مشخصات کتاب

سرشناسه:حرعاملی، محمدبن حسن، 1033 - 1104ق.

عنوان و نام پدیدآور: ترجمه وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه

تالیف: محمد بن الحسن الحر العاملی؛ تحقیق: محمدرضا الحسینی الجلالی / ترجمه: گروهی از محققین مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان

مشخصات نشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان 1400 ه ش

مشخصات ظاهری:30 ج.

موضوع:احادیث شیعه -- قرن 11ق.

موضوع:احادیث احکام

شناسه افزوده: متن عربی موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث(قم)

رده بندی کنگره:BP135/ح4ت7 ی1300

رده بندی دیویی:297/212

شماره کتابشناسی ملی:1321690

ص: 1

اشارة

اَبْوَابُ کَفَّارَاتِ الصَّیْدِ وَ تَوَابِعِهَا

[رقم الحدیث الکلی: 17099 - رقم الحدیث الباب: 4]

17099- 4- (5) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ جَمِیعاً عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ الْمُحْرِمُ یَقْتُلُ نَعَامَةً قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ مِنَ الْإِبِلِ قُلْتُ یَقْتُلُ حِمَارَ وَحْشٍ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ قُلْتُ فَالْبَقَرَةَ قَالَ بَقَرَةٌ.

******

ترجمه:

از یعقوب بن شعیب از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که گفت: به او گفتم: محرم شترمرغی را می کشد، فرمود: بر او (واجب است) یک شتر از شتران. گفتم: گورخری را می کشد، فرمود: بر او (واجب است) یک شتر. گفتم: پس گاو چطور؟ فرمود: یک گاو.

[رقم الحدیث الکلی: 17102 - رقم الحدیث الباب: 7]

17102- 7- (5) وَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع جَزَاءُ (6) مَنْ قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ نَعَامَةً فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ فِی حِمَارِ الْوَحْشِ بَقَرَةٌ وَ فِی الظَّبْیِ شَاةٌ یَحْکُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْکُمْ وَ قَالَ عَدْلُهُ أَنْ یَحْکُمَ بِمَا رَأَی مِنَ الْحُکْمِ أَوْ صِیَامٌ یَقُولُ اللَّهُ هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ (7) وَ الصِّیَامُ لِمَنْ لَمْ یَجِدِ الْهَدْیَ فَصِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ قَبْلَ التَّرْوِیَةِ بِیَوْمٍ وَ یَوْمَ التَّرْوِیَةِ وَ یَوْمَ عَرَفَةَ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ وَ عَلَی تَفْصِیلٍ آخَرَ (8).

******

ترجمه:

امام صادق (علیه السلام)- هرکسی حیوانی را در حال احرام بکُشد، بر او واجب است قربانی ای مانند آن انجام دهد؛ اگر شترمرغ بود بجای آن شتر، و اگر گورخر بود، به جای آن گاو مادّه و اگر آهو بود، به جای آن گوسفندی بکشد که به آن از میان شما صاحب عدالتی حکم کند و فرمود: «عدل او در این است که حکمی را که به نظرش میرسد، بکند یا آنکه حکم به روزه کند؛ خداوند می فرماید: هَدْیًا بَالِغَ الْکَعبَةِ و روزه گرفتن برای کسی است که چیزی نداشته باشد که کفّاره قربانی را بپردازد. پس سه روز روزه بگیرد؛ البتّه یک روز قبل از یوم التّرویه، و یوم التّرویه، و روز عرفه.

ص: 7

اشارة

(1) 2 بَابُ مَا یَجِبُ فِی بَدَلِ الْکَفَّارَاتِ الْمَذْکُورَةِ وَ أَمْثَالِهَا إِذَا عَجَزَ عَنْهَا

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17103 - رقم الحدیث الباب: 1]

17103- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ جَمِیعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أَصَابَ الْمُحْرِمُ الصَّیْدَ وَ لَمْ یَجِدْ مَا یُکَفِّرُ مِنْ مَوْضِعِهِ الَّذِی أَصَابَ فِیهِ الصَّیْدَ قُوِّمَ جَزَاؤُهُ مِنَ النَّعَمِ دَرَاهِمَ ثُمَّ قُوِّمَتِ الدَّرَاهِمُ طَعَاماً (3) لِکُلِّ مِسْکِینٍ نِصْفُ صَاعٍ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی الطَّعَامِ صَامَ لِکُلِّ نِصْفِ صَاعٍ یَوْماً.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ مِثْلَهُ إِلَی قَوْلِهِ لِکُلِّ مِسْکِینٍ نِصْفُ صَاعٍ (4)

******

ترجمه:

از ابی عبیده از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: هرگاه محرم شکار را بکشد و نتواند کفاره اش را در همان مکانی که شکار را کشته است بدهد، جزای آن از چهارپایان به درهم قیمت گذاری می شود، سپس درهم ها به غذا تبدیل می شود و به هر مسکین نیم صاع (غذا) داده می شود. اگر نتواند غذا تهیه کند، برای هر نیم صاع یک روز روزه می گیرد.

[رقم الحدیث الکلی: 17104 - رقم الحدیث الباب: 2]

17104- 2- (5) وَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی مُحْرِمٍ قَتَلَ نَعَامَةً قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ فَإِنْ لَمْ یَجِدْ فَإِطْعَامُ سِتِّینَ مِسْکِیناً وَ قَالَ إِنْ کَانَتْ قِیمَةُ الْبَدَنَةِ أَکْثَرَ مِنْ إِطْعَامِ سِتِّینَ مِسْکِیناً لَمْ یَزِدْ عَلَی إِطْعَامِ سِتِّینَ مِسْکِیناً وَ إِنْ کَانَتْ قِیمَةُ الْبَدَنَةِ أَقَلَّ مِنْ إِطْعَامِ سِتِّینَ مِسْکِیناً لَمْ یَکُنْ عَلَیْهِ إِلَّا قِیمَةُ الْبَدَنَةِ.

ص: 8

[رقم الحدیث الکلی: 17106 - رقم الحدیث الباب: 4]

17106- 4- (8) وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ

ص: 9

[رقم الحدیث الکلی: 17108 - رقم الحدیث الباب: 6]

17108- 6- (5) عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ فِی کِتَابِهِ عَنْ أَخِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ مُحْرِمٍ أَصَابَ نَعَامَةً مَا عَلَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ فَإِنْ لَمْ یَجِدْ فَلْیَتَصَدَّقْ عَلَی سِتِّینَ مِسْکِیناً فَإِنْ لَمْ یَجِدْ فَلْیَصُمْ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ یَوْماً.

******

ترجمه:

علی بن جعفر در کتابش از برادرش موسی بن جعفر (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: از او درباره مردی که در حال احرام شترمرغی را کشته بود، پرسیدم. فرمود: بر او (واجب است) یک شتر. اگر نتواند شتر تهیه کند، باید به شصت مسکین صدقه بدهد. اگر نتواند، باید هجده روز روزه بگیرد.

[رقم الحدیث الکلی: 17111 - رقم الحدیث الباب: 9]

17111- 9- (2) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَمِیلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی مُحْرِمٍ قَتَلَ نَعَامَةً قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ فَإِنْ لَمْ یَجِدْ فَإِطْعَامُ سِتِّینَ مِسْکِیناً فَإِنْ کَانَتْ قِیمَةُ الْبَدَنَةِ أَکْثَرَ مِنْ إِطْعَامِ سِتِّینَ مِسْکِیناً لَمْ یَزِدْ عَلَی إِطْعَامِ سِتِّینَ مِسْکِیناً وَ إِنْ کَانَتْ قِیمَةُ الْبَدَنَةِ أَقَلَّ مِنْ طَعَامِ سِتِّینَ مِسْکِیناً لَمْ یَکُنْ عَلَیْهِ إِلَّا قِیمَةُ الْبَدَنَةِ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ (3).

******

ترجمه:

از برخی از اصحاب ما از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که درباره محرم که شترمرغی را کشته است، فرمود: بر او (واجب است) یک شتر (کفاره بدهد)، اگر نیافت، باید به شصت مسکین غذا بدهد. و فرمود: اگر قیمت شتر بیشتر از غذای شصت مسکین باشد، نباید بیش از غذای شصت مسکین بدهد، و اگر قیمت شتر کمتر از غذای شصت مسکین باشد، تنها بر او (واجب است) قیمت شتر را بدهد.

[رقم الحدیث الکلی: 17114 - رقم الحدیث الباب: 12]

17114- 12- (4) وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ الْجَرْمِیِّ عَنْ مُحَمَّدٍ وَ دُرُسْتَ (5) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مُحْرِمٍ أَصَابَ نَعَامَةً قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ قَالَ قُلْتُ: فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی بَدَنَةٍ مَا عَلَیْهِ قَالَ یُطْعِمُ سِتِّینَ مِسْکِیناً قُلْتُ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی مَا یَتَصَدَّقُ بِهِ قَالَ فَلْیَصُمْ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ یَوْماً قُلْتُ فَإِنْ أَصَابَ بَقَرَةً أَوْ حِمَارَ وَحْشٍ مَا عَلَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ بَقَرَةٌ قُلْتُ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی بَقَرَةٍ قَالَ فَلْیُطْعِمْ ثَلَاثِینَ مِسْکِیناً قُلْتُ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی مَا یَتَصَدَّقُ بِهِ قَالَ فَلْیَصُمْ تِسْعَةَ أَیَّامٍ قُلْتُ فَإِنْ أَصَابَ ظَبْیاً مَا عَلَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ شَاةٌ قُلْتُ فَإِنْ لَمْ یَجِدْ شَاةً قَالَ فَعَلَیْهِ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاکِینَ قُلْتُ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی مَا یَتَصَدَّقُ بِهِ قَالَ فَعَلَیْهِ صِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ.

******

ترجمه:

از ابی بصیر از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که گفت: از او درباره محرم که شترمرغی را شکار کرده بود، پرسیدم. فرمود: بر او (واجب است) یک شتر. گفتم: اگر نتواند شتر تهیه کند؟ فرمود: باید به شصت مسکین غذا بدهد. گفتم: اگر نتواند صدقه بدهد؟ فرمود: باید هجده روز روزه بگیرد. گفتم: اگر گاوی یا گورخری را شکار کند، چه؟ فرمود: بر او (واجب است) یک گاو. گفتم: اگر نتواند گاو تهیه کند؟ فرمود: باید به سی مسکین غذا بدهد. گفتم: اگر نتواند صدقه بدهد؟ فرمود: باید نه روز روزه بگیرد. گفتم: اگر آهویی را شکار کند، چه؟ فرمود: بر او (واجب است) یک گوسفند. گفتم: اگر گوسفند پیدا نکند؟ فرمود: باید به ده مسکین غذا بدهد. گفتم: اگر نتواند صدقه بدهد؟ فرمود: باید سه روز روزه بگیرد.

ص: 12

[رقم الحدیث الکلی: 17116 - رقم الحدیث الباب: 14]

17116- 14- (2) الْعَیَّاشِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ فِیمَنْ قَتَلَ صَیْداً مُتَعَمِّداً وَ هُوَ مُحْرِمٌ فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ یَحْکُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْکُمْ هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ- أَوْ کَفَّارَةٌ طَعامُ مَساکِینَ أَوْ عَدْلُ ذلِکَ صِیاماً (3) مَا هُوَ قَالَ یَنْظُرُ إِلَی الَّذِی عَلَیْهِ بِجَزَاءِ مَا قَتَلَ فَإِمَّا أَنْ یُهْدِیَهُ وَ إِمَّا أَنْ یُقَوِّمَ فَیَشْتَرِیَ بِهِ طَعَاماً فَیُطْعِمَهُ الْمَسَاکِینَ یُطْعِمَ کُلَّ مِسْکِینٍ مُدّاً وَ إِمَّا أَنْ یَنْظُرَ کَمْ یَبْلُغُ عَدَدُ ذَلِکَ مِنَ الْمَسَاکِینِ فَیَصُومَ مَکَانَ کُلِّ مِسْکِینٍ یَوْماً.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (4) وَ فِی بَعْضِ هَذِهِ الْکَفَّارَاتِ اخْتِلَافٌ وَ الْأَقَلُّ مَحْمُولٌ عَلَی الْإِجْزَاءِ وَ الْأَکْثَرُ عَلَی الِاسْتِحْبَابِ.

******

ترجمه:

از عبد الله بن سنان از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که گفت: از او درباره قول خداوند در مورد کسی که عمداً در حال احرام شکار کرده و فدیه اش معادل چیزی از گوسفند یا شتر است، پرسیدم: «فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ یَحْکُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْکُمْ هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ، أَوْ کَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاکِینَ أَوْ عَدْلُ ذلِکَ صِیاماً» (سوره مائده، آیه 95). فرمود: برای کسی که بر او فدیه واجب است، باید یا آن را هدیه کند، یا ارزش آن را به غذا تبدیل کند و به مساکین بدهد، که هر مسکین را به اندازه یک مدّ غذا بدهد. یا باید بر اساس تعداد مساکین، برای هر مسکین یک روز روزه بگیرد.

ص: 13

اشارة

(1) 3 بَابُ جُمْلَةٍ مِنْ کَفَّارَاتِ الصَّیْدِ وَ أَحْکَامِهَا

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17117 - رقم الحدیث الباب: 1]

17117- 1- (2) أَحْمَدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ الطَّبْرِسِیُّ فِی الْإِحْتِجَاجِ عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ شَبِیبٍ فِی حَدِیثٍ أَنَّ الْقَاضِیَ یَحْیَی بْنَ أَکْثَمَ اسْتَأْذَنَ الْمَأْمُونَ- أَنْ یَسْأَلَ أَبَا جَعْفَرٍ الْجَوَادَ ع عَنْ مَسْأَلَةٍ فَأَذِنَ لَهُ فَقَالَ مَا تَقُولُ فِی مُحْرِمٍ قَتَلَ صَیْداً فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع قَتَلَهُ فِی حِلٍّ أَوْ حَرَمٍ- عَالِماً کَانَ الْمُحْرِمُ أَمْ جَاهِلًا قَتَلَهُ عَمْداً أَوْ خَطَأً حُرّاً کَانَ الْمُحْرِمُ أَوْ عَبْداً صَغِیراً کَانَ أَوْ کَبِیراً مُبْتَدِئاً بِالْقَتْلِ أَمْ مُعِیداً مِنْ ذَوَاتِ الطَّیْرِ کَانَ الصَّیْدُ أَمْ مِنْ غَیْرِهِ مِنْ صِغَارِ الصَّیْدِ کَانَ أَمْ مِنْ کِبَارِهَا مُصِرّاً کَانَ أَوْ نَادِماً فِی اللَّیْلِ کَانَ قَتْلُهُ لِلصَّیْدِ أَمْ بِالنَّهَارِ مُحْرِماً کَانَ بِالْعُمْرَةِ إِذْ قَتَلَهُ أَوْ بِالْحَجِّ کَانَ مُحْرِماً فَتَحَیَّرَ یَحْیَی بْنُ أَکْثَمَ إِلَی أَنْ قَالَ فَقَالَ الْمَأْمُونُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع- إِنْ رَأَیْتَ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَنْ تَذْکُرَ الْفِقْهَ- فِیمَا فَصَّلْتَهُ مِنْ وُجُوهِ قَتْلِ الْمُحْرِمِ لِنَعْلَمَهُ وَ نَسْتَفِیدَهُ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا قَتَلَ صَیْداً فِی الْحِلِّ- وَ کَانَ الصَّیْدُ مِنْ ذَوَاتِ الطَّیْرِ وَ کَانَ الطَّیْرُ مِنْ کِبَارِهَا فَعَلَیْهِ شَاةٌ وَ إِنْ أَصَابَهُ فِی الْحَرَمِ فَعَلَیْهِ الْجَزَاءُ مُضَاعَفاً وَ إِذَا قَتَلَ فَرْخاً فِی الْحِلِّ فَعَلَیْهِ حَمَلٌ فُطِمَ مِنَ اللَّبَنِ وَ إِذَا قَتَلَهُ فِی الْحَرَمِ فَعَلَیْهِ الْحَمَلُ وَ قِیمَةُ الْفَرْخِ وَ إِنْ کَانَ مِنَ الْوَحْشِ وَ کَانَ حِمَارَ وَحْشٍ فَعَلَیْهِ بَقَرَةٌ وَ إِنْ کَانَ نَعَامَةً فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ إِنْ کَانَ ظَبْیاً فَعَلَیْهِ شَاةٌ وَ إِنْ کَانَ قَتَلَ مِنْ ذَلِکَ فِی الْحَرَمِ- فَعَلَیْهِ الْجَزَاءُ مُضَاعَفاً هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ (3) وَ إِذَا أَصَابَ الْمُحْرِمُ مَا یَجِبُ عَلَیْهِ الْهَدْیُ فِیهِ وَ کَانَ إِحْرَامُهُ بِالْحَجِّ نَحَرَهُ بِمِنًی- وَ إِنْ کَانَ إِحْرَامُهُ بِالْعُمْرَةِ نَحَرَهُ بِمَکَّةَ- وَ جَزَاءُ الصَّیْدِ عَلَی الْعَالِمِ وَ الْجَاهِلِ سَوَاءٌ وَ فِی الْعَمْدِ عَلَیْهِ الْمَأْثَمُ وَ هُوَ

ص: 14

[رقم الحدیث الکلی: 17120 - رقم الحدیث الباب: 4]

17120- 4- (4) قَالَ وَ قَالَ ع الْمُحْرِمُ یُهْدِی فِدَاءَ الصَّیْدِ مِنْ حَیْثُ صَادَهُ.

ص: 16

اشارة

(2) 4 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا قَتَلَ ثَعْلَباً أَوْ أَرْنَباً لَزِمَهُ شَاةٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17121 - رقم الحدیث الباب: 1]

17121- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْبَزَنْطِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مُحْرِمٍ أَصَابَ أَرْنَباً أَوْ ثَعْلَباً فَقَالَ فِی الْأَرْنَبِ دَمُ شَاةٍ.

******

ترجمه:

از بزنطی از ابی الحسن (ع) روایت شده که گفت: از او درباره محرمی که خرگوش یا روباه شکار کرده بود، پرسیدم. فرمود: "در مورد خرگوش، خون (فدیه) یک گوسفند واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17122 - رقم الحدیث الباب: 2]

17122- 2- (4) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْأَرْنَبِ یُصِیبُهُ الْمُحْرِمُ فَقَالَ شَاةٌ هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ.

******

ترجمه:

از حلبی روایت شده که گفت: از ابا عبدالله (ع) درباره محرمی که خرگوش شکار کرده بود، پرسیدم. فرمود: "یک گوسفند که باید به کعبه هدیه داده شود.

[رقم الحدیث الکلی: 17123 - رقم الحدیث الباب: 3]

17123- 3- (5) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنْ مُحْرِمٍ أَصَابَ أَرْنَباً أَوْ ثَعْلَباً فَقَالَ فِی الْأَرْنَبِ شَاةٌ.

مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع مِثْلَهُ (6).

******

ترجمه:

ازأَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ از ابی الحسن (ع) روایت شده که گفت: از او درباره محرمی که خرگوش یا روباه شکار کرده بود، پرسیدم. فرمود: "در مورد خرگوش، خون (فدیه) یک گوسفند واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17124 - رقم الحدیث الباب: 4]

17124- 4- (7) وَ عَنْهُمْ عَنْ سَهْلٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ

ص: 17

اشارة

(5) 5 بَابُ الْمُحْرِمِ إِذَا قَتَلَ قَطَاةً أَوْ حَجَلَةً أَوْ دُرَّاجَةً أَوْ نَظِیرَهُنَ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17125 - رقم الحدیث الباب: 1]

17125- 1- (6) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: وَجَدْنَا فِی کِتَابِ عَلِیٍّ ع فِی الْقَطَاةِ إِذَا أَصَابَهَا الْمُحْرِمُ حَمَلٌ قَدْ فُطِمَ مِنَ اللَّبَنِ وَ أَکَلَ مِنَ الشَّجَرِ.

******

ترجمه:

از سلیمان بن خالد از ابا عبدالله (ع) روایت شده که فرمود: "در کتاب علی (ع) یافتیم که اگر محرم قطاة (پرنده ای) را بکشد، بر او واجب است بره ای که از شیر گرفته شده و ازعلف خوارشده باشد."

[رقم الحدیث الکلی: 17126 - رقم الحدیث الباب: 2]

17126- 2- (7) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: فِی کِتَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیٍّ ع مَنْ أَصَابَ قَطَاةً أَوْ حَجَلَةً أَوْ دُرَّاجَةً أَوْ نَظِیرَهُنَّ فَعَلَیْهِ دَمٌ.

