امیر! آن جامه ابریشمی را در صندوقچه ای گذاشتم و آن را با انواع عطرهای گران بها معطر کردم و در آن صندوقچه را بستم. هر صبح و شام آن صندوقچه را باز می کنم و آن جامه را می بویم و می بوسم و از آن تبرک می جویم .

هارون الرشید به او گفت: هم اکنون آن جامه را نزد من بیاور!

على بن یقطین گفت: چشم همین حالا دستور امیر اجرا می شود. سپس به یکی از خدمه خود رو کرد و گفت به فلان خانه برو و کلید آن خانه را از فلان کنیز بگیر و به آنجا برو و در خانه را باز کن سپس به فلان اتاق برو در آن اتاق چند صندوق خواهی دید؛ پس فلان صندوق را باز کن در آن صندوق، صندوقچه ای را خواهی

دید که قفل و مهر و موم شده است؛ پس آن را بدون اینکه بازش کنی نزدم بیاور.

ص: 90

غلام رفت و ساعتی بعد برگشت و آن صندوقچه مهر و موم شده را نزد هارون الرشید آورد و مقابل او قرار داد.

هارون الرشيد لعين مهر و موم آن صندوقچه را باز کرد و جامه ابریشمی را تا شده و معطر دید، در آن هنگام غضب هارون الرشيد لعین فرو نشست.(1)

سپس هارون الرشید لعین به علی بن یقطین گفت که آن جامه را به جای خود برگرداند و نیز جایزه نفیسی به علی بن یقطین داد.

آن غلام به من گفت: هم اکنون مردی آمد و این بسته و نامه را به من داد وگفت: این را به ارباب خودت که الآن به منزل می رسد بده. سپس رفت.

راوی می گوید:آن نامه را باز کردم و دیدم آن نامه با خط مبارک مهر و موم حضرت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) بود با این مضمون:«ای علی! به راستی که در این وقت به این جامه محتاج خواهی شد.»

است.

راوی می گوید: من آن را باز کردم و دیدم جامه ابریشمی تا شده در آن بود. در آن وقت غلام هارون الرشید نزد من آمد و گفت: امی--ر ت-و را احضار کرده است.

به او گفتم: چه اتفاق افتاده است؟

گفت: نمیدانم؛ ولی هر چه سریع تر نزد امیر برو، امیر منتظر تو است.

پس همراه آن غلام به قصر هارون رفتم و آنجا عمر بن بزیع کنار هارون بود. هارون الرشید به من گفت: ای علی! با آن جامه ای که به تو دادم چه کردی؟ گفتم: ای امیر شما جامه های زیادی به من دادی، منظور شما کدام جامه است؟

گفت: منظورم همان جامه ابریشمی آغشته با طلا و دیگر جواهرات است.

گفتم: فکر می کنی کسی مانند من با آن جامه با ارزش و گران قیمت چ-ه می کند؟!

سپس اجازه رخصت گرفتم و به منزل خود بازگشتم و آن جامه را پوشیدم و نزد هارون الرشید بازگشتم.

وقتی هارون الرشید جامه را بر تن من دید به عمر بن بزيع رو کرد و گفت: دیگر هیچ حرفی در مورد علی بن یقطین از کسی نمی پذیرم، سپس دستور داد که پنجاه هزار سکه نقره به عنوان پاداش به من بدهند سپس من به منزل بازگشتم و آن جامه را همراه آن پنجاه هزار سکه نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرستادم.(1)

ص: 92

حجت خدا بهتر میداند

اسحاق بن عمار می گوید: روزی نزد امام موسی بن جعفر بودم که مردی خدمت ایشان آمد.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به آن مرد فرمود: ای فلانی! به راستی که تو کمتر از یک ماه دیگر از دنیا خواهی رفت.

راوی می گوید: من در دلم گفتم: گویا ایشان از وقت مردن دیگران آگاهی دارد! سپس فرمود: آنچه دوست داری انجام بده؛ زیرا تو قبل از اتمام دو سال از دنیا خواهی رفت همچنین برادرت و دیگران خواهند مرد.

نقل شده است قبل از اینکه اسحاق دو سال را به اتمام برساند از دنیا رفت و فرموده امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) اتفّاق افتاد.(1)

(75)

پس او را همراه خودم به منزل بردم و به منزل وارد شدم پیش از اینکه آن زن کفش دومش را از پا درآورد یکباره کسی در منزلم را زد. در را باز کردم. موافق (غلام امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را دیدم به موفق گفتم: چه خبر شده که در این وقت نزد من آمده ای؟

گفت: خبر نیکو و خیری برای تو آورده ام.

گفتم: آن چیست؟

گفت: امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) به تو می فرماید که این زن را لمس نکن و هر سریعتر او را از منزلت خارج کن!

من نیز به دستور امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) آن زن را از منزلم خارج کردم. موفق به من گفت در منزلت را ببند!

من نیز در را بستم و موفق رفت. آن زن هنوز چند قدمی از منزلم دور نشده بود که مردی نزدش آمد من از پشت در صدای آن مرد را می شنیدم که به آن زن می گفت: چرا به این سرعت از منزل این مرد خارج شدی؟

آن زن گفت: داخل منزل او بودم که یکباره فرستاده ای از طرف فلان شخص امام موسی بن جعفر (علیه السّلام)نزد این مرد آمد و به او دستور داد که مرا از منزلش خارج کند؛ پس او نیز مرا از منزل خود بیرون کرد.

راوی می گوید: روز بعد نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتم و ایشان را ملاقات کردم .حضرت فرمود: آن زن از فلان قوم ملعونه است و آنها دانسته بودند که تو مال و ثروت داری؛ به خاطر همین این نقشه شوم را کشیدند تا شبانه به تو حمله کرده، تو را بکشند و اموالت را تصاحب کنند .الحمد لله که خداوند نقشه آنها را نقش بر آب کرد و تو را از دست آنها نجات داد.

ص: 94

سپس فرمود: ای فلانی! نزد فلان شخص برو و دخترش را از او خواستگاری کن؛ زیرا آن دختر با ایمان باوقار و متین است. با آن دختر ازدواج کن که پیوند شما مبارک و در آن سعادت دنیا و آخرت است.(1)

(78)

ایشان با دستان مبارک خود آن غذا را می چرخاند سپس به ما داد و فرمود: ای--ن غذا برای برگشتن شما کافی است. در مورد زیارت رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)، به راستی شما رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) را زیارت کرده اید.(1)و به راستی که من نماز صبح را در مدینه منوره خواندم و می خواهم نماز ظهر را آنجا بخوانم. برگردید در امان خدا! ما نیز برگشتیم و به برکت امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) تا وقتی که رسیدیم از آن غذا می خوردیم و کم نمی شد.(2)

(77)

پس خلیفه به امام عرض کرد: تو را به خدا قسم میدهم! چه دعایی کردی که خداوند مرا شفا داد؟!

فرمود: من چنین و چنان گفتم و خداوند متعال تو را شفا داد.(1)

(78)

در همان حال بودم که یکباره پرنده عظیم الجثه و زیبایی نزدیک من فرود آمد و من پشت درختان نظاره گر او بودم. وقتی آن پرنده از وجود من آگاه شد پرواز کرد و نزدیک غاری رفت که در کوهی نزدیک من بود من پی آن پرنده رفتم تا وقتی که به غار رسیدم و آن پرنده پرواز کرد و در آسمان محو شد و دیگر آن را ندیدم. صدایی از غار شنیدم؛ گویا شخصی در غار بود که تسبیح، تهلیل، تقدیس و تمجید خداوند متعال را بر زبان جاری می کرد و قرآن کریم می خواند در همان حال که شخصی از داخل همان غار مرا با اسم صدا زد و فرمود: ای علی بن صالح

طالقانی خدا تو را رحمت کند به غار وارد شو!

من با تعجّب پریشانی و ترس به غار وارد شدم و به آن شخص سلام کردم جواب سلامم را داد،سپس فرمود: ای علی بن صالح طالقانی! تو از اهالی معدن (الكنوز) واقع در شهر طالقان ایران هستی و به راستی که تو به وسیله عطش ،گرسنگی ترس و.... مورد امتحان خداوند متعال قرار گرفتی و خداوند به خاطر صبر و استقامتی که داشتی تو را نجات داده است و به راستی که خداوند امروز به تو رحم خواهد کرد و تو را از غذا سیر و از آب سیراب خواهد کرد.

من می دانم که چه وقت سوار کشتی شدی چقدر در دریا بودی چه وقت کشتی تو متلاشی شد، چگونه به وسیله آن تخته چوب نجات یافتی، چند روز در دریا با آن تخته چوب سرگردان بودی و امواج تو را به این طرف و آن طرف میبرد، چه موقع به این جزیره رسیدی و زیر کدام درخت استراحت کردی و ساعتی از استراحت تو نگذشته بود که دو جانور زیبا را به صورت اسب دیدی و آن دو وقتی که تو را دیدند فرار کردند و به دریا رفتند و محو شدند، سپس پرنده ای را با فلان ویژگیها از پشت درختان مشاهده کردی و وقتی آن پرنده تو را دید پرواز کرد و به این غار آمد و تو نیز پی او آمدی و آن پرنده پرواز کرد و در آسمان محو شد. به راستی که خداوند به تو رحم کرده است.

ص: 98

على بن صالح طالقانی (رحمه الله علیه) می گوید: وقتی از آن مرد چنین و چنان شنیدم با تعجّب به او گفتم: تو را قسم می دهم به خدا تا به من بگویی چگونه از حال و احوالم باخبر شده ای؟

ایشان جواب سؤالم را با این آیه قرآن داد که فرمودند: «عالم الغيب والشهادة»(1)

«از پنهان و آشکار آگاه است.»

«الَّذِي بَرَاكَ حينَ تَقُومُ * وَتَقُلبَكَ فِي السَّاجِدِينَ.»(2)

«و آن خدایی که چون از شوقش به نماز برخیزی تو را می نگرد و به انتقال تو در اهل سجود آگاه است.»

سپس آن شخص به من گفت: به راستی که تو گرسنه هستی، سپس زیر لبانش زمزمه کرد یکباره یک سفره ای از آسمان پایین آمد در حالی که روی آن سفره با پارچه پوشانده شده بود، ایشان پارچه را کنار زد و غذا نمایان شد سپس به من فرمود: به راستی که خداوند متعال به تو روزی بخشیده است، بسم الله! بخور نوش ،جان گوارای وجودت!

من از آن غذا خوردم که تا به حال مانند آن غذا نخورده و نشنیده بودم که چنین غذایی با این طعم خوب و زیبا وجود دارد.

سپس آبی به من داد و نیز از آن آب نوشیدم که آن آب بسیار گوارا بود و فکر نمی کنم که در دنیا مانند آن آب وجود داشته باشد.

ایشان جواب داد: بر تو سلام باد ای اطاعت کننده و پیروی کننده! کجا میخواهی بروی؟

آن ابر عرضه داشت: به سرزمین طالقان میخواهم بروم.

فرمود: برای رحمت یا برای عذاب میروی؟

ابر گفت: برای رحمت

ص: 99

ایشان به آن ابر فرمود: این شخص را با خود حمل کن و همان گونه که خداوند بر تو مقدر کرده او را صحیح و سالم به وطنش برسان.

ابر عرض کرد: روی چشم! سر تا پا گوش به فرمان حجت خدا هستم.

سپس فرمود به اذن خدای تبارک و تعالی بر روی زمین پهن شو تا این شخص سوار تو شود.

آن ابر نیز پایین آمد و مانند فرش روی زمین پهن شد و آن بزرگوار بازوی مرا گرفت و مرا روی آن ابر نشاند.

در آن وقت به ایشان عرض کردم: تو را به حق خدای بزرگ مرتبه و متعال و نیز به حق محمّد مصطفى خاتم الانبیاء (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) و به حق علی مرتضی علی (علیه السّلام)سرور اوصیاء و به حق یکایک امامان طاهر و مطهر و معصوم قسمت میدهم به من بگویی تو چگونه به این عظمت و کرامت دست یافتی؟!

به من فرمود: وای بر تو علی به راستی که خداوند متعال هیچ گاه زمین خودش را بدون حجتش ترک نمیکند و ظاهر این است که من حجت آشکار و حجت پنهان خداوند هستم و به راستی که من در این زمان فرزند رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)هستم و من حجت خدا(علیه السّلام) هستم و به راستی که من در این زمان جانشین رسول خدا(صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) هستم و در این زمان من ولی خدا و حجت خدا بر تمام آفریده های خداوند هستم که نام من امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) است.

پس ایمانم به امامت آن بزرگوار و پدران بزرگوارش(علیهم السّلام) یا زیادتر شد.

ایشان به ابر فرمود: او را به وطنش ببر.

آن ابر نیز به اذن خدای تبارک و تعالی و فرمان حجت خدا(علیه السّلام) پرواز کرد و در یک چشم بر هم زدن بدون اینکه از آبی که در آن وجود داشت خیس شوم مرا ب-ه شهر و دیار خود طالقان رساند و مرا در محله و خانه خودم صحیح و سالم قرار داد و سپس رفت و باران رحمت را بر شهر و دیارم نازل کرد.

ص: 100

نقل شده وقتی که هارون الرشید این حرفها را از علی بن صالح طالقانی شنید از ترس فاش شدن این معجزه و کرامت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)او را گردن زد و علی بن صالح طالقانی به درجه رفیع شهادت نائل شد.(1)

(79)

وقتی آن خادم چنین دید با سرعت نزد هارون رفت و جریان را به او اطلاع داد هارون :گفت به خدا قسم موسی بن جعفر(علیه السّلام) با سحر و جادوی خود این زن را جادو کرده است آن زن را نزد من بیاور تا ببینم چرا این گونه شده است.

پس آن زن را نزد هارون الرشید لعین آوردند و هارون به او گفت: چرا چنین کاری کردی؟!

زن گفت: وقتی مرا نزد امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) فرستادید ایشان را در شب و روز در حال نماز خواندن و سجده کردن دیدم و همچنان در همان حال بود تا اینکه از نماز خود فارغ شد و به سجده رفت و خداوند را تسبیح و تقدیس و تهلیل میکرد تا وقتی سر از سجده برداشتند.

پس من از پشت سر به ایشان عرض کردم: ای سرورم! یا حاجتی داری تا من برای شما انجام دهم؟ :فرمود هیچ حاجتی ندارم که برای من انجام بدهی و اگر حاجتی داشته باشم پس اینها چکار می کنند.

راوی میگوید: من ابتدا کسی را در زندان ندیدم اما یکباره دیدم باغی نمایان شد که در آن باغ غلامان و کنیزان زیبارو بودند که لباس آنها از ابریشم سبز بود در حالی که با انواع جواهرات مزین شده بودند که نمی توان زیبایی آن غلامان و کنیزان را توصیف کرد. در دست بعضی از آنها کوزه هایی از جواهرات که پر از آب و... و بر دست بعضی دیگر حوله .... در دست بعضیها جامه و بعضی دیگر طبق هایی از غذا و... وجود داشت.

آنها به من گفتند: ای زن! وظیفه ما این است که خدمت گزار این بزرگوار باشیم.

وقتی چنین دیدم و شنیدم برای عظمت پروردگار و حجتش به سجده رفتم همچنان در سجده بودم تا وقتی این خادم آمد و مرا در آن حالت دید.

هارون به زن گفت: شاید در سجده به خواب رفتی و آنچه می گویی در خواب دیدی آیا چنین نیست؟

ص: 102

زن گفت: هرگز چنین نیست به راستی آنچه دیدم و شنیدم قبل از سجده من بود و به خاطر آن سجده کردم.

هارون الرشید گفت: این زن را از من دور کنید و نگذارید کسی نزد او بیاید و این قضیه را از او بشنود.

او را زندانی کردند و مدتی بعد او را آزاد کردند و هر کسی نزد او می آمد در مورد آنچه دیده و شنیده بود می گفت و از گفتارش دست برنمی داشت تا از دنیا رفت و این اتفّاق کمی قبل از شهادت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) بوده است.(1)

(80)

(81)

امام صادق (علیه السّلام)به او فرمود: به راستی که کتابهای آسمانی پیامبران از سوی آن بزرگواران به ما به ارث رسیده است و همان گونه که آن بزرگواران کتابهایشان را می خواندند ما نیز آنها را میخوانیم و به راستی که خداوند حجت خود را روی زمین نمیگذارد مگر اینکه از تمام آنچه در دنیا می گذرد با خبر باشد و از تمام کتابهای آسمانی و... آگاهی دارد و هرگاه از ایشان سؤالی شود بدون شک و تردید و تأخير جواب هر سؤالی که از او پرسیده شود، می دهد.(1)

(82)

وقتی آن نامه نزد علی بن یقطین رسید و آن را خواند دید که آنچه امام دستور فرموده خلاف وضو گرفتن شیعیان است. با خود گفت: به راستی که حجت خدا آگاه تر است از آنچه برای من نوشته است.

پس همان گونه که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به او فرموده بود وضو می گرفت تا این که ،روزی چند نفر نزد هارون الرشید رفتند و به او گفتند: به راستی علی بن يقطين ،وزیر از شیعیان است و ادعا می کند امامش امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) است و از دستوراتش پیروی می کند.

هارون الرشید به بعضی از افراد خاصه خود گفت: به راستی که قول و گفتار بعضی ها در مورد شیعه بودن علی بن یقطین مرا در مورد او به شک درآورده است؛

ولى من بارها او را امتحان کرده ام ولی نشانه ای از شیعه بودن در او ندیدم به هارون گفتند: ای امیر! به راستی که شیعیان بر خلاف ما وضو می گیرند اگر ديدى على بن يقطين خلاف ما وضو می گیرد؛ پس او شیعه است و دشمن ما. روزی هارون الرشید در وقت اذان مخفیانه على بن يقطين را در نظر داشت و می خواست کیفیت وضو گرفتن او را مشاهده کن، در حالی که علی بن يقطين خبری از او نداشت؛ پس علی بن یقطین آبی برای وضو خواست، برای او آوردند و همان گونه که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرموده بود، انجام داد؛ وقتی هارون چنین دید با سرعت نزد او رفت و به او گفت: به راستی دروغ گفتند کسانی که می گویند تو از شیعیان هستی، در حالی که تو از ما هستی.

روز بعد نامه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نزد على بن يقطين رسید که ایشان در نامه چنین نوشته بود ای علی بن یقطین به راستی از ترسی که در مورد جان تو داشتیم چنین دستوری دادیم و به امید خدا این خطر از تو دور شده است و اکنون دیگرلازم نیست آن گونه وضو بگیری و باید همان گونه که خداوند فرموده وضو بگیری که آن چنین است: صورت خود را یک بار برای واجب بودن آن می شویی و بار

ص: 106

دیگر برای استحباب آن و دستان خود را از آرنج تا انگشتان از بالا به پایین و چنین و چنان سر و پاهای خود را مسح کن.»(1)

(83)

کردم: به خدا قسم! اگر خداوند متعال عمری به من دهد و امامت فرزند بزرگوارت على بن موسی (علیه السّلام)را درک کنم به ایشان ایمان خواهم آورد و بدون چون و چرا از ایشان پیروی خواهم کرد.

ایشان فرمودند: به راستی که خداوند متعال به تو عمر خواهد داد و امامت فرزندم و امامت فرزندش را بعد از من و او درک خواهی کرد.

عرض کردم: فدایت شوم! فرزند ایشان که بعد از شما و ایشان به امامت و ولایت می رسد کیست؟

فرمود: نام آن بزرگوار محمد بن علی الجواد است. عرض کردم: روی چشم! سر و پا گوش به فرمان دستورات این بزرگواران خواهم بود.

سپس فرمود: به راستی که من در کتاب جدم علی بن ابی طالب(علیه السّلام) در مورد تو چنین یافتم و به راستی که تو بین شیعیانم، مانند رعد و برق در شب تاریک هستی و به راستی که مفضل بن عمر مونس و همنشین من است و حسین بن جعفر(علیه السّلام) برادر من است و تو نزد من عزیزتر از آن دو هستی و به راستی که جسمت بر آتش حرام است.(1)

(84)

راوی می گوید: نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) که ایشان در آن زمان کودکی بود که روی کاغذ با قلم می نوشت، در حالی که لباس مبارک شان از جوهر سیاه شده بود - رفتم؛ وقتی مرا دید قبل از اینکه چیزی بگویم به من فرمود: به راستی که خدای تبارک و تعالی پیمان پیامبری و نبوّت را از پیامبران گرفت و پیامبران همچنان به عهد و پیمان خود وفادار بودند و هرگز از آن روی برگردان نبودند و خداوند نیز از مردم در مورد پیامبری و نبوت پیمان گرفت که بعضیها به آن اقرار کردند و به آن ایمان آوردند و نیز در مورد وصیّت و جانشین از مردم پیمان گرفت که بعضیها ایمان آوردند و ثابت قدم ماندند و قومی دیگر خیانت کردند و آن را مورد تمسخر قرار دادند و خداوند نیز ایمان را از وجود آنها برداشت و در زمان ما نیز ابن خطاب چنین بوده، در حالی که ایمان داشته؛ ولی به ایمان خود خیانت کرده در نتیجه خداوند ایمان را از دل او بیرون آورد و او را گمراه گرداند .

راوی می گوید: امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را بغل کردم و پیشانی اش را بوسیدم.

سپس با خود گفتم: پدر و مادرم فدای تان! و این آیه را تلاوت کردم:«ذُرِّيَّةً بعْضُها مِنْ بَعْض وَاللهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ».(1)

«فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر و خدا بر همه شنوا و دانا است.»

سپس نزد امام صادق(علیه السّلام) بازگشتم و ایشان به من فرمود: چه کار کردی؟ عرض کردم پدر و مادرم به فدایت! قبل از اینکه سخنی بگویم ایشان جواب سؤالم را داد و به خدا قسم دانستم که ایشان جانشین شما و حجت خدا بعد از شما است.

ایشان به من فرمود: ای عیسی! به راستی که اگر از تمام آنچه در قرآن آمده و....

از فرزندم می پرسیدی جواب تو را می داد.(2)

ص: 109

(85)

(86)

مبتلا شدم و آنچه انجام دادی من نیز در آن زمان انجام داده بودم و امام صادق (علیه السّلام)نیز کاسه آبی برای من فرستاد و من از آن کاسه خوردم و خوب شدم و ایشان نیز همان گونه که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به تو فرمود ایشان نیز به من فرموده بود.(1)

(87)

(88)

تو بدهم و به تو بگویم که این هیجده در هم را بردار و از آنها استفاده ک-ن ک-ه در هم ها تا زمان از دنیا رفتنت برای تو کافی است.

راوی می گوید: وقتی پیر مرد چنین شنید اشک از چشمانش سرازیر شد. به او گفتم چرا گریه میکنی؟

گفت: چرا گریه نکنم؟ در حالی که آن بزرگوار از اجلم به من خبر داده است. گفتم: چیزی که نزد خدا است برای تو بهتر است.

گفت: تو کیستی؟

گفتم: من علی بن ابوحمزه هستم.

پیرمرد گفت: به خدا قسم سرور و مولایم به من دروغ نگفته است، به راستی که ایشان فرموده بود من شخصی به نام علی نزد تو خواهم فرستاد.

راوی می گوید: به راستی که من تو را نمیشناسم تو کیستی؟

پیرمرد گفت: من عبد الله بن صالح هستم.

گفتم در کجا ساکن هستی؟

گفت: در فلان محله نزد منزل فلان شخص زندگی می کنم، از هر کسی که در آن محله زندگی میکند بپرسی، مرا می شناسد.

راوی می گوید: بیست روز از آن ملاقات گذشت و من به آن محله ای که پیرمرد گفته بود رفتم و از دیگران سراغ او را گرفتم به من گفتند: در فلان جا است. من نزد او رفتم و دیدم که پیرمرد در حال جان دادن است. سلام کردم و او نیز جواب سلامم را داد به او گفتم آنچه میخواهی وصیت کن!

گفت: من هیچ ثروتی جز این خانه ندارم و این دختر که می بینی دختر من است اگر از دنیا رفتم دخترم را به عقد یکی از دوستان مؤمنت در آور! به شرطی که آن شخص با ایمان و محب اهل بیت(علیهم السّلام) باشد و هرگاه چنین کردی این خانه را بفروش و پول آن را نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) ببر و به ایشان بده! ایشان می داند با آن پولها چه کار کند.

ص: 114

از تو می خواهم که نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) برایم گواهی بدهی که تا آخرین لحظه عمرم به ولایت و امامت ایشان ایمان داشته ام؛ همچنین تو متولی غسل و کفن و دفن من باش!

راوی می گوید: آن پیرمرد بعد از اینکه به من وصیّت کرد از دنیا رفت و من او را غسل و کفن و دفن کردم مدتی بعد دخترش را به عقد یکی از دوستان و یاران امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) در آوردم و همان گونه که وصیّت کرده بود منزلش را فروختم و پول آن را به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) تحویل دادم و ایشان آنچه پیرمرد به من گفته بود، گواهی دادم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) در مورد پیرمرد چنین فرمودند: خدا رحمتش کن-د. ب-ه راستی که او از شیعیان مخلص ما بود در حالی که ناشناخته می زیست.(1)

(89)

راوی می گوید: من نیز سوار بر الاغ خود شدم راه رودخانه کوچک را گرفتم و حرکت کردم در راه همان گونه که ایشان فرموده بودند به یک اعرابی برخورد کردم که هیزم می فروخت، من هیزم را از او خریدم و نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) آوردم و برای ایشان آتش روشن کردم.

سپس فرمودند: ای ابا خالد! به کفش های غلامان نگاهی کن و اگر خراب هستند آنها را تعمیر کن تا در فلان روز نزد تو بازگردم.

راوی می گوید: ایشان رفت و من تاریخ برگشت ایشان را نوشتم و تمام تلاش و فكر من چیزی نبود جز اینکه به فکر آن روز بودم تا هنگامی که آن روز فرا رسید، پس بر الاغم سوار شدم و بالای کوهی رفتم که مشرف به راه بغداد بود و منتظر ایشان ماندم، شب شد و خواستم به منزل برگردم که در آن وقت سواری را دیدم او را صدا زدم، نزد من آمد و به من سلام کرد جواب سلامش را دادم؛ سپس گفتم: آیا کسی پشت سرت هست؟

به من گفت: بله قافله ای پشت سر من است گویا آنها بیست نفر و از اهالی مدینه هستند.

راوی می گوید: آن سوار رفت و ساعتی نگذشته بود که قافله را دیدم، س--وار ب-ر الاغم شدم و از کوه پایین آمده سوی قافله حرکت کردم وقتی به آنجا رسیدم آن سوار را دیدم که به من فرمود: ای اباخالد! آیا به وعده خود عمل کرده ایم یا خیر؟

عرض کردم: بله! سپس گفتم: به خدا قسم! از آمدن شما ناامید شده بودم و می خواستم به منزل خود بازگردم که سواری آمد و بشارت آمدن شما را به من داد بی شک آن سوار خود شما بودید به همین دلیل خدا را سپاس گفتم

ایشان فرمودند: با آن دو خیمه که در گذشته در آن منزل کرده بودیم چه کار کردی؟

عرض کردم: سر جای خودشان هستند آیا می خواهید در آنجا منزل کنید؟

فرمود: بله!

ص: 116

سپس با هم به سوی خیمه ها رفتیم و ایشان با همراهانش در آنجا منزل کردند من برای ایشان و همراهانشان غذا آوردم و با هم خوردیم.

ایشان به من فرمود: آیا کفشهای غلامان را تعمیر کردی؟

عرض کردم بله! و سپس آن کفشها را نزد ایشان آوردم، وقتی ایشان آن کفشها را دوخته وتعمیرشده دیدندخوشحال شدند و به من فرمودند: ای ابا خالد! به راستی که در شهر شما چنین و چنان بسیار وجود دارد که در شهر ما مدینه به سختی از آن یافت می شود؛ اگر می توانی از آن برای ما تهیه کن راوی می گوید: آنچه ایشان می خواستند تهیه کردم و آوردم.

با ایشان در مورد مذهبی که داشتم گفت و گو کردم و در مورد وعده ای که ایشان به من داده بود که در فلان روز و مکان مرا ملاقات خواهد کرد و بدون اینکه زودتر یا دیرتر از آن باشد به وعده خود عمل کرد دانستم که ایشان امام واجب الاطاعه از سوی خدای تبارک و تعالی است، پس به ولایت و امامت ایشان اقرار کردم و ایمان آوردم ایشان به من فرمود: ای ابا خالد! به راستی که خداوند تو را هدایت کرده است؛ زیرا هر کس امام زمانش را نشناسد و از دنیا برود به مرگ جاهلیت مرده است و با اعمالی که در اسلام است، محاسبه خواهد شد.(1)

(90)

به جانشین بعد از خودم که به امامت و رهبری میرسد و حجت خدا و ولی خدا میشود ابلاغ کنم.

مسیب می گوید: عرض کردم: ای سرورم، فدایت شوم! چگونه به من دستور می دهید در را برای شما باز کنم در حالی که زندانبانان و نگهبانان و دربانان مراقب زندان هستند و بیرون از زندان نیز نگهبانانی تا دندان مسلح نگهبانی می دهند و تمام درهای زندان نیز با قفلهای زیادی بسته شده اند؟!

فرمودند: اگر از این شب ثلث آن گذشت بیا و نگاه کن چه می شود.

راوی می گوید: خواب را بر خود حرام کردم و همچنان بیدار ماندم و منتظر وقت مقرر بودم. پس همچنان نماز می خواندم و رکوع و سجود میرفتم تا ساعت موعود فرا رسید در آن وقت خواب بر من غلبه کرد در حالی که نشسته بودم.

در همان وقت دیدم که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) مرا تكان داد و مرا از خواب بیدار کرد و من بلند شدم و ایستادم و دیدم تمام قصرها و دیوارها و خانه ها و.... که در اطراف زندان بودند با خاک یکسان شده بود با خود فکر میکردم که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) مرا به جای دیگری برده است. به ایشان عرض کردم: ای سرورم! دستم را بگیر و مرا از دست دشمنان مان نجات بده.

ایشان فرمودند: آیا از قتل میترسی؟

عرض کردم: ای سرورم! اگر همراه شما باشم هرگز از مردن و... نمی ترسم.

سپس فرمودند: ای مسیب! در همین جایی که ایستادی بمان! تا ساعتی نزد تو بازگردم و اگر از نزد تو بروم بناها و... به شکل قبلی خود بازخواهد گشت. عرض کردم: ای سرورم! با این غل و زنجیرهایی که در گردن و دست و پا و.... دارید چه کار می کنید؟!

فرمود: ای مسیب! به خدا قسم، خداوند توسط ما آهن را برای داود(علیه السّلام) نرم کرده است، پس چگونه برای ما سخت باشد.

مسیب می گوید: دیدم تمام غل و زنجیرها باز شدند و ایشان یک قدمی برداشتند و یکباره از نظرم ناپدید شد.

ص: 118

وقتی ایشان رفتند تمام آنچه از بناها و... با خاک یکسان شده بوند به حالت قبلی خود بازگشتند. وقتی چنین دیدم یقین پیدا کردم و عده ای که ایشان داده اند حق است.

همچنان منتظر بازگشت ایشان بودم تا وقتی همان گونه که فرموده بودند در ساعت معین که مقرّر کرده بودند، دیدم که تمام بناها و قصر و دیوارهای اطراف زندان و... روی زمین سجده کردند و یکباره من سرور و مولایم را دیدم که به به زندان بازگشت و غل و زنجیرها را روی گردن و دست و پای خود بازگرداند.

من برای منزلت و عظمت و مقامی که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نزد خداوند دارد به سجده شکر رفتم. مسیب می گوید: همچنان در سجده بودم که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) ب-ه م-ن فرمود: ای مسیب! سر خود را بالا بیاور و بدان که سرور و مولایت سه روز دیگر رحمت خدا خواهد پیوست.

به ایشان عرض کردم: ای سرورم! سرور و مولایم علی بن موسی (علیه السّلام) کجا است؟

فرمودند: حاضر است نه غائب، نزدیک است نه دور، می شنود و می بیند آنچه را می گویم.

به ایشان عرض کردم: ای سرورم یا نزد ایشان رفته بودید؟

فرمود: ای مسیب! به خدا قسم در این ساعت نزد تمام دوستان و شیعیانم در مشرق و مغرب و شمال و جنوب زمین رفتم و همچنین نزد دوستان و محبّان ما از اجنه در سرزمین هایشان و همچنین نزد فرشتگان در هفت آسمان در مقامشان و شکل اصلی آنها و در صفهای در هم انباشته رفتم.

مسیب می گوید: در آن وقت من گریه کردم امام(علیه السّلام) به من فرمود: ای مسیب گریه نکن! به راستی که نور من خاموش نمیشود اگر از نزد شما رفتم به راستی که فرزندم علی (علیه السّلام) بعد از من ،امام، رهبر، ولی خدا و حجت خدا خواهد بود و به راستی که ایشان خود من هستم به این معنا که هر چه من داشتم ایشان نیز دارند.

ص: 119

مسیب می گوید: در آن هنگام الحمد لله ،گفتم در شب سوم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) مرا نزد خویش خواست، من نیز نزد ایشان رفتم ایشان به من فرمود: به راستی که سرور تو همان گونه که به تو گفته بودم صبحگاه به سوی خدا سفر خواهد کرد.

هرگاه من آبی خواستم و آن آب را نوشیده به شکم درد مبتلا شدم و رنگ صورتم تغییر کرد آن چنان که گاهی رنگم زرد، گاهی قرمز و گاهی سبز شد، بدان که اجلم فرا رسیده است پس به آن ظالم و طغیان گر، هارون الرشید خبر شهادتم را برسان و از آنچه به تو گفته ام تا زنده هستم به کسی نگو و هرگاه به شهادت رسیدم می توانی بگویی.

مسیب می گوید: همچنان نزد آن بزرگوار بودم تا اینکه ایشان آبی خواستند نزد ایشان آوردند و ایشان از آن آب نوشیدند، سپس به من فرمودند: به راستی که این ناپاک و نجس سندی بن شاهک خواهی گفت که او متولی غسل و کفن و دفن من می شود.

هیهات !هیهات! چنین نخواهد شد. وقتی من به شهادت رسیدم مرا در قبرستان بغداد معروف به قبرستان قریش دفن کنید و قبرم را بالا نبرید و برحذر باشی و برای تبرّک و.... از تربت من برندارید؛ زیرا تمام تربتها حرام می باش جز تربت جدّم امام حسین (علیه السّلام) که خداوند برای شیعیان و محبین و دوستان شفابخش قرار داده است.

