ص: 2

بسوی تدبر

پرسش وپاسخ از

قرآن کریم

شامل 200 پرسش وپاسخ

جلد هفتم

ص: 3

انتشارات گلستان

یکهزار و چهارصد پرسش و پاسخ از قرآن کریم

نویسنده: علیرضا خطیب

ناظر چاپ: علی محمد حسینی

انتشارات: گلستان

صفحه آرا: قاسمی (رها)

نوبت چاپ: اول 1401

شمارگان: 100 نسخه

شابک جلد 7: 8-39-6253-600-978

شابک: دوره: 6-33-6253-600-978

قیمت: هدیه

آدرس: تهران، میدان انقلاب، ابتدای کارگر جنوبی، خیابان ژاندارمری، پلاک 127

تلفکس: 66968052 نمابر: 66968056کلیه حقوق چاپ و انتشار این کتاب متعلق به مؤلف می باشد.

مسئولیت صحت، اعتبار و هر مطلب منتشر شده دیگر در این کتاب به عهده مولف علیرضا خطیب می باشد.

ص: 4

ص: 6

ص: 8

در این مجموعه 7 جلدی بالغ بر یکهزار و چهارصد پرسش وپاسخ از متن آیات قرآن استخراج شده که پاسخ دقیق آنها نیز درآیات معین می باشد وبرای اطمینان خاطر از صحت ودقت پرسش وپاسخ ها به ترجمه ها وتفاسیر معتبر زیادی مراجعه شده ومقابله صورت گرفته واز بین آنها کتاب خلاصه تفاسیر المیزان و نمونه بعنوان مرجع برگزیده شده است.ازخوانندگان عزیز، اساتید محترم وپژوهشگران گرامی تقاضا می شود بانقد این اثر وارائه اشکالات و پیشنهادات اصلا حی وتکمیلی،مؤلف را یاری فرمایند.

باسپاس

علیرضا خطیب

تلفن همراه: 09121258024

ص: 10

ص: 12

ص: 14

پرسش هاپرسش 1201= خداوند پس از توصیف وفای به عهد اسماعیل (ع)، یکی دیگر از صفات عالی وی را به عنوان رضایت حق تعالی از وی بیان نموده است. این صفت عالی چیست؟

1) اقامه نماز و پرداخت زکات

2) احترام به پدر و مادر

3) همواره خانواده اش را به نماز و زکات امر می کرد

4) بسیار راستگو بود

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره مریم (س) می باشد

پرسش 1202= چرا خداوند انفاق منافقین را نمی پذیرد، چه از روی رغبت باشد و چه از روی اکراه؟

1) چون آنها بد کار و نافرمان هستند

2) چون آنها مسلمانان را فریب می دهند

3) آنها انفاق می کنند تا در جای دیگر مال و ثروت بیشتری به چنگ آورند

4) هیچگاه منافق با صداقت انفاق نمی کند و توجّهی به خدا ندارد

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره توبه می باشد

پرسش 1203= چه زمانی شعیب پیامبر (ع) قومش را نفرین کرد و عذاب الهی بر آنان نازل شد؟

1) وقتی قوم شعیب (ع) او را تکذیب کردند

2) وقتی قوم شعیب (ع) به پیروان آن حضرت اهانت کردند

3) وقتی آنها از شعیب (ع) خواستند عذاب خدا را نازل کند

4) زمانیکه آن قوم به شعیب (ع) گفتند اگر دست از عقیده ات بر نداری تو و پیروانت را از شهر بیرون می کنیم

پاسخ صحیح بین آیات 80 تا 90 سوره اعراف می باشد

ص: 15

پرسش 1204= گناه بزرگی که قوم شعیب (ع) پس از شرک به خدا مرتکب می شدند چه بود که بخاطر ادامه همان گناه مستوجب عذاب الهی گردیدند؟

1) تکذیب پیامبران و کتب آسمانی 2) رباخواری و شراب خواری

3) کم فروشی 4) گرانفروشی

پاسخ صحیح بین آیات 80 تا 90 سوره اعراف می باشد

پرسش 1205= چه کسانی همیشه مراقب نمازشان هستند؟

1) مؤمنین2) عابدین و صالحین

3) کسانیکه به آخرت ایمان دارند

4) کسانیکه خدا را شناخته اند

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره انعام می باشد

پرسش 1206= برائت از مشرکین به چه معنی است؟

1) یعنی دوستی نکردن با مشرکین

2) یعنی جنگ کردن با آنها

3) یعنی صلح کردن با آنها

4) اعلام بیزاری و لغو پیمان از سوی خدا و رسول (ص) است که در روز حج اکبر واقع شد در مورد مشرکینی که پیمان شکستند، پس فرمود هر جا آنان را یافتید بکشید یا اسیر کنید

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره توبه می باشد

پرسش 1207= چرا حضرت ابراهیم (ع) به قوم خود گفت: من ستاره و ماه و خورشید را می پرستم؟

1) چون آنها جاهل بودند

2) چون آنها بت پرست بودند

3) چون می خواست استدلال کند که این موجودات نمی توانند خدا باشند

4) چون می خواست به آنها آموزش توحید بدهد

پاسخ صحیح بین آیات 70 تا 80 سوره انعام می باشد

ص: 16

پرسش 1208= کدام اشخاص بودند که در مقابل هر کار زشت دو برابر عذاب می شدند و برای کار شایسته دو برابر پاداش داشتند؟

1) اصحاب کهف 2) حواریون

3) زنان پیامبر اکرم (ص) 4) مهاجرین و انصار

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره احزاب می باشد

پرسش 1209= آیا کدام روزی و زینتی برای مؤمنان حلال است؟

1) مؤمنان باید میانه رو باشند

2) روزی ها و زینت های پاکیزه ویژه مؤمنین است گرچه دیگران هم بهره می برند

3) مؤمن باید با حداقل امکانات زندگی کند تا از خدا و قیامت غافل نشود

4) مؤمنان نباید خود را هم ردیف ثروتمندان و مرفهین بدانند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره اعراف می باشد

پرسش 1210= چرا خداوند به اهل بیت علیهم السّلام لقب ابرار داده است؟

1) چون به نذرشان همیشه وفا می کنند و از آنچه دوست دارند انفاق می نمایند

2) چون به فقرا کمک می کردند

3) چون از آنچه که خود دوست داشتند انفاق می کردند

4) چون در مقابل انفاق، هیچ پاداشی از مردم طلب نمی نمودند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره انسان می باشد

پرسش 1211= خداوند به واسطه ایمان و اعمال صالح مؤمنین، قدرت فوق العاده به آنان عطا می فرماید. این قدرت کدام است؟

1) زبان مؤمن همیشه به خیر و صلاح است

2) مؤمن به خوبی حق و باطل را تشخیص می دهد

3) مؤمن واقعی قدرت جاذبه بالا دارد و محبت دیگران را جلب می کند

4) مؤمن واقعی هیچگاه گناه کبیره نخواهد کرد

پاسخ صحیح بین آیات 88 تا 98 سوره مریم می باشد

ص: 17

پرسش 1212= چگونه ممکن است ما در طول حیات خود مرتباً بمیریم و باز زنده شویم؟

1) انسان فقط یکبار می میرد

2) هر مریض ممکن است تا سرحد مُردن برود و برگردد

3) خداوند روح ما را در خواب می گیرد و کسی که عمرش باقی باشد مجدداً روح او را برمی گرداند

4) خداوند هر لحظه می تواند روح ما را قبض کند و باز برگرداند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره انعام می باشد

پرسش 1213= چرا از بعضی از زمین ها و خاک ها، گیاهان و درختان و میوه های خوب ثمر می دهد و در بعضی زمین ها ثمر نمی دهد؟

1) به دلیل پرآبی و کم آبی، باروری گیاه و درخت تفاوت دارد

2) به دلیل ضعیف یا غنی بودن خاک است

3) اگر باغبان با تجربه ای روی این زمین ها کار کند تفاوتی بین آن زمین ها نخواهد بود

4) حاصل زمین پاک و پاکیزه به اذن خدا پربار و حاصل زمین ناپاک اندک و بی خاصیت است

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره اعراف می باشد

پرسش 1214= وضعیت کسانیکه شیاطین عقلشان را ربوده اند چگونه می باشد؟

1) آنها تعادل روحی نداشته و در روی زمین سرگردانند و به دنبال فرهنگ و خوی جاهلیت هستند

2) آنها پیرو شیطان هستند و به خدا و پیامبر (ص) پشت کرده اند

3) آنها را پیامبر (ص) هم نمی تواند هدایت کند

4) آنها کافرند و راه بازگشتی ندارند

پاسخ صحیح بین آیات 70 تا 80 سوره انعام می باشد

ص: 18

پرسش 1215= خداوند چه زمانی اجازه جنگ با کفّار را داده است؟

1) هر وقت که آنان به مسلمانان حمله کنند

2) هر وقت کفّار با مشرکین و منافقین علیه مسلمانان توطئه کنند

3) هر وقت پیمان شکستند و در دین اسلام زبان به عیب جویی گشودند

4) هر وقت کفّار از دشمنان اسلام پشتیبانی کنند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره توبه می باشد

پرسش 1216= کسانی که تلاش می کنند مردم را از راه خدا باز بدارند دوبار شکست می خورند و دوبار خسارت شدید می بینند، این خسارت ها چیست؟

1) خدا و فرشتگان آنها را لعنت می کنند

2) در این جهان مورد نفرت مردم هستند و در آخرت به جهنّم واصل می شوند

3) آنها تمام اموالشان را برای این کار هزینه می کنند و بعد حسرت می خورند و پشیمان می شوند و در آخرت نیز عذاب جهنم را خواهند چشید

4) آنها چون موفق نمی شوند که راه خدا را ببندند، به خشم اربابان خود گرفتار می شوند و در آخرت هم عذاب الهی منتظر آنها است

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره انفال می باشد

پرسش 1217= نشانه هائی از صراط مستقیم را بیان نمایید.

1) راهی که انسان را به سوی بهشت می برد

2) راهی که موجب رضای خداست

3) دوری از شرک، نیکی به پدر و مادر، ترک کارهای زشت در عیان و نهان و در پیمانه و ترازو و در سخن گفتن عدالت ورزیدن و وفای به عهد با خدا

4) دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا

پاسخ صحیح بین آیات 150 تا 160 سوره انعام می باشد

پرسش 1218= مؤمنان نیکوکار نسبت به آنچه پیش از تحریم شراب و قمار و سایر محرّمات مرتکب شده اند چه تکلیفی دارند؟

1) باید کفّاره آنها را بدهند

2) نیاز به چیزی نیست و خدا می گذرد به شرط اینکه به ایمان و عمل صالح پا بر جا باشند

ص: 19

3) بخشی از اموالشان را باید صدقه بدهند

4) باید از سایرین حلالیت بطلبند

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره مائده می باشد

پرسش 1219= در نبرد خندق وقتی مؤمنان گروه دشمن را دیدند عکس العمل آنان چه بود؟

1) ابتدا از کثرت دشمن ترسیدند

2) با خود گفتند امروز روز سختی در پیش است

3) آنان گفتند خدا و رسول (ص) راست گفتند و آن جنگ بر ایمان و تسلیمشان افزود

4) آنان شادمان بودند که خدا فرمود مؤمنین پیروزند و کفّار نابود می شوند

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره احزاب می باشد

پرسش 1220= آیا موسی (ع) وقتی معجزات الهی را به فرعون و هامان و قارون نشان داد آنها چه عکس العملی نشان دادند؟

1) آنها بسیار ترسیدند

2) آنها تسلیم موسی (ع) شدند

3) آنها با لجاجت و تکبّر گفتند این شخص جادوگری بسیار دروغگوست

4) آنها تصمیم به کشتن موسی (ع) گرفتند

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره غافر می باشد

پرسش 1221= عاقبت آنهائی که در برابر خدا تکبّر می ورزند چه خواهد بود؟

1) خدا آنها را به خودشان واگذار می کند

2) خیلی زود خداوند آنها را خوار و رسوا نموده و جایگاهشان دوزخ است

3) خداوند شیطان را همدم آنها می کند

4) اگر توبه کنند خداوند بخشنده و مهربان است

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره غافر می باشد

ص: 20

پرسش 1222= ستمکارترین آدم ها چه کسانی هستند و خداوند با آنها چه خواهد کرد؟

1) کسانی که مال یتیم را به ناحق می خورند

2) آنهائیکه مردم را به ناحق می کشند

3) آنهائیکه حق را زیر پا می گذارند و شهادت دروغ می دهند

4) آنهائیکه به خدا دروغ می بندند و مردم را از راه خدا باز می دارند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره هود می باشد

پرسش 1223= محلّ مصرف صدقات در کجاست؟

1) صدقات را هر کجا بدهید به قصد قربت ثواب دارد

2) مصرف صدقات در اختیار ولی امر مسلمین است

3) مصرف صدقات ویژه فقرا و کارگزاران و برای جذب غیر مسلمانان، آزادی بردگان، بدهی بدهکاران تهی دست، کارهای عام المنفعه و در راه ماندگان می باشد

4) برای ساختن جاده و بیمارستان

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره توبه می باشد

پرسش 1224= چرا داود (ع) و عیسی (ع) گروهی از بنی اسرائیل را لعنت کردند؟

1) چون آنها کافر شدند و از فرامین خدا و انبیاء سرپیچی می کردند و یکدیگر را از کارهای زشت باز نمی داشتند

2) چون آنها حرام خواری می کردند

3) چون آنها قیامت را قبول نداشتند

4) چون آنها در تورات دست برده و تحریف ایجاد کرده بودند

پاسخ صحیح بین آیات 70 تا 80 سوره مائده می باشد

پرسش 1225= خداوند در جنگ بدر علاوه بر فرستادن یک هزار فرشته جنگجو برای یاری مسلمانان، چند نعمت دیگری بر آنان نازل فرمود؟

1) 7 نعمت دیگر نازل فرمود 2) 6 نعمت دیگر نازل فرمود

3) 5 نعمت دیگر نازل فرمود 4) 4 نعمت دیگر نازل فرمود

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره انفال می باشد

ص: 21

پرسش 1226= کافرانی که در روز قیامت در داخل آتش هستند از نگهبانان دوزخ چه درخواستی دارند؟

1) می گویند ما را بکشید تا این عذاب را نبینیم2) می گویند کمی آب و غذا به ما بدهید

3) می گویند رؤسای ما مقصر هستند و ما تابع آنها بودیم

4) می گویند از پروردگار بخواهید تا یک روز بخشی از عذاب ما را سبک کند

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره غافر می باشد

پرسش 1227= در یکی از جنگ ها که میدان آزمایش مؤمنان بود لشکر دشمن به آنان هجومی سنگین آورد و مسلمانان به شدّت ترسیدند بطوری که عده زیادی فرار کرده به خانه های خود پناه بردند ولی مؤمنین واقعی ایستادگی کردند تا آنکه عذاب الهی بر کفّار نازل شد. این عذاب چگونه بود؟

1) خداوند باران سنگ بر سرشان فرو ریخت

2) بادی سخت و کوبنده به همراه لشکریان خدا که دیده نمی شدند بر کفّار فرود آمدند

3) خداوند بارانی فرستاد که کفّار در گل فرو رفتند

4) کفّار از ترس عذاب الهی فرار کردند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره احزاب می باشد

پرسش 1228= خداوند در پاسخ کفّار که پس از نزول قرآن از پیامبر (ص) می خواستند که معجزه ای مشابه سایر پیامبران بیاورد، چه فرموده است؟

1) معجزه فقط در اختیار خداوند است

2) می فرماید: اینها بهانه جو هستند و الاّ قرآن مجید( این معجزه الهی که هیچ عیب و نقصی ندارد ) برای ایمان آوردن کافی است

3) می فرماید: فقط ستمکاران هستند که قرآن کلام الهی را تکذیب می کنند

4) می فرماید: این کفّار معجزات پیامبران قبل را نیز مشاهده کردند امّا آنها را نیز تکذیب کردند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره عنکبوت می باشد

ص: 22

پرسش 1229= آیا دین اسلام می تواند بر همه ادیان پیروز شود؟

1) بستگی به همّت مسلمانان دارد

2) بستگی به تبلیغات صحیح دارد

3) بستگی به اخلاق و رفتار خوب مسلمانان در جوامع مختلف دارد

4) هرچند مشرکان برتری و پیروزی دین اسلام را نمی پذیرند لیکن خداوند این پیروزی را وعده داده است

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره توبه می باشد

پرسش 1230= آیا فرمان خدا درباره کافرانی که دست از کفر بردارند چیست؟

1) باید عهد ببندند که دست از دشمنی و جنگ بردارند و با دشمنان مسلمین متحد نشوند

2) اگر به کفر برنگردند گناهان قبلی بخشیده می شود و اگر برگردند مسلمانان باید آنقدر از آنها بکشند تا فتنه باقی نماند

3) کافران اگر توبه کنند خدا می پذیرد و البته قبل از اسارت و دستگیر شدن

4) کافران در طول تاریخ نشان داده اند که هرگز دست از کفر بر نمی دارند پس باید همه آنها را به قتل برسانند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره انفال می باشد

پرسش 1231= آیا خداوند توبه گنهکاران را می پذیرد در زمانی که عذاب الهی را می بینند؟

1) خداوند توبه پذیر مهربان است

2) اگر گناه کبیره نکرده باشند توبه آنها را می پذیرد

3) به شرط عدم بازگشت به گناه، خداوند توبه آنها را می پذیرد

4) خیر، تو به آنها را نمی پذیرد

پاسخ صحیح بین آیات 75 تا 85 سوره غافر می باشد

پرسش 1232= رسوائی بزرگ از نظر خداوند چیست؟

1) دشمنی با خدا و رسول (ص)

2) تکذیب قرآن

ص: 23

3) تمسخر پیامبر (ص)

4) کسی که همیشه مرتکب گناه کبیره می شود

پاسخ صحیح بین آیات 60 تا 70 سوره توبه می باشد

پرسش 1233= کافران وقتی معجزه ای از طرف خداوند می دیدند، چه عکس العملی نشان می دادند؟

1) تمسخر می کردند و می گفتند این سحر و جادو است

2) بسیاری از آنها ایمان می آوردند

3) آنها به پیامبر خدا (ص) توهین می کردند

4) آنها دیگران را هم وادار به تمسخر می کردند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره صافات می باشد

پرسش 1234= متولیان اصلی و واقعی مسجدالحرام چه کسانی هستند؟

1) بزرگان قوم و قبیله ها 2) کهنسال ترین ساکنان ناحیه

3) هرکس را که خدا انتخاب کند 4) فقط پرهیزگاران

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره انفال می باشد

پرسش 1235= چرا و چگونه باغهای پرمحصول و سرسبز قوم سبا نابود شد؟

1) قوم سبا به سایر اقوام ظلم می کردند و لذا با زلزله ویرانگر نابود شدند

2) آنها نعمات پروردگار را کفران می کردند و در نتیجه سیلی خروشان باغ هایشان را ویران کرد

3) آنها کم فروشی می کردند

4) آنها ربا خواری می نمودند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره سبا می باشد

پرسش 1236= پس از آنکه مادر موسی (ع) شیرخواره خود را در صندوق چوبی به رودخانه سپرد، چگونه مجدداً به آغوش مادر بازگشت؟

1) آب رودخانه به مادرش بازگشت

2) خواهر موسی (ع) او را از آب گرفت و بازگردانید

ص: 24

3) عده ای از بنی اسرائیل او را پیدا کردند و به مادرش بر گردانیدند

4) خانواده فرعون او را از آب گرفتند و چون موسی (ع) به اذن خدا شیر هیچ زنی را نمی خورد لذا با راهنمائی خواهر موسی (ع)، او را به آغوش مادرش بازگرداندند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره قصص می باشد

پرسش 1237= خداوند بارها مثال زده است از ابر و باران و احیاء زمین و گیاهان و درختان و میوه ها، آیا هدف از این مثال ها چیست؟

1) برای نشان دادن قدرت الهی

2) برای تذکّر به انسان که شکر نعمتهای خدا را به جا بیاورد

3) برای نشان دادن حیات مجدّد مردگان

4) برای این که بفرماید حیات همه چیز از آب است

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره اعراف می باشد

پرسش 1238= آیا در زمان پیامبر (ص)، بخاطر کسانی که دعوت و راهنمائی پیامبر (ص) را شنیدند و حقایق را فهمیدند ولی ایمان نیاوردند، خداوند پیامبر را مورد سوال قرار خواهد داد؟

1) خیر، پیامبر اکرم (ص) وکیل دیگران نبوده است

2) بله، خداوند از رسول خود می پرسد که چرا بعضی از آدم ها ایمان نیاوردند

3) خیر، وظیفه پیامبر فقط ابلاغ پیام الهی است

4) بله، پیامبر باید همه را وادار می کرد تا ایمان بیاورند

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 109 سوره یونس می باشد

پرسش 1239= در روز قیامت با کسانی که قیامت را انکار می کردند چه خواهند کرد؟

1) آنها را به عذاب جهنّم گرفتار می کنند

2) آنها را به شدّت محاکمه و تنبیه می کنند

3) خداوند به افراد جاهل کاری ندارد

4) در آن روز ستمکاران و یارانشان و پیروانشان را جمع می کنند و به سوی جهنّم حرکت می دهند تا مورد بازخواست قرار گیرند

پاسخ صحیح بین آیات 15 تا 25 سوره صافات می باشد

ص: 25

پرسش 1240= خدای متعال به زنان پیامبر فرمانی داده که شامل همه زنان مؤمنه می شود تا در روابط اجتماعی خود، اشخاص بیمار دل به آنان طمع نکنند؟

1) تا می توانند با مردان تماس نگیرند و از خانه بیرون نروند

2) در موقع صحبت کردن با نامحرمان، وزین و محکم سخن بگویند و نیز با آرایش و پوشش جلف و سبک ظاهر نشوند

3) در کوچه و بازار نایستند

4) با صدای بلند خنده نکنند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره احزاب می باشد

پرسش 1241= آیا پیامبران و مؤمنین را خداوند در کجا یاری می کند؟

1) در میدان جنگ 2) در روز قیامت

3) در زندگی دنیا 4) در زندگی دنیا و روز قیامت

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره غافر می باشد

پرسش 1242= خداوند به پیامبر اکرم (ص) هشدار می دهد: افرادی هستند که نباید آنها را از خود برانی و اگر چنین کنی از ظالمین خواهی بود، این افراد چه خصوصیاتی دارند؟

1) فقرا و خاک نشینان بی نوا

2) فرزند یتیم

3) اسیر

4) کسانی هستند که برای خشنودی خدا بامدادان و شامگاهان خدا را می خوانند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره انعام می باشد

پرسش 1243= قوم شعیب (ع) پس از تکذیب پیامبر خدا چگونه هلاک شدند؟

1) آنها گرفتار طوفان دریا شدند

2) بادی سخت و سرد آنها را هلاک کرد

3) زلزله ای سخت روی داد و همه آنها در خانه هایشان بی جان شدند

4) بارانی از سنگ بر سرشان فرود آمد

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره اعراف می باشد

ص: 26

پرسش 1244= دلیل اینکه قرآن کریم دست نوشته پیامبر (ص) نبوده، چیست؟

1) هیچ پیامبری دروغ نمی گوید

2) خداوند اجازه چنین کاری را به کسی نمی دهد

3) پیامبر اکرم (ص) همانند اکثر مردم قوم خود اُمی بود و تا قبل از بعثت سواد خواندن و نوشتن نداشت

4) نزول قرآن مجید از طرف خداوند در کتب تورات و انجیل بیان شده است

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1245= کافران به پیروان خود کاری را توصیه می کردند تا در زمان قرائت قرآن بطوری مزاحمت ایجاد کنند که کسی نتواند آیات الهی را بشنود شاید به هدفشان برسند، این مزاحمت چه بود؟

1) مردم را به زور پراکنده می نمودند

2) با سر و صدا و جار و جنجال مانع رسیدن صوت قرآن به گوش مردم می شدند

3) قاریان قرآن را با ضرب و شتم ساکت می نمودند

4) با برپا کردن مراسم جشن و پایکوبی مردم را منحرف می نمودندپاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره فصلت می باشد

پرسش 1246= خداوند گروهی از ستمکاران را لعنت نموده است، علت لعنت خدا چیست؟

1) آنها به زیر دستانشان ظلم می کنند

2) آنها مال مردم را به ناحق می خورند

3) آنها قرآن و پیامبر (ص) را تکذیب می کنند

4) آنها همیشه مردم را از راه خدا باز می دارند و راه کج را نشان می دهند و به آخرت کافرند

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره اعراف می باشد

پرسش 1247= در دوران جاهلیت، رسمی ظالمانه به نام ظهار رایج بود که حقوق زنان را پایمال می کرد، این رسم غلط چگونه بود؟

1) مردان ظالم، فرزندان را از مادر جدا می کردند

2) مرد به زنش اعلام می نمود که او بجای مادرش می باشد و بر او حرام است

ص: 27

3) مرد می توانست هر وقت بخواهد زن را از خانه بیرون کند

4) زن را وادار می کرد تا مخارج خانه را تأمین کند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره احزاب می باشد

پرسش 1248= زمانی که ایوب (ع) از آزار شیطان به خدا شکایت کرد، خداوند همه بلاها و بیماری ها را از او دور ساخت و نعمات فراوان به او اعطا کرد. خداوند چگونه صفات ایوب 1) (ع) را بیان می نماید؟

1) ایوب (ع) تمام زندگی، سلامتی و خانواده اش را از دست داده بود ولی ناشکری نمی کرد

2) شیطان او را وسوسه می نمود که از رحمت خداوندی مأیوس شود

3) ایوب (ع) بسیار صبور بود

4) ایوب (ع) بسیار شکیبا و نیکو بنده ای بود و بدون شک بسیار متوجّه خدا بوده و همیشه حق را در نظر داشت

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره ص می باشد

پرسش 1249= خداوند نعمت بزرگی به لقمان عطا نمود، آن نعمت چیست؟

1) صبر و شکیبائی 2) علم و دانش

3) ثروت بسیار 4) حکمت

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره لقمان می باشد

پرسش 1250= خداوند اراده فرمود تا قوم بنی اسرائیل که تحت ستم فرعون بودند نجات پیدا کنند و جانشین فرعونیان شوند، آیا چگونه اراده پروردگار محقق شد؟

1) خداوند فرعونیان را در دریا غرق کرد

2) خداوند موسی (ع) را در قصر فرعون جای داد و او سرانجام قوم بنی اسرائیل را نجات داد

3) موسی (ع) و هارون (ع) در مقابل فرعون و ساحران قرار گرفتند و با معجزات الهی آنها را از پای درآوردند

4) خداوند اراده فرمود که بنی اسرائیل از دریا بگذرد امّا فرعونیان در آن غرق شوند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره قصص می باشد

ص: 28

پرسش 1251= زمانیکه فرعون به خدا ایمان آورد و آئین موسی (ع) را پذیرفت، آیا خداوند او را بخشید؟

1) بله، خداوند بخشنده و آمرزنده و مهربان است

2) خیر، خدا توبه او را نپذیرفت چون او در حال غرق شدن مرگ را احساس کرد و از ترس اظهار پشیمانی کرد

3) بله، او قبل از مُردن توبه کرده بود

4) خیر، او به دروغ می گفت ایمان آورده تا بلکه موسی (ع) شفاعت او را بکند

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره یونس می باشد

پرسش 1252= آیا در حال احرام، حجّاج می توانند از دریا صید نمایند؟

1) بله، حلال است

2) خیر، حرام است

3) می توانند صید کنند امّا باید کفّاره بدهند

4) بله، فقط به اندازه کمی که آنها را سیر کند اشکالی ندارد

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره مائده می باشد

پرسش 1253= در یکی از جنگها که حمله دشمن سنگین بود، منافقین شروع کردند به مأیوس کردن مسلمانان و می گفتند: خدا و پیامبر ما را فریب داده اند و از پیامبر اجازه می گرفتند که به خانه برگردند چون خانه هایشان حفاظ ندارد. آیا غرض آنها از این کارها چه بود؟

1) آنها نگران اموال و خانواده شان بودند

2) منازل آنها حفاظ نداشت

3) آنها دروغ می گفتند و قصدشان فرار از جنگ بود

4) آنها ترسیده بودند و به فکر حفظ جانشان بودند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره احزاب می باشد

پرسش 1254= کافران قوم عاد و ثمود برای انکار و تکذیب پیامبران چه می گفتند؟

1) آنها می گفتند شما پیامبر نیستید و دروغ می گوئید

2) آنها می گفتند اگر خدا می خواست ( که ما ایمان بیاوریم ) فرشتگانی را بر ما

ص: 29

نازل می کرد

3) آنها می گفتند باید این پیامبران را سنگسار کنیم و یا از شهر بیرون نمائیم

4) آنها می گفتند اگر راست می گوئید پس پاره ای از آسمان را بر سر ما فرود آورید تا ما را هلاک کند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره فصلت می باشد

پرسش 1255= خداوند در برابر ادعای کفّار که می گفتند: او ( محمد «ص» ) این قرآن را خودش ساخته و به خدا نسبت می دهد، چه پاسخی داده است؟

1) خداوند به پیامبر می فرماید صبر پیشه کن و جدال منما

2) خداوند به کفّار می فرماید اگر این قرآن کلام بشر است پس شما هم 10 سوره مثل آن بیاورید و از هرکس بخواهید کمک بگیرید

3) خداوند می فرماید به زودی عذاب بزرگ بر سر کفّار فرود خواهم آورد

4) خداوند فرمود ای پیامبر این کفّار را به من واگذار

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره هود می باشد

پرسش 1256= خداوند چرا اقوام کافر را در این دنیا با عذاب های سختی هلاک می کند؟

1) چون آنها به مردم ظلم کرده اند

2) چون آنها آیات خدا را تکذیب کرده اند

3) چون هر پیامبری که برای هدایت آنها آمد قصد کشتن یا تبعید آنها را داشتند

4) چون اقوام کافر اعتقادی به آخرت نداشتند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره غافر می باشد

پرسش 1257= موسی (ع) در کجا به پیامبری مبعوث شد؟

1) در کودکی و در کاخ فرعون 2) در شهر مدین

3) در کوه طور ( وادی طوی ) 4) در کنعان

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره طه می باشد

ص: 30

پرسش 1258= خداوند در ارتباط با کسانی که دین اسلام را به سخره و بازیچه گرفته اند چه دستوری به مؤمنین داده است؟

1) مؤمنان باید با این افراد بجنگند

2) مؤمنان باید از دوستی و نزدیک شدن به آنها پرهیز نمایند

3) مؤمنان باید آنها را به دین اسلام آشنا و راغب نمایند

4) مؤمنان باید با آنان با خشونت رفتار کنند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره مائده می باشد

پرسش 1259= آباد کردن مساجد خدا در صلاحیت چه کسانی است؟

1) ثروتمندان هر قوم

2) بزرگان و خوشنام ترین مردم

3) هر کس به جز مشرکین و کافرین

4) کسانیکه به خدا و روز قیامت ایمان دارند و نماز و زکات را برپا می دارند و جز از خدا نمی ترسند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره توبه می باشد

پرسش 1260= آیا پیامبر اکرم (ص) بر طبق فرمان الهی با کافران که عهد و پیمان خود را بارها شکسته بودند چه رفتاری داشت؟

1) پیامبر اکرم (ص) آنها را به مذاکره دعوت نمود

2) پیامبر اکرم (ص) اعلام جنگ نمود و پس از هلاکت آنان پیروان آنها را نیز تارومار نمود

3) پیامبر اکرم (ص) فرمود اگر آنها عهد خود را بشکنند ما هم عهد را می شکنیم

4) پیامبر اکرم (ص) طی عهد نامه ای به آنها صلح نمود

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره انفال می باشد

پرسش 1261= ستمکارترین افراد چه کسانی هستند؟

1) کسانیکه بر مخلوقات خدا ظلم می کنند

2) کسانیکه حق یتیم را می خورند

3) کسانیکه به خدا دروغ می بندند و حق را تکذیب می کنند

ص: 31

4) کسانیکه با ظالمان دوستی می کنند

پاسخ صحیح بین آیات 59 تا 69 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1262= خداوند چگونه توانگران دوران پیامبر اکرم (ص) را می آزمود؟

1) آنها را به انفاق امر فرمود ولی نپذیرفتند

2) آنها را به کمک به فقرا و تهیدستان سفارش نمود و آنها تمسخر کردند

3) آنها به مؤمنان فقیر که در اطراف پیامبر اکرم (ص) بودند می خندیدند و با تمسخر می گفتند آیا اینها هستند که خدا از میان ما بر آنها منّت نهاده

4) آنان زکات نمی پرداختند چون به آخرت یقین نداشتند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره انعام می باشد

پرسش 1263= در جهنّم وقتی پیروان گنهکار به پیشوایان خود اعتراض کرده و می گویند شما ما را فریب دادید. پیشوایان گنهکاران چه جوابی می دهند؟

1) رهبران و پیشوایان ظالم حرفی برای گفتن ندارند

2) آنها جواب می دهند تقصیر از ما نبود، شما خودتان اهل ایمان نبودید و ما تسلّطی بر شما نداشتیم

3) آنها جواب می دهند، همه ما فریب شیطان را خوردیم

4) آنها جواب می دهند که شما فریب شیطان را خورده اید

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره صافات می باشد

پرسش 1264= زمانی که فرعونیان با موسی (ع) عهد بستند که ایشان از خدا بخواهند تا عذاب ها را از آنان بردارد، آیا به عهد خود وفا نمودند و عاقبت آن قوم چه شد؟

1) بله، آنها به عهد خود پایدار بودند پس خداوند از آن ها گذشت

2) بله، آنها به عهد خود پایدار بودند و موسی (ع) با قوم بنی اسرائیل راهی سرزمین کنعان شد

3) خیر، آنها عهد خود را شکستند

4) خیر، آنها به عهد خود پایبند نبودند و لذا خداوند همه فرعونیان را در دریا غرق و هلاک نمود

پاسخ صحیح بین آیات 130 تا 140 سوره اعراف می باشد

ص: 32

پرسش 1265= فاصله بین کافران و دوزخ چقدر است؟

1) دوزخ در روز قیامت ظاهر می شود

2) هر کس از کافران و بدکاران در قیامت به دوزخ سرازیر خواهد شد

3) هم اکنون دوزخ بر کافران احاطه دارد4) عذاب جهنّم در روز قیامت سر کافران فرو می ریزد

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1266= روز حسرت چه روزی است؟

1) روز آخر عمر و زمان فوت

2) روز قیامت

3) روز ورود به برزخ

4) روزی که توان جبران گناهان گذشته را نداشته باشد

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره مریم می باشد

پرسش 1267= زمانیکه به کافران می گویند از آنچه خدا نازل کرده پیروی کنید، آنها چه می گویند؟

1) آنها پیروان را مسخره می کنند

2) آنها در پذیرش آیات خدا تردید می کنند

3) آنها با اکراه می پذیرند

4) آنها نمی پذیرند و می گویند ما از اعتقادات پدرانمان پیروی می کنیم

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 40 سوره لقمان می باشد

پرسش 1268= حضرت ایوب(ع) از آب کدام چشمه نوشید و شستشو نمود که سلامتی و جوانی خود را بازیافت؟

1) چشمه زمزم

2) چشمه سلسبیل

3) چشمه کوثر

4) چشمه ای که از زیر پایش جوشید

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره ص می باشد

ص: 33

پرسش 1269= هدف شیطان از وسوسه آدم ها برای شراب خواری و قمار بازی چیست؟

1) برای نابودی جسم و روح آدم

2) برای زائل شدن عقل آدم

3) برای فقیر و بینوا شدن آدم

4) برای ایجاد دشمنی بین مردم و فراموش کردن خدا و نماز

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره مائده می باشد

پرسش 1270= چرا منافقین برای آزار پیامبر (ص) به ایشان لقب « اُذن » یعنی زودباور داده بودند؟

1) چون نمی خواستند پیامبر (ص) در بین مردم محبوب باشد

2) چون آنها می خواستند راه خدا را بر روی مردم ببندند

3) چون پیامبر (ص) با دقّت تمام به حرفهای مردم گوش می دادند

4) چون می خواستند پیامبر (ص) را مسخره کنند تا دست از تبلیغ بردارد

پاسخ صحیح بین آیات 60 تا 70 سوره توبه می باشد

پرسش 1271= آیا تقسیم یک سال به 4 فصل ( 4 دوره متفاوت ) بهار، تابستان، پاییز و زمستان از چه زمانی و توسط چه کسی تنظیم گردید؟

1) توسّط حضرت ابراهیم (ع)

2) توسّط حضرت یوسف (ع)

3) توسط جنیان زمان حضرت سلیمان (ع)

4) از طرف خداوند مقرّر گردید

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره فصلت می باشد

پرسش 1272= در روز قیامت چه چیزهائی علیه گناهکاران شهادت می دهند؟

1) زمین شهادت می دهد

2) پوست بدن انسان شهادت می دهد

3) دست ها و پاهای انسان شهادت می دهند

4) زبان انسان شهادت می دهد

پاسخ صحیح بین آیات 55 تا 65 سوره یس می باشد

ص: 34

پرسش 1273= جنّیان که در تسخیر سلیمان (ع) بودند چه خدمتی به ایشان می کردند؟

1) آنها به عنوان سربازان جنگی در جنگ ها شرکت می کردند

2) آنها می توانستند سلیمان (ع) را هر جا که مایل بود به سرعت برق برسانند

3) آنها خدمتی نمی کردند بلکه فقط شیطنت و ایجاد مزاحمت می نمودند

4) آنها هرچه که سلیمان (ع) اراده می کرد می ساختند مانند معابد، مجسّمه ها و انواع ظروف بزرگ

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره سبا می باشد

پرسش 1274= گروهی از اهل کتاب دوبار از طرف خداوند پاداش خواهند داشت، این افراد چه خصوصیاتی دارند؟

1) آنها هیچگاه با پیامبر (ص) و قرآن دشمنی نمی کنند

2) آنها همیشه خیرخواه مردم هستند

3) آنها به قرآن ایمان می آورند و بر آن پایداری می کنند و در راه خدا انفاق می کنند

4) آنها به همه کتاب های آسمانی ایمان دارند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره قصص می باشد

پرسش 1275= در عذاب الهی که بر قوم لوط نازل شد یک نفر از خانواده لوط (ع) هلاک شد. آن یک نفر چه کسی بود؟

1) پسر لوط (ع) بود

2) هسر لوط (ع) بود

3) از خویشاوندان نزدیک لوط (ع) بود

4) برادر لوط (ع) بود

پاسخ صحیح بین آیات 130 تا 140 سوره صافات می باشد

پرسش 1276= چگونه کشتی نوح (ع) پس از طوفان به ساحل رسید و پهلو گرفت؟

1) نوح (ع) کشتی را شخصاً هدایت می کرد و به سمت ساحل برد

2) باد کشتی نوح (ع) را به سمت ساحل برد

3) به امر خدا آب ها فروکش کردند و لذا کشتی بدون حرکت در کوه جودی نشست

ص: 35

4) نوح (ع) لنگر کشتی را بر کوه جودی انداخت و کشتی متوقف شد

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره هود می باشد

پرسش 1277= دو گروه مردم مطرح هستند یک دسته آنهائی که با برخورداری از نعمت مست و مغرورمی شوند و اگر پس گرفته شود کفر می گویند و دسته دیگر کسانی که در خوشی و ناخوشی صبور هستند. ( این نوع افراد ) مربوط به کدام دسته می باشد؟

1) خداوند به افراد صبور و نیکوکار رحم می کند

2) خداوند همراه صابران است

3) خداوند صابران را دوست می دارد

4) خداوند برای آنان آمرزش و پاداش عظیمی مقرر می فرماید

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره هود می باشد

پرسش 1278= چگونه ممکن است کسی پدر و یا برادر خود را سرپرست و ولی خود بداند و به همین دلیل جزء ستمگران باشد؟

1) اگر پدر و یا برادر کسی کفر را برایمان ترجیح دهد، در اینصورت تحت ولایت آنها بودن ظلم است

2) اگر پدر یا برادر کسی کافر باشد و یا کفر را بر ایمان ترجیح دهد، آنها خود ظالم هستند و دوستی با آنها گناه است

3) پدر و برادر هر عقیده ای دارند ارتباطی بین آنها و اهل خانواده ندارد

4) محبّت بین اهل خانواده از اصول اولیه انسانیت است

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره توبه می باشد

پرسش 1279= آیا نزول یکهزار فرشته جنگجو برای یاری مسلمانان در جنگ با کفّار چه تاثیری در پیروزی ایشان داشت؟

1) با توجّه به کمی نفرات مسلمانان قطعاً اضافه شدن یکهزار جنگجو با ادوات جنگی کامل از طرف خدا اثری تعیین کننده در جنگ داشت

2) دشمنان وقتی لشکریان آسمانی را مشاهده کردند از ترس فرار کردند

3) قطعاً پیروزی از آن خداست وگرنه نزول فرشتگان به درخواست مسلمانان

ص: 36

بود تا آنها روحیه خود را نبازند

4) بدیهی است حضور فرشته های جنگجو، دشمنان را از پیروزی ناامید کرد

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره انفال می باشد

پرسش 1280= ستمکاران منافق در بین مسلمانان با چه بهانه ای برای دوستی با یهود و نصاری شتاب می ورزند؟

1) می گویند برای صلح شتاب می کنند

2) می گویند برای ترویج اسلام عجله دارند

3) می گویند می ترسیم از طرف آنها آسیب ناگواری به ما برسد

4) آنها می گویند نباید با اهل کتاب بجنگیم

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره مائده می باشد

پرسش 1281= پس از آن که با دعای پدر و مادر، خداوند فرزند سالمی به آنها عطا نمود، چگونه پدر و مادر ناشکری می کنند؟

1) آنها عنایت خدا را از یاد می برند

2) آنها به جز خدا، کسانی دیگر را ( مانند پزشک و یا... ) در به دنیا آمدن کودک شریک و سهیم می دانند

3) انسان اصولاً وقتی از سختی عبور می کند و به آسودگی می رسد طغیان می کند4) چون انسان فراموشکار است و همه رنج ها و نگرانی های قبل از تولّد نوزاد را به فراموشی می سپارند

پاسخ صحیح بین آیات 180 تا 190 سوره اعراف می باشد

پرسش 1282= خداوند برای تشویق و ترغیب مسلمانان به جنگ با کفّار، چه توصیه ای فرموده است؟

1) فرمود: از آنها نترسید از من بترسید

2) فرمود: اگر به من توکّل کنید پیروزید

3) فرمود: کفّار از شما مؤمنین می ترسند

4) فرمود: من فرشتگانی جنگجو برای کمک به شما می فرستم

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره توبه می باشد

ص: 37

پرسش 1283= چه چیزی باعث شد تا یونس (ع) از دل نهنگ نجات پیدا کند؟

1) درخواست کمک از خداوند

2) چون یونس (ع) پیامبری متقّی بود

3) چون یونس (ع) در دل نهنگ هم تسبیح خدا را می گفت

4) چون از گناه خود توبه کرده و خدا او را بخشید

پاسخ صحیح بین آیات 140 تا 150 سوره صافات می باشد

پرسش 1284= چه چیزی باعث می شد تا قوم عاد و ثمود در مقابل آیات الهی و پیامبران تکبّر و سرکشی کنند؟

1) با تکیّه بر جمعیّت زیاد

2) ادعا می کردند از آنها قوی تر کسی نیست حتی خدا

3) آنها خود را شکست ناپذیر می دانستند

4) آنها به آخرت یقین نداشتند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره فصلت می باشد

پرسش 1285= وقتی خداوند عذابی را بر جامعه ای فرود می آورد چگونه مؤمنان آن جامعه نجات پیدا می کنند؟

1) خدوند ضمانت نموده که آنان را نجات می دهد

2) آنان چون راضی به گناه نبوده اند نجات می یابند

3) آنان چون همراه گناهکاران نبوده اند نجات پیدا می کنند

4) آنان همیشه مخالف و معترض گناهکاران هستند پس نجات پیدا می کنند

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 110 سوره یونس (ع) می باشد

پرسش 1286= منافقین و پیروانشان هرگز تصوّر نمی کردند که مؤمنین با جمعیت اندک و اسلحه ناچیزشان بتوانند بر گروه بسیار از کافران پیروز شوند. رمز پیروزی چه بود؟

1) توکّل به خدا

2) استقامت و نترسیدن

3) دلگرم بودن به پیامبر (ص) و اصحاب

4) عشق به شهادت

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره انفال می باشد

ص: 38

پرسش 1287= زمانی که موسی (ع) در کوه طور از خداوند خواست تا خود را به او بنمایاند، پاسخ خداوند چگونه بود؟

1) فرمود هرگز مرا نخواهی دید

2) خداوند فرمود اگر این کوه ( پس از جلوه من ) بر جای ماند پس تو هم مرا می بینی، و آن کوه متلاشی شد و موسی (ع) بیهوش گردید

3) خداوند فرمود من تو را انتخاب کردم و مستقیماً با تو سخن گفتم پس هیچگاه چنین درخواستی نکن

4) خداوند با جلوه ای که نمود موسی (ع) بیهوش شد

پاسخ صحیح بین آیات 140 تا 150 سوره اعراف می باشد

پرسش 1288= چه کسانی سرمایه وجودشان را تباه کردند؟

1) آنانکه دینشان را سرگرمی و بازی قرار دادند و زندگی دنیا مغرورشان ساخت

2) آنانکه قیامت را باور نداشتند

3) آنانکه پیامبر (ص) را مسخره می کردند

4) آنانکه پند و اندرز قرآن را گوش ندادند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره اعراف می باشد

پرسش 1289= زمانی که کفّار منتظر بودند تا کتابی آسمانی مانند تورات به سوی آن قوم نازل شود، قرآن کریم نازل شد و چون بر آنها خوانده شد آن قوم چه کردند؟

1) آنها تسلیم شدند

2) آنها تکذیب کردند

3) آنها اهمیّتی به قرآن ندادند و پشت کردند

4) آنها نپذیرفتند و گفتند این دو کتاب جادو هستند که پشتیبان یکدیگرند

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره قصص می باشد

پرسش 1290= فرعون برای جلوگیری از دین موسی (ع) و مقابله با مؤمنین چه نقشه شومی را طرح کرد؟

1) کشتن موسی (ع)

2) کشتن پیروان موسی (ع)

ص: 39

3) زندانی کردن پیروان موسی (ع)

4) کشتن پسران پیروان موسی (ع) و اسارت زنانشان و کشتن موسی (ع)

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره غافر می باشد

پرسش 1291= آیا متقین را چگونه وارد بهشت می نمایند؟

1) هر یک از خوبان را پس از حسابرسی به سوی بهشت هدایت می کنند

2) انسان های خوب را بدون حسابرسی داخل بهشت می برند

3) متقین را گروه گروه به بهشت می برند و نگهبانان به آنان خوش آمد می گویند

4) متقین را با خانواده هایشان وارد بهشت می نمایند

پاسخ صحیح بین آیات 65 تا 75 سوره زمر می باشد

پرسش 1292= خداوند چه امر مهمّی را به حواریون وحی فرمود؟

1) خداوند وحی فرمود که آنها از شرک و بت پرستی دست بکشند

2) خداوند وحی فرمود که با عیسی (ع) دشمنی نکنند

3) خداوند وحی فرمود که به من و فرستاده من ایمان بیاورید

4) خداوند وحی فرمود که به تورات عمل کنید

پاسخ صحیح بین آیات 110 تا 120 سوره مائده می باشد

پرسش 1293= خداوند به پیامبر اکرم (ص) می فرماید: هرگز بر جنازه آنان نماز نخوان و بر گورشان ( برای دعا و طلب آمرزش ) نایست .آیا اینها چه کسانی بودند؟

1) مسلمانانی بودند که نماز نمی خواندند و روزه نمی گرفتند

2) منافقینی بودند که به خدا و رسول خدا کافر شدند

3) مسلمانانی که ربا می خوردند

4) مسلمانانی که شراب می خوردند

پاسخ صحیح بین آیات 80 تا 90 سوره توبه می باشد

پرسش 1294= کافران چه تصوری از آفرینش آسمانها و زمین دارند؟

1) آنها باور دارند که اینها را خدا خلق نموده

2) آنها آفرینش آسمان و زمین را بیهوده می دانند

ص: 40

3) کافران هیچ چیزی از آفرینش زمین و آسمان نمی فهمند

4) کافران آفرینش زمین و آسمان را اتفاقی می دانند

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره ص می باشد

پرسش 1295= آیا ممکن است خداوند اهالی یک شهری را عذاب و هلاک کند قبل از اینکه پیامبری بفرستد تا فرامین الهی را به گوش آنها برساند؟

1) در بسیاری از نقاط جهان قبائلی زندگی می کنند که دور از دسترس می باشند

2) بله، هر قوم و قبیله ای که ظالم باشند و پیرو شیطان شوند محکوم به نابودی هستند

3) خیر، خداوند تا حجّت را بر قومی تمام نکند آنها را عذاب نخواهد کرد

4) بسیاری از اقوام در اثر حوادث طبیعی از بین رفته اند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره قصص می باشد

پرسش 1296= خداوند هفت آسمان را در چند روز بنا نمود و در آن آسمان ها چه چیزی مقرر فرمود؟

1) خداوند در دو روز هفت آسمان را بنا نمود و در هر آسمانی تکالیف و کار آن را به فرشتگانش وحی فرمود

2) خداوند در شش روز هفت آسمان را بنا نمود

3) خداوند در یک روز هفت آسمان را بنا نمود

4) خداوند در یک لحظه برای خلق هفت آسمان فرمود «کُن» پس ایجاد شد

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره فصلت می باشد

پرسش 1297= خداوند زمانی که الواح تورات را در کوه طور به موسی (ع) مرحمت فرمود چه سفارشی به وی کرد؟

1) خداوند فرمود از این الواح به خوبی محافظت نما

2) خداوند فرمود این تورات را به خوبی فراگیر و بکار ببند و پیروانت را نیز وادار کن که بهترین آن را فرا گیرند

3) فرمود، هر روز و شب از آیات تورات قرائت کن

4) فرمود، این تورات را به پیروانت تعلیم بده تا آنها نیز آن را به خوبی فرا گیرند

پاسخ صحیح بین آیات 140 تا 150 سوره اعراف می باشد

ص: 41

پرسش 1298= در زمان نزول عذاب آسمانی بر قوم لوط (ع)، آیا همه اهل و خانواده لوط (ع) نجات یافتند؟

1) بله، همه نجات یافتند

2) خیر، چند نفر گرفتار عذاب شدند

3) فقط پسر لوط (ع)گرفتار عذاب شد

4) خیر، همسر لوط (ع) گرفتار عذاب شد

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1299= آیا در زمان وصیّت کردن محتضر، لازم است که شاهدی حضور داشته باشد؟

1) بله، لازم است دو نفر عادل از مسلمانان یا اهل کتاب شاهد و حاضر باشند

2) خیر، لازم نیست، بلکه شهادت همان ورثه کافی است

3) اگر یک نفر هم باشد کافی است

4) بله، باید حداقل 3 نفر شاهد حضور داشته باشند

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 110 سوره مائده می باشد

پرسش 1300= چگونه داود (ع) توانست کوه ها و پرندگان را با خود هم صدا نماید تا به ستایش خداوند بپردازند؟

1) داود (ع) با صدای خوش توانست همه مخلوقات را مسحور خود کند

2) داود (ع) به مخلوقات فرمان داد تا با او هم صدا شوند

3) خداوند به کوه ها و پرندگان وحی فرمود تا با داود (ع) هم صدا شوند

4) خداوند هر چیزی را بخواهد تسخیر می کند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره سبا می باشد

پرسش 1301= کافران در روز قیامت که به داخل جهنّم انداخته می شوند چه می کنند و چه آرزوئی دارند؟

1) آنها عذرخواهی می کنند

2) آنها از شدّت حرارت آتش ، سر و روی خود را مرتباً می چرخانند و می گویند،ای کاش از خدا و پیامبر اطاعت می کردیم

ص: 42

3) آنها به خاذنان جهنّم می گویند از خدا بخواهید ما را بکشد

4) آنها همه گناهان را به گردن دیگران می اندازند

پاسخ صحیح بین آیات 60 تا 70 سوره احزاب می باشد

پرسش 1302= سخن گفتن را اوّلین بار چه کسی به انسان آموخت؟

1) مادر

2) پدر

3) معلم

4) خدای متعال

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره الرّحمن می باشد

پرسش 1303= با توجه به اینکه خداوند می فرماید: تحمّل حادثه عظیم و هولناک قیامت بر آسمان ها و زمین سنگین و دشوار است و جز به طور ناگهانی واقع نمی شود، آیا چه کسانی از زمان وقوع قیامت باخبر هستند؟

1) فقط خداوند

2) فقط خداوند و پیامبران

3) فقط خداوند، پیامبران و امامان معصوم (ع)

4) فقط خداوند، پیامبران و امامان معصوم و فرشتگان

پاسخ صحیح بین آیات 180 تا 190 سوره اعراف می باشد

پرسش 1304= روزی که عذاب خدا به طور ناگهانی بر کافران نازل می شود آنها چه می گویند؟

1) می گویند: ما که گناهی نداریم چرا عذاب بر ما نازل شده

2) می گویند: ما از خود گناهی نداریم بلکه فرمان اربابانمان بوده است

3) آنها از پشیمانی سکوت می کنند

4) می گویند: افسوس که بد کردیم، کاش خدا ما را هدایت می کرد و کاش بازگشتی به دنیا بود تا نیکوکاری کنیم

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره زمر می باشد

ص: 43

پرسش 1305= چه چیزی باعث شد که مادر حضرت موسی (ع) پس از به آب انداختن طفل شیرخواره اش، رازش را افشا نکند؟

1) خطری که کودکش را تهدید می کرد باعث شد

2) سفارش خواهر موسی (ع) باعث شد که راز خود را پوشیده بدارد

3) وحی خدا به مادر موسی (ع) برای آسودگی خاطرش

4) مادرموسی (ع) قدرت تکلم نداشت

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره قصص می باشد

پرسش 1306= رمز پیروزی مؤمنین بر دشمنان در میدان جنگ چیست؟

1) توکّل بر خدا

2) تقویت روحیه یکدیگر

3) همبستگی و اتّحاد بین مؤمنین

4) ایستادگی کردن و زیاد یاد خدا نمودن

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره انفال می باشد

پرسش 1307= نقشه شیطانی فرعون برای مقابله با موسی (ع) و تکذیب آیات الهی چه بود؟

1) فرعون، موسی (ع) را تمسخر می کرد

2) فرعون فرمان داد بنای بلندی بسازند تا او از آن بالا برود و برای فریب مردم از خداوند اطلاعی به دست آورد

3) فرعون قصد کشتن موسی (ع) را نمود ولی شکست خورد

4) فرعون ساحران را جمع کرد تا با معجزه موسی (ع) مقابله کنند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره غافر می باشد