ص: 18

6- بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا قَتَلَ یَرْبُوعاً أَوْ قُنْفُذاً أَوْ ضَبّاً لَزِمَهُ جَدْیٌ

اشارة

(2) 7 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا قَتَلَ قُنْبُرَةً أَوْ صَعْوَةً أَوْ عُصْفُوراً لَزِمَهُ مُدٌّ مِنْ طَعَامٍ وَ إِذَا قَتَلَ عَظَایَةً لَزِمَهُ کَفٌّ مِنْ طَعَامٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17129 - رقم الحدیث الباب: 1]

17129- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الْقُنْبُرَةِ (4) وَ الْعُصْفُورِ وَ الصَّعْوَةِ (5) یَقْتُلُهُمُ الْمُحْرِمُ قَالَ عَلَیْهِ مُدٌّ مِنْ طَعَامٍ لِکُلِّ وَاحِدٍ.

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ (6) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ السِّنْدِیِّ عَنْ صَفْوَانَ مِثْلَهُ (7).

******

ترجمه:

از برخی اصحاب ما از ابی عبدالله (ع) روایت شده که در مورد قنبره، عصفور (گنجشک) و صعوه (نوعی پرنده کوچک) اگر محرم آن ها را بکشد، فرمود: "بر او برای هر یک مدی (اندازه ای) از طعام واجب است."

[رقم الحدیث الکلی: 17130 - رقم الحدیث الباب: 2]

17130- 2- (8) وَ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْقُنْبُرَةُ (9) وَ الصَّعْوَةُ وَ الْعُصْفُورُ إِذَا قَتَلَهُ الْمُحْرِمُ فَعَلَیْهِ مُدٌّ مِنْ طَعَامٍ عَنْ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ.

******

ترجمه:

از برخی اصحاب ما از ابی عبدالله (ع) روایت شده که در مورد قنبره، عصفور (گنجشک) و صعوه (نوعی پرنده کوچک) اگر محرم آن ها را بکشد، فرمود: "بر او برای هر یک مدی (اندازه ای) از طعام واجب است

[رقم الحدیث الکلی: 17131 - رقم الحدیث الباب: 3]

17131- 3- (10) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مُحْرِمٌ قَتَلَ عَظَایَةً قَالَ کَفٌّ مِنْ طَعَامٍ.

******

ترجمه:

از معاویه روایت شده که گفت: به ابی عبدالله (ع) گفتم: محرم، مارمولکی را کشته است. فرمود: "یک کف (اندازه ای) از طعام بر او واجب است."

ص: 20

اشارة

(1) 8 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا قَتَلَ زُنْبُوراً خَطَأً لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ فَإِنْ تَعَمَّدَ لَزِمَهُ شَیْ ءٌ مِنْ طَعَامٍ وَ إِنْ أَرَادَهُ الزُّنْبُورُ لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17132 - رقم الحدیث الباب: 1]

17132- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مُحْرِمٍ قَتَلَ زُنْبُوراً قَالَ إِنْ کَانَ خَطَأً فَلَیْسَ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ قُلْتُ لَا بَلْ مُتَعَمِّداً قَالَ یُطْعِمُ شَیْئاً مِنْ طَعَامٍ قُلْتُ إِنَّهُ أَرَادَنِی قَالَ إِنْ (3) أَرَادَکَ فَاقْتُلْهُ.

******

ترجمه:

از معاویه بن عمار از ابی عبدالله (ع) روایت شده که گفت: از او درباره محرمی که زنبوری را کشته بود، پرسیدم. فرمود: "اگر به اشتباه بوده، چیزی بر او نیست." گفتم: "نه، بلکه عمدی بوده است." فرمود: "چیزی از طعام بدهد." گفتم: "زنبور به من حمله کرد." فرمود: "اگر به تو حمله کرد، آن را بکش."

[رقم الحدیث الکلی: 17133 - رقم الحدیث الباب: 2]

17133- 2- (4) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ وَ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمٍ قَتَلَ زُنْبُوراً قَالَ إِنْ کَانَ خَطَأً فَلَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ قُلْتُ بَلْ تَعَمُّداً قَالَ یُطْعِمُ شَیْئاً مِنَ الطَّعَامِ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ کَمَا مَرَّ فِی التُّرُوکِ (5).

******

ترجمه:

از معاویه روایت شده که گفت: از ابا عبدالله (ع) درباره محرمی که زنبوری را کشته بود، پرسیدم. فرمود: "اگر به اشتباه بوده، چیزی بر او نیست." گفتم: "بلکه عمدی بوده است." فرمود: "چیزی از طعام بدهد.

[رقم الحدیث الکلی: 17134 - رقم الحدیث الباب: 3]

17134- 3- (6) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ یَحْیَی الْأَزْرَقِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنْ مُحْرِمٍ قَتَلَ زُنْبُوراً قَالَ (7) إِنْ کَانَ خَطَأً فَلَیْسَ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ قَالَ قُلْتُ: فَالْعَمْدُ قَالَ یُطْعِمُ شَیْئاً مِنْ طَعَامٍ.

(8)

******

ترجمه:

ازیَحْیَی الْأَزْرَقِ روایت شده که گفت: از ابا عبدالله (ع) درباره محرمی که زنبوری را کشته بود، پرسیدم. فرمود: "اگر به اشتباه بوده، چیزی بر او نیست." گفتم: "بلکه عمدی بوده است." فرمود: "چیزی از طعام بدهد.

ص: 21

اشارة

(1) 9 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا ذَبَحَ حَمَامَةً وَ نَحْوَهَا مِنَ الطَّیْرِ فِی الْحِلِّ لَزِمَهُ شَاةٌ وَ فِی الْفَرْخِ حَمَلٌ أَوْ جَدْیٌ وَ فِی الْبَیْضَةِ دِرْهَمٌ إِنْ لَمْ یَکُنْ تَحَرَّکَ الْفَرْخُ وَ إِلَّا فَحَمَلٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17135 - رقم الحدیث الباب: 1]

17135- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ حَرِیزِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْمُحْرِمُ إِذَا أَصَابَ حَمَامَةً فَفِیهَا شَاةٌ وَ إِنْ قَتَلَ فِرَاخَهُ فَفِیهِ حَمَلٌ وَ إِنْ وَطِئَ الْبَیْضَ فَعَلَیْهِ دِرْهَمٌ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ مِثْلَهُ (3).

******

ترجمه:

از حریز بن عبدالله از ابی عبدالله (ع) روایت شده که فرمود: "اگر محرم کبوتر (حمامه) را شکار کند، بر او گوسفندی واجب است. و اگر جوجه های آن را بکشد، بر او بره ای (حَمَل) واجب است. و اگر بر تخم ها پا بگذارد و آن ها را بشکند، بر او یک درهم واجب است."

[رقم الحدیث الکلی: 17136 - رقم الحدیث الباب: 2]

17136- 2- (4) وَ رَوَاهُ الْعَیَّاشِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ عَنْ حَرِیزٍ وَ زَادَ کُلُّ هَذَا یَتَصَدَّقُ بِهِ بِمَکَّةَ وَ مِنًی- وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللَّهُ بِشَیْ ءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدِیکُمْ (5) الْبَیْضِ وَ الْفِرَاخِ وَ رِماحُکُمْ (6) الْأُمَّهَاتِ الْکِبَارِ.

******

ترجمه:

عیاشی در تفسیرش از حریز روایت کرده و افزوده: "تمام این ها (کفاره ها) در مکه و منا صدقه داده می شود. و این قول خداوند در کتابش است: «خداوند شما را به چیزی از شکار که دست هایتان ((7)) (به تخم ها و جوجه ها) و نیزه هایتان (به مادران بزرگ) می رسد، می آزماید» (المائدة 5: 94)."

[رقم الحدیث الکلی: 17137 - رقم الحدیث الباب: 3]

17137- 3- (8) وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ یَعْنِی ابْنَ بَزِیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: فِی الْحَمَامِ (9) وَ أَشْبَاهِهَا إِنْ قَتَلَهُ (10) الْمُحْرِمُ شَاةٌ وَ إِنْ کَانَ فِرَاخاً فَعَدْلُهَا مِنَ الْحُمْلَانِ الْحَدِیثَ.

******

ترجمه:

از ابی صباح کنانی از ابی عبدالله (ع) روایت شده که فرمود: "در مورد کبوتر و مشابه آن ها، اگر محرم آن را بکشد، بر او گوسفندی واجب است. و اگر جوجه های آن باشد، معادل آن ها از بره ها (حملان) واجب است."

ص: 22

[رقم الحدیث الکلی: 17139 - رقم الحدیث الباب: 5]

17139- 5- (3) وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ فِی حَمَامِ مَکَّةَ الطَّیْرِ الْأَهْلِیِّ (4) غَیْرِ حَمَامِ الْحَرَمِ- مَنْ ذَبَحَ طَیْراً مِنْهُ وَ هُوَ غَیْرُ مُحْرِمٍ فَعَلَیْهِ أَنْ یَتَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ أَفْضَلَ مِنْ ثَمَنِهِ فَإِنْ کَانَ مُحْرِماً فَشَاةٌ عَنْ کُلِّ طَیْرٍ.

مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ مِثْلَهُ (5).

******

ترجمه:

از عبدالله بن سنان از ابی عبدالله (ع) روایت شده که گفت: از او شنیدم که درباره کبوتر مکه، پرنده اهلی غیر از کبوتر حرم، فرمود: "هرکس پرنده ای از آن ها را بکشد در حالی که محرم نیست، بر او واجب است که صدقه ای بدهد که از قیمت آن پرنده برتر باشد. و اگر محرم باشد، برای هر پرنده ای یک گوسفند بر او واجب است."

[رقم الحدیث الکلی: 17143 - رقم الحدیث الباب: 9]

17143- 9- (3) وَ عَنْهُ عَنِ الْجَرْمِیِّ عَنْهُمَا یَعْنِی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ وَ دُرُسْتَ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مُحْرِمٍ قَتَلَ حَمَامَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ- خَارِجاً مِنَ الْحَرَمِ قَالَ فَقَالَ عَلَیْهِ شَاةٌ إِلَی أَنْ قَالَ قُلْتُ فَمَنْ قَتَلَ فَرْخاً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ (4) وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَالَ عَلَیْهِ حَمَلٌ.

******

ترجمه:

از ابی بصیر از ابی عبدالله (ع) روایت شده که گفت: از او درباره محرم که کبوتر حرم را خارج از حرم کشته بود، پرسیدم. فرمود: "بر او یک گوسفند واجب است." گفتم: "و اگر کسی جوجه ای از کبوتر حرم را بکشد در حالی که محرم است، چه باید بکند؟" فرمود: "بر او یک بره (حَمَل) واجب است.

اشارة

(4) 10 بَابُ أَنَّ الْمُحِلَّ إِذَا قَتَلَ حَمَامَةً فِی الْحَرَمِ أَوْ نَحْوَهَا أَوْ أَکَلَهَا وَ لَوْ کَانَ نَاسِیاً لَزِمَهُ قِیمَتُهَا وَ هِیَ دِرْهَمٌ وَ فِی الْفَرْخِ نِصْفُ دِرْهَمٍ وَ فِی الْبَیْضَةِ رُبُعُ دِرْهَمٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17146 - رقم الحدیث الباب: 1]

17146- 1- (5) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قِیمَةِ الْحَمَامَةِ دِرْهَمٌ وَ فِی الْفَرْخِ نِصْفُ دِرْهَمٍ وَ فِی الْبَیْضَةِ رُبُعُ دِرْهَمٍ.

******

ترجمه:

از عبد الرحمن بن الحجاج روایت شده که گفت: ابی عبدالله (ع) فرمود: "برای کبوتر یک درهم است و برای جوجه نیم درهم و برای تخم مرغ ربع درهم.

[رقم الحدیث الکلی: 17147 - رقم الحدیث الباب: 2]

17147- 2- (6) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أُهْدِیَ لَنَا طَیْرٌ مَذْبُوحٌ بِمَکَّةَ- فَأَکَلَهُ أَهْلُنَا فَقَالَ لَا یَرَی بِهِ أَهْلُ مَکَّةَ بَأْساً قُلْتُ فَأَیَّ شَیْ ءٍ تَقُولُ أَنْتَ قَالَ عَلَیْهِمْ ثَمَنُهُ.

******

ترجمه:

از منصور بن حازم روایت شده که گفت: به ابی عبدالله (ع) گفتم: "برای ما پرنده ای ذبح شده در مکه هدیه آوردند، و خانواده مان آن را خوردند." او فرمود: "اهل مکه در این باره اشکالی نمی بینند." گفتم: "شما چه می گویید؟" فرمود: "باید بهای آن را بدهند."

ص: 25

[رقم الحدیث الکلی: 17149 - رقم الحدیث الباب: 4]

17149- 4- (2) وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ أَکَلَ مِنْ بَیْضِ حَمَامِ الْحَرَمِ- وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَالَ عَلَیْهِ لِکُلِّ بَیْضَةٍ دَمٌ وَ عَلَیْهِ ثَمَنُهَا سُدُسُ أَوْ رُبُعُ دِرْهَمٍ الْوَهْمُ مِنْ صَالِحٍ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الدِّمَاءَ لَزِمَتْهُ لِأَکْلِهِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ وَ إِنَّ الْجَزَاءَ لَزِمَهُ لِأَخْذِهِ بَیْضَ حَمَامِ الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17153 - رقم الحدیث الباب: 8]

17153- 8- (7) وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَیْفٍ عَنْ مَنْصُورٍ قَالَ حَدَّثَنِی صَاحِبٌ لَنَا ثِقَةٌ قَالَ: کُنْتُ أَمْشِی فِی بَعْضِ طُرُقِ مَکَّةَ فَلَقِیَنِی إِنْسَانٌ فَقَالَ (8) اذْبَحْ لِی هَذَیْنِ الطَّیْرَیْنِ فَذَبَحْتُهُمَا نَاسِیاً وَ أَنَا حَلَالٌ ثُمَّ سَأَلْتُ أَبَا

ص: 27

[رقم الحدیث الکلی: 17155 - رقم الحدیث الباب: 10]

17155- 10- (2) وَ عَنْهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ مُحَمَّدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ أُهْدِیَ إِلَیْهِ حَمَامٌ أَهْلِیٌّ جِی ءَ بِهِ وَ هُوَ فِی الْحَرَمِ مُحِلٌّ قَالَ إِنْ أَصَابَ مِنْهُ شَیْئاً فَلْیَتَصَدَّقْ مَکَانَهُ بِنَحْوٍ مِنْ ثَمَنِهِ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (3) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (4).

******

ترجمه:

محمد (راوی) گفت: از امام صادق (ع) پرسیدم درباره مردی که به او کبوتر اهلی هدیه داده شده است، و این در حالی است که او در حرم و در حال احلال (غیر محرم) است. امام صادق (ع) فرمود: «اگر از آن کبوتر چیزی خورد، باید به جای آن به مقدار تقریبی بهایش صدقه بدهد.»

[رقم الحدیث الکلی: 17158 - رقم الحدیث الباب: 3]

17158- 3- (3) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنْ قَتَلَ الْمُحْرِمُ حَمَامَةً فِی الْحَرَمِ- فَعَلَیْهِ شَاةٌ وَ ثَمَنُ الْحَمَامَةِ دِرْهَمٌ أَوْ شِبْهُهُ یَتَصَدَّقُ بِهِ أَوْ یُطْعِمُهُ حَمَامَ مَکَّةَ- فَإِنْ قَتَلَهَا فِی الْحَرَمِ وَ لَیْسَ بِمُحْرِمٍ فَعَلَیْهِ ثَمَنُهَا.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ (4).

******

ترجمه:

از حلبی از امام صادق (ع) نقل شده است: اگر محرم (احرام بسته) یک کبوتر را در حرم بکشد، بر او یک گوسفند و قیمت کبوتر که یک درهم یا مشابه آن است، واجب است که صدقه بدهد یا به کبوتران مکه غذا دهد. پس اگر آن را در حرم بکشد و محرم نباشد، فقط قیمت آن بر او واجب است.

12- بَابُ أَنَّ الْحَمَامَ وَ نَحْوَهُ حَتَّی الْأَهْلِیِّ إِذَا أُدْخِلَ الْحَرَمَ وَجَبَ عَلَی مَنْ هُوَ مَعَهُ إِطْلَاقُهُ وَ إِنْ کَانَ مَقْصُوصَ الْجَنَاحِ وَجَبَ حِفْظُهُ وَ لَوْ بِالْإِیدَاعِ حَتَّی یَسْتَوِیَ رِیشُهُ ثُمَّ یُخَلِّیَ سَبِیلَهُ فَإ

[رقم الحدیث الکلی: 17164 - رقم الحدیث الباب: 4]

17164- 4- (4) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّی أَتَسَحَّرُ بِفِرَاخٍ أُوتَی بِهَا مِنْ غَیْرِ مَکَّةَ- فَتُذْبَحُ فِی الْحَرَمِ فَأَتَسَحَّرُ بِهَا فَقَالَ بِئْسَ السَّحُورُ سَحُورُکَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ مَا دَخَلْتَ بِهِ الْحَرَمَ حَیّاً فَقَدْ حَرُمَ عَلَیْکَ ذَبْحُهُ وَ إِمْسَاکُهُ.

******

ترجمه:

از شهاب بن عبد ربه نقل شده است که: به امام صادق (ع) گفتم، برای سحری جوجه هایی که از خارج مکه آورده شده و در حرم ذبح می شوند، می خورم. امام فرمودند: سحری بدی است سحری تو! آیا نمی دانی که آنچه را زنده وارد حرم کرده ای، ذبح و نگه داشتن آن بر تو حرام است؟

[رقم الحدیث الکلی: 17168 - رقم الحدیث الباب: 8]

17168- 8- (3) وَ عَنْهُمْ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَحَدَهُمَا ع عَنْ رَجُلٍ أَصَابَ طَیْراً فِی الْحِلِّ- فَاشْتَرَاهُ فَأَدْخَلَهُ الْحَرَمَ فَمَاتَ فَقَالَ إِنْ کَانَ حِینَ أَدْخَلَهُ الْحَرَمَ- خَلَّی سَبِیلَهُ فَمَاتَ فَلَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ وَ إِنْ کَانَ أَمْسَکَهُ حَتَّی مَاتَ عِنْدَهُ فِی الْحَرَمِ فَعَلَیْهِ الْفِدَاءُ.

******

ترجمه:

از ابن بُکَیر نقل شده است که: از یکی از آن دو امام (ع) درباره مردی پرسیدم که پرنده ای را در خارج از حرم گرفته و آن را خریداری کرده و به حرم آورده است و پرنده مرده است. امام فرمودند: اگر هنگام ورود به حرم، پرنده را آزاد کرده و سپس مرده باشد، بر او چیزی واجب نیست. اما اگر پرنده را نگه داشته و نزد او در حرم مرده باشد، بر او کفاره واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17172 - رقم الحدیث الباب: 12]

17172- 12- (7) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قَالَ الْحَکَمُ بْنُ عُتَیْبَةَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع مَا تَقُولُ فِی رَجُلٍ أُهْدِیَ لَهُ حَمَامٌ أَهْلِیٌّ وَ هُوَ فِی الْحَرَمِ مِنْ غَیْرِ الْحَرَمِ- فَقَالَ أَمَا إِنْ کَانَ مُسْتَوِیاً خَلَّیْتَ سَبِیلَهُ وَ إِنْ کَانَ غَیْرَ ذَلِکَ أَحْسَنْتَ إِلَیْهِ حَتَّی إِذَا اسْتَوَی رِیشُهُ خَلَّیْتَ سَبِیلَهُ.

وَ رَوَاهُ الْمُفِیدُ فِی الْمُقْنِعَةِ مُرْسَلًا (8)

وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَهُ.

******

ترجمه:

حَکَم بن عتیبه نقل کرده است که: از امام باقر (ع) پرسیدم: چه می گویید درباره مردی که به او کبوتر اهلی از خارج حرم در حالی که در حرم است، هدیه داده شده است؟ امام فرمودند: اگر پرهایش کامل باشد، آزادش کن و اگر چنین نباشد، به خوبی از او مراقبت کن تا وقتی که پرهایش کامل شود، سپس آزادش کن.