مسیب می گوید: هنگامی که دیدم رنگ ایشان تغییر کرد همان گونه که فرموده بودند شدند یکباره شخصی شبیه آن بزرگوار نزد ایشان آمد؛ گویا ایشان فرزندش علی بن موسی الرضا(علیه السّلام) بود. ایشان را خوب نمی شناختم؛ زیرا آخرین باری ک-ه ایشان را دیده بودم نوجوان بودند به همین دلیل خواستم از ایشان بپرسم ولی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) مرا از این کار منع کرد و فرمود: ای مسیب! من تو را از چنین و چنان کاری منع کرده ام.

مسیبب می گوید: همچنان ایشان را می دیدم تا وقتی به شهادت رسیدند و جوان خوش سیما از نزد ایشان رفت. خبر شهادت ایشان را به هارون الرشید رساندم و هارون الرشید پاداش بزرگی به سندی بن شاهک داد و سپس متولی غسل و کفن و

ص: 120

دفن آن بزرگوار شدند و فکر می کردند آنها چنین کاری می کند در حالی که دستان ناپاک آنها به جسم مطهّر آن بزرگوار نمی رسید و به دست فرزند برومندش علی بن موسى الرضا (علیه السّلام) غسل و کفن شد و ایشان به دست خویش، پدر را در قبرستان قریش دفن کرد.(1)

عليل

(91)

راوی می گوید: نزد آن کنیز فروش رفتم و به او گفتم آن کنیز بیمار را می خواهم. از تو بخرم و هر چقدر دوست داری به تو خواهم داد.

کنیز فروش قبول کرد و گفت: که به فلان قیمت این کنیز را می فروشم، من نیز به او گفتم به تو خواهم داد. کنیز فروش قبول کرد و گفت: کنیز را به تو می فروشم؛ ولی به من بگو آن شخص که دیروز با تو آمده بود، کیست؟

به او گفتم: ایشان از بنی هاشم است.

گفت: از کدام بنی هاشم؟

گفتم: نمیدانم و فقط می دانم که از بنی هاشم است.

گفت: به راستی که من این کنیز را از شهرهای دور در کشور مغرب (مراکش) خریداری کردم در راه راهبه ای را دیدم که به من گفت: آیا این کنیز را برای خودت خریدی؟

به او گفتم: بله! این کنیز را از فلان جا برای خود خریداری کردم. راهبه گفت: به راستی که این کنیز مال تو نخواهد بود و فقط مدت کمی نزد تو خواهد ماند و سپس به دست بهترین خلق خدا خواهد رسید و از این زن و آن مرد بزرگوار پسری به دنیا خواهد آمد که بهترین خلق خدا بعد از پدر خود خواهد بود.

هشام می گوید: کنیز را از او خریدم و آن را نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) آوردم. و مدتی بعد امام رضا (علیه السّلام) به دنیا آمد.(1)

(92)

حفره ای باز شد، پس داخل آن حفره نگاه کردند و ترسیده، تمام وسایل خود را انداختند و با ترس بالا رفتند در حالی که آثار ترس در چهره آنها نمایان بود مردم نزد آنها جمع شدند و علت آن را از آنها پرسیدند.

گفتند: وقتی به صد قامتی رسیدیم در آنجا حفرهای باز شد که یکباره از آن حفره بادی خارج شد، با دقّت به آنجا نگاه کردیم در آنجا بیابان بسیار تاریکی دیدم که در آن بیابان خانه های زیادی وجود داشت که مردان و زنان و کودکان و.... زندگی می کردند که گاو گوسفند و... داشتند.

مهدی تمام فقها حكما قضات و... را نزد خویش دعوت کرد و در مورد آنچه آن دو مرد دیده بودند، پرسید؛ ولی همه از آن بی خبر بودند و می گفتند: نمی دانیم چیست.

مهدی، امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را نزد خویش دعوت کرد و امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نیز نزد مهدی رفت و قبل از اینکه مهدی چیزی بگوید، امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به او فرمود: اینها بقیه قوم عاد هستند که خداوند متعال آنها را از بالای زمین به پایین زمین فرستاده است، سپس آنچه آن دو مرد گفته بودند، برای خلیفه عباسی بازگو کرد که گویا ایشان نزد آنها بوده است.(1)

(93)

امام (علیه السّلام) بار دوم نیز آن شخص را نزد من فرستاد و در این بار نیز خواسته قبلی را تکرار کرد؛ ولی من این بار نیز بیرون نرفتم؛ زیرا آن منزل برای من بسیار خوب و

دلنشین بود.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) برای بار سوم آن فرستاده را نزد من فرستاد و از من خواست هر چه سریعتر منزل را تخلیه کنم و از آن بیرون بروم.

عثمان بن عیسی می گوید: به او گفتم: به خدا قسم! نزد تو در این منزلی که هستی، نخواهم آمد. عثمان می گوید: دو روز از آن ملاقات گذشته بود که او را در شب دوم ملاقات کردم به من گفت: آیا می دانی چه شده است؟

به او گفتم خیر نمی دانم.

او گفت: دلو آب را داخل چاه انداختیم و آن را بالا آوردیم که یکباره با تعجّب دیدم آن دلو پر از آب شده بود در حالی که قبل از آن چاه خیلی کم آب بود، پس با آن غسل و.... کریم و خمیر کرده، نان پختیم و نیز لباسهای خود را شستیم و از آن منزل بیرون نیامدیم.

اکنون یک منزل دیگر برای خود اختیار کردم و میخواهم به آنجا نقل مکان کنم.

راوی می گوید: به او گفتم: امیدوارم به سلامتی از این منزل به منزل جدید نقل مکان کنید و ما برای تو دعای خیر و برکت خواهیم خواند.

راوی می گوید: سحرگاه از منزل خود بیرون آمدم و به سوی مرقد شریف رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم)رفتم، در آنجا ابراهیم را دیدم او وقتی مرا دید به من گفت: آیا میدانی دیشب چه اتفاقی برای من افتاده است؟

گفتم خیر، نمی دانم .

ص: 124

گفت: به راستی که آن خانه قبلی بعد از اینکه از آن به منزل جديد نقل مکان کردم فرو ریخت و اگر دیرتر از آن نقل مکان می کردم خودم و تمام کسانی که با من بودند در خاک مدفون می شدند.(1)

فرو ریختن منزل به روایت دیگر

روایت شده با اسناد از عثمان بن عیسی که می گوید: من در مدینه بودم که ابراهيم بن عبدالحمید خانه ای برای خود اختیار کرده بود و خانه اش بین مسجد و بازار قرار گرفته بود.

فرستاده ای از سوی امام موسی بن كاظم (علیه السّلام) نزد او آمد و به او گفت: امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به تو می فرماید: از این منزل خارج شده و منزل دیگری برای خود اختیار کرده و به آنجا نقل مکان کنی!

راوی می گوید: ابراهیم چنین کاری نکرد بار دوم آن فرستاده نزدش آمد و فرمان امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را برای بار دوم به او رساند، این بار نیز ابراهیم از منزل خود بیرون نرفت بار سوم نیز فرستاده نزد او آمد در حالی که من در مسجد بودم پس ابراهیم وعده داد که بیاید؛ ولی نیامد. وقتی شب شد ابراهیم نزدم آمد، به او گفتم چرا نزد من نیامدی و مرا این گونه منتظر خود قرار دادی؟

گفت: آیا می دانی چه اتفّاقی برای من افتاده است؟

گفتم: خیر نمیدانم.

گفت: آبی برای وضو خواستم پس دلو را داخل چاه انداختم و وقتی آن را بیرون آوردم دلو پر از آب شده بود، خیلی تعجّب کرده بودم؛ زیرا قبل از آن به ندرت آب در چاه یافت می شد و از همسایه ها و... آب می گرفتیم وقتی چنین دیدم بسیار خوشحال شدم با آن آب وضو گرفتیم و آرد را خمیر کردیم و لباس های خود را شستیم به همین دلیل نتوانستم به قرار خود برسم، برای خود منزل جدیدی اختیار

ص: 125

نمودم و به آنجا نقل مکان کردم و اکنون در منزل قبلی فقط یک زن مانده است که میخواهم او را نیز به منزل جدید ببرم.

راوی می گوید: از هم جدا شدیم و ابراهیم به سوی منزل قبلی خود رفت و من به منزل خود بازگشتم. سحرگاه همان شب همراه دوستان به سوی مسجدالنبی رفتیم یکباره ابراهیم به آنجا آمد و به ما :گفت آیا می دانید که دیشب چه اتفّاقی افتاده است؟!

گفتیم: خیر، نمی دانیم.

گفت: به خدا قسم خانه قبلی ام فرو ریخت و با خاک یکسان شد و اگر من در

آنجا بودم در زیر خاک مدفون می شدم.(1)

(94)

می شدم همسر خود را نزد آن اتاق می گذاشتم تا نگهبانی کند تا وقتی به منزل باز می گشتم.

بشار می گوید: بعد از چند روز دشمنی من به دوستی و محبت تبدیل شد، روزی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) به من فرمود: ای بشار! برو به زندان قنطره و به هند بن حجاج بگو که ابالحسن موسی بن جعفر(علیه السّلام) به تو می فرماید: به سوی من بیا! سپس فرمود: ای بشار! به راستی که هند بن حجاج تو را مسخره خواهد کرد و بر سرت داد می زند، اگر چنین کاری کرد به او بگو اگر دوست داشتی به ملاقات ایشان برو و اگر نمی خواهی نرو. من فقط پیام امامت را به تو رسانده ام و مسئولیت دیگری ندارم و او را به حال خودش رها کن.

راوی می گوید: طبق معمول در اتاق را با چندین قفل و زنجیر بستم و همسرم را آنجا گذاشتم و به سوی زندان قنطره رفتم و به هند بن حجاج گفتم: ابالحسن موسی بن جعفر(علیه السّلام) به من فرموده است که به تو بگویم نزد ایشان بروی، اگر دوست داری برو و اگر دوست نداری نرو! من فقط پیام امامت را به تو رساندم و دیگر کاری ندارم، خداحافظ.

راوی می گوید: از نزد هند به حجاج خداحافظی کردم و به منزل خود بازگشتم و دیدم که همسرم پشت در نشسته و کسی دست به قفلهای در نزده است، پس قفل ها را باز کردم و در اتاق را گشودم و امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) را دیدم و جریان را برای ایشان تعریف کردم.

ایشان به من گفت: بله! به راستی هند بن حجاج نزد من بود و آنچه می خواستم به او گفتم و سپس او رفت.

راوی می گوید: من خیلی تعجب کردم، نزد همسرم رفتم و به او گفتم آیا بعد از من کسی به اینجا آمد؟

همسرم قسم خورد که از وقتی من رفته ام نزد اتاق نشسته است و از جای خود بلند نشده است تا وقتی نزدش آمده ام.

ص: 127

نقل شده از علی بن محمد الانباری که می گوید: این روایت به نوع دیگ-ر ب-رای-م نقل شده است و آن این است: هنگامی که هند بن حجاج نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) آمد و ایشان بعد از اینکه با او حرف زدند به او فرمودند: اگر دوست داری به جای خودت بازگردانم که در این صورت بهشت نصیب تو خواهد بود و اگر دوست داری تو را به منزلت باز می گردانم.

هند گفت: می خواهم به زندان بازگردم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) نیز او را ب-ه زندان بازگرداند. (1)

(95)

راوی می گوید آن مرد غریب رفت و یک مرد دیگر وارد مسجد شد، وقتی آن را دیدیم عقلمان پرید و قلب هایمان از جا کنده شد آن شخص که وارد شد موسی بن جعفر(علیه السّلام)بود، ایشان به محراب رفته و شروع به نماز خواندن کرد، در همان وقت سر و صدای زیادی شنیدم و صدای سندی را شنیدم که به نگهبانان می گفت: همه جا را بگردید و موسی بن جعفر(علیه السّلام) را پیدا کنید تا وقتی به مسجد رسیدند.

سندی ما را دید و از ما پرسید: آیا فلانی را ندیدید؟

گفتیم :مرد غریبه ای نزد ما بود که به ما چنین و چنان گفت و رفت و این مرد

وارد مسجد شد و به سوی محراب رفت و نماز خواند.

در حالی که ما حرف زدن آنها را میشنیدیم پس از اتمام نماز سندی نزد موسی بن جعفر رفت و به ایشان با بیشرمی گفت: چگونه توانستی با سحر خود از آن همه غل و زنجیر خلاص شوی و از آن همه درهای بسته و قفل شده و نگهبانان زیاد خلاصی یابی؟!

اگر فرار می کردی برایم بهتر بود تا اینکه تو را در اینجا بیابم، آیا دوست داری خلیفه مرا بکشد؟

امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) فرمود: به خدا قسم ما اهل بیت و امامان معصوم (علیهم السّلام) حرفهای مردم سراسر دنیا را می شنویم برای چه از دست شما فرار کنم در حالی که مدت کوتاهی نزد شما خواهم بود و سپس به معبودم ملحق خواهم شد؟ سپس سندی ایشان را گرفت و دوباره به زندان بازگرداند.(1)

(96)

عبد الحمید وارد قصر شد و من همراه محمد بن حکیم بیرون قصر منتظر آمدن عبدالحمید شدیم.

مدتی بعد عبدالحمید با حالت ناراحتی و نگرانی بیرون آمد و به ما گفت هارون می خواهد شما را ببیند.

با هم وارد قصر شدیم و نزد هارون رفتیم، وقتی به هارون رسیدیم او را بسیار غضبناک و خشمگین دیدیم که نزد او جلادی با شمشیر برهنه ایستاده بود و یک مرد علوی پشت سر هارون قرار داشت وقتی آن علوی را دیدم دانستم آن علوی به ما خیانت کرده است به هارون الرشید :گفتم ای امیر چرا میخواهی بدون دلیل ما را به قتل برسانی؟!

تقوا پیشه کن و حرفهای این فاسق را قبول نکن علوی گفت: آیا به من می گویی فاسق؟! در حالی که تو در فلان روز وقتی دانستی من علوی هستم به احترام از من پذیرایی کردی .

هارون الرشید به من گفت: بدون اینکه او را بشناسی چنین و چنان به او دادی؟

به او گفتم: ای امیر! به او بگو آیا او نزد من نیامده بود تا از من یک منزلی بخرد؛ ولى من قبول نکردم و سپس امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) رفت و ایشان را با خود آورد و ایشان را واسطه خود قرار داد و وقتی امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) برای او شفاعت کرد، من شفاعت ایشان را رد کردم و منزل را به شخص دیگری فروختم، از او بپرسید آیا چنین نبود؟!

هارون الرشید به آن علوی خیانت کار گفت: آیا آنچه مزارم میگوید راست است؟

علوی گفت: آنچه می گوید عین حقیقت است. هارون به علوی خیانت کار گفت: از من دور شو خداوند تو را زشت گرداند! به راستی که تو می گفتی مزارم و دوستانش، موسی بن جعفر (علیه السّلام) را پروردگار خود می شمارند و از او بی چون و چرا اطاعت می کنند اکنون می گویی که مزارم شفاعت او را نمی پذیرفت!

ص: 130

سپس به من رو کرد و گفت: ای مزارم! با سربلندی و سرافرازی دست دوستانت را بگیر و برو!

مزارم می گوید: دست دوستانم را گرفتم و با سربلندی و سرافرازی از ق-ص-ر هارون الرشيد لعين بيرون رفتیم وقتی از قصر دور شدیم به دوستانم گفتم: به راستی که خداوند به ما رحم کرد و ما را از چنگال هارون الرشید نجات داد، سپس ماجرای خودم و آن اعرابی را برای آنها تعریف کردم، بعد از آن به من گفتند: چرا شفاعت امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) را نپذیرفتی؟!

به آنها گفتم چند روز قبل از این ماجرا حضرت امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) مرا نزد خویش خواست و به من فرمود: چند روز بعد یک اعرابی نزد تو می آید و می خواهد یک منزل از منازل تو را بخرد تو قبول نکن! پس او نزد من می آید و سپس مرا با خود نزد تو می آورد تا مرا واسطه خود قرار دهد، هرگاه من شفاعت او را نزد تو کردم شفاعتم را نپذیر؛ زیرا این علوی خیانت کار است و اگر شفاعتم را بپذیری جانت در خطر خواهد بود؛ چرا که در هر صورت او نزد هارون الرشید خواهد رفت و چنین و چنان خواهد گفت، پس تو را احضار خواهند کرد و چنین و چنان خواهد شد و بالاخره نجات خواهی یافت.(1)

(97)

به دستور او خیمه ای برپا کردند و او داخل آن خیمه نشست و به لشکریان .... دستور داد که در همه جا پخش شوند و وجب به وجب زمین و درختان و جنگلها و.... را به دنبال باز سفید شکاری بگردند و بدون آن نزد او نیایند.

همه لشکریان به دستور هارون الرشید در پی آن باز رفتند و پس دو شبانه روز بدون هیچ توقف و استراحت .... ناامید و خسته نزد هارون الرشید بازگشتند، وقتی هارون الرشید دید که آنها بدون آن باز سفید شکاری بازگشتند آنها را توبیخ کرد. در روز سوم به صورت ناباورانهای آن باز سفید شکاری در حالی که یک موجود شگفت انگیز در دهان گرفته بود نزد هارون الرشید آمد!

آن موجود شگفت انگیز؛ مانند شمشیر در زیر نور خورشید می درخشید و همه را خیره کرده بود هیچ کس تا به حال چنین موجود شگفت انگیزی را ندیده بود، هارون الرشید آن موجود شگفت انگیز را از دهان باز سفید شکاری درآورد و آن را در یک تشت طلا قرار داد و سپس به قصر خود بازگشت، هنگامی که به آنجا رسید دستور داد تمام دانشمندان و حکما و اطبا و فقها و قضات و.... در سراسر حکومتش را احضار کنند.

به دستور هارون الرشید تمام آنها را جمع کردند و قصر هارون الرشید مملو از دانشمندان، حكما، قضات و فقها بود که جای انداختن یک سوزن در آنجا نبود.

هارون الرشید آن موجود شگفت انگیز را نشان داد و از یکایک آنها در مورد آن پرسید؛ ولی هیچ کس جوابی نداشت که به او بدهد آنها میگفتند تا به حال چنین موجودی ندیده و نشنیده بودیم که چنین موجودی در دنیا وجود دارد.

در همان حال ابن اكتم قاضی اعظم شهر بغداد به هارون الرشید گفت: ای هارون هیچ کس قادر نیست به تو بگوید این موجود شگفت انگیز چیست.و فقط یک نفر می تواند بگوید این چیست.

هارون خوشحال شد و گفت: آن شخص کیست؟ آنچه دوست دارد به او خواهم داد، او را نزد من بیاورید.

ص: 132

ابن اكتم گفت: آن شخص کسی نیست مگر امام شیعیان حضرت امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) پس او را به همراه جمعی از دوستان و پیروانانش احضار کن و در مورد این موجود شگفت انگیز سؤال کن اگر جواب داد که علمی به آموزه های ما افزون می شود و اگر قادر نبود جواب بدهد نزد این جمعیت و مردم رسوا خواهد شد؛ زیرا او ادعا می کند که علم غیب دارد و به بال زدن و پرواز کردن فرشتگان در آسمانها می نگرد.

هارون الرشید گفت: به خاک مهدی، خیلفه مرحوم عباسی قسم! این بهترین راه او از بغداد چند پیک به سوی مدینه منوره فرستاد و امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) را همراه جمعی از یاران خاص ایشان دعوت کرد. امام موسى بن جعفر (علیه السّلام) همراه دوستان عازم بغداد شد، هنگامی که به بغداد رسید، هارون الرشید لعین به استقبال ایشان آمد و ایشان را با احترام وارد قصر کرد و گفت: به راستی که من خیلی مشتاق دیدار تو بودم و قادر نبودم که قصر و.... را ترک کنم و نزد تو بیایم به همین دلیل دنبال تو فرستادم تا دوباره از نزدیک چهره دلربای تو را ملاقات کنم.

امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) به او فرمود: من هیچ احتیاجی به شوق ت--و ن-دارم؛ ولی بدان که خداوند متعال بین آسمان و زمین دریایی آفریده است که آن دریا در هم انباشته شده است و هیچ روزنه ای در آن نیست و اگر چیزی از آن بیفتد آنچه زیر خود قرار دارد به هلاکت می رساند. طول آن دریا چهار فرسخ در چهار فرسخ است و آن فرسخها که می گویم فرسخ های دنیا نیست؛ بلکه فرسخهای فرشتگان است که هر فرسخ آن پرواز صد سال فرشتگان الصافون و المسبحون است که خداوند متعال در مورد آن فرشتگان چنین فرموده است: (انا لنحن الصافون انا لنحن المسبحون).

خداوند متعال در آن دریا موجوداتی شبیه ماهی آفریده است که بعضی بزرگ و بعضی دیگر کوچک هستند که بزرگ ترین آنها یک وجب و نیم است که سر آن

ص: 133

موجودات مانند سر انسان است و دارای دو ،چشم دو لب دهان، بینی و دو گوش ست و نر آن موجودات در صورتشان مو مانند ریش است و ماده آنها بالای سرش موی زیاد مانند زن دارد و همچنین شکم آن موجودات مانند شکم ماهی است و روی جسم شان پولک هایی مانند پولک های ماهی قرار دارد و همچنین باله هایی مانند باله های ماهی دارند و دستان و پاهای کوچکی مانند دست و پای انسان دارند و هر یک از آن موجودات مانند ستاره درخشان می درخشد و خداوند متعال آنها را برای تسبیح و تقدیس آفریده است و هرگاه یکی از آنها در تسبیح و تقدیس کوتاهی کند، خداوند متعال باز سفید شکاری را بر آن مسلط می کند، خداوند آن موجودی که کوتاهی کرده را روزی باز سفید شکاری قرار می دهد و باز پرواز کرده، آن موجود را صید می کند.

ای هارون تو هیچ حقّی نداری که چنین کاری انجام دهی و رزق و روزی باز را از او بگیری و آن را از او مخفی گردانی در حالی که خداوند این رزق را به او رسانده است. .

وقتی هارون الرشید چنین شنید دستور داد آن موجود شگفت انگیز را بیرون بیاورند و به آن به خوبی بنگرند و با تعجّب دیدند آنچه امام وصف کرده بود بدون کم و کسری بوده است.

سپس آن موجود شگفت انگیز را به باز دادند و باز آن را تکه تکه کرد و بدون اینکه چیزی از آن باقی بگذارد آن را خورد..(1)

(98)

اموال زیادی از قبیل زکات و خمس و... که بر ما واجب است جمع می کنیم و نزد سرور و مولایمان امام صادق (علیه السّلام) می فرستیم و به راستی که عده زیادی ادع-ا م-ی کنن-د ام-ام هستند در حالی که همه آنها امام دروغین بیش نیستند. ما باید با هم جمع شویم و با همدیگر مشورت کنیم و ازبین خود، بهترین و دین دارترین و امانت دار ترین شخص را انتخاب کرده اموال و دیگر هدایا را به او بسپاریم تا او آنها را به دست امام، پیشوا و رهبر واقعی ما، یعنی حجت خدا امام صادق (علیه السّلام)برساند.

راوی می گوید: آنها از بین خود مردی به نام ابو جعفر محمد بن ابراهيم نیشابوری را انتخاب کردند که بین خاص و عام مشهور به امانت داری و پاک دامنی بود.

سپس اموال هر سال خود را جمع کردند و به او سپردند که در آن اموال، عبارتند از: وجه نقد سی هزار سکه طلا (دینار) و پنجاه هزار سکه نقره (درهم) و غیر نقدی عبارتند از: لباس هزار عدد لباس و پارچه های گوناگون و دیگر هدایا. در آن هنگام پیرزن فاضل و محترم و بزرگواری به نام شطیطه در حالی که در دست او یک عدد پارچه پنبه که با دست خود دوخته بود و یک درهم که با خود آورده بود، آمد. پس آنها را به ابوابراهیم داد و گفت: توان من این است و قادر نیستم زیادتر از این بدهم این را از من بگیر و به سرور و مولایم بده و سلام مرا به ایشان برسان!

ابوابراهیم نیشابوری به شطیطه گفت: من خجالت می کشم که این مال ناچیز تو را با خود ببرم و به سرور و مولایم امام صادق(علیه السّلام) تحویل دهم. شطیطه گفت: هیچ خجالتی در آن نیست؛ زیرا خداوند متعال عمل ناچیز را می پذیرد پس آن را با خود ببر و به راستی چقدر دوست داشتم این هدیه را خود در گردن آویزان می کردم و آن را با خود نزد سرور و مولایم جعفر بن محمد (علیه السّلام) می بردم و به ایشان تحویل می دادم.

ابو جعفر نیشابوری می گوید: من در هم شطیطه را داخل کیسه در هم ها که متعلق به شخصی به نام بخلت بن موسی اللولوی بود گذاشتم و آن پارچه را در لباسهای دو برادر که معروف به فرزندان نوح بن اسماعیل بودند گذاشتم.

ص: 135

شیعیان نیشابور نزد من آمدند. در حالی که در دست آنها جوهر و نامه هایی بود که در آن نامه ها مسائل شرعی .... نوشته شده بود و در زیر هر مسئله، سفیدی تعبیه شده بود که جواب سؤال در آنجا قید شود، آنها نامه های خود را مهر و موم کردند و همراه جوهر به من دادند و به من گفتند: ای فلانی! وقتی به مدینه منوره رسیدی قبل از اینکه چیزی از اموال و... به امام صادق (علیه السّلام) بدهی، این نامه ها را به ایشان بده و یک شب در جایی بیتوته کن و روز دوّم نزد ایشان برو و اگر دیدی بدون این که مهر و موم نامه ها را باز کرده باشد جواب نامه ها را داده است بدان که ایشان امام واجب الاطاعه است پس سلام ما را به ایشان برسان و اموال را به ایشان تحویل بده و بیا و اگر چنین نبود اموالمان را همراه خودت به نیشابور برگردان!

ابو جعفر نیشابوری می گوید: از اهالی نیشابور خداحافظی کردم و عازم مدینه شدم و همچنان راه می رفتم و در منزلگاه هایی که در راه بود استراحت می کردم تا قتی به شهر کوفه رسیدم در آنجا به زیارت امام علی(علیه السّلام) در نجف رفتم بعد از آن به مسجد کوفه آمدم، وقتی به مسجد رسیدم جماعتی را دیدم که دور یک پیرمرد ریش سفید و خوش سیما حلقه زده بودند و از آن در مورد مسائل شرعی و حلال و حرام می پرسیدند و او با آرامی و متانت با مذهب شیعه امیر المؤمنين جواب آنها را می داد نزدیک شدم و از چند نفر در مورد آن پیرمرد خوش سیما پرسیدم، به من گفتند:

که ایشان ابو حمزه ثمالی است. نزدیک آن بزرگوار شدم و به ایشان سلام کردم، ایشان نیز جواب سلامم را داد کنار ایشان نشستم وقتی مردم از نزد ایشان متفرق شدند به من گفت: تو کیستی و برای چه چیزی به اینجا آمدی؟

گفتم: من فلانی هستم و از فلان شهر آمدم و برای فلان کار میخواهم به فلان جا بروم.

وقتی آن پیرمرد دانست که من عازم مدینه منوره هستم بسیار خوشحال شد و پیشانی ام را بوسید و گفت: به راستی که اگر تمام دنیا بر اهل بیت (علیهم السّلام) عرضه شود

ص: 136

قادر نیست یک ذرّه از حقشان را برآورده کند به راستی تو نزد آن بزرگوار خواهی رفت و حقشان را برای ایشان می رسانی.

ابو جعفر نیشابوری می گوید: وقتی چنین شنیدم بسیار خوشحال شدم و آن اولین سودی بود که به من رسیده بود، نزد آن پیرمرد ماندم و جمعیتی نیز نزد ایشان آمدند با او و دیگر به جمعیت هم صحبت شدم،یکباره ابو حمزه ثمالی به صحرا رو کرد و گفت: آیا کسی را می بینید که به سوی ما می آید؟

گفتم: جمعیت زیادی به سوی ما می آیند چه کسی را می گویید؟!

گفت: یک مرد اعرابی که سوار بر ناقه ای است.

ما نیز به صحرا خیره شدیم و مردی را دیدیم که سوار بر ناقه ای بود و به سوی ما می آمد به ابو حمزه ثمالی گفتیم: شخص مورد نظر را دیدیم، به سوی ما می آید. وقتی آن مرد نزد ما رسید از ناقه خود پایین آمد و آن را در جایی بست و نزد ما آمد.

ابو حمزه ثمالی به آن اعرابی گفت: از کجا می آیی؟

اعرابی گفت: از مدینه منوره.

ابو حمزه ثمالی به اعرابی گفت: آیا در مدینه اتفاقی افتاده است؟

اعرابی گفت: بله!

ابو حمزه ثمالی به او گفت: چه اتفاقی افتاده است؟

اعرابی گفت: حضرت امام صادق (علیه السّلام) به شهادت رسیده است. راوی می گوید: وقتی چنین شنیدم نفسم به شماره افتاد و کمرم در هم شکست و نمی دانستم چه کار کنم.

ابو حمزه به اعرابی گفت: امام صادق(علیه السّلام) قبل از شهادتش چه کسی را جانشین خود اعلام کرد؟ اعرابی گفت: به سه نفر وصیت کرده است که اولین آنها منصور دوانقی و دومی فرزندش عبدالله و سومی فرزند کوچکش موسی بن جعفر(علیه السّلام) است.

ص: 137

وقتی ابو حمزه چنین شنید خوشحال شد و خندید و سپس از آن اعرابی تشکر کرد و آن اعرابی رفت.

وقتی اعرابی رفت، ابو حمزه به من گفت: غم مخور! آیا امام خود را نشناختی؟

به او گفتم: چگونه امام خود را بشناسم؟

ابو حمزه گفت: علّت وصیّت امام صادق(علیه السّلام) به منصور دوانقی این بود که هرگاه منصور دوانقی از کسی بپرسد جانشین امام صادق(علیه السّلام) کیست؟ به او بگویند: تو جانشین ایشان هستی؛ زیرا ایشان به تو وصیّت کرده است و در این صورت امامت و رهبری در امان خواهد بود.

و اما وصیّت امام به فرزند بزرگش این است که به مردم نشان بدهد باید قبل از

مرگ به فرزند بزرگ خود وصیّت کند و وصیّت امام به موسی بن جعفر(علیه السّلام) این است که امام و رهبر و حجت خدا و ولی خدا بعد از ایشان موسی بن جعفر(علیه السّلام) است.

ای ابو جعفر! به راستی که امام و سرور و مولای تو امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) است وقتی نزد ایشان رسیدی سلام مرا به ایشان برسان ابو جعفر نیشابوری می گوید: از ابو حمزه ثمالی خداحافظی کردم و عازم مدینه منوره شدم.

وقتی به مدینه رسیدم در یک کاروان سرا منزل کردم و اموال و.... را به صورت

امانت به صاحب کاروان سرا دادم و سپس نزد مرقد شریف و مطهر رسول خدا رفتم و ایشان را زیارت کردم بعد از زیارت به اهالی مدینه گفتم: امام صادق (علیه السّلام) به چه کسی وصیت کرده است؟

به من گفتند: به فرزند ارشدش عبدالله بن جعفر(علیه السّلام) وصیت کرده است.

به آنها گفتم: آیا عبدالله بن جعفر(علیه السّلام) فتوا می دهد؟

به من گفتند: بله!

ص: 138

سپس آدرس محل سکونت عبدالله بن جعفر را از آنها گرفتم و به منزل عبدالله رفتم وقتی به آنجا رسیدم دیدم چند غلام بیرون منزل ایستاده بودند همان گونه که غلامان در بیرون منزل امیران می ایستند.

با خود گفتم: از امام پرسیده نمی شود که چرا چنین و چنان کرده است.

پس اذن دخول خواستم: غلامی وارد منزل شد و سپس نزدم آمد و گفت: سرورم می گوید: تو چه کسی هستی؟

پس

ابو جعفر می گوید: خودم را برای او معرفی نکردم و با خود گفتم: به خدا قسم این سرور و مولایم نیست؛ زیرا اگر سرور و مولایم بود مرا می شناخت.

گفتم: شاید به خاطر تقیه چنین می پرسد.

به غلام گفتم: نزد سرورت برو و به او بگو فلان خراسانی هستم.

غلام رفت و سپس بازگشت و اذن دخول برایم گرفت و من همراه او وارد منزل شدم وقتی داخل منزل شدم دیدم، که عبدالله بن جعفر روی یک تخت فرش گران بها مانند پادشاهان نشسته بود و دو غلام در اطراف او ایستاده بودند.

با خود گفتم اگر کسی امام شود خود را بزرگ شمرده، روی چنین تخت و فرشی گران بها می نشیند؟! سپس با خود گفتم: این از کرامات و بزرگی است که چنین است و احتیاجی به پرسیدن نیست و آنچه امام دوست دارد انجام می دهد. به او سلام کردم و او نیز جواب سلامم را داد و با من دست داد و مرا پیش خود نشاند و گفت: چه چیزی تو را به اینجا آورده است؟

گفتم: آمدم تا سؤالهایی از محضر جناب عالی بپرسم و سپس به حج بروم.

گفت آنچه دوست داری از من بپرس ان شاء الله جواب خواهم داد.

به او گفتم: زکات دویست سکه چقدر است؟

گفت: پنج سکه.

گفتم: زکات صد سکه چقدر است؟

گفت: دو و نیم سکه.

ص: 139

به او گفتم خوب ای سرورم تو را به خدا می سپارم به من بگو که حکم مردی که به زنش بگوید من تو را به اندازه تعداد ستارگان طلاق داده ام چیست؟

گفت: احتیاجی به گفتن آن نیست و فقط سه بار بگوید، کافی است.

ابو جعفر می گوید: با خود گفتم این مرد چیزی نمیداند، بلند شدم و در پی سرور و مولای واقعی گشتم. گفتم: ای سرورم!من از نزد شما مرخص می شوم و فردا صبح نزد شما بازخواهم گشت.

گفت: عجله ای برای رفتن نیست آنچه دوست داری درخواست کن!به تو عطا خواهم کرد.

گفتم: چیزی از تو نمی خواهم و از او خداحافظی کردم و نزد مرقد شریف و مطهر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)رفتم.