پرسش 1308= چرا حضرت موسی (ع) با ترس و نگرانی مصر را ترک کرد؟

1) چون جادوگران در پی کشتن او بودند

2) چون فرعون دستور قتل او را صادر کرده بود

3) یکی از طرفدارانش به او خبر داد که فرعونیان در پی قتل او هستند

4) هامان در تعقیب او بود

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره قصص می باشد

ص: 44

پرسش 1309= چه کسانی به خدا و روز قیامت ایمان نمی آورند؟

1) ظالمین

2) کافرین

3) کسانیکه سرمایه وجودشان را به خاطر دنیا تباه کرده اند

4) کسانیکه تمام عمر برای جمع آوری مال دنیا تلاش کرده اند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره انعام می باشد

پرسش 1310= خداوند با کسانیکه بدون دلیل در تکذیب آیات الهی گفتگوی بی منطق می کنند چه خواهد کرد؟

1) عمل زشت آنها موجب خشم بزرگی نزد خدا و مؤمنین خواهد شد

2) آنها چون جاهلند لذا خدا از آنها می گذرد

3) خداوند توبه پذیر مهربان است

4) خداوند آنها را به حال خودشان واگذار می نماید

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره غافر می باشد

پرسش 1311= آیا شیاطین می توانند اخباری را از ملاء الاعلی بربایند. در این صورت چه اتفاقی می افتد؟

1) آری، ممکن است آنها اخباری را بدزدند ولی بلافاصله شهابهائی به صورت گلوله های آتشین آنها را تعقیب می کنند و نابودشان می سازند

2) خیر، آنها نمی توانند

3) آنها تا قبل از ظهور اسلام می توانستند چنین کاری بکنند

4) آنها اخباری را از ملاء الاعلی سرقت می کنند تا علیه انسان ها از آن سوء استفاده نمایند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره صافات می باشد

پرسش 1312= لوط (ع) پیرو آئین کدامیک از پیامبران الهی بود؟

1) پیرو موسی (ع) 2) پیرو نوح (ع)

3) پیرو ابراهیم (ع) 4) پیرو یعقوب (ع)

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره عنکبوت می باشد

ص: 45

پرسش 1313= خداوند نعمات دنیا را که برای بعضی اشخاص زیاد می کند تا آزمایش شوند به چه چیزی تشبیه می فرماید که پایدار نیستند و زود از بین می رود. این تشبیه خداوند در مورد چه چیزی است؟

1) نعمات این دنیا شبیه شکوفه های درختان میوه است که فقط زینت است

2) نعمات این دنیا شبیه ابرهای پراکنده هستند

3) نعمات این دنیا شبیه یخ در تابستان هستند

4) نعمات این دنیا شبیه گل های بهاری می باشد

پاسخ صحیح بین آیات 125 تا 135 سوره طه می باشد

پرسش 1314= وقتی که عصای موسی (ع) به اذن خدا تبدیل به اژدها شد موسی (ع) به شدّت ترسید و خداوند به او آموخت که برای برون رفت از ترس کاری نماید، این کار چه بود؟

1) موسی (ع) کمی نشست تا ترسش فروکش کند

2) موسی (ع) کمی آب به صورتش زد

3) موسی (ع) سر به سجده گذاشت

4) موسی (ع) دو دست را به سینه گذاشت

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره قصص می باشد

پرسش 1315= یک جنگجوی مسلمان در جنگ با کفّار آیا اجازه دارد تحت شرایطی پشت به دشمن فرار کند؟

1) خیر، تحت هیچ شرایطی چنین حقی ندارد

2) چنین اشخاصی محاکمه صحرائی می شوند

3) این کار علاوه بر مجازات جنگی، در جهان آخرت جایگاهشان دوزخ است

4) البتّه در صورتیکه هدف فرار نبوده، بلکه برای گمراه کردن دشمن و نقشه جنگی در بین باشد

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره انفال می باشد

ص: 46

پرسش 1316= چه کسانی اجازه شفاعت دارند؟

1) پیامبران

2) مقرّبین درگاه الهی

3) معصومین علیهم السلام

4) شفاعت یکسره ویژه خداوند است ( و او به هر که بخواهد اجازه می دهد )

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره زمر می باشد

پرسش 1317= خداوند درباره یهودی هائی که گفتند عُزیر پسر خدا است و نصاری گفتند مسیح پسر خدا است، چه حکمی برای این افراد صادر فرموده است؟

1) می فرماید این افراد جاهل هستند

2) می فرماید این افراد کروکور هستند

3) می فرماید خدا آنها را نابود کند که چنین دروغی می گویند

4) می فرماید با آنها مدارا کنید و سرنوشت آنها را به من بسپارید

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره توبه می باشد

پرسش 1318= خداوند برای آمادگی جنگی مسلمانان چه فرمانی داده است؟

1) می فرماید با هم متّحد باشید و با یکدیگر مشاجره و جدل نکنید

2) می فرماید از دشمن بر حذر باشید و فریب منافقان را نخورید

3) می فرماید اگر کافران درخواست صلح کردند با احتیاط برخورد کنید و فریب نخورید

4) می فرماید هر چه قدرت دارید تجهیز کنید بطوریکه از لحاظ نفرات جنگی و ادوات جنگی خود را کامل کنید تا دشمن را بترسانید و هرچه هزینه کنید پاداش کامل دریافت خواهید کردپاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره انفال می باشد

پرسش 1319= خداوند دستاوردهای جنگ مسلمان با کفّار را چگونه بیان فرموده است؟

1) فرمود: شما قطعاً پیروزید

2) فرمود: آنها قطعاً شکست می خورند

ص: 47

3) فرمود: با شکست دشمن، مردم مؤمن شاد می شوند

4) فرمود: بجنگید تا من آنها را به دست شما عذاب کنم و رسوا شوند و شما پیروزید و دل مؤمنین شاد می شود

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره توبه می باشد

پرسش 1320= اوّلین کسی که مورد لعن خداوند واقع شد چه کسی بود؟

1) فرعون 2) سامری

3) شیطان 4) قارون

پاسخ صحیح بین آیات 70 تا 80 سوره ص می باشد

پرسش 1321= خداوند می فرماید اگر معجزه ای که خواست کافران است بیاورند بازهم آنها می گویند اینها معجزه نیست و کاری باطل است. آیا چرا اینها آیات خدا را باور نمی کنند؟

1) چون آنها جاهل هستند

2) چون خداوند مُهر ( تیره بختی ) بر دلهایشان کوبیده است

3) چون آنها غرق گناه و ستم هستند

4) شیطان نمی گذارد که آنها توبه کنند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره روم می باشد

پرسش 1322= زمانیکه قوم بنی اسرائیل به کیفر ناسپاسی به اذن خدا به مدّت چهل سال در بیابان آواره شدند و بدون آب مانده بودند، خداوند چگونه به آنها ترحّم نمود و آب فرستاد؟

1) باران زیادی بارید و چشمه ها جوشید

2) چاهی حفر کردند که پر آب بود

3) حضرت موسی (ع) به اذن خدا با عصایش به سنگی زد و 12 چشمه آب جوشید

4) آنها دعای باران خواندند و خدا دعایشان را مستجاب کرد

پاسخ صحیح بین آیات 150 تا 160 سوره اعراف می باشد

ص: 48

پرسش 1323= چه کسانی هستند که وقتی آیات قرآن را می شنوند اشکشان سرازیر می شود و ایمان می آورند؟

1) اهل کتاب

2) یهودیان

3) مسیحیان

4) کشیش های دانشمند و عابدان خدا ترس از نصاری که تکبّر ندارند

پاسخ صحیح بین آیات 80 تا 90 سوره مائده می باشد

پرسش 1324= در روز قیامت، دوزخیان، بهشتیان را صدا می زنند و می گویند از آب و روزی که خدا به شما داده به ما هم بدهید. بهشتیان چه جوابی می دهند؟

1) پاسخ می دهند برگردید به دنیا و به دست آورید

2) پاسخ می دهند خودتان از خدا بگیرید

3) پاسخ می دهند ما اجازه چنین کاری نداریم

4) پاسخ می دهند که خداوند آب و نعمتهای بهشتی را بر کافران حرام کرده است

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره اعراف می باشد

پرسش 1325= کافران که پیامبر اکرم (ص) را تکذیب می کردند از روی تکبّر و سرکشی و غرور چگونه به ذات الهی جسارت می کردند؟

1) آنها پیامبر (ص) را دروغگو می خواندند

2) آنها قرآن را زائیده تخیل پیامبر (ص) می شمردند

3) آنها عذاب الهی را به تمسخر گرفتند و گفتند ای پروردگار، سهم عذاب ما را قبل از قیامت برسان

4) آنها می گفتند قیامت دروغ است

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره ص می باشد

پرسش 1326= مؤمن آل فرعون برای انذار فرعونیان، آنها را با چه قومی مقایسه می نمود؟

1) با قوم بنی اسرائیل 2) با قوم لوط (ع)

3) با قوم نوح (ع) 4) با اقوام نوح و عاد و ثمود

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره غافر می باشد

ص: 49

پرسش 1327= چه کسانی بر موانع و مشکلات پیروز می شوند؟

1) کسانی که در عمل خود پشتکار دارند

2) آنان که در کارها به خدا توکّل می کنند

3) آنان که برای خشنودی خدا، به خویشاوند و مسکین و خاک نشینانرسیدگی می کنند

4) کسانیکه با همه مردم مهربان هستند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره روم می باشد

پرسش 1328= مؤمن آل فرعون در امر به معروف و نهی از منکر قوم خود، روز قیامت را چگونه برای آنها توصیف می نمود؟

1) او گفت: بترسید از روزی که کافران را دسته جمعی به جهنّم داخل می کنند

2) او گفت: قیامت روزی است که عذاب کافران آنقدر سخت است که همه به این سو و آن سو فرار می کنند

3) او گفت: در روز قیامت هیچ فرزندی نمی تواند به پدر و مادرش هم کمکی بنماید

4) او گفت: بترسید از روزی که کودکان از وحشت پیر می شوند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره غافر می باشد

پرسش 1329= مشرکان از ما حصل زراعت و چهارپایان چه سهمی برای خدا قائل بودند و چه سهمی برای بتان؟

1) آنها را به دو قسمت مساوی تقسیم می کردند

2) آنها سهم بیشتر را برای خدا قرار می دادند

3) آنها سهم بیشتر را برای بتان قرار می دادند

4) آنها از سهم خدا بر می داشتند و به سهم بتان اضافه می کردند که مثلاً بتان کمبودی نداشته باشند

پاسخ صحیح بین آیات 130 تا 140 سوره انعام می باشد

ص: 50

پرسش 1330= چرا خداوند گروهی از جن و انس را به چهارپایان و بلکه غافل تر از آنها تشبیه نموده است؟

1) زیرا این گروه از جن و انس فقط به خوردن و خوابیدن و زاد و ولد مشغولند

2) چهارپایان برای انسان مفید و مطیع و رام هستند در حالیکه گروهی از جن و انس جز ظلم و تجاوز کاری نمی کنند

3) چون این گروه از جن و انس، چشم و گوش و دلشان نسبت به حقایق و معارف الهی بسته است

4) چون این گروه از جن و انس، سپاسگزار نیستند

پاسخ صحیح بین آیات 170 تا 180 سوره اعراف می باشد

پرسش 1331= عیسی (ع) بنا به خواسته حواریون چه نعمتی را از خدا تقاضا کرد؟

1) از خدا خواست تا کتاب انجیل را نازل فرماید

2) از خدا درخواست نمود تا غذای بهشتی نازل فرماید

3) از خداوند تقاضا نمود تا از گزند دشمنان در امان بمانند

4) از خداوند تقاضا نمود تا مردم به دین عیسی (ع) گرایش پیدا نمایند

پاسخ صحیح بین آیات 110 تا 120 سوره مائده می باشد

پرسش 1332= چگونه ممکن است با وجود مؤمنین زیاد و متّقی، فتنه و فساد در زمین ایجاد شود؟

1) چون کافران، دوستان و یاران یکدیگرند پس اگر بین مؤمنین پیوند اخوّت نباشد ( مؤمنین با کفّار دوستی کنند ) پس فتنه و فساد برپا می شود

2) کافران می توانند مؤمنان را فریب دهند

3) مؤمنان به صورت انفرادی نمی توانند بر کفّار غلبه نمایند

4) کفّار با زر و زور و تزویر حیله می کنند و بین مؤمنین نفاق می اندازند

پاسخ صحیح بین آیات 70 تا 80 سوره انفال می باشد

ص: 51

پرسش 1333= پیامبران الهی و مؤمنین چگونه به یاری خداوند یقین پیدا کردند؟

1) خداوند در تمام سختی ها به کمک پیامبران و مؤمنین آمده است

2) خداوند یاری مؤمنین را حقّی بر عهده خود فرض نموده است

3) خداوند با وحی و یا الهام یاری خود را نشان می دهد

4) پیامبران و مؤمنین هیچگاه در یاری خدا شکّی به دل راه نمی دهند

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره روم می باشد

پرسش 1334= زمانیکه زیردستان کافر را به سوی جهنّم می برند، آنها در دفاع از خود چه می گویند؟

1) آنها می گویند ما مستضعف بودیم و از خودمان اختیاری نداشتیم

2) آنها به مستکبران می گویند شما ما را فریب دادید تا کافر شدیم و وقتی عذاب را ببینند اظهار پشیمانی نمی کنند

3) آنها از خداوند طلب بخشش می کنند

4) آنها می گویند به ما فرصت بدهید تا به دنیا برگردیم و کار خوبانجام دهیم

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره سبا می باشد

پرسش 1335= حضرت ایوب (ع) قسم خورده بود که همسرش را یکصد تازیانه بزند امّا چون بی گناه بود خداوند او را هدایت کرد تا هم سوگندش را نشکند و هم اینکه همسرش آزرده نشود، راهکار چه بود؟

1) خداوند او را به خاطر قسمی که خورده بود بخشید

2) به جای صد تازیانه، فقط یک تازیانه زد

3) به فرمان خدا، یکصد ترکه نازک و خشک را مانند چوب جارو برداشت و آرام یک بار به پشت همسرش کشید

4) وی به آرامی یک صد تازیانه به همسرش زد

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره ص می باشد

ص: 52

پرسش 1336= زمانیکه لوط نبی (ع) قوم خود را به عذاب الهی تهدید کرد، به قوم بدکار گفت: چرا چنین کار قبیح و غیر انسانی را در انظار عمومی انجام می دهید. آنها چه جوابی دادند؟

1) عدّه ای از آن مردم از کار زشت خود دست کشیدند

2) آنها به لوط نبی (ع) حمله ور شدند

3) آنها به سمت خانه لوط نبی (ع)حمله نمودند

4) آنها پاسخ دادند اگر راست می گوئی عذاب خدا را برای ما بیاور

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1337= حضرت موسی (ع) با دختر کدام پیامبر ازدواج کرد؟

1) دختر شعیب (ع) 2) دختر هود (ع)

3) دختر یونس(ع) 4) دختر یعقوب (ع)

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره قصص می باشد

پرسش 1338= در کوه طور ندائی آمد که ای موسی، منم خدا پروردگار جهانیان. این ندا از کدام سو بود؟

1) این ندا از دل سنگ کوه بود

2) این ندا از آسمان بود

3) این ندا از لابلای درختان بود

4) این ندا از سمت درختی بود که آتش گرفته بود

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره قصص می باشد

پرسش 1339= آیا مشرکان چه موجوداتی را خویشاوندان خداوند می خواندند؟

1) آنها فرشتگان را دختران خداوند می خواندند

2) آنها بین خدا و جن نسبت و خویشی قائل بودند

3) آنها بین خدا با فرشتگان و جنیان نسبت و خویشی قائل بودند

4) آنها عُزیر و عیسی (ع) را فرزندان خدا می دانستند

پاسخ صحیح بین آیات 149 تا 159 سوره صافات می باشد

ص: 53

پرسش 1340= چه کسانی از اهل کتاب به دوستی با مؤمنین نزدیکترند؟

1) همه اهل کتاب می توانند دوستان مؤمنین باشند

2) از مسیحیان، کشیشان دانشمند و عابدان خداترس آنان هستند که تکبّر ندارند

3) کسانی که اسلام را پذیرا باشند

4) از اهل کتاب کسانیکه واقعاً به دین اسلام مشرف شده اند

پاسخ صحیح بین آیات 80 تا 90 سوره مائده می باشد

پرسش 1341= خداوند برای آرام کردن دل پیامبر اکرم (ص) از اینکه کفّار وی را تکذیب و تمسخر می نمودند چه فرمود؟

1) فرمود، کفّار را به من واگذار کن

2) فرمود، اینها جاهلند و با آنان مدارا کن و من مراقبم

3) فرمود، با کفّار مبارزه کن و نترس

4) فرمود، اینها تو را تکذیب نمی کنند بلکه آیات مرا تکذیب می کنند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره انعام می باشد

پرسش 1342= موسی (ع) پس از بازگشت از کوه طور متوجه شد که قوم او در غیاب او گوساله پرست شدند، آنان را سرزنش کرد و به برادرش هارون پرخاش کرد و به قومش گفت آیا نمی بینید که این مجسّمه حرف نمی زند. در این حال قوم موسی (ع) چه جوابی دادند؟

1) آنها به شدّت پشیمان شدند و توبه کردند و خدا توبه آنان را پذیرفت

2) آنها اصرار به گوساله پرستی داشتند

3) قوم موسی (ع) جواب دادند ما تقصیری نداریم. این سامری بود که ما را فریب داد

4) آنها گفتند چون تو ما را ترک کردی ما هم به دین سابق خود برگشتیم

پاسخ صحیح بین آیات 145 تا 155 سوره اعراف می باشد

ص: 54

پرسش 1343= خداوند زندگی خوش بابهره نیکو را برای چه کسانی ضمانت کرده است؟

1) برای محسنین

2) برای ابرار

3) برای کسانیکه توبه کنند و به سوی خدا باز گردند

4) برای مؤمنین

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره هود می باشد

پرسش 1344= از دیگر خواص خورشید و ماه که روشنائی بخش هستند، خداوند چه خاصیت دیگری را قرار داده است؟

1) آنها باعث ایجاد شب و روز می شوند

2) آنها با قدرت جاذبه خود گردش زمین را ثابت نگه می دارند

3) آنها چهار فصل سال را به وجود می آورند

4) آنها برای محاسبه و اندازه گیری زمان مورد استفاده قرار می گیرند

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره انعام می باشد

پرسش 1345= کسانی از اهل کتاب که گفتند خدا از این سه تا است ( پدر، پسر و روح القدس ) آیا جزء کدام دسته از گناه کاران خواهند بود؟

1) کافرین 2) ظالمین

3) منافقین 4) جاهلین

پاسخ صحیح بین آیات 70 تا 80 سوره مائده می باشد

پرسش 1346= کفّار مرفّه و مغرور در تکذیب پیامبران الهی می گفتند چون ما از لحاظ مال و فرزند از شما پیامبران غنی تر هستیم پس خدا با ما است. آیا در جواب آنها خدا چه می فرماید؟

1) خداوند می فرماید اموال و اولاد، شما را نزد ما مقرب نمی کند بلکه ایمان و عمل صالح نزد ما ارزشمند است

2) خداوند به پیامبران می فرماید، اینها را به من واگذار کنید

3) خداوند هیچگاه با آنها سخنی نخواهد گفت

ص: 55

4) خداوند به پیامبران می فرماید، جایگاه آنها در آتش است

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره سبا می باشد

پرسش 1347= موسی (ع) پس از آن که قرارداد 10 ساله اش با حضرت شعیب (ع) به پایان رسید با اهل خانواده خود به سوی مصر حرکت کرد، برای آن حضرت در بین راه چه اتفاق مهمی روی داد؟

1) عصای موسی (ع) تبدیل به اژد ها شد

2) در تاریکی شب درختی آتش گرفت و صدائی موسی (ع) را به سوی درخت خواند

3) در یک شب بین راه آن حضرت در کوه طور از طرف خداوند به رسالت مبعوث شد

4) در بین راه فرعونیان راه را بر او بستند

پاسخ صحیح بین آیات 22 تا 32 سوره قصص می باشد

پرسش 1348= لقمان به فرزندش درباره زندگی اجتماعی و روابط با مردم چه نصیحتی نمود؟

1) گفت پسرم، با مردم مدارا کن و ظلم نکن

2) گفت پسرم، امانات مردم را به خوبی حفظ کن

3) گفت پسرم، با مردم تکبّر نکن و متواضع باش و در سخن گفتن معقول باش و امر به معروف و نهی از منکر بنما

4) گفت نه ظلم کن و نه زیر بار ستم برو

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره لقمان می باشد

پرسش 1349= آیا به جز خداوند، چه کسانی از زمان وقوع قیامت باخبرند؟

1) پیامبران (ع)

2) معصومین (ع)

3) جبرئیل و میکائیل

4) یقیناً علم قیامت فقط نزد خداست

پاسخ صحیح بین آیات 24 تا 34 سوره لقمان می باشد

ص: 56

پرسش 1350= آیا پیامبر خدا (ص) می توانست مردم را به اجبار مؤمن نماید؟

1) بله، پیامبر مأمور بود تا همه مردم را مؤمن کند

2) خیر، نمی توانست چنین کاری کند

3) بله، از طرف خداوند اختیار این کار را داشته است

4) خداوند، خود کسی را جبراً مؤمن نکرد و اجازه چنین کاری را نیز به پیامبرش نداده است

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره یونس می باشد

پرسش 1351= کسانیکه ایمان آورده و همواره پرهیزگاری می کنند و جز از خدا از چیزی نمی ترسند، در چه جایگاه و مقامی قرار دارند؟

1) آنها محسنین هستند

2) آنها رستگارانند

3) آنها دوستان خدا هستند و در دو جهان رستگارند

4) جای آنها در بهشت است

پاسخ صحیح بین آیات 60 تا 70 سوره یونس می باشد

پرسش 1352= افراد متّقی چگونه از وسوسه های شیطان در امان هستند؟

1) آنها همواره در حال مبارزه با شیطان و نفس امّاره هستند

2) هرگاه وسوسه های شیطان به آنان برسد ( خدا و قیامت ) را یاد می کنند، پس بی درنگ بینا می شوند ( و از دام شیطان نجات می یابند )

3) شیطان هیچگاه نمی تواند با وسوسه هایش افراد با تقوی را گمراه نماید

4) افراد با تقوی به محض احساس گناه، فوراً توبه می کنند و از خدا یاری می طلبند

پاسخ صحیح بین آیات 196 تا 206 سوره اعراف می باشد

پرسش 1353= خداوند به بندگان مؤمن خود برای حفظ دین و ایمانشان چه فرمانی داده است؟

1) مؤمن نباید در نماز کاهلی کند

2) مؤمن باید حقوق مردم را رعایت نماید

3) مؤمن برای حفظ دین و ایمان خود باید مکان مناسب و شایسته انتخاب کند

ص: 57

4) مؤمن نباید هیچگاه پرستش پروردگار را ترک کند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1354= کسانیکه بر خدا دروغ می بندند و یا می گویند: به آنها وحی شده، در زمان مُردن چه وضعیتی خواهند داشت؟

1) آنها کافر از دنیا می روند

2) آنها با آه و افسوس این دنیا را ترک می کنند

3) آنها هیچ عمل خوبی با خودشان نمی برند

4) فرشتگان مرگ بر سر آنها فریاد می زنند که جانتان را بیرون کنید، شما به عذاب خوار کننده ای مجازات می شوید

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره انعام می باشد

پرسش 1355= اخذ جزیه از اهل کتاب که به خدا و روز قیامت ایمان نمی آورند و آنچه را خدا و پیامبرش حرام کرده اند حرام نمی شمارند و دین حق را نمی پذیرند، چگونه ممکن است؟

1) آنها باید جزیه بدهند و یا به دین اسلام مشرّف شوند و راه سوّمی وجود ندارد

2) باید به زور متوسّل شده حتّی با جنگیدن با آنها

3) باید با اهل کتاب مدارا کنند

4) اهل کتاب اگر معتقد به خدا و روز قیامت نباشند، کافرند و باید مسلمانان با آنان بجنگند

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره توبه می باشد

پرسش 1356= کدام پیامبران بودند که از طرف خداوند در یک روز مأمور به انجام رسالت سنگینی شدند و در کنار هم به انجام آن مأموریت پرداختند تا پیروز شدند؟

1) داود (ع) و سلیمان (ع)

2) ابراهیم (ع) و اسماعیل (ع)

3) یعقوب (ع) و یوسف (ع)

4) موسی (ع) و هارون (ع)

پاسخ صحیح بین آیات 110 تا 120 سوره صافات می باشد

ص: 58

پرسش 1357= آنان که لقاء خدا را تکذیب می کنند چه موقع پشیمان می شوند و حسرت می خورند؟

1) پس از مرگ

2) در عالم برزخ

3) قیامت بطور ناگهانی و غافلگیرانه آنها را احاطه می کند

4) آنها به دلیل دنیاپرستی و غرق در لذّات گناهان پشیمان نمی شوند

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره انعام می باشد

پرسش 1358= حضرت داود (ع) در یک آزمون الهی دچار اشتباه شد و فوراً به درگاه خداوند توبه نمود، این آزمون چه بود و چگونه داود (ع) اشتباه کرد؟

1) در داوری بین دو نفر زود قضاوت کرد

2) داود (ع) به اسبانش علاقه زیادی داشت بطوریکه یک روز به خاطر آنها نمازش قضا شد

3) داود (ع) از فرط علاقه به فرزندش در یک روزی خدا را از یاد برد4) داود (ع) در جنگ با جالوت او را کشت و شکر خدا را فراموش کرد

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره ص می باشد

پرسش 1359= خداوند چگونه لباسی برای آدم و حوّا فرستاد؟

1) لباس های بهشتی برایشان فرستاد و بر لباس تقوی تأکید فرمود

2) لباس بسیار ساده ای از الیاف گیاهان

3) خداوند طریقه تهیّه لباس را به آنان آموخت

4) خداوند لباس هائی برای پوشش زیرین و لباس فاخر برای پوشش روئین پدید آورد و تأکید بر لباس تقوی فرمود

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره اعراف می باشد

پرسش 1360= روز قیامت زمانیکه مجرمان را در پیشگاه الهی برای محاکمه حاضر می کنند، زیردستان به بالادستان کافر چه می گویند؟

1) می گویند اگر شما سر راهمان نبودید ما یقیناً مؤمن بودیم

2) همه گناهان را به گردن مستکبران می اندازند

ص: 59

3) می گویند ما مستضعف بودیم و اراده ای از خود نداشتیم

4) می گویند خدایا عذاب این مستکبران را دو برابر کن

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره سبا می باشد

پرسش 1361= فرشتگان الهی برای انجام مأموریت هایشان چگونه حرکت می کنند؟

1) ابر و باد در خدمت آنان است

2) آنها علم طیّ السماء و طیّ الارض دارند

3) آن ها بال دارند و پرواز می کنند

4) آنها از اسم اعظم بهره می برند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره فاطر می باشد

پرسش 1362= در روز قیامت شفیعان چه زمانی برای گناهکاران شفاعت خواهند کرد؟

1) هر وقت که ضروری بدانند شفاعت می کنند

2) به درخواست گنهکاران شفاعت خواهند کرد

3) اگر گنهکاران گناه کبیره نداشته باشند آنها را شفاعت خواهند کرد

4) جز به اذن خداوند هیچ شفیعی نمی تواند شفاعت کند

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره سبا می باشد

پرسش 1363= خداوند زنده کردن همه مردگان را در روز قیامت به چه چیز تشبیه نموده است؟

1) زنده شدن مردگان در روز قیامت مانند خلقت آدم (ع) است

2) زنده شدن مردگان در روز قیامت شبیه زنده شدن اصحاب کهف پس از سیصد سال می باشد

3) زنده شدن مردگان در روز قیامت شبیه زنده شدن همراهان حضرت موسی (ع) است که با صاعقه ای مرده بودند

4) زنده شدن مردگان در روز قیامت شبیه زنده شدن گیاهان زیر خاک بر اثر باران و رشد و نموّ آنها است

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره روم می باشد

ص: 60

پرسش 1364= خداوند فرمان داد ساکنان شهری که در ساحل دریا بودند تا شنبه ها را ماهی نگیرند، لیکن آنها فریبکاری کردند و از فرمان خدا سرپیچی نمودند. خدا با آنان چه کرد؟

1) خدا برکت روزی را از آنان سلب کرد

2) خداوند با طوفان دریا آنها را هلاک کرد

3) خداوند به آن افراد یاغی فرمود بوزینه شوید و آنها به شکل بوزینه در آمدند و سپس هلاک شدند

4) آنها فرمان خدا را اطاعت کردند و روزی آن ها مضاعف شد

پاسخ صحیح بین آیات 160 تا 170 سوره اعراف می باشد

پرسش 1365= زمانی که ابراهیم (ع) به فرزندش اسماعیل (ع) خواب خود را بیان کرد که به فرمان خدا باید او را قربانی کند، اسماعیل (ع) چه جوابی به پدر داد؟

1) از پدرش درخواست کرد کمی مهلت بدهد

2) از پدرش خواست درباره خوابش تأمل کند

3) اسماعیل (ع) گفت: شاید این خواب شیطانی باشد

4) اسماعیل (ع) گفت: پدر، آنچه که به آن مأمور شده ای انجام بده و من ان شاالله بردبار خواهم بود

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 110 سوره صافات می باشد

پرسش 1366= آیا ایمان از روی اضطرار چه خاصیتی دارد؟

1) ایمان به خدا رکن اصلی دین است

2) ایمان به تنهایی نشانه مسلمانی است ولی اگر با عمل صالح نباشد ارزشی ندارد

3) ایمان و عمل صالحی مورد رضایت خدا است که از روی اجبار یااضطرار نباشد

4) عمل صالح بدون ایمان امکان ندارد

پاسخ صحیح بین آیات 150 تا 160 سوره انعام می باشد

پرسش 1367= بدترین سرانجام برای چه کسانی خواهد بود؟

1) کسانی که فقط برای دنیا تلاش می کنند

2) کسانی که مال یتیم را به ناحق می خورند

ص: 61

3) کسانی که در نماز کاهل هستند

4) کسانی که آیات خدا را تکذیب کرده اند و آن ها را به تمسخر گرفته اند

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره روم می باشد

پرسش 1368= هدایت با خداست، آیا اگر خدا بخواهد کسی را هدایت کند چه می کند و اگر گمراه نماید چه خواهد شد؟

1) خداوند راه راست را به همه نشان داده و اختیار با انسان ها است

2) خداوند وقتی بخواهد کسی را هدایت کند سینه اش را می گشاید و کسی را که بخواهد گمراه کند سینه اش را تنگ می کند

3) خداوند راه سعادت را برای همه انسانها باز گذاشته تا امتحان شوند

4) خداوند بر گوش و چشم و دل کافران و منافقان مُهر زده است

پاسخ صحیح بین آیات 120 تا 130 سوره انعام می باشد

پرسش 1369= آیا سرسخت ترین مردم در کینه و دشمنی نسبت به مؤمنان چه کسانی هستند؟

1) کافران

2) یهودیان و مشرکان

3) اهل کتاب که به قیامت یقین ندارند

4) مسیحیان که به 3 خدا معتقدند

پاسخ صحیح بین آیات 75 تا 85 سوره مائده می باشد

پرسش 1370= آیا هلاکت قوم لوط (ع) در زمان کدامیک از پیامبران اولوالعزم واقع شد؟

1) موسی (ع)

2) ابراهیم (ع)

3) عیسی (ع)

4) داود (ع)

پاسخ صحیح بین آیات 24 تا 34 سوره ذاریات می باشد

ص: 62

پرسش 1371= خداوند برای نشان دادن قدرت و عظمت خود به قوم بنی اسرائیل که چهل سال در بیابان سرگردان بودند کوه طور را به آسمان برد و بر بالای سرشان همچون سایبانی قرارداد. در این حال آن قوم چه عکس العملی داشتند؟

1) آنها از این نعمت الهی شکرگزار بودند

2) آنان بی توجّه به این عنایت پروردگار، خود را به نفهمی زدند

3) آنان پنداشتند که هر آن کوه طور بر سرشان سقوط خواهد کرد، پس تسلیم شدند

4) آنها می گفتند اینهم از جادوی موسی (ع) است

پاسخ صحیح بین آیات 170 تا 180 سوره اعراف می باشد

پرسش 1372= آیا عاقبت جامعه ای که با وفور نعمات الهی سرمست و مرفّه و طغیانگر می شوند چه خواهد شد؟

1) اگر شکر خدا را بنمایند، خداوند نعماتش را بیشتر می کند

2) اگر ناشکری و کفران کنند خدا نعماتش را از آنها می گیرد

3) جامعه ای که سرمست و طغیانگر شد خداوند آنها را هلاک می نماید

4) خداوند تا حجّت را تمام نکند عذابی نازل نمی نماید

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره قصص می باشد

پرسش 1373= اسحاق (ع) و یعقوب (ع) از نسل کدام پیامبر بودند؟

1) ابراهیم (ع) 2) موسی (ع)

3) نوح (ع) 4) یونس (ع)

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1374= کافران که مؤمنین را وادار به گناه می کنند و می گویند اگر در قیامت عقوبتی باشد ما به عهده می گیریم، آیا راست می گویند و بار گناه دیگران را به دوش می گیرند؟

1) آری

2) آری، امّا نه به اختیار خود بلکه بخشی از بار گناهان دیگران را به اجبار به دوش خواهند کشید

ص: 63

3) خیر، هرکس مسئول عمل خویش است .آنها دروغ می گویند

4) هر کس با کافران در گناه شرکت کند عذاب مضاعف در قیامت خواهد داشت

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1375= آیا مؤمنینی که وارد بهشت می شوند همین صفات بد دنیائی مانند کینه، حسد، خشم و... را هم همراه خواهند داشت؟

1) بله، صفات بد انسان که در نفس امّاره رخنه نموده کماکان همه جا حتّی در بهشت با انسان است

2) خیر، خداوند همه صفات بد مانند کینه و خشم را از سینه مؤمنان بر می کند

3) اصولاً در بهشت مؤمنین تمام گذشته خود در دنیا را فراموش می کنند

4) اصولاً انسانها در قیامت تمام گذشته خود در دنیا را به خاطر می آورند

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره اعراف می باشد

پرسش 1376= خداوند آسمانها و زمین را و آنچه در میان آنهاست در چند روز ( چند دوره ) آفرید؟

1) یک روز 2) دو روز

3) چهار روز 4) شش روز

پاسخ صحیح بین آیات 1 تا 10 سوره سجده می باشد

پرسش 1377= آیا وقتی فرعون به هامان وزیرش دستور داد تا برج بلندی بسازد که از آن بالا رود چه هدفی داشت؟

1) فرعون خواست عظمت خود را به مردم نشان دهد

2) فرعون مردم را فریب داد تا بگوید من به آسمان رفتم و خدای موسی(ع) را ندیدم

3) فرعون می خواست موسی(ع) و یارانش را بترساند

4) فرعون می خواست خود را برتر از خدای متعال نشان دهد

پاسخ صحیح بین آیات 30 تا 40 سوره قصص می باشد

ص: 64

پرسش 1378= در روز قیامت خداوند از فرشتگان می پرسد آیا این مشرکین گنهکار شما را می پرستیدند؟ فرشتگان چه پاسخی می دهند؟

1) آنها پاسخ می دهند ما از این موضوع بی خبریم

2) آنها پاسخ می دهند خیر، بلکه آنها از هوای نفس پیروی می کردند

3) آنها پاسخ می دهند این مشرکین افرادی مثل خودشان را می پرستیدند

4) آنها پاسخ می دهند خیر، بلکه آنها جنیّان را می پرستیدند

پاسخ صحیح بین آیات 35 تا 45 سوره سبا می باشد

پرسش 1379= خداوند چگونه انسانها را امتحان می کند؟

1) خداوند انسانها را در رفاه و آسایش و در سختی و گرفتاری آزمایش می کند

2) خداوند انسانها را به وسیله نعماتی که به آنها می دهد آزمایش می کند

3) خداوند با کم کردن نعمات و امکانات مردم را آزمایش می کند

4) خداوند بعضی افراد را نسبت به دیگران برتری می دهد تا آنها را نسبت به آنچه به آنان عطا فرموده بیازماید

پاسخ صحیح بین آیات 160 تا 170 سوره انعام می باشد

پرسش 1380= زمانی که کفّار قرآن را تکذیب نموده و پیامبر (ص) را ساحر و مجنون خطاب می نمودند خداوند به آنان چه گفت؟

1) خداوند فرمود، هرکس قرآن را تکذیب کند هلاک خواهد شد

2) خداوند فرمود، شما را نصیحت می کنم که خالصانه بیائید دو نفر دو نفر یا یکنفره [درباره محمد (ص) که عمری با پاکی، امانت، صداقت و سلامتی در میان شما زندگی کرده است] بیندیشید که هیچگونه جنونی ندارد

3) خداوند فرمود،ای پیامبر آنها را به من واگذار کن

4) خداوند فرمود،ای پیامبر محزون نباش، چون همه پیامبرانم را مسخره می کردند

پاسخ صحیح بین آیات 40 تا 50 سوره سبا می باشد

پرسش 1381= خداوند در پاسخ مشرکین که برای خود خدایانی درست کرده اند چه می فرماید؟

1) می فرماید، اگر خدایان شما چیزی در زمین و آسمان خلق کرده اند به ما

ص: 65

نشان دهید

2) می فرماید، چگونه اشیائی را عبادت می کنید که با دست خود ساخته اید

3) می فرماید، آیا این خدایان شما می توانند کمکی به شما بنمایند

4) می فرماید، اگر من بخواهم شما را نابود کنم آیا معبودان شما می توانند نجاتتان بدهند

پاسخ صحیح بین آیات 5 تا 15 سوره لقمان می باشد

پرسش 1382= چرا خداوند به مؤمنین می فرماید که به بت ها دشنام ندهید؟

1) بت ها که نمی توانند خوب و بد را تشخیص دهند

2) دشنام به بت ها می توانست نزاع و درگیری به وجود آورد

3) دشنام به بت ها باعث می شود که آنها هم به خدا دشنام دهند4) اصولاً دشنام دادن مذموم است

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 110 سوره انعام می باشد

پرسش 1383= تذکّر و نصیحت در چه کسانی موثر واقع می شود؟

1) در مؤمنین

2) در مجاهدین

3) در کسانی که در نهان از خدا می ترسند و نماز را به پا می دارند

4) در کسانی که همیشه به ذکر خدا مشغولند

پاسخ صحیح بین آیات 10 تا 20 سوره فاطر می باشد

پرسش 1384= خداوند رحمن چگونه خوبی ها را جبران می کند؟

1) خداوند پاداش نیکان را کامل می دهد و علاوه بر آن از فضل خود نیز به آن می افزاید

2) خداوند برای هر کار نیک دو برابر پاداش می دهد

3) خداوند برای هر کار نیک ده برابر پاداش می دهد

4) خداوند در برابر عمل نیک اندک، پاداش فراوان می دهد

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره فاطر می باشد

ص: 66

پرسش 1385= پیامبر اکرم (ص) کسانی را که از محشور شدن به سوی پروردگارشان می ترسند، چگونه هشدار می دهد؟

1) با نصیحت و تذکّر

2) به وسیله قرآن

3) با توصیه های برادرانه

4) با ذکر سرگذشت انبیاء الهی

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره انعام می باشد

پرسش 1386= چه کسانی می توانند برای رضای خدا کارهای پسندیده و نیکو انجام دهند؟

1) کسانیکه با شکیبایی بر خدا توکّل می کنند

2) کسانیکه بر نماز خود مراقبت می کنند

3) کسانیکه به کسی ظلم نمی کنند

4) کسانیکه به قیامت ایمان دارند

پاسخ صحیح بین آیات 50 تا 60 سوره عنکبوت می باشد

پرسش 1387= خداوند ( بر اطاعت از خدا و پیروی از موسی «ع» ) از بنی اسرائیل پیمان گرفت. آیا بنی اسرائیل بر پیمان خود باقی ماندند؟

1) بله، پیوسته به این پیمان پایدار بودند

2) خیر، گاهی پیمان را می شکستند

3) وقتی خدا پیامبران را به سوی آنان فرستاد چنانچه احکام و قوانین مطابق دلخواهشان نبود گروهی از پیامبران را تکذیب و گروهی را می کشتند

4) خیر، همیشه پیمان شکن بودند

پاسخ صحیح بین آیات 60 تا 70 سوره مائده می باشد

پرسش 1388= چرا خداوند اعلام فرمود که بی تردید تا روز قیامت کسانی را بر ضد یهود ( متجاوز و سرکش ) برانگیزد و مسلّط کند که همواره عذابی سخت به آنان بچشاند؟

1) چون این گروه از یهودیان اموال دیگران را به چنگ می زنند ، ( حرام خواری

ص: 67

می کنند ) و می گویند به زودی آمرزیده خواهیم شد

2) گروه یهودیان سرکش و متجاوز همیشه با خدا مخالفت می کنند

3) گروه یهودیان متجاوز کتاب تورات را به بهای اندکی می فروختند تا متاع دنیائی بیشتری را جمع کنند

4) این گروه هیچگاه پند و اندرز پیامبران را نپذیرفتند و بسیاری از پیامبران را به قتل رسانیدند

پاسخ صحیح بین آیات 160 تا 170 سوره اعراف می باشد

پرسش 1389= کسانیکه قرآن را تکذیب کرده و دیگران را نیز از روی آوردن به قرآن مانع شده اند در روز قیامت چه احوالی دارند؟

1) آنها در روز قیامت کر و کور هستند

2) آنها را با غل و زنجیر به سوی جهنّم می کشند

3) آنها وقتی بهشتیان را می بینند آه حسرت می کشند

4) آنها ( با حالتی ذلّت بار ) می گویند ای کاش می توانستیم به دنیا برگردیم و آیات خدا را تکذیب نمی کردیم و از مؤمنان می شدیم

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره انعام می باشد

پرسش 1390= در روز قیامت که خداوند از حضرت عیسی (ع) سوال می فرماید: آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را به عنوان دو معبود به جای خدا بپرستید، آیا عیسی (ع) چه پاسخی می دهد؟

1) پاسخ می دهد: خیر، من از باطن مردم چیزی نمی دانم

2) پاسخ می دهد: من چنین حرفی نزدم و اگر آنها اینطور گفته اند توبهتر می دانی که یا آنها را مجازاتی کنی و یا می بخشی

3) پاسخ می دهد: ممکن است آنها از روی جهالت چنین برداشتی کرده باشند

4) پاسخ می دهد: مادر من شاهد است، می توانید از او بپرسید که من چنین ادعایی نکردم

پاسخ صحیح بین آیات 110 تا 120 سوره مائده می باشد

ص: 68

پرسش 1391= دو معجزه اوّل موسی (ع) که مقابل فرعونیان تحقق یافت چه بود؟

1) اژدها شدن عصای موسی (ع) و سپید و درخشان شدن دست موسی (ع)

2) ایمان آوردن تمام ساحران به موسی (ع)

3) جاری شدن 12 چشمه آب از سنگ

4) بازشدن دریا و ایجاد راه خشکی

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 110 سوره اعراف می باشد

پرسش 1392= رؤسا و سردمداران کافران برای فریب مردم و کوچک شمردن قرآن، حیله ای به کاربردند، آن حیله چه بود؟

1) آنها می گفتند این قرآن سحر و جادو است

2) آنها می گفتند محمد (ص) شاعر است و این کتاب را خودش نوشته است

3) آنها می گفتند اگر محمد (ص) راست می گوید معجزه هائی شبیه معجزه پیامبران قبلی بیاورد

4) آن ها می گفتند هرگز ایمان نمی آوریم تا نظیر آنچه به پیامبران خدا داده شده به ما هم داده شود

پاسخ صحیح بین آیات 120 تا 130 سوره انعام می باشد

پرسش 1393= زمانی که فرعون دستور قتل ساحران دربار خود را داد، آن ها چه عکس العملی نشان دادند؟

1) آنها ترسیدند و از فرعون طلب بخشش نمودند

2) آنها نترسیدند و گفتند اکنون ما به سوی پروردگار یکتا باز می گردیم و از درگاه خدا طلب صبر و تسلیم نمودند

3) ساحران دچار تردید شدند و با هم به نزاع پرداختند

4) آنها گفتند: ما فریب موسی (ع) را خوردیم و تابع فرعون باقی می مانیم

پاسخ صحیح بین آیات 120 تا 130 سوره اعراف می باشد

ص: 69

پرسش 1394= خداوند می فرماید چون به انسان نعمت عطا کنم ( از اطاعت و عبادت ) روی بر می گرداند و ( با کبر و نخوت ) از ما دور می شود. آیا همین انسان چون آسیبی به او می رسد در این حالت ارتباطش با خدا چگونه است؟

1) از خدا به کلّی ناامید می شود

2) با خدا قهر می کند و طلبکار می شود

3) با دعای فراوان به سوی خدا روی می آورد

4) برای رفع مشکلش به هرکسی روی می آورد

پاسخ صحیح بین آیات 44 تا 54 سوره فصّلت می باشد

پرسش 1395= موسی (ع) پس از ابلاغ رسالت خود به فرعونیان، از فرعون چه چیزی را خواست؟

1) آن حضرت خواست که فرعون دست از طغیان بردارد

2) آن حضرت خواست که فرعونیان بت پرستی را رها کنند

3) آن حضرت خواست که بنی اسرائیل را آزاد کند تا با ایشان به سرزمین پدری خود برگردند

4) آن حضرت خواست ساحران را دعوت کنند تا با معجزات ایشان مقابله نماید

پاسخ صحیح بین آیات 100 تا 110 سوره اعراف می باشد

پرسش 1396= خداوند برای تنبیه و بازگشت فرعونیان به حق، عذاب های گوناگون بر فرعونیان نازل فرمود مانند قحطی و خشکسالی شدید و یا طوفان و هجوم ملخ ها و شپش و قورباغه و یا آلوده شدن آب ها به خون، آیا فرعونیان در مقابل این عذاب ها چه کردند؟

1) آنها متنبه شدند و به درگاه خدا تضرّع و زاری کردند

2) آنها همه این بدبختی را به گردن موسی (ع) و همراهانش انداختند

3) آنها همه این عذاب ها را از ستم فرعون می دانستند و از او خواستند که دست از ظلم بردارد

4) آنها به موسی (ع) گفتند:ای موسی هرچه از این معجزات بیاوری ما به تو ایمان نمی آوریم

پاسخ صحیح بین آیات 130 تا 140 سوره اعراف می باشد

ص: 70

پرسش 1397= در جنگ حُنین که مسلمانان شکست خورده و در حال فرار بودند ناگاه صحنه جنگ عوض شد و مسلمانان به پیروزی رسیدند. رمز این پیروزی چه بود؟

1) به دستور پیامبر اکرم (ص) مسلمانان برگشتند و با روحیه قوی حملهنمودند

2) در اثر باران تندی، کفّار در گل ماندند

3) در اثر بادی سهمگین و طوفان، لشکر دشمن متوقّف شد و مسلمانان به سمت آنها هجوم بردند

4) خداوند آرامش خاصّی بر قلب پیامبر و اصحاب نازل فرمود و سپس لشکریان آسمانی را بر سر دشمن فرود آورد و آنها را به سختی مجازات کرد

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره توبه می باشد

پرسش 1398= پس از آنکه آدم و حوّا فریب شیطان را خوردند و از اطاعت پروردگار خارج شدند، اوّلین تنبیهی که خداوند نسبت به آنها انجام داد چه بود؟

1) آنها را از بهشت اخراج کرد

2) آنها را به حال خود رها کرد

3) خداوند آن دو را با شیطان تنها گذاشت

4) شرمگاهشان که قبلاً ناپیدا بود عیان شد بطوریکه از خجالت مجبور شدند از برگ درختان برای پوشانیدن عورت خود استفاده کنند

پاسخ صحیح بین آیات 20 تا 30 سوره اعراف می باشد

پرسش 1399= خاصیت دیگر ستارگان علاوه بر این که شبها نور افشانی می کنند و آسمان را زینت می دهند چیست؟

1) آنها ماه های دوازده گانه سال را نشان می دهند

2) آنها دارای قدرت جاذبه هستند که تعادل زمین را حفظ می کنند

3) آنها در شب راهنما هستند تا مسافران در دریا و خشکی، جهات مشرق و مغرب و شمال و جنوب را به دقّت پیدا کنند

4) پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره انعام می باشد

ص: 71

پرسش 1400= یهودیان برای مبارزه با پیامبر اکرم (ص) و تکذیب قرآن چه شعاری بکار برده بودند؟

1) آنها می گفتند خدا بر هیچ بشری چیزی نازل نکرده است

2) آنان کتاب تورات را پاره پاره کرده و بخش هایی از آن که مژده بعثت پیامبر اسلام (ص) را می داد پنهان نمودند

3) آنها خدا و پیامبر (ص) را به تمسخر گرفته و مردم را گمراه می کردند

4) یهودیان از خود چیزهائی می گفتند و آن را به خدا نسبت می دادند

پاسخ صحیح بین آیات 90 تا 100 سوره انعام می باشد

ص: 72

ص: 74

یادآوری

ترجمه وخلاصه تفسیر آیاتی که دراین فصل بعنوان پاسخ به پرسش ها آورده شده،برگرفته از کتاب : خلاصه تفسیر المیزان و نمونه می باشد

پاسخ 1201 = گزینه «3» صحیح است، آیه 55 سوره مریم (س)

و خاندان خود را به نماز و زکات فرمان می داد و همواره نزد پروردگارش مرضیّ بود*

همواره خانواده اش را به نماز ( پیوند با خالق ) و زکات ( پیوند با خلق خدا ) امر می کرد. زیرا نخستین مرحلۀ تبلیغ رسالت، شروع از خانوادۀ خویش است که از همه به انسان نزدیکترند و همه انبیاء به همین نحو عمل کرده اند او همواره مورد رضایت پروردگارش بود و کلّ برنامه هایش رضایت خدا را جلب کرده بود

پاسخ 1202 = گزینه «1» صحیح است، آیه 53 سوره توبه

بگو: چه به رغبت چه با بی میلی انفاق کنید هرگز از شما پذیرفته نمی شود زیرا شما گروهی فاسق بوده اید*

ما جلوی انفاق کردن شما را نمی گیریم خواه از روی میل باشد یا از روی کراهت و به خاطر ملاحظات شخصی و اجتماعی چون انفاق شما بی فایده است به خاطر اینکه مردمی فاسق هستید و خدا هرگز عملِ نیک فاسقان را قبول نمی کند و تنها عملِ نیک را از متّقین می پذیرد

پاسخ 1203 = گزینه «4» صحیح است، آیات 89 الی 90 سوره اعراف

اگر بعد از آنکه خدا ما را از آن نجات بخشیده باز به کیش شما برگردیم، در حقیقت به خدا دروغ بسته ایم و ما را سزاوار نیست که به آن بازگردیم مگر آنکه خدا، پروردگار ما بخواهد که پروردگار ما از نظر دانش بر هر چیزی احاطه دارد. بر خدا توکّل کرده ایم، بار پروردگارا! میان ما و قوم ما به حق داوری کن که تو بهترین داورانی!*

شعیب (ع) بین تبعید و ارتداد، تبعید را انتخاب کرد و چنین استدلال نمود: ما از روی هوی یا تقلید کورکورانه پشت به بت پرستی نکرده و دین توحید را نپذیرفتیم

ص: 75

بلکه آن را به روشنی دریافته و با هدایت الهی از آن نجات پیدا کردیم لذا در صورت پذیرش آیین شرک، آگاهانه به خدا دروغ بسته ایم پس هرگز به آیین شما بر نمی گردیم مگر آنکه خدا بخواهد. البته این هم امکان پذیر نیست چون معنایش این است که علم خدا محدود و توأم با خطاست زیرا از دستور خود پشیمان شده امّا خدا که به همه چیز احاطه علمی دارد هیچگاه در احکامش تجدیدنظر نمی کند به علاوه او پروردگار ماست و به مصالح ما آگاه است و امکان ندارد خلاف مصلحت بنده اش حکمی صادر کند. شعیب برای آنکه نشان دهد از تهدیدهای آنها ترسی ندارد می فرماید: ما فقط بر خدا توکّل داریم، پروردگارا! میان ما به حق داوری کنو مشکلات ما را برطرف ساز و درهای رحمتت را بر ما بگشای که بهترین گشایندگانی

و سران قومش که کافر بودند گفتند: اگر از شعیب پیروی کنید، در این صورت قطعاً زیانکارید*

منظور اشرافِ کافر یا زیان مادّی بود که در اثر تبعید و به جا ماندن ثروتشان به آنها می رسید یا زیان معنوی بود چون کفّار راه نجات را در بت پرستی می دیدند نه توحید

پس زمین لرزه آنان را فرو گرفت و در خانه هایشان از پا درآمدند*

وقتی گمراهی آنها به حدی رسید که دیگر امیدی به هدایت آنها نمی رفت پس مجازات الهی به سراغشان آمد و یک صاعقۀ وحشتناک که از درون ابری تیره برخاسته بود شهرشان را هدف قرار داد و به دنبال آن زمین لرزۀ شدیدی تولید شد که همه چیز را در هم کوبید و صبحگاهان اجساد بی جانشان در خانه ها ماند و به این ترتیب سنّت الهی در مورد قطع ریشۀ فساد جاری شد

پاسخ 1204 = گزینه «3» صحیح است، آیه 85 سوره اعراف

و به سوی مردم مدین، برادرشان شعیب را فرستادیم؛ گفت:ای قوم من! خدا را بپرستید که برای شما هیچ معبودی جز او نیست. در حقیقت، شما را از جانب پروردگارتان برهانی روشن آمده است. پس پیمانه و ترازو را تمام نهید و اموال مردم را کم ندهید و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید. این رهنمودها برای شما بهتر

ص: 76

است اگر مؤمنید*

مدین از شهرهای شام بود که مردمی تجارت پیشه و مرفه داشت و در میان آنها بت پرستی و تقلّب و کم فروشی در معامله بسیار رایج بود. شعیب (ع) که نسبش به چند واسطه به ابراهیم (ع) می رسید به سوی اهل مدین مبعوث شد و همانند سیرۀ انبیاء کار ابلاغ را با دعوت به توحید آغاز کرد چون هم مطابق فرمان عقل است و هم به وسیلۀ دلایل روشنی که از طرف خدا آمده نیز اثبات شده است. سپس آنها را دعوت به مبارزه با مفاسد اخلاقی و اجتماعی و اقتصادی می کند. اگر به حقیقت ایمان داشته باشید تصدیق خواهید کرد که وفای به کیل و اجتناب از کم فروشی و تقلّب و خودداری از فساد در زمین به نفع خودتان است چون زندگی اجتماعی وقتی نافع و قابل دوام است که بر روابط، اعتماد و امنیت حاکم باشد در حالیکه خیانت و فساد ارکان جامعه را متزلزل و همه را نسبت به هم بی اعتماد می سازد. احتمال دوم این است که این دستورات وقتی پرثمر و ریشه دار است که از نور ایمان روشنی بگیرد و الاّ دوام و بقا نخواهد داشت

