بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 2

ص: 3

سلسله سخنرانی های استاد رفیعی (جلد هفتم)

تدوین و تحقیق : حجت الاسلام والمسلمین حسینی نیشابوری

ص: 4

روابط نامشروع

مقدمه ... 35

فرق حدود و تعزیرات ... 37

حد زنا ... 37

اجرای حد، بدون مهربانی و دلسوزی ... 38

اجری حد در ملاء عام ... 38

اثر زنا و ربا در جامعه ... 39

اهمیت تربیت جنسی ... 39

راه های پیش گیری از انحراف جنسی ... 40

1. مدیریت اعضاء ... 41

پیامبران و دوری از گناه ... 42

میدان ندادن به هوای نفس ... 42

2. پرهیز از تبرج و تشبه ... 43

3. آگاهی از آسیب های روابط حرام ... 44

حفظ آبرو به قیمت جان ... 45

فرجام خوش چشم پوشی از گناه ... 46

4. کنترل رفتار ... 47

اجرای جدی احکام اسلامی ... 47

جامعه سالم

مقدمه ... 49

حکم ازدواج با مرد و زن زناکار... 50

ص: 6

راهکارهای مبارزه با فحشا ... 51

1. تحکیم بنیان خانواده ... 52

بهترین زن در کلام امام رضا علیه السلام ... 53

2. تقويت معنويت ... 55

3. ترویج حلال در جامعه ... 57

توصیه به ازدواج ... 57

تهمت و آبروریزی

مقدمه ... 59

حكم قذف در سوره نور... 60

حفظ آبروی دیگران ... 61

نتیجه آبروریزی ... 61

نتیجه حفظ آبروی دیگران ... 62

سفارش به حفظ آبروی مردم در قرآن ... 63

داستان مهم ... 64

مسئولیت سنگین رفتارهای ما ... 67

گناه تهمت ... 67

نتیجه تهمت زدن به امام صادق علیه السلام ... 67

حدود آبروداری ... 69

دوری کردن از خیانت در خانواده ها

مقدمه ... 71

لعان و چگونگی اجرای آن؟ ... 73

ص: 7

نتيجة لعان ... 74

زن و شوهر، امانت مشترک ... 75

راه های پیشگیری از خيانت ... 76

1. انتخاب همسر دلخواه ... 76

مذمت کردن بلهوسی ... 76

2. پرهیز از رابطه با نامحرم ... 77

3.ارتباط صمیمی ... 78

مذمت کردن مراجعه به رمالها ... 79

4.پرهیز از مشاجره و درگیری ... 80

آسیب های خانواده

مقدمه ... 83

فعالیت بی وقفه دشمن در ماهواره ... 84

سستی مسئولین در ماجرای حجاب و خانواده ... 85

همسر درست کار، موهبت الهی... 85

فرجام خوش رفتاری با خانواده ... 86

مهربانی علما با خانواده ... 86

آسیب های خانواده ... 87

1. بدزبانی ... 87

انواع بدزبانی ... 88

افشای راز پیامبر صلی الله علیه و آله... 89

بدزبانی عامل جهنمی شدن ... 89

ص: 8

2. خشونت در خانواده ... 90

3. سوء ظن و بدگمانی ... 91

زود قضاوت کردن عامل پشیمانی ... 91

شایعه پراکنی

مقدمه ... 93

داستان افک چیست؟... 94

نقل اهل تسنّن ... 94

نقل اهل تشیع... 95

برخورد با شایعه پردازان ... 96

بدترین انسان ... 99

انواع شایعه ... 100

1. شایعه اعتقادی ... 100

2. شایعه اخلاقی ... 101

3. شایعه سیاسی ... 102

4. شایعه اجتماعی ... 103

گام های شیطان (1)

مقدمه ... 105

1. وسوسه ... 106

انواع وسوسه ... 107

1. وسوسه فکری ... 107

حضرت عیسی علیه السلام و وسوسه شیطان ... 107

ص: 9

داستان ... 108

2. وسوسۂ عملی ... 109

3. وسوسه اجتماعی... 110

گام به گام تا بی نمازی ... 111

1. سستی... 111

3. بی نمازی ... 111

4. استهزاء ... 111

5. انکار... 112

تأثير لقمه حرام ... 112

خوشحالی شیطان در چند موضع ... 113

1. لقمه حرام خوردن ... 113

2. قهر کردن دو مسلمان ... 113

3. بخل ورزیدن ... 114

4. عصبانی شدن ... 114

گام های شیطان (2)

مقدمه ... 117

2. تحریک کردن ... 118

کالاهای شیطان ... 119

3. تزیین گناه ... 119

4. الهام کردن ... 120

5. امر به گناه ... 120

ص: 10

راه های نفوذ شیطان ... 121

1. سبک جلوه دادن آخرت ... 122

امام هادی علیه السلام و یادآوری معاد ... 123

پیامبر صلی الله علیه و آله و یادآوری معاد... 124

دوری کردن از لقمه حرام ... 125

2. سنگین جلوه دادن انفاق ... 126

3. جلوه دادن گمراهی و ضلالت ... 126

4. جلوه دادن گناه ... 126

شکست شیطان ... 127

عفو و گذشت

مقدمه ... 129

ذکر سه نکته ... 131

عفو، سنّت پیامبران و امامان ... 132

عفو عامل ورود سریع به بهشت ... 132

عفواز قاتل ... 134

عفواز مشرک فراری ... 134

عفواز خویشاوند ... 135

داستان ... 136

کیفر تهمت زدن به زنان با ایمان

مقدمه ... 139

داستان بیت الطشت ... 140

ص: 11

گواهی اعضای بدن ... 141

مواقف قیامت ... 141

شاهدهای روز قیامت ... 143

1. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ... 143

2.زمین ... 144

3. زمان ... 145

سخت جان دادن برخی مسلمانان ... 146

ظهور حقانیت خدا... 147

ازدواج (1)

مقدمه ... 149

روایاتی در تشویق به ازدواج ... 150

ازدواج آسان ... 152

ازدواج آسان در سیره امام سجاد علیه السلام ... 152

سرزنش تجرد ... 153

آثار ازدواج ... 153

سرزنش رابطه خیابانی ... 154

کمک به ازدواج دیگران ... 154

سفارش کردن به مهریه كم ... 155

راه کاری برای افراد مجرد ... 156

عفت ورزی ... 156

عفت ورزی بالاترین عبادت ... 157

ص: 12

ازدواج(2)

مقدمه ... 159

رعایت هم کفو بودن در ازدواج ... 160

ازدواج نکردن با انسان بداخلاق ... 161

داستان ... 161

ازدواج ساده در محضر پیامبر صلی الله علیه و آله ... 162

داماد فقيرِعلامه مجلسی ... 163

سليقه مذهبی زن و شوهر ... 164

ظاهر و باطن قرآن ... 165

باطن آیه 26 سوره نور چیست؟ ... 165

آداب ورود به خانه دیگران ... 166

اجازه گرفتن برای ورود به خانه مادر ... 167

حجاب

مقدمه ... 171

شأن نزول آیات حجاب ... 171

پوشیدن لباس بلند ... 173

پیامبرصلی الله علیه و آله و حجاب زنان ... 173

بیماری چشم چرانی ... 174

حجاب زن در قرآن ... 175

حجاب،عامل امنیت ... 176

پیشنه حجاب ... 176

ص: 13

حجاب در کربلا...177

مورد اول ... 177

مورد دوم ... 177

نهی از منکر آیت الله بافقی ... 177

داستان مهم ... 178

دلایل بی حجابی... 179

1. عدم برخورد نظام و دولت ... 180

3. عادی شدن گناه ... 180

4. تولید پوشاک نامناسب در کشور... 181

5. شبکه های ماهواره ای ... 181

6. عدم نظارت بر جشن ها و برنامه های شاد ... 182

محارم در قرآن ... 182

توصیه ای به مسئولان فرهنگی ... 183

مَثَل انسان مؤمن در قرآن

مقدمه ... 185

مثل های قرآن... 186

ویژگی های مؤمن ... 187

تفاوت ایمان با اسلام ... 188

اسلام، دین مهربانی ... 191

دستورات اصلی دین ... 192

معنای واقعی آیه نور ... 193

ص: 14

مَثَل انسان کافر در قرآن

مقدمه ... 197

کردار کافران مثل سراب ... 198

کافر در تاریکیِ محض ... 198

حُسن فعلی و حُسن فاعلى ... 199

قربانی کردن ریاکارانه ... 200

نیرنگ زدن به خدا ... 201

پاداش گرفتن براساس اخلاص ... 202

ویژگی انسان های مخلص ... 203

1.توقع تشویق نداشتن ... 203

اخلاص امام خمینی رحمة الله ... 204

2. نترسیدن از سرزنش دیگران ... 204

اخلاص حاج شیخ عباس قمی رحمة الله ... 204

اخلاص شهید مطهری رحمة الله ... 205

مّثَل عمل مؤمن و کافر... 205

دنیا زندان مؤمن ... 206

یاد کردن خداوند در همه حال

مقدمه ... 207

اهمیت کسب و کار... 208

فرق تجارت با بيع ... 208

روایاتی درباره کار و کاسبی ... 209

ص: 15

داستان سعد انصاری ... 209

امانت داری و راستگویی در تجارت ... 211

خوش اخلاقی در معاملات ... 211

آداب معامله ... 212

آرزوی شیطان ... 213

یاد خداوند ... 214

ذكر اعضای بدن ... 215

1. ذکر زبان ... 215

2. ذكرنفس ... 216

3. ذکر روح ... 216

4. ذکر قلب ... 216

5. ذكر عقل ... 216

6. ذکر معرفت ... 217

7. ذکر سرّ ... 217

ائمه علیهم السلام و یاد خداوند ... 217

تسبیح خداوند

مقدمه ... 221

تسبیح گفتن موجودات ... 222

پرستش موجودات ... 223

1. تسبيح ... 223

2. حمد ...223

ص: 16

3. سجده ... 224

4. نماز ... 224

تکلّم موجودات ... 224

نمونه هایی از سخن گفتن حیوانات ... 225

محشور شدن حیوانات ... 227

تسبيح موجودات ... 228

ارزش تسبيح ... 229

داستان ... 230

دستور ملاقلی همدانی به شاگردانش ... 231

عظمت و سیره امیرمؤمنان علیه السلام

مقدمه ... 233

فضائل امیرمؤمنان علیه السلام در کتب اهل تسنن ... 234

امیرمؤمنان علیه السلام و مبارزه با ناهنجاری ها ... 237

مردم و نهی از منکر ... 237

روش های نهی از منکر امیرمؤمنان علیه السلام ... 238

1. اصلاح خویش،قبل از اصلاح دیگران ... 239

امر به معروف زبانی و عملی ... 239

امر به معروف عملی ... 240

عدالت على علیه السلام ... 240

جرج جرداق فدایی على علیه السلام ... 241

تعامل على علیه السلام با فرد یهودی ... 241

ص: 17

2.تذکر زبانی ... 241

مبارزه با غیبت ... 242

3. شیوه عملی ... 243

4. دفاع از آمربه معروف و ناهی از منکر ... 243

دفاع امیرمؤمنان علیه السلام از ابوذر ... 243

امام حسن علیه السلام

مقدمه ... 245

رابطه دین و سیاست ... 246

1. رعایت کردن حقوق خداوند ... 247

عبادت امام حسن علیه السلام ... 249

2. رعایت کردن حقوق مردم ... 249

خدمت رسانی امام حسن علیه السلام ... 250

مورد اول ... 250

مورد دوم ... 250

3. رعایت کردن حقوق اموات ... 251

ویژگی های امام حسن علیه السلام ... 252

1. بردباری ... 253

مصادیق بردباری ... 253

امام حسن علیه السلام و مردشامی ... 254

کنترل عصبانیت ... 254

2.شجاعت ... 255

ص: 18

3.بندگی ... 255

اهمیت دادن به نماز ... 255

4. کریم بودن ... 256

قدرشناسی ... 256

مضامین دعای نماز عید فطر

مقدمه ... 257

توحید در دعای عید فطر ... 258

روش دعا کردن ... 258

گذشت مهم ترین پیام دعای نماز عید فطر ... 260

عفو کردن غلامان توسط امام سجاد علیه السلام ... 260

چه جاهایی عفوو گذشت تاکید شده؟... 261

ا. گذشت از همسر... 261

2. عفواز متدين ... 262

بخشش دزدِ قرآن خوان ... 262

عفو کردن قاتل پدر ... 263

3. عفواز خویشاوندان ... 264

تجلیل از پیامبر صلی الله و آله در دعای عید فطر ... 264

تقلید از بندگان ... 265

برخی از آثار مؤلف ... 267

ص: 19

ص: 20

2. حتی المقدور از منابع اصیل استفاده شده؛

3. از مطالب سست و واهی پرهیز شده؛

4. مطالبی که به تفکر و تعمق بالایی نیاز داشته، آورده نشده یا لااقل تذکر داده شده که در هر محفلی گفته نشود.

ضمناً بسیاری از مطالب جهت محققین و اساتید عزیز فقط به خاطر تذکار و یادآوری نوشته شده است.

کتابی را که مشاهده می کنید جلد هفتم از سلسله سخنرانی های استاد رفیعی می باشد که در ماه رمضان سال هزار و سیصد و نود و چهار در حرم حضرت معصومه علیها السلام توسط ایشان در رابطه با تفسیر سوره نور ایراد گردیده است.

در پایان از جناب استاد ارجمند دکتر رفیعی (زید عزہ) که با راهنمایی های ارزشمندشان باعث شدند این کار به نحو شایسته ای انجام پذیرد، کمال تقدير و تشکر را می نماییم و برای ایشان از درگاه خداوند متعال آرزوی سلامتی و توفیق روزافزون را مسئلت داریم.

«ومن الله التوفيق»

انتشارات دارالمبلغين

ص: 22

این عبادت، از چنین قدمت تاریخی برخوردار است.

درباره روزه داری در گرما می خوانم تا بدانید این روزه با روزه ای که در زمستان می گیریم تفاوت دارد. بعضی افراد نیز مسافرت هایشان را در این ایام می گذارند و می گویند روزه ماه رمضان را قضا میکنیم.ممکن است این کار از نظر شرعی درست باشد ولی خیلی تفاوت است بین روزه ای که انسان در تیرماه می گیرد با روزه ای که در دی ماه می گیرد.

امام صادق علیه السلام فرمود: اگر کسی در گرما روزه بگیرد خداوند فرشتگانی را مأمور می کند و آنها می آیند صورت روزه دار را مسح می کنند - به تعبير خودمان: دستی به صورتش می کشند و به او بشارت می دهند و می گویند بدان که خدای تبارک و تعالی تورا در ازای این تحمل گرما می آمرزد.

«مَن صامَ اللَّه عزَّوجلَّ يَوماً فِي شِدَّةِ اَلْحَرِّ فَاصَابَهُ ظَمّاً وَكَّلَ اَللَّهُ بِهِ الفَ مَلَكٍ يَمْسَحُونَ وَجْهَهُ وَ يُبَشِّرُونَه»؛(1)کسی که برای خدا یک روز در گرما روزه بگیرد و تشنه بشود خدا هزار فرشته بر او می گمارد که او را مسح می کنند و به او مژده میدهند.

این که گاهی مردم می گویند:«طاقت روزه را خدا میدهد»، این متن حدیث است. پیامبر صلی الله علیه و آله در ادامه حدیث میفرماید: خدا به فرشته ها رو می کند و می گوید: فرشته های من! شاهد باشید که این شخص گرما را برای من تحمل کرد؛ من هم او را از گرمای جهنم حفظ می کنم و گناهانش را می آمرزم.

روایت دیگر از امیرالمؤمنین علیه السلام است که فرمود: من سه چیز را در این دنیا

ص: 26

دوست دارم.وقتی چیزی نزد امام معصوم علیه السلام محبوب است،قطعا رجحان ذاتی دارد و ما باید از سیره معصوم الگو بگیریم. نمی فرماید مال دنیا یا ریاست دنیا؛ بلکه می فرماید:

«حبِّبْ إِلَيَّ اَلصَّوْمَ بِالصَّيْفِ وَقِرَيِ اَلضَّيْفِ وَ اَلضَّرْبَ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ بِالسَّيْفِ»؛(1)

روزه در تابستان،پذیرایی از مهمان و شمشیر زدن در راه خدا.

اگر چشم در ماه رمضان گناه کند روزه باطل نیست، کسی به نامحرم نگاه کرد روزه اش باطل نیست، غیبت کردن و دروغگویی روزه را باطل نمی کند، اما در روایات داریم: چند چیزدر روزه موجب افطار روزه می شود؛ یعنی باطل می شود. البته این بطلان فقهی نیست؛ یعنی نباید قضایش را بگیرد. روایت می خواهد بفرماید: ثوابش کاهش پیدا میکند.

برخی از آن موارد غیبت،(1) دروغ گفتن و نگاه شهوت آمیز، ظلم(2)وقسم دروغ است. در رساله ها مفطرات روزه مشخص شده است؛مانند آب نوشیدن و غذا خوردن. اما مواردی که اشاره شد چیزهایی هستند که ثواب روزه را پایین می آورند واقعا همان طور که از دهان غذا و آب پایین نمی رود به چشم هم تمرین بدهید تیر نگاه شهوت آمیز از آن عبور نکند. بگذارید گوش هم مثل شکم روزه باشد و غیبت و تهمت وارد آن نشود. یک ماه تمرین کنید، بعد برای انسان راحت می شود و می تواند این گناه را کنار بگذارد. اجازه ندهید هر چیزی وارد قوای روحی شما شود همان طور شکمتان را از غذا حفظ می کنید ذهنتان را هم از افکارناپسند حفظ کنید.

ص: 28

انسان قرآن را بیشتر بفهمد و فکر نادرست نداشته باشد.

یکی از اسیران آزاده برای من نقل می کرد و می گفت: زمانی که در اردوگاه های عراق بودیم متوجه شدیم یکی از شکرهایی که نمیکردیم شکردر دسترس بودن قرآن بود. الآن شما هر کجا که قرآن بخواهید ، هست. ایشان می گفت: در اردوگاه عراق ، هر دو ماه یک بار به ما قرآن می دادند. به اردوگاه هزار نفره فقط دوتا قرآن می دادند. به همین دلیل هردوماه یک بار نوبت من می شد تا قرآن در اختیار من باشد و بلافاصله آن را برگردانم تا دو ماه بعد به دستم برسد. آن جا بود که فهمیدم یکی از شکرهایی که باید میکردیم این بود که بگوییم: خدایا شکر که قرآن در اختيار ما است.

تنها سوره ای است که با کلمه سوره شروع می شود. چرا سوره های قرآن، سوره نامیده می شوند؟ برای این نامگذاری سه علت بیان شده است:

1. گفته اند از سور می آیند. در زبان های گذشته دور شهرها را دیوار می کشیدند که دشمن نتواند وارد شود؛ به این دیوار سور میگفتند. قرآن هم دور هر سلسله آیات را با بسم الله محدود کرده است. از این رو به هر سلسله آیات، یک سوره گفته می شود.

2. سوره به معنای بلندی و ارتفاع است؛ چون هریک از سلسله آیات قرآن جایگاه بلندی دارد به آن سوره می گویند.

3. از سؤر می آید؛ یعنی نیم خورده. به باقیمانده غذا سؤر می گویند. چون هر یک از سلسله آیات پاره ای از قرآن است، به آن سوره می گویند.

را هم اضافه به من داد. بنابراین روایت، قرآن هم تورات است، هم انجیل است و هم بیش از آنهاست. معنای آیه نخست سوره نور این است که ما این سوره را نازل کردیم و دو چیز در این سوره آمده: یکی واجبات و دیگری، آیات بینات. این ها را گفتیم تا شاید شما درس بگیرید.

ص: 33

ص: 34

در آن آیات روشنی نازل کردیم،شاید شما متذکّر شوید!

یکی فرض ها و واجبات و دیگری آیات بیّنات که منظور،مباحث اعتقادی و اخلاقی است.

روایاتی در فضیلت این سوره بیان کردیم.معصومین فرموده اند که اولاد و خانواده هایتان را با این سوره حفظ کنید؛چون این سوره،سوره حفاظت از انحرافات اخلاقی و جنسی است.