وقتی به آنجا رسیم خود را روی مرقد شریف و مطهر رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) انداختم و گریه و زاری کردم و نزد ایشان از موفق نشدنم ناله می کردم، خطاب به مرقد شریف عرض کردم:پدر و مادرم به فدایت ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)!به چه کسی مراجعه کنم؟ آیا به یهودیان یا مسیحیان یا آتش پرستان یا فقهای اهل تسنّن مراجعه کنم چه باید کنم؟ همچنان گریه و استغاثه می کردم تا وقتی که یکباره احساس کردم مردی مرا تکان داد.خود را از قبر برداشتم،دیدم یک غلام سیاه است که تن آن غلام پیراهن و عمامه کهنه و فرسوده بود،پس به من گفت: ای ابو جعفر(علیه السّلام) ! به سوی ما بیا نه به سوی یهودیان و نه به سوی مسیحیان و نه آتش پرستان و نه دشمنان ما؛ بلکه به سوی ما بیا؛ زیرا ما حجت خدا هستیم و به راستی که ما از دیروز جواب نامه هایی که همراه تو از اهل نیشابور است، بدون اینکه مهر و موم آنها را باز کنیم جواب داده ایم و به راستی که همراه آن نامه ها وسایل دیگری برای ما آورده ای؛ از جمله در همی از پیرزنی به نام شطیطه که به تو داده است و تو آن درهم را در کیسه اللولوی گذاشتی و همچنین پارچه ای نیز به تو داده و تو نیز آن را در کیسه آن دو برادر گذاشتی،به سوی ما بیا! منتظر تو هستیم.

ص: 140

راوی می گوید:خیلی تعجب کردم،به آن کاروان سرا که منزل کرده بودم رفتم و اموال و نامه ها را بردم و نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)بردم وقتی به منزل آن بزرگوار رسیدم همان غلام قبلی را دیدم که بیرون در منتظر من بود پس همراه هم وارد منزل امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)شدیم،امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را دیدم که روی یک تکه حصیری نشسته بودند وقتی مرا دید به من فرمود: ای ابوجعفر!نه به سوی یهودیان،نه مسیحیان،نه آتش پرستان و نه دشمنان ما؛ بلکه به سوی ما بیا؛ زیر من حجت خدا و ولی خدا هستم.

ای ابو جعفر!آیا ابو حمزه ثمالی در مسجد کوفه به تو چنین و چنان نگفته است؟

راوی می گوید:وقتی چنین شنیدم به بصیرتم در مورد امام افزوده شد و به امامت آن بزرگوار ایمان آوردم.

سپس به من فرمود:کیسه پول اللولوی را به من بده!من نیز به ایشان تحویل دادم. ایشان دست مبارک خود را داخل کیسه کرد و در همی از آن بیرون آورد و به من فرمود: آیا این درهم همان در هم شطیطه نیست؟

عرض کردم:آری همین است!

سپس فرمود: کیسه پارچه های پنبه ای که متعلق به فلان و فلان است را به من بده!من نیز آن کیسه را به ایشان دادم و ایشان دست مبارک خود را داخل کیسه

گذاشت و از آن پارچه ای بیرون آورد و فرمود:آیا این همان پارچه شطیطه است؟

عرض کردم:بله!

سپس ایشان پارچه سفیدی که بیست و چهار ذراع بود به من داد و فرمود:سلام مرا به شطیطه برسان و به او بگو آن پارچه پنبه ای که برایم فرستادی پذیرفتم و آن را همراه کفن خود قرار می دهم؛ همچنین این پارچه را به او بده و به او بگو پنبه های این پارچه از روستای مادرمان فاطمه زهرا(سلام الله علیها)این است که ایشان با دست مبارک خود بذر پنبه را می کاشته،سپس پنبه ها را می چید و برای فرزندان خود کفن درست می کرد و اکنون ما از همان پنبه چیدیم و این کفن را خواهرم حکیمه (دختر امام جعفر صادق(علیه السّلام)) با دست خود بافته است پس آن را کفن خود قرار ده.

ص: 141

امام موسى بن جعفر(علیه السّلام)به غلام خود فرمود: فلان کیسه سکه را برایم بیاور!

غلام نیز رفت و کیسه را آورد و به امام تحویل داد و امام از آن کیسه چهل درهم در آورد و به من داد و به من فرمود: سلام مرا به شطیطه برسان و به او بگو نوزده روز بعد از اینکه کفن به او برسد از دنیا خواهد رفت این چهل درهم را به او بده و به او بگو که شانزده در هم آن را انفاق کند و بیست و چهار درهم دیگر را صدقه ای برای خودش قرار دهد و همچنین به او بگو اگر از دنیا رفت من برای نماز خواندن بر او حاضر خواهم شد.

سپس فرمود:این ابو جعفر!اگر مرا در آنجا دیدی به کسی چیزی نگو؛ زیرا برای تو بهتر است و آنچه برای شطیطه به تو گفته ام بدون اینکه کسی بفهمد به او بگو!

سپس فرمود:مهر و موم نامه ها را باز کن و ببین چه شده است؟

راوی می گوید:من یکی از آن نامه ها را باز کردم و دیدم که فلانی سؤالی پرسیده بود و امام در جای سفید،جواب را نوشته بود.چندتای دیگر را باز کردم و چنین دیدم.

ابو جعفر می گوید:در همان سال با آن بزرگوار به حج رفتم و سپس به خراسان آنجا رسیدم مردم خراسان به استقبال من آمدند و من نیز به آغوش بازگشتم، وقتی به آن ها رفتم.

جریان سفر خود را برای آنها تعریف کردم و آنها خیلی خوشحال شدند؛ تمام نامه های آنها را به آنها دادم و آنها مهر و موم آن را باز کردند و خواندند و خوشحال شدند.

شطیطه نیز در آن جمع بود،آن چهل درهم و کفن را به او دادم و آنچه امام به من فرموده بود مخفیانه به او گفتم،وقتی شطیطه چنین شنید از خوشحالی می خواست پر در بیاورد و به آسمان پرواز کند.

راوی می گوید:همان گونه که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرموده بود شطیطه نوزده روز بعد از آمدنم به رحمت الهی پیوست و او را غسل دادند و با آن کفن که از نزد امام برای او آورده بودم طبق وصیتی که کرده بود کفن کردند و سپس او را

ص: 142

به قبرستان آوردند و تعداد بسیاری آمدند تا جایی که از بسیاری جمعیت جای انداختن سوزن وجود نداشت و با آن عظمت بر آن زن فداکار و پاک دامن نماز خواندند، یکباره دیدم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)سوار بر ناقه ای آمد و در صف نمازگزاران رفت و بر پیکر آن بزرگوار نماز خواند و بعد از نماز،ایشان شاهد دفن آن پیرزن بزرگوار بود در حالی که هیچ کس ایشان را نمیشناخت جز من، بعد از اتمام دفن امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)نزدم آمد و فرمود:وقتی از نزد مردم دور شدم به مردم بگو که من - امام موسی بن جعفر (علیه السّلام)-از مدینه منوره آمدم و بر جسم مطهر شطیطه نماز خواندم و رفتم و همچنین به آنها بگو به راستی که ما در نماز خواندن بر جسم هر محب و شیعه در سراسر جهان حاضر می شویم،پس پرهیز کار باشید و آنچه خداوند از واجبات فرموده انجام دهید تا مستحق نماز خواندن امام زمان خود بر جسمتان باشید.

راوی می گوید:وقتی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفتند و از مردم دور شدند به آنها گفتم:به راستی که امام موسی کاظم(علیه السّلام)از مدینه منوره به نیشابور آم-د و ب-ر جسم مبارک شطیطه نماز خواند و شاهد دفن او نیز بود و سپس چنین و چنان به من فرمودند و خداحافظی کردند و رفتند.

وقتی مردم چنین شنیدند بسیار اندوهناک و ناراحت شدند و نمی دانستند چه کنند؛ زیرا نتوانسته بودند چهره دلربای امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را ملاقات کنند.(1)

(99)

وقت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)آمد،هنگامی که در بانان امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را دیدند به استقبال ایشان رفتند و با احترام آن بزرگوار را به قصر آوردند.

وقتی نفیع انصاری چنین دید،گفت:به راستی که این دربانان چقدر احمق و نادان هستند که به آن مرد احترام گذاشتند.به راستی که اگر آن مرد بیرون بیاید او را خوار و ذلیل خواهم کرد.

عبدالعزیز به او گفت:چنین کاری انجام نده به راستی که آن از کسانی است که خداوند متعال آنها را از تمام خلق برتری داده است.

هنگامی که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)از قصر هارون الرشید بیرون آمد و سوار بر هستم. الاغ خود شد، نفیع انصاری افسار الاغ را گرفت و به امام گفت: تو کیستی؟

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود:اگر اصل و نسب را می خواهی من فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرزند اسماعیل ذبیح الله(علیه السّلام)و فرزند ابراهیم خلیل الله (علیه السّلام) هستم.

اگر می خواهی در مورد سرزمین من بدانی،سرزمینم همان سرزمینی است که خداوند به تو و همه مردم واجب کره که مراسم حج را در آنجا برپا کنند و اگر مقام و منزلت ما را میخواهی ما همان کسانی هستیم که خداوند متعال واجب کرده در نماز واجب بر ما صلوات فرستید. اللهم صل على محمد و آل محمد؛ (خدایا!درود فرست بر محمد و خاندان محمد.»

و به راستی که ما آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) هستیم، پس دستت را از افسار الاغم دور کن! راوی می گوید:یکباره تمام بدن نفیع انصاری به لرزه درآمد و با خواری از امام موسى بن جعفر(علیه السّلام)دور شد.

عبدالعزیز به او گفت:به تو نگفته بودم که چنین کاری نکن! حالا برای تو بهتر است که چنین شده ای.(1)

ص: 144

(100)

آن شخص نیز قبول کرد و مرا سرکارگر قرار داد من به آنها دستور می دادم که چگونه کار کنند و کار خوم را هم به خوبی انجام می دادم.

روزی در همان حال بالای یک سکو کار میکردم که چهره دلربای امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) را دیدم

ایشان به من فرمود:ای بکار قمی!نزد ما آمدی،بیا پایین با تو کار دارم.

پس من نیز از آن سگو پایین آمدم و به ایشان سلام کردم و ایشان جواب سلامم را داد و مرا به جای خلوتی برد و فرمود: اینجا چکار می کنی؟

عرض کردم:فدایت شوم!در مگه بودم که داراییام تمام شد بعد از اینکه مردم از مکه خارج شدند،من تصمیم گرفتم که رهسپار مدینه شوم تا رسول خدا(علیه السّلام)را زیارت کرده،وجود مبارک شما را ملاقات کنم با خود گفته بودم شاید در آنجا کاری پیدا کنم و کار کنم و پولی برای خود جمع کرده، به شهر و دیارم بازگردم.

پس عازم مدینه شدم و هنگامی که به مدینه منوره رسیدم به زیارت مرقد شریف رسول خدا(علیه السّلام)رفتم و سپس به میدانی که کارکنان بیکار در آنجا برای کار جمع می شدند رفتم،تعدادی کارگر در آنجا جمع شده بودند من نیز به آنها ملحق شدم و طولی نکشید که وکیل شما را دیدم نزد ما آمد و کارکنان را برای کاری با خود برد من نیز در پی او رفتم و به او گفتم:ای بنده خدا!مرا نیز با آنها ببر!او نیز قبول کرد و مرا با خود برد،مدتی کار می کردم تا اینکه روزی رسید که در آن روز حقوق کارکنان را می دادند،وکیل شما کارکنان را همانجا که کار می کردیم جمع کرد و سپس هر کارگر را به اسم صدا میزد و به آنها حقوقشان میداد و هر بار من بلند می شدم و از او می خواستم که حقوق من را بدهد،می گفت:صبر کن، بنشین! نوبت تو نیز می رسد،من نیز صبر کردم تا وقتی تمام کارکنان قوقشان را گرفتند و رفتند، آن مرد یک کیسه از جیب خود بیرون آورد و به من داد،در آن کیسه پانزده سکه طلا (دینار)بود،آن مرد به من گفت:این هزینه برگشت تو به کوفه است.

ص: 146

راوی می گوید:هنگامی که امام داستان آمدن من به مدینه را شنید به من فرمود: فردا عازم کوفه شو! عرض کردم: فدایت شوم!روی چشم،فردا عازم کوفه خواهم شد.

سپس امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)خداحافظی کرد و رفت ساعتی بعد از آن فرستادهای از امام موسی بن جعفر (علیه السّلام)نزدم آمد و گفت: سرور و مولایم می فرماید قبل از رفتن به ملاقات ایشان بیایید،بعد به کوفه بروید؛ زیرا می خواهم تو را بار دیگر ملاقات کنم.

گفتم:روی چشم!اطاعت می کنم،سلام مرا به ایشان برسان و بگو ان شاء الله قبل از رفتن،نزد ایشان خواهم آمد.

روز بعد نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفتم،وقتی نزد ایشان رسیدم، فرمود: همین ساعت رهسپار کوفه شو تا به فلان جا برسی،در آنجا قافله ای خواهی دید که عازم کوفه است،به آنها ملحق شو و با آنها به کوفه برو این نامه را نیز بگیر و سلامم را به علی بن ابو حمزه برسان و این نامه را به او بده!

راوی می گوید:از نزد امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) خداحافظی کردم و به سوی کوفه حرکت کردم تا وقتی به فلان جا که امام(علیه السّلام)فرموده بودند، رسیدم و همان گونه که ایشان فرموده بودند قافله ای را دیدم که عازم کوفه بودند، برای خود ناقه ای خریدم به قافله ملحق شدم و با آنها رهسپار کوفه شدم.

شب هنگام به کوفه رسیدم با خود گفتم:شب در منزلم خواهم بود و صبح نزد علی بن ابو حمزه خواهم رفت و نامه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را به او خواهم داد. وقتی به منزل رسیدم باخبر شدم چند روز قبل از رسیدنم به کوفه دزدها مغازه ام را دزدیده اند

با ناراحتی شب را گذراندم و نتوانستم به خوبی استراحت کنم،وقتی صبح شد نماز صبح را خواندم و همچنان به دزدیده شدن اجناس مغازه فکر می کردم ک-ه یکباره صدایی در منزلم شنیدم،در را باز کردم و دیدم علی بن ابو حمزه پشت در

ص: 147

است،از دیدن او بسیار خوشحال شدم او را بغل کردم و به او سلام کردم و گفتم:اکنون میخواستم نزد تو بیایم

علی بن ابو حمزه گفت:ای بکار نامه سرور و مولایم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را به من بده!

من نیز نامه امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را به علی بن ابو حمزه دادم،او آن را از من گرفت، بویید و بوسید، روی چشمانش قرار داد و اشک از چشمانش سرازیر شد.

گفتم:چرا گریه میکنی؟

گفت:از شوق دیدار سرور و مولایم گریه می کنم.

راوی می گوید:علی بن ابو حمزه مهر و موم نامه را باز کرد و آن را خواند به من رو کرد و گفت:ای بکار!آیا دزدها آنچه در مغازه ات بود دزدیده اند؟

گفتم:بله!گفت:خداوند متعال به تو رحم کرده و آنچه از دست تو رفته، به تو برگردانده است و به درستی که سرور و مولایم به من امر فرموده آنچه از تو رفته، به تو بدهم.

راوی می گوید:علی بن ابو حمزه یک کیسه سکه بیرون آورد و به من داد که در آن کیسه چهل سکه طلا (دینار) بود. من نیز با دقت آنچه از من دزدیده بودند حساب کردم و دیدم درست چهل دینار است.

نامه امام موسیبن جعفر (علیه السّلام) را از علی بن ابو حمزه گرفتم و آن را خواندم و دیدم ایشان در نامه خطاب به علی بن ابو حمزه فرموده است:ای علی بن ابو حمزه!قیمت آنچه از مغازه بکار به سرفت رفته،به او بده و آن چهل دینار است.(1)

(101)

معجزات و کرامات و فضایل آن بزرگوار برای هارون و دیگران آشکار شد،هارون وزیر خود یحیی بن خالد برمکی را نزد خویش احضار کرد و به او گفت:در مورد موسى بن جعفر(علیه السّلام)چه باید کرد؟

يحيى گفت:بر او منت بگذار و او را مورد لطف و بخشش خود قرار ده و آزاد کن.

هارون به یحیی گفت:تو از سوی من نزد موسی بن جعفر(علیه السّلام)برو و سلام مرا به ایشان برسان و بگو که عموزاده ات میگوید که من تصمیم گرفتم هرگز تو را آزاد نکنم؛ مگر اینکه تو از من طلب بخشش کنی و به خلافت من نیز اقرار کنی و در اقرار تو هیچ خواری نیست و در طلب و خواسته ات از من هیچ منتی نیست.

این یحیى بن خالد برمکی وزیر من و مورد اعتماد من است و حرفش حرف من و تصمیمش تصمیم من است.

آنچه دوست داری درخواست کن و به سلامتی از زندان آزاد شو و هر کجا که دوست داری برو!

راوی می گوید:یحیی بن خالد برمکی نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفت و آنچه هارون به او گفته بود برای امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)بازگو کرد.

امام موسی بن جعفر به او فرمود: نیازی به عفو و بخشش هارون ندارم؛ زیرا هفت روز دیگر به لقاء الله خواهم پیوست.

و به راستی که من به ستاره خودت و فرزندانت نگاه کردم و دیدم که هارون الرشید به تو و فرزندانت خیانت خواهد کرد از او برحذر باش!

ای فلانی!به هارون بگو در روز جمعه فرستاده ای از سوی موسی بن جعفر (علیه السّلام) نزد تو خواهد آمد و به تو چنین و چنان خواهد گفت.

و به راستی هنگامی که در روز قیامت در پیشگاه پروردگارت و پیامبرت قرار بگیری،خواهی دید چه کسی به صاحب،سرور،مولا و امامش ستم و تعدی کرده است.

ص: 149

وقتی یحیی جواب امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را به هارون الرشید رساند، هارون گفت: اگر چند روز دیگر موسی بن جعفر (علیه السّلام) ادعای نبوت کند،چه خاکی روی سرمان بریزیم.

راوی می گوید همان گونه که امام موسی بن جعفر (علیه السّلام)فرموده بود در روز جمعه به شهادت رسید.(1)

(102)

گرسنه سیر می شود و برهنه پوشانده می شود و ترسو در امان خواهد بود و باران رزق و روزی به خاطر آن مولود مبارک،نازل می شود و مشکلات مردم را که در آن اختلاف پیدا میکنند حل می کند.

راوی می گوید: پدرم عرض کرد: فدایت شوم! آیا فرزندان دیگری نیز خواهد داشت؟

فرمود: بله!

یزید بن سلیط می گوید: بعد از به شهادت رسیدن امام صادق(علیه السّلام)، در اواخر امامت موسی بن جعفر(علیه السّلام)، ایشان را ملاقات کردم،به ایشان عرض کردم:از شما می خواهم آنچه پدر بزرگوارت امام صادق(علیه السّلام) فرمودند، به من بگویید.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به من فرمود: هنوز وقت آن نرسیده است و این زمان،مانند زمان پدرم نیست و کسی حرف هایم را باور نمی کند.

عرض کردم:فدایت شوم!هر کس سخنان شما را باور نکند، لعنت خدا بر او باد! امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)تبسمی کرد و فرمود:این اباعماره (کنیه یزید) ب-ه ت-و خواهم گفت: به راستی هنگامی که از منزل خارج شدم به ظاهر نزد آنها ب-ه هم-ه وصیت کردم؛ ولی در باطن و به تنهایی به فرزندم على(علیه السّلام)وصیت کرده ام و به راستی جد بزرگوارم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)را در رؤیای صادقه دیدم که همراه جدم امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(صلی الله علیه و آله و سلم)بود و در دست ایشان شمشیر، انگشتر، عصا و

عمامه بود.

به رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)عرض کردم:ای جد بزرگوارم! اینها چه چیزی هستند؟

فرمود:عمامه:سلطنت خدا است و شمشیر:عزّت خدا است و کتاب:نور خدا است و عصا:قوت خدا است و خاتم انگشتر جامع همه آنها است. سپس فرمود:وصيّت و امامت و جانشینی بعد از تو به فرزندت علی(علیه السّلام)خواهد رسید. پس آنچه در مورد امامت و... و آنچه در دست تو است به او بده و به او وصیت کن.

ص: 151

راوی می گوید:امام موسی کاظم (علیه السّلام)فرمودند:ای یزید! این سخن من نزد تو امانت است،به هیچ کس نگو!جز به کسانی که مورد اطمینان ما باشند و کفر نکن به آنچه به تو گفته ام.(1)

(103)

زد و فرمود: من چند سؤال از تو می پرسم اگر جواب دادی ده برابر خواسته ات به تو خواهم داد و اگر جواب ندادی خواسته خودت را به تو خواهم داد.

آن فقیر صد درهم از امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)درخواست کرده بود و می خواست با آن صد درهم خرید و فروش کند.

مرد مؤمن گفت:آنچه دوست دارید از من بپرسید ان شاء الله جواب خواهم داد.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود: اگر بدانی که خداوند متعال آرزوهایت را برآورده می کند چه آرزو می کردی؟

گفت:اگر خداوند متعال آرزوهایم را برآورده می کرد از او پرهیز کاری و تقوا در دینم و برآورده شدن حوائج برادرانم را می خواستم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود:چرا از خداوند ولایت ما اهل بیت(علیه السّلام)این را درخواست نمی کنی؟

عرض کرد:خداوند متعال این نعمت بزرگ و گرانقدر را به من ارزانی کرده است و آنچه درخواست کرده ام به من نداده است و من به آنچه به من داده،شکرگزار هستم و آنچه به من نداده،درخواست می کنم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود:احسنت!راست گفتی.

سپس دستور داد که هزار درهم به او بدهند.

به دستور امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)هزار درهم به آن مرد مؤمن دادند.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به آن مرد مؤمن فرمودند: با این پول چند درخت بلوط بخر؛ زیرا سود زیادی در آن نصیب تو خواهد شد.

هنگامی که آنها را خریدی یک سال منتظر باش و سپس آن ها را بفروش و در این سال نزد ما بی ما نیز به تو مقداری کمک خواهیم کرد.

ص: 153

مرد مؤمن نیز به دستور امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)چنین کاری کرد و چند درخت بلوط را خریداری کرد و بعد از یک سال نزد امام آمد و امام آن درختانی که با هزار در هم خریداری کرده بود از او سی هزار درهم خرید.(1)

(105)

پس از ایشان سؤال کنید و به ایشان بگویید آنچه گفته ام حقیقت دارد یا نه. راوی میگوید از ایشان پرسیدیم ایشان فرمودند: آنچه سندی گفته، راست است؛ آنها مرا با هفت دانه خرما مسموم کرده اند و به راستی که فردا صبح به شهادت خواهم رسید.

راوی میگوید در آن وقت به سندی بن شاهک (لعین) نگاه کردم و دیدم که مانند سعف نخل در طوفان به خود می لرزید.اصول کافی شیخ محمد بن يعقوب کلینیاصول کافی شیخ محمد بن يعقوب کلینیاصول کافی شیخ محمد بن يعقوب کلینی

(106)

و کفن و دفن ایشان شد و ایشان را به دستور خودشان در قبرستان بغداد معروف به قبرستان قریش جایی که ایشان برای خود خریداری کرده بودند به خاک سپردند.(1)

(107)

راوی می گوید:وارد اتاق پذیرایی شدم و چند دقیقه بعد، فضل نزدم آمد و بع--د از سلام و احوال پرسی به من گفت:چه چیزی در اتاق می بینی؟

به او گفتم:پیراهنی که روی زمین است را می بینم.

گفت:با دقت نگاه کن! چه چیزی را می بینی؟

راوی می گوید:من با دقت نگاه کردم و سپس به او گفتم:مردی را می بینم که سجده کرده است آیا چنین است؟

گفت:بله!

گفت:آیا این مرد را می شناسی؟

گفتم: خیرنمی شناسم.

گفت:این سرور و مولای تو است.

گفتم:سرور و مولایم کیست؟

گفت:آیا خودت را به نادانی می زنی؟

گفتم:خیر خودم را به نادانی نمی زنم؛ بلکه مولایم را نمی شناسم.

فضل گفت:این سرور و مولایت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)است.

به راستی که من در شب و روز مراقب رفتارهای ایشان هستم و ایشان را تا به حال در غیر از حالاتی که به تو خواهم گفت،ندیده ام.

ایشان نماز صبح را می خواند و بعد از آن یک ساعت تعقیبات آن را میخواند تا خورشید طلوع کند،به سجده میرود و همچنان در سجده می ماند تا خورشید زوال کند، ایشان غلامی را برای خود گماشته است که وقت زوال خورشید را به ایشان اطلاع دهد،پس هرگاه خورشید زوال کرد غلام به ایشان می گوید: ای سرورم!

خورشید زوال کرده است.

هنگامی که غلام به ایشان چنین می گوید سر از سجده بر می دارد و نماز ظهر را می خواند و سپس کمی تعقیبات نماز را بر جای میآورد و بعد از آن نماز عصر را اقامه کرده و کمی تعقیبات آن را می خواند.

ص: 157

ای فلانی،بدان!ایشان در سجده چرت نمی زنند و نمی خوابند و وضوی شان باطل نمی شود و در سجده تسبیح و تقدیس و... می کند.

وقتی نماز عصر را اقامه کرد و تعقیبات آن را انجام داد دوباره به سجده می رود و همچنان در سجده باقی میماند تا وقتی خورشید غروب کند و هنگامی که خورشید غروب کرد سر از سجده بر میدارند و نماز مغرب را میخواند و بعد از آن تعقیبات آن را به جا میآورد و بعد از آن نماز عشا را اقامه می کند و مقداری نیز تعقیبات آن را به جا می آورد.

در ضمن بدان که ایشان در همان حالاتی که به تو گفته ام روزه است و بعد از خواندن نماز عشا و تعقیبات آن افطار می کند.

هنگامی که افطار کردند تجدید وضو می کنند و سپس به سجده رفته و سر از سجده بر میدارند و مقدار کمی می خوابند و بعد از آن بیدار میشوند و تجدید وضو می کنند و مشغول خواندن نماز شب می شوند و همچنان نماز شب را می خوانند تا وقتی فجر طلوع میکند پس در آن هنگام نماز صبح را اقامه می کنند، ای--ن ع--ادت همیشگی ایشان از وقتی ایشان را به من تحویل داده اند است.

راوی می گوید:سپس فضل به من گفت:بارها با هدایای گران بها و... از سوی هارون الرشید نزد من می آمدند و از من خواستند که این بزرگوار را به قتل برسانم؛ ولی من رد کردم و به آنها گفتم:اگر مرا تکه تکه کنید چنین کاری را نخواهم کرد.

راوی می گوید: مدتی بعد از ملاقاتم با فضل بن ربیع،امام موسی کاظم(علیه السّلام)را از نزد فضل نزد یحیی بن خالد برمکی بردند و یحیی نیز ایشان را به سندی بن شاهک تحویل داد.

فضل سه شب برای افطار امام،غذا فرستاد تا وقتی در شب چهارم، هنگمی که فضل بن ربیع برای افطار امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)غذا فرستاد، غذای او را رد کردند و به جای آن یحیی بن خالد برمکی برای امام غذا ،فرستاد وقتی غذای یحیی به دست امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رسید ایشان دستان مبارک خود را به سوی آسمان

ص: 158

برد و عرضه داشت: خدایا! تو بهتر میدانی که اگر من قبلاز این غذا میخوردم برای زنده ماندنم می خوردم؛ولی اکنون چنین نیست.

ایشان از آن غذا خوردند و مسموم شدند،طبیبی نزد ایشان فرستادند تا ایشان را معاینه کند،وقتی طبیب برای معالجه ایشان آمد ایشان جایی که سم در آن جمع شده و از شدت سم،سبز شده بود به طبیب نشان داد.

طبیب وقتی چنین دید،نزد هارون الرشید بازگشت و به او گفت:به راستی که آن بزرگوار بهتر از شما میداند که ایشان را مسموم کرده اید.

راوی می گوید:بعد از چند روز امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)یا به شهادت رسید.(1)

(109)

آن زاهد رفت و احادیث و... را از فقهای اهل مدینه جمع آوری کرد و سپس نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)آمد و آنچه جمع آوری کرده بود، برای ایشان بیان کرد؛ ولی امام بر او غلبه کرد، او همچنان می رفت و احادیث را جمع آوری می کرد و به امام عرضه میکرد و امام بر او غلبه می کرد تا وقتی که روزی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)برای پیدا کردن گمشده ای خارج مدینه منوره شد و آن زاهد ایشان را در آنجا دید و نزدشان رفت.

هنگامی که به ایشان رسید به ایشان عرض کرد:شما را به خدای تبارک و تعالی قسم میدهم و شما را در پیشگاه درگاه احدیت قرار میدهم که به من بگویی معرفت چیست؟

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)در مورد امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السّلام)و آنچه بعد از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)اتفاق افتاده بود و همچنین در مورد سه خلیفه دیگر به او فرمود.

سپس آن زاهد عرض کرد:بعد از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السّلام) حجت خدا شد؟

فرمود:فرزندش حسن بن علی(علیه السّلام)و بعد از ایشان فرزند دیگرش حسین بن علی(علیه السّلام)و سپس علی بن الحسين (علیه السّلام) سپس محمد بن على بن الحسين(علیه السّلام)وسپس جعفر بن محمد بن على بن الحسین(علیه السّلام)به امامت و رهبری و حجت خدا منسوب شدند.

وقتی ایشان به خودشان رسیدند در مورد خود چیزی نگفتند و سکوت اختیار کردند.

زاهد عرض کرد در این زمان بعد از جعفر بن محمد(علیه السّلام)چه کسی حجت خدا است؟

امام به او فرمود:اگر به تو بگویم قبول می کنی؟

عرض کرد:بله،فدایت شوم!

امام به او فرمود: در این زمان من،موسى بن جعفر(علیه السّلام)حجت و ولی خدا هستم.

زاهد گفت:برای اثبات ادعای خود دلیل و برهانی برایم بیاورید.

ص: 160

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به درختی که در فاصله دوری بود اشاره کرد و به زاهد فرمود: نزد آن درخت برو و به او بگو! امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)یا به ت-و ام-ر م-ی کن-د که سوی ایشان بروی!

زاهد می گوید:من نیز نزد درخت رفتم و به او پیغام امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را رساندم؛ یکباره دیدم که ریشه های آن درخت از زمین بیرون آمد و به سوی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفت تا وقتی نزد ایشان رسید و در مقابلشان ایستاد، سپس امام با دست مبارک خود به آن درخت اشاره کرد که به جای خودش بازگردد و آن درخت نیز به جای خود بازگشت.

رافعی می گوید:بعد از آن دیگر کسی زاهد را ندید و او در حال سکوت و خفا مشغول عبادت شد و دیگر سراغ کسی نمی رفت.(1)

(110)

علی بن ابو حمزه می گوید:به خدا قسم من!با جمعی از دوستان در منی بودیم - فرستاده ای از سوی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)نزدم آمد و به من فرمود: ای علی!امشب نخواب تا فرستاده دیگرم نزد تو بیاید.

علی بن ابو حمزه می گوید:من شب بیدار ماندم و دوستانم نیز می خوابیدند و بیدار می شدند بیدار ماندم تا صبح شد،در آن وقت دیدم که امام موسی کاظم(علیه السّلام)همراه اهل و عیال و... به جایی رفتند و سپس ایشان همراه خادم خویش به نام عمران نزد ما آمد و به ما سلام کرد.

ما نیز جواب سلامش را دادیم،آنگاه فرمود:ای علی!کجا دوست داری که با ما ملاقات کنی اینجا یا در مگه؟

عرض کردم:دوست دارم در دو جا با شما ملاقات کنم.

فرمود: بهتر است ما را در مگه ملاقات کنی،سپس خداحافظی کرد و رفت.

عمران خادم ایشان به من گفت:آیا می دانی سال گذشته کجا منزل کرده بودیم؟

گفتم:در منزل امام صادق(علیه السّلام)منزل کرده بودید.

گفت:خیر،بلکه در سرزمین ذی طوی منزل کرده بودیم

گفتم:منزلگاه شما را نمی شناسم.

گفت:آیا مسجد کوچکی که رهگذران در آنجا نماز می خوانند را می شناسی؟

گفتم:بله!

گفت:امسال نیز ما در آنجا منزل خواهیم کرد.

تو همان جا بیا تا وقتی من نزد تو بیایم.

راوی می گوید:امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)همراه اهل و عیال خود به مکه رفتند و مدتی بعد نیز من به آنجا رفتم و در اطراف مسجد منزل کردم، در آن هنگام عمران نزدم آمد و گفت:امام و سرورت تو را می خواهد، نزد ایشان برو.

من نیز به آنجا رفتم و دیدم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)در اتاقش در مسجد در حال نماز خواندن است.بعد از اتمام نماز به من فرمود:کفش های خود را بکن زیرا تو در سرزمین مقدسی قرار داری.

ص: 162

راوی می گوید:من نیز کفش های خود را در آوردم و نزد ایشان نشستم و ایشان دادند غذای مختصری آوردند که از خرما و کشمش و.... بود،به من فرمود:ای علی!خرما بخور، من نیز خرما خوردم بعد از آن سفره را برداشتند و ایشان به من فرمود:ای علی!آنچه دوست داری از من بپرس؛ زیرا خسته نیستم و خواب بر من غلبه ندارد.

راوی می گوید:من نیز از ایشان سؤالاتی پرسیدم تا وقتی خواب بر من غلبه کرد. امام فرمود:گویا خواب بر تو غلبه کرده است؟

عرض کردم:بله!به خدا قسم دیشب نخوابیده ام،به راستی یکی از همسرانم به نام ام ولد درد زایمان بر او شدت پیدا کرده است و من او را به اینجا آوردم تا در اینجا زایمان کند و مردم صدای او را نشنوند و همان گونه که خداوند به من وعده داده بود امشب فرزندی به من عطا فرموده است که من آن مولود مبارک را ابراهیم نامیده ام و مانند او در فرزندانم به شجاعت، سخاوت و مردانگی نیست.(1)

(111)

من نیز به منزل امام رفتم و در زدم.امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)در حال وضو گرفتن بود. وقتی صدای در را شنیدند،فرمود: چه کسی پشت در است؟

عرض کردم:من برادرتان علی هستم.

فرمود:مقداری صبر کن تا وضویم را به اتمام برسانم.

چند لحظه بعد،ایشان آمدند و در را باز کردند و من وارد منزل شدم،وقتی ایشان را دیدم سلام کردم و پیشانی شان را بوسیدم و سپس عرض کردم:ای سرورم!به راستی که ما اشتباهات زیادی کرده ایم.

ایشان فرمود:برای چه چیزی نزد من آمدی؟

عرض کردم:من در مکّه بودم که محمد بن اسماعیل نزدم آمد و گفت: من می خواهم به بغداد بروم و دوست دارم که قبل از رفتنم به آنجا عمویم موسی بن جعفر(علیه السّلام)را زیارت کنم و دوست دارم شما همراه من بیایید و از ایشان اذن دخول بگیرید به همین دلیل من همراه او اینجا آمدم و اکنون او بیرون منزل ایستاده و اذن دخول می خواهد،آیا شما به او اجازه می دهید که شما را ملاقات کند؟

فرمودند:برو و او را به اینجا بیاور.