پاسخ 1205 = گزینه «3» صحیح است، آیه 92 سوره انعام

و این کتابی که نازل کرده ایم، مبارک است و مصدّق کتب پیشین است تا مردم مکه و پیرامون آن را هشدار دهی و مؤمنان به آخرتبه آن ایمان می آورند و آنان مواظبت بر نمازهای خویش دارند*

معلوم شد کسی که خدا را بشناسد می داند که از لوازم ربّوبیّت این است که خدا عده ای از افراد بشر را برگزیده و به آنان وحی می فرستد تا سایر مردم را به سعادتشان راهنمایی کنند. موسی (ع) و تورات یکی از آنها بودند، قرآن نیز یکی دیگر از کتب آسمانی است که از ناحیۀ خدا نازل شده است. از نشانه های حقانیت قرآن این است که 1- پر برکت بوده و سرچشمه انواع خیرات است به طوری که مردم را به سوی راه راست هدایت کرده و از هر رذیله و آلودگی پاک و امنیت دنیا و آخرت را برای آنها تضمین می نماید. اگر قرآن ساخته بشر یا القائات شیطانی بود هرگز اینچنین دلها را تسخیر نمی کرد و این همه برکت را به دنبال نداشت. در زبان دین، برکت یافتن یا شفا دهندگیِ چیزی، به معنای این است که خدا چنان آثارِ

ص: 77

مختلف آن چیز را مرتب می سازد که در نهایت به خیر و شفا ختم شود 2- تمام نشانه هایی که در کتب قبل آمده بر قرآن تطبیق می کند، همانطور که قرآن اصول ثابت آنها را تایید می کند. هدف از نزول قرآن این است که مردم مکه و اطراف آن را بترساند که منظور از اطراف مکه تمام مردم زمین است، امّا کسانی به قرآن ایمان می آورند که به آخرت ایمان دارند زیرا با اعتقاد به معاد است که انسان متوجه می شود باید در این دنیا به نحوی زندگی نماید که در آخرت امنیتش تضمین شود لذا خود به خود متوجه انبیاء و کتب آنها می شود. امّا مؤمنین به آخرت آنهایی هستند که از نمازشان محافظت نموده و با خشوع عبادت می کنند. ذکر نماز از میان تمام احکام به جهت این است که نماز مظهر پیوند با خداست لذا از همۀ عبادات بالاتر است

پاسخ 1206 = گزینه «4» صحیح است، آیات 3 و 4 سوره توبه

و اعلامی است از جانب خدا و پیامبرش به مردم در روز حجّ اکبر که خدا و پیامبرش در برابر مشرکان تعهّدی ندارند و از آنها بیزارند با این حال اگر توبه کنید آن برای شما بهتر است و اگر روی برگردانید پس بدانید که شما خدا را درمانده نخواهید کرد و کسانی را که کفر ورزیدند به عذابی دردناک بشارت ده*

برخلاف آیه قبلی با تاکید بیشتری بیزاری از مشرکان را نه تنها به خود آنها بلکه به همۀ مردم در روز عید قربان اعلام می کند تا هم مشرکان و بهانه جویان نگویند غافلگیر شدیم و ناجوانمردانه به ما حمله شد و هم مردم پس از انقضای چهار ماه، خودشان را برای قتال آماده سازند. سپس مشرکان را خطاب می سازد و آنها را تشویق به توبه می کند زیرا در سایۀ گرایش به توحید، سعادت دنیا و آخرت را به دست خواهند آورد و تمام نابسامانی های آنها در پرتو آن سامان می یابد امّا به مخالفان لجوج هشدار می دهد اگر از این فرمان الهی که ضامن سعادتتان است، سرپیچی کنید باید بدانید هرگز نمی توانید خدا را ناتوان ساخته و از قلمرو حکومت او بیرون روید بلکه عذاب دردناکی در انتظارتان است. منظور از حجّ اکبر چیست؟ حجّی بود که در سال نهم هجرت برگزار شد و در آن مسلمین و مشرکین جمع بودند وبعد از آن مشرکین هرگز حج نیاوردند

ص: 78

مگر آن مشرکانی که با آنان پیمان بسته اید و چیزی از تعهّدات خود نسبت به شما فروگذار نکرده و کسی را برضدّ شما پشتیبانی ننموده اند. پس پیمان اینان را تا پایان مدّتشان تمام کنید زیرا خدا پرهیزگاران را دوست دارد*

الغای یکجانبۀ پیمان ها با مشرکین مخصوص آن هایی بود که نشانه های پیمان شکنی از سوی آنها مشاهده شد امّا مشرکانی که نسبت به عهد خود وفادار ماندند یعنی نه به جنگ با شما برخاستند و نه کمک نظامی به دشمنان شما کردند پس به عهد با آنها تا پایان مدّتشان وفادار باشید زیرا محترم شمردن عهد وقتی طرف وفادار است از مصادیق تقوی است و خدا متّقین را دوست دارد

پاسخ 1207 = گزینه «3» صحیح است، آیات 76 الی 78 سوره انعام

زمانی که شب بر او پرده انداخت ستاره ای دید گفت: این پروردگار من است آنگاه چون افول کرد گفت: افول کنندگان را دوست ندارم*

از اینجا نتیجۀ نشان دادن ملکوت آسمانها و زمین به ابراهیم (ع) را توضیح می دهد. چرا ابراهیم (ع) فرمود: این پروردگار من است و نفرمود خالق من است؟ چون مشرکان در خلقت، شریکی برای خدا قائل نبودند بلکه فقط در تدبیر امور عالم برای او شریک در نظر می گرفتند و معتقد بودند خدایِ خالق، ادارۀ مخلوقات را به خدایان و اربابان سپرده است. اینکه ابراهیم (ع) یک ستاره را ربّ خود فرض کرد آیا به مقام نبوّت ضرری نمی زنند؟ ابراهیم (ع) بهترین روش استدلال را به کار برد زیرا خود را در ظاهر یکی از مشرکان شمرده و عقاید آنها را صحیح فرض نموده سپس با بیانی مستدل فساد آن عقاید را ثابت می کند و به این ترتیب انصاف مشرکان را به خود جلب می نماید و از طغیان آنها جلوگیری کرده ایشان را آماده شنیدن حرف حق می کند. احتمال دیگر آن است که ابراهیم (ع) می خواست شخصاً درباره خداشناسی بیندیشد و با وجود آنکه خدا با نور فطرت و دلیل اجمالیِ عقل شناخته بود امّا به دنبال استدلال های روشنتر عقلی بود تا به مرحله حق الیقین برسد چون این جریان مربوط به قبل از دوران نبوّت و احتمالاً در آغاز بلوغ بوده است. او به عنوان یک محقق به ستاره و ماه و خورشید می نگریست و وقتی می گفت این پروردگار من است یک خبر قطعی را اعلام نمی کرد بلکه تنها

ص: 79

یک احتمال را برای اندیشیدن مطرح می ساخت و این همان کاری است که محققین امروزی در بررسی علل یک حادثه انجام می دهند تا به مرحله ای بالاتر از ایمان برسند. در این معنا معلوم می شود گرچه انبیاء معصومند ولی همه چیز را از اول نمی دانند بلکه با تفکر و تحقیق به دست می آورند

آنگاه چون ماه تابان را دید گفت این پروردگار من است اما چون افول کرد گفت پروردگارم اگر مرا هدایت نکند بیگمان ازگمراهان خواهم شد*

این کلام ابراهیم (ع) به خوبی نشان می دهد که او اعتقاد به ربّ بودن ماه را مانند ستاره باطل می دانسته و آن را گمراهی تلقّی می کرده لذا اظهار امیدواری کرده که خدا هدایتش کند. پس هدایت همیشه از ناحیۀ خداست به خلاف ضلالت که ناشی از عملِ خود انسان است و آنجایی هم که ضلالت را به خدا نسبت می دهد منظور ضلالت ابتدایی نیست بلکه گمراهی است که اشخاص به کیفر گناه به آن دچار می شوند

آنگاه چون خورشید تابان را دید گفت: این پروردگار من است، این بزرگتر است و چون افول کرد گفت:ای قوم من! من از شرکی که می ورزید بیزار و بر کنارم*

تأکید ابراهیم (ع) بر افول کردن ستاره و ماه و خورشید برای این بود که به قوم خود بفهماند چیزی که برای آدمی باقی نمی ماند و دستخوش زوال می گردد یا از انسان غایب می شود لیاقت آن را ندارد که آدمی به آن دل ببندد و به عنوان پروردگار انتخاب کند؛ و چون همۀ موجودات مادّی اینچنین هستند پس همۀ عقاید مشرکانه را باطل می کند. اگر دقت شود این استدلالی است که هم عوام و هم خواص آن را می فهمند

پاسخ 1208 = گزینه «3» صحیح است، آیات 30 و 31 سوره احزاب

ای همسران پیامبر! هر کس از شما مبادرت به کار زشتِ آشکاری کند عذابش دو چندان خواهد بود؛ و این بر خدا همواره آسان است*

همسران پیامبر چون در خانۀ وحی زندگی می کنند و نسبت به معارف اسلامی آگاهی بیشتری دارند لذا مسئولیت سنگین تری نیز دارند بعلاوه آنکه اعمالشان

ص: 80

می تواند سرمشق دیگران بشود و بر محیط اثر بیشتری باقی بگذارد لذا عذابِ گناه آنها دوچندان است به خصوص اینکه رفتار آنها می تواند پیامبر را آزرده ساخته و به حیثیت اجتماعی ایشان لطمه وارد آورد پس کاملاً منطقی خواهد بود آنها در مقایسه با افراد عادی عذاب بیشتری متحمل کردند و این کار برای خدا آسان است و هرگز گمان نکنید ارتباط با پیامبر در مجازات شما مشکلی پیش خواهد آورد بلکه این حکم با قاطعیت درباره شما اجرا می شود و همسری پیامبر کمترین اثری برایتان ندارد

و هرکس از شما خدا و فرستاده اش را فرمان برد و کار شایسته کند پاداشش را دوچندان می دهیم و برایش رزق کریم فراهم می سازیم*

امّا در مقابل، اگر هر یک از شما برای خدا و پیامبرش خضوع کند و بر این کار مداومت نماید و عمل صالح انجام دهد، اجرش را دو برابر می کنیم و برایش رزقی کریم و مواهب مادی و معنوی در بهشت فراهم می سازیم

پاسخ 1209 = گزینه «2» صحیح است، آیه 32 سوره اعراف

ای پیامبر! بگو؛ زیورهایی را که خدا برای بندگانش پدید آورده و نیز روزی های پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده؟ بگو: این نعمت ها در زندگی دنیا برای کسانی است که ایمان آورده و روز قیامت نیز خاصّ آنان می باشد. اینگونه آیات خود را برای اهل علم به روشنی بیان می کنیم*

با لحن تندی به آنهایی که تحریم زینت های الهی و روزی های پاک را نشانه زهد می دانند حمله می کند: خدا زینت و روزی های پاک را برای استفادۀ بندگانش خلق کرده پس چگونه ممکن است آنها را تحریم نماید؟ این نعمت ها برای افراد با ایمان آفریده شده گرچه دیگران نیز بدون داشتن شایستگی از آنها استفاده می کنند امّا در روز قیامت که صفوف انسان ها کاملاً از هم مشخص می شود تمام نعمات خدا در اختیار افراد با ایمان قرار می گیرد. در مورد استفاده از زینتها، اسلام به درستی حس زیبایی دوستی را که یکی از ابعاد روح انسانی است اشباع می سازد. روش اسلام یک روش معتدل است، نه تمایلاتِ زیباپسندیِ روح انسان را در هم می کوبد و نه بر رفتار تجمل پرستانه و مسرفانه صحّه می گذارد. جالب است که اسلام در جوامعی که افرادِ

ص: 81

محروم وجود دارد حتی از زینت های معتدل نیز نهی می کند

پاسخ 1210 = گزینه «1» صحیح است، آیات 7 و 8 سوره انسان

آنان به نذر خود وفا می کنند و از روزی که شرّش فراگیرنده است بیم دارند*

حالا به اعمال و اوصاف ابرار اشاره می نماید. ابرار با بصیرت تمام معاد را باور دارند و به تمام کیفرهایی که در آن روز دامان بدکاران را می گیرد ایمان دارند و اثر این ایمان در اعمالشان کاملاً نمایان است. مسلماً وقتی ابرار به نذر هایی که بر خویشتن واجب کرده اند وفا می کنند به طریق اولی حتماً واجبات الهی را نیز محترم خواهند شمرد

و خوراک را با وجود علاقه و نیاز به بینوا و یتیم و اسیر اطعام می کنند*

این آیات داستان مردمی از مؤمنین را که قرآن آنها را ابرار خوانده بیان می کند و اصلاً سبب نزول این آیات مربوط به بیماری امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و نذر والدین گرامی آنها و قصۀ سه روز روزه گرفتن می باشد. آنها غذای خود را در وقت افطار و در شرایطی که نیاز شدید به آن داشتند از روی ایثار به افراد نیازمند ( مسکین ، یتیم ، اسیر ) می دهند

پاسخ 1211 = گزینه «3» صحیح است، آیه 96 سوره مریم (س)

کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند، به زودی رحمان برای آنان محبتی در دلها قرار می دهد*

وعدۀ جمیلی به مؤمنان واقعی می دهد: ایمان و عمل صالح آنچنان جاذبه وکشش دارد که حتی سبب می گردد افراد ناپاک به مؤمنین رغبت نشان داده و از وجود آنها لذّت ببرند ( هرچند ممکن است کمتر به زبان آورند ) چه رسد به اینکه هر دو طرف مؤمن باشند که در این صورت باید شاهد وحدت کلمه و قدرت و قوت مؤمنان باشیم

پاسخ 1212 = گزینه «3» صحیح است، آیه 60 سوره انعام

و اوست کسی که شبانگاه شما را به هنگام خواب می گیرد؛ و آنچه را در روز به دست

ص: 82

آورده اید می داند؛ سپس شما را در آن بیدار می کند تا مهلت معیّن به سر آید؛ آنگاه بازگشت شما به سوی اوست سپس شما را به آنچه انجام داده اید آگاه می کند*

فرمود "شما را در شب قبض می کند و نه روح شما را" چون روح و "من" یکی هستند و چنان نیست که روح جزئی از انسان باشد. می فرماید: شما را از این مرگ موقتی برمی انگیزد و آنقدر این نظام خواب و بیداری و گرفتن و دادن روح تکرار می شود تا پایان زندگی شما فرا رسد

پاسخ 1213 = گزینه «4» صحیح است، آیه 58 سوره اعراف

و زمینِ طیّب گیاهش به اذن پروردگارش برمی آید و آن زمینی که خبیث است گیاهی جز اندک و بی فایده نمی رویاند. اینگونه، آیات خود را برای گروهی که شکر می گذارند به طور گوناگون بیان می کنیم*

نباید تصوّر کرد یکنواخت بودن باران سبب می شود همۀ سرزمینها یکسان زنده شوند بلکه بهره بردن از دانه های باران تابع درجه آمادگی و استعداد زمین هاست. رحمت خدا نیز به خلق یکنواخت است امّا مردم در قبول فیض او اختلاف دارند لذا در روز رستاخیز انسان ها به جهت اعمال و عقاید مختلفشان مانند زمین های شیرین و شوره زار از یکدیگر متفاوت می شوند

پاسخ 1214 = گزینه «1» صحیح است، آیه 71 سوره انعام

بگو آیا به جای خدا چیزی را بپرستیم که نه سودی به ما می رساند و نه زیانی و آیا بعد از آنکه خدا هدایتمان کرد از عقیدۀ خود بازگردیم؛ همانند کسی که شیطان ها راهش را زده باشد و در بیابان حیران مانده و یارانی دارد که او را به راه فرا می خوانند و می گویند به سوی ما بیا؛ بگو بی گمان هدایت الهی تنها هدایت است و به ما فرمان داده شده که در برابر پروردگار جهانیان تسلیم باشیم*

پاسخ به مشرکانی است که اصرار داشتند مسلمانان به بت پرستی برگردند. انسان به طور کلی یا به خاطر جلب منفعت یا دفع ضرر کارهای خود را انجام می دهد و از جمله معبود می گیرد و وقتی معبودی این خاصیت را نداشت پس معبود نیست. پیامبر (ص) سپس از زبان جامعه اش استدلال دیگری می کند: اگر پس از

ص: 83

هدایتِ الهی مشرک شویم بازگشت به عقب کرده ایم که بر خلاف قانون تکامل که قانون عمومی عالم است، می باشد.کسی که از توحید به شرک بازگشته همانند کسی است که در کار خود سرگردان است و شیطان ها محاصره اش کرده و بسوی هلاکتش می خوانند در حالی که یاران هدایت یافته ای دارد که او را بسوی شاهراه دعوت می کنند امّا او قبول نمی کند با اینکه بر سر دوراهی سقوط و نجات قرار گرفته و نمی داند تکلیفش چیست. بگو: اگر امر دائر شود بین اینکه دعوت خدا را انتخاب کنیم، که موافق فطرت است، یا دعوت شیطان را، که همان پیروی از نفس و بازیچه گرفتن دین است، قطعاً هدایت خدا را بر می گزینیم چون هدایت حقیقی تنها همانست؛ هدایت خدا نیز اینست که تسلیم او شویم زیرا مربّی و مالک تمام جهان است درحالیکه بت ها فاقد این نقش هستند

پاسخ 1215 = گزینه «3» صحیح است، آیه 12 سوره توبه

و اگر سوگند های خود را پس از پیمان خویش شکستند و شما را در دینتان طعن زدند پس با پیشوایانِ کفر بجنگید چرا که آنان را هیچ پیمانی نیست، باشد که از پیمان شکنی باز ایستند*

اگر آنها توبه نکردند و همچنان به پیمان شکنی خود ادامه دادند و با تبلیغات خود آیین اسلام را مورد طعنه و تمسخر قرار دادند پس با پیشوایان این گروه پیکار کنید. چون تودۀ مردم معمولاً پیرو رؤسا و رهبران خود هستند و باید سرچشمۀ کفر و ظلم را نابود کرد و الاّ مبارزۀ تنها با پیروان سودی ندارد. این شدت عمل برای آن است که شاید از کار خود پشیمان شده و حق را برگزینند

پاسخ 1216 = گزینه «3» صحیح است، آیه 36 سوره انفال

بی گمان، کسانی که کفر ورزیدند اموال خود را خرج می کنند تا مردم را از راه خدا باز دارند. پس بزودی همۀ آن را خرج می کنند و آنگاه مایه حسرت آنان خواهد شد سپس مغلوب می شوند و کسانی که کفر ورزیدند به سوی دوزخ جمع خواهند شد*

آیه از پیشگویی های قرآن است. کافران اموالشان را برای بازداشتن مردم از راه خدا انفاق می کنند امّا بزودی حسرت خواهند خورد زیرا از کار خود نتیجۀ دلخواه را

ص: 84

نمی گیرند و مالشان به هدر می رود بعلاوه خودشان مغلوب می شوند چون افراد اجیر شدۀ آنها که به عشق مال نبرد می کنند هرگز توان مقابله با آن هایی که به عشق خدا جهاد می کنند، ندارند. در آخرت نیز مجازاتشان اینست که به طور دسته جمعی به دوزخ می روند

پاسخ 1217 = گزینه «3» صحیح است، آیات 151 الی 153 سوره انعام

بگو بیایید تا آنچه پروردگارتان بر شما حرام کرده بر شما بخوانم، چیزی را برای او شریک نیاورید و در حق والدین احسان کنید و فرزندانتان را از ترس فقر نکشید، ما شما و ایشان را روزی می دهیم. و به کارهای ناشایسته چه آشکار باشد و چهپنهان نزدیک نشوید و هیچ انسانی را که خدا خون او را حرام داشته نکشید مگر به حق، اینچنین به شما سفارش کرده شاید تعقّل کنید*

محرماتی را بیان می کند که اختصاص به دینِ معینی ندارد. شاهد این مطلب آیات قرآن است که این محرمات را از زبان انبیاء نقل می کند بعلاوه این امور به قدری حیاتی و لازمۀ زندگی اجتماعی است که عقلایی نیست دینی الهی باشد و به این امور نپردازد 1- هیچ چیز را شریک خدا قرار ندهید. شرک ظلمی عظیم است و خدا اصلاً آن را نمی بخشد، گناهی است که سایر گناهان به آن منتهی می شود همان طور که هر عمل صالحی از توحید ناشی می شود 2- نسبت به والدین نیکی کنید. همین که احسان به والدین بلافاصله بعد از توحید می آید نشان می دهد که عاق والدین بعد از شرک به خدا بزرگترین گناه است. بقاء هر جامعه ای بستگی به محبت دارد و سرچشمۀ این محبت خانواده است اگر از خانواده ها محبت نجوشد، جامعه بدون قوام و استحکام خواهد بود. احسان با حرف "ب" متعدی شده و نه "الی" چون در صورت دوم به معنی نیکی کردن، هر چند به طور غیر مستقیم می باشد در حالی که در صورت اول به معنی نیکی کردن به طور مستقیم است 3- فرزندان خود را بخاطر فقر نکشید زیرا شما نیستید که برای آنها روزی فراهم می کنید بلکه خداست که روزی آنها و شما را می دهد 4- به فواحش و اعمال زشت نزدیک نشوید خواه آشکار و خواه پنهان. تعبیر نزدیک نشوید به جای انجام ندهید از وسوسه انگیزی و خطرناک بودن گناهان حکایت

ص: 85

می کند به طوری که با نزدیک شدن به آنها خطر انجام گناه وجود دارد. منظور از فواحش گناهانی است که فوق العاده زشت و تنفر آور هستند و نباید آنها را چه به صورت علنی یا پنهانی انجام داد. عدم توجه به این دستور باعث شیوع آن و از بین رفتن شیرازۀ زندگی اجتماعی می شود 5- نفسی را که خدا محترم شمرده به قتل نرسانید مگر اینکه قانون الهی و حد شرعی اجازه قتل او را داده باشد

و به مال یتیم نزدیک نشوید مگر به شیوه ای که آن بهتر باشد تا زمانی که به کمال بلوغش برسد و در پیمانه و ترازو به عدالت رفتار کنید ما بر هیچکس جز به اندازۀ توانش تکلیف نمی کنیم و چون سخن می گویید به عدالت عمل کنید ولو خویشاوند باشد و به عهد الهی وفا کنید، اینچنین به شما سفارش کرده شاید متذکّر شوید*

6- هیچگاه جز به قصدِ اصلاح نزدیک مال یتیم نشوید تا اینکه به حد بلوغ برسند. نزدیک نشوید یعنی نه تنها خوردن مال یتیم حرام است بلکه هرگونه تصرّفی در آن نیز حرام است مگر برای حفظ آن باشد آنهم به شرطی که از بهترین راه باشد 7- کم فروشی نکنید و حق پیمانه و وزن را با عدالت ادا کنید. از آنجا که هر قدر انسان در وزن و پیمانه دقت کند باز ممکن است مختصر کم و زیادی صورت گیرد لذا می افزاید هیچکس را جز به اندازۀ توانایی اش تکلیف نمی کنیم 8- هنگام سخن گفتن رعایت عدالت را بکنید حتی اگر در مورد نزدیکان باشد یعنی موقع شهادت دادن یا هر مورد دیگر از مسیر حق منحرف نشوید هرچند به زیان نزدیکان تمام شود 9- به عهدالهی وفا کنید و آن را نشکنید. عهد الهی هر نذر و قسم و تمام تکالیف شرعی را شامل می شود که در قرآن مورد آخر بیشتر مورد نظر است

و بدانید این راه راست من است پس آن را در پیش گیرید و به راه های دیگر نروید که شما را از راه او دور می اندازد، اینچنین به شما سفارش کرده شاید تقوی پیشه کنید*

علاوه بر محرّماتی که گفته شد یکی دیگر از محرمات این است که این صراط را که در آن اختلاف و تخلّف نیست رها کرده و راه های دیگر را پیروی کنید. در واقع پیروی از راه های دیگر همان پیروی از هواهای شیطانی است و چون هوا های شیطانی مختلف و متنوع است لذا تفرقه و اختلاف اجتناب ناپذیر است یعنی دو

ص: 86

هواپرست را نمی یابید که با هم و برای همیشه سازگار باشند در حالیکه روندگان صراط مستقیم هیچگاه با یکدیگر ناسازگار نیستند برای همین اگر فردی از غیر راه خدا پیروی کند در نهایت چنان در اختلافات غوطه می خورد که یکسره از راه خدا دور می افتد. احکامی را که خدا به شما توصیه می کند برای این است که شما پرهیزگار باشید. آیات سه گانۀ فوق با سه تعبیر شاید تعقّل کنید، شاید متذکّر شوید و شاید متّقی شوید ختم شده تا اشاره کند به اینکه در مرحله دریافت یک حکم باید در آن تعقّل کرد تا درک شود سپس آنقدر یادآوری شود تا سرانجام به عمل درآید

پاسخ 1218 = گزینه «2» صحیح است، آیه 93 سوره مائده

بر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند چون تقوی ورزند و ایمان داشته و کارهای شایسته کنند سپس همچنان تقوی ورزیده و نیکوکاری کنند، در آنچه در گذشته خورده اند گناهی بر آنان نیست و خدا نیکوکاران را دوست دارد*

با این همه گناه که در این اعمال است تکلیف مؤمنینی که قبل از نزول این آیات مرتکب آنها شدند چیست؟ گناهی بر آنان نیست به شرطی که با ایمان و صالح و با تقوی و نیکوکار شده باشند. "با ایمان باشند" یعنی به خدا و احکامی که بر رسولش نازل کرده ایمان داشته باشند؛ "صالح باشند" یعنی جز عمل نیک انجام ندهند؛ "با تقوی باشند" ( با توجه به اینکه سه بار تکرار شده ) یعنی همواره خود را در مسیر تقوی قرار دهند و شدیداً آن را رعایت نمایند؛ "نیکوکار باشند" یعنی احکام الهی را نیکو انجام دهند. پس کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند گناهی نیست که قبلاً شراب نوشیده یا سایر محرمات را مرتکب شده اند به شرطی که علاوه بر ایمان و عمل صالحشان در جمیع مراحل زندگی خود، ایمان به خدا و رسول و احسان در عمل را داشته باشند و جمیع واجبات را انجام داده و از جمیع محرمات بپرهیزند، در اینصورت خدا از گناهان آنها می گذرد چون او نیکوکاران را دوست دارد

پاسخ 1219 = گزینه «3» صحیح است، آیه 22 سوره احزاب

و چون مؤمنان دسته های دشمن را دیدند گفتند: این همان است که خدا و فرستاده اش

ص: 87

به ما وعده دادند و خدا و فرستاده اش راست گفتند و جز بر ایمان و تسلیم آنان نیفزود*

امّا مؤمنان راستین وقتی لشکر احزاب را دیدند نه تنها تزلزلی به دل راه ندادند بلکه گفتند: این همان وعده ای است که خدا و رسولش به ما داده چون پیامبر قبلاً فرمودند به زودی قبائل عرب و دشمنان اسلام دست به دست هم داده و به سراغ شما می آیند امّا پیروزی با شماست ( می تواند این وعده همان آیۀ 214 بقره باشد ) لذا چون احزاب را دیدند یقین کردند این همان وعده است و خدا هم یاریشان می کند و بر دشمن پیروز می شوند. البته هر دو احتمال می تواند با هم درست باشد چون در آیه وعده را هم به خدا و هم به پیامبر نسبت داده است. به هر حال مؤمنین چون این ماجرا را صدقِ وعدۀ خدا و رسولش دانستند لذا بر ایمان و تسلیم آنها در برابر امر خدا افزوده شد و جانانه دین خدا را یاری کردند

پاسخ 1220 = گزینه «3» صحیح است، آیات 23 و 24 سوره غافر

و به راستی موسی را همراه با آیات خویش و حجتی آشکار فرستادیم*

مراد از "آیات" معجزات و "سلطان مبین" منطق نیرومند و دلایل دندان شکن است

به سوی فرعون و هامان و قارون پس گفتند: ساحری شیاد است*

امّا آنها معجزات را سحر و موسی (ع) را ساحر خوانده و دلایل محکمش را تکذیب و خودش را بسیار دروغگو خواندند

پاسخ 1221 = گزینه «2» صحیح است، آیه 60 سوره غافر

و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. در حقیقت کسانی که از پرستش من کبر می ورزند بزودی به خواری در دوزخ در می آیند*

همۀ بندگان را دعوت به دعا می کند. معلوم می شود 1- دعا کردن را خدا بسیار دوست دارد 2- دعا نوعی عبادت است 3- اگر شرایط دعا جمع باشد حتماً مستجاب می شود 4- مانع دعا کردن کبر است یعنی انسان برای خود در مقابل خدا موجودیت و استقلالی قایل می شود

ص: 88

پاسخ 1222 = گزینه «4» صحیح است، آیه 18 و 19 سوره هود

و کیست ستمکارتر از کسی که بر خداوند دروغ بندد؛ اینان را در قیامت به پیشگاه پروردگارشان عرضه دارند و گواهان گویند اینان کسانی هستند که بر پروردگارشان دروغ بستند؛ بدانید که لعنت الهی بر ستمکاران است*

کافران می گفتند که پیامبر به خدا دروغ بسته و قرآن از سوی خدا نیست امّا آنها هستند که بر خدا دروغ بسته اند چون برای خدا شریکانی قائل شده اند. آیا ستمگرتر از اینها که بر خدا دروغ می بندند کسی هست؟ خیر، چون اینها به مقام خدا ستم کرده اند پس ظلمشان از هر ظلم دیگری عظیم تر است. فرشتگانی که موکّل آنها هستند، ایشان را به عرصه قیامت می آورند و در جایی قرار می دهند که حجابی بین آنها و خدا نباشد در این هنگام شاهدانِ اعمال گواهی می دهند که آنها افرادی هستند که بر پروردگارِ مهربانِ خویش دروغ بستند سپس با صدای رسا می گویند لعنت خدا بر ستمگران باد یعنی از رحمت خدا طرد شده و عذاب دوزخ بر آنها قطعی و مسلّم است

همان کسانی که مردم را از راه خدا باز می دارند و آن را ناهموار و ناهنجار نشان می دهند و خود به آخرت کافرند*

آن ظالمان افرادی هستند که مردم را با انواع وسایل مانند تهدید و تطمیع از راه خدا باز می دارند و سعی می کنند راه مستقیم الهی را کج و معوج نشان دهند و با انواع تحریف ها، کم و زیاد کردنها، تفسیر به رأی، مخفی ساختن حقایق و... سبب می شوند تا مردم نتوانند صراط مستقیم را تشخیص دهند، آنها کسانی اند که به روز آخرت ایمان ندارند لذا فقط برای دنیا کار می کنند و برای رسیدن به هدفشان تن به هر تبهکاری و فسادی می دهند

پاسخ 1223 = گزینه «3» صحیح است، آیه 60 سوره توبه

صدقات تنها به تهیدستان و بینوایان و متصدّیانِ گردآوری و پخش آن و کسانی که دلشان به دست آورده می شود و در راهِ آزادیِ بردگان و وامداران و در راه خدا و به در راه مانده اختصاص دارد. این به عنوان فریضه از جانب خداست و خدا دانایِ حکیم است*

ص: 89

بعضی از افراد بی خبر انتظار داشتند بدون هیچ استحقاقی سهمی از زکات را دریافت کنند امّا به روشنی مصارف واقعی زکات را مشخص می سازد: 1 و 2- صدقات و زکات برای فقیران و مساکین است. فقیر کسی است که مّالی ندارد اما برای رفع حوائج خود سوال نمی کند در حالی که مسکین به قدری نیازمند است که از آبرویش مایه می گذارد و از دیگران استمداد می کند 3- برای مأمورین جمع کنندۀ زکات است و آنچه به ایشان می رسد به منزله مزد آنهاست 4- برای افرادی است که با دادن سهمی از آن دلشان به اسلام متمایل می شود یا اگر مسلمان نشوند به مسلمین برای دفع دشمن کمک می کنند یا در رفع پاره ای از حوائج دینی کاری می کنند 5- برای آزاد ساختن بردگان است چون برنامه اسلام آزاد ساختن تدریجی آنهاست بدون آنکهواکنش های نامطلوب اجتماعی به وجود آید 6- برای ادای دِین بدهکارانی است که بدون تقصیر زیر بار بدهی مانده اند 7- برای تمام مصارفی است که در راه خداست مانند جهاد، تبلیغ، راهسازی و... 8- برای آنهایی است که در دیار غربت به هر دلیلی دچار تهیدستی شده اند هرچند در وطن خود توانگر باشند. این فریضۀ مهم الهی است که حسابشده، دقیق و بر اساس مصلحت فرد و اجتماع تشریع شده زیرا از سوی خدایی است که دانای حکیم است. زکات به قدری در تحکیم پایه های حکومت اسلامی و ایجاد جامعه سالم و غیر طبقاتی نقش دارد که مطابق روایات اگر کسی از دادن آن سرپیچی کند، مرتد محسوب شده و اگر نصیحت سودی ندهد به زور می توان مقابلش ایستاد. جالب است که مقدار زکات آنچنان دقیق تعیین شده که در صورت پرداخت کامل آن، هیچ فرد محتاجی در کشورهای اسلامی باقی نمی ماند

پاسخ 1224 = گزینه «1» صحیح است، آیات 78 و 79 سوره مائده

کسانی از بنی اسرائیل که کفر ورزیده بودند، بر زبان داود و عیسی بن مریم لعنت شدند، زیرا سرکشی کرده و تجاوز نمودند*

نژاد یا ملیتِ خاص کفایت نمی کند که کسی اهل نجات باشد بلکه ملاک، هماهنگی با برنامه های انبیاء است لذا می فرماید: آنهایی که از بنی اسرائیل کافر شدند به زبان انبیای خود یعنی داود (ع) و عیسی بن مریم (ع) که از

ص: 90

سرشناس ترین انبیاء پس از موسی(ع) بودند لعنت شدند چون نافرمانی خدا را کرده و به دنبالش به حقوق الهی و انسانی تجاوز می نمودند

آنان یکدیگر را از کار زشتی که می کردند باز نمی داشتند پس چه بد است آنچه می کنند!*

نشانۀ عصیان آنها این بود که اصلاً برای خود مسئولیت اجتماعی قائل نبودند و چه بسا با سکوت خود بدکاران را تشویق به گناه می کردند. در روایت آمده این افراد وقتی گنهکاران را ملاقات می کنند به صورت آنها می خندیدند و با آنها مأنوس می شدند

پاسخ 1225 = گزینه «1» صحیح است، آیه 11 سوره انفال

به یاد آورید که خدا شما را با خوابِ سبکِ آرامش بخشی که از جانب او بود پوشانید و از آسمان بارانی بر شما بارید تا شما را با آن پاک گرداند و وسوسۀ شیطان را از شما بزداید و دلهایتان را محکم سازد و گامهایتان را به آن استوار دارد*

شب قبل از جنگ اضطراب شدیدی داشتید امّا خدا خوابِ سبکی را بر شما بپوشانید تا آرامشی از ناحیۀ خدا باشد و با روحیه ای نیرومند وارد صحنه نبرد شوید. البته کفّار قبل از مسلمین به چاهِ آب وارد شدند لذا لشگر اسلام به ناچار در زمین خشک و بی آب پیاده شدند. چیزی نگذشت که محدث شدند. در این موقع شیطان شروع به وسوسۀ آنها کرد که دشمنان آب را گرفتند و شما با نجاست نماز می خوانید و پایتان در ریگ ها فرو می رود. می فرماید:خدا باران را بر شما بارید تا پاکتان کند و وسوسه ها را از دل هایتان بزداید و روحیۀ شما را قوی کند و با نزول باران قدم های شما را بر ریگ ها استوار نمود و از لیز خوردن یا فرو رفتن در شن ها مانع شد

پاسخ 1226 = گزینه «4» صحیح است، آیه 49 سوره غافر

و کسانی که در آتشند به نگهبانان جهنّم می گویند: پروردگارتان را بخوانید تا یک روز از عذاب را به ما تخفیف دهد*

دوزخیان و از جمله آلِ فرعون با التماس و نومیدی متوجه خازنان جهنّم می شوند.

ص: 91

آنها می دانند مجازات الهی رفع شدنی نیست لذا فقط تقاضای تخفیف، آن هم به میزان یک روز را دارند تا کمی بیاسایند

پاسخ 1227 = گزینه «2» صحیح است، آیه 9 سوره احزاب

ای کسانی که ایمان آورده اید نعمت خدا را بر خود به یادآورید، آنگاه که لشگرهایی به سوی شما آمدند پس بر سر آنان تندبادی و لشگر هایی که آنها را نمی دیدید فرستادیم و خدا به آنچه می کنید همواره بیناست*

لطف و امداد الهی را در جنگ خندق یادآوری می کند:ای مؤمنان، نعمت خدا را به یاد آورید در آن هنگام که لشگر های عظیمی از قبائل مختلف مانند قریش،قطفان، کنانه، یهود بنی قریظه و بنی نضیر به سراغ شما آمدند و شما را از بالا و پایین احاطه کردند امّا ما باد و طوفانی تند و لشگریانی از ملائک بر آنها فرستادیم که ایشان را نمی دیدید و به این وسیله آنها را بیچاره کرده و در هم شکستیم. خدا به آنچه شما و کفّار انجام می دهید آگاه و بیناست

پاسخ 1228 = گزینه «2» صحیح است، آیات 50 و51 سوره عنکبوت

و گویند: چرا بر او از سوی پروردگارش معجزاتی نازل نشده؟ بگو: معجزات پیش خداست و من تنها هشداردهنده ای آشکارم*

منکران لجوج، قرآن را معجزه نمی دانستند بعلاوه فکر می کردند آوردن معجزه به اختیار پیامبر (ص) است لذا جواب می دهد: بگو معجزات همه در نزد خداست و هر وقت که او بخواهد بر هرکس و به هر نحو نازل می کند و حتی پیامبر (ص) در این زمینه اختیاری ندارد مگر آنکه خدا بخواهد. من تنها انذار کننده ای آشکار هستم و بس. معاندین گفتند "پروردگارش" و نگفتند "پروردگارمان" تا حضرت را استهزاء کرده و لجاجت خود را آشکار ساخته باشند

آیا برای ایشان بس نیست که این کتاب را که بر آنان خوانده می شود بر تو فرو فرستادیم؟ در حقیقت، در این برای مردمی که ایمان دارند، رحمت و یادآوری است*

آیا برای آنها معجزه بودن قرآن که پیوسته برای آنها تلاوت می شود کافی نیست؟ آنها تقاضای معجزۀ مادی می کنند در حالی که قرآن برترین معجزۀمعنوی است. آیا

ص: 92

امکان دارد فردی بیسواد کتابی با این محتوا و جاذبه بیاورد و تازه همۀ جهانیان را هم به مقابله دعوت کند و همه در برابرش عاجز بمانند؟ این کتاب رحمت و تذکّری است برای مؤمنان به گونه ای که با هر بار خواندن قرآن، از معارف غنی آن بهرمند شده و تذکّر جدیدی می یابند

پاسخ 1229 = گزینه «4» صحیح است، آیه 33 سوره توبه

او کسی است که پیامبرش را با هدایت و دینِ حق فرستاد تا آن را به هر چه دین است پیروز گرداند. هرچند مشرکان خوش نداشته باشند*

اسلام به این علت همه گیر می شود که از یکطرف محتوایش انسان را به سمت سعادت واقعی اش هدایت می کند و از طرف دیگر حق است و اصول و فروعش با هم موافق بوده و با فطرت انسان و حقیقت آفرینش منطبق است. آیه به صراحت به مسلمانان بشارت می دهد هر فتنه ای که برپا می شود به خواست خدا به نفع ایشان و ضرر دشمنان تمام می شود لذا سزاوار نیست در امر مبارزه با اهل کتاب و مشرکین سستی و نگرانی به خود راه دهند و باید مطمئن باشند در صورت انجام وظایف، اسلام از هر نظر بر ادیان و حکومت های جهان غالب خواهد شد

پاسخ 1230 = گزینه «2» صحیح است، آیات 38 و 39 سوره انفال

به کسانی که کفر ورزیده اند بگو اگر باز ایستند، گذشته شان آمرزیده می شود و اگر بازگردند بدانند بر آنان نیز سنّت پیشینیان خواهد گذشت*

خطاب به مشرکین است و تکلیف آنها را روشن می سازد. قرآن همواره بشارت را با انذار توأم می کند و ضمن تهدید به مجازات های دردناک، راه بازگشت را نیز باز می گذارد. اگر کافران از طغیان دست بردارند و به سوی حق بازگردند مورد عفو قرار می گیرند و با پذیرش اسلام کارهای خلافشان بخشوده می شود امّا اگر به اعمال سابق خود برگردند سنّت خدا یعنی نابودیِ دشمنان حق که در مورد پیشینیان جاری شد در مورد آنها نیز جاری خواهد شد

و با آنان بجنگید تا فتنه ای بر جای نماند و دین یکسره از آنِ خدا گردد. پس اگر باز ایستند قطعاً خدا به آنچه انجام می دهند بیناست*

ص: 93

خطاب متوجه مؤمنین است و تکلیف آنها را معین می سازد. گرچه سنّت خدا این است که دشمنان حق نابود شوند امّا کفّار خود به خود شکست نمی خورند لذا بر جهاد تأکید می کند: با دشمنانِ سرسخت چنان مبارزه کنید تا بساط هرگونه شرک و اِعمال فشار برچیده شود و دین یکپارچه برای خدا باشد و دیگر کسی مردم را به باطل دعوت نکند. البته این شدت عمل باعث نمی شوددستِ دوستی آنها پس زده شود بلکه اگر صادقانه روش خود را کنار گذاشتند چون خدا به آنچه عمل می کنند آگاه است لذا با رحمتش با آنها رفتار می کند. تأکید به جهاد نشان می دهد اسلام تنها مجموعه ای از نصایح نیست بلکه می خواهد در سراسر جهان حکومت دینی بر پا کند تا فتنه ها نابود و همه تسلیم حق شوند

پاسخ 1231 = گزینه «4» صحیح است، آیه 85 سوره غافر

ولی وقتی عذاب ما را مشاهده کردند دیگر ایمانشان برای آنها سودی نداد. سنّت خداست که دربارۀ بندگانش چنین جاری شده و در آنجا کافران زیان کردند*

سنّت الهی این است که توبه و ایمان را بعد از دیدن عذاب قبول نکند چون این ایمان اختیاری نبوده و فاقد ارزش است. اینجاست که کفّار زیانکار می شوند چون در ازای بهرمندی کوتاه از لذّات زودگذر دنیوی تمام سرمایه های وجودی خود را از دست دادند و هیچ سرمایه ای ندارند که با آن وارد صحنۀ قیامت شوند

پاسخ 1232 = گزینه «1» صحیح است، آیه 63 سوره توبه

آیا ندانسته اند که هر کس با خدا و پیامبر او در افتد برای او آتش جهنم است که در آن جاودانه خواهد بود، این همان رسوایی بزرگ است*

مؤمنین می دانند که دشمنی با خدا و رسول و ناراضی کردن ایشان مایۀ خلود در آتش است پس بر خود واجب می دانند که او و پیامبرش را راضی سازند امّا آیا منافقین نمی دانند هر کس که با خدا و رسولش دشمنی کند پس آتش دوزخ جایگاه ابدی اوست و این حقیقتاً رسوایی عظیمی است

ص: 94

پاسخ 1233 = گزینه «1» صحیح است، آیات 14 و 15 سوره صافات

و چون هر آیه و معجزه ای بینند تمسخر پیشه کنند*

عناد و لجاجت کار انسان را به جایی می کشاند که حتی وقتی معجزه ای از معجزات تو را نیز می بینند علاوه بر استهزاء تو دیگران را نیز وادار به مسخره کردن تو می کنند

و گویند این جز سحری آشکار نیست*

کفّار لجوج با تعبیر "این" بدترین توهین را نیز مرتکب می شوند زیرا آیات و معجزات الهی را تحقیر و ناچیز نشان می دهند یعنی اینها از نظر ما معجزه و آیه نیست بلکه فقط می دانیم چیزی از چیزهاست اگر هم تعبیر به سحر می کنند برای این است که هم نمی توانند اعمال خارق العاده رسول را منکر شوند و همنمی خواهند تسلیم حق شوند

پاسخ 1234 = گزینه «4» صحیح است، آیه 34 سوره انفال

و چرا خدا عذابشان نکند با اینکه آنان مردم را از زیارت مسجدالحرام باز می دارند در حالی که ایشان سرپرست آن نیستند زیرا سرپرست آن جز پرهیزگاران نبوده ولی بیشتر شان نمی دانند*

گرچه تا وقتی حضرت زنده اند عذاب استیصال به سراغ امّت نمی آید امّا معنایش این نیست که عذاب هایی مانند قتل و اسارت به سراغ بعضی از ایشان نیاید لذا می فرماید: چه چیزی ثابت می کند خدا ایشان را عذاب نمی کند در حالی که آنها از زیارت مسجد الحرام جلوگیری کرده و نمی گذارند مؤمنین داخل آن شوند. شما هرگز سرپرست این مکان مقدّس نیستید و فقط کسانی که متّقی هستند سرپرستی آن را دارند چون این خانه بر اساس تقوی و ترس از خدا بنا شده است. این حکم در مورد تمام مراکز مذهبی صدق می کند

پاسخ 1235 = گزینه «2» صحیح است، آیات 15 الی 17 سوره سبأ

قطعاً برای مردم سبأ در محل سکونتشان نشانه ای بود دو باغستان از راست و چپ؛ از رزق پروردگارتان بخورید و او را شکر کنید. شهری است خوش و خدایی آمرزنده*

ص: 95

مردم سبأ قومی قدیمی از عرب بودند که در یمن زندگی می کردند و با هوشمندی خدادادی توانسته بودند با مهار آب های ویرانگر توسط سدها، باغ هایی را در راست و چپ آبادی خود به وجود آورند این باغ ها از شدت حاصلخیزی تمامی اقتصاد آن مردم را اداره می کرد. آیه آنگاه ایشان را امر به شکر پروردگار می کند که چنین نعمت و رزقی را به ایشان مرحمت فرمود و چنین سرزمین پاکیزه، ملایمِ طبع و حاصلخیز را به آنها داده همان پروردگاری که بسیار آمرزنده است و با یک گناه و دو گناه بنده خود را مواخذه نمی کند

پس رویگردان شدند آنگاه بر آنان سیل ویرانگر را روانه کردیم و دو باغستان آنها را به دو باغ که میوه های تلخ و درختان شورۀ گز و کمی درخت سدر داشت تبدیل کردیم*

چون قوم سبأ از شکر خدا و عبادت او که به آن مأمور شده بودند رو گرداندند ما هم کیفرشان را کف مشتشان گذاشتیم

این عقوبت را به سزای آنکه کفران کردند به آنان جزا دادیم و آیا جز ناسپاس را به مجازات می رسانیم؟*

ما اگر مردم سبأ را اینچنین پاداش دادیم به خاطر آن بود که کافر شدند و از شکر ما اعراض کردند پس ما جزای بد نمی دهیم مگر کسی را که نعمت های ما را بسیار کفران کند لذا سرنوشت این قوم در انتظار همۀ اقوامی است که اعمالمشابهی انجام می دهند

پاسخ 1236 = گزینه «4» صحیح است، آیات 10 الی 13 سوره قصص

و دل مادر موسی تهی گشت. اگر قلبش را استوار نساخته بودیم تا از ایمان آورندگان باشد چیزی نمانده بود که آن را افشا کند*

قلب مادر موسی (ع) به سبب وحی از ترس و اندوه خالی شد، اندوهی که سبب می شد راز فرزندش فاش شود آری اگر ما قلب او را به وسیلۀ وحی محکم نمی کردیم و اطمینان پیدا نمی کرد خدا فرزندش را حفظ می کند، نزدیک می شد که سرگذشت فرزندش را ضمن جزع و فزع اظهار نماید

و به خواهر موسی گفت: از پی او برو پس او را از دور دید در حالی که آنان متوجه نبودند*

ص: 96

مادر موسی (ع) پس از آنکه به لطف پروردگار آرامش می یابد می خواهد از سرنوشت فرزندش باخبر شود لذا به دخترش گفت دنبالۀ موسی (ع) را بگیر و ببین چه بر سرش آمد و آب، صندوق او را به کجا برد؟ خواهر همچنان دنبال او را گرفت تا آنکه موسی (ع) را از دور دید که خدمۀ فرعون او را گرفتند در حالیکه فرعونیان از دیدن او و مراقبتش بی خبر بودند. مرحوم طبرسی این احتمال را داده که تکرار " و هم لا یشعرون" در آیات برای اشاره به این حقیقت است که فرعون وقتی تا این اندازه از مسائل بی خبر است چگونه ادعای الوهیّت می کرد و می خواست با ارادۀ پروردگار بجنگد؟

و از پیش، شیر دایگان را بر او حرام گردانده بودیم. پس گفت: آیا شما را بر خانواده ای راهنمایی کنم که برای شما از وی سرپرستی کنند و خیرخواه او باشند؟*

قبل از آنکه خواهر موسی(ع) برسد زنان شیرده را بر موسی (ع) حرام کردیم تا پستان هیچ یک را نگیرد. همین که خواهرش آمد و وضع را دید سخن فوق را گفت

پس او را به مادرش بازگرداندیم تا چشمش روشن شود و غم نخورد و بداند که وعدۀ خدا درست است ولی بیشترشان نمی دانند*

بعد از پیشنهاد خواهر موسی (ع)، فرعونیان نظر او را قبول کردند و او ایشان را به مادر موسی (ع) راهنمایی کرد پس موسی (ع) را اینچنین به مادرش برگرداندیم تا اینکه چشمش روشن شود و اندوهی در دلش باقی نماند و بداند نه تنها وعدۀ برگرداندن موسی (ع) بلکه تمام وعده های خدا حق است. البته مادر موسی (ع) این را می دانست امّا با دیدن موسی (ع) به حقانیّت وعدۀ خدا یقین پیدا می کند. با این وجود اکثر مردم در وعده های خدا گرفتار تردیدند و به آن یقین پیدا نمی کنند

پاسخ 1237 = گزینه «3» صحیح است، آیه 57 سوره اعراف

و اوست که بادها را پیشاپیش رحمتش به عنوان مژده رسان می فرستد تا آنگاه که ابرهای گرانبار را بردارند، آن را به سوی سرزمینی مرده برانیم و از آن، باران فرود آوریم و با آن از هرگونه میوه ای برآوریم. بدینسان مردگان را نیز از قبر ها خارج می سازیم، باشد که شما متذکّر شوید*

ص: 97

برای اثبات معاد به زنده کردن زمین استدلال می کند. وقتی منکرینِ معاد احیاء زمین را در فصل بهار به چشم می بینند ناگزیر معاد را باید قبول کنند زیرا هیچ فرقی بین آن دو نیست. اجزاء بدنِ نبات در فصل پاییز و زمستان پوسیده و پراکنده می گردد ( البته نابود نمی شود ) و روح گیاه که در ریشه باقی مانده در بهار مجدداً حیات خود را آغاز می کند همانطور نیز با مرگ، اجزاء بدن انسان پراکنده ولی روحش کاملاً محفوظ می ماند تا در بهار رستاخیز، زندگی اش را با همان جسمِ خاکیِ اولیه مجدداً آغاز نماید. آیه با یک استعاره باران را به انسانی تشبیه کرده که خانواده اش انتظار آمدنش را دارند و جلوتر از او کسی است که آمدن او را بشارت می دهد

پاسخ 1238 = گزینه «1» صحیح است، آیه 108 سوره یونس (ع)

بگو:ای مردم! به راستی حق از جانب پروردگارتان برای شما آمده است. پس هرکه هدایت یابد به سود خویش هدایت می یابد و هرکه گمراه گردد به زیان خود گمراه می شود و من بر شما وکیل نیستم*

به همۀ مردم بگو از طرف پروردگارتان حق به سوی شما آمده است، این تعلیمات و این قرآن و این پیامبر همه حق است. حال هرکس تسلیم این حق شود هدایت یافته و این هدایت به سود خود اوست و هرکس تسلیم نشود و گمراهی را برگزیند به زیان خودش است. پس مردم مختارند هر چه دوست دارند اعم از نفع و ضرر را برگزینند و پیامبر وکیل مردم نیست تا کارهای مردم را انجام دهد و آنها را به ایمان آوردن مجبور کند

پاسخ 1239 = گزینه «4» صحیح است، آیات 20 الی 24 سوره صافات

و گویند:ای وای بر ما این روز جزاست*

مشرکین بعد از زنده شدن، مبهوتند که آیا قیامت را به خواب می بینند یا به بیداری؟ آنوقت می فهمند در خواب نیستند. آنها چون به خاطر کفرشان، نگران مجازات خود هستند لذا می گویند آیا این روز جزاست؟ و نمی گویند: آیا این روز برانگیختن است؟

ص: 98

آری، این همان روز جدایی است که تکذیبش می کردید*

اینجاست که از ناحیه خدا عبارت فوق به آنها خطاب می شود. اگر فرمودروز جدایی به خاطر آن است که حق از باطل و متّقی از مجرم متمایز می شوند

کسانی که ظلم کردند و همتایانشان را همراه با آنچه به جای خدا می پرستیدند یکجا گرد آورید*

منظور از " ظلموا" مشرکین هستند که ظلم، صفت آنها شده نه آنهایی که گاهی مرتکب ظلم می شوند

آری آنچه را جز خدا می پرستیدند آنگاه به راه جهنم هدایتشان کنید*

عبارت عجیب و توأم با استهزایی است زیرا یک روز آنها را به سوی صراط مستقیم هدایت کردند و آنها نپذیرفتند و حالا به سوی صراط دوزخ هدایتشان می کنند و آنها مجبورند بپذیرند

و آنان را بازدارید که ایشان بازخواست کردنی هستند*

در سر راه جهنم، ایشان را نگه می دارند تا بازخواست شوند که چرا از حق و عمل صالح روگردان شدند

پاسخ 1240 = گزینه «2» صحیح است، آیات 32 و 33 سوره احزاب

ای همسران پیامبر شما مانند هیچ یک از زنان دیگر نیستید اگر تقوی بورزید؛ پس به ناز سخن نگویید تا کسی که در دلش بیماری است طمع ورزد و گفتاری شایسته گویید*

ای همسران پیامبر! اگر تقوی به خرج دهید با سایر زنان معمولی برابر نیستید. حال که چنین است واجب است که با لحنی فریبنده سخن نگویید و در خانه های خود بنشینید تا آنها که بیمار دل هستند در شما طمع نکنند، سخن شایسته بگویید و آنطور که شرع و عرف اسلامی می پسندد حرف هایتان را مستقیم و معمولی و با رعایت ادب بزنید

و در خانه هایتان قرار گیرید و مانند روزگار جاهلیت قدیم زینت های خود را آشکار نکنید و نماز بر پا دارید و زکات دهید و خدا و رسولش را فرمان برید، خدا فقط