ص: 33

13- بَابُ تَحْرِیمِ صَیْدِ الْحَرَمِ وَ حَمَامِهِ وَ لَوْ فِی الْحِلِّ وَ تَحْرِیمِ أَکْلِهِ وَ أَنَّ مَنْ نَتَفَ رِیشَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ لَزِمَهُ صَدَقَةٌ بِالْیَدِ الْجَانِیَةِ

[رقم الحدیث الکلی: 17176 - رقم الحدیث الباب: 3]

17176- 3- (6) وَ فِی الْعِلَلِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الصَّاعِقَةُ لَا تُصِیبُ الْمُؤْمِنَ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ فَإِنَّا قَدْ رَأَیْنَا فُلَاناً یُصَلِّی فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَأَصَابَتْهُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع کَانَ یَرْمِی حَمَامَ الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

از معاویه بن عمار نقل شده است که امام صادق (ع) فرمودند: صاعقه مؤمن را نمی زند. مردی گفت: ما دیده ایم که فلان شخص در مسجد الحرام مشغول نماز بود و به او صاعقه زد. امام صادق (ع) پاسخ دادند: او به کبوتران حرم سنگ می زد.

ص: 35

[رقم الحدیث الکلی: 17178 - رقم الحدیث الباب: 5]

17178- 5- (2) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ نَتَفَ رِیشَةً (3) مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ- یَتَصَدَّقُ بِصَدَقَةٍ عَلَی مِسْکِینٍ وَ یُعْطِی بِالْیَدِ الَّتِی نَتَفَ بِهَا (4).

مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ مَنْ نَتَفَ حَمَامَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ (5).

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ أَیْضاً بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ (6)

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَیْمُونٍ (7)

وَ رَوَاهُ فِی الْعِلَلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ (8) عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ نَتَفَ حَمَامَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ (9)

******

ترجمه:

از ابراهیم بن میمون نقل شده است که امام صادق (ع) فرمودند: کسی که حتی یک پر از کبوتران حرم بچیند، باید به یک مسکین صدقه بدهد و با دستی که پر را چیده است، صدقه را بدهد.

ص: 36

14- بَابُ تَحْرِیمِ إِخْرَاجِ حَمَامِ الْحَرَمِ وَ سَائِرِ الطَّیْرِ وَ الصَّیْدِ مِنْهُ وَ وُجُوبِ رَدِّهِ إِلَی الْحَرَمِ وَ لُزُومِ ثَمَنِهِ أَوْ فِدَائِهِ لَوْ تَلِفَ قَبْلَهُ

[رقم الحدیث الکلی: 17183 - رقم الحدیث الباب: 4]

17183- 4- (8) وَ عَنْهُ عَنْ مُحَسِّنٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ قَالَ: أَرْسَلْتُ إِلَی أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ قُلْتُ: لَهُ حَمَامٌ أَخْرُجُ بِهَا مِنَ الْمَدِینَةِ إِلَی مَکَّةَ ثُمَّ أُخْرِجُهَا مِنْ مَکَّةَ إِلَی الْکُوفَةِ- قَالَ لَهُ أَرَی أَنَّهُنَّ کُنَّ فُرْهَةً (9) قُلْ لَهُ أَنْ یَذْبَحَ عَنْ کُلِّ طَیْرٍ شَاةً.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ (10)

ص: 38

[رقم الحدیث الکلی: 17185 - رقم الحدیث الباب: 6]

17185- 6- (3) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ سُئِلَ عَنِ الصَّیْدِ یُصَادُ فِی الْحِلِّ- ثُمَّ یُجَاءُ بِهِ إِلَی الْحَرَمِ وَ هُوَ حَیٌّ قَالَ إِذَا أَدْخَلَهُ إِلَی الْحَرَمِ فَقَدْ حَرُمَ عَلَیْهِ أَکْلُهُ وَ إِمْسَاکُهُ فَلَا تَشْتَرِیَنَّ فِی الْحَرَمِ إِلَّا مَذْبُوحاً ذُبِحَ فِی الْحِلِّ- ثُمَّ جِی ءَ بِهِ إِلَی الْحَرَمِ مَذْبُوحاً فَلَا بَأْسَ بِهِ لِلْحَلَالِ.

******

ترجمه:

«از حلبی از امام ابی عبدالله (ع) نقل شده است که درباره صیدهایی که در حِلّ (خارج از حرم) شکار شده اند و سپس به حرم آورده می شوند، سؤال شد. امام (ع) فرمود: اگر آن را به حرم وارد کنی، دیگر نمی توانی آن را بخوری یا نگه داری. پس در حرم، فقط باید حیواناتی را خریداری کنی که در حِلّ ذبح شده باشند و سپس به حرم آورده شده باشند. در غیر این صورت، خریدن صید در حرم جایز نیست.»

15- بَابُ أَنَّ مَنْ رَبَطَ صَیْداً فِی الْحِلِّ فَدَخَلَ الْحَرَمَ لَمْ یَجُزْ إِخْرَاجُهُ

اشارة

(3) 16 بَابُ أَنَّ مَنْ أَغْلَقَ بَاباً عَلَی حَمَامٍ وَ فِرَاخٍ وَ بَیْضٍ فِی الْحَرَمِ أَوْ مُحْرِماً لَزِمَتْهُ الْکَفَّارَاتُ مَعَ التَّلَفِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17190 - رقم الحدیث الباب: 1]

17190- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ أَغْلَقَ بَابَ بَیْتٍ عَلَی طَیْرٍ مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ فَمَاتَ قَالَ یَتَصَدَّقُ بِدِرْهَمٍ أَوْ یُطْعِمُ بِهِ حَمَامَ الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

از حلبی نقل شده است که امام صادق (ع) در مورد مردی که درب خانه ای را بر پرنده ای از حمام حرم بسته و آن پرنده مرده است، فرمودند: «او باید به اندازهٔ قیمت آن پرنده، صدقه بدهد یا از آن، حمام حرم را تغذیه کند.

[رقم الحدیث الکلی: 17191 - رقم الحدیث الباب: 2]

17191- 2- (5) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ یَعْنِی ابْنَ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ وَ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالا قُلْنَا لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ أَغْلَقَ بَابَهُ عَلَی طَائِرٍ فَقَالَ إِنْ کَانَ أَغْلَقَ الْبَابَ بَعْدَ مَا أَحْرَمَ فَعَلَیْهِ شَاةٌ وَ إِنْ کَانَ أَغْلَقَ الْبَابَ قَبْلَ أَنْ یُحْرِمَ فَعَلَیْهِ ثَمَنُهُ.

ص: 41

[رقم الحدیث الکلی: 17193 - رقم الحدیث الباب: 4]

17193- 4- (5) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ زِیَادٍ الْوَاسِطِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنْ قَوْمٍ أَغْلَقُوا الْبَابَ عَلَی حَمَامٍ مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ فَقَالَ عَلَیْهِمْ قِیمَةُ کُلِّ طَائِرٍ دِرْهَمٌ یَشْتَرِی بِهِ عَلَفاً لِحَمَامِ الْحَرَمِ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ زِیَادٍ أَبِی الْحَسَنِ الْوَاسِطِیِّ عَنْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ ع نَحْوَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ قَفَّلُوا الْبَابَ (6).

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (7) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (8).

******

ترجمه:

از زیاد واسطی نقل شده است که: از امام موسی بن جعفر (ع) درباره گروهی پرسیدم که درب را بر کبوتران حرم بسته اند. امام فرمودند: بر آن ها قیمت هر پرنده یک درهم است، که باید با آن درهم، علفی برای کبوتران حرم خریداری کنند.

ص: 42

اشارة

(1) 17 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا دَلَّ عَلَی صَیْدٍ مُحِلًّا أَوْ مُحْرِماً أَوْ أَشَارَ إِلَیْهِ فَقُتِلَ لَزِمَهُ الْفِدَاءُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17194 - رقم الحدیث الباب: 1]

17194- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا تَسْتَحِلَّنَّ شَیْئاً مِنَ الصَّیْدِ وَ أَنْتَ حَرَامٌ وَ لَا وَ أَنْتَ حَلَالٌ فِی الْحَرَمِ- وَ لَا تَدُلَّنَّ عَلَیْهِ مُحِلًّا وَ لَا مُحْرِماً فَیَصْطَادُوهُ وَ لَا تُشِرْ إِلَیْهِ فَیُسْتَحَلَّ مِنْ أَجْلِکَ فَإِنَّ فِیهِ فِدَاءً لِمَنْ تَعَمَّدَهُ.

******

ترجمه:

از حلبی نقل شده است که امام صادق (ع) فرمودند: «چیزی از صید را در حالی که احرام بسته ای حلال ندان و حتی اگر در حرم حلال باشی، صید را حلال ندان. همچنین، به هیچ کس، چه محرم و چه غیرمحرم، اشاره نکن که صید کند، و به آن نیز اشاره نکن که برای تو حلال شود. زیرا در این کار فدیه ای برای کسی که عمداً مرتکب شود، وجود دارد.»

[رقم الحدیث الکلی: 17195 - رقم الحدیث الباب: 2]

17195- 2- (3) وَ عَنْ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْمُحْرِمُ لَا یَدُلُّ عَلَی الصَّیْدِ فَإِنْ دَلَّ عَلَیْهِ فَقُتِلَ فَعَلَیْهِ الْفِدَاءُ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ إِلَّا أَنَّهُ تَرَکَ لَفْظَ فَقُتِلَ فِی مَوْضِعٍ.

وَ ذَکَرَهُ فِی آخَرَ (4) وَ رَوَاهُ أَیْضاً بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (5)

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (6).

******

ترجمه:

از منصور بن حازم نقل شده است که امام صادق (ع) فرمودند: «محرم نباید به صید اشاره کند. اگر او به صید اشاره کند و صید کشته شود، بر او فدیه واجب است

ص: 43

اشارة

(1) 18 بَابُ أَنَّهُ إِذَا اشْتَرَکَ اثْنَانِ أَوْ جَمَاعَةٌ مُحْرِمُونَ وَ لَوْ رِجَالًا وَ نِسَاءً فِی قَتْلِ صَیْدٍ عَمْداً أَوِ الْأَکْلِ مِنْهُ لَزِمَ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ فِدَاءٌ کَامِلٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17196 - رقم الحدیث الباب: 1]

17196- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ عَلَی صَیْدٍ وَ هُمْ مُحْرِمُونَ فِی صَیْدِهِ أَوْ أَکَلُوا مِنْهُ فَعَلَی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ قِیمَتُهُ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ مِثْلَهُ (3).

******

ترجمه:

از معاویة بن عمار نقل شده است که امام صادق (ع) فرمودند: «اگر گروهی بر صیدی جمع شوند و آن ها محرم باشند و از آن صید بخورند، بر هر یک از آن ها قیمت صید واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17197 - رقم الحدیث الباب: 2]

17197- 2- (4) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْمٍ اشْتَرَوْا ظَبْیاً فَأَکَلُوا مِنْهُ جَمِیعاً وَ هُمْ حُرُمٌ مَا عَلَیْهِمْ قَالَ عَلَی کُلِّ مَنْ أَکَلَ مِنْهُمْ فِدَاءُ صَیْدٍ کُلِّ إِنْسَانٍ مِنْهُمْ عَلَی حِدَتِهِ فِدَاءُ صَیْدٍ کَامِلًا.

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رِجَالٍ وَ نِسَاءٍ مُحْرِمِینَ اشْتَرَوْا ظَبْیاً ثُمَّ ذَکَرَ مِثْلَهُ (5)

******

ترجمه:

علی بن جعفر از برادرش موسی بن جعفر (ع) نقل می کند که گروهی از مردم، ظبی (نوعی گوزن) را خریدند و از آن خوردند در حالی که در حال احرام بودند. امام موسی بن جعفر (ع) فرمود: بر هر یک از کسانی که از آن خوردند، فدای صید لازم است؛ یعنی هر فرد از آن ها باید فدای کامل صید را بپردازد.

ص: 44

[رقم الحدیث الکلی: 17199 - رقم الحدیث الباب: 4]

17199- 4- (5) وَ عَنْهُ عَنِ اللُّؤْلُؤِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ وَ أَبِی جَمِیلَةَ جَمِیعاً عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمِینَ (6) أَصَابُوا فِرَاخَ نَعَامٍ فَذَبَحُوهَا وَ أَکَلُوهَا فَقَالَ عَلَیْهِمْ مَکَانَ کُلِّ فَرْخٍ أَصَابُوهُ وَ أَکَلُوهُ بَدَنَةٌ یَشْتَرِکُونَ فِیهِنَّ فَیَشْتَرُونَ عَلَی عَدَدِ الْفِرَاخِ وَ عَدَدِ الرِّجَالِ قُلْتُ فَإِنَّ مِنْهُمْ مَنْ لَا یَقْدِرُ عَلَی شَیْ ءٍ قَالَ یُقَوِّمُ بِحِسَابِ مَا یُصِیبُهُ مِنَ الْبُدْنِ وَ یَصُومُ لِکُلِّ بَدَنَةٍ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ یَوْماً.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ نَحْوَهُ إِلَی قَوْلِهِ عَدَدِ الرِّجَالِ (7)

******

ترجمه:

ابان بن تغلب نقل می کند که از ابو عبد الله (ع) درباره ی محرمینی که جوجه های شترمرغی را شکار کرده و آنها را ذبح کرده و خورده اند، سؤال کردم. امام (ع) پاسخ داد: «برای هر جوجه ای که شکار کرده و خورده اند، باید یک بدنه (شتر بزرگ) فدیه دهند. آنها باید بر اساس تعداد جوجه ها و تعداد مردان، بدنه های لازم را خریداری کنند و در آن شریک شوند. اگر کسی نتواند فدیه بدهد، باید ارزش بدنه ها را به حساب آورد و به ازای هر بدنه، هجده روز روزه بگیرد.

[رقم الحدیث الکلی: 17203 - رقم الحدیث الباب: 8]

17203- 8- (3) وَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنِ الْحَکَمِ بْنِ أَیْمَنَ (4) عَنْ یُوسُفَ الطَّاطَرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع صَیْدٌ أَکَلَهُ قَوْمٌ مُحْرِمُونَ قَالَ عَلَیْهِمْ شَاةٌ شَاةٌ وَ لَیْسَ عَلَی الَّذِی ذَبَحَهُ إِلَّا شَاةٌ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (5)

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ یُوسُفَ الطَّاطَرِیِّ (6)

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (7) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (8).

******

ترجمه:

یوسف الطاطری می گوید: «به ابو عبد الله (ع) گفتم: گروهی از محرمین صیدی را خوردند. امام (ع) فرمودند: "بر هر یک از آنها (که صید را خورده اند) باید یک شاة (گوسفند) فدیه بدهند و تنها بر کسی که آن صید را ذبح کرده است، یک شاة فدیه واجب است."

ص: 47

اشارة

(1) 19 بَابُ أَنَّهُ إِذَا أَوْقَدَ جَمَاعَةٌ مُحْرِمُونَ نَاراً بِغَیْرِ قَصْدِ الصَّیْدِ فَوَقَعَ فِیهَا طَائِرٌ فَمَاتَ لَزِمَهُمْ فِدَاءٌ وَاحِدٌ دَمُ شَاةٍ بِالسَّوِیَّةِ وَ إِنْ أَوْقَدُوهَا بِقَصْدِ الصَّیْدِ لَزِمَ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ دَمُ شَاةٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17204 - رقم الحدیث الباب: 1]

17204- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی وَلَّادٍ الْحَنَّاطِ قَالَ: خَرَجْنَا سِتَّةَ نَفَرٍ مِنْ أَصْحَابِنَا إِلَی مَکَّةَ- فَأَوْقَدْنَا نَاراً عَظِیمَةً فِی بَعْضِ الْمَنَازِلِ أَرَدْنَا أَنْ نَطْرَحَ عَلَیْهَا لَحْماً نُکَبِّبُهُ (3) وَ کُنَّا مُحْرِمِینَ فَمَرَّ بِنَا (4) طَائِرٌ صَافٌّ قَالَ (5) حَمَامَةٌ أَوْ شِبْهُهَا فَاحْتَرَقَتْ جَنَاحَاهُ (6) فَسَقَطَ فِی النَّارِ فَمَاتَ فَاغْتَمَمْنَا لِذَلِکَ فَدَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع بِمَکَّةَ- فَأَخْبَرْتُهُ وَ سَأَلْتُهُ فَقَالَ عَلَیْکُمْ فِدَاءٌ وَاحِدٌ دَمُ شَاةٍ تَشْتَرِکُونَ (7) فِیهِ جَمِیعاً إِنْ کَانَ ذَلِکَ مِنْکُمْ (8) عَلَی غَیْرِ تَعَمُّدٍ وَ لَوْ کَانَ ذَلِکَ مِنْکُمْ تَعَمُّداً لِیَقَعَ فِیهَا الصَّیْدُ فَوَقَعَ أُلْزِمَتْ کُلَّ رَجُلٍ مِنْکُمْ دَمُ شَاةٍ قَالَ أَبُو وَلَّادٍ وَ کَانَ ذَلِکَ مِنَّا قَبْلَ أَنْ نَدْخُلَ الْحَرَمَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (9)

ص: 48

اشارة

(2) 20 بَابُ أَنَّهُ إِذَا رَمَی مُحْرِمَانِ صَیْداً فَأَصَابَهُ أَحَدُهُمَا لَزِمَ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا فِدَاءٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17205 - رقم الحدیث الباب: 1]

17205- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ ضُرَیْسِ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ رَجُلَیْنِ مُحْرِمَیْنِ رَمَیَا صَیْداً فَأَصَابَهُ أَحَدُهُمَا قَالَ عَلَی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا الْفِدَاءُ.

******

ترجمه:

ضرَیس بن أعیَن نقل می کند:

من از امام باقر (ع) درباره دو مردی که در حالت احرام بودند و به یک صید تیر انداختند و یکی از آنها به هدف برخورد کرد، پرسیدم. امام (ع) فرمودند: "بر هر یک از آنها فدیه (کفاره) واجب است."

[رقم الحدیث الکلی: 17206 - رقم الحدیث الباب: 2]

17206- 2- (4) وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ (5) عَنْ أَبِیهِ عَنْ إِدْرِیسَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمَیْنِ یَرْمِیَانِ صَیْداً فَأَصَابَهُ أَحَدُهُمَا الْجَزَاءُ بَیْنَهُمَا أَوْ عَلَی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا قَالَ عَلَیْهِمَا جَمِیعاً یَفْدِی کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا عَلَی حِدَتِهِ.

******

ترجمه:

إدریس بن عبد الله روایت می کند:

از امام صادق (ع) درباره دو محرم که به یک صید تیر انداختند و یکی از آنها به هدف اصابت کرد، پرسیدم که آیا فدیه بین آنها تقسیم می شود یا بر هر یک جداگانه است؟ امام (ع) فرمودند: "بر هر دو واجب است و هر یک باید جداگانه فدیه بدهند."

اشارة

(2) 22 بَابُ وُجُوبِ شِرَاءِ عَلَفٍ لِحَمَامِ الْحَرَمِ بِقِیمَةِ مَا یُصَادُ مِنْهُ أَوِ الصَّدَقَةِ بِهِ وَ وُجُوبِ الصَّدَقَةِ بِقِیمَةِ مَا یُصَادُ مِنْ غَیْرِهِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17208 - رقم الحدیث الباب: 1]

17208- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ أَغْلَقَ بَابَ بَیْتٍ عَلَی طَیْرٍ مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ فَمَاتَ قَالَ یَتَصَدَّقُ بِدِرْهَمٍ أَوْ یُطْعِمُ بِهِ حَمَامَ الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

الحلبی روایت می کند: از امام صادق (ع) در مورد مردی که درب خانه ای را بر روی پرنده ای از کبوتران حرم بست و آن پرنده مرد، سوال شد. حضرت فرمودند: باید یک درهم صدقه دهد یا با آن، کبوتران حرم را غذا دهد.

[رقم الحدیث الکلی: 17209 - رقم الحدیث الباب: 2]

17209- 2- (4) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ زِیَادٍ الْوَاسِطِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنْ قَوْمٍ أَغْلَقُوا الْبَابَ عَلَی حَمَامٍ مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ فَقَالَ عَلَیْهِمْ قِیمَةُ کُلِّ طَائِرٍ دِرْهَمٌ یَشْتَرِی بِهِ عَلَفاً لِحَمَامِ الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

زیاد واسطی روایت می کند: از امام کاظم (ع) درباره گروهی که درب را بر روی کبوتران حرم بستند، سوال کردم. حضرت فرمودند: باید به ازای هر پرنده یک درهم بپردازند و با آن علفی برای کبوتران حرم بخرند.