راوی می گوید:بیرون رفتم و به محمد بن اسماعیل گفتم که سرور و مولایم اجازه دادند تو نزدشان بروی و با ایشان ملاقات کنی و همراه او نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفتیم و محمد بعد از سلام و احوال پرسی پیشانی امام را بوسید و عرض کرد عمو جانم وصیتی برایم کن.

فرمودند:هیچ اتفاقی در سفرت برای تو نخواهد افتاد،برحذر باش که شریک ریختن خونم و یتیم کردن فرزندانم نباشی!

محمد بن اسماعیل وقتی چنین شنید،گفت:خدا لعنت کند کسی که به شما ظلم کن و خونتان را بریزد.

برای بار دوم محمد بن اسماعیل گفت:عمو جان!سفارشی یا پندی به من بکن.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود: تو را بر حذر می کنم که در ریختن خونم و یتیم کردن فرزندانم شریک نشوی و تقوا پیشه کنی.

ص: 164

راوی می گوید:بعد از آن محمد بن اسماعیل خداحافظی کرد و از منزل بیرون رفت و من نیز خواستم با او بیرون بروم؛ ولی امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) فرمود: ای على!صبر کن با تو کار دارم،من نیز در حیاط منزل ایستادم و ایشان وارد خانه شدند،سپس مرا صدا زدند و فرمودند:وارد خانه شو!وارد شدم،ایشان کیسه ای به من داد که در آن کیسه صد درهم بود، پس به من گفت: این کیسه را بگی-ر و ب-ه محمّد بده.

من نیز کیسه را از ایشان گرفتم و زیر کمربندم گذاشتم و بار دیگر ایشان یک کیسه در آوردند که در آن نیز صد در هم بود،آن کیسه را به من دادند و فرمودند: این را نیز به او بده!بعد از آن برای بار سوم کیسه دیگری بیرون آورد و به من داد و به من فرمود:این کیسه را نیز به او بده!سپس بالش کوچکی را برداشت که در آن بالش سیهزار درهم بود،آن را به من داد و فرمود: این را نیز به او بده!

به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)عرض کردم:ای سرورم!چرا به کسی که می خواهد در ریختن خون شما و یتیم کردن فرزندانتان شریک شود،کمک می کنید؟

فرمود:اگر من به او صله دادم و او به من خیانت کرد، خداوند متعال اجلش را زودرس خواهد کرد.

راوی می گوید:از محضر مبارک برادر و امامم خداحافظی کردم و نزد محمد بن اسماعیل رفتم.صد درهم اوّل را به او دادم،خیلی خوشحال شد،صد در هم دیگر را به او دادم و صد درهم سوم را نیز به او دادم و گمان کردم که او با گرفتن این سکه ها از رفتن به بغداد صرف نظر میکند و دیگر به آنجا نمی رود.

سپس آن بالش که سی هزار درهم در آن بود به او دادم و او بعد از گرفتن آن سی هزار درهم به بغداد رفت.

وقتی به آنجا رسید نزد هارون الرشید رفت و به او احترام گذاشت و او را خلیفه مسلمانان خطاب کرد و به او گفت:گمان نمی کردم که روی زمین دو خلیفه باشد تا عمویم را دیدم که شیعیان و... از مشرق و مغرب نزدش می آیند و سکه های زیادی به

ص: 165

او می دهند و دارایی او چنین و چنان است و آن به ضرر شما است و باید او را از این کار منع کنید.

محمد بن اسماعیل از نزد هارون الرشید به منزلگاه خود که در گذشته به سفارش هارون الرشید برای او مهیا کرده بودند رفت و هارون الرشید دستور داد که صدهزار در هم برای محمد بن اسماعیل برای کاری که برای او انجام داده به عنوان پاداش بدهند. راوی می گوید:همان گونه که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)پیش بینی کرده بود، خداوند عمر محمد بن اسماعیل را کوتاه کرد و قبل از اینکه چشمش به آن صدهزار در هم بیفتد به هلاکت رسید.(1)

(112)

هنگامی که زنم ناراحتی و پریشانی را در صورتم دید به من گفت: به خدا توکل کن و برو!

من نیز بلند شدم لباس هایم را پوشیدم و همراه مشاور اعظم نزد هارون الرشی رفتم.

وقتی به آنجا رسیدم به هارون الرشید سلام کردم و یکباره به زمین افتادم.

هارون وقتى من را در این حال دید گفت: گویا وحشت کرده ای؟

به او گفتم بله ای سرورم!

مرا ساعتی به حال خودم گذاشت و سپس به من گفت: ای فلانی!برو زندان و موسی بن جعفر(علیه السّلام)را آزاد کن و سپس سی هزار درهم به او بده و پنج دست لباس تمیز و سه مرکب نیز برای او آماده کن و ایشان را با احترام و بزرگی تمام بدرقه کن و ایشان را مختار بگذار به هر جا که دوست دارد،برود.

راوی می گوید:به هارون الرشید گفتم:ای امیر!آیا شما چنین دستور می دهید که موسی بن جعفر(علیه السّلام)را آزاد کنم و چنین و چنان به او بدهم؟!

گفت:بله!

من برای اطمینان خاطر چند بار آن سؤال را تکرار کردم و هر بار هارون جواب داد:بله!

تا اینکه گفت:ای فضل!چقدر از من سؤال میکنی؟ آیا دوست داری که من خلاف عهدی که دارم عمل کنم؟

گفتم ای امیر چه عهدی دادی؟

گفت:روی این تخت خوابم دراز کشیده بودم که یکباره یک شیر درنده و وحشتناک ظاهر شد و روی سینه ام نشست،من تا به حال به بزرگی آن شیر ندیده بودم و نشنیده بودم که چنین شیری روی زمین وجود دارد،آن شیر عظیم الجثه نعره ای کشید که از شدت نعره او جانم میخواست بیرون بیاید،سپس با زبان فصیح خطاب عربی به من گفت:تو موسی بن جعفر(علیه السّلام)را زندانی کرده ای؟

گفتم:سوء تفاهم شده،ایشان را اکنون آزاد خواهم کرد.

ص: 167

شیر از من عهد و پیمان گرفت و قسم خورد،اگر من چنین نکنم مرا تکه تکه خواهد کرد.

من از ترس آن شیر،چنین دستور داده ام،پس اکنون به زندان برو و آنچه به تو امر کرده ام انجام بده؛قبل از اینکه آن شیر بار دیگر نزد من بیاید و مرا تکه تکه کند.

راوی می گوید:از نزد هارون الرشید مرخص شدم و به زندان رفتم.

وقتی به زندان رسیدم، دیدم امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)در حال نماز خواندن است؛ پس در گوشه ای نشستم و منتظر اتمام نماز ایشان شدم تا اینکه ایشان از نماز فارغ شدند و رو به من کردند.به ایشان سلام کردم و سلام هارون الرشید را به ایشان رساندم و آنچههارون به من گفته بود برای ایشان بازگو کردم.

ایشان فرمودند:اگر دستور دیگری به تو داده، نترس آن را انجام بده!

عرض کردم: نه، به خدا و به حق جدت رسول خدا(علیه السّلام)قسم که هیچ دستور دیگری به من نداده است.

ایشان فرمودند:هیچ احتیاجی به پول و لباس و مرکب و.... که حق دیگران در آن است ندارم.

عرض کردم:ای سرورم!شما را قسم می دهم به خدا آنچه به شما داده ام بازنگردانید؛ زیرا هارون الرشید بر من غضب خواهد کرد و مرا توبیخ می کند،آنها را بردارید و آنچه دوست دارید با آن انجام دهید؛ سپس ایشان را با احترام و بزرگی از زندان بیرون آوردم و ایشان را بدرقه کردم.

در راه به ایشان عرض کردم:ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)! به من بگویید چه اتفاقی افتاده است که فلانی تصمیم گرفته شما را آزاد کند،در حالی که قسم خورده بود که به هیچ وجه شما را آزاد نمی کند و تا حد مرگ،شما را در زندان نگه دارد. فرمودند: در شب چهارشنبه جدم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) را در رؤیای صادقه ملاقات کردم که ایشان به من فرمود:ای موسی!آیا تو مظلومانه زندانی شده ای؟

عرض کردم:بله،ای رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)!

ص: 168

پس ایشان سؤال خود را سه بار از من پرسید و من در آن سه بار به ایشان گفتم:بله!

سپس فرمود:ای فرزندم!شاید این امتحانی از سوی خدای تبارک و تعالی باشد. ای فرزندم!فردا صبح را روزه بگیر و نیز روز پنج شنبه و جمعه را به آن ملحق کن و هنگامی که در روز جمعه افطار کردی،دوازده رکعت نماز، شش نماز دو رکعتی بخوان که در هر رکعت آن یک مرتبه حمد و سوره توحید (دوازده مرتبه)بخوان و بعد از هر چهار رکعت نماز که خواندی به سجده برو و این دعا را یک مرتبه بخوان:«یا سابق الفوت يا سامع كل صوت و یا محیی العظام وهي رميم بعد الموت اسئلك العظيم الاعظم ان تصلى على محمّد عبدک و رسولک و على اهل بيته الطاهرين و ان تجعل لى الفرج مما انا فيه».

راوی می گوید: امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرمودند من نیز چنین کاری کردم و آنچه دیدی و شنیدی اتفاق افتاد(1)

(113)

گفت:موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسين بن علی بن ابی طالب(علیه السّلام)را نزد من بیاور و قبل از اینکه نزد او بروی دو جلّاد،دو تازیانه زن و دو قمه زن را نزدم بیاور

راوی می گوید:من نیز افرادی که هارون الرشید دستور داده بود نزدش آوردم و سپس نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام) رفتم.

وقتی به آنجا رسیدم دیدم که ایشان در اتاقکی که با سعف نخل و... درست شده بود منزل کرده بود و غلام سیاه بیرون آن ایستاده بود،به غلام گفتم:ای فلانی!نزد سرور و مولایت برو و برایم اذن دخول بگیر تا به محضر ایشان شرفیاب شوم.

غلام گفت:ایشان نه دربان و نه نگهبان و نه چیز دیگری دارد داخل شو!

راوی می گوید:وارد اتاقک شدم و دیدم که ایشان نشسته بودند و غلام دیگری نزد ایشان بود و پینه هایی که از شدت سجود بر پیشانی و زانوهایشان بسته بود با قیچی می برید.

من به ایشان سلام کردم و عرض کردم:به راستی که هارون الرشید شما را احضار کرده است.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرمود:من هیچ کاری با هارون الرشید ندارم، سپس بلند شد و فرمود:از جدم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)به نقل شده است که اطاعت از سلطان تقیه واجب است،اگر چنین نبود، هرگز نزد هارون الرشید نمی رفتم.

عرض کردم:ای سرورم!آماده عقوبت هارون الرشید باشید.

ایشان فرمودند: ان شاء الله نمیتواند هیچ ضرری به من برساند.

راوی می گوید: امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)را دیدم که دست مبارک خود را سه بار دور سر خو گرداند و زیر لب زمزمه میکرد و هنگامی که به قصر هارون الرشید رسیدیم، امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)بیرون قصر ایستاد و من وارد ق-ص-ر ش-دم. وقت-ی هارون الرشید مرا دید به من گفت:ای فضل آیا پسر عمویم را نزدم آوردی؟

گفتم:بله و اکنون ایشان بیرون قصر ایستاده اند و اذن دخول میخواهند.

هارون به من گفت: آیا چیزی در مورد خشم و غضب به او نگفته ای؟

ص: 170

به او گفتم:خیر!

گفت: هر چه سریع تر برو و ایشان را با احترام به اینجا راهنمایی کن.

راوی می گوید: من نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفتم و به ایشان عرض کردم:

هارون الرشید منتظر شما است.

پس با هم وارد قصر شدیم و وقتی نزد هارون الرشید رسیدیم با تعجب فراوان دیدم که هارون الرشید برای احترام امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)از جای خود بلند شد و به ایشان خوش آمد گفت،سپس ایشان را در کنار خود نشاند و به ایشان عرض کرد: ای عموزاده من!چرا به ملاقات ما نمی آیی؟

امام فرمودند: ثروت و مال پرستی تو مانع می شود که من نزد تو بیایم.

سپس هارون الرشید لعین دستور داد که جواهرات و لباسهای گران بها ... را بیاورند و به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)تقدیم کنند.

به دستور هارون هدایا و... را آوردند و به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)تحویل دادند، امام به هارون الرشید فرمود: اگر نمیخواستم با این هدایا چنین و چنان انجام دهم،آن را از تو نمی پذیرفتم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)بلند شد و بیرون قصر رفت و هارون الرشید با احترام و عزت ایشان را بدرقه کردند.

راوی می گوید:شنیدم امام موسى بن جعفر(علیه السّلام)الحمدالله گفتند و از قصر بیرون رفتند.

وقتی امام از قصر بیرون رفتند به هارون الرشید گفتم:ای امیر!به راستی که تو دشمن قسم خورده امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)بودی و تصمیم گرفته بودی که ایشان را به قتل برسانی؛ ولی چگونه با احترام و عزت از ایشان استقبال کردی و آن هدایای گران بها و... را به ایشان دادی و سپس با احترام و عزت ایشان را بدرقه کردی؟!! هارون الرشید گفت:وقتی تو رفتی جنگ جویان مسلح زیادی را در اطراف مملکتم و قصرم دیدم،آنها تا دندان مسلح بوده و دست بعضی ها نیزه های آتشین بود. آنها که در اطراف قصر بودند با هم گفت و گو می کردند و می گفتند:اگر

ص: 171

هارون الرشید ضرری به امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)برساند قصر و مملکتش را بر سر او و یارانش ویران خواهیم کرد تا جایی که اثری از او و یارانش نماند و اگر با ایشان به نیکی رفتار کرد ما کاری به او نخواهیم داشت و او را به حال خو ترک خواهیم کرد.

هارون الرشید گفت:به همین دلیل من با احترام و عزت از ایشان استقبال کردم و چنین و چنان به او دادم و با عزت و احترام ایشان را بدرقه کردم.

راوی می گوید: دنبال امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفتم و به ایشان عرض کردم:ای سرورم!چگونه توانستید از دست هارون الرشید رهایی یابید؟!

فرمودند:به وسیله دعای جدم امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السّلام) می توانستم از او رهایی یابم و آن دعایی بود که هرگاه ایشان به جنگی می رفت آن را می خواند و با پیروزی باز میگشت و هرگاه که نزد فرد جنگجویی میرفت آن را میخواند و بر وی غلبه میکرد و نام آن دعا«کفایت البلاء»؛ یعنی در امان بودن از بلا است.

عرض کردم:ای سرورم!آن دعا چیست؟

فرمود:آن دعا این است:(اللهم یک اساور و یک احاول و یک اجاور و یک احول و بک انصر و یک اموت و یک احیاء اسلمت نفسی الیک و فوضت امری الیک لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظيم اللهم انك خلقتنی و رزقتنی و سترتني عن العباد بلطف ما حولتنى و اعنتنی و از هویت رددتنی و اذ اعثرت قومتنی و اذا مرضت شفیتنی و از دعوت اجبتنی یا سیدی ارض عنى فقد ارضيتنى)(1)

(114)

مسخ شدۀ بنی اسرائیل و جند بنی مروان دست بردارید،فرات بن اخنف بلند شد و عرض کرد: ای امیرالمؤمنین(علیه السّلام)! جند بنی مروان چه کسانی هستند؟

حضرت علی (علیه السّلام) فرمودند: کسانی که ریشهایشان را تیغ می زنند و سبیل های خود را بلند می گذاشتند و به همین دلیل مسخ شدند.

حبابه می گوید: هیچ گوینده ای مانند ایشان ندیده بودم، دنبال ایشان رفتم؛ ولی به ایشان نرسیدم و تا وقتی ایشان به مسجد رسیدند و من نیز به ایشان رسیدم و از ایشان سؤال کردم:ای امیرالمؤمنین(علیه السّلام)! دلالت شما بر امامت و ولایت چیست؟

ایشان به تخته سنگی که در حیاط مسجد بود اشاره کردند و فرمودند: این تخته سنگ را برایم بیاور! من نیز آن تخته سنگ را برای ایشان آوردم.

پس ایشان با انگشتر ولایت خود بر آن تخته سنگ مهر زد و مهر ولایت بر آن تخته سنگ حک شد و سپس فرمودند: این نشانه امامت و ولایت است، هرکس خود را امام میخواند باید آنچه انجام داده ام،او نیز انجام دهد، اگر ایشان قادر به این کار شدند،ایشان امام و حجت خدا(علیه السّلام)خواهند بود و اطاعت از دستورات و فرمانهای ایشان واجب است و هیچ علمی از امام مخفی نیست.

راوی می گوید:آنگاه از محضر ایشان مرخص شده،از مسجد خارج شدم، در حالی که آن تخته سنگ را همراه خود بردم.

آن تخته سنگ نزد من بود تا زمانی که امام علی(علیه السّلام)به شهادت رسیدند. آن گاه من نزد امام حسن مجتبی(علیه السّلام) رفتم در حالی که ایشان در جای پدر بزرگوارشان امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السّلام)نشسته بودند و مردم از ایشان سؤال می پرسیدند. وقتی آن بزرگوار متوجه من شد به من فرمود:ای حبابه! آنچه در دست تو است نزد من بیاور!

راوی می گوید:من نیز آن تخته سنگ را نزد ایشان بردم و به ایشان تقدیم کردم و ایشان نیز مانند پدر بزرگوار خود با انگشتر ولایت در کنار مهر ولایت پدر بزرگوارشان مهر زد و نقش ولایت ایشان بر تخته سنگ حک شد.

ص: 173

بعد از شهادت امام حسن(علیه السّلام)نزد برادر بزرگوارش امام حسین(علیه السّلام)رفتم در حالی که ایشان در مسجد النبی(صلی الله علیه و آله و سلم)بودند، ایشان وقتی مرا دیدند نزدم آمد و فرمود: آیا می خواهی نشان ولایت را به تو نشان دهم؟

عرض کردم:بله،ای سرور و مولای من!

پس تخته سنگ را به ایشان دادم و ایشان نیز با انگشتر ولایت خود در کنار مهر ولایت پدر بزرگوار و برادر بزرگوار خویش بر تخته سنگ مهر زد و در کنار آنها نشان ولایت ایشان حک شد.

بعد از به شهادت رسیدن امام حسین(علیه السّلام)را نزد امام سجاد(علیه السّلام)رفتم در حالی که عمر من صد و سیزده سال بود،ایشان را مشغول عبادت دیدم و از نشانه ولایت مأیوس شده بودم. پس ایشان به انگشتر خود اشاره کردند، آنگاه من برگشتم و از ایشان سؤال کردم:مولای من!چقدر از عمر دنیا گذشته و چقدر از عمر دنیا باقی مانده است؟

ایشان فرمودند:در مورد عمر گذشته می توانم به تو بگویم؛ ولی در مورد عمر باقی مانده دنیا به تو نخواهم گفت،سپس به من فرمودند:آن تخته سنگ را بیاور، من نیز آن تخته سنگ را به ایشان دادم و ایشان با انگشتر ولایت خویش در کنار مهر ولایت امامان معصوم(علیهم السّلام)به پیشین نشان ولایت خویش را در آن تخته سنگ زد و نشان ولایت ایشان بر تخته سنگ حک شد.

پس از شهادت امام سجاد(علیه السّلام)نزد فرزند برومندشان امام محمد باقر(علیه السّلام)رفتم،باقری ایشان نیز آن تخته سنگ نشان ولایت و امامت خویش را مهر زد و نشان ولایت ایشان بر آن حک شد.بعد از به شهادت رسیدن ایشان نزد فرزند برومندشان امام صادق(علیه السّلام)رفتم و ایشان نیز بر آن تخته سنگ نشان ولایت خود را زد،بعد از شهادت ایشان نزد فرزند برومندش امام موسی کاظم(علیه السّلام)رفتم و ایشان نیز بر آن تخته سنگ مهر ولایت خویش را در کنار نشان ولایت امامان معصوم(علیهم السّلام)پیشین زد و نشان ولایت بر آن تخته سنگ حک شد و بعد از به شهادت رسیدن ایشان نزد

ص: 174

فرزند برومندشان امام رضا(علیه السّلام)رفتم و ایشان نیز مانند پدر و امامان معصوم(علیهم السّلام) پیشین بر آن تخته سنگ نشان ولایت زد.

روایت شده با اسناد از محمد بن هاشم که می گوید:من آن تخته سنگ حبابه الوالبیه را که نشان ولایت و امامت هشت امام معصوم(علیهم السّلام)بر آن حک شده بود، دیدم و آن زن فداکار و با ایمان،نه ماه بعد از اینکه نشان ولایت امام رضا(علیه السّلام)را گرفت به رحمت الهی پیوست.(1)

(115)

کرد و کلید قفل را با خود برد.آن کلید همیشه در دست او بود و هرگاه می خوابید آن را زیر سر خود می گذاشت و هیچ کس اجازه نداشت داخل آن رخت ک--ن ش-ود جز علی بن ابو حمزه،این روال ادامه داشت تا وقتی موسم حج فرا رسید. علی بن ابو حمزه آماده سفر شد و به حج رفت و بعد از انجام موسم حج و انجام دادن حج خود نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)مشرف شد.

وقتی علی بن ابو حمزه نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رسيد، امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود: ای علی بن ابو حمزه!آیا آن نامه ی کوچکی که زیر فلان نامه من بود و آن را مهر و موم کرده بودم و در آن نامه نوشته بودم که بادقت از آن نامه کوچک نگهداری کنی را می شناسی؟

علی بن ابو حمزه گفت:اگر آن نامه را همراه هزار نامه دیگر به من نشان دهید به خوبی میتوانم از بین هزار نامه تشخیص دهم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)از زیر سجاده خود نامهای بیرون آورد و به علی بن ابو حمزه نشان داد و فرمود:آیا این همان نامه کوچک است؟

وقتی علی بن ابو حمزه آن را دید بسیار تعجب کرد و با خود گفت:چگونه آن نامه نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)است در حالی که من آن را در کوفه،در اتاق رختکن خود و در صندوقچه ی دربسته در حفره ای زیر کتابخانه گذاشته ام و سپس در آن اتاق را بستم و کلید آن اتاق اکنون در نزد من است،شاید این از کرامات امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)است!

با تعجب عرض کردم:به خدا قسم این همان نامه است.

امام(علیه السّلام)نامه را به او داد و فرمود:از این نامه به خوبی محافظت کن و اگر بدانی که در آن نامه چه چیزی قید شده،سینه ات به تنگ می آید.

علی بن ابو حمزه می گوید بعد از آن ملاقات به کوفه بازگشتم در حالی که آن نامه نزد من بود،پس وقتی به آنجا رسیدم به اتاق رختکن رفتم و در اتاق را باز کردم و سپس کتابخانه را کنار زدم و آن حفره را کندم و صندوقچه را بیرون آوردم و باز کردم،وقتی صندوقچه را باز کردم با تعجب دیدم که اثری از نامه

ص: 176

نیست و دانستم آن نامه که امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به من دادند همان نامه ای است که در این صندوقچه قرار داشت و این از کرامات و معجزات و نشان امامت و ولایت امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)است.

نقل شده است آن نامه تا وقتی که علی بن ابو حمزه زنده بود همراه او بود و هنگامی که از دنیا رفت اثری از آن نامه پیدا نشد.محمد و حسن دو پسر علی بن ابو حمزه می گویند: بعد از فوت پدر هیچ هم و غمی جز یافتن نامه نداشتیم، پ-س ب-ه جایی که پدر به ما گفته بود رفتیم و بسیار گشتیم اما اثری از نامه پیدا نکردیم و دانستیم که نامه به سوی او رهسپار شده است.(1)

(116)

(117)

بن جعفر(علیه السّلام)آمد و امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)با آن خلال یک دانه رطب برداشت که همان دانه رطب مسموم شده بود. امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)آن دانه را برای سگ ماده انداخت و سگ ماده آن را خورد و یکباره بر زمین افتاد، زوزه کشید و مرد. امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)نيز بقیه رطب ها را خوردند و سینی را به خادم دادند و خادم نزد هارون الرشید رفت.

هارون الرشید به او گفت: آیا موسی بن جعفر(علیه السّلام)تمام آن رطب ها را خوردند؟

خادم گفت:بله من نزد ایشان بودم و دیدم تا آخرین رطب را تناول کردند.

خادم از نزد هارون الرشید رفت و بعد از چند ساعت خبر مرگ سگ ماده به گوش هارون الرشید رسید وقتی هارون الرشید چنین شنید بسیار ناراحت و غمگین شد، به سراغ سگ رفت و دید تکه تکه روی زمین افتاده است، شمشیری برگرفت و خادم را نزد خویش احضار کرد هارون الرشید شمشیر روی گردن خادم گذاشت و به او گفت:اگر راستش را به من نگویی، گردنت را می زنم.

خادم وقتی چنین دید زبان باز کرد و گفت:وقتی رطب ها را نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)، ایشان گفتند: یک خلال دندان برایم بیاور!من نیز یک خلال دندان آوردم و به ایشان دادم و ایشان خلال دندان را از من گرفت و سپس یک رطب فرو کرد و آن رطب را از سینی برداشت و تناول کرد،همچنان یکی بعد از دیگری رطب بر می داشت تا وقتی سگ ماده ی دوست داشتنی تو به آنجا آمد، ایشان طبق معمول خلال را داخل یک رطب گذاشت و آن را برای سگ ماده انداخت.آن سگ ماده نیز رطب را خورد و یکباره زوزه کشید و به زمین افتاد و بدنش تکه تکه شد، همان گونه که تو می بینی.

وقتی هارون الرشید چنین شنید، خادم را رها کرد و گفت: هیچ بهره ای از موسی بن جعفر(علیه السّلام)نصیب ما نشد،جز اینکه بهترین رطب را به ایشان دادیم و پولی بابت سم از دست دادیم و سگ ماده دوست داشتنی مان را از دست دادیم.

ص: 179

هیچ چاره و نیرنگی برای از بین بردن ایشان نداریم!(1)

(118)

یهودی هستی باید نزد«باطی بن شرحیا سامری»بروی؛زیرا او داناترین شخص در زمان خود به علوم تورات است.

و اگر طالب علوم اسلام و تورات و انجیل و زبور داوود(علیه السّلام)و کتاب هود(علیه السّلام)و تمام کتابهایی که خداوند بر پیامبران معصوم(علیهم السّلام)نازل فرموده و همچنین طالب دانستن تمام اتفاقهایی که در عالم از اول خلقت تا روز قیامت هستی باید نزد فلان شخص بروی؛ زیرا آن شخص تفسیر تبیان و دلیل و برهان هر چیزی است و شفادهنده جهانیان از طرف خدای تبارک و تعالی و راحتی و سلامتی هر کس و بصیرت دهنده هر کسی است که می خواهد خدا را بشناسد و آن شخص بهترین آفریده خدا در روی زمین در زمان حاضر است،پس تو را به آن شخص راهنمایی می کنم،نزد ایشان برو هر چند پای پیاده باشی و اگر نتوانستی پای پیاده وی چهار دست پا برو و اگر نتوانستی دو زانو برو و اگر نتوانستی روی مقعد خویش برو و اگر نتوانستی برروی صورت خود برو تا وقتی که به آن بزرگوار برسی.

به او گفتم:من ثروت و اموال زیادی دارم و می توانم با مرکب و... نزد آن بزرگوار بروم.

آن شخص به من گفت:پس راه برو تا به یثرب برسی!

گفتم:من سرزمین یثرب را نمی شناسم؟

گفت:یثرب همان شهر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)مدینه منوره است و او پیامبری است که در

عرب مبعوث شده است که ایشان پیامبر عربی و هاشمی نصب است.

هرگاه به آنجا رسیدی به فلان مکان برو و در آنجا لباس نصرانی و غیر بپوش؛زیرا والی و حاکم آن شهر با شیعیان سرسختانه رفتار می کند،سپس در مورد فلان شخص جست وجو کن که آن را در فلان جا خواهی ،دید، وقتی به آنجا رسیدی در مورد امام موسی کاظم(علیه السّلام) پرس وجو کن و آدرس و محل سکونت آن بزرگوار را بگیر و نزد ایشان برو و هرگاه که به منزل ایشان رفتی و دیدی به سفر رفت-ه ب-ه طرف آن بزرگوار برو تا به ایشان ملحق شوی و اگر نتوانستی منتظر باش تا ایشان از سفر بیاید.

ص: 181

اگر با ایشان ملاقات کردی به ایشان عرض کن:فلانی همان شخصی است که مرا به شما راهنمایی کرده است و او بسیار به شما سلام می رساند و می گوید: به راستی که من مناجات هایم را با خدا زیاد می کنم و از خدا می خواهم که اسلامم را در دست شما قرار بدهد.

راوی گوید:آن نصرانی حکایت خویش را تعریف میکرد در حالی که ایستاده بود و برعصای خود تکیه کرده بود، عرض کرد: ای سرورم! اگر به من اجازه بدهید بنشینم و یا کفر کنم و بنشینم؟؟!!

امام موسی کاظم(علیه السّلام)به او فرمود:به تو اجازه نشستن می دهم و به تو اجازه کفر کردن نمی دهم.

راوی می گوید:آن نصرانی نشست و عرض کرد:ای سرورم!آیا اجازه می دهی سخن بگویم؟

ایشان فرمود:بله و به راستی که تو به خاطر آن آمده ای.

نصرانی گفت:ای سرورم!آیا جواب سلام آن دمشقی را نمی دهی؟

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرمود: سلام بر دوست دمشقیات باد هنگامی که خداوند متعال او را به اسلام هدایت کند و به راستی که سلام مختص اسلام است

پس نصرانی گفت:آیا به من اجازه میدهی تا سؤال بپرسم؟

امام فرمود: آنچه دوست داری بپرس!

آن نصرانی گفت:در مورد کتاب قرآن که بر محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)نازل شده است برای من چیزی بگویید.

امام نیز در مورد برکت و عظمت قرآن کریم برای نصرانی تعریف کرد.

نصرانی گفت:تفسیر باطنی این آیه شریفه و قول خدای تبارک و تعالی چیست

که فرمود:«حم*

ص: 182

والكتاب الْمُبِينِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَهُ مُبَارَكَة إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ * فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍحکیم*»(1)چیست؟

«حم*قسم به قرآن حکمت بیان ما*آن قرآن را در شب مبارک [قدر] فرستادیم تا خلق را از عذاب قیامت آگاه کنیم و بترسانیم*در آن شب هر امری با حکمت معین ممتاز می گردد.

امام موسی کاظم(علیه السّلام)فرمود: (حم) محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم)است که این نام در کتاب حضرت هود(علیه السّلام)به طور خلاصه و ناقص آمده است و اما«الكتاب المبين» امام امير المؤمنين على بن الى طالب(علیه السّلام)است.و«الیله»فاطمه زهرا(سلام الله علیها)است و قول تبارک عن و تعالى (فيها يفرق كل امر الحکیم)دو حکیم هستند و آن دو بزرگوار امام حسن مجتبی و امام حسین الشهيد(علیهما السّلام)هستند،سپس اما موسی بن جعفر(علیهما السّلام)به آن نصرانی فرمود: به تو چیزی خواهم گفت که اندکی از مردم از آن باخبر هستند.

سپس فرمود: به من بگو نام مادر حضرت مریم(سلام الله علیها)چه بود و در چه روزی در مریم دمیده شد؟ در چه ساعتی از روز اتفاق افتاد و در چه روزی حضرت عیس(علیه السّلام)به دنیا آمد و آن در چه ساعت از روز بود؟

نصرانی گفت:من در مورد این موضوع چیزی نمی دانم.

امام موسی کاظم(علیه السّلام)فرمودند:اما نام مادر حضرت مریم(سلام الله علیها)مرثا بود که در زبان عربی و «هیبه»است.

روزی که حضرت مریم حامله شد آن روز جمعه بود و هنگام زوال بود و آن روزی است که حضرت جبرئیل امین(علیه السّلام)نازل شد و نزد مسلمانان عیدی مانند روز جمعه نیست و رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)آن را با عظمت شمرده است و از طرف خدای تبارک و تعالی روز جمعه عید مسلمانان خوانده شد و اما روز به دنیا آمدن حضرت عیس(علیه السّلام) این است که آن بزرگوار در روز سه شنبه به دنیا آمد که چهار ساعت و

ص: 183

نیم از روز گذشته بود،سپس فرمود: آیا رودی که مریم (سلام الله علیها)روی آن عیسی (علیه السّلام)را به دنیا آورد می شناسی؟ عرض کرد: نه!

فرمود: آن رود فرات است که در کنار آن نخلستانهایی وجود دارد که هیچ نخلستانی مانند آن نیست و سپس چنین و چنان شد آیا آگاه شدی؟

عرض کرد: بله،امروز آن را خواندم و به کسی بازگو نکردم و اکنون تفسیر آن را دانستم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)به او فرمود:از جای خود بلند نشو تا وقتی که خداوند متعال به تو توفیق هدایت و اسلام آوردن را بدهد.

نصرانی گفت:اسم مادرم در زبان سریانی(1)و به زبان عربی چیست؟

فرمود:اسم مادرت در زبان سریانی عنافل و عنفره بوده است و معنای آن در زبان عربی میه است و اما اسم پدرت عبدالمسیح و در زبان عربی عبدالله است در ضمن مسیح بندی ندارد.

نصرانی گفت:راست می گویی نام جدم چه بود؟

فرمود:نام جدت جبرئیل بوده که من نام او را در این مجلس به عبدالرحمان تغییر می دهم نصرانی گفت: آیا جدم مسلمان بود؟

امام فرمود: بله و نیز او به شهادت رسیده است،جمعی وارد خانه او شده و او را به قتل رساندند.

سپس نصرانی گفت: نام من چیست؟

فرمود:نام تو نیز عبدالطیب است.

عرض کرد:شما مرا به چه نام می خوانید؟

فرمود: اسم تو را عبدالله قرار می دهم،سپس نصرانی گفت:به راستی که من به پروردگار عظیم و بزرگ مرتبه ایمان میآورم و گواهی می دهم که معبودی جز خدای یگانه و بی همتا،یکتا و بی نیاز و همان گونه که مسیحیان و

ص: 184

مشرکان وصف می کنند،نیست و همچنین گواهی میدهم که محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم) بنده و رسول او است که خداوند متعال ایشان را به حق فرستاده است که اهل بيتش(علیهم السّلام)به وسیله او گرامی شدند و باطلان و یاوه گویان کور شدند و به راستی که خداوند متعال رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)خود را برای همه قشرهای مردم در سراسر جهان فرستاده و ایشان برای تمام مردم چه سفید پوست و چه زرد پوست و سیاه پوست و سرخ پوست و.... بوده است،پس بینا شده هر که بینا گشت و به وسیله ایشان به هدایت رسید و باطل گویان و یاوه گویان گمراه شدند.