ص: 99

می خواهد آلودگی را از شما اهل بیت بزداید و آنطور که باید پاک گرداند*

و در خانۀ خود بمانید و مانند زنان در زمان جاهلیت نخستین در میان مردم ظاهر نشوید و همواره متوجه دو رکن مهم عبادت یعنی بر پا داشتن نماز و ادا کردن زکات باشید و خدا و رسولش را اطاعت کنید. اطاعت خدا به این است که وظایف شرعی خود را انجام دهید و اطاعت رسول این است که امر و نهی او را بپذیرید. می فرماید: خدا می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت (ع) دور کند و کاملاً پاکتان سازد و به مقام عصمت برساند. مراد از اهل بیت، خمسه طیّبه است یعنی خود پیامبر (ص)، حضرت علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع). ارادۀ خدا در دور کردن گناه از اهل بیت (ع)، ارادۀ تکوینی است یعنی معصومین دارای یک نوع شایستگی اکتسابی از طریق اعمال خویش هستند که همین آنها را مستحق تأییدات الهیمی سازد تا از هر باطلی چه در عقاید و چه در اعمال مصون بمانند البته نه آنگونه که دیگر نتوانند گناه کنند بلکه با داشتن قدرت بر گناه از روی اختیار از گناه چشم بپوشند. این آیه یکی از دلایل عصمت اهل بیت (ع) است

پاسخ 1241 = گزینه «4» صحیح است، آیه 51 سوره غافر

در حقیقت، ما رسولان خود و کسانی را که ایمان آورده اند در زندگی دنیا و روزی که گواهان برپا می ایستند قطعاً یاری می کنیم*

حالا خدا به قانون حمایت خویش اشاره می فرماید: ما به طور مسلم فقط رسولان و مؤمنان را یاری می دهیم چه یاری در منطق و بیان و چه یاری در جنگها و فرستادن عذاب و چه با امدادهای غیبی. در آن روزی که همه جمع هستند گواهان قیام می کنند رسوایی در آن جمع بدترین رسوایی است امّا مؤمنان و رسولان یاری می شوند و بر آبرویشان افزوده می شود. امّا گواهان چه کسانی هستند؟ می تواند هم مراقبان اعمال آدمی باشند و هم پیامبران که گواهان امت ها هستند. اگر خدا مؤمنان و رسولانش را یاری می دهد پس چرا شاهد کشتار و شکنجۀ آنها به دست کفّار هستیم؟ اولاً برای ارزیابی یاری خدا باید دیدِ خود را به آیندگان هم معطوف کنیم ثانیاً یاری مکتب را هم در نظر داشته باشیم. با این دو شرط خواهیم

ص: 100

دید که تمام مؤمنان و رسولان یاری شدند چون هم مکتبشان حفظ شد و هم آنها برای آیندگان الگو شدند. نمونۀ بارز آن قیام امام حسین (ع) است که الگویی برای مؤمنین شدند و مکتب را زنده ساختند

پاسخ 1242 = گزینه «4» صحیح است، آیه 52 سوره انعام

و کسانی را که پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان می خوانند در حالیکه خوشنودی او را می خواهند، از خود نران. از حساب آنان چیزی بر عهدۀ تو نیست و از حساب تو نیز چیزی بر عهده آنان نیست پس اگر ایشان را برانی از ستمکاران می شوی*

مخالفان از روی غرور انتظار داشتند پیامبر برای ثروتمندان امتیازاتی قائل باشد و بی خبر از این بودند که اصولاً اسلام برای این آمده که به این امتیازات پوچ پایان دهد. قرآن صریحاً پیشنهاد آنها را نفی کرده و می فرماید: افرادی را که دائماً پروردگار خود را می خوانند و جز ذات پاک او نظری ندارند و در واقع از هر ریایی به دورند از خود دور نکن زیرا هیچ امتیازی با این عبادت خالصانه برابری نخواهد کرد. می توانست به جای "الذین یدعون...وجهه" بفرماید "مؤمنین" امّا مخصوصاً چنین گفت تا بفهماند دوستی آنها با خداست لذا فقط خدا می تواند در این رابطه دخالت کند و نه کس دیگر. سپس می فرماید: دلیل ندارد آنها را از خود دور سازی زیر نه حساب آنها بر توست و نه حساب تو بر آنهاست. منظور از حساب چیست؟ سه احتمال وجود دارد 1- مشرکان یارانِ فقیرِ پیامبر را به دلیل فقر متهم به دوری از خدا می کردند و معتقد بودند اگر اعمال آنها مورد قبول خدا بود حتماً زندگی مرفهی می داشتند. گاهی هم آنهارا متهم می کردند که اظهار ایمانشان برای نان و آب است برای همین قرآن پاسخ می دهد در مورد یکدیگر قضاوت نکنید و آن را به خدا واگذارید همین اندازه که ایمان آورده اند، نباید به هیچ قیمتی رانده شوند 2- رسیدگی به حسابها، مقدمه ای برای کیفر دادن است و چون کیفر دادن فقط کارِ خداست و نه کس دیگر لذا تو حسابدار کسی نیستی تا اگر از همنشینی با او کراهت داشتی از خود برانی و کسی حسابدار تو نیست تا به خاطر ترس از اینکه از تو بدشان بیاید از آنها فاصله بگیری 3- سنگینی و وزر و وبال اعمال زشت آنها بر تو نیست تا هر چه بیشتر گناه کنند تو بیشتر ناراحت شوی

ص: 101

پاسخ 1243 = گزینه «3» صحیح است، آیات 90 الی 91 سوره اعراف

و سران قومش که کافر بودند گفتند: اگر از شعیب پیروی کنید در این صورت قطعاً زیانکارید*

منظورِ اشرافِ کافر یا زیان مادّی بود که در اثر تبعید و به جا ماندن ثروتشان به آنها می رسید یا زیان معنوی بود چون کفّار راه نجات را در بت پرستی می دیدند نه توحید

پس زمین لرزه آنان را فرو گرفت و در خانه هایشان از پا درآمدند*

وقتی گمراهی آنها به حدی رسید که دیگر امیدی به هدایت آنها نمی رفت پس مجازات الهی به سراغشان آمد و یک صاعقۀ وحشتناک که از درونِ ابری تیره برخاسته بود شهرشان را هدف قرار داد و به دنبال آن زمین لرزۀ شدیدی تولید شد که همه چیز را در هم کوبید و صبحگاهان اجساد بی جانشان در خانه ها ماند و به این ترتیب سنت الهی در مورد قطع ریشۀ فساد جاری شد

پاسخ 1244 = گزینه «3» صحیح است، آیه 48 سوره عنکبوت

و پیش از آن نه کتابی می خواندی و نه به دست خود می نوشتی چه در آن صورت باطل اندیشان شک و شبهه به میان می آورند*

تو هرگز قبل از این نه کتاب می خواندی و نه با دستت چیزی می نوشتی چون بی سواد بودی؛ اگر تو بر خواندن و نوشتن مسلط می بودی آنوقت کسانی که همواره می خواهند حق را باطل معرفی کنند بهانه به دست آورده و در حقانیّت دعوت شک می کردند امّا از آنجایی که مردم تو را سالها به بی سوادی می شناسند پس دیگر هیچ جای شکی برای آنها باقی نمی ماند که قرآن، کتاب حق است و از یافته های تو نیست. البته آیه در مورد خواندن و نوشتن حضرت در بعد از وحی ساکت است، طبق بعضی روایات ایشان بعد از وحی می توانستند بنویسندپاسخ 1245 = گزینه «2» صحیح است، آیه 26 سوره فصلت

و کسانی که کافر شدند گفتند: به این قرآن گوش ندهید و سخن لغو در آن اندازید، شاید شما پیروز شوید*

ص: 102

کفّار پس از آنکه نتوانستند کلامی مثل قرآن بیاورند یا با دلایلشان جلوی نفوذ آن را بگیرند، کارشان به جایی رسید که به یکدیگر سفارش کردند گوش به قرآن ندهید و هرجا قرآن خوانده می شود با راه انداختن جنجال و سر و صدا، مانع رسیدن صدای قرآن به گوش افراد شوید تا شاید اثر آن از بین برود و به این ترتیب بر قرآن غلبه پیدا کنیم

پاسخ 1246 = گزینه «4» صحیح است، آیات 44 و 45 سوره اعراف

و بهشتیان، دوزخیان را ندا می دهند ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود درست یافتیم آیا شما نیز آنچه را پروردگارتان وعده کرده بود حق یافتید؟ می گویند: آری، پس آواز دهنده ای میان آنان آواز در می دهد که لعنت خدا بر ستمکاران باد*

به گفتگوی اهل بهشت و دوزخ اشاره دارد که هم جنبه اقرار گرفتن از دوزخیان را دارد و هم ریشخندی است که بهشتیان به دوزخیان می کنند

همانان که مردم را از راه خدا باز می دارند و آن را ناحق و کج نشان می دهند و خود به آخرت کافرند*

ظالمان را معرفی کرده و بیان می دارد همۀ انحرافات در ظلم جمع است هم انکار معاد و توحید و هم عناد با حق و ترویج بی دینی و ایجاد شک و ناامیدی و اضطراب...

پاسخ 1247 = گزینه «2» صحیح است، آیه 4 سوره احزاب

خدا برای هیچ مردی در درونش دو دل ننهاده است؛ و همسرانتان را که مورد «ظهار» قرار می دهید مادران شما نگردانیده و پسر خواندگانتان را پسران شما قرار نداده است. این سخن شماست که به دهانتان می گویید و خدا حقیقت را می گوید و او به راه راست هدایت می کند*

امکان ندارد یک فرد دارای اعتقادات متناقض باشد پس اگر گفتیم اطاعت خدا را بکنید برای این است که اطاعت خدا و اطاعت کفّار با هم متناقض هستند و در یک قلب جا نمی گیرند و چون انسان دو قلب ندارد لذا در وجود او توحید و شرک با هم جمع نمی شود بنابراین شخصیت انسان یک شخصیت واحد و خط فکری

ص: 103

او نیز واحد است و معشوق او نیز واحد است. خدا هرگز همسرانتان را به صِرف اینکه بگویید "پشت تو مانند پشت مادرم است" مادر شما قرار نمی دهد یعنی حرف شما از نظر شارع اسلام معتبر نیست. در جاهلیت این کار، که "ظهار" نامیده می شد نوعی طلاق بود امّا اسلام آن را لغو کرد. یک رسم جاهلی دیگر این بود که برای فرزند خواندۀ خود هماناحکام فرزند صلبی را اجرا می کردند امّا می فرماید: خدا فرزندخوانده های شما را چنان قرار نداده که احکام فرزند حقیقی را در حق آنها اجرا کنید و مثلاً مانند سایر فرزندان ارث ببرند. اینکه شما فرزند دیگران را به خود نسبت می دهید سخنی است که با دهان خود می گوید و جز این اثری ندارد یعنی یاوه است. قول خدا حق است و اگر حکمی می دهد مطابقت مصلحت واقعی انسان است و به راهی هدایت می کند که سعادت واقعی در آن است پس بهتر است سخن خود را رها کرده و از وحی پیروی کنید

پاسخ 1248 = گزینه «4» صحیح است، آیه 44 سوره ص

گفتیم: یک دسته ترکه به دستت بگیر و همسرت را یکبار با آن بزن و سوگند نشکن ما او را شکیبا یافتیم. چه نیکو بنده ای! به راستی او توبه کار بود*

تنها مشکلی که برای ایوب (ع) مانده بود سوگندی بود که در مورد همسرش خورده بود و آن اینکه تخلّفی از او دید و در حالت بیماری سوگند خورد در صورت بهبودی صد ضربه یا کمتر بر او بزند امّا وفاداری همسر ایوب (ع) قابل اغماض نبود لذا خدا دستور داد تا صد شاخه از گندم را جمع آوری کرده و یک نوبت به همسرش بزند، که هم پاس وفاداری همسرش را کرده باشد و هم سوگندش را نشکسته باشد. سپس ایوب (ع) را مدح می کند. نکات مهمی که می توان از سرگذشت ایوب (ع) و سایر انبیاء آموخت 1- طبیعت زندگی دنیا بر آزمایش استوار است زیرا بدون این، استعدادهای آدمی شکفته نمی شود و انبیاء بزرگ نیز از این مسئله مستثنی نیستند 2- هرچه حوادث و بلاها شدت می گیرند نباید مأیوس شد بلکه باید آن را نشانه گشوده شدن درهای رحمت الهی دانست 3- امتحانِ یک انسان در واقع امتحان اطرافیان او نیز هست زیرا میزان صداقت و دوستی و وفاداری آنها را محک می زند 4- دوستان خدا هم در نعمت و هم در بلا ها، دوست و شاکر اویند 5- پیامبران بزرگ را به "اوّاب" وصف

ص: 104

می کند یعنی این صفت، مقامِ والا و ارجمندی است و اشاره به این دارد که در همه حال بازگشت به اوامر و نواهی الهی دارند و تکیه گاه آنها فقط فرمان های خداست

پاسخ 1249 = گزینه «4» صحیح است، آیه 12 سوره لقمان

و به راستی لقمان را حکمت دادیم: خدا را سپاس بگزار و هر که سپاس بگزارد تنها برای خود سپاس می گزارد و هرکس کفران کند، در حقیقت، خدا، بی نیازِ ستوده است*

حکمت، آن معرفت نافعی است که انسان را وادار می کند هر چیزی را در جای خود به کار بندد پس نتیجۀ حکمت، عملی است محکم و متقن و استوار و حساب شده به همین جهت آیه بعد از بیان حکمت می فرماید: به او گفتیم شکرگزار باشد چون شکر نیز عبارت است از به کار بستن هر نعمتی در جای خودش که هم مستلزم شناخت ولی نعمت است و هم مستلزم شناختنعمت و کیفیت به کار بستن آن در محلش می باشد. سپس خاطر نشان می سازد فایدۀ شکر تنها به خود شاکر برمی گردد همانطور که ضرر کفران به خود کفران کننده برمی گردد چون خدا غنی است لذا احتیاجی به شکر کسی ندارد و نیز حمید و محمود است و تمام ذرّات وجود به حمد و تسبیح او مشغولند لذا کفران بندگان ضرری به او نمی رساند. شکر را با فعل مضارع آورد"یشکر" تا بفهماند شکرِ نافع باید استمرار داشته باشد امّا کفر را به ماضی بیان کرد چون کفر با یکبار هم ضررش خواهد رسید

پاسخ 1250 = گزینه «2» صحیح است، آیات 4 الی 8 سوره قصص

همانا فرعون در آن سرزمین استکبار کرد و اهل آن را فرقه فرقه کرد؛ طایفه ای از آنان را به زبونی کشید، پسرانشان را می کشت و زنانشان را زنده باقی می گذاشت؛ او از مفسدین بود*

فرعونِ مستکبر از راه تفرقه افکنی میان مردم آنها را دسته دسته کرد تا یکدل و یک جهت نشوند و امکان قیام بر علیه او را نیابند و نتوانند در مقابل قدرت او مقاومت کنند. فرعون با بنی اسرائیل معاملۀ بردگان را می کرد و در تضعیف آنها بسیار

ص: 105

می کوشید و این کار را تا به آنجا ادامه داد که دستور داد تمام نوزادان پسر را سر ببرند و نوزادان دختر را باقی بگذارند تا به این ترتیب نسل بنی اسرائیل منقرض شود و به کلّی امکان قیام آنها از بین برود. علت اینکه فرعون چنین نقشه ای را ریخت این بود که وی جزء مفسدین بود. توضیح اینکه نظام خلقت بر اساس قوانینی استوار است که ادامه حیات انسان را از هر تیره و نژادی امکان پذیر می سازد و به همه این اجازه را می دهد که هر یک به قدر ارزش وجودی و وزن اجتماعی از نعمات الهی بهره بگیرند. امّا فساد یعنی تجاوز از این قوانین و آزاد ساختن قومی و برده کردن قومی دیگر و بهره مندی قومی از آنچه استحقاقش را ندارند و محروم کردن قومی از آنچه استحقاقش را دارند و این به معنای هلاکت انسانیت می باشد. بنابراین آیه محیطی را که موسی (ع) در آن متولّد شد تصویر می کند تمامی آن اسباب و شرایطی که بنی اسرائیل را محکوم به فنا می کرد بر او نیز احاطه داشت امّا خدا او را از این میان سالم به در آورد

و ما می خواهیم بر کسانی که در روی زمین به استضعاف کشیده شده اند، منّت نهیم و ایشان را پیشوا گردانیم و ایشان را وارث گردانیم*

اگر نقشۀ فرعون انقراض نسل بنی اسرائیل بود، ارادۀ خدا هم این بود که آنها را از زیر یوغ وی نجات دهد و به آنها نعمت گرانقدری ارزانی کند و امامشان کرده تا دیگران به ایشان اقتدا کنند در حالی که خود سال ها تابع دیگران بودند. همینطور خواستیم آنها را وارث دیگران کنیم بعد از آنکه زمین در دست دیگران بود

و به آنان در روی زمین تمکّن بخشیم و به فرعون و هامان و سپاهیانش چیزی که از آن پروا داشتند نشان دهیم*و نیز قسمتی از زمین را مُلک آنها کنیم و حکومتشان را پابرجا سازیم و به فرعون و هامان و لشگریان آنها آنچه را بیم داشتند از این گروه نشان دهیم یعنی قدرت و مکنت فرعون را به بنی اسرائیل منتقل نماییم. آری خدا این چنین حکم می کند و کسی هم نیست که حکمش را عقب اندازد

و به مادر موسی (ع) وحی کردیم او را شیرده و چون بر او بیمناک شدی او را در نیل بینداز و نترس و غم نخور که ما او را به تو بر می گردانیم و از پیامبرانش قرار می دهیم*

ص: 106

بعد از آنکه او را زاییده به نوعی از الهام به مادر موسی (ع) گفتیم شیرش بده و مادام که از فرعون احتمال خطر نمی دهی به شیر دادن ادامه بده و چون ترسیدی خبردار شوند و او را گرفته تا مانند هزاران کودک دیگر به قتل برسانند پس او را در رودخانه نیل بینداز و دیگر از کشته شدن او نترس و از جدایی اش غمناک نشو ما دوباره او را به تو بر می گردانیم و از پیامبرانش می کنیم تا رسولی به سوی آل فرعون و نیز به سوی بنی اسرائیل باشد. فرق بین خوف و حزن این است که خوف در جایی است که احتمال خطر باشد و حزن در جایی است که وقوع آن قطعی باشد نه احتمالی

آنگاه خانوادۀ فرعون او را بر گرفتند تا سرانجام دشمن و مایۀ اندوه شان شود چرا که فرعون و هامان و سپاهیانشان خطاکار بودند*

او را از آب گرفتند و نتیجۀ کار آن شد که همین موسی (ع)، دشمن و وسیله اندوه و لقمۀ گلوگیرشان شد. آری فرعون و هامان و لشگریانش مسلماً مردمی خطاکار بودند که فرزندان مردم را کشتند و موسی (ع) را زنده نگه داشتند همان کودکی را که زوال مُلک فرعونیان به دست اوست! او را با جدّیت حفظ کرده و تربیتش نمودند تا طومار هستی آنها را به هم بپیچد

پاسخ 1251 = گزینه «2» صحیح است، آیات 90 الی 92 سوره یونس (ع)

و بنی اسرائیل را از دریا گذراندیم پس فرعون و سپاهیانش از روی ستم و تجاوز، آنان را دنبال کردند تا وقتی که در شُرف غرق شدن قرار گرفت، گفت: ایمان آوردم که هیچ معبودی جز آنکه بنی اسرائیل به او گرویده اند، نیست و من از تسلیم شدگانم*

وقتی زمان غرق شدن فرعون رسید در این هنگام پرده های غرور و بی خبری از جلوی چشمانش کنار رفت و فریاد زد: من ایمان آوردم که معبودی جز آن کس که بنی اسرائیل به او ایمان آوردند، نیست. نه تنها با قلب خود ایمان آوردم بلکه عملاً هم در برابر چنین پروردگار توانایی، تسلیم هستم. اگر گفت به خدای بنی اسرائیل ایمان آوردم برای این بود که به آن چیزی که آنها دست یافتند یعنی نجات، دست یابد. بدیهی است چنین ایمانی که اضطراری است و هر مجرمی موقع مرگ دم از آن می زند هیچ سودی به حال او ندارداکنون؟ در حالی که پیش از این نافرمانی می کردی و از مفسدان بودی؟*

ص: 107

با تحقیر و سرزنش می فرماید: اکنون که عذاب گرفتارت کرده ایمان می آوری در حالی که قبل از این طغیان و عصیان می کردی و در صف مفسدان فی الارض و تبهکاران قرار داشتی؟

پس امروز بدنت را از دریا برهانیم تا برای آیندگانت مایۀ عبرتی باشد؛ و بسیاری از مردم از آیات ما غافلند*

بدن تو را از امواج رهایی می بخشیم ( و نه تو یا روح تو را ) تا درس عبرتی برای آیندگان باشی، هم برای زمامداران متکبّر و هم برای مستضعفین. عظمت فرعون در نزد مردم به قدری بود که اگر جسدش را نمی دیدند باور نمی کردند که فرعون هم ممکن است غرق شود لذا باید جسدش از آب گرفته می شد تا نتوانند برای نجات و حیات فرعون افسانه های دروغین بسازند. امّا با وجود این همه آیات و نشانه های قدرت الهی و درس های عبرت انگیز باز بسیاری از مردم از آیات ما غافل هستند

پاسخ 1252 = گزینه «1» صحیح است، آیه 96 سوره مائده

صید دریایی و خوردن آن برای شما حلال شده تا هم شما و هم کاروانیان از آن برخوردار شوید و صید بیابانی تا وقتی مُحرم هستید بر شما حرام است و از خدایی که به نزد او محشور می شوید پروا داشته باشید*

خدا از روی لطف به شما که در حال اِحرام هستید و همۀ مسافران اجازه صید از دریا و خوردن آن را می دهد تا برای تغذیه خود در حالت احرام دچار زحمت نشوید امّا کماکان تا وقتی در احرام هستید صید های صحرایی برای شما حرام است. برای ضمانت اجرای حکم می فرماید: از خدایی که در قیامت به نزدش محشور می شوید بپرهیزید و با امرش مخالفت نکنید. در مورد تحریم صید در حالتِ احرام باید گفت که حج جدا شدن از جهان مادّه و ورود به محیطی مملوّ از معنویت است و کشتن صید با چنین فضایی ناسازگار می باشد

پاسخ 1253 = گزینه «3» صحیح است، آیات 13 و 14 سوره احزاب

و چون گروهی از آنان گفتند:ای مردم مدینه! دیگر شما را جای درنگ نیست برگردید و گروهی از آنان از پیامبر اجازه می خواستند و می گفتند: خانه های ما بی حفاظ

ص: 108

است ولی بی حفاظ نبود، آنان جز گریز از جهاد چیزی نمی خواستند*

به یاد آورید زمانی را که گروهی از منافقان و افراد سست ایمان گفتند:ای مردم یثرب! اینجا جای توقف و اقامت شما نیست به خانه های خود برگردید چون در مقابل لشگر مشرکین تاب نمی آورید. عده ای دیگر نیز از پیامبر اجازۀ بازگشت خواستند به این بهانه که خانه های ما حفاظ درستی ندارد و در امان نیست. البته اینها دروغ می گفتند چون خانه هایشان بدون حفاظ نبود بلکه می خواستند از جهاد فرار کنندو اگر از اطراف بر آنها وارد شوند سپس آنان را به ارتداد می خواندند قطعاً آن را می پذیرفتند و جز اندکی در این کار درنگ نمی کردند*

روحیۀ گروه فوق الذکر را ترسیم می نماید. این عده تا جایی در دین پایداری می کنند که آسایش و منافعشان از بین نرود امّا اگر احتمال خطر باشد بدون درنگ از دین برمی گردند

پاسخ 1254 = گزینه «2» صحیح است، آیات 13 و 14 سوره فصلت

پس اگر روی برتافتند بگو: شما را از صاعقه ای چون صاعقۀ عاد و ثمود می ترسانم*

اگر با این همه دلایل باز رویگردان شدند و شرک ورزیدند آنها را از صاعقه ای همچون صاعقۀ قوم عاد و ثمود بترسان

به یاد بیاور که رسولان از پیش رو و از پشت سرشان بر آنان آمدند و گفتند: جز خدا را نپرستید گفتند: اگر پروردگار ما می خواست قطعاً ملائکی می فرستاد، پس ما به رسالت شما کافریم*

رسولان از هر سو به سراغ ایشان می آمدند و از تمام وسایل هدایت و تبلیغ استفاده کردند تا آنها فقط خدا را بپرستند امّا آنها گفتند: اگر پروردگار ما می خواست حتماً فرشتگانی را نازل می کرد تا دعوت او را به ما ابلاغ کنند نه آنکه انسان هایی همانند خود ما بفرستد، اکنون که چنین است ما به طور مسلّم به آنچه شما برای آن فرستاده شده اید کافریم. یعنی نه آنکه شما رسول خدایید و ما به رسالت شما ایمان نمی آوریم بلکه شما اصلاً رسالتی ندارید و فقط ادعای کاذب و بی اساس دارید به همین دلیل تسلیم سخنان شما نمی شویم

ص: 109

پاسخ 1255 = گزینه «2» صحیح است، آیه 13 سوره هود

یا می گویند: این قرآن را به دروغ ساخته است. بگو: اگر راست می گویید، ده سوره بر ساخته شده همانند آن بیاورید و غیر از خدا هر که را می توانید فرا خوانید*

در حالت دوم به آنها بگو: اگر راست می گویید و اینها ساخته و پرداخته مغز بشر است شما هم ده سوره همانند این سوره های دروغین بیاورید و غیر از خدا از هر کس هم که می توانید کمک بگیرید. پس این دو آیه نه حضرت را توبیخ می کند و نه دلداری می دهد

پاسخ 1256 = گزینه «3» صحیح است، آیه 5 سوره غافر

پیش از اینان قوم نوح و بعد از آنان دسته های مخالف دیگر به تکذیب پرداختند و هر امّتی قصد رسول خود را کردند تا او را بگیرند و به وسیلۀ باطل جدال نمودند تا حقیقت را با آن پایمال کنند پس آنان را فرو گرفتیم؛ آیا چگونه بود کیفر من؟*سرنوشت کفّار و سنّت الهی را بیان دارد: اقوام پیشین، پیامبرانشان را تکذیب کردند به این مقدار هم قناعت نکردند بلکه هر امّتی از آنان توطئه چیدند که پیامبرشان را آزار دهند و به زندان بیفکنند یا به قتل برسانند به علاوه برای نابودی حق، جدال به باطل کنند و با تبلیغات مستمر مردم را گمراه سازند. وقتی کار به اینجا رسید آنها را گرفتم و سخت مجازات کردم. بین خدا و ایشان هیچکس برای شفاعت یا رساندن کمک مداخله نکرد لذا گرفتار سرنوشت شومی شدند که در صفحات تاریخ ثبت است

پاسخ 1257 = گزینه «3» صحیح است، آیات12 و 13 و 14 سوره طه

این منم پروردگار تو، کفش هایت را بیرون آور که تو در وادی مقدس طوی هستی*

اگر فرمود کفش هایت را در آور به خاطر احترام آن سرزمین بود و تقدّس این سرزمین نیز به این دلیل بود که محل حضور و مناجات به درگاه خداست. طبق همین ملاک، هر مکان و زمانی مانند کعبه، مسجدالحرام، مساجد اعیاد و غیره تقدّس می یابند. به هرحال موسی (ع) وقتی ندا را شنید به طور یقین فهمید صاحب ندا پروردگار است و کلام، کلام اوست. البته تکلّم خدا با موسی (ع) به

ص: 110

اینصورت بود که خدا از طریق واسطه ای که حامل کلام او بود با موسی (ع) سخن می گفت که چون موسی (ع) در این ارتباط متوجۀ خودِ خدا بود و نه متوجۀ فرشته لذا درست است که بگوییم خدا با او سخن گفت و الاّ اگر موسی (ع) متوجۀ فرشته وحی می شد در این صورت تکلّم با خدا مصداق نمی یافت. طوی نام جلگه ایست که در دامنۀ کوه طور قرار دارد و در اصل به معنای پیچیدن است که شاید کنایه از آنست که این سرزمین را برکات معنوی از هر سو احاطه کرده همانطور که در 30 قصص از آن به عنوان "البقعه المبارکه" تعبیر شد

و من تو را برگزیده ام پس به آنچه وحی می شود گوش فرا ده*

اختیار یعنی انتخاب عملی که موافق منظور و هدف است و در اینجا منظور این است که خدا موسی (ع) را برای هدف خود که همان دادن مقام نبوّت و رسالت است، انتخاب کرد زیرا بعد از آن گفت پس به آنچه وحی می شود گوش فرا ده*

منم، من خدایم که جز من خدایی نیست پس مرا پرستش کن و به یاد من نماز برپا دار*

اگر نفرمود "الله منم" و به جایش فرمود "یقیناً من الله هستم" برای این است که موسی (ع) به مقتضای حضور، با مشاهدۀ ذات به وصف ذات آشنا شد نه اینکه به وسیلۀ وصف ذات به ذات آشنا گردد همانطور که برادران یوسف (ع) وقتی یوسف (ع) را شناختند در محضر او گفتند "یقیناً تو یوسفی و نگفتند یوسف تویی". وقتی خدایی جز من وجود ندارد و هر چیزی از من آغاز و به وجود من قائم و به من منتهی می شود پس تنها مرا عبادت کن، عبادتی خالص از هرگونه شرک. اگر پس از عبادت، که شامل نماز هم می شود، نماز را مجدداً ذکر کرد برای تأکید اهمیت نماز است و اینکهبفهماند نماز بهتر از هر عملی خضوع عبودیت را مجسّم می سازد. اگر این آیه را در کنار آیه 28 رعد و 27 تا 30 فجر بگذاریم می فهمیم که نماز، خدا را به یاد انسان می آورد و یاد خدا نفس مطمئنه به او می دهد و آرامش و نفس مطمئنه او را به مقام بندگان خالص می رساند

پاسخ 1258 = گزینه «2» صحیح است، آیه 57 سوره مائده

ای مومنان! کسانی را که دین شما را به ریشخند و بازیچه می گیرند، چه از کسانی که

ص: 111

قبل از شما به آنها کتاب داده شده و چه کافران، دوست نگیرید و اگر مؤمن هستید از خدا پروا کنید*

بار دیگر به مؤمنین هشدار می دهد اهلِ کتاب و کفّار را به دوستی نگیرید زیرا آنها دینشان را به استهزاء و بازی می گیرند. دوستیِ دو گروه که یکی مقدّسات دیگری را مسخره می کند دوام نمی آورد مگر به قیمت سست شدن اعتقادات مؤمنان لذا می فرماید: از خدا بپرهیزید اگر مؤمن هستید یعنی کسی که واقعاً به خدا و اسلام ایمان آورده هرگز راضی نمی شود بیگانگان دین او را مسخره کنند

پاسخ 1259 = گزینه «4» صحیح است، آیه 18 سوره توبه

مساجد خدا را تنها کسانی آباد می کنند که به خدا و روز آخرت ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده اند، پس امید است که اینان از هدایت شده ها باشند*

پنج شرط را برای افرادی که حق دارند مساجد را تعمیر کنند بیان می دارد: 1- ایمان به خدا داشته باشند 2- به روز آخرت مؤمن باشند. ذکر جداگانه این دو شرط به خاطر این است که مشرکین به خدا ایمان داشتند اما به روز جزا معتقد نبودند 3- نماز را بپا دارند 4- زکات را بپردازند. یعنی ایمان در مرحلۀ ادعا و حرف نباشد بلکه با اعمال پاک تایید شود 5- فقط از خدا بترسند و تحت تاثیر هیچ قدرت و مقام دیگری قرار نگیرند تا بتوانند با شجاعت برنامه های بیدارکننده را به اجرا درآورند. کسانی که واجدین این شرایط هستند امید است که از هدایت یافتگان باشند. اگر به طور قطع نوید هدایت را نداد به این جهت بود که بفهماند انسان باید به طور دائم واجد آن پنج شرط باشد تا هدایت برایش ثابت و مستقر گردد

پاسخ 1260 = گزینه «2» صحیح است، آیات 56 و 57 سوره انفال

همان ها که از ایشان پیمان گرفتی ولی هر بار پیمان خود را می شکنند و تقوی نمی ورزند*

چه کسانی دیگر ایمان نمی آورند؟ همان ها که با ایشان مکرراً معاهده بستی و هر بار پیمان خود را شکستند چون اهل تقوی نبوده و از مخالفت خدا و رسولش هیچ

ص: 112

شرمی نداشتند. پس کسی که نشانه های انسانیت مثل وفای بهعهد و راستگویی و امانتداری را ندارد بیش از یک حیوان ارزش ندارد بلکه بدترین جنبنده هاست و مثل یک حیوان موذی کشتنش لازم است و آیه بعد همین حکم را می دهد

پس اگر در جنگ بر آنها دست یافتی چنان تارومارشان کن که عبرت آیندگانشان شود، باشد که پند گیرند*

در جنگ چنان عرصه را بر دشمن تنگ سازید که نفرات پشت سر آنها دلشان پر از وحشت شود در نتیجه متفرّق شده و اتحادشان، نابود و تصمیمشان بر محو اسلام سست شود. سخت گیری کنید تا دشمنانِ دیگر و حتی دشمنان آینده عبرت بگیرند و از دست زدن به جنگ با مسلمین و نقضِ عهد خودداری کنند و متوجه شوند که خدا مردم تبهکار را به سوی هدفشان هدایت نمی کند و نقشه های خائنانۀ آنها را بی اثر می سازد. آیه تلویحاً اشاره دارد که در آینده افرادی هستند که در نقضِ عهد حالشان مانند آنهاست

پاسخ 1261 = گزینه «3» صحیح است، آیه 68 سوره عنکبوت

وکیست ستمکارتر از کسی که بر خدا دروغ بندد یا حق را چون به سراغش آید تکذیب کند؛ آیا جایگاه کافران در دوزخ نیست؟*

مشرکان را به دوزخ تهدید می کند چون مرتکب بزرگترین ظلم ها شده اند از یک طرف به خدا افترا بسته اند و خدایان دروغین را شریک او معرفی کردند و از طرف دیگر بعد از آمدن حق آن را تکذیب کردند چنانچه رسالت پیامبر و قرآن را دروغ پنداشتند، پس به این دو جهت آنها کافرند و جایگاهشان جهنم است

پاسخ 1262 = گزینه «3» صحیح است، آیه 53 سوره انعام

و اینگونه ما برخی از آنان را به برخی دیگر آزمودیم تا بگویند: آیا اینانند که خدا از میان ما فقط بر ایشان منّت نهاده است؟ آیا خدا به حال سپاسگزاران داناتر نیست؟*

به ثروتمندان بی ایمان هشدار می دهد خدا با نعمت ها، امتیازات ظاهری و فاصله ای که بین طبقات مردم است، فقرا را با اغنیاء آزمایش می کند. بریدن از آداب اشرافی و پیوستن به فقرای مؤمن آزمایش سنگینی برای آنها بود که البته در

ص: 113

آن مردود شدند زیرا کار را به جایی رساندند که وقتی فقرا را دور حضرت می دیدند می گفتند حتماً دین او نیز مثل فقرا بی مقدار است و با نگاه تحقیرآمیز به مؤمنان راستین می گفتند آیا اینها هستند که خدا از میان ما برگزیده و نعمت اسلام و ایمان را به آنها ارزانی داشته است؟ به استهزاء آنها پاسخ می دهد که آیا خدا شاکران را بهتر نمی شناسد؟ در واقع شکرگزارانِ نعمتهای خدا همان افراد مؤمن و فقیر هستند و نه کفّار و اشراف و این بر خدا که عالم به همه چیز است پوشیده نیست

پاسخ 1263 = گزینه «2» صحیح است، آیات 29 و 30 سوره صافات

گویند: بلکه خود شما مؤمن نبودید*

رؤسا جواب می دهند ما تقصیری نداریم بلکه خود شما ایمان نداشتید نه اینکه شما ایمان داشتید و ما از شما گرفته باشیم پس ما علت بدبختی شما نبودیم*

و ما را بر شما سلطه ای نبود بلکه شما قومی سرکش بودید*

تازه فرض کنیم شما ایمان داشتید امّا ما به زور ایمانِ شما را نگرفتیم چون بر شما سلطه ی نداشتیم بلکه خود شما بودید که سلطنت را به ما دادید و سلطان را بر خود مسلّط ساختید. پس سبب اصلی بدبختی شما این بود که شما مردمی طاغی و اهل ستم بودید

پاسخ 1264 = گزینه «4» صحیح است، آیات 134 الی 136 سوره اعراف

و هنگامی که بلا بر آنان فرود می آمد، می گفتند:ای موسی! پروردگارت را به عهدی که نزد تو دارد برای ما بخوان اگر این عذاب را از ما برطرف کنی حتماً به تو ایمان می آوریم و بنی اسرائیل را قطعاً با تو روانه خواهیم ساخت*

هر بلایی که فرستاده می شد قبلاً موسی (ع) از آمدن آن خبر می داد لذا وقتی بلا می آمد می گفتند از خدایت بخواه به عهدی که با تو کرده رفتار کند، اگر این بلا را مرتفع سازی قطعاً به تو ایمان خواهیم آورد. مراد از عبارت "به عهدی که با تو کرده" این است که خدا به موسی (ع) وعده داده بود که اگر دعا کند دعایش را مستجاب می کند. این احتمال هم هست که منظور همان عهد نبوّت باشد یعنی

ص: 114

تو را به حق مقام نبوّتی که داری سوگند می دهیم که برای رفع بلاها دعا کنی

و چون عذاب را تا سر رسیدی که آنان به آن می رسیدند از آنها بر می داشتیم باز هم پیمان شکنی می کردند*

موسی (ع) برای آنکه روشن سازد رفع بلاها تصادفی نیست می گفت در فلان وقت این بلا رفع خواهد شد امّا وقتی بلا را بر می داشتیم پیمان خویش را می شکستند، نه ایمان می آوردند و نه بنی اسرائیل را رها می ساختند. "پیمان خویش را می شکستند" فعل مضارع و دلیل بر استمرار است یعنی آنها مکرراً با موسی (ع) عهد می بستند و آن را می شکستند به طوری که عهد شکنی جزء برنامه آنها شده بود

سرانجام از آنان انتقام گرفتیم و در دریا غرقشان ساختیم چرا که آیات ما را تکذیب کردند و از آنها غافل بودند*

عاقبت چه شد؟ از آنها انتقام گرفتیم زیرا آیات الهی را تکذیب می کردند و کمترین توجهی به آنها نمی کردند. منظور از انتقام الهی آن است که جمعیت فاسد و غیر قابل اصلاح در نظام آفرینش حق حیات ندارند و باید نابود شوند. انتقام خدا مثل انتقام انسان ها برای آرام کردن احساس درونی خویشنیست، او مقدس تر و عزیز تر از آن است چون نفع و ضرری از عبادت بندگانش عاید او نمی شود بلکه انتقام او بخاطر حفظ نظام اجتماعی و احقاق حقوق مردم است

پاسخ 1265 = گزینه «3» صحیح است، آیه 54 سوره عنکبوت

از تو عذاب را به شتاب می خواهند و بی گمان جهنم بر کافران احاطه دارد*

عذاب الهی قطعی است چون کیفر اعمال آنهاست و کیفر اعمال هیچگاه از صاحب عمل جداشدنی نیست. این عذاب، جهنم است که هم اکنون به کافران احاطه دارد خواه جهنم دنیایی که بر اثر ظلم و گناه به وجود می آید و در آن می سوزند مانند جهنم جنگ و خونریزی و ناامنی و خواه جهنم آخرت که الان در باطن دنیا موجود و مخفی است و حقیقتاً کافران را احاطه کرده است

ص: 115

پاسخ 1266 = گزینه «2» صحیح است، آیه 39 سوره مریم (س)

و آنان را از روز حسرت بیم ده آنگاه که امر الهی محقق شود و حال آنکه آنها در غفلتند و نمی خواهند ایمان بیاورند*

ای پیغمبر! ایشان را از روزی که کار یکسره می گردد و هلاکت دائمی بر آنان حتمی می شود بترسان چون از سعادت همیشگی و واقعی که آرزوی هر کسی است دور می مانند پس حسرتی می خورند که با هیچ مقیاسی نمی توان اندازه گیری کرد و این بدان جهت است که در دنیا غافل بودند و راهی که ایشان را مستقیماً به همان آرزو می رسانید یعنی راه ایمان به خدا را ترک گفته و راه مخالف آن را که راه شرک بود پیمودند

پاسخ 1267 = گزینه «4» صحیح است، آیه 21 سوره لقمان

و چون به آنان گفته شود: آنچه را که خدا نازل کرده پیروی کنید می گویند: بلکه آنچه که پدرانمان را بر آن یافته ایم پیروی می کنیم؛ حتی اگر شیطان آنان را به سوی عذاب سوزان فراخواند؟*

وقتی به آنها گفته شود آنچه را خدا نازل کرده پیروی کنید ( توجه شود که نگفت قرآن را پیروی کنید تا بفهماند دعوت رسول دارای برهان و متضمن توحید و معارف حقه است چون از ناحیۀ خدا نازل شده ) آنها به منطق سست و بی پایه سنّت نیاکان متوسّل می شوند که نه علم است و نه هدایت و نه از کتاب منیر . امّا قرآن پوشش پیروی از نیاکان را که ظاهری فریبنده دارد کنار میزند و چهرۀ واقعی عمل آنها را که همان پیروی از شیطان است، شیطانی که آنها را به آتش دوزخ دعوت می کند آشکار می سازد. پیروی وقتی نیکوست که کسی که پیرو می شود بر حق باشد و الا اگر بر باطل باشد با پیروی او به شقاوت و عذاب دچار می شوند لذا این پیروی صحیح نیست و در واقع اطاعت و پرستشغیر خداست. آیا کدام عاقلی است که دعوت انبیاء را به سوی بهشت رها کند و پیرو دعوت شیطان به سوی جهنم شود؟

پاسخ 1268 = گزینه «4» صحیح است، آیه 42 سوره ص

گفتیم با پای خود به زمین بکوب.اینک این چشمه ساری است سرد و آشامیدنی*

ایوب چون از عهده آزمایش الهی موفق بیرون آمد، خدا دعایش را مستجاب

ص: 116

می کند و درهای رحمتش را به روی او می گشاید. نخست مرض پای او را شفا می دهد و قدرت بلند شدن و قدم زدن را به او می دهد، دوم چشمه ای در آنجا برایش می جوشاند تا با استحمام و نوشیدن، امراض بدنی اش شفا یابد.

پاسخ 1269 = گزینه «4» صحیح است، آیه 91 سوره مائده

همانا شیطان می خواهد در پرداختن به شراب و قمار بین شما دشمنی و کینه بیندازد و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد، آیا دست بردار هستید؟*

این که گفتیم پلیدند و از عمل شیطان می باشند برای این است که شیطان از این اعمال هدفی ندارد جز ایجاد دشمنی بین شما و اینکه به تجاوز از حدود خدا وادارتان کند تا از ذکر او و نماز باز بمانید. اگر از میان مفاسد آنها فقط به عداوت اشاره کرد به خاطر این است که این اثر زودتر ظاهر می شود. آیا با این همه باز جایی برای نپذیرفتن حرمت شراب و قمار باقی می ماند و آیا هنوز امیدی به وجود نفع در آنها دارید؟

پاسخ 1270 = گزینه «3» صحیح است، آیه 61 سوره توبه

و از ایشان کسانی هستند که پیامبر را آزار می دهند و می گویند:او گوش است. بگو: گوشِ خوبی برای شماست، به خدا ایمان دارد و سخن مؤمنان را باور می کند و برای کسانی از شما که ایمان آورده اند رحمتی است و کسانی که پیامبر خدا را آزار می رسانند عذابی پر درد دارند*

منافقین از روی اهانت می گویند پیامبر (ص) "گوش" است یعنی هر حرفی را گوش می دهد بگو این نقطۀ ضعف او نیست بلکه نقطۀ قوت اوست چون "گوش بودن" به نفع شماست زیرا روش پیامبر (ص) این بود که گوینده ها را و نه حرف های آنها را تصدیق می کردند و به این ترتیب رعایت شخصیت همه را می کردند امّا در مرحله عمل فقط به فرمان های خدا ایمان دارند و سخنان مؤمنان راستین را می پذیرند پس تصدیق ظاهری حضرت به نفع اجتماع است امّا برای افرادی که ایمان دارند رحمت نیز هست زیرا این عملِ پیامبر (ص) آنها را به راه راست هدایت می کند. البته سعۀ صدر رسول (ص) به این معنا نیست آنهایی که رسول را اذیّت می کنند در امانند بلکه عذاب دردناکی دارند

ص: 117

پاسخ 1271 = گزینه «4» صحیح است، آیه 10 سوره فصلت

و در زمین از فراز آن کوه های استوار قرار داد و در آن خیر فراوان پدید آورد و مواد خوراکی آن را در چهار فصل و یا چهار دوره اندازه گیری کرد که برای خواهندگان، متناسب است*

از اینجا به پروردگاریِ خدا و توحیدِ ربوبیت اشاره می کند: قرار دادن کوه ها، پدید آوردن برکات و خیر بسیار در زمین مانند منابع زیر زمینی، روی زمینی، درختان، نهرها و تعیین موادغذایی مختلف گوشه ای از تدبیر الهی است که طی چهار مرحله (چهار فصل) صورت گرفت. این مواد غذایی درست به اندازۀ نیاز نیازمندان ( انواع نباتات و حیوانات و انسانها ) است

پاسخ 1272 = گزینه «3» صحیح است، آیه 65 سوره یس

امروز بر دهان های آنها مُهر می نهیم و دستهایشان با ما سخن می گویند و پاهایشان به آنچه فراهم می ساختند گواهی می دهند*

گرچه فقط از دست و پا نام برده امّا در روز قیامت تمام اعضاء انسان نیز گویا می شوند و به کارها و گناهانی که انجام داده اند شهادت می دهند لذا راه هرگونه انکاری بر مجرمین بسته می شود. از امام باقر (ع) نقل شده گواهی اعضا مربوط به مجرمین است و اعضاء پیکر انسان برضد مؤمن گواهی نمی دهند

پاسخ 1273 = گزینه «4» صحیح است، آیه 13 سوره سبأ

آنان برای او هرچه می خواست از معابد و مجسمه ها و ظروف بزرگ مانند حوضچه ها و دیگ های چسبیده به زمین می ساختند.ای آلِ داود شکرگزار باشید و از بندگان من اندکی سپاسگزارند*

اینکه فرموده عدّه کمی از بندگان من شکرگزارند و از نعمات الهی در مسیر حق استفاده می کنند نشان می دهد مقام شاکران چقدر بالاست و معلوم می کند شکر بیشتر از مقولۀ عمل است تا زبان

ص: 118

پاسخ 1274 = گزینه «3» صحیح است، آیات 52 الی 54 سوره قصص

کسانی که پیش از آن به ایشان کتاب آسمانی داده بودیم به قرآن ایمان آوردند*

همانطور که در آیات قبل، مشرکینِ اهل مکّه را مذمّت کرد حالا گروهی از اهل کتاب را که به قرآن ایمان آوردند مدح می کند با اینکه تعداد آنها هم زیاد نبود. جالب است که تنها گروهی از آن ها ایمان آوردند امّا می فرماید که اهل کتاب ایمان آوردند تا بفهماند که اهل کتابِ واقعی اینان هستند و نه دیگران

و چون قرآن بر آنان خوانده شود گویند: به آن ایمان داریم آن حق و از جانب پروردگار ماست، ما پیش از آن اهل تسلیم بودهایم*

عبارت "ما قبل از این هم مسلمان بودیم" یعنی قبلاً نشانه های این پیامبر و دینش را در کتب آسمانی خود یافته و به او و دینش ایمان آورده بودیم

اینانند که به خاطر صبری که کرده اند پاداششان دو بار داده می شود و بدی را با نیکی دفع کنند و از آنچه روزیشان کرده ایم انفاق کنند*

آنها به جهت ایمانشان به کتابِ خودشان و نیز قرآن و پیامبر اسلام (ص)، هم از ناحیۀ منحرفانِ اهل کتاب و هم از سوی مشرکان متحمّل مصائب و مشقّات شدند لذا پاداش الهی را دو چندان کسب می کنند. سپس به دو عمل ارزنده آنها اشاره می کند: ایشان بدی و هرگونه آزار دیگران را با نیکی جواب می دهند یعنی با حلم و مدارا و محبّت و صلۀ رحم برخورد می کنند و از آنچه روزی آن ها کرده ایم انفاق می نمایند

پاسخ 1275 = گزینه «2» صحیح است، آیه 133 الی 136 سوره صافات

و همانا لوط از پیامبران بود*

آنگاه که او و همه کسانش را رهانیدیم*

جز پیرزنی که در میان باقی ماندگان بود*

سپس دیگران را نابود کردیم*

لوط (ع) نیز مانند سایر انبیاء دعوتش را از توحید شروع کرد و در این راه

ص: 119

مرارت های زیادی کشید امّا کمتر نتیجه گرفت سرانجام وقتی ناامید شد از خدا تقاضای نجات خود و فرزندان خود و خاندانش را کرد خدا نیز دعایش را مستجاب کرد و لوط (ع) و خاندانش را از عذابی که بر قوم لوط (ع) نازل شد نجات داد، همان عذابی که به صورت بارش سنگریزۀ سجیل از آسمان بود و سپس زمین هم دهان باز کرد و همه را در خود فرو برد. امّا در میان خاندانش، پیرزنی استثناء شد و آنهم همسر لوط (ع) بود که در عذاب هلاک شد و دیگر از قوم لوط (ع) و آثارشان چیزی باقی نماند

پاسخ 1276 = گزینه «3» صحیح است، آیه 44 سوره هود

و گفته شد:ای زمین! آب خود را فرو بر و ای آسمان! خودداری کن و آب فرو کاست و فرمان گزارده شده و بر جودی قرار گرفت و گفته شد: مرگ بر قوم ستمکار*

سرانجام فرمانِ پایانِ مجازات و بازگشت زمین به حالت عادی صادر شد و کشتی بر دامنۀ کوه جودی پهلو گرفت. در این هنگام گفته شد سنّت ما این است که ستمگران را از رحمت و کرامت خود طرد و نابود سازیم

پاسخ 1277 = گزینه «1» صحیح است، آیات 9 الی 11 سوره هود

و اگر از جانب خود رحمتی به انسان بچشانیم سپس آن را از وی سلب کنیم قطعاً نومید و ناسپاس خواهد بود*

اگر به انسان تربیت نشده از رحمتمان بچشانیم و آنگاه آن را باز پس گیریم او به حدی مأیوس می گردد که فکر نمی کند باز این امکان هست که نعمات به سویش بازگردد لذا به کفران و ناسپاسی بسیار بر می خیزد و حرفهایی مانند این که خدا ما را فراموش کرده، می زند. در آیه به جای نعمت، رحمت آمده تا بفهماند خدا اگر به انسان نعمتی می دهد به خاطر رحمتش است نه آنکه انسان ها استحقاق آن را داشته باشند

و اگر پس از محنتی که به او رسیده نعمتی به او بچشانیم حتماً خواهد گفت: گرفتاریها از من دور شد؛ بی گمان او شادمان و فخر فروش است*

به همان انسان اگر به دنبال محرومیتش، نعمتی بچشانیم چنان خودباخته و مغرور

ص: 120

می شود که همه چیز را فراموش می کند و می گوید دیگر همه مشکلات و ناراحتی های من برطرف شد و هرگز باز نمی گردد و به همین جهت سرمستی و غرور سراپای او را فرا می گیرد آنچنان که از شکر نعمت های پروردگار غافل می شود گویی خودش را مالک نعمات می داند و زمام آنها را در دست خویش می بیند و فکر می کند که هیچکس نمی تواند نعمت را از او سلب کند و مجدداً رنج و سختی را به او بازگرداند لذا شروع می کند به فخرفروشی نسبت به دیگران. از دادن نعمت تعبیر به "چشاندن" کرده تا نشان دهد اینها به قدری کم ظرفیت هستند که با مختصر نعمتی که از دست می دهند یا به دست می آورند، تعادل خود را از دست می دهند

مگر کسانی که شکیبایی ورزیده و کارهای شایسته کرده اند که اینان از آمرزش و پاداشی بزرگ برخوردارند*

اگر انسان های تربیت نشده کوته نظر و کوته بین هستند و به هنگام سختی دچار نومیدی و ناشکری می شوند و موقع نعمت دچار شادی و فخرفروشی می گردند، انسان های تربیت شده جور دیگری عمل می کنند. آنان موقع بلا و سختی صبر می کنند و بی تابی موجب نمی شود که نومید و ناسپاس شوند و به هنگام گشایش، خدا را سپاس می گویند و با انجام عمل صالح، نعمت الهی را در جایی که سبب رضایت خداست مصرف می کنند. اینها افراد بزرگی هستند که هم سختی ها و هم گشایش را در خود هضم می کنند و از یاد خدا غافل نمی شوند لذا خدا نیز آنها را فراموش نمی کند و می آمرزد یعنی خصلت های بد را از وجود آنها محو می کند و به جایش خصلت پسندیده می گزارد به علاوه پاداش بزرگی نیز خواهد داشت

پاسخ 1278 = گزینه «1» صحیح است، آیه 23 سوره توبه

ای کسانی که ایمان آورده اید! اگر پدرانتان و برادرانتان کفر را بر ایمان ترجیح دهند آنان را ولیّ خود نگیرید و هرکس ازمیان شما آنان را به ولایت بگیرد، آنان همان ظالمانند*

از پذیرش سرپرستی پدران و برادران کافر نهی می کند زیرا به تدریج در امور شما مداخله کرده و در دلتان رخنه می کنند و در نتیجه نمی گذارند به احکام دینتان قیام کنید. اگر نامی از زن و فرزند نبرده برای این است که اینها کمتر در کار شوهر

ص: 121

و پدران خود مداخله می کنند. اگر کسانی خلاف این حکم عمل کنند پس حتماً ظالم هستند و اعمال خویشان نفعی به حال آنها ندارد

پاسخ 1279 = گزینه «3» صحیح است، آیه 10 سوره انفال

و این وعده را خدا جز نویدی برای شما قرار نداد و تا آنکه دلهای شما به آن اطمینان یابد و پیروزی جز از نزد خدا نیست که خدا شکست ناپذیر حکیم است*

فرستادن ملائکه فقط برای این بود که شما تعداد خود را زیاد ببینید تا دلتان شادی و اطمینان یابد و دشمنان مرعوب شوند نه آنکه آنها با کفّار بجنگند. معلوم می شود که پیروزی جز از طرف خدا نیست و الا اگر غلبه به کثرت نفرات و قدرت تجهیزات وابسته بود باید مشرکین بر مسلمین پیروز می شدند پس خدا مافوق تمام اسباب و منشاء تمام پیروزی هاست و چرا نباشد با آنکه او عزیز است و هیچکس قدرت ایستادگی در برابرش را ندارد و حکیم است و می داند یاری خود را به چه شکل و برای چه افرادی قرار دهد