دومین آیه این سوره درباره حد زنا و فحشاء است:

«الزَّانِيه والزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مئَةَ جَلْدَةٍ وَلا تَأْخُذُكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِوَلْيُشْهَدْ عَذابَهُمَا طائِفَةٌ مِنَ المُؤمِنينَ»؛(1)

هریک از زن و مرد زناکار را صد تازیانه بزنید؛و نباید رأفت(و محبت کاذب) نسبت به آن دو شما را از اجرای حکم الهی مانع شود،اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید!و باید گروهی از مؤمنان مجازاتشان را مشاهده کنند

در اسلام برای جرم هایی که اتفاق می افتد دو نوع محاکمه بیان شده است: یکی حدود و دیگری تعزيزات.البته هردوی اینها را هم شخص پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله یا امام معصوم علیه السلام و در دوران غیبت هم نایب عام امام و قاضی که از طرف نایب امام منصوب است اجرا می کند. این طور نیست که کسی حق داشته باشد هم حدود وهم تعزیرات را خودش اجرا کند. اجرای حدود به دست معصوم هست در زمان غیبت هم به اذن معصوم در اختیار نایب عام اوست که اقدام می کند.

ص: 36

اما سه اثری که در آخرت است:

«وَ أَمَّا اَلَّتِي فِي الْآخِرَةِ فَسُوءُ اَلْحِسَابِ وَ سَخَطُ اَلرَّحْمَنِ وَ خُلُودٌ فِي اَلنَّار»؛(1)

1- حساب رسی افراد مرتکب زنا سخت است،2- خدا از آنها غضبناک است،3- [اگر زناکار بی توبه از دنیا برود یا توبه اش پذیرفته نشود]برای همیشه در جهنم خواهد ماند.عذاب جهنم را به همراه خودش دارد.

و سیما و سخنرانی ها درباره همه این ابعاد بحث می شود؛اما یک نوع تربیتی وجود دارد که کمتر درباره اش بحث می شود:تربیت جنسی.انسان یک قوای جنسی دارد که باید ساماندهی شود.

اگر تربیت جنسی در جامعه شکل نگیرد نتیجه اش انحراف جنسی و رو آوردن به فیلم های مبتذل و گناه های جنسی می شود.ما از این حقیقت غافل هستیم و می ترسیم حتی پیرامون آن بحث کنیم.بنده کمتر دیدم کسی بیاید و در صدا و سیما درباره این موضوع صحبت کند که چه کنیم تا دختران و پسران ما دچار انحرافات جنسی نشوند.

الحمد لله ما امروز مرکز فحشا نداریم و به برکت انقلاب همه آنها جمع شد؛اما گزارش هایی وجود دارد که از هرزگی های جنسی در شهرهای بزرگ و کوچک و روابط نادرست دختر و پسر در برخی مراکز آموزشی پرده برمی دارد و نگران کننده است.

ما که نمی توانیم مثل کبک سرمان را زیر برف کنیم و بگوییم:همه جا امن و امان است.نه،این طور نیست. برخی جوانان در سنّی مناسب ازدواج می کنند که این خیلی عالی است؛اما بخش عمده ای در این جامعه آدم های بدون همسر هستند که آمارها می گوید:دوازده میلیون جوان مجرّد آماده ازدواج در این جامعه زندگی می کند. متأسفانه بخشی از متأهلين ما نیز که همسر و فرزند دارند دچار انحرافات جنسی می شوند و همه اینها گویای این حقیقت است که در تربیت جنسی جامعه،خوب کار نشده و دقت نشده است.

ازدواج است؛اما اگر کسی _ چه آن کسی که ازدواج نکرده و چه آن کسی که ازدواج کرده است اما از میل به گناه و تنوع طلبی دست برنداشته - آلوده است یا احتمال دارد آلوده شود،دین چه توصیه هایی دارد تا روابط جامعه حفظ شود و حرام زاده در جامعه به دنیا نیاید و کانون خانواده از هم نپاشد؟

اگر چشم بپوشی،هرگز زنا نخواهی کرد.

کسی زنا نمی کند و رابطه نامشروع ایجاد نمی شود مگر با نگاه .

می کند و هوای نفس میدان پیدا می کند.

وقتی دختران شعیب پیامبر نزد پدرشان آمدند،گفتند:موسی را استخدام کن؛جوان خوبی است.هم قوی است و هم امين.شعیب گفت: قوی بودنش معلوم است؛چون سطل های سنگین آب را برای شما آورده است.اما از کجا با یک ملاقات فهمیدید امین است؟ گفتند: از آن جایی که به ما گفت: من جلوم می روم و شما پشت سر من بیایید.من پشت سر نامحرم حرکت نمی کنم.(1) با این که راه را بلد نبود ما باید جلو می رفتیم.از این جا فهمیدیم که امین است.

شما امروز می بینید که در فضاهای مجازی راه تشبه مرد به زن و زن به مرد باز شده است.متأسفانه عده ای از آقایان از خودشان تصویر می گیرند و در این فضاها می گذارند.این کارها واقعا خطرناک است.تبرّج نیز آشکار بودن زیبایی های زن است.اسلام می فرماید:زنان مسلمان! مانند زنان جاهلیت تبرّج نداشته باشید.(1)

یکی از آسیب های دنیایی اش آبروریزی است.آسیب معنوی اش نیز همان است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:

«حَرَامٌ عَلَى كُلِّ قَلْبٍ عُزِّيَ بِالشَّهَوَاتِ أَنْ يَجُولَ فِي مَلَكُوتِ اَلسَّمَاوَاتِ»؛(1)

قلبی که شهوت در آن بیاید کسی که به روابط نامشروع می پردازد از رابطه معنوی با خدا محروم خواهد ماند.

واقعا دعایی وجود ندارد که شمشیر را بی اثر کند.با این روش خواست بگوید کشته می شوم اما به فحشا تن نمی دهم.بعد لشکریانش را جمع کرد و گفت:دیگر کسی حق ندارد متعرض زنان این منطقه شود.این ها آن قدر با ایمان هستند که حاضرند کشته شوند اما آبرویشان نرود.

پرهیز از گناه، چنین عنایتی در زندگی این زن قرار داد.

مقدم است.خداوند می فرماید: اجرای حد در مورد زناکار،دزد،شراب خوار و... واجب است و باعث می شود جامعه برپا بماند.وقتی ترس از ارتکاب گناه نباشد و دزد دید کارش ندارند،شراب خوار دید کارش ندارند،نظم و آرامش جامعه به هم می ریزند.حدود الهی نباید در جامعه تعطیل شود.یکی از وظایف حکومت اسلامی،اجرای حدود است.آیه دوم سوره نور به اجرای حد الهی درباره زناکار اشاره دارد.

ص: 48

زناکار یا مشرك،به ازدواج خود درنمی آورد؛و این کار بر مؤمنان حرام شده است!

یکی از زشت ترین گناهانی که هم پایه شرک دانسته شده زنا است.زنا موجب می شود کانون خانواده ها،نسل سالم و جامعه پویا از هم پاشیده شود.به همین دلیل در میان شش گناهی که در اسلام حد دارد اولین مورد زنا است که اگر مرد زن دار یا زن شوهردار باشد حکمش سنگسار است.اما اگر همسردار نباشد-که شرایطش در کتاب های فقهی آمده-صد ضربه شلاق می خورد.البته فیلم برداری و ورود به حریم خصوصی دیگران جایز نیست و فیلم و عکس جای شهادت عادل را نمی گیرد.

اثبات زنا با چهار شاهد عادل است.اگر کسی در چنین صحنه ای اقدام به برداشت فیلم کرد قاضی این فیلم بردار را تعزیر می کند.تنها راه اثبات زنا یا با اعتراف خود فرد است یا با شهادت چهار شاهد.دلیلش هم این است که اسلام می خواهد حریم ها از هم نپاشد.اما این مسئله که اثبات زنا تا حدودی سخت است،نشانه کاهش قبح این عمل نیست.

تفسير اول:عده ای می گویند:یک حکم شرعی است و باید رعایت شود.منتها مشروط به این که شخص،به زناکاری شهرت یافته باشد؛یعنی شغلش باشد و توبه هم نکرده باشد.

ذیل این آیه هم نوشته اند وقتی مردم مکه،یعنی مهاجرين فقیر،به مدینه آمدند؛تعدادی زن بدکاره و اهل فحشا در مدینه بود که درآمدشان از این راه بود.اموال زیادی هم داشتند.بعضی از این مردهای مؤمن مهاجر تصمیم گرفتند با این ها ازدواج کنند که از فقر مالی بیرون بیایند.در چنین شرایطی بود که این آیه نازل شد.

پس این آیه نمی خواهد بگوید اگر کسی یک وقتی مرتکب فحشا شده و توبه کرده،دیگر حق ندارد با انسان مؤمن ازدواج کند.پس این حکم ویژه زنای به شهرت و عدم توبه است.

تفسیر دوم که با اهمیت تراست:گروهی نوشته اند این آیه یک حکم شرعی نیست،بلکه یک توصیه اخلاقی است؛یعنی لیاقت انسان زناکار این است که با یک زناکار یا مشرک ازدواج کند.برای مؤمن متدین حیف است که در دامن یک فرد اهل فحشا قرار گیرد.اگر این تفسیر درست باشد دیگر مسئله شرعی نیست.آقایان هم طبق آن فتوا نداده اند؛لذا ازدواج به زانیه را مکروه دانسته اند.

شود،ربا ریشه کن شود،تدین و حجاب زیاد شود و ...مشکل ما در زمان طاغوت،مشکل اقتصادی نبود.نسل گذشته ما برای اصلاح اقتصاد مردم گام برنداشتند؛ بلکه برای پیاده شدن اسلام گام برداشتند اگر ما می بینیم بدحجابی و فحشا و اختلاس و بی توجهی به امور افزایش پیدا می کند،متوجه می شویم حتما یک جای کار می لنگد.چرا نباید به سمت اهدافی که نظام برایش تشکیل شد پیش برویم؟

البته هنوز هم اکثریت جامعه ما مؤمن و متدین است.در تشییع جنازه شهدا می بینید چه جمعیتی می آید.ده ها هزار نفر در مراسم اعتکاف شب های احیاء حضور پیدا می کنند که نشان دهنده این حقیقت است که رشد دینی در جامعه بوده،اما نمی توانیم وجود برخی از ناهنجاری های جامعه را انکار کنیم.پرسش این است که چه باید کرد تا گناه و فحشا و زنا در جامعه ایجاد نشود؟

من سه نکته عرض می کنم که زمینه زنا و فحشا را در جامعه از بین می برد:

تغافل،گاهی از امور اقتصادی است،گاهی از امور جنسی زندگی زناشویی است و گاهی از امور عاطفی و اجتماعی است.بعضی مردها ارضای اجتماعی و عاطفی در خانه ندارند.بعضی مردها نمی توانند همسرشان را از نظر اخلاقی و دینی تأمین کنند.

را جلب کند و بعد به خواب برود.زهرای مرضیه علیها السلام در بستر بیماری و در آخرین لحظات زندگی به امیرالمؤمنین علیه السلام عرضه داشت:علی جان!از من راضی هستی یا نه؟این سؤال اساسی حضرت زهرا است.5- اگر شوهرش به مسافرت رفت مال او را حفظ کند.

آیه پنجم سورۂ تحریم،ویژگی های زنان برگزیده را آورده و می فرماید:یا رسول الله!با این زنان ازدواج کن.این زنان قابل ازدواج و بهره برداری و حضور در زندگی تو هستند.

«مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٌ سَائِحَاتٌ»؛(1)

همسرانی مسلمان مؤمن توبه کار عابد هجرت کننده .

این صفات زنان برگزیده قرآنی است.زن قرآنی چه کسی است؟زنی که دین و باورهایش قوی است،مطيع حرف همسرش است،اگر خطایی در زندگی اش کرد آن را توجیه نمی کند،توبه کار است،بندگی دارد،در صفات خدا سیرو در عظمت خدا فکر می کند؛این ها زنانی هستند که قرآن معرفی کرده؛مثل آسيه،مثل بلقيس،ملكة سبأ؛او آن قدر فهیم بود که وقتی مشاورانش خواستند جنگ راه بیاندازند،این زن با درایتی ویژه به خدمت سلیمان آمد و ایمان را برگزید.یک زن،کشوری را از بت پرستی نجات داد.

متأسفانه کتاب های اندکی در حالات زنان نوشته شده.مرحوم محلاتی کتاب خوبی به نام ریاحین الشریعه نوشته و شرح حال برخی بانوان بزرگ را آورده است؛زنانی مثل نفیسه خاتون که در مصر مدفون است.این بانو شش هزار بار ختم قرآن کرد و سرانجام با دهان روزه از دنیا رفت.

ص: 54

پس یکی از راه های حفظ جامعه از فحشا این است که خانواده ها محکم ترو قوی تر باشند؛مردها به زن ها وزن ها به مردها رسیدگی کنند.اگر مرد در خانه محبت ببیند دنبال نامحرم راه نمی افتد.اگرزن در خانه محبت ببیند به فحشا کشیده نمی شود.

برادرشان امام حسین علیه السلام فرمود:دیشب برادرم یوسف را خواب دیدم و چهره او را دیدم و گفتم:تو کار بزرگی کردی از زلیخا گریختی.گفت: کار بزرگتر را تو کردی،زلیخا توبه نکرد به هر حال دروغ گفت و گردن من انداخت.(1)

لذا این است که به امام حسن علیه السلام يوسف آل محمد صلی الله علیه و آله می گویند؛شاید یک وجهش این است که برای یوسف آل رسول هم پیش آمد منتها با این تفاوت که زلیخا دروغ گفت و دسیسه کرد تا آخر هم دست برنداشت اما امام با این حرکتشان این زن را به ایمان دعوت کرد.

این همان تقویت معنویت است؛یعنی وقتی مردی نگاهش به نامحرم می افتد چشمش را پایین بیاندازد و استغفار کند.زن نیز نسبت به حجاب و برخوردهایش کنترل داشته باشد.

من بارها و بارها روی منبر گفته ام که در مراکز دولتی ما نباید بی حجابی و بدحجابی باشد.کارکنان و کارمندان فرودگاه،بیمارستان و دانشگاه،حقوق بگیر دولت هستند؛باید به حجاب وادار شوند.

متأسفانه گاهی می بینیم همان خانمی که در هواپیما از مسافرتقاضا می کند حجاب را رعایت کن خودش حجاب خوبی ندارد و بدترین آرایش را دارد.مردم به نظام دینی رأی دادند،به افرادی رأی دادند که از آنها توقع دارند دغدغه دین داشته باشند.کسانی نباشند که خودشان عامل گسترش بی حجابی و سست شدن ارکان جامعه شوند.ارکان این نظام را روحانیت اداره می کند.توقع مردم از یک روحانی-در هر بخشی که هست-این است که حداقل دغدغه دینی و اسلامی داشته باشد.

ص: 56

«زَوِّجْنِي قَبْلَ أَنْ أَقُومَ»؛

تا از این جا بلند نشدم همسری برای من انتخاب کن.

پیامبر صلی الله علیه و آله هم فرمود:

«زَوْجْتُكَ كَرِيمَةَ بِنْتَ كُلْثُومٍ اَلْحِمْيَرِيَّ»؛(1)

کریمه دختر کلثوم حمیری را به ازدواج تو درآوردم.

به مسئله ازدواج اهمیت بدهید.قرآن نمی فرماید:جوان ها زن بگیرند؛می گوید:به آنها زن بدهید.(2) یک مقدار سخت گیری ها را هم کم کنید.سطح جهیزیه را پایین بیاورید.بگذارید ازدواج-به همه اقسامش-در جامعه گسترش یابد.اگر در حلال الهی محدودیت ایجاد کردیم،جامعه خود به خود به سمت حرام پیش خواهد رفت.

ص: 58

و کسانی که زنان پاکدامن را متّهم می کنند سپس چهارشاهد(بر ادّعای خود)نمی آورند آنها را هشتاد تازیانه بزنید و شهادتشان را هرگز نپذیرید و آنها فاسقانند.مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند که خداوند غفور و رحیم است.

دو آیه ای که خوانده شد،آیه اول درباره قذف است.قذف یعنی یک کسی بیاید پشت سر کسی در جامعه تهمت زنا بزند و نتواند شاهد براین قصه بیاورد.این یک حکم شرعی است که قرآن کریم بیان کرده است.

از این آیه یک نکته اخلاقی به دست می آوریم:

پیامبر صلی الله علیه و آله با ما نماز جماعت خواند.سپس با سرعت بلند شد و هردو دستش را به در مسجد گذاشت تا کسی نتواند بیرون برود.سپس با بلندترین صوتش فریاد زد و فرمود:ای گروه کسانی که با زبانشان ايمان آورده اند اما ایمان به قلبشان راه نیافته است؛در پی عیب و ایرادهای مؤمنان نباشید؛زیرا هر کس در پی عیب و ایراد مؤمنان باشد خداوند در پی عیب و ایرادش خواهد بود و هرکس خداوند در پی عیب و ایرادش باشد او را رسوا خواهد ساخت؛گرچه در اندرون خانه اش باشد.

افرادی که در حریم خصوصی مردم وارد می شوند حالا شنود می کنند-البته یک وقتی کار اطلاعاتی است و آن یک بحث دیگری است-کسانی که برای سردرآوردن از راز و رمز خصوصی مردم وارد حریم شخصی شان می شوند و اطلاعات آنها را در شبکه های مجازی و اجتماعی منتشر می کنند و آبروی افراد را می ریزند،به این روایت پیامبر صلی الله علیه و آله توجه کنند که خداوند هم آبروی آنها را در جامعه خواهد ریخت.

کسی که نمی گذارد آبروی دیگران در جامعه بریزد روز قیامت پرده ای در برابر آتش دوزخ خواهد داشت.

خانه اشراف دارد و صاحب خانه نمی خواهد شما اینجا باشید.

هرگناهی،ارتکابش حرام است؛نیت آبروریزی را هم خدا حرام دانسته است.اگر کسی در دلش دوست داشته باشد آبروی کسی را بریزد،قرآن خیلی تند با او برخورد می کند و می فرماید:

«إنّ الّذين يحبّون أن تشيع الفاحشة في الّذين آمنوا لهم عذاب أليم في الدّنيا والآخرة»؛(1)

کسانی که دوست دارند زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد،عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت است.

کسانی که دوست دارند-نه این که خودشان انجام دهند؛بلکه فقط خوششان می آید-که کارهای زشت در میان مؤمنان رواج یابد،عذابی دردناک در دنیا و آخرت خواهند داشت.

گناهان است.(1) اصلا شهادت قابل مقایسه با هیچ عملی نیست.

یکی از فضلای حوزه به نام حضرت آیت الله خرازی کتابی با نام روزنه هایی از عالم غیب نوشته است.من دو مرتبه از ایشان پرسیدم که این قصه هایی که آوردید چگونه است؟

فرمود:آیت الله بهجت به من توصیه کردند این ها را بنویسید؛تأثیرش بر مردم زیاد است،گاهی حتی بیش از یک منبر و سخنرانی،آیت الله خرازی به من فرمود:تک تک این ها صحیح است.هیچ کدام داستان تخیلی نیست.تمام داستان ها از علمای معاصر خودمان است.یک سری از مرحوم آیت الله میانجی است،یک سری از مرحوم آیت الله روحانی و دسته ای نیزار علمای دیگر.

ص: 65

در این کتاب داستانی از آقایی که الآن در اصفهان زندگی می کند نقل شده.ایشان که از روحانیون فاضل است می گوید:شبی در عالم خواب شهیدی را دیدم که او را می شناختم.دیدم ناراحت است.گفتم: علت ناراحتی شما چیست؟گفت:وقتی به شهادت رسیدیم به همه ما کاغذی به نام«برائة من النار»دادند؛یعنی شما دیگر به جهنم نمی روید.ولی آن كاغذی که به من داده بودند یک علامت قرمز داشت.خیلی ناراحت شدم.گفتم:چرا برای من تفاوت قائل شديد؟من هم شهید شدم!

گفتند:خانمی از شما شاکی است و رضایت نداده.این حق الناس است.آن روحانی می گوید:در عالم رؤیا پرسیدم:داستان چیست؟گفت:زمانی که در آموزش و پرورش بودم پشت سر خانمی حرف زدند.من هم که رئیس بودم آن خانم را اخراج کردم.

ناقل ماجرا می گوید:از خواب پریدم.خیلی ناراحت بودم؛چون شهید را می شناختم.نزد برادرانش رفتم و خواب را تعریف کردم.برادرها که خیلی برآشفته شده بودند پرونده ها را بررسی کردند و بالأخره آن خانم را پیدا کردند.نزد خانم رفتیم.گفت:درست است.من به خاطر یک حرف بی جا سال هاست که اخراج شده ام و آبرویم رفته است.خلاصه خیلی به او التماس کردیم و گفتیم:نصف اموال این شهید را به شما می دهیم و تمام خسارت های آموزش و پرورش شما را جبران می کنیم؛شما رضایت بدهید.

آن طور که این روحانی در کتاب نوشته است و من هم نقل می کنم آن خانم راضی نشد.این ها چیزهای ساده ای نیست.(1)

ص: 66

آدم جمع می کند و می خواهد علیه شما شورش کند.