و به راستی که گواهی میدهم که ولی اش به حکمت انطاق میکند همان گونه که پیامبرش و پیامبران پیشین(علیهم السّلام)به حکمت انطاق کردند و به سوی طاعت خداوند راهنمایی کردند و از باطل و اهل باطل و.... دوری کردند و از گروه گمراهان هجرت کردند و خداوند متعال آنها را یاری و نصرت داد و خداوند آنها را معصوم قرار داد،به راستی که آنها اولیای خداوند هستند و به راستی که آنها مردم را به راه راست هدایت کردهاند و آنها را امر به معروف و نهی از منکر کردند و به راستی که من به بزرگ و کوچک آنها ایمان آورده ام و به آنهایی که بر زبان جاری کردم یا جاری نکردم،ایمان آورده ام و به خدای تبارک و تعالی نیز ایمان آورده ام.

راوی می گوید:سپس آن نصرانی صلیبی که در گردن داشت از گردن خویش بیرون آورد و عرض کرد:ای سرورم!آنچه امر فرمایید انجام خواهم کرد.

امام فرمود:در فلان جا مردی از قبیله شما به نام قیس بن ثعلبه است نزد او برو و در کنار او زندگی کن و مشغول تجارت ..... باش.

نصرانی تازه مسلمان گفت:به راستی که من ثروتمند هستم و به راستی که من دارای سیصد رأس اسب و هزار شتر و... بودم و همه آنها را ترک کردم تا حق و حقیقت را پیدا کنم و اکنون که آن را پیدا کردم، هرگز از آن جدا نمی شوم.

راوی می گوید:سپس امام موسی کاظم(علیه السّلام)،زنی را از بنی فهر به عقد او درآورد که مهریه آن زن مانند مهریه حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)پنجاه دینار بود و

ص: 185

سپس امام موسی کاظم(علیه السّلام)خانه ای برای او مهیا کرد و آن مرد با همسرش در مدینه

زیست

و آن شخص همچنان در آنجا بود و زندگی سرتاسر سالمی داشت تا وقتی به دستور هارون الرشید لعین امام موسی کاظم(علیه السّلام)را گرفتند و ایشان را به بغداد تبعید کردند و ایشان را در آنجا به زندان انداختند آن مرد بعد از این حادثه بیست و پنج روز در قید حیات بود و سپس به رحمت الهی پیوست.(1)

(119)

پس پدرم به اندازه اصل و نسب و مقام و منزلت اصل آن شخص از دویست سکه تا پنج هزار سکه طلا به آن شخص هدیه می داد.

راوی می گوید:من در آن روز نزد پدرم بودم که یکباره فضل بن ربیع نزد پدرم آمد و گفت:ای سرورم!به راستی که مردی در قرارگاه است و می گوید: موسی بن جعفر بن محمد بن على بن الحسين بن على بن ابی طالب(علیه السّلام)است.

هارون الرشید به ما گفت:مواظب باشید که چیزی یا حرفی به زبان نیاورید تا وقتی که به شما نگفته ام.

پس فضل بن ربیع گفت:ای سرورم!چه کار باید کنم؟

هارون الرشید گفت:به آن شخص اذن دخول بده؛ ولی به این شرط که فقط نزد من بیاید تا در کنارم بنشیند.

فضل بن ربیع بیرون رفت و به آن شخص اذن دخول داد در آن هنگام مرد میان سالی را دیدم که همراه فضل بن ربیع وارد شد،چهره ایشان زرد بود و از شدت عبادت کردن و رکوع و سجود لاغر شده بود و پیشانی ایشان از شدت سجود پینه بسته بود.

وقتی آن بزرگوار هارون الرشید را دید خواست از الاغی که سوار بر آن شده بود پایین بیاید؛ ولی هارون الرشید گفت:هرگز به تو اجازه نمی دهم پایین بیایی؛ مگر نزد من بنشینی!آن شخص خواست برگردد؛ ولی دربان قبول نکرد و من به ایشان خیره شده بودم؛ زیرا به بزرگی و عظمت و نورانی چهره ایشان شخصی را ندیده بودم. همچنان ایشان می آمدند تا وقتی نزد هارون الرشید رسید وقتی به آنجا رسید دربانان و نگهبانان به احترام ایشان بلند شدند و سپس هارون به استقبال ایشان رفت و ایشان را با احترام از مرکب خویش پایین آورد و بغل کرد و پیشانیشان را بوسید و سپس دست آن بزرگوار را گرفت و ایشان را در صدر مجلس در کنارش قرار داد و با آن بزرگوار مشغول گفت و گو شد و صورتشان را بوسید و عرض کرد: ای ابالحسن!

اهل و عیالت چقدر هستند؟ ایشان فرمود زیادتر از پانصد نفر هستند.

هارون گفت:آیا همه آنها پسر هستند؟

ص: 187

فرمود:نه اکثر آنها دوستان و فامیلهای دیگر هستند و اما فرزندانم سی و چند نفرند که پسرانم اینقدر و دخترانم آنقدر هستند.

هارون گفت:چرا دخترانت را به عقد پسران عموزاده در نمی آوری؟

فرمود:دستم خالی است نمیتوانم آنها را به عقد دیگران در بیاورم.

هارون به او گفت:نظرت در مورد پول و ثروت چیست؟

فرمود:در بعضی جاها داده می شود و در بعضی ها منع می شود.

هارون گفت:آیا قرض و دینی یا بدهی داری؟

فرمود: بله.

هارون گفت:چقدر؟

فرمود:تقریباً ده هزار سکه طلا (دینار) قرض دارم.

هارون الرشید گفت:ای عموزاده!نگران مباش؛ زیرا من به تو پول زیادی خواهم داد آنقدر به تو خواهم داد تا بتوانی تمام بدهیهای خود را بدهی و قادر شوی تمام دختران خویش را به عقد دیگران در بیاوری و همچنین پولی به تو خواهم داد تا به خادمان و غلامان و دوستان و آشنایان بدهی.

ایشان فرمود:ای عموزاده من!به راستی که صله تو بخشش است و خداوند به خاطر نیتی که داری از تو راضی باشد و تو را ببخشد و به راستی که قرابت تو و ما نزدیک است؛ زیرا جدت عباس،عموی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)و همچنین عموی امیرالمؤمنين علی بن ابی طالب بود و خداوند به خاطر کاری که میخواهی انجام دهی تو را دور نگرداند و به راستی که خداوند اصل و نسب تو را نیک و بزرگ شمرده است و دستت را گشایش بخشیده است.

هارون گفت:ای ابالحسن! آن را انجام خواهم داد.

ایشان فرمود: ای امیر!به راستی که خداوند بر حجت هایش واجب نموده که به فقیران و تنگ دستان و مستمندان و اسیران و.... کمک کنند.

تو با این همه ثروتی که داری شایسته است که چنین کاری انجام دهی.

هارون گفت: انجام خواهم داد.

ص: 188

سپس آن بزرگوار بلند شد و هارون الرشید نیز به احترام آن بزرگوار از جای خود بلند شد و روی پیشانی آن بزرگوار را بوسید و سپس رو کرد به من و امین و مؤتمن و گفت:ای عبدالله (مأمون)و ای محمد (امین) و ای ابراهیم(مؤمتن) در کنار عمو و سید و سرورتان راه بروید و ایشان را با احترام و بزرگی بدرقه کنید و ایشان را با منزلشان برسانید.

وقتی آن بزرگوار را بدرقه می کردیم یکباره ایشان نزدم آمد و بدون اینکه دیگران چیزی بفهمند به من بشارت سلطنت بعد از پدرم را داد و فرمود: با نیک-ی ب-ا فرزندانم رفتار کن و رفت.

راوی می گوید: وقتی مجلس خالی شد نزد پدرم رفتم و به او گفتم: ای امیر! ای--ن شخص چه کسی بود که با ایشان اینگونه با احترام و بزرگی رفتار کردی و ب-ه م-ا گفتی که ایشان را با احترام و بزرگی بدرقه کنیم؟!!

هارون گفت:ایشان امام و رهبر و پیشوای مردم است و ایشان حجت خدا و ولی خدا و خلیفه خداوند در روی زمین است.

به او گفتم:مگر این اوصاف شما نیست؟

به من گفت: من ظاهراً امام و پیشوای جماعت هستم در حالی که من این مقام را به زور و ستم و... به دست آوردم در حالی که امام موسى بن جعفر(علیه السّلام)ام-ام ح-ق هستند.

و به خدا قسم ای فرزندم!به خدا قسم اگر بخواهی بر من در گرفتن حکومت شورش کنی یا چشمت به آن باشد چشمانت را بیرون خواهم آورد؛ زیرا سلطنت عقیم است.

مأمون می گوید:هنگامی که پدرم خواست از مدینه بیرون برود دستور داد یک کیسه سیاه که در آن دویست سکه بود را برای او بیاورند، آن کیسه را آوردند و سپس هارون آن کیسه را به فضل بن ربیع داد و گفت:این کیسه را بگیر و نزد موسی بن جعفر(علیه السّلام)ببر و به او بگو ما در مضیقه هستیم و هرگاه ثروت و اموال مان بهبود یافت آنچه به تو قول داده ایم انجام خواهیم داد.

ص: 189

مأمون می گوید: من برخاستم و به پدرم گفتم:ای امی-ر!ب-ه راس-ت-ی ک-ه ش-ما ب-ه مهاجرین و انصار و سایر قریش و بنی هاشم و کسی که اصل و نسبش را نمیشناسی پنج هزار دینار و کمتر از آن می دادی در حالی که همینک به موسی بن جعفر(علیه السّلام)که ایشان را می شناختی و با عظمت و بزرگی با ایشان رفتار کردی عوض اینکه زیادتر به ایشان بدهی این دویست دینار ناچیز را به ایشان میدهی،چرا چنین کاری انجام می دهی؟

هارون با عصبانیت به من گفت:ساکت شو ای بی مادر!

اگر من آنچه ضامن آن شده بودم به او می دادم از او و افرادش در امان نمی ماندم و او فردا با صدهزار شمشیر برهنه علیه من شورش کرده،گردنم را می زد و به راستی که فقیر بودن او و اهل و عیالش و دیگر شیعیان و دوستانش برای من بهتر است از ثروتمند بودن آنها.

راوی می گوید:وقتی فضل چنین شنید به هارون گفت:ای امیر!به راستی اگر من وارد شهر شوم و مردم من را ببینند و به نزدم بیایند و از من چیزی بخواهند و اگر من چیزی به آنها ندهم فضل و کرم امیر و مقامش نزد آنها آشکار نمی شود.

هارون وقتی چنین شنید:دستور داد که به فضل ده هزار سکه بدهند، سپس فضل گفت:این ده هزار سکه برای اهل مدینه است و به راستی که من نیز قرضهای زیادی دارم و پولی در بساط ندارم.

هارون بار دیگر دستور داد تا ده هزار سکه طلا به او بدهند، سپس فضل گفت:این ده هزار سکه برای ادای قرضهای خودم است ولكن من نیز دخترانی دارم و دوست دارم آنها را به خانه بخت بفرستم،هارون بار دیگر دستور داد که ده هزار سکه را به فضل بن ربیع بدهند.

فضل بن ربیع گفت:ای سرورم!به راستی که این ده هزار سکه نیز برای دخترانم است؛ لكن من نیز اهل و عیال دارم و دوست دارم به آنها انفاق کنم تا محتاج دیگران نباشند.

ص: 190

هارون گفت: من ضمانت می دهم که سالانه به تو ده هزار سکه از بیت مال بدهند، سپس نوشته ای نوشت و با مهر و موم به آن زد و گفت:این ضمانت آن ده هزار سکه در سال است و آن را به فضل داد و فضل ضمانت نامه را گرفت.

فضل بن ربیع تمام سکه ها را در کیسه ای قرار داد و نزد امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)رفت، هنگامی که نزد ایشان رسید سلام کرد و عرض کرد: ای سرورم! به راستی که من نزد هارون بودم و آنچه به شما گفته بود شنیدم و با حیله و نقشه از او برای خودم سی هزار سکه هدیه گرفتم و سالانه ده هزار سکه نیز به من ضمانت داد و به خدا قسم شما می دانید که من هیچ احتیاجی به این سکه ها ندارم و این نقشه را کشیدم تا پول را بگیرم و سپس آن را نزد شما بیاورم.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)فرمود: خداوند به تو و ثروت و اموال و اهل و عیالت برکت دهد و خداوند جزای خیر به تو دهد؛ لكن من هیچ در همی از هارون الرشید قبول نمیکردم هر چند که او اصرار میکرد و اکنون نیز از تو قبول نخواهم کرد پس در امان خدا برو و دیگر در مورد آن نزدم نیا!

فضل بن ربیع دست امام موسی بن جعفر (علیه السّلام)را بوسید و از محضر آن بزرگوار مرخص شد و تمام پولها را با خود برد.(1)

ص: 191

ص: 192

ص: 194

(1)

را به ایشان تحویل دادم و سه روز بعد از آمدنم به بصره ایشان نزد شما خواهند آمد، پس آنچه می خواهید از ایشان بپرسید.

راوی می گوید:عمر بن هداب - که یک ناصبی بود و مذهب زیدیه را اختیار کرده بود گفت:ای محمد!حسن بن محمد مردی از افاضل و بزرگان این بیت شریف است،به راستی زهد و تقوا و ایمان ایشان زبانزد عام و خاص است، آیا او مانند علی بن موسی الرضا(علیه السّلام)نیست که از او در مورد احکام و... بپرسم و او جواب ما را بدهد؟

راوی می گوید:حسن بن محمد در مجلس حاضر بود،وقتی چنین شنید،گفت:ای عمر این چنین در مورد علی بن موسی(علیه السّلام)نگو! به راستی همان گونه فضل می گوید ایشان کرامت زیادی دارند.همانا این محمد بن فضل می گوید:سه روز دیگر به اینجا می آید،پس آنچه دلیل و برهان و... داری از او بپرس،سپس قوم متفرق شدند.

راوی می گوید:همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)به من وعده داده بود سه روز بعد از رسیدنم به بصره،ایشان به بصره آمدند.

ایشان در خانه حسن بن محمد ساکن شد و حسن بن محمد برای آن بزرگوار اتاقی خالی کرد و ایشان در آن اتاق استراحت کردند و حسن بن محمد تمام مایحتاج امام رضا(علیه السّلام)را به دستورشان انجام می داد.

من به ملاقات آن بزرگوار در منزل حسن بن محمد رفتم و ایشان را دیدم.وقتی من به آنجا رسیدم ایشان به حسن بن محمد فرمود: ای حسن!برو و تمام کسانی که محمد بن فضل را ملاقات کردند نزد من بیاور و شیعیان و اسقف بزرگ مسیحی (جاثلیق) و کاهن بزرگ یهودی(رأس جالوت)و بزرگان مذهب زیدیه و معتزله و... را دعوت کن تا نزد من بیایند.

راوی می گوید:حسن بن محمد همه آنها را دعوت کرد در حالی که نمی دانست برای چه چیزی آنها را دعوت می کند.وقتی تمام آنها در منزل حسن بن محمد شدند،امام رضا(علیه السّلام)به بعد از ذکر ثنای خدای تبارک و تعالی و درود فرستادن به

ص: 196

محمد و آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)

روی تشکی که در انجام بود نشست، سپس به جمعیت حاضر :فرمود: السلام عليكم و رحمه الله و برکاته آیا می دانید برای چه چیزی به شما سلام کردم؟

عرض کردند: خیر.

فرمود:برای اینکه اطمینان پیدا کنید.

راوی می گوید:اکثر مردم امام رضا(علیه السّلام)را نمی شناختند؛ زیرا ایشان را تا به حال از نزدیک ندیده بودند، پس عرض کردند:ای مرد!خدا رحمتت کند تو کیستی؟ امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: من علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسين السلام ها بن علی بن ابی طالب(علیه السّلام)هستم،همچنین فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)هستم.

به راستی که من امروز صبح نماز صبح را همراه اهل مدینه در مسجد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)

اقامه کردم،وقتی نماز را اقامه کردم شخصی نزد من آمد و نوشته ای به م--ن داد که در مورد مسائل زیادی از من پرسیده بود به او وعده دادم که عصر امروز جواب تو را خواهم داد و من به وعده خودم عمل خواهم کرد.

جمع حاضر گفتند:ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)!ما به تو ایمان داریم و نیازی به دلیل

و برهان نداریم،سپس بلند شدند و خواستند بروند، امام رضا(علیه السّلام)به آنها فرمود: نرويد من نزد شما آمدم تا از من آنچه میخواهید بپرسید از آثار نبوت و نشانه های امامت و.... که دست غیر از ما اهل بیت(علیهم السّلام)نیست،پس آنچه میخواهید از من بپرسید.

راوی می گوید:اولین کسی که پرسید،عمر بن هداب بود و گفت:به راستی که محمد بن فضل هاشمی چیزهایی در مورد شما گفته است که نمی توانم آن را باور کنم!امام رضا(علیه السّلام)به به او فرمود: آن چیست؟

عمر بن هداب گفت: محمد بن فضل می گوید:شما به علوم تمام کتابهایی که خداوند نازل فرموده آگاه هستید، همچنین می توانید با تمام لغات مردم سراسر جهان سخن بگویید، آیا این حقیقت دارد؟

ص: 197

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:محمد بن فضل هاشمی راست می گوید، به راستی که من چنین به او گفته ام آنچه میخواهید از من بپرسید.

عمر بن هداب گفت: قبل از هرچیزی میخواهیم شما را در مورد لغات امتحان کنیم و ما در اینجا یک رومی و یک فارسی و یک هندی و یک ترکی آورده ایم تا با آنها حرف بزنید. امام رضا(علیه السّلام)فرمودند:به آنها بگوید:آنچه دوست دارند بگویند، ان شاء الله با هر کسی از آنها به زبان خودش حرف خواهم زد.

راوی می گوید:پس آن چهار نفر با زبان و لهجه خودشان مسائلی از امام رضا (علیه السّلام)پرسیدند و امام رضا (علیه السّلام)با زبان و لهجه هر کدام از آنها به مسائل شان السلام جواب دادند و مردم متحیر شده بودند،گویا ایشان بهتر از آنها به زبانشان مسلط بود، سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به عمر بن هداب و به او فرمود: اگر به من ایمان نیاوری چند روز دیگر به اسهال خونی مبتلا می شوی.

عمر بن هداب گفت:به امامت و ولایت تو ایمان ندارم و به راستی که هیچ کس به علم غیب آگاه نیست مگر خدای تبارک و تعالی امام رضا به فرمودند: آیا خدای تبارک و تعالی نفرموده است: «عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا

يُظهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدا إِلَّا مَنْ ارْتَضَى مِنْ رَسُول .......»(1)

«او (خدا) دانای غیب عالم است و هیچ کس بر علم غیب او آگاه نیست*مگر آن کسی که از رسولان برگزیده.....»

پس رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)نزد خداوند برگزیده است و ما وارث آنچه خداوند به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)از علم غیب آگاه کرده است هستیم و ما از آنچه بود و هست و خواهد بود تا روز قیامت آگاهی داریم.ای ابن هداب!آنچه به تو گفته ام پنج روز دیگر به آن مبتلا خواهی شد و اگر چنین نبود من دروغگویی بیش نیستم و اگر راست بود و قبول نکردی تو به خداوند و رسولش(صلی الله علیه و آله و سلم)ایمان نخواهی داشت.

ص: 198

ای ابن هداب!نشانه دیگری به تو میگویم و آن این است که چشمان تو کور خواهند شد و این کوری تو بعد از چند روزی اتفاق خواهد افتاد و همچنین به خاطر قسم دروغی که می دهی به بیماری پیسی و خوره مبتلا خواهی شد. محمد بن فضل می گوید:به خدا قسم تمام آن بیماری هایی که امام رضا(علیه السّلام)فرموده بود به آنها مبتلا شد، وقتی عمر بن هداب به آن بیماریها مبتلا شد به او گفتند:

علیه آیا فرموده های امام رضا(علیه السّلام)راست بود یا دروغ؟!

ابن هداب گفت:از اول می دانستم که ایشان راست می گوید؛ ولی لج می کردم. راوی می گوید:امام رضا (علیه السّلام)به اسقف مسیحی رو کرد و به او فرمود: آیا در انجیل در مورد حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)نیامده است؟!

اسقف گفت:اگر در مورد حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)چیزی در انجیل آمده بود ما ایشان را انکار نمی کردیم.

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: در مورد اسمی که در سفر سوم در انجیل آمده است که شما در مورد آن سکوت اختیار کرده اید، بگو آن اسم چیست؟

اسقف گفت:آن اسم اسمی از اسماء خدای تبارک و تعالی است و بر ما جایز نیست آن اسم را آشکار کنیم.

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: اگر من آن اسم را برای تو بخوانم و همچنین به ت--و نشان دهم که عیسی (علیه السّلام)به آن اقرار کرده و به بنی اسرائیل بشارت آمدن آن بزرگوار را داده و به آن اقرار می کنی و انکار نمی کنی؟

اسقف گفت:اگر به من نشان دادی من اقرار خواهم کرد و به راستی که من هر چه از انجیل باشد انکار نمی کنم.

امام رضا(علیه السّلام)به فرمودند: در سفر سوم که ذکر محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)است بشارت

عیسی (علیه السّلام)در مورد محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)آمده است.

اسقف کتاب انجیل را آورد و به امام رضا(علیه السّلام)داد و به ایشان عرض کرد: انجیل را بگیر و به من نشان بده!

ص: 199

امام رضا(علیه السّلام)به انجیل را گرفت و سفر مورد نظر را خواند و همچنان می خوان-د ت-ا وقتی به نام مبارک رسول خدا محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)رسید و در آنجا از خواندن ایستاد و به اسقف :فرمود این پیامبری که در این سفر وصف شده است کیست؟

اسقف :گفت آن را برایم وصف کن.

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند:آن را وصف نمی کنم؛ مگر آنچه خداوند متعال آن بزرگوار را فرموده است. ایشان صاحب ناقه و عصا و الكسا النبی الامی که آنها در کتاب انجیل و تورات خود مییابند که آنها را امر به معروف و نهی از منکر میکند و آنها را نجات می دهد و آنها را به راه راست هدایت می کند.

ای اسقف تو را به روح الله عیسی بن مریم(علیه السّلام)یا قسمت می دهم آیا در مورد این پیامبر محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)چنین وصف ندیده ای؟

راوی می گوید:اسقف به زمین خیره شد و با خود گفت:اگر انجیل را انکار کنم کافر می شوم پس :گفت بله این صفات در انجیل آمده است.

امام رضا (علیه السّلام)به او فرمود:به راستی که در این سفر از انجیل حضرت عیس-ی ب-ن مريم(علیه السّلام)در مورد آمدن آن بزرگوار بشارت داده است و قبل از آن در سفر دوم در مورد ایشان و وصیش امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السّلام)و دخترش فاطمه زهرا(صلی الله علیه و آله و سلم)و دو نوه اش حسن و حسین(علیهما السّلام)آمده است.

وقتی اسقف و کاهن بزرگ چنین شنیدند آگاهی پیدا کردند که امام رضا(علیه السّلام)کتابهای تورات و انجیل آگاهی کامل دارد.

پس با خود گفتند:به خدا قسم یک چیزی و برهانی برای ما آورده است که نمی توان آن را انکار کرد؛ مگر اینکه ما باید به تورات و انجیل و زبور کفر کنیم و آنها را انکار کنیم و به راستی که حضرت موسی(علیه السّلام)و عیسی(علیه السّلام)و سایر پیامبران(علیهم السّلام)پیشین در مورد آمدن حضرت محمد عبد الله بشارت داده اند ولکن به ما ثابت نشده که آن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)اسمش محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)است، پس رو کردند به امام رضا(علیه السّلام)و عرض کردند جایز نیست که ما به پیامبر شما ایمان بیاوریم در حالی که ما شک داریم که

ص: 200

آن محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)مورد نظر پیامبران گذشته که بشارت آمدن ایشان را داده اند، پیامبر شما باشد!

امام رضا(علیه السّلام)یا به آنها فرمود:به راستی که شما انکار و شک کرده اید، آیا خداوند متعال قبل و بعد از آدم(علیه السّلام) تا این روز پیامبری به نام محمد عه فرستاده است و آیا در مورد آن کتاب های آسمانی که خداوند متعال بر تمام پیامبران نازل فرموده است،غیر از محمد عبدالله پیامبر ما وجود داشته است؟

آنها گفتند: اگر ما به نبوت پیامبر شما محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)و وصیش و دخترش و نوه هایش اقرار کنیم ما را به زور و اکراه وارد اسلام کرده اید!

راوی می گوید:در آن وقت امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به اسقف بزرگ و به او فرمود: تو در پناه خدا و پناه رسولش قرار داری و هیچ چیز از ما به تو ضرر نمی رساند یا چیزی که آن را دوست نداری و از آن بر حذر هستی به تو سرایت نمی کند.

اسقف گفت: اگر من در امان هستم،خواهم گفت:این پیامبر که نامش محمد مصطفى(صلی الله علیه و آله و سلم)و وصیش که نامش علی مرتضی(علیه السّلام)با و دخترش که نامش فاطمه زهرا(سلام الله علیها)و دو سبطش که نامشان حسن و حسین(علیهما السّلام)هستند که نام آن بزرگواران در تورات و انجیل و زبور آمده است اسم این پیامبر و وصیش و دخترش و این دو سبطش است راست و عدل یا دروغ و زور است.

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: به راستی که راست و عدل است و آنچه خداوند می فرماید،حق است.

راوی می گوید:بعد از آن اسقف بزرگ ایمان آورد و به یگانگی و بی همتایی خدای تبارک و تعالی و نبوت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)ولایت و امامت امام رضا(علیه السّلام)و سایر امامان(علیهم السّلام)اقرار کرد و ایمان آورد.

وقتی امام رضا(علیه السّلام)اقرار اسقف را گرفت رو کرد به کاهن اعظم! یهودی و به او فرمود: اکنون سفر فلانی از زبور داوود(علیه السّلام)را بشنو!

سپس امام رضا(علیه السّلام)به سفر اول زبور را خواندند تا وقتی که به ذکر نام های مقدس و گرانقدر حضرت محمد مصطفی و علی مرتضی و فاطمه زهرا و حسن مجتبی و

ص: 201

حسین الشهید(علیهم السّلام)رسید پس به کاهن اعظم فرموده:ای کاهن اعظم تو را به خدا قسمت میدهم آیا این اسماء مبارک در زبور داوود(علیهم السّلام)نیامده است؟

به تو نیز همان گونه که به اسقف امان داده بودم،امان می دهم.

کاهن اعظم گفت:بله این همان اسم هایی است که در زبور حضرت داوود(علیهم السّلام)آمده است.

امام رضا(علیهم السّلام)به او فرمود تو را به حق آن معجزات نه گانه) حضرت موسی(علیهم السّلام)

قسمت میدهم آیا صفات محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین(علیهم السّلام)جز عدل و فضل و کرامت چیز دیگری در مورد آن بزرگواران نوشته شده است؟!

کاهن اعظم گفت:خیر!هر کس فضل و عدل آن بزرگان را انکار کند به پروردگارش و پیامبران معصوم الهی کفر کرده است.

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: فلان سفر را بیاور!

کاهن نیز آن را آورد و امام رضا(علیه السّلام)یه شروع به خواندن آن کرد در حالی که کاهن بزرگ بسیار متعجب بود که چگونه امام رضا(علیه السّلام)یا به این خوبی و زیبایی تورات را میخواند و به خوبی و زیبایی آن را تفسیر می کند.

وقتی به ذکر نام مقدس و گرامی حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)رسید، کاهن بزرگ گفت: بله! به راستی که این احماد و بنت احماد و الیاء و شبر و شبیر(علیهم السّلام)تفسیر آن نامها به زبان عربی محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین(علیهم السّلام)است.

راوی می گوید:امام رضا(علیه السّلام)آن سفر را تا آخر خواند، سپس کاهن بزرگ بعد از اینکه امام رضا از خواندن فارغ شد،عرض کرد:به خدا قسم ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)!اگر ریاست بر یهود را نمی داشتم ایمان می آوردم و از شما پیروی می کردم.

راوی می گوید:همچنان امام رضا(علیه السّلام)با آنها گفت و گو می کرد تا ظهر شد، در همان وقت امام رضا(علیه السّلام)به آنها فرمود:وقت نماز ظهر رسیده است و من باید

ص: 202

نماز ظهر را بخوانم و به مدینه منوره بازگردم و ان شاء الله فردا صبح نزد شما خواهم آمد.

راوی می گوید:در آن وقت عیبدالله بن سليمان اذان واقامه را خواند و سپس ما نماز را به امامت امام رضا(علیه السّلام)یه اقامه کردیم و بعد از آن امام رضا(علیه السّلام)عازم مدینه منوره شدند. فردای آن روز ایشان همان گونه که وعده داده بودند به مجلس خود بازگشت. در آن وقت زنی رو می آوردند و امام رضا(علیه السّلام)و امام رضا(علیه السّلام)با زبان رومی با آن زن حرف می زد در حالی که اسقف گفت و گوی آنها را می شنید.

امام رضا(علیه السّلام)به آن زن رومی با زبان رومی :فرمود چه کسی نزد تو بهتر است محمد مصطفى(صلی الله علیه و آله و سلم)يا عيسى بن مريم(علیه السّلام)؟

آن زن رومی :گفت من خیلی عیسی(صلی الله علیه و آله و سلم)را دوست میداشتم و وقتی ایمان آوردم و محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)را شناختم محبت آن بزرگوار در وجودم بیشتر از دوستی عیسی بن مریم(صلی الله علیه و آله و سلم)یا شد و همچنین محبت آن بزرگوار زیادتر از پیامبران دیگر است.

اسقف وقتی چنین شنید به آن زن رومی گفت: اکنون که اسلام آورده ای به عیسی بن مریم(صلی الله علیه و آله و سلم)یا کفر کرده ای و دشمن ایشان شده ای!!

زن گفت:به خدا پناه میبرم به راستی که من عیسای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)را دوست دارم و به ایشان و سایر پیامبران(علیهم السّلام)ایمان دارم؛ لكن محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)به دوست داشتنی تر از تمام پیامبران است.

امام رضا (علیه السّلام)به اسقف بزرگ مسیحی فرمود: ای اسقف بزرگ!به جمعیت بگو که تو به این زن رومی چه گفتی و او در جواب سؤال تو چه چیزی گفت!

اسقف نیز آنچه بین او و زن رومی رد و بدل شده بود به جمعیت گفت و سپس گفت:ای فرزند رسول خدا در اینجا مردی از سند هندوستان است که او نصرانی متعصب و صاحب احتجاج و دلیل و برهان است که در این زمان داناتر از او در مورد انجیل و... وجود ندارد در حالی که او با زبان سندی هندوستان تکلم می کند.

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: او را نزد من بیاورید.

ص: 203

او را نزد امام رضا(علیه السّلام)به آوردند و امام رضا (علیه السّلام)با لهجه و زبان سندی با آن مرد تكلم کرد و با برهانها و نشانه ها و دلایل و احتجاج جواب پرسشهای آن مرد سندی را داد.

راوی می گوید:یکباره شنیدم که آن مرد هندی گفت: «ثبطی ثبطی ثبطله».

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند:به راستی که این مرد سندی با زبان سندی به یگانگی و بی همتایی خدای تبارک و تعالی اقرار کرد و ایمان آورد، سپس امام رضا(علیه السّلام)مورد حضرت عیسی بن مریم به او گفت:«اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمد رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم)»،سپس صلیبی که به گردنش آویزان کرده بود بیرون آورد و به امام رضا له عرض کرد:ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)دوست دارم که شما با دست گرامیتان این صلیب را از گردنم قطع کنید.

امام رضا(علیه السّلام)یه چاقویی را خواستند،چاقو را نزد ایشان آوردند و سپس گردنبند را از گردن آن سندی تازه مسلمان بریدند و به من رو کردند و فرمودند: ای محمد بن فضل هاشمی!این سندی را به حمام ببر و او را طاهر گردان و به او لباس بده و سپس او را همراه خانواده اش به مدینه منوره ببر!

سپس جمع حاضر گفتند:به راستی که خداوند بر ما منت نهاده و شما را به ما معرفی کرده است و ما زیادتر از آنچه می خواستیم از شما دیدیم و شنیدیم و به راستی که ما از محمد بن فضل هاشمی شنیدیم که شما به خراسان خواهید رفت، آیا این حقیقت دارد؟ امام رضا(علیه السّلام)فرمود:بله محمد بن فضل هاشمی راست می گوید،مرا به اجبار به خراسان خواهند برد.

محمد بن فضل در ادامه می گوید:تمام مردمی که آنجا بودند به امامت و ولایت امام رضا(علیه السّلام)ابلاغ اقرار کرده، ایمان آوردند.

راوی می گوید:امام رضا(علیه السّلام)شب آن روز را در آنجا ماندند و سپس صبح هنگام بعد از نماز صبح از جمعیت وداع کردند و به من سفارش هایی را کردند و من همراه ایشان رفتم،وقتی به وسط شهر رسیدیم ایشان توقف کردند و آن طرف جاده رفته،چهار رکعت نماز دو رکعتی خواندند،سپس فرمود:ای محمد!در حفظ و امان

ص: 204

خداوند برو،چشمانت را ببند من نیز چشمانم را بستم و سپس فرمود:چشمانت را بازکن و من نیز چشمانم را باز کردم و یکباره دیدم که م-ن جلوی درب منزلم در بصره هستم؛ اما امام رضا(علیه السّلام)را ندیدم.

محمد بن فضل می گوید:در موسم حج،آن مرد سندی را همراه خانواده اش به مدینه منوره بردم.(1)

(2)

راوی می گوید:شیعیان را در خانه حفص جمع کردیم و غذایی که برایشان آماده کرده بودیم به آنها دادیم آنها نزد امام رضا(علیه السّلام)به غذا را صرف کردند، بعد از اینکه از غذا خوردن فارغ شدیم، امام به من فرمود: ای محمد! تمام متکلمین و بزرگان و دانشمندان و فقهای اهل کوفه را نزد من بیاور.