[رقم الحدیث الکلی: 17210 - رقم الحدیث الباب: 3]

17210- 3- (5) وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَخِی مُوسَی ع عَنْ رَجُلٍ أَخْرَجَ حَمَامَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ- إِلَی الْکُوفَةِ أَوْ غَیْرِهَا قَالَ عَلَیْهِ أَنْ یَرُدَّهَا فَإِنْ مَاتَتْ فَعَلَیْهِ ثَمَنُهَا یَتَصَدَّقُ بِهِ.

******

ترجمه:

علی بن جعفر روایت می کند: از برادرم موسی بن جعفر (ع) درباره مردی که کبوتر حرم را به کوفه یا جای دیگری برد، سوال کردم. حضرت فرمودند: بر او واجب است که آن را بازگرداند. اگر کبوتر بمیرد، باید قیمت آن را به عنوان صدقه بدهد.

ص: 50

[رقم الحدیث الکلی: 17212 - رقم الحدیث الباب: 5]

17212- 5- (2) وَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنْ قَتَلَ الْمُحْرِمُ حَمَامَةً فِی الْحَرَمِ فَعَلَیْهِ شَاةٌ وَ قِیمَةُ الْحَمَامَةِ دِرْهَمٌ أَوْ شِبْهُهُ یَتَصَدَّقُ بِهِ أَوْ یُطْعِمُهُ حَمَامَ مَکَّةَ.

******

ترجمه:

حلبی از امام صادق (ع) روایت می کند که فرمود:

اگر مُحرِم در حرم، کبوتری را بکشد، بر او واجب است که یک گوسفند قربانی کند. همچنین قیمت آن کبوتر یک درهم یا مشابه آن است که باید به عنوان صدقه داده شود یا برای کبوترهای مکه غذا خریداری شود.

اشارة

(1) 23 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا کَسَرَ بَیْضَ نَعَامٍ وَ لَمْ یَتَحَرَّکْ فِیهِ الْفَرْخُ وَجَبَ أَنْ یُرْسِلَ فُحُولَةً فِی إِنَاثٍ مِنَ الْإِبِلِ بِعَدَدِ الْبَیْضِ فَمَا نُتِجَ کَانَ هَدْیاً بَالِغَ الْکَعْبَةِ فَإِنْ عَجَزَ فَلِکُلِّ بَیْضَةٍ شَاةٌ فَإِنْ عَجَزَ فَإِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاکِینَ مُدّاً مُدّاً فَإِنْ عَجَزَ فَصِیَامُ ثَلَاثَةِ أَیَّامٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17214 - رقم الحدیث الباب: 1]

17214- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ أَصَابَ بَیْضَ نَعَامٍ وَ هُوَ مُحْرِمٌ فَعَلَیْهِ أَنْ یُرْسِلَ الْفَحْلَ فِی مِثْلِ عَدَدِ الْبَیْضِ مِنَ الْإِبِلِ فَإِنَّهُ رُبَّمَا فَسَدَ کُلُّهُ وَ رُبَّمَا خَلُقَ کُلُّهُ وَ رُبَّمَا صَلَحَ بَعْضُهُ وَ فَسَدَ بَعْضُهُ فَمَا نُتِجَتِ الْإِبِلُ فَهَدْیاً بَالِغَ الْکَعْبَةِ.

******

ترجمه:

از حلبی از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمودند: اگر کسی در حالی که محرم است تخم شترمرغی (بیض نعام) را شکار کند، باید به اندازه تعداد تخم ها یک شتر نر را به عنوان فدیه بفرستد. زیرا ممکن است همه تخم ها فاسد شده باشند یا ممکن است بعضی از آن ها فاسد شده و بعضی دیگر سالم بمانند. در هر حال، باید شترهای که دنیا می آیند به عنوان هدیه به کعبه فرستاده شوند.

[رقم الحدیث الکلی: 17215 - رقم الحدیث الباب: 2]

17215- 2- (3) وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ وَ صَفْوَانَ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمٍ وَطِئَ بَیْضَ نَعَامٍ فَشَدَخَهَا (4) فَقَالَ قَضَی فِیهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنْ یُرْسِلَ الْفَحْلَ فِی مِثْلِ عَدَدِ الْبَیْضِ مِنَ الْإِبِلِ الْإِنَاثِ فَمَا لَقِحَ وَ سَلِمَ کَانَ النِّتَاجُ هَدْیاً بَالِغَ الْکَعْبَةِ- وَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا وَطِئْتَهُ أَوْ أَوْطَأَهُ (5) بَعِیرُکَ أَوْ دَابَّتُکَ وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ فَعَلَیْکَ فِدَاؤُهُ.

******

ترجمه:

از ابی الصباح کنانی نقل شده که گفت: از امام صادق (ع) درباره فردی که در حال احرام، تخم شترمرغی را زیر پا گذاشته و آن را شکست، پرسیدم. امام (ع) فرمود: «امیرالمؤمنین (ع) درباره چنین موردی حکم داده است که باید به ازای تعداد تخم ها، شتر نر (فحل) به اندازه تعداد تخم ها از شترهای ماده بفرستد. از میان آن ها، اگر شترها بارور شدند و زنده ماندند، نتایج به عنوان هدیه ای به کعبه فرستاده می شود.»

و امام صادق (ع) افزود: «هرگاه تخم ها را زیر پا گذاشتی یا شتر یا مرکب خود را روی آن ها گذاشتی و در حال احرام بودی، باید فدیه ای برای آن بپردازی.»

ص: 52

[رقم الحدیث الکلی: 17217 - رقم الحدیث الباب: 4]

17217- 4- (2) قَالَ الشَّیْخُ وَ رُوِیَ أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقَالَ لَهُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ إِنِّی خَرَجْتُ مُحْرِماً فَوَطِئَتْ نَاقَتِی بَیْضَ نَعَامٍ (3) وَ کَسَرَتْهُ فَهَلْ عَلَیَّ کَفَّارَةٌ فَقَالَ لَهُ امْضِ فَاسْأَلِ ابْنِیَ الْحَسَنَ عَنْهَا وَ کَانَ بِحَیْثُ یَسْمَعُ کَلَامَهُ فَتَقَدَّمَ إِلَیْهِ الرَّجُلُ فَسَأَلَهُ فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ- یَجِبُ عَلَیْکَ أَنْ تُرْسِلَ فُحُولَةَ الْإِبِلِ فِی إِنَاثِهَا بِعَدَدِ مَا انْکَسَرَ مِنَ الْبَیْضِ فَمَا نُتِجَ فَهُوَ هَدْیٌ لِبَیْتِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ لَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَا بُنَیَّ کَیْفَ قُلْتَ ذَلِکَ وَ أَنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ الْإِبِلَ رُبَّمَا أَزْلَقَتْ أَوْ کَانَ فِیهَا مَا یُزْلِقُ فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ- وَ الْبَیْضُ رُبَّمَا أَمْرَقَ أَوْ کَانَ فِیهِ مَا یُمْرِقُ فَتَبَسَّمَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قَالَ لَهُ صَدَقْتَ یَا بُنَیَّ ثُمَّ تَلَا ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (4).

وَ رَوَاهُ الْمُفِیدُ فِی الْمُقْنِعَةِ مُرْسَلًا (5).

******

ترجمه:

شیخ طوسی نقل می کند که مردی از امیرالمؤمنین (ع) سوال کرد: «ای امیرالمؤمنین! من احرام بسته بودم و شترم روی تخم شترمرغ پا گذاشت و آن را شکست. آیا بر من کفاره ای واجب است؟» امیرالمؤمنین (ع) به او گفت: «برو و از پسرم حسن (ع) بپرس.»

مرد نزد امام حسن (ع) رفت و سوال کرد. امام حسن (ع) پاسخ داد: «بر تو واجب است که فحولۀ (قوی ترین) شترها را به تعداد تخم های شکسته شده بفرستی، و آنچه به دنیا آمده، هدیه ای به خانه خدا (کعبه) خواهد بود.»

وقتی مرد این پاسخ را به امیرالمؤمنین (ع) بازگو کرد، امیرالمؤمنین (ع) گفت: «پسرم! چگونه این حکم را گفتی در حالی که می دانی شترها ممکن است لغزنده باشند و یا در آنها چیزی باشد که باعث لغزش شود؟»

امام حسن (ع) در پاسخ گفت: «ای امیرالمؤمنین! تخم شترمرغ نیز ممکن است فاسد شده باشد یا در آن چیزی باشد که باعث فساد شود.»

امیرالمؤمنین (ع) تبسم کرده و گفت: «صدق گفتی، پسرم.» سپس آیه قرآن را خواند:

«ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ» [آل عمران: 34]

24- بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا کَسَرَ بَیْضَ النَّعَامِ وَ قَدْ تَحَرَّکَ الْفَرْخُ فِیهِ وَجَبَ عَلَیْهِ لِکُلِّ بَیْضَةٍ بَکَارَةٌ مِنَ الْإِبِلِ وَ فِی بَیْضِ الْقَطَاةِ بَکَارَةٌ مِنَ الْغَنَمِ

[رقم الحدیث الکلی: 17222 - رقم الحدیث الباب: 3]

17222- 3- (5) وَ عَنْهُ (عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ) (6) عَنْ عَبْدِ الْمَلِکِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ وَطِئَ بَیْضَ قَطَاةٍ فَشَدَخَهُ إِلَی أَنْ قَالَ فَقَالَ وَ مَنْ أَصَابَ بَیْضَةً فَعَلَیْهِ مَخَاضٌ مِنَ الْغَنَمِ.

******

ترجمه:

سلیمان بن خالد می گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم در مورد مردی که پایش به تخم کبوتر (قطا) برخورد کرده و آن را شکسته است. امام (علیه السلام) پاسخ داد: کسی که تخم کبوتر را بشکند، بر او کفاره اش «مخاض» (شیری که از گوسفند گرفته می شود) از گوسفند است.

[رقم الحدیث الکلی: 17225 - رقم الحدیث الباب: 6]

17225- 6- (8) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَعِیدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ

ص: 56

اشارة

(6) 25 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا کَسَرَ بَیْضَ قَطَاةٍ لَمْ یَتَحَرَّکْ فَرْخُهُ وَجَبَ عَلَیْهِ إِرْسَالُ فُحُولَةِ الْغَنَمِ فِی إِنَاثٍ مِنْهَا بِعَدَدِ الْبَیْضِ فَمَا نُتِجَ کَانَ هَدْیاً بَالِغَ الْکَعْبَةِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17226 - رقم الحدیث الباب: 1]

17226- 1- (7) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ وَ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالا سَأَلْنَاهُ عَنْ مُحْرِمٍ وَطِئَ بَیْضَ الْقَطَاةِ فَشَدَخَهُ فَقَالَ یُرْسِلُ الْفَحْلَ فِی مِثْلِ عِدَّةِ الْبَیْضِ مِنَ الْغَنَمِ کَمَا یُرْسِلُ الْفَحْلَ فِی مِثْلِ (8) عِدَّةِ الْبَیْضِ (9) مِنَ الْإِبِلِ.

******

ترجمه:

سلیمان بن خالد از امام صادق (علیه السلام) پرسید: درباره ی مردی که در حال احرام، تخم مرغی از قطا را زیر پا گذاشته و شکست، چه باید کرد؟ امام صادق (علیه السلام) فرمودند: او باید به اندازه ی تعداد تخم ها، فحل (نر) گوسفند را ارسال کند، همان طور که برای تعداد تخم های شترمرغ، فحل (نر) شتر را ارسال می کند.

ص: 57

[رقم الحدیث الکلی: 17228 - رقم الحدیث الباب: 3]

17228- 3- (2) وَ عَنْهُ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ حُکَیْمٍ عَنِ ابْنِ رِبَاطٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ بَیْضِ الْقَطَاةِ قَالَ یُصْنَعُ فِیهِ فِی الْغَنَمِ کَمَا یُصْنَعُ فِی بَیْضِ النَّعَامِ فِی الْإِبِلِ.

******

ترجمه:

یکی از اصحاب امام صادق (علیه السلام) نقل می کند که از آن حضرت درباره تخم مرغ های قطا سوال کرد. امام (علیه السلام) پاسخ داد که برای تخم مرغ های قطا باید همانند تخم مرغ های شترمرغ (نعام) در مورد گوسفند عمل شود، یعنی اگر کسی تخم مرغ های قطا را در حالت احرام بشکند، باید فدای آن را با تعداد گوسفند مشخص کند، مشابه روشی که برای تخم مرغ های شترمرغ در مورد شتر مشخص شده است.

اشارة

(1) 26 بَابُ أَنَّ مَنْ کَسَرَ مِنْ بَیْضِ حَمَامِ الْحَرَمِ وَ لَوْ جَاهِلًا لَزِمَهُ قِیمَتُهُ إِنْ لَمْ یَکُنْ تَحَرَّکَ الْفِرَاخُ وَ إِلَّا فَفِی کُلِّ بَیْضَةٍ شَاةٌ أَوْ حَمَلٌ أَوْ جَدْیٌ وَ عَلَی الْمُحِلِّ فِی الْحَرَمِ الْقِیمَةُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17231 - رقم الحدیث الباب: 1]

17231- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَخِی مُوسَی ع عَنْ رَجُلٍ کَسَرَ بَیْضَ الْحَمَامِ وَ فِی الْبَیْضِ فِرَاخٌ قَدْ تَحَرَّکَ فَقَالَ عَلَیْهِ أَنْ یَتَصَدَّقَ عَنْ کُلِّ فَرْخٍ قَدْ تَحَرَّکَ فِیهِ بِشَاةٍ وَ یَتَصَدَّقُ بِلُحُومِهَا إِنْ کَانَ مُحْرِماً وَ إِنْ کَانَ الْفِرَاخُ (3) لَمْ یَتَحَرَّکْ تَصَدَّقَ بِقِیمَتِهِ وَرِقاً یَشْتَرِی بِهِ عَلَفاً یَطْرَحُهُ لِحَمَامِ الْحَرَمِ.

وَ رَوَاهُ عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ فِی کِتَابِهِ نَحْوَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ یَتَصَدَّقُ بِثَمَنِهِ دِرْهَماً أَوْ شِبْهَهُ أَوْ یَشْتَرِی بِهِ عَلَفاً لِحَمَامِ الْحَرَمِ (4).

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع مِثْلَهُ (5).

******

ترجمه:

علی بن جعفر از برادرش موسی بن جعفر (علیه السلام) درباره مردی که تخم مرغ های حمام را شکسته و در تخم مرغ ها جوجه هایی بوده که حرکت کرده اند، پرسید. موسی بن جعفر (علیه السلام) پاسخ داد که برای هر جوجه ای که حرکت کرده است، باید با یک گوسفند صدقه داده شود و این گوشت باید به نیازمندان داده شود. اگر جوجه ها حرکت نکرده باشند، باید ارزش آنها به صورت پول داده شود که با آن پول، علفی برای حمام های حرم خریداری و به آنها داده شود.

[رقم الحدیث الکلی: 17232 - رقم الحدیث الباب: 2]

17232- 2- (6) وَ عَنْهُ عَنْ عَبَّاسٍ عَنْ أَبَانٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ عُبَیْدِ اللَّهِ قَالَ: حَرَّکَ الْغُلَامُ مِکْتَلًا فَکَسَرَ بَیْضَتَیْنِ فِی الْحَرَمِ- فَسَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ جَدْیَیْنِ أَوْ حَمَلَیْنِ.

ص: 59

[رقم الحدیث الکلی: 17234 - رقم الحدیث الباب: 4]

17234- 4- (10) وَ عَنْهُ عَنْ أَبِی الْحُسَیْنِ التَّمِیمِیِّ (11) عَنْ صَفْوَانَ عَنْ

ص: 60

اشارة

(3) 27 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا رَمَی صَیْداً ثُمَّ رَآهُ سَوِیّاً لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ فَإِنْ مَضَی وَ لَمْ یَدْرِ مَا أَصَابَهُ لَزِمَهُ الْفِدَاءُ کَامِلًا

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17235 - رقم الحدیث الباب: 1]

17235- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ رَمَی صَیْداً وَ هُوَ مُحْرِمٌ فَکَسَرَ یَدَهُ أَوْ رِجْلَهُ فَمَضَی الصَّیْدُ عَلَی وَجْهِهِ فَلَمْ یَدْرِ الرَّجُلُ مَا صَنَعَ الصَّیْدُ قَالَ عَلَیْهِ الْفِدَاءُ کَامِلًا إِذَا لَمْ یَدْرِ مَا صَنَعَ الصَّیْدُ.

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ نَحْوَهُ (5).

******

ترجمه:

از علی بن جعفر از برادرش موسی بن جعفر (ع) نقل شده است که فرمود: از او دربارهٔ مردی که در حال احرام صیدی را تیراندازی کرد و دست یا پای آن را شکست، و صید به راه خود رفت و مرد ندانست که چه بر سر صید آمد، پرسیدم. فرمود: بر او (مرد) کفارهٔ کامل لازم است اگر نداند که چه بر سر صید آمده است.

[رقم الحدیث الکلی: 17236 - رقم الحدیث الباب: 2]

17236- 2- (6) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ رَمَی ظَبْیاً وَ هُوَ مُحْرِمٌ فَکَسَرَ یَدَهُ أَوْ رِجْلَهُ فَذَهَبَ الظَّبْیُ عَلَی وَجْهِهِ فَلَمْ یَدْرِ مَا صَنَعَ قَالَ عَلَیْهِ فِدَاؤُهُ الْحَدِیثَ.

ص: 61

[رقم الحدیث الکلی: 17238 - رقم الحدیث الباب: 4]

17238- 4- (6) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی مُحْرِمٍ رَمَی ظَبْیاً فَأَصَابَهُ فِی یَدِهِ فَعَرَجَ مِنْهَا قَالَ إِنْ کَانَ الظَّبْیُ مَشَی عَلَیْهَا وَ رَعَی فَعَلَیْهِ رُبُعُ قِیمَتِهِ وَ إِنْ کَانَ ذَهَبَ عَلَی وَجْهِهِ فَلَمْ یَدْرِ مَا صَنَعَ فَعَلَیْهِ الْفِدَاءُ لِأَنَّهُ لَا یَدْرِی لَعَلَّهُ قَدْ هَلَکَ.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ فِی الْعِلَلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ مَاجِیلَوَیْهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی الْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْکُوفِیِّ عَنْ خَالِدٍ أَبِی إِسْمَاعِیلَ (7) عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع

ص: 62

[رقم الحدیث الکلی: 17240 - رقم الحدیث الباب: 6]

17240- 6- (3) وَ عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ یَحْیَی بْنِ الْمُبَارَکِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمٍ کَسَرَ قَرْنَ ظَبْیٍ قَالَ عَلَیْهِ الْفِدَاءُ (4) قُلْتُ فَإِنْ کَسَرَ یَدَهُ قَالَ إِنْ کَسَرَ یَدَهُ وَ لَمْ یَرْعَ فَعَلَیْهِ دَمُ شَاةٍ.

******

ترجمه:

از ابوبصیر نقل شده است که گفت: از امام صادق (ع) دربارهٔ کسی که در حال احرام شاخ آهویی را شکسته است، پرسیدم. فرمود: بر او کفاره لازم است. گفتم: اگر دستش را بشکند، چه؟ فرمود: اگر دستش را بشکند و آهو چَرا نکرده باشد، بر او قربانی یک گوسفند لازم است.

[رقم الحدیث الکلی: 17243 - رقم الحدیث الباب: 3]

17243- 3- (3) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ السِّنْدِیِّ بْنِ الرَّبِیعِ عَنْ یَحْیَی بْنِ الْمُبَارَکِ عَنْ أَبِی جَمِیلَةَ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ مَا تَقُولُ فِی مُحْرِمٍ کَسَرَ إِحْدَی قَرْنَیْ غَزَالٍ فِی الْحِلِّ- قَالَ عَلَیْهِ رُبُعُ قِیمَةِ الْغَزَالِ قُلْتُ فَإِنْ هُوَ کَسَرَ قَرْنَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ نِصْفُ قِیمَتِهِ یَتَصَدَّقُ بِهِ قُلْتُ فَإِنْ هُوَ فَقَأَ عَیْنَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ قِیمَتُهُ قُلْتُ فَإِنْ هُوَ کَسَرَ إِحْدَی یَدَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ نِصْفُ قِیمَتِهِ قُلْتُ فَإِنْ هُوَ کَسَرَ إِحْدَی رِجْلَیْهِ قَالَ عَلَیْهِ نِصْفُ قِیمَتِهِ قُلْتُ فَإِنْ هُوَ قَتَلَهُ قَالَ عَلَیْهِ قِیمَتُهُ قَالَ قُلْتُ: فَإِنْ هُوَ فَعَلَ بِهِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ فِی الْحِلِّ- (4) قَالَ عَلَیْهِ دَمٌ یُهَرِیقُهُ وَ عَلَیْهِ هَذِهِ الْقِیمَةُ إِذَا کَانَ مُحْرِماً فِی الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

از ابوبصیر نقل شده است که گفت: به امام صادق (ع) گفتم: نظرتان دربارهٔ کسی که در حال احرام در حِلّ (خارج از حرم) یکی از شاخ های غزالی را شکسته است، چیست؟ فرمود: بر او یک چهارم قیمت غزال لازم است. گفتم: اگر هر دو شاخش را بشکند، چه؟ فرمود: بر او نصف قیمت آن لازم است که باید صدقه بدهد. گفتم: اگر چشم هایش را کور کند، چه؟ فرمود: بر او قیمت کامل آن لازم است. گفتم: اگر یکی از دست هایش را بشکند، چه؟ فرمود: بر او نصف قیمت آن لازم است. گفتم: اگر یکی از پاهایش را بشکند، چه؟ فرمود: بر او نصف قیمت آن لازم است. گفتم: اگر او را بکشد، چه؟ فرمود: بر او قیمت کامل آن لازم است. گفتم: اگر این کارها را در حال احرام در حِلّ انجام دهد، چه؟ فرمود: بر او یک قربانی لازم است که باید ذبح کند و بر او این قیمت ها نیز لازم است اگر در حال احرام در حرم باشد.