خلفای بنی عباس که تازه به قدرت رسیده بودند،از شورش های مردمی می ترسیدند.منصور نامه تندی به عمویش در مدینه نوشت و گفت:امام صادق علیه السلام را به بغداد بیاورید.مأموران به خانه آقا امام صادق علیه السلام آمدند.امام فرمود:دروغ است.عموی منصور گفت:من معذورم و حکم دارم.باید به عراق بروید و به خود منصور پاسخ بدهید.

فرمود:مانعی ندارد؛فردا صبح حرکت می کنیم.حالا مدينه کجا و عراق کجا!امام صادق علیه السلام صفوان جمّال را خواست و فرمود:شتری رهرو آماده کن.

امام صادق علیه السلام حرکت کردند و بر منصور دوانیقی خبیث وارد شدند.منصور با عصبانیت به امام رو کرد و گفت:پشت سر شما این طور می گویند.آقا فرمود:والله دروغ است.چون امام قصد انقلاب نداشت؛وگرنه ابومسلم خراسانی خیلی پیش از آن پیغام فرستاد و تلاش کرد امام صادق علیه السلام را وارد درگیری هایش با بنی امیه کند.امام فرمود:زمان،زمان ما نیست و شرایط برایمان فراهم نیست.قرار نیست کربلای دیگر درست کنیم.

منصور گفت:من قسم شما را قبول ندارم.همین الان می گویم آن کسی که گزارش داده بود بیاید.

آن شخص را صدا زدند و او آمد منصور گفت:بگو.گفت:من گفتم شما اسلحه و اموال جمع می کنید تا علیه حکومت قيام کنید.آقا فرمود:دروغ می گوید.منصور قبول نکرد.امام فرمود:برادعایت قسم بخور؛آن طور که من می گویم قسم بخور.فرمود:بگو:از حول و قوه خدا خارج شوم و به حول و قوه خودم واگذار شوم اگر دروغ گفته باشم.

مرد سخن چین نفهمید این قسم چه معنایی دارد.بدترین نفرین برای کسی این است که خدایا!او را از حول و قوه خودت خارج کن و به حول و قوه خودش

ص: 68

واگذار

گفت:می گویم:از حول و قوه الهی خارج شوم و به حول و قوه خودم واگذار شوم اگر دروغ گفته باشم.تا سخنش به پایان رسید رنگش سیاه شد و روی زمین افتاد و به درک واصل شد.(1)

دروغ و تهمت،آن هم به امام و حجت خدا چنین عواقبی دارد!تهمت و دروغ بد است؛خیلی دقت داشته باشید به مقدسات اهانت نشود.

شیطان هرگنه کاری را جذب می کند؛کسی که زنا کند در حزب شیطان است،کسی که شراب بخورد در حزب شیطان است؛کسی که تهمت بزند شیطان او را قبول نمی کند.امام صادق علیه السلام فرمود:

«مَنْ رَوَى عَلَى مؤمِنٍ رِوَايَةً يُرِيدُ بِهَا شَيْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوءَتِهِ لِيَسْقُطَ مِنْ أَعْيُنِ اَلنَّاسِ أَخْرَجَهُ اَللَّهُ مِنْ وَلاَيَتِهِ إِلَى وَلاَيَةِ اَلشَّيْطَانِ فَلاَ يَقْبَلُهُ اَلشَّيْطَانُ»؛(2)

کسی که مطلبی علیه مؤمنی نقل کند و آبرویش را بریزد تا از چشم مردم بیفتد،خداوند او را از ولایت خود بیرون می کند و در ولایت شیطان می اندازد و شیطان او را قبول نمی کند.

اَلْإِمَامُ اَلْجَائِرُ»؛امام و پیشوای ستمگری مثل یزید.این جا دیگر امام حسین علیه السلام باید فریاد بزند و گذشته اش را بگوید؛چون امام جائر است و جای امام حق را گرفته است.3-«وَالمُبتَدِعُ»؛(1)کسی که در دین بدعت می گذارد.

محمد بن عبدالوهاب که آبرویش محترم نیست؛وهابیت را ساخته است.آن کسی که می آید یک حلقه انحرافی درست می کند،ائمه ما فریاد می زدند و آنها را معرفی می کردند.

ص: 70

پیامبر صلی الله علیه و آله در مدینه ماندند و در پی اتفاقاتی که رخ داد،پیامبر صلی الله علیه و آله به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

«أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَی»؛(1)

تونسبت به من مثل هارون نسبت به موسی هستی.

به این حدیث حدیث منزلت می گویند.

عويمر نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت:یا رسول الله!من همسرم را با شخصی به نام شریک در حال زنا دیدم.بحث چهار شاهد عادل برای دیگران درست است؛اما اگر شوهر چنين گناهی را از زنش مشاهده کرد که دیگر امکان حضور چهار شاهد عادل نیست.

سعد بن عباده به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کرد:یا رسول الله!عمل به این آیه برای خیلی ها امکان پذیر نیست.تاشوهر بخواهد برود شاهد پیدا کند که طولانی می شود و گناه تمام شده است.بله،برای این که جامعه حفظ شود اسلام تأكيد دارد اگر چهار شاهد عادل نباشند کسی حق چنین ادعایی ندارد.اما شوهر چه طور؟این آیه استثنا نزده و می گوید:هر کسی که می خواهد این ادعا را بکند و نسبت زنا به زنی بدهد باید چهار شاهد عادل بیاورد.اما واقعا همین طور است؟

عويمر خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و قصه را مطرح کرد.آیات مورد اشاره،درسوره نور،در این جا نازل شد و شوهر را استثنا کرد.(2) طبق این آیات، اگر چنین قصه ای پیش آمد و مرد شکایت کرد باید«لعان»انجام شود.البته گاهی نیز شوهر خودش هردو را به قتل می رساند که این بحث دیگری است و براساس ضوابطی

ص: 72

جایز است.پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در ماجرای عویمر منتظر وحی شدند تا سرانجام این آیات نازل شد و حکمی به نام لعان آمد.

که غضب خدا بر او باد اگر این مرد از راستگویان باشد.

غضب از لعنت شدیدتر است؛هر مغضوبی ملعون است.همسر عويمر مرتبه پنجم گفت:غضب خدا بر من اگر این مرد راست بگوید.پنج مرتبه آقا گفت و پنج مرتبه خانم.وقتی این اتفاق افتاد سه نتیجه دارد:

دروغگویان باشد.

کسانی که به همسرانشان تهمت زنا می زنند چهار شاهد ندارند یعنی فقط خودشان دیده اند،این یک نفر جای چهار شاهد است.او مثل آن شاهد بیگانه نیست که حد قذف به او بزنیم؛به شرطی که چهار مرتبه بگوید من راست می گویم.مرتبه پنجم هم بگوید:لعنت خدا بر من،اگر دروغ بگویم.

آن زن نیز می تواند کیفر(زنا)را از خود دور کند:

«أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الكاذبین * وَ الْخامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِنْ كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ»؛(1)

به این طریق که چهار بار خدا را به شهادت طلبد که آن مرد(در این نسبتی که به او می دهد)از دروغگویان است.و بار پنجم بگوید که غضب خدا براو باد اگر آن مرد از راستگویان باشد.

اسم این کار لعان است.

خیانت قلبی هم وجود دارد.حتی در روایات آمده است مردی همسر دارد ولی در هنگام ارتباط با همسرش به زنی دیگر می اندیشد.این ها کانون خانواده را متزلزل می کند.طبق حدیث،چند چیزبرکت خانه را از بین می برد؛یکی از آنها خیانت است.(1) پیشوایانمان فرموده اند که اگر در خانواده و جامعه ای خیانت بیاید جنایت نیز به دنبالش می آید.

داری؟گفت:نه،همسرم را طلاق دادم.فرمود:به چه دلیلی؟گفت:تنوع طلبی.بعد از مدتی رسول خدا صلی الله علیه و آله دوباره او را دید و فرمود:با همسر جدیدت زندگی میکنی؟گفت:او را هم طلاق دادم و همسری بهتر پیدا کردم.پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:لعنت خدا بر زنان و مردانی که تنوع طلب هستند.(1)

درست است در این شرکت کار می کنید؛اما چه معنا دارد با زنان و دختران این شرکت و اداره ارتباط داشته باشید.زمانی علما فرمودند:بیایید دانشگاه ها را تفکیک کنید.اما دولتی ها مخالفت کردند.باید دقت شود.این قدر اسلام بر پرهیز از ارتباط با نامحرم تأکید دارد.

امیرالمؤمنين علیه السلام فریاد می زند:چرا اختلاط بین زن و مرد است؟چرا حریم ها رعایت نمی شود؟!(1)

مردی که نزد همسرش بنشیند و با او گفت وگو کند،این کارش از اعتکاف در مسجد من بالاتر است.

بالاتر از اعتکاف،آن هم در مسجدالنبی که هرنمازش ده هزار برابر است؟پیامبر صلی الله علیه و آله مردهایی مثل عثمان بن مظعون که ترک همسر کرده بودند و به خانواده محل نمی گذاشتند،به سختی با آنها برخورد می کرد.

نمی دهد که مجبور شوند به سراغ دیگری بروند.

یکی از خطرناک ترین موارد این است که مردی به همسر و خانواده اش محبت نداشته باشد.چنین کسی حتی اگر همسرش با ایمان و خداشناس باشد،باز هم در دلش به مردهای دیگر تمایل پیدا می کند و این زمینه خیانت را پدید می آورد.

خداوند در پایان احکام زنا،قذف ولعان می فرماید:

«وَ لَولَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ وَأَنْ اللَّهَ تَوَّابُ حَكِيمُ»؛(1)

و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نبود و این که او توبه پذیر و حکیم است(بسیاری از شما گرفتار مجازات سخت الهی می شديد)!

بدانید خدا شما را دوست دارد.اگر برای زنا حد گذاشته،می خواهد جامعه حفظ شود و خانواده و ازدواج رشد کند.اگر برای تهمت و قذف حد گذاشته،می خواهد افراد در جامعه بی آبرو نشوند.

ص: 81

ص: 82

زندگی اش را بچرخاند،4-«وَ حُسْنُ خُلُقٍ يَدارِی بِهِ النَّاسُ»؛خوش اخلاقی،5-«وَ حُبُّ أَهْلِ بَيْتِي»؛(1)محبت اهل بیت علیهم السلام.

بایستید!من کار دارم.

وقتی برگشت از ایشان پرسیدند:چه کار داشتید؟فرمود:آن جایی که نشسته بودم مورچه ای روی عبای من بود.وقتی بیرون آمدم دیدم اگر او را در کوچه بیاندازم راهش را گم می کند.به همین دلیل به خانه برگشتم و او را سرجایش گذاشتم.این یعنی آزارش به مورچه هم نمی رسید.

امام رحمة الله در اوایل انقلاب نامه ای برای ایشان فرستاد و فرمود:شما دادستانی!آقا میرزا جواد پاسخ دادند:حضرت آقا!اگرامر است،چشم!اما اگر اختیاراست،من را معاف کنید.

به جبهه می رفت و رزمنده ها را پشتیبانی می کرد.دستور هم داده بود قبرش را در بهشت رضای مشهد بین شهدا قرار دهند.

آقازاده ایشان می گفت:یک شب پدر ما به حرم رفت و دیر کرد.زمستان سردی بود.ما هم لامپ ها را خاموش کردیم و خوابیدیم.گفتیم:شاید در حرم مانده است.پدرم آخرشب از حرم برمی گردد و می بیند لامپ ها خاموش و در بسته است.کلید هم نداشت.دلش نمی آید در بزند،تا اذان صبح همان پشت در خانه نشسته است.وقتی برای نماز صبح بلند شدیم و لامپ ها را روشن کردیم،ایشان در زد.دیدیم دست و صورت این مرد بزرگ از شدت سرما بی حس شده است.گفتیم:کجا بودید؟گفت:دیشب پشت در بودم و نخواستم خانواده را از خواب بیدار کنم.این رفتارها سیره علمای ماست.

در خانه است.بعضی از خانم ها یا آقایان به مقایسه همسرشان با دیگران می پردازند.

زنی عطرفروش به نام حولاء عطّاره در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله زندگی می کرد.اختلافی بین او و همسرش پیش آمد و شوهرش قهر کرد.این زن هرکاری کرد شوهرش حاضر نشد آشتی کند.حولاء به خدمت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آمد.پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:چرا با شوهرت بدزبانی کردی؟

زن حضرت ایوب هجده سال با نداری ایوب ساخت.کار به آن جا رسید که ایوب نان شب نداشت او مدت ها بیمار بود و سختی های زیادی تحمل کرد.خدا در قرآن می فرماید:ما ایوب را با بلا امتحان کردیم.پیامبر صلی الله علیه و آله به حولاء فرمود:همسر ایوب هجده سال با مشکلات شوهرش ساخت و یک کلمه شکوه نکرد.(1)

افشا کردند.(1)

کسی نزد حضرت نوح می آمد و ایمان می آورد همسرش به حاکم آن زمان خبر می داد.حاکم هم او را می گرفت و اعدام یا زندانی اش می کرد.

به اموات و بستگان چه کار دارید؟!پدر و مادر بیچاره در خانه هستند؛چرا به آنها حمله می کنید؟!وقتی خانه می سازید برایش در و پنجره می سازید تا دزد وارد نشود؛برای زبان نیز پنجره بگذارید و اجازه ندهید هر کسی وارد این حریم شود.

ص: 92

«إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بألسنتکم وَ تَقُولُونَ بِأَفْواهِكُمْ ما لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمُ وَ تَحْسَبُونَهُ هَيِّناً وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمُ»؛(1)

به خاطر بیاورید زمانی را که این شایعه را از زبان یکدیگر می گرفتید،و با دهان خود سخنی می گفتید که به آن يقين نداشتید؛و آن را کوچک می پنداشتید در حالی که نزد خدا بزرگ است!

((این قصه را آسان نشمارید))،داستان مهمی بوده که بعضی ها آن را کوچک شمرده اند.داستان افک،قصه ای است که خدا چند آیه را به آن اختصاص داده و 23 مرتبه به مؤمنین خطاب کرده است.

در این داستان چند گناه بزرگ نهفته است؛از جمله:بدگمانی،دروغ،شایعه پراکنی،تهمت،سخن چینی،قداست شکنی و از همه مهم تر:آزاردادن پیغمبر صلی الله علیه و آله.این ها را بشمارید ببینید چند گناه در یک داستان جمع شده است.

بود که بانوان محترم را در کجاوه سوار می کردند.کجاوه بر شتری قرار داشت و ساربانی شتر را می برد.در نبرد بنی مصطلق مسلمان ها شبانه حرکت کردند.همسر پیامبر برای کاری از کجاوہ بیرون آمد.ساربان که فکر می کرد ایشان سوار بر کجاوه است،راه افتاد و رفت.

ظاهرا گردنبند همسر پیامبر صلی الله علیه و آله در بیابان گم شد و او دنبالش می گشت.وقتی آمد دید مسلمان ها نیستند.این زن مجبور شد تا صبح تنها در بیابان بماند.رسول خدا صلی الله علیه و آله شخصی به نام صفوان را همیشه مأمور می کرد و به او می گفت:تو بمان و آخرین نفربيا.ممکن است کسی جا مانده باشد.وقتی همه کوچ کردند نگاهی به اطراف بیانداز.ایشان در آن هنگام مأموریت خود را به عهده داشت که ناگهان متوجه شد همسر پیامبر صلی الله علیه و آله باقی مانده است.او را سوارشتر کرد و تا مدینه آورد و به پیامبر صلی الله علیه و آله تحویل داد.این اصل قصه است؛اما از همان لحظه شایعه ای زشت شروع شد.آن چنان شایعه در مدینه پیچید که بر اثر آن پیامبر صلی الله علیه و آله یک ماه ناراحت و بیمار شدند.

شایعه پردازی گناه بسیار زشتی است.خدا می فرماید:شایعه،جنگ با من است اگر کسی مؤمنی را از این طریق آزار داد با من اعلان جنگ کرده است.در داستان افک،شخصیتی مثل پیامبر خدا و مسلمانانی که پیامبر را به درستی می شناختند آزرده شدند.

بقیع دفن شد.وقتی ابراهیم از دنیا رفت پیامبر صلی الله علیه و آله هم متأثر شد.مادر ابراهیم خانمی به نام ماریه قبطیه است.چون رنگ پوست ابراهیم با رنگ پوست پیامبر صلی الله علیه و آله متفاوت بود شایعه شد این بچه-العياذ بالله-از پیامبر صلی الله علیه و آله نیست و این زن مرتکب خطا شده.

چقدر پررویی که افرادی رسول خدا صلی الله عیله و آله را متهم می کنند!این شایعه پیامبر صلی الله علیه و آله را به شدت ناراحت کرد.حضرت مدتی در فکر بودند تا سرانجام آیات افک نازل شد.ماکاری به قصه نداریم؛نتیجه هردو قصه یکی است:بالأخره به همسر پیامبر صلی الله علیه و آله تهمت فحشا زدند.گروهی شایعه پرداز پیامبر صلی الله علیه و آله را ناراحت کردند.(1)

کسانی که این شایعه را درست کردند چند نفر بودند.این شایعه را یک نفر نساخت؛چون عصبه به معنای گروه است.

ممکن است کسی بگوید چرا خدا آیه نازل کرد؟خدا می گوید:این که ما افشاگری کردیم و از پیامبرمان دفاع می کنیم،فکر نکنید این قصه شر است.همین قصه باعث شد که پیامبراطرافیانش را بشناسد و ببیند بعضی ها چقدر بی تقوا هستند و حاضرند آبروی پیامبر صلی الله علیه و آله را ببرند تا آبی به آسیاب خودشان برسد.پایان داستان افک خیر است؛چون مؤمن از منافق شناخته می شود.قرآن سپس می فرماید:آن رئیسی که نشست و این شایعه را درست کرد جرمش خیلی سنگین است.آنهایی هم که شایعه را پخش کردند گناهکارند،اما نه به اندازه کسی که شایعه را ساخت.در این قصه برای هر کس به اندازه اشتباه خودش گناه می نویسند.آن کسی که رئیس بود و شایعه را ساخت عذاب عظیمی دارد؛چون اساس شایعه را درست کرده است.

بعد خدا یک شکوه ای می کند،می فرماید:شایعه شد شما که شنیدید چراباور کردید؟چرا تحقیق نکردید؟چرا انکار نکردید؟خدا دارد از آنها که باور کردند شکوه می کند.

«لَولَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً وَ قالُوا هذا إِفْكُ مُّبِینٌ»؛(1)

چرا هنگامی که این(تهمت)را شنیدید،مردان و زنان با ایمان نسبت به خود(و کسی که همچون خود آنها بود)گمان خير نبردند و نگفتند این دروغی بزرگ و آشکار است؟!

ص: 97

چرا وقتی شنیدید نگفتید دروغ است و شایعه است.جالب است که قرآن می فرماید:به خودتان لطمه زدید،چرا نگفتید دروغ است،صبر کردید تا خداوند بگوید دروغ است؟شما که پیامبر صلی الله علیه و آله را می شناسید،چهل سال بین شما زندگی کرده و به امانت داری معروف است؛این قدر دقیق است که اجازه نمی دهد همسرانش بانامحرم صحبت کنند و خانواده اش از نامحرم نابینا چهره می پوشانند.این قدر دقیق است که قرآن به زن های پیامبر سفارش می کند محرک راه نروند و حرف نزنند.(1)آن وقت شما یک چنین دروغ به این بزرگی را پخش کردید!چرا همان موقع که شنیدید نگفتید دروغ است؟

«لَولَا جاؤوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَإِذْ لَمْ یأتوا بِالشُّهَداءِ فأولئک عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْكاذِبُونَ»؛(2)

چرا چهار شاهد برای آن نیاوردند؟!اکنون که این گواهان را نیاوردند،آنان در پیشگاه خدا دروغگویانند!

مگر آن کسی که این شایعه را درست کرد شاهد داشت.مگر ما نگفتیم زنا چهار شاهد عادل می خواهد.یک شب در بیابان همسر پیامبر صلی الله علیه و آله از قافله عقب مانده باید برایش شایعه درست کرد؟یا دیدید یک شخصی با ماریه قبطیه کاری داشته و به او پیغامی داده باید شایعه درست کرد؟آنهایی که این شایعه را درست کردند دروغگو هستند.

وقتی این آیات نازل شد پیامبر صلی الله علیه و آله و همسرش خوشحال شدند و صدای الله

ص: 98

اکبریاران پیامبر صلی الله علیه و آله بلند شد و آنها که این شایعه را درست کردند ناراحت شدند؛البته رسول خدا صلی الله علیه و آله می توانست حد قذف به آنها بزند ولی پیامبر رحمت است و دیگر قصه را باز نکرد و تمام شد.با این آیات خدا در مقابل این داستان از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در مقابل این شایعات دفاع کرد.