من نیز به دستور آن بزرگوار متکلمان و بزرگان و فقها و دانشمندان را نزد ایشان بردم. وقتی آنها نزد امام رضا(علیه السّلام) به جمع شدند،ایشان به آنها فرمود: من می خواهم به شما بهره ای برسانم همان گونه که به اهل بصره بهره رساندم و به راستی که خداوند متعال تمام علوم و دانشها را به من آموخته است و اکنون به اذن خدای تبارک و تعالی به تمام علوم و دانش کتابهای آسمانی که خداوند به پیامبرانش(علیهم السّلام)با نازل فرموده است آگاه هستم

راوی می گوید:سپس ایشان رو کرد به علما و دانشمندان مسیحی و یهودی و با آنها همان گونه که با دانشمندان اهل بصره احتجاج و مناظره کرده بود، احتجاج و مناظره کرد تا وقتی که آنها به امامت و ولایت آن بزرگوار ایمان آوردند.

یکی از دانشمندان مسیحی که دانشش زبان زد عام و خاص بود و تمام انجیل را حفظ کرده بود،امام رضا(علیه السّلام)به به او فرمود:آیا صحیفه ای که در آن نام پنج تن نوشته شده و حضرت عیسی بن مریم(علیه السّلام)به آن را در گردن خود آویزان کرده بود و هرگاه میخواست که خداوند او را از مغرب به مشرق و برعکس ببرد آن صحیفه را باز می کرد و حدای تبارک و تعالی را به حق یکی از آن اسمها قسم می داد تا خداوند متعال زمین و زمان را برای او در هم بپیچد و او را از مشرق به مغرب برعکس در یک لحظه ببرد و خداوند به حق آن اسم چنین کاری برای حضرت عیسی(علیه السّلام)انجام می داد از آن آگاهی داری؟

دانشمند مسیحی گفت:هیچ آگاهی از آن ندارم و از چنین صحیفه ای که در آن نام پنج تن قید شده خبری ندارم؛ ولی بیشک خداوند را به یکی از اسم های مبارک قسم میداد و خداوند آنچه حضرت عیسی(علیه السّلام)می خواست به او می داد

ص: 206

راوی می گوید:در آن وقت امام رضا یه تکبیر گفت و خطاب به آن دانشمند :فرمود تو آن اسمهای مبارک را انکار نمیکنی و مقصود من از این سؤال همین است.

سپس رو کرد به مردم و فرمود:آیا انصاف کرده کسی که مخالف خودش را با مذهب و کتابش و آیینش و پیامبرش احتجاج و مناظره کند؟

همه جمع حاضر یک صدا گفتند: بله

سپس ایشان فرمود: پس بدانید که هیچ رهبر و پیشوایی و امامی بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)نیست؛ مگر اینکه به آنچه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)ما به ایشان امر فرموده یا به ایشان آموخته عمل کند.

به راستی که هیچ امامی امام نیست؛ مگر اینکه آگاه به تمام کتابهای آسمانی همچون تورات و انجیل و زبور و فرقان الحکیم باشد و با دین و روش و کتاب هر ملتی با کتاب و آیینشان احتجاج و مناظره کند.

و همچنین امام باید به تمام لغات و لهجه ها و زبانهای سراسر جهان آگاهی کامل داشته باشد تا هیچ زبانی یا لهجه ای یا لغتی در سراسر جهان از او مخفی نباشد، سپس آن امام از هر زشتی و بدی به دور باشد و خداوند ایشان را از همه بدیها و پلیدیها و زشتیها حفظ می کند و او را پاک و پاکیزه قرار می دهد و همچنین هیچ عیب و نقصی نداشته باشد و امام باید عادل و مهربان و بردبار و پرهیزکار و عطوف و با گذشت و راستگو و امین و امانتدار و با سخاوت و درست کار باشد.

و به راستی هنگامی که وقت به رحلت رسیدن رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)فرارسید آن بزرگوار امام علی(صلی الله علیه و آله و سلم)را به بالین خود خواند و امام علی(صلی الله علیه و آله و سلم)به نزد ایشان رفت، سپس رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)آن صحیفه که نام پنج تن در آن قید شده بود و خداوند نام آن پنج تن را که مخصوص پیامبران و اوصیا قرار داده بود به امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(صلی الله علیه و آله و سلم)داد.

سپس به ایشان فرمود:نزدیک تر بیا،امام علی(صلی الله علیه و آله و سلم)نیز نزدیک تر شد و رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)به او فرمود: زبانت را بیرون بیاور، ایشان نیز زبان خود را بیرون آورد و

ص: 207

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)با مهر نبوت خویش بر زبان امام علی(علیه السّلام)مهر سپس رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)به امام علی(علیه السّلام)فرمود: زبانم را در دهانت قرار بده و آن را ،بمک پس در وجودت خواهی یافت آنچه خداوند به من آموخته به تو انتقال می یابد و به راستی که خداوند متعال به تو همچنان که به من علوم می آموخت به تو نیز خواهد آموخت و آنچه به من از بینایی و شنوایی است به تو نیز داده است و به آنچه به من نشان داده به تو نشان داده است و آنچه علوم و.... ب-ه م-ن داده ب-ه ت-و نی-ز نشان داده است و آنچه علوم و.... به من داده به تو نیز داده است به جز اینکه بعد از من پیامبری نیست

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود: امام بعد از امام نیز هنگام شهادت خویش چنین کاری کردند و هنگامی که وقت به شهادت رسیدن پدرم امام موسی کاظم(علیه السّلام)رسید من نزد ایشان بودم و ایشان نیز چنین کاری کردند و در نتیجه من به تمام لغتها و لهجه های سراسر جهان آگاهی پیدا کردم و همچنین تمام علوم و کتابهای آسمانی را و آنچه اتفاق افتاد و آنچه میخواهد اتفاق بیفتد بدون یادگیری آموختم و این رازی از رازهای نبوت است که خداوند متعال آن را در پیامبرانش قرار داده است و پیامبرانش نیز آن را به اوصیای خویش آموختند پس هر کس چنین علومی ندارد هیچ نیست (ولا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم).(1)

(3)

بزرگان دین زردشت و علمای دین رومی (نسطاس) و دیگر دانشمندان و متکلمین و بزرگان ادیان که با زبانهای مختلف و گوناگون سخن می گفتند در مجلس خود جمع کند.

فضل بن سهل نیز به دستور مأمون آنها را به قصر مأمون دعوت کرد، سپس به مأمون گفت:آنها را به قصر آورده ام چه امر می فرمایید؟

مأمون به او گفت:آنها را نزد من بیاور با آنها کار دارم، فضل بن سهل نیز آنها را نزد مأمون برد.

مأمون به آنها گفت:من شما را در اینجا جمع کرده ام تا با عموزاده ام که از اهل مدینه است احتجاج و مناظره کنید و اگر توانستید که او را شکست دهید جایزه های نفیسی در انتظار شما خواهد بود ولكن همینک شما خسته هستید و باید استراحت کنید، پس بروید استراحت کنید و فردا در هنگام طلوع فجر نزد من بیایید و نباید کسی از شما خلاف وعده انجام دهد؛ زیرا هر کس چنین کاری کرد با او سرسختانه رفتار خواهم کرد.

حسن بن محمد النوفلی هاشمی می گوید:من با جمعی از دوستان و محبین اهل بیت(علیهم السّلام)نزد امام رضا(علیه السّلام)به بودیم که یاسر خادم امام رضا(علیه السّلام)آمد و گفت:ای سلام سرور و مولای من!امیر مأمون به شما سلام می رساند و می گوید:من فدای تو شوم،به راستی که من دانشمندان و صاحب کلام از ادیان دیگر و از تمام ملل جمع کرده ام و از شما می خواهم که بر من منت بگزاری و فردا صبح نزد من بیای اگر سخنان آنها به دلت آمد که هیچ و اگر از آن خوشت نیامد نباید از کلام آنها رنجور شوی و اگر دوست داری ما نزد تو می آییم و این کار برای ما بهتر است.

امام رضا به خادم خود فرمود: برو نزد امیر و به او سلام مرا برسان و به او بگو من از کاری که میخواهی انجام دهی آگاه هستم فردا انشاء الله نزد شما خواهم آمد. حسین بن محمد نوفلی هاشمی می گوید:وقتی یاسر خادم امام رضا(علیه السّلام)رفت ایشان به ما رو کرد و فرمود: ای حسین بن محمد نوفلی! تو عراقی هستی آیا میدانی برای چه چیزی مأمون این دانشمندان و اهل شرک و دیگر ادیان را جمع کرده است؟

ص: 209

عرض کردم: فدایت شوم! می خواهد شما را امتحان کند و بداند چ-ه عل-وم-ی را دارید و به راستی که او مورد اعتماد نیست و به خدا قسم نقشه او بسیار بد و شوم است.

السلام

امام رضا(علیه السّلام)به من فرمود: ای نوفلی!نقشه تو در این موقع چیست؟

عرض کردم:به راستی که اصحاب کلام و بدعت گذار، خلاف علما و دانشمندان هستند و آن به خاطر این است که دلها چیزی که نیست و وجود ندارد را فقط انکار میکنند در حالی که اصحاب مقالات و متکلمین و اهل شرک اصحاب انکار و مباهات هستند.

اگر دلیل و برهان برای آنها بیاورید که خداوند یکتا و بی همتا است به شما خواهند :گفت یگانگی و بی همتایی خداوند را ثابت کن!

و اگر به آنها فرمودید:محمد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)است به شما خواهند گفت: رسالتش را ثابت گردان و هر کس که با آنها مباحثه و مناظره میکند او را به مخمصه .... می اندازند تا وقتی از حرفی که زده دست بردارد و حق را به آنها بدهد.

ای سرورم،فدایت شوم!شما از آنها برحذر باشید.

امام (علیه السّلام)تبسمی کرد و به من فرمود:ای نوفلی!آیا می ترسی که حجت و برهانم را قطع کنند؟ عرض کردم:نه به خدا قسم من فقط به سلامتی شما ترسیده ام و امیدوارم که خداوند شما را بر آنها پیروز گرداند-ان شاء الله-.

ایشان فرمودند: ای نوفلی! آیا میخواهی بدانی چه وقت مأمون عباسی از این کارش پشیمان می شود؟

عرض کردم: بله!

فرمود:هنگامی که بشنود من برهان و حجتم را با اهل تورات به توراتشان و ب--ر اهل انجیل به انجیلشان و به اهل زبور به زبورشان و به اصابئین به عبرانی آنها و به اهل الهربذه به زبان فارسیشان و به اهل روم به زبان رومی و به اصحاب مقلات به زبان و لغات گوناگون با آنها مناظره و احتجاج کنم و هر کدام از سخن و گفتار آنها را باطل گردانم و آنها از گفته هایشان دست بر می دارند و به گفته های من ایمان

ص: 210

بیاورند در آن وقت مأمون نتیجه می گیرد که کاری که انجام داده به مقصد خود نرسیده و در آن وقت بلکه مرا به مقصد خویش رسانده است( ولا حول و لاقوه الا بالله العلى العظيم).

راوی می گوید:وقتی صبح شد فضل بن سهل نزد امام رضا(علیه السّلام)آمد و عرض کرد:عموزاده شما امیر و همچنین تمام علما و متکلمین و دانشمندان نزد او جمع شده و منتظر تشریف فرمایی شما هستند زیادتر از این آنها را معطل نکنید.

امام رضا(علیه السّلام)به فضل بن سهل فرمود: شما بروید و ان شاء الله من به آنجا خواهم آمد.

راوی می گوید:سپس امام رضا(علیه السّلام)بلند شدند و وضو گرفتند و شربتی نوشیدند و به ما نیز از آن شربت داد و ما از آن نوشیدیم و به طرف قصر مأمون حرکت کردند و ما دنبال ایشان رفتیم وقتی به آنجا رسیدیم دیدم که مجلس مأمون لب تالب شده بود و جای سوزن انداختن در آنجا نبود.

محمد بن جعفر و همراهانش و طالبین و هاشمیون و مأموران و بزرگان و دربانان و حاجیان و وزیران مأمون نیز در آنجا جمع شده بودند.

وقتی امام وارد شدند تمام اهل مجلس برای احترام ایشان از جا برخاستند و ایشان به طرف جایگاه خود در کنار مأمون عباسی رفت و مأمون برای احترام آن بزرگوار بلند شد و ایشان را در کنار خود قرار داد و شروع به گفت و گو کرد در حالی که تمام جمعیت ایستاده بودند و همچنان در آن حالت ایستاده بودند تا وقتی مأمون به آنها اجازه نشستن داد،آنها نشستند.

راوی می گوید:مأمون ساعتی با امام رضا(علیه السّلام)گفت و گو می کرد و سپس رو کرد به اسقف بزرگ مسیحی و به او گفت:ی اسقف!ایشان عموزاده ام علی بن موسی بن جعفر(علیه السّلام)هستند، ایشان از فرزندان فاطمه زهرا(سلام الله علیها)این دختر پیامبر اسلام و از فرزندان علی مرتضی بن ابی طالب(علیه السّلام)است،دوست دارم که با ایشان سخن بگویید و با ایشان مناظره و احتجاج بکنید.

ص: 211

اسقف گفت:ای امیر!چگونه میخواهی من با کسی احتجاج و مناظره کنم در حالی که او میخواهد با کتابی احتجاج کند که من آن را قبول ندارم و همچنین می خواهد با پیامبری احتجاج و مناظره گرداند در حالی که من به پیامبری آن پیامبر ایمان ندارم؟!

امام رضا(علیه السّلام)به اسقف :فرمود ای نصرانی اگر با تو به وسیله انجیل احتجاج و مناظره کنم به آن اقرار می کنی؟!!

اسقف گفت: آیا من قادر هستم آنچه از انجیل گفته میشود را رد یا انکار کنم؟!!

بله به خدا قسم به آن اقرار خواهم کرد!

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود:ای اسقف!آنچه دوست داری از من بپرس و جواب آن را نیز از من بشنو.

اسقف گفت:در مورد نبوت حضرت عیسی بن مریم(علیه السّلام)و کتابش چه می گویی آیا آنها را قبول داری یا خیر؟

امام رضا(علیه السّلام)فرمود: من به نبوت عیسی بن مریم(علیه السّلام) و کتابش و آنچه به امتش بشارت داده و حواریون ایمان دارم و هر کس به نبوت حضرت عیسی(علیه السّلام)ایمان نداشته باشد گویا به نبوت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)و کتابش ایمان ندارد.

اسقف گفت:آیا حکم دادن و قضاوت با شاهد عادل داده نمی شود؟

امام رضا(علیه السّلام)به فرمود: چرا (بلی).

اسقف گفت: پس دو شاهد از غیر اهل ملت و امت برای اثبات نبوت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)

که مسیحیان قادر نباشند آن را انکار کنند و شما نیز مانند آن از من بپرسید

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:به راستی که الان انصاف آوردی ای نصرانی!

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود:آیا شخص عادلی از نزد حضرت عیسی بن مریم (علیه السّلام) را قبول داری؟

اسقف گفت:آن شخص عادل کیست نام آن را بیاور؟

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:در مورد یوحنا دیلمی چه می گویی؟

ص: 212

اسقف گفت:ای مرد کریم به راستی که تو دوست داشتنی ترین و محبوب ترین شخص نزد عیسی بن مریم(علیه السّلام)را به یاد آوردی!

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: قسمت می دهم به انجیل مقدس آیا از زبان یوحن-ا دیلمی نیامده است که او می گوید:مسیح(علیه السّلام)مرا از دین محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)عربی آگاه کرده و به من بشارت داده که بعد از ایشان خواهد آمد و من نیز به حواریون بشارت دادم پس آنها به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)موعود ایمان آوردند؟

اسقف گفت:به راستی که یوحنا از زبان حضرت عیسی(علیه السّلام)با بشارت نبوت پیامبری و اهل بيتش و وصیش(علیهم السّلام)ذکر کرده است و ایشان وقت ظهور آن پیامبر را معلوم نکرده و نام آن قوم را به ما معرفی نکرده تا ما آنها را بشناسیم.

امام رضا(علیه السّلام)فرمود اگر کسی را نزد تو بیاورم و انجیل را بخواند و ذکر محمد و وصيش اهل بیتش(علیهم السّلام)و امتش را برای تو بخواند آیا ایمان می آوری؟

اسقف گفت:بله.

امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به دانشمند رومی و به او فرمود:آیا سفر سوم از انجیل را حفظ هستی؟

دانشمند رومی گفت:آن سفر را حفظ نیستم.

سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به کاهن بزرگ یهودی و به او فرمود: تو انجیل را نمی خوانی؟

عرض کرد: در طول عمرم آن را می خوانم.

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود پس آن سفر را بخوان و هرگاه دیدی که به ذکر رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)و اهل بيتش(علیهم السّلام)رسیدی برایم شهادت و گواهی بده و اگر چنین نبود برایم گواهی نده.

سپس امام رضا(علیه السّلام)به آن سفر مورد نظر را خواندند تا وقتی به ذکر نبوت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)رسید،پس در آنجا توقف کرد و سپس به اسقف بزرگ مسیحی

فضائل و کرامات امام رضا عین

ص: 213

فرمود ای نصرانی تو را قسم می دهم به مسیح(علیه السّلام)من به انجیل آگاهی کامل دارم؟

اسقف گفت: بله.

سپس امام رضا(علیه السّلام)با ذکر نبوت حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)و ذكر اهل بيتش(علیهم السّلام)و امتش را خواندند.

سپس به اسقف فرمود:ای نصرانی! در مورد آن چه می گویی؟ این قول و گفتار حضرت عیسی بن مریم است، اگر آنچه انجیل می گوید: انکار کنی به راستی که نبوت موسى بن عمران(علیه السّلام)و عیسی بن مریم(علیه السّلام)را انکار کرده ای و هرگاه آن را انکار کنی قتل تو واجب می شود و آن به خاطر کفر تو به پروردگارت و پیامبرت و کتابت است.

اسقف گفت:من آنچه انجیل می گوید انکار نمی کنم و به آن اقرار می کنم.

امام رضا(علیه السّلام)به جمع حاضر فرمود: شما شاهد اقرار او باشید و به آن شهادت دهید.

سپس به اسقف فرمود:آنچه دوست داری از من بپرس؟

اسقف گفت:به من بگو تعداد حواریون عیسی بن مریم(علیه السّلام)به چند نفر بودند و دانشمندان انجیل چندنفر بودند؟

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند:اما حواريون عيسى بن مريم هیله دوازده نفر بودند و حضرت عیسی بن مریم(علیه السّلام)داناتر و آگاه تر و افضل تر و باوقارتر از همه بود.

دانشمندان مسیحی سه مرد بودند که یکی از آنها يوحنا الاكبر باج و يوحنا يقرقيسا و متى و يوحنا الديلمي برجاز بود که نزد آن بزرگوار ذکر نبوت محمد مصطفى(صلی الله علیه و آله و سلم)و ذكر اهل بيتش(علیهم السّلام)و امتش هست و او کسی است که به امت عیسی بن مريم(علیه السّلام)(بنی اسرائیل) بشارت آمدن پیامبر موعود داده است.

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود: ای نصرانی!به درستی که ما به عیسی بن مریم(علیه السّلام)که ایمان دارد به محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)ایمان داریم و هیچ اشکالی از او نمی گیریم جز اینکه ضعیف و ناتوان بوده و خیلی کم روزه می گرفت و خیلی کم نماز می خواند....!!

ص: 214

اسقف گفت:به راستی که علم و دانش خودت را تباه کردی و امر خودت را ضعیف گرداندی و در تو هیچ فکری نمی کردم جز اینک-ه ت-و داناترین شخص در اسلام باشی

امام رضا به او فرمود: چرا چنین فکری می کنی؟

اسقف گفت:از گفته تو که گفتی عیسی بن مریم ضعیف و ناتوان بوده و خیلی کم نماز می خواند و خیلی کم روزه میگرفت و به راستی که حضرت که حضرت عیسی (علیه السّلام)همیشه روزه دار بود و هیچ روز را افطار نکرد و هرگز شبی را نخوابید و هنچنان روزها را روزه و شبها را بیدار و مشغول نماز و مناجات بود.

السلام امام رضا به اسقف فرمود برای چه چیزی روزه میگرفت و نماز می خواند؟ راوی می گوید:یکباره اسقف لال شد؛ زیرا هیچ جوابی نداشت تا جواب پرسش امام رضا(علیه السّلام)را بدهد.

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود: ای نصرانی!از تو در مورد مسئله ای میخواهم بپرسم. نصرانی گفت:از من بپرس اگر در مورد آن چیزی بدانم جواب آن را خواهم داد. امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: من انکار نمی کنم که حضرت عیسی(علیه السّلام)به مردگان را به اذن خدای تبارک و تعالی زنده می کرد

اسقف می گوید:من این را انکار کرده ام؛ زیرا هر کس که مردگان را زنده کند و کور را بینا و پیس و پیسی و علیل و... را شفا دهد خدا است و مستحق عبادت است.

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:به راستی که حضرت السیع(علیه السّلام)مانند حضرت عیسی(علیه السّلام)انجام داده است؛ زیرا ایشان نیز برروی آب راه می رفت و مردگان را زنده می کرد و کرولال و... را شفا می داد ولکن امتش او را پروردگار خویش نمی شمردند و او را نمی پرستیدند و فقط خدای یگانه و بی همتا را می پرستیدند.

و همچنین حضرت حزقیل(علیه السّلام)مانند حضرت عیسی(علیه السّلام)به انجام داده است و به راستی که حضرت حزقیل(علیه السّلام)به سی و پنج هزار نفر را بعد از شصت سال از مرگشان به اذن خدای تبارک و تعالی زنده کرد

ص: 215

راوی می گوید: سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به کاهن بزرگ یهودی و به او فرمود: ای کاهن بزرگ!آیا آن چندهزار نفر که حزقیل(علیه السّلام)آنها را به اذن خدای تبارک و تعالی زنده کرد همان کسانی بودند که هنگامی که بخت النصر بر بيت المقدس حمله ،کرد آنها را کشت و سپس به بابل رفت؟

سپس خداوند آن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)را نزد آنها فرستاد و آنها را به اذن خدای تبارک و تعالی زنده کرد آیا این واقعه در تورات آمده است یا خیر؟ به راستی که هیچ کس این واقعه که در تورات آمده است را انکار نمیکند و هر کس که این واقعه را انکار کند کافر است؟!

کاهن بزرگ گفت:به راستی که ما شنیدیم و آگاه شدیم.

امام رضا(علیه السّلام)فرمود: راست می گویی،سپس فرمود:ای یهودی!فلان سفر از تورات را باز کن و در آن بنگر و ببین که من درست می خوانم یا خیر!

کاهن نیز سفر مورد نظر را باز کرد و امام رضا (علیه السّلام) شروع به خواندن آن کرد و یهودی نیز با دقت گوش می داد وقتی آن یهودی زیبایی خواندن امام رضا(علیه السّلام)را دیدند از تعجب به خود لرزیدند.

سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به اسقف مسیحی و به او فرمود:ای نصرانی! آیا این اشخاصی که نام بردم قبل از عیسی(علیه السّلام)بودند یا بعد از عیسی(علیه السّلام)بودند؟

اسقف گفت:قبل از حضرت عیسی(علیه السّلام)بودند.

راوی می گوید:سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود: روزی بزرگان قبیله قریش نزد رسول خدا محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)آمدند و از ایشان درخواست کردند مردگانشان را زنده کند. ایشان به وصّی خود امیرالمؤمنين على بن على ابى طالب الله فرمود:همراه این قوم به قبرستان آنها برو و مردگانشان را به نام آنها بخوان و به هر یک از آنها بگو:ای فلان بن فلان!رسول خدا محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)به شما می گوید: به اذن خدای تبارک و تعالی زنده شوید و از قبرهای خویش بیرون بیایید.

ص: 216

پس امام علی بن ابی طالب(علیه السّلام)به همراه قوم قریش به قبرستان رفت و همان گونه که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)به او فرموده بود نام هر یک از مردگان را صدا زد و آنها به اذن خدای تبارک و تعالی زنده شدند و از قبرهای خود بیرون آمدند در حالی که خاک از تن خود تکان می دادند.

پس قوم قریش از آنها چیزهایی پرسیدند و آنها جوابشان را می دادند سپس،قوم قریش به آنها گفتند:به راستی که محمّد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)مبعوث شده است.

مردگان جواب دادند: ای کاش!ما زنده بودیم و پیامبری ایشان را درک می کردیم و از آن بزرگوار اطاعت می کردیم.

پس امام رضا(علیه السّلام)فرمود:و به راستی که حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)کوروکر و نابینا و دیوانه و مجنون و.... را به اذن خدای تبارک و تعالی شفا می داد و همچنین ایشان با چهارپایان و درندگان و پرندگان و ماهیها و جن و شیاطین سخن گفته است.

در حالی که ما ایشان را پروردگار خود قرار ندادیم و فقط خدای یگانه و بی همتا را می پرستیم و همچنین ما فضل و مقام پیامبران را نزد خداوند متعال انکار نمیکنیم هرگاه شما عیسی(علیه السّلام)را پروردگار خویش خواندید جایز است که حزقیل علم و اليسع(علیه السّلام)را پروردگار خود بشمارید و آنها را بپرستید؛ زیرا آنها مانند حضرت عیسی(علیه السّلام) مردگان را زنده می کردند و کارهای دیگر نیز انجام می دادند.

و به راستی که قومی از بنی اسرائیل از ترس طاعون از شهر و دیار خویش خارج شدند و به سرزمینی به نام حذر الموت رفتند و خداوند متعال در یک جا جان آنها را گرفت و اهل آن قریه در روستای حذر الموت دور آنها دیوار چینی کردند تا وقتی استخوانهای آنها پوسیده شد

روزی پیامبری از آنجا میگذشت و آنها را دید و از کثرت آنها تعجب کرد در آن وقت به آن پیامبر از نزد خدای تبارک و تعالی وحی شد که خداوند به تو می فرماید: آیا دوست داری آنها را برای تو زنده کنم و آنها را راهنمایی

کنی؟

پیامبر(علیه السّلام)عرض کرد: بله

ص: 217

پس از جانب خداوند به او وحی شد که آنها را مخاطب خود قرار بده و به آنها بگو به اذن خدای تبارک و تعالی زنده شوید.

آن پیامبر(علیه السّلام)بزرگوار نیز به دستور خداوند متعال چنین کاری انجام داد و خداوند تمام آنها را زنده کرد

همچنین حضرت ابراهیم(علیه السّلام)وقتی آن پرندگان را به دستور خداوند تکه تکه سلام کرد و سپس آنها را در هم مخلوط کرد و با هم کوبید،سپس هر قسمتی از آنها را در قله کوهی قرار داد و هر پرنده را به نام خود خواند آن پرندگان به اذن خدای تبارک و تعالی زنده شده و پرواز کردند.

حضرت موسی بن عمران(علیه السّلام)نیز وقتی هفتاد نفر از قوم خویش را به میقات برای مناجات با خدای تبارک و تعالی انتخاب کرد و نزد کوه رفت آنها به ایشان عرض کردند: به راستی که شما پروردگار را دیدی پس آن را به مام نشان بده!!

حضرت موسی(علیه السّلام)به آنها فرمود: من هرگز خداوند را ندیدم و هرگز نخواهم دید. آنها گفتند هرگز به خداوند ایمان نخواهیم آورد تا وقتی آشکارا او را ببینیم. در همان وقت صاعقه ای روی آنها افتاد و تمام آنها سوختند و به هلاکت رسیدند و موسی(علیه السّلام) تنها ماند.

پس موسی(علیه السّلام)عرض کرد:خدایا به راستی که من این هفتاد نفر را از بین بنی اسرائیل انتخاب کردم و با آنها آمدم و اکنون آنها مردند، پس چگونه م-ن ن-زد بنی اسرائیل بازگردم در حالی که این هفتاد نفر همراه من نیستند؟ اگر قوم از من در مورد این هفتاد نفر پرسیدند من به قوم چه بگویم؟ اگر به آن قوم بگویم چنین و چنان اتفاق برسر آن هفتاد نفر افتاده است مرا باور نخواهند کرد!

ای خدای من!اگر میخواستی آنها را به هلاکت برسانی قبل از اینکه آنها را انتخاب کنم و با خود بیاورم آنها را به هلاکت می رساندی.

آیا ما را به خاطر طغیانگران و ظالمان به هلاکت می رسانی؟

ص: 218

در آن وقت خدای تبارک و تعالی آنها را زنده کرد.(1)

راوی می گوید:در ادامه امام رضا(علیه السّلام)به اسقف فرمود:ای اسقف!آنچه ب-ه ت-و گفته ام از زنده کردن مردگان و... را نمی توانی انکار کنی؛ زیرا آنچه گفته ام در تورات،انجیل،زبورو فرقان آمده است.

پس اگر همان گونه که می گویی هر کس که مردگان را زنده کند و بیماران را از جمله کوروکر و نابینا و مجنون و.... شفا دهد آن را باید پروردگار و خدا بشماریم و آن را پرستید پس اگر این گونه باشد باید تمام کسانی که گفته ام را باید خدا شمرده هر یک از آنها را بپرستیم.ای نصرانی!تو در مورد آنها چه می گویی؟

نصرانی گفت:قول،قول تو است و سپس گفت: «لا اله الا الله»ونيست معبودی جز خدای یگانه و بی همتا.

سپس امام رضا (علیه السّلام)رو کرد به کاهن بزرگ و به او فرمود: تو را قسم می دهم به معجزات حضرت موسی(علیه السّلام)که آنها را داشت.(2)آیا در تورات در مورد پیامبر ما(صلی الله علیه و آله و سلّم)و امتش چنین ذکر شده است: هنگامی که آخر زمان فرا رسید آنها از پیامبری که سوار بر شتری است پیروی می کنند و خدای تبارک و تعالی را بسیار تسبیح می کنند تسبیح های جدید در کنیسه های جدید مساجد) پس بنی اسرائیل به سوی آنها می آیند تا قلبشان مطمئن شود و در دست پیروان آن پیامبر (آخر زمان شمشیرهای برنده و تیزی است که از کافران و ظالمان و ستمکاران و طغیانگران به وسیله آن شمشیرها در سراسر جهان انتقام می گیرند.»

ای نصرانی! آیا چنین در تورات آمده است یا خیر؟

کاهن اعظم یهودی :گفت بله ما چنین در کتاب مان تورات خوانده ایم.

ص: 219

سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به نصرانی و به او فرمود: در مورد کتاب حضرت شعیاء پیامبر(علیه السّلام)چه می دانی؟ نصرانی گفت: به راستی که من حرف آن کتاب را حفظ هستم.

سپس امام رضا(علیه السّلام)به اسقف بزرگ و کاهن اعظم فرمود: آیا این سخن را از پیامبر اسلام

خوانده اید که می فرماید ای قوم! من صورت شخصی را سوار بر الاغی دیدم که لباس هایی از نور پوشیده بود و همچنین مردی سوار بر شتری دیدم که نور صورتش مانند نور ماه می درخشید.

راوی می گوید آنها گفتند: بله به راستی که شعیاء پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)چنین گفته است. امام رضا(علیه السّلام)به اسقف بزرگ فرمود:ای نصرانی!فرموده حضرت عیسی(علیه السّلام) را دیده ای که فرمود:«انی ذاهب الى ربكم و ربي والبار قليطا جاء، هو الذي يشهد لى بالحق كما شهدت له و هو الذي يفسر لكم كل شي و هو الذي يبداء الفضائح الامم و هو الذي يكسر عمود الكفر».

به راستی که من به سوی پروردگارتان و پروردگارم و پروردگار(پیامبر آخر زمان) که بین حق و باطل جدایی می افکند و او همان کسی است که برای من گواهی حق می دهد همان گونه که من برای او گواهی حق داده ام و او همان کسی است که تمام نکته های علم را برای شما تفسیر می کند و او همان کسی است که امتها را متحد می گرداند و ستون و ریشه کفر را در هم می شکند. راوی می گوید: در آن وقت اسقف بزرگ گفت: آنچه از انجیل ذکر کرده ای خوانده ایم و به آن اقرار و ایمان داریم.

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: ای اسقف! آیا آنچه گفته ام در انجیل ثابت است؟ اسقف گفت: بله سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود: ای اسقف! به من بگو هنگامی که کتاب انجیل شما ناپدید شد چگونه آن را یافتید و چه کسی انجیل را برای شما جمع آوری کرد؟

ص: 220

نصرانی گفت: تا به حال انجیل ما گم نشده است و به راستی که انجیل را در صندوقچه ای مزین یافتیم یوحنا و متی آن را برای ما استخراج کردند.

امام رضا (علیه السّلام)فرمود: چقدر به سنن انجیل و دانشمندان آن نادان و بی آگاه هستی! اگر آنچه تو می گویی درست باشد هرگز شما در مورد انجیل اختلاف پیدا نمی کردید؛ لکن به تو خواهم گفت و به تو می فهمانم که چگونه انجیل را به دست آوردید. سپس فرمود: ای نصرانی! بدان هنگامی که انجیل اصلی را از دست دادید بزرگان نصرانی نزد دانشمندان خود جمع شدند و به آنها گفتند: به راستی که حضرت عیسی (علیه السّلام)به قتل رسیده است و انجیل را نیز از دست داده ایم ولكن شما دانشمندان انجیل چه چیزی در مورد آن دارید؟!!

پس دانشمندان آنها که چهارتن بودند و عبارت اند از الوقا و مرقابوس و يوحنا ومتی،گفتند: به راستی که انجیل در سینه های ما است و ما آن را برای شما بند به بند و سفر به سفر از سینه هایمان خارج می کنیم و هیچ گاه بابت از دست دادن انجیل نگران و غمگین نشوید و مانند سایر مردم گمراه نشوید.

و به راستی که ما آن را بند به بند و سفر به سفر برای شما بازگو خواهیم کرد تا وقتی تمام انجیل را به پایان برسانیم سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمود: ألوقا و مرقابوس و يوحنا و متی با هم نشستند و آنچه از انجیل میدانستند روی هم گذاشتند و انجیل را برای شما جمع آوری کردند و این انجیل که اکنون نزد شما است بعد از گم شدن انجیل اصلی جمع آوری شده است.

و به راستی این چهار نفر شاگردان اولین ها هستند، آیا دانستی؟

اسقف گفت: در مورد آنها هیچ گاهی نداشتیم؛ ولی همینک فهمیدم چه اتفاقی افتاده است و به راستی که اکنون دانستم که تو دانشمندترین شخص و آگاه ترین شخص به انجیل هستی و آنچه از آن آگاهی دارید شنیدم و دلم به آن گواه داده که حق است ولكن من چیز زیادی از گفته هایی که از انجیل بیان کرده اید نفهمیده ام.

ص: 221

امام رضا (علیه السّلام) به او فرمود: گواهی و شهادت این چهار نفر که نام آنها را بردم نزد تو چگونه است؟

اسقف گفت: جایز است؛ زیرا آنها از دانشمندان هستند و هرچه آنها گواهی یا شهادت داده اند حق است.