اشارة

(2) 29 بَابُ أَنَّهُ لَا یَجُوزُ لِأَحَدٍ أَنْ یَرْمِیَ صَیْداً وَ هُوَ یَؤُمُّ الْحَرَمَ وَ إِنْ کَانَ مُحِلًّا فَإِنْ رَمَاهُ وَ دَخَلَ الْحَرَمَ وَ قَتَلَهُ کَانَ لَحْمُهُ حَرَاماً

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17245 - رقم الحدیث الباب: 1]

17245- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ (4) وَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ (5) عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ یَکْرَهُ أَنْ یُرْمَی الصَّیْدُ وَ هُوَ یَؤُمُّ الْحَرَمَ.

******

ترجمه:

از برخی از یاران ما از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: او (امام صادق) ناپسند می دانست که صید (شکار) در حالی که کسی به سوی حرم (کعبه) می رود، تیراندازی شود.

[رقم الحدیث الکلی: 17246 - رقم الحدیث الباب: 2]

17246- 2- (6) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی عَنِ الْهَیْثَمِ بْنِ أَبِی مَسْرُوقٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ مِسْمَعٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ حِلٍّ (7) رَمَی صَیْداً فِی الْحِلِّ- فَتَحَامَلَ الصَّیْدُ حَتَّی دَخَلَ الْحَرَمَ- فَقَالَ لَحْمُهُ حَرَامٌ مِثْلُ الْمَیْتَةِ.

ص: 65

اشارة

(3) 30 بَابُ أَنَّ مَنْ رَمَی صَیْداً وَ هُوَ یَؤُمُّ الْحَرَمَ فَقَتَلَهُ لَزِمَهُ الْفِدَاءُ وَ مَنْ رَمَی صَیْداً فِی الْحِلِّ وَ تَحَامَلَ فَدَخَلَ الْحَرَمَ (4) لَمْ یَلْزَمْهُ الْفِدَاءُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17247 - رقم الحدیث الباب: 1]

17247- 1- (5) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُقْبَةَ (عَنْ أَبِیهِ) (6) عُقْبَةَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ قَضَی حَجَّهُ ثُمَّ أَقْبَلَ حَتَّی إِذَا خَرَجَ مِنَ الْحَرَمِ- فَاسْتَقْبَلَهُ صَیْدٌ قَرِیباً مِنَ الْحَرَمِ- وَ الصَّیْدُ مُتَوَجِّهٌ نَحْوَ الْحَرَمِ- فَرَمَاهُ فَقَتَلَهُ مَا عَلَیْهِ فِی ذَلِکَ قَالَ یَفْدِیهِ (عَلَی نَحْوِهِ) (7).

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ مِثْلَهُ (8).

******

ترجمه:

از عقبه بن خالد از امام صادق (ع) نقل شده است که گفت: از او دربارهٔ مردی که حجّ خود را به پایان رسانده و به سوی حرم برگشته است، پرسیدم. هنگامی که از حرم خارج شده و صیدی نزدیک به حرم و در حال حرکت به سمت حرم را مشاهده کرده، آن را تیراندازی کرده و کشته است، چه باید بکند؟ فرمود: بر او کفاره لازم است (به همان نحو که ذکر شده).

[رقم الحدیث الکلی: 17248 - رقم الحدیث الباب: 2]

17248- 2- (9) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِی الْحُسَیْنِ النَّخَعِیِّ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع

ص: 66

31- بَابُ لُزُومِ الْکَفَّارَةِ فِی الصَّیْدِ عَلَی الْمُحْرِمِ عَمْداً کَانَ أَوْ خَطَأً أَوْ جَهْلًا وَ کَذَا لَوْ رَمَی صَیْداً فَأَصَابَ اثْنَیْنِ وَ عَدَمِ لُزُومِ الْکَفَّارَةِ لِلْجَاهِلِ فِی غَیْرِ الصَّیْدِ وَ جُمْلَةٍ مِنْ أَحْکَامِ الصَّیْدِ

[رقم الحدیث الکلی: 17253 - رقم الحدیث الباب: 3]

17253- 3- (5) وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنِ الْمُحْرِمِ یُصِیبُ الصَّیْدَ بِجَهَالَةٍ أَوْ خَطَإٍ أَوْ عَمْدٍ أَ هُمْ فِیهِ سَوَاءٌ قَالَ لَا قَالَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا تَقُولُ فِی رَجُلٍ أَصَابَ الصَّیْدَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ ذَکَرَ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ أَخَذَ ظَبْیاً مُتَعَمِّداً وَ تَرَکَ لَفْظَ الْجَاهِلِ.

******

ترجمه:

أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ : ازحضرت هادی * سوال کردم محرمی شکاری کرده ازروی جهل یا اشتباه یاعمد آیا مثل هم مستند ؟ فرمودند : خیر. عرض کردم جانم بقربان شما درمورد کسیکه ازروی جهل شکارکرده چه می گوئید ؟ سپس مثل همان روایت را ذکرکرد الا اینکه گفت آهوئ را عمدا گرفت ولفظ جاهل را نیاورده .

ص: 69

[رقم الحدیث الکلی: 17255 - رقم الحدیث الباب: 5]

17255- 5- (4) وَ رَوَاهُ أَیْضاً بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی سَمَّاکٍ (5) عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ (6) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا تَأْکُلْ شَیْئاً مِنَ الصَّیْدِ وَ إِنْ صَادَهُ حَلَالٌ وَ لَیْسَ عَلَیْکَ فِدَاءُ شَیْ ءٍ أَتَیْتَهُ إِلَی أَنْ زَادَ لِأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَوْجَبَهُ عَلَیْکَ فَإِنْ أَصَبْتَهُ وَ أَنْتَ حَلَالٌ فِی الْحَرَمِ- فَعَلَیْکَ قِیمَةٌ وَاحِدَةٌ وَ إِنْ أَصَبْتَهُ وَ أَنْتَ حَرَامٌ فِی الْحِلِّ فَعَلَیْکَ الْقِیمَةُ وَ إِنْ أَصَبْتَهُ وَ أَنْتَ حَرَامٌ فِی الْحَرَمِ- فَعَلَیْکَ الْفِدَاءُ مُضَاعَفاً وَ أَیُّ قَوْمٍ اجْتَمَعُوا عَلَی صَیْدٍ فَأَکَلُوا مِنْهُ فَإِنَّ عَلَی کُلِّ إِنْسَانٍ (7) قِیمَةً قِیمَةً وَ إِنِ اجْتَمَعُوا عَلَیْهِ فِی صَیْدٍ

ص: 70

[رقم الحدیث الکلی: 17257 - رقم الحدیث الباب: 7]

17257- 7- (2) عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا ع عَنِ الْمُتَعَمِّدِ فِی الصَّیْدِ وَ الْجَاهِلِ وَ الْخَطَإِ سَوَاءٌ فِیهِ قَالَ لَا فَقُلْتُ لَهُ الْجَاهِلُ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ فَقَالَ نَعَمْ فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَالْعَمْدُ بِأَیِّ شَیْ ءٍ یَفْضُلُ صَاحِبَ الْجَهَالَةِ قَالَ بِالْإِثْمِ وَ هُوَ لَاعِبٌ بِدِینِهِ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (3).

******

ترجمه:

ابوبصیر: ازحضرت رضا * سوال کردم آیا درصید عمد وجهل وخطا مثل هم هستند ؟ فرمودند : خیرآیا جاهل کفاره دارد ؟ فرمودند : بله گفتم فدایتان شوم چرا عمد زیادترازجاهل است ؟ فرمودند : بخاطرگناه واینکه اودینش را به بازی گرفته است .

33- بَابُ أَنَّ مَنْ کَانَ فِی الْحَرَمِ وَ لَوْ مُحِلًّا فَرَمَی صَیْداً فِی الْحِلِّ فَقَتَلَهُ لَزِمَهُ الْجَزَاءُ

اشارة

(3) 34 بَابُ أَنَّ مَنْ أَحْرَمَ وَ فِی مَنْزِلِهِ صَیْدٌ مَمْلُوکٌ لَمْ یَخْرُجْ عَنْ مِلْکِهِ فَإِنْ کَانَ مَعَهُ خَرَجَ عَنْ مِلْکِهِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17261 - رقم الحدیث الباب: 1]

17261- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ جَمِیلٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع الصَّیْدُ یَکُونُ عِنْدَ الرَّجُلِ مِنَ الْوَحْشِ فِی أَهْلِهِ وَ مِنَ الطَّیْرِ (5) یُحْرِمُ وَ هُوَ فِی مَنْزِلِهِ قَالَ وَ مَا بِهِ بَأْسٌ (6) لَا یَضُرُّهُ.

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ (7).

******

ترجمه:

از جمیل نقل شده است که گفت: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: شکار وحشی که نزد مرد در خانه اش باشد و از پرندگان که او در منزلش محرم شود، چه حکمی دارد؟ فرمودند: «این امر مشکلی ندارد و به او ضرری نمی رساند.»

[رقم الحدیث الکلی: 17262 - رقم الحدیث الباب: 2]

17262- 2- (8) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ جَرِیرٍ عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ خَرَجَ إِلَی مَکَّةَ- وَ لَهُ فِی مَنْزِلِهِ حَمَامٌ طَیَّارَةٌ وَ أَلِفَهَا طَیْرٌ مِنَ الصَّیْدِ وَ کَانَ مَعَ حَمَامِهِ قَالَ فَلْیَنْظُرْ أَهْلُهُ فِی الْمِقْدَارِ إِلَی الْوَقْتِ الَّذِی یَظُنُّونَ أَنَّهُ یُحْرِمُ فِیهِ وَ لَا یَعْرِضُونَ لِذَلِکَ الطَّیْرِ وَ لَا یُفْزِعُونَهُ وَ یُطْعِمُونَهُ حَتَّی یَوْمِ النَّحْرِ- وَ یُحِلُّ صَاحِبُهُمْ مِنْ إِحْرَامِهِ.

ص: 73

[رقم الحدیث الکلی: 17264 - رقم الحدیث الباب: 4]

17264- 4- (3) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْعَلَاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّجُلِ یُحْرِمُ وَ عِنْدَهُ فِی أَهْلِهِ صَیْدٌ إِمَّا وَحْشٌ وَ إِمَّا طَیْرٌ قَالَ لَا بَأْسَ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (4).

******

ترجمه:

از محمد بن مسلم نقل شده است که گفت: از امام صادق (علیه السلام) درباره مردی که محرم شود و در خانه اش شکاری از وحوش یا پرندگان داشته باشد، سؤال کردم. فرمودند: «مشکلی ندارد.»

اشارة

(2) 36 بَابُ أَنَّ مَنْ دَخَلَ الْحَرَمَ بِصَیْدٍ وَجَبَ عَلَیْهِ إِطْلَاقُهُ وَ حَرُمَ إِمْسَاکُهُ فَإِنْ أَمْسَکَهُ حَتَّی مَاتَ لَزِمَهُ فِدَاؤُهُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17266 - رقم الحدیث الباب: 1]

17266- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ طَیْرٍ أَهْلِیٍّ أَقْبَلَ فَدَخَلَ الْحَرَمَ- فَقَالَ لَا یُمَسُّ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً (4).

******

ترجمه:

از معاویه بن عمار نقل شده است که او از امام صادق (علیه السلام) درباره پرنده ای اهلی که وارد حرم شده، سؤال کرد. امام فرمودند: «نباید به آن دست زده شود، زیرا خداوند عز و جل می فرماید: "و هر کس وارد آن شود، در امان خواهد بود" (آل عمران 3:97).»

[رقم الحدیث الکلی: 17267 - رقم الحدیث الباب: 2]

17267- 2- (5) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ یَعْنِی ابْنَ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ عَلَاءٍ (6) عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ ظَبْیٍ دَخَلَ الْحَرَمَ- قَالَ لَا یُؤْخَذُ وَ لَا یُمَسُّ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُولُ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً (7).

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ مِثْلَهُ (8).

******

ترجمه:

ازمُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ نقل شده است که او از امام صادق (علیه السلام) درباره آهوی که وارد حرم شده، سؤال کرد. امام فرمودند: «نباید آنرا بگیرد یا دست بزند، زیرا خداوند عز و جل می فرماید: "و هر کس وارد آن شود، در امان خواهد بود" (آل عمران 3:97).»

[رقم الحدیث الکلی: 17268 - رقم الحدیث الباب: 3]

17268- 3- (9) وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ بُکَیْرِ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ رَجُلٍ أَصَابَ ظَبْیاً فَأَدْخَلَهُ الْحَرَمَ فَمَاتَ الظَّبْیُ فِی

ص: 75

اشارة

(4) 37 بَابُ تَحْرِیمِ الْجَرَادِ عَلَی الْمُحْرِمِ وَ کَذَا مَا یَکُونُ مِنَ الصَّیْدِ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ لُزُومِ الْفِدْیَةِ فَیَجِبُ تَمْرَةٌ عَنْ کُلِّ جَرَادَةٍ أَوْ کَفٌّ مِنْ طَعَامٍ وَ إِنْ کَانَ کَثِیراً لَزِمَهُ دَمُ شَاةٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17269 - رقم الحدیث الباب: 1]

17269- 1- (5) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ مُعَاوِیَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَیْسَ لِلْمُحْرِمِ أَنْ یَأْکُلَ جَرَاداً وَ لَا یَقْتُلَهُ قَالَ قُلْتُ: مَا تَقُولُ فِی رَجُلٍ قَتَلَ جَرَادَةً وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَالَ تَمْرَةٌ خَیْرٌ مِنْ جَرَادَةٍ وَ هِیَ مِنَ الْبَحْرِ وَ کُلُّ شَیْ ءٍ أَصْلُهُ مِنَ الْبَحْرِ وَ یَکُونُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ

ص: 76

[رقم الحدیث الکلی: 17271 - رقم الحدیث الباب: 3]

17271- 3- (2) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَلَاءٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مُحْرِمٍ قَتَلَ جَرَاداً قَالَ کَفٌّ مِنْ طَعَامٍ وَ إِنْ کَانَ أَکْثَرَ فَعَلَیْهِ شَاةٌ.

وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ قَتَلَ جَرَاداً کَثِیراً (3)

******

ترجمه:

از محمد بن مسلم نقل شده است که گفت: از امام صادق (علیه السلام) درباره محرم که ملخی را کشته است، پرسیدم. فرمودند: «باید کف دست پر از طعام به عنوان کفاره بدهد، و اگر تعداد ملخ ها بیشتر بود، باید یک گوسفند قربانی کند.»

[رقم الحدیث الکلی: 17275 - رقم الحدیث الباب: 7]

17275- 7- (2) وَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَمَّنْ أَخْبَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی مُحْرِمٍ قَتَلَ جَرَادَةً قَالَ یُطْعِمُ تَمْرَةً وَ التَّمْرَةُ خَیْرٌ مِنْ جَرَادَةٍ.

******

ترجمه:

حریزنقل شده است که گفت: از امام صادق (علیه السلام) درباره محرم که ملخی را کشته است، پرسیدم. فرمودند: «باید یک خرما کفاره بدهد، ویک خرما از یک ملخ بهتر است .

[رقم الحدیث الکلی: 17279 - رقم الحدیث الباب: 3]

17279- 3- (4) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ: الْمُحْرِمُ یَتَنَکَّبُ الْجَرَادَ إِذَا کَانَ عَلَی الطَّرِیقِ فَإِنْ لَمْ یَجِدْ بُدّاً فَقَتَلَهُ فَلَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (5).

******

ترجمه:

از زراره نقل شده است که یکی ازدو امام (علیهما السلام) فرمودند: «محرم باید از ملخ ها اجتناب کند اگر در مسیرش باشند؛ اما اگر راه دیگری نداشته باشد و ناچار آنها را بکشد، چیزی بر او واجب نیست.»

اشارة

(4) 40 بَابُ إِبَاحَةِ الدَّجَاجِ وَ نَحْوِهِ مِمَّا لَا یَطِیرُ وَ لَا یَصُفُّ لِلْمُحْرِمِ وَ لَوْ فِی الْحَرَمِ وَ جَوَازِ إِخْرَاجِهِ مِنَ الْحَرَمِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17281 - رقم الحدیث الباب: 1]

17281- 1- (5) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الدَّجَاجِ الْحَبَشِیِّ فَقَالَ لَیْسَ مِنَ الصَّیْدِ إِنَّمَا الطَّیْرُ مَا طَارَ بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ صَفَّ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ مِثْلَهُ (6).

******

ترجمه:

از معاویه بن عمار (نقل شده) که او از ابا عبدالله (علیه السلام) درباره مرغ حبشی پرسید، پس (ابا عبدالله) فرمود: از صید نیست، تنها پرنده (آن چیزی است) که بین آسمان و زمین پرواز کند و (بال هایش را) صاف نگه دارد.

[رقم الحدیث الکلی: 17282 - رقم الحدیث الباب: 2]

17282- 2- (7) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الدَّجَاجِ السِّنْدِیِّ یُخْرَجُ بِهِ مِنَ الْحَرَمِ فَقَالَ نَعَمْ لِأَنَّهَا لَا تَسْتَقِلُّ (8) بِالطَّیَرَانِ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ

ص: 80

[رقم الحدیث الکلی: 17284 - رقم الحدیث الباب: 4]

17284- 4- (5) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ الصَّیْقَلِ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ دَجَاجِ مَکَّةَ وَ طَیْرِهَا فَقَالَ مَا لَمْ یَصُفَّ فَکُلْهُ وَ مَا کَانَ یَصُفُّ فَخَلِّ سَبِیلَهُ.

******

ترجمه:

از حسن صیقل (نقل شده) که او از ابا عبدالله (علیه السلام) درباره مرغ مکه و پرندگان آن پرسید، پس فرمود: آنچه (بال هایش را) صاف نگه نمی دارد، پس آن را بخور، و آنچه صاف نگه می دارد، پس رهایش کن.

اشارة

(2) 41 بَابُ جَوَازِ إِخْرَاجِ الْفَهْدِ وَ سَائِرِ السِّبَاعِ مِنَ الْحَرَمِ وَ مَا لَا یَصُفُّ مِنَ الطَّیْرِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17288 - رقم الحدیث الباب: 1]

17288- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ أَدْخَلَ فَهْداً إِلَی الْحَرَمِ أَ لَهُ أَنْ یُخْرِجَهُ فَقَالَ هُوَ سَبُعٌ وَ کُلَّ مَا أَدْخَلْتَ مِنَ السَّبُعِ الْحَرَمَ أَسِیراً فَلَکَ أَنْ تُخْرِجَهُ.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ مُرْسَلًا (4).

******

ترجمه:

محمد بن ابی عمیر از برخی از اصحابش از ابا عبدالله (علیه السلام) (نقل کرده) که او درباره مردی که یوزپلنگی را به حرم وارد کرده بود، پرسیده شد: آیا او می تواند آن را بیرون ببرد؟ پس فرمود: آن یک درنده است و هر درنده ای که به حرم وارد کردی (در حالی که) اسیر است، برای توست که آن را بیرون ببری.