عزیزان من!شایعه گناه بسیار زشتی است این را به ارباب جراید و سیاسیون می گویم که حواسشان جمع باشد؛با آبروی افراد و شخصیت ها بازی نکنند.شایعه زود پخش می شود و وقتی پخش شد دیگر نمی توان مهارش کرد.

خون طرف ریخته شد و جرم نداشته برایش تراشیده شد.(1)این ها خیلی بد است.

ندارد؛مثل ساعت ساز که ساعت را می سازد و به شما می دهد.

ایان باربور کتابی به نام علم و دین دارد و در این کتاب خدا را ساعت ساز لاهوتی می نامد.او می گوید:خدا مثل یک ساعت ساز عالم را ساخته و دیگر کاری با مردم ندارد.هر کسی کار خودش را می کند.

اما این ادعا خلاف قرآن است.خدا دائماً به امور مردم نظارت دارد.خدا می فرماید:این شایعه دروغ است؛دستان خدا باز است.شایعه کرده اند ملائکه دختر هستند.

قرآن می فرماید:

«وَ يَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَناتِ»؛(1)

آنها(در پندار خود،برای خداوند دختران قرار می دهند؛

متأسفانه این دروغ در نقاشی ها و فیلم های ما هم راه پیدا کرده است.فرشته را خانم نشان می دهند در حالی که اصلاً فرشته زن و مرد ندارد.قرآن می فرماید:خودشان دوست ندارند فرزندشان دختر باشد اما می گویند:

«وَ يَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَناتِ»؛

فرشته ها دختران خدا هستند.

متأسفانه امروز گروهی با شبهات مختلف در اعتقادات مردم ورود پیدا می کنند.

نمی شد.ایشان وقتی می خواست شست وشو کند از شهر دور می شد.گفتند:موسی پیسی دارد و به همین دلیل رویش نمی شود خود را جلوی مردم بشوید.وقتی برادرش هارون پیامبر علیه السلام به مرگ طبیعی از دنیا رفت گفتند:موسی او را کشت.

وقتی مرحوم رجایی و بهشتی شهید شدند بعضی ها شایعه کردند که فلانی رجایی و بهشتی را کشت.شایعه پراکنی گناه بدی است؛مخصوصاً اگر مطالب نادرستی به بزرگان و شخصیت ها نسبت داده شود.

فَيُغْرِقَكُمْ فَخُذُوا حِذْرَكُمْ»؛(1)

از بنده خیرخواه...گفتند:این نامه از سوی فردی نصیحت کننده است.معاویه قطعاً می خواهد فرات را منفجر کند؛فرار کنید!معاویه نیرنگ باز،دویست سرباز کلنگ به دست آماده کرد و گفت:به کنار فرات بروید و فقط کلنگ را به زمین بکوبید.تمام لشکر حضرت صحنه را خالی کردند و رفتند.

امیرالمؤمنین علیه السلام فریاد زد:

«وَيْحَكُمْ إِنَّ اَلَّذِي يُعَالِجُ مُعَاوِيَةُ لَا يَسْتَقِيمُ لَهُ»؛(2)

کاری که معاویه می خواهد انجام دهد امکان پذیر نیست.

امکان ندارد این آب به طرف شما بیاید.اما سخن حضرت فایده نداشت و شایعه کار خودش را کرد.لشكر از آن منطقه فرار کرد و رفت.

ببینید یک شایعه انفجار فرات،لشکری را فرار داد.یکی از دلایلی که معاویه توانست امام حسن علیه السلام را به صلح وادار کند همین بود که بین لشکر امام حسن علیه السلام شایعه کرد:امام حسن علیه السلام صلح کرده و همه چیز تمام شده است؛شما خبر ندارید!بسیاری از سربازان و فرماندهان سپاه امام حسن با همین شایعه به معاویه پیوستند و گفتند:امام حسن علیه السلام پشت پرده صلح کرده و ما خبر نداریم.

چرا پیامبر صلی الله علیه و آله در جنگ احد شکست خورد؟چون یکی از جنگجویان دشمن فریاد زد:پیامبر کشته شد!اکثر مسلمانان با همین شایعه فرار کردند.

یا قیمت فلان کالا بالا برود.به محض پخش شدن چنین شایعه ای آن کالا در بازار کمیاب و حتی نایاب می شود.بخش زیادی از گرانی در جامعه ناشی از شایعات است.بدانید این کار گناه بزرگی است.اگر کسی اینطور باعث آزار و اذیت مردم شود،با خدا اعلان جنگ کرده است.مخصوصاً کسانی که روزنامه و تریبون در اختیار دارند حواسشان جمع باشد که حرف هایشان حساب شده باشد.

«وَ لاَ تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمُ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسؤُولا»؛(1)

از آن چه به آن آگاهی نداری،پیروی مکن،چرا که گوش و چشم و دل،همه مسئولند.

تمام این حرف ها مسئولیت دارد.روز قیامت خطبه هرخطیبی رابر او عرضه می کنند و می گویند:این حرف ها را از کجا آوردی؟باید حرف هایش مستند باشد.حواسمان جمع باشد اگر کسی حرفی زد درباره اش تحقیق کنیم.قرآن می فرماید:فوراً نپذیرید.

شخصی به محضر امام کاظم علیه السلام آمد و گفت:پنجاه نفر سخنی علیه شخصی گفته اند اما وقتی به خودش می گوییم می گوید:دروغ است.چه کار کنیم؟آقا فرمود:سخن خودش را تأیید کنید.(2)

به حسب عقل وقتی پنجاه نفر یک چیزی می گویند و یک نفر می گوید:نه،تقريبا حق با آن پنجاه نفر است.پس چرا امام کاظم علیه السلام این گونه فرمود؟امام نمی خواهد بگوید آن پنجاه نفر دروغ می گویند؛می خواهد جامعه را از پاشیدگی حفظ کند.اسلام نسبت به حفظ آبرو و حریم مردم نظر ویژه ای دارد.

ص: 104

خداوند هرکه را بخواهد تزکیه می کند،و خدا شنوا و داناست!

از گام های شیطان پیروی نکنید؛چون کسی که دنبال گام ها و شیوه هایی که شیطان دارد برود شیطان به کارهای زشت و ناپسند دستور می دهد.

مردم!اگر فضل و رحمت خدا روی سرشما نباشد هیچ کس نمی تواند تزكيه و اصلاح بشود.خدا هرکس را که بخواهد پاک می کند؛او شنونده و آگاه است.

نخستین مطلبی که در این آیه آمده در چهار جای قرآن تکرار شده و آن این است که دنبال گام های شیطان نروید.خطوات جمع خطوه است.فاصله بین دو قدم را خطوه می گویند.قرآن کریم می فرماید:دنبال گام های شیطان نروید.شیطان گام به گام جلو می آید و انسان قدم به قدم سقوط می کند.هیچ قاتلی از اول قاتل نبوده است.قرآن هم می فرماید:ما همه را با فطرت پاک آفریدیم.(1)

این هایی که می بینید سارق و قاتل و خلاف کار شده اند از ابتدا که این طور نبوده اند.آنها به صورت تدریجی و اندک اندک در گناه غرق شده اند.شیوه شیطان این است که اول به کسی نمی گوید مرتکب فحشا شود.اول به یک نگاه حرام و یک دوست بد اکتفا می کند؛اتفاقات بعدی خود به خود شکل می گیرد.

اولش وسوسه است.نمی گوید:نماز نخوان و خدا را قبول نداشته باش؛فقط تردید ایجاد می کند.

مگر تو کور را شفا نمی دهی؟این ها که صفت بشر نیست،صفت خداست؛پس تو خدا هستی.حضرت عیسی علیه السلام فریاد زد:«سبحان الله»و شیطان دور شد.(1)

برتری جویی در زمین و فساد را ندارند؛و عاقبت نيك برای پرهیزگاران است!

سرای آخرت را برای کسانی می گذارم که در زمین برتری جویی و فسادطلبی ندارند.آیا الآن در مجلس،نهاد ریاست جمهوری و پست های مملکت چنین کسی پیدا می شود که به خاطر یک وسوسه زیر بار مسئولیت نرود؟این به کنار،چقدر برای هم دروغ و شایعه می سازیم؟!

شخصی خدمت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آمد و گفت:یا رسول الله!من گاهی وسوسه فکری پیدا می کنم؟چه کنم؟حضرت فرمود:هروقت برایت پیش آمد بگو:

«آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ».(1)وسوسه رفع می شود.

شخصی خدمت امام صادق علیه السلام آمد و گفت:وسوسه های بسیاری برایم ایجاد شده است.فکرهای بی خود به سراغم می آید؛چه کنم؟حضرت فرمود:بگو«لا اله اله الله»؛(2)آیه 97 و 98 سوره مؤمنون را قبل از نماز بخوانید!

«رَبُّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ وَ أَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ يَحْضُرُونِ»؛

بگو:«پروردگارا!از وسوسه های شیاطین به تو پناه می برم!و از این که آنان نزد من حاضر شوند(نیز)-ای پروردگار من-به تو پناه می برم!»

است که شیطان است.

شخصی خدمت امام صادق علیه السلام آمد و گفت:بنده خدایی گرفتار این وسواس شده است.اول حرفی که امام صادق علیه السلام زد،فرمود:چرا می گویی بنده خدا؟!او بنده شیطان است.آقا فرمود.از خودش بپرس انگیزه این وسوسه ها چیست؟می گوید:شیطان!(1)

البته این یک بیماری روحی است و با گفتن هم حل نمی شود؛اراده و عزم و گاهی معالجات روان پزشکی می خواهد.

من هم کند شده بود.آدم بیمار می شود بدی اش در جایی است که بخواهد بیماری را نگه دارد.

عیسی بن مریم علیه السلام مبتلاشد اما محکم در مقابلش ایستاد.

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:وقتی از شیطان اطاعت شود دنبال می کند؛اما وقتی با او مخالفت شود دیگر برنمی گردد.

آیت الله مرعشی نجفی می فرمود:شب جمعه ای به کربلا رفتم و از خادم خواستم در حرم بمانم.اجازه داد.داخل حرم رفتم و در پایین پا کنار قبر علی اکبرعلیه السلام ماندم و متوسل شدم.مکاشفه ای به من دست داد و آقا ابی عبدالله علیه السلام را دیدم که به من فرمود:چرا بدگمانی و سوء ظن داری؟مگر تو از درون اعمال مردم خبر داری؟همین که فرمود،سوءظنم رفع شد و به دنبالش قلمم روان شد و حافظه ام خوب شد.شیطان قدم به قدم جلو می آید.

«لَنْ يُفْلِحَ اَلرَّجُلُ بَعْدَ هَذَا اَبَداً»؛

دیگر عاقبت به خیر نمی شود.

مدتی نگذشت که شریک بن عبدالله خودش نزد مهدی عباسی آمد و گفت:اگر کسی نیست به بچه هایت آموزش بدهد من قبول می کنم.مقام قضاوت را هم می پذیرم.(1)

عزیزان من!متأسفانه نشانه های لقمه حرام در جامعه زیاد شده است:

کم کاری و کم فروشی،خدعه و ربا.نباید بازار مسلمان ها این طور باشد.

مسلمان است.امام صادق علیه السلام فرمود:

«لا يزال الشّيطان فرحا ما اهتجرالمسلمان»؛(1)

وقتی دو تا مسلمان با هم قهر می کنند شیطان خیلی خوشحال می شود؛چون با قهر کردن دو نفر،سخن چینی و غیبت هم زیاد می شود .

شما اگر به کشورهای لائیک و غیر مسلمان بروید بعضی از این برخوردهای خیابانی ما مسلمان ها را نمی بینید.آنها نه خدا دارند،نه قرآن و نه پیامبر.چرا این قدر صبرما پایین آمده است؟

شهید مطهری رحمة الله جمله زیبایی در کتاب عدل الهی دارد.می گوید:شیطان به احدی تسلط تکوینی ندارد؛یعنی نمی تواند هیچ کس را به اجبار تحت سلطه خودش بیاورد.شيطان فقط دعوت می کند.اگر شیطان هم نباشد،نفس و شیاطین انسانی هستند.

«لَيْسَ لَهُ سُلْطانُ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَکَّلٌونَ»؛(1)

چرا که او،بر کسانی که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکّل می کنند،تسلّطی ندارد.

اگر کسی ایمان و توکل داشته باشد شیطان بر او مسلط نمی شود.

ص: 115

ص: 116

بگوید توبيا مرتکب فساد شو،بلکه باید بگردد ببیند آیا می تواند با غیبت و كبر گمراهش کند؟

«إِنَّ الشَّيْطانَ يجرِی مِنِ ابْنِ آدَمَ مَجْرَى الدَّمِ»؛(1)

شیطان مثل خون در رنگ های انسان جاری می شود.

نمی گذارد دستت به خمس وانفاق برود.نمی گذارد نگاهت کنترل شود و بالأخره انسان را بی ایمان از دنیا می برد.مگر برصیصای عابد را کافراز دنیا نبرد؟قرآن می فرماید:

«كَمَثَلِ اَلشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اُكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ»؛(2)

کار آنها همچون شیطان است که به انسان گفت:«کافر شو(تا مشکلات تورا حل کنم)!»

بزرگان ما می ترسیدند و نگران بودند.چرا گفتند:در زمان مرگ دعای عدیله بخوانید؟چون خیلی ها از حق عدول می کنند و خیلی ها توفيق گفتن یک«لا اله الا الله»پیدا نمی کنند.

شیطان به چهار شکل در زندگی شما ظهور می کند؛به چهار شکل سعی می کند شما را از خدا دور کند.می دانید یکی از هنرهای مؤمن آسیب شناسی است.مؤمن باید بداند دشمن اصلی اش از چه ناحیه ای وارد می شود.

در چشم حاضران حلقه زد.این روش امام است.یکی از ابیات آن شعر تأثیرگذار این بیت است:

نَادَاهُم صَارخٌ مِن بَعدِ دَفنِهِم *** أَينَ الأَسَاوِرُوَ التِّيجَانُ وَالحُلَل (1)

وقتی شما را در قبرمی گذارند منادی ندا می دهد کجاست آن تاج ها و زیورها؟کجاست آن چهره هایی که می خوردند و می خندیدند و شادی می کردند؟

امام هادی علیه السلام از این شیوه یعنی شیوه یادآوری معاد استفاده کرد.

«أَلاَّ يَظُنَّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ»؛(1)

این ها فکر نمی کنند قیامتی هست؟

حتی ذائقه اش غذای حرام و شبهه ناک را نمی پذیرد.حالا ما که در این قصه دستمان کوتاه است؛ولی بینی و بین الله آن چیزی را که می دانیم حرام است نخوریم.

شَمَائِلُهُمْ»؛معصیت را برای انسان زیبا جلوه می دهد.

«وَ نُنَزِّلُ مِنَ القُرآنِ ما هُوَ شِفَاءٌ وَرَحمَةٌ لِلمُؤمِنينَ وَلا يَزِيدُ الظَّالِمينَ إِلاَّ خَساراً»(1)را بخوانید.

یکی از جاهایی که شیطان شکست می خورد روزه گرفتن در ماه رمضان است؛چون روزه شیطان را کور و کر و لال می کند.متأسفانه تا حدودی حرمت ماه رمضان نگه داشته نمی شود و عده ای از روزه غفلت دارند.بدانید اگر کسی عمداً و بدون عذر يا با عذرِ بی دلیل روزه نگیرد،هم کفاره و هم کیفر دارد.

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:پنج تا کار است که شیطان را فراری می دهد.اگر آدم سالم باشد ویروس به سراغش نمی آید.اگر آدم عامل تقویت کننده ای داشته باشد،در جاهای خطرناک زود به زمین نمی خورد.این پنج عامل،ما را تقویت می کند.«الصَّوْمُ»؛وقتی روزه دارید خیلی کمتر گناه می کنید.2-«وَ اَلصِّدْقُهُ»؛صدقه دادن.3-«اَلْحُبُّ فِي اَللَّهِ»؛به خاطر محبتی که به خدا دارید،به یکدیگر کمک کنید.4-«وَ اَلْمُوَازَرَةُ عَلَى اَلْعَمَلِ اَلصَّالِحِ»؛همکاری در کار خیر.5-«وَ اَلْإِسْتِغْفَارُ»؛(2)استغفار کردن.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:شیطان سراغ من هم می آید؛با این تفاوت که حریف من نمی شود.

ص: 128

شما را ببخشد؟!و خداوند آمرزنده و مهربان است!

این آیه داستان و شأن نزولی دارد.

در جلسات گذشته عرض کردیم به یکی از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله تهمتی زدند و شایعه ای پشت سر ایشان پخش شد که به داستان افک معروف است.افک یعنی تهمت و دروغ بزرگ.ده آیه از سوره نور در این باره نازل شد.بالأخره داستان تمام شد و خدا با نزول این آیات بی گناهی همسر پیامبر را اعلام کرد.پیامبر صلی الله علیه و آله هم خوشحال شد.

آنهایی که این تهمت را زده بودند پشیمان شدند؛البته اساس شایعه یک نفر بود ولی بقیه دامن زده بودند.آنها هم پشیمان شدند.این قصه که تمام شد برخی از مسلمانان ارتباط مالی و کمکشان را به این تهمت زن ها قطع کردند.بعضی از این افرادی که جزء شایعه پراکنان بودند از همان مستمندانی بودند که به آنها رسیدگی می شد.برخی از مسلمان ها گفتند:ما دیگر به این ها کمک نمی کنیم.آیه مذكور نازل شد.

بعضی ها گفته اند:قسم خورده اند که ما دیگر کمک نمی کنیم؛بعضی ها هم گفته اند:که تصمیم گرفته اند.این اختلاف به خاطر ریشه کلمه«يأتل»است.اگر ریشه این کلمه از«الیّ»باشد یعنی قسم خوردن و اگر«الو»باشد یعنی تصمیم بر ترک کردن.البته در معنای آیه فرقی نمی کند ولی من براساس همان معنای اول معنا می کنم.آدم هایی که وضعیت شما خوب است و آبرو و مال دارید قسم نخورید و تصمیم نگیرید و نگویید ما دیگر به فامیل ها و مسکین ها و مهاجران محتاج کمک نمی کنیم؛چون این ها شایعه سازی کردند و پیامبر صلی الله علیه و آله را ناراحت کردند.عفو کنید و سرزنش نکنید؛چون ممکن است شما هم یک موقع اشتباه کنید نمی خواهید خدا شما را ببخشد؟خدا هم رحمان و رحیم است و هم غفور و

ص: 130

آمرزنده است.(1)

عزیزان من!سه نکته در این آیه وجود دارد که هر سه مورد مهم است.

غفرانش را این جا ذکر نکرده،می فرماید:«وَليَعِفوا وَلْيَصْحِفوا»؛اگر یک گناهی پخش نشده آن را پخش هم نکنید اما این جا که پخش شده عفو کنید و سرزنش هم نکنید.شما دوست ندارید خدا از شما بگذرد؟شما هم بگذرید.

عزیزان من!گذشت داشتن در زندگی بسیار مهم است.قرآن می فرماید:از همسرتان بگذرید.در اختلاف با همسر،خویشان و فرزندتان،مخصوصاً آن جا که قدرت دارید،عفو کنید.

آنها می پرسند،می گویند:شما چقدر معطل شدید؟می گویند:ما از قبر به بهشت آمدیم.از فرشته ها سؤال می شود این ها چه صفتی داشتند که بی حساب وارد بهشت شدند؟خطاب می شود:«اَلْعَافُونَ عَنِ اَلنَّاسِ»؛(1)اینان از مردم می گذشتند و کینه به دل نمی گرفتند.

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

«شَيْئَانِ لاَ يُوزَنُ ثَوَابُهُمَاالْعَفْوُو اَلْعَدْلُ»؛(2)

دو چیزاست که ثوابش قابل اندازه گیری نیست:یکی عفو است و دیگری،عدل.

حتی در کشور ما طبق یک رسم چند ساله،مقام معظم رهبری (حفظه الله)گروه بزرگی از زندانیان را در اعیاد مختلف عفوو آزاد می کند.

وقتی آیه 199 سوره مباركه اعراف نازل شد،پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:این آیه خیلی برای من سخت بود؛جبرئیل فرمود:این خیلی مشکل است و پیامش دقیق است.

خداوند توسط جبرئیل به پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:می خواهی در کارت موفق شوی سه کار بکن عفو کن و آگاه کن و اعراض کن؛یعنی سربه سر این خطاکاران نگذار.(3)

ص: 133

آغوش گرفت.حضرت فرمود:بارك الله برتو که از گناه هجرت کردی.