راوی می گوید: امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به مأمون و کسانی که در مجلس بودند و به آنها فرمود: شما به آنچه در مورد این چهار نفر گفته است شاهد و گواه باشید.

جمع حاضر گفتند: ما شاهد هستیم. سپس امام رضا (علیه السّلام)به اسقف فرمود: ای اسقف! تو را به پسر و مادر( عیسی و مریم علیهما السّلام) قسمت می دهم که آیا می دانی که متی در مورد عیسی (علیه السّلام) چنین گفت: به راستی که او مسیح فرزند داوود بن ابراهيم بن اسحاق بن يعقوب بن يهوذا بن مريم خضرون است.

و مرقابوس در ذکر اصل و نسب عیسی(علیه السّلام) چنین گفت: او کلمه الله است که خداوند آن را به آدمی در آورده است و انسان شد.

و ألوقا چنین گفت: به راستی که عیسی بن مریم و مادرش انسان و از خون و گوشت بودند، پس روح القدس [از جانب خداوند] نزد مریم (علیه السّلام) آمد و روح در او دمیده شد و عیسی(علیه السّلام)به وجود آمد.

و همچنین تو می گویی از گواهی و شهادت عیسی بن مریم(علیه السّلام) این بود که فرمود به شما می گویم: ای جمع حواریون! به راستی کسی به آسمان بالا نمی رود؛ مگر اینکه از آن نازل می شود و آن کسی نیست؛ مگر سوار بر شتر است و ایشان خاتم الانبیاء هستند که به آسمان می روند و از آن پایین می آیند.

پس در مورد این فرموده عیسی بن مریم (علیه السّلام) چه می گویی؟

اسقف گفت: این فرموده حضرت عیسی(علیه السّلام) است و من آن را انکار نمی کنم سپس امام رضا (علیه السّلام)فرمود: در مورد گفته ها و گواه الوقا و مرقابوس و متی که در مورد عیسی بن مریم(علیه السّلام) گفته اند چه می گویی؟

اسقف گفت: آنها در مورد عیسی بن مریم (علیه السّلام)دروغ گفته اند.

ص: 222

امام رضا (علیه السّلام)رو کرد به جمع حاضر و به آنها فرمود: آیا او آنها را پاک و مطهر و راستگو و همچنین آنها را دانشمندان انجیل نخوانده بود و نگفته بود که فرموده های آنها حق است؟

راوی می گوید: در آن وقت اسقف گفت: ای دانشمند مسلمانان! از تو می خواهم در مورد آن مرا عفو کنی؟ امام رضا(علیه السّلام) فرمود: تو را عفو گرداندیم، ای نصرانی! آنچ-ه م-ی-خ-واه-ی از م--ن بپرس!

اسقف گفت: شخص دیگری از شما بپرسید؛ ولی به مسیح قسم فکر نمی کردم در دانشمندان و علمای مسلمانان مانند شما کسی باشد سپس امام رضا (علیه السّلام) رو کرد به کاهن بزرگ یهودی و به او فرمود: تو از من سؤال

می کنی یا من از تو بپرسم؟ کاهن گفت: من از شما سؤال می کنم و هیچ جوابی از تو نمی پذیرم؛ مگر از

تورات یا انجیل یا زبور داوود(علیه السّلام)یا صحف ابراهیم (علیه السّلام)و موسی (علیه السّلام) می باشد. امام رضا(علیه السّلام) فرمودند: هیچ جوابی از من قبول مکن؛ مگر از تورات که بر زب-ان موسی یا انجیل که بر زبان عیسی بن مریم الله یا زبور ک-ه ب-ر زبان داوود (علیه السّلام) جاری شده است.

کاهن اعظم گفت: چگونه نبوّت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) را ثابت می کنی؟ امام رضا (علیه السّلام)به او فرمود: به راستی که به نبوت آن بزرگوار حضرت موسی بن عمران(علیه السّلام)و عیسی بن مریم (علیه السّلام) و داوود خلیقه الله (علیه السّلام)به گواه داده اند.

کاهن اعظم گفت: پیامبری ایشان را از کتاب تورات مقدس حضرت موسی بن عمران (علیه السّلام) ثابت کن! امام رضا فرمودند: ای یهودی! آیا می دانی که حضرت موسی (علیه السّلام)به بنی اسرائیل سفارش کرد و فرمود: به راستی که پیامبری از برادران شما برگزیده

ص: 223

خواهد شد، پس اگر او را درک کردید از ایشان اطاعت کرده و فرمان های ایشان را انجام دهید.(1)

سپس امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: آیا برای بنی اسرائیل برادرانی جز فرزندان اسماعيل(علیه السّلام) وجود داشته است اگر نزدیکی بنی اسرائیل به اسماعیل (علیه السّلام)و اصل و نسب(2)آنها از طرف ابراهیم (علیه السّلام) را شناخته باشید؟

کاهن اعظم گفت: این فرموده موسی (علیه السّلام)است و هرگز آن را انکار نمی کنیم.

پس امام رضا (علیه السّلام)فرمود آیا از برادران بنی اسرائیل پیامبری غیر از محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) مبعوث شده است؟

کاهن اعظم گفت: خیر.

امام رضا (علیه السّلام)به او فرمود: آیا چنین در تورات نیامده است؟

کاهن گفت: بله ولکن دوست دارم از تورات برایم بخوانی!

امام رضا(علیه السّلام) فرمود: آیا تورات را انکار می کنید وقتی به شما می گوید: نور از طور سینا نزد ما آمد و از کوه ساعیر درخشید و از کوه فاران بر ما آشکار شد؟

کاهن بزرگ گفت: این کلمات را می شناسم؛ ولی تفسیر آنها را نمیدانم. امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: من تفسیر آنها را به تو می گویم، اما نوری که از طور سینا بود آن وحی خداوند است که در طور سینا بر موسی بن عمران نازل شد و اما نوری که از ساعیردرخشید، ساعیر کوهی است که وحی خداوند متعال در آنجا بر

ص: 224

عیسی بن مریم نازل شده است و اما گفته موسی(علیه السّلام)از کوه فاران برای ما آشکار شده، تفسیر آن این است که کوه فاران از کوههایی است که بین آن تا مکه یک روز راه است .

و همچنین حضرت شعیای پیامبر(علیه السّلام)همان گونه که تو و اصحابت از قول آن بزرگوار در تورات چنین می گویید من دو سواره را دیدم که زمین برای آنها درخشان شده است که یکی سوار بر الاغ و دیگری سوار بر شتر بود.

ای کاهن!به من بگو سوار بر الاغ که بود؟ و سوار بر شتر که بود؟

کاهن گفت:نمی دانم،به من بگو آنها چه کسانی بودند؟

امام رضا(علیه السّلام)فرمود: اما سوار بر الاغ حضرت عیسی بن مریم(علیه السّلام)است و اما شخص سوار بر شتر حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم)است. آیا آن را انکار میکنی؟

کاهن گفت خیر انکار نمیکنم

سپس امام رضا علیه فرمود حیقوق پیامبر علی را میشناسی؟

کاهن گفت:بله ایشان را میشناسم.

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند:در تورات شما نقل از آن بزرگوار آمده است که فرمود: خداوند بیان را از کوه فاران آورد و آسمانها از تسبیح احمد و امتش پرشده است و او (احمد) اسبهای خود را از دریا می گذراند همان گونه که از خشکی راه می رود و به راستی که او کتاب جدیدی برای ما می آورد و آن بعد از خراب شدن بیت المقدس است.

امام رضا(علیه السّلام)در ادامه فرمود: در اینجا منظور از کتاب جدید فرقان (قرآن) است، آیا به آن ایمان داری؟

کاهن بزرگ گفت:این سخنان و فرمودههای حیقوق پیامبر(علیه السّلام)است و آن را انکار نمی کنیم.

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:به راستی که حضرت داوود(علیه السّلام)در زبور فرموده است همان گونه که شما می خوانید.

خدایا!بعد از جدایی و فاصله، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)برپاکننده سنت را مبعوث گردان.

ص: 225

امام رضا(علیه السّلام)به کاهن اعظم فرمود: آیا پیامبری می شناسی که بعد از جدایی سنت را برپا کرد،جز محمد مصطفى(صلی الله علیه و آله و سلم)؟

کاهن گفت: این فرموده داوود(علیه السّلام)است و آن را میشناسم و هرگز آن را انکار نمی کنیم ولكن منظور حضرت داوود(علیه السّلام)از این پیامبر،حضرت عیسی(علیه السّلام)است و زمان پیامبرش ایام جدایی بوده است.

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود:ای کاهن بزرگ!به راستی که جاهل شده ای به راستی عيسى(علیه السّلام)مخالف دین و روش نبوده است و ایشان موافق سنت و دین و روش تورات بوده تا وقتی که خداوند متعال ایشان را به آسمان برد.

سپس فرمود:در انجیل آمده است:«ان ابن البره ذاهب و البار قليطا جاء من بعده و هو الذي يحفظ الاصار و يفسر لكم كل شي و يشهد لى كما شهدت به أنا جنتكم بالامثال و هو يأتيكم بالتاويل.»

به راستی که فرزند طاهره (مریم پاک)از نزد شما می رود و بعد از ایشان محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)خواهد آمد و او همان کسی است که الآصار را حفظ می گرداند و همه چیز را برای شما تفسیر می دهد و برای من گواهی می دهد همان گونه که من به او گواهی داده ام و به راستی که من الامثال (انجیل) را برای شما آورده ام و ایشان تأویل (قرآن)هر چیزی را می آورد.

سپس امام رضا(صلی الله علیه و آله و سلم)به کاهن فرمود:ای کاهن!در مورد پیامبرتان موسی بن عمران(صلی الله علیه و آله و سلم)از تو بپرسم؟

کاهن گفت: بپرسید.

امام رضا(صلی الله علیه و آله و سلم)فرمود:چه دلیل و برهانی برای اثبات نبوت موسی(صلی الله علیه و آله و سلم)دارید؟ کاهن بزرگ :گفت به راستی که موسی بن عمران(صلی الله علیه و آله و سلم)معجزاتی را آورده که هیچ پیامبری قبل از او مانند او چنین کاری نکرد.

امام رضا(صلی الله علیه و آله و سلم)به او فرمود:چه معجزاتی آورد، آنها را نام ببر؟

ص: 226

کاهن گفت: شکافتن دریا،تبدیل شدن عصا به مار افعی و زدن بر سنگ و جاری شدن دوازده چشمه و یدالبیضا و نشانه ها و معجزات دیگر که خلق نمی توانند مانند آن انجام دهند.

سپس امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود:راست گفتی اگر حجت و برهان و نشانه های پیامبری این باشد که معجزاتی بیاورد که دیگر خلایق مانند او چنین انجام ندهند،آیا این نیست که هر کس ادعای نبوت و پیامبری کند و معجزات و کارهایی انجام دهد که دیگر خلایق مانند آن نتوانند انجام دهند باید آن مدعی را باور کرده و او را پیامبر برگزینید؟!

کاهن گفت:چنین نیست به او ایمان نمی آوریم و او را به پیامبری نمی پذیریم تا وقتی که معجزاتی مانند حضرت موسی(علیه السّلام)بیاورد.

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: چگونه پیامبرانی که پیش از حضرت موسی بن عمران(علیه السّلام)که به پیامبری برگزیده شده بودند ایمان دارید در حالی که نه دریا را شکافته بودند و نه ید بیضا مانند موسی(علیه السّلام)داشتند و نه عصا را تبدیل به افعی کرده بودند؟!!

کاهن گفت:همان گونه که به شما گفته ام هر کس که در مورد پیامبری اش آیات و معجزاتی نشان داده باشد که دیگر مردم قادر به انجام آن نباشند، هر چند که مانند معجزات موسى(علیه السّلام)و... باشد، ما به نبوت او اقرار می کنیم.

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: ای کاهن بزرگ!پس چه چیزی شما را منع کرده تا اینکه به نبوت عیسی(علیه السّلام) اقرار کنید در حالی که ایشان نیز مردگان را به اذن خدای تبارک و تعالی زنده میکرد و بیماران را شفا میداد و پیسی و جذامی و... نیز شفا می داد و همچنین از گل پرنده ای درست می کرد و بر آن می دمید و به اذن خدای تبارک و تعالی پرنده موجود زنده می شد و پرواز می کرد؟!

کاهن گفت: این گونه گفته می شود که عیسی بن مریم(علیه السّلام)چنین کارهایی انجام می داد؛ ولی ما معجزات او را با چشم خود ندیده ایم.

ص: 227

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: آیا شما معجزات و نشانه ها و آیات حضرت موسی(علیه السّلام)که آنها را آورده بود با چشم خود دیدید؟ آیا چنین نیست ک-ه ای--ن نشانه ها و معجزات از بزرگان و یاران موسی(علیه السّلام)پشت به پشت به شما رسیده است؟

کاهن گفت:چرا،همان گونه که می فرماید است.

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند:همچنین معجزات و نشانه هایی که حضرت عیسی آورده بود از دیگران خبر رسیده است،پس چگونه موسی بن عمران(علیه السّلام)را باور کرده و به نبوت ایشان اقرار میکنید در حالی که عیسی(علیه السّلام)را باور نمی کنید و به ایشان اقرار و ایمان نمی آورید؟

راوی می گوید:کاهن بزرگ نتوانست جوابی دهد؛ زیرا جوابی برای گفتن نداشت.

سپس امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود همچنین حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)چنین بوده و مانند هر پیامبری معجزاتی داشته است و یکی از نشانه های بزرگ ایشان این بود که ایشان یتیم و فقیر و چوپان بوده و هیچ سوادی نداشته؛ زیرا در هیچ مکتبی تعلیم نیافته بود و هیچ معلم خصوصی و.... نداشت،پس یکباره قرآن کتاب جاوید آورد که در آن کتاب سرگذشت و قصص پیامبران(علیهم السّلام)پیشین و داستانها و معجزات آنها و گزارشها و اخبار گذشتگان و اتفاقهایی که افتاده و خواهد افتاد را تا روز قیامت ذکر کرده است.

همچنین از معجزات آن بزرگوار این بود که اسرار مردم را آشکار می کرد و به آنها می فرمود:چه چیزهایی در منزل و خانه هایشان و.... که متعلق به آنها است ذخیره کرده اند و همچنین معجزات زیادی آورد که شمارش آنها مقدور نیست. کاهن اعظم :گفت معجزات و نشانه هایی که از حضرت عیسی(علیهم السّلام)و حضرت

محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)برای ما ثابت نشده است.

امام رضا(علیهم السّلام)فرمودند پس کسی که معجزات و نشانه های حضرت عیسی(علیهم السّلام)و محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)شهادت و گواه داده از راه زور بوده است؟

ص: 228

راوی می گوید: در این وقت کاهن بزرگ در جای خود میخ کوب شد و دیگر قادر به جواب دادن به امام رضا(علیه السّلام)نبود.

سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به هر بده خادم آتشکده و به او فرمود: به من بگو دلیل و برهان تو بر نبوت زردشت که ادعا میکنید پیامبر است چیست؟

هر بده گفت:به راستی که نشانه ها و معجزاتی برای ما نشان داده که هیچ کس مانند او چنین معجزاتی نیاورده بود و از بزرگان ما نقل شده که ایشان چیزهای مخصوص برای ما حلال کرده در حالی که سایر مردم چنین نبوده، پس ما از او پیروی کردیم.

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:آیا چنین نبود که گفته ها و حرفهای بزرگان تان به گوش شما رسیده و از آن پیامبر اطاعت و پیروی کردید،در حالی که او را ندیده اید؟

هر بذه گفت:چرا چنین است .

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: همچنین امت های گذشته چنین بودند و حرفها و خبرهای رگان آنها پشت به پشت به آنها رسیده است و آنها به پیامبرشان ایمان آورده اند و همچنین نبوت حضرت موسی (علیه السّلام)و حضرت عیسی(علیه السّلام)و حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)پس چرا به این پیامبران الهی اقرار نمی کنید؟ دلیل اقرار نکردن به نبوت آنها چیست؟ اگر این باشد که شما به وسیله اخبار و گفته های متواتر که از بزرگان گذشته خود در مورد زردشت به شما رسیده ایمان و اقرار کرده اید

راوی گفت:در آن وقت هر بذه در جای خود میخ کوب شد و قادر به سخن گفتن و جواب دادن به سؤال امام رضا(علیه السّلام)به نبود(1)

ص: 229

(4)

وقتی فرستاده امام رضا(علیه السّلام)به خواست برود به او گفتم صبر کن با دقت بارم را می گردم شاید آن را پیدا کنم.

راوی می گوید:دنبال آن دفتر در وسائل و باری که برایم فرستاده شده بود با دقت گشتم بدون اینکه بدانم دفتری در بار است،پس از مدتی بعد از چندبار زیر و رو کردن اساس،دفتر را پیدا کردم و آن را به فرستاده امام رضا(علیه السّلام)دادم گشتن من دربار به خاطر این بود که میدانستم امام رضا(علیه السّلام)جز حق نمی گوید.(1)

(6)

ایشان فرمود اگر از هارون الرشید و... می ترسیدم امام برگزیده نمی شدم و به راستی در زمان جدم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)ابولهب نزد ایشان آمد و ایشان را تهدید کرد.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)به او فرمود: اگر یک خراش از تو به من برسد من دروغگو هستم و این اولین معجزه و نشانه از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)بود که به مردم نشان داد و من به شما می گویم:اگر یک خراش از طرف هارون الرشید به من برسد من دروغگو خواهم بود.

سپس حسن بن مهران گفت:اگر راست می گویی چرا امامت خود را آشکار نمی کنی؟!

امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: آیا دوست داری نزد هارون بروم و به او بگویم من امام هستم و تو هیچ کاره هستی!

آیا رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)چنین نکرده بود که ابتدا به اهل و عیال و خویشاوندان و دوستان مورد اعتماد خود نبوت خودش را اعلام کرد؟ شما اعتقاد دارید که امامت و پیشوایی متعلق به پدران قبل از من است و می گوید:من امام نیستم و می گوید:تقیه می کنی و می گویی که پدرت از دنیا رفته است در حالی که من تقیه نمی کنم و می گویم پدرم از دنیا رفته است و من به جای ایشان امام و پیشوای جهانیان و حجت خدا هستم.

چگونه می خواهید بگویم که پدرم زنده است در حالی که ایشان به شهادت رسیده است و من با دستان خودم ایشان را غسل کرده،به خاک سپردم.

شیخ صدوق(ره) در ادامه این روایت می فرماید:امام رضا(علیه السّلام)یا میدانست که هارون الرشید به هلاکت میرسد بدون اینکه ضرری به ایشان برساند و نیز میدانست که به دست مأمون اذیت و آزار میبیند و در آخر به دست او به شهادت می رسد.(1)

ص: 232

(7)

(9)

ستارگان درخشان ولایت و امامت هستم که در سرزمین شما غروب خواهم کرد و به درستی که هر کس به زیارتم در آن مکان غربت بیاید در حالی که به امامت و ولایتم ایمان داشته باشد و نیز به امامت و ولایت امامان پیشین و بعد از من ایمان داشته باشد من و پدرانم در روز قیامت او را شفاعت خواهیم کرد هرچند که گناهان او مانند ثقلین (جن و انس باشد از پدرم شنیدم که فرمود:پدرانم(علیهم السّلام)از امير المؤمنین علی بن ابی طالب(علیه السّلام)نقل شده از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)که فرمود: هر کسی که مرا در خواب ببیند گویا که مرا در بیداری دیده است به خاطر اینکه شیطان لعین نمی تواند به شکل من و به شکل اوصیای من در بیاید و به درستی که رویای صادقه یک جزء از هفتاد جزء نبوت است.(1)

(12)

(13)

شد، پس ای احمد!تو مانند او بر مردم تکبر نکن؛ زیرا با این کارت نزد خداوند متعال ذلیل خواهی شد.(1)

(14)

دخول بگیری،پس بدان که به راستی آمدن تو نزد من بسیار سخت و دشوار است؛ زیرا ایادی خلیفه عرصه را بر من تنگ کردهاند و تو نمیتوانی در این زمان نزدم بیایی،ان شاء الله در آینده نزدیک با هم ملاقات خواهیم کرد. راوی می گوید:بعد از آن با تعجب دیدم که آن بزرگوار جواب پرسشهایم که در دلم در مورد سه آیه گفته بودم برایم نوشته بود و من متعجب و متحیر شده بودم؛ زیرا من اصلاً در مورد آن آیات به کسی نگفته بودم و ننوشته بودم و این از کرامات امام رضا(علیه السّلام)بود و من در همان وقت به امامت و ولایت ایشان اقرار کردم.(1)

(16)

فرمود:آن بقعه در سرزمین طوس قرار خواهد گرفت و به خدا قسم آن مکان باغی از گلستان بهشت است،هر کس به زیارتم در آن مکان بیاید مانند کسی خواهد بود که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)را در مدینه زیارت کرده باشد و خداوند برای او و پاداش هزار حج مقبول و هزار عمره مقبوله مینویسد و من و پدرانم در روز قیامت شفاعت کنندگان او خواهیم بود.(1)

(14)

داشت به من گفت:من نیز روزی با امام رضا(علیه السّلام)بودم و ایشان چشمه ای ظاهر السلام کردند و آن چشمه در خراسان است و در آن زمان من خادم امام رضا الله بودم.(1)

(19)

(21)

(23)

در همان لحظه به امامت و ولایت آن بزرگوار ایمان آوردم و دانستم که ایشان حجت خدا هستند.(1)

(24)

زیرا اگر شام بخورم مبتلا به درد میشوم و من نیز ش-ام ن-م-ی-خ-وردم و هرگاه غافل میشدم و شام میخوردم دستم درد می گرفت.(1)

(25)

ایشان در مورد مسائل خودم از من پرسید و من در مورد از دنیا رفتن پسرانم در حين تولد نزد ایشان شکایت کردم.

ایشان رو به قبله کردند و دعا کردند و فرمودند:این مشکل از تو دور شده است و همینک همسرت باردار است و یک پسری به دنیا خواهد آمد و یک سال بعد یک پسر دیگر نیز به دنیا خواهد آمد،در مدت حیات خودت به وسیله آنها خوشحال خواهی شد.

به راستی که اگر خدای تبارک و تعالی بخواهد دعایی را اجابت کند، آن را اجابت خواهد کرد و به راستی که خداوند بر همه چیز قادر و توانا است.

راوی می گوید:از نزد امام رضا(علیه السّلام)مرخص شدم و به منزلم بازگشتم،وقتی به منزلم رسیدم دیدم که صاحب یک پسر شده ام،نام او را ابراهیم قرار دادم و چندسال بعد از آن فرزند دیگری به دنیا آمد و آن را محمد نام نهادم و کنیه او را ابالحسن قرار دادم.

محمد بن اسحاق الکوفی میگوید ابراهیم سی و چند سال زنده ماند و محمد بیست و چهار سال زنده ماند و بعد هر دوی آنها بیمار شدند و از دنیا رفتند. راوی می گوید سالی به حج رفتم و نزد آنها رفتم دو ماه نزد آنها بودم و ابراهیم در اولین ماه که من در آنجا بودم در گذشت و محمد در ماه دیگر در گذشت و عمویم یک سال و نیم بعد از آنها از دنیا رفت.(1)

(27)

بعد از آن امام رضا یا به دوستان و یاران مورد اعتماد خویش می فرمود: آنچه مأمون حرف میزند شما را گول نزند به خدا قسم هیچ کس مرا به شهادت نمی رساند؛ مگر خود مأمون و من چاره ای جز صبر ندارم تا وقتی اجلم برسد.(1)

(28)

پرسشهایی که نوشته بودم به ایشان تحویل ،دهم جواب داده بود، پس در همانجا به امامت و ولایت امام رضا(علیه السّلام) ایمان آوردم.(1)

(29)

(30)

حاضر شدن نزد پدر

روایت شده با اسناد در یک روایت طولانی در مورد شهادت امام موسی کاظم(علیه السّلام)از مسیب که می گوید: هنگام به شهادت رسیدن امام موسی کاظم(علیه السّلام)کنار آن بزرگوار بودم یکباره دیدم جوانی خوش سیما و باوقار که شبیه ترین شخص به امام موسی کاظم (علیه السّلام)بود نزد امام موسی کاظم (علیه السّلام)آمد.

آن جوان خوش سیما کسی نبود؛ مگر امام رضا(علیه السّلام)و من ایشان را به خوبی نمی شناختم؛ زیرا از ملاقات آن بزرگوار سالیان درازی می گذشت و چهره آن بزرگوار تغییر کرده بود و حافظه ام کم شده بود.

پس خواستم نزدیک ایشان بروم که یکباره امام موسی کاظم(علیه السّلام)به من فرمود:

آیا به تو نگفته بودم که هرگز دخالت نکنی و نزدم نیایی؟!

راوی می گوید:من نیز در جای خود ماندم و دیدم امام موسی کاظم(علیه السّلام)به فرزندش وصیت و سفارش می کرد و سپس آن بزرگوار به شهادت رسید و امام رضا(علیه السّلام)از بغداد به مدینه رفت.

سپس من به دربار هارون الرشید رفتم و خبر به شهادت رسیدن امام موسی کاظم(علیه السّلام)را همان گونه که امام موسی کاظم(علیه السّلام)قبل از به شهادت رسیدن به من سفارش کرده بود،انجام دادم

روز بعد هارون الرشید دستور داد امام موسی کاظم(علیه السّلام)را غسل و کفن کنند آنها نیز چنین کردند؛ ولی من می دیدم که آنها آب می ریختند در حالی که به ایشان نمی رسید و آن شخص یعنی امام رضا(علیه السّلام)را دیدم که با دستان مبارک خویش ب-ر پیکر مبارک و مقدس پدرش آب می ریخت و ایشان را غسل می داد و ایشان را کفن و دفن کرد در حالی که آن مردم فکر می کردند که خود آنها چنین کاری می در حالی که چنین نبود.(1)

ص: 248

(31)

کبیره ای که همیشه انجام می دهد مرتکب آن شده است و به خاطر همین به هلاکت رسیده است.

سپس شروع به غذا خوردن کردند چند لحظه ای نگذشته بود که یک نفر از فامیلهایش نزد ایشان آمد و عرض کرد: فدایت شوم! به راستی که زبیری به هلاکت رسید.

ایشان فرمودند:سبب هلاکت او چه بود؟

عرض کرد: دیشب شراب زیادی خورد و سنگ کوب کرد و به هلاکت رسید.(1)

(33)

خودت من آن را انجام خواهم داد، پس آن مرد یعنی طاهری غمگین شد و فکر می کرد امام رضا(علیه السّلام)او را مؤاخذه و سرزنش کرده است، او بیست روز بعد از آن رحلت کرد.(1)

(35)

حسن بن علی الوشاء می گوید:قبل از اینکه پیام عباس بن جعفر را برای امام رضا بفرستم امام رضا(علیه السّلام)نامه ای برایم نوشت و نزدم فرستادوقتی آن نامه به دستم رسید آن را باز کردم و دیدم ایشان فرموده بودند: به دوستت عباس بن جعفر بگو در مورد نامه هایش نترسد هر گاه نامه ای از طرف او به دستمان رسید آن را میخوانیم و سپس آن را در آتش می سوزانیم.(1)

(37)

(38)

آرام گرفت، سپس امام رضا(علیه السّلام)رو کرد به من و فرمود: آیا به امامت و ولای--ت م--ن ایمان نمی آوری؟

عرض کردم:ایمان می آورم ای سرورم!به راستی که شما حجت خدا هستید و من از خداوند طلب بخشش می کنم و دیگر ولایت و امامت شما را هرگز انکار نمی کنم،سپس امام رضا(علیه السّلام)به آهو فرمود:به مرتع خود بازگرد،یکباره دیدم اشک از چشمان آهو سرازیر شد و سر خود را روی لباس امام رضا (علیه السّلام)میمالید و ناله می کرد،سپس با چشمان گریان از نزد ما رفت.

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:آیا می دانید که این بچه آهو چه گفت؟

عرض کردیم:خدا و حجتش بهتر می دانند!

فرمود:این آهو می گوید:وقتی مرا صدا زدی خیلی خوشحال شدم؛ زیرا فکر می کردم به من افتخار دادی که از گوشتم تناول کنی و من نزد دیگر آهوها خوشحال شده بودم و به خودم می بالیدم؛ولی وقتی به من گفتی برگردم خیلی ناراحت شدم و نزد دوستانم ضایع شدم.(1)

(40)

راوی می گوید:مدتی نگذشت که هارون الرشید جعفر بن يحيى و يحيى بن را به قتل رساند و آل برمک از صحنه روزگار محو شدند.(1)

(41)

راوی می گوید:نزد من کودکی بود که رطب می خورد، پس به اذن خدای تبارک و تعالی آن طفل کوچک زبان باز کرد و با دست کوچک خود به امام رضا(علیه السّلام)اشاره کرد و گفت:به راستی و برحق مولای من است، ایشان مولای من ومولای تمام مردم است،ایشان حجت خدا است و سپس ساکت شد.

محمد بن العلا می گوید: وقتی چنین شنیدم رنگم زرد شد و بیهوش به زمین افتادم و مدتی بعد به هوش آمدم و به امامت و ولایت امام رضا یه ایمان آوردم.(1)

(42)

یک مشت از آن خرما را برداشت و آن را به من داد و من خرماها را شمردم و دیدم که هیجده دانه است،از ایشان زیادتر خواستم ایشان به من فرمود: اگر جدم زیادتر از این به تو می داد من نیز به تو می دادم.(1)

(43)

برای او اذن دخول بگیری و همچنین او دوست دارد لباس و مقداری سکه به او هدیه دهیم ما به او اجازه می دهیم.

راوی می گوید:نزد ریان رفتم و ماجرا را برای او تعریف کردم، سپس با هم نزد امام رضا(علیه السّلام)رفتیم امام رضا(علیه السّلام)دو لباس و سی در هم از آن در همهایی که به نام مبارک ایشان ضرب شده بود به ریان هدیه داد.(1)

(45)

دنیا خواهد آمد که دختر تو از فلان زن و پسر تو از فلان زن خواهد بود، پس پسر را محمد و دختر را فاطمه نامگذاری کن به برکت خدای تبارک و تعالی.

راوی می گوید:همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)فرموده بودند برایم یک دختر و یک پسر به دنیا آمد همان گونه که ایشان فرموده بود که دختر از فلان زن و پسر از فلان زن خواهد بود، پس پسرم را محمد و دخترم را فاطمه نام نهادم.

(47)

کودک به اسب :گفت آنچه برای توخیر است درخواست کن آیا دوست داری

که ظالمان بر تو سوار شوند و به مؤمنان ظلم کنند؟!

امام رضا الله به اسب :فرمود: کودک راست میگوید.

سپس دستان مبارک خویش را رو به آسمان کرد و عرض کرد: خدایا به این

اسب صبر و شکیبایی عطا کن!

هنگامی که کودک از اسب پایین آمد امام رضا الله به او فرمود تمام اموال و داراییها و اسبهایم در اختیار تو است هر چه میخواهی از من طلب کن به تو عطا خواهم کرد به راستی که تو مؤمن هستی و خداوند ایمان تو را در دنیا و آخرت آشکار کرده است.

کودک :گفت ای فرزند رسول خدا اجازه بدهید مقداری فکر کنم. امام رضا بلا به او فرمود: آنچه میخواهی فکر کن خداوند تو را به بهترین آنها

هدایت خواهد کرد. سپس اندکی بعد کودک :گفت از خداوند بخواهید که تقوای حسنه و معرفت به

حقوق برادران و عمل کردن به آنچه در مورد آن میدانم به من عطا فرماید. امام رضا الله به او فرمود: آنچه خواستی خداوند به تو عطا فرمود و به راستی که

تو بهترین و با ارزشترین درخواست صالحان را از خداوند متعال خواستی.(1)

(48)

دیدار دعبل خزانی

روایت شده با اسناد از عبدالسلام بن صالح الهروی اباصلت) که می گوید: دعبل خزانی(ره) در مرو به دیدار امام رضا شرفیاب شد بعد از سلام و احوال پرسی دعبل به امام رضا افلام عرض کرد ای فرزند رسول خدا! به راستی که من قصیده ای در مدح شما اهل بیت سرودم و قسم خوردم که این قصیده را قبل از

شما برای هیچ کس نخوانم آیا به من اجازه میدهی که آن را برای شما بسرایم؟

ص: 260

امام رضا(علیه السّلام)فرمود: آن را بخوان!

راوی می گوید:دعبل قصیده خود را اینگونه آغاز کرد:

(مدارس آیات خلت من تلاوه ***** و منزل وحى مقفر العصرات)

و همچنان قصیده خود را می خواند تا وقتی به این بیت رسید:

(ارى فيئم غيرهم متقسماً ***** و ايديهم من فينم صفرات)

راوی می گوید:در آن وقت دیدم امام رضا(علیه السّلام)گریه کردند و اشک از چشمان مبارک خویش سرازیر شد و به دعبل فرمود:راست گفتی ای دعبل چنین است!

سپس دعبل قصیده خود را ادامه داد تا وقتی به این بیت رسید:

(اذا و تروا مدوا الى واتريهم ***** اكفا عن الاوتار منقبضات)

راوی می گوید:در آن وقت دیدم امام رضا(علیه السّلام)دستان مبارک خود را تکان داد و فرمود:بله به خدا قسم (منقبضات) چنین است.

سپس دعبل قصیده خود را ادامه داد تا وقتی به این بیت رسید:

«لقد خفت في الدنيا و ايام سعياها ***** و انى الاجو الامن بعد وفاتي»

در اینجا امام رضا (علیه السّلام)فرمود:به راستی که خداوند تو را از پشیمانی و پریشانی بزرگ و روز رستاخیز در امان گذاشته است.

سپس دعبل ادامه داد تا وقتی به این بیت رسید:

«وقبر ببغداد لنفس زكيه ***** تضمنها الرحمان في الغرفات»

در اینجا امام رضا(علیه السّلام)به دعبل فرمود: آیا دوست داری برای حسن ختام قصیده تو دو بیت بسرایم؟

دعبل گفت:بله فدایت شوم!

سپس امام رضا(علیه السّلام)این دو بیت را سرودند:

«و قبر بطوس يالها من مصيبه ****** توقد فى الاحشاء با الحرقات»

«الى الحشر حتى يبعث الله قائما ***** يفرج عنا الهم والكربات»

ص: 261

راوی می گوید:دعبل عرض کرد ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)این قبری که در طوس است متعلق به چه کسی است؟!

امام رضا(علیه السّلام)فرمود آن قبر مال من است،به راستی که روزها و شبها به پایان نمی رسد تا وقتی طوس جایگاه تجمع شیعیان و زیارت کنندگان و محبان و علاقه مندان به من شود و به راستی که هر کس مرا در غربت طوس زیارت کند در

روز قیامت در درجات هم درجه من خواهد بود و گناهان او بخشیده می شود.