پاسخ 1280 = گزینه «3» صحیح است، آیه 52 سوره مائده

آنگاه بیماردلانی را می بینی که در کار آنها می کوشند و می گویند می ترسیم بلایی بر سرمان بیاید، چه بسا خدا فتحی یا امری از سوی خویش بیاورد تا سرانجام از آنچه در دل خویش نهفته اند پشیمان گردند*

به منطق افراد بیمار دل و منافق در برقرار کردن ارتباط نامشروع با بیگانگان و سرعت گرفتن در دوستی با یهود و نصاری اشاره می کند: توجیه شان این است که می ترسیم قدرت به دست آنها بیفتد و ما گرفتار بشویم. تعبیر"یسارعون فیهم به جای یسارعون الیهم" نشان می دهد که این افراد جزئی از یهود و نصاری شده اند لذا توجیه شان دروغ است. آنها چون نسبت به خدا سوء ظن دارند، به تکیه گاه های ظاهری و مادی دلخوش هستند و به خدا اعتنایی ندارند امّا می فرماید: امید می رود که خدا مسلمانان را بر دشمنانشان فاتح گرداند یا با امری از جانب خود عزّت و دولت مسلمین را تقویت کند آنوقت این منافقین افسوس خواهند خورد که تلاش هایشان بی ثمر شده و نمی توانند به آن هدفی که از دوستی با یهود و

ص: 122

نصاری دنبال می کردند برسند یعنی دستیابی به شهوات دنیوی و خاموش کردن نور خدا. آیه اقتدار مسلمین را یا ناشی از فتح نظامی می داند یا پیروزی بدون خونریزی در صحنه های اقتصادی و فرهنگی

پاسخ 1281 = گزینه «2» صحیح است، آیات 189 و 190 سوره اعراف

او کسی است که شما را از نفس واحدی آفرید و همسرش را از جنس او پدید آورد تا در کنارش آرام گیرد. پس چون با او درآمیخت باردار شد، باری سبک. و چندی با آن بار سبک گذرانید و چون سنگین بار شد خدا، پروردگار خود را خواندند که اگر به ما فرزندی شایسته عطا کنی قطعاً از شاکران خواهیم بود*

رفتار بنی آدم و عهدشکنی آنها را بیان می کند: وقتی نطفه تبدیل به بار سنگین شد آنوقت هر دو با پروردگار خویش عهد بستند که اگر فرزند صالح و بی نقصی به آنها بدهد در این صورت از شکرگزاران خواهند بود یعنی فقط به او توجه و توسّل می کنند

و چون به آن دو، فرزندی شایسته داد، در آنچه خدا به ایشان داده بود، برای او شریکانی قرار دادند و خدا از آنچه با او شریک می گردانند برتر است*

وقتی صاحب فرزندی صالح شدند به کلی نقش خدا را نادیده گرفته و از یک طرف این موهبت را مدیون عوامل طبیعی و قانونی وراثت و غیره دانستند و از طرف دیگر علاقه و شفقت به فرزند، ایشان را وادار کرد تا برای حفظ و تربیت او به هر پناهگاهی پناهنده شوند و به هر سببی غیر از خدا دست بیاویزند و در برابر هر کس و هر چیزی جز خدا خاضع شوند. معلوم می شود قرآن شرک را محدود به بت پرستی نکرده بلکه هر کس که معتقد باشد کارها به دست غیر خدا انجام می شود و او منشاء اثر است، مشرک می باشد

پاسخ 1282 = گزینه «1» صحیح است، آیه 13 و 14 سوره توبه

چرا با گروهی که سوگندهای خود را شکستند و بر آن شدند که فرستادۀ خدا را بیرون کنند، و آنان بودند که نخستین بار جنگ را با شما آغاز کردند، نمی جنگید؟ آیا از آنان می ترسید؟ با اینکه اگر مؤمنید خدا سزاوارتر است که از او بترسید*

ص: 123

در میان مسلمانان جمعی وجود داشتند که یا به دلیل برتری های نظامی مشرکین یا به این دلیل که لغو پیمان با آنها را گناه می دانستند، از جهاد با مشرکین واهمه داشتند امّا برای تحریک مسلمانان به جنگ، جرایم مشرکان را بر می شمارد و در آخر می فرماید: اگر مؤمن هستید پس سزاوارتر است که از خدا بترسید چون تنها او مالک خیرات و تمام شرّ هاست

با آنان بجنگید؛ خدا آنان را به دست شما عذاب و رسوایشان می کند و شما را بر ایشان پیروزی می بخشد و دل های گروه مؤمنان را شفا می دهد*

گفتن این مطلب که کشتار مشرکین به دست مؤمنین، عذاب خداست و در حقیقت مؤمنین دست خدا هستند و نیز تذکّر اینکه مشرکین حتماً خوار و مغلوب خواهند شد، مؤمنین را تشویق می کند تا اراده شان مصمم و جرئت ونشاطشان بیشتر شود برای همین در آخر فرمود: خدا سینۀ گروهی از مؤمنان را شفا می دهد

پاسخ 1283 = گزینه «4» صحیح است، آیات 142 الی 145 سوره صافات

و ماهی او را فرو بلعید و او در خور ملامت بود*

نهنگی بر سر راه کشتی در آمد و کشتی را متلاطم کرد و چون سنگین بود خطر غرق، همگی را تهدید کرد لذا ناگزیر شدند از کسانی که در کشتی بودند شخصی را در آب بیندازند تا نهنگ او را ببلعد و از سر راه کشتی به کنار رود پس با آنها قرعه افکند و قرعه به نام یونس (ع) اصابت کرد و به ناچار او را به دهان نهنگ پرتاب کردند و نهنگ آن جناب را بلعید. از"مد حضین" معلوم می شود چند نفر به دریا انداخته شدند که یونس (ع) یکی از آنها بود. ماهی او را بلعید در حالی که یونس (ع) استحقاق ملامت را داشت البته نه به خاطر ارتکاب گناه کبیره یا صغیره بلکه به جهت ترک اولی و تعجیل در ترک قوم خویش و هجرت از آنجا

و اگر از تسبیح گویان نبود*

قطعاً تا روزی که برانگیخته می شوند در شکم آن می ماند!*

یونس (ع) خیلی زود متوجه می شود و از خدا استغفار می کند خدایا! معبود بر

ص: 124

حقی که باید تنها رو به سوی او کرد تویی، من اینک متوجۀ عملم شدم تو را منزّه می دانم از آنچه عملم حکایت از آن می کرد و آن این بود که عجلۀ من و رفتن به سوی کشتی این معنی را می داد که غیر از تو هم کارسازی هست و کشتی می تواند مرا نجات دهد امّا حالا می گویم غیر از تو چیزی کارساز نیست. این تسبیح موجب نجاتش از شکم ماهی شد و الا شکم ماهی قبر او می شد و زمین هم قبر ماهی تا روز بعث

پس او را در حالی که ناخوش بود به زمین خشکی افکندیم!*

پاسخ 1284 = گزینه «2» صحیح است، آیه 15 سوره فصلت

و امّا قوم عاد در آن سرزمین به ناحق استکبار کردند و گفتند: چه کسی از ما پرتوان تر است؟ آیا ندیدند خدایی که آنان را آفریده است از آنها قوی تر است؟ این چنین بود که آیات ما را انکار می کردند*

قوم عاد به ناحق تکبّر کردند چون خود را قوی تر از همه می دانستند. در پاسخ این ادعا فرمود: آیا آنها نمی دانستند خدایی که آنها را آفریده از آنها قوی تر است؟ به خاطر همین پندار بی اساس بود که پیوسته آیات ما را از روی علم انکار می کردند

پاسخ 1285 = گزینه «1» صحیح است، آیه 103 سوره یونس (ع)

سپس فرستادگان خود و کسانی را که ایمان آورده اند می رهانیم زیرا بر ما فریضه است که مؤمنان را نجات دهیم*

اما خدا به هنگام مجازات تر و خشک را با هم نمی سوزاند بلکه حتی یک مؤمن را در میان انبوه کفّار نادیده نمی گیرد. پس از آماده شدن مقدماتِ مجازات اقوام پیشین، فرستادگان خود و افرادی را که به آنها ایمان آوردند نجات دادیم. این سنّت الهی است و اختصاص به اقوام گذشته ندارد بلکه این حقی است مسلّم بر ما که ایمان آورندگان را نجات دهیم و این شامل امت رسول نیز می شود

پاسخ 1286 = گزینه «1» صحیح است، آیه 49 سوره انفال

آنگاه که منافقان و کسانی که در دلهایشان بیماری بود می گفتند: اینان را دینشان

ص: 125

فریفته است. و هر کس بر خدا توکّل کند بداند که در حقیقت خدا شکست ناپذیرِ حکیم است*

منافقان و آنها که در دلشان بیماری بود از روی تحقیر به مؤمنین گفتند شما که با این کمی نفرات و تجهیزات پا به میدان نبرد با قریشِ نیرومند گذارده اید، به دینتان مغرور شده اید. امّا آنها اشتباه می کنند زیرا مؤمنین باتوکّل خود، نیروی خود را به نیروی خدا مرتبط ساخته اند و معلوم است کسی که در امورش به خدا توکّل نماید خدا کفایتش می کند زیرا او عزیز است و می تواند هر کس را که از او یاری می خواهد چنان یاری کند که احدی یارای مقاومت در برابرش را نداشته باشد و حکیم است و می داند چه موقع و چگونه پیروانش را حمایت و دشمنانش را ذلیل سازد. باید دانست منافقین کسانی اند که ایمان را اظهار و کفرشان را پنهان می کنند و مریض دلان نیز سست ایمان هایی هستند که دلشان دچار شک در حقانیّت اسلام است لذا آلت دست دشمنان می شوند

پاسخ 1287 = گزینه «2» صحیح است، آیه 143 سوره اعراف

و چون موسی به میعاد ما آمد و پروردگارش با او سخن گفت. عرض کرد: پروردگارا! خود را به من بنمای تا بر تو بنگرم. فرمود: هرگز مرا نخواهی دید لیکن به کوه بنگر پس اگر بر جای خود قرار گرفت به زودی مرا خواهی دید. پس چون پروردگارش به کوه جلوه نمود آن را ریز ریز ساخت و موسی بیهوش بر زمین افتاد و چون به خود آمد گفت: تو منزّهی! به درگاهت توبه کردم و من نخستین مؤمنانم*

خدا برای آنکه دیده شود باید جسم باشد امّا او منزّه از جسمانی بودن است لذا قابل دیدن با چشم نیست. آیا منظور موسی (ع) از رؤیت خدا، دیدن با چشم بود؟ مسلماً نه چون چنین درخواستی لایق مقام پیامبران نیست پس منظور موسی (ع) غیر از دیدن با چشم بوده امّا کدام دیدن؟ در آیات قرآن رؤیتی اثباتشده که غیر از رؤیت چشمی است، یک نوع شعوری است که با آن حقیقت هر چیزی درک می شود بدون اینکه چشم یا فکر به کار بیفتد، شعوری است که به وسیلۀ آن آدمی به وجود پروردگار خود پی برده و معتقد می شود، البته غیر از آن اعتقادی که از راه فکر و بکار گرفتن دلایل پیدا می کند. به عبارت دیگر موسی (ع) قطعی ترین مراحل علم را می خواست و آن

ص: 126

هم علم حضوری بود مانند این که "من خودم را می بینم که از فلانی می ترسد" در این علم هیچ واسطه ای نیست تا بواسطه آن به مطلب پی ببرم بلکه مستقیماً حقیقت را در نفسم می یابم. پس رؤیت مورد نظر موسی (ع) آن رؤیتی بود که خدا را بدون هیچ پرده ای درک کند و این همان لقاء پروردگار است. اینکه خدا فرمود هرگز مرا نخواهی دید به معنای این است که لقاء خدا فقط در قیامت دست می دهد آن هم برای بندگان صالحش و مادامی که انسان در قید حیات دنیوی است و به حکم اجبار سرگرم ادارۀ جسم و تن خویش می باشد هرگز به مقام لقاء خدا نایل نمی شود مگر آنکه بمیرد و ارتباط بدن با روحش قطع گردد. این که فرمود تجلّی من برای کوه عیناً مانند تجلّی است که برای تو می کنم. اگر کوه با آن عظمت توانست تحمّل کند تو نیز می توانی تحمل کنی به این معناست که خدا به موسی (ع) تعلیم می دهد که تقاضایش غیر ممکن است و او تاب لقاء پروردگار را در این دنیا ندارد و اگر خدا بر او تجلّی کند به کلی از بین می رود همانطور که کوه از بین رفت، نه اینکه تجلّی کردن خدا محال است زیرا بر کوه تجلّی کرد. بنابراین به طور تلویحی به او فهماند دیدار در آخرت. آیا بیهوشی موسی (ع) بخاطر وحشتناکی انفجار کوه بود؟ این نیز پذیرفته نیست زیرا کسی که اژدها شدن عصا و بلعیدن مار ها، شکافته شدن دریا و غرق هزاران هزار از آل فرعون، سایه انداختن کوه بر سر بنی اسرائیل و... را دیده بود چگونه با مشاهدۀ متلاشی شدن کوه از ترس بیهوش می شود؟ پس معلوم می شود غیر از مسئله متلاشی شدن کوه چیز دیگری او را به این حالت در آورده است. گویا در آن صحنه، قهر الهی را در برابر درخواستش دیده که نتوانسته حتی یک چشم بر هم زدن بر جای خود بماند. استغفار و توبه ای هم که بعد از به هوش آمدن کرد شاهد این معناست چون فهمید درخواستش بیجا بوده است. بعد از آنکه موسی (ع) به اشتباهش واقف شد نخست گفت خدایا از آنچه درباره ات پنداشتم منزّهی و سپس اضافه کرد به سوی تو توبه می کنم و من اولین فردی هستم که به عدم امکان لقاءالله در دنیا ایمان آوردم. در حالات پیامبر (ص) نقل شده وقتی توجه به ملکوت اعلی می کرد طوری وضعش منقلب می شد که به عایشه می فرمود با من حرف بزن. گویا موسی (ع) در مقام توجه به خدا می خواست همیشه در این حالت باشد که پیداست وجود بشر طاقت آن را ندارد

ص: 127

پاسخ 1288 = گزینه «1» صحیح است، آیات 51 الی 53 سوره اعراف

همانها که دین خود را سرگرمی و بازی پنداشتند و زندگی دنیا مغرور شان کرد. پس همانگونه که آنان دیدار امروز خود را از یاد بردند و آیات ما را انکار می کردند ما هم امروز آنان را از یاد می بریم*

حال دنیوی دوزخیان را به سه صورت وصف می کند تا به سبب محرومیتآنها از مواهب الهی اشاره کرده باشد 1- آنها کسانی بودند که دینشان را بازیچه گرفتند و به چیزهایی سرگرم شدند که انسان را به نتایج خیالی و لذایذ مادی می رساند، در حقیقت زندگی مادّی، آنها را فریب داده بود لذا در لجنزار شهوات فرو رفتند. عبارت "دینشان را بازیچه گرفتند" می فهماند که دین الهی با فطرت و انسانیت انسان بستگی دارد و انسان چاره ای ندارد که آن را بپیماید 2- نتیجۀ فریب خوردن از دنیا این شد که روز دیدار خدا را فراموش کردند لذا ما نیز آنها را فراموش کرده و توجهی به نیازهایشان نمی کنیم3- با فراموش کردن معاد دیگر دلیلی برای پذیرش آیات خدا نبود لذا گفتار پیامبران را از روی علم انکار کردند چون "جحد" به معنی انکار کردن از روی علم است یعنی عقل دلیل را می پذیرد امّا قلب تسلیم نمی شود

و در حقیقت، ما برای آنان کتابی آوردیم که آنرا از روی دانش، تشریحش کردیم و برای گروهی که ایمان می آورند هدایت و رحمتی است*

محرومیت و سرنوشت شوم کفّار نتیجۀ تقصیرات خودشان است و الاّ از ناحیه خدا هیچ کوتاهی در هدایت و ابلاغ آیات و درس های تربیتی نشده چون کتابی فرستاده که با آگاهی تمام اسرار و رموز آن را شرح داده است با این وجود آنها دین خدا را بازیچه گرفته و آیاتش را تکذیب کردند و به این ترتیب به چنین سرنوشتی دچار شدند امّا آنها که ایمان داشتند و پیرو حق بودند، کتاب ما مایۀ هدایت و رحمت آنها شد و به سعادت واقعی رسیدند

آیا آنان جز در انتظار تأویل آنند؟ روزی که تأویلش فرا رسد، کسانی که آن را پیش از آن به فراموشی سپرده اند می گویند: حقاً فرستادگان پروردگار ما حق را آورده بودند. پس آیا امروز ما را شفاعتگرانی هست که برای ما شفاعت کنند یا ممکن است به دنیا بازگردانده شویم تا غیر از آنچه انجام می دادیم انجام دهیم؟ به راستی که آنان به

ص: 128

خود زیان زدند و آنچه را به دروغ می ساختند نابود گردید*

آیا گناهکاران چنین انتظاری در مورد هدایت الهی دارند که تا وقتی تهدیدهای خدا را مشاهده نکرده و به چشم خود، بهشتیان را در بهشت و دوزخیان را در جهنم نبینند ایمان نمی آورند؟ امّا این توقع بی جایی است چون فقط در قیامت است که حقیقت امر برایشان معلوم خواهد شد و افسوس که در آن روز تمام درهای نجات بر روی آنها بسته است. در آن روز اعتراف می کنند فرستادگان پروردگار به حق مبعوث شده و گفتار آنها همه حق بود لذا در وحشت فرو می روند و به فکر چاره جویی می افتند. به ناچار دو چیز را تقاضا می کنند شاید از مجازات رهایی یابند 1- آیا شفیعی هست که ما را از این هلاکت نجات دهد؟ 2- ممکن است ما به دنیا باز گردیم تا این بار عمل صالح انجام دهیم؟ در مورد تقاضای دوم آن ها می فرماید: ایشان چون دین خدا را لهو و لعب گرفتند لذا سرمایۀ وجود خود را از دست دادند بنابراین صاحب سرمایه ای نیستند تا در بازگشتشان به دنیا گذشته ها را جبران کنند. امّا در پاسخ به تقاضای اول می فرماید ایشان لایق شفاعت نیستند چون همان بت هایی که در دنیا در برابرشان سجده می کردند در آنجامنشاء هیچ اثری نیستند و اصلاً از نظر ها گم می شوند و سایر شفیعان نیز به هیچ وجه به آنها توجه نمی کنند چون سنخیتی بین آنها نیست

پاسخ 1289 = گزینه «4» صحیح است، آیه 48 سوره قصص

پس چون حق از جانب ما برایشان آمد، گفتند: چرا نظیر آنچه به موسی داده شد، به او داده نشد است؟ آیا به آنچه قبلاً به موسی داده شد کفر نوزیدند؟ گفتند: دو ساحر با هم ساخته اند و گفتند: ما همه را منکریم*

نه اینکه وقتی سنّت الهی جاری شد دیگر بهانه جویی نمی کنند، در میان تمام اقوام بهانه جویان بودند و هستند. به همین دلیل وقتی قرآن برای آنها آمد بهانه جویان گفتند: چرا بر این پیامبر کتابی مثل تورات نازل نشد یعنی چرا قرآن مثل تورات یکباره نازل نگردید؟ روش بهانه جویان چنین است مگر در زمان موسی (ع) بهانه نگرفتند و عصا و ید بیضاء را سحر نخواندند و نگفتند موسی (ع) و هارون (ع) دو ساحرند که به هم کمک می کنند مگر نگفتند ما به همه پیامبران کافریم؟

ص: 129

پاسخ 1290 = گزینه «4» صحیح است، آیات 25 و 26 سوره غافر

پس وقتی حق را از سوی ما برای آنان آورد، گفتند: پسران کسانی را که به او ایمان آورده اند بکشید و زنانشان را زنده بگذارید و نیرنگ کافران جز در گمراهی نیست*

آنها می بایست آنچه را موسی (ع) آورده بود بپذیرند چون هم حق بود و هم از جانب خدا امّا در عوض نقشه ریختند که کسی به موسی (ع) ایمان نیاورد. می فرماید: نقشۀ کفّار جز در گمراهی نیست و مانند تیر هایی است که در تاریکی پرتاب می شوند لذا به هدف اصابت نمی کنند

و فرعون گفت: مرا بگذارید موسی (ع) را بکشم تا پروردگارش را بخواند. من می ترسم آیین شما را تغییر دهد یا در این سرزمین فساد کند*

یک نقشه نیز این بود که موسی (ع) را به قتل برسانند و خودِ فرعون طرفدار این طرح بود در حالی که عده ای از درباریان مخالف این نقشه بودند. فرعون گفت: بگذارید او را بکشم و سپس از روی تکبّر و طغیان گفت آنوقت او پروردگار خود را بخواند تا اگر توانست از دست من نجاتش دهد. فرعون تصمیم خود را اینچنین توجیه کرد: اگر می گویم او را بکشیم برای این است که میترسم او دین و دنیای شما را تباه سازد امّا از جهت دین برای آنکه می ترسم عبادت خدای یگانه را به جای عبادت خدایان ما رواج دهد و از جهت دنیا به این خاطر که می ترسم کار او بالا بگیرد و نیرومند شود و کار به جنگ و از بین رفتن امنیت ما منتهی شود و در هر حال منافع شما به خطر بیفتد

پاسخ 1291 = گزینه «3» صحیح است، آیه 73 سوره زمر

و کسانی که از پروردگارشان پروا داشته اند، گروه گروه به سوی بهشت سوق داده شوند تا چون بدان رسند و درهای آن گشوده گردد و نگهبانان آن گویند: سلام بر شما خوش آمدید در آن جاودانه درآیید*

امّا نگهبانان به متّقین می گویند سلام بر شما! گوارایتان باد این نعمت ها! داخل بهشت شوید و به احتمال دیگر سلام بر شما! به خاطر ایمان و عمل صالح، مورد پسند خدا شدید پس داخل بهشت شوید

ص: 130

پاسخ 1292 = گزینه «3» صحیح است، آیه 111 سوره مائده

و آنگاه که به حواریّون الهام کردم که به من و پیامبرم ایمان آورید، گفتند ایمان آوردیم و گواه باش که ما تسلیم هستیم*

این ایمانی که در آیه ذکر شده غیر از ایمانی است که آنها از اول به مسیح داشتند، این ایمان دعوت از حواریون برای عهد بستن است که دین خدا را یاری کنند به همین علت آنها اعلام کردند که در برابر امر خدا تسلیم هستند و آمادۀ تحمل مشقّات می باشند. معلوم می شود که وحی منحصر به پیامبران نبوده بلکه هرگونه الهامات قلبی و حتی غرائز و الهامات تکوینی را نیز در بر می گیرد

پاسخ 1293 = گزینه «2» صحیح است، آیات 83 و 84 سوره توبه

و اگر خدا تو را به سوی گروهی از آنان بازگرداند و آنان برای بیرون آمدن به جنگ دیگری از تو اجازه خواستند، بگو: شما هرگز با من خارج نخواهید شد و هرگز همراه من با هیچ دشمنی نبرد نخواهید کرد زیرا شما نخستین بار به نشستن راضی شدید پس اکنون هم با خانه نشینان بنشینید*

بعضی از منافقان در یک حقۀ دیگر برای پوشاندن چهرۀ زشت خود از حضور پیامبر اجازه شرکت در جهاد دیگری را می خواهند؛ به آنها بگو که هیچگاه با من در هیچ جهاد دیگری شرکت نخواهید کرد و هرگز همراه من با دشمنی نخواهید جنگید. یعنی پیامبر برای همیشه آنها را مأیوس می کند و روشن می سازد که دیگر کسی فریب آنها را نخواهد خورد. علت عدم قبول پیشنهاد شما این است که نخستین بار بدون هیچ عذر موجهی از میدان جهاد کناره گیری کردید و در خانه ها نشستید پس اکنون نیز با متخلّفان در خانه ها بمانید

و هرگز بر هیچیک از آنان وقتی مُرد، نماز نخوان و بر سر قبرش نایست زیرا آنان به خدا و پیامبرش کافر شدند و در حال فسق مُردند*

مادام که افراد اظهار اسلام می کنند و به ظواهر اسلام پایبند هستند باید طبق یک مسلمان با آنها رفتار شود هرچند باطنشان طور دیگری باشد امّا بهمحض اینکه نفاقشان آشکار گشت و از همین اسلام ظاهری به سمت کفر منحرف شدند باید

ص: 131

همانند بیگانگان از اسلام با آنها معامله شود لذا به پیامبر دستور می دهد: بر جنازۀ احدی از منافقان نماز نخوان و در کنار قبرش نایست و بر آنها طلب مغفرت نکن زیرا فایده ای ندارد چون به خدا و رسولش کفر ورزیدند و در حالیکه فاسق بودند از دنیا رفتند. این روش در برخورد با منافقان ضربه ای سخت بر حیثیت و موقعیت آنان وارد می کرد لذا یک مبارزه منفی مؤثر بر علیه این گروه خطرناک است

پاسخ 1294 = گزینه «2» صحیح است، آیه 27 سوره ص

و آسمان و زمین و آنچه را که میان این دو است به باطل نیافریدیم این گمان کسانی است که کافر شده اند پس وای از آتش بر کسانی که کافر شده اند*

اگر امر خلقت باطل و بیهوده باشد و موجودات یکی پس از دیگری خلق و سپس فانی شوند و هیچ هدفی در کار نباشد آنوقت نمی توان اعتقادی به روز جزا و ارزش هایی چون حق و عدل داشت امّا خلقت، هدفدار است و برای همین روز حسابی در کار است فقط کسانی که کافر شده اند چنین پنداری دارند که خدا عالم را باطل و بی هدف خلق کرده است

پاسخ 1295 = گزینه «3» صحیح است، آیه 59 سوره قصص

و پروردگار تو نابودگر شهرها نیست مگر آنکه در مرکز آنها پیامبری برانگیزد که بر آنان آیات ما را بخواند و ما نابودکنندگان شهرها نیستیم مگر آنکه اهالی آنها ستمگر باشند*

اگر چنین است که خدا طغیانگران را نابود می کند پس چرا مشرکان مکه و حجاز که طغیان را به حد اعلای خود رسانده اند، معذب نشدند؟ سنّت الهی این است که بدون اتمام حجّت، کیفر نمی دهد لذا پیامبران با دستورات روشن می آیند، حال اگر مشرکان مکه نیز بر کفر خود اصرار کنند حتماً در معرض نزول عذابند زیرا هلاکت خدا به دنبال ظلم و تکذیبی است که نسبت به رسولش روا می دارند. فرمود پیامبران را در مرکز شهرها مبعوث می کنیم تا اشاره کند که لزومی ندارد در هر روستایی یک پیامبر مبعوث شود

ص: 132

پاسخ 1296 = گزینه «1» صحیح است، آیه 12 سوره فصلت

پس آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز استوار کرد و در هر آسمانی کار مربوط به آن را وحی فرمود و آسمانِ این دنیا را به چراغ ها آذین کردیم و آن را محفوظ داشتیم؛ این است اندازه گیری آن عزیزِ دانا*

خدا آسمان را که به صورت دود بود در دو دوره به شکل هفت آسماندرآورد و امر هر آسمانی را به اهل همان آسمان یعنی ملائکِ ساکنِ در آن وحی می کند و آنها نیز آسمانها را طی می کنند تا آن اوامر را که چیزی جز آفرینش حوادث و موجودات نیست به زمین برسانند. این اشاره به اتّصال نظام هستی و ارتباط حوادث زمینی و آسمانی با یکدیگر دارد. آسمانی که به زمین نزدیک است را با ستارگان زینت بخشیدیم و آسمانها را با شهاب ها از استراق سمع شیاطین حفظ کردیم. حاکمیت نظم و دقت در نظام هستی معلول دو صفتِ شکست ناپذیری و علم خداست

پاسخ 1297 = گزینه «2» صحیح است، آیات 144 و 145 سوره اعراف

فرمود:ای موسی! تو را با رسالت ها و با سخن گفتنم با تو، بر مردمان برگزیدم پس آنچه را به تو دادم بگیر و از سپاسگزاران باش*

خدا به موسی (ع) گفت: من تو را با دو امتیاز بزرگ بر مردم برتری دادم اول با رسالت و احکام و معارف الهی و دوم بی واسطه فرشته با تو سخن گفتن پس قدر این دو نعمت را بدان و شکرگزار آن باش

و در الواح برای او در هر موردی پندی و برای هر چیزی تفصیلی نگاشتیم پس آن را به جدّ و جهد بگیر و قوم خود را وادار کن که بهترین آن را فرا گیرند به زودی سزای نافرمانان را به شما می نمایانم*

ما در الواح که همان تورات است منتخبی از هر چیز را نوشتیم به این معنا که برای او موعظه هایی نوشته و از هر مطلب اعتقادی و عملی، آن اندازه ای که مورد احتیاج قوم او بود تشریح کردیم. یعنی تورات کتاب کاملی برای رفع حاجات بشر نیست زیرا مردم هنوز به آخرین مرحله از تعلیمات انبیاء نرسیده بودند همچنان

ص: 133

که در آیه 48 مائده، قرآن را مکمل و مهیمن تورات و انجیل خوانده است. می فرماید: الواح را محکم بگیر و به قوم خود بگو که از هر چیز و هر عمل، خوب ترین آن را برگزینند چون لازمۀ غریزۀ زیبا پسندی انسان، انتخاب خوبتر از بین خوب و خوب تر است. امّا آنها که زیر بار هدایت موسی (ع) نمی روند بد جایگاهی دارند و به زودی جایگاه آنها را نشان می دهیم

پاسخ 1298 = گزینه «4» صحیح است، آیه 32 سوره عنکبوت

ابراهیم گفت: در آنجا لوط هم هست. گفتند: ما به کسانی که در آنجا هستند آگاه تریم او و خانواده اش جز همسرش را که از باقی ماندگان است، نجات می دهیم*

وقتی ابراهیم (ع) از مأموریت آنها آگاه می شود نگران سرنوشت لوط (ع) می شود و با اینکه می داند عذاب الهی دامن لوط (ع) را نمی گیرد امّا برای اطمینان قلبی می گوید: در این آبادی لوط است سرنوشت او چه خواهد شد؟ و فرشتگان پاسخ اطمینان بخشی به او می دهند. فرمود: زن لوط از غابریناست؛ "غابر" به معنای کسی است که همراهانش بروند و او باقی بماند یعنی انحراف زن لوط (ع) از نظر عقیده بوده و بعید نیست که در ابتدا موحّد بوده و سپس منحرف شده باشد. معلوم می شود در تمام آن آبادی تنها یک خانوادۀ مؤمن وجود داشت که خدا نیز آنها را به موقع رهایی بخشید

پاسخ 1299 = گزینه «1» صحیح است، آیه 106 سوره مائده

ای مؤمنان! چون یکی از شما را مرگ فرا رسد به هنگام وصیت باید دو تن از عادلان خودتان یا اگر در سفر دچار مصیبت مرگ شدید دو تن از غیر خودتان که اهل کتابند شاهد و حاضر باشند و اگر به آنان شک دارید آنان را نگه دارید تا بعد از نماز به خدا سوگند یاد کنند که ما آن را به هیچ قیمتی نمی فروشیم اگرچه به سود خویشانِ ما باشد و شهادت الهی را پنهان نمی کنیم که ما در آن صورت از گنهکاران خواهیم بود*

اجرای عدالت اسلامی و حفظ حقوق مردم از مهم ترین مسائلی است که اسلام روی آن تکیه می کند. برای آن که حقوق ورثه در اموال میّت از میان نرود و حق بازماندگان و ایتام و صغار پایمال نشود دستور می دهد در موقع وصیّت دو نفر

ص: 134

عادل را از میان خودتان به شهادت بطلبید و اموال را به عنوان امانت برای تحویل به ورثه، به آنها بسپارید امّا اگر به جهت مسافرت نتوانید وصی و شاهدی پیدا کنید دو نفر از غیر مسلمانانِ اهل کتاب را انتخاب نمایید. اگر به هنگام ادای شهادت در صداقتشان شک کردید باید آن دو را پس از ادای نماز خودشان نگه دارید تا به نام خدا سوگند یاد کنند و بگویند ما حاضر نیستیم حق را به منافع مادی بفروشیم هرچند در مورد خویشان ما باشد و ما هیچگاه شهادت الهی را کتمان نمی کنیم که در این صورت از گنهکاران خواهیم بود. انتخاب وقت نماز برای شهادت به خاطر آن است که در این موقع روح خداترسی در انسان بیدار می شود

پاسخ 1300 = گزینه «3» صحیح است، آیات 10 و 11 سوره سبأ

و به راستی از خود به داود بخششی ارزانی داشتیم و گفتیم:ای کوه ها و ای مرغان با او در تسبیح همنوایی کنید و آهن را برای او نرم گرداندیم*

عطیه ای را که خدا به داود (ع) داد تشریح می نماید و آن این بود که کوهها و پرندگان را مسخّر او گردانید تا وقتی داود (ع) تسبیح می گوید آنها نیز با او هم آواز شوند و تسبیح درونی خود را آشکار سازند. علاوه بر این فضیلت معنوی، به او فضیلت دیگری داده شد و آن نرم کردن آهن با همه سختی اش در دستهای داود (ع) بود و حضرت نیز به بهترین نحو از این توانش استفاده فرمود که آیۀ بعدی متذکّر این معناست

زره های فراخ بساز و حلقه ها را درست اندازه گیری کن و کار شایسته کنید زیرا من به آنچه انجام می دهید بینایم*

داود (ع) از قدرت خدا دادی خود به بهترین نحو استفاده کرد و آن ساختنوسیله جهاد بود.همانطور که خدا ماده را در اختیار او گذارد (آهن) طرز صورت بخشیدن و ساختن زره را نیز به او آموزش داد تا محصول کاملی فراهم گردد. در آخر به داود (ع) و قومش گفت: به شکرانه این نعمت ها باید عمل صالح انجام دهید از آن جمله از این وسیله دفاعی در راه حق استفاده کنید

ص: 135

پاسخ 1301 = گزینه «2» صحیح است، آیات 64 الی 68 سوره احزاب

خدا کافران را لعنت کرده و برای آنها آتش فروزانی آماده کرده است*

جاودانه در آن می مانند نه ولیّ و نه یاوری می یابند*

ولیّ کسی است که تمامی کارهای آنها را انجام بدهد امّا نصیر کسی است که تنها گوشه ای از کارهای ایشان را به گردن می گیرد در حالی که آنها قسمت دیگری از کار را انجام می دهند

روزی که چهره شان را در آتش زیر و رو می کنند می گویند:ای کاش ما خدا را اطاعت می کردیم و رسول را اطاعت می کردیم*

و می گویند: پروردگارا! ما رؤسا و بزرگتران خویش را اطاعت کردیم پس ما را گمراه کردند*

در آن روزی که صورت های آنها در آتش دوزخ دگرگون شده و مثلاً لحظه ای زرد و سپس سیاه و... می شود اینجاست که فریاد حسرتبار آنها بلند می شود ای کاش خدا و رسولش را اطاعت می کردیم تا دچار این سرنوشت شوم نمی شدیم. سپس می گویند: ما از رؤسا و بزرگان خود اطاعت کردیم و آنها ما را گمراه ساختند. بیان آنها بگونه ای است که انگار می خواهند عذر خود را تا حدی موجه کنند و بگویند ما تحت تأثیر عظمت ظاهری آنها بودیم. بدیهی است رئیس و بزرگ از دید آنها به مال و زور و سایر امتیازات ظاهری بوده است

پروردگارا! آنان را دوچندان عذاب ده و لعنتشان کن لعنتی بزرگ*

در اینجا این دوزخیان گمراه به هیجان آمده و از خدا می خواهند که این بزرگان و رؤسا را مجازات شدید کند. عذاب دو چندان برای این است که آنها هم خودشان گمراه بودند و هم دیگران را گمراه کردند و باز به همین جهت است که درخواست می کنند خدا آنها را لعنتی کبیر کند. البته در آیۀ 38 اعراف این عذابِ مضاعف شامل گمراه شده ها نیز می شود چون هم خودشان گمراه شدند و هم موجب تقویت ظالمان شدند

ص: 136

پاسخ 1302 = گزینه «4» صحیح است، آیه 4 سوره رحمن

به او بیان آموخت*

ذکر انسان بعد از قرآن می فهماند که او بیشترین شرافت را در میانمخلوقات دارد و همانطور که قرآن مجموعه اسرار هستی است که به صورت مدون در آمده انسان نیز مجموعۀ این اسرار به صورت تکوینی است. برای انسان بزرگترین نعمت این است که خدا این امکان را به او داده تا هرچه را در دل دارد به دیگران منتقل نماید و این کار را با سخن و حتی کتابت و هنر و... انجام می دهد. البته نباید فکر کرد خدا لغات را برای بشر وضع کرده و توسط انبیاء آن را به مردم تعلیم داد بلکه آنچه خدا انجام داده خلقت انسان و فطرت اوست، فطرتی که او را به تشکیل اجتماع و سپس به وضع لغات وا داشت تا الفاظی را علامت معانی قرار دهد بطوری که وقتی فلان کلمه را بگوید شنونده، ذهنش به فلان معنا منتقل شود. مطمئناً اگر تعلیم بیان وجود نمی داشت هیچ فرقی بین انسان و حیوان نبود و زندگی انسان نیز مانند حیوانات جامد و راکد می ماند. باید دانست پیشرفت و تمدن انسان مرهون زبان و قلم است و این هر دو را خدا به انسان تعلیم فرمود

پاسخ 1303 = گزینه «1» صحیح است، آیه 187 سوره اعراف

از تو درباره قیامت می پرسند که وقوع آن چه وقت است؟ بگو: علم آن تنها نزد پروردگارم است جز او کسی آن را به موقعش آشکار نمی گرداند. این حادثه بر آسمانها و زمین گران است؛ قیامت جز ناگهانی به شما نمی رسد. باز از تو می پرسند گویا تو از زمان وقوع آن آگاهی. بگو: علم آن تنها نزد خداست ولی بیشتر مردم نمی دانند*

علم به زمان وقوع قیامت از غیب هایی است که مختص خداست و کسی جز او از آن اطلاعی ندارد ولی دو نشانۀ سربسته برای آن بیان می کند 1- قیام قیامت در آسمانها و زمین سنگین است یعنی نظام هستی تاب تحمل آن را ندارد چون همۀ کرات آسمانی به هم می ریزند و آفتاب، خاموش و ستاره ها بی فروغ شده و از بقایای آنها جهانی نو با طرحی تازه ریخته می شود 2- قیامِ ساعت، ناگهانی است و بدون مقدماتِ تدریجی به شکل انقلابی تحقق می یابد. معاصرین پیامبر روی تاریخ وقوع قیامت بسیار اصرار داشتند چون نمی دانستند چنین علمی واقعاً

ص: 137

مخصوص ذات پاک اوست و به همین جهت آیه نیز سؤال و جواب را تکرار کرده است. "مرسی" مصدر میمی به معنای ایستادن است و مراد آیه توقف زمان است چون در قیامت زمان متوقف می شود

پاسخ 1304 = گزینه «4» صحیح است، آیه 58 سوره زمر

یا چون عذاب را ببیند بگوید: کاش مرا برگشتی بود تا از نیکوکاران می شدم*

سه آیۀ فوق عکس العمل شخص گناهکار در سه موقف یکی ورود به محشر دیگری مشاهدۀ پاداش ها و سرانجام دیدن آتش جهنم است. اگر روی استهزاء انگشت می گذارد به خاطر این است که عامل اصلی بی اعتنایی ها، شوخی پنداشتن حقایق بر اثر جهل و غرور و تعصّب است

پاسخ 1305 = گزینه «3» صحیح است، آیه 10 سوره قصص

و دل مادرموسی تهی گشت اگر قلبش را استوار نساخته بودیم تا از ایمان آورندگان باشد چیزی نمانده بود که آن را افشا کند*

قلب مادر موسی (ع) به سبب وحی از ترس و اندوه خالی شد، اندوهی که سبب می شد راز فرزندش فاش شود آری اگر ما قلب او را به وسیله وحی محکم نمی کردیم و اطمینان پیدا نمی کرد خدا فرزندش را حفظ می کند، نزدیک می شد که سرگذشت فرزندش را ضمن جزع و فزع اظهار نماید

پاسخ 1306 = گزینه «4» صحیح است، آیه 45 سوره انفال

ای کسانی که ایمان آورده اید وقتی با گروهی برخورد می کنید پایداری ورزید و خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار شوید*

دو دستور مهم جنگی را به مؤمنان می دهد 1- هنگامی که با دشمن روبرو می شوید ثابت قدم باشید یعنی ترس شما را نگیرد و پشت به دشمن یا سهل انگاری نکنید و آنجایی که عجله پسندیده نیست، شتاب ننمایید 2- خدا را فراوان یاد کنید که ثبات قدم را بیشتر و هوس ها را دور می کند. اساساً پیروزی در جنگ با آرامش قلبی به دست می آید و آرامش نیز حاصل توجه انسان به خداست و اینکه هر

ص: 138

لحظه به یاد آورد که مرگ و حیات و شکست و نصرت در دست اوست و او اجر محسنین را ضایع نمی سازد. اگر فرمود ذکر کثیر بگویید برای این است که هر صحنۀ جنگ انسان را متوجۀ فنا و درد و فرزند و زن و مال می کند پس باید خدا را زیاد یاد کرد تا هر لحظه روح تقوی در انسان زنده تر شود

پاسخ 1307 = گزینه «2» صحیح است، آیات 36 و 37 سوره غافر

و فرعون گفت:ای هامان، برای من برجی بلند بساز، شاید من به آن اسباب برسم*

اسباب آسمانها تا از خدای موسی اطلاع یابم و من او را سخت دروغگو می پندارم. و اینگونه برای فرعون زشتی کارش زینت یافت و از راه راست باز ماند؛ و نیرنگ فرعون جز به تباهی نینجامید*

فرعون در اثنای صحبت هایش با مؤمن آل فرعون به وزیرش هامان گفت: برایم بنای مرتفعی بساز شاید به اسبابی مجهز شوم که مرا به آسمانها برساند تا از خدای موسی (ع) آگاه شوم و بفهمم او کجاست هرچند گمان می کنم او دروغگو است. یعنی می خواست مردم را نسبت به خدای موسی (ع) ناامید سازد. علت اینکه فرعون و تمام فرعونیان اینچنین در مقابل حق دست و پا می زنند این است که شیطان عمل زشت او را در نظرش زیبا جلوه می دهد تا از راه حق باز بماند اما توطئه و مکر فرعون جز به بی نتیجگی و زیاننمی انجامد

پاسخ 1308 = گزینه «3» صحیح است، آیه 20 سوره قصص

و مردی از دورترین نقطۀ شهر شتابان آمد و گفت:ای موسی! بزرگان درباره ات مشورت کرده و می خواهند تو را بکشند پس بیرون برو که من از خیرخواهان توام*

ماجرا به فرعون و اطرافیان او رسید و چون تکرار این عمل را تهدیدی بر وضع خود گرفتند جلسۀ مشورتی تشکیل دادند و حکم قتل موسی (ع) صادر شد. مردی از همان مجلس شتابان به سوی موسی (ع) می آید و می گوید که فرعونیان تصمیم بر قتل تو گرفته اند پس فوراً خارج شو که من از خیرخواهان تو هستم. او ظاهراً مؤمن آل فرعون است که از خویشان نزدیک فرعون بود و در ماجراهای دیگر نیز تکیه گاهی برای موسی بود

ص: 139

پاسخ 1309 = گزینه «3» صحیح است، آیه 12 سوره انعام

بگو: آنچه در آسمانها و زمین است از آنِ کیست؟ بگو: از آنِ خداست که رحمت را بر خویشتن واجب کرده است. یقیناً شما را در روز قیامت که در آن هیچ شکی نیست گرد می آورد. کسانی که به خود زیان زده اند، ایمان نمی آورند*

از این آیه به بعد برای مشرکین دربارۀ معاد و توحید استدلال می کند و ابتدا معاد را اثبات می نماید 1- خدا مالک همه چیز است و هر طور که بخواهد در آنها تصرف می کند 2- او نیاز هر محتاجی را رفع کرده و به کمالی که لایقش است، می رساند 3- انسان صلاحیت زندگی جاودانه و استعداد سعادت ابدی را دارد. وقتی این سه عبارت ترکیب شوند نتیجه اش برپایی قیامت است. باید دانست موضوع مورد سؤال یعنی مالکیت خدا چون برای سؤال کننده و سؤال شونده امر واضحی بود لذا نیازی به پاسخِ سؤال شونده نبود پس حضرت خودشان از طرف مشرکین جواب دادند. البته آنهایی که در بازار تجارت زندگی، اصلِ سرمایه های خویش را از دست داده اند هیچگاه به این حقایق ایمان نمی آورند لذا گرفتار عذاب دردناک الهی می شوند

پاسخ 1310 = گزینه «1» صحیح است، آیه 35 سوره غافر

کسانی که دربارۀ آیات خدا بدون حجتی که برای آنان آمده باشد، مجادله می کنند در نزد خدا و نزد کسانی که ایمان آورده اند مایۀ خشم بزرگی است. اینگونه خدا بر دل هر متکبّرِ جبّاری مُهر می زند*

اسرافکاران شکّاک آنهایی هستند که در آیات الهی بدون هیچ دلیلی به مجادله بر می خیزند. یعنی کسی که از حدود الهی تجاوز کند و از حق اعراض نماید و تردید در دلش جایگزین گردد، آیات و راهنمایی های خدا را که با هوای نفسش نا سازگار است بدون هیچ دلیلی رد می کند و به مجادله با حق برمی خیزد. اینگونهجدالِ بی اساس با حق، خشم عظیمی نزد خدا و کسانی که ایمان آورده اند برمی انگیزد. اینچنین خدا بر هر قلبی که متکبّر و جبّار است مُهر می زند تا حق در ذائقه آنها تلخ و باطل گردد. دو صفت تکبّر و جبّاریت چنان قوای تشخیص آنها را از بین می برد که دیگر هیچ حرف حسابی را نمی فهمند و به هیچ دلیلی اعتماد نمی کنند. مؤمن آل فرعون با این بیانات تصمیم فرعون را متزلزل می سازد و به این ترتیب مسئولیت سنگین خود را به انجام می رساند

ص: 140

پاسخ 1311 = گزینه «1» صحیح است، آیه 10 سوره صافات

مگر کسی که یکباره استراق سمع کند که شهابی شکافنده از پی او می تازد!*

کسی از جن نمی تواند به اخبار غیبی که در آسمان دنیا بین ملائک رد و بدل می شود اطلاع یابد مگر به طور قاچاقی که در این صورت مورد تعقیب شهاب ثاقب واقع می شود شهابی که تیرش هرگز خطا نمی کند. در توضیح آیات فوق باید گفت این بیانات برای تصویر حقایق غیر حسّی است تا در فهم بشر جای گیرد مانند عرش، کرسی، لوح، کتاب و... بر این اساس می توان گفت آسمانی که ملائک در آن منزل دارند عالم ملکوت است که برتر از عالم مُلک و حس است، همانطور که آسمان محسوس مافوق زمین است. مراد به نزدیک شدن شیطان ها به آسمان و استراق سمع کردن و طرد شدن و هدف قرار گرفتن آنها این است که شیطان ها می خواهند به عالم فرشتگان نزدیک شوند و از اسرار خلقت و حوادث آینده با خبر شوند و شاید هم حق را دریابند و آن را باطل جلوه دهند. امّا ملائک ایشان را با نوری از ملکوت که شیطانها تاب تحمّل آن را ندارند، دور می سازند و حق را به طور صریح هویدا می سازند تا همگان حق را حق و باطل را باطل ببینند

پاسخ 1312 = گزینه «3» صحیح است، آیه 26 سوره عنکبوت

پس لوط به او ایمان آورد و ابراهیم گفت: من به سوی پروردگار خود روی می آورم که اوست عزیزِ حکیم*

پس از ایمان آوردن لوط، ابراهیم گفت: من به سوی پروردگارم هجرت می کنم تا دعوت الهی را در منطقۀ دیگر گسترش دهم و کسی مانع یکتاپرستی نشود پروردگاری که عزیز است و یارانش هرگز ذلیل نمی شوند و حکیم است و بهترین حکم را به نفع دوستدارانش می راند و به بهترین نحو از آنها حمایت می کند

پاسخ 1313 = گزینه «1» صحیح است، آیه 131 سوره طه

و هرگز به چیزی که اصنافی از آنان را به آن بهره مند کردیم چشم نداشته باش چون شکوفه های زندگی دنیوی است تا سرانجام آنان را به آن بیازماییم و رزق پروردگارت بهتر و پاینده تر است*

ص: 141

آیه نعمات را به شکوفه های زندگی دنیا تعبیر می کند تا ناپایداری آنها را بیان دارد در حالی که آنچه پروردگارت به زودی در آخرت روزیت می کند بهتر و ماندنی تر است

پاسخ 1314 = گزینه «4» صحیح است، آیه 32 سوره قصص

دست خود را به گریبانت ببر تا سپیدِ بی گزند بیرون بیاید و از این هراس بازویت را به خویشتن بچسبان. این دو معجزه دو برهان از جانب پروردگارت است که باید به سوی فرعون و سران او ببری زیرا آنان هموار قومی فاسقند*

معجزۀ نخستین آیتی از وحشت بود و این آیه به معجزۀ دیگری که آیتی از امید و نور است اشاره می کند و مجموع این دو آیه ترکیبی از انذار و بشارت خواهد بود درخشندگی دست موسی (ع) بر اثر بیماری برص و مانند آن نبود بلکه نوری بود الهی که کاملاً تازگی داشت. فرمود: دستهایت را بر سینه ات بگذار تا ترس تو دور شود چون احتمالاً مشاهدۀ این معجزه در آن شب تاریک و بیابان خالی برای موسی (ع) تکان دهنده بود لذا این دستور برای پیدا کردن آرامش بود و یا شاید کنایه از عزم راسخ و لزوم قاطعیت در ادای مسئولیت باشد و شاید هم خواسته تا به این ترتیب آن جناب چهرۀ خشوع و تواضع به خود بگیرد همانطور که در آیه 88 حجر به رسول (ص) دستور می دهد که پر و بال خود را برای مؤمنین بگستران

پاسخ 1315 = گزینه «4» صحیح است، آیه 16 سوره انفال

و هرکس در چنین روزی به آنان پشت کند، مگر آنکه هدفش کنارگیری برای ادامۀ کارزار باشد یا پیوستن به جمعی دیگر از همرزمانش باشد، سزاوار خشم الهی شده و جایگاهش دوزخ است و بد سرانجامی است!*

هر کس از نبرد با فرار برگردد در واقع با غضب خدا برگشته لذا مأوای او جهنم است البته اگر بیرون آمدنش برای فرار نباشد بلکه برای به کار بردن حیله های جنگی یا پیوستن به همرزمانش برای حملۀ مجدد باشد، اشکالی ندارد

پاسخ 1316 = گزینه «4» صحیح است، آیه 44 سوره زمر

بگو: شفاعت یکسره از آنِ خداست. فرمانروایی آسمانها و زمین خاصِ اوست سپس به سوی او بازگردانده می شوید*

ص: 142

شفیعِ حقیقی خودِ خداست چون مالک همه چیز است. حال که خدا منحصراً مالک شفاعت است و سایر شفیعان محتاج اذن او هستند باید گفت که امور بندگان و هرکس که محتاج شفاعت هست تنها به او بازمی گرددپاسخ 1317 = گزینه «3» صحیح است، آیه 30 سوره توبه

و یهود گفتند: عُزَیر، پسر خداست و نصاری گفتند: مسیح، پسر خداست. این سخنی است که به زبان می آورند و به گفتار کسانی که پیش از این کافر شده اند شباهت دارد. خدا آنان را بکشد چگونه این چنین دروغ می گویند؟!*

شباهت اهل کتاب را به مشرکان بیان می کند تا روشن شود اگر در مورد اهل کتاب تا حدودی سخت گیری شده به خاطر انحرافشان از توحید و گرایش آنها به نوعی شرک در عقیده و عبادت می باشد. یهود و نصاری معتقدند خدا پسر دارد! البته این سخنی است که فقط با زبان می گویند و هیچ استدلال و حقیقتی در پشت آن نیست. گفتار آنها شبیه مشرکان پیشین است که یکی را پدر خدایان و دیگری را فرزند یا مادر و همسرِ خدایان می دانستند!

پاسخ 1318 = گزینه «4» صحیح است، آیه 60 سوره انفال

و در برابر آنان هر چه می توانید از نیرو و اسبان ذخیره و ورزیده آماده کنید تا با این تدارکات، دشمن خدا و دشمن خودتان و دشمن دیگری را جز ایشان که شما آنها را نمی شناسید و خدا آنان را می شناسد بترسانید و هر چیزی در راه خدا انفاق کنید پاداشش به خود شما برگردانده می شود و بر شما ستم نمی شود*

هر چیزی را که به کار جهاد می آید فراهم سازید چون همواره امکان برخورد منافع و وقوع جنگ با مؤمنین وجود دارد به همین دلیل باید همیشه در آمادگی رزمی باشید و هر چه می توانید از اسلحه و مردان جنگی باتجربه و تشکیلات مناسب نظامی و قدرت سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و روانی و نیز اسب های ورزیده را مهیا سازید. اسب های ورزیده شاید اشاره به نقش دستگاه های ارتباطی و ماشین های نظامی امروزی داشته باشد. امّا هدف از آمادگی رزمی این نیست که مردم سرکوب شوند و سرزمین ها و اموال به تصرف درآیند بلکه هدف ترساندن دشمنان خدا و

ص: 143

مسلمین است زیرا غالب دشمنانِ دین گوششان به حرف حساب بدهکار نیست امّا منطق زور را خوب می فهمند. جالب است که دشمنان دین را دشمن خدا و مسلمین خواند تا هم واقعیت را بیان کند و هم مسلمانان را تحریک به مقابله کرده باشد. البته دشمنان دیگری نیز وجود دارند که آنها را نمی شناسید ولی خدا ایشان را می شناسد، همان منافقینی که در صفوف مسلمین و به صورت ناشناس حاضرند لذا باید آمادگی رزمی در حدی باشد که اینها را نیز نومید سازد. تهیۀ نیروی کافی محتاج سرمایه مالی است پس باید با همکاری عمومی این سرمایه از طریق انفاق تامین شود. بدانید آنچه انفاق می کنید به خودتان برمی گردد زیرا یک ملت قوی از امنیت و استقلال برخوردار است که این بر ثروت آن جامعه افزوده و نفعش به همگان خواهد رسید به علاوه چون چیزی از خدا پنهان نیست پس انفاق کننده ها در جوار رحمت حق بالاترین سود را به پاداش انفاقشان بدست می آورند

پاسخ 1319 = گزینه «4» صحیح است، آیه 14 سوره توبه

با آنان بجنگید؛ خدا آنان را به دست شما عذاب و رسوایشان می کند و شما را بر ایشان پیروزی می بخشد و دل های گروه مؤمنان را شفا می دهد*

گفتن این مطلب که کشتار مشرکین به دست مؤمنین، عذاب خداست و در حقیقت مؤمنین دست خدا هستند و نیز تذکّر اینکه مشرکین حتماً خوار و مغلوب خواهند شد، مؤمنین را تشویق می کند تا اراده شان مصمم و جرأت و نشاطشان بیشتر شود برای همین در آخر فرمود: خدا سینۀ گروهی از مؤمنان را شفا می دهد

پاسخ 1320 = گزینه «3» صحیح است، آیات 77 و 78 سوره ص

فرمود: پس، از آن مقام بیرون شو که تو رانده ای*

و لعنت من تا روز جزا بر تو باد*

ابلیس با آن کفر عمیقش دیگر جایی در آسمانها نداشت زیرا آنجا مکان پاکان و مقرّبان است و نه متکبّران لذا از آسمانها طرد و برای همیشه از رحمت الهی محروم می ماند

ص: 144

پاسخ 1321 = گزینه «2» صحیح است، آیات 58 و 59 سوره روم

و به راستی در این قرآن برای مردم از هرگونه مَثلی آوردیم و چون برای ایشان آیه ای بیاوری آنان که کفر ورزیده اند حتماً خواهند گفت: شما جز بر باطل نیستید*

این مشرکان چنان به روی گردانی از حق مبتلا شده اند که هرچه مَثَل برای آنها آورده شود و هر قدر آن مَثَل ها حق را به دلها نزدیک کند باز سودی به حالشان ندارد چون مُهر بر دلهایشان زده شده و حالت روگردانی از حقیقت، طبیعتِ آنها شده لذا هر آیه و معجزه ای که برای آنها بیاوری به واسطۀ کفرشان خواهند گفت: چیزی جز باطل یا سحر نیاورده ای و این را بدان جهت می گویند که از حق روگردانند و هر حقی را باطل می بینند. تعبیر "مبطلون" تمام برچسب ها و نسبتهای ناروا را در بر می گیرد مانند دروغ و سحر و جنون و افسانه و...