چرا گذشت در زندگی ها این قدر کم شده است؟اگر گذشت در زندگی ها باشد آمار طلاق و درگیری های خانوادگی ما این قدر بالا نخواهد بود.پرونده های جنایی یک کشور اسلامی نباید این قدر زیاد باشد.

شبهه ای در دین مردم ایجاد کرده است.

کسی مثل میرزا حسینعلی بهاء آمده و مذهبی جعلی به نام بهائیت راه انداخته است.خدا هم از این شخص نمی گذرد.2- کسی که وهن و توهین و تمسخری به اسلام کرده و ارزش های دینی را زیر سؤال برده است.على علیه السلام فرمود:

«اَلْمُذْنِبُ عَلَى بَصِيرَةٍ غَيْرِ مُسْتَحِقٍ لِلْعَفْوِ»؛(1)

گناه کاری که با آگاهی گناه می کند قابل عفو نیست.

رسول گرامی اسلام صل الله علیه و آله هم بعضی ها را به همین دلیل نبخشیدند.

عزیزان من!در کار خیر به هر دلیلی اگر شکست پیش آمد نگویید دیگرکار خیر نمی کنیم.خطاکاری که پررویی نمی کند و شرمنده شده ببخشید و گناهکار را طرد نکنید و در آخر اگر خطاکاری با پررویی مواجه بود و لطمه ای به دین مردم زد،مخصوصاً اگر آثار خطا و پشیمانی هم در او دیده نشود،دیگر جای عفوو گذشت نیست.

ص: 137

ص: 138

عَذَابٌ عَظِيمٌ»؛(1)

کسانی که زنان پاکدامن و بی خبر(از هرگونه آلودگی)و مؤمن را متهم می سازند،در دنیا و آخرت از رحمت الهی بدورند و عذاب بزرگی برای آنهاست.

کسانی که زنان شوهردار و پاکدامن و با ایمان را به فحشاء و فساد متهم کنند،دو عذاب دارند:1- خدا آنها را در دنیا و آخرت لعنت می کند.لعنت یعنی دوری از رحمت خدا.2- عذاب بزرگ در انتظارشان است؛چون گناهانشان بزرگ بوده است و آبرو ریخته اند.

این آیه سه ویژگی برای زنان مورد اتهام ذکر کرده:محصنات،مؤمنات،غافلات.

مرحوم علامه طباطبایی رحمة الله می گوید:محصنه یعنی زن شوهردار؛ولی بعضی از مفسرین گفته اند:محصنات یعنی زنان پاکدامن و عفيف.

غافلات:زنانی که از آلودگی بری هستند و به آنها تهمت می زنند.

مؤمنات:اگر کسی به زنان با ایمان بی خبر از همه جا و عفیف نسبت ناروا بدهد و تهمت بزند،هم عذابی سخت دارد و هم در دنیا و آخرت مورد لعنت است.

کرد.

این جریانات در مدینه و مکه مکرر پیش می آمد.الآن نیز همین گونه است و متأسفانه آبروی افراد را می ریزند.

برخی دختران جوان به راحتی فریب می خورند و در دام افراد شیّاد می افتند.ممکن است برخی از رابطه حرام نباشد اما شیّادان اقدام به گرفتن فیلم های خصوصی می کنند و بعد این ها را وسیله باج گیری قرار می دهند.دختران جوان حواسشان خیلی جمع باشد که با هر کسی رابطه نداشته باشند و با نامحرم طرح دوستی نریزند.فراوان می شنویم که براثر بی مبالاتی یک زن همسردارو پخش شدن فیلم و عکسش در فضای مجازی،آبروی خانواده ای از بین رفت.

جا می خوانیم که می فرماید:روز قیامت زبان ها را می بندیم و کسی حرف نمی زند.اما در جای دیگر می خوانیم که زبان حرف می زند و شهادت می دهد.سپس در جای دیگر می خوانیم هیچ کس حق ندارد صحبت کند مگر آن که خدا اجازه بدهد.معنی این ها چیست؟

امیرالمؤمنین جواب مفصلی به او داد و در پایان آن مرد گفت:من را راحت کردی؛جواب خوبی بود.

خلاصه پاسخ حضرت این است که:مواطن قیامت فرق می کند.در بعضی ازمواطن قیامت فقط فرشته ها شهادت می دهند.همان طور که در دادگاه وقتی قاضی حرف می زند هیچ کس نباید حرف بزند.اما در جایی به شما می گوید:نوبت شماست.پس در دادگاه،هم ممنوعیت صحبت داریم،هم اجازه صحبت.

حضرت فرمود:در برخی جاهای روز قیامت فرشته ها حرف می زنند و به شما اجازه صحبت نمی دهند.اما در جاهایی می گویند:خودت هم بگو.و زبان شروع به گفتن می کند.

نکته بعد این است که از روایات استفاده می شود این شهادت دست و پا برای مؤمن نیست؛چون وقتی پرونده انسان مؤمن را می آورند،می گوید:قبول دارم.این شهادت دست و پا برای انسانی است که منکر می شود:

«فَإِنَّهَا نَزَلَتْ فِي قَوْمٍ يَعْرِضُ عَلَيْهِمْ أَعْمَالُهُمْ فَيُنْكِرُونَهَا فَيَقُولُونَ مَا عَمِلْنَا مِنْهَا شَيْئاً فَيَشْهَدُ عَلَيْهِمْ»؛(1)

این آیه که می گوید:دست و پا و زبان آنها علیه خودشان شهادت می دهد برای گروهی است که وقتی اعمالشان عرضه بر آنها می شود منکر آن می شوند

ص: 142

و می گویند:ما هیچ کدام از این کارها را نکردیم.آن وقت اعضای بدنشان شروع به شهادت دادن می کند.

قرآن می فرماید:

«وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى»؛(1)

و روز قیامت او را نابینا محشور می کنیم.

همان طور که شما به کسی که ترسیده است می گویید:از رنگت معلوم است که ترسیدی.

پیامبر!در روز قیامت باید براعمال امتت شهادت بدهی،می فرمود:کافی است.اشک می ریخت.چشمان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله پراز اشک می شد و مثل باران اشک می ریخت.می گفتند:آقا!چرا گریه می کنید؟می فرمود:چگونه شهادت بدهم که بعضی از امت من چه کارهایی کرده اند!

مرحوم طبرسی رحمة الله می گوید:شاهد که گناه نکرده است؛پیامبر صلی الله علیه و آله فقط گواهی می دهد.ایشان می نویسد:وقتی شاهد اشک می ریزد پس وای برما که مشهود عليه هستم.

شهادت امیرالمؤمنین)روی منبر نشست با چشمان اشک بار فرمود:پدرم در حالی از دنیا رفت که هیچ درهم و دیناری از خودش باقی نگذاشته بود.تمام پولی که از او باقی مانده هفتصد درهم است که با آن می خواست خادمی برای خانه خود بخرد.(1)

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:مسئولیت در گردن توامانت است،نه این که طعمه ای باشد.

زمین چگونه در روز قیامت شهادت می دهد؟نمی دانیم.اما برای نمونه در تاریخ آمده است که سنگ ریزه در دست پیامبر صلی الله علیه و آله به حرف آمده و به رسالت آن حضرت شهادت داده است.حجرالاسود به اذن امام به حرف آمده و به امامت امام سجاد علیه السلام شهادت داده است.(2)خدا در درخت ایجاد صوت کرد و با حضرت موسی علیه السلام صحبت کرد.

به هر حال،خداوند به گونه ای از زمین گواهی می گیرد.

آقای روزها روز جمعه است و روز جمعه شهادت می دهد.

پس زمان هم یکی از شاهدان روز قیامت است.محتضر تمام زندگی اش را در لحظه جان دادن می بیند و آن وقت غصه می خورد؛ولی کاری از او برنمی آید و نمی تواند برگردد.

یکی از ابزارهایی که ائمه ما،پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله برای تبلیغ دین استفاده می کردند همین ابزار بوده است؛یعنی یاد قیامت،مرگ و یاد معاد.

يتيم را بخورد.قرآن یکی از دلايل انکار معاد را نادیده گرفتن حق یتیم می داند:

«أَرَأَيْتَ اَلَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ * فَذَلِكَ اَلَّذِي يَدَعُ اَلْيَتِيمَ»؛(1)

آیا کسی که روز جزا را پیوسته انکار می کند دیدی؟او همان کسی است که یتيم را با خشونت می راند.

3-«وَشَاهِدُ اَلزُّورِ»؛(2)کسی که شهادت دروغ بدهد.

ص: 148

بی نیاز می سازد؛خداوند گشایش دهنده و آگاه است!

مردان و زنان مجرد و بندگان و کنیزان شایسته خود را به ازدواج یک دیگر درآورید.اولین شبهه ای که به ذهن می رسد این است که هزینه های ازدواج و زندگی شان چگونه تأمین می شود؟قرآن بلافاصله بعد از این دستور می فرماید:اگر فقیر بودند و وضع مالی شان خوب نبود خدا آنان را از فضل و رحمتش بی نیاز می کند.خداوند وسعت بخش وداناست.

این بچه هم هزینه های ازدواجش است.این طور نیست که انسان خودش را از این ماجرا دور کند و مسئولیت را از دوش خود بردارد.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:اگر کسی فرزندی دارد و مالی هم دارد که برای ازدواج او مصرف کند اما به فکر ازدواج فرزندش نباشد و او به گناه بیافتد،کیفر گناه بین پدر و مادرش هم تقسیم می شود.(1)

روایت سوم:رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

«بِكُلِّ خطوَةٍ خَطَاهَا أَوْ بِكُلِّ كَلِمَةٍ تَكَلَّمَ بِهَا فِي ذَلِكَ عَمَلُ سَنَةٍ قِيَامٍ لَيْلُهَا وَ صِيَامٍ نَهَارُهَا»؛(2)

کسی یک کلمه حرف بزند یا یک قدم برای ایجاد پیوند ازدواج بین دخترو پسر بردارد،خدای تبارک و تعالی برایش عمل یک سال روزه و شب زنده داری ثبت می کند.

ازدواج،مسئله مهمی است.در قرآن یازده مرتبه به نکاح توصیه شده است.تا جایی که امکان دارد زمینه آن را فراهم کنیم،سهل گیری کنیم،سخت گیری و

ص: 151

صعوبت را کنار بگذاریم،با دید بازتری به قضیه نگاه کنیم.واقعاً خطرناک است که ما بالای دوازده میلیون جوان مجرد در این کشور داریم.

امام علیه السلام در پاسخ فرمود:این حرف هایی که تو می زنی،مربوط به جاهلیت قبل از اسلام است.

4.مسئولیت پذیری؛

5.استقلال اقتصادی؛

6.پاداش معنوی و ثواب؛

7.نسل پاک و مصونیت از انحراف.

کند.

امام صادق علیه السلام بارها و بارها به فقرا کمک می کرد و کسی متوجه نمی شد.امیرالمؤمنین در زمان خلافتش ناشناس به در خانه ها می رفت و غذا می برد.شما هم کمک کنید بدون این که کسی متوجه شود.

من!عفت رفتاری به این است که محرک راه نروی و بیرون از خانه آرایش نکنی.عفت در گفتار؛قرآن می فرماید:طوری حرف نزنید که نامحرم تحریک شود.

امروز باید بگوییم در فضای مجازی عفت داشته باشید و دیگران را تحریک نکنید.متأسفانه بعضی از مردان همسرداروزن های شوهردار،با همین فضاهای مجازی دچار انحراف شده اند.عفت،رمز کنترل است.

ص: 158

روزی پرارزشی است!

از برخی تفاسیر استفاده می شود که عده ای از مسلمان ها به خاطر ثروت و پول و خانه و امکانات بعضی از زنان بدنام،قصد ازدواج با آنان را داشتند.که این آیه نازل شد و گفت:جوانان خوب و متدین نباید با زنان آلوده ازدواج کنند.بهتر است پاکیزگان سراغ پاکیزگان بروند.افراد بی دین و ناپاک هم با هم زندگی کنند.(1)

کبوتر با کبوتر باز با باز *** کند هم جنس باهم جنس پرواز

یا به قول آن شاعرکه گفت:

نوریان مر نوریان را طالبند *** ناریان مر ناریان را جاذبند

افراد متدین و پاکیزه جذب افراد پاکیزه می شوند و افراد دوزخی و ناپاک جذب افراد بد و آلوده می شوند.این آیه یک حکم شرعی نیست بلکه حکم تکوینی است؛یعنی نمی گوید این اتفاق جایز نیست بیفتد،حتی در زندگی افراد صالحی پیش آمده مثل آسیه زن فرعون یا بعضی از ائمه ما همسرانشان(2)قاتلشان بوده اند.می خواهد یک قانون تکوینی را بگوید که سزاوار است اصل سخنیت و کفو بودن در ازدواج رعایت بشود.این خیلی نکته مهمی است.

رشد کرده است.(1)

معاویه نزد پدر دختریعنی عبدالله بن جعفر آمدند.عبدالله بن جعفر گفت:اختیار دختران ما با امام حسن علیه السلام است.ایشان بزرگ ما است.

امام مجبتی علیه السلام باخبر شد و دستور داد جلسه ای تشکیل شود.بنی امیه و بنی هاشم و مروانیان آمدند.آنها تصور می کردند امام می خواهد ازدواج صورت بگیرد.چرا امام از همان ابتدا جواب منفی نداد؟چون می خواست آنها تحقیر شوند و دیگر اجازه خواستگاری از دختران بنی هاشم را به خودشان ندهند.

مروان بلند شد و موضوع را مطرح کرد.سپس امام حسن علیه السلام بلند شد و مطالبی بیان کرد و در پایان فرمود:اما من چون وکالت دارم این خطبه را جاری کنم،دختر عبدالله بن جعفر و زینب را به عقد رسمی قاسم فرزند محمد بن جعفر درآوردم.(1)

بنی امیه جا خوردند و خجالت زده شدند.

طلبه بودم.به کاشان رفتم و در خانه نشستم و به پدرم گفتم:یکی از این سه کار را برای من انجام بده:1- تقوای حضرت یوسف را به من بده،2- مجوزگناه به من بده،3- به من زن بده.

پدرم گفت:تقوای حضرت یوسف را بلد نیستم به تو بدهم.مجوز گناه را هم که نمی توانم بدهم.پس برایت زن می گیرم.

بعضی ها فکر می کنند دخترشان حضرت مریم است و پسرشان حضرت يوسف علیه السلام؛می تواند گناه نکند!

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به اصحاب رو کردند و فرمود:کدام یک از شما حاضر است ازدواج کند؟آقایی گفت:من زن می خواهم ولی چیزی ندارم که مهریه اش قرار بدهم.فرمود:قرآن بلدی؟گفت:بله.فرمود:خانم!حاضر هستید مهریه ات آموزش قرآن باشد؟آن خانم پذیرفت و پیامبر خدا آن دو را به عقد یکدیگر درآورد.(1)

پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید:زنی که مهریه اش را ببخشد با حضرت زهرا عليها السلام محشور می شود.(2)می خواهد بگوید بنا نیست زندگی بر پایه مهریه استوار باشد.

در دوران ما ازدواج آسان از بین رفته است.متأسفانه ازدواج های پرهزینه فراگیر شده است؛یعنی شما در روستاها هم جهیزیه های آن چنانی می بینند.وسایل خارجی در همه خانه ها موجود است؛با این که مقام معظم رهبری(حفظه الله)این همه بر کالای ایرانی تأکید کرده است.

آن قدر فقیر بود که لباس کهنه و مندرس می پوشید و در انتها می نشست.او جوانی بود که از مازندران به اصفهان رفته بود تا درس بخواند.گاهی شب ها گرسنه می خوابید؛ولی وقتی از آن عقب کلاس اشکال می کرد ملامحمدتقی می فهمید این جوان،عالم است.

ملامحمدتقی مجلسی این جوان را شناسایی کرد و او را خواست و گفت:تو زن داری؟گفت:من هیچ چیزی ندارم.فرمود:اگر من دختر خوبی برایت پیدا کنم که با ایمان و باسواد باشد و نیازی به مالت نداشته باشد حاضر هستی با او ازدواج کنی؟

جوان گفت:بله آقاجان!ملامحمدتقی مجلسی دختری زیبا و عفیف و باسواد داشت که حتی گاهی در مباحث علمی به پدر کمک می کرد.نام این دختر آمنه بود.

علامه مجلسی به خانه آمد و به آمنه خانم گفت:دخترم!اگر کسی پیدا شود که مؤمن و متدین و جوان و عفیف اما بی پول باشد با او ازدواج می کنی؟گفت:مگر پول ملاک زندگی است؟!بله قبول دارم.علامه مجلسی خطبه عقد را جاری کرد و آمنه بیگم را به ملاصالح مازندرانی داد.ملاصالح به همین آسانی داماد مرحوم مجلسی اول رحمة الله شد.

حسن علیه السلام وارد جلسه شد.آنها به امیرالمؤمنین علیه السلام جسارت کردند.آقا جواب همه را داد و در پایان این جمله را فرمود:

«الخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثونَ وَالخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ هُم واللَّهِ يا مُعاوِيَةُ أنتَ وَ أصحابُكَ»؛

معاویه!منظور از ناپاکان که برای یکدیگرند،توو یارانت هستید.

سپس فرمود:

«وَالطَّيّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُولَئِكَ مُبَرَّؤُنَ بِمَا يَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ هُمْ عَلى بْنُ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ وَ أَصْحَابُهُ وَ شِيعَتُهُ»؛(1)

به خدا قسم مراد از پاکان امیرالمؤمنین علیه السلام و شیعیان او هستند.

امام حسن ازآیه سوره نور این گونه استفاده کرد؛یعنی همان که قرآن می گوید:

«كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ»؛(2)

هر گروه به آن چه نزد خود دارند خوشحالند!

هر حزبی می گردد هم حزبی خودش را پیدا کند.در کربلا هم همین طور بود:جبهه پاکان در مقابل جبهه ناپاکان بود.در جبهه پاکان ابی عبدالله،علی اکبر و حبیب بن مظاهر هستند و در جبهه ناپاکان عمر بن سعد،شمر،سنان و خولی.

است.قرآنی که کلیات را فرموده،گاهی وارد جزئیات هم شده است.امروزه در خانه ها محکم است؛اما در دوران پیامبر صلی الله علیه و آله در خانه ها به این شکل نبود.بعضی ها می رفتند در خانه را می زدند و قبل از این که صاحب خانه بگوید بفرمایید،وارد خانه می شدند.

می فرمود:«اَلسَّلاَمُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ اَلْبَيْتِ»؛(1)

بعضی اوقات مهمان هم همراهش بود.فاطمه زهرا علیها السلام می فرمود:داخل بیایید.می فرمود:فاطمه جان!من تنها نیستم؛کسی هم همراهم است.می فرمود:پس صبر کنید حجابم را کامل کنم.(2)

هرکسی وارد هر خانه ای می شود باید سلام کند؛گرچه آن کسی که وارد می شود بزرگ تر است و آن کسی که در خانه است کوچک تر است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به تمام کودکان سلام می کرد و می فرمود:دوست دارم این کار بعد از من سنت شود.(3)قرآن می فرماید:اگر اطلاع بدهید برای شما بهتر است.

اما گاهی کسی در خانه نیست یا صاحب خانه اجازه ورود نمی دهد.قرآن می فرماید:

«فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَداً لا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمَ»؛(4)

و اگر کسی را در آن نیافتید،وارد نشوید تا به شما اجازه داده شود؛و اگر گفته شد:«بازگردید!»بازگردید؛این برای شما پاکیزه تر است؛و خداوند به آن چه انجام می دهید آگاه است!

البته برخی خانه ها غیر مسکونی است.قرآن می گوید:

ص: 168

«لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ اَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ»؛(1)

(ولی)گناهی بر شما نیست که وارد خانه های غیر مسکونی بشوید که در آن متاعی متعلق به شما وجود دارد؛و خدا آن چه را آشکار می کنید و آن چه را پنهان می دارید،می داند!

ص: 169

ص: 170

نگاهش به او بود.

در سال های نخست اسلام که هنوز آیه حجاب نازل نشده بود،بعضی خانم ها گوش و گردن را نمی پوشاندند.

جوان همان طور که به دنبال این خانم حرکت می کرد وارد کوچه ای شد و بدون آن که متوجه باشد،صورتش به میخی برخورد کرد که از دیوار خانه بیرون زده بود.خون از صورتش جاری شد.گفت:می روم به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله گزارش می دهم.خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد این داستان را بیان کرد.در این جا آیه نازل شد:(1)

«قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ ويَحْفَظُوا فُرُوجَهُم ذلِكَ أُزَكّي لَهُم إنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما يَصنَعُونَ»؛(2)

به مؤمنان بگو چشم های خود را(از نگاه به نامحرمان)فروگیرند،و عفاف خود را حفظ کنند؛این برای آنان پاکیزه تر است؛خداوند از آن چه انجام می دهید آگاه است.