[رقم الحدیث الکلی: 17289 - رقم الحدیث الباب: 2]

17289- 2- (5) وَ عَنْهُ عَنْ دَاوُدَ بْنِ عِیسَی عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الدَّجَاجِ الْحَبَشِیِّ فَقَالَ لَیْسَ مِنَ الصَّیْدِ إِنَّمَا الصَّیْدُ مَا کَانَ بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا کَانَ مِنَ الطَّیْرِ لَا یَصُفُّ فَلَکَ أَنْ تُخْرِجَهُ مِنَ الْحَرَمِ- وَ مَا صَفَّ مِنْهَا فَلَیْسَ لَهُ أَنْ یُخْرِجَهُ (6).

******

ترجمه:

از معاویه بن عمار (نقل شده که) گفت: از ابا عبدالله (علیه السلام) درباره مرغ حبشی پرسیدم، پس فرمود: از صید نیست، تنها صید (آن چیزی است) که بین آسمان و زمین باشد. و گفت: و ابا عبدالله (علیه السلام) فرمود: هر چه از پرنده است که (بال هایش را) صاف نگه نمی دارد، برای توست که آن را از حرم بیرون ببری - و هر چه از آن ها صاف نگه می دارد، برای او نیست که آن را بیرون ببرد.

[رقم الحدیث الکلی: 17290 - رقم الحدیث الباب: 3]

17290- 3- (7) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عِیسَی عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ الْفَضْلِ

ص: 82

[رقم الحدیث الکلی: 17292 - رقم الحدیث الباب: 5]

17292- 5- (2) وَ عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ عِمْرَانَ الْحَلَبِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا یُکْرَهُ مِنَ الطَّیْرِ فَقَالَ مَا صَفَّ عَلَی رَأْسِکَ.

******

ترجمه:

حلبی به حضرت صادق عرض کردم چه پرندهای کراهت دارد ؟ فرمودند : هرپرنده ای که بالهای خود را دربالای سرت بازمی کند .

اشارة

(6) 43 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا اضْطُرَّ إِلَی الصَّیْدِ أَوِ الْمَیْتَةِ وَجَبَ عَلَیْهِ اخْتِیَارُ الصَّیْدِ فَیَتَنَاوَلُ مِنْهُ وَ یَلْزَمُهُ الْفِدَاءُ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ فَدَی إِذَا قَدَرَ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17295 - رقم الحدیث الباب: 1]

17295- 1- (7) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ

ص: 84

[رقم الحدیث الکلی: 17297 - رقم الحدیث الباب: 3]

17297- 3- (5) وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ شِهَابٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ وَ زُرَارَةَ جَمِیعاً عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ اضْطُرَّ إِلَی مَیْتَةٍ وَ صَیْدٍ وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَالَ یَأْکُلُ الصَّیْدَ وَ یَفْدِی.

******

ترجمه:

زراره : ازحضرت صادق * پرسیدم ازکسیکه درحال احرام مجبوراست میته یا صید را بخورد فرمودند : صید را بخورد وکفاره اش را بدهد .

[رقم الحدیث الکلی: 17300 - رقم الحدیث الباب: 6]

17300- 6- (2) وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ اضْطُرَّ وَ هُوَ مُحْرِمٌ إِلَی صَیْدٍ وَ مَیْتَةٍ مِنْ أَیِّهِمَا یَأْکُلُ قَالَ یَأْکُلُ مِنَ الصَّیْدِ قُلْتُ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ حَرَّمَهُ عَلَیْهِ وَ أَحَلَّ لَهُ الْمَیْتَةَ قَالَ یَأْکُلُ وَ یَفْدِی فَإِنَّمَا یَأْکُلُ مِنْ مَالِهِ.

******

ترجمه:

ابوایوب : ازحضرت صادق * پرسیدم ازکسیکه درحال احرام مجبوراست میته یا صید را بخورد فرمودند : صید را بخورد . عرض کردم خداون صید را حرام ومیته را حلال کرده فرمودند : (صید) را بخورد وکفاره اش را بدهد زیرا مال خودش را می خورد .

[رقم الحدیث الکلی: 17304 - رقم الحدیث الباب: 10]

17304- 10- (4) وَ رَوَاهُ الْبَرْقِیُّ فِی الْمَحَاسِنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ نَحْوَهُ وَ زَادَ قُلْتُ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ عِنْدِی مَالٌ قَالَ تَقْضِیهِ إِذَا رَجَعْتَ إِلَی مَالِکَ.

******

ترجمه:

مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ مثل همین روایت را نقل کرده ولی درادمه گفته گفتم: اگر مالی نداشتم چه؟ امام فرمودند: زمانی که به مال خود دست یافتی، کفاره را ادا کن.

اشارة

(3) 44 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا صَادَ فِی الْحِلِّ أَوْ أَکَلَ بَیْضَ صَیْدٍ لَزِمَهُ الْفِدَاءُ وَ إِنْ صَادَ فِی الْحَرَمِ لَزِمَهُ الْفِدَاءُ وَ الْقِیمَةُ وَ إِنْ صَادَ الْمُحِلُّ فِی الْحَرَمِ فَعَلَیْهِ الْقِیمَةُ فَإِنْ صَادَهُ فِی مَکَّةَ أَوِ الْکَعْبَةِ لَزِمَهُ مَعَ ذَلِکَ التَّعْزِیرُ وَ حُکْمِ الْقُمْرِیِّ وَ نَحْوِه

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17307 - رقم الحدیث الباب: 1]

17307- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِذَا أَصَابَ الْمُحْرِمُ (حَمَامَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ) (5) إِلَی أَنْ یَبْلُغَ الظَّبْیَ فَعَلَیْهِ دَمٌ یُهَرِیقُهُ وَ یَتَصَدَّقُ بِمِثْلِ ثَمَنِهِ وَ إِنْ أَصَابَ مِنْهُ وَ هُوَ حَلَالٌ فَعَلَیْهِ أَنْ یَتَصَدَّقَ بِمِثْلِ ثَمَنِهِ.

******

ترجمه:

از زراره بن اعین از ابی جعفر (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: اگر مُحرِم، کبوتر حرم را شکار کند تا جایی که به آهو برسد، بر اوست که خون آن را بریزد و به مقدار قیمت آن صدقه بدهد. و اگر از آن شکار کند و حلال باشد، بر اوست که به مقدار قیمت آن صدقه بدهد.

[رقم الحدیث الکلی: 17308 - رقم الحدیث الباب: 2]

17308- 2- (6) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ

ص: 88

[رقم الحدیث الکلی: 17310 - رقم الحدیث الباب: 4]

17310- 4- (6) وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ أَکَلَ بَیْضَ حَمَامِ الْحَرَمِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَالَ عَلَیْهِ لِکُلِّ بَیْضَةٍ دَمٌ وَ عَلَیْهِ ثَمَنُهَا سُدُسُ أَوْ رُبُعُ الدِّرْهَمِ الْوَهْمُ مِنْ صَالِحٍ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الدِّمَاءَ لَزِمَتْهُ لِأَکْلِهِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ وَ إِنَّ الْجَزَاءَ لَزِمَهُ لِأَخْذِ بَیْضِ حَمَامِ الْحَرَمِ.

******

ترجمه:

از حارث بن المغیره از ابی عبدالله (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: درباره مردی که تخم کبوتر حرم را در حالی که مُحرِم است، خورد، پرسیدند. فرمود: بر هر تخم، خون (کفاره) است و قیمت آن، یک ششم یا ربع درهم است، این دردوعدد ازصالح است . سپس گفت: خون ها (کفاره ها) به خاطر خوردن آن در حالی که مُحرِم است بر او واجب است و جزاء (کفاره) به خاطر گرفتن تخم کبوتر حرم بر او واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17313 - رقم الحدیث الباب: 7]

17313- 7- (4) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ یَاسِینَ الضَّرِیرِ عَنْ حَرِیزٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع مَا فِی الْقُمْرِیِّ وَ الدُّبْسِیِّ (5) وَ السُّمَانَی وَ الْعُصْفُورِ وَ الْبُلْبُلِ قَالَ قِیمَتُهُ فَإِنْ أَصَابَهُ الْمُحْرِمُ فِی الْحَرَمِ- فَعَلَیْهِ قِیمَتَانِ لَیْسَ عَلَیْهِ دَمٌ.

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ مِثْلَهُ (6)

ص: 90

45- بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا صَادَ طَیْراً فِی الْحَرَمِ فَضَرَبَ بِهِ الْأَرْضَ فَقَتَلَهُ لَزِمَهُ ثَلَاثُ قِیَمٍ

اشارة

(1) 46 بَابُ أَنَّهُ إِنَّمَا یُضَاعَفُ فِدَاءُ الصَّیْدِ عَلَی الْمُحْرِمِ فِی الْحَرَمِ فِیمَا دُونَ الْبَدَنَةِ فَإِذَا بَلَغَ الْبَدَنَةَ لَمْ یَلْزَمِ التَّضْعِیفُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17316 - رقم الحدیث الباب: 1]

17316- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّمَا یَکُونُ الْجَزَاءُ مُضَاعَفاً فِیمَا دُونَ الْبَدَنَةِ حَتَّی یَبْلُغَ الْبَدَنَةَ فَإِذَا بَلَغَ الْبَدَنَةَ فَلَا تُضَاعَفُ لِأَنَّهُ أَعْظَمُ مَا یَکُونُ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ (3).

******

ترجمه:

از ابی عبدالله (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: جزاء (کفاره) تنها در مواردی که کمتر ازشتر(قربانی بزرگ) است، مضاعف می شود تا جایی که به بدنة برسد؛ و هنگامی که به بدنة رسید، مضاعف نمی شود، زیرا بدنة بزرگ ترین چیزی است که وجود دارد. خداوند متعال فرمود: «و هر کس شعائر الله را بزرگ شمارد، این از تقوای دل هاست» (حج 22:32).

[رقم الحدیث الکلی: 17317 - رقم الحدیث الباب: 2]

17317- 2- (4) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُوسَی بْنِ عُمَرَ الصَّیْقَلِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ رَجُلٍ وَ سَمَّاهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الصَّیْدِ یُضَاعِفُهُ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْبَدَنَةِ فَإِذَا بَلَغَ الْبَدَنَةَ فَلَیْسَ عَلَیْهِ التَّضْعِیفُ.

(5)

******

ترجمه:

از ابی عبدالله (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: جزاء (کفاره) تنها در مواردی که کمتر از بدنة (قربانی بزرگ) است، مضاعف می شود تا جایی که به بدنة برسد؛ و هنگامی که به بدنة رسید، مضاعف نمی شود .

[رقم الحدیث الکلی: 17320 - رقم الحدیث الباب: 3]

17320- 3- (4) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مُحْرِمٌ أَصَابَ صَیْداً قَالَ عَلَیْهِ الْکَفَّارَةُ قُلْتُ فَإِنْ هُوَ عَادَ قَالَ عَلَیْهِ کُلَّمَا عَادَ کَفَّارَةٌ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ وَ یَأْتِی مَا ظَاهِرُهُ الْمُنَافَاةُ وَ أَنَّهُ مَحْمُولٌ عَلَی الْعَمْدِ لِلتَّصْرِیحِ بِهِ (5).

******

ترجمه:

معاویه بن عمار گفت: به امام صادق (ع) گفتم: فرد محرم (در حال احرام) که شکار کرده است، چه حکمی دارد؟ امام فرمودند: بر او کفاره واجب است. گفتم: اگر دوباره این کار را تکرار کرد، چه؟ امام فرمودند: هر بار که تکرار کند، کفاره بر او واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17323 - رقم الحدیث الباب: 3]

17323- 3- (6) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حَفْصٍ الْأَعْوَرِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أَصَابَ الْمُحْرِمُ الصَّیْدَ فَقُولُوا لَهُ هَلْ أَصَبْتَ صَیْداً قَبْلَ هَذَا وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ فَإِنْ قَالَ نَعَمْ فَقُولُوا لَهُ إِنَّ اللَّهَ مُنْتَقِمٌ مِنْکَ فَاحْذَرِ النَّقِمَةَ فَإِنْ قَالَ لَا فَاحْکُمُوا عَلَیْهِ جَزَاءَ ذَلِکَ الصَّیْدِ.

******

ترجمه:

از حفص الاعور از ابی عبدالله (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: اگر مُحرِم صید را شکار کند، به او بگویید: آیا قبلاً صید کرده ای در حالی که مُحرِم بودی؟ اگر گفت: بله، به او بگویید: خداوند از تو انتقام می گیرد، پس از انتقام بترس. و اگر گفت: خیر، بر او جزاء (کفاره) صید را حاکم شوید.

49- بَابُ أَنَّ مَنْ لَزِمَهُ فِدَاءُ صَیْدٍ فِی إِحْرَامِ الْحَجِّ وَجَبَ عَلَیْهِ ذَبْحُ الْفِدَاءِ أَوْ نَحْرُهُ بِمِنًی وَ إِنْ کَانَ فِی الْعُمْرَةِ فَبِمَکَّةَ وَ مَنْ لَزِمَهُ فِدَاءُ غَیْرِ الصَّیْدِ فَحَیْثُ شَاءَ وَ یُسْتَحَبُّ کَوْنُهُ بِمَکَّ

[رقم الحدیث الکلی: 17329 - رقم الحدیث الباب: 4]

17329- 4- (6) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ کَفَّارَةِ الْعُمْرَةِ الْمُفْرَدَةِ أَیْنَ تَکُونُ فَقَالَ بِمَکَّةَ- إِلَّا أَنْ یَشَاءَ صَاحِبُهَا أَنْ یُؤَخِّرَهَا إِلَی مِنًی- وَ یَجْعَلُهَا بِمَکَّةَ أَحَبُّ إِلَیَّ وَ أَفْضَلُ.

أَقُولُ: حَمَلَهُ الشَّیْخُ عَلَی کَفَّارَةِ غَیْرِ الصَّیْدِ لِمَا مَرَّ (7).

******

ترجمه:

از منصور بن حازم نقل شده است که پرسیدم از ابی عبدالله (علیه السلام) درباره کفاره عمره مفرده، که باید در کجا انجام شود؟ فرمود: در مکه، مگر اینکه صاحب آن بخواهد آن را به منا تأخیر بیندازد؛ و من دوست دارم و بهتر می دانم که آن را در مکه انجام دهد.

و من می گویم: مرحوم شیخ این را به کفاره غیر از صید حمل کرده است به دلیل آنچه که گذشت.

50- بَابُ أَنَّ مَنْ لَزِمَهُ فِدَاءُ صَیْدٍ أَوْ غَیْرِهِ وَ لَمْ یَجِدْ وَجَبَ عَلَیْهِ قَضَاؤُهُ إِذَا وَجَدَ وَ لَوْ فِی مَنْزِلِهِ وَ یَتَصَدَّقُ بِهِ

اشارة

(3) 51 بَابُ اسْتِحْبَابِ شِرَاءِ الْمُحْرِمِ فِدَاءَ الصَّیْدِ مِنْ حَیْثُ یُصِیبُهُ وَ جَوَازِ تَأْخِیرِ الشِّرَاءِ حَتَّی یَقْدَمَ مَکَّةَ أَوْ مِنًی

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17334 - رقم الحدیث الباب: 1]

17334- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: یَفْدِی الْمُحْرِمُ فِدَاءَ الصَّیْدِ مِنْ حَیْثُ أَصَابَهُ (5).

******

ترجمه:

عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ: اگرصیدی را کشت کفاره اش را باید همانجا بدهد .

[رقم الحدیث الکلی: 17335 - رقم الحدیث الباب: 2]

17335- 2- (6) وَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ قَالَ: فِی الْمُحْرِمِ إِذَا أَصَابَ صَیْداً فَوَجَبَ عَلَیْهِ الْفِدَاءُ فَعَلَیْهِ أَنْ یَنْحَرَهُ إِنْ کَانَ فِی الْحَجِّ بِمِنًی حَیْثُ یَنْحَرُ النَّاسُ وَ إِنْ کَانَ فِی عُمْرَةٍ نَحَرَهُ

ص: 98

52- بَابُ أَنَّ مَنْ وَجَبَ عَلَیْهِ النَّحْرُ أَوِ الذَّبْحُ بِمَکَّةَ جَازَ لَهُ ذَلِکَ فِی أَیِّ مَوْضِعٍ شَاءَ مِنْهَا وَ کَذَا مَا وَجَبَ بِمِنًی

اشارة

(1) 53 بَابُ وُجُوبِ الْکَفَّارَةِ فِی الصَّیْدِ الَّذِی یَطَؤُهُ الْمُحْرِمُ أَوْ یَطَؤُهُ بَعِیرُهُ أَوْ دَابَّتُهُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17338 - رقم الحدیث الباب: 1]

17338- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا وَطِئْتَهُ أَوْ وَطِئَهُ بَعِیرُکَ وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ فَعَلَیْکَ فِدَاؤُهُ الْحَدِیثَ.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ مُرْسَلًا (3).

******

ترجمه:

حضرت صادق * : وقتی درحال احرام باشی خودت یا شترت چیزی را لگد کردید کفاره اش بعهده خودت می باشد

[رقم الحدیث الکلی: 17339 - رقم الحدیث الباب: 2]

17339- 2- (4) وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ: اعْلَمْ أَنَّ مَا وَطِئْتَ مِنَ الدَّبَا أَوْ أَوْطَأْتَهُ بَعِیرَکَ فَعَلَیْکَ فِدَاؤُهُ.

******

ترجمه:

حضرت صادق * : وقتی درحال احرام باشی خودت یا شترت چیزی را لگد کردید کفاره اش بعهده خودت می باشد

[رقم الحدیث الکلی: 17340 - رقم الحدیث الباب: 3]

17340- 3- (5) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ (6) عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ وَ صَفْوَانَ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَا وَطِئْتَهُ أَوْ أَوْطَأْتَهُ بَعِیرَکَ أَوْ دَابَّتَکَ وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ فَعَلَیْکَ فِدَاؤُهُ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (7).

******

ترجمه:

حضرت صادق * : وقتی درحال احرام باشی خودت یا شتریا چهارپایت چیزی را لگد کردید کفاره اش بعهده خودت می باشد

ص: 100

اشارة

(1) 54 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا احْتَلَبَ ظَبْیَةً وَ شَرِبَ لَبَنَهَا لَزِمَهُ دَمٌ وَ إِنْ کَانَ فِی الْحَرَمِ لَزِمَهُ قِیمَتُهُ أَیْضاً وَ إِنْ أَکَلَ مِنْ صَیْدٍ لَا یَدْرِی مَا هُوَ لَزِمَهُ دَمُ شَاةٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17341 - رقم الحدیث الباب: 1]

17341- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَزِیعٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ یَزِیدَ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکِ (3) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ مَرَّ وَ هُوَ مُحْرِمٌ فَأَخَذَ عُنُقَ ظَبْیَةٍ (4) فَاحْتَلَبَهَا وَ شَرِبَ مِنْ لَبَنِهَا (5) قَالَ عَلَیْهِ دَمٌ وَ جَزَاءٌ فِی الْحَرَمِ.

وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ وَ جَزَاءٌ فِی الْحَرَمِ ثَمَنُ اللَّبَنِ (6).

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ (7) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ مِثْلَهُ (8).

******

ترجمه:

عبدالملک از امام صادق (ع) نقل کرده است که درباره مردی که در حال احرام بود و از کنار آهویی گذشت و گردن آن را گرفت، سپس آن را دوشید و از شیر آن نوشید، فرمود: بر او واجب است که قربانی کند و جزا (کفاره) بدهد بایداین کار را در حرم انجام بدهد .

[رقم الحدیث الکلی: 17342 - رقم الحدیث الباب: 2]

17342- 2- (9) وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی رَفَعَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع

ص: 101

اشارة

(2) 55 بَابُ وُجُوبِ دَفْنِ الْمُحْرِمِ الصَّیْدَ إِذَا قَتَلَهُ أَوْ ذَبَحَهُ فَإِنْ طَرَحَهُ لَزِمَهُ فِدَاءٌ آخَرُ وَ کَذَا إِذَا أَکَلَهُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17343 - رقم الحدیث الباب: 1]

17343- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ خَلَّادٍ السَّرِیِّ (4) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ ذَبَحَ حَمَامَةً مِنْ حَمَامِ الْحَرَمِ- قَالَ عَلَیْهِ الْفِدَاءُ قُلْتُ فَیَأْکُلُهُ قَالَ لَا قُلْتُ فَیَطْرَحُهُ قَالَ إِذَا طَرَحَهُ فَعَلَیْهِ فِدَاءٌ آخَرُ قُلْتُ فَمَا یَصْنَعُ بِهِ قَالَ یَدْفِنُهُ.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ خَلَّادٍ (5)

وَ رَوَاهُ فِی الْعِلَلِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنِ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ خَلَّادٍ (6)

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ (7)

ص: 102

[رقم الحدیث الکلی: 17345 - رقم الحدیث الباب: 3]

17345- 3- (6) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْمُثَنَّی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی الْحَکَمِ قَالَ: قُلْتُ لِغُلَامٍ لَنَا هَیِّئْ لَنَا غَدَاءَنَا فَأَخَذَ لَنَا أَطْیَاراً (7) فَذَبَحَهَا وَ طَبَخَهَا فَدَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ ادْفِنْهُنَّ (8) وَ افْدِ عَنْ کُلِّ طَیْرٍ مِنْهُنَّ (9).