اینگونه خدا بر دل کسانی که نمی دانند مُهر می زند*

خدا بر دل کسانی که دربارۀ خدا و آیات او مانند رستاخیز جاهلند و بر جهل و شک خویش نیز اصرار دارند مُهر می زند لذا برای همیشه قدرت درک خود را از دست می دهند و دیگر امیدی به هدایتشان نیست

پاسخ 1322 = گزینه «3» صحیح است، آیه 160 سوره اعراف

و آنان را به دوازده عشیره که هر یک امتی بودند تقسیم کردیم و به موسی، وقتی قومش از او آب خواستند، وحی کردیم که با عصایت بر آن تخته سنگ بزن. پس، دوازده چشمه از آن جوشید. هر گروهی آبشخور خود را می شناخت؛ و ابر را بر فراز آنان سایبان کردیم و گزانگبین و بلدرچین برایشان فرو فرستادیم. از چیزهای پاکیزه ای که روزیتان کرده ایم بخورید و بر ما ستم نکردند لیکن بر خودشان ستم می کردند*

به بعضی از نعمتهایی که خدا به بنی اسرائیل داد اشاره می کند 1- آنها را به 12 گروه تقسیم کردیم تا نظمی عادلانه و دور از برخوردهای خشونت آمیز در میانشان حکومت کند. هنگامی که یک ملت دارای تقسیم بندی های صحیح و منظم باشند و هر گروه تحت رهبری فرد لایقی قرار گیرد، ادارۀ امور آنها آسانتر و رعایت عدالت در میانشان

ص: 145

سهل تر خواهد بود 2- وقتی در بیابان سوزان بیت المقدس گرفتار عطش سوزانی شدند و از موسی (ع) تقاضای آب کردند، دوازده چشمه برای آنها جوشاندیم که هر یک با نشانه هایی از دیگری شناخته می شدند لذا هر گروه چشمۀ خود را می شناخت 3- در آن بیابان سوزان که هیچ پناهگاهی وجود نداشت، ابر را بر سر آنها سایه افکن ساختیم 4- منّ و سلوی را به عنوان دو غذای لذیذ و نیروبخش بر آنها فرستادیم و به آنها گفتیم از غذاهای پاکیزه ای که در اختیارتان قرار دادم بخورید و فرمان خدا را بکار بندید امّا آنها خوردند و کفران کردند

پاسخ 1323 = گزینه «4» صحیح است، آیه 83 سوره مائده

و اینان وقتی آنچه بر پیامبر نازل شده، بشنوند می بینی که چشمانشان از اشک لبریز می شود چون حق را می شناسند و می گویند پروردگارا! ایمان آوردیم پس ما را در زمرۀ گواهان بنویس*

نشان می دهد مسیحیان به اسلام نزدیکترند: وقتی جمعی از آنها آیات قرآن را می شنیدند اشک شوق از دیدگانشان سرازیر می شد بعد با صراحت و رشادت به خدا می گفتند ما ایمان آوردیم پس ما را از گواهان حق و یاران محمّد (ص) قرار بده

پاسخ 1324 = گزینه «4» صحیح است، آیه 50 سوره اعراف

و دوزخیان، بهشتیان را ندا می دهند که از آن آب یا از آنچه خدا روزی شما کرده بر ما فرو ریزید. می گویند: خدا آنها را بر کافران حرام کرده است*

بعد از آنکه بهشتیان و دوزخیان در محل مناسب خود قرار گرفتند گفتگوهایی میان آنها ردّ و بدل می شود که نتیجه اش مجازات روانی بیشتر برای دوزخیان است که در وضع بسیار ناگواری بسر می برند. "فرو ریزید" می فهماند که مکان بهشت بالاتر از جهنم است و اگر از میان همه نعمت هاییکه مورد تقاضای جهنمیان است به آب اشاره فرمود برای این است که مبتلایان با آتش بیش از هر چیز به آب احتیاج دارند

ص: 146

پاسخ 1325 = گزینه «3» صحیح است، آیات 15 و 16 سوره ص

و اینان جز یک فریاد را انتظار نمی برند که هیچ مجالی نخواهند داشت*

این بی خبران با تکذیب آیات الهی و دادن نسبت های ناروا به پیامبر (ص) انتظاری جز این نمی کشند که عذابی به صورت یک صیحۀ آسمانی همگی آنها را هلاک کند عذابی که در آن بازگشت و مهلتی نیست و وقتی محقق شود نه پشیمانی سودی دارد و نه امکان جبران هست و نه فریاد ها به جایی می رسد این عذاب همان عذاب استیصال است که اقوامِ مجرمِ پیشین را نابود کرد

و گفتند: پروردگارا! پیش از رسیدن روز حساب بهرۀ ما را زودتر به ما بده*

منکران معاد از روی استهزاء و مغرورانه می گفتند: پروردگارا! سهم عذاب ما را قبل از قیامت و هرچه زودتر بده!

پاسخ 1326 = گزینه «4» صحیح است، آیات 30 و 31 سوره غافر

و کسی که ایمان آورده بود گفت:ای قوم من! من از روزی مثل روز گروه های مخالف خدا بر شما می ترسم*

از عادتِ نظیر عادت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانی که پس از آنها آمدند. و خدا بر بندگان ستم نمی خواهد*

مؤمن آل فرعون مجدداً گفت: بر شما از روزی همانند روز مجازات اقوام پیشین می ترسم. من از عادت آنها بیمناکم چون این اقوام عادت به شرک و طغیان داشتند و دیدیم به چه سرنوشت شومی گرفتار شدند آیا احتمال نمی دهید که شما نیز با این اصرارتان بر کفر، گرفتار یکی از آن عذاب ها شوید؟ بدانید هر چه بر سر شما بیاید از ناحیۀ خودِ شماست زیرا خدا نمی خواهد بر بندگانش کمترین ظلمی کند

پاسخ 1327 = گزینه «3» صحیح است، آیه 38 سوره روم

پس حق خویشاوند و مسکین و در راه مانده را بده. این انفاق برای کسانی که خواهان وجه الله هستند بهتر است و اینان همان رستگارانند*

چون رزق و تنگی و وسعت آن به دست خداست در نتیجه انسان مالک آنچه

ص: 147

دارد، نیست بلکه دیگران نیز در اموالش سهم دارند پس حق آنها را ادا کن، این برای آنها که وجه الله را می طلبند بهتر است. "حق آنها را ادا کن" بیانگر این واقعیت است که اگر چیزی به دیگران پرداخته می شود حق خودآنهاست بنابراین منّتی به گردن آنها نیست. عبارت "وجه الله" می فهماند تنها انفاق کردن کافی نیست بلکه آنچه مهم است اخلاص، دوری از ریا و منّت، اجتناب از تحقیر و انتظار پاداش می باشد. حتی در مراتب بالای ایمان نیز نباید به خاطر بهشت یا نجات از جهنم انفاق کرد

پاسخ 1328 = گزینه «2» صحیح است، آیات 32 و 33 سوره غافر

و ای قوم من! من بر شما از روزی که مردم یکدیگر را ندا می دهند، بیم دارم*

من بر شما از روزی می ترسم که مردم یکدیگر را صدا می زنند و از هم یاری می طلبند امّا صدایشان به جایی نمی رسد. این روز می تواند هم روز قیامت باشد که ستمگران یکدیگر را با صدای بلند می خوانند و هم می تواند در همین دنیا باشد روزی که عذاب خدا نازل می شود و ظالمان با نهایت بیچارگی یکدیگر را می خوانند امّا پناهگاهی وجود ندارد

روزی که پشت کنان برمی گردید برای شما در برابر خدا هیچ حمایتگری نیست؛ و هر که را خدا گمراه کند او را راهبری نیست*

آنروز، روزی است که از شدت عذاب الهی به هر سو فرار می کنید تا راه نجاتی بیابید امّا هیچ پناهی ندارید چون اگر پناهی باشد از ناحیۀ خداست و البته شما از سوی خدا پناهی ندارید برای اینکه خدا شما را به واسطه گناهانتان گمراه ساخته و کسی را که خدا گمراه سازد دیگر راهنما و پناهی نخواهد داشت

پاسخ 1329 = گزینه «4» صحیح است، آیه 136 سوره انعام

و مشرکان برای خدا از آنچه از کِشت و دام ها که آفریده است، سهمی گذاشتند و به پندار خودشان گفتند: این برای خداست و این برای بتان ما. پس آنچه برای بتانشان بود به خدا نمی رسید ولی آنچه خاص خدا بود به بتانشان می رسید. چه بد داوری می کنند!*

ص: 148

برخی دیگر از عقاید خرافی مشرکین را باطل می سازد: مشرکین سهمی از آفریده های خدا را برای خدا و سهمی را نیز برای بت ها قرار می دادند امّا هرگاه بر اثر حادثه ای قسمتی از سهم خدا آسیب می دید و نابود می شد می گفتند مهم نیست امّا اگر از سهم بت ها از بین می رفت سهم خدا را به جای آن قرار می دادند. معلوم بود که آنها جانب بت ها را مقدم می داشتند و برای آنها امتیاز ویژه ای نسبت به خدا قائل بودند به علاوه اینکه قسمت مرغوب را برای بت ها می گذاشتند. اگر فرمود: آنها چه بد حکمی می کنند! به این دلیل است که اولاً حتی تقسیم اموال را برای خود قائل شدند در حالی که آنها مالک اصلی نیستند بلکه خالق و مالک و مدبّر همه چیز خداست برای همین فرمود: "سهمی از آنچه خدا آفریده است" تا بفهماند که همه چیز مخلوق خدا و در مالکیت اوست لذا این تقسیم اساس منطقی ندارد ثانیاً عمل آنها نوعی توهین به خداست چون او را کوچکتر از بت ها دانستند

پاسخ 1330 = گزینه «3» صحیح است، آیه 179 سوره اعراف

و در حقیقت، بسیاری از جنّیان و آدمیان را برای دوزخ آفریده ایم زیرا دلهایی دارند که با آن حقایق را نمی فهمند و چشمانی دارند که با آنها نمی بینند و گوش هایی دارند که با آن ها نمی شنوند. آنان همانند چهارپایان بلکه گمراه ترند. آری، آنها همان غافلانند*

آنها چون آگاهانه به راه عبودیت خدا پشت کردند لذا خدا هم به کیفر اعمال زشتشان بر دلشان مُهر نهاد تا حقایق را نفهمند و بر چشمشان پرده کشید تا حقیقت را نبینند و گوششان را سنگین کرد تا آنچه را باید بشنوند، نشنوند. در واقع چون لیاقت نگهداری از این مواهب را نداشتند از آنها پس گرفتیم لذا دیگر امتیازی نسبت به چهارپایان ندارند و همچون چهارپایانند امّا به تعبیر دیگر از چهارپایان پست تر و گمراه ترند چون حیوانات از ابتدا فاقد این مواهب بودند امّا آنها این مواهب را در اختیار داشتند و می توانستند رشد و کمال پیدا کنند ولی از آنها غافل ماندند لذا مواهب خدادادی را در مسیر باطل به کار برده و خود را پست و بدبخت ساختند. از آیه معلوم می شود مادۀ هر ضلالت و انحرافی غفلت است.

ص: 149

در جای دیگر می فرماید ما جن و انس را مگر برای عبادت خلق نکردیم آیا این با آنچه آیه می فرماید منافات ندارد؟ همانطور که نجّار از چوب، درب می سازد و مابقی را که استعداد و لیاقت درب شدن را ندارند دور می ریزد خدا نیز انسان ها را برای بهره مند شدن از رحمتش خلق کرد امّا آنها را که اهل خسران و شقاوت شدند، با اینکه برای بهشت خلق شده اند، به دوزخ می برد چون لیاقت بهشت را ندارند

پاسخ 1331 = گزینه «2» صحیح است، آیه 114 سوره مائده

عیسی بن مریم گفت: بار پروردگارا! برای ما مائده ای از آسمان نازل فرما که عیدی برای ما، چه امروزیانمان و چه آیندگانمان و معجزه ای از تو باشد و به ما روزی ببخش که تو بهترین روزی دهندگانی*

وقتی عیسی (ع) متوجه حسن نیّت آنها شد ظاهر زنندۀ تقاضای حواریّون را به نحوی تغییر می دهد تا متناسب با مقام عزّت و کبریایی خدا باشد 1- بنحو بی سابقه ای دعایش را با "الّلهمَ ربّنا" آغاز کرد 2- طوری عنوان کرد که غرض اصلی از این دعا عید گرفتن روزِ نزول مائده است و نه درخواست معجزه 3- از خوردن تعبیر به رزق کرد و آن را در آخر دعا آورد تا نشان دهد غرضِ فرعی است

پاسخ 1332 = گزینه «1» صحیح است، آیات 72 و 73 سوره انفال

کسانی که ایمان آورده و هجرت کرده اند و در راه خدا با مال و جان خود جهاد نموده اند و کسانی که مهاجران را پناه داده اند و یاری کرده اند، آنان یاران یکدیگرند؛ و کسانی که ایمان آورده اند ولی مهاجرت نکرده اند هیچگونه خویشی با شما ندارندمگر آنکه هجرت کنند و اگر در کار دین از شما یاری جویند، یاری آنان بر شما واجب است مگر بر علیه گروهی باشد که میان شما و میانِ آنان پیمانی است و خدا به آنچه انجام می دهید بیناست*

تا به آخر سوره در مورد گروه های مختلف اسلامی بحث می شود و نخست مهاجرین: آنها که در مکه ایمان آوردند سپس به مدینه مهاجرت کردند و با اموال و جان های خود در راه خدا جهاد نمودند. دوم انصار: و آنها که در مدینه به مهاجرین

ص: 150

پناه دادند و یاریشان کردند، این دو گروه از جهت حمایت و دفاع نسبت به یکدیگر متعهد و مسئولند، حتی اگر یک فردِ مهاجر یا انصار به کافری امان داده باشد، امانش در میان همه مسلمانان نافذ است. گروه سوم: و آنهایی که ایمان آوردند امّا به مدینه مهاجرت نکردند، در مقابل اینها هیچ تعهد و مسئولیتی ندارید مگر آنکه هجرت کنند البته در یک مورد باید آنها را حمایت کرد و آن وقتی است که به خاطر حفظ دین خود یاری بطلبند که در این صورت لازم است به یاری آنها شتافت مشروط به اینکه دشمنان آنها از افرادی نباشند که با شما پیمان ترک مخاصمه بستند که در این حالت احترام به این پیمان مهمتر از دفاع از آن گروه است. در آخر می فرماید: خدا به آنچه می کنید بیناست تا مسلمانان در انجام این مقررات دقت و حدود لازم را مراعات کنند

و کسانی که کفر ورزیدند بعضی یاران بعضی دیگرند. اگر این را به کار نبندید، در زمین فتنه و فسادی بزرگ پدید خواهد آمد*

نقطۀ مقابل جامعه اسلامی، جامعه کفر است: کفّار نیز بعضی دوستدار و مددکار یکدیگرند و هیچگاه مؤمنین را دوست نمی دارند. شما حق ندارید خلافِ حکم خدا عمل کنید و آنها را دوست بگیرید و از آنها حمایت بخواهید یا آنها را حمایت کنید چون در صورت دوست گرفتن کفّار فتنه و فساد عظیمی در روی زمین رخ می دهد زیرا اخلاق و عقاید کفار در بین اهل ایمان رخنه می کند و به تدریج روش و منش اسلامی که مبنایش بر حق است از بین خواهد رفت و در نتیجه نظامات اجتماعی بی سامان شده و انواع ناامنی ها، تباهی اموال و فرزندان و خونریزی و... پدید خواهد آمد

پاسخ 1333 = گزینه «2» صحیح است، آیه 47 سوره روم

و به راستی پیش از تو پیامبرانی به سوی قومشان فرستادیم؛ آنگاه ایشان دلایل روشن را به نزد آنان آوردند پس ما از کسانی که گناه کرده بودند انتقام گرفتیم و یاری رساندن به مؤمنان حقی بر عهدۀ ماست*

یک جملۀ معترضه برای دلداری پیامبر (ص) و مؤمنان است: قبل از تو پیامبرانی را با دلایل روشن به سوی قومشان فرستادیم آنوقت مردم دو گروه شدند بعضی ایمان آورده و بعضی دیگر جرم کردند در نتیجه ما از مجرمین انتقام گرفتیم و همواره

ص: 151

حقی است به عهدۀ ما که مؤمنین را یاری کنیم و از عذاب نجات دهیم. در این آیه تا حدی این معنی به دست می آید که انتقام ازمجرمین به خاطر مؤمنین است چون مجازات آنها یکی از مصادیق یاری مؤمنین است

پاسخ 1334 = گزینه «2» صحیح است، آیه 33 سوره سبأ

و کسانی که زیر دست بودند به کسانی که برتری داشتند می گویند: بلکه مکرِ شب و روز شما بود آنگاه که ما را وادار می کردید که به خدا کافر شویم و برای او همتایانی قرار دهیم. و وقتی عذاب را ببینند پشیمانی خود را پنهان کنند و در گردن های کافران غُلها می نهیم؛ آیا جز به سزای آنچه انجام می دادند می رسند؟*

پیروان پاسخ می دهند که نه، شما بی تقصیر نیستید چون نقشه های پیگیر و مکر شبانه روزی شما ما را به کفر واداشت زیرا همواره به ما دستور می دادید به خدا کفر بورزیم و به خدایان دروغین معتقد شویم. آنها همین که عذاب الهی را می بینند و می فهمند دیگر راه فراری ندارند ندامت خود را پنهان می کنند و همانطور که در دنیا شجاعت اظهار ندامت را نداشتند و از ترس رسوایی و شماتت، دست به پنهانکاری می زدند در آخرت نیز با این که روز ظهور اسرار پنهانی است باز طبق عادت دنیایی و ملکه رذیلۀ خود عمل می کنند و باز دروغ می گویند با اینکه می دانند دروغشان هویداست. غُل و زنجیر برای این است که نتوانند از عذاب بیرون آیند این چیزی جز اعمال و رفتار ایشان نیست که به صورت زنجیرهای اسارت برگردن و دست و پای ایشان نمایان می شود همانطور که در دنیا اسیر هوای نفس بودند در قیامت این اسارت تجسّم می یابد به این ترتیب هر دو گروه مستکبر و مستضعف به جزای اعمالشان می رسند

پاسخ 1335 = گزینه «3» صحیح است، آیه 44 سوره ص

گفتیم: یک دسته ترکه به دستت بگیر و همسرت را یکبار با آن بزن و سوگند نشکن ما او را شکیبا یافتیم. چه نیکو بنده ای! به راستی او توبه کار بود*

تنها مشکلی که برای ایوب (ع) مانده بود سوگندی بود که در مورد همسرش خورده بود و آن اینکه تخلّفی از او دید و در حالت بیماری سوگند خورد در صورت

ص: 152

بهبودی صد ضربه یا کمتر بر او بزند امّا وفاداری همسر ایوب (ع) قابل اغماض نبود لذا خدا دستور داد تا صد شاخه از گندم را جمع آوری کرده و یک نوبت به همسرش بزند، که هم پاس وفاداری همسرش را کرده باشد و هم سوگندش را نشکسته باشد. سپس ایوب (ع) را مدح می کند. نکات مهمی که می توان از سرگذشت ایوب (ع) و سایر انبیاء آموخت 1- طبیعت زندگی دنیا بر آزمایش استوار است زیرا بدون این، استعدادهای آدمی شکفته نمی شود و انبیاء بزرگ نیز از این مسئله مستثنی نیستند 2- هرچه حوادث و بلاها شدت می گیرند نباید مأیوس شد بلکه باید آن را نشانه گشوده شدن درهای رحمت الهی دانست 3- امتحانِ یک انسان در واقع امتحان اطرافیان او نیز هست زیرا میزان صداقت و دوستی و وفاداری آنها را محک می زند4- دوستان خدا هم در نعمت و هم در بلا ها، دوست و شاکر اویند 5- پیامبران بزرگ را به "اوّاب" وصف می کند یعنی این صفت، مقامِ والا و ارجمندی است و اشاره به این دارد که در همه حال بازگشت به اوامر و نواهی الهی دارند و تکیه گاه آنها فقط فرمان های خداست

پاسخ 1336 = گزینه «4» صحیح است، آیات 28 و 29 سوره عنکبوت

و یاد کن لوط را وقتی به قوم خود گفت: شما به کاری زشت می پردازید که هیچ یک از مردم زمین در آن بر شما پیشی نگرفته اند*

منظور لوط همجنس گرایی است که سنّت آن را قوم لوط بنا نهادند و به همین دلیل هم بارِ گناهان خویش را به دوش می کشند و هم بار کسانی را که از این سنّت پیروی می کنند، بدون آنکه از گناهان آیندگان چیزی کاسته شود

آیا شما با مردها می آمیزید و راه را قطع و در محافل خود زشت کاری می کنید؟ پاسخ قومش جز این نبود که گفتند: اگر راست می گویی عذاب خدا را برای ما بیاور*

لوط گفت: آیا به سراغ مردان می روید و راه تداوم نسلِ انسان را قطع می کنید و در مجلستان اعمال منکر انجام می دهید؟ سپس آنها را به عذاب الهی تهدید می کند امّا قوم لجوج او از روی تمسخر گفتند: چرا معطلی؟

ص: 153

پاسخ 1337 = گزینه «1» صحیح است، آیه 27 سوره قصص

شعیب گفت: من می خواهم یکی از دو دخترم را به نکاح تو در آورم به این شرط که 8 سال برای من کار کنی و اگر 10 سال را تمام گردانی اختیار با توست و نمی خواهم بر تو سخت گیرم و مرا ان شاالله از درستکاران خواهی یافت*

پاسخ 1338 = گزینه «4» صحیح است، آیه 30 سوره قصص

پس چون به آن رسید از جانب راست وادی در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا آمد: که ای موسی! منم، من، خداوند، پروردگار جهانیان*

مبارک بودن این قطعۀ زمین به واسطۀ آن است که ندای الهی و تکلّم او با موسی (ع) از آنجا بود و از این راه شرافتی یافت و به خاطر همین شرافت و قداست، موسی (ع) مأمور شد که کفش خود را درآورد، همانطور که در آیه 12 طه آمد. نحوۀ تکلّم خدا با موسی (ع) نیز این چنین بود که از ورای درخت و با واسطۀ درخت صورت گرفت و آنطور که بعضی می گویند بی واسطه نبود. امّا ندای خدا این بود:ای موسی (ع)! بدرستی من الله هستم پروردگار جهانیان. به این ترتیب تمام اقسام شرک را از ساحت خدا نفی می کند زیرا وقتی خدا ربّ همه عالمیان باشد و با در نظر گرفتن اینکه ربّ به معنای مالک و مدبّر می باشد پس خدا مستحق است که تمام مملوکهایش او را بپرستند لذا دیگر چیزی از عالمیان باقی نمی ماند تا تحت تدبیر غیر خداباشد و در نتیجه ربّی به جز خدا باقی نمی ماند و معبودی غیر او نیست

پاسخ 1339 = گزینه «2» صحیح است، آیه 158 سوره صافات

و بین او و جن پیوندی قائل شدند و جنیان خود به خوبی می دانند که ایشان احضار می شوند*

مشرکین بین خدا و اجنه نسبتی قائل شدند و عقیده داشتند جنیان نیز اولاد خدایند در حالیکه خود جنیان می دانند روزی برای حساب یا عذاب حاضر می شوند. یعنی می دانند که تحت ربوبیّت خدایند و خدا به زودی مطابق اعمالشان به ایشان جزا می دهد. پس وقتی نسبت جن و خدا نسبت مربوب و ربّ است و نه نسبت ولادت،

ص: 154

پس چگونه مربوب یا اجنه شایستگی پرستش پیدا می کنند؟

پاسخ 1340 = گزینه «2» صحیح است، آیه 82 سوره مائده

یهودیان و مشرکان را دشمن ترین مردم نسبت به مؤمنان می یابی همچنین مهربان ترین مردم را نسبت به مؤمنان کسانی می یابی که می گویند ما مسیحی هستیم، این به خاطر آن است که در میان ایشان کشیشان و راهبانی هستند و نیز به خاطر آنکه کبر نمی ورزند*

یهود و نصاری و مشرکان از نظر نزدیکی به اسلام یکسان نیستند بلکه همانطور که تاریخ صدر اسلام به خوبی گواهی می دهد یهود در اکثر صحنه های درگیری حضور مستقیم و غیر مستقیم داشتند و افراد بسیار کمی از آنها به اسلام گرایش یافتند امّا در مورد مسیحیت این مسئله به این شدت وجود نداشت. قرآن تفاوت روحیۀ مسیحیان را با یهود در چند چیز می داند 1- در میان آنها جمعی دانشمند هستند که نسبت به دانشمندان دنیا پرست یهود کمتر در کتمان حقایق می کوشند 2- در میان آنها جمعی تارک دنیا هستند که درست نقطۀ مقابل حریصان یهود قرار دارند و گرچه گرفتار انحرافی هستند امّا در سطح بالاتری از یهود می باشند 3- بسیاری از آنها در پذیرش حق خاضع بوده و تکبّر نمی ورزدند برخلاف اکثریت یهود که خود را نژاد برتر می دیدند و از قبول اسلام سرباز می زدند. آیه در مقام بیان یک واقعیت همیشگی است یعنی رفتار خوب مسیحیان و لجاجت یهودیان و مشرکین دائمی است و اختصاص به صدر اسلام ندارد

پاسخ 1341 = گزینه «4» صحیح است، آیه 33 سوره انعام

به یقین می دانیم آنچه می گویند تو را سخت غمگین می کند. بدان آنان تو را تکذیب نمی کنند بلکه ستمکاران آیات خدا را انکار می کنند*

پیامبر (ص) در مبارزات فکری که با مخالفان داشتند گاهی از شدت لجاجت آنها و نسبت های زشتی که می دادند، غمگین می شدند. خدا دلداریش می دهدکه آنها تو را تکذیب نمی کنند بلکه در حقیقت آیات ما را انکار می کنند پس طرف آنها ما هستیم نه تو و به زودی مبعوثشان نموده و به جزایشان می رسانیم. اگر به

ص: 155

جای اسم بردن فرمود "الظّالمین" برای این بود که بفهماند منشاء این کار آنها ظلم است

پاسخ 1342 = گزینه «1» صحیح است، آیه 149 سوره اعراف

و چون انگشت ندامت گزیدند و دانستند که واقعاً گمراه شده اند گفتند: اگر پروردگارمان به ما رحم نکند و ما را نبخشاند قطعاً از زیانکاران می شویم*

این کلماتی است که پس از پشیمانی و هنگامی که حقیقت را فهمیدند بر زبان راندند. "سقط فی یدیه" یعنی حقیقت به دستشان افتاد

پاسخ 1343 = گزینه «3» صحیح است، آیه 3 سوره هود

و اینکه از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به درگاه او توبه کنید تا شما را تا زمانی معیّن به نیکویی بهره مند سازد و به هر کس که شایسته است نعمتی از فضل خود عطا کند و اگر روگردان شوید من از عذاب روزی بزرگ بر شما بیمناکم*

توحید وقتی برکات خود را آشکار می کند که هم در مرحلۀ اعتقاد به نفی خدایان دروغین و پرستش الله بینجامد و هم در مرحلۀ عمل به شستشوی از گناهان و تخلّق به صفات الهی منتهی گردد لذا می فرماید: حال که خدا را به عنوان ربّ خود شناختید از او آمرزش بخواهید تا گناهان گذشته شما را ببخشاید آنگاه به سوی پروردگارتان توبه کنید و به او ایمان آورید و به صفات الهی آراسته گردید. هرگاه به این اوامر عمل کنید خدا تا پایان عمر شما را از زندگی نیکوی دنیا بهره مند می سازد و به گشایش و امنیت و رفاه و عزّت و شرافت می رساند. زندگی نیکو آنچنان زندگی است که موافق فطرت آدمی است و همان بهره گیری معتدل از نعمات الهی در سایۀ علم و عمل صالح است. از آن بالاتر اینکه هرکس اعمالش بر دیگران فزونی و برتری داشته باشد، خدا نیز در دنیا و آخرت اجر زیاد و برتر به او می دهد یعنی حقش را ضایع نمی کند. امّا اگر راه مخالفت پیش گیرید و در برابر دستورات الهی نافرمانی کنید من بر شما از عذاب روز بزرگ می ترسم، همان روزی که باید در دادگاه بزرگ عدل الهی حاضر شوید

ص: 156

پاسخ 1344 = گزینه «4» صحیح است، آیه 96 سوره انعام

شکافندۀ صبح است و شب را آرامبخش گردانده و خورشید و ماه را حسابی مقرر داشته است، این تقدیرِ عزیزِ داناست*

به موارد دیگری از تدبیر خدا و نشانه های توحید اشاره می کند: خدا آمدن روز یا شب را مثل روشن و خاموش شدن چراغ قرار نداد بلکه به صورت تدریجی و ملایم درآورد تا کاملاً مطبوع و قابل تحمّل باشد. برای آنکهتصوّر نشود شکافتن صبح دلیلی بر نامطلوبی شب است بلافاصله می فرماید: خدا شب را مایۀ آرامش قرار داد. در شکافتن صبح و موقع استراحت قرار دادن شب و نیز حرکت ماه و خورشید که سبب پدید آمدن روزها و ماهها و سالها می شود، اندازه گیری عجیبی به کار رفته به نحوی که انسان می تواند امور زندگی خود را بر اساس آنها تنظیم نماید لذا می فرماید: این اندازه گیری، کار خدایی است که عزیز است و هیچ قدرتی بر او غالب نشده و کوچکترین اثری در تباه ساختن تدبیر او ندارد و علیم است یعنی به مصالح نظام هستی کاملاً آگاه و به بهترین نحو مملکتش را اداره می کند. در سایه عزّت و علم بی انتهای اوست که نظام آفرینش با تمام شگفتی ها و اندازه های بایسته طراحی و سپس دقیقاً به اجرا در می آید

پاسخ 1345 = گزینه «1» صحیح است، آیه 73 سوره مائده

به راستی کسانی که گفتند خدا یکی از خدایان سه گانه است کافر شدند و خدایی جز خدای یگانه نیست و اگر از آنچه می گویند باز نایستند کافرانشان به عذابی دردناک دچار می شوند*

آنها می گویند کلمه الله هم بر پدر و هم پسر و هم روح القدوس صادق است در حالی که عقلاً محال است یک چیز در عین اینکه یکی است سه چیز باشد. عجیب اینکه بسیاری از مبلغین مسیحی به این حقیقت اعتراف دارند امّا از آن دست نمی کشند. اگر فرمود عذاب به "کافرانِ آنها" می رسد برای توجه دادن به این معناست که یا عدّه ای از مسیحیان به این تثلیث اعتقاد ندارند یا منظور، علمای مسیح هستند که از روی علم به چنین کفری اعتقاد پیدا کردند و نه عوام آنها که معنی واقعی تثلیث را در نظر ندارند

ص: 157

پاسخ 1346 = گزینه «1» صحیح است، آیات 35 الی 37 سوره سبأ

و گفتند: ما دارایی و فرزندانمان از همه بیشتر است و ما عذاب نخواهیم شد*

در تفسیر آیه دو احتمال است 1- مشرکین از آنجا که برخوردار از مال و اولاد بودند مغرور شدند و پنداشتند که نزد خدا احترامی دارند که به آنها این همه مال و اولاد داده پس اگر هم عذابی هست متوجه آنها نیست که آیه 50 حم سجده همین را می گوید 2- خاصیت غوطه ور شدن در نعمت های مادی همین است که قلب انسان به آنها وابسته می شود به طوری که سعادت خود را در داشتن آن ها می بیند و شقاوت و عذاب را در نداشتن آنها می داند لذا حالا که برخوردار از مال و اولاد فراوان هست پس فکر می کند حتماً اهل سعادت است و در آخرت عذاب به او نمی رسد

بگو: پروردگار من است که روزی را برای هر کس که بخواهد گشاده یا تنگ می گرداند؛ لیکن بیشتر مردم نمی دانند*

به مترفین پاسخ می دهد که رزق ( مال و اولاد و...) و کمی و زیادی آن به دست خدا و مطابق مصلحت و حکمتش است و خواست انسان یا عواملدیگر هیچ اثری در کمی و زیادی رزقش ندارد امّا بیشتر مردم نمی دانند و اگر رزقشان کم شد محرومیت خود را به اسباب ظاهری و شانس و اتفاق نسبت می دهند و اگر رزقشان توسعه یافت آن را به حساب زرنگی و حسن تدبیر خود می گزارند و همین برای حماقت آنها کافی است. کلمۀ "پروردگارم" برای این آمده که طرف خطاب، مشرکین هستند و اینها خدا را ربّ و رازق نمی پنداشتند

و اموال و فرزندانتان چیزی نیست که شما را نزد ما مقرّب گرداند مگر کسی که ایمان آورده و کار شایسته کرده باشند. پس برای آنان دو برابر آنچه انجام داده اند پاداش است و آنها در غرفه های بهشتی آسوده خاطر خواهند بود*

زیادی مال و اولاد سبب تقرّب و نزدیک شدن به خدا نمی شود بلکه آنچه مایۀ تقرّب به خداست ایمان و عمل صالح است. پاداش اینها دو چندان است زیرا هم خود هدایت یافتند و هم سبب هدایت دیگران شدند بعلاوه در غرفه هایی قرار می گیرند که آرامش کامل به آنها می دهد زیرا نه ترس از عذاب و فنا دارند و نه بیماری و اندوه و...

ص: 158

پاسخ 1347 = گزینه «3» صحیح است، آیات 29 و 30 سوره قصص

و چون موسی آن مدت را به پایان رسانید و همسرش را برد آتشی را از دور در کنار طور مشاهده کرد به خانوادۀ خود گفت: بمانید که من آتشی از دور دیدم شاید خبری از آن یا شعله ای آتش برایتان بیاورم، باشد که خود را گرم کنید*

بعد از آنکه موسی (ع) مدت خدمت به شعیب (ع) را به سر رسانید ( طبق روایات او 10 سال خدمت کرد ) همراه خانواده اش به سوی مصر حرکت می کند تا به یاری قوم خود بشتابد در شرایطی که ایشان راه را گم کرده و با شب بسیار سردی نیز روبه رو بودند، چشمان موسی (ع) از طرف بلندی کوه طور که در آن نزدیکی ها بود آتشی را می بیند. به اهل خود می گوید همین جا بمانید تا بروم شاید در آنجا انسانی را ببینم و از او بپرسم راه کجاست یا آنکه پاره ای آتش بیاورم تا گرم شوید

پس چون به آن رسید از جانب راست وادی در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا آمد: که ای موسی! منم، من، خداوند، پروردگار جهانیان*

مبارک بودن این قطعۀ زمین به واسطۀ آن است که ندای الهی و تکلّم او با موسی (ع) از آنجا بود و از این راه شرافتی یافت و به خاطر همین شرافت و قداست، موسی (ع) مأمور شد که کفش خود را درآورد، همانطور که در آیه 12 طه آمد. نحوۀ تکلّم خدا با موسی (ع) نیز این چنین بود که از ورای درخت و با واسطۀ درخت صورت گرفت و آنطور که بعضی می گویند بی واسطه نبود. امّا ندای خدا این بود:ای موسی (ع)! بدرستی من الله هستم پروردگار جهانیان. به این ترتیب تمام اقسام شرک را از ساحت خدا نفی می کند زیرا وقتی خدا ربّ همه عالمیان باشد و با در نظر گرفتن اینکه ربّ به معنای مالک و مدبّر می باشد پس خدا مستحق است که تمام مملوکهایش اورا بپرستند لذا دیگر چیزی از عالمیان باقی نمی ماند تا تحت تدبیر غیر خدا باشد و در نتیجه ربّی به جز خدا باقی نمی ماند و معبودی غیر او نیست

پاسخ 1348 = گزینه «3» صحیح است، آیات 17 الی 19 سوره لقمان

ای پسرکم! نماز را برپا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و بر آسیبی که بر تو وارد آمده صبر کن که این از کارهای مهم است*

ص: 159

نخست به فرزندش تحکیم پیوند با خدا را سفارش می کند سپس بر مسئولیت اجتماعی تاکید می کند و چون انجام این فریضه همراه با مصائب و اذیت هاست بلافاصله توصیه به صبر می کند و با لفظ "ذالک" بلندی مرتبۀ صبر را بیان می کند و اگر فرمود صبر از "عزم الامور" است به جهت این است که صبر، حبس نفس است از انجام امری که نباید انجام شود و عزم به معنای تصمیم محکم و قلبی است. پس کسی که بر امری صبر می کند در واقع بر تصمیم قلبی اش پا برجا بوده و نمی خواهد از آن صرف نظر کند و این از قدرت و شهامت نفس است و هر زمان که تصمیم و عقد قلبی سست بشود، صبر نیز از میان می رود

و رویت را از مردم برنگردان و در زمین خرامان راه نرو زیرا خدا هیچ متکبّر فخر فروشی را دوست ندارد*

و در راه رفتنت میان روی کن و صدایت را آهسته بدار زیرا ناخوش ترین آوازها بانگ خران است*

لقمان توصیه هایش را به نحوۀ رفتار با مردم ادامه می دهد: با بی اعتنایی و تکبّر از مردم روی نگردان و با غرور و مستی ناشی از ثروت و رفاه بر زمین راه نرو. پس لقمان به دو صفت بسیار زشت که مایۀ از هم گسیختگی نظام اجتماعی می شود اشاره می فرماید. سپس می گوید: خدا هیچ مختال فخوری را دوست ندارد. متکبّر را از این رو "مختال فخور" خواند چون چنین آدمی خیال می کند نسبت به دیگران فضیلت و امتیازی دارد لذا به فخرفروشی مبادرت می کند پس این خیال پردازی و فخرفروشی است که در رفتار با دیگران و راه رفتن به صورت بی اعتنائی و مستانه رفتن، نمود می یابد. لقمان سپس امر به رعایت اعتدال در راه رفتن و سخن گفتن می کند

پاسخ 1349 = گزینه «4» صحیح است، آیه 34 سوره لقمان

در حقیقت، علم به قیامت نزد خداست و باران را فرو می فرستد و آنچه را که در رحم هاست می داند و کسی نمی داند فردا چه به دست می آورد و کسی نمی داند در کدامین سرزمین می میرد. در حقیقت، خدا دانای آگاه است*

در حقیقت آیه سه علم را اختصاص به خدا داده 1- علم به قیامِ قیامت که

ص: 160

منحصراً نزد اوست و هیچ احدی جز او از آن خبر ندارد 2- فرستادن باران 3- علم به آنچه در رحم زنان است از پسر یا دختر که این دو علم مخصوص خداست مگر آنکه خودش به کسی تعلیم دهد. البته آیه دو جهل رانیز برای انسان ثابت می کند یکی اینکه هیچکس نمی داند که فردا چه به دستش می آید و دیگر آن که هیچکس نمی داند در چه سرزمینی می میرد. نتیجه آنکه آیه تذکر می دهد که انسان از یک طرف از آیندۀ خود بی خبر است و حتی از مسائل نزدیک به زندگی خود اطلاعی ندارد و از طرف دیگر خدا به هر کوچک و بزرگی عالِم است و حتی مسئلۀ قیامت را نیز می داند حال که چنین است پس به وی شرک نورزید و از دعوتش رونگردانید و مبدأ و معاد را انکار نکنید

پاسخ 1350 = گزینه «2» صحیح است، آیه 100 سوره یونس (ع)

و هیچ کس را نرسد که جز به اذن خدا ایمان بیاورد و خدا بر کسانی که تعقّل نمی کنند، پلیدی را قرار می دهد*

قانون الهی این است که انسانها فقط با اجازۀ خدا می توانند ایمان بیاورند امّا خدا بی حساب اجازه نمی دهد، آنهایی که عاقل نیستند، لیاقت آن را ندارند که اذن الهی را به دست آورند و بلکه برای اینها پلیدی و گمراهیِ بیشتر است. پس آنها که عقل خود را به کار اندازند خدا توفیق ایمان آوردن را به آنها می دهد

پاسخ 1351 = گزینه «2» صحیح است، آیات 63 و 64 سوره یونس (ع)

همانان که ایمان آورده و پرهیزگاری می کنند*

اولیاء خدا آنهایی هستند که ایمان آورده و به طور دائم تقوی می ورزند آنچنان که در تمام اعمال و رفتارشان نمودار است

در زندگی دنیا و در آخرت مژده برای آنان است. وعده های خدا را تبدیلی نیست؛ این همان کامیابی بزرگ است*

در دنیا و آخرت به مؤمنان بشارتی می دهد که قطعی است و تغییر و تبدیلی در آن نیست

ص: 161

پاسخ 1352 = گزینه «2» صحیح است، آیه 201 سوره اعراف

در حقیقت، کسانی که از خدا پروا دارند، چون وسوسه ای از جانب شیطان به ایشان رسد خدا را به یاد آورند و آنگاه بینا شوند*

وقتی وسوسه های شیطانی به سراغ پرهیزگاران می آید به یاد خدا و نعمت های او و نیز به یاد عواقب شوم گناه و مجازات الهی می افتند پس در همان لحظه ابرهای تیرۀ وسوسه از اطراف قلبشان کنار می رود و بینا می شوند. وسوسه های شیطانی انسان را در هر سن و سالی گرفتار می سازد تنها راه نجات نیز تقوی و پناه بردن به خدا و یادآوری الطاف و مجازات های الهی است. جمله "آنها بینا می شوند" اشاره به این حقیقت داردکه وسوسه ها پرده بر دیدۀ باطنی انسان می اندازد به طوری که دوست را از دشمن و نیک را از بد نمی شناسد در حالی که یاد خدا به انسان بینایی و قدرت شناخت واقعیت ها را می دهد و به این ترتیب بر وسوسه ها غلبه پیدا می کند

پاسخ 1353 = گزینه «3» صحیح است، آیه 56 سوره عنکبوت

ای بندگان من که ایمان آورده اید! زمین من فراخ است؛ تنها مرا بپرستید*

ای بندگان من اگر در سرزمین کفر نمی توانید دینداری کنید، مُلک من وسیع است و جای دیگری برای عبادت من وجود دارد. پس هیچ عاملی نباید مانع بندگی و پرستش خدا شود

پاسخ 1354 = گزینه «4» صحیح است، آیه 93 سوره انعام

و کیست ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ می بندد؟ یا می گوید: به من وحی شده در حالی که چیزی به او وحی نشده باشد؟ و آن کس که می گوید: به زودی نظیر آنچه را خدا نازل کرده نازل می کنم؟ و اگر ببینی ظالمان را که در سکرات مرگند و فرشتگان دست گشوده اند که جانهایتان را تسلیم کنید، امروز به سبب آنچه به ناحق به خدا نسبت می دادید و در برابر آیات او کبر می ورزیدید به کیفر عذاب خوارکننده می رسید*

یهود منکر نزول وحی بود امّا حالا سخن از ظالمانی است که مرتکب سه ظلم

ص: 162

می شوند، ظلمهایی که از شدیدترین مراتب ظلم هستند چون عقل در آن تردیدی نمی کند. مطلب را سوالی بیان می دارد تا مخاطب زودتر وادار به پذیرش شوند 1- باید همه خاضع خدا باشیم پس آیا جایز است بر خدا دروغ بسته و شریکانی برای او اتّخاذ کنیم یا آیه ای را تحریف و سخنی از سخنان خدا را تغییر دهیم؟ 2- آیا اگر من از پیش پروردگار عالم رسالتی نداشته باشم جایز است ادعا کنم وحی بر من نازل می شود؟ 3- آیا جایز است بگویم به زودی من نیز مانند آنچه خدا نازل کرده، نازل می کنم و به این ترتیب قرآن را استهزاء کند؟ پس سه ظلمِ دروغ بستن بر خدا، دعوی نبوّت و استهزاء آیات خدا از بزرگترین ظلم هاست. تعبیر "جان خود را خارج سازید" در حقیقت نوعی تمسخر از ناحیۀ فرشتگان قبض روح نسبت به این ظالمان است به خاطر تحقیر و تمسخری که این ظالمان نسبت به آیات خدا و رسولان او روا داشتند و گرنه مرگِ انسان مثل زندگی اش در اختیار او نیست تا گفته شود جان خود را بیرون کنید. مراد از "امروز مجازات خوار کننده ای دارید" روز فرا رسیدن مرگ است یعنی مجازات آنها از لحظۀ مرگ آغاز می گردد

پاسخ 1355 = گزینه «4» صحیح است، آیه 29 سوره توبه

با کسانی از اهل کتاب که به خدا و روز آخرت ایمان نمی آورند و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده اند حرام نمی دارند و متدیّن به دین حق نمی گردند، کارزار کنید تا با خواری به دست خود جزیه دهند*

اگر در آیات قبل تکلیف مسلمین در برابر مشرکین روشن شد در آیات بعدی مسئولیت آنها در مقابل اهل کتاب بیان می شود. آیه برای تحریک و تشویق مؤمنان به قتال با اهل کتاب می فرماید: با آنها پیکار کنید چون از نظر ایمان به خدا و روز جزا مثل مشرکان هستند. در واقع اینان ایمانی که در نزد خدا مقبول باشد ندارند چون ایمان آنها به مبدأ و معاد تحریف شده است مثلاً مسیح و عُزیز را فرزند خدا می دانند یا به معاد جسمانی اعتقاد ندارند. سپس می فرماید: آنها آنچه را که خدا و رسولش تحریم کرده اند، حرام نمی دانند لذا آلوده به گناهان زیادی هستند مانند خوردن مسکرات، رباخواری، بی بندوباری جنسی و... که خدا نمی خواهد در اجتماع اسلامی شایع شود. البته قتال با آنها برای این نیست که آنها نیز محرّمات

ص: 163

اسلامی را برای خود حرام کنند بلکه منظور این است که زیردست حکومت اسلامی قرار گیرند و جرأت نکنند علناً مرتکب محرمات شوند و زحمات نظام اسلامی را بی اثر سازند. آنها دین حق را روش زندگی خود قرار نمی دهند، همان دینی که منطبق بر نظام خلقت است و فطرت بشر او را به پیروی از آن دعوت می کند، در عوض دل به انبوهی از خرافه ها بسته اند که نمی تواند آنها را به سوی سعادتشان راهنمایی کند. با توجه به سه وصف فوق مبارزه با آنها جایز است مگر آنکه جزیه را با خضوع و تسلیم بپردازند و در برابر حکومت عادلانه اسلامی سر فرود آورند و دیگر بدنبال اشاعه عقاید و اعمال فاسد خود نباشند و در برابر جامعه اسلامی صف آرایی نکنند و با دشمنان اسلام همکاری ننمایند. باید دانست جزیه مالیاتی است که از اهل ذِمّه گرفته می شود و در مقابل از حمایت قانون و نظام اسلامی برخوردار می شوند، جزیه مانند خمس و زکات است که از مسلمین گرفته می شود

پاسخ 1356 = گزینه «4» صحیح است، آیات 114 الی 116 سوره صافات

و به راستی بر موسی و هارون منّت نهادیم*

به طور سربسته می فرماید: ما به موسی (ع) و هارون (ع) نعمت بزرگ بخشیدیم

و آن دو و قومشان را از اندوه بزرگ رهاندیم*

سپس به یکی از نعمت ها اشاره می کند این اندوه بزرگ همان شکنجۀ فرعون بود که پسرانشان را می کشت و دختران آنها را زنده نگه می داشت

و آنان را یاری دادیم پس آنان بودند که پیروز شدند*

نعمت بعدی این بود که فرعون و لشکریانش در دریا غرق شدند. در آیۀ قبلی صحبت از نجات بود و این کلمه جایی به کار می رود که نجات یابنده هیچ نیرویی از خود نداشته باشد. اما کلمه نصرت در جایی می آید که نصرت شونده خودش مختصر نیروئی داشته باشد که با ضمیمه شدن به قدرتِ ناصر کار به پیش برود. لذا در آیۀ قبل که بنی اسرائیل اسیر فرعونیان بودند و هیچ نیرویی نداشتند از کلمۀ "نجات" و اینجا از نصرت استفاده شد

ص: 164

پاسخ 1357 = گزینه «3» صحیح است، آیه 31 سوره انعام

کسانی که لقای الهی را تکذیب کردند زیانکار شدند تا آنگاه که قیامت به ناگاه فرا رسد، گویند: دریغ بر ما که چه بسیار دربارۀ این روز کوتاهی کردیم؛ و اینان بار گناهانشان را به دوش می کشند، آری بد است آنچه بر دوش می کشند!*

ایمان به معاد اثر عمیقی در کنترل انسان مقابل گناهان و رسیدن به رشد و کمال دارد لذا آنها که لقاء خدا را منکرند مسلماً گرفتار زیان می شوند چون راحتی آخرت را با عذاب الیم عوض کردند امّا باید بدانند این انکار برای همیشه ادامه ندارد و به محض برپایی ناگهانی قیامت و دیدن صحنه های وحشتناک آن و نتایج اعمال خود، فریادشان بلند می شود که ای وای بر ما! چقدر دربارۀ چنین روزی کوتاهی کردیم! بلافاصله می فرماید: ذرّه ای ستم به آنها نمی شود چون بارِ گناهان خویش را بر دوش می کشند. این جمله دلیل روشنی برای تجسّم اعمال در قیامت است

پاسخ 1358 = گزینه «1» صحیح است، آیات 21 الی 25 سوره ص

آیا خبر شاکیان چون از محراب بالا رفتند به تو رسید؟*

وقتی ناگهانی بر داود وارد شدند و او از ایشان هراسید، گفتند: نترس ما مدعیانی هستیم که بعضی از ما بر دیگری تجاوز کرده پس در میان ما به حق داوری کن و از حق دور نشو و ما را به راه راست هدایت کن*

در این آیات بحث ساده و روشنی دربارۀ قضاوت داود (ع) را مطرح می کند. دو طایفۀ متخاصم بر داود (ع) وارد شدند در حالی که آن جناب در محرابش بود و چون این قوم از راه عادی بر او وارد نشدند بلکه از دیوار محراب بالا آمده و داخل شدند لذا داود (ع) به فزع می افتد. فزع به معنی نفرتی است که در اثر برخورد با منظرۀ هولناکی به آدمی دست می دهد و او را وادار به دفاع می کند و این از فضائل است نه رذائل. آن قوم وقتی فزع داود (ع) را دیدند، خواستند او را دلخوش و آرام سازند و فزعش را تسکین دهند لذا به او گفتند نترس ما دو خصم هستیم که بعضی بر بعضی ظلم کرده پس بین ما به حق حکم کن، از حق تجاوز نکن و ما را به راه وسط و طریق عدل راهنمایی کن

ص: 165

یکی از آنان گفت: این برادر من است که نود و نه میش دارد و من تنها یک میش دارم و می گوید: آن را هم به من واگذار و در سخن بر من غلبه دارد*

داود گفت: قطعاً او در مطالبۀ میش تو و افزودنش به میش های خودش بر تو ستم کرده و در حقیقت بسیاری از شریکان به همدیگر ستم روا می دارند مگر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند و اینها خیلی اندکند و داود دانست که ما او را آزمایش کرده ایم. پس از پروردگارش آمرزش خواست و به رو درافتاد و توبه کرد*

داود (ع) رو به شاکی کرد و گفت مسلماً او با درخواست یک میشِ تو برای افزودن به میش هایش بر تو ستم کرده امّا این تازگی ندارد و بسیاری از دوستان و افرادی که با هم سر و کار دارند نسبت به یکدیگر ستم می کنند مگر مؤمنین واقعی که عدۀ آنها کم است تنها این گروهند که در دوستی و معاشرت رعایت حقوق یکدیگر را می کنند. طرفین دعوا با حکم داود (ع) قانع شدند و مجلس را ترک کردند اما داود (ع) در فکر فرو رفت و با اینکه می دانست قضاوت عادلانه ای کرده چون طرف دیگر هیچ شکایتی نکرد امّا چون آداب ظاهری قضاوت را به جا نیاورد و بدون شنیدن گفتار طرف دیگر قضاوت کرد سخت پشیمان شد و یقین کرد ما او را با این جریان آزموده ایم لذا در مقام استغفار برآمد و به سجده افتاد و توبه کرد. در واقع داود (ع) در طرز قضاوت به خطا رفت و نه در صدور حکم و این حاکی از مهارت وسیع ایشان در امر داوری است امّا نحوۀ ورود غیر عادی آن ها چنان او را شتابزده کرد که حکم عادلانه خود را یک جانبه صادر می کند. پس این جریانی امتحانی بود تا داود (ع) در قضاوت تعجیل نکند و بر اساس تحقیق کامل حکم کند

آنگاه این امر را بر او آمرزیدیم و او در نزد ما تقرّب و عاقبتی نیک دارد*

ما ترک اولای او را بخشیدیم او در درگاه ما دارای مقام والاست و نزد ما بهشت و نعمت های اخروی دارد