نقطه شروع گناهان جنسی چشم است.اگر چشم کنترل شود خیلی از مسائل کنترل می شود.امام صادق علیه السلام فرمود:

«مَا اِعْتَصَمَ أَحَدٌ بِمِثْلِ مَا اِعْتَصَمَ بِغَضِّ اَلْبَصَرِ»؛(3)

هیچ چیزی به اندازه کنترل چشم انسان را از سقوط حفظ نمی کند.

به دنبال چشم چرانی است که انسان دل می بازد و خانواده ها از هم می پاشند.

ص: 172

به همین دلیل است که قرآن می فرماید:چشم پوشیدن باعث می شود پاکیزه بمانند.خدا هم که خبردارد شما به چه قصدی راه افتادی.امام صادق علیه السلام فرمود:

«النَّظَر سَهْمٌ مِن سِهَامِ إِبْلِيسَ مَسْمُومٌ وَ كَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِيلٍ»؛(1)

نگاه تیری زهرآلود از تیرهای شیطان است.چه بسا یک نگاه شهوت انگیز ندامت و پشیمانی طولانی برای انسان دارد.

وارد شد.او پیراهنی نازک پوشیده بود.حضرت بلافاصله سرش را برگرداند و فرمود:وقتی دختر به سن بلوغ می رسد دیگر جایز نیست جز دست و صورتش دیده شود.(1)

روزی حضرت رسول سوار بر مرکب بود و فضل بن عباس پسرعموی ایشان پشت سر حضرت نشسته بود.خانمی آمد سؤالی از پیامبر صلی الله علیه و آله بپرسد.فضل بن عباس به او نگاه می کرد.حضرت دست مبارکش را آوردند و صورت اورا به سمتی برگرداندند که آن خانم را نبیند.

فضل تصور می کرد چون پشت پیامبر صلی الله علیه وآله است،پیامبر او را نمی بیند.

قرآن می فرماید:[به نامحرم خیره نشوید و چشم فرو بیاندازید.بعضی ها فکر می کنند این حکم فقط برای مردها است؛اما قرآن می فرماید:

«وَقل لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِن أبْصارِهِنَّ ويَحْفَظنَ فُرُوجَهُنَّ»؛(2)

به آنان(زنان)با ایمان بگو چشم های خود را(از نگاه هوس آلود)فروگیرند،و دامان خویش را حفظ کنند

البته نگاه زن به مرد-به حسب ظاهر-مانعی ندارد؛اما اگر نگاه شهوت آمیز باشد و موجب تحریک شود و زمینه حرامی را فراهم کند جایز نیست.

نامحرم افتاد دعا می کنند که صورتش را برگرداند یاسرش را پایین بیاندازد؛چون آغاز بسیاری از انحرافات از همین جا است.

بدحجابی یا بی حجابی زن ها مجوز نگاه من و شما نیست.نگاه شهوت آلود به هرکسی جز همسر حرام است؛محرم و نامحرم هم فرق ندارد.بعضی ها فکر می کنند که دخترخاله یا دخترعمو مقداری محرم است.نه،هرگز چنین نیست.

گوشه هایش را پشت گوش می انداختند.وقتی گوشه های روسری پشت گوش برود،دیگر گردن و سینه را نمی پوشاند و یکی از عوامل تحریک نامحرم است.این آیه می فرماید:پیامبر!به زن ها بگو روسری های خود را بر روی سینه هایشان بیاندازند.

جاهلیت هم سابقه داشت.اسلام آمده نوع و الگوی آن را مشخص کرده است.

روحانیت در کشور ما بوده است.رضاخان نزدیک پانزده سال برای این هدف پلید تلاش کرد.در یکی از نوروزها،زن و خانواده پهلوی بی حجاب وارد حرم حضرت معصومه علیها السلام شدند.

خبر به حاج شیخ عبدالکریم حائری رسید.ایشان به شدت ناراحت شد.مرحوم آیت الله حاج شیخ محمدتقی بافقی رحمة الله نیز پیغام داد و آنها گوش نکردند.پیرمرد خودش آمد و جلوی همسر و دختران شاه ایستاد و گفت:این جا حرم فاطمه معصومه علیها السلام است؛حرمت نگه دارید.یا پوشش یا اخراج.

از شهربانی به رضاخان تلگراف زدند و رضاخان سوار ماشین شد و خودش را به قم رساند.مردک خبیث با چکمه وارد حرم شد و مرحوم آیت الله بافقی را نزد او آوردند.آن قدر به سر و صورت اوزد که تمام بدن این عالم بزرگوار را خون آلود کرد.با پشت پا به کمرش زد و گفت:حالا دیگر با دختر شاه در می افتی؟به دنبال این ماجرا،آیت الله بافقی را به شهرری تبعید کردند.

امام،رهبر کبیر انقلاب رحمة الله،گاهی به طلبه ها می فرمود:هم به زیارت حضرت عبدالعظیم بروید،هم به زیارت آیت الله بافقی.این مرد شجاع یک تنه ایستاد.ما امروز جرئت نداریم حرف بزنیم.می گوییم:به ما توهین می شود.علمای ما این گونه تلاش کرده اند.

کوچه می آید،بورا دنبال کردم دیدم از یک خانه ای است،نوری از این خانه ساطع است.می گوید:مردم عبور می کردند و اصلا متوجه بوی و نورنبودند.

یکی از آقایانی که الان در حیات است نقل کرد:شهدای هفتم تیر وقتی بمب گذاری شد یکی از آنها به من گفت:بوی عطر احساس می کنی؟گفتم:نه.گفت:نور می بینی؟گفتم:همه جا تاریک است.گفت:من هم بوی عطر احساس می کنم وهم نور را مشاهده می کنم؛پس من شهید می شوم،تو می مانی،به خانه ما برو پیغام من را به خانواده ام برسان.

ایشان می گوید:دنبال نور را گرفتم وارد خانه ای شدم دیدم وجود مقدس ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف کنار جنازه ای نشسته اند.فهمیدم این شخص از دنیا رفته و آقا به دیدن او آمده است.عرض کردم:آقا این جا چه می کنید؟

فرمود:این فرد خانمی است از دنیا رفته،من آمدم آخرین لحظات بالای سرش باشم.به چه دلیلی؟فرمود:آقا سید محمدباقر هفت سال دوران حکومت رضاخان بود برای حفظ حجابش از خانه بیرون نیامد.(1)

مادربزرگ های من و شما از پشت بام به پشت بام می رفتند.برای حفظ حجاب تلاش شده و زحمت کشیده شده است.نباید سی و پنج سال بعد از انقلاب،انقلابی که برای حجاب و دین شده است،وضعیت این گونه شود.ما می خواستیم دینمان رشد پیدا کند وگرنه مردم مشغول زندگی عادی شان بودند.نود و هشت درصد مردم به جمهوری اسلامی رأی دادند که اسلام پیاده شود.

که نمی خواهد به تو نگاه کند،می خواهد به این نگاه کند.

چرا چادری های ما دخترها و نوه هایشان بی حجاب می شوند؟یکی از دلایلش این است که قبح گناه شکسته شده است.

«المؤمنون لعلکم تفلحون»؛(1)

آشکار ننمایند و(اطراف)روسری های خود را بر سینه خود افکنند(تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)،و زینت خود را آشکار نسازند مگربرای شوهرانشان،یا پدرانشان،یا پدر شوهرانشان،با پسرانشان،یا پسران همسرانشان،یا برادرانشان،یا پسران برادرانشان،یاپسران خواهرانشان،یا زنان هم کیششان،یا بردگانشان[کنیزانشان]،یا افراد سفیه که تمایلی به زن ندارند،با کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند؛و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود(و صدای خلخال که بر پا دارند به گوش رسد).و همگی بسوی خدا بازگردید ای مؤمنان،تا رستگار شوید!

1- شوهر،2- پدر،3- پدر شوهر،4- فرزندان،5- فرزندان شوهر،6- برادران،7- پسر برادر،8- پسر خواهر،9- زن هایشان و...؛

در روایت داریم زنان مسلمان در حضور زنان یهودی و مسیحی حجاب داشته باشند؛چون آنها زینت زنان مسلمان را می بینند و برای شوهرانشان تعریف می کنند.آخر آیه می فرماید:اگر کسی بدحجابی کرده،کنترل قوای جنسی نداشته و تا کنون رعایت نکرده توبه کنید شاید رستگار شوید.

آمده است.این ها را خریداری کنید و به مسابقه بگذارید؛در روضه های خانم ها،در دانشگاه ها و فرودگاه ها در اختیار جوانان و نوجوانان بگذارید.

اکثر بدحجاب ها فطرت پاکی دارند،آدم های اهل نماز و روزه هستند.این طور نیست که فاسد باشند.بی حجابی و بدحجابی مساوی با فساد نیست.خیلی از این ها افراد متدینی هستند؛ساختار خانوادگی شان آنها را این طور بار آورده است.کاری نکنیم که دین را از آنها بگیریم؛بلکه حجاب را به آنها اضافه کنیم.

ص: 184

تمام مثل های قرآن را جمع آوری و دسته بندی کرده است.

انفاق در راه خدا مثل این است که یک دانه گندم در زمین بکاری و هفت خوشه بروید.هر خوشه ای هم صد دانه بدهد.بنابراین هریک دانه گندم،هفتصد دانه می شود.

می فرماید:یک دانه می تواند هفتصد تا بشود؛شما هم به مردم انفاق کنید که خداوند هفتصد برابرش می کند.مثال و تشبیه در ذهن انسان نقش می بندد.این قدر که مثل می تواند کار را راه بیاندازد،مطلب خشک و خالی نمی تواند.

شخصی نزد امام باقر علیه السلام آمده بود.او در حالی که می لرزید گفت:من با خیلی ها بحث کردم؛اما ابهت شما من را گرفته است و نمی توانم حرف بزنم.

امام رحمة الله می فرمود:آن شبی که من را از قم به تهران بردند افسری که مسئول بردن من بود می ترسید و اجازه نداد پیاده شوم و وضو بگیرم.

خدا خیلی مؤمن را دوست دارد.در روایات آمده که حرمت مؤمن از حرمت کعبه بالاتر است.(1)

خدا آن قدر مؤمن را دوست دارد که می فرماید:همه عالم هستی را در مقابلش خاضع قرار دادم.(1)هم چنین می فرماید:من در آسمان و زمین نمی گنجم ولی در قلب مؤمن می گنجم.

«قَلْبُ اَلْمُؤْمِنِ عَرْشُ اَلرَّحْمَنِ»؛(2)

قلب مؤمن عرش خدای رحمان است.

این قدر مؤمن را دوست دارد که می گوید:هر چه ایمانش بالاتر رود من صفات خدایی به او می دهم.

«عَبْدِي أَطِعْنِي أَجْعَلْكَ مِثْلِي»؛(3)

من تو را مثل و نماینده خودم قرار می دهم.

در آیه نور،خدا می خواهد مثالی بزند تا معلوم شود مؤمن چه جایگاهی دارد.می فرماید:

«اللَّهُ نُورُ اَلسَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشكاةٍ فيها مِصباحٌ في زُجَاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوكَبٌ دُرِّيٌ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ ولا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُهَا يُضَى ءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اَللَّهُ لِنُوَّهِ مَن يَشاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الأمثالَ النَّاسَ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ»؛(4)

ص: 189

خداوند نور آسمان ها و زمین است؛مثل نور خداوند همانند چراغدانی است که در آن چراغی(پرفروغ)باشد،آن چراغ در حبابی قرار گیرد،حبابی شفاف و درخشنده همچون يك ستاره فروزان،این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پربرکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی؛روغنش آن چنان صاف و خالص است که)نزديك است بدون تماس با آتش شعله ور شود؛نوری است برفراز نوری؛و خدا هرکس را بخواهد به نور خود هدایت می کند،و خداوند به هر چیزی داناست.

خدا نور است و همه جا را روشن می کند.همه هستی خدا از خودش است؛از جایی نیامده و در مکانی قرار نمی گیرد و مردم را هدایت می کند.حالا می خواهد مؤمن را تشبیه کند.می فرماید:وجود مؤمن به مشکاة می ماند.مشکاة یعنی طاقچه.آن چراغی که روی طاقچه می گذارند ایمان مؤمن است و آن شیشه ای که رویش می گذارند قلب مؤمن است.آن روغن و نفت و ماده سوختی که به این چراغ می رود وحی و کلام انبیا است که مؤمن دریافت می کند.این چراغ از روغن زیتون روشنایی می گیرد.زیتونش اصل است؛مثل درختی که در وسط باغ است.به قدری این روغن شفاف است که گویا خود روغن می خواهد این چراغ را روشن کند.

«نُورٌ عَلَى نُورٍ»؛کنایه از این که همواره این چراغ از این روغن تزریق می شود؛مؤمن هم از کلام وحی،عقل،نور روایات و دعاها استفاده می کند.خدا هر کسی را که بخواهد به نورش هدایت می کند.ای مردم!ما این مثل ها را برای شما می زنیم.خدا به همه چیز آگاه است.

ص: 190

ما باید با رفتارمان مردم را جذب کنیم.توطئه ای که امروز صهیونیست ها کرده اند و از این طریق توانسته اند مقداری موفق بشوند این است که دین اسلام را در کانال داعش و وهابیت و سلفی ها بردند و خشن جلوه دادند.وقتی به یک کودک مواد منفجره می بندی یا زن و بچه مردم را آتش می زنی،چه کسی این دین را می پسندد؟اسلام هراسی در اروپا را آنها ایجاد کرده اند.متأسفانه نسبت به شیعه هم این کار را می کنند.الآن تا در اینرنت واژه شیعه را جست وجو کنی،تصویر صحنه های ناپسندی که در ایام عزاداری عده ای توجه ندارند را می آورد.خشونت(1) با روحیه اسلام همخوانی ندارد.ما اگر می خواهیم عزاداری کنیم ببینیم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چه طور عزاداری می کردند،اگر می خواهیم جشن بگیریم ببینیم امام صادق علیه السلام چه طور جشن می گرفته اند.اگر می خواهیم شعر بگوییم ببینیم دعبل برای امام رضا علیه السلام چه طور شعر سروده و خوانده است.اگر بخواهیم مجلس عزا برپا کنیم،ببینیم ائمه ما چطور مجلس عزا می گرفتند.از سیره معصومین علیهم السلام جدا نشویم.

به مدینه آمدند.حضرت فرمود:من یک آیه می گویم شما بروید به او بگویید:

«إن الله يأمر بالعدل والإحسان وإيتاء ذي القربى وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغي»؛(1)

خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان می دهد؛و از فحشا و منکرو ستم،نهی می کند.

خدا سه تا فرمان دارد:عدل و احسان و رسیدگی به فامیل.هم چنین از منکرو فحشا و ظلم نهی می کند.

آمدند آیه را برای اکثم خواندند.گفت:مردم را جمع کنید.وقتی مردم جمع شدند گفت:همگی مسلمان شوید.این شخص پیغمبر است؛تردید نکنید.(2)

چند آیه از سوره مریم را برای نجاشی خواندند،مؤمن شد. کسی که سالم باشد به سادگی می پذیرد.

«يقول إني أريد أن أقضبک فاجعل الذي عندك عند الوصی کما يجعل المصباح في الزجاجة»؛(1)

مشكاة قلب پیامبر صلی الله علیه و آله است.مصباح آن نوری است که علم دارد؛یعنی دانشی که خدا به پیامبر صلی الله علیه و آله داد.زجاجه هم قلب اميرالمؤمنين على علیه السلام است.

«نُورٌ عَلَى نُورٍ»یعنی امام پس از امام.با این معنی که من کردم منافات ندارد آن تفسیر آیه است و این باطن آیه است.

چطور شما در زیارت جامعه کبیره می گویید:«وَ أَنْتُمْ نُورُالْأَخْيَارِ»؛(2)اگر مؤمنی در این عالم باشد بالاترین مؤمن رسول خدا است و بالاترين زجاجة قلب رسول خدا و ائمه اطهار علیهم السلام است و بالاترین مصداق و دریافت نور وحی رسول خدا و ائمه اطهار هستند.لذا این آیه شریفه تفسیر عرفانی اش این است که خدا می فرماید:خدا نور آسمان ها و زمین است منتها نور الهی در زمین تجلی پیدا کرده است.

یکی از نمودهای نور خدا در زمین پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار و زهرای مرضیه علیها السلام است.این شبیه همان آیه است که می گوییم:«إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ اَلْقَدْرِ»؛(3)اما آیه باطن هم دارد«اَللَّيْلَةِ فَاطِمُهُ وَ اَلْقَدَرُ اَللَّهُ»؛(4)ليلة القدر در قرآن منظور شب قدراست اما حقیقت قدر زهرای مرضیه علیها السلام است.

ص: 194

از این دست روایات فراوان داریم؛چون نوک هرم ایمان و تقوا اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام هستند.اگر سخن از احسان است آنان احسان کامل را دارند.اگر سخن از نیکی است اهل بیت علیهم السلام نیکی کامل را دارند.زیارت جامعه کبیره به ما می شناساند که اهل بیت علیهم السلام بالاترین مصداق آیه هستند.

«في بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أن تُرفَعَ وَيُذكَرَ فيها اسمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فيها بِالغُدُوِّ وَالاصَالِ»؛(1)

(این چراغ پرفروغ)در خانه هایی قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهای آن را بالا برند(تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان باشد)؛خانه هایی که نام خدا در آنها برده می شود.

می فرماید:این چراغ در خانه هایی است که خدا اجازه داد بالا روند.گفتند:منظور از بيوت مساجد است.

اتفاقا ثعلبی از دانشمندان اهل سنت نقل می کند:ابابکر از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسید:یا رسول الله!این بیوت شامل بیت حضرت زهرا و امیرالمؤمنين علیهم السلام می شود؟فرمود:بله،منظور از بیوت،خانه اهل بیت علیهم السلام هم هست.خدا اجازه داده است که نامش در این خانه ها برده شود.خانه حضرت زهرا علیها السلام محل نزول وحی بوده است.

خلاصه مطلب این شد که آیه مذکور به تشبیه انسان مؤمن با توضیحاتی که داده شد،پرداخته است.

ص: 195

ص: 196

می کشند،چون خدا را باور نکرده اند و دین ندارند و از روی ریا،کار می کنند،اعمالشان پذیرفته نیست.مؤمن ایمان دارد و ایمان نورانیت دارد؛بنابراین نور مؤمن به همه جا ساطع است.

پایین تر از آن به طور کامل تاریک است.فکر کنید کسی در عمق هزار متری آب باشد و موج های سنگین هم در دریا باشد که تاریکی را بیشتر می کند.ابر غلیظی هم بالای سر او باشد.این تاریکی و ظلمت آن قدر زیاد است که این آدم حتی نمی تواند خودش را ببیند.قرآن می فرماید:اعمال کافر مثل آن کسی است که در تاریکی عمق دریا جای دارد.

«أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِن فَوْقِهِ سَحَابٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أخرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَراها وَمَن لَم يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَمَا لَهُ مِن نُورٍ»؛(1)

یا همچون ظلماتی دريك دریای عمیق و پهناور که موج آن را پوشانده،و بر فراز آن موج دیگری،و بر فراز آن ابری تاريك است؛ظلمت هایی است یکی بر فراز دیگری،آن گونه که هرگاه دست خود را خارج کند ممکن نیست آن را ببیند!و کسی که خدا نوری برای او قرار نداده،نوری برای او نیست.

در این دو آیه ای که اشاره شد،خداوند عمل کافر را به تاریکی عمق دریا و سراب بیابان تشبیه کرده است.

اعمال عبادی،مثل سراب است و پذیرفته نیست.قرآن می فرماید:

«وَمَا مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلاَّ أنَّهُم كَفَرُوا بِاللَّهِ وَبِرَسولِهِ وَلاَ يَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلاَّ وَهُم كَسالي وَلا يُنفِقُونَ إِلاَّ وَهُم كارهونَ»؛(1)

هیچ چیز مانع قبول انفاق های آنها نشد،جز اینکه آنها به خدا و پیامبرش کافر شدند،و نماز بجا نمی آورند جز با کسالت،وانفاق نمی کنند مگربا کراهت!

صدقه از سه گروه قبول نیست:1- کسانی که کافر هستند،2- کسانی که نماز را با کسالت می خوانند،3- کسانی که از روی کراهت انفاق می کنند.

قحطی،یکصد شتر برای چشم و هم چشمی قربانی شد.