راوی می گوید:بعد از اتمام قصیده امام رضا(علیه السّلام)بلند شد و به دعبل فرمود: از جای خودت تکان نخور سپس ایشان وارد منزل خویش شد بعد از ساعتی خادم امام رضا هیله بیرون آمد در حالی که در دست او صد سکه رضوی بود.

خادم به دعبل :گفت سرور و مولایم می فرماید:این صدسکه را بگیر و آن را با خود ببر.

دعبل گفت:به خدا قسم من برای پول و گرفتن سکه نیامده ام و این قصیده را برای طمع یا پاداشی نسرودم سپس آن سکه ها را مرجوع کرد و گفت: برای تبرک از امام رضا(علیه السّلام)یه چیزی درخواست میکنم خادم نزد امام رضا(علیه السّلام)رفت و جریان را به ایشان گفت:امام رضا(علیه السّلام)یک قبای سبزرنگ به خادم داد و همچنین آن صدسکه را در کیسه ای گذاشت و به او داد و فرمود:این دو چیز را به دعبل بده و به او بگو به خوبی از این کیسه نگهداری کند که برای روز مبادا محتاج آن خواهد بود و دیگر آن را به من برنگرداند.

خادم نیز نزد دعبل رفت و آن قبای سبزرنگ و کیسه زر را به او داد و به او گفت:امام رضا (علیه السّلام)فرمودند: از این کیسه زر به خوبی نگهداری کن که به راستی برای روز مبادا محتاج آن خواهی شد و دیگر آن را برایم بازنگردان.

دعبل آن کیسه زر و قبا را با خود برد و همراه کاروانی از مرو بیرون رفت و هنگامی که به قوچان (قوهان(رسید راهزنان بر قافله یورش کردند و تمام اموال کاروانیان را به سرقت بردند و همچنین دست و پای آنها را بستند.

ص: 262

سپس راهزنان اموال را بین خود تقسیم کردند و مردی از راهزنان که نزد دعبل نشسته بود این بیت که متعلق به قصیده دعبل بود خواند:

«ارى فينهم في غير هم متقسماً ***** و ايديهم في فيثهم صفرات»

دعبل آن بیت را شنید و به آن مرد گفت:این بیت متعلق به چه کسی است؟

راهزن گفت:متعلق به مردی از قبیله خزاعه که به او دعبل بن علی گفته می شود. سپس دعیل گفت:من همان دعبل بن علی هستم که قصیده را سرودم که این بيت جزئی از آن قصیده است.

وقتی راهزن چنین شنید بلند شد و نزد رئیس خودشان که از شیعیان بود و بالای تپه ای نماز میخواند رفت.وقتی رئیس راهزنان از نماز فارغ شد جریان دعبل را به او گفت،او سراسیمه پایین آمد و نزد دعبل رفت و به او گفت تو دعبل هستی؟!

دعبل گفت:بله من دعبل بن علی خزائی هستم.

راهزن گفت:اگر راست می گویی پس تمام قصیده را برای من بخوان!

دعیل تمام قصیده را سرود.

وقتی آن راهزن چنین شنید دست و پای دعبل و تمام کسانی که در کاروان بودند را باز کرد و به کرامت دعبل تمام اموال آنها که به سرقت برده بودند را به صاحبانش برگرداند.

بعد از آن دعبل رفت تا وقتی به شهر مقدس قم رسید وقتی اهل قم خبر ورود دعیل را به شهرشان شنیدند نزد او آمدند و از او خواستند قصیده معروف خود را برای آنها بسراید دعبل به آنها گفت:در مسجد جامع شهر جمع شوید. هنگامی که مردم در مسجد جامع جمع شدند دعبل بالای منبر رفت و قصیده معروف خود را برای مردم قم خواند،مردم بعد از شنیدن آن قصیده هدایا و سکه ها و... به او دادند و وقتی از قبای امام رضا(علیه السّلام)مطلع شدند به او گفتند: ای--ن قب-ا را ب-ه قیمت هزار سکه طلا به ما بفروش؟

دعبل قبول نکرد که آن قبای مبارک را به هزار سکه بفروشد.

ص: 263

در ادامه به او گفتند:پس جزئی از این قبا را به هزار سکه به ما بفروش در این بار نیز دعبل قبول نکرد هر چقدر آنها اصرار می کردند دعبل قبول نمی کرد تا وقتی او از شهر قم خارج شد و هنگامی که به جومه شهر رسید گروهی از عرب که ساکن قم بودند نزد او آمدند و به زور آن قبا را از او گرفتند و فرار کردند. دعبل مجبور شد دوباره به قم برگردد و به آنها گفت:این قبا را به من بدهید آنها به او گفتند:هرگز آن را به تو نخواهیم داد،هزار سکه به تو میدهیم، هزار سکه را بگیر و برو!

دعبل اصرار می کرد؛ ولی آنها به او گفتند: هیچ راهی برای تو نیست یا هزار سکه را می گیری و می روی یا هیچ چیزی گیر تو نمی آید.

وقتی دعبل دید چاره ای برای پس گرفتن قبا ندارد به آنها گفت لااقل جزئی آن قبای مبارک را برای تبرک به من بدهید

آنها نیز قبول کردند و جزئی از آن قبا را بریدند و همراه هزار سکه به او دادند. سپس دعبل به وطن خود بازگشت وقتی به منزل خود رسید دید که سارقان اموال و اساس خانه اش را به سرقت برده اند.

سکه هایی که امام رضا(علیه السّلام)به او هدیه داده بود به شیعیان عرضه کرد و آنها نیز سکه را با صدسکه درهم (نقره) خریداری کردند و در نتیجه بابت فروش آن سکه ها ده هزار سکه نقره به دست آورد و در آن وقت بود که به یاد فرموده امام رضا(علیه السّلام)که به او فرموده بود در روز مبادا به این سکه ها احتیاج پیدا میکنی پس از آن به خوبی نگهداری کن، افتاد.

راوی می گوید دعبل همسری داشت که چشمانش کم سو شده بودند پس اطبای شهر نزد دعبل جمع شدند و زنش را معاینه کردند و به او گفتند:در مورد چشم راست ما کاری نمیتوانیم برای آن انجام دهیم،لکن در مورد چشم چپش چاره ای می اندیشیم امیدواریم که خوب شود.

در آن وقت بود که دعبل یاد قسمتی از قبای امام رضا(علیه السّلام)که در دستش مانده بود افتاد،پس آن را بیرون آورد و روی چشمان همسرش بست و همسرش شب

ص: 264

خوابید و وقتی صبح شد به برکت قبای مبارک امام رضا(علیه السّلام)چشمان همسر دعبل شفا یافته بود.(1)

(49)

(خروج امام لامحاله خارج *** يقوم على اسم الله و البركات»

«يميز فينا كل حق و باطل ****** و يجزى على النعماء والنقمات»

در آن وقت دیدم امام رضا(علیه السّلام)گریه شدید کرد،سپس رو کرد به من و فرمود: ای خزائی! به راستی که کلام و سخن روح القدس بابت این دو بیت بر زبانت جاری شده است،آیا می دانی آن امام کیست و چه وقت قیام می کند؟

عرض کردم:خیر نمی دانم و فقط این را می دانم که از ذریه پاک و مطهر شما امامی قیام خواهد کرد و زمین را از زشتیها و فساد و ظلم و ستم پاک کرده و آن را پر از عدل و داد می کند.

ایشان فرمودند:ای دعبل!بدان که بعد از من فرزندم محمد امامت و ولایت را بر عهده میگیرد و بعد از ایشان فرزندش علی بن محمد(علیه السّلام)و بعد از ایشان حسن بن على(علیه السّلام)و بعد از ایشان حجه القائم المنتظر المهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)خواهد بود که ایشان در غیبت به سر خواهد برد.

اطاعت از آن بزرگوار در زمان غیبت همانند ظهورش است و اگر یک روز از دنیا باقی بماند خداوند متعال آن روز را آنقدر طولانی میکند تا وقتی ایشان ظهور کند و زمین را پر از عدل و داد کند همان گونه که پر از ظلم و ستم شده بود؛ ولی در مورد ظهور ایشان از من نپرس؛ زیرا روزی از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)پرسیده شد وقت ظهور قائم آل محمد (عجل الله تعالی فرجه الشریف)که از ذریه پاک و مطهر شما است چه وقت خواهد بود؟

فرمودند: ظهور ایشان مانند روز قیامت است که هیچ کس قادر به جواب آن نیست؛ مگر خدای تبارک و تعالی سپس این آیه شریفه را تلاوت فرمود: «لَا يُجليها لوقتهَا إِلَّا هُوَ تَقلَتْ في السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً.»(1)

که علم آن نزد پروردگار من است،کسی به جز او آن ساعت را ظاهر و روشن نتواند آن ساعت در آسمانها و زمین بسیار سنگین و عظیم است نیاید شما را مگر ناگهانی(2)

ص: 266

(51)

امام رضا(علیه السّلام)وارد قفس شیرها شد و در کنار شیرها دو رکعت نماز خواند و شیرهای درنده اطراف ایشان حلقه زدند.

بین شیرها یک شیر بیمار بود که امام رضا(علیه السّلام)بعد از اتمام نماز نزد آن شیر رفت و آن شیر بیمار چیزی در گوش امام رضا(علیه السّلام)گفتامام رضا(علیه السّلام)به شیر بزرگ اشاره کردند و آن شیر نزد امام رضا (علیه السّلام)آمد و امام رضا(علیه السّلام)چیزی در گوش آن گفت و آن شیر رفت.

هنگامی که امام رضا(علیه السّلام) از قفس شیرها بیرون آمد، فرمود: شیر ضعیف نزدم شکایت کرد و گفت:من ضعیف و ناتوان هستم و نمی توانم زن دروغگو را بخورم و پس اشاره کرد به شیر بزرگ و من نیز به آن شیر اشاره کردم و شیر نزدم آمد و جریان را به او گفتم و او قبول کرد.

راوی می گوید:سپس امام رضا(علیه السّلام)دستور دادند یک گاو را بکشند و آن را در قفس شیران بیندازند و ایشان نیز وارد شدند و شیر ضعیف را صدا زدند و آن شیر آمد و امام دیگر شیرها را منع میکردند تا وقتی آن شیر ضعیف سیر شد و سپس امام رضا(علیه السّلام)کنار رفت و سایر شیرها آمدند و لاشه گاو را خوردند و امام از قفس بیرون آمد.

مأمون به زن دروغگو گفت:اگر راست می گویی تو وارد قفس شو و اگر تو دروغگو هستی تو را خواهم کشت.زن دروغگو وارد قفس شیرها شد و شیرها بر او حمله کردند و او را تکه تکه کردند و خوردند.(1)

(53)

به سوی قبر بردند،سپس فرمود: «لا اله الا الله»او را در قبرش گذاشتند و دفن کردند. ملک منکر و نکیر نزد او آمدند و از او در مورد پروردگارش پرسیدند و او جواب داد،سپس از نبوت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)از او پرسیدند و او نیز جواب داد،سپس در مورد امامان معصوم(علیهم السّلام)از او پرسیدند و او به ترتیب نام آن بزرگواران را بر زبان جاری میکرد تا وقتی به من رسید و نامم را بر زبان جاری نکرد و به درستی که آن شخص واقفی بود.

اصحاب آن وقت و روز معینی را که امام رضا فرموده بود نوشتند و تحقیق کردند به این نتیجه رسیدند که یک مرد واقفی در فلان روز و فلان مکان در همان لحظه ای که امام رضا یا فرموده بود از دنیا رفته بود و او را غسل و کفن و دفن کرده بودند.(1)

(54)

راوی می گوید: در ادامه امام رضا(علیه السّلام)فرمود: خوشا به حال کسانی که محمد رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)و علی ولی خدا(علیه السّلام)را بشناسند و از آن بزرگواران پیروی کنند و وای بر حال کسانی که آنها را نشناسند و از آنها پیروی نکنند که عاقبت چنین کسانی آتش جهنم است(1)

(55)

راوی می گوید:مدتی نگذشت و همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)فرموده بودند رابعه از دنیا رفت.

راوی می گوید: روزی نزد امام رضا(علیه السّلام)رفتم و فرمود: در فلان سال چنین و چنان خواهد شد و شخص متحیر می شود که جانش را حفظ کند یا دینش را.

راوی می گوید: من پسردار نمی شدم به ایشان عرض کردم: ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)!آیا خداوند متعال به من فرزند پسر عنایت میکند یا خیر؟

ایشان جوابی نداد پس چیزی از زمین برداشت و آن را به شکل صورت یک پسر درآورد و آن را روی پاهایم گذاشت و فرمود: این چهره صورت پسرت است.

راوی می گوید:بعد از مدتی من صاحب پسری شدم و با دقت به چهره او نگاه کردم و دیدم که چهره او مانند همان چهره ای بود که امام رضا(علیه السّلام)به من نشان داده بود.(1)

(57)

(58)

(59)

چاقویی خریدم و قسم خوردم که آن ملعون را به هلاکت برسانم، بیرون مسجدی که او در آن نماز می خواند ایستادم و منتظر آمدن آن ملعون بودم که یکباره نامه ای از طرف امام رضا(علیه السّلام)به من رسید که ایشان نوشته بودند:«به نام خدای بخشنده و مهربان.ای فلانی!به حقی که من برگردنت دارم دست از سر الاخرس بردار؛ زیرا خداوند مورد اعتماد من و برای من کافی است.»

راوی می گوید:من نیز دست از آن کار برداشتم و چند روز بعد آن ملعون به هلاکت رسید.(1)

(61)

مطرح کردم و ایشان مانند پدر بزرگوارش که جواب پدرم را داده بود به من جواب داد و فقط به شش سؤال من جواب داد.

پدرم به پدر بزرگوارش امام موسی کاظم(علیه السّلام)گفته بود: به راستی که من روز قیامت نزد پیشگاه خداوند از شما شکایت خواهم کرد؛ زیرا شما می گویید: عبد الله بن جعفر امام نیست.

امام موسی بن جعفر(علیه السّلام)دست مبارک خود را روی گردن خود گذاشت و فرمود:بله به خاطر آن نزد خداوند از من شکایت کن در حالی که من هیچ اشتباهی و هیچ گناهی نکرده ام من آن را گردن می گیرم آنچه می خواهی بگو!

راوی می گوید:وقتی خواستم از امام رضا(علیه السّلام)خداحافظی کنم ایشان ب-ه م-ن فرمود:به راستی که هیچ کس از شیعیانمان از شدت درد و بیماری صبر نمی کند؛ مگر اینکه خدای تبارک و تعالی به او پاداش هزار شهید عطا کند.

راوی می گوید:با خود گفتم این حرفها در اینجا وقتش نیست که زده شود.

وقتی از نزد ایشان مرخص شدم در راه یک میخچه در پایم بیرون آمد و از شدت درد آن نالان شدم پس سال بعد به حج آمدم و به ملاقات آن بزرگوار رفتم و به ایشان عرض کردم:ای سرورم!دعا کنید تا پایم شفا یابد.

امام رضا(علیه السّلام)به من فرمود:پایت را ببینم من نیز پایی را که از آن درد میکشیدم دراز کردم و امام رضا(علیه السّلام) فرمودند:پایی که سالم است نشان بده من نیز پای سالم را به ایشان نشان دادم و ایشان روی پایم دعا خواند و بعد از چند روز پایی که میخچه داشت شفا یافت و پای دیگرم که سالم بود میخچه در آورد؛ ولی درد آن اندک بود بعد از چندروز خوب شدم.(1)

ص: 275

(63)

نمی کردند؛ لکن ایشان شهادت را مانند شهادت جدم علی بن ابی طالب(علیه السّلام)را چشیده است.

عرض کردم:ای سرورم!به من چه امر می فرمایید؟

فرمود:از تو می خواهم بعد از من به امامت فرزندم محمد بن على الجواد(علیه السّلام)ایمان داشته باشی؛ زیرا ایشان امام و پیشوای شیعیان و حجت خدا(علیه السّلام)بعد از من خواهد بود و به راستی که من به سفری بدون بازگشت خواهم رفت و مبارک باد دو مرقد در بغداد (کاظمین) و قبری در طوس.

عرض کردم:یکی را شناختم دیگری چیست؟ فرمود: به زودی خواهی دانست، سپس دو انگشت مبارک خود را باز کرد و فرمود:بین من و قب-ر ه-ارون فاصله ای نیست.(1)

(65)

عرض کردم:چرا دوست داشتم از شما درخواست کنم و شدت فراغ و دوری شما مرا از این کار غافل کرد

سپس ایشان یک پیراهن و سی در هم به من به عنوان هدیه دادند.(1)

(66)

راوی می گوید:آن سکه ها را در کیسه قرار دادم و زیر سر خود گذاشتم وقتی صبح شد مجدداً خواستم سکه ها را بشمارم سکه ها را از کیسه در آوردم و آنها را شمردم؛ ولی از آن سکه که در آن نوشته ای بود خبری نبود، هر چقدر دنبال آن سکه گشتم آن را پیدا نکردم.(1)

(67)

رفتند و حوائج آنها را برآورده کردند.وقت نماز رسید و ما نزدیک درختی در کنار فلان قصر رفتیم در حالی که غیر از من و ایشان کسی نبود.

به من فرمود: اذان بگو!

عرض کردم:صبر کنید تا دیگران بیایند.

به من فرمود: خداوند تو را ببخشاید به درستی که کسی حق ندارد بدون دلیل نماز اول وقت را به تأخیر بیندازد.

راوی می گوید:من اذان و اقامه گفتم و سپس به امامت ایشان نماز خواندم بعد از اتمام نماز به ایشان عرض کردم: ای سرورم!به راستی که وعده ای که به من دادی به طول کشیده است و من محتاج هستم و شما کار زیادی دارید، می ترسم دیگر وقت نداشته باشم نزد شما بیایم و حاجتم را از شما بخواهم،ایشان با چوب دستی خود روی زمین کشیدند و یک کوزه طلا بیرون آوردند و آن را به من دادند و فرمودند:ای فلانی!با این کوزه احتیاجات خود را برطرف کن خداوند به تو برکت دهد.

راوی می گوید:به خدا قسم آن کوزه آنقدر بابرکت بود تا جایی که در خراسان مکانی را به قیمت هفتاد هزار سکه طلا خریدم و من اکنون ثروتمندترین شخص در منطقه خودم هستم.(1)

(69)

در روایت دیگری آمده است با اسناد از علی بن الیاس که می گوید:امام رضا(علیه السّلام)به من فرمود:به راستی که من با جدم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)در این محل ملاقات کردم.(1)

(v.)

(71)

به ایشان عرض کردم:از کجا می دانید؟

فرمود: دانایی و آگاهی من از آن مانند آگاهی من از مکان تو است.

عرض کردم:مکان من کجا است؟!

فرمود:فاصله من با تو بسیار دور است؛ زیرا من در مشرق از دنیا می روم و تو در مغرب

مأمون می گوید:خیلی تلاش کردم که ایشان خلافت را بپذیرد؛ ولی ایشان امتناع کردند و در نتیجه آنچه فرموده بودند،اتفاق افتاد.(1)

(73)

(74)

(76)

فضائل و کرامات امام رضا

جواب پرسش قبل از پرسش

روایت شده با اسناد از هیثم النهدی از محمد بن الفضل که می گوید: روزی نزد امام رضا (علیه السّلام)مشرف شدم و از ایشان سؤالاتی پرسیدم و ایشان جواب آنها را میداد من یک پرسش از ایشان در مورد ذالفقار میخواستم بپرسم؛ ولی به کلی آن را فراموش کرده بودم پس از نزد ایشان خداحافظی کردم و به منزل حسن بن بشر رفتم، وقتی به آنجا رسیدم مدتی بعد غلام امام رضا(علیه السّلام)یا نزدم آمد و نامه ای از طرف امام رضا(علیه السّلام)به من داد من نامه را باز کردم و دیدم که ایشان چنین نوشته بودند به نام خداوند بخشنده مهربان به راستی که منزلت من نزد خدای تبارک و تعالی مانند منزلت پدرم موسی بن جعفر(علیه السّلام)است و آنچه نزد پدرم بود نزد من نیز وجود دارد.(1)

(77)

من نیز آن چهار نفری را که فرموده بودند از منزل خارج کنم خارج کنم،و چهار نفر دیگر در منزل ماندند.

راوی می گوید:از مدینه خارج نشدیم تا وقتی آن چهارنفری که در منزل ماندند و دستور نداده بودند که آنها را خارج کنم از دنیا رفتند و آنها را دفن کردیم و چهار نفر دیگر و عیسی بن فلان که از منزل برده بودیم شفا یافتند.(1)

(78)

(79)

(81)

روز بعد نزد امام رضا(علیه السّلام)رفتم و عرض کردم:ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)! به راستی که آن کود حیوانی که به من دادی تبدیل به سکه های طلا شده است. امام رضا فرمودند: به خاطر همین به تو داده ام.(1)

(83)

راوی می گوید:من عازم مدینه شدم و در سرزمین حمراء(1)با امام رضا(علیه السّلام)ملاقات کردم و بعد از سلام و احوال پرسی آنچه محمد بن سلیمان به من گفته بود به ایشان ،گفتم امام رضا(علیه السّلام)به من فرمود:سلام مرا به او برسان و به او بگو بعد از بیست روز نزد تو خواهم آمد.

راوی می گوید:من از نزد امام رضا(علیه السّلام)مرخص شدم و نزد محمد بن سلیمان رفتم و آنچه امام رضا(علیه السّلام) فرموده بودند به او گفتم.

راوی می گوید:چندروز در آن مکان ماندیم وقتی روز هجدهم رسید گروهی به فرماندهی جلودی - والی مدینه - بر ما یورش بردند و ما با آنها جنگ کردیم و سپس فرار کردیم و من به سوی صوران(2)فرار کردم وقتی به آنجا رسیدم ندایی را شنیدم که به من فرمود: ای ابن الاشرم!

رو کردم طرف منادی و یکباره دیدم که منادی امام رضا(علیه السّلام)است و ایشان به من فرمود:آیا بیست روز به اتمام رسیده یا خیر؟ و محمد بن سلیمان علوی شخصی از نوادگان امام حسن مجتبی(علیه السّلام)بوده است که اصل و نسب ایشان چنین بود:

محمد بن سليمان بن داوود بن الحسن بن الحسن بن علی بن ابی طالب(علیه السّلام)بود.(3)

(85)

فرمودند: وقت خارج کردن این کوزه ها فرا نرسیده است به وقتش ای-ن ک-وزه ه-ا خارج خواهند شد.(1)

(86)

بزرگوارت موسی بن جعفر یا به تو وصیت نکرده است و در نتیجه ت-و ام-ام م-ا

نیستی؟

امام رضا یا به من :فرمود نشانه های امامت نزد تو چیست؟

عرض کردم نشانه های امامت این است که امام معصوم(علیه السّلام)قادر است به اذن خدای تبارک و تعالی زنده کند و بمیراند از آنچه پنهان باشد دیگران را باخبر می کند و پشت دیوار را همان گونه که جلوی خودش را ببیند می تواند ببیند.

امام رضا(علیه السّلام)فرمودند: انجام خواهم داد.

سپس فرمود: در کیسه تو پنج هزار دینار است و اما همسر تو یک سال پیش از دنیا رفته است و اکنون به اذن خدای تبارک و تعالی آن را زنده کرده ام،همسر تو یک سال نزد تو باقی خواهد ماند و بعد از آن جانش را میگیرم تا یقین پیدا کنی که من امام معصوم (علیه السّلام)هستم.

راوی می گوید: در همان وقت بدنم به لرزه درآمد و سپس از نزد امام رضا (علیه السّلام)مرخص شدم و به منزل خود رفتم وقتی به آنجا رسیدم در را باز کردم و یکباره دیدم که همسرم زنده شده و در آنجا بود با تعجب به او گفتم: تو در اینجا چکار می کنی؛ مگر تو یک سال پیش از دنیا نرفته بودی؟

زن به من گفت:به راستی که من مرده بودم؛ اما مردی که اوصاف ایشان چنین و چنان بود نزدم آمد و به من فرمود: به اذن خدای تبارک و تعالی زنده شو و نزد شوهرت برگرد و به راستی که نزد شوهرت یک سال زنده خواهی ماند و نتیجه زندگی شما در این مدت یک سال یک فرزند خواهد بود.

راوی می گوید:وقتی زنم اوصاف آن شخص را به من گفت دانستم که آن بزرگوار حضرت امام رضا(علیه السّلام)بود پس به مدت یک سال همسرم با من زندگی کرد و نتیجه زندگی مشترک مجدد این بود همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)به همسرم فرموده بود صاحب یک فرزند شدم و وقتی سال به اتمام رسید همسرم از دنیا رفت(1)

ص: 292

(88)

(90)

(92)

راوی می گوید:در همان وقت همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)فرموده بود فرستاده ای از طرف هارون الرشید نزدم آمد و ده هزار سکه را از من درخواست کرد من بی درنگ آن ده هزار سکه را به او دادم و آن شخص رفت، بعد از مدتی قبل از آنکه آن پول به دست هارون الرشید برسد همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)فرموده بود نزدم بازگشت و سکه ها را شمردم و دیدم هیچ کم و کسری در آنها نبود.(1)

(93)

(94)

(95)

یک جا جمع شده بودند در آن وقت امام رضا(علیه السّلام)به شخصی اشاره کرد و به من فرمود برو نزد این شخص و به او بگو اگر اموال آن مرد خراسانی را به او ندهی نزد حاکم می روم و از دست تو شکایت خواهم کرد.

راوی میگوید: من نزد همان شخص رفتم و به او گفتم ابتدا او انکار کرد و سپس وقتی به او گفتم نزد حاکم میروم ترسید و اعتراف کرد و اموال آن خراسانی را همراه الاغش به من داد سپس امام رضا(علیه السّلام)به من فرمود: صاحب اموال را نزدم بیاور من نیز مرد خراسانی را نزد ایشان آوردم و امام رضا(علیه السّلام)به او فرمود: ای فلانی!با دقت به اموال خود نگاه کن آیا کم و کسری در آن نمی بینی؟!

خراسانی نیز نگاه کرد و دید هیچ کم و کسری در آنها نیست و از امام رضا(علیه السّلام)تشکر کرد و به خراسان رفت.(1)

(96)

امام رضا(علیه السّلام)در جواب نامه مأمون چنین نوشت که من در فلان روز چهارشنبه حمام نمی روم امیر و فضل بن سهل نیز نباید به حمام بروند.

نامه امام رضا(علیه السّلام)به دست مأمون رسید و مأمون آن را خواند سپس نامه دیگری برای امام رضا(علیه السّلام) نوشت و علت نرفتن ایشان به حمام را جویا شد!

امام در جواب نامه مأمون چنین نوشت:ای امیر!به راستی که در رؤیای صادقه جدم رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)را ملاقات کردم و ایشان به من فرمود: ای علی! به حمام نرو و همچنین به امیر و فضل بگو که وارد حمام نشوند.

ای امیر! من نیز به شما می گویم که وارد حمام نشوید و ب-ه ف-ض-ل نیز بگو وارد حمام نشود وقتی نامه به دست مأمون رسید مأمون آن را خواند و در جواب آن چنین نوشت:ای سرورم!شما و جدتان رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)راست می فرمایید من به دستور شما فردا به حمام نمیروم و من نیز به فضل نامه ای نوشتم و از او خواستم که حمام نرود. ياسر خادم میگوید وقتی خورشید غروب کرد امام رضا(علیه السّلام)به ما فرمود:

بگویید عرض کردم:پناه می بریم به خدا از اتفاقی که امشب می خواهد بیفتد!!

راوی می گوید:وقتی نماز صبح را به امامت امام رضا(علیه السّلام)اقامه کردیم ایشان به من فرمود: برو بالای پشت بام و ببین چه اتفاقی افتاده است؟

من نیز به بالای پشت بام رفتم و سروصداهای زیادی را شنیدم و در همان لحظه دیدم عرض کردم مأمون سراسیمه سروپا برهنه به سوی خانه امام رضا(علیه السّلام)می آید و با آن حالت وارد منزل شد و با حالت نگرانی و پریشانی گفت: ای سرورم!خداوند به تو اجر و پاداش بدهد بابت از دست دادن فضل بن سهل؛ زیرا فضل حرف شما را جدی نگرفت و وارد حمام شد و یکباره چند نفر به دستور پسر خاله او؛ یعنی ذى القلمین وارد حمام شدند و او را به قتل رساندند.

راوی می گوید:مأمون در ادامه گفت:سپاهیانی که تحت فرمان فضل بن سهل بودند در اقامتگاه من جمع شدند در حالی که در دستشان مشعلهایی است و می خواهند اقامتگاه مرا بسوزانند و فکر میکنند که من با نقشه از پیش تعیین شده

ص: 300

فضل را به قتل رسانده ام از شما خواهش میکنم که نزد آنها بروید و آنها را متفرق کنید.

راوی میگوید در آن وقت امام رضا (علیه السّلام)سوار اسب شد و من نیز همراه ایشان ) به طرف آنها رفتیم،وقتی نزد آنها رسیدیم امام رضا(علیه السّلام)با دست مبارک خویش به آنها اشاره کرد تا آن مردم متفرق شوند و به خدا قسم یکباره دیدم تمام آنها متفرق شدند و از آنجا دور شدند گویا اصلا در آنجا جمع نشده بودند.(1)

(98)

(99)

(100)

بود. وقتی چنین دیدم خواستم از خلافت برکنار شوم و آن را به ایشان تحویل دهم؛ ولی نفسم قبول نکرد پس انگشتری به عنوان هدیه برای ایشان فرستادم.(1)

(101)

امام رضا(علیه السّلام)فرمود:آن دو یعنی نیشکر و پرپین در زمین شما در این فصل یافت می شود.

راوی می گوید:امام رضا(علیه السّلام)اشاره کرد به من و به طبیب فرمود: ای طبیب! ای--ن شخص را با خود به فلان جا ببر در راه به یک نهر آب خواهید رسید از آن نهر آب عبور کنید تا وقتی به کلبه ای برسید که در آنجا خرمنگاه خواهید دید پس نزد خرمنگاه بروید در آنجا یک مرد سیاه خواهید دید که در کلبه اش خرمن می کوبد به او بگویید:جای نیشکر و فلان گیاه کجا است به شما نشان خواهد داد!

ابو هاشم می گوید:همراه آن طبیب رفتم همان گونه که امام رضا(علیه السّلام)فرموده بود به نهر آب رسیدیم از آن نهر عبور کردیم و مقداری راه رفتیم یکباره یک کلبه ای را دیدیم به آن کلبه رفتیم و مرد سیاهی را دیدیم که در کلبه اش خرمن می کوبید از او در مورد نیشکر و پرپین پرسیدم و او مکان آنها را به ما گفت و ما به همان مکان رفتیم و نیشکر و پرپین را یافتیم سپس مقداری نیشکر و پرپین را با خود بردیم و نزد امام رضا(علیه السّلام)رفتیم و نیشکر و پرپین را به ایشان دادیم،ایشان الحمدالله گفتند.

راوی می گوید:طبیب به من گفت:این شخص کیست؟

به او گفتم:ایشان فرزند سرور پیامبران محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم)است.

طبیب :گفت آیا این شخص از علوم انبیا دارد؟

به او گفتم:بله.

طبیب به من گفت:گواهی می دهم که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)است.

به او گفتم:ایشان پیامبر نیست.

گفت: شاید ایشان وصی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)به است؟

به او گفتم ایشان وصی پیامبر است و ایشان امام رضا(علیه السّلام)حجت خدا روی زمین است و اصل و نسب ایشان این است علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسين بن على بن ابى طالب(علیه السّلام) .

ابو هاشم می گوید:خبر به گوش جابر بن ابی الضحاک رسید وقتی جریان ملاقات طبيب و امام رضا(علیه السّلام)را شنید به اصحاب خود گفت: هر چه سریع تر از ای--ن

ص: 305

منطقه خارج شویم و الا مردم از هر سو نزد امام رضا الله خواهند آمد و دیگ-ر م-ا نمی توانیم از اینجا برویم پس به دستور او حرکت کردند.(1)

(102)

هیچ فایده ای نداشت در نتیجه دست و پای او را بستند و در دهانش یخ گذاشتند و آن را بیرون مخفیگاه خود انداختند در آن زمان فصل زمستان بود و برف آمده بود و با این کار خواستند که از او حرف بکشند و این بار نیز موفق نشدند بین آن راهزنان زنی بود، دلش به آن مرد سوخت و شبانه در حالی که هیچ کسی نمی دانست و در خواب به سر میبردند نزد آن مرد آمد و او را آزاد کرد و فراری داد و به او گفت:هر چقدر که می توانی از اینجا دور شو.

راوی می گوید:از شدت سرما و یخی که بر دهان آن مرد گذاشته بودند دهانش ورم کرده بود تا جایی رسید که گاهی قادر نبود حرف بزند و با اشاره کردن به مردم مقصود خود را به آنها میرساند پس او همچنان فرار میکرد تا وقتی به خراسان رسید در راه باخبر شد که امام رضا(علیه السّلام)به سوی خراسان آمده و اکنون در نیشابور به سر می برد.

شبی در خواب دید که گویا به او می گویند:به راستی که امام رضا (علیه السّلام) به خراسان آمده است پس نزد ایشان برو و از ایشان بخواه تا چاره ای برای تو بیندیشد. راوی می گوید:آن مرد می گوید:در آن رؤیای صادقه گویا نزد امام رضا(علیه السّلام)مشرف شدم و در مورد درد دهانم و... شکایت کردم، ایشان به من فرمود: کمون (زیره) و مقداری زعتر و نمک به اندازه مساوی بردار و آنها را در هم بکوب و سپس الک کن و سپس از آن مقداری بردار و در دهانت بگذار و دو یا سه بار در دهانت بچرخان و آن را بینداز این عمل را انجام بده انشاء الله خوب خواهی شد.

راوی می گوید:آن شخص از خواب بیدار شد و بدون اینکه آنچه در خواب دیده بود انجام دهد عازم نیشابور شد وقتی به آنجا رسید سراغ امام رضا(علیه السّلام)را از اهل نیشابور گرفت،به او گفتند:از اینجا رفته و همینک به سوی رباط رفته است.

به دل آن شخص الهام شد به دنبال امام رضا(علیه السّلام)برود، پس بی درنگ به طرف رباط سعد رفت وقتی به آنجا رسید به ملاقات امام رضا(علیه السّلام)مشرف شد و عرض کرد:ای فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)!چنین و چنان اتفاقی برسرم افتاده است چاره ای برایم بیندیش تا خوب بشوم دارویی یا چیزی به من بدهید تا خوب شوم.

ص: 307