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ مُثَنَّی بْنِ عَبْدِ السَّلَامِ نَحْوَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ أَطْیَاراً مِنَ الْحَرَمِ (10).

ص: 103

اشارة

(2) 56 بَابُ أَنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَحْرَمَ بِإِذْنِ سَیِّدِهِ وَ قَتَلَ صَیْداً لَزِمَ السَّیِّدَ الْفِدَاءُ وَ إِنْ أَحْرَمَ بِغَیْرِ إِذْنِهِ لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ وَ کَذَا إِنْ صَادَ مُحِلًّا وَ لَمْ یَأْمُرْهُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17346 - رقم الحدیث الباب: 1]

17346- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کُلَّ مَا أَصَابَ الْعَبْدُ وَ هُوَ مُحْرِمٌ فِی إِحْرَامِهِ فَهُوَ عَلَی السَّیِّدِ إِذَا أَذِنَ لَهُ فِی الْإِحْرَامِ.

وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ الْمَمْلُوکُ کُلَّمَا أَصَابَ الصَّیْدَ (4).

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَرِیزٍ (5)

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ مِثْلَهُ (6).

******

ترجمه:

حریز از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمودند: هر عملی که برده در حال احرام مرتکب شود، اگر ارباب به او اجازه احرام داده باشد، کفاره آن بر عهده ارباب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17347 - رقم الحدیث الباب: 2]

17347- 2- (7) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ وَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمٍ مَعَهُ غُلَامٌ لَهُ لَیْسَ بِمُحْرِمٍ أَصَابَ صَیْداً وَ لَمْ یَأْمُرْهُ سَیِّدُهُ قَالَ لَیْسَ عَلَی سَیِّدِهِ شَیْ ءٌ.

******

ترجمه:

ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ: ازحضرت صادق * سوال کردم محرمی غلامش که محرم نیست بدون اجازه مولایش صید کرده حضرت فرمودند : چیزی بعهده مولایش نیست .

ص: 104

57- بَابُ حُکْمِ مَا لَوِ اشْتَرَی مُحِلٌّ لِمُحْرِمٍ بَیْضَ نَعَامٍ فَأَکَلَهُ

1- بَابُ أَنَّ مَنْ جَامَعَ قَبْلَ عَقْدِ الْإِحْرَامِ بِالتَّلْبِیَةِ وَ نَحْوِهَا لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ

اشارة

(3) 2 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا جَامَعَ نَاسِیاً أَوْ جَاهِلًا لَمْ یَجِبْ عَلَیْهِ کَفَّارَةٌ وَ لَمْ یَفْسُدْ حَجُّهُ وَ کَذَا الْمُحْرِمَةُ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17352 - رقم الحدیث الباب: 1]

17352- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مُحْرِمٍ غَشِیَ امْرَأَتَهُ وَ هِیَ مُحْرِمَةٌ فَقَالَ إِنْ کَانَا جَاهِلَیْنِ اسْتَغْفَرَا رَبَّهُمَا وَ مَضَیَا عَلَی حَجِّهِمَا وَ لَیْسَ عَلَیْهِمَا شَیْ ءٌ الْحَدِیثَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ (5).

******

ترجمه:

از زراره روایت شده است که گفت: از امام صادق (علیه السلام) درباره مُحرمی که با همسرش، که او نیز مُحرم است، هم بستر شود پرسیدم. امام فرمود: اگر هر دو ناآگاه بودند، از پروردگارشان طلب آمرزش می کنند و حجشان را ادامه می دهند و چیزی بر آن ها نیست....

[رقم الحدیث الکلی: 17353 - رقم الحدیث الباب: 2]

17353- 2- (6) وَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّی بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع رَجُلٌ وَقَعَ عَلَی أَهْلِهِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَالَ أَ جَاهِلٌ أَوْ عَالِمٌ قَالَ قُلْتُ: جَاهِلٌ قَالَ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ لَا یَعُودُ وَ لَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ.

******

ترجمه:

از زراره روایت شده است که گفت: به امام باقر (علیه السلام) گفتم: مردی با همسرش هم بستر شده در حالی که مُحرم است. امام فرمود: آیا ناآگاه بوده یا آگاه؟ گفتم: ناآگاه. امام فرمود: از خداوند طلب آمرزش می کند و دیگر تکرار نمی کند و چیزی بر او نیست.

[رقم الحدیث الکلی: 17354 - رقم الحدیث الباب: 3]

17354- 3- (7) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مُحْرِمٍ وَقَعَ عَلَی أَهْلِهِ فَقَالَ إِنْ کَانَ جَاهِلًا فَلَیْسَ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ الْحَدِیثَ.

ص: 108

[رقم الحدیث الکلی: 17356 - رقم الحدیث الباب: 5]

17356- 5- (5) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ ع فِی حَدِیثٍ إِنْ جَامَعْتَ وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ إِلَی أَنْ قَالَ وَ إِنْ کُنْتَ نَاسِیاً أَوْ سَاهِیاً أَوْ جَاهِلًا فَلَا شَیْ ءَ عَلَیْکَ.

******

ترجمه:

حضرت صادق * درروایتی فرمودند : اگردرحال احرام با همسرت مجامعت کردی تا آنجا که فرمودند : اگرفراموش یا اشتباه کاریا جاهل بودی چیزی بعهدات نیست .

اشارة

(2) 3 بَابُ فَسَادِ حَجِّ الرَّجُلِ وَ الْمَرْأَةِ بِتَعَمُّدِ الْجِمَاعِ مَعَ الْعِلْمِ بِالتَّحْرِیمِ قَبْلَ الْوُقُوفِ بِالْمَشْعَرِ وَ یَجِبُ عَلَی کُلٍّ مِنْهُمَا بَدَنَةٌ فَإِنْ عَجَزَ فَشَاةٌ وَ یَجِبُ أَنْ یَفْتَرِقَا مِنْ مَوْضِعِهِمَا حَتَّی یَقْضِیَا الْحَجَّ وَ یَعُودَا إِلَیْهِ فَلَا یَخْلُوَانِ إِلَّا وَ مَعَهُمَا ثَالِثٌ وَ لَهُمَا أَنْ یَجْتَمِعَا بَعْدَ قَضَاءِ الْمَنَاسِکِ إِنْ أَرَادَا الرُّجُوعَ فِی غَیْرِ تِلْکَ الطَّرِیقِ وَ أَنَّ الْأُولَی فَرْضُهُمَا وَ الثَّانِیَةَ عُقُوبَةٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17359 - رقم الحدیث الباب: 1]

17359- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا وَقَعَ الرَّجُلُ بِامْرَأَتِهِ دُونَ مُزْدَلِفَةَ- أَوْ قَبْلَ أَنْ یَأْتِیَ مُزْدَلِفَةَ فَعَلَیْهِ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ کَمَا یَأْتِی (4).

******

ترجمه:

از معاویه بن عمار روایت شده است که امام صادق (علیه السلام) فرمود: اگر مردی قبل از رسیدن به مزدلفه با همسرش هم بستر شود، بر او واجب است که سال بعد دوباره حج انجام دهد.

[رقم الحدیث الکلی: 17360 - رقم الحدیث الباب: 2]

17360- 2- (5) وَ عَنْهُ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ مُحْرِمٍ وَقَعَ عَلَی أَهْلِهِ فَقَالَ إِنْ کَانَ جَاهِلًا فَلَیْسَ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ جَاهِلًا فَإِنَّ عَلَیْهِ أَنْ یَسُوقَ بَدَنَةً وَ یُفَرَّقُ بَیْنَهُمَا

ص: 110

[رقم الحدیث الکلی: 17362 - رقم الحدیث الباب: 4]

17362- 4- (3) وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ ع فِی حَدِیثٍ قَالَ: فَمَنْ رَفَثَ فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ یَنْحَرُهَا وَ إِنْ لَمْ یَجِدْ فَشَاةٌ وَ کَفَّارَةُ الْفُسُوقِ یَتَصَدَّقُ بِهِ إِذَا فَعَلَهُ وَ هُوَ مُحْرِمٌ.

******

ترجمه:

از علی بن جعفر از برادرش امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که در حدیثی فرمود: کسی که با همسرش هم بستر شود، بر او واجب است که شتری قربانی کند؛ و اگر شتر نیافت، پس باید یک گوسفند قربانی کند. همچنین، کفاره فسق در این حالت این است که صدقه بدهد، به شرطی که این کار را در حالی انجام داده باشد که مُحرم بوده است.

[رقم الحدیث الکلی: 17366 - رقم الحدیث الباب: 8]

17366- 8- (3) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ فِی حَدِیثٍ وَ الرَّفَثُ فَسَادُ الْحَجِّ.

******

ترجمه:

حضرت صادق * درروایتی فرمودند : همبسترشدن با همسرحج را باطل می کند .

[رقم الحدیث الکلی: 17369 - رقم الحدیث الباب: 11]

17369- 11- (3) وَ عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ رَفَعَهُ إِلَی أَحَدِهِمَا ع قَالَ: مَعْنَی یُفَرَّقُ بَیْنَهُمَا أَیْ لَا یَخْلُوَانِ وَ أَنْ یَکُونَ مَعَهُمَا ثَالِثٌ.

******

ترجمه:

ازیکی از دو امام علیهما السلام : منظورازجدا کردن آنها اینسکه با هم خلوت نکنند ویک نفربا آنها باشد .

[رقم الحدیث الکلی: 17373 - رقم الحدیث الباب: 15]

17373- 15- (4) مُحَمَّدُ بْنُ إِدْرِیسَ فِی آخِرِ السَّرَائِرِ نَقْلًا مِنْ نَوَادِرِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ الْبَزَنْطِیِّ عَنْ عَبْدِ الْکَرِیمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی حَدِیثٍ قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَ رَأَیْتَ مَنِ ابْتُلِیَ بِالرَّفَثِ وَ الرَّفَثُ هُوَ الْجِمَاعُ مَا عَلَیْهِ قَالَ یَسُوقُ الْهَدْیَ وَ یُفَرَّقُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَهْلِهِ حَتَّی یَقْضِیَا الْمَنَاسِکَ وَ حَتَّی یَعُودَا إِلَی الْمَکَانِ الَّذِی أَصَابَا فِیهِ مَا أَصَابَا فَقُلْتُ أَ رَأَیْتَ إِنْ أَرَادَا أَنْ یَرْجِعَا فِی غَیْرِ ذَلِکَ الطَّرِیقِ

ص: 114

4- بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا أَکْرَهَ زَوْجَتَهُ الْمُحْرِمَةَ عَلَی الْجِمَاعِ لَزِمَهُ بَدَنَتَانِ وَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ وَ لَمْ یَلْزَمْهَا شَیْ ءٌ وَ لَمْ یَبْطُلْ حَجُّهَا وَ لَا عَقْدُهَا وَ بَدَلِ الْبَدَنَةِ

[رقم الحدیث الکلی: 17377 - رقم الحدیث الباب: 3]

17377- 3- (4) قَالَ الْکُلَیْنِیُّ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَی فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی بَدَنَةٍ فَإِطْعَامُ سِتِّینَ مِسْکِیناً لِکُلِّ مِسْکِینٍ مُدٌّ فَإِنْ لَمْ یَقْدِرْ فَصِیَامُ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ یَوْماً وَ عَلَیْهَا أَیْضاً کَمِثْلِهِ إِنْ لَمْ یَکُنِ اسْتَکْرَهَهَا.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ مُرْسَلًا أَیْضاً (5)

ص: 116

اشارة

(2) 5 بَابُ أَنَّ مَنْ جَامَعَ بَعْدَ التَّقْصِیرِ مُکْرِهاً لِلْمَرْأَةِ قَبْلَ تَقْصِیرِهَا لَزِمَهُ بَدَنَةٌ وَ کَذَا لَوْ جَامَعَ قَبْلَ تَقْصِیرِهِ وَ بَعْدَ تَقْصِیرِهَا

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17378 - رقم الحدیث الباب: 1]

17378- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ أَحَلَّ مِنْ إِحْرَامِهِ وَ لَمْ تُحِلَّ امْرَأَتُهُ فَوَقَعَ عَلَیْهَا قَالَ عَلَیْهَا بَدَنَةٌ یَغْرَمُهَا زَوْجُهَا.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع مِثْلَهُ (4).

******

ترجمه:

أَبِی بَصِیرٍخدمت حضرت صادق * عرض کردم مردی زودتر از همسرش ازاحرام خارج شده وبا او مجامعت کرده فرمودند : شوهرباید ازطرف همسرش یک شتر قربانی کند .

[رقم الحدیث الکلی: 17379 - رقم الحدیث الباب: 2]

17379- 2- (5) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی (6) عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّی لَمَّا قَضَیْتُ نُسُکِی لِلْعُمْرَةِ وَقَعْتُ عَلَی أَهْلِی وَ لَمْ أُقَصِّرْ فَقَالَ عَلَیْکَ بَدَنَةٌ الْحَدِیثَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (7)

ص: 117

اشارة

(3) 6 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا جَامَعَ بَعْدَ الْوُقُوفِ بِالْمَشْعَرِ عَامِداً عَالِماً لَزِمَهُ بَدَنَةٌ دُونَ الْحَجِّ مِنْ قَابِلٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17380 - رقم الحدیث الباب: 1]

17380- 1- (4) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا وَقَعَ الرَّجُلُ بِامْرَأَتِهِ دُونَ مُزْدَلِفَةَ- أَوْ قَبْلَ أَنْ یَأْتِیَ مُزْدَلِفَةَ فَعَلَیْهِ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ.

******

ترجمه:

حضرت صادق * : اگرمردی نرسیده به مزدلفه با همسرش مجامعت کرد باید سال آینده حج انجام دهد .

[رقم الحدیث الکلی: 17381 - رقم الحدیث الباب: 2]

17381- 2- (5) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ ع فِی حَدِیثٍ إِنْ جَامَعْتَ وَ أَنْتَ مُحْرِمٌ قَبْلَ (6) أَنْ تَقِفَ بِالْمَشْعَرِ- فَعَلَیْکَ بَدَنَةٌ وَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ وَ إِنْ جَامَعْتَ بَعْدَ وُقُوفِکَ بِالْمَشْعَرِ فَعَلَیْکَ بَدَنَةٌ وَ لَیْسَ عَلَیْکَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (7) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (8).

******

ترجمه:

محمد بن علی بن حسین (شیخ صدوق) می گوید: امام صادق (علیه السلام) در حدیثی فرمود: "اگر در حال احرام قبل از اینکه در مشعر وقوف کنی، جماع کردی، بر تو واجب است که یک شتر قربانی کنی و سال آینده حج را دوباره انجام دهی. و اگر بعد از وقوف در مشعر جماع کردی، بر تو واجب است که یک شتر قربانی کنی، اما نیازی به انجام دوباره حج در سال آینده نیست."

ص: 118

اشارة

(1) 7 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا جَامَعَ فِیمَا دُونَ الْفَرْجِ لَزِمَهُ بَدَنَةٌ دُونَ الْحَجِّ مِنْ قَابِلٍ وَ إِنْ أَکْرَهَ الْمَرْأَةَ لَزِمَهُ بَدَنَتَانِ وَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17382 - رقم الحدیث الباب: 1]

17382- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ مُحْرِمٍ (3) وَقَعَ عَلَی أَهْلِهِ فِیمَا دُونَ الْفَرْجِ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ وَ إِنْ کَانَتِ الْمَرْأَةُ تَابَعَتْهُ عَلَی الْجِمَاعِ فَعَلَیْهَا مِثْلُ مَا عَلَیْهِ وَ إِنْ کَانَ اسْتَکْرَهَهَا فَعَلَیْهِ بَدَنَتَانِ وَ عَلَیْهِ الْحَجُّ (4) مِنْ قَابِلٍ آخِرَ الْخَبَرِ.

******

ترجمه:

معاویه بن عمار می گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره مردی که در حال احرام با همسرش جماع کرده، اما نه از طریق دخول، پرسیدم. امام فرمود: "بر او واجب است که یک شتر قربانی کند و حج را در سال آینده دوباره انجام نمی دهد. و اگر زن نیز با او در این جماع همراهی کرده باشد، بر زن نیز همانند مرد واجب است. و اگر مرد زن را مجبور کرده باشد، بر مرد واجب است که دو شتر قربانی کند و حج را در سال آینده دوباره انجام دهد.

[رقم الحدیث الکلی: 17383 - رقم الحدیث الباب: 2]

17383- 2- (5) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ وَ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الْمُحْرِمِ یَقَعُ عَلَی أَهْلِهِ قَالَ إِنْ کَانَ أَفْضَی إِلَیْهَا فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ أَفْضَی إِلَیْهَا فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ الْحَدِیثَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (6)

ص: 119

اشارة

(2) 8 بَابُ أَنَّ الْمُحِلَّ إِذَا جَامَعَ أَمَتَهُ الْمُحْرِمَةَ بِغَیْرِ إِذْنِهِ لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ فَإِنْ أَحْرَمَتْ بِإِذْنِهِ وَ جَامَعَهَا عَالِماً بِالتَّحْرِیمِ لَزِمَهُ بَدَنَةٌ أَوْ بَقَرَةٌ أَوْ شَاةٌ وَ إِنْ کَانَ مُعْسِراً فَشَاةٌ أَوْ صِیَامٌ أَوْ صَدَقَةٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17384 - رقم الحدیث الباب: 1]

17384- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ وَهْبِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ کَانَتْ مَعَهُ أُمُّ وَلَدٍ لَهُ فَأَحْرَمَتْ قَبْلَ سَیِّدِهَا أَ لَهُ أَنْ یَنْقُضَ إِحْرَامَهَا وَ یَطَأَهَا قَبْلَ أَنْ یُحْرِمَ قَالَ نَعَمْ.

******

ترجمه:

وهب بن عبد ربه از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند که درباره مردی که با او کنیزی(ام ولد) بوده و آن کنیز قبل از اربابش مُحرم شده است، پرسید: "آیا او می تواند احرام او را باطل کند و قبل از اینکه خودش (ارباب) مُحرم شود با او جماع کند؟" امام فرمود: "بله."

[رقم الحدیث الکلی: 17385 - رقم الحدیث الباب: 2]

17385- 2- (4) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ صَبَّاحٍ الْحَذَّاءِ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ مُوسَی ع أَخْبِرْنِی عَنْ رَجُلٍ مُحِلٍّ وَقَعَ عَلَی أَمَةٍ لَهُ مُحْرِمَةٍ قَالَ مُوسِراً أَوْ مُعْسِراً قُلْتُ أَجِبْنِی فِیهِمَا قَالَ هُوَ أَمَرَهَا بِالْإِحْرَامِ أَوْ لَمْ یَأْمُرْهَا أَوْ أَحْرَمَتْ مِنْ قِبَلِ نَفْسِهَا قُلْتُ أَجِبْنِی فِیهِمَا فَقَالَ إِنْ کَانَ مُوسِراً وَ کَانَ عَالِماً أَنَّهُ لَا یَنْبَغِی لَهُ وَ کَانَ هُوَ الَّذِی أَمَرَهَا بِالْإِحْرَامِ فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ إِنْ شَاءَ بَقَرَةٌ وَ إِنْ شَاءَ شَاةٌ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ أَمَرَهَا بِالْإِحْرَامِ فَلَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ مُوسِراً کَانَ أَوْ مُعْسِراً وَ إِنْ کَانَ أَمَرَهَا وَ هُوَ مُعْسِرٌ فَعَلَیْهِ دَمُ شَاةٍ أَوْ صِیَامٌ.