به امیرالمؤمنین علیه السلام گفتند:آقا!جوی خون راه افتاده است؛شترها را یکی پس از دیگری نحر می کنند.امیرالمؤمنین علیه السلام جلوی این کار را گرفت.گفتند:با این گوشت ها چه کنیم؟فرمود: همه را دور بریزید.امیرالمؤمنین علیه السلام با آن دقت و قناعتی که داشت و در غذا به نان ساده اکتفا می کرد و لباس وصله دار می پوشید،چنین تصمیمی را گرفت.فرمود:این ها برای غیرخدا ذبح شده اند.و اجازه نداد کسی از آن گوشت ها استفاده کند.

چرا می گویند:گوسفند را با بسم الله الرحمن الرحیم بکشید؟چون انگیزه باید برای خدا باشد.

«لَمَسْجِدٍ اِسْسَ عَلَى اَلتَّقْوَى مِنْ أَوَّلُ يَوْمٍ»؛(1)

در حالی که مسجد قبا از اولین روز برای خدا بنا شد.

ویژه ای که به مؤمن می دهد به او نمی دهد؛چون این شخص خدا را قبول نداشته است.حضرت فرمود:آن اجری که اگر ایمان داشتی و کارت را به خاطر خدا انجام می دادی دریافت می کردی،به تو نمی دهند.خدا در زندگی دنیایی ات گشایش ایجاد می کند.(1)

خدا کار آدم را بی پاسخ نمی گذارد ولی ایمان شرط است.

مهم ترین و بزرگترین نشانه کسی که اعمالش مثل سراب وظلمات شد و از بین رفت خود شیطان است.امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

«قَدْ عَبَدَ اَللَّهَ ستهُ آلاَفَ سَنَةٍ لاَ يَدْرِي أَ مِنْ سِنِي اَلدُّنْيَاامِ مِنْ سِنِي اَلْآخِرَةِ»؛(2)

شش هزار سال شیطان خدا را عبادت کرد که معلوم نیست این سال ها از سال دنیا بود یا از سال های آخرت.

شش هزار سال عبادت شیطان از بین رفت.

عزیزان من!سعی کنیم در کارهایمان با اخلاص باشیم و انگیزه مان الهی باشد.

دوست ندارد از او تعریف کنند.

شد.شیخ عباس قمی فورا پایین آمد و منبر را به ایشان واگذار کرد و فرمود:جایی که ایشان است،من منبر نمی روم.

شیخ عباس قمی فوائد الرضویه را نوشته است؛اما وقتی به اسم خودش می رسد،می نویسد معذورم!من جزء علما نیستم که اسم خودم را بنویسم.

مثل خار در بیابان است.وقتی باد می وزد گلوله های خار را با خودش می برد؛چون ریشه ندارد.

خدا نمی شود.کار و کاسبی آنها مانع از برپایی نماز و پرداخت زکات نیست.

این ها از روز قیامت نگران هستند؛روزی که قلب ها و چشم ها نگران است.

این چهار ویژگی مردان خدا است.

فروش و حضور او در بازار نباید مانع از ذکر خدا و نماز و زكات و قیامت شود.

پیامبر صلی الله علیه و آله بود که فقرا آن جا زندگی می کردند.حضرت روزانه غذایی برای آنان می آورد و گاهی هم برخی شان کاسبی مختصری داشتند؛ولی هیچ کدام خانه نداشتند.

روزی سعد انصاری خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و عرض کرد:یا رسول الله!دلم می خواهد کاری راه بیاندازم تا زندگی ام رونق پیدا کند.شما به من کمک کنید.پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله به او دو درهم دادند.با این دو درهم بابرکت وضع و حال سعد خوب شد به گونه ای که کنار مسجد مغازه ای زده بود و خرید و فروش داشت.اما دیگر به نماز جماعت و نماز جمعه نمی آمد.روزی پیامبر گرامی اسلام صلى الله عليه و آله او را دید فرمود:

«يَا سَعْدُ شَغَلَتْكَ اَلدُّنْيَا عَنِ اَلصَّلاَةِ»؛

ای سعد!دنیا تورا از نماز بازداشته است.

یک وقت آدم به کسی تذکر می دهد و او می گوید:دیگر تکرار نمی شود.اما سعد گفت:یا رسول الله!

«مَا أَصْنَعُ أَضْيَغُ مَالِي»؛

چه کار کنم؟مالم را از بین ببرم؟

چقدر بد است که آدم در مقابل معصوم علیه السلام بایستد و حرف او را قبول نکند.

جبرئیل آمد و گفت:یا رسول الله!دو درهم را از او بگیر.سعد گفت می دهم.همین باعث شد برکت از مالش برود و دوباره به همان وضعیت سابق برگشت.(1)سعد انصاری ظرفیت کار و کاسبی را نداشت.

ص: 210

چاپ شده است.

ایشان در این کتاب نقل می کند که کاسبی نزدیک مسجد امام حسن عسکری علیه السلام در قم مغازه داشت.می گوید:روزی به مسجد جمکران رفتم تا نماز بخوانم،دیدم بوی عطر عجیبی می آید.علتش را متوجه نشدم.چند ساعت بعد که به مسجد امام عسکری علیه السلام می رفتم از کنار مغازه ایشان رد شدم.دیدم این بوی عطر از آن جا هم می آید.جلورفتم و از این کاسب پرسیدم:شما امروز جمکران بودی؟فهمیدم این شخص برای نماز به جمکران رفته و همان بوی عطر،اطراف مغازه او پیچیده است.

شیخ مرتضی حائری توضیح می دهد که من بررسی کردم و متوجه شدم این آقا از کسانی است که اصحاب خاص امام زمان علیه السلام در مغازه اش رفت وآمد دارند.وقتی ایشان ویژگی های این کاسب را ذکر می کند می گوید:هیچ گاه ندیدم با مشتری دعوا و بداخلاقی کند یا کاسبی مانع نمازش بشود.این ها نکات مهمی است.

ایشان روزی به یکی از اصحابشان به نام مصادف هزار درهم داد و فرمود:با این پول تجارت کن و سودش را برایم بیاور.مصادف با گروهی از تجاربه مصر رفت.او پس از مدتی برگشت و دو برابر سرمایه ای که حضرت به او سپرده بود،به ایشان پول داد و عرض کرد:این هزار درهم سرمایه اولیه شماست و این هزار درهم،سود آن.

آقا فرمود:چگونه این همه سود کردی؟گفتند:وقتی به مصر رسیدیم به ما خبر دادند جنس هایی که ما با خود داریم،در بازار مصرکم است.وقتی متوجه این موضوع شدیم،با یکدیگر هم سوگند شدیم که تمام کالاهایمان را دو برابر قیمت خریدمان بفروشیم.

امام صادق علیه السلام که از این رفتار تاجران مدینه ناراحت شده بود اصل پولش رابرداشت و سود را برگرداند.فرمود:شمشیر زدن در راه خدا راحت تر از طلب مال حلال است.(1)

2-«وَلا تَكتُم عَيْباً يَكونُ في تِجَارَتِكَ»؛عیب کالا را نپوشان.3-«ولا تَغْبِنِ المُسْتَرْسِلَ فَإنَّ غَبْنَهُ لاَ يَحِلُّ»؛کسی که به تو اطمینان کرده سرش کلاه نگذار.4-«وَ أُعْطِ الحَقَّ وَخُذَهُ»؛در خرید و فروش،حق را رعایت کن.5-«وَلا تَخِفْ»؛در کاسبی نترس؛کاسب باید شجاع باشد.6-«وَلا تَخُنْ»؛(2)خیانت در زندگی ات نباشد.

«عَن ذِكرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنتُم مُنْتَهُونَ»؛(1)

شیطان می خواهد به وسیله شراب و قمار،در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند،و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد.آیا (با این همه زیان و فساد،و با این نهی اکید،)خودداری خواهید کرد؟!

شیطان نمی خواهد مردم در صلح و آرامش باشند،بلکه دوست دارد با هم دعوا کنند و قهر باشند.از این رو به قمار و شراب توصیه می کند؛چون قمار و شراب دو عامل ایجاد بغض و کینه است.شیطان خیلی دلش می خواهد مردم از ذکر خدا دور شوند و نماز نخوانند.سپس خداوند به انسان ها می فرماید:آیا از این کارها دست برنمی دارید؟من که به شما گفته ام حربه شیطان چیست.لذا روز قیامت وقتی مردم به شیطان می گویند:تو ما را منحرف کردی،می گوید:خدا که به شما گفت من چه می کنم.خدا که گفت من دروغ می گویم و خیانت می کنم و خودم اهل جهنم هستم.روز قیامت هیچ کس نمی تواند علیه شیطان شعار بدهد.

دیگر،ذکری است که هم و غم را در زندگی کم می کند و خیلی توصیه شده است.در روایات ما دارد این«لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ العَلىِ العَظِيم»کلید بهشت است و این ذکر است که ذکرابی عبدالله علیه السلام در روز عاشورا بوده است.

در روایتی دارد اگر می خواهید این ذکر را کامل کنید و همه ذکرها را با هم گفته باشید زیاد بگویید:«سُبْحانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ وَلا إلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَاللَّهُ أَكبَرُ وَلا حَولَ ولا قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ العَلِى العَظيمِ».خدا می گوید:یادم کن؛شیطان از زندگی ات دور می شود.اگر ذکر در زندگی تان نباشد زندگی تان سخت می شود.

امام صادق علیه السلام فرمود:ذکر هفت قسم است:زبان ذکر دارد،قلب و روح ذكر دارند،بدن ذکر دارد.ذکر یعنی توجه؛یعنی اینکه انسان همیشه به یاد خدا باشد و او را در زندگی اش حاضر و ناظر ببیند.

امام صادق علیه السلام فرمود:هر چیزی در اسلام حد دارد.نماز هفده رکعت است؛زکات و حج هم معلوم است.تنها یک چیز است که حد و حصر ندارد و آن ذکر است.

را احترام کنی.

عقل به شما می گوید:شرم کن و گناه نکن.

فرمود:«هِيَ بُيُوتُ اَلاِنْبِيَاءِ وَ بَيْتُ عَلَيَّ مِنْهَا»؛منظور آیه خانه های پیامبران و خانه على علیه السلام است.(1)خدا در قرآن می فرماید:

«هِيَ رِجالٌ لا تُلْهِيهِم تِجارَةٌ وَلا بَيعَ عَن ذِكرِ اللَّهِ»؛

مردانی هستند که تجارت و کاسبی آنها را از یاد خدا باز نمی دارد.

یعنی بالاترین مصادیق آیه سوره نور ائمه علیهم السلام هستند.امام باقر علیه السلام دائما ذكر می گفت.

امیرالمؤمنين علیه السلام هنگامی که تجارت و کشاورزی هم می کرد ذکر خدا را فراموش نمی کرد.

همان طور که قبلا عرض کردم یکی از ذکرهای بسیار مهم که هم غضب را فرو می نشاند،هم غم را می برد و هم باعث ورود به بهشت می شود،ذکر«لا حَولَ ولا قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ اَلْعُلَى اَلْعَظِيمِ»می باشد که معنایش این است:هیچ قدرتی نمی تواند انسان را از گناه باز دارد و هیچ قدرتی نمی تواند انسان را به عبادت بکشاند مگر اینکه خدا بخواهد.ما حول و نیرو و قوه ترک گناه را نداریم؛مگر این که خدا به ما عنایت کند.

این ذکر،ذکرابی عبدالله علیه السلام در روز عاشورا بوده است.ذکری که وقتی می گفت،رباب و زینب و سکینه در خیمه ها آرام می شدند.زمانی که حضرت حمله می کرد دشمن مثل ملخ پراکنده می شد.سپس حضرت برمی گشت و وسط میدان می ایستاد و فریاد می زد:«لا حَولَ ولا قُوَّةَ إِلاَّ ِباللَّهِ اَلْعُلَى اَلْعَظِيمِ».

حضرت زینب علیها السلام وقتی این صدا را می شنید آرام می شد و می فهمید ابی عبدالله علیه السلام هنوز زنده است.البته اگر محاصره نمی کردند و تک به تک می جنگیدند محال بود ابی عبدالله علیه السلام به شهادت برسد.علت این که موفق شدند

ص: 218

امام حسین علیه السلام را به شهادت برسانند گروهی حمله کردنشان بود؛وگرنه ابی عبدالله علیه السلام کسی نبود که احدی جرئت کند با او تنهایی بجنگد.

امام حسین علیه السلام به قلب دشمن حمله می کرد و فریاد می زد:من حسين بن على هستم،جدم رسول خداست.برمی گشت یک«لا حَولَ ولا قُوَّةَ إِلاَّ ِباللَّهِ اَلْعُلَى اَلْعَظِيمِ»می گفت و نفسی می گرفت و دوباره حمله می کرد.(1)

ص: 219

ص: 220

در قرآن،هرکجا که«الم تر»آمده خطاب به پیامبر خداست؛چون مفرد است.اما در بسیاری از موارد خداوند پیامبر را مورد خطاب قرار داده اما منظورش همه مردم و شنوندگان هستند؛چون کلام وحی بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نازل می شده،آن حضرت مورد خطاب قرار گرفته است.مثلا:فرموده است:«قُل»؛پیامبر!تو بگو که هُوَ اَللَّهُ أَحَدٌ»یا«قُلْ أَعُودُ بِرَبِّ اَلنَّاسِ»؛خدا یگانه است؛یا:به خدا پناه می برم.حتی برخی آیات عتاب آمیز و خطاب به پیامبر است اما در واقع پیام الهی است که از طریق پیامبر صلی الله علیه و آله به مردم می رسد.این جا هم می فرماید:

«ألَم تَرَ أنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن في السَّماواتِ وَالأرضِ وَالطَّيرُ صافّاتٍ كُلٌ قَد عَلِمَ صَلاتَهُ وَتَسبيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ با يَفْعَلونَ»؛(1)

آیا ندیدی تمام آنان که در آسمان ها و زمینند برای خدا تسبیح می کنند،و هم چنین پرندگان به هنگامی که بر فراز آسمان بال گسترده اند؟!هريك از آنها نماز و تسبیح خود را می داند؛و خداوندبه آن چه انجام می دهند داناست!

آیا نمی بینی؟خداوند در آیات قبلی فرموده بود:که کفار به دنبال سراب و امور پوچ هستند؛حالا این آیه می خواهد بفرماید اگر تمام عالم دنبال سراب باشند،ای پیامبر!بدان که ساکنان آسمان و زمین و پرندگان تسبیح خدا می گویند.

البته در این جا از تسبیح گفتن جانداران گفته است،ولی در جاهای دیگر مثل سوره مبارکه اسراء می فرماید:

«تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبعُ وَالأَرضُ وَمَن فِيهِنَّ وإِنَّ مِن شَيءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ ولكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُم»؛(1)

آسمان های هفتگانه و زمین و کسانی که در آنها هستند،همه تسبیح او می گویند؛و هر موجودی،تسبیح و حمد او می گوید؛ولی شما تسبيح آنها را نمی فهمید؛او بردبار و آمرزنده است.

همه عالم تسبیح خدا می گویند،اما شما متوجه تسبیحشان نمی شوید.

حضرت ساختند.اولین جلسه ای که پیامبر صلی الله علیه و آله روی منبر نشست،ناله سوزناکی از درخت بلند شد.حضرت از منبر پایین آمد و درخت را لمس کرد و درخت آرام شد؛همان طور که به سرکسی دست می کشند و او آرامش می یابد.پیامبر صلی الله علیه و آله سپس به منبر برگشت و به سخنرانی ادامه داد.

یکی از بزرگان قم که از مراجع گذشته بودند فرمود:من تسبيح موجودات را می شنوم و نزول فرشته ها را در شب احیا می بینم.

داستان های مختلفی در این زمینه داریم.قصة هدهد را شنیده اید که یک پرنده است چطور به سرزمین دیگر رفت و خبر آورد.این ها نمونه هایی است که می گوید:تسبیح و نماز موجودات زبانی است؛ما متوجه نمی شویم.

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله ایستاده بود که دید پرنده نابینایی در حال خواندن است.فرمود:می دانید این چه می گوید؟گفتند:نه،ما زبان پرندگان را نمی دانیم.فرمود:می گوید:خدایا!من را نابینا خلق کردی.من که نمی توانم دنبال دانه بروم.خودت به من غذا بده.در همین حال مورچه ای آمد رد بشود که با منقار این پرنده تصادف کرد.پرنده فورا او را خورد و باز شروع به خواندن کرد.

حضرت فرمود:می دانید چه می گوید؟گفتند:نه.فرمود می گوید:خدا را شکر که من را فراموش نکرد و به من روزی داد.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:به صورت حیوانات ضربه نزنید؛این ها تسبیح خدا می گویند.(1)

روزی حضرت سلیمان علیه السلام با آن تشکیلات و لشکرش راه افتاد.ناگهان ایستاد و به جایی خیره شد.دیدند مورچه ای بر روی دو پا بلند شده و دست هایش را بالا گرفته است.سلیمان ایستاد و نگاهی به مورچه کرد و فرمود:برگردید؛نیاز نیست نماز باران بخوانید.گفتند:چرا؟

فرمود:این مورچه به خدا می گوید:خدایا!گناه ما چیست که بنی آدم معصیت می کنند؟آنها گناه کردند که باران نمی آید.وقتی باران باشد دانه و گندم هم هست.سلیمان فرمود:سریع به خانه هایتان برگردید که الآن باران شدیدی می گیرد.(2)

از روایاتی که بیان شد استفاده می شود که تسبیح و سجده و نماز و حمد موجودات یک امر تکوینی و در درون آنهاست.ما هم نمی فهمیم چه است و به چه

ص: 226

شکلی است ولی گاهی سنگریزه به سخن آمده،گاهی حجرالاسود به سخن آمده،گاهی انبیا و اولیای الهی با حیوانات سخن گفته اند و...

امام باقر علیه السلام و یارانش در مسیری می رفتند که ناگهان دیدند گرگی به طرفشان می آید.اصحاب خیلی ترسیدند.

آقا فرمود:نترسید؛با من کار دارد.گرگ آمد و در مقابل امام زانوزد.حیوان سرش را تکان داد و زوزه می کشید.آقا دستی به سرش کشید و حیوان رفت.حضرت به اصحاب فرمود:جفت این گرگ در حال زایمان است و دچار مشکل شده.گرگ نر آمده بود تا برایش دعا کنیم.

«يَا لَيْتَنِي كُنْتُ تُرَاباً»؛

ای کاش خاك بودم(و گرفتار عذاب نمی شدم)!

کاش من هم مثل این ها خاک می شدم.(1)البته این یکی از تفاسیر آیه است.

یعنی دریا می گوید من نشانه خدا و وسیله خداشناسی هستم.

خیلی از افراد گفته اند که منظور از سجده و تسبیح و حمد عالم هستی همین است که وقتی به آفریده های پروردگار نگاه می کنید به منزه بودن و با عظمت بودن خدا پی می برید.

«سُبحانَ الَّذي سَخَّرَ لَنا هذا ومَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنينَ»؛(1)

منزه است آن خدایی که این مرکب را تسخیر ما کرد.(2)

بگویید:«لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ اَلظَّالِمِينَ»؛(1)

ص: 232

آسمانیان،فرشتگان،ملکوتیان،امیرالمؤمنین علیه السلام را بیش از زمینیان می شناسند.

جایگاه امیرالمؤمنین علیه السلام نزد آسمانیان و عرشیان بلندتر و شناخته شده تراز جایگاه آن حضرت نزد زمینیان است.على علیه السلام کسی است که خدا در آیات متعدد قرآن،پیامبر در ده ها خطابه و اهل بیت علیهم السلام در صدها حديث مدح او گفته اند.

در مفاتیح الجنان زیارتی به نام زیارت غدیر آمده است که در آن،ده ها آیه قرآن در وصف امیرالمؤمنین علی علیه السلام بیان شده است.امام هادی علیه السلام این زیارت نامه را روز غدیر در نجف اشرف خواندند.آن حضرت می فرماید:علی جان!«نَطَقَ بِوَلاَيَتِكَ اَلتَّنْزِيلُ»؛(1)قرآن ولایت تورا بیان کرده.سپس یکایک آیات قرآن در فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام را می آورد.

امیرمؤمنان علیه السلام تمام ویژگی های انبیای قبل از خود و اولیای پس از خود را داراست و بعد از رسول خدا اول شخصیت جهان اسلام است.پس از رسول خدا،امیرمؤمنان افضل معصومین علیهم السلام است.

«مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى آدَمَ فِي عِلْمِهِ وَ إِلَى نُوحٍ فِي سِلْمِهِ وَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ فِي حِلْمِهِ وَ إِلَى مُوسَى فِي فِطَانَتِهِ وَ إِلَى دَاوُدَ زُهْدَهُ فَلْيَنْظُرْ إِلَى هَذَا قَالَ فَنَظَرَتَا فَإِذَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِب»؛(1)

هرکس می خواهد علم و دانش حضرت آدم را ببیند-همان که خدا می فرماید:ما به او دادیم-اگر کسی می خواهد عزم و اراده حضرت نوح علیه السلام را ببیند.همان عزمی که نهصد و پنجاه سال عقب نشینی نکرد-اگر کسی می خواهد حلم ابراهیم علیه السلام را ببیند-که در هنگام ذبح فرزند و در میان آتش نمرودیان همواره بردباری داشت و خدا بردباری او را ستوده است-اگرکسی می خواهد زیرکی حضرت موسی علیه السلام را ببیند-که چگونه یک کودک در دربار دشمن رشد کرد و با زیرکی تمام بساط فرعون را برچید؛-اگر کسی می خواهد زهد حضرت عیسی را ببیند-که هرگز از دنیا چیزی برای خودش نیاندوخت-،این شش ویژگی از این شش پیامبر بزرگ،به صورت کامل در على علیه السلام جمع شده است.

او بود که می فرمود:هر آن چه می خواهید بپرسید.(2)

علم على علیه السلام برگرفته از علم پیامبر صلی الله علیه و آله است.

او بود با عزم و اراده خود،بیست و پنج سال برای حفظ اسلام سکوت کرد.در جنگ ها برای پیش برد اسلام مبارزه کرد.حلم و بردباری اش زبانزد بود.آن گونه به خاندانش جسارت شد برای حفظ اسلام خویشتن داری کرد.

بیست و پنج سال از جایگاه مسلمش کنار زده شد،اما چون می دانست یا باید

ص: 235

نهال اسلام بخشکد یا باید از حق خویش بگذرد،ترجیح داد اصل اسلام و نام پیامبر صلی الله علیه و آله باقی بماند.زیرکی حضرت علی علیه السلام در قضاوت ها و برخوردهایش کاملا نمایان بود و بالاخره زهدی که هرگز از دنیا چیزی برای خود نیاندوخت.او این شش ویژگی را از آن شش پیامبر داشت.

امام باقر علیه السلام فرمود:

«كَانَتْ فِي عَلَى سُنَّةِ أَلْفِ نَبِی»؛(1)

روش هزار پیامبر در زندگی امیرالمؤمنين علیه السلام بود.

فضایل حضرت زیاد است و اگر صدها مجلس هم سپری شود این فضایل تمام نمی شود.

ابن عساکر،دانشمند اهل تسنن،سه جلد مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام دارد.

نسائی،عالم بزرگ اهل تسنن،در سال 307 از دنیا رفته،از علمای شش گانه اهل سنت است.او نیز کتابی مستقل در فضایل علی بن ابی طالب علیه السلام دارد که به زبان فارسی ترجمه شده است.

ابن حجر درباره این کتاب می گوید:«اِكْثِرَاسَانِيدَهَا جِيَادٌ»؛بیشتر سندهایش خوب است.

جرج جرداق و تعدادی از نویسندگان مسیحی،کتاب های فراوانی درباره فضایل امام علی علیه السلام دارند.

ص: 236

ولی کاری انجام نمی دهد.

دسته سوم کسی است که به قلب و عمل نهی از منکر می کند ولی با زبان،نه.به هر حال این سه گروه وظیفه ای را انجام می دهند.

گروه چهارم:امیرمؤمنان علیه السلام فرمود:

«تارك لإنكار المنكر بلسانه و قلبه و یده فذلک میت الأحياء»؛(1)

نه با قلب،نه با زبان و نه در عمل هیچ واکنشی نشان نمی دهند.این ها مرده متحرک اند.

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید:اگرهمه واجبات حتی جهاد در یک طرف باشد و امر به معروف و نهی از منکر در طرف دیگر،آن مثل قطره است و این مثل دريا.

ببینید امربه معروف و نهی از منکر چقدر مهم است که می فرماید:تمام فرائض حتی نماز و روزه و جهاد في سبيل الله مثل قطره ای است و امر به معروف و نهی از منکر،مثل دریاست.

شما حاکم و پیشوایی؛من پیراهن ارزان تر را برمی دارم.فرمود:نه،توجوان تری؛باید لباس بهتر را بپوشی.(1)

آن امربه معروف را این عمل تأیید می کند.

حسن علیه السلام و امام على علیه السلام با افرادی نشسته بودند،که صحبت از شخصی به میان آمد و بدگویی اش کردند.

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

«أَيُّها النَّاسُ مَن عَرَفَ مِن أَخِيهِ وَثِيقَةَ دِينٍ وَسْدَادُ طَرِيقٍ فَلَايَسْمَعَنَّ فِي أَقَاوِيلِ الرِّجَالِ»؛(1)

کسی که می داند برادرش متدین و به راه راست است؛هرگز نباید حرف دیگران را درباره اش بشنود.

اداره بازرگانی یا وزراتی که اصناف زیرنظرش هستند،باید کارشناس دینی و نشریه داشته باشد و مردم مسائل خرید و فروش را بدانند.بازار باید پلیس نظارت دینی داشته باشد.

برود.اباذر شجاع بود؛شخصیتی بود که جانش را در دفاع از معروف و برخورد با منکر گذاشت.او جلوی کاخ سبز معاویه می آمد و فریاد می زد.سرانجام او را از شام به مدینه فرستادند.کسی که حرف بزند هزینه دارد.

عثمان هم در برابر سخنرانی های افشاگرانه ابوذر طاقت نیاورد و او را به ربذه تبعید کرد.همین طور که می رفت امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین علیهم السلام بدرقه اش آمدند.حضرت با ابوذر خداحافظی کرد و فرمود:غصه نخور!تونگران دین مردمی این ها نگران دنیایشان هستند.تو برای خدا غضب کردی این ها برای دنیا غضب کردند.آمد از او حمایت کرد.(1)

این چهار روشی بود که در سیره امیرالمؤمنين علیه السلام وجود داشت.

نسبت به معروف و منکرحساس باشیم و تذکر بدهیم،عمل خودمان تذکر باشد و معروف را در جامعه گسترش بدهیم.عزیزان ما با رعایت حجابشان،با حضورشان در مراکز مختلف،مسئولین با جذب افراد مذهبی و با ملاک قرار دادن افراد مذهبی،در ترویج معروف بکوشند.دولت باید بر شرکت های خصوصی نظارت داشته باشد.چرا باید در یک کشور اسلامی،بدحجابی و آرایش حرام ملاک جذب نیرو باشد؟

شیوه برخورد با منکر این گونه است:این که در خیابان به خانمی بگوییم حجابت را رعایت کن یا به همکارمان بگوییم نمازت را بخوان خوب است؛اما کار از پای بست خراب است و باید برای حل این معضل فکر اساسی شود.

ص: 244

خدا را شکر که در نسل من کسی را مثل حضرت یحیی قرار داد.

چون قرآن درباره کودکی حضرت یحیی علیه السلام می فرماید:به او حكمت و نبوت دادیم.(1)امام حسن علیه السلام با این جایگاه امروز روز تولدشان است و با این مقدمه ای که بیان شد می خواهم حدیثی را از ایشان بخوانم و زندگی ایشان را ذیل این حدیث توضیح بدهم.

«سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ اَلسِّيَاسَةِ»؛

شخصی از امام مجتبی علیه السلام پرسید:سیاست یعنی چه؟

ائمه ما همه سیاسی بودند.اصلا دين بدون سیاست دین نیست،به دلیل این که خود پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله یک رجل دینی و سیاسی بود؛همان کسی که به نماز شب می ایستاد و از خوف خدا اشک می ریخت،به سران دنیا نامه نوشت و در جنگ ها فرماندهی را بر عهده داشت و بر کرسی قضاوت می نشست و به حل و فصل امور می پرداخت.

اگر سیاسی نبودند برای چه شهید شدند؟اگرگوشه مسجد بودند،و فقط ارتباط با خدا داشتند،که شهید نمی شدند.امام جواد علیه السلام در سن بیست و پنج سالگی به شهادت نمی رسید.تمام حاکمان ما با امام زمان خودشان درگیر بودند ابی عبدالله علیه السلام پرچم دار مبارزه سیاسی است؛چون او به کربلا رفت.

زینب کبری علیها السلام بعد از داستان کربلا خطبه خواند؛این ها همه کارهای سیاسی است.در زیارت جامعه کبیره،می خوانیم:

«وَ سَاسَةُ اَلْعِبَادِ»؛(1)

شما اهل بیت علیهم السلام سیاسی ترین بندگان خدائید.

زینت یک رجل سیاسی دو چیز است.امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید:

«جَمَالُ اَلسِّيَاسَةِ اَلْعَدْلُ فِي اَلْإِمْرَةِ وَ اَلْعَفْوُ مَعَ اَلْقُدْرَةِ»؛(2)

عفووگذشت و عدالت از ارکان یک رجل و حکومت سیاسی است.از امام مجتبی علیه السلام سؤال شد سیاست چیست؟

آیا سیاست در این است که فقط در زد و بند باشد؟اتفاقا اولین گام سیاست رعایت حقوق الهی است.امام مجتبی علیه السلام فرمود:سیاست سه چیز است سه حق را اگر انسان در زندگی اش رعایت کرد یک انسان سیاست مداراست.

«أَنْ تُرْعَى حُقُوقُ اَللَّهِ»؛

حقوق خدا را مراعات کن.

بعد خود امام فرمود:

«فَأَمَّا حُقُوقُ اَللَّهِ فَأَدَاءُ مَا طَلَبٌ وَ اَلاِجْتِنَابُ عَمَّا نُهِيَ»؛

حقوق الهی عمل کردن به آن چیزهایی است که آنهایی را امر کرده و آنهایی را که نهی کرده.

بدا به حال آن سیاست مداری که حق خدا را رعایت نکند.یک انسان سیاست مدار باید اول امر خدا و دوم ترک نهی خدا را رعایت کند؛مثلا،خمسش را بدهد،مالش حلال باشد،مقید به واجبات باشد،غیبت نکند،خدعه در کارش نداشته باشد.

امیرالمؤمنین علیه السلام درباره معاویه فرمود:معاویه مکاراست.(1)حکومتی که با کشتن مالک اشتر بخواهد قوام بگیرد سیاسی نیست.حکومتی که جاسوس در کوفه بفرستد که قوام حکومت على علیه السلام را متضرر کند سیاسی نیست؛این منکر است.

ائمه ما به هیچ وجه به نام کارسیاسی حاضر نبودند حق خدا را نادیده بگیرند.ابی عبدالله علیه السلام به کربلا رسید،اول پول داد،زمین آن جا را خریداری کرد،بعد

ص: 248

خیمه هایش را نصب کرد.(1)

صبح عاشورا فریاد زد:هرکسی مظلمه و حق الناس به گردنش است برگردد.(2)

بار از دوش مردم برداریم.هر کسی بیشتر توانست به مردم خدمت بکند و بار از دوش مردم بردارد این سیاست مدارتر است.

ازدواج داریم.عزیزانی که در توانشان است کمک کنند.

چرا در جامعه ما انفاق کم رنگ شده است؟چرا برخی دنبال این می گردند که کدام بانک بیشتر سود می دهد؟

قرآن می گوید:من درصد می دهم،کسی که انفاق می کند من خدا هفتصد برابر می دهم.(1)قرآن می فرماید:قرض بده چند برابر می دهم.(2)

چرا از خمس فرار می کنید؟خمس حق خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله است.هزينه دین و تأمین و ترویج دین است.

امروز وهابی ها،میلیاردها دلار دارند در دنیا هزینه می کنند تا قلب آفریقا رفته اند و در تمام کشورها دارند اسلام خشن را ترویج می کنند،اسلامی که به دین لطمه می زند،اسلام خشک و بی روح را دارند ترویج می کنند.

ما نباید در این کشورها حضور پیدا کنیم؟چند روز قبل خانمی از آمریکا آمده بود،می گفت:ما آن جا یک جمعیت اندکی هستیم داریم برای شیعه تبليغ می کنیم.اسلام ناب و علوی اصلا قابل مقایسه با اسلام وهابی نیست،آنها میلیاردی در دنیا دارند هزینه می کنند ما هم باید هزینه کنیم و کمک به ترویج اسلام ناب و علوی کنیم.

فرمود:سیاست یعنی رعایت حقوق مردم،«وأنْ تَخَلُصَ لوَلِى الأمرِ ما أَخْلَصْ لِأُمَّتِهِ»؛یعنی عادلانه از ولی امر اطاعت کردن.

«وحُقُوقِ الأَمْوَاتِ فَهِيَ أَنْ تَذْكُرَ خَيْراتِهِم وتَتَغاضى عَن مَساوِئِهِم-فإنَّ لَهُم رَبّاً يُحاسِبُهُم»؛(1)

حقوق مرده ها را رعایت کنی،از آنها خیر بگویی و آنها را عفو کنی و پشت سر مرده حرف نزنی.

طرف از دنیا رفته است خطاهایش را برجسته نکنید،مگر آن افرادی که ملعون هستند مگر آن افرادی که فاسد و فاسق هستند.

سیاست اسلامی در یک کلمه یعنی رعایت حقوق خدا،مردم واموات؛یعنی پاسداری از حقوق خدا،مردم واموات.

دارد کار مردم را حمل بر صحت کنیم.

کردی، خدا تورا ضایع کند. اما برای بعضی ها دعا می کند و می گوید: من را حفظ کردی؛ خدا تو را حفظ کند.(1)

امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی می خواهید دعا کنید اول تمجيد، سپس تهليل- یعنی خدا را به بزرگی یاد کردن-،سپس درود بر پیامبر و آلش، و بعد، دعا کردن .(1)

در مفاتیح دعایی به نام تمجید وجود دارد که برای عاقبت به خیری توصیه شده است.

اولین نکته ای که از دعای قنوت نماز عید فطر استفاده می کنیم این است که همیشه خدا را با عظمت و بزرگی یاد کنیم؛ سوءظن و بدگمانی نسبت به خدا نداشته باشیم. قرآن، کسانی را که به پرودرگارشان بدبین هستند لعنت کرده است.(2)

یکی از مهم ترین واژه هایی که در قرآن بارها درباره خدا آمده واژه مغفرت و رحمت و عفواست. خداوند تبارک و تعالی می فرماید: اگر می خواهید عفوو رحمت من شامل شما شود، باید کاری هم شما انجام دهید. در سوره نور می فرماید:

«وَلْيَعْفُوا ولْيَصْفَحُوا ألاَّ تُحِبُّونَ أن يَغْفِرُ اَللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ»؛(3)

آنها باید عفو کنند و چشم بپوشند؛آیا دوست نمی دارید خداوند شما را ببخشد؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است.

نمی خواهید خدا شما را بیامرزد و ببخشد؟! پس شما هم ببخشید و از هم بگذرید.

ص: 259

مغفرت از اوصاف اصلی توست.(1)

خوب است که همه انسان ها از این روش امام سجاد علیه السلام پیروی کنند و اختلاف ها را کنار بگذارند.

پیامبر بعد از وفات خدیجه کبری علیها السلام چند ازدواج داشت.گاهی بین همسران پیامبر صلی الله علیه و آله كدورت و اختلاف پیش می آمد و گاهی حتی برخی از آنها خود پیامبر را اذیت می کردند. سورۂ تحریم در جریان یکی از همین آزارها نازل شده است. پیامبر صلی الله علیه و آله با عفو و گذشت و نادیده گرفتن خطاهای همسرانش توانست زندگی را مدیریت کند.

امام می تواند در چنین مواردی عفو کند.(1)

پیامی که این حدیث دارد: کسی که اهل قرآن و متدین است، اگر اشتباهی کرد حریمش را حفظ کنید. ببینید بعضی از حرمت شکنی ها به کجا برمی گردد. ممکن است ریشه این شایعه، نظام حوزه و روحانیت و نظام دین داری را لطمه بزند.

امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود:

«شَرُّ اَلنَّاسِ مَنْ لاَ يَقْبَلُ العُذُر»؛(2)

بدترین مردم کسی است که عذر پذیر نباشد.

برجسته کردن خطاها مخصوصا خطاهای غیرعمدی خوب نیست.

مرجع جهانی قبل از آن که بگوید چه کسی بود فرمود: «وَلا حَولَ ولا قُوَّةَ إلاَّباللَّهِ اَلْعُلَى اَلْعَظِيمُ»؛ او را عفو کردم.

را یاری کردند. پس عید فطر برای پیامبر صلی الله علیه و آله هم ذخیره است و هم شرافت است و هم کرامت، وهم مقام بلند است.

داود علیه السلام بارها این جمله تکرار شده که حکمرانان آینده زمین، بندگان شایسته خدا هستند. قرآن هم اشاره دارد که این نکته در کتاب های آسمانی پیشین آمده است.

ص: 266

برخی از آثار مؤلف:

کتب تبلیغی

نام کتاب

ردیف

نوبت

قیمت

چاپ

(به

تومان)

1 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد اول | دوازدهم | 12000

2 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد دوم | سیزدهم | 12000

3 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد سوم | یازدهم | 12000

4 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد چهارم | یازدهم | 10000

5 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد پنجم | ششم | 10000

6 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد ششم | چهارم | 10000

7 | سلسله سخنرانی های استاد رفیعی، جلد هفتم | دوم | 10000

8 | سخنرانی های استاد رفیعی ویژه خانواده ها،جلد اول | پانزدهم | 6000

9 | سخنرانی های استاد رفیعی ویژه خانواده ها،جلد دوم | دهم | 5000

10 | سخنرانی های استاد رفیعی ویژه خانواده ها،جلد سوم | چهارم | 4000

11 | اخلاق در نهج البلاغه | دوم | 5000

ص: 267

12 | گنجینه خطباء، جلد اول(50 موضوع | اخلاقی) | سوم | 17000

13| گنجینه خطباء، جلد دوم | سوم | 18000

14 | منابر ترحيم | چهارم | 6000

15 | بایدها و نبایدها در قرآن | چهارم | 5000

16 | نقش لطایف و حکایات در گفت وگو | اول | 2000

17 | نوشته های درب های بهشت و جهنم (چگونه بهشتی شویم؟!) | چهارم | 5000

18 | راه کارهایی برای جذب به نماز | سوم | 2500

19 | عفاف در قرآن (به ضمیمه عنصر بصیرت در اول نهضت حسینی) | اول | 4000

20 | اخلاق عملی امام حسین علیه السلام | دوم | 4000

21 | شرح احادیث امام حسين عليه السلام و فضائل قمر دوم بنی هاشم علیه السلام | دوم | 6000

22 | بیست مجلس - وظایف ما در مقابل اهل بیت علیهم السلام | دوم | 7000

23 | امارت بر نفس (خطبه های نماز جمعه حضرت آیت الله سید احمد خاتمی «زید عزه»، جلد اول) | دوم | 16000

24 | سبک زندگی دینی در عرصه خانواده ها(چگونه بهترین همسرم باشم؟!) | دوم | 4500

25 | آفات زبان (سخنرانی های حضرت آیت الله سید احمد خاتمی«زید عزه»)|سوم | 4500

26 | حقایق و خرافات (سخنرانی های حضرت ا سوم | 6000

ص: 268

آیت الله سید احمد خاتمی«زيدعزه»)

27 | گلچین اشعار اخلاقی (شامل یکصد و چهارده موضوع جیبی) | دوم | 4000

28 | گلچین اشعار اخلاقی (شامل یکصد و چهارده موضوع رقعی) | اول | 7000

29 | منابر فاطمیه (فاطمه الگوی همه) | دوم | 8000

اشعار، روضه ها و نوحه های مراجع، علما و | شعرا جلد دوم) |

روضه های چهارده معصوم (برگرفته از اشعار، روضه ها و نوحه های مراجع، علما و شعرا جلد اول) | اول | 10000

41 | روضه های چهارده معصوم جلد دوم |

42 | گلچین روضه های چهارده معصوم جلد اول | سوم | 3500

43 | گلچین روضه های چهارده معصوم جلد دوم | سوم | 3500

44 | اگلچین روضه های چهارده معصوم جلد چهارم | اول | 3500

45 | گلچین روضه های چهارده معصوم جلد چهارم | اول | 3500

ص: 270

خواننده عزیز!

برای تهیه کتب مذکور و کتب تبلیغی کافی است با شماره های

09109650765-09128794005 تماس حاصل فرمائید و کتب را دردرب منزل دریافت نمائید.

*ضمنا هزینه پست رایگان می باشد *

ص: 271

قابل توجه ناشران، کتاب فروشی ها و مؤسسات فرهنگی:

این انتشارات برای پخش کتب مذکور از سراسر کشور تعداد معدودی نمایندگی به عنوان مرکز پخش را پذیراست.

عزیزانی که تمایل به همکاری دارند با شماره 09128794005تماس حاصل فرمایند.

ص: 272