پاسخ 1359 = گزینه «1» صحیح است، آیه 26 سوره اعراف

ای فرزندان آدم! در حقیقت، ما برای شما لباسی فرو فرستادیم که عورت های شما را پوشیده می دارد و برای شما زینتی است ولی بهترین جامه، لباس تقوی است. این از آیات خداست باشد که متذکّر شوند*

ص: 166

بر انسان منّت می گذارد که آنها را به پوشیدن لباس و آرایشِ خود هدایت کرده زیرا لباس، پوشش لازمی است که هیچکس از آن بی نیاز نیست چون زشتی های ظاهری انسان را می پوشاند امّا علاوه بر لباس ظاهر به لباس باطن نیز اشاره می کند تا بر اهمیت جنبۀ معنوی انسان و پوشاندن عیوب نفسانی که آشکار شدنش مایه رسوایی است، نیز تاکید کند. به عبارت دیگر لباس تقوی مهمتر از لباس ظاهری است چون انسان را از خطرات گناه و انحراف حفظ می کند و به او آراستگی واقعی می دهدپاسخ 1360 = گزینه «1» صحیح است، آیه 31 سوره سبأ

و کسانی که کافر شدند گفتند: نه به این قرآن و نه به آن که پیش از آن است هرگز ایمان نخواهیم آورد. و ای کاش ظالمان را هنگامی که در نزد پروردگارشان بازداشت شده اند می دیدی که چگونه برخی از آنان با برخی دیگر جدل می کنند؛ آنها که زیر دست بودند به کسانی که برتری داشتند، می گویند: اگر شما نبودید قطعاً ما مؤمن بودیم*

مشرکین می گفتند نه به این قرآن ایمان داریم و نه به کتب آسمانی قبل از آن و این به آن جهت بود که اصولا مذهب شرک معتقد به نبوّت نبود. کلمه "لن" برای نفی ابدی است و لجاجت آنها را می رساند یعنی تا ابد ایمان نمی آوریم. نتیجۀ این شرک به زودی به آنها می رسد و چیزی نمی گذرد که در پیشگاه خدا پشیمان می شوند امّا برایشان سودی ندارد. این ظالمان که با شرک خویش به خود و دیگران ظلم کرده اند در روز قیامت برای حساب و جزا در پیشگاه پروردگارشان می ایستند در حالی که با یکدیگر مجادله می کنند. نخست پیروان به پیشوایان ضلالت می گویند: اگر شما نبودید ما مؤمن بودیم زیرا شما ما را مجبور کردید که کافر و مشرک شویم

پاسخ 1361 = گزینه «3» صحیح است، آیه 1 سوره فاطر

حمد خدای را که پدید آورندۀ آسمان و زمین است فرشتگان را که دارای بال های دوگانه و سه گانه و چهارگانه اند رسولان قرارداد. در آفرینش هرچه بخواهد می افزاید زیرا خدا بر هر چیزی تواناست*

علت انحصار حمد در خدا تنها به خاطر فاطر بودنش نیست بلکه باز حمد برای

ص: 167

اوست که ملائک را فرستادگان خود قرار داد تا به اذنش به کار تدبیر امور این عالم بپردازند و فرامین تشریعی و تکوینی او را انجام دهند. امّا منظور از "هر چه بخواهد بر آفرینش خود می افزاید" به احتمال قوی این است که این افزایش مربوط به مورد خاصی نبوده بلکه معنای وسیعی دارد و هر افزایشی در آفرینش موجودات را در بر می گیرد. اگر فرمود او بر هر چیزی قادر است یعنی می تواند فاطر، جاعل و یزید فی الخلق باشد. از بررسی آیات و احادیث مختلف اوصاف چندی برای ملائک اثبات می گردد 1- اینها موجوداتی شریف هستند که واسطۀ خدا و عالم محسوسند بطوری که هیچ حادثه ای اتفاق نمی افتد مگر آنکه یک یا چند فرشته موکّل و مأمور آنند. اگر آن حادثه یک جنبه داشته باشد یک فرشته و اگر چند جنبه داشته باشد چند ملک موکّل آنند 2- در بین ملائک نافرمانی نیست چون ارادۀ مستقل ندارند لذا بدون کم و زیاد اوامر الهی را اجرا می کنند 3- ملائکه با همه کثرتشان دارای سلسله مراتب هستند و بعضی مافوق و بعضی مادون بعضی دیگر هستند به نحوی که مادون ها مطیع مافوق ها هستند و همه مطیع امر خدایند 4- از آنجا که ملائکه هر کاری می کنند به امر خدا می کنند هرگز شکست نمی خورند چون چیزی وجود ندارد که بتواند خدا را عاجز سازد. از مجموع این اوصاف معلوم می شود ملائکه ماده نیستند و در معرض زوال و فساد و تغییر و کمال قرار نمی گیرند. جناح به معنی بالاست امّا مراد از بال فرشتگان چیست؟ بال در پرندگان به منزلۀ دست انسان و وسیله پرواز آنهاست و در مورد فرشتگان کنایه از قدرت و توانایی است و تفاوت عدد بالها شاید اشاره به سلسله مراتب فرشتگان و تعداد مشاغل آنها و برتری بعضی نسبت به بعضی دیگر است. بال مانند تعبیراتی همچون قلم، کرسی، عرش، لوح و... است. گرچه در ظاهر، ذهن را به سوی جنبۀ مادی آن متوجه می سازد امّا هدف توجه دادن به مفاهیم معنوی آنهاست

پاسخ 1362 = گزینه «4» صحیح است، آیه 23 سوره سبأ

و شفاعت نزد او سودی ندهد مگر دربارۀ کسی که برای او اجازه دهد؛ تا چون هراس از دل های ایشان برطرف شود گویند پروردگارتان چه گفت؟ گویند: حق؛ و او بلندمرتبۀ بزرگ است*

مشرکین درباره پرستش بتها و ملائک معتقد بودند آنها شفیع هستند امّا شفاعت

ص: 168

دنیایی زیرا آنها به آخرت اعتقادی نداشتند و منظور آنها از شفاعت دنیایی برآورده شدن حاجاتشان توسط خدایانشان بود. این را نیز باطل می سازد: خدایان شما همه مخلوق و مملوک خدایند لذا نمی توانند شفاعت کنند مگر آنکه خدا چنین اجازه ای به آنها بدهد و ملائک نیز که واسطۀ اجرای اوامر الهی هستند از این قاعده مستثنی نیستند. زیرا اگرچه وساطت ملائکه نوعی شفاعت است و تمام ملائک شفیعند امّا نه در هر امری و نه برای هرکسی بلکه در اموری که خدا اجازه داده و برای کسانی که باز خدا اجازه داده باشد به همین جهت است که فرشتگان در انتظار به سر می برند تا ببینند خدا چگونه اجازه شفاعت می دهد. در این حال ملائک در دلشان دچار پریشانی و فزع هستند و در ذاتشان آنچنان تذلّل و خضوع هست که جز از پروردگارشان از هر چیز دیگری در غفلتند و تنها کاری که می کنند پروانه آسا چرخیدن در پیرامون ساحت عظمت خداست و تنها انتظاری که دارند صدور اوامر الهی است و این فزع و پریشانی همچنان هست تا با صدور اوامری از ناحیۀ خدا فزع دل هایشان زائل شود. با گرفتن فرمان خدا با خلوص کامل به اجرای آن می پردازند و حادثه ای از حوادث را خلق و تدبیر می کنند. با این وضعیتی که ملائک دارند چگونه می توانند ربّ و معبود قرار گیرند؟ چون ملائک گروه های مختلف هستند که بعضی بر بعضی دیگر بالاترند پس آنها که مادون هستند از مافوق خود می پرسند فرمان الهی چه بود؟ آنها می گویند حق و اوست بلند مقام و بزرگ مرتبه و به این ترتیب ملائک پایین تر از ملائک بالاتر امر الهی را دریافت می کنند و اینان نیز آرامش می یابند و فزعشان از بین می رود. گرچه ملائک پایین تر از ملائک بالاتر اطاعت می کنند ( که خود اطاعت خداست ) اما ملائک مافوق، خود تحت فرمان مافوقی هستند که همه چیز در برابرش صغیر است و او خدای علی و عظیم است

پاسخ 1363 = گزینه «4» صحیح است، آیه 19 سوره روم

زنده را از مرده بیرون می آورد و مرده را از زنده بیرون می آورد و زمین را بعد از مرگش زنده می سازد و این گونه بیرون آورده می شوید*

ظاهراً بیرون آوردن زنده از مرده و بلعکس همان خلقت موجودات زنده از زمین

ص: 169

مرده و دوباره خاک شدن آنهاست. مراد از زنده کردن زمین بعد از مرگش همان حالتی است که زمین در فصل بهار به خود می گیرد و گیاهان و شکوفه ها از آن بیرون می آیند. آیه روشن می سازد که دائماً در نظام طبیعت، زندگی از دل مرگ و مرگ از دل زندگی بیرون می آید پس خدایی که آفرینندۀ این طبیعت است قادر است که در جهان دیگر مردگان را زنده کند

پاسخ 1364 = گزینه «3» صحیح است، آیات 163 الی 166 سوره اعراف

و از ایشان دربارۀ شهری که در کنار دریا بود بپرس که در روز شنبه که باید حرمت را نگه می داشتند، برای آنها ماهی ها روی آب ظاهر می شدند و آنها تجاوز می کردند و در غیر این روز آشکار نمی شدند، بدینسان ایشان را به فسقشان می آزماییم*

به صحنۀ دیگری از تاریخ پرماجرای یهود اشاره می کند که مربوط به جمعی از آنها بود که در ساحل دریا زندگی می کردند. خدا به این جمعیت و به عنوان آزمایش دستور داد که روز شنبه را بزرگ دارند و دست از صید ماهی بکشند و مشغول عبادت شوند. در روز شنبه ماهیان در روی آب ظاهر می شدند در حالی که درغیر این روز کمتر آشکار می شدند حالا یا به فرمان خدا یا به جهت اینکه قبلاً روز شنبه، روز تعطیلی یهود بود لذا ماهیان احساس امنیت می کردند. همین موضوع وسیله ای برای آزمایش آنها شد امّا آنها برخلاف فرمان خدا در روز شنبه به صید رفتند. خدا به این جهت آنها را آزمایش کرد که فسق و فجور در میان آنها رواج یافته بود

و آنگاه که گروهی از ایشان گفتند: چرا قومی را که خدا هلاک کنندۀ ایشان است یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می دهید؟ گفتند: تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد و شاید که آنان پرهیزگاری کنند*

قوم یهود در مقابل این آزمایش سه گروه شدند 1- اکثریتی که به مخالفت با فرمان الهی برخاستند 2- اقلیتی که به وظیفۀ امر به معروف و نهی از منکر قیام کردند 3- آنهایی که ساکت بودند. اقلیت ساکت به اقلیت مسئول گفتند: چرا قومی را پند می دهید که هدایت نمی یابند؟ یعنی گروه اکثریت عصیان را به حدی رسانده اند که علناً مرتکب فسق و فجور می شدند و نهی از منکر در آنها تاثیری نمی کرد امّا اقلیت مسئول پاسخ دادند که ما به این جهت نهی از منکر می کنیم که وظیفۀ خویش را در مقابل

ص: 170

پروردگارمان انجام داده و در برابر او مسئولیتی نداشته باشیم بعلاوه شاید سخنان ما در دل آنها موثر واقع شد و دست از سرکشی برداشتند. گفتند "پروردگارتان و نه پروردگارمان" تا به گروهساکت بفهمانند وظیفۀ نهی از منکر اختصاص به ما ندارد و شما را هم شامل می شود. پس امر به معروف و نهی از منکر حتی جایی که احتمال تاثیر نباشد واجب است و آن موقعی است که اگر حکم خدا گفته نشود ممکن است این حکم فراموش و بدعتها استوار گردد و سکوت دلیل بر رضایت تلقی شود

پس هنگامی که آنچه را به آن تذکّر داده شده بودند، از یاد بردند، کسانی را که از کارِ بد باز می داشتند نجات دادیم و کسانی راکه ستم کردند به سزای آنکه نافرمانی می کردند، به عذابی شدید گرفتار کردیم*

طبق سنّت خدا جلوگیری نکردن یا موعظه ننمودن یا قطع نکردن رابطه با ستمگران، شرکت در جرم محسوب می شود و همان عذابی که در کمین ستمکاران است در کمین شرکای آنها نیز هست لذا غیر از اقلیت مسئول بقیه مجازات می شوند. مقصود از "فراموش کردن تذکّرات" بی تأثیر شدن آنها در دل می باشد. توضیح اینکه تکالیف الهی یا موافق طبع ماست یا نیست، در صورتی که موافق طبع ما نباشد یا به خاطر خدا از میل نفسانی خود چشم می پوشیم و آن تکالیف را انجام می دهیم یا به خاطر میل نفس، خدا را معصیت می کنیم. اگرچه در بار اول که انسان مرتکب معصیت می شود احساس ناراحتی در دل خود می کند امّا با هر نافرمانی و تکرار آن این احساس ضعیف تر شده و بی اعتنایی به امر خدا آسان تر می شود تا اینکه به کلی تذکّرات در دلش بی اثر می شود همانطور که این جمعیت نیز در ابتدا با کندن حوضچه ها، در روز شنبه آب دریا را به آن سرازیر می کردند و روز یکشنبه شروع به صید ماهی می کردند سپس برای شکستن حرمتِ روزِ شنبه جسورتر شده و عملاً روزهای شنبه نیز بی پروا مشغول صید می شدند تا اینکه کار به جایی رسید که هیچ توجهی به نصایح نمی کردند

و چون از آنچه از آن نهی شده بودند سرپیچی کردند، به آنان گفتیم: بوزینگانی رانده شده باشید*

آیه به کیفر آنها اشاره می کند

ص: 171

پاسخ 1365 = گزینه «4» صحیح است، آیه 102 سوره صافات

پس چون در کار و کوشش به پای او رسید ابراهیم گفت:ای فرزندم! من در خواب دیده ام که سر تو را می بُرم، پس بنگر چه می بینی؟ اسماعیل گفت: پدرجان آنچه فرمانت داده اند، انجام بده به زودی مرا به خواست خدا از صابرین می یابی*

همین که آن پسر به سن بلوغ رسید به پسرش گفت: دربارۀ سرنوشت خودت فکر کن و تکلیف مرا روشن ساز چون در رؤیا دیده ام باید به فرمان خدا تو را ذبح کنم. نفرمود "در خواب دیدم سرت را بریدم" یعنی تمام شدن عمل را در خواب ندید بنابراین نسخی در حکم خدا بوجود نمی آید. اسماعیل (ع) اظهار رضایت خود را نسبت به ذبح شدن اعلام می دارد و برای خشنود ساختن و دلجویی از پدرش می گوید: به خواست خدا مرا از صابرین خواهی یافت چون زمام امر من به دست خودم نیست بلکه هر چه دارم از مواهب و منتّهای خداست. پس پسر و پدر اولین مرحلۀ آزمایش الهی را که تبعیت ازامر خداست با پیروزی می گذرانند

پاسخ 1366 = گزینه «3» صحیح است، آیه 158 سوره انعام

آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان به سویشان بیایند یا پروردگارت بیاید یا پاره ای از نشانه های پروردگارت بیاید؟ امّا روزی که پاره ای از نشانه های پروردگارت پدید آید، کسی که قبلاً ایمان نیاورده یا خیری در ایمان آوردن خود به دست نیاورده، ایمان آوردنش سود نمی بخشد، بگو منتظر باشید که ما هم منتظریم*

مشرکان بقدری لجوج بودند که دلایل روشن قرآن کمترین اثری بر آنها نداشت گویا برای ایمان آوردن انتظار امور محالی را می کشیدند مانند اینکه فرشتگان مرگ یا پروردگارت به سراغ آنها بیایند و او را ببینند یا انتظار داشتند بعضی از نشانه های پروردگارت را در آستانۀ قیامت ببینند مثل بی فروغ شدن خورشید و زلزله های وحشتناک! امّا آن روزی که بعضی از نشانه های پروردگارت بیاید، ایمان آوردن افرادی که قبلاً ایمان نیاورده و عمل نیکی انجام نداده اند، سودی به حالشان نخواهد داشت زیرا بخاطر اضطراری بودن این ایمان، از آنها پذیرفته نیست. در آخر مشرکین را شدیداً تهدید می کند: بگو من منتظر عذابی که انتظارش را دارید هستم و شما هم منتظر باشید که بی شک خواهد آمد. معلوم می شود ایمانی مفید

ص: 172

است که اولاً از روی اختیار و رغبت باشد نه اجبار ثانیاً گناهان آن را فاسد و تباه نساخته باشد. سه بار تکرار شدن "ربّک" برای این است که پیامبر(ص) بیش از پیش مقابل مشرکان تایید و به حمایت خدا دلگرم شود زیرا آنها بسیار به بتهای خود افتخار می کردند

پاسخ 1367 = گزینه «4» صحیح است، آیه 10 سوره روم

آنگاه عاقبت کسانی که بدی کردند بسی بدتر شد زیرا آیات خدا را تکذیب کردند و آنها را به ریشخند گرفتند*

کسانی که مرتکب اعمال بد شدند کارشان به جایی رسید که آیات الهی را تکذیب کردند و به آن نیز قناعت نکرده بلکه آیات حق و پیامبران را به مسخره و استهزاء گرفتند

پاسخ 1368 = گزینه «2» صحیح است، آیه 125 سوره انعام

پس کسی را که خدا بخواهد هدایت نماید دلش را به پذیرش اسلام می گشاید؛ و هرکه را بخواهد گمراه کند دلش را سخت تنگ می گرداند چنانچه گویی به زحمت در آسمان بالا می رود. اینگونه خدا پلیدی را بر کسانی که ایمان نمی آورند قرار می دهد*

هدایت به معنای نشان دادن راه، شامل همۀ انسان ها می شود امّا هدایت به معنای رساندن به مطلوب فقط شامل افرادی می شود که خدا بخواهد و بدیهی است خواست خدا به افرادی تعلق می گیرد که با اعمال خویش آمادگی خود را برایپذیرش هدایت ثابت کرده اند. در این صورت خدا سینۀ این جویندگانِ ایمان را گشاد می سازد تا برای قبول هر حقی گنجایش پیدا کنند و به راحتی اسلام را بپذیرند. پس اسلام همان نوری است که در آیۀ قبل ذکر آن گذشت. پیامبر (ص) فرمودند شرح صدر، نوری است که خدا در قلب هر کس که بخواهد می اندازد و علامت آن توجه به قیامت و بی رغبتی به دنیا و آماده شدن برای مرگ قبل از فرارسیدن مرگش می باشد. از طرف دیگر می فرماید: کسی را که خدا بخواهد گمراه سازد سینه اش را آنچنان تنگ می کند که گویا می خواهد به آسمان بالا رود. در واقع خدا افرادی را که نسبت به حق بی اعتناء هستند از هدایت محروم می سازد و دلشان را چنان می کند که گنجایش حق و صدق

ص: 173

را نداشته باشد. روح اینان آنقدر تنگ و محدود می شود که هیچ راهی برای نفوذ حقیقت باقی نمی ماند. تشبیه اینها به کسی که می خواهد به آسمان بالا رود یا به خاطر این است که همان طور که صعود به آسمان فوق العاده مشکل است، پذیرش حق نیز برای آنها مشکل است یا به این علت است که همانطور که صعود به آسمان سبب تنگی نفس و در نهایت بیهوشی و مرگ می شود این افراد نیز در نهایت به کفر مطلق و مرگ روحی می رسند. در آخر قاعدۀ کلی را در مورد گمراه ساختن بیان می فرماید: اینچنین خدا پلیدی، بی ایمانی و گمراهی را برای افرادی که تسلیم خدا نمی شوند، مسلّط می سازد بطوری که مردم از نزدیکی به آنان نفرت پیدا می کنند همانطور که از غذای آلوده متنفر می شوند

پاسخ 1369 = گزینه «2» صحیح است، آیه 82 سوره مائده

یهودیان و مشرکان را دشمن ترین مردم نسبت به مؤمنان می یابی همچنین مهربان ترین مردم را نسبت به مؤمنان کسانی می یابی که می گویند ما مسیحی هستیم، این به خاطر آن است که در میان ایشان کشیشان و راهبانی هستند و نیز به خاطر آنکه کبر نمی ورزند*

یهود و نصاری و مشرکان از نظر نزدیکی به اسلام یکسان نیستند بلکه همانطور که تاریخ صدر اسلام به خوبی گواهی می دهد یهود در اکثر صحنه های درگیری حضور مستقیم و غیر مستقیم داشتند و افراد بسیار کمی از آنها به اسلام گرایش یافتند امّا در مورد مسیحیت این مسئله به این شدت وجود نداشت. قرآن تفاوت روحیۀ مسیحیان را با یهود در چند چیز می داند 1- در میان آنها جمعی دانشمند هستند که نسبت به دانشمندان دنیا پرست یهود کمتر در کتمان حقایق می کوشند 2- در میان آنها جمعی تارک دنیا هستند که درست نقطۀ مقابل حریصان یهود قرار دارند و گرچه گرفتار انحرافی هستند امّا در سطح بالاتری از یهود می باشند 3- بسیاری از آنها در پذیرش حق خاضع بوده و تکبّر نمی ورزند برخلاف اکثریت یهود که خود را نژاد برتر می دیدند و از قبول اسلام سرباز می زدند. آیه در مقام بیان یک واقعیت همیشگی است یعنی رفتار خوب مسیحیان و لجاجت یهودیان و مشرکین دائمی است و اختصاص به صدر اسلام ندارد

ص: 174

پاسخ 1370 = گزینه «2» صحیح است، آیات 31 الی 34 سوره ذاریات

ابراهیم گفت:ای فرستادگان! ماموریت شما چیست؟*

گفتند: ما به سوی مردمی مجرم فرستاده شده ایم*

تا بر آنان سنگواره ای از گل فرو باریم*

که نزد پروردگارت برای مسرفان نشان گذاری شده است*

ظاهراً ابراهیم(ع) از وضع میهمانان فهمید اینها به دنبال کار مهمی می روند و تنها برای بشارت دادن نزد او نیامده اند چرا که برای چنین بشارتی یک نفر کافی بود و شاید هم به جهت عجله ای که نشان می دادند احساس کرد مأموریت مهمی دارند لذا گفت: پس به دنبال چه کار مهمی آمده اید؟ ملائکه مأموریت خود را فاش می سازند: به سوی قوم تبهکاری فرستاده شده ایم ( همان قوم لوط ) تا بر سر آنها، گل هایی که سنگ شده اند رها کنیم و آنها را به این وسیله هلاک سازیم ( خدا این قوم مجرم را نه با سنگ های عظیم بلکه با بارانی از ریگهای کوچک در هم می کوبد ) در حالی که این سنگها از ناحیۀ خدا برای اسرافکاران نشانه گذاری شده اند. تعبیر "مسرفین" می فهماند که این قوم از قاعده طبیعی و فطری خارج شده و تن به شنیع ترین گناه داده اند (عمل لواط) و یا در گناه کردن از حد معمول گذشته و تمام پرده های حیا را دریده اند. هر انسانی گاهی به گناه آلوده می شود که اگر به زودی بیدار شود و اصلاح کند مشکلی پیش نمی آید، مشکل زمانی پیش می آید که سر به اسراف بگذارد

پاسخ 1371 = گزینه «3» صحیح است، آیه 171 سوره اعراف

و یاد کن هنگامی را که کوه طور را بر فرازشان برافراشتیم، گویی سایبانی بود و گمان بردند که کوه بر سرشان خواهد افتاد. و گفتیم: آنچه را که به شما داده ایم به جدّ و جهد بگیرید و آنچه را در آن است به یاد داشته باشید شاید که پرهیزگار شوید*

آخرین آیه ای است که در این سوره پیرامون یهود سخن می گوید و با تفاوت مختصری در ( بقره 63 ) آمده است. هنگامی که موسی (ع) از کوه طور با تورات بازگشت و دستورات آن را به اطلاع قومش رساند، آنها تصور کردند که عمل به این همه وظایف کار مشکلی است لذا بنای مخالفت را گذاشتند و در این موقع معجزۀ بر افراشتن قطعۀ عظیمی از کوه طور رخ داد. پس آنها خیلی وحشت کردند

ص: 175

لذا پیمان وفاداری بستند و بلا دفع شد. البته نباید تصور کرد که عمل به این احکام جنبۀ اجباری پیدا می کند زیرا اگرچه اخذ پیمان در حالت اضطرار بوده امّا بعد از رفع خطر می توانستند راهشان را انتخاب کنندپاسخ 1372 = گزینه «3» صحیح است، آیات 58 و 59 سوره قصص

و چه بسیار شهرها که هلاکش کردیم زیرا زندگی خوش، آنها را سرمست کرده بود. این خانه هایشان است که پس از آن جز برای عدّه کمی، مورد سکونت قرار نگرفته و ماییم که وارث آنان بودیم*

به فرض با ایمان نیاوردن، در این شهر ماندید و هر جور که خواستید متنعّم شدید و به رفاه رسیدید امّا این را هم بدانید که چه بسا قریه هایی که در نهایت ناز و تنعّم، طغیان کردند و ما همۀ آنها را هلاک و شهرشان را خالی از سکنه کردیم این خانه های آنهاست که بعد از عذاب ما، جز اندکی کسی در آن سکونت نکرد و ما وارث آنها شدیم. پس آیا شما با این عذرتان می خواهید در سایۀ کفرتان به همان رفاه برسید که پایانش همان بود که گفته شد؟ وارث بودن خدا این است که مالک حقیقی فقط اوست و هرچه را به انسان ها تملیک می کند موقتی بوده و پس از مدتی دوباره خواهد گرفت

و پروردگار تو نابودگر شهرها نیست مگر آنکه در مرکز آنها پیامبری برانگیزد که بر آنان آیات ما را بخواند، و ما نابودکنندگان شهرها نیستیم مگر آنکه اهالی آنها ستمگر باشند*

اگر چنین است که خدا طغیانگران را نابود می کند پس چرا مشرکان مکه و حجاز که طغیان را به حد اعلای خود رسانده اند، معذّب نشدند؟ سنّت الهی این است که بدون اتمام حجّت، کیفر نمی دهد لذا پیامبران با دستورات روشن می آیند، حال اگر مشرکان مکه نیز بر کفر خود اصرار کنند حتماً در معرض نزول عذابند زیرا هلاکت خدا به دنبال ظلم و تکذیبی است که نسبت به رسولش روا می دارند. فرمود پیامبران را در مرکز شهرها مبعوث می کنیم تا اشاره کند که لزومی ندارد در هر روستایی یک پیامبر مبعوث شود

ص: 176

پاسخ 1373 = گزینه «1» صحیح است، آیه 27 سوره عنکبوت

و اسحاق و یعقوب را به او عطا کردیم و در میان فرزندانش پیامبری و کتاب قرار دادیم و در دنیا پاداشش را به او بخشیدیم و قطعاً او در آخرت از صالحان است*

مواهبی که پس از هجرت به ابراهیم (ع) داده شد ذکر می کند 1- به او دو فرزند شایسته دادیم تا بتوانند چراغ ایمان و نبوّت را در دودمان او روشن نگه دارند 2- در دودمان او نبوّت و کتاب آسمانی قرار دادیم که تا پیامبر اسلام (ص) جریان یافت 3- به او پاداش دنیوی دادیم مانند نام نیک، آباد شدن سرزمین مکه به دعای آن جناب، مورد احترام همۀ ادیان بودن 4- او در آخرت از صالحان است که این بزرگترین افتخار می باشد چون بسیاری از پیامبران مثل یوسف (101 یوسف) یا سلیمان ( 19 نمل ) می خواستند در زمرۀ صالحان باشندپاسخ 1374 = گزینه «3» صحیح است، آیات 12 و 13 سوره عنکبوت

و کسانی که کافر شده اند به کسانی که ایمان آورده اند می گویند: راه ما را پیروی کنید و گناهانتان به گردن ما ولی چیزی از گناهانشان به گردن نخواهند گرفت؛ قطعاً آنان دروغگویانند*

مشرکان به مؤمنان می گفتند: اگر راه ما را پیروی کنید اصلاً ضرر نمی کنید چون اگر این پیروی درست باشد که هیچ و اگر خطا باشد ما گناهانتان را گردن می گیریم. پاسخ می دهد: این پیروی گناه است و خدا نیز اجازه نداده که این گناه به دیگری منتقل شود بلکه برعکس، فرموده آنها هرگز چیزی از گناهانِ اینها را گردن نخواهند گرفت پس مشرکان دروغگویند. چون فحوای کلامشان این است که خدا اجازۀ انتقالِ گناهِ مؤمنین به دیگران را داده در حالی که نداده است

و قطعاً بارهای گران خودشان و بارهای گران دیگر را علاوه بر بارهای گران خود برخواهند گرفت و مسلماً روز قیامت از آنچه به افتراء می بستند پرسیده خواهند شد*

کفّار نمی توانند عین خطاهای مؤمنین را حمل کنند برای اینکه خطای هر کسی به گردن خود اوست، هم از ایمان برگشته ها باید خطای خود را حمل کنند و هم کفّار باید خطای خود را به گردن بگیرند امّا چون کفّار سبب گمراهی دیگران نیز شده اند

ص: 177

مِثل خطای دیگران را نیز حمل خواهند کرد بدون آنکه از خطای مؤمنینِ از ایمان برگشته کم شود. پس آنها دو عذاب را متحمّل می شوند یکی به خاطر گمراهی خود و دیگری به خاطر گمراه کردن دیگری. حتماً از مشرکان در روز قیامت از افترایی که بستند یعنی گفتند: خدا به ما اجازه داده گناه شما را حمل کنیم، سؤال می شوند

پاسخ 1375 = گزینه «2» صحیح است، آیه 43 سوره اعراف

و هرگونه کینه ای را از سینه هایشان می زداییم. از زیر آنان نهرها جاری است و می گویند: ستایش خدایی را که ما را به این راه هدایت نمود و اگر خدا ما را رهبری نمی کرد ما هرگز هدایت نمی یافتیم. در حقیقت، فرستادگانِ پروردگارِ ما به حق آمدند و حق را آوردند. و به آنان ندا داده می شود که این همان بهشتی است که به پاداش آنچه انجام می دادید به شما ارث رسیده است*

کینه توزی و عداوت همواره منشاء مفاسد اجتماعی و خسارت های سنگین مادی و جانی بوده است برای همین از دل مؤمنین که در بهشت نیز بی نیاز از آمیزش و دوستی نیستند، به کلی زنگار حسد و کینه پاک می شود تا در نهایت دوستی و آرامش زندگی کنند. علاوه بر این نعمتِ روحانی از نعمت جسمانی نیز برخوردارند چون از زیر آن ها نهرها جاری است. این می رساند که آنها در بهشت، قصرهای رفیع و درختان پر بار دارند، اهل بهشت نیز رضایت خود را با حمد کردن خدا بیان می کنند و سپس می گویندواقعاً فرستادگان پروردگارمان راست می گفتند و ما هم اکنون با چشم خود درستی گفتار آنها را می بینیم. البته حمدِ خدا از عهده هر کسی بر نمی آید تنها کسانی می توانند از عهدۀ آن برآیند که اعتقاد باطل، اخلاق ناپسند و اعمال زشت نداشته باشند و اینها همان بهشتیان هستند که خدا کار آنها را به جایی رسانده که هیچ اعتقاد و عمل باطلی ندارند. منظور از ارث این است که خدا بهشت را آفرید تا همۀ بندگانش آن را به دست آورند امّا کفّار با ارتکاب گناهان از آن محروم می شوند و در نتیجه بهشت برای مؤمنین می ماند و در حقیقت با عمل صالح خود آن را از دیگران به ارث می برند

ص: 178

پاسخ 1376 = گزینه «4» صحیح است، آیه 4 سوره سجده

خدا کسی است که آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است در شش دوره آفرید آنگاه بر عرش استیلا یافت، برای شما جز او ولیّ و شفاعتگری نیست آیا پس پند نمی گیرید؟*

قبلاً گفته شد که مشرکان معتقد بودند خدا فقط خالق است و توحید خالقیّت را قبول داشتند امّا توحیدِ ربوبیّت را منکر بودند یعنی کار تدبیرِ عالم هستی را از خدایان و ربّ ها می دانستند و اینها را شفیع بین خود و خدای خالق می دانستند لذا همین واسطه ها را عبادت می کردند. آیه این اعتقاد را رد می کند و چه خلقت و چه تدبیر را کار خدا می داند چون هم به آفرینش آسمانها و زمین اشاره می کند و هم به قرار گرفتن بر عرش توجه می دهد زیرا قرار گرفتن بر عرش کنایه از مقام تدبیر موجودات و ادارۀ عالم هستی است. پس آیه می فهماند خلقت و تدبیر کار یک نفر است و برای همین بلافاصله به موضوع ولایت و شفاعت اشاره می کند که از شئون تدبیر است. ولیّ به این معناست که کسی تدبیر چیزی را به عهده داشته باشد یعنی همۀ امور مخلوقات تحت تدبیر خدا هستند و کسی در این کار شریک او نیست. امّا شفیع به معنای کسی است که چیز ناقص را با اضافه کردن چیز دیگر تکمیل کند مثلاً هر یک از ابر و باران و آفتاب برای دیگری شفیع هستند چون همدیگر را کامل کرده تا در نهایت گیاهی بروید. ولی چون پدید آورندۀ این اسباب ( ابر و باران و... ) خداست پس شفیع واقعی اوست. به عبارت عمیق تر اگر به اسماء خدا که واسطه بین خدا و مخلوقاتش هستند توجه کنیم متوجه می شویم اسماء خدا دارای سلسله مراتب است و بعضی در ذیل بعض دیگر قرار می گیرند مانند اسم شافی که بیماران را شفا می دهد و در ذیل اسم رحمت قرار می گیرد که هم به بیماران و هم غیر آنها مربوط می شود. در واقع اسم شافی واسطه بین مریض و اسم رحمت است و با وساطت اسم شافی اثر رحمت در بیمار تکمیل می گردد یعنی خدا با یک اسمش نزد اسم دیگرش شفیع می شود لذا شفیع واقعی خداست و چون چنین است در روز قیامت اگر کسی شفاعت می کند بعد از اذن و اجازه خداست

ص: 179

پاسخ 1377 = گزینه «2» صحیح است، آیه 38 سوره قصص

و فرعون گفت:ای بزرگان قوم، من جز خویشتن برای شما خدایی نمی شناسم. پس ای هامان! برایم برگِل آتش بیفروز و برجی بلند برای من بساز، شاید به خدای موسی اطلاع یابم و من جداً او را از دروغگویان می پندارم*

فرعون می گوید که از معجزات و سخنان موسی (ع) چیزی نفهمیدم فقط این را می دانم که معبودی جز خودم برای شما سراغ ندارم! در واقع او درست برعکس موسی (ع) حرف می زند، اگر موسی (ع) الوهیت را برای خدا اثبات و از غیر خدا نفی می کند، فرعون آن را برای خودش اثبات و از خدا نفی می کند. سپس به هامان امر می کند: از خشتِ پخته برجی رفیع بسازد تا از بالای آن از معبود موسی (ع) اطلاع پیدا کنم! گویا خدا جسم است و در بعضی از طبقات جو منزل دارد و شاید هم می خواست مطلب را به مردم مشتبه سازد و آنها را گمراه نماید. احتمال دیگر این است که اوضاع کواکب را رصد کنند تا ببینند آیا رسولی مبعوث شده است؟ مؤید این احتمال آیۀ 37 مؤمن است. فرعون در آخر بیشتر پیش می رود: نه تنها به هر خدای دیگری جز خود، جهل دارم بلکه موسی (ع) را از دروغگویان می دانم که می خواهد مردم را گمراه سازد

پاسخ 1378 = گزینه «4» صحیح است، آیه 41 سوره سبأ

می گویند: منزّهی تو سرپرست ما توئی نه آنها؛ بلکه جنیّان را می پرستیدند؛ بیشترشان به آنها اعتقاد داشتند*

ملائک در پاسخ مؤدبانه خود اولاً خدا را به طور مطلق منزّه از این می دانند که کسی غیر از او پرستش شود ثانیاً عدم رضایت خود را از پرستیده شدن به طور صریح نگفتند و نخواستند چنین خطایی را به زبان آورند بلکه در پاسخ گفتند ما به غیر از تو سرپرستی برای خود نمی شناسیم و به این ترتیب عدم رضایت خود را به طور کنایه بیان کردند. چون اگر راضی به پرستش مشرکین بودند قهراً بین ملائک و مشرکین رابطۀ موالات برقرار می شد و این موالات با انحصار ولایت در خدا منافات دارد پس چون تنها ولیّ، خداست پس این رابطۀ موالات نیست لذا ملائک راضی به پرستش نبودند. ملائک ادامه می دهند که بت پرستان فقط شیطان و موجودات خبیث را

ص: 180

می پرستیدند همانها که ایشان را به عمل زشت تشویق و این اعمال را در نظرشان زینت می دادند پس معبودان اصلی اینها بودند هر چند در ظاهر ما را پرستش می کردند و مطابق آیۀ 28 یونس در حقیقت هوس های خویش را می پرستیدند

پاسخ 1379 = گزینه «4» صحیح است، آیه 165 سوره انعام

و او کسی است که شما را جانشینان زمین قرار داد و بعضی را بر بعضی دیگر به درجاتی برتری داد تا شما را در آنچه به شما بخشیده بیازماید؛ بی گمان پروردگارت زود کیفر است و هم او غفورِ رحیم است*

وقتی انسان ارزش خود را به عنوان برترین موجودات در جهان آفرینش بشناسد دیگر در برابر سنگ و چوب و یا طاغوت ها سجده نخواهد کرد و به این ترتیب بحث مبارزه با شرک و دعوت به توحید تکمیل می گردد. انسانی که نماینده خدا در روی زمین است و تمام منابع این جهان برای استفادۀ اوست و از طرف پروردگارش حکم فرمانروایی اش بر تمام موجودات صادر شده نباید آنچنان سقوط کند که در مقابل مانند خود یا پست تر از خود کُرنش و خضوع نماید البته بین انسانها تفاوت های خدادادی وجود دارد امّا این تفاوت ها مبنی بر ظلم و بی عدالتی نیست و نباید به ظلم و ستم نسبت به یکدیگر یا خضوع در مقابل همدیگر منجر شود بلکه این اختلافات وسیله آزمایش هستند زیرا سبب می شوند تا افراد نسبت به یکدیگر نیاز پیدا کنند و جامعه به سمت تحرک و تکاپو پیش رود و به این ترتیب زمینۀ پرورش افراد فراهم گردد. با این توضیح تفاوت های مصنوعی و ساختگی از دایرۀ بحث بیرون هستند زیرا خدادادی نبوده بلکه همچون فقر و جهل و بیماری زائیده استعمار و استثمار آشکار و پنهان می باشد. پروردگارت در برابر آنها که از بوتۀ این آزمایش با سیه روئی بیرون می آیند سریع العقاب و در برابر آنها که در صدد اصلاح و جبران اشتباهات خویش باشند آمرزنده و مهربان است. در واقع خدا ذاتاً غفور و رحیم است ولی اگر بنا باشد بنده را عذاب کند عذابش فوری است چون سریع الحساب است. عنوان خلیفۀ الهی ضمن روشن ساختن مقام بشر این حقیقت را نیز بیان می کند که ثروت ها و استعدادها و تمام مواهبی که خدا به انسان داده در واقع از آنِ خداست و انسان

ص: 181

تنها نماینده ای از طرف او می باشد لذا هر تصرّفی که در این مواهب می کند باید در حدود اجازۀ خدا باشد به عبارت دیگر مالکیت برای خداست و انسان به عنوان وکیلِ خدا در مواهب الهی تصرّف می کند به عبارت سوم هر چه میزان ثروت ها و سرمایه های افراد بیشتر می شود به همان اندازه مسئولیت ها نیز بیشتر خواهد شد

پاسخ 1380 = گزینه «2» صحیح است، آیه 46 سوره سبأ

بگو: من فقط به شما یک اندرز می دهم: دو دو و به تنهایی برای خدا به پاخیزید سپس بیندیشید که رفیق شما هیچگونه دیوانگی ندارد. او شما را از عذاب سختی که در پیش است جز هشداردهنده ای نیست*

من شما را به یک چیز سفارش می کنم و آن این است که بی سروصدا و به صورت دو نفر دو نفر یا یک نفر یک نفر برای خدا قیام کنید و در گوشه ای به فکر فرو روید چون در تنهایی فکر بهتر کار می کند، در چنین حالی درباره وضع من که در طول عمرم در بین شما زندگی کردم، نیک بیندیشید آیا جز رأی سدید، فکر بلند و صدق در گفتار و امانت از من دیدید؟ آنوقت خواهید فهمید که مبتلا به جنون نیستم و من جز بیم رسانی که قوم خود را از عذاب شدیدی که در پیش رو دارند هشدار می دهد چیز دیگری نیستم و غرض دیگری ندارم و خواهید فهمید که من خیرخواه شمایم نه خائن به شما. گویی آیه می خواهد بفهماند ریشۀ تمام اصلاحات فردی و جمعی به کارانداختن اندیشه هاست به شرطی که چنین تفکّری انگیزۀ الهی داشته باشد و تنها برای خدا باشد

پاسخ 1381 = گزینه «1» صحیح است، آیات 10 و 11 سوره لقمان

آسمانها را بدون ستون هایی که آنها را ببینید پدید آورد؛ و در زمین کوهها بیفکند تا شما را نجنباند و در آن از هر گونه جانوری پراکند و از آسمان آبی فرو فرستادیم آنگاه در آن از هر نوع گیاه کریم رویاندیم*

در اینجا خدا برای بار سوم خود را می ستاید که تدبیر امور آسمانها و زمین و نبات و حیوان و انسان بدست اوست و چون آفریدگار آنهاست پس حتماً خواهد توانست

ص: 182

محسنین را به بهشت و آن دسته را به عذاب وعده دهد. می فرماید: آسمان ها را خلق کرد در حالیکه ستون هایش قابل رؤیت نیستند که می تواند اشاره به قانون جاذبه و دافعه باشد که همچون ستونی بسیار نیرومند کرات آسمانی را در جای خود نگه می دارد. در مورد فلسفۀ آفرینش کوهها می گوید که برای جلوگیری از اضطرابات و لرزه ها می باشد سپس نوبت به آفرینش موجودات زنده می رسد اعم از جنبندگان و گیاهان با تنوع شگرفشان و منافع بیشمار آنها به خصوص گیاهان که آنها را با وصف "کریم" بیان می کند تا بر انواع مواهبی که در آنها وجود دارد، دلالت کند

این خلق خداست اینک به من نشان دهید کسانی که غیر از او هستند چه آفریده اند؟ بلکه ظالمان در گمراهی آشکارند*

خدا بعد از آنکه خلقت و تدبیر خود را در عالم هستی به رخ مشرکین کشانید و ربوبیّت و الوهیّت خود را اثبات کرد اینک به آنها تکلیف می کند که به من نشان دهید خدایان شما چه چیزی را خلق کرده اند؟ البته مشرکین معتقد به خالقیت خدا بودند ولی کارِ تدبیر عالم هستی را بدست ارباب و خدایان می دانستند پس آیه چرا چنین تکلیفی را کرد؟ اگر دقت شود خدا ضمن اینکه خلقت عالم را برای خود اثبات می کند در عین حال تدبیر عالم را از خلقت جدا نکرده تا بفهماند خلقت و تدبیر جدای از هم نیستند. پس خدایانِ مشرکین اگر نمی توانند خلق کنند (که به نظر خود مشرکین این طور است ) پس حتماً تدبیر هم نمی توانند بکنند لذا باید فقط متوجۀ معبودی به نام "الله" شوند. درک نکردن این معنا که توحید خالقیت دلیل بر توحید ربوبیّت و یگانگی مدبّر عالم است و توحید ربوبیّت دلیل بر توحید عبودیّت است حکایت از ظلم ایشان می کند که نمی توانند هر چیز را در جای خودش قرار دهند لذا به سبب همین ظلمشان دچار گمراهی آشکار می شوند

پاسخ 1382 = گزینه «3» صحیح است، آیه 108 سوره انعام

و آنهایی را که به جای خدا می خوانند دشنام ندهید که آنان نیز از روی دشمنی و به نادانی، خدا را دشنام خواهند داد. اینگونه برای هر امتی کردارشان را آراستیم. آنگاه بازگشت آنان به سوی پروردگارشان خواهد بود و ایشان را از آنچه انجام دادند آگاه می کنیم*

ص: 183

به دنبال بحثی که در آیات قبل در مورد منطقی بودن تعلیمات اسلام و لزوم دعوت از راه استدلال و نه اجبار شد در این آیه به یکی از ادب های دینی اشاره می کند. به مسلمین دستور می دهد به معبودِ مشرکین دشنام ندهید زیرا تعصّب آنها نیز به جوش می آید و از روی ظلم و جهل خدا را دشنام داده و به حریم مقدّس الهی اهانت می کنند. اصولاً با دشنام دادن نمی توان کسی را از مسیر غلط بازداشت بلکه برعکس سبب می شود تا طرف روی دندۀ لجاجت افتاده و نه تنها در راه باطلِ خود راسختر شده که زبان به توهین و بدگویی نسبت به ساحت مقدّس پروردگار نیز بگشاید. علت نیز روشن است هر جمعیتی نسبت به عقاید خود تعصّب دارد چون می فرماید: اینچنین برای هر امتی عملشان را زینت دادیم. توضیح اینکه هر عملی که انسان انجام می دهد، خواه خوب و خواه بد حتماً لذّتی را در نظر می گیرد که خدا این لذّت را قرار داده تا موجب تحرک و تلاش انسان بشود. همین لذائذ است که عمل انسان را در نظرش زینت می دهد و موجب تعصّب می شود. البته لذّاتی که از انجام کارهای فاسقانه احساس می شود چون سازگار با فطرت انسان نیست حتماً از القائات شیطانی است ( 39 حجر ) امّا چون شیطان این القائات را در مُلک خدا و قهراً به اذن او انجام داده ( به خاطر امتحان کردن بندگانش ) لذا زینت دادن تمام اعمال خوب و بد به خدا مستند می شود. پس انسان هر عملی را بخاطر هدفی انجام می دهد که در نظرش محبوب و لذیذ است و فکر می کند این عمل آن هدف را تأمین می کند؛ وقتی انسان ها به سوی پروردگار بازگشت کردند خدا پرده ها را از جلوی چشم آنها کنار زده و حقیقت اعمال را بر آنها روشن می سازد

پاسخ 1383 = گزینه «3» صحیح است، آیه 18 سوره فاطر

و هیچ بردارندۀ باری گناه دیگری را بر نمی دارد و اگر گرانباری دیگری را به یاری فراخواند چیزی از آن برداشته نمی شود، هر چند خویشاوند باشد. تو تنها کسانی را که از پروردگارشان در نهان می ترسند و نماز برپا می دارند هشدار می دهی؛ و هرکس پاکیزگی جوید تنها برای خود پاکیزگی می جوید و فرجام کارها به سوی خداست*

هیچکس گناه دیگری را حمل نمی کند و هرکس فقط به آنچه خودش کرده بازخواست می شود و کیفر گناه خود را می بیند تازه اگر شخصِ پر گناه از سنگینی

ص: 184

گناهانش به ستوه آمده باشد و به دیگری التماس کند که مقداری از بار او را بردارد، احدی نیست که خواهش وی را بپذیرد و چیزی از گناه او را بر دوشش بکشد هرچند که از خویشان نزدیک مثل پدر یا مادر یا برادر باشد.ای پیامبر ! اینها که تو را تکذیب می کنند از انذار تو سودی نمی برند و اصلاً در آنها تاثیری نمی گذارد زیرا دلهایشان مُهر خورده است تنها کسانی از انذار تو سود می برند که از پروردگار نادیدۀ خود خشیّت دارند و در نهان و آشکار از او خوف دارند و بهترین عبادات را که همانا نماز است بپا می دارند. هر که خود را پاک کند در واقع نتیجه اش عاید خودش می شود. پس مقصود اصلی از دعوت بشر به سوی توحید و انذار آنان، اینست که نفوس بشر از رذایل و خرافات پاک شود و این پاک شدن با خشیّت از خدا و اقامۀ نماز حاصل می گردد. هر دو فرقه مؤمنین و کافرین به سویپروردگارشان بازگشت می کنند و به حسابشان رسیدگی می شود. در روایات آمده که هرکس سنت سیئه ای بگذارد بار گناه کسانی که به آن عمل می کنند را به دوش می کشد بی آنکه از گناه آنها کاسته شود آیا این منافات با آیه ندارد؟ در صورتی گناه کسی را برای دیگری نمی نویسند که هیچ دخالتی در آن نداشته باشد و الاّ در صورت ایجاد سنّت یا معاونت یا تشویق در گناهان سهیم خواهد بود، امّا نه آنطور که از گناهِ گناهکاران برداشته شود و به کسی که سنّت سیئه را بنا نهاده بدهند

پاسخ 1384 = گزینه «1» صحیح است، آیه 30 سوره فاطر

تا پاداششان را تمام به ایشان عطا کند و از فضل خود در حق آنان بیفزاید که او آمرزندۀ شکور است*

عالمان واقعی هرچه می کنند برای این است که خدا پاداششان را به طور کامل بدهد و چیزی از ثواب اعمال ایشان فوت نشود و بلکه علاوه بر پاداش معمولی، مواهبی از فضل خویش به ایشان بدهد که در تصوّر هیچکس نمی گنجد و خدا نیز نوید می دهد که چون غفور است از گناهانشان می گذرد و چون شکور است بیش از استحقاقشان به آنها پاداش می دهد یعنی خدا با آمرزش گناهان، اول آسودگی خاطر به ایشان می دهد سپس آنها را مشمول پاداش های خود می کند. از مجموع دو آیه فوق و سایر آیات می توان امتیازات تجارت با خدا را اینچنین برشمرد 1-

ص: 185

تمام سرمایۀ بندگان از خداست سپس خدا در مقام خریدار برمی آید 2- او خریدار است در حالیکه غنی با لذّات است 3- خدا متاع قلیل را به بهای گزاف می خرد 4- گاه بها را هفتصد برابر و گاه افزونتر از آن می پردازد 5- علاوه بر این بها از فضل و رحمتش که قابل تصوّر نیست بر آن می افزاید. آیا تأسف آور نیست که انسان متاع هستی خود را به هیچ بفروشد؟ فرمایش علی (ع) این است که برای سرمایه هستی شما بهایی غیر از بهشت نیست آن را به غیر از آن نفروشید

پاسخ 1385 = گزینه «2» صحیح است، آیه 51 سوره انعام

و به وسیلۀ این قرآن کسانی را که بیم دارند به سوی پروردگارشان محشور شوند هشدار بده زیرا غیر او برای آنها یار و شفیعی نیست، باشد که پروا کنند*

برای هدایت افراد، وجود یک رهبر لایق با برنامه های جامع تربیتی کافی نیست بلکه آمادگی روحی نیز لازم است لذا می فرماید: به وسیله قرآن کسانی را که از حضور در برابر پروردگارشان می ترسند، بیم ده زیرا در این افراد دعوت دینی موثرتر خواهد بود و امید تقوی درباره آنها بیشتر است. البته ترس از "حشر" هم با ایمان به آخرت می سازد و هم با احتمال وقوع آن چون برای ترس از چیزی صرفاً احتمال آن کافی است. پس آیه می فرماید با قرآن همه را انذار کن امّا کسانی را که از قیامت ترس دارند بیشتر انذارکن. در عین حال پیامبر (ص) را تحریک می کند که به این افراد مانند کسانی که باکی از آخرت ندارند، نگاه نکند. اگر ولایت و شفاعت را به طور مطلق نفی کرد به خاطر این است که مورد خطاب مشرکانی هستند که اعتقاد داشتند بت ها مقام سرپرستی و شفاعت دارند

پاسخ 1386 = گزینه «1» صحیح است، آیات 58 و 59 سوره عنکبوت

و آنها که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند آنان را در غرفه هایی از بهشت جای می دهیم که از زیر آنها جوی ها روان است، جاودانه در آن می مانند، چه نیکوست پاداش عمل کنندگان!*

می خواهد با بیان اجر اخروی مؤمنین آنها را به صبر و توّکل که موضوع آیۀ بعد است تشویق کند

ص: 186

همانان که صبر کرده و بر پروردگارشان توکّل می کنند*

بر اهمیت صبر و توکّل تأکید می کند یعنی هر مؤمنی باید اهل صبر و توکّل باشد و مخصوصاً بر مصیبت های ناشی از هجرت صبر کرده و جز بر خدا بر هیچ چیز دیگر مانند اموال خود، اولاد، دوستان و... تکیه و توکّل نکند

پاسخ 1387 = گزینه «3» صحیح است، آیه 70 سوره مائده

به راستی از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم و به سوی آنان پیامبرانی فرستادیم امّا هرگاه پیامبری برای آنها احکامی بر خلاف میلشان می آورد، گروهی را دروغگو انگاشته و گروهی را کشتند*

بنی اسرائیل به جای پیروی از انبیاء اصرار داشتند که آنها تابع میل ایشان باشند و در غیر این صورت آنها را یا تکذیب می کردند یا به قتل می رساندند. فعل مستقبل "یقتلون" که عطف بر فعل ماضی "کذّبوا" شده می فهماند که اگر در آینده نیز به پیامبری دست یابند این طور عمل می کنند

پاسخ 1388 = گزینه «1» صحیح است، آیه 167 سوره اعراف

و یاد کن هنگامی را که پروردگارت اعلام داشت تا روز قیامت بر آنان کسانی را می گمارد که به ایشان عذاب سخت بچشانند. آری، پروردگار تو زودکیفر است و همو آمرزندۀ بسیار مهربان است*

به قسمت دیگری از کیفرهای دنیوی آنها اشاره می کند: این گروه گردنکش هرگز روی آرامش را نخواهند دید و حتی اگر برای خود حکومتی نیز تأسیس کنند باز تحت فشار و ناراحتی مداوم خواهند بود مگر آنکه تغییر روش داده و دست از ظلم بردارند. سریع العقاب یعنی اینکه وقتی حکم مجازات صادر نماید فوری محکوم را می گیرد و چیزی مانع نفوذ حکمش نمی شود

پاسخ 1389 = گزینه «4» صحیح است، آیه 27 سوره انعام

و اگر آنان را ببینی که بر آتشِ دوزخ توقف کرده اند پس می گویند کاش ما را باز می گرداندند تا دیگر آیات پروردگارمان را تکذیب نمی کردیم و از مؤمنان می شدیم*

ص: 187

به عاقبت اصرار آنها بر کفر اشاره می کند: در برابر آتش دوزخ چنان هراسناک می شوند که باز طبق عادت دروغگویی شان فریاد می کشند ای کاش برای نجات از این سرنوشت شوم می توانستیم بار دیگر به دنیا برگردیم تا آیات پروردگارمان را تکذیب نکنیم و در صف مؤمنان قرار گیریم