ص: 120

9- بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا جَامَعَ بَعْدَ الْوُقُوفِ بِالْمَشْعَرِ قَبْلَ طَوَافِ الزِّیَارَةِ لَمْ یَفْسُدْ حَجُّهُ وَ لَزِمَهُ جَزُورٌ فَإِنْ عَجَزَ فَبَقَرَةٌ أَوْ شَاةٌ

[رقم الحدیث الکلی: 17389 - رقم الحدیث الباب: 3]

17389- 3- (3) وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْقَمَّاطِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ وَقَعَ عَلَی أَهْلِهِ یَوْمَ النَّحْرِ قَبْلَ أَنْ یَزُورَ قَالَ إِنْ کَانَ وَقَعَ عَلَیْهَا بِشَهْوَةٍ (4) فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ إِنْ کَانَ غَیْرُ ذَلِکَ فَبَقَرَةٌ قُلْتُ أَوْ شَاةٌ قَالَ أَوْ شَاةٌ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (5)

وَ کَذَا الْحَدِیثَانِ قَبْلَهُ.

******

ترجمه:

ابوخَالِدٍ الْقَمَّاطِ ازحضرت صادق * سوال کردم مردی بعد ازقربانی وقبل اززیارت خانه خدا با همسرش جماع کرده فرمودند : اگردرحد دخول بوده باید یک شترقربانی کند واگرکمتربوده باید یک گاوقربانی کند گفتم یا یک گوسفند فرمودند : یک گوسفند .

ص: 122

اشارة

(1) 10 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا جَامَعَ بَعْدَ الْوُقُوفِ وَ طَوَافِ الْحَجِّ قَبْلَ طَوَافِ النِّسَاءِ لَمْ یَبْطُلْ حَجُّهُ وَ لَزِمَهُ بَدَنَةٌ إِنْ کَانَ مُوسِراً وَ بَقَرَةٌ إِنْ کَانَ مُتَوَسِّطاً وَ شَاةٌ إِنْ کَانَ مُعْسِراً وَ إِنْ کَانَ جَاهِلًا لَمْ یَلْزَمْهُ شَیْ ءٌ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17390 - رقم الحدیث الباب: 1]

17390- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ خَالِدٍ بَیَّاعِ الْقَلَانِسِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ أَتَی أَهْلَهُ وَ عَلَیْهِ طَوَافُ النِّسَاءِ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ ثُمَّ جَاءَهُ آخَرُ (3) فَقَالَ عَلَیْکَ بَقَرَةٌ ثُمَّ جَاءَهُ آخَرُ (4) فَقَالَ عَلَیْکَ شَاةٌ (5) فَقُلْتُ بَعْدَ مَا قَامُوا أَصْلَحَکَ اللَّهُ کَیْفَ قُلْتَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ فَقَالَ أَنْتَ مُوسِرٌ وَ عَلَیْکَ بَدَنَةٌ وَ عَلَی الْوَسَطِ بَقَرَةٌ وَ عَلَی الْفَقِیرِ شَاةٌ.

******

ترجمه:

ازخالد بَیَّاعِ الْقَلَانِسِ نقل شده که گفت: از امام ابا عبدالله (علیه السلام) درباره مردی که به خانواده اش (همسرش) نزدیک شد در حالی که هنوز طواف نساء بر عهده اش باقی مانده بود، پرسیدم. ایشان فرمودند: بر او واجب است که شتری قربانی کند. سپس فرد دیگری آمد و همین مسئله را پرسید، امام فرمودند: بر تو گاوی واجب است. سپس فرد دیگری آمد و همان سؤال را پرسید، امام فرمودند: بر تو گوسفندی واجب است. پس از آن که آن ها رفتند، گفتم: خداوند شما را سلامت بدارد، چرا در مورد اول گفتید شتر، و ایشان فرمودند: اگر تو توانگر (ثروتمند) باشی، بر تو شتری واجب است، و برای شخص متوسط الحال گاوی و برای فقیر گوسفندی واجب است.

[رقم الحدیث الکلی: 17391 - رقم الحدیث الباب: 2]

17391- 2- (6) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَرَّازِ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ مُحْرِزٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ وَقَعَ عَلَی أَهْلِهِ قَبْلَ أَنْ یَطُوفَ طَوَافَ النِّسَاءِ قَالَ لَیْسَ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ فَخَرَجْتُ إِلَی أَصْحَابِنَا فَأَخْبَرْتُهُمْ فَقَالُوا اتَّقَاکَ هَذَا مُیَسِّرٌ قَدْ سَأَلَهُ عَنْ مِثْلِ مَا سَأَلْتَ فَقَالَ لَهُ عَلَیْکَ بَدَنَةٌ قَالَ فَدَخَلْتُ عَلَیْهِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَخْبَرْتُ أَصْحَابَنَا بِمَا أَجَبْتَنِی فَقَالُوا اتَّقَاکَ هَذَا مُیَسِّرٌ قَدْ سَأَلَهُ عَمَّا سَأَلْتَ فَقَالَ لَهُ عَلَیْکَ بَدَنَةٌ فَقَالَ إِنَّ ذَلِکَ کَانَ بَلَغَهُ فَهَلْ بَلَغَکَ قُلْتُ لَا قَالَ لَیْسَ عَلَیْکَ شَیْ ءٌ.

ص: 123

[رقم الحدیث الکلی: 17393 - رقم الحدیث الباب: 4]

17393- 4- (3) وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ جَعْفَرِ بْنِ وَهْبٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ أَتَی امْرَأَتَهُ (4) مُتَعَمِّداً وَ لَمْ یَطُفْ طَوَافَ النِّسَاءِ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ هِیَ تُجْزِی عَنْهُمَا.

أَقُولُ: هَذَا مَحْمُولٌ عَلَی کَوْنِهَا قَدْ طَافَتْ طَوَافَ النِّسَاءِ أَوْ عَلَی کَوْنِهَا جَاهِلَةً وَ الْإِجْزَاءُ مَجَازٌ بِالنِّسْبَةِ إِلَیْهَا لِمَا تَقَدَّمَ (5).

******

ترجمه:

أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ : ازحضرت صادق* سوال کردم مردی قبل از طواف نساء با همسرش مجامعت کرده حضرت فرمودند : باید یک شتر قربانی کند وبرای هردوی آنها کفایت می کند .

[رقم الحدیث الکلی: 17396 - رقم الحدیث الباب: 7]

17396- 7- (3) عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ فِی کِتَابِهِ عَنْ أَخِیهِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَأَلْتُ أَبِی جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع عَنْ رَجُلٍ وَاقَعَ امْرَأَتَهُ قَبْلَ طَوَافِ النِّسَاءِ مُتَعَمِّداً مَا عَلَیْهِ قَالَ یَطُوفُ وَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ (4).

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ (5)

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی بَعْضِ الْمَقْصُودِ (6).

******

ترجمه:

عَلِیُّ بْنُ جَعْفَرٍ: ازحضرت کاظم* سوال کردم مردی قبل از طواف نساء با همسرش مجامعت کرده چه کفاره ای بعهده اوست ؟ حضرت فرمودند : باید طواف کند و یک شتر قربانی کند .

ص: 125

اشارة

(1) 11 بَابُ حُکْمِ الْجِمَاعِ فِی أَثْنَاءِ الطَّوَافِ وَ السَّعْیِ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17397 - رقم الحدیث الباب: 1]

17397- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ کَانَ عَلَیْهِ طَوَافُ النِّسَاءِ وَحْدَهُ فَطَافَ مِنْهُ خَمْسَةَ أَشْوَاطٍ ثُمَّ غَمَزَهُ بَطْنُهُ فَخَافَ أَنْ یَبْدُرَهُ فَخَرَجَ إِلَی مَنْزِلِهِ فَنَقَضَ (3) ثُمَّ غَشِیَ جَارِیَتَهُ قَالَ یَغْتَسِلُ ثُمَّ یَرْجِعُ فَیَطُوفُ بِالْبَیْتِ طَوَافَیْنِ تَمَامَ مَا کَانَ قَدْ بَقِیَ عَلَیْهِ مِنْ طَوَافِهِ وَ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ لَا یَعُودُ وَ إِنْ کَانَ طَافَ طَوَافَ النِّسَاءِ فَطَافَ مِنْهُ ثَلَاثَةَ أَشْوَاطٍ ثُمَّ خَرَجَ فَغَشِیَ فَقَدْ أَفْسَدَ حَجَّهُ وَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ یَغْتَسِلُ ثُمَّ یَعُودُ فَیَطُوفُ أُسْبُوعاً.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ مِثْلَهُ إِلَی قَوْلِهِ وَ لَا یَعُودُ (4)

******

ترجمه:

از حمران بن أعین از امام باقر (علیه السلام) روایت شده که او گفت: از ایشان درباره مردی پرسیدم که فقط طواف نساء بر عهده اش باقی مانده بود و پنج شوط (دور) از آن را انجام داد، سپس شکمش به او فشار آورد و ترسید که پیشامدی رخ دهد، پس به منزلش رفت و قضای حاجت کرد، سپس با کنیزش نزدیکی کرد. امام (علیه السلام) فرمود: باید غسل کند، سپس بازگردد و دو طواف به جا آورد تا طوافش کامل شود و از خداوند طلب آمرزش کند و دیگر این کار را تکرار نکند. اما اگر در طواف نساء سه شوط از آن را انجام داده و سپس خارج شده و نزدیکی کرده باشد، حج او فاسد شده و بر او قربانی شتری (بدنه) واجب است. باید غسل کند و سپس بازگردد و یک هفته (یعنی هفت دور) طواف کند.

[رقم الحدیث الکلی: 17398 - رقم الحدیث الباب: 2]

17398- 2- (5) وَ بِالْإِسْنَادِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ الْعَبْدِیِّ عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلٍ طَافَ بِالْبَیْتِ- أُسْبُوعاً طَوَافَ الْفَرِیضَةِ ثُمَّ سَعَی بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ أَرْبَعَةَ أَشْوَاطٍ ثُمَّ غَمَزَهُ بَطْنُهُ فَخَرَجَ فَقَضَی حَاجَتَهُ ثُمَّ غَشِیَ أَهْلَهُ قَالَ یَغْتَسِلُ ثُمَّ یَعُودُ وَ یَطُوفُ ثَلَاثَةَ أَشْوَاطٍ وَ یَسْتَغْفِرُ رَبَّهُ وَ لَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ قُلْتُ فَإِنْ کَانَ طَافَ بِالْبَیْتِ طَوَافَ الْفَرِیضَةِ فَطَافَ أَرْبَعَةَ أَشْوَاطٍ ثُمَّ غَمَزَهُ بَطْنُهُ فَخَرَجَ فَقَضَی حَاجَتَهُ فَغَشِیَ أَهْلَهُ فَقَالَ أَفْسَدَ حَجَّهُ وَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ

ص: 126

اشارة

(1) 12 بَابُ بُطْلَانِ الْعُمْرَةِ الْمُفْرَدَةِ بِالْجِمَاعِ قَبْلَ السَّعْیِ فَیَلْزَمُهُ بَدَنَةٌ وَ قَضَاءُ الْعُمْرَةِ وَ یُسْتَحَبُّ کَوْنُهُ فِی الشَّهْرِ الدَّاخِلِ وَ حُکْمِ مَنْ ظَنَّ تَمَامَ السَّعْیِ فَقَصَّرَ وَ جَامَعَ ثُمَّ ذَکَرَ النُّقْصَانَ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17399 - رقم الحدیث الباب: 1]

17399- 1- (2) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ الْعِجْلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ رَجُلٍ اعْتَمَرَ عُمْرَةً مُفْرَدَةً فَغَشِیَ أَهْلَهُ قَبْلَ أَنْ یَفْرُغَ مِنْ طَوَافِهِ وَ سَعْیِهِ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ لِفَسَادِ عُمْرَتِهِ وَ عَلَیْهِ أَنْ یُقِیمَ إِلَی الشَّهْرِ الْآخَرِ فَیَخْرُجَ إِلَی بَعْضِ الْمَوَاقِیتِ فَیُحْرِمَ بِعُمْرَةٍ.

******

ترجمه:

برید بن معاویه عجلی روایت کرده است که گفت: از امام باقر (علیه السلام) درباره مردی پرسیدم که عمره مفرده انجام داده و قبل از اینکه طواف و سعی خود را به پایان برساند با همسرش نزدیکی کرده است. امام (علیه السلام) فرمود: بر او واجب است که یک شتر قربانی کند به دلیل فساد عمره اش، و بر او واجب است که تا ماه بعد در مکه بماند و سپس به یکی از میقات ها برود و برای انجام عمره دیگری محرم شود.

[رقم الحدیث الکلی: 17400 - رقم الحدیث الباب: 2]

17400- 2- (3) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ مِسْمَعٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی الرَّجُلِ یَعْتَمِرُ عُمْرَةً مُفْرَدَةً ثُمَّ یَطُوفُ بِالْبَیْتِ طَوَافَ الْفَرِیضَةِ ثُمَّ یَغْشَی أَهْلَهُ قَبْلَ أَنْ یَسْعَی بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ- قَالَ قَدْ أَفْسَدَ عُمْرَتَهُ وَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ عَلَیْهِ أَنْ یُقِیمَ (4) بِمَکَّةَ (5) حَتَّی یَخْرُجَ الشَّهْرُ الَّذِی اعْتَمَرَ فِیهِ ثُمَّ یَخْرُجَ إِلَی الْوَقْتِ الَّذِی وَقَّتَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص لِأَهْلِهِ (6) فَیُحْرِمَ مِنْهُ (7) وَ یَعْتَمِرَ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ (8)

ص: 128

[رقم الحدیث الکلی: 17402 - رقم الحدیث الباب: 4]

17402- 4- (4) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَلِیٍّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی رَجُلٍ اعْتَمَرَ عُمْرَةً مُفْرَدَةً وَ وَطِئَ أَهْلَهُ وَ هُوَ مُحْرِمٌ قَبْلَ أَنْ یَفْرُغَ مِنْ طَوَافِهِ وَ سَعْیِهِ قَالَ عَلَیْهِ بَدَنَةٌ لِفَسَادِ عُمْرَتِهِ وَ عَلَیْهِ أَنْ یُقِیمَ بِمَکَّةَ حَتَّی یَدْخُلَ شَهْرٌ آخَرُ فَیَخْرُجَ إِلَی بَعْضِ الْمَوَاقِیتِ فَیُحْرِمَ مِنْهُ ثُمَّ یَعْتَمِرَ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی الْحُکْمِ الْأَخِیرِ فِی أَحَادِیثِ السَّعْیِ (5).

******

ترجمه:

أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَلِیٍّ روایت کرده است که گفت: از امام باقر (علیه السلام) درباره مردی پرسیدم که عمره مفرده انجام داده و قبل از اینکه طواف و سعی خود را به پایان برساند با همسرش نزدیکی کرده است. امام (علیه السلام) فرمود: بر او واجب است که یک شتر قربانی کند به دلیل فساد عمره اش، و بر او واجب است که تا ماه بعد در مکه بماند و سپس به یکی از میقات ها برود و برای انجام عمره دیگری محرم شود.

[رقم الحدیث الکلی: 17405 - رقم الحدیث الباب: 3]

17405- 3- (5) وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیٍّ عَنْهُمَا عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ مُتَمَتِّعٌ وَقَعَ عَلَی امْرَأَتِهِ قَبْلَ أَنْ یُقَصِّرَ فَقَالَ عَلَیْهِ دَمُ شَاةٍ.

******

ترجمه:

ابْنِ مُسْکَانَ خدمت حضرت صادق * عرض کردم عمره گذارقبل از تقصیربا همسرش مجامعت کرده فرمودند : باید یک گوسفند قربانی کند .

14- بَابُ أَنَّ مَنْ لَاعَبَ أَهْلَهُ وَ هُوَ مُحْرِمٌ حَتَّی یُنْزِلَ لَزِمَهُ بَدَنَةٌ دُونَ الْحَجِّ مِنْ قَابِلٍ

اشارة

(5) 15 بَابُ أَنَّ مَنْ عَبِثَ بِذَکَرِهِ حَتَّی أَمْنَی وَ هُوَ مُحْرِمٌ لَزِمَهُ بَدَنَةٌ وَ الْحَجُّ مِنْ قَابِلٍ

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17409 - رقم الحدیث الباب: 1]

17409- 1- (6) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ الْخَرَّازِ عَنْ صَبَّاحٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ: قُلْتُ مَا تَقُولُ فِی مُحْرِمٍ عَبِثَ بِذَکَرِهِ فَأَمْنَی قَالَ

ص: 132

اشارة

(2) 16 بَابُ أَنَّ الْمُحْرِمَ إِذَا نَظَرَ إِلَی غَیْرِ أَهْلِهِ فَأَمْنَی لَزِمَهُ جَزُورٌ إِنْ کَانَ مُوسِراً وَ بَقَرَةٌ إِنْ کَانَ مُتَوَسِّطاً وَ شَاةٌ إِنْ کَانَ مُعْسِراً

******

ترجمه:

[رقم الحدیث الکلی: 17410 - رقم الحدیث الباب: 1]

17410- 1- (3) مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ رَجُلٍ مُحْرِمٍ نَظَرَ إِلَی غَیْرِ أَهْلِهِ فَأَنْزَلَ قَالَ عَلَیْهِ جَزُورٌ أَوْ بَقَرَةٌ فَإِنْ لَمْ یَجِدْ فَشَاةٌ.

******

ترجمه:

زراره : ازحضرت باقر* سوال کردم محرمی با نگاه به نامحرم جنب شده

فرمودند : یک شتر یا یک گاوقربانی کند واگرفقیر است یک گوسفند قربانی کند

[رقم الحدیث الکلی: 17411 - رقم الحدیث الباب: 2]

17411- 2- (4) وَ عَنْهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ مُحْرِمٌ نَظَرَ إِلَی سَاقِ امْرَأَةٍ فَأَمْنَی فَقَالَ إِنْ کَانَ مُوسِراً فَعَلَیْهِ بَدَنَةٌ وَ إِنْ کَانَ وَسَطاً (5) فَعَلَیْهِ بَقَرَةٌ وَ إِنْ کَانَ فَقِیراً فَعَلَیْهِ شَاةٌ ثُمَّ قَالَ أَمَا إِنِّی لَمْ أَجْعَلْ عَلَیْهِ هَذَا (لِأَنَّهُ أَمْنَی إِنَّمَا جَعَلْتُهُ عَلَیْهِ لِأَنَّهُ نَظَرَ) (6) إِلَی مَا لَا یَحِلُّ لَهُ.

ص: 133

[رقم الحدیث الکلی: 17414 - رقم الحدیث الباب: 5]

17414- 5- (3) مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ فِی مُحْرِمٍ نَظَرَ إِلَی غَیْرِ أَهْلِهِ فَأَنْزَلَ قَالَ عَلَیْهِ دَمٌ لِأَنَّهُ نَظَرَ إِلَی غَیْرِ مَا یَحِلُّ لَهُ وَ إِنْ لَمْ یَکُنْ أَنْزَلَ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ وَ لَا یَعُدْ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ شَیْ ءٌ.

******

ترجمه:

مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ : ازحضرت باقر* سوال کردم محرمی با نگاه به نامحرم جنب شده

فرمودند : یک قربانی کند چون به چیزی نگاه کرده که حرام بوده واگر جنب نشده تقوا را رعایت کند ودیگرتکرارنکند وچیزی بعهده اش نیست .

[رقم الحدیث الکلی: 17417 - رقم الحدیث الباب: 3]

17417- 3- (4) وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ مِسْمَعٍ أَبِی سَیَّارٍ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یَا أَبَا سَیَّارٍ إِنَّ حَالَ الْمُحْرِمِ ضَیِّقَةٌ إِلَی أَنْ قَالَ وَ مَنْ مَسَّ امْرَأَتَهُ بِیَدِهِ وَ هُوَ مُحْرِمٌ عَلَی شَهْوَةٍ فَعَلَیْهِ دَمُ شَاةٍ وَ مَنْ نَظَرَ إِلَی امْرَأَتِهِ نَظَرَ شَهْوَةٍ فَأَمْنَی فَعَلَیْهِ جَزُورٌ وَ مَنْ مَسَّ امْرَأَتَهُ أَوْ لَازَمَهَا عَنْ غَیْرِ شَهْوَةٍ فَلَا شَیْ ءَ عَلَیْهِ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ (5).

******

ترجمه:

از مِسْمَعِ (ابو سیّار) نقل شده است:

او گفت: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: «ای ابو سیّار! وضعیت (حالت) مُحرِم تنگ و محدود است.» تا اینکه فرمود: «و هر کس که در حالی که مُحرِم است، همسرش را با دست خود با شهوت لمس کند، بر او (واجب است) یک گوسفند (قربانی کند). و هر کس که به همسرش نگاه شهوت آمیز کند و منی خارج شود، بر او (واجب است) یک شتر (قربانی کند). و هر کس که همسرش را بدون شهوت لمس کند یا با او ملازمت کند، هیچ چیزی بر او نیست.»

ص: 136