پاسخ 1390 = گزینه «2» صحیح است، آیات 116 الی 118 سوره مائده

و آنگاه خدا گوید:ای عیسی بن مریم! آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را همچون دو خدا به جای خدا بپرستید؟ گفت منزّهی تو، مرا نرسد چیزی را که حق من نیست گفته باشم اگر گفته بودم بی شک می دانستی چون آنچه در ذات من است می دانی و من آنچه در ذات توست نمی دانم تویی که دانای نهان ها هستی*

بعد از سؤال خدا در روز قیامت، مسیح (ع) با نهایت خضوع جواب می دهد 1- تو از داشتن هر شریکی منزهی 2- امکان ندارد این عمل از کسی سر بزند چه رسد به من با آن مقام عصمتی که دارم 3- گواه من این است که اگر می گفتم تو می دانستی زیرا تو از آنچه در روان من است مطلعی، نه تنها از من که از تمام پنهان ها آگاهی در حالیکه من از آنچه در ذات توست بی اطلاعم

به آن چیزی جز آنچه به من فرمان داده ای نگفتم؛ گفتم که خدا را که پروردگار من و شماست بپرستید و تا وقتی در میان آنها بودم بر آنان شاهد بودم و چون روح مرا گرفتی تو خود مراقب آنان بودی و تو بر همه چیز شاهدی*

عیسی (ع) اعتراف می کند ادعای الوهیت نداشته و هرچه پیش آمده از ناحیۀ خود مسیحیان بود: تا آن زمان که در میان آنها بودم مراقب و گواه بر اعمالشان بودم و نگذاشتم راه شرک را پیش گیرند هنگامی هم که روحم را گرفتی خودت مراقب آنها بودی چون تو گواه بر هر چیزی هستی

اگر آنان را عذاب کنی بندگان تو هستند و اگر از آنان درگذری تویی عزیزِ حکیم*

این امّت من و این حکم تو، اگر آنها را به خاطر شرکشان عذاب کنی می توانی چون اختیار همه بندگان به دست توست و اگر ببخشی می توانی چون عزیزی و کسی نمی تواند مانع تو شود و حکیم هستی و طبق لیاقت حکم می کنی پس کسی

ص: 188

نمی تواند از تو عیب جویی کند. البته او در مقام شفاعت از امّت خود نیست بلکه فقط هرگونه تصمیم گیری را به خدا واگذار می کند

پاسخ 1391 = گزینه «1» صحیح است، آیات 107 و 108 سوره اعراف

پس موسی عصایش را افکند و به ناگاه اژدهایی آشکار شد*

تعبیر "آشکار" می فهماند که عصا براستی به اژدها تبدیل شد و مانند کار ساحران، چشم بندی نبود

و دست خود را از گریبان بیرون کشید و ناگهان برای تماشاگران سپید و درخشنده بود*

پس موسی (ع) در جواب فرعون دو معجزه نشان می دهد، یکی مظهر بیم و تهدید و دیگری مظهر امید و تشویق

پاسخ 1392 = گزینه «4» صحیح است، آیه 124 سوره انعام

و چون نشانه ای برایشان بیاید گویند هرگز به آن ایمان نمی آوریم مگر آنکه مانند آنچه به پیامبران الهی داده شد به ما نیز داده شود،

خدا بهتر می داند رسالت خویش را در کجا قرار دهد، به زودی گنهکاران را به سزای مکری که ورزیده بودند، از سوی خدا خواری و عذابی شدید می رسد*

سران گنهکار گفتند: ما ایمان نمی آوریم مگر وقتی که آنچه به رسولان خدا نازل شد برای ما نیز بیاید. آنها در واقع با این سخن قصدی جز استهزاء نداشتند چون آنها اصلاً نبوّت و رسالت را قبول نداشتند. پاسخ می دهد: خدا بهتر از هر کس می داند رسالت خود را کجا قرار دهد زیرا احراز این مقام بستگی به آمادگی روحی و پاکی ضمیر و تقوای فوق العاده دارد و این ویژگی ها را جز خدا نمی داند. به زودی این نیرنگ بازان به خاطر مکری که برای گمراه کردن مردم می زنند، گرفتار حقارت در پیشگاه خدا و عذاب شدید می شوند، حقارتی که کاملاً با روحیۀ متکبّرانۀ آنها متناسب است. از این آیه و سایر آیات استفاده می شود که سه عکس العمل مقابل مکر این مکاران وجود دارد 1- ضرری که توقع داشتند به مردم برسد متوجۀ خود آنها می شود ( مانند آیه قبل ) 2- خدا با تدبیرش مکر آنها را خنثی می سازد ( مانند 54 آل عمران ) 3- خدا آنها را در

ص: 189

دنیا و آخرت گرفتار عذاب می سازد ( مانند 50 و 51 نحل )

پاسخ 1393 = گزینه «2» صحیح است، آیه 125 و 126 سوره اعراف

گفتند: ما به سوی پروردگارمان باز خواهیم گشت*

امّا ساحران بدون ترس از فرعون و تهدیدهایش یکدل جواب دادند که اگر هم تهدیدت را عملی کنی ما به سوی پروردگارمان باز می گردیم و این نهایت آرزوی ماست. آنها در پرتو ایمان به خدا، قدرت مردی را که ادعای پروردگاری می کرد به هیچ گرفتند

و تو جز برای این ما را به کیفر نمی رسانی که ما به معجزات پروردگارمان وقتی برای ما آمد ایمان آوردیم. پروردگارا! برما شکیبایی فرو ریز و ما را مسلمان بمیران*

ساحران برای اینکه پاسخی به تهمت فرعون داده باشند و حقیقت امر را بر حضّار روشن سازند گفتند تنها ایرادی که به ما داری این است که به آیات پروردگار خود ایمان آوردیم. یعنی ما توطئه گر و قدرت طلب نیستیم سپس روی از فرعون برتافته و متوجۀ درگاه پروردگار شدند چون می دانستند بدون حمایت او توان مقابله با دستگاه فرعون را ندارند پس گفتند حال که خطر به آخرین درجۀ خود رسیده تو نیز آخرین درجۀ صبر را به ما مرحمت کن یعنی پیمانۀ صبر را تا آخر بر ما بریز چون "افراغ" یعنی ریختن شیء روان تا کاملاً خالی شود. و در آخر گفتند ما را مسلمان بمیران. این استقامتی که ساحران از خود نشان دادند نتیجۀ آگاهی کامل آنها نسبت به حقایق و عظمت معجزۀ موسی (ع) و ایمان به آن بود

پاسخ 1394 = گزینه «3» صحیح است، آیه 51 سوره فصلت

و چون انسان را نعمت بخشیم روی برتابد و خود را کنار کشد و چون آسیبی به او رسد، دست به دعای فراوان بر دارد*

حالت دیگر انسان ها این است: هرگاه به انسان نعمتی دهیم از خدا روگردان می شود و با تکبّر از حق دور می شود اما وقتی مختصر ناراحتی به او می رسد باز به یاد خدا می افتد و دعاهای فراوانی برای برطرف شدن آن می کند

ص: 190

پاسخ 1395 = گزینه «3» صحیح است، آیه 105 سوره اعراف

شایسته است که بر خدا جز سخن حق نگویم. من در حقیقت دلیل و معجزه روشن از سوی پروردگارتان برای شما آورده ام پس بنی اسرائیل را همراه من بفرست*

اکنون که فرستادۀ پروردگار جهانیانم، حریصم که دربارۀ خدا جز حق نگویم زیرا ممکن نیست فرستادۀ کسی که از هر عیبی منزّه است دروغ بگوید: برای اثبات رسالتم نیز معجزه ای آورده ام. چون قسمتی از رسالت موسی (ع) نجات بنی اسرائیل از چنگال ظلم فرعونیان بود در آخر فرمود: پس بنی اسرائیل را با من بفرست

پاسخ 1396 = گزینه «4» صحیح است، آیه 132 سوره اعراف

و گفتند: بدان هرگونه آیۀ شگرفی که بوسیلۀ آن ما را افسون کنی برای ما بیاوری، ما به تو ایمان آورنده نیستیم*

گرفتاری ها نتوانست آنها را بیدار کند و همچنان به انکار دعوت موسی (ع) پرداختند و با عبارت فوق برای همیشه او را مأیوس کردند. اینکه معجزات را جادو خواندند در حقیقت تمسخر موسی (ع) بود تا بگویند بی خود اسممعجزه روی عملیات خودت گذاشته ای! لحن آیه می رساند تا چه حد دستگاه تبلیغاتی فرعون بسیج شده بود تا تهمت سحر را به عنوان یک شعار عمومی بر ضد معجزات موسی (ع) پخش کند زیرا آن را بهترین شیوه برای مقابله با او یافته بودند

پاسخ 1397 = گزینه «4» صحیح است، آیات 25 و 26 سوره توبه

قطعاً خدا شما را در مواضع بسیاری یاری کرده و نیز در روز حنین؛ آن هنگام که کثرت نفراتتان شما را به شگفت آورده بود ولی به هیچ وجه از شما دفع خطر نکرد و زمین با همۀ فراخی بر شما تنگ گردید سپس در حالی که پشت به دشمن کرده بودید برگشتید*

عمل کسانی را که به اسباب ظاهری اعتماد کرده و از خدا غافل می شوند مورد نکوهش قرار می دهد: خدا شما را در موارد جنگی بسیاری مانند بدر، احد، خندق و... یاری کرد و نیز در هنگام جنگ حنین که در اثر دیدن کثرت نفرات خود به

ص: 191

تعجب افتادید و به خودتان تکیه کردید و اعتمادتان از خدا قطع شد امّا درست در لحظاتی که مغرورانه به پیروزی فکر می کردید، جمعیت انبوهِ شما مشکلی را حل نکرد و دشمنان چنان شما را احاطه کردند که زمین با همۀ وسعتش برای شما تنگ شد و هیچ پناهگاهی نمی یافتید و با اینکه می دانستید فرار کردن گناه کبیره است امّا باز تنها به فکر فرار بودید، همۀ اینها به خاطر تکیه ای بود که به اسباب ظاهری و کثرت نفرات خود کردید

آنگاه خدا آرامش خود را بر رسولش و بر مؤمنان نازل کرد و سپاهیانی فرستاد که آن ها را نمی دیدید و کسانی را که کفر ورزیدند عذاب کرد و سزای کافران همین بود*

امّا در همین لحظات که پراکنده شده بودید و جز گروه کمی با پیامبر (ص) نمانده بودند و حضرت به خاطر فرار مسلمین و خطری که آنها را تهدید می کرد شدیداً نگران بودند، خدا بر شما منّت نهاد و طبق سنتش مؤمنین را یاری کرد و بر دلهایشان آرامش و ثبات افکند و با لشگریانی که نمی دیدند به کمکشان شتافت. نزول این فرشته ها به معنای شرکت آنها در جنگ نبود بلکه برای تقویت روحیه مؤمنین و ایجاد استقامت در آنها بود و سرانجام نتیجۀ نهایی جنگ، کیفر دیدن کافران بود. البته آرامش و سکینه فقط شامل حال مؤمنین شد و طالبانِ دنیا و منافقانی که در میدان جنگ حاضر بودند از این موهبت نصیبی نبردند زیرا سکینه زاییدۀ ایمان به خداست

پاسخ 1398 = گزینه «4» صحیح است، آیه 22 سوره اعراف

پس آن دو را با فریب به سقوط کشانید؛ پس چون از میوۀ آن درختِ ممنوع چشیدند، برهنگی هایشان بر آنان آشکار شد و به چسبانیدن برگ های درختانِ بهشت بر خود آغاز کردند؛ و پروردگارشان بر آن دو بانگ زد: مگر شما را از این درخت منع نکردم وبه شما نگفتم که در حقیقت شیطان برای شما دشمنی آشکار است*

آنها هنوز تجربۀ کافی در زندگی نداشتند و گرفتار دام های شیطانی نشده بودند لذا نمی توانستند باور کنند کسی می تواند قسم دروغ یاد کند لذا تسلیم فریب شیطان شدند پس او با همین فریب باعث سقوطشان شد. وقتی از آن درخت چشیدند

ص: 192

فاصلۀ زیادی از مقام پروردگار پیدا کردند که کلمه "ندا" به معنی صدا زدن از دور این را می رساند همینطور "تلکما" که در تلکما "الشّجره" که برای اشاره به دور به کار می رود. با دور شدن از مقام قرب خدا لباس کرامت و احترام خدا را نیز از دست دادند

پاسخ 1399 = گزینه «3» صحیح است، آیه 97 سوره انعام

و اوست کسی که ستارگان را برای شما قرار داده تا بوسیلۀ آنها در تاریکی های خشکی و دریا راه یابید. به یقین، ما آیات خود را برای گروهی که می دانند به روشنی بیان کرده ایم*

به یکی دیگر از نشانه های تدبیر پروردگار اشاره می کند. معلوم می شود غایت و نتیجۀ خلقت و به گردش درآوردن ستارگان، تامین مصالح و سعادت زندگی دنیوی انسان است. از طریق اهل بیت آمده که نجوم، هادیان راه سعادت یعنی امامان می باشند تا بواسطۀ آنها مردم گرفتار در تاریکی های زندگی از گمراهی نجات یابند

پاسخ 1400 = گزینه «1» صحیح است، آیه 91 سوره انعام

و خدا را چنانچه سزاوار قدر اوست، قدر ننهادند آن هنگام که گفتند خدا هیچ چیزی بر هیچ بشری نازل نکرده است. بگو: کتابی را که موسی آورد و نور و هدایت برای مردم بود که آن را بر کاغذ ها نوشته بودید و بعضی را آشکار و بسیاری از آنرا پنهان می کنید چه کسی نازل کرده است؟ و چه کسی آنچه شما و پدرانتان نمی دانستید به شما آموخت؟ بگو خدا، سپس آنان را رها کن تا در باطلی که وارد شده اند سرگرم باشند*

مردم نمی توانند خدا را آنطور که لایق ساحت اوست، تعظیم کنند چون عقل و حواس انسان نمی تواند به ذات خدا احاطه یابد؛ مؤید این مطلب کلامِ یهودیان است که گفتند خدا هیچ کتابی بر هیچ انسانی نازل نکرده است. یعنی بین شناختن قدرِ خدا و اعتقاد به وحی، ملازمه وجود دارد به عبارت دیگر لازمۀ مقام ربّوبی خدا این است که برای تربیت مردم و رساندن آنها به سعادت لایقشان، با

ص: 193

ارسال انبیاء و کتب آسمانی راه راست را به آنها نشان دهد. خدا برای اثبات این حقیقت دو دلیل می آورد 1- پس چه کسی بر موسی (ع) کتاب را نازل کرد؟ کتابی که نور و هدایت برای مردم است؟ کتابی که شما به صورت صفحات پراکنده در آوردید و آنچه را به سودتان است آشکار و آنرا که به زیان خود می بینید، پنهان می دارید؟ 2- اینهمه معارف و علومی که شما دارید نه خودتان مبتکر آن هستید و نه از پدرانتان به ارثبردید پس چه کسی این علوم را که حافظ نظم اجتماعی و سعادت دنیا و آخرتتان است، به شما رسانید؟ وقتی پاسخ روشن است سؤال کننده خودش جواب می دهد لذا می فرماید: بگو خداست که این معارف را به شما القاء کرد. چون گفتار آنها لغو و بیهوده بود و از طرفی چون آنها به تورات و موسی (ع) مباهات می کردند و در عین حال این حرفها را می زدند پس کارشان بازی کردن با حقایق است لذا فرمود: آنها را تنها بگذارد تا همچنان در باطل غوطه ور مانده و حقایق را به بازی بگیرند

ص: 194

ص: 196

موضوع شماره پرسش

آ =

آباد کردن مساجد 1259

آزمون توانگران 1262

آزار پیامبر توسط منافقین 1270

آرزوی اهل جهنم 1301

آمادگی برای جنگ 1318

آب از دل سنگ 1322

آزمون داود (ع) 1358

الف=

انفاق باطل 1202

اثبات کلام خدا 1244

اتمام حجت و عذاب 1295

اولین معلم بشر 1302

اجازه شفاعت 1316

اولین ملعون 1320

اشک شوق برای قرآن 1323

اجبار در دین نیست 1350

اخذ جزیه 1355

اسماعیل تسلیم خدا 1365

ایمان بدون عمل صالح 1366

ص: 197

امتحان از همه مردم 1379

اثر تذکر و نصیحت 1383

افسوس کافران در قیامت 1389

اولین معجزه موسی (ع) در برابر فرعون 1391

اولین تنبیه آدم 1398

ب=

بازخواست مشرکین 1378

برائت از مشرکین 1206

بازگشت به دنیا 1212

بخشش گناهان گذشته 1218بازگشت به آغوش مادر 1236

بهانه کفار عاد و ثمود 1254

برخورد با عهدشکنان 1260

بی انصافی مشرکین 1329

بال فرشتگان 1361

بوزینه های عهدشکن 1364

بدترین سرانجام 1367

بهشتیان عاری از خصلت های بد 1375

پ=

پایداری در جنگ 1227

پیروزی دین اسلام 1229

پرندگان هم صدا با داود (ع) 1300

پاسخ مشرکین اهل کتاب 1381 و 1317

پیروزی مسلمانان 1319

ص: 198

پیروز در برابر مشکلات 1327

پست تر از چهارپایان 1330

پشیمانی تکذیب کنندگان 1357

پاسخ خداوند به مکذّبین 1380

پیمان شکنی بنی اسرائیل 1387

پرسش از عیسی (ع) در قیامت 1390

ت=

تکبر در برابر خدا 1221

توبه پس از عذاب 1231

توبه در لحظه مرگ 1251

تاثیر فرشتگان در پیروزی 1279

تشویق برای مبارزه با کفار 1282

تباهی سرمایه وجودی 1288

تکذیب قرآن 1289

تحریم پس از مرگ 1293

تکذیب بی منطق 1310

تکذیب معجزات 1321

تعجیل در عذاب الهی 1336

تکذیب خدا یا پیامبر (ص) 1341

تضمین زندگی خوش 1343

توبه واقعی ساحران 1393

ج =

جنگ با کفار 1215

جانشین فرعونیان 1250

ص: 199

جدال کفار در جهنّم 1263

جنیّان و سلیمان (ع) 1273

جهالت مشرکان 1339

جدال مستضعفین با مستکبرین 1360

جنگ فرعون با خدا 1377

جبران خوبی ها 1384

چ =

چهار فصل سال 1271

ح =

حیله علیه قرآن 1400 و 1392

حیات مجدد مردگان 1237

حیله فرعون 1290 و 1307

حسرت دوزخیان در قیامت 1324

حفظ دین و ایمان 1353

خ =

خواص ستارگان 1399

خصوصیت ابرار 1210

خلقت هفت آسمان 1296

خروج موسی (ع) از مصر 1308

خواص خورشید و ماه 1344

خدا با کیست؟ 1346

خلقت زمین و آسمان ها 1376

ص: 200

د =

دو برابر پاداش و دو برابر عذاب 1208

دو بار شکست و خسارت 1216

درخواست دوزخیان 1226

دعوت قران به مبارزه 1255

دوبار پاداش 1274

دوستی منافقین با غیر مسلمانان 1280

درخواست دیدن خدا 1287دین و آیین لوط (ع) 1312

دوستی با اهل کتاب 1340

دوستان خدا 1351

دشنام به بت ها 1382

ر =

روزی و زینت پاکیزه 1209

رسوایی بزرگ 1232

رسم ظالمانه ظهار 1247

راضی در خوشی و ناخوشی 1277

رابطه با خویشاوند کافر 1278

رمز پیروزی مؤمنین 1397 و 1286 و 1306

رفتار درست با مردم 1348

رسالت اول موسی (ع) 1395

ز =

زمین پاک، زمین ناپاک 1213

زن لوط (ع) هلاک شد 1275

ص: 201

زنده شدن دوباره 1363

س =

سرسخت ترین دشمن مؤمنان 1369

ستاره پرستان و ابراهیم (ع) 1207

ستمکارترین آدم 1261 و 1222

سفارش به زنان 1240

سخت ترین آفرینش 1268

سرکشی قوم عاد و ثمود 1284

سه خدایی 1345

ش =

شیطان زده کیست؟ 1214

شرط بخشش کفار 1230

شکایت ایوب (ع) 1248

شهادت در قیامت 1272

شرایط وصیت 1299

شهاب ها در تعقیب شیاطین 1311

شاکر و کافر 1313شرط عقب نشینی در جنگ 1315

شریک در گناه دیگران 1374

ص =

صید در حال احرام 1252

ص: 202

ط =

طغیان بشر با وفور نعمت 1372

ع =

عذاب سخت در این جهان 1256

عهدشکنی فرعونیان 1264

عاقبت شراب خواری و قمار بازی 1269

عجز کافران زمان نزول عذاب 1304

عهدشکنی بنی اسرائیل 1342

عاقبت دروغ بستن به خدا 1354

غ =

غذای بهشتی 1331

ف =

فاصله کافر تا دوزخ 1265

فرامین خدا در تورات 1297

ق =

قوم لوط هلاک شدند 1298

قیامت چه موقع است؟ 1349 و 1303

قسم ایوب (ع) 1335

قیامت و شفاعت 1362

ک =

کفار علیه قرآن 1245 و 1228

ص: 203

کجا خدا یاری می کند؟ 1241

کمک منافقین به دشمن 1253

کفار پیرو رسم پدران 1267

کفار در برابر خلقت خدا 1294کوه طور بر فراز بنی اسرائیل 1371

کارنیک برای خدا 1386

گ =

گناه قوم شعیب (ع) 1204

ل =

لعنت بر بنی اسرائیل 1224

لعنت ستمکاران 1246

لباس آدم و حوا 1359

م =

مراقبت از نماز 1205

معجزات الهی و فرعون 1220

مصرف صدقات 1223

متولی خانه خدا 1234

منکران در قیامت 1239

مقابله با تمسخر دین 1258

معجزات اول موسی (ع) 1314

مؤمن آل فرعون 1326

مستضعفین جهنمی 1334

موسی (ع) داماد شعیب (ع) 1337

ص: 204

ملاقات با پروردگار 1347

مقاوم در برابر وسوسه های شیطان 1352

ن =

نفرین شعیب (ع) 1203

نشانه صراط مستقیم 1217

نبرد خندق 1219

نابودی باغهای سبا 1235

نعمت بزرگ برای لقمان 1249

ناخدای کشتی نوح (ع) 1276

ناشکری پدر و مادر 1281

نجات یونس (ع) 1283

نهایت تکبّر کافران 1325

نصیحت مؤمن آل فرعون 1328

نفاق عامل فتنه و فساد 1332ندای وحی از درون آتش 1338

خشم خدا بر یهودیان 1388

ناسپاسی بشر در نعمت 1394

نزول عذاب ها بر فرعونیان 1396

نجات مؤمنین از عذاب 1285

و =

ورود متقین به بهشت 1291

وحی خدا به حواریون 1292

وحی خدا به مادر موسی (ع) 1305

ص: 205

ه =

هشدار خدا به پیامبر (ص) 1242

هلاکت قوم شعیب (ع) 1243

هدایت با خداست 1368

هلاکت قوم لوط (ع) 1370

هشدار به وسیله قرآن 1385

ی =

یاری خدا در جنگ بدر 1225

یاری مومنین با تضمین خدا 1333

ص: 206

ص: 208

پاسخ شماره 1201 : آیه 55 سوره مریم (س)

وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا

پاسخ شماره 1202 : آیه53 سوره توبه

قُلْ أَنْفِقُوا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا لَنْ يُتَقَبَّلَ مِنْكُمْ إِنَّكُمْ كُنْتُمْ قَوْمًا فَاسِقِينَ

پاسخ شماره 1203 : آیات 89 الی 91 سوره اعراف

قَدِ افْتَرَيْنَا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا إِنْ عُدْنَا فِي مِلَّتِكُمْ بَعْدَ إِذْ نَجَّانَا اللَّهُ مِنْهَا وَمَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَعُودَ فِيهَا إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّنَا وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا افْتَحْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ قَوْمِنَا بِالْحَقِّ وَأَنْتَ خَيْرُ الْفَاتِحِينَ

وَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَخَاسِرُونَ

فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ

پاسخ شماره 1204 : آیه 85 سوره اعراف

وَإِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ قَدْ جَاءَتْكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1205 : آیه 92 سوره انعام

وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَيُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ

ص: 209

پاسخ شماره 1206 : آیات 3 و 4 سوره توبه

وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ

إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ

پاسخ شماره 1207 : آیات 76 الی 78 سوره انعام

فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ رَأَى كَوْكَبًا قَالَ هَذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَا أُحِبُّ الْآفِلِينَ

فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَذَا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِنْ لَمْ يَهْدِنِي رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّينَ

فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَذَا رَبِّي هَذَا أَكْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ

پاسخ شماره 1208 : آیات 30 و 31 سوره احزاب

يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ وَكَانَ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا

وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًاكَرِيمًا

ص: 210

پاسخ شماره 1209 : آیه 32 سوره اعراف

قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

پاسخ شماره 1210 : آیات 7 و 8 سوره انسان

يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا

وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا

پاسخ شماره 1211 : آیه 96 سوره مریم (س)

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا

پاسخ شماره 1212 : آیه 60 سوره انعام

وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُسَمًّى ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

پاسخ شماره 1213 : آیه 58 سوره اعراف

وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِي خَبُثَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِدًا كَذَلِكَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَپاسخ شماره 1214 : آیه 71 سوره انعام

قُلْ أَنَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُنَا وَلَا يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّهُ كَالَّذِي اسْتَهْوَتْهُ الشَّيَاطِينُ فِي الْأَرْضِ حَيْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ يَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى

ص: 211

اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ

پاسخ شماره 1215 : آیه 12 سوره توبه

وَإِنْ نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ ۙ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُونَ

پاسخ شماره 1216 : آیه 36 سوره انفال

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَسَيُنْفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ يُغْلَبُونَ وَالَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ يُحْشَرُونَ

پاسخ شماره 1217 : آیات 151 الی 153 سوره انعام

قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ

وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَوَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

ص: 212

پاسخ شماره 1218 : آیه 93 سوره مائده

لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

پاسخ شماره 1219 : آیه 22 سوره احزاب

وَلَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا

پاسخ شماره 1220 : آیات 23 و 24 سوره غافر

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُبِينٍ

إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ

پاسخ شماره 1221 : آیه 60 سوره غافر

وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ

پاسخ شماره 1222 : آیه 18 و 19 سوره هود

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أُولَئِكَ يُعْرَضُونَ عَلَى رَبِّهِمْ وَيَقُولُ الْأَشْهَادُ هَؤُلَاءِالَّذِينَ كَذَبُوا عَلَى رَبِّهِمْ أَلَا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ

الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ

ص: 213

پاسخ شماره 1223 : آیه 60 سوره توبه

إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

پاسخ شماره 1224 : آیات 78 و 79 سوره مائده

لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ

كَانُوا لَا يَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنْكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ

پاسخ شماره 1225 : آیه 11 سوره انفال

إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَيُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ

پاسخ شماره 1226 : آیه 49 سوره غافر

وَقَالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِنَ الْعَذَابِ

پاسخ شماره 1227 : آیه 9 سوره احزاب

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًاوَجُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا

پاسخ شماره 1228 : آیات 50 و 51 سوره عنکبوت

وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَاتٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْآيَاتُ عِنْدَ اللَّهِ وَإِنَّمَا أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ

ص: 214

أَوَلَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ يُتْلَى عَلَيْهِمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَرَحْمَةً وَذِكْرَى لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

پاسخ شماره 1229 : آیه 33 سوره توبه

هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ

پاسخ شماره 1230 : آیات 38 و 39 سوره انفال

قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ

وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

پاسخ شماره 1231 : آیه 85 سوره غافر

فَلَمْ يَكُ يَنْفَعُهُمْ إِيمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْكَافِرُونَ

پاسخ شماره 1232 : آیه 63 سوره توبه

أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ يُحَادِدِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيهَا ذَلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ

پاسخ شماره 1233 : آیات 14 و 15 سوره صافات

وَإِذَا رَأَوْا آيَةً يَسْتَسْخِرُونَ

وَقَالُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ

ص: 215

پاسخ شماره 1234 : آیه 34 سوره انفال

وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ

پاسخ شماره 1235 : آیات 15 الی 17 سوره سبأ

لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ كُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ

فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ

ذَلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ

پاسخ شماره 1236 : آیات 10 الی 13 سوره قصص

وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغًا إِنْ كَادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْلَا أَنْ رَبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ

وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِنْ قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ لَهُنَاصِحُونَ

فَرَدَدْنَاهُ إِلَى أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَلِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ

پاسخ شماره 1237 : آیه 57 سوره اعراف

وَهُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذَا أَقَلَّتْ سَحَابًا ثِقَالًا سُقْنَاهُ لِبَلَدٍ

ص: 216

مَيِّتٍ فَأَنْزَلْنَا بِهِ الْمَاءَ فَأَخْرَجْنَا بِهِ مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ كَذَلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتَى لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

پاسخ شماره 1238 : آیه 108 سوره یونس (ع)

قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ

پاسخ شماره 1239 : آیات 20 الی 24 سوره صافات

وَقَالُوا يَا وَيْلَنَا هَذَا يَوْمُ الدِّينِ

هَذَا يَوْمُ الْفَصْلِ الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ

احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ

مِنْ دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِيمِ

وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ

پاسخ شماره 1240 : آیات 32 و 33 سوره احزاب

يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًاوَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا

پاسخ شماره 1241 : آیه 51 سوره غافر

إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ

ص: 217

پاسخ شماره 1242 : آیه 52 سوره انعام

وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ

پاسخ شماره 1243 : آیات 90 الی 91 سوره اعراف

وَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَخَاسِرُونَ

فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دَارِهِمْ جَاثِمِينَ

پاسخ شماره 1244 : آیه 48 سوره عنکبوت

وَمَا كُنْتَ تَتْلُو مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لَارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ

پاسخ شماره 1245 : آیه 26 سوره فصلت

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَالْغَوْا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَغْلِبُونَ

پاسخ شماره 1246 : آیات 44 و 45 سوره اعراف

وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ مَاوَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ

الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُمْ بِالْآخِرَةِ كَافِرُونَ

پاسخ شماره 1247 : آیه 4 سوره احزاب

مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ وَمَا جَعَلَ أَزْوَاجَكُمُ اللَّائِي تُظَاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهَاتِكُمْ وَمَا جَعَلَ أَدْعِيَاءَكُمْ أَبْنَاءَكُمْ ذَلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِأَفْوَاهِكُمْ وَاللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ

ص: 218

پاسخ شماره 1248 : آیه 44 سوره ص

وَخُذْ بِيَدِكَ ضِغْثًا فَاضْرِبْ بِهِ وَلَا تَحْنَثْ إِنَّا وَجَدْنَاهُ صَابِرًا نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ

پاسخ شماره 1249 : آیه 12 سوره لقمان

وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ

پاسخ شماره 1250 : آیات 4 الی 8 سوره قصص

إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ

وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ

وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِيَ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا كَانُوا يَحْذَرُونَ

وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِيإِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ

فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ

پاسخ شماره 1251 : آیات 90الی 92 سوره یونس (ع)

وَجَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا وَعَدْوًا حَتَّى إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ

آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ

ص: 219

فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ

پاسخ شماره 1252 : آیه 96 سوره مائده

أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ

پاسخ شماره 1253 : آیات 13 و 14 سوره احزاب

وَإِذْ قَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ يَا أَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا

وَلَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِنْ أَقْطَارِهَا ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْهَا وَمَا تَلَبَّثُوا بِهَا إِلَّا يَسِيرًا

پاسخ شماره 1254 : آیات 13 و 14 سوره فصلت

فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَإِذْ جَاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ قَالُوا لَوْ شَاءَ رَبُّنَا لَأَنْزَلَ مَلَائِكَةً فَإِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ كَافِرُونَ

پاسخ شماره 1255 : آیه 13 سوره هود

أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَيَاتٍ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ

پاسخ شماره 1256 : آیه 5 سوره غافر

كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَالْأَحْزَابُ مِنْ بَعْدِهِمْ وَهَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ لِيَأْخُذُوهُ وَجَادَلُوا

ص: 220

بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ

پاسخ شماره 1257 : آیات 12 الی 14 سوره طه

إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى

وَأَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمَا يُوحَى

إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي

پاسخ شماره 1258 : آیه 57 سوره مائده

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1259 : آیه 18 سوره توبه

إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ

پاسخ شماره 1260 : آیات 56 و 57 سوره انفال

الَّذِينَ عَاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا يَتَّقُونَ

فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ

پاسخ شماره 1261 : آیه 68 سوره عنکبوت

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُ أَلَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوًى لِلْكَافِرِينَ

ص: 221

پاسخ شماره 1262 : آیه 53 سوره انعام

وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَهَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ

پاسخ شماره 1263 : آیات 29 و 30 سوره صافات

قَالُوا بَلْ لَمْ تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ

وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ بَلْ كُنْتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ

پاسخ شماره 1264 : آیات 134 الی 136 سوره اعراف

وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قَالُوا يَا مُوسَى ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِنْدَكَ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرَائِيلَ

فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلَى أَجَلٍ هُمْ بَالِغُوهُ إِذَا هُمْ يَنْكُثُونَ

فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَكَانُوا عَنْهَا غَافِلِينَ

پاسخ شماره 1265 : آیه 54 سوره عنکبوت

يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ

پاسخ شماره 1266 : آیه 39 سوره مریم (س)

وَأَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ وَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ

پاسخ شماره 1267 : آیه 21 سوره لقمان

وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ الشَّيْطَانُ

ص: 222

يَدْعُوهُمْ إِلَى عَذَابِ السَّعِيرِ

پاسخ شماره 1268 : آیه 42 سوره ص

ارْكُضْ بِرِجْلِكَ ۖ هَٰذَا مُغْتَسَلٌ بَارِدٌ وَشَرَابٌ

پاسخ شماره 1269 : آیه 91 سوره مائده

إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ

پاسخ شماره 1270 : آیه 61 سوره توبه

وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

پاسخ شماره 1271 : آیه 10 سوره فصلت

وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ

پاسخ شماره 1272 : آیه 65 سوره یس

الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ

پاسخ شماره 1273 : آیه 13 سوره سبأ

يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ

ص: 223

پاسخ شماره 1274 : آیات 52 الی 54 سوره قصص

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ

وَإِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ

أُولَئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ

پاسخ شماره 1275 : آیات 133 الی 136 سوره صافات

وَإِنَّ لُوطًا لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ

إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ

إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ

ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِينَ

پاسخ شماره 1276 : آیه 44 سوره هود

وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَقِيلَ بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ

پاسخ شماره 1277 : آیات 9 الی 11 سوره هود

وَلَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْنَاهَا مِنْهُ إِنَّهُ لَيَئُوسٌ كَفُورٌ

وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ نَعْمَاءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّيِّئَاتُ عَنِّي إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ

إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ

ص: 224

پاسخ شماره 1278 : آیه 23 سوره توبه

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ

پاسخ شماره 1279 : آیه 10 سوره انفال

وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

پاسخ شماره 1280 : آیه 52 سوره مائده

فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَى مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ

پاسخ شماره 1281 : آیات 189 الی 190 سوره اعراف

هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفًا فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آتَيْتَنَا صَالِحًا لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ

فَلَمَّا آتَاهُمَا صَالِحًا جَعَلَا لَهُ شُرَكَاءَ فِيمَا آتَاهُمَا فَتَعَالَى اللَّهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ

پاسخ شماره 1282 : آیه 13 و 14 سوره توبه

أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

ص: 225

قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1283 : آیات 142 الی 145 سوره صافات

فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌفَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ

لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ

فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ سَقِيمٌ

پاسخ شماره 1284 : آیه 15 سوره فصلت

فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَكَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ

پاسخ شماره 1285 : آیه 103 سوره یونس (ع)

ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ حَقًّا عَلَيْنَا نُنْجِ الْمُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1286 : آیه 49 سوره انفال

إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هَؤُلَاءِ دِينُهُمْ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

پاسخ شماره 1287 : آیه 143 سوره اعراف

وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا

ص: 226

فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1288 : آیات 51 الی 53 سوره اعراف

الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فَالْيَوْمَ نَنْسَاهُمْ كَمَا نَسُوا لِقَاءَ يَوْمِهِمْ هَذَا وَمَا كَانُوا بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ

وَلَقَدْ جِئْنَاهُمْ بِكِتَابٍ فَصَّلْنَاهُ عَلَى عِلْمٍ هُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا تَأْوِيلَهُ يَوْمَ يَأْتِي تَأْوِيلُهُ يَقُولُ الَّذِينَ نَسُوهُ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ فَهَلْ لَنَا مِنْ شُفَعَاءَ فَيَشْفَعُوا لَنَا أَوْ نُرَدُّ فَنَعْمَلَ غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ قَدْ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ

پاسخ شماره 1289 : آیه 48 سوره قصص

فَلَمَّا جَاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا لَوْلَا أُوتِيَ مِثْلَ مَا أُوتِيَ مُوسَى أَوَلَمْ يَكْفُرُوا بِمَا أُوتِيَ مُوسَى مِنْ قَبْلُ قَالُوا سِحْرَانِ تَظَاهَرَا وَقَالُوا إِنَّا بِكُلٍّ كَافِرُونَ

پاسخ شماره 1290 : آیات 25 و 26 سوره غافر

فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ

وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسَى وَلْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ

پاسخ شماره 1291 : آیه 73 سوره زمر

وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ

ص: 227

خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ

پاسخ شماره 1292 : آیه 111 سوره مائده

وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ

پاسخ شماره 1293 : آیات 83 و 84 سوره توبه

فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلَى طَائِفَةٍ مِنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَدًا وَلَنْ تُقَاتِلُوا مَعِيَ عَدُوًّا إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ

وَلَا تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ مَاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ

پاسخ شماره 1294 : آیه 27 سوره ص

وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا بَاطِلًا ذَلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ

پاسخ شماره 1295 : آیه 59 سوره قصص

وَمَا كَانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى حَتَّى يَبْعَثَ فِي أُمِّهَا رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا وَمَا كُنَّا مُهْلِكِي الْقُرَى إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ

پاسخ شماره 1296 : آیه 12 سوره فصلت

فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ

ص: 228

پاسخ شماره 1297 : آیات 144 و 145 سوره اعراف

قَالَ يَا مُوسَى إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسَالَاتِي وَبِكَلَامِي فَخُذْ مَا آتَيْتُكَ وَكُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ

وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ

پاسخ شماره 1298 : آیه 32 سوره عنکبوت

قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطًا قَالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِيهَا لَنُنَجِّيَنَّهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ

پاسخ شماره 1299 : آیه 106 سوره مائده

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَمِنَ الْآثِمِينَ

پاسخ شماره 1300 : آیات 10 و 11 سوره سبأ

وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ

أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

پاسخ شماره 1301 : آیات 64 الی 68 سوره احزاب

إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا

ص: 229

خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا

يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا

وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا

رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا

پاسخ شماره 1302 : آیه 4 سوره رحمن

عَلَّمَهُ الْبَيَانَ

پاسخ شماره 1303 : آیه 187 سوره اعراف

يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ

پاسخ شماره 1304 : آیه 58 سوره زمر

أَوْ تَقُولَ حِينَ تَرَى الْعَذَابَ لَوْ أَنَّ لِي كَرَّةً فَأَكُونَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ

پاسخ شماره 1305 : آیه 10 سوره قصص

وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغًا إِنْ كَادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْلَا أَنْ رَبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1306 : آیه 45 سوره انفال

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

ص: 230

پاسخ شماره 1307 : آیات 36 و 37 سوره غافر

وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ

أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا وَكَذَلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ

پاسخ شماره 1308 : آیه 20 سوره قصص

وَجَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ

پاسخ شماره 1309 : آیه 12 سوره انعام

قُلْ لِمَنْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ كَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ

پاسخ شماره 1310 : آیه 35 سوره غافر

الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍپاسخ شماره 1311 : آیه 10 سوره صافات

إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ

پاسخ شماره 1312 : آیه 26 سوره عنکبوت

فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَقَالَ إِنِّي مُهَاجِرٌ إِلَى رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

ص: 231

پاسخ شماره 1313 : آیه 131 سوره طه

وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَى

پاسخ شماره 1314 : آیه 32 سوره قصص

اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَاضْمُمْ إِلَيْكَ جَنَاحَكَ مِنَ الرَّهْبِ فَذَانِكَ بُرْهَانَانِ مِنْ رَبِّكَ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ

پاسخ شماره 1315 : آیه 16 سوره انفال

وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ

پاسخ شماره 1316 : آیه 44 سوره زمر

قُلْ لِلَّهِ الشَّفَاعَةُ جَمِيعًا لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَپاسخ شماره 1317 : آیه 30 سوره توبه

وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ

پاسخ شماره 1318 : آیه 60 سوره انفال

وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ

ص: 232

پاسخ شماره 1319 : آیه 14 سوره توبه

قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1320 : آیات 77 و 78 سوره ص

قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ

وَإِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتِي إِلَى يَوْمِ الدِّينِ

پاسخ شماره 1321 : آیات 58 و 59 سوره روم

وَلَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِي هَذَا الْقُرْآنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ وَلَئِنْ جِئْتَهُمْ بِآيَةٍ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا مُبْطِلُونَ

كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ

پاسخ شماره 1322 : آیه 160 سوره اعراف

وَقَطَّعْنَاهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْبَاطًا أُمَمًا وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ وَظَلَّلْنَا عَلَيْهِمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ

پاسخ شماره 1323 : آیه 83 سوره مائده

وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ

ص: 233

پاسخ شماره 1324 : آیه 50 سوره اعراف

وَنَادَى أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنَا مِنَ الْمَاءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْكَافِرِينَ

پاسخ شماره 1325 : آیات 15 و 16 سوره ص

وَمَا يَنْظُرُ هَؤُلَاءِ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً مَا لَهَا مِنْ فَوَاقٍ

وَقَالُوا رَبَّنَا عَجِّلْ لَنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسَابِ

پاسخ شماره 1326 : آیات 30 و 31 سوره غافر

وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ مِثْلَ يَوْمِ الْأَحْزَابِ

مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِلْعِبَادِ

پاسخ شماره 1327 : آیه 38 سوره روم

فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ ذَلِكَ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

پاسخ شماره 1328 : آیات 32 و 33 سوره غافر

وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ

يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ مَا لَكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ

پاسخ شماره 1329 : آیه 136 سوره انعام

وَجَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعَامِ نَصِيبًا فَقَالُوا هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَكَائِنَا

ص: 234

فَمَا كَانَ لِشُرَكَائِهِمْ فَلَا يَصِلُ إِلَى اللَّهِ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَى شُرَكَائِهِمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ

پاسخ شماره 1330 : آیه 179 سوره اعراف

وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا يَسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ

پاسخ شماره 1331 : آیه 114 سوره مائده

قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَپاسخ شماره 1332 : آیات 72 و 73 سوره انفال

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يُهَاجِرُوا مَا لَكُمْ مِنْ وَلَايَتِهِمْ مِنْ شَيْءٍ حَتَّى يُهَاجِرُوا وَإِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

وَالَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ

پاسخ شماره 1333 : آیه 47 سوره روم

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَانْتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا

ص: 235

وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1334 : آیه 33 سوره سبأ

وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَنْ نَكْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَنْدَادًا وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

پاسخ شماره 1335 : آیه 44 سوره ص

وَخُذْ بِيَدِكَ ضِغْثًا فَاضْرِبْ بِهِ وَلَا تَحْنَثْ إِنَّا وَجَدْنَاهُ صَابِرًا نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ

پاسخ شماره 1336 : آیات 28 و 29 سوره عنکبوت

وَلُوطًا إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الْفَاحِشَةَ مَا سَبَقَكُمْ بِهَا مِنْ أَحَدٍ مِنَ الْعَالَمِينَأَئِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ وَتَقْطَعُونَ السَّبِيلَ وَتَأْتُونَ فِي نَادِيكُمُ الْمُنْكَرَ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قَالُوا ائْتِنَا بِعَذَابِ اللَّهِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ

پاسخ شماره 1337 : آیه 27 سوره قصص

قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ

پاسخ شماره 1338 : آیه 30 سوره قصص

فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِيَ مِنْ شَاطِئِ الْوَادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يَا مُوسَى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

ص: 236

پاسخ شماره 1339 : آیه 158 سوره صافات

وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَبًا وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ

پاسخ شماره 1340 : آیه 82 سوره مائده

لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ

پاسخ شماره 1341 : آیه 33 سوره انعام

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لَا يُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآيَاتِ اللَّهِيَجْحَدُونَ

پاسخ شماره 1342 : آیه 149 سوره اعراف

وَلَمَّا سُقِطَ فِي أَيْدِيهِمْ وَرَأَوْا أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوا قَالُوا لَئِنْ لَمْ يَرْحَمْنَا رَبُّنَا وَيَغْفِرْ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ

پاسخ شماره 1343 : آیه 3 سوره هود

وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتَاعًا حَسَنًا إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ كَبِيرٍ

پاسخ شماره 1344 : آیه 96 سوره انعام

فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ

ص: 237

پاسخ شماره 1345 : آیه 73 سوره مائده

لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنْ لَمْ يَنْتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

پاسخ شماره 1346 : آیات 35 الی 37 سوره سبأ

وَقَالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ

قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ

وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنَا زُلْفَى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَئِكَ لَهُمْجَزَاءُ الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِي الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ

پاسخ شماره 1347 : آیات 29 و 30 سوره قصص

فَلَمَّا قَضَى مُوسَى الْأَجَلَ وَسَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ نَارًا قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ

فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِيَ مِنْ شَاطِئِ الْوَادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ يَا مُوسَى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

پاسخ شماره 1348 : آیات 17 الی 19 سوره لقمان

يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ

وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ

وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ

ص: 238

پاسخ شماره 1349 : آیه 34 سوره لقمان

إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ

پاسخ شماره 1350 : آیه 100 سوره یونس (ع)

وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تُؤْمِنَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَيَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ

پاسخ شماره 1351 : آیات 63 و 64 سوره یونس (ع)

الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ

لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ لَا تَبْدِيلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

پاسخ شماره 1352 : آیه 201 سوره اعراف

إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ

پاسخ شماره 1353 : آیه 56 سوره عنکبوت

يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِي وَاسِعَةٌ فَإِيَّايَ فَاعْبُدُونِ

پاسخ شماره 1354 : آیه 93 سوره انعام

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَمَنْ قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِكَةُ بَاسِطُو أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنْتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ

ص: 239

پاسخ شماره 1355 : آیه 29 سوره توبه

قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَپاسخ شماره 1356 : آیات 114 الی 116 سوره صافات

وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ

وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ

وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ

پاسخ شماره 1357 : آیه 31 سوره انعام

قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ حَتَّى إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا يَا حَسْرَتَنَا عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِيهَا وَهُمْ يَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ

پاسخ شماره 1358 : آیات 21 الی 25 سوره ص

وَهَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ

إِذْ دَخَلُوا عَلَى دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ قَالُوا لَا تَخَفْ خَصْمَانِ بَغَى بَعْضُنَا عَلَى بَعْضٍ فَاحْكُمْ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَاهْدِنَا إِلَى سَوَاءِ الصِّرَاطِ

إِنَّ هَذَا أَخِي لَهُ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ نَعْجَةً وَلِيَ نَعْجَةٌ وَاحِدَةٌ فَقَالَ أَكْفِلْنِيهَا وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ

قَالَ لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلَى نِعَاجِهِ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِيلٌ مَا هُمْ وَظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ رَاكِعًا وَأَنَابَ

ص: 240

فَغَفَرْنَا لَهُ ذَلِكَ وَإِنَّ لَهُ عِنْدَنَا لَزُلْفَى وَحُسْنَ مَآبٍپاسخ شماره 1359 : آیه 26 سوره اعراف

يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِكَ خَيْرٌ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ

پاسخ شماره 1360 : آیه 31 سوره سبأ

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهَذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ يَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ الْقَوْلَ يَقُولُ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لَوْلَا أَنْتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1361 : آیه 1 سوره فاطر

الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ مَا يَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

پاسخ شماره 1362 : آیه 23 سوره سبأ

وَلَا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ حَتَّى إِذَا فُزِّعَ عَنْ قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا الْحَقَّ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ

پاسخ شماره 1363 : آیه 19 سوره روم

يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَيُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذَلِكَ تُخْرَجُونَ

ص: 241

پاسخ شماره 1364 : آیات 163 الی 166 سوره اعراف

وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَيَوْمَ لَا يَسْبِتُونَ لَا تَأْتِيهِمْ كَذَلِكَ نَبْلُوهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ

وَإِذْ قَالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا قَالُوا مَعْذِرَةً إِلَى رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَأَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذَابٍ بَئِيسٍ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ

فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ مَا نُهُوا عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ

پاسخ شماره 1365 : آیه 102 سوره صافات

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ

پاسخ شماره 1366 : آیه 158 سوره انعام

هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ

پاسخ شماره 1367 : آیه 10 سوره روم

ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاءُوا السُّوأَى أَنْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَكَانُوا بِهَا يَسْتَهْزِئُونَ

ص: 242

پاسخ شماره 1368 : آیه 125 سوره انعام

فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ

پاسخ شماره 1369 : آیه 82 سوره مائده

لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ

پاسخ شماره 1370 : آیات 30 الی 34 سوره ذاریات

قَالُوا كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ

قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ

قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُجْرِمِينَ

لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِنْ طِينٍ

مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ

پاسخ شماره 1371 : آیه 171 سوره اعراف

وَإِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ كَأَنَّهُ ظُلَّةٌ وَظَنُّوا أَنَّهُ وَاقِعٌ بِهِمْ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

ص: 243

پاسخ شماره 1372 : آیات 58 و 59 سوره قصص

وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَرْيَةٍ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا فَتِلْكَ مَسَاكِنُهُمْ لَمْ تُسْكَنْ مِنْ بَعْدِهِمْ إِلَّا قَلِيلًا وَكُنَّا نَحْنُ الْوَارِثِينَ

وَمَا كَانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى حَتَّى يَبْعَثَ فِي أُمِّهَا رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِنَا وَمَا كُنَّا مُهْلِكِي الْقُرَى إِلَّا وَأَهْلُهَا ظَالِمُونَ

پاسخ شماره 1373 : آیه 27 سوره عنکبوت

وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ وَآتَيْنَاهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ

پاسخ شماره 1374 : آیات 12 و 13 سوره عنکبوت

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلَّذِينَ آمَنُوا اتَّبِعُوا سَبِيلَنَا وَلْنَحْمِلْ خَطَايَاكُمْ وَمَا هُمْ بِحَامِلِينَ مِنْ خَطَايَاهُمْ مِنْ شَيْءٍ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ

وَلَيَحْمِلُنَّ أَثْقَالَهُمْ وَأَثْقَالًا مَعَ أَثْقَالِهِمْ وَلَيُسْأَلُنَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَمَّا كَانُوا يَفْتَرُونَ

پاسخ شماره 1375 : آیه 43 سوره اعراف

وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ وَنُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

ص: 244

پاسخ شماره 1376 : آیه 4 سوره سجده

اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ مَا لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا شَفِيعٍ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ

پاسخ شماره 1377 : آیه 38 سوره قصص

وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ

پاسخ شماره 1378 : آیه 41 سوره سبأ

قَالُوا سُبْحَانَكَ أَنْتَ وَلِيُّنَا مِنْ دُونِهِمْ بَلْ كَانُوا يَعْبُدُونَ الْجِنَّ أَكْثَرُهُمْ بِهِمْ مُؤْمِنُونَ

پاسخ شماره 1379 : آیه 165 سوره انعام

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ

پاسخ شماره 1380 : آیه 46 سوره سبأ

قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا مَا بِصَاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذَابٍ شَدِيدٍ

پاسخ شماره 1381 : آیات 10 و 11 سوره لقمان

خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِنْكُلِّ دَابَّةٍ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ

ص: 245

هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ

پاسخ شماره 1382 : آیه 108 سوره انعام

وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذَلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

پاسخ شماره 1383 : آیه 18 سوره فاطر

وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَنْ تَزَكَّى فَإِنَّمَا يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ

پاسخ شماره 1384 : آیه 30 سوره فاطر

لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ

پاسخ شماره 1385 : آیه 51 سوره انعام

وَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْ يُحْشَرُوا إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِيٌّ وَلَا شَفِيعٌ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ

پاسخ شماره 1386 : آیات 58 و 59 سوره عنکبوت

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفًا تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُخَالِدِينَ فِيهَا نِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ

الَّذِينَ صَبَرُوا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ

ص: 246

پاسخ شماره 1387 : آیه 70 سوره مائده

لَقَدْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا كُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُوا وَفَرِيقًا يَقْتُلُونَ

پاسخ شماره 1388 : آیه 167 سوره اعراف

وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبْعَثَنَّ عَلَيْهِمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ يَسُومُهُمْ سُوءَ الْعَذَابِ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ

پاسخ شماره 1389 : آیه 27 سوره انعام

وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1390 : آیات 116 الی 118 سوره مائده

وَإِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ

مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌإِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

ص: 247

پاسخ شماره 1391 : آیات 107 و 108 سوره اعراف

فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ

وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ

پاسخ شماره 1392 : آیه 124 سوره انعام

وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آيَةٌ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتَى مِثْلَ مَا أُوتِيَ رُسُلُ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ أَجْرَمُوا صَغَارٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا كَانُوا يَمْكُرُونَ

پاسخ شماره 1393 : آیات 125 و 126 سوره اعراف

قَالُوا إِنَّا إِلَى رَبِّنَا مُنْقَلِبُونَ

وَمَا تَنْقِمُ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِآيَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءَتْنَا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ

پاسخ شماره 1394 : آیه 51 سوره فصلت

وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ

پاسخ شماره 1395 : آیه 105 سوره اعراف

حَقِيقٌ عَلَى أَنْ لَا أَقُولَ عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَرْسِلْ مَعِيَ بَنِي إِسْرَائِيلَ

پاسخ شماره 1396 : آیه 132 سوره اعراف

وَقَالُوا مَهْمَا تَأْتِنَا بِهِ مِنْ آيَةٍ لِتَسْحَرَنَا بِهَا فَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ

پاسخ شماره 1397 : آیات 25 و 26 سوره توبه

لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا

ص: 248

وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ

ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ

پاسخ شماره 1398 : آیه 22 سوره اعراف

فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ

پاسخ شماره 1399 : آیه 97 سوره انعام

وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِي ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

پاسخ شماره 1400 : آیه 91 سوره انعام

وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى بَشَرٍ مِنْ شَيْءٍ قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْكِتَابَ الَّذِي جَاءَ بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ كَثِيرًا وَعُلِّمْتُمْ مَا لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ وَلَا آبَاؤُكُمْ قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ

صَدَقَ اللهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

پایان جلد هفتمو پایان کتاب

ص